Sie sind auf Seite 1von 28

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

CHNG III
III
CHNG
NGUYEN HAM,
HAM, TCH
TCH PHAN
PHAN VA
VA NG
NG
NGUYEN
DUNG
DUNG

I. NGUYEN
NGUYEN HAM
HAM
I.
1. Khai niem nguyen ham
Cho ham so f xac nh tren K. Ham so F gl nguyen ham
cua f tren K neu:
F '(x) f (x) , x K
Neu F(x) la mot nguyen ham cua f(x) tren K th ho nguyen
ham cua f(x) tren K la:
f (x)dx F (x) C , C R.
Moi ham so f(x) lien tuc tren K eu co nguyen ham tren K.
2. Tnh chat
f '(x)dx f (x) C
f (x) g(x) dx f (x)dx g(x)dx
kf (x)dx k f (x)dx (k 0)
3. Nguyen ham cua mot so ham so thng gap
0dx C
ax
axdx
C (0 a 1)
lna
dx x C
cos xdx sin x C
x 1

x dx
C, ( 1)
sin xdx cos x C
1
1
1
dx ln x C
dx tan x C

x
cos2 x
1
exdx ex C
2 dx cot x C
sin x
1
1
cos(ax b)dx sin(ax b) C (a 0)
eax bdx eax b C, (a 0)
a
a
1
1
1
sin(ax b)dx cos(ax b) C (a 0)
dx ln ax b C
a
ax b
a
4. Phng phap tnh nguyen ham
a) Phng phap oi bien so
Neu f (u)du F (u) C va u u(x) co ao ham lien tuc th:

f u(x) .u'(x)dx F u(x) C

b) Phng phap tnh nguyen ham tng phan


Neu u, v la hai ham so co ao ham lien tuc tren K th:
udv uv vdu

Trang 78

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

VAN E 1: Tnh nguyen ham bang cach s dung bang


nguyen ham
Bien oi bieu thc ham so e s dung c bang cac
nguyen ham c ban.
Chu y: e s dung phng phap nay can phai:
Nam vng bang cac nguyen ham.
Nam vng phep tnh vi phan.
Bai 1.

Tm nguyen ham cua cac ham so sau:

a) f (x) x2 3x
d) f (x)

1
x

b) f (x)

(x2 1)2

x2

e) f (x) x 3 x 4 x

g) f (x) 2sin2

2x4 3

x
2
1

h) f (x) tan2 x

c) f (x)

x1

x2
1
2

f) f (x)
3
x
x
i) f (x) cos2 x

cos2x

m) f (x) 2sin3x cos2x


sin2 x.cos2 x

e x
x
x
x

n) f (x) e e 1
o) f (x) e 2
p) f (x) e3x1

2
cos x

Bai 2.
Tm nguyen ham F(x) cua ham so f(x) thoa ieu kien
cho trc:
F ( ) 2
a) f (x) x3 4x 5;
b) f (x) 3 5cos x;
F (1) 3
k) f (x)

l) f (x)

sin2 x.cos2 x

3 5x2
;
x
x3 1
e) f (x)=
;
x2
c) f (x)

x2 1
;
x

F (e) 1

d) f (x)

F (2) 0

f) f (x) x x

F (1)
1
x

3
2

F (1) 2

3x4 2x3 5
; F (1) 2
x2
x3 3x3 3x 7

x

;
F (0) 8
F
i) f (x)
k) f (x) sin2 ;
2
2
2
4
(x 1)
Bai 3.
Cho ham so g(x). Tm nguyen ham F(x) cua ham so
f(x) thoa ieu kien cho trc:

F 3
a) g(x) x cos x x2; f (x) xsin x;
2
g) f (x) sin2x.cos x;


0
3

F '

b) g(x) xsin x x2; f (x) x cos x;

h) f (x)

F ( ) 0

c) g(x) x ln x x2; f (x) ln x;


F (2) 2
Bai 4.
Chng minh F(x) la mot nguyen ham cua ham so
f(x):
F (x) (4x 5)ex
F (x) tan4 x 3x 5
a)
b)

x
5
3
f (x) (4x 1)e
f (x) 4tan x 4tan x 3

Trang 79

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

x2 4
F (x) ln

c)

2
x
f (x)

(x2 4)(x2 3)

x2 x 2 1

x2 x 2 1
2 2(x2 1)

F (x) ln
d)

f (x)

x4 1

Tm ieu kien e F(x) la mot nguyen ham cua ham


so f(x):
F (x) ln x2 mx 5
F (x) mx3 (3m 2)x2 4x 3

.
Tmm
.
. Tmm.
b)
2x 3

2
f
(
x
)

f (x) 3x 10x 4

x2 3x 5

F (x) (ax2 bx c) x2 4x
F (x) (ax2 bx c)ex
. Tma, b,c. d)
. Tma, b,c.

x
f (x) (x 3)e
f (x) (x 2) x2 4x
F (x) (ax2 bx c)e2x
F (x) (ax2 bx c)e x
.
Tma
,
b
,
c
.
. Tma, b,c.
f)

2
2x
2
x
f (x) (2x 8x 7)e
f (x) (x 3x 2)e

b
c
F (x) (a 1)sin x sin2x sin3x
. Tma, b,c.

2
3
f (x) cos x
F (x) (ax2 bx c) 2x 3

. Tma, b,c.
20x2 30x 7

f
(
x
)

2x 3

Bai 5.

a)

c)
e)

g)

h)

VAN E 2: Tnh nguyen ham f (x)dx bang phng phap oi


bien so

Dang 1: Neu f(x) co dang:


t u(x) dt u'(x)dx .
Khi o:

f (x)dx

Chu y: Sau khi tnh

f(x)

g(t)dt ,

g(t)dt

trong o

g u(x) .u'(x)

g(t)dt

th

ta

de dang tm c.

theo t, ta phai thay lai t = u(x).

Dang 2: Thng gap cac trng hp sau:


f(x) co
Cach oi bien
cha

x a sint,
t
2
2
a2 x2
hoac
x a cost, 0 t

x a tant,
t
2
2
a2 x2
hoac
Tnh cac nguyen ham sau (oi bien so dang 1):
dx
a) (5x 1)dx
b)
c) 5 2xdx
(3 2x)5

Bai 1.

Trang 80

at

Nguyen ham Tch phan


d) (2x2 1)7 xdx
g)

e) (x3 5)4 x2dx

x 1.xdx

h)

3x2

5 2x
sin x
dx
l)
cos5 x

k) sin4 x cos xdx


n)

Tran S Tung

exdx

o)

ex 3

dx

f)

i)

m)

x 1
x.e dx

dx
x2 5
dx
x(1 x)2

p)

tan xdx
cos2 x

dx

dx
etan x
ln3 x
r)
s)
x
2 dx
x dx
e 1
cos x
Bai 2.
Tnh cac nguyen ham sau (oi bien so dang 2):
dx
dx
a)
b)
c) 1 x2 .dx

2 3
2 3
(1 x )
(1 x )
q)

d)
g)

dx
2

4 x
x2dx

1 x

e)

h)

1 x2 .dx

f)

dx

1 x2

dx

i)

x x 1

x2 1.dx

VAN E 3: Tnh nguyen ham bang phng phap tnh


nguyen ham tng phan
Vi P(x) la a thc cua x, ta thng gap cac dang sau:

P(x).e dx

P(x).cosxdx

P(x).sin xdx

P(x).ln xdx

P(x)

P(x)
cosxdx

P(x)
sinxdx

lnx
P(x)

u
dv

e dx

Tnh cac nguyen ham sau:


a) x.sin xdx
b) x cos xdx

Bai 1.

d) (x2 2x 3)cos xdx


g)
k)
n)
q)

x.e dx
xln xdx
2

xtan xdx
2
xln(1 x )dx

e)

xsin2xdx

h)

3 x
x e dx

ln xdx
o) x2 cos2 xdx
r) x.2x dx
l)

Tnh cac nguyen ham sau:


lnxdx
a) e x dx
b)
x

c) (x2 5)sin xdx

xcos2xdx

f)
i)

lnxdx
2

ln(x 1)dx
p) x2 cos2xdx
s) x lg xdx
m)

Bai 2.

d)

cos

x dx

e)

x.sin

x dx

Trang 81

c) sin x dx
f) sin 3 xdx

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

ln(ln x)
h) sin(ln x)dx
dx
x
Bai 3.
Tnh cac nguyen ham sau:
g)

a) ex.cos xdx
d)
g)

ln(cos x)
dx
cos2 x

cos(ln x)dx

b) ex(1 tan x tan2 x)dx c) ex.sin2xdx


e)

dx

x ln x x2 1
x2 1

i)

h)

ln(1 x)
2

x3
1 x2

dx

dx

f)

x
cos2 x

dx

i) lnx dx
x

VAN E 4: Tnh nguyen ham bang phng phap dung


nguyen ham phu
e xac nh nguyen ham cua ham so f(x), ta can tm mot
ham g(x) sao cho nguyen ham cua cac ham so f(x) g(x) de
xac nh hn so vi f(x). T o suy ra nguyen ham cua f(x).
Bc 1: Tm ham g(x).
Bc 2: Xac nh nguyen ham cua cac ham so f(x) g(x),
tc la:
F (x) G(x) A(x) C1
(*)
F (x) G(x) B(x) C

2
1
A(x) B(x) C la nguyen ham
2

Bc 3: T he (*), ta suy ra F (x)


cua f(x).

Tnh cac nguyen ham sau:


sin x
cos x
a)
b)
dx
dx
sin x cos x
sin x cos x
cos x
sin4 x
d)
e)
dx
dx
4
sin x cos x
sin x cos4 x

Bai 1.

sin x

sin x cos xdx

c)

f)

cos4 x

dx
sin4 x cos4 x

g) 2sin2 x.sin2xdx
k)

e x
ex e x

dx

h) 2cos2 x.sin2xdx
l)

ex
ex e x

dx

i)

m)

ex
ex e x
e x

dx

ex e x

dx

VAN E 5: Tnh nguyen ham cua mot so ham so


thng gap
1. f(x) la ham hu t: f (x)

P (x)
Q(x)

Neu bac cua P(x) bac cua Q(x) th ta thc hien phep
chia a thc.
Neu bac cua P(x) < bac cua Q(x) va Q(x) co dang tch
nhieu nhan t th ta phan tch f(x) thanh tong cua nhieu
Trang 82

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

phan thc (bang phng phap he so bat nh).


Chang han:

1
A
B

(x a)(x b) x a x b
1
(x m)(ax2 bx c)
1

(x a)2(x b)2

A
Bx C

, v
i b2 4ac 0
x m ax2 bx c

A
B
C
D

x a (x a)2 x b (x b)2

2. f(x) la ham vo t

ax b
+ f(x) = R x, m

cx d

+ f(x) = R

at

t m

ax b
cx d

at

(x a)(x b)

t x a x b

f(x) la ham lng giac


Ta s dung cac phep bien oi lng giac thch hp e a
ve cac nguyen ham c ban. Chang han:
+

sin(a b)
sin (x a) (x b)
1
1

.
, sdung 1

sin(a b)
sin(x a).sin(x b) sin(a b) sin(x a).sin(x b)

sin (x a) (x b)
1
1

.
,
cos(x a).cos(x b) sin(a b) cos(x a).cos(x b)

sin(a b)
sdung 1

sin(a b)

cos (x a) (x b)
1
1

.
,
sin(x a).cos(x b) cos(a b) sin(x a).cos(x b)

cos(a b)
sdung 1

cos(a b)

+ Neu R( sin x,cos x) R(sin x,cos x) th at t = cosx


+

+ Neu R(sin x, cos x) R(sin x,cos x) th at t = sinx


+ Neu R( sin x, cos x) R(sin x,cos x) th at t = tanx (hoac t =
cotx)
Tnh cac nguyen ham sau:
dx
dx
a)
b)
x(x 1)
(x 1)(2x 3)

Bai 1.

dx

d)

x2 7x 10

e)

g)

x
(x 1)(2x 1)dx

h)

k)

dx
x(x2 1)

l)

dx

x2 6x 9
x

2x2 3x 2dx
dx

1 x3

Trang 83

c)
f)
i)

x2 1
2 dx
x 1
dx

x2 4

x3

dx
x2 3x 2
x
m) 3 dx
x 1

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

Tnh cac nguyen ham sau:


1
x 1
dx
dx
a)
b)
1 x 1
x x 2
1
x
dx
dx
d)
e)
4
x x
x 3 x
dx
1 x dx
g)
h)
3
4
1 x x
x x2 x
dx
dx
k) 3
l)

(2x 1)2 2x 1
x2 5x 6
Bai 3.
Tnh cac nguyen ham sau:
a) sin2xsin5xdx
b) cos xsin3xdx
Bai 2.

d)

cos2x

1 sin xcosxdx

1 sin x
g)
dx
cos x
k)

cosxcos2xcos3xdx

e)

c)

1 3 x 1dx

f)

x(x 1)dx

i)

m)

dx

l)

f)
i)
3

cos xdx

Trang 84

x2 6x 8

c) (tan2 x tan4 x)dx

2sin x 1

sin3 x
h)
dx
cos x

1 x dx
x
dx

3 1 x

dx

cos x

dx

cos x cos x

4
m) sin4 xdx

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

CHNG III
III
CHNG
NGUYEN HAM,
HAM, TCH
TCH PHAN
PHAN VA
VA NG
NG
NGUYEN
DUNG
DUNG

II. TCH
TCH PHAN
PHAN
II.
1. Khai niem tch phan
Cho ham so f lien tuc tren K va a, b K. Neu F la mot
nguyen ham cua f tren K th:
F(b) F(a) gl tch phan cua f t a en b va k hieu la
b

f (x)dx .
a

f (x)dx F (b) F (a)


a

oi vi bien so lay tch phan, ta co the chon bat k mot


ch khac thay cho x, tc la:
b

f (x)dx f (t)dt f (u)du ... F (b) F (a)

Y ngha hnh hoc: Neu ham so y = f(x) lien tuc va khong


am tren oan [a; b] th dien tch S cua hnh thang cong gii han
bi o th cua y = f(x), truc Ox va hai ng thang x = a, x =
b la:
b

S f (x)dx
a

2. Tnh chat cua tch phan

f (x)dx 0

kf (x)dx k f (x)dx (k: const)

f (x) g(x)dx f (x)dx g(x)dx


a

f (x)dx f (x)dx f (x)dx

Neu f(x) 0 tren [a; b] th

f (x)dx 0
a

Neu f(x) g(x) tren [a; b] th

f (x)dx g(x)dx

3. Phng phap tnh tch phan


Trang 85

f (x)dx f (x)dx

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

a) Phng phap oi bien so


b

u(b)

u(a)

f u(x) .u'(x)dx

f (u)du

trong o: u = u(x) co ao ham lien tuc tren K, y = f(u) lien


tuc va ham hp f[u(x)] xac nh tren K, a, b K.
b) Phng phap tch phan tng phan
Neu u, v la hai ham so co ao ham lien tuc tren K, a, b
K th:
b

udv uv vdu
a

Chu y: Can xem lai cac phng phap tm nguyen ham.


Trong phng phap tch phan tng phan, ta can chon sao
b

vdu de tnh

cho

hn

udv.
a

VAN E 1: Tnh tch phan bang cach s dung bang


nguyen ham
Bien oi bieu thc ham so e s dung c bang cac
nguyen ham c ban. Tm nguyen ham F(x) cua f(x), roi s
dung trc tiep nh ngha tch phan:
b

f (x)dx F (b) F (a)


a

Chu y: e s dung phng phap nay can phai:


Nam vng bang cac nguyen ham.
Nam vng phep tnh vi phan.
Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.

a)

3
( x 2 x 1)dx

b)

d)

2 dx
1 x 2
2

g) ( x 1)(x x 1)dx
1

2 2

k)

Bai 2.

x 2x
x3

dx

2
(x
1

e)

3
e 3 x 1 )dx
x

4
x2

c)

dx

f) (x
1

h) (x2 x x 3 x)dx
1

2 x 5 7x
dx
l)
x
1

Tnh cac tch phan sau:

Trang 86

x 1
dx
x2

e2

1 1

x2)dx
2
x x

i)

x 23 x 44 x dx

1
dx
m) 4x

3 2
1
3 x

Nguyen ham Tch phan


2

a)

x 1dx

b)

d)

xdx

dx

e)

x 2 x 2

a) sin( 2 x ) dx
6
0

tan x.dx

cos2 x

0 3

3x2
3

1 x
1 x
Tnh cac tch phan sau:

g)

dx

Bai 3.

d)

Tran S Tung

dx

b)

h)

1 sin x

(2sin x 3cosx x)dx

e)

dx

3tan

xdx

2 1 cos x

1 cos x dx

sin( x)
2
4
dx
k) (tan x cot x) dx
l)

sin( x)

4
6
2
Bai 4.
Tnh cac tch phan sau:
e e x

1 x

a)
d)
g)
k)

b)

dx
ex 1

e)

x
x
0e e
ln2

dx

ex

2 ecosx sin xdx


0

e ln x

h)
l)

dx

(x 1).dx

c) (x2 x x 3 x)dx
1

f)

x2 9dx

0 x

sin3x cos2x dx

c)

2
1 x x ln x
2 x
e x
e (1
)dx
1
x

4e

1
1

x
x2

0 xe

dx

f)

i)

(2cot

sin

x.cos2 xdx

m)

cos

xdx

2x
1e 4

c)

ex 2

x
1e

f)

i)

2x

e
1

dx

x 5) dx

m)

dx

dx

1 ln x
dx
x
1

x
0 1 e

dx

VAN E 2: Tnh tch phan bang phng phap oi bien so


b

Dang 1: Gia s ta can tnh

g(x)dx .
a

Neu viet c g(x) di dang: g(x) f u(x) .u'(x)


b

g(x)dx

th

u(b)

f (u)du

u(a)

Dang 2: Gia s ta can tnh

f (x)dx .

at x = x(t) (t K) va a, b K thoa man = x(a), = x(b)

Trang 87

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

th

f (x)dx f x(t) x'(t)dt g(t)dt

g(t) f x(t) .x'(t)

Dang 2 thng gap cac trng hp sau:


f(x) co
Cach oi bien
cha

x a sint,
t
2
2
a2 x2
x a cost, 0 t
hoac
2

t
2
2
x a cot t,
0 t

x a tant,

a x

hoac
x

a
,
sint


t ; \ 0
2 2

hoac

a
x
,
t 0; \
cost
2
Tnh cac tch phan sau (oi bien so dang 1):
x2 a2

Bai 1.
1

x3
b)
2 3
0 (1 x )

19
a) x (1 x ) dx
0

c)

x5
dx
x2 1
1

d)

2 3

ln3

k)

e)

2x 1

g)

xdx

e dx

h)

x x2 4

f)

dx

e 1

2
x 1 x dx

l)

1 x2

dx

2 ln x dx
2x

1 x2dx

ln2

ex

1 ex

i)

1 3 ln x ln x
dx
x

m)

dx

cos x. sin x
sin 2 x
p)
dx
dx
2
2
2

cos x 4 sin x
0
0 1 sin x
0 2 sin x cos x
Bai 2.
Tnh cac tch phan sau (oi bien so dang 2):

n)

a)

sin 2 x

x5 2x3

1
2

1 x

o)

dx

dx

b)
2

x 2 dx

c)

4 x2

4 x 2 dx

d)

dx
2
x 3

g)

dx
x2 2x 2

dx
e) 2
2
0 ( x 1)( x 2)
2

h)

x 1
dx
x3

f)

Trang 88

i)

xdx
x2 1
dx

1 x

2 5

Nguyen ham Tch phan


2
3

k)

dx

l)

x x2 1

Tran S Tung
2
2

x2

1 x2

2x x2 dx

m)

dx

VAN E 3: Tnh tch phan bang phng phap tch phan


tng phan
Vi P(x) la a thc cua x, ta thng gap cac dang sau:
b

x
P(x).e dx
a

u
dv

P(x)
exdx

x sin 2 xdx

2
4

b)

x cos xdx

x
xe dx

e)

P(x).l n xdx
a

P(x)
sinxdx

lnx
P(x)

3x

( x sin

x) cos xdx

c)

xtan

cos xdx

xdx

f)

( x 2) e
i)

l)

sin 5 xdx

ln( x

3
2
x ln xdx

p)

1
e

x ) dx

cos x

m)

sin 2 xdx

ln x
dx
x2

ln

xdx

dx

x ln xdx

2x

h)

o)

ln 2

k)

P(x)
cosxdx

g)

P(x).sin xdx

d)

P (x).cos xdx

Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.

a)

q)

x (e

2x

3 x 1)dx

VAN E 4: Tnh tch phan cac ham so co cha gia tr


tuyet oi
e tnh tch phan cua ham so f(x) co cha dau GTT, ta can
xet dau f(x) roi s dung cong thc phan oan e tnh tch
phan tren tng oan nho.
Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.
2

a)

x 2 dx

2 x 3 dx

b)

x dx

c)

x
0

d)

x2 1 dx

e)

( x 2 x 2)dx

Trang 89

f)

2
0

4 dx

Tran S Tung
4

g)

Nguyen ham Tch phan

x 6x 9dx

h)

i)

4 xdx

1 cos 2 x dx

b)

1 sin2x.dx

c)

g)

x 4 x 4 x dx
2

Tnh cac tch phan sau:

Bai 2.

d)

a)

1 sinxdx

e)

sinx dx

1 cosxdx

f)

tan2 x cot2 x 2dx

h)

1 cos2xdx

cos x cos x cos3 xdx i)

1 sinxdx

VAN E 5: Tnh tch phan cac ham so hu t


Xem lai cach tm nguyen ham cua cac ham so hu t.
Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.
3

a)

1
1

d)
g)

dx
x x3

b)

1 2 x
4

dx

Bai 2.
2

d)

0 (x 2)

k)

(x 3)

5x 6

dx

x4)

dx

e)
h)

2
0 4 x

dx

2
dx
2
x 1

l)

1 x2008

2008
)
1 x(1 x

1 x2

4
1 1 x

3
0 (3x 1)

c)

dx

i)

0 1

x4

x4

dx

2
2
2 (x 1)

dx

m)

dx

x3 2x 2 4x 9
dx
x2 4

f)

x2

x x 1
dx
2
0 x 1

x x 1
dx
x

1
0

m)

3x

dx
(1 x)

1 3

1 x(1

b)

g)

i)

3x2 3x 3

dx
2
x 2x 2

1 3

dx
dx
l) 3
x2 3x 2
2 x 3x 2
Tnh cac tch phan sau:

a)

2x3 6x2 9x 9

x
1

4 x 11 dx

h)

k)

f)

x( x 1)
0

x 3 dx
x 2 2x 1

x dx

e)

c)

1 x

dx

dx
2
x 5x 6

2 x4

2
0 1 x

dx

dx

VAN E 6: Tnh tch phan cac ham so vo t


Xem lai cach tm nguyen ham cua cac ham so vo t.
Bai 1.

Tnh cac tch phan sau:


1

2 2

a)

x x 2 1dx

b)

x
0

Trang 90

x3
x 1
2

dx

c)

dx
x 1

Nguyen ham Tch phan


2

d)
g)

1
10

dx

7
3

n)

h)
l)

dx

o)

1 x dx

b)

2
2

x x2 1

Bai 3.

dx

l)

cos xdx

b)

7 cos2x

0
6

1 cos3 x sin xcos5 xdx

cos xdx

e)

d)

h)

1 cos x

1x

x3 1

i)

x2 2008
2

x dx

1 x2 dx

x3dx

0 x
5
4

m)

1 3cos x

3
cos x
4

f)

dx

tan x

2 sin2x sin x

x2 1
12x 4x2 8dx

cos x cos2 xdx c)

sin x

(1 x2)3

dx

ln2

dx

b)

ex 1

1 cos2 x

dx

i)

cos xdx
2 cos2 x
cos xdx
2 cos2x

2 sin2x sin x

1 3cos x

e2xdx

c)

ex 1

1 3ln x ln x
dx
x
ln3

ln2 x

ln2 x

ln x 1

dx

e)

2x

x(e

dx

dx

f)

x 1)dx

Trang 91

dx

dx

Tnh cac tch phan sau:

ln3

2
2

Bai 4.

dx

c)

a)

dx

e) x3 10 x2dx

1 x

h)

2
(1 x2)3
0 1 x
Tnh cac tch phan sau:

g)

x2 x2 1

dx

11

x2 1

p)

d)

x2 2008dx

dx

x5 x3

a)

m)

x x 4

3x 1

4x 3

x x2 1
Tnh cac tch phan sau:

k)

g)

i)

dx

x5 1

1 x
dx
1 x

Bai 2.

d)

4x 1

x4

f)

2
2

2 2x 1

3
2
x x 1dx

2 3

3x 1

dx

x 1

a)

x 1

e)

dx

x 2 x1

k)

Tran S Tung

ln2

f)

exdx
(ex 1)3

dx

Tran S Tung
ln3

g)

ex
x

(e 1) e 1

Nguyen ham Tch phan


dx

h)

ln2

ex

e e

dx

i)

ex 1dx

VAN E 7: Tnh tch phan cac ham so lng giac


Xem lai cach tm nguyen ham cua cac ham so lng giac.
Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.

a)

b)

sin 2 x. cos xdx


0

d)

sin

e)

h)

x cos4 xdx

(sin

l)

x cos3 x)dx

n)

tan

o)

xdx

q)

sin x

2
0 1 cos x

Bai 2.

a)

1 cos 3 x sin x cos 5 xdx

x cos x)dx

sin x.ln(cos x)dx

i)

x cos 3 xdx

sin

x cos5 xdx

cos x

tan

m)

cos x 1dx
0

3x

xdx

sin 2 x cos x
dx
1 cos x

dx

p)

3
sin x.cos x
4

/3

s)

b)

1 sin 2 x cos 2 x
dx
sin x cos x

c)

e)

h)

dx

/6 sin

x.cos x

4
0

cos x

tan x
1 cos 2 x

(tan x e sin x cos x)dx f)

1 sin x
2

sin3 x

b)

sin 2 xdx

dx i)

1
2

2
sin x 9cos x
3

Tnh cac tch phan sau:


1
dx
sin x

dx

2
2
5
0 (tan x 1) .cos x

a)

sin

dx

cos2x(sin

Tnh cac tch phan sau:

Bai 3.

cos

f)

cos3 x
r)
1 cos x dx
0

g)

xdx

d)

sin

sin x

1 3 cos x dx

k)

c)

tan xdx

g)

sin xdx

dx

2 cos x
0

Trang 92

c)

2 sin x dx
0

dx

Nguyen ham Tch phan


d)

cos x

e)

1 cosx dx
0

g)

k)

1
sin x cosx 1dx
0

(1 sin x)cos x

2
0 (1 sin x)(2 cos x)

d)

dx

l)

(2 x 1) cos xdx

b)

sin x cos x 1
dx
sin x 2cos x 3

dx

sin x cos(x )
4
4

sin

xdx

cos(ln x)dx

2x

e sin xdx

sin x

2 sin x dx
0

i)

dx

cos x cos(x )
4

dx

m)

sin xsin( x )
6
6

sin x

sin xcos3 xdx

c)

e)

h)

l)

o)

cos xdx

3 ln(sin x)

f)

xdx

n)

1 cos 2 x

k)

cos x

2 cos x dx

g)

Tnh cac tch phan sau:

Bai 4.

a)

h)

Tran S Tung

cos2 x

cos

f)

xtan

dx

2x1

.
sin2xe

dx

dx

i)

xdx

ln(1 tan x)dx

xdx

xdx

(2x 1)cos
0

xsin xcos

m)

p)

dx

cos

VAN E 8: Tnh tch phan cac ham so mu va logarit


S dung cac phep toan ve luy tha va logarit. Xem lai cac
phng phap tm nguyen ham.
Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.
1

a)

e dx
0 1 e x
ln 8

d)

ln 3

g)

ln 2

ex 1

1
x

dx

e)

dx

ln x

h)

e x 1.e 2 x dx

x
0e 4

f)

e
x

dx

e2x

Trang 93

i)

0e

ln3

m)

2x

0e

c)

ln 2

ln 8

ln 3

dx
x
e 5

dx
l) x dx
2
1 x(ln x 1)
0e 1
Bai 2.
Tnh cac tch phan sau:
k)

ex

1 1 e

b)

dx

1 ex
dx
1 ex

dx

1
ex 1

dx

Tran S Tung
a)

Nguyen ham Tch phan


2

sin xdx

d)

(e

x ln1 x dx

e)

cos x) cos xdx

e2

g)

ln x ln(ln x)
dx
x

h)

lnx
2 dx
1 x

l)

cos2 x

dx

1 ln2 x
dx
x

ln x dx i)
x ln x 1

3 ln(sin x)

ln x

k)

f)

xe

c)

2x
xe dx

b)

e3

ln(ln x)
dx
x
2
e

dx

m)

ln(x 1)
dx
x

1
0

VAN E 9: Mot so tch phan ac biet


Dang 1. Tch phan cua ham so chan, ham so le
Neu ham so f(x) lien tuc va la ham so le tren [-a; a] th
a

f (x)dx 0

Neu ham so f(x) lien tuc va la ham so chan tren [-a; a]


a

th

f (x)dx 2 f (x)dx
0

V cac tnh chat nay khong co trong phan ly thuyet cua SGK
nen khi tnh cac tch phan co dang nay ta co the chng minh
nh sau:
Bc 1: Phan tch I

f (x)dx

f (x)dx f (x)dx
0

f
(
x
)
dx
;
K

f (x)dx
a
0

Bc 2: Tnh tch phan J

f (x)dx bang phng phap oi bien.

at t = x.
Neu f(x) la ham so le th J = K
I=J+K=0
Neu f(x) la ham so chan th J = K I = J + K = 2K
Dang 2. Neu f(x) lien tuc va la ham chan tren R th:

f (x)

(vi R+ va a > 0)
x dx f (x)dx
a 1
0
e chng minh tnh chat nay, ta cung lam tng t nh tren.

f (x)
f (x)
f (x)
f (x)
f (x)
J
I
dx
dx
dx
dx; K
dx
x
x
x
x
x

a 1
0 a 1
a 1
a 1
0 a 1

e tnh J ta cung at: t = x.



Dang 3. Neu f(x) lien tuc tren 0; th
2
Trang 94

Nguyen ham Tch phan

f (sin x)dx

Tran S Tung

f (cos x)dx

e chng minh tnh chat nay ta at:

x
2

f (a b x) f (x) hoac
Dang 4. Neu f(x) lien tuc va
f (a b x) f (x)
th at:
t=a+bx
ac biet,
neu a + b =
th at
t=x
neu a + b = 2 th at
t = 2 x
Dang 5. Tnh tch phan bang cach s dung nguyen ham
phu
e xac nh nguyen ham cua ham so f(x) ta can tm mot
ham g(x) sao cho nguyen ham cua cac ham so f(x) g(x) de
xac nh hn so vi f(x). T o suy ra nguyen ham cua f(x). Ta
thc hien cac bc nh sau:
Bc 1: Tm ham g(x).
Bc 2: Xac nh nguyen ham cua cac ham so f(x) g(x),
tc la:
F (x) G(x) A(x) C1
(*)

F (x) G(x) B(x) C2

1
A(x) B(x) C la nguyen ham
2

Bc 3: T he (*), ta suy ra F (x)


cua f(x).

Tnh cac tch phan sau (dang 1):

Bai 1.

a)

x x x x 1

4
1

cos4 x

d)

dx

b)

2
1

e)

g)

sin x
1 cos x

h)

dx
1 2 1
x

sin2 x
x dx
3 1

xdx

4 sin

x dx

1 x
cos x.ln
dx
1

4
2
1 x x 1

b)

d)

cos x ln(x 1 x2 )dx c)

1
2

x4 sin x
dx
f)
2
x

1
1

i)

x cos x

2
4 sin x

dx

Tnh cac tch phan sau (dang 2):

Bai 2.

a)

dx

ln x 1 x2 dx

1 x2
x

1 2

dx

1 (4

dx
x

1 (e

e)

x2 1
dx
x

31 2

dx
x

c)

1)(x2 1)
Trang 95

f)

1)(x2 1)

Tran S Tung

g)

sin xsin3x cos5x


1 ex

d)

h)

cos x

sin x
sin x cos x

2009

sin
2009

x cos

sin4 x

sin x cos x
dx
6x 1

i)

x2 sin2 x
dx
1 2x

sin7 x

c)

dx
0 sin x cos x
7

dx

2009

0 sin

*
dx (n N ) b)
n
n
0 cos x sin x

dx

Tnh cac tch phan sau (dang 3):

Bai 3.

a)

Nguyen ham Tch phan

dx

e)

cos4 x

f)

dx
0 cos x sin x
4

dx

4
4
0 cos x sin x

Bai 4.

a)

d)

Tnh cac tch phan sau (dang 4):

x.sin x

dx
0 4 cos x
2

b)

k)

dx
0 4 sin x

ln(1 tan x)dx

e)

x
1 sin x dx
0

x.cos xdx

l)

x.sin

i)

xsin x

2
0 9 4cos x

f)

xdx

xsin xcos

1 sin x
dx
1 cos x

ln

xsin x
2 cos x dx
0

sin4xln(1 tan x)dx

h)

c)

g)

x cos x

xsin x

2
0 1 cos x

dx

dx

m)

xdx

Bai 5.

a)

d)

g)

Tnh cac tch phan sau (dang 5):


sin x

sin x cos xdx

b)

cos x
sin x cos xdx
0

e)

sin x

dx
6
6
0 sin x cos x

h)

cos x

sin x cos xdx

sin4 x

dx
4
4
sin
x

cos
x
0

cos6 x

dx
0 sin x cos x
6

Trang 96

c)

f)

sin x

sin x cosxdx

cos4 x

dx
4
4
sin
x

cos
x
0

i)

Nguyen ham Tch phan

2sin

Tran S Tung

x.sin2xdx

k)

1
2

2cos

l)

x.sin2xdx

n)

x
x
1 e e

x
x
1 e e

dx

o)

dx

e x

ex

ex

x
x
1 e e

m)

e x

x
x
1 e e

dx

dx

VAN E 10: Thiet lap cong thc truy hoi


b

Gia s can tnh tch phan I n f (x, n)dx (n N) phu thuoc vao so
a

nguyen dng n. Ta thng gap mot so yeu cau sau:


Thiet lap mot cong thc truy hoi, tc la bieu dien I n theo
cac In-k (1 k n).
Chng minh mot cong thc truy hoi cho trc.
Tnh mot gia tr I n cu the nao o.
0

Lap cong thc truy hoi cho cac tch phan sau:

Bai 1.

a) I sinn xdx
n

n1

at u sin x
dv sin x.dx

b) I cosn xdx

n1

at u cos x
dv cos x.dx

c) I tann xdx

n
d) I
n

Jn

cosxdx
.

at u x
dv cos x.dx

sin xdx
.

at u x
dv sin x.dx

x
0

e) I n xnexdx
0

.
f) I n lnn xdx
1

Phan tch: tann x tann2 x tan2 x 1 tann2 x

g) I n (1 x2)ndx

u xn
x
dv e .dx

at

at u ln x
dv dx

at x cost

Trang 97

2n

at u sin t
dv sint.dt

Tran S Tung
1

h) I n

dx

0 (1

x2)n

Nguyen ham Tch phan

Phan tch
1

Tnh J n

1
(1 x2)n

i) I n xn 1 x.dx
0

k) I
n

dx

dx

n
0 cos x

1 x2
(1 x2)n

x2
(1 x2)n

u x

x2

0 (1

2 n

x )

dx .

x
at dv
dx
2 n

(1

x
)

u xn
dv 1 x.dx

at

Phan tch

1
cosn x

Trang 98

cos x
cosn1 x

at t

1
cosn1 x

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

III. NG
NG DUNG
DUNG TCH
TCH PHAN
PHAN
III.
1. Dien tch hnh phang
Dien tch S cua hnh phang gii han bi cac ng:
o th (C) cua ham so y = f(x) lien tuc tren oan [a; b].
Truc hoanh.
Hai ng thang x = a, x = b.
la:
b

S f (x) dx
a

(1)
Dien tch S cua hnh phang gii han bi cac ng:
o th cua cac ham so y = f(x), y = g(x) lien tuc tren
oan [a; b].
Hai ng thang x = a, x = b.
la:
b

S f (x) g(x)dx

(2)

Chu y:
Neu tren oan [a; b], ham so f(x) khong oi dau th:
b

f (x) dx

f (x)dx

Trong cac cong thc tnh dien tch tren, can kh dau
gia tr tuyet oi cua ham so di dau tch phan. Ta co the
lam nh sau:
Bc 1: Giai phng trnh: f(x) = 0 hoac f(x) g(x) = 0 tren
oan [a; b]. Gia s tm
c 2 nghiem c, d (c < d).
Bc 2: S dung cong thc phan oan:
b

f (x) dx f (x) dx f (x)dx f (x) dx


c

f (x)dx

f (x)dx

f (x)dx

(v tren cac oan [a; c], [c; d], [d; b] ham so f(x) khong oi
dau)
Dien tch S cua hnh phang gii han bi cac ng:
o th cua x = g(y), x = h(y)(g va h la hai ham so lien tuc
tren oan [c; d])
Hai ng thang x = c, x = d.
d

S g(y) h(y) dy
c

2. The tch vat the


Goi B la phan vat the gii han bi hai mat phang vuong
goc vi truc Ox tai cac iem cac iem a va b.
S(x) la dien tch thiet dien cua vat the b cat bi mat
Trang 99

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

phang vuong goc vi truc Ox tai iem co hoanh o x (a x


b). Gia s S(x) lien tuc tren oan [a; b].
b

V S(x)dx

The tch cua B la:

The tch cua khoi tron xoay:


The tch cua khoi tron xoay do hnh phang gii han bi cac
ng:
(C): y = f(x), truc hoanh, x = a, x = b (a < b)
sinh ra khi quay quanh truc Ox:
b

V f 2(x)dx
a

Chu y: The tch cua khoi tron xoay sinh ra do hnh phang
gii han bi cac ng sau quay xung quanh truc Oy:
(C): x = g(y), truc tung, y = c, y = d
la:
d

V g2(y)dy
c

VAN E 1: Tnh dien tch hnh phang


Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:
ln x
1
a) y x2 4x 6, y 0, x 2, x 4 b) y
, y 0, x , x e
x
e
ln x
1 ln x
, y 0, x e, x 1
c) y
d) y
, y 0, x 1, x e
2 x
x
1
e) y ln x, y 0, x , x e
f) y x3, y 0, x 2, x 1
e
x
1
1
, y 0, x 0, x
g) y
h) y lg x , y 0, x , x 10
2
10
1 x4
Bai 6.
Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:
3x 1
a) y
b) y x, y 2 x, y 0
, y 0, x 0
x1
c) y ex, y 2, x 1
d) y x, x y 2 0, y 0
Bai 5.

e) y 2x2, y x2 2x 1, y 2

f)

y x2 4x 5, y 2x 4, y 4x 11
g) y x2, y

x2
27
, y
27
x

i) y2 2x, 2x 2y 1 0, y 0

h) y 2x2, y x2 4x 4, y 8
k)

y x2 6x 5, y x2 4x 3, y 3x 15
Bai 7.
Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:

Trang 100

Nguyen ham Tch phan


a) y x, y

1
, y 0, x e
x

Tran S Tung
b) y sin x 2cos x, y 3, x 0, x

c) y 5x2, y 0, y 3 x, x 0

d) y 2x2 2x, y x2 3x 6, x 0, x 4

e) y x, y 0, y 4 x

f) y x2 2x 2, y x2 4x 5, y 1

g) y x, y 2 x, y 0

h) y

1
2x

, y e x, x 1

e
Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:
a) y 4 x2, y x2 2x
b) y x2 4x 3 , y x 3

Bai 8.

c) y

1 2
1
x , y x2 3
4
2

e) y x , y 2 x2
g) y

x2
1
, y
2
1 x2

d) y

1
1 x2

,y

x2
2

f) y x2 2x, y x2 4x
2
h) y x 3 , y 0
x

i) y x2 2x, y x 2
k) y x2 2, y 4 x
Bai 9.
Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:
2
a) y x , x y2
b) y2 x 5 0, x y 3 0
c) y2 2y x 0, x y 0

d) y2 2x 1, y x 1

e) y2 2x, y x, y 0, y 3

f) y (x 1)2, x siny

g) y2 6x, x2 y2 16

h) y2 (4 x)3, y2 4x

i) x y3 1 0, x y 1 0
k) x2 y2 8, y2 2x
Bai 10.
Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:
x
a) y xe
b) y x.ln2 x; y 0; x 1; x e.
. ; y 0; x 1; x 2.
c) y ex; y e x; x 1.

d) y 5x2; y 0; x 0; y 3 x.

1
f) y ln x , y 0, x , x e
e
g) y sin x cos2 x, y 0, x 0, x h) y x sin x; y x; x 0; x 2.
e) y (x 1)5; y ex; x 1.

2
Bai 11.
Tnh dien tch hnh phang gii han bi cac ng sau:
1
a) (C ): y x 2 , tiem can xien cua (C), x = 1 va x = 3.
2x
2
x 2x 1
b) (C): y
, y 0 , tiem can xien cua (C), x = 1 va x = 2
x 2
c) (C ): y x3 2x2 4x 3, y 0 va tiep tuyen vi (C) tai iem co
hoanh o x = 2.
d) (C ): y x3 3x 2, x 1 va tiep tuyen ci (C) tai iem co
hoanh o x = 2.
e) (C ): y x2 2x va cac tiep tuyen vi (C) tai O(0 ; 0) va A(3; 3)
tren (C).
i) y x sin2 x; y ; x 0; x .

k) y sin2 x sin x 1, y 0, x 0, x

Trang 101

Tran S Tung

Nguyen ham Tch phan

VAN E 2: Tnh the tch vat the


Bai 1.
Tnh the tch vat the tron xoay sinh ra bi hnh (H) gii
han bi cac ng sau quay quanh truc Ox:

1
a) y sin x, y 0, x 0, x
b) y x3 x2, y 0, x 0, x 3
4
3

c) y sin6 x cos6 x, y 0, x 0, x
d) y x, x 4
2
e) y x3 1, y 0, x 1, x 1
f) y x2, y x
g) y

x2
x3
, y
4
8

h) y x2 4x, y x 2

k) (x 2)2 y2 9, y 0
, x
4
2
2
2
l) y x 4x 6, y x 2x 6
m) y ln x, y 0, x 2
Bai 2.
Tnh the tch vat the tron xoay sinh ra bi hnh (H) gii
han bi cac ng sau quay quanh truc Oy:
2
a) x , y 1, y 4
b) y x2, y 4
y
i) y sin x, y cos x, x

c) y ex, x 0, y e
d) y x2, y 1, y 2
Bai 3.
Tnh the tch vat the tron xoay sinh ra bi hnh (H) gii
han bi cac ng sau quay quanh:
i) truc Ox
ii)
truc
Oy
a) y (x 2)2, y 4
b) y x2, y 4x2, y 4
c) y

, y 0, x 0, x 1
x 1
e) y x.ln x, y 0, x 1, x e
2

d) y 2x x2, y 0
f) y x2(x 0), y 3x 10, y 1
h) x 4 2 y2 1

g) y x2, y x
x2 y2
i)

1
9
4
l) x y2 0, y 2, x 0

k) y x 1, y 2, y 0, x 0
m) y2 x3, y 0, x 1

Trang 102

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

IV. ON
ON TAP
TAP TCH
TCH PHAN
PHAN
IV.
Tnh cac tch phan sau:

Bai 1.
2

a)

x 2 x dx

b)

x 1
d)
dx
x

1
1

2 1

2
0 x 1

dx

l)

x 2x3

d)

x 1

b)

h)

o)

1 x dx

r)

/4

a)

c)

2dx

f)

x 5 4

p)

i)

10

s)

1 2sin 2 x
dx
1 sin 2 x

/2

b)

x4

7/3

q)
1

t)

sin2x sin x
1 3cos x

Trang 103

x 1
3

dx

3x 1

1 x dx

dx

1 x2 dx

dx

dx

x 1 x 3

x 1x .dx

x5 1

x 3

m)

dx

1 x dx

2 x 2 x

3
2
x x 3 dx
3

x
0

xdx

(x 1)
5 x 2 x1
Bai 3.
Tnh cac tch phan sau:
0

3
0 (x 1)

l)

x2 x

xdx

dx

e)

x2 4

dx

1 x2 .x3dx

x 2x2 4x 9

x3 1 x2 dx

g) x2 4 x2 dx
3

2
0 2x 5x 2

k)

i)

0 1

x
1 1 x 1 dx

dx

m)

3 5

f)

2 3

dx
xdx

2x 1 dx

( x 2 x 2)dx

c)

x2
Tnh cac tch phan sau:

Bai 2.

a)

dx

2
1 x 2x 4

x3

h)

2
0 (x 1)

e)

x 2x

xdx

k)

x7

g)

c)

dx

Tran S Tung
/2

Nguyen ham Tch phan

sin2x cos x
dx
1 cos x
/2

sin2x

d)

cos x 4sin x

0
/2

g)

dx

/2

/4

cos2x(sin4 x cos4 x)dx h)


l)

o)

sin2004 x cos2004 x

0
/2

r)

sin

dx

b)

Bai 4.

d)

(esin x cos x)cos xdx

x 1
ln xdx
x
1
x2ex

2
0 (x 2)

/2

o)

r)

q)

sin xdx

ln3 e

f)

2e 3

i)

2
2x
(4x 2x 1)e dx

p)

ln x

3 2ln x
x 1 2ln x

dx

s)

dx

x
0 1 e
2

m)

ln2 x dx

l)

dx

xsin2 xdx
sin2xcos2 x

dx
x

sin x
dx
1 3cos x

c) (x 2)e2xdx

2
ln( x x)dx

dx

1 2sin2 x
dx
1 sin2x

/3

h) (x2 1)exdx

e3x sin5xdx

Bai 5.

4sin x
dx
1 cos x

/4

ln5

0
e

/2

2
0 1 cos x

m)

e)

cos5 xdx
xsin x

e 3

k)

i)

g)

/2

x t)
0 sin2 x 2cos x cos2
2
Tnh cac tch phan sau:

a)

1 cos2 x

dx

sin2x
dx
cos x 1

0
/2

2
xln(x 5)dx

p)

s)

/4 cos x

/2

cos3x
dx
sin x 1

tan x

2004

/2

f)

/3

/2

x tan2 xdx

/2

sin xsin2xsin3xdx

k)

e)

ln(1 x)
x2

dx

q)

dx

xln(1 x )dx
0

1 3 ln x . ln x
dx
x

t)

e3

ln2 x

ln x 1

Tnh dien tch cac hnh phang gii han bi cac ng

sau:
4
, y 0, x 2, x 1
2 x

a) y x3 3x 1, y 0, x 0, x 1

b) y

1
9
c) y x4 2x2 , y 0
4
4
1
1
e) y x 1
, y 0, x 2, x 4
2
x1
2x 1
g) y
, y 0, x 0
x 1

d) y ex, y 2, x 1

m) y

dx

f) y x2 2x, y x2 4x
h) y

x2 3x 2
, tie
m ca
n xie
n, x 0, x 1
x 1
Trang 104

x2 x
, y 0
x 1

Nguyen ham Tch phan

Tran S Tung

x2 x 2
, y 0, tie
p tuye
n vetgo
c toao
x 1
o) y x3 3x2 3x 1, tiep tuyen tai giao iem cua (C) vi truc
tung.
1
p) y x3 3x , tiep tuyen tai iem M thuoc o th co hoanh
4
o x = 2 3 .
Bai 6.
Tnh the tch cac vat the tron xoay sinh ra khi quay hnh
phang gii han bi cac ng sau quanh truc:
a) y x, y 0, x 3; Ox
b) y x ln x, y 0, x 1, x e; Ox
n) y

c) y xex, y 0, x 1; Ox

d) y 4 x2, y x2 2; Ox

e) y2 4 x, x 0; Oy

f) x yey, x 0, y 1; Oy

Chan thanh cam n cac ban ong nghiep va cac em hoc


sinh a oc tap tai lieu nay.
transitung_tv@yahoo.com

Trang 105

Das könnte Ihnen auch gefallen