Mke 5a

MKE - gredni konani elementi u ravni
Galerkinova metoda teinskih ostataka
METODA KONANIH ELEMENATA

Osnovne akademske studije, VI semestar
Prof dr Stanko Bri
email: stanko@np.ac.rs
Departman za Tehnike nauke

Dravni Univerzitet u Novom Pazaru
2014/15
Stanko Bri
Metoda konanih elemenata

Sadraj

Varijacioni postupak - savijanje u ravni
Varijacioni postupak - aksijalno naprezanje
Napomene o varijacionim metodama

Metoda teinskih ostataka
Aksijalno naprezanje
Savijanje u ravni
Stanko Bri


Sadraj


Savijanje u ravni
Stanko Bri



Posmatra se diferencijalno mali element dx izdvojen iz pravog
tapa u ravni x, y
Diferencijalne jednaine ravnotee sila koje deluju na izdvojeni
element su
dN
+ px = 0
dx
dT
+ py = 0
dx
dM
T + mz = 0
dx
(1)
Uz zanemarenje raspodeljenih momenata savijanja mz ,

diferenciranjem po x tree od jedn. (1) i uzimanjem u obzir
druge jednaine, dobija se
d2 M
+ py (x) = 0
dx2
Stanko Bri



Momenat savijanja moe da se izrazi preko krivine tapa, odn.
preko drugog izvoda ugiba po koordinati x,
M (x) = EJz v 00 (x)
(moe i M = EJv 00 ), tako da je diferencijalna jednaina
savijanja tapa u ravni data u obliku
EJz
d4 v
+ py (x) = 0
dx4
Stanko Bri
(2)



Posmatra se konani element grednog tapa u ravni sa dve
vorne take 1 i 2 na krajevima elementa
Duina konanog elementa je `, momenat inercije preseka je
Jz , a modul elastinosti E
Pomeranja taaka ose tapa upravno na osu, ugibi v(x),
izraavaju se preko vornih pomeranja i obrtanja kao
v(x) =
4
X
Ni (x)qi
(3)
i=1
= N1 (x)v1 + N2 (x)1 + N3 (x)v2 + N4 (x)2
Stanko Bri



U jedn. (3) Ni (x) su Ermitovi kubni polinomi 1. vrste, dok su
qi pomeranja i obrtanja vornih taaka
Varijacioni postupak zasniva se na stacionarnosti
odgovarajueg funkcionala
U formulaciji MKE na bazi deformacija (pomeranja) taj
funkcional je potencijalna energija
Potencijalna energija konanog elementa jednaka je zbiru
potencijalne energije deformacije (deformaciog rada) i
potencijala spoljanjih sila, odn. negativnog rada spoljanjih
sila
= Ue Rs
Stanko Bri



Za sluaj savijanja konanog elementa (bez aksijalnih sila)
deformacioni rad dat je sa
1
Ue = EJz
2
(v 00 )2 dx
Kako su samo interpolacione funkcije u izrazu (3) za ugib v(x)

zavisne od koordinate x, to je Ue dato sa
1
Ue = EJz
2
Z ` "X
4
Stanko Bri
#2
Ni00 (x)qi
dx



Kvadrat drugog izvoda ugiba moe da se prikae kao
(v 00 )2 = v 00 v 00
odnosno, kao dvostruka suma
(v 00 )2 =
4
X
!
Ni00 (x)qi
i=1
4 X
4
X
4
X
Nj00 (x)qj
j=1
Ni00 (x) Nj00 (x) qi qj
i=1 j=1
Stanko Bri



Sa ovim, izraz za potencijalnu energiju deformacije konanog
elementa moe da se prikae kao

Z `
4
4
1 XX
00
00
Ue =
EJz
Ni (x) Nj (x) dx qi qj
2
0
i=1 j=1
ili skraeno, kao kvadratna forma generalisanih koordinata

4
Ue =
1 XX
kij qi qj
2
i=1 j=1
Stanko Bri
(4)



U izrazu (4) uvedena je oznaka za elemente matrice krutosti
konanog elementa
Z
kij = kji = EJz
Ni00 (x) Nj00 (x) dx (i, j = 1, . . . , 4) (5)
Potencijalna energija deformacije konanog elementa data sa

(4) moe da se prikae u matrinom obliku kao
Ue =
1 T
q Kq
2
gde je K = [kij ]
(6)
(uoiti analogiju sa potencijalnom energijom elastine opruge

= 21 kx2 )
Stanko Bri



Rad spoljanjih sila konanog elementa (rad generalisanih sila
na krajevima elementa R, kao i rad ekvivalentnog optereenja
na krajevima elementa Q) jednak je
Rs = q T R + q T Q
(7)
Potencijalna energija konanog elementa jednaka je zbiru

potencijalne energije deformacije i negativnog rada spoljanjih
sila:
1
= Ue Rs = q T K q q T R q T Q
(8)
2
Stanko Bri



Potencijalna energija deformacije konanog elementa izloenog
savijanju bez aksijalne sile, data je kao kvadratna funkcija
(forma) generalisanih koordinata
Ue = Ue (q1 , q2 , q3 , q4 )
Stacionarnost potencijalne energije data je kao matrina
jednaina:
=0 R=KqQ
q T
Ova jednaina pretstavlja osnovnu jednainu optereenog
konanog elementa
Stanko Bri
(9)



Za odreivanje elemenata matrice krutosti konanog elementa,
date sa (5), potrebni su drugi izvodi interpolacionih funkcija
po x:
6
12x
+ 3
2
`
`
4 6x
00
N2 (x) = + 2
`
`
6
12x
N300 (x) = 2 3
`
`
2 6x
00
N4 (x) = + 2
`
`
N100 (x) =
Stanko Bri



Unoenje drugih izvoda interpolacionih funkcija u integrale (5),
posle integracije dobija se matrica krutosti grednog konanog
elementa sa dva vora, optereenog na savijanje, bez
aksijalnog naprezanja:
12
6` 12 6`
EJz 6`
4`2 6` 2`2
K= 3
(10)
` 12 6` 12 6`
6`
2`2 6` 4`2
Stanko Bri



Vektor ekvivalentnog optereenja posmatranog konanog
elementa dobija se iz uslova da je rad ekvivalentnog
optereenja jednak radu spoljanjih uticaja koji deluju na
konani element
Na primer, ako na konani element deluje raspodeljeno
optereenje py (x), onda je rad jednak
T
Q q=
py (x) v(x) dx
0
Stanko Bri



Kako je v(x) = N (x)q, to je unoenjem ugiba v(x) u integral
i skraivanjem sa q, dobija se vektor ekvivalentnog
optereenja:
Z `
T
Q =
py (x) N (x) dx
0
gde je N (x) matrica interpolacionih funkcija

Posmatra se ravnomerno optereenje du konanog elementa
py (x) = p0 = const
Stanko Bri


Vektor ekvivalentnog optereenja grednog

konanog elementa
vorovi i i k su vorne take 1 i 2

Stanko Bri



Interpolacione funkcije Ni (x) su Ermitovi kubni polinomi
Dobija se integracijom vektor ekvivalentnog optereenja:
1
N1 (x)
Z `
p0 ` 6`
N2 (x)
dx =
Q = p0
N (x)
1
2
0
N4 (x)
6
Za sluaj linearno promenljivog optereenja py (x) = p0 x/`
dobija se vektor ekvivalentnog optereenja
QT =
p0 `
[ 3
20
Stanko Bri
2`
3
7 ` ]


Sadraj


Savijanje u ravni
Stanko Bri



Aksijalno naprezanje - varijacioni postupak
Posmatra se diferencijalno mali element dx izdvojen iz pravog
tapa u ravni x, y
Diferencijalna jednaina ravnotee sila koje deluju u pravcu ose
izdvojenog elementa je
dN
+ px = 0
dx
Normalna sila, u skladu sa Hukovim zakonom, data je sa
N = EF ( t) = EF
ako se ne posmatra uticaj temperature u osi tapa
Stanko Bri
(11)



Dilatacija ose tapa data je sa
=
du
dx
gde je u pomeranje taaka ose tapa u pravcu ose tapa x,

tako da je
du
N = EF = EF
dx
Prema tome, diferencijalna jednaina aksijalnog naprezanja
pravog tapa, izraena preko pomeranja, data je u obliku
EF
d2 u
+ px = 0
dx2
Stanko Bri
(12)



Posmatra se (prav) gredni konani element sa dve take
izloen aksijalnom naprezanju
Duina konanog elementa je `, povrina preseka F , dok je
modul elastinosti materijala E
Generalisane koordinate za aksijalno naprezanje su pomeranja
vorova 1 i 2 u pravcu lokalne ose x: u1 i u2
Kako je diferencijalna jednaina aksijalnog naprezanja tapa
(12) drugog reda, opti integral homogene dif. jednaine je
linearni polinom
Prema tome, raspodela aksijalnog pomeranja taaka ose
konanog elementa prikazuje se u obliku linearnog polinoma
u(x) = a0 + a1 x
Stanko Bri
(13)



Linearni polinom (13) sa nepoznatim konstantama moe da se
prikae u matrinom obliku kao

a0
T
u(x) = P (x) a = [ 1 x ]
(14)
a1
Sa P (x) oznaen je vektor iji su elementi baze polinoma:
1, x, x2 , . . . , xn (u ovom sluaju do prvog stepena: n = 1)
Sa a oznaen je vektor sa nepoznatim konstantama
(koeficijenti uz baze polinoma)
Stanko Bri



Polinom stepena n klasino se prikazuje u obliku
pn (x) = a0 + a1 x + a2 x2 + + an xn =
n
X
ai xi
i=0
ali moe da se prikae i u matrinom obliku kao
pn (x) = PnT (x) a = [ 1 x x2
Stanko Bri
a0
n
a
2
x ]
..
an
(15)



Na primer, kod grednog konanog elementa izloenog
savijanju, aproksimacija pomeranja v(x) unutar konanog
elementa prikazuje se u obliku kubnog polinoma
a
1
T
2
3
v(x) = P (x) a = [ 1 x x x ]
a
2
a3
Nepoznate konstante a0 i a1 u (14) odreuju se iz graninih
uslova:
u(x)|x=0 = u1
u(x)|x=` = u2
(16)
Stanko Bri



Granini uslovi (16) mogu da se napiu u matrinom obliku kao

u1
1 0
a0
=
u2
1 `
a1
ili, u skraenom obliku, kao
q = Ca
Reenje se dobija kao a = C 1 q, odnosno u razvijenom obliku

a0
u1
1 0
=
a1
1` 1`
u2
Stanko Bri



Prema tome, aproksimacija aksijalnog pomeranja unutar
elementa data je sa (14)

1 0
u1
T
T 1
u(x) = P a = P C q = [ 1 x ]
1` 1`
u2
ili, posle mnoenja P T C 1 ,
u(x) =
Stanko Bri
x
`
x
`
u1
u2
(17)



Alternativa: Nepoznate konstante a0 i a1 odreuju se iz
graninih uslova:
u(x)|x=0 = u1
u(x)|x=` = u2
Dobija se
u(x = 0) = u1 = a0
u(x = `) = u2 = a0 + a1 `
Reenje za konstante ai je:

a0 = u1
Stanko Bri
a1 =
u2 u1
`



Prema tome, raspodela aksijalnog pomeranja du ose
konanog elementa data je u obliku
u(x) = u1 +
u2 u1
x
`
odnosno, sreivanjem,

x
x
u1 + u2
u(x) = 1
`
`
(18)
Relacija (18) prikazuje se u obliku

u(x) = N1 (x) u1 + N2 (x) u2
(19)
gde su N1 (x) i N2 (x) funkcije oblika za aksijalno naprezanje

Stanko Bri



Relacija (17), odn. (18), moe da se napie u obliku
(20)
u(x) = N (x) q
gde su
N = [ N1 (x) N2 (x) ] =
x
`
x
`
q T = { q1 q2 } = { u1 u2 }
Sa N1 (x) i N2 (x) oznaene su funkcije oblika za aksijalno
naprezanje
Stanko Bri


Linearne interpolacione funkcije
N1 (x) = 1
Stanko Bri
x
`
N2 (x) =
x
`



Deformacioni rad aksijalno napregnutog konanog elementa
duine ` dat je sa
Z
1 `
Ue =
N dx
2 0
gde je N normalna sila, a dilatacija
Kako je
kao i
N = F = EF
du
dx
to se dobija
EF
Ue =
2
Stanko Bri
Z `
0
du
dx
2
dx
(21)



Imajui u vidu relaciju (17), odn. (18), kao i to da su samo
interpolacione funkcije Ni (x) funkcije koordinate x, prvi izvod
pomeranja po koordinati x dat je sa

du
q1
0
0
0
= u (x) = [ N1 (x) N2 (x) ]
q2
dx
Imajui u vidu interpolacione funkcije, dobija se

du
q2 q1
q1
0
1
1
= u (x) = [ ` ` ]
=
q2
dx
`
Stanko Bri
(22)



Unosei relaciju (22) u izraz (21) za deformacioni rad, dobija
se
Z
EF ` (q2 q1 )2
dx
(23)
Ue =
2 0
`2
Integracijom se dobija (podintegralni izraz nezavistan je od x):
Ue =
EF 2
(q 2q1 q2 + q22 )
2` 1
(24)
Rad generalisanih sila koje deluju na krajevima konanog

elementa je jednak
Rs = R1 u1 + R2 u2 = R1 q1 + R2 q2 = RT q
Stanko Bri
(25)



Potencijalna energija konanog elementa data je kao razlika
potencijalne energije deformacije i rada spoljanjih sila:
= Ue Rs =
EF 2
(q 2q1 q2 + q22 ) R1 q1 R2 q2 (26)
2` 1
Potencijalna energija je kvadratna funkcija generalisanih

koordinata: = (q1 , q2 )
Uslov stacionarnosti potencijalne energije dat je sa
=0
q1
Stanko Bri
=0
q2



Imajui u vidu potencijalnu energiju datu sa (26), dobija se
=0
q1
=0
q2
EF
(q1 q2 ) R1 = 0
`
EF
(q1 + q2 ) R2 = 0
`
Dobijene dve jednaine pretstavljaju osnovnu jednainu

neoptereenog konanog elementa

EF
R1
1 1
q1
=
R2
1 1
q2
`
Stanko Bri
(27)



Kompaktniji oblik jednaine (27) je standardni oblik, koji je po
formi isti i za druge oblike naprezanja:
R = Kq
Sa K oznaena je matrica krutosti za aksijalno napregnut
konani element u ravni

EF
1 1
K=
1 1
`
Stanko Bri
(28)



Vektor ekvivalentnog optereenja moe da se dobije iz uslova
da je rad ekvivaentnog optereenja jednak radu stvarnog
raspodeljenog optereenja du ose konanog elementa
Z
Q q=
px (x)u(x)dx
0
Unosei u integral relaciju (20): u(x) = N (x)q, dobija se

(posle skraivanja sa q)
QT =
px (x)N (x)dx
0
Stanko Bri
(29)



Na primer, za ravnomerno optereenje px (x) = p0 = const
du konanog elementa dobija se
Z
Q = p0
0
`
x
`
[ (1 x` )
]dx =
p0 `
[ 1 1 ]
2
Takoe, ako je aksijalno optereenje du konanog elementa

linearno promenljivo: p(x) = p0 x/`, dobija se
QT = p0
Z
0
x
[ (1 x` )
`
Stanko Bri
x
`
]dx =
p0 `
[ 1 2 ]
6



Aksijalno naprezanje - varijacioni postupak: Primer
Posmatra se primer konzolnog tapa duine L, poprenog
preseka povrine F i modula elastinosti E, koji je optereen
linijski promenljivim aksijalnim optereenjem q(x) = cx
Stanko Bri



Primenom Rayleigh-Ritz-ovog varijacionog postupka treba da
se odredi rapodela aksijalnog pomeranja i napona u
posmatranom tapu
U klasinom Rayleigh-Ritz-ovom varijacionom postupku
probne funkcije kojima se aproksimira nepoznata funkcija
problema definisane su unutar celog domena problema
U Rayleigh-Ritz-ovom varijacionom postupku u MKE domen
definisanosti probnih funkcija je unutar svakog konanog
elemeta
Stanko Bri



Diferencijalna jednaina aksijalnog naprezanja data je sa (12):
EF
d2 u
+ cx = 0
dx2
x [0, L]
(30)
Prema varijacionom postupku nepoznata funkcija problema

u = u(x) aproksimira se sa probnom funkcijom u
(x) koja je
dopustiva, to znai da zadovoljava uslove kompatibilnosti i
esencijalne granine uslove
U ovom sluaju aksijalnog naprezanja esencijalni granini uslov
je u(x)|x=0 = 0
Stanko Bri



Probna funkcija se usvaja u obliku polinoma pn (x) (15), ali u
ovom sluaju, zbog graninog uslova po pomeranju u(0) = 0,
konstanta uz nulti lan polinoma se odbacuje: a0 = 0
Najjednostavniji polinom je polinom sa jednim lanom:
u
(x) = a1 x
Potencijalna energija posmatranog aksijalno optereenog tapa
data je sa = Ue Rs :
EF
=
2
0 2
(u ) dx
0
Stanko Bri
q(x)u(x) dx
0
(31)



Unosei probnu funkciju u
(x) = a1 x u potencijalnu energiju
(31), imajui u vidu da je u
0 = a1 , kao i da je q(x) = cx,
dobija se
EF
=
2
L
2
(a1 ) dx
0
cx a1 x dx =
0
EF 2 cL3
La1
a1
2
3
Nepoznata konstanta odreuje se iz uslova stacionarnosti

potencijalne energije:
=0
a1
Stanko Bri
EF La1
cL3
=0
3



Iz uslova /a1 = 0 dobija se nepoznata konstanta
a1 =
cL2
3EF
Prema tome, priblino reenje za aksijalno pomeranje du

tapa je jednako
u(x) u
= a1 x =
cL2
x
3EF
(32)
Sa ovim se dobija priblina raspodela normalnih napona

x = E E u
0 =
Stanko Bri
cL2
3F
(33)



Posmatra se priblino reenje sa dva lana u polinomu:
u(x) u
= a1 x + a2 x2
Prvi izvod u
je jednak
u
0 = a1 + 2a2 x
Potencijalna energija sada je priblino data kao
EF
=
2
L
2
(a1 + 2a2 x) dx
0
cx (a1 x + a2 x2 )dx
Stanko Bri



Integracijom se dobija potencijalna energija u obliku
=
EF 2
4
L3
L4
(a1 L + 2a1 a2 L2 + a22 L3 ) ca1
ca2
2
3
3
4
Uslovi stacionarnosti potencijalne energije dati su sa
=0
a1
=0
a2
cL3
=0
3
4
cL4
EF L2 a1 + EF L3 a2
=0
3
4
EF La1 + EF L2 a2
Stanko Bri



Matrini prikaz uslova stacionarnosti je pogodniji:

EF
cL3
1 L
a1
4
=
L 43 L
a2
3L
L
12
Reenje ovih jednaina dobija se kao

cL
a1
7L
=
a2
3
12EF
Stanko Bri



Prema tome, dobijeno je priblino reenje sa dva ana
polinoma u obliku
u(x) u
= a1 x + a2 x2 =
cL
(7Lx 3x2 )
12EF
(34)
Sa ovim se dobija priblina raspodela normalnih napona

x = E E u
0 =
cL2
12F
(35)
Kao to se vidi, dobijeno reenje ne zadovoljava ni

diferencijalnu jednainu problema (30), kao ni granini uslov
po silama x |x=L = 0
Stanko Bri



Naime, prvi i drugi izvodi priblinog reenja sa dva lana
polinoma su
u
0 =
cL
cL
(7L 6x) u
00 =
12EF
2EF
Kada se to unese u dif. jed. (30), dobija se ostatak

R(
u) =
cL
+ cx 6= 0
2
dok su normalni naponi x dobijeni kao konstantni du tapa
Stanko Bri



Diferencijalna jednaina problema je data sa
EF
d2 u
+ cx = 0
dx2
x [0, L]
(36)
kao i sa graninim uslovima:

- esencijalnim (po pomeranjima) . . . u(x)|x=0 = 0
- prirodnim (po naponima/silama) . . . x |x=L = 0
Tano reenje diferencijalne jednaine problema dobija se kao:

u(x) =
c
(3L2 x x3 )
6EF
Stanko Bri
(37)


Tano i priblino reenje
Poreenje tanog i priblinog reenja sa polinomima

tano reenje . . . u(x) =
c
6EF
(3L2 x x3 )
jedan lan polinoma . . . u

(x) =
dva lana polinoma . . . u
=
Stanko Bri
cL2
3EF
cL
12EF
(7Lx 3x2 )



Ako se trai priblino reenje kao kubni polinom:
u(x) u
(x) = a1 x + a2 x2 + a3 x3
posle formiranja potencijalne energije = (a1 , a2 , a3 ) i
postavljanja uslova stacionarnosti a

= 0 (i = 1, 2, 3),
i
dobijaju se konstante
a1 =
cL2
2EF
a2 = 0 a3 =
c
6EF
Ovakvo priblino reenje se poklapa sa tanim
Stanko Bri


Sadraj


Savijanje u ravni
Stanko Bri



Funkcionali su integralni izrazi koji su funkcije drugih funkcija,
dakle integrali u kojima je podintegralni izraz zavistan od neke
funkcije jedne ili vie nezavisnih prostornih koordinata
Trai se da se variranjem funkcija u funkcionalu odrede one
funkcije za koje funkcional ima ekstremnu vrednost (minimum
ili maksimum)
Uslov za ekstremnu vrednost funkcionala iskazan je relacijom
da je prva varijacija funkcionala jednaka nuli
Stanko Bri



Funkcional je integralni izraz koji u sebi implicitno sadri
diferencijalnu jednainu posmatranog problema
Formulacija problema u obliku diferencijalne jednaine i
odgovarajuih graninih (eventualno i poetnih) uslova naziva
se jaka formulacija (strong formulation)
Integralna formulacija istog problema preko funkcionala koji u
sebi implicitno sadri diferencijalnu jednainu problema naziva
se slaba formulacija (weak formulation)
Stanko Bri



Izrazi jaka i slaba formulacija implicitno asociraju na
inferiornost slabe u odnosu na jaku formulaciju
Meutim, jaka i slaba formulacija su meusobno potpuno
ekvivalentne
Jaka formulacija iskazuje uslove i relacije koji moraju da budu
zadovoljeni u svakoj taki domena posmatranog problema
Slaba formulacija iskazuje uslove i relacije koji moraju da budu
zadovoljeni u prosenom, odn. u integralnom smislu
Stanko Bri



Najpoznatiji varijacioni postupak je Rayleigh-Ritz-ov (ili samo
Ritz-ov) postupak, posebno u Teoriji konstrukcija
To je zbog toga to u Teoriji konstrukcija (posebno u linearnim
teorijama) postoji funkcional u obliku potencijalne energije
Varijacioni Princip o minimumu potencijalne energije koji se
odnosi na stabilnu ravnotenu konfiguraciju nosaa, pretstavlja
polazite formulacije u MKE
Stanko Bri



Rayleigh-Ritz-ov postupak sastoji se u aproksimaciji funkcije
problema u posmatranom funkcionalu preko probnih funkcija
(trial functions)
Probne funkcije su pogodno izabrane funkcije koje spadaju u
dopustive funkcije (admissible functions)
To znai da probne funkcije zadovoljavaju uslove kontinuiteta
(odn. diferencijabilnosti) i esencijalne granine uslove
(geometrijske uslove, uslove po pomeranjima)
Pogodne probne funkcije su polinomi u 1D, 2D ili 3D:
pn (x), pn (x, y), pn (x, y, z), a mogue i trigonometrijske
funkcije
Stanko Bri



Princip o stacionarnosti potencijalne energije glasi:
Od svih dopustivih konfiguracija konzervativnog sistema, u
konfiguraciji u kojoj su zadovoljeni uslovi ravnotee,
ukupna potencijalna energija je stacionarna u odnosu na
male dopustive varijacije pomeranja
Ako je stacionarnost potencijalne energije relativni minimum,
ravnotena konfiguracija je stabilna
Princip vai i kada veza optereenje - pomeranje nije linearna
Stanko Bri



Ritz-ov postupak ima dve varijante (oblika)
- klasian oblik . . . probne funkcije su definisane u celom domenu
problema
- oblik u MKE . . . probne funkcije su definisane unutar domena
konanog elementa
Probne funkcije se izraavaju preko usvojenih baznih funkcija

(npr. lanova polinoma) i nepoznatih koeficijenata (odn.
stepena slobode ili DOF) posmatranog problema
Stanko Bri



U klasinom Ritz-ovom postupku stepeni slobode ne moraju da
imaju jasno fiziko znaenje
U Ritz-ovom postupku u MKE koeficijenti (DOF) u probnim
funkcijama pretstavljaju vorne vrednosti nepoznatih
pomeranja, a mogue i obrtanja, dok su probne funkcije
funkcije oblika
Funkcional (potencijalna energija) se izraava preko integrala u
celom domenu (odn. u konanom elementu u MKE)
Stanko Bri



Unosei pretpostavljene probne fukcije (sa nepoznatim
koeficijentima) u funkcional, posle integracije funkcional
postaje algebarska funkcija konanog broja DOF (nepoznatih
koeficijenata):
= (a0 , a1 , a2 , . . . , an )
Uslov stacionarnosti fukcionala za bilo koju malu dopustivu
varijaciju konfiguracije glasi
= 0
a0 +
a1 + +
an = 0
a0
a1
an
Stanko Bri



Kako su a0 , a1 , . . . , an meusobno nezavisni parametri (stepeni
slobode problema), onda se = 0 svodi na uslove
= 0 (i = 0, 1, . . . , n)
ai
to pretstavlja sistem algebarskih jednaina po nepoznatim
koeficijentima (generalisanim DOF)
Stanko Bri



Probne funkcije moraju da budu dopustive, ali i dovoljno
jednostavne za upotrebu, tako da su polinomi najbolji izbor (a
ponekad i trigonometrijske funkcije)
Kako da se proceni koliko lanova reda i koji stepen polinoma
da se usvoji za priblino reenje?
Postavlja se pitanje kako da se proceni kvalitet priblinog
reenja ako se nema tano reenje
Ovakva pitanja postoje i u klasinom Ritz-ovom postupku, kao
i u MKE
Stanko Bri



U odreivanju to tanijeg priblinog reenja pretpstavlja se da
je odreeno vie varijanti priblinog reenja, u svakom reenju
je dodat po jedan lan vie (kao u primeru)
Znai, generisan je niz priblinih reenja i postavlja se pitanje
konvergencije ka nepoznatom tanom reenju
Oekuje se konvergencija ka tanoj potencijalnoj energiji, ka
tanim pomeranjima i ka tanim naponima
Stanko Bri



Neophodan uslov za konvergenciju priblinog reenja je
kompletnost probnih funkcija
Kompletnost probnih funkcija se realizuje ukoliko tana
pomeranja i izvodi pomeranja koji se javljaju u mogu da
budu predstavljeni (reprodukovani) proizvoljno dobro probnim
funkcijama, ukoliko ima dovoljno lanova u pretpostavljenom
reenju
Kompletnost zahteva da se u probnim funkcijama budu
ukljueni najnii lanovi dopustivih funkcija
Stanko Bri



Na primer, ako se koriste 3 lana polinoma, onda to treba da
budu lanovi po redu a0 + a1 x + a2 x2 , a ne
a0 + a1 x + a3 x3 , ili a0 + a1 x + a4 x4
Dve grupe graninih uslova se javljaju
- esencijalni (po pomeranjima, geometrijski)
- prirodni (ne-esencijalni, po silama ili naponima)
Uprkos terminologiji, obe grupe graninih uslova su znaajne

U jakim formulacijama, zasnovanim na reavanju
diferencijalnih jednaina, koriste se obe grupe graninih uslova
Stanko Bri



U slabim formulacijama, zasnovanim na integralnim
jednainama, koriste se esencijalni uslovi, a prirodni (po
naponima ili silama) su (obino) iskorieni u samoj formulaciji
integralne jednaine (parcijalnom integracijom)
Ako je 2m najvii red izvoda promenljive u diferencijalnoj
jednaini problema, onda se u integralnoj formulaciji problema
javljaju izvodi reda m i nii
Esencijalni granini uslovi odnose se na izvode do reda m 1,
gde je nulti red izvoda sama promenljiva
Prirodni granini slovi ukljuuju izvode reda m i vie, do reda
2m 1
Stanko Bri


Savijanje u ravni
Sadraj


Savijanje u ravni
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata u primeni na linijske nosae moe
da se direktno formulie, kao proirenje matrine analize
konstrukcija
U drugim oblastima Primenjene mehanike, ali ukljuujui i
linijske nosae, MKE moe da se formulie i primenom
Principa virtuelnih pomeranja, ili na bazi varijacionih principa,
primenjenih na funkcional kao to je potencijalna energija
U nekim oblastima ne moe da se definie (ne postoji)
varijacioni princip i odredi odgovarajui funkcional
Stanko Bri


Savijanje u ravni

esto je na raspolaganju samo diferencijalna jednaina (ili
jednaine) problema i odgovarajui granini uslovi
Metoda teinskih ostataka je u takvim sluajevima pogodan
nain za formulaciju numerikog reenja primenom MKE
Metoda teinskih ostataka pretstavlja slabu formulaciju u
MKE, slino kao i varijacione formulacije
Od razliitih oblika Metode teinskih ostataka metoda
Galerkina (odn. Bubnov-Galerkin-a) najvie je u primeni
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Nepoznata funkcija u diferencijalnoj jednaini problema
aproksimira se priblinim renjem prikazanim u vidu
superpozicije proizvoda poznatih probnih (baznih) funkcija i
nepozntih koeficijenata (ili generalisanih stepeni slobode
problema)
Sve probne funkcije moraju da budu dopustive, odn. da
zadovoljavaju esencijalne granine uslove i da budu
kontinualne, odn. diferencijabilne do potrebnog nivoa u skladu
sa d.j. problema
Unoenjem pretpostavljenog priblinog reenja u diferencijalnu
jednainu problema, jednaina nee da bude zadovoljena, ve
e da postoji neka funkcija ostatka
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Funkcija ostatka jednaka je nuli samo za tano reenje
problema
U metodi teinskih ostataka, funcija ostatka minimizuje se
(svodi na nulu) u prosenom, integralnom smislu
Naime, funkcija ostatka mnoi se sa izabranim teinskim
funkcijama i integrali unutar domena problema (ili domena
konanog elementa), pa se dobijeni izrazi izjednaavaju sa
nulom
Na taj nain postie se da je funkcija ostatka izjednaena sa
nulom u prosenom smislu
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Razne varijante Metode teinskih ostataka razlikuju se
meusobno prema izboru teinskih funkcija
Metoda Galerkina je specifina po tome to se za teinske
funkcije biraju bazne funkcije kojima je aproksimirano traeno
reenje (bez koeficijenata)
Bazne (probne) funkcije pretstavljaju jedan od oblika
nepoznatog reenja, dok su koeficijenti uz bazne funkcije (ili
generalisani stepeni slobode) amplitude u tim oblicima reenja
Konano reenje dobija se superpozicijom funkcija oblika
(probnih funkcija) skaliranih sa odgovarajuim generalisanim
DOF
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Broj teinskih funkcija jednak je broju probnih funkcija, odn.
broju generalisanih DOF, tako da je broj integralnih jednaina
proizvoda teinskih funkcija i funkcije ostatka jednak broju
generalisanih DOF
Drugim reima, dobija se sistem algebarskih jednaina po
nepoznatim koeficijentima, odn generalisanim DOF
Pri tome, u integralu proizvoda teinske funkcije i funkcije
ostatka vri se parcijalna integracija (ukoliko je red
diferencijalne jednaine paran)
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Ako su u(x) i v(x) funkcije jedne promenljive x, onda vai
d(u v) = u dv + v du
Integracijom ovog diferencijala sloene funkcije dobija se
Z
Z
u dv = uv
v du ili
u dv =
uv|ba
to pretstavlja parcijalnu integraciju
Stanko Bri
v du
a


Savijanje u ravni

Smisao parcijalne integracije u integralu proizvoda teinske
funkcije i funkcije ostatka je u tome da se izvodi probnih
funkcija (posle unoenja u d.j. problema) prebace na teinske
funkcije
Pri tome se javljaju i konturni lanovi, koji se anuliraju zbog
graninih uslova po silama (naponima), kao i zbog graninih
uslova po pomeranjima (esencijalnih uslova)
Esencijalni granini uslovi moraju da budu zadovoljeni ve
samim izborom probnih funkcija, a granini uslovi po silama se
prirodno pojavljuju u parcijalnoj integraciji, pa se zato i zovu
prirodni granini uslovi
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Ako je d.j. problema parnog reda, recimo reda 2m, onda se
parcijalnom integracijom red izvoda u probnim funkcijama
smanji sa 2m na m, dok se kod teinskih funkcija povea
sa 0 na m
Kako su u Galerkinovoj metodi teinske funkcije jednake sa
probnim, posledica je da se dolazi do simetrinih matrica
koeficijenata u jednainama po nepoznatim generalisanim DOF
U Teoriji konstrukcija diferencijalne jednaine su esto drugog
ili etvrtog reda, tako da je to pogodno za parcijalnu
integraciju i simetriju matrica
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Galerkinova varijanta metode teinskih ostataka prikazae se
na primeru skalarne diferencijalne jednaine jedne promenljive
(obina dif. jed.):
L[y(x)] + f (x) = 0
axb
Sa L(. . .) oznaen je (linearni) diferencijalni operator

U zavisnosti od reda diferencijalne jednaine dati su i
odgovarajui granini uslovi
Stanko Bri
(38)


Savijanje u ravni

Jednaina (38) mnoi se sa proizvoljnom funkcijom w(x) i
integrali u granicama a i b:
Z
w(x) (L[y(x)] + f (x)) dx = 0
(39)
Jednaine (38) i (39) su meusobno ekvivalentne jer je w(x)

proizvoljna funkcija
Nepoznata funkcija y(x) koja pretstavlja reenje diferencijalne
jednaine (38) trai se u obliku priblinog reenja kao linearna
kombinacija izabranih probnih funkcija i (x) i nepoznatih
koeficijenata ci
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Dakle, nepoznata funkcija y(x) trai se u obliku:
y(x) u(x) =
n
X
ci i (x)
i=1
pri emu izabrane probne (bazne) funkcije i (x) zadovoljavaju

esencijalne granine uslove (u ovom sluaju uslove na konturi
domena x = a i x = b)
Kako je u(x) neko priblino prikazivanje nepoznate traene
funkcije y(x), unosei u(x) u dif. jedn. (38), jednaina,
naravno, nee da bude zadovoljena
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Unosei pretpostavljeni oblik reenja u jedn. (38) dobija se
ostatak (rezidijum) r(x):
r(x) = L[u(x)] + f (x) 6= 0
Ideja (cilj) metode teinskih ostataka je da se odredi priblino
reenje, odnosno nepoznati koeficijenti ci uz poznate probne
funcije, tako da ostatak r(x) bude jednak nuli u prosenom
smislu
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Zato se postavlja uslov (39) u koji se unosi priblino reenje
u(x), u kojem figuriu nepoznati koeficijenti ci , kao i
proizvoljna funkcija w(x):
Z
w(x) r(x) dx =
a
w(x) (L[u(x)] + f (x)) dx = 0

a
Galerkinova metoda teinskih ostataka za teinsku funkciju

w(x) usvaja probne funkcije i (x):
wi (x) = i (x) (i = 1, 2, . . . , n)
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Dobija se sistem jednaina po nepoznatim koeficijentima ci :
Z
a
n
X
i (x) [L(
cj j (x)) + f (x)] dx = 0 (i = 1, 2, . . . , n)
j=1
Izraunavanjem integrala dobija se sistem od n jednaina po

nepoznatim koeficijentima ci
Reavanjem dobijenog sistema i odreivanjem koeficijenata ci
dobija se priblino reenje za traenu funkciju y(x):
y(x) u(x) =
n
X
ci i (x)
i=1
Stanko Bri


Savijanje u ravni
Galerkinova metoda teinskih ostataka - primer

Posmatra se aksijalno optereena konzola duine L, povrine
preseka A i modula elastinosti E
tap je optereen celom duinom linearno promenljivim
aksijalnim optereenjem q(x) = cx, kao i koncentrisanom
silom P na slobodnom kraju
Nai priblino numeriko reenje primenom metode Galerkina
Stanko Bri


Savijanje u ravni

(a) Aksijalno optereen tap
Stanko Bri
(b) Dif. jednaina problema


Savijanje u ravni

Ako je sa u(x) oznaeno aksijalno pomeranje ose tapa,
diferencijalna jednaina tapa data je sa
EAu00 (x) + c x = 0
(40)
Granini uslovi su
- esencijalni (po pomeranjima) . . . u(0) = 0
- prirodni (po silama)
. . . AEu0 (L) = P
Tano reenje diferencijalne jednaine moe da se dobije kao

u(x) =
P
cL2
c
x+
x
x3
AE
2AE
6AE
Stanko Bri
(41)


Savijanje u ravni

Neka je u
(x) priblino reenje za nepoznato pomeranje u(x)
Ako se sa Wi (x) oznae teinske funkcije, onda je Galerkinov
metod dat u obliku
Z L

cx
00
dx = 0
(42)
Wi u
+
AE
0
Prvi lan u integralu moe da se parcijalno integrali
Ako je u = Wi , kao i dv = u
00 dx, onda je (sa oznakama za
parcijalnu integraciju)
du = Wi0 dx v = u
0
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Prema tome, parcijalnom integracijom prvog lana u jedn.
(42) dobija se
Z
L
Wi0 u
0 + Wi
cx
dx + (Wi u
0 )|L
0 =0
AE
(43)
Za priblno reenje posmatramo polinom sa dva lana

u(x) u
(x) = a1 x + a2 x2
(44)
U polinom u
(x) nije ukljuen nulti lan a0 , jer time ne bi bio
zadovoljen esencijalni granini uslov u(0) = 0
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Imajui u vidu probnu funkciju u
(x), koja zadovoljava
esencijalni uslov (uslov po pomeranju za x = 0), odgovarajue
teinske funkcije su:
W1 (x) = x W2 (x) = x2
W10 = 1 W20 = 2x
Teinske funkcije su izvedene iz probne funkcije, pa, prema

tome, i teinske funkcije zadovoljavaju esencijalni granini
uslov u(0) = 0
To znai da je konturni lan u jedn. (43) za donju granicu
jednak nuli zbog Wi (0) = 0
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Za gornju granicu x = L aplicira se granini uslov po sili
u
0 =
P
AE
Imajui sve ovo u vidu, mogu da se piu dve jednaine (43):

Z
Lh
cx i
P
dx + L
=0
AE
AE
0
Z Lh
cx i
P
i=2:
(2x)(a1 + 2a2 x) + x2
dx + L2
=0
AE
AE
0
(45)
i=1:
(1)(a1 + 2a2 x) + x
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Jednaine (45) postaju:
Z
L
c 2
PL
x dx +
=0
AE
AE
0
Z L
P L2
c 3
2
i=2:
2a1 x 4a2 x +
x dx +
=0
AE
AE
0
(46)
i=1:
a1 2a2 x +
Dobijaju se reenja
a1 =
P
7cL2
+
AE 12AE
Stanko Bri
a2 =
cL
4AE


Savijanje u ravni

Prema tome, priblino reenje za aksijalno pomeranje u(x)
dobijeno je kao
u(x) u
=
P
7cL2
cL 2
x+
x
x
AE
12AE
4AE
(47)
Raspodela normalnih napona x (x) = Eu0 data je sa

x (x) =
P
7cL2
cL
+
x
A
12A
2A
Stanko Bri
(48)


Savijanje u ravni

Ako se odredi potencijalna energija za posmatrani primer, za
neku probnu funkciju u
(x), dobija se
Z
=
0
L

1
AE(
u0 )2 cx
u dx P u
|L
2
(49)
Ukoliko moe da se konstruie funkcional koji odgovara

diferencijalnoj jednaini problema, onda Galerkinov metod
teinskih ostataka i Rayleigh-Ritz-ov varijacioni postupak daju
iste rezultate ako koriste iste probne funkcije
Potencijalna energija (49) odgovara diferencijalnoj jednaini
(40), pa ako se probna funkcija usvoji u obliku
u
(x) = a1 x + a2 x2 dobija se isto reenje kao i (47)
Stanko Bri


Savijanje u ravni
Sadraj


Savijanje u ravni
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Galerkinova metoda - aksijalno naprezanje
Posmatra se linijski konani element duline ` sa dve vorne
take 1 i 2
Povrina poprenog preseka je A, a modul elastinosti
materijala je E
Du ose konanog elementa deluje raspodeljeno aksijalno
optereenje px (x)
Diferencijalna jednaina aksijalnog naprezanja elementa je
EAu00 + px (x) = 0
Stanko Bri
x [0, `]
(50)

Savijanje u ravni


Priblina raspodela nepoznatog pomeranja u(x) prikazuje se u
obliku

u1
u(x) = [ N1 (x) N2 (x) ]
= N (x)q
u2
gde su Ni (x) interpolacione funkcije (linearni polinomi)
N1 (x) = 1
x
`
N2 (x) =
x
`
dok su ui aksijalna pomeranja vornih taaka

u1
q=
u2
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Konani element tapa u ravni, duine `, koji je izloen
aksijalnom naprezanju, sa dve vorne take na krajevima
Stanko Bri

Savijanje u ravni


Prvi izvod aksijalnog pomeranja du konanog elementa u0 (x)
dat je sa

u1
0
0
0
0
u (x) = N (x)q = [ N1 (x) N2 (x) ]
u2
Imajui u vidu funkcije oblika Ni (x), prvi izvodi su jednaki
N10 (x) =
Stanko Bri
1
`
N20 (x) =
1
`


Savijanje u ravni

Dilatacija take na osi konanog elementa jednaka je prvom
izvodu pomeranja
x = u0 (x) =
d
u(x) = LN (x)q = Bq
dx
Sa L oznaen je odgovarajui diferencijalni operator, napisan u

matrinom obliku, (iako je samo jedan element)
L=[
d
]
dx
dok je B = LN (x) matrica koja povezuje dilatacije i

pomeranja
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Najzad, konstitutivne relacije za linearno elastian materijal
konanog elementa date su u obliku
x = Ex
to moe da se napie u matrinom obliku (iako su vektori i
matrice samo sa po jednim lanom, u ovom sluaju):
= D
Sa D oznaena je konstitutivna matrica (matrica elastinosti)
D = [E]
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Imajui u vidu diferencijalnu jednainu aksijalnog naprezanja
(50), Galerkinova formulacija za konani element duine ` glasi
Z
Ni (EAu00 + px ) dx = 0
(i = 1, 2)
gde su za teinske funkcije usvojene funkcije oblika Ni (x)

Parcijalnom integracijom prvog lana u jednaini dobija se
Ni AE
u0 |`0
Ni0 AE
Stanko Bri
u dx +
Ni px dx = 0
0
(51)

Savijanje u ravni


Jednaina (51) moe da se napie u obliku
Ni AE
u0 |`0
Z
=
Ni0 AE
Ni px dx (i = 1, 2) (52)
u dx
0
U jedn. (52) unosi se priblian izraz za u0 (napisan u

skalarnom obliku)
Ni AE
u0 |`0
Z
=
Ni0 AE
2
X
j=1
Nj0 qj
Z
dx
Ni px dx
0
za (i = 1, 2)
Stanko Bri
(53)


Savijanje u ravni

vorne sile na krajevima konanog elementa R1 i R2 jednake
su normalnoj sili na kraju (u voru 1 je R1 = N )
R1 = Ax |x=0 = AEx |x=0 = AE u0 |x=0
R2 = Ax |x=` = AEx |x=` = AE u0 |x=`
Konturni lan u parcijalnoj integraciji unosi prirodne granine
uslove, odnosno vorne sile Ri na krajevima elementa
Konturni lan u (53) dat je sa
Ni AE u0 |`0 = Ni AE u0 |x=` Ni AE u0 |x=0
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Kako su funkcije oblika takve da je N1 (0) = 1, N1 (`) = 0, kao
i N2 (0) = 0, N2 (`) = 1, to se za konturni lan dobija
- za i = 1:
N1 AE u0 |`0 = R1
- za i = 2:
N2 AE u0 |`0 = R2
Drugi integral na desnoj strani jedn. (53) pretstavlja vektor

ekvivalentnog optereenja
Z
Ni px dx = Qi
(i = 1, 2)
Stanko Bri

Savijanje u ravni


Prvi integral na desnoj strani jedn. (53) pretstavlja matricu
krutosti konanog elementa pomnoenu sa vornim
nepoznatim (kada se napie za i, j = 1, 2)
Z
0
Ni0 AE
2
X
Nj0 qj

dx =
j=1
k11 k12
k21 k22

q1
q2

= Kq
gde su kij elementi matrice krutosti konanog elementa

izloenom aksijalnom naprezanju, dati sa
Z
kij = kji =
Ni0 (x) AE Nj0 (x) dx
Stanko Bri

Savijanje u ravni


Imajui u vidu prve izvode interpolacionih funkcija
N10 (x) =
1
`
N20 (x) =
1
`
dobija se matrica krutosti aksijalno napregnutog konanog

elementa:

AE
1 1
K=
1 1
`
Prema tome, primenom Galerkinovog postupka, dobija se
osnovna jednaina jednog konanog elementa u obliku
R=KqQ
Stanko Bri
(54)


Savijanje u ravni
Sadraj


Savijanje u ravni
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Galerkinova metoda - savijanje u ravni
Posmatra se linijski konani element duline ` sa dve vorne
take 1 i 2
Povrina poprenog preseka je A, moment inercije je Jz , a
modul elastinosti materijala je E
Du ose konanog elementa deluje raspodeljeno popreno
optereenje py (x)
Diferencijalna jednaina savijanja u lokalnoj ravni xy elementa
je
EJz v 0000 (x) py (x) = 0
x [0, `]
(55)
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Priblina raspodela nepoznatog ugiba v(x) prikazuje se preko
Ermitovih kubnih polinoma kao interpolacionih funkcija i
vornih nepoznatih: ugiba i obrtanja (nagiba) u vornim
takama
1
v(x) = [ N1 (x) N2 (x) N3 (x) N4 (x) ]
u
2
ili u skraenom obliku
v(x) = N (x)q
Stanko Bri
(56)


Savijanje u ravni

Ni (x) su interpolacione funkcije (kubni Ermitovi polinomi) koji
pretstavljaju tano reenje homogene diferencijalne jednaine
savijanja
EJz v IV (x) = 0
za granine uslove koji odgovaraju jedininim pomeranjima
generalisanih vornih pomeranja:
v(x)|x=0 = v1
v 0 (x)|x=0 = 1
v(x)|x=` = v2
v 0 (x)|x=` = 2
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Interpolacione funkcije Ni (x) su kubni Ermitovi polinomi prve
vrste:
3x2 2x3
+ 3
`2
`
2
2x
x3
N2 (x) = x
+ 2
`
`
2
3
3x
2x
N3 (x) = 2 3
`
`
2
x
x3
N4 (x) = + 2
`
`
N1 (x) = 1
Stanko Bri
(57)


Savijanje u ravni

Konani element tapa u ravni xy, duine `, koji je izloen
savijanju u ravni, bez aksijalnog naprezanja, sa dve vorne
take na krajevima, ima etiri vorne generalisane koordinate
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Imajui u vidu diferencijalnu jednainu savijanja (55),
Galerkinova formulacija za konani element duine ` glasi
Z
Ni [EJz v 0000 (x) py (x)] dx = 0
(i = 1, . . . , 4)
gde su za teinske funkcije usvojene funkcije oblika Ni (x)

kojima se prikazuju pomeranja unutar elementa
Parcijalnom integracijom prvog lana u jednaini dobija se
Ni EJz v 000 |`0
Ni0 EJz
Stanko Bri
000
v dx
Ni py dx = 0
0
(58)


Savijanje u ravni

Novom parcijalnom integracijom prvog integrala u jednaini
(58) dobija se
Ni EJz v 000 |`0 Ni0 EJz v 00 |`0 +
Z `
Z `
00
00
+
Ni EJz v dx
Ni py dx = 0
0
(59)
Prva dva konturna lana, dobijena parcijalnim integracijama,

uvode prirodne granine uslove (granine uslove po silama)
Kao to je poznato, drugi i trei izvod ugiba su momenat
savijanja i transverzalna sila:
M (x) = EJz v 00 (x)
Stanko Bri
T (x) = EJz v 000 (x)

(60)


Savijanje u ravni

Jednaina (59) moe da se napie, uz prebacivanje integrala na
desnu stranu jednaine, kao:
Ni EJz v 000 |`0 + Ni0 EJz v 00 |`0 =
Z `
Z `
=
Ni00 EJz v 00 dx
Ni py dx
0
(61)
Konturni lanovi, uz zamene granica, postaju

Ni EJz v 000 |`0 = Ni EJz v 000 |x=` + Ni EJz v 000 |x=0
Ni0 EJz v 00 |`0 = Ni0 EJz v 00 |x=` Ni0 EJz v 00 |x=0
Stanko Bri
(62)


Savijanje u ravni

Prvi izvodi interpolacionih funkcija Ni (x) (57) jednaki su:
6x 6x2
+ 3
`2
`
4x
3x2
N20 (x) = 1
+ 2
`
`
2
6x
6x
N30 (x) = 2 3
`
`
2x
3x2
N40 (x) =
+ 2
`
`
N10 (x) =
Stanko Bri
(63)


Savijanje u ravni

Prvi konturni lan, sa treim izvodom, odnosi se na
transverzalne sile na jednom i na drugom kraju konanog
elementa
Drugi konturni lan, sa drugim izvodom ugiba, odnosi se na
momente savijanja na krajevima konanog elementa
Vodei rauna o znacima, o konvenciji vornih sila kod
konanog elementa i o inenjerskoj konvenciji o znacima T i
M , kao i o vrednostima Ni i Ni0 na krajevima konanog
elementa, konturni lanovi (62), napisani zajedno za sve 4
Galerkinove jednaine (i = 1, 2, 3, 4), mogu da se napiu kao
vektor vornih sila R:
RT = { R1 R2 R3 R4 }
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Elementi vektora R: R1 i R3 su vorne transverzalne sile, dok
su R2 i R4 vorni momenti savijanja
Drugi integral na desnoj strani jednaine (61), napisan za sve
etiri Galerkinove jednaine, pretstavlja vektor ekvivalentnog
optereenja Q konanog elementa:
Z
Q = { Q1 Q2 Q3 Q4 }
Ni py dx = Qi
0
Stanko Bri

Savijanje u ravni


Posmatra se prvi integral na desnoj strani jednaine (61)
Imajui u vidu prikazivanje ugiba u obliku (56), dobija se
Z
Ni00 EJz
00
v dx =
Ni00 EJz
4
X
Nj00 qj dx
j=1
U integralu su samo izvodi interpolacionih funkcija zavisni od

x, dok je krutost na savijanja EJz konstanta, jer se smatra da
konani element ima konstantan popreni presek
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Moe da se uvede oznaka
Z `
kij = kji =
Ni00 EJz Nj00 dx i, j = 1, . . . , 4
(64)
Sa ovim, prvi integral na desnoj strani jednaine (61) moe da

se napie u matrinom obliku (za sve i, j) kao proizvod
kvadratne matrice i vektora
Kq
gde je K matrica krutosti konanog elementa, dok je q vektor
vornih nepoznatih
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Izraz Kq za posmatrani
razvijenom obliku
k11
k21
Kq =
k31
k41
konani element moe da se prikae u
k12
k22
k32
k42
k13
k23
k33
k43
q1
k14
q2
k14
q
k34
3
q4
k44
Imajui sve ovo u vidu, Galerkinove jednaine (61) mogu da se

napiu u obliku
R=KqQ
(65)
koji pretstavlja osnovnu jednainu optereenog konanog
elementa
Stanko Bri


Savijanje u ravni

Drugi izvodi interpolacionih funkcija Ni (x) (57) dobijaju se
diferenciranjem prvih izvoda (63):
6
12x
+ 3
2
`
`
4
6x
N200 (x) = + 2
`
`
6
12x
00
N3 (x) = 2 3
`
`
2
6x
N400 (x) = + 2
`
`
N100 (x) =
Stanko Bri
(66)


Savijanje u ravni

Unoenjem drugih izvoda interpolacionih funkcija (66) u izraz
za elemente kij , dobija se matrica krutosti konanog elementa
u ravni sa 4 stepena slobode:
12
6` 12 6`
EJz 6`
4`2 6` 2`2
K= 3
(67)
` 12 6` 12 6`
6`
2`2 6` 4`2
Stanko Bri

Mke 5a

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Mke 5a

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

MKE - gredni konani elementi u ravni

Galerkinova metoda teinskih ostataka

METODA KONANIH ELEMENATA

Departman za Tehnike nauke

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

MKE - gredni konani elementi u ravni

Galerkinova metoda teinskih ostataka

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

MKE - gredni konani elementi u ravni

Galerkinova metoda teinskih ostataka

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

Uz zanemarenje raspodeljenih momenata savijanja mz ,

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

= N1 (x)v1 + N2 (x)1 + N3 (x)v2 + N4 (x)2

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

Metoda konanih elemenata

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

MKE - gredni konani elementi u ravni

Metoda konanih elemenata

Kako su samo interpolacione funkcije u izrazu (3) za ugib v(x)

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

Ni00 (x) Nj00 (x) qi qj

Metoda konanih elemenata

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

MKE - gredni konani elementi u ravni

Metoda konanih elemenata

ili skraeno, kao kvadratna forma generalisanih koordinata

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

Ni00 (x) Nj00 (x) dx (i, j = 1, . . . , 4) (5)

Potencijalna energija deformacije konanog elementa data sa

(uoiti analogiju sa potencijalnom energijom elastine opruge

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata

Potencijalna energija konanog elementa jednaka je zbiru

Metoda konanih elemenata

MKE - gredni konani elementi u ravni

Varijacioni postupak - savijanje u ravni

Metoda konanih elemenata