Sie sind auf Seite 1von 47

PT.

GEOSERVICES, LTD

KUALITAS BATUBARA
Baik buruknya suatu kualitas batubara
ditentukan oleh penggunaan batubara
itu sendiri.
Batubara yang berkualitas baik untuk
penggunaan tertentu, belum tentu baik
pula untuk penggunaan yang lainnya,
begitu juga sebaliknya

KUALITAS
BATUBARA

KUALITAS BATUBARA

Kualitas suatu batubara dapat


ditentukan
dengan cara analisa parameter tertentu
baik
secara fisik maupun secara kimia.
Parameter yang ditentukan dari suatu
analisa
batubara tergantung tujuan untuk apa

KUALITAS
BATUBARA

Parameter Kualitas Batubara

Total Moisture
Proximate
Total Sulfur
Calorific Value
HGI
Ultimate Analysis
Ash Fusion Temperature
Ash Analysis

KUALITAS
BATUBARA

TOTAL MOISTURE
MOISTURE DALAM BATUBARA

Inherent Moisture

EQM
MHC

Extraneous
Moisture
Surface
Moisture

TM = EQM + SM

KUALITAS
BATUBARA

TOTAL MOISTURE
Tinggi Rendahnya Total Moisture akan
tergantung pada :
Peringkat Batubara
Size Distribusi
Kondisi Pada saat Sampling

KUALITAS
BATUBARA

Peringkat Batubara
Semakin tinggi peringkat suatu
batubara
semakin kecil porositas batubara
tersebut
atau semakin padat batubara tersebut.
Dengan demikian akan semakin kecil
juga
moisture yang dapat diserap atau
ditampung
dalam pori batubara tersebut.

POROSITAS
BATUBARA
Porositas
internal Lower
Rank Coal

Inherent Moisture
Tinggi

Porositas
internal High
Rank Coal

Inherent Moisture
Rendah

KUALITAS
BATUBARA

Size Distribusi
Semakin kecil ukuran partikel batubara,
maka
semakin besar luas permukaanya.
Hal ini menyebabkan akan semakin
tinggi
surface moisturenya. Pada nilai inherent
moisture tetap, maka TM-nya akan naik
yang
dikarenakan naiknya surface moisture.

KUALITAS
BATUBARA

Kondisi Sampling
Total Moisture dapat dipengaruhi oleh
kondisi
pada saat batubara tersebut di
Sampling.
Yang termasuk dalam kondisi sampling
adalah :
Kondisi batubara pada saat
disampling
Size distribusi sample batubara yang
diambil terlalu besar atau terlalu

KUALITAS
BATUBARA

Penentuan Total
PenentuanMoisture
Total Moisture biasanya
dibagai menjadi dua tahap
penentuan yaitu :

Penentuan Free Moistrue atau air dry


loss
Penentuan Residual moisture

TM = FM + RM(1FM/100)

TM Sample Portion
Timbang

Air Drying

Oven Drying

Berat Konstan
(ADL)

Berat Konstan
(ADL)
Equilibrium

Residual Moisture
(RM)

Residual Moisture (RM)

TM = ADL + RM(1-ADL/100)

KUALITAS
BATUBARA

TOTAL MOISTURE

Dalam komersial, Total Moisture


sering
dijadikan parameter penentu berat
cargo
akhir, atau bahkan sebagai batasan
Adjustment Cargo = Tonase X (100-TM act)/(100-TM
Reject.
kontrak)

Total Moisture juga digunakan


sebagai faktor dalam penentuan
basis As Received, baik untuk nilai

KUALITAS
BATUBARA

PROXIMATE ANALYSIS
Air dried moisture
Ash Content
Volatile Matter
Fixed carbon

KUALITAS
BATUBARA

AIR DRIED MOISTURE


Moisture In the analysis samples
Inherent Moisture
Adalah moisture yang terkandung dalam
batubara setelah batubara tersebut
dikering udarakan

KUALITAS
BATUBARA

Sifat-Sifat ADM
Besar kecilnya nilai ADM dipengaruhi
oleh peringkat batubara. Semakin
tinggi peringkat batubara, semakin
rendah kandungan ADM nya.
Nilainya tergantung pada humuditas
dan temperature ruangan dimana
moisture tersebut dianalisa.
Nilainya tergantung juga pada
preparasi sample sebelum ADM
dianalisa (Standar preparasi)

ISO
STANDARD
Sample

PREPARASI
SAMPLES
ASTM
STANDARD
Sample

Air drying

Air drying

30oC, 6 jam

Sampai konstan

Milling to
0.212mm

Milling to
0.250mm

Analisa
Laboratorium

Analisa
Laboratorium

KUALITAS
BATUBARA

AIR DRIED MOISTURE

Penentuan ADM
Sample Batubara di preparasi, dan digerus sampai
ukuran 0.212mm atau 0.250 mm,

105 o C
1 Gram sample
ditimbang

Mad =

M2 - M3
M1

X 100

Mad = Air dried Moisture


M1 = Mass of Original sample
M2 = Mass of dish, lid, and sample before heating
M3 = Mass of dish, lid, and sample after heating

Heated in oven at 105-107


deg C 3 h

MOISTURE IN THE ANALYSIS


SAMPLES

KUALITAS
BATUBARA

AIR
DRIED
MOISTURE
Digunakan dalam

mengkonversi basis
parameter analisa
dari
air dried basis ke
basis lainnya.

ASH CONTENT
Batubara

KUALITAS
BATUBARA

sebenarnya tidak mengandung


abu, melainkan mengandung mineral
matter. Namun sebagian mineral matter
dianalisa dan dinyatakan sebagai kadar Abu
atau Ash Content.
Mineral Matter atau ash dalam batubara
terdiri dari inherent dan extarneous.
Inherent Ash ada dalam batubara sejak
pada masa pembentukan batubara dan
keberadaan dalam batubara terikat secara
kimia dalam struktur molekul batubara
Sedangkan Extraneous Ash, berasal dari
dilusi atau sumber abu lainnya yang berasal
dari luar batubara.

KUALITAS
BATUBARA

Sifat Sifat kadar Abu


Kadar

abu dalam batubara tergantung pada


banyaknya dan jenis mineral matter yang
dikandung oleh batubara baik yang berasal
dari inherent atau dari extraneous.
Kadar abu relatif lebih stabil pada batubara
yang sama. Oleh karena itu Ash sering
dijadikan parameter penentu dalam beberpa
kalibrasi alat preparasi maupun alat
sampling.
Semakin tinggi kadar abu pada jenis batubara
yang sama, semakin rendah nilai kalorinya.
Kadar abu juga sering mempengaruhi nilai
HGI batubara.

KUALITAS
BATUBARA

Kegunaan kadar Abu


Kadar

abu didalam penambangan


batubara dapat dijadikan penentu
apakah penambangan tersebut
bersih atau tidak, yaitu dengan
membandingkan kadar abu dari data
geology atau planning, dengan kadar
abu dari batubara produksi.
Kadar abu dalam komersial sering
dijadikan sebagai garansi spesifikasi
atau bahkan sebagai rejection limit.

KUALITAS
BATUBARA

Penentuan kadar Abu

815oC

Aad = M2 / M1 x 100
Aad = Ash in the analysis samples
M2 = Weight of ash (grams)
M1= Weight of samples (grams)

ASH CONTENT

VOLATILE MATTER
Volatile

KUALITAS
BATUBARA

matter/ zat terbang, adalah


bagian organik batubara yang menguap
ketika dipanaskan pada temperature
tertentu.
Volatile matter biasanya berasal dari
gugus hidrokarbon dengan rantai alifatik
atau rantai lurus. Yang mudah putus
dengan pemanasan tanpa udara menjadi
hidrokarbon yang lebih sederhana
seperti methana atau ethana.

KUALITAS
BATUBARA

Sifat-Sifat Volatile Matter


Kadar

Volatile Matter dalam batubara


ditentukan oleh peringkat batubara.
Semakin tinggi peringkat suatu batubara akan
semakin rendah kadar volatile matternya.
Volatile matter memiliki korelasi dengan
vitrinite reflectance, semakin rendah volatile
matter, semakin tinggi vitrinite reflectancenya

KUALITAS
BATUBARA

Grafik Hubungan antara Volatile Matter dengan Vitrinite Reflectance

KUALITAS
BATUBARA

Kegunaan Volatile Matter


Volatile

Matter digunakan sebagai


parameter penentu dalam penentuan
peringkat batubara.
Volatile matter dalam batubara dapat
dijadikan sebagai indikasi reaktifitas
batubara pada saat dibakar.
Semakin tinggi peringkat suatu
batubara akan semakin rendah kadar
volatile matternya.

KUALITAS
BATUBARA

Pengujian Volatile Matter

900oC

VMad = (M2 / M1) x 100 - Mad


VMad = Volatile Matter in the analysis samples
M1 = Weight of Sample (grams)
M2 = Loss of weight (grams)
Mad = Moisture in the analysis samples

VOLATILE MATTER

SULFUR

ORGANIC
SULFUR

KUALITAS
BATUBARA

SULFAT
SULFUR
PYRITIC
SULFUR

KUALITAS
BATUBARA

Sifat-Sifat SULFUR
Kandungan

sulfur dalam batubara


sangat bervariasi dan pada umumnya
bersifat heterogen sekalipun dalam satu
seam batubara yang sama. Baik
heterogen secara vertikal maupun
secara lateral.
Namun demikian ditemukan juga
beberapa seam yang sama memiliki
kandungan sulfur yang relatif homogen.

Kegunaan SULFUR

KUALITAS
BATUBARA

Sulfur dalam batubara thermal maupun metalurgi


tidak diinginkan, karena Sulfur dapat mempengaruhi
sifat-sifat pembakaran yang dapat menyebabkan
slagging maupun mempengaruhi kualitas product
dari besi baja. Selain itu dapat berpengaruh
terhadap lingkungan karena emisi sulfur dapat
menyebabkan hujan asam. Oleh karena itu dalam
komersial, Sulfur dijadikan batasan garansi kualitas,
bahkan dijadikan sebagai rejection limit.

Namun demikian dalam beberapa utilisasi batubara,


Sulfur tidak menyebabkan masalah bahkan sulfur
membantu performance dari utilisasi tersebut.
Utilisasi tersebut misalnya pada proses pengolahan
Nikel seperti di PT. INCO. Dan juga pada proses Coal
Liquefaction (Pencairan Batubara).

Pengujian SULFUR

KUALITAS
BATUBARA

O2
ALUMINA
Combustion Boat
1350 o C

TOTAL SULFUR

KUALITAS
BATUBARA

REAKSI KIMIA PADA SAAT


PENENTUAN SULFUR
1350 oC
COAL

SO2 + H2O2
H2 SO4 + 2 Na OH

H2O+CO2+SO2+ etc

+ H2 SO4
+ Na2 SO4 + 2 H2O

+ Na2 B4 O7 + 7 H2O

BORAX

2 Na OH + 4 H3BO3

STOICIOMETRY

KUALITAS
BATUBARA

Miliequivalent S = Miliequivalent SO2


Miliequivalent SO2 = Miliequivalent H2SO4
Miliequivalent H2SO4 = Miliequivalent NaOH
Miliequivalent NaOH = Miliequivalent Borax (Na2B4O7)
Miliequivalent Borax (Na2B4O7) = V(ml) x N Borax
Miliequivalent S = V(ml) x N Borax (Na2B4O7 )
Due to Blank test is regularly determined prior to determined the
samples, then the equation become :
Miliequivalent S = (V(ml) V blank (ml)) x N Borax
Weight S in the sample (gram) = (V(ml) V blank (ml)) x N Borax x ME.S
1000
ME. S = MM = 32.08 /2 = 16.04

STOICIOMETRY
(V Vb )x N x 16.04
Weight Sulfur (gram)
=
% Sulfur in the sample =

1000
(V Vb )x N x 16.04
1000 x M

X 100

(V Vb )x N
% Sulfur in the sample = 1.604 X
M

V = Volume of Titration used (Borax solution)


Vb = Volume of Titration used (Borax solution) in Blank Test
N = Normality of Borax solution
M = Weight of Coal Sample

Calorific Value
Specific Energy
Higher heating Value
Adalah

nilai energi yang dapat


dihasilkan dari pembakaran batubara.
Nilai kalori batubara dapat dinyatakan
dalam satuan: MJ/Kg , Kcal/kg, BTU/lb
Nilai kalori tersebut dapat dinyatakan
dalam Gross dan Net.

Calorific Value
Nilai

Kalori dapat dinyatakan dalam


satuan yang berbeda :

Calorific Value (CV)(kcal/kg)


Specific Energy (SE) .(Mj/kg)
Higher Heating Value (HHV) = Gross CV
Lower Heating Value (LHV)= Net CV
British Thermal Unit = Btu/lb

Konversi Nilai Kalori


Desired

Btu/Lb

Kcal/kg

KUALITAS
BATUBARA

MJ/kg

Given

Btu/Lb
Kcal/kg

1
1.8

0.5555 0.002326
( Btu/Lb / 1.8)

( Btu/Lb / 429.923)

0.004187
( Kcal/kg / 238.85)

MJ/kg

429.923 238.846

LATIHAN
Kcal / kg
----------
Btu/lb
5,600 kcal/kg X 1.8 = 10,080 Btu/lb
MJ / kg
----------
Kcal/kg
25.6 MJ/kg X 238.85 = 6,115 kcal/kg
MJ / kg
----------
Btu/lb
25.6 MJ/kg X 429.923 = 11,006 Btu/lb

Konversi Nilai Kalori


International

KUALITAS
BATUBARA

Standard : (MJ/kg)

Net CV = Gross CV 0.212(H) - 0.008(O) - 0.0245(M)

British

Standard : (MJ/kg)

Net CV = Gross CV 0.212(H) - 0.007(O) - 0.0244(M)

ASTM

Standard : (J/g)

Net CV = Gross CV 215.5J/g X (H)

ASTM

Standard : (Btu/lb)

Net CV = Gross CV 92.67Btu/lb X (H)


Semua Nilai dinyatakan dalam basis yang sama

Sifat-Sifat Nilai kalori


Batubara
Nilai

Kalori batubara bergantung


pada peringkat batubara. Semakin
tinggi peringkat batubara, semakin
tinggi nilai kalorinya.

Pada

batubara yang sama Nilai kalori


dapat dipengaruhi oleh moisture dan
juga Abu. Semakin tinggi moisture
atau abu, semakin kecil nilai
kalorinya.

Pengujian Nilai kalori


Batubara
O2

Proses Pembakaran
Electrode

CALORIFIC VALUE

Das könnte Ihnen auch gefallen