Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
ISSN 1859-1388
Tp 100, S 01, 2015, Tr. 5-17
Tm tt. Ty Sn l huyn c ngnh chn nui heo tht lu i v ngy cng pht trin ca
tnh Bnh nh. Tuy nhin, thi gian gn y ang c xu hng chuyn dn t chn nui
nh l h gia nh sang chn nui quy m ln. nh gi hiu qu sn xut theo quy m
trong giai on chuyn tip ny l rt quan trng. V vy bi vit ch trng nghin cu
vn ny trong giai on hin nay. Kt qu nghin cu cho thy rng, hiu qu kinh t
cc quy m khc nhau th cho kt qu khc nhau. Hn na, quy m cng ln cho kt qu v
hiu qu kinh t cng cao. V vy c th kt lun rng, chn nui heo tht trn a bn huyn
Ty Sn c tnh hiu qu kinh t theo quy m. Nhng tnh hiu qu ny ch pht huy tc
dng khi chng ta ch trng n cht lng con ging v ngun thc n cht lng tt, nu
khng ch trng nhng yu t ny th tnh hiu qu kinh t theo quy m ch dng li mt
mc hn ch.
T kha: Kt qu; hiu qu kinh t; huyn Ty Sn; heo tht; tnh Bnh nh; quy m
t vn
Chn nui heo tht tn ti lu i ti huyn Ty Sn, chn nui heo tht l mt trong
nhng ngh chnh mang li thu nhp cho a s h dn ni y. V vy, ngh ny v ang
ng gp tch cc vo s pht trin kinh t x hi ca a phng. Theo bo co tnh hnh kinh
t chnh tr nm 2011 ca huyn, chn nui heo ng gp 1.302 t chim 25% gi tr sn xut
ton ngnh nng nghip ca huyn tng 4,7% so vi nm 2010. C th ni chn nui heo l
ngnh quan trng trn a bn huyn. Ngnh ny, trc y, a s cc h nng dn chn nui
quy m nh, l, tn dng cc ngun thc n l ph phm t trng trt l ch yu. Hin nay,
ngi chn nui cng bit p dng cc tin b khoa hc k thut vo chn nui nh k thut
chn nui, cch phng tr dch bnh, cch tip cn th trng v c bit hn na l h ch
trng u t quy m n ln hn v ang chuyn dn sang hng hiu qu sn xut theo quy
m. Ti thi im ny, hng sn xut ny ch l giai on m u, manh nha ca xu hng .
V vy, hiu qu hot ng ca n cng gp nhiu kh khn, nht l nhng yu t ch quan
nh vn, trnh k thut... Ngoi ra, chn nui heo cn phi gp nhiu bp bnh v thch
*Lin h: lethebuu@gmail.com
Nhn bi: 5-11-2013; Hon thnh phn bin: 17-01-2014; Ngy nhn ng: 25-32015.
Jos.hueuni.edu.vn
thc ln do gi thc n gia sc cao v cht lng thc n cha c kim sot, h thng ging
heo cha c hnh thnh, cc nguyn liu dng lm thc n cho heo b thiu nghim trng
Do vic tm hiu, phn tch, nh gi v a ra nhng nhn xt v hiu qu chn nui
theo quy m trn a bn a phng c c nhng gii php nng cao hiu qu kinh t
ca ngh chn nui ni chung v ngh nui heo tht huyn ni ring l c ngha rt quan
trng trong giai on hin nay.
Kt qu nghin cu
Jos.hueuni.edu.vn
Bn cnh nhng thng tin chnh, thng tin tng quan v cc mu iu tra c tc gi phn
loi c th trn bng 1 nh sau.
Bng 1. Tng quan v mu iu tra
Cc tiu ch
Gii tnh
tui
Trnh vn ha
Ging heo
Phn loi
S lng
Nam
27
33.75
53
66.25
< 35
30
37.5
35 50
38
47.5
> 50
12
15
Tiu hc
24
30
THCS
28
35
PTTH
10
Trn PTTH
20
25
Bi u
28
35
F1
10
12.5
F2
48
52.5
I (< 20 con)
48
60
II (t 20 40 con)
22
27.5
10
12.5
Ngun: S liu iu tra
L Thi Th Bu
Thu nhp (TN): L phn thu c sau khi tr i tt c cc khon chi ph sn xut
khng k chi ph do gia nh ng gp
ln=GTSLTCP
Cc ch tiu nh gi hiu qu.
a.
T sut TN /TCP=
Thunhp
Chi ph
T sut ln /TCP=
c.
Li nhun
Chi ph
Gi tr sn l
Chi ph
ng
Jos.hueuni.edu.vn
Bn lun
3.1 nh gi kt qu, hiu qu kinh t chn nui heo tht theo tng quy
m trn a bn huyn Ty Sn
Mc tiu nghin cu ca bi vit l nghin cu, nh gi hiu qu kinh t theo quy m.
V vy, da trn s lng heo nui mi h m bi vit phn ra 3 loi quy m khc
nhau.y l c s tin hnh nh gi kt qu v hiu qu ca tng quy m. Kt qu phn
tch, nh gi c bi vit chi tit ha cc ni dung sau y:
Khon mc
C cu (%)
1. Chi ph vt cht
2.827.109
82,21
-Ging
963.315
28,01
-Thc n
1.836.607
53,41
2.524
0,07
17.124
0,50
-in
3.366
0,10
-Nc
4.173
0,12
2. Chi ph lao ng
551.364
16,03
-Lao ng nh
551.364
16,03
-Lao ng thu
0,00
36.273
1,05
4. Li vay
24.221
0,70
Tng cng
3.438.965
100
9
L Thi Th Bu
Bng 2 th hin ton b chi ph sn xut cho 1 con heo tht trn 1 la theo quy m I.
Trong , chi ph vt cht phi b ra l cao nht 2.827.109 ng chim 82,208%, trong chi ph vt
cht, chi ph v ging chim t l 28,01%, chi ph thc n chim t l 53,41%, ngoi ra cn c cc
chi ph nh khc nh in, nc, thuc phng v cha bnh chim khong 0,788%; Chi ph lao
ng phi b ra l 551.364 ng chim 16,03%, trong chi ph lao ng nh chim 16,03% tng
chi ph v khng phi thu lao ng ngoi. Cc h nui heo theo quy m I ch yu l h chn
nui ti gia nh nhm tn dng thi gian rnh ri, cng nh tn dng ngun thc n l ph
phm t trng trt chn nui, v vy h s dng ton b l cng nh, khng thu thm nhn
cng. Ngoi chi ph vt cht v chi ph lao ng cn c chi ph khu hao u t xy dng c bn
v li vay, hai chi ph ny chim khong 1,75%. Nh vy, tng chi ph trung bnh m cc h chn
nui heo tht theo quy m I y phi b ra cho mt con heo trong mt la heo l khong
3.438.967 ng.
b. nh gi kt qu, hiu qu chn nui heo tht theo quy m I
Bng 3. Kt qu, hiu qu chn nui heo tht bnh qun 1 con heo ca quy m I
TT
Ch tiu
VT
S lng
Cc ch tiu kt qu
Gi tr sn lng
ng
3.563.560
Trng lng
Kg
75,9
Gi bnh qun 1 kg ln hi
ng
46.796
Gi tr sn phm ph
ng
11.744
ng
3.438.967
Li nhun (LN)
ng
124.594
ng
675.958
II.
Cc ch tiu hiu qu
LN/TCP
Ln
0,036
TN/TCP
Ln
0,197
GTSL/TCP
Ln
1,036
Ngun: S liu iu tra
Da vo kt qu tnh ton theo quy m I th trng lng bnh 1 con heo tht l khong
75,9 kg, gi bn trung bnh 1 kg tht hi khong 46.796 ng, nh vy s tin m ta nhn c
10
Jos.hueuni.edu.vn
Khon mc
C cu (%)
1. Chi ph vt cht
3.377.883
88,91
-Ging
968.790
25,5
-Thc n
2.366.565
62,29
22.064
0,58
12.479
0,33
-in
3.602
0,09
-Nc
4.383
0,12
2.Chi ph lao ng
328.978
8,66
-Lao ng nh
328.978
8,66
-Lao ng thu
0,00
46.226
1,22
11
L Thi Th Bu
4.Li vay
45.924
1,2
Tng cng
3.438.965
100
Ngun: S liu iu tra
Bng 4 th hin ton b chi ph sn xut cho 1 con heo tht trn 1 la theo quy m II.
Trong , chi ph vt cht phi b ra l cao nht 3.377.883 ng chim 88,91%, trong chi ph vt
cht, chi ph v ging khong 968.790 ng, chim t l 25,5%, chi ph thc n khong 2.366.565
ng, chim t l 62,29%, ngoi ra cn c cc chi ph nh khc nh in, nc, thuc phng v
cha bnh, tng cc chi ph ny chim khong 1,12%; Chi ph lao ng phi b ra l 328.978
ng chim 8,66%, trong chi ph lao ng nh chim 8,66 % tng ch ph v cng khng thu
lao ng ngoi. Vi quy m chn nui ny, hu ht c thc hin nhng h c ng lao
ng, ngoi hot ng sn xut khc h cn tn dng thi gian v cng lao ng nhn ri
chn nui heo nhm tng thu nhp. Ngoi chi ph vt cht v chi ph lao ng cn c chi ph
khu hao u t xy dng c bn v li vay, hai chi ph ny chim khong 2,42%. Nh vy, tng
chi ph trung bnh m cc h chn nui heo tht theo quy m II y phi b ra cho mt con
heo trong mt la heo l khong 3.438.967 ng.
TT Ch tiu
VT
S lng
1 Gi tr sn lng
ng
4.385.009
Trng lng
Kg
88,52
Gi bnh qun 1 kg ln hi
ng
49.311
Gi tr sn phm ph
ng
20.000
ng
3.799.011
3 Li nhun (LN)
ng
586.000
ng
915.000
1 LN/TCP
Ln
0,15
2 TN/TCP
Ln
0,24
3 GTSL/TCP
Ln
1,15
Cc ch tiu kt qu
12
Jos.hueuni.edu.vn
Da vo kt qu tnh ton theo quy m II th trng lng bnh 1 con heo tht l khong
88,52 kg, gi bn trung bnh 1 kg tht hi khong 49.311ng. Vic nh gi heo ca thng li
c s phn bit gia trng lng t chun v hnh thc heo p xu nn gi c s khc
nhau. i vi quy m II cc h nui ngoi tn dng thc n t nng nghip h cn b sung
thc n ch bin tinh nn cc tiu chun u ra ca heo quy m ny t hn quy m I nn
thng li nh gi cao hn. Nh vy, s tin m ta nhn c t vic bn heo khong
4.365.009ng. Mi con h b sung thm thu nhp c 20.000 ng gi tr sn phm ph t
phn, nh vy gi tr sn lng trung bnh l 4.385.009 ng/con/la.
Bng 5 th hin kt qu v hiu qu t c theo quy m II ca 1 con heo tht sau 1 la
nui. Tng gi tr sn lng m cc nng h thu c bnh qun l 4.385.009 ng/con/la, chi
ph m cc nng h b ra khong 3.799.011 ng/con/la. Li nhun thu c bnh qun l
khong 585.998 ng/con/la. Mc thu nhp bnh qun ca cc h l khong 914.976
ng/con/la. T sut li nhun/chi ph l 0,15 ln, c ngha l c 1 ng chi ph b ra u t
th cc h chn nui thu c 0,15 ng li nhun. T sut thu nhp/chi ph l 0,24 ln, c
ngha l c 1 ng chi ph u t th nng h s nhn c 0,24 ng thu nhp. T sut gi tr
sn lng/tng chi ph l 1,15 ln, c ngha l c 1 ng chi ph b ra trong qu trnh sn xut
s thu c 1,15 ng doanh thu. Da trn kt qu tnh ton c th ta thy nui heo vi quy
m II mang li hiu qu cng tng i cao, mi con heo tht nh vy li c 585.998 ng li
nhun.
Khon mc
C cu (%)
1. Chi ph vt cht
3.602.803
90,15
-Ging
1.005.388
25,16
-Thc n
2.559.315
64,04
21.067
0,53
11.545
0,29
-in
2.584
0,069
-Nc
2.904
0,07
2.Chi ph lao ng
217.973
5,45
13
L Thi Th Bu
-Lao ng nh
167.993
4,2
-Lao ng thu
49.980
1,25
27.864
0,7
4.Li vay
147.633
3,69
Tng cng
3.438.965
100
Ngun: S liu iu tra
TT
Ch tiu
VT
S lng
Cc ch tiu kt qu
Gi tr sn lng
ng
4.774.031
Trng lng
Kg
91,24
Gi bnh qun 1 kg ln hi
ng
52.000
Gi tr sn phm ph
ng
29.551
ng
3.996.273
Li nhun (LN)
ng
777.758
ng
945.751
II.
Cc ch tiu hiu qu
LN/TCP
Ln
0,19
TN/TCP
Ln
0,24
GTSL/TCP
Ln
1,19
Ngun: S liu iu tra
Da vo kt qu tnh ton theo quy m III th trng lng bnh 1 con heo tht l khong
91,24 kg, gi bn trung bnh 1 kg tht hi khong 52.000 ng. V hu ht nhng h nui heo
quy m III u s dng ging tt t cc tri ging nui v thc n ch yu l thc n cng
nghip nn heo c trng lng chun v hnh thc c thng lai nh gi l p nn
mc gi lun cao hn cc nhm cn li. Nh vy s tin m ta nhn c t vic bn heo
khong 4.744.480 ng. Mi con nh vy ta thu hi c 29.551 ng gi tr sn phm ph t
phn, nh vy gia tr sn lng trung bnh l 4.774.031 ng/con/la.
14
Jos.hueuni.edu.vn
Bng 7 th hin kt qu v hiu qu t c theo quy m III ca 1 con heo tht sau 1 la
nui. Tng gi tr sn lng m cc nng h thu c bnh qun l 4.774.031 ng/con/la, chi
ph m cc nng h b ra khong 3.996.273 ng/con/la. Li nhun thu c bnh qun l
khong 777.758 ng/con/la. Mc thu nhp bnh qun ca cc h l khong 945.751
ng/con/la. T sut li nhun/chi ph l 0,19 ln, c ngha l c 1 ng chi ph b ra u t
th cc h chn nui thu c 0,19 ng li nhun. T sut thu nhp/chi ph l 0,24 ln, c
ngha l c 1 ng chi ph u t th nng h s nhn c 0,24 ng thu nhp. T sut gi tr
sn lng/tng chi ph l 1,19 ln, c ngha l c 1 ng chi ph b ra trong qu trnh sn xut
s thu c 1,19 ng doanh thu. Da trn kt qu tnh ton c th ta thy nui heo vi quy
m III mang li hiu qu cng tng i cao, mi con heo tht nh vy li c 777.758 ng li
nhun. Tuy nhin chi ph m cc nng h u t cng kh cao, cc h ny dng ch yu l
ging heo piu, s dng gn nh ton b l thc n cng nghip nn chi ph b ra ln n
3.996.273 ng.
Qui m 1
Qui m 2
Qui m 3
<20 con
20 40 con
>40 con
ng
3.563.561
4.385.009
4.774.031
Trng lng
kg
75,9
88,52
91,24
Gi bnh qun 1 kg ln hi
ng
46.796
49.311
52.000
Gi tr sn phm ph
ng
11.744
20.000
29.551
Chi ph
ng
3.438.967
3.799.011
3.996.273
Li nhun (LN)
ng
124.594
585.998
777.758
ng
675.958
914.976
945.751
II.
Cc ch tiu hiu qu
LN/TC
Ln
0,036
0,15
0,19
TN/TC
Ln
0,197
0,24
0,24
GTSL/TC
Ln
1,036
1,15
1,19
TT
Ch tiu
Cc ch tiu kt qu
Gi tr sn lng
VT
15
L Thi Th Bu
Qua bng 8 ta nhn thy rng l h nui heo d nui quy m no cng c li, nhng
thy r nht vn l kt qu v hiu qu chn nui heo c s tng ln khi quy m cng tng.
Vi qui m I chi ph b ra l khong 3.438.967 ng/con, sau mi la thu c khong
3.563.561 ng/con nhng sau khi tr cc khon chi ph th li nhun cn li l 124.594
ng/con v thu nhp l 675.958 ng/con. Vy vi kt qu t c nh trn th 1 ng chi
ph b ra th thu c 0,036 ng li nhun v 0,197ng thu nhp.
Vi qui m II chi ph b ra l gn 3.799.011 ng/con, chi ph b ra nhiu hn quy m I
khong 360.044 ng, sau mi la thu c 4.385.009 ng /con, nhiu hn quy m I khong
gn 821.448 ng. Sau khi tr cc khon chi ph th li nhun cn li l 585.998 ng/con v thu
nhp l khong 914.976 ng /con. Vy vi kt qu t c nh trn th 1 ng chi ph b ra
th thu c 0,15 ng li nhun v 0,24 ng thu nhp, so vi quy m I th quy m II nhiu
hn quy m I khong 0,114 ng li nhun v 0,043 ng thu nhp.
Vi qui m 3 chi ph b ra l khong 3.996.273 ng/con, nhiu hn quy m II khong
167.262 ng, sau mi la thu c khong 4.774.031 ng/con, so vi quy m II th quy m III
nhiu hn quy m II khong 389.022 ng. Sau khi tr cc khon chi ph th li nhun cn li l
khong 777.758 ng/con, cao hn quy m II khong 191.760 ng v thu nhp ca quy m
ny l 945.751 ng/con. Vy vi kt qu t c nh trn th 1 ng chi ph b ra th thu
c 0,19 ng li nhun v 0,24 ng thu nhp. So vi quy m II th quy m III thu c cao
hn quy m II khong 0,04 ng li nhun, cn t sut thu nhp ca 2 quy m ny l bng
nhau,c 1 ng chi ph b ra th c hai quy m ny u thu c 0,24 ng thu nhp.
Tm li t nhng phn tch trn ta thy qui m 3 l c hiu qu kinh t nht do chi ph u t
ca h nui heo qui m ny l cao nht, h c bit ch trng n con ging, thc n, tim
phng y v st trng thng xuyn nn t l heo cht v b bnh thp nn sn lng heo
l cao nht v do gi heo hi tnh trung bnh ca nhng h qui m ny cao hn gi ca nhng
h 2 qui m kia.
Kt lun
T kt qu nghin cu, phn tch, so snh gia cc kt qu v hiu qu kinh t theo cc
quy m khc nhau trn ta c th kt lun rng, chn nui heo tht trn a bn huyn Ty Sn
c tnh hiu qu kinh t theo quy m. Nhng tnh hiu qu ny ch pht huy tc dng khi
chng ta ch trng n cht lng con ging v ngun thc n cht lng tt, nu khng ch
trng nhng yu t ny th tnh hiu qu kinh t theo quy m ch dng li mt mc hn ch.
Vi phm vi nghin cu ch so snh hiu qu kinh t theo cc quy m khc nhau nn bi
vit cha so snh c gia cc ging heo khc nhau c cho ra kt qu khc nhau khng? Hoc
16
Jos.hueuni.edu.vn
ngoi cc nhn t cht lng con ging v ngun thc n l 2 yu t nh hng n hiu qu
chn nui heo th cn nhng nhn t no khc nh hng n hiu qu nui heo na? C th
mc nh hng ca tng nhn t n hiu qu kinh t trong chn nui theo tht trn a bn
huyn Ty Sn? Nhng vn cha c gii p ny s c tc gi bi vit nghin cu
nhng bi tip theo.
Abstract. Tay Son district has a long tradition of pig production, which has been developing
in Binh Dinh province. Recently, it tends to shift gradually from small-scaled households
farming to large-scale. Evaluation of production efficiency at different scales in this
transition period is very important, which is the reason why this article focused this problem
in the current period. The research results showed that the economic efficiency of
production at different scales brought about different outcomes. Furthermore, the larger the
17
L Thi Th Bu
scales are, the higher the economic efficiency is. It then can be concluded that fattening pig
farming in Tay Son district has the economic effect of scales. But the efficiency can be
achieved only if we pay attention to the quality of breeds and food, if not, the economies of
scale will not reap maximum advantages.
Keywords: outcome; economic efficiency; Tay Son District; porker; Binh Dinh Province; scale
18