Bab 2 Elektrik

2.4

Menganalisis Daya Gerak Elektrik

(d.g.e) dan Rintangan Dalam

Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

Menganalisis Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam

Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam
Daya gerak elektrik (d.g.e) bagi sel kering atau sumber elektrik yang
lain ialah jumlah tenaga elektrik yang dibekalkan sel atau kerja
dilakukan oleh sel untuk mengalirkan satu coulomb cas melalui sel.
Sel kering

E atau d.g.e diukur menggunakan voltmeter yang disambungkan

kepada terminal sel kering seperti ditunjukkan di atas.
Jika bacaan voltmeter ialah 1.5 V, maka, E @ d.g.e = 1.5 V
Sel kering tidak disambungkan kepada benda yang lain.
Bersambung
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

Menganalisis Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam

Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam
Jika sel kering disambungkan kepada perintang atau lampu seperti di
bawah.

Maka, bacaan voltmeter bukan d.g.e atau E.

Bacaan voltmeter ialah beza keupayaan terminal
Beza keupayaan terminal kurang daripada E atau d.g.e,

Disebabkan oleh keupayaan susut merentasi rintangan dalam, r

sel kering
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

Menganalisis Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam

Perbandingan Antara Daya Gerak Elektrik dan Beza
Keupayaan (b.k)
Daya gerak elektrik (d.g.e)

Beza keupayaan (b.k)

Ditakrifkan sebagai cas elektrik atau

kerja dilakukan apabila cas 1 coulomb
bergerak di antara dua titik atau
melalui komponen dalam litar elektrik.
Diwakili oleh bacaan voltmeter apabila Diwakili oleh bacaan voltmeter apabila
suis dibuka.
suis ditutup.
Ditakrifkan sebagai tenaga elektrik
dibekalkan oleh sel kepada setiap
coulomb cas.

Simbol E

Simbol V.

Unit joule per coulomb (JC-1) atau Volt Unit joule per coulomb (JC-1) atauVolt
(V)
(V).
V (b.k)
E (d.g.e)

Suis dibuka
Suis ditutup
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

Menganalisis Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam

Eksperimen Untuk Menentukan d.g.e dan Rintangan Dalam Bagi
Satu sel
Hipotesis

Beza keupayaan, V, bertambah apabila arus, I, bertambah.

Dimanipulasi: Arus, I

Pemboleh
ubah,

Bergerak balas : Beza keupayaan, V

Dimalarkan : Jenis sel kering, d.g.e

Sususnan radas

Penjadualan data

I /V

V /V

0.2
0.4

E,r

0.6
0.8
Suis

1.0

Reostat
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

Menganalisis Daya Gerak Elektrik (d.g.e) Dan Rintangan Dalam

Eksperimen Untuk Menentukan d.g.e Dan Rintangan Dalam Sebuah
Sel.
Analisis data

E V Ir
V Ir E

Graf V melawan I
I

V/ V
E

Gradient
V

V
r
I

rintangan dalam, r
I

I/A

V
I

Pintasan Y E
d .g.e, E Pintasan Y

Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

Menganalisis Daya Gerak Elektrik (d.g.e) dan Rintangan Dalam

Rintangan Dalam

Rintangan dalam, r, bagi satu sel adalah disebabkan oleh rintangan elektrolit
antara elektrod-elektrod.
Bergantung kepada
Jenis elektrolit

r menyebabkan
Kehilangan tenaga haba dalam sel
Beza keupayaan,p.d kurang daripada
d.g.e, E

Saiz sel

E, r

E V Ir
Dimana E = daya gerak elektrik, d.g.e

V = beza keupayaan

Ir = potential drop

V Ir E
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

ANALISIS SOALAN 2.4

DAYA GERAK ELEKTRIK
DAN
RINTANGAN DALAM
Kertas 1

Kertas 2

Kertas 3

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

1
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2012 Kertas 1

Apakah daya gerak elektrik?

Kerja yang dibuat oleh satu cas dalam litar

Kerja yang dibuat oleh satu coulomb cas dalam litar

Kerja yang dibuat oleh satu sumber tenaga untuk menggerakkan satu
cas mengelilingi satu litar lengkap

Kerja yang dibuat oleh satu sumber tenaga untuk menggerakkan satu
coulomb cas mengelilingi satu litar lengkap
Fizik Tingkatan 5

2.4

Soalan 2011 Kertas 1

Rajah di bawah menunjukkan satu litar yang mengandungi sel kering dan perintang R.
Sel kering itu mempunyai rintangan dalam, r, dan daya gerak elektrik (d.g.e) 1.5 V.

Apakah bacaan voltmeter apabila suis dihidupkan?

A 1.5 V
B Kurang daripada 1.5 V
C Lebih daripada 1.5 V

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2011 Kertas 1

Rajah di bawah menunjukkan satu pengawalan atur kelajuan kipas.

Kuantiti fizik yang manakah berubah apabila tombol diputar?

A Kuasa
B Voltan
C Rintangan
D Arus elektrik
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2010 Kertas 1

Satu sel mempunyai d.g.e 1.5 V. Bila ia disambung kepada perintang

luar, beza keupayaannya ialah 1.3 V dan arus ialah 0.2 A
Berapakah nilai rintangan dalam ?
A 0.2
B 1.0
C 6.5
D 7.5
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2008 Kertas 1

Graf manakah yang menunjukkan hubungan antara kuasa, P, dengan kuasa dua arus,
I2, bagi suatu dawai pada rintangan tetap?

Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2012 Kertas 2(i)

Sebuah mentol mempunyai perkadaran kuasa 6 V, 18 W.

a) Apakah maksud kuasa?

[1 markah]

b) Dua mentol yang serupa, P dan Q disambungkan dalam satu litar seperti ditunjukkan dalam rajah di
bawah.
[5 markah]

Jika sebuah mentol lain yang serupa disambung kepada XY selari dengan mentol P, terangkan apa yang
berlaku kepada bacaan ammeter dan bacaan voltmeter.
[4 markah]
c) Tiga mentol yang serupa berlabel 6 V, 18 W disambun seperti ditunjukkan dalam Rajah di bawah.

Hitung:
i.Rintangan satu mentol
ii.Jumlah rintangan dalam litar tersebut
iii.Jumlah tenaga yang dilesapkan oleh mentol-mentol tersebut dalam masa 2 minit.
[5 markah]
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2012 Kertas 2(ii)

d) Rajah di bawah menunjukkan empat pengering rambut R, S, T dan U dengan

spesifikasi yang berbeza.
Anda dikehendaki menentukan pengering rambut yang paling sesuai untuk
mengeringkan rambut dengan cepat dan selamat.
Kaji spesifikasi keempat-empat pengering rambut itu daripada aspek-aspek
berikut:

Jenis unsur pemanas

Ketebalan dawai unsur pemanas

Kuasa kipas

Fius yang sesuai

Terangkan kesesuaian aspek-aspek itu dan tentukan pengering rambut yang paling
sesuai. Beri sebab bagi pilihan anda.
[10
markah]
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2012 Kertas 2(iii)

Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2012 Kertas 3(i)

Rajah (a) dan Rajah (b) menunjukkan dua pembakar roti elektrik A dan B dengan kadar kuasa
yang sama. Pembakar A mempunyai unsur pemanas yang tebal. la berbara dengan kurang cerah
dan menghasilkan kurang haba.
Pembakar B mempunyai unsur pemanas yang nipis. la berbara dengan lebih cerah dan
menghasilkan lebih haba.

Berdasarkan pemerhatian dan pengetahuan anda tentang rintangan elektrik:

a) Nyatakan satu inferens yang sesuai.
[1 markah]
b) Nyatakan satu hipotesis yang boleh disiasat.
[1 markah]
c) Dengan menggunakan radas seperti bekalan kuasa a.t., ammeter, voltmeter, wayar konstantan
dan lain-lain radas, terangkan satu eksperimen untuk menyiasat hipotesis yang dinyatakan di
(b).
Fizik Tingkatan 5

Bab 2 Elektrik

2.4

Soalan 2012 Kertas 3(ii)

Dalam penerangan anda, nyatakan dengan jelas perkara berikut:

i.

Tujuan eksperimen.

ii.

Pemboleh ubah dalam eksperimen.

iii. Senarai radas dan bahan.

iv. Susunan radas.
v.

Prosedur eksperimen termasuk satu kaedah mengawal pemboleh ubah

dimanipulasikan dan satu kaedah mengukur pemboleh ubah bergerak balas.

vi. Cara untuk menjadualkan data.

vii. Cara untuk menganalisis data.
[10 markah]

Fizik Tingkatan 5

TAMAT