APOEF

FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE
FEDERALNO MINISTARSTVO ENERGIJE, RUDARSTVA I

INDUSTRIJE
AKCIONI PLAN
Federacije BiH za koritenje obnovljivih izvora
energije
(APOEF)
Maj 2014
APOEF 2014
SADRAJ
UVOD ..................................................................................................................................................... 5
1.
PREGLED POLITIKA KORITENJA OIE U FEDERACIJI BIH ........................................... 6
2.
OEKIVANA FINALNA POTRONJA ENERGIJE 2014-2020 ........................................... 7
3.
OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE, INDIKATIVNI CILJEVI I NAIN OSTVARIVANJA ..... 9

3.1.
Opti cilj bazni scenario ........................................................................................ 9
3.2. Sektorski ciljevi .........................................................................................................11

4.
MJERE ZA POSTIZANJE INDIKATIVNIH CILJEVA ............................................................ 15

4.1 Pregled politika i mjera za ostvarivanje ciljeva ............................................................15
4.2 Konkretne mjere po zahtjevima ...................................................................................16
4.2.1. Administrativne procedure i prostorno planiranje ................................................16
4.2.2. Tehnike specifikacije .........................................................................................19
4.2.3. Zgradarstvo ........................................................................................................19
4.2.4. Informisanje ........................................................................................................19
4.2.5. Certificiranje instalacija .......................................................................................20
4.2.6. Razvoj elektroenergetske infrastrukture za snabdijevanje elektrinom energijom
.....................................................................................................................................20
4.2.7. Uslovi koritenja elektroenergetske mree za snabdjevanje elektrinom
energijom......................................................................................................................22
4.3 ema podrke za promociju koritenja elektrine energije proizvedene iz OIE ...........22
4.4 Podsticanje koritenja energije iz obnovljivih izvora za grijanje i hlaenje ...................24
4.5 Podsticanje koritenja energije iz obnovljivih izvora u saobraaju ...............................25
4.6 Konkretne mjere za podsticanje koritenja energije dobivene iz biomase ...................25
4.6.1. Snabdjevanje biomasom-proizvodnja i uvoz/izvoz ..............................................25
4.6.2. Mjere za poveanje dostupnosti biomase, uzimajui u obzir druge korisnike
biomase (sektori koji se temelje na poljoprivredi i umarstvu) .......................................28
4.6.3. Uticaj na ostale sektore .......................................................................................28
5.
OCJENE ...................................................................................................................................... 28
5.1 Ukupan oekivani doprinos i indikativni pravci za udjele energije iz obnovljivih izvora 28
5.2 Ukupan doprinos koji se oekuje od mjera energijske efikasnosti i utede u
ispunjavanju obvezujuih ciljeva do 2020. godine i indikativnih smjernica za udjele energije
iz obnovljivih izvora u snabdijevanju elektrinom energijom, za grijanje i hlaenje i
transport ...........................................................................................................................34
Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE
APOEF 2014
POPIS TABELA
Tabela 1.
Ostvarena i oekivana bruto finalna potronja energije u Federaciji Bosne i

Hercegovine u oblasti grijanja i hlaenja, elektrine energije i saobraaja do
2020.
Tabela 2.
Opti cilj za udio energije iz OIE u bruto finalnoj potronji energije u

2009. i 2020. godini
Tabela 3.
2020 okvirni ciljevi i procjenjene putanje energije iz OIE za grijanje i hlaenje,

elektrinu energiju i energije za transport
Tabela 4a.
Tabela za proraun doprinosa obnovljive energije iz svakog pojedinog sektora

u krajnjoj potronji energije (ktoe)
Tabela 4b.
Tabela za proraun udjela obnovljive energije u transportu (ktoe)
Tabela 5.
Pregled svih politika i mjera
Tabela 7.
Snadbjevanje Biomasom u 2010.godini
Tabela 7a.
Procjenjena domaa proizvodnja biomase 2015. i 2020.godini
Tabela 8.
Sadanja poljoprivredna zemljita za uzgoj usjeva namjenjenih proizvodnji

energije u 2010.godini
Tabela 10.
Indikativni ciljevi proizvodnje elektrine energije iz OIE u periodu 2010

2020.godina u postojeim i novim proizvodnim kapacitetima
Tabela 10a.
Procjena ukupnog doprinosa (instalisani kapaciteti, bruto proizvodnj elektrine

energije) koji se oekuje od svake tehnologije za proizvodnju obnovljive
energije za ispunjenje okvirnih ciljeva do 2020.godine, za udjele energije iz
obnovljivih izvora u proizvodnji elektrine energije u periodu 2010-2020.godina
Tabela 10b.
Pregled proizvodnje elektrine energije iz OIE koji e se podsticati do

2020.godine
APOEF 2014
POPIS SKRAENICA
NOS - Nezavisni operator sistema
DERK- Dravna regulatorna komisija za elektrinu energiju
FERK- Regulatorna komisija za energiju u Federaciji BiH
FMERI Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije
FMOiT- Federalno ministarstvo okolia i turizma
FMPU- Federalno ministarstvo prostornog ureenja
FZO - Fond za zatitu okolia
RB FBiH - Razvojna banka Federacije Bosne i Hercegovine
BDP- Bruto domai proizvod
BFPE Bruto finalna potronja energije
PFE potronja finalne energije
OIE- Obnovljivi izvori energije
OIEiEK - Obnovljivi izvori energije i efikasne kogeneracije
Registar OIEiEK - Registar projekata i postrojenja obnovljivih izvora energije i efikasne
kogeneracije
NAPOE - Nacionalni akcioni plan
APOEF- Akcioni plan za koritenje obnovljivih izvora energije u Federaciji Bosne i
Hercegovine
UOEZ Ugovor o uspostavi Energetske zajednice JIE
SUO - Studija uticaja na okoli
SFNE Solarna fotonaponska elektrana
VE vjetroelektrana
HE hidroelektrana
SE solarna elektrana
APOEF 2014
UVOD
U skladu sa Ugovorom o osnivanju Energetske zajednice, Ministarski savjet je 18. oktobra

2012. godine usvojio Odluku o implementaciji Direktive 2009/28 o promociji proizvodnje
elektrine energije iz obnovljivih izvora, kojom je za Bosnu i Hercegovinu utvren
obavezujui cilj od 40% udjela obnovljivih izvora energije ( u daljem tekstu: OIE) u potronji
elektrine energije do 2020. godine. lanom 16. navedene odluke omoguena je revizija
iznosa ciljeva na inicijativu Ugovorne strane u sluaju da se mogu dokazati drugaiji polazni
statistiki pokazatelji, imajui u vidu da je prilikom odreivanja cilja od 40% za Bosnu i
Hercegovinu na nivou radne grupe Sekretarijata Energetske zajednice, kao polazni element
uzet podatak za 2009.godinu u iznosu od 34% uea OIE.
Za Federaciju BiH udio energije iz obnovljivih izvora u bruto finalnoj potronji energije
u 2009.g. iznosi 36%, a ciljani udio energije iz obnovljivih izvora u 2020.g. 41%.
Politika koritenja obnovljivih izvora energije odreena EU Direktivom 2009/28 o promociji
proizvodnje elektrine energije iz obnovljivih izvora, ogleda se u slijedeem:
sigurnom, kvalitetnom i pouzdanom snabdijevanju elektirnom energijom,
zatiti okolia i
smanjenju energetske ovisnosti od uvoza i koritenja fosilnih goriva.
Akcioni plan za koritenje obnovljivih izvora energije u Federaciji Bosne i Hercegovine
(APOEF) propisan je lanom 4. Zakona o koritenju obnovljivih izvora energije i efikasne
kogeneracije (Sl. novine Federacije BiH br. 70/13).
APOEF odreuje politiku, planove i indikativne ciljeve Federacije Bosne i Hercegovine ( u
daljem tekstu: Federacija BiH) o udjelu energije iz OIE u ukupnoj finalnoj potronji elektrine
energije, energije za grijanje i/ili hlaenje i energije za transport, uvaavajui efekte
regulatornih mjera koje se odnose na unapreenje energetske efikasnosti i utede energije
kod krajnjih kupaca, kao i drugih mjera u svrhu ispunjenja postavljenih ciljeva.
Zajedno sa akcionim planovima OIE RS-a i Distrikta Brko, APOEF je osnova za izradu
Nacionalnog akcionog plana obnovljivih izvora energije Bosne i Hercegovine (NAPOE), u
formi propisanoj navedenom EU Direktivom.
APOEF se usklauje sa elektroenergetskom strategijom Federacije BiH i, izmeu
ostalog, definie pregled potronje energije iz OIE u referentnoj 2005.godini te u periodu od
2010. do 2020.godine, a ukljuujui:
planiranu ukupnu finalnu potronju energije iz OIE u grijanju i hlaenju, elektrinoj
energiji i transportu, uzimajui u obzir uinke energetske efikasnosti i energetske
tednje, izraeno u kilotonama ekvivalentne nafte (ktoe),
planirani udio OIE u ukupnoj finalnoj potronji energije iz OIE u grijanju i hlaenju,
elektrinoj energiji i transportu izraeno u procentima,
udio obnovljive energije svakog sektora u krajnjoj potronji energije,
udio obnovljive energije u transportu,
procjenu ukupnog udjela (instalisanih kapaciteta ukupne proizvodnje elektrine
energije) koji se oekuje od svake tehnologije za obnovljivu energiju,
maksimalni nivo instalisane snage privilegovanih proizvoaa za svaku tehnologiju (u
daljem tekstu: dinamike kvote),
politiku i mjere za promociju i podsticanje koritenja energije iz OIE, u skladu sa
propisima iz oblasti konkurencije i dravne pomoi,
zajednike mjere ministarstava i institucija
U skladu sa Zakonom o koritenju obnovljivih izvora energije i efikasne kogeneracije ( u
daljem tekstu: OIEiEK) Izmjene i dopune APOEF e se raditi jedanput godinje najkasnije do
31.03. tekue godine za tekuu godinu, a izvetaj o implementaciji APOEF Ministarstvo e
dostavljati Vladi Federacije BiH do 30. septembra svake naredne godine.
APOEF 2014
Polazei od postojeih resursa i projektovanih potreba privrednih sektora, a u nedostatku

strategije, potrebno je APOEF-om definisati politiku koritenja OIE,odnosno, utvrditi
optimalne smjernice razvoja energetskog s ciljem iskoritavanja raspoloivih potencijala i
stvaranja pretpostavki za bri i efikasniji razvoj cjelokupnog drutva.
Nedostatak stvarnih statistikih pokazatelja o ukupnoj finalnoj potronji energije, to se
posebno odnosi na biomasu, oteeva realnu prognozu finalne potronje energije do 2020.
godine, te je APOEF potrebno redovno unapreivati i usaglaavati sa novim pokazateljima,
kao i stvarnim ekonomskim i socijalnim mogunostima, imajui u vidu da je elektrina
energija dobivena iz OIE znatno skuplja od klasinog naina proizvodnje elektrine energije.
Za elektrinu energiju su koriteni stvarni podaci izuraenih energetskih bilansa od 2005.
do 2013. godine, dok su za ostale oblike energije koriteni pokazatelji iz Studije energetskog
sektora u Bosni i Hercegovini, izraenu od strane Konzorcija kojeg su inili: Energetski
Institut Hrvoje Poar Hrvatska, Soluziona panija, Ekonomski Institut Banja Luka i
Rudarski Institut Tuzla, kao i Stratekog plana i programa razvoja energetskog sektora
Federacije BiH.
Polazei od injenica da je poveanje udjela u ukupnoj potronji energije iz OIE obaveza
i da je proizvodnja elektrine energije iz OIE jo uvijek relativno skupa i da trai posebne
podsticaje, APOEF-om treba obezbijediti odrivi razvoj uspostavom trita obnovljive
energije i stvaranjem predpostavki za poticaj razvoja domae proizvodnje energetske
opreme.
1. PREGLED POLITIKA KORITENJA OIE U FEDERACIJI BIH

Specifinost politikog sistema Bosne i Hercegovine, odnosno, ustavna nadlenost
entiteta nad ureivanjem energetskog sektora, uz istovremeno ustavnu nadlenost drave
koja se provodi kroz rad Ministarstva vanjske trgovine i ekonomskih odnosa (definisanje
politike, osnovnih principa, koordinacija djelatnosti i usklaivanje planova entitetskih tijela
vlasti i institucija na meunarodnom planu; osiguravanje implementacije dravnih zakona, te
meunarodnih obaveza BiH, a koje se tiu energetskog sektora; kreiranje politike u oblasti
prenosa, regulatora i operatora sistema elektrine energije u BiH; praenje rada dravnih
institucija u elektroenergetskom sektoru) uslovila je postojanje zakonodavnih akata na oba
ova nivoa.
Propisi koji ureuju energetski sektor u Federaciji BiH i, izmeu ostalog, definiu politiku
koritenja OIE odnosno osiguravaju politiko - pravnu osnovu za sutinsku reformu
energetskog sektora uz normativno prilagoavanje i daljnji razvoj cjelokupnog sistema
navedeni su kako slijedi:
1. Zakon o prenosu, regulatoru i operatoru sistema elektrine energije (Sl.glasnik BiH br.
7/02, 13/03);
2. Zakon o elektrinoj energiji
Federacije BiH (Sl.novine F BiH br.66/13) sa
provedbenim propisima;
3. Zakon o obnovljivim izvorima energije i efikasne kogeneracije Federacije BiH (Sl.
novine F BiH 70/13, 5/14) sa provedbenim propisima;
4. Zakon o koncesijama (Sl.novine F BiH br. 40/02, 61/06) sa podzakonskim
provedbenim aktima;
5. Zakon o prostornom planiranju i koritenju zemljita na nivou FBiH (Sl.novine FBiH
02/06, 72/07, 32/08, 4/10) i odgovarajui kantonalni zakoni koji ureuju oblast
prostornog ureenja i graenja, sa provedbenim podzakonskim propisima;
6. Zakon o vodama Federacije BiH (Sl.novine F BiH br. 70/06);
APOEF 2014
7. Zakon o zatiti okolia (Sl.novine FBiH br. 33/03, 38/09), Zakon o zatiti zraka, Zakon
o zatiti voda, Zakon o zatiti prirode i Zakon o upravljanju otpadom (Sl.novine FBiH
br. 33/03) sa pozakonskim provedbenim propisima;
8. Uredba o umama (Sl.novine FBiH br. 83/09);
9. Zakon o geolokim istraivanjima Federacije BiH (Sl.novine FBiH br. 9/10);
10. Zakon o eksproprijaciji FBiH (Sl.novine FBiH br. 70/07);
11. Zakon o zatiti kulturno-historijskog naslijea (Sl. list SBiH br. 20/85);
12. Zakon o izdvajanju i usmjeravanju dijela prihoda preduzea ostvarenog koritenjem
hidroakumulacionih objekata (Sl.novine FBiH br.44 /02; 57/09);
13. Zakon o graevinskom zemljitu Federacije Bosne i Hercegovine (Sl.novine FBiH br.
25/03);
14. Zakon o poljoprivrednom zemljitu (Sl.novine FBiH br.52/09);
15. Uredba o podsticanju proizvodnje elektrine energije iz obnovljivih izvora energije i
efikasne kogeneracije i odreivanju naknada za podsticanje (Sl.novine FBiH...)
16. Odluka o usvajanju izmjena Plana za izgradnju novih proizvodnih elektroenergetskih
kapaciteta u F BiH (Sl.novine FBiH br.41/05);
17. Odluka o
proglaenju
javnog interesa i
pristupanju pripremi i
izgradnji
elektroenergetskih objekata u Federaciji BiH (Sl.novine FBiH br. 8/10);
18. Odluka o jednokratnoj administrativnoj naknadi za obradu zahtjeva za dobijanje
energetske dozvole (Sl. novine FBiH 34/14) i dr.
2. OEKIVANA FINALNA POTRONJA ENERGIJE 2014-2020

S ciljem usklaivanja APOEF sa preporukama po EU Direktivi 2009/28 EC potrebno je
razraditi dva scenarija za definisanje bruto finalne potronje energije (u daljem tekstu: BFPE)
do 2020. godine za sektor elektrine energije, sektor grijanja i hlaenja i sektor saobraaja i
to za referentni (osnovni) scenarij i scenarij sa primjenom mjera za energijsku efikasnost.
Scenarij sa primjenom mjera energijske efikasnosti podrazumjeva dodatne napore u cilju
ostvarivanja uteda energije.
Scenariji su bazirani na osnovu realnih pokazatelja potronje elektrine energije iz
bilansa od 2009.godine do 2013.godine, te na osnovu podataka iz Studije energetskog
sektora u BiH.
Za proraun finalne potronje energije u periodu 2014.godine do 2020.godine, polazni
podatak je BFPE u 2005.godini.
BFPE se definie kao potronja energije s gubicima u prijenosu i distribuciji i sa vlastitom
potronjom u sektoru elektrine i toplotne energije, pri emu se ne uzima u obzir
neenergetska potronja. U skladu s ovom definicijom i prema Eurostat metodologiji, BFPE je
izraunata kao potronja finalne energije (PFE) uveana za vlastitu potronju u sektoru
elektrine i toplotne energije i gubitke u distribuciji i prijenosu. Stvarna potronja obnovljivih
izvora energije mora biti uprosjeena zbog uticaja izuzetno sune ili kiovite godine na
proizvodnju energije u hidroelektranama. Metodologija EU zahtjeva da proizvodnja energije
iz hidroelektrana bude uprosjeena za period od 15 godina (na osnovu podataka iz
prethodnih godina). Takoer, voeno je rauna o aktuelnom ekonomskom stanju u Federaciji
BiH uzrokovanom recesijom, a to se direktno manifestuje kroz smanjenu energetsku
potronju u industrijskom i uslunom sektoru.
APOEF 2014
Uee obnovljivih izvora energije u bruto finalnoj potronji elektrine energije u 2009.godini je iznosilo 36 %. Uzimajui u obzir raspoloive
podatke iz Registra OIE, te cijenei stvarne mogunosti ekonomske i tehnike prirode definiran je cilj udjela OIE u finalnoj potronji elektrine
energije za 2020. godinu u iznosu od 41 %.
Tabela 1: Ostvarena i oekivana bruto finalna potronja energije u Federaciji Bosne i Hercegovine u oblasti grijanja i hlaenja, elektrine
energije i saobraaja do 2020.
(ktoe)
2005
Grijanje i
hlaenje
1589
Bazna
godina
2011
2012
2013
1797,5
1837
1877
1917
708,1
736,5
Elektrina
energija
(GWh)
659
Saobraaj
441
537,73
554
569
BFPE
2688
3043
3127
3184
2014
(ktoe)
2010
2015
Dodatna
en.efik.
Bazna
godina
2016
Dodatna
en.efik.
Bazna
godina
737,7
2017
Dodatna
en.efik.
Bazna
godina
727,8
585
3230
2018
2019
2020
Dodatna
en.efik.
Bazna
godina
Dodatna
en.efik.
Bazna
godina
Dodatna
en.efik.
Bazna
godina
Dodatna
en.efik.
Grijanje i
hlaenje
1956
1943
1996
1980
2020
2000
2014
1988
2008
1978
2002
1968
2002
1963
Elektrina
energija
749,7
743
764,6
757
787,6
777
811,2
798
835,5
820
860,6
843
886,4
867
Saobraaj
601
600
616,72
613
631,28
628
645,84
641
660,4
654
674,96
668
689,54
682
BFPE
3307
3286
3377
3350
3439
3405
3471
3427
3504
3452
3538
3479
3578
3512
APOEF 2014
3. OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE, INDIKATIVNI CILJEVI I NAIN
OSTVARIVANJA
Proraun indikativnog cilja Federacije BiH za OIE za 2020.godinu odreuje se na
osnovu slijedeih parametra:
osnovnog udjela OIE - uee obnovljivih izvora energije u BFPE u 2005.godini
paualne stope poveanja uea OIE i
dodatnog preostalog napora koji se odreuje na osnovu relativnog bruto domaeg
proizvoda (BDP) po glavi stanovnika.
Prilikom izrade ovog APOEF-a, uzeti su trenutno raspoloivi elementi gore navedenih
parametara, a to e u naknadnim auriranjima biti uzeto u obzir.
3.1.
Opti cilj bazni scenario
U skladu sa Energetskim bilansom za 2013.godinu, uee OIE u bruto finalnoj potronji

(BFPE) u Federaciji BiH iznosilo je 37%, dok je udio OIE u finalnoj potronji elektrine enrgije
iznosio 39%.
Do 2020. godine oekuje se poveanje uea OIE na 41% u BFPE, a udio u finalnoj
potronji elektrine energije na 44%.
Koliine utroene energije iz OIE u 2013.godini, iznose 1.202,2 ktoe, dok se u
2020.godini oekuje ukupni iznos potronje energije od 1.450 ktoe. Potronja elektrine
energije u 2013.godini iznosila je 8.463 GWh ili 727,8 ktoe, dok se u 2020.godini oekuje
potronja u iznosu od 10.307 GWh, to odgovara 886,4 ktoe.
Tabela 2. Opti cilj za udio energije iz OIE u bruto finalnoj potronji energije u
2009. i 2020. godini
A. Udio energije iz obnovljivih izvora u bruto finalnoj potronji
energije u 2009. (S 2009) (%)
B. Ciljani udio energije iz obnovljivih izvora u bruto finalnoj potronji
energije u 2020. (S 2020) (%)
C. Oekivana ukupna usklaena potronja energije 2020.godine
(iz tabele 1., posljednja kuica) (ktoe)
D. Oekivana koliina energije iz obnovljivih izvora u skladu s ciljem za
2020. godinu (izraunato kao B x C) (ktoe)
36 %
41 %
3578
1450
APOEF 2014
Opti cilj koritenja OIE u Federaciji BiH treba posmatrati kroz slijedee zadatke:
Sistemski planirati projekate u oblasti OIE, sa ciljem poveanja koritenja energije iz
OI, uz ekonomsku isplativost i otvaranje novih radnih mjesta
Uspostaviti trite OIE
a)
b)
Upravljati potronjom energije
c)
Koristiti sve raspoloive oblike OE
d)
Hidroenergiju iskoristiti na optimalan nain, sa ciljem razvoja lokalne zajednice
e)
Obezbjediti finansijsku podrku za odriv i efikasan sistem koritenja biomase, biogasa

i biogoriva
Iskoristiti otpad
f)
g)
Dati odgovarajuu podrku domaoj proizvodnji opreme i pruanju usluga
h)
Poveati koritenje biogoriva i drugih energenata iz OI u sektor saobraaja
i)
Promovisanje najboljih praksi primenjenih u zemljama EU (efikasno koritenje energije

i OIE),
j)
Pretpostavke za realizaciju navedenih zadataka su:
Usklaivanje postojeih i donoenje novih propisa koji ureuju oblast koritenja OIE
sa EU propisima.
Izrada programa i planova koritenja OIE na bazi stvarnih pokazatelja i realnih
procjena.
Auriranje Akcionog plana koritenja OIE u skladu sa utvrenom politikom promocije
koritenja OIE, vaeim propisima i EU direktivama
Sistemsko rjeavanje podsticanja proizvodnje i potronje obnovljive energije na nain
da se izbjegne negativan uticaj na socijalnu situaciju u Federaciji BiH, to
podrazumjeva ograniavanje otkupa po garantovanim cijenama i pojednostavljenje
administrativnih procedura izgradnje postrojenja OIEiEK ija je proizvodnja energije
namjenjena slobodnoj prodaji na tritu.
Poveanje proizvodnje energije iz OIE i poveanje udjela energije iz OIE u ukupnoj
potronji energije osigurati kroz multidisciplinarni pristup u okviru sektorskih politika
(energija, okoli, vode, ume, transport i prostorno planiranje) i zajedniko osiguranje
i koritenje finansijskih sredstava za poticaj.
Izrada programa otkupa energije iz OIE po garantovanim otkupnim cijenama za
naredni period do 2020. godine, na nain da se definie dinamika otkupa po
tehnologijama/izvorima i kapacitetima/instalisanim snagama.
Definisanje i uspostavljanje sistema podsticajnih mjera za koritenje OIE vodei
rauna da se osigura, odnosno, pozitivno utie na ukupni razvoj privrede Federacije
BiH, to podrazumjeva proizvodnju domae opreme za izgradnju elektrana, otvaranje
novih radnih mjesta, razvoj lokalne zajednice, ukljuujui minimalno optereenje
krajnjih kupaca energije. Finansijska sredstva za podsticajne mjere treba obezbjediti
od krajnjih potroaa energije i zagaivaa okolia, kao i iz drugih raspoloivih
fondova za ove namjene.
Izgradnja postrojenja OIEiK u skladu sa tehnikim mogunostima elektroenergetskog
sistema BiH i Federacije BiH, kao i planova razvoja istih.
10
APOEF 2014
Stvaranje odgovarajuih uslova za realizaciju zajednikih projekata sa Republikom

Srpskom, Distriktom Brko, te sa zemljama Energetske Zajednice, Evropske Unije i
treih zemalja.
Uspostavlajnje institucionalnog okvira/agencije za energiju/energijsku efikasnost, te
instituta za energiju u Federaciji BiH. Davanje i pruanje podrke inicijativi formiranja
istih na nivou drave Bosne i Hercegovine.
Stvaranje uslova za izgradnju postrojenja OIEiK po principu privatno-javnog
partnerstva.
Stvaranje uslova za struno usavravanje i pravovremeno informisanje javnosti
vezano za oblast koritenja OIEiK.
Vlastita proizvodnja opreme za elektrane.
Razvoj lokalne zajednice.
3.2. Sektorski ciljevi

U skladu sa lanom 4. (1) Direktive 2009/28/EC, APOEF-om se propisuju indikativni
ciljevi za udio energije iz obnovljivih izvora do 2020.godine u ukupnoj finalnoj potronji u
sljedeim sektorima:
grijanje i hlaenje;
elektrina energija;
transport.
Uee obnovljivih izvora energije u sekotru elektrine energije iznosie 44%, u sektoru
energije za grijanje i hlaenje 49% i u sektoru saobraaja 10% u 2020.godini. Svi ovi
pojedinani ciljevi omoguit e zadovoljenje ukupnog cilja od 41% u BFPE i ne predstavljaju
fiksirane ciljeve za svaki od sektora pojedinano. Ovi ciljevi po sektorima mogu se
promijeniti, odnosno poveati ukoliko budu postojale mogunosti za ubrzaniji razvoj pojedinih
sektora u odnosu na druge.
Cilj za sektor grijanja i hlaenja
U sektoru grijanja i hlaenja predvieno je poveanje uea obnovljivih izvora energije
sa 897 ktoe u 2013.godini na 990 ktoe u 2020.godini. Ovim e udio energije iz obnovljivih
izvora, biti povean sa 46,8% na 49,5% to je poveanje udjela za 2,7%.
Da bi ostvarila svoje ciljeve u sektoru grijanja i hlaenja Federacija BiH planira do
2020.godine, pored koritenja biomase za grijanje u domainstvima, koristiti i druge oblike
obnovljive izvore energije koji do sada nisu bili koriteni u dovoljnoj mjeri, a sve s ciljem
smanjenja udjela energije iz fosilnih goriva.
Cilj za sektor elektrine energije
U sektoru elektrine energije potrebno je ostvariti poveanje energije iz obnovljivih izvora
za 4% (1.450 ktoe) u odnosu na polaznu 2013.godinu.
Izvod iz Bilansa potronje elektrine enrgije u periodu od 2010 do 2013.godine
Godina
2010.
2011.
2012.
2013.
Ukupno utroeno (GWh)

8.234
8.563
8.578
8.463
Proizved. iz OIE
4.847
2.600
3.030
3.341
Utro. iz OIE (%)

59,2
30,36
35,32
39,47
11
APOEF 2014
Cilj za sektor saobraaja
Biogoriva se nisu nalazila posebno na tritu Federacije BiH, osim u sastavu goriva za
motorno vozila, a u skladu sa odgovarajuim standardima koji su u primjeni u Federaciji BiH.
U skladu sa preuzetim obavezama sa nivoa Energetske zajednice, obavezni cilj za uee
obnovljivih izvora energije u sektoru saobraaja iznosi 10% do 2020.godini, to je veoma
teko osvariv cilj za Federaciju BiH i nije ga mogue dostii iz sopstvenog potencijala,
posmatrano u odnosu na trenutnu strukturu raspoloivih kapaciteta.
Planirana koliina obnovljivih izvora energije u sektoru saobraaja iznosie 70 ktoe do
2020.godini, to predstavlja 10% obnovljivih izvora energije u BFPE.
Nain ostvarivanja uea obnovljivih izvora energije u BFPE
ENERGIJA
Ukupna finalna potronja energije
Grijanje i hlaenje
Elektrina energija
Transport
Ukupna
OIE Ukupna potronja
Grijanje i hlaenje
Elelektrina energija
Transport
Ukupna
2005
ktoe
1.589
659
441
2.688
2005
Ktoe
698
285
0
983
%
59%
25%
16%
100%
2020
ktoe
2.002
886
690
3.578
%
56%
25%
19%
100%
%
71%
29%
0%
100%
2020
ktoe
990
390
70
1.450
%
68%
27%
5%
100%
Ukupno od ova tri sektorska indikativna cilja, prevedeno u oekivane koliine (ktoe) mora
biti najmanje visoko, koliko i oekivani iznos energije iz obnovljivih izvora, to odgovara
indikativnom cilju ugovorne strane za 2020.godinu.
U Tabeli 3. dati su okvirni ciljevi i procjenjene putanje energije iz obnovljivih izvora za
grijanje i hlaenje, elektrinu energiju i energije za transport u baznom scenariju.
U Tabeli 4a. dat je proraun doprinosa obnovljive energije iz svakog pojedinog sektora u
krajnjoj potronji energije (ktoe), dok je u Tabeli 4b. dat proraun udjela obnovljive energije u
transportu (ktoe).
12
APOEF 2014
Tabela 3. 2020 okvirni ciljevi i procjenjene putanje energije iz OIE za grijanje i hlaenje, elektrinu energiju i energije za transport
OIE-GiH (%)
OIE-E (%)
OIE-T (%)
Ukupan udio OIE (%)
2005
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
44%
38%
48%
48%
47%
48%
44%
45%
47%
48%
49%
49%
43%
59%
30%
33%
39%
38%
45%
44%
44%
44%
43%
44%
0%
4%
4%
4%
4%
4%
7%
7%
8%
9%
9%
10%
37%
36%
36%
37%
37%
37%
38%
38%
39%
39%
40%
41%
Tabela 4a. Tabela za proraun doprinosa obnovljive energije iz svakog pojedinog sektora u krajnjoj potronji energije (ktoe)
Oekivana
krajnja bruto
potronja OIE-a
(A) za grijanje i
hlaenje
(B) elektrine
energije iz OIE
2005
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
698
683
885
899
897
929
883
916
939
962
983
990
285
417
224
244
282
285
347
350
355
368
371
390
(C) u transportu
23
23
23
23
23
43
43
50
50
60
70
(D) Oekivana
ukupna potronja
OIE
983
1096
1131
1167
1202
1238
1273
1308
1344
1380
1415
1450
13
APOEF 2014
Tabela 4b. Tabela za proraun udjela obnovljive energije u transportu (ktoe)
(C) Oekivana potronja OIE u

transportu
(H) Oekivana elektrina energija
dobijena iz OIE u cestovnom
prevozu
(I) Oekivana potronja biogoriva
dobivenih od otpadaka, ostataka,
neprehrambenih celuloznih
materijala i lignoceluloznih
materijala u transportu
(J) Oekivani doprinos OIE u
transportu ostvarenju cilja za OIET share: (C)+(2,5-1)x(H)+(2-1)x(I)
2005
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
23
23
23
23
23
43
43
50
50
60
70
21
21
21
21
21
41
41
48
48
58
68
44
44
44
44
44
84
84
98
98
118
138
14
APOEF 2014
4. MJERE ZA POSTIZANJE INDIKATIVNIH CILJEVA
4.1 Pregled politika i mjera za ostvarivanje ciljeva
Tabela 5. Pregled svih politika i mjera
Naziv i referenca mjere
Vrsta mjere
Oekivani rezultat
Ciljana grupa i ili aktivnost
Postojei ili
planirani
Poetni i krajnji
datumi mjere
Postojea
2011
postojei
2013
ELEKTRINA ENERGIJA
Podsticaj primjene obnovljivih izvora u
proizvodnji elektrine energije
Zakonska
Finansijska
41% proizvodnje el.energije iz OIE u

ukupnoj neposrednoj potronji el.
energije do kraja 2020. godine.
Zakon o elektrinoj energiji FBiH
Zakonska
svi subjekti u energetskom sektoru
Nositelji projekata razvoja

postrojenja OIE.Povlateni
proizvoai el.energije
svi subjekti u en.sektoru
Zakon o OIEiEK
Zakonska
poveanje koritenja OIE
postojei
2013
Strateki plan i program razvoja energetskog

sektora energije u FBiH
Privremene smjernice elektroenergetske
politike FBiH
Uredba o postupku, kriterijima, formi i sadraju
zahtjeva za izdavanje en.dozvole za izgradnju
novih i rekonstrukciju postojeih proizvodnih
postrojenja
Odluka o jednokratnoj administrativnoj naknadi
za obradu zahtjeva za dobijanje en. dozvole
Planska
postojei
2009
Planska
svi subjekti u
energetskom sektoru
postojei
2013
Planska
Investitori, FMERI,
Ostali en. subjekti po
potrebi
postojei
2014
Zakonska
planski
2014
Propisi koje donosi FERK
Zakonska
postojei
2002
Propisi koje donosi Regulator za OIEiEK
Zakonska
planski
2014
GRIJANJE I HLAENJE
Podsticaj primjene obnovljivih izvora u grijanju i
hlaenju
Zakonska
planski
2015
Podsticaj primjene kogeneracije
Zakonska
Finansijska
planski
2015
BIOGORIVA I OSTALE BIOTEKUINE

Obaveza stavljanja biogoriva na trite
Federacije BiH
Zakonska
Poveanje potronje biogoriva.

Doprinos postizanju cilja od 10% udjela
OIE u proizvodnji energije za prijevoz u
2020. godini.
planski
2015
15
svi subjekti u energetskom

sektoru
Investitori, Operator za
OIEiEK
pravna i fizika lica, javni
sektor
pravne osobe, malo i
srednje poduzetnitvo
Dobavljai
natnih derivata
APOEF 2014
4.2 Konkretne mjere po zahtjevima

4.2.1. Administrativne procedure i prostorno planiranje
Akti koji se odnose na odobravanje, certifikaciju i licenciranje postupaka te prostornog
planiranja koji se primjenjuju na postrojenja i povezanu infrastrukturu mree za prijenos i
distribuciju, donose se od nadlenih institucija. Koritenje obnovljivih izvora energije i
postupci dobijanja odgovarajuih dozvola i saglasnosti regulisani su propisima iz razliitih
oblasti, a to su:
Opti meunarodni propisi, prihvaeni ratifikacijom Ugovora o uspostavi Energetske

Zajednice, kao i drugi akti prihvaeni od strane drave Bosne i Hercegovine,
Propisi koje donose zakonodavna tijela i provedbeni propisi doneseni od strane
nadlenih ministarstava, regulatornih komisija, operatora prijenosne i ddistributivne
mree, Operatora za OIEiEK, elektroprivrednih kompanija, kao i nadlenih
kantonalnih i opinskih tijela ovisno o vrsti i snazi postrojenja,
Strateka i planska dokumenta iz razliitih oblasti i na razliitim nivoima,
Nadleno ministarstvo(ministarstva)/tijelo(tijela) i njihove ovlasti u tom podruju:
a)
Nadlena ministarstva rjeavaju problematiku zatite okolia, upravljanje vodama i

prirodnim resursima, graenja, upravljanja energijom i druga pitanja, a radi se o slijedeim
ministarstvima:
Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa (definisanje politike, osnovnih

principa, koordinacija djelatnosti i usklaivanje planova entitetskih tijela vlasti i
institucija na meunarodnom planu; osiguravanje implementacije dravnih zakona, te
meunarodnih obaveza BiH, a koje se tiu energetskog sektora; kreiranje politike u
oblasti prenosa, regulatora i operatora sistema elektrine energije u BiH; praenje
rada dravnih institucija u elektroenergetskom sektoru, zatita okolia u
meuentitetskim podrujima, objekata od znaaja za dravu BiH, preuzete obaveze
Bosne i Hercegovine po vaeim meunarodnim ugovorima, izvjetavanje,
meunarodna saradnja i sl.)
Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije (upravljanje energijomenergetska dozvola, te dozvole iz oblasti geolokih istraivanja i rudarstva, i dr.)
Federalno ministarstvo prostornog ureenja (oblast graenja i koncesija)
Federalno ministarstvo okolia i turizma (oblast zatite okolia)
Federalno ministarstvo poljoprivrede, vodoprivrede i umarstva (oblast koritenja
vodnog dobra, umskog blaga, poljoprivrednih resursa i dr)
Nadlena kantonalna ministarstva (ovisno o instalisanoj snazi postrojenja, odnosno
vrste graevine rjeavaju poslove iz svoje nadlenosti)
Pored navedenog, slijedee institucije imaju posebne nadlenosti:
FERK rjeava problematiku izdavanja licenci za obavljanje odreenih

elektroprivrednih djelatnosti i status kvalificiranog kupca i proizvoaa el. energije
NOS i Operator distributivnog sistema dozvole prikljuenja na mreu
Operator za OIEiEK licencu privilegovanog proizvoaa elektrine energije iz OIE.
Nadalje, svoju ulogu u davanju miljenja i odobrenja prije izdavanja licenci imaju slijedee
institucije (ovisno o nadlenosti lokalnog, kantonalnog, entitetskog ili dravnog nivoa vlasti):
16
APOEF 2014
Komisije za koncesije,
Jedinice lokalne zajednice
Instituti za standardizaciju, akreditaciju, intelektualno vlasnitvo i mjeriteljstvo,
Zavodi za statistiku,
Hidrometeoroloki zavod,
Komunalna, vodoprivredna i druga javna preduzea,
Zavodi za zatitu spomenika.
b) Revizija
Poueni odreenim iskustvima vezano za primjenu Uredbe o koritenju OIE, koja je
odlukom Ustavnog Suda Federacije BiH stavljena van snage, donoenjem Zakona o
koritenju OIEiEK problematika koritenja OIE je ureena preciznije i sveobuhvatnije.
Zbog naprijed navedenog neophodno je vriti reviziju ve preduzetih koraka, pa su s tim
ciljem planirane aktivnosti auriranja, praenja i izmjena po potrebi postojeih planova i
procedura.
c) Postojee i planirane mjere na regionalnom/lokalnom nivou
Planirane mjere koritenja OIE na nivou lokalne zajednice vezane su za njihove planove
razvoja i najee nisu usklaene sa viim nivoima. Ovo predstavlja poseban problem za
operatore sistema, odnosno Operatora za OIEiEK koji, zbog tehnikog i finansijskog
ogranienja, esto ne mogu pratiti planove lokalnih zajednica. Ovo se posebno odnosi na
problematiku prikljuenja na mreu i otkup el. energije po garantovanim otkupnim cijenama.
d) Prepreke
U procesu pripreme i same gradnje proizvodnih objekata koji koriste OIE, uoene su
odreene prepreke koje je neophodno eliminisati, a iste se najee ogledaju u sljedeem:
e)
Obimna administracija,
Nepoznavanje propisa od strane potencijalnih investitora,
Konsultanti koji radi svog interesa prikazuju nerealnu sliku potencijalnim investitorima,
Nedovoljno informisanje javnosti
Odgovorne administracije za dozvole i licence
Odobravanje, certificiranje i licenciranje instalacija je nadlenost federalnih i kantonalnih

organa. Izdavanje energetske dozvole je nadlenost FMERI-a, dozvolu za proizvodnju,
distribuciju i snabdijevanje izdaje FERK, dok su dozvole vezano za koncesije, okoli i
graenje nadlenost kantonalnih ili federalnih organa, u skladu sa podijeljenim
nadlenostima izmeu kantona i Federacije BiH, u zavisnosti od mjesta gradnje, instaliranoj
snazi i znaaju instalacije.
Meusobna koordinacija postoji, s tim da se esto pojavljuju nesuglasnice vezano za
nadlenost, odnosno neusklaenost planova.
17
APOEF 2014
f)
Transparentnost
U skladu sa Zakonom o elektrinoj energiji i Zakonu o koritenju OIEiEK i ostalim

sektorskim zakonima te vaeim provedbenim propisima osigurava se dostupnost
informacijama.
Pored navedenog na web stranici nadlenih ministarstava za energiju, okoli, vode i
graenje te stranicama FERK-a, operatora sistema i Operatora za OIEiEK transparentno se
vode registri zahtjeva, dozvola upisa u registar, kao i ostalih neophodnih informacija. Takoe
se daju odreene informacije vezano za esta pitanja i aktuelnu problematiku.
g) Interresorna saradnja
Na osnovu dosadanjeg iskustva te analize postojeeg stanja uoeno je da horizontalna
i vertikalna saradnja nisu u dovoljnoj mjeri adekvatno zastupljena, te je u tom pravcu
potrebno napraviti dodatne napore s ciljem prevazilaenje uoenog.
h) Specifinost tehnologija
Diferenciran pristup primjene razliitih tehnologija definisan je zakonskim i
podzakonskim aktima. Specifinosti tehnologija su zastupljene vezano za koncesije,
graenje, izdavanje energetskih dozvola i otkupnih cijena. U razmatranju su i druge mjere,
kojima bi se dao znaaj onim tehnologijama od kojih ima najvie koristi lokalna zajednica i
drutvo u cjelini.
i)
Specifinosti mikropostrojenja
Za mikro postrojenja, ija instalisana snaga ne prelazi 23 kW, predviena je skraena

procedura izdavanja energetskih dozvola i obavezan otkup elektrine energije po
garantovanim cijenama. Isplata podsticaja prema tzv. principu razlike zakonom nije
propisana.
j)
Administrativne naknade
U kontekstu podnoenja zahtjeva i izdavanje odobrenja, takse i naknade su propisane

Zakonom o federalnim upravnim taksama i tarifi federalih upravnih taksi, odnosno
adekvatnim kantonalnim propisima koji definiu ovu oblast.
Jednokratna administrativna naknada za obradu zahtijeva za izdavanje energetske
dozvole data je Odlukom Vlade FBiH u skladu sa Uredbom o postupku, kriterijima, formi i
sadraju zahtijeva za izdavanje energetske dozvole za izgradnju novih i rekonstrukciju
postojeih energetskih objekata. Internim aktima FERK-a, propisani su iznosi naknada za
obradu zahtijeva i izdavanje propisanih dozvola.
18
APOEF 2014
4.2.2. Tehnike specifikacije
Tehniki uslovi za sticanje statusa privilegovanog proizvoaa definisani su Zakonom o
koritenju OIEiEK i Uredbom o podsticanju proizvodnje elektrine energije iz OIEiEK i
odreivanje naknada za podsticanje, kojima je precizirana ugradnja nove opreme i uvoenje
novih tehnologija.
4.2.3. Zgradarstvo
Ova problematika ureuje se propisima koji reguliu prostorno planiranje i graenje te
Zakonom o energijskoj efikasnosti u FBiH. U narednom periodu potrebno je usaglasiti
interesorne aktivnosti, posebno, institucija nadlenih za energiju i institucija nadlenih za
graenje.
Zbog nedostatka validnih podataka, ovaj segment je potrebno aurirati u narednom
periodu.
4.2.4. Informisanje
a) Pravni osnov
Postojee zakonodavstvo u Federaciji BiH koje ureuje oblast informisanja, a odnosi se
na oblast OIE je po sljedeem:
Zakon o slobodnom pristupu informacijama u Federaciji BiH, (Slubene Novine

Federacije BiH br.32/01 i 48/11)
Zakon o elektrinoj energiji,
Zakon o koritenju OIEiEK,
Interni akti FERK-a
Podzakonski akti koji su doneseni i koji treba da se donesu, a vezani su za OIEiEK.
b) Odgovorne institucije
Informisanje javnosti o podsticajnim mjerama za OIEiEK, u okviru svojih nadlenosti,
vre:
Federalno ministarstvo energije, rudarstva i industrije,

FERK,
Operator OIEiEK i
druge nadlene federalne i kantonalne institucije,.
c) Naini informisanja
FMERI, FERK i Operator za OIEiEK i druge nadlene federalne i kantonalne institucije
razvijaju odgovarajue edukativne programe, javne i strune rasprave, radionice i obuke
kako bi informacije o koritenju OIEiEK, kao to su: korist od upotrebe OIEiEK, dodatni
trokovi koje koritenje OIEiEK iziskuje, kao i ostale praktine informacije, pravovremeno
stigle do zainteresovanih strana i graana u Federaciji BiH.
d) Smjernice za izradu projektne dokumentacije
Zakonom o energijskoj efikasnosti, predvieno je da prilikom podnoenja zahtijeva za
izdavanje urbanistike saglasnosti investitor mora priloiti i analizu koritenja alternativnih
izvora energije u objektu.
19
APOEF 2014
4.2.5. Certificiranje instalacija

Certificiranje vezano za projektovanje instalacija od znaaja za Federaciju BiH ureeno je
propisima Federalnog ministarstva prostornog ureenja, a poslovi vezani za ispitivanje
potencijala OIE, zatim mjerenja i ispitivanja elektroinstalacija i postrojenja ureeni su od
strane FMERI-a. Navedeni propisi su:
Zakon o prostornom planiranju i koritenju zemljita na nivou Federacije Bosne i

Hercegovine (Slubene novine Federacije BiH, br. 2/06, 72/07, 32/08, 4/10, 13/10 i
45/10)
Zakon o graevinskim proizvodima ("Slubene novine Federacije BiH" br. 78/09)
Zakon o elektrinoj energiji, (propisuje donoenje podzakonskog akta za certificiranje
poslova montae i drugih instalaterskih radova iz oblasti elektro poslova)
Zakon o koritenju OIEiEK (propisuje donoenje podzakonskog akta o certificiranju
poslova vezano za ispitivanje potencijala OIE)
Uredba o posebnim uvjetima koje moraju ispunjavati privredna drutva i druga pravna
lica da bi se mogla registrovati za obavljanje strunih poslova izrade planskih
dokumenata ("Slubene novine Federacije BiH", br. 29/07 i 71/08),
Uredba o ureenju gradilita, obaveznoj dokumentaciji na gradilitu i uesnicima u
graenju ("Slubene novine Federacije BiH", br. 48/09, 75/09, 93/12)
Uredba o vrsti, sadraju, oznaavanju i uvanju, kontroli i nostrifikaciji investicionotehnike dokumentacije ("Slubene novine Federacije BiH", br. 33/10)
Pravilnika o utvrivanju ispunjavanja uslova za obavljanje periodinih pregleda,
mjerenja i ispitivanja na elektroenergetskim postrojenjima, elektrinim ureajima,
elektrinim instalacijama i izdavanju isprava ("Slubene novine Federacije BiH", broj:
41/11 i 07/12),
Navedeni propisi dostupni su na web stranicama nadlenih ministarstava, a propisi koji

su u fazi pripreme takoe se postavljaju na web stranice.
Na kantonalnom/opinskom nivou su donesena posebna dokumenta iz oblasti graenja
za objekte koji nisu od federalnog znaaja.
U narednom periodu kroz auriranje APOEF-a u okviru zajednikih aktivnosti izmeu
FMERI, FMPU, FERK i Operatora za OIEiEK, navedene aktivnosti treba aurirati.
4.2.6. Razvoj elektroenergetske infrastrukture za snabdijevanje elektrinom
energijom
a) Referenca na postojee nacionalno zakonodavstvo o zahtjevima za energetske
mree
Prikljuenje na elektroprijenosnu i elektrodistributivnu mreu regulisano je posebnim
propisima u Bosni i Hercegovini i Federaciji BiH. Prikljuenje postrojenja koja koriste OIEiEK
ima prioritet u odnosu na ostala postrojenja. Ovo pitanje je ureeno slijedeim propisima:
Zakon o prenosu, regulatoru i operatoru sistema (SL BiH br 07/02)

Zakon o elektrinoj energiji,
Zakon o koritenju OIEiEK,
Pravilnik o prikljuku na prenosnu mreu,
Pravilnici o prikljucima na el.distributivnu mreu
Mreni kodeks
20
APOEF 2014
b) Razvoj mree za prijenos i distribuciju
U BiH je osnovana elektroprijenosna kompanija, koja u saglasnosti sa DERK-om i NOSom planira i realizuje razvoj prenosne mree. NOS je nadlean za donoenje Indikativnog
plana razvoja prenosne mree i isti je dostupan na njihovoj web stranici.
Planiranje i razvoj elektrodistributivne mree je nadlenost elektroprivrednih kompanija,
ije prestrukturiranje je u toku. Operatori distributivnog sistema e, nakon razdvajanja, biti
odgovorni za upravljanje, planiranje i razvoj distributivnog sistema.
c) Informacijske tehnologije
Institucije odgovorne za prijenos energije i Elektroprivredne kompanije trenutno rade na
uvoenju informacijskih tehnologija i brojila na daljinsko oitanje utroka, odnosno
proizvodnje.
d) Interkonekcijski kapaciteti
Interkonekcijski kapaciteti su u nadlenosti Drave BiH.
e) Prikljuenje na mreu
Pristup mrei propisan je mrenim kodeksom i pravilnicima o prikljucima. Ubrzanje
postupka nije posebno propisano osim prednosti pristupa mrei za proizvoae elektrine
energije iz OIE.
f) Koordinacija
Prije izdavanja graevinske dozvole, obavezna je koordinacija operatora sistema i
kompanija nadlenih za prijenos i distribuciju. Ova aktivnost je posebno vana za prikljuenje
vjetroelektrana, s obzirom na problematiku balansiranja. Propisima je regulisano pribavljanje
prethodne elektro-energetske saglasnosti na distributivnu mreu i naelne saglasnosti za
prikljuenje na prenosnu mreu, a koje prethode izdavanju urbanistike saglasnosti.
g) Prioriteti za prikljuak
Prioriteti prikljuenja, u skladu sa tehnikim mogunostima, propisani su Zakonom o
koritenju OIEiEK.
h) Ogranienje pristupa mrei
Trenutno u Federaciji BiH ne postoje izgraeni objekti koji koriste OIE spremni za
putanje u pogon, a da nisu prikljueni na mreu. Pored toga, evidentan je problem
ogranienih mogunosti za prikljuak vjetroelektrana na prenosnu mreu, te je u skladu sa
preporukama NOS-a, u Federaciji BiH mogue prikljuiti ukupno 230 MW vjetroelektrana do
2020.godine. Problematika prikljuenja se rjeava takoer i izgradnjom direktnog voda, to
je propisano posebnim propisima.
i) Raspodjela trokova prikljuka, tehnike rekonstrukcije mree i informacije o
prikljuku
Trokovi prikljuenja se propisuju kroz izdavanje elektroenergetske saglasnosti
nadlenih kompanija za prijenos i distribuciju, a trokove prikljuenja definiraju DERK i
FERK, svako u okviru svojih nadlenosti u skladu sa pravilnicima za prikljuak na
prenosnu/distributivnu mreu.
21
APOEF 2014
Uslovi prikljuenja i trokovi se ureuje kroz predhodnu el.en saglasnost i

elektroenergetsku saglasnost, posebno za svaki pojedinaan sluaj.
Informacije novim proizvoaima o prikljuenju na mreu daju nadleni operatori mree.
4.2.7. Uslovi koritenja elektroenergetske mree za snabdjevanje elektrinom
energijom
a) Pristup i prioritet isporuke prijenosnoj i distributivnoj mrei
Pristup mrei za nova postrojenja koja koriste OIE je propisan Zakonom o el.energiji i
Zakonom o OIEiEK, uz uslov da postoje tehnike mogunosti prikljuka i da se ne ometaju
postojei korisnici mree.
Operatori prijenosnog i distributivnog sistema daju prednost postrojenjima iz OIE na
osnovu Zakona o el.energiji i Zakona o OIEiEK, te u skladu sa mrenim pravilima.
Za prikljuenje vjetroelektrana na prenosnu mreu, prije izdavanja naelne saglasnosti,
trai se saglasnost FMERI.
b) Operativne mjere za prevazilaenje ogranienja pristupa mrei
Operativne mjere za prevazilaenje ogranienja pristupa mrei u nadlenosti su
operatora mree i nadlenih regulatornih komisija.
c) Trite elektrine energije proizvedene iz OIEiEK
Trite elektrine energije proizvedene iz OIEiEK trenutno nije uspostavljeno u Federaciji
BiH. Interes potencijalnih investitora je samo za garantovane otkupne cijene.
d) Tarife za prijenos i distribuciju
Tarife za prijenos i distribuciju su regulisane i u nadlenosti su DERK-a i FERK-a.
4.3 ema podrke za promociju koritenja elektrine energije proizvedene iz

OIE
ematski prikaz podrke za promociju koritenja elektrine energije proizvedene iz OIE
dat je u nie navedenoj tabeli i obuhvata regulativu koja uspostavlja okvirne ciljeve i obaveze
Koji je pravni osnov za ovu

obavezu/okvirni cilj?
Ima li bilo koja tehnologijaposeban okvirni cilj?
Zakon o koritenju OIEiEK i njegovi provedbeni akti

Zakon o elektrinoj energiji i njegovi provedbeni akti
Zakon o en. efikasnosti i njegovi provedbeni akti
Indikativni ciljevi po tehnologijama do 2020.g su:
- 25 MW iz HE instalisane snage od 1 MW
- 55 MW instalisane snage 1 MW < HE 10 MW
- 85 MW instalisane snage HE > 10 MW
- 11,7 MW instalisane snage u SFNE od 1 MW
- 230 MW instalisane snage u VE
- 10 MW instalisane snage u el.na biomasu
22
APOEF 2014
Koje su konkretne
obaveze/okvirni ciljevi po
godini (po tehnologiji)?
Ko mora ispuniti obavezu?
Koje su posljedice ne
ispunjenja?
Ima li ikakav mehanizmi
nadzora ispunjenja?
Ima li ikakav mehanizam za
izmjenu obaveza / okvirnih
ciljeva?
U tabeli 10a. dat je pregled ukupnog doprinosa koji se

oekuje od svake tehnologije za proizvodnju obnovljive
energije za ispunjenje okvirnih ciljeva do 2020.godine
Energetski subjekti iz javnog sektora, nezavisni
proizvoai el.energije i Operator za OIEiEK
Posljedice neispunjenja obaveza propisane su Ugovorom
o uspostavljanju Energetske Zajednice
Mehanizmi su propisani Zakonom o OIEiEK i Uredbom o
podsticanju proizvodnje iz OIE i utvrivanje naknade za
podsticanje
Vaeim propisima koji ureuju ovu oblast propisano je
auriranje APOEF-a
Finansijska podrka
Elementi vezani za finansijsku podrku klasificiranu su u nie navedenoj tabeli.
Moe biti klsificirana na razliite naine.
Primjeri su: finansijska podrka za investicije, grantovi za kapital, nisko kamatni krediti,
izuzee poreza ili smanjenje, povrat poreza, sistem natjeaja, obaveze obnovljivih izvora
energije sa ili bez zelenih certifikata (zeleni certifikati s kojima se moe trgovati), feed-in
tarife, feed-in premije, dobrovoljni programi.
Podsticanje koritenja OIE u proizvodnji el.energije
Program podsticanja koritenja OIE je ureen zakonskim i
podzakonskim aktima koji ureuju ovu oblast, a odnosi se
na obavezan otkup i otkup po garantovanim cijenama
Je li dobrovoljan ili obavezan Program je obavezan za sve krajnje kupce u smislu
program?
plaanja naknade za podsticanje proizvodnje el.energije iz
OI, kao i za sve postojee privilegovane proizvoae i
budue privilegovane proizvoae.
Ko upravlja programom?
Vlada Federacije BiH, FMERI, FERK, Operator za OIEIEK
svako u okviru propisanih nadlenosti
Koje su mjere preduzete kako bi se Prikupljanje naknada od krajnjih kupaca elektrine energije
osigurala
raspoloivost
neophodnog budeta/finans.da se
dostigne nacionalni okvirni cilj?
Kako je dugorona sigurnost i
Sigurnost i pouzdanost programa zavisi o socijalnoj i
pouzdanost rjeena programom?
ekonomskoj situaciji krajnjih kupaca i privrede Federacije
BiH u cjelini
Da li je program periodino Do sada vaei Program nije revidovan, ali je vaeim
revidovan? Koja vrsta odziva ili propisima predvieno njegovo periodini auriranje i
mehanizma usklaivanja postoji? revidovanje
Kako je program bio optimiziran do
sad?
Da li podrava razlike prema Program podrava razlike garantovanih otkupnih cijena, u
tehnologiji?
zavisnosti od tehnologije i instalisane snage.
ta su oekivani uticaji u smislu Oekuje se poveanje potronje iz OIE, sigurnost
proizvodnje elektrine energije?
snabdjevanja, zatita okolia, smanjenje
potronje
fosilnih goriva.
Da li je podrka uvjetovana
Kratak opis programa
23
APOEF 2014
ispunjenjem kriterija energijske
efikasnosti?
Da li je to postojee mjera? Moete
li navesti nacionalne propise koji to
reguliu?
Da li je to planiran program? Kada
e biti operativan?
Koji su datumi poetka I kraja
(trajanje) uspostavljeni za cijeli
program?
Postoje li maksimalne ili minimalne
veliine sistema koje su pouzdane?
Da
Zakon o energijskoj efikasnosti Federacije BiH

Program je operativan.
Program je operativan od 2010.godine i provodi se u
kontinuitetu.
Postoje ogranienja prikljuka VE na prijenosnu mreu sa

konstatacijom da se u Federaciji BiH na prijenosnu mreu
moe prikljuiti 230 MW. U smislu realizacije programa
podsticanja postoje ogranienja u zavisnosti od vrste
tehnologije i instalisane snage postrojenja. Ova ogranienja
preciznije su definisana u Uredbi o podsticanju proizvodnje
el.energije iz OIEiEK i odreivanju naknada za podsticanje.
Postoji li mogunost da isti projekat Propisana je samo jedna podsticajna mjera u pogledu
bude podran sa vie od jedne finansiranja, a to je otkup po garantovanim cijenama.
podsticajne mjere? Koje mjere
mogu biti zbrajane?
Postoje li regionalni / lokalni Ne raspolae se podacima.
programi? Ako da, molimo za
pojedinosti koristei iste kriterije.
4.4 Podsticanje koritenja energije iz obnovljivih izvora za grijanje i hlaenje

U skladu sa Zakonom o OIEiEK planirani su programi podrke za podsticaj koritenja
centralnog grijanja i hlaenja koristei izvore obnovljive energije.
Izmeu ostalog definisano je:
Vlada Federacije, na prijedlog Ministarstva, e donijeti odluku o nainu izdavanja

garancije porijekla za toplotnu energiju proizvedenu iz OIE.
Garancije porijekla iz prethodnog stava mogu se koristiti iskljuivo na teritoriji
Federacije.
Odluku o nainu izdavanja garancije porijekla Vlada Federacije e donijeti nakon
funkcionalne uspostave Operatora za OIEiEK.
Pored navedenog istim Zakonom su utvrene i posebne mjere za podsticanje
koritenja OIE za grijanje i hlaenje.
Vlada Federacije, na prijedlog Ministarstva, moe uvesti slijedee dopunske podsticajne

mjere:
olakice za domau proizvodnju i nabavku opreme koja se koristi za potrebe grijanja i

hlaenja upotrebom OIE, kao to su solarni kolektori za pripremu tople vode, toplotne
pumpe za koritenje aerotermalne, geotermalne i hidrotermalne energije, itd.,
kreiranje lokalnog trita toplotne energije proizvedene iz OIE uvoenjem registra
garancije porijekla toplotne energije i uvoenjem obaveze velikim potroaima
toplotne energije (industrijskim i gradskim toplanama) da dio toplotne energije mora
biti proizveden iz OIE,
druge podsticajne mjere iz APOEF.
24
APOEF 2014
Navedene mjere ukljuuju i mjere za podsticaj koritenja manjih sistem grijanja i
hlaenja iz obnovljivih izvora energije.
4.5 Podsticanje koritenja energije iz obnovljivih izvora u saobraaju

Trenutno je na snazi Uredba o vrstama, sadraju i kvaliteti biogoriva u gorivima za
motorna vozila (Slubene novine Federacije BiH br:26/08) kojom se propisuju nazivi, vrsta
biogoriva, granine vrijednosti biogoriva, kvalitet i dokazivanje, udio biogoriva i monitoring,
obveze dobavljaa i nadzor nad provoenjem ove Uredbe.
Obzirom da postojea Uredba u dovoljnoj mjeri ne precizira elemente za koje je trenutna
situacija pokazala da su neophodni, Zakonom o OIEiEK propisano je donoenje Uredbe o
izmjenama i dopunama Uredbe o vrstama, sadraju i kvaliteti biogoriva u gorivima za
motorna vozila, kojom e se izmeu ostalog definisati:
minimalno uee biogoriva u smjesi goriva koje se prodaje krajnjim korisnicima za

svaku godinu tokom perioda 2012. do 2020. godine,
procedure kojim snabdjevai goriva mogu dokazati ispunjenje obaveze propisane
Uredbom iz ovog stava,
kaznene mjere za snabdjevae koji ne ispunjavaju obaveze propisane Uredbom iz
ovog stava
Trenutno ne postoji specifina podrka za biogoriva koja zadovoljava kriterije iz lana

21(2) Direktive 2009/28/EC.
4.6 Konkretne mjere za podsticanje koritenja energije dobivene iz biomase

4.6.1. Snabdjevanje biomasom-proizvodnja i uvoz/izvoz
U Federaciji BiH energija iz biomase ima znaajnu ulogu i uglavnom se radi o koritenju
ogrjevnog drveta za proizvodnju toplotne energije, iako se koristi i u drugim kuanskim
aktivnostima, prvenstveno u podrujima u kojima ruralni sektor ima znaajnu ulogu u strukturi
stanovnitva, jer je istorijski gledano ruralno stanovnitvo u svim krajevima koristilo biomasu
za grijanje ili kuhanje.
Biomasa u obliku ogrjevnog drveta je trenutno rastui izvor energije u Federaciji Bosne i
Hercegovine. Ogrjevno drvo je uglavnom znaajno u ruralnim podrujima i malim gradovima
kojima nije dostupna mrea javnog grijanja.
Tabela 7. Snadbjevanje Biomasom u 2010.godini

Koliina
domaih
1
izvora
Sektor
porijekla
A) Biomasa iz
2
umarstva :
Uvoz
EU
IzvanEU
Izvoz
EU/IzvanEU
Neto
koliina
Proizvodnja
primarne
energije
(ktoe)
Od ega:
1. Direktno snadbjevanje drvnom masom
za proizvodnju energije iz uma i ostalih
poumljenih povrina
Po izboru ako su vam informacije na
raspolaganju, moete navesti detalje o
sirovinama koje spadaju u ovu
kategoriju:
a) sjea drva
b) ostaci nakon sjee drva
683
Koliina izvora izraunata u m3 (ako je mogue, ili u nekim drugim odgovarajuim jedinicama) za kategoriju A i njene
podkategorije i u tonama za kategorije B i C i njihove podkategorije.
2
Biomasa iz umarstva treba takoer ukljuiti biomasu iz umsko-baziranih industrija. Pod kategorijom biomase iz umarstva
obraenih vrstih goriva, kao to su piljevina, sama i briketi trebaju biti ukljueni u odgovarajue pod-kategorije porijekla .
1
25
APOEF 2014
(vrhovi, granje, kora, panjevi)
c) ostaci od upravljanja
pejzaom (drvna biomasa iz
parkova, vrtova, drvoreda,
bunje)
d) ostalo (definirajte)
B) Biomasa iz
poljoprivrede i
ribarstva:
C) Biomasa iz
otpada:
2. Indirektno snadbjevanje drvenom

biomasom za proizvodnju energije
raspolaganju, moete navesti detalje:
a) ostaci iz primarne prerade,
obrade drveta, industrije namjetaja
(kora, piljevina)
b) nusprodukti iz industrije celuloze
i papira (crni lug, tekua smola)
c) preraeno ogjevno drvo
d) post-potroa reciklirano drvo
(reciklirano drvo za proizvodnju
energije, otpadno drvo u
domainstvu)
e) ostalo (definiite)
Od ega:
1. poljoprivredni usjevi i ribarski
proizvodi koji su direktno namjenjeni
proizvodnji energije
a) ratarski usjevi (itarice, uljarice,
eerna repa, kukuruzna silaa)
b) plantae
c) drvee brzog rasta
c) ostali usjevi za proizvodnju
energije (trave)
d) alge
e) ostalo (definiite)
2. Poljoprivredni nusproizvodi i ostaci
nakon obrade, te nusproizvodi u ribarstvu
za proizvodnju energije
a) slama
b) gnojivo
c) ivotinjska mast
d) meso i kotano brano
e) nusproizvodi pogaa (ukljuujui
pogae od uljarica i prerade
maslinova ulja za proizvodnju
energije)
f) biomasa od voa (ukljuujui
ljusku, kotice)
g) nusprodukti iz ribarstva
h) komadii od vinove loze,
maslina voaka
h) ostalo (definiite)
Od ega:
1. Biorazgradivi dijelovi komunalnog
otpada ukljuujui i biootpad
(biorazgradivi otpad iz vrtova i parkova,
otpaci od hrane i kuhinjski otpad iz
domainstava, restorana, hotela i
trgovina, te usporedivi otpad iz tvornica
za preradu hrane) i odlagalini plin
2. Biorazgradivi dijelovi industrijskog
otpada (ukljuujui papir, karton,
palete)
3. Kanalizacijski mulj
26
APOEF 2014
Podaci preuzeti iz Studije energetskog sektora u BiH, iz oblasti potronje ogrjevnog drveta
za Federaciju BiH su osnova za izraun proizvedene primarne energije koritenja biomase
za proizvodnju toplinske energije.
Federalni zavod za statistiku prikuplja i obrauje podatke iz oblasti energetske statistike
ukljuujui i podatke koritenja biomase, koji e se u narednom periodu upotpuniti sa
podacima nadlenih ministarstva i institucija i struktuirati na nain prihvatljiv za popunjavanje
prethodne tabele, to znai da e se nakon dobijanja validnih podataka ovaj dio aurirati.
Faktori konverzije:
Ogrjevno drvo: gustoa 580 kg/t i donja ogrjevna vrijednost od 4,2 kWh/kg (0,361
toe/t)
Kora: gustoa 550 kg/t i donja ogrjevna vrijednost od 4,2 kWh/kg (0,361 toe/ t)
Ostaci iz drvne industrije: gustoa 580 kg/ t i donja ogrjevna vrijednost od 4,2 kWh/kg
(0,361 toe/ t)
Kanalizacijski mulj, ostaci od upravljanja krajobrazom: gustoa 680 kg/t i donja
ogrjevna vrijednost od 4,9 kWh / kg (0,421 toe/t)
Poljoprivredna biomasa: gustoa 450 kg/t i donja ogrjevna vrijednost od 4,2 kWh/kg
(0,361 toe/ t)
Tabela 7a. Procjenjena domaa proizvodnja biomase 2015. i 2020.godini

2015
Sektor porijekla
A) Biomasa iz
umarstva:
B) Biomasa iz
poljoprivrede i
ribarstva:
1. Direktba snabdijevanje drvnom biomasom

za proizvodnju energije iz uma i ostalih
poumljenih povrina
Oekivana
koliina
domaih
izvora
2020
Proizvodnja
primarne
energije (ktoe)
Oekivana koliina
domaih izvora
883
Proizvodnja
primarne
energije (ktoe)
990
2. indirektna snabdijevanje drvnom

biomasom za proizvodnju energije
1. Poljoprivredni usjevi i ribarski proizvodi
koji su direktno namjenjeni proizvodnji
energije
2. Poljoprivredni nusproizvodi i ostaci nakon
obrade te nusproizvodi u ribarstvu za
proizvodnju energije
C) Biomasa iz
otpada:
1. Biorazgradivi dijelovi komunalnog otpada

ukljuujui i biootpad (biorazgradivi otpad iz
vrtova i parkova, otpaci od hrane i kuhinjski
otpad iz domainstava, restorana, hotela i
trgovina, te usporedivi otpad iz tvornica za
preradu hrane) i odlagalini plin
2. Biorazgradljivi dijelovi industrijskog
otpada (ukljuujui papir, karton, palete)
3. Kanalizacijski mulj
Postoje nepotpuni podaci o odreenoj koliini biomase koja se uvozi u Federaciju BiH, pa
se ne moe ocjeniti koliki je znaaj uvoza biomase. Evidentno je da je izvoz biomase iz
Federacije BiH mnogo veeg obima od uvoza iste i iznosi cca 105.803 tona, dok uvoz iznosi
cca 880 tona.
27
APOEF 2014
Kada je u pitanju poljoprivredno zemljite u Federaciji BiH trenutno ne postoje povrine
koje se koriste za uzgoj usjeva u svrhu dobivanja energije.
Imajui u vidu da u Federaciji BiH postoje velike povrine neiskoritenog poljoprivrednog
zemljita, zbog migracija usljed ratnih dejstava, postoji mogunost uzgoja biomase za
energetske svrhe to bi dalo zanaajan doprinos otvaranju novih radnih mjesta radi
zaokruivanja ciklusa proizvodnje elektrine i toplotne energije iz biomase.
Tabela 8. Sadanja poljoprivredna zemljita za uzgoj usjeva namjenjenih proizvodnji

energije u 2010. g. (tabela nije popunjena zbog nedostatka podataka)
Poljoprivredna zemljita za uzgoj usjeva namjenjienih proizvodnji energije
1) Zemlja za uzgoj drvea brzog rasta (vrbe, jablani)
2) Zemlja za ostale usjeve za dobijanje energije kao to su trave (kanarska svjetlica,
konopljina trava, kineski a), sirak
Povrina
(ha)
-
4.6.2. Mjere za poveanje dostupnosti biomase, uzimajui u obzir druge korisnike

biomase (sektori koji se temelje na poljoprivredi i umarstvu)
Na pitanja koja tretiraju ovu oblast u ovom trenutku se ne raspolae sa egzaktnim
podacima. Nakon prikupljanja istih, pristupie se auriranju APOEF-a u ovom segmentu.
Kada je u pitanju koritenje dostupne biomase i biogasa planirana je mogunost sticanja
statusa privilegovanog proizvoaa el. energije iz postrojenja koja koriste biomasu tj. biogas.
4.6.3. Uticaj na ostale sektore
Planirano je da se osigura adekvatno praenje koritenja energije proizvedene od
biomase, uspostavom efikasne saradnje izmeu relevantnih institucija, u prvom redu sa
Federalnim zavodom za statistiku.
Pokrenuta je inicijativa za izradu Studije o koritenju biomase, a EBRD je izrazio
spremnost za njeno finansiranje.
Moe se oekivati da e koritenje biomase za energetske svrhe imati odreeni uticaj na
druge sektore koji se oslanjaju na sektor poljoprivrede, ali je teko predvideti u kolikoj meri i
na koji nain.
5. OCJENE
5.1 Ukupan oekivani doprinos i indikativni pravci za udjele energije iz
obnovljivih izvora
Raspoloivi potencijal
Uzimajui u obzir raspoloive potencijale i specifinosti primarnih oblika obnovljive
energije porebno je istai njihove osobenosti za Federaciju BiH.
28
APOEF 2014
Hidroenergija
Za izgradnju hidroelektrana domaa operativa posjeduje znaajna iskustva, a s obzirom
na raspoloive neiskoritene potencijale, predstavlja priliku najlakeg dostizanja zacrtanih
ciljeva do 2020 godine, uz istovremeno ostvarivanje najveih benifita. Izgradnja HE moe
imati poseban znaaj na razvoj ruralnih i izdvojenih podruja, rjeavanje problema
nezaposlenosti i razvoj privrede u cjelini. Za hidro energiju trebaju najmanja podsticajna
sredstva, a istovremeno se znaajno smanjuje potreba za energijom iz fosilnih goriva.
Koritenje hidroenergije sa aspekta zatite okolia je prihvatljivo, uz uslov da se instaliraju
agregati optimalnih snaga koji zahtijevaju najveu iskoristivost uz najmanje akumulacije, kao
i da se obezbjedi bioloki protok i pozitivan uticaj na smanjenje pojava poplava i klizita.
Biomasa
Biomasa za proizvodnju toplotne i elektrine energije je jedan od moguih stratekih
ciljeva Federacije BiH, s obzirom na raspoloive koliine i mogue benifite koji se postiu
procesom koritenja biomase. Koritenje biomase u sistemu centralnog grijanja
podrazumjeva poboljanje energijske efikasnosti i zamjenu fosilnih goriva, mobiliziranje
sektora umarstva i poljoprivrede s ciljem postizanja odrivog razvoja, otvaranja novih radnih
mjesta i ostvarivanja opteg dobra. Kruta biomasa imat e glavnu ulogu u ukupnoj energiji iz
OIE u proizvodnji energije za grijanje i hlaenje. Kruta biomasa ukljuuje drvnu biomasu i
biomasu iz poljoprivrede.
Prednost koritenja biomase u odnosu na druge vidove OIE je mogunost izgradnje
elektrana sa stabilnom proizvodnjom energije (toplotne i elektrine) na mjestima koja
odgovaraju konzumu, za razliku od drugih oblika OIE koji trae izgradnju postrojenja na
mjestu nastanka energije.
Energija vjetra
Raspoloivi potencijali energije vjetra u Federaciji BiH su znatno vei od tehnikih
mogunosti prikljuenja vjetroelektrana na prijenosnu mreu.
Ukupne mogunosti ukljuenja vjetroelektrana u elektroenergetski sistem Bosne i
Hercegovine iznosi 350 MW, od ega je 230 MW za Federaciju BiH.
Evidentna je sposobnost postojeih kompanije u Federaciji BiH da za izgradnju
vjetroelektrana koriste domau proizvodnju, odnosno uslugu ugradnje opreme, to takoer
predstavlja jednu od mogunosti otvaranja novih radnih mjesta.
Solarna energija
Solarna energija je vid OE koji je praktino neiscrpan i ekoloki najprihvatljiviji, ali trenutno
zbog skupe tehnologije proizvodnje zahtjeva najvee podsticajne mjere. Za Federaciju BiH je
poeljna izgradnja mikro solarnih elektrana, ime se omoguuje plasman proizvedene
elektrine energije konzumu u neposrednoj blizini, to u odreenoj mjeri doprinosi razvoju
privrede i lokalne zajednice, kao i razvoju ruralnih i izdvojenih podruja.
Koritenjem solarne energije za grijanje i pripremu tople vode postie se znaajan efekat
utede drugih oblika energije i energenata, kao i poveanje energijske efikasnosti.
U procesu izgradnje solarnih elektrana, proizvodnja i ugradnja opreme, ininjerske i druge
usluge domae komponente su posebno poeljne i mogue
29
APOEF 2014
Geotermalna energija
Geotermalna energija je nedovoljno istraivana, u manjoj mjeri se koristi kao toplotna
energija i energija namjenjena za banjska lijeenja.
Energija iz otpada
Prednost ovih elektrana je to uz rjeavanja problema gradskih deponija, postoji
mogunost udruivanja sredstava i regionalnog rjeavanja problema, te otvaranja novih
radnih mjesta i proizvodnje elektrine i toplotne energije.
Elektroenergetski sektor
Na osnovu navedenih osobenosti OIE, za proizvodnji elektrine energije glavni OIE bit e
velike hidroelektrane, vjetroelektrane, elektrane na biogas, biomasu, male hidroelektrane,
solarne elektrane.
U Federaciji BiH trenutno su u pogonu 43 elektrane na OIE, a koje su stekli status
privilegovanih proizvoaa i u sistemu su podsticaja. Njihova ukupno instalirana snaga iznosi
22 MW (stanje na dan 31.12.2013.godine).
Broj radnih sati koji se oekuje prema tehnologijama za istovremeni rad svih postrojenja u
GWh u tabelama 10a i 10b (ne odnosi se na rad pojedinanih postrojenja) rauna se po
sljedeem:
vjetroelektrane
solarne elektrane
hidroelektrane 10 MW
elektrane na biomasu
2.500 sati
1.500 sati
4.100 sati
6.500 sati
Napomena: Za velike hidroelektrane preko 10 MW procjenjuje se rad na cca 3.200 sati

godinje.
Grijanje i hlaenje
Ukupan iznos obnovljive energije za grijanje i hlaenje u 2020. godini iznosit e 990 ktoe.
Transport
Ukupan iznos obnovljive energije u transportu, u 2020. godini, iznosit e oko 70 ktoe.
Obnovljiva energija utroena za transport u 2020. godini uglavnom e se sastojati od
energije biogoriva, dok e mali udio biti od elektrine energije, koja e se koristiti u svim
vrstama transporta.
Predvia se da e se veina koritenog biogoriva odnositi na biodizel i bioetanol, odnosno
biometan od 2016. godine ukljuujui i uvoenje druge generacije biodizela i bioetanola
proizvedenog iz lignocelulozne biomase.
30
APOEF 2014
Tabela 10. Indikativni ciljevi proizvodnje elektrine energije iz OIE u periodu 2010 2020.godina u postojeim i novim proizvodnim kapacitetima
HIDROENERGIJA:
Tehniki podaci
Insttalisa Procjenje
na snaga na god.
(MW)
proizv.
(GWh)
2005.
MW
2010.
GWh
MW
2011.
GWh
2012
MW
GWh
MW
2013
GWh
MW
2014
GWh
GWh
MW
2016
GWh
2017.
2018.
2019.
2020.
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
1.279
3.316
1.392
4.846
1.398
2.600
1.398
2.844
3.339
1.410
3.375
1.421
3.421
1.438
3.496
1.446
3.523
1.471
3.642
1.484
3.695
1.566
4.066
1 MW
1,042
4,857
7,98
33
9,6
22,75
9,6
22,75
10 44,227
14
57,403
15
61,518
22
90,18
23,96
98,22
25
102,5
30
122,9
35
144
1 MW - 10 MW
12
65
28
114,12
33
68
32,5
72,16
35
141
40
164
50
205
60
252
66
271
70
287
78
320
90
369
1.266
3.246
1.356
4.699
1.356
2.509
1.356
2.749
1.356
3.154
1.356
3.154
1.356
3.154
1.356
3.154
1.356
3.154
1.376
3.252
1.376
3.252
1.441
3.554
440
440
160
150
114
210
72
60
30
30
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
317,59
729,27
772,13
283,35
422,21
239,01
240,63
173,6
68,53
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
0
440
794,2
160
882,9
180 1.019,1
114
407,3
210
668,2
72
320,3
60
257,8
30
184,7
30
123,7
60
41
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
163,8
712,1
611,6
221
281,1
182,4
133,4
127
41,9
34,68
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
192
405
696,4
279,3
397,4
245
220
153
73
88
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
0
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
20
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
98
0
0
0
0
0
0
0
0
440
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
20
0
0
0
0
0
0
0
0
0
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
98
0
0
0
0
0
0
0
0
492
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
20
52
0
0
13
0
0
0
0
126
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
98
242
0
0
60
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1,27
0
1,86
0
1,27
0
1,86
0
3,90
0
5,85
0
5,23
0
7,85
0
5,90
0
8,85
0
8,00
0
12,00
0
9,33
0
14,00
0
9,67
0
15,00
0
12,00
0
18,00
1,27
1,86
1,27
1,86
3,9
5,9
5,2
7,9
5,9
8,9
8,0
12,0
9,3
14,0
9,7
15,0
12,0
18,0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
0,3
0
0,3
0
0
0
0
1,2231
0,9231
0,3
0
0
0
0
6,3
6
0,3
0
0
0
0
3,0692
2,7692
0,3
0
0
0
0
18,3
18
0,3
0
0
0
0
5,162
4,462
0,7
0
0
0
0
29,7
29
0,7
0
144
144
0
5,315
4,615
0,7
0
360
360
0
30,7
30
0,7
0
170
170
0
7,823
6,923
0,9
0
425
425
0
45,9
45
0,9
0
201
201
0
8,846
7,846
1
0
507,5
508
0
52
51
1
0
230
230
0
10,23
9,231
1
0
575,0
575
0
61
60
1
0
1.280
3.317
1.393
4.847
1.398
2.600
1.400
2.846
1.403
3.341
1.415
3.388
1.429
3.447
1.449
3.535
1.603
3.926
1.658
4.126
1.703
4.269
1.818
4.720
0,923
2,769
4,462
14,5
4,615
15
6,923
22,5
7,846
25,5
9,231
30
10 MW
1558,63
Od ega je
pumpanje
RHE Capljina
HE Rama
HE Jablanica
HE Grabovica
HE Salakovac
HE Mostar
HE Jajce 1
HE Jajce 2
HE Pec Mlini
HE Mostarsko Blato
HE Vranduk
CHE Vrilo
CHE Kabli
HE Ustikolina
HE Janjii
440
160
180
114
210
72
60
30
30
60
19,63
52
52
66
13
200
650
719
288
408
247
233
157
82
170
98
222
73
255
60
HE Vrhpolje i Caplje
HE Glavaticevo
HE Bjelimici
RHE Bjelimii
GEOTERMALNA:
SOLARNA:
Fotonaponska
solarna energija
Koncentrisana
solarna energija
ENERGIJA PLIMEI
OSEKE I VALOVA
MORA:
ENERGIJA
VJETRA:
na kopnu
na moru
BIOMASA:
vrsta
biogas
biotekuine
UKUPNO:
Od ega u KTE
UKUPNO bez
PUMPANJA
3.317
4.847
2.600
1.401
MW
2015
2.846
3.341
31
3.388
3.447
3.535
3.926
4.126
4.269
4.594
APOEF 2014
Tabela 10.a: Procjena ukupnog doprinosa (instalisani kapaciteti, bruto proizvodnj elektrine energije) koji se oekuje od svake tehnologije za proizvodnju
obnovljive energije za ispunjenje okvirnih ciljeva do 2020. za udjele energije iz obnovljivih izvora u proizvodnji elektrine energije u periodu 20102020.godine
2005
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
MW
GWh
Hydro:
1279
3316
1392
4846
1398
2600
1398
2844
1401
3299
1410
3375
1421
3421
1438
3496
1446
3523
1471
3642
1484
3695
1566
4066
< 1 MW
1
5
8
33
10
23
10
23
10
30
14
57
15
62
22
90
24
98
25
103
30
123
35
144
1 MW - 10 MW
12
65
28
114
33
68
33
72
35
115
40
164
50
205
60
252
66
271
70
287
78
320
90
369
> 10 MW
1.266 3.246
1356
4699
1356
2509
1356
2749
1356
3154
1356
3154
1356
3154
1356
3154
1356
3154
1376
3252
1376
3252
1441
3554
of which pumping
0
0
440
0
440
0
440
0
440
0
440
0
440
0
440
0
440
0
440
0
440
0
492
126
Geothermal
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Solar:
0
0
0
0
0
0
1,27
1,86
1,27
1,86
3,90
5,85
5,23
7,85
5,90
8,85
8,00 12,00
9,33 14,00
9,67 15,00 12,00
18,00
photovoltaic
0
0
0
0
0
0
1,27
1,86
1,27
1,86
3,9
5,9
5,2
7,9
5,9
8,9
8,0
12,0
9,3
14,0
9,7
15,0
12,0
18,0
concentrated solar power
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Tide, wave, ocean
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Wind:
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
144
360
170
425
201
508
230
575
onshore
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
144
360
170
425
201
508
230
575
offshore
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Biomass:
0
0
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
1,22
6,30
3,07
18,30
5,16 29,70
5,32 30,70
7,82 45,90
8,85 52,00 10,23
61,00
solid
0
0
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00 0,923 6,000 2,769 18,000 4,462 29,000 4,615 30,000 6,923 45,000
7,85 51,00
9,23
60,00
biogas
0
0
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,30
0,70
0,70
0,70
0,70
0,90
0,90
1,00
1,00
1,00
1,00
bioliquids
0
0
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Total 1279
3316
1393
4846
1398
2600
1400
2846
1403
3301
1415
3388
1429
3447
1449
3535
1603
3926
1658
4126
1704
4269
1818
4594
of which in CHP
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0,92
3,00
2,77
9,00
4,46 14,40
4,62 14,00
6,92 22,50
7,85 43,96
9,23
51,69
32
APOEF 2014
Tabela 10.b: Pregled proizvodnje elektrine energije iz OIE koji e se podsticati do 2020.godine
HIDROENERGIJA:
1 MW
srednje od 1 do 10 MW
velike 10 MW
GEOTERMALNAENERGIJA:
SOLARNA ENERGIJA:
Fotonaponska
broj sati
rada
godinje
4100
4100
4100
1500
mikro od 0,002 do 0,023 MW

mini od 0,023 do 0,150 MW
male od 0,150 do 1 MW
Koncentrisana
ENERGIJA PLIME, OSEKE I VALOVA :
ENERGIJA VJETRA:
na kopnu
na moru
ENERGIJA IZ BIOMASE:
vrsta
biogas
biotekuine
2500
6500
UKUPNO:
POTICAJ
Hidroelektrane
Solarne elektrane
Elektrane na bio masu
Vjetroelektrane
UKUPNO
2012
MW
GWh
20,729
86,120
7,830
35,330
12,899
50,790
0,000
0,000
0,000
0,000
1,265
1,856
2013
MW
GWh
20,729
86,120
7,830
35,330
12,899
50,790
0,000
0,000
0,000
0,000
1,265
1,856
2015
MW
GWh
28,747 117,862
8,624
35,359
20,123
82,503
0,000
0,000
0,000
0,000
5,230
7,850
2016
MW
GWh
30,052 123,212
9,016
36,964
19,534
86,248
0,000
0,000
0,000
0,000
5,900
8,850
2017.
MW
GWh
36,585 150,000
10,976
45,000
25,610 105,000
0,000
0,000
0,000
0,000
8,000
12,000
2018.
MW
GWh
39,024 160,000
11,707
48,000
27,317 112,000
0,000
0,000
2019.
MW
GWh
40,244 165,000
12,073
49,500
28,171 115,500
0,000
0,000
2020.
MW
GWh
50,000 205,000
15,000
61,500
35,000 143,500
0,000
0,000
9,330
14,000
9,670
15,000
12,000
18,000
3,897
1,169
1,559
1,169
5,845
1,754
2,338
1,754
5,230
1,569
2,092
1,569
7,845
2,354
3,138
0,000
5,900
1,770
2,360
1,770
8,850
2,655
3,540
2,655
8,000
2,400
3,200
2,400
12,000
3,600
4,800
3,600
9,333
2,800
3,733
2,800
14,000
4,200
5,600
4,200
9,667
14,500
12,000
18,000
2,900
3,867
4,350
5,800
3,600
4,800
5,400
7,200
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
2,900
0,000
4,350
0,000
3,600
0,000
5,400
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,923
0,923
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
6,000
6,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
1,846
1,846
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
12,000
12,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
2,154
2,154
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
14,000
14,000
0,000
0,000
24,000
24,000
0,000
2,769
2,769
0,000
0,000
60,000
60,000
0,000
18,000
18,000
0,000
0,000
30,000
30,000
0,000
3,385
3,385
0,000
0,000
75,000
75,000
0,000
22,000
22,000
0,000
0,000
38,000
38,000
0,000
3,846
3,846
0,000
0,000
95,000
95,000
0,000
25,000
25,000
0,000
0,000
42,800
42,800
0,000
4,615
4,615
0,000
0,000
107,000
107,000
0,000
30,000
30,000
0,000
0,000
87,976
0,000
28,741
0,000
109,912
0,000
35,823
0,000
137,712
0,000
38,106
0,000
146,062
0,000
71,355
0,000
240,000
0,000
81,739
0,000
271,000
0,000
91,760
0,000
300,000
0,000
109,415
0,000
360,000
1,265
1,856
1,265
1,856
0,081
1,185
0,011
1,845
0,081
1,185
0,011
1,845
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
0,000
21,994
0,000
87,976
0,000
21,994
2012.
2014
MW
GWh
23,918
98,062
8,371
34,322
15,546
63,740
0,000
0,000
0,000
0,000
3,900
5,850
2013
(GWh)
(%)
2014
(GWh)
(%)
2015
(GWh)
(%)
2016
(GWh)
(%)
86,12
97,89%
98,06
89,22%
117,86
85,56%
123,21
84,36%
150
62,50%
160
59,04%
165
55,00%
205
56,94%
1,86
2,11%
5,85
5,32%
7,85
5,70%
8,85
6,04%
12
5,00%
14
5,17%
15
5,00%
18
5,00%
5,46%
12
8,14%
14
9,59%
18
7,50%
22
8,19%
25
8,33%
30
8,33%
60
25,00%
75
27,68%
95
31,67%
107
29,72,%
87,98
100%
109,91
100%
137,71
100%
146,06
100%
240
100%
271
100%
300
100%
360
100%
33
2017
(GWh)
(%)
2018
(GWh)
(%)
2019
(GWh)
(%)
2020
(GWh)
(%)
APOEF 2014
5.2 Ukupan doprinos koji se oekuje od mjera energijske efikasnosti i utede u

ispunjavanju obvezujuih ciljeva do 2020. godine i indikativnih smjernica za
udjele energije iz obnovljivih izvora u snabdijevanju elektrinom energijom,
za grijanje i hlaenje i transport
Ciljevi poboljanja energijske efikasnosti u Federaciji BiH definisani su Zakonom o
energijskoj efikasnosti koji je u proceduri donoenja. Draft Akcionog plan energijske
efikasnosti Bosne i Hercegovine u dijelu koji se odnosi na FBiH pokriva razdoblje od 2010.
do 2018.godine,unutar kojeg bi se trebala postii uteda energije od 9%, to je zathtijev
direktive 32/2006/EC koja je obaveza BiH/FBiH po Ugovoru o osnivanju Energetske
zajednice JUI, odnosno izraeno u energetskim jedinicama ta uteda iznosi 8,62 PJ.
Primjenom dodatnih mjera energijske efikasnosti u Federaciji BiH (nakon donoenja
Zakona o energijskoj efikasnosti koji je trenutno u fazi donoenja) u periodu koji pokriva
APOEF, nelinearno bi se utedilo 12.64 PJ u krajnjoj potronji energije. Uzimajui u obzir
sitaciju, prije svega ekonomsku, u kojoj se nalazi Federacija Bosne i Hercegovine, primjena
mjera za poveanje energijske efikasnosti je nelinerano rasporeene, tj. na poetku perioda
su planirana manje intezivna finasiranja u mjere poboljanja, pa se shodno tome oekuju i
skromnije utede. Pri kraju opisanog perioda investicije e biti intezivirane, pa se mogu
oekivati i vee utede
Linearnom projekcijom na razdoblje koje pokriva APOEF oekivana uteda u krajnjoj
potronji energije je 12,64 PJ.
Cilj uteda energije moe se ostvariti uvoenjem mjera energijske efikasnosti u:
stambenom sektoru,
komercijalnom sektoru i uslugama,
sektoru industrije i
sektoru transporta.
Stambeni sektor
Stambeni sektor je najvei pojedinani segment kojeg EEAPF razmatra s oko 58% od
ukupne neto krajnje potronje energije (95,75 PJ u 2010.godini).
S ciljem poboljanja energijske efikasnosti u ovom sektoru predvia se provedba sljedeih
programa/mjera:
Minimalni standardi energijske efikasnosti aparata u domainstvima koji troe
energiju;
Obnova postojeih stambenih zgrada i pojedinanih kua;
Energijski efikasna izgradnja novih zgrada;
Energijski efikasan sistem grijanja;
Obavezna podjela i obraun trokova grijanja, u zgradama kolektivnog stanovanja i
drugim zgradama, u skladu sa stvarnom potronjom;
Domaa proizvodnja obnovljivih izvora;
Uvoenje "zelene" javne nabave;
Oekivane utede energije u 2020. godini u sektoru zgradarstva je 5,24 PJ.
34
APOEF 2014
Komercijalni sektor i usluge

Komercijalni sektor i usluge ukljuuje komercijalne i javne usluge. Udio sektora usluga u
ukupnoj potronji energije iznosi oko 7%. Poboljanje energijske efikasnosti u ovom sektoru
ukljuuje provoenje slijedeih programa/mjera:
Energijski efikasno koritenje elektrine energije u komercijalnim / javnim zgradama;
Energijski efikasni sistemi grijanja, klimatizacije i ventilacije u postojeim i novim nisko
- energetskim i pasivnim komercijalnim i javnim zgradama;
Energijski efikasna obnova postojeih i odriva izgradnja novih zgrada;
Izgradnja sistema upravljanja energijom;
Integrisana proizvodnja energije iz obnovljivih izvora;
Integrisani kogeneracijski/trigeneracijski sistemi;
Program Energijska efikasnost u mreama vodosnabdijevanja;
Energijski efikasna ulina rasvjeta;
Oekivane utede energije u 2020. godini u sektoru usluga 1,59 PJ.
Sektor Industrije
Udio sektora industrije u ukupnoj krajnjoj potronji energije u baznoj 2010.godini ini oko
20,1 %. Industrija je sektor u kojem se dugorono biljei najvei pad potronje energije, koji
je rezultat, kako tehnolokog napretka, (poboljanje energijske efikasnosti), tako i smanjenog
obima proizvodnje zbog ekonomske krize. Paket mjera energijske efikasnosti za sektor
industrije ukljuuje:
Poboljanje energijskih karakteristika procesa;
Poboljanje energijskih karakteristika novih nerezidencijalnih objekata;
Poboljanje sistema generisanja toplote u industrijskom procesu;
CHP - Kombinovana toplota i energija;
Instalisanje sistema obnovljivih izvora energije za generisanje energije za industrijske
svrhe;
Mree za energijsku efikasnost u industriji na nivou FBiH;
Oekivane utede energije u 2020. godini u sektoru industrije su 4,41 PJ.
Sektor transporta
Sektor transporta predstavlja oko 14,9 % ukupne krajnje potronje energije u baznoj
2010.godini. S vie od 90%, cestovni transport ima najvei udio u potronji energije u ovom
sektoru. Paket mjera energijske efikasnosti kako bi se smanjila potronja energije u
transportu ukljuuje:
Obnova cestovnog voznog parka u javnom/komercijalnom sektoru;
Kampanje podizanja svijesti o energijski efikasnom ponaanju u transportu i
demonstracijski (pilot) projekti;
Infrastrukturne mjere u transportu sa efektom utede energije
Dodatno e se razmotriti i mjere za podsticanje primjena vozila s emisijama ispod 130 g
CO2/km, hibridna vozila i vozila koja koriste alternativna goriva - za pravna i fizika lica putem
subvencije investicija, ali i osiguravanjem besplatnih parkirnih mjesta, pravom na koritenje
utih traka i sl.
Oekivane utede energije u 2020. godini u sektoru saobraaja su 1,4 PJ.
35

APOEF

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

APOEF

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

FEDERALNO MINISTARSTVO ENERGIJE, RUDARSTVA I

PREGLED POLITIKA KORITENJA OIE U FEDERACIJI BIH ........................................... 6

OEKIVANA FINALNA POTRONJA ENERGIJE 2014-2020 ........................................... 7

OBNOVLJIVI IZVORI ENERGIJE, INDIKATIVNI CILJEVI I NAIN OSTVARIVANJA ..... 9

Opti cilj bazni scenario ........................................................................................ 9

3.2. Sektorski ciljevi .........................................................................................................11

MJERE ZA POSTIZANJE INDIKATIVNIH CILJEVA ............................................................ 15

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Ostvarena i oekivana bruto finalna potronja energije u Federaciji Bosne i

Opti cilj za udio energije iz OIE u bruto finalnoj potronji energije u

2020 okvirni ciljevi i procjenjene putanje energije iz OIE za grijanje i hlaenje,

Tabela za proraun doprinosa obnovljive energije iz svakog pojedinog sektora

Tabela za proraun udjela obnovljive energije u transportu (ktoe)

Pregled svih politika i mjera

Snadbjevanje Biomasom u 2010.godini

Procjenjena domaa proizvodnja biomase 2015. i 2020.godini

Sadanja poljoprivredna zemljita za uzgoj usjeva namjenjenih proizvodnji

Indikativni ciljevi proizvodnje elektrine energije iz OIE u periodu 2010

Procjena ukupnog doprinosa (instalisani kapaciteti, bruto proizvodnj elektrine

Pregled proizvodnje elektrine energije iz OIE koji e se podsticati do

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

U skladu sa Ugovorom o osnivanju Energetske zajednice, Ministarski savjet je 18. oktobra

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Polazei od postojeih resursa i projektovanih potreba privrednih sektora, a u nedostatku

1. PREGLED POLITIKA KORITENJA OIE U FEDERACIJI BIH

2. OEKIVANA FINALNA POTRONJA ENERGIJE 2014-2020

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Opti cilj bazni scenario

U skladu sa Energetskim bilansom za 2013.godinu, uee OIE u bruto finalnoj potronji

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Upravljati potronjom energije

Koristiti sve raspoloive oblike OE

Hidroenergiju iskoristiti na optimalan nain, sa ciljem razvoja lokalne zajednice

Obezbjediti finansijsku podrku za odriv i efikasan sistem koritenja biomase, biogasa

Dati odgovarajuu podrku domaoj proizvodnji opreme i pruanju usluga

Poveati koritenje biogoriva i drugih energenata iz OI u sektor saobraaja

Promovisanje najboljih praksi primenjenih u zemljama EU (efikasno koritenje energije

Pretpostavke za realizaciju navedenih zadataka su:

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Stvaranje odgovarajuih uslova za realizaciju zajednikih projekata sa Republikom

3.2. Sektorski ciljevi

Ukupno utroeno (GWh)

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Utro. iz OIE (%)

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Tabela 4b. Tabela za proraun udjela obnovljive energije u transportu (ktoe)

(C) Oekivana potronja OIE u

Pripremio FMERI SEKTOR ENERGIJE

Ciljana grupa i ili aktivnost

41% proizvodnje el.energije iz OIE u

Zakon o elektrinoj energiji FBiH

svi subjekti u energetskom sektoru

Nositelji projekata razvoja

poveanje koritenja OIE

svi subjekti u en.sektoru

Strateki plan i program razvoja energetskog

poveanje koritenja OIE

svi subjekti u en.sektoru

poveanje koritenja OIE

poveanje koritenja OIE