Chng 3: THI GI CA TIN, T SUT SINH

LI V RI RO

3.1. Thi gi ca tin

3.2. T sut sinh li v ri ro

ThS. Nguyn Thanh H

3.1 Thi gi ca tin

3.1.1 Li n, li kp v li sut hiu dng
3.1.1.1 Li n
- Khi nim: l phng php tnh li m s tin li c xc nh
trn mt s vn gc theo mt mc li sut nht nh khng da
trn s ghp li ca k trc vo gc tnh li k tip theo
- Cng thc: SI = Po x r x n
Trong :
Po: s vn gc
r: li sut
n: s k tnh li

ThS. Nguyn Thanh H

V d:
ng A gi ngn hng s tin 100 tr vi li
sut 10%/nm, thi hn 5 nm. Cui mi
nm gi tin ng A rt li ra tiu. Hi sau 5
nm, s tin li ng A nhn c l bao
nhiu?
p s: 50 tr

ThS. Nguyn Thanh H

3.1.1.2 Li kp:
- Khi nim: l phng php tnh li m s
tin li c xc nh trn c s s ghp li
ca k trc vo s vn gc tnh li k tip
theo
- Cng thc: CI = Po [(1 + r)n 1]
Trong :
CI l li kp (Compounded Interest)
ThS. Nguyn Thanh H

* V d: Mt ngi gi Ngn hng s tin 100tr

VND, thi hn 6 thng, li sut l 12%/nm.
Tnh s tin li theo 2 phng thc li n v
li kp?
* p s:
- Theo li n: 6 tr
- Theo li kp: 6,152 tr
? So snh s chnh lch gia vic tnh li theo
li n v vic tnh li theo li kp?

ThS. Nguyn Thanh H

3.1.1.3 Li sut hiu dng

- Li sut danh ngha: l mc li sut c cng b hoc
c nim yt.
- Li sut hiu dng: l mc li sut c c sau khi
iu chnh li sut danh ngha theo s ln ghp li v 1 k
hn nht nh.

Xc nh li sut theo nm khi k ghp li nh hn 1 nm:

Trong :

r m.n
ref = (1 + ) - 1
m

ref : li sut hiu dng

r : li sut danh ngha cng b theo nm
m: s ln ghp li trong nm
n: s nm phn tch (thng thng n=1)
ThS. Nguyn Thanh H

V d: Tnh li sut hiu dng theo s ln ghp li

l:
- Na nm 1 ln;
- 1 qu 1 ln;
- 1thng 1 ln;
- 1tun 1 ln;
- 1 ngy 1 ln.
Bit li sut danh ngha l 12%/nm?

ThS. Nguyn Thanh H

Xc nh li sut theo nm li sut danh ngha

nh hn 1 nm:

ref = (1 + rk)m - 1
rk : li sut danh ngha cng b theo k ghp li nh
hn 12 thng

ThS. Nguyn Thanh H

V d:
ng A gi ngn hng mt khon tin 200 tr, li
sut 6 thng l 6% trong thi hn 3 nm, theo quy
nh 6 thng tr li mt ln. Thc t sau 3 nm ng
A mi thu hi gc v li. Hi khi n thi hn thanh
ton ng A s nhn c t ngn hng bao nhiu
tin?

ThS. Nguyn Thanh H

3.1.2 Gi tr thi gian ca mt khon tin

3.1.2.1 Gi tr tng lai ca mt khon tin n
- Khi nim : l gi tr ca mt khon tin c th nhn c ti
mt thi im trong tng lai bao gm s tin gc v s tin
li tnh n thi im xem xt.
- Tnh gi tr tng lai theo li n:
Cng thc:
Fn = Po (1 + r x n)
- Tnh gi tr tng lai theo li kp:
Cng thc:
FVn = Po (1 + r)n
Trong : Po l gi tr hin ti ca vn u t
r l li sut
n l sk tnh li
(1+ r)n gi l tha s thi gi, c tra trong bng 1 phn ph lc.
ThS. Nguyn Thanh H

10

V d:
C 100tr VND c gi tit kim vi li sut
8%/nm. Sau 5 nm, s tit kim c gi tr
bao nhiu tin (tnh theo phng php li kp)?
p s: 146,933 tr

ThS. Nguyn Thanh H

11

3.2.1.2 Gi tr hin ti ca mt khon tin n

- Khi nim: l gi tr ca mt khon tin pht sinh trong tng
lai c quy v thi im hin ti theo mt t l chit khu
nht nh
- Tnh gi tr hin ti (theo li kp):
Cng thc: PV = FVn /(1 + r)n = FVn(1+r)-n
(1+r)-n c tra trong bng 2 phn ph lc.
Tnh gi tr hin ti ca khon tin cn c gi l tnh
hin gi hay chit khu gi tr khon tin.

ThS. Nguyn Thanh H

12

V d:
c c 1 khon tin l 500 tr VND thi
im 10 nm na, nh u t cn phi c bao
nhiu tin gi tit kim trong vng 10 nm
, vi li sut 7%/nm?
p s: 254,1746 tr

ThS. Nguyn Thanh H

13

3.1.3 Gi tr theo thi gian ca mt chui tin t

C th m phng v chui tin t nh sau:
-Chui tin t pht sinh cui k:
0

1
PV1

n-1

PV2

PVn-1

PVn

n -1

-Chui tin t pht sinh u

PV1

PV2

k:

PVn
ThS. Nguyn Thanh H

PVn+1
14

Khi nim v dng tin:

Dng tin l 1 chui cc khon thu nhp hoc chi tr
xy ra qua 1 s thi k nht nh.
Dng tin u: khi cc khon tin pht sinh bng nhau
qua cc k (v d: li tri phiu)
Dng tin khng u: khi cc khon tin pht sinh k
bng nhau qua cc k (v d: c tc)
Dng tin pht sinh u k: khi cc khon tin pht
sinh u cc k (v d: tin thu nh tr vo u
thng)
Dng tin pht sinh cui k: khi cc khon tin pht
sinh cui mi k (v d: c tc)
ThS. Nguyn Thanh H

15

3.1.3.1 Gi tr tng lai ca mt chui tin t

a. Gi tr tng lai ca mt chui tin t pht
sinh cui k

Dng tin khng u (Khi cc khon tin pht sinh cui mi

k khng bng nhau )
FV = PV1(1+r)n-1 + PV2(1+r)n-2 + ... + PVn
Hay:
FV = PVt (1+r)n-t
Trong : FV : gi tr tng lai ca chui tin t pht sinh
cui k
PVt : s tin pht sinh cui k th t
r : li sut ca mt k tnh li
n : s k tnh li

ThS. Nguyn Thanh H

16

V d: Ti thi im 1/1/N, Ngn hng cam kt

cho khch hng vay 500tr trong vng 5 nm, li
sut 8%/nm, cam kt gii ngn vo 31/12 hng
nm theo tin 150tr/100tr/80tr/100tr/70tr. Tnh
gi tr tng lai ca dng tin ti thi im
31/12/N+4?
p s: 601,3565 tr

ThS. Nguyn Thanh H

17

Dng tin u (Khi cc khon tin pht sinh cui mi k

bng nhau )
FV = a (1+r)n-t
hay:

(1 r ) n 1
FV a.
r

Trong :
FV : gi tr tng lai ca chui tin t pht sinh cui k
a : s tin pht sinh cui mi k
r : li sut ca mt k tnh li
n : s k tnh li
Gi tr biu thc [(1+r)n- 1]/r c tnh sn bng ti chnh 4 phn
ph lc

ThS. Nguyn Thanh H

18

V d:
Mt nh u t tri phiu Chnh ph thi hn 4
nm, thi hn tr li 1 nm. Mc tri tc c hng
100tr/nm. Sau khi c tr li, nh u t cho vay
ngay vi li sut 5%/nm. Tnh gi tr tng lai ca
dng tin? Bit l loi tri phiu tr li cui k.
p s: 431,01 tr

ThS. Nguyn Thanh H

19

b. Gi tr tng lai ca mt chui tin t

pht sinh u k

Dng tin khng u (Khi cc khon tin pht sinh u mi k

khng bng nhau )
FV = PV1(1+r)n + PV2(1+r)n-1 + ... + PVn(1+r)
Hay:
FV = PVt (1+r)n-t+1
Trong : FV : gi tr tng lai ca chui tin t pht sinh u k
PVt : s tin pht sinh u k th t
r : li sut ca mt k tnh li
n : s k tnh li

ThS. Nguyn Thanh H

20

V d:
Ti thi im 1/1/N, Ngn hng cam kt cho
khch hng vay 500tr trong vng 5 nm, li sut
8%/nm, cam kt gii ngn vo 1/1 hng nm
theo tin 150tr/100tr/80tr/100tr/70tr. Tnh gi tr
tng lai ca dng tin ti thi im 31/12/N+4?
p s: 649,465 tr

ThS. Nguyn Thanh H

21

Dng tin u (Khi cc khon tin pht sinh u mi k bng

nhau )
FV = a (1+r)n-t+1
hay:

(1 r ) 1
FV a.
(1 r )
r
Trong : FV : gi tr tng lai ca chui tin t pht sinh u
n

Trong : FV : gi tr tng lai ca chui tin t pht sinh u

k
a : s tin pht sinh u mi k
r : li sut ca mt k tnh li
n : s k tnh li

ThS. Nguyn Thanh H

22

V d:
Mt nh u t tri phiu Chnh ph thi hn 4
nm, thi hn tr li 1 nm. Mc tri tc c
hng 100tr/nm. Sau khi c tr li, nh u t
cho vay ngay vi li sut 5%/nm. Tnh gi tr
tng lai ca dng tin, bit l loi tri phiu tr
li u k.
p s: 452,5605 tr

ThS. Nguyn Thanh H

23

3.1.3.2 Gi tr hin ti ca mt chui tin t

a. Gi tr hin ti ca mt chui tin t pht sinh cui k
- Dng tin khng u (Khi cc khon tin pht sinh cui mi
k khng bng nhau )
PV = FV1(1+r)-1 + FV2(1+r)-2 + ... + FVn(1+r)-n
Hay:
PV = FVt (1+r)-t hoc PV = FVt x FV(r,t)
Trong :
PV : gi tr hin ti ca chui tin t pht sinh cui k
FVt : s tin pht sinh cui k th t
r : li sut ca mt k tnh li
n : s k tnh li
ThS. Nguyn Thanh H

24

- Dng tin u (Khi cc khon tin pht sinh cui mi k bng nhau )
PV = a (1+r)-t
hay:

1 (1 r ) n
PV a.
r

Trong :
PV : gi tr hin ti ca chui tin t pht sinh cui k
a : s tin pht sinh cui mi k
r : li sut ca mt k tnh li
n : s k tnh li

ThS. Nguyn Thanh H

25

b. Gi tr hin ti ca chui tin t pht sinh u k

- Dng tin khng u (Khi cc khon tin pht sinh u
mi k khng bng nhau)

FV3
FVn
FV2
PV FV1

...
2
n 1
1 r (1 r )
(1 r )
Hoc

1
PV FVt .
t 1
(
1

r
)
t 1

Trong :
PV l gi tr hin ti ca dng tin t u k
FVt l gi tr ca khon tin pht sinh u thi k th t
r l t l chit khu
n l s k
ThS. Nguyn Thanh H

26

- Dng tin u (Khi cc khon tin pht sinh u mi k

bng nhau)
Khi cc khon tin pht sinh cc thi im u mi k
trong tng lai u bng nhau (FV1 = FV2 = ... = FVn =a)
th :
n

1
1
PV FVt .
a.
t 1
t 1
(
1

r
)
(
1

r
)
t 1
t 1

1 (1 r ) n
a.
(1 r )
r

Trong :
PV l gi tr hin ti ca dng tin t u k
a l gi tr khon tin ng nht pht sinh vo u mi k
trong tng lai.
i, n nh trn.
ThS. Nguyn Thanh H

27

3.2 T sut sinh li v ri ro

3.2.1. Khi nim li nhun, t sut sinh li v ri ro
3.2.1.1. Khi nim li nhun v t sut sinh li
- Li nhun c th c hiu l thu nhp c c t mt
khon u t, thng c tnh bng chnh lch gia doanh
thu t c vi chi ph phi gnh chu trong mt k nht
nh
- T sut sinh li c th c hiu l t l phn trm gia li
nhun ca nh u t so vi vn u t ban u (trong mt s
ti liu, ngi ta ng nht li nhun vi t sut sinh li)

ThS. Nguyn Thanh H

28

- V d khi u t c phiu, t sut sinh li c xc nh bng cng thc:

Dt ( Pt Pt 1 )
R
Pt 1

- Trong :
R l t sut sinh li
Dt l c tc nhn c trong mt nm
Pt l gi c phiu d tnh thi im t
Pt-1 l gi c phiu hin hnh thi im (t-1)
Nu ly c tc v gi c phiu theo gi tr thc t th chng ta c t sut
sinh li thc t, nu ly theo gi tr k vng th ta c t sut sinh li k
vng.

ThS. Nguyn Thanh H

29

3.2.1.2. Khi nim ri ro

- Ri ro l yu t ngu nhin, xut hin khng bo
trc v ngoi s mong i, gy tn tht v thit hi cho
con ngi ni chung cng cc doanh nghip ni ring.
- Di gc ti chnh, ri ro c th c xem l
kh nng xut hin cc thit hi v ti chnh. Ni cch
khc, ri ro c nh ngha l s sai bit ca li nhun
thc t so vi li nhun k vng.

ThS. Nguyn Thanh H

30

3.2.2. o lng ri ro
3.2.2.1. Phn phi xc sut
Gi s hai khon u t A v B vi vn u t ban u u
l 100 triu ng. S phn phi xc sut ca t l sinh li ca hai
khon u t ny c th hin trn bng sau:

ThS. Nguyn Thanh H

31

S phn b xc sut trong bng trn l ri rc nn c biu din bng hai th sau:
Xc sut
Xc sut

0,6
0,2

10

15

20

Phn b xc sut khon u t A

10

15

20

Phn b xc sut khon u t B

ThS. Nguyn Thanh H

32

3.2.2.2. Gi tr k vng
Gi tr k vng (cn gi l gi tr trung bnh) ca t sut sinh
li l gi tr bnh qun tnh theo phng php bnh qun gia
quyn ca t sut sinh li c th xy ra. Ta c cng thc:
n

r Pi .Ri

Trong :
l gi tr k vng
i t ca t sut sinh li
Ri l t sut sinh li trong trng hp i
r
Pi l xc sut tng ng trong trng hp i
n l s trng hp c th xy ra.

ThS. Nguyn Thanh H

33

3.2.2.3. Phng php o lng ri ro

Cc bc tnh lch chun:
Tnh t sut sinh li k vng (trung bnh):
Tnh phng sai ca t sut sinh li: VAR =

r Pi .ri
i t
n

Pi .(ri r )
2

i t

Trong :
Ri l t sut sinh li trong trng hp i
Pi l xc sut tng ng trong trng hp i
n l s trng hp c th xy ra.
l t sut sinh li trung bnh.

lch chun: =

VAR

2
P
.(
r

r
)
i i
i t

ThS. Nguyn Thanh H

34

H s phng sai (Cv) l thc o ri ro trn mi n v

t sut sinh li k vng. H s phng sai cng cao mc
ri ro cng ln.

Cv
r

Trong :

Cv l h s phng sai
l lch chun
r l t sut sinh li k vng (trung bnh).

ThS. Nguyn Thanh H

35

3.2.3. Quan h gia t sut sinh li v ri ro

M hnh CAPM:
Trong :
Ri = R f + i ( Rm - R f )
Ri : T sut sinh li k vng ca nh u t i vi chng khon I
Rf : T sut sinh li phi ri ro, thng c tnh bng t sut li tc tri phiu di hn
ca Chnh ph
Rm : T sut sinh li k vng ca th trng
Rm Rf : Mc b ri ro ca th trng
: H s ri ro ca chng khon i
: Mc b ri ro ca chng khon I

i
i ( Rm - R f )
ThS. Nguyn Thanh H

36

Ta c:
Mc b ri ro ca
chng khon
=

H s ca
chng khon

Mc b ri ro
ca th trng

V Rm > Rf Rm Rf > 0 Ri c tng quan xc nh vi h

s
Nh vy:
+ Nu =0 Ri = Rf
+ Nu =1 Ri = Rm

ThS. Nguyn Thanh H

37