KLUCZOWE KONCEPCJE ARCHIMATE 2.

0 - JZYKA DO TWORZENIA MODELI ARCHITEKTURY KORPORACYJNEJ

ELEMENTY BEHAWIORALNE

ELEMENTY STRUKTURALNE
Aktor
biznesowy

Rola
biznesowa

Aktor biznesowy

Proces
biznesowy

Rola
biznesowa

Element zachowania, ktry grupuje

dziaania w okrelonym porzdku.
Jego rol jest stworzenie
zdefiniowanego zestawu produktw
lub usug biznesowych.

Odpowiedzialno za okrelone
dziaanie, ktr mona przypisa
aktorowi.

Podmiot organizacyjny, ktry ma

zdolno do wykonania dziaania.

Usuga
biznesowa

Proces
biznesowy

RELACJE TOGAF 9.X Z ARCHIMATE 2.0

ELEMENTY INFORMACYJNE
Usuga
biznesowa

Postrzegalna forma informacji

przesyanych przez obiekt
biznesowy.

Usuga, ktra zaspokaja potrzeb

biznesow klienta (wewntrznego
lub zewntrznego) organizacji.

Wzgldna warto, uyteczno

lub wano usugi lub produktu
biznesowego.

WST.

Jdro
ArchiMate

A
Wsppraca
biznesowa

Interfejs
biznesowy

Wsppraca
biznesowa

Agregacja dwch lub wicej rl

biznesowych, ktre wspdziaaj,
aby wykona kolektywne dziaanie.

Funkcja
biznesowa

Funkcja
biznesowa

Interfejs
biznesowy

Zdarzenie
biznesowe

Element zachowania, ktry

grupuje dziaania na bazie
wybranego zestawu kryteriw
(zwykle wymaganych zasobw i/lub
kompetencji biznesowych).

Punkt dostpu, za pomoc

ktrego usuga biznesowa jest
udostpniana rodowisku.

Zdarzenie
biznesowe

Produkt

Interesariusz

Kluczowe
zainteresowanie, ktre
jest niezwykle istotne dla
pewnych interesariuszy
w systemie, i rozwizanie
ktrego okrela
dopuszczalno systemu.

Czynnik
sterujcy

Cel

Budowa wartoci
dla udziaowcw

Wprowadzenie
systemu samoobsugi
przez klientw

Obiekt
biznesowy

Lokalizacja

Interakcja
biznesowa

Interakcja
biznesowa

Element zachowania, ktry opisuje

dziaania wsppracy biznesowej.

Formalna lub nieformalna specyfikacja umowy,

ktra okrela prawa i obowizki zwizane z produktem.

Kontrakt

WYM.

Komp.
aplikacyjny

Wsppraca
aplikacyjna

Agregacja dwch lub wicej

komponentw aplikacyjnych,
ktre wspdziaaj, aby wykona
kolektywne dziaanie.

Modularna, wdraalna i
wymienialna cz systemu
oprogramowania, ktra enkapsuluje
jego dziaania i dane oraz
udostpnia je za porednictwem
zestawu interfejsw.

Interfejs
aplikacyjny

ELEMENTY BEHAWIORALNE
Usuga
aplikacyjna

Obiekt
danych

Interfejs
aplikacyjny

Element pasywny
przeznaczony do
automatycznego
przetwarzania.

Punkt dostpu, gdzie usug

aplikacyjn udostpnia si
uytkownikowi lub innemu
komponentowi aplikacyjnemu.

Usuga
aplikacyjna

Funkcja
aplikacyjna

Usuga, ktra wystawia

zautomatyzowane dziaania.

Interakcja
aplikacyjna

Nieprzypadkowo
dobrana waciwo,
ktra musi by
realizowana przez
system.

Zasb obliczeniowy,
dziki ktremu
artefakty mog zosta
wdroone
do wykonania.

Fizyczny zasb
obliczeniowy, dziki
ktremu artefakty
mog zosta wdroone
do wykonania.

Warto

Sie

cieka
komunikacyjna

Fizyczne medium
komunikacyjne
pomidzy dwoma
lub wicej
urzdzeniami.

Poczenie
pomidzy wzami,
przez ktre te wzy
mog wymienia si
danymi.

ELEMENTY BEHAWIORALNE
Oprogram.
systemowe

Interfejs
infrastrukturalny

Oprogram.
syst.

Interfejs
Infrastrukt.

Punkt dostpu, gdzie

funkcjonalno wza
mona udostpni innym
wzom i komponentom
aplikacyjnym.

rodowisko programowe dla

konkretnych typw
komponentw
i obiektw, ktre s w nim
wdraane w formie artefaktw.

STRUKTURALNE

Element, determinanta, okoliczno,

uwarunkowanie, ktre tworzy,
motywuje lub wpywa na zmian w
organizacji.

Czynnik
sterujcy

Relacja agregacji
wskazuje, e obiekt
skada si z pewnej
liczby innych obiektw.

Polisa ubezpieczeniowa

Kontrakt

Usuga rejestracji
dania wypaty
odszkodowania

Warunki
ubezpieczenia

Usuga wypaty
odszkodowania

Produkt

+/-

Usuga
infrastrukt.

Usuga
infrastrukt.

Funkcja
infrastrukt.

Funkcja
infrastrukt.

Artefakt

Fizyczna porcja danych,

ktra jest wykorzystywana
w procesie lub
produkowana w wyniku
procesu tworzenia
oprogramowania lub
wdroenia i pracy systemu.

Element behawioralny,
grupujcy okrelone dziaania,
ktre moe wykona dany
wze.

Widoczna z zewntrz jednostka

funkcjonalnoci jednego lub
wicej wzw, oferowana przez
dobrze zdefiniowane interfejsy i
o okrelonym znaczeniu dla
rodowiska.

Artefakt

Dziaanie
projektowe*

Program*

Wpyw

Obiekt
biznesowy

Zdarzenie
biznesowe

Akceptacja
i wycena

Rejestracja

Patno

Faktura
Funkcja
biznesowa

Luka

Szereg akcji
zaprojektowanych do
osignicia unikalnego
celu w okrelonym
czasie.

Produkt analizy luk

pomidzy dwiema
stabilizacjami.

ARCHITEKTURA DANYCH I APLIKACJI

Funkcja aplikacyjna

Rola
projektowa*

Dostawa

Przypisanie
Relacja przypisania czy
jednostki behawioralne
z elementami
aktywnymi (np. rolami,
komponentami), ktre
je wykonuj, lub role z
aktorami, ktrzy je
wykonuj.

Relacja dostpu
modeluje dostp
konceptw
behawioralnych do
obiektw biznesowych
lub obiektw danych.

Przepyw
Relacja przepywu
opisuje wymian lub
transfer (np. informacji
lub wartoci pomidzy
procesami, funkcjami,
interakcjami i
zdarzeniami).

Wykorzystywana
przez
Relacja wykorzystywana przez modeluje
uycie usug przez
procesy, funkcje lub
interakcje, oraz dostp
do interfejsw przez
role, komponenty lub
wspprac.

Precyzyjnie
zdefiniowany wynik
realizacji pakietu pracy.

Relacja realizacji czy podmiot logiczny z bardziej

konkretnym podmiotem, ktry go realizuje.

Realizacja

Relacja dziedziczenia czy klas ogln z jej szczeglnym

rodzajem. W ArchiMate jest ona wykorzystywana do
wprowadzania elementw rozszerzajcych podstawow
notacj jzyka.

Specjalizacja

Relatywnie stabilny stan

architektury w
ograniczonym czasie.

Obliczenie
skadki

Oszacowanie ryzyka

Aplikacja
zarzdzajca polisami
ubezpieczeniowymi

Generowanie
polisy

Komponent
aplikacyjny

Wniosek
ubezpieczeniowy

Dane polisy
ubezpieczeniowej

Wyzwalanie
Relacja wyzwalania
opisuje relacje czasowe
lub skutkowoprzyczynowe pomidzy
procesami, funkcjami,
interakcjami i
zdarzeniami.

Obiekt
biznesowy
Agreguje
Jest
realizowany
Realizuje

Biznesowy
element
behawioralny

Produkt

Jest
przypisany

Agreguje
Jest
agregowana

Uywa

Jest
uywana

Usuga
aplikacyjna

RELACJE MIDZY WARSTW APLIKACJI I TECHNICZN

ARCHITEKTURA TECHNICZNA
Rola
biznesowa

Usuga
biznesowa

Jest
przypisany

Jest
przypisana

Jest
przypisany

Komp.
aplikacyjny

Jest
agregowana

Jest
przypisana

Uywa

Jest
przypisany

Jest
przypisany

Lokalizacja

Komp.
aplikacyjny

Obiekt
danych

Uywa

Jest
realizowany

Jest
uywany

Jest
realizowany

Realizuje

Interfejs
aplikacyjny

Uywa

Uywa

Jest
uywana

Interfejs
infrastrukt.

Artefakt

Usuga
infrastrukturalna

Usuga
infrastrukt.

Wze

Serwer

Jest
uywana
Oprogramowanie
systemowe

Usuga
infrastrukt.

Wze

cieka
komunikacyjna

Jest
przypisana

RELACJE DLA ROZSZERZENIA DOTYCZCEGO MOTYWACJI

Zwizany z

Element
strukturalny

Relacja specjalizacji wskazuje,

e obiekt jest specjalizacj
innego obiektu.

Pod
wpywem

Aktor
biznesowy
Wpywa
Zwizany z Element dot.

Interesariusz
Zwizany z

(z rdzenia)
Jest
przypisany
Jest
przypisany

motywacji
Pod
wpywem

Zwizany z

Warto

Pod
wpywem

Serwer plikw

Pliki
danych

System operacyjny
System
zarzdzania
baz danych

PO ZAKOCZENIU MODELOWANIA:

Artefakt

LAN

Sie

(z wyjtkiem
wartoci/znaczenia)

Luka

Jest realizowany
Realizuje

Stabilizacja
Znaczenie

Wpywa

Element dot.
motywacji

Zwizany z

MOLIWOCI I ROZWIZANIA ORAZ PLANOWANIE MIGRACJI

Element jdra

(z rdzenia)

Zwizany z

Interesariusz

Zwizany z

Jest
agregowany

Wpywa

Element jdra
Zwizany z

Agreguje

(z wyjtkiem
wartoci/znaczenia)

Pakiet
pracy

Dostawa
Jest
przypisany

(z rdzenia)

Zwizany z
Zwizany z

Zrb prezentacj podsumowujc dla kluczowych interesariuszy (zwaszcza tych po stronie

biznesowej), na ktr przygotujesz przydatne dla nich widoki z repozytorium
architektonicznego.
Opublikuj stworzone modele w wewntrznej sieci organizacji wykorzystujc do tego celu
np. korporacyjny intranet lub wiki.
Zbierz dowiadczenia, ktre zebrae i je udokumentuj. Przydadz Ci si one w kolejnej iteracji.
Sprawd zwaszcza, czy nie trzeba udoskonali metamodelu zawartoci.

RELACJE DLA ROZSZERZENIA DOTYCZCEGO IMPLEMENTACJI I MIGRACJI

Luka

RELACJE DLA ROZSZERZENIA

DOTYCZCEGO MOTYWACJI

Usuga dostpu
do pliku

Zczenie
Zczenia uywa si
do poczenia relacji
tego samego typu.

Usuga dostpu
do bazy danych

Podczas modelowania uwzgldniaj stworzone wczeniej pryncypia architektoniczne oraz

(o ile istnieje) Wizj architektury.
Nie staraj si modelowa wszystkich szczegw organizacji. Pamitaj, e modele architektury
korporacyjnej nie maj zastpi projektw szczegowych baz danych czy te systemw
informatycznych.
Pamitaj, e tworzenie opisu stanu bazowego (as-is) nie jest tosame z inwentaryzacj
organizacji. Jego zakres musi by dopasowany do planowanego stanu przyszego (to-be).
Pamitaj, e tworzenie opisu stanu docelowego (to-be) powinno by przeprowadzone na
takim poziomie szczegowoci, aby na tej podstawie moliwa bya do opracowania strategia
przejcia (pomidzy stanem bazowym a docelowym) i planu migracji.
Ustal poziom szczegowoci dla poszczeglnych architektur tak, aby moliwe byo
opracowanie analizy luk (ang. gap analysis).
Zwr szczegln uwag, na architektury porednie moe si okaza, e po ich utworzeniu,
stan docelowy (to-be) jest zbyt ambitny i trzeba bdzie go zmieni.
Prowad tzw. log architektoniczny, w ktrym bdziesz dokumentowa podjte decyzje
architektoniczne.
Si architektury korporacyjnej s relacje midzydomenowe (tj. pomidzy domen biznesow
a aplikacji, pomidzy domen aplikacji a techniczn). Uwzgldnij to podczas modelowania
pokaesz wwczas prawdziw korzy pync z wdroenia architektury korporacyjnej.
ArchiMate 2.0 daje moliwo powizania komponentw architektonicznych (typu: proces,
usuga, komponent aplikacyjny, obiekt danych, element infrastruktury itp.) z obiektami
realizacyjnymi (typu: projekt). Wykorzystaj to przy modelowaniu.
Pamitaj, e kada z domen architektonicznych (biznesowa, danych, aplikacji i techniczna)
moe by zamodelowana na rnym poziomie szczegowoci wszystko zaley od potrzeb
interesariuszy i celu tworzenia architektury korporacyjnej.
Zacznij od architektury strategicznej, a nastpnie zejd niej na poziom segmentw (dbajc
cay czas o zachowanie spjnoci z poziomem strategicznym).
Zweryfikuj kompletno modeli z opracowanym przez Ciebie wczeniej metamodelem
zawartoci.

Urzdzenie
Jest
uywany

Realizuje

Funkcja
aplikacyjna

Jest
przypisany

Artefakt

Relacja zgrupowania
wskazuje, e obiekty
tego samego typu lub
rnych typw nale
do jednej grupy na bazie
pewnej wsplnej cechy.

Interfejs aplikacyjny

RELACJE MIDZY WARSTW BIZNESOW A POZOSTAYMI WARSTWAMI

INNE

Zgrupowanie

Usuga
aplikacyjna

Stabilizacja

Asocjacja
Asocjacja modeluje
relacje midzy
obiektami, ktrych nie
obejmuj inne, bardziej
konkretne relacje.

Interfejs webowy
aplikacji

ZALENOCI POMIDZY POSZCZEGLNYMI WARSTWAMI ARCHITEKTONICZNYMI

DYNAMICZNE

Dostp

Wystawienie polisy ubezpieczeniowej

Nazwane konkretne
zachowanie aktora
uczestniczcego w
danym kontekcie
projektu.

Podmiot organizacyjny,
ktry ma zdolno
wykonania dziaania w
danym kontekcie
projektu.

Potwierd jaki jest cel rozpoczcia prac nad architektur korporacyjn od tego zaley jakie
modele utworzysz i jaki jest niezbdny poziom ich szczegowoci.
Precyzyjnie zdefiniuj zakres korporacji (Enterprise), dla ktrego bdziesz tworzy modele
architektoniczne.
Pamitaj, e tworzenie architektury korporacyjnej jest procesem iteracyjnym, nie musisz
w pierwszej iteracji obj wszystkiego.
Zidentyfikuj kluczowych interesariuszy architektury korporacyjnej i na podstawie rozmw
z nimi okrel ich troski/potrzeby. Bd one podstaw do okrelenia jakie punkty widzenia
(viewpoint) i jakie widoki (view) s im niezbdne.
Od samego pocztku edukuj przyszych odbiorcw modeli architektonicznych (zwaszcza
po stronie biznesowej) - dla wielu z nich moe to by dua zmiana kulturowa.
Przekonaj organizacj, e warto zrezygnowa z tworzenia modeli w przysowiowym MS
Power Point, przy pomocy mocno niedookrelonych prostoktw, kwadratw i kek
na rzecz spjnego, uatwiajcego komunikacj ArchiMate.
Wska kluczowym interesariuszom komplementarno ArchiMate w stosunku do BPMN
oraz UML.
Zastanw si czy i jakie modele referencyjne (np. branowe) chcesz zastosowa podczas
tworzenia modeli architektury korporacyjnej. To moe rzutowa na przyjty sposb
modelowania.
Sprawd, czy kto wczeniej nie prowadzi ju w danej organizacji prac zwizanych
z architektur korporacyjn. By moe istniej ju modele, ktre da si wykorzysta
podczas Twoich obecnych prac.
Doprecyzuj zarwno dla architektury strategicznej jak i segmentw metamodel
zawartoci (content metamodel) i zatwierd go z interesariuszami.
Postaraj si przekona interesariuszy, e warto rozpocz od opisania architektury
biznesowej, zarwno dla stanu bazowego (as-is) jak i docelowego (to-be), a dopiero
potem przej do modelowania architektury IT.
Podkrelaj, e tworzenie architektury korporacyjnej dla organizacji nie moe by
utosamiane z (najlepszymi nawet) modelami to przede wszystkim wdroenie adu
architektonicznego oraz podejmowanie kluczowych decyzji na bazie wiedzy zawartej
w repozytorium architektonicznym.

W TRAKCIE MODELOWANIA:

Usuga
wystawienia polisy
ubezpieczeniowej
Aktor
projektowy*

Proces obsugi roszcze ubezpieczeniowych

Przesanie
dania
wypaty
odszkodowania

Pakiet pracy

Jednostka pracy, ktra

tworzy cz skadow
projektu.

Kolekcja projektw,
ktrymi zarzdza si
razem w sposb spjny,
i ktre daj wkad we
wsplny efekt kocowy.

Usuga biznesowa

Interakcja
aplikacyjna

ELEMENTY INFORMACYJNE

Obiekt
danych

Agregacja

Rola biznesowa

ROZSZERZENIE DOTYCZCE IMPLEMENTACJI I MIGRACJI

PODSTAWOWE TYPY RELACJI DLA ARCHIMATE 2.0

Relacja zoenia
wskazuje, e obiekt
skada si z pewnej
liczby innych obiektw.

Ubezpieczony

Klient

Aktor biznesowy

Obiekt
danych

Kompozycja

Bycie
ubezpieczonym (poczucie
bezpieczestwa)

Proces
biznesowy

ELEMENTY STRUKTURALNE

Urzdzenie

Oglna wasno, ktra

wytycza kierunek
projektowania i
ewolucji systemw w
danym kontekcie.

ARCHITEKTURA BIZNESOWA

Element behawioralny, ktry

opisuje dziaania wsppracy
aplikacyjnej.

Element behawioralny,
grupujcy dziaania, ktre
moe wykona dany
komponent aplikacyjny.

Wymaganie

Konflikt

WARSTWA TECHNICZNA - DOSTARCZA USUGI INFRASTRUKTURALNE, KTRE S REALIZOWANE PRZEZ URZDZENIA, SIECI I OPROGRAMOWANIE

Wze

UWAGA: ArchiMate jako notacja moe by stosowana

niezalenie od ram architektonicznych TOGAF.

Funkcja
aplikacyjna

Pryncypium

Cel, ktry zamierza

osign dany
interesariusz.

Pryncypium

ArchiMate w wersji 2.0 w bardzo silnym stopniu wspiera

ramy architektoniczne TOGAF w wersji 9.x. Oznacza to, e
w praktyce mona stworzy wszystkie rekomendowane
przez TOGAF artefakty architektoniczne, ale take
zamodelowa w ArchiMate zagadnienia zwizane z
przejciem pomidzy stanem bazowym (as-is) a
docelowym (to-be).

* Element bdcy niestandardowym elementem jzyka ArchiMate

Komponent
aplikacyjny

Wsppraca
aplikacyjna

Projektowane systemy
powinny by atwe w uyciu

Zapewnienie dostpu
on-line do portfela

ZANIM PRZYSTPISZ DO MODELOWANIA:

Zmniejszenie
pracy rcznej

Cel

Wynik pewnej analizy

danego problemu.

Rozszerzenie dotyczce
implementacji i migracji

WARSTWA APLIKACJI - OBSUGUJE WARSTW BIZNESOW ZA POMOC USUG APLIKACYJNYCH, KTRE S REALIZOWANE PRZEZ KOMPONENTY APLIKACYJNE
ELEMENTY STRUKTURALNE

F
Konceptualne
wyraenie
punktu w
przestrzeni.

Poprawa
zarzdzania portfelem
inwestycyjnym

Element
pasywny, ktry
jest istotny z
perspektywy
biznesowej.

Koszty

Wymaganie

B
Ocena

Wiedza lub ekspertyza w ramach

obiektu biznesowego lub jego
reprezentacja dana w konkretnym
kontekcie.

Spjna kolekcja usug wraz z

kontraktem/zestawem umw,
ktr oferuje si jako cao
klientom (wewntrznym lub
zewntrznym).

Co, co si wydarzyo (wewntrz

lub na zewntrz organizacji) i ma
wpyw na dziaanie.

Znaczenie

Problem

Osoba, zesp lub

organizacja (lub ich
klasy), ktra ma interes
lub trosk wzgldem
okrelonego produktu
architektury.

Procesu tworzenia architektury korporacyjnej nie da si zautomatyzowa. W znacznym stopniu

przypomina on bowiem prace o charakterze twrczym (niektrzy wrcz mwi o sztuce tworzenia
architektury korporacyjnej). Z drugiej strony podchodzc do zagadnienia od strony inynierskiej
mona zebra zbir dobrych praktyk nt. modelowania architektury korporacyjnej, ktre
sprawdziy si w rnych przedsiwziciach i o ktrych pisz uznane podejcia (takie jak TOGAF
oraz ArchiMate). Poniej przedstawione zostay najwaniejsze z nich, podzielone na trzy grupy.

Dyrektor finansowy

Prezes
Interesariusz

WSKAZWKI DOTYCZCE MODELOWANIA ARCHITEKTURY KORPORACYJNEJ

FAZA WSTPNA I WIZJA ARCHITEKTURY

ROZSZERZENIE DOTYCZCE MOTYWACJI

Rozszerzenie
dotyczce
motywacji

Warto

Reprezentacja

PRZYKADOWE MODELE ARCHITEKTONICZNE

ROZSZERZENIA ARCHIMATE 2.0

Jest
przypisany

(z rdzenia)

Rola
biznesowa

Nowa konfiguracja
sprztu

(z rdzenia)
Jest
przypisany

Jest
przypisany

Polskie Forum Architektury Korporacyjnej

Zintegrowane rozwizanie
do obsugi back-office

Architektura
bazowa

Lokalizacja
Jest
przypisany

Jest
przypisany

ARCHITEKTURAKORPORACYJNA.PL

Luka pomidzy
architektur bazow a docelow

Dostawa

Aktualizacja sprztu

Architektura
docelowa

Modyfikacja
oprogramowania

Stabilizacja

Pakiet pracy dotyczcy integracji back-office w organizacji

Pakiet
pracy

Serwis ArchitekturaKorporacyjna.pl jest niekomercyjn inicjatyw, ktra ma na celu

upowszechnianie praktycznej wiedzy nt. architektury korporacyjnej wrd polskich
organizacji zarwno firm jak i instytucji sektora publicznego.
Redaktorem serwisu jest prof. dr. hab. Andrzej Sobczak z Katedry Informatyki
Gospodarczej SGH, kierownik Zakadu Systemw Informacyjnych. Ekspert ds.
architektury korporacyjnej/TOGAF oraz strategicznego zarzdzania IT.
Zapraszam do kontaktu: sobczak@architekturakorporacyjna.pl.

ArchiMate jest zastrzeonym znakiem towarowym The Open Group w Stanach Zjednoczonych i innych krajach.

WARSTWA BIZNESOWA - DOSTARCZA PRODUKTY I USUGI KLIENTOM ZEWNTRZNYM, KTRE S REALIZOWANE W ORGANIZACJI PRZEZ PROCESY BIZNESOWE