Boluun Devinimi: Mimari

Mekandan Kentsel
Mekana

ICONARP

ICONARP
International Journal of Architecture and Planning
Volume 1, Issue 2, pp:201-214.
ISSN: 2147-9380
available online at: www.iconarp.com

Nilgn KULOLU

International Journal of Architecture and Planning

Abstract
Masses and voids are the fundamental physical properties that form
both the architectural and urban spaces. This study discusses the
contributions made by the void in the architectural form to urban
voids. Void is a concept which finds itself a place among the definitions
of space. Where there is no void, there is no space as the space
generates the void. However, other than making up a space as its main
function, void can also exist within a space for symbolic, semantic, etc.
reasons.
The first title of section definitions and concepts of the study describes
the relationship between the space and void. Areas remaining after
architectural spaces in an urban space however are defined as void lots.
The second title of section definitions and concepts of the study focuses

Anahtar kelimeler:
Doluluk, Boluk, Meydan, Mimari
Mekan, Kentsel Mekan

Nilgn KULOLU,
Assoc.Prof.Dr. Karadeniz Technical
University, Faculty of Architecture,
Department of Interior Design, Trabzon
E-mail:melek@ktu.edu.tr,
nkuloglu@hotmail.com

Nilgn KULOLU
on the definitions of an urban void while the relationship between an
urban space and void is discussed.
The discussions section questions the mutual impact between the void
in architectural and urban spaces. The interaction between the voids in
architectural and urban spaces is discussed and described with
examples from the history and today. While the importance of the voids
created in an architectural space in the shaping of urban voids is given
emphasis, it is also asserted that rather than creating a space, the void
might be capable of defining, directing and strengthening the relation
between areas. It is also stated that this coexistence should be
considered in architectural and urban spaces intended for design. The
historical examples have been selected among the squares as the most
important urban void lots while those of today have been selected
among those existing with their impact in an architectural space and
contributing to the urban area.
In consequence, it could be said that the squares existing in the history
as urban voids have been recreated through the voids in today's
architectural spaces and that architectural voids are supporting, and
even shaping the public/urban spaces.

zet
Mimari mekan ve kentsel mekan oluturan temel fiziksel eler
doluluklar ve boluklardr. Bu almada, mimari formdaki boluun
kentsel mekan boluklarna yapt katklar tartlmaktadr. Boluk,
mekan tanmlar iinde kendine yer bulan bir kavramdr. Boluk
olmazsa mekan olmaz, mekan var eden boluktur. Ancak boluk, asl
grevi olan mekan oluturmann dnda simgesel, anlamsal v.b
gerekelerle de mekan iinde var olabilir.

202

almann tanmlar ve kavramlar ksmnn ilk balnda mekan ve

boluk ilikisinden sz edilmektedir. Tanmlar ve kavramlar ksmnn
ikinci balnda ise kentsel anlamdaki boluun tanmlar zerinde
durulmakta, kentsel mekan ve boluk ilikisinden sz edilmektedir.
alma mekansal ve kentsel boluun ilikisi zerine tartmalarla
sonlandrlmaktadr.

Bu almada boluun mimari mekan ve kentsel mekan

yaratmadaki rol, mimari formdaki bolukla kentsel boluk
arasndaki karlkl etki sorgulanmaktadr. Mimari mekanda ve
kent mekanndaki boluklarn birbirlerine etkileri tarihten ve
gnmzden rneklerle tartlarak aklamalar yaplmaktadr.
Mimari mekanda yaratlan boluklarn kentsel boluklar
biimlendirmedeki nemi vurgulanrken, boluun aslnda
mekan yaratmann tesinde, mekanlar aras ilikiyi belirlemesi,
ynlendirmesi ve glendirmesinin mmkn olabilecei,
tasarlanacak mimari ve kentsel mekanlarda bu birlikteliin de

International Journal of Architecture and Planning

GR

BOLUUN DEVNM: Mimari Mekandan Kentsel Mekana

dnlmesi gerektii belirtilmektedir. Tarihten rnekler,
kentsel mekann en nemli boluklarndan olan meydanlar
arasndan seilmi, gnmz rnekleri ise mimari mekanda
boluk etkileri ile var olan ve kentsel mekana katk verici olanlar
arasndan seilmi, her iki durumda da rneklerin arpc
olmasna dikkat edilmitir.

International Journal of Architecture and Planning

203

TANIMLAR VE KAVRAMLAR
Boluk
Otuz ubuk tekerlein ortasnda birleir, aralarndaki
kk boluk tekerlei dndrr. amurdan yaplan anak,
ilevini evreledii bolukla grr. Bir odann duvarlarna kap
ve pencereler yaplr. Fakat asl i gren odann boluudur.
Btn birleen elerin yarar vardr. Fakat ilevi gren
boluktur. Tzunun boluun nemine dair yapt bu aklamay
Kuban, bu iir boluun ve fiziksel mekann en yaln ilevsel
tanmdr eklinde yorumlar ve hareket yani yaam bolukta
olur der. (Kuban, 2013, s:80).
Boluun olmazsa olmaz bir balang olduunu
belirten Erengezgin, boluun tasarmn neresinde ve hangi
nceliinde sorgulamas gerektiine deinir, (URL 1).
dl ise bir yazsnda, boluk kavramn Demokritosa
dayal olarak tartrken yle demektedir; Demokritos gerekte
sadece iki eyin mevcut olduunu sylyordu: Varlk ve hilik ya
da atomlar ve boluk Devinebilmemiz, oalmamz,
eitlenebilmemiz iin bolua ihtiyacmz var Boluk iinde
arparak, kesierek rdmz grnmez alar, daha dorusu
bir hilik olarak hep gz ard ettiimiz mekn grnr hale
getiren ilk modern sanatlardan biri Marcel Duchamptr.
1942de New Yorkta alan sregiye Duchampn katks, sergi
meknn ieriden bir rmcek a gibi iplerle rmek olmutu.
plerden dolay serginin iine giremeyen izleyiciler duvarlarda,
panolarda ereveler iinde asl duran tablolarla kendi
aralarndaki mesafeyi, boluun mevcudiyetini duyumsadlar.
1972de Italo Calvino Grnmez Kentler kitabndaki kentlerden
biri olan Ersiliann sakinlerini andryordu Duchampn
izleyicileri. Kentin yaamn ayakta tutan balar belirlemek iin
evler arasna ilikisellie gre ipler germilerdi kent sakinleri.
(URL 2).

Nilgn KULOLU

ekil 1.
Boluk Temal Kompozisyonlar,
URL 2.
ekil 1.

Boluk kavramsal olarak sanat ve mimariye esin olmakta,

boluun varl, var olmann farkndaln sanat ve mimari
eserler vastasyla bireye ve topluma tamaktadr.
Boluk ve doluluk her ne kadar birbirlerinin zt halleri
olsalar da, birbirlerini var ederler, birinin oran dierinin orann
hep etkileyen ve tetikleyen olur Her soru ile baka bir tasarm
tetiklenir, boluklar ve doluluklar arasndaki denge ve
dengesizlik her seferinde bu yeni sorularla yeniden kurulur.
Bazs bu durumu bararak anlatr, bazs ise fsldayarak.
Boluklar ve doluluklar arasndaki dello ise hi bitmez. (URL
3).

204

ekil 2.
Boluk Temal Kompozisyonlar,
URL 3.

Btn bu tanm ve yorumlara dayal olarak boluun

kavramsal bir olgu olduu ve tasarmda da kendine oklukla
kavramsal dzeyde bir yer aray iinde olduu sylenebilir.
Elbette bu sylemlerde tariflenen boluk, yaama ynelik mekan
oluturan boluktan farkldr. nk boluk olmadan mekan ve
dolaysyla yaam olmaz. Kavramsal yorumlar ise yaam alan
olarak mekan yaratan boluun tesindeki durumlar
iermektedir.

International Journal of Architecture and Planning

ekil 2.

BOLUUN DEVNM: Mimari Mekandan Kentsel Mekana

International Journal of Architecture and Planning

205

Mimari Mekanda Boluk

Mimari mekan tanmlarnda boluk mekan mekan yapan
e olarak yer alr ve mekan yaratan eyin boluk olduu
sylenir. Mekn tanmlarndan rnek vermek gerekirse,
bazlarnda mekan- boluk ilikisi yle aklanr;
Mekan; bizi eviren boyutlu bir boluktur, mimari
olarak biimlendirilmi boluktur, iinde yaanan, insan doal
evreden ayran boluktur (Zevi, 1990; Rassmussen, 2000;
Glmez, 1996).
Gr ve Hasol ise mekan ve boluk ilikisini yle anlatr;
Mekan, insann insanla, insann nesneyle ve nesnenin nesneyle
olan aralklarnn, uzaklklarnn ve ilikilerinin, ksacas, bizi
saran bounun boyutlu bir anlatmdr, (Gr, 1996). Mekan
insan evreden belli bir lde ayran ve iinde eylemlerini
srdrmesine elverili olan boluktur., (Hasol, 1999).
Yukardaki tanmlamalarda bahsi geen boluk, iinde
yaamn srmesine elverili olan boluktur. Yani mekann
olmazsa olmazdr. Maaralardan gnmze aktarlan boluk da,
bu trden bir boluktur.
Oysa eitli yazarlar, boluun mekan yaratma ilevinin
dndaki etkilerine de dikkat ekmektedirler. Mimaride form,
ktle ile boluun kesiim noktasnda ortaya kar. Mimari bir
formu olutururken yalnzca o ktlenin ve onun iine hapsettii
boluun deil, formun iinde yer ald ve ana mekansal
boluun da farknda olmak gerekmektedir. (Ak, Erdnmez,
2005, s.69).
Mimar biimlendirme kararlar verirken kullanclara
biim, renk, doku, boluk vb. mimari sinyaller aracl ile belirli
iaretleri gndermektedir. diyen Kara ve Kkerba, boluun
bir tr mimari mesaj oluuna vurgu yapmaktadrlar, (Kara,
Kkerba, 2001).
Mimari mekan oluturulurken, mekandaki boluk etkisi
tasarmclar tarafndan farkl argmanlarla ortaya konulabilir.

ekil 3.
Mekanda Boluk Etkisi, URL 4.
ekil 3.

rnek almada tasarmclar mekna yerletirdikleri

saydam grafiti yzeyleri ile kente yeni bir etkileim katman
eklemeyi amalamlardr. Kullancnn izleriyle zenginleen bu
nesneler, farkl alarda arka arkaya dizilerek yeni perspektifler

Nilgn KULOLU
yaratabileceklerdir. Her yzeyde alan boluklar, zerine
yazlan notlar ve braklan izler hem tekil olarak manzarann bir
paras haline gelebilecek hem de kullanclarn tekil
mdahaleleri st ste binerek yeni bir birliktelik
oluturabileceklerdir. (URL 4: nder, vn, Koluksa, 2009).
Mekansal anlamda boluk kavramna bakldnda
ilevsel olmann tesinde farkl boyutlara iaret ettii grlr.
Boluk, mekn ve form ile olan ilikisine bal olarak felsefi
yorumlarndaki hilik, yokluk gibi anlamlarnn tersine
meknda ve formda yaratt varlk etkisi zerinden de
deerlendirilebilir, (amlolu, 2010).
Mimari mekan iinde bulunduu evre ile kurduu
ilikilerle anlam kazanmaktadr. Bu nedenle mekanda yaratlan
boluk sadece var olduu mekan ilgilendiren bir e olmaktan
kar. Mekanda yaratlan boluk, evre verileri ile birlikte
dnldnde artk kentin bir parasdr ve kentin
biimlenmesine de katk salamaktadr.

206

International Journal of Architecture and Planning

Kentsel Mekanda Boluk

Kent, mimari nesnelerin bir araya gelmesinden oluan bir
btn gibi dnlrse bu btnn oluturan mimari nesneler
doluluk, bu nesnelerin arasnda kalan alanlar ise boluk olarak
deerlendirilebilir. Bu alanlar tasarlanm olduklarnda
karmza meydanlar, avlular, sokaklar v.b. olarak kar. Tesadfi
olduklarnda ise mekan olarak tanmlanmalar gleir.
Kentsel doluluklar ve boluklar arasndaki iliki
tanmlanm ve anlalr olduunda, dier mekansal ilikilerin de
baar ile kurgulanabilecei dlmektedir. Bu iliki iyi organize
edilmezse karmza kayp ve kullanmsz mekanlar kmaktadr,
(Ak, Erdnmez, 2005).
Balaya gre kentsel mekna ilikin tasarmlarda
genellikle doluluklar ele alndndan, binalar arasndaki
boluklar, kendiliinden oluan kayp hacimlere dnmektedir.
Bu hacimler ounlukla, zensizce yan yana getirilen cephe
dizileriyle snrlandrlmakta ve gnmz kentlerinde problem
alan haline dnen kentsel arayzleri oluturmaktadr. (Bala,
2006).
Mimari boluk ve kentsel boluk arasndaki iliki, i ve
d mekan rneinde olduu gibi benzerlik gsterir.
mekan oluturan eler, duvarlar, tavanlar ve
demeler iken, d mekan da benzer elerden oluur. Bu kez
onu oluturan eler, d duvarlar, gkyz-aalar-strktrel
elemanlar ve d mekan demeleri gibi elemanlardr.
Bu durum Colomniann gr ile desteklenebilir; dn
nceden var olan bir ii rten bir maskeden ibaret olduu
yanltcdr, nk i ile d e zamanl olarak ina edilir.,
(Colomnia, 2001, s. 274).

BOLUUN DEVNM: Mimari Mekandan Kentsel Mekana

International Journal of Architecture and Planning

207

Zevi de benzer ekilde i-d mekan ilikisini yle

aklar; Her bina iki mekann olumasnda yardmc olur.
Binann kendisi tarafndan saptanan i mekan ve bu bina ile
komu binalar arasndaki d mekan veya kentsel mekan., (Zevi,
1990, s. 1112).
Kentsel alandaki boluklar olarak adlandrlan meydanlar
bu almann kentsel balamda seilen kavramlarndan birisidir.
Bir tr tasarlanm kentsel boluk olan meydanlar aratrmaclar
tarafndan farkl tanmlarla amlanmaktadr.
Meydan kavramnn toplumsal adan nemi air
Yalnpnar tarafndan u szlerle ifade edilmektedir. Meydansz
bir ortam bu yaadmz Ve bu boluk, meydanszlk,
insanlarn meydanszl seii, suskunluk, kan seslerin
duyulmay,
baat tedirginlik nedenlerim (Yalnpnar,
2009). Meydan, iletiim ve diyalog salamada toplumsal grev
stlenen bir yerdir.
Demirel, yerlekeler tarihi kadar eski olan meydanlarn,
binalarn arasnda braklm alanlar/boluklar olduunu
sylemektedir, (Demirel, 2008).
Tarih sreci ierisinde meydanlar inceleyen Tayi,
meydan oluturan eler arasnda bina cephelerini anlatrken;
Kentsel mekan olan meydanlar yap cepheleri ile ayrnt
kazanmaktadr. Yap cephelerinde kullanlan malzemelerin, renk
ve dokusu, doluluk boluk oranlar, saaklar, kmalar, balkonlar,
kat silmeleri, kaplar, pencereler, aydnlatma elemanlar ve
parmaklklar, meydan tanmlayan zellikleri oluturmaktadr
derken, yapsal boluklarn meydan tanmlayan elerden birisi
olduuna vurgu yapar, (Tayi, 2006, s. 74).
Kevin Lynch evrenin mgesi adl almasnda, kent
imgesi ve yn bulma konusunda imgenin deiken olmas,
deiiklie ak olmas, bireyin gerei aratrmaya ve
dzenlemeye devam etmesine olanak tanmas, istenilen
zelliklerdir; boluklar olmal ve birey bu boluklar kendisi
tamamlayabilmelidir der, (Lynch, 1996, s. 158).
Trancik ise, kentsel doluluk ve boluklarn arasndaki
diyalog tamamlandnda ve alglanabilir olduunda, mekansal
kurgunun baarl bir ekilde ilediini sylemektedir. Ona gre,
kent iinde mekanlar yaratan ve bu mekanlarn kuatma
hissinin derecesini belirleyen, doluluk ile boluk arasndaki
ilikidir. (Trancik, 1986).
Bu almada, bir kentsel boluk olan meydann
tasarlanmas srasnda onu evreleyen mimari boluklarn bu
kentsel bolua katk verdikleri savndan hareket edilmektedir.
Bu sava gre; mimari ya da kentsel mekann eleri olan
boluklar birbirleri ile iliki kurarlar ve bu iliki iyi
dnldnde hem mimari boluklar hem de kentsel
boluklar daha anlaml hale gelirler. almann bu ksmnda

Nilgn KULOLU
kentsel bir boluk olan tarihi kent meydanlar ve kentsel mekana
katk veren mimari boluklar tartlmaktadr. Bu tartma, her
iki durumun yani mimari ve kentsel boluun birbirilerini
desteklemeleri ve birbirlerine katk salamalarn kantlamak
zere yaplmaktadr. Giderek mimari form zerinde etkili olan
boluk esi kentsel mekann yeniden tanmlanmasn
salamakta, tarihi meydanlardaki anlay byk boluklu mimari
mekanlara tanmaktadr.
TARTIMALAR
Kentsel Mekan zerinden Meydan Ve Boluk
Kentsel boluklardan biri olan meydanlar, evreleyen
yaplar asndan deil, evreleyen boluklar asndan nemli
bulunmutur. Meydan, yani kentsel boluu yaratan ey onlar
evreleyen mimari elerdir ve bu eler ou zaman meydana
alan yzlerinde boluklar barndrmaktadrlar. Bu boluklar,
kentsel boluk olan meydana akar ve boluklar birbirileri ile
diyalog kurarlar. Bylece mimari mekan ve kentsel mekan bir
olur.
Nak- Cihan Meydan Safaviler dneminde kentsel
etkinlikleri karlamak zere bo bir mekan olarak tasarlanm
ve etrafnda Cami, Ali-Kapu: Saray ve divan, Hastane, Bazaarn
giri kaps ve baz zanaat binalar ina edilmitir, (Sadr, 2011).
Meydan snrlayan elerin, ilevleri belirtilen mimari eler
olduklar ve meydann drt bir yannn bu eler tarafndan
evrelendii grlr. Mimari ve kentsel boluklar birbirlerini
destekler ve algy glendirir, (ekil 4).

208

ekil 4.
Nak- Cihan Meydan, sfahan,
ran.
Fotoraflar: N. Kulolu 2010.

talyann Venedik kentinde bulunan San Marco Meydan

da dnyann en nl meydanlarndan biridir. Yine kentsel bir
boluk olan bu meydana bakldnda evreleyen mimari
elerdeki boluklar hemen gze arpar. Meydann gerek
kente balanan ynnde gerekse byk kanala alan ynnde
meydanla btnleen mimari boluklar grlmektedir, (ekil 5).
Dini ve sivil antsal yaplar sergilemek iin oluturulan
meydanlardan olan San Pietro Meydannda, ana yap ile
meydann boyutlar ve meydan evreleyen yaplar arasnda
boyutlu bir iliki oluturulmutur, (Tayi, 2006). Bu meydanda
snrlayan mimari elere bakldnda dairesel etkiyi yaratan

International Journal of Architecture and Planning

ekil 4.

BOLUUN DEVNM: Mimari Mekandan Kentsel Mekana

stunlu yar ak mekandaki boluun meydanla kurduu pozitif
iliki hemen gze arpar.

ekil 5.
San Marco Meydan, Venedik,
talya.
Fotoraflar: N. Kulolu, 2007.
ekil 5.

ekil 6.
San Pietro Meydan, Vatikan.
Fotoraflar: N.Kulolu, 2008.
ekil 6.

209

talyann Milano kentinde bulunan Duomo Meydann

evreleyen yap trleri; dini yap, mze, ticari yap, kltr yaps,
saray ve konaklama olarak saptanmtr, (Sertkaya, 2011).
Bunlardan bir kltr yaps olan Galleria Vittorio Emanuele II,
meydan kentin dier mekanlarna balayan byk boluklu bir
gei mekandr. Meydan evreleyen dier yaplarda da
boluklar bulunsa da Galleria Vittorio Emanuele II, barndrd
tonozlu gei ile kentsel boluu iine alr ekilde konumlanm
ve kentsel boluu mimari bolukla adeta btnletirmitir,
(ekil 7).

ekil 7. Duomo Meydan, Milano,

talya.
Fotoraflar: N.Kulolu, 2007
2008.

International Journal of Architecture and Planning

ekil 7.

Tarihi meydan rneklerinde grld gibi, aslnda

mimari formdaki boluk gemiten gnmze kentsel bolukla
iliki ierisindedir. Bir tr kentsel boluk olan meydanlar
kendilerini snrlayan mimari elerle boluk vastasyla diyalog
kurmaktadrlar. Gnmzde ise kentsel mekan adeta mimari
formda yaratlan bolukla olumaktadr. Tarihi meydanlar artk
yerlerini mimari yaplar ya da mimari elerin boluklarnn
oluturduu kentsel/kamusal alanlara brakmaktadrlar.

Nilgn KULOLU
MMAR MEKAN ZERNDEN MEYDAN VE BOLUK
Mimari yaplar ve mimari eler zerinden srdrlecek
olan tartma, boluun sadece bina ilevini yerine getirmek
zere oluturulmu bir eden ibaret olmadn kantlamak
zere kurgulanmtr. Gnmzde teknolojinin ve tasarm
yntemlerinin geliip deimesiyle birlikte, mimarlk artk farkl
boyutlar kazanmaktadr. yle ki, kentsel boluk adn verdiimiz
meydanlar gemite mimari yaplarla snrlandrlrken,
gnmzde mimari yapnn kendisi boluk vastasyla kentsel
mekanlarn oluumuna katk vermekte, kamusal alanlar
yaratmaktadr.
Bunun nemli rneklerinden biri olan Le Grande Arch
yaps iindeki byk boluk aracl ile insan etkinliklerini
kavramakta, farkl bir anlayla yeni bir kentsel mekan
oluturmaktadr, (ekil 8).

ekil 8.
Le Grande Arch, 1989, Paris,
Fransa. URL 56.
ekil 8.

210

ekil 9.
Edo Tokyo Museum, 1992,
Tokyo, Japonya. URL 789.

ekil 9.

Norman Fostern 2002 ylnda Londrada tasarlad

belediye yapsnn hemen yannda yer alan zemin alt dairesel
boluk, hem kentle hem de yap ile diyalog kurmaktadr. Yapnn

International Journal of Architecture and Planning

Tokyoda mimar Kiyonori Kikutake tarafndan yaplan

mze yaps, zeminden tamamen kaldrlm ktlesiyle kentsel
geii glendiren, yeni etkinliklere olanak tanyan bir boluk
yaratmtr. Mimari yap bnyesinde yaratlan bu boluk, kentsel
mekanla btnlemekte ve kente yepyeni bak alar
kazandrmaktadr. Kentsel geirgenlik bu yapda kendini
bulmakta, byk boluk, sadece etkinlik alanlar oluturmakla
kalmayp, kente farkl bir grsel sreklilik de getirmektedir,
(ekil 9).

BOLUUN DEVNM: Mimari Mekandan Kentsel Mekana

bodrum katlarndan da ulalan bu dairesel boluk, hem
meydandr, hem de yapnn bir parasdr. Grld gibi kentsel
alan yapnn da bir paras olan dairesel boluk ile
biimlendirilmektedir. Mimari form yalnzca kendini yaratmaz,
ayn zamanda evresini de oluturur. Bunun iin bavurduu
yardmc eleman boluktur, (ekil 10).

ekil 10. City Hall, Londra,

ngiltere, 2002. URL 101112.
ekil 10.

211

Daniel Libeskind tarafndan Dublinde tasarlanan tiyatro

yapsnda, form adeta nndeki limana alan meydana gre
biimlendirilmitir. Yap, boluk, meydan ve liman ayr ayr deil
bir btn olarak alglanr. Yapnn limana alan ynnde
yaratlan byk boluk nndeki meydana akar, meydan ve yap
birbiri ile diyalog kurar. Eskiz almasnda da bu durum kendini
aka ortaya koymaktadr.

ekil 11.
Grand Canal Theatre, Dublin,
rlanda, 2010. URL 131415.

International Journal of Architecture and Planning

ekil 11.

Norman Foster, dnya miras listesinde yer alan byk

Marsilya liman iin hazrlad master planda bir tr kentsel
boluk nermektedir. Bu tasarmda mimari bir e olan rt
elemannn son derece arpc kullanmnda, yansma ve boluk
etkisi birlikte kullanlarak kentsel bir boluk yaratlmaktadr. Bu
tasarm, mimari e ve kentsel boluk btnlnn vard son
nokta olarak dnlebilir, (URL 16).

ekil 12. Marseille Vieux Port,

Marsilya, Fransa, 2011. URL 16
1718.
ekil 12.

Nilgn KULOLU
BOLUUN DEVNM
Mimari ve kentsel boluk olgusunun rnekler zerinden
tartld bu almann sonucunda sylenebilecek son
szlerden birisi, boluun kenti ve mimari mekan biimlendiren
en nemli elerden biri olduudur. Bu biimlendirmede zamana
bal olarak farkllaan ey ise, boluun zellikle mimari
mekanda yaad devinimdir. Gnmzde mimari mekandaki
boluk, salt mekana dair bir e olmann dnda, kentsel mekan
da biimlendiren bir olgu olarak karmza kmaktadr. Bu
alma kapsamnda tartlan mimari rnekler barndrdklar
boluklarla zellikle kamusal alanlarn oluumuna yardmc
olmaktadrlar. Kentsel boluklar artk onlar snrlayan elerin
yzeylerinden ziyade, onlar snrlayan mimari mekanlarn
yaratt boluklarla biimlenmektedir. Bu durum, kent mekan
ve mimari mekan birbirinden ayran deil, birletiren bir
tasarm anlaynn kendine yer bulmas ile sonulanmaktadr.
Zaman, mimarinin artc gelimelerine tanklk etmeye devam
etmektedir.

212

International Journal of Architecture and Planning

KAYNAKLAR
Ak, A. ve Erdnmez M.E. (2005) Ak Kamusal Kent
Mekanlarnn Toplum likilerindeki Etkileri, Megaron,
YT Dergisi, 1(1): 6787.
Bala, H.A. (2006). Mimarlk- ehircilik, Bina-Kent, -D, zelKamusal Arasnda Kentsel Arayzler, Yap Dergisi, 293:
4449.
Colomnia, B. (2001). Mahremiyet ve Kamusallk, Kitle letiim
Arac Olarak Modern Mimari, ev: Aziz Ufuk Kl, Metis
Yaynlar.
Demirel, T. (2008). Kent Meydanlar Yer Seimine Metodolojik
Bir Yaklam: Adana Kenti rnei, Y. Lisans Tezi, Peyzaj
Mimarl Anabilim Dal, ukurova niversitesi.
Glmez, F.G. (1996). Boluk Kavram ve Mimari Tasarmdaki
Yeri, Mimar Sinan Gzel Sanatlar Akademisi, Fen Bilimleri
Enstits, Doktora Tezi, stanbul.
Gr, .. (1996). Mekan rgtlenmesi, Gr Yaynclk, Trabzon.
Hasol, D. (1999). Mimari zlenimler, Yem Yaynlar, stanbul.
Kara, B. ve Kkerba, E.V. (2001) Kent Meydanlarnn
Tasarmna Demokratik Yaklam, Ege niversitesi Ziraat
Fakltesi Dergisi, Bornova, zmir, 38(1).
Kuban, D. (2013). Lao Tzu, Tao Yolu retisi, YEM Yayn.
Lynch, K. (1996). evrenin mgesi, ev: lknur zdemir, Cogito,
Yaz, 158.
Rassmussen, S.E. (2000). Experiencing Architecture, MIT Press,
USA.

BOLUUN DEVNM: Mimari Mekandan Kentsel Mekana

International Journal of Architecture and Planning

213

Sadri, H. (2011). ark ehrinin Uyan: Nak- Cihan Meydannn

nas ve ehircilikte sfahan Ekolu, Mimarlk, Ankara,
Temmuz-Austos, 360.
Sertkaya, . (2011). Kent Meydanlar: Adana 5 Ocak Meydan
rnei zerine Bir rdeleme, Yksek Lisans Tezi, ukurova
niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mimarlk Anabilim
Dal, Adana.
amlolu, T. (2010). Mimari Formda Boluun Kefi, Karadeniz
Teknik niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Mimarlk
Anabilim Dal, Yksek Lisans Tezi, Trabzon.
Tayi, .E. (2006). stanbul Tarihi Yarmada Meydanlarnn
Oluumunu Etkileyen evresel Faktrler ve Meydanlarn
Mimari Kurgusu, Y. Lisans Tezi, MSGS, stanbul.
Trancik, R. (1986). Finding Lost Space: Theories of Urban
Design, New York: Van Nostrand Reinhold.
URL 1: Erengezgin, . Dokuz Bileen ve Enerji Mimarl: Bir
Mimarlk
Felsefesi
www.uevf.com.tr/uevf1/sunumlar/ot10-07.doc, [Accessed
27 February 2013].
URL 2: dl, R. Hiliin/Boluun rgtlenmesi, Birgn
Gazetesi
Yazlar,
http://rahmiogdulbirgun.blogspot.com/2012_11_01_archi
ve.html [Accessed 27 February 2013].
URL 3: Yorumlayan: ekten, P. (2013). B(h)uis, Hoogte Twee
Architecten,
Bo
Oda
06,
Mekanar,
http://www.mekanar.com/tr/bo%C5%9F-odaar%C5%9Fiv-2011/bo%C5%9F-oda-06/bhuis-hoogtetwee-architecten.html [Accessed 27 February 2013].
URL 4: nder, A. Balkr, C.. Koluksa, O. (2009) Kentsel Kadraj,
mkan
Mekan,
Projeler,
http://tr.imkanmekan.org/projeler/atolyeprojeleri/kentsel-kadraj/ [Accessed 28 February 2013].
URL
5:
http://www.blachford.info/gallery/paris2.html
[Accessed 14 March 2013].
URL 6:
http://www.vigoenfotos.com/paris/paris_defense_rascaci
elos_1.it.html [Accessed 20 March 2013].
URL 7: http://dream-refuge.blogspot.com/2012/04/edo-tokyomuseum.html [Accessed 14 March 2013].
URL 8:
http://mentor4change.com/visitingjapan/files/2012/11/
The-building-of-the-Museum-in-Edo-Museum-RyogokuTokyo-Japan-Visit-Japan-2.jpg [Accessed 14 March 2013].
URL 9:
http://www.architravel.com/architravel/building/metrop
olitan-edo-tokyo-museum [Accessed 14 March 2013].

Nilgn KULOLU
URL 10: http://www.fosterandpartners.com/projects/city-hall/
[Accessed 14 March 2013].
URL 11: http://abduzeedo.com/architect-day-sir-norman-foster
[Accessed 14 March 2013].
URL
12:
http://www.agefotostock.com/en/StockImages/Rights-Managed/N14-700024 [Accessed 14 March
2013].
URL 13: http://www.crownroofing.ie/grand-canal [Accessed 14
March 2013].
URL 14: http://blog.sotiriouphotography.com/?tag=stavrossotiriou [Accessed 14 March 2013].
URL
15:
http://www10.aeccafe.com/blogs/archshowcase/files/2011/04/Grand-Canal-Theatersketch_SDL.jpg [Accessed 14 March 2013].
URL
16:
http://msnbcmedia.msn.com/i/reuters/2013-0302t125408z_579221315_gm1e9321m0d01_rtrmadp_3_fra
nce.jpg [Accessed 14 March 2013].
URL 17: http://im.ft-static.com/content/images/ad76aad0-5efb49c1-ae1b-03d5366c7e4a.img [Accessed 14 March 2013].
URL
18:
http://s1.lemde.fr/image/2013/03/02/534x0/1841886_5
_9411_censee-constituer-un-lieu-de-rendez-vouspour_acc2babaa70c9d404e53edc8d54732c7.jpg [Accessed
14 March 2013].
Yalnpnar, Z. (2009) Meydansz, ekirdek Sanat Yaynlar.
Zevi, B. (1990). Mimariyi Grmeyi renmek, ev. H.D.
Divanlolu, Birsen Yaynevi, stanbul.

214

29.07.1963 Ankara doumludur. Ankarada balad

renimini Trabzon Lisesinde tamamlad. 1980 ylnda KT Mimarlk
Blmnde balad niversite eitimini 1984 ylnda, yksek lisans
almasn ise 1987 ylnda tamamlayarak yksek mimar unvann
elde etti. 1988 ylnda bir yaryl sreyle Mimar Sinan niversitesi
Restorasyon Anabilim dalnda doktora dersleri ald. 1994 ylnda KT
Mimarlk Blmnde srdrd doktora almasn tamamlad. 1996
ylnda bina bilgisi anabilim dalna Yrd. Do. olarak atand. 2012 ylnda
Doent olan Kulolu, halen KT Mimarlk Blmndeki grevine
devam etmektedir. Koruma, konut, evre-davran konulu aratrmalar
ve son yllarda tasarm eitimi ile ilgili almalar yapmaktadr.

International Journal of Architecture and Planning

ZGEM