ADAM YAYINLARI

Anadolu Yaynclk A..

Birinci Basm: Mays 1993
Kapak Dzeni: Erkal Yavi
93.34.Y.0016.467
ISBN 975-418-215-9

YAZIMA ADRES: ADAM YAYINLARI, BYKDERE CADDES YOL MEVK, NO: 57 MASLAK-1STANBUL

TEL: 276 23 30 (8 hat) TELG: ADAMYAY TELEKS: 26534 rada tr FAX: 276 27 67

e. e. cummings
Seilmi iirler
eviren: Suphi Aytimur

(Bo Sayfa)

NSZ

Edward Estlin Cummings yzylmzn en ilgin airlerinden

birisiydi. 14 Ekim 1894'de Massachusette'in Cambridge kentinde
domu, 3 Eyll 1962'de lmtr. 1916 ylnda Harvard'da dok
torasn verince gnll olarak Fransa'daki bir ambulans birlii
ne ofr olarak katld. 1917 ylnda dmana haber szdrmakla
sulanp aylarca tutuklu kald. Bu olay onun ilk kitab olan The
Enormous Room iin gerekli temeli oluturdu. Bu kitap sonra
dan sava zerine yazlm romanlar arasnda bir klasik olarak ta
nmland. Cummings'in ilk iir kitab Tulips and Chimneys
1923'de yaymlanm ve bunu 1958 ylna kadar 10 iir kitab
daha izlemitir. Son iir kitab 73 poems airin lmnden bir yl
sonra 1963'de yaymlanmtr. Yani Cummings'in iir kitaplarnn
says 12 olarak biliniyordu. Bu 12 kitaptaki iirlerin says 775'dir
(Harcourt Brace Jovanovich, Inc.'in yaymlad Cummings'in
Btn iirleri - 1913-1962 adl kitap) Son zamanlarda grdm
bir kitap, Cummings'in iirlerinin saysn 975'e karmaktadr;
bu iirlerin byk bir blm, yani 200 iirin 164' hi yaymlan
mam iirlerdir, 36's ise eitli yayn organlarnda kt halde,
yukarda szn ettiim Cummings'in Btn iirleri' nde yoktur.
Hibir yerde yaymlanmam 164 iir 1983 ylnda yaymlanmtr.
1991 ylnda yaymlanan ve Cummings'in 975 iirini ieren kitap
Liveright Publishing Corp. yayndr. Yayma hazrlayan George
J. Firmage'dir.
Bu kadar uzun bir giri balansn. Richard Kostelanetz'in
"20'nci yzyln ortalarndaki byk Amerikan airi" olarak nite
ledii Cummings zerinde alanlara bir kolaylk salayabilirim
belki umuduyla giri blmn uzunca tuttum. Burada sz baz
tannm sanatlarn Cummings stne sylediklerine getiriyo
rum :
Louis Untermeyer: "Yaratc cokunluun, gerek amazln
ve arkaik yknmelerin bir karmaas. Onunkisi, birden deie
bilen lirik, fantastik, acayip, patetik ve yabans bir akldr. Cum
mings birinci snf bir mizahdr ve eksantirikliine karn bugn
yazmay srdren en zgn lirik yeteneklerden biridir."
7

Marianne Moore: "Devce bir nem younlamasdr Cum

mings, olumlu bir karakter, ve ancak ak yreklilikle giriilebilir
dnyada onun resimlerinin, iirlerinin ve direniinin kahramanca
grntsn nermeye. Estetik yanllklar yapmaz o".
Karl Shapiro: "Onun dil zerindeki denetimi, Joyce'dan son
raki airlerin hepsinden fazladr. Onu okumaktan herkes hola
nr. "
John Dos Passos: "Bana gre Cummings, kendi kiisel tutku
alannda ve lirizm alannda zamanmzdaki bulucu ve yaratclar
dan biridir. O bulularn beklenmedik deyim tazeliiyle ve klpay kesinlikteki bir sz telkri bir incelikle yazar."
Allen Tate: "Hibir air, bir air olarak kald iin vlmeyi
hak etmez. Ama kinci Dnya Sava yllarna doru baknca ben
tek bir Amerikan airi gryorum, yalnz o insanln ve airlii
ni korumutur ve bu adam Estlin Cummings'dir. O iirinin iki
yntemi olan lirizm ve talamay modern dnyann birletirilmi
bir imgesi olarak bir araya getirmitir. Bir New England aristok
rat olarak o, anlamazlktan doan muhalefetin byk gelenei
iindeydi. Kolay, liberal ve sradan olan her eye kar koymakt
bu; o kendi kendisi kalmt. O politika dnda kktenci bir tutu
cu idi ve insanlktan uzaklam bir dnyada, insanlmzn kk
lerine doru dnd. Cummings derinden dindar olan ilk ve son
airdi."
Cyril Conolly de Cummings'i modern iir akmnn Catullus'u
sayar. Ona gre, byk Latin airi gibi Cummings de hem titiz
hem de duygulara seslenmesini bilen bir yazardr.
Bir eletirmen de unlar syler: "iirlerinin ou sradan te
malara dayaldr." Ama sormak gerekir, temalar sradan deil de
soyluca olsa, bunlar iire ne kazandrr! Dikkat edilmesi gereken
ey, Cummings'in iirlerinin tazeliidir. Sz dizisinin beklenme
dik bir biimde altst edilmesi ve ardndan taptaze bir lirizm ve
yine beklenmedik bir son. artmaktan holanr Cummings.
Bunlara enakrak hafif bir havay, sevecenlii ve Trkeye akta
rlmas olanaksz biim oyunlarn eklerseniz, bence, temalarn
kkenini aratrmak pek de doru olmaz. nemli olan onun iir
lerindeki ei az bulunur lirizm ve iirlerinin salam yapsdr. Sy
leyeceini syler ve susar. Fazla sze gerek yoktur. Bu bakmdan
ok etin bir airdir Cummings. Baka dile evrilemeyecek yz
8

lerce iiri olabilir.

Cummings'in yaz biimini kolay kolay baka bir airde bula
mayz. ngilizce gramer ve noktalama kurallarn hie sayar pek
ok iirinde. Adeta okurlaryla dalga geer gibidir. Ama iirleri
nin karmak grn aldatcdr. Bu grntnn altnda salam
bir yap yatmaktadr. Kanmca Cummings iirlerinde hibir eyi
rastlantya brakmamtr. Barry A. Marks'n eletiri kitabndan
aklmda kald kadaryla, T. S. Eliot onun ok beendii bir air
dir. Eliot'un iir yapsnn salaml ve deiken ritminden v
gyle sz etmitir.
Cummings'in dnyaya bak as nedir? O her eyden nce
bir kar kcdr. Neye kar? Doup byd New England'daki dzenden balayarak dnyadaki tm dzenlere kar.
Gidip grd Sovyetler Birlii'nden iyi izlenimlerle dnmemi
tir. Proletaryann putlatrlmasna kar kmtr. Amerika ise
ona gre, "zihinsel bir ksnnn srekli ak sak szlerle kleletirildii bir sahte-toplum," haline getirilmitir. Onun savundu
u hep bireydir. Ona gre, kendine gvenen, neeli, sevimli, y
rei ve ruhu olan insanlar canl ama birer robot gibi yalnz akln
kullanan ve ktlenin birer paras olan insanlar ldr. Gerek
bireyi cokuyla ve saygyla ver. Kuklalamlar (the unman) ise
esprili ve keskin parodilerle talar ve dnyalktan km bir dn
yadaki vatanseverce ya da kltrel bayalklara saldrr.
Ksacas, Cummings'in iirleri bilinen kelimelere yeni grev
ler veriliiyle, kelime oyunlaryla, eski ve yeni biimlerin harmanlanyla, sz dzeninin altst ediliiyle, akn noktalama iaret
leriyle vb. doludur. Ama bu iirler ancak Cummings'in elinden
kabilir, sava kart olan bir airin. Srf akl ve mantn insan
hayatnda baskc bir e rol oynamasn kabul etmeyen bir air.
Sanrm onun arad bir dengeydi, maddi hayatla duygusal hayat
arasnda bir denge. Evrende her ey nasl bir denge dzeni iin
deyse yle bir denge.
Cummings'in iir dndaki uralar arasnda oyunlar, balesi,
gezi gnl (Sovyet Rusya), desen ve resimleri (fzen, ini m
rekkebi, yal boya, kurunkalem, ve sulu boya) ve konferanslar
vb. vardr. Btn bu uralar ancak ayr ayr yazlarda ele alna
bilirler.
Benim Cummings evirilerime gelince, bu kitapta 140 eviri
9

bulacaksnz; onun 12 kitabndan seilmitir bunlar. etin bir ce

vizdir Cummings'in iirleri, evirilmesi ok kolay deildir, biro
u ise evirilemez. Yapmaya altm ilk i onun dnyasna gire
bilmek oldu. Bunu bir lde yaptm sanyorum, yoksa bu ykn
altndan kolay kolay kalklamazd. Setiim iirlerin kolaylna
zorluuna bakmadan, elden geldiince onun iir dnyasnn eit
li ynlerini okurlarn nne sermek istedim. Son sz okurlarn.
Son olarak, evirilerim iin nerileriyle olsun, eletirileriyle
olsun, yardmlarn esirgemeyen dostlarm Sayn Azize zgven
ile Mehmet H. Doan'a teekkrlerimi sunmak benim iin bir
bortur. Saolsunlar.
Suphi Aytimur

10

LALELER VE BACALAR
1923

(Bo Sayfa)

arklar
III
parmaklarn turfanda iekleri olur
her eyin.
salarn ounlukla ak saatleri:
bir akclk ki
ark syler de der
(ak bir gn bile olsa)
korkma, hayranlmz srp gidecek.
bembeyaz ayaklarn hep sapa yollarda.
Daima
p oyunundadr buulu gzlerin
ve onlarn yabans ok eyler
der ve ark syler
(ak bir gn bile olsa)
sen hangi kza iek getiriyorsun?
senin dudaklarn olmak bir eydir,
tatl ve kk.
lm, Seni istekler tesi varsl sayarm
onu elde edersen,
yoksa ararsn.
(ak bir gn bile olsa
ve hayat bir hi, pmeyi kesmez o).

13

arklar
IV
Hep yeillik ire sevgilim srd geti
byk bir altn at
gm afaklara.
drt sska kpek yatt pusuya ve glerek
neeli geyikler kamt oktan.
Daha tez olsunlar benekli dlerden
hzl sevimli geyikler
doru azrak geyikler.
Drt doru erkek karaca bir ak suda
yavuz boru tmt oktan.
Boru kalada sevgilim srd geti
srp yanklar aaya
gm afaklara.
drt sska kpek yatt pusuya ve glerek
dzdeki ayrlar kamt oktan.
Daha yumuak olsunlar pantuflulu uykulardan
sska evik geyikler
hzla akan geyikler.
Drt hzn yeli bir altn vadide
alktan kvranan ok tmt oktan.
Yay kemerde sevgilim srd geti
srp dalar aaya
gm afaklara.

14

drt sska kpek yatt pusuya ve glerek

sarp doruklar kamt oktan.
Daha solgun olsunlar korkutan lmden
tavl ince geyikler
boylu huylu geyikler.
Drt boylu erkek geyik bir yeil dada
ansl avc tmt oktan.
Hep yeillikler ire sevgilim srd geti
byk bir altn at
gm afaklara.
drt sska kpek yatt pusuya ve glerek
yreim dp lmt oktan.

15

arklar
V
Bebein flrt uyumu
it basama altnda
grd, sra halinde
sekiz ve yirmi kadn
ilk kadn
diyor ki dokuz kadna
dudaklar su iiyor onun
ama kalbi arap iiyor
onuncu kadn
diyor ki dokuz kadna
balamal ayan onun
nk bilei ok ince
on dokuzuncusu
diyor ki dokuz kadna
sizin olsun onun az
nk gzleri benimdir
Bebein flrt uyumu
it basama altnda
bir mil alrken ayaklar
kalp dokuz mil alr

arklar
VI
tanr ol deyince benim gvdem
yrekli her gzden bir aa filizlendirir
meyvesi de sallanadurur dalnda
erguvans dnya dans edecektir stnde
dudaklarmn ki arasnda bir ark
bir gl oluturacaktr bahar
ve tutkunun ypratt kzlar
minik memelerinin arasna koyacaktr
benim gl parmaklarm kar altnda
hamarat kularn arasna gidecektir
benim akm ayrda ilerleyerek
kanatlar kzn yzne deecek
ve kalbim o sra birlikte olacaktr
kabar ve drtyle denizin

17

masum arklar
I
tam da
baharda, dnya amur
keyfindeyken o ufak tefek
aksak baloncu
slk alar teden ve inceden
ve eddiyle bill bir kou
gelirler bilyelerden ve
korsanclktan ve imdi
bahardr
dnya glek-harikasyken
o acayip
yal baloncu slk alar
teden ve inceden
ve bettiyleisbel dansederek gelir
seksekten ve ipatlamaktan ve
imdi
bahardr
ve
o
keiayakl
baloncuAdam slk alar
teden
ve
inceden

18

oryantal
I
sylyorum sana
bir glle ve senden tek
yant yok
senin azn sanki
kpkrmz bir mzik teli
Gel buraya
Ey sen, bir gl deil mi hayat?
sylyorum sana
bir arkyla ve sen
dinlemiyorsun
senin gzlerin vazosu gibidir
gksel sessizliin
Gel buraya
Ey sen, bir ark deil mi hayat?
sylyorum sana gnlden ve
sen amyorsun
senin yzn bir d gibi brnm
beyaz kokulara
Gel buraya
Ey sen, ak deil mi hayat?
sylyorum
sana bir klla
ve sen sessizsin
senin gsn bir mezar gibi
ieklerden daha narin
Gel buraya
Ey sen, lm deil mi ak?

19

oryantal
III
sevgilim
salarn bir lkedir
kral karanlk olan
alnn ise ieklerin uumas
ban gmrah bir ormandr
uyuyan kularla dolu,
memelerin ak-ar ouludur
dalms gvden zerinde,
gvden ise benim'in Nisandr
ve koltukaltlarn baharn yaklam
butlarn ak atlardr bir kral arabasnn
saz aldr usta bir ozann
ve aralarnda daima ho bir ark
sevgilim
ban kutusudur
aklnn gerek taklarnn
bandaki sa bir savadr
yenilgi nedir bilmeyen
omuzlarndaki salar bir ordudur
zafer tac ve trampetlerle
bacaklarn hayaldeki aalardr
unutkanln tek besini meyveleriyle

20

dudaklarn ala brnm satraplardr

pnde krallarn uzlat,
bileklerin
kutsaldr
kan anahtarlarnn bekisidirler,
ayaklarn, bilekleri zre, birer iektir
gm vazolarda
gzelliindedir fltlerin amaz,
gzlerin ttsler ire kavranlan
batan kardr anlarn

21

aklar
III

deniz olaanstdr
tanrnn ellerinden
o eller gndermiti onu
uyusun diye dnyada
ve yeryz sararp solar
ay ufalanr
birer birer
yldzlar uuur bir toz bulutuna
ama deniz
deimez
ve akp gider ellerden
gene dner ellere
ve uykuludur....
ak,
krl
senin
ruhunun
benim
dudaklarmda

22

sava

I
topun bykl
ustacadr,
ama ben grmtm
becerikli mthi sesini lmn
gizlenirken narinliinde
gelinciklerin...
derim ki bazan
bu geveze uzun hayvanlarn stne
yumruklar iner daha iri bir sessizliin.
tm sessizlikleri grmtm ben
dopdolu canl ve sessiz genlerle
Roupy'de
grmtm ben
baraj atlar arasnda,
olgun ve suskun kzlardan sz eder gece.

sava
II
Ey tatl doal dnya
kim bilir ka kez
o
tutkulu
parmaklar
ksnl filozoflarn
imdikleyip
drtt
seni
, haylaz baparma bilimin
bozdu
senin
gzelliini. kim bilir
din'ler ka kez oturttu seni
kemikli dizlerine
sktrarak ve
sarsarak, kavrayasn diye en gl
tanrlar
(ama
doru
kyaslanamaz
lmn yatana
senin ritmik
n
sen sadece
yantladn onlar
baharla)

24

izlenimler
IV
saatler ilerler yldzlar erteleyerek ve
tan vaktidir bu
klar akar gk yollarnda iirler saarak
dnyada bir kandil
sndrlr, kent
uyanr
dudaklarnda bir arkyla
gzlerinde ise lmle
ve tan vaktidir
dnya
ilerler dleri ldrmeye....
caddelerde gryorum gl adamlar,
ekmek paras peindeler ve
zalim yzlerini gryorum halkn,
gnenmi iren umutsuz insafsz mutlu
ve kuluk vaktidir
aynada grdm
zayf
bir adam
dleyerek
dleri
dler aynada
ve artk
akamdr, dnyada

25

bir kandil yaklr

ve karanlktr artk,
insanlar evlerindedir
zayf adam yatandadr
kent
uyur dudaklarnda lmle, gzlerinde arkyla
saatler geriler
yldzlara brnerek....
gece akar gk yollarnda iirler saarak

26

Portreler
VIII
Buffalo Bill
ldr
ama binip
srerdi tavl bir kr
aygr
ve krp geerdi 1-2.3.4.5. gvercini-tpk-ey-gibi
sa
yakkl bir adamd o
ve bilmek isterim ben
sen nasl seversin gkgzl delikanln
lm Hazretlerini

27

izlenimler sonras
II
ay gizleniyor onun
salarnda.
Ve
gklerin
zamba
dlerle dopdolu
alaladurur.
rt onun geiciliini arklarla
sar onu artc ekingen kularla
papatyalarla ve alacakaranlkla
Derinletir onu,
Anlat
onun
teninde
yamurun
arkimsi fsldayan incilerini.

28

soneler
gerekler
I
Cambridge'li leydiler, dayal deli ruhlaryla,
gzel deilseler de ferah gnlleri var
(ve, kilisede protestanca kutsanm kzlar,
kokusuz krdan gibi cvl cvl)
inandklar sa ve Longfellow, ikisi de l,
srekli ilgilenirler nice nice eylerle gnmzdeki eserlerde isteyen hl bulur
kvrak parmaklarn rdn, ey, Lehler iin mi?
belki. Donuk yzler ekingence tlatrken
Bayan N. ile Profesr D. skandalim
...Cambridge'li leydiler aldrmaz, ufkunda
Cambridge'in kimi zaman gkteki locasnda
lavanta kokulu ve kesiz bildiimiz ay
bir fkeli ekerleme parasnca takrdasa da

29

soneler
gerekdlklar
I
bu hep byle olmayabilir; ve derim ki
dudaklarn ki sevdim, demeliyse elinkilerine
ve sevgili srm parmaklarn kavramalysa
onun kalbini benimki gibi, bir sre nce;
ipek salarn dklverirse onun yzne
bildiim bir sessizlik iinde, ya da hep
acyla kvranan szler, durmadan yinelenip
umarsz kalrsa kstrlm ruhun nnde;
olmalysa bu, derim olmalysa bu sen, kalbimdeki, bir haber sal bana;
ki gideyim ona, ellerini tutaym da
diyeyim, Kabul et tm mutluluumu
Sonra eviririm yzm ve duyarm bir kuun
arksn dehetli uzak yitik lkelerden.

30

soneler
gerekdlklar
V
bir yel srd yamuru uzaklara, srd
g uzaklara ve tm yapraklar uzaklara,
ama aalar direnir. Sanrm ben de bilirim
ok uzundur gz
(ve senin sylemen gereken ey,
yel yel yel - birisini sevdin mi sen ve
bir yerinde kalbinin tayapraklar m var
dilsiz bir yazdan arlan?
Oh lgn lm baba,
dans et zalimce biim'in ve balat
son yapraklar dne dursun son beyninde
havann!) Brak, nice grdysek, grelim
btnleniini yazgnn... bir yel srd yamuru
uzaklara ve yapraklar ve g ve
aalar direnir:
aalar direnir. Aalar,
birden bekleye durur ayn yzne kar.

31

(Bo Sayfa)

V. E.
( A. N. D. )
1925

(Bo Sayfa)

A
izlenimler sonras
XII
tut ki
Hayat yal bir adamdr, banda iekler.
gen lm bir kahvede oturur
glmseyerek, bir para tutar
parmaklar arasnda
(derim, "iek alacak m", sana
ve derim "lm gentir
hayat kadife pantolon giyer
hayat sendeler, hayat sakall"
derim sana sen susarken. "Hayat
gryor musun? urada ve burada o,
ya udur, ya bu
ya bir hitir, ya da yal bir adam
derin uykuda, banda iekler
daima yaknan
kimseler duymadan bir eyinden
gllerle mavi kantaronlarn
evet,
alr m o?
Gzel buketler ah dinle
, pahal deiller")
ve akm yavaa yantlad sanrm.
Ama Sanrm bakasn grdm Ben
ite bir leydi, ad Sonra'dr
oturuyor gen lmn yannda, incecik;
sevdii ieklerdir.

35

A
portreler
V
kaldr perdeyi
olmaz m canm?
yamur
dokunmaz m senin
asabatna bu, ama
biz aldrmayz deil mi
canm biz asl
yamur iin zlmeliyiz
haa
canm?
biliyon
ben
zlrm hepisine
o zavall kzlarn
kalkarlar, tanr
bilir, ne zaman
her gn kendi
hayatlarnn
sen ne dersin,
oo-oo canm
onca sert
deil sevgili
ldryorsun beni

36

A
portreler
X
ite kk Effie'nin ba
zencefilli rektendir beyni
kyamet gn ulanca
Tanr alt serseri bulacaktr
tabut kapann yannda eilerek
bekleyerek bir eyin dorulmasn
bakalarnn yapt gibi dn bir O'nun aknln
evredeki grlt ire bararak
Nerede Effie? lyd o!
- ipince bir sesle Tanrya
ben olabilirim dedi ilk serseri
o zaman onun arkada be serseri
diriymi gibi kkr kkr gldler
ve balad arkya iki numara,
arlabilirdim ve hi hata yapmadm
diye seslendi nc serseri, yapmalydm
ve bu benim kk bacm olabilirdi
byk aabeyimizle ve o bizleri
cezalandrmazd nk bizler iyiydik;
ve son serseri biraz utan iinde
fsldad Tanrya, benim adm
mutlaka ve brleriyle birlikte
ben Effie olmutum ama o diri deildi

37

yalnzca dn onu, derim ben,

Tanr ortasnda korkun bir amatann
gzler senin admlarn ve izler beni
eilerek yannda Effie'nin kk,
(kibrit gerek mi yoksa gryor musun?)
ve iinde alt istekli serseri
kaslr sakat baparmaklar gibi:
dn O'nun gzleyiini en byk
saz benizli yzlerini ve atk kal
aknln, ama bilirim yolunu onlarn sinirlice gzleri onaylar
kutsanmlar, onun kulaklar tkanmken
st perdeden mzii ile
saysz zplayan lanetlinin)
- delice bakarak yukar aa
burada biz hkm gnndeyiz imdi
atla eii, kaplma hi dehete
araf yle geriye doru kaldr,
ite kk Effie'nin ba
zencefilli rektendir beyni

38

N
yedi iir
III
Bahar olas bir eldir belki
(dikkatlice ka gelir
Hibir yerden) dzenleyerek
bir vitrini, halkn seyrettii,
(halk srarla bakarken
dzenleyerek ve deitirerek koyarak
dikkatlice, oraya acayip bir eyi
buraya bildik bir eyi) ve
deitirerek her eyi dikkatlice
bahar olas bir eldir
Belki bir vitrinde
(dikkatlice gtrp
getirerek Yeni ve
Eski eyleri, halk
srarla bakarken dikkatlice
yerletirerek olas bir
blmn ieklerin buraya,
koyarak bir parmak havay oraya
ve hibir eyi krmadan.

39

N
yedi iir
VII
ay bir balonsa bunu kim bilir
gkteki sevecen bir kentten
gelen - ve ho insanlarla dolu?
(ve sen ve ben tutup
girseydik iine ve onlar
alsayd beni, alsayd seni balonlarna,
ite o zaman
o ho insanlarla kardk daha yksee
evlerden, an kulelerinden, bulutlardan :
giderdik szlerek
uzaklara ve uzaklara szlerek sevecen
bir kente, hi kimsenin uramad, orada
mevsim
daima
Bahardr) ve herkes ktr
ve iekler kendi kendilerini toplar

40

D
soneler - gerekler
XXIV
biterim gvdeme, birlikteyken o, senin
gvdenle. Bu yle yepyeni bir ey ki.
Kaslar daha iyi ve sinirler daha da.
biterim gvdene, biterim onun her yaptna,
biterim yap yntemine, biterim dokunmaya
onun omurgasna ve kemiklerine ve rperen
- diri - yumuak lna ve ben onlar
durmadan ve durmadan ve durmadan
perim, biterim pmeye uran buram,
biterim, usuldan okayan arpc tylerine
elektrikli krknn, ve her neyse gelen
aralanan tenden--- Ve gzler iri ak - zerreleri
ve belki biterim rperiine
altmda senin ylesine yepyeni

41

(Bo Sayfa)

41 R

(Bo Sayfa)

arklar
III
hayat epey yaanmken
ve yapraklar yazk derken
yapaca eyler oktur
krlangcn, bitirir
bir uuu mavilikte;
sevgi ya dktrrken adama,
belki geecektir
bir milyon yl
(bir ar kestirirken
gelincikler zre, sevgililer;
her ey yaplp sylenmiken ve
imenlerin altnda
yatarken onun nazl ba
meelerle gllerin yannda
dncelere gmlm.)

45

arklar
VIII
yamurda karanlk, gnbatm
kapandndan, ben oturur ve
seni dnrm
kutsal kent
yzndr senin
kk yanaklarn caddeleridir
gller'in
gzlerin yar ardkuu
yar - melek ve senin uykulu
dudaklarnda p iekleri yzer
ve
tatl rkek bir frdn var
senin salarn
ve sonra
dans - arks ruhun
senin, candan sevilen
yalnz bir yldzdr
dildeki, ve benim
dndm
sensin

46

masum arklar
II
mini aa
mini sessiz Noel aac
sen pek miniksin
sen daha ok iek gibisin
seni kim buldu yeil ormanda
ayrlmaktan zldn m ok?
bak, rahatlatacam seni
nk yle tatl kokuyorsun ki
peceim senin serin kabuunu
saracam seni gvenle smsk
annen nasl yapyorduysa
ancak korkma
bak u payetler
btn yl kapal bir kutuda uyur
dleyerek karlmay ve parldatmay
toplar zincirleri al ve altnms ve tyl telleri,
kaldr kk kollarn
tmn vereceim sana tutasn diye
her parmakta bir halka olacak
tek yer kalmayacak lo ve mutsuz
sonra sen iyice sslenince
grsnler diye pencerede duracaksn
ve onlar nasl dikecekler baklarn
oh! ama pek gururlanacaksn sen
ve minik bacmla ben elele tutuup
ve bakarak gzel aacmza
dans edip ark syleyeceiz
"Noel Noel"

47

sava
II
nsanlk seni seviyorum
nk sen pabularn boyarsn baarnn,
sormaktansa kimin ruhu sallanr onun
saat ksteinde ki utandrc olurdu
her iki taraf iin de, nk sen
ekinmeden alklarsn tm arklar
vatanl yuval ve anneli,
sylenince eski howard'da onlar
nsanlk seni seviyorum nk
ne zaman daralsan rehin brakrsn
akln bir kadeh iki iin, ne zaman
bitin kanlansa, gururun uzak tutar
tefeci dkkanndan seni
nk srekli tedirgin ediyorsun
ama daha ok
zellikle kendi evinde
nsanlk seni seviyorum nk sen
hayatn gizlerini daima sokuyorsun
kendi pantolonuna ve onu orada
unutarak oturuyorsun
zerine
nk sen
durmadan iir yapyorsun
kucanda lmn, nsanlk
senden tiksiniyorum

48

5'TR
1926

(Bo Sayfa)

bir
X

kimse her zaman kaybetmez

bir amcam vard, ad Sol,
doutan beceriksiz biriydi ve hemen
herkese gre belki de vodvile kmalyd
nk Sol Amcam Noel arifesinde syleyebilirdi
McCann O Bir Dalgt'y Cehennemin Kendisi gibi,
bu onun eyleminin nedeni de olabilir, olmayabilirdi de
ama Sol Amcam giriti en balanmazna,
tumturakl bir deyim kullanrsak,
yani btn lkslerin, demek ki
iftilie ve
eklenmesi
gereksizse de
Sol Amcamn iftlik ii yrmedi
nk pililer
sebzeleri yedi ve sonra
Sol Amcamn bir
pili iftlii vard
kokarcalar yiyene dek pilileri
Sol Amcam o zaman
bir kokarca iftlii kurdu
ama kokarcalar tt
ve ldler ve bylece
Sol Amcam yknd
kokarcalara, ustaca

51

ya da boarak kendisini bir su tanknda,

ama biri, Sol Amcama salnda bir Victor
gramafon ve plaklar veren biri, onun'in,
uurlu lm olay nedeniyle ok gzel ve
stelik gz alc bir cenaze alay dzenledi
siyah eldivenli genler iekler ve hereyiyle
ve hatrlarm hepimiz aladk Missouri gibi
Sol Amcamn tabutu yalpalaynca
nk biri basmt dmeye
(ve aaya kayd
Amcam
Sol
ve kurdu bir solucan iftlii)

52

bir
XVIII

bay sizinki ateli olmamal onca

sanatsal sorunlar zerinde
herkesin zevki kendine, bana gelince
benim gnlm belirli bir partide
bana som neesini bastr he-man'in
sizin grleri sizinkilerle eleyeyim
bir gzel kz ki plaktr
bir milyon heykele deer

53

bir
XIX
o daha sfr
kilometrede; ve sen
anlarsn elbet
biraz serttim ben
gzlerim de onda ve
(tam yalam olarak kardan milini,
hafife gaz verdim, yokladm
radyatrn, baktm ki makaslar okey)
hemen davrandm, karbratr dolu,
motoru altrp debriyaj kaydrdm
(ve sonra naslsa geri vitese almm,
o tekmeledi
hey ne oluyor be)
hemen vitesi boladm, yokladm ve
gene yavaa; cbl, ca drt, erek
(benim lev-yem Hemenoh ve onun dilileri
en esasl biimde,
geti birinci vitesten
ikinci-derken-son-vitese
yal yldrm gibi) biz tam dnerken kesini
Kutsallk Caddesinin gaza dokundum ve
verdim ona benzini, enfes

54

(Bu
ilk seferdi ve inan mutluydum mutluyduk,
ne ho uyum saladn grmekle onun
son dakikaya dek, geri gelirken
Etek Bahelerinden, yklendim
o
iten-genilemeli
ve dtan daralmal
firenlere Biranda ve
getirdim onu her yan titrE
-yerek
bir; duraa
dur;Duk)

55

bir
XXXIII

sesler seslere, dudak dudaa

ant ierim (kimseye herkese) aynsdr
lmemenin; ya da tayapraklar neyi yalanlyorsa...
varolu, uykunun kendine has bir biimi olarak
mantk tesi ne varsa isten altnda olur;
ne de evirilebilir olsun bu anlar : derim ki
hatta nisandan sonra
Tanr adna hi gerei yoktur maysn
- ret iek ve makinelerini: heykel ve dzyaz
iekler varsayp zler
makineler daha zenlidir, evet
ykleri onlar datr, Tanr bilir
(daha uyank olmasak da hatrlar myz
kendimizi ki haykrr ve balanr,
bir an iin ve kolayca krlan
en iyi biimde gzetilse de)
yani sarn yokluu bir izlencenin,
son ve daima ve nce yaamak dnda
nemsiz klar neye inanyorsak, sen ve ben,
ne de felsefeye kulak asar bu gl...
getir donanma fieklerini ki onlar
karma saltanatdr pistonun ve pistilin;
ok iyi salanm bir an saptanabilir
yle ki silinmez br pasteller gibi.

56

(dudaklarmz ve seslerimiz varken

pler iin ve arklar iin
kim aldrr, tek gzl bir orospu ocuu
bir alet bulursa lmek iin Bahar?
her d domutur, yaplmamtr...)
yleyse o zaman bo ver ona : tekisi,
belki doann yasasdr bu
iekleri yemek ve korkmamak.

57

iki
III
"elbet tanrdan sonra, amerika, ben
seni severim, gezginler lkesi ve saire oh
syleyin grebilir misiniz tan aydnlnda
benim lkem yzyllardr byle gelmi byle gider
baka ey de deildir, bunun nesine zlelim
her dilde hatta sar ve - dilsizlerinkinde bile
oullarn anl anl adn alklar tanr adna
vallahi allah allah hay allah tanr akna
gzellik de neymi, kim daha gzel ola bilir bu mutlu kahraman llerden
aslan gibi kotular kkreyen krma
bir an durup dnmediler de lme gittiler
yle diye zgrln sesi mi kslsn?
Herif konutu. Ve bir bardak su iti hemen

58

iki
X
benim tatl sevgili vesairem
lucy teyze geen savata
anlatabilirdi ve stelik
anlatt elbet sizlere
herkesin savatn ne
iin,
bacm
isabel yaratt yzlerce
(ve
yzlerce) orap, hadi sayma
gmlekleri pireilemez kulaklklar
vesaire bileklikleri vesaire
anam ise umard ki
ben lecektim vesaire,
yiite tabii, babamn sesi
kslrd konumaktan, yok o nasl
bir onurdu, yok ona kalsayd,
o sra ben
kendim vesaire sessizce uzanp
derin amurlara
vesaire
(dleyerek,
ve
saire,
Senin gln
gzlerini dizlerini ve senin Vesaireni)

59

drt
V
soluk alan ve devinen
her eye karn, mademki Yazg
(upuzun beyaz ellerle
her kr dzelterek)
aklmz tmden yattrr
- odamdan ayrlmadan nce
dnerim ve (eilerek
sabah boyunca) perim
bu yast, sevgili
orda yaad balarmz, oradayd.

60

drt

XII
duygu bata gelir de
her eyde bir sra
gzeten birisi
hi tmyle per mi seni;
tmyle lgn olmak
Bahar ireyken dnya
kanm yle diyor,
ve pler daha iyi bir yazgdr
bilgelikten
tm iekler zre ant olsun kadnm. Alama
- beynimdeki en iyi kmlt nedir ki
gz krplarn yannda, diyor ki
birbirimiz iiniz: yleyse
gl, yaslanrken kollarma
nk hayat bir paragraf deildir
ve lm de sanrm parantez deil

61

kadnm, ben en ok eitli yanl ve

anlalmaz eyler yaptysam ki yanltr
gzlerini (en derin dlerden daha gnahl)
arklar daha sreksizse kafamda gvdenin
bembeyaz arksndan - tuzaa dremediysem
rkek baklar da - arkm boyunca uup giderse
o pek ustaca yabanslyla senin gln
o youn ilkel sessizliiyle senin salarn
- dnya desin "onun en bilgece mzii
hibir ey armad lmden" sen ancak yaratrsn
(sen ki onca yetkince canl) benim utancm:
kadnm senin dolgun ve narin dudaklarndan
Nisann kk acemi gzelim ayaklar ka gelir
ruhumun perian ayrlarna

W (ViVa)
1931

(Bo Sayfa)

XXVII
en dili dmanlarnca sevilecek
birinci bakan "ldr"
tek erkek kadn ya da ocuk, yani
basit bir bildirisel cmleyi yedi gramer
yanlyla yazanlar "ldr"
zarif Warren Gamaliel Harding
l "dr"
adam
"ldr"
yemeyecek olsayd o Capon Pisliklerini
birileri hemen hi zgn deil olmayabilirdi,
belki

65

XXIX
bir ortasnda bir odann
dikili durur bir intihar
koklayp kttan bir gl
glerek bir kendi'ye
"bahardr bir yerlerde, kimi zaman
insanlar gerek iredirler : dle
bir yerlerde gerek iekleri, ama
dleyemem Ben gerek iekleri, Ben
yapabilseydim bunu, onlar hi de
gerek olmayacakt"
(bylece gler o
glerek) "ama grnmem Ben
gerek olarak her yerde senin
gzlerine bir an iin"
O sarndr
kck ellerle
"Ve her ey daha kolay
her ey Benim sandmdan da
kolay, hatta ansyarak nasl
ilk kez bakmt ona, dans edercesine"
(bir ay syrlr bir buluttan
bir saat vurur gece yarsn
bir parmak eker bir tetii
bir ku uar aynalar ire)

66

XXX
kvanl ve byk, arksndaym Olaf'n
onun smscak yrei irkildi savata :
bilinli bir kar-kc
ok sevgili albay (srm gibi
westpoint'li, pek youn eitimli)
hemen ele ald yoldan km Olaf';
ama - sevinten uan bir gedikli
grubu (nce kafasna vurarak)
buzlu sularda srndrdyse de
o umarszl ve bakalar vurduysa da
amurlu tuvalet talarnda
daha yeni kullanlm fralarla,
ve ayn soydan enteller uyarma iindeyken
onun balln duygusuz aletlerle Olaf (nereden baklrsa baklsn
bir ceset, tek ulu kalmam
Tanr'nn verdiinden baka)
karlk veriyor bkp usanmadan
"pmeyeceim diktirici sancanz"
gm ku hemen ciddileti
(telala kotu tra olmaya)
ama - her snftan subaylar
(zlem dolu bir ulusun gkgzl gururu)
svp tekmelediyse de bitkin avlarn
pestili kncaya dek, kendi crlak
sesleriyle potinleri daha kt durumdayd,
ve kkrttlarsa da kdemli erleri
makadna gnahlca satasnlar diye
ellerinde ustaca kullandklar
atete kzdrlm kasaturalarla Olaf (eskiden dizleri olan eyler zre)
neredeyse durmadan yineliyordu
"epeyce mok var. Ben yemem"

67

bakanmz, savlar btnyle

kendisine bildirilmi olarak,
att dlekorospuocuunu
bir zindana, orada ld o
sa'y (rahmeti sonsuz olan)
yakarrm grmeyi; ve Olaf'i da
hem de zellikle, nk o
istatistikler yalanlamadka
benden yrekli ve senden sarnd.

68

XXXII

Wing Wong, gmlmedi iki kez

krkyedisinde, retebildi
altm drt zdeyii
onlar ki) merkezcil bilgelii
otuziki saniyede merkez ka yoluyla
rtr bunlar(
zellikle eseridir
bir
emekli
generalin) on alt yln
hzl
hayvan, onun frdnen
(pek sk deil)
eteiyle mezarndan kar
(ve o gene gmer abucak
kendi
kendisini iine)
saydam bir bluz
hatta umursamadan
sarsarken birleen
meyvesini ivicen gslerin"
Wing
Wong

69

XLIII

cennetler gerekse annem (tek bana) edinir

birini. Bir hercai meneke cenneti deil bu,
vadideki zambaklarn cenneti de deil
ama bir kzlkara gller cenneti olacaktr
babam dikiliyor (bir gl gibi derin
bir gl gibi uzun)
olacak yannda benim...
(eilerek zerine onun
sessiz)
sahiden tayapra gzlerle ve grd
hibir eydir bir airin yzyle gerekte
bir iektir o, bir yz deil
ellerle rtl
fsldar
Budur benim sevgili benim...
(birden gnnda
babam eilir,
ve btn bahe eilir)

70

XLVIII
biraz daha gelsene - korkmak niye ite en erkenci yldz (dilein var m?)
dokun bana,
biz yok olmadan
(inan ki imdiye dek bulunmu hibir
ey bozamaz bunu ya da bu an')
p beni biraz:
hava
kararyor ve canl oh benimle pastelliini yaa
bu renklerin ;
yapayalnz biz azck
daima tesindeyiz eriminden lmn
ve ngilizlerin

71

XLIX
bir k sner)
ve her eyden nce kpk
- gibi sa spreyleri buruturup yast
sonra her yeri gizlice aratrarak
yo oh sevgili Tanr bekle it ltfen oh yo O
3. En bulunmu fsltlar anlad
hkrklar tizce trmanr o (belki ak
daha karmak bir ey olarak) benim (soluk
solua) esrime adn taktm eye ve Ve
adice youn gller saar
- o halde kim Seni (o da bir kez ancak) Ece
arasnda yzyllarn, evrenlerin arasnda
derinceliin dndan kim doar lmszle)
selamlar Seni, ve yazgma tapnarak kim
geer bilisizce uykunun kl lkesine

72

LI
bir maymunun kafasnda bir palyao srtn
(eskiden gzel dudakl, gzleri canl bir kafay)
yanstyor bana aynam, bu le sonrasnda;
ben bir hayaletim ama yiyip karabilen biri
lm onu tmyle toza topraa bulamadan nce,
bir dleim sona ermeyi hantalca bekleyen
bu arada her yetkin eyi es geen;
bo bir eldivende bir elin izleri,
hemen unutulan bir ezgi, kiralk bir ev.
seni imdi sevdiimce hi sevmedim bir tanem
ite bu budala, bir haziran aynda,
baz yldzlarla gezegenlere duyurarak,
gergin bir balonla havaland ar ar
anlamsz kalncaya dek klen dnya;
onu gzc yapt bir oku (hedefini hi amazd) ve
bu kk oyunla ya da bir bakasyla
vurup drd pilotu, dosdoru uuruma
- ve duyularm olaanstyd alacakaranln
yeil oluunda, binbir paraya ayrlarak.
seni imdi sevdiimce hi sevmedim bir tanem
tanrnn mthi yz, bir kaktan daha parlak,
lmcl bir kelimenin grntsn alr;
yle ki (gnei de ay da seven) hayatm
hi olumam bir eye benzemitir :
sanki bir ku kafesiyim tek kuu olmayan,
bir tasmaym bir kpei arayan, bir pm
dudaksz; bir yakar, dizleri olmayan,
ama gmlek altnda bir ey atar kantlarcasna
onun lmediini, o yayor ama bir hitir,
seni imdi sevdiimce hi sevmedim bir tanem

73

Cehennem (en saygl halimle arttracam)

a ateini! nk neesini bulmutum ben
ufack bir kadnn, yukardaki dnyada;
yzn hatrlayarak sesleniyorum ona,
seni imdi sevdiimce hi sevmedim bir tanem

74

LIV
seni seviyorsam
(sk fkln anlam
aylaka dnsz mutlu perilerin
yaad dnyalardr
seviyorsan beni) uzaklk, iyice dn,
kldr saysz cceleriyle
btn bir dn
seviyorsak bir - (ekinerek)
birimizi, hangi bulutlar ya da
Suskun iekler gzellii andrr
soluk almzdan daha az

75

LVII
hi bulunmadm bir yerde, yaantlarn
kvanla tesinde, gzlerin kendi sessizliinde :
en narin tavrnda bir eyler var beni saran,
bir eyler ki dokunamam nk ok yaknlar
en kaamak bakn kolayca aar beni
yumruk gibi kapam olsam da kendimi,
tayapraklarnca aarsn beni hep, aar gibi bahar
(dokunarak ustaca, gizemlice) ilk gln
yok istein beni kapatmaksa, ben ve
hayatm pek gzelce kapanrz, anszn,
u iein yreince, hayal ederken o
karn lapa lapa her yere yan:
dnyada sezmemiz gereken hibir ey eriemez
youn narinliinin gcne : bu yapdr
lkelerinin renkleriyle beni balayan,
lm oynayarak ve daima her soluk alta
(nedir o bilmiyorum u sende olan, bir kapanan
bir alan; yalnz iimdeki bir ey anlyor
tm gllerden derin gzlerinin arsn)
kimsede, yamurda bile yok, byle kk eller

76

LXVIII
ama yaayan bir dans l kafalardaysa
nedeni aktr; ama ilk nlaryla
gnein, tmyle yitmeliyse
ayn dolunay bys, talar konumal yok
bir ad denetlemeliyse yaln evrenimizden
daha umulmaz bir saltanat, ak yine ordadr:
ve burada mahpusta olarak, ac ekerek burada
ak her yerde patlayarak sakatlar ve kreltir
(ama kesinlikle unutmaz, ldrmez, uyutmaz,
fotoraf ekilemez, llemez; kmser
dakik beyinlerin sama snflandrmasn...
- Kim kullanr mezardan da iri bir iiri?
yalnz kimden esirger zaman bir sna
almas gerekse de tekinsiz tm dnyalar?
)Ak

77

(Bo Sayfa)

HAYIR TEEKKRLER
1935

(Bo Sayfa)

10
kk adam
(tela iinde
dolmu bir
nemsiz kaygyla)
durakla, dur, unut, geve
bekle
(kk ocuk
abalad durdu
beceremedi
ve alad)
yat aa cesurca
uyu
byk yamur
byk kar
byk gne
byk ay
(gireriz
biz)

81

16
yoklayaym m dedi adam
(haykrrm dedi kadn
bir kerecik dedi adam)
ho bir ey dedi kadn
(yaklaaym m dedi adam
ok srer mi dedi kadn
bir hayli dedi adam)
niye olmasn dedi kadn
(gel srdrelim dedi adam
ok uzaa deil dedi kadn
ok uzak nedir dedi adam
olduun yer dedi kadn)
kalaym m dedi adam
(ne biimde dedi kadn
ite byle dedi adam
persen dedi kadn
balayaym m dedi adam
ak bu mudur dedi kadn)
istekliysen dedi adam
(ama ldryorsun dedi kadn
ama hayat budur dedi adam
ama karn var dedi kadn
imdi dedi adam)
oy dedi kadn
(ok kyaksn dedi adam
durma sakn dedi kadn
yo hayr dedi adam)
ar ol dedi kadn
(geldi mi dedi adam
hmm dedi kadn)
esaslsn dedi adam
(sen Benimsin dedi kadn)

82

23
duyumsamak zorunda deildir o, nk dnr
(bakalarnn dncelerini, bilinmeli bu)
dnmek zorunda deildir o, nk bilir
(sence iyi olan eylerin kt olduunu)
nk bilir o, anlayamaz o
(jones niye demez bana, ne biliyorsa borcudur)
nk anlayamaz o, ier o
(ve ier ve ier ve ier ve)
dazlak deil. (ksrr.) Solgun deki kk gzler
dengelenmi krgn bir bebek-somurtkanlyla
(dzgn diler dolanr iinde ve dnda senin)
Hayat, daha az acayip bir mucizen yok mu
Smith adl bu lmden?
Evli ve aldatr
korkan; saldrgan ve : Amerikal

83

30
yuldalar lr nk onlara dendi)
yuldalar lr daha yalanmadan
(yuldalar lmekten korkmazlar
yuldalar bir trl
ve yuldalar hi de
inanmaz hayata) lm bilir esbabn
(tm iyi yuldalar bilirsiniz
zverili kokularndan
moskof gaydasyla danseder iyi yuldalar
yuldalar holanr
s. freud bilir nedendir
umut ki kirletebilirsiniz pantol'unuzu
her yulda bir parasdr
tmyle daniska bir nefretin
(srdrrler bouna bir alkanl
tanr bilir neden)
ben de yle
(nk sevmekten korkuyor onlar

84

37
bir adam dn, bir ey edinmi olsayd
edindiinden daha ounu balard
(onun gznn k, yaznn bahar olarak
kasmn maysnda durarak devindi)
onun (en amatac naslms zaman bozarsa
byle bir lmszln sessiz nedenlerini)
onun olaan hatrlanndan hibir ivecen akl
renemezdi (dnyann tm yoz bilginleri de bilirdi
yaay iin kurallar koymayacan hayatn)
ve karanlk balanglar onun aydnlk sonlardr
o ki bir atein soukluundan daha az yalnzdr
ay yerine yakn dostlan kor, dost yerine dalar
- a bacaklarn yazgya ve (sen hibir ey
vermesen de) Dnyaya, bir adam dn

85

41
onuruna a ve ykseliin, yaprak ve zsuyun
ve senin (kollarmda onca taze iekleniin)
ve gzlerindedir yamur sesinin kokusu
ve onuruna gerekten sessiz dalarn; ve
bir sonsuza dek gzden yiten airin, kar'n
ve sabahn ve sabahn gzelim dostu
alacakaranln (ve okyanus denen ilk d'n) ve
lanetlensin birinin korkusuyla gereklik ya da art
kahrolsun gereklik, ve nk ve her beyin ki
dndn dnr ve gze alamaz dokunmay
(ama neeyle ve glerek ve esriklikle yksee)
onuruna kefedilemez bir varsaymn ki
lgn becerisini yaratan bir kan dnyasdr
(ve onun lmcl arklardr aydan yankyan)

86

44
demek istediim genler efendi deiller
kzlarla kp becerir ve srrlar
ipini sallamaz ki onlar ans iin
gecede on kez becerirler onlar
biri bir apka asar kzn meme bana
biri bir ha izer kzn poposuna
dksn da vermez onlar us iin
demek istediim genler efendi deiller
kzlarla gelip srr ve becerirler
okuyamaz ve yazamaz onlar
glerler ayr deceklermi gibi
ve elarabas ekerler dinamitle
demek istediim genler efendi deiller
hobe edemezler undan bundan
onlar iin sanat cart kaba kt
tiye alacaksnz diye ldrrler
akllarnda ne varsa ondan sz aarlar
akllar fikirleri pantolonlar iinde
(
demek istediim genler efendi deiller
dalan sarsar onlar dans ederken

87

54
Yehova gml, eytan l,
korkaklar elbet tapar ok ve abuk'a;
ktlk pek de kt saylmyor,
kendisi iyilii uysallk sayar;
tok der ki uy, tik der ki boyun e,
Sonsuzluk bir Be Yllk Plandr :
Nee Ac ile ba eerse kodeste
kim kendisini insan sayabilir?
dsz dzenciler doya durur Glgelerde,
Harry'niz Tom'dur, Tom'unuz Dick'tir;
Aygtlar yaknmay bozup arttrrken
Tekdzelik inanc tmyle modadr;
makinelerle hem temiz hem de ter
doru ayarlanrsa Ter ve Temiz'e:
mikrofon pmeyi Yahudi kikrofon yaparsa
kim kendisini insan sayabilir?
Gerek iin tiz perdeden yakard yalanclar,
keleri zgrlk tutsaklar iin takrdar;
nerede aptallar mbarek, airler deliyse,
Gelime yanls nl Punk'lar haykrr;
Ruhlar yasa d olunca Kalpler sayrdr,
Kalpler sayr olunca Akllar ie yaramaz :
Nefret bir oyunsa ve Ak bir Quk*
kim kendisini insan sayabilir?
Kral sa, bu dnya btnyle aalk;
ve hayat - koruyuculardan hi eser yok :
ve O'nun yryebildii dalgalardan da,
Kim Kendisini insan sayabilir.
(*) Quk Greke birka harften oluan bir kelime. Bu kelimeyi Trke harflerle
yazarsak fuk olur. ngilizce harflerle ise Fuck olur. Yani, Cummings ngilizce
bir kelimeyi Grek harfleriyle yazmtr, anlam ise, en hafif deyimi ile dz
mek, becermektir.

88

61
akn grevi bilinmezlii retmektir
(isteksiz olduu sanlr; ama ak, tmyle istek)
ters-yz yaansa da hayat, benzerlik birlii bozar,
olguyla kartrlr gerek, balkavyla vnr balk
ve kurtuk avlad insan (ak aldrmayabilir
zaman sendeler ve k solar, tm ller aarsa
ne de a, yldz arlkl olmalysa bir dnce
- en az lmden korkar; lmn biteceinden ise hi)
ne ansl klardr (kendileri oturur
her neyi bulacaklarsa, onun altnda)
bilisiz, her biri, soluklanarak gizlemeye kalkar
en nl bilgenin grmeye korktuundan daha ounu
(gler ve alar o) dleyip yaratr ve ldrr
hepsi devinirken; ama her para duraan kalr:

89

66
lm (yitirmi olarak) brnd evrenine
ve esnedi: yamura benzer o
(zamanszla oynad onlar
kumar fileriyle ne - zamann)
ve sizlerindir; sanrm
dn ac ektirmelisiniz bana
srmek iin cenaze arabasn
gene grelim.
Ak (bulmu ki) kurdu bu irin oyuncaklar
nk kendileri bilemezdi:
dnya minicikten dner
papatyalar boy atarken
(ve olanlar ve kzlar
fsldat undan bundan)
ve kzlar olanlarla
yatmaya gidecekler,

90

YEN RLER
1938

(Bo Sayfa)

4
(lel-Ebet lkesi'nden sz ediyorum
sevimli gerzekler toplanr evred'
yrekleri yetmez dikilip oturmaya
bunu uzanp yatma sanabilirler)
kahrolsun insan ruhu
ve kutulanmam ne varsa
nk herkeste konserve aaca
Ilel-Ebet lkesinde
(nk lel-Ebet lkesi bir yerdir
yani basit nasl olabilirse yle basit
ve zellikle bu biimde kurulmutu
bizim gibi basit insanlarca)
kahrolsun cehennem ve cennet
ve btn dinsel yaygaralar
sonsuzluk honut etti atalarmz
bir parma yeter de artar bize
(ve lel-Ebet lkesi bir yerdir
llm ve gvenli ve tannm
orada anssz olmak bir anstr
ve hitler'ler cohn'lar ile uzanr)
kahrolsun, her eyden ok, ak
ve ahlakszca her ey ya da
halk daha iyimser ne yapyorsa
daha ktmser olmalyken herkes
(ama yalnz aynlk olaandr
lel-Ebet lkesinde
nk kt bir puro bir kadndr
ama bir beze ancak bir bezedir)

93

6
Soru : bi
ngiliz kadar skc olabilen
bir ey biliyor muyuz
Yant : ki

94

8
bu kk gelin ve damat
bir tr tacn iinde,
damadn elbisesi
siyah ikolata ve gelin,
duva ikolata beyaz,
elinde bir demet
yapma iekler,
bu ikolata tala ikolata
kk gelin ve kk damat
o tr bir sehpann iinde
ince bir halka zerinde, o da
ok daha az ince, pek ok daha
byk ve daha iyi bir halka zerinde,
ve sehpalarn daha iyisi de
pek oktan daha ok en byk ve
en kaim ve en iyi halkann zerinde,
ve bir iki halkann hepsi
pastadr ve her ey korunmutur
her eye kar selofanla (nk
hibir ey gerekte varolamaz

95

11
benim uzmanlm yaamaktr dedi
bir adam (ekmek paras kazanamazd
neden derseniz kafasn satamazd)
polis ekipleri yetiti annda
iki milyar ambiti vard anda
bir pantolonun (lyd hepsi de)

96

13
ben
ya da kimse bilmiyorsak
onun kzn olann ve benim
nereden geliyor erte amz
derim ki kahrolsun o
nemi yok onun (ve
olan kz o ya da herkesin varsa
karn doyuracak bir a,
kaldrmadan parmam derim ki
kahrolsun o,
nemi yok onun) ama
bir kimse
ya da sen gzelseniz ya da
derin ve cmertseniz
ne derim ben
slkla
arkyla haykrla syleyile
byt onu (daha byk kozmik
nlar savann depretirdii alktan
ya da filancalarn eski prensinden ki dalar
filan denize, kurtarmak iin bayan hikimsenin
belki de el antasn) nk derim ki o deil
gzel (anla beni) kz, deil (anla beni) bitli
ocuk, o baka bir ey tatlm (anlyorum odur
gerek)

97

15
Ekonomik gve
nirlik bir neme
ne bahane
dir
kul
lanlr nce
likle o bnce
heriflerce
k koymak iin
nne gvdenin

98

19
yreim her zaman ak olsun kk
kulara, onlar ki gizidir yaamann
neyi aksalar bilmekten iyidir
kim onlar duymuyorsa onlar yaldr
kafamdakiler dolaa dursun a
ve korkusuz ve susam ve esnek
ve gn pazar olsa da yanlm olaym,
insan hakl kyorsa artk gen deildir
ve kendim yararl hibir ey yapmayaym
ve seni gerektekinden daha ok sevmeyeyim
hi rastlanm olamaz salaklarn tam bylesine
ki btn g rtemesin stne bir glle

99

22
sen ilk nce kvanl ve gen olmalsn.
nk gen isen, nasl yaarsan yaa
o hayat senleecektir; ve kvanl isen
her neyse yaantn seninle zdeleecektir.
kzolanlar olankzlardan ok istemeyebilir:
ancak yle kz candan sevebilirim
onun tek bir gizemi her erkein tenine
uzay giydirir; akln tatile karr
ki bunu hep dnmelisin, tanr balayabilir
ve (rahmetiyle) esirger senin gerek n:
nk bilginin dedii udur, dltsel mezara
ilerleme denir, ve yadsy l hkmszlktr.
Bana kalsa bir kutan renirdim, nasl aknr,
retmektense on bin yldza, nasl dansedilmez

100

50 R

1940

(Bo Sayfa)

1
!karay
a
kar

(bey)
az gk
?a
alarda
n ko
pup de
n
,
yap
rak
bir : ; u
a
r frl
DayaR
a
.k

103

3
bir ey yiyemiyorsan bir cgara
tttrmelisin ama neyimiz var ki
tttrecek: haydi delikanl
gidip yatalm
cgara tttremiyorsan ark
sylemelisin ama neyimiz var ki
ark syleyecek; haydi delikanl
gidip yatalm
ark syleyemiyorsan hi olmazsa
lmelisin ama neyimiz var ki
lecek, haydi delikanl
gidip yatalm
lemiyorsan bir eyler
dlemelisin ama neyimiz var ki
dleyecek (haydi delikanl
gidip yatalm)

104

11
pembe bayrak ve al paavra
kara gmlek ve kahverengi
yapmackalm ve kokmupalavra
kasabaya indi her biri
kimi onu vurulmu sever
ve kimi onu aslm sever
ve kimi onu ift sever
dokuz aylk gen

105

12
(retir misin bir yoksula
nasl yaanr
bir ineden daha doru)
sor
o kadna
sor
ne zaman
(sor ve
sor
ve sor
gene ve) sor bir
desen krlacak ufak tefek
adama
keman alan
yamur
altnda
(bir kz ptn m
meme balan
pembe yksk benzeri)
sor
o adama
sor
kim
(sor ve
sor
ve sor
nce ve) sor bir
yaln
lgn
eye
trkyen
kar iinde

106

23
bir sevimli bir gn
(ve her biri solar)
burada ve uzaktadr
(ama kzlar domutur
sslesin diye bir saati
btn btn)
oh evet ieklenmek
pek neeli olana dek
bir yapc bir flrt
kimi oynak ve esnek
kimi pek iyi biici
bir uzun; uzun
bir jerry onca ok
(ve nelly ve fan
bir en yakkl harry
(ve sally ve nan
titrer ve sinerler
yle solgun: solgun)
nk betty domutu
hayr dememek iin hi
ama lucy renebilirdi
ve lily yakarabilirdi
ve pek azd daha rkei
bebekten, bebek

107

24
bu szmona insanlara kalp verilmemiti
nasl olmalydlar? szmona kalpleri dnecekti,
bu szmona insanlarn hi akllar yok ama
olsayd bile szmona akllar var olmayacakt
ama bu var olmayan akllar hayat bulsayd
byle bir hayat balayamyacakt yaamaya, yani
soluk almaya, ama tut ku ald, kokacakt nefesi
ve ruhlar, neden ruhlar para deil btndr
(ama tm bu szmona insanlarn binler zre
yzlercesini arpm olsaydk iki ile
sonsuzluk hi de eit olmayacakt bir'e)
n senin milyonluk benliklerin ve benim
yeterli olabilir akn esiz gizemi boyunca
her gne dnedururken evresinde kendi ay'nn

108

25
zgrlk bir kahvalt sofrasyken
ya da gerek doru ve yanlla yaarken
ya da kstebek yuvas dalardan yaplrken
- yeterince uzun ve gerekten uzun
grnn kirasn dyor olacak
ve yetenek takmn kvandran dahilerdir
ve alevleri en yreklendiren sudur
apka asklar eftali aalarnda byrken
ya da umutlar en iyi kel kafalarda dans ederken
ve her el parma ayak parmayken
ve bir cesaret bir korku iken
- yeterince uzun ve gerekten uzun
arszlar her eyi arl sayacak
ve eekarlar alayacak soktuu ocuklara
ya da grenler kr iken
ve sakakular bahar selamlamazken
ne sradan halk dnyaya kresel derken
ne de anclar an sesi kesilince lrken
ve ortaklama seyrek ve kerterizler deiirken
- yeterince uzun ve gerekten uzun
yarn pek ge olmayacaktr
solucanlar szlerdir ama sevin sestir
aa iner biri ve yukar kar br
memeler meme olacaktr butlar da but
eylemler dleyemez dlerin ettiini
- zaman bir aatr (bu hayat bir yaprak)
ama ak gkyzdr ve ben senin'inim
gerekten uzun ve yeterince uzun

109

28
vardr belki, 2.5 ya da olamaz ya 3
kendine zg ve her biri epeyce iman
bin yl. Daha ounu beklemek
fantastik de patolojik de deil ama
dilsiz olurdu. Bir arkn dn says
belirlemez onun yuvarlakln: ambarnzda
buluan krlanglar kvanlysa; kimse daima
bir ey kazanmaz, kk eyler siste iri grnr
ve (Kan bizim'in salm olan O'nun adna)
bir ey tm insanlktan daha kk olursa ya da
bir ey daha yozlam olursa szmona
uygarlktan, ben stalinci bir k perim
hitler'in penceresinde gelecek aramba E.S.T. (*)
saat l'de getirin yavrucuklar birlikte elenelim

(*) Eastern Standard Time = Dou Standart Zaman

110

29
birisi yaad ne irin bir kasabada
(onca yukardan aarak ok anlar aaya)
bahar yaz gz ve k
akd bakasnnd dansetti kendisinindi
Kadnlar ve erkekler (hepsi ufak tefek)
hi de holanmadlar birisi' nden
ektiler onlarn deil bitiler onlarn
gne ay yldzlar ve yamur
ocuklar anlad (ama yalnz birka)
ve aada unuttular yukar byrlerken
gz k bahar ve yaz)
hibiri sevmiti onu gittike daha ok
ne zaman imdide ve aa yapranda
kadn gld onun neesine alad acsna
ku karda ve kprt duraanlkta
birisi' nin bir eyi her eydi kadna
birileri evlendi kendi herkesleriyle
alaylarna glp danslarn ettiler
(uyku uyan umut ve sonra) onlar
antlarn iip kendi dlerini uyudular
yldzlar yamur gne ve ay
(ve ancak kar balayabilir anlatmaya
ocuklarn eilimini unutmakla hatrlamaya
onca yukardan aarak ok anlar aaya)
bir gn birisi ld sanrm
(ve hibiri kapanp pt yzn)
ili halk gmd onlar yan yana
yava yava ve oldu bitti

111

btn m btn ve derin mi derin

ve daha da ok dlyorlar uykularm
hibiri ve birisi nisanda toprak
diliyorlar ruhlaryla ve evet denirse.
Kadnlar ve erkekler (birlikte dong ve ding)
yaz gz k ve bahar
bitiler ektiklerini gittiler yerlerine
gne ay yldzlar ve yamur

112

34
babam srp gitti akn yazgs ire
hep kendisi kalarak gnl zenginliiyle,
akyarak her sabah her geceden
yksekliin derinlerine srp gitti babam
bu miskin unutkan gen orada
onun bakyla ya durdu burada;
u gen (rkek tavrlar onca kararl)
onun baklaryla canlanp davrand
yeniden, gmlmeyi bekler haldeyken
gerek benliine kavutu, onun nisan dokunuu
zorlad uyuyanlar ksmetinde oul vermeye,
uyandrd dleri kendi ruhsal kklerine
ve bir gzel tm benliiyle alasa
babamn parmaklan uyku getirirdi ona :
en kk ses bile duyulamazd bouna
nk dalarn bydn seziyordu babam.
Ykselterek vadilerini denizlerin
neenin aclaryla srp gitti babam;
verek bir aln, ay derler adna,
akyarak tutkuyu bir balangca
nee arkisiydi onun, nee onca ar,
bir yldzn yrei yannda dmendeydi
ve onca ar imdi ve imdi onca evet
enlenirdi alacakaranln bilekleri
istekli, bir yazortas nice istekliyse
gnein dnen aklnn almayaca lde,
onca kesinlikle (en tepesinde onun
onca irice) duruyordu d babamn

113

onun eti etti, kan kand onun :

hibir a yoktu ona yiyecek dilemeyen;
hibir sakat yoktu bir mil srnmesin bayrda
srf grmek iin onun gln orada.
hor grp tantanasn olmal ve olacan
duygularn yazgs ire srp gitti babam;
onun kzgnl haklyd yamur kadar
onun acmas yeildi baaklar kadar
yln eyllleen kollar uzatr
daha az bolluk dosta dmana
babamn aptala akllya
lszce sunduuna kyasla
gururla ve (ekimleen alev ile
arlm) dnya aaya trmanrken,
lmsz eser iin onca plak
omuzlar ilerledi karanla kar
znc ekmek kadar doruydu onun :
hibir yalanc yzne bakamazd onun;
her dostu dman kesilseydi
o glp kardan bir dnya kurard.
bizimkiler ire srp gitti babam
akyarak her yeni yapra her aatan
(ve her ocuk bilirdi ki dans ederdi bahar
duyulunca babamn syledii arklar)
paylamayan varsn insanlar ldrsn,
kan ve et varsn pislik ve amur olsun,
dzenci tasarm ve tutku birer kalttr,
zgrlk bir haptr ki alnr satlr

114

almaya dkn ve acmasz trden,

bir yrek korkacak, kukulanacak bir beyin,
ayrt etmek bir sayrl benzerinden,
uydurmak doruk noktasna kendisinin
parlak diye neyi denediysek hep donuktu,
ac eylerin hepsi btnyle tatl,
kurtlu eksi ve dilsiz lm,
tm kaltmz, tm braklan
ve hibir ey onca az deil gerek kadar
- derim ki geri nefretti insanlar yaatan babam bu yzden kendi ruhunu yaad ancak
tamam aktr ve hepsinden ok

115

37
bu ocuklar akyarak tata
bir tan sessizliini
bu kk ocuklar tala incitir
daima aan iekleri
bu sessizce kk
ocuklar tayapraklardr,
arklar birer ieidir hep
kendi tatan ieklerinin
ve onlardr
sessizce syleyen
bir arky, daha sessiz
sessizlikten, hep bu
ocuklardr her zaman
akyan, brnm akyan
ieklere, ocuklar
tan, ieklenen
gzlerle
bilirler
bir kk
aa dinlerse
daima yalnz akyan ocuklar daima
bir sessiz arky
ta sessizliinde
arknn

116

38
yalnz olan tek tanr aktr
anlatr bu dnyay onca esen ve byk
hatta bir eyi, tmyle kk ve zgn
bir adam, onun ar bcrl dnebilir
nk balang dn demektir ak iin
denizler ki akyabilir onca derin ve gl
acayipleen bir dalga bembeyaz zleyecek
ve her son kumsaldan gen dnecek yuvaya
bylece gerekten yetkin gkler
ki sevecen akla fsldayadurdu,
ltsn tamamlar senin gzlerinle
yani snrsz bir yldz

117

40
insankalbnda bir pekok-luk da uzak
ve diyecek mi bize o, kimiz biz, ve diyecek
mi bize o, neden dleriz ve diyecek mi bize o
nasl ier yzer yer yrr lr uar yapp ederiz?
bir cansz lmemi pekyakncalk
ve alar myz ve gler miyiz ve yazgmz
onun epeyce kk isteine tmyle yn verir mi
ykselen derinliine doru korkunun ki daha da azdr
umudun ar umarszl gideren trmanndan?
tm bilinen edinmedir ve edinmek (bilirsiniz)
belki de en yavuz yoludur u benlik denilen
yaratklar tek tek ldrmenin, yleyse biz
edinmeyeceiz (ama ben sanrm ki hay hay
tek yaayan eydir) ve yaratacaz hay hay

118

tmyle iine dek sessizliin, o yeil

sessizlik, iinde de beyaz bir dnya
sen (p beni) gideceksin
darya, sabaha, o gen sabaha,
iinde de canl bir dnya
(p beni) sen gide
duracaksn gnna, o gzel
gnna, iinde de durgun bir gn
gideceksin (p beni
iine dek anlarnn ve
bir annn ve annn
ben) p beni (gideceim)

42
ak daha youndur unututan
daha ince hatrlaytan
daha seyrek slak bir dalgadan
daha sk becerememekten
odur en lgn ve ays
ve daha az olmayacaktr
tm denizlerden, ancak o
daha derindir denizlerden
ak daha az sreklidir baardan
daha az hitir canl olandan
daha az byke ilk balaytan
daha az kke balamaktan
odur en salkl ve gnesi
ve daha ok nasl lsn o
tm gklerden, yalnz odur
gklerden daha yksek olan

120

43
nefret bir umutsuzluk kabarc fler
iriliine dnya dizgesi evrenin ve patlay
- korku bir yarn zntnn altna gmer
ve kagelir dn, yemyeil ve gen
honutluk ve ac sadece dzeylerdir
(biri kendini gsterir, kendini gizler biri)
hayatn tek ve gerek deeri hibiri deildir
ak yaratr kk kalnln sikkelerin
bayan lmden beklenen bir adam gelir buraya
hibir zamansz imdi ve ksz bahar?
kadn frdndrr o ruhu kendi parmaklaryla
ve hi biey vermez adama (sylemezse arklar)
ve bu ylesine ok ki ikimize yetecek olandan
sevgi. Ve ark sylersem sesim sensin,

121

(Bo Sayfa)

1 x 1 ( B i r Kere Bir)
1944

(Bo Sayfa)

bir

I
gnsz leke bir
souk
gkszle
delici ate
benim dir senin
dir kular bizim hepsi
ve biri gider
uzaa onlar da
yapra ruhlarn pek
az srnr orada
burada ya da
toprak altnda

125

bir

IV
btn kutsamalardan ki insan olunun ilerleyiini belirtir elbet,
birisi bata gelir, yani o hay
van, kalbi olmayan.
bu Kocaman ortaklaa dzmecehayvan
(hem acsz hem de sevinsiz)
bir ey yapmaz ama nceden beri
var olmutu ayak' takm iinde
ve bazan evendireyle drtlse bile adam
kullandrmak iin kadna oyunu
(ya da lmden gayri bir eyin korkusu
zorlarsa onlar klk deitirmeye
- o hi bilemeyecein ey
elli bin yl iinde
eittir belli ve belirsiz yitimine
zgrln, dostlarm ya da zorlansa bile dntrmeye
kendisini, ksrlktan verimlilie
kahramanmz dne durur hep
esriklii iinde dszln
bu tam anlamyla (ve nice) bilim
sel lkesinde sper sallabalarn,
ki orada zorunludur zgrlk
ve ancak insan tanrdr.
kalbi olmayan bir hayvan
pek mi pek iyi huyludur
yle ki holanmaz ruhtan
ve kullanmaz akln

126

bir

IX
bir satc pis kokan bir eydir, Balayn
Beni, ister bakan olsun dediiniz yerin
isterse bir janti, ad sayn baym, nemi yok
ister br kopuklarn milyonlarcas
isterse bei olsun, nemi yoktur,
kesinlikle, ister gecelikli olsun
isterse kefenli, nemsizdir, pis kokar
bir satc pis kokan bir eydir sevindirmek iin
ama bu sevinen kendisi olsun, bakas olsun
ne farkeder, yeter ki satsn o
nefret kaputlar, eitim ylan ya, el
ektrik sprgeleri, terr ilekleri, de
mokrasi (alc! dikkat!), gereksiz salar
Tut ki insanalt haklarna oktan Kavumuuz Biz

127

bir
X
bir politikac yle bir ktr ki
zerine herkes oturmutur insandan gayri

128

bir
XII
byke bir kurulutu o
insan zgrln parayla salad
(n kle etmiti insan rkn bir budala
ve biter bitmez bu balayacakt i
bu nedir diye sorma bana n'olur)
sonra kew'dan piskopos budce ayakland1
anglikan kilisesinden biriydi bu
(bir paavra ve bir kemik ve bir ile sala)
bin ngiliz liras devirdi o, ya da iki
ve vurup devirdi o ucube pislii
sonra ayakland gurur ve ayakland servet
ve kutsal roma imp. yanllaryla papa yanllar2
ve kadnlar ve delikanllar
(radyolarda ve Raddyolarda)
kurtardlar insan kendisinden
sen en karanlk despotun en altnms kz
burup kopardn o ejderhann kuyruunu
(n erkekler bo durmal, kadnlar yatmal)
ve kadn desdemona'ms davrand adama
ve bu soluunu kesti onun
tm tarih at verimli dlyatan onun
nk kt adam dedi ki mahkm et
hee (krpelik houna giderek onun)
bir william shakespeare krd att
sessizliini mezarn

129

sonra ayakland bay lipshits'in gazteleri

(genellikle hibir ey sylemez onlar)
ve adam pverdi genel diyrektr
ve onlar bir robert burns pyrosu tttrd
tanrsna gnah gibi eylerin h

(1) Londra varolarnda bir kasaba

(2) ghibelline : Orta ada Kutsal Roma mparatorluu yanllar
guelph : mparatorlua kar kan Papa yanls Milli stiklal Partisi yanllar

130

bir

XIII
eflatun anlatt
ona: o
inanamazd ona (sa
anlatt ona; o
inanmayacakt
ona) lao
tsze
herhalde anlatt
ona, ve general
(evet
madam)
sherman;
ve hatta
(ister inan
ister
inanma) sen
anlattn ona: ben anlattm
ona; biz anlattk ona
(o inanmad ona, hayr
efendim) bu srd
japonlam ucuna dek
eski altna
caddenin
el; tepesinde herifin: anlatmak
ona

131

bir
XIV
ac - bu hamarat canavara, insansoysuzuna,
acma. lerleyi konforlu bir hastalktr :
senin kurbann (lm ve hayat gvenle tede)
oynar durur byklyle kendi kklnn
- elektronlar tanrlatrr bir tra ban
sradalarda; mercekler yaygnlatrr
zveriyi, bklerek nerdenezaman zveri
dnnceye dek cmertlie.
Yaplm bir dnya
domu bir dnya deildir - ac zavall ete
ve aalara, zavall yldzlarla talara ama
hi acma bu sekin trne byl m byl
armutlak gcn. Biz doktorlar tanlarz
umutsuz bir durumu ama - dinle : ite cehennem,
kap komu iyi bir evrende, gel gidelim

132

bir
XVI
iki yarm bir etmez. Bunlar iki yarsdr bir'in :
bu yarmlar yeniden birleince, ne lm
akla gelir ne de bir nicelik; ama btn
saylabilir enok'lardan daha ok imdiki
akllar habersizdir bu hogrsz mucizemsi
gereklerden - kalpsizlerden sakn unlar
(neter ver, paralar onlar bir p;
akl ver, dleyemez onlar bir d)
biri arklardr, eytan ve meleklerin syledii:
lmllerin tm ldren yalanlan, eder iki.
Solup gitsin yalanclar deyerek dn hayatlarn;
biz (lerek dou denen armaanla) bymeliyiz
derin karanlkta kendimizi pek az hatrlayarak
ancak ak srdrr kendi yln.
Tm yitirir, hepsi bulur

133

kere
XX
ne kar bir yelin kendisinin bir ou
doruluk katsa yazn yalanlarna;
kana bulasa esrik yapraklarla gnei
ve saptrsa yolunu lmsz yldzlarn?
Vur kral dilenciye, kralieyi grne
(vur dostu iblise, vur uzay zamana)
- gkler aslp da okyanuslar boulunca
yine de tek kalan giz insan olacaktr
ne kar bir clz yelin bi yavuzu kazsa
haykran tepeleri sulusepken ve karla :
boazlasa ovalar eyin ipleriyle
ve bosa ormanlar evvel beyaz iinde?
Vur umudu ylgya; vur grmeyi kre
(vur acmay kskanla ve ruhu akla)
- ki yrekleri dalardr, kkleri aalardr
ancak onlar merhaba diyecek bahara
ne kar bir d'n bir yazgsnn bir tan'
srp da ikiye ayrsa bu evreni,
sonsuzu kazyp karsa mezarndan
ve iselese hibir yere benimle ve seninle?
Vur hemen'i hi'e, hi'i iki keze
(vur hayat yoklua : vur lm gemie)
- tm hiliktir ancak en kocaman yuvamz;
en ok kim lrse, biz daha ok yaarz

134

kere
XXII
insanlar tanrysa, hibir insan; ama tanrlar
insan olmalysa, insan bazan udur ancak
(en sradan, nk her zn onun acsdr;
ve, neesi needen artk olduundan, ok ender)
bir dman, dmanlar doru sylerse; bir melek,
melekler tmden yanarsa kendi gmrah klaryla;
ya da (snrsz yazgya gc yetmemektense
eitli dnyalar yadsyacandan o)
dlek, soytar, hayin, budala, d, hayvan byleydi bir air, byle olacak ve byledir
- zecektir o derinliini dehetin, savunmak iin
bir gnnn yapsn kendi hayatyla:
ve yontacaktr lmsz engellerini umutsuzluun
tutmak iin bir dan nabzn elinde

135

kere
XXIII
ak bir pnardr ki orada
lgnca ienler trmanmlardr
korkular daha sarptr umutlardan
yalnzca adlar konmu dalarn
herbirinden daha ok deilse
bilinen btnlk gzden yiter
klar aklszdr onlar
umutlar daha yksektir korkulardan
klar vardr ki diz kerler
klar vardr ki dudaklar
mahveder hayal edilmeyen g
cennetten daha derindir cehennem

136

kere
XXVI
tanr karar verince yaratmaya
her eyi, bir soluk ald,
bir sirk adrndan daha byk,
ve her ey balad
insan karar verince yok etmeye
kendisini, gemiini toplad
gelecein ve tek bulduu nedenle
arpt onu nkye

137

kere
XXVIII
yamur ya da dolu
yapadurdu sam
ne gelirse elinden
kazlncaya dek ukuru
: sam bir adamd
salam bir kpr gibi
gl bir ay gibi
kurnaz bir sansar gibi
nasl olabilirsen
(gne ya da kar)
iine girmi
tm o krallar gibi
tarihte okuduun,
ve onun stnde akr
bir obanaldatan kuu;
yrek byk idi
dnya nasl karesel deilse
eytan iin bir oda olmakszn
ve onun meleklerine de
evet, efendim

138

daha iyi ne olabilir

daha kt ne olabilir
ve ne olabilir yonca
yonca yonca
(kimse bilmeyecek)
sam bir adamd
skt dilerini
bitirdi iini
uzand gitti.
Rahat uyu

139

kere
XXIX
brak onu gitsin - o
perian sz, krlm
adak ya da
o ant, atlam boydan
boya - brak onu gitsin , o
ant iirilmiti
gitmeye
brak onlar gitsinler - o
gerek yalanclar ve
deki drst dostlar
ya birlikte ya da hibiri brakmalsn gitsinler, onlar
domulard
gitmeye
brak hepsi gitsin - o
nemli, nemsiz, iyice,
yksek, daha nemli, gerekten
en nemliler ve btn
eyler - brak hepsi gitsin
sevgili
o zaman gelir ak

140

kere
XXXIV
ne sahte ne de olas bir eydir ak
(hayal edilir o, yleyse snrldr)
edinme vermeye dayalysa zveridir ak
evet eere dayalysa olumlamadr ak
gereklilik bir snftr mays aynda :
imdi'nin ne zamana dnd lmtahtasdr hayat
(ak bir evrendir tesinde boyun eiin
ediriin, gerein ya da kibir sizce derinliklerin stnde neden ilktir nk
(inancn son kukusu ve aciz ykseklii aada)
diz kerek, biz - has klar - yakarrz ki
biz kendimiz srdrelim geliip bymemizi
onlarn en ounu biliyorsak, sen ve ben
ancak biz, hi olmazsa, balarz dlemeye

141

kere
XXXV
senin onuruna
olmadka,
bir tanem,
hibir ey
devinip dinlenemez
- sen getirirsin
(karanlndan
dnyann)
bir harikalar
alay
kantlar, daha byk
idi umutlar
korkularmzdan: ay
senin'in
aar ve kapar
utanr
kanatlar yznden;
niin her
yldz (aarak
hi de
geri kalmadan tm
zamandan)
sana verir becerili
ateini
kalbin de yledir
hazrdr,
dillerden
hibiri yoktur
iyi bildiinden gayri;
ve o

142

tam konuabilir
(kar tanesi
ve gkkua, akl
ve ruh
kasm ve
nisan)
daha gentir onlar
balangtan,
dnyalar dner
senin
(ve dinlenir, akm)
senin onuruna

143

kere
XXXVI
gerek klar her serveninde kalplerinin
daha uzun yaar hepsinden ve herkesten;
korku neyi yadssa da, umut neyi nerse de,
en yanl neyi rtse de kantlayarak doruyu
(tm kuku ve kesinlikler, ktler abalarken,
kahramanlar akln clz taslamalar iindeyken,
- acmasz izgi - romanlar : yalnz ak
lmszce var olur akln tesinde)
byle bir sonsuzluk akn bir imdisidir
ve onun bir yerde oluu her yerde oluudur,
hatta daha inandrc olurdu en gerek klar
yargecede dnden daha ok olsayd gneler
(evet; zaman gemiine arsayd tm gelecei
onlarn gzleri karmazd hibir evet'i)

144

kere
XXXVIII
evet ho bir lkedir
eer k gibidir
tatlm benim
balatalm yl
her ikisi tam havasdr
(ikisinden biri deil)
kymetlim benim
menekeler boy verince
ak derin bir mevsimdir
yannda akl nedir
ekerim benim
(neredeysek oras nisandr)

145

kere
XXXIX
tm bilisizlik kzakla kayar bil'e
ve yorgun argn trmanr bilisizlie yine;
ama k sonsuz deildir, hatta kar erir;
ve bahar bozarsa oyunu, ne kar?
tm tarih bir k sporudur ya da :
ama be olsayd, yine de derdim ki tm
tarih ok kktr, benim iin bile;
seninle benim iinse daha da kk.
Atl (tiz sesli ortak mit) kendi mezarna
sadece daha tizletirmek iin skalay
her madge ve mabel, dick ve dave adna
- yarn bizim temelli adresimizdir
ve bizi zor bulurlar orada (bulurlarsa,
daha da uzaklara kaarz : imdiye

146

kere
XL
sevgili! madem kanm ark syleyebilir
dans edebilir (ve olur senin her zerrenle,
senin bir en ok pek artc imdi'nle ya da
burada'nla) acmasz korku varsn arlasn
herkesi ki bahar ire deil mi onlar
- ama bir bak nisanlatrrsa beni
zgn deil kendi deildir hayal gibi gidenler
phe dndrr insan bakn deli baka,
inancn nasl'a, sevincini niin'e,
hzn ve soluunu dzensizlie ve kantlar
- ama bir bak nisanlatrrsa beni
binler milyonlar yzler dolaynda dnya,
sadece pheyle kendilerini umutsuzca
mahvedenlerden daha canl, seviir durur
ordular (znden nefret bir yana, aalkta
hibir eksii olmayan) ordular pek ok kez
karlaabilirler yzyllar boyunca
ve (bir hi dnda) hibiey kazanlmaz
- ama bir bak nisanlatrrsa beni
bir zamann yans iin, olumlamaya hi
yanamayandan daha az canl ne olabilir
ama bir bak nisanlatrrsa beni
(bunca esiz umut duyabilirmi gibi,
yalnz zntr silip spren
akln ormanlarm, dalarn ruhunu)
gerekten en kocaman lmnde onun,
o ldrlm ldr. Tepeler coar pnarlarla :
aalar fkrr srgnlerden ve dallardan;

147

bir

LI
"bu tatl bahar senin
zamann benim zamanm bizim
zamanmz n bahar ak zamandr
ve yaasn tatl ak"
(btn neeli kk kular
uuyor iinde yzyor iinde
tm ruhlarn ki akyor iinde
kanatlanyor iinde ieklerin)
klar gider klar gelir
bir geziden bir aknlktan
ama bir ift tmyle yalnzdr
canl baka kimse yoktur ki
(byle bir gkte byle bir gnei
ben hi grmedim sen de grmedin
ve kimseler koklamad hii
hem de bunca trde evet'i)
bir aa sayamaz kendi yapraklarn
her biri diiliinde alarak
ama parlayarak binlercesi ancak
alacak tek bir eyi anlatr
(gizlice tapyor ekinerek
minicik kanatlanarak atlarak yzerek
neeli iekler aarak
hep sevinli kendileri ark sylyor)
"bu tatl bahar senin
zamann benim zamanm bizim
zamanmz n bahar ak zamandr
ve yaasn tatl ak"

148

bir

LIII
ah geip giden
bir kimse grd m
kmen seni - beni
yeil bir tepede
durdum ve frlattm
onun isteini mavilie
bir atakla ve bir mini okla
uup gitti adamn istei
(bir balk gibi dald
ama d gibi trmand)
bir yrek gibi arparak
bir alev gibi akyarak
benim mavi'm anlad
uzak m uzak
yksek mi yksek
senin daha mavi'n anlad
ama bizim en mavi'miz alp
gtrd telere, orada
ne olaanst bir eydir
yayllarn son ezgileri
(mrldanr kmen seni - beni
tepeler dmdz olurken)
ve birisi syleyecek mi bana
insanlar neden brakp gider

149

bir
LIV
yaplamayan her ey oluyorsa
(ve bir ey daha doruysa
kitaplarn
anlattndan)
en salak retmen bile sanr ki
(bir kouyla
srayarak
evremizde evet)
bir gibi biey gibi hi biey yoktur
birin yoktur nedeni, nks, gerisi
(ama koncalar daha iyi bilir
kitaplardan
bymemeyi)
birin eski bir eyi yeni bir ey olarak
(bir ne ile
ki
evremize gelir ki)
onun her bir eyi yledir
yleyse dnya bir yaprak, yleyse aa bir daldr
(ve kular daha tatl akr
kitaplarn
anlattndan)
yleyse buras raktr, yleyse seninki benimdir
(bir aa
bir yukar
evrede gene uar)
daima hi olmad imdiye kadar

150

imdi seviyorum seni ve seviyorsun beni

(ve kitaplar daha kapaldr
kitaplarn
olabileceinden)
ve derin yksekteyken dmekten baka ne yapar
(bir lkla
her biri
evremizde dner hep)
birisi var seslenen, kimiz biz
bir eyiz gneten bile parlak
(her eyiz daha byk
kitaplarn
anlatabileceinden)
biz her bieyiz, inantan te
(bir dnle
atlayarak
canlyz biz canl)
biz olaanst bir kez biriz

151

(Bo Sayfa)

XAIPE
1950

(Bo Sayfa)

6
l gzeldir) ama lm
? oh
yavrum
ben
holanmazdm
lmden, lm
iyi de
olsa: nk
sen (dnmeyi brakacak yerde)
onu duyumsamaya balaynca, l
ok gzeldir
neden? n k l
tmden doaldr; tmden
deyimin
en hafifiyle hayatla dolu (ama
lm
kesinlikle
bilimseldir
ve yapaydr ve
kt ve yasaldr)
krler sana
tanrm
her eye kdir, l iin
(bala bizi, ey hayat! lmn gnah

155

11
onca ok kiilik (onca ok dman ve tanr
her biri daha hrsl birbirinden) bir insandr
(onca kolaylkla biri brnde gizlenir;
ama insan, btn olarak, kaamaz hibirinden)
ok byk bir kargaadr en basit istek :
ok acmasz bir kymdr umut
en ocuksu (ok derindir tendeki akl
ve ok uyanktr uyann uyuyor dedii)
bunun'in hi yalnz deildir en yalnz insan
(onun en ksa soluunda bir gezegen yl yaanr,
onun en uzun hayat bir kalp atdr bir gnein;
onun en ksa devinimi dolar en gen yldz)
kendine "Ben" diyen bir aptal nasl varsayar
anlayabildiini onca saysz kiiyi?

156

22
ylanlar kvrlma hakk iin pazarlk ederken
ve gne geimlik bir cret iin grevdeyken
dikenler korkuyla bakarken kendi gllerine
ve gkkuaklar sigortalyken yalla kar
bir ardkuu akyamazken hibir yeni ayda
tm ccebaykular onaylamamlarsa onun sesini
- ve bir dalga imiyle, noktal izgide ya da
bakasnda, bir okyanus tkenmeye zorlanrsa
meeler izin isterken hu aacndan
palamut yapmak iin - vadiler sularken
kendi dalarn yksektir diye - ve mart
aklarsa nisan'n kundakln
ancak o zaman inanrz u inanlmaz
na - hayvan insanoluna (daha nce deil)

157

23
hi ayrlmamaya anditi zengin bac
Ruh'u (sanrm)
Hayat kirletti; Kalp ile evlenen kardeiydi,
imdi Bayan lm. Zavall Akl

158

33
bir en neeli fil-melek-ocuk kmeliyse
(ba zerinde hortumdan parmayla tutarak
al bir kandil ve al bir kitaptan arklarla)
bir onurlu yumru buluta bir beyazca yce gecede
yreimsi kulaklar orada uururdu taplacak kendisini
kuyruu ve tmyle (ve kuyruu al noel fiyongu)
- ve yine karlarsak o kmen (daha ycelere
umu olarak) penguen ruhunu gnelendirirse avkyla
bir neenin, bu szle deildi, deildir ve olmayacak.
tut ki (kaba bir hesapla) tam yar yola varmadan
minicik kular dnyaya doru frlaypdalarak
byl neeleriyle akrsa senin gzelim adn sanrm ki (yanl ve doru mu artk bilinmeli)
yalnz Ak vard, vardr, var olacaktr hep, yleyse

159

39
a o adamn kafasn, bebek
ve bir kalp bulacaksn iinde
(krk)
a o kalbi, mabel
ve bir yatak bulacaksn iinde
(gerek)
a bu yata, sybil
ve bir yosma bulacaksn iinde
(evli)
a o yosmay, leydi
ve adamn akln bulacaksn iinde
(l)

160

50
hibir zaman nce
ya da baka bir hayatta
karanlkta yrrken
rastladm mesih
sa'ya )benim kalbim
arpadurdu ve
sessiz kald
geerken o ( onca
yaknken, sana olduum gibi,
evet daha yaknken
bu hibir ey yaratmad
sadece yalnzlk

161

51
yle bunalmt ki yrekleri konuamazd onlar,
biraz masumluk ark syletecekti onlara;
ret onlara grmeyi, yoksa bakmay renemezler ki
- btn hiliin gerekliinden
kl bir btn ykseltir mi sahiden;
dntrr m tam umutsuzluu en tam sevince,
hibir yerdeyi buraya ve hibir zaman gzele :
biraz masumluk yaratr bir gn.
ve dnlp yaplm ve istenmi bir ey
biraz saflk olmakszn, olsayd bile o
terr gibi krmz ve yazg gibi yeil,
bozulacak klrengi ve donuka gzden yitecek ama kendi gc gururlu lmn, onca snrsz
deildir, biraz saflk gibi

162

61
(akn giziyle zgn) biz, yuvaya dner gibi
havann hogeldinci tatl mucizeleri iinde
(neeyle kavuarak kanatlarn tm gereine)
kendimiz sonsuz yarnlara dmen krarsak
ruhlar ki altnda akan (da vadi orman)
bir milyon yer ki bunlar hi olmayabilir
bir (tmyle yabanc; dost tmyle) en sevgili
dten daha ok gerekten daha ok durumdan honut aptallar nasl hayal edermi
zgrln gizemini? ama onlarn
aknlnn abartl doruluu iinde
sen (sessizce konarak) ve ben ark syleriz
bize kulak vermeksizin dik dik bakarken
en kocaman bir oyunu saatlerle takvimlerin

163

65
kr Sana Tanrm bu en artc gn iin :
aalarn srayan yeilimsi ruhu ve
gn gerek mavi d iin; her ey iin
ki doaldr ki bitimsizdir ki olumludur
(ben ki lydm gene diriyim bugn,
ve bu doum gndr gnein; bu doum
gndr hayatn akn kanatlarn : ve en
byk oluumu sonsuz topran)
tadan dokunan iiten gren soluk alan
- tm yokluun hiliinden ykseltilmi bir insan sadece olu nasl
kukulanabilirmi hayal edilemez Senden?
(imdi kulaklarmn kulaklar bilinli
ve imdi gzlerimin gzleri engelsiz)

164

66
yayor olmann byk yarar
(sonsuzluk yerine) pek ok deildir
ki akl artk yadsmaktan ok dorular
kalp neyi duyabilir, ruh neye dokunabilir
- byklk (sevgilim) ulalr deil mi ki
ak ireyiz biz, ak ireyiz biz
ve ite onlarn hi paylamayaca bir giz,
onlar iin yaratma ediniten nemsizdir
yani bir kez bir, ne vakit kez nerededen bizler ki z, bizler ki z :
bizimle hi mi hi ii yoktur onlarn
(nk ak ireyiz, ireyim ben, iresin sen)
bu dnya (tm benciller gibi rkek,
dlekliklerini ilan etmeyi kabul etti)
hi bilmeyecek bizim dokunu ve duyuumuzu
- nk ak ireyiz, ak ire, ireyiz biz;
nk sen ve ben ve biz (zerinde ve
altnda tm olas dnyalarn) ak ireyiz
bir milyon beyin edinebilir lmszl
dlenen olgudan ve uzayms zamandan hibir kalp hzlanamaz, hibir ruh soluyamaz
gvdesiz gerei dnda bir dn ki
uykusu gktr ve topraktr ve denizdir.
nk ak iresin sen, ireyim ben, ireyiz biz

165

67
iek denilen yzler topraksz salnrken
ve soluklanma isteyi ve isteyi edinme iken ama saklama gmme ve kukulanma ve hi iken
- bu nisandr (evet nisan; sevgilim) bahardr bu!
evet ho kular eleniyor sinek kadar canl
evet mini balklar sryor olabildiince honut
(evet dalar dans ediyor birlikte)
her yaprak sessizce alrken
ve isteyi edinme ve edinme veri iken ama saklay dknlk ve hi ve samayken
- canl; canlyz akm : (hadi p beni) bahardr bu!
imdi ho kular uua durur, kzlar ve olanlar
imdi mini balklar rperir sencileyin bencileyin
(imdi dalar dans ediyor, dalar)
yitirilenden daha ou bulunmuken bulunmuken
ve edini veri ve veri yaay iken ama saklay karanlk ve k ve sini iken
- bahardr bu (gecemiz gndz olur) oh bahardr bu!
btn ho kular dalar gn yreine
btn mini balklar trmanr denizin akl iinde
(btn dalar dans ediyor; dans ediyor)

166

68
akmz ok hakl
dr, btn (her biri
pek sevimli) tatl
eyler bahar olamaz
ama onlar biz olacak
biri ya da br orada
soluk alacaksa yeni bir
(gmms arasra
ve de altnms)
ay, o kadn sensin
hibir ey, gerekte
senin benim (benim senin
ve) kendimiz olmakszn,
btnyle gze alabilir
gzel olabilmeyi
biri ark sylemeliyse
(gnn olumlamasyla)
nee iin ilk gen
kutan daha gen,
benim o benim o

167

69
imdi bu aacn (sevgili) tm parmaklarnn
elleri var, ve tm ellerin insanlar var;
ve belirli insanlarn her biri (akm) daha
canldr dnyalarn anlayabileceinden
ve imdi sen ve ben imdi, yani bizler
bir gizemiz bir daha hi olumayacak,
bir tansz daha nce hi olumam ve bu parlayan imdimiz ulamal sonraya
sonramz bir tr karanlk olacaktr, o sra
parmaklar elsizdir; ve ben bsbtn sensiz :
ve btn aalar (birbirinden daha yapraksz)
hi dinmeyen kendi sessiz karlar iindedir
- ama hi korkma (benim canm, gzelim,
ieim) nk, sonra gelecek de demektir

168

95 R
1958

(Bo Sayfa)

10
maggie ve milly ve molly ve may
plaja indiler (bir gn elenmeye)
maggie ark syleyen bir kabuk buldu
yle tatlyd ki arks dertlerini unuttu
ve milly kyya vurmu bir yldz kurtard
onun nlar be cansz parmak gibiydi
ve molly'yi kovalad korkun bir ey
yannda yart kpkler savurarak : ve
may eve dnd bir tala, dz ve yuvarlak
dnya kadar kk ve yalnzm gibi byk.
nk neyi yitirsek (rnein bir seni, bir beni)
denizde bulduumuz her zaman kendimizdir

171

11
zaman iredir soylu bir iyiliin pay
inanlmaz lde yce gnlllkle
(ten ve kan elezerlikle sulasa da onu
ya da akl ve ruh mahkm etse de dekilikle)
yntemleri ne mantkldr ne de mantksz,
onun bilgelii bozar ztlamayla anlamay
- llerin kendi yzyllar vardr; onlarn
on bini daha ksadr bir gln an'ndan
zaman vardr glmenin, zaman vardr alamann ummann ve umutsuzluun ve barn ve zlemin
- bir zaman bymenin, bir zaman lmenin :
bir gecesi sessizliin, bir gndz arklarn
ama hepsinden ok (gzlerinden de ok eyinle
dediin gibi) zamanszln da zaman vardr

172

13
yle rkek rkek rkek (ve bir
grnle en hoyrat adam
zor kalkr karlamaya bir eyi
hem nasl deneyecek denemeyi)
yle haksz (haksz haksz) ve bir
glle ve sonra en hakl adam
hatrlar bir ey olduunu
bahar diye ve aar neden
yle en en en ve bir
bilgelikle en akll adam da
biraz olsun anlar (en
akll adam ben isem de)
yle gen gen gen ve bir
eyle en yal adam yaratr
(kim olursa olsun) tek adam
ki lmeyecektir hi

173

16
nergis zaman (onlar bilir
yaamann erei bymektir)
unutarak neden, hatrlar nasl
leylak zaman onlar belirtir
uyann amac dlemektir
hatrlar bylece (unutup grn)
gl zaman (onlar artr
imdimizi buradamz cennetle)
unutarak eeri, hatrlar eveti
tm gzel eylerin zaman, akln
kavrayabildii her eyden te
hatrlar aramay (unutarak bulmay)
ve gelecekteki bir gizemde
(zaman bizi zamandan kurtarnca)
unutarak beni, hatrlar beni

174

25
u melankolik
delikanl alacak
laternasn
sen diyene kadar
"bir servet isterim"
. O zaman (glerek) durur :
ve eline
alp byl bir denei
t..k.latr
bu pis kafesi: sonra bir hayaletin
yamur baygn yelincesi
sesiyle-ki-hi
ses-deil hkralar
"pene? yelalt"
- hemen dar (UsU
lCa) kar (binmek
iin denee) yoo hayr
neredeyse
beyaz nsanartkimse; ki
(bolukta ilerleyerek
kltmek iin bu
ak ekmeceyi) gaga
Lar ksnl gagasyla

175

lmcl solgun (pembemsi

belki de sarms) acnacak
bir kat parasn ama imdi, Bay boyuneen Papaan olarak
sunar yldzlarn anlamn
14. cad. gzden yiter (nk
yalarm gzlerle dolu) nk
ancak en doru eyler daima
dorudur nk doru olamaz onlar

176

39
KRAN GN

(1956)
ejderhams bir ylg yutar bu
dnyasz beni senin yannda
dedelerimizin tanrs eilir gibi
bir kimseye ki yrr birisi gibi
ama demokrasinin srtkan sesi
gece gndz iln etmede
"zgrle a tm zavall kk uluslar
yalnzca gvenin a.b.d.'ye"
birden ayakland macaristan
ve mthi bir lk koyverdi
"ruhsuz bir tutsak kyamaz bana
nk zgrce leceim ben"
yle canhra haykrd ki,
termopil iitti bunu ve maraton
ve tm insan - ncesi tarih
ve sonunda B.M.
"sakin ol minik macaristan
ve ne dendiyse onu yap
iyi cins bir ay ok kzgn
korkuyoruz ksasa ksastan"
sam amca silker olduka pembe
omuzlarn, bilirsiniz nasl
ve liberal bir memeyi tutup eker
ve pelteke der "imdi iim ok"

177

bylece a-a-a demokrasi

cehennem gibi kran duyalm
ve gmelim zgrlk antn
(nk balyor kokumaya)

178

42
cokunlukla sarmallaan bu
hi gurursuz dnyann en alas gecesinden
ieklenir bir bebek : evresinde onun, gzler
- doal olann tmyle yattrabileceinden
daha youn her tr istekle donatlm doutan alak gnlllkle diz kerler
(zaman uzay yazg ve dler zre szlrken
belkisiz tm gizemi cennetin)
akl, ruhsuzsa, mahvedebilir bir evreni
olabildiince, ve on bin yldz durdurabilir
ama tek kalp atn bu ocuun, asla; hatta
ne de milyonlarca sorgulama alt edebilir
anasnn glndeki sessizlii
- onun tek gizini tm yaradl akr

179

49
hibiri ve bir yldz durur, ba baa
(hayat hayata; soluk solua
alevleyen d dleyen aleve)
birletirilmi yetkin bir hile :
milyoner nerde-nerden rak,
nasl hesaplarsa lml akl,
bu zlemez gizemler
(biri insansal ve gksel biri) durur
ruh ruha : zgrlk zgrle
son gizlerine dek kadnn ve adamn
(dleyen alevi alevleyen dle)
birleir - dnlemezde deil
annda domu, biri (ki ne onlarn biri
ne ikisi ve) Kendisi atlr lmszle

180

64
hayr'n yalanlarndan
doar evet'in bir gerei
(yalnz o kendisi ve o
snr tanmayan)
sokar kafasna salaklarn
(ben gibi souklarn) unu,
ki akln btn marifetleri
eit deildir bir menekeye

181

70
her neyse, mucizemsi deil de
sadece inat olan,
(onca becerili olmasn hi)
solmal baaramamal durmal
- ama gelimekten daha iyi
neyi bilir ki gzellik
onlarn amac (sakin ve fkeli:
sevin ve keder ire) onlar ki
kadn yaratt, vnsz vnerek
yaadklar ksa sre iinde sen dnyor olmadka
sonsuza dek, uzundur
gzellik bulasn bir hataya
(hayattr ad) yaamak'in lrz,
merak bu olur kadnn
- ve olaanstdr lm;
ama dahas, kocadka erkek
daha genleir kadn

182

71
aanla birlikte bir ucunda dur dnyann
ama bir deniz (sonsuz yani sonsuzdan daha sonsuz)
kiileip atlrken savurmak iin yeilimsi karlar
tut ki sevmedik biz, sevgili; hayal et bizi
ne yaayan ne de l u bilinsiz kumlar gibi,
(ya da binlerce yrek ki dlemez ve dler
ya da milyonlarca akl ki uyur ve alr)
acmasz insafna kalm
zaman zaman zaman zaman zamann
- nice anslyz, sen ve ben, yuvamz
sonsuz zaman : bizler ki dolatk ve indik
lmsz imdi'nin mis kokulu dalarndan
doum ve lm gibi gizemlerdeki cokuya
bir gnde (belki de daha az zamanda)

183

77
kk bir kiliseyim ben (ulu katedral deil)
ivecen kentlerin ihtiam ve sefaletinden rak
- kayglanmam ksalan gnler en ksa olursa,
zlmem gne ve yamur yaratrsa nisan
hayatm hayatdr oraknn, tohum ekicinin
dualarm duasdr dnyann acemice abalayan
(bulup yitiren ve glp alayan) ocuklarnn,
onlarn zncyle neesi benim acmla kvancmdr
evremde dalgalanr tkenmeyen mucizesi
doumun ve zaferin, lmle diriliin :
uyuyan benliim zre yzer alevli simgeleri
umudun, ve uyanrm esiz sabrna dalarn
kk bir kiliseyim ben (tesinde o esrik
ve acl lgn dnyann) doayla uyumlu
- kayglanmam uzayan geceler en uzun olursa;
zlmem sessizlik ark sylemek olursa
ka baharda, minicik kulami ykseltirim
O balayana, O'nun tek imdisi sonsuzdur :
O'nun varlnn lmsz gerei ire dimdik
(selamlarm saygyla In, gururla Karanln)

184

78
tm yaknlk susar, bir yldz byyebilirken
tm uzaklk solur anlarn son bir dn;
akam yalmna kar yetkince izilmitir
tm artc ve bar tepeler
(ne nerede ne burada, hibiri en mavi deil)
ve tarih snrsz lde daha da
varsldr tatl tek bir gnn lmyle :
kavranmayan gizler kapsarken
altnms ipiri ykselen dolunay.
zaman garip bir dosttur; aldndan ounu verir
(ve alr hepsini) ne de bir mucize bulur yolunu
tmyle gzden yitmenin ama baz atlar becerir
yitirmeyi, bulmay
- ak! bir dnya son bulursa
tm dnyalardan daha ou balar (bak) balamaya

185

84
ne cmerttir u kendisi gnein
- vararak gerekten, ballkla ve ilerler
(tek bir an kesmeyerek balatmay
gnn gizemini birisinin gzleri iin)
gemii hatrlatan gmms grkemiyle
rahatlatr o ocuklarn, gzden yiterse;
karanlk kapkara oluncaya dek hibir yerde
hibir zerre bir evren deildir ama onun altnms yaratclyla
(kendisi tm sessizliin dnda dolar gibi)
yaknlk uyandysa, bir ku akmalysa;
ve bizim gecemizin bin milyon mucizesi
bir milyon bin yz hibir eyler grnrse
- biz kendisinin kendi benliiyiz; onun ta kendisi

186

88
senin neeli yetkin korkusuz ve has akn
pek az ldeki bilisizliiyle kavrayabilir
kukulu akln ikircikli kapsamllnn
kantl olarak yadsyacandan daha ounu
- inanlr hibir ey barnamaz burada :
bilinenin ou derinliklerine iner sanma'nn
glgeler maddedir ve kanatlar kulardr;
d altndakiler yol alr gn gereklerinde
sevgililer sevgilisi! bu mucizeyle,
yani geliiyle senin has neeli korkusuz
ve yetkin aknn, dnyann btn kk gvenli
ve byk gnahl dnyalar gzden yiter
hepsi ve (benzeri benim bu) szlerimin sesleri
sessizlie dnr ki sesin sesleridir

187

91
akszlk, bilinebilir glgelerin cennetsiz
cehennemi ve yuvasz yuvasdr (hemen yakalar
hilikleri ki tm ruhsuz tayflar yasaklar
gvdeyi; tm kalpsiz hortlaklar, mutluluu)
yalnz klar kuanr gnn. Tm gerek
maddeyle gizlenmemi; aklla aklanmam
(daha ok len hayatlardan, yaayan lmlerden)
ve o hi sylenmemi ve sylenmeyecektir
ark syler ancak - ve tm klar arkdr.
Burada (yalnz burada) zgrlk : hep burada
kn bir sonras eit olamaz baharn imdisine
ama nisann gn stndr kasmn ylndan
(sonsuzluk ylesine sonrasz olduundan
sonsuza dek iki kez yaadm bir glle)

188

92
tayorum kalbini yanmda (tayorum onu
kalbimde) hi onsuz deilim (ben nereye
sen oraya, sevgilim; ve her neyse yaptm
tek bama, senin eserindir, sevgilim)
korkum yok
hibir yazgdan (nk yazgmsn tatlm) istemem
hibir dnyay (gzel dnyamsn, gereimsin)
ve ay daima neyi dnyorsa o sensin
ve gne daima neyi akyacaksa o sensin
ite en derin giz kimsenin bilmedii
(ite kknn kk ve koncasnn koncas ve
gnn g hayat adl bir aacn; byr o
yle ki bunu ruh umamaz ve akl gizleyemez)
bu mucizedir yldzlar birbirinden ayr tutan
tayorum kalbini (tayorum onu kalbimde)

189

93
bahar! tut ki her yer burasdr
(alala yksele alala
ve ku o dalda)
nasl? neden
- biz hi biz biliriz
(hadi p beni) rkek tatl ivecen benim
en sevgilim
(l! yaa)
yeni olan dorudur
ve yitirmek edinmektir
- biz hi biz biliriz cesaret! cesaret
(toprak ve gk
ayndr bugn) benim pek onca en
gen akm
neden? nasl biz hi biz biliriz
(yksele alala yksele
maysta baharda)
yaa! l
(daima imdidir)
ve dans et ey birden ieklenen aa
- ark syleyeceim

190

94
hem zamanszla doru hem de zamana,
akn balatt ancak akn bitirdiidir;
nerede hi soluma gezme yzme yeri yoksa
ak havadr okyanustur topraktr orada
klar zlr m? btn melekler
gururla inerek brnr lmcl ten'e :
klar kvanl m? bir istekten doan
bir evrendir ancak onlarn en kk neesi)
ak tm sessizliin altndaki sestir, umut ki
umut ki hi kart yoktur korkuda;
g pek gldr, kaba g zayflktr;
gerek daha ilk gneten, daha son yldzdan
- sevenler sever mi? ama neden cennete cehennemle.
Ne derse desin bilgelerle aptallar, hepsi l

191

95
sz bitmise; ve daha yeillenirse bir dnya
saniyeden dakikaya ve daha oktan en oa lm yitirense ve hayat kazanansa
(ve dilenciler varsl da cimriler yoksulsa)
- ge dokunalm:
uzaklaa ve yaklaa
(ve bir burda nerde) ve gidelim uzaklara
aramzdaki en tembel yaratkta bile
iindedir bir akl ki hibir bilgi ldremez imdi bn baklar sert, sert baklar daha sert
(nk yl gentir, nk yl gentir)
- ge dokunalm:
bin byk (ve bir en
ve bir dik) dikkatli atakla artc gn boyunca
kalpsiz beyinlerdir gnahly ermile kyaslayan;
kr kvantan stn ve neeyi denetimde tutan hi yanl yapmayan bir dnya gibi yapalm
(saniyeden dakikaya ve daha oktan en oa)
- ge dokunalm:
bir acayip (ve bir gerek)
ve trmanan bir dle en yakn maviye
dilenciler varslsa (ve bir ard kendi ardcna
bir ark sylerse) ama cimriler yoksulsa kimse kalmayncaya dek sevelim (ve yl gentir
sevgili) sencileyin bencileyin yaayan
- ge dokunalm:
bir seninle, bir benimle
ve bir herkesle (biriyle, bazsyla) yani bizimle

192

73 R
1963

(Bo Sayfa)

5
benim tm dlerimin ilkiydi
bir k ve onun tek ak,
ardan dolaarak (istek istee)
yeil ve gizemli bir krda
balamadan nce ikinci dm gk lgndr yapraklarla; dans ederler,
dans ederek atlr (atlarak frdnerler
korkmu bir genle bir kzn zerinde)
ama bu toy lgnlk hemen dnr
sessizlie : daima daha byk, onlar
iki minik benlik uyurlar (bebek bebee)
kmldamadan karn altnda
durmadan yaan bysel karn.
Ve sonra bu d alad: ve sonra
kz hemen bir bahar dn dledi
- sen ve ben nasl da iekleniyoruz

195

37
imdi, ok daha yakn, hatta senin yazgnla
benimkinden (ve sezgi tesi bir gerekten)
yaz gecesinin bu mucizesi rpertir onun
dokunulurcasna canl trilyonlarca gizini
- bunlar ve tm gizemler ki tmn ben ya da sen
(gzlerimiz srf inanlabilir eylerle kapal)
ancak hi bilmeyeceimizi sanabilirdik
akla smayacak denli aktr duyularmza (atmz) bir dnya nasl kukulanrm,
nk tam o tatl belirli rpertici anda
alr o en hzl den ve o en ok
(orada : grdn m onu) yok olacak yldz,
u en kocaman tm yaradl daha ok gelir
hesaba kitaba, tek bir pe kyasla

196

47
acmas olmasayd
senin gzlerinin senin
sesinin senin
hallerinin (oh ok mu ok esiz akm benim)
imdi olduumdan daha karamsar olurdum,
ne ark (ne
bir ey) ne de
sessizlik sz konusu; hi ad yoktur onun ama bu adszlk
(btnyle
ivecence)
yok olsa, snrsz ve titiz
cokusunda senin gzelliinin, sonra
benim yitik, benim
akn, benim
heryerdeki benliklerim burda brnr gene
- en canl bir yldza
kmen bu
tm bu
kvanl kular (dinle) tmden akmaktayken

197

(Bo Sayfa)

NDEKLER

NSZ

LALELER VE BACALAR
LALELER
arklar III
arklar IV
arklar V
arklar VI
masum arklar I
oryantal I
oryantal III
aklar III
sava I
sava II
izlenimler IV
portreler VIII
izlenimler sonras II
BACALAR
soneler gerekler I
soneler gerekdlklar I
soneler gerekdlklar V

11

13
14
16
17
18
19
20
22
23
24
25
27
28
29
30
31

A.N.D. (VE)
A
izlenimler sonras XII
portreler V
portreler X
N
yedi iir III
yedi iir VII
D
soneler gerekler XXIV

33
35
36
37
39
40
41

199

41 R
arklar III
arklar VIII
masum arklar II
sava II

42
45
46
47
48

5'TR
BR
X
XVIII
XIX
XXXIII
K
III
X
DRT
V
XII
BE
V

49
51
53
54
56
58
59
60
61
62

W - ViVa
XXVII
XXIX
XXX
XXXII
XLIII
XLVIII
XLIX
LI
LIV
LVII
LXVIII

63
65
66
67
69
70
71
72
73
75
76
77

HAYIR TEEKKRLER
10
16
23
30
37

79
81
82
83
84
85
200

41
44
54
61
66

86
87
88
89
90

YEN RLER
4
6
8
11
13
15
19
22

91
93
94
95
96
97
98
99
100

50 R
1
3
11
12
23
24
25
28
29
34
37
38
40
41
42
43

101
103
104
105
106
107
108
109
110
111
113
116
117
118
119
120
121

1x1
BR
I
IV
IX
X

125
126
127
128
201

XII
XIII
XIV
XVI
KERE
XX
XXII
XXIII
XXVI
XXVIII
XXIX
XXXV
XXXVI
XXXVIII
XXXIX
XL
BR
LI
LIII
LIV

129
131
132
133

XAIPE
6
11
22
23
33
39
50
51
61
65
66
67
68
69

153
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168

95 R
10
11

169
171
172

134
135
136
137
138
140
141
144
145
146
147
148
149
150

202

13
16
25
39
42
49
64
70
71
77
78
84
88
91
92
93
94
95

173
174
175
177
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192

73 R
5
37
47

193
195
196
197