Sie sind auf Seite 1von 16

I. E. S.

Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________

omongeta ha Haisyry II

TUYAMI

Sapy'nte co as pete eporandpe


jha jha'e cicha ichupe Lpez cupa
nde cheru? S seor jhe'i voi ie'

Che

guatajhgui

ayvo

pete

pyjhareve pe che ruguaiti pokokre

marangatpe

jhetami

ave

umi

cambre media luna aiporu.

co tuya ryryipami che recha rejhe voi


oguapy pe tape ykpe jha ayujhu co
carai aimo'ava guyrat.

Chco jhna cbera'y veterano del


setenta guerra oepyrvo che veinte
aos aroguata orejhegui cu vaecue

Buenos

das

jhae

ichupe

pe

jhendpe ae mboyavo aipeapa che

oico Batalln cuarenta cu caballera


Lancero tembigui kyjhyyejha.

aca jha aguajhe aipoyopy buen da


jhna che ray jhei chve anga
opuvo jha che po rejhe ipoyivo

Pe amo Sauce, Tuyuti, Boquern,Tay

jhetyma es yevy.

jha Estero che ajhasa orai rojhpe


che po'aguinte aicove jha umi rupi
ajhechmi Daz, Martnez, Caballero

Aycheyra jha'e che mbeguemi che


py'a ppe ajhechro co carai eterei

umi cambpe oaka'r jha ojheyr


jhendague.

anga icane'o jha iykrema aguapy


jho'ysva

yvyra

gupe

jha

upe

ie'ma aandu oitypeca che coras

Ndecu oimne nde mita rejhechar


che tuymna co'a ndve amombe'va
icatu

ndererovii

reicocuvo
Ernesto Ros Velzquez

cuatipe

jha

icatnte

rejhechma
2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
mamo mampa raca'e upe alianza ou

cinco mil ete roime jha aliado veinte

oci.

mil

en

columna

jhenyjheva

cu

tucicha opa oyo ri jha ou jhicha


icusugue.
Jheta mi co nde mita che ajhecha
jhendy

jha

oguva

ane

reta

rayjhupape jheta ra mi ndaki jha

Jha'ete cu aipo juicio oity patava pe

amo Curupa'ytype ro yapo la ipoti

ra

nguva cu 22 de setiembre del ao

amanduicha ocuci jha camiseta

66.

pyt'i ndoicuaiva aicheyra jha upe

umi

granada

jha

metralla

ore artillera mbovymi ndopytu'i.

Upva upe orair che respe nde


arecva Curupa'yty jh'a'r ikyriva

Rejhechase co cuimba'e paraguai

che py'a ajhechva nte voi ayikiro

mbovy oyapva jha pe ure iasi

umi cambpe jha irariva alazan ri

aliado re'ongue rejhendu co ipyajhva

upe Daz "fuego" omanda.

jha camba oyajhe'va jha argentino

Co't soro guive rojhechma upe

ojheriva Lamin yuru pore.

jhysiva

aipo

escuadra

brasilera

ande-y rejhe ojhu'ai jha uperamo


ande trompa sargento Cndido Silva
i cornetape ombopu camiseta pyti.

Pero

Bueno

amombe'ta

che

ra'y

apevente

tecotevma

ajhasa

ipucco che rape sapy'nte asaco'ta


jha nde rgape ayuta amombe'u pavo
Jha upr pa nde che ru ande reta

Ndve Lpez tiempo pe guare.

ande cuera? mamo pico che ra'y


Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
Jha

ga

rejhorena

pico

che

ru

caraicura

mamoite
rendpe

Paraguay pe sapy'a jha aguajhse


ga jhernte namombyryveima jhna
pytu'u tu'pe ajhta che cangy co nde
mit.

Jha nei mante che ru ne e' opyta


che acme jhetaite mba'e por nde
yurgui

ajhendu

jha

nde

avei

reyujhma sesenta y siete aos jhpe


nde loa tava ipurajhipe pete mit
pyaihu.

Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
Che ko hna che ra'y veterano del Setenta
guerra oepyrvo veinte o aroguata

TUJAMI. ko`ggua taipe


ore hegui ku va'ekue oiko upe Batalln
Cuarenta ku kavalleria lansro tembigui
kyhyjeha.
Che guatahgui ajvo pete pyharevpe che
ruguait pokokre ko tuja ryripami che recha
rehe voi oguapy pe tape ykpe ha ajuhu ko
Pe amo Suse, Tujut, Boquern, Tajy ha

karai aimo'va guyrat.

Estero che ahasa orairhpe che po'agunte


aikove ha umi rupi ahechmi Daz, Martnez,
Caballero
Bueno

dia

ha'e

ichupe

pe

hendpe

umi

kambpe

oak'r

ha

ohejr hendague.

aembojvo aipe'ma che ako ha aguah


aipojopy buen da hna che ra'y, he'i chve
anga opu'vo ha che po rehe ipojivo hetyma
es jevy.

Nde ku oimne ne mit rehechr che


tujma

ko'

ndve

amombe'va

ikatu

ndererovii ha ikatnte reikokuvo kuatipe


rehechma
Aichejranga, ha' e che mbeguemi che

mamo

mampa

raka'e

upe

Alianza ou oki.

py'appe ahechr ko karai eterei anga


ikane' ha ijykrema aguapy laurelmi jero'a
gupe ha upe ie'ma aandu oitypeka che
koras.

Hetamko ne mit che ahecha hendy ha


oguva ane ret rayhuppe heta rami
ndaki ha amo Kurupa'ytype rojapo la
ipotikura ku 22 de setiembre del ao

Sapy'nte ko as pete eporandpe ha ha'e

sesenta y si.

kicha ichupe: Lopekupa nde che ru?


S, seor he'i voi ie' marangatpe
Hetami ave umi kambre media luna
aiporu.

Upva upe orair che respente arekva


Kurupa'yty

ha'r

ikyryva

che

py'a

ahechvante voi ajykir umi kambpe ha


irarva alasan ri upe Daz fuego! omanda.
Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
rehendu ko ipyahva ha kamba ojahe'va
Ko't soro guive rohechma upe hysiva

ha argentino oheriva Lamin juru pore.

aipo escuadra brasilera ande y rehe ohu'i


ha upe ramo ane trompa Sargento Cndido

Pero gueno che ra'y apevnte amombe'ta

Silva ikorntape ombopu `Kamista pyt'i'.

tekotevma

ahasa

ipukko

che

rape

sapy'nte asako'ta ha nde rgape ajta


amombe'upvo
Ha uprpa nde che ru ande reta ande

ndve

Lpe

timpope

guare.

kura, Mamo piko che ra'y: snko mlente


roime ha aliado veinte mil en columna
henyhva

ku

tukicha

opa

ojo'ri

ha

ouhicha ikusugue.

Ha g piko che ru mamoite reho rena,


karaikura rendpe Paraguaype sapy'a ha
aguhesma ghernte namombyryvima
hna pytu'u tu'pe ahta, che kangko ne

Ha'etku aipo juicio oityptava pe ra ha pe

mit.

pa ha metralla amanduicha okuki ha


kamista pyt'i ndoikuaiva aichejra ha upe
ore artilleria mbovymi ndopytu'i.

Ha ne mante che ru: ne e' opyta che


akme hetaite mba'e pr nde jurgui
ahendu ha nde avei rejuhma ochenta y si

Rehechase ko kuimba'e Paraguay mbovy


ojapva ha pe re iasi aliado re'ngue

aohpe nde lotava ipurahipe pete mit


pyahu

Moepyr
Ko`pe oemomba`e guasta Karai Emiliano rembiapo, e`papra
katupyry, heta e`poty ojapova`ekue ha avei umi hembiappe omo purahi.
Ijehai rupi ohecha`uka mba`eichaitpa ohayhu e` Guarani. Temimbo`ekura
Guarani e`megua ndaikati oheja tesaraipe ijehaiporita.
Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
Pe

tva

Emiliano

heo`i

hague

rehe

niko

apaui

umi

tembikuaarekahra heko rehegua apytpe, heta o he`va Guarambarpe, tavai


Yvysunme upe 8 jasypoapy 1894 ou hague yvype ri. Upe jave Gral. Juan
Egusquiza oismbyhy ane ret Facundo Insfran ndive. Upero oepyr imbarete
jehai ha tembikuaaty ane retme, karai Cecilio Bez, Manuel Domnguez ha
Ignacio A. Pane rupive.
Ha`e imitaramo niko paraguay oiva`evue 635.571 avante, ha ha`e
ikaria`yvo oma 824.000.
Umi rape imbarete va`ekue temiandu hrava liberalismo ha`e pe
oipyharva opa yvypora oiko haua sasme, ha Nacionalismo pva katu he`ise
tet rayhu.
Oparire orair guasu Paraguay oakrapua jevy, ha movymi opyta
kuimba`e, upvare kuanguera ojepytaso mbareteva`ekue hikui omopuvo ko
teta aimetevae`ekue oehundi,
Ha upekuvo avei tuicha Paraguay yvy oehepyme`e pytagua kurape,
viru mbovymi rehe.
Emiliano imitarusu guive oepyr oikundaha opa tenda Paragui rehe
ojeipysva, ohavo e`poty hate voi heva tr opurahiva, omoir ichupe
imbaraka,
Hekove aja niko umi Liberal kuera oismby ane ret pete revolucin
rupive

Tembisakue ane Retme Emiliano oikove jave


Eguquiza (1894 1898), ha`e oisambihy va`ekue ane ret Emiliano
heoiramoguare.
Emilio Aceval (1898 1902), Koape umi chovikuera oepyr aakarapua
Juan A. Escurra (1902 1904), iepyrra ipor hembiapo ha katu ojeipe`a
emonda oikore ipoguype ha okui pe revolucin de 1904, ojupy Juan B. Gaona,

Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
ojee ko revoucin rire Emiliano ipehenguekuera ndive oho hague tava Alto
Paraguai- pe.
Cecilio Bez (1905 1906) omoepyru Viru emono`oha renda, ojapo
Hospital Militar, Hotel.
Benigno Ferreira (1906- 1908) ko arpe niko kuri Argentina - pe Boligua
ha paraguayo kuera oguehe petei e` pe apauai choko yvy rehe.
Emiliano Gonzalez (1908 1910) oiko orairi Los laureles Paraguayo
kuera oondive.
Manuel Gondra ( 1910- 1911) omonei Servicio Militar Obligatorio
Pe 1914 pe oiko kuri orair guasu opa tet ndive ha kva ogueru
tekotev ane retme.
Eucebio Ayala (1921- 1923) guerra civil 22 upe orairohape Emiliano kuri
ome uppe.
Eligio Ayala (1924 1928), tendota ramo guare imbarete apauai Boliviandi
yvyrehe
Jose P. Guggiari 1928 1832 oepyru orair chakope
Rafael Franco 1936 1937 Paraguay oepyr oakarapua jevy
Gobierno de Higinio Morinigo (1939 1948) heta mba`e por ojapo nae
ret rehe ha katu orair 47 opepo mome jey ane retame ha Katu Karai Emiliano
Hinga ojeheki upe 15 jasyporundy 1949 pe, Koa pe hetekue o amo
Yvysunme, Guarambarpe, Takuareme.
Ikatu ja`e Emiliano R. Fernndez, epaparapav ohai yvateve vaekue
ha ikatupyry, hingapy mbaretva ha hekosva, mamove ndopytiva. Opa rupi
oheni chupe umi epotykuru moepyrhra hrava kua. epapra reindy
oparupiete ipotva tet Paraguape (Escurra, 2010).
Ko karai techapyr cheve uara ohaikuaa rehe ane e`me ha avei
omombe`u rehe opa tetgua remiandu.
e`poty Tujami rehesa`ijo

Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
1. Angapykuaa rehe rehesa`ijo

Ko`ape ha`e ohecha`uka tet rayhu, omomba`e umi tapicha ohova`ekue


oorir mbohapy tet ndive, tuichaiterei upe imborayhu het rehe ha avei
omomba`e guasu umi karai ojepytaso va`ekue hese rehe
Ko`ape ohecha`uka yembiasy ko Tujami reko rehe, ha oiporahuvereko
chupe ha oguapy ijikere, katu ypy`a rory ohenduvo ko karai e` avy`a hetia`e
oe`ro hendive.

2. Avarekokuaa rehe rehesa`ijo


Ko orair niko oikva`ekue ary 1866 a 1870, Francisco Solano Lpez
omy`ak ramo guare ane ret, ha katu Emiliano ahai Paraguaigua oembosakoi
jave ambue orair guasu Bolivia ndive.
Jahecha mba`echapa omomaitei, oiporu ymaguare emomaitei, che tuva
nico peichava`ekue, che mandua hese, ha`e niko ojuhuramo Karai itujmava
oipe`avara pe iakngao oguahvo hendpe ha upepe oipojopy. Upe ari rupi
niko oemomba`e guasu va`ekue umi karai itujamavape.
3. Temimo` rehesa`ijo rehe
Ko e`poty oepyr pe e`papra ojuhuramo pete karai Tujami tape
ykpe, ikatu jahecha kope mba`eichaitpa ha`e omombeu pe ohechva, Ko`pe
Emiliano oiporu pe hemimo`, ikatu ja`e Karai Tujami ha`eha opavave tapicha
ohova`ekue oriro guaspe mbohapy tet ndive, karai e`me ikatu ja`e ha`eha
pete personaje legendario, kva niko aetehpe ndojehuiva`ekue ha`ente
Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
oimo`, ha katu oje`e ha`e ohundu hague heta ra umi orairhape
ohova`ekupe, umva apytpe o itva, karai Trujillo, ha ambue ha`e ojuhuva`ekue
umi hekohre. che aandu Karai Emiliano omomba`eha pe tujamime
4. Tembiasakue rehe rehesa`ijo
Ko e`poty niko Emiliano R. Fernndez ohai va`ekue ary 1932, oje`e
ohaihague Karai Trujillo - pe
Ko`ape he`i upe Tujami oguereko hague mokipa ary upe orairo jave ha
ha`e hague Batallon irundypa Sauce, Tuyuti, Boqueron, Taji ha Estero, ha`e umi
tenda orair guasu oiko hague, ha Diaz ha`e, Martinez ha Caballero
Pe orair guasu tuichavva oikva`ekue Amerika- pe ko`nga peve, heta
tapicha pytagua omano uppe ha paraguay ose por uper, peva ko orair
omombarete va`ekue paraguayo kurape.

5. Guarani ayvu reko kuaaty rehe


Tujami: Kva niko e` Guarani ha he`ise karai e`me Anciano, viejo, antiguo,
tambin es una expresin despectiva ate tuja reikva ha katu Emiliano oiporu
omomor hagua umi ohova`ekue oorir mbohapy tet ndive.
Pokokare: bastn. Vara con puo que sirve para apoyarse al andar
Guyrat: ou e` Guyra: ave pjaro ha t: blanco, guyra morot,
Kurupa'yty: viene de kurupa`y acacia, rbol, ty, que significa monton
Py'appe, viene de py`a que puede ser corazon: che pya`pype aandu, siento en
mi corazn o estomago che py`a renyh, Emiliano oiporu omombe`u hagua upe
ianaduva ohenduramo tujami arandu.
Mia: antojo o apriencia;
Lamin: nombre del fusil paraguayo en tiempo de la guerra del 70.
Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________

Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________

REGIMIENTO 13 TUYUT

Na

tahupimi

ha

mano

tambojoja

amongaravo

che

la

visera

IV

mbarakami

Nanawa

trinchera

taropurahi "13 Tujut" aropurahita


Regimiento 13. Nanawa de Gloria

Cachorro de tigre suele ser hovero


macho rayre machto jevy oim
ikuatipe 20 de enero pe neongatu

jeroviahaite ha ityvyrai Regimiento 7


la muralla viva mopu hare.
pe mbohapy.
II
V
Roatamahgui

tesaraietpe

pete

kome roeanduka oreja hagu ore


rayrpe pedestal de gloria oma
Oimeve vaer ku oreraperme ore

hagu

rarva laurelty pyahu ojupihagu


umva
III

rume

oekumbopu

Regimiento
modelo

ore

13
ppe,

TUJUT ore rra miti pyat, lampio


Ore

avei

jar

Paraguayetva

urundeymi

soldado

ndahaivante

kuete guyra ha yvytu oespehva


ore rovasva ohasa jave.

rojalavasvanorikotevi,ererchc
h!

mi

Comando

IRRA,

hendive

BRIZUELA mokove voi aa mbaraka


ha el len chaqueo ijykre kura
mayor

Caballero

Ernesto Ros Velzquez

ore

VI

ruvicha

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
Oikove pukva mante ohechapne
Regimiento 13 rakykuereita ha letra
de oro pem ojegune historia pyahi

Koti guive ore retn dospe Kundt


rembijokui ndaikati oike

koramogua

happe

Rodolfito

ratpe
umi
VII

mbokai

ohova

ciento

mbohapy

Lpez

osgui

cinco

hendaguio

pete
ipu

apenva

ihuu

tata

hechapyrmi tatati ojapva u ha


kaaguy osununumba.
Rente

Bol

heko

ensugyva

ndohechamoiyParaguay.
oihaperme ipopa rasva 13 Tujuti,
kavichu pochy. Kundt ko oimonte
rakae ijypr ojuhta pe pire perer
ha ojepojoka gringo tuja vro Nanawa

X
ahendro

hna

guyryry

oikva

ndajai voi jaikovetaha ndaipri rupi


ipya popva tape ndojuhi tembigui
ava

rokre ojoso it.

XI
VIII

Ipyah kaon ndosovi metralla jma


Oguahe jave veinte de enero iko ha
ra viernes rovasy ohui vaekue a
sangre y fuego oikepvo pe a Boli
memby
.

mbokai ha yvate avin ha ni upevre


ndokui muralla omo vaekue Quinta
Divisin. ane t koo ovo yvytre
caon ha mboka ratatinakue ha ojoa
jori jahecha pe re invu joa voli
rengue

IX
Ernesto Ros Velzquez

2016

I. E. S. Ateneo de Lengua y Cultura Guaran, ga Tee


Julia Miranda Cueto 1721 c/ R.I.3 Corrales e/Ytoror Fernando de la Mora

e`poty: Tujami Regimiento 13 Tujut


epapra: Emiliano Rivarola Fernndez
___________________________________________________________
kura

13

Tujuti.

XII
XIV

Avai

akngue

kope

pepe

Ac Ver kura omosarambi a lo

Tuguyeta

chirkaty

Regimiento

machte

haimbpe

ikokuepeguicha lo mit okopi.

apytpe

ou

la

13-pe

victoria

opukavymi

agaikatma hei la histria ndopa


moiha

rza

guarani

na tahupimi mano a la visera ha


tamondoho

XIII

che

purahimi

amongaraima Nanawa trinchera ha


che Regimiento 13 Tujuti.
Peichane voi cipo aa retme la
mbae pochy ifunsionjave ohecha,
ohendvamante
Nanawa

de

Gloria

oguerovine
farra

karape

otro pitopu Nanawa de Gloria hra


opytma

manduarmi!

oescribi

XV
Nmero 13 che regimiento la heroica
Quinta che divisin Nmero 13 che
Regimiento solito el Uno che batalln.

ichupe ipyahva historia tamoar

Ernesto Ros Velzquez

2016

1. Angapykuaa rehe rehesa`ijo


Ko e`poty rupive omomba`e guasu pe Regimiento ha`e ohagupe, ko
e`poty ko`nga rupi ahendu opa pukoe rupi oegueromanduavo upe orair
guasu Boli ndive Karai Emiliano ohai guananime rembiasakue orair hape
chakope, ijehai Ko e`potype omoi purahe karai Ramo Vargas, oparupi ko ane
retme oehendu, ha`e pe ombotuichava tet rayhu, ha avei ande mombarete
paraguayo haicha. Oguereko vaicha pe mba`e ombohetiaveva paraguayo kuera,
heta hendarupi upurama mayma tapicha opu ha opurahi pumbasytara ndive.

2. Avarekokuaa rehe rehesa`ijo


Pva orairha ramo, upe Nanawa, oguahvo yvatte ipyaguas ha
oehahgui. Oiko jave apauai, ie`poty oguah tet hugiuaitpe, omevo
kyre ha ojerovivo pyaguasu rehe, pva rehe ojehero Tirteo verde olivo, kva
e omeva Mauricio Cardozo Ocampo. Ohasvo potepa ary umi mbae
oikohague, oehendvo purahi, hetpe omopir tet ohagui umi paraguayokurape. Picha tapicha arandu Carlos Villagra Marsal hei hese haha pe
epapra popular por excelencial Paraguipe. Hendive upe ne`poty ohava
joparpe. (ombojopyru guaran ha castellano) oiporu kuaa ha oguah tava nga
ruguaite peve.

3. Temimo` rehesa`ijo rehe

Emiliano niko Ko`ape ohecha`uka arandu jehaipe orair rehe, ndaipori


ha`eichagua ane retme, peva niko ha`e pe ipurahei ojekuaaveva oparupi, Ha ko
e`potpe ohecha`uka tembiasakue, ha ipype jajuhu Hans Kundt- pe, ha`evakue

Aleman ha ova`ekue omyak umi Boli kurape pe orairme, ha he`i hese


ouhague ho`a ha noimo`i hague paraguay mbarete.

4. Tembiasakue rehe rehesa`ijo


Ko e`poty niko Emiliano R. Fernndez ohai va`ekue ary 1932, o jave
orairha Chakope. Oiko jave Chko orair, kva Paraguiha Bolivia (19321935) oike tembigui ramo Regimiento de Infantera 13 Tuyutme, ohavo
e`poty iporvva

opytuu jave orir mbytpe. Ojejapi ha upicha

oembohasa Paraguape gotyo.


5. Guarani ayvu reko kuaaty rehe

Tujut : Arcilla blanca, caoln. Barro o arcilla de color blanco


Lampino: Dicese del hombre que no tiene barba
Modelo: se refiere a un fusil Fusil ametrallador Madsen Modelo 1926 , calibre
7.65 x53mm (Dinamarca) os primeras armas fueron desarrolladas en la fbrica
Dans Rekil rifle Syndikat en Copenhague Dinamarca en 1902
Fortin

Nanawa:

Nanawa es

un distrito del Paraguay situado

al

sur

del

departamento dePresidente Hayes. Es el menor de todos los municipios del pas


en cuanto a superficie. Era antiguamente llamada Puerto Elsa.
Urunde`ymi: Astronium balansae; (= A. fraxinifolium,= A.graveolens) es
llamadourunday o urunde

pichai (guaran), gateado (espaol)

alves , gibato, aroeiro, aderno (portugus)


es un rbol maderable de lazona intertropical americana.
Farra: la palabra farra posiblemente provenga del rabe, significa fiesta
Tamoarocura: insitador, azuzador. El que va adelante

Kuatiae`ita

o gonalo-

De Guarania Felix (2014). e`ryru. Avae` Karaie`. Asuncion:

Servilibro.
Guasch Antonio, Melia Bartomeu. (2003). Diccionario Basico Guarani
Castellano. Castellano Guarani. Asuncion: Cepag.

anduti veve

Galeano,

Davi.

Emiliano

R.

Fernandez

Guaranime.

Disponible

en:

https://groups.google.com/forum/#!msg/guarani.
nee/PLd3o2PXHok/3To51bB2AQAJ
Tujami disponible en:
http://www.portalguarani.com/409_emiliano_r_fernandez/11008_tujami_letra_de_e
miliano_r_fernandez_.html
Regimiento 13 Tujut disponible en:
http://www.portalguarani.com/409_emiliano_r_fernandez/11008_regimiento 13
tujut_letra_de_emiliano_r_fernandez_.html

Das könnte Ihnen auch gefallen