ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย

บูรพา

การสร้างสุขภาพ
และสุขภาวะทีด่ ี

ดร. ฉัตรกมล สิงห์น้อย

คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา
ม.บูรพา
chatkamon@gmail.com เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แนวคิดเกีย
่ วกับสุขภาวะ
ความหมายของสุขภาวะ
แนวคิด และความหมายของ “คุณภาพ
ชีวิต”

การสร้าางสุ
การสร้ งสุขขภาพและสุ
ภาพและสุขขภาวะที
ภาวะทีด่ด
่ ีี
ทฤษฎีและแบบจำาลองเกีย
่ วกับพฤติกรรมสุขภาพ

ปั จจัยทีม
่ ผ
ี ลกระทบต่อสุขภาวะ
การสร้างเสริมสุขภาวะ

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

กาย-จิต (Body-Mind) เชื่อมโยงกัน

อะไร ๆ ทีเ่ กิดทีจ

่ ิตก็มามีผลทางกายได้อย่าง
ละเอียดยืดยาวสุด ๆ ซึง ่ ในอนาคตก็จะพบว่ามีผล
ถึงระดับอณู (ประเวส วะสี, 2547)

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แนวคิดเกีย
่ วกับสุขภาวะมีความหลาก
หลาย
1. สุขภาวะเป็นแนวคิดทีม
่ พ
ี ลวัตร

สุขภาวะ คือภาวะทีร
่ ่างกายครบถ้วนบริบร
ู ณ์

สุขภาวะ คือภาวะทีป
่ ราศจากโรคภัยไข้เจ็บ

ทฤษฎีใหม่เน้นทีส
่ ุขภาพเกีย
่ วข้องกับทุกมิตอ
ิ ย่างบูรณาการ
รวมทัง้ โรคในมิตทิ างกายด้วย

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แนวคิดเกีย
่ วกับสุขภาวะมีความหลาก
หลาย
1974 WHO: สุขภาวะต้องเป็น wholeness + positive
quality
สุขภาวะ คือ ภาวะทีส
่ มบูรณ์พร้อมทัง
้ ร่างกายจิตใจ
และสังคมมิใช่เพียงปราศจากโรคหรือความพิการเท่านัน ้

1986 WHO: สุขภาวะ คือ a resource for everyday life

(Ottawa Charter)
เน้นแหล่งประโยชน์ของปั จเจกบุคคลและแหล่ง
ประโยชน์ในสังคม รวมถึงความสามารถทางกายของ
บุคคลนัน
้ ด้วย

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ยุทธศาสตร์การสร้างเสริมสุขภาพ
กฎบัตรออตตาวา
1. การสร้างนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพ
2. การสร้างสิง่ แวดล้อมและสภาพแวดล้อมทีเ่ อื้อ
ต่อสุขภาพ
3. การสร้างเสริมความเข้มแข็งของชุมชน
4. การพัฒนาทักษะส่วนบุคคล ให้สามารถปรับ
พฤติกรรม
เพื่อสร้างสุขภาพ
5.การปรับเปลีย ่ นระบบบริการสาธารณสุข

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แนวคิดเกีย
่ วกับสุขภาวะมีความหลาก
หลาย: ความหมายของสุขภาวะทีเ่ น้นปั จเจกบุคคล
• Health as Stability
สุขภาวะ คือ ภาวะทีบ
่ คุ คลสามารถปรับตัวกับสิง
่
แวดล้อมได้ (Dubos, 1965)
สุขภาวะ คือ ภาวะทีบ่ คุ คลสามารถแสดงออกได้เหมาะ
สมตามบทบาททางสังคม และทำางานได้ตามบรรทัดฐาน
ของสังคม (Social norms) (Parson, 1958)

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แนวคิดเกีย
่ วกับสุขภาวะมีความหลาก
หลาย: ความหมายของสุขภาวะทีเ่ น้นปั จเจกบุคคล
• Health as Actualization
สุขภาวะ คือ ภาวะทีบ่ ุคคลสามารถทำาหน้าทีไ
่ ด้อย่างเต็มศักยภาพ ซึง่ เรียก
ว่า high level wellness (State of optimum health) (Dunn, 1980)
ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ
a) พัฒนาไปในทิศทางไปข้างหน้าขึ้นข้างบน
b) ปลายเปิดและขยายออก ท้าทายการอยู่อย่างไร้ศักยภาพทีม ่ ีอย่างเต็มที่
c) เพิม
่ ขึ้นตามการเจริญเติบโตตามพัฒนาการของวงจรชีวิต

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แนวคิดเกีย
่ วกับสุขภาวะมีความหลาก
หลาย: ความหมายของสุขภาวะทีเ่ น้นปั จเจกบุคคล
• Health as Actualization and Stability
สุขภาวะ คือ ความรู้สึกผาสุก สามารถทำางาน/
บทบาททีไ ่ ด้เต็มศักยภาพ และสามารถยืดหย่น ุ / ปรับตัว
ได้ ท่ามกลางสถานการณ์ตา ่ งๆ ทีร่ ายรอบ (Wu, 1973)
สุขภาวะ คือ ภาวะทีไ ่ ม่หยุดนิ่งของวงจรชีวิตของ
บุคคล ซึง่ ต้องใช้การปรับตัวต่อภาวะเครียดในสิง ่ แวดล้อม
โดยการใช้แหล่งประโยชน์ที่มีอยู่ เพื่อให้บรรลุศักยภาพ
สูงสุดในการดำารงชีวิต (King, 1983)
สุขภาวะ = ภาวะทีท ่ ำาหน้าที่ได้ในวงจรชีวิต
ทุกขภาวะ = การรบกวนในวงจรชีวิต

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

องค์ประกอบของสุขภาวะ

หมายถึง “ภาวะทีเ่ ป็นสุข ทีส ่ มบูรณ์

ทัง ้ ทางกาย จิตใจ อารมณ์ ปั ญญา สังคมและ
สิง
่ แวดล้อม” (ประเวส วะสี, 2541)
ซึง่ ประกอบไปด้วย

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

องค์ประกอบของสุขภาพ

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

สุขภาพทางกาย
ร่างกายแข็งแรง
-ไม่ป่วยโดยไม่จำาเป็ น
-ไม่พิการ
เมื่อป่วย
-ได้รับการดูแลทีด
่ ี หายดีหาย
เร็ว
มีปัจจัย 4 พอเพียง
มีคุณภาพชีวิตทีด
่ ี
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

สุขภาพทางจิตใจและอารมณ์

จิตใจดี มีความสุข
ไม่เจ็บป่วยทางจิต
ไม่เครียด ไม่บีบคัน
้
คลายเครียดได้

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

สุขภาวะทางปั ญญา (จิต

วิญญาณ)
เข้าใจสรรพสิง ่ อย่างเป็ นจริง
จิตใจเปี่ยมสุข
เข้าถึงสิง
่ ดีงามถูกต้องสูงสุด
จิตใจดี มีเมตตากรุณา
มีจติ ใจสะอาด สว่าง สงบ

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

สุขภาวะทางสังคม
สังคมพึง ่ พา ช่วยเหลือเกื้อกูล
สิง
่ แวดล้อม สภาพแวดล้อมดี
ชีวิตมีคุณค่า มีศักดิศ
์ รี
อยู่ร่วมกันอย่างเป็ นสุข
ครอบครัวอบอุ่น สังคมดี
อาชญากรรมความรุนแรงน้อย
นโยบายสาธารณะดี
ระบบต่างๆมีความเสมอภาค เป็ น
ธรรม
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

สุขภาวะ
สุขภาวะ หมายถึง ภาวะทีส่ มบูรณ์ทัง้ ทาง
ด้านกาย จิตใจ สังคมและจิตวิญญาณ ซึง ่
กำาหนดโดย ปั จจัยด้านบุคคล สิง่ แวดล้อม
และสังคม (สุขภาพจึงเกิดในทีบ ่ ุคคลใช้
ชีวิตอยู่และสอดแทรกอยู่ในกิจวัตรประจำา
วัน)

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ความหมายของคุณภาพชีวิต
สภาพความเป็นอยู่ของบุคคลในด้าน
ร่างกาย อารมณ์ สังคม ความคิดและจิตใจ
เป็ นวิถีชีวิต หรือความเป็ นอยู่ในภาพรวม
ของประชากร
-ด้านร่างกาย
อาหาร นำ้า เครื่องน่ง
ุ ห่ม ทีอ
่ ยู่อาศัย สุขภาพอนามัย
-ด้านอารมณ์
การพักผ่อนหย่อนใจทีม
่ ค
ี ุณ มีประโยชน์
-ด้านสังคม
สภาพแวดล้อมทางกายภาพ ทางวัฒนธรรม
-ด้านความคิด
การได้รับการศึกษาวิชาชีพ ความรู้ความเข้าใจเกีย
่ ว
กับโลก
-ด้านจิตใจ
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย

การสร้างเสริมสุขภาพ
บูรพา

การสร้างเสริมปั จจัยทัง
้ ปวงทีท
่ ำาให้มี
สุขภาพดี ทัง
้ ทางปั จเจกบุคคล ทางสังคม
สิง
่ แวดล้อม และทางนโยบาย เช่น
1.มีพฤติกรรมสุขภาพทีเ่ หมาะสม-การออกกำาลังกาย
2.มีการสร้างเสริมสุขภาพจิต-การพัฒนาจิต
3.มีการสร้างเสริมสิง
่ แวดล้อมเพื่อสุขภาพ-ขจัดสิ่ง
แวดล้อมที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ
4.สร้างเสริมสังคมทีม
่ ีสุขภาวะ-มีการอยู่ร่วมกันด้วยดี
5.มีกระบวนการนโยบายทีเ่ ป็นไปเพื่อสุขภาวะ
สังคม

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ปั จจัยทีม
่ ีผลกระทบต่อสุขภาวะของ
ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

บุคคล
มี 3 ประการ คือ
1.พฤติกรรมของตนเอง ร้อยละ 53
2. สิง
่ แวดล้อม ร้อยละ 31
3. พันธุกรรมและชีวภาพ ร้อยละ
16

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ทฤษฎีและแบบจำาลองเกีย
่ วกับพฤติกรรม
สุขภาพ
แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ
(Health Belief Model : HBM)
โมเดลการประมวลข่าวสารข้อมูลของผู้บริโภค
(Consumer Information Processing Model : CIP)
ทฤษฎีการกระทำาด้วยเหตุผล (Theory of Reasoned
Action : TRA) และทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน
(Theory of Planned Behavior : TPB
แบบจำาลองการเปลีย่ นแปลง/ขัน
้ ตอนการเปลีย
่ นแปลง
(Transtheoretical Model/Stages of Change)
เครือข่ายทางสังคม/แรงสนับสนุนทางสังคม
(Social Networks/Social Supports)
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ
(Health Belief Model : HBM)
ถ้าจะทำาให้บคุ คล
ป้ องกันโรค โอกาสเกิดโรค
ปรับทีค่ วามเชื่อ
ความรุนแรง

ฉันทำาได้
ทำาตามมีข้อดี > ข้อเสีย

สุปรียา ตันสกุล, 25
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

โมเดลการประมวลข่าวสารข้อมูลของผู้บริโภค
(Consumer Information Processing Model : CIP)
ใส่ใจ ตีความ ทบทวน
ตอบ
สนอง

ระบบ ความ ทบทวน ความ

รับ จำา จำา
สัมผัส ปฏิบัติ ใส่รหัส ระยะ
การ ยาว
เรียกใช้

สุปรียา ตันสกุล, 25
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ทฤษฎีการกระทำาด้วยเหตุผล (Theory of
Reasoned
Action : TRA) และทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน
(Theory of Planned Behavior : TPB
เจตคติ TRA
พฤติกรรม
ต่อพฤติกรรม

เจตนา
การรับรู้
อิทธิพลของ TPB
การควบคุม
กล่ม
ุ อ้างอิง
พฤติกรรม
สุปรียา ตันสกุล, 25
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

แบบจำาลองการเปลีย
่ นแปลง/ขัน
้ ตอนการ
เปลีย
่ นแปลง
(Transtheoretical Model/Stages of
PRECONTEMPLATION

Change) ไม่สน / ไม่รับรู้

CONTEMPLATION
เอ๊ะ
relapse

PREPARATION
เอาล่ะ เริม
่ ละนะ
MAINTENANCE

ทำาจนเป็นชีวิต
ประจำาวัน
ACTION
สุปรียา ตันสกุล, 25
relapse
ลองทำาดูซิ
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ทำาอย่างไรให้คนเปลีย
่ นแปลงระดับ
PRECONTEMPLATION
เพิ่มความตระหนัก โอกาสเสี่ยง/
รุนแรง ประเมินผลดี/เสีย
CONTEMPLATION

จูงใจ/แรงสนับสนุน เพิ่มความ
มัน
่ ใจ ฝึกทักษะ
PREPARATION

เพิ่มความชำานาญ ตัง
้ เป้ าหมาย
ACTION
การควบคุมตน เสริมแรง

ให้กำาลังใจ/ชมเชย เพิ่มความ
MAINTENANCE
มัน
่ ใจ เสริมแรง
สุปรียา ตันสกุล, 25
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

เครือข่ายทางสังคม/แรงสนับสนุนทาง
สังคม
(Social Networks/Social Supports)

สนับสนุนด้าน
ข้อมูล
อารมณ์
วัตถุ

HEALTH
ACTION
สุปรียา ตันสกุล, 255
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ทฤษฎีระหว่างบุคคล

สิง
่ แวดล้อม
ทฤษฎีปัญญา
สังคม
เครือข่ายสังคม/
แรงสนับสนุน
ทางสังคม

สุปรียา ตันสกุล, 25
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

สรุป ทฤษฎีหรือแบบจำาลองทีใ
่ ช้อธิบาย
พฤติกรรมสุขภาพในระดับบุคคล
• ทฤษฎีน้ี ให้ความสำาคัญกับปั จจัยภายในและภายนอกบุคคล
• ปั จจัยภายในบุคคล ได้แก่ ความเครียด ความเชื่อ ค่านิ ยม
เจตคติ ความรู้ แรงจูงใจ อัตมโนทัศน์ บุคลิกภาพ ทักษะ
และความสามารถ เป็นต้น
• ปั จจัยภายนอก ได้แก่ สิง ่ แวดล้อม ปั จจัยทีก ่ ระตุ้นให้ปฏิบัติ
เช่นการได้รับคำาแนะนำาจากบุคคลอื่น เจ้าหน้าทีส ่ าธารณสุข
สื่อมวลชน หรือแม้แต่การเจ็บป่วยของสมาชิกในครอบครัว
หรือเพื่อนฝูง เป็นต้น
• ปั จจัยทีอ
่ าจส่งเสริมหรือลดพฤติกรรมสุขภาพของบุคคล เป็น
ผลจากการประเมินความรุนแรงของสิง ่ ที่คุกคาม หรือการรับรู้
ความเสีย ่ งของสิง
่ ที่คุกคาม

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ปั จจัยสำาคัญสำาหรับทำาให้บค
ุ คล
แสดงพฤติกรรม
• มีความตัง ้ ใจจริง
• มีทก ั ษะ ความรู้
• อย่ใู นสภาพแวดล้อมทีเ่ อื้อให้เกิดพฤติกรรม
• มีเจตคติทางบวกต่อพฤติกรรม
• เชื่อในประโยชน์ทจ ี่ ะได้รบ
ั
• รับร้วู า
่ คนทีส่ ำาคัญต้องการให้แสดงพฤติกรรม
• เชื่อว่าตนเองสามารถทำาพฤติกรรมนัน ้ (self-
efficacy)

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

ความสุขง่าย ๆ และเกิดในกิจวัตร
ประจำาวัน
สุขหรือทุกข์ อยู่ทีว
่ ิธีคิด เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

วิถีชว
ี ิตพอเพียงกับ
สุขภาพจิต
วิถีชีวต
ิ การ ไม่ตระหนัก
ทำางาน หมกม่นุ ถึงสุขภาพ
ทางวัตถุ

วิถช
ี ีวต
ิ ทีฟ
่ ่ ุมเฟือย
สุขภาพจิต
วิถีชีวต
ิ ทีม
่ ห
ี ลากหลายคู่
(จรัส สุวรรณเวลา, 2546)
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

วิธีคิดสร้างความสุข
อย่าจริงจังจนเคร่งเครียด
มีทัศนคติทีเ่ ป็นบวก
เป็นคนตรงต่อเวลา

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

วิธีคิดสร้างความสุข
หมัน
่ บันทึกเพื่อกันลืม
มีความอดทน
ยอมรับความแตกต่างระหว่างบุคคล
อย่าให้คำาพูดตัวเองทำาร้ายตัวเอง
มองโลกในแง่ดีบ้าง
นอนหลับไปด้วยความคิดทีเ่ ป็ นบวกกับ
ชีวิต
รักษามารยาทในการอยู่ร่วมกัน(รักษา
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

วิธีการฝึ กสมอง (แบบวนิ ษา

เรซ หรือหนูด)ี
หัวเราะและยิ้มบ่อย (กระตุ้นการหลัง่
สารเอ็นโดฟิ น)
เรียนร้สู ิง
่ ใหม่ทุกวัน (กระตุ้นสารแห่ง
การเรียนร้)ู
จิบนำ้าบ่อย (เติมนำ้าให้สมอง)
กินไขมันดี (ทดแทนสมองส่วนที่
สึกหรอ) ใส่ความตัง ้ ใจ (พัฒนา
โปรแกรมสมอง)
เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี
 ห้องปฏิบัติการจิตวิทยาการกีฬา มหาวิทยาลัย
บูรพา

วิธีการฝึ กสมอง (แบบวนิ ษา

เรซ หรื
ฝึกนั อหนูด)ี สวดมนต (ความคิด
ง่ สมาธิ
สร้างสรรค์)
ฝึกหายใจลึก ๆ (ส่งออกซิเจนให้
สมอง)
เขียนบันทึก (ฝึกการทบทวน)
ให้อภัย (เปลืองพลังสมอง)

เอกสารประกอบการบรรยายเรื่องการสร้างสุขภาพและสุขภาวะที่ดี