V

vrije Universiteit W amsterdam

Faculty of Economics and Business Administration

Exam: Financial Accounting & Bookkeeping

Code: 60141000

Coordinator: P. Kroos

Date: May 28, 2010

Time: 12.00

Duration: 2 hours and 45 minutes

Calculator allowed: Yes

Graphical calculator

allowed: No

Number of questions: 33 questions (divided over 4 exercises)

Type of questions: Open

Answer in: Dutch

Opmerkingen:

Uitsluitend a ntwoorden ingevuld op het antwcordmcdel worden gecorrigeerd!! Toon je berekeningen!

Credit score:

100 credits counts for a 10

Grades:

The grades will be made public within 10 working days

Inspection:

Friday, June 11, 2010 at 11.30

Number of pages:

10 (including front page)

Good luck!

1

Opgave 1 (15 punten)

Een organisatieadviesbureau geeft advies aan middelgrote en grote ondernemingen, alsmede de rijksoverheid en lagere overheden (bijvoorbeeld gemeenten). Intern is het adviesbureau georganiseerd in 3 adviesgroepen, namelijk de adviesgroep Strategie & Beleid; Financiering en Verslaggeving; en Werkprocessen & ICT.

Gevraagd:

Geef de benodigde journaalposten naar aanleiding van de onderstaande gebeurtenissen:

1. Het adviesbureau is gevraagd een offerte uit te brengen voor een opdracht voor een doorlichting van de financiele afdeling van een beursgenoteerde onderneming. De geplande doorlooptijd is 3 maanden. Concurrerende adviesbureaus zijn ook gevraagd een offerte op te stellen. De offerte is opgestuurd.

2. Het adviesbureau heeft voor (45.250 aan facturen verstuurd naar klanten voor in deze maand gegeven advies. Het adviesbureau hanteert een krediettermijn van 45 dagen.

3. Het adviesbureau heeft het goede nieuws ontvangen dat haar offerte is geaccepteerd. De totale omvang van de offerte bedraagt € 70.000.

4. Het adviesbureau boekt haar loonkosten voor de afgetopen maand met een totale omvang van € 32.500. Het bed rag wordt later per bank overgemaakt.

'----,

5. Het adviesbureau heeft de factuur gekregen van haar verzekeringsmaatschappij om de kosten van de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor haar werknemers voor het aankomende half jaar in 1 keer (vooruit) te voldoen. Het gefactureerde bed rag van ~.~ is per bank overgemaakt.

6. Elk van de adviseurs heeft de beschikking over een leaseauto. Het adviesbureau ontving de factuur van de leaseonderneming voor deze maand met een totale omvang van € 7.500. Het betreft hier een operational lease. Het bed rag wordt over 4 weken daadwerkelijk overgem~ikt'

7. De kosten van de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor de eerste maand mogen als gerealiseerd worden beschouwd.

Ga uit van de volgende situatie. Het adviesbureau is bij de boeking van bepaalde kosten in deze maand er onterecht van uitgegaan dat deze ook direct betaald waren. Dit is echter niet het geval, d.w.z. deze kosten moeten nog betaald worden.

8. Wat is de consequentie van deze fout op: 1) de omvang van het vreemd vermogen (liabilities), 2) de omvang van de winst (earnings), en 3) de omvang van het eigen vermogen (stockholders' equity), in deze maand? U kunt kiezen uit: te hoog, geen, of te laag.

2

.'

I
.
-
I Opgave 2 (25 pun
!
Een onderneming im
detailhandel. In de 0
verkochte teakhouten
inkoopprijs van € 210.0
Datum
4mei
6 mei
9 mer
21 mei
26 mei
27 mei
I
I
I
I Gevraagd:
I 1. Bereken de omvang
goederen (ending inve
2. Bereken de omvang
goederen (ending inven
cost) methode?
(Rond hierbij de gemid
3. Beredeneer (!) welke
(maximaal 30 woorden)
Binnen het vakgebied F
Values' teneinde de r
investeerders zoveel m
4. Welke methode, FIF
indien men zich primair
De onderneming maak
teakhout als gevolg va
verkoopprijzen als gev
maand mei heeft de on
van € 325.000. De ond
,
Ii mel, gegeven de econo
5. Moet de ondernemin
op haar balans? U kunt
naar de accounting prin
I
I
I »: 600'

/60 x t/.::Jo 'I/o :k 6,? J

ten)

porteert teakhouten meubels uit Azie om ze vervolgens te verkopen aan de 7c/boCJ nderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van hetaanta I ingekochte en ( fI; 0 (I

tafels voor de maand mel. De beginvoorraad bedraagt 350 tafels met een totale 00

00. ICt SCJSU

" Il L 00' f? 3. S C> 600

Inkoopprijs: € 695

Aantal

Prijs per stuk

Type transactie

Inkoop

150 tafels

Inkoopprijs: € 620

50 tafels

Verkoopprijs: € 750

Verkoop

100 tafels

Inkoopprijs: € 630

Inkoop

Verkoop

420 tafels

Verkoopprijs: € 730

160 tafels

Inkoopprijs: c 690

Inkoop

210 tafels

Inkoop

So x Coo t '3.0 ~ 6zo 100 t\ 63()

van de kostprijs verkopen (cost of goods sold) in mei en de eindvoorraad ntory) volgens de perpetuele FIFO methode?

---- .. -~

I}O "cuU

van de kostprijs verkopen (cost of goods sold) in mei en de eindvoorraad

tory) volgens de perpetuele__gewogen gemiddelde kosten (weighted-average-

delde prljzen steeds af op 2 decimalen.)

methode FIFO of LIFO de grootste winst voor de maand mei rapporteert.

inancial Accounting wordt veer gesproken over het toenemend gebruik van 'Fair elevantie van de externe verslaggeving voor gebruikers zeals (toekomstige) ogelijk te vergroten.

o of LIFO, komt dan het best tegemoet aan de principes van Fair Value accounting richt op de baJans? (Maximaal 30 woorden)

t zich gedurende de maand mei zorgen om de stijgende inkoopprijzen van n strengere milieuwetgeving. Daarnaast kampt de onderneming met dalende olg van een afgenomen vraag door de economische crisis. Aan het eind van de derneming de voorraad tafels in eerste instantie gewaardeerd tegen een waarde erneming schat de verkoopwaarde van de voorraad aan het eind van de maand mische crisis, op € 250.000.

g overgaan tot aanpassing van de waardering van de voorraad teakhouten tafels kiezen uit ja of nee. Beargumenteer uw antwoord met een expliciete verwijzing cipes (maximaal25 woorden).

3

" .

Ga uit van een situatie waarin een onderneming moet overgaan tot eenmalige afwaardering van de voorraad op de balans.

6. Wat is het effect van een eenmalige afwaardering op de waarde van 1) de bezittingen (assets), 2) de waarde van het vreemd vermogen (liabilities), en 3) de waarde van het eigen vermogen (stockholders' equity)? U kunt hierbij kiezen uit: stijgt, blijft gelijk, of daalt.

4

Opgave 3 (30 punten)

Oliemaatschappijen zoals Shell besteden veer tijd en energie aan het zoeken naar (o.a. door middel van proefboringenj, en vervolgens commercieel exploiteren van, olievelden. In het algemeen wordt bij oliemaatschappijen een onderscheid gemaakt tussen bewezen oliereserves en niet bewezen oliereserves. Bewezen oliereserves zijJJ..._die reserves van olie onder de grand waarvan het redelijk zeker is dat deze, onder de huidige economische en politieke omstandigheden en met gebruik van de huidige techno logie, kunnen worden verkregen. Indien oliereserves wei zijn vastgesteld (bijv. via proefboringen)

--=--

maar onduidelijk is of dez-e-w-e'l-o-p-een economische rendabele wijze of met gebruik van de huidige

technologie kunnen worden geexploiteerd, worden deze geclassificeerd als onbewezen. Bewezen oliereserves mogen door oliemaatschappijen als bezittingen op de balans worden vermeld.

Gevraagd:

Een olieonderneming heeft op basis van geologische gegevens vermoedens omtrent het bestaan van een groot olieveld. Verschillende proefboringen moeten een eerste indicatie geven over de omvang van het OTTeVeltl en of het olieveld technologisch te exploiteren is (bijv. niet te diep ligt). Op basis van de eerste uitkomsten zal vervolgens worden besloten om al dan niet over te gaan tot een vervolgstudie (o.a. het uitvoeren van een groter aantal proefboringen om verdere gegevens te verkrijgen) voordat wordt overgegaan tot een definitieve beslissing am het veld commercieel te exploiteren.

1. Mag de onderneming die uitgaven voor de eerste proefboringen activeren (d.w.z. als bezit waarderen op de balans) en er vervolgens periodiek op afschrijven? U kunt kiezen uit ja of nee. Beargumenteer vervolgens uw antwoord (max. 30 woorden).

Ten aanzien van een ander olleveld heeft de onderneming het besluit genomen tot commerciele exploitatie. Het olieveld heeft een geschatte omvang van ~O miljoen vaten ruwe olie en zal volgens plan in lQj.aar volledig worden ontgonnen. De onderneming h~ voor de ontginning van het olieveld een aantal pompinstallaties gebouwd met een totale uitgave van ~ 12.000.000. Doordat over de jaren heen het steeds lastiger wordt om de olie naar boven te pompen wordt voor de bepaling van de jaarlijkse afschrijving op de pompinstallaties gebruik gemaakt van een vast percentage van de boekwaarde. Specifiek wordt hierbij gebruik gemaakt van de 'double-declining balance method'. De jaarlijkse kosten om de pompinstallaties in goede staat te houden bedragen { 400.000.

2. Geef de journaalpost voor de afschrijving op de pompinstallaties in het derde jaar.

3. Geef de journaalpost voor de jaarlijkse onderhoudskosten.

Na 8 jaar ontginning worden de resterende reserves in het olieveld steeds moeilijker bereikbaar met behulp van de bestaande pompinstallaties. Na 8 jaar is er { 9.200.000 op de installaties afgeschreven. De afschrijving in het negende jaar bedraagt { 700.000 (Is dat niet wat veer gezien DDB-methode?). Daarnaast moeten er twee. exrra pompinstallatles worden gebouwd waarvoor { 2.600.000 wordt uitgegeven. Hierop wordt in het negende jaar { 1.450.000 afgeschreven. Daarnaast-;tijgen de kosten '~het in goede staat houden van de pompinstaiTatlesmet { p5.000 naar { 575.000.

---., -_

4. Hoeveel bedraagt de boekwaarde van de pompinstallaties na 9 jaar?

5

De onderneming besluit na afloop van het gde jaar de ontginning van het olieveld definitief te staken. De totale aanschafprijs van de pornpinstallaties bedraagt € 14.000.000. Er is tot na afloop van het gde jaar voor € 11.200.000 op de pompinstallaties afgeschreven. De pompinstallaties zijn voor een bed rag van € 1.100.000 verkocht. Dit bedrag is door de onderneming reeds ontvangen.

5. Geef de journaalpost van de verkoop van de pompinstaliaties.

Shell haalde in 2004 op een negatieve wijze het nieuws toen het bekend maakte dat het maar liefst~ van haar olievoorraden moest afboeken vanwege onvoldoende bewezen reserves. Shell verloor na bekendmaking € 12 miljard aan marktwaarde (aantal ultstaande aandelen maal de koers). Daarnaast moest het hoofd van de divisie Exploratie & Productie gedwongen opstappen en werd met gedupeerde beleggers een schikking getroffen waardoor Shell in Europa en de VS honderden miljoenen euro's aan schadevergoeding moest betalen.

6. Wat is de invloed van de afwaardering (impairment) van de olievoorraden op de operationele kasstromen (cash flow from operatiorfs)? U kunt kiezen uit: stijgt, blijft gelijk, of daalt. Beargumenteer uw antwoord (max. 25 woorden).

Bij de bekendmaking was voor Shell al snel duidelijk dat juridische claims zouden volgen van gedupeerde beleggers. Het bedrijf kan hier op anticiperen door middel van het vormen van een voorziening (contingent liability).

7. Welke twee algemene criteria zijn van invloed op de wijze waarop een bedrijf de mogelijkheid van een juridische claim verwerkt in haar accounting systeem?

8. Wat is het effect van het vormen van een voorziening voor juridische claims op 1) de omvang van de bezittingen (assets), 2) de omvang van het vreemd vermogen (liabilities), 3) de omvang van de winst (earnings), en 4) de omvang van het eigen vermogen (stockholders' equity)? U kunt kiezen uit: 5tijgt, blijft gelijk, of daalt.

BP heeft momenteel zwaar te lijden onder de gevolgen van een gezonken booreiland voor de Amerikaanse kust. Uit een verklaring die op 10 mei is afgegeven heeft BP tot dat moment € 268 miljoen aan kosten gemaakt om het olielek te dichten. De milieuschade die hieruit voigt is in dat cijfer nog niet meegenomen. BP investeert jaarlijkse vele miljoenen euro's in haar reputatie als een milieubewust olieconcern. Oliemaatschappijen in het algemeen, en BP in het bijzonder, lijden derhalve forse reputatieschade als gevolg van het olielek.

g. Waarom is de reputatie van een onderneming zoals BP niet expliciet opgenomen als bezitting op de balans (max. 30 woorden)?

6

Opgave 4 (30 punten)

Ga uit van een onderneming die in sterke mate is gefinancierd met behulp van vreemd vermogen. Om een overname van een Amerikaanse onderneming te faciliteren overweegt het top management van de onderneming om de overname voornamelijk te financieren door middel van de uitgifte van aandelen. Daarnaast overweegt de onderneming om in beperkte mate obligatles uit te geven.

Momenteel heeft de onderneming een lening bij een bank uitstaan met een totale omvang van € 150 miljoen euro. Daarnaast heeft de onderneming een geplaatst aandelenkapitaal (common stock) ter waarde van L25 miljoen en een agioreserve (additional paid-in-capital) van €J2_roi1joen. Het aantal uitstaande aandelen bedi-aagt_ 2,5 miljoen. De onderneming heeft een winstreserve van €}O milj.oen.

Het kort vreemd vermogen (currenfl1abilities) bedraagt {_iO miljoen. '

De onderneming besluit 750.000 nieuwe aandelen uit te geven tegen eeh koers van € 18 per aandeel. ~

Gevraagd:

1. Geef de journaalpost van de uitgifte van nieuwe aandelen.

Aan het eind van een periode bedraagt het geplaatste aandelenkapitaal (common stock) van een onderneming € 33 miljoen, de agioreserve (additional paid-in-capital) € 20 miljoen, de winstreserve ~ miljoen, en her aantalUitstaande aandelen bedraagt 3 miljoen. De leiding van de onderneming besluit tot uitgifte van 5% stockdividend. De aandelenkoers a--an het eind van de periode is € 22.

2. Geef de opbouw van het eigen vermogen (stockholders' equity) na uitgifte van het stockdividend.

De huidige economische crisis heeft op aile aandelenbeurzen geleid tot een behoorlijke neerwaartse spiraal in de aandelenkoersen. Sommige bedrijven proberen hun aandelenkoersen op peil te houden door middel van de inkoop van eigen aandelen (treasury stock). Een onderneming besluit na een periode van gestage daling van de aandelenkoers tot de inkoop van 200.000 eigen aandelen. De nominale waarde per aandeel bedraagt € 10. De koers was aan het begin van de periode € 34, maar is nu gedaald tot € 19.

3. Geef de journaalpost van de inkoop van eigen aandelen.

Later besluit de onderneming, na een periode van gestegen aandelenkoersen, weer over te gaan tot de uitgifte van de eerder ingekochte eigen aandelen. De aandelen worden verkocht tegen een koers van € 22.

4. Bent u het eens of oneens met de volgende stelling: "deze uitgifte van eerder ingekochte aandelen leidt in aile gevallen tot een stijging van het eigen vermogen". U kunt kiezen tussen eens of oneens. Beargumenteer vervolgens uw antwoord (max. 30 woorden).

7

De onderneming besluit tevens over te gaan tot uitgifte van obligaties (bonds) met een omvang van €5 miljoen met een couponrente (stated rate) van 9%. De marktrente is 8% en de looptijd is 2 [aar .

..

5. Wat is de uitgifteprijs (issue price) van deze obligatie?

De onderneming besluit over te gaan tot uitgifte van 8,5%-obligaties (bonds) met een nominale waarde van € 5 miljoen voor een uitgifteprijs van € 5,4 miljoen. De looptijd van deze obligatielening is 2 jaar en een eventueel agio of disagio wordt lineair geamortiseerd(straight-line amortization).

6. Geef de journaalpost van de uitgifte van deze obligatielening.

7. Wat is de invloed van de uitgifte van de obligaties op de financlele kasstromen (cash flows from lv' financing activities)? U kunt kiezen uit: e blijft gelijk, of daalt. Y'\.

8. Geef de journaalpost van de betaling van de rentekosten op de obligatielening in het eerste jaar.

9. Bent u het eens of oneens met de volgende stelling: "obligaties die geen rente uitkeren (zero coupon bonds) worden in aile gevallen uitgegeven met een agio (premium)". U kunt kiezen tussen eens of oneens. Beargumenteer vervolgens uw antwoord (max. 30 woorden).

10. Wat is het voornaamste risico dat voigt uit een hoge leverage, d.w.z. dat de onderneming in sterke mate is gefinancierd met vreemd vermogen? (Max. 30 woorden.)

8

Appendix: grootboekrekeningen

Maak gebruik van de onderstaande rekeningen bl] het opstellen van journaalposten (journal entries), Taccounts, balans (balance sheet), resultatenrekening (income statement), etc.

9

Nederlands Engels Nederlands Engels
Afschrijving gebouwen & Accumulated depreciation
machines Property, Plant & Equipment Geplaatst aandelenkapitaal Common stock
Afsch rijvingskoste n Depreciation expense Obligatielening Bonds payable
Agioreserve Additional Paid-In Capita·1 Onderhoudskosten Maintenance expense
Agioreserve, inkoop eigen
aandelen Paid-In Capital, Treasury stock Opbrengst verkopen Sales revenues
Aigemene kosten General & Adminstrative expense Reclame & Marketingkosten Advertising & marketing expense
Contingent liability Voorziening Rentekosten Interest expense
Cred iteu ren Accounts payable Rentekosten obligaties Bond interest-expense
Debiteuren Accounts receivable Reorganisatiekosten Restructuring expense
Garantiekosten Warranty expense Stock dividend Stock dividends
Gebouwen & Machines Property, Plant & Equipment Te beta len dividend Cash dividends payable
Gedeclareerd dividend Cash dividends declared Te beta len lonen Wages payable
Incidentele resultaten Extraordinary gains or losses Te betalen rentekosten Interest payable
Ingekochte eigen aandelen Treasu ry stock Te betalen winstbelasting Income tax payable
Kosten dubieuze debiteuren Uncollectible accounts expense Uit te reiken aandelen Common stock distributable
Verkoopretouren en -
Kostprijs verkopen Cost of goods sold prijsreducties Sales returns & allowances
Verzekeringskosten Insurance expense
KT beleggingen Short-term investments Voorraad goederen Inventory
Vooruitbetaalde
Leasekoste n Lease expense ve rze keri n gskoste n Prepaid insurance
Lening Bank loan payable Vooruitontvangen opbrengsten Unearned revenues
Voorziening wanbetaling Allowance for uncollectible
liquide middelen Cash debiteuren accounts
Loonkosten Wage expense Winstbelasting Income tax expense
-
LT beleggingen Long-term investments Winstreserve Retained earnings
Disagio op obligaties Unamortized bond discount Agio op obligaties Unamortized bond premium 10