Migne. Patrologia Latina Tomus LIV.

Léon 01 (pape ; 039.?-0461). Sancti Leonis Magni... Opera omnia, post Paschasii Quesnelli recensionem...
emendata, et ineditis aucta : praefationibus, admonitionibus et

annotationibus illustrata. Accedunt quaecumque in quesnelliana editione inveniuntu.... 1846.
1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.
Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence
2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.
3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :
*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.
4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.
5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.
6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.
7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

PATROLOGIiE
CURSUS COMPLETUS
SIYK
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
OMNIUM SS. PATRUM, DOCTOMM SCRIPTORUMQUE
ECCIESIASTICOMM
QUI AB ^VO APOSTOLICO ADUSQUE INNOCENTIIIIITEMPORA

FLORUERUNT;
RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QUJE
EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÊ TRADITIONIS PER DUODECIM
PRIORA ECCLESIJ5 SiECULA,
JOXTAEDITIONES ACCURATISSIMAS,INTERSE COHQOE NONNULLISCODICIBUS MANOSCRIPTIS COLLATAS,PERQUA
DILIGENTER CASTIGATA
;
COMMENTARIIS
DISSERTATIONIBUS, LECTIONIBUSQCE VARIANTIBDS CONTINENTER ILLDSTRATA;
OHNIBUS OPERIBDSPOSTAMPLISSIMASEDITiONESQOjE TRIBDSNOVI-SIMIS SÊCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA;
PARTICDLARIBOS
INDICIBDS MNGDLOs
ANALYTICIS, S1VETOMOS,SIVEADCTORES ALICDJUS MOMENTl
SUBSEQUENTIBOS, DONATA;
INTRA
CAPITOLIS IPSUM TEXTOM NECNON
RITEDISPOSITls, ETTITOLISSINGDLARDM PAGINARDM MARGINEM SOPERIOREK
DISTINGDENTIBUSSUBJECTAMQUEMATERIAM SIGNIFICANTIBOS, ADORNATA ;
OPERIBDS CUMDUBIIS TUMAPOCRTTPHIS,ALIQUA VEROAUCTORITATE IN ORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAHPOLLENTIBUS,AMPLIFICATA J
DUOBUS INDICIBUSGENERALIBDSLOCUPLETATA: ftTEROSCILICET REKUM,QDOCONSOLTO, QDIDQUID
UNUSQUISQUE 1 N
PATRUM QUODLIBET THEMA S ONO
CRIPSERIT INTIIITU C ONSPICIATCR J ALTERO
SCRIPTUK/E SACltiE, EXQUO LECTORI COMPERIRESITOBVIUM QUINAM PATREs ETIN
QUIBUS OPERUM SUORUH LOCISSINGULOS MNGULORUH LIBRORUM SCRIPTURJE ^—^
TEXTUS COMHENTATl SINT. y
ACCURATISSIMA,
EDITIO CiETERISQUE FACILE
OMNIBUS ANTEPONENDA, SI PERPENDANTDR : CHARACTEROM NITIDIAS*if3[\
CHARTjE QDALITAS,INTEGRITASTEXTDS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETA /~ \
TCMNDMEROS, FORMA VOLUMINUM PERQDAMCOMMODA MBIQUEINTOTO OPERIS DECURSU CONSTANTEIlA»f'' CO
PRETII
SIMILIS, 1STA
PRÊSERTIMQUE
EXIGUITAS, CLLECTIO,UNA,METH»D1CA ETCHRONHLOGICA, L / f— \|
SEXCENTORUH FRAGMENTOROM OPDsCULORUMQUE HACTENUS niC ILLICSPARSORUM, PRIMUM ^f
AUTEM INNOSTRA BIBLIOTUECA,EX OPERIBDS ADOMNES LINGUAS M °^T
iETATES, LOCOS,
FORHASQDE PERTINENTIBUS,COADUNATORDM. £-f/ ^ j
SERTES PRIMA, K\ |?7
IN QUAPRODEUNTPATRES, DOCTORES ECCLESI/ELATINJE
SCRTPTORESQUE * \rn "O?
.^"
A TERTULLIANOAD GREGORIUMMAGNUM.
ACCURANTE J.-P. MIGNE, «Cttt^ttttttt CdtttpktOtTttttt IN SINGULOS SCIEN'

ECCLESIASTIOE RAMOS EDITORE.
PATROLOGm TOMUS LIV.
S. LEONIS MAGNI TOMUSPRIMCS.
PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM

IN VIA DICTA D'AMB01SE,PRES LA BA.RRIERED'ENFER,
ou PETIT-MONTROUGE.
1846.
SANCTI
LEONIS MAGNI
ROMANI PONTIFICIS
OPERA
OMNIA,
POST PASCHASII QUESNELLI RECENSIONEM
At>COMPLUBES
ET PRJESTANTISSIMOS
MSS.CODICESAB ILLONONCONSULTOSEXACTA,
EMENDATA,ET INEDITISAUCTA:
ADMONITIONIBUS
PRXFATIONIBUS, ET ANNOTATIONIBUS
ILLUSTHATA
ACCEDUNT
OUJECUMQUEIN QUESNELLIANAEDITIONEINVENIUNTUREAQUE AD CRISIN REVOCANTUR:
CURANTIBUS
PETRO ET HIERONYMO FRATRIBUS BALLERINIIS,

PRESBVTERIS
VERONENSIDUS
;
MANUM AUTEM ULTIMAM ADHIBENTE /^l—^W\
'
J.-P, MIGNE, (jj ;i
QUISCPERADDIDIT \;. , \,\\"",...£"Jf

EXERCITATIONES IN UNIVERSA OPERA S. LEONIS MAGNI
AUCTORK
PETROTHOMACACCIAKI.
TOMUS PRIMUS
SINCERA S. PONTIFICIS OPERA CONTINENS,ID EST SERMONES ET EPISTOLAS

CUMAPPENDICIRUS.
3 VOL.PRIX : 24 FRANCS.
PARISIIS,VENIT APUD EDITOREM,

IH VIA DICTA D'AMBOISE,PRES L\ BARRIER.ED'ENFER,
ou PETIT-MONTROUGE.
1846.
ELENCHUS OPERUM
QUJE ftf mC TOMO ÔllflNENftlR.
S. LEONIS MAGNI
Sermones et Epistolse.
ERBATA.
Col. 824, in iine not. • : (Inferius »); lege : (CoL 822, •).
Col. 1004, lin. 11 : «v«veMx6>iv«t; lege : «vavcuoSnveu.
Imprimeriede BAIUT,place Sortxmne,2, &Paris.

BALLERINIORUM NUNCUPATORIA,
BENEDICTO XIY
PONTIFICI MAXIMO
PETRUS ET HIERONYMUS FRATRES HALLERllYII

PRESBYTERIVEUONENSES.
Hcec sanctissimi ceque ac doctissimi summi pontificis LEONIS MAGNI Opera, quce ad prte-
stantissimos codices, prcesertim Romanos, exacta, emendatiora et auctiora nunc prodeunt, cui
potius inscriberemus quam tibi, beatissime Pater, qui tanti pontificis in eadem Romana cathe-
dra successor, iisdem zeli ipsius ac doctrince vestigiis insistens, idem MAGNUSLEO redivivus
videris ? Ille quidem ob plura et prceclara diulurni pontificalus gesta, quibus, nulla lemporum
rerumque vicissitudine aul difficultate, perlerritus , adversus contumaces ac subdolos fidei
hostes, calholicce Ecclesice dogmata defendit acerrime, et novitiis ac temerariis quorumdam
ausibus sese objiciens , Ecclesiarum privilegia el apostolicce sedis jura fortiler vindicavit, et
pro custodia ac observantia ecclesiasticce disciplinw irrepenles corruptelas et abusus detegere,
perstringere, emendare et exstinguere nisus est; ille, inquam, tantus pontifex ob tam prce-
clara gesla MAGNI tilulum jure promeruit; ejusque insignia Opera , quibus res tot ac tam
graves promovit atque perfecit, in perennem poslerorum memoriam ad nos transmissa, mg.xi-
misque encomiis non solum a Latinis, verum etiam a Grcecis tum anliquis, tum reccnlioribus,
commendata, ejusdem lituli meritum ac justitiam demonstrant.
Quid autem de le, beatissime Paler? Jam inde ab exordio pontificatus tui quot et
quam implexce causce pro conditione istorum lemporum concurrerunt, quibus nunc inlegritas
fidei, nunc pontificia jura , nunc discipiina ecclesiastica sanaque doctrina morum impetila
fuere ? Tu vero nulli labori, nulli meditationi parcens, opportune omnibus providisti. Assi~
duce curce et vigilice luce, quibus parcissimo cibo brevique sonmo conlentus, die noctuque
pastorali officio et actionibus publicis indefessus vacas , el quod superest subcisivi temporis ,
in conscribendas pro rerum necessitate doctissimas et eruditissimas Instituliones atque Con-
stitutiones confers, omnibus notissimce sunt. Ipsa tua Opera quw pluribus voluminibus digesta
hactenus prodierunt in lucem, quceque in dies iclentidem prodeunt, ac in omni ecclesiaslicn
materie non lam prcesenlibus, quam futuris temporibus prospiciunt, dum omnes cum voluptate
el utilitate evolvunt, maximamque in iisdem non jam molem, sed eruditionem, rerum varieta-
tem, melhodum, perspicuitatem ac doctrinam admirantur, te cum antiquis prcestanlioribus
pontificibus conferre, et MAGNUMvere, seu potius MAXIMUMconfiteri non dubitant. MAGNI
igilur anliqui Romani anlistitis Opera tibi prce cceteris successori ac cemulatori ejus MAGNO
aquissime dicanda fuere.
Huic autem congruentissimce ralioni alid gravior et fortior accedit. Cum enim ante paucos
annos aller e nobis Romce degeret, seque ante pedes tuos identidem sisterel; inter eos sermo-
nes, quos pro summa benignitate tua cumeodem habere, quibusque fere de oplimis sludiis et
ecclesiasticis disciplinis non pauca solebas dissercre , de ea S. Leonis editione incidit menlio,
qua Paschasius Quesnellus sancti ponlificis Opera non lam emendare ac illustrare , quam ali-
quot pravis notatiunculis, observationibus et disserlationibus non paucis in locis redarguere,
perverlere et deturpare sluduit. Hinc porro novce editionis, quce ad Vaticanos prwsertim mss.
codices ab eo inconsultos exigeretur, ejusdemque audaces conatus retunderet el infringeret,
mcessitalem memorasti. Cum vero hoc idem consilium quibusdam prcedecessoribus tuis in
iitentem quidem venisset; at per eos, quibus id negotii demandatum fuit, numquam perfectum,
mc perficiendum crederetur; lu minime ferens editionem tam necessariam diutius prorogari,
func nobis imponendam censuisti. Non solum magnitudo operis, et magni adversarii eruditia
ac inaenium, verum stiam et multo magis imbecillitas noslra, cujus nobismetipsis conscii sumus,
PATROL.LIV.
H EPKTQLA NUNCVPATPIU4. «
suspensos initio atque ancipites animo tenuit. At voluntati et auctoritati titw obsequendum
fuit. Nos aulem.ut erigeres atque reficeres, non solis verbis usus es, sed tuum quoque auxilium
in eamdem editiojtjem CQnlulisti. Cum enim in ejusmodi editionibus procurandis prastantiorum
codicum subsidiurn pofeissimum requiratu^; tu VaUcaiâ exemalarta statim cammunicari jus-
sisti, atque ut coltalio facilior et expedilior fieret, raro privilegio ea, qutbus ihdigeremus, do-
mum afferri, et quamdiu opus esstf retfneri indulsi$t\: acpraterea ut aliis ex urbibus, ubi rari
' cssent
atque inconsulti codices, accuralm collationes prcestarentur, ipse pro humanilale tui
effecisti, adeo ut etiam in hanc noslram urbem quorumdani antiquorum librurum vciriantes
lecliones, quw ob longinquitatem locortumt isthuc serius pervenere, humanissimis litteris tuis
sociatas transmiseris. ld autem penes wquos rerum astimatores tantum est,ut hwc editic,
cujus tu auctor et opitulator fuisti, tua quodammodo habenda sit; ac proinde in ea luo nomini
dedjiwnda noq offeramus aliquid onmimo nostrum; sed verius, q.uod beneficio tuo accepimiis,
reddamus. Hinc etiam confidimus fore ut ipsam edilionem benigne su&cipias ac tuearis quasi
rem luam: omnesque, q.ui eam a te prwceptqm, leque opem ferenje perfectam inlelldgant, cum
prcefilaram curam et singularem favorem tuum commendabunt; tum vero si quid per nos mi-
nus apte. ex&ecutioni mandatwn invenient, nominis et patrocinii luigratia condonaturos spe-
ramus
Antequam vero hujus epislolw finem facimus, sine, quwsumus, Pater bealissime, ut quod
S. LEONImaxime congruum et gloriosum credimus, sapientissimo judifio tuo subjiciamus. De
DOCTQBIStitulo et cullu eidem sancto pontifici decernendo pauca quwdam tibi, ut confidimus ,
non injucunda proponere libel. Cui MAGMnomen obtinuit, DOCTOBISquoque titulum inereri
nihil ambigimus. Si enim DOCTORISappellatione et cultu ii digni sunt, qui una cum eximia
sanctitate insignem pariter doctrinam jungentes, et dum in vivis essent, universam Ecclesiam
docuere, el udh ;c post morlem illam docent iis operibus relictis, qua omni temporepro fide
ac disciplina Ecclesiw usui futura sint; nonne S. LEO , cujus sanctimonia certissima est, et
docuit, et docet, et semper docturus est universam Ecclesiam, cum et inslituendis Christiano-
runi moribus, et rectw fidei conservandw, confutandisque helerodoxorum erroribns aplissima
plurium sermonum et epislolarum monumenta vulgarit, quw non taminO,ccidenlis,quamin
Orientis Ecclesm summo cum honore suscepta, celebrantur ab omnibus, maximoque auctori-
tatis pondere allegantur frequenlissime , wque ac celebriorum doctorum opera allegari solenl?
Hincautem non immerito DOCTORIS nomen ei olim tribuit Cassiodorus (a), et (qui maximi ha-
bendi sunt) duo summi pontifices Vigilius (b) et Hadrianus I (c), ac deinceps alii, ex quibus
Usuardus et Vandelbertus eumdem titulum Martyrologio inseruerunt. Plures etiam Galli-
cana Ecclesiw doclores honore eum in publicis officiis colere non dubitarunt, ut ex eorum
liturgicis libris didicimus. Aliquot hic tantum exempli gralia atlingemus testimonia, qua
eminentissimus cardinalis Phllippus de Montibus huic noslro consilio maxime favens , paulo
antequam e vivis excederet, ex sua leclissima bibliolheca nobis communicavit. Ex Brcviario
Lingonensi anni MDCCXXXI,die xxx Octobris : LEONISI papae el Ecclesise DUCTORIS.EX Bre-
viario Catalaunensi anni MDCCXXXVI, die xx Octobris : LEONIS Magni papae et Ecclesiae DOC-
TORIS. Eadem leguntur in Breviariis Cluniacensi anni MDCCXXVI , Rothomagensi anni
MDCCXXVHI,et Claramontano anni MDCCXXXIII, die xi Aprilis; in Narbonensi anni MDCCIX,
die XXVIIIJunii; in Senonensi anni MDCCXXVIet Aurelianensi anni MDCCXXXI,die xxx Ocio-
bris; in Parisiensi anni MDCCXXXVI, die x Novembris; ac in Biluricensi anni MDCCXXXIV, die
xxx Novembris.
Num vero tempus jam advenerit, in quo Romana quoque Ecclesia , quw non minorem hujus
sui sanctissimi doctissimique pontificis , quo maxinie ornatur, amorem nutrit, hunceumdem
titulum et cultum eidem solemniter tribuat, generalique decrelo in universum Christianum
orbem extendat, tibi, bealissime Pater, dijudicandum atque constiluendum relinquimus. Ta
in eo celeberrimo Opere de RealiBcatione el Canonizatione, quod omnigena sacra eruditione
refertum, circa rilus hujusmodi regula in posterum solemnis ac tutissima futurum est, tres
(a)-In ps. LXV.

(b) Gonstiiut. n. 22, t. VI Concil. Yen. edit. col. 505.
{cj Epist. 97. Cod. Carolin.
1S PRiEFATIO GF/NERALISIN HANCEDITIONEM. 14
eonditiones ad constituendum Ecclesiae doclorem necessarias designasti (a), eminentem
«ci/icef doclrinam, insignem vilaesanctitatem, et praelerea summi ponlificis aut concilii gene-
ralis lcgitime congregati declarationem. Duas priores conditiones, in qiiibus ejus tituli ileccr-
nendi radix et meritum continelur, t» LEONEnostro inveniri ipsa Romana Ecclesia cum in
aliis publicis tabulis, tum in Martyrplogio satis lestala est. Restatut tertia conditio, qua
idem tituluset cultus ipsi in universa Ecclesialegitima auctoritate constitualur,eidem accedat
per te, qui ejus merita considerans , de eodem fortassis pronuntiabis, quod de S. Bernardo in
eodem Opere scripsisti (b) : Dolendum videlur , quod usque adhuc cogilalum non fuerit de
Sancto lot merilis eximio cceleslique doctrina referto, colendo titulo DOCTORIS in uniVersa
Ecclesia. Forte libi, cui nihil jucundius quam sanctorum cultum promovere, quique peculiare
tuum erga sanctum LEONEMsludium, dum esses Canonicus Archivista Basilicw S. Pelri, in
novissima invenlione (c) ejus corporis potissimum demonstrasti, tibi, inquam, hwc laus reser-
vata est, ut qui magnus es magni LEONISsuccessor et wmulalor, tantum ponlificem DOCTORIS
titulo exornes hujus editionis occasione, quw dum ipsius Opera ,jubente ac opitulante te, ad
puriores codices exacta et illustrata tuoque nomini inscripla in lucem profert, MAGNI hujus
DOCTORIS merilum eliam atque etiam confirmat. Sed hoc tuum judicium esto. Tibi interhn
dum volumen islud offerimus, sanctos tuos pedes humillime deosculantes, aposlolicam berie-
dictionem deprecamur.
a) Lib. iv, part. u, cap. 11,, n. 13
b) Ibi c. 12, n. 9.
c) llac de re plura tom. II, in observat. ad Dissert. 1 Quesnelli ad an. 461.
KALLERINIORUHI
PRÊFATIO GENERALIS
IN UNIVERSAM OPERUM SANCTI LEONIS EDlTiONEM.
I. Cum de nova editione Operum sancli Leonis papae ad mss. praesertim Romanos codices.
lucubranda, quae editioni Quesnellianae jam proscriptae opponi et praeferri posset, alteri ex
nobis, dum Romae esset, supremus antistes Renedictus XIV onus imposuit, non pauca prr-
mum nec levia momenta terruerunt. Quae enim et quanli sit eaLeonis editio, quam summo,
sludio curavit Pascb,asius Quesnellus, iili soli ignorare queunl, qui edilioncmejus ignorant.
Si textum expendas, qui in aeslimandis veterum edilionibus primum el poUssimum spectan-.
dus est, et in quo quaeritur num sit emendatus ac inedilis opusculis auclus, plures ille ac
praeslanlissimos codices naclus est, quorum praesidio multaloca in anleriuribus editionibus
depravata feliciler correxit, et Epistolas ponlificis, quae inter ip>ius Opera sacrae hisloriao
uliliores sunl, ex uno Grimanico ms. octo et viginti anlea inedilis augcre Epistolis potuit.
Praelerea alia quaedam adjecit incdita, inter quse maxime celebris est anliqaissima iila Ca-
nonum el Epistolarum Romanornm ponlificum colleclio, quae Dionysianae iiihilum ccdit,
vetustissimique canonici juris sludiosis maximo adjumento est. Si vcro ipsius ediloris lueu-
bratioues textui vel rebus iHustrandrs inscrtas consideres (id enini altorum est quoci- iu
cditionibns quseritur), quaenam edilio Patrum lot unius cditoris observationibus, a4moni-
liouibus.notis et dissertationibus locupletata invenietur, quot illa Lconis, quamQuesnellus
typis impressit? Quae enim ejusdem pontificis Opera parvo volumine formae, uti vocant,
octavae vel quarlae in anliquis editionibus comprehendcbantur, ob QuesnelH additamcnta;
duos implent non exiguos tomos in-folfo. Quem porro non moveal lanlum shitHumin Leone
edendo ab eo susceptum et naviler impensum, qui praestanli ingcnio et nrnRa erud>itiouo
ornatus, plurimum poterat, quique priorem edilionem novis curis recognitam post viginti
quiuque annos rccusit aucliorem, adeo ut limala et pcrfecla, quantum per eum fteri po-tuU,
iudicari debeat? Majrniftca quidem clogia a quampluribus lilteralis viris oblinuil cuviJWMtif
|5 PK/EFATIO GENEIULIS IN HANC EDITIONEM. «6
edilio, quae idcirco non tam primum impressa quani recusa, slalim toto orbe dispersa atque
suscep'a, adhuc desideratur a pluribus; et licel ob censuras nonnullorum, ac praesertim
Inqul&fuonis Romanae anni 1C76, apud catholicos non modicum detrimcnli ceperit, eam
nihilominus eruditis ubique probatam affirmare nun dubitavit Joannes Albertus Fabricius.
Hffic quidem heterodoxi viri laus, elsi Romanae censurae perperam omnino opponilur, per-
vulgatam tamen de eadem cditione opinionem aliis etiam calholicorum testimoniis confir-
malam ostendit.
II. Hisce animadversionibus, quae metum ingerebant, opponebalur novae adhuc post
Quesnellianam editionis necessitas. Primo enim judicatum fuit inleresse plurimum S. pou-
tificis Opera ad Romanos praecipue codices exigere, qui etsi in Romani antistitis Opcribus
praestantiores atque puriorcs praesumcndi sint, a Quesnello tamen irrito, ut in praefatioue
testalur, conatu queesiti, praetcrmitlendi fucrunt in prima editione; in sccunda vero Rarbe-
rinorum lantum manuscriptorum varianles lectiones accepit, ex quibus ipsis paucas admo-
dnm in solis Epistolis adhibuit. Tanto autem magis haec Romanorum exemplarium recognitio
necessaria visa est, quod ex una parle Quesnellus in usu codicum negligenlite accuselur a
quibusdam, ac praesertim a Baluzio el Coustanlio, in anliquorum librorum studio periiissi-
mis;exalia vero nota ejus libcrtas in emendando identidem textu, nullo allegato codice,
nonnullis suspicionem injecerit. Deinde plurima sunt in ejus lucubralionibus licentius iu-
serta, quibus falsis doctrinis favet, el non tam Looncm quam Romanae sedis praerogalivas
nunc palam, nunc lalenler impelivit; ndeo ut hacc cditio, quae Leonem potius delurpat quam
illustrat, justissimam prohibilionem meruerit.
III. Hisde causis, utprimum eadem cditio anno 1675 in Iucem prodiit, statim novffi edi-
lionis Romae adornandae consilium ceplum fuisse, colligi posse credimusex Italica epistola
Laurenlii Mari ad Franciscum Grisendum scripta die 30 Marlii anni 1677; sibi enim signifi-
calum affirmal praeccptum illustrissimi Brancalii de nova editione Operum S. Leonis. Mi
vengono comunicati i comandi di monsignor illustrissimo Brancuci mio signore sopra la
nuova edizione di S. Leone; et in hanc quaesitum subdit quidquid Jo. Baptisla Marus ejus
fraler ex mss. Romanis paraverat. Hujus epislolae, quam in codice Barberino invenimus,
amplior notitia dabilur in praefatione sermouibus Lconis praemissa, § 7. Haec eadem nov»
edilionis cogilatio ilerum excitala est anno 1716, farente summo pontifice Clemenle XI.
Exploratum est testimonium Palrum Trivullianorum inscrtum Memoires Auril., 1716, pag.
722, ubi ex epistola Romae scripla haec Iraduntur: On a formi le projet d'une nouvelle idition
de S. Leon. Sa Sainteti, qui a une devotion particuliire a ce saint docteur, favorise ce dessein.
Sub Clemenle autem XII, non modo revixit idem consilium, verom eliam haec cura duobus
clarissimis viris imposila fuit, collatisque istorum sludiis, multisque hinc cl hinc paratis
tanla hujus Romanae editionis exspectatio increbuit, ut eminentissimus cardinalis Qoirinus
bac de causa scripserit anno 1740, in appendice subjecta Pauli II ViUe, pag. 161, nou solum
piorum atque erudilorum votum deposcere, verum eliam sperare saniorem ac fideliorem edi-
tionemad Vaticanorum prwserlim codicum fidem
IV. Dum unus e nobis anno 1748 Romam alia de causa accessil, de hac nova editione
plures sciscitalus est. At alii se jamdiu nihil audire, alii vero spem omnem evanuisse
respondcrunt. Qua de re cum sermo fuisset coram summo pontifice Bcncdicto XIV, is,
camdem desperationem confirmante uno ex illis duobus, quibus ea editio sub Clemenlc XII
commissa fuerat, hocce studium nobis imposuit. Etsi vero praeter ea quae inilio memoravi-
mus nostrarum eliam virium imbecillitas deterreret, diutius tamen auctoritati lantae rc-
sislcndum non fuit. Cumque de hacedilione suscepta in Urbe divulgatum esset, acccsscrcnt
aliquot cardinalium, praelalorum et amicorum impulsus, qui etiam auxiliumsuum obtulerc.
Cuuia codicibus exordiendum esset, laudalus summus ponlifcx, ut faciliorem expediliorcm-j
que collationem faceret, Valicana» bibliothecae mss. libros, qui maximo usui forent, domum
deferri peculiari priviiegio concessit. Paluereeliam caeterae bibliolhecaeRomanae, Barbcrina,
Chigiana, Casanalensis, Vallicellana, Angelica, et illa Basilicae S. Pclri. Cum autem multi
essent codices recolendi, quibus unus non sufficit, auxiliarii prelio aiccsscrunt, alii etiam
spoutaneam et graluitam operam contulere: inter quos potissimum laudandusestP. Brunus
Toiua, tunc eclor, nunc prior Palrum Prredicaloium S. Sabinse, qui alios csuis in collalio*
« PRJEFATIO GEINEMALIS IN HANC EDlTlONEM. 1«
nibus sibi adjunxit. In hoc labore totum id tcmporis, quo alter e nobis Romae versatus est,
id est annum integrum cum dimidio, inler codices indesinenter consumpsit. Cumque is ex
Urbe discedens nonnulla reliquisset conferenda.subsidium pcrhumanilcr praestitcrunt plures
amici, P. magister Schiara, ordinis Praedicatorum, bibliolhecaeCasanalensi praefcclus, comes
Josepb Garampus, canonicus basilicae S. Petri ct Vaticani archivi cuslos, concivis noster
P. Franciscus a Putco, presbyter Oralorii in Vallicella, Simon Ballarinus a bibliotheca Bar-
berina, aliique nonnulli, qui varianles manuscriptorum quas desiderabamus, abs se dili-
genter descriptas Veronam miserunt.
V. In aliis quoque Ilaliae bibliothecis a Quesnello intactis, quae mss. cxemplaribus cele-
briores sunt, Leoninos codices, quolquot alicujus prelii novimus, sive per nos, sive per
amicos conferendos curavimus. Praeter exemplaria aliquot prsstantissima capituli cathe-
dralis Veronensis, quae ob insignem velustatem nuliis aliis cedunt, Venetiis in bibliolheca
S. Marci, quae pluribus GraecisLatinisquc codicibus instructissima est, non paucos rei prro-
senti utiles invenire iicuit, cl Antonium Zanettum, ejusdem custodem, qui omnibus studlo-
sis favorem praestat, in Graecis praesertim libris recolendis coadjutorem humanissimum ex*
perti sumus. Patavii in bibliolheca Palrum Eremilanorum P. magistcr Anlonius Manentius,
in S. Justinae monachorum S. Bencdicli P. D. Spiridion Peristianus, ct in S. Antonii Palrum
Conventualium S. Francisci P. magister Reginaldus Fischer codiccs et operam exhibuerun).
Ex insigni monaslrrio Padilironensi S. Bencdicti in agro Manluano P. D. Joanncs Augusti-
nus Gradonicus codicum variantes non exiguo laborc collectas transmisit. Florcntia tum
in bibliotheca S. Marci, tum in Laurcntiana Medicea multum debcmus P. leclori Pbilippo
Mariae Sereno, qui alia conlulit, alia eliam exscripsit. Fcsulis, quae opus erant, procuravil
P. Alexander Chiappinus, abbas generalis canonicorum Latcranensium, qui nuperrime obiit.
Quoad mss. Monlis Casini, magnum palronum expcrti sumus emincntissimum cardinalem
Tamburinum, de cujus mirifico planc favore peculiaris rcdibit mcnlio in praefalione ad
sermones, num. 16. Lucanorum codicum collationcm sponle oblulit P. Joanues Dominicus
Mansius, in antiquis mss. vcrsatissimus, ct pluribus edilis documentis ac tomis nolus.
Bergomi opem tulit amicissimus noster P. Hyacinthus Sala, ordinis Proadicatorum, in acade-
mia Taurinensi publicus theologiae professor. Alia subsidia per alios Mediolani, Tridenti,
Taurini et alibi praeslo fucrunt.
VI. Extra Ilaliam etiam diligentiam cxtcndimus, nimirum in bibliothecas Caesarcam Vin-
debonensem et Ratisponensem S. Emmerami. E bibliotheca Caesarea, cujus mss. libros
Gallus editor fruslra quaesivit, duorum praeslanlissimorum excmplarium collcctionisHispa-
nicae et Quesnellianae collalionem quam diligentissimam nullo sumptui parcenlcs nobis
comparavimus. In Ralisponensi vcro scrvari cximium prorsus ct singularem codicem
Epistolarum S. Leonis, cidcm bibliolbccae pro Tulone cpisropo dono datum exeunte saeculo
nono, vel decimo incunte, prodideral P. Bcrnardus Pez in disserlatione isagogica praemissa
tomo I Thesauri Anecdotorum, num. 65. Hujus codicis desiderio is qui e nobis Romae crat,
adivilP. M. Thomam Ricchinium, ordinis Praedicatorum a secrelis congregationis Indicis,
eoque cooperante P. M. Emericus Langenuaeter, ejusdem ordinis provincialis Daciae, ac ge-
neralis magistri socius, scripsit statim ad P. M. Antoninum Vcichtner, qui mox, proinsigni
sua in hisce stndiis peritia, codicis praeslanliam ac utilitatem agnoscens, favore non minus
quam labore plane singulari ipsum codicem non conferendum, scd de verbo ad verbum
quam accuralissimc transcribendum putavit. Id autcm utcommodius per eum fieret, a re-
verendissimo abbale ad S. Emmeramum sacri Romani imperii principe, viro in omni litte-
rarUm et scientiarum gencre excultissimo, summa benignitale concessum fuit ut idem codex
Landishutum in memorati P. Antonini conventum deferretur. Quae peculiaris unius di-
ligentia in exscribendo, et alterius humanitas in commodando tam eximio codice, de quo
plura in praefalione ad Epistolas diccnda crunt, loto orbi lestanda ac perenni memoris
commendanda fuit. His autem subsidiis experti sumus ipsum S. Leonis tcxtnm adhuc post
Quesnellum posse emendari non modicum, et novis etiam ineditis monumentis augeri.
VII. Scrmonibus cmendandis mss. exemplaria Romana polissimum contulere : inter qu&
cutn nonnulla ad basilicas Urbis certissimc pcrtinucrint, certo Romana sunt, ac puriores
lecliones nobis conservarunt. Quesnellus, etsi mulla correxit, cum tamen hos codices non
fB PR«K\TfO GENKRALISIN HANC EWtnHtiSSL fll
AdfeiWetft, alia fnfcmehtfata reliqail, arfaWraWi haud s*fis lp1erM p%rperam ttnfavU; Ntts
teroenta cireilcr loca v«4 xsert* 'effienuVsiieireteslrthere, vei adrtftWorem tectione*» tevVicare
t»tuim*s. fVaetorea ex m <tantisque iliverste wigfftfs Codiciftus sfmul fcolfatis, quorum
«HBtiwctMftntoitiafm dabfttus r» praefaliohe ad ScrttoSnes, detttxiftfus "cWrrigehdttni Ordtnem
in «otinnKisêrntonibuspefturbalum; tiividemios diras BermofteS q#i ln bourh cfealaeraht;
attidvemWttn «efmowem Leoni perperam trinu.tum ab k>mnib4s, nee nott fclium eidem a
Qdreswelto «x suo codice afficttttti^ alium vero, quetn iste Leotii detraxit', restftnendom ;
aliaque plura manuscriptorum ope praeslitimus, ul ex adttionitionibu* alqueahnotaliohibtis
palebit-.
VHi. In Epistolis simrlia frequehtrus detegeatar. Corrccltonets nou paucte necleves iden-
tideta occnrrent; <tkfrt his thronologia aliquot Epislolarum restitata, ordfc omnfom imniu-
landus fuit.Quasdatn Epistolas in dubiutn a Quesncllo vocatas, et rifennutla ab ebdcm ex-
ptincth, adjWVantiblas praeserlim mss. libris, vindicare licuil.
IX. Nbn paucaHte turh iii Sermonibus, tum ih Epfstolis mulavit itolto allegatd cbdice, et
ne ihdieata quiderti Vetefi lectiohe; quod arbitfarh» correclionis Vel corfuptionis suspicio-
nem nonnuiflis ihjecit. Hahc quitiem censuram Ut ille pr&ciudereA, tn geherali pfaefatiohe,
num. 7, ifaclum tritro faiefi noh dubitahs, hanctiupneem qUasi rationt?m subjecit: Sape hOs
(cOdices) omfst redrisere, cuih vid/elicet indubitata cerlitudinis esiemtitdatib, et a& eam codi-
ees omnes corispirdrii. Sed neUtra salis idohea Visa est. CUni ehim de aperlis errofibtos ama-
nuensium vel typbgraphoruni noiiagitur, uti plerumqtle in Idcis a Qocsnello emchdatis non
agitur, tunc lecliones quae anlea Vutgatis hon malUhi seftsum referehtibus suppositae fuere,
indubitalite certitudihis tfici nequeunt. Generalis porio Queshelii pfohosiliode conspiralione
omniUm codicum, si fallax nonnumquani invehta est, cum de hat vel illa leclione abs se
inducta scripsit, Jta omries codices; quam fidem mercluf ih iis lbciS, ih qUibus emendandis
nullam codicum mentionem facil? Neque vCro idcirco afDrmahdUm est eum, ubi nihil cilat,
vulgalum textum ex arbitrio mutassc vel corrupisse, Id videri polest iis qtii solos codices
contulerunt posleriorum colleclionum, ex qhibus vu^gati prodieruht. Nos Verd ahtiquiora
et praestanliora exemplaria nacti, diligenti horum collatione discernere ac dijudicare potuf-
mus, quae ille Ioca non arbitrarie, hec pefperam emehdavit; uhde emendaliones ipsas retl-
nentes, citatis manuscriptis firmabimus. Lectiones vero qU.is Vel hullo autiquo libro pro-
batas, vel solis inferioris hotae mss. sUffUltas invenimus, reslitula Veteri lecliorie, Vel alia
novaexfide meliorum codicum, jure censuimUs expuhgendas; tnqUO aliquando iecliohem
ab illo inductam, nullius anliqui libri facta menlione, iibentef fetihUisseiiiUs, si ilte altcujus
oplimi codicis auctofitatem proiulisset.
Xi Cum autem in hac noslra editione omittenda non fuerinl opera quae Leoni Quesnellus
altribuit, vel suaeeditioni inserenda judicavil, in his quoque recolendis ad manuscriptorUm
fidem uiulta invenimus corrigenda, et nonnulla etiam supplenda, uti manifestuni fiel prse-
sertim in libris de Vocatione omnium gentium, et in Codice Canonum et Constilutionum
apostolicae sedis, in quo postremo edendo ille codicem recenliorem etmendosum plerumque
secutus cst.
XI. Quoad inedita non solum in MOstris mss. exemplaribus eas fere omnes Epistolas, et
rnuttis ih Iocis emendatiores inveiiimus, quas ex Grimanico Quesnellus vulgavit, verum
etiath ex itisigni codice Ralisponensi tres alias novas Leonis Epistolas proferemus in lucem,
cx Valicano autem unam Graecaui Analolii Constanlinopolitani episeopi ad Leonem
nhstfUni, qUae ad Eutychianam historiam illustrandam plurimum eonferunt. Aliquot prae-
tcrea Epislolas Gieecae inlerprelaliottis antiquse ex eodein Vaticano codice eruimus, quas
pUblici juris facere quantum intefsit, in praefalionc ad Epistolas ostendetur, num. 51. Inle-
gratil aclionem concilii Chalcedonensis, quae in gratiam epislolae 93 Leonis habita, nondum
in lUcem prodiit, hotiis suppeditarunt duo Graeci codices Veneli S> Mnrci, cum quibus eliam
valde Utililer ad plura loca emendahda» Anlonio Zanetlo opitulante, contulimus Graecam
editiohem inultafuth Epislolarum, quae licet vorsiones sint, nostrae tamen editiobi inse-
rendte faerunt. Alia aclio ejusdem conciiii in causa Domni Anliocheni, in qua poniificia
Leohii ahctoritas cohlmendatur, ex ms. autiquissimo olim Veroneusii nunc autem Valicano
81 PB.4SEAT10GENKRALISJN HANCEDITIONEM. 12
eruta cdelur, et in suo lumine collocabilur tomo secundo. Plures incditos sermones Leotti
in mss. exemplaribus Iributos excerpsimus, qui in appendice haud omittcndi visi sunt.
XII. Aliquot EpMolarum hactenus incognitarum nostri pontificis, quae ih Vercellensi an-
liquo libro contincrcniur, spem injecerat P. Franciscus Anlonius Zaccaria soc. Jesu in
epi tola inserta tom. XLl Opusculorum quaeaP. Angelo Calogera Vencliis editasunt.Unum
cnim ex praeslanlissimae capilularis Vercellensis bibliothccae codicibus memorans, quem
incomparabitem et ineditam antiquissimorum conciliorum colleclionem vocat, hanc ex verbis
celeberrimi cdiloris Evangeliarii Eusebiani testaturdi parecchie non per anco vedute lettere
di S. Leone, e di allri pontefici doviziosamente ornata. Ui haec lam insiguia documcnta
nostiae edilioni ccrtius atcedcrent, ipsius summi ponliGcis, qui editionem praeceperat,
auclorilatcm poslulavimus. Iiaque expensi fuerunt codices laudali capituli quam diligen-
tissime. At nulla ejusmodi collectio inveniri potuit, quae vel unam inedilam Leonis episto-
lam promerel. Codicem autem qui aliquid inediti conlinere visus fuerat, ex documentis
transcriplis et ad ponlificem missis cum collalione casterorum qui editi sunt, nec non ex
aliis notitiis exinde acceptis, et ab eodern Evangcliarii Etisebiani editore certissime cogno-
vimus, esse omnino siinilem aliis tribus mss. libris, quos Romee invenire ei conferre licuit,
et compiecli colleclionem Dionysio-Hadrianeam cum additamentis peculiaribus, quae indi-
cabunlur in praefalione ad epistolas, el tomo lerlio in tractatu de anliquis Collectionibus
fusius describenlur. Haec praecipue monenda fuerant, ne nos in exûireudis ineditis quid-
quam diligenliae praetermisisse vidercmur. Pulamus autem ex haclenus dictis palam factum
esse hanc editionem quoad texlum Leonis Quesneiliana emendatiorem el auciiorem futu-
ram; adde eliam quoad ipsa Leonis Opera, sinceriorcm, quippe gcnuiua illius bpera secernet
a suppositiliis, qua3 ille plane arbitrarie et omnino perpeiam veluli Leonina traduxit.
XIII. Nunc de Quesm lli lucubralionibus, quae editionem ejus maxime celebrem reddunt.
Si initio eximium hominis ingenium et eruditio meluin injccerant, poslquam ipsas lucubra-
liones cxactius ad calculos rcvocanles, magnum in plerisque ingenii et eruditiohis abusum
deleximus, nnimierecti et confirmati fuerunt. Esi enim ilte multa subtiliter et eruditecon-
gerat, quae non paucos nec infimi subsellii homines in ejussentehtias rapiiere, nihilo iamen
minus diligenti singulorum examine deprehendimus sagacissimiim homihehi ingenio ac no-
vitati indulgenlem, et quarumdam sludio parlium abreplum, in cohjcctatioies plcrumque
fallacissimas intemperanler excurrisse, quibusmagno acumine et artiGcio implexis, magna-
queeruditione fucatis, multa nova et falsa verisimililudincm quamdam induerent. Ne quid
acerbiusconlrariarum parlium favore, aUt Italicis.uli appellant, praejudiciis affirmasse cre-
damur, anteqiiam ulterius progrediatur sermo, nonnulia celebriuhi qiiorumdam exlero-
rum, qui ejusmodi fa\ore aut praejudiciis accusari noa poterunt, teslimohia prsemiltenda
sunt.
XIV. Enormem cohjcctandi abusum in ea dissertatione, qua Qucsnellus Colleclionem
Canonum abs se ieditaih RdmanaB Ecciesiae asserturus, mulla nisus est conjecturarum mole
fulciri, satis declaravit P. Coustanlius in praefatione lomi I Epistolaruni Romdnorum ponii-
flcuiri, hum. 79. Dum ejusmodi con)'ecturis,inqu\l, plus wquo indulget vir clarissimus, sua
ipse magis magisque prodit inanitatem opiniohis. Et apertius nuin. 87, conjeciuris fallacias
adjectas nbtahs : Singula, ait, eruditi viri argumehta graddtim prosequietad exameh vocare
lohgurh foret. Satis esl prcecipua refellisse, quw si ex veritale wstimahtur, aliud riihil sunt nisi
vel conjectura acute quidem, ut vocaht, et belle excogitatw, sed merw icimeh conjecturw; vel
testimonia per vim detorta, quw suo reslitula loco sudque sehsu intellectd robur amitiunt;
vel denique probatiohes ex certis ductw locis, quw Romani codicis propriu esse perperam exis-
timavit. Hinc sehientiam, quam ille multo nisu dnfehdit, meram hypolhesin et ingeniosum
quidem, at minus firmum syslema vocavit hum. 43et 63, iri quo hiifatiis csi nohnihilum, idem
syslema ab acerrimi judicii viro nondico asseri, sed vel animo fihgi potuisse. Similem cdn-
jectandi imbecillitatem animadvertit etiam alque perstrinxit Siephahus Baluzius in obser-
vationibus ad dissertalionem Quesnelli de concilio Teleplensi, ubi is eidem cohcilio suppbsi-
tiouis notam impingere multis contcndit. Post rem dccurate discussam, inquit Baluzius,
plane persuasus sum...:Quesnelli opinationesposse quideinoculorum aciemperstringere,certum
uihilinillis esse solidi firmi,Que. H« observaliones Baluzii insertae lcgunlur Concordia
25 PRyEFATIOGENERALISLNHANCLDITIONEM. 24
Petri de Marca editionis Parisiensisanni 170V, pag. 1341. Ibidem praeterca, pag. 1347, parum
sincerum ac diligentem Quesnellum in hac editione lestatur, eumqne rcprehcndit eo qood
ccrlo quodam loco secutus sit mendosam lcctionem codicis Oxoniensis, cui Thuaneum
exemplar cunctis nominibus erat anteferendum. Et in praefalione ad anliquam versionem
Lalinam concilii Chalcedonensis, num. 22, eamdern ejus negligcntiam in alio argumento
accusans : Si ille, inquit, veteres codices accurate, ut nos fecimus, consuluisset, hanc opi-
nionemmente sua non comprehendisset. Eodem quoque numero 22dequa lam ejus conjcctura
ait: Mera divinatio est, utpace ejus dixerim, qua ratione non constat.f. Bernardus Monlfau-
conius seu monachi Benediclini congregalionis S.Mauri in diatriba insymbolum Quicumque,
tom. HOperumS. Athanasii, pag. 724, de Quesnello, qui eumdcm symbolum Vigilio Tap-
sensi ascripserat, prouuntiant: Qui tamen, ut valel sagacitate et eruditione, non nisi conjec-
tando loquitur : Guillelmus Caveus ad annum 440, pag. 279, deQucsnelli dissertatione, qua
libros de Vocatione omnium gentium Lcoui adjudicandos suscepit, pariler scripsil: Eos
Leoni asserere conatur, idque longo conjecturarum polius quam argumentorum agmine. His
autem conjectationibus compendio recensilis subdit: Pluribus hwc dicit vir eruditus, qua
cum pro cujusvis ingenio variare solent, et plus minusve in aliis reperiri possunt, haud sutis
firmum sententia huic fundamentum subslruere videntur. El P. Guillclmus Cuperus in Actis
sanclorumdie 25 Augusti, pag. 133, de quodam argumento quo Quesnellus rcjecit hislo-
riammiraculi S. Genesii, ait : Hac levis ratiuncula,vel temeraria Qitesnelli conjeclura cor-
ruere videtur ex chronologia. Alia plura ejusdem generis teslimonia praetermittimus : haec
enim proposito nostro videntur sufficere.
XV. Hactenus isti de peculiaribus Quesnelli disputalionibuset argumcntis, quippe qui
peculiaria tantum ad examen vocarunl. Nos vero , qui univcrsas ejus lucubraliones Leo-
ninaeeditioni insertas exinstituto expendendas ct ad vivum rcsecandassuscepimus, idipsum
afQrmare possumus de plerisque, ne dicamus dcomnibus : unde nulla fcrc eril ejus disser-
tatio, quae subjectis nostris observationibus vel in praecipuo themate confutauda, vel in
p'uribus corrigenda non fuerit. Idipsum notis cjus quarnplui imis accidit, quae fusiori calamo
vel appendit Leonis Sermonibus, vel in Epistolas ejusdern post disserlationes rejecil. Ne
vero haec ad jactantiam dicta credantur, vel suspicio sit, nos, dum Quesnellum impugnabi-
MUS, quaedam ex ipso carpere, quae a contcxtu ejus dissecla facile in invidiam cl rcprehen-
sionem detorqueri queant, statuimus ipsas ejusdem lucubrationes integras nostrae editioni
hiserere, et suas cuique observationes subjicere, quibus ea quaeconfutatione sunt digna im-
pugnentur vcl corrigantur. Ita scilicet causae noslrae confidimus, ut adversarii faciem non
refugiamus. Hinc etiam fiet ut necessaria amplius non sil Quesnelli edilio, quae noslrae in
totum inserla invenielur; et ut ipsius lucubraliones, quae in editionibus ejus interdiclae sunt,
in hac nostra cuique liceat Iegere et cum nostris animadversionibus atque censuris con-
ferre ; ex quo speramus futurum ut ct veritas facilius iunotescat, et num nimium auseri-
mus quisque perspiciat.
XVI. Id autem profiteri hoc loco fas est, hanc concertandi rationem cum adversario prae-
sente et a fronte dimicante difficiliorem fuisse. Richardus Simon ex Elia Dupinio in Quesnel-
liana editione duo notavit, nimirum Quesnelli dissertaliones nimium esse proiixas, et non-
nullas ad Leonis Opera non nisi remotius perlinere. II (Dupinius) ria pu cependant
dissimuler que les dissertations sont trop longues, et que quelques-unes riont qu'un rapport
iloigne" aux OEuvres de saint Lion (a). Haec duo difficullalem polissimam facesserunt : el ul
primum dicamus de postremo capile, cum editoris sit eadiligenter scrutari et evolvere quse
ad Auctorem ejusque Opera spectant, pauca admodum, quae Leonis aut ejus Operum pro-
pria sunt, in Quesnello expendere el excutere opus fuisset; neque fuisscmns coacti in ca
digredi, in quae ille longius el liberius excurrit; sicque uon pauca difficiliora praelcrire
iicuisset. At inserentibus omnes dissertationes, admoniliones et annotaliones Quesnclli,
singula examini subjicienda fuere, sive quae ad Lconem aut cjus Opera perlinent, sive quae
ux occasione inducla remolissime distrahunt; nec quidquam, liccl difficilius el implicalius,
dissimulari aut transcurri poluit cum praeserlim in cjusmodi disputalionibus a Lconis edi-
ia) Critiguedeta Bibliolhequt parM. Dupin, liv. n, c. lt-.

2,1 PRJEFATIO GENERALIS IN UANC EDITIONEM. i«J
tione valde remolis non pauca insint, quae censuram non exiguam mereri visa sunt. Id cum
ac
pro varielate el difficultale rerum, iu quae Quesnellus excurrit, longiorem meditationem
plures observaliones postularel, id, inquam, potissimum in causa fuil ut baec cditio serius
quam initio credcbatur typis mandari potuerit.
XVII. Ad prolixilatem vcro dissertationum Quesnelli a Dupinio nolatam quod pertinet,
eas multis protrahere ipsi plerumque necessarium fuit. Cum enim in permullis suis thesibus
careret exploratis ralionibus et documentis, quae ubi adsunt, ad rem concludendam pauca
sufficiunt, ad solas conjectationes easque imbecilles confugiendum fuit. Cum porro aculus
homo intelligeret has, si paucae sint et paucis proponantur, minimum posse, complures
simul congerere s uduit, easque ita invicem colligare, et eruditis identidem notitiis, dicendi
arteacsublilibus raliociniis munire, ul lectores sensim et facilius illicerent, ac in ejussen-
tentiam attraherenl. Iisdem vestigiis principio nobis quoque insistcndum, et omnia ac sin-
gula quae censuram peierent refellcnda videbantur. At hac methodo in eamdem nimiae
prolixitatis nolam incidissemus. Ne vero hoc laboris aut difficultalis declinandae credalur
effugium, observamus vcritatem propugnanlibus satis esse si capitaliaet fortiora argumenta
convellant : his enim sublalis, caetera levinra, quae iisdem fulciuntur, per se cadunt, ita ul
nimium morosi hominis sit in his confutandis leclores diutius distinere. Verum in hacipsa
laboris, ut videtur, imminutione difficillimum nonnumquam fuit, inter multas conjectationes
eas seccrilere, quae capitales et praecipue refellendae essent. lta enim plura Quesnellus miro
arlificio jungit ac miscet, ut vix detegalur quid praestet. Cum proposuit quaedain leviora,
quibus facilis esset responsio, elabitur repente ut anguis, et ad alia transcurrit, quae elsi
forle sinl pariler levia, graviora lamen ex antecedcntibus videnlur. Nunc quaerendo polius
quam affirmando conjecsatur; nunc quaestioni atias interserit quaestioncs, vel saltcm dubia
quaedam inspergit, quibus longius et eloquenter subdoleque produclis deceptio non facile
discernitur, et conjecluras conje<:turis adjiciens, quod paucis oblinere non potuit, mullitu-
dine se conseculurum confidit. In hisomnibus exacte expendendis et ad certa pauciora ac
poliora capita revocandis, ne longior coufutatio procederet, et lecloribus fastidium ac ex
mulliplicitate confusionem etiam pareret, quanta atlenlione ac diligentia opus fuerit, quis-
que perilus intelligel. Quod si in his polioribus capitibus refellendis observationes nostraB
longiores nonnumquam cuipiam videbuntur, is consideret plura saepius desiderari ad revin-
cendum quamad proponendum errorem. Ea porro facili partilionc ac methodo utemur, ut
leclor stalim intelligal quid agatur, et cur prolixior disputatio necessaria fucrit in quibus-
dam capilibus, ex quibus caetera pendent. Speramus vero hac ralione cognitum iri, nos, ut
brevitati, quantum fieri poterat, consuleremus, nihil praeteriisse quod capitale esset; sola
autem miuuliora, quae potioribus divulsis corruunt, jure neglexisse. Quod si queedam a
Quesnello in disserlationibus inserla peculiarem cenûram postulabunt, quae in contexlu
nostrarum observalionum ad singulas dissertationes opportunum locum non invenicnt,
censuras ejusmodi, ne quid necessarium desil, in annotationibus, quae iisdem locis affigen-
tur, paucis indicabimus.
XVUI. Richardus Simon, cujus paulo ante meminimus, de Quesnelliana S. Leonis edilione
testimonium ponit, quod hoc loco haud praetermittendum pulamus. Recitalo elogio quo l)u-
piniusQuesnelli dissertaliones commendaverat, haec subjicit: L'idition des OEuvres de saint
Lion publiie souslenom du P. Quesnel mirite sans doulc cette louange; mais le bibliothicaire
ria pas su que cet ouvrage est sorti de plusieurs mains. Le P. Quesnel en a ramassi durant p!u-
sieurs annies tes matiriaux, qui lui furent fournis en partie par plusieurs personnes savaiites
de Paris; mais comme ce Pere ne savait pas assez ie latin pour composer son ouvrage en ceite
langue, il le composa d'abord en frangais, et il le donna a mettre en latin d un savant Hibernais,
de
qui avait eli auparavant de VOratoire, et qui professait alors la rhitorique dans le collegc
Fteanvnis. II composa aussi en francais la Vie deS. Leon; et elle fut traduite en lalin par le
P. Gernrd du Bois, qui ilail alors dans ta maison des Peres de VOratoire rue Saint- Honori
avec le P. Quesnel. Le P. du Bois changea dans cette Vie quelques endroils, qui iui parurent
trop durs contre Rome ; changements que le P. Quesnel ne put approuver; mais s'il avait profite
des bons avts que son confrere lui donna, il riaurait peut-itre pv.s eu le diplaisir de voir son
ouvraae Itelri a Rome. Au resle« ie riavance rien ici dont je riaie ite bien instruit: en sort*
27 PR&FATIO GENERALIS1N HANCEDITIONEM. «>
q%i'onpeut dire de Vauteur de Vidition de S. Lion, publiee sous le nom du P. Quesnel: Suiius
LEGIO(a). Hactenus Richardus Simon, qui in congregatioue Oralorii una cum Quesnello
diutius vixit usque ad Leoninae editionis circiter lempora. ln hoc autcm teslimonio iilud
praesertim observandum cst, adeo acerbum et infensum in Romanam sedem fuisse Quesnel-
lum, ul uni e suis quoque coufratribus queedam loca displicuerini, qui idcirco in intcrpre
talione Latina ea emollienda cxistimavit. Cum vero id Quesnellus rcspuerit, nihil hac ia
parle ai; interpretibus addilum vel cxaggeratum dici potesl; sed quidquid accrbius in ea
editione legitur, totum ex ipsius Quesnelli mente atque sentenlia profectum agnoscitur.
XIX. Duo praecipua fuerunt praejudicia quibus hic laborabal. allerum in maleria gratiae,
altcrum vero advcrsus qua»dam Romanae sedis praerogalivas. ln maleria gral;ae, quam mala
scnseril palam faciunl ea quae postea edidit, et solemni Constitulione prosa ipla fuerunt.
Ex his nonnulla edilioni Lconis inspetsit, scd latenter el parcius : de quibus in aliquot
observalionibus ad Leonis Sermdius el ad dissertationcm secuudam in libros de Vocatione
omnium gentium, nonnihilum disserctur. In pontificias autem prserpgalivas apertiusel lalius
divagatus est. In has vero male licct animatus, ut passionem omnemac praejudicium occu-
ieret, pfoleslaliones quasdam observanliaB, cultus et reverentiae in aposlolicam sedem ma-
gnificeulissimis verbis identidem exposuii; re aulem auctoritatem ejusquibuscumque rebus
possel extenuare el imminuere nisus csl. Tanlum vero se supra caeteros ejusdem factionis
homincs hac in re prseventum Quesuellus prodidit, ut documenta quae Romanis praerogativis
favere vjdebantur, licet omuino certa, ipse velut supposititia vcl saltcm dubia tradui ere
inauissimis conjectationibus studueril. H;ic, ul vidctur, de causa expungeoda, ex. gr., ccn-
suit concilium Tcleplense cum epislola Siricii papae, actionem Chalcedonensem de Domno,
et vitam S. Romani, aul saltem lexlum, qucm eidem insertum et intrusum comminisciiur.
Alia plura, quae hominem iu Romanos pontifices non bene affecluiu detegent, in nustris
observalionibus alque eliam in nonnullis annotationibus idenlidem occurrent : quas qui-
cumque aequo animo lcgeril, fatebilur, ni fallimur, necessarium fuisse aliquam editioiietn
Quesnellianae opponere, qua omnes hujus lucubrationes singillatim subjicerentur examini,
ac justis censuris opportune nolarentur. Solum displicet, id negolii iis fuisse imposilum,
quiet erudilione et scientia minus parati sunt. Id lamen veritaleth magis magisque mani-
festam faeiel. Si enim nos, qui modicum valemus, evicerimus, quam perperam Quesnellus ih
multis scripserit, id non ingenio, non arte, non ullo peculiafi subsidio, sed verilatc ipsa
demonslrante factum patebit
XX. Nunc reliquum est ut nostrae editionis ordinem explicemus. Quesnelli editio duobus
tomis conlinelur. Primus Leonis Opcra non tam genuina quam supposititia compleclitur.
Genuina sunt Scrmones el Epislolae. Libri autem duode Vocatione omnium geutium, Capi-
lula de gralia, cl Epislola ad Demeli iadem, seu liber de Humilitate, quos Lconi Quesnellus
perperam tribuit, inter supposilitia referimus. In fine ejusdem tomi adjecit S. Hilarii Arela-
tensis Vilam, et nonnulla ejusdem Opu^cula. Secundo tomo anliquissimam et praeslantis-
simam Colleclionem Canonum et Constilulionum apostolicaesedis e codicibus edidit, quam
Codicem Ganonum et Constitutionum Ecclesiw Romana inscribendam pulavit, non quod
hanc inscriptionem praeferant codiccs , sed quia hanc Colleclionem Romanae Ecclesiae pro-
priam, Leouis aetate vigentem, et ab eodem pluribusauctam opinatusest. Tum subjecil sex-
decim dissertaliones in Leonis Operu el in laudalam anliquissimam Gollectionem Canunum
atque Conslitulionum sedis aposlolicae. Tandem in Epistolas S. Pontificis varias lecliones,
notas et observalioues impressit. Nolandum vero eslQuesnellum in secunda edilione Lugdu-
nensi anni 1700 non pauca addidisse quae deerant in prima editione Parisiensi anni 1675.
Quaedam enim monumenta quae post primam editionem prodierunt in lucem, inseruil, nimi-
rum duas Graecas Martiani epistolas ad Leonem ab Arnoldo editas, unam Eutvchis nd eumilcm
ponlificem viilgalam a P. Lupo, fragmentum Epistolae Anatolii Conslanlinopolilani, el Grae-
cuin texlum EpislolaeFlaviani, quae typis dedil Cotelerius, ac disserlalionem Joannis Ciam-
piui de vocis correctione in sermone VII S. Leonis de Nativitate Doinini. Praelerea ex tribus
mss. Burbefinis Epislolarum variantes, quas poslea acccpit, in nolis velin postillis nonnuin-
(a) Ciil/flnedt la Bibliolliiyue...-par M. Dupiu, liv. u. c. 16.

%D PRJ5FATI0 GENhtlALlS IN HANCEB1T16REM 50
quaih 'auliibait. frbh rjaufca etiam ih dissertatiohibUs ac notis adjecitj qofbus prieres suas
seritenlias a Lupo, Bahizib aiiisque behsbribus bppugnatas defendere et cohfirmare. ut cum
maîme nisuS est.
XXI. Nostram ediliohem ih tdmos IreS paftiemur. Primus tomus exhibebit omnia genuina
Leouis Opera, 13 estfiermones el Epislolas sihtefas, in quibus recognosrendis ct emendau-
ms ila noslris codicibUs usi Sumus, ut Qttftsttelli etiam variantes expenderimu*. Sic ct no-
skra e'i Quesnelli exerriplnfia ad hahc edilioneni perficiendam conlulerunl. Piaefationes, et
admoriiliohes, ubi opUSfuit, pHJemtsimus. Annolaliones Sermonibus ac Epislolis subjeclae
emendaionum rationem reddent, et vafiantes leciiones lum nostrorum, lum Quesnelli co-
dicum accurate desigriaburit, et ipsum ptthlificis texlum; ubi indigere visus esl, illuslra-
bunt. Ih his etiath locum haboburit lllae holae qhai QUesheilus Sermonibus vel Epistolis ipsis
quandoque apposuil, ul quidquid illiiis eSt hdn desidefetUf. Cum verd is Serraonibus qnas-
dam ndtaiiones aut poslillas atfixefit, '^riaBlongiorem disputatiohem postulant, harum causa
posl Sermories ederiius Ohservalidhes noslfas in qusedam peculiaria loca cOrumdem Sermo-
hum; et in his inseftae ihvehierituf rrienibfatee Quesnelli notaliones vel poslillae, sicut et lau-
data Cianipini dissertalid, quae ad unum sertnoneni illustrandum peflinet. Sefmones dubios,
Vel Ledrii male afitcios partirii editds , pMefumque auleiti inedilos rejecimus in appendicem
Sermdntim, in cujus pfaefatiorib ihtef bsetei a hoiitia affcrlur aliorum SernionUm qui in non-
nullis mss. exemjdafinus Lebhi perperarh ascfipti; l>taiiis atqueaiiis aucloribus in aliis co-
dicibus atlnbuli, curii inier alforUfli PatrUln Opefa bfodieriut, repetendi non fuere; quibus
autem iu libris editi sirii, iridicavirtlUs. Letfnis Epistolas excipiet dissertatio de epistulis de-
perditis tum S- Leonis ad alios, tum alioYum ad S. Leonim.ac de aiiis monumenlis ad episto-
tas perlinentibus, dispositis ordirie bhrbnvloyivti; Ubi Leonitla fragmenla quae supersunl in-
sercntur. Sequetur nolitia decretOrUm ijhae Leorii in PtMliflcali libro tribuuntur. Tandem
appendix epistolafUm S. Lefihis Mdghi, hllquot llltetas shpposititias, aliaque doCumenla ad
Episiolas perlinentia crimprehehdei, qhse ihter ejus EpistrJlaS collocanda noh fuerunl
XXli. Tomus secuhdus exhibeBil apriehdlccfh pfdlixioruin OpcfUm quaB Leoni ascripla
fuere. Primoedelur SiicfameritaHdm Omhiuhi vfetuslissiiriUtn >,Leontrium in Vulgalis appel-
lalum, eo quod Leoni tribuatuf. Iriter clvrta hiijus pbrilificli Opi-fa referri nou potuit, cum
nec omnia quae in eo conlirieritrif LeouiS sint, riec ijisius crtltipihgemli auctor idem pOntifex
appellari certo queat. Al cum queedalh Leohina in co iriserla legfilitur, ex quibus Leoni in
cdilis adjudicalum fuit, omilti non debuit ih appgudice ih qua edcnda fuerunt alia Opera
Leoni tribula , quae hihil Lcbiiinum certissiine cblillheht. Id aulem mullo magis erat fa-
citndum, quia Quesnellus tres praefatidhes velUti LeohfHas in calce Sermonum edidit,
quarum duae in ea ejUsdehl Sacfamentarii pafte qute SupefBst inveniunlUr, lerliam vero
in ea parte quae ihtefcidit, exstllisse probabiliter crediriiils. Siicundo edemus duos libros
de Vocatione omhiUm gehtium, CapitUta seu AUbtoritateS de Gratia et Libero Arbilrio,
et Epistolam ad vifginem Dehietriadchi, seu tractatiihi tle Humililate; quibus omnibus
Quesnellus Leonis nomen pfaefixit. Haec ad ihsS. codices recognovimus, quoruni prae-
sidio cuni noti pauca emendavimus -, tum nonnulla etiam quae alicubi deerant supple-
vimus. Subjicietur Breviarium adoersus hareticos ( alias vocalum Breviarium fidei adversus
Arianos), quod P. Sirmondds fcine auCtOfis nomlnC edidit: Leoni enim asserlum inve-
nimus in duobus anliquis codicibus Patavino atque Mediolanensi, qui aliquol correctio-
nes praebuere. CUr auleih huiic hoh inter Leoriis Opera %sed inter siipposilitia recensue-
rimus,ex prae nissa admonilione palebit. Post haec, ne quid desit quod Quesnellus suae edi-
tioni inseruit,S. Hilarii Afclaleiisis Vlta , et ejiisdem Opuscuta ( dUobus per nos adjectis )
tum ;.liquot mss. exemplaribus collata etemendata prodibunl. Hic appendicis finis. Porro
utQueSnelli lucubrationes, quemadmodumspopondiinus, nostraeeditioni inscranlur, ex sex-
decim ejusdisseftJitionibUS uhdecim hoc tomo recudentur, quee vel ad Leonem, vel ad prae-
missa Opera pcftinent; caeterae ehim qUinque rescrvantur tomo lerlio.co quod spectent ad
C'dcem Canonuria el C institiiliorium apostolicae Sedis, quem in lomum (ertium rejecimus.
Cuiqne disseflaiiorii, cUm praecipuum Ihema aQucsiiellO pr0|)0-itum rdfcllendum erit, subji-
cieniur observationes quajtlisserialiohis ccnsoriae' vicem gefent. tjbi aulem quaedam tantuni
in dissertationibus corrigehda aul confirmahda erunt, holatidiiei in Callie pagluarUni ab-
51 PRJEFATIO GENERALIS IN IIANC EDITJONEM. 31'
ponendae sufficient. Id praesertim servari debuit quoad primam dhsertationem, qoteS. Leo-
nis Vitam describit; ubi etsi non pauca castiganda, nonnulla etiam adjicicnda erunt, plura
tamen satis constant. Hunc tomum concludent ejusdem Quesnelii observationes ct notae in
Leonis Epistolas , quas uii prolixiores ipse quoque post disserlationes vulgavit; easque,
ubi opus erit, aliis nostris annotalionibus distincte propositis emendabimus.
XXIII. Tertiolomo separatim edendo et ad justam molem compingendo occasionem dedit
velustissima Collectio Canonum et Conslitutiouum apostolicae sedis.quam sub arbitrario
et faiso titulo CodicisCanonum et Constitutionum Romanw Ecclesiw QuesneWus in lucem pro-
duxit initio tomi secundi. Haec ab eodem ex ms. Oxoniensi libro recentiori et valde men-
doso vulgata fuit: Thuaneo enim antiquiori et optimae nolae exetnplari, quod serius novit,
modicum nec satis apte usus est. Nos multo plura ex boc codice aliunde accepimus. Acces-
serunt aulem quamplurima ex alio hactenus ignoto, at pervetusto bibliothecae Caesarcae li-
broejusdem collectionis; et his subsidiis permulta menda corrigere, ct ipsam colleclionem
meliori ac primigeniae formae reslituere poluimus. Cum vero, ut huic collectioni seu corri-
gendae seu illustrandae ex aliis quoque collectionibus aliquid adjumenti quaerentes Romae et
alibi expenderimus quotquot invenire licuit manuscripta aliarum veterum collectionum
exemplaria, in quibus omnia vei fere omnia laudatae colleclionis documenta , licet sparsim
inserta, reperireet recognoscere non inulililer conligil, aliam ex hoc studio multo prsestan-
liorem ulililalem collegimus. Nacti enim sumus in his codicibus non pauca rarissima , vcl
etiam omninoignota antiquissimi canonici juris monumenta, quaB post memoratam Colle-
ctionem vel emendatiora proferre, vel primuni edere gralum et utile futurum arbitramur.
Haec quae et cujus usus atque praestantiae sint, ex iis inlelligetur quae dicentur in praefatione
ad tomum terlium. Hoc vero diligenti quamplurium manuscriptarum collectionum examine
factum est, ut non solum aliquot ignotas el inedilas Collectiones Canonum deprehenderi-
mus, sed piures etiam notitias nacti simuscirca collectiones vulgatas, quse novissimos quo-
que et eruditissimos harum rerum scriplores latuerunt, quibusque antiqui juris cauonici
historia illustrari maxime potest. Hinc tractatum de antiquis tum editis, tum ineditis colle-
ctionibus et collectoribus Canonum ad Gratianum usque Quesnellianae collectioni praemilte-
mus , quo haec omnia fuse explicabuntur. Tandem post prisca documenta edentur quin-
que dissertationes Quesnelli, quas, cum ad Colleclionem Canonum ab eo vulgatam perli-
neant, huc reservavimus nec non observationes nostrae, quae eisdem confutandis , ubi per-
peram sensil, ex suscepto consilio necessariae videbuntur
XXIV. Dislinctam singularum editionum notitiam , quae in generali praefatione aequum
locum habuisset, omisimus : haee enim exhibelur in praefalione Quesnelli, quam , ne qnid
Quesnellianae editionis ex instituti noslri ratione desiderelur, additis paucis annotalionibus
mox subjicimus. Illud sub finem monemus, quod cum Romaeet aiibi studiosorum hominum
querelas andierimus de hodiernis edilionibus , quae folio magno ad magnificentiam impres-
sse tractandi ac legendi usui, praesertim nocturno (empore, difficiles sunt, folii parvi, quo</
commode evolvi ac legi possit, formam eligendam phlavimus.
P. QUESNELLI
PRÊFATIO GENERALIS
N SUAM EDITIONEM OPERUM S. LEONIS MAGNI.
I. Sancue Ecclesix calholicse fundamentum a A senda est, quse iu eo ponilur, 111gcmiuus iile caiho-
(lirisin pnsitum unum est, fides divina. Fidei porro licaefldei alveusabadveuiiiiacollnviepuriorsempcr
fons unicus, verbnm Dei, seu illud t]uod sacris liite- evadat: ne, vivis illis ac cceleslibus veritaiis diviuis
riscxprftssum legilur, seu quod aposiolis viva voce aquis peregrinarum doctrinarum luto turbatis, iiifi-
credilum per sanclorum Patrum tradilionem ad nos ciantur polius quani reficiantur lidcliuin menies.
usqueiraiismissum.icceoimiis.Quamobrem hiclabor, Secernendis eluendisque mendis quibus saenc pa-
baecopera homine ecclesiasiico dijjna iu priuiis cen- jslnaeseu lemut>runiijjnoranita. seu maliiia hxretico«
55 P. QUESNELLI PR/EFATIO IN SUAMEDITIONEM. b4
rum inspersse fuerant, tam diligenti cura, lam felici xlêvulgavit Parisiis an. 1524 Isidorianam Conciliorum
successu laboratum est ab eruditis Ecclesiie catho- et Epislolarum pontificiarum Collectionem, in qua
licae alumnis, ut ab isto jam limpidissimo fonte Epislolce Leonis nonaginla qualuor babentur, muliis
scientiam salutis haurire cuique sine ulla erroris quidem locis mendosae, sed vicissiin in aliquibus
formidine liceat. At SS. Patrum scripta, per quae multo recentioribus emendatiores. Prelo haeciterum
velut per alterum alveum veriias a Clirisio capite ;id subjecta Coloniaean. 1530, et Parisiis 1535.
nos usque volvenlibus sxculis traducilur, nondum PETRUS CRABBE,Minorita, Mecbliniensis amplio-
ab erratorum et interpolationum faecesatis purgata rem Conciliorum editionem accnravit an. 15'8, ex-
sunt, nondum suae puriiati plene reddila: tametsi cuditque Coloniae; in qua, ut monet ille, Epistola-
jam a ceuttim quiiiqiiaginta et amplius annis hoc rum Leonis papce I magis propria et apla ordinatio ;
raoliri coeperint liaud mediocribus vigiliis viri im- qute enim, addil idem, prins confuse conscriptcesunt,
pense docti, ul nobis sancti Patres loii quasi rena- nunc secundumeonsulum(modo sciri possint) ec men-
scerenlur. /Eiati nostrae servata palma haecvidelur; sium debitum ordinemsunt conslituloe;quibusdeftcien-
io qua praecipuorum ex illis Opera accurata recentibus ordo reliquarum Episiotarum, qui aptior vhus
sione, luculeniisque erudiiorum virorum conimen- esl, servatur. Prima igitur laus lentati Epistolarum
lariis illustrata vel prodierunt non ila pridem, vel B istarum ordinis Crabbeo debetur, cujus editio denuo
brevi sunt proditura. Mihi pro mearum tenuilatevi- excusa est an. 1551.
rium liaeclam multipticis laboris particula conligii, PETRUS CANISIUS Noviomagensis, clericus tunc Co-
ut S. Leonis papae Opera expurganda pristinoque, loniensis dicecesis, qui poslea socielali Jesu nomen
si possent, nitori restituenda susciperem: Leonis, dedit, ac pietate doctrinaque insignis fuit, uberiorem
inquam, scriptorum mole minimi, cognomine Magni, Operum S. Leonis colleclioncm publicavit Colouiae
vitae sanciimonia, gestisque juxta el scriplis rebus ann. 1546 et 1547 : Adminiculo,ut scribit, admodum
maximi; cujus scripta tanto sunt majoris in sacra vetustorum et emendaiistimorumexemplariorumadju-
traditione moraenli, quanto et majores apostoli qui- tus, quamquam haud sine gravi labore. Laudanda viri
bus successit, et Romana quam rexit Ecclesia, cae- adhuc tum junioris diligentia; non laudandus ubique
teris Occidcnialibus antiquior, omnibus eiiiiiienlior successus: dum enimauctiorem vultpromereLeonem,
propter poteniiorem, ut loquitur lrenxus, principa- ejusdein scriptis inseruil libellum illum De confliclu
litatem semper est babita. viiiorum el virtutum, quem vel sola mentio Regulac
ln eo auteui, quein nobis sumpsimus, labore tot S. Benedicti non esse Leonis nostri persuadere de-
anlecessores habuimus, ut vix inter sancios Patres buerat. Plura etiam menda magnificasque aliquot
unussit cujus scripf.ismedicam marnim plures adhi- G ( epistolarum inscriptiones continet, quaenec in ante-
buerint, nec alius tamen qui ea cura magis indigeret. rioribus Canisiana editionibus, nec in codicibus
Antequamigitur nostri in bac edilione inslituti ac niss. lcguntur, ut suis locis annotabimus.
laboris raiionem reddamus, operaepretium est brevi LAURENTIUS SURIUSCarihusianns lota Ecclesia
hic elencho repraesentare quid ab aliis procstitumin celebris operam suam in Leoniseditionc navavitan.
suis editionibus, tum ne sua cuiquam deliita laus 1561, in qua multum se temporis ac operae posuisse
pereai, tum ut quid opella nosira huic accesserit, prolitetur in corrigendis illius operibus , licet ante
facilius quisque possit intelligere. armos aliquot,inquit, doctoium virorum sludio cmcn-
II. JOHANNES ANDRIAS Aleriensis in Corsica insula daia prorfiissent. Faieiur tamen non se totum Leo-
episcopus primam Operum S. Leonis I edilionem nem suae ubique inlegritati ita resjiiuisse , ut tiihil
procuravii (a) Venetiis ann. 1485; typis Andreae jam reliquum essel casiigaiione dignuin : Plec mirum,
Parmensis socii artis impressoriae. Haecprima edilio inquit, cum ipse Leo fateatur etiam tum cum adhuc in
paucas admodum Epislolas continet Sermonibus humanis ageret, viliatam fuisse epistolam illam suam,
adjeclas. qurnestad Flavianum.
Eadem editio ibidem repelita est an. 1505, in ty- Idem Leonis Epistolas inseruit suse concilioi inn
pographeinBartholomseide Zanis de Portesio, libra- j) J Colleclioni, quae anno 1567 Coloniae prodiii el pi io-
rin*artis perilissimo, expensis haeredum nobilis viri rem editionem oinnium illius Ooerum anno 15G9
Q. D.nniniOclavianiScoii. Coloniaerecudit.
Proiliil Parisiis amio 1511 alia editio, in qua in- JOANNES SICHARDUS Clementis Romani Opera col-
scrtns baheiur tractaius de Conflictuvirtulum ei vi- legit, quilius ct veterum pontifictim pseudoepisiolas
tiorum. adjecil. llaecposlplureseditiones (b) in Germaniaemis-
JACOBUS MERLINUS, theologiae doctor Parisiensis, sas Parisiis etiain prodierunlanno 1568, cum plurium
(a) Dicendumest Romeeante annum 1472, utpate- Ilalice reddiiaj fuerint. Ilujus autem rarissinipeedi-
bilex ilicendis in pnelatio, e ad Serniones S. Leonis tionis in-lolio, qnam apud cl. virtim apostnlum Ze-
num. 2-2.Adilemtae>t eiiain aliera ejnsdem eililionis IIIIIIIinspioere lic.uii, liie tiiiiliis esl : Corsini di Ilar-
repetiii > V?n 'lns an. 14 >2, qme pra:cessii Veiielam tolomeoFiore itino. Sermonidel Beato Leone A\
anni 1485.Hoc loco menioraiula pariierest imerpre- tingua Lntinain lingita Toscana da lui tradottipapa udi 21
latiolialicaSermonuai S. Leonisexe tdem Aleriensis di Mugyio1485.
editione Latina; ita ut et quinqne episiolae ejusdem (b) UeS ncera Sichardi ediiioue Basileen-i an. 1536,
pontificis, et ipsa Alcriensis nuncupatoria epistola vide prafationern ad Epistotas S. Leonis num. 28.
$ K. <MWrW4 ^P.VG W ^VAM EDlTICiliH. S<i
pontificiarum epistolarum pj^sertimque Lconis no- A Vossius ediiurum se OReraoninia S. Leonis in mii!-
Stri accessione, quas ad fidem vcterum exernplarium tis suo sludio atque labore recogniia , aucia, et illu-
--- • A.<restituias
Victoriin.rum »ri ''.VHi;.-fnisse tesiaiur
•»';(-.•,..-j.-xf i,:»I • :>i liu-
,.J( ediiinnis :(:'» sjraia. Ita profitebaûrad calceni Operum S. Eplnem
jus procurator anoiiyinus. Ilsec
<:"' ipsa edttio quam a se edilorum ; sed morte praeventus, ut opinor fi-
est<**•>
';.
!; .'"";." nomine '.'"'. '''• . «'^ '• -: .""
Sichardi m nptis "-:' vr:,:o le-
et varns i1-'' dem liberare non potuit.
n : <»--f*v<'fdesignavimus
-'";:* " i'- 3«Imi
clionibns. Sua l»us pariter hoc nqminedebelur doctissimoJaco-
JOANNES ULIHHEIIIUS pripr S. Marlini Lovaniensis, bo Sirmondo e S. J. quod Leonis Epi.stol.isGallicanani
cicterique ejiisdem coenobiicanonici regiilares anno EJcclesiamatliiienu>s.ad uiss. cpdices aniiqtMsenien-
157H >Lepnis > -».f ciini
: . 1 r.Opera , '. mss. .•>:codicibus
=•!)•( contiilerunt,
I < :' ' :f-v davit,
!.>">>? unius
Ll. ?.!additione I 1!"',et
'VIW>".,; anxit, -.,notis
.... etiam
: <•suis
!-. exor-
|:-.
inler quos vetustum Epistolarurq codicem Joanms nav(it, Qua^suberiores repra seiitat appendix tonii IV
Vuainesii J. I). docioris lamlal Ulimiueriiis. H.rc LabbeanaeConciliorum ,».' :-<v v f:'>r>v.•: l.v :|editionis.
*,':•' "
ediiio Lovanii annis 1575 et 1577, et Antuerpia)1583, Denique praec.ipuaeLeonis epislolsead Playianiim
prodiit. emeiidaiid;e et iljiistraiidae operain soain coniulc-
Insert:c quoque habenlur Lilterae Leonis ediiioni runt, ac parlim Latiiiaiij, p^rtiin Grscco-Laiinamedi-
COIKiliorum Veneliis einissa.-an. 1585, anud Domi- deruni Josias
"'- :-"H <<i- Simlerus
-••'?»>• in - r ", i. |! Scriiiiorum
-IIColleciione i"..: -t>de
niciim Nicolinum, i"C",qui;; operam '. »,*( . BOLANI
>V<'^,/.I.OMINICI (.-vr.» - ex»or- -. tJilnabns in Clirisio naniris Tiguri an. 15,71,et Joan-
ine Praednatorum iu illorum recemsioae posiiara nes Leunc|avius(anno 1578? uterinie extra EccleMae
d.,,T;l..a
maxime commendat. castra positus : necnon etduo caihohci dociique viri
'
Succe-sil his oinnilius celebris illa Epistolarum Gera^rdiisVossiijs ii|m laudaius, et Petriis Fran-
-.* < ,.r(. suiiinioruiii
Decretalitim .(•: : " ponlifieiiiii
1» ' <>: "'">•• Colleclio,
>'' ' quoe
' '. ciscus Cliiffl.eiiusSy J. ad calcein Operiim Vigilii
Romse p/odiit ex jEdibus Populi Roinani an. 1591,
a doctissimo cardinale ANTONIO CARAFAsa,crorum ^Qt ta,nio.rup^ ac dili-
II^. Po|t
Bibliorum e.t sanclnruin P..lruiii etliticinibusiioiissi- g/enati.anj, iq emienda^dpêonfi Ulg^trandoque;coiio-
mo adornala.ope vetustissimorum codicum Vaiicanae qjiaiq, aljq.uid.o^grjp ifeliîtr^ npbjs, fuisse n,emq
bibliolhec3|ei aiiorum ex diver>is et longinqnis re- faci.lecr^det, nis^û^nobji.s, fu.f^t prssti.tqra, \Q
gibnibus uniiique couquisitoruni. Id quidein in ep^ jam oculis ipse lus|raverit, vel |)ic quse pro reqr-
stola' ad Iniioceininiii IX nuncupatoria tesialuiii reli- &$$$}cpnsilii nos.l.ifir^ye p.raefgrî, i;e;;em^r, pe^-
DE
quit ANTONIUS AQUINO, qui rapto praematura inurle legerit.
Carafse, quem incumbentem pperi adiuverat, eius in To-r^Clpusi^ dju.o-5tpvffffi parî, suuius : quor,itm
luceni emiitendi provinci^m siisceptl. prjraitf quidqu.id,Lftoniêst cojpplec.titiir; in alier.uiu,
SEVERINUS BINIUS,
(H <nt-^*-,1:". *•ineunie
"l!<''•. :?< nie
>» pr;cs " -.<>-1<<"»r.suam
saeculo, ^v:..t' - qiiae Lepî, accedunt, vel aupendicis nomine, yel
illani Coiiciliorum edit. Lainiam an. 1606 in pnbli- il|u tRtiî, ^cr^tar/uj q^s^ grîa, noosine lecfjori||
cum emisit Coloniae,quam altera Graeco-Latina post cftmmwlAW,nJ.WroW-i
(>_>'.annos subsccuta l1?*- anno
'IHTl scilicet
I . t|- ".? fere
duodeciui ;:T->*1^ *,3».IS ' <">» est, *.'.: t Lêl^L dju,9planeâu(rî($,, D^ VOCATI,OJ«E Oîairai
1618. Quaepostrema Morel|ianis lypjs îsîis ex^cusa GJNXI.UH, caeieris,LejonisOjjeribus prseeunt: quoniarp
est anno 1638. His porro insertam babeniiis Epislo- scripti ?b e.pv,ident,ijircum adhuc arclMîaconimit-
larum S. Leonis,collectionem, nere fqngeretiir. ift Ecclesia Romana. Janipridem
Iniegra Lennis opera Parisiis anle annoni \f\\i et editi fuerani, primtim.ini^r S. Awbrosii Opera, posfc
1618ediia fui-se non novi : illa auteiu una cum,Ma- modum inter PrQ-periana, uhiqMe.cgmg>ei}a>longe
îmi Taurineiisis e^ Pîri Cji^rys^logiho/nili^ eî(a, plurinvfi a.c grayi»«.piis, quas ope praeckri codj/cis
sunt tribus aiicliota sermonibtis e^ vc.ti;^ u,i.s.. ?(ico- ms. Tbuaneie Bibljoiheca; e.uimus, collatis eti^m
lai Faiiri codice, quem^mmcc^l.eb(eri;ima„Tbauanolr)um a,oliquis eo\ilinni.bus, quoe i)onoiimi|iiam in. dubiis,
bibliotheca Parisijnsi^ êrva^tcli^ractei;^quasi S^ô- tt su||,sidi,ofneriini. 6re.vi°re.s.No.lassparsimus,,ubi Iq-
nico exaratum. Uaecpoamodum prej^ sajp^ §ayiins cem obscurior lexius poscere visus est; ab uberiqri.
repetitis excusaf tj^rn,Lugduni, ttirn eijia.m,Li^teîoe bus, qiiib.us.patebat, celebris materies et diutujnis
Parisiorum ainii^ "ijjffi;,'^33, 1651, 1661, ^7^ et vexiHa dispuiaijpnibus, cqiisulto, ahstinuimus, ne
1672. Demum po^lr^ra.aP^risienîs Conciliprumo,m- cooteniioni stiidere magis. viderejKur, quam illu-
nium congeries locum Epistolis S. Leonui..^P,. d,e_dit strandu Scriptori.
tom. IV. AtJCXOWTATBS »15GRATIAETLlBEROVOIUNTATIS
De Leone nostra ODîmeetiam. meriti sunt f|oc;tis- ARBITRIQ siibsequiinlur. ln quibus recensendis.mious
simus cardinaiis Bai;oniu.^qui plyrepancu' ppnjilicis a nobis laboratum : quia et jam olim ab ornnibus
episu.las suisî^^lûs i$mi <%cj^c,e. AÛSA- Conciliorum ei EpistQlarumPontiOciarumedMocUun
sis Ecclesiae, descriptas , et Gerardus VossiusTun- emendatae, et mss. earumdem codicibus abundant
gte,n,si8praepo.s.iip, qui n,onniiUa,s e* mss. codicibus biblinthecarum i - fnruli.
.'.'<
cardinalis Sirleli magni apud erudilos nominis publi- EPISTOLA seu^LiBEuy.s AB,DESÊTIIIADEM VIRGINEM
cavii suis notif illu^raâs. Immo sjpojponde«ii.idem, succcdit,utrjque ilU opuscuio, Mss. porro codicum,
(a) Hi libelli et duo sequentes, utpot^ Leoni per- djss,er,taijonesad eos Leonis asserendos lucubratn.
pS|am aflicti, inier,supposititia 0#ep |a t>inju,ui,se- coftfttvabuntur.
«tfB|«W rejicientrtr, Tibi %\Qu^%ell,iargmnûia 4?
57 P. OUESNELLl PUiEFATIO 1N SUAMEDITIONEM. 3S3
qui illuin contineant, lanta penuria c>t, ut ne unnm A saepissimerudiores monaclii,ncc satis linguneL-iiinge
quidi m naucisci poiuerimus , qui in locis obscuris periii, biuc maciilqsimendisque scajenies fn-quenter
depravati-qiie restituendi* opem ferret. Solaêxem- hiijiisniodilibri occurruiit. Iis igitur ejj aequoet bono
plaiia antiqiiiitis cdita adminiciilofuerunt, cum scho- usi sumus, nec fidqmcuiqttaip h^buimu.s,uisi re pen-
liis pertirevibusPetriNanniiAlcinariani inS.A,mbrosii siciilatitis exaiiina.ia.
Opira Basilea;excusa an. 1551. Ubi h:ec defuerunt, Seimones omnes sub una n,unierorumserie ordi-
conjecturaeiniiiil.geiulumfuit: an infelici su,cce,sf}U, navimns, non omissatamen usitaia prius numerandi
unusi|tiisquejiidicabit. ralipnc. Nulli suo loco nioti sunt, iribus solummodo
Enint fortasse npn pauci, qui reum me ppscaut exceptis, sci|i,cet quarto in anqiyersario as»umpiio-
temcrilatis ac iion exspeclaii dociinrum jndieii,qnod nis suae, sexto c(ecollectiset eleiemosyn,is , et nnno
Iria opuscula proxime numerata Leonis operibus inde jejunin decimi mensis^:qui plim ex codice ms. v.
dubilanler accensuerim , ne uno qnidem in Lepnis cl. Nicolai Fabri ad cajcem cae.teroriuna<»\j''cti erant;
graiiam claniante codiee vel excuso vel nis. recla^- nunc vero suo logojacent cql. i% 3i et 61. Nume-
manie ab oclingenlis et atopliiis annis conciliprum rum sermonum non auximqs, immo vero niiniiimiis,
scripioruniqiie plurium tesiimonio. RVicunum in unp el alierp in appendicem rejectis. Unicuiu ser-
prtesenli postulo, ut se paulisper ab pnmi praejudici^B ; moneni 96 in calhedra S. Petri (b), ex Regio coilice
susiineant, qui ita sentiunt, usqiie dum disserlatio,- descriptuin cseteris acceusuimus, nec accensuisse
nes 2, 3 et i quibus cpnsilii nostri raliones conii- poenitet. Eisi enim hoq ipso pracfationisloco primae
aentur , perlegerint. Literim teinqritati,*nptam abs ediiionis nosiram ipsi censuram casiiga-êmos, re
me deprecor doctissimorum virorum exemplo , q\n taiiieo iierum examinata styloqueperpenso, ad prio-
scriptoribus celebeirimis nonnulla opu>culaex upius reni mentem redimus, hunc sermonem Leoni adju-
styli suffragio yindicare ac sub eorum noinine pub.ii- dicarenon ausi
care non dubi arunt. QuiilexPoniificali Romano, quamque ob ralionem
SERHONBS Pontiflcisnostri (a) excipiunt praemis^sos Sermonibus attexuerimus, quid islorum appendicula
libellos: qu.e pars Operum Leonis , quia magis in contineat, ailmonilioiiessuis quaeque locis praefixae
omniiimusti ouiniiiiiiqiie teri solna manibus, inagis satis superque explicant.
eiiam varietaii lectiouum, inlerpolationibus, inen- IV. EPISTOI.*(c), quae,ultimam tomi primi parlem
disque fuit obnoxia. Quod ad eosdeui spectat, dim occupant, priiuiini merilo locum inter Leonis Opera
suut geuera codicum mss. qui occurrunl in bibiio- omniiimsenlentia lenent, eo quod plurimi habeant
tbecis : abi coniinent omnes sermones Leonis in decreia , quiBad loiius ecclesiasiicaedisciolinaeseu
uniiin corpus collecios, et secundum solemnilatum 'C generalis seu sacramentalis notitiam conferam , ac
anni seriem ordinatos, eo fere inodo, qui in ediiis praesertim poenitentialis, in qtiam quasi fibiilam, lo-
coiispitilur; alii verosunl Leclionarii libri adtûm tiiisEcclesisedisciplitiamcoarctaii jam oliui Pacianus
Ecclesiarum descripti, qui varinruiii Piairuni Leon,j§- monuit. Nec disciplinam solam perdocent epistoiae,
que imprimis sennones et lioinilias babenl in np- sed ei quidquid rerum majoris momenti , ab anno
cturnis officiis recitandas. Id pripres commodiha- 440, per viginli et amplius annos actum est in Ec-
benl, quod sub uno conspeclu oinnes Aucioris iiiisui clesia, id fere lotnm his epistolis vel conlineliir,
scrmoiies coinpleciautur ; iucominodivero, quod rc- vel illusiratur.
centiores pleruniqiie sint, et quia Inngius a (onie Sed pnrro circa eas a nobis pra>stitasunt. 1° Bc-
recciliini, ininus eiiieiidaiidis erratis idonei. Poste- jeclac spuria; ac subdiiiiiae.2° A germanis absiersae
riores antiqiiitate prnculdubio prasiant c.r(eris; at mendorum et iuicrpolaiionum manulac.3° Muialus
DOIItino laboraiil iiicominodn.Primum esl quod non ordo et ad genuiniim quoad fieri poluit revocaius.
omnes coiituien!sermones, et hi quidem aliquos, illi ti° Auctus est pluriiim accesîone earuni niiiiurns.
alios pro diverso Eccleîarum more, quarum usui S° Suam cuique synopsim pncfixiinu-, quod nec in
descripli sunt : adeo ut immensa et innumera ple- Serinonibus e*t omissum. 6° Quolquot occurrerunt
rumqiie evolvenda libi sint volumina, ul paucosali- D ad S. Leonein dal.e ab aliis Epistolaa, relalivis ejus
quos sermones ad illos codice* recensea*. 2" Cum litteris inseriiimus, qnibus intelligeudis scepe suiit
iidem variis propriisque locorum solemniiatibus ac- necessariae, nec legenli Leouem plerumque ad uia-
ômmoilatisinl, saepe sajpius peregrinls quibusdam num sunt.
nddiiameniis et ab aucioris mente prorsus nlienis Unain, qnaeest ad Germaniarumet Galliarum cpi-
auciions liabentur : quibus noniiuinquam discer- scopos, de chorcpisccpis , oimiino rejecimus: quia
nendis vix sufficias. Insigne bujiismodi exemplnm de ejus supposiiione dubitarinon polest; rejeclionis
habes in seriiioiie.il qui quartus eside quadragesi- qtie causas disserlatione 11 , quse tom. II habelur,
n.a. 3° Quiaiis sermonibus describendisaddicti sunt cxposuimus. Seplimam (d), quaead Septimiuin scii-
(o) Confer noslram praefationemSermqnibus prae,- Episiolis praemissarn.•

(c) \riile praefaii.oneni
ir.issam. \d) tlanc, quspin nostra cditi.ne est epist- 2, e.t
(b) tlic sermo suppletus e.t integer in app.eî.ce s,eqiiente,iiiad episcopiis Sicufos,, qiiic nopis quoqu.e,
sup,:psiiiiioriiiiiseniipiiiiiiiedciurseiiii.i<i.A<.linyiiiiioest episl. 17, Leoni prorsus adjudicainlas iu p.eCU-
eidemprielixa legeiiJa ertt. Uaribus admonitionibus demoiisirabiinu».
30 P. QUESNELLlPR,EFAT10 IN SUAMEDITIONEM. 40
pta legitur, et decimam septimam, quacaa universos A \ prae manibus liabebant; non ausim affirmarc : quia
Siciliaeepiscopos, ex epistolarum Leonis nostri nu- licet epislola ultima ab illo appellata, ultima sit ei-
mero expungendas censuimus in notis, suum lamen rum, qnoead Leonem Augustum datas sunl, in lau-
eis locum servavimus, ne dociiorum judicio, quibus dato Codice, non omnium tamen uliima est: du v.
rationes nostras subjicimus, praejudicare videre- enim ad Anatolium, terlia ad episcoposqui Chalce-
mur. donensi concilio inierfuerant, quarta ad Dorum Be-
De genuinarum emendalionibus abunde a nobis nevenlanum , et posl aliqua inierjecia , quinta ad
raiio reddita in nolis, ad quas leciorem remittimus. Theodoritum liabenlur in eo exemplari ms. An ei
Immutatum epistolarum ordinem incusabit aliquis, poslmodum snperaddiiae fuerint, asseri vel negari a
tum quia molesla res videtur antiquo numero assue- quoquam nisi divinando posse non existimo.
tis, novum menli velul inscribere, lum quod difficile Jam de aucto epislolarum numero paulo fusius
futurum sit loca a Scriptoribus sub priori numero disserendum. Duas ex Collectione R ,ma.ia Lucaa
citala adire, epistolis scilicet novo noiaiis numero, Holstenii viri ductissimi accepimus : tertiam enim
et iguoto jam ordine collocatis. Verum omnem in- aule ipsum non ediiam ex Grimanico Codiceemen-
commodi inetum auferent indices praefationemsecu- datioreni babemus. Unam ex Codice Bonaevallensi
turi, qui non posteriorum modo edilionum ordinem IB descripiam subminisuavit Toinus I amiquorum Con-
repraesentabunt, sed et anliquiorum, quod in nullis ciliorum GalliwJ. Sirmondi. Uuicam etiam transcri-
aliis invenias. Jam vero quam necessario ineiwda psimus ex Bibliotheca Floriacensi; sed cujus fides
fuerit nova episiolarum ordinatio, facile intelliget plurimum vacillat.
quisquis recentiorem nostram cum anliqua contule- V. Sed viginii et oclo insignes epislolas debet Ec-
rit, perpenderitque quantopere chronicus episiola- clesia Codici Cardinalis Dominici Grimani, quem
rum hisloricarum ordo et memoriam adjuvct, et ad bibliollieca domns Insiiiutionis Oiaiorii D. Jesu in
clarain rerum notitiam conferat, et enodaudis ple- Parisiensi S. Michaelissuburhio nunc possidet dono
rumque gravissimis difficultalibus prodesse consue- acceplum a R. P. Audrea de Berziau Oratorii pres-
verit. lnnovandi ordinis necessiiatem auxii, et ea- bytero de eadem domo bene ineriio. Huic Codex,
rum accessio epistolarumquas primum publicamus, palerna: haereditatis pars non ignobilis, obvenil a
et velerum confusio : ul enim quaeque secundum nobilissirao viro, parenle sun, Theodoro de Berziau
annorum ordinem positaeunam historiacseriem con- Classium Inquisitoriarum in curia Parisiensi praesi-
stituunt; ita si triginta de novo additac, et triginta de, non avita solum nohilitate , sed propria eiiam
ex antiquis, quae nullo temporum ordine servato laude propter eximias animi dotes, liiterarumque
prius editaesunt, proiniscue collocaremur, infotme 1>Jstudium singulare clari-simo. Is porro CodicemLeo-
omnino et incondilum epistolarum corpus confta- ninum cum aliis optimaenolic habuit a Vitrico suo
rent. Tantum vero iuterest episiolas restituta genui- illuslrissiino Andrea llurallo Mcs-a;o Regibus Chri-
na serie recenseri, ui Pelagius ll PP. seu sub ejus stianissimis Carolo IX, Ilenrico ill el llenrico IV, a
nomine Gregorius Magnus, in epistola ad Eliam et sanctioribus consilns, vjro iu traciandis publicis re-
caeieroslslriae episcopos , hoc in eis arguat, quod bus prudentias dexteritatisque non vulgaris, quem
fuci facicndi causa aliqua ex S. Leonis epistolis ac celeberrimus Huralius Clievcrnius Franciue caucel-
encycliis testimonia sumpshsent permixto confusoque larius regii sigilli custodem etiam se vivente deligi
ordine. Et slatim recenscns ipse lestimonia ab Istricis peroplaral, quem denique gemina ad rempublicam
episcopisprolata ex epistola ad Leonem Augustum, Venetam legatio diflicillimis temporibus feliciter
quaeanlea 7» niimeraia, nuuc vero 152 noîraeedi- obita clarum reddidit. Is cum ea occasioue Veneliis
lionis est (a), hanc uliimamLeonis epistolam vocal;4i agcret, ut eral litierarum studiosissimus, plurima
ultimam procul dubio codicis epistolarum, qui Bouiae seledorum librorum volumina, partim excusa, par-
pouiificum manibus volvebatur, qualis nullus (b), tim manuscripia diligenter cnnquisivit, pecunia re-
puio, ad hanc usque diem emersit e tenebris. In _ demit, inque Gallias exportata suasinlulil biblio'be-
Thuaneo exemplari ms. Codicis Romani, buic ad- cae. Ex Imjus penu jam a sepinagiuta et quinque
jicitur: Collectio trigmta et trium epislolarum Leo- annis aliqua SynesiiOpusculaGraecaprodiere siuilio
nis unsiri, quaeantiquissima esl et vix ab ipso Cano- Frederici MorelliRegiituuc in Academiaproressoris,
nuui cl aliorum Constitutorum Codice divellenda: ope ms. codicis Graeci, qui Episiolas et Traciatus
eamdem tamen esse, quam Pelagius II et Gregorius I aliquot continet, quo eliam usus est, mutuantc eo-
(a) Nobis est cpist. 162. quam non Romanamsed Gallicanamtomo terlio pro-
(b) Raiisponensenipraeslanlissimam collectionem babimus; lum vero Lennis epistolae 32 in eadem
inveoiie uobis feliciler coutigit: in qua qtiidem utti- collecl. 5 priinitusdescriptaedesinunt, non in episiola
ma Leouis epislola est illa, qutc a Pelagio II indica- ad Leonem Augustum, sed iu epistola ad Dorum ;
tur; eainque esse cotlcctionema Vigilio papa com- adeo ut ea solum, quac huic episiolae in Tlmaneo
pactam el indicalam ab eodem Pelagio ostendemus codice subjiciiinlur, additameuta sint, quae in puris
in praefationead Epislolas niiuier. 42. Ilinc Quesnelli ejusdein colleciionis manuscriptis desunt, nec indi-
inquisitio, nuin baeccollectio exhibeatur iu Thuaneo cantur in ipsa Tliuanei codicis tabula, ubi primxvaj
codice, omnino superfltia, et aliuude etiam inanis originis monuinenta recensenlur.
«st, Cuuj cuiui in buc codice contineiur collectio S»
ii P. OUESNELLIPRJEFATIO IN SUAMfDlTIONEM, 12
dem Morello, doctissimus Petavius in sua omnium i i Leonts coaicemhunc anliquilate venerabilemad te do.
delectisinieres. Cas-
Synesii Operum editione anni 1612, annis 1631 et - Videbis,et si dignus visusfuerit,
1640 repetiia. Servatur modo codex iste in Orato- terum spero, si virluli fortuna se subscriberedignata
riana eadem Sammichaelinisuburbii bibliotheca. fuerit, te quemadmodum scientiaet sanctitate, ita gra-
Venetiisigitur aspoi tatus in Gallias nostras codex du et sede, quo nil sane bonis omnibus desideraiius,
Leonemipsum, decimo, qui sedet,
Epislolarum S. Leonis, qui olimfuerat cebbris illius relaturum quondam
DomiuiciGrimanicardinalis : iia enim coiiicem no- »i forsanmajorem non ticel dicere, in nihilo certe in-
latum num. 1124 propria, ut videtur, manu inscri- feriorem. Vale.
pserat: Liber DOMINICI GRIUANICARDINALIS S. MABCI. E regione istius epistolacliabetur ctiam nuncnpa-
Is fuit Anlonii Veneliarum ducis filius, Sabellici, Ni- torium codicis ejusdem epigramma Germani Belloni,
phi, Erasrai, Pici Mirandulae, aliorumque scriptis Antonii, ut promptum est credere, consanguinei.Et
eelebratissimus, episcopns Portuensis et patriarcha hoc lectori repraesento.
Aquileiensis,vir inculpaiissimaeviiae,rarae inpatrem En, Grimane,Leo, veteri quiscriplusin Albo
Ad te ccelesticonvolale specula.
pietalis, omnium scientiarum peritissimus; qui in- Cuiusdivatibifausledat dexlraLibellum,
structissimam8000 voluminum bibliotbecam, omni- Felicemqueuovonuntiatore senem;
ut de ea omniura T»
** Perpetuumquelibitandempromitlilhonorem,
jugis, loquiiur Erasmus, linguarum Qui celera laevoJuppiteraxe'tonat.
libris refertam reliquit, quam nescio an eamdem Ergo cape,alqueinter sacratavoluinina Pallas
Condet, et in haec
propriis dabit esse locis.
illam esse re.cte crediderim bibliothecam, quam in Atquae huncdextra dedit, propriate sede reponet,
ecenobioD. AntoniiVenetiarumidem DominicusGri- Et te felicemJuppiterusquedabit.
manus cardinolit exstruxit,instruxitquemarmoreissi- LeoninusisteGrimani codexannorum fereestnon-
gnis ac libris exquisitissimispublicm commoditati, genlorum, continetque cenium et septem Leonis
tumptu maximo: quod ita lestatur Jnannes Dominicus epistolas, quarum viginli et oclo antehac numquam
Trajanus in praefatione Operum Guillelmi Alverni editae; quas autheniicas germanasque esse et stylus,
episcopi Parisiensis, quorum editionem Venetiis et materies, et codicis antiquitns, etquidquid optimae
procuravit an. 1591, ope imprimis Grimanici bujus notaesinceritati fetus suffragaripotest, manifesiissime
bibliothecaecodicis. Ex his libris manuscriptus unus demonstrant. Earum praeterea nonnullas indubitatae
fuii, quem laudamus, quemque ut eximiaenotaecodi- fidei asserunt testes locupletissimi ex variis orbis
cem cardinali obtulerat quidam Antonius Bellonus Christiani regionibus, ex Africa, inquam, Italia,
Utinensis Tabellio (a), quod ejusdem epistola seu Gallia, et Angliaadvocati, sedis apostolicseponlifices
Donationis libellus codici prsefixus testatur. Hunc Vlgilius papa et Pelagius II, Facundus Hermianensis
describimus, posteris scilicet significaturumexquo C episcopus.Prudentius Tricassinus episcopus, et Ueda
primum fonte, quem quidem noveriiuus, prodierinl presbyter, qui fragmenta earuin aliqua protulerunt
tot egregiaeLeoni Magniepistolae. suis locis noianda. Leo ipseplures earumdem indicat
ReverendissimoD. D. Dominico Grimano cardinali in aliis ejusdem materiaeepistolis, ut in nolis nostris
Saneti Marci Antonius BellonusVlinensisTabellio observatum lector inveniet.
S. P. D. Nec hoc solum debemus Grimanico codici, quod
Audio te Venetiis erigere bibliothecam, pulcherri- plurimis magnique momenti epistolis auctiora Leonis
mumGrimancevirtutit alque munificenlia;monimen- scripta reddiderii, sed etiamquod longe emendatiora
tum, el maximelcetor: ipsa enim artes liberales,unde quam ante essent. Nullus enim codexoccurrit ex quo
elarus honot, colentur in omne lempus. Debebuntet plures insignioresque castigationes hauserimus.
tibi pluriinum studiosi, qui posteros omnes multorum Post epistolas habes aliarum aliquot fragmenta,
participatione voluminum qucesiverisfieri sapientes. ut et Commonitoriilegatis ad Chalcedonense conci-
Nec mirum: quippe ille es, in quo sapientia cum lilium proficiscentibusdati; quibus et unica adjicilur
berulitate, liberalitascum sapientiade principalu con- quae restat Juliani episcopi Coensis ad Leonem Au-
tendunt. Ul aulem ipse quantulocumquepossum mtl- gustumepistola; cujnsJuliani(ot ad Leonem nostrum
nusculo tuam aug<am ittam bibliothecam(librorum D dataeex legalionis officio litteraa nisi lempnrum in-
namque retusiate, copia, delectu condecoratur) divi juria excidissent, et Leonis nostri epistolae,et rerum
(a) De hoc praeslanliviro vide Muratorium Rerum te mihi quondam datum, non ut meum, sed ul tuum
Italic. lom. XVI, pag. 23 et 68. Alias vero ejusdem adhuc reverentercustodivi.Ita enim accipereservare-
Bellonis litteras scriptas anno 1515, iis ameriores , que nolui, ul de Leone libi liceretnon minusquam de
quas Qui-snellushuic pra faiioni inseruit, hic appen- me ipso disponere.Cupio nunc ad tui imitationemAn-
dimus. Ex his enim inter caeiera discimus, eximium gelum Gabrielemiltius munere, si concedas, afficere.
hunc Lenninum codicem antequam in ipsius Belloni Poteril enim, cum sit palriciusin republica Veneta et
et caidinalis Grimani potesiatem veniret, fuisse Pe- litleraria prmlantissimus, el Leonemsucedignitati re-
Iri Passcrini, celebris Forojuliensis patriae antiqua- stituere, et nobis prodesseplurimum. Tu verode tibro
rii, de quo idem Bellouus in epistola eodem anno iionamplius poleris, deme tamenut semperdisponere.
data ad JacobumPurlilianum comilem srripsit: Nihil Vale.
est in universapalria librorum vetustorum, nihil anti- Hanc Belloni epistolam, sicut etreciiaium alterius
qtuesculpturce,quodnon accurate viderit, adamussim episiolsefragmentum, nobis pro hunianitatesua com-
eollegrrit, etc. municavit comes Franciscus Florius cathedralis Uti-
AntoniusBellonutPetro Passerino Sal. nensis primicerius, qui de optimis gtudiis, ac de ve-
Librum tanctitsimi Leonit papte, dono quamvit abs tuslis docmuentisrebus plurihus bene meritus est,
PATBOL.LIV. 2
ii P. QUESNEftLI PR/EFATIO IN SUAM EDITIONEM. U
tunc in Ecclesia gestarum memorra maximara inde.A tos canones soia consuetudine ecclesiastica, solis re-
lucem mutuarentur. gulis partim a prihcipibus apostolorum, partim a
Tomum primum fere claudit Vila S. Hilarii Are- proximts eorum successoribus usu ipso vivaequetra-
latensis episcopi scriptore S. Honorato episcopo ditionismanu acceptisjus ecclesiasticumdictumvide-
Massiliensiillius discipulo. Haecut Leonis Operibus tur in Ecclesia Romana; post Sardicensem vero sy-
subjiceretur, postulavit initum a nobis Apologiae nodum, de condendo canonum codice cogitari c<8-
Hilarianae conscribendae consilium; cujus occasione pit, qui ex NicaenisSardlcensibusque canonibussob
cum plurima ex ejus Vita decerpserimus in disserla- una numerorum serie colligatis conflatus, solus per
tione quinta lectori foniem ipsum adire cupienti aliquod tempus rerum ecdesiasiicarum regendarura
commodum erit eum sub oculis invenire. Nec fas fuit legem sanxit, ac variis per succedentes teiates ac-
ejus consanguinei, magisiri, et in episcopatu Arela- cessionibus auctus eam formam induit, quain nuhc
tensi praedecessoris Honorati Viiain ab ipso Hilario habes prae oculis, qu.neque ducentorum beatioris
conscriptam ab hujus Vita sejungere, tum propler illius sevi annorum disciplinam genuine repraisentat.
arctum utriusque uexuui, tum ut quod reliquum ha- Vel ex hoc uno intelligit quisque cujus palato sa-
bemus OpusculorumHilarii si quis cum ejus Vila et piunt antiquitas ecclesiastica et canonica disciplina
Apologia conferre volqerit, ea ad manum habeat, et B 1 vetus, quo in pretio habendum egregluni istud
quidem castigaiiora antiquis exemplaribus, quaeetiam utriusque xauiihov, qud melius aliquid et eccle-
rara sunt. Habes eodem loco Metrum de Genesi ad siaslicaerei convenientiuS haud scio an praesente sas-
S. Leonem papam, quod sub Hilarii nomine circum- cuio fuerit a tenebrisvindicatum. Plura tamen adhuc
fertur, et perbrevem ejusdem epistolam ad Euche • sunt quae codicem commendent. Quid enim quod
rium Lugdunensem episcopumscriptam. exbibet anliquam illain canonum Orientabumversid-
VI. Touiis ALTER hujus operis complectitur Appen- nem, quse in usu fuit per plures Ecclesias Occiden-
dicera seu Codicemcanonum et constitutorum sedis lales ante Dionysianani? Hanc quidem ex parte ha-
apostolicaeex codicibus mss. Thuaneo et Oxoniensi bemus in lsidoriana Collectione; sed uec hanc illam
nunc primura editum, deinde Dissertationes tum in antiquam esse confidentius quis pronuntiare ausus
ipsuiu hunc Codicem, tuiu inLeonera nostrum; deni- esset, antequam id ex ejus coliatione cum nostra
que notas, variaslectionesetobservationesnonnullas. appareret; nec sincera oinnino liabetur aptid Isido-
Codicem illum (a) amplissimum vetustissimumque rum, sed mendis, interpblationibus, aliisque corru-
inscripsi omnium qui huc usque editi sunt in lucem, pielis vitiaia. PraUerea antiqua Romanae Ecclesiae
neccontra aliquem dicturum confido.Cerle si deco- disciplina ex ista versione innotescit, dum aliquos
dicibus canonum et constitutorum RomanaeEcclesiaeC L canones Orieniales ab ea
rejecios docet, alios muta-
loqui velimus, araplius aliquid audeo : nec enira tos suoque accommodatos usui : quod ex Dionysii
velustissiraum modo et amplissimum, sed unicum versione obscurum manet, quippe qui canones ad
dicere debueram. De Justelli prisco codice quid sen- lidem Graecitextus transtulit, non habita ratione re-
tiendum, dissertatio nostra duodecimaexplicat. Dio- ceptae ab Ecclesia Romana discipliuae. Mitlo quod
nysii vero Exigui uterque codex, unus canonum sy- anliquas primasque habet versiones opusculorum
nodicorum, alter Epistolarum pontificiarum, num- sanctorum aliquot Patrum, qui s.eculi quinti inilio
quam condiius est ad usum EcclesiaeRomanaevel celebres fuere, et pontificum Romanorum concilio-
episcoporum Romanorum seu mandato seu consilio; rumque usu consecrata?; quod RomanaeAfricanaeque
sedillequidem instantia Stephani episcopi Salonitani, disciplinaenexum notiorem facit; quod plures fidei
hic vero Juliani presbyteri Sanciae Anastasiae piis, libellos qua editos, qua ndn antehac editos continet;
ut ipse ait, studiis et sollicitudine; quos postmodum quod aliqua Africanorum decreta in editis praeter-
usu eeleberrimoEcclesia Romana complexa esl: ila missa redintegral; quod epistolas aliquot Romano-
enim ex Cassiodoro(Div. Lect. cap. 3) asserunt vulgo rum pontificum aliaque monumenta egregie inter-
scriptores reicanonicae; licetde solo canonum eccle- _.I»polata sinceritati sunerestituit; quod non ea solum
siaslicorum codice precibus Stephani adornato, nOn exhlbet ouaead disciplinam ecclesiasticam perlinent,
de allero, id Cassiodorus asseveret. Verum sit ita sed etiam quidquid fere pro fidei causa actum scri-
de ulroque; haectamen una laus Codicis Dionydani, ptumque est vel ab apostolica sede, vel ab aliis epi-
quod privati hominis industria conditus, ab Ecclesia scopis per illa tempora, id codex comprehendit; in
Romana meruerit adoptari, suisque deputari usibus quo praestat et Dionysiano et caeteris canonum con-
sexto saeculojam mediam partem elapso. At codex stitutorumque codicibus, qui nihil de rebus fidei
noster is ipseest quem sibi confecit Ecclesia Romana attingunl, si capitula de gratia et libero arbitrio Coe-
Statim atque scripto jure et ipsa administrari ccepit lestini epistolac annexa excipias, quaeapud Diony-
et Ecclesias ad suam ordinationem pcriineiites rc- sium babentur et desideranlur in nostro, et Gangren-
gere. EnimveroanieNicaenos Sardicensesque condi- ses anaihematismos.
(a) llunc codicem vetustum quidem et eximium codice ac de aliis incoguitis colleclionibus canonunt
esse iiemo inliciari potest. At nec amplissimum esse et consiitutionum apostolicaesedis fuse dispuiabun.
omniuni collectionum, nec Romanam collecttonem tur; ulii etiam ea confutahimiis quae Pascliasiii*
exhibere, patebit ex iis quae tomo tertio de eodeni Qucsndlus ex eodem stto prsejudiciosubinde colliglt,
43 P. QUESNELLIPR^FATIO IN SUAM EDITIONEM. 40
Haecet alia hujusmodi, quae suis locis occurrent, 4 teries. Sod potior ratio fuit, quod Loonis Epislolae
praecjara quidem sunt. Duo lamen praeter illa sunt quceOperum ejus pars est insignior, sUnt yelut ne-
quaeEcclesiaeRomanaestudiosos (ecquis porro hujus cessarium codicis suppjemenium; quo resecto, co-
sludiosusnon sit, si catholicus?)et antiquitatis eccle- dex nobiliore sui parte minutus mancusque erit; quo
siasticaeamaiores magis aificient. Unum, quod ope adjeclo, jam perfectus est, integramque exhibet juris
hujus codicis dignoscilur, quaequove tempore Orien- canonici veteris Romani bibliothecam, ex qua eccle-
tales sjnoili in usum receptaefuerinl in Ecclesia Ro- siaslicae administrationis leges depromptae per tot
maua, quo Antiochenicanones, Constantinopolitani, sseculafuerunt ab apostolicaesedis praesulibus.
Africani,elsi qui alii in contioversiam vocantur. Epistolas Leonis necessarium dixi codicis supple-
Alterum est, ex eodem nostro codice repelli ac mentum, quia nibil omnino quod Leonis sit codici
funditus convelli impudentem calumniam, quam fa- insertum haliemus (a): cuui tamen omnitima Siricio
mosi illi Magdeburgenses ceniuriatores adversus papa usque ad Anastasium llpraesulum Romanorum
sanctissimos pontifices Romanos Zosimum, Bonifa- epistolas praecipuascomiileclatur, cxcepiis Anasta-
cium et Coelestinumscelerutissime struxerunt, cum sio 1, cujus nihil superest, Sixto III, qui vix duaa
eos palam et publice traducunt velul Nicaeuorumca- episiolas, et llilaro PP., qniplures scripsit. Et tamen
nonum adulleratores, falsatores, corruptoret: quasi B cujus potius epistolae suum in codice locum obiincro
per immanescelus el impielalem, ac furiosam ambi- debuerant, quam Leonis, qui et plura cxteris scri-
tionema Zosimo papa sciente ac volente suppositi psit de disciplina: ccclesiasticaeobservanlia, et iq
sint Sardicenses canones proNicaenis, cum illossub Pelagianis Eutychianisque damnandis (qua3liacreses
Nicaenorumnomine Carthaginensi concilio per lega- reliquum fere codicis occiipanl) pars magna iuit, et
tos suos obiulit in celebratissima illa Appiarii pre- in posteriori etiam praecipua?Istam oiiiis-ioiieinncn
sbyteri causa: /n qua nefaria decrelorumNiccenorum ex casu vel oblivionecontigisse, nmlio miuus ex con-
adulteralionepervicaciterperstiterit Bonifacius, homo temptu natam quisquam dixerit. Ex industria igilui'
ambiliosus,inquiunt, et impivs, ac peninaciterperse- factum ab iis qui codiciscapilibus 41 et 42 (qnaead«
veraveritCtelettinus: ItcetAfricanamsynodumveriora versus Eutycben gesla contincnt et a Leone viden-
exemplaria Niccenorumcanonum Constantinopoli et lur inserta) satius duxerunt una serie subjungere,
Alexandria accepisse, ac sceleratam fraudem falsa- quacadversus eosdemliaereticosacta erant Simplicio,
torumcanonumdetectamesse, probe tcirel. Certa erit Felice et Gelasio Romanis pontificibus, quam acto-
deincepsexcodicisinspectionenon dicam modoapud rum filum interrumpere prolixis Leonis nostri da
catholicos, sed et apud quosvis non desperatae con- mulliplici materia epistolis; ex quibus si tantum ali-
scientioehomines, et scelerata hominum mente cor- G quid delibassent codici inserendum, rem minus uti-
ruptorum protervia, et sincerilas candorque episco- lem et commodamfacluri essent, quam ciim plcras-
porum Romanorum, qui quod acceptum a majoribus que ejusdem episiolas in unum corpus collectas ad
in suo codice legebant, bona fide protulerunt; quos calcem codicis posuere, ut ego factuin su<picor.
eam ob rem ignorantiae accusare non possis, quin Conjecturaebuic nostrae suffragatur utrumque co-
Africanosepiscopos, Orientales, ac plerosque Occi- dicis exemplar ms.Thuaneum etOxoniense, ad quo-
dentales pariter insimules, quibus vel nullatenus vel rum calcem Leonis epistolaeinsiar supplementi de-
obscure admodum innoluerant Sardicenses canones scriptacsunt; ut indissertalione duodecima diximus,
ac Nicaenorumnumerus, de quo ad nostram usque et in indice integro Tbuanei, quem codici praetixi-
actatemperseveravit eruditorum controversia. mus, quisque cernere potest.
VU.Haecquidem optime, dicet aliquis, ac probata De cteteris hujus voluminis partibus vix aliquid bic
manet utilitas sincerilasque codicis : sed quamobrem habemus praefandum.Dissertationum materiem ex-
Leonis Operibus annexus, ut simul prodirent? siqui- hibet illarum iudex mox scculurus. Notae, observa-
dcm ille una cum dissertaiioiiibussibi propriis volu- tioneslectionesque variaeperseclarsesunt. Plerumque
mini seorsim excudendo sufficere poterai. codices mss. ex qtiibus istacmanant, vel qu.ogenui-
Nonuna profeclo ratio id consilii persuasit. Non '" nam restituere, designavi; saepe hos omisi recenscre,
dicam per id temporis a me codiccm inventum, cum cum videlicet indubitataecerlitudinis est emendalio
Leoni edendo incubarem, et inde natam utrumque et ad eam codices omnes conspirant. Eaium aliqua.
uno partu emitlendi cogitationem; eodem codice prolixiores fortassis videbuntur et aliqualenus alie-
usum esse Leoncm noslrum; nonnullamlucem ex eo nae: in hoc plurimorum eruditorumque scriptorum
conciliari Leonis Operibus, ac praBsertimeo loci ubi exemplo obsecutus sum, qui perspicuitati magis siu-
Sardicenses canones pro Nicaenisab eo laudantur; duere quam brevitati, nefasque duxerunt non ea vel
multa ejus aetate in codicem fuisse illata, magnam alieno loco illuslrare, quae illustranda quavis occa-
parlem ab eodem illi insertam; maximam Eutychis sione occurrebant.
seclatorumque ejus damnata dogmata attinere, quae In his nonnumquam a doctissimorum virorumopi-
propria est et Leonisvicloria et scriptorum ejus ma- nionibus recedimus, eas aliquando etiam impugna.
I
. (*) Leonis epistolas triginta duas huic colleclioni vationibus ad dissertationem ejusdem duodecimam,
ftvwseinsertas innuimus onnot. 8. Quesnelli praeju- quae tomo terlio edetur.
diciumundeoriginemduxerit, explicabimusinobser-
17 P. QUESNELLI PR£FAT10 IN SUAM EDITIONEM. 43
mus; non alio ductiquam veritatis aperiendaestudio. A Bernardus significat, ingratus sim, si viri nomen hoe
Hanc dum sincere quaerimus, si ab ea quandoque loco reticeam. Neque luum, Josephe mi Quesnelle,
aberrare contigit, quod ssepe accidisse mihi raerito charissime agnate, vel silentio premere queam, vel
vereor, de errore a quolibet, sive amico animo, sive sine grati animi significationecommemorare, qui ex
inimico admoneri, id laudis ac beneficii loco refe- ditissimo illo illustrissimi Thuani penu litlerario,
ram; eumdem agnoscere ac delere, vicloriaedepu- cujus fidissimuses promus condus, et codicis Romani
labo. exemplar ms. et (nt Leonismss. codices subministra-
VIII. Praefari desinam, si prius prastitero ne litte- sti, non singulari in me solum, sed et iu litieras
rarius orbis ignoret, quorum beueficio promota et amore. Clarissimum virum D. Vion d'HerouvaI si
adjuia sit nosira in expurgaudo Leone opera, dum pro collata codicum ope laudare omisero, solus ero
codicum mss. copiam feceruni, omnemque opem be- omnium qui vel eruendaevel illusirandae antiquitati
nevole conlulerunt. Regia librorum mss. Gaza uti adlaborant, qui, nec si velint, se subirahere queant
libentissime permisit vir clariss. D. Carcavi hujus beneficentissimo ejus erga litteras lilteratosque slu-
gazophylacii vigilaniissimus praefectus. Quidquid e dio. Cseieros, quibus aliquid officiosaeopis debemus,
celeberrima Sangermanensis ccenobiibiblioiheca usui sua laus manet propriis locis commemoranda.
nobis esse potuit, qua excusum, qua manuscriptum, B Quod nec CaesareamViennsebibliothecam (a), nee
id omne iiberalissime profudit R. P. DomnusLucas Romanas laudo, erit qui succenseat, quasi opulen-
Dacheri, cujus doclrinam et pieialem cum omnibus lis.-iinailla apxeia adire neglexerim. Non profecto
snspicio, cujus amicitia cum paucis glorior. Codicem peperci operae, non amicis, quo ad illa Iitterarum
Leonis manuscriptum perhumaniter communicavitdi- adyta liceret peneirare; sed irrito conaiu. Optassem
tissima* S. Vicioris bibliothecaescientissimus custos in primis particeps fieri codicis Operum S. Leonis,
D. le Tonnellier. Quanlum debeam viro doctissimo quem a doctissimo viro Francisco Pegna cumRoma-
Eduardo Bernardo astronomiac in Oxoniensi acade- naruin biblioihecaruni mss. codicibus olim collatum
mia Saviliano professori, dicere non valeo. Non tan- didiceram a cl. viro Emerico Bigotio Roil-omagensi
ium enim codicis Romani aurum conira aesiimaiuli eruditionis omnibus notissimae. Codex ille uiortuo
apographum cura sua descriptum ad me transmisit, Francisco Pegna ad Marium S. Angeli canonicum
sed et bibliothecas Oxoniensessuinma diligentia ipse venerat, huncque in ejus biblioiheca praemanibus ha-
scrulatus est, arcbiva Laudina, Bodleiana.Orielensia, buit Bigotius, qui post Marii mortem de codice per
Baliolensia,Pembrocliiana, etc, excussit, edita cura litteras sciscitans, aliud responsum non retulit, nisi
tnss. codicibus conlulit, varias lectiones propria de- quid de illo factum essel, ignorari. Forsan quaeprimae
scripsit manu, ea cura, eo sludio, ea humanitate, cui iC huiceditioni non adfuere, alleriadornandoe,si quando
parem vix ac ne vix quidem invenias. Nec satis fuit id contingat, suppeditabunlur : quod ut ab erudiiis
viro liberalissimo sua profudisse, nisi et amicorum omnibus promplo animo praestetur, pro sua eos iu
studium ac laborem impendisset,quorum oculis Can- sanclissimura apostolicaesedis pontificem doctorem-
tabrigenses bihliolhecas et codices mss. lustravit, inque Ecclesise reverentia, pro suo in Ecclesiam ipsam
deque excerptas misit variantes lecliones. Humanis- studio enixis precibus cohorlamur.
simo D. Thomae Gale hanc me opem debere quando
(a) De Vindebonensis et Romanarum bibliotheca- vero qui Joannis Baptistae Mari canonici S. Angeli
rum codicibus, qui nobis usui fuerunt, in generali variantes, lectiones Sermonura S. Leonis tantura-
praefatione aliquid atligiraus; sed in praefationibus modo praefert, in bibliotheca Barberina invenimns.
peculiaribus ad Sermoneset Epistolas plura. Codicem Vide hacsuper re praefationemad Sermones, num. 27.
EJUSDEM QUESNELLI NUNCUPATORIA

SUJEEDITIONIPRJEFIXA.
Sancto Leoni Magno EcelesiceRomana episcopo,D tenliam quidquid ubique catholicumetl (h), velut cee-
nec tantce sedis impari, viro apostolico (a), Ecclesice lette oraculummiralur, eelebrat, veneratur; catholicce
luminari (b), orthodoxoefidei columnw (c), vocisPelri verilatis atterlori (i), ted pacifico; ecclesiasticcepacis
interpreti (d), apostolicorumdogmatum defensori (e), amatori, sed inlrepido (j); evangeliceelegit interpreli,
apostoliscocequando(f), angelis cequali(g); cujussen- sed non ex suo (k); taeerdotalit tanctimonia prceconi,
(a) Hincm. Rem. I. de Praedest. c. 33 (h) Pral. Spirit. c. 149.

(b) Facund. 1. v, cap. 5. (t) Adrian. PP. n in concil. CP. iv.
lc) Libell. episc. Oriental. ad Agapetum PP. (j) Ep. 20 (nune23) S. Leon. ad Flav. c. 2; ep. 69,
id) Lib. ep. 2 Syriaead Justinianum imper. 89 (nune 89. HS), etc.
fe) Relat. conc. Chalc. ad Leonem PP. (k) Ep. 78, 79» 80, 81 (nuite 104, 105, 106.
(f) Libell. synodicus c. 89. 107), etc.
(«I Idem, c. 94»
if SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICOLITTERARIA1N S. LEONEM. 50
ttd non oftoio(a); Eccleticecatholicwdoctori,sed tra- ,<Lgraluilam largilionem, insuperabilemvirlutem, contra
dilionii disdpulo (b); canonicmdisciplinceinslauratori PelagianosPelagianorumquereliquias(r); mysteriorum
tapientistimo(e), exteculorireligiotitsimo(d), vindiei(e) omniumveritatem,dignilatem,tanctitatem,contra Ma-
fortissima(f); fideli ac fidenti Eccleticepropugnato- nichwos(s) ; sincerum religionis cultum contra impios
ri (g),hasreticorumnoufietoaut trepidoimpugnalori(/»): et Pseudo-Christianos(i), ccelesttdoctrtna, pielalesin-
cujut pro calholicafide lollicitudinemae diligentiam, gulari, invictoanimo, exemplo,termontbus,scriptis ex
laborem et indutlriam, libertatematque conttantiam ips»apostolorumcorde prolatisexplicuit,asteruit, pro-
omnit Eccletia prwdicare non eestat (i) : qui myste- pugnavil(u). Tantcetanctitatii, lantcefidei, tantmdo-
rium tacrotanctceTrinitalit contra Priscillianiilas (j), ctrince(v), ponlifici, Ecciesicead vicloriam divinitut
Jetu ChrittiincarnationitnecettitatemcontraJudwoi(k), prceparalo(x), se ac tuam hanc qualemcumque opeilam
eamdem cum Patre tubttantiam contra Arianot (l), in tcriplis ejus colligendit,purgandis, illuslrandit po-
humanasproprietatemnaturcecontraEutychen(m),per- titam, e GallicanceEcclesicesinu unde olim ad Petri
torus lingularitatem contra Nettorium (n), Ecclesim calhedramille quaisilusest (y), offert, dicat, consecrat,
[ura ac potestatemcontra Novatianot (o), corporit devotitsimuscliensPaschasiusQuetnelParisinus, pres-
myslici unitalem contra Donatislas (p), gralice(q) bytercongregat.OratoriiD.Jesu. iskalend. JuliiLeonis
tanguine mediatorit parta omnimodamnecessitatem,B Magni memoria>sacro. A. R. S. cp io c. LXXV (*).
(a) In Serm. et alibi passim. Alevaiul. in defens. S. Leonis PP.

(6) Vid. Disserl. 1. de Vuaet Reb. gestis. (p) Ep. 14 (nunc 18), ad Januar. Aquil. el cp. 1
(c) Leo ep. 134, 135 (nunc 165, 166), etc. Et Sim- -(nunc 12), ad Afr.
plic. PP. ep. ad Zenon. Aug. (a) Epist. 1 (nune 12), ad Afr. et in Sermon.
(d) Facund. I. u, c. 6. (r) Lib. de Voc. gent. Ep. ad Demetr. i apitul. de
le) Idem, ibid. Gral. et Lib. Arb. Epist. 6, ad Aquileiens.episc, etc.
(/")Ep. decr. 1, 2, elc. Gelas. PP. ep. ad Dardau. Is) Ep. 8 (nunc 7), ad episc. llal. Ep. 15, ad Tur-
eiMatcian. Augusi. ibid. ribium. Serm. 8, 15, 23, 74 ( nunc 9, 16, 24,
(g) Facund. 1. v, p. 213, etdiss. 1, deVita. 76), etc.
(/i) Facuiul. I. u, c. 5. (t) In Sermon. passim, etc.
(i) Idem, ibid. (u) Hormisdas PP. ep. ad. cler. et archiraandr. 2
(j) Idetn, 1. v, C. 4. Syriae.
(k) Epist. 15, ad Turrib., et Serm. de Pentecost. (v) Ep. Episc. 44 Gallisead Leonem cap. 5 (nunc
(() Serm. deNat. et Epiph. Dom. ep. 99).
(m) Ibid. el in Epist. (x) Allocutioconcil. Cbalc. ad Marcian.Aug.
(n) Ep. 24 (nunc28), ad Flav., elc. (y) Prosper in Chronico.
(o) Ep. 27. 46, 64, 77, 92, 96, 97 (nunc 51, 59, (z) Vide tom. 11, diss. 1, ad an. 461, num. 8
84, 102, 119, 123, 1-24), et in Serm. Eulog. ep. C et seq
SCHOENEMANM
NOTITIA HISTORICO-LITTERARIA
IN S. LEONEM MAGNUM.
(Ex Schoen.Blbl.hist. litter. Patr. Lat., Lips. 1794,tom.II.)
CAPUT PRIMUM. suimet ingenii felicitate id adeptum esse, quo postea

De Vita S. Leonis Magni. tanlopere excelluit, et inier pontificesRomanos Ma-
Leo cognomento Magnus, palria Romanus fuit. De gni nomine meruit distingui, paratissimum scilicet
inno natali ejus in antiquis Ecclesiae monumentis ad quaevisnon solum Ecclesiae,sed et alia quae nec
lihil traditnm accepimus, nec ex iis quaede vita ejus cum fide nec cum disciplina quidquam conjunclum
lobis supersnnt, nec ex aetate, qua decessit, certi " habebant, negotia apte et decore administranda in-
luidquam conjicere licel. Palrem liabuit Quintianum genium. Certc jam mature virtutis a nalura insitac
nomine, incerlae, sed proculdubiohaud infimaecou- et studii in officiodocumenla dedisse eum oporlet,
diiionis, quippe a quo filius tam malurasindolis non siquidem acolythus adhuc sub Zosimo papa a. 418
vnlgari ratione educari debuit; nisi mavis, eum inter Carthaginem ad pontificis de Ccelestio sententiam
sacerdotes demum, a quibusjuvenis veteris Ecclesiae Aurelio cxierisque Africae episcopis perferendam
more ad Ecclesiaemunia obeunda formalus est, et adhibilus fuit (a). Coelestinipapaetemporibus diaco-
(a) Constanthaectestimonio epistolw104 Auguttini mitiere. Necalium ab hoc Leone fuisse memoratum
ad Sixlum Romanae Ecclesix tunc presbyterum, acolythum, ex temporum congruentia maxime 6t
posiea Coelestini in episcopatu successorem, qui probabile.
eademoccasioneusus fuerat, ad Augustinumepislolas
Bl SCHOENEMANNI NOTITIA.HISTORICO-LITTERARIA IN S. LEONEM. 83
num egit. Sed cjua?de administratione rerum epcle- A tisque amplificationibusper nuperas Orientis conteu-
siasticarum ab eodemCoelestinoei concredita Ques- (idnes locusfaclus essel (b). Quantovero inajora Leo
nellus disputat, alia desiuerant, quani quibus ille sperare debebat, qui praeter caeteras animi ingenii-
nilitur, argumehla (a). Attameri qua aestimatione que doles eruditionis et eloquii auctoritatem ad hane
Leo tunc Romsefiierit, testatur luculenlissime Cas- digiiitalemafferebat; et iri gravissimis ac subtilissi-
siahi epistola , qua an. 431 libros de Incarnatione mis de Hde quaesliOnibusdetiniendis Graecis nedura
conira Nestorium hortatu ipsius Leonis scriptos ei par, sed eliam superior sibi videri poterat. Alqua
oblulil. Sed et alia hdsurilhoc non inferiora docu- baec laliave Leoriera sensisse eventus comprobavit.
iheiita aucloritatis et gratiae, qua non Romaesolum Utut enim sincerum erat et slreuuum ejus disciplinae
apud pontificem, sed in principum aula etiam vale- ecclesiasticae regendae fldeiqne antiquitus acceptae
ret. Nam si Prospero credimus, Leonis maxime vigi- tuendaestudium, quod a priinordiis muneris stalim
lantia et hortalu factum est, ut Sixtus papa Juliani et numquam non deinCepsper oiune episcopatus sui
Eclanensis ariibus, quibus in comiiiunionemEcclesiae tempus declaravit, et sane propria ipsi animi alacri»
Irrepere moliebatur, resisleret; legatio autem quam iate et firmilale pluritriura adjuvabatur : non minus
anno 440 jussu imperatoris ad conciliandos Aetii et tamen eodemad augendam sedis suae dignitatem et
Albini excrcitus Romani in Galiia ducum, odio toti R auctorilatem usus esl, et in hisce conamiuibus insita
imperio limendn dissidentium, animos suscepit, ipsa ingeniivisin arrogantiam et periinaciamintolerabilera
ejus ad episcopatum Romanum electione notior est saepeelinsanamdegeneravit.Testisest concertatio ejus
reddita. Dum eniin Leo adhuc in negotio isto disti- cum Hilario Arelalensi, plena superbiaeet affeciuura
riebatur, Sixtus papa diem obiit, cunctaqne stalim tanto episcopoindignorum; tametsi minime Quesnello
cleri ac populi Romani suffragia diaconum.Leonem in excusandoet defendeudo Hilarioassentiamur. Alia
episcopum nominarulit. Accitus igilur legatione ho- ejusdem animi documenta suppeditat bistoria cau-
noriflca alque ordinatus, novum inuniissolemni gra- sae Euiychianne,et quidera lalia ut, si lubenter cou-
tiarum actionc auspicatus esl, eumdemqiie ordinalio- cedamus antecessores ejus in sede Romana nonnisi
Ilis suaediem qnutannis sermone celebravit. pro re naia auctoritati poiestaliqueûie proniovendae
lncidit quidem episcopatusejus in funesia iinperii studuisse, hunc primum mediiato consilioomiies cae-
Romaiii in Occidente lempora. Quippe in extrema leros episcopos suo imperio subjicere coiiatum esse,
principum socordia et slupore, undique barbarorum et vero hoc consilium non in ipso episcopaiu demum
cohortes aiit imperii finibus ingruebant; aut provin- fovere ccepisse,sed ad eumdem attulisse existimeiu.
cias incursionibus inundabant, easqtie aut devasta- Referenda mihi huc in pritiiisvidetur illa ejus sollici-
banl ac depopulabantur.,aut pulsis subaclisve inco- ^ tudo, qua doctrinam de dignitate potestaieque Ro-
lis sibi ipsis sedes faciebanl. Calamitatem quam Ec- mame sedis in Petro fundata, et ab eo in successores
clesia universa ex singularum provinciarum affli- transmissa siabilire, et cunctnriim per Occidentem
ctione necesse senliebat, intueri n6n licebai, quin et Orieritemariimis inserere sluduit.
metus ne similis Ilaliam ipsamque Itomam fortuna Ccepitha;c doctrina in Innoceniio, a cujns deinde
maneret, subonretur, a t-tijus oppressione, si dura- Siiccessoribus nlimquam ei heglecta fuit, a Leone
tura esset, gravissimum sedis apostolicae dignitati, autem ita explicata el llrmala est, ut non ipsi solum,
quae nunc erat, damnum portendebatur.. Quo acce- sed omnibus deinceps Romanis episcopispro funda-
debat barbarorum Arianismo imbutorum in Ecclesiac mento machinalionum evehendae et amplificandae
calholicoeasseclas odiumet graves passim persecu- domlnat.onis esset, neft ulla monstris opinionumei-
tiones. Inter has ergo suborientis tempeslatis nubes . dem faventiuminvenirelur feracior. Neque solum ea
animi sane robore opus erat episcopo Ecclesiaeguber- utebatur si quid auctoritate sua efficere vellet, sed
naculum suscipienti. Cseterum non item desperalus coram populo peCuliari studio ium alias sa pe, tum
erat internus Ecclesiaestatus; qiiih immo hoh care- in anniversarib brdiriationissuaetractare solebat. Ac
bat laetis auguriis, siquidem ex pontiflcis Romaiii primum quidem quae Petrb prae caeleris aposlolis
commodis aestimanduserat. Haereticorumehim qhi ^ a Christo concessa fuerinl dona aiqtie privilegia adeo
tam crebri erant per ista saeciilamotus non poteraht extollit atqtie exornat, ut jam profiteri ausus sit,
sollicilare novum episcdpuih auctoritalis sedis suae hiiic viro consortium sucepotentim tribuisse divinam
proraovendaeet exemplorumpriscorum non penitus dignationem,et ti quid cum eo commune caneris vo-
jgnariini, utpote qui nosse debebat, quanla incrc- luerit ette principibut, numquamniii per ipsum de-
menta cx singulisfere ejusmodidisceptationibusetiam dissequidquid atiis non n^dveirit (c). Moxdum ejus-
per minus doctos et parum firraati animi episcopos dem Petri vices sustinerb s'e affirmat, eo omnera
Roman-jcsedis auctorilas potestasque cepisset, qiiari- operam suam confert, ut persuadeat audientibus,
(o) Quetnellusin Vila Leonis ad an. 430-32, num. ticis scilicet passimpropuliulantibus,misere vexatam
3, apud BalleriniosT. II, p. 406,.;Sed.confer horum ac quasi discerplam fingit; reete sane, si universe
noiataad EpislolamLeonisadMaximum Anliochenum res aestimandaerit; non item, si ex Romaniepiscopi,
119, T. I, p. 1216, n. 24. et Leonis in primis persona,..ineojudicio.
(b) Quesnellus quo magis arduum describeret epi- (c) Sermo 4 apud.Ba.7erm., p. 16, n. 12, quem si
scopaius Leonis initium, praeter calamitosum impe- ab initio lustraveris,intelliges, verbum principe*non
rii statum etiara Ecclesiam interiii» hostibus, hxre» carere dolo.
B8 SCHOENEMANNI NOTITIA HISfORlGO-LITTERARIA1N S. LEONEM. Sfi
Solidiiatemillam quame Petra Christoeiiam ipse Pe-,A bationis strepitum a Flaviahoexcitatum scripsisset,
t"a factui dcceperit,in suos qitoque se transfudisse et ut laboranti Eutychi succurreret rogasset, vehe-
tueredes;eumdemquesedi suw prceessenon desinerer menler cum Flaviano expostulare ccepit, mirari se
iptum talubribut consiliis,eequiijudiciis prcesidere,se- significaus, qui scandalum illud ipsi silere potueril,
que nontath tedi ejusprmsiderequamservire,adeoul si nec polius procurarit, ut primitus irisiuuationerela-
quidjamaRomano ponlificerecleagatur el ditponatur, tionis ejus insirueretur, et poscehs ut quaimprimuin
illiut operibus, illius sil gubernaculis deputandum. judicii ejus ralio omniaque quac gesta essent, plenis-
Porro ex ejnsderaPelri firmiiate consurgere debuisse sime et Iucide ad notiiiam suam pervenirent. Mox
siatuil sublimitatem Ecclesise, eaque de causa spe- autem cum de Eutycliis haeresiper Flaviani episto-
cialem a Domino Petri curam susceptam et pro fide lam edoctus esset, tam detestaridaipsi ejus opinionis
Petri proprie supplicalum fuisse : tamquam aliorum visa esl pravitas, larinlaie paieris et inultiplex erro-
ttatut certior ettet fulurus, si mens principisvictanon rum ex ea pullulaniium propago, taniuiii periculum
fuistet. Hac mente atque hoc ingenio Leo causam quod ex ea fidei puriori immineret, ut extemplo qui-
Eutychis tractare ccepit. Hic archimandrita Constan- dem assensumsuum brevi epistola Flaviano declara-
tinopolitanus, dum nimis strenue Nestorianismire- ret, simul autem plenioremepistolam polliceretur, in
liquiaspersequeretur, et quosdam episcopos Orien- B quaFlavianum episcopum.quiddetolacausaconstitut
tales injusia haeresissuspicione premeret, in alinm deberet, instructurus esset. Haecvero fuit celebris
eidem oppositumerrorem incidit, atque duasin Chri- illa ad Flavianumepistola,qua lotam dc Incarnationo
tto naturat post adunationemih unam coaluissesta- seniemiam discussit atque definivit, Nestoriique et
tuere non est veritus. Diligens eral tam sacrarum Euiychis erroribus proscriplis,catholicam doctrinam
Scriplurarum quam expositionumsanctorum Pairum adeo accurate tum senientiis, tum sermone declarare
scrutalor, quique aperte fatebatur se illas potiores studuit, ut quidquid in ea tcriplum est ex apostolica
habere et solas certas firmasque existimarc. Sed ex ct evangelicaprobaretur sumptumesse doctrina. Con-
eodem solitario stndio et Nestorianismi melu reli- staniinopolim mittere decreverat per eumdem, qui
giosius verba curabat, nimiaque ancipiuwn locutio- priores Flaviani litleras apportaverat, clericuiu. Sed
num fuga potius*quamulla aiia de causa in errorem cum inierea ab imperatore synodus generalis Ephe-
incidisse videtur (a). Nec vero pertinaxerat,sapien- sum in kalendas Auguslia. 449 iridicta esset, legatis
tioruraque et doctiorum respuebat correciiones; sed eodem destinatis dedit ut in synodo publice recita-
in ipsa synodo Constantinopolitana(IvSmôuirn),in rent. Al de synodi istius exitu constat, Latrocinalis
qua primuni a. 448 causa ejos coram Flaviano agi- nomiue infamis est; solus imperitabat Dioscurus;
tata est, sententiamejus lubensamplectebatur, modo C probibiti legati Romani a lectione lilterarurn Leonis
aliter sentiemes exsecrari, ut jussus erat, verebauir ad Flavianum, et postquara factionis furor omnia
et aperle renuebat. Atque bac solum de causa ipse miscuisset, in custodiamdati, solo Hilario per fugam
a synodo analheroa tulil ct ab officiosimul et com- elapso. Vani erant oppressorumclamores, vana om-
munione Ecclesiaeremotus est. Tuin vero Eutyches nium bonorum indignatio, vanaeLeonis apud Theo-
acri suo contra Nestorianismumstudio se pessumda- dosium et Pulcheriam, ad Clerura plebem et archi-
tum sentiens, iroperatorem adire, aliorumqueepi- mandritas Constaniinopolitanos querelae. Frustra
scoporum, in primis autem Aleiandrinaeet Romanae gesta cjus syhodus Romana reprobavit; fruslra per
sedis anlistitum auxilium implorare ccepit. Nec fru- ValentinianumetPIacidiam PulcheriamqueAugustas
stra. Imperator enim, qui Nestorianam haeresim concilium in partibus Occidentisa Theodosio impe-
pesle quavis capitaliorem aestimabat, et suopte intrare nitebatur; cum subito morte Theodosii (die 28
genio, et fortasse eliam amicorum quorumdam Julii a. 450) tristis rerum facies in laetiorem,et qui-
(Chrysaphium eunuchum indigilant acta hujus rei), dem Romani poniiflcis auctorhati auspicatissimam
qui vel ipsi mihus Flaviano favebant, vel vere in- conversa est. Etenim novus imperator Marcianus,
juriam ab eo Eutychi illatam dolebant, studiis pa- Puicheria ejus uxore adjuvante.ab initio imperii sui
trociniumejussuscepit. Alexandrinoautem episcopo,'" eo omnem curam atque cogitationem conferebat, ut
nisi perenne in Conslantinopolitanospraesulesodium damnum ab Eutyche fidei illatum resarciretur, stu-
fuisset, velob unius Cyrillimemoriamvir hujus animi diumque suum de concilio quam citius cogendo
prxsidio BUO dignus videri debebat, et vero Dioscuro Leoni per epistolamdeclaravil(6).Interim Eutycbes
nulla gratior animumin rivali explendi occasioobtih- ex Urbe egredi jussus, et synodus Constantinopoli
gere pottiisset. Tandem Leonis etiam pro causa ejus praesentibusRomanis legatis coacta est, ibique lecta
deplorata non obscura jam voluntas erat. Quippe dogmalica Leonis epistola ad Flavianum, cui novus
cum Eutyches dudum ei studio suo contra Nestoria- Constantinopolis episcopus Anatolius cum cxleris
nos per litteras olim ad euin directas commendatus, episcopis, archimandritis, presbyteris et diaconis
jam uon ipse solum de injuria sibi facta apud eum subscripserunt (c),eamdemque omnibus qui ubique
questus esset, sedTheodosiusetiam magnumpertur- essent ineiropolitissubscribendammiserunt(if). Huc
a) S. V. Grietbachin Locis Theotogicit ex Leone (c) Vid. Ep. Leonis ad Anatolium,80 apud Bat-
fl. eollectis,tect. 3,118, p. 40, 41. terin.
(b) Ep. 73 apud Balterin. ld) Conc.Chalced.act. 4,
« SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. 50
igitur rebus vergentibus, Leo, occasionemesse ratus. A iterum iterumque ad Flavianum epistola, tamquam
Judicii sui auctoritatem latius proferendi, novos spi- firmissimumcontra istas pravitates praesidiumincuU
ritus sumere et, quasi ad se unum definitio tola per- cata tinaque cum symbolo Nicaeno, Constantinopoli-
tineret, arrogantia sua aliorum moderationi iliudere tann et duabus Cyrilli ad Nesiorium episiolis (ex
audet. Hujus fastidii plena est epislola modo laudata concilio Ephesino) pro unica et perpetua fidei iiorma
ad Anatolium, qua laetari se significat, quod episto- ab omnibus sit approbata. Itaque nunc primum epi-
lae suaead Flavianum assensum praebuerit, seu, ut scopi Romani definilio universae Ecclesiae fidei re-
ipsius verbis utamur, gloriatur quod tequacem se gulam conslituit, ab eoque universaequasi Ecclesia»
evangelicmeruditionis oslendatet de confirmalaapud dictaia est. Quo triumpho ille tamen non lauiquam
te pace tedis apottolicasei gratulatur. Sed plura et lu- novo potitus esse videri voluit, sed vultu et sermone
culentiora documenta per legatos suos in concilio ad graviiatem composito nibil, nisi qnod ex ordine
Chalcedonensi dedit. Ac primo quidem quam enixe et consuetudine Romanaesedis esset, gessisse se si-
poterat, studuil efficere, ut tota synodus differretur, mulavit. Sed quo laetior hic rerum successus fuit,
praeiexens aptius tempus esse exspeclandum, quo lanlo majorem ipsi attulil aegritudinemAnatoliiepi-
plurimi etiam de longinquioribnsprovinciis episcopi scopi, quam ipse vocare solebat, arobitio, seu, ut
evocari possent; sed foriasse non aliam ob causam B ille prae se lulit, cleri ejus, cilra ipsius culpam, in
quam quia speraret fore ut sua unius epistola, cui sedem Constantinopolitanam sludium. Scilicet, per-
omnes totius orbis episcopi nomina sua cum anaihe- actis omnibus quae ad primariam synodi curam per-
matiiatione Neslorii et Eutychis errorumque eorum linerevisa crant, actione 16 a clero Constantinopo-
subsignaverant, ct porro erant subsignaturi, haeresis litano et episcopis flagitari cosptum, ut in honorem
confecta existimaretur, praesertim cum de restituen- sedis Constantinopolilanaesynodus aliquid statueret.
dis episcopis in synodo Ephesina injuste a sedibus Leoni id nequaquam improvisum atque iiiexspecta-
suis depulsiset Dioscuro cuin asseclisa coramunione tum fuit. Deiierat enim legalis suis in mandatis, ut
prohibendo jam in Constantinopolitana synodo ex tt qui forte epitcopi civitatumsuarum iplendore conftti
suorum quoque legatorum praeceptis(a) actum esset. tentaturi etsent sibi uturpare, id qua dignum estet
Accedit quod haud difficulter intelligitur eum veri- constantiaretunderent. Quapropter«umma illi animi
tum esse ne Constantinopolitanus episcopus, cujus contentione hisce novalipuibus obnituntur, nec ta-
in Flaviano sedes per Dioscurum gravi ignominia men impedire potuerunt quominus decerneretur ut
affecta erat, repentina Alexandrini adversarii depres- Constantinopolitanus tamquam novae Rornaeepisco-
sione elalus hac occasione et animorum affeciione pus primo pnst Romaniim honore frueretur, et jus
uteretur ad sedis suae praerogalivas augendas. Nec " poteslatemque in Thraciae, Ponti et Asiaedioeceses
vero vanus iste metus fuil, utex sequentibus patebit. earumque metropolitanos baberet, et barbarorura
Enimvero cum nec hoc, nec ut in Italia haberetur episcopos ordinaret. Exierant de synodo legati Ro-
impetrare potuisset, Paschasinura Lilybelanum epi- mani cumde canonibus hac iu re condendis agicos-
scopum el Bonifacium presbyteruiu Nicaeain, quo pisset, sed ubi nihilosecius conditos acceperaut, po-
primura indicia erat undeque post Chalcedonemtra- stridie redierunt, ac graviter et subdolede atlis sese
ducta fuil synodus, legatos misit. Iuccepit synodus absentibus conquesti, landem, ut mandato suo ex
Chalcedone octavo idus Octobris, absolutaque est parte saltem satisfacerent, solemniter iis confradixe-
kalendis Noveiubnbus 16 actionibus (6), in quibus runt, aliaque ab humanitaie ac sobrietate aliena
nihit plane a legatis Romani episcopi omissum est, egerunt, de quibus in epistola ad Leonem moderate
quo auctoritatem ejus supra illam synodi tollerent. dolet Anaiolius (d). At multo impotenlior animi Leo
Tam pariiiu euain ab iisdem sive episcopis prxsemi- fuit. Spreta imperatorum humanissima voluntatis
bus, sive magictraiibusqui cum potestate aderant, re- significaiione, spretis episcoporum Orientalium pre-
verentiae habitum fuit, ut non serael clarnarent, tic cibus, conlinuo ille saevire in Analolium, objurgare
velle, sic jubere Leonem,id esse in mandalis suit, et, eum quod legatis suis parere detrectaveril, ambitum
niiniiarenlur adeo se discemurosni ila fieret. Ac pravura et cupidilalem universse Ecclesiaepcrnicio-
in plerisquequidem pacis studio causarumquediscep- sam objicere, nihil probi. niiiil fidiin eo existimare,
taudarum urgente necessilaie et erga imperatorein quin ordinationis ejus inilia culpare et jam commu-
observantia, ita iis syuodus obsecula est, ut a Leonis nionis privationem minari. Ac tamdiu ipsi aliqua in
nutu et moderamine pependisse videri possii. De Pulcheria et facillimi animi imperatore Marciano
ipsa antem, quae prima lanti dissidii causa fuerat, spes supererat, nihil ariis ac verborum intentalum
Eutychis haeresi, quemadmodum et illa Nestorii, reliquil, quo eos sibi conciliaret et impelleret ut
tantum abcst ut novi aliquid congregati Patres de- Analolio assensum cohiberenl el canones sibi invisi
creverint, ut potius in tribus, quibus quaesiio haec rescindereniur. Non solum enim Nicaenaesynodi de-
parlim legalorum Romanorum, parlim aliorum epi- creta istis violari conlendebai, sed et Alexandrinaeet
scoporum studio agitata fuit actionibus (c), eadem Antiochenac sedis praerogativis offici, et multorum
Ep. 80, ad Anatolium. (c)lai, 4el5.
ia)•) Totidem scilicel in actis reperiuntur. Alias (</)Ep. 101 apud BMler. p. 1154. >,
9I8IW alHsjtem 15 numerantur.
87 SCHOENEMANNl NOTITIAHISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. 58
nietropolitanorumjura imminui querebatur, majora- A clarior exsiitiiLeo.quam legatione ad Allilam eodem
que Ecclesia;ex importuno episcopi hujus honorum anno quo Clialcedonense conciliiim peractum est,
appetiiu mala praesagiebat(a). Interim ad litteras suscepia. NimirumAttila.redintegralispost acceptam
episcoporum ex synodo Clialcedonensiad eum dire- in campis Catalaunicis cladem viribus, per Panno-
clas, (juilmsquiccumqueacia fuerant significaverant, nias liali.im invaserat, summa imperatoris el Aetii
nihil rescripsit; unde apud nonnullos decreta illius ducis socordia ne levissimo quidem praesidio mu-
in suspicionem adducla suut, et de orihodoxia eo- niiam. Quin tauta uiriusque ignavia fuit, ut ipsi ex
rum, ulpoie quibu^ episcopus Romanns refragaretur, omni potius Italia discedere mallent, quam ad de-
ambigi coepit. Sed ubi irrita hac ex parte sua studia fendeudani aliquid moliri. Patuere igitur nobilissimae
vidii, et imperatores potius urgerent ne ullro de- provinciae omni hostilis rapacitatis ac libidinis fu-
creta Chalcedonensiaconfirmare differret, in tanium rori, et primo velut impelu regiae civitates, Aqui-
illorum anctoritati ce-sil, ul ipsum obsequii sui non leia, Ticinum et Mediolanum,capiaeac direplaesunt,
poeniteret, adeoque omnia, qu.c fidei negotium con- jain<iue lluiiniis inopiuato reruui successu superbus
cerncrent, a>sensu stio confirmavit, illos autein de Romam properabat. Tum in exlrema omnium tre-
honore sedis Conslanliiiopolitanse canones penitus pidatioue nullum salubrius principi senatui ac po-
reprobavii. Quid quod ab omni cum Anatolio litle- B puln Rumano consilium visum est, quam ut per le-
rarum commercio absiiimit, ac novo prorsus exem- gaio* pax a truciilentissimo rcge expeieretur. Con-
plo taiiiquaiiiminus fidei caibolics iniento cusiodem creditum fnil paciscendi negotium Leoni, additis
ex suis addidit, et gesiorum ejus speculatorem Julia- duobus viris consularis et prafecioriae digniiatis,
niiin episcopuinCoensem(b)1 Et licet postea instaute Avicno et Trigetio. Sed de partibus horum, sicut et
Marciano, elAnatolio qunque flagitanle, in gratiam de condiiionibus quas offerre debebant, silet histo-
cum eo redire se simnlarel, ipsa tamen ejus pacis ria, uniiis pene Leonis memorise celebrandae hac
declaiatio adeo in opprobrium et injuriam Constan- in re curiosa. Quid egerintet quomodo, pariterigno-
linopoliiani episcopi spectabat, adeo capiiosa erat et ramus; sed solus effec°i!>se diciiur, ut ab hosiili ani-
anceps, ut inirum non sit ab boc inde tempore Ec- mo Anila abstineret et subilo discessum pararet.
clesiae Orienlalis "fepiscnpumprimarium a Romana Toia legationedignanter accepta, ita sumim Sacerdo-
sede fuisse alienatum. Post parlam de Eulyche vi- tii prasentia rex gaviius eil, ut bello abtlineret, et
cloriara suaequeformulaeIriumphum non alia re gesta ultra Danubium ditcederet, Prosper narrat, innuens
(a) Singulare Balleriniorum acumen est, conten- imperabat, iiiccepisse. Ad hoc autem Leonem com-
deniium, non idcirco a legatis Romanis canoni 28 C moium fuisse, quia in Anatnlio non eum vigorem
coniradictum eumdemque a Leone improbatura esse, catholicum, quem circurastaniiaepostularent perspe-
quod proximusConstantinopoIilanoepiscopopost Ro- xissei. Atque haec sane tum historiae, tum Leonis
manum honor (TCC ina irpeaCita rq; •rip.rttfitr<*TOV dictis consona sunt. Ad Marcianum enim scripsit
decrelus, aut illi jus in tres novas (Epist. 111) : lllud quoque clementimvestrce-benevo-
tiip.ii; Eirtnrairov)
Ponti, Asiae et Thraciae dioeceses datum esset : leniiam peto, ut veneratoremveslrum fratrem meum
quippequo utroque nibil neque dignilatis, nequeju- Julianum episcopum,in vestro, sicut faceredignamini,
risdiciionis primatui Rnmani ponlificis derogaium habeatisaffectu; cujtis obsequiitprmsentimmemvobit
sii, sed sotummodo propterea quod privilegia Ito- imayo rcddatur. Nam et de fidei ejus tinceritate.con-
manaeEcclesiaea Patribus propter imperiumconcessa fidens, vicemipsi meamcontra temporis noslri hmre-
dixissel atque episcopoCP. obnovoeRommdignitatem ticos delegavi; alque propter Eccletiarum pacisquecu-
paria conferre praesumpsisset,cum tamen sedes Ro- slodiam, ul a comitatuveslronon abessel,exegi; cujut
mana non a Patribus nec ob imperii dignitalem Urbi suggestiones,pro concordiacatholicmunitatis, tamquam
annexam, sed ab ipso Deo per Petrum apnstolum measaudire dignemmi,placentesDeo qui vobis prater
primalum suum acceperit, adeoque sedes Constan- regiain coronametiam sacerdotalemconferai palmam.
linopolitana neque inslitutione divina ueque juris- Juliano autem mamlat (Epitt. 113) : studeat dilectio
dictione cum ea comparari potuerii. Vid. notm ad lua, frater charissime, piam et necessariamcuram sol-
diss. Quesn. de Vita Leonis T. II, p. 514, 515. Sed liciludini apostolicmstdis impendere, qum tibi apud te
hujus offensionis, quae facile quidem tolli potuis- nulrito calnolicamconlra Nestorianot tt Eutychianos
set, ne vcrbo quidem mentio ab iracundo Leone in- TVhmreticosactionemmalernojure commendat,ut divino
jecia esl. fultus auxilio, speculari de Constantinopolitanmurbit
(b)Vuigaris ea est opinio, in hoc Juliani Coensis opportunitate non desinas; ne prmdiclorumdogmalum
officio primum apocrisiarii apostolici fn aula princi- intpius usqunm lurbo consurgat. Et quia tanta est glo-
pumexemplum exslilisse. Sed qui ubique summacum riosorum principumfides, ut conftdenlertis possisqum
religione honori sedisRomanaestudent Ballerinii mo- sunt insinuunda suggerere, pielaleipsorum ad utilita-
nuerunt, Lconem dum Juliano vicem suam in impe- tem Ecclesiceuniversalis utaris. Contulenteautem di-
ratoris comitatu committerei, non eo consilio com- leclione tua de his in quibus pulaveris ambigendum,
misisse, ut Alexandrini episcopi aut aliorumOrien- nondeerilrelationibusluismemresponsionisinstructio:
talium insigninrum exemplum sequeretur, sed hac ut sequestrtitaeorum actionecausarum qum in quibus-
solumde causa, ut is fidei integritati aposlolicozelo que Ecclesiit prmsnlumsuortim debenl cognitionefir-
protpicienscaveretne quid a Nestorianit velEutychia- mari, Itanc specialemcuram vicemeafunctus assumas,
nis catholicafidesdelrimenlicaperel; et ut in hanc rem, nehmresisvelNestorianavel Eutychianain aliqua parte
ubi opus esset,imperatorispatrociniumel opemposce- revirescat, quia in episcopoConstantinopolitanocalho-
ret. Neque enim tunc Komanam urbem, aeque ac licus vigor non est, nec multumaut pro sacramentosa-
Orientales, iinperatori Orientis subjectara fuisse ob- lutis humanm,aut pro tua mstimationetollicitut : cum
servanl, ut pro variis causis ac negotiis agendis ali- si quid iili inetiet spiritualis industritv, ita et a quibut
quo ministro indigeret; totamquc responsalium et ordinalus sit, et cui viro successeril,cogilare deberet,
apocrisiariorum Romanx Ecclesiaeinstitutionem sub . ut magis bealumFtavianumquam tui honoris sequere-
Justiniano demum, qui non minusllaliaequauiOrienti tur auctores.
BQ SCHOENEMANNI NOTITIAHISTbRtCO-LlTTERARIAfN S*.LEONEM. 60
I. StRHONES.
guasi ab qris atque corporis Leonis augustiqri spe- A
cie id profectum esse, quod Attilae animum frange- I — V. De Natali iptiut, habili in die ordinationls
rel. Alii eloquentiaeejus hanc vim asserere malue- suseet anniversario eiusdem. Apud Quetn. I— IV.
runt; et licet haud difficulter animadverli possit, nara primus a Balleriniis in duos est divisus, quo-
ad Hunni animum movendum fortiores existere de- rum prior capite 1, posterior capilibus 2 et 3,
buissecausas, nec desint etiam in hisioria expeditionis constat.
ejus quaesat probabiles dici queant (a), fuere tamen VI — XI De Collectit. Apud Quesn. V — X.
quibus lota res a miraculo non aliena videretur, ii- XII — XX. De jejunio decimi mentit. Apud Quesn.
demque commentis suis effecerunt, ut et apud eos XI—XIX.
quibus tum ob longinquitatem, tum ob aciem he- XXI — XXX. De Nativilate Domini. Apud Quetn.
betiorem virtules ejus occiilerculur, nomen illustre XX — XXXVH.
esset. Econlrario alia ejus ad GensericumVandalum XXXI — XXXVIII. Ip Epiphania Domini. Apud
occursio, multo licet ulilior, parum inclatuit. Nam Quein. XXX — XXXVIL
cum a. 455, Valentiniano imperatore perempto, Ma- XXXIX — L. De Quadragesima. Apud Quetn.
ximusimperium Occidentis invasisset, Eudoxiamque . XXXVIII— XLIX.
uxorem ejus parricidii nesciam malrimonio sibi jun- " LI. Homilia habita ante secundam Dominicam Qua-
xisset, illa mox sceleris Maximiin marito perpetrati dragesiraaede Evangeliosecundum Matthaeum:In
certior facla necem ulcisci statuit atque irse nimio illo temporis assumptit Jesus Petrum, etc. Apud
Btudiototam Urbem excidio devovit.GensericoVau- Quesn. XCIV, inscr. de TransfigurationeDomini.
dalorum rege ex Africaarcessito. lllico enim Vanda- LII — LXX. De Patsione Domini, apud Quesn.
lus ingenti cum exerciiu in Itallam trajecit Urbemque L—LXVIII.
abomni praesidiovacuam aggressusoccupavitjamque LXXI — LXXII. De Returreclione Domini. Apud
totus ad caedes atque incendia se dedisset, nisi Leo 0«esn. LXIX — LXX.
extra portas ei obviam factus snpplicatione sua im- LXXIII — LXXIV. De Ascentione Domini. Apud
petrasset, ul direptione contenlus a caede atque in- Quesn. LXXI — II.
cendio abstineret. Certe hoc quidquid fuit miserse LXXV — LXXVH. De Penlecoste. Apud Quetn.
opis, loium Leonis erat. Neque enim hic Attila erat LXXIII — V.
lupcrstiliosis terriculameutis vexatus iuler eundura LXXVIII — LXXXI. De Jejunio Pentecostes. Apud
etredeundum flucluans, aut aliritis lue atque inopia Quesn. LXXVI — IX.
copiis hoslilem occursummetuens; sed bostiscuncia U LXXXII. In Nalali apotlolorum Petri et Pauli. Apud
jam in pptestate lenens, cui praeterinsitam ferociam Quesn. LXXX.
ipsa religio irx slimulos adderet, cujusque saevitiam LXXXIII.In Naiati S. Petri dpostoli. ln Appendice
ade'0rkutlUnisi oraiionis vis frangere aut flectere po- Quesn. sermo IV.
luit. Pbstremam ipsi solliciiudinemattulerunt turbae LXXXIV.ln OclrnisapostolorumPetri et Pauli. Apud
In Alexandrina Ecclesia a Timotheo ÊIuro a. 457 Quesn.LXXXI.
excitali», per quas concilii Chalcedonensisaucloritas LXXXV. In Natali S. Laurenlii martyrii. Apud
haud leve in discrimen adduci videbatur. Res omnis Quetn. LXXXIII.
sub novo imperatore Orientis Leone et per Constan- LXXXVl — XCIV. DeJejunio septimi mensis. Apud
tinopolitanum episcopum transacta, episcopi aulem Quesn.LXXXIV — XCII.
Romani studiis et prudeniia plurimum adjuta est, qni XGV.De Gradibusaicensionisad bealiludinem.Apud
poslquara denuo causaesuaevictoriam et expulso Ti- Quetn. XCV.
naotheo Êluro alium TimOtheum (Solopliaciolum) XCVI. tractatut conka hmresim Eutychit. Apud
rite sedem Alexandrinam occupare viderat, non diu Quesn. XCIII.
inter niorlales versaius, uliinlum curaesuae pro Ec- Ab his segregati sunt et in Appendicemrejecti tam-
clesia monumentum, litteras ad novum episcopum, quam falso Leoni tributi.
ejusque ordinatores et clericos Alexandrinos gratu-' I. Tractatut advertus erroret Eutychelis 'et alio-
lalorias reliquit, nec inlegro anno post, die 10 No- rum nffireficoruni.In AppendiceQuetnellianaV.
vembris 461 ad superos raigravit. II. Ih NativilateDonlini.In eademAppendicell.
III. IV. De Quadragetima.
CAPUT 11. V. VI. De Patiione Domini.
VII. In DominieaPaimarum.
De Seriplis S. Leonit.
VIII. — X. De ReturrectioneDomini.
Scripta LeonisM. Sermonibuset Epitlolit constant. XI. In AtcentioneDoniini, In eademAppend. 11L
Utrumque genus juxta Balteriniorumeditionem enu- XII; De Sanetistima Trinitate.
merabimus, addilo Quesnelliet anieriorum editiouum XIII. fn Nalati S. Vincentii Martyris. In taim
ordine. Append. I.
'
•»i<ii»j'
(a)Y\&.\\\, Heyne A.dtLtone M. Allilm et GenstricotuppHtVk.ifQCtp in '[. III Oputculor. Academkor. p.
127 sqq.
H SCHOENEMANNl NOTITIA HISTCfRTCO-LITTERARiA IN S. LEONEM. ffi
Xr?. In Cathedra S. Peiri a Quesnello primum A XXXVI. Ad Flavianum CP. (Q. 32, A. 16). XXXVII.
editus inter genuinos num. XCVI, sed ipsius Ad TheodosiumAug. (Q. 33, A. 17). XXXVIII. Ad
\ postea judicio remotus. Suppletus est a Balleri- Flavianum CP. (Q. 34, A. 20). XXXIX. Ad eumdem
niis ex Vatt. codd. (Q. 35, A. 21). XL. Ad episcopos Arelatensisprovin-
XV. In AnnunltalioneB. Virginis Marim. cim (Q. 36, A. 106). XLI. Ad RavenniumArelatensem
XVI. In Natali SS. apostolorumPelri et Pauli. (Q. 37, A. 90). XLII. Ad eumdem (Q. 38, A. 107).
XVII. ln Natali B. Pauli apostoli. XLIII. Ad TheodosiumAug. (Q. 39, A. 24). XLIV.
XVllt. De S. Petro, quomodo de carcere educlus Ad eumdem(Q. 40, A. 25). XLV. Ad Pulcheriam Au-
est. gustam (Q. 41, A. 26). (g) XLVH. Ad Anastasium
XIX. In Natali SS. septem fratrum Machabmo- Thessalonicensem(Q. 43, A.29). XLVIII.Ad Julianum
rum, nunc primum in Appendice collocalus et Coensem(Q. 44, A. 30). XLIX. Ad Flavianum CP.
S. Augustino restituius. Apud Quesn. Sermo (Q. 42, A. 27). L. Ad clerum et plebemCP. (Q. 45,
LXXXII. A. 22). LI. Ad Fauslum et cmleros arckimandrildt
XX. De TransfigurationeDomini. CP. (Q. 47, A. 28). (h) LIV. Ad Theodosium
II. EPISTOLJE
(a). Aug. (Q. 23, A. 9). (i) LIX. Ad clerum et ple-
I. Ad Aquileiensemepiscopum (Q. 6, A. 86). II.Ad B ] bem Constanlinopolitanam (Q. 46, A. 23). LX.
SeptimumAltiniep.(Q. 7, A. 83). (b)l\. Ad episcopos Ad Pulcheriam Auguslam(Q. 48, A. 31). LXI. Ad
ptr Campaniam, Picenum etTusciam provincias con- Marlinum et Fauslum presbyleros (Q. 49, A. 32).
tlitutos (Q. 3, A. 1). V. Ad Metropolitanosper Illy- (j) LXVI. Aif Gallicanos episcopos sedi Arelaten-
ricum (Q. 5). VI. Ad Anastasium Thcssalonicensem si faventes responsio (Q. 50, A. 109). LXVII. Ad
fQ. 4). VII. Ad universosper Italiam episcopos(Q. 8, Ravennium Arelatensem (Q. 57, A. 110). (fc)LXIX.
A. 2). (c) IX. Ad DioscurumAlexandrinumepiscopum Ad TlteodosiumAugustuin (Q. 52, A. 33). LXX. Ad
(Q. 11, A. 81). X. Ad Viennfnsisproviiicia?episcopos Pulcheriam Augusiam(Q. 54 , A. 35). LXXI. Ad ar-
(Q. 10, A. 89). (d) XII. Ad episcoposMaurilanimCm- chimandritasCP. (Q. 55, A. 3t). LXXII. AdFautlum
sarem (Q. 1, A. 87). XIII. Ad Melropolilanoslllyrici presbyterum(Q. 57, A. 98). (/) LXXIV. Ad Marti-
(Q. 13).XIV..i4rfAnastasiumThessalonicensem(Q.12, num presbyterum (Q. 55, A. 3(i). LXXV. Ad Marli-
A. 84). XV. Ad Turribium Asturicensemde PrisciUia- num-et Faustum presbyteros(Q. 56). (m) LXXVIII.
nistis (Q. 18, A. 93). XVI.Ad episcoposSicilim(Q. 16, Ad Marcianum Augustum(Q. 58, A. 38). LXXIX. Ad
A. 4). XVII. Ad eosdem Siculos (Q. 17, A. 104). Pulcheriam Augmtam (Q. 59, A. 39). LXXX. Ad
XVIII. Ad Januarium Aquileiensem (Q. 14, A. 13). AnatoliumCP. (Q. 60, A. 40). LXXXI. Ad Julianum
XIX. Ad Dorum Beneventanum (Q. 18, A. 5). XX. *G Coensem(Q. 61, A. 41). LXXXII. Ad MarcianumAu-
Ad EutychemCP. abbatem (Q. 19, A. 6). (e) XXIII. gustum(Q. 62, A. 42). LXXXHI.Adcumdem (Q. 65,
Ad Ftavianum CP. (Q. 20, A. 8). XXIV. Ad Theodo- A. 44). LXXXIV. Ad Putcheriam Auguslam (Q. 64,
siumAug. (Q. 21, A. 7). (f) XXVII. Ad Flavianum A. 45). LXXXV. Ad AnaioliumCP. (Q. 67, A. 48).
CP. (Q. 22). XXVIII. Ad eumdem (Q. 24, A. 10). LXXXVUI. Ad Paschasinum Lilybetanum (Q. 68).
XXIX. Ad TheodosiumAug. (Q. 26, A. 12). XXX. LXXXIX. Ad MarcianttmAug. (Q. 69, A. 49). XC.
Ad Pulcheriam Augustam (Q. 30, A. 18). XXXI. Ad Ad eumdem (Q. 73, A. 45). XCI. Ad AnaloliumCP.
eamdemPulcheriam (Q. 27, A. 13). XXXII. Ad Fau- (Q. 70). XCII. Ad Julianum Coenseni(Q. 71). XCIII.
itum, Marlinum et alios archimandritasCP. (Q. 28, Ad synodum Nicmnam,posteaChalcedonemtranslalam
A. 14). XXXIII. Ad synodum Ephesinam (Q. 29, (Q. 72, A. 47). XCIV. Ad Marcianum Aug. (Q. 74,
A. 15). XXXIV. Ad Julianum Coensem episcopum A. 50).XCV. Ad PulcheriamAugustam(Q. 75, A.51).
(Q. 31, A. 19). XXXV. Ad eumdem(Q. 25, A. 11). XCVI. Ad RavenniumArelatensem(Q. 76, A. 111).
(a) In nuraeris per parenthesim epislolarum titulis II) epislolm ad Leonem de ordinalione tua '(Q. post
ascriptis littera Q sigoificat ordinem QuesnelJianum, ep. 57).
A ordinem ediiionum anteriorum. (i) LV. Valentiniani Aug. ad TheodOsiumAttg.
(b) III. Est Paschasini Lilyb. Ep. ad Leonem(Q. (Q. po«t ep. 47). LVl. Placidim Auguslmad eumdem
post. ep. 2, A, post. ep. 63). Theodosium(Q. ib.). LVII. Eudoxim Aug.ad eumdem
(c) VIII. Novella ValenlinianiAutjusti conlra Ma- Theodosium(Q. ib.). LVIII. Placidim Aug. ad Pul-
nichmos(Q. post. ep. 8). cheriam Augustam(Q. ib.).
(d) XI. Novella ValenlinianiAug. adversusS. Hi- (j) LXII. TheodosiiAuq. ad ValentiniainumAug.
larium (Q. posl ep. 10). LXHI. Ej. ad Placidiam Auguitam.LXIV.Ei. adEu-
(e) XXI. Eulychis ad S. Leonemepistola, a Ralle- doxiam Augustam(Q. post ep. 47). LXV. Episcopo-
riniis primum inserta. XXII. Flaviani ep. CP. ad S. rum Arelalensi sedi favenliumad S. Leonem papam
Leonem(Q. post ep. 33, A. post ep. 8). libellusseupreces (Q. post ep. 49. A. 108).
x (f) XXV. Petri Chrysologiep. Ravennatit ad Euly- (k) LXVlll. Ceretii, Satonii et Verani Gallicanorum
chem (Q. post ep. 25). XXVI. Flaviani ep. CP. ad episcoporum ad S. Leonemepistola (Q. post ep. 76,
Leonem(Q. post ep. 21, A. post ep. 6). A. post ep. 98).
(g) XLVI. Hilnrii Diaconipostea pontiflcisEpistola (/) LXXIII.Marciani udS.Leonem (Q. pOstep. 57).
ad Pulcheriam (Q. post ep. 47). (m) LXXVT.Marciani Aug. ad S. Leonem(Q. post
(h) LII. Theodoreli episc. Cyri ad Leonemepislola ep. 61). LXXVH. Pulcherim Auguttm ad S. Leontm
(Q. post ep. 47). LIII. Anatolii ep. CP. fragmenlum (Q. posl ep. 58).
65 SCIIOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. ftl
(o) CII. AdRavenniumArelatentemaliosqueepiscopos i A GLXII.AdLeonem Aug. (Q. 133). CLXIII.Ad Ana-
Gallicanos (Q. 77 , A. 52). CIII. Ad Ruslicum aliot-< tolium CP. (Q. 128, A. 77). CLXIV.Ad LeonemAug.
que episcoposGalliarum (Q. 82, A. 94). CIV. Ad'< (Q. 133).CLXV.Ad euntdem(Q. 134, A. 97). CLXVI.
MarcianumAug. (Q. 78, A. 54). CV. Ad Pulcheriami Ad Neonem Ravennaiem(Q. 135, A. 37). CLXVll.
Auguslam(Q. 79, A. 55). CVI.AdAnaloliumCP. (Q. Ad Rusticum Narbonentem(Q. 2, A. 92). CLXVIH.
80, A. 53). CVIl. Ad Julianum Coensem(Q. 81, A. Ad epiteopot per Campaniam",Samnium et Tutciam
105). CVIII.Ad TheodorumForojuliensem(Q. 83, A. conttitutot (Q. 136, A. 80). CLXIX. AdLeonemAug.
91). CIX. Ad Julianum Coensem(Antea iuedita). (b)i (Q. 137, A. 99). CLXX. Ad GennadiumCP. (Q. 138,
CXI. Ad MarcianumAug. (Q. 84, A. 57). CXII. Ad A. 100). CLXXI. Ad TimotheumAlexandrinum(Q.
Pulcheriam Auguttam (Q. 85, A. 58). CXIII. Ad Ju- 139, A.' 101). CLXXII. Ad presbyteros el diaconos
lianumCoensem(Q. 86, A. 56). CXVl. Ad episcopos, Alexandrinos(Q. 140, A. 102). CLXXIII. AdTheo-
qui in synodoChalcedonensi[uerant eongregati.CXVII. philum el alios episcoposJEgyplios (Q. 141, A. 103).
Ad Julianum Coensem(Q. 88). CXVIH.Ad eumdem Sciiptse sunl omnesintra annos 442 et 460, et qui-
(Q.91, A. 80). CXIX. Ad MaximumAntiochenum(Q. dem ex Balleriniorum compuiatione, hac serieil, II,
92, A.62). CXX. Ad TheodoretumCyri episcopum III, a. 442. IV, a. 443. V, VI, VII, a. 444. VIH—XI,
(Q. 93, A. 63). CXXL Ad Marcianum Auguslum(Q. B a. 445. XII-XIV, a. 446. XV-XVIII, a. 447. XIX
94, A. 64). CXXII. Ad Julianum Coensem(Q. 95, A. —XXI, a. 448. XXII, eodem exeunte, aut ineunle
66). CXXIII. Ad EudoxiamAugusiam(Q. 96, A.66). a. 449. XXIII—LIV, a. 449. LV—LXXVII,a. 450.
CXXIV. Ad monachosPalmstinos (Q. »7, A. 83). LXXVIII—CI,a. 45i.CH—CIX,a.:452.CX—CXXV,
CXXV.AdJutianum Coensem(Q. 98,A.67).CXXVI. a. 453. CXXVI—CXL,a. 454.CXLI—CXLIII,a.455.
AdMarcianumAugusl.(Q. 99). CXXVH.Ad Julianum CXLIV—CLVHI,a. 457. CLIX—CLXVI, a. 458.
Coensem(Q. 100 . A. 68). CXXVHI.Ad Marcianum CLXVII, eodem aut scquenti, CLXVIU, a. 459.
Aug. (Q. 101). CXXIX. Ad Proterium Alexandrinum CLXIX—CLXXIII,a. 460.
(Q. 103). CXXX. Ad MarcianumAugustum(Q. 104, De deperdilis tam sermonibusquam epistolisLeonis
A. 69). CXXXI. Ad Julianum Coensem(Q. 102). (c) adeundi utique sunlBallerinii. Novo exemplo libros
CXXXlV.ArfJMoreJonumAuo.(Q.105,A.70).CXXXV.IV de Vocationeomniumyentium, ilem epittolam ad
AdAnatoliumCP. (Q. 106, A. 71). CXXXVI.Ad Mar- Demelriadem,et Aucloritalesprmteritorumapostolicm
cianumAugustum(Q. 107). CXXXVII. Ad eumdem tedit epitcoporumde gratia, quae etiaiu Prospero, ut
(Q. 108). CXXXVIIl. Ad episcoposGatliarumet Hi- alios taceam, tribui solent, ad eum referre ausus est
spaniarum(Q. 109, A. 95). CXXXIX.Ad Juvenalem Quesnellus; sed paucos in hac sententia sibiastipu-
Hierosolymitanum(Q. 110, A. 11).ClL.AdJulianum C lantcs invenit.De Antelmiiopinione vide quaead Pro-
Coensem(Q.111).CXLI. Ad eumdem(Q.H3). CXLII. sperum traduntur.
Ad MarcianumAug. (Q. 112). CXLIII.Ad Anaiolium CAPUT III.
CP. (Q. 114). CXLIV. Ad Julianum Coensem(Antea § I. Editiones.
inedita). CXLV.Ad LeonemAug. (Q. 115, A. 73). Inter celeberrimi nominis ponlificesRomanosnul-
CXLVI.Ad AnatoliumCP' (Q. 116). CXLVII. Ad lus est, cujus scripla, quamvisclara,tanta celobritate
Julianum Coensem (Q. 117). CXLVIH.Ad Leonem gavisa sint, lantaque ab omni inde aevoveneralione
Aug. (Q. 122, A. 74). CXLIX.Ad BatiliumAntio- et studio fuerint excepta, quam Leonis. Id non solum
chenum(Q.118).CL. AdEuxitheumThessalonicensem, testatur multitudo impressorum exeroplarium, quae
JuvenatemHierosolymitanum, Pelrum Corinthiumet per tria abhinc saeculaper varias regiones provene-
Lucam Dyrrachenum (Q. 119). CLI. Ad Analolium runt, sed multo magis declarat immensamss. libro-
CP. (Antea inedha).CLII. AdJulianum Coensem(Q. rum copia ac varietas, per quos ab initiotot illius
120). CLIII. Ad Aetium pretbylerum (Q. 21). CLIV. sermoneset epistolaead nosdeductae sunt. Ac horum
AdJEgyplios episcoposapud Constantinopolimconsti- quidera mss. accurata exploratione et distinctione
tutos (Q. 123).CLV.AdAnatoliumCP. (Q.124, A. 76). tantum jaiu per novissimoscditores effeclum esl, ut
CLVI. Ad LeonemAug. (Q. 125, A. 75). CLVII. Ad " historia Operum Leonis ab ipso pene auctore abs
AnatoliumCP. (Q. 126). CLVIU. Ad episcoposcatho- intercapedine repeli possit. Cumque haec antiquior
licos ex JEgppto conslilutos apud Constantinopolim scriplorum hisloria tanto majoris momenti, imino
(Q. 127). CLIX. Ad NicelamAquileiensem(Q.129, A. apprime necessaria sit ad impressorura raliones per-
79). CLX. Ad episcoposMgyptios apud Constantino- spiciendas editorumque merita ponderanda,in eo sci-
polim contlitutot (Q. 150). CLXI.Ad presbyleros,dia- licet auctore qui splendorem suum non tam ingenio
conoset clericosEcclesimConstantinopolitanm (Q.131). quam subsidiis eorum qui in eo perpoliendo occu-
(a) XCVII.Epistola Eusebiiet synodi Mediolanensis not>atwstone (Q. posl e». 77). CI. Anatolii CP. ad S.
ad Leonem(Q. postep. 77, A. posl ep. 52). XCVHI. Leonemantea inedila.
Synodi Chulcedonensisrelaiio ad S. Leonem Grmce, (b) CX. Marciani Aug. ad S. Leonem(Q. post ep.
cum versioneRuslici. Iiem Alia versioantiquior cum 88).
tubscriplionibus (Q. post ep. 77). XCIX. Ravennii (c) CXXXll. AnatolnCP. ad S. Leonem(Q. post ep.
Arelatensis et aliorum 43 epitcoporumGalliarumad 105). CXXXIII. Proterii Alexandriniad S. Leonem
S. Leonem(Q. post ep. 76, A. post ep. 57). C. Mar- (Q. post ep. 103).
ciani Aug. adS. Leonem.Eademepittolu Grmce.cum
-- SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIAIN S."LE0NE|£ 66
pautur, exspectat, nos equidem lubenter de manu- /<iVitarum sanctorum editione post celebrior, qui ea-
scriptorum sermonumac epistolarumLeonis vicissiiu- dem Leonis Opera ad mss. exemplaria correcta et
dinibus.inquantum ad editionum notitiam collustran- castigata edidit Colonima. 1561, iterumque a. 1569,
dam facerenl, ex Balleriniis delibala boc loco inse- nec non epistolas Leonis conciliis a se editis inseruit,
ruissemus, si quam illi diulurno labore et indefesso sicuti sermones aliquot cum Homiliario doctorum a
studiopararuntdoctrinam tam facilinegotioet paucis se aucto denuo repraesentavit; quibuscum pari gres-
verbis sine totius dispendiocomplectilicuisset.neque su incedit CanonicorumReg. S. Martinii Lovaniensis
consultius videretur, universa illorum hac in re edilio e mss. itidem codicibus emendata, Lovanii a.
observaia summatim et slylo quantum Iicet contra- 1575- 77, et iterum Anlwerpim1583. Inlerea Episto-
ctiori huicde Leonis scripliset editionibuscommen- lae Leonis aliquod incrcmentum ceperunt ex Colle-
tario appendere; id quod aptius lamen in seqnentibus ctione epislolarum decrelalium card. Antonii Carafm
fiet, ubi de codicibus ab editoribus praecipuis con- quae Ronue a. 1591, curanle Antonio de Aquino,
suliis serino institui debet. Ablegatis itaque eodem magna cum pompa prodiit, nec non CmsarisBaronii
qui instrui cupiunt Iectoribus, ad Operum pontificis Annalihusa. 1566, et Gerardi Vossii,Tungrensis prae-
hujus, ex quo lypis mandari cceperunt, fortunam positi MiscellaneisPatrum, Operibus Gregorii Tliau-
more nostro enarrandam progrediamur. 1 maturgi Moguntima. 1604 adjectis; quaeomnia fere
B
Prima ilaque edendorum scriptorum Leonis au- complectitur ordine justo disposiia Colleclio conci-
spicia dedit Joannes Andreat episcopus Aleriensisin liorum Severini Binii a. 1606, iterumque et terlio
SermonibusRommper Conr. Sweynheimet Ant. Pan- deinde Colonimet Parisiis emissa. Episiolas etiam ad
nartx a. 1470 impressis, quos eodem aut sequenti Ecclesiam Gallicanam pertinentes ad mss. codices
anno ibidera, sed sine loci atque anni mentinne re- emendatas et unius accessione auctas dedit Jac. Sir-
cudit Vliicus Han, paulo post Veneii lypographi mondusin Conciliis Gallim a. 1629. At Vossius illc,
1482,14s5 et 1505, et Joannes Parvus Parisiis 1515, qui Ioco Iaudato epistolas e codd. mss. Vaiicanis ct
aliique, qui latere quam nomen profiteri inaluerunt, card. Sirleii proposuit, integram Operum Leonis
quamquara ex innominatis editionibus illae quas in editionem e mss. eductam et illustratam meditaba-
sequenli indice a. 1475, et numero II praenolavimus, turapud MichaelemSonnium Parisiensem bibliopo-
paulisper ab arcbelypo Aleriensis recedant, una aulam prodituram, de qua non semel in aliis Iucubra-
lera nura. III (IV) insignita plane diversa esse videa- tionibus mentionem et promissa fecit (a). Sed hac
tur. Per idem tempus varii Leonis sermones in exspeclatio morfe viri (a. 1609) irrila facta Leonis
diversis Homiliarii doctorum editionibus evulgari studiosos aliam spem inchoare jussil, quae iteraio
consueveruni. Sed Epistolas primus Jacobus Merlinus G ' tamen concidit.Nam cum Parisienses quidam biblio-
doctor theologiaeParisiensis prolulit in Collectione polse instituissent LeonisM. Opera una cum Maximo
conciliorum et epistotarum pontificiarumParisiis a. Taurinensi, Pelro Chysologoaliisque, in primis ho-
1524, repeiita ibidem a. 1530 et 1535. Quem mox miliarum auctoribus, quorum numerus sensim au-
secutus est Sichardus edila alia quinquaginta episto- clus est, privato consilio excudere, post plures eo-
larum collectione ad calcem Clemenlis Romani a. rum editiones a. 1614, 1618, 1623, in quibus
1536, recusa Parisiis 1568. Jam vero Petrus Crab- Lovaniensis tantum non simpliciter recusa, sed tri-
beut Mechliniensis de ordinandis epislolis sollicitus bus sermonibus ex veteri ms. Nicolai Fabri codice
fuit, epistolasque a Merlino editas ad consulum ac aucta fuit, tandemcura haec ad TheophitumRaynau-
mentium debitum ordinem constitulas inseruit Colte- dum magni nominis theologum pervenit, qui Hepla-
ctioni conciliorumColonima. 1538, paratae et recusse dem horum scriptorum complevit, in eaque Leonis
a. 1551.Petrus autem CanisiusNoviomagensis, cleri- in primis Opera ad germanam senlentiam revocare
cus tunc Coloniensis dioecesis, qui postea societati sluduit. Prodiil haecejus editio Parisiis a. 1635, dc-
Jesu nomen dedit, primum in conjungendo utroque nuoque prelo subjecta est annis(l651) 1661 et 1671.
scriptorum genere experimentum cepit, epistolasque Sed cum non tam varielate codicum typis editorum
et sermonesduobus tomis Colonima. 1546 et 47 im- D et mss. antiquortim fide quam ingenio suo et doctri-
primi curavit. Hunc exceperunt Laurentius Suriut na niteretur, provinciam ab eo inchoatam suscepit
(a) Adcalcem Operum S. Ephrem, nec non in no- bliothecarummss. eodicibus,quem Quesnellus (infine
lis ad tr. Leoniscontra Eulychem in laudatis Miscel- prmf. gen.) olim post Pegnae moriem apud Marium
laneis vulgaiiiin, nl)i observata sua in recognitione Sancti Angeli canonicum vidisse scribit Emericum
Leoninael ad marginemEpislolarum annotata excitat. Blgntiuiii, Vossianumfuisse. Oslendunt enim lauda-
Adde Nic. Fabriim in episiola ad euiudein (in Opu- tum Marium nullum alium esse quam Joannem Bap-
scu/isFabri p. 113,114), qua se audisse tesiaiur Mi- tistam Maruin, quem alibi Qnesuellus diserte S. An-
chaelemSonniumPariziensemlypographumexspectare geli in foro Piscinm canonicum appellat, quemque
quam cilius ipsiui Operum S. Leonis edilionem.Ac codii-emLeonis a Vossiovariis mss. librorum lectio-
sane Joannes Baptista Marus n<cnis erat editionem nibus noiatiun pi-nes se habuisse dictum est. Errore
Sermonum Leonis, iu ciijus margimbus Gerardus itaque Bigotii facium esse volunt, ut, quod Vossio
Vossius variantes lecliones notaverat, quibus ipse esset adjiidicanduin, Pegnae tribueretur, eo quod
usus est; ei Ballerinii (in prmf. ad Sermones Vossii codex in hujus manus venisset, antequam in
2uoque
eonispag. 81) suspicanlur, codicemOperumS. Leo- Mari biblioiliecam transiret.
nit eotlatumo Franciseo Pegna cum Romanarumbi-
07 SCHOENEMANNI NOTITIAHISTORICOLITTERARIAIN S LEONEM. 68
* .. .
Joannes Bdptista Marus canonicus Romanus, editis A set, praecipueque ponTificisRomani auctorilatem in
a 1644 quibusdam Augustini sermqnibus ex mss. multis usurpatam ostendere atque testimoniisconseq-
Vaticanis et Barberinis, iierumque ex Vat. codice suque tum Leonis sententiaruin, tum aliorum scri>
Desiderii Cusinensis abbatis, postea Victoris III dia- ptoriim demonstrare aUsus esset, sacrae inquisilionis
logis, et a. 1633 Pelri diaconi de viris illustribus vindictam effugere nbn potuit, sed analhemate per-
Casinensibus vpusculo, nolus. Et sermones quidem, cussus fuit in decreto anno 1676, teriio kalendas
codicibus mss. Vaticanis et basilicae S. Petri, ilem Maiasproposiio,omnibusqucEccIesiaecaiholieaefiliis,
aliis et Vossii varianiibus siiffultns, absolvit, sed ne novas,peregrinat atque venenatat doctrinasimbibe-
Biors repentina totum opus e manibus excussil, Ser- rent (a), sub eadem anathetnatnm poena deprava-
monumque ad plurium mss. fidem reslilutorum volu- torum a Quesnello Operura Leonis lectione in-
meri per fralrem ejus cardinali MichaeliAngelo Ric- terdictum, omniaque ejus in Leonem annotata
cio traditum, totum, praeter praefationem, oblivione dispulaiaque in prohibiiorum indicem (6)relatasunt.
est sepultum. Sed cum bene esset perspectum in Romana curia
Hactenus igitur virorum doctorum in Leone M. omnem humanam naturam pronam esse in vetitum,
restituendo studium processerat. Nihil enim refert facileque sentiebant hac sua obvallatione non posse
in hoc generali ediiionum censu commemorareva- B ab omniura animis iara perniciosarum opinionum
rias impressiones Epistolm ad Flavianum per plura contagionem arceri ac defendi, remedium infectii
diversi consilii opera hoc et superiori saeculofaclas, exoptabani, quod oihnem veneni vel imprudentor
aut Sermones in BiblioihecisPairum et Concionatoria vel ex prava appetentia hausti vimstatim retunderet
insertos, aut Epistolas in conciliorumcoltectionibus et penilus exstingueret, edilionem Anti• Quesnellia"
ex supftrioribus editionibus itcrum descriptas. llla nam. Nec sane vana ista sollicitudo fuit. Tot enim
autem respicienles fateri cogimur magnas quidem a lectores atque amatores nova liaeceditio invenit, ut
prima inde Sermonum editione variis occasionibus anno hujus saeculiultimo iterum typis tradi posset;
Operum Leonis accessiones factas esse, sed quod id quod Lugduni forma maxima factum est; atque
textus emendationem atque explicationem attinet, Quesnellus tam parum resipuit, ut nihil ex oranibus
virorum eruditorum studia atque ingenium, non qui- quae tantopere Romanaesedi displicuisse cognoverat,
deni culpa omnium, ut vidimus, admodum deside- in Lugdunensi ediiione tolleret aut retractaret. Con-
rari. Sed quod per duo integra saeculafrustra exspe- tra desiderio isti novae editionis Leoninae tardius
ctatum iuerat, dummodo ingenia copiis, quibus satisfactum fuit. Noh defuerunt quidem homines
Leonis editor necesse inslructus esse debebat, modo eruditi, qui imponi sibi hoc onus paterentur, aut
copiae ingeniis defuerant, id unus subito, absque <<*sponte illud subirent; et erat utique quod causx pon-
speciosa significatione, praesiilit PASCHASIUS QUES- dus addere et honoris cupidos invitare poterat, desi-
NBLLDS, , a quo loia editionum Leonis hisloria nova derala a nonnullis viris doclis in Quesnelli emenda-
quasi auspicia capit. lionibuscura vel eliam ingenuitas, et ex altera parte
Quesnellusenim insigni copia codicum mss., ma- codicum Romanorum et quasi archetyporum osten-
xime Gallicanorum, qui, paucis exceptis, a nemine talio, unde Leo purior educi posse videbatur. Sed
antea adhibiti fuerant, tam Sermones quam Episto- sive quod minus alii pensitassent cum suis viribus,
las innumeris in locis casligavit, novis auxit, nova aut in profligandoopere difficullalibusobrepti desti-
ratione digessit ac disposuit, varietatisque lectione lissent, aut alio quovisimpedimentospes certissimaa
ubere, noiis, amplioribus observationibus, disserta- identidem evanuerunt. luterea privato bibliopolarura
tionibus doclissimis, variarumqtie et cum Leonisge- aliquot Veneloruminstiluto, AugustiniSavioli&.1741,
Stisremotius subinde conjunctarum rerum tracialio- et AndremPoletti a. 1748 Leonis Opera juxta Ques-
ne abundantibus adeo nobilitavit, ut qui modo tam nellianara ediiiooem, additis plus minus ex notis et
jejune habitus fuerat, aucior jain ac causa novae dissertationibus ejus recusa et ciio disiracta sunt.
eruditionis, multarumque ac sane tum gravissima- Post eosPetrus ThomasCacciarius,carmelita,tbeolo-
rum quiBStionumatque disputationum fierel. Prodiit' •»giaepolemicaein coIlegioRomanode f'i opagandaFida
Quesnelliana ediiio 1675 Parisiis, quaternis, duobus leclor, novam, ad codices mss. Romarios potissimum
splendidis voluminibus; sed non c.itius omninm ad- formatam et Quesnello oppositam, Romae,tribus vo-
mirationem alque acclamaliones, quam severara luminibus in-folio, quorum primum Exercitationesin
•poniificisRomani animadversionem in se excitavit. Leonem, reliqua duo opera ipsa complectuntur, a.
Naqi cum novuseditor liberins de nonnullis tam fidei 1751, 1753 et 1755, protrudit. Sed licet non dees-
quam disciplinaeveieris Ecclesiaecapiiibus disseruis- sent ipsi quotquot exoptari poterant manuscripto-
(a) Cacciarii verba stint, ex prmf. 1.1, pag. 3, dogmatibusrevelatit tit conlrarium, moribut Chritiia-
ubi apostolicam sedein divinn Spiritu diictam, ac nit repugnans et a ditciplina Ecclesiceunivenm alie-
suorum fili rum pietati ac salmi pr.ecaveniem banc num; eeontrario probarunl editoris (ortiludinem,qua
saiiciioneiii sanxisse ait. Qund si recie ab eo statu- Ecctesia Gallicanmsplendorem,Gallicanorumprmsu-
tuin Itiit, non poiuit non a malo quopiam spiritn lum innocentiamet veras EcclesimGallicm HberUtltS
profecta esse sacrm laeuliatis theologicaeParisiensis animoseex occasionepropngnaverit.
«ensura^d. 14 mensis Jiinii 1670), qua nihil te in (b) Anni 1682, pag. 277.
hactditione nactoi esse pro/iienlur isli theologi, quod
09 SCHOENEMANNI NOTITIAHISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM: 70
rum librorum copiae, sela voluntate tamen, aut fidu- Al faaecSermonibus subjuncia, non exclusotractatu eon-
cia in vires ipsi hon satis cognitas, efficere non po- tra Eulychetem, foliis14 constant. Ab initio oceur-
tuit quod propositum, et vero insolentius promissum runt, tribus foliis , Jo. Aleriensisprmfatia ad Paulum
erai. Quo evenit sane ut cum eodera pene tempore II, et Rubriemtotius operis per ordinem.
praeslantissimaBILLERINIOROM opera Veneliis 1753- Haecfere de prima Leoniseditione tradidit Audif-
56-57 prodiisset, omnis ejus labor obscurari et ob- fredus in libro saepiusnobis laudato p. 47, diclis-
livione mulctari inciperet, nec iis quidem quoerecens que ut plurimum convenire deprebendimus habitum
ex codicibus Vaticanis et Ratisbonensibus proiulit, allerius editionisex hac expressx, quamstaiim com-
scilicet quod eadem omnia et aliquanto plura apud memorabimus. Hujus vero jam anle AUiliffredum
Ballerinios etiam deprehendereniur, graliam ab eru- mentionem injecerat P. Xav. Laire in specimineliist
ditis inire posset. Quippe Ballerinii optimorum co- typogr. Rom., etc, p. 153, ab illo pro more et con-
dicura mss. abundantia et periiia , usu critices, ac- silio libri sui ob leviusculaaliquot r:apopkp.aT«. acerbo
curala doctrina ejusque commoda distribulione , nec casiigatus. Exhibent eam Catalogi bibliothecnrum
non totius methodo talem Leonis Operum editioncm Smilhianmp. 265, ducis de ta Val. t. I, p. 178, Nic.
perfecerunt, quali post Coustantii Epistolas pontifi- Rossii, p. 47, Crcvennmnovissim. (in-8° ) t. 1, p.
cumRomanorumnullus exomnibusLatinis scriptori- B ] U2, pluraque in Italia exemplaria evolvit Audiffre-
bus ecclesiasticis gavisus fuit; ne taceam Romanae dus, ut adeo mirum sit qui fieri potucrit ut cardinali
curiaevoiis cumulate esse satisfactum, nec Benedi- Quirino ea non innoiesceret, quippequi in Appendice
ctum XIV mandati sui pcenitere debuisse , quo tales ad Pauli II Vitam, de optimis edilt. Rom., dum
buic negotio viros optavit, in quibus dubitare pos- Aleriensis praefationemex ed. Florentina recudi cu-
sis majornc doctrina atque dexterilas, an officiositas rat, Mmltarii de hac editione icstimonium in du-
et studium erga sedem Romanam fuerit; quamquam bium vocavit. Aliter se res habet cum edilione Colo-
aliter affectihaud paucis in sentenliis ab iis jure suo niensi 1470 in-fol., quam idem Mmtlarius1.1, part.
dissidebunt. i, p. 298, addiio testimonio Catatogi bibt. Noriberg.
Jam itaque omnis fatorum series scriptorum Leo- Sauberti, p. 118, laudat, quam nulli umquam biblio-
nis, ex quo prelo committi coeperunt, duabus con- grapho visam novi.
versionibus, quarum altera in Quesnelloorditur, Sine flnno, locoet lypogr. (Romm per Ulr. Han.)
altera a Balleriniis progreditur, constat. Posterior in-fol. B. Leonis Sermones, etc, descriptione totius
priori ulique in omnibus quae ad tractationem scri- praecedentiper omnia similis. Character Udalricum
ptoris pertinent, longissime prxstat, modo ne obli- Gallum prodit, eo quem in Quintiliano excudendo
viscaris Quesnellura suo specimine Balleriniiset om->G usus est plane conformis. Quam P. Lairii asserlio-
nibus omnino qui post eum ad retractandas scripto- nem nos comparatione utriusque exemplaris veram
rum ecclcsiasticorum ediiiones accesserunt, exem- deprehendimus. In utroque etiam libro paginaelineas
plum longe illustrissimum praeivisse. Sequuntur 35 comprehendunt, sed hoc differunt quod in Leone
edilionumsingularumLeonis annales. tituli sermonum maximam partem (a) litteris uncia-
S.ECULO xv. libus exscripti sint, in Quintiliano contra omnino
1470. Romm per Conr. Sweynheymet Arn. Pan- desint. Quod si igitur recte ad Ulricum Han. refer-
nartt, in-fol. S. Leonis papae Sermones et Epistolas tur hic typus, verisimileest quam maxime, vel eo-
ex recogmlioneel cumprmfationeJo. Andremad Pau- dem anno, vel sub initium sequentis statiin ab eo
lum H. In calce : fuisse elaboratum, quia ita invicem affectos novimus
Aspicisillustres, etc. Romanos hosce lypographos, iit si quid novi alter
M. CCCC.LXX. protulisset, alter extemplo prelo idem subjiceret.
Complectitur hoc volumen Sermones 92, Epislolat Praeler Lairium, AudiffredumetQuirinum, quiomnes
vero 5, quarum prima ad Flavianum episcopumCon- oculis hanc editionem usurparunt, Iaudant eamdem
ttantinop. inserla est inter Sermones post decimum Catal. bibl. Bunav. p. 162, ducis de la Val. p. 179,
sextum, reliquae4, nempe 1° ad Maximum episc.An- D Nic. Rossii p. 47, Pinetl. t.l, p. 103. Nostrum
tiochenum, 2° ad Anaiolium episc. CP., 3° et 4° ad exemplum jam notum fecit Hambergerut in Zuverl.
LeonemAugustum,post absolutos Sermones et tra- Nachr. t. III, p. 203, qui tamen principem statuit,
ctatum ejusdem auctoris conlra hmresimEutychetis, ut nuper etiam in Pinell. Cat. Morellut, quo jure,
quem-Rommin basilica S. Anastasii habuit, quique nescio.
proxime Sermonibus succedit, adjiciunliir. Finem (1475.) Sine.loco et typographo, in fol. S. Leonls
operi imponunt ad epistolaeultimaeargumentum per- Sermones. Ab inilio: Liber Sermonum sancti Leonit
tinemia SymbolumNicmnumet testimoniaexcerptade primi papm, doctmis floridissimi ac eloquentissimi
libris cathbiicorumPatrum a Leone papa collecta Leo- incipit feliciler ; deinde eadem linea : Sermo primut
niqueimperatoridirecta , quod Dominus noster Jesus de ordinationesua in pontificem; in fine : Expliciunt
Chrittut verut tit Deus et verus homo. Cuncta vero termonesLeonis papm.
(a) Deficientesnumeravit Audiffredus, scilicet ut negligentiaeLoirium argueret, qui in genere titttlos ma<
iori charactere expressos ease dixerat.
71 SCHCGNEMANNI NOTITIA HISTORICQ-LITTERARIAIN S. LEONEM. 72
Tolumen est foliorum 124, impressum charactere A J anno assignandq quaestione, curare voluisse ut ab
fothico breviori et pingui, sed nilido , binis colum- omnibus quam certissime dignosceretur. Quod fulu-
nis, lineis per paginam38. Chartaesunt densae, satis rum puiavi, si non ultro editionum abtque anno pro-
candidiCal paulo crudiores; margines et interstitia latarum numerum augeremetad Mxllarianam illam,
columnarum lata; distinctionis signa, colon et pun- alias incognitam (c), digitum altius inlenderem.
ctum ; litterse initiales, numeri, custodes et signatu- Deinde vero nec magnopere me errasse existimo,
rae desunt. Tituli sermouuin vero omneseodemcha- quandoquidem tria illa opuscula et argumenti affini-
ractere sunt impressi. Textum praecedunl folia tria taie inter se connexa et preli exsecutione sibi simil-
Jo. Aleriensisprmfaiionemet rubricassermonumcom- lima sunt, neque id ab aniiquorum typographorum
plexa ; sed rubricse nnn nisi in lineam 13 paginae more valde abhorret, ut ex pluribus, quae junctim
primae folii teriii per uiramque columnam proien- excuderant operibus, solum ultimum anno et loco
duntur. Quamquam autem propter laudatamAlerien- impressionis signarent.
tis episcopi praefationem videri posît hunc lypum 1482. Venetiis,per Lucam VenetumDominicifilium.
plane Romanam ediiionem referre, revera tamen vii id. August. in-fol. S. Leonis papae Sermones et
eam non refert, quippe qui una cum traciaiu contra Epistolaccum praefationeJo. Aleriensis. Mailt. 1.1,
hceresin Eutychetis , qui uliiuius est, serraones 95]B part. ii, 429. Occurrit in Cat. bibl. ducit de la Vat.
nuraerat, et epistolis, quaeinsuperioribusexslabant, t. I, p. 180, n. 495.
nec non qu.e appendicis loco epistolis accesserant, 1482. Spirm per Pelrum Drach. in-fol. Leonis
symbolo Nicaenoet teslimoniisex PP. scriptisaLeo- Sermones aliquot; in Homiliario doctorum vulgo
ne collectis prorsus caret. Optandum igiiur esset ut Caroli Magni. Sermones sunt 21. De ipsa hac raris-
ab aliquo harum rerum curioso diligentius excutere- sima editioue supra occasione Sermonum Angustiui
tur nura fortasse in singulis etiam leciionibus a Ro- egimus. Cf. Ballerinii in pra?f. Sermonibus Leonis
manis differal. Sed jani quaerenies ex iue leciores praemissa, § 6, n. 26. IIi quidem non perfuuctorie
audio, unde laifdem, si ainpliniisub-.cripiione careat hac edilione usi sunt, sed ut gerinanas Patili diaconi
hoc Leoninorum Sermonum voluiuen, anmim supra- Ieciiones cognoscerent.cum BatileentiNicolaiKessler
scriptura hauserini. Nimiruin haec est illa editio, a. 1496 diligenter contendeniiii.
cujtis in Mmltarianisiudicibus t. I, part. i, p. 3ol, 14X5.VeneiiisperAndreamParmentem,in-fol. min.
fit menlio, cujus tamen pr.cler illum nemo biblio Divi Leonis Homiliae(Sermones et Epistola?) Maitt.
graphorum meminil. Quamobrem soccinciam accer- t. I, part. II, p. 470. Erat in Bibl. Crevennm.Vid.
tam ejus noiiliam leclorilms diutius non invideudam Cal. novissimus (in-8°) 1.1, p. 112, n. 498.
diiximus. Videlicel uuo eiidemque cbaractere atque C ( 1493. Basilea per Nicol. Kessltr, in-fol. Leonis
habilu simul cum Leonis Sermonibus exeuâesunt Sermones aliquot; in Bomiliario tioctorum, juxta
HomilmGregorii M. atque Origenis, i;a quidem ut ordinem vetustissimum biblioibecie EcclesiaeBasi-
cujusque audoris opus ab alierius opeie separari liensis impresso. Cf. Augusiiniana.
coramode possit, poste iora duo lamcn una eadera- 1494. NorimbergceperAnlh.Koburger,in-i° .Leonis
que sub-cripiione ad calcem Homiliarum Oiigenis aliquot Sermones; in eadem colleciione.
compreliensa sinl (a). Hinc factum est ut ssepius in- 1496. Batilete per Nic. Kettler, in-fol. Leonis eti-
vicem divellerentur et conjunctas cemere rarissime quot Sermones; in Homiliarie doctorum repetilae
jam obiingal. Sic Gregorii el OriyenisHomilim,Leone editionis.
avulso, occurrunt iu Cal. bibl. dttcii de la Val. t. 1498. Basilem in-fol. Leonis Sermonei; in
I, p. 180, n 499, eamdemque , nisi forte solas Ori- eadem collectione, quam laudat Mailt. t. I, part.
genis , Vallarsinm traciasse dixeris , dum in Hiero- ii, p. 675.
nymianis snbsidiis laudat homiliarum aliquol Orige- Sine anno et toco, in-fol. (II vel etiam III hnjus
nis edilionem Basileensem a. 14~5 , quam ignurare generis) S. Leonis I papse Sermones.
me in superioribus profesûs sum (6). Ego tamen Incipit a praefationeAleriensis, quae similiter ac
diversam ab hac censeo. Certe si baecipsafuit, quam D ] iu editione a. 1475 inscribitur : Joannit Andrm tpi-
fortasse conjectura ductus Basileensem dixerii, me tcopi aleriensisad summum ponlificempaulum secun-
assentientem non habei. Nam, nisi omnia mefallunt, dum Venetumin laudem ipiiut tancti Leonit pape.
in Italia boc volumen excusum est. Ne quis verohac Impressa vero cernitur in aversa folii prirai pagina,
nostra argumentatione contrarium pntiusquain quod et linea 28 absolvitur, proximeque succedenteshabet
intendimus effici existimet, cogique nos posse putet rubricas, quaeprima folii tenii pagina linea 35 termi-
ut abique loci et anni nota, alio qnovis lempore ex- nantur, aversa vacua relicta. Textus incipit eadem
cusam scribamus banc Leonis editionem, uipote inscriptione ac ed. a. 1475. In fine pariler : Expli-
nulla alia de causa anno 1475 praenotalam, quam eiunt Sermonesleonis pape.
quia cum opere simili hoc aimo exsrripto compacta Constal opusculum foliis 152 iinpressum chara-
sit, respondebimus , priiuo, nos, missa oinnino de ctere golhico majusculo in cbarta alba muudaque,
(a) Sonat : Expliciunt omeliebeali gregorii pape et rianas in tomo sequenti.
ongenit ptetbyteri. Addito anno, noil itera loco. tjbc- (b) Vid. 1.1, p. 475.
riorem descriptionem accipies inler editiones Grego- (c) Vid. Denis. Garell. Bibl. p. 195.
75 SCHOENEMANNl NOTITIAHlSTORlCO-LITTERARIA 1N S. LEONEM. 7«
lineis in integra pagina 34. Signaturae,numeri, cu- , L SÊCULO XVI.
stodes el littersciniiiales absunt. Interpunctioni so- 1505. Veneliis in typographeio Bartholommide
lum punclum inseruit. Hanc fere descriptionem Zanis de Portesio librarim artis peritissimo, expensit
ediiionis mibi incogniiaepraebetP. Placidus Braun hmredum nobilts viri Q. Domini Ociaviani Scoti,
in iVoi.Hitt. Lit. I, p. 56, eamque jam a Bavero in in-fol. S. LeonisSern.oues. Juxta editionemParmen-
Bibl. univers.T. II, p. 275, notalam esse inonet. Ap- sem. CommemoratQuesnellusin Prmfat. gen.
paret auieni eam ab illa quam sub anno 1475 recen- 1511. Parisiis per Jo. BadiumAscensium, in-i 9.
sui admndumesse diversam, tametsi ex titulis con- S. Leonis papaeEpistolaecaibolicaeet sanctaeerudi-
cludas unam ex allera fuisse expressam, atque adeo tionis plenissimae.Cat. Bibl. Reg. Paris. it. Bunav.
habere in quibus a Romanis archeiypis differant.Op- et Bodlei.Insertns est libellus de Conflictuvitiorum
laverim igitur ut virosolenissimo placuissetcontenta etvirtutum, Leoni, ut lot aliis Patribus, perperam
ejusderadiserteindicare. llaesitavi aliquantulum,qui ascriptus.
factum sit, ut tum Braunius, tuni alii bibliograpbi in 1515. Parisiis, in-i". Leonis pomificis maximi
aestiinanda edilionum iniiomiiialariim aelate unam Seriuones quam diligenlissime nuperrime castigati
fere normam anni 1475 seqnerentur. Jam Brauniut et i|uantum anniti ars potuit feliciier iinpressi. Ve-
addidit a. 1475, aliara editionem absque typographi B numdanturParisius (sic)in vicodivi Jacobi sub Lilio
et loci nota prodiisse. Cave vero ne supra a nobis aureoa Joanne Parvo (Jean Pelit).
descripiam cognitamipsi existimes. Alia causa su- Exemplar juxta quud descripli sunt, ediiionis
best, Deburiinempe commentum, quasi editio Ro- Romanae fuit. Insunt igitur el epislolae 5, eodem
mana absque anni nota (Ulrici Galli), anno 1475 omnes ordine et appendices. In fine, absoluto plane
procusa fueril. Hinc annus isle percrebuit. Sed bunc reliquo opere, post paginam vacuam folii ultimi, id
Deburii errorem P. Xav. Laire in Specim. p. 153 est, centesimi octavi, adeo ut separari possil, additus
reprehendit. est libeltus Leonis papm de Conflictu vitiorum. Huic
Sine anno, locoel typogr. in-fol. (III vel IV). S. titulo, qui in summa pagina cernitur, subjungitur
Leonis papaeSermones. Ab initio : Incipil liberbeati statim notula : Leoni insuper quodsequitur ascribilur
Leonit papm Sermonum, et termo primut de ordina- opusculum. Illud ergo (quod conducere videbatur)
lione sua tequilur. In fine : Ihesus Chritlut Maria. addidimus. Tuilaque quidquid elitludest, mquilector
Insunt Sermones 94 , quorum penultimus tractatut optimebonique, comulilo. Occupat folia 8, quae nu-
contra heresin Eutychetis, ullimus sermo de Absalon meris non signantur. Iu fine Iicecclausula : Expticit
est supposiius.Terlia haecest, vel si mavis, quaria prmclaruset insignistractatusLeonispape de confliclu
edilionuin Leonis locumet annum hatid praeferen- C vitiorum et virtutum; vna cum sermonibuseiusdem.
tium, alque omnium omnino antiquarum rarissima. Parrhisiisque impressus in sole aureo vici diui la-
Notitia ejus debetur DenisioV. Cel. in Memorabilib. cobi per magistrum Bertholdum remboll. Anno dni.
Bibl. Garell. p. 194, nec praeter eum quisquam hac- M. CCCCC.XV. die vero II. martii. Characteres
tenus exemplumillius tractavit. Prodidit itaque folia sunt gothici minuti, verba crebris compendiis con-
hujus voluminisa se numerataesse 133, linearum57, cisa, in margine loca insigniora Leonis lemmate no-
Jitieras csse golhicas, sed novi plane generis, ma- tantur, etbiblicorum numeri sunt ascripti.
jusculas nimirum, fluctuantes et asperas, quaequasi 1516. Lugduniper JohannemClein. in-fol. Leonis
scalpro exarataevideantur. Mediis iu vocibus tradit Sermones aliquol, in Horailiariodoctorum f. Augu-
couspici passim liiteras rotundas a, st,elct, atque siiiius,
uncialesetiam C, 0, S, T, sacpiusRomanamformam 1524. Parisiis in fol. Epistolae Leonis papae,
referre. Rara litterarum compendia. Distinctionis in Jacobi MerliniCollectioneconciliorumcum genera-
signa, punctumel colon.Abstintcustodes, signaturae, lium, tum provinc, el decretor. pontificiorum.
nutneri, lilteracque initiales. Singulis sermonibus ti- Teslis est Quesnetlus,qui nonagintaquatuorepi-
tuli sui sunt ascripti; singulis in fine addila vox tolas Leonis, multis quidem locis mendosas, sed vi-
"
Amen, lilleris late distamibus. Ascriptus erat exem- cissim in aliquibus multo recenlioribusemendatiores
plari Garellianocolore purpureo annus 1461, sed inesse scribit.
fraudulenier lioc faclum esse suspicalur Denisius. 1525. Lugduniper JoannemCrespin.in-fol. Leonis
Sibi ipsi co.njeciuramferre coactovelAntoniumSorg, Sermones atiquot; inter Homilias doctorum eccle-
Angutlanum,vel ConradumFiner, Esslingensemarti- siasticorum, etc.
ficem, videri pronuntial. Illud vero ex contentis ma- 1525. MoguntimapudJo. Schieffer,in-fol De-
nifestum,nonex Romanis,earumque repetitionibus, creta Leonis papae 49, in ed. principe Collectionis
Venetis, Sedex una reliquarum, quas ante recensui- Concil. et Canon.DionysiiExigui, quemsaepejam in
mus, omissisquibusdamet additis aliis, hanc edilio- superioribus allegavimus.
nem fuissedescriptam. 1530. Colonimex off. Petri Quentel. in fol. Epi-
Sine anno, Colonim per Conrad. de Homborch. stolae Leonis papse; in repelita ejusdem Meiiini
in-fol. Leonis Sermones nliquot; in Homiliariodo- Collectione conc.gen., etc T. II, a fol. 188 ad 228
clorum, editioue supra inter Augustinianadescripta. Epistolsenumerantur XCVII.
1530. Colonimex off. Eucharii Cervicomi,in-fot,
PATROI.UV". 3
75 SCHOENEMANNI NOTITIA HISTQRICQ-LITTERARIA1N S. LEONEH. 70
Leonis Sermones aliquol; io Homiliit prmstantitsi- A 1561. (Colonim).&. Leonis opera studio LaurentH
morum Ecclesimdoctorum. Surii,
1535. Parisiit apud Franciscum Regnault, tn-8°, t Laurentius Suriut Carthusianus in editione a.
Epistolae Leonis papae; in iisdem Concitiit h. a. et 1561 multum temporis ac operse se posuisse profl-
1.denuo repetilis, a folio 202 ad 447. letur in corrigendis Leonis Operibus, licet anie an-
1856. Basitem, in-fol. Leonis papae epislolaequin- nos aliquot, inquit, dociorum virorum studio emen-
quaginta; una cum aliis pontificum Rom. epistolis data prodiissent. Fatetur tamen non se totum Leo-
addilae Clementit Romani Recognitionibut, edeiito nem suae iutegritati ita restituisse, ut uihil jam re-
Jo. Siihardo a pag. 306 usque ad finem (id est 374). liquum esset castigationedignum; nec miruui esse,
Jam primae suae ClementisRecognitionutneditioni, ait, cum ipse Leo fateatur, etiam tum cuin adhuc
quae a. 1526 Basileaeapud Jo. Bebelium in-fol. proin humanis ageret, vitialam fuisse Epistolam illara
diit, addiderat Sichardus pontificum aliquot Roma- suam, quaeest ad Flavianuni.» HaecQuesnellus, iia
norum Epistolas plerasque supposititias. Sed longe ut loci ubi haec editio expressa sit mentionera nul-
ubertor accessio haec tulit, Leonis simul non exi- lam faceret, qui tamen vix alius quam Colonia esse
guam partem complexa. Diligenter cam consulue- potest. Ego vero dubito an omuino hujus anni edi-
runt fratres Ballerinii. B tio exsiel. Ceite Harzlumiut in Bibliotheca Colo-
1538. Cotonia apud Pelr. Quentel., in-fol. Epistolae niensi (Coloniae1747, in fol.), p. 220, non nisi 1568
Leonis papae primi, et Decreta; in Collectione con- faciara novit.
ciliorum omnium, auctore Petro CrabbeMechliniensi 1566. Lovanii apud Hieronymum Wellmum aa
T. I, a fol. 343 ad 592. intertigne Diamantit, tn 8°. Voll.II. Tomut I inscri-
Pollicetur edltor magis propriam et aptam Episto- bilur : D. Leonis papad, bujus nominis primi, qui
larum Leonis ordinalionem. Quae enim, inquit, summo jure Magnicogn;omenjam oliin obtinet, Ser-
prtu» confusa conscriplm sunt, nunc tecundum con- mones et Homilim, quae quidem exstant omnes.
tulum ( modo tciri possint ) ac mensium debitum Aliera jam vice summa cum diligentia ad antiquis-
ordinem sunt constitutm, quibus deficieniibus, ordo sima exemplaria omnia castigaia et aucta. Cum du-
reliquarum Epistolarum, qui aptior visut ett, serva- plici indice. Tomus alter habel: D. Leonit papx
tur. Ctrique epistolae praemittitur capitulorum indi- EpisioUe decretalet ac familiaret, quae quidem ha-
culus. Notantur in margine loca Biblica, adjectseque ctenus reperiri poluerunt omnes. Altera jam vice
sunt passim lectionos varianies. summa cum providentia ad antiquissima exemplaria
1546—47. Colonim, in 8°. Tomis U. D. Leonis correcta?.
papae, etc, Epistolae decretales et familiares. Ejus- *C Uler prior posteriorve tomus sit, in titulo non
dem Sermones et Homiliae, edente Petro Canitio signiucalum est. In eo vero exemplari, quod Bi-
Noviomagensi, quem Quesnellus scribit professum, bliotbeca Regia nobis suppeditavit, inverso ordine
adminiculoadmodumvetustorumet emendatistimorum _ac nos repraesentavimus compacti sunt. Sed ante-
exemplariorum te adjulum fuisse. Vide repetitioneiu ponere visum esl eum cui pr.efatio editoris et Leo-
liujus ed. a. 1566. Reprehendit autem Quesnellus nis vita (ex prima ed. 15-16-47 ) accedil, quique, si
quod librum de Confiictuvitionm et virlutum. tam- tempus spectetur quo primum Sermones aul Epi-
quam Leonis, addiderit. stolae in lucem editi fuerint, merito priorem sibi
1551. Colonias apud Petr. Quenlei., in-fol. Epi- vindicat locum, quem in omnibus etiam deinceps
stolaeLeonis papae primi et Decreta; in ejusd. Pe- insecutis editionibus semper obtinuit. Canisii prae-
tri Crabbe Conciliisediiionis repetitoe. fatio ad Joannem Lippientem,episcopumCirenensem,
1581. Ibidem, in-fol. S. Leonis Sermones. Laudat tuffraganeum et eccletiastem primarium Colonimlen-
hanc editionem, quid quod tractasse se scribit Jo. dit. Incusat furorem sceculiejusque causam, imtna-
Ciampinut in Epistola ad Erasm. Gattola a Caieta. nem philauiimrabiem, unde perversa tludia novot
Atlaioen ne hac quidem professione omnem dubiia- * tcribendi libros, ambitiosadoctrinm oslenlalio, prm-
tionem nobis exemit, quippe quem in aliis, quas * fractaque qumdamsapientimprmsumptio,iiem effrenis
item versavisse videri vult, manifesto lapsuui de- libido comminiscendinova dogmata, quibus vetera
prehendimus, laudando editiones Lovan. 1566 et fastidire simul et antiqudri documentaincipiant, lara-
Antuerp. 1583, quaternis excusas. Nec magnopere quam ex fonte oriantur. Per hos demum seu gradvt I
etiam docirinam suam nobis approbavit, qui, Ro- omnit impietatfsinquit, hucjam . . . ineulcat. Jam
f
manus ipse et Romae degens Coloniensem bujus Leonem baud hosce tam reve-
benigniorem apud
anni edilionem atuiquusimam sermonum dicere po-
randarum legum et instilutorum majorum contem-
tuit.
1553. Venetni, in-fol. S. Leoois Sermones, eo- ptores fortunam habiturum praesagit, quos tamen,
dem Ciampino teste. In suspenso itaque sinamus, modo legere velint, omnes ad suspiciendum viri
toorstm an in colleeiioiie aliqua editi sunt. animum et amplexanda quaetemerario ausu spreve-
1585. Batitea per Benr. Petri, in-fol. Leonis rint dogmata compulsum iri sperat. Epistolarum
papa primi Epistoia ad Flavtanum contra Eutychen; ordo ut nobis visum, ex Petri Crabbei editione re-
iu Ortho'doxaar.Jo. Heroldi n. 37. petitus est. Caeierum in utraque parte, ad superio-
Tl SCHOENEMANNI NOTITIA ffiSIORlCOLITTERARIA IN S. LEONEM 78
rum editionum institutum, texlus Biblici et varian«.J1 gatae; per canonicos regulares Sancti Martini oppidi
tes qasedam in marginibus adjectae sunt. et academimLovaniensis.Epistolae a. 1575, Sermo-
1567. Colonia ex off. Jo. Quentel.,in-fol. Epistolse nes a. 1577 prodierunt. Ad manum est non nisi
Leonis papas primi et Decretalia, in Concii. Colle- volumen prius, editioni Petri Canisii quoad externa
ctione Suriana. persimile. Pracfatioabest. Num alleri volumini ad-
1568. Paritiis apud Mich. Sonnium, in-fol. Epi- dila sit, nescio. In secunda certe editione omnino
stotseLeonis papie, cura ClementitRomani Operibut, desideratur. Inscripsit eam tamen Joannes Vlimme-
edente Joanne Sichardo. rius prior S. Martini, qui primas parles hujus re-
Hanc adhibuit Quesnellus, atque haec de ea in censionis susiinuisse videtur, Arnoldo Ganthoisab-
Prmf. gen. monuit: i Joannes Sichardus Clementis bati inonasterii Marcenensis, praedicans in epislola
Romani Opera collegit, quibus et velerum pontifi- data Lovanii kalendis Augusti 1575 : Epistolarum
cum Pseudo-Epistolas adjecit. Haepost plures edi- librum ms. Johannis Wamesii, juris uiriusque do-
lioues iu Germania eraissas Parisiis eliam prodie- ctoris, et juris pontificii in Lovaniensi ttniversitate
runt 1568, cum plurium pontijiciarum Epittolarum professoris.
prmteriimqueLeonit nostri accessione, quat ad fidem 1578. Basilemex off. Henr. Pelri, t'n-8°. Leonis
veterum exemplarium Victorinorum rettilutas fuisse B I Magni Epistola ad Flavianum GrsecoLatina, reetae
lestatw editionis hujus procurator anonymus.t Cre- fidei columna; cum Legatione imp. Cms. Manuelis
diderim equidem baec ejus verba non ita esse acci- Comneni ad Armenios, ed. a Leunclavioa. p. 169 ad
pienda, ut hanc Parisiensem demum editionem Epi- 227.
stolis iilis locupletalam esse voluerit, sed quaede ac- 1583. Antuerpim apud Philippum Nutium, tn-8°,
cessione scribit, ad Germanicas quoque editiones tomis II. Opera D. Leonis M. per canonicos reg. S.
traxerim. Quatenus vero hoc valeat, in superioribus Martini, etc, ex manuscriptis codicibus emendata
ad a. 1536 declaratum est. Quid quod fortassis nec cum iudicibus novis.
Victoriuorum codicum emendationibus prima glo- Hic est litulus tomi primi seu Sermonum; Epistolae
riari possit haec editio? Praecessit enim Parisientis inscribunturut in prima. At charla atque characieres
apud CarolamGuillard viduam 1544, in-fol., quae nitidiores sunt ac illius.
nescio an fons illius fuerit. CerteEpislolasClementis 1585. Venetiis apud Dominic. Nicolinum, in-fot.
ex Victorinis codicibus eroendatas titulus profitetur, Leonis Epistolae decrelales; in Conciliorumomnium
quem in Addendis ad Rufinum (ad p. 635 T. I) in Collectione per catholicos quosdam theologos (po-
tomo tertio dabimus. lissimum Dominic. Polanum Venet. ord. Praedic).
'
1569. Colonim per Marlin. Cholimnum, in-fol. " 1588. Lugduni ex off. luntarum, in-fol. Leouis
Leonis Sermones aliquot (XXI); in Homiliario do- Serraones aliquot; in Bibliothecahomiliarum et ser-
ctorum catholicorumselectis bomiliis aucto et edito monum priscorumPP. Laurentii Cumdii, ed. et per-
a Laurentio Surio. Jo. CiampinusLeonis Sermones fecta a Ge. Mosano.
hoc anno el loco et bac forma editos, nulla addita 1591. Rommex mdibusPop. Rom. exc. Ge. Ferrario,
collectionis, cui inserli essent, mentione laudau in-fol. S. Leonis 1 Epistolae decretales; in Colle-
Integram ideo edilionem seorsim factam innuiexisli- ctione Epistolarum decretalium summorum pontiff.;
mare aliquis posset, in primis cum non manti adornanle card. AntonioCarafa, quam publici juris
tantum tenuisse, sed accuraia attentione legisse se fecil Antonius de Aquino.
affirmel. Sed haecut cacieraeviri illius promissiones Splendidi liujus operis vetustissimis et Valicanae
vauae sunt, quippe qui unius vocis cura occupalus, bibliothecae, et aliis permultis mss. codicibus per-
ad alia non uisi desultorie advertit. fecti, copiam nobis deesseveliemeiiterdoleo. Sed vide
1569. Basilem per Henric. Petri, in-foi. Leonis infra quse ad mentionem CollectionisBullarum Coc-
papae1 Epistola ad Flavianum , contra Euiyclien; quelinianmdocentur.
in Honum. Orthodoxgr. Jac. Grynaei, p. 41. 1569. Romm typit Congreg. Orat., in-fol. Leonis
1572. Tiguri, in-fol. Leonis episcopi Romani epi- ^ Epistolaealiquot antehac non ediim; in Baronii Anna-
stolae duae, una ad Flavianura episc. Constantinop. libus T. VI. Nimirum 1° ad episcoposper Arelatensem
contra Euiychen; altera ad Leonem Augustura con- Gallim provinciam constilutos, in sequenlibus ed. n.
traNestorii et Eutychetis blasphemias; inier Scri- 106, ad a. 449, n. 16, ex antiquo codice Ecclesiae
pta veterumLatina de una persona el duabus naturis Arelalensis ; 2° ad RavenniumArelatensemepisc, ad
Dowuni,etc. ed. a Josua Simlero, p. 74. a.449, n. 62, ex eodem codice 207; 3° Epistota
1573. Venetiis, in-fol. S. Leonis Sermones. Au- comprovincialiumepiscoporum metropolit Arelatensis,
ctor est Ciampimtt, sed non significat, utrum seor- ad a. 450, n. 52, ex eodem fonle (108); 4» Epistola
sim an in collectione aliqua prodierint. Leonitad episcoposcomprovincialesmelropotis Arela-
1575-77. Lotanii apud Hieron. Wellceumad tn- tensis, ad a. 450, n. 57 (109); 5° ad Ravennium
tersigne Diamantit, eacudente Joanne Matio, in-8°, AreUtltntem archiepiscopum (210), ex eodem ms.
tomit IL D. Leoois papsehujus nominis prinii Epi- pariter ulraaue.
ttokt decreUdeset familiares (Sermonet et Homilite), SjiCULOxvii.
a jnendts el maculis variis diligentius riunc repur- 1604. Moguntim apud Balthas. Lippium sumpt.
7!} SCHOENEMANNI NOTITIAHlSf ORiCO-LlttERARIA IN S. LEONEM. 8(1
Ant. Heirat., in-i°. S. Leonis Papae Epistolsealiquot ASS. Patrum Leonis Magni Romani pontificis, ejui
'
eialia qumdam; in Miscellaneis tanctorum aliquot nominis primi, MaximiTaurinensis epitcopi, et Pelri
Patrum Grmcorumet Latinorum collectis primum et Chrysologi Ravennalit epitcopi, Opera omnia quae
editis appendicis loco ad Gregorii Neocms. Opera a reperiri poluerunt. Videeditionis hujus repelitionem
doct. GERARDO Vossio Prmp. Tungrensi. ' proxime sequenlem.
j
In-iiiu a p. 144 ad 238 sequentia : 1° Epistolaad 1618. Parisiis sumptibus Sebastiani Cramoisy,in-1
Flavianum Gr. et Lai., cum argumenlo et subjunctis fol. SS. Patrum Leonis M», etc, Opera omnia. Edi-
scboliis Vossii;2°Epistola ad Leonemimp.Auguslum tio nova, aucta et recognita. Sic litulus; enimvero
G/et Lat., cuin argum. et scboliis; 5° Testimonia altera hrcc edilio non magis est recognita quam
SS. Patrum, elc., non solum Latine, ut amea edita prima, sed utraque ad verbum est descripia ex Lova-
erani, sed et Graece, sicut in antiquis inss. invenisse niensi. Nec verili sunt bibliopolae, qnorumsoliimuoc
se tesiatur ediior; 4° Epistola Petri episc Ravenna- est tnstitulum, Ulimmerii epistolam in fronte operis
tis ad Eulychenpresb. contra errores ejus, pro Leone, recusam dare. Mirum vero qui Quesnellus scribere
Gr. et Lat. ex Mss. Vatic. et Card. Sirleli; 5° Tra- ; poterat integra Leonis Opera ante annum 1614edita
ctatus S. Leonisadversuserrores Eutychetisel aliorum se nescire, cum tamen Ulimmerianamoperam probe
hmreticorum, incipiens : Ad Ecctesim filios inslruen- B noverit. Inlegriora dici poteranl, si verum est, quod
dos, etc (ex ms. Valic n. 2346 ), quem plenius in scribit, tribus Sermonibus ex veleri ms. Nicolai
scholiis subjunctis ex styli sententiarumque similitu- Fabri codice, in bibliotheca Thuanorum tunc ser-
dineLeoni asserit editor; 6° Edictum S.Leonisad vato, esse auctiora; nam nobis propter indicis defe-
univerios episcoposper Siciliam constitutos; 7° Epi- ctum contendere eam cum praecedentibusnon licuit.
ttoldad Julianum Coensemepiscopum.,Utramque an- Epistolas habet 110 et tractatum a Vossio editum
tehac non editam ex ms. Card. Sirleli descripsit et adversus errores Eutycketis.
vere Leonis esse exdictione et historicis monumentis 1618. ColonimAllobrog.sumpt. Ant Hierat., in-fol.
demonstrare nititur. Sed qui porro addili sunt; 8° Leonis... Epistolae et Decreta (110); iu npetita tfi-
De Martyribus, et 9° de Absalone quandoDavid pa- nianaConcilioium editione.
trem suum persequebatur,qui in antiquis aequecodi- ' 1618. lbidein per eumdem, in-fol. Leonis M. pon-
cibus ac edilis supertoribus pro Leonmis vendeban- tif. Sermones de praecipuissolemnitatibus Dominiet
tur, eidem abjudicavit. Atque haec omnia scholiis ' sanctorum; Epistolaedecretales et familiares, ex ed.
illustravit Vossius. . Lovaniensi; in Bibl. PP, T. V, part. u.
' 1606. Colonim
apud Jo. Gymnicumet Ant. Hieral., , 1622. ColonimAgr. sutnpt. Ant. Hierali, in-fol. S.
in-fol: Leonis papx I Epistolae et Decreta, praemissa'< C Leonis papae1 tractaius adversus errores Eutychetis
Vita ejusdem; in Collectione conciliorumSeverini : et aliorum haereticorum ; ejusdem Edictum de Bonis
Binii T. I, p. 935-1009. Insunt epistolae 110 addilis Ecclesiac non alienandis; it. Epistola de auctorilate
scilicet quae a Baronio Vossioque recens vulgatac concilii Nicaeuiet de non ambiendis pluribus Eccle-
'
erant. siis, ex ed. et cum notis Gerardi Vossii; in Supplem.
-1614. Hamburgi typis Pauli Langii, in-8°. Epistola adBibl.PP.Coloniens.p.iSl.
Leonis Magniad Flavianum Graeco-Lalina; ex manu- ' 1623. Lugduni sumpi. Claudii Landry, in-fol. SS.
scripto Graecoanonymo, Byzantinaeurbis direptioni PP. Leonis Magniejus nOminisprimi, MaximiTauri-
subtracto, Grmceprimum, Latine vero ipsius Leonis nensis Peiri Chrysologi Ravennatis, Fulgenlii Rus-
verbis seorsim edita, cum praefatione M. Nicolai pensis, Valeriani Cemeliensis et Asterii Amaseni
Glaseri. Addila post praofationem ex eodem manu-' Opera omuia, quae reperiri poiuerunt. Editio praeter
scripto Gregorii Thaumaturgi de sancta Trinilate* caeteras recognita auctiorque cum scholiis Gerardi
doctrina. Vossiiad S. Leonem, elc.
Editor, scbolae tunc Verdensis rector, ex biblio- Satis commode exscriptum estvolumen, quod bi-
theca Philippi Sigismundi Ducis Brunov. etLuneb. bliopola Dionysio Simoni de Marquemontarchiepi-
*O
episcopi Osnabrug et Verdensis nactus erat ms., in scopo tunc Lugduneosi dedicavit. Praemiltiiur Ser-
quo Graeca bujus epistolae versio cum aliis quibus- monum index, sed non Epislolarum. Indicem loco-
dam opusculis exhibebatur. Erat illud, ut scribit, ex rum BiblicorumLeo cum Maximocommunem babet. -
Byzantii incendio subtractum, ab Hebraeo quodam Fallitur autem Quesnellus dum hanc quasi repeti-
in iEgypium, inde in Melitam insulam, indeque a tionemed. 1618commeraorat. Videlicetquod lextum
Rhodio equite in Germaniamtransporlatum, tandem- : attiuet, unius omnes sunt familiae, at quoad biblio-
'
que ab Henrico SchradaeoI. D. Osnabrug. procon- polae instiluium valde differunt.
sule, bibliothecaeepiscopali insertum. Sed cum pri- 1653. Lugduni...... in-fol. SS. PP. Leonit M.,
iriuin eam in lucem emissurus sibi visus esset, ad Maximi Taurinensis, etc. Heplas prmsulumchrisliana
linem jam perducta preli opera rescivit demum, a sapientia et facundia clarittimorum, edente Theophilo
Leunclavio hunc honorem sibi ereptum. Contentus Reynaudo, soc. Jesu.
igitur fuit ex Leuuclaviana editione variantes aliquot Heptadem hanc scriplorum confecit editor inse»
lectiones excerptas in calce addere. rendo collectioni, ante annos decem ibidem apod
'1614. Parisiis apud Claudium Morellum, in-fo.. eumdem.ut opinor, bibliopolampublicataeÂmedfUirt
81 SCHGENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIA1N S. LEONEM. 88
Lausanensem,qui proxime Asterium antecedit. Non A Ratisponensideprehenderunt; primam autem Arnol-
igitur ad ediiionem a. 1618 conformata est, ut Ques- dus Graecescriptam in Bodleianocodice reperit, si-
-nellus innuit. cuti Ballerinii in VaticanoGraeco1455. Cf. Balleri-
1638.ParisUsex off. Morelliana, in-fol. S. Leonis niorum de collectionibus Epistolarura Leonis, quae
Vita, Episiolaeet Decreta; in Concilior.edilione Bi- infra excerpla damus, observataad collect. 16.
niana, postremaerepetilionis. ' 1670. Cygnemtypis et sumpt. Sam. Ebelii, tn-8°.
1642. Paritiis sumpt. Cl. Sonnii et D. Bechet, in- S. Leonis M.Rom. pontif. ejus nominis I, Sermones
fol. S. Leonis Episiola ad Theodoretum, Lat.; in in solemnitateNativitatis Domininostri JesuChristi,
calce Operum Theodoreti.T. VI, p. 724. 2, 7 et 9, in divorumPP. veterumqueEcclesimdoclo-
- 1644.' Parisiis ex typogr. Regia, in-fol. Leonis M. rum
aliquol, qui orationesoluta scripserunt Homiliis
Vita, Epistolaeet Decreta; in ConciliorumCollectione ac Mediit. in festumNativ. J. Chr. ediversis ipsorum
Regia. T. VII, p. 49 272, et in T. VIII. operibus collectae et peculiariter editae a Chrisl.
• 1651. Partsiis in-fol. Leonis Opera. Quesnel- Daumio pagg. 103-121.
lus tamquam iieraiionem ed. a. 1618 laudal; sed, 1671. Parisiis sumpt. Petri Variquet, via Jac sub
si omnino exstat, toia Raynaudiana haud dubie in ea signo Craticula prope mdesS. Benedicti, in-fol. SS.
recusa est collectio. B PP. Leonis M., etc.,Opera perTheoph. Raynaudum.
1661. Parisiis apud SimeonemPiget (Bibliopol.ju- Accedunl huic posireraae edilioni D. Prosperi Aqu.
ratum vit.Jacobasaad insigne Prudentim, in-fol. Leo Opera, etc
MagnusRomanus ponlifex, Maximus Taurin., Pet. 1675.LuletimParisiorum sumptibusJoli. Bapt. Coi-
Chrysol.Ravenn., Fulgent. Ruspens., Valerian. Ce- gnard via lac. sub Bibliis aureis, in-i". Tomis II.
mel., Amedeus Lausan., Asterius Amasen. Heptas S. Leonis Magni papseprimi Opera omnia nunc pri-
prmsulum Christiana tapientia et facundia ctarissi- miim epislolis30, tribusque de Gratia Christi opu-
morum. sculis auctiora, secundumexactam annorum seriem
TheophilusRaynaudus soc. J. theol. priorem edi- accurate ordinaia , a suppositiliis, interpolationibus-
lionem, variis ad SS. Leonem et Fulgentium acces- que, innumerisque mendisexpurgata; appendicibus,
sionibus inslruclam, octoginta Fulgentii Sermonibus dissertalionibus, nolis observaiionibusque illusirata.
ex ms. cumulavit. Censuraminofficiosm censurm libri Accedunt S. Hilarii Arelatensis episcopi Opuscula,
de Prmdettinationeet Gratia, S. Fulgenlio vindicati, Vita et Apologia. Lna prodit e lenebris geminus co-
apposuit: Valerianum Cemeliensemaccurata defen- dex canonumet consiitutorum sedis apostolica?.
sione texit, adversus parcumc/iaritatiscriminatorem. Ordo contentorum bic est. Agmen ducunt libri a
AmedeiHomiliasflorentissiniasde Deipara addidit. (" Quesnello demum, ut supra vidimus, Leoni vindi-
Hac postrema editione D. Fulgenlii liber teriius de caii, videlicet, de Vocatwne omnium genlium libri
Veritate praedestinationiset gr.ilice, autea mutilus, duo; Aucloritatesde Gralia et liberovolunlalis Arbi-
nuncprimum prodil omnibus suis capitibus absolu- trio; Libellusad Demetriadem Virginem. Hos exci
tus. Perinde atque D. Asterii Homiliae.Quibus ad- piunt Sermones sub una nuinerorum serie ordinati
juncti sunt ejusdem auclorisSermonesviginti omnino nec lamen omissa prius usitata numerandi ratione.
longeelegantissimi. Fatetur auiem nullum ioco suo motum esse, praeter
Titulum plenum hoc Ioco proponere malui, ne in tres, scilicet quarlumin Anniversarioassumplionissua,
sequeutibus per singulos auctores discerptum con- textum de Collectiset Eleemosynis,et nonum de je-
quirere lectores oporteret. junio decimi mensis,qui olim ex cod. ms. Nic Fabri
1662. Parisiis sumpt. Ant. Bertier, in-fol. Leonis ad calcem caeterorumerant adjecti, a Quesnello vero
Sermo in Naiiviialem Domini; in CombefisiiBibl. juslis locis p. 110, 121 et 140 sunt ascripti. Unicum
foncion.p. 241. sermonem 96 in Cathedra S. Petri, inquit, ex regio
1662.RommtypisJacobiDragondelli,in-8". Novem. cod. descripium caeterisaccensuimus et accensuisso
Leonisetaliorum ad LeonemEpistolaeex codice ms. pcenitet, quoniam, etsi tunc temporis ratio id non
Barberino edilaeinter Acta synodi RomanaeSubBoni-]D una suadebat, modo lamen styloct in propria iterum
facio II; in Luae HolsteniiColleclioneRomanabipar- et in aliena trulina suspenso, prius examen castiga-
titapagg. 103-163. mus, illumque Leoni abjudicamus. Enimvero hoc
Episiohe sunt sequentes: 1. Valenliniani et Mar- quoque judicium in sequiore cditione reformavit et
ciani Augg. ad Leonem (iu ed. Ballerin. 100 ). 2. in prima sua sententia se acquicscere fassus est.
Leonisad Marcianum(ib. 104). 3. Ad Anatolium(ib. Huic Sermonum 96 seriei finem imponunl prmfaiio-
106). 4. Ad Marcianum(ib. 136). 5. AnaloliindLeo- nes ex Pontificali Romano ob affinitatemdictionis
nem (ib. 132). 6. Leonit ad Anatotium (155). 7. Ad cum caeterisLeonis huc reposilaeet appendicula Ser-
Anaitatium(ib. 6). 8. Ad melropotilanosIllyrici (ib. monum, qui, ut ipsi visum fuil, falso Leonis nomen
5). 9. Ad metropolitanosAchaim(ib. 13). Ex his sex, in codd. mss. gererent, nempe 1* in Nalali S. Vin-
nimiruin prima, quarta, quinla, sepiima et nona centii marlyris, 2° de Nalivitate Domini, 5" in Ascen-
antea ineditae,nusquarafere in aliis mss. occurrunt; sioneDomini,4° in NativilateSS. Aposlolorum,Petri
si a duabus prima el quarla recesseris. Quartam et Pauli, 5° Tractatus adversus errores Eutychelis;
enim Quesnellusin Grimanico,Balleriniivero in ms. atque haecappendicula minori quam reUqua «hara-
85 SCHCENEMANMNOTITU HISTWffiOLlTTBBAflU IN 8. LEONEM. 84
etsM est expressa. Alteram quaai tomi orimi partem hGmtia Dei et Libtto loUmltH» Artitrhs «uteni me-
confleiunt EpistoUe141, in quibus nuaea se pues*na ratMp&. IV. De tiktii» ttd liemelriadent,quod ejuedtm
sint ipse ad sox sequentia eapita relert; 4« Rajneit Leonit sit, non Protperi. V. Apologeticaett pro tan-
spurias et subditUias; 2* a germams mendorwn et tte Bilario Artlattnti. epiteopa. VL De Jeyunic Sab-
interpolationum maculas abwersit; 5° ordioemmu- beiiin Ecclesia Ramana tewpore S. Leonisprmeipit.
tavit el ad genuinum revocavit; 4° ftuxit numerum VII. De Causa Euiychit archimendrita Cft. ttppel-
pluriuni triginta trkna accessioae; 5* sv»m cuiquo, lantua tmientia ConciiiiCp. tvS Ftaviano eptte.Cp.
ul in Sermonibus quoque, synopsin.prarfixil; 6» quot- «xpomt. In VUI. De ettuta Flavimi epucopi Cp. ap-
quot ab aliis ad Leenetn datai sunt Epislolae, qua pellantis a sententiaPteudosynodi Ephetinm. In IX.
ipsius responsionibus intelligendis saepe sunt neces- de causa Domini epttefipi Amiocheni depositi in ea-
sariae, loeis suis inseruit, ita ut minori charactexe dem Pseudotynodo, et de Maximi m ejtu toeum urdi-
facilea Leoninis dtsceraanlur. Commode vero fecit, natione. In X. De ceusmTheodoriii tpitcopi Cyri tp-
quod numerum ipsis non addident. Peecatum est m pellaantitob ejutdem P*eudotynodi sententia agjtur.
hoc ab omnibus fere insignioribus Patrutn editori- XI. EpUlolam de Priviltgiis charepitcoporumad Gtr-
bus, maximeque Benedictinis, ut continue cum maniaxumet Gatlianm epitceposLeom nomim eon-
seriptoris sui Epislolarum namero exhiberent eas B fictam esse contendit. Post disseriaiiones notasque,
quae ab aliis ad illum datae essent, quod stepe evoi- addenda q.ucedamin ulroque tomo et nottiia alifuot
venti ista volumina permolestura accidil, in primis Epislakrum S< Lemit el aliarum monimenlortm,
cum indicibus praefixi», in quihus diversarura edi- qumperierunt, sequunlur.
tionum ordines contendunlur, IIOBuccurri huic in- Descriptio totius operis est elegantissima. Cbar-
commodo videas. Unam ex anie edilis epistolara, taemaximi raoduli, densaeet pellucidaetamen, cba-
ad Germaniarum«l Galliaruw epitcapos de Chorepi- racieres uitidissimi. Lectorum commoditati ubtque
tcopis, tamquam supposititiam omuino rejeeit: prse- prospectum est, in primis in Epistolis, apposita in
tereaqueseptiinain ad Septvnium et deoitnara sepii- suraina paginaeora chronologia, et ubique uoiatis in
mam ad universot Sicitim episcopot ex reiiquorum niargine gravioris moraenti, quse quidem Poutifieiis
numero expungendos eensuit, locum laaaen eis ser- aestiuiari solent, seiiientiis, quibus passim lectiones
vavit, ne doctorum judieio praejudicare videreiur. varias et loca bihtka inlerspersa invenies. Singu'a-
Adjecta stml fragmeuta quaedamEpistolarum et Epi- ris exempli est dodicaiio operis, qua ipsi Leooi Ma-
ttola Juliani eptscopi Coemit, uuiea quae restat. gno illud consecratur, et raro sane acumine cuneia
Claudit denique hunc tomum Vita S. Ilitarii Arela- Leonis praeconi», tum ex vita gestisque et scriptis
tensis episcopi,scriptore S. Honorato episoopo Mas- G ejus, tum ex cocevorumet omnis posleritaiis ipsius-
siliensi, illius discipulo, Hilarianae Apolegiae causa que Quesnelli oe eo judiciis colleeta, ad formara m-
addita, cui metrum Hilarii in Genesin, el Epistola scriptionis lapidaris redacta sunt. Quatuor pagina-
ad Eucherium episcopum Lugdunensem subjiciun- rum spatia exaequat, additis in margine V>ci»siugu-
tur. In prmfatione, quam Johannis Castiani ad S. lis, unde quaequeaintpetita. Scilicet QueBnelluscum
Leonem Rom. Eccl. lunc archidiaconwm epistota U- non posset non sentire, quantara invidiae nttbetu,
brorum suorumde Incarnatione Chrisli contra Nesto- quaniosque adversarios in se concilaturus estet li-
rium nuneupatoria, et testiraonia quaedamde Leone bertale sua judicandi et inveteratos errores oppu-
praecedunt, de superioribus Leonis edilionibus, et gnandi andacia, hae quasi fidei formula contra Isesi
de sua opera atque subsidiis, quibus suffukn*eaiu numinis pontiAcii calumniam se lueri voluisse vi-
aggressus sit, luculenter verba fecit. Praefatiouisub- detur.
junxit incUces; 1° generalem eontentorum ulriusque Ex bis autem, quae hactenus de hujus eduionis
tomi, 2° epistolarum cnronicum, 3° epistolarum conlentis atque instructione enarravinius, facile qui-
anteriores editiones cum nova contendentem, 4* al- dem, etiam absque monilore patet, quanto spatio
phabelicum epistolarum. Rerum indcx in Leenis ea omnes superiores post se relinquat, immo quaa-
scripta ad calcem exstat uberrimus. D teperebmnes oranium Patrum lanaGraecorum,quam
Atter tomusinicribitur : Ad Sancti Leonh Magni Latinorum, qu» ad hunc usque anuum conparue-
opera Appendixteu Codex Canonwmet Constitutorum runt editiones, ingenii et doctrinae copiis atuduque
Sedtt Apostolicm.Dissertationet, Lectienes Yaria, impeitsaantecellat. Quapropter baud opus esse arbi-
Nolm, Observalionet, Indices. Tomut II. Singula tramur speciosa testium inductione, ut probetur
eo ipso ordine, quo in titulo recensentur, se exei- quam houorifioe ulriuivqueEcclesiaedoctt de eadem
piuut, nisi quod lectiones varise, notae et observa- senserint ac judicariot. Nee sano catholicis scripto-
tiones permistaeinvicera proponantur. Jam de Codice ribus religioni esse debet, justam ipsi, qnamvis atro
Canonumalio locodicetur. Dissertationes sunt XVI, io Romana curia carbooe notataa, laudem.tribuere,
quorum V posteriores ad CodicemCanonumspectant, novrssimoroiuedito*un»exemplo, qui digna merito-
reliquae Leonem propius attingunt, quas enomera- rum Quesnelli commendatione et aequi et perfecti
bimus. Disputatur igitur m 1 De Vita ct Retms ge- arbitri personam gustinueruBt, neque aliter quam
ttis Leonii II. De Libris de Voeationeomnbtm yen- ex justa adversarii virium aestimalione et majorum
tium, gui Leoni vindicantur. III. De auctoritatibut de eonscientia victoriam sperandam esse docuerunt
IB SCHOENEMANNI NOTITIA HI9TORICOLITTERARIAIN S. LEONEM. fttj
Quod itaque instar omnium esse possit, Ballerinio- jt\, Ecclesiachomines, qui acerrimum quemque Romani
nm de Quesneltiana jodiciuni hoc loco apponerc ponlificis jurium impugualorem prono fere semper
haud posniteat. i Quaequantaque sit ea Leoni» edt- studio amplexi suiu, inficiari non debuissent Ques-
tk>, inqniont in praefatione generali, p. 13, quam nelluro animo interdum indulsis.se,et modo conten-
Bammosiudio curavit Paschasius Quesnellu»,illi soii dendi impelu abreptum, modo sludiose nimis vulga-
ignorare queunt, qui editionem ejus ignorant. Si lis opinionibus contraria seciantem, talia scripsisso
textmn expetidas, qui in aestimandisveterum ediiio- quae plus speciei quam soliditalis habent. Quod
nibus primum et polissiinum specUndus est, et in priora attinet, dubiuin quidem non est quin juste a
quo quaeritur num sit emendatos ac inediiis opnscu- summis viris Baluzioet Coustantio sit reprehensus,
lis auetus, plures illeac praestantissimoscodices na- et vel illa, quam modo notavimus, argumentandi
etus est, quorum prxsidio multa loca in anterioribus ejus ratio aestuans magis quam sobria, non diligen-
edilionibus depravata feliciter eorrexit, et Episiolas tissimum ubique criticum arguit. Sed caveamus ne
pontificis, qtne inier ipsius Opera sacrae historiae quod culpa ejus acciderit in fraudis et malevoleniiae
utiliores suni, ex uno Grimanieo ms. octo et- viginti statini suspicionem trahamus. Elenim in cognoscen-
aniea ineditis augere Epistolis potuit. Pneterea alia dis atque discernendis tot editionibus impressis,
quaedam adjecit inedit», inter qus*.maxime celebris B examinandisque et confercndi* codicibus mss. in
est antiquissima iita Canonum el Epistolarum Roma- tam arduo de genuinis atque suppositiliis scriptis
Borum ponlificum eolleciio, quae Dionysiana»nibi- judicandi, tam impiicato circa annoruin rationes
Inm cedil, vetnstissimique canonici joris siudiosis consiituendas negotio, tam multifario rerum quas at-
tnaximo adjiimento esi. Si vero ipsius ediioris lueu- tendere debebat mii.uiarum nexu, quis errare po-
braiiMes textui vel rebns iilusiraodis insertas con-si- tuisse mirabitur et quis delassato aut nimis subinde
deres (id enim akerum est quod in editionibu» qua> perspicaci veniain denegabit? Illud denique non ce-
ritur, quaenam editio Patrum lot unius (a) ediioris labimus, dissertaiiones Quesnelli esse fere prolixio-
observationibus, admonitionibns, notis et tlisserta- res et per singula facia circumductas, sxpe etiam in
tiombot locupletata iiivenietur, quot illa Leonis causis Leonem remoiius attingenlibus distineri.
quam Quesnellus typis impressit? Quaeenim ejus- 1677. Lutetim Paritiorum apud Franc. Muguet,
dem ponfilicis opera parvo volumine, forniie, uii ini". Leonis papre Epistolaequaedamet aliorum ad
voeant, ociavae vel quariae, in antiquis ediiionibus eumdem antchac fere omnes ineditae, e codicemt.
compreberwiebantnr,ob Quesnelli addiiamenta duos Begio depromptae »Joh. Bapt. Cotelerio; in Monu-
implefH non exiguos tomos iir-fol. Quera porro non mentisEcclesimGrmcoe.T. 1, pagg. 50-65.
moveant lantum stodium in Leone edendo ab eo su-' G Insunl: 1° Epislola Flaviani Cp. ad LeonemRom.,
sceptum et naviter impensum, qui prtestantiinge- ex mss. Reg. 1026, 2614; 2* Leonit papm et Roma*
nie et multa eruditione ornalus, plurimum polerat, nm synodi Epistola ad Pulcheriam Augustam, ex ms.
quique priorem ediiionera novis curis reeogniiam Reg. 1026: 3° Leonis Synodicaad Contlantinopotila-
post viginti quinque annos recudit auctiorem, adeo nos, ex eodem codice; 4° Hilarionis teu Hilari dia-
ut limaut et perfecta, qnantum per eum fieri poiiiit, coni Epistola ad Pulcheriam, ex eodem ms»; 5° Gal-
judicari debeat? > Quaein eo reprehemJi solent ad lcePlacidimEpistolaad Mliam Pulcheriam, ex eodem
haec iria fere redeunt capita : primo arguilur negli- ms. ; 6° LeonisRom. Epistola ad archimandrilas Con-
gentiaein usu codicnm et quidem a summis viris et staniinopolitanos,ex eodera codice; 7° Fragmentum
in antiquorum librorum studio peritissimis Baluzio Epistolm Anaiotii Cp. ad Leonem pontif. Romanum,
et Coostaniio; deinde accusant libertatem ejus, qua ex ms. Reg. 940.
interdum textum nullo allegato codice emendat. 1677. Lugduniapud Anissonios,tn-fo/.LeooisM.Ser-
Omniumvero gravissima reprehensio haecest, quod mones de praecipuissoleranitaiibusDominiet sancto-
minime veritus sii falsarum doetrinarum patronum rum; ejusdem Epistolaedecretales et familiares ad
se in istis suis loenbrationibus fateri, et non t»m diversos; item Tractalus adversus errores Eutyche-
Leonem quam Romanae sedis praerogativas, nunc D lis ut aliorum haereticorum; in Bibi. PP. Max.
palam, nune lalenter impetere. Quod postremum T. VII.
tanto in ipso fuit invidiosius, qui non occuliasjam- 1687. Parisiis et typogr. Regia, in-fol. Decrela
jam odii sui in societatis Jesu asseclas significatio- Leonis papae49, in collectione Dionysii Exigui re-
nesdederat, animumque vix a partium studio libe- eusa in vet. codiceCanon. EcclesimRom. Francisci
rum gerere videbatur. Ae profeclo nosirae etiam Pilhcei novaeeditteuis pagg. 228-249.
(a) Non legerunt itaque Ballerinii, aut si lege- gisse, et quia Latine seribere nesciret, vernaculo
ront, tamquam fabulam cnntempseruni, quae Richar- scrmone composuisse, deinde docto alicui Hiberno,
dut Simonlut in Crilica BibtiothecmDupinianw, v. qui oliin fuerat oratorii ejus socius, lunC vero rhe-
Lto. T. I, p. 190, 517.,de Quesnello ejusque hac toricam in collegio Bellovacensidoeebat, in Latiiium
opera serio, nt videtur, vultu refert, nimirmn. nou dedisge iransfiindenda. Vitam Leonis aulem tra-
Quesnetlumsolum, sed plores, et in qnos UludSu- duxisse P. GerardumDuboit, eidem sodalilio tunc
mut tegio quadret, bujus edilionis fuisse auctores. ascriptum , eumdemque invito Quesuello duriora
Quesnellnni solummodo per uiultos annos ea qu;e a noimulla ejus in Romanam sedem enuntiata iater
pluribus intra Parlsios viris doctis accepisset. colle- traducendum mutavisse.
87 SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIA1N S. LEONEM. 88
1700. Lugduni apud Joannem Cerle bibliop.in vici A Leonis Magni ponlificis Opera omnia ad mss. codi-
Mercatorio sub signo Trinitatit, in-fol. T. II. S. Leo- cnm fidem emendata. Accedunt Opera Maximi Tott-
nisM. papaeI Opera omnia, nunc primum Epistolis rinentit.
triginta iribusque de Gratia Christi opusculis au- Parum cognita editio, et cujus vix unum exemplar
ctiora, etc. trans Alpes migravit. Merito quidem suo, si nostrates
Iieratio Quesnellianae recensionis. Mutavit in le- mutare bibliopolaenequilias olfecerint, qui codices in
vioribus quibusdam auctor sententiara suam, sed tilulo venditavit ad emptores frequenter alliciendos;
non in iis quae impio furore conira sedem apostoli- revera Opera Leonis, quaein Quesnello exhibita sunt,
cam debacchatus esse criminabatur. A pagina 195 ad additis ejusdera super; tribus Leoni primum ab eo
202 lomi primi insertum est: Opusculura de vocis vindicatis opusculis dissertaiionibus, recudit, et, si
eorrectione in sermone7 sancti Leonis Magni de Nati- Cacciariofides sit, quaa nobis non videtur ei dene-
vitate Domini rpappaTtou Aujsnptmov (sic) sive lit- ganda, innuraeris operarum viliis fcedavit. Nec vero
terulm munusculum,quod reverentissimo patri Era- palara eum ferre putes Quesnelli diligenliam. Immo
tmo Gaitola a Caiela, inclyti monasterii Casinensis ipse contemnens lectorum judicium Quesnelli perso-
monacho, ac Decanoel Vic. Gen. nec non a Biblio- nam induit, et quae ille scripserat a se demum Leoni
theca, dono dat et offert Joannes Clampinus Romanus B vindicata,quasi sua (bibliopolaescilicet) opera nune
magister breviumgratim ac tn utraque signatura refe- primum vindicata' et dd manuscriptos codicesdenuo
rendarius Romm M. DC. XCIII. ex typogr. Jo. Jac. emendata profert. Hac ipsa denique impudentia sua
Komarek Boemi apud S. Angelum cuslodem; in quo legentibus jocum dedit, dum elogio Leonis a Ques-
auctor vocem arm in laudato sermone corruptam nello condito et hic pariter eadem poinpa recuso in
esse contendit, el ex codicibus mss. legendum de- locum nominis Quesnelli substiiuit: Devotiuimut et
monstral arem ad significanda spatia quibus scala- obteqventissimutcliens Augustinus Savioli. Caeterum
rum per quas ascensus in basilicam D. Petri detur, meminerint leclores ab eodem bibliopola Petri Chry-
ordines dislinguantiir. Emendaiio sane certissima; tologi Opera juxta editionem priscam esse recusa ,
quapropter a Quesnello absque ulla haesitatione in quod Fulgentio pariter accidisse in sequenlibus
textum pag. 81, addito auctoris elogio, est recepta. discent.
Ex hac epistola porro hausimus notitiam quarum- 1748. Veneiiit apud AndreamPotetti, in-fot. T. II.
dara Sermonuin Lenuis editionum, quas aliunde mihi S. Leonis Opera. AcceduntCodexCanonuin Ecclesia»
innotescere haud memiui. Scd lectores non celare Romanae,et Sermoneset HomilimS. Maximi episcopi
debeo, id quod singulis in locis etiam ubi eas propo- Taurenensisad mss. codices denuo casligaii et aucti.
nimus monui, fidem viri in hoc non satis mihi esse I Curator hujus editionis fuit Andreas Polellut, Ve-
exploratam. Quod reliquas hujus repetitionis dotes netus item typographus. Ex eo primum discimus
attinet, indices paulo copiosiores nacta est, inque priorem AugustiniSavioli edilionem, quamvis misere
bis uovum librorum, eorumque capitum, sermonum, consarcinatam, lam frequenti tamen emptorura con-
Epistolarum, earumque synoptemn, el aliorum om- cursu esse distractam, ut exemplaria jam desidera-
nium tomi primi titutorum, quo prior editio aegre ca- rentur. Quocirca cum ex re sua exi>liniaret denuo
ret. Enimvero displicet, eosdem, qui tamen ex su- Leonis Opera prelo commiitere, ipse lamen nefas
periore maximam parlem sunl repetiti, in utnusque esse reputasset Savioli exemplar temere exscribere ,
tomi litulo magua ctim pompa ostemari. Denique doctorum virorum coosiliis ductum se asseverat, ut
descriptio operis facla est luculento charactere, bi- aliud melioris noiaeet accessi<>niliusauciuin exem-
nis perpaginam columnis, in charta neutiquara con- plar repraesentari euraret, id quod non aliud quam
temnenda. ipsius Quesnelli ediiio Parisiensis fuit, demptis lamen
S.ECULO XVIII. aliquibus et addilis invicem quae in lilulo significan-
1739. Romm typis S. Michaelis ad Ripam sumpt. tur. lilud tamen scias, nnn Quesnellura, sed tantum
Hieron. Mainardi, in-fol. S. Leonis Epistolae decre- ' Parisienêm ediiionem eum appellasse, justone metu
tales; in ColleclioneamplissimaBullarumpontif. Rom. an ut bomines parce doctos, sed lanio religiosores
ed. Carolo Cocquelinet.T. I, a pag. 25 ad 47. simtilatione hac falleret, uon disceptaverim. Tomut
Numerus contenlorum est XIX. Sunt vero, juxta primus, pariler ac Quesnellianaeeditiones , continet
Quesnelli ordinem, hae: I, II, 111,V, VIII, XII, XV, Sermones in varia capita distinctos, praelixasingulis
XVI, XVII, XIV, XCVII,XXIX, XLVH,L, CXXXV, synopsi qua a Parisino ediiore primum instructi sunl;
LXXVH,LXXXVH,CXXIX, CXXXVl.Ab initio sta- Epistolas deinde totidem, eodemque ordine ac distri-
tim editor subjecta ad primam epistolam notula mo- butione, fontibus unde novaeillaeductaeessent Ques-
net, se omnes ex Antonii card. Carafm Epistolis de- nelli verbis indicatis. Nec tria illa opuscula, quae in
eret. summor. pontif. tomoI deprorapsisse, additque Parisina editione Leoni primum tributa sunt, repu-
sludio hujus cardinalis, qui scilicet codicibus Vati- diavit, in hoc solum ab ea recedens, quod non in
canis adjutus iuit, admodum dissimiles esse reddilas fronte reliquorum, sed ad calcem potius addiderit,
iis quas canonistaeet Operum S. Leonis collectores subjectis statim tribus quae ad eadem spectant dis-
ediderinl. sertationibus. Contra quae ad primum lomum acces
1741. Venetiis apud AugustinumSavioli, in-fol. S. serant in Parisina, Vita Hitarii auctore Honorato, et
89 SCIIOENEMANNl NOTITIAHISTORICO-LITTERARIA 1N S. LEONEM. 90
reliqua, hic in tomo altero post CodicemCanonumA admodum lurpe, nempe Tractatum S. Leonit adver-
exhibentur, iisque denique ad voluminiscomplemen- tus errores Eutycheiisaliorumquehmrelieorumbh iis«
tum, quoniamreliquaeQuesnelli dissertaliones omis- dem verbis et eadem epigraphe semel pagtna 102,
saesunt, MaximiSermonetsuccedunt. iterumque pagina 309 excusum.
Jam si quaeraiur quale nomen pretiumque operae 1751. Bononim apud Hieron. Corciolaniet H.H.
buic Poletti statuendura sit, ut lubet expurgatamseu Colli, in-i°. Sermo S. Leonis de Quadragesima, in-
mutilatamQuesnellieditionemrecle appellaveris.Nam cipiens : Dilectissiminobis, fidesnostra nos admonet,
non ea solum quae modo indicavimus de Parisina cum annotationibusJo. Chrys. Trombelli,cum aliis
dempta sunt, sed mulia etiam ex animadversionibus tribus de ResurreclioneDomini, in festivilateS. Pau-
et admonilionibusipsius frustra hic exspectes. Atque li, falsoeidem ascriptis, et uno de Abrahmfitio incerli
hoc praecipuumest, quod in laudibus illius ponit Pe- auctoris, forte Leonis ejusdem , ex codice Bono-
trus Thomat Cacciari, sequentis auctor, cui hujus niensi; in Opusculisvet. PP. Lal. t. Anecdotisa ca- ,
aequeac praecedeulisVeneiaenotitiam unice debemus. nonicisreg. S. Satvaloris Bononieeevulgalis. T. II,
Is universe quidem reprehensione summa et dixerim part. i, pagg. 233-255. Nullus omnino, nec prior ille
pene detesiatione dignura censens, quod e Quesnello de Quadragesima,ut Trombellus inscripsit, Leohis
aliquid in suam derivare instituerit Poleitus, tum eo B est, docentibus Balleriniis in diss. de Sermonibut
magis ei succensendumarbitratur, quod famae, quae Leoni M. suppositis.
de suo (Cacciarii) molimine novae editionis spargi 1751. Rommex lypographia AntoniiFulgonii apud
coepisset,nullam rationem habuerit; atque ea solum S. Eustachium, in-fol. Exercitationes in universa
in meritis ejus ponit, quibus a Parisina edilione re- S. Leonis Magni Opera pertinentes ad historias haj-
cessit. c In primis illud minime possumus dissimu- ' resium Manichaeorum,Priscillianistarum, Pelagia-
lare, inquit, lypographum Poleitum aliquam ex eo norum atque Eutycliianorum,quas summo studio ac
laudem sibi comparasse, qnod non proecedememSa- labore SS. pontifex evertit atque damnavit, et dica-
violi editionein exscripserit, quam innnmeris typo- tae sanct;ssimo pairi Benedicto XIV, pontificimaxi-
graphiaemendis scalere ipsi, et qunlquot eain lusira- mo a fraire PETROTHOM.V CACCIARI, Carmelila, »n
runl, jure meritoque conque^ti suni. Alia porro laus ' collegioUrbano Propagandm Fidei tacrm' theologies
quam Poleltus comparavit sibi, ea est, quod scilicet polemicmlectore, el Romanicleri examinatoreaposto-
in suam Venelam editionem quam iliirimas Ques- lico.
nellianas auimadversiouesminime inluleril, et admo- Leonis Operum ediiionem Anti-Quesnellianam
nitiones qnaeut plurimum, aut Leoninis sensis, aut jampridem non intra animum soluin volveratCaccia-
Ecclesiaeritibus, aut ecclesiasticaehierarchiae ordi- iC rius, sed exspectari etiam ex aliquo tempore jusse-
nibus, vel demum etiam calholicaefidei regulisrepu- rat. Attamen cum diutius protrahi illa videretur,
. gnant, resecarit; cujus quidem generis observationes quod ipsejusiis causis, muneris scilicet avocationi,
etmonita, quaein utraque Gallica Quesnelli editione el ipsius negotii gravitati tribuit, et jam cavillatio-
legendaoccurrunt, prorsus in illa desiderantur quam nibus ab iis quibus vel impar huic sparlae aestima-
Polettus vulgavit; qui in suis novis lypis et Ques- retur, vel totum consiliura displiceret, peti ccepius
'
. nellianas dumiaxat synopses et Leonis textum atten- esset; hisce tandem editis disserlationibuset invidos
dens, prout ille in Galliislucem aspexit, lantam sibi rumores dispellere et viam apud aequiores sibi prae-
blanditus praese ferre puritatem, ut castigatior atque munire studuit. Hoc ergo prae caelerisratio postulat,
. limatior prodire minime possit. >Ob utrumque porro ut quo in Quesnellumaffeclussit animo ostendamus.
acrius in ipsum calamura dilTusa Quesnelli confuta- Tria autem potissimum ab eo commissa graviter
. tione stringit Cacciarius. Sed quod ex proprio magis conquestusest: primum, quod plura a genuino textu
, instituto hoc facii, de eo post videbimus.Illud vero abhorrentia intulerit; deinde, quod multa adraiscue-
ejus de Polelto judicium incautius nobis visum est, rit ecclesiastico agendi ordini ac ralioni minus con-
quo reprebendit quod tres laudatas Quesnelli disser- sona, et, quod gravius, a calholica regula plane alie-
tatinnes suscipere non gravalus fueril, nulla inlerim *'* na; adeo ut non tam medelam pontificiis scriplis
menlionefactateriptorumillorum qui lotis nervisQues- adhibuisse , sed ea graviter vulnerasse videatur;
nellosese opposueruntad prmjudicaiasejusdemopinio- : tandem , quod non solum omnia monumenta non
net refellendas,et porro quod CodicisCanonumaucto- collegerit, sed alia de industria praeiermiserit, alia
ritatem ab aliis scriploribusetevalammagnifieri dixerit vero, utpote adversa scopo quem forte sibi propo- >
a Peiro Couslantioin prmfalionead Epistolas ponlifi- ' suerat, tamquam omnino supposilitia, vel certe, ut
cumRomanorum,sequelectorumvotis consutuissepro- suppositionibusreferta rejecerit vel mutilaverit. Ita
fettus tit, ul opus illud qualecumquealibi qumrerenon summatimsese babent Cacciariiin Quesnello repre-
eogerentur.Egregie scilicet rei suae consuluisset bi- hensa, distinclius autem sic persequitur: Quesnellus,
bUopoIa,si liiium istarum commemoratione scrupu- inquit, acerrimo pollensingenio, valdefacilis ad con-
lum hominibussuperstitiosis injecisset. Graviorhaud tentionei el jurgia excitanda, omnino promptus ad
dubie reprehensio ea est, quod plurimis typorum mquivocalioneset fallacias construendas, atium sibi
erratis opera Poletti laboret, et manifesla nimiaefe- scopumproposuit,prmterillum quem catholicicuncti,
stinationis vestigia ostendat, cujus exemplura prodit et prmcipuesumgentit homines habuerunt, in ador-
01 SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORJCO-LITTERARIAIN S. LEONEM. «e
Mttdit cattigendisqueveierum PP. voluminibus. Ipst, A dium adhibitum in exaggeranda sua erga S. Leonem
nsittftte qmmdotfneclariora tancti pontificit locaob- et apottolicamtedem devolioneanimiquepietate, quam
scuriSytBQmvocis, falsitqueannotutionibutfosdavit;alia testari ie simulat oruala quadam orationevel in hujut
ad prortut. violentat inierpretationtt dttortit; veritatem laudes excurrendo, vel Leonina gesta atque statuta
fallaciii eteutmt, opprestit, otoue pertMtuo prmtextu eum aliarum episcoporumdoctrina, pietate , religione
antiquitatit ttufuirendm et Uluttrtmdte ea systemata clarissimorumoperibut timul comparando, vel in me-
tmtmiet ubk/uettabilire sategit,qum heereticorumpar- dium interim adducendo quarumdam particularium
tibut favenl, et tatrm eectestatlieeehierarchimregimeu lynodorum regulas, qum ante Leonismvumalicubi ob-
dejiciunt; pene (fuandoque etiam abolita, aut taltem tiuuerunt, quibut tubesseet insisteresummumpontifi-
imrrmut* Romanorumpmtifieum vera et tegitimaju- eem debuitse asseverat. Quid enim? Atiquando talem,
ritdietiomt super omnet alias Ecclesies, etiam Orientit. tantumque eruditionis apparatum ad suot leclores de-
Alium itUetim lamen te ette timulavit. Quandoquidem tectandos construxit, sensim susque deque anliquas
m smt teribendis eperibut, et tn Leoninit adornandit Eccletimret verlit, perturbavit, miscuit, ut ne vixqux-
tcriptit, tmdto artificiosoeonatuusut est, reverenliam, dem appareant illieia quibus usus est ad prava sua sy-
pieiatem, tultumque erga Romanos pontifieeset apo- ttemata insinuanda atque firmanda; sibi forte blan-
ttolicam tedem affectando, ut mcaulot dedperet, et B rftentfo,tn sacrit et ecclesiasticis rebus pertractandis
occutti hostis quam smpissime partes agendo, post hominumingenia, et dicendiarte et philosophicit eon-
tplendidttotverborumapparatum, illas veneuoaipersas jecturispotiusquam rerum verilate et rationum pondere
propotitionet eructat, qum erronea el in omnibus coni- ptrtuaderi posse. Qualis aulem quantaque diligentia,
tntnliiia ejm tystemata falto aliquo veritalis coloretn- et animi aitenlio, ne deciperer, adhibenda mihi fuerit
duttepotte atbitranlur (a). in percurrenda hac aliisque Quesnelli disserlationibut,
\m hacergorerum condiiione cnm ingens laborum nemo facile poterit inteltigere, nisi ii forte qui in con-
onus humeris suis impositum existimaret, cum textu tcribendit erudilissimisCommentariis,ad ecctesiasticat
a falsiset corrnptis lectionibus purgando et ad pri- ret pertinentibus, me prmcesserunt. Quemadmodum
Stinam iotegritatem resliluendo, id quod synopses novissimefactumfuisse a cl. viroJoanne AntonioBian-
etiam a Quesnello studiose temeralas postulare af- chinii norunt qui ejusdem sex voluminade Ecclesim
firraat; tum augendo aliqua genuinorum operum ac- potestaiemstimarunt.Is enim in familiaribus coltoquiis
cessione eaque quae non nisi prava et subdola men- inter nos habitis, non semeltestatus eslalium numquam
te ab eo Leoninis inaerta essent (inteiMgitUbros de scriptorem legisse qui tot simulalionibus et artificiis
Vocalkme gentium, auctoritales sedis apottolicm de uteretur prmlerQuesnellium.Quippequi cum aliquan-
Gralia,et Epistolamad Demetriadem,item CodicemC do se facile perstringi et jugulari possepersensil, sta-
CanonumEcdesim Romanas)eliminando; neque lalim quati anguiselabitur, el ex una ad aliam vel plures
men pleae se couseduturum speraret quod cupiebat, qumslionesprogrediens, vera incertis et mquivocisad-
Bempeut omnes Quesnelli venenato.s aculeos reiun- mtscuil; et rursus falsa et erronea dubiis et probabili-
deret, quorum pluriraos et gravissimos in epis dis- bus interseril et implieat, ut ad sibi prmfixumscopum
sertatione de Vita et Rebus gettis Leonis M. super- pevveniai.Non igilur ad eliminanda solum e Leonis
esse sibi persuaserat; huc praesertim selectissinias; Operibut lot commenta, faltacias atque nugas , et ad
doclrinae*usecopias convertere et ingeoii uervis in- asserenda sedi aposlolicm sua legiiima jura sufficere
tentissimis eootr» ipsum iu hoc exercitatiorum cam- poteral illorum lexlum nudum et sincerum undequaque
po depraeliari decrevit. Sed audi ipsum: Inter illas; ab omnibusmendis, mquivociset falsis interpretationi-
dissertaiionesfueato catore ecclesiasticmtraditionit et! bus expurgalum exhibere,verumetiam opus erat ordi-
Leoninmdoctrinm illustrandte, a Patchasio Quesnello i nata meihodoquasdam exercilalionesconscribere,qui-
conscriptas, prmeipem locum habet iila: De Vita et bus haud exiguum lumen Leonis gestis, apostolicm
Rebus geslis S. Leonis Magni. Multis fraudibus enimi sedis juribus et ecclesiasiicmregiminit formmet ordini
ntagit tttque eommentit tatam hanc dissertationemett afferri possemus.
emttras subsequentesesse refertas, vix inleUigerepo- D Scilicet enarrandam sibi sumpsit earum haeresram,
luittem, s» iit illit percurrendit temper ad ipsum Leo- vel praccipuarum certe historiain , qum temporequo
mmm textum tum provoeassem,ut rerum veritatemi S. Leo ad summum pontificatum fuit atsumptus , ad
intpketem. At eum tanto artificio ipss uii soleat,ut i vitmipsius exitum utque catholicmreligioni vimintu-
sentim teetoret etiam probot et optimos in pravas suasi lerunl, et Occidcntematque Orienteminfestarunt. Pro-
opimaneepertrohere potsit, hosque multit prmjudiciis; pterea, inquit, ut tuorum munerum partet impteret, et
imbuere, plutimum mihi laborandum fuisse prmsensi Christianam fidem custodirst, omnestudiumac labo-
hoe oput indicabil. Vix enim enarrare pottum, ttu- rem eum impendereoporluit ad tedandas smvissimas
*t
(a) ra pnefatioue ipsis Operibos pnemtMa eamdemI locit graviut vulneraverit,tn aliit ad violentat omnino
querelam sic efiett.-.ToBluntabest ut Quetnillut ecele- interpretationesdistonerit, etin nonnullis deniqueeum-
t" nasticm et Ikterarim reipublicmhmc beneficiacontule- dem minus catholice expticaverit; iia ut ejun ttudia tt
rit (ut scilicet Leonis scriptis primigeniam integri- laberes nonnisi in S. Leonis injuriam , Eceletim ca-
tatem et nitorera, quemadmodum professus est, , thoiicm perniciemH in acalholicorumprmtidiumatque
redoaaret). «I ipsum Dotius.textum compluribustni favorem redundaverint.
93 SCHOENEMANNI NOTITIAHISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. 94
tempestattsqua diabolicofurore debacehantefideiexi- A eliam ad consuetas et satisfamiliaressancti pontificis
titan promovebant,Chritti imperiumet RomanamEc- laqtieodi formulas auoi expressas atlendenles, quaa-
clesiamvexabant,de quibut omnibuseas vicloriasipse dam corropla loca ex alicubi repetitis supplevunus,
summutpontifex reportavit, quas dive Petro hujutque admonilis tameo nostris lectoribus de causis qu»
succetsoributChristus Dominusin Scripturit promise- Leonis obscura et difficilioraquaedamseusa aliis ma-
rat. Igitur duobus libris de Manickaeorum, uno de gis perspicuis et certis nos docehant oportere inler-
Priscillianisturum,Ubro uuo de Pelagiana, libris iti- prelari. Qna?quidem omnia non magis veritatis causa
dera duobus de Eutychiana haeresiet historia, copio- quam ut artibus adversaru sui Quesnelli, quani sae-
sum sermonem in&tituit.Ac Mauicbaeismihistoriam pissime vel Leouera accusantis, aut iu prsesidium
ab ovo inde pertexere ceepit, fortasse nou ex primo suorum asscrtorum traduceniis, Qccuxrerel, fieri de-
consUio.Etenim jam absolutum sibi fuisse boc pen- buisse significat.Hujus eiiam causa secoactum fuis&e
sura scribit, cum ab amico monitus, Belsobriilibel- scribit, lextum codicum mss. subsidioita restitulum,
lum in manus sumeret telamque jam praetextamde- notis, observationibuset praemoniiionibusadornare,
nuo sibi retractandam esse intelligeret. Hinc Belso- ne forte totura illud, quantum esset, quod ex illa
brium magis quam Quesnellumin bis libris debellat. castigatione provenire posset utiliiatis, aut penitus
Contra in Pelagiana hisloria ea solum qtiae Leonem B interiret, aut saltem oecultaretur, adeoque nonnuluv
attingerent spectavit, omninoque in singulis quae rum opinio de Quesnelliause edilionis proe caeteris
Leonis partes vel scriptis vel faclis fuerint, insigni omnibus prastanlia manerei, aut etiam notaeejus et
in loco ponit. Jam cum satis ingeniura consiliumque observationes tantum poudus habere videreulur,
viri bisce speciminibusdeclarata esse reor, ad ipsam quasi a nemine de errore nolari aut de falsitate pos-
Operum Leonis editionem progrediamur. sent convinci. < Ne'cesseergofuit, iuquit, hisceQues-
nellianis notis et observationibus, novas, veriores
1753-55.RommapudJosephumCollini,in-fol. T.ll. atque raagis sinceriores oppouere, easque nou ad
S. Leonis Magnipapae primi Opera oronia ad manu- calcem hujus nostri voluminis reservare, ut quando-
scriptos codices eraendata, novis monumentis aucla, que viri alias doctissiiui fecerunt, sed easdem con-
notis et observationibus adornata studio F. PBTKI venicutibus sibique aptis locis dislribuere, ut lector
TnoifiECACCJARI, Carmelilce. nulluin prorsus laborera in evolvendis libri paginis
Nimirum tria illa quae in editore requirunt Ballc- subiret, ad ea intelligenda quaehac Romaitaediiione
rinii, juxta verba eorum supra producta, ut edilio- conira Quesnellianamconscripsimus. Quia vero tan-
uem prxstet eraaculaiam, novis scriptis auciam el dem (ut diximus) in suarum falsarum propositionum
illustratam, Cacciarius quoque in hisce voluminibusC praesidium, Leoninum textum, perperam et violen-
effecissesibi visus ac pollicitus est. Quippe emacula- ler interpretalum, adducere consuevit, allaboravi-
tam et locupletaiam dedit ex codicibus maximeVa- mus, ut in his typis majusculis characteribus ea loca
licanis, quapropler Romanam appellari cupit, illu- excuderentur, quae magis apta sunt ad arguendam
stratam autera praeterquamexercitationibus prieviis, ejusdem nostri adversarii falsitatem et ad everlenda
in noiis jamjam textui subjeclis, quae cum fere om- tot asserta minus catholica, ant maxiute impudenter
nes contraQuesnelli opiniones alque asserta dirigun- ab eodem prouuntiata. > Jam quod ultimam bujus
tur, idcirco Anti-Quetnellianam non immeritosuam editiouis dotem, augmenla in hoc tomo faeta atlinet,
editioneraaudire praedicat.RescUsisigitur libris quos plures in tot diversis, quol manu versabat, mss. co-
novo exemplo Leoni vindicatum iverat Quesnellus, dicibus Serraones Leonis nomine inscriptos invenii,
rescisso quoque Codice Cauonum et Constitulionura quorum alii magis, alii niinus sinceri videbaulur, alii
sedis apostobcae, primo lomo Sermones, cum non- maoilesto mentiri se hoc nonten ostendebanl, et ex
nullis aliis monumentis de re Uturgic» ex Missali et sexceiitis aliorum pannis consuti erant, in quibus
Ordine Romano et Codice Sacramentario desumptis, omnibusrite et apte diseernendis haud levem optram
altero Epistolas solas complexus est. Ac in Sermoni- et plusculum temporis perdidit, unumque ex totim»
bus quidem non una profecto ralione Quesnellum pedimenlis fuisse conqueritur, cur opinat» serius
deseruit, restituendo non solum superiorum ediio- hanc ediiionem emillere poluerit. AddiiUl autem
rum ordine, quem a veteribus quoque Collectoribus, genuinis Leonis Sermonibus, quinque novos ex Vati-
in manu exaratis archetypis, servatum observarat, et canis et Vallicellaneis cod. baustos, et postremam
synopses quas illi concinnaverant, sed textu passun partem sermonis de feslo CathedraeS. Petri, quem
ad mss. fldemiramutato, et, ut sibi quidem persuasit, mutilum et imperfectum primus evulgaverat Ques-
emendato. Et quod varias leciiones attinet in editis nellus. Sunt aulem : I. De DoniinieaResurreclione,
et mss. libris deprebensas, nusquam vuigaiasabaliis idem, quein Trombellutdederat cujus de sinceritate
editoribus subduxisseet novas intulisse se affirmat, ejus dubia prolixa praemonitioneevertere noster slu-
nisi tum cum ipsorum codicum summa consensioet duil. II. De festo AscensionisDominkm. IH, IV. ln
Leoninaeorationis ratio id postulare videretur, vel festum SS. fratrum Machabmorum.Romve kalend.
quando manifesto antiquorum errore perspecto duo- Augusti in Ecdesia S. Pelri ad Vincul-aeekbrari soli-
rum saltem codicum subsidio easdem castigari posse tum. Posieriores duoin vetusiis codd. ver anonymos
Ct debere existimaret. In qua re, inquit, pnesertim vel sub Augtistini nomine oftendit, sed suo aliorum-
95 SCHOENEMANNINOTITIA HISTORlCO-LITTERARIAIN S. LEONEM. ofi
que doctorum virorum post examen insiitutum ar- A" denique, monita ac marginalia adjecit, quibus partim
biirio Leoni adjudicavit. V. De Natali tancti Pauli de variantibus et emehdationibus rationem reddit,
Apottoli, itidem a Trombello tamquam alius a ponli- panim et frequentissime quidem in Quesnellum gla-
fice Leonis editus, nunc aulem ad antiqnissimum dium slringit. Nam cum in ejus annotationibus, quas
cod. Vat. num. 3835 repraesentatus et LeoniM.asser- magno lectorum incommodo ad calcem ab eo re-
tus. Dubios deinde spuriosque et ex diversis Leonis jectas fuisse censet, nec veram semper, necsanam
fragmenlis consarcinatos appendicibus Quesnelli et doctrinam continere observasset, sed quam ssepis-
PP. Maurinorum, qui Auguslini sermones ediderunt, ' sime fraudem, fallacias, malam fidem sensira in iis-
more secrevit, ac inprimam quidemeos solos quos dem haberi detexisset, eas omnes (loquimur verbis
Queshelli appendicula coutinet, compegit, in altera ejus) convenientibus suis locis ad veritatis trutinam
'
vero, quam novamAppendiceminscripsit, novemser- revocavit, et gravissimis rationibus insistens, eum
mones mulilos et imperfectos, dubios et apocryphos, aut hallucinatione defecisse, aut incautos lectores
qui in variis mss. Leonis nomen gerebant. exbibuit, fallere quaesivisse demonstravit. ln quo fungendo
poslremoque loco posuil Breviarium canlra hmreticos munere, inquit, nonsemper breviiatistuduimus, cum.
et schismaticosa Sirmondo et iii Bibl. PP. pridem multa quandoque et varie inter se admodum dispa-
evulgatum, recens autem in bibliotheca FF. Eremi- B rata objicerentur quae paucis verbis indicare, eripere
tarum S. Augnslini Patavii in ms. codice vn saeculi alque refellere cuique prorsus impossibile crede-
sub Leonis nomine inventum. Hactenus de primo batur.
hujus edilionis tomo.Alier tomus Epistolas complec- Restat nunc ut pauca de operis totius descriptione,
titur, in quo non minori codicum mss. impriinis Va- specie ac norma adjiciamus. Singulis itaque tomis
ticanorum adjutus fuit auxilio, tanlamque in iis mes- post dedicationera (prior inscriptus est cardinali
sem sibi fecisse visus est, ut libere fateri ausus sit Nerio Corsinio, alter BenedictoXY, P. S.) subjicilur
hanc ediiionem prorsus novam esse ac ex mss. fide praefatio in qua de editibnis consilio, edilionibus su-
unice eductani. Et cuni Graecis juxla quam Latinis perioribus, in primis Quesnelliana ejusque methodo
codicibus mss. bibliotheca Vaticana abundaret, nova et malis artibus, suoqiie denique studin et subsidiis
quaedammonuraeniaGr.eci offenderecontigit, quorum verbosius fere dispulat, et ulramque indice mss. li-
alia quidem jam in ConciliorumColleclioneedila me- brormn, quibus usus fuit, claudit. In secundo tomo,
dicam manum poslulare videbantur; alia, Graece anlequam ad hiecce argumenta devenit, prolixam de
nusquam, Latine lantum evulgata, in majorem bisio- iis, maxime catholicaeEcclesiaedoctrinis; quas Ques-
riae ecclesiasticaefidem, alia denique, nec Graece,nec . nellus labefactare studuerat, sermocinationem orsus
Lafineameliac cognita, tamquam editionis suaeorna- C est, cui vix post quadraginta et amplius paginas finem
menta adjicere constiluit: In quo negolio, quoniam imponit. Sequuntur deinde Sermonum Epistolarum-
ipse nec in Graecis scriptoribus satis versatus, mullo ve contenlorum indices una cum synopsibus, quae
minus compendiosas manu exaratorum librorum no- dupliciter adeo impressaesunt, tandemque ipse textus
tas legere posset, ususestopera docticujusdamGraeci binis columnis impressus, cui notae in ima ora latis
Raphaelis Vernazza, Chio oriundi, presbyteri Ro- lineis exscriplaesubsunt. Abintitio cujusque sermonis
mani, qui quadraginta septem epistolas Graecas ex- aut epislolaeadmarginem iitteris minusculiseditiones
scripsit, easdemque ad alia exemplaria ilerum rele- et codices mss. ex quibus desumptaeet castigatsefue-
git, aut cum editis ubi suppelebant diligenler contulit. rint, sicut in caeteris marginalibus argumenta et sen-
Sed singula hic enumerare non refert; snfficiet indi- tentiae potiores indicanlur. Monita vel admonitiones
casse quatuor episiolas, plane novas, quibus primus modo praemittunlur, modoad calcem subjecta, inter-
Quesnellianarimi numerum 141 ad 145 amplificavit. dum media inter duo, ad quaepertinent scripta, col-
Sunt illae : 1° num. 27 : Leonis ad Theodosiumimpe- locata sunt. Tandem cuique volumini index rerum
ratorum de Verbi divini Incarnatione epistola, seu et nominum memorabiliura salis copiosus additus est.
fragmenium potius epistolaeGr. Latinum ex cod.Vat. Characteres ut plurimum rotundi sunt, grandiusculi,
num. 720, p. 74, erutum: 2° num. 85 : AdJulianum D sed apti invicem pro loco suo et luculenti, et raro
episcopum de Monachis Eutycheti adhmrentibus; 3° typothetarum vitia occurrunt.
num. 117: Ad eumdemde ejusdemcontra Eulychianos Jam si de editore ejusque meritis sententiam requi-
industria; i" num. 126 : Ad Anatolium episcopum ras, satius ipsi fuisset, pulaverim, si vires considera-
super Attico ep. Cp. : omnes ex codice ms. Ratisbo- tius ponderasset, aniequam tale opus Leoninarum
nensi monasterii S. Eraerani, de quo infra dicendi lucubralionum in primisque Epistolarum editionem
locus erit. Has igitur locis notatis inseruit; in cseleris post Quesnellum, nedura contra Quesnellum,aggre-
sequilur Quesnelli ordinem, aliorumque ad Leonem deretur. Enimvero sine ulla baesilationetanto im-
Epistolis, illius more, nullos numeros ascripsit. Sy- mersit se oceano, etsi sentire debeat sibi multa
nopses quoque Quesnelli retinuit, ea licentia ut ubi eorum quae in unoquoque editore necessaria, nedum
sensibusLeonis easdem non omnino respondere exi- ornamento sunt, deesse. Etenim praeter doctrinam
stimaret, castigaret, suppleret, aut plane novas con- aliquam in theologia polemica, non elegantem illam,
cinnaret, et ad calcem singularum fere epistolarum sed talem quaefortasse niuneri examinatoris aposto-
uiscrimen interQuesnelli verba suaque notaret. Notas lici cleri Roinaui sufficeret,omnisejus eruditio, prae-
»7 SCHOENEMANNI NOTlTIA HISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. Sfc
sertim in historia et jure ecclesiastico, nondiuturna. L inveniuntur, eaque ad crisin revocantur; curantibui
lectione et studio acquisita, sed pro praesente rei PETROet HIERONVHO FRATRIBUS RALLERINIIS, presby-
necessitate festinanter coacta fuit, adeo ut quaemodo leriis Veronensibus.Tomus primus, sincera S. ponli-
immenso labore ab aliis addidicit, nisi a sensu ejus ficis Opera continens, id est, Sermoneset Epistolas
aique intelligenlia nimis disjuncta fuerint, taiuquam cum suis appendicibus.
sua statimatque intra animum enata proferre atque Tomussecundus, continens Opera S. Leoni attri-
alios docere audeat; id quod nou solum ex Exercila- buta, quae nec ad Sermones nec ad Epistolas perti-
lionibus ejus manifestura fit, sed poiissimum etiam nent. Accedunt S. Hilarii episcopi Arelatensis Opu-
in iis quae de Quesnello sentit, declaratur : quippe scula, ad codd. exacta et aucta. Subjiciuntur disser-
quem vix semel laudabilem aliquam in Leonis edi- ' tationes undecim Quesnelli in S. pontificis Opera,
tione operam fecisse agnoscit (a), doctum numquam ejusque notaein EpisUlas, criticis observationibus
falelur, sed hominum ignavorum more adversarium appositis.
quem inconsulto lacessendum sibi sumpsit, non vir-' Tomus tenius, seu Appendix ad sancti Leonis
tute sua, sed fraude et astulia metuendum clamitat. Magni Opera, seu vetustissimus Codex Canonum
Certe, si quidquam aliud tot lepidaede Quesnelli ar- ecclesiasticorum et Constiiutorum sanctae sedis apo-
tibus, fallaciis, simulationibus falsis et aequivocis' Sstolicae, a Quesnello ejusdem poniificis Operibus
imerprelalionibus exclamationes et querelae, in siu- adjectus, nunc autem ad praestantissima mss. exem-
gulis pene paginis repetitae, demonstrant, quanta plaria recognitus, et in meliorem mulio formam re-
viri ingeniosissimi eruditio Cacciario inopi negotia stitutus; cui alia snbjiciuntur raritsiina, et quinque
facessiverit, praesertim dum ipse semper circumspe- dissertationes Quesnelli in eumdem Canonum Codi-
ctans ne anguis in herba lateat, lectoribus frequenter cem ad criticen revocatae. Prasmiuitur iractatus de
acclamat ne ipsum timidumreputent.aut Quesnellum anliquis, tum editis, tum inediiiscollectionibuset col-
vinci non posse credaut. Hinc fit ut huic certamini lecloribus cannnum ad Gralianum usque.
plane impar, incertus etiaro apertone campo aggredi Ita inscribitur editio, quacum praeter Coustantii
debeat, an ubi occasio data fuerit hostem vellicare, praeclaram deEpistoIis Romanorum pontificum ope-
neque conserto argumentorum robore toium ejus ram vix alia in tota ecclesiaslica litteratura comparari
systema falsarum doctrinarum oppugnet, neque sin- potesi, quaeque editoribus suis tertium meritointer
gulis semper aptissima quaeque opponat, sed decla- studii hujus coryphxos, Baluzium et Coustantium
raationibus fere utatur, et uon raro pro refutatione se dico, locum assignat. Quei-nellum sane non solum
illuiu non intelligere objiciat. Cseterum hancce cen- subsidiorum, id est, mss. librorum copia ac prje-
suram unusquisque, cui editionem Cacciarii manu ( ' stantia , sed niulto magis etiam peritia eorum etusu
versandi facla fuerit copia, quemque operae suaenon diligenti, tum vero eruditione prompta atque accu-
poeniteat, veram atque justam esse deprehendet. Sed rata superant. Nimirum codices mss. non solum ex
jam anlequam moliminis hujus successus hominis Valicana plurimos et praesiantissimos, sed ex aliis
ingenium manifestaret, nemini magis quam sibi ipsi etiam inlra et extra Urbera et in omni poene Italia
imbecillitatemvirium incognitam ftiisse, ab ipso ite- Biblioibecis, qui in Germania etiam ex Viudobo-
rum edocemur.Eo scilicet tendunt illaeejusde invidis nensi, Caesarea el Ralisbonensi S. Emerami admo-
et obtrectatoribus, quorura irrisiones et adversa in se' dum insignes babuit. Ex bis sermonibus emendandis
studia quotidie non sineeditionisimpedimentoexper- potissimum profuerunt exemplaria Romana, quorum
tussit, querimoniae,quarum jam ad Exercitationum nonnulla ad basilicas Urbis peninuisse, certoque
ejus commemorationem mentio injecta est, quasque Romana esse cognoverunt, eorumque Iectiones lam-
in utriusque tomi praefatione ingeminat. Qui autem quam puriores saipiusvulgatis, quae a Quesnello non
propius intuebantur, nosse poterant operam in alio emendatse erant, aut a Quesnello non apte satis vel
quovis ecclesiastico scriptore bene ab eo collocatam perperam mutatis substituerunt. Quippe tercenta cir-'
in Leone perditum iri, unde poterant non autpalam citer loca vel certa emendatione restituisse, vel ad
autoccultoconsilium illud improbare,et cum nimium * meliorem lectionem revocasse se affirmant. Prae-
diu protraheretur, opinari eum in medio opere defe- terea ex tot divcrsaeoriginis codicibus simul collatis
cisse. ordinem in nonnullis perturbatum essc detexerunt
et correxerunt, duos sermones qui in unum coalue-
1755-0«. renetiis apud Simonem Ocehi, in-fol. rant, diviserunt, serraonem Leoni perperam tribu-
Tomis III. Sancii Leonis Magni Romani pontificis tum, aliumqnc eidem a Quesnello ex suo codice af-
opera post Paschasii Quesnellirecensionem ad com- fictum removerunt, alium denique quem illc Leoni
plures et praesianlissimos mss. codices ab ilfo non detraxerat restituerunt, pluraque id genus, de quibus
consultosexacta, emendata, et ineditis aucta; pr.efa- passim in annoiaiionibus monent, praestiterunt. Si-
tionibus,annotationibuset admonilionibus illustrata. militer in Epistolis nec paucas nec leves correctio-
Adduuluretiam quaecuraquein Quesnelliana editione nes intulerunt, chronologiam in aliquibus restitue-
(a) Prmf, ad T. I, p. 21,ubi de ordine Epistola- de causis nibil moliri audebat, ait non modicam aq-
ctorem exinde laudem retuiisse. • •
rum a Qnesnelloinstituto, conlra quem justtssimis
99 SCBOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-UTTERARIAIN S. LEONEM. 400
runt totumque ordinem immutarunt, item quasdam A dunt, et variantes lecliones, tum ipsorum, tum Ques-
a Quesnello in dubium vocatas et nonnulla ab eodem iielli codicum designant, pariim lpsius pbnlificls
expuncta adjuvantlbus mss. libris vindiearunt. Quod textum.ubi indigere visus est, illustrant. ln his Bal-
inedita allinet, adjecerunt huic editioni tres novas leriniorum annotationibus etiam locum Uabent illse
Leonis epistolas ex rodice Ratisbonensi (a), et unam notm quas Quesnellus Sermonibus vel Epistolis
Gru-cam Anatolii Constaniinopolitani episcopi ad ipsis quandoque apposuit, ne scilicet quidquam il-
Leohem; item Epistolas aliquot Graecaeinierpreta- lius desideraretur. Quoniam autem ille Serraonibus
lionis antiquse ex eodem Vaticano; porro ex codice quasdam notationes aut postillas affixit, quaelongio-
Veneto S. Marcl integram aciionein concilii Chalce- rem disputationem postularent, idcirco post Sermo-
donensis in gratiam epistolae 93 Leonis habitam, nec nes ediderunt observationes in quaedam peculiaria
non aliam actionem ejusdem concilii in causa Do- loca eorumdem, iisque Quesnelli illas notationes aut
mni Anliocheni, in qua pontificia Leonis auctoritas poslillas, sicut et Viampini de vocis arem in ser-
coinmeudatur ex ms. olim Veronensi, nunc Vati- mone 27 emendatione dissertationem inseruerunt.
cano, tomo secundo; denique Sermones complures Opiaverim vero ut simili iustitnto post Epistolas
Leoni in mss. tributos, in appendice. Hic primus stalim addidissenl longiores QuesnelU in easdem
editorum labor fuit, nempe ut textus ememiatior B observalioneS, quo concinnius omnia quas ad Sermo-
quam in Quesnelliana prodiret et auctior ; alteram num Epistolarumque elucidalionem spectant, uno
curam esse voluerunt, ut quoad ipsa Leonis Opera volumine fuissent comprehensa. Sed tomo secundo
lieret sincerior, secernendo genuina a supposititiis, illas reservarunt eodera ordine ac apud Quesnelium
praesertim illis quae arbitrario Quesnellus eidem tri- post dissertationes edendas, haud dubio non atiam
buerat. Neque enim omittenda duxerunt, quaocum- ob causam quam ut aequalis voluminum magnitudo
que ab eo buc semel collata essent, sed segregare evaderet. Proxime auteni post Sermones sinceros
nialuerunt, iisdemque mss. librorum medelam ubi sequitur appendix dubiqrum aut male ipsi tributo-
copia facta esset, adhibere. Restabat tertium, textus rum, maximam partem inediiorum. Praemittitur per
intelligenlia, rerumque a Leone gestarum aut eum praefationemuotitia aliorum, qui in nonuullis mss.
attinentium justa explicatio, id quod absque severo exeraplaribus Leoni perperam ascripti, in aliis au-
omnium Quesnelli annotalionum et dissertationum tem codicibus aliis auctoribus tributi, el quia inter
examine fieri nequibat. Enimvero etsi in quibus ille aliorura Patrum Opera jam excusi essent, nou repe-
offensam dedit, ad duo praecipue capita, de gratia tendi videbantur. Epistolas porro excipil dissertatio
divina scilicet et sedis Romanae quibusdam praero- de Epistelis deperditit tum S. Leonit ad alios, tum
gativis redeant, intelligebant tamen, universe iis non ** cdiorumad S. Leonem, ac de aliis monumentisad Epi-
eo successu obviam iri posse, ut omnes ejus errores ttolas periinentibut, dispositit ordine chronologico;
palerent et convincerentur, sed pedetentim se eum ubi simul fragmenta Leonina quae supersuni inse-
sequi oportere, omnesque ac singulas ejus assertio- . runtur. Sequilur eam notiiia decretorum quaeLeoni
nes et commenta ad vivura resecare. Statueriint ita- in libro Pontificali tribuuntur, ac denique appendix
que ipsas ejusdem lucubrationes integras editioni Epistolarum S. Leonis, aliquot litteras supposititias
suae inserere, et suas cuique observationes subji- aliaque documenta ad Epistolas pertinentia, quae in-
cere, quibus ea quae confutatione viderentur digna, ter Epistolas non collocanda erant, comprehendens.
impugnarent aut corrigerent. Quo simul illud sese Tomut tecundus exbibel appendicem prolixiorem
consecuturos esse sperabam, ut Quesnelli edilio, Operura quae Leoni ascripta fuere, ac primo qui-
quaehuic ipsorum in tottim inserta inveniretur, non dem editur Sacramentarium omnium vetuslissimum,
amplius esset necessaria, et lucubrationes ipsius, Leoninum in vulgaUsappellatum ipsiusque creditum.
quae in editionibus ejus interdictae essent, in bac et Sed quoniam nec omnia quae in eo continentur Leo-
cum animadversionibus et censuris eorum legere linis sunt, nec ipsius compingendi auctor idem ponti-
ceret. Quibus ila pro consilio operis descriptis ordo fex certo appellari potest, qnaedamLeonina tamen in
™
atque distributio totius haecexiit. Primus tomut exhi- eo deprehenduntur, ex quibus eidem in ediiis adju-
bel omnia genuina Leonis Opera, id est, Sermones •dicatum esl, jure suo in appendice locum postulare
et Epittolas sinceras, in quibus emendandis tam suis visum est. Idque eo magis faciendum fuisse editores
codicibus mss. quam Quesnellivariantibus usi suut. monent, quod Quesnellus tres prsefaiionesveluti Leo-
Cohstat ergo hic toraus duabus partibus, quarum ninas in calce Sermonum edidisset, quarum duae in
cuique peculiaris, de (bnlibus mss. unde omnino ea ejusdem Sacramentarii parte quaesuperest inve-
tam Serniones quam Epislolae prodierint, praefatio niantur, lertiam vero in ea quaeintercidit pafte exsti-
ad universain hnjus scriptorum generis tractationem tisse probabile sit. Sacramentarium excipiunt Ubri
criticam apprime utilis pracmitiitur. Ipsis porro Ser- duo de Vocalioneomniumgentium,Capitula seu aucto-
nionibus alque Episiolis prmfationes et admonitionet ritales de Gratia et Libero Arbilrio, el Epistofa atl vir-
ubi opus fuit praemiserunt; anneiationes autem utris- ginem Demetriadem,teuiraclaiut ie Eumiftittle; quae
que subjectaepartim einendationum rationem red- omnia Leonis noming Quesnellus ediderat, Ballertnfi
ia) Easdem, quas boe ipso fere tenpore Cacciarius ewljtavit.

101 SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIALN S. LEONEM. 10*
autem ex mss. codicibus emendarunt et nonnullis in,A plurima eliara ex alio, hactenus ignoto, at pervetu-
locis suppleverunt. Subjicilur Breviariumadvertut hm- slo bibliolhecae CaesareaeIibro ejusdem colleciionis
reticos, seu, ut alibi iuscribitur, Breviarium fideiad- accepissenl; permulta menda corrigere ipsamque
vertut Arianos, quod Sirmondus olim sine auctoris meliori et primigeniae quasi formaerestituere potue-
noniine edidil. Leoni quippe assertuin invenerunt in runt. Neque vero hoc contenti fueruut; conquisitis
duobus antiquis codicibus, Palavino atque Mediola- enim, quae ad hujus collecliouis castigationem et
nensi, qui eiiam correcliones aliquol prsebuerunt. illustralionem adjiiuieiiii aliquid conferre possent,
Licet autem in duoliusaliis codicibus, a Sirmondo in- subsidiis, praesertim ali.irum veterum collectionum
ventis inier eju.-dem ponlilicis Opera iusertuni fu- mss. exemplaribus, in quibus oninia, vel fere omnia
erit, ob manifestum lamen scriptoris discnmen ipsi hujus collcctionis documenta, licet sparsim inserta,
pontifici attribui non posse, sedforiasse aliquid quod reperire et recogimscere contigit: aliam ex hoc stu-
ad uosirani notitiam non perveneril, cum eodemcon- dio camque longe praestantiorem collegerunt utilita-
jnnctuin habuisse, ideoque appeudice non indignum tem. Nacli enim sunt in iisdem codicibus non pauca
rarissima juris anliquissimi canonici monumenta,
' judicarunt. Post haec,ne quid deesset quod Quesnel-
lus su:eeditioni inseriiii, repr.rseniarunt HiluriiAre- quae post laudatam Colleclionem vel emendatiora,
latensis Vitamet Opuscula, duobus, Sermone scilicet B vel priinum oranino edere ipsis licuit (a). Simul au-
de miraculoGenesii Aretatensis martyris, ct Carmine tem hoc ipso diligenli mss. librorura examine factum
de Machabmit,aucta et ex aliquot mss. exemplaribus est, ut noii solum aiiquot ignolas et ineditas colle-
emendata. Hactenus appeudix. Deliinc in hoc tomo ctionesCanonumdeprehenderent, sed tales circa vul-
undecim ex Quesnelli dissertationibus, quae vel ad gaias etiain collectiones notilias colligerent, quae
Leonem, vel ad praemissaOpera spectarent, recusae novissimos et eruditissimos harum rerum scripiores
sunt. Cuique dissertaiioni subjiciuntur observaliones, latuerunl, quibusqtiejuris canonici antiqui historia
quag, ut inquiunt, dissertationis censoriaevicem ge- eximie illustrata est. Quippeinde enatus est tractatus
rere possint, e.t ad praecipuum quodque tbema a de anliquis tum editis, tum ineditis colleclionibus et
Quesnello propositum refellendum lendunt. Ubi au- cotlectoribuscanonumad Gratianum usque, Quesnel-
tem quaedam tantum in dissertationibus corrigenda lianae colleclioni praemissus, quo quidquid ab aliis
aut confirmanda essent, notationes in calce pagina- hactenus de eadem materia disputalum fuerat, vile-
rum appositse sunt; id, quod in prima praserlim, seere slaiiin et quasi sordere coepit. Dispescitur ille
quae Vitam Leonis describit, servari debuit, in qua in qualuor partes, quarura prima de GrmcisCanonum
elsinon pauca castiganda, nonnulla etiam adjicienda colleclionibus,secunda de antiquioribus collectionibus
fuerint, plura tamen satis conslare fatentur. Conclu- 'G Latinis, qum vel sunt anteriores Dionysio, vel ex fon-
dunl hunc tomum ejusdem Quesnelli observationes et tibus Dionysioanterioribus originemducunt, lertia, de
notae in Leonis Epistolas, quas uli proUxiores ipse CotlectionibusDionysianis el cmleris, qum a Dionytio
quoque post dissertationes vulgavit, una cum anno- profecerunt,quarla denique, de antiquisCanonumbre-
tationibus editorum in ima paginae ora subjectis. vialionibus,aliisque collectionibusLatinis in titulos et
Tertius tomus, complectens vetustissimamCotlec- locos communesdistribulis, ad Gralianum usque, ex-
tionem Canonum el Conslitutionumsedis apostolicm ponit. Claudunt hunc tomum quinque disserialiones
aliaque antiquissimijuris canonici monumenta, lotus Quesnelli ex sexdecim reliquaead Codicem Canonum
ediloribus proprius et peculiaris, idemque amplissi- pertineutes cum prolixioribus ac valde utilibus Bal-
maeulilitatis et maximo editioni huic ornamento est. lcriniorum annolationibus et correctionibus. Enim-
Tametsi enim iaudata collectio a Quesnello primum vero tantum abest ut bac generali hujus editionis
e duobus exemplaribus mss., Oxoniensi altero, rc- descripiione satis declaratum arbitremur quanlum
centiori ac valde mendoso, altero Thuaneo, anti- ingenii, doctrinae ac studii illi sit impensum, ut po-
quiori et optimaenotae, sed quod, serius acceptura, tius, si quis omnes ejus doles rile explicare velit,
non diligenter satis adbibere potuit, edita et quinque singulorum ei Sermonum atque Epistolarum tracia-
dissertationibus, quae hic quoque scbjiciuntur," illu- D tionem enarrandam putemus. Tot sunl profecto tam-
strata fuerit; Ballerinii taraen, cum in ea non solum que illustria artis atque sagacitalis horum virorum
multo plura e Thuaneo codice aliunde, sed quam documenla, ut, si in aliis non sane vulgarium scri-
(a) Sunt ea quidem : 1° Prisca Canonumedilio La- tiquo ms. codice 55 capituli Veronensis. 4° Docu*
tina, eomplectensCanonesconciliorumAncyrani, Neo- mentajuris canonici anliqui: 1. Canonesconcilii Car-
ccesariensis, Nicmni, Sardicensit, Anliocheni, Cen- thaginensiscelebrati a. 419, uli legunlur in anliquis-
slantinopolitaniprimi et Chalcedonensis,quaeprimum simis collectionibus Italicis; 2. Concilium Carlhagi-
in iiicem prodiit ex antiquissimo ms. Cbrisiophori nense a. 421, sub Aurelio xvm, ex ms. cod. 55 cap.
Justelli, a Balleriniis autem cum aliis vetuslis mss. Vcronensis nunc primuin ediinm; 3. Statula Eccle-
colleciionibus collata integra et emendatior exhibe- tim antiqua ex priEStantissimis mss. collectionibus
tur; 2° Antiquissimainterpretatio Lalina Canonum ediia; 4. Epistola canonica : Qum debeant adimplere
Nicmnorum. nunc primum eilita ex ms. Vat. Reginae presbyteri, diaconi, teu subdiaconi; 5. Prmcepla S.
Suecorum 1997 ; 3° Velus interpretaiio Lntina Cano- Petri de sacramentis conservandis; 6. Glycerii imp.
num Nicmnorum, Sardicensium et Chalcedonensium, Edicium contra ordinationesSimoniacat, nunc erutuui
aliorumquedocumentorumad Nicmnamel Sardicensem e ms. Vat. Reg. 1997.
sunodumpertinentium, nunc primum edita ex peran-
103 SCHOENEMANNI NOtlf IA HlSTORlCO-LITTERARIAIN S. LEONEM. 10«
ptorum operibus evehire soleat ut usu atque consue-, Vtanta a toco ubi edilio prmslabatur(Venetiis), diifan-
tudine diuturniori opinio ab inilio concepta minua- tia vix succurri potuittet, vel fucut aliquit fieret fy-
tur, aut etiam peccata et errores auctoris passim pographis, ut aliud pro alio folium assumerentet loco
oculisretegantur, hoc opus contra, quo raagis assiduo non suo nonnulla assignarent, Balleriniorum proLab-
sludio versaveris, tanlo impensius admirere necesse beana assumendam judicavit. Itanc autem, inquit,
est. Exemplo sit, cui exempla sufficiunl, admonitio quasi veritus ne satis ingenium declarasset, prmfe-
prima et secunda Epistolmad Aquileientemepiscopum rendam cmteris existimavi, non quod prmttantiorem
et Septimum Altinatem (quacuin decima octava ad duxerimea quam paier CacciariCarmelitaeodemfere
Januarium Aquileiensemconjuncta esi), prsemissa, temporequo Ballerinii tuam adornavit et Romanis ly-
nec non illa in epistolamvigesimamoctavam ad Fla- pis produxil, sedquod Venetiisexcusumopus, Veneto
vianum.Ne autem allerum hujus tam laudataeoperae lypographo paratior eraielad manus. Sic tota hujus
momehtum taceam, in quo tam ob diuturnum, quod immerito laudali hominis compilalio ne minimam
Romanaesedis episcopi eorumque jurium etpoiesta- quidem liberaliiatis speciem prse se fert! Servavit ex
tis rigidiores defensores aluerant, ejusmodi ediiio- Balleriiiioiiim animadversionibus eas quas texiui
nis dcsiderium, quam ob speciale Benedicli XIV statim subjercrant, crilicas fere et breviores ; fu-
mandatum, parslonge gloriosissima laboris ediiorura B siores autem, velmi admoniiiones el dUserlaiiones
positaesse debebat, Quesnellirefutationemdico: illiid pro consilii sui a Balleriniorumfine discrepaniia sub-
quidem haud inviti fatemur, dociriuaui et meihodum, duxit, aul subindepaucioribus verbis conlraxit.lnse-
quasingulis adversarii suiassertionibus ct argumen- ruit etiam Cacciarii additamenta, qux- apud Balleri-
lationihus modo aperlis modo teclis occurrere, eas- niosdesideraret et Sirmondi nolas rariorcs ex appen-
que innumeris in locis et tanlura non in singulis dice ejus in Concilia, quemadmodum in Coletiana
paginis levitalis aut manifesti erroris, aut, quod ma- Conciliorum editione erant cxhihita. De suo addidit
gis est, fallaciaeet fraudis arguere callueruni, lara tynopsin quarumdam epistolarum Leonis vetusiissi-
arcte cum universa ingenii atque eruditionis eorum mam excodice Lucensi 190, Balleriniis non incogni-
laude esse conjunctas, ut ab ea omnino divelli ne- tam, et ne quid ex superioribus periret, vitam Leo-
queant, nec crebro accidere possit ut criticam eonis ex libro Pontificali cum Binii noiis praemisit.Hic
rum facultatem et explicandi artem laudando hanc vero mihi aliquis objiciet fieri illud debuisse propter
in Quesnelli disputata crisin reprehendas, quod au- majorem cum caeleris parlibus consonantiam. Audio
tem universam quaestionum de primatus pontificiivi equidem, neque id magnopere reprehendo, sed to-
ac potettate enodationem attinel, de horum virorum tam operam improbani et fama hujus yiri indignara
haeresi, paucis, ut equidem arbitror, ignola (a), a no- * censeo. Quid enim referebat tanta cum pompa repe-
bis hocloco haud refert judicium ferri, quodvel alie- tere quaeante centum et amplius annos satis lauda-
nissimus a partium studio propter auctorum artifi- biliter quidem conscripta essent, et alias atque alias
cium periclitetur. Diligens hujus editionis recensio eruditorum hominum annotaiiones et emendationes
exstat in Bibliotheca theologica(vernacule scripta) tam anxia sollicitudine assuerc, cum longe fructuo-
Jo. Aug. Ernesti, T. IV, fasc. vn (1763), pagg. sius ipse studium suum tali operi consecrasset. Cae-
579-014. terum monitu non eget epistolas ad concilium Chal-
cedonense pertinentes hon i.terum-in actis illiusex-
1761. Florentimimpensit AntoniiZalta VSneti,in- pressas esse, sed lectores ad hanc integram colle-
fol. Vita, Epistolae et Decreta Leonis papael; in Jo. ctionem remilti.
DominiciMansi novaet ampliss. sdcror. Conciliorum 1780. Helmstadii litteris vidum Schnorri, in-i*.
Collectione,T. V, col. 1203-1430; T. VI, col. 1-432. Leonis Magni episcopi Romani episiola contra Eu-
Elsi hic titulus Labbeanara el Binianam edilio- tychen de vera incarnatione Domini ad Flavianum
nem sapit, nec umquam fere Mansius, el ne quidem episcopum Constanlinopolitanum. E recensione Bal-
in Coustantii gratiam a Labbeo veluti in Veneta leriniorum cum praecipua varietate lectionis, nntulis
Coleliana reprasentatur, recedere ausus est, hoc lo- D et admoniiione historica. Civibus academise Juliae
co lamen praecessorumsuorum exempla deseruil et ' Carolinaein religione solemni Christo incarnato sa-
Balleriuiorum editionem exprimere curavit, non tam cranda a 1780 ; commendata (ab Henrico Philippt
ob insignem hujus operaepraestantiam, quam quia ConradoHencketheologo Helmstadi nsi). '
facilius sic negotium expediri posse videretur.Intel- Praeclare editor celeberrimus hac solemni occa-1
Iigebal enim, posl Quesnelli, Cacciariiet Ballerinio- sione usus est, ut juvenibus sedulo theologiaeope-
rum editiones, multa tibi in Labbeo sarciendaac sup- ram navantibuslibelli tam illustris argumenticopiam
plenda fore, et quia metuebat ne in addiiionibus faceret. Quapropter in praemissaipsi epislolaeadmo-
hisce locis tuit interendis sine ipsi interdum osciianti nilione historica primo loco, quanti illa in historia
aliquid mendi vel transposilumobreperet,cui malo in dogmatisde Christo momenti sit, ostendit, deinde de
(a) Notus est alter ex fratribus inter adversarios ' contra opus Justini FebrOnii,auctore PKTROBALLIRI-
Febronii, editoopere Veronm1768 in-4° hoc tilulo; mo, pretb. Veron.' AcceditAppendixde infaliibilitate
De Potettate tummorum pomificumet conciliorumge- eorumdemponlificumm definitionibusfidei.
neraliumliber,und cumvindiciit auctoritatitpontificias
105 SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. 100
auclore, occasione, consilio, auctoritate et existima- /Veditoribus Leonis mss. exemplaria haud operae ar-
tione, qualem ab iniiio statim el postea semper au- bitramur sollicite circumspicere. Post Qucsnellura
ctinrem nacla fuerit, dispulat. In subsidium stabi- Cacciariusplures illi haud visos codices cnnmlit, sed
liendae genuina? leclionis ipsius epistolae revocavit longe plurimcs et majori soleriia Batlerinii, iique
etiam versionem antiquain Graccam.eademque usus in iisdem examinandis, ordinandis et describendis
est ad difficiliores quasdam phrases Latinas expli- tam egregiam posuerunt opcram, ut cx hac de Lco-
candas. Cf. CommenlariiHelmstad. de reb. nov. lil. nismss. codicibus notiiia etiam ad aliorum scripio-
1781. fasc. I, sc. 5, p. 38 sq. rum ecclesiasticorum, in primis vero pniiiificuniRo-
17h9. Parisiis sumpiibus Petri Didot filii primog. manorum opera, non parum uiiliiatis prolicisci pos-
in-[ol. S. Leonis papae1 EpistolaeXII ad Galliaeepi- sit; quapropter peculiari diligeniia nobis boc loco
, scoposel Epistola ad Flavianum (dogmalica XXVIII), non indigua visa fuit.
' una ad Ravennium missa, cum nolis, observalioni- I. CODICES QUESNEl.Ll.
bus et annotaiionibus denuo illustratae a monachis A) Sermonum.
Congreg. S. Mauri; in Colleclioneconcilior. Gallim 1. Corbeiensis.Codices niss. tres olim monaslcrii
nuper ab ipsis incboata, t. I, pagg. 442-5b8. '
S. Pelri Corbeiensis jam Bibt. monast. S. Germani
Sirmondi edilio pro fundamenlo fuii. In emenda- B a Praiis, in quibus Sermones LX et amplius.
tionibus autem Qtiesiiellumita secuti sunt, ut ipsi 2. Navarrmits, i. e. codex Bibl. Itegii collegii Na-
non negligerent denuo mss. codices inspicere. Sup- varrmi in Acad. Paris. Serinoiium variortim, in qui-
petebant praeterea Coustantii schedae, ex quibus haud bus plures Leonis.
pauca observationibus suis intulerunt. 3. Regii. Leclionarii duo, in quibus plures Leonis
§ II. Versionet. Sermones.
Sermones Leonis adeo olim in deliciis habitos no- 4. Sammaglorianus, codex lectionarius ms. ad
vimus, ut haud semel in lioguam Italicam transfun- usum abbatia- S MagloriiParhiensis, in Bibl. Sam-
derentur. Gallicam versionem non nisi unam de- magloriana scminarii archiepiscopalis presbylerorum
prehendere licuil, hoc indiculo teste. Oratorii D. Jesu ad muros Patisienses.
1485. Firenze, in-fol. I Sermoni di S. Leoni tra- 5. Thuanei : 1° codex ms. qui fueral olim iVic.
dotti da Filippo di Barlolomeo Corsini, in fine: In Fabri, in quo Sermones aliquot Leonis; 2° liber le-
Firense a di 21 di Maggio 1485. Expressa est editio ctionarius ad usum insignis Ecclesiae Lugdunensis;
Andrese Aleriensis, traducta simul ejus ad Paulum 3° codex leclionarius S. Pelri Fossatensis, in quo
II S. P. Epislola, quani excipit brevis traductoris Sermones pltires, scr. a. 1057.
conimendatioa Marsilio Ficiuo ascripta et deinceps C B) Epistolarum.
rubricae operis. Memorant banc ediiionem Ballerinii 1. Barberiniani, codices mss. Ires Bibl. card.
T. I, prmf. p. 30, Bibl. degli aut. volg. inserta in Franc. Barberinii, ex quibus varias lectiones pluri-
Pacc. tTOpusc.scient. e filol. T. XXXIV, p. 261, et marum Epislolarum S. Leonis, jussu suo excerptas,
Argelati Btbl. degli votgarizz (in Milano 1767). T. ad Quesnellura post publicatatn primam ediiionem
II, p. 300 sa. transmisil. Signabantur num. 57, 77el2888. Tertius
1547. In Veneziaal segno dela Speranza, in-8", quoque codicera Canonum, quem Quesnellus Roma-
I divini Sermnni di san Leone papa primo nuova- num dicit, conlinebat.
inente di Latino in volgar lingua tradotii per Gabriel 2. Bellovacensis,i. e. Bibl. EcclesimBellovacensis
Foresto da Brescia. Raccolla 1. 1et Argelati p. 501, codex ms. Canonum et Decrelorum pontificiorum.in
sq., ubi f»se admodum describilur, inserla epistola quibus ex Leone plura.
integra traductoris el contentorum tabula repraesen- 3. S. Germanensis,codex DionysiameCanonura et
tala. Ex lioc autein apparet duas esse hujus ejusdem Decretorum Colleetionisex Bibl. monast. S. Germani
anui, loci el typographi, baud parum tamen quoad a Pralis.
contenta diversas Sermnnum Leonis versiones. 4. Grimanicus,codcx ms. D. Grimanicard. S. Marci,
1564. /n Veneziaper Girotamo Scotio, in-4°. Ser- •" nongentorum circiter annorum, in qno centum et
moni (III) di S. Leone papa I : Sermone V, del Di- seplem Leonis episiolae, quarum viginti octo anie
giuno del settimo mese; Sermone XI, del Digiuno Quesnellum non erant editae, et plures alise pene
della quattro tempora; Sermone nella festa di Tulti novae. Acceperat eum ex Bibl. domus insiilutionis
Santi; in Sermoni de SS. Agostino,Crisoslomo,Ber- Oratorii D. Jesu ad muros Parisienses. De hoc co-
nardo e Basitio. Parle secunda Cf. Argelati 1.1 et dice fuse disputat Quesnellus in praefatione§ 5. Cf.
p. 158, il. (. I, p. 14. Auctor versionis fuit Galealius ObtervataBalleriniorttm.
Florimontiut (Galeazzo Florimonzio) episcopus. 5. Corbeiensis,codex Canonum antiquissimus, cu-
1698. Poris, chez Andr. Pralard, in-8°. Sermons jus colleclionem amplissime descripserunt Ballerinii
de S. Leon, pape, surnoinme le Grand, traduits in diss. \de anliquis CanonumCollectioniuu.inserta
sur Tedition latine du P. Quesnel, par Nicolas Fon- lomo III, Opp. Leonis. Ex Bibl. monast. S. Germani
taine. Cat.Bibl. Reg. Paris. t. I, p. 385, n. 811. a Pratis.
§ III. Codicet. 6. Herovallianus, codex ms. IsidorianaeCollectio-
Quaeante Quesnellumin subsidium vocala suni ab ni-, cui ct Liberati Breviarium et alia qussdam sub-
PATROI.. LIV. k
(07 SCHQENEMANNl NOTITIA HISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM. 108
jiciuntur; quem, quia beneficio/). Vion (THefdnyM\ hoijiil.as. in «octurnis djvinis officiis recilandas in
acceperat, Herovallianum appellavit, antequam ve- NataU S. Leonis, Passione, Resurreclione, Ascen-
scivisset illam e^se ex Bibl. Antonii Faure D. tb. sione Dmniiii, et Penlecoste, atque de saiiciorum
facullatis Paris. Eccl. metrop. Remensis canonici et apostolorum Petri et Pauli soleinnitatibns. Scr. cur-
vicirii generalis episcopi Remensium, rente saec. viu, Roraanjs characteribus in duas co-
7. Oxoniensis,codex ms. in quo cqdex quem ap- lumnas distinctjs. Hujiis et sequenlis scripturae spe-
pellat Quesnellus, Canonum et Constitutorum sedis cimina aere incisa proposuit Cacciarius in fide faiijus
apostolicmcum variis Leonis, quae eidem annecte- recensus, tomi I praef. p. 29.
banlur, quoriim indicem una ciim apograplio codicis 2. Codea;.num. 3836, altera pars pra^cedenlisle-
ad Quesn. miserat E. Bernardus, astronoiniae tunc ctionarii, continens, Sermones in festo SS. septera
in academ. Ox. professor. Servabatur in Bibl. Ox. fratrum Machabaeorum,S. Laurentii, deJej.iniosep-
coltegii Crielensis, n. 91, B. tiini mensis alias ]ue homilias usque ad Naiiviiatem
&, Remigianus,codex ms. Epistolarnm, cujus no- Dnmini recitandas, inter quas celebris Ep, XXIV ad
titlain et varias lectiones ex Bibl. S. Remigii Reraen- Flavianum de Incarnaiione Yerbi.
sis suppeditaverat P. Franc. Delfau, Reiiedictinus. 3. Codexnuro. 3838, pergaroenus, x saeculo exa-
Sangermanensis. B ratus, coniinens gliquqt Sermones Leonis in variis
9. Thuanei: 1° codex ms, Canouum etConst. se- anni solemnilatibns,
dis apost. ctira triginta tribus Leonis Epistolis, num. 4. Codea;num. 1195, pergamenus in-fol,, praeter
129; 2° codex ms. in quo plures Episiolse ad syno- quasdam sanctoniin. homilias, etiam Leonis nonnul-
duin Cbalcedonensem et ad Arelatensis Ecclesiag las continens. Scr cirea xi saec. Cacciario judice.
pjivilegia pertinentes, item Epistolae Flaviani ad S. 5. Codex num. 1267, ut praecedens forma majori
Leonein versio antea non ediia, aliaque priniiim e in duabus colurnnis exaratii» circa sajc. xi, cunt.
tenebrls eruia, num. 780; 3° codex ms. librorum de inter pluriiim veierum PP. Sermones, nonnullos
Vocatione omnium gentium, et aliquot Epistolaruui LeonisM. de Nativitate et Epiphania et de S. Ste-
S. Leonis, num. 729; 4° codex qis. plurjin,arum phano.
Epislolarum S. Leonis nolalus, num. 432; 5° codex 6. Codex num. 1268; pars altera praccedentis
ms. Canonum et Decreiorum PP. Rom- collectore lectionarii, conl. Sermones quampliirimos a domi-
Dionysio Exiguo; 6°, 7°, 8°, codices mss. tres Isi- nica Septuagesimaeusque ad Naiiviiatein Domini Ie-
dorianae Conciliorum et pontificiarom Epistolarura gendos.
Collectionis; 9° codex ms. Can. et Decretomm pon- 7. Codexnum. 1269; postrema parsejnsdero, cont.
lificum Rom., qualis editus Moguniiaea. 152.5, qui ] praeter Seruiones de Tempore, oraliones de Naialt
fuit olim Claudii Falcheli (Faucliet); 10° eoq>x ms., SS. apostolorum Petri et Pauli, de Natali SS. Lau-
in quo pars aclorum synodi Chalcedonensis. rentiii et de S. Leonis Assuuipiione ad pontifi-
10. Treco-Pithmanus,codex ms. coniinens Concilia catum.
plurima, Epistolas pontificias praeseriimque Leonis, 8. Codexnum. 1270, pergamenus in-folio magno,
et alia monumema ecclesiastica, qui olim ad cele- in quo varii Leonis Sermoiies. Cacciarius ejus sub-
berrimum Pitbceum pertinuii, ex Bibl. collegiiTreco- sidio potissiniiini sernionemde fesioCaihedrae Peiri,
Pilhmani presbyterorumOralorii D. Jesu. quem primus QuesnellUs, sed mutilum et imperfe-
C) Sermonum el Epistolarum. ctum, evulgarat, primigeniae iiitegritali reddidisse
1. Cisterciensis,i. e. Bibl. abbatimCisterciensisPa- testatur.
risiis; codex ms. cujus indicem et loca aliquoi com- 9. Codexnum. 1271, pergamenus in-fo!,, vajios
municaverat D. Jaeobus de Lannoy, ejusdem abba- Lconis Sermones exhibens.
tiae subprior. 10. Codex nurn, 1272, pergamenus in quarto, sae-
2. Ctaromaricensis,i. e. Bibl. monasteriiClaroma- culi x, conl. Sermones et Homilias qux olim lcge-
ricensis prope Audomaropotim;codex ms. cujus in- hanlur in singulis apostolorum fesiivitatibus. Praeter
dicem per Jo. Mabilloniumacceperat. D qqasdam Leouis oraliones, h»L-ebatquoqueanliqnum
3. S. Mariani el Regniacensis,i. e. Bibt. monaste- quemdam Missa^Canonein,bomiliaede octo Beaiim-
rii S. Mariani Autissiodorensisord. Prmmonstraten- dinibus adjunctum, qnem integrum Cacciarius una
sis, codices mss. duo, qtioriim collaias Iecliones una cui» cliaracterum specimine ipsi subjecto pajj. 297-
cum indice alterius, qiti fuerai Regnidcensismona- 3Q4, (. I, excudi cqravit.;
sterii excerpsit et ad Quesnellum misil D. Chrestien 11. Cadexnum. i%%%,irt-fo>ioreagnQLongobardi-
Eccl. Autissiod. can. et theol. Par. cis characleiibus exaratus^, saec. |x, conl. quosdam
4. Vfcforiiius,i. t. Bibl. S. Victoris Parisiensis; Leonis Sermone*. securidum anni dies feslfts le-
codex ms. Sermonum et Episiolaruin fere omnium gendos.
S. Leonis. 12. Codex,num. 5451, sa>c. xn Romanis chara-
II. CODICES CACCIARII. cteribns scriplua, cont,.Leonis Serqsopesde solem-
A) Sermonum. nitaie Paschae, Peniecqsies et de feslis SS. aposto-
1. Vaficani.— 1. Codex num. 5835. Prior pars lorum Pctri ct Pauli.
aniiqui pergameui leetionarii, continens quamplurcs 13. Codex num. 6450, pecgamenus, xn saeculi,
109 SCHOENEMANNI NOTITIAHISTORICO-LITTERARIA 1N S. LEONEM. «0
conl. homiliasin UociurnU officiisrecilandas, inter- At menia, sed el illas Episiolas quic Leoin illius synodi
que eas plures Leonisei illam in fesio CathednePe- generalis conlirinatioiieinconscripsit.
tri pariteracin Quesnelli codicibus muiilam. 12. Codexnum. 1322, anliquisimus, ut ex cha-
li. Codexnum. 6451, pixcedenli non absimilts, raclerum sprcimine, quod Cacciarius pag. 6S prmf.
eodem saec. et charactere scriptus, cont. seruionem ad t. II iiicudi curavit, apparet; eont. omnes et sin-
lertium de Paschate, quo Cacciariuspriinum Leonem gulas Cbalcedoneusissyuodiactiones, quas inler no-
maclavit. latCacciariusillamqua; ad DomniAnlioclieniepiscopi
15. Codexnum. 6452 duobus praecedenlibusfor- • causam pertinei, quamque veluti stipposiliiiam, et a
ma, figura, saeculoet cbaractere persimilis, cont. Latino impostore conficiam Quesnellus rejiciendam
Leonis Sermones de Quadragesima, cum aliis iion- esse censuit; uini quia (ut ipse aiebai) in Graicis
nullis ad Domini Passimiem pertinenlibus. exemplaribus non legiiur, tum quia ex unieo uullius
16. Codixnum. 6454, similis tribus prsecedenti- auctorilatis nmiquitatisve codice cliartaceo*abigna-
bus iu quo praeteralios Patruin scrmones, Leonis tis scholaribusin lucem prndiisse aflirmatiir. ilabet
nomine lum plures ex vulgaiis, lum alii nonnulli aulem vaiias bic codex ad eamdem synoduin perti-
occurrebant,quos ille lamquam dubios in appendi- neutes epislolas.
eem rejecit. IB 13. Codexnum. 1342, pergamenus,saec.ix labento
II. Vaticano-Palatininum. 442, 443. Lectionumet aut ineunie x scripius. Cliaraclerumformainel noias
HomiliarumSS. PP. libri duo chai tacei, cont. qiiam- Cacciarius ibidem, ubi praecedentis, exscribi fecit;
pla.es Sermones Leonis, qiiormn nonnulli muiili et cont. antiquam Canonum Colleelionem cuin sex<
imperfecti, accommodati ad usum alicnjus particu- decim Leonis Epislolis, quarum prima ad Ruslicunt *
Uris Ecclesiat. Scriptura eral Germanica, in duas Narbonensem.
coltimnasdistincta et notis compendiariis dilficilli- 14. Codexnum. 1328, pergamenus, in-fol., saec,
mis referta, quem se ipsDm legere nequivisse fa- circiter xn, conl.acta ccncilii sexli generalis et prae-
leiur. ter Epp. fragmenta in iisdem occurrentia alias quas-
varios Leonis dam Leonis Epistolas cum quibusdamChalced. conc.
III. Vallicellannsvelustus liber, COHI.
Sermones, qucm ipse latneii Cacciarius non vidit, actis.
sed a P. Jos. Blanchiniocum editis fuil exaclus et 15. Codexnum. 1337, pergamenus, scr. anle saec.
quidam sermones inde exscripii sunt, de quibus suis xi, cont. Canonesdiversorumconciliorumel epislolat
ille locis mouct. decretalesplnriumsummorumpontificum.Incipit Col-
IV. Chisianus, codex quondam ex Yat. archivo lectio a Nic.TnisCanonibus, omnesque Leoninarum
exscriptus, cont. varios Leouis Sermones, juter fC Epp. decretaliuin tilulos cum iisdein Epp. repraj-
quos tres ex iis quos Ci.ii/s»Tioixbeilhs t, II, part. i senlat.
Anecdotorum priraus omnium adornavit. 16. Code-rnum. 1338, collectionem praecedenii
B) Epistolarum. similem, sed seriiis, sxc. xiu, exaratam, continens-
a) Latini. Recenset aulem inler Leoninos Canonesetiam Epi-
1. Vaticani.— 1. Codex num. 541, pergamenus slolam ad Afros Mauritanaeprovinciaein causa Lu-
in-fnlio inagno, variis picturis auro et minio dili- picini episc.scriptam,quamQue»nellussupposititiara
genter circa xiu saec. oruaius, quo NicolausV papa dicere ausus fuit.
utebaiur, conl. omnes Leotus Epistolas in vulgatis 17. Codcxnum. 1340, pergamenus, ssec.xni, cont.
ante Quesnellianamoccurrentes. Isidori l'ollectiuiieraet in ea omnes Epp. Leonis quaa
2. Codexnum. 542, pergameuus in-quarto, saec. iu ediiis Surii, Lovaniensiumei Rayualdi occurrunl.
XIII,easdem continensEpislolas. Hac Collecliouesaepissimese usumessetestatur Cac-
3,4, 5, 6, 7. Codicesnum. 543-547,similesomues ciarins, quod inter recentiores niagis castigalam de-
characterum forma, Epistolarumcollectioneelaetate prebendissei.
praecedentibus.Nullus eiiim ante xu saec. exaratus 18. Codexnum. 1341, ssec.xi, a diligeniiel peiito
fuii. Lectinnibustamen inter se differebant. O amanuensi scripius, cont. praeier diversorum con-
8. Codexnum. 630, pergamcnus in folio magno, cil. Canones et plurium Rum. pontiff. Epp. quadra
saeculifere xm, cont. Isidori Mercaioris colleciio- ginia iiiiam Leoninas.
nem Can. et Epp. pontiff. Rom., inter quas XXXIX 19. Codea;nuni. 1543, sauc.xi, CoIIectionemprae-
Leonis. cedenti plane similcmcominens.
9. Codexnum. 631, collectionem similem prae- 20. Codexnum. 1544,pra>cedeiilibusduobusforma
cedenti exhibens, labente saec.xu exscripiam, sed et cbaractere prorsus similis, cont.acta Chalced. sy-
quinque lanium Leonis Epislolas. nodi cum Leonis Epp. ad eamdem speciantibus.
10. Codexnum. 1319, iu-quario, saeculiXII,cont. 21. Codexnum. 1545, saec. xi, inscriptus Colleclio
acta syn. Chalced. cum variis Leonis Epistolis in Cresconii, qtiseolim pertinebat ad celebre monaste-
Eulycbetis el Eulychianorum causaexaratis. rium S. Cotumbanide Bobio, conl. nonnullas Leonis
11. Codexnum. 1521,in-foIio parvo, saec.circiter Epislolas.
xn, cont.IibrosFacundi Hermianensis pro syn-Clial- 22. Codexnum. 1353, saec-.xn, opiime scripius,
ced., inque iis non solum varja Eop. Leonis frag- coni. plurcLeonis Epistoias.
111 SCHOENEMAJSNl NOTITlA HISTORICO-LITTERARIAIN S. LEONEM 1.0
m.m
.25.Codexnum.3791, saec. xu, optimte notae, cont. A eont. Collectionem Dlonysianam, in qua V tantum
Leonis Epistolas L. Leonis Epistolse.
i24. Codexnum. 5836, lectionarius, de quo supra V. Taurinemis, Bibtiothecmregim codex uum.
29,
in Sermonibus dictiim est, cont. solam Epistolam ad D. IV, pergamemis m-foiio, circa saec. xm
optime
Flavianum, quam saeculovm et ix in divinis officiis exaratus, cont. LII Leonis Epistolas et nonnullas
ante feslum Nativitatis legere solebant. aliorum. Couiulerai pro Cacciario P. Cyrillus Gu-
25. Codex num. 3787, pergamenus, infolio, saec. bernatis Carmeli Taurinensis alumnus, a. 1739.
XII, cont. Epp. VI de causa Eccl. Alexandrinseet Ti- VI. Florentinut, BibliolhecmMedicmwcodex
per-
mothei iEluri. gamenus in-folio, ssec. xm, conl. omnes Leonis Epp.
26. Codex num. 46>»1, praecedenli respondens, editionum ante Quesnellumvulgatarum.
eont. totidem Epistolas. VII. Grimaneut. Celebris hujus codicis
exemplar
27. Codex num. 5748,'conf. CresconiiConcordiam Cacciarius in cbartaceo folio Parisiis exscribi fecit
Canonum cum nonnullis Leonis Episiolis decretaad explorandamQuesnelli lidem, indeque in Vaticana
libus. Bibl. reposuit.
28. Codex num. 5750, scr. ante saec.ix. Olim fuit VIII. Ratitbonentit, BibliothecmmonatteriiS. Eme-
monasterii S. Columbani Bobiensis. Cont. XXXI B rami, codex num. 113, DDAA.merahraneus
in-quarto,
Lconis Epp. cum priore synodi Chalcedon. aclione. constans foliis 157, cont. Epistolas Lennis LXXII.
Formam ac characterem Cacciarius aereincisam de- C!iuaclerum formam ex deliueatione Frobenii For-
Ahpag. 65. steri tunc temporis apud S. Emeranum prioris et
29. Codexnum. 5845, antiquissimus cl Cacciario bibliotliecarii, qui easdem Epistolas in usum ediioris
plerumque LongobardicuMicius, cont. Collectionem Romani diligenthsime exscripserat, aere incidendam
Canonum et Epp. pontiff. Rom., inter quas XXIV curavit Cacciarius pag. 62, prmf. Êiaiem ejus mo-
Leonis. nente Forstero Bernardus Pezius in 1.1 Thes. Auec-
II. Vaticano-Palatinuscodex, num. 579, saec. x, dot. p. 11, prope mille annorum aestimavit.Plura de
cont.l\ tantum Leonis Epistolas. eodem dabit Forsteri epistola (d. ad. S. Emeran.
III. Vaticano-Urbinates.—1. Codexnum. 65, per- xu kal. Septembris a. 1752), pag. 61 sq. excusa.
gamenus, optime ssec. xv scriptus, cont. omnes Epp.
ediiionum ante Quesnellum vulgatarum. 6) Graeci.
2. Codex iium. 179, reeens, adeoque exigui usus, 1. Vaticani.— 1. Codexnum. 451, chart. in-folio,
cont. Collectionem Isidori Mercatoris. S33C.xiv, inler variorum PP. Graecorumscripta, fra-
IV. Vaticano-Alexandrini,\.e. Vaticani, qui quon- C gmentum EpistolaeFlaviani ad Leouem de Incarna-
damfuerant reginaeSuecorum, CbrislinaeAIexandrae. tioneD. N. J. Chr. continebat.
1. Codexnum. 586, membranaceus in-4*, saec. xn, 2. Codex num. 730, chart. in-folio, saec. circiler
inler caetera cont. Paschasini Lilyb. Epistolam ad xv, cont. Tht-odoreti episc. Cyri Episiolas.
Leonem. 3. Codex num. 720, pergamenus in-folio, saec. x;
2. Code*num. 755, inembr. in-fol. parvo, ssec. inter diversorum PP. Opera aliquas Leonis Epistolas
XIII, cont. ejusdem Ep. de Pascbae observatione. continet.
3. Codex num. 849, membr., saec. xu, cont. Col- 4. Codexnum. 712, in 8°, saec. xiv, conl. diverso-
lectioncm Canonum praccipueex Africaa conciliis, rum PP. Epistolas, et praesertimquas Flavianus in F,u-
quaedam acta. conc. Cbalced. et Ep. Leonis ad lychetiscausaadLeonemscripsit.cum responsisillius.
Anaslasiura episc. Thessalonicensem. 5. Codex num. 1178, cbartaceus in-folio, saec. xv,
4. Codex num. 1038, membr. in-fol., saec. xn, conl. omnia Cbalced. conc. acta cum Leonis Epis.o-
cont. Decreta pontiff. Rom. ex Isidori Collectione lis ad illud pertinentibus.
nec non Bedse Iibrum de Computo, etc. 6. Codexnum. 1431, pergamenusin-folio, saec.xu,
5. Codea; num. 1039, membr. in-fol., saec. xiv, eont. inter diversorum Opera et Epistolas etiam Leo-
D nis cum Chalced. conc. Collectaneis.
eont. Cresconii Concordiam discord. Canonum.
6. Codexnum. 1040, in-fol., scec. xi, cont. conci- 7. Codexnum. 1455, bombycinus,saec.xm, opiime
lium generale VI. scriptus, cont. pontilf. Rom. et SS. PP. Epistolas,
7. Codea; num. 1044, membr. in-fol», saec. xm, quas inter EpistolaeFlaviani, Theodoreti, Anatolii
cont. Epp. Rom. pontiff. a Clemente ad Leonem. et Marciani ad Leonem, cum Leonis respnnsis.
8. Codexnum.1043, membr.in-fol.,saec. xni, cont. II. fieoto-Vaitcani. — 1. Codex num. 44, chari.
Collectionem Canonum, forte Dionysianam inquit in-4", saec. xvi, cont. plurium SS. PP. aliorumque
Cacciarius, cum adjectis Symmachi et HormisdaeDe- auctorum Homilias et Opera, lum ad Scripturam,
cretis. tura ad ecclesiasticas res pertinentia, inque iUisnon-
9. Code-rnum. 1127, membr. in-fol., saec. x, cont. nullas Leonis Epistolas.
varia PP. opuscula et codicem Caiiouum, apostolo- 2. Codex num. 57, chart. in-folio, s«ec. xiv, cont.
rum et «onciliorum Decreia et pontiff. Rom. Episio- conciliorum general. et partic. Canones et alia anti-
lascomplectentem. quorura PP. Opera, quae inter Flaviani el Gennadii
10. Codex num. 1997, pergameuus in-fol., saec. x, cpisc. CP. ad Leonem Epistoliu.
113 SCHOENEMANNI NOTITIA HISTORICO-LITTERARIA1N S. LEONEM. 114
5. Codex num. 67, chart., saec. xv, eonf. unam A\ Casinensium S. Justinse, saec. xv, cont. XIV Sermo-
dumtaxat Leonis Epistolam. nes cum praedicta Epistola.
III. Vaticano-Oitobonianut, codex num. 29, non VII. Basiliem S. Petri in Vatieano , codices tres
absimilis Vat. num. 1178, cont. omnia Cbalced. num. 107,105 et 106. Sed duo priores longe tertio
conc. acta cum variis in iisdem Leonis Epi- praestantiores erant, qui saec. licet xu exaratus, ta-
stolis. men non plures quam sex sinceros Leonis Sermones
C) Sermonumet Epittolarum. complectebatur, aliosque falso illi ascriptos.
1. Vaticani. —1. Codex num. 541, pergamenus, VIII. Tridenlinus, codex ms. capituli Tridenlini
NicolaiV jussu auro et variis culoribus ornatus, cont. saeculixiv, coni. IV Leonis Sermones.
BolummodoLeonis Sermoneset Epistolas,et quidem IX. Vallicellani, i. e. codices BibliothecaeS. Ma-
eas quaein editis ame Quesnellum vulgatae sunt. riae in Vallicella Patrum Oralorii S. Philippi Nerii
2. Codex num. 542, pergamenus in-qiiarlo, saec. Romae, quae plures saeculixi el xu codiees Balleri-
xu labentis. Similis Collectio. niorivn usui concessit, cx quibus enumerarunt codi-
3. Codexnum. 644, pergamenus in-folio, saec. cir- ces 25 el 2o, qui preelerepistolam CLXV, ad Leonem
ciier XIII.Collectio non absimilis. Augustum lectam Advenlus lempore (cujus loco in
4. Codexnum. 545, pergamenus in-4° scr. circa B I aliis Iectionariis habetur Epistola XXVIII,ad Flavia-
finem saec. xu. Totidem Sermones et Epislolas com- ntim) continebat SermoncsXXV; codicem2 , cont.
pleciilur. Epislolam ad Flavianum el Sermones XXIV; codi-
6. Codexnum. 546, membr. in-folio, saec. xu. Col- eem A. 6, cont. Sermones VII; codicemA. 7, cont.
leciio similis pwcedenli. Sermones Xlll; codicemA. 9, qui ad S. Eulicii mo-
6. Codexnum. 547, membr. in-4°, ejusdem aetatis nasterium periinuit, cont. Sermones X; codicemA.
el condiiionis. 10, cont. Sermones VII; codices7, 20, 23, A. 16,
7. Codexnum. 548, membr. in-4°. Praeter Sermo- cont. Sermones V, IV, vel III.
nes in superionbus conlentos exhibebat etiam ser- X. Vaticani, lectionaria omnium anliquissima,
monem de Absaton, sed quem ad Leonem non peni- quaeinier in primis eminebant num. 3835 el 383G
nere judicavit, ideoque oroisit Cacciarius. vere Romana, quae diligenlissime recognoverunt.
8. Codex num. 549, membr. in-4°, praecedenti si- Alios plures autem lectionarios codices non quidem
milis el euradem de Absalone sermouem in fine prae- per omnia, sed ubi opus fuit, inspexerunt.
ferens. XI. Veneii, codices duo Bibliothecae Venetae S.
9. Codex num. 550, membr. in-4°, praecedentibus Marci, leclionarii signati num. 153 et 154 , saec.cir-
per omnia similis. ( ciler xin, in quibus LI SermonesLeonis.
C
II. Regio-Vaticanut, BibliothecmAlexandrinmco- XII. Vercellenses.Ex lectionariis Eusebianae Bi<
dex num. 139, memhr. in-4° opiime exeratus, saec. bliolhecae Vercellensis capituli habuerunt collatas
xn, solam Leonis Serm., Homil. et Epistolar. collectiones Sermonum XI Leonis.
lectionera exhibens. XIII. VeronensesCap. i. e. Biblilhothecaecapituli
III. Urbinat. Codex num. 65, pergamenus in-fol. Veronensis; codices leciionarios duos, qui XV Lco-
parvo, saec. lahenlis xiv, eamdem collectionem pra> nis Sermones praebuerunt, praeierea codexli, pra-
lcrens. cedemibus autiquior, cont. Sermones VIII,et recen-
III. CODICE*BALLERINIORtlU. tiorms. liber num. 214, cont. Sermonem unum.
A) Sermonum. XIV. VeronensisS. F. i. e. codex PP. Conventua-
a) Lectionarii. lium S. Firmi Majoris; lectionarius saec. circiter
I. Bergomenses,cndices duo, saec. circiter xn, ex XIII,cont. unum Leonis Sermonem.
tabulario Dl). Consonii Ecclesiae S. Alexandri in b) Collectiones.
Columnaapud Jos. de Salvaneisde Roteriis palricium Colleclionum harum ms. quinque distinxerunt ge-
Hergomensem, cont. XII Leonis Sermones. nera, ex quibus singulis maxime insignes codices
II. Chigiani,codices duo Bibl. Chigianaenum. 3 et D 1 tantiim indicantnr, videlicet, ex CotlectioneI, liber
5, saec. xn, cont. IV Leonis Sermones. ms. Casinensisnum. 126; ex Coll. II, Barberinus,
III. Padilironenses, codices tres monasterii Padili- num. 88, et Casanatensis C. III, 7; ex Coll. III,
ronensis S. Beuedicti in agro Mantuano, cont. IX exempla primae editionis, quam ex hujus collectio-
Leonis Sermones et Ep. ad Flavianum. nis ms. desumptam censuerunt; ex Cotl. IV, Vati-
IV. Patavinus, codex PP. Conventualium S. An- canus num. 546, et qui aliquando adhibitus est 541;
toniinum. 408, ssec. xm, cont. Sermones XXX. ex Coll. V denique Vaiicanus nura. 544.
V. Palavini Heremitanorum,codices tres PP. Here- B) Epistolarum.
mitanorum SS. Pbilippi et Jacobi, num. 111, 110, De his in sequentibus Balleriniorum observationi-
et 115, cont. XVI Sermones cum Ep. ad Flavianum. bus (a) tam luculenter ac copiose dispuialum est, ut
VI. Patavini S. Justinm, codices duomonachorum singulorum enumeratio supervacanea videretur.
(a) Sub tiiulo ObservalionumBalleriniorum Scbce- miserunt. Nos vero has praefationessuo loco exhibi-
nemaniius exhibet fragmenta praefationum quas fra- turi, eo lectorem remittimus. EDIT.
tres editores Sermonibus et Epistolis S, Leonis prae-
115 . VETERUMPATRUM TESTIMONIAUE S. LDONE. ill
VETERUM PATRUM TESTIMONIA DE S. LEONE*
Epistola Jotinnis Cntsiani presbytcri lihrorum snoruni A taiitas nobis npn .respondenlibus, eliamsi ego pet
de lncqrnatione Christi conira Nestorium Nuncu- obedientiaeveniam bene pareo, lu tamen
per incon
paloria. siderantiam judiqii male iinparasse videaris.
Absolutis dndiim Collatioiiiim snjritalium libellis Thsodoretus, epiteoput Cytetisit, in tpistola ad Abun-
scnsu magis quam sermone insigoibus (quia alto' dium episcoptuu,apud Baronium an< 450, n. 35.
sanctqrupi virorum sensui sermn nostroe imperitiae Leginms quse(S. Leo) ad saoetaeet beatae memo-
impar fuit), cogitaram, et prQpemodumconstiiueram1 rise Flaviamim soripsii; et gnlias egimus Domino
post illum proditae insciiiae pudorean, ila me ini nostro hoiiiaiiissiiiio |Jeo. quoil ndvocatum et pro-
portu silenlii collocare, ut excusarem , quanuim pugnaiorem veritaiis iu.veiiimus.llis et ego lnteris
in me essei, per laciturnilatis verecuodiam, loqus- consensi.... cui etiam subscripsi; et ex hoc pro-
citalis audaciam, Sed vicisti proposjtum ac sentenr bavi quod regulas aposlolkas, hoc est vera dogmata,
tiam meam lnidabili studio et imperiosissimo af- senuor.
fectu tuo, mi Leo, veneranda f Al. mi Leo vene- In comilio ChaleedonenMact 2, posl recilatam Leonit
rande] ac suspicienda charitas mea, RomanaeEcqlft- epistolam 2s, ad Flavianum, Patres clamaverunt.
siae ac divini.nijnisterti decus, producens me ex illo Peirns per Leonem ila lociltus est.... Pie et
praomeditali silenlii recessu in ûblicum formidan- B vere Leo docuit.
duraque judicium; et nova subire cogis adhuc de Idem cmcilinm in retalione md Pttkheriam edita tom.
praeteritis erubescentem : cumque eiiam niiuoribus IV Couctf. Ven. edil. pag. 1354.
impar fuerim , par majnribus a te esse compellor. Ipsiîaves suas in cursu repeiiere rectores, Chri-
Ego enira ne in illis quidera opusculis quibus per stn ad iiitelligeniiam ^rospere dirigente, qui osten-
ingenioli nostri oblatiunculam Domino sacrificavi- dit in Leone mirabeli veiitaiem; qui sicut sapiente
mus, moliri aliquid aut usurpare tentassem, nisi Petro, ita et i->louliiiir ftssartore.
episcopali traclus imperio. Crevit ilaque per te oris Idem conoilhtmin etUoCntioite ad Marciannm impera-
nostri et styli digu.iias. Nam qui jussi antea de Do- loreai, te>m.W C-encit.pag. 1758.
minicis studiis Upcuti sumus, nunc id exigis ui de Nobis impenelrabilem omni errore propngnatorem
ipsa lncarnatioue Dominiac roajesiate dicamns : ita Deus providil, et RomanwEccleSiaepapam ad victo-
qui prius in sancta teropli velut per sacerdotalem riam pr.Tparavit, et doctrinis enm per omnia veri-
manum introducti sumus, nunc ductu tuo atque taiis astringeng, ut quemadmodnm Petru», et hic
subsidio quasi in sanctor.umsancta penetramus. Ma- affec.iufrfrventiore decertnns, oniflem ad Deumsen-
gnus honor, sed periculosa progressio [ Al- professum intelligeniiamqiM!perducat.
'
sio]; quia obtineri sacrorum peiietraJiiiin »c div.ini Leoniius episcopus Arelatensism episiola ad Hilarum
praeBiiipalwa non potesi, nisi hoste syparaUi. Exi- papam Leonisturcetiorem. lom. V Coudl. p. 65.
gis itaqiio ac jubes adversum rccenteiu bareiiin ac Quod Lennem saiicilssimmn praedecessorem luum
novum fidei hostem coftserere imbecilles toanus, et mors abslnlerit, contra baereses invigilantem, et
contra pestiferi serpenus graves hiatus aperto, ut lolium in agro Domini, ben! nintis fruclificans era-
aiunt, «rc consislere : scilicet ut iitsurgeni.em in dicaniem, dolemus.
Ecclesias Dei sinu.osis(ractibus draconem vjs pro-
Simplicius papa in epistota ad Leonem imperalorem,
pbetica et sermonis evangelici divina yirlus, lUtO tem. V p. 98.
quasi incantatore, irrumpai. Pareo obsecraiioni ttiae, Leo papa iia pleoe aique dilueide saoramentutn
pareo jussioni; malo enim de me ipso libi, quam Dominicaa incaroationis exposuit. ut non raodo ca-
mibi credere, maxime quia id lecuin amor Jesu tholicus, sed ne CbristianuR.quidem valeat nnncu-
Christi Domini mci praecipit, qui hoc ipsuni etiam pari, quisquis illie (td ett in Leonis epuUoljs) et re-
in te jubet. Superest ut effectuui imperaii negoiii demplionis suae causas non evidenter agnoscat.
ab ipso postules per quera imperasii. Tua enim jam Gelatius
papa in synodo Romana 70 epiteoporum, in
hic magis causa quam mea verlitur, tuurn magis dei-retode apocryphit libris, tom, V p. 387.
judicium quam meum officiumpericliiatur. Me euim, Epistolam (suscipimus) B. Leonis papaead Flavia-
Sivepar sim tuo imperio, sive non sim, ipsa aliqua- nura CP. episcopum destinatam, de cujus textu
tenus obedieniiee ratio atqne humilitaiis cxcusat; quispiam si usque ad unum ioia disputaverit, et
nisi quod hoc plus nieriii est in obsequio meo, si non eam in omnibus venerabiliicr acceperit, ana-
minus est in possibilitate. Facile euiin cujuslibet tliema sit. -,
jussloni ex abundaulia satisfacimus : illius oflicium Orientales episcopi in tpistola ad Symmachum pa-
grande est et mirabiie, qui eiiam idein in volo babet pam, lom. V p. 436.
quod in viribus non habet. Tua ergo haecres, tuum Qui praecessit beatitudinem tuam, intcr sanctos
pegotiuin, lui puddris bpus est: ora et obsecra ne constltiitiis, Lco arcbiepiscopus, ad Attilam tune
imperilia mea periclitetur electio tua; et opinioni erronem barbarum per se currere non duxit indi
117 PRÊFATIO1N SERMONESS. LEONIS MAGNI. 118
gnum, ut captivitatem corngeret corporalem. Et A doctor ex scrmone saiiclaeEpipbaniae ila nos do>
infra p. 457. Vcra rectae lidei confessio tradiia cuit, etc.
nobis a papa Leone, inter sancios coiistiiuto. NicolausI papa in epist. ad Michaelemimperatorem.
Cassiodoriutin E.rpositionepsalmi LXV. lu Ephesino lairocinio cunclis prxsulibus et ipsis
Leo papa ad Flavianum sci ibens, Doctor aposlo- qunque patriarchis pro.abemibii*, nisi MagniisLeo,
licus, dicit, etc. imitaior scilicet Leonis illitts de quo scriptum esl,
Facuudus Hermianeiisis,lib. xn c. 2. Vicil Leo de iribu Juda, divinitus excilatus, os ape-
Qnis bujns Komani aniistilis (Ltonis) gravilaiem riens, lotum orbem et Auguslos ipsos concuteret,
nou praedicel?Quis tantnli constaiiti.ini non hnno- et ad pietatem commoveret; religio Chrisliana pe-
rel? Movere bunc possel uilo nmdo sirctilaris po- nitus coirnisset.
leslas a senteutia non retraciandi quie divinitus Photius CP. in episl. ad Michaelem Bulgarimp«'n»
fuerant coustituta (in concilio Chalcedonensi) quera cipem.
corpora.iier loco movere non potuii? Leonis sanctissimi papae Romanf gloria ntagna
Vigilius papa in Constilufodiei vn kal. Martiarum magnusque pielalis ac religionis xelus fuit et stu-
anni 554, tom. VI Coneit. Ven. edil. pag. 305 dium.
n. 22. B MenologiumGrmcorumBasilii imperatorit justu di-
Tam praeclari pontificis atque doctoris, id est gestum.
beati Leonis, episiolam aperte pia dogmaia couti- Leo admirabili viriute animi, sapientia et san-
nentem, etc. Ctiiate praedilus, RnmanseEcclesiis pontifex, prse-
S. Gregoriuspapa in epitt. 52 tibri ix. clarissiinis monuiiieutis viriniem suam, praecipua
Sanctissimu: Oriemis Ecclesiaa uno sensu, una autem rectam fidem testatam
reliquit.
docinna, fldem ejusdem sanclse memoriaBLeouis
tenent. Ado episcopus Viennensisin Chronico.
S. Maximut Grmcorum theologusin ipiritali ac do- Leo urbis Romae beatissimus episcopuadoctrina
gmaticotomoconlra Heraclii imperatoris Ecthesin. fidei clarus habetur.
MagnaeRomanae Eccle-iaeanlistes, vir fortissimi LibellusSynodicusc. 94.
pectoris saiielissimusqueLeo. Leo Romaepapa, apostolis aequandus.
Hadrianui I ad epitcopot per univertam Spaniam, Alia anliqua testimoniapartim in epistolisad Leo-
epist. 97 codicisCarolini. nem scriptis , pariim in admonitionibus, prattrlitt'.
Sed et beatus Leo egregius papa alque praecipuus ad epist. 28, inserta inveniuntur.
SANCTI
LEONIS MAGNI
ROMANI PONTIFICIS
OPERUM GENUINORUM
PARS PRIMA,
CONTINENS
S. PATRIS SERMONES.
PRiEFATIO.
De mss. fontibus ex quibus prodierunt ac potissimutn emendandi sunt sermones S. Leonis.
1. Duouuiversim sunt manuscripli fonles ex quibus sanctorum Patrum sermones attingere seu emendaie
licei, nirairum Ecclesiarum Leciionaiia ex variorum sanctorum sermonibus compacta, et peculiares sermo-
iiuin arlicuju»sancti collectiones.
It9 PRiEFATIO IN SERMONESS. LEONIS MAGNI. 120
CAPUT PRIMUM.
De Leclionariismtt., primo fonte termonum S. Leonit.
$ I. De Lectionariorumantiquitateel pnestantia.Quantasollicitndinehos codicesqus»sierimus.
1. Leclionaria antiquioris originis esse solenl. Paucis enim sanctis contigit quod SS. Zennni, Gaudentio,
et Petro Chrysologo, ut sermoniini collectiones auctoribus aequalesvel quasi aequales ad nos usque perve-
ncrint; idque iis forte accidil quorum sermones in Lectionaria haudquaquam traducii, si peculiaribus colle-
ctionibus non fuissenl custoditi, pcriisscnt. At cum non multo post aucioris morteoi sermones lant.e aucto-
ritatis ac celebriiatis fuere, ul apud universas fere Ecclesias in Leciinnaria relati, inter officia publica
lcgerenlur; tiinc vel nullx collectioncs faclac,vel si quaefaciaefuerunt, sensim periere: cum enim nmnes.aut
fcre omnes serraones in Ecclcsiariim libris servarentur, liorum colleclionem separatim describere super-
fliiumvidebalur. tta Augusiini sermones, seu.uli vocabantur, tractatus, in bibliotbeca llipponensis Ecclesiae
aliqua fortassis seric dispositos exstitisse Possidius subindicat. In Angustini enim Vita c 18 perinde loquens
dc tractalibus ac dc cactcris S. doctoris opcribus, quae sane in distinctis codicibus coniinebantni, omnium
indiculiim se subjecisse ariirmat, ul sibi quhtjue voluerit ad legendumel cognoscendumeligat, et id ad descri-
bendumlel de btbliotheca lltpponensis Ecctesim peiat, ubiemendatiora forte exemplaria peterunt inveniri, vel
unde toluerU, inqutrat, el tmenia descnbat. Veluslissima tamen ejusmodi exemplaria desideranlur. Tres
•rnimantiquiores quae siipersunl colleciiones scrraonum S. Auguslini de Verbit Domini,de Verbis Apostoli,
et homiliarum qumquagtnta, ut observarunt doctissinii Patres Maurini in praefat. ad lomum V, licet in mss.
octingentorum aniiormn et ainplius repenantur, non lamen Augusiinoaequalescredi quennt, nnn solum
quia carum Possidius non mcminil, sed praeserlimquia supposilitiis non carent. In Lectionaria niniirum ejus
scrmones sparsuu traducti, collectioiium describendaruin laborera susiuleie. Ex Lcctionariis autem tres
memoraiae collectioi.es postcnus ffleiunt digestae, ac deinceps alii sermoues ex aliis Lectionariis descripti
Auguslinianis adjecli fueriiiit in cdiiioniliusqiKCsuhinde apparuerunt; nec deeruut qui aliosejusdem doctoris
sormoncs ex iisdein foiitibus denvare qucant, siculi nos viginli et ampliusgenuinos in Anecdoclis Miscella-
neisaliquando cdifiri sumus.
3. Similc qmdpiam S. Leonis scrmonibus accidisse arbitramur. Hunc sanctum pontificem multo studio
sermones lucubrasse, et accurata eoriiui exempla apud sc retinuisse illud indicio est, qtiod in suis dogmaticis
epistolis, quse ob siiblimem dilficileiiiqucexplicalioncm dogmalum de quibus disseruii, maximam nnn tam
sentcnliariim qiiam verboriiin cautionein et delectimi flagilabant, quaedain ex sermnnibus non exigua fra-
gnienta inscriierit. Ilaecauiem scrinoiiuni autographa cxcniplaria in archivo apostolico diutius fuisse custo-
diia, dubitarc non licct. Cum vcro pro auctoritaie ac celebrilate aucloris el cura peculiari in sermonibus
liicubraiidis hi, paulo posl l.eonis obituin, in Leciionariis Itonianannn Ecclesiarum inter aliorum sanctorum
sermones luisscnt iranscripii, et cxinde transissenl in similes codices aliarum Ecclesiarum totius Occi-
dcniis; hiuc faclum luit ui corumdem seriiionuiiiin aliquo separato voluminecollgendorum cura anliquitus
defuerit. Quare nilul inirura si Geiinadius, qui memorat sermones S. Maximi Taurinensis, in Leone, c. 70,
nullam cjusdcm sennonum nieiiiioiieinfacit: aliquam enim Maximisermonum vetusiissimam collectionera,
niillain aiiiein Leonis invenit, nec ad Lcctionaria in quse hujus sermones traducti fuerant oculos ac menlem
iniendit.
4. Fontes igilur vetustiores ex quibus Leonis sermones ad nos pervenerunt, sunt antiqua Lectionaria. Ex
bis sane eos allegarunt noni sa:culi scriptores, llincinarus Reraensis, Remigius Lugdunensis, Prudentius
Tricassinus, ac praeseriim Florus. Is iiimiriini, qui in mss. colleclaneis ad Pauli episiolas. in Canhusia
Majori custoditis, integnim diiarum et sexaginta ingenlium columnarum librum, compendiariis nntis scri-
pluin, ex Leonis tcslimoniis digcssit, sernioiiinn fragmenla ex Lectionariis manifestissime excerpsit, ulitur
eniin iisdein ordine ac titulis quos in Lectionariis basilicaeS. Pelri invenimus. Anle hos omnes iisdem Le-
ctionariis usus esl Paulus Diaconus in llomiliario, in quo plures Leonis sermones pro festorum ratione de-
scrpît.
5. Plures id genus et prsesiantissimos codices, qui diversam originem praeferunt, videre et consulere
licuil in bibliothccis Romanis Vaticana, basilicaeS. Petri, VaHicellana,et Ch.igiana,in Venelis S. Marci, et
S. Grcgorii Mijoris, in Palavinis nionachorum S. Juslinae, convenlualiura S. Antonii, et eremitanortim
SS. Pbiiippi et Jacobi, in Vcrcellcnsi Eusehiana capituli cathedralis, in Regia Taurinensi, in Paililironen-i
Casinensiuin S. llenedicti, in Bcrgomensi S. Alexandri in columna, ac landem in nosira capilulari Vero-
ncnsi. Ex his mss. utpote antiquioribus sermonum fontibus lectiones, seu lectionum correcliones poiissimum
sumendae erunl. Quesnellus, qui horum codicum praesiantiam et antiquiorem originem supra mss. colle-
ctiones deprehendil (ut patet ex ejus praefaiionegenerali, anle medium), in recolendis sermonibus Lectiona-
riis plurimum deferendum agnovit; ac prxcipuae eorum emendaticnes, quas in texlum induxii, his mss.
debentur. At id incommodi in ejusmodi libris expertus, quod non omnescontineantsermones,et hi quidem
aliquos.illi aliospro diverso Ecclesiarum more, quarum usui descripli sunt; adeo ul immensaet innumeraple-
rutnque ttolvtnda tibi tint volumina,u( paueos aliquet termonetad illos codicesrecenteas: id, inquam, incom-
121 PRJEFATIO IN SERMONES S. LEONIS MAGNI. 12*
jmodi expertus, non multa Lectiouaria recoluit, nec in iis quae adhibuit omnes Leonis sermnnes nactus, non
'
paucos, hoc suhsidio desertus, cum pnsierioribus tantummodo colleciionibus, quae inimis emendaiae suni,
conferre coactus ftiit. Nos autem cum Leclionariis ponssimum deferendum intellexerimus; nulli labnri par-
centes. quotquot potuimus diligcnler exquisiviinus, quoad felici successu omiies sermnnes in Lect>onariis
reperire et conferre uliliter licuit, qir.ituor tanlum exceplis niemorandis nuiii. 9, quos in tam mnltiplici
Lectionariorom copia fruslra qu.Tsivimus. llic vero profitcndum est, nec pntuisse nos, nec necessarium pu»
tasse singulos sermones relegere cum omnibus ejusmodi mss», cum in permiiliis eos ilescripios invcninius.
Satis enim duximns, si confcrreniiir cum Lectionariis pra?sianiioribus, cauerivero hujusmodi codices ex-
penderenlur, ubi quaedamloca varias hinc inde lecliones alTerenlia majorcm difficullatem facesserent.
§ II. De mss. Lectionariiscerle Romanis.
6. Sed nt de ejusmndi Leclionariis peculiaria qnaedam dicantur, non lam eorum muliiiiidinem quam
nonnullorum praeslantiam plurimi facimns. Quesnellus nuilos Romanos ejusmodi cndices vidit, qui tamen
semper in Romana Ecclesia diligenter cusioditi, el ad povtcros iransmissi, cum ex originariis etauiographis
Leonis scripiis originem ducant, maximaesunl anctorilaiis. Nos aiiieni qualuor mss. lihros inveiiimns, quos
certe Romanos possumus aflirmare, eo quod in publicis Romaiiariim Eeclesiarum olficiis olim adbibiii
fuerint. Tales antem sunt primo duo codices Vaticani pcrgnineni in-folio 383*>ct 3^36, qui «omanis, scu,
ut aiunt, uncialibus litteris octavo circiter sanculoscripti nd hasilieain SS. Pliilippi ei Jarohi reitineliant, uli
docet haec anliquarii notatio in fine cod. 3835. Qui legit, obsecro. ut ores pro scfpiore, ut per apostolorum
principum (Leg. principem)solvanlur vincttla Agimundipresbyteri peccatoris sicut inulilis scriptoris. Deo cmli
grates. Basilica apostolorum Philippi el Jacobi. Mirnmauleiu anliqiiiiaiem primi exscripioris confirmnnl bapc
verba sermonibus de Ascensinne subjecia, quibus Leo nnndiim inter saucios rclains domni tilulo donntur.
Expliciunt sermonesdomni Leonis pape de AscensioneDomininosiri Jesn C.hrislinttmero duo. Dco gratias. In
hoc ms. 3835, qui a P. Josepho Blanchinio accuraic describitur eiim charartcris spcciminc tom. II Evangcl.
quadrupl. pag. 602, exstant Leonis de Passione primi decem scrmoncs, diio de A^censionc, ircs de
Pentecosle, et duo de S. Petro. Vaticanus 5856 exhibet tres scrmoncsile jcjimio dei imi mcnsis , iu edilis
primum, septimum, et octavum, Ires ilem de naiali ipsius, id est dc assninpiione. I.coni-; ad poiiiilicalum,
in editis primum, cui secundus annectitur, tertius, ct quarttis, novem de jcjunio septimi mensis, et
sermonem de S. Laurentio.
7. Alii porro duo sunt Lectionarii libri basilicae S. Pctri. Primus signaius num. 107, licet characlere
posieriori exaratu=, pluris tamen habendus esl. Non solum cnim dcscriplus fuit cx aniiquiori Leciinnario
ejusdem ba«i1iee, longo usu deiriio, aul fere consumplo, originem duccuic ex iis aiiiographis qu.T Leo
RomanaeEcclesiaereliqueral; verum etiam emcndatior esi miilto quam ca?teri : unde permultas ct insignes
ex hoc emendationes excerpsimus, quas nuliis vel paucis aliis in libris ivperitnus. Ilunc anlein ad usum
speciasse ipsius basilicae, dubitnre non sinit accurata quaa in fine lcgitur desi ripiio redituum qui cx loto
christiano orbe eidem basilicac solvebanlur. Conlincl auiem sermones ab Adventu nd Passioncm Domini, et
ciim omnes sermones Leonis nomine inscriptos sinceros, niillos aiiicm supposiiiiios exhibei : lum vcro nnlli
ejus temporis sermones Leonis in lioccodice desideranliir, qiiatuor lanliim cxcepiis : 20, de jejunio decimi
mensis; 51, de Quadragesima, et 56 ac 60, de Passione: dum alii libri Lcctionarii aliariun Ecclesiarum non
paucos sermones praetereunt, et nonnullos plerumque Leoni tribuiini qui alios habcnt auctores. Iluic
codici similis plane estalier ejusdem basilicae 105, nisi quod librrius iu postrcmis aliqiiarum solemniiaium
sermonibus descrihendis nonnnmqiiam defecit. Es eodem lamen exemplo prodit, cum sermnnes quns
exhibet eodem nrdine ac iisdem fere lectionibus praeferat. Si superessenl in eadem basilica excnipla alierius
partis, quaea Paschate ad Adventum excurrit, nihil dubltamus quin caeleros omnes, aut fere omnes Leonis
sermones pariter descriptos invenissemus, adeo ut ex bac unn biblioibeca emendaliones tutius peti
potuissenl. Sed cum haec pars ibidem desiderelur, quae exaciissima omnium fuisset raagno ac potiori
subsidio orbati fuimus.
§ III. DealiarumEeclesiarum mss. Lectionariis,quantnmquecoululerini. Tres S. Leonis sermonesex unicoNicolai
Fabri codice editivindicantur.DcLeclioiiariorumincommodis,et de ipsorumutililate.
8. Cum vero Lectionaria aliarum Ecclesinrum jam memornia cxpenderimus, licet nulla ila universim sint
accurala uti laudati basilicaeVatic.inae codices, lamen non paucas lectiones optimas vel confirniarunt, vel
prnbuere,et sermnnibus quiinillisdeerant prsesidium nonmodicumallulerunt.Quorumdam eiiam sermonum
exempla nemini inventa, multiplicitale codicum quos iindequaque cxquisivimns, reperire nobis feliciter
contigii. Quatuor sermones de collectis, et unum de octavis npostolorum, quos ob causam pecnliarem
Leonis caeteris Lectionariis inserios desperabamus, invenimus in ms. Lectionario Vallicellano A. 6.
Sermones ejusdem proprios de naiali sui, quos nullis in Leciionariis Quesnellus naucisci potuii, in Vat.
S5836,nec non in Vallicellano A. 7, inventi fuere, quintoexceplo, qui ex singulari Fabri codice editus fuit.
9. Reliqui sunt sermones quatuor, quos in nullo Leciionario nancisci potuimus, nimiruin sermo quinlus
de natali papas, sexlus dc colleclis, nonus de jejunio dccimi inensis, ct nonagesiraussexlus, inscriptus:
183 PfUEFATJO JN SERMONESS. LEO.MS MAGNI. 134
Tractatus contra Eulychianos, habitusin temploS. Anastatite. Hic sermocontra Eutychianos cura conservatus
fuerit in mss. collectionibus S. Lconis, quae, ut vidcbimus, e Lectionariis dimanant, haud dubitamus quin
in aliquo Leetionario libro conlinealur, quem hactenus reperire nobis non coniigit.
10. Id ipsum autem dici non posse credimus qnoad alios tres sermones, videlicet quinium de natali
papae, sextura de colleetis, et nonum de jejunio decimi mensis, qui ex ms. Nicolai Fabri editi sunt. Sicut
enim desunt in collectionibus sermonum S< Leonis, quaee Lectionariis manarunt; ita in nulli- Leriiouariis
inventos aul inveniendos censeiniis. In uno igitur codice Nicolai Fabri hos tres sermones comineri pulamus,
nisi fortassis alius similis aliquando prodeat. Hic autem Fabri codex, qui in bibliotheram Tbuanaeam
Qiiesnell| setate transjerat, unde Thuanaeus ab eodem appellatur, postea vero in Colbeninam, postremo
auiem in Regiam Parisiensem migravil, varia Pairum opuscula continet. De hoc fuse agit Joseph AntelmiuS
diss. 6, De veris operibus SS. LeotAs tl Prosperi n. 4 et seqq., eumque ante annos nongentos exnraium
Mftblllonlij Bakizli, aliornmqiie peritorum judlcio tostatur. Inler diversorum Patrum opnscula ires laudati
Leonis sermones describuniur, quorum primus omnino errotiee Prospero tribuilur hoc litulo : Imipit
termo Prosperi dt mtaie papm; alii autem duo sermones sic inecribuntnr i liicipit de collectarumdie, et:
Ineipit de mensis decimijejunio. Omnes hos sermones Leonis esse, styli ratio ae argumenti sententiarumqut
consonantia cum aliis eorumdem liuilorum sermonibus plane Leoninis omnino evincuni. Nicolaus Faber,
qui ipsnm codicem possidebat, In epistola ad Vostium prseposilum Tungrensem opuscnlis inseria hoc idem
pervidit. De primo enim sermone, qui Prosptrum praefert, inquil : Qui Protpero atcribilur, ejusdem eue
tmeloris cum reliquit, argumento tunt mihi timitiludo, et quOd auetor ipsiut de tt velut pontifice Romano
toquitur. Quamvit enim opera Prbtperi usiim fvistt B. Leonem dicant, nenw lamen mihi persuadeat diterlit-
timum ponlificemaliena verba emendieatte, et pro mit ad populumpronuntiasiei Idem Antelmiiis, qui in lau-
riata dissertaiione non tam hos tres quam omnes Leonis sermones Prospero aliqua ratione assere.re visus
fuerat, liujusque codicis inscripiionero lngesserai, mepiem suam apmius explicens in cpistola secunda Gal-
lice scripta die 4 Novembris an. 1689, num. 35 et 40, communi senieaijae qun Leoni iribunntur, suum
quoque calculum addidlt. Uhde vero trss lii Loonis sermones boc uno in codice, qui nihil praeterea Leoni-
num habet, roperiantur, et our primus salttm Prosperl nomen exhibeat, quis divinel: Num Prosper, qiii
Leoni intirous fuit, «t ib Adone notarhis ejus disitur, hos separatim sua manu descripserat, ac in Gallia»
miserat, ubi conservali nobis fuerunt; primus autem amanuensis qui eos oodici inseruit, ex characiere
sibi noto exscriptorem fecit auctorem? Simile qnidpiam epistolis accidit. Quinque enim Leonis epistolae
inter alias aliorum conservataenobis fuerunl in solis exemplaribus mss. oollectionia Avellanae,de qua fusius
agetur in prae.fationead epistolas Leonis; et solse quidem illae quinque epistol» ex omnibus Leoniuis in
eadem collectione inveniuntur. Sicut autem ignotum est quatenus hee epistolte, quaa in omnibus aliis colle-
ctionibus desunt, separatim migrarint in esm collectionem; ita qua ratione tres illi sermones in Fabri
codicem venerint, latet.
11. Ut autem ad Lectionarios codices revertnmur, horum incommoda Quesnellus in praefitione recensens,
peregrina additamenta potissimum urget. Cum, inqult, ildem variis propriitque loeorum tolemnitatibutat-
commodatitint, tmpe tmpiut peregrinit quibusdam adaitamentis, tt ab auctorit mente prortut alienit, auctioret
habenlur, quibus nonnumquam diieernendis vix suffieias. Insigne hujusnwdi exemplum habet in ttrmone 41
(nobis 42) qui quartutetl de Quadragetimu. Aliqna additamenla in quibusdam Lectionariis, sicnt etiam qui-
dam saltus, alque mulilaliones nonnumquam contingunt At tmpesapiut id eveniresaltem in Leone, plures
licet contiilerimusidgenus Ibros, falsissimum est. Immo ejnsmodi defectus, qtios in posterioribuscolleclio-
nibus frequentius deprehendimus, ex Lectionariis feliciter deteximus et emendavimus; ricut idem Ques-
nellus ex quinque Leclionariis sustulit additamentum sermonis 4 de Quadragesinm, quod ex posierioribus
collectionibus Leoninis in editiones irrepserat. Quod porro idem Quesnellus queriiur de frequentibus maeu-
lis et mendis quibus librariorum sive incuria sive ignorantia ejusmodi libri vitiantur, comraune est omnibus
mss. codicibut : sed alii aliis corriguntur, nobisque nonnulll codices optimae notee ac praetertim mss. ba-
silicse S. Petri maximo adjurnento fuere, quibus quingenta circiter loca saniori lectioni resliluere aut emen-
dare licuit.
12. Antequam a LeCtionariis ad collecliones transeamus, notandum est praecipuum inter Lectionariot
libros discrimen. Non solum enim alii plures, alii pauciores Leonis sermones ad eamdem soleranitatem
pertinentes praeferunt; alii unius, alii allerius festivitalis sermones praeiermittunt: sed ordo eiiam eorum-
dem sermonum in diversis Lectionarlis diversus est. Exemplo sinl insigniora Lectionaria Romana basilica-
rum S. Pelri ac SS. Philippi et Jacobi. In Lectionariis S. Petri sermones, ex gr., de Passione diversum
ordinem habent ac in Valicano 3835 basilicaeSS. Philippi ct Jacobi: ex quo cum alter liber ab altero non
prodierit, verisimillimum est hos perantiquos Lectionarios codices Romanos ejc autographis S. Leonis ser-
monibus diverso ordine primum descriptis profectos fuisse. Varius vero ordo qui in aliis Leciionariis alia-
rum Ecclesiarum deprehenditur, ex librariorum arbitrio dimanare potuit. De kupposiiiiiis sermonibus qui
in Lectionariis (non lamen Romanis paulo ante laudatis) passim Leoni tributiritur, in piiefalioiie ad appen-
dicem dieemus non panca.
«5 PKiSSFATIOIN SERMONESS. LEONIS MAGNI. 1M
CAPUT II.
De mss. collectionibus,allero fonle sermonum S. Leonis, ac de torum dislinctioni el usu.
i I. ManuscripUe sermonuinS. Leonis collecliouesnonexceduntsaecutumxi. Dislinguendi» invicem,et cautioin enrurt»
codicibusadbibenda.
15. Nunc ad collectiones sermonum S. Leonis «ccedamus. Priina quae nobis occurrit harum collectionum
aptid scriptores menlio, non est anterior saeeuloxi. Micrologus,de Ecclesiasticis Observationibus, c. 25, non
soJumLeunis sermones collectos innuit in codice, quem ftfcrumSermonum appellal, sed probaturus quarti
menm jejunium nonnisi hebdomada Penteeostet celebratum fuitse, lectores ad eunideni librum evolvendum
remittit haec addens : Neque hoc tantum in uno sermone, sed in pluribus, quos de Pentecotte in divertis annis
fecisse legitur : quod illum subterfugere non poterit, quicumque eumdem tibrvm diligenter perlegerit. lnler
codices quos Desiderius abbas montis Casini, postea Romanus pontifex Vjctor III, ljibliothecseejus monasle--
rii addidil, unus cum lilulo Sermonts Leonis papm memoralur a Leone Hosiiensi in Cbronico Casiiiensi lib.
ui c. 63. Primus inter scriptores de viris illustribus seu de scriptoi ibus ecclesiasiicis, qui sermonum Leonis
meminerunt, est anonymus Mellicensisauetor XIsseculi, quem prius edidit P. Pei, dein Alberius Fabrlcius.
Sic auiem ille, c. 7 : Leo Magnus apostolicusdeclamator egregius fuit, qui verboet exemplochristianmreligioni
plurimumprofuit. Porro sermonumillius incertusest numerus, quorvm lamende Adventu Domini, de Nativitate,
de Apparitione,de Jejunio, de Passione, de tancto Pentecotte plurimi habenivr. ln tanctorum quoquenalalitiis
nonnulli habiti inveniuntur: Dum eam ferme sermonum seriem, quae in collectionibus exslat, recenset, colle-
ctiones indicare videtur. Dum autem incertum affirmat mimerum , in Lectionaria potius, quue dlverso nu-
mero sermones continent, intendisse credi potest. Haecantiquiora sunt tesiimouia, qua: pro collecllonibus
sermonum Leoris afferri queunt, quod indicio est ejusmodi coliectinnes antiquiores multo non fuisse.
14. Enim vero inler quamplures mss. libros sermonum Leonis, quos in variis bibliolhecis vidimus, nul-
lum reperire licuit qui xi saeculumexccdat, cum non pauca Leclionaria Leonis sermones exhibentia vetu-
stioris ajiatis deprehenderimus. Id autem evenisse credimus, eo quod circa saeculumxi S. pontilicis scrmo
nes colligicoeperunt. Sane qninque colleciiones diversaeoriginis nacti sumus, quarum vetustiores ad idem
saecnlumreferuntur. E Lectionariis autem tumplae fuerunt, non solum quod antiquior collectio nulla inve-
nitur ex qua exscribi potuerini, verum etiam quia sermonum numero, ordine, vel saltem titulis, ac praeterea
variis lectiooibus differunt, prout ex Leclionariis simili ralione diversis originem ducunt.
15. Plurimura vero iuierest singularum discrimen notare quam diligentissime; hinc enim non modo
patebit diversa earumdem origo, sed caulio etiam in usu ejusmodi manuscriptorum adbibenda cogtioscetur.
Ubi nimirum plures ejusdem collectionis inveniantur codices, cum ab eodem primo exemplari proficiscantur,
eaedemfere lectiones occurrent in omnibus, solis erroribus aut arbitrariis librariorum correctionibus exceptis;
adeo ut qui unum codicem unius collectionis contulerit, omnes plerumque contulerit. Ex quo illud maxime
animadvertendum sequllur, frusira ut plurimum allegari duodecim aut viginti codices, si unius ejusdemque
collectionisomnes sint: duo siquidem vel tria exemplaria diversarum collectionum ad aliquam lectionem
statuendam plus probare solent quam centum unius.
S II. De prima eollectione.
16. Primam collectioncm illam credimus qu» reperilur in codice membranaceo saeculi xt, nunc signato
num. 126 bibliothecaeCasinensis, cum titulo : Leonis primi papm pars prima, sermones. Hic ille idem codex
videtur quem, Desiderio abbaie proecipiente, steculo xi compactum innuimiis testimonio Leonis Hostiensis,
qui sane , cum allerum quoque librum epislolarum seu, uii vocat, Registrum Leonis, ab eodem abbaie in
eadem bibliotbeca posilum tradat, quid contineret secunda pars, quse nunc desideratur, satis indigitat. In
hnc codice XCI sermones leguntur, inter quos unns bis describitur, alter dubius esl, decem vero supposititii
sunt, ac propierea reslant sinceri et certi sermones LXXIX. Ipsam sermonum seriera appendere juveril, ut
cseterarum collectionum discrlmen facllius innotescat.
DEJEJUNIO MENSIS l>ECIMI. A 9. Festivitatishodiernm.Serm. XXVII.
1. S« fideliler. In nosira editione sermo XII. 10. Smpe ut nostis. Serm. XXX.
2. Prmtidia. Serm. XVIII. 11. Excedit. Serm. XXIX.
3. Cunide adventu. Sermo XIX. 12. Dttm semper.Serm. XXVIII.
4. Suifimiios. Sermo XVI. 15. Qitamvis, dlleciissimi.Serm. XXV.
5. Evangelicis.Sermo XVII. 14. Semper qnidem. Serm. XXIV.
6. Qnod temporis. Sermo XIII. 15. Omnibusquidem. Serm. XXVI.
7. ln Dominicoagro. Sermo XIV; cui eodem con- 17. 16. Salvator noster. Senn. XXI.
textu in ms. anneciitur sermo editioms nostrae Nota quidem. Serm. XXIII. Idem ordo est in
laudato codice 107 basilicaeS. Petri.
XV, qui inscribi debnisset in hac serie sermo 18. Justissime,
octavns, et incipit Confidenter.Hunc eumdem or- fratres, festivitatisprmsentisdiei, etc.
dinem cum eadem unione duorum sermonum de- Sermo Leoni perperam affictus, est S. Maximi
Taurinensis hom. 2 de Nalivitate.
preliendimus in ms. Lectionario basilicae S. Pe-
tri 107. DE EPIPHANU D0MINI.
»E HATALE DOM1NI NOSTRI JESDCHRlSTl. 19. Celebrato. Serm. XXXI.
8. Exsultemui in Domino. Serm. XXII. 20. Gaudetein Domino.Serm. XXXII.
127 PRiEFATIO 1N SERMONESS. LEONIS MAGNI. 1S8
21. Quamvtttciam. Serm. XXXIII. A 62. Item de Resurreclione.Licet omnes solemnitatet.
22. Justum et rationabile. Serm. XXXIV. Inter dubios termones in appendice edetur.
23. Causam. dileclissimi.Serm. XXXVIII. DEASCEN-IONE.
24. Hodiernamfettivitatem. Serm. XXXV. 63. Pott beatam et gloriotam Returreetionem.Serm.
25. Memoriarerum. Serin. XXXVII. LXXIll.
26. Dies, dilectistimi. Serm. XXXVI. 64. Sacramentum,ditectittimi, salutit nottrce. Serm.
DEJEJUNIO QUADRAGESIM.C. LXXIV.
65. Pimcta siibjiciuntur loco tituli, quae sequens ad-
£7. Semperqnidem, dilectissimi,sapienier. Serm.XLI. diiamentiiin extra ordinem ipsi librario cognitum
28. Hebrmorumqnondam popu'us. Serm. XXXIX. indicaut. Addilamenlum autem inei|.it : Et quan-
29. Apostolica,dileetistimi, doclrina. Serm. XLIll. do de cruce nostra proeessit oralio, forat civilatem
30. Licet nobis. Serm. XL. solemnitatemeelebravimus.Reperilur iu antiquis
31. Prmdicaturus. Serm. XLII. ediiionibusLatinis S. Joannis Chrysostomi.
32. Semperquidem, dilectistimi, mitericordia. Serm.
XLIV. IN DIE PENTECOSTF.S, et in margine : DE SANCTA PEN-
33. Appropinqiwnte.Serm. L. TECOSTE S. LBONIS PAPjE.
34. Virtus, dileaissimi. Serm. XLV. 66. Hodiernam tolemnitatem.Serm. LXVV.
35. Devotionis.Serm. XLVI. 67. Hodiernam, dileclistimi, festivitaiem descentione
36. /n omnibus,dilectittimi. Serm. XLVIl. taneii Spiritus consecrwam.Serm. LXXVHl.
37. Inter omnes. Serm. XLVIU. ,R 68. Plenittime. Serm. LXXVI.
38. /n omnibusquidem Serm. XLIX. 69. Dubitandum.S<TIII.LXXIX.
39. Jejunii lemporatecundum Seripturat. Est sermo 70. Sanclorum toUmnitate dierum. Serm. LXXX.
siipposiiilius, excerplus ex libro de Ecclesiasticis 71. Inter omnia, diteetistimi,apottoticmintlituta do-
OflioiisS. Isidori Ifispalensiscap. 37-40. ctrinm. Serm. LXXXI.
40. Dilectittimi, nobit, fides nostra nos admonet. Est ITEMUNDESUPRA.In margine aulem : DE ORDINA-
pariier Leoni perperam aflicius, et cum antece- TlONEsUA.
deuti sine Leonis nouiine genuinis hujus sermnni-
bus subjeclus in Lectionariis codd. 105 et 107 72. Honorabilemmihi, dilectittimi. Serm. II.
basilic* S. Petri, de quo in praef.tlionead appen- 73. Quotiei nobis. Serm. 111.
dicem plura, ubi hic postremus sermo dabitur. 74. Gaudeo,dilectissimi.Serm. IV.
75. Laudem Domini.Serm. 1. Hic idem horum qun-
DEPASSIONE DOMINI. luor sermouuin ordo, ei ante S. Petri feslum cer-
nitur in Leclionario Vallicellanocod. A. 7.
41. /n omnibusquidem. Est inepla repetiiin antece-
dentis sermnnis 38 de jejunio Quadragesimae. SERMO EJUSDEH. Ad marginemvero: INFESTOSANCTO-
42. Omnia quidem lempora. Seriu. LXIV. RUHPETRlET PAULl.
43. Evangelicaleetio,dilectistimi,qum lacratissimam. 76. Apostolicinatalit.
Serm. LXVI. 77. Beaiittimorumapostolorum Petri et Pauli.
44. Magnitudo. Serm. LXIX. 78. Beatittimorum apoitolorum patsio, fiaires. Tres
45. Scio quidem,dilectissimi,paschalefettum. Serm., isti sermoiies sunt hora. 2, 3 et 4 de eadem festi-
LVIII. '
G viiate inler S. Maximi Opera.
46. Sacramentum, dilectitsimi, DominicmPattionit. 79. Omniuni quidem sanclarum solemnitatum.Serra.
Serm. LXX. LXXII.
47. Creaioret Dominus.Serm. LVI. 80. Exiultemui in Domino. Serra. LXXXIII.
48. Inter omnia, dilectissimi, opera mitericordim. 81. Geminahodiernm fetliviiatis. In appeudice pro-
Scrni. LIV. dibii.
49. Spontionisnostrm. Serm. LVII. 1NNATALl 8. LAURENTII.
50. Sermone proximo,dilectissimi,hit qum compre- 82. Sanctum est,
hensionemDominiprmcessere,decurtit. Serm. LIX,' 83. Sicut fratres.
qui alia verborum collocationeexordilur Decunit, patrum nottrorum. Sunt hoin. 1 et 2 S. Ma-
\ ximi de S. Laurentio.
dilectissimi,sermoneproximo iis qucecomprehentio-
nem,clc. DE JEJONIO SEPTIMI UENSIS.
51. Cum muliis modis. Serm. LXI. 84. Obtervantiam quidem vettrum. Serm. LXXXVI.
52. Exspectalioninostree.Serm. LV. 85. Deut humani generit. Serm. LXXXVII.
53. Semper quidem, dileclissimi, fidelium mentes. 86. Apottolica inttitutio. Serm. XCII.
Senn. LXVII. b7. Omnit, deleclisstmi, divinorum eruditio. Serm.
DE RESURRECTIONE DOHINI. XCIII.
88. Scio quidem, dileciistimi, plurimos.Serm. XCIV.
54. Sermo proximus. Serm. LXVIII.
55. Sermone proximo, dilectissimi, non incongrue. ' D DEOCTO BEATITUDINIBUS.
Serm, LXXI. 89. Preedicante.Serm. XCV.
56. Sacram, dilectissimi, DominicmPassionis histo- DE PENTECOSTE-
, riam. Serm. LXX. Hodiernam tolemnitatem, dilectitsimi,tolo terra-
57. Sacramentum, dileclissimi, DominicmPatiionit* 90.rumorbe. Serm. LXXVII.
quam DominusJesm Dei Filiut. Serm. LII.
58. Sermonem, dilectissimi.Serm. LXV. DEASCENSIONE DOMINI.
»F>9.Gloria, dilectissimi.Serm. LXHL 91. Fratres charittimi, Ateentionit Dominicminclylum
G0. Desideratanobis. Serm. LXII. etregale mysterium. Est in appendice Augustini
01. Totum quidem. Serm. LXXII. serm. 179.
Hancsermonum seriem. aliasque exeodem codice notitiaset collationes a Casinensi abbate procuravit
eminentissimus cardinalis Tamburinus, qui cum omnibut sacrorum prtssertim stiidiorum, inquibus maxiine
eminet, cultoribus fivorcm prxsiat, ttim vero mihi, dum Romaeessem, et huic ediiioni a summu poniifice
impositae materias pararem, omnem opem, quibuscumque rebus postet, conferre non deslitit. Cum vero in
pairiam reversus, in editione curanda alia plura ex eodem codice Casinensi desiderarera, quaemajorem la-
borem ac diligeniiam postulabaut, idem cardinalis he quemquam monachorum Casinensium gravaret, codi-
129 PR&FATIO 1N SERMONESS. LEONIS MAGNI. 130
cem Romam transmittendum curavit, et ipse per se eumdem conferre ac varianles notare et describere vo-
luit: quod in lamas dignilatis viro tot gravissimis curis distento plane mirificum, insignem ejus in baec
Studia nropensionem, in nos autem singularem humanitatem declarat.
17. Hanc collectionem e Lectionariis compactam indicant non modo suppositilii sermones, qui in Lectio-
nariis fiequenter occurrnni, sed eliam ipsa serie< nonuullnrum sermonuni quain in iisdem libris observare»
licuit, ut superius iiinuiiniis. N que mirum accidat, si cum aliquot supposititii inserti fuerinl, plures sinc.eri<
desilerentur. Id ex hbris Lectiouariis, qui colleclori usui fuere, originem ducit; in his enira idemidem alieui
sennones uni auctnri vindicantur, nec sinceri omnes contiiieninr. Idipsum Angustino conligit, cujns ser-
mnnes ex Lectionariis olim collecii, plures perperam ascriptos praeferunt, multos autem sinceros prseier-
nittunt.
5III. Desecundacollectione.
18. Secnndam collectionem dicimns quam nacti sumns in iribus mss. libris Casanatensi G. III 7, hasilica
S Pelri 210, el Barberino 88. Primi duo ad xu circiter saeculum pertinent. Casanatensis aliquot loliis mti-
lilus est, et varianles ex collectionibus pnslerioribus a quopiam studioso ad inarginem appositas el lexiui
noiiuiimquain sopeiaddiias exhibet. H.ec collcciio centum sermones continet. Incipit a Leonis epi-lola ad
Fl.iviamun, qiiam in pluribus et auiiquis Lecliooariis insertam vidimus. .Seqiiuntur sermones septem de
jejmiio decimi mensis eodem ordine ac in prima collectione, conjunciis similiier in unum seriiionibns XIV
et XV. Subjiciiinlur decem sermones de Nativilate Domini, et oclo de Epiphauia, qui exstant in prima col-
leclione, sed ordu paululuni iinmuiatus aliam nriginem indical. Iuter sermones ociavum ei nouum de Nati.
viiale, nnm. 16inseriiursermo de Absalonperperam Leoui tribulus, et in iioiinullis mss. posteriorura quoquc
colleciionuiii in fiue adjectus, qui deestin prima collectione; et e conira non apparel sermo 18 primae col-
lectionis, qni S. Maximumhabet auciorem. SermonesdeQuadragesimae jejunio, et de Passione, qui legunlur
in prima collectione, ordine non parum divcrso exstant eiiain in bac secimda, iis duobus pariler compre-
bensis quos subditilios vidimus ; ac praeierea pro sennone 41 in pri ua coileclione iiianiter repetiio haecse-
cunda addit.uum. 56, nnuin Leonis sincermn.de Domini Passione Exigit fidet, in ediiione nostra serm. LIII,
qui in eollectione Casinensi desideraiur. Sequilur sermo dubius de Kesurrectione Licet omnet solemnilates,
qui in utraque collectione est num. 62; tum duo genuini de Ascensione, 63 et 64, ordineeodem. Omittitur
senno 65 priinaecollectionis plane supposiiitius. Adduntur sepiem sermones de Pentecostc, qui sunt in
priuia colleclione; sed in hac alio ordine simul ponunnir; dura in priraa hoc loco praeferuntur tauiuin scx,
unus autem separaiim in fine adjectus luit. Hucusque tribus sermonibus in secunda collectione insei tis, e»
tribus pneierinissis, sennonum nuinerus in utraque colleciioue tandem concurrit. Uirobique enim sunt ser-
mmies 71. Majus in sequentibus discrimen caialngum relii|iiorum apponendum suasii, cura praeserliro pecu-
liares liiuli occurrant, quos ex labula in fine ms. Casanalensis excerpsimus.
DEJEJUNIO SEPTIHIMENSIS. A sermones eodem ordine leguntur in ms. Leciiona-
rio Vallicell. A. 6, quinque autera ultirai in prima
72. Devotionem.In edilione nostra sermo XCI. Deest collectione non leguntur.
iu i>rii"a «'nllectione.
73. Obsenawiam. Serni. LXXXVI. DENATALITHS PETRIETPAULIAPOSTOLOBUM.
74. Apnstiilua. Serin. XCII. 90. Omniumquidem sanclarum solemititatum.Serm.
75 Deus humnn*generis. Serm. LXXXVII. LXXXII.
76. OmnU, dilecttssimi, divinorum erudilio. Serm.
Xi.lll. 1NNATALITIO B. PETRlAPOSTOLI.
77. Sciu quidem plurimos. Serm. XCIV. Hi quinque 91.
endeiii onliiie el suo loco in prima "ollectioue de- Gaudeo, dilectistimi. Serm. IV.
scribuntur. DEB. LAURENTIO HARTVRE.
1NDIEOREINATIONIS SU»<E. 92. Sanctum esl, fraires.
93. Skui patnim. Hi duo sunt saneti Maximi, ut in
78. Qnoiiesnobis. Serm. III. snperioti colieclioue notnuni fuii.
79. Laudem Domini.Serm. I. 94. Cum omnium. Serm. LXXXV. Deest in priraa
DESANCTIS PETRO ET PAULO. colleciione.
80. ApoHolicinalalis. 1NFE^TIVITATE OHNIUH SANCTORUM.
81. 6 aiissimorumaposlolorumPetri et Pauli. _ 95. Prmdicante. Serm. XCV.
82. Beatissimorumnposolorum passio. B
8i. Exs <lenius in Domino.Serni. LXXXIII. INJEJUNIO SABBATIMENSIS PRIMI.
ii. Geminahodiernmfestivitalis. Coufer annotata SU- 96. Evangelicalectio, i)timper aures. Serm. Ll.
perius in prima colleclione.
DE MACHAB/EIS.
DEDIECOLLECTARUM.
85. Miserirordia.Senn. IX. 97. Gratias. dileciissimi,agamus. Hunc in appendi-
86. Aoosiolicmtradiiionu. Serm. X. cem primi rcjeciinus.
87. Uultis divinamm Seim. VI. DEJEJUNIO SEPTIMI MENSIS.
88. Chrislianmpie.alis. Senn. VIII.
98. Ad exorandum.Serin. LXXXVIIi.
DENEGLECTA FESTIVITATE. 99. Prmdicationem.Serm. LXXXIX.
89. Rtitgiosam. Serm. LXXXIV. Sex antecedentes 100- Safnmenivm, dileetittimi. Serm. XC. **
151 PR^FATIO IN SERMONESS. LEOMS MJJGN?. 158
Poslromi quinque seimoqes, qui desuntin prima collectiomj, ejjtr» pcopriam sadem positisunt; nam pri-
mus colloeandus erat inter serojones de Quadragesima, ut in Leotionarii» et posterioribus colleetionibus ha-
betur; secundus de Machabaeisanle sermunes de S. Laurentio sutuendus erat; ejpteri autem tres de jejunie
mensi» sept)mi adjicieadi eranf aliis sax ejusdem tituli sermonibus, a num. 72 tfsque ad 77, superius proprio
Ipcadescriptis, Ld atitetq palam fiicit hanc collectionem priina cura lucubiatam fuisse ex iis libiis Leetio-
nariis qui his sermonihus carebant; postea yero in collecioris manus venisse alios libros, qui cuni hos ser-
, mones prajferrent, eps ip fine adjiciepdas putavit.
I 19. (n hao collecttpne.inyoniuutur omnes genuioi Leonis sermones qui exsiant iu colleciione prima, ex-
cepto serm. %,dq na|a,li uapag,qui inoipit Honorabilem; at duodecim alios germanos complectitur, qui in
Casinensidesiderantur. Quamvis plures alieni sermones in his duabus collectionibus Leoni tribuantur, qui in
tribus sequentibus non inveniuntur, unde bor.nomiiueillis pottponendaesint; cum lamen lectiones plerumque
meliores praeseferant, mulium per se editoribus utiliores, ac pluris aesiimands, sunt. In ms. 210 basilicae
S. Petri, post cenlum sermones bacienus indicatos, exstant qusedam S. Cypriani opera : haec aqtem excipit
epislola S. Leonis ad Leonem Auguslum 165, qute in Lectionaria Vallicel|aaq 26 inseria est, e| dein qua-
tuordecim alii sermones subduntur sine ullo auctoris nomine, qui fere jn appendice Augusiiniana recen-
sentur. ]n codice autera Barberino 88 haecsermonum additio subneclitur centura sermouibus memoratis,
iia ut ejusdem Leonis vjderi possit. At deest omnino in ms. Casanatensi G. III 7, unde nec primi collectoris
opus esse, nec ad banc collectionem spectare cognoscitur. Petrus Mallius xu saeculi scripior, in Iiistoria
basilicjES.Petria Bollandistisedila tom. VI Act. SS. parl. u, cum cap. 5 num, 37, menliunem facit cujus-
dam collectionis sermpnum S- Leonis, quaepraeferebat etiam epistolam ad Flavjanum; ium vero c. 7 n. 131
allegat sermonem laudalafcappendicis, inquiens: Eit et casteltum, quod fuit memoriaHadriani imperatoris,
sicut kgitur in sermone S. Leonis papm de festiviiatoS. Petri; refert autem tostiinonium ex sermone 13 (au-
datag appendici insetttp,quem in appendice nostra edemus. Respicere videtur qolleciioiiis memorataeexem-
plum, quod iu archivo basilicaeS. Petri servatur.
8 IV. Dc tribus allls collectionibus.
20. Tertiam collectionem appellamus eam quse exstabat in ms. unde prima editio Romanaa Joanne An-
drea episcopo Aleriensi sttmpta fuit. Hanc nos invenimus in Valicano ms. 545, qui solos Leonis sermones
continet. Ad hanc eamdem collectionem pertinere credimus codicem Bononiensem, cujus variantes notatas
invenimus in ms. Barberino 3520, haeenim cum lectionibus primaeediiionis fere conveniunt. Continet autem
haeccolleciio Leonis sermones XCIII, otnues sinceros, nullos ascititios, si uuum deMachabaeisexcipias, quem
in appendice Augustino vipdicabimiis. Sermonibus de Natali Domini pramillit epistolara ad Flavianum, quje.
banc quoque collectionem ex Leclifmariis derivatam ipnuil. Pesunt ex sinceris tres soli sermones, qui ex
ms. Nicolai Fabri edili sunt. Ordo autem sermonum XCIII idem est ac in vulgatis communiorihus, qui his
tribus sermpnibu* ctreot, l»aeun» excepttone, quod sermo 51 in Evangeliuni Matlhaeic. xvn describitur
inter sermones de Quadrageslma, tni in omnibus Lectio.aarjis pqsitus est sabbato quatuor lemporum Qui-
dragesimae, editi autem in alium tocum transtiilennu.
21. Raee colleclio, pranter ordincm arbatrterioribus longe diversum, duo» sevaoBes in iisdem omissos
exbibet, unum de colleclis, cui initium Notumiobit, in nostra editjppeserru. VI|j alterum conlra liajr^siiii
Euiycbetis, qui incipit Sicut peritorum, nobissepin. XCVI. Titulosaulem swmonura paculiareshabet, qtibus
tam ab editis quam a cseteris cotleetionibas maxime discrepans, sictit el in lectipnibus saepe valde dissimi-
libus, alium omnino fontem apertissimo piodit. Tiltuos diversos Indicasse sufuclat. Duodeoim sermones de
Quadragesimahanc peculiarem divisi.pnemet hos titulos prWeruht: Qiialubr primi inscribuiitur d« jjuadra-
gesima; quintus, de jejunio QuadragesimalisertnpV; sextus, septimus e,t acta.vus»de<Pasmne et Resurrec-
liqpe pqminisermo l, \I $t III; nonu», decimu» et undecimus, de Festo pasckali.t.ermoI, II et III; duode-
cimus auiem, de PojsioreeDomini sermo qttartus. Dein subjecto sermone in Evangelimu Malthaeic. xvu, scr-
mones 19 vufgaii di Pfosidne et duo sequentcs de Resurrectione,continuata numerorum serie sic efferuntur:
Primus In ParascevemDomini de Passwne sermo primus; quinque sequehtes, de Passione Domini II, III,
IV, V et VI; septimus, de Pasclia Domini sermo septimus; alii qualuor de Passione VIII, IX, X et XI.
Caeleri edili oclo de Passione et prfmus de Restirrectjone hac inscriptiono prtenolantur : De Passiofreef
ResurreclioneDominiXII, XIII, XIV, XV, XVI, XVII, XV1II\ XlX' et XX. Tandem postremus sermo,
de ResurreclioneDormmstrmo XXI.
22. Cum vero quoqd banc coHeciionemusi simus frequeniissime exemplo primae Romanaeeditionis, quas
rarissima est, et Quesnello ignota fuit, de hac non nihil dicendum videtOf. Hle'q7ifdemiii praefalione ge-
nef-Sti, n. 2, velull primaui traduxit sermonum ed|iionem Venefara an. 1485, quSeJoanncm Andream epi-
scopum Aleriensem auctorem praefert, eamdemque alicubi, sed rarissime in varianiibus atlbibuit. Sed praj-
turqnam quod exstat alia editio Veneta LucaeVeneli an. 1482, ulracque mt edltiones recusae fuerunt ex
Romana, qnam lau^sftêpiscopbs ex Vaticitiiq.ôdfjjeRomae vulgaveral, el Paulo JI Romano pontilici in-
scripserai. Qui lypagraphicos Annales edidere, banc cdiHWicm Uomanam »i»ignant an. 1470, el in ftjiu
133 PRvEFATlO 1N SliRiiONES S. LEOMS MAGNI. 134
calee legi testantur versus Aspkis illustres, etc», qui typograpborum in aedibus lamiliaeMaximaelaborantium
nomina referunt. Quo autem fuiidainento haec uadideriut, latet. Non solum enim omni temporis locique
noiaiione, ac memoratis versibus caren,t duo quae eraiiieulissimus cardinalis Quirinus vidit ejus edilionis
exeuiplaria, verum etiam ilia tria quae nobisjnetipsis videre coniigit, unum Romae apud eniineniissimum
Pissioneura, alterum Veronae in bibliotheca Muselliana, tertium in suburbio Veronensi apud canonicos La-
terauenses S. Leonardi eniplum i» Urbe a celeberrimo viro Celso Maffeioanno 1472, ut in manuscripta ejus-
dein Maffeiinotatioiie iraditur. ln catalogo quidem librorum qui a Conrado Sweynheim et Arnoldo Pan-
nartz Gennanis typographis in sedihus Maximorum fuerani impressi usque ad diem 20 Martii an. 1472, et a
snpradicio Aleriensi recensentur initio lomi V Operum Nicolai de Lyra; in hoc, inquam, catalogo referunlur
Divi Leonis papeeSermones, ei notantur edita exemplaria CCLXXV, quo facium est ut rarissima sit haec prima
editio, eum lam pauca exemplaria impressa fuerint. Anie annum vero 1472, typis subjectam fuisseliquei ex
Aleiiensis epistola ad Pauluni H, qui suprenmm diem obiit xu kal. Augusti an. 1471 («). '•
23. QuarU eolleetio frequentior in mss. occurrii. Eosdem autem omnino sermnnes eodem ordine praifert,
ut in anieriori vidimus : litulis autem, qui iidein sunt ac in vulgatis, ab illa diserepat, ac praeterea varianli-
bus nec medicis, nec infrequentibus, qain diversaeorigini, non librariorum- lapsui vel arbilrio tribui queunt.
Plerique codices annexam babenl epistolarum collectionem, el hac de causa omittunt inter sermones episto-
htm ad Fhtvianum, cum in epi-tolts suo loeo ponatur. Ejusmodi autem sunt tres mss. Vatt. 541, 546 et 547;
Vat. Urbinas 65 ; umis AiigelicioEremiiarum S. Augusiini; alius Venetut S. Marc>79; et Fesulanus cano-
nicoram Lateranensium. Hanc eamdem colleetionem cum epistola ad Flavianum, sed sine collectione episto-
larum, Invenimus in mss. Justinae Patavino Casinensium, uec non in alio Veneto monaehorum S. Georgii
majoris. Nullum exemplar saeculoxiv vetustius reperire licuit, unde collectionemvalda reeeniera eolligimus.
Omniura ccrte vitiosissima est : cumque ex,codiee iiujus collectiouis profeclae videantur vulgalae editiones
sermonum per eos qui Aleriensis editionem ignorarunt, nihil mirum si pluribus niendis et corruptis lectio-
nibus scateant.
24. Quintam collectionem sermonum ab epistolarum collectionein nullo codice separatam invenimus. Sicut
autem episiolaruin colleclio quae huic adjungilur diversa est a colleclione epistolarum quaeciim quaria col-
lectione sermnnum copulantur, ila etiam sermonum colleciio aliquot, etsi paucis at exploratis characteri-
bus, distinguitur, et diversara originem promit. Milto discrepanies lectiones, quibus etsi melior sit hscc quam
duaelectiones praecedentes, primse lamen et secundaecollcclionibus facile cedit. Prsecipuum discrimen est
in duobus sernionibu> Exsultemusde SS. Petro cl Pauto, et Graiias, dilectissimi,de Macliabaeis, qui in hac
collectione non leguutur : primus autem in quatuor antecetlentibus legilur, secundus yero exslal in secunda,
tertia etquarta. Ordo autem in caeteris sermonibus idem cst ac in collectionibus terlia et quarta, hoc uno
discrimine, quod post sermones de jejunio Pentecostes habeiur Ordine inverso primum In octavis apostoto.
rum, Religiosam,serm. LXXXIV; dein In natali apostolorumPelri et Pauli, Omniumquidem, serm. LXXXH,
qui ordo horum sermouum est in collectione 2. At rectitis iu tertia et qtiarta inserlo sermone Exsultemus,
efleruntur sic : In nutali S8. epostotorumPetri et Pauti serm. 1; Omnium quidem,settn. II, Exsullemuset In
octavisapottolorum Pelri et Pauli, Religiasan. Haeccolleclio, qnae est oinmmn purissima, cum iiiltil subdi-
tilium rontineat, inveaitur in VaU 5.14 sacculicirciter xn, in Vat. Regim» Suetiae 139 saeculi xm, vel xiv ,
et m nnii Caesenale Minorui» Conveniualiuin S. Francisci saeculi xv, nec non in Vietorino, queni Quesnel-
lusadbibuit.
| V. De aliams. Oxoniensicolleclionea Quesnellolaudata.
28. Ha3sunt collecliones quas vidimus. Porro Quesnellus codicem Oxoniensem saeculi xi, vel xn, laudat
dissert. 12, cap. 2, in quo colleciio quaedam sermoiium Leonis una cum ejusdem episiolis continetiir, adeo
ut primo intuitii credi possit alierulra ex duabus postremis coilectionibus quae sermones et epistolas poiui-
ficis juiignnl. Sed nliam omntno esse quam haclenus inVenire neqiiiviiiilis, hoc Qoesnellf indicium demott-
strat. Episiolis, tnquit, insertm sunt consiitutionesimperatorum Theodosii et Valeminiani adversmsManiclueas
et eonlra Hilarium Arelaiensem. Sermonibut subjiciuntur dumepistolm Prolerii Alexandrini, et Paschasini Ltfr
libmtaniad Leonem nostrum, et atia nonnulla ad vitam S. pomificisaltinentia. Sicut autem eyistnliirnm eol>
lectio cura memoraiis addilamentis nullibi a nobis invenia foit, iia eeflectio sermonum, ex indicatis addi-
tionibus, ab emmbusquas vidimus discrepal. Displicet Quesnellum exaciiQret» hujus»colleetionis nptitiam
(a) Mic, ih Erralis lomo suo II annexi«, Ballerinli addenda indicant sequeniia : cHis in prima edttione
pprsirl iiis; a P Montio bibliothecario S. MariaeGraliarum PP. Pnedicatorwin Mediolani monitt fiiimus,,in
bibiioiliecaejusdem ecclesiie inveniri exeinplum Roaiame editronis aniii 1470, in cujus calce leguntor pneior
anni notaliouem inilicati versu-, Aspitis iltusires, eic, uti in Annalibus typographicis edili siiut. Haecaulein
edilin iiiiioiiiiurari>siuia dilTertali ea pariter Komana cujus quinque exemplaiia receosuimus. Non solum
eirim isia posierior versos memoraios aiuiique Bolatinnem ignoral, veium eiiam in lioeis ei singuiis pagints
ili-crenat; ac pr.nerea pri«r illa carei iisquainor Leonis epimolis, qmbus secunda dilata fuit. Cum vrro haec
a ipr.i qiiam recoguovirause prima etlitioiu' onii|in,0fuprit expressa, cuinque co.dicemreferai quein Alenensis
in pnori edilioiie exhibuit; alleg.iiiunes primaeeditionis, quas in notis attutiraus, corrigendae non sunt. »
EblT.
435 PRJEFATIO IN SERMONESS. LEONIS MAGNI. 136
non dedisse; ex ordine enim et quanlitate sermonum speciale de eadem judicium ferre possemus. Ilunc tan-
tum peculiarem titulum ex eodeiu codice recitat in observalione ad primuni sermonem, quani prau.i-sae ad-
monilioni inseruiraus. In nomine Dei tummi. Incipiunt traetatut quos a die ordinationis tum per antinuum
quinquenniumbeatitsimus papa Leo dixit ad populum. £x his autein verbis colligi posse credidit Quesiiellus
hanc sermonura collectionem derivare ex exemplo collectionis Leonis aevoexaralae. Inquit enim : Totut ve-
tustatemspirat titulus iste, indicatquetermones, teu tractatut (qum vox Leonit mvofamiliaris), descripwsfuiste
ex codice poniificisitliui mlate exarato. Cumenim ex ipsit lermonibutnutUt indicia prodeantqutbus uppureat
quo quisqueanno dictut fuerit, oportet U( ttatim fere pott quinquenniumillud detcriptum tit primum cudicit
itlius exemplar. Vox quidem tractatut pro sermonibus usurpata antiqiiitatein redolet; at si codex ednos ser
mones continei, titulus qui hos primo quinqueunio pouiilicatus Leonis tribuit, id e^t inter auiium 440 et
445, manifestum errorera prodit. Eieuim seriiioues novera de jejuuio mensis decimi, decera de Naiivitate
Domini, octo de Epiphjiiia, unum et viginti, vel saltem decem el novem de Passione Doinini, ex ipsa ser-
monum, qui diversis annis reciiati fuerunl, coraputatione quinquennium excedunt; quemadmodum trans-
currunl eliam nonnullisermones de collectis, uti ex annorura characteribus in iisdein indicatis liquel. Ser-
mones octavus de Nativitaie, el sextus de jejuuiu septimi niensis, Euiycbem veluli bareticuui expresse no-
minant, quod lieri debuit citius auu. 449, vel potius aliquanlo post: hoc enim auno errorem quidein ejus
Leo condemiiavit; sed cum Eutychem correctuin iri speraret, persouae pepercisse videlur. Sermo de octa-
vis apostolorura, qui post direplionem Roinaiiaeurbis habitus fuii, posl an. 445 cullocari deliel. Tractatus
contra hjeresim Eutychetis (nobis sermo XCVl) recitatus fuilin basilica S. Anastasue post Proierii moriem,
quaeincidit in annum 457. Ex his igitur eonurinalur quod inilio statuimus, nullum superesse codicem qu;
collectionera Leonis aetateexaratara contineai.
§ VI. De HomiliarioPauliDiaconi.
26. Restat ut de Homiliario Doctorumnonnulla dicamus, hoc enim pariter veluii codice utendum erit.
Hujus Horailiarii auctor est Paulus Uiacoous, qui jussu Caroli Magni varias Pairum honulias pro festorum
ratioue collegit exeunte sieculo vm. Id liquet cx pratfaiione ejusdem Caroli praeflxararissimaeediiioni
Spirensi an. 1482, et a Mabillouiorecusa lom. 1 Aiialectorum pag. 25. Leonis sennones XX, ibidem inserti
leguutur. Ilaecaulera colleclio cum originem ducat ex mss. libris amiquioribus saecutoix qui Paulo Diacono
usui fuere, non iniiiiinifacieuda fuit. Cum vero plures ejusdem Homiliarii ediliones prodierint, Quesnellus
aliquaudo boc allegans adbibuit editioiiem valde posteriorem, in qua alii ex edilis Leouiuis non pauca
niutarmii. Nosveio utgermauas Pauli Diacoui lcctiones cognosceremus, contulimus editionem Basileensem
Nicolai Kes»ler anni 14J6, sumptam ex veiusiist-imocodice LcclesiaeBasileeusis; quaelicet non minus quam
Spireosis m.n ullos sermones aiiciorum posteriorum addililios preferat, genuinam tamen Pauli Diaconi
ediiioiiemquoad caeieroset Leouinus exhibet: qui sane siue addilitiis in duobus mss. Augiensibusinveniunlur,
eodeui Mabillonioteste lom. IV Analector. pag. 631 et 632.
§ VII Dems. Barberinocontinentevarias leclionessermonumS.Leonis.
27. Antequam ab bac praelaiione manum subinoveam, praeniouenduinest, ine, duin Romae versarer, in
bibliolheca Barberina invenisse recentiorem codicein 3520, qui non paucas variantes sermonum S. Leonis
edilioni p.iratas exbibel. Praeinitiitur ltalict epistola Laurentii Mari scripla die 30 Martii 1677. Cum
eminenlissiiui cardinalis Francisci Barberiui et Brancacii tum praelati numine ab eo quacsitum fuisset quid
Joannes Bapiista Marusfrater suus in edilioneiu Leonis reliquisset, respondit ante aliquol annos iu manus
ejusdem fratris venisse editionem sermonum Leouis, in cujus marginibus Gerardus Vossius, praepositut
Tungrensis, variantes lectiones noiaveiat : lias autera exinde excerpsisse Joannem Baplistam, aiiasque
variantes ex aliis codicibuset editiouibus addidisse eo consilio, ut novam seriiionuin editiouem vulgaret
cura titulu : Sermonet S. Leonit Magni rettituti ad fidem plurium codicum m*t., concludilque, ediiionem
prasdiciam cum varianiibus Vossii, ei sui fratris lucubraiioues se tradidisse Michaeli Angelo Riccio, postea
cardiuali, ex quo, quicumque velil, ea petere poterit. Sequitur prefatio Joanuis Bapusta. Mari eduioni
praemiltenda,quam hic subjicimus.
LECTORI JOAN. BAPTISTA MARUS.
« Prodit ilerum in lucem divus Leo rebus omnibus magnus, ultima manu et accuratiore quam ante
diligentia restilutus. Tanta est dignitas auctoris, eloquenliae majestas, sanctitas vitae, lanta deviciarum
haeresum, et frenati Atlilae,ac servataeRoraaeglnria, ut in ipsius scriptis ad germanam senteatiam revocandis
non possit sine uberrimo Ecclesiaefructu et sinesuramaerudilorura voluptate elaborari. Fuit isle labor pauci»
ante irnnis P. Tbeophili Rainaudi soc. Jesu theologi, de cujus multiplici eruditione praclara monumenta ab
eo typis edita abunde lesiantur. Al quoniam non tam ex ingenio et doctrina quam ex varietate codicura
typis editorura et lide amiquorum manuscriptorum opus susceptum pendebat; Iket non sine laude et utilitate
in eo desudarit, tamen cum plurima utriusque generis exempla eidefuerint, non potuit pro voto tanft
pontiflcit scripta nativo nitori restituere : quo factura est ut ct opcri deesset optala absolutio et in sacri
*57 PR.EFATIO 1N SERMONESS. LEONISMAGNI. 139
officii lectionibus, quas sancla Ecclesia in praecipuisanni solemnitatibusex magni Leonis divina eloquentia
mutuari solet, menda non pauca residerent, quod in typis renovandis ad ultimam editionem velut
emeodatioremsoleal recurri. Quarecum diversa exemplatypis edita, et flde digna manuscripia aniiqua non
pauca, quibns caruerat Thenphilus Rainaudus, nacli essemus; lucem, quae ex illis copiosaconfici poterat,
in honorem lanti poniilicis scriptorumque ejus oplatam restitulionem, et utilitatem Ecclesiae, atque
eruditorum voluptatera duximus conferendam. Vale, amice lector, et dum foverislabore nostro, fave, ac si
quid melius nosti, prome. >
HicJoan. BaptistaM.irus, qni hisce sludiisdelectabatnr, an. 1644, ex mss. Vaticanisel Barberinis quosdam
Augiistinisernioncs, el ex Vat. cod. 12U3dialogos Desiderii abbaiis Casinensis, postea Victoris III, ac
tandem anno 1655 e ms. Barberino Petrum Diaconumde Viris HlusiribusCasinensibus Romae ediderat.
Ob<>ervaiiiiisautem in laudata praelationenullam mentionemfleri variarum leciionuniVossii, quas Laurenlius
Marus menior.ivit.In codice aulem Barberino subdunlur plures variantes sermonum ordine nonnumqnam
perturbato. Pleracquesumptaesunl ex codicibus basilicacS. Peiri, aliae exVaticanis, nonnullaeex cod. Bon.
id est Bononiensi.Frequeniiores suul in iis scrmonibus qui continenlur in Lectionariis basilicae S. Pelri.
Ubiautem baecLeciionaria defuere, rarissimaeet quandoque nullsevariantes indicantur. Quaesint varianies
ex Vossiosumpiae,quaeauiem addilaea Maro, discerni nequit. Vossiumquidem, qui Romaealiquando studuit
Romanoscodices,quo nl Leonemcontulissecolligitur ex MiscellaneisSS. Patruin subjectiseditioni Moguntinaj
an. 1604 Operum S. GregoriiThaumalurgi, ubi aliqua Leonis ex Romanis mss. edidit. Plura lamen quain
quie iiniuuniur in episiola Laurenlii Mari, eunt parasse prubant quae idem Vossiustradit in calce Operum
S. Epbrera, in qua non solos !>eruiones,sed omnia S. pontilicis Opera recognita et illuslrata se edilurum
pollicetur: et in nolatioiie ad tr.ictatum S. Leonisin Eutychem vulgaium in laudata editione Moguntina
testatur : De pluribusper nos, inquit, in recognilionenostra Leonina observatis, ac ad marginemepislolarum
annotatis,ubi.praetersermones.epi-.tolaspariierase recognilas, et varianiesadmarginemedilionisepistolarum
annotatas oslendit. Unde eiiam NicolausFaber in epislola ad etimdemVossiuminter ejusdem Fabri Opuscula
pag. 113et 114 se audisse testaiur MichaelemSonnium Parisiensero typngraphum exspectare quam citiuu
ipsiusedilionemOperum S. Leonis. Quesnellusin fine praefaiionis generalis memorat codicemOperum S.
Leonis, quem collalum a doctissirao viro Francisco Pegna cum Romanarumbibliothecaruminss. codicibus,
olim post Pegnaemortem apud Marium Sancti Angeli canonicum viderat Emericus Bigotius. Cum Joannes
Baptisla Maruspaulo ante memoratus S. Angeli in foropisciumcanonicusiu edilis ejus Operibusappelletur,
nihil dubiumest qtiin Mariusa Quesnellolaudatus idem sit ac Joannes Baptista Marus. Quis autem fueril
codex quem Bigotiusapud ipsum invenit ex Barberinoins. innotescit; et errore forte Bigotii, qtiod Vossio
erat adjudicandum tribulum fuit Pegnse, eo quod Vessii codcx in hujus manus venisset anlcquam in Mari
bibliothecamtransiret. Nos ipsum codicemseu ediiionemLeonis a Vossiocum mss. collatamnon invenimus,
sed Marilucubrationemnacli sumus in codice Barberino, quneVossii et Marii varianies coraplectitur. Htijus
vero Barberini manuscripti multa loca conlulimuscum Leciionariis basilicaeS. Petri; cumquc ea exacte
noiata deprehendimus, a fusiori collatione eorumdem levati fuimus; sicquealiis quampluribus tura ejusdem
basilic*, tum Vaticanis, tum aliarum Romanarumbibliothecarum mss. exemplaribus recognoscendisvacare
commodiuspotuimus.
S. LEONIS BIJLGNI
PONTIFICIS ROMANI
SERMONES
IN PR.ECIPUIS TOTIUS ANNI FESTIVITATIBUS
AD ROMANAM PLEBEM HABITI.
ADMONITIO 1N DUOS SEQUENTES SERMONE8,

Qoiin anteceoentibus editionibus, sicut el in non paucis mss. exemplaribus in unum perpe-
ram coaluerunt.
In anterioribuseditionibusunus erat sermoqui nunca nobis in ducs divisusprofcrtur. Hujus facti rationem
ut, lector,inlelligat, nonnulla prmmonendasunt. In vutgatis ante Quesnellumenitionibusprimo sermoni ex
duobut tequentibutcompaclohic titulus prmfigebatitr: In annivcrsario de die assumptionisejus ad suiumi
PATKOL.LIV. 5
159 S. LEONIS MAGNISERMONES. UO
At Quesnellus,qiii in pritna ediiidneevmdemtitutum reeeperat, in secunda
pontificis Romani culmen et :onus.octava
muiandum censuit hoc rnodo ln consecrationis ejus. 14 longa obtervationeprobare tfaduit, qutimHic
inteqrarn subjicinlus.
Primum hunc S. Leonis sermonem, velut in anhiversario die assnmptionis dictum, sub eodem quo
pridem gaudebat titulo veteres editiones omnes secutus in prima mea edilione reliqui, tametsi scrupulus
nonnullus remorderet. Ut rem iteralo examini subjicerem, in causa fuere eruditorum e societate virOriim
Joannis Garnerii et Danielis Papelirokii nova iu eumdem sermonera cogitata. Illc pagina 33 Libri Dinrni
Romanorum pontiflcum, haec scrrbit : S. Leo in ipso sucti dsdiniptionis die sernwnem huic concioni (quam
secundae professioni fldei Gregorii PP. II insertam dicit) timilem fecit, nisi quod fidem sermoni non perinde j
subjiiiixit. Forlasse lunc nondum usu receptum erat alleram professionemedere, quam qumad corpus S. Pelri
fiebat. Forlasse, quod magis reor, fides omissa fuit a collectort sermonum Leonis, propterea quod forma
communis eral, et a symbolo aposioHco Romuno noit diversa. Ei in appemjice pag. 172, scribit vocem
anniversario in litulum irrepsisse, qnod sermo, inquit, ipse docet, seque habitumin ipso assumptionts die
evidenter ostendii Enimvero si, inquit pag. 174, anniversarius dies ttgMficari debeat, et nonipsemel
ridtatis, quorsum didtur : Obsequium consecrati pontificis inchoari? Quortum mentio reditus a longa
peregrinatione ? Quoirsumactio grtttiarutn pro eteclione? Quorsum prmsentis lemporis verbum provebit,
si jam unum saltem annum, totum in ponlificati sede trnnsegisset? Oictiis igiiur sermo, ul piitaf, recurrente
electionis die, u( scilicet qui ekclus fuerai feria t>, qum dies 29 Martii, Ordinaretur eadeni feria, qum dies
AOMdtl.
Socii sui opinionem Daniel Papebtokius in suo conatu ad chronologiam summorum pontificumanipiexus
est quoad eam jiartem qnae sermonem ipsi consecrationis diei assiguat; ad alteram verb quae consecra-
tionein ipsara teria 6 celebraiam indical, vidit vir doetissimils quam imm.inis liallucinatio; Ctim ex
3p0slolorum docirina et insiitutione veram asserat Leo ipse auctoritalein consueiudinis, qua semper
-observatum, nt his qui conseciandi sunt sacerilotali vel levitica ordinatione,. numquam benedictio uisi iu
die DominicaeResurrectionis, hoc est die Dominica, iribualuf.
Certum est mibi pariter diei anniversario assignari non posse primom isiutn sermonem; seil nec ipsi
cbhSecratiOhisdiei ascribi debere, manifesium faciunt vel haecsola Leonis verba : Recurrente igiiur per
tttum ordtnem die, into ine Dominus episcopalisofficiivoluil habere principium,etc Prinripiura enim episco-
palis officii ordinationem esse nemo noo videt; recurreniem vero per siiuiii ordinem liojus principii seu
ordioalionis diem, esse alteram Dominicam qu.c ordinationein proxime secuta est, seu octavam ab drdina-
tione diem, necesse est asserere, ut Leo cum Lepne concordet. ln ipsa igitur ordinaiionis solemnitate,
Seu in difcoetaVa, quae pars et clausula illius erat, dictum puto primum hunc S. Leonis sermonem, recur-
rente consecrationis die per ordindm suum, hoc est posl elapsos septem hebdomadie dies, primo seu
Dorainico die per ordinem dierum redeunte. Quod profecto in aWilmsenslrm trahi non potest, si seitiel
constet de anniversario die expiicari nnn posse, ut revera consiat ex tota serrtiouis ipsius serie.
- Nuvam hanC opinioneiii cnnurmat vetus codex bibliothecaeBodleian*, in apademia Oxoniensi, ad quem
Leonis noslri sermones et epistCIas pfiires conttilet-at vir doctissiinus Edmundus Beinardns in eadem
academia Savilianus aslronomiae professor, collecEasque ex illo codice varias ledtiones ad fne olim
miseral. Codicis anliquiiatem comnrendat liaec inscriptio iii fronte conspicna : In nomine Dei summi
indpiunt tractatus, quos a die ordinaiionis sux per continmm quinquenniutn beatissimus papa Leo dixit ad
fopulum. Totus velusiatem spirat ticulos 'iste, indicatque sennones seu 'tractatus (quae vox Leonis aevo
familiaris) descriptos fuisse ex co.liee pontilicis istius netate exarato. Cum enim ex ipsis sermonibus nulla
indicia prodeani quibus appareat quo quisque anno dictns fuerit, oportetiut statira fere post quinquennmm
illiid descriptuiti sif primum codicis istius exeraplar. in eo auiem codice primi sermonis litulus est, non
ht anniversario, ut in consequentium capite habetui', sed Sermo I de ordinatione sua; qui solus in die
ordinationis, ut prior titulus iudicat, haberi potuit, nimirum iii die recurrehie, queinaiJniodnmdixit Leo
ipse, seu in octava die.
Porro recie post explelam soiemnitatem ordinatiqnis oosequiumconsecrati ponlificisinchoari dicit : nam
ipse quidem ordinatic-nis dies principium episcopatis officii fuit, nt disertis verbis habet Leo; at non '
inchoatio obsequii, seu exercitium suscopii tnoneris, quod lam solemnis diet, diuturnis prCcibus ac pro-
lixis caeremoniisoccupataespatia non sinebant.
Caeterum hoc semel constituto, consueludo celebratae octava die consecraforum poniificum solemnitatis
innotescit, quam aliunde notam baberi non inemini. Sed ita lieri sotitiim facife persuacTenletârinua con-
secraiionis festa religiose celebrata, et similis consuetudo celebratae diei octavae consecrationis baptismalis
fidelium, immo et dedicationis sacrarum basilicarnm, quaeposfrema eftam " Hooie
'" perseverat, etsi ordina-
tione poiitificia longe inferior sit tonipteium êoicatio.
Hactenus Quesnellus.ltaque diem anniversarium primo sermoni, ut edilus erat, ascribi non potse vidit, to
quod, observanteGarnerio, in prima sermonis parle dicatur, bUseqhitim consecrati ponlificis inchoari, et
mentio fiat reditus a longa peregrinatione, qum diei anniversarionequaquamcongruunl. Hinc ipse ordinalionit
diet admitlendut videbatur. Cum autem verba, Recurreute igitur per siram ordttnem die, etc, diei ordina-
tionit proprio non conveniant, diem OttaVs*huic termoni prcefigendarnQdeitteHiSsûtavit.Verum diei octavm
tolemnitai, in qua episcoptfrumOotidHgaiiohaberetUr, ut sermotHsirerbifisHgurit,loti anliquitati ignota est.
Ipso aulem non tam ordinationis die quam anniversario episcoporum conventus fieri consuevisse, patet ex
Paulini epts/. 1C, ad Detphinum,Xysti 111 epist. ad Cyrillum, et Hilari pnpoe, aU%Leoni sltccessit, epist. ad
Aicanium.aiititihefrtoniiitt in notaliunculd'ad artic. Leonisiom. XV, pag. 417, de duvlici termone perpe-
ram juncto suspicalusest.
Hunc vero nodum solverttnt tex COdices.In triinh tcilieet InSs. eolleitionit tteiihdm, id est Barber. 88,
basilicmS. Pelri 210, et Casanalenti G, m, 7, nec non in leclionario Vallicetlano 26 prmfertur sermo inci-
vient, Laudera Domini, qui concludilur verbis, tesliniOniUmpraestitistis, et cum finali quidemclausuta : Per
Christum Dorainum nostrum. Codexautem Catinensis 126 collectionisprimm, qui num. 75 exhibel eumdem
termonem cum eodem fine, num. 72, prwmitetal Uti dittinctum tefmonehx.itfcipienldm: Honorabilem mihi,
dilectissimi, hodiemum dieih fecit ilivina dignatio, eic, qui alibi perperairt, inkerta post yocemHonor.ibilem
particuta igitur, astulus fuerat primo sermetii, efficiebatquecapdt secundwn ac\ iWtiittH.Inihs. mdih Ikifitt-
narib VhlticellanoA, 7, eadem utriusque sermonit dislinctio deprehenditur, et eodem pariter ordine : priut
enim oceurrit termo Honorabilem pag. 185, dein sermo Laudem Doiniui, pag. 189.
Ex hit optime concilianlur omnia. Nam primus sermo Laiidem D.mvni, gui [fbrmulas exhibet diei ordiua-
tionit proprias, habitus fuit ipso natalit teu ordinalionis die; et yrotixiW fortdssis ejns d\ei tolemnilas loit-
lil: SERMOII. 142
gigremtermonem non paliebatur. Secundus vero sermo Honorabilem recitatus fuit in die annivertario, recur-
reftte, utl te6 dit, per slnnn ordiriem die, quo me"Domirius episcopalis officii voluit nabere principinm.
DiffitulliisqutintGarntriui oblrudit ex voce sermonis apud nos secundi provehit, si S. Leo unum saliem
annum tn ponlificali sede trausegisset, levis est, qum eum unius litterm emendatione faeile tolialiir scribendb
provexit, e librariorumoscilanlia potuil proficisci. Fbrle etiani provexit in rionnntliSetirendatioriblttCtidicibus
legebatur; sed ciimliic sermo jkhctus fuit clim flHofe, tquidleni ipsum ordinatibhis respicit, in tempus prmsens
tratilietd fuit leclio, iit cohmrentla cum anlecedentibutservtireiur. Eadem ratione scriptum fuisse videlur, ipse
mihi liel, quod ponlificalus inilio convenil, pro ipse est, quodin nonnuilis mss. exemptaribus ciisioditum, uti
anniversariodiei magis conveniens,reslituimus. Unibnemvero duorum Sermoliiimin ununi nemo tuirelur : nam
in ipsis Leoniscodicibusalia ejusdein geheris exdmpia reperimus. Sic iH mss. tibrit collectionum primm et
secdndm, duo sermOnetde jejuhio decimi mensrs; tertius et quartus in unum coeunt. Forle cum primus
sermo vitut estet brevior quam usitdtmlectionesdivini officiipostularenl, duos simul conjungere in aliquibus
lectionariitetiam antiquioribusplacuit, ex quibus eadem conjunclio in pleidsqitecbileclianeslivanavil.
7 SERMO PRIMUS. A Domii.i, juvate volis quem desideriis expelislis, uc
* De Natali ipsius S. Leonis 1; habitut in die ordi- et Spiritus gratiae maneat in me, el judicia vestra
nalionit sum. non fluctuent. 8 Praestet in commune nobis omni-
SVSOPSIS.—S* Leo absenselectus gratias pro benefieio> bus pacis boimra, h qui vobis unanimilatis sludia
rependil, et Eeclesimsum preces sollicite posiulat. infudit: ut omnibus diebus vilae inese, in onmipo-
Laudem Domini toquatur os meum (Ps. CXLIV, 21),, lenlis Dei servilium, el ad veslra paraius obsequia,
et nomen sanclum ejus anima mea ac spirilus, caro> cmn fiducia posslm Dominum deprecari: Paler san-
et lingua benedicat. Quia non verecundae, sed in- cte, consena eos in nomine tuo, quos dedisli milti
gratae nieniis >>indicium est, beneficia tacere di-- (Joan. XVII,11) : semperque proficientibus vobis ad
vina; et salis dignum est a sacriOciis Dominicae 3 salulem, magnificet anima inea Dominum, el iu
laudis obsequium c cOnsecraii ponlificis inchoare.. futuri retribulione judicii ita mihi apud juslum Ju-
Quia in humilitale nostra memor fuit nosiri (Ps. dicem sacerdolii mei ralio subsistai (I Thess.n, 19),
crxxv, 24) Dominus, et benedixit nobis : quia fecitt ut vos mihi per bona opera veslra sitis gaudium,
mihi mirabilia magna solus (lbid., 4), ut prasseritem i vos corona, qui bona voluntaie sinceruni praesentis
me J crederet vestrae sanctitatis affectio, quem fe-- -n vitae tesliinonium praeslitistis. > Per Clirisluni Do-
cerat necessilas Iongae peregrinationis absentem. minum nostrum.
Ago igilur Deo nostro gratias, et semper acturusi o SEHMO II.
sum pro omnibus qu% e retribuit mibi. Vestri qtio- De Natali ejusdem 11; habitus in anniversario ordi-
qae favoris arbitrium debita gratiarum actione con- nationit sttm.
celebro, evidenter intelligens, f quantutn inibi pos- StNOPSis.— I. Nemini vei
sint reverenliae, amoris et fidei studia vestrae dile- dejttsiiiia sua prmsumen-
dum, vel de misericordiaDei diffidendum.—II.Con«
ctioi.is impendere, animarum vestrarum salutem\ ventus episcoporumin anniversario die consecratio-
pastorali solliciludine cupienti, qui tam sanctum de. nis Romani pOnlificis,quem Peirt h&redemEcclesia
rae, nullis admodum praecedentibus meritis, judi- iUmquamPetluM Stiicipit.
cium protulistis. Obsecro igitur s per misericordiasi i CAP.I. — Honorabileni mihi, dilectissimi, ho-
a Ita inscribitur in aliquot praestantioribus codici- stituimus crederet ex aliis
mss., ac praecipueex Vat.
bus, ac praesertiin in antiquissirho Vaticano 3836,, Longobard., nec non ex antiqiiissimo Vat. 3836,
nCc non inl alio perantiquo Vat. Longobardicis, rtt< cum hoec lectio congruenlior visa sit. Mox quidam
vocant, litteris exarato. Concinit etiara haec inscri- codd. pro fecerat habent fecit.
ptio cura amiqua appellatione diei ordinationis, « Sic plerique et vetiisiissimi Romani
codices.
natalitium vocat ipse S. Leo serm. 4, c. 4, et; Editi, tribuit.
3uem
iem ndlalem nominant similiter Xystus III, epist., C I ' Prima Cditio: Quantuiit ntihi el reverentim
profuit
s.i Cyrillum nuin. 5, ac epist. 2, ad Joannem An- amoris et fidei studia veslrm dileciioni impendere.
tiocbenuin, Pauliiius Nolanus epist. 20, ad Dclphi- Iderii habetur in Vai. Longobard., ubi solum ioco
irjen num. 2, nec non Hilarus papa episi. 2, adI verbi profuit legitur possiiit.
Ascanium, cap. 1. In antiquis etiam sacrameiitariis, t Alias, per rhisiricordiam.
ac praesertim in vetustissimo ms. Veronensi 80, h Erat in ediiis : Qui nobis unanimilatis studia in*
quod Romanu n fuit, et Leonis aevuiiiredolel, Missai fddil. At Vat. 3836, unanimitatis voccm postponit
diei annive.rsarii consecrationis pontificiim hunc ti- voci studia, symaxi plarte Leonina. Vcbis aulem
tii.Iumpraefert: /n Natali episcoporuni.In postetio- emendavimus 1 non tam cx prima editione, qiiani ex
ribus autem codd. huic et sequenlibus sermonibus codice Longobardico ac tribhs aliis Vaiicanis, eo
inscripiio est : De ordinaiione sua, vel De assum- quod eligeutiuni iiiianiniiialem Leo indicare videa- ;,
ptione sua; in vulgatis ':i3ro, In anniversario die tur. In his lamen codd. habelur etiani vobisin an-
astumplionis ejus. Tituljs peculiaris lcgitur iil mss. tetiori membro : Prmsiet in tommnne tobis omnibus
terliae eollectioois, ex quihus priraa editio profecta pacis bonum; ubi pacem tum sibi lum auditoribus
est, nimirum : In astumpiione sua ad pontificalum communem Leonem prsecari arbitrafeiur. lidem mss.
gratiarum actionissermo 1. In tabula ms. Casanaten- cttm prlitia editione hUmdnitatis pro unanimiiaiis
sis collectionis secundae , sermb B. Leonis papm in praeferiint. Lectionem nostram confirmat cod. Val-
dk qrdinationit tum faclut. Tandem in cod. Valli- licel.26.
cell. A, 7, De laudibiis apostolorum; sequens vero j) ] i Hanc Clausulam ex illis COdicibus
sermo, De Natali S. Petri apostoli. adjecimus,
qui sermonem hoc loco finiunt, Ut iri praemissa ad-
>Codex Vaticanus Longnbard., vitium.
« Alias consecrationis.Post pauca duo codd. Val- moniiione diximus.
} Jurigebafur hic sermo, iriserta hoc loco particula
licell. omiltunt mihi ante vocem mirabilia. cum sermone anlecedentf. Chr separaviinus,
d Editi cum aliquot codd. habebant cerneret. Sub- tottur,
in adinonitiorie, quam antecedenfi sennoni prsefi-
143 S. LEONIS MAGNIjSERMONES. 144
diernum diem fecit divina dignatio : quae dum hu- Adeseruit, cujus < vos reverentia congregavit. De
muitatem meam ip summum gradum a provexit, vestro itaqueet ipse gaudet affectu, et in consortibns
. quod neminem suorum sperneret, deraonstravit. bonoris sui observantiamDominicaeinstitutionisam-
Undeeisi necessarium est trepidare de merito, reli- pleclitur, probans ordinatissimam lotios Ecclesise
giosumest taraen gaudere de dono : quoniam 9 qui charitatem quae in 10 Petri sede Petrum suscipit,
mihi b oneris est auclor, ipse est administralionis et a tanti amore pastoris nec in persona tam imparis
adjutor; et ne sub magnitudine gratiae succumbat tepescit haercdis. Ut ergo haecpietas, dilectissimi,
infirmus, dabit virtutem, qui contulit dignitatem. quamerga hmnilitatemmeam unanimiter exhibetis,
Recurrente igilur per suum ordinem die quo me fructumsui studii consequalur, h misericordissimam
Dominus e episcopalis officii voluit habere princi- Dei nostri clementiam snpplices obsecraie, utindie-
pium, vera raihi in gloriara Dei causa est laetandi: bus nostris expugnetimpugnantesnos, muniat fidem
qui mihi, ut mullum a me diligeretur, multa dimi- 1nostram, augeal dilectionem, augeat pacem, meque
sit; et ui mirabilem faceret gratiam suam, in eum servulumsuum, quem ad ostendendas divitias gratiae
munera sua conlulit, in quo meritorum suffragia suaegubernaculis Ecclesisevoluit praesidere,suffi-
non invenit. Quo opere suo Doiniinis, quid cordibus R cientem tanlo operi, et utilem vestrae i aedificationi
nostris insinuat, quidvecommendat,nisi ut de jusiitia dignetur efficere,et ad hoc temporanostraeservitutis
sua nemo praesumat,et de ipsius misericordianemo exlendere, ut proficiat devotioni, quod fuerit largi-
diffidat, quae tunc d evidentius praeeminet, quando tus aelaii,per CbrislumDominumnostrum. Amen.
peccator sanctificatur, et abjectus erigitur. Neque 0 SERMOIII [Al. II].
enim de qualitate noslrorum operum pendet ccele-
stium mensura donorum : aut in isto sseculo, in quo De Natali ipsius III; habilusin anniversariodie at-
hoc sumptionis ejusdem ad summi ponlificiimunut.
teta vita tentatioest (Job. vu, 1), unicuique re-
StNOPSis. — I. Ad Deumreferendushonorsacerdotii.
iribuitur, quod meretur : ubi si iniquitates Dominus in Melchisedech
* Hujus figura prmcessit;utrinsquedit-
observarel, nullus judicium ipsius sustinerel. crimen.—II. Quem impar tanto oneri humanain.
CAP.II. — Magnificateergo, dilectissimi, Domi- firmitas. ChristusEcclesiamsemperregil. Solidilat
num mecum,et exaltemusnomenejus ininvicem (Ps. fideiPetri permanet.— III. Pelri elogia,qui Eccle-
tut curam eliam nunc nondeserit. Quosensu petra
XXXIII, 4), ut tota ratio celebritatis hodiernaead lau- et fundamentum.— IV. Petrus in successoribut
dem sui referatur auctoris. Nam quod proprie ad honorandus: Primas "omniumepiscoporum. Profe-
affectumanimi mei pertinet, confiteor me plurimum ctusgregis, laus pastoris.
de omnium vestrum devolione' gaudere. Cumque Ctr. I. —Quoties nobismisericordiaDeidonorum
hanc venerabiliumconsacerdotum meorum splendi- suorura diesrenovaredignaturjusta, dilectissimi, et
dissimam{ frequenliam video, angelicum nobis in rationabilis causa est laelandi,si officiiorigo suscepti
tot sanciis sentio inieresse conVentum.Nec dubito ad laudem sui referalur auctoris. Hanc enim obser-
nos abundantiore hodie divinaepraesenliaegralia vi - vantiam omnibusquidem sacerdotibuscongruam, sed
sitari, quando simul adsunt, et uno lumine micant mihi necessariam maxime esse cognosco,k qui re-
tol speciosissima tabernacula Dei, tot membra ex- spiciens ad exiguiiaiis \\ meaetenuitatem, et ad
cellentissima corporis Christi. Nec abest, ut confido, suscepti muneris magnitudmem,eliara ego illud pro-
ab liOCccetu eliam beatissimi apostoli Petri pia di- pheticumdebeo proclamare: Domine,audiviauditum
gnatio et fida dilectio; nec vestram devotionemille (uum, ei timui; cortsidtraviopera tu<t,el cxpuvi.Quid
ximus, diclum est. Mox pro fecit prima editio habet nellus et in synopsi hujus capitis, et in posiilla ad
{acit. marginem editionis secundaenotaverat, episeoporum
LegebattiTprovehit.Emendationemunius litterae conventusin octava consecrationisRomani pontificit
mutatione necessariam, ut in admonitione osten- propterea quod sermonem hunc in eadem ociava ha-
dimus , nulli licet codices suffragentur, facere vel bitum crederet. Sed et hunc sermonem, et conven-
inviti debuimus. tmn episcoporura in anniversario consecraiionisdie
b Sic antiquissimus Vat. 3836 , et unus Vat. col- D habitos, in admonitione ostendimus.Mox etse pro
lect. 5. LectionariumVallicell.A 7, ras. Casin., ho- interessein cod. Vallicell.
noris auctor, ipse est. Quesnellus, onerisest auclor, s Ra correximus ex mss. antiquissimoVatic, Val-
ipse mihi fiet; in raargine aulem pro lectione onerit licell. et duobus aliis Vat., cum antea minus con-
laudat cod. Reg., et Vicior. notat vero in codice grue in plerisque ediitis legeretur nos. Paulo post
Regio legi, ipseest, pro ipse mihi fiet. Caeteri editi cod. Longobard., in ionsoriiis, pro in consortibut.
eamdem Quesnelli lectionem, exhibent, excepto ho- h Prima edilio, mitericordem.Cod. Vallicell., Do-
noris loco onerit. mini nostri. Mox exofate, pro obseeratein tribus Va-
c Cod. Vat. Longobard., episcopatus.Dein Masso- ticanis.
nus in Leonis Vita legit principatumpro principium, 1 Ita praestanliorescodd. Vat. 3836, et Longobar-
quod in nullis non solum edilionibus, sed noslris dicus, cum legerelur in editis : Muniatfidemvestram,
etiam codicibusreperimus. multiplicetdevotionemac dilectionem,augeat pacem.
d Vat. 3836, evidenterprominet. Post pauca, meri- Codd. Vallicell. et Casin.acVat. 541, collect. 4,
lorumnostrorum,pro nostrorum operum in cod. Val- nostram lectionem praeferunt, hac una exceptione,
licell. dileclionem.
e Sic ex Lectionario Vallicell. et ex ms. Longo- multiplicet
i lia omnes nostri novera codices et duo Ques-
bard. alioque Va't. Al., suum. nelli fiegius et Gaudiivall. Editi, defensioni.
* Codd. Reg. et Vict. Quesnelli, atque unus ex k Al., quoniam. QUESN. — lta etiara tres nostr)
nostris Vat., Jrt.guenlattonero.Hoc porro loco Ques- codices Vaticani.
145 SERMO 111. 14«
enim * tam insolilum, tam pavendum, quam laborT A laudata, * perpelua est; et sicut permanet quod in
fragili, sublimitas huraili, dignitas non merenti? Ett Cbristo Petrus credidit, ita permanet quodin Petro
tamen non desperamus neque deficimus, quia nonl Christus insiituit. Cum enim, sicut evangelica Iectio-
de nobis, sed de illo praesumimus, qui operatur inI ne reseralum est, interrogasset Dominus discipulos,
nobis. Unde et Davidicum psalmum, dilectissimi,, quem ipsum, multis diversa opinanlibus, crederent,
non ad nestram elationem, sed ad Cbristi Domini i respondisselque beatus s Petrus, dicens: Tu es Chri-
gloriam consona voce canlavimus. Ipse est enim dei stus filius Dei vivi: Dominus ait: Beatut et, Simon
quo prophetice b scriplum est: Tu es sacerdosin a- Bar-Jona, quia caro el tanguit non revelavittibi, sed
ternumsecundumordinemMelchisedech(Hebr. vn, 11):: Paler meus qui in cmlisesl. El ego dico tibi quia tu
hoc est, non secundumordinem Aaron, cujus sacer- es Petrus, et super hanc petram mdificabo Eccletiam
dotium per propaginemsui seminis currens, lempo- meam, et portm inferi non prmvalebuntadversus eam.
ralis ministerii fuit, et cum veteris Testamenti legei Et tibi dabo claves regni cmlorum.Et h quodcumque
cessavit; sed secundumordinemMelckisedech,inquoi ligaveris tuper terram, erit ligalum et in ccelis: et
aelerniPontificisforma praecessit. Et dumquibus pa- quodcumquesolverissuper terram, erit solutum et in
renlibus sit editus non refertur, in eo ille intelligitur• g cmlis (Malth. xvi, 16-19).
ostendi, cujusgeneratio non potesl enarrari. Denique> CAP.III. — Manet ergo dispositio veriiatis, ,et
cum hujus divini sacerdotii sacramentum eliaui ad1 beaius Petrus in accepta fortitudine * petrae perse-
humanas perveuit functiones, non per generationumi verans, suscepta Ecclesiaegubernacula non reliquit.
tramitem e curritur, nec quod caro et sanguis crea- Sic enim prae caeieris est ordinatus, t]l dum Petra
vit, eligilur; sed cessante privilegio pairum, et fa- dicitur, dum fundamentum pioliuniiatur, dura regni
miliarumordine praetermisso, eos reciores Ecclesia coelorumjanilor eonstituitur, dum ligandorum sol-
accipit, quos Spiritus sanctus preparavit;ut in po- vendorumque arbiter, raansura etiam in coslis I ju-
pulo adopiionis Dei, cujus universitas sacerdotalis diciorum suorum definitione, praeficilur, qualis ipsi
atque regalis est, non praerogaliva terrenae originis cum Christo esset societas, per ipsa appellalionum
d oblineat unctionem, sed dignatio ccele.stisgratise ejus mysteria nosceremus. Qui nunc plenius el po-
gignat antistitem. tentius ea quae sibi coinmissasunt peragit, et omnes
CAP.II. —Quamvis ergo, dileciissimi, nos ad ex- partes officiorumatque curarum in ipso et cum ipso,
plendara nostri officiiservitutem, et infirmi invenia- per quem est glorificutus,exsequilur. Si quid itaque
mur et segnes, dum si quid devote el strenue agere a nobis recte agitur, recieque k discernitur, si quid
'
cupimus, ipsius nostrae condilionis fragililate larda- a misericordia Dei quotidianis supplicationibus obii-
niur; habentes tamen incessabilem propitiationem netur, illius est operum atque meritorum, cnjus in
omnipotentis et perpetui Sacerdolis, qui similis no- sede sua vivit pote-Uas,et excellit auctoritas. Hoc
stri, aequalisPatri, diviniiatem usque ad liumana enim obtinuit, dilectissirai, illa confessio, quae a 13
submisit, humanitatem usque ad divina provexit, di- Deo Patre apostolicoinspirata cordi, omnia buma-
gneet pie de ipsius coustitutione gaudemus: quoniara narum opinionum incerta transcendit, et firmitatem
etsi multis pastoribus curam suarum ovium delegavit, petrac, quaenullis impulsionibusqualerelur, accepit.
12 'Pse taraen dilecti gregis cuslodiara non reliquit. Iu universa uamque Ecclesia, Tu es Christus Filiut
De cujusprincipali aeternoquepraesidio, etiani e apo- Deivivi, quotidie Petrus dicit, et omnis lingua, quae
stolicaeopismunimenaccepimus,quodulique ab opere confiteltir Doininum, magistcrio hujus vocis imbui-
suo non vacat : et Grmilas fundamenli, cui lutius lur. Haecfides diabolum vincit, et captivorum ejus
Ecclesiae superstruitur altitudo, nulla incumbentis vincula dissolvii. Haecemtos mundo inserit ccelo, et
sibi templi mole lacessit [F. leg. lassescit]. Soliditas portaeinferi adversus eam praevalere non possunt.
enim illius fidei, quae in apostolorum principe est Taula enim divinilus solidiiale muniia est, ut eam
•Codd. Bodleian.et Gaudiival.admarginem, solli- D ] ctionis unguento, etc. QUESNELLUS.
—
ettum.QDESK. Ita quoque antiquissimus Vat. 3836. e Edili anie Quesnellum, apostolici operis. Hle
i>Duo mss. Vait., dictum est. praetulit lectionem codd. Vict. ei Gaudiival. Quibus
* Alias, currit. QUESN. noslri Vait. suffragantur. Porro accipimuspro
d Manifesiumesi, oi fallor, ex hoc loco materia- quatuoraccepimusest in aniiquissiiuo Vaticano.
lem episcoporum unctionem jam tum in usu fuisse f Idem cod. Vat., perpelual. Quesnelli annotalio-
in ordinatione episcopali, apud Rnmanam saltem nem buic loco subjectam, in observalioues quaepost
Ecclesiara. Siquidem apud Leonem idera est obtinere Sermonesedentur, rejecimus; ibique Leonis sentcn-
unctionemac lieri episcopura; quod de sola spiritali tiam explicabimus.
unctione si intelligeretur, valde ambiguuin es>et. Est 8 Duo mss. Vati. addunt, apostolus.
et in sermone sequenti, cap. 1, non absimilis men- h Ms. Vatt. 5836, qumcumqueligaveris erunt
tio, magis lamen obscura, materialis unctionis.Vide lignta. Et quwcumquesolveris erunt soluta. Si-
etiam serm. 8 dePassione Dom. cap. 7: Nunc, in- milis leclio occurrit eliam in serraone sequenli c. 5.
quit, et ordo clarior levitarum, et dignitat amplior te- 1 In eodem cod. et in alio Vai. vox peira; deest. .
niorum, el tacratior etl unctio tacerdotum. Ad exte- Post pauca iidem mss», non relinquil.
riorem etiam sacerdotum unctionem manifesteallu- i Vetuslissimus cod. Vat., judiciorum definitiont^
dit iu sobsequentisermoue, cura de spirilali omnium prmfinitur; aliusVat., perficilur.
baptixatorum seu fidelium unctione sermonem facit k Ideni antiquissitnus codex, decernilur, et forle
c. 1: Omnesin Christoregeneratossancti Spiritus un- nielius.
ctio contecrat sacerdoles. Et infra ; Effuso benedt-
fh S. LEONIS MAGNlSERMONES. -148
» neci A
j cipiie inter coeieros populos decet meritis pielatis
heque bajretica umquam corrumpere ' pravitas,
pagaâ potuerit superare perfidia. excellere, quos in ipsa apostolicae petrae arce funda-
CAP.Iy. —^FKs* ttaque modis, uifcWfissfmi", ralio- los, et Dominus noster Jesus Ghristus cum omnibus
iiabil/ obsequio celebratiir nodierna festivitas, ut in redemit, et beatus apostolus Petrus prae omnibus
periona humilitatis meacille intelltgatur, ille hono- erudivil. Per eumdem Cbristum Dominura nosirura.
refur, lii quo el omriium pastorum solliciludo cum Ameri.
comipendatartim sibi ovium custodia perseverat, et ° SERMO IV [Al. III].
« cujus djignitasetiam in indigno haerede non defieit. h De Natali ipsius IV; in anniversario die ejusdem
UridevenerabiTiumquoque fratrum et consacerdotum astumplionis.
ineorum desideWa mihi et bonoranda prifisenlia SYNOPSIS. —I. Festivkatem hane omnibus ette com-
Jiinc sacratiqr est atque devotior, si pieiatem hujus munem Christianis, qui et reget tupt et sacerdqtet.
:—,H. Qvonto P,etr(>\prmcmterii smi collqta: Ec-
officii in quo adesse dignati suht, ei principaliter cletiam in Pelrp,, et m ejus fide fundalam. — III.
d defermii, quem non solum hnjus sedis praesulem, Transivit in dlios apostolos potestas clavium, quas
sed et omnium episcoporum noveruiit esse prima- Peints accepil. SperAale privilegium Petri, cujus
tem.Cum ergo cohortatiories nostras auribus vesirae spefiqlii cura a Dominosuscipitur, pt pro fide cujus
« fun- . provrie Christus oravit,ul firmitasqumper Chrutum
sanctiiaiis adhibemus, ipsum vobls, crijus yice •a Petro iribuitur, per retrum opottoUtconferaiur.—
gimur, loqui credite : quia et ilHus vos afleciii rao- IV. Petri precibus et sollicitudini deberi quidouid
boni a successoribusejus agimr.
riemjis, et non alTud yobis, quam quod docuit, prae-
dicamus : obsecranles, ut succiricti lumbos merilis Cip. I. — Gaudeo, dilectissimi, de religioso ve-
vesirae casiam et sobriam vitam in timore Dei du- strae devotionis affectu, et Deo gralias ago, quod iii
catis, hec concupTscentiis carnis nieris principatus Vobis pielatem Cbristianae unitalis agnosco. Sicut
sui oblita, eonseriliat. Brevia et caduca sunt terre- enim ipsa frequentia vestra tesiatur, inlelligitishu-
narum gaudia voluptatum, quaead aeternitatem vo- jns diel recursum ad communem laetitiam perlinere,
caios, f a semilis
<<;': vita» conaniur averlere. Fidelis et honorem celebrari loiius gregis per annua fesia
ergo et religiosus animus, ea quae surit ccelestia, pastoris. Nam licet universa Ecclesia Dei dislinclis
concupiscat, et divinaruni proriiissiohum avidus, in ordinata sit gradibus, ut 15 cx diversis membris
amorein se incorruptibilis oorii, et in spem verse sacrali corporis subsistat iritegritas; bmnes tariien,
lucfs altollat. Cerli autem estoie, dilectissimi, quod 1 siciit ait Apostolus, in Christo unum sumus ( I Cor.
labor vester, quo vitiis resistiiis, et carnallbus desi- xn, 13); nec qiiisquam ab allerius ila est divistis
deriis repiignatis, pTaceiisin coiispectu Dei est atqoe officiq, ut nOnad coiinlexionempertineat capiliscu-
14 pretiosiis, riec soliim vobis, sed etiarii milii apnd ^* juslibet liuiiiiliias pbrtionis. I Iri unitate igitur fidei
Dei niisericordiain profuturns : qiiia de profectu atque baptisriiatiif^mdliscreia liobis societas, dile-
s Domiriici gregis glbriatur cura pastoris. Cororia ctissimi, et generalis est dignitas, secimdiim iliiid
enim mea, sictit Apostolus ait, et giiudium vos estit beaiissimi Petrl aposloii k sacratissima voce diceri-
(1 Thess. ii, 19); si ndes veslra, qiiaeab iriilio Evan- tis : Et ipsi tamqudmiapides vivi supermdificamhti
gelii in universo mundo prxdicata est (Rom. i, 8), in domos spiriialei, taterdotium sanctum, offerintes
in dilectione et sanctitaie permanserit. Narii licet spirilales noslias accepiabileSDebper Jesum Chrisliun;
omnem Ecclesiam, quae in toto est orbe terrarurn, et infra : Vos autem ginus elecium, fegate sucerdo-
cuiictis oporteat florere virtutibtis, vos tamen prae- tiurii, gens sdncta, popiliit acquisitionis(I Petr. n,
» Perrumpere, edidR Quesnellus, Igmetyi iiQtarit f Vat. 383fi, a
edilos codices et Gaqdjival. habere carrumpere. Nos %Vict. cod. delet cceles-tft^taconanlur averiere.
b Dprninici.QUESN.
editorum leciiouem resiiiiiimus, quippe quani anli- In ms. 39 Casiuerisi,qui post alia aliorum l'.i-
quiores mss. apprnbanl. trum OpCra,iluos tanliim sermunes S. feeonis conti-
i>Duo Vatt., igitur pro itaque.
e Iia restiiuimus ex vetiisttssimo Vaticano, cum nel, pag. 588, liic sermo profertur cum titulo: Incipit
lexwt) de Vtuhedra S. PieiHaposleli, qum cejebratur
alias editura esset, cujus eliam dignitas inindigno. In vttt kal. ^«r/iBj-ujtijSane tertii ftocturoi. Iîiftues,
prima editione et iu aliquot codd. deest etiam. ,, D I hac die in Koinano fceviario vef li.idie legunlur,
d Vat. 544, refcrunl, et forie melius, cum signifi- quae ex hoc sermone sumpiacstnit. iii labuja auiem, Casa-
cetur honorem ponliftcibus delatum ad Petrum re- natensig ms. inscwbilw; /n nai(iliUO<B.'Peiriapo-
ferri.
» Vicemalicujus gerece, et vicariiantiqua locutione Stoli. ..<: .,!•'.....
* Venba,sicut ait Aposfolwt,a QuesneHoi>mi>sa,ex
dicuntur etiara succssores, qui non minori. quapi omntbiis no<-triscodicibjiset anierioribns cdaiionjbus
pracessor dignitate etpoiestate fungunlur.utpluribus revocavimus. Tres. (cqdd..XaMfet «iliti, au,te,^Qiies-
antiquis testibuB demonstrare possemus. Romani nellum habent: Ni>ftat%eniwn*t,siculait Aponolus,
autem poiitifices speciali modo dicii sunt fungi vice, in ChrisioJesn umni smnus.
autvicarii Petri.utintelligantur nonsuimei propriam I Vat. 3856, ln<wi(ate>.%,,...,.. ..,.,,
obtinuisse, sed eamdem accepisse, in omnes succes- 1 ka,oinj\«s etJitifttiesj,ftt,fiodJices,vqst.r,i,
iijte? quos
sores transfusam, dignitatem ac auctoritatein Peiri, antiqjiissimus i\(a.yc8n(u#» ,eAJa,i|<iatus
.Cajiijensisy,qui
cujus, ut ait Leo hoc ipso in sermone c, 3, in sua se- doo ssluni.DjftiâtiMfun»;*^
tle, id est, in successoribus, vivit potettas,et exceilil gelium. Quesnellus vero exrpuiictisvocibus tacraHs-
auctoritas; et cap. t. cujut digniras etiam in indigno sima voeedicentii, uniiis côdkis,quem non desigoat,
hetrtde non deficii. Uaec noiare libuit ob postiHani ajictoruaie alia subsiituens, bunc locum sic expres-
quam hoc loco Quesnellus posuerat :Primatui Petri, sit : Secundum illud beatissitniPetri aposloli, cui itte
fHjus Romanipontificetviearii tunt. tenno debetfamulari; Et ipsi tamquam lapides. etc,
«49 SERMO IV. 150
5, 9). Omnes enim in Christo regeneratos, crucis A quamvis in populo Rei multi sacerdotes sint L multi-
signum efficit reges, sancti » vero Spiriius unctio que pastores, omnes tamen proprie regat Pejtrus,
consecrat sacerdotes : ut praeter istnm specialem quos priocipaliier regit et Christus, Magoumet ml-
nostri ministerii servitutem, universi spirital«s. b et rabile, dilectissimi, buic yiro eonsorliuiii poLentiae
ralionabiles Cbristiaui agnoscani se regii generis, et suae tribuit divina dignaiio; et si quid cum eo com-
sacerdolalis officii esse consorles. Quid enim tara mtuie caeterisvoluit esse principibiu»,numquam nigi
regium quam subditum Deoanimum corporis sui per ipsum dedit quidquid aliis non negavit. Omnes
esse rectorem? Et quid lam sacerdolale quam vo- deoique aposiolo.sDoininusquid de' se bomines opi-
vere Domino conscienliam puram, et immacutetas neniur imerrogat; et tamdiu sermo respondenlium
pietatis hostias de altari eordis offerre? Quod cum comnniiiis est, qtiaradiu ' humana,:ignorantiaeambi-
omnibus per Dei gratiam commune sit factnui, reli- guitas explicatur. At ufii quid babeat seusns disci-
-giosumtanten c vobis atque laudabile est, de die pulorum exigilur, primusest \n Doraini confessiooe,
provectionis noslr.e quasi de proprio honore gau- qui primus I est 17 ln aposiolica dignitate. Qui
dere; d ut unura celebretur in loio Ecclesiaecorpore cum dixissei: Tu es Chrislus Filius Dii vivi, respon-
pontificii sacramentum, quod, effuso benedictionis r> dit ei Jesus : Bealus es, Simon Bar-Jona, quia caro
ririguento,copiosius quidein in superiora profluxit, et tanguis non revetaviftibi, sed Pat$r weus qui in
Sednon parce eliam in inferiora deseendit. cmlisest (Matth. xvi, 16,17); id est, idep bealus es,
CAP.II. — Cum itaque, dilectissimi, de conseriio v quia le Pater meus docuit, necterrena opinio te
istiiis muneris magna sit nobis materia coiniii.kvuium fefellit, sed ip.spiraiiocoelestisiiislruxii : et npn caro
\Q gaudiorum, verior lamen nobis et exeellentior nec sanguis, sed ille me tibi, cujus sum unigenitus
erit cansa taetandi, si non in nostrae humilitatis «on- Filius, indicavil. Et ego, inquit, dico tibi : hoc est,
sideraiione remnremini; cum niullo ulilius multoque sicntPatermeus tibi manifestavitdivinitaiem meam,
«t dignius ad beatissimi Petri apdstoii gloriam con- ila et ego libi notam facio excetleniiam tuam ; Quia
teriiplaiidaiiiaciem riieutis attotlere, et luiiic iliomin tu es Petrus: id est, cura ego sira inviolabilis petra,
illius poiissimum veneratione ceiebrare, qui ab ipso ego lapis arigularis, qui facio utraque unum, ego fun-
•omniumcliarismatum fonte tam copiosis est irriga- damentum prseter quod nemo potest aliud ponere
-tfdriitriisinundatus, Ut cum multa solus acceperit, (Ephes. ii, 14 et 20); lamen tu quoque peira es, quia
riihil in quemqtiamsine • ipsius participatione trans- mea virtute solidaris, ut quaj rajlii pojte.stat.esont
ierit. ' Verbum caro factum jam habitabat in nqbis propria, sjnt tibi mecum par.ticiyaAwue. eommunia.
^
(Joan. i, 14), et reparando humano generi totum se Et super hanc pelram mdificaboEcclesiam meam, et
Christus inpenderat. Nihil imlispositum sapientiae, porlminferinon prmvalebunladversuseam (Matth. xvi,
nihil erat ardtium potestati. Fgmnlabantur ebjroeB- 18). Super hanc, inquit, foriitudinem aeternuin ex-
ta, s ministrabant spirilns, arigeli serviebant, nec struam lemplum, el Ecc.lesi.»meae coelo inferenda
ullo modo poterat inefficaxesse sacramenlum, qtiod sublimiiasinhtijus fidei firmitate consurget.
simul ipsius Deitatis.unitas operabatur et Triuitas. CAP. III. —Hanc confessionem portse inferi non
Et tamen de loto muiido unus Petrus eligitur, qui et tenebuni, mjflrtisvincula non ligabunt: voxenim ista,
universarum geniium vocationi, et omnibus aposto- vox vitae est. Et sicut confessores suos in ccelestia
lis, cunctisque Ecclesiae Patribus praeponatur : ut provehit, ita negatores ad inferna demergit. Propter
« Particula tierodee«t in aniiqiii-simo Vaiicano, et qui pro ministrabant habet adorabqnt. Qucsnellus
in Casinensi, qui poslremus pro consecrat babet effi- notavit sic legi non solum in editis, sed etiam in
cit. Post pauca in Vat. laudalb deesl nosiri. mss. Gaudiival. A.tquo fnltus codice bauc lectionem
> Sic tres praeslantiores nostri codices et prima excluserji, et in textu ediderit: Famulabantur ele-.
edilio. Reliqui vulgati ante Quesnelliim, et alii mss. menta,
h spirilus angeliciserviebant,non docuit.
ipgincod. Gaudiival., el rationabiles : quas voces O Quesnellus expunxit voces, muliique pastores,
Quesneilu-i expunxit, el margioi apposuit. quae legebantur in editis, qiialuor mss. allegans, qui
e Ita ires tnss. Vaticauiet iiims Bonmiiensiscum bis verbis carent. Nos vero non tam editorum orii-
prima editione; et sane melius, cum S. Leo audito- njum quam Riuiianorumei pnestantioruni Italia?co-
res laudet, qui de provectione seu ordinatione sua dicuin '
auctoritale e.nsvoces revocavimus.
tamquam de proprio honore. gaiidebam. ln caeteris Ita Vaticanus anliqiiîssimii.ct Casinensis. Alii
editis et in nouniilliscodd., nobis; in aliquibusmss. Vaticani cum e,dilis intelligenlimpro ignorantim; sed
deest tamen. explicatur conslanter exlnheni. Qnesnellus ex qna-
&VetusiissimnsViitjcanns omittit sequentia usque tuor mss. edi.dit, humanm intelligeniim ambiguitat
ad fineiri capitis. Paulo posl de effuto in ms. Casi- perstitit;ei notavit in Gaudiival. a>que ac in cditis
nensi. ief;i, expticatur. Si ignorantimpro inlelligentimrepe-
« Praetulimus lectionem praestantiorem codicum rissel iu anliquis codicibus, lectionemnosiram facile
Valt. et Cas. Aliqui mss. collectionis quarlue cura antiUilisset. ;
edilis pro iptius habent, illiut; alii, ejus. i Q;ie,siielliiscura mss. collectionis quintae, eral.
f Eratin edilis: Verbumenim cdrofaciumfuerat, el Ex c;i-leris pluribus etpracstaniioribiis mss. libris ett t
habiiabatjam in nobis, ul reparando humano gerieri resiituimus , qnod retinetur eliam in sermone 83 ,
totumse Christut impenderet.Magisplacuit lectio ve- cap. 1, cui hic locus ab ipso Leone insertus fuit.
k Scculi SUII1U5
tustissinii Vaticani et Casinensis, quam etiam con- praestantissimos codices Vat. et
firmant mss. collectionum quartae et quinlaequoad Casin. Vulgati cuin aliquol mss. habebanl, quia Pa-
postremam partem et reparando,.... impenderat. ter meus te docuit sed inspirqtio cmlestiste in-
%Ita oranes editi et codices, excepto Casinensi, struxit; et non caro et sanguis, ctc.
151 S. LEONISMAGNISERMONES. 15»
quod dicitur beatissimoPetro: Tibidabo clavesregnii A ordinatur auxilium, ut firmitas, quae per Christum
eestorum.Et qumcumqueligaverissuper terram, eruntt Petro tribuitur, per Petrura apostolis conferatur.
ligata et in ccelis; et qumcumque18 tolverit tuper<" CAP.IV. —Cum itaque, dilectissimi, tantum no-
terram, erunt toluta et in catlit (Matth. xvi 19). Trans- bis 19 videamus praesidium divinitus institulum,
ivit quidem eliamin alios apostolos jus polestatisi rationabiliter et juste in ducis nostri meritis et di-
istius, et ad omnes Ecclesiaeprincipes decreli hujusi gnitale ltetamur, gratias agentes sempiterno Regi
constituiio commeavit; sed non fruslra uni b com-- Redemptori nostro Domino Jesu Christo, h quod
meudatur, quod omnibusinlimetur. Petro enim ideo> tantam potenliam dedit ei quem tolius Ecclesiaeprin-
1 hoc singulariter creditur, quia cunctis Ecclesiaere-- cipem fecit, > ut si
quid etiam noslris temporibus
ctoribus Petri forraa e praeponiiur. d Manet ergoi recte per nos agitur, recteque disponitur, illius ope-
Pelri privilegium, ubicumque ex ipsius fertur acqui- ribus, illius sit gubernaculis deputandum, cui di-
tate judicium. Nec nimia est vel severitas, vel rectum est: Et tu eonvertut confirma fratret tuot; et
missio, ubi nihil erit ligatum, nihil solutum, nisit cui posl resurrcclionem suam Dominus i ad trinam
quod beatus Petrus aut solverit aut ligaverit. In- aeterni amoris professionem , mystica insinuatione
statite aulem passionesua, Dominus, quaediscipulo- ter dixit: Pasceovesmeas (Joan. xxi, 17). Quodnuuc'
rura erat lurbatura consiantiam , e Simon, inquit, , Bquoqueproculdubiofacit, el mandatum Donini pius
Simon , ecce Satanas expostulavitvot, ut f cerneret pastor exsequitur, conflrmans nos cohortalionibus
sicut triticum. Ejo autem rogavi pro te, ne deficiat! suis, et pro nobis orare non cessans, ut nulla ten-
fidet tua. Et tu aliquando conversusconfirma fralres tatione superemur. Si autein hanc pietatis suaecu-
luos, s ul non intretis in tentationem(Luc. xxn, 31, ram omni populo Dei, sicut credendum est, ubique
34). Commune erat omnibus apostolis periculum de praelendit, quanto niagis nobis alumnis suis opem
k
tematione formidinis, et divinae protectionis auxilio suam dignabilur impendere, apud quos in sacro
beatae dormilionis loro eadem qua praesedit carne
pariter indigebant, quoniam diabolus omnes exagi-
reqoiescit? Illi ergo liuricservilutis noslraenaialitium
lare, omnes cupiebat elidere; et tamen specialis a
diem, illi ascribamus hoc festum, cujus patrocinio
DorainoPetri cura siiscipiiur, et pro fide Peiri pro- sedis
ipsius L meruimui esse consortes, auxiliante
prie supplieatur, tamquam aliorum status certior sit nobis per omnia gralia Domini nostri Jesu Christi,
futurus, si mens principis victa non fuerit. In Petro qui vivit et regnat cum Deo Patre, et Spiritu sancto,
ergo omniumfortiludo munitur, et divinaegratiae ila in saeculasaeculorum. [Amen.
• < Ita mss. codd. Hincmarus Remensis opusc. 55, G < leguntur v. 40. Olinfcverolecta fuisse uno coniextu
adversus llincmaruin Laudun. c. 20, et in ep. Caroli etiarav. 32, nnn lanuiin liquet ex boc Leonis loco,
Calvi nomine ad Adrianum PP. opusc. 43. El in ep. nec iion eliain ex alio simili serraone 83, verum
ad Joannem VIII PP. nomine Caroli II imp. et car- eiiam ex anclore librorura de Vocalione oninium
din. Jacobatius in tract. de Concilio. Iri editis legi- geniiuni lih. i, c. 24. el lib. n, c. 28, et ex Prospero
tur tits. » Hacteniis Quesnellus. Jus babent eliam in epist. ad Rufiniinic, 10, qui tamen duo scripto-
Romani codices et Casinensis, quos conlulinius. Fa- res ante verba neinlretii, pr;e itiunt, et rogate, vel,
ciTeamem fuit legere vis pro jus. ln serm. 83, c. 2, et roga. Enimvero in quatuor antiquissimis mss.
quod binc siimptum fuit, jus pariter legitur.
b Val. 544, Evangelinrum libris Vercellensi, Veronensi, Cor-
commendavit. beiensi, et Vindehonensi a noslro P. Josepbo illan-
o Cnd. Casinensis, proponitur. chinio ediiis, qni priscam lectionem re-
d Prolixam annoiaiioiiein Quesnelli liuic loco sub- ferunt. nuperrime
haccadditio pariter legitur : Et rogale ne in-
nexam, in observaiionibus post Sermones subjicien- tretis in lentaticnem.Hinc in Leonis lexiu adjicienda
dis dabimus; eamquead calculos revocantes, genui- videntur haecverba, et rogaie, quae lanien sine ullius
nam S. poniificissenteniiam ex contexiu exponemus. Lemiinae editionis aut codicis auctoritate noluimus
Post pauca pro ferlur in antiquissimo Vat. legitur iuserere. Immo eum non uno lanium in sermone,
refertur. sed in duohus haecverba constanter absint in om-
e Sic prima editio, et codd. Casinenses 39 et 126, nibus editionibus omnibusque codicibus quos contu-
Concioit leciio serm. 83, c. 3. Quesnelli et Rainaudi limus, ac praserlim in duobusanliquissimis Vaiica-
editiones : Simoni inquit: Simon, ecce, etc. _T nis ac eerto Romanis unciali characiere exaratis,
f Ita cum mss. codd. legit Hincmnrus opnsc. 53, "L quorum unus hunc, aliqs allerum seruionem exhibei,
bunc locura referens. In editis, cribraret. QUESN. — Leonem siue iis verbis liunc evangelicum locum in
Prima tamen editio babet, cerneret, et similiier tres suis libris legisse probabilissimumcrediraus.
mss. Vaticani ac duo Casinenses, qui solum habent Ita Vat. et Casinens. mss. Similiter babetnr
velut pro stcul. Codices collectionis 4 habent cribra- serm. 83, c. 4, in quem S. Leo haec traduxit. Al.,
ret, el iia etiam legitur in serm. 83, c. 3. Paulo post qui.1 Ita omnes editi et codices quos vjdimus. Nesci-
iu editiset aliquol inferioris notae codd., ut non de-
ficiat. Praetulimus praestantiores mss. Vat. 3836, et mus autem qua auctoriiate Quesnelluspost verbura
duos Casinenses, cum quibus congruit lectio serm. fecii,posito puncto et omissa particula ut, scripserit:
83, cap. 3, in alio velustissimo Vaticano 3855, et in Si quid etiamnoslris lemporibut... iliiut est operibut
Casinensi. Tres priores mss. moxomitlunt aliquando; depulandum; nisi quia forte aliqui codices babent
non tamen delevimus, quia in alio sermone 83 hoc estprosii, licet habeant, uttiquid.
adverbium ex optimis codicibus retinetur. i Al., trini. Mss. duo Quesnelli.
e In sermone 83, c. 3, ne intretis in tenlationem. * Quatuor codices et editi ante Quesnelluro, di.
Haecautem verba apud Lucam xxii, 52, iu Graocoet gnatur.
Latino vulgato textu desunt; et solum post aliquaulo i Ms, Casin. 39, meruimufhabtre centortem.
155 SERMO V. 1S4
SERMO V [Al. IV]. }V vitutis, nisi non dormilaret, neque obdormiret qui
» DeNatali iptius V, in anniversarioassumptionissuee custodit Israel, et qui discipulis suis ait: Ecce ego
ad ponlificalum. vobiscumsum omnibus diebus usquead consummatio-
SVNOFSIS. — I. Omnia in Deum esse referenda. — II. nem smculi
altiore.m in Ecclesia tenet locum eo (Malih. xxvm ,20): nisi dignaretur 21
Quo quisque , non solum custos ovium, sed ipsorum etiam pastor
esse. — III. Christum verum
magit illi timendum
esse Sacerdolem secundum ordinem Melchisedech, esse pasiorum; qui corporeo quidem inluilu non
et sum semper adesse Ecclesim. — IV. Pelrum Bo- videtur, sed spirilali corde sentitur; absens carne,
maneesedis semper curam gerere. — V. llli potis- qua potuit esse
timum honorem esse impendendum, cujus sedi conspicuus; praesens deitate, qua
tuccessores ejus serutunt. ubique semper est totus. Quia enira juslus ex fide
CAP.I. — Sicut honor est filiorum, dilectissimi, vivit (Habac. n, 4), et haecest justilia credentis, ut
digniias patrum, ila laetiliaest plebis, 20 gaudium recipiat animo quod non cernit aspeciu; ascendent
sacerdotis. Quod quia ex divino venit raunere: omne Dominus in altum captivam duxit captivilatem, dedit
enim, sicul scriplum est, datwn optimum, et omne dona hominibus (Ps. LXVII , 19), fidem scilicet, et
donum perfectum desursum est, descendensa Patre spem, et charitatem, quae inde magna sunt, inde
luminum (Jac. i, 17): gralias agere bonorum om- forlia, inde prciiosa, quia quod carnis oculis non
nium debemus auctori, quoniam sive in naturalibus R 1 atlingitur, id miro mentis affectuet creditur, et spe
incrementis, sive in moralibus institutis, ipse fecit ralur, el amatur.
nos,etnon ipsi nos (Pial. xcix,3);cumquehoc pie et CAP.III. — Adest igitur, dilectissimi, quod non
fideliter confitemur, neque in nobis, sed in Domino temere, sed fideliier confitemur, in medio creden-
gloriamur, fructuose in nobis renovanlur vota cum tiura Dominus Jesus Christus : et quamvis ad dexte-
tempore, el religiosa festa justa suntgaudia, in qui- ram Dei Patris sedeat, donec ponat inimicossuos tca-
bus nec ingrati sumus tacendo de donis, nec superbi bellum pedum tuorum (Pt. cix, 3), non deest tamen
praesumendode meritis. Omnera igitur, dileclissimi, Poutifex surumusa suorum congrcgatione ponlificum,
causamet rationem solemniiatis hodiernaead origi- meritoque illi tolius Ecclesiaeet oninium sacerdotum
nem suam caputque feramus; et illum debita gratia- ore cantatur : Juravit Dominus, et non pmnilebiteum:
rum aciione laudemus, in cujus manu et gradus Tu es SacerdosinmlernumsecundumordinemMelchise-
officiorum, et raomenta sunt temporura. Nain si ad dech (Ibid. 6). Ipse enim verus et aeternus est Anti-
nos et ad nostra respiciraus, vix aliquid reperimus stes, cujus administratio nec commutationem polest
unde merito gaudeamus. Morlali elenim carne cir- habere, nec finem. Ipse est cujus formam Melcbise-
cumdati, et fragilitati corrupticnis obnoxii, num- < d<decb pontifex praeferebat, non Judaicas hostias offe-
quara ita liberi sumus, ut non aliqua impugnatione rens Deo, sed illius sacramenli immolans sacrificium,
puisemur; nec tam felix capitur in hoc agone vi- quod Rederaptor nosier in suo corpore et sanguine
cloria, ut non eliam post triumphos surgant rediviva consecravit. Ipse est cujus sacerdotium Pater non
certamina. Unde nemo tam perfectus est pontifex, secundumordinem Aaron cum legis tempore trans-
tara immaculatus anlistes, qui placationis hostias iturum, sed secundumordinem Melchisedechperenni-
pro populi tantum delictis, non etiam pro suis debeat ter celebrandura cura firmaraento insolubilis jura-
offerre peccatis. tionis instituit. Nam qiiiajiisjuranduiii interhomines
CAP.U. — Quce conditio si omnes sacerdotes ge- iis definitionibus adhibetur, quae perpetuis pactioni-
neraliter tenet, quanto magis nos et onerat et ob- bus sanciuntur, divini quoque juramenti testificatio
stringit; quibus ipsa suscepti operis magnitudo cre- in bis invenilur promissis , qu» incommutabilibus
berrima est offensionis occasio. Quamvis enim sin- sunt fixa decretis: et quia poenitentia mutationem
guli quique pastores speciali solliciludine gregibus indicat volunlatis, in eo Deus non poenitet, in quo
suis praesint,sciantque se pro commissis sibi ovibus secundum aeternum placitura non potest aliud velle
reddituros esse rationem, nobis tamen cum omnibus iy. quam voluit.
cnra communis est; neque cujusquam administraiio, CAP.IV. — Non est itaque nobis, dileclissimi,
non noslri laboris est porlio: ut dum ad beati apo- praesumptuosafestivitas, qua suscepli sacerdotii diem
stoli Petri sedem ex toto orbe concurritur, et illa divini muneris memores honoramus; 22 quando-
universalis Ecclesiaea Domino eidcm commendaia quidem pie et veraciter confitemur, quod opus raini-
dilectio etiaui ex nostra dispensalione deposcitur} sterii nostri in omnibus qnse recte agimus, Chrislus
tanto amplius nobis instare oneris sentiamus, quanto exsequitur; et non in nobis, qui sine illo nihit pos-
cunctis majora debemus. ln hac ergo maieria trepi- sumus, sed in ipso, qui possibilitas nostra est, glo-
dationis, quae nobis esset dependendae fiducia ser- riamur. Subjungit autem se ad rationem solemnitatis
Hic sermo ante annos aliquot editus ex ms. co- nae inscriptum fuisse Leonis nomen. Cum vero ser-
dice Nicolai Fabri, qui postea D. Tliuani fuit, nnnc monis contextus auciorem praeferat Romanum pon-
in Colbertina biblioibeca servatur. Sic Quesnellus. tificem, stylus autem cum caeterorumLeonis sermo-
Antelmius vero diss. 6, de veris Operibus SS. Leonis, num siylo plane conveniat, multumque. discrepet a
et Protperi, num. 4, pag. 348, monuil huic sermoni stylo Prosperi, de genuino Leonis fetu dubitandum
iu eo codice priraa manu Prosperi nomen fuisse prae- tioii est. De inscripio autem Prosperi nomine confer
lixura hoc tilulo : lncipil termo Prosperi de Natali quae conjecimus iu prasfatione nura. 10.
papee: recentiori auteqa charactere abrasaa membra-
;«58 S. LEONIS MAGNISERMONES. 156
nostrae, non sohim apostolica, sed etiam episcopalisAexierruerunt; et lnsuperabilis jgdes, quaebellando
beatissimi digriiias Pelri, qiii sedi Siweprseesse non rion cessit, vinoendo rion tepujt.
desinlt, et iudeflciensobtiriet curit ajterno' Sacerdote CAP.V. — Cum ergo in diebus nosiris moestiludi-
consortium. Solidiias enim illa quam de Petra Chrl- nes in laetitiara, iabores iri requiem, liscotdiae v«r
sld etiam ipse Petra faclus accepit, rn suos quoque tuntur in pacem, agnoscimus nos praesutis nostri
se iransfudit haeredes, et ubicumque aliquid ostendi- meritis et precibus adjuvari, et documeijiisfrequen-
tiir firinitatis, IIOIIdubie apparet fortitudo pastoris. tibus experimur Ipsum salubribus consiliis, ipsum
Nam si oninibus fere ubique martyribiis pro susce- cequisprnesiderejudiciis; ut manenle apud nos jurc
ptarum toterantia passionum, hoc ad merila ipsorum ligandi atque sulvendi, per moderamen bealissiiiii
manifestanda donatum est, ut opem pericjitantibus Petri et condemnatus ad pcenitentiara,et reconcilia-
ferre, morbos abigere, immiindosspiritus pellere, tus perducatur ad venjam. Et ideo quidquid in nobis
Ctinnumeros possint curare languores; quis gloriae hodie sive • dignalione fratrum, sive pietaje,filiorum
beali Petri tam imperitus erit aut tam invidus sesti- detulistis officii, illi vos mecum religiosius et verius
mator, qui ullas Ecclesiaepartes non ipsius sollicitu- iinpendissecognoscite, cujus sedi non tam praesidere
dine regi, non ipsius ope credat atigeri? Viget pior- quam servire gaudemus, speranles orationibus ipsius
stis el vivit in apostoloruin principe illa Dei honii- ° esse proestandum, ul Reus misericordiarum ministe-
numque dilectio , quam non claustra carceris, uon rii nostri tempora beqignus aspiciat, pastoremque
catenae, non populairesimpetus, nbn rainae regiae ovium suarum cuslodire semper dignetur, et pascere.
Qfficiumquo fratrcs sibi aliquid ex dignalione ad quasnulla lex, praeceptum nullum cogeret, sicut
detulissc S. Leo tradit, eos tantum respic.it episco-> pfetatefiliorurri,ita dignatione fratrum peodebautu?.
pbrtim cOrivenlus,ad quos isti oh celebrandumanni- Nihil ergo erat cur Qqesnellus huic laeo generaleni
veisaritim diem ordinatiouis ejus invilati concurre- proposiiionem iii po$Jlla anDonerei: Episcopi ex
rajit. Lcgc senn. 2, c. 2, ILcc et his simi.lia oliicU, dignationeoffidadeferuntRomahoponlifici.
ADMONITIO IN SEQUENTES SERMONES DE CQS.LECTIS.

Celeberrimisuni S. Leonissermonesde Collectis; quippe peeulidresquasdameollectas indicant, qum etti «x
Leonememorenlura pluribus, eas tamen a quopiamexplieatasreperire non lieuit. Quesneliusin nota,tio)\ead
primumde Cottectisterntonemhoc unum tubjecit: be eolleciarum usu et anU(iuiiate multa hic congerere
. essci aetqiii agerc Consulat qui volet em. card. Baroniumad an. Ch. 44, n. pfl, 31, etad ah. 58, nurii'.35.
Ula_snoii,in sola Dominica fieri solitas Lconis tein,pore, patet ex sermone 2 et 3. ubi gecundae et tertiae
ferire fit mentio. Non tomende commuhibuscollectis,qvmin omnibntEcclesiisolimfiebani,sed 4e extraprdinaria
'dc prmcipuaeleemosynarumcolleetioneS. Leonemhis in senmonibutloqu»credipius: qumcerto anni tempore,
ac m cerlumprtmumdiem indicta et incmpifl,aliis consequenlibusdiebus per&itbatur.
„,Ji;Fafel.indicliq.iucertumiliem ex unoquoquesrermqne: nam termone prinmkriBominicam, ttcundo in secun-
' dam feriajn, aclertioin feriam lert,iam,quarlo in quariamferiam, vel potius qmttam , quinto iterum in primam
tf&AiiritCiim, sextoin diem sabbdticblleclmindicuniur, Cumai tennxmesdiitersisannis habili (uerirft, in hac
dierum varieiate eerlus praeul dubio aldcujwsmensisdies innftityr,qui unjoanno in Dominicam,Olioin feriam
Secwdfftn,<Uioin leriiam, eic.„ incideret,et qnnor.utncursu iierum cdderei in Dominicam. Dies autm tri hit
sermoifibnsmtmoratus, non unicussed primus coliectarumdies appellalUrsermOtiei, el term. 5, c. i dicilur:
Die DbmTiiieaprihia iestfutura collectio. Igittir aliis diebusalim colleclionetfiebant; ac perinde hm colleclm
in aliquot diet produeebantur. ,,
His autent«tieftm#omaai per EcclesiQtiuqrum.rjegionum ctebebantconveritreitd edm eleemomndrumlargiiio-
nem, qtuim.tl fqeultas et pietas sitadebat,uti iraditur serm. 3 et 4, c. 3, et serm. 6, e. 2. Erani veroLeonis
temporeseptemregionesecciesiasticm in Urbe, quarumsmguke luam diaconiamkabebanl,uln noiocomiftet,pau-
perum diversoriaerant, tn quibusvidumaliiqueegentesecclesia$l'wa idpe atebqnlUT.Vijie•Mabillon,umComment.
in Ordin. Roman. lom. II JtfitneiItalici, pag.lt. Ad has ergo diacffnwsde/erendaierant eleemosynm,quse per
praesideQiiumcpram nece^sa,riiji, serviebant expensis: quia ad Ecclesiammaxime ab unoquoqueopem quae-
rente decurritur, ut ail Leo serm. 6, c. 2. '
Nunc statuenda, ti fieri polerit, haruin coliectaruminttitutio, nec non in quew rnentei»incider-fint,ff.qno m-
choarentmensisdie, qu,otquediebusperagerenlur. Institutionemsubindicat S, pptttife.tc serm. 5_,4 et 5, ujMcol-
tes.lqt.ej,usmodioibfi a Patribus vuluclas prodil, ut eo die quopagani superstttioriibussuis diaboloserviebant,
Chrittiqniiuas oblationesDeoiacrtitius offerrent. Sic enimserm. 2 : Ad desiruendas antiqui bostis iusidias in
die quo impii snb idolorum siiorum nomine diabolo serviebant, providentissime in sancta Ecclesia prima
est instituta polloctio. Et apertius term. 4, cap.Zc, Diijspos 9pp&tpliâB,inst<itf)fil9pis invitat, in qup sancia-
runj colla,iionuniprima collecii.oe^t orqUeutcra Patribus et utiliter ordiriaia. ut quia fn boc tempbre gemilis
quondam popirlussupersiitibsius dxhibnibus serviebat, coritra profariasKostiaS iriipiorum sacralissiuaa no-
strarum eleeinosynarumcelebraictur oblatio. Quod qula incremeniisEcclesiae frnctuosissimurofitjf.,placuit
esse perpetuum."£i term. 5, c, i,tetlatur hmc intlitutionemtmiiquisprofuiste<ii destrncti^nen) vanUatum.
Dm ex bit coUig<ep4a., Primum ab antiqvis Ecclesia,Patribus, qui plures alios d.ies superstitionibuspbllutos in
pios cultut traditxerunl, cetebremaliquampagdnoriimsupcrstitionem,qua profaltaebostiae,se» m>faiiones aliquce
conferebantttfcelebriquodpn diein, impiumidolorumcultum, inpiat ejutmodicollectasfuitse conversam.Secun-
dum,adeo spjemnm h.ancdLin#tituti>inem ftiisse, et Eccleslmutilem, ut iidem Patres voluerint esse perpetuam ;
et ideifco,sublqtplicet ea ygierimperttiuohe, Leonisadhuc mtate vigebai.
Qumpofro hmc superslilio fuerii, uride,ejusmodicoltecim'originemsumpserinl, et qum m nuntem ac diem
inciderint,unde Cfillectarumnwtsis ac dici<§taluatttr, eurn8*.Leo nihil proddl, atiunde colligendumett. In id
quiey juvtflhoruritsermonumordo quem iri aliqubtmst. reperimus. I'i Ltctiohkrio VallkeUanoA, $,sermoncm quaiuot
ex hti sermonibuscontinentur. Detcribuhtur autem post scrmonestiiei SS. Pelri el Pauli, et ante
Leonis 84, qui iri nist. collectionibustertia, quarla, et quinla oclavmeorumdeinapostolorumaffigitur; vt&nqut
ordo deprehenditurin codicibutcoliectionissecundm.lgtlur in initium Julii et superiiiiionesjam memetalet,ei
157 SERMOVI. 158
colleclmejusmodiincurrissevidentur. Initio autem Julii superstuiosutfuerat diet pridie nonas, quo pagani prce-
eipua tolemiiitateApollinaresludos peragebant,in quos eliatn celebrandosconferebantnummos.Posl Cannense.m
fliwirumelademinstituti fuerunt ex Mattii clarivvtiacarmitie, cvjus in libris hmcinvenlalAvitftrecitat tib.%%v,
e.12. HosteSjRpmani, si expeljere yiiltis.,,., Apojlini vovemloscenseo ludos, qni quoiannis pomiter Apol-
lini fiant, ciim poputus dederii ex publiCopartcni, privati uii conferant pro se suisque; iis ludis faciendis
pncerit praetbr. Hoc carmineinventoet ad senalumdelato censueruntPatres Apollini ludot vovendot, facien-
dosquea prmtore Urbis. Hic aulem in circo maximocum faciurus essei, edixil ut populusper eos ludos stipem
ApQllini,quantum commqdumessel, conferret. lnitio itutta slaluia die hi ludi edebaniur. At A. U. C. 546,
P. Varut prtetor urbanut lege ad populumlala jussus esl cerlum ditm staluere. Itaque ipse primus, inquit
Livius l. XXVII, ita vovit, lecilque anie diein ui nouas Qiiintiles. Is deinde solemnis servatus. Ex duobusautem
antiquit calendariit Maffeianoei Btanchinianocorrigendus Livii texius. el pro III «o|ias legendum<tttII nonas
Quintiles ; quqd pariter confirmaltertium calendariummtfrmoriinsculptumel Antiterni repertum, q Murqiorio
editumtom. I Thesauri Inscript. pag. 101. Solum cdlendarium,non lamen ex marmore, sed ex manuscripto
Cmsareovulgatuma Lambecio,quod mlate eliam posterius, tribustaudalis prmferendumnon est,m nonas ponit.
Id autemlibrariorum lapsu facile conlingerepolvit. Bollandistmtom. VI Junii parie n, huic calendario, quod
JLambeciufprimusediderat, e regior\eapposuervutaliud a$tcg ineditum calendarium a Poletvio Silvin Leonis
"nostrimialeconscriplum,in quqmqueac in culendariismarmoreisn non. memoratiludi assignantur..Una dies
iniliohis ludisconstiluta, dein eosdemrepetilos, siveCbntinualosiu plures dies, ex atiquol veterumlestimoniis,
qui alios et aliosdies memorant, collegi!Noritius in CeftotaphiisPisanis dinert. 2, cap. 6, el ante iptum Mtmu-
tiut de Legibus Rouianoriiin, et Comment.in ep. 1, lib. xvi, ad Atiicum. Ex calenffarioAVtem Rtynano, quqd
primo Ecclesite smculoinsculptum in museo Capitoimo servatur, et a Francisco Blanchinio edilum fuit tom. II
Anastasiipag. 303 lab. c, nec non ex Maffeianosapius recuso, discimus Apollinares ludot inchoasse n uon.
Julias, et continuatseusque ad iv idus, seu usque ad diem ejusdemmensisditodecimam.In calendario Latnbe-
cianoiidemludi ApoUinarcsnotantur etiam IIIidus ejusdemnietfsis,id esi die 13. 1d explicalur ex <Cicer0ne ep.
/.
4, xvi, ad Anicum, ubi venalionemmemorat postridie ludos Apollinares, qum velul appendix l%dt>rum Ap»t-
linariumhabebatur.llinc calendariumBtanchinianumIII id. habet In Circo, et Maffeianum cum Amiternino
eodemdie, Ludi in Circo.
Hacerga siiperstitioneab anliquis Patribus in pium usjtm conversa, primus colledqrum dies fuim videtur u
nonas Julii, qui eti dies qctavceSS. Peiri et Panli,; isque ant,e aliquqnto erat itfdicendus,uf populut ad colle-
ctionem sese opporlvnepararet; ac proinde hos sermonesinter diem ndialemel octavamSS.aposloibrumhabitot
fuisse verisimilliriiumesl. Quod si tres ex his sermonibusin divinorumofficiorumusum assumpti, diebusDomi-
nicis 2, 3 e( i post naiale aposinlorum assignatiinveniuniur in laudato Lectionario Vatlicellano,id posteriori
teniporeaccid.it, ut Dominicusdiessingulis assijjyar.elur; quemadmotlumetiam sermo 84, qui ad oclavamApo*
siolarurh,perlinet,in eodemLeciionarwDominica6 post eorumdemnatale legendusdescribitur.
Ex his porro, qua:liaclenusconstiluimus,facileesl annum singulorumindicare. CumenimS. pbntifex Romanx
Ecctesiccprmfuerilttb an. 440 usque ad an. 461, priinus et quinlus sermo annis distinctis recilaii, in quibus in-
dicilur prima coUect,adie Dominico,assignandisunt an. 441, vel 447, vel 452, vel 458; hit entmannis dies sexta
Jvlii ex lillera Dominkali E incidit in Dominicam.Secundus sermo, qui denuntiat primam cotlectam feria
seciuida, ttscribgndusest an. 442, vel 455, vel 459, in quibusdtes n nonas Jttlias fuit firia secunda: similique
rqtionelertiut sermo, qui designat terliam feriam adjudicandusest an. 443, vel 448, vel 454, iri quibusidemdies
fiiil feiia lertia; ac sermo sextus, qui prmferl diem sabbati, habitus fuit en. 446, vel 457, cum diet lextus Jutii
in sabbalumincidit.
Unusdiesferiaequartae, qui sermonequarto designatur, cum alio charactere ejusdem serritoriisnon videfur
congruere.Nam hic sermomanifestehabilus fuil curixsub initium detectierroris llomm agerelur adversusMarii-
cluxot, unde ad Imsdeferendosapud presbyierosS. pontifexauditoresexcilat cap. 4. ld outemmemeJulw con-
venit soti finno 444, nam antto 443 Mantchmieo mensenond.umdelecti fuerant; serius vero hunt; termtfnem
producereusque adannum 449, vel 455, vel 460, in quibus dies sextus Julii concurritcum feria ijuaria hoc ser-
monedesignata, ManichmismiRomm detecli inilia nequaquamsinunt. Hmc difficultasde indicata a Leone alia
superttjtiota solemnitate, cujus prima dies, eidemquealligafa prima colleclioanno 444, inciderit in feriam
tuspicioneminjererat. At curn nulla aliapaganorum solemniias,qumperindecongruerej.,inv,entanobis
uerit,nulli autemelhnicmsupersiitionimagis convenianteateri omnes horum sermonumcltaracteres,tjuamludis
?[uartam,
Apollindribus,qui die sexta Julii inchoabanlur; mendum in feriie quartae notationemsermonequarlo irreptisse
urbilramur. Perfacile autem (uil amanuensiumatlucinationeferiam quartam legere,aut scriberepro feria quinta;
qum sane an. 444 concurritcum die secundononasJtflii.
27 SERMO VI [Al. V]. A enim te abundare volult, ut per te alius rion egeret,
De Coliectis1. et per ministerium operis tui pauperem abegestatis
SXHOPSIS. — Eleemosynmcommendalioneprmmista, Iabore, leque a peccatorum multiludine liberaret. 0
Dominicamcolleclarumadetse monet.; mira providenlia etbonitas Crealoris, ut uno facto
Mullis divinarum Scripturaruin testimoniis edo- duobus vellet esse succursum! Ventura igitur Do-
cemur quantum eleemosynarum meritum et quanta minica dies, collectarum futura est. Hortor et moneo
sit vhnus. Certum esl enim unumquemque nostrum sanctitatem vestram, ut singuli quique et pauperum
animaesuaebenefacere, quoties misericordia sua inn- memineritis et vestri, et pro possihilitale virium ve-
piaesuccurrii alienae. Prompta ergo, dilectissimi, et girarum inlelligaits 28 >n eg«niibt|SChri,stum, qui
facilis apud nos largilas esse debet, si credimus id tantura nobis pauperes commendavit, ut se in ipsis
sibi unumquemque praeslare quod indigentibus tri- vestiri ac suscipi b lestareiur, et pasci Chrislus Do-
buit. Tbesaurumenim suum condit in cceloqui Chri- minusnoster (Matth. xxv, 40), qui cum Patre, et
slum pascit in paupere. Renignitatem itaque in hoc sancto Spiritu vivit el regnat in saeculasaeculorum.
et dispensalionera divinae pietatis agnosce. ldcirco Amen.
' Voceset bonitasdesunt in prima editione. tunlur voces, cum Palre et Spiritu tancto.
b Ms. Vallic, teitetur. Moxin eodem codice omit-
1S9 S. LEONIS MAGNISERMONES. 160
SERMO VII [Al. VII. o i destruendas antiqni hostis insidias in die quo impii
A
DeColleclisII. Bub idolorum suorum nomine diabolo serviebant,
STNOPSIS. — Eleemosynamalierumesse lavacruma providentissime in saricta Ecclesia prima est insti-
peccatis, et opus maximmcharitatis. tuta collectio : volumus dileclionem vestram tertia
Notum vobis, dilectissimi, et familiare mandatum feria per omnes regicnum vestrarum Ecclesias cum
pastorali pradicamus borialu, ut in opere misericor- volunlariis oblationibus eleemosynarum convenire.
diaesludeatis esse devoti. Quod etiam si numquam a In quo opere et si non est omnium aequalisfacultas,
vestra sanctitate negligilur, nunc tamen promptius debet esse par pielas : quoniam fideliumlargitas non
est et impensius exsequendum : quia primus colle-%% de muneris pensatur pondere, sed de benevolentiae
ciarum dies saluberrirae a sanctis Palribus institulus quantilate. 30 Habeant' ergo in hoc misericordiae
boc exigit ut unusquisque, prout voiivum atque pos- commercio etiam pauperes lucrura, et ad suslenla-
sibile est, in usus atque alimoniam pauperum de tionem egentium de quantacumque subslantia aliquid
veslris facultatibus conferatis; scientes praeter illud quod eos non contristet excerpant. Sil dives inunere
regenerationis lavacrum, in quo universorumablutae copiosior, dum pauper animo non sit inferior. Quam
sunt maculis peccatorum, hoc remedium infirmitati g] vis enim major speretur redditus de raajore semente,
humanaedivinitus esse donalum, ut si quid culparum potest tamen c eiiam de exigua satione niultus fru-
in liac lerrena habitatione contrahitur, eleemosynis clus provenire justitiae. Justus enim esl judex noster
29 deleatur.Eleemosynaeenimoperacharitatissunt, et verax, qui neminem fraudat mercede uieritorum.
ct scimus quod charitat operitmultitudinempeccatorum Et ideo nos curam pauperum vult habere, ut in fu-
(1 Peir. iv, 8; Prov. x, 12).Proinde, dileciissimi, in lurae retribulionis examine, misericordibus, quam
secundam feriam spontaneas b collectas vestras sol- promisit, miserioordiam largiatur Cbristus Deus no-
licile praeparate, ut quidquid vobis de temporalibus ster, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit el regnat
substanliis desumpseritis, id multiplicatum in aeterna in saeculasaeculorum.Amen.
retributione sumatis. SERMG IX [Al. VIII]. »
SERMOVIII [Al. VII]. De Colltctis IV.
De ColleclitIII. STNOPSIS. — I. Evangelica luce gentilitimsuperstitio-
— nit lenebrastepelli, a quibut omnia manant flagitia.
STNOPSIS. Collectasoccatione paganarum supersti- — II. Ideo f&turumjudicium a Chritto prmdicitur,
tionumeste intlitutat, a quibusne pauperquidetnex- ut misericordimlargitale peccalaredimantur. — III.
eluditw; eleemosynacruciari dmmoues; pauperet a Collectasinstilulionisesseapottolicm: occationepa-
collectarum fruciu non ette alienot. ganicm tnperttitionit etse ordinalas; verecundotma-
—
xime pauperes esse sublevandos. IV. Hmreticot
Christianae pietatis est, dilectissimi, ut quaeapo-' r
prodere Deo imprimit gratum. Manichmorumdog-
stolicis sunt tradiiionibu» instituta, perseveranti de- mata. >.
votione serventur. Nam illi beaiissimi discipuli veri- CAP.I. — Misericordia, dilectissimi, et justitia
talis, hoc divinilusinspiralacommendaveredoctrina, Dei formara retributionura suarura a mundi consti-
ut quoties caccitas pagauorum « superslitionibus suis tutionedispositam, per doctrinam Doraininostri Jesu
esset intentior, tunc praecipuepopulus Dei orationi- Christi benignissimanobis expositionereseravit, ulac-
bus et operibus pietatis instaret. Quoniam immundi ceplisrerum signilicalionibus,quaefulura credimus,
spiritus, quanlum gentilium errore laetantur, tantum h ja.m quasi gesta nosceremus. Sciebat eniraRedem-
veraereligionisobservantia, d atteruntur et augmenta ptor noster atque Servator quantos fallacia diaboli
justiiisc urunt impietatis auclorem. Cujus impia et per totum mundum sparsisset errores, et quam mul-
profana commenta, ne sacratis Deo vero cordibusi tis superstitionibus maximam sibi partem humani
aliquid pollutionis inferrent, beatus magister gen- generis subdidisset. Sed ne ultra per ignorauliain
tium praecavebat, cura voce apostolica diceret: No- veritatis creatura ad imaginem Dei condita in prae-
lite jugum cum infidelibut ducere. Qum enimpartici- cipilia perpetuaemortis ageretur, evangelicispaginis
patio juttilim cum iniquitate? aut qumsocietas luci ad D I judicii sui inseruit * qualitatem, quaeomnem liomi-
tenebras (II Cor. vi, 14)? Et deinde vocem propheiicii nera a callidissiraibostis revocaret insidiis: cum jam
spiritus • addidil, dicens: Exite, exite de medioeo- nulli esset incognitumquae bonis speranda praemia,
rum, el teparamini, dicit Dominus, el immundumne; etqtucmalisessent i timenda31 supplicia.Incentor
tetiyerilit (Ibid., 17; ltai.iM, 11). Undequoniam adI namque ille auctorque peccati primura superbus ut
Prima ediiio, eleemosynam. f Addidiraus ergo, quod desiderabatur, ex duobus
b AL, eollectionet.Ita etiam ms. Gaudiival. apud1 rass. Vatic. el Lectionario Vallicellano.
Quesnellum, et tres nostri Vaticani, pro quo perpe- 8 Ex iisdem mss. nec non ex editione Antuerp.
rara abus Vat„ collationes. an. 1583, adjecimus ttiam.
c Vulgati addunt praepositionemin, quam meliusi h Unus Vat. et prima editio, iamquamgetla.
delevimus ex ms. Vallicell.Nonnullicodd. el vulgaiii ' Latinus Latinius, inRibtinlhecasacra et profana,
ad marginem, super inttitutionibussuis. Prima editio,, p. 74, corrigendum censuil mquilatem,vel mqualila-
in supentitionibuieorum. tem. In cod. Bon., mqualiiatemhabeiur.
* Vat. collect. quinlae, observantiam reverenlur. i Vnlgati cum plerisque mss., inferenda. Melior
Cod. Vallicell. pro atteruntur habet conteruntur. visa est leclio codicis Vallicellani, cum vox innenda
" Ila cum potioribus et plerisque nostris codd. voci tperanda Leonino more opponatur.
editiones anteriores Quesnello, apud quem adderet.
161 SERMO IX. Iflf
caderet, deinde invidus ut noceret, quia tn veritate A i ut misericordia quaereretur, in diebus praesentibus
non stetit (Joan. vm, 44), totam vim suam in men- cum misericordiae est largitate vivendum, ut homini
d.icio collocavit, omniaque deceptionum genera de post periculosam negligentiam, ad pietatis opera re-
hoc venenatissimo anis suaefonte produxit : ut ab vertenti, possibiU sit ab hac senleniia liberari. Hoc
illo bono, quod ipse propria elatione perdiderat, enira agit potentia judicis, hoc gratia d Servatoris,
spem bumanaedevotionis excluderet, eosque in con- ut relinquai impius vias suas, et ab iniquitatis suae
sortium damnationis suae traheret, ad quorum ipse consueiudine peccator abscedat. Misereantur paupe-
reconciliationem pertinere non posset. Quisquis rum, qui sibi volunt parcere Chrislum. Faciles sint
igitur hominum quibuslibet impietalibus Deum laesit, in alimenta miserorum, qui cupiunt ad societatem
hujus fraude traduclus, hujus est nequitia deprava- pervenire e felicium. Non sit vilis homini homo, nec
lus. Facile enim in omnia fiagitia impulit, quos b re- inquoquam despiciatur illa natura, quam rerumcon-
ligione decepit. Sciens autem Deum non solum ver- dilor suam fe.cit.Cui cniin laboranlium licet negare
bis, sed eiiam factis negari, multis quibus auferre quod Chrislus sibi profitetur impendi? Juvatur con-
non potuit fidem, suslulit charitatem; el agro cordis servus, et graliam refert Dominus. Cibus egeni,
ipsorura avaritiae radicibus occupalo, spoliavit fru- .n regni ccelestis est preiium; et largiior temporalium
ctu operum quns non privavit confessione labio- haeres eflicitur aeternorum. Unde autem exigua ista
rum. impendia tanta aestimari taxaiione meruerunt, nisi
CAP.II. — Propter has ergo, dilectissimi, versu- quia pondera operura charilatis lance pensautur, et
lias hostis anliqui, scire nos voluit ineffabilis beni- cum amaiur ab homine quod Deus diligit, merito in
gnitas Christi, quid in die retribulionis de universi- ejus ascenditur regnum, in cujus transitur affectum?
late bominum esset decernendum, ut dum in hoc CAP.III. — Ad horum ergo operum, dileclissimi,
tempore legilimorum remediorum medicina praebe- piam curam dies nos apostolicaeinsiitulionis invitat,
tur, dum elisis reparatio non negatur, et qui diu in quo sanctarum f collationum prima collectio est
fuerunt steriles, possunt tandem esse fecundi, prae- prudenter a Patribns et utiliter ordinaia: ut quia in
vcniatur disposita censura justitiae, et numquam a boc tempore gentilig quondam populus superstitio-
cordis oculis divinae « discretionis imago discedat. sius daemonibusserviebat, conira profanas hostias
Veniet enim in majestatis suaegloria Dominus, sicut impiorum, s sacratissima nostrarum eleemosynarum
ipse praedixit (Malih. xxv, 31), aderitque cum eo celebraretur oblatio. Quod quia incrementis Eccle-
radians in splendoribus suis innumerabilis angelica- siae frucluosissimum fuit, placuit esse perpeluum.
rum multiiudo legionum. Congregabuntur ante thro- ' Unde horlamur sanctitatem veslram ut per Ecclesias
num potentiaeejus omnium gentiura populi; elquid- regionum vestrarum h quarta feria de facultatibus
quid bominum universis saeculis toto orbe terrarum vestris, quantum suadet possibilitas et volunlas,' ad
progenitum est, in conspeclu judicantis aslabit. Se- expensas misericordiae conferalis, ut possitis illam
parabuniut ab iniustis justi, a nocentibus innocentes; beaiitudinem promereri. in qua sinf fine gaudebit
et cum praeparatum sibi regiiUm, rece.Ji8itisniisen-• qui iulelligit mper egenum et pauperetn (Ps. XL, 1).
cordiae operibus, filii pieiatis acceperint, exprobra- Ad quera intelligendum, dilectissimi, sollicita beni-
bitur duritia sterilitatis injuslis; et nihil habentes si- gnitaie vigilandum est, ut quem modestia tegit, et
nistri commune cura dextris, in iguein ad diaboli et verecundia i praepedil, invenire possimus. Sunt
angelorum ejus lormenla dispositum, omnipoientis enim 33 T 1' palam poscere ea quibus indigent eru-
judicis damnatione miitentur, cum illo habituri pce- besciint; et maluntl miseria tacitae egestatis affligi
nae communionem, cujus elegerunt facere volunta- quam publica petitione confundi. Intelligendi ergo
tem. Quis igitur istam 32 sortem aeternorum cru- isti sunt, et ab occulla necessitale J sublevandi, ut
ciatuum non pavescat ? Qttis mala numquam finienda hoc ipso amplius gaudeant, cum et paupertati eorum
non limeat? Sed cum ideo denuntiata sit severitas, D consultum fuerit, et pudori. Recte m aulem in egeno
* Emendavimusex ms. Vallic. In caeteiis nostris

displicet.
codd. etin omnibus editis legebatur : Quidquid igitur 8 Secuti sumus Ieciionem primaeeditionis, quam
hominumquibuslibetimpielalibus Deum Imsit, hujusi mss. collectionis3etLe<tionar. Vallicell. confirraant.
(raude traductum, hujusest nequilimdepravatum. Aliae editiones, sacratissimaa nobis nostrarum, etc.
b/nadduntduocodd.collect. i, elaliuscollect.5, Quesnellus, sacraiissime.
et edit. Antuerp. ms. Vallic, in religionesutcepit. b Legendum, quinta feria, ut in admonitione dixi-
' Cod. Bon. cum prima editione, dislriciionis, non iniis; sed nullo cndice opitulante, lextum immutare
male. noluimus.
d Vallicell., Salvatoris. 1Ex Vallicellanoet aliis duobuscodicibus, nec non
8 Felicium vocem oppositam voci miserorumsub- ex primaeditione inseruimus prappositionemad,quae
stiluiimis loco vocis fidelium, quatuor mss. et edit. commnde iudicat quod tradiiur senn. 11, c. 2 : San-
Anluerpiensis aiictoritate fulili. Pro pervenire legunt; cla collectio,qum per prmstdenliumeuram necestariit
aliqui codd., pertinere. serviret expensis.
' Kdili cum plerisque mss., collectionum. Melius i Prima ediiio, impedit.
in Vall cellano, cum vox collalionumoptime respon- k Cod. Vallic, moleslia.
deat, et referatur ad eleemotynarumoblationem, de 1 Mss. colleci.4et b,revelandi.
qua post pauca fit mentio. ln prima ediiione ha- m Sic Lectionar. Vallicell. et mss. collect. 5, cunjt
betur. lanctarum collectionum prima collatio; non Antuerpiensi editione. Alias, enim in egeno.
ifi* S. LEONIS MAGNISERMONES. 46*
et paupere ipsius Jesu Christi Domininostri persoria A J' in pauperet expenduril.— III. Sine misericordidin
sehiliuV, diit ciimeiiieidittt, sicut ait B. apostolus, pauperes, cmteras virtutes nbft jrotieSie. — IV.
Hdi sitd dvktet F;idem sine operibusimortnam este, per charita-
paU0 facfus esi, Ut pduptnM (II tiem vivtficari. ac temperantim bona
* "' Eleemosynm
" '- -"
Gor. viri, 9). Etne deessfinobis sua praesentla vl- qulmt
deretur, ita hiimiliiatis et glorlae suae temperavit CAP.I. — Apostolicaetraditionis, dilectissirrii, in-
raysterium, ut quem Regem et DOritibumiri maje- stituta sefvar.tes, pasiprali vos sollicitudine cohor-
siate Patris adriramus, eumdera Iii stiis paiiperibus tamrir, iit diein qriettt illi ab impiorum superstitinne
pastieremus, liberandl nb hoc in die mala a damlia- purgafuiii, misericordl* operlbtis colisecrariini, de-
tiorie pefpetua, et pro inlellecti pauperls ctira, rCghi voiiblie religidsaeconsuetudinis celebremus, oSien-
CceleSlisConsOrtllsiiiserendi. dentes apud nos aucloritalem Patrum vivere, eortim-
€AP. IV. — Ci auteilt in omnibus, dileclissimi, que doclrinam iri iiostrlaobedieniia perinanere. Quo-
placeat Domino veStra deVotio, etiam ad banc vOs niam ( sanCta tailtaeconstituiionis lililltas, non prae-
hortairirir industriam, ut Manlchaeosubieumque la- terito tantum tempori, sed etiam nosirae prospexit
temes vestris presbyteris publicetis. Magna est eniih aetati, ut quod illis ad dcstructionem proliiit vani-
pieWs prodere latebras iiriplorura, et ipstim in eis, D ] lalum, hoc nobis proficeretad incrClneniavirlutum.
CUiSefviurit, dlabolum debellare. Conlraislos Cnim, Quid auieiii tam aptum fidei, qtlid larii Conveniens
UilecliSS.ml, Ortiliem quidem orbem lerrarum, et pietati, qiiam egeriiiUnljuVarCk pauperiein, iiifirmo-
tolam ublque Ecclesiam decet fidei < arma arripere; rura curam recipere, fraternis necessitatibus subve-
SCdvestra in hoc opere devotio debet excellere, qui hire, et conditionis propriae in aliorum labore me-
iri prtigenitorlbiis vesiris Evangeliuiu crtlcis Christi ritinisse? In quoopere, quanium quis possit, hqiian-
ab ipso beatissimoruin apostolorum Petri et Pauli lumque non possit, solus veraciter ille tliscernit,
oredidicistis. Non sinantur latere homines, qui le- qui novit qtiid quibusque conttilerit. Non sOluriienim
geril per Mosen datam, in qua Deus universitatis spiriiales opes et dona ccelestiaDeo donante capiun-
conditor Ostenditur, recipiendam esse nori credunt; tttr, sed eliam terrenac et corporeae facultates ex
prophetis, et sanclo Spiritui coritradicurit, psalmos ipsius largitate pfovenlunt, ut tiierito rationetb eo-
DavltficOs,qui per universalem Ecclesiam ctim omni rum quaesilurus sit, > quac non magis possidenda
pietSle caritantur, damnabili impielate ausi sunt tradidit, quam dispensanda commisit. Muueribus igi-
refutare; Cbristi Domini nativitatem secundum car- lur Dei juste et sapienter utendura esl, ne materia
liein fiegant; passionem et resurreclionem ejus si- . boni operis fiat causa peccati. i Nam divitiae, quod
inulatam dicunt fuisse , non veram ; baplismum re- ^ ad ipsas species CarUni aique substantias periiriet,
generatibiiis totius graitisBvirtute dispoliant. Nihil boiiae suni, et humanaesocielali plurimiira prosunt,
Cst apnd eos sancturil, nibil integrum, nihil verum. cuni a benevolis habentur et largis, nec illas aut lu-
Cavendi SUnt, ne cuiqiiam noceant; prodendi sunt, xui iosus 35 prodigit, aut avarus k abstrudit, ut tam
ne d tn aliqua civitatis nosirae parte consistant. Vo- pereani riiale conditae, quam insipienter expensae.
bts, dileciissiini, aute tribunal Domini proderit, quod CAP.II.—Quamvisautem laudabile sitintemperau-
indicimus, quod rogamus. Dignum est enim, ut elee- liam fugere, et lurpiurii voluplatum damna vitare,
mosynarrim sacriucib « etiam hujus operis palma multique magnifici facultate* suas dedignentur occu-
'
jungator, auxiliante vobis per omnia Domino Jesu lere, et in copia affluentes vilem atque sordentem
Chrreto, qtti vivit el regnat in saecula saeculorura. horreant paixitalem, non est taraen taliura aut felix
Ameri. abundantia, aut m probanda frugalitas , si ipsis tan-
tum propriae opes serviunt; si eoruin bonis nulli ju-
34 SERMOX [Al. IX].
De Collectis V. vantur pauperes, nulli fovenlur infirrai; si de ma-
SVNOPSIS. — I. CoUectarumconsuetudineab apostolis gnarum abundantia facultatum non captivus redem-
j ptionem, non peregriuus solatium, non exsul sentit
D
tradilajuvari fideles. Opes non lam possidendm quam
drsperisandmaDeotraditccstint.—ti. Quam miseri auxilium. Hujusmodidivites cgeniiores omnibus sunt
qui opes suas in proprium tantummodo usttm, non egeuis. Perdunt enim illos redditus quos n possent
: »Ita Valliceil. etcodd. collect. 4 el S.AIias, sicut collect. 5.
dicit Apostolus,inetpifaetus est. 1 Cod. Vallic, qui eas non magis
porrigendat tra-
I > Al., tui prmsemia. didit, quam dispensandas commisit. Sed in banc le-
» Editio Auiuerp. in margine, scutum. Vallic., Ctiofiempaulo ante scribendum fuerat, earum, uti
corripere. praeferl editio Antuerp., quae taiueri in caeieris vuf-
* praepositionem in, a Rainaudo et Quesnello oinis- gatam lectionem sequitur.
sam, ex caeteris editionibus et omnibus nostris codi- i Sic cum Quesnello nostri codices. Anteriores
cibus resiitoimtis. editiones : Nam divilite quidem, quaritum ad ipsas
» Editi, et hujus, ac dein nobit prO vobis.Prastuli- eic.
Specici,
k Cod. Vallic., obttriiil. Paulo
m«s lectioitein codicis Valliceli., curii qrio in vOce
wtit concinum mss. Collect.5. post idera cod.
{ Unus codex Yat., tanla tanctm devolioriit uli- quani ditsipenrur expeiism.
1 Ms. Vallicell.el unus Vat., cum prima ediiione,
litas. inter copias. !
s Ita Vallic. cod. Alias, pattpeftatem. m Cod. Victoiiri.
h Verba, guanfuhtperion posiit, tfesfderantnr ni aputffûesnellum et nostri cbllect.
b,blandafrUyatitas.
s Ita ex Vallic. Alias, pottunt, Paulo
«od. nis. Victorino Qtiesnerii, riec non in aliis liostris post pro incu^
165 SERMO XI. m
habere perpetuos, et dura brevi nec semper libero A ab earuni fructu fuerit vacuus, erit ab indulgeritia
incubarit usui, nullo justitiae cibo, nulla misericor- retribuentis alienus, dicente SalomOite : Qtti obinrttt
diae suaviiate pascuntur; foris splendidi, inltis Ob- aures ne audidt imbecHltiin, et ipse ' votabit Domi-
scuri; b abundantes temporalium , inopes seterno- num, et non erit qui exaudial eum. Unde et TObias
ruin : quia ipsi animas suas fame afficionl et nudi- filhim siium praeceptispielatis instimens:£* subsian-
tate debonestant, c qui de iis quse lerrenis horreis tia, inquit, luafac eleemosynam,etnoli averttre fafdem
commeiidaruiit, nihil ihesauris Ccelestibus inlule- tuam ab illo paupere : ita fiet ul nec a te dvertatm
runt. facies Dei (Tob. iv, 7). Haecvirtus omnesfacitutiles
Sed forte sunt aliqui divitum qui, licet nullis lar- esse virtutes, qnae ipsam qunque frdem, ex qua ju-
gitionibus pauperes Ecclesiae soleanl adjiivare , alia siusvivit (Habac. u, 4; fiom. i, 17; Galat. nt, li),et
tamen Dei mandata cusiodiunt, et inter diversa fidei quae sine operibus mortua nominaiur (Jac. n, 26), sui
etprobitalis merita, veniabititer sibi sestimantunam admixtione vivific.it:quia sicul in lide estoperum ra-
deesse viriutem. Verum baec tanta estd, ut sine illa lio, iia inopcribusfidei foriiiudo. Dum ergotempusha-
caeterae, etsi sunt, prodesse non possint. Quamvis bemus,sicut ait Apostolus, operemurquodbonumestad
eriim quis fidelis sit, et e caslus, ct sobrius, et aliis omnes,maximeaulemaddomeslicosfide(Galat.\i, 10).
majoribus Ornatus insiguibus; si niiscricors lamen R Bonum aulem facientes non deficiamus, tempore enim
non est, misericordiam ' nofi merelur : ait enirii suo metemus(Ibid., 9). Praesens itaqtie vila tempus
Doininus : Beati misericordes, quoniamipsorum mise- est salionis, et i dies retributionis tempuS estmessis,
rebilur Deus (Matth. v, 7). Cum autem vcnerit Fi- quando unusquisque seininum fructus secundunt
lius bominis in inajestaie sua , et sedcrit in ihroiio saiionis su:e percipiet qnanlitatein. De proventu
gloriae suae, ct congregatis omiifbus gentibus, bono- autem istius segetis nemo falleiUr, quia animorum
rum et malorum fuerit lacia discretio (Malth. xxv, ibi magis quam impendiorum merrsura taxabitur; et
33), in quo laudabuntur qui ad dexleram stabunt, tanium reddent evigua de exiguis, quantum magna
nisi in operibus benevolenliae et cbaritatis officiis, de inagnis. Et ideo, dileclissimi, salisliat apostolicis
k
quae Jesus Cbristus sibi impensa reputabil? Quoniam instilutis. Et quia die Dominica prima est futura
quinaturam honiinissuam fecii, innullosesabhuinana collectio, omnes vos 37 devotioiii voluntariae prae-
humilitale discrevil. 36 Sinistris vero quid objicie- parate, ut unusquisque secundum sufficienliam suam
tur, nisi neglectus dileclionis, durilia inhumaniu.tis, habeat in sacratissima oblatione consortium. Exora-
et pauperibus misericordia denegata ? quasi nec alias bunt, pro vobis et ipsae eleemosynae, et ii qui vestris
virtutes dextri,nec alias olTensioneshabeantsinislri. muneribus juvahuntur; ut ad onine opus bonum
Sed illo magno summoque judicio tanli acsiimabiiur C idonei semper esse possitis, in Ctiristo Jesu Domino
vellargrtatisbenigiiitas, veltenacitatisimpietas, ulpro nostro, qui vivit et regnat per infraita saecula saecu-
plenitudine omnium virtutum, et pro summa omnium lorum. Amen.
commisSOrum,et perunum bouumistiintroducaniur 0 SERMO XI [Af. X].
in regnuni, et per unum malura illi in iguem miltan- 1 De Collectit VI.
tur setermtin. SVNOPSIS. — I. Quanlum ultima sententia fudicis no-
Nemo igitur, dilectissitrii, de ullis sibi bonse vitae stri, misericordimcommendelopera. — II. Unde
meritis blandiatur, Si illi defuerint opera charitalis; colleclarumconsueludooriginemtraxerit in Ecclesia.
nec de sui corporis h puritaie securus sit, qui nulla CAP.I.—Etdivinis praeceplis, dilectissimi, etapo-
eleemrisynaruinpurificatione mundatur. Eleemosynse stolicis didicimus institutis, omni homiiii inter vitae
eriihl peccaTa delent (Eccti. m, 33), morlem peri- hujus discrimina constituto, misericordiam Dei rai-
munt, et pcenamperpetui ignis exstinguunt. Sed qui serendo esse quaereudam. Nam quae lapsos spes eri-
bant editiones post primara , el ante Quesnellum, I Ex eodem codice adjecinnis substantivum dies:
incumbunl. ]D qund desiderari videtur.
ln ms. Vallic, ntillius misericordice. k Codex Viciorious QuesBelliet nostri collect. 5,
b Idem cod., abundantes temporalibus, inopes cum ms. Vallic, die ilto, pro die Dominica. Id autem
mtetnis. in formulis fre<iuensdiem indic.it, in quam pridie
= Qui ntnif omnino mlernis horreis commendarunl, nonas Julias primus colleciarmn dies pro annorum
nihil theiariris, etc, ineodem cod. Vallicell. varielate deuunliaiidus incideret. Retinuimus aulem,
d LaUdatusVall., post verbuni est, addit secunda die dominica, ul reliqui habent codices el oranes
nianu, virlus misericordim. Est additamentura cujos- ediiioues, quia haec dies a Leone indicta praesu-
piain studiosi, quod a cafiterismss. abest. Mox pro mitur, cum bunc sermonem cerio anno pronun-
etsi irt eoderii cod. etiamsi. tiarit.
e Alias iu mss. colleCt.5, cautus. Moxaliis moribus 1 Ediius primnm fuit Parisiis an. 1614, ex veleri
pro aliis majoribus in cod. Vallic. nec non in edit. Nicolai Fabri codice, quiposlea Thuaneus, dein Col-
prima et Rainatidi. hertinus, uunc vero in Regia bibliotbeca servalur.
^'ColI.Vallicell., non merebilur; ait enim Dominus: Inscribiiur autem in eo codice: De Colleciarumdie.
Bedti miseficordes,quoniam ipsi misericordiam cohse-^ Pdrro notavit Antelmius diss. 6, de veris Qper. SS.
quentur. Leonis et Pro»peri num. 4, pag. 350, huic sermoni
s Idem ms., ab humanitate discrevil. in eodem ms. Leonis nomeii posteriori manu fuisse
*lta ex tribuscodd. Vallic.,Vai.et Bon., acprima additum, qu>d prima inanu aberat. Leoni autem jure
editiooe. Alias, qualitate. tribuendum ostendiinus in praefalioiiead Sermones,
«Editio Autuerpiensis Ctim ms. Vall., invocabit. , niim. 10.
167 S. LEONISMAGNISERMONES. #,
geret, qus vulneratos medicina sanaret, nisi elee- A miseriam laborantis, evadit seternum suppViemm
mosyoaesolverent culpas, et necessitates pauperum peccatoris.
fierent remedia delictorum? Unde quia dixerat Do- CAP.II. —Providenter igitur, dilectissimi, a san-
minus : Beati misericordes, quia ipsorum miserebitur clis Patribus pieque disposilum cst, ut in diversis
Deut (Matth. v, 71) : omne iilud examen quo ma- temporibus quidam essent dies qui devolionem fide-
jestate prasenli universum judicaturus est mundum, lis populi ad collationem puhlicam prnvocarent; et
sub bac ostendit aequilate librandum, ut sola erga quia ad ecclesiam maxime ab unoquoqucopem quae-
inopes operuro qualilate discussa, et impiis ardere rente decurritur, fieret ex possibilitate multorum,
cum diabolo, el benignis paratum sit regnare cum voluntaria et sancta collectio, quaeper praesidenlium
Christo. Quae ibi in medium facta non venient? quae curam necessarlis serviret cxpens s. Ad cujus operis
occulta non detegentur? quae conscieuiiaenon pate- desideratum vobis, ut credimus, fructnm dies vos
bunl? ubi vere nemo gloriabitur castum se habere vicriiHSinviiat; accedentibus admnnitionibus nosiris,
cor, aut mundum se esse a peccato (Prov. xx, 9). ut c ad ecclesias regionum vesirarum sabbato proxi-
Sed quoniam exaltabitur super judicium misericor- me futuro misericordiae munera deleratis. Et quia
dia, et omnem retributionem justitiae iranscendent hilaremdatoremdiligit Detts (11Cor. ix, 7), nemo sibi
dona clementiae, omnis vila mortalium, et cuncta- B ampliusquam substanlia ejus pcriniltii indicat. Inter
rum diversitas actionumsub unius regulaecondiiione se et pauperem aequusquisque sit judex. d Removeat
taxabitur, ut nulia ibi commemoratio cujusquam diffidenliam laeia et secura miseraiio; et qui rgeno
facienda sit criminis, nbi confessioneCreatoris opera subvenit, Deo se impendere quod largitur intelligat.
fuerint inventa pietaiis. Non ergo solum quod eis De quibuslibet subsiantiis, quarum utique non una
exprobrabitur fecerunl sinistri, nec quia humaniiatis 39 mensura est, poiest esse par meritum, si inter
docebuntur 38 extranei, aliorum peccatorum inve- diversas conferentium quantilates non sit minor cu-
nienlur alieni; sed in multis rei ob hoc maxime jusquam pie.las quam facultas. Deus enim, apud
damnabunlur, quod crimina sua nullis eleemosynis quem non esl acceptio personarum, similiter recipit
redemerunt. Cum enim durissimi cordis sit quacum- el divilis rauniis et pauperis : quoniani novit quid
que laborantium miseria non moveri, el habens singulis dederit, quidve non dederit; et INDIEreiri-
auxiliandi copiam tam iniquns sit qui non juvit affli- butionis non modus judicabiiur censuum, sed qnali-
cium, quam qui oppressit infirmum, quaespes super- tas voluntatom. Per Cbrisium Dominumnostrum.
est peccatori, qui nec ideo miseretur, ut misericor- f> SERMO XII [Al. XI].
diam consequatur? Priiuitus itaque, dilectissirai, e De Jejunio decimimentit I.
— I. Homo ideo eondilut, ul tuum imitetur
sibi malus est, qui alteri bonus non est, et animaer4 STNOPSIS.
auctorem; et hoc Dei donum esl. — II. Charitatem
nocet suae, qui ut potest non succurrerit alieme. Una non Deum tolum, ted et proximumcomplecti,ipsos-
est divitum pauperumque nalura, * et inter caetera que inimicos; qum Chrislianmcharitalit lalitudo ett.
— III. Omnibus Dei judiciis subdilusquisquedebet
fragililatis humanae,nulla est sanitatis tuta felicitas, nec minus de inopia quam de abundantiagra-
non est deesse,
quia quod aliqui possunt incidere, qui tiat agere. — IV. Jejunio, oratione et eleemoiyna
beat non timere. Agnoscat se in quibuscumque ho- omnet virtutet comprehendi.
minibus mutabilis et caduca mortalitas, et pro con- CAP.I. — Si fideliter, dilectissimi, atque sapienter
ditione communisocialemgeneri suo reddat affectum; creationis nostrae f intelligamus exordium, invenie-
fleal cum flenlibus, el cum dolentium gemiiibus in- nius hominem ideo ad imaginera Dei condilum, ut
geraiscat; communicet cum indigentibuscopias suas; imitator sui esset auctoris; et har.c esse naluralem
b bene valente corporis ministerio, ad male jacentem nostri generis dignitatem, si in nobis quasi in quo-
inclinet se aegrotum: inter cibos suos numeret esu- dam speculo divinae benignitatis forma resplendeat.
rientium portionem, et in pallenti irementium nudi- Ad quam utique nos quolidie reparat gratia Salvato-
tate se credat algere. Qci ENIHrelevat temporalem ris, * dum quod cecidit in Adam primo, erigitur in
' In editione Parisiensi an. 1671,quaeest repetitio D] parochialet, quibus litulares presbyteri, non autem
primae editionis hujus sermonis, sic legitur: Et inter diaconi praeerant.
cmterafragilitatis humanmmala, nulla esl sanilatit lula d In ediiione laudata, remaneal diffidentia.
felicitas: quia quod alicui poteslaccidere, non est qui e In prima edilione et in codd. colleci. 3 hicsermo
debeat non timere. Quamvis haec lectio sit melior, inscribitur, d<°Collectistermo ejusdem VI, et de Je-
relinuimus tamen lectionetn Quesnelli, quippe qut junio decimimensisI. Tilulus pariter de Colleclitad-
cuni ipsum codieem consulueril, leciionem ipsius ditur sermoni sequenti, et binc in caeteras edilione*
codicisdedisse videtur, et rejecisse in marginem va- maiiavit. Sed perperam : nuila enim in boc vel se -
rianles edilionum, quae alieno arbitrio ad sensum quenti sermone collectarum (it mentio, uti fit in sex
aptius eliciendum in textum videntur inductae. Ipse praecedemibiis,qui vere ad collectas peninent. Hoc
aiitem necodicis lectionem in textu mutarei, satius sane titulo de Coltectiscarent mss. ctnierarumomnium
duxil in margine annotare pro inter cmieralegendum colleclionum, quae cum codd. lectionariisoinnes hos
esse inter incerta, et pro tanitatit legendum forte sermones inscribnnl: de Jejunio mensisdecimi.
ditiitts. { Ms. Casin. colleci. 1, tnie/.taiiiius.
b Eadem cditioParisiensis, benevalenlis,ei melius. s Duomss. Leciionaria DasilicicS. Pelri, et Vat.
Imelliguntur ecclesiae diaconales , ut in admo- 541, collecl. 4, ut qwodceciditin Adam primo, eriga-
nitione sermoni 6 praemissaobservavimus.Hinc male tur in secundo.In antiquissimo Lection. Vat. 3836,
Quesnellus in postilla huic loco apposuit, ecclesim et pro dum.
469 SERMO XII. 170
secundo. Causa aulem reparationis nosirae non est A 1 bus el multis.fatigetur incommodis, bona cst h nii
nisi misericordia Dei : quein non diligereinus, " nisi causa lolerandi, qui se adversisvel corrigi inlelligit,
nos prior ipse dibgeret, et lenebras ignorantiaeno- vel probari. Charitatis vero istius pietas perfecta esse
strae, suaeveritatis luce discuterel. Quod per sanctum non poterit, nisi diligatur et proximus. Quo nomine
Isaiam Dominusb praenunliaiis, ail : Adducamcmcot non ii tantum intelligendi sunt qui nobis amiciiia
c iu viamquam ignorabant, et semilas quas nesciebant aut propinquitate junguntur, sed omnes
prorsus ho-
faciam illoscalcare. Faciam illis tenebras in lucem,et mines, cum quibus nobis ' natura communis est, sive
prava in directa. Hmcverba faciam illis, etd nonrelin- illi bostes sint, sive socii; sive liberi, sive servi. Unus
quam eos (Isai. XLII,16). 40 ^' iterura, lnventus enim nosCondiiorfinxit, unus nos Creator animavit;
sum, inquit, a non quoerenlibusme, et palam apparui eodem cuncti coeloet aere, iisdem i fruimur diebus
iis qui menon interroyabant (Isai. LXV,1). Quod quo- et41 noctibus; cumque alii sint boni, alii mali; alii
modo impletuin sit, Joannes apostolus e docet dicens: jusii.alii iujusti; Deustamen omnibus largitor,omni-
Scimus, quontamf Filius Dei venit, et dedit nobisten- bus est beiiignus, sicut Lycaoniis a Paulo el Barnaba
sum, ut eognoscamusverum, et simusin vero Filio ejus apostolis diciiur de providentia Dei: Qui in prmterilis
(I Joan. v, 2 ). Et iterum : Nos ergo diligamus Deum, generaiionibusdimisit omnes gente*ingredi vias suas.
quoniam ipse prior dilexit nos (I Joan. lv, 19). Dili- B ] k Et quidem non sine testimonio semetipsumreliquit
gendo ilaque uos Deus, ad imaginem suam nos re- benefacienseis, de cmlodans pluviamet tempera frucli-
parat, et ul in nobis formam suaeboniiatis inveniat, fera, et imptenscibo x et Imliliacorda noslra (Aet.xiv,
dat unde ipsi qucque quod operatur operemur, ac- 15,16). Dedil autem uobis majores diligendiproximi
ceiidens scilicet inenliuin nosirarum lucernas, et causas Christianae gratiae latitudo, quaese per omnes
igne nos suaecbaritatis s inflammans; ut non solum partestotius orbis extendens,m dum neminero despe-
ipsuin, sed eliam quidquid diligii diligamus. Nam si ctat, docet neminera negligendum. Et merito etiam
iuter bomiues ea demum firma amicitia est, qtiam inimicos diligi, et pro persecutoribus sibi praecipit
morum s>mililudosociarit, cum tam n parilitas vo- supplicari (Maith. v, 44), qui ex omnibus quotidie
luntatum saepe in reprobos lcudat aflecius, qiianium geniibus,n sacris olivaesuaeramis germen inserens
nobis optandum atque nitendum est ut in nullo ab oleastri (Rom. xi, 17), de inimicis reconciliatos, de
iis quaeDeo sunt placila , discrep>mus ! De quo dicit alienis adoptivos, de impiis facit ju>los; ul omnegenu
propbela : Quoniamira in indignalioneejus, el vita in flectatur, imleitium, terrettrium, et infernorum: eiom-
voluntaleejus (Ps. xxix, 6) : quia non aliter in nobis nii lingua confiteatur,quia Dominut Jetut Chrislus in
erit dignitas divinae majestatis, nisi imitatio fuerit gtoria est Dei Patris (Philip. u, 18).
volunialis. IC CAP.III. — Cnm ergo Deus bonns nos esse velit,
CAP.II. — Dicente iiaque Domino : Diliges Domi- quia bonusest, nibil nobis debet de ejus judiciis dis-
num Deum tuum ex toto corde tuo, el ex tnta mente plicere. Nam non per omnia illi gratias agere, quid
tua; el diliges proximum luum sicul leipsum (Matlh. est aliud qttam ex quadam eum parte reprehendere?
xxii, 57) : suscipiat fidelis aniina auctoris sui atque Audet ° eiiim plerumque humana insipientia adver-
rectoris immarcescibilem chariiatem, toiamque se sus Creatorem suuin, non solum de inopia, sed eiiam
etiam ejus subjiciat voluniati, in cujus operibus aique de copia mtirmurare; ut et cum aliquid uonsuppetit,
judiciis nibil vacat a veritale justitiae, nihil a mise- qnerula, et cum quacdam exuberanl, sit ingrata.
ratione clementiae.Quoniam etsi magnis quis labori- Muliaemessis domiuus, borreorura suorum pleuilu-
Plerique vulgati ante Quesnellura, nisi prius nos non ex mss. collect. 4. Alias, justitia. Et mox tres
ipse. noslri codd., corda vestra.
b Ita duo codd. S. Petri et veiustissimus Vat. nec- m yEi|uiorem credimus banc leclionem primae edi-
non Pauli Diaconi Homiliariumeditionis liasileensis tionis el m»s. collect. 3. In caeteris editis, neminem
an. 1496. In editis anle Quesnellum erat denuntians; despectat, dum docet. Codd. Vict., Corh , Thuan. ct
apud Quesn. vero cuni inss. coliecl. 4 et 5. pronun- Gaudiival. apud Quesnellumel noster Vat. 541, col-
tians. At illecorrectionem oplime conjiciens, notavit DI lect. 4, neminemdesperat, dnm docel. Alter Vat. F,46
in margine, forteprmnuntians. collect. 4, uiius Vat. 544 collect. 5, duo S» Petri et
c Prima editio cum mss. collect. 3, perviam. Ilomiliar. Pauli Diac.. neminemhominemdesperat,
d Vat. 3836. non dereiinquam. dum docet. Tandem Vat. 3836, neminemhominum
Sic nostri codices et editi ante Quesnellum, qui desperat, dum docet.
prodocei posuil commemorat,uti est etiain in Homi- n Legebatur fractis pro sacris non solum in editis,
liario Pauli Diaconi. verum etiam in plerisque codicibus; et videb^tur
f Apud Pauluiii Diaconum,jam Filius Dei. conveuire cum tesiimouio Pauli ad Rom. xi, 17 ct
s AotiqiiissimusValicanus, ei UIIIISS. Pctri, in- 19, ubi rami fracli meiiioraniur. Sed praetulimus tria
flammal. Romanae Ecclesiae Lectionaria Vat. 3836, et duo
h Prima edilio et ms. Bonon., illa causa tolerandi, hasilirae S. Petri; ciim pracserlim uou in ramis fra-
quai te adversit vel corrigi intelligat, vel probari. ctis et ahscisis, sed in ramis ex quibus isii abscisi
Duocodd. S. Petri, mentura alque natura. fuerunt iii.-ilio fiat; bi aiitem rami olivaesancti ap-
i Iia ex prima ediiiooe et duobus m»s. Vat. et pellantur ab Apostolo v. 16, uon minus quam radix.
S. Pelri. Alias, ulimur. Paulo post in Pauli tesiimonio piirna editio etduo
k Equidemin ttomiliar. Pauli Diac. mss. S. Peiri omittunt vocem Christus.
1 Hanc leciionem lexmi Graeco et Vulgalo con- 0 Supplevimus enimex omnibus nostris codicibus,
gruenlera praituliinus ex anliquUsimo VaiicanoLec- et ex Homil. Pauli Diaconi.
tiouario, ex pervetusto Pauli Diaconi exemplo, nec
PATEOL. LI\. G
m S. LEONIS MAGNIISERMONES. 172
dinem faslidivit (Luc. xu, 16), et ad copiam vindc-j,A noratur, si et in laudem ejus semper parati, et ad
miae affluentis ingemuit; nec de magnitudine fru- 43 purificalionem noslram sine cessatione solliciti,
ctuum gratulatus, sed de viliiatejconqueslus est. Si et ad sustentationem proximi indesinenter 1 simus
aulem parcior fuerit iri suscepiis terra serainibus, et intenti. Haec triplex observantia, dilectissimi, om-
castigatiore provenluvites oleaequedefluxerint, ac- nium virtutura comprehendit effeclus. Haecad ima-
cusanmr anni, arguuntur elementa, et nec aeri par- ginem et similitudinem Dei pervenit, et a Spiritu
citur, nec ccelo, cum fideles et h pios discipulos ve- sancto inseparabiles facit. Quia in orationibus per-
ritatis njbii wagis commendet et muniat, 42 1uam manet fides recta,l in jejuniis innocens vita, in
perseverans in Deum, et indefessa laudaiio, dicente eleemosynis mens benigna. Quarta igitur et sexta fe-
Apostolo ; Semper gaudete, sine intermissione orate; ria jejunemus; sabbato autem apud beatissimum
tn omnibusgratias agile. Hmcenim voluntas Dei estin apostolum Petrum vigilias celebremus; qui et ora-
ChristoJesu m omnitms c vobis(1 Thess. v, 16). Hujus liones, et jejunia, et eleemosynas nostras precibus
autem devetionis queraadmodurapoteriraus esse par- suis dignabitur adjuvare 1. Per Dominum nostrum
Ucipes, uiai rerum varietas constawiam mentisexer- Jesum Christum, qui cum Patre et sancto Spirilu vi-
eeat? ul amor dixectus in Deura nec iuter secunda vitet regnat in sascula saeculorum.Amen.
superbiat, nec imer adversa deficjat»Quod placet B ] o SERMOXill [A/. XII}.
Deo, placeat * et nobis. De otnni mensura munerum De Jejunio detitm menm 11.
ejus gaudearaus. Qui bene usus est magnis, bene SfcNOPHS. — Jtjunmrn mensis deeimi Cur inslilu-
UUtur «t modieis. Tam nobis eopia quam parcitale tum; ejusdem et Christianmerga pauperes misericor-
dimlaUs.
consulitur. Nec in spirilalibus lucris • angusiia gra-
vabimar fructmim, st feeuudUas non areseat anirao- Quod temporis ratio et devoiionismnostrse admo-
rum. Oriatur de cordis agro, quod terra ' non edidit. net consuetudo, pastorali vobis. dilectissimi, sollici-
SBMPBH ILU, quod krgialur, occtirrit, ctii bene velle tudiue pracdicamus,decimi mensis celebrandum esse
non deficiu Ad omnia igitur, ditectiseimi, opera pie- jejunium, quo pro consuromata perceptione omniura
n
tatis, omniam nobis qualitas prosit annorum , nec fructuum, dignissime largiiori eorum Deo conli-
henfivolentiam cbristlaanm difnealla» lemporalis im- nenliae Iibamen offerthr. Quid enim potest efficacius
pediat. Navit Dominu» vasa hospitalis vidtue s ln esse jejunio, cujus observaiitia appropinquaraus
opus pietatia mm vaeuaia complere (IV Reg. iv, 5); Deo, et resisientes diabolo, vitia blanda superamus?
novit aquas in vitm cenverlere (Jom, it, 9); novitde SEHPER ° enim virtuti cibusiiejuniura fuit. P De abs-
paucissirais panibua qtrinque millia esurienihira satu < tinentia prodeunt castae cogitationes, rationabiles
rare populerum (Jom. vi, %). El ille quib in paupe-1G voluntates, salubriora consilia. Et pcr voluntarias
ribus sui» paseUwr,qatx potuit augere dindo, potest afflictiones caro concupisceniiis moritur, virtulibus
nwlfiplutare sumtBdo. spirittts innovatur. Sed quia non i sok) jejunioani-
CAP.IV. — Tria ver» tunt quat maxime ad reli- marum uosiraruu salos aequirkur, jejunium nostrura
giosas. perlinent aciiones, oratio scilicei, jejuniuro, misericordiis pauperam suppleamus. Impendaraus
et eieeaoosyn»,quihusexerceadts owne quidem tem- virtuti, quod wbtrahimus voluptati. Fiat refectio
pus » acceptun, sed illud est sludiosios observan- pauperis, abstineati* jejunantis. Studeamus viduarum
dnm, quod apostolkia aeeepimus tradtiionibiK eon- defensioni, pupiltorum utilitali, lugcntiutn consola-
secratum; sicut eliam decimtis hic mensis morem tioni, dissidentium paci. Suscipiatur peregrinus,
refort veteris instituti, ut tria illa de quibus tocatas adjoveiur oppreesuo, vestialur 44 nndus, foveatur
sum diligentius exsequamur. Oratioire enim propi- aegrotus; ul quicumqiie noslrum de justis labortbus
tiatlo Dei quaerilur, jejunio concupiscenlia carnis auclori bonorura omnium Deo sacrificium hujus pie-
exstinguhur, eleemosynis peccata redimuntur (Dm. latis obiuterity »b eodem regni eoelestis praemium
iv, 24»);simwiqueper omnia Dei in nobis imago re- r perclpere mereatur. Quarta igilor et sexla ferbt
* Duo mss. Va*.et prima edtiio, areusatur annut. D ] > Homiliar. Pauli IMae., prompium.
* Velusiissireu» VaU*pacit diaeiputm. In duobos i Ita plerique codieeg et editi aote QueiHellom,
autera mss. S. Pelri: Cumquqfidetiset pacis dhcipu- apud quem, twnus intenti.
lut etveritatis,nihil magis commendetet moneat qmm k Sic nielius ex HoiiiUiarie Pauli Diaeoni plwali
ut perttverans sit in Deumet indefessa taudatio, di- numero, aeque ac omnes ediii et eodices eodem nu-
cent : Semptr gaudete, eic. mero mo* efferunt, »n eleemesgnit; uude paule post
c Iia ex nostris mss. ac prima editione ttec non ex jejunia S. pontifex repetit. Alias injejnnio.
Homiliaru» Pauli Diaeoni. Similiter eltam apud S. 1 Pnst vocem adjuvare unus Vaticanus addR, diti-
Paulum. Aliaeeditiwneset QuesnelJus, mbis. gemiut ut invigiletmt.,
d Sic nostri eodices. Editi, et omnibusnobit. m Codiceseoilect. 5, vestrw:
* Vatic. 383§-,angnsto gravabimur frutlu. n Variant hoe loe» Mbriediti etnsss. AJi*«mm,
' Sic tria LectioBatia Roraana bndala not. 47. quos Quesnellus secuMs eH, babent, dihtfentittime;
Alias, ttondedit. alii, dignissimo.Melior visa ett teetie editionis ftivtm
s Homiliar. Pauti Diac, «spitapietatis tuee vaxualw. et Rainaudi, quant afi*codiees eonfivmant.
Unus Vat. omittit tmm.in priNta>editione *esmn, in 0 .Addidimusenim et n#stris eod*.
opui pielalis sum. p Duo mss., De abttimntio deniqtte.
h Vocem pauperibus addidimus ex tribus memora- i Unus ms. S. Pewi, m solo fejmtio.
tU Leclionariis. ' Idem codex, rtdpere.
«73 SERMO XV. j71
jejuneraus; sabbalo autem apud beatum Petrum. A opiaede largitalis expensis, aliis sinjieiendo tristiiiam
apostolura pariter vigileraus, cujus suffragantibus de labore jejuiiii, quamplurimo» a consortio bujus
meritis, quae poscimus, impetrare possiraus, per derotionis abducant. Contra quas tentationes, dile-
Domiuuin nostrum Jesura Cbristura , qui cum Patre etissiaii, vigilet in nobis pii cordis inteniio, el a
et sancto Spiritu vivit et regnat in saeculasaeeulo- Cbristianis mentibus cogitaiiones diffideniiaerepel-
rum. Amen. Ianlur. Modicumest enim quod paoperih satis est.
Necvictus illius neevestitus onerosus est. Vile >enira
o SERMOXIV [Al. Xin].
a De Jejunio decimimentit 111. est quod esurit; vile est quod sitit, et nuditas i quaj
indiget operiri poscit, non ornari. Et tamen Domi-
—
SVNOPSIS. I. Ager cordit quibut modis colalur ac nus nosler lam pius
— operum nostrorum arbiter, tam
fecnndetur. II. Diabolum magis tune in fideles benignus est
smvire, eum bona opera vet inalcuntur vet exer- aestiraator, ut etiam pro caliceaqu»
tentur. frigidae sit praemiumredditurus. Et quia justus in-
CAP.I. — Iu Dominico agro, dilectissimi, cujus spector csl animorum, non impendium solum ope-
operarii suraus, oporlet nos prudenter alque vigilan- ris, sed etiam affectum est remuneraturus operantis,
ter spiritalem exercere cnlturam, ut perseveranti perChristum Dorainumnostrura,
industria, quselegllimis lemporibus sunt exsequenda, B SERMOXV [Al. XIV].
curantes, de sanctorum operura fruge laelemur. Quae k De Jejunio decimimensit IV.
si pigro otio et inerti desidia negliganiur, terra nos- SVNOPSIS. — I. Triplex oraiionis, jejnnii et
et
tra nihil generosi germinis pariel, spinis ac tribu- eleemosyna:
remediumadversus tentalionesdiaboli eivulnerapec-
lis b obsita, non producet quaa eondenda sint hor- eali. — II. Jejunii prmceptum, sicul et prmceptum
reis, sed qufc urenda sint flammis. Ager autem isle, dilectionis, non essenovm legit gratia abrogalum;
eidem misericordimopera essejungenda.
dilcctissimi, rorame desuper gratia Dei, fide muni-
tur, jejuniis « exercetur, eleemosynis seritur, ora- CAP.I. -—Confidenter vos, dilectissimi, ad opera
tionibus fecundatur, ut inter plantaliones rigaliones- pietaiis hortamur, quia experimentis didicimus, li-
que nostras nullius amaritudinis radix pulluiet, nec benier vos suscipere quod monemus. Scitis namque,
se inerementa cujusque noxiae stirpis attollant; sed etDeodocente cognoscitis.adseternum vebis gaudium
enecato d omnium semine vitiorum, coalescat seges profuturam 46 divinorum observantiam mandato-
laett virtutum. Ad quam diligentiam omni quidem rum. In quibus exsequendis quia humana fragilitas
nos lempore * pietas adhortatur, sed in his diebus plerumqiie lassescit, et in multis per lubricum suae
qui huicoperi sunl specialius praestiluli, major ani- infirmitatis offendil, misericors ot plus DomiBusJ re<
mosiias et cura est excilanda ferventlor, ne quod Q"mediai nobis et adjtitoria dedit, per quae veniam ob-
pium est agere non indictum, impium sit negligere tinere possimus. Quis enim tot illecebras mundi, tot
praedicatum. insidias diaboli, lot denique pericula suae mutabili-
CIP. II. — Decimi Itaque mcnsis jejmtium, ad tatis evaderet, nisi clementia acterniRegis mallet nos
quod charilatem vestram religioso proposito novi- reparare quam perdere? Nam et qui jam redempii,
m
mns45 praeparatam,tinanimiter, auxiliante Cbrislo, jam regenerati, filii lucis effeciisuni, quamdiu ta-
' celebrandum hortamur, monenles ut untisquisque men in boc mundo, qui lolus in maligno positus est
secundum mensuram possibililatis quam accepit a (I Joan. v, 19), n detinentiir; quamdiu infirmitati
Deo, in bonis operibus eniiescat. Quia et inimici nos- carnis corrupiibilia et temperalia blandiuntur, non
tri, qui nostra sanctifieatione torquenlur, in liis die- possunt islos dies sine tentalione transire. Necfacile
bus quos ad majorem observanliam nobis dispositos cuiquam provenit lam incruenta victoria, ut ° inter
esse noverunt, vehementius saeviunt, et subtiliore mnltos hostes frequentesque conflicius, etiamsi sit
insldiantur astulia ; ut aliis imraittendo melum in- liber a raorle, sit quoque immunis a vulnere. Curan-
• In editis ex codd. collect. 3 tiluius hujus et se* •>
Tj operiri, non poscit ornari.
v k In mss. colleci. 1 et 2, nec non in cod. Lectio-
quenlium sermonura hic est: De jejunio decitnimen-
tis, et eleemosynisejusdem. Additaraentumex caeteris nario basilicae S. Peiri bic sermo cura antecedenli
mss. sustulimns. conjungitur; sed perperam, cum ex conlextu dislin-
b Sic ex Lectionario S. Petri. Al., subdita. ctio satis eluceat, quaeex aliis codicibus comproba-
e ldem ras., exaraiur. tur. Forle cum anlecedens sermo brevior aliquanto
d ltaduo uiss. Vai.etS- Petri. Al., omni. Ex iisdem visus esset quam divinorura officiorum lectio olim
rass. et alio Bon., coalescat reposuimus pro conva- postularet, hic alius adjectus fuit : uli accidisse pa-
lescat. riler vidimus primo et secundu sermoni de Natali
' Alias, pietatis magister. QCESN. — El infra duo suo, qui eadem forte causa (repugnante licet con-
codd. et prima edilio, insiituti pro prmstituii. textu) in unum coaluerunt. Confer admonitionera
1 lla ms. Bonon. et priina edilio. Al., celebrantes. primo sermoni praemissam.
In ms. S. Petri, ut unanimiterauxiliattieChristocele- 1 Al., remedianobisctdvictoriqmdedit. Cod. Corl).
bremut, hortamur.Paulo post ms. S. Petri, in noetra Quesnelli.
tanetificatione. «" Tres codices, jjomfitii.
t Sic ex Leclionario S. Petri, et duobus aliis mss. n Ms. Bon. et prima editio, retinentur.Et infra duo
Vat. Al., immittendo. codd. cum prima edit», sine trepidatkne,pro, sine ten-
h Aliqui codd., tat ett, tatione.
' In codice S. Petri omittitur enim. 0 Ms. S. Petri, iuter multos frequcntfsque con*
i Sic melius ex ms. S. Petri. Alias, 711«indigct fliclus.
175 S. LEONIS MAGNISERMONES. ., ,
dis igitur laesionibusquas saepeincidunt qui cum in-. A est census. Haecitaque ut adjuvante Deo pit&&&,
visibili hoste confligunt, trium maxime remediorum tione cureniur, quarla et sexta feria jejunemus; ttHh
esi adbibenda medicina : in orationis instantia, in bato vero apud bealum Petrum apostolum vigittai
castigatione jejunii, in eleemosyuae largilate : quas celebremus, ut ejus oralionibus adjuti, in omnibus
cum pariter exercentur, Deus propitiatur, culpadele- misericordiam Dei mereamur.
tur, lentator eliditur. Et iis quidem praesidiissemper o SERMO XVI [Al. XV].
fidelis anima debetaccingi, sed lunc studiosius prae- De Jejunio decimi mensis V.
—
parari, cum ii adsunt dies qui proprie sunt ad haec STHOPSIS.et1. Divites et Deogratias agani, qui opeseis
hat cum pauperibut communicent.—
officia praestituti. largitur,
pietatis II. Cur inslilutum decimi memit jejunium. Efficax
— De » numero est etiam decimi
CAP. II. quorum oratio, cui eteemosynasuffragatur. — III. Hmreticos
hujns mensis solemnejejuniuro, quod non ideo negli- diabolo ad corrumpendosfidelesfamulari sub Chri-
de observantia veteris legis as- stiano nomine.— IV. Manichmorumhmresis om-
gendum est, quia nium sordium tentina. Quid in eot Leo gessitRomm.
sumptum est, tamquam hoc de illis sit quae inter dis- — V. Eosdem esse et fugiendos, et prodendos.—
cretiones ciborum, inter baptismatum differentias VI. Zeloadversushmreticosgratioresfieriapud Deum
et avium pecudumque hoslias b esse desliterunt. Illis orationet,jejunia, et eleemotynat.
enira quaererum futurarum figuras gerebant, imple- B 1 CAP.I. — Sublimitas quidem, dilectissimi, graliae
tis, quaesignificaverunt finita sunt. Jejuniorum vero Dei hoc quotidie operatur iu cordibus 48 Christianis,
utilitatem novi Testamenti graiia non removil; et ut omne desiderium nostrum a terrems ad ccelesiia
conlinentiam corpori atque animae semper profutu- Iransferalur. Sed eliam praesens vita per Creatoris
ram pia observatione suscepil. Quoniam sicut per- opem ducitur, et per ipsius providentiam susiinetur:
manet apud intelligentiam Chnsii.mam : Dominum quia idem est largitor temporalium, qui promissor
Deum tuum adorabis, et illi toli servies(Matth.iv, 10); est aeternorum. Sicut s ergo spe futnrae feliciialis,
et, e Diliges DominumDeum tuum ex loto corde tuo ad quam per fidem currimus, gralias Deo agere de-
(Matth. xxii, 37); et, Ditiges proximum luum sicut bemus quod ad perceptionem tanlae praeparationis
(iipsum(J6id.,39),eicselera taliuin47mal|daiorum: evehimur, ita pro iis quoque commodis qtiae singu-
iia quod in eisdera libris de jejuniornm sanctilicatione lorum annorum revolutione consequimur, Deus a
et cmatione praeceptum est, nulla inierpretatioue nobis h bonorandus atque laudandus est, qui sic ler-
vacuatur. In orani enim lempure, d omnibusque vitae rae fecunditatcm ab iniio dedit, sic pariendorura
islius saeculidiebus, jejunia nos conlra peccata faciunt fruciuum leges inquibusquegerminibuset seminibus
forliores, jejunia concupiscentias vincunt, tematioues nrdinavit, ut nnmquara sua insiitula desereret, sed
repellunt, superbiam iiiclinant, iram mitigant, et' C Jn rehus condiiis benigna Conditoris administratio
omnesbonaevoluntalis afiectusad maturiialem totius permaneret. Quidquid ergo ad usus hominum sege-
virtulis enulriunt; si tamen in societatem " sibi be- tes, vineae, nleaeque' pepererint, totum hoc divinae
nevolentiam cbaritatis assumant, et in operibus mi- bonitaiis largitaie profluxii: quae, eiementorum qua-
sericordiae se prudenler exerceant. Jejuniura euim liiale variata. dubios agricolarum labores clementer
sineeleemosyna non lam purgatio animaequam carnis adjuvit, ululilililibiis noslris venli et imbres, frigora
alflictioest; magisque ad avariiiam qiiam ad conti- el aestus, dies noctesque servircnt. Noneniin sibi ad
nentiam referendum est, quando aliquis sic a cibo eff<ctus operum suorum humana raiio sufficeret, nisi
abstinet, utetiam f a pietatejejiinel. Nostra ergo je- planiationibusetrigationibus soliiisDeus incrementa
junia, dilectissimi, abundent fructibus largiiatis, et praeberet. Unde plenura pieiatis aique jusiitiaeest, ut
in pauperes Cliristi benignis siut fccundamuneribus. de his quae nobis coelestisPaier misericorditer con-
Nec tardentur in boc opere mediocres, quia parum tulit, nos quoque alios adjuvemus. Sunt enim plu-
sit quod possinl de sua facultate decerpere. Novit rimi qui nullam in agris, nullam in vineis, nullam
Dominus omnium vires, et scit jusius inspector de habenl in oleis portionem, quorum inopiaedeeaquam
qua mcnsura quisqueqnid tribuat. Dissimilesquidem Dominus deditcnpia consulendum est; ut et ipsi no-
siibslantiae, similes erogaliones habere non possunl: "' biscum Deo pro lerrae fecunditate benedicant, et
sed aequalurplerumque merito, quod distat impen- gaudeant possidentibus fuisse donala, quae etiam
dio: quia potest esse par animus, eiiam ubi impar pauperibus ac peregrinis fuerint facla communia.
a Ita mss. duo Vat. et S. Petri, ac prima editio. tmculi. Caeter.t;editiones, omniquevita hujus smculi»
Alias, ordine. Similiter libri collect. 4 et 5, qui solum pro hujut
b Verbum esse a Quesnello sicnt et in ms. Padili- habenl istius.
ron. expunctum ex caeterisomnibus edius nostrisque 8 Al., suam. QOGSNEL.
codicibus revocavimus. Et post pauca ms. Bon., cor- " Sic rass. S. Pelri el Padiliron. Quesnellus,a pie-
porum animique. tate sesubducai Alii editi cuin codd.collect. 4 et 5, a
• Resliluimus, DiligetDominumDeumtuumextoto pietate abstmeat.
corde luo ex inss. collect. 5, ex cod. Padiliron. et s Enim pro ergo erat iu ediiis ante Quesnellum.
libro Leclionario S.Petri, qui posiremus infra habet, h Cod. S. Peiri, honorificandus.
aliorum mandatorum pro talium mandatorum; et eva- 1 Idem ms., peperermi; et infra idem cndexS.Pe
euatur pro vacuatur. tri ei alms B mou. ac prima editio. nubesprn imbres;
d Ita ex codd. S. Petri et Padiliron., a quibus pa- et post panca,Deoelaiionitm» pro rigationibusdwomss.
rum abest ûesnelius, omnibusquediebusvitm hujtts Vatic. et prima editio.
«7 SERMO XVI. 178
Felix est illud faorrenm, et omnium frucluum multi- A VII, 15): quia non possent veras et simplices oves
pUcationedignissimum, de quo egentium et debilium fallere, nisi Christi nomine tegerent rabiem bestia-
saturatur esuries, * de quo relevatur peregrini ne- lem. In iis autem omnibus operatur c ille qui, cum
cessitas, de quo desiderium fovetur infirmi. Quos sit vene illuminationis inimicus, in lucis se angelum
ideo sub diversis molestijs justitia Dei laborare per- transfigurat. Hujus arte Basilides, hujus Marcion
misit, ut et miseros pro palientia, et misericordes callet ingenio, hoc duceagiiur Sabellius, hoc pracci-
pro benevolentiacoronaret. pitatur rectore Photinus, hujus potestati famulatur
CAP.II. — Huic auiera operi, dilectissimi. cum Arius, Imjus spiritui servit Eunomius; lota denique
omiiia opportuna sint lempora, hoc nunc prancipue d besliarum lalium cohors hoc praeside ab Ecclesise
apium est atque eonveuiens, in quo sancii patres uniiate discessit, hoc magistro a veritaie descivit.
nosiri divinitus inspirati decimi mensis sanxere je- CAP.IV.—Sed cum in cunctis perversitaiibus
juniuin, ui omniuin fructuum collectione conclusa, multiformem teneat principaium, arcem tamen sibi
raiionabilis Deu abslinentia, dicaretur, el meminisset in Manichxorum struxit insania, et latissimam in eis
quisque ita iitt abundauiia, ut et circa se abstinen- aulam, in qua se exsultautiiisjactaret, invenit; ubi
tior, et circa pauperes esset effusior. Efficacissima non uriius pravitatis 50 speciem, sed omnium simul
enim pro peccatis deprei atio est in eleemosynis at- B errorum impieialumquemixiurain generaliter possi-
que jejuniis, el velociler ad divinas conscendil aures deret. Quod enim in paganis profanum, quod in Ju-
lalibus 49 oratio elevata suffragiis. Qiioniam, sicut daeiscarnalibus caecum,quod in secrelis magicaear-
scriplum est, animmsumbenefacitvirmisericors(Prov. tis illiciium, quod denique in omnibus haeresibussa-
xu, 17), et uihil est uniuscujusque lam proprium crilegum atque hlasplieiuum est, hoc in istos, quasi
quamquod inipendit in proximum. Pars eoim corpo- in scniiiiaiii quamdam cum omnium sordium concre-
ralium facultatum, quae indigentibus ministratur, in tione conQuxit. Unde universas eorura impietaies
divitias transit aelernas, et illae opes de hac largitate ac turpitudines enarrare perlongum est; superat
pariuntur, quse nullo usu minui, nulla poterunt cnr- enim verborum copiam criminum multitudo. * Et
ruptione violari. Beatib namque misericordes, quo- quibus ad indicandum pauca sufficiunt, ut de iis quaa
niam iptorum miserebiturDeus (Mailh. v, 7); etipse audieriiis, eliam illa quae verecunde prtetermittimus
erit illis surama praemii,qui est fomia praecepti. aestimetis. De sacris tamen eorum, quae apud illos
CAP. 111.—Inier baec autem, dilectissimi, opera tam obscena sunt quam nefanda, quod inquisitioni
pieiatis, quaenos Deo magis magisque commendant, nostrae Dominusmanifesiare voluit, non lacemus, ne
dubiura non est quin hoslis noster, nocendi cupidus quisquam putet nos de hac re dubiaefaniaeet incer-
et periius, acrioribus invidiaeslimulis incitetur : ut Q tis opinionibus credidisse. Residentibus itaque me-
quos apertis et cruentis persecuiionibus impugnare cum episcopis ac presbyteris. ac in eumdem ' con-
non sinilur, sub falsa Chrisiiani norainis professione sessuin Chrislianis viris ac nobilibus congregatis ,
corrumpal, habens haereticos huic operi servientes, Electos et Electas eorum jussimus praesentari. Qui
quos a calbolica fide devios sibique subjecios mili- cum de perversitate dogmalis sui, et de festivilalum
tare in castris suis sub diversis erroribus fecit. Et suarum consuetudine multa * reserassent, illud quo-
sicut decipiendis primis homiuibus mmisieriurasibi que scelus, quod eloqui verecunduni est, prodide-
serpentis assumpsit (Genes. ui, 1), ita borum lin- runt, quod tanta diligentia investigalum est, ut
guas ad seducendos rectorum animos, veneno suae nibil h niinus credulis, niliilobtrectatnribus relinque-
falsilatis armavit. Sed iis insidiis, dileciissimi, paretur ambiguum. Aderant enim omnes personae,per
slorali sollicitudine, in quantum Dominus auxiliaitir, quas * infandum facinus fuerat perpeiratum, puella
occurrimus. Et ne quid de sanclo grege pereat, prae- scilicet ut multum decennis, et duae mulieres, quae
sceleri praepararant. Praesio
caventes, palernis vos denunliationibus adiuoiieraiis, ipsam nutrierant.ethuic
ut labia iniqua et linguam dolosam, a quibus animam erat etiam adolescentulus vitiator puellae,et episco-
deiestandi ciiminis ordinator. 1 Horum
suam propbeta liberari postulat ( Ps. cxix, 2), de- pus ipsorum
omniura par fuit et una confessio, et patefactum est
clinetis : quoniam sermo eorum, sicul ait beatus p
exsecramentura quod aures nostrae vix ferre potue-
Apostolus,serpit ul cancer (II Tim. u, 17). Humiliter runl. De quo ne apertius loquentes castos offenda-
irrepunt, blande capiuni, molliter ligant, Ialenter mus auditus, gestorum documenta sufficiunt, quibus
occidunt. Veniunt enim, sicul Salvator praedixit, sub plenissime docetur nullam in hac secta pudicitiam,
vettitu ovium, intut autemtunt lupi rapacet (Matth. nullara honestatem, nullam penilus reperiri caslila*
• Ita omnes nostri codices et editi ante Quesnellum ( Ms. S. Petri, conventum. De hoc consessu ac
habet, de quo relcvaiur necestitai peregrinorum, judieio vide S. pontificisepistolas 7 et 15.
3ui
e quo desideriumfoveturiufirmorum. 8 Ex eodem ras. S. Petri correximus pro, reie-
b Erat in editis ante Que->ii.,autem pro namque. rarent. ,
• Addidimusvocem ille ex ms. S. Petri. h ldem ms., incredulis.
1 Ms. S. 1'eiri, tulium pestium cohors. > Prima editio, nefandum.
• Et prn Ex lcgebatur in editionibus Rainaudi et i lta ex ms. S. Petri syntaxi Leonina. Alias, Om-
Quesnelli.Correximusex uostris codicibus etcaeteris nium par fuit horum, et una eonfessiq,et patefactum
editis. Paulo post pro manifettare, alias manifestari, est exsecratum,quod, etc.
m S. LEONIS m<ffl JgRMONES. «M
«••» errore xil lioera. Per C&rieiuaiDaainmy no»
tem;- in qua let est mendacium, diabotas refigio, k.
sacrificium turpitudo. •Wrum.Amea.
CAP.V.—Hos Itaque " homines, dilectisSitni, per 52 SERMO XVII [Ai. XVI].
omnia cxsecrablles atque pestiferos, quos * aTiarum De Jejunio dedmi meiuie VI.
nobis intulit SBIOPSIS. — I. Jtjumum a tege veteriin novam trans-
regionum perlurbatlo crebriores,abami- latum et Deo ex gratt animi sensu deberi, el oralio-
citia vesira penitus abdlcate; vosque prsecipue, munem efficadorem efficere.— II. JPium [enus cum
lieres, a talium notitia et colloquiis abstinete : ne Deo exercendum; fenus vero qmtm injnste et impie
dum fabulosis narrationibus incautus deleciatur au- hb hominibus exigattlr.—III. Quilibettequatur ex
in diaboli incidaiis. sciens fenar<eeventus, lempkr mala esl ratio feneranlis.—
ditus, laqueos Qui quod IV. Aliquorum abundanliam et aliorum inopiam ad
c
primum virura mulieris ore 51 seduxerit, perque hoc esseordinaiam, ut dives Dei bonitatemimitelur.
femineam credulitatem omnes bomines a par&disi CAP.I.—Evangelicis sanctionibus, dilectissimi,
felicitate dejecerit, d vestro nunc quoque sexui se- multum i auctorhatis praebet doclrina legalis, cum
curiore insidiatur astutia, ut eas quas sibi poluerit quaedamde mandato vetftri ad novam observantiam
per minislros suae falsitatis illicere, et lide spoliet transferuntur, et ex ipSa ecclesiastica devoiione de-
et pudorc, lllud quoque vos, dilectissimi, obsecrans _ monstralur, quod Dominus Jesus Chrislus non tientt
moneo, ut si cui vestrum innotuerit • ubi habitent, legemsolvere, sed adimplere (Matth. v, 17). Cessan-
ubt doceant, quos frequentent, et in quorum socie- tibus enim significationibus quibus Salvaloris nostri
tale requiescant, nostrae sollicitudini fideliter indi- nuntiabatur advenlus, et peractis figuris quas abstulit
cetis: quia parum prodest unicuique quod, protegente ipsa praesentia veritatis, ea quaevel ad regulas mo-
f Spirilu sa.ncto,ab istis ipse non capitur, si cum alios rum vel ad simplicem Dei cultum ratio pietatis insti-
capi iutelligit non movetur. Contra communes ho- tuit, in eadem apud nos forraa in qua sunt condita
stes pro salute communi una omnium debet esse vi- perseverant; et quae utrique Teslamento erant con-
gilantia, ne * de alicujus membri vulnere etiam alia grua, nulla sunt commutatione variata. Ex iis autem
possirit membra corrurapi, et qui tales non proden- est etiam decimi mensis solemne jejunium, quod a
do* putant, in judicio Cbristi iuveniantur rei de siJen- nobis nunc annua est consuetudine celebrandum :
tio, eiiara si non contaminantur assensu. k quia plenum justilise est atque pietalis, gratias di-
CAP.VI. —Assumite igitur religioss solliciludinis vinae agere largitati pro fruciibus quos in usus ho-
pium zelum, et coqtra saevissimos animarmn bostes minum secundum summae providenliae temperamen-
omnium fideliuu) cura consurgat. h Ideo enim mise- tum lerra produxit. Quod ut prompto animo nos
ricors De«s quarodam nobis partem prodidit bomi- .,-facere l monstremus, hon solum continenliam jeju-
nura aoxiorum, ut, manifestato periculp, excitareiur nii, sed etiam eleemosynarum curam oportel assumi,
diligentia «autioni». Noo sufficiat quod nctum est, ut de terra quoque cordis nostri germen justitiae et
sed eadem inquisitio perseveret; quaenoc, auxiliante fructus charitatis oriatur, et misericordiam Dei pau-
Deo,' consequetur.ut oon solum qui recii sunt inco- perum ipsius miserendo mereamur. Efficacissima
lumes persaverent, sed etiam multi qui diabolica enim est ad exorandum Deum postulatio, cui pieia-
seductione decepti sunt, ab errore revocentur. Ve- lis opera suffragantur,. quoniara qui suura ab inope
strae autem oraliones et eleemosynaa atque jejunia non avertit animum, cito ad se Doraini convertit au-
misericordi Deo per htmc ipsam devotiouem sacra- ditum, dicente Domino : Eslote misericordes, sicut
tlus offerentur, cum etiam hoc opus iidei ad orania et Pater vester misericbrs esl; 53 dimillite, et dimit-
offlcia pietatfs aceesserit. Quarta igilur et sexta feria tetur vobis (Luc. vi, 36, 37). Quid hac jusiitia beni-
jrijunemus; sabbato outem apud praesentem beatis- gnius? Quid bac retributione clemenlius, ubi senten-
simum apostolura Petrum vigilias celebremus; qui, tia judicaturi in poiestate ponitur judicandi ? Date,
sicut experlmur et credimus, pro commendatis sibi inquit, et dabilur vobis (lbid., 38). Quam cito diffi-
a Domino ovibus indesinenter pastorales praetendit dentiaesollicitudo et avaritiaeest ampuiata cunclatio,
excubias : exoratunis depreeationibus suis ut Eccle- n ut quod reddituram se promittit veritas, secura ex-
"sia
Dei, quae ipsius est praedicationibus inatiluta, ab pendat m humanitas.
* Romines deest in ms. Bon. et prima editione, post prima edilio cum eodem ms., Contraomneshottes.
quae etiam pro itaque habet ideo. e Praepositio de omiltitur in mss. S. Petri et Bon.,
>>MariichacosRomaejamdiu antea delituisse liquet nee rion in prima editione. Post pauea inilio eap.
' ex Augustioi Confess. 1. v, c. 10, sed aliarum regio- 6, Uaquepro igii-urin ms. S. Petri.
num, ac praeserlim Africseperlurbationes sub Gen- h Editi, ideoqUe.Delevimus que ex nostns codict
serico, qui anno 439 occupavit Cartbaginem, cre- bus. Paulo posi, manifesto pro manifestato in mss.
LrEoremeorum numerum intulerunt. 8. Petri et Bon. ac pritria editione.
« Ms. Ron. et prima editio, et quod ptr femineam. < Ita ex noslris codieibus et prima editioue. Al»,
\ * ln ttis. S. Petri, vcstro nostroque texui tecuriore consequilur. }
ittsidialur astutia, ul eos quibus potuerit per minislrot i AL, utililatit. Ila Gaudiival. Quesnelli, et duo
sum falsitatis illudere, et fidetpoliel et pudore. Sed ut nostri ccdd. Vat.
k Duo codd. Vat. et unus S. Pelri cura prinia edi-
" ad mulieres bsec potissimtrm referaniur, anteceden-
tia, DOjijaeprmcipueiriutieres, videntur requirere. tionev qvare plenum.
/" Ms. Bon. et prima edttio, «6i Itabitent, vel nbi i Ms. S. Petri, demonstremus.
frtquentent, omissis, ubi deceant. m Idem codex, humilitas.
' Id. cod.,Sj/in'<Hjy#i; etinfra, nonmoveatur.Pmlo
I8i # SERMO XVIII. 182
CAP.tt. — Constans esto, Christiane largitor : da Ade hujusmodi horainibus sentiat Deus, sacratissi-
quod accipias, sere quod metas, sparge quod colli- mus propheta David manifestat: qui cum diceret,
gas. Noli metuere dispendium, noli de dubio suspi- Domine,quis habitabit in tabernaculotuo, aut quis re-
rare proventu. Substantia tua cum bene erogatur, quiescel in monte tancto tuo (Pt. xiv, 1)? responso
augetur. * Concupiscejustura misericordiaeIucrum, divinsevocis instruitur, et eum ad aeternam requiera
et aelerni quaeslus seclare commerciura. Munerator pertinere cognoscit, qui inter alias piaeconversatio-
tuus VUltte esse munificum, et qui dat ut habeas, nis regulas, pecuniamtuam non dedit ad usuram; et
mandat ut tribuas, dicens : Date, el dabiiur vobit. a tabernaculo Dei ostenditur alienus, et a sancto
Amplectendaest libi proraissionis istius gratulanda monte ejus exlraneus, qui dolosuro qutestum de pe-
conditio. Quamvis enim non habeas nisi quod acce- cuniae suae captat usuris; et dum per aliena cupit
peris, non potes tamen non habere quod dederis. damna ditari, aeterna dignus est egestate ptrairi.
Qui ergo pecunias amat, et multiplicare opes suas CAP.IV, — Vos itaque, dileclissimi, qui ex toto
iminodicis optat augmentis, boc potius sanclum fe- corde proinissionibus Domini credidistis, fugienles
nus exerceat, ef hac usurarum arie ditescat, ut non immutidissimam avaritise lepram, donis Dei pie et
bominum laboranlium caplel necessilates,b ne per sapienler utimini. Et quoniam ? juste de ipsius lar-
dolosa beneficia Iaqueos injiciat insolubiliumdebito- B gitate gaudetis, date operam ut possilis gaudiorum
rum, sed illius sit credilor, illius fenerator, qui di- vestrorum habere consones. Multis enim, quaevo-
cit: Date, el dabitur vobis; et qua mensura mensifue- bis suppetunt, desunt, et in quorumdam indigentia,
ritis, eadem remetietur vobis. Infidelis autem et ini- raateria vobis data est divinaebonilalis imilandae: ut
quus est eliam sibi, qui quod aestimat diligendum per vos eliam in alios beneficia divina transirent, et
non vult habere perpetuum. « Quantalibet adjiciat, bene dispensanles temporalia, acquireretis aelerua.
quantalibel condat et congerat, inops de hoc mundo Quarta igilur et sexta feria jejunemus; sabbato au-
et egenus abscedet, dicente David propheta : Quo- tem h apud beatissimum Petrum apostolum vigile-
niam cum interierit d non accipiet omnia, neque demus, cujus orationibus nobis per omnia oblineatur
tcendet cum eo gloria ejus (Ps. XLVHI,18). Qiii si divina protectfo, per Christum Dominom nostrum.
benignus esset animae suae, illi bona sua crederet, Araen.
qui et idoneus fidejussor est pauperum, et largissi- SERMO XVIII [Al, XVII].
mus reddilor usurarum. Sed injusta et impudens De Jejunio decimi mensit VII,
avaritia, quae beneflcium se dicit pra?slare cum de- SWOPSIS. — I. Animamlicet reqeneralam, e( ex se in
cipit, non credit Deo veraciter promiltenli, et cre- deieriora declivem, et ex Det benignitatepluribus
dit bomini • trepide paciscenti; dumque certiora exi- n" munilam esse prtgsidiis.—II. Communemtoti Ec-
clesiceabstmentiamindici, ut eta parte et a solidi-
Stimat praesentia quara futura, merito in hoc fre- tale diabolus superelur. — III. Sterilem arborem
quenter incurrit, ut ei cupiditas injusti lucri non in- Chrisius damnavit, ut ntisericordiceopera commen-
daret. Ut homo Christianus impugnetvr astidve,
justicausa sit damni.
CAP.III. —Unde quilibet sequalur evenlus,' mala qumque sint piorum arma contra invifibileshoslet,
semper est ratio feneranlis, coi pecuniam et mi- 55 CAP.I. — Praesidia,' dilectissimi, sanctlfi-
nuisse et auxisse peccatum esl: ut aut miser sit candis mentibus nostris atque corporibus dlvinitus
amittendo quod dedit, aut miserior accipiendo quod instituta, ideo cum dierum temporuraqua curriculis
non dedit. Fugienda prorsus est iniquiias fenoris: sine cessatione reparantur, nt inflrmitatum nostra-
et lucrum quod omni carethumanitate vitandum est. rum ipsa nos medicina connnoneat, Natura quippe
54 Multiplicaturquidem facultas injusiis et tristi- mutabilis, et de peccati labe raortalis, j licet jam red-
bus incremeniis, sed mentis substantia conlabescit: empta, et sacro baptismate jam renata, in quantum
quoniam FENUS pecuniaefunus estanima,. Quid cnim est passibilis, in tantum est ad deteriora proclivis.
• Secuti sumus lectionem optimam codicis S. Pe- D Regiis tribus, Corb. et Vict., quod ideo moneo. no
tri. Al., Et concupiscerejustum mitericorditelucrum, quis illorum omissionem typographis ascribat. QIIES-
mterniqumsiuseslseclari commercium. MELLUS. — Similiter ea verba desiderantur in anli-
Mla eraendavimusex iribus mss. Vaticauis. Al., qnissimo Leciionario Vat. 3836, in alio veteri VaU
ne per dolosa officialaqueos incidat. 1267, :n duobus Vallicellanis, in Paiavino eremita-
« Quanlalibeladjiciat deerat in edit. Quesn. Resli- rum S. Augustini, in Veroneusi, in Veneto S. Marci
luimusex aliis editionibus et ex omnibus uostris co- aliisque Lectionariis, nec non in Homiiiar. Pauli
dicibus. Diac. Desunt quoque in mss. collect. 1, 2 et 5. At
d Codex S. Petri, non sumet. Inferius, gloria do- leguntiir in codd. collect 3 et4, atque in colleCla
mus ejus,pro gloria ejus in Vai. 544 collecl. 5, Dcin, pervetusti Sacraraenlarii Veronensis a P, Rlanchinio
proe Qui si, in prima editione, Quia si. editi, ubi Leonina, uli videlur, furoutla habetur:
Al., ttpide. Quesnellus in margine. Prmsidia miliiimChrislianmsanctis inchoarejtjuniit.
1 Prolixam Quesnelli notationem buio loeo subje- i Ita melius ex vetustissimo Vat. 5836, Paiavino
ctam inter observaiiones quas post Senuoues profe- ercmitarura 117, Veronensi 74, iliisque optimaeno-
renttir descriptara invenies. tae Lectionariis. nec non in ms. Casinensi collext. 1.
« Adjecimus adverbium juile ex Lectionario S. Erat in editis ex codd. collect. 3, 4 et 5, licet etiatn
Petri. jam redempta et sacro baptismaUsil rtnala, i« qu«n-
h Ms. S. Petri et Val. collect. 5, ad beatissimum. tum est passibilis,in tantum ett ad dtleriora proclipis,
1 Addutilediti codices omnes et nws. aliqui, mili- corrumpereturquecarnali detiderio, etc. In uno Val-
timChristianm,qnte verba desiderantur in mss. codd. licell., Corrunweretw enim carnali. etc.
1^3 S. LEONISMAGNISERMONES , 184
Corrumperelur carnali desiderio, nisi spiritali mu- A benignitas exstinguit invidiam. Commutante * (enim
uiretur auxilio : quia sicut illi numquam deesl unde dextera Excelsi corda multorum, rediit in novitatem
corruat, ita semper praesto est unde subsistat, di- vetustas, et de famulis iniquitatis ministri prodiere
cente Apostolo : Fidelis enim H Deus,qui vos non pa- justiliae. Subegii luxuriam cnntinentia , humilitas
tietur tentari tupra id quod potestis, ted faciet proven- arrogantiam propulsavit; el qui impudicitia sordue-
tum, ut possitis tuttinere (I Cor. x, 13). Quamvis rant, castitate nitueruni. His aulera conversionihus,
ergo Dominus protegat b bellatores, et milites suos dilectissimi, J per prnvidentiam gratiae Dei 57 ad-
ille, qui potens est in praelio(Ps. xxm, 8), cohorte- dita sunt sancta jejunia, quse in quibusdamdiebus ab
tur, et dicat : Nulite timere, quia ego vici mundum universa Ecclesia devotionem observamiaegeneralis
(Joan. xvi, 33): sciendum tamen est, dilectissimi, exigerent. Quamvis enim pulcbrum sit atque lauda-
c hoc incitamento formidinera sublatam esse, non bile ut singula
quaeque inembra corporis Christi
pugnam; et d retuso aculeo timoris, causam manere propriis ornenlur officiis, excelleniioris tamen est
certaminis, quod ab boste versuto, terribililer qui- actionis sacraliorisque virtutis, cum in iinura propo-
dera furore perseculionis 56 movetur, sed * nocen- silum piae plebis corda concurrunt : ulm ille cui
lius specie pacis inlertur. Ubi enim in aperto sunt sanctificaiin nosira supplicium est, non solum a
pugnae, in manifesio sunl et coronae. Et hoc ipsum 6 parle, sed etiam a soliditate supcrelur. Cui uuuc
alit aique accendit pitientiae fortiiudinem, quod operi, dilectissimi, deciraus mensis offeitur, admo-
sicut proxima est Iribul.nio, ila est el vicina pro- nens quodammodo pro qualitate temporis sui ne
missio. Cessantibus vero publicis impugnatioiiihus qnisquam frigore iufideliiatis obtorpeat, sed potius
impiorum, et a caedibus r se ac suppliciis fidelium charitatis spiritu n convalescat. Qnoniam et per ipsa
diabolo continente, ne peninacia crudelilatiim, mul- elemenia mundi, tamquam per publicas paginas, si-
tiplicalio nostrorum fieret triumphorum, s fremens gnilieaiioneui divinaevoluniatis accipimus; nec ura-
adversarius cruenlas inimicilias ad quietas converlit quam cessat supern» eruditio, quando etiam de iis
insidias : ut quos vincere fame et gelu,h flamrais quae nobis famulantur imbuimur.
ferroque non poterat, otio tepefaceret, cupiditaiibus GAP.III. — Praeter illam namque apostolicam
irreiiret, ambitione inflaret, voluptate corrumperet. senleniiam qua homines fruciu pietatis carentes
CAP.II. — Sed his * atque aliis omnibus desiruen- vacuis arboribus comparantur, eiiam illa ficus nobis
dis habet acies Chrisliana polentes muniliones et cavenda est de suae iiifecundiiatis exemplo, quam
arma victricia, ) dum instrnenle milites suos Spi- Dominus Jesus, sicut ° Evangelium refert, niliil ha-
rilu verltatis, mansuetudo iram, largitas avaritiam, bentem quod esuriens sumeret, perpetua sterilitale
• Codd. S. Pelri et Veron., Dominut. Paulo post C gual invidiam. Sed antiquissimus Valicanus, duo S.
idem ms. Veronensiscum editione Rainaudi, faciet Peiri, unus Veron. et exemular Pauli Diaconi, ut in
cum lenialione proventum. textu.
b Codd. Victor. et Corb. Quesnelli cura noslro k Ita ex omnibus nostris mss. et editis ante Ques-
Vat. 544, beltaturos. Moxduo mss. S. Petri, et ille, nellum, qui cum Homiliar. Pauli Diac. proenim prae-
qui• potens est. tulit ergo.
1 Editi ante Quesnellum cum mss. irium c<>lle-
Codex Veronensis, per hmc incitamenta.
d Codices Gaudiival., Vict. et Regii duo apud clionum pnsteriorum, providente gratia Dei. Quod
Quesnellum, ires nostri Val. et Veion., retunso : porro de aliquibus jejuniis addiiur, qnm in qmbtit-
Corb. Qiiesn., reconso. dam diebus ab univena Ecclesia devotionemobserv n-
• In editis et plerisque mss., innocenlibut. Qui- tim generalisexigerent, a uonnullis perinde sumilur
dam codices errorem in hac voce indicantes, mo- ac si jejunia qu.ituor iempi>roni,ad quae pertinet je-
nentibut. Legendum crediraus cum ms. Ver., nocen- junium decimi mensis, ab universa Ecclesia, hoc
tiut, quod adverbium comrapositum anleriori adver- tempore servaretnr. Sedhoc loco, sicul eiiam in alio
bio lerribiliter, indicat pacis lempore certamen esse simili serm. 89 seu quarti de jVjunioseptimi mensis
perniciosius, lket nou ita terribile sit, uli furenle cap. 4 (quod pariter tesliiiioniumpro eadem senten-
persecutione. tia allegaiur). S. Leo generalem tantura doctrinam
1 Pronomen se, quod supplevitQuesnellus, inveni- statuit, jejunia et alia pia opera publica, quae a tota
mus in plerisque et praeslanlioribusnostriscodiciluis. Ecclesia, seu ab omnibus fiiiiit, efficacioraesse quam
s Iia Quesnellus cum iiosiris praestantioribus co- _ privata : quod veruin est, etiamsi a parliculari lan-
dicibus et Homiliario Pauli Diaconi. Caeteri ediii " tum Ecclesia aliqui di?s jejuiiio aul aliis piis operi-
cum mss. collect. 3, 4 et 5, fnmit adversarius, et bus generali observanliaaddicantur. Jejunium decimi
cruentas. aut septimi inensis, quotl hoc tempore Romana pro-
k Vocem flammisa Quesnello omissam revocavi- fecto Ecclesia servabai, non a'qne ab omnibus aliis
inus ex caeieris editis omnibusque nostris mss. So- Ecclesiis cuslodittim fuiSse, late prohai Ludovicus
Jtim Homiliar. Pauli Diaconicum duohus Vat., ferro Muratorius in disquisiliohe de Quwuor Temporumje-
flammisque. Paulo post verbum tepefacereta Ques- juniis, tom. II Auecdot. Lat., pag. 248 et seqq. Con-
nello recepinm apprnbant mss. Lectionar. duo S. fer annot. 4 in serm. 79*.
Pelri,' et vetusiissimum Vaticanum cura Homiliar. m Perperam in editionihus post primam i'/i. Cor-
Pauli Diaconi. Caeieriediti et nonnulli codices pra?- reximus ex auliquissimo Vaticano et duobus S. Petri
sertim collectionum posieriorum habent, tabefaceret. ac Homil. P.udi Diaconi.
Utrumque in ms. Quesnelli Gaudiival. » Magisarrisit haeclectio auclorilale duoruin mss.
' Editiones ante Quesnellum addunt malit, uli in- S- Petri et Lectionarii Veroneusis, nec nun primae
venimus in codd. inferinris noiaecollect. 3 et 4. ediiionis et Homiliar. Pauli Diac. Al., concaleseat.
i Editioiies Quesnello anteriores et mss. Vat. col- Post pauca,accepimusprb accipimuilegiiur induobus
lecl. 3, 4 et 5, Deotcilicei instruente militet tuot, ut mss. S. Petri, in uno Bonon. et prima ediiione.
Spirituverilatii mansuetudoiram... benignitat exttin- 0 Cod. Veron., Eoangc/isla. Et infra post voces,
185 SERMO XIX. 186
damnavit: ut inlelligeremus quoniam qui esurien- A , Cavete, inquit, ne forte graventur cordavestra in cra-
tem non refovet, illi denegat cibum qui » quod pau- pula, et ebrietate, et cogitationibussmcularibut (Luc.
peri est datum, sibi dixit impensum. Et hujus roale- xxi, 43). Quod utique praeceptum, dilecii-simi, ad
diciionis arbores eruut, quibus a judicante dicetur : nos specialius pertinere cognoscimus, quibus de-
Diseedite a me, maledicli, in ignem miemum, quem nuniialus dies, etiam si est occultus, non dobta-
prmparavit Pater meus diabolo et angelis ejus. Esurivi lur esse vicinus. Ad cujus advenium omneiu homi-
enim, et non dedistis mihi manducare; sitivi, et non nem convenil praeparari : l ne quera aut ventri
dedistis mihi bibere, etc. (Malth. xxv, 41, 42). Quas dedilura aul curis saerularibus inveniat implicalum.
ideo singula recoluntur, ut advcrtamus non fuiurum Quutidiano enim, dilectissimi, experimento proba-
extra misericordiam , qui vel partem horum operum tur i satietaie carnis aciem mentis oblundi, et
fuerit exsecutus. Anima autem neminem juvans erit ciborum nimietate vigorem cordis bebetari, ita ut
arbor non babens poma, cura toiius b pietatis inve- delectatioedendi eiiam corporum contrwriasil saluti,
nietur aliena. Decimi ergo mensis jejuiiium, quod nisi ralio temperaniiae ohsislat illecebrae, et quod
hiemalis est temporis, ad agricultiiram nos mysticam futurum esi 59 oneri, subirabat voluptati. Quaravis
vocat, qua segelum et palmitum atque arborura enim sine aiiima niliil caro desiderel, et inde acci-
vires, quibus humana suslentatur iiifirmitas, spiri- R piai sensus unde sumit et mnius; ejusdem lamen
talibus studiis excolantur : ut Dominicus ager suis eslk auimae, quaedamsubdiiaesibi ucgare substaiitise,
ditetur c impendiis, el quem numquam expedit 58 et interiori judicio, ab inconvenieiitibus exteriora
esse sine fructu, de propria fiat ubertate fecundior. frenare , ut a corporeis cupiditatibus saepius libera,
Quod utique intelligit sanctiias vestra, ad lotius in aula mcmis possit divinaevacare sapientiae, ubi
Ecclesiaed profectus esse referendum, quorum in oinni strepitu terrenarum silenle curarum, in niedi-
fide germen est, iu spe incremeniuin , in cbaritate lationibus sanctis, et in deliciis laelelur aeternis.
maturitas :quia castigalio corporis et instaulia ora- Quod x eisi in hac vita difficile est continuari, potest
tionis lunc veram obtinenl puritatem, cum eleemo- tamcn frequenter assurai, ul siepius ac diuiius spi-
synarum sanctificaiione • nituntur, dicente Domino: ritalibus potius quam carnalibus occupemur; et ciiin
Date eteemosynam, et ecce omnia munda sunl vobis melioribus curis majores irapendimus moras, m ad
(Lue. xi, 41). Quarta igitur et f sexta feria jejune- incorruptibiles divitias, etiara leraporales transeant
mus; sabbato autem apud beatissimum Petrum actiones.
apostoluravigilias celebreraus, t? ipso praestante et CAP.II. —Huj*usobservantiae utilitas, dilectissimi,
adjuvante qui cum Patre et sancto Spirilu vivit et ifi ecclesiasticis praecipueest constituta jejuniis, quae
regnat per omnia saeculasaeculorum. Amen. i ex doctrina sancti Spiritus ita per tolitis anni circu-
C
lum distributa sunt, ut lex abstinenliae omnibus sit
o SERMO XIX [Al. XVIII].
De Jejunio decimi meusis VIII. ascripta temporibus. Siquidem jejunium vernum in
STNOPSIS. — I. AbslinentiaDominoviam parat, et Quadragesima , aestivum in Pentecosie , autumnale
menlemerigitad ccelestia.— II. Cur Quatuor Tem- in mense septimo, hiemale autem in hoc qui est de-
porum jejunia insiituta , quibus et subjungendum cimus celebrainus, intelligentes divinis nihil vacuum
jcjunium a vitiis. — III. De cullu Dei, ac de usu esse praeceptis, et verbo Dei ad erndiiionem nostram
bonorumtemporalium.De duplici jejunio.
omnia eleuienia servire; dum per ipsitis niundi car-
CAP.I. — Cum de adventu regni Dei, h et de fine dines, quasi per quatuor Evangelia, * incessabiliter
temporum mundi discipulos suos Salvator insirue- discimus quod et pr.etiicemus et againus. Dicente
ret, loiamque Ecclesiam suam in aposlolis erudiret: enim prophela : Cotlienarrant gloriam Dei, el opera
non refovet, aliquot mss. et editi ante Quesnellum ria Vat. 3856, duo hasilicae S. Petri, et Veronense
addunt, egenum. 74. Alias, et demundi fine ac lemporum.
» Ms. Veronensis, quidquid pauperi; et paulo post; » Aliquot codd. V.ii., ms. Veron. cum HomiL
ajudice, pro ajudicante. Pauli Diac-, nec non prima edil», ne quemquam.
* Vulgali ante Quesiiellmn cum ras. Gaudiival, i Sic Lectionaria veiusiissimnm Vaticanum , S..
aliisque nostris recentiorum collectioniim codd. in- Pelri, et Veronen., nec non Homii. Pauli Diac, AI.,
seruut vocem fruciu, quam a nosiris praestantissimis D I potus tatietate. Paulo post ms. Veronen., pro cor-
Lectionariis et ab exemplari Pauli Diaconi abesse porum. babet, corporis.
deprebendimus. Solum quidam ex bis babent, inve- k In aliquibus mss. Val. deest, animm. Et infra,
nitur, pro inveuietur. • pro nb iuconvenientibus,duo mss. S. Petri et duo
c Exemplar Pauli Diaconi, divitiis. Vat., ab imroeuntibus, et pro/ienare, in oodd. S.
d Ita exuosirisLeciionariis VaL, S. Petri et Veron., Petri. refrenare.
et melius quara in Vulg., profectum, ut liquet ex se- 1 Melius etti pro si, quod eratin edilis, scripsimus
quenti relativo, quorum. ex antiqiiissimo Valic. duobiis S. Pelri, et Honiil.
9 Sic ex iisdem Lectionariis. Al., nileseunt. Pauli Diac. Post pauca in ms. Veron. el in tiomil.
1 Mss. duo S. Petri, duo Vat. collect. 4 et 5, et Pauli Oiac. omitiilur adverbinm poiiu*.
exemplar Pauli Diaconi, sexta sabbali. m Unns codex Vat. et alius Veron., in incorrupit-
. s In Vat. 3836 desunt sequemia usque ad firiem. bites. Mox transeunt in duobus Vaticauis el prima
In duobus vero S. Pelri, post vocem celebremus,le- ediiione.
gitur, Per DominumnostrumJesum Christum, qui cum n Coilex Veron., Homil. Pauli Diac. et priina edi
Patre, etc. lio, incessabilitubu.
k Prxtulimus velustiora elnraestaniioraLectiona-
187 S. LEONIS MAGNI SERMONES. 188
manuutnejut animnliat /tfmtimeHfum: diet diet eru* A.a perturbatione iracundiae, t cupiditaie vindiota,
ctat vetbnm, et nox nmit inditat tcieiiHtim(Ps. xvtu, purifieabitur verinnetificationejejunii,et inoorrupti-
1,3); quid est per qtiod verius nobis * non loquitur? bilium deliciarum voltptate pascetur, ut per usura
Ipsius voces in die, Ipsius audiuntur in nocte, et pul* spirilalem etiam terrenas oopias tn eoelesteranoverit
clirllutlo rerum unins Dei opiflcio cohdltartim, non transferre substantiam, non «ibi condendo quie ac-
desinit cordis anrlbus magistram insinuare rationem, cepertt, sed magis magisque mulliplicando quod de*
Ut tavisibilia Dei per ea quaftlacta sunt b liilellecta derii. Unde paternaecharitatis affectu dilectionem
conspiciantur (Rom. 1, 20), et non ereaturis, sed vestram £], nlonemuS, ut jejunium decimi mensig
Crealori omniofn serviatur. Com ergo universa vitia fructuoSum vobis Cleemosynarumlargilale faciaiis,
per continenliatn desiruantuf, et quidquid avaritia gaudentes qtlod per vos Oominus pauperes suos
sitit, quidquid snperbia amblt, quidquid luxuria pascit et vestit; quibiis utique posset eas quas vobis
ConCupiscit,hujus virtutis soliditate £0 superetur; contulil tribuere facullates, nisi pro ineffabili mise-
quis non intelligat quanttim nObiS« praesidti per ricordia sua et illos *justificare vellet de patienlia
jejunia conferalur? in quibus indicitur, ul non Solum laboriS, et vos de opere chariiatis. Quarta igitur et
a cibis, sed etiaui ab omnibus carnalibus desideriis 1 sexta feria jejuneflius; sabbatoaiitem apud be.ilissi-
temperetur. Alioqui superfluum est sttscipere esu- I? mUm aposiolum Petrum vlgiliascelebfemu», qui
riem, et iniquam non deponere volunlatem; recisO et oratioues, et jejunia, et eleemosynas noslras pre-
affligicibo, et a concepio d non resilire peccato. cibus suis digtiabitur adjuvare, praestante Domlno
Carnale esl, non spirilale jejunium, ubi Soli corpori riostro Jesu Ctirlsto, qni cum Patre et sancio Spirliu
non parcilur, et in iis quacomnibus deliciis noceri- Vivitet reguat in sseculaSaeculoruui.Amen.
liora sunt, permanetur. Quid prodest animae foris
• SERMOXX [Al. XIX].
agere quasi dominam, et inlut servire Caplivam,
membris propriis imperare, et jus propriae libertatis De dttimi metttis Jejunio IX.
amitlere? f Et merito plerunique patitur famulam SYNOPSIS. — 1.Allu hitegt pro tmpore iniittuta, aliu
etiftntin nova lege permansura.Qtiale jejunium, et
rebellaniem, quaenon reddit Domino debitam strvi- omnia prmeepta moralitt. — II. Jejunium decimi
tutem. s Jejunanle ergo corpore ab escis, iriehSje- mensisecclesiatticit regulis prmscripiumpro agen-
junet a viiiis, et curas cupiditatesque terretias regis dis Deo de perceplit ttrrtB fructlbusgraiiis. terrte
sui lege dijudicet. feiitndilatem tfretlas tmimorum mmuletur, ut Dei
hamosit imilator. — III. Omnia prmcepia continet
CAP. IlJt- — Meminerit primam dilectioneiri Deo, charitas, qua homo q bestiisdiscernilur. Sic diligen-
h
secundam deberi proximo, omneSque affectus suos dus proximtisa nobii, quomOdonos a Deo. A mise-
hac regula dirigendos, ut nec a culiu recedal Do- C ricordite operibUsHe•phuperquidemexctuditut.
mini, necabutilitateconservi. Quomodoautem Deus CAP.I. — Dispensatidnes fnisericdroiaeDei, quas
colitur, nisi ut qubd ipsi placet, place&tet nobis; Salvator nrister pre humarii generis reparatione sus-
nec ab ejusimperio nosier uraquam fesu.tetaffectus? oepit, ita sunt, dileetissiini, diviniius ordinat», trt
Qiioniamsi hoc quod ille vult volumus, abillo sumet EvangeliUfllgrattse velamen legis tolleret, nott in-
infirmitas nostra virtutem, a qu6 ipsam accepimus sliluta deStrueret. Undecustodienda nobis est Domi-
voluntatem : Deus est enim, sicut ait Apostolus, qui nica illa senienlia, quft dixit se non venire legem
operalur in nobis el velle et perficere » pro bona vo- solvere, sed implere, ut nos quoque huic regulae,
luntate (Philip. n, 13). Nec superbia i itaque homo quantum donante Deo possumus, serviainus : Scien-
inflabitur, nec desperatione frangelur, si bonis divites nihil esse de veteris Tesia-menli conStitutioni-
nitus datis in gloriafn dantis utatur, et ab iis deside- bus negligendum, si vigilanter studeamus agnoscere
ria sua revocet quassibi nocitura cognoscit. Abstinens quid ibi transitura obumbratione velatum, quid per-
enim ab invidun ntalignitate, i luxuriae dissolutioue, mansura actione sit conuitum. Nam * discretio cibo-
» Unus ms. S. Petri, alius Vat. ac prima editio, D codex Veron., Jejunant ergo corpore ab eicis; Sed In
non loquatur. hanc leciiohem'iubjicTendiimerat mewe, notl mens.
b Homil. Pauli Diac, inleltectu eonspiciantur. » Codex Veron», deberese.
e Vocem prmsidiisupplevimus ex quatuor Lectio- t Codd. Vatic colleCt»4 et 5, per bonam voluntn-
nariis, nimirum antiquissimo Vat. duobus S. Petri tent.
et Veron Mox idem Vat. et Veron., alque Homil. I Itaque pro dettiqueIlbentluSscripsimtis ob atictn-
Pauli. Diac, ditcitur, perperam pro indicitur. ritatem plurium et praestnniiornm iiostrdriim Codl-
d Secuti sumus primam edilionera et Homil. Pauli cum nec non HOniiliariifauli Diaconi.
Diaeoni. Caeteraeeditiones, non detinere, quod nullis k Vetustissimus Cod- Vat. et duo alii, juslificarct
nostris codicibus probatur : hnbent enun omnes de palientia.
corruple, no» tilere; tilere autera faeile quidem ex 1 Idem antiquissimus ms, Vat. et Tcron., sexta
'
retilire amanuensium lapsu irrepere poluit, non vero sabbati.
ex detinere. m In Qemiliario Pauli Diaconi, aubriiam et oratio-
• In Herail. Pauli Diaeoni desunt quati, et infra, net;e\ post ad/uuare subjicilur, Per Domlnttiit )to-
propriit. strum Jesum Chritlum, etc.
' Cod. Veronensis, Ut tnerito plerumque\paliatur. n Editus ex ms. biuUs sermohis unicb Nicolai
* Prima editio, Jejunet ergo corput ab etcit. Se- Fabri, de quo vide quaediximus in praefat. ad Ser-
quenles editiones, Jejunans ergocorpusab escis.Ques- mones, n. 10.
uelli emeudatiouem nostri codices couiirmant. Solu» p Eaili anta Quesnellum ex eodem codice, dittri*
133 9ERM0 XXI. m
rum et bosiiarum, cifctimcisio carriis, differentia A hulto srint erudita mandato, nec aceeperofit legem,
baptismatutri, etubservatio baptismofum, nonadhuc B3 qoaenon accepere rationem; ubi autetn m il-
'sub figttratis signincationibus sunt agenda, quse ltrmlnaiio ralionls, ibi fett et disciplina pletatis, quae
etiam sunt rebus ipsis quse sigflificabantur impleta ; uileetlbnem et Deo debet et proximo. Non enim
mandata vero el prscepta tnoralia sicut sunt edita aliter probatur homo amator esse sui, nisi appareat
perseverant, quia non aliud insinuant quara loquun- eum Ct supra se OaturaesUaeSuctOrem, et secundum
tur, et apud 62 Chrisiianam devotionem augmento Se nalilfaesuae amare consortem. MerilOin hisduo-
crescunt, non cessaiione deficiont. Diligere ftaque bus mahdatis tola lex pendel et prophetsc ; merito
Deum el proximum, bonorare patrem et matfem, diSputalionum oiflnium lalitudo sub pauCorUmbrevi-
non adorare deos alienos, et caetera, quae aut terri- lale verborum plenissimo eSt explicaia compendio.
bililer sunt probibita, aut salubriter imperata, non Diligalur Deus, diligalur et proximus, ita ut formara
aliter ex iegalibus institutis quam ex evangelicisve- ditigendiproximiabea qua nosDeus dillgit dilectione
neramur edictis, m quaravis multa accesserint ex no- sumamus, qui etiam raalls bonus est, et benignita-
vitate gratiae, nihil tamen imminutum sit de antiqul- tis suaedonis non solum cultores suos confovet, sed
tate justiiiav Unde merito disposuerunt apostolic* etiara negatores. Amentur propinqui, amenlur ex-
sancliones ut vetetum jejaniorum utiliias permane- B tranei; et quod debetur amicis, supererogetur ini-
ret, ct licet Eeclesiae consuetudo prolixioribus se micis. Quamvis enim quorumdam malignitas nulla
casligationibusexercere didicisset, araplecteretur ta- humanitate mitescat, non sunt tamen infrtictuosa
men conlinentiaesanctificaiionem ex lege venientem: opera pielatis, nec umquam perdit benevolentia
quibus enim donatum eral posse qubd majus est, quodpraestat ingrato. Nemose, dileclissimi, ab opere
indecens fuit non celebrare quod minuS est. bono faciat alienum, nemo de sua tenuitate causetur,
CAP.II.— Hac ergo ratione, dilectissimi, evi- tamquam qui sibi vix Sufficit, et aliuin juvare non
denter insiructi, ecclesiasticis regulis jejunium de- possit. Magnum est quod proferat ex parvo, et in di-
cimi mensis adjungimus, idque devoiioni vestrae, vinaelance jusliiiae non quantilate munftfum, sed
sicut est moris, indicimus: qnoiiiam plenum pietatis pondere pensatur animorttm. Evangelica vidua duos
plenumquejustitiae est ut terrenorum fructuum per- nummos in gazopbylacium misit (Marc. xii, it), et
ceptioue condusa agantur Deo gratiae, el sacrificium onmiuradivituni dona transcendit. NOLLA apudDeum
ei misericordiaecum jejunii imniolalione solvatur. vilis est pielas, nuila infructuosa nriseratio. Diver-
Gaudeat quisque de copia sua, et niulta se horreis sos quidera borainibus dedit eensus, sed non diver-
suis intulisse laetetur, sed ita ut de abundaritia ejus sos quaerit affeclus. iEstinient onines substamias
etiara a pauperibus gaudeatur. Fecunditatem sege- C suas, et qui plus accepere, pluS tribuant. Fiat absii-
tum, fluenta vitium, partus arborum, ubertas hnite- nentia iidelium, cibus pauperum, el quod qui&que
tur aniraorum : quod dedit terra, dent corda; ut subtrahit sibi, prollciat indigenti: quia licet multura
possimus dicere cum propheta : Terru noitra dedit el animis et corporibus conferant remedia parcita-
fructum tuum (Pt. m, 6). Deus namque verus et tis, parum tamen utilia suntipsajejunia, nisi misefi-
summus agricola non solum corporalium, sed etiara cordiac sanctificentur effectu. In eleemosynis cnira
spiritualium auclor est fructuum, el utraque sernina, virtus quaedamest insliluta baptismatis, quia sicut
utraque planiaria duplici novit exercere cultura: aqua exstinguit ignem, sic eleemosyna peccatum ;
daos agris profectus germinura, dans anirais incre- etper euradem b Christum dicitur, Lavamml, tnundi
uienta virtutum, quae sicut ab una providentia sum- etlott (Isai. i, 16), per quem dicitur, Date eleemoty-
psere principium, ita ad unius operis vocant effe- namelomniamundu tunt vobis(Luc.it, 41); Utnemo
ctura. Homo enint, ad imaginem et similitudinem ambigat, nemo diflidat regenerationis sibi nitorera
Dei factos, nihil habet in naturae suae honore tam eliam post multa peccala restitui, qui elecmosyna-
proprium quam ut bonitalem sut imitetur auctoris, rum sluduerit parificatione mundari.
qui donorum suorum, sicut misericors largitor est, 64 SERMO XXI [Al. XX},
iu est et jusiut eiactor, volens nos operum suo- D
In Nalivitate Domininotlri Jesu Cltristi1.
rum esse consorles: ut quamvis nullara nos valea- — I. Neminemextraneum esse a ImtiliaNa-
mus creare naturam, possimus tamen acceptain per STMOPSIS. tivtiatts Domini, quat tola tine sorde peccali est. —
Deigratiam exercere maieriam: quia uon ita usui II. Miram ette hujus mysterii ditpentafionem. —
nostro bona terrena collata sunt, ut carnalium lan- III. Qui novumhominem vuU induere, ei veierem
tnm sensuum voluptatl satietalique * servirent; alio- ette deponendum.
quio uibil a pecudibus, nihil distaremus a besliis, CAP.I. — Salvaior noster, dileetissimi, hodie na-
quaeaVienisnecessitatibus eonsulere nesciunt, et sotus est, gaudeamus. Nequeenira locum fas estc ibi
hui sui ac suorum fetuum curam habere noverunt. esse tristiti», ubi natalis esl vilae; quae consurapto
CAP.UI. — Auimaiia igitur, carentia intellectu, lnortalitaii» limorfi, nobis ingerit de promissa aeter-
ctio. Hanc leclionem Quesnellns indicavit in nlar- •>Vox Chrislum videUir abundare, vel in ejus Io-
, gine; utrum vero ex codice au ex ingeoio eorrexerit cum substituenda vox tpiritum. QUEWIELLUS.
c ln aliquot msfi. etin editisahte Quesnelluui, nec
ignorauius.
• Alias, s«rW«iit. '" uon in exemplari Pauli Diacooi deest, ibi
i»1 S. LEONIS MAGNl SERMONES. 19«
nitaie laetiliam. Nemoao hujus alacritatis participa-. A manens quod erat, assumensque quod non erat, ve-
tlone secerniiur, una cunctis laetiliae communis est ram servi formam ei formae in qua Deo Patri est
ratio: quia Dominus nosler, peccati morlisque de- aequalisuniret (Philtp. u, 6), et tanto foederenatu-
structor, sicut uullum a reatu liberum reperit, ita raiu ulramque consereret, ut nec inferiorem cousu-
»liberandis omuibus venit. Exsullet sauctus, quia meret glorificatio, nec superiorera minueret assiim-
propinqual ad palmara. Gaudeat peccator, quia iiivi- piio. i Salva igilur proprieiate utriusque substan-
tatur ad veniam. Aniraetur gentilis, quia vocatur ad tiae, et in unam coeuhte personam, suscipitur a ma-
vilam. Dei namqtie Filius secundum plenitudinem jestate humiutas, a virtuie iufirniiias, ab aeiernitate
tenipoiis, quam divini consilii inscruiabilis altiiudo nionalitas : et k ad dependendum nostrae condi-
disposuit, reconciliandum auclori suo naluram ge- tionis debiium, natura inviolabilis naiurae estunita
neris assumpsit humani, ut inventor morlis diabo- passibili, Deusque verus et homo verus, in uuiiaiem
IUS,b per ipsam quam vicerat viuceretur. In quo Doraiiii lemperatur; ut quod nosiris remediis con-
conllictu pio nobis inilo, niagno el mirabili aqui- gruebai, unus atque iilem Dei homiiiunique media-
tatisjure cenatum est: dum omnipoiens Dominus lor(l Tim. n, b), et mori posset ex uno, el resur-
cuiu saevissiraohosie, non in sua majestate, sed in gere po^set ex altero. Merito igitur viigineaeintegri-
nostra congreditur humilitate,objicieiis c ei eamdem B lati niliil corrupiionis inlulil parlus salutis : quia
forinam eamdemque naturam, mortalilati.s quidem custodia fuit pudoris, edilio veritaiis. Talis igiiur,
hosiraepariicipem, sed peccali totius expertem. Alie- dileclissiini, naiivilas decuit Dei virtuiem ct Dei sa-
num quippe abhac nalivilate est, quod deomnibus pientiani Cbrisium, qua uobis etl liuinaniiaie cou-
legilur: d JVemomundus a sorde, nec infans, cujus est grueret, et diviniiate praecelleret. Nisi euira esset,
unius diei vita super lerram (Job. xiv, 4, sec. LXX). Deus verus non affeiret remediuin; nisi esset homo
Nihil crgo iti istara singularem iiativitatem de earnis verus, non proeberet exeinplum. Ab exsuliantibus
concupisceiiiia iransivit, nihildepeccaiilege manavii. ergo angelis nasceule Domiuo, Gloria in excehis Deo
Virgo regi D.ividicacstirpis eligitur, quaesacro gra- canitur, et pax in lerra bonce volunlaiis hominibus
vidauda fe u diviiiam humanamque proleui prius nuntiaiur (Luc. n, 14). Vident eniin ccelestem Jeru-
• conciperei inente quain corpore. Et ne superui salera ex omnibus niundi gentibus fabricari: de
quo
f
ignara consibi ad inusiiatos paveret effectus, 05 inenarrabili divinae pietatis opere, quantum hctari
quod in ea operandum eral s a Spiritu sancto, coilo- debet liumilitas homiuum, cum tantum gaudeat su-
quio discitangelico. Necdamnum credil pudoris, Dei blimitas angeloriim?
gcnitrix mox futura. Cur enim de concepiionis no- CAP.III.—60 Agamus ergo, dilectissimi, gratias
vilate desperet, h cui elficieiilia de Aliissimi virtuie C Deo Patri, per Fiiium ejus, iu Spirilu sam IO, qui
promitlitur? Confirmatur credentis fides etiam' prae- propier inuliam m nusericordiara suam, qua dilexit
euntis aiteslatioue miraculi, donalurque Elizabett k nos, raisertus esl noslri; el cum essemustnorlui pec-
inopinata fecunditas ; ut qui couceptiim dederat sleflB catis, convivificavitnos Christo (Eph. n, 5), ut esse-
rili, daturus non dubitarelur et virgini. IBtnius in ipso nova creatura, novuinque ligmentuin.
CAP.11.— Verbnm igitur Dei Deus, Filius Deffi>V||n^)(>namusergo veterem hoiniuem cum actibus suis
qui in principio erat apud Deum, per quem facta (Eph. iv, 22; Colos. ni, 9); el adepti parlicipalionem
siint omnia, et sine quo factum est nihil (Joan.i, generalionis Christi, carnis renuniiemus openbus.
1-3), propter liberandum ab aeterna morle hominem, Agnosce, o Cliristiane, dignitatem tuara, et divinae
factus est homp: ita se ad susceptionera humilitalis consors factus naiurae, noli in vcierem vilitatein de-
nostrae sine diminuiione suaemajestatis inclinans, ut generi conversatione n redire. Memento cujus capitis
» Cndex Vercellensis et Hbmiliar. Pauli Diac, nis Verbi effectu affecta fuisset. QCESNELLDS. — Le-
cum prima editione, pro liberdndis. ctiunem texlus conlii mant etiam cod. S. Petri, unus
b Unus cod. b. Petri, et alius Bon., cum prima Veron. et exemplar. Pauli Diaconi.
editione, per ipsam qua vicerat naturam vincerelur. KMs. Veron., de Spirilu sancto. Mox in cod.
Veron. cod. 74, per tptam qua vicerat vincerelur. S. Peiri, didicit, prOditeit.
« In ins. Bon. et prima editione omitiitur ei. » Codd. Vaiicanus, S. Petri, etBon. ac prima edi-
.. d CodexCorbeiensis liunc locum ita habet, Ques-.n tio, cujut. i
^riello tesie : Nemo mundus a sorde, nec infans unius "' * Quidain vulgati, librariorum errore, prm eunctis.
, diei, si tit vilaejus tuper terram. In ms. S. Petri, nec 1 Eadem habenlur epist. 28, cap. 3.
infdnt, eujus unius diei vita super lerram. ln prima * Editi anie Quesnellum, cum aliquot posierio-
editione, nec infans unius diei, eujui vita est super ter- rum colleciioiiura codicibus, ad rependendum.Caeteri
ram. Paiilo post omitiilur ergo in mss. Vercel. et praestantiores mss. ut iu texlu. P.mlo post, infuta est,
duobus Veron., nec non in Horail. Pauli Diaconi. pfo unitaest, in codice Veronensi.In cod. autem Pa-
e Codex S. Petri, et priraa editio, concepit. diliron. et in alio Veron., in unitate pro tn unilatem.
' lia codd. mss. tres et pleraeque editiones ad 1 >Itamss. septem Quesnelli et omnes nostri. Priuj
marginem; quibus facile adjungi possunt alii duo legebatur humititate etiam in exeraplart primae edi
Regii mss. codd., in quibus legitur affectus, errore tionis colleci. 3.
librarii. Sedet sensus cxigit ut, bac lectioneretenta, m Ita mss. codd. quiqque Quesnelli.Plerique tamen
alia rejiciatur, quae in prioribus edit. habebat, affa- nostri et Gaudiival. ejusdem Quesnelli cum anterio-
lui; non cnim loquitur hic de colloquio angelico, ribus editionibus, charitatm suam.
cujus pothis intervenlu, ut statiin post legilur, exem- n Duo mss. Vaticaui et unus S, Petri, recidere;
pta est Maria pavore illo quo ex inusitato coiiceptio- Vercel», relrocedere; Padiliron», recedere.
'
19* SERMO XXD. lu-t
et cnjus corporis sis membrum. Reminiscere quia A In quo dignum est nos erectis sursum cordibus divi-
erutus de potesiaie tenebrarum, translalus es in Dei[ num adorare niysterium, ut quod magno Dei munere
lumen et rejjnunu Pcr bapiismatissacrameniiini Spi- agitur, magnis Ecclesiae gaudiis celebrelur.' Deus
rilus saucti lactus es templum : noli tantum habita- enim omuipotenset clemens, cujus natura boniias,
torem pravis de te actibus effugare, et diaboii te ite- cujus volunlas potentia, cujus opus misericordia est,
rum subjicere servituti: quia preiium tuum sanguisi staiim ul nos diabohca malignitas veneno suae mor-
estChnsti; quia in veriiale te judicabit,a qui in rai- tificavit invidiae, e praeparata renovandis monalibus
sericordia te redemil, qui cum Patre et Spiritu sao- suaepietatis remedia iuter ipsa raundi primordia prae-
clo regnat in saecula saeculorum.Amen. siguavit; denuntians serpenti fuiurum semeu mu-
lieris quod noxii capitis elationein sua virtute conte-
SERMOXXII [Al. XXI]. reret (Genes. m, 2); Christum scilicet in carne ven-
b ln Nalivitate Domini II. turum, Deum horaiuemque s signilicans, qui natus
STNOPSIS.—l./ncarnatione Verbi primam Dei erga ho- ex Virgine violaiorem huinanaeprupagiuis incorrupta
mtnesdisposiiionemcompleri. sed sacrameniooccul- nativitaie damnaret. « [Nam quia gloriabatur diabo-
liore.—II.Novn ordine, nova nativitate Filium Dei1 lus, hoiiiinein sua fraude
esse generaium.—III.Cur ex Virgine nasci Christus decepluin divinis caroisse
elegeril.—l\.lltuium estediabolum per incarnalio- B rjmuneiibus, et imraorialiiatis dote nud.ituin b du-
nemex Virgine.— V. Ideo nalum esse Christumin« rara raoriis subiisse senleniiam, seque iu malis suis
carne, ut renasceremurex Spiritu.—VI. Non Homi- -
nis Dei, sed novi soitsortum Manichwoscotere. quodd.ira de praevaricatoris consortio invenisse sola-
tiuin; £8 Reum quoque, >jusiie severitatis exigeute
CAP.I.— Exsultemus in Domino, dilectissitni, etit raiione, erga horainem, tjuem in tanto honore con-
spiritali jucundiiaie laetemur, quia illuxii 67 nobis s diderat, antiquain mutasse senieniiaui: opus fuit,
dies rederaptionis r novae, praeparationis antiquae,, dilectissimi, I secreti dispensatione consilii, ul in-
felicitatis xternae. Reparatur eiiini nobis saluiiss commuiabilis Deus, cujus volniitas 11011 puiest sua
nostrae aniiua revolulione sacrameutum, ab initio9 benignitaie privari, priiuam pielaiis s>uaedispositio-
promissuui, in fine redditum, sine fine mansurum. nem sacramento occultiore compleret, et homo dia-
* Al., qui misericorditer.Ms. Vercellensi<,1711« tieri-
i- medium cap. 5, obtineasper gratiam, quod non habe-
tale tejuritcabit, qui mitericordiale redemit. Uniis co- bas per naturam. T11111, pr.nenni*si» ieiqinscapitis5,
dex S. Petri, quia mhericordia le redemit ChrisiusDo- subilitur capiit (i: Hubemesergo tunlw spei, et c.ciera
minus nosler, qui vivit, etc. Padiliron. siiuililer prie- tisque ad fiiicui periodi hac lectioue, quam de noii,
fert; et solum claudii sic, qui cum Paire et Spiriiuu nt dicuni, solis oriu videlurhonorabilis; ei omi.isis 111-
tancto vivil el regnat Deus per infinilasmcula smculo- 1- terjeclis vocibu*, transilitur ail vt-rbu,qui elst miran-
rum. Amen. C dam habent pulchritudiiiein,adorandum <amennon ha
h In llomiliario Pauli Diaconi, nec non in Leciio- >- beni deiiaiem, cumreliquia usque ad linem senin.nis.
nario aiiliquo ms. fccclesiae Vercellensis, lnc sermo0 Haec 1.11,11 uiiius ejusiieinque senuoina varieias iu
alia exliibeiur forma ac in ednis et in aliis codaibus.3. diwlius tain. veiuslis exemplaribus a caeteris oiiiiiilius
Discrimeiihoc loco accurate iiidicaiiduin visuui est. l. mss. ei eiiiuouibus suspicioneiu injicii huuc sermo-
Capnt primum cum editis concord.it, et varietas iuci- i- n<iii lorie diversa forma a Leone editum fuisse; el
pit ab inilio capilis secuudi. ISam ouns-is verbis, 5, ex lorina qii.e ni bis duobus codicibu^ coiiliiielur in-
Advenientibusergo lemporibus, dilectissimi,qum re- 5- legruui lesiimoiiium continuata serie exscripium,
demplionihominumfueram prmsiuuta, capitis iniiium m fuisse inseitum cpistola28. Hoc uidicasse suific.at;
est: Ingredilur hmcmundi infirina Filius Dei, el cae- j. aliorum judiciuin esio.
tera usque ad verba, mortis legibus subjacere. Nova ia c Codex S Petri, el in margine edil. Colon. a.
aulem nativitate, deinde sequitur, generatus, quia in- 1- 1547, Petri Camsii, noslrm. At novm exiguut caeleri
violata virginitasconcupiscentiamnescivit,substanliam m codices, et oppositio vocis antiqum. Vox>reparaiiouis
ministravil. Assumplaestde malreDomini, namra,non m erai in ediiis anteQuesn., uti 111iioniiullis IIISS.repe-
cutpa cinn reliquis, quae leguntur in fine capnis 3 rimus. SenDenduin fuil, prmparattonis, non tum ex
usque ad illa, vitiumexcluderetvelustatis. llinc aulem m Quesnelii codd. quaui ex accuratiuribus nostris
in Homiliario Pauli Diaconi ei ms. Vercellensi ea- 1- Lectionariis et ex Hoiniliario Pauli Diacoui, cuin
dem lectio habetur, quaa cominua serie contineiur ir praeserum sensfifsid eltlagitet. Temporibus enim anie
in epistola 28 S. Leouis ad Flavianum a fine capitis is Cbristi adveiiium plures prophetiae ei tigiirae prmpa-
tertii ad medium caput quartum, id est, ab illis ver-, r- n ratio redemptioius seu reparaliuiiis, uon aulem repa-
bis, Nam quia gloriabatur diabolus, et caetera (quaein ratto dici potuerunt.
praesenti sermone legunlur sub finem capitis pnmi)i ) d Cod. S. Petri, Etenim Dei in not benignitas, cu-
usque ad ea, Assumpta est de malre Domini, natura, a, juse nalura, eic._
non culpa; quao eodem contextu iisdemque verbis in Edui ante Quesn. cura Gaudiival. et nosiris
episiola ad Flavianum recilantur Post verba autem, (i, duobus Vat. collecl. 4 et 5, prwdestinata. Codices
vilium exctuderet vetustatit, in praedictis Homiliariis is Lectiouarii cum lioiniliano Pauli Diaconi, praparaiu.
non siatira consequitur, ut in editis, caput 4 sermo- 0- ' Ita Qucsn. et nostri codd. Anteriores
edu.,
nis: Cum igitur misericors omnipotensqueSalvator; '; signans.
sed inlerseruntur tres periodi omissse capitis tertii. ii. e Uncinis inclusa eadera prorsus habentur in ep.
Nam post verba excluderet vetuttatit, haer.staiira le- ;- 28, ad blavian., c. 3 el 4.
gunlur: Verax namque misericordia Domini cum ad id h Mss. S. Pctn, diram.
reparandum humanumgenut, eic, usque ad ea, nisi i.si ' Erat in editis, juste, sine diphiongo et cum com»
de eo quodsubegeratvincerelur.Tum addiiur caput 4: 4: maie, ila ul hoc adverbium relerreiiir ad verbum
Cum igilur misericors onmipolensque, ciiin reliquis ris mutasse.Correximus ex uostns codd. emendaiionem-
usque ad ea :
verba Solvituritaque lethifermpaciionis us que cniifiriuai lecno epistolae28, c 3, juslitim exi-
malesuasa conscriptio. Deinde, oniissis nonnullis, 1», ralione.
statiin subjicilur : Fortis ille nectitur vinculis suis, et gente 1 Ms. Vercellensis, secreta dispentatione,
ligato mundi principeusque ad ea quaebabeutur circa ca
195 S. LEONt» MAG-WgjgRMONES. 19»
bolicaeiniquitatis versutia * actus in culpam, eonlra £A.manis corporibuf iofeiebat. Oportuit enin » «t pri-
Dei proposiium non periret.] mara genitricia vjrginHatem nascentis ineomiptio
CAP,II,—Advenientibus ergo Umporibus, dile- custodiret, et eumplacitum sibi daustrom pudoris,
ctissimi»quaeredempiioni horoinum fuerant praeiuV et sancUlatia hoipitium, dtvini SpiriM»virtus infosa
tuta, [ingreditur h haecmundi infima Jesus Chrisii» servaret, * qut sutl&erat dejecta erisjere, confractsj
Filius Dei, de ccelesii sede descendens, et a paterna solidare, et suoerandis carnis illecebris muliipllca*'
gloria pon recedens, novo ordine, nova nativitate tam pudicitiae doflare virtutam: ut virginhas, qtiae
generalus. Novoordine, quia invisibilis in suis, visi- in aliis nofl poterat salvt esye generando,l fieret et
bilis factu? esl in nostris; iocomprehensibili»voltiit in aliis imitabilia feoaacerido.
coinprehendi; ante tempora manens, esse cepit ex CAP.III. — Hoc ipsum sutera, dilectissimi, quod
terapore; universitatis Dominus serviiem formam, Cbristus nasci Cleglt 6» Virgine, nonne apparet al-
pbumbrata majestatis suaedignitate, suseepit; impas* tissimaefuisse failoiiis? trt scilicet natam » humano
sibilis Deus non dedignalus est homo esse passibilh», generi salatent diabotoS 70 ignornret, et spiriuli
Ct immortalis mortis legibu» subjacare]. Novaautea latente concepta, quetn itoti alium tideret qutm
nativitate < genitus est, eoneeptus a Virgine, natus alios, noii allter crederet natum esse quara caeteros.
ex Virgine, sine paternaeearnis concupiscentia, QQi P | Cujus enim simildmcum universisadvertit naturam,
Sine maternje integritaUsinjuria: quis futurum homi» parem habere arbitfatus esl ettm omnlbu* causam;
num Salvaiorem talis ortus decebat, qui et in se ba-> riCCintettexit a tfanSgresSionis vinculis liberum,
beret humsnaa substantisenaturam, et humanae caN querii ab infirmitatemorlalitatis non invenit alienum,
nis inquinamenta neseiret. Auetor enima Deo ini Verax namque «iserioordia Del, cum ad reparan-
oarna nascenti Deus est, testente archangelo adI ddm humanum genus ineHabiliierei mutta suppete-
beatam Virginera Mariam; Quia Spiritus iMtciustu-* rent, hane potlSBimumemiSnlendiviam elegit, qun
perveniet in te, et virtut Altissimi ebumbrabit tibif ad destroendum opfls dtabolt, non vlrtute nteretar
e
ideoquequod nascetur ex te saiiclwm,voeebiturFiiiusi potentte, eed rsrtionejustitlse. Nara superbla lioslis
Dei (Luc. i, 35). Origodissimllis, sed natura consi- antlqui nen Immerlto slbi in otnneshomlnes jus ty-
milis; humano usu et consuetudine * caret, sed di- rannicum vindieabat, nec indebiio dominatu prenie-
vina potegtate subnixuih est, quod virgo eoneeperit,, bat, quos n a mandato Dei sponiancos tn obsequium
quod virgopepererit, et virgo pef manserit. Non hic: suaevotuntatis ttlexerat. Non itaque juste araitteret
Cogitettirparientisconditio, sed nascentis afbitrium,, originalera ° bumani generis servitulem, niti de eo
qui sic homo e natus est, ut volebat el poterat. Sii quod subegerat vincereiur. Qtiod ut fieret, sine virili
veritatem quseris h naturae, humanam cognosee ma-1C semine F conceptus est Cbristus ex virgine, quam
teriam; si rstlonem sorutafis origiriis, vlrtuiem con- nort huroanus coitus, sed Spiritus sanctus fecunda-
fitere divinam. Venitenim Dominus Jesus Christusi vit. Et cum in omnibu» matribus non fiat sine pec-
contagia nostra auferre, non perpeti; nec succum- cati sorde conceptlo, haec inde purgationem traxit,
bere vitiis, sed niederi. Venit ut omnem languoreml unde concepil. Quo enim paterni seminis transfusio
corruptionls et uniVersa * rilcera sordentlum curarett non pervenit, peccati se illic origo non misctiit. In-
animaruui: propter quodoportuit ut novo nascereturr violata virginitas concupiscentiamnescivit, substan-
ordine, qui novam impollulaesinceritatis gratiam hu- tiam minislravit. [Assumptaest 4 de maire Domini,
a Prima editio et mss. S. Petri, atque Bon., eo- 1 Editl anleQuesn. cum aliquotmss. poslerioruni
actus in culpam, vnlnera.fres Vat. ei prima editio, vi-
b Editi, Itmcinfima. Inseruimus mundi auctorilatet colleciionum,
tia. Retinuimus ttfeertt auctnritate codd. S. Peiri.
codicum S. Petri, Vercellensis, Paiavini, S. Anlonii,, Pauln post, pro inferebat, Quesnetlus in codice Cor-
Veneti, et Ilomil. Pauli Diaconi. Iu ep. quidem 28,, beien. legit imertbai.
adFlavianum, cap. 4, in quam hic locus a LeonO i i fic emcndavlmus cx duobus mss, S. Peiri, et
traduCtus fuit, omnes codd. praeferifhlmundi. Non- duoblis Vat», lieC non ex priraa editione. Al., in
nulli codd. in hoc sermone, sicut et in eadera epi-* ,r» vulgmiS, ut primamgertiMcisiritegritatemnascentin-
stola, pro infima, habent infirnm. Mox ediil anlos corruptlo mstodiret.
Quesnellum cum quihusdam rass. babent, Dominus > k Ita duo codd. S. Petfi, onus Bon. et prima edi-
noster, vel, Deus noster, loco verborum, Filiut Dei. tio>AL, quec.
• Duo mSs. Vat. et Bon., cum priraa editione, g«- i Emeiidaiionem snppeditafitnt duo exemplaria
neratut, quiaconceptut a Virgine. DuoS. Petri, gene- - S. Petfi el duo Vai. aft prima editio. Al., fierel in
rtttus ett, quia eonceptusex Virgine. aliis iiriiiabitisel amfiiettaoet renatcendo.
Aln editis aute Quesnelluui et in codd. posterio-* m Recepiitms leciwnem nosirorum codicum, quas
rutn colteCtionuuiabust Deo. est etiam edliiontml ame Quesnellum. Apud buuc,
« Duo mss. S. Petri, de te. AimMtrf
{ Editi iuserunt, quod crtdimut, qttaeverba noni generl».
>»Cod.Vercett., imWatt.
nccessaria melius expunxiitiusope ineliorum codd-. 0 Iia mss. nuutuDf et atiquot noslri cum
0)iesn.
S. Petri et primae editionis. Dein unus nis. liber S.. Houiit. Pault DlaC.tedlHintefiores cum mss. Victo-
Petri et alius Venet., ui virgoconceperit, et virgope-- rino et OaudtttraLQriesnelliet Vat. collect. 5, dedi.
pererit, etc. In uno Vat. deest secundo loco, quod. IHii.AihisVat. cotlect. 4, detili, pro numanigenerit.
s Tres mss. Vat., unus S, Petri, ac prima edilio,<, i»Cotrextmus et msfc S. Peiri et Bon. AL, edi-
faetus ett. Gaeteriut in lexlu. ft(369f.
* Ita edidlt Quesnellus, cui suffragantur tn**..8.I. « Ita mss. Corb,, Uatidtival., Vict. et Reg., non
Petri. Erat in edilis el aliquot codd., humanm ncrtu-
:- vero, riefnatr», ntimlnfsriafitra, ut antea. QIIIESH. —
rm, coqnowemateriam. Prima tamen edtltohabet thinini, uli eliam pleriqus
197 SERMOXXII. 19»
natura, non culpa.] Creata cst forma servi sine con- A tuum reverlaris auctorem , recognoscas parentem,
ditioiieR servili, quia novus homo sic coniemperatus liber efficiaris ex servO, de extraned proveharis iit
estveleri, ut et veriiatem susciperet generis, et filium; ut qui ex corruptibili cflrne nafus eS, ex Det
vitium excluderet vetustaiis. Spiritu renascaris, et obtineas per graliam quod non
CAP.IV. — Cum igitur misericors omnipolensqbe babebas per naiuram; h ac si te Dei Filitim per spi-
Salvator ita susceptionis humanaomoderaretur exor- ritum adoptionis agnoveris, Deum Patrem audeas
dia, ut virtutero iiueparabilis a suo bomine Deiialis nuncupare. Malae conscieriliae reatu absolutds, ad
aer velamen nosliae iufirmitatis ahsconderet, illusa ccelestia regna suspires, voluntatem Deifaciasdivino
cslsecuri bostis aslutia, qui nalivilatem pueri in.sa- fultus auxilio, iraiteris angelos snper 72 tefram ,
lulem generis humani procreali, non aliter sibi 71 iramorlalis substantiae virtute pascafis, securus ad-
quam omniura nascenlium puiavit obnoxiara. Vidit versus inimicas teiitationes ' pro pietate confiigas,
enira vagieutem atque lacrymantem , vidit pannis et sl ccelestis militiae sacramenla servaveris, rioti
b involulum (Luc. n, 12), circumcisioni subditura, dubiles te in castris trium|halibus regls ceterni pro
et legalis sacrificii oblatione perfunctum. Agnovit victoria cofonandutn, cum te resurreclio piis parala
deinceps solita pueritiae incrementa, et usque c in susceperit in regni Cceleslis consortium proveben-
virilesannos de naluralibus non dubitavitaugmentis. Bdum.
I
Inler haecintulit conturoalias, multiplicavit injurias, CAP.VI. — Haberiies ergo tanfae spei fiduciam,
adhibnit maledicla, opprobria, blasphemias, convi- dilectissimi, in fide qtia fundati estis, Stabiles per-
cia, omnem poslremo in ipsum vim furoris sui effu- roanete; ne idem ille tentator, cujusjam i a vobis
dit,dorania teniamentorura genera percurrit; et dominationem Christus exclusit, aliquibus vos ite-
sciens qoo humanam uaturam iufecisset veneno, ne- rum sedncat insidiis, et haec ipsa praeseniidici gaU-
quaquam credidit priraas (ransgressionig exsortem , dia sticefallaciaaarte corrumpat, illudens simplicio-
quem tot documentis didicit esse morlalem. Persli- ribus animis de quoruradamk persuasione peslifera,
tit ergo impTobuspraedo et avarus cxactor in eum quibus haec dies solemniiatis noslrae, non tam de
qui nihil ipiius habebat insurgere, et dum viliatse nativitate Chrisli, quamdenovi, ut dicunt, solis
originis praejudieium generale persequitur, cbiro- ortu honorabilis videatur. Quorum corda vasiis le-
grapbum quo « nitebatur excedit, ab ilio iniquilalis nebris obvofuta, l et ab omni incremento verse IticiS
exigens pcenam, in quo nullam reperit culpam. Sol- aliena sunt; irahunlur enim adbuc stultissimis gen-
vitur itaque leibiferae pactionis ' malesua»aconscri- tilitatis erroribus, et qtiia supra id quod cai-nall
pik), et per injuslitiam plus petcndi, totius debiti intuenlur aspectu, nequeunt aciem uieiitis erigere,
summa vaeuatur. Fortis ille nectilur suis vinculis, 1C ministra mundi luminaria divino honore venefanlur.
et omne commenlum maligni in caput ipsius retor- Absit ab animis Clirislianis impia supersiitio protli-
quetur. Ligato mundi principe, capiivitatis vasa ra- giosumquo mendacium. Ullra omnera raoduindistaiit
piumur. Redit in lionorem suum ab antiquis conta<< a sempiterno temporalia, ab incorporeo cofporea,
giis purgata nalura, mors raorte destruitur, nativiias s dominatore subjecta: m quia etsi mirandam habent
nativitate reparatur: quoniam simul el redemptio pulchritttdinem, adorandam tamen non habenl Dei-
auferi sefvitutem, et regeneratio mutat originem, et talem. Ula ergo virtus, illa sapientia, ilia est n co-
fides jusiificat peccatorem. lenda majestas, quae universilatera mtindi creavit
CAP.V. — Quisquis igitur Christiano nomine pie ex nihilo, et in quas vohiit formas atque mensuras
fideliter gloriaris, reconciliaiionis hujus graliam terrenara cojlestemque substantiam omnipolenti ra-
justo perpende judicio. Tibi enim quondam abjceto, tione produxit. Sol, luna ct sidera sinl commoda
tibi extruso a paradisi sedibus, tibi per longa exsi- utentibus, sint speeiosa cernentibus; sed ilii ul de
lia s morienti, tibi in pulverem etcinerem dissoluto, illis graticc referantur auctori, et adorelur Deus,
cui jam non erat spes ulla vivendi, per incarnatio- 0 qui condidit, nbn crealura, quaeservit. Laud.i(e igiltir
nera Yerbi potestas data est, ut de longinquo ad Deum, dilectissimi, in omnibus operibus ejus atque
nostri codd., nec non exemplar Pauli Diaconi; et 1) 3 anle Quesnellum, sed etiam aliqni codices; alii vero
(qimd multo plnris faciendum est) idem legilur in nosiri, alque a Qnesncllo adbibiti, ut in textu.
omnibus m-s. e,isiol;e 28, ad Flavianum, e. i. Solus r Homil. Pauli Diaconiet prima edido, malesitada.
codex Vat. 544 collect. 5 hoc in sermone praefert, s Idem llomil. Pauli, moranii.
hominit; in epMola autem ad Flavianuro, Domini. h Sic ex duobusmss. cod. Bon. et prima
a Ita niss. quaiuor et Gaitdiival. in edilis, virili. editione. Al., vt si te. Vaticanis,
QCESN. — N«stri quoque codd., cum priina editione, ' Prima etiitio, propria libertate.
servili. Moxin Vercell., et novus, pro quia novus. i Codd. Vercell.Bonon., et jirima editio, d itobis;
b Tres mss. Vai. et S. Peiri, obvolutum. el dein, nos iterum. Quidam codd. Vat. colleciionum
c Homiliar. Pault Diaeoni, ad viriles. pro dominatiottem,habeut damnationem.
d idem Homil. Pauli, omniaque. Dein in tribus posteriorum,k Al,, prmsumptione,QueSN. iu margine.
codd. Val. S. Petri et Ronnn. ac primaedilione, per- 1 ln pnma editione deest el.
cncurrit, pro percurrit, quod tamen praeteritumsigni- m In cadem editione, qut£,pro quia.
ficatioflemaolecedenti cobiBreniein indigitat. Mox n llomiliar. Pauli Diaconi, adotanda sola majestas.
iidcm codd. cl prima editio, sciensquod. 0 In eodem Homiliario, <|ttihmccondldit. Et paulo
' Duo inss. Vat., tenebatur; pritua edilio, uleba-
post, Laudaie igilur Dotninum, in prima editione et
lur. Dein, excidil j!>roexcedil non tam habent edili codicc Bononiensi.
49$ S. LEONIS MAGNISERMONES. 300
judiciis. Sit in vobis indubitala credulitas virgineaeA ut non est violata partu, sic non fuerat temerata
iniegriiaiis et parlus. Reformationis humanse sacrum conceptu. Ut implereiur, sicut ait evangelista, quod
divinuinque tnysterium sancto alque sincero hono- dictumett a Domino per Itaiam prophetam : Ecce
rate servi.io. Amplectimini Cliristum in nostra carne virgo coneipietin ulero, et pariet filium, et « vocabunl
nasceniem",ut etimdem Deum gloriae videre merea- nomen ejut Emmanuel, quod interpretatur, Nobiscum
mini in sua n<aj'estaleregnaniein, qui cum Patre et Deut (Itai. vn, 14). Hic enim mirabilis sacraeVir-
Spiritu sancto manet iu unilate Deilatis in saecula ginis partus, vere humanam' vereque divinamunam
saeculorum. Amen. edidit prole personam, quia non ita proprietates suas
73 SERMOXXIII [Af. XXII]. lenuit utraquesubstanlia, utpersonarum in eis possit
ln NutivitateDomini111. esse discretio; nec sic s creatura in societatem sui
STNOPSIS. —1. Uirai que Christi generationemessein- Creatoris est assumpta, ut ille habilator, et illa essei
enarrabitem, el ulrumquenaturam ediiamessea Ma- habitaculum; sed ila ut naturae alteri aliera h misce-
ria. —II. Error Ariiunde? Incaritalionis explicatur
tacrainenlum. — III. Ntcessitas incarnaltonit, ut retur. Et quamvis alia sit qua» susripitur, alia vero
hominumerrores et peccala auferrentur. — IV. Fi- quae suscipit in lantam lamen unita.em convenit
dem el virtutemincarnationisuntimsemper et eam- utriusque diversitas, ut > unus idemque sii Filius,
dem fuisse, qum hodie. — V. Non curnali Imtiiia B
DominicamNativitatem, sed spiritali celebrandam. qui se, et secundum quod verus est homo, Patre dicit
Quod Christus caro nostra fit nascendo, noi caro minorem (Joan. xiv. 28), et secundum quod verus
ejus renascendo. est Deus, Patri profitetur aequalem(Joan. x, 30).
CAP.I. — Notaquidem sunl" vobis, dilectissimi, et CAP.II. — Hanc unitalem, dileciissimi, qua Crea-
trequenler audita, qu.e ad sacramenlum pertinent tori creatura conseritur, inielligentiae oculis ccrnere
solemniiaiis hodiernae; sed sicut illaesisnculis volu- csecitasAriana non poluit, quaeUnigenitumDei ejus-
ptateni affert lux ista visibilis, iia cordihus sanis dem cum Palre gloriae aique subsiantiae esse non
siernum dat gaudium naiiviias Salvaioris, quae a credens, minoiem i dixit Filii deiiatem, de iis argu-
nobis numquam est h tacenda, licet uon sit, ut dig- menia sumens quaead formam sunt referenda servi-
nuin est, explicanda. Nonenim ad illud lanlummodo lem, quam idem Filius Dei ut ostendat iu se non di-
sacramentum, quo Filius Dei consempiternus est cretac, neque alierius esse personae, siccum eadera
Patri, sed eliam ad bunc ortum, quo Verbumcaro dicii: k Pater major nieett (Joan. xiv, 28); quemad-
faclum eit (Joan. i, 14), credimus perlinere, quod rnodumdicit cum eadem : Ego et Paler unum sumus
dictum est: Generationemejus quii enarrabit (Isai. (Joan. x, 30). In forma enim servi, quam nostracre-
LIII, 8)? Deus itaque Dei Filius par atque eadem de parationis causa in (ine saeculorum suscepit, minor
Patre etcum Patre natura, universitatis Cieator et C est Patre; in forma autem Dei, in qua eratame sae-
Doininus, totus ubique praesens,et « omnia IOIUSex- cula, aequalisesi Patri. Iu bumiliiate bumana factus
cedeus, in ordine temporum, quaeipsius dispositione estex muliere, factus sub lege (Galat. iv, i); in ma-
decurriint, hunc sibi diem, quo iu salutem iniindi ex jestate divina l manens Dei Verbum, perquod facta
beata Viigine Maria nascereiur, elegit, integro per suni 75 omnia (Joan. i, 3). m Proinde qui in forma
comnia pudore geiieraniis. Cujus 74 virginitas dsi- Dei fecit horainem, in forma servi facttisest homo;
a Emendavimus ex plerisque nostris codicibus. narum discreiionem, seu doas distinctas personas
Al., nobis. Mox, ad tacramenium scripsimus ex qua- palam excludii), s<d eam personam quam agnoscit
luor Vaticauis. Al., ad sacramenta. unam, vere humanam vereque divinam significare
h Septem sequenies voces, qnaea subjecia Leonis voluii ratione diversa : veredivinamper se. quia vere
ratione exigi videntur, supplevimus ex nis. S Petri, divina est persona Verbi; vere autem humanam, si
ex quo etiam scripsimtis, lacenda, pro reticenda, iia loqui liceat, officio,quia illa divina personaVerbi
quod legebatur in editisei nnunuliis aliis codd. humanaenalurae unila, est vera ejusdem bypostasis,
e Aniplectendam credidimus laudati rodicis S. quatcnus huniana naiura Cbrisli in persooa Verbi
Pelri lectionem. Al., universaexcedens.Moxdiscur- iieresubsisiit, et uliiinum complemenluin habet, quod
runi pro decurrum in ms. Bon. el prima ediiione. verae personaeproprium est. Id conira Ne->toiiant>s,
Dein vox Maria «x mss. S. Peiri addiia. (|iii duas personas in Cbristo, seu duos Giiosadmit-
d lia melius ex mss. S. Peui, Bon. ac prima edi- .- tebant, dicium videtur.
tione. Al , tic non esl violala partu, ut non (uerat. ' " « lla ex nostris mss. ac prima editione. Simililer
« S<ccum Quesnelloplerique nostri codices. Al., capite sequeuli, Creatori creatura eonserilur. Al. in
vocabitur. ediiis, nalura in socielatem.
< Editi, vere divinam una edidit prole naturam. h CodexS. Petri, lintremr, forte insereretur,vel
Pr.clulimus Lectinnarium basilicae S. Petri, cuiii consereretur, ul infra c. 2 liabelur, conseritur. Ad
praeseriim hanc leciionemolim obtinuisse comprobet vocem autem misceretur prolixam Quesuelli annoia
S. Peirus D.iinlaims, qui opusc. i, c. 9, similiter in tionem in observationibus dabimus, ubi nascereiur
suo codice forte Romano legit, excepta voce prole, pro unirelur usurpaliiiii videliimus.
1 Ms. S. Peiri, tdem unusauesii Dei Filius.
pro qua habei, in prole. Adde quod leciiouem ejus-
iuodi exigere videtur coiilexlus. Katio enim qnara i Idem codex, sibi finxil, pro dixit.
S. Leo subjicii, cum ad duplicem personam exclu- k Iia siipplevimus «x ms. S. Peiri, et codice Ca-
dendam pertioeat, unam personam in propositione sinensi collect. 1, uli coutextus eiiam pnstulat, cum
assertnm pnesiimit. Qimad seiisum porro liujtisloci, in ediiis et aliis mss. librariorutu saltu ilees-enl
cnm S. ponlifex unam profitealur pertonam, uon ca verba .*Paier major me est, quemadmodumdicil cvm
menie hanc persunam vere humanamverequedivinam eadem. 1 lu eodem ms. S. Peiri, manensDtus.
appellavit, ut significaret personas duas, alteram n Eadem sunt ir. ep. 28, cap. 3.
tramanam. divinam alteram (nam paulo post perto-
SOl SERMO XXIII. 202
sed utrumque Deni * de potentia susr ipientis, utrum-. A generissncia, et nostraecontaminationisesselaliena:
que liomo de liumiliiate suscepti. Teuet enim sinei ul hoc propositum Dei, quo peccatum mundi in Jesu
defectu proprielatem suain utraque nalura : b etsicutt Christi placuit nalivitate ac passioue « deleri, ad
formain servi furma Dei non adimit, ita formam Deii oranium generationum saeculapertineret; nec lurba-
servi forma non minuil (Philip. n, 6). Sacramentumi rent nos, sed potius confirmarent raysleria, pro lem-
itaque uniiaecura iiifirniitate virtutis, « propter eam- porum raiione variata, cum fides, qua vivimus, nulla
dom hominis naturam, rainorem Patre dici Filiuml fuerit aelatediversa.
-uiii: Deitas auiem, qu;e una est in Trinitate Patris,, CAP.IV. — Cessent igiiur illorum querelae, qui
et Filii, et Spiritus sancti, omnem opiniouem in- impio murmuredivinis dispensationibus obloquentes,
;i qualiiatis excludit. Nihil enim ibi habet aeternitasi de Dominicie Naiivitatis tardilate causantur, tara-
teinpor.ile, mbil natura dissimile; una illic voluntasi quam praeteritistemporibus non sit impensum, quod
esi.eadeni substaniia, par poiestas, et non tres dii,, in ultima mundi setate h sit gesium. Verbi enim in-
sed unus est Deus; quia vera et inseparabilis estl carnatin hoc coutuiit faciendum, quod faclum; et
uuiias, ubi nulla polesl esse diversitas. d In integrai sacramemum salutis humanae milla umquara anti-
igiiur veri hominis perfeclaque natura verus natusi quitale cessavit. Quod praedicaverunt apostoli, lioc
e>t Deus, IOIUS in suis, lotus in nostris. Nosira autem R aiinuniiaveriint prophetae; nec sero est impletura,
dicimus, quae in nobis ab initio Cre.itor condidit, et quod seraper est rreditura. Sapienlia vero el beni-
quae rcparanda suscepit. Nam illa quaedeceptor in- gnitas l'ei hac salutiferi operis mora, capaciores nos
vexit, el homo deceptus admisit, nullum liabiieruni suaevncationis effecii; ut quod multis signis, mullis
in Salvatore vesiigiutn; necquia coinmiiiiioiioniliu vocibus, mu'iisque my»leiiis per tot fuerat saecula
manarum subiil inlirmiiaium, ideo nostrorum fuit praenuntiatum, in his diebus Evaugelii non esset
particeps drlictorum. Assumpsit formam servi sine ambiguum : et • naiivitas Salvatoris, quaeomnia mi-
sorde peccali; hiiinana provebens, divina non miracula omnemque huinauae iutelligentiaeerat exces-
nueus : exinanitio enim illa qua se invisibilis visi sura mensuram, tanio constaniiorem in nobis gigne-
bilem praebuit, iuclinalio fuit miseratioiiis, non deret fidem, quanto praedicatioejus et antiquior prae-
fectio poiestatis. cessisset et crebrior. Non itaque novo consilio Deus
CAP-III. — Ul ergo ad aeiernam beatitudinem, ab rebus bumanis, nec sera tuiseratione consuluit; sed
originalibus vinculis et a mundanis e revocaremur a constitulione mnndi unam eamdemque omnibus
erroribus, ipse ad nos descendii, ad quem nos non causam salutis instituit. Gralia i enim Dei, qua sem-
poteramus ascendere, quia elsi multis inerat amor per est universiias jusiificaia sanctorum, aucla est
veri, incertarumlamen opinionum varietas falleiitium C Christo nascente, non ccepia; et hoc magn.c pietatis
daemonuin decipiebalur astutia, et falsi uomiuis sacrauientum, quo lolus jam miindus impletus est,
scieniia in diversas compugoaniesque sentenlias hu- tam potens etiamin suis signifiootionibusfuit, ut non
maua ignor.intia tiahebaiur. Ad auferendiim auiem minus adej>iisint qui k iilud credidere promissum,
hoc ludibriura, quo captivaementes superbieiui dia- quam qui suscepere donatura.
bolo serviebant, non sufliciebaldocirina legalis, nec CAP.V. — Unde cum manifesta pietate, dilectis-
per solas cohorlationes proplielicas poterat nalura simi, l lantae in nos diviiiaedivinie bmiitaiis 77 ef-
nostra reparari; sed adjicienda eral 76 veritas re- fusaesint, quiliiisad aelernitaiem vocandis,nou solum
demptionis ' moralibus iustiiutis, et corruptam ab praecedeiiiium exemplorum ulilitas ministravit, sed
inilio originein novis renasci oportebat exordiis. Of- etiam ipsa verilas vbibilis et corpor.ilis apparuit,
ferenda erat pro reconciliandis hoslia, quaeet noslri non segni, neque carnali °>laetitiadiem Dominicae
• Cod. Bonnn. et prima editio, de majeslate. nem invenimus in mss. collect. 1 et 5. Magisplacuit
•>Duo mss. S. Petri, unus Vat. et alter Bnnonien- lectio codicum S. Pctri nec non collect. 2, a qua pa-
sis: Et ticttt forma servi formam Dei non adiinil, ila 0\ nnn discrepiol ires alii codiccs, in quibus amuiuen-
forma Deiservi formamnon minuil. Sed lexlus editus siiim lapsu scriptum luit: Verbienim incarnalio hoc
congruit ciiin lectione ep. 28. ad Flavianum, cap. 3. coniulit faciendam, quod factam. Moxe.v ii.^demm s.
Simili formula ep. 35, c. 2 : Quod Deitalis est, caro S. Petri ilelevimiis |ir.i posilioiiemin, qnaepraemitte-
non minuit; quodcarnis esi. Deitatnon peremii. baiin vocibus, nulla umquamanliquilale.
« Prima editio, propter eatndemhominit personam; 1 Sic melius ex pr.i-staniioribus S. Petri codd.
ms. S. Pelri el editin Veuela an. 1483, propier eam- Al. nalivilas, qumomnia miracula omnemqueintetli-
dem Dei hominisquepersonam. gentim,etc.
d Eadem leguniurin ep. ad Flavianum 28, cap. 3. i Editi ante Quesnellum, autem. Nostri codd.,
" Sic ex ms. S. Petri et alio Vai. Al., revoce- enim.
mur. k Delevimus in ante illud, auctoritale mss. S.
t Aliquicodd. et editi ante Quesnellum, mortalibus, Petri.
eormpte. 1 Erat in editis ante Quesnellum et in nonnullis
e Ita ex ms. S. Petri. Al., delere. codicibus, lantm in nobit dhinm bonitatit effutm sint
h Editi, est gestum. Praeiulimus mss. excuiplaria gratim, quibut ad mlernitatem vocandit non solum
S. Petri et duo Vat. Deineditiones ante Quesneilum, exemplumprmcedentiumutilitas, elc. Emendaiionem
ouiissa particula entm, babebant : Verbi incarnatio Qiie-oellianam reperimus in ms. S. Petri, ex quo
hmccontulit facienda, qum facla. Qucsnellus vero, supplevimus, divinm,quod Quesnellus omiserat.
nulla allata auctoritate, emeudavit: Verbi enim in- m Cod. S. Petri, gaudio.
earnaiiohoccontulit faciendtt,quodfacta. Hancleclio-
1'iTnoL. LIV. 7
•(,3 S. L,EON(SMAGNiSEKMONES. 204
Hhlifilaiis colebrare debemus. Quod digne ac » di- A ipsa ad peccatores mjsencordia, iptp ad errantes
ligenter fiet a singulis, si memincrit quisque cujus veritas, ipsa ad mortuos viia desccudit: ut Verbuni
eorporis membrum sit, et cui capiti coajitatum; (>e i|li|d co-jRlenmin el coaequale genitoii in unitatem
e
sacraejedificationidiscors compago non liaereai.Co»- De'ua,tissuae qaiurnii nostnc huniiliiatis assunie-
siderate, dilectissimi, et secunduui illuminaliiinem, rei, et Deus de bpo najus, idem etiaiqîomo de ho-;
Spirilus sancli prudenter advertite, quis nos in se nînenasceretur. Promissum quideui hoc a constitu- ,'
< significaiionibus rerum
susceperil, et quem susceperiiims in nobis : qunniain tioue mundi, et multis
t>sicutfaclusesi DominusJosuscaro nostranasce.ndo, alque verborum semper fuerat prophet.itiim; scd
ita el nos facti sumus corpus ipsius reuascendo.Mea quaniam lioniiiiuniponionem (igujaeill:e et my-teria
el membra Cliristi, et lempluni suums Spii ilus san- obuiiibraia sîlvarent! uisi longa et occolta promiss.i
cti: et ob hoc B. Apostolus dicit, Glorificale,el por- advenlq suo Ctirislus iinplerei; Sel quod tunc pau-
tate Deumin corpore vestro(l Cor. vi, 20). Qui for- cis credentibus. piofml facicnduni, innunieiis jam
mam nobis .suae mansiieludinis et humiliiatis iiisi- fideliLuvs proilcsset effecluiii. Jain ergo nos non si-
nuans, ea nos viriute imbuit qua redemit, ipso l)o- gqis ueque iinaginibus ad fidem deducimur, sed
mino pollicente: Venitead w«, onines qui laboraliset evangelica bisloria coiilirmati.quod factumcredimiis,
onerati eitit, et ego reficiamvot. Toiliie jugum meum g] adoramus ; accedtiililius nd erudiiionem nostrum
tuper vos, et discite a me quia mitis sum et humilis prophelicis instriiiiventis,ut nnllo moJo habeamus
eorde, et invenieiis requiem animabut vettrit (Matth. ambigiiuiii,qwni l.antjs oraculis scimus essepraedi-
xi, 28, 29). Suscipiamus ergo regeniis nos vcriialis Ctum. Ilinc cnim est quqtl Dnininiis Abiab.e ail:
non grave nec asperum jugum, et simus ejirs hmni- In semine luo beiifîceiilur omnes gmles (Gen. xxu,
litati sirailes, cujus gloriaevolumus esse cmiforines: l!s). Ilinc Divid proniissimieni Dei proplietico spiri-
h
ipso aiixilianle el perduceme nos ad prouiissinnes lu canij dicens : Juravit loininus David, et non
suas, qui secundum magnam uiiserieonJiam suam frustrabitnr eum : De f uctu ventris lui ponam super
poieus est c peccata nostra delere, et sua in noliis scdemluam (Ps. cxxxi, 11). Hiuc idem Dominus per
dona perflcere, Jesus Cliristus Dominus noster, qui Isiiani, Ecce virgo, inquit, in ulero ' accipiet,et pariet
vivilct regnai in saeculasaeculorum.A»en. filium, et vocubiturnomen ejus Emmanuel : quod in-
SliRMOXXIV | Af.XXlll]. terpretaiur, NobiscumOeus(Isui. vn, 14). Etiterura:
Exiet virga de radiceJts.se,e flos de radice ejut ascen
in Nuthitate bomini IV. def (l*ai. xi, I). lu qiia virga i noii dubie beala Vir-
STNOPSIS. — I. Per verhiincarnaiionemfigttrtts«i <pre go Maria praedicta es\. qu.c de Jesse ei David stirpe
missimiesessecompletai.—II.Nisi Deu-ifierel honio,C ( et Spiritu sancio fecuiidata, novum flo-
nUltuin homitiisvulneiibtts icmediumsuperessr. — progtnjta,
HI. ChriMnm verum />ew«esimet vrrwthlioWtfi-.em, rem carni- 79 huniaii-p, meioquidem materno, sed
neccatioriginalil experlem; enjus NalirittUiniinaqo pariu esl enixa virîneo.
iii baptismale.— IV. Ab hnc ttienof es?eMunicltmot CAP.II. — Exsulieui ergo k justi in Domino, «t in
Chrisium negttnlescorporaliler nalum. — V. AlioS laudeio Deici<rda
hcereticosnonnihil haberesani, MtmicttabsnihiYnoii credeiitium, et mirabilia eius con-
impinm.—VI. Ab illorum ficta pittate cavendum; fileaiiiur filii lioiiinum : qiiouiam in hoc prsecipue
unilali fidei, sine qua nihil verum, inhmrendum 1 l Dci opere htimilitiis nosira cognoscit, quauti eam
esse. suus condiior ivsiiiuaiit. Qai cum origini humans
78 CAF. I. —Semper quidem, dilectissimi, di- multi.ra dederil, quod uos ad iinagineiu suatn fecii,
versis niodis mnltisque mensuris huniano generii rep.iralioui nostr* longe ainplius iribuit, cum servik
6 bnnilas divina consiiluit, et plurima provideutiae formaeipse se Dominus coaptavii. Quamvis enim ex
suae muiiera oimiibusretro sieculis cleraenter imper- una eadetnqtie pietale sit, quidquid creatarae Crea-
tiit; sed in novissimis tempnribus omnem ahundan- tor iiiipendii, wiMs kiintm Wiiruiiiem •hohiinemad
tiam solitae benignitaiis exeessit, quando iri Christo, diVinaproficcfe, niftxiityeuiriad humana descwidere.
*Sic ex mss. S. Petri et prima editione. AL, in- D * Umis ms. S. Pettl et prima ediiio, ut quod.
telligenter. h SuppHeviraiisdjfois ex mss. et ecfiiioni-
•• Ita codd. S. Petri, quilius congruunt mss. toi- .iliqnot
bus. Dein primi» ciritio : Jutttvit Dontinus vetiatem
lecl. 1 el 2. SOHMII «nini <omilt>unlvocem nostra, Dvvid.'Cod. s. Ptii, Juravii bomtttus, et non pm-
qiiam praeferuntalii codires, et Leonino more exi- nitebiteum : De fructv viittris ttii psiiatn super sederit
gcre videiur siibsequensv«x ipsius. Autea legeb iiur meam.
in edilis el aliquol mss. : Sicut faclus est Domimis 1 * Ms. Bnn. et prfrtraefliiio, IWixin cod.
caro notira nascendo, iiaetnos <faciisumus ipxiusrS- cAnciptVt.
S. Pelri, vocabuntpro vocnbiiur; et iu duobus ejus-
nasccndo.Posi patica, Sjiiridis Dei, pro Spiritus «an- dem na-ilicae,quod est interpreiatum.
cti,<•esi tn nminitliis«-orficttms. i lo duolius Vat. et unu lion., noti dubium quod.
Cnd. o\ Petri, & nvtira peecat» dHlfre,ittttti in1 Priina editio, non dubie guod. Duo mss. S. Petri et
nos Moimiper/%Br«.în1n«wqui1}uscodd.-,fer infi- unus Val., non dubium, iinfe quoit.
nita teeiutaittecttiortnn. kRetiuuimus leelimieni prlniir editionis, quae mss.
AU<9.S. Pelri ac «o%.,et prima editio, veritats Lectioniriis S. Peiri et •odd. collc t.3'C'inipiobatur.
divina. In eirteris edilis et mss. desiderautur verba, justi in
6 Aliqui codd. Vat. et Bon., ac prlma
ediiiO, mh- Domino, el.
teriam. 1 Quiiiiiie mss. el prima edii.io. diei
' DuoS. Petri et unus Vat., ' opere ; sed
signationO-us. antea scribeudiiin luer.u, in Imjns.
"
<m SERMO XXIV. 206
Hoc autem nisi facere digiwretur omnipotens «Deus, jA 12). In hac nativitateetiamIsaiaesermo compleius esl
nnlla queinquam species justiiiae, «iilla forma sa- dicentis: Prodttcat lerra,el germinetSalvalorem,eljus-
pienliie a captivitate diaboli et a prolundo aeternae titia oriatursimul (Isa. XLV,8). Terra enim carnis lm-
i mortis erueret. Coiidemnalioenim ex uno in omnes mana?,quaein priiuo fuerat praevaricatore maledicta,
•Jcum peccato transiens permaneret.ei leihali vulnere in lioc solo beatae virginis pariugerraen edidii beue-
; i>tabefacta natura milluin reiiiediiiin reperirel, quia diclum, etaviiiosuae siirpisalieiiuin.Cujusspiritaleiu
conditionemsuam suis viribus iniit;<reuon posset. oriijinem k in ngeneraiione quisqueconsequitur : et
Primus iiamqie boino ciruis subslauii.nn c accepit omni liomini renascenti aqua baptismaiis inslar e-t
e terra.et rationali spiritu per insiilfl.itionemcrean- uteri virgiualis, eodem Spiritu sanclo replente fon-
tis animatusest (Gen. n, 7) ut ad iniagineiiiet similem, qui replevitet virginem ; ul peccaluni quod ibi
litudinem auctoris sni vivens, fmiitam " Dei bonitatis vacuavit sacraconcepiio, hic iny-lica tollat ablulio.
atque j"usliti;ein splendore imitaiiouis laiiiquam in CAP.IV. — Ab boc sacramenlo, dilectissimi, in-
speculi niiore servaret. Quain naliirtc suie speciosis- sanus Manicliaeorumerror alieims est, nec ullum
simam dignitatem si per observaniiam legis datac habeniin (Jirisii regeneraiione consoriium, qui eum
perseveranter excolerel, ipsam illam terreni ci.rpo- de MaiiaVi>ginenegant corporaliler iiatiim : utciijiis
ris qualitalem ad coelesteingbiriain meiis incorrupia R nou creduut veram nativiialem, nec veram recipiant
perducerel. Sed quia invitlo e dcceptori teinere pa-sioiiem; el quem n >11 conliien ur vere scpullum,
atque infeliciter credidit (Gen. m, 6), et sup; i iii.c abunaiii veraciter susc.ilaium.Ingressi eniiu praeru-
'coiisilii-acquiescens, repo-iium lionons augineiiiuiii piaiu exsecraiidi dogmaiisviam, in qua nilnl nou ie-
oecupare maluit quam uiereii, non soliiut ille homo, nebrosiiin, iiilnlquc non lubricum est, ruuni in pro-
sed eiiam universa in iilo posieriias ejus audivil : fuuda morlis per praecipitia falsitatis; nec aliijuid
Terra es, et in terramibis ( Gen. m, 19). Qualis ergo solidum, cui iiiniiautiir, inveiiiiint, qui l pra ler
terrenus, tales et lerreui (I Cor. xv, 49); et iieiuo omnia diabolici probra commenti, in ipso pnccipuo
immortalis, quia ncino coeleslis. observantiaesuae festo, sicut proxima eorum confes-
CAP.III. — ' Ad bocitaque peccati et morlis vin- sinne palefartum est, ul aniini, iia ct corporis pollu-
culura resolvenduin, omnipotens Filius Dei, omnia lione l;i'taniiir,mnec fidei inlegriialem, nec pudorera
implens, omnia cootinens, aequalis per omnia Patri, servautes; ut et in dogmalibus 81 suis impii, et in
st s in una cx ipso et cum ipso con-eiiipilerniis es- sacris inveiiianliirobsceni.
ientia, naiuram in se stiscepit humanain, ei Creator CAP.V. — Aliaericreses, dilectissimi, licetmerito
a« Doroinus omniuin reruro, dignatus est 80 uuus omnes n in sui diverîiaie damnandae sint, habent
esse. inorialium; elecla sibi matre, quaui fccer.it: C taraen singulae in aliqua sui parte quod verum est.
quaesalva integritate virginea, corporeae essel tan- Arius Dei Filium minorem Palre et creaturam esse
tum ministra substantiae, ut buuiani h seminisces- definiens, el ab eodem imer oinnia crealum puians
sante coniagio, novo houiiiii et puriias inesset et Spirilum saiictnm, magnaimpietate se perdidit; sed
veritas. Non ergo inChrislo ex ulero virginis geniio, sempiiernam atque iiicommulabileinDeitaiem, quaro
quia naliviias esi mirabilis, ideo nostri esi natura in Tiiniiatis unitate non vidit, in Patris essentia non
dissimilis. Qui enim verus est Deus, idein verus ncgavii. Macedouiusa luminc verilatis alienus, divi-
est hoiuo; et nullum est in ulraque substantiaiiienda- nilatem sancti Spirius non recepil, sed in Patre et
cium. VerfcuMi carofactum esttprovectione caruis, non Filio unam polentiam, et eamdem confessusestesse
defeciiooeDeitalis : quacsic poteiiliara su un boiiila- naturam. Sabellius ° inexplicabili errore confusus,
lemquemoder.itaest, utet nostra suscipiendo prove- uniiatem substauliae in Palre, et Filio, el Spiritu
heret, et sua comniuiiicando i non perderet. in hac sancto inseparabilem seniiens, quod aequ.ili.ati tri-
nalivitsleChiisti secundum prophetiam David,renlas bttere debuit, singulariiati dedit. Et cum veram Tri-
deterraortaesl,etjuslilia de cmloprospexit(Ps. Lxxxiv, nitatem intelligere non .valeret, unam eamderaque
» Vox.Deui addita ex mss. S. Peiri, Vat. et Bon. D ] editio, gencris; et, Non enim, pro, Non ergo.
ac prima editioue. Mox specie pro species in ms. • Adilidiinus noitri ex duobus mss. S Petri, et
S. Petri. confniiialur ex episiola 28. ad Flavianum, cap. i.
b Duqmss. Vat., unus Bon., ac priina la- i ln duobus coild. S. Pelri ac tolidem Vat., uuo
editio,
befacta. Cod. S. Petri, labefactata. Ron. ac piima editione, nonproderet.
< Sic ex nostris mss. et editis anle k Duo mss. S. Petri, in regenerationeconseqttimur.
Quesnelluro,
apud quein, accipit. 1 lta Quesnellus cum prinia editione et tribus no-
d Dei abesl in prima editione. stris codicibus. Al., propter. Paulo post, et animi el
e Editi ac nounulli codd., et deceptori, vel alque COrporisin cotld. S. Pelri.
derepioti. Delevimusconjunciionem cx duobus mss. ">Ita emeiidaviniusex ms. S. Pelri, ei duobus Vat.
S. Pelri. atqut; uiio B'iii. Al., n quein fide inteyrilaiem, necin
' Aliquotcodd. el prima ed lio, Ad
s Duomss. S. Petri iguorant i»i. Deuihujus. pudore servantes.Iu prima ediiione et in alio ms.
cod. Bou. Kon., nec in pudore, nec in ftde integriiaiem ser-
et prima editio, in ipso sempiiemus, pro cum ipso vantes.
consempiiernus.Infra : Nuiuram suscepit nostram in u Editi, in sua perversitate.Correximus ex mss. S.
duobus rass. S. Pelri, pro, naturam in se suscepit Petri, cum discrimen cujusque S. pontifex ootel.
Ifjimanam. Paulo post iidem codd. S. Peiri, et Bon., i'erum ji:.
Quatuorcodd., in quibus_du«u S. Petri ac prima " Sic cx cod. S. Petri. Alias, inexplmabili.
»07 S. LEONISMAGNISBRMONES. Mf
credidlt sub triplici appellatione personam. Photinus A . tricutper Odemjustilia, ita etiam per fidem veram
menlis caecitatedecepius, in Cbristo verum et sub- vita obtinetur aeterna, dicente Domino Salvatore:
stantiae nnstraeconfessusest horainem, sed eumdem Hmc etl autem vita teterna, ut cognoscantte tolum
Deuin de Deo ante omnia saeculageniium esse non verum Deum,el quem mititti Jetum Chrittum (Joan.
credidit. Apollinaris, lidei solidilate privatus, Filium xvii, 3);' qui vos prolkere et perseverare facial usque
Dei ita veram humanae carnis credidit suscepisse in finem, qui vivil et regnat cum Patre et Spirilu
naturam, ut in illa came diceret aniinam non fuisse, sancio in saeculasaeculorum.Amen.
quia vicem ejus expleverit ipsa Divinitas.Hoc molo SERMO XXV [Al. XXIV].
si omnes quos calholica fides anathematizavit s In NaiivitateDomini V.
retractentur errores, in aliis atque aliis quiddam SYNOPSIS. — I. Rudibus Eccletim filiit debitorem te
invenilur quod a damnabilibus possit nbjungi. In falttur Leo. Non in tola mandatorumobtervantia ,
ted el in Iramile fidei angnslam ette viam — II.
Manichxorum aulem scelestissimodogmaie prorsus
Vtrbum Palri mqualeet contubfantiale, per incar-
nihil est quud ex ulla parte possit tolerabilejudicari. nationem Patre minorcm factum quoad humanam
—
CAP.VI. Se<lvos, dilectissimi, quos nullis di- naturam. — III. Profundmn incarnaiionit myste-
gniusquam beali Pelri aposioli alloqnor verbis, genus rium expenditur. — IV. Chrittum in veteri leqe
in nova mistum, nonnisi Spiritu Dei
eleclum,regate sacerdoiium,gens sancla, populus ac- B prawwniia/um,
eognosci potte, — V. Nisi Veroutncaro fierei,mort
quisitionis(I Petr. n, 9), aedificalisuper inviolabilem
regnaret ab Adam.Filiut Dei hoinofactut, —
ul homi-
petraro Chrislum, ipsique Domino Salvatori nostro nes fierenlfilii Dei. Virius baptismalit. VI. ln-
c.iniaiionemel mytteriumeise et exemplum.
per veram susceplionem nostraecarnis inserti, per-
maneie stabiles in ea fide quam confessiesli= roiam CAP.1. — Quamvis, dilectissimi, ineffibilissit nati-
multis testibus, et iu qua renati per aquaui et Spiri- vitas Doraini nosiri Jesu Christi, 83 Q"a se naturae
tum sanctum , accepistis b chrisma salntiset signa- noslraecarne vestivit: audeo tamen non de faruliatc
eulum vitaeaelernac.Si quis autero vobis aliud annuu- mea h fidcre, sed de ipsius inspiialionc praesumere,
tiaverit pr.eter id quod didicisiis, anathema sit. No- ut in diequi ' in sacramenium humanaerestitutionis
lite impias fabulas praeponere lucidissime veritaii, elecius est, aliquida nobis quod audientes po^sit aedi-
et quidquid contra regulara catholici et apostolici ficare pnnnatur. Non enim quia major pars Ecclesias
symboli aut legere, aut audire contigerit, id omnino Dei quod credit intelligit, ideo necessariuin non est
mortiferum et diabolicumjudicaie. Non vos sedu<ant etiam quaedicta sunt dicere, cum ulique iiiincinuliis
deceptoriis anibus ficta el simulaia jejunia, que non ad Gdemj>rimumvenientibusoris nostri ofliciumde-
ad purificationein, sed ad perditionem82 c profi- beamus, meliusquetitdoclosnnerirejamnntU, quam
ciunt aniuiarum. Speciera quidein sibi pietatis et ca- C ( rudes fraudare discendis. Quod ergo Filius Dei, qui
stiiaiis assumuni, sed hoc dolo actuum suorum ob- cuuiPalre et Spiritu sancto non unius per-onas, id
scena circuraiegunt, et d de profani cordis penetra- uniugessentiaaest, dignalus est i humilitatis nostrae
libus jacula quibus simplices vulnereutiir emittunl: particeps Geri, etuuis passibilium, unus volnitesse
ul, sicut ait propheta, sagitlent»inobscurorectoscorde mortaliura , tam sacratmn tamque mirabile est, ul
(Ps. x, 3). Magnumpraesidiumest lides inlegra, fides ratio divini consilii sapiemibus muiuli patere non
vera, in qua nec augeri ab ullo qiiidquam, nec minui possit, nisi humanae ignoranliae tonehras lux vera
potest: quia nisi un.i est, fides non est, dicente discusserit. Non enira in solo opere virtuiuin. aut in
Apostolo : Unus Dominus,una fides, unum baptisma; sola observaniia maiidalorum, sed eiiam in tramite
unus Deut et Pater omnium,qui super omnes, et per fideiangutta et ardua viaett qumducitad vitam(Matth.
omnia, et in omnibusnobis (Ephes. iv, 5). Huic uni- vu, 14); et magni laboris est magnique discriminis,
tati, dileciissimi, inconcussismemibus inlixretc, et inter dubias imperitorum opinioneset verisimilesfal-
', in bac omneni sectuminisattcliiaiem(Heb. xn, 14), siiales per unam k sanaedocirinaesemilani iuoffensis
in hac praeceptisDomini deservite, quia sine fide im- grcssibus ambulare; et cum undiqtie se laquei erro-
possibileett placere Deo (Hebr, xi, b), et nibil sine ris opponant, omne periciiluni deceptionis evadere.
illa sanclum, niliil castum est, nihil vivum: juslus 'v Quis autem ad baecidoneus, nisi qui spiritu Dei do-
«nim ex fide vivit (Habac. n, 4); quam qui diabolo ceiur et regitur? dicenle Apostolo : Not autetn non
decipieute perdiderit, vivens c moriuus est, quia spiritum hujus mundi aceepimus,sed spirilum qui exi
• lta mss. dno S. Pelri, quibtisconciuit codex Ca- Nativitate Domini conlra hcereticos; in alio, eontra
sinensis cnllect. 1, ubi anathemat, lorie pro anathe- Judmosel hmrelicos.
matitat. Vulgati et alii codd., dainnat. h In editis ante Quesnellum cl in al qu hus mss.
b Ed., charisma. Qcxs. — Nos vero hanc lectio- deest fidere, quam vocera prse->ertim in n..-s.s. Petri
nem in nulla editione, qua usi smnus, reperimus. et Casin. iuvenimus.
Po*t pauca, aliquid annuntiaverit,prn atiud annuntia- 1 Unus cod. S. Pelri, in sacramento humanm
verit, in inss. S. Petri et prima editione. restitutionis. Alius S. Peiri etquatuor Vat., tn tacra-
• Al., proficient,in uuo ms. Vai. menlohumanmrettaurationit.
a Mss. S. Petri, Ron. et priina edilio, de profa- i Ila duo codices S. Petri et sex Vaticani, uti
nit. pariter legitur cap. 3. Al., humanitatit. Proiuiscue
• Cod. Bon. etprima editio, mortuut erit. tamen voces humilitat el humanitat a Leone usur-
' In eodem Ron. el pritna editione, not. pantur.
t In nno ms. S. Petri bic sermo inscribilur: de k Ms.S. Petri, tanam.
10» SERMO XXV. 110
Dto est, tti sciamut qum a Deo donata tvnt nobit (I A l vit. In assumptione enim naturaenoslrx noots tactus est
Cor. n, 13); canente etiam David: Ueatut • homo gradus quo ad ipsum per ipsum possimus ascendere.
quem tu erudierit, Domine,et de lege tua docuerit eum Nam illa essentia quaeseraper ubique tOta esi, locali
(Pt. xciit, 12). descensione non eguit, et lam ei propriura fuit toiam
CAP.II. — Habenles itaque, dilectissimi, inter liomini inseri, quaro ei proprium esl loiam a P.itre
pericula erroris praesidia veritatis, et non humanae non dividi. Manet ergo, quod in principio erat Ver-
sapientix verbis, sed lioctrina Spiritus sancti eruditi, bum (Joan. i, 1), el non est ei accidens ut quod est
quod didicinras b credimus, quod credimus praedica- aliquando non fuerit. Senipiieme enim Filius, Filius
mus, Dei Filium anie saecula a Patre genitum, et est; et seinpiterne Pater, Paterest. Undecum ipse Fi•
Patri sempilerna et consubsiantiali .equalitate cose- liu- dical: Qui videt me, videlet Palrem (Joan. xiv, 9),
ternum, veuisse in hunc iiiundum per uteruiu Virgiuis excaecavit te, o haeretice, impietas lua, ut qui m»je-
« in lioc sacramenium pietatis electae, in qua et ex staiem Filii non vidisti, Patris gloriam non videres :
qua mdificavitsibi Sapientia domum (Prov. ix, 1), et dicendo enim geuiium esse qui non erat, Filium as<
formam sibi servi in similiiudiiiem carnis peccati, seris temporalein; et dura Filiuin asseris lempora-
incommutabilis Verbi Deitas coaptavit (Ront. viu, lem, h credis Patrem esse muiabilem. 85 Mutabiie
3): in nullo apud se et Patrem et Spiritmn sauctuiu 3I enim est, non solum quod minuiiur, sed etiam quid-
minor gloria sua : quia diiniuutioiiem et 84 varie- quid augetur; et si ideo Patri impar est Geniius,
iatem summaect .elernaeesseutiaenatura non recipit. quia, ui tibi videtur, generando eum qui non crat
Propter nosiram aulem inliruiilatem exlenuavit se geniiit, imperfecta erat etiam generantis essentia,
>
incapacibus sui, d et velamiue corporis splendorera quae ad habendum quod non habuit, generandu
raajestatis suae, quein visus homiiium non feiebat, profecit. Sed hanc impiam perversilatem tuam lidei
obtexit. Unde etiam exinanisse se dicitur (Philip. u, catholica exsecratur ei daranat; quae in Deitate vera
7), tamquam se prnpria virtute evacuaverit, dum in nihil lemporaliiaiis agnoscit, sed unius sempiternita-
ea humilitate qua nobis consuluit, non solum Patre, lis el Pairem confnetur, et Filium : quia splendorex
sed etiam seipso factus est iuferior. Nec aliquid illi luce ortus non est luce posierior, et lux vera num-
hac iuclinatione decessit, cui cum Paire et Spiritu quam esl sui sjilendoris indiga, sic substantiale scm-
sancto, hoc quod est esê, comraune est: ut hoc per habens fulgere, sicut substantiale seniper habet
ipsum intelligamusad omnipoleniiam pertinere, quod existere. Hujusautem splendorismmifesiatio, missio
qui secunduin noslra minor est, scciinduin propria dicitur , qua Chrislus mundo apparuit. ) Qtii ciiiu
minor non est. Quia enim lux ad obeaecatos, virtus oiiinii invisibili majestate sua semper implerel, ta-
ad imbecilles, misericordia respexit ad miseros, de, C men quasi de remotissimo altissimoque secreto, iis
magna facium est ' potesiate, ut Dei Filius subsian- quibus erat ignotus advenit, cum cacciialemignoran-
tiam hiiinaiiaui causamque susceiierit, qui et nosirara, liae sustulil, et, sicul scripium cst, sedentibusin tene-
naiuram quain coudidit reformaret, et mortem quam, bris et in umbra mortis, lux orta est eis (Isai. ix, 2).
non fecit aholeret. CAP.IV. —Quamvis enim etiam prioribus sacculis
CAP.III. — Repudiatis igitur longeque rejeciis. ad illuminaiioiiem sanctornin pairiimelpropheiartira
omnibu&opiuionibusimpiorum, quibus aut stultilia, luiuen veritatis emissum sit, dicenie David: Emitle
est %Chrisius. ut scandalum, exsuliet rectarum men- lucemtuam et veritatemtuani (Psat. XLII,3); et di-
tium fides, et verum unumque Dei Filium, nou solumi versis modis multisque signis opera pr.cseotiae suae
secunduin Deitatem qua a Patre geniius, sed etiami Deitas Filii k declararit; omnes laiuen illae significa-
secundiini humaniiaieiu qua de matro Virgine estt linnes, cunctaque miraciila, lestimonia fuerunl istius
natus, intelligat. Ipse esl enim in humilitate nostra, missionis de qua dicit Apostolus: Cumergo venil ple-
qui est in m.ijestate divina , verus homo et verus3 nitudo temporis, misit DeusFilium suttm, ' factum ex
Deus: senipiternus in suis, temporalis in nostris ; muliere, faclum sub lege (Galat. iv, 4). Quid vero hoc
uiium cura Palre in substaniia, quae numquam fuitt est, nisi Verbum carnem fieri, Condilorem mundi
roinor Patre, unuin cura matre in corpore quod crea-- D per uterum Virginis nasci, Doniinum majestatis hu-
* In prima editione deest homo. nello retinuimus ex pluribus et potioribus nosiris
h Mss.S. Pelri et unus Vat,, credimut et
prmdica- codd. h lia melius ex codd. S.Petri. Editi cumaliismss.,
mus Dei Filium Deum ante smculaa Pntre genitum.
Prima etliiio addit Deum, et nmiuita Patre. credidisti.
c Codd. S. Peiri, in hoe sacramenlo. i Ediiiones posteriores prima et anleriores Ques-
d ln mss. S. Peiri, et uiio Vat. ac editione Venetaa nello, adhibendo quod non habuit, generando perfe-
an. 1485, el t»i velamine. Potiores codices lectionem lextuiinsertam appro-
* Ita codd. Quesn. et plerique nostri; sed in anteaa cii.
bant.
vulgatis ette aberat. i Ei cum omniain duohiis mss. Vai. et prima edi-
' Al. in uno Vat., pietate. Mox duo Vat., tubstan-;- tione. Dein abstulit pro sustulu in aliqitibus nostris
tiam, humanamque causam tusciperet. In coilice S.>. codd.. qui eiiam praeferunl conjunciionein et, in
Peiri similiier legitur tusciperel. Dein in iisdem Vat.
t. ediiisanteQnesn. <>inissam.
decstnoitram. * lia ex duobus mss. S. Petri et uno Vat. colleci.
* Edui anie Quesn. et plures no-tri codices, Crux x 5. Al., declaravit.
Chritti. At Chrittus est in ms. S. Petri. Aliquanto o l Ediii naium. Recepimus laudatorum codicum
post, in humUitate pro m humanilate, cura Ques- ,• lectionem, quaeVulgataecongruii.
Sll S. LEONISMAGNISERMONES. gtf
m»nis se coaptare primordiis,et licet conceptui spi- A diens usque ad crucem, fecit ut in ipso omnesvivifi»
ritali niilia sint terreni semims mixta Contagia,ad careulur. Ille cupidus houoris angelici, naiur* suaj
suscipieudam lamen veraecarnis substamianisolam perdidiulignitaiem; hic inliriiiiiaiisnoslraesusiipien*
a sumere de matre tiaturam? flae missione,qua Detis conditionem, propter quos ad inlerna, descendit,
unitus est bomini, Filius impar est Patri, non irted eo dem in ccelesiibus collmavii. Postremo illi per
quod ex Palie, sed in eo quod esi factuSex homine. elalinnem lapso dictuin esl: terra et, elinterratn
jEqualiiatem enim, qu;imiiiviol.ibilemhabet Deitas, ibis (Genes.m, 19); huic per siibjVciionemexaltato
non corrupit humanitas; et CieatoriSad creaturain dictume t: Sedea dextris meis,donecponaminimicqs
<descensio,credeuliumest ad aeiernai»proveciio.JVom tuot scabellumptdurri tuorum (Ps. cix, 1).
quia, sicul ail Apostolus,insapienita Dei nohcognovit CAP.VI.—H.CCDomininosiri opera , dileclissimi,
mundusper sapientiamDeum, placuit Deo per stul i- non so'um sacrameiiioh<>bisuiilia sunt, sed etiam
tiam prmdicationissulvoifacere credenies(lCor. 1,21). iiniiationis exemplo, si in disriplinamipsa reraedia
Mundoergo, id est prudentibus inundi, sapieutia sua traiislerantiir, quod>|iie impensumest d mysteriis,
caeciiasfaeia est.nee poiiieriini per illam cognoscere prosit et moribiis : 87 '" meininerimusnobis ia
Deuni, ad 86 cujus noiitiain non nisi in sapientia liumilitateet inansnenidiiieRedemptoris nosiri esse
ejus aceeditar. Et ideo qtiia mutidus de vanitate B vivendum:quoniani, sicutaii Apostolus.si compali-
suorum dogmaliiinsuperbiebat, in eo constituit Do- mur, el conregitabimun (Rom.viu, 17). FRCSTiueenim
minus salvandorum fidein, quod et indiguiimvidere- appellamur Cbristiani, si imu.iiores non simus Cbri-
tur et stulium,utc deficientibusonnirbiisnpinioniim sti, qui ideo se viam dixit essc [Jvan. xiv, 6), ut con*
prassumpiionibus, sola Dei graiia re>elaret quod versaiio magistrif s.lforma disciputis,et illarn bumi-
comprebcndere humana intelligemianori valeret. HlaleitieligntserVus. quam seciaius est Diiminus;
CAP.V.—-Agnoscatigilur caiholica fi eS in humi- qui vivil et regriat in siccula saculorum. Atnen.
litale Dominigloriam siiam, et de salutis suaesacra-
SKRMOXXVI [Al. XXV].
mentis gaudeal Ecclesia, quai corpus estChiisti:
8 /n Nathilate Dotnini VI.
quia nisi VeibumDeicaro fieret et babitarel in nobis,
nisi iu coniraunioiiemcreaturaeCrealor ipse descen- StNOPSIS. — I. iVaJ/iiffls/ts
ei infanlimChrislitnysleria
derel, et vetustaleni liuniaiiamad novumprlncipiura xmmquam non tsse rtcolenda.— II Eccleshm, ditrii
Chnsii ortum venerotur, iuum celebrare.—III Ques
sua nativiiate revocaret, regnaret mors ab Adam iil ptixquam Chrislut sine seminenatcens largilnr.
(Rom. v, 14) usque in finem, et super omnes boml- -*IV: Qiiifiliui Deiest. bevm imitelur, Dei gralice
nescondemiiaiio insolubilispermaneret, ciim desola volmiaiiqueserri<'t.-°-V.Kafal.s Domlri\,naidiiseit
conditione nascendi, uua cuuctis esset causa per- ft pacis. Pax mundiel electorumqualit.
eundi. Solus itaque inter filios hominum Dominus CAP.I. — Oinnlbtis qtiiderii diibiis, dilectissimi,
Jesus iiinncens nilus est, quia solus sine carnalis atque lemporibus, iinimig' fidelium divina meditau-
concupisceutiaepollulionecnneeptus.Factusest bomo lium Domini et Salvatoris nostri ex matre Virgine
nostri generis, ut nos divinae naiuraepossimusesse ortus occurrit, iit merisad confessionemstii auctoris
consortes. Oiiginemquam sump-it in ntero vbginis, erecta, sive in gemilu snpplicationis, sive h in exsul-
posuit in fonte baptismaiis; dedit aqua», quod dedit talinue lartdis, sive in sacrilirii oblalione versetur,
matri; virtus enim Allissimi ci obnmbratin Spiritus nihil crebrius, ' niliihjue fideniius siiritali ailingal
sancli (Luc. i, 33), quaefecil ut Maria pareret Salva- iniiiiin, qiiam quod Dcus f)ei Filius,geniius dePatre
torem, eadein facit ul regeneret unda rredentem. coaeieruo,iilemetiam partti est naiiis huroano. Sed
Quid aulem sanandis .rgris, illuminandiscccis, vivl- hanc adorandnmin cceloet in ierra nativilalemnul-
ficandis mortuis aplius fuil, quara ut superbfte vullus noliis dies mrtgis qilani hodiernus insinuat, et
nera bnrailitatis remediis curarenmr? Adani prse- novtt etiaftiin eletiteiitis liice r.idiaiite, J coram sen-
cepta Dei negligens, pecfculiinduxit dnmiiailonem; sibus imStriSmiiSbilissacfiiriiemiirigerit claritaiem.
Jesus faclus sub lege reddidil jiisiiiiselibertnlem.Ille Non solumenimintaemoriarii.sed iuci>nspecuimt]uo-
diaboloobteinperans usque ad pr.-evaricatiohem,me- D dammodofedit angeli Gabrielis curii Maria stti|ienle
ruit ut in ipso onines morerenlur; bic Patri obe- Colloquium,kel concejhio ilcSpiiiiu sanclo tam mire '
* Prima edilio, sumptit. tente et Spiritu sanctbin sttculn smculorum.Amen.In
h Sic ex mss. S. Petri ei prima editione. AI., snb- cndd. Vat. colteer. 4.: Qui vhit et regnat cum Deo
veclio. In nno cnd. Vat., tubveaio : quia, ticnl ail Potre in unilate Spiritui sancti ieus per oinniasmcula
Apostolus,non cognovit hic mundus per sapientiam smculorum.
Deum. KM».S. Peiri '.Sehno S. Leonispapmcon.rahmrt*
<-Coiijunclionemet, in ediiis Insertamanie vncem ticos d*'Natiri ate Dorhlni.
deficiewibus,tl<levimiis auclorilaie ms. S. Petri el h Idemcodex S. Petri, tn exdllaiibhe.
codd. Vai. collect. 4 ei 5. 1 lln ciimQuesii. hiss. S. Peiri. AnieriOreseditio-
d Codd. S. Petri, mysterium. nes. nihilqnemagit fidenler.
• Tres codil., autem pro enim; et dein, mtrius pro i fidlll, idlam. Magis jlactiit lectio mSS. S. Petri
timus. et nnius Vat.
' Ila ex mss. S. Petri. Itmn in ms. Vat. colleci. 5 * Im emend&viiQt.eshelln«,ritillumms. pignillcaqs.
habetur discipnlis. Krat in e.dilis, forma tsset disci- Emendalionem ei coneeiiitoioveniinus !n riiss. $.
puli, et illam humititatemeligeretservus.Deinin mss. Petri et alii» codd.; additio aritcm vocrim Bodie
8. Pelri: Qui vivitet rtynat cum DeoPatre omnipo- enimest in mis. collect. 5. Eratih edltis cnra quibtis-
«l.l SERMO XXVI. 214
— Nasciiur ergo, dilectissimi, non de
promissa quam crediia. Hodie enim auctor mrindi A CAP.III.
ediuis est niero virginali. ct qui omnes natnras ewn- carnis seiniue, seil de Spiritn sanclo Salvator, quem
didit, ejns est fseius Filius quam creavit. Hudie prinise transgresgionis eondemnaiio non lenerct.
Verbum Dei 88 carne apparuil vesiiium, et quod Unde ipsa collati muneris magniiudo dignam a nobis
niimquam full liiimanis orulis visibile, ccejiltetiam exigii sun splendnre revcreniiam. Ideo enim, sicut
niaiibnsesse tractabile. Hodie * geniium in nostrae besitus Apo-iolns ' docet, non spiritum hujus muntli
camis animae<inesuhstaiitia Snlvaioreoi angebcis v«- accepimus, sed tpiritum qui ex Deo est, ul sciamus qnm
cibus didieere pastores; et apnd Dmninicormn prue- a Deo donata sttnl nobis (I Cor. n, 12): Qui NOHaliter
suleS gregmn liodi<!evangelizandi forma prmcnndita pie coliiur, nisi id ei quod ipse tribuit olTeraiur.
est : ni nos quoque cnm cceêstis mil'tiae dieStmiS Quid « aulem in tbesaurn Dominicaelargilatis ad ho-
exercitu: Gloria in excelsis Deo, et in terra ptix ftomf- norem praesentis festi lam congruum poSsumus in-
nibus bonmvoluntatis(Lttc. n, i). venire, qiiain paceni, qun- in nativiiale Domini pri-
CAP.II. -Quatiivis igilur illa infatitia qusm Filii ma est angelicopnrdicala conceniu ? Ipsa enim cst.
Dei non esi dedignata majesins, iri Virum perfectoili quae parit (ilios Dei, nuirix dileciionis et genitrlx
aelatis arijeeiioit'-prove*ta sii, eiconsummato passio- unitatis; requies beaiorum, et oeierniiaiis habiiacu-
nis ei resiirreeiionis iriumpho, omnes sn^replae pro R Iimi; cujns hoc opus proprium et speciale beneficiuMi
nobis humiliiaiis traiisierini actlimes, rehovat tameri est, ut jungat Deo quos secernit de mundo. Uiide
nobis hodierna fesliviias naii Jesn ex Mnrta Vligihe Apostolus ad boc boiinni nos inciiat, dicens : Justi-
sacra primOrdia; et dum Salvatorls nosiri riduraftittS ficati ergo ex ftde, pttcem habeamut ad Deum (Ront.
ortiun, invenimnr nos nostrnm celcbrare princlpitim. v, 1). Cujus sentoniiae brcvitate omniuiu fere man-
Generatio eiiimChrisii origo est poimli ChriStiani, et datoniin coniiiiniur elTeclus: quia UBIFUERITveii-
naialis capitis natalis cst corporis. Ilabeanl licet sin- tas pacis, niliil ibi potcst deesse viriuts. Quid est,
guli quique vocaiorum ordinem suum , et omnes Ec- auiem, dileciissimi, paceni habere ad Deum , nisi
clesi.e lilii lenipornm sinl suocessione tlislincli, uni- velle quod jubet, ei nolle quod prohibet ? Si enini
versa lamen suriiroa fidelium, fome orta baptismatis, humanaeamiciliae pares»aiiimos ct similes expetunt
sicut cum Cliristo in passioue crueifixi. in resurre- voluntates, nec uun|uain diversitas morum ad fir-
ctione resiisciiaii, in ascensione nd dexteram Patris main poiestpervenire concordiam, qtiomodi divinae
collocati, iia Ctim ipso h sUnt in liaC nativitaie con- particepS erii pacis, coi ca placent quacDeodispli-
geniti. Quisquis enlm hominum in quacumqiie muudi cent, et iis appetit deleclari qiiibus illum novit of-
parle ciedenlium regeneialur in Christo, inlerciso fendi? Non esl Me animus flliorum Dei, nec talem
originalis tramite vetusiatis, iransit iu noviim Komi-'C sapientiain recipit adoptlva nnbiliias. Genus electtim
nem renascendo; necjam in propagine habeiurcar- etregium, regenerationis suae fespondeai dignitati,
nalis patris, sed ingermiue Salvator!s,qui ideofilius diligatqtiod diligit pater, el In nullo ab auctoresuo
hominis est faclus, ut no» filil Dei tssc possittius. dlssentiat, ne iterum dicat Doiiiinus: Filios genui
Nisi enim ille ad nos hac humiliintc descenderet, el exallavi, ipsi aulem spreverunlme. Agnovitbos pos-
nemo ad illum ullis suis meiiiis pervenirci. [Nilillliic sessoremsuum, et asinus prmsepe domini sui; lsrael
vocatorum cordilitiscaliginisinferaueiTennsapientla, autem me non cognovit, et populus mtus me non hi
nec se conira aliiindinem gratlic Dei. mox in ima tetlexit (Isai. i, 2).
rediturus, lerrenariiin cogitaiio»um ptilvis atioli.tt. CAP.IV. — Magntim esl, dllecllsslml, hnjiis mu-
Iiupleiuiii est in fine saeculorumqiiod erat aiiie tew- neris sacrameotuin, et omnia dona excedit hoc do-
pora aiterna disposiium ; et suh praesentia rerurii, num, ut Deushoniinem vocet filiiim, et homo DeuHi
signis cessantibus ligurarum,lex et prophetia veriias nominet pairctn : per bas enini lippellaiioues semi-
faela est: ui Abraham lieret ouiniiim gi-ntiumpaier, tur ct discitur quls ad laiitahi aliitndinein asccndat
et in semine ejus dareiur mundo promissa beuedi- afTeclus. Nam si in progenie caruali et siirpe lerre-
ctio; nec hi tamum essenl « Israelitae, quos sanguis na S0c'ar's pareniibus genitus vitia malacconver-
et caro genuisset, sed in possessionem haerediiatis 'D salionis obscuraut, ei ipso niajorum guorum lumine
fidei filiis praeparala?,universilas adoptionis intraret. soboles indignn confundiiur ; iii quem exittim ve
89 d Nec obstrepani ineplaruro calumniaequaestio- nient, qui propter amoreni niundi a generationc
ntim, nec effecius diviui operis raijocinatio humana Cbristi ron mciuiinl abdicari ? Si auicra ad liiiina-
, discutial; nos cum Abraliam crediiniis Deo, i>echae- nam. perlinet laudcin ut patriim decus in prole re-
. siiamus diflidentia (Rom. iv, 20), sed plenissime splendeat, (|iianto magis gloiiosuni est ex Deo h na-
scimus quoniam quod promisit « Doniinus, potens e=\ tis in autioris sui imagiiiem refulgere, et illum in se
ellacere. qui eos gtneravit osiendere, dkente Douiino : Sic
dam mss., et conceplione de Spiritu sancto tam mire e Mss. S. Pelri, Detis.
picnnissa quamcrediia, auctor inundi editus est. ' ln iisilem coild. S. Peiri, docuit.
a Vox geninnndesideraiur in m>. Vai. collect. 5. e Sopixisiiiiiius auiem pro enim ex mss. S. Petri
'' Edm, suntus. Aolepo endain credidiiuus lectio- et Vat.
qiiiliusdaiii
ncm du riiiii mss. S. P<lri e. uuiiis Vai. b Al., natos. Mox eos ex codd. S, Peiri et Vat.
* Vulyali. lsruel. Correximus ex mss. S. Pclri.
d Aliquicodd., Nonobstrepant. strijisimus. Al., illos.
»15 S. LEONIS MAGNlSERMONES. 21C
tuceat a lumen vetlrum eoram hominibut, ut videanl A g inquit, mundus amicitias suas, el mulios facit per-
operavestrabona, etmagnipcent Patrem vestrum qui verso amore concordes. Sunt eliam in viliis pares
ire cmlit esl (Mallh. v, 16). Scimiis quidem qtiod, animi, et simililtidodesider orum aequaliialem gignit
sicut Joannes apostolus dicil, lotusmundusin maligno aflectuum. h Et si quidam forsitan rcperinniur qui-
posilus est (Joan. v, 19) ; el insidianle diaholo et bus prava et inhonesta non placeant, quique illiciias
nngelis ejus, hoc innumeris tentationibus laboralur, consensiones a foederesuae cbariiatis excludant, ta-
ut hominem ad snperna nitentem, aut adversa ter- men etiam tnles, si vel Jndaei sint, vel ha-relici, vel
reant, aut secunda corrumpani; sed major est qui pagani, non de amicilia Dei, sed de pace sunt inundi.
in nobis est quam qui adver-um nos est, et pacem Pax autem spirilalium et catbolicorum, a supernis
cum Deo habentibus, ac semper Patri toto corde ' veniens, et ad superna perducens, cum amatoribus
dicentibus, Fiat voluntas tua (Matth. vt, 10), nulla mundi nulla nos vultconimunioiie misceri, sed omni-
praevalere certamiiia, nulli possuiilnoceieconflicius. bus obstacnlis resisiere, et ad vera gaudia a perni-
Accusantes enim nosnieiipsosconfessionibus nosiris, ciosisdeleciaiionibus evolare, dicente Domino : Ubi
et consensum aniini carni- concupiscentiis denegan- fuerit ihesaurut tuut, i ibierit et corluum (Matih. vi,
tes, inimicitias quidem adversum nos ejus, qui pec- 22) : hoc est, si deomum suut quaeamas, ad ima
citfi auclor esl, comtnovemus, sed inexpugnabilem B desceudes ; si sursum sunl quae diligis, ad summa
cuin Deo pacera gratiae ipsius serviendo lirnianuis, pertenies : quo nos unum volenies, unum sentien-
ul Regi nostro nou soliim «bedienlia subjiciainur, les, et in fide ac spe et in cbaritaie concordes, Spi-
sed etiam judicio copulemur. Quoniam si in eadem ritus pacis agat atque perducat : qnoniam quicumque
sententia sumus, si quod vult voluinus, et quod iui- Spiritu Dei aguntur, ii filii tunt Dei (Rom. vm, 14),
probat improbamiis, ipsejam pro nobis omnia bella qui regnat cnm Filio, et Spirilu sancto in saecula
conficiet, ipscqui dedit velle, donabit et posse : ut saeculorum. Amen.
siraus cooperalores operum ejus, el propheticom il- SERMO XXVII \Al. XXVI].
b
lud cum fidei exsultatioue dicamus : Dominusillu- k In Nalivitate Domini VII.
minatio mea el salus mea ; quem limebo? Dominus
SVNOPSIS. — I. jEqualii este periculi alterutram in
defensor viim mem a
; quo trepidabo(Ps. xxvi, 1) ? Chritto negare naiuram. — II. Verbum caro fa-
CAP.V. — Qui ergo non ex sanguinibus, nequeex cium est, quomodointettigendum? Quieffeciut? —
voluntate earnis, c neque ex voluntate viri, ted ex Deo III. Diabolumvarie hhminet tentare pro vuriis eo-
— IV. Quod soli orienti
con- ''' rum affctibus et tludiis.
nati tunt (Joan. i, 15), offeraiu Patri pacific<>ruin ex tnperttiiioneeste.
cordiam filiorum, d et in primogeniium novae crea- ' quidtimClirisiianiteinclinanl,
— V. CmteVicTGirpora hominumulitilaii servire.—
turae, qui venit non suam, sed miuenlis facere vo- C VI. Quis rectus creaturarum uius. Homo ad prm-
seniia natus, ad fulura renalus.
luntatem, universa adopiionis membra concurranl:
qnoniam graiia Pitris non discordes neque di-simi- CAP.I. — Festivilatis hodiernae dileciissimi, ve-
les, sed unum sentientes unumque amanies, adopta- rns veneraior est et pius cullor qui 92 nec de '<-
vit haeredes. Ad unam reformatos imaginera opor- carnatione Domini aliquid falsum, nec de Deitaie ali-
tet animam habere conformem. Natalis Dominina- quid seniit indignum : paris enim periculi malum
taliiest pacis : e sic enim aiiAposiolus : Ip.e est pax est, si illi aut naturae nosirae verilas, aul paiernae
nostra, qui fecit utraque unum (Ephet. n. 14) ; quo- gloriaenegatur srqnaliias. Cum ergn ad intelligen-
niam sive Judaeus, sivc geulilis, per iptum hubemut dum sacramentum Nativitaiis Christi, qua de matre
aecettum in uno Spiritu ad Patrem (lb., 18); 91 Virgine est ortus, accedimus, abigatur procul lerre-
qui ante passionis diem voluntaria dispositinne prae- narum caligo ratfonum,l et ab illiiniiuaue fideiocu-
lectum, discipulos suos bac praecipue docirina ' in- lis inundaiiae sapienli* fumus abscedai; divina est
formavit, ut diceret: Pacem meam do vobii, pacem enim aucioritas cui crediraus, divina est doctrina
meam relinquo vobit (Joan. xiv, 17). El ne sub no- quam sequimur. Quoniam sive legis lesiilicniioni,
mine generali pacis suae qualilas lateret, adjecit: sive oraculis propbetarum, sive evangelicaetubaein-
Non quemadmodummundus dat ego do vobis. Habet, D teriorem admoveamus auditum, verum est quod
a Quaedamaniiquae editiones, lux vetlra. Dein ex editi habeni, Habet autem sine non et voceni
inquit.
cod.S-Petri ei nno Vat., magnificentscri|>simus,pro tuas reperimus iu duobus codd. S. Pelri et in Casi-
glorificeni; simiiier euim legitur serm. 38, cap. 3, nensi. In auierioribiis eilitis, et mss. trium pnsterio-
el serm. 43, cap. i. rum colle<lioouni : iVonhabet, inquit, mundus ani-
i>lu ms. Vit. colleci. 5 deest fidei. citias veras, etmultos, etc. In uuo Valicano, quia mul-
*•Ms. S. Pelri, necex voluptate carnit, nee ex votos, pro ei miiltos.
luptate viri. Sic etiam apud llilarium lib. l de Tri- h In mss. S. Peiri ct Val., At si; in prima editione,
niiate, n. 10,in vetustissimo codice ejusdem basilicae Acsi.
S. Petri. 1 In cod. S. Petri, est veniens.... qumcum ama-
d ln ms. B«non. et Vai., ac prima editione, etiam toribus.
in primogenitum. ) Addidimus et ex nostriscodd. Inprimaeditione,
e Ms. S. Petri etprima editio : Sicul enim. ibi est et cor tuum.
' Editi et aliquot codd. addunt tua, quod delcvi- k Uniis codex S. Pelri : Sermo S. Leonis papm
mns ex ms. S. Pctri el priuia edi ione. contra hmreiicosde Incarnatione Uonvni.
s Enim pro inquit suppouit Quesiiellus; qua au- 1 Sic ms. S. Peiri. Al., oculo. Prima editio, et i'-
ctorilate, ignoramus ; omues enim nostri mss, et luminantefidei oculo,
t<7 SERMO XXVII. 218
• beains Joannes plenus Spiriiu sanclo inionuit: In A lusias; in adoptionem veniunt alieni, et in baeredi-
prineipioerat Verbum,et Verbumeral apud Deum,el taiem iiigrediiinlur extranei. De impiis ju-ti, de
Deut erat Verbum. Hoc etat in principio apud Deum. avaris benigni, de iucontirieniibiis casti, de lerrenis
Omniaper ipium facta lunt, et sine ipso fuctum ett. incipiunt esse coelesies. Quaeantem esl ista inina-
nihil (Joan. i, 1 3). Et similiter veruitr est quod lio, nisi dcxterae Excclsi ? Quoniamvenil Filius Dei
idem pra-dicator adjecit: Verbum caro factum ett dissolvere opera diaboli (1Joan, 111,8), ei ita se 10-
et habilavitin nobit; et vidimut gloriam rjus, gloriam bis, nosque b inseruii sibi, ut Deiadliuinana descen<
quasi Unigtniti a Palre* {lbid., 14). In uiraque sio, fieiel boniinis ad diviin pro>ectio.
ergo natura idem est Dei Filius nosira suscipiens, CAP.III. — In bac aiiiein, dileciissimi, misericor-
et propria non amiitens; in homine liominemre- diaDei, CIIJIIS erg.i nos iiiagniiuiliuemcxplicare>non
novans, « in se incomuiutabilis perseverans. D<iias possumus, inulta solliciiudine praecavendum est
enim, quie illi cum Patre communis est, nullum de- Christianis ne diabolicis iterum capiantur insidiis, et
irimentiim omnipntentiie subiit, nec Dei foripam eisdem rursus, quibus i renunliavi runi. crrorihus
servi forma violavit, quia summa et sempiterna es- implicenlur. lSone iin desinit liosiisantiquiis.trnns-
sentia, quaese ad lium<nigeneri» inclinavitsalutem, figiirans se in angeliim lucis (II Cor. xi, 14), decep-
nos quidem in suam gloriam Iraustutii, sed quod R tionum laqueostihii|iiepraeiciidere,i-iulqunquo modd
erat esse non deslilit. Unde cum Unigenilus Dei lidemcredeniiuni corrumjiat. instare. Novitcui adbi-
minorem se Paire confiietur (Joan. xiv, 28), cui se beat aestuscupidiialis , cui illecebras gulaeingerat,
dicit aequalem(Joan. x, 30), veriiatem in se fnrinae cui appou.it 94 inciianienla lu.uiria'., cui infundat
utriusque demonstrat: ut et homanam probet iinpa- virus inviiiiae; novit quem inoeiore coiiturbet, quem
riliias, el divinam declaret apqualiias. gaudio fallat, quein metiiopprimai.quemadmiraiione
CAP.II. — M.ijestatiigitur Filii Dei corporea na- seducat; omiiium discutit cousuetudines, veniil.it
tivilas mhil abstulit, nihil coniulii, quia substantia curas, scrolaliir v affecins; et ibi causas quirril uo-
incommuiabilisnec minui potuit, nec augeri. Quod cendi. ulii quemq e viderii studiosius occnpari. lla-
enim Verbum caro facium est, non hoc significat, bet eteniui mulios ex eis quos lcnacius obligavil,
quod in carnem sit Dei natura mutata, sed quod a apios ariilms suis.'qiioniin ad aiios decipieutloset
Verboin unitatem personaesit caro snscepta ; in cu- ingeniis uiniur ei liuguis. Per istos reraedia aegriiu-
jus uiique nomine bomo toius accipitur, cum quo dinum, indicia futurorum, placationes daemonum,et
inlra Virginis viscera s<ncio Spiriiu fecundata, et depulsiones proiuiiiiiniiir iimbrarum. l Adduui se et
numquam virginiiate cariiura, tam inseparabiliier illi, qui lotam humana' vinc condiiionem de stella-
DeiFilius d est imitus, ut qui erat iniemporaliler de IC rum pemlere elTeciihusmentiunlur, et quod esl aut
essentia Patrisgenitus, ipse sil tempnraliter deute- divina»volunlatis, aut nostrae,indeclinabiliuindicunt
ro Virginis natus. Aliter enim ab aeternaemorlis esse fatorum. Quie lamen, ut cuinulaliu<noceanl,
vinculis non pos-emns absolvi, nisi iu nosiris fie- spondent posse mutari, si illis quae adversaniur
ret bumilis, qui omnipotens 93 e permanebat in sideribns supplici-tur. Ilnde couiineiitum impium
suis. Nascensitaque Oominns noster Jesus Chrisius m sua raiione destruiiur, quia si praedictaimn per-
homo verus, qui uuinquam destitil esse Deus verus, manent, 11011 siini fata metiienda; si permauenl, non
novaecrealuraein se fecit exordinm, et' in ortus sui soni astra venernnda.
forma dedil humano generi spiritale principinni, ut CAP.IV. — !>etalihns insliiutis eiiam illa gene-
ad carnalis generationis abolenda contagia, esset re- ratur impietas, ut sol n in imlio lione diurnae lucis
generandis origo sine semine criminis, de quibus exsurgens a quibusdam iusipieniioribus de locis
dicitur : Qui non ex sanguinibus,neque s ex volunlale emincntioiibus adorciur; quod nonnulli eiiain Chri-
carnis, nequeex volunlateviri, sed ex Deo nati tunt stiani aden se religiose fncere putanl, ut 1riii-quam
'Joan. i, 13). Quaehoc sacramentum mens compre- ad B. Petri apostoli basilicam, quoeuni Di-nvivo et
fendere, quaehanc gratiam valeat lingua narrare ? vero esl dedicata, perveniaut. supeiaiis gr dibus
Ridii in innocentiam iniquitas, el in novitalem ve-.D qtiibus ad suggestum ° areae superioris a.-ce<ditur,
•Wddidimusbeatus ex Lectionariis S. Peiri et ' Ita ex mss. S. Pelri et Veron. Al., non valemus
Vcnn. i Sic ex IIIS.Veron. et duubus Val. AI.,reniiHfiai>e-
b Irima edilio -addit, plenum
gratim et veritatis. ranf.
k Mss. S. Petri, Bonon., ac prima editio, effectns.
Dciu,/« utraque enim natura in duobus mss. S. Petri
et Vat ac piiiua ediiione. 1 Editi ante Qoesnelliiiii,et aliqui codd., Adduntut
c t-cld. S. Petri, ipse incommutabilit. Postea non etilli. Emeiidaiinncni coiifirmaiit mss. S. Pein, Vis
desiit, |ro non dettitit, in ms. Veronensi. ron. el Casin. Paulo effectibusreslitoinni- <x
d Sicex nosiris codicibus et prima editione. Cae- editis nnte Que-11.ei post melioribiisnosirW roiiicibos.
teri edii, unitur. ciuo mss colleci. 5, affeclibus; et iu
• Duo odd. S. Peiri addunt, et tublimit, Paulo Quesnellns
margine : Al., effeclibus.
anle, nonwteramus,pro non pottemut, in ms. Vero- m Al., hac. QUESNF.LL. in margiuc.
nensi. " Pramnsiiioiieiutn reposuimus ex mss. S. Pciri
' Pr.vpo*iioin abest a prima editione. et tribus Vai. ac prima ediiioue.
* Ms. S. ietri, ex voluptate, uli etiam in superiori 0 Quesnellus in secundaediliotie hauc nnnoiatio-
sermoue, ca^ 5. nem subjecii : « Antea legebnlur arm, eiiam in primq
> Cod. Boi. el prima edilio, interit. nowra edilione, Erroreui priraus depreliendil vi»
219 S. LEONIS MAGNlSERMONES. 220
eonvergo corpore * ad nascentem se solem refle- A est sol, vel quld est lnna, nisi» visibilis creaturas
^taKt, et eurvattScerîctlHIS,Ih hdnorem se splendidi et coreores lucn elements ? quorum anum «u ma'-
brbis iriClint-nt.95 Quod fieri partim igrierantisevi- joris elaritniis, et aliud miiioris esl luniinis. fiiest
tiri, partim paganitaiis spiriln, muUrtnitabesciiiius entm alia diurna, alia nneiurna suni teni|tora, ita
et dolemus : qttia etsi quidam forte Creatorem po- * diversam in luiniuaribus qualiU|em Creater insti-
tibs pulchri luminis quam ipsum lumen, quod est tuit, cnm tamen priusquam ha:c ficrenl, etdiessine
irealura, Venerantur, abstinendum tamen est b ab solis offlcio, et noeies slne lunie miuisterio pratces-
tpsa specie bujus officii, quara cttm in nostris inve- slsseni. Sed ' eomlebantur ista ad faeicndi hominis
nit, qui deoritm Culium rellquit, nonne hano Secum utilitatem, ut rationale animnl nec in dUlinciione
partem opinionis vetuslae tamquam prubabilemre- mensium, nec in reeursti annorum, nec in dinumt»
terilabil, quam Chrislianiset impiis Vlderilesse eOm- ratione 96 temporum telleretnr : cum per ' inacqua-
munem? llum horarum ImpBfesmoras, et dissimiliumoriunm
CAP.V.—Abjiciaiur efgo a consuetudine fidelimri signa manlfesta, et annos sol eoncluderet, etmenses
darimanda perversitm, nec bonor uni Deo debilns, mba * rehrivaret. Qriarto namqtie, ut legimus, die,
eorum rltibtis qui erenturis deserviont, inisceatur. dixit Detis : Fiant tUminariahi /Intwmento emli, tt
Dielt enhn Scripiura divina : DominumDeum luum B lueearitsuptr terram, et dlvidaniinter diemet neetem,
adorabit, tt illi toti lervies (Matih. iv, 10). Et beattw et sintin tigna, et tetttpon, et diet, et annot, et tint fn
Job, homotine quereta, nt ait Dominus, el conttnent firmamente eeeli, ut iuceant super terrom (Gen. i,
te ab omnire mata (Job. i, 8), Numquidvidi, Inqul», 14, 15).
toiemcum fulgeret, ellunamincedentemclare,et Imta- CXP.VI. — Expergiscsre, « Immo, et dignttmem
lum esteor meumin abtcondito, et osculatussumma- tase fognoscc naturre. Reeorriarete ftclum ad im»gi-
nttm meam : qumest iniquilas maxima,et negatiocon- nem Dei (Gen.t, 1-i); qilaB,etsiin Adam corrupta, in
tra Deumallistimum(Job. xxxi, 26-28) ? Quidautem Chrislotamen «et refefnma.lJterequottiodo utendum
clarissimus Joannes Ciympinus Romanus, magisjer non erat ut qui illasubibant, ad orieutem solem cor-
Brevium gratiae, ac in uiraque signatura referenda- pus relTeclereni.Cum aulem basilica S. Petri,sicu(
rius, veramque lectionem vindicaVit scripto Roiuae et aliiBquftriatri aiitiqnac! Dfbis iiastlicae,solem occl-
excuso, anno 1603, sub hac epigraphe : De vocisear- dentem ab introim respicret, hine Christiani, qnf
rectione in sermone7 S. Leonis Magni de Nativilalt orientem versus orare «iditi erant, ne amiqga coiw
Domini, etc. Liiierulm munusculum, etc. Nihil ex suetudo a patribus accepta aique in ipso bapti-matc
doctissimi viri disseriatione hoc toco excerpimus,>3 nsurpaia periiiusobllflerartiur, linnc ritinii reiinue-
quia iniegram enm repraisenianiug ad calcem isio- ranl,et quidem in ejus basilicnennius iniroitu, in qna
rum sermonum. Hoc unuin moneo, correctum esse. olim fons baplismdis erat, quo ahluii fideles nomeo
bunc locnm auctorilate codicis Vaticani ntiiii. 1277, dare Cbrisio consueverant sub Romani pontilicis
a sexcenlis ciiciter annis exarati. > Hacienus ille. mariii. QUESN. — Cnnfef qiiae in liiinc i.iciimexpli-
Ciampiiii dissertaiionem in observ.tionibus nostrls candum optime digessiiCiampiimsloco allegaio no-
inseriam inveuies. In numerum autein codicis Vati- latioue prmcedeiui, ubi inler caeim jngressum MII
Cani 1277, quem cum opiima lectione Ciampinus; basiliqit-S.PoU-iad orienl>mspeciasse osten-
nactUs est, error irrepsit. Codex enim eo nuniero Saciem lit.unde orieptem Sbfeiuveneraturi in siiggeslpareae
signatus nihil hahet quod ad Lennem pertineat. Dili- superioris, corpore ri/lectete debebant. Id auiem
geniia autem inqnisiiionis adhihiu , reperimus eam pariim ignoraniim Mo, panim p/iotfntfafitspirilu
lectionem in perautiquo Vaticauo Lectionario 1267, iiebat a nonnullis Cltiisjiauis, qiiia hi arripienles
et hunc codicem a Ciampino all.gilum arbiiramur. veterem Clnisiianoruiti rituin oraudi facie ad orien-
Huic autem duos alios mss. librns basilic.-i:S. Peiri teni vers*,i|i;iiorantfesvCrbhnjns fittiSratlonem, qua
addiraus signatos num. lo5 et I07,etunum Vjllic. non sol, sed Detis atlorabalur, «mndemrilum nd so-
A 10, qui lectionem arem simililerpraeferuol. Iu alio lem nascent.ra veHeranduinpaganico fpiriiu tradu-
veio ejusdein basilicaecod. 105, qui tainen uon ita cebant. Hinc pravam ejusmodi lonsiieliidiiicijiin iis
antiquae origiiiis est, babelur arcis pro arem; sicut Cliristiariis S, pontifel nim e Manichaeisvei 1'iiscil-
eliain in ms. Veronensi.Forte albpils aniiquus libra lianistis ortam iodiciii, Bftdex ntniqiio rliu Clinstia-
riusscripinm invenit arcm, uii lejiitur in mss. Veneto [) uorum p ig-inicospirilu ad solem ignorsnjariradncto;
153, et Casin. collect. 1, ei arcis poiius scnbeiidiiiy nec reprehendit tamoii ipgumriiunj orandi ad Orien
putavit. In alio Vallicell. XXVI, aerem habetur pro tem, sed ejus abusiiin, qiio vel Sol coleiiaiur, vel >1
arem. non snl, sed Deils colefeluf, scandalHmex ciicun-
* Consueiudinemistam usurpatam essedicit aucior stantiis oriri po eral.
nosier parlim ignorantim vitio , panim paganitaiit b Sie ex mss. S. Patri et Veron. Al., ab ipia huut-
tpiritu; nalamque ex prava seu Manichaeurum,seu modi tpecieofficii.
Priscillianislarum erga sidera veneratione. Cum la- « Forle, iis6i/c«. QOESMI.LUS iirmargine.
roen asserai quosdam forte Creatorem potius pul- dCodex Veron., dii>fijmin tuminaribut queltatet.
chri Iuminisquam ipsum lumen esse veneratos, pro- Cod. Bou. et prima editio, in luminibut.
babile ndinodumest orlum esse ritum illum ex anli- • Prima editio el uuus Vat., coneedebanttr.Ali:
quo Chrisiianorum m<>re,qui ad orientein solem etiti ante Quesu., eonditatuni. Ques ellianaiicmeo-
versi orare cousueverant; praesemmque rum hapti- dationeui repcrimns in septem nostris ccld., ad
zandi erant, conversi ad occidenleo Satanannun- qnam accedit ms. Casin., cum debebaniurMuxes
linni remitiebani, conversi aulcm poslnnidiim ad codd. S. Petri, Vai., Valiicell. ei Casin.<c piima
orientem, Christiimsalutabaiit atque adorabnnl. Sed edilione, faciendireposuiiiiuspro facitndaw
cur hoc in ingressu basilicaeS. Peiri potius tiiinin ' lia mss. Corb., Gaudiival. et Vict.Quesiielli.
aliarum? Nimirumtunc lemporis mos eral ut Chri- Similiter nostri codd. et nonnullaeediiones. Al.,
stianoruin templasolemorienlemrespicerent, eumque mqualium.
ingredientes adversnm haberent; quamobrem opus t Al., dtterminaret in ms. Corb. Qu«elli.
521 SEKMO XXVIH. *2J
est visibilibus creaturis, sicut uteris terra, mari, X procul dubio ad spirilalem laolitiamcopiosius incita-
coelo, aere, fontibusaique fluminibus; * et quid|uid mtir, Nativitaiis boriuniCabsacraniento fiobis clafius
in eis pulchrum atque tnirabile est, refer ad laudem coruscanle : ut recilrfcnteS ao*Itlarii ulvfrisemisefi-
et gloriam Condiioris. Noli esse dedilus illi lumiiii cordiae inefT.ibilemincliiiallonerti,qua Cfeatdf homl-
h
quo volucres et serpenles, quo bcstiac et pecudes, num bomo fleri dignaiiis est, Iri Ipsius rids Ihvenia-
K
quo muscaedeleciantur et vermes. Lucem corpo- niur iiaiora, quem adoramus in hbstra. Deus enim
ream sensu tange corporeo, et toto mentis alTectu Dei Filius, de sempitefnd el fngenifo Palre unigeni-
illuil verum Iumen amplectere quod illuminat om- tus, sempilernus manens in forma Del, et inCommu-
nemheminemvenientemin hnnemunduni (Joun. i, 9), tabiliier atque intempor.iliter habens' non aliud esSe
et de qno dicil propbela : Acccditead eum, el illuhit- quam Pater esi, rormam servi siiie stiae detrimento
namini,\et vullusresfri non erubescent(Ps. xxxul, 6). roajestalis 9t3 accepit, ut in sui nos provclieret,
Si eniin teiiipliini Dei suriius, el Spiritus Dei habltat I non se in nostra dejiceret. IJnde utrique naiuree in
in uobis (I Cor. III, 16), PLUSEST quod fidelis quis- suis proprietntibus perriianenii, tanta est unititis
que c iu suo habet animo, quaiii quod niiralur ih facia comniunio, ut quidquid ibi esl Dei, non sit ab
ccelo.Non itaque vobis, dilectissimi, hoc aut indict- humanitaie disjuncium; quldquid auiem est hominls,
mus, aut suademus, ut despiciatis opera Dei, atit R non sit n Deitate divisum.
contrarium aliquid fidei vestrae, in iis quacDeus bo- CAP.II. — Celebrantes igltuf, dileciissimi, nata-
nus bona condidil, icsiiuietis; sed ut d omni creatii- lem dieni Domini Salvaioris, panum bcalacVirginis
rarum specie, 97 et universo hujus mUndiornalu integre cogitemris, ut carni animacquecdhcCpta!vir-
ralionabililer el temperanter utnmini : Qumenimvi- lutemVerbinullo tcmporls puncto dcfutsSCcredamuS,
dentur, sicutait Aposlolus, temporatia sunt; qudeau- nec prius formatum aique aniniatum lempldm cor-
lemnon videnlur mternasunl (11Cor. IV, 18). ' Unde poris Chrisii, quod Slbi superveniens vindicaret habi-
quia ADPR.£SENTIA suniiiSnati, ad fulura autem re- taior, sed per ipsum et in ipso, uovo homini datum
nati, non temporalibus bonis dediii, sed seternissl- esse principium : ut in uno Dei atque hominis filio,
mus intenti; et ut spcm nosiram possimus propius et sine matre Deitas, et sine patre esset humanitas.
inlueri, in ipso sacramento NatalisDomini cogitemuS Simul enim per Splriltint sanetutit fecundaia virgini-
'
quid nalurae nostrae gratia divina contnlerit. Audia- taS, sine cbrrnptloriis vestlgio e*diditet sui generis
mus Apostolumdicentem : Mortui enim etlis, et vit» sobolem, et suacStirpls auctorem. Unde et idem Do-
veslra absconditaesl cum Chtisto in Deo. Cum aulern minus, sicut evarigelista comtncrhiirat, quacsivit a
Chrittus apparuerit vita testra, tunc et vosapparebltii Judixis cujus flliumChrislum Scripturarum auctori-
eumipso in gloria (Colott. iu, 5, i); qui vivit et f6- C tate didicisSent; et eisdem respondeniibiis quod ex
gnat cum Patre et Splritu sancto per omnia saecula Davld venturuS seftilrietraderettlr: QUomtfdo, inquit,
sirculorum. Amen. iltttm Dominumsuum David in spiritu vocat, dicens:
SERMO XXVIII [Al. XXVII]. Dixit Dominus Doniino fneO: Sede ri deHlris meis,
' /n Nativitate Domini VIII. dohec ponam inimicos tuos scabetlum ptdum fuorum
SVNOPSIS. — I. Quanta Imittia mysteriumChristi na- (Mattlt. XXII,43, 44; Ps. cix, 1)? Nec poiuerunt Ju-
scentitsit excipiendum.— II. A carne animaquein daei propositam solvere qiiaestionem,quia rion intel-
Christohumananullo momentbVerbumabfuisse.—
III. ln delendopeccatoAdw volunlariojuttiliam esst ligebant in uno Christo et progenlem Davidicam, et
tervatam. — IV. Varii errores circa incttrnaiionem naiuram prophetatam esSedivinSm.
tiomini— V. Nestorii tl Eulychis impia dogmala. CAP.III. — MajestasniiiiimFilii Dei scqualisPatri,
— VI. Vrrifaiem ulriusque naturm in Chritio, in
ttnilatempersonceconvenire.— VII. Quomodopleni- vcstiens se humilitaie servill, nec riiettiebat minul,
tudo Dhinitatis corporaliter in Chrislo inhubitat, et nec indigebat augeri; ipsumque effeciutrimisericor-
in Ecclesia. dirc suafi,querorestilutioni inipentlebat humanae,sola
CAP.I. — Cum semper nos, dilectissimi, gnudere exsequi polerat virtute Deitatis; ut creaturam ad
iu Duminu,oiunia divina eloquia z exbortentiir, hodia U imaginem Dei condilam (Genes.i, 26) a jugo k diri
* Unus Vat., uf quidquid .... referas. mut renati, iu ms. Bon. et prima edit.
b Iia omnes nostri codd. et editi anie Quesnel- f ln uno ms. S.Petri, De Nativitate Domini contra
lum,qui lestatur iia etiam legi in rass.Gnudiival.; at htereticos.In alio ejusdem basilicaecod., Conlra Ne-
ipse edidit incorpoream,et posi incorporeo,necullam tlorium et aliot htereiicosde Incarnatione Domini.
ms. Iibruin sic praferenlem indicavit. Neque con- s Tres Vat. codd. el primn ediii», tohortentur.
textus Leonis id requirit. Lucein cuim corpoream t Cod. S. Peiri, et Vnt. 1267, hoim este.
laugi corporeo sensu non vetat, qui praemiseral : i Codd. S. Pelri, et Ron., nou alUer eite quam
Utere, quomodoutendum est, vitibilibut; dum snlo Pater eit. Untim verbum ett lectioni vulgatai.adje-
sensu tangantur, mentc autem veruin luraen ample- cimus lum ex bis codd., tum ex antiquo Lectionar.
ctanuir. Vat. 1267.
• Sic ex mss. S. Pelri et Casin. Al., habet m itm i Edili, non ipte in nottra defieeret.Meliusin cod.
Ontma.Mox,utique pro iiaque in prinia ediiione. S. Peiri. Paulo pogt iu hoccodice, et iu Vai. 1267,
d Cod. Bon. el prima editio, omnium; et dein non sit ab homine teparatum, et quidquid ttt hominit.
lemporaliter pro temperanter in uuo ms. S- Petri et k Edili, dirat dominaiionit. Quesn. iu mareinc,
alio Vat. diri dominaiorit; quod praelulimus auciorilaie duo-
' Quiaautemad prtettntia tumut nati,ad futura «u- rum codd. S. Petri, et Casiueu., etc In Vak 1267,
SS8 S. LEONISHAGItt SERMONES. tf*
dominatoris erueret. Sed quia non ita in primuin ho- A ranl' unitatem Deitatis intelligere nisi in uniiat*
minem diabolus vi»lentiis exstiterat, ut eum in parles personse, eumdem asserueriini esse Patrem quem
suas sine liberi arbitrii consensione transferret, sic Filinm; ut nasci ei nutriri, paii et mori. sepeliri et
destruendiim peccatum * fuerat voluntarium el ho- resurgere, ad eumdem pertinerci, qui per onnna el
stile consi'ium, ut dono graliae non nbessel norma homin>s personaui impleret et Verbi. Quidam puia
jusiitiae, In totius igitur huroaiii generis strage c«m- verunl Dominum Jesum Clirisnini non nosirae sub-
muni, uniiin solum k erat remedium sub divinaera- slauliae corpus habuisge, sed ah ileineinis superiori-
lionis occulto, quod posset subvenire prostmtis, si bus ac subiilioribus 100 smnpluiti. Quidam auiem
aliquis filinrumAdam originalis prsevaricationisalie- aestimaveruni in carne Christi liuinai.aiii aniinam
IIIISatque innocens nasceretur, qui caeteris etexem- * non fuisse, sed parles anima- ijisain V>-rhiimple-sc
plo 99 prodesset et inerito. Sed quia hoc natunlis Deitaiein. Quorum imprudentia in hoc iransiit, ut
generaiio non siuebnt, nec poieral vitiatae radicis animam quidem fuisse in Domino faieremur. scd
propago esse siue semine, de quo Scriplura dicil: eamdem dicerent inente carui-se, quia ûflicerel ho-
Quit potett facere mundumde immundoconceptumte- mini sola Deitas ad omnia raii nis oflicia. Postremo
mine? Nomte tu, qui tolut ei (Job. xiv, 4)? Doiniuus iidem asserere pnB-uuipserunt, panem quamdaui
David factus esi filius Darid, et de promissi« germi- R Verbi in carnem fuisse conversani, ut in uniiis dog-
nis fruciu proles est orla sine vilio, in unamper-onam malis varietaie muliiplici, nnn camis t.intiim ani-
gemina conveniente natura : ut eoilem conceplu maequeh natura, sed etiam ipsius Verbi solveretur
eodemque pariu gigneri lur Dominus nosler Jesus esseulia.
Christns, cui d et vera incsset Deilas ad iniracula CAP.V. — Multa sunt et alia prodigia falsitalum,
operum, et vera humanitas ad lolerantiam pas- quibus enumt-randiscbaritatis vestracnonesl faiigan-
sionum. dus audilus. Sed posi diversas impietales, quaesibi
CAP.IV. — Fides igitur catholica, dilectissimi, invicem sunt inulliforinitim blaspheiniaruiii cogna-
oblatrantium haereticorumsperuat errores, qui mun- tione connexas, de his p»iissimumerroribus dcclinan-
danaesapientiaevanitate decepii,a veriiatisEvnngelio dis nbservantiamvesiraedevotionisadmoneo;quoruE
reces-erunt, et incarnaiionem Verbi inielligere non unus dudum Nestorio auciore consurgere non im-
valentes, de causa illuminalionis fecerunt sibi mate- pnne tentnvii, alius nuper pari ex«ecralionedamnan-
riam caecilitis. Nam omniura fere falsa credentium dus, Euiyche assenore prorupit. Mam ille beatam
opiniouibus, quaeetiam insancli Spiriius negationem Mariam Virginem hominis laniummodo aiisus est
proruunt, retractatis, neminem pene deviasse cognn- praedicare genitricem, ul in conceplu ejus et partu
scimus, nisi qui duarum in Christo naliirariim vcri- C nulla Verbi el caruis facta unitio credeieinr : quia
talem sub unius personae confessione non credidit. Dei Filius non ipse ' factus sii homiui* lllius, sed
Aliietenim Domino snlam humanitaiem, alii solmn crealo boiiiini sola se dignatione sociaverii. Quod
ascripsere Deitatem. Alii veram quidem in ipso Di- cailinlica?aures nequaquam lolerare poiuerunt, quaa
vinitatem, sed carnem dixerunl fuisse siraulalnm. sic Evangelio veritalU imbulae sunl, ut fiimissime
Alii professi sunt veram eum suscepisse carnem, sed noverinl nullam esse humano generi spem salntis,
Dei Pairis non habuisse naturam; et Deitaii ejns, nisi ipse essel filius Virginis, qui creator est mairis.
quaeeranl humanaesubstantiae,deputantes, majorem Hic autem rerenlioris sacrilegii profanus asserior,
sibi Deum minoremque finierunt, cum gradus in unitinnem quidem in Christo duarum Confessu'est
vcra Diivinitale esse * non possit: quouiam quidquid naturarum, sed ipsa ui.iiione id dixil effeciimi, ut ex
Deo ininus est, Deus non est. Alii cognosceuies Pi- duabus una remaneret, niillalenusalierius existeme
tris el Filii nullam esse distantiam, quia non pole- subslantia, quaeuliquei finiri, nisi autconsumpiione,
duri dominatorit.Moxexueretprn erueret in ms. Bon. eadem Sabellii haeresi lonnens S. pontifex, unitaiem
et prima ediiione, in quibus paulo ante factam pro Q tubttanlim nppellai. Paulo posl, uf nanci periine-
eonditam. ret, CIIIIIQiiesuello pr:eferiinl nostri c >dd.et prima
• Tres codd. Val. el iinus S. Petri, fuit. In Vat. editio. Alia-editiones, et nasci.... pertinere.
1267, tie dettruendum fuit voluntariumet Itostilecon- s Aliqimtc»dd e>editi ame Qiiesiiellum, non ha-
I tiliunt. bitatse, nec fuitte. Posi pauea prima ediiio, pro Quo-
b Ita ex dnohiis mss. S. Peiri el aniiquo Vai. lati- rum imprudenlia , liabet Quorumdam imprudenia;
dat». Al., fuil. Paulo post in illis, cmterttet exempto, et forie melins , cum aliqui <-xApullinarislis, in an-
nil.eciniiis parliciilam et Leouis stylo maxime con- tecedenti periodo indieatis, ad huuc errorem decli-
griiam ex eodem anliqiio Val. naverint.
c In edilis anle Quesnellum et aliquibus mss., ge- h Ita nnstri codd. et ediii antc Quesnellum, qni
neris. Lectio autem germinis, quam iu aHismss. Vat. nullo indicaio ms., et nnlla etiam indicatndiversa le-
ei S. Petri reperimus, magis eongruii cum lextuJere- r.tinne, sic vulgnvit: Naluram, ud etiam ip>int verbi
miabXXIII,5 : SuscitnboDuvidgermenjustum; et Isaiae tolverent ettenliam. ln unn Vallict-l. A 10, e«i«ui>
xi, { : Germende radiee ejus. discriiuine ab edua lectione sic halielur : Ul in hujut
d Pariiciilnn ef supplevimus ex quinqne mss. ac doqmalisvarieiate mullipUci, non carnis taiilum ani-
priina edilioue. nureue, ted eiiam ipsius verbisolveremresseuiia.Mi>r
• Ms. Casin. et duo Vat., cum prima editione, non inino capitis sequentisicod. Val. 1267 : Multa tun
pouint, alta.
c Quatuor mss. et priraa editio, veritatem.Retinui- > Al., factus etl, et posiea, loctavtt.
tuus unitatem, quia similiter serm. 24, c. 5, de hac I Ila Quesnellu»,et prima edilio cum mss. S. Petri
tt5 SERMOXXIX 226
ant separaiione non posset. Iliec vero tam inimica A univcr-os admonet dicens: Videtene quit vot r de-
Sttinsanaelidei, ul nequeanl recipi sine excidionomi- cipiat per phitosophiam et inanem fallaciam, secun-
nis f.hnsliani. Si eiiiin Verbi incarn ilio » unitio esl dum traditioiumhominum,ei non tecundumChrittum:
divin.p humaiiaequenatura», sed huc ipso concnrsu quia in ipso inhabilalomnit pleniludo Divinltatit cor-
101 'lu°d erat gemiuuin, facium est singulare; sola poraliter, el estit repleli in itio(Colos. n, 8, 10). Non
Divmiiasex utero Virginis nata est, et per ludifica- dixit 102 tpiritaliter, sed corporaliler, ul veram in-
loriaiu si eciem sola subiil nulrimeiila et incrementa telligaiuus suiistantiaro caruis, ubi est plenitudinis
corp irea; utque omiies niutabilitaies hiimanaccondi- Diviuilaiis inhabilalin corporalis (Ephes. i, 23): qua
lionis oinittam, sola Divinitas crucilixa, sola Divini- utique tota etiain repletur Ecclesia, quae inbaprens
tas iinirtiia, sola Divinitasest sepulia; ut jam secun- capiti, corpus est Christi (Colos. i, 24): qui vivit et
diim talia seiilienies sperandae resurrectionis nnlla regnat cum Palre et Spiritu sanctn Deus in saecula
sit rilio, nec sil primogenitut ex morluis Chrisliis saeculorom.Amen.
(Coloti. i, 18) : quia non fuit qui deberet resusci- SEBMO XXIX [Al. XXVIII].
tnri, si b ntui fuissel qui posset orcidi. « In NalivilateDomini IX.
CAP.VI. — Absiut a cordibus vestris, dilectis- SYNOPSIS. — I. Qua pax ab angelis nuntieiurnascenle
— II Mytteria qUoaddispensaitmemsolitm
simi, diabnlicarum inspiralionuiii c virulenia metida- B Christo. transute.
corporalem — DixiiDuiiiuris Domin» meo
cia, et scienies quod senipiierna Filii Deiias nullo expenditur. III. ln adopianlis mhericordia ylo-
apud Pairem crevit augincnto, prudenler adverlite riandum. lnfanliam Chritli etse htinoiandum.
qiiiid cui naiiiraein Adain dicluin est, Ttrra et, et in CAP.I. — Excedit qtiidem, dileclissimi, multum-
terra n ibii (Gen. m, 19), eidem in Christo dicitur, que sujiereminet luimani eloquii facultateni divini
Sede a dexlrit meit ( Pt. cix, 1). Seciindiini illarn operis magnitiido; et inde oritur diflicultas fandi,
naturam qua Christus •rqualis est Patri, numqiiara unde adest ratio non lacendi: quia in Christn Jesu
inlerior fuit Unigeuitus sublimiiate Geniloris, nec Filio Dei non solmn atl divinam essei.tiam , sed
temporalis esi ei cum P.itre gloria, d qui in ipsa eiiam ad humanam spectat naliiram, qund dictum
Patris est dextera, de qua in Exodo dicitur : Dextera e-t per prcpheiam : Generalionemejus quis enarrubt
tua, Domine,glorificata ett in virtute (Exod. xv, 6); (Isa. LIII,8)? Ulram.iue enim substaiitiain in unain
ei in Isaia : Domine, quit credidit audilni noslro? et convenisse persouam, nisi fides credat, serinn non
brachiumDomini cui revetatum est (Istti. LIII.1; explicat; el ideo nuinqtiam maierin deficil lai.dis,
Rom. x, 17)? Assumptusigitur homo in Filium Dei, quia niiiiiquaiiisuflicit copia laudatoris. Guideainus
sic in uniialem persoiiae Christi ab ipsis corpora- igiinr quoil ad eloqiieiidum h taiiium misencordiae
libus e-t receptus exordiis, ul nec sine Deilate con- C sacrameiitiim impares siimiis, el cuni salntis nostrae
cepms sii, nec sine Deitaie cditus, uec sine Deitate altiiudinem non valemus explican-, seutiamus nobis
nuiriius. Idem erat iu miraculis, idem in coiiiume- boimm esse quod vincimur. Nemo eniin ad cogni-
liis; per hiiui<iiaminfirinitalem crucilixus mortuus tionem vtriiatis magis propinquat, quam qui inlel-
et sepullus; perdivinara virunem dic teriia resusci- ligit inrebus divinis, elianisi mulluni proficiat, sem-
tatus, ascendit ad roelos, • consedit ad dexteram per sibi superesse quod quaerat. Nam ' qui se ad id
Dei Pairis, ei in naiura hominis accepit a Patre in quod tendit |iervenisse prasumii, nnn quaesiiare-
quod in natura Dcilaiis eliam ipse donavit. perit. sedininquisitione defecit. Ne autem inrirmilalis
CAP.VII. — H;ee,dilectissimi, piocorde meditan- nostrae periurbeumr angustiis, evangelic* 103 nos
les, aposiolici semper memores estote praecepli,qui et propheticaeadjuvant voces, quibus iiaaccenjiinur
et aliis Vat. Perpernm in aliis editis et nonnullis »iiExodo canilur.

posteriorura co.lt-ciiouumcodil., fieri. <>Sic mss. S. Petri, et antiqntis V.it. 1267. Al..
• F.ratin ed l>set ;ili.|Uolmss.. non unitio est; sed sedel. Moxinilio capitis sequentis : Hoc, dileclisiimi,
pnrticuia non |.erpt-ram ins •rtn fuii: nam Euiyches, prof llcec, dilectissimi,in ms B >n.ci prima etliiimie.
fujns eriorcm S. Leo impuifnnt. diiaruni naniiartiui ita nostri codices rum prnna editi.nie et Ques-
un noiii-mnon negavii, sed iia faiebatur ut post uni- nelliana. Concinil cum leciione sertn. 30, c. o. In
lioiieniex dualius uuam remausisse diceret. Deest D aliis etlitis, seducal. Posien scripsinus inhabitat, pro
jsane h.t-c parlii-ula in duobus mss. S. Peui, in Valli- 'ittbitat, ex ms. S. 1'elri ; cuui b*c leclio magis c»n-
icel . in Cnsiiii-nsi,eic. In priina ediliouo et in codice grnal seqiieinibns. Divinitatixinhabitatio coiporatit.
JBOOOII , oon solum d<-e«tnon, sed etiam untfio. sic: nec nnn leclio i laiitlali sernioiiis3U, c 3.
Si cnimVer6i incarnalio divinm humanmquena'.urm s Uiuiscodex S. Petri, De Naliviiale tlomini con-
est. fost ia.ica cuiii p.ninriliiis in-s. insiTiiimis prae- tra hmreticos.Alius ms. ejiisilem ba.silic«,Contra Ju-
posilio.iemex ante v.>ceinwero, quae in iioiinullis dmoseihmreiicos de Incnrnai ne Domini.
eilitiouiliiis,et a Quesnelloouti>ii>iir. b lm exduobus mss. S. P.lri. Bou. ei prima edi-
b Sic ev diiobus iuss. S. Peiriei uno Vallicel. Al., lio <e.AI , tanlte. Moxex iistl.-m S. Peiri coild et
non (uit. Cnd. Cnsin , non fuil qui postil. Padilron., nnn vulemusexplicare.pr* uliimi>lerlioni
e Qiialuorroild., truculenln. vulgatx. promere non vatetnn»..Iu Veronensi cnihce,
d lla i-iiieudnviiiiiisextluolins m*s. S. Pelri, Val- promere nonv.tlemus.Moxin lautl.uoms. Padiliron.,
lirel. et Casin., ciun a itea le»«relur, qum esl ipsa inagis appropiminal.
Patrts dexiera. Unus Vat. Colleei. 5, quiett ipta Pa- » lu in-s. S. Petri, Bon., et prima edilinne, ti te;
tris dexiera. Alius Val., quia ipte Patris est dextera. el paulo post, in iisdem et in cod. Veron., deficit,
Coogruit emeudatio cum illo psal. cix, 1: Sede a pro defecit.Quotendit, pro in quod lendit in Vat. coi-
dessttitmeii. Moxunus codex S. Petri, et Vallicel- lect. 5. Mox non qumtitum,in cod. Padiliron.
52? S. LEONISMAGNtSERMONES. 1*0
et docemnf, ut • nobfs Natlvttatem Domini, qua A jacentem, quam in throno paternaealtitudinis consi-
Verbumcaro faetnmett (Joan. i, 1-4),non tam prae- dentem. Iminulabilisenim Peitas, qiiamvisinira se-
leritam recolere, quam praesentemvideamur inspi- riietipsamet claritatem suam et poteniiam contine-
cere. Quod enim pasioribus pro gregum suorum rei, nOnideOtamennou erat i insefia nascenti, quia
custodia vigilantjbus nuntiavit angelus b J)pmini, humano aspeclui non patebat: tjt per veri liominis
etiam nostrum iraplevil audilum; et ideo Dominicia inusitata primordia ille aguosceretur geniius, qui re-
ovibus praesumus,qula verba divinitus edita cordls gls Davidet Dpminusesset el filius. Ipse enim pro-
«
j aure servamus, lamquaiti el in liodierna feslivhate phetico spirilucantat, dicens: DixitDominnsDomino
dicatur : Ecce ego evangetizovobisgaudiummagnum, meo: Sede a dexlris meis (Ps. cix,'!). Quo testimo-
quod erit omni populo,quia natut ett vobishodieSal- nio, sicul Kvangeliumrefert, confuiaia est impietas
vatot, qui est Chttstus Dominus, in ctvilaie David Judaeorum. Nam cum Jesu imerrogante Jud.cos,
(Luc. u, 10). Cujus praedicationissummilati exsul- cujus filiumdicerentCbiistum?respondisscni, David,
tatio innumerabiliumjungltur angelorum (ul excel- confesiimDoniinus caecitaieni illoruro aiguens ait:
lenlius fierettmimonium, ctii miliiiaeccelestis mul- Quomodorrgo David in spirilu vocaleum Dominum,
tiludo conciuerel) in honofemDeia uaabenediclione dicens: Uixit Dominus Dominomeo: Sede a uexlris
dicentium; Gloriaiv exceltit Deo, et in terra pax ho- B meis(Mallh. xxn, 43)? Intercltisistis vobis, o Juilaei,
mmbut bonmvoktnuut (Ltte. u, I4L fiei ergo gloria intelligentiaeviam, et dum solam naturam carrits
est ex matre Virgine Clirisfi hascentis infantia, ei k aspicitis, tota vos veritalis luce privastis. Exspe•
reparatio humatii generis merito in laudem sui re- clantes enim, secundumvestrsepersuasionisfabulosa
fertnr aoctoris: quia et* ij«e beaiaeMariaemissus a ftgmenla, David lilium dc sola stirpe corporea, diim
DeoGabriel an«elusdixerat : Spirilut tanetus tuper- speiii vestram in homioe laiilum consiiluisiis, Deura
venielin le, tt virtnt Altistimi obumbrabitlibi; ideo- Dei Filium repulislis: utquoil nobis ' proftteri glo-
que et quod natcetur tx te mnclum, vocabilurFilius riosum est, vobis jifodesse non posslt. Nam et nos
Dti (Lue. i, 55). tn lerra auteiti illa pax conceditur, inlerrogali cujus filiuS sil Chrisius, voce Apostoli
quae homioesefficit bonsevoluntatis. Qno euim Spi- confitemur quod fictus esl ex semineDavidsecundum
ritu de intemeratse matris visceribus nascitur Chrl- carnem(Rom. i, 2); et de ipso iniiio evangelicaeprac-
stes, hoc de sanctae Ecclesiaeutero renascitur Cbri- dicationis iustruimur, legentes: Liber generationis
stianus, (eui vera pax est, a Bei volontate non di- Jesu Christi,filii David (Matth. l, 1). Sed ideo a ve-
vidi, et in his solis qt«e Deus dtligil delectari. stra impielate discerhimur, quia quem ex progenie
CAP.II. —Natalem igitur, dHectissimi,diem Do- David hominem novimus hatura, m eumdem, secun-
mriii celebrantes, qui ex omnibus prsfcteiitorumtem- **dum quod Verbum caro fattum esl (Joan. i, 14),
porum dielms eleetus est, llcet dispensatio actionom Denm Deo Patri credimus coaeternum. Unde si te-
corporalium, sicut ccterno consilio fnerat praeordi- neres, olsrael, tui nominis dignitatem, et propheti-
nata, transierit, totaque Redemptoris humilitas in cas demintiationes non obcsecatocorde pcrcurreres,
gloriam « paiernseinajestatis evecta slt, ut tn nomine Isaias libi evangelicam panderet veritaiem, et non
iesu omne geriu fiectarur ceelestium,teriettrium, el surdus nudires divina iiispiralione dicentem : Ecct
mfentornm, et omnit Hnguaconfiteatur,quid Dominus Virgo 105 n accipietin utero, et pariet filium, et «o-
iesut h in glorh 104 ett Dei Patris (Pltitipp.n, 10, cabunt nomenejui Emmanuel,quod est interprelatum,
11), imtesinenier tamcn ipsum parlttm saltuifer.c NobiscumDeus(lsai. vn, 14 ; Mallh. 1,23). Quem si
Virginls atforamus, et illamVerbi et carnis Indisso- in tanta proprietate sacri nominis nnn videbas, in
lubilem copulam nonminus * suspicimusin praesepe Davidica saltem voce didicisses, ne conira lestifica-
» Sic pleriqne nostri codd. el Quesh. Al. noj, s Tres codd. et prima ediiio,mieineemajesiatis.At
b Vocem Dominisupplevimusex duobtts codd. S. textus Scriptura, qui subjkitnr, tiabet in gloriu est
Petri, et Veron. ac Padiliron. Dei Patrit ; et paulo post scribitur patcrnm uliitH-
c Aliqui codd. et prima editio retetvamvt. Dein dinis.
Ecce egoadjecimusexdunbus mss. S. Petri, ex Ron. j) h Mss. Veron. et Padillron. addunt Chrtstus, ut
et prima edilione. ln alio codice S. Petri deest ego. apud S. Paulum.
Mox in tribus codd. et prima ediiione legiiur nntus > Ediii, susripimu*.Quesnctlus corruplfonem sn-
est nobis pro naius estvobit; quaepostrema lectio a spidaius annOtavit tn margine: Forte tutpicimnt.
nobis retenta, evangelic.otexlui congruit. EriiendatiotiemOpilmtm ais teXiuiinseiendam pro-
d Mss.S. Petri., Bon.et prima edilio, Kn« voce. bavere codliesCasinetisis bt Paditiron,
Dein iidem S. Petri codd. et Veron. ac Padiliron., I Sie pierique et pntlores codiees. Al.,etf«sert«.
glotia in altiisimis. •«Qualuor codd.,in«m:i!te.
• Irt vulgaiis, ipte. Eiricnthtvimuseum prima edi- i Sic duo mss. S. Petri, alins Padillron. et Gasi-
tione ex mss. S. Petri., Veron.et Bon. ac Padiliron. ncnsis. Al., corifiteri.
Post nonnulla, eoriditut pro cpnceditutest in mss. m EdilioniimQuesneHua«*efiormrisyntaxim qu*
Vat. posieriorilmcollect. * et 5. itera est nostrorura codicum, restituimus. Quesncl-
' In prima edilione post vocem Chrislianus pitn- lus delevit hoc loo eumdetk, et transtiilii ante vo-
cto apposito, sic legitur, Cuivera pax est a Dti volun- cem Deum. Alii|iianto fusl in ms. Padiliron., non
tate non dividi, non dttbiietet Hstolit qumDeus diii- surdis auribus aUttiteS.
gtt, deteclari. In tns. Padfttf., Cuivera pcutest in Dei "Cod. Veron., cancipiel;tlein inedilisanie Quesn.
xoluntate,it nondubHethis solit qum,etc. et irt qiirbusdammss., vtmbltur pro tjOcS/nwt
230
tass SEUMQXXX.
A nium tmctttorum fideiet salvare. GeneatogiaChristi
&>nemnoviet veterts Testaraenti Jesum Christum Matlhmumet Lucam, eur diversa.
apud
David filitimdenegares, qnem David Dominumnon CAP. I. —Ssepe, ut nostis, dileclissimi, e de excel-
• faleris.
leniia fesiivitalis hodiema?officium vobis sermuriis
CAP.III. — Quapropier, dilecllssimi, quoniamper salutaris nec ambigimus ila cordibu»
Ecclesia b fldelium impendimus;
ineffabileingratiam Dei gcnlium vestris divinae
resplendnisse virtuiem , ut
pietatis
consecutaesl, quod carnalium Jtidaeofum Synagflga vobis lide est insitum, id sit etiam inielligeiuia
Dominut quod
non riieruit, dicenie David : Notum (ecit Sed quia DominiSalvaiorisque noîri
revelavit comprebensum.
salulare suum,in conspectugenlium justiliam
tsaia simililer : nativitas, non solum secundumdeitatem de Pnire,
mam ( Pt. xcit, 2); et prs-dicante
sed etiam secundum carnem de matre, iia faculta-
Populut qui sedebalin tenebrit viditlucem magnam;' tem huniani excedit eloquii, ut meriio ad uirumque
qui habilabantin regione umbrmmorlis, lux orta est referatur, quod diclum est : Gentralionem ejus quis
cis (fsoi. ix, 2); et iierum : Gentes qum te non no- enarrabit LIH, ? in eo quod digne non '
(Isai. 8) ipso
verunlintocabuntte, et populiqui te c nescieruntad te exuberal ratio dis»erendi:
poiest explicari, semper
confugienl(Isai. LV,5) : exsultemus in die salulis non quia liberiimsit diversa seutire, sed quia digni-
nostrae, et per novumTestamentum in consortium R tali materiaenulla potest lingua suflicero. Magniiudo
ejus assumpti, cui diciiur a Patre per propheiam : igitur saeramenti, in snluiem bumani geneiis ante
Filins meus es tu , egohodie genui te. Postula a me,' garculaaeterna dispositi, in saeculorumfine reserali,
et dabo tibi gemeshmrediiaiemtiiam, et possessionem " sua: nec auferri aliquid palitur, h uec in-
iniegrilaii
luam terminos terrm ( Ps. u, 7); in adoptanlis nos3 ferri; et sicut propria iion amittit, ita aliena non
niisfericoidiigloriemiir : qiiia , sicut Apostolus ait,'' recipit. Sed multi opiuionumsuarum sequaces, et
Non accepistisspirilum servitutis ilerum in timore, ' nonduin intellexernnt, paratiores docere quam
quod
sed accepistisspirifumadoptionisfiliorum, in quo cla- discere, sicut ait Apostolus, circa fidemnaufragave-
mamus, Abbu, Pater (Rom. vni, 15). Dignuro est runt Tim. i,
(l 19); quorumpravas compugnantesque
enim nique conveniens, ut lestamis Patris voluntas seiitenlias bravi significatione
d ab adnpiionis filiisimpleator; et dicente Apostolo, perstringara : ut erro-
'' rum icnebris a veritatis luce discretis, et religiose
Si eompalimur,et conglorificabimiir (lbid., 17), sint
'. lionorentur beneficia divina , et scienter caveanlur
hiimililaiis<:iirisli comparticipes, qui sunt • futiiri ri » buniann mendacia.
gloria?rohn-reiles(Rom. vin. 3). Honoreturin infan- '" CAP.II. — Quidam enim ex documentisnalivitalis
tia sua Dominus,nec ad Drilalis referautur injuriam
107 Domini1 no-lri Jesu Christi quas oum verum
exordia el iucf<meiiia corporea : quoniam naturae £ C hominis filium
denionstrabant, nihil ipsuin amplius
incommulabilinec addidit aliquid nosira nnturn, nec l hominis filiumcreitideriint,non putanies ipsi
f ;c qoain
miuuit; sed qui in simililudinecarnis peccaii di- '" ascribcndam esse deitatem,
est quem et primordia in-
gnatus liomiiiibiis
esse conlormis, in imilate Dei- '" faiiiia:, et incrementa corporea, el passionuin
latis Patri permanel aequaiis; cum quo et Spiritu usque
u ad crucem l monemque condilio, non dissiinilero
saiulo vivitet regnat in saeculasseciiloruin.Araen. caeleris mortalibus approbasseni. Alii vero virtuinm
admiralione permoti, et originis novitatcro, et dicio-
106 SERMOXXX [Al. XXXI].
rum faciorumquepoteniiam, ad divinaminlelligenies
In NativilateDominiX. perlinere naluram, niliil illi pulaveruntnosirasiuesse
illud quod corporeieluit aciio-
StSOfsrs. — 1. UlramqveChristi generalionemineffa- substantiae, totumque
bitement. — II. Diversierrores circa incarnationem m nis el formae, aul de sublimioris generis prodiisse
Verbi.— III. Divinitalis pleiiuudiiiemcorporaliler er materia, aut simulatam carnis speciem habuisse, ut
—
Chrisluminhubilusse. IV. ConceptionemChristi <ti et
inter omuesesse singiiluein. — V. Ulnusque in videnlium langeiitiunisensusludilicatoria iiusgim:
Christo naiurm proprielaiesexpenduntur. '." fallerenliir. Fuit auteoi in quibusdain erramibiis
VI.
ChristumPalri el mairi consubsianliulem, ue eiiam illa persuasio,qua conareutur asserere ex ijisa
ex utroque
—
not salvare. VII. UnamChritii fidemomnesom- ii- D Verbi subsiamia quiddam in earnem fuisse conver-
• Idera ms. Vcron., faiereris. nec augeri. Quesnelli leclionem approbanl duo mss.
b In prima ediiione omitiitiir fidelium.
e lia ex mss. S. Petri, etUon. ac priroa editione. S. Peiri.
e. > Sic emendavimus ex quinque codd. el prima
Al.. nesciimt. ediiioue. Al., mundana.
d Codd. S Peiri, ab adopiivis fitiis. Ms. Padi- li- i Addidimusiiosfriex quatunrcodd. etprima edi-
lir., ut lanli Palris voluntas adoplivis fititsimplea-a- lione.
tur. 1 Uniis ms. S. Petri, quam hominemcrediderunt.
' QuesnelliHcnm Rninando,fuiurm.Emendnvimus us Cod. Bon.et prima editio. credebant. Deiu ipsi pro
ex caiieris ediiis, nostrisque coilicibns,inier quos soli
Mi i//i reposiiimusex tribusnusiris codd. ct prima edi-
codd. posienoruin colteci. i ei 5 utrUiiiiiuepracte- 'e- lione. Porro noiavit Quesuelliisdiqnilaiempro Oei-
ruiii, fuiuri, futurt. taiem lcgi in ediis. Sed prinia ediiio cum nosiris
1 Sic ex ms. Padiliron. Vulg., in simililudlnettx. in-s. b;il.el Dtiictietn.
« In duobus mss. S. Petri nc in prima editio- quoqne
o- l Al., morfi tjue conditio. ijunsu. in margine. —
ne, de excellentissima festiviltttishodiernmsOlemni-
ii- Mox similem pro non dissimilem,et approbassetpro
tate.
k Editi ante Quesnel., cum aliquot uostris codd.. approbassenttnuuo S. Petri et alio Vat.
I..
S51 S. LEONIS MAGNl SERMONES. S52
sum, •natumque Jesumex Maria Virgine, nihil ma- A de limo lerrae formatioâut Evaede viri came plas-
terme habuisse naturae; sed et quod erat Deus, et matio (Gen. n, 29), aut caeteroriim boniinum de
quod erai homo, ulrumqiie ad id pertinuisse, quod utriusque sexus permixtione conditio, Je»u Clnisti
Verbuin esl: ut scilicet in Clirislo et per diversita- potest ortui comparari. GenuitAbrabamsenexdivinae
tem stibslanliaefalsa fuerit humanilas, et per defe- promissionis baeredem, el iransgressa fecundilaiis
cium mutabilitatis non vera divinitas. annos sterilis Sara concepit (Gcn. xxt, 2). J.icob
CAP.111.— Has ergo, dileciissirai, aliasque impie- dileulus est a Deo, antequaui natus, el praeveuiente
tates diabolicainspiraiioueconcepias.etin multorum gratia voluutarias nctiones ab hispida congenili fra-
noxam per vasa perdilionis i-ffusas, oliin catholica tris asperitate discretus (Gen. ixv, 25 ; hfalach. i,
fides, k ctijus Deus el magister est el auxilmtoi, ob- 3; Rom. ix, 13). Jeremiaedkilur : Priutquam te for-
trivit, exhorianie el insiruente nos Spirilu sancto per marem in utero, novile; et antequamexiret de vulva,
tegis lesiihcaiionem, per vaticiiia proplietarum. et tatietificavi le (Jerem.t, 5). Aima diu fecundiiatit
per evangelicam tubaui aposiolicamque doclrinam, aliena, Samiielem propheiam, quem Deo offerret,
ut constanler iiuelbgeoterque credamus quia, sicut enixa est (I Reg.i, 20), ut ei par u clara esset et
ait beattis Joannes, Verotimcaro factumesi, el habi- voio. Zachnrias sacerdos de Elizabethsierili sanctara
tavii innobit (Joan.t, 14). In nobis uiique, quos B suscepil prolem (Luc. i, 24), et praecursor Christi
« sibi Verbi divinilas coaptavii, cujus caro de utero futurus J<>annes,spiritum prnpbeiicum intra visceri
h
Virginis sumpta nos sunius. Quaesi de nostra, id est malris accepii, etnondum editus puer, genitricem
vere liumana, non esset, Verbum caro factom non Domini.signoclaiisacexsiillalionis o-iendit (lbid.,H).
habilassel in nobis. In nobis auiein h bitavit, * quia Maguahaecownia, et divinorum operum sunt plena
naturam nosiri corporis suam fecit, nd>ficantesibi mir.iculis; sed liocipso > niodernlius stupenda, 109
Sipienlii domum (Prov. ,ix, 1), non de quacumque quu plura. NativiiasauiemDomiiiinostri Jesu Cbn.sti
materia, sed de substautia proprie 108 nostra,cujus oinnein intelligentiam superat, et cuncla exempla
assumptio est manifestata, cum dictuin est : Verbum trauscendit; hec poiest i ulli esse comparabilis, quae
earo factum est, et habitatii in nobit.Huic autein sa- est imer omnia singularis. k ElecUcVirgini,oliinque
cratis-ima- • praedicaiionieiiam beaii Pauli aposioli de semineAbrahaeac de radice Jesse per propheticas
doctrina concordal, tlicenlis : Videlenequit vot deci- voces et per mysiica signa promissae,denuntiatiir ab
piat per philotophiamet inanem fatlaciam tecundnm arcbangelo siue damno pudoris b<atn fecundilns,
traditionem hominum, tecundum elementa mundi, et sacram virginitntemnec conceptu violatura nec partu.
non tecundumChrittum : {quia in ipio inhabiialomnit Supervenieme quippe in eaui Spiriiu sancto, el M-
ptenitudodivinilatit corporaliter,et ettit repleti in il.o C tissimi obuinbrniiteviriute (Luc. i, 33), incommuia-
(Colvss. ti, 8-10). Tomm igiturcorpus implet tola b le Dei Verbum de incontamin.itocorpore habitum
diviuiias; et sicul nihil deest t ilius niaj»statis, sibi humame carnis assumpsit : quaeet nnllum con-
cujus liabiiationereplelurhabilaculum, sic nibil tleest lagium de concupiscentia carnis traheret, et nihil
corporis, quod non suo hahitatore sit plenum. Quod eoriun quaead aniraaecorporisquenaturam periinent,
aulem dicluin est, El ettis repteiiin illo, nostra uiique non haberet.
esl signilicala natura, ad quus illa repletio nou per- CAP.V. — Recedantl itaque procul, atque in te-
lineret, nisi Dei Verbumnostri sibi generis et ani- nebras suas eant haereiicarum monstra opinionum,
mam ei corpus unisset. et insai annn i-acrilegiafalsiiatum; nos exsultans in
CAP.IV. — Agnoscendumsane, dileclissimi, et laudem Dei ccelestiummultitudo, et instrucii ab ar.-
tolo corde esl coufitendum,quod hsec generatio qua gelis docuerc pastores; ut cognitis naturae utriusque
et Verbum et caro, id est Deus et homo, iiniisDei documeiuis, et Verbum in Cbristo homine, et Chri-
Filius unusqne Chrislus efficitur, supra omnem ori- stum hominemadoremusin Verbo. Nam si, ul Apo-
ginem humanaecreationis excellit. Necenim autAdae stolus ait, qui adhmret Domino, unus spiritus eti
• Quaedamediliones anteQuesnelliim cuin ms.Val. 'f) h Accepitex qiiaiuor mss. et primn edilione revo-
collect. 5, natoqueJesu ex Maria Virginenihil mater- cavimus pro aeceperat, quod legebalur in caeieris
ii« fuisse naturm. Alii codd. et primu ediiio ut in edilis et niss. col ect. S , illud enim magis congruit
lexlu. concepit,enixa esl, suscepit. Eadera
b Sicemendavimusex duobusmss. S.Peiri, etnlio aniecedeniibus,
raii.ne ex duobos mss. S Petri et prinia editione
Bon., ac prima ediiione. Al., ei;i Deut Deiu ex iis- amox lestituimis ostenditpro osienderat.
dem codd. et a io Vai. ac prima editione addidimus 1 Edili ante Quesueil m, immoderaiius.
not post vorem instruente. i In Vai. inss. colleciionumposteriorum et in edi-
« Unus cod. S. Pelri, sibi deiias cooplavit, cujut lis ante Qoesn., ullis. Anieposuimusulli auctoriiaie
earo de ulero Virginit tumpla not fuimui. Coopavit diiorum codd. S. Petri; ex quibus nec non ex aliis
est etiam iu uno cod. Vai. Dein de nottro pro de no- duobus Vat. acprima ediiione dein scripsimus,inler
ttra in prima editione. omnia, id est exempla, pro tnfer omnes.
d Ita cum doobus mss. S. Peiri. Al., qui. k Edit., Etectmnamque Virginide temine, elc. Me-
* Prima ediiio, nMeniont. liorem cred.dimus lectionem rass S. Petri; ad
' Sic einendavimusex duobus mss. S. Petri, et viileiur accedere cod. Casin., KtectmVirgineoqtiam jam-
duobus Vai. colieet. 4 el5,el congruit lectioni serm. que de semine.
28, c. 7. Ediii, in Christo habitat. 1 Adverbiumtlaaue resiituimus ex aliquibus mss.
s Duocodd. S. Petri, iUimajestati, et postea, cor- et prima editione. Moxduo codd. S. Pein pru eant
ptri. rcpelnni recedant.
253 SERMOXXXl. 251
(I Cor. vi, 17), quanto magis Verbum caro factum A est unius subslantiae, idem homo verus et secun-
unus est Cbrislus? ubi nihil est alterius naturae, dum carnem malri consubslantialisexisteret; utro-
quod non sit utriusque. Non ergo infirmemur * in que gaudemus, quia non nisi utroque salvamur : in
consiliomisericordiaeDei, quaenos et innocentiaere- nullo dividenles visibilem ab invisibili, corporeum
format et vilae; nec quia in Salvalore nostro mani- ab incorporeo, passibilem ab impassihili, palpabi-
fesla cognoscimusgeminaesigna naturae, aut in glo- lem ab impalpabili, formam h servi a forma Dei;
ria Deide veritate carnis, aut in bumiliiate hominis quia etsi unum manet ab aeernitale, alind ccepit a
deDeitatis majestaie dubiteraus. b Ideniest in forma tempore; quaelamen in uniiatem conveneriiut, nec
Dei, qui formam suscepit servi. ldem est incorpo- separationcm possunt habere, nec (ioein; dum exal-
reus manens, et corpus assumens. Idem est in sua tans el exaltatus, glorilicans et glorificntus, ita si-
virtute inviolabilis, et in nostra infirmitate passibi- bimet ' inhaeserunt, ut sive in omnipotentia, sive in
lis. Idem est a paterno non divisus throno, et ab contumelin, nec divina in Christo careaut iiumauis,
impiis crucifixusin ligno. ldem est super ccelorum nec bumana divinis.
altitudiiies victor morlis ascendens, et usque ad 111 CAP.VII. — Hoc credentes , dilectissimi,
consummationemsaeculi universam Ecclesiam non I veii Cbristiani sumus, veri Israelitae, et in con-
relinquens. Idein postremo est, qui in eadem, qua B sortium filiorum Dei veraciter adoptati : quia et
ascendii, carne venturus, sicut judicium sustinuit omnes sancti qui Salvaloris nostri tempora praeces-
impiorum, ita judicaturus est de omnium aclione serunl, per hanc lidem juslificati, et per hoc sacra-
HO mortalium. Unde ne plurimis testimoniisim- roentum Christi sunt corpus effecti, exspectantes
moreuiur, unum sulficit ex Evangelio beati Joannis universalem credentium redemptionem in seraine
adbiberi, quo ipse Dorainus noster * dicit: Amen, Abrahae, de quo dicit Aposlolus : Abrahmdictmtunt
amendico vobis,quia venit hora, el nunc est, quando repromissiones,et seminiejus. Non dicit, Et semini-
mortui audienlvocemFilii Dei; et qui audierinl, vibus, quasi in multis, sed quasi in uno, El semini tuo,
vent. Sieut enim Pater habet vitam in semetipso,sic k qui est Christus(Galat. m, 16). Propter quod'Mat-
dedit et Filio vitam haberein temetipto; et potesta- thaeus evangelista, ut promissionem ad Abrahain
tem dedit ei judicium facere, quia filius hominisest factam ostenderet in Christo esse completam, gene-
(Joan. v, 25). Ergo sub una senteutia ostendit quia rationum ordinem percurrit, et in quo omnibus
d idein Filius Dei atque filius hominisest. Unde ap- gentibus disposita fuisset benediclio, demonstravit.
paret quemadmodum Cbrisium Dominumin unitale Lucas quoque evangelista ab ipso Doraini ortu se-
personaecredere debeamus, e qui cum sit Filius Dei, riem generis sui sursum versus retexuit (Luc. m,
per quem facti sumus, eiiam filius horainis per as- G 25), ut etiara illa saeculaquae diluvium l praevene-
sumptionem carnis est factus, ut moreretur, sicut rant, et huic sacramento doceret fuisse connexa,
ait Apostolus,propler delicta noslra, et resurgeret omnesque ab initio successionum gradus, ad eum in
propterjustificationemnostram (Rom. iv, 25). quo uno erat salus omnium, tetendisse. Non ergo
CAP.VI. — Haec confessio, dileclissimi, nullas dubilandum est quia praeter Cbristum non est aliud
' meluit contradiclioues, nullis cedit erroribus. nomensubcoelodatum hominibut,in quo not oporteat
Agnoscimusenira misericordiam Dei ab iniiio pro- talvot fieri (Act. IV, 5); qui cum Patre et Spiritu
raissam, et ante saeculapraeparatam, per quam « so- sancto acqualisin Triniiate vivit et regnat in saecula
lam resolvi captivitatis bumanaevincula poluerunt, saeculorum.Amen.
quibus primum hominemorauemque ejus posterita- SERMOXXXI [Al. XXXJ.
tem malesuaduspeccati auclor obstrinxerai, el proin solemnitateEpiphanimDomininostri Jeiu
paginemdediiitiam originali sibi pra-judiciovindica- ChristiI.
bal. Quia igitur justificandis hominibus boc princi- STOOPSIS. — I. Chrislus natus ab omnibusvult agno-
Dei etiam sci, datsignumslelliB,simulquedonuminteliigendiet
paliter opitulatur, quod Unigenitus filius requirendi. — II. Frustra Herodesin Chrislnmsm-
homraisesse dignalus est, ut opouaxorPatri Deus, id vit. Magi fidem suam muneribus protestanlur. —
« Sic noslri codd. et Qnesnellus.Alii editi, in con- D est, at nullas metuit.
tiliis. Paulo post pro manifeste, qnod erat in editis, u Quesnellus addidit vocem tolam ex mss. Corb.
Quesnellusscnpsit, manifesla, quod in uostris quoet Gaudiival. Eamdem in quatuor nostris mss. re-
que mss. inventum reiiniiimus. perimus, nec non in prima editione. Dein malesua-
b Diiocodd. S. 1'etri, Idem homoest in forma Dei, dus, in quibusdam mss. et prima editione a nobis
qui (ormamrecepit servi. Recepitest etiam in duobus inventum Quesnellusrecepit. ln aliis editis et in ms.
Valicauis. S. Petri matesuatorlegiiur.
c Trescodd. addunt, hmc; priraa editio cum ms. h Ms.S. Petri, hominis.
Bon., hoc. » Duocodd. S. Petri, inhmrent.
d Quesnellusinseruii vocemidem, quamreperimus i Adjeclivum veri inseruimus ex mss. S. Pelri,
in priina editione et aliquibus mss. uno Bon. et prima editione.
* Qui pro quia revocaviinusex prima editione et 11Tres codd. et prima edilio, quod est. Paulo post
duobusmss.S. Petri, nec non ex uno Vat. ei Bon. percucurrit pro percurril est in duobus nostris inss.
' In quainor codd. et prima ediiione, inienif. Re- et in prima editione.
tinuiinus lectionem vulgatam, quam in aliis mss. 1 Sic duo mss. S. Petri. Al., prmvenerunt.Dein in
etiam antiquis deprehendimus, eo quod confetsiofi- duobus codd. et prima editioue, essetsalut.
dei de Christo plures quidem contradictionesnacta
PAIBOI. LIV. 9
•55 S. LEONIS MAGNISERMONES. - 156
III. Malitiam Herodit in infantium bonum Chrittut Aquaerendum. Sed qui servi Buscenerat formam, et
orditmt. Quat in Deo infante ^ttttm imitari dte- noh judicare venerat, ied judicari, Bethieem praee-
beanuit. legil riativitati, Jerosolymam passioni. Herodes vero
*
112 G*p- '•"~ Celebrato proxime die quo in- audiens Judaeorum principem natum, successorem
teinerata virginitas humani generis * edidil Salvatd- suspicatus expav.it; et molitus necem salutis au-
h'
reih, Epipnania nbbi&Vdilectfssiml,^tforanda «h§- ctori, falsum spoponiiit obsequium. Quam felix fo-
stivitas dat perseverantiam gaudibfum,' ut iiiler co- ret', si maôruVpltal^tar fidem, et H3 conver-
gnalarnra solemriitatum vtcina saCfamehta, exsiilti'- teret ad religionem quod disponebat ad fraudem!
tionis vigor etrervdr fideinon tepesCat.Ad bmniura 0 caecastuttce aimiilaliqnis impietas, t quae pertur-
enitn hominumd spectat salutem, fjtiod iiifariiiaMe- bandum putas divinura tuo furore consiliumI Dorai-
diatoris Dei et bominum jam uhiversb' dectafabatuf nus mundi temporale pon quserit regnum, qui prae-
munflo, cum adhuc exiguO detinefetuf bppiduib. siat acieriium. Quid incommuiabilem dispositarum
Quamvis enim Israeliticam geiitem, et ipsius genlis rerum ordinera yertere, et 1 aliorum facinus praeoc-
unam familiam delegisset, de qua naturam uhiversae cupare conaris ? Mors Christi non est temporis lui.
hufflanitatis assomeret, noluit tameh intra maternae Ahte bondendura est Evangelium, ante praedican-
habitationls an^tislias ortus su! latere firimordia; sed R' dum est Dei regnum, ante sanitates donandx, ante
rilox ab omnibns voluit agnosci, qut digriatus est suiit facienda miracula. Cur, quod alieni futurum
• pfo omnibus liasci. Tfibus igitur magis in regione est
operis, tui vis esse criminis I et non habiturus
Orientis stella novte clariraiis afiparuit, quae Illti- effeciura sceleris, in solum te reatum praecipitasvo-
stfibf caeterispuIcbHorquesideribus, facile in Se in- luntatis? Nihil hac molitione proficis, nihil peragis.
tuentium oculos anrinosque converteret : ut confe- Qui voiuntate nalus est, sui arbitrii potestate mo-
stftri adVerteretttf nott esse otiosum, quod tam ihso- rietur. Consummant ergo magi desiderium suum, et
liiutn''* videbatur. Dedit ergo aspicienlibus intelle- ad puerum Dominum Jesum Christum eadem stella
ctttiri, qiit prabstitit signum; et qttod fecit intelligi, praeeunte perveniunt. Adorant in carne Verbum, in
fecft Inqiiiri, el se invetiiendum obtutit inquisUus. inlantia sapienliani, in infirmitaie virtutem, et in
CiP. II. — Seqiiuntur s tres viri Superrii luminis hotninis veritate Dominummajestatis; >-aiqne ut sa-
ductum, et praevilfulgoris indicium iniehta conlem- craraenlum fidei suae intelligentiaeque manifestent,
plfttiohecomitantes, ad agnitionem veritalis, graiiae quod cordibus credunt, muneribus protestantur.
spleHdOrbducunlur, qrii humano sensit significatum Thug Deo, myrrham jiomini, aurura offerunt regi,
sibi regis ortum sestiiriaverunt in civitate regia esse 1 scienter divinam humanamque naturam in unitate
* Proximo est in editis, ut in aliquot rass. Proxime C quam Lectionaria S. Petri, Vercell. et antiquiores
in tTtibbusmss. S. Peiri, alque in codd. 1 el2col- collectiones praeferunl. '
leclioiratri; et liaficletftiOnSinprdcferendamduximus. 1 Mss. quatuor Vat. Bon. et priraa editio per inter-
Festivilaseniin Natatis Domiui, qurivab Epiphania rogationerit etferurii, quid. Velustiorum cbdd. etedi-
duodecim dipbus distat, proxiniequidem, non autem tiouum lectioneih retinuTmus.
pfbximo die celebrata dici potuisse videtur. §erino.ne i Prima edilio, alienum facinut.
1 Sic ex ms. S. Petri, cui eoncinit Homil. Pauli
seqUentiLeo cfiitit cafj. 1 : Brevi intervallotemporis
pott telemnitatemNtnivitatisGhristi feitibitdsHecmfU- DiacOni, et ui. AI., utquesacramentum.
1 QuntUor Lectionaffa,
tiqnif ejus illuxft- Eioendaiionem coiifirmlatjJomilia- duo S. Petri, unum Ver-
riuiri Parili Diaconianiiqnae edilionis Bsusileens|s,jn ce.ll.et aliud Veoetumt -nec non HoihiliariiimPauli
quo habetur, Proxime festivilalit die, seu ex ediiione Diaconi, ac prasie.rea exemplaria omnium quinqua
Surii, Proxime cetebtalodie. Ih bbc Homiliario mox cbliectTohiiuicontuljmus. Scilicetpro scienferexiiibet
praeterea legilur intemerata vitginitat Marim, ut in editio pfima cum riiss. coll. 3 el i. Scienleset vene-
canone missaeNatalis Ddmini babetur, de qua in an- randam hon mafe iii cod. Ven., in Hoiiiil. PauliDiac.
notatione sequenti. et in prima Quesn. edtt. Scienlit et t^neranfcs per-
b 1(1canone inissaeNativilatis Domini: Communi- perara in ins. Vercel. Retimtitnus saenter et vene-
tantes et diem sacratissimum celebtantes quo beatm ranteScnm c.eteris editionibus atque codd. Dein pro
Mafiminlemefala virginilas huic mundo edidit Salva- tnunifafeduo codd.S. Petri et mss. collect. 2 liabent,
torem. Eadem pene verba, el insuper vox sacralis- in homine. Aliorum codieum omniumque edilionura
timum Leoni perquam familiaris; qui c. i sermonis _ lectionem haud deserendara putaviraus, cum sensus
consequeiitis sacratissimusdies bic ipSCdicitur; iiniie " ftiox explicandns vocibusin unitafeoptime congruat.
probabileevadit, qniodetaliunde cooflrmatur, niulla Tandem editi cura solis rass. coll. 5 habebant, in
i.i eeclesiasticis oflieiis ac rilibus, ac praeseriirn in persona, pro in potetiate,quam lectionemex omnibus
praefationibus et cattone, esse a Leone nOstrovel - Leclionariis caeterisque collectionibus, et Homil.
vel in mtiliusmutata. ' ' Pauli Diac. inseruimus; id etiam appfobante sensu
• Cod. S. Peiri, solemnitati QUBSNELLUS.
composita, '' lotius cbntextus, qui esthiijusmodi. Magicum obta-
d Ms. Vercell., speciabal. Mox in prima editione, leiunt thut Deo, naturara divinam; cum tngrrham
infantia Salvatorisac MedialoriS. horiiirii,"natiiram humaham; cum vero aurmn regi,
0 Praepositionem pro tdjecimus ex mss. S. Petri utramque naturam sjinul tn unilale venerati snnt:
' '"• ''•
et Verceil. - > - qnia etsi suaesurit cuique naiurae proprielates, regia
f Al., videretur. Dein, inquisitus (qu» vox respon- tamen dignitas, seu poleilai Chrislo uli Deo et uti
riet verbo atttecedenti jnûirt) praetulimuS ex iriss.' ' homini competebat :.unfie quod eratin subtiantUi (id
B. Petri ac prima editinne. Al., reqUitituS. est iiaturis) proprium, rion erat in polaiaie divertum.
s Cod. Vercell. addil, igitur. HanC' Leoius inentein exnlicanl alia ejusdem testt-
•>Quesnellus, cum codicibus duarum col- monja. Nam serm. 21, c. 2: Deusverus, inquit;<«C
spondet,
lect. 4 et 5. Reitmvinnislectionem ahteriorum edit. honiovpiu», w BMTATEM Douim tempeeaittr;et sertnV
iBf SERMfjXXXII. 258
,( . . : . .. --.
in
venerantes : quia quod eral substantiis proprium,, A j tas declarationis ejus illuxil; et quem in illo die virgo
non eral iri poieslaie diversura. peperit, in hoc mundus agnovit. Verbum enim caro
CAP.llf. — Reversis autem magis in regionemi factum (Joan. i, 14) sic susceptionis nostrae tempera-
suam, translatoque Jesu in iEgypium ex admoninonej vitexordia, ut natusJesus, et credentibus nianife-
diviria, exardescit a fnisira in meditationibus suis\ stus, et persequeutibus esset occultiis. Jairi tunc ergo
Herodis insania. Necari omnes h in Rethleem par- cceli eriarraverunt gloriam Pei (Ps. XVIII,1), et iri
viiliisjtibet, ei quoniam quem meluat nescit infan- omnem terram sonus veriiatis exivit (Rom. x, 18),
teiti, geheralem c senlentiam in suspeciam sibi len- quando et pastoribus exercitus angeloriim Salvaloris
dif aetalem.Sed quod rex impius eximit mundo, editi annuntiator appaniit (Luc. ii, 15), et niagos ad
Cnristus inserit coelo; et quibus nondum sanguinisj eum adorandum praeviastella perduxit (Matih.u, 2):
srii imperiditredemplionem, jam raartyrii tribuit di- ut a solis ortu usque ad occasum veri regis generatio
gniiatem. Erigite igitur, dilectissimi, fideles animos5 coruscaret, cura rerum fldem et regna Orientis per
114adcoruscantem gratiam luminis sempiterni, ett magos discerent, et Romanuriiimperium non late-
d impensa bumanae saluiis sacramenta
venerantes, ret. Nam et saevitia Herodis, volens primordia su-
studium vestrum iis quacpro vobis gesla sunt sub-. specti sibi regis exstinguere, huic dispensationi ne-
dite. Diligite castimoniaepuritatem, quia Cliristusj B 1 sciens serviebat; ut dum alrocl intentus facinori,
* virginitatis est filius. Abslinetevos a carnalibus de- ignotum sibi puerum indiscreta infantium caedeper-
lideriit, qummilitant advertut animam (I Petr. n, 11), sequitur, annuntiaturo ccelitus Dominatbris ortum
quemadmodumnos praesens B. apostolussuis, utle-L insignior ubique fama loqueretur, quam promplio-
gimus, verbis hortafnr. Malitia parvuli estote (I Cor. rem ad narrandum diligentioremque faciebat et su-
xiv, 20), quia Dominus gloriae mortalium se con-. pernae f significationisnovitas, et cruentissimi per-
formavitiufantiae.Sectamini humilitatem, quara Dei{ secutoris impietas. Tunc atuem s Êgypto Salvator
Eilius discipulossuos docere dignatus est (Matth.tt, illatus est, ut gens antiquis erroribus dediia, jani ad
29). Induite vos viriutem patientiae, in qua animaS j vicinam salutem per occultam gratiain h vocaretur;
vestras possitis acquirere : quoniam qui cunctorum} et quae nnndum ejecerat ab animo superstiiionem,
est redempiio, ipse est omnium fortitndo. Qumsur-. jam bospitio reciperet veritatem.
sum sunt sapile,non qumsuper terram (Colost.iti, 2). CAP.II. — Merito igilur, dilectissimi, dies iste
Per viain veritalis el vitae constanter incedite; pecc manifesiatione Dominiconsecratus specialem in toto
vos impedianl terrena, quibus sunt parata coelestia; niundo obtinuit dignitaiem, quae in cordibus noslris
per Dominum noslrum Jesura Christum, qui cura9 digno debet splendore clarescere, ut rerum gesiarum
Patre et Spiritu sancto vivit et regnat in saeculasae- . 'G ordinem non solum credendo, sed etiam intelligendo
culorum. Amen. veneremur. Quantam enim gratiarum actionem de-
SERMO XXXII[Al. XXXI]. beamus Domino pro illuminatione geniium, probat
In Epiphanimtolemnitate II. 1 obcaecatioJudaeorum. Quid enira tam caecum,quid
STROPSIS. — I. Herodes Chrislum natum mundonun- tam lucis alienum, quani illi sacerdotes ei scribae
liat, cum e muridotenlat auferre. Christusin /Egy- Israelitaruni fuerunt? qui perconiantibus mag s, et
ptum exsulans, saluti jEgyptum prmparal. — II.
QuantumdebeamusDeo, cmcitasJudmorumdeirion- Herodequaerenle.uoiC/irisfussecundumScripiurarum
Stral,quinonagnoverunt,ut crticifigerent.— III. Feli-i testimonium nasceretur (Matth. u, 4), hoc responde-
cior infantium ignoraniiuquam sacerdotumJudmo-- runt de prophetico eloquio, H6 quoj indicabat
rum tcierilia.Chrislut infantiamparvulorum de suaf
consecratinfantid. — 115 VI. Magorum vocatio, stella de ccelo. Quaeutique poterat magos Jerosoly-
vocationisnottrmprimordia. Eorurixmunera quisque \. mis prsetermissisusque ad cunabula pueri, sicut post-
debetmmulari, ut Chrifto salulem nostram operanti \i modum fecit, sua significationeperducere; nisi ad
cooperethur. confutandara 1 Judaeorum duritiam pertinuisset, ut
CAP.I. — Gaudete in Dqmino,dileptissimi, iterum u non solum ductu sideris, sed etiam ipsorum profes-
djco,gaudete(Philip. iv, i); quoniam brevj jntervallo0 sione innotesceret nativitas Salvatoris. Jam ergo ad
temporispostsolemnitatem nativiiatis Christi, festivi- i-D eruditionem geutium propheticus sermo transibai,
46, c. 1: Filiui Dei idemque filiut hominisUNUS e Quesnellus notavitin margine : Al., Viryinis;ei
Dominus. ' '>f
'' est'
• Ediii cnm mss. posteriorura ita in cod. Veneto S. Marci.
collect., :.
frustrata. f Mss. S. Pelri et prima editio, signationis.
Melior visa est lectip codd. S. Petri, Vercell. et Ve- s Editi inserunt pariiculam etiam, quam dele-
neli. vimns ope mss. S. Petri, Ron., Veron. et primaeedi-
b Praepositionemin
adjecimos ex iisdem codd. S. tionis.
Petri, eiiiUoVat.' h lia mss. quinque Quesnelli et prsestanliores no-
« Sic ex duobiis rass.S. Petri. stri S. Petri, Casin., Veron.,Casanat. et Rarber. Al.
prima edilione atque3
codd. cbllect. 2, 3 et 4. Edni"cura mss. col)e«. in editis anteQuesn. et in nonnullis codd., tignaretur.
1 et 5, ab Lectionar. Vercell. et Yeoeto, smviiiam. Prima editio pro, jam ad vieinamtalulem, Uubet,jam
Moxeiemit prq eîniifin cod. Ron. et priiriaediitone. viciria ad talutem; el similiter in cod. S. Petri, ubi
L»eih,rinnerfiritprb impendilin êrcell. solum omittiiur jam. Paulo pqst, tutciperet pro re-
-d Editi, tmpenia saluti humanm
gratim sqcramenta. ciperet, in nis. S. Petri.
Codd. Vat. collect. i et S ciim Leciionar. Veheto > > Ms.S. Petri, excmcatio; et similiter cap. 4.
oimitimt jrrofio?.Seciiti sumus inss. S. Petri, Ver- i Iu eodem cod., eorumduritiain. Paulo arile, con-
•*ll.«Rohiii:Paulifiiac.' fundendam, pro confutandam, in ms. Veron.
«3« S. LEONIS MAGNlSERMONES. J40
et praenuntiatum antiqnis oraculis Christom alienige- A. A tumen snnm invexit. Honoretnr itaque a nobis sa-
narum corda discebant: cum Judaeorura infidelitas eralissimus dies, in quo salulis nostrae auctor appa-
veritatem ore proferret, et mendacium corde retine- ruit; el quem magi infanleni venerali sunt in cu-
ret. Noluerunt enim agnoscere oculis quem de sacris nabulis, nos omnipotentem adoremus in ccelis. Ac
indicavcrant libris: ut quem non adorabant in in- sicut illi de thesauris suis mysticas Domino mune-
fantiae infirmitate humilem, postea crucifigerent tn rum species obluterunt, ita et nos de cordibus no-
virlutum sublimitate fulgentem. stris, quae Deo sunt digna promamus. Quamvis
CAP.III.—Qtiaeista, Judsei, tam imperila m vobis enira omnium bonorum sit ipse largilor, etiam no-
scienlia est, et tam indocta doctrina ? Interrogati ubi strae tamen fructum quaerit indusiriae : non enim
Chrislus nasceretur (Matth. n, i), veraciter et memo- dormientibus provenil regnum ccelorum, sed in
riler dicitis quod legistis: ln BethleemJudm(lbid.,S). mandatis Dei laborantibus atque vigilantibus; ut
e
Sic enim scriptum est per prophetara : Et lu, Beih- si dona ipsius non irrila fecerimus, per ea quae
leem lerra Juda, non es minima b inter principes Juda. dedit mereamur accipere quod promisit. Dude co-
Ex te enim exiet princeps qui regat populum meum horlamur dilectionem vestram ut abslinentes vos
Israel (Mich. v, 2). Hunc principem naium, et paslo- ab omni opere malo, quae sunt casia et justa secte-
ribus angeli (Luc. n, 13), et vobis nuntiavere pa- B J mini (Rom. xm, 22). Filii enim lucis abjicere debent
siores (Matih. n, 2). Ilunc principem natum longin- opera tenebrarum. Itaque odia declinate, mendacia
Orienlalium naiiones insolito novi si- abjiciie, superbiam humilitate destruite, f avaritiam
quae gentiura
deris splendore didicerunt. Et ne de loco editi regis projicite , largiiatem diligite : decet enim ut capili
ambigerentrJtreslra eruditio prodidit quod stella non suo merabra conveniant, ut promissarum beatitudi-
docuit. Cur vobis viam quam aliis aperitis obslruitis? num mereainur esse consortes : per Dominum no-
Cur in vestra infidelitate residet dubium quod ex strum Jesum Christum, qui cum Patre et Spiritu
vestra fit responsione manifestum ? Locum nativitalis sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum.
de Scriplurarum testimonio demonstratis, praesen- Amen.
tiam lemporis de cceli et terrae allestatione cogno- SERMOXXXIII [Al. XXXII].
scitis; et lamen ubi ad perseqiiendum animus He- In Epiphanim solemnitateIII
rodis exarsit, ibi ad non credendum vester sensus SYNOPSIS. — I. Tttnc Christus mundum liberaturus
obduruil. Felicior ergo ignorautia infantium quos venil, cum omnet conclusi erant sub peccato, ut
occidit vestra scien- nemo de suis meritis gtoriaretur. — II. Cur sub He-
persecutor (Matlh. u, 16), quara lodenaius, cur siella demonstratus? Graiia intus
lia, quam in sua perlurbatione consuluit. Vos nolui- operabatur, uf siqiium intelligeretur. et Christus in-
stis regnura ejus recipere, cujus oppidum potuistis C 4 quireretur.—118'"- Quanta Judmorum cmcilas
Christo nasceme. lniplet gentiumvocaiiopromissio-
ostendere. llli potuerunl pro eo mori, quem c non- nem Abrahm faciam. — IV. Cur magi, adorato
dum poterant confileri. Ita Christus, ne ullura ei1 Christo, per aliam vidmreiertunlur. Cur Christusin
terapus esset absque miraculo, ante usum lingusepo- JEgyptum transferri voluil.—V. Graliarum actione
testatem Verbi tacitus exerebat; etquasi jam diceret: celebrandahcec(esiititas, in qua vocationisgentium
venire ad tatium est enim primitim. Quomodostellam imitabimur
Sinite parvulos me, regnum
aetorum (Matlh. xix, 14) : nova gloria coronabat in- CAP. L—Quamvis sciam, dilectissimi, qnod san-
fanles, et de iniliis suis parvulorum primordia con- ctitatem vestram hodiernae festivitatis causa non
secrabat: 117 ut disceretur nerainem hominumi lateat, eamque secundum consuetudinem evangeli-
divini incapacem esse sacramenti, quando etiam illai cus vobis sermo reseraverit, tamen ut e nibil vobis
aelas gtorioeesset apta martyrii. nostri desit officii, loqui de eadem quod Dominus
CAP.IV.—Agnoscamusergo, dilectissirai, in magis> donaverit audebo : ut in communi gaudio lanto
* adoratoribus Chrisli, vocationis nostrae fideiquei religiosior sit omnium pietas, quanto magis h omni-
priraiiias, et exsullanlibus animis beatae spei initiai bus fuerit iniellecta solemnitas. Providenlia namque
celebremus. Exinde enira in aeternam haereditatemi misericordiaeDei dispqsitum habens pereunti mundo
ccepimus iutroire; exinde nobis Christum loquentiai L' in novissimis lempofibus subvenire , salvationem
Scripturarum arcana patuerunt; et veritas, quami omnium gentium praeflnivit in Christo; ut quia et
Judaeorumobcaecationon recipit, omnibus naiionibus• cunclas nationes a veri Dei cultu impius dudum
0 Sic ex mss. S. Petri, ad quos accedit cod. Vat. non fecetimus. Mox, qua ptomisit in ms. S. Petri,.
collect. 5, ubi legitur, indicaverunt. Al., indicabant. et uno Vat. j
b Prima editio et cod. Veron», in principibus. Mox: f Edili ante Quesnellum, avatitiam delete.'
latgitate
eadem editio ctim mss. S. Petri, Veron. et fion., exiet\ Ita eliam nostri codd. collect. 3, 4 et 5. At lectio- •
dux, pro exiel princeps. nera a Quesnello textui inscrtam invenimus in duo- \
<=Duo mss. et prima editio, non poterant. Mox ex: bus mss. S. Petri, in Lectionario Patavino PP. Ere-
decem nosiris codd. et prima editione, Ita Christusi mitanorutn, in Veron. nec non in codd. collect. 1
reposttimus, pro, Itaque Chrislus. Porro duo codd. et 2. Dein. benedictionumpro t>eaft(udiu*im in quatuor
Vat. el prima editio, ut nullum, loco ne ultum. Deini nostris codd. et prinia editione. In ms. S. Petri,
exercebat, pro exerebal, in mss. S. Petri, Bon., Ve- mereantur pro mereamdr.
ron. et prima editione. * Sic ex ms. S. Petri. Alias, nostri nihit detit.
d Cod. S. Petri, adorantibus Christum. h Addidimus omnibusex cunctis nostris codd. et
* lla septem nostri codd. In editis, illius irritai editis anle Qttesnellum.
241 SERMO XXXIII. S41
error averterai, et ipse peculiaris Dei populns Israel A se simul credidisse demonstrent : auro honorantes
ab institntis legalibus pene tolus exciderat, conclu- personam regiam, myrrha ' humanam, thure di-
sis omnibus sub peccato ( Rom. xi, 32), omnium vinam.
misererelur. Deficiente enim ubique justilia, et tolo CAP.III.—Ingrediuntur ilaque Judaici regni prae-
mundo iu vana et maligna prolapso, nisi judicium cipuam civitatem, et in urbe regia ostendi sibi po-
suum divina potestas ditferret, universitas hominum stulant s quem ad regnandum didicerant procrea-
sententiam damnaiionis exciperet. Sed in iudulgen- tum. Conturbatur Herodes, timet saluti suae, me-
tiam ira iranslata est, et ut clarior fieret Bexerendae tuil poieslati, requirit a sacerdoiibus et docloribus
gratiae magnitudo, tunc placuit abolendis peccalis legis quid de ortu Christi Scriplura praedixerit, in
bominum sacramenlum remissionis afferri, quando notitiam venit quod fuerat prophetatum ; veritas
nemo poierat de suis meritis gloriari. illuminat magos, infidelitas obcaecatmagistros; car-
CAP.II.—Hujus autem, b dileciissiroi, ineffabilis nalis Israel non inielligit quod legit, non videt quod
misericordiaemanifestalio facta est llerode apud Ju- ostendit; utitur paginis qttarum non credit eloquiis.
daeos jus regium tenente, ubi legilima regum suc- Ubi est, Judaee, gloriatio tua (Rom. m, 27)? Ubi de
cessione cessante, et pontificum poiesiaie destructa, Abraham palre ducta nobilitas? Nonne circumcisio
alienigena obtinuerat principatuin : ut veri Regis B I tua prmputium facta est ( Rom. n, 25 )? Ecce major
orius illius propheiiae probarelur voce , quaedixe- servis minori (Gen. xxv, 25), et alienigenis in sor-
rat: Non deficiet princeps ex Juda, neque dux de tem haereditaiis luoe intrantibus, ejus testamenli,
femoribusejus, donecveniat cui reposiiumeti, el ipse quod in sola litlera lenes, reciiatione famularis.
erit exspectalio gentium ( Gen. XLIX,10 ). De quibus Inlret, iniret in pairiarcbarum familiam genlium
quondam bealissimo c patriarchae Abrabacinnume- plenitudo, et benediciionem in semine Abrahie, qua
rabilis fuerat promissa successio, non carnis seraine, se filii carnis 120 abdicant, filii promissionis acci-
sed fidei fecunditate generanda; et ideo stellarura piant. Adorent in tribus magis onines populi uni-
muliitudini comparata, ut d ab omnium gentium versitatis auctorein; et non in Judaea tantum Deus,
patre, non terrena, sed cceleslis progenies sperare- sed in toto orbe sit notus, ut ubique in Israet sit
lur. Ad creandam ergo H9 proraissam poste- magnum nomen ejus (Ps. LXXV,2). Quoniam h banc
rilatem, haeredes in sideribus designati, ortu novi elecli generis dignitalem sicut infidelitas in suis
sideris excitantur, ut in quo cceli adhibitum fuerat posteris convincit esse degenerera, ita fides omni-
testimonium, cceli famularelur obsequium. • Com- bus facit esse communem.
movet magos remolioris Orientis habitatores siellis CAP.IV. — Adorato autem Domino, magi, et omni
cxteris slella fulgentior, et de mirandi luminis cla- C devotione completa, secundum admonitionem so-
ritate viri ad haec speclanda non inscii, magnitudi- mnii non eodem quo venerant ilinere revertuntur.
nem significationis intelligunt : agente hoc sine du- Oporlebat enim ut jam in Chrislum credentes non
bio in eorum cordibus inspiratione divina, ttt eos per * anliquae conversaiionis semitas ambularent,
tanlaevisionis mysierium non lateret, et quod oculis sed novam ingressi viam a relictis erroribus absli-
ostendebatur insolitum, animis non essel obscurum. nerent. Tum ut etiam Herodis vacuarentur insidiae,
Denique officiumsuum cum religione disponunt, et qui in puerum Jesum impietatem doli per simulatio-
his se instruunt donis, ut adoraturi unum tria nem disponebat officii. Unde quia spes islius erat
" Al., exercendm.Quesneltus, exerendm,cum ali- nomen veteres nonnuniqiiamaccepissepro tamquam,
quot nostris mss. Poslea, de suo merito in Lecliona- aliquot exemplis ostendimus nol. 71 in tract. 16,
riis S. Petri. ltb. i, S. Zeuonis, p. 133. Ita hoc loco, honorantes
b Vox dilectissimia Quesnello adjecta, nobis in- personam regiam, humanamet divinam, idem est ac
venta est in ras. S. Petri. auro bonorantes Christum
c Duo codd. S. Pelri, Petri Abrahm. Paulo ante tamquam hominem , thuretamquam regem, myrrha
tamquam Deum; et in
jam pro quondam in Leciionario Patavino S. An- D I hanc quidem sententiam sermone sequenii, c. 3 :
wnii. Cui, inquit, in auro regius honor, in thure divina
d Ita emendavimus ex omnibus nostris codd. et veneralio, in mgrrha mortalitatis confessiodeberetur.
nonnullis editis. Prima editio et Quesn., ab omni. Confer eiiam serm. 36, c. i. Porro in duplici na-
Paulo post in ms. Paiav., ut cui cmli. tura Chrisli unitatem pluribus in locis pa-
• Prima editio cum mss. S. Petri, Commonet. lam profuetur.pcrsonae
Laudatus cod. Patav., Commovit.. . el in mirandi s Nonnulli codd. posleriornin colleciionum ad-
luminis clarilate. Dein, magniludinemsanclificationis, dunt, puerum. Prima edilio, puerum quem ad regen-
in eadem editione el in mss. Bon. et tribtis Vat. dum sibi didiceranl procrealum. Aliquanlo post, Ubi
f Cave ne quid bis in verbis Nestoriano dogmati esl, Judme, glorificaiio tua? in mss. S. Peiri, Ron.
affine suspiceris, dum tam humanam quam divinam et prima ediiione.
in Christo agnoscit personam Leo noster. Quemad- h Duo codd. S. Petri, uniis Vallicell. et alius
modum eniin tertium in illo suppositum cogitari Paiavinus : Hanc elegit generisdigniiaiem, ul sicut
nemo dixerit, cum pcrsonam rcgiam ab utraque infidelitas in suis posteris fecit (Patav., convicit,
illa discretam appellare videtur, sic nec humanum Vallic, convincit) esse degenerem,ita fides omnibut
suppositum a Verbo distinctum in Christo somniasse fecit ( melius Patav. el Vallicell., faciat) esse com-
Leo est exisiimandus. Unicam ergo Christi perso- munem.
nam inielligii, qua. simul et digniiate regia, et na- 1 Prima edilio, antiquas. Aliquanto post, furiam
tura humana, et esseniia divina per incarnationera pro furorem in eadem editione et mss. S. Pelri ac
Yerbi procdiia invenitur. QUESN.—Personw quidem Bon.
m |S. LEONIS MAGNISERMONES. £4t
soluta commenti, in majorera turbrem iracuudia A ntaril quod proiriitit pitens ett et facere (Ibid., 21).
regis ardescit. Nam recdlem lempus quod indicave- Hunc diem David in psalmis cauebat, dicens: Omne<
rant magi, in omues Bethleera pueros rabiem crude- gentet, 9 quatcumque,'fecitti, venient et adorabunl co-
litatis effuiidit, * el eaedegfineralt uhiversaecivitalis rarii te, Domine, et glorificabunt nomen luum (Psal.
illius in aeternam glorlam transiturairi tfucidat ln- LXXiv,»); et illud : iVotumfecit Dominut talutare
faniiam; aestimarisfore ut, nullo illic parvulo non SWtrit, drite conspectum geniium revelavil jutliliam
occiso, occideretur et Cbristus. At ille, qui sangni- tuam (Psal. xcvri, 2). Quod utique exiud*!fieri no-
nem suuni pro mundl redemptione fuhdendumin vimus, ex quo tres magos, de longinq iitate suae re-
aliiim dilferret setaiem, iEgypto se parentum mlni- gionisf excilos, ad cognoscenduinet adorandnm Re-
slerio subvectus iniulerat, repelens scilicel Hebraae gem cceliet lerrae stella perduxit t. Cujus uiique fa-
genlis aniiqua cunabula, et principatom veri Joseph mulalus ad formam nos sui horlatur obsequii: ut
majoris providenliaepotesiate disponens, ut illam huic gratiae, h quaeomnes inviial ad Cbrisium, quan-
b diriofem omni inedia famem qua jfigyptiorum lum possumus, serviamus.
Quiciimque enim in Ec-
mentes veritaiis iuopia laborabanl, veniens de ccelo clesia pie vivit et caste, qui ea quaesursnm sunt sapit
panis vitae (Joan. vi, 59) et cibus rationis auferret; (Colosf. III, 1), non qurcsuper lerraro, ccelestisquo-
nec sine illa regione pararetur singularis hnstiae B dammodo instar est luminis; et dum ipse sanct.e vitac
sacramentum, in 121 qua primum occisione agni, nilorem servat, multis viam ad Dominumquasi stella
salutiferum crucis Signum et pascha Dorainifuerat demonstrat. In quo studin, dileclissimi, omnes vobis
praeforinatura. invicem prodesse debetis, ul in regno 122 Rei, ad
CAP.V.— His igitur, dileciissimi, divinae gratit» quod recta fide et bonis uperibus pervenitur, sicut
mysteriis eruditi, diera primitiarum noslrarum et lucis filii splendealis: per Doniinumnostrum Jesum
inchoationem vocationis genlium, rationabili gaudio Christum, qui cuin DeoPalre et Spiriiu sancto vivit
celebremus: gratias agentes misericordi Deo, qui diet regnat per omnia saeculasaeculorum.Ameu.
gnos not fecit, sicul ait Apostolus, in partem tortis SERMO XXXIV [Al. XXXIIIJ.
in
tanctorum (umine; qui eripuit riot c de potestate 1 In EpiphanimsolemnitateIV.
tenebrarum,et ttantlulil tn tegnum Filii ditectionistum STNOPSIS. — I. Magi a longinqua regione vocati, ut
(Cotoss.i, 12,13); quoniam, sicut prophetavitlsaias, Christianafidet roboraretur, qum Deum el hominem
Gentium populut, qui tedebat in tenebtis, vidit lucem Cbristuritcredit.—11. MuyiprophetiaBalaam edo-
magnam, et qui habitabant in tegione umbtm mortit, cfi, Judfxorum respomo confirmati. Isti spe ducit
temporalisdecepti; Herodestimoreeonsortislurba-
lux otta ett eis(Isai. tx, 2). De quibus idem dicit ad —
lut. III. Magorumiler munerumquedeleclusgra-
d
Dominum : Genfesqucete non noverunt, invocabunt C lim intus docentit opvs fuere. Eorum diligenliafidei
te; et populi qui te nescierunl,ad te confugient(Isai. nostrw serviebat.— IV. Manichmorumimpielasin-
carriationisfidem ac verilatemevertit.— V. Mani-
LV, 5). Hunc diem Abraham vidit, et gavisus est ckmivitandi; eorum tacrilegia detecta. Pro iitdem
(Joan. vin, 66), cum benedicendos fidei suae filios aliisque hmreticis precesfuridere, Ecclesiminslitu-
in semine suo, quod est Christus, agnovii, et omnium tum.
sefuiurum gentium patrem credendo prospexit (Rom. CAP.I. — Justum et rationabile, dilectissimi, vera?
tv, 18), dans gloriam Deo, et plenitsimeteiens quo- pietatis obsequiura est, in diebus qui divinae miseri -
• Quesnellus hac lectione, quae erat anteriorum f In editis et aliqtiot codd., excitatot. Qiiesnellus
ediiionum, in rnplationem rejecta, ex iribus codd. in margiue. forte excivps;quam leciionem cimi nacti
id est duobns Thuan. et uno Corb-, quibus conci- siiii.usin duobus mss. S. petri, et duobus Vat., ac
nunt nostrt Patav., Venet. et Casin-, hanc aliam uno Patav., texlui inserere nnn dubilavintus.
inseruit : Et cmde generaii in beatamcivitatisitlius s P.ist yerbiimperditxit, haec alia adttita jeguninr
desmvilinfanlianu Nos vero antea ediiorum lectio- in Codd. excusis : Etrecle intuenlibus quotidieappa-
nem resiitnendam piitavimus, eo quod non solum rere non desinii, Et si potuit notttm(acere Christumin
reperiatur in mss. collectionum 3, 4 et 5, verura infanlia latentem, quanlo muais polesteumdemmani-
etiam in Lectionariis libris S. Petri, qui laudatis festare in majestateregnantem! Qux cum in omnibus
codicibns praeferendi visi sunt: cum praesertim ad qnos vidi melioris not« codd. rass. iksiilereinur, in
eamdem lectionem accedant mss. Casan. ei Barb. quqbus scilicet Tbuaneis et uno Corbeinsi, dubiuui
coliect. 2, iu quibus legilttr : Et. ctfde generatiinunj-. ' v' non est, ul mibi:qudem videlur, quio ex innotaiione
versam civitatisiltius in mternamgloriam transituram ro»Fgina!ialicujus astrol<>gi:eplps ;f>quodediti, in
desmvitinfantiam. Concinit eiiam Leciionariuin Val- lexUjmtandem irrepserint. Sed vel ipsa texius &ries
licel., in quo snlum pro frucidof, est Irucidavit. expungentla esse illa verba manifeste demons|r.ii.
Posl pauca : At ille, quia sanguinetn,in ms. Patav. QOESN. — Ista pariler verba absjiot a codd, collecl.
b Unus cod. S. Petri el alius Vaj,,. duriorem. 1 el 2, nec non a qnjbusdam nosljris Leclionariis
" Cod. S. Peiriade tenebritet de poteslaletenebra- Patav., Veneio, etc. Quod.Siiii,iiiss.$.Pelrj legiintur
rum. nibil moveal: nam post vocem xegnqntemhabent nim
A Ms. Casin., non cognoverunt.Mox, qui te nescie Palre et Spiritu sancta in tcecutfftfBcnlarum,Amen;
runt, ex eodem cod. scripsimus, cum idera legatur et mox subjiciiur : Cujus utiquefamutulus,eie. Ea
seriii. 29, cap. 3. Al», newiedanl.Ms. Patav., ne- autein clausula, cuni, Pdfrc, etc, ante finem sqr-
sciunt. monis inserta, eorum verborura intrusionem magis
o Cod. Casin., quas fecisti et honorificabunt magisque confirmat.
nomen.Patav. quoque ha.bet, et honorificabunt,loco 11Prima editio, qua omnesinvitanturad Christum.
et glorifieabunt;et dein, in conspectu, pro anle con- 1 Cod. S. Petri, De EpiphaniacontraManichwot.
tpectvm.
Ma SERMO XXXIV. 240
cordiaeoperaprotestantur, toto corde gaudere et ho- A , atque doctores, quod sacra de ortu Christi praenun-
norifice ea quae ad salulem nostram gesta sunt cete- tiaverat Scriptura, didicerunt; utgemino testimonio
brare : vocantenos ad hanc devotinnem ipsa recur- confirmati, ardentiori fide expeierent quem et stellue
rcntium temporum lege, quaenobis post a diem in quo clariias et prophetiae manifestabatauctoritas. Prplalo
coaeternusPatri Filius Deiuatus ex Virgine est, brevi auiem divino oraculo per responsa pontificum, et
intervallo Epiphaniae intulit festum, ex apparilione declarata spiritus voce, quaedicit : Et lu, Bethleem,
Dominieonsecratum.In quo lideinostraemagnumprae- terra Jnda, s non et minima inter principet Juda: ex
sidium providenlia divina constituit, ttt dum solemni te enimexietdux qui tegal populummeumIstael (Mich.
veneratione b recolitur adorata in exordiis suis Sal- v, 2; Matth. n, 6): quam facile et quam ponsequeus
vatoris infantia, per ipsa originalia documema profuit ut Hebraeorum proceres crederent 124 I 000
baretur c veri in ipso hominis orla nalura. 123 Hoc docebant. Sed apparet illos carnaiiter cqiii Herode
enim est quod justificat impios, hoc esl quod ex pec- sapuisse, et regnum Christi commune cum hujus
eatoribus facit sanctos, si in uno eodemque Domino mundi potestatibus aestimasse : ul et isti lemporalem
nostro Jesu Christo et vera Deitas, et vera credatur sperarent ducem, et terrenum metueret itle consor-
bumanitas : Deitas, qua ante orania saeculain forraa tem. Superfluo, Herodes, limore turbaris, et frustra
Dei aequalisestPatri; humanitas, qua novissimis die-1B in suspectum libi puerum saevire moliris. Non capit
bus in forma servi unitus est bomini. Ad roborandam Christum h regio tua, nec roundi Dominus polestatis
ergo hanc lidem, quaeconira omnes d praemuniebatur tnae sceptri est conientus aiigustiis. Qqeni iti Judaea
errores, ex magna gestum esi divini pietate consilii, regnare non vis, ubique regnat; et felicjus ipse re-
ut gens in longinqua Orientalis plagae regione con- guares, si ejus imperio ipse subdereris. Cur sincero
sistens, quae spectandorum siderura arte poll.ebai, officio non facis quod subdola falsitate promittis?
signum nati pueri qui supra oranem Israel es.->elre- Perge cuin magis, et verum regem su.ppliciier ado-
gnaturus, acciperet. Nova etenim claritas apud ma- rando venerare. Sed tu, Judaicae sequacior caecitatis,
gos stellat illustrioris apparuit, et intuentium animos non imilaris gentium lidem, corque perversum ad
ita admirationesui spleudoris implevit, ut neqnaquam crudeles convertis insidias, nec illura occisurus quem
«ibi crederent negligendura, quod tauto nuntiabatur metuis, nec illis nociturus quos perimis.
e indicio.Praeerat autem, sicut res docuit, huic mi- CAP.III. — Deducti igitur, dilectissimi, in Beth -
raculo gratia Dei; et cum Christi nativitatem nec leem magi stellae praecedentis obsequ.io, gavisi
ipsa adbuc Belhleem tota didicisset, jam illam credi- sunt gaudio magno valde, sicut evangelisla oarravjt;
turis gentibus inferebat: et quod noodum poterat ef inlrantet domum, invenetunt puetupt cum Maria
humano eloquio disseri, ccelo faciebat evangelizante G ( tnatte ejus; et procidentesadoraverunteum; ei aperlis
cognosci. thetauris suis, obtulerunt ei munera, amum, thut et
CAP.II. — Quamvis autem divinaedignatiojiis esset myrrham (Matih. n, 10, 11). 0 perfectae scientiaj
hoc munus, ut agnoscibilis gentibus fieret nativitas mirabilem fiêm, quam non terrena sapientia erudi-
Salvaloris, ad intelligeodum tamen miraculum signi vit, sed Spiritus sanctus Uistiluil! Undeenim bi viri,
potuerunt magi etiam de antiquis Balaam praenmt- cum proficiscereulur de palria, qui nondum viderant
liationibus coramoneri, scientes olim CSSCpraedictum Jesum, ' nec aliquid conluiiu ejus, qupd tam ordi-
etcelebri raemoria diffamatum: Orietur stella ex Ja- naie venerarentur, adverter.ini, banc deferendonim
eob, el exsurgethomoex Israel, et dominabiturgentium njlliierum servavere rationem? nisi qtiia praeler il am
(Num. xxiv, 17). Tres itaque viri, fulgore insolili stellse specieni, quae cprporeum incitavit obluturo,
sideris divinilus incitati, praevium micantis luminis fulgentior veritalis radius eorura cqrda periJpcuU; ut
cursum sequuntur, cxistimantes se f significatum priusqiiain labores ilineris uicboareui, eum sibi si-
puernm Jerosolymis in civitate regia reperturos. Sed gnificari intelligerent, cui in auro t;egiu§ .lionor, in
cum eos haecopiniofefellisset, per Judaeorumscribas thure divina veneratio, in nijrrha mortalitatis con-
Quesnellus hoc loco addidit, islum, quod et ab D ] significaiumsibi puerum.

aliis editis, et a nostris mss. abest, et sensu ipso B Ila quatuor Vat. et Veron. uniis cum Quesnello,
postulante expungendum fuit. Melius cum ms. Ve- ei similiier serm. 32, c. 3. Alii editi, nequaqudmmi-
ron., illum legi posset. nima es. Duo codd. S. Petri, non eris tniniina.
b Sic restiiuimus ex nosiris codd. et edilis ante h Prima editio, regia lua, cuiu ms. Veron.
Quesnellum, apud quem, colitur. * Prinia edilio ciini ms. Veneto et codd. Vat. col-
e lia duo codd. S. Petri et duo Vat., ac Veron. Ieci. 3, i et 5, nec
aliqiiocontuitu ejus. quod eum tam
unus cum Quesnello.Alii editi, veri hominisin Christo ordinaie venertirentitr.Similiier coil. Veron., qni so-
orta natura. lum omittit eum. Edilio Rainaudi pro quod habet
d Editi anle Quesnellum, pronuntiabatur, ut in
quo. Cod. Casanat. collect. 2, nec aliquod contuiiu,
codd. collect. 3 et 4. Secuti sumus Quesnelli lectio- quo tam ordinate venerarentur. Quesnellus, licet nibil
nem, quam mss. S. Petri et duo Vat. confirmant. indicel, ex his variis lectionibus unam compegisse
Cod. Veron., muniebatur. Mox, factum est pro ge- videtur, quam nullibi invenimus : Nec aliquid con-
stum esl, in uno Vat. collect. 5. tuitu ejus, quo eum tamordinatevenerarentur. Lectio-
* In iribus nostris codd. ac prima editione, nem duorum codd. S. Petri et nis. Casinen. collect.
cio. Paulo post, dicere pro disseri in duobus judi-
inss. 1 exhibuimus. Paulppost, tignari tibi, pro sibi signi-
S. Peiri. Ms. Veron., discere. in edilione.
' Prima editio et uuus Vat., sif/natum• alius Vat., ficari legitur urima
247 5- LEONIS MAGNI SERMONES. 248
fessio deberelur. Et haec qnidera, quantum ad illu- Afuerit,
, violatur, nec radiorum solis nitorem, quem
minationem fidei pertinebat, poiuerunt illis credita corpoream esse creaturam non dubium est, locaulla
et intellecta sufficere, ut corporali intuiiu non in- sordentia vel ccenosa contaminant: quid illius sera-
quirerent qood ptenissimojvisu mentis inspexerant. piternae et incorporeae lucis es&entiampoiuitqualibet
Sed diligentia sagacis offieii usque ad videndum pue- sui qualitate polluere? quaese ei.quam ad imaginem
rum perseverans, futuri temporis populis et noslri suamcondidil, sociandocreaturaepurificationem126
sceculibominibus serviebat: ut sicut omnibusa nobis praestitit, roaculam non recepit; el sic sanavit vul-
profuit, quod post resurrectionera Domini vesligia nera infirmitaiis, ut nnlla paleretur damna vinutis.
vulnerum in carne ejus Thonue apostoli 125 ex" Quod divinae pietatis magnum et inelfabile sacra-
pforavit manus; ita ad nostram utilitatem proficeret, mentum, quia omnibus sanctarum Scripiurarum te-
quod b infantiam ipsius magorum probavit aspectus. stificationibus est nuntialum ; isli, de quibus loqui-
Viderunt itaque magi, et adoraverunt puerum de mur, adversarii veritatis, legem per Mosen datara
tribu Juda, de semine Davidsecundum carnem(Rom. et inspirata divinitus prophetarum oracula respue-
i, 5), factum ex muliere, factum tub lege(Galal. iv , runt, ipsasque evangelicas el aposiolicas paginas,
4), quam non solvere veneral, sed adimplere (Matth. quaedam auferendoel quaedaminserendoviolaverunt:
v, 17). Viderunt et adoraverunt puerum, quantitate B ] confingenlessibi sub apostolorum nominibus, et sub
* parvulnm, alience opis indigum, fandi impotem, et verbis ipsius Salvatoris, intilta volumina falsitatis,
in nullo ab bumanae infantiaegeneralitate dissimilem. quibus erroris sui coinmema munirent, ct decipien-
Quia sicut fidelia erant testimonia, quaein eo maje- dorum mentibus mortiferum virus infunderent. Vi-
statem invisibilis Deitatis assererent, ita probatissi- debant enim sibi universa obsistere, omnia recla-.
mum esse d debebat Verbum carnem factum, el sem- mare, et non solum novo, sed etiam veteri Testa-
piternam illam essentiam Filii Dei, hominis veram mento s sacrilegam impietatis suae dementiam con-
suscepisse naturam : ne vel ineffabilium operum se- futari. Et tamen in furiosis mendaciis persislentes,
cutura miracula, vel suscipiendarum supplicia pas- Ecclesiam Dei deceptionibus suis perturbare non
sionum, sacramentum fidei ex rerum diversitate tur- desinunt : hoc miseris quns illaqueare b potue-
barent; cum justificari omnino non possent, nisiqui rinl persuadentes, ut negenl a Domino Jesu Christo
Dominum Jesum et verum Deum et verum hominem humanam naturam vere esse susceptam; negent
credidissenl. eum vere pro mundi saluie crucifixum; negent de
CAP.IV.—Huic singulari fldei, dilectissimi, et prae- ejus latere lancea vulnerato sanguinem redemptionis
dicaiae per omnia sascuIaveritatidiabolicaManichaeo- et aquam fluxissebaptismatis; negenteumsepultura,
rum resistit impietas: qui sibi ad interficiendas dece- G ac die tertia suscitalum ; negent eum in conspeclu
ptorum animas nefandi dogmaiis ferale commentum discipulorum adconsidendura in dextera Patris super
de sacrilegis et fabulosis mendaciis lexuerunt, et per omnes ccelorum altiiudines elevatum; et ut tota
has insanarum opininnumruinas eo usque praecipites apostolici veritate Symboli sublata, nullus melus
proruerunl, ut sibi falsi corporis fingerent Christum, terreat impios, nulla spes incitet sancios, negent a
qui nihil in sesolidom, nihil verum oculis hominum Christo vivos et mortuos judicandos: ut quos lanto-
* actionibiisque praebuerit; sed simulalaecarnis varum sacramenlorum virlule privaverint, doceant in
cuam imaginera demonstrarit. Indignum enim videri sole et luna colere Cbri-lum, et sub nomine Spiritus
volunt, ui credatur Deus Dei Filius femineis se inse- sancti ipsum lalium impietalum magistrum adorare
rnisse visceribus, elmajestatem suam buiccontume- Manichseum.
liaesubdidisse, ul naturae carnis f immixtus, in vero CAP.V.—Ad confirmanda igitur, dileclissimi,
humanaesubstantiae corpore nasceretur: cum tolum corda > vestra in fide et veriute, prosit omnibus
hoc'opus non injuria sitipsius, sed poientia; nec hodierna festivitas, et ex lesiimoiiio manifesiatae
credenda pollutio, sed gloriosa dignatio. Si enini lux Salvatoris infantiaeconfessio catholica muniatur, et
ista visibilis nullis immunditiis, quibus superfusa naturae nostraa carnem in Christo negantium ana-
* Prima editio omittit nobis D Veron., nec non codd. collect. 1 et 2. Editi cum
k Ita nostri fere omnes ac melioris nolaecodices mss. trium posteriorum colleclionuin, aciibusque;
cum edilis anle Quesnellum, et congruentius : nara quam leclionem seculus Quesnellus notavii iu mar-
vox quod in hoc secundo membro non est relativa, gine firrte bgendiim, taclibutque. Sed meliores codi-
sicut nec in primo, uti esse deberet, si legeretur cnra ces hanc emendationem excludunt.
Quesnello et codd. collect. 5, nec non Leciionar. f Videinter observationes nostras.quaein similem
Veron., in infantia ipsius. locum serm. 23 ibidein notabuntur. Post pauca, pro
'. c Parvum pro parvulum, et discrelumpro dissimi- hoc opus, in ms. Corb. Quesn. legitur, hoc corpus;
lem in duobus codd. S. Petri. Etiam ms. Veron. et pro credenda, idem cod. ridenda, pro quo legen-
, habet discrelum. dum, pudenda,Qitesnellusin margine suspicatus esi;
. d Debebatpro decebatscripsimus ex mss. S. Petri niilli tamen nostri codd. suffragantiir.
tribusque aliis melioris notae codd. ac prima edi- * Edili, sacrilegm. Praetulimusmss. S. Petri. Mox
tione. De articulo quidem niaxime necessario agitur, tres codd., in furoris mendaciis.
qui probatissimus esse debebat. Item ex iisdera S. h Sic ex laudatis ms6. S. Petri et duobus aliis Va-
Petri codd. ac prima edit., sutcipiendarum revocavi- ticanis. Al., pofuerunl.
mus, pro excipiendarum. 1 S'C ex iisdem mss. S. Petri. Al., nosfra
«Ita edidimus auctoriiale mss. S. Petri, Veneto,
m SERMO XXXV. 250
thematizetur impietas; de qua nos beatus Joannes t\ sensibus inferat salutiferura mysterium per insigne
apostolus non dubio sermone praemonuit, diceus : miraculum. Praecesserant quidem ninlta documenta,
Omnis ipirilut qui confiteturChristumJesum in carne quaecorpoream nativitatem Dnmini manifestis indi-
venisse,ex Deo esl; 127 et omnis spiritus qui solvit ciis declararent, sive cum beala Maria Virgo fecun-
Jesum, ex Veonon est; et hic est Antichristus(I Joan. dandam se Spiritu sancio, pariiuramoue Dei Filiuin
IV,2, 3). Nihil ergo cum hujusmodi hominibus com- audivit et credidit, sive cum ad salutationem ipsius
mune sit cuiquam Christiano, nulla cum talibus ha- in utero Elisabeth nondum natus Joannes prophetica
beatur socieias, nullumque consortium. Prosituni- exsuiialione commotus est (Luc. i, 24), quasi etiam
versae Ecclesiae, quod multi ipsorum, Domino mise- intra matris viscera jam clamaret : Ecce Agnus Dei,
rante, detecti sunt, et in quibus sacrilegiis viverent, eccequi tollitc peccata mundi (Joan. i, 29); vel cum
eorumdem confessione patefactum est. Neminem fal- ortiim Domlni angelo nuntianie pastores crelestis
lant discretionibus ciborum, sordibus vestium, vul- exercitus sunt claritate circumdali (Luc. u, 13), ut
tuumque palloribus. INonsuntcasla jejunia, quaenon non ambigerent d de majestate pueri quem erant in
de ratione veniunt continentiae, sed de arte fallaciae. praesepe visuri; nec pntarent quod in sola natura
Hactenus a nocuerint incautis, haclenus illuserint hominis esset editus, cui superna»militise famulare-
imperilis : post haecnullius excusabilis erit lapsus: B tur occursus. Sed haec atque alia hujusmodi pancis
nec jam simplex habendus est, sed valde nequam tunc videntur innoiuisse personis.quaevel ad cogna-
atque perversus, qui deinceps repertus fuerit ne- tionem MariaeVirginis,vel ad sancii Joseph familiam
fando obslrictus errore. Ecclesiasticum sane alque perlinebant. Hoc autem signum, quod magos in lon-
divinitus institutum non solum non inhibemus, sed ginquo posiios et efficaciter movit, et ad Dominum
eiiara incitamus affectum, ut etiam pro talibus nobis- Jesuro perseveranter altraxil, illius sine dubio gratiae
cum Domino supplicetis : quoniam et nos decepla- sacramentum, et illius fuit vocatinnis exordium, qua
rum animarum ruinas cum flelu et mcerore misere- nimirum non in Judaea tantum, sed eliam in toio
mur, exsequentes apostolicaepietatis exemplum, ut mundo Christi erat Evangelium pra>dicandum; ut
cum infirmantibus infirmemur (II Cor. xi, 29), et per illam siellam quae magorutn visui splenduit,
cum flentibus deflearaus (Rom. xn, 15). Speramus Israelitarum vero oculis non refulsit, et illuminatio
enim exorandam misericordiam Dei multis lacryrais significaia sit gentium, et•« caecilasJudaeorum.
et legitima satisfactione lapsorum: quia dum hoc in CAP.II.—Permanet igitur, dilectissimi, sicnl evi-
corpore vivitur, nullius desperanda reparatio, sed denter apparet, mysticornra forma gesforum; et quod
omnium est optanda correctio ; auxiliante Domino, iroagine inchoabatur, verilate completur.' Radiante
qui erigit elisos, solvit compeditos, illuminat cmcosG e ccelo stella per gratiam, tres magi coruscatione
(Ps. CXLV, 8): cui est honor et gloria in saecula saecu- evangelicifulgoris accili, in omnibusquoiidienationi-
lorum. Amen. bus ad adorandampotentiamsummiRegisaccurrunt.
SERMOXXXV [Al.XXXIV]. Herodes quoque in diabolo frerait (Matth. n, 3), et
/n Epiphanim solemnitate V. auferri sibi iniquiiatis snaeregnum in iis qui ad Chri-
SVNOPSIS.—I. Stella qummagos efficacitermovit et per- stum transeunt, ingemiscit. Unde si parvulos inter-
severanter altraxit, quid significet.—II AdhucHe- ficiat, Jesum sibi videtur occidere. Quod utique
rodes in diabolosmvitconlra Ecctesimfilios, et Judmi facere sine cessatione
Herodi serviunt obcmcati,etomnis religionis experles molitur, dum primordiis rena-
facli; horum locogentessuccedunt.—III.ProJudmis torum Spiritum sanctum eripere, et quamdam lenerae
orandum esse. Gratim Dei slrenue cooperandum. fidei velut infantiam leniat exstinguere. Judari vero,
Gratiaprmstatauxilium: obedienliamollit imperium. qui exlra regnum Christi esse volueruut, adbuc quo-
—IV. OmnesDeusinvilat beneficiis, cui si non obe-
dit homo, sibi ipsa suppliciumest mens dura et in- dammodosub Herodis sunt principatu.etdomioante
grata. Terrestria deserenda, cmlestiaappetenda sunt, sibi Salvatoris inimico, alienigenae129serviuntpo-
ut tanctorum societatijungamur. testaii, quasi nesciant prophetatum, dicente Jacob:
CAP.I.—Hodiernam festivitatem, dilectissimi, Non deficietprinceps ex Juda, et dux de femoribus
apparitio Domini et Salvatoris noslri, 128 sicut D ejus, donecvenial s cui reposita sunt:elipse est exspe-
noslis, illustrat; et hic ille esl dies quo ad cogno- ctatio gentium (Gen. XLIX,10). Sed nondtim intelli-
scendum adorandurnqueDeiFilium tres magos praevia gunt quod negare non possunt, et mente non capiunt
slellaperduxit.Cujus facti memoriam merito placuit quod Scripturarum narratione noverunt : quoniam
henoreannuo celebrari; utdum evangelica historia insanis magistris veritas scandalum est, et caecis
bincessabiliterrecensetur,semper se intelligenlium doctoribus fit caligo, quod lumen est. Respondenl
* Duocodd. S. Petri el duo Vat., nec non Veron., leclionem oplimorum codicum, nimirum duorum S.
nocuerunl, et, illuserunt. Dein, nutlus pro nullius, in Petri, Veneti, Vallicel., Casinen. collect. 1 et Casa-
uno cod. S. Petri et in Veron. nat. collect. 2, in quibns lanium ante vocem cmlo
b Prima editio, incessanter. omittitur praepositio e ob similem litteram, in qu a
c Unus S. Petri cod., peccalum. Mox, cumin orlu desinitvocabulum antecedens Radiante, more libra-
Domini, in duobus mss. S. Petri. riis familiari. Dein tres mss. Vat.et prima ediiio, ad
d Prima editio et cod. Bonon., de poleslale. adorandum summi Regisinfantiam accurrunt.
" Cmcilasdeclarala Judworum, in prima cdilione. s Supeiius serm. 23, c. 2, eui, vepotitum ett; et
f Edili cum aliquibus mss., Radial namque e ibidem
prima editio addit, regnum.
Ttflostella per graliam, et tres magi, clc. Proetulimus
451 S. LEONIS MAGNlSERMONES. «M
itaquo inierrogati, ijuod in Bethleem nasciiur Chri- A6): qui nobis riuUisoperum meritissuffragintihus,
sfiis; et scientiam suam, qua alios ihstruunt, non et sacramento consuluitet exemplo : ul in adoptio-
sequuniar. Perdiderunt igitur successioneraregum, nem vocatos per illud provelieretad «a.lutej?w per hoc
piabalionemhostiarum, focura supplicationum, ordi- linbueret ad laborem. Hic autem labor, dilectissimj,
iiem sacerdotum; et cum omnia sibi clausa, omnia piis filiis et bonis servis non solura nec asper, nec
experiantiir sibi esse flnita, non vident ea in Chri- enerosus , sed etiam suavis etb levis est, dicentc
stum esse transfata. Unde quod illi tres viri, univer- Domino : Venilead.mt, omnesquilaboratisetouerali
sarum geutium personamgerentes, adorato Domino eslis, et ego refieiamvos. ToWtejugum tneum super
surit adepti, lioc in populis suis per fldem,quaejusti- vos,et diicitea me, quia milis sum et humiliscorde, ct
ficat impios, totus mnndus assequittir; et hseredila- intenielisrequiemanimabusvestris.Juguniemm meum
tem Dominiante sacculapraeparatam accipiunt ado- tuave eti,et onusmeumleve(ilaiih. xi, 28-50). Nibil
piivi, et perduntqui videbantur esse legilimi. Resi- ergo, dilectissimi,arduum est huinilibus, niliil aspe-
pisce tauiJem, jfudaee,resipisce; et ad Redemptorem rum roitibus, et facile omnia prsecpptaveniutit in
eiiam tuumdeposiia infidelilateconvertere. Nolisce- cffectum , quando et gralia pralendjt auxjliuni, et
leris tui itnmaniiate terreri: non justos Chrislus, sed obedienlia mollit imperium. c Intonaat enim quolidie
peccatores vocat (Matth. ix, 13); hec impietatem B auribus nostris eloquia Dei, et omnis homo quid
luam repellit, gui pro te, cum cruciflxusesset, oravit divinae justitiae placeat scire conviucitur. Sed.qui.a
(IJUC.XXIII,34). Immilem crudelium pairum tuo- judicium illud, quo unusquisquerecipiet proutgettit,
rum solve sententiam, neque te eorum maledicto tive bonum,sive malum(\ Cor. v, 10), judicaturi pa-
patiaris obstringi, qui clamanles de Christo, San- tientia et booitate differiur, impunitatem sibi iniqui-
guit ejut tuper nos etsuper filiosnostrot (Maith.xxvn, latis infidelium cocda promittunt, et putant liuma-
28), facinus in te sui ciiminis transfiideriint. Redite norum actuum qualitates ad diviuaeprovideutiaenon
ad misericordem, utimini clemeniia remitlentis. Sse- perlinere censuram,quasi non evidentissimisplertim-
vitia enim vestraeiniquitatis conversa est in causam que suppliciis male gesta plectantur, aut uon sagpe
salutis. Vivit quem perire voluisiis. Conflteminine- d coelestiumcomminationumterror ostendalur: qui-
galum, adorate venditumiutvobis bonilas illiuspro- bus ntique et fldea monetur, etinlidelitas increpamr.
sit, cui vestra malignitas nocerenon potuit. CAP.IV. — Inler lisecautem permanet super omnes
CAP. III. — Quud ergo ad veram, dilectisumi, benignitas Dei, et nulli miserieordiamsuara denegat,
pertinet charitatem, quam etiam inimicis uostris ex cumindiscrete uniyersis bonamulia largiatur, eosque
dominica « oratione debemus (Uatth. v, il), et . quos merito subderet pcenis, mavult invita^rebene-
optandum nobis est et studendum; ut et hic populus, C ficiis. Dilatio enim vindictae dat locum poenilentiae.
qui ab illa spiritali palrum nobilitate defecit, ramis NECTAHEN DICIpotest e nulla ibi esse ultio, ubi nulla
sua?arboirisinseralur. Multumenim nos Deo bene- conversio e«t, quia mens dura el ingrata jam sibi
volentia ista commendat: quia ideo delicium illorum ipsa suppliciumest, |,31 e.t in conscientia sua pa-
nobis misericordiae locum fecit, ut eos ad aemula- titur quidquid Dei bonitate diflerlur. Non ita igitur
tionemsalutis recipiendaefidesnostra revocaret. Nam delinquenlespeccata delectenl, ut illos in sujs acti-
vitam pioruin non solum sibi, 130 se(*etiam aliis bus vitse hujus finis inveniat : quoniam in inferno
esse utilem decet : ut quod apud eos agi non potest nulla est correclio, mc DATUR remcdium satisfactio-
verbis, obtineatur exemplis. Considerantesiiaque, nis, f ubi jam non sgperesl actiq voluntatis, dicenle
dilectissimi, ineffabilemerga nos divinorum mune- propheta David : Quoniamnon ett in morte qui me-
rum largitatem, cooperatores simus gratiae Dei ope- mor sit tui; in inferno autem quit confilebilurtibi
rantis in nobis. Non enim dormieniibus provenit (Ps. vi, 6)f Fugianiur noxiae s voluptates, inimica
regnum coelornra, nec otio desidiaque toipentibus gaudia et desideria jamjamque perilura. Quis fruc-
beatitudo aeternitatisingeritur; sed quia, sicut Apo- tus est, quaeveutilitas, ea indesinenter oupere, quae
stolus ait, ti compalimur,et congtorificabimur(Rom. , etiamsi non deseran^, deserenda sunt? Amor rerum
vin, 17; II Tim. it, 12), illa nobis currenda est via D deficientium ad incorruptibilia transferatur, et ad
quam ipse Dominusse esse testatus est (Joan. xiv, sublimia vocatus animus coelestibusdelecletur. Con-
Ti^diticum qu,ibusda,;n, mss., eruditione.Amplec- Post pauca, prout getterit, in prima editione.
tendam .putavinius lectionem in ms. Corbefensi a d In uno mss. VaL, cmlettiumcomminatianm ter-
Quesnelloinventam, quippeqnaem potioribus nostris ror ostendat.In prima editione et alio Vat, in Veneto
codd. prsefertur, scilicet in duobus S. Pelri, Veneto, atque Casin., ccelettiumcomminationumterror osten-
et mss. collect. 1 ac 2. Alludit S. pontifex non tam dat. Id ipsura priraa rrianuin Casanatensi, et solum
ad quintam orationi*Domiuicaepetitionem, quara ad in margine emendatum addendo pronomen te ante
oratioriem Christi in cruce pendenlis, qui pro te, ut vocem coslestium.
paulo aMe dixerat, eum cruciftxut essei, oravit. o In uno ms. Vat. et in Bon. ac prima editione :
* ltaex nostriscodd. et prima edilipne, pro eo Nulla ibi esl ultio. Moxiidem codd. et edit., in con-
quod erat, lenis. Emendatioab ipso Scripturae quod tcientia ipsa, pro in ceihtcieniifltua.
proferlur lestfmonioexigilur. f In prima edilione, sijam non tuperett.
« Haec lectio est vetuiiioruro e| castigatiorum s Cod. Gaudiival.Qoqsnelli,volunlales. Iia etiam
eiemplariuro S. Petri, Venet., Yallicel., Casanat. et dup Vat. el uniis BoriT,qui prauterea huric locumsic
Barb. Al. in editis et aliquot msn., fntonanie enim effi:runt : Fugenlur noximvoluntatet. Unus cod. S.
quotidieauribus nottris eloquioDei, omnishomo, etc. Petri : Fugiant ergo noxicevoluplatet.
*53 SERHG XXXVI. 3g|
finnate amicitiascum sanctis angelis; intrate in civi- A i CmensuseSt dies, ut vh-tiisoperis, quaeiiinc est revis-
tatem Dei, cujus nobis spondetur * inhabitatio, et lata, transierit, nihilque ad noshisi rei gestaefama
patriarcbis, prophetis, apostolis, martyribusqne 80- pervenerit, quam fidesf susciperet, et memoriacele-
ciamini. Unde ilii gaudent, inde gaudete. Horum -braret; cum mulliplicato munere Dei, etiam quotl-
diviiias concupiscite,et per bonam aemulationemip- die nostra experiantur tempora , qiiidquid illa ha-
sorum ambite suffragia. Cum quibus enim b riobis buere primordia. Quamvisergo narratio evangelicae
fuerit consortium devotionis, erit et communio dilectionis illos proprie recenseat dies iriiquibus tres
gnitatis. Dum itaque lempus vobis ad mandata Dei viri, quos nec propheticapraedicaliodocuerat, nec
exsequenda conceditur, glorificateDeuin in corpore testificatio legis instruterat, ad cognosceridumDeum
vestro(I Cor. vi, 20), el lucete, dileciissimi, sicutlu- a remotissima Orientis parte venerunt; hoc idem
minaria in hoc mundo (Phitip. u, 15). Sint lucernae tamen et manifestiusnunc et copiosiusfleri in om-
mentium vestrarum semper ardentes, et nihil resi- nium vocatorum illiiminalioneperspicimus, quoniam
deat vestris in cordibustenebrosutn (Luc. xi, 35): implelur prophetia Isaiaedicentis : RevelavitDomi-
quoniam, sicut ait Aposlolus, fuislis aliquandotene- nus brachium sanctum suum in coitspectu omnium
brce, nuncautemluxin Domino, e ut filii lucis ambu- yentium (lsai. LII, 10); et s Videruntomnet genlet
late (Epkes. v, 8); impleanturque in vobis quae irii B i terrm talutem, quasa DominoDeonostro est (Ibid.);
trium magorumimagine praecesserunt; et sic luceatI et 133 iterum : Et quibusnon etl annunlialumde eo,
lumen vestrumcoram hominibns, ut videntes operai videbunt; et qui non audierunt intettigenl(Ibid., 15).
vestra bona, magnificentPatrem vestrum qui in coelit ; Unde cum b hominesmuudanaesapientisededitos, et
ttt (Matth.v, 16). Sicut enim inagnum peccalumi a Jesu Christi confessione longinquos, de profundo
est, cum inter gentes propter malos Christianos no- erroris sui educi, et ad agnitionem veri Itiminiscer-
men Dominiblasphemaiur, ita magnum pietatis est nimus advocari, divinaeprocul dubio gratiaesplendor
meritum, cum eidem in sancta servorum suorum operatur; et quidquid in cordibus tenebrosis novae
conversationebenedicitur : cui est honor et gloria lucis apparet, dc ejusdein stellae radiis micat: ut
in saeculasacculorum.Amen. mentes quas suo fulgore contigerit, et miraculo mo-
132 SERMOXXXVI [Al. XXXV]. veat, et ad Deumadorandum preeundo perducat. Si
d In Epiphania tolemnitate VI. autem sollicito intellectu veliinus aspicere, quomodo
SINOPSIS. — I. Mytteria semper honoranda; qum et eiiam triplex illa species munerum ab omnibus qui
virtuteremanent et adhuc in Eccletia adimplenlur. ad Cliristum gressu fidei veniunt offeratur, nonne in
Gratiaintut operaturquod exteriustlella significal. cordibus recte credentiumeadem celebratiir oblatio?
Quomodomunera eademofferunlur a fidelibus.-^-
II, Adhucdiabolut Berodis personamgerit, ih Ju- C ' Aurum eteniin de thesauro anirai sui promit, qui
dmis invidiam, in hmrelicis fallaciam, in paganis Cbristum regein universitatisagnoscit; myrrham of-
KEviliamexercens. Sed et Chrittut per chariialem Dei credil veram sibi hominis
triumphal in suis meinbris.— III. Pertecuiionibut fert, qui Unigenitura
crevil Ecclesia. Gloria prineipum Christo serme. uniisse naturam; et qu»dam eum tbure veneratur,
Timenda in pace Ecclesiascupiditatum perseculio, qui in nullo ipsum paternae ' majestati imparem
quibus damon colitur, non winus quam sacrificiif. confitetur.
— IV. Pmnilendum,dum pamilentia locusest: nec
difficultati.cedendum, sed orandus Deus, qui dat CAP. II. — His comparationibus, dilectissimi,
unde petalur, et dat quodpetitur. i prudentef inspectis, invenimusetiamHerodis non
CAP.I. — Dies, dilectissimi, quo primum genti- deesse personam, cujus ipse diabolus, sicut tunc fuit
bus Salvator mundi Christus apparuit, sacro nobis occullus iucentor, ila nunc quoque iudefessus est
honore venerandus est; e et illa hodie cordibusnos- imitator. Cruciatur enim vocatione k omnium geu-
tris concipiendasunt gaudia, quae in trium magorum tium, et quolidiana potestatis suaedestructione lor-
fuere pectoribus,quando Regem cceli et terrx signo quetur, dolens ubique sedeseri, et verum Regem iu
et ductu novi sideris incitati, quem crediderant pro- locis omnibus adorari. Parat fraudes, (ihgit l con-
missum, adoravere conspicuum.Neque enim ita ille sensiones, erumpit in cacdes, et ut reliquiis eorum
* Itapotiores codices. Al., habitatio. Paulo post, D] quod auctoritate mss. S. Petri, Padillron. ac Vero-
ad ipsorumambilesulfragia, in mss. S. Petrietin Val. hen. et duorum Vat. melius transtulimus ante ver-
collecl. 5. bum advocari. Dein, educi pro reduci a Quesnello
. b Editi ante Quesnellum, vobis.Istius lectionem, Scriptum iiiveuimusin iisdem codicibus.
quam retinuimus, approbant codd. S. Petri. 1 Quinque codd., majetiatis.
e Verba, ut filii tucis ambulate, desunl in duobus I Ms. Bon. et prima edilio, diligenter.
mss. Vat. >'tin prima ediiione. k Vocem omnium adjecimus ope mss. S. Petri,
d C»dd.S. Petri : ln octava Padiliron. et Veron., nec non praestaniiorumcolle-
• Unns cod. S. Pelri, et aliusEpiphaniw.
Vat., el illa nobis ctionuni. Sic eliam inscribuntur libri sub hanc .sta-
hodieeoncipiendasuntgaudia, qucein triummagorum tem scripti de Vocationeomniumgenlium, cuicum-
'
fuere mentibus. Aliqoot alii codd. habent pariter, que1 tribuendi credantur.
mentibus.Dein, pro tigno et ductu, unus Vat. codex Editi etaliquot inferloris meriti codices, disten-
babet tigno educto. sed aptior leclio, consensumes,qu* legilur
1 Mss.S. Petri, susceperit,et tnemoriacelebraverit. tionet;
in uno ms. S. Pelri et aljo Vat., in Veronen., Padili-
s Videbuntin iisdemduobusmss. S. Petri, Padilir. ron.el in Casinensi; cui affiniorest leciio caetero-
et alio Veron., qui pro gentes, habet fines. corrupta. alterios ms. S. Pelri, alius Vai. et
b llic insertum crat in editis verbum cernimus, quin mss. collect. 2. confessiones.Fraude enim flnguntur
«55 v S. LEONIS MAGNISERMONES. 25B
quos adhuc fallit utatur, invidia uritur in Judaeis, si- A non potest« mortem, impetitmores. Terrorem pro-
mulatione insidialur in haereticis, saevitiaaccenditur scriptionum in avaritise mutat incendium, et quos
in paganis. Videt enim insuperabilem esse poten- damnis non fregit, cupiditale corrumpit. Malignitai
tiamRegisaeterni, cujus mors ipsius vim morlis tt ex- enim longo usu propriaeimbuta nequitiae, nnn depo-
stinxerit; et ideo tolam nocendi artem in eos qui suitodium, sed verlii ingenium, quo sibi mentes fi-
vero regi famutantur, armavit; alios b per inflatio- delium f blanditiis subdat. Inflammat concupiscen-
nem scientiae legalis obdurans, alios per falsaefidei tiis, quos non potest 135 vexare lormenlis; serit
commenta depravans, alios vero in furorem perse- discordias, accendit iras, incitat linguas, et ne ab
culionis instigans. Sed hanc Herodis istius rabiem illicitis dolis cautiora corda se revocent, consum-
ille vincit et deslruit, qui eliam parvulos marlyrii mandorum scelenim ingerit facuitates: quia illi to-
134 c gioria coronavit : et fidellbus suis tam invi- tius fraudis hic fruclus est, ut qui immolatione pecu-
ctam indidit charitatem, ut Aposloli verbis audeant dum s et arietum, et thuris incensione non coliiur,
dieere : Quis nos separabit a charitate Christi ? tri- quibuslibet ei criminibus serviatur.
bulatio ? an angustia ? an persecutie? an fames ? an CAP.IV. — Habet igitur, dilectissimi, pax nostra
nudilas ? an periculum ? an gladius ? sicut scriplum pericula sua; et frustra de fidei libertate securi sunt
est: Quia propler te morlificamur tota die, mslimatii B ] qui vitiorum desideriis non resistunl. CORHOMINUH
sumussicut oves occisionis. Sed in his omnibus supe- de operum ostendilur qualilate, et formas mentium
ramus propter eum qui dilexit nos (Rom. vm, 35 ; species detegit actionum. Nam sunt quidam, sicut
Ps. XLIII,22). . ait Apostolus, qui Deum profitentur se scire, factis
CAP.III. — Hanc fortitudinem, dilectissimi, non autem negant (Ad Tit. i, 16). Vere enim reatus ne-
illis tantum temporibus necessariam fuisse credimus, galionis incurritur, qiiando bonum qnod in sono vo-
quibus reges mundi et omnes saeculi potestates cis auditur, in conscientia non habeiur. Fragilitas
cruenta impielate in Dei populum sxviebant, cumi b quidem bumanaeconditionis facile in delicla prola-
ad maximam perlinere gloriam suam ducerent, sii bitur; et quia nullum sine deleclatione peccatum
de terris nomen Cbrisiianum auferrent; nescientes est, cito acquiescitur deceptoriae voluptaii. Sed a
Ecclesiam Dei per furorem suae crudelitatis augeri : carnalibus desideriis recurratur ad spiritale praesi-
quoniam in suppliciis et mortibus beatorum marty- dium ; et mens habens notiliam Dei sui, a consiliis
rum, qui puiabantur minui numero, multiplicaban- se * raale suadenlis hostis avertat. Prosit illi pa-
tur exemplo. Denique tantum contulit fidei nostrae tientia Dei, nec ideo delinquendi pertinacia nutria-
impugnatio persequentium, ut nihil magis regium or- tur, quia vindicta differtur. Non sit peccalor de im-
net principatum, quam quod domini mundi membrai C ( punitate securus, quia si lempus poenitentiae amise-
sunt Chrisii: nec tam glorianlur quod in imperioi rit, locum indulgentiac non habebil, dicente propbe-
geniti, quam gaudent quod in baptismate sunt renati ta : Quia non est in morte qui memor sit tui ; in in-
Sed quia tempestas priorum turbinum conquievit, ferno autem quis confitebitur tibi (Psal. vi, 6) ? Qui
et dudum cessantibus praeliisquaedam videtur arri- autem sibi correctionis reparationem experitur esse
dere tranquillilas, vigilanter cavenda sunt illa di- difficilem, confugiat ad auxilianlis Dei clementiam,
scrimina quae de otio ipsins pacis oriuntur. Adver- et vincula malae consueludinis ab illo poscat ab-
sarius enim, qui in aperlis inefficax persecutionibusi rumpi, qui allevat omnesqui corruunt, et erigit omnes
fuit, tecta nocendi arte desaevit: ut quos non percu- elisos (Ps. CXLV, 8). Non erit vacua confitentis ora-
iitd ictu afflictionis, lapsu dejiciat voluptatis. Videnst tio, quoniam misericors Deus voluntatem timentium
itaque sibi resistere principum fidem, et unius Dei- te faciet; et dabit quod pelitur, qui dedit unde pe-
talis inseparabilem Trinitatem non segnius in pala- teretur. Per Dominum nostrum Jesum Christum,
tiis quam in Ecclesiis adorari, interdiclam dolet viventem et regnantem i cum Patre et Spiritu sanclo
sanguinis christiani effusionem ; et quorum obtinere in saeculasaeculorum. Amen.
non dissensionesseu inimicitiae,sed consensionetami-- D ] f Editi, blandiut. Praelulimus codices S. Petri, ex
cae, ul crumpalur in caedes.Paulo post, pro reliquiisi quibus, nec non ex uno Padilir. et alio Vat. delevi-
eorum, quot, duo mss. S. Petri et prima editio, reli- mus eliam particulam enim, qu* post vocem lnflam-
quis,quos. Unus Vat., reliquiis quos. tnat apponebatur, et anteriori periodo in omnibus
» Unuscod. S. Petri, exstinxerat. mss. et editis inserta, baud necessario repeliia vi-
b Mss. Vicl. etCorb. Quesnelli, etduo nosiri,unusi deri potest. Paulo post, captivorum corda te revocent
S. Pelri, et alius Vat., per inflammalionem. Mox: in laudaio ms. Padiliron.
erat in editis inverso ordine, alios vero in furoremi e Voces et arietum supplevimus ex iisdem codd.
perseculionisinstigans, alios per \alsm fidei commenta i S. Pelri. Codices Veronensis et Padiliron., pro et
depravans. Restituimus ex nonnullis nostris codici- thurit, habent, in allaris incensione.
bus ordinem qui superioribus respondet : nam pri- b Quidempro enim imporlune repetito ex laudalis
mum comma Judacis, secundum haereticis, tertiumi S. Pelri mss. et codd. Veronen. acPadiliron. repo-
vero paganis hoc ordine antea memoratis convenit. suimus.
0 Quesnellusin margine : Al., patma. > Unus Vat. et prinla ediiiocum ms. Veron., ma-
d Quesnellus similiter in margine et duo codd. S. lesuadi; alius Vat., male tuasi. Paulo ante, ment
Petri, Padilir. ac Veron., impetu. qum habet nolitiam Domini, ineodem cod. Veron. et
e Morlempro mortes,et terrorem pro terrores scri- in Padiliron.
bere maluimus ex duobus mss. S. Petri, ex uno Vat. l Verba, cum Palre et Spiritu sanclo, addidimus
ntque alio Veron. ex duobus mss. Vat. et uno S. Petri el alio Padilir.
*M SERMOXXXVli. 258
136 SERMOXXXVII [Al. XXXVI]. A sonus, visionis jam cTPCSfeteffectus. Tota enim vi-
In Epiphanicesolemnitate VII. ctoria Salvatoris, quaeet diabolum superavit et mun-
SYHOPSIS. — I. Opere imitari necesseest quod fide dum, b humilitate coepta, humilitate confecla est.
credilur. Mysleria Christi, et sacramenla sunt, et DiSpositos dies sub persecutione inchoavit, et sub
exempla.— II. lnfantia Chrisli, qum lex est vivendi, persecutione finivit; nec puero toleranlia passionis,
nihil nisicrucemeihumililalempraidicat. —III. To-
ta Christi forlitudo, humititas ; qum lola sapiemim nec passuro defuit mansuetudo puerilis: quia uni-
Christianmdhciplina, et cujus infantia est magistra. genitus Dei* Filius sub una majestatis suae inclina-
— IV. In quo sita sit infantia Christiana, ad quam tione
suscepit, ut et homo vellet nasci, et ab bomi-
nos Christi infantia invitat. nibus posset occidi.
CAP.I. — Memoria rerum ab humani generis Sal- CAP.III.—Si igitur omnipotens Deus causam no-
vaiore gestarum, magnam nobis, dileciissimi, con- stramnimismalamhtimililalis privilegio bonam fecit,
fert utilitalem, si quaeveneramur a credita, suscipia- et ideo destruxit inortem el morlis auctorem, quia
mus imiianda. In dispensationibus enim sacramen- omnia quae persecutores intulere non renuit, sed
torum Christi, etviriutes suntgratiae, et incitamenta obediens Patri crudelilates saevientiummilissimale-
doclrinac: ut quem confitemur fidei spiritu, operum iQ nitate toleravit; quanlum nos humiles, quantum
quoque sequamur exemplo. Nam eliam ipsa primor- oportet esse palientes, qui si quid laboris incidi-
dia, quse Dei Filius per matrem Virginem nascendo mus, numquam nisi noslro merito sustinemus! Quis
suscepit, b ad provectum nos pietatis instiluunt. Si- enim gloriabilur castum se habere cor, aut mundum
mul enim apparet cordibus reclis in una eademque se esse a peccato (Prov. xx, 9) ? et dicente beato
persona et humana humiliias, et divina majestas, Joanne : Si dixerimus quia peccatum non habemus,
Quem cunae testantur infantem, ccelum et ccelestia nos ipsosseducimus, et veritasin nobisnon est (l Joan.
suum loquuntur auctorem. c Puer corporis parvi, l, H); quis invenietur ita immunis a culpa, ut in eo
Dominusci Rector esl mundi ; et geuitricis gremio non habeat vel justitia quod arguat, vel misericor-
continetur, qui nullo fine concluditur.' Sed in bis dia quod remittat? Unde tota, dilectissimi, Chris-
nostrorum vulnerum est curatio, et nostraedejectionis tianae sapienliaedisciplina, non in abundantia verbi,
erectio : quia nisi in unum tanta diversitas conve- non in aslutia 138 disputandi, neque in appetiiu
niret, reconciliari Deo humana natura non posset. laudis et gloriae, sed in vera et voluntaria humili-
. CAP.II. — Legem ergo vivendi remedia nobis no- tate consistit,quam DominusJesus Christus ab utero
stra sanxerunt : et inde data est moribus forma, r matris usque ad supplicium crucis, pro omni forli-
unde mortuis est impensa medicina. Nec immerilo, tudine et elegit et docuit. Nam cum discipuli ejus
d cum tres magos ad adorandum Jesum novi sideris i inler se, ut ait evangelista, disquirerent quis eorum
claritas deduxissel, non eum imperaniem daemoni- major esset in regno cmlorum: vocavit parvulum, el
bus, non mortuos suscitantem, non caecisvisum, aut staluil eum in medio eorum, k et dixit : Amen dico
claudis gressum, aut mutis eloqiiium reformantera, vobis, nisi conversi fueritis, el efficiaminisicut par-
e nec in aliqua divinarum virtutum actione vide- vuli, non intrabilu in regnum cmlorum. Quicumque
runt; sed puerum silentem , quietum , et sub ma- ergo humiliaverit se sicut puer iste, hic major erit
tris solliciludine consiitutum ; in quo nullum in regno cmlorum (Matlh. xvm, 1-6; Luc. IX, 46-
l quam primum
137 quidem ' appareret de poteslate signum , sed 48). Amat Christus infantiam,
mugnum praeberetur de buinilitaie miraculum. Ipsa et animo suscepit et corpore. Araat Christus infan-
itaque species sacrae infaniiae, cui se Deus Dei Filius tiam, humilitatis magistram, innocentiae rcgulam,
aptarat, praedicationemauribus intimandam, s ocu. mansuetudinis formam. Amat Christus infanliam,
lis ingerebat, ut quod adhuc vocis non proferebat m ad quam majorum dirigit mores, ad quam senum
* Unus ms. Vat. et alius Bon. ac prima editio, ]D nimus.
condita. b Erat in editis et in nonnullis mss., humilitateest
b Tres mss.Vat. et prima editio, ad profectum. concepta, humililate est coufecta; quae synlaxis a
c Sic cum Quesnello et prima editione omnes no- Leone videtur aliena. Correctionem suggesserunt
stri codices. Al., Puer corpore parvus, mundi Reclor duo mss. S. Pelri, alius Venetus, Vallicel. etCasin.,
et Dominus. hoc discrimine, quod unus S. Petri habet concepta
d Tres mss. Vat.addunt, quia. pro cozpta,Venelus autem, de humilitate. In codice
o Nec, pro vel, quod eral in vulgatioribus editis et Casanat. prima manu desunt verba, hamilitate con-
aliquibus mss. substituimus ex duobus codd. S. Pe- fecla, quae suppleta fuerunt manu posteri<*ri,eadem-
tri et prima editione. que manu pro cmptaemendatum concepta.
f In editis, apparet et prmbetur. Emendavimus ex 1 Vox Filius addita ex%ss. S. Pelri.
prima ediiione et duobus codd. S. Petri ac uno Bo- ) Ediii et nonnulli cotld., inlrase. Saniorem lec-
non., cum praesertim hanc lectionem ipse contextus tionemsuppeditaruntlaudatimss.S PelrietaliusVai.
clflagilet. k Prima editio, et ait : Amen, amen dico vobis.
s In excusis ante Quesn. et in uno Vat., ocutisque Dein, sicut parvulus iste, hic major est, in eadem edi-
gerebat, corrupte. Quesnelli emendationem in caete- tione et in duobus mss. S. Pelri. Unus Vat., sicut
ris ni\slris codd. et in prima edilione reperimus. So- puer iste, hic major est.
lum inftrebat pro ingerebat in uno Vat. et duobus S. 1 Quam primam, in duobus Vat.
Peiri. foSi verbum ingerebat legebaturiu omnibus m Qum in ediiU ante Quesnellum, sicut etiam] in
editis ac pleFJsquemss., et quod adhuc vocis non pro- ms. Gaudiival. apud eumdem, et in uno nostro
sonus, visionisjam docebut effectus. Quesnel- Vat, At prima editio cum caeleriscodd. utin lcxtu,
ut nihil indiciws correxit, ut mins.jS. Petri inve-
(erebat
«fl S. LEON|S MAGNISfSMONES. %(,
reducit aetates; et eos ad suuro jnclinat exemplum, A 4 . SERMP xxxvffl [AI. xxxvnjj-'-
» ln Mpiphanitf folenmilal* VW-'
quos ad regnum suMtnat «(erpu.m.
CAP.IV. -r Ut autem plepe valeamus agnospere. SvNppsis. ' -—I. Stella gratiam, rnqgi qmnet gentes, Re.
rOd%t pqgpkSs, tkfamet 'ticcffltfartyres figurant.
qpompdo apprehendi pussit tam mira ttconversio, OmniumisiTemvoriimprmsensfestivitas.—II. Sola
ei in pnerilem gradum qua nobis b mutatione re- fidei iuce qttiugt posse Christi Dei hominisquemys-'
deundum sil, (Joceat nos beatus Paulqs, et dicat ; teriiihi, reparando homini w>cessarium.— III.:Gr£t*
tiis neCessitat.Bomobonq ageiis, a Deo habet ei
Npiue pueri efffcisensibvs,sed malitia parvuli estote
ad. ° l.udicra infantiae ej;; efteclumopeiris,et iniliiim VolunHqtis. Sanctis nmen-
Q,Qor. x|v, 20). fôji ergo aum ne'insit bperibus pietaliselaU, deserantur ope
imperfecta nobis primordia revertendum es|, sed, gralim. 140 Quibus siqnis quisque experiri polest
aliquidqupdeliaujgravesaonos deceat,d inde sumen- an in ipso Deus liubiet ? — IV. Ex chariiute in pri-
mis habilatoremcordis Deuiii cognovimus.Charitati
duip, ui yelox sif commotionum transilns, citus ad ' quahlum laborandurh.
pacem recursus : nulla sit memoria offensionis, nulla GAP. I . — Causaui, dilectissimi, et rationem so-
cupidttas dignitatis; amor sociae ° communionis, lemnitatis hodiernae saepe i vobis etevangelica nar-
DatiuaHtasnaturalis. Magnum enim 130bonumest ratio, et observantiae consuetudo patefecii; riec
nocepe iron posse f et :
maligna npn sapere quia p necesse est ita nunc,
quai inter Salvaloris nostri
inferre ae referre injuriam, muiuli hujus pi udentia est; humana primordia sunt gesta, replicafi, ut de
splen-
nemioi autem malum pro malp reddere, Cbnstianae dbre novi sideris, de
s infaniia. Ad hanc dileciis- rtiagis magorumqiie muneri-
«st jpquannnilatis vos, bus, de saevitia Herddis et de interfeetioue infan-
simi,siajijitudinem paryulorum mysierium hodiernae tium disseranms; cuih, sicui nostis, etin stellaeful-
fesliyiiatis invitai; et iianc vobis bumilitatis lor-
insinuat: gore Dei gratia, et in tribus viris vocatio gentium,
mam adôratusa niagis puer Salvator qui et in rege impio crudelitas
paganorum, ei in occi-
Ut iffl|taj|0.ribu»suis quid gloriae pararet ostenderet, sione infanlium cunclorum martyrum iorma prae-
ortuS sui lemppre editos martyrio consecrayit : ut cesserit. Sed quia iri saCratissimo die reddendum
b in Bethleem, ubi Christus natus est, geniti, per
exspectationi vestrae est sacerdotalis sermonis offi-
communixmem auatis consortes flerent passionis. cium, nitamur, ut
poisumus adjuvaiite Spiritu Dei,
Ametur igitur humililas, et omnis a fidelibus vitetur eo
per intelligentiae semitas pervenire, ut cognosca-
elatio. Alier allerum sibi praeferat, et nemo quod mus sacramentum festi ad omniura fide-
alterius ut cum prsesentis
suuni est quserat, sed quod : in om- liura
tempora perlinere; nec ullo modo habealur
nibus abundayerjt affeclus benevolenliae, in *
nullo ,
G
" insolitiim, quod ih dispeusationum ordine adoratur
vjrus ipyeniatur invidae : quoniam qui se exaltqt hu- !
antiquum.
miiiubitnr, et qui se humilial exaltabitur(Luc. xiv ,' CAP.II. —Quamvis ergo omnis anima Christiana
11): eodem ipso testanle Dominonostro Jesu Christo,> niliil indignum k debeat de Filii Dei majesiate sen-
qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat Deus' lire, et transcensis incipientis fidei fudimentis opor-
in saeculasaeculorum. Amen. teat unuhiquemque ad sublimiora proficere, l non
,f Ita cum Quesnelloprima editio et codd. S. Petri. f Editi, e( ad maligna. Delevimus ad ope eorum«
AL, coiifessio.
6 Sic cuin Quesn. quatuor nostri codices. Al., tmt- demmss. s Sic omnes nostri codd, et editiones ante Ques-
tatlahe'':Pti&ei nis. Boiion. et prima edilio, docet. '.'. nellum, qui nulldriis. iridicato scripsit, mquaniniitds
et<aHeit,pro doceat. .'. et dicat. infantim. Post pauca; prima editio et ms. Bon., ad
%|n excusis anle Quesn. et in Gaudiival. ejusdem,, hmc nos, et ijifra, npbis pro vobis.
sicut et iri aliquot nostris cbdd., lubrica. Latiniisi b D,iiocodd. S. Intra Beihleem.
Latiniiis tn biblititheca sacra ei profaria conjecit le- Petri,
1 T'otideiil"ve'fblsfjic sefmd lcgiliir inter Augusti-
gendtinr, ludicra : quam lcctionem a Quesnello re- nian«s oliirt serrni 35 *deTempofej nunri autefn iri
ceptam ms. S. Petri et alio codice approbatara re-- aKpendiê serm. 153,, ubi ediiores Benediclini no-
perimus; sicut iidem codices approbant, revertendum i lant euui esse Leoiiis papae, ipsique in briinibus niss.
jst, pro redeundum esi, quod et in editis et iri aliiss aitribui. Ex hac appemiice ' ' aliquot v;iriantes ' excer-
jjnss',oSqciirrit. pentur.
VÂliq.ii6i editiones cum nonnullis -
codd.,i«rfe ««. D] i Cod. Bon. et prima editio, nobis.
niMfiVjnesi. Velox ad commolionemtransitus. Cod. k Sic cum Quesnelloet prima editione omnes
fjretnaf. colleet. 2, iiide sumendum est. Veiox coin- tri codd., excepto Veroiien., qui cum caelefis editis, ôs-
mqtionumtransitus; et ita Qiiesnelliis nec nori edjtio) habeat. Dein.pro tranjcensis, unus cod. S. Pelri,
Anuierpiensis M. 1583. Tres mss. Vat. collect. 4ett transgressts, afjus, transcursis.
5, inde sumendus est velox commotionumtransitus.1 i Edili omittiint noh, quam particulam ex codir
Sanior visa eSt lectio prin|p editionis et codicis Bori. cibns S, Petri uii congriientiorern ailjecimils. Ex
- quani textuj inseruimus : in eoscilicet parvuli ma-- eo enini quod anima Cbristiana ninil Mignum de-
liti| eriiniis, si, ut iri pafvulis accidit, irae coinmn- beatê Filii Dei mês^fe sentire, etq., illiijj/fibrisequi
tioneViacile transeant, et ad pacem citus sit redi- pnsse videtur, hurhanee< mentis ihfirmiidiein irepidare
sit memoria
ius^ et p.ulla 1 a«l banc lectionem offensionis, elc. Cod. deipsa nalurm nostrm commu,u\me,ac si iiidigna sit
|f^|jii. co)leci. accedit, ut)|
ii Fijiii Dêi,eic. Ceo aiitenâ(flrinai, quainyis primum
legudr i:'Iit3e tumendum est. Sit veiox cvi»motionumn illiid sii veriim, noh tamen hecase ekse hoc secun-
trantitut. Id magis placeret, nisi superflua et durioff dum. Simililer e.x iisiqeinS. Petii codd. scripsiinus,
jepeUlJp yerbi ett post participiale reveriendumett, aa occefft lihrisiusprii} eo'"gjtpd aljas legitpr, %«p?
Wxtsjum. Codicejj.Xeojsj'. el, Viillic., acc«p«C^rUiunh
1 Editiy duuttofuX Cojjgruentiorlecuo optimorumi Mpx. m cod. Veron. oiriiltitur coreorea.
Codd.S. Petfi et uriius Vallicel
s - " m
fet SERMO XXXVIII.
neeesse est tamen infirmitatem mentis humanae.AA voluniatis. Unde et Apostoluscopiosissimus fideûm
dum verum hominem accepit Christus, de ipsa na- cohortator, Cum timore, inquit, et tremore veslram
*.-'' ett enim . • "
luraenostraecommuiiionetrepidare, per et initia vel salutem operamtnt : Deut qu%operatur » in
incrementa corporca ad agnitionem unius cum Pa- vobitet velleel operari pro bona voluntate (Philip. H,
treDeitatisdifficulter accedere. Sed ubi inter cali- 12). Et haecsanctis causa est tfemendi atque me-
gantes cogilationes radius supernae lucis refulserit, tuendi neipsis operibus pietalis elati deserantur one
* cunctantes fidei moras splendor veritatis abriim- gratiaeetramaneant in infirmilaie naturae. Qui aulem
pat': ut cpr liberum, et a visibilibus absolutum, Iu- experiri cupit anin ipso Deus habilet, de quo dxi-
nieniriieiligenliaeiamqiiamducem stellam sequalur: tur i Mirabitis Deus in sanctis suis (Ps. L&VII, 56),
quia, sicut Apostolus ail, DominutJetut Christus in sincero examine cordis sui interirtfa disculiat et sa-
b h
gtoria est Dei Patris (Phitip. n,U). lit quem vene- gaciter quaerat qua humililale fesistat supeibiae^,
fabatur iu cunis bumiliter jacentem, ipsum c sine quabenevolenlia obiucleliir J44 iiividia1, quam non
diflidentia 141 adoret cura Palrc regnaniera. llaec capiatur adulantium linguis, quamque bonis delecte-
autem manifestatio, dileciissimi, quac haesitantiura turalienis; an pro malo uon cupiat malum reddc ,
nebulas dissolvit animarum, et ita facit innotescere malitque inultas oblivisci ittjufias, quani iroagittem
Dei Filium, ui dehoc, quod idein est eliam hominis: et similitudinem sui Comiilorisamittere, qui omnes
filius, nihil patianiur pbstaculi, ad praesentis festi ad cogniiionem sui generalibus incilans donis, pluit
perliuet digmlatem; et vera est infantia Salvatoris svper juslos et injustos, et solem suum oriri facit super
declaratio Deitalis, quaiido carnis sensus ab humanis bonoset malos (Matth. v, 45).
ad «Jivinatransfertur; ut quos deprimunt experi- CAP.IV.—Acne in multis laboret' sollicitaediscre»
raenta infirmitatum, erigant signa virtutum : quia tionis inspectio, ipsam mairem yirtutum omnium
tali auxilio et natura nostra indigebat et causa, ut charitatem in secretissux mentis inquirai.i etsi eam
reparare bumanum genus nec sine uiajestate posset dilectioni Deiet proximi toto corde inteniam repere-
humilitas, nec sine humilitate majestas. rit, ita ut etiam inimicissuis eadem velit tribui quae
CAP.III. — Jam vero cum in singulorum fidelium sibioptat impendi; quisquis hujusmodi est, Deumet
k
profeclibusdivinorum elucet ciistodia mandatorum, rectorem et habilatorem sui csse npn dubitet:
inipleturque quod dictum est: Sic luceat d lumen quem tanto tnagnificentiusrecipit, quanlo magis non
vettrum coram hominibut,ut videantoperavestrabona, in se, sed in Dominogloriatur. (| Cor. i, 31): quo-
et magnificentPalrem vestrumqui in cmlisest (Matth. niam quibus dicitur : Regnum Dei l intra vos eU
v, 16): quis Ulic non praesentem intelligat e Deila-• C ( (Luc. xvn, 21), m nihil non iilius agunt spiritu, cu-
tem, ubi veram videt apparere virtutem? quaeutiquei jus reguntur imperio. Scientes igiiur, dilectissimi,
sine Peo nulla est, nec prpprietaiem obtinet Deitaiis, quoniam charitas Deut est (I Joan. iv, 16), quiope-
nisi spiritu sui vegetetur aucloris. Dicente enim ralur omnia n in omnibus(I Cor. XII, 6), sectamini
discipulis suis Domino, Sine me nihil potestis facere charilalem, ita utin unum castaedileciionisaffectum
(Joan. xv, J5),dubium non est honiinem bona agen- universorum fideliumcorda concurrant. ° Transeun-
tera ' ex peo habere et effectum operis et iniliumi tia nos et vana non pccupent; constantj desiderio ad
* lo append. August., cunctantis fidei moras. i Sic Quesnellus cum nostro ms. Padiliron. et
b Ita nostri codicescum prima edilione et append. app. Aug. Cacterx editiones cum aliqqot notrig
Aug. Afiiedili, quem ui. codd , et si in ea dilectionemDei el proximi toto corde
'* Sic seripsimUs ex iisdem codd. et edilis antei inlente repereril. Ms. S. Petri ,tolO ihtentbcordi re-
Quesnellum;qui cum append. Aug. posuil, sine dif- pereril. k Al., inhabitatorem.
ferentia. Gum autera adversus iidei trepidatioues! 1 Cod. Bon. et prima editio, inlra nos.
sermo sjit, sine diffidentia procul dubio praferen-
duiri fun. m Ilic locus in codd.et edit. miriflcevariat. Prima
d Prima edilio et append. Aug. cum quibusdami . editio cum codice Victor. Quesnelliet duobusnostris
n' Vat. ac
codd., lux vestra. At alii mss., lumen vesimm, utii O Bon., hi nimirwli iliius aguntur<tpiritu.
hahetur eliamsenn. 26, c. i. Dein, glorificent,j>ro Quesnellus ex ms. Corb. praetulit, non nisi illHit
magnificent in ms. Bon. et priraa editione. aguntur spirilu, quod simililer legiltir in append.
* Sie
Quesnellus cum append.PauloAug. el similiter Aug. Codices Barber., Padiliron. et Venetus, nihito-
codd. S.Petri. Al., majestatem. posl, Deilatis minus iltius aguntur spiritu; et paulo aliter in Casi-
sex nostri eodd. cum prima editione et Quesuellianai nensi, Vallicel. atque Casanalensi, nihil non illius
nec non append. Aug. Aliaeeditiones, dignitalis. spirilu. Praelnlimusleciionem editorum anie
1 Iiaquinque nostri codd. probae Roiaecum primai aguntur Quesn. quippe quae duobus Leciionariis S. Petri et
editione aique append. Aug. Al., a Deo. Dein, ini- alio Verou. ac ms. Vat. collect. & conlirmaiur, opti-
tium bonmvoiuntatis,in prima editione et ms. Bon. mamque etiam sententianj reddit,'cum nihil non,
s Unuscod. Vat. et alius Bon. ac prima editio, ini apud probatissimosscriptores, omnevel omtuasigni-
nobit. licet. " i
bMs. S. Petri et codd. Veron. ac Padiliron., re- n Ms. Bou. et prima edilio, in nobit.
pugnH. 0 lta nostri decem codd. et editktnes ante Quet-
'Potiorhaec lectio, quae in prima editione et ini nellum, qui ex uno ms. Gorb. texiui' inseruit:
Antuerpiensian. 1583 ac in append. Aug. nec nont Transeant a nobis humana,>nenos occupent. Notavit
i» aliiniotliostris codicibusinvenilur, quam aliarumi aulemlectionem vulgaiamrepcriri in cod.Gaudiival.,
edilionum,iolitm. Edtores Benedictini aliam insi- it pro vafifl,al. Iegiiwa. In append. Aug.,ei forte
gaeiu variamenLinnotaiione subjfciunt; ms. Navarr. melius : Tranuant a nobis *ana,et ne
' mot octupenl;
et Corb., Ac ne in multit in vanum iaborei, toliicitei constanti, etc. "•> '''"'- " '* ' "'• •l",;
ditcrelioneminspiciat.
165 S. LEONIS MAGNISEBMONES. 801
:ea quaesunt semper mansura tendamus. Sacramen- A stes nostros superare valeamus, per obsemntiam
lum enim praesentisfesti oporiet in nobis esse per- coelesliummandatotum divinumquaeramusauxilium,
petuum; quod utique sine flne celebrabitur, si in scientes non aliter nos praevalere posse adversariis
omnibusactibus nostris Dominus Jesus Christus ap- noslris, nisi praevaluerimuset nobis. Sunt enim inlra
pareat: qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et re- nosmelipsos niulia certamina, et aliud caro adversus
gnat in saeculasaeculorum.Amen spiritum, aliud adversus carnem spiritus concupiscit
(Galat. v, 17). In qua dissensione si cupiditates
143 SERMO XXXIX[At. XXXVIII]. , d corporis fuerint fortiores, turpiter animus amittet
" De QuadragesimaI.
STNOPSIS. —I. Bebrmorumexempto esse jejunandum propriam dignitatem, et perniciosissimum erit eura
maximecontrahottet invisibiles.—II.Quadragesimm servire quem decuerat imperare. Si autem mens
prmserlimtemporeparari insidiasa dmmone.— III. rectori suo subdita, et supernis muneribus delectata,
Cur Christustentari voluerit,et quantmsint hominis lerrenae voluptatis incitamenta calcaverit, et in suo
pugnmin hac vita. — IV. Quanla invidia dmmonis.
Qum Christianorumarma? — V. Qum potissimum mortali corpore regnare peccatum non siverit (Rom.
virtutes jejunium comitaridebeant? — VI. In mist- vi, 12), ordinatissimumlenebit ratio principatum, et
ricordimmaximeoperibusverumjejunium esse. .
Q muniliones ejus nulla spirilalium nequitiarum labe-
CAP.I. — Hebraeorumquondam populus et omnes factabit illusio: quia TDNC ESTvera pax e homini et
lsraelilicae tribus, cnm propter peccatorum suorum vera libertas, quando et caro animo judice regitur,
offensionesgravi Philisiinorum dominatione preme- et animus Deo praesidegubernaiur. Hoccauiem prae-
rentur, ut superare hostes suosb possent, sicut sacra paratio, dilectissimi, licet omni lempore salubriter
manifeslat hisloria, vires animi et corporis indicto assumatur, ut pervigiles hostes incessabili superen-
Sibi reparavere jejunio. Intellexerantenim duram et tur industria, nunc tamen solliciiius expetenda est,
miseram illam subjectionemneglectu se mandatorum et studiosiusf instruenda, quandoet ipsi subtilissimi
Dei et morum corruptione meruisse, frustraque se adversarii acriori insidiantur astutia. * Scientes enim
armis certare, nisi prius vitiis repugnassent. Absti- adesse sacratissimos Quadragesimaedies, in quorum
nentes ergo a cibo et potu severaesibi castigaiionis observanlia omnes praeteriue desidiae castigantur,
adhibuere censuram; et ut hosies suos vincerent, omnes negligentiaediluuntur, ad boc utique totam
gulae illecebram in seipsis ante vicerunt. Faclumque vira suae inalignitatis intendunt, ut celebraturi san-
est hoc modo ut saeviadversarii et graves domini ctum Pascha Domini, b in aliquo invenianiur im-
esurieniibuscederent, quos sibi saturos subjugarant. „. mundi; et unde eis obtinenda erat propitiatio, inde
Et nos itaque, dilectissimi, inter mulias adversitates conlrahatur offensio.
et praeliaconstituti, si similibus remediis uticupimus, CAP.III.—Accedeniesergo, dilectissimi, ad Qua-
simili observatione curemur. Eademenim propemo- dragesimaeinilium, id est, ad diligenliorem Domini
dum causa nostra est quae illorum fuit: quoniam servitutem, quia quasi ad quemdam agonem sancti
sicul illi a carnalibus adversariis, ita et nos a spiri- operis introimus, ad pugnas 145 lentaiionum ' ani-
talibus maxime impngnamurinimicis. Qui si donata maspraeparcinus; etintelligirmnsquanlosiudiosiores
nobis perDei graliam morum 144 correclione vin- pro nnstra salute fiierimus, tanto nos vehementius
cantur, « etiam corporeorum nobis hosiium fortiiudo ab adversariis impetendos. Sed fortior est qui in
succumbet; et.emendalione nostra infiimabuntur, nobis esi quam qui adversum nos est, et per ipsum
quos graves nobis, non ipsorum merita, sed nostra validi sumus, in cujus virlute confidimus: quia ob
delicta fecerunt. hoc Dominusse tenlari a tematore permisit, ut cu«
CAP.U. — Quapropter, dilectissimi, ut omnes bo- jus munimur auxilio, ejusdemerudiremurexemplo.
• In uno ms. S. Pelri huic primo sermoni de Qua- c Sic ex memoratis mss. S. Pelri. Al., hominit.
dragesima litulus generalis praefigitur: Incipiunt ter- Paulo ' post iidem codd. omitluni autem.
monesS. Leonit Papm de jejunio Quadragesimm.In Ita plerique codd. et editi omnes ante Quesn.,
alio autem S. Petri cndice : Sermo Leonit papm de apud quem, struenda.In mss.autemS. Petri, fruenda.
jejunio Quadrayesimm,ubi omissio liluli sancti anti-1TV s Erat iu ediiis anie Quesn., uii etiam mss. colle-
quam codicis ongineni indicare videiur. lidem codi- cliombus posterioribus : Scientes enim agere not ta-
ces set|iienlibiis *eriiionibusfere apponunt titulum : cratissimos,etc. Ule autem pro agere nos scripsit
De jejunio Quadragesimm. adesse,quod et in dunbus Lectionariis S- Petri repe-
. i b Prima editio, non possent. Ita prorsus scriben- rimus, et exigiiurab illis cap. sequentis: Accedentet
dum esset, si haecsenieijtia referretur ad anteriorem ergo, dileclissimi,adQuadragesimminitium.
partenv, et ad veibum premerentur. Sed interpun- b lla mss. Tliuan. et Corb., melius quam, invenia-
ctione mulata hoc coinnia relereiidumest ad sequen- mur indigni, quod legitur in vulgaiis cditionibiis:
tia; unde vulgata lectio, quse item est potiorum co- alludit enim auctor nosier ad praecepiumde mundiiia
dicum, muianda non fuit. legali, quae in veteri Te^tamento ad Paschacelebran-
«,In duobus mss. S. Petri habelur etiam pro et, dum necessaria erat. QDESM. — Ita etiam scribitur in
quod iegebatur in editis anie Quesneilum,et in non- codd. S. Petri et in mss. collect. 3, ex quibus cohae
.nullis quoque codd. occurrit. renter subjeciraus eit pro noHt, qund Quesnellus
: * Ita ex.nostris codd. et edilis ante Quesn., qui retinuit, sed |ierperam, nam refertur ad vocemcele-
nullam aiicioriiatem indicans, posuit, corporem. braturi, dequibus Leodixit, inveniantur; nobitautem
Paulo post, perniciosissimum,quod ille pralulit pro habetur in iis codicibus,qui praeferunt, agere not,
perniciotum,inveuimus in laudatis duobus codicibus et, ' >
inveniamurindigni.
g.Petri. Ita duo mss. S. Petri. Al., animas.
MK SERMOXXXIX. 26«
Vicit enim adversarium, ut audistis, testimoniis le- A ctissimi, ut Apostolus ail, tuccincti lumbot menlit
gis, non potestate virtulis; ul hoc ipso et hominem vettrm in veritate, et calceali pedet in praparatioue
plus honorarel, et adversarium plus punirei, cum Evangeliipacis, iu omnibussumenlesscutum fidei, in
hostis generis humani a non quasi a Deo jam, sed quopossilisomnias tela maligni ignea exstinguere,et
quasi ab hominevinceretur. Pugnavit ergo ille tunc, galeam satuiis assumite,et gludium spiritus, quod est
ut et nos postea pugnaremus; vicil ille, ut et nos verbum Dei (Ephes. vi, 14). Videte, dilectissimi,
similiiervinceremus.NULLASUNT euim, dilectissimi, quam potentibus nns telis, quam iiisuperabiiibusniu-
sine tentitionum experimentis opera viiluiis, nulla ninientis dux multis insignistriumphU, et invicius
b sine probalionibus fides, nullum sine hoste certa- Chri>lian:o militiae magister armaverii. Succinxit
men, nulla sine congressione victoria. Vita baec lumbos balteo casiitaiis, calceavit pedes viuculis pa-
nostra in medio c insidiarum, in inedio pr:rliorum cis : quia et discinctus miles ciio, h ab ini|iiidiciiiae
est. Si noliirausdecipi, vigilandum est; si volumus inceniore vincilur, et noncalceatus facile a serpente
superare, piignandum est. Et ideo sapicnlissimus mordelur. Scutum fideiad proiectionein lotius cor-
Salomon,Fili, in(|uil, accedens ad servitutem Dei, poris dedii, capiti galeam saluiis iinpnsiiil.dexterain
prmparaanimam tuam ad tentalionem (Eccli. lt, 1). gladio, id esl verbo verilalis, instruxit: ut spiritalis
Vir enim sapieutia Dei plenu*, sciens siudium reli- B I prseliatornon solum sit tutus a vulnere, scd et re-
gionis laborem habere certaminis, cum praevideret pugnaniem valeai vulncrare.
pugnae periculum, ante admonuit pugnaturum: nc CAP.V. — His igiiur, dilectissimi, frcti armis,
foMesi ad ignorantemtentatoraccederet,imparatum impigreatque intrepide propositum nobis certamen
cilins vulneraret. ineamus: ut in islo jejuniorum stadio, nnn co tan-
CAP.IV. — Nos itaque, dilectissimi, qui d divinis tum simus fine contenti, ui solam ciborum abstinen-
erudnionibus iusiituti, ad agonem praesenliscerta- tiam putemus esse sectandam. Parum enim esl si
niinisscienier accedimus, audiainus dicentem Apo- carnis substantia tenuatur, et animae foriiiudo non
slolum : Non esl nobiscolluctaiio odversuscarnemet alilur. Arfiiclo paululum exteriore homine, reficia-
tanguinem.ttd advertut principeset poteslales,• ad- tur interior; et sublracta carni samritaie corporea,
versut mundirectoret tenebrarumharum, conlra tpi- spiritalibus mens deliciis roboretur. Circumspiciat
ritalia nequiiim,incmlettibut(Ephei. vi, 12); et noni se omnisanitna Cbristiana, el severo examinecordis
ignoremusquod hi hostes no-tri conira se geri omniai sui interna discutiat. Videat ne quid ibi discordise
seniiuut, qineciimque nos pro nostra salute agere; inhaeseril, nc quid cupiditatis insederit. Caslitas in-
leniamus; ei hoc ip.-of quod boni aliquid appetimus,, continentiam procul pellai, i tenebras simulationis
adversarios provncamus. Ha?ceniin inler nos atque>C I lux abigat veritatis. Detumescatsuperbia, resipiscat
illos 146 per diabolicneinvidiaefomiiem inveteratai iracundia, 147 comuiiuuantur jacula noxarum,
disseusio esl, ut quia illi ab his bonis exciderunt,, et obtrectatio linguae frenetur. Cessent vindiclae,et
ad qu« nos Deo auxiliante provehimur, noslris ju- oblivioni maudenlur injuriae. Omnispostremo plan-
Stilicalionibustnrqueantur. Si ergo nos erigimur,, tatio quam non plantavitPater cmleslis, radicilus au-
illi corruuni; si nos roiivalescimus, illi inflrmantur. feratur (Matth. xv, 15). Tunc enim in nobis bene
Remedianosira plagaeipsorum sunt, quia curatione! virlutum semina nutriunliir, quando k de agro cor-
noslrorumvulnerum vulnerantur. State ergo, dile-, -,• dis nostri omne gerraen externum cvellilur. Si quis
* An*eQuesn. legebalur, non tolum quasi a Deo, , assumerepro assumitein unnms. S. Petri.
ttd etiamqnasi ab homine impugnaretur alque vince- b lia omnesnnsiri codd. ei editi anle Quesnellnm,
retur. Correxiiille ex tribti^codd. Vict., Tliuan. ett qui cur poûerii, ab impuden.imincentore, ubi hoc
Corb., einendationeiiiqiieconlir.nantduo Lectionariai ciiiiimarefertur ad illa, succinxillu.ubosballeo casli-
S. Peiri, cod. B.ni. et inss. collect. 2. tatis, iguoramiis.
b Ita Thuan. et Corb. Al., sine perturbationibus, , t Quaedameditionescum quibusdamcodd., studio.
qundnian l'e>tenienilosuniest et bono sensu vaciium:: i Erat in ediiis ct in mss. posterioriim collectio-
ut illud eionira Pauli docirina?ei verbis consenla- num, lenebrasmendaciilux abigal verilatis: quia ot
neuin. QUESN. — Sic panler nosiri codices S. Petrii quod mentituranimam menlientisinterficit. Detume-
el colleci.2. scal superbia, humiliiasassumatur, resipiscat iracun-
' Al., insidialorum. Quesnellianamcorrectionem i dia. Quesncllus, loco mendacii, subslituit timulatio-
approlianl mss. S. Pelri. nis: in relii|ui.<<
vulgalum lexium retinuit, cxpunciiit
4 Anteriores ediliones, divinisinslitutionibuseru-- D illis, humilitas assunmtur,quia, inquit, in mss. desi-
diti. Praeuilimuslectionemmss. S. Petri et codicuin i deraniur, ei lilumoraiiouis abrumpuut. Notavit prae-
collert. 2, quam conflriiiauteliani exemplaria Corb. tereainmargine.verba, </uiaos qnod menliluranimam
el Thuan. a Quesuell»laudata. Unus Vat. collect. i,, mentientisinterficil, deesse in codd. Corb. et Thuan.
divinisinstructionibuseruditi. Nos haecquoque exelu-iinus, quia absunt praetemi
* Duoland.iti Quesnellicodd. Corb. etThuan. ha- ab antiquis et sincerioribus Lectionariis S. Peiri,
bent, advertutmundi reclores, mundi hnjus tenebra- nec nona codd. pnesianlioniin colleciionum, <|iiile-
rumharum. Dio S. Peiri et duo Vat., adversusrecto- clionem lexiui insertamexhibeut. Moxpro noxarum,
rts mundi hujus leitebrarum omissa voce liarum. quod Iegitur jn antiquis Leclionariiset veiustioribus
Codd.collectiunis2 ut in textu et in vulgato Scri- mss. collectionibus,exempluinprimaeeditionishabet,
pturae.
' Unuscod. S. Petri, quo. noxiarum; qui librarii lapsus cum non detegerctur,
iu posierionbus mss.collectionibusad sensum per-
5 Priina edilio, lela uequitimignea.Ignita pro ignea,, flciendum additum fuit substantivum, cogitationum,
ill mss. Corb. et Thuan., Quesnelloannotante. Mox t u Ita ex au.iluor nostris codd. Al., ab agro.
PATROL.I.IV. 0
167 S. LEONISMAGNISERMONES. 268
ultionis exarsit, ut A eturient nonmutavit lapidet in panem ? — IV. Non
in ita
ergo quempiam cupiditate sterilemesse debere Quadragesimminediam. —V.
eum aut carceri » tradiderit, aut vincuiis jlligaverit, Miserationemet clementiamprindpum imitandam
absolutionem non solum insontis, sed etiam ejus ette Quadragetimojtempore.
qui pcenadignusvidetur acceleret: ut illa Dorainicae
oralionis regula fidenter utatur, dicens : Dimitteno- CAP.I. — Licet nobis, dilectissimi, appropin-
bisdebitanottra, sicutetnosdimittimusdebitoributno- quante festivitate paschali jejunium quadragesimale
ttrit. (Matth. vi, 12). Quam partempetitionumitaDo- ipse legitimi temporis recursus indicat, cobortatio
minus speciali insinuaiionecommendat,bquasi totius tamen etiam nostri sermonis adbibenda est, quae,
orationis effectusin hacconditioneconsistat: Si enim, auxiliante Domino, nec inutilis sit pigris, nec one-
inquit, dimiteritit hominibut peccata eorum, dimiltet rosadevotis. Nam cum omnemobservantiamnostram
et Pater vetter vobit, qui in cmtit ett. Si aulem non ratio istorum dierum poscat augeri, nemo est (ut
dimiseritithominibus,necPater vetter dimittet vobit con(ido)de vobis,qui se ' ad opus bonum non gau-
peccatavettra (Ibid. 14). deat incitari. Natura enim noslra, raanente adhuc
CAP.VI. — Proinde, dilectissimi, memores inflr- morlalitate, mutabilis, etiamsi ad summa quaeque
mitatis nostrae, quia facile in quaelibetdelicta prola- virtutum studia provehatur, semper tamen sicut po-
bimur, hoc « potissimura remedium, et istam effi- B test habere quo recidat, ita potest habere quo cre-
cacissimamvulnerum nosirorum curationera nulla- scat. ET BMCESTperfectorum vera justitia, ut num-
tenus negligamus. Remitiamus, ut remittatur nobis; quam praesumantse esse perfecios, ne ab itineris
demus veniam, quam rogamus; et non studeamus nondum finiti intentione cessantes, ibi incidant defi-
vindicari, qui nobis precamur ignosci. d Pauperum ciendi periculum, ubi proflciendideposuerintappeti-
gemitus surdo non transeamus auditu, et misericor- tum. Quia ergonemo nostrum, dilectissimi, tain per-
diam indigentibus prompta benignilate praestemus, fectus et sanctus est, ut perfectior sanctiorque esse
ut misericordiam in judicio mereamur invenire.Ad non possit, omnes simul sine differentia graduum,
quam perfectionemqui studium suumgratiaDei adju- sine discreiione meritorum, ab iis in quae perveni-
tus intenderit, hic sanctum jejunium fideliter * per- mus, in ea quae nondum apprehendimus,pia avidi-
aget (I Cor. v, 8), hic a fermento malitiaeveteris tate curramus, et ad mensuram consuetudinis no-
alienus, in azymis sinceritatis et veritalis ad beatum strae s necessariis aliquid addamus augmentis. Pa-
Pascha perveniet, et per novitatem vitaedigne laeta- rura enim religiosus alio tempore demonstratur,
bitur in sacramento reformationis humanse: per qui in his diebusnon religiosior invenitur.
Christum Dominumnostrum, qui cumPatre et Spi- CAP.II. — Unde opportune auribus nostris b le-
ritu sancto vhrit et regnat in saeculasaeculorum.C ctio apostolicaepraedicationisinsonuit, dicens: 149
Ameu. Ecce nunc temptu acceptum, ecce nunc diet taiutit
SERMO XL (II Cor. vi, 2). Quid enim acceptius hoc tempore,
148 [Al. XXXIX]. quid salubrius his diebus, in quibus vitiis bellum in-
De QuadragesimaII, dicitur, et omnium virtutum profectus augetur?
SfKOPSiS. — I Semperin hac vita proficiendumette. Semper quidem tibi, o anima Christiana, vigilandum
— II. Inid maxtmeenitendumQuadragesimmtem- contra salutis tuaeadversarium fuit, ne ullus pateret
port, quo magit tmvitdiabolut. — III. Cur Chrittut locus tentatoris insidiis; sed modo tibi major caulio
• Sic meliusex ms. S. Pelri, quam traderet et il- ejus nomine ad CarolumMagnumimperatorem scri-
ligaret, ut inedilis habebatur. bentis. Necdum eo tempore,quo S. Benedictusscri-
b Quati pro ut meliussubstiUimusex Lectionariis bebat suamRegulam, ih RomanaEcetetia, ticut nunc,
S. Petri. inquit, leguntur, tacrat Scripturat legi moremfuitte.
• Potittimum pro potentitsimummagis placuit ex Ex Gelasio aliisque falsa probatur opinio a doctissi-
iisdem S. Petri codd. et uno Vat. Pauio ante pro, mo Mabilonio in disquisitione de Cursu Gallicano
quia facile,aliqui codd. habent, qua facite. Paulo p pag. 385. Accedit Leo Gelasio pluribus annis anti-
post, ut rtmiltat, loco, ut remittatur: et dein, optamut quior, tum hoc loco, tum pluribus aliis, ut sermonis
prod precamurin mss. S. Petri. 41 (nunc 42) seu de Quadrag. 4 initio : Prmdica-
Quesnellus notavit in margine sequentem pe- lurut, inquit,... quo aptius ular exordio,quam ul ver-
riodum deesse in mss. Corb. et Thuan. bis Apottoli... incipiam,dicamquequod lectum etl ;
• Godd. S. Petri, peragit. Ecce nunc temput acceptabite, etc.; Sermonis 50
'Itacum prima editione aliaque Goloniensi an. (nunc 52), qui primus de Passione Dom., initium
1547, aliquot uostri codd., et melins quam apud indicat lectam eo die fuisse passionis historiam ex
Quesnellum eum aliis vulgatis atque mss., ad opus Evangelio; quaeet feria 4 esse iteralam significant
horum. In sequenti periodo cod. Padiliron., polett ultima fere verba sermonis 5, de Passione, prima
habere quo recedat. serm. 15 (nunc 15), quae hanc universae Ecclesiae
i s Plerique codicesenm editisanie Quesnellum,ne- consuetudiriemtribuit. Vide et serm. 18, cap. 2, et
eettarii altquid addamut augmenti.Reiiniiimus Ques- serm. 19, cap. 1, ubi observat ex more decursam
nellianam lectionem, quam mss. S. Petri et Padi- esseevangelicamdePassione lectionem,etserm. 2de
liron. approbant. Resurrectione, sen pptius in die Sabbati sancti, et
\ h Et quidem eadem lectio Paulinaeepistolae, quae serm. 94 (nunc 51) in evangelium de Transflgura-
B&die et in primo nocturno et in raissa per totam tione Domini. QCESKELLUS. — Mox pro acceptum
EccIcsVamauribus fldeliuminsonat. Unde et offlcii primaeditiocum aliquihusmss. habet acceptabile,uti
ecclesias&jciantiquilas probatur el refellitur error legitur etiam serm. 42, cap. i.
TheodemaX»abbatis Casinensis, seu Pauli Diaconi
269 SERMOXL. 27C
et sollicitior a est adhibenda prudentia, quandoidem A to, accesserunt ad Dominumangeli, et ministrabam
hostis luus acriori saevitinvidia. Nunc enim in tolo ei; ut veri hominis et veri Dei, et apud dolosas in-
mundo polestas ei antiquaedominationis aufertur, et terrogationes inviolata esset humanitas, et apud
innumeraillicaptivitatis vasa rapiuntur. Renuntiaiur sancta obscquia manifesta Divinitas. Confundantur
atrocissimo praedoni a populis omnium nationum, 1 itaque filii diaboli atque discipuli, qui repleti in-
omniumquelinguarum, et nullum jam genus homi- spiratione viperea, simplices quosque decipiunt, ne-
num reperilur, quod non lyrannicis legibus relucte- gantes in Christo utramque veram esse naturam,
tur, dum per omnes fines lerrarum regeneranda in dum aut Deiiatem homine, aut hominera Deitate
Cbristo muliorura millium millia praeparantur; et dispoliant, cum unius temporis gemino documento
appropinquanle novaecreaturae orlu, spiritalis ne- utraque falsiias sit perempta : quia et per famem
quitia ab iis quos possidebat b extruditur. Fremit corporis m perfecta humaniias, et per famulantes
ergo exspoliati bostis impius furor, et novum quacrit 151 angelos demonstraia esi perfecia Divinitas.
lucrum, quia jus perdidit antiquum. Captat indefes- CAP.IV. — Quia ergo, dilectissimi, sicut Redem-
s;is et pervigil, si quas reperiat oves a sacris gregi- ploris nostri magisterio edocti sumus, non in solo
bus negligentiusevagantes, quas c per proclivavolu- pane vivit homo, ted in omni verboDei (Matth. IV,4;
ptalum et per devexa luxuriac in diversoria mortis J3 Deut. vui, 5); dignumque est ut populus Christianus
inducat. Inflammat itaque iras, nutrit odia, acuit in quantacumque abstinentia constitutus, magis de-
cupiditates, irridet continenliam, incitat gulam. sideret se Dei verbo quam cibo satiare corporeo,
CAP.III. — Quem enim tentare non audeat, qui prompta devotione et alacri fide suscipiamussolem-
necab ipso Dominonustro JesuChristod conatussuae ne jejunium, non in sterili inedia, quam plerumque
fraudis abslinuil? Nam, sicut 150 evangelica e pa- et irabecillitas corporis et avaritiae /norbus n indicit,
tefecit historia, cum Salvator noster, qui erat verus sed in larga benevolentia celebrandum : ut scilicet
Deus, ul verum se bominem etiam demonstraiet, simus de illis de quibus ipsa Veritas dicit: Beati qui
el irapias opiniones tolius erroris exciuderet, post esuriunlet sitiunt justitium, quoniam ipsi salurabun-
quadraginla dierum ' noctiumque jejuniumk infir- tur (Matth. v, 6). Deliciae igitur noslrae sint opera
mitatis nostra in se recepi.-.setesuriem, gavisus dia- pietatis, et illis cibis qui nos ad ceiernitatesn ° nu-
bolus signum se in eo passibilis alque mortalis inve- triunl impleamur. Laetemur in relectionibus paupe-
nisse naturae,utexploraretpotentiam, quam timebat:' rum, quos impendia nostra satiaverint. Jucundemur
Si Filiut Dei, inquit, es, dic ut lapidet isti panet in veslilu eorum quorum nuditatem indumentis ne-
fiant (Matth. lv, 2). Poterat s utique istud Omnipo- cessariis texerimus. Sentiant humanitatem nostram
tens, et facile eiat ut ad Creatoris imperium, in C aegritudinesdecumbeniiuro, imbecillitates debilium,
quam juberetur speciem cujuslibet generisbcreatura labores exsulum, destitutio pupillorum, et desolata-
transiret; sicut, cum voluit, in convivio * nuptiali rum P moestitudoviduarum: in quibusjuvandis nemo
aquam muiavitiu vinum (Joan. n, 9): sed hoc magis est qui non aliquam possit exsequi benevolentiaa
salutiferis i dispositionibuscongruebat, ut superbis- portionem. NULLIenim parvus est census, cui ma-
simi hostis astutia, non potenlia Deitatis k a Domino, gnus est animus; nec de rei familiaris modo i meo«
sed humilitatis myslerio vinceretur. Denique fugato sura miserationis pendet aut pietatis. Numquan.
diabolo,et in omnibusariibus suis tentatore frustra- merito caret, etiam in tenui facultate, bonaevolun-
» Editi,a»*umeitdaprudenliaest. Praetulimus mss. tu; qui etiam pro nequitsimi,quod legebatur in edi-
S. Peiri, ex quibus eliam paulo post terrarum scri- tis, praeferunt, superbissimi, juxta emendationem
psimus pro terne, confirmantecod. Padiliron. Quesnellianam. Id autem magis placuit, cum humili-
b Ita ex iisdem codd. S. Petri et uno Vat. Aliicum taiis mysteriumdaemonis superbiae S. pontifex op-
editis, excludilur. Paulo post, pro perdidit, duo mss. ponat.
Vat., perdit. <t Addidimus a Domino,ex duobus Lectionariis
c Unus ms. S. Petri et alius Vat. cum quibusdamjn S. Petri, in quibus mox tegitur, et in omnibusarlibut
editis, per proclivia. Mox, movet cupiditates, loco tuis tentatore frustralo, uti postQuesnellumedidimus,
acuit cupiditatesiu uno ms. Vat. cum in caeteriseditionibuset in aliquot codd. ac in
d lta cum Quesn. unus codex S. Peiri, et alius Homil.Pauli Diac.habealur, et otnnibutartibus callidi
Padiliron. Al., conatum. tentatoris etisis.
e Sic ex prima editione et nonnullis mss. Vat. et 1 Tres mss., igilur.
Padiliron., idque magis placet quam vulgata leclio, m Cod. Bon.et prima editio, vera humanitas.Dein
patefacit; nam aperlius indicat tunc quoque ante ser- ibidem et in tribus aliis codd., manifestadivinitat.
" Prima editio, inducit. Postea, tcilicel deest in
inonemin missa lectum fiiisse Evangelium Malthaei
de lentatione Christi in deserio, uii nunc in prima aliquol mss.
DominicaQuadragesimaelegitur. 0 Exeraplar Pauli Diac, nutrianl.
' Exemplar Pauli Diaconi omittit, noctiumque. P Ita apud Quesn. et in mss. S. Petri. Al., lamen-
t Sic cum Quesn. duo codd. S. Petri et unus Vat. ta. Paulo post in uno cod. S. Petri, non aliquam ha-
Al., itaque. bere possit,pro non aliquam potsit exsequi.
bAI., natura in editionum margine, ac in Homil. 1 Lectionero editoium ante Quesn. auctorilate
Pauli Diaconiei cod. Padiliron. praesiantioruin codicum revocaviinus.Solum prima
1 Ua nostri codd. et editi ante Quesnellum,apud editio praefert, ac pietalis. Quesnellus, mentura pen-
quem, nupliarum,uno noslro Padilir. suffraganle. det pietatit; et paulo aliter ms. Venetus, pendet
i Al., dispensationibus,uti in llomil. Pauli Diac. mentura pietaUt.
et in duobus mss. Vat. At codd. S. Petri, ut in tex-
£71 S. LEONISMAGNISERMONES. 372
* SERMO XLl [Al. XL].
tatis opulentia. Majoraquidem impendia sunt divi- A j
tum, et minora mediocrum; sed * non discrepat De Quadragttima III.
fructus operum, ubi idem est affeclns operantium. SYNOPMS. — I. Quanta conscientimpuritate jejunium
CAP.V. —In isia autem, dilectissimi, exercen- celebraridebeai?Quomodote quhque examinare?—
b 153 "• Audacia diaboliin tentatione Chritti not
daruin opporlunilate virtutuin, sunt et aliarum in- caunores reddere debet, hoc prmsertimtempore.—
signia coronarum, quae nullo horrenrum dispendio, 111.Miserationeiejunium sanctificari.
nulla diiiiinutione pecuniaecapiantur; si repellaiur CAP.I. — Semper quidem nos, dileciissimi, sa-
lascivia, si abdicetur ebrieias, et carnalis concupi- pienteret t sancle vivere decet, et in id voliiniates
scentia 152 castitatis Iegibus edometur;si odia nosiras actionesque dirigere , quod divinaenovimus
Iranseant in dilectionem, si inimiciiiaeconvertaniur placere jusiiiiae; sed cuiii ii nppropiiiqtiantdies quos
in pacem, si tranquilliias exstinguat iram, si man- illusiriores nobis salulis noslraesacranienia fecerunt,
suetudo remillat injuiiam, si denique domiuorum diiigentiore sollicitudine.corda no-tra siinl inundan-
atque servorum tam ordinaii sint mores, ut et iilo- da, el studiosiusexercenda est discijdina virtutum :
ruin poieslas miiior, et isiorum sil discipliua devo- ut sicui ipsa mysteria quadam sui parie iuajora sunt,
tior. Hac igilur observaniia, dilectissimi, obtinebiiur ita ei nostra obêrvaniia superei in aliquo consue-
misericordia Dei, et aboiito peccatorum reatu, reli- B '. tudinem suain; et cui festivitas est celebranda su«
giose venerandum Pascba celebrabiiur. Quod et blimior, ipse quoque in ea reperiatur ornaiior. Si
• Romani orbis piissimi iinperalorcs sanela dudum enim ralionabiie et quodammodo religiosum vide-
instituta observatioue ciislodiunt, qui in honorem lur per diem feslum in veslitu niiidiore prndire, h et
Dominicae Passionis et Resurrectionis altiludinem habitu corporis iiilaritatem memis ostendere; si
suae potestatis iuclinani, et constitutionum suaruin ipsam quoque orationis domum propensiore tunc
severitaie mollita, inuliaruin cuparum reosd faciunt cura etampliore culiu, quantumpo«suraus, adorna-
relaxari; ut in diebus, quihus mundus salvatur mi- mus, nonne dignum est utanima Chrisiiana , quae
seratiom: divina, • eiiam ipsoruin siipernae boniiatis verum vivmnque Dei templuin est, speciem suam
imitatrix sit acinulanda clementia. Iinileiitur igitur prudenler exornet, et redemplionis suae celebratura
Chrisiiani pnpnli principes suos, et ad domesiicain sacramentum, omni circumspectione praecaveat ne
indulgcnliam regiis inciientur exemplis. Non enim ulla eam macula iniquiiaiis offuscet, aut duplicis
privaias leges fas est austeriores esse qumnpublicas. cordis ruga dedecorel ? Nam quid prodest honeslalis
Remittantur culp;e, viiicula solvantur, deleantur of- formaro pr.iferens culius exterior, si interiora ho-
fensse, percaut uliioues: ul sacra festivitas per di- minis aliqunrum sordeant' coniaminatione viiio-
vinam atque humanam ' gratiam, omnes laetantes, 'C rum? Omuia igitur quse animi purilaiem et speculum
omnes habeat innocentes : per Duminum noslrum mentis obnubilant, absiergenda sedulo et quadam
Jesum Christum, qui cuui Palre et Spiritu saucto elimatione i reddenda sunt clariora. Scrutetur quis-
vivit et regnat Deus per inflnita saeculasaeculorum. que conscientiam suam, seque ante se slaluat pro-
Amen. prii censura judicii. Videai, si in secreto cordis sui
» Duo mss. S. Petri, non distat. Dein pro idem est, rimus.
exemplar Pauli Diac, non dissidet, unus Vat., non d Editionescum quibusdam codd., prmcipiuntre-
deest. laxari. Duo Lectionaria S. Peiri non deserenda
b Editi anie Quesn., insignia opera coronarum; credidimus. Conferhac dereobservaiionem inserra.
unus Vat. et Padiliron., insignia virtutum. inler observaiiones post appeudicem subjicien-
c Licei RomanmUrbis sit in duobus codd. S. Pe- 45, das.
tri, iisque concinat in voce Urbs cod. Veneius, ex- e In iisdem S. Peiri mss. ei in Veneto, etiam ip-
puugere tamen noluimus lectionem vulgatam, quam sorum sil honorandaclementia.Imitenturergo.Vulgaia
praeferunl ms. Casin. collect. 1, et codd. trium po- lectio, quae est etiam qiiamplurium codicum, se-
steriorum collect. 5, 4 et 5; nam Romani quidera queniibus magis congruit.
orbis, non autem Romanm Urbis imperatoresappel- f Sic ex niss. S. Petri. Quesnellus, miserationem,
lari solent. Codex eiiam Veuelus cum habeat, Ro- quod in ms. Vat. collect. 5 reperire licuit. Caeteri
mani, Urbis pro Orbis perperam scriptnm indicat. O ' editi et aliquot codd., benignitatem; unus Val.,
M;»s.collect. 2 aliter babent : Quodel Romana Urbs clementiam.
et piistimi imperalores... custodiunt. At sequens con- s Auctoritate plurimorum et potiorum codd. re-
texlus solis imperatoribus convenit. Dein mss. Ven., vocavimus adverbium sancte, pro quo Quesnellus
Casin. collect. 1 et aliicollect. 2, sancla dudum in- substituit jiisfe, uti in aliquibus aliis mss. legiiur.
stitula custodiiml; ubi cum accusativus anlecedens Post nonnulla post nomen corda codd. collect. 4 et
quod alium accusativurnsancta instHuta respuat, in 5 delent nostra.
cod. Casin. posteriori manu emendatum fuit, tnsfi- b Duo codd. ct exemplar Pauli Diac, et corporali
tntione; cui lectioni afflniscsl alia vulgaia, et non- habiiu.
nullorum codd., sancla anliquitus observationecuslo- 1 Al., conlagione. QUESNELLCS in margine. — Et
diunt. Lectionem vero duorum codd. S. Peiri uti paulo post pro, elimatiom, tres mss. Thuan. ab eo-
melioremtextui inseruimus; ex quibus etiam deinde dem laudati, tliminatione.
scripsiinus, in honoremDominicmPassioniset Resur- I Editi, radenda tunt. Scrutetur, etc. Praetulimus
rectionit. In cditis ante Quesn. deerat, el Resurrec- leciionem codicis S. Peiri. Dein in Homil. Pauli
fionts;apud hunc vero, in honoremPastionis et Re- Diac, afoue ante te ttaluat proprii centuramjudicii.
sitmctionit Chritti, sicut et in ms. Veneto repe-
873 SERMOXLII. 1M
illam, quam Christus dat (Joan. xiv, 27), invenit A invitat, et diligentiaranobis s propositaecastigationii
pacem, si desiderium spiritus ntilla concupiscenlia indicit. Quanto enim sanciius quisque hos dies in-
carnis impugnat, si humilia non spernit, si aita non venietur egisse, lanto probabitur Pascha Domini
appeiit, si iniquo non delectalur lucro, si immode- religiosius honorasse.
rato rerum suarum non gaudetaugmento, si denique CAP.III. — In diebus igitur sanctorum jejuniorum
aliena feliciiate non urilur, aut inimici miseria non pietalis opera, quibus seraper studenduin esi, 155
laetatur. Et cum harum penurbalionum nihil in se abundantius exsequamur : Mitericorde.ssimusad om-
forte repererit, sincero » disquirat examine qualium nes, maximcaulemad domesticosfidei(Galat. vi, 10):
cogiiaiionum specie frequentelur; ei utrum nullis ut in ipsis quoque eleemosynarum distributionibus,
vanitatum imaginibusacquiescat, vel quam cito ani- bonitatem Patris ccelestisimitemur , qui solemstium
mum ab iis qure noxie blandiuntur 154 abducat. oriri facit tuper bonotet malos, el pluit superjustos
Nam nullisillecebris commoveri, nullis b cupiditaii- et injustos (Matth. v, 45). Quamvis ergo fidelium
bus litillari, non est islius vilae, quse lota lenlaiio praecipuesit adjuvanda paupertiis, etiam illi laiuen,
est (Job. vn, 1), et qua nimirum vincilur, qui vinci qui iiondum Evaiigelium reirperuni, in suo labore
abeadem non vereiur. Superbum est enim de non uiixerandi sunt: quiainoinnibiis Mioiuinibusnalurae
peccandifacilitate praesumere, cum hoc ipsuin prae- B et diligendacommunin, quae no<eliam iis brnignos
sumpsisse peccaium sit, diceiue bcato Joanne apo- debei efficere, qui noliis qiiacuiiiquesunt couditione
siolo : Si dixerimus,quia peccalumnon hnbemus, nos subjecti, inaxiuie si eadem jjralia jiiin renali, et eo-
ipsos seducimus,et veritas in uobis non est (1 Joan. dein snnguinis Cbristi preiio sunt redempti. Simul
i,8). enim et cmn islis habemus, quod ad imaginem Dei
CAP.II. — Nemoigitor se fallat, dilectissimi, ne- cnnditi suniiis, nec carnali origine a nobis, nec spi-
mo c se decipiat; neque ita qiiisquam de cordis sui riiali ualivitaic divisi sunt. Eodem Spirim sanciifi-
puritate confidat, nt putet se nullis tentalioniun pe- camur, eadem fide vivimus, ad eadem sacramenla
riculis subjacere; cuiii pervigil ille tenlatoi- eos concurriinus. Non spematur haec unitas, nec vilis
acrinribus pulset insidiis, quos uiaxime videiit abs- nobis sil lanta conimmiio; sed hoc ipsum nos per
tinere a peecalis. Nam a quo dolos suos contineat, omnia facial niitiores, quod eorum utimur subjectio-
qui ipsmn quoque d Doiuiuum majeslatis ausus est ne, cuin quibus uni Doinino eadem subjiciniur ser-
calliditaiissu;e fraude tentare ? Viderat superbiam viiute. Si qui ergo horum gravioribus dominos suos
suam b.iptiz.iti Domiui Jesu humiliiale calcaiam ; offendere delictis, indulgcnliam nunc in diebus re-
intellexerat • qiiadraginla dierum jejuuio oiimem conciliUionis accipianl. Auferat miseraiio severita-
cupiditatem carnis exclusam, et lamen non despe- iQ tem, et venia deleat ultionem. Nullum cusiodiate-
ravit de artibus suae maiiliae spiriialis iniprobitas; neat, nullum carcer includat: qunniam Deus noster
laniuinque sibi de nainrae nosirae mutabililate pro- mUericnrdiain suam hac conditione promisit, ut
misit, ul quem verum experiebatur homiiiem, prae- remiitenda sibi is uosset peccata propria, qui remi-
sumerel posse fieri peccatorem. Si ergo ab ipso Do- sisset aliena (Matth. xvni, 35). Oissensinnummale-
mino et Salvalore nostro deceptionum suariim ries, dileciissimi, ei inimicitiarum aculei conteran-
diabolus non revocavil insidias, quanto magis fragi- lur. Cesscnl odia, deficiant siniultates , in unitatem
liialem nostramimpugnare f praesumet,quos exinde dilei nonis omnia Cliristi membra couveniani: Beali
veheuiemiore odio ei invidia s.eviore persequitur, enini pacifici, quoniamfiiti Dei vocabuntur(Matlh. v,
ex quo ei in bapiismo renuntiavimus, et ab illa cui 9); nec solum filii, sed etiam haeredes, cohmredet
»
dominabaiurorigine, in novatn creaturam divina re- autem Christi (Rom. vm, 17), qui vivit et regnat
generatione transiviinus ! Unde quia dum mortali in sxcula sceculorum.Amen.
carne circumdamur, non desinit nobis bostis ami- SERMOXLII [Al. XLI].
quus laqueos peccali ubique praetendere, et tunc De Quadragesima1V.
maxime adversus Christi membra saevire,quando ab
eis sunt sacratiora celebranda mysieria, roerito do- "n STNOPSIS. —I. Quadragesimampurgandis animarum
sordibvssalubriter esse inslitutam. — II. Omnibus
eirina Spiritus sancti hacerudiiioue imbuit populum virtuiibusstndendumhoc tempore,qum ex voluntate
Cliri>tianum, ut ad paschale festum quadiaginta pensantur. — 111.Ex ipsa pietate insidiari diabo-
dienim se couiineiitia prapararel. Cujuspurificatio- lum; cujus 156 fmfafionum erga Chrittum ordo
et ratio explicantur.— IV. De perversa Manichmo-
nis ralio jam nos ad observauiiam suae salubritatis rum abstinentia.— V. Eosdem in honoremsolis et
« Cod. Pauli Diac. addit, cordis, et pro e Cod. S. Petri, quadraginta dierumspatio omnem
disquirat,
ideni cod. etalius Bon. ac prima editio habent, di- concopiscentiam carnis exclusam. Exemplar PauU
scuitat. Diac. pariter babet concupiscentiam.
b In eodem Pauli Diac exemplo, tentationibus. f Meliorhap.clectio primaeeditionis et aliquot co-
Dein, ntmium pro nimirumin uno Vat. Postea, pec- dicuin, quam vulgal», prmsumit.
cassesit, nro peccatumsil, apud PaulUmDiac. s Tres nostri codd., propositicastigalioris.
e Cod. S. Peiri inserit, ita. Mox pro videril in pri- B Vox, hominibus,addita ex noslris mss. et editis
ma edilione habetur videt. ante Quesnellum.
d Ms. S. Petri, Dominum majestatis tua 1 Cod. S. Petri addit Domini nostri.
fraude
ttnlavit.
175 S. LEONIS MAGNlSERMONES 47fi
lunm die Dominica et feria tecunda jejunare, ai A substantiam, animus, quem sub Dei gubernaculif
participatione tanguinis Christi abstinere, etc —j constitutum corporis sui decet esse rectorem, domi-
VI. Uti per opera virtutum sanctifieeturQuadrage-
tima. nationissuaeobtineat dignitatem: ul neminidanles ul-
lam offensionem, vituperationibus obloquentiumnon
CAP.I. — Praedicaturusvobis, dilectissimi, • sa-- simus obnoxii. Digriaeniro ab infidelibus reprehen-
cratissimum maximumque jejunium,quo aptius utar siohe carpemur, et nostro vilio linguse impiue in in-
exordio, quam ut verbis Apostoli, in quo Christus juriam se religionis armabunt, 157 si jejunantium
loquebatur, incipiam, dicamque, quod lectum est: mores a puriiaie perfeciae continentiaediscreparint.
Eccenunc temputaceeptabUe, ecce nune diet talutis Nonenim in sola abstinentia cibi stat nostri summa
(II Cor. vi, 2)? Quamvis enim nulia sint tempora jejunii, aut fructuose corpdri esca subtrahitur,d nisi
quae divinis non sint plena muneribus, et semper mens ab iniquitate revocetur et ab obtfectationibus
nobis ad misericordiam Dei per ipsius gratiara prae- lingua cohibeatur. Sic ergo nobis edendi est * casti-
stetur accessus, nunc tamen omnium mentes majori ganda Iibertas, ut etiam alire cupiditales eadem lege
studio ad spiritales profectus moveri, et ampliori frenenlur. Mansuetudiniset palienliae,pacis et tran-
flducia oportet animari, quando ad universa pietalis quitlitatis hoc teropus est : in quo exclusa omnium
officia, illius nos diei, in quo redempli sumus, recur- B conlaminatione vitiofum, perpeiuitas nobis esl' ac-
sus invitat: ut excellens super omnia passionis Do- quirenda virlutum. Nunc piarum nientium forlitudo
minicae sacramenium purificalis et corporibus et donare culpas, negligere conlumelias, et oblivisci
animis celebremus. Debebatur quidem tanlis myste- assuescat injurias. Nunc fidelisanimus per arma jus-
riis ita incessabilis devotio et conlinuata reverentia, titiaea dextris se exerceat et sinislris (II Cor. vi, 7) :
ut tales permaneremus in conspectu Dei, quales nos ut pergloriam et ignobilitatem,per infamiamet bonara
in ipso paschali festo dignum est inveniri. Sed quia famam.securam conscientiaroconstaniemqueprohita-
haec fortitudopaucorumest, etdum carnis bfragilitati tem neclaudes inflent, nec opprobriadefatigent. Reli-
austerior observantia relaxatur, dumque per varias giosorummodestianOnsil moesla,sed sancta; nec iu-
actiones vilae hujus sollicitudo distendilur, necesse venianlur in eis ullarum murmura querelarum, qui-
est de mundano pulvere etiara religiosa corda sor- bus numquam desunt sanctorum solatia gaudiorum.
descere; magna divinae institutionis salubrilate pro- Non timeatur inter opera misericordiaeterrenarum
visum est, ut ad reparandam mentium puritatem diminulio facultatum. Semper dives est Christiana
quadraginta nobis dierum exercitatio mederelur, in paupertas, quia plus est quod habet quam quod non
quibus aliorum lemporumculpas et pia opera redi- ' habet. s Nec pavel in isto mundoindigentialaborare,
merent, et jejunia casta decoquerent. C cui donatum est in omnium rerum Domino omnia
CAP.II. — Ingressuri igitur, dilectissimi, dies possidere. Operanlibus ergo quas bona sunl, non est
mysticos • et jejuniorum remediis consecratos, prae- omnino metuendum ne eis desit facultas operandi;
b
ceptis apostolicis obedire curemus, emundantesnos cum et in duobus nummis evangelicaeillius viduae
ab omni inquinamentocarnisactpiritut (II Cor. vn, 1): sit magnificata devotio (Luc. xxi, 2), et pro calice
ut castigatiscolluctationibusquaestintinter utramque aquaefrigidaepraemium habeat 158 graluita largi-
• Unus ms. S. Petri, «acralinimum Quadragetima nunc legilur in sabbato ante primam Dominicam
jejunium. Quadragesimae,ita etiam per ea lempora eodem sab-
b Sic melius ex mss.S. Petri et quatuor aliis codd., bato legebatur; unde in vulgato Gelasiano, cui quae-
quam in vulgatis, frayilitale. dam additamenta accesserunt, collocaiur feria 7 in
« Ita mss. duo Corb. ct Beg. Bibl. antiquissimi, Quinquagesima. Hinc autem fortassis lectio hujus
ut infra dicemus, quorum verborum loco haec in collectaefuit inseria sermoni Leonino, qui vel olim
vulg. edii. legunlur: Et purificandisanimisatquecor- legebatur in prima DominicaQuadragesimae,quem-
poribus tacrdtius instilutos; quae in illorum locum admodum etiam nunc cum eadem lectione recitalur
subsiiiuta esse existimo ab iis qui hunc sermonem in secundo nocturno. Mox, prmceptitapostolicit,pro
ad aliam solemnitatem accommodarunt,non totidem prmceptitApostoli, ex omnibus nostris codd. ex IIo-
dierum jejuniis consecratam, QUESN. — Haecemen- mil. Pauli Diac. et nonriUIliseditionibus revocavi-
datio confirmaiur etiam Lectionariis S. Petri et Pa-. "'_mus.
d Tria mss. Lectionaria, nisi animus.
diliron., ac PatavinoS. Antonii, et mss. velustiorum • Sicduomss. Quesnelliet totidem nostri S.Petri,
collectionum. Lectio autem rejecta, quaeest in mss.
collectionum posteriorum, nec non in Homil.Pauli aliique melioris nolas. Editi cum codd. posteriorum
Diac. aliena ab hocloco vel ex eo cognoscitur, quod collectionum, moderanda. In Lectionario Patav. an-
eadem senlentia totidem fere verbis expressa perti- tiqua et vera lectio retenta; at corrupta cognoscitur,
net ad serm. 78, de jejunio Pentecestes, cap. 1, ubi ut nova reciperetur. Sic enim hic locus exhibetur:
aptius de Ipsojejunio,norivero de diebusmytticit dici- Edendi
' cattigandiquemoderandalibertqt.
tur: Solemne jejunium, quod animit corpoributque Sic magis placuit ex LeclioriariisS. Petri, Padi-
eurandit salubriterinstitutum,etc, uti pariter legitur liron., Patav., etc. In vulgatis, obtinenda.In uno Vat.
in collecia aniiquissimi Sacramentarii Veronensis, et prima editione, obtervanda.
quae quidem jejunio mensit IV, ihidera ascribitur, t Cod. Patav., necpoterit. Padiliron., nec potuit.
nimirum jejunio Pemecostes. Cura vero jam inde a Homil. Pauli Diac, minulii. Mox pro, magnifi-
temporibus Caroli Magni Quadragesimamincoepisse cata, quod legimus in nostris Lectionariis, editi ante
a feria 4 Cinerum pluribus documentis liqueat, sub Quesnellura, taudata. Solum Padiliron., tnag.itlau-
id forte tempus haec collecta a jejunio Pentecostes data.
translata fuit ad Quadrajesiuiaejejuuium; etsicuti
277 SERMO XLII 278
tio (Matth. x, 42). Ex affectibus enim piorum beni- A ejus esset conditionis cujus est corporis. Primo ita-
gnitatis mensura taxatur;et numquam eum mise- quedolo scrutatus estanipse esset s substaniiarum
rendi efficaciadeserit, in quo misericordia ipsa » non creator, qui rerum corporearum posset b in quasvel-
deficit. Experta est hoc vidua sancta de Sarepla, let mutare naturas; secundo, an sub humanaecarnis
quae bealo Eliae in tempore famis, unius diei cibura, specie Divinitasobumbrata tegeretur, cui facile esset
quem solum babebat, apposuit (III Reg. xvn, 12), et pervium sibi aerem facere, et terrena per vacuum
prophetaeb esuriem necessitati suae prseferetis, exi- membra librare. Sed cum illi Dominusjustiliam ma-
guum farinaeet pusillum olei incunctanter expendit. luisset opponere veri hominis, quam potentiam ma-
Sed non defuit ei quod fideliter erogavit, et in vasis nifesiare Deitatis, ad boc convertit terliae fraudis
pia effusionevacuatis, fons novaec facullatis exortus ingenium, ut eum in quo divinaepotestatis signa ces-
est: ul sanctisusibus non minuereturejus substantiae saverant, dominandi cupidilate lentaret, et ad vene-
plenitudo, cujus non fuerat formidata defectio. rationem sui regna mundi pollicendo traduceret. Sed
CAP.111.— Hisaulem studiis, dilectissimi, adquae prudentiam diaboli stullam fecit sapientia Dei:' ut
TOSvoluntarie confidimus praeparatos, d non ambi- superbus hostis de eo quod quondam ligaverat liga-
gatis diabolum, qui omnium virtutum est adversa- retur, nec eura metueret persequi, quem pro mundo
rius, invidere e et ad hoc vim 6uaemaligniiatis ar- B oportebat occidi.
mare, ut pietati laqueos de ipsa pietaie praetendat, CAP.IV. — Hujus igitur adversarii dolos, nonso-
et quos non potuerit dejicere per diffidentiara, cone- lum in illecebris gulae, sed etiam in proposito absli-
tur supeiare per gloriam. Vicinum est enim rectis nentiae caveamus. Qui enim scivit huroano generi
actionibus superbiae malum, et de proximo semper mortem inferre per cibum, novit et per ipsum no-
virtutibus insidiatur elatio : quia difficileest ut lau- cere jejiinium; 1 et ad contrariam fraudem, famulis
dabiliter viventem laus humana non capiat, nisi, ut utendo Manichaeis,sicut impulit interdicta praesumi,
6Criplumest, qui gfonatiir, in Domino glorielur (II ila suadet concessa vitari. Utilis quidem est k obser-
Cor. x, 17). Cujus vero ille hostis nequissimus non vantia, quaeparco assueta victu, deliciarum cobibet
audeat impugnare propositum? cujus non appetat appetitum; sed vaeillorum dogmati, apud quos eliam
violare jejunium ? quando versutias suas, sicut evan- jejunando 160 peccaturl Damnant enim creatura-
gelica lectione patefactum est, nec ab ipso mundi rum l naturas in Creatoris injuriam, et contaminari
Salvatore continuit? Expavescens enim in illo qua- edenles asserunt iis quorum non Deum, seJ diabo-
draginta dierum nociiumque jejunium , explorare lura condiiorem esse definiunt; cum prorsus mnulla
' callidissime voluit utrura hanc 159 conlinentiam sit subslantia mala, nec ipsius mali sit ulla natura.
donaiam haberet an propriam : ut non metueret de- 'C Omnia enim bona bonus auctor instituit, et unus est
ceptionum suarum opera resolvenda, si Christus universarnm rerum creator, qui fecit caslum et ter-
» Prima edilio, non defecit. Dein editi anle Quesn. aliquot codd., «t tuperbus hostis hominem vident,
et quidam codd. cum Horoil.Pauli Diac, vidua illa, quem aliquando tuperaverat, non metueret eum per-
pro vidua tancta, quod in iisdem Lectionariis inve- tequi, quempro omnibut oportebat occidi. Leclionem
nimus. a Quesnello inductam auctoritate duorum codd.
b Sic pleriqne nostri codd. et editi anle Quesnel- optimae notaeCorb. et Reg. relinuimus, cum con-
lum, apudquem cum ms. Patav. et Padilir.,inediam. firmetiir etiam potioribus nostris codd. S. Petri,
Quidara codd. posteriorura collect. pro necestitatis Padiliron., Patav. et mss. Collect. 2, ex quibus
tum habent necettitatit suaeangustim. omnibus pro mundo scripsimus, ubi apud Quesn.
c Praeferendavisa est lectio probatiorum quinque pro omnibus legilur.
nostrorum codicum, quae ilem estduorum Quesnelli. i Aliqui codd. posteriorum collect. cum editis
Facultatis vox apud Latinos sumitur pro ubertate anie Quesn.,e< ad contrarimfraudit effectum,famulit
et abundantia, quam forte quidam librarii non plane ulendo Manichmis, sicut per serpentemintulit inter-
intelligentes substituerunt ubertatis, quod in aliis co- dicta prmsumi, ita per famemsuadet concessavitari.
dicibus et editis legitur. Praetulimus Iectionem quam Quesnellus e suis mss.
d Nonnullaeeditiones ante Quesnellianam, nonam- substituit, quippe quam cohaerenteminvenimus cum
bigimus.Cod. Palav., non ambigilis. Mox, diabolum nostris superiori annotalione laudalis; qua lectione
omniumvtrfufum adversarium est in mss. Vatt. col- sicut expungendum fuit, per serpentem, ita etiam
lect. 4 et 5. erat, per famem, quod tamen Que-
* Cod.Palav., et ob sum malignitatis sludium ar- expungendum
snellus reiinuit; deest autem in nostris codd., et
-•)
v
mari. Ms. Padiliron., et ad hoe sum malignitatit arma ab ipso sensu videtur excludi. i
parare. Quesnellus sludium posuit pro vim; quamvo- * Editi, abtlinentia. Maluimus observantia ex
cera ex caeteris editis et melioribus codd. revoca- nostris opliroaenotae Lectionariis, cum praesertim
vimus. haec vox pro jejunio sumpta apud Leonem frequen-
' Sic ex codd. S. Petri, Padiliron. et Patav. AI., ter occurrat, uti ex senn. 41, c 1, serm. 49, c. 5,
callide. Paulo posl in editis ante Quesn., solvenda serro. 71, c 1, serm. 75, c. 1, et serm. 86, c 5,
pro resolvenda,quod noslri mss. approbant. animadveriit Jacobus Acamius De antiquitate Sacra-
« Cod. Patav., «ufrsfaniivarumrerum creator. mentarii Veronentis, pag. 89. In hoc ipso sermone,
Prima editio el ms. Bon., in quo vellet. Alite c. 5, de Manichaeisdicitur, qui sua maxime obser-
editiones, in qumvellet; duo Vat., in quod; Patav., vantia polluuntur. Mox in Patav. ms. pro porco habe-
in quid. Gongruentior visa est lectio duornm mss. tur parvo.
S. Petri., cod. Padiliron. el exemplaris Pauli Dia- 1 Ita mss. S. Petri, Padiliron. et Patav. Homil.
coni. Paulo post, in tribus Lectionariis, et lerrenos Pauli Diac, creatam naturam. Editi, ereaturarum
ftrtus per inane tibrare. naturam.
1 Editi ante Quesn. et Horail. Pauli Diac, cum m Cod. Patav., nullum sit tubttantia malvm,
27» jS. LEONIS MAGNlSERMONES. tSO
ram, tnare et omniaqunt i» eit tunt (Ptal. CXLV,6). A nione se temperant, » ut interdum, ne penitus latere
Ex quibus quidquid bomini ad cibum potumque con- non possiut, ore indigno Clirisii corpus accipiant,
cessum est, sanctum et mundum est in sui generis sanguinem auiem redenipiionis nnstrae haurire om-
qualitate. Quod si immoderala avidilaie snmatur, nino declinent. Qund ideo vesirae notum facimus
nimieiasedaceset bibacesdedecorat, non cibi mque sanrtilaii, ul vobis hujuscemodi homines j et his
» poculi nalura contaminat. Omnia tnim, sicut Apo- manifestentur indiciis, et quorum deprehensa fuerit
slolus ait, munda sunt mundit. Coinquinatisautemet sacrilega simulaiio, k a sanciorum socielate sacerdo*
infidelibutnihil ett mundum, sed coinquinalasunt eo- tali auctoritate pellantur. De talibus enim bealns
rum tnens el conscienita(Ad Tit. i, 15). Paulus apostolus Ecclesiam Dei provide monet, di-
CAP.V. —Vos autem, dilectissimi, cathnlicaema- cens :l Rogamusautem vot, fratret, ui obterveliieot
tris sancta generatio, quos in scbola veritatis b Dei qui dissemioneset offendiculaprmterdoctrinam quam
Spiritus erudivil, liberiaiemvestram congrua raiione didicisit faciunt, et declinate ab illit. Hvjuscemcdi
moderainini, scientes quoniam bonum est eiiam a enimChritlo Dominonon terviunl, ted tuo veniri; et
licitis abstinere, et cum castigatius vivendum est, ila per dulcessermonetet benedictionetteducunt cordain-
discernere cibos ut usus eorum semoveatur, non nocentium(Rom.xvi, 27).
• natura damnelur. d Nullo itaque vos conlagio eo- B 1 CAP.VI. — llis ergo, dileclissimi, admonitionibus
rum error attingat, qui sua maxime obscrvantia pol- nostris, quas auribus vestris conira -»exsecrandum
luunlur, servientet creaturm potius qnam Crealori errorem Irequenler iigessimus, 162 sufficienter
(Rom. i, 25), et luminaribus ccelisiuliam abstiuen- insiructi, sanrtos Quadragesimaedies pia devntione
tiam devoventes : e siquidem in bonorem solis ac suscipite, et ad promerendam misericordiamDei per
lunaepriroa et secunda Sabbali jejunare delegerunt, opera vos misericordiacpr.-rparate. Iram exsiinguite,
uno perversitatis suae 161 opere bis impii, bis pro- n odia delete, unitalera diligile, et sinceraevos liu-
fani, qui jejunium suumet ad siderum cultum, et ad miliiaiis officiisinvicem praevenite. Servis et bis qui
resurrectionisDominicaeinstitiierecontemptum.f Re- vobis subjecti sunt cum acquitatedominamini, nnl-
siliunt enim a sacramenlo saluiis humanae,et Chri- lus eorum aul claustris crucielur aul viuculis. Ces-
slum Dominum noslrom.in veranalurae nosirsccarne sent vindictae, remiltanlur offensse; severilas leni-
vere natuin, verc passum, vere sepultum el vere su- tate, indignatio mansuetudine, discordia pace mute-
scitalum esse non credunt. Et ob hoc diem e nostrae lur. Omnes nos modeslos, omnes placidos, omnes
laclitiae,jejunii sui mcerore condemnant. Cumque ad experiantur benignos; ut jejunia nostra accepta sinl
tcgendam infidelitatem suam nostris audeant inte- Deo. Cui ita dentum sacrificium veraeabstinenliaeet
resse b conventibus, ita in sacramentorum commu- (C verae pielalis offerimus, si nos ab omni maliiia con-
• Idem codex, pofas. ex rass. Reg. el Corb. in praestanlioribus mss. Le-
b Ita cum Quesn. mss. S. Petri, Patav., Padiliron. clionariis et cnllectionibus superiori annoiatione
et Casiu. Al., Spiritus sanctus. Dein, congrua devo- memoratis invcniinns.
tione in exemplo Panli Diac, pro congrua ratione. B Ita meliores no-tri codd., immo etiam mss. col-
c Ms. Paiav., Padiliron. et Casin. addunt «f. lect. 4 et5. Editi, Salutiset Imtitimnostrmsui jejunii
d Vulg. edii., Nulta itaque vos conlagionis hu- moerore.
b Sic iidem nostri oplimae nolae codd. Editi,
jus aspergat impielas. Quesnelli leeiionem sex nostri mg-
meliores codices coufirmant. Soliim Padilir., Paiav. sttriis.
et Casin. babcni quia sua pro qui sua. 1 Editi ante Quesnellum cum mss. posterinrum
• Erat in editis, quos nemo ambigat esse Mani- collectionnm, uf interdumtuiius lateant, ore indigno
chmos, qui in honoremsolis ac lunmdie Dominicoet'. Christi corpus accipiunl,sanguinemaulem redemptio-
tecunda feria deprehensi fuerinl jejunare; uno (vel, nis nostrmhaurire omninodeclinant. Quodideo vestram
tmo enim ) pervrsitatis sum opere bit impii, bis pro- scirt volumussanctitalem. nt, eic Correciioa Ques-
fani sunl, qui jejunium suum, el ad siderumcultum nell<>inducia et a nobis retenta poiioribus uostris
et ad Resurreclionis Chriti instituere contemptum. codicibus vindicatur. Soluni Patav., Padilir. et Ca-
Solum Quesnellus vulgatam lcctionem secntus, ad sin. delent omnino.
illa. quos nemo ambignt esse Manichmos, noiavit: } Qiiidam codd., efianthis. Mss.S. Petri, Patav.,
< Haecverba ex nota marginali suspicor in lexium Padiliron. et Casin., eliamin suis.
irrepsijse, qnoniam et superflua videmur, et desi- r\ i k Ediii ante Quesn. cum codd. non solum collect.
derantur in codd. mss. liorb.. et Reg., iu qiiibus 2, 4 et 5, sed eiiam Lect. S. Pelri ei Padilir. ad-
corum Ioco legitur : Siquidem( ei consequenter) in dunt nntutiet proditi.
honorem sotis el lunmdie Dominicoet secunda feria 1 Codd. Patav. el Paililir. : Rogo. Dein, quamau-
jejunare delegerunt.t Hactenus ille. Nns quamplu- distis, pro quam didicislis, in prima ediiione et ms.
rium codicum observalione deieximus vulgataui le- Bon., in quibus mox ab iis loco ab illis; codd. au-
ctionem esse in mss. irium posteriorum collectio- tem S. Petri duo, totidera Vat. et unus Palav. at
num, ex quibus ediliones profectaesunt. Lectio vero alius Padilir., ab his.
texlui a nohis inserta, est in Lectionariis S. Petri, m Iia Qucsn. et nosiri meliores codd. Alii edili,
Padiiiron. et Patav., nec non in codd. Casinen. col- exsecrabilemstclam.
lect. 1 et Barber. collect. 2, cum quibus congruunt " Quesnellus, odia dtclinate, unitatem diligite, et
duo Lectionaria a Quesnello allegata, exceptis voci- sincermvos humilitatishonoreinvicemprmvenite.Nul-
bus prima et stcunda Sabbali. lum autem codicem indicat, et solum noiat in mar-
1 Edili ante Quesnellum : Abdicant enim st tacra- gine aliarum ediiionum lectionem, odta deponite,
mentotaluitt humanm,el ChrittumDominumnostrum unammitatemdiligite, et tincerit vot humilitatit ofi.
ticut tn veritatecarnit nottrm denegantnatum, ita vere ciit invicemprmvenite.Secuti sumus mts. S. Petrl
morluumet resurrexissenoncredunt. Ila codd. collect. duo, Paiav., Padilir. et Casin.
posieriorum. Lectionemvero a Qucsnello restitutam
281 SERMO XLIII. 882
tineamns : » auxilianle nobis per omnia Deo b om- A remaneat, sed ad jubenlem recurrat : qui ideo dat
nipoiente, cui cuin Filin et Spirilu sancto una est * pracceptum, ut exciiet desiderium et praestet auxi-
Deitas, una majestas iu sx-cula saeculorum.Amen. lium, dicenle propbeta : Jactain Deum * cogitationem
SERMO XLIII [Al. XLI]. tuam, el ipse le enutriet (Ps. LIV,23). An forle quis-
c De QuadrugesimaV. quain iia insolenter superbit, i et ila se illacsum,ita
immaculatum esse praesumit, ut nullius jam renova-
STNOPSIS. —I. Quomodogra'im coopereturhomo, ut tionis
interiusrenovetur.quod nemi.ii non est necessarium. indigeat? Fallitur pronus isla persuasio, et
— II. Paucot esse quos vel adversa non lurbent. vel nimia vaniiate veterascit quicumque inter tentatio-
prusperanoninfleni.— 163 "'• Omnibusnecessi- nes tiujus vitaeab omni se vulnere credit immunem.
taiem pmnitendiincumbeie.— IV. Maximeoperibus Plena omnia periculis , plena sunt
misericordimdeleri peccaia. laqueis. Incitant
cupiditates, insidiantur illecebrae,blandiuntur lucra,
CAP.1.— Aposiolica, dilectissimi, d doctrina nos dauina deterrenl, amarae sunt obloquentium linguae,
admonet, ul d'ponentes veleremhominemcum acttbus nec seui|.er veracia sunt ora k laudantium. Inde sae-
suis (Ephes. iv, 22; Colots. m, 9), de die in d<em vit i diiini, hiuc decipit l mendax officium : ul faci-
sancta conversatione renovemur Si eiiim leiiiplnm lius sil vitare discordem, quam declinare fallacem.
Dei siiiiuis, et meniiiim nosiraruin Spiriius sanctus B CAP. II. — In ipsis autem vinutibus obtinendis
habiialor esi, dieente Apostolo : Vos estis templum lam 164 dubius niodus et tam incerta discretio m
Dei vivi (I Cor. vi, 16), mulia nobis vigilanlia labo- est, ut si quisquam inter bonorum malorumque con-
randum est ut cordis nosiri receptaculum tanto ho- finia, subtilissimi discriminis potuerit servare men-
Spite non sit iudignuni. Ei sicul in domibus manu- suras, difficile sit ut bene sibi consciam probitatem
factis laudabili diligentia providetur nt si quid aut obirecianiiiim lingua non mordeat, et iniquorum
infusione imbrium, aul turbine procellaruro, vcl ipsa evadat opprobria, cui est amica justitia. Jam cum
fuerit antiquitate corruptum, e cita in integrum cura ad ipsas rerum teinporalium varieiates cogilatio hu-
resiituat; ita jugi oponet solliciiudine praeeaveri ne inana ronvertiiur, quantx se opponunl caligines,
quid in noslris animis incomposiium, ne quid inve- quanti pravarum opinionum oboriuntur errores, ut
niaiur immundnm. Quamvisenim aedificiumnostrum de objectu contrariorom sumalur maleria querela-
f sine ope sui non subsislat ariificis, nec fabrica norum. Nam licet n omnium fideliumcorda non dubi-
stra possit es.seincolumis, nisi ei prolectio praefuerit tent nullis hujus mundi partibus, nullisque tempo-
conditoris, taraen quia rationabiles lapides sumus et ribus providentiam abesse divinam, nec de stellarum
viva materies, sic nos auctoris nostri « exstruxit ma- potestate, quae nulla est, saecularium ncgotiorura
nus, iit cum opifice suo eiiam is qui reparatur, ope- G pendere provenlus, sed aequissimoet clemenlissimo
relur. Gratiae igiiur Dei obedientia se humana non summi Regis arbitrio cuncta disponi: • quoniam,
subtrahat, nec ab illo bono, sinequo non potest bona sicut scripturo esl, UniversmvimDomini misericordia
esse, deficial: h ac si quid sibi impossibile aut artl verilas (Ps. xxtv, 10), tamen cum quaedamnon se-
duum in mandatorum effeciibusexperilur, non in se cundum desideria nostra procedunt, et sub bumani
Post verba, ab omni malitia contineamus,legun- ascribitur. Est ibidem serm. 148, al. 36 oliin de
tur in aliis editionibus viginti fere lineolae, in quibus Tempore 73.
hasc verba : Secunda igilur et quarta etsexla feria je- d Exemplar Pauli Diac, senfenlia.Dein prima edi-
jitnemut, elc, quaescriploi ibus ecclesiasiicis amplam tio, ul deponamus... el de diein diem renovemur.
disputandi materiem pra;buere. Ea e sermouis con- «Addidimus eifa ex iiomil. Pauli Diac el app.
lexlu eliminanda censuiinus, cum mss. quinque co- Auguslini.
dicum auctoritate, tuin aliis plunbus freti argumen- f lia cum Quesnello et prima ediiione duo codd.
tis, quaein di-sertaiione de Sabbaii jejunio fuse ex- S. Petri, alius Vat., exemplar Pauli Diac et app.
pendunlur. QUE^N.—Nos in solis mss. posieriorum Aug. Al., sine opere.
colleclionum 3, 4 el 5, eas liueolas reperimus, non s Sic melius ex cod. Veneto et prima editione,
vero in mss. collect. 1 et 2. nec in Lectionariis S. quam in aliis edit., exitruit. Qiiesnelliannotationem
Petri, Venet., Palav., Vallicell., Padiliron., etc _. ^
in verha seijueiuia, in observationibusad liunc ser-
Verbaantem expuncta harcsunt: Cuminimicisautem monem dabimus.
crucisChrislinulla consensionejungamur,ne impiorum b Ediii anie Quesn., af ti quid. Exemplar Pauli
consorliosanclitas fideliumpollualur. Lux separetur a Diac, aut si quid. Quesnellus cuin appendice Aug.,
ttnebris, el fugiant filios diaboli filii verilatis. /n fem- ac 1si quid, et iia etiam duo codd. S. Petri.
plum sutem Domini, quod est tcclesia Christi, nihil Al., coqilalumluum.
contaminatuminferri, niliil profanum oporteladmitti: J Particulam ef restituimus ex prima editione et
ut omni immundiliaa penelralibuscordis exclusa, san- app. Aug.
clificeturjejunium nostrum, et simus mlernumhnbita- k Cod. Bon. et prima editio, blandientium.
culum sancti Spiritut, qui nos a peccatorumtordibut 1 Atljectivum mendax in editis inventiim Quesnel-
emundatotet potiidere temper dignelur el regere. Se- lus in marginem rejecit. Nos ex noslris mss., ex llo-
cunda igilur et quarla et sexta feriajejunemus; tabba- mil.Pauli Diac, append. Aug. ac eliam ex ipso
to autemapud beatum Pelrum apostotumvigiliascele- coniextu revocavimus.
bremut, qui eommendatitibi gregis curam haberenon m Verbum eif reposuimus ex prima editione, ex
1 detinem, cutlodiam nobit de *uis precibut obtinebil. duobus mss. Vatl. nec non ex Homil. Pauli Diac. et
Auxiliantenobis per omnia, etc app. Aug.
b Cod. Venet. addit Patre. n Duo codd. S. Pelri, omnia
* Hic scrmo irisertus invenitur appendici sermo- • Prima editio omitlit quoniam.
nuni S. Augustini, cui in aliquibus mss. perperam
283 S. LEONISMAGNlSEKMONES. 281
judicii errore superior est plerumque iniqui causa A j Quos charitate debita commonemus, ut non ideo si-
quam justi, vicinum nimis atque contiguum esl, ut bimet blandiantur, quia nobis conscientiac singulo-
etiam raagnos animos ista » concutiant et in aliquod rum patere non possunt, cum oculos Dei simul uni-
illicitaecausationis raurmur impellant.Siquidem istis versa cernentis, non abdita locorum, non parietum
varietatibus etiam excellentissimus propheta David septa secludanl; nec solum ei acta et cogitala, verura
usque ad periculum se turbatum profitetur, et dicit: et agenda et cogitanda sint cognita. Ista ergo scientia
Mei autempene motitunt pedes,peneeffuti sunl gres- summi judicis, iste est tremendus aspeclus, cui per-
tut mei, quia selaviin peccatoribut,pacempeccatorum vium esi omne solidum, et apertum omne secretiim;
vident (Ptal. LXXII,2). Unde quia paucorura est tam cui obscura clarent, muta respondent, silemium con-
solida forliludo, ut nulla inaequalitatumperturbatione fitetur, et sine voce mens loquitur. Nemo patientiam
quatiantur, et multos fidelium non adversa lantum, bonitatis Dei (Rom. n, 4) de peccatorum suorum
sed etiam secunda corrumpanl, sanandis vulneribus impunitateconlemnat; nec ideo illum aestimet non
quibus humana infirmitas sauciatur, diligens est ad- offensum, quia necdum est expertus iratum. Non
hibenda curatio. Ideo enim de periculis quibus mnn- sunt longaevitaemortalis induciae, nec diuturna est
dus hic plenus est quaedambreviter percurri, ut di- licentia insipientium f voluntatumin aeternarumdo-
cente Scriptura : Quis gloriabitur castum se habere B lorem transitura pcenarum,si dum juslitiaesententia
eor, aut mundumse essea peccato(Prov. xx, 9)? om- suspenditur, pcenitentiaemedicina non quaeritur.
nes sibi inielligant deliclorum indulgentiam et re- CAP.IV. — Confugiamusigilur ad prsesentemubi-
parationis necessariam esse medicinam. que 166 misericordiam Dei, et ut sanctum Pascha
CAP.III. — Quando autem opportunius, dilectissi- Dominidigna observantia celebretur, s cunctorumse
mi, ad remedia divina b decurrimus, quam cum ipsa fideliumcorda sanctiflcent. Mitescatsarvitia, mansue-
hobis sacranienta redemptionis nostrae lemporura scat iracundia, rerailtant sibi omnes culpas invicem
lege referunlur? Quae ul dignius celebremus, salu- suas, nec exactor sit vindictae, qui petitor est veniae.
berrime nos quadraginia dierum jcjunio praepare- Dicentes enim : Dimittenobis debita noslra, sicutet
mus. Non eiiiin ii tantum qui per morlis Chrisii re- nos dimiltimut debitoribusnottrit (Malth. VI,12); du-
surrectionisque 165 mysteriura in novam vilara rissimis nos vinculis illigamus, nisi quod profitemur
baptismo suntc regenerante venluri, sed etiam om- impleamus. Unde sl orationis hujus sacratissimum
nes populi renatorum, utiliier sibi et necessarie pactum non tola sui conditione servalum esl, nunc
praesidium hujus sanctificationis assumunl: illi, ut saltem conscientiam guamunusqiiisquecognoscat, et
quae nondiim habent, accipiant; isti, ut accepla alienis ignosceqdo delictis, abolitionemsuorum ob-
custodiant. Dicente namque Apostolo : Qui stat vi- 'C tineat peccatorum. b Dicente namque Domino : Si
deat ne cadat (1Cor. x, 12), nemo est tanta firmitate dimiteritit hominibut peccataeorum, dimittetef vobit
suffultus, ut de stabilitate sua debeat esse securus. Pater vester,qui in cmlisest, delictavettra (Matth. vi,
Utamur igitur, dilectissimi, saluberrimi temporis ve- 14; XVIII,35; Luc. vi, 37): non longe est ab uno-
nerabiiibus institutis, et sollicitiore cura cordis no- quoque quod poscii, cum de benignitate supplicis
stri d specula lergamus. Quantumlibet enim caste et sentenlia pendeat judicantis: qui humanarumprecum
sobrie mortalis haec vila ducatur, quodam tamen misericors et juslus auditor, aequiiatisuaede noslra
pulvere terrenae conversationis aspcrgitur, et nitor lenitate proescripsit,ul non haberet in eos jus severi-
mentium ad Dei imaginem conditarum non ita a tatis, quos non invenissetcupidos ultionis. Clementes
fumo lotius vanitatis alienus est, ut nulla possit autem el miies animos etiam largitas decet. Nihiiest
sorde fuscari, et non semper indigeat expoliri.Quod enira digniusquam ut homo sit sui aucloris imiiator,
si etiam cautissimis animis necessariura est, quantoi et secundum modum propriae facullatis, divini sit
illis amplius est expetendum, qui tota e fere anni operis exsecutor. Nam cura aluntur esurienies, ve-
spatia aut securius aut forte negligentiustransierunl?> stiuntur nudi, foventur infirmi, nonne ' auxiliura Dei
* Exemplar Pauli Diac, concitent. j) habet particulam forte, eamque delet ante adverbiura
b Edili ante Quesn., recurrimus. negligentius.Prima editio coilect. 3 utrobique babet
o Ita omnes nostri codd. et editiones Leonis ante forte. Commodiorest caeterarum editionum leciio
Quesn., nec non exemplar Pauli Diac.Solum in mss. textui inserta, cui concinuntmss. S. Petri. App.Aug.,
S, Petri, regenerandiventuri, ubi librariorum errore'. transegerunl pro trantierunt.
f Sic ex duobus
scriptum apparet, regenerandi,pro regenerante.Hinc mss. S. Petri et homil.Pauli Diac.
autem forte manavit ut alii amanuenses transcripse-[ eraendavimus.k\.,voluptatum. CodexVat.coilcct.4,
rint solam vocem, regenerandi,omissa alia voce ven- licentia insipienlium,aut dulcedovoluplalum.
et Quesnellussuscepere. s Iia restituimusex omnibusnostris codd. et editis
turi, quod append. Aug. ante Quesnellum, qui praetulit lectionem appendb-i
d Vulgali male, piacula. In melioribus codd. et ini
app. Aug., ut in prifflaeditione, et apud Quesnellum,'. Aug. communem, cunctorumfideliumcorda sanctifx-
specula; el optime quidem : nam S. pontifex loqui- centur,
tur de conscientiajustorum gravibuspeccatisexperte, b Mss. S. Petri, dicente ditcipulit Domino. Po-t
quaetamquam speculum sedulo tergenda est etiaraJ. pauca, pro mquitatitum, quidam codd. habent mqui-
a pulvere culparum leviorum, ne in graviora deci- talit tum regulam.
dant. 1 Leciionar. Venel. S. Marci, auxilio Dei munus
• Quesnelluscum exemploPauli Diac, App. Ang. (forte manut) explelurminitlri.
etcod.Teneto, nec non mss. collect. 4 et 5, pro feret
385 SERMOXLIV. 286
manus explet minislri, et benignitasservimunusest A haberecor, aut mundumte ette s a peccalo(Proi).XI,
Domini?Quicumad effectusmiSericordiae suaeadju- 9) ? Et iterum : Aboccultismeismundame, Domine,
tore nonegeat, iia suam omnipotentiamtemperavit, et ab alienisparcetervotuo (Pt. xvm, 15). Si autem,
" ut laboribushominumper hominessubveniret.Et
quodexperimentisprobatur, taliscondiiioest eorum
meritoDeogratiaereferuntur de pietatisofficiis,cujus quiconcupiscentiisrenituntur,qui iracundiaemotibus '
opera videntorin famulis. Propter quod ipse Domi- reluctantur, et ipsarum quoquecogitationumarcana
nus discipulisait: Sic luceatb lumen vestrumcoram castigant,ut 168 h et numquampossihtin cordibus
hominibut,«(videantoperavestrabona,et magnificent suisnoninvenirequodreprobent,et saepeaut fallantur
Patremveslrum,qui ett in cmlit (Malth. v, 16); qui occultis, aut graventuralienis; ' considerandumest
cumeodemPatre et Spirilu sancto vivit et regnat hocin temporeatientius,quaevitia, quaeaegritudines,
Deusin saeculasaeculorum.Amen. quantaquesint vulnera,quibus austeriorsit adhiben-
167 SERMOXLIV [Al. XLHI]. da medicina: ut illius sacramenti, per quod solvun-
e De QuadragetimaVI. lur opera diaboli, nop inveniantur alieni. Paschalis
SlH OPSIS. — I. Quadragesimm maximettmporepur- quippe festivitatishoc propriumest, ut tota Ecclesia
ganda ene vetuttatisvitia, a quibusnemoimmunit. remissionegaudeatpeccatorum,quaenon in eis tan-
— II. Jejuniis conjungidebereanimi integritatem, lumfiat sacro baptismaterenascuntur, sedetiam
e l a nemo B qui
pacisunitatem, eleemosynm largitatem, qua
excluditur. — III. Humilitatit et lenitalit spiritu in eis qui dudumin adoptivorumsorte numeranlur.
tuperbimet vindictmstudiumpellendum. Quamvisenim principaliternovoshominesfaciat re-
CAP.I. — Semperquidem, dilectissimi,mitericor- generationisablutio, quia tamen i superest omnibus
dia Dominiplena est terra (Pt. cxxxn, 5); et unicui- contra rubigiuem mortaliiatis quotidianarenovalio,
que fideliumad colendumDeum ipsa rerum natura et inter profectuum gradus nullus est qui nonsem-
doctrinaest, dumcoelumel terra, mare et omniaquae per k melioresse debeat,generaliterannitendumest
in eis sunt, bonitatem et omnipotentiamsui prote- ut in die redemptionisnemoinveniaturin vitiisvetu-
stantur auctoris, et famulantiumd elemenlorummi- slatis.
rabilis pulchritudojustam ab intellectiialicreatura CAP.\1.— Quodergo, dilectissimi, in omnitem-
gratiarumexigitactionem.Sed cum ad istos recurri- pore unumquemqueconvenitfacere Chrisliannm,id
lur dies, quosspecialiusfeparationisbumanaesacra- nunc sollicitiusestl el devotius exsequendum,ut
mentasignarunt, et qui vicinoordine atque contiguo apostolicainstitutio quadragintadierumjejuniis im-
festum paschalepraecedunt,diligentiusnobis praepa- plealur, non ciborumtantummodoparcitale, sed pri-
ratio religiosaepurificationisindicitur. Quamvisenim vaiionemaximevitiorum.Namcum mob hoccastiga-
in quolibettempore innocensvita sit multorum, et Q tio ista sumatur, ut carnalium desideriorumfomiteO
plurimos• Deobonorum actuum consuetudo com- subtrahanlur, nullum magissectandumest continen>
mendet, nonadeo tamen de conscientiaeintegritate tiaegenus,quam ut semper simusab injustavoluntate
fidendumest, f ut humanamfragiliiateminler scan- sobrii, et ab inhonesiaactione jejuni. Quaedevotii»
dala tentationcsquedegenlemnihil potuissearbitre- notiomittit segros,nonsecernitinvalidos: quia etiarf
mur, quod laederet eam, incidere; cum prnpheta in languidoatque inutili corpore potest animi inte
excellentissimusdicat : Quit gloriabitur catlum te grilas reperiri, si ubi fuitsedes pravitatis,ibi conflf
* Quxdameditiones, ul e<iaboribui efmerito b Parlicula ef in aliquot mss. probaenotaedesidO
Deogratimxeferrentur... cujusoperaviderenlur.Si- raiur.
militer Quesnellus,qui soluro omisit particulamet 1 Editi ante Quesnellumet fere omnes codicA
ante taboribus.Idem etiam in Homil.Pauli Diac el nostri omittunt verba, considerandum ett hqcin tenv
app.Aug.,ubisolumbabeturvidenturlocoviderentur. poreattentiut, et post voces,aut graventuralienit, sit
Lectionarii Veneti lectionem el interpunctionem prosequuntur: Qumin aliit vitia, etc, ita ut S. Leo
praetulimus. hoc Ioco arguere videatura minoriad majus, seu ab
b Prima editio et codd. colleclionum4 et 5, lux iis qui concupiscentiisrenituntur, ad aliot, qui non
veslra; ct dein, gfort/tcenf pro magnificentin uno S. perinde dimicant. At in hanc sententiam Iegendum
Petri et alioVat. Omnesediti, ut videntesoperavestra essel, quanlaqueerunt, ul interrogandivis eliciatur.
bonamagnificent.Magisplaeuit lectiocod. VenetiS. Cumvero omnes editioneset mss. habeant, lint, re-
Marci, quippequaecohaeretcum simili leclioneser- tincnda fuit QuesneUilectio, etsi illam in uno ms.
monis 26, cap. 4, et sermonis45, c. 3. D Casinensicollect.1, caeteroqiiinoplimaenotaereperire
* In primaeditione et in mss.colleci.3 hic titulus potuimus.
habetur: De passioneet resurrectiontDominisermoI, i Erat in editis, lemper neceitariaetl omnibut.In
et similiterin duobus sequentibus,qtii inscribuntur Val. collect.4, temperett ab omnibut,mendose.Cor-
lermo// et ///. Sed in mss. S. Petri continuatur feximus ex duobus mss. S. Petri et Palav., quibus
titulus : Dejejunio Quadragetimm;in aliis vero: De concinunt codd. collect. 2. et 5. Mox profecluum
Quadragetitna. locoproveciuum exomnibusnostriscodicibd&et editis
°Ms. Val., astrorum atque elemenlorum;in alio ante Quesn. Sola editio Parisiensis an. 1671, intei
Vat., attrorumatque, suppleniurin margine. perfectum et imperfectum gradut.
• JDeoe x editisante Quesn. ei nostris mss. revoca- 1 Duocodd. S. Petri, melior ette te debeat.Dein,
{
vimus. in die regenerationitet redemptionitin duobusmss.
' f Editiones post primam et ante Quesnelliaiiam Vat.collect.4.Quesnelli annotalionemin bunc locum
cummss. collect. 5, ul humanafragililateinterscan inter observationesinvenies.
dala tentationesquedegente. Prima ediiio omiltit 1 Cod. Val. colleci. 4 addit, et diligentittt.
e'am. . > Ita cum Quesuelloduomss. S. Petri. Al., ad hoc.
* Ms.Patav. S. Anlun., a peccalii.
9187 S. LEONIS MAGNISERMONES. 288
mentur fundamenta virtutis. Et ideo inflrmaecarnis A sibimet in unitatem studeant redire concordiae.Nt-
istasufficit aegritudo,quaesaepemensuram voluntariae mini malum pro maloreddentet, et donanltt invicem
afflictionisexcedit, tanium ut mens officiisui impleat vobit, sicut Christut donavitnobit (Rom. xn, 17), hu-
partes, et quaecorporea epulatione non utitur, nulla manas iniinicitias pace delete; et si qui de subditis
iniquilate pascatur. Rationabilibus autem sanctisque 170veslr's autclaustracustodiae, aul vincula • me-
jejuniis nulla utilius <|tia*neleemosynarum npera co- ruerunt, misericordiler relaxentur : ut quiquotidia-
pulantur.quae uno misericordiaenomine 169 multas naeindulgentiae remediis indigeraus, non difficulter
laudabilespielatisconiinent actiones.ut omniumfide- peccatis iguoscamus alienis. Dicentes enim ad Do-
lium pares animi esse possint eliam inler impares minum Patrem nostrum: Dimittt nobit debiia nottra,
facultates. Dilectio euim quae simul Deo hominique ticut et not dimitlimut debiioribusnostrit (Matth. vi,
debetur, nullis umquam » ila impediiur obstaculis, ut 12), certissimum est quod cum aliorum deliciis ve-
non ei semper bene velle sit liberum. Dicentibus niam tribuimus, nobis divinam clemenliam praepara»
quippe angelis : Gloria in exceltit Deo, et in terra pax mus. f Per Dominum nosirum Jesum Christum ,
hominibut bonm votuntatit (Luc. n, 14), non solum qui cum Palre et Spiriln sanclo vivil et regnat in
virtute bciievolemiae, sed etiam pacis bono beatus saeculasaeculorum.Amen.
efficitur, quicumque aliis quacumque miseria labo- B ] SERMOXLV [Al. XLIVJ.
rantibus charitate b compaiilur. Latissima enim sunt De QuadragesimaVII.
opera pieiaiis, quaeipsa sui varietate id veris confe- STNOPSIS. —I. Omnes, sive iustos, sive peccatoret,
runt Cliristianis, ul in disiribulione eleemosynarum sivecater.humenot, parare Dominoviam debere pet
non solumdivites et abundantes, sed etiam mediocres Quadragetimam. — II. Mitericordimet veritali ad
imitationemDei, fidei et charitati instandumQuadra-
et pauperes, suas habeanl et
poiliones; qui largitatis gesimmtemvore. — —
III. Chritto impendi, quod pro
sunt viribus inaequales, mentis tamen aflectione sint Chrislo prmbelur. IV. Omniumvirtutum exercilio
similes. Nam cum sub ocnlis Domiui multi in gazo- incumbendumhoc tempore.
pbylacio ex opuleniia sua mulia conferrent, vidtia CAP.I.—Virtus,dilectissimi,et sapientia fideiChri-
quaedam duns inliilit nnmmos (Luc. xxi, 2; Marc. slianae, amor Dei est, et amor proximi; neque ullo
xxn, 42), et tali Jesu Chrisli testimonio meruit coro- caret pietatis officio, cui studium esi colere Domi-
nari, ut in tam parvo muneris modo omnium fuerit num , et juvare conservum. Harum atilein affectio-
collationi • digna praeferri : quia inier magna eorum num duplex unitas omni quidem est tempore exer-
dona, quibus imilia residebant, illius quod fuit exi- cenda, et proflcienteraugenda, sed nnnc increraenlis
guuin, ftiil totura. Si vero aliquis taniae paupertaiis amplioribus dilatanda , ut quadraginta dierum jeju-
coarciatur angusiiis, ut nec ad duo aera inopi impar- C ( nium, quod festi paschalis est praevium, s interio-
lienda sufficiat, habel in praeceptis Dominiunde im- rem cordis audiium illius vocis inslar moveat, qua
pleat bonse voluntatis offlcium. Siquidem qui sitienlii verbis Isaiae propbetae Joannes Bapiista dicebat :
pauperi calicem aqnaefrigidie minislrarit, mercedemi Parate viam Domini, rectat facite temilat ejus (Jsai.
est sui operis adepturus (Matth. x, 42) : tanta servisi XL,3 ; Matth. m, 3). Sive enim illam parlem populi
suisDomino ad obtinendum regnum suum praeparantei cogitemus quae dudum certamina evangelici agonis
compendia, ut eliam praebiiioaquae,cujus usus gra- ingressa, per spiritalis sladii cursum indesinenler
tuitus alque communis esi, praemionon careret. QuodI tendit ad palmam ; sive illam quaeleibalium conscia
ne uila inlercluderet difficultas,de aqua frigida formai peccatorum, per reconciliatiouis auxiliumfestinal ad
est proposita pietatis : ne putaret se mercede carilu- veniam ; sive illam quaesancii Spiriius regeneranda
rum, cui de calefactione potus lignorum impendiumi baptismate, vetustate Adara exui, et Christi cupit
defuisset. De quo tamen calice non frustra adinonet noviiale vestiri, apte et utiliter omnibus dicitur *.
Dominus ut in nomine ipsius praebeator : quia haec, Parate viam Domini, rectas facile semitas ejut. Quae
quaeper se sunl vilia, fides efficit preliosa, et quaeabi autem viaeDomini, quaevesint semitae,ejusdem prae-
infidelibus niinisirantur, etsi fuerint sumpiu magna,i dicaloris cohortaiione discamus , qui divinaegratiae
omni tamen justificatione sunt vacua. ] opera et dona promittens, futurarura commutatio-
D
CAP. III. — Celebraturi igiiur Pascha Domini,i num reserahat effectus , addens sententiam propbe-
dilectissimi, iia vos sanciis exercete jejuniis, ut ab» tici sermonis, 171 et dicens : Omnis vatlis implt-
omnibus perturbalionibus liberi ad festa sacratissimat bitur, et omnis mons et collis humitiabitur; et erunl
veniatis. Superbiae spiritus, de quo sunt omnia ortat prava in direcla, el aspera in vias planat (Isa. XL,
peccaia , humiiitatis amore pellatur; et qui elationes 4). Vallis itaque mansuetudinem humUium, mons
tumuerant, mansuetudine miiigenlur. Quorum vero> el collis elationem indicat superborum. Sed quia ,
animos aliqua exasperavit offensio, d reconcilialii sicut Veritas dicit, qui se humiliat, exallabitur, et qui
• Particulam ila addidimus ex duobus mss. S. ciliatione.

Petri et Vat. collect. 4 et 5, eaque ipso contexlui e Prima editio, meruerint.
exigitur. ' Ita duo Leclionaria S. Petri aliique codices.
b ln mss. collect. 4, coputatur et compalitur. Edili, Per ChrislumDominumnostrum.Amen.
« Sic ex mss. S. Petri. Al., condigna. e Mss. S. Petri, interiorecordit auditu.
* Ita cum Quesn. duo codd. S. Petri. Al., rccon-
249 SERMOXLV. 290
te exallat, humitiabitur(Luc. xiv, 11 ; et xvm, 14); A pjromerendum et videndum Deum purilas uieti-
meriio » et vallibus adimpletio, et montibusest antis attollitur, ne onere curarum carnalium depri-
nuniiatia depressio : ut el plana nibil offensionis, et matur. Nam qui ait: Stne fide impossibile est pla-
directa niliil habeant pravitatis. Quamvis enim an- cereDeo (Hebr. ix, 6); idem dicit: Sihabuero omnem
gusta et ardua sil via, qum ducilad vitam (Mallh. vu, fidem, ila ut montesiransferam,charitatemautem non
14), nnn tamen in ea diificullerincedit, quera veritas habeam, nihil sum (1 Cor. xui, 2). Unde « ut sacra-
conlirmatet pielas ; nec caret delectatione gradien- mentorum pascbalinm divina mysteria digno susci-
di, cujus iter efficit virtutuni petra solidum, non vi- piantur officio, duo baec, in quibus omnium praece-
tioruinarena succiduum. ptorum docirina concurrit, siudiosius appelantur,
CAP.II. — Verum ut plenius noverimus per cu- quibus singuli quique fidelium el sacrilicium Deo
jusmodi vias nobis sit ad Dei promissa lendendum, efficiantur et templum. Instet fides sperare quod
audiainus David prophetam quid doceat : Universm credit; insietchariias propiliarequod diligit: ulrum-
vim Domini, misericordiaet veritas (Ps. xxiv, 10). que amantis est, uirumque credentis. Et cui inlelli-
Forma igitur couversationis fidelium ab exemplo gentiaeb concessionesiibjiciiuur, eidem pietatis imi-
venii operum divinorum ; et merito Deus imitalio- tatione jungamur. Vox Dei est : Sancti estote, quia
nem sui ab eis exigit quos ad imaginem ei similitu- B egosanctussum (Lev. xix, 2 et xx, 7); et vox Domini
dinein suam fecit. Cujus utique gloriae digniiate non est : Estote misericordes,sicut el Paler vetler miteri-
aliier, poliemur quam si in nobis et misericordia in- corsesl (Luc. vi, 56).
veniatur et veritas. Per quaeeuim ad salvandos Sal- CAP.III.—Acne dubitemusDeotribui quodimpen-
vator advenit, b per haecad salvantem debeut prodilur indigemi, dispensalores eleemosyuarumquae
perare salvali: ut nos et misericordia Dei miseri- commercia ineant audiamus, Domino dicente quae
cordes, et vcritas faciat esse veraces. Sicut itaque fulura sil judicii sui forma, cum dicet ad dexteram
per viam veritatis mens justa, ita per viam miseri- 1 collocaiis: Venite, benedictiPatris mei, possidete
cordiaeambulat mens beuigna. Ncc tameii umquara paralum vibis regnum a eonslitutionemundi. Esurivi
itinera ista ° divisa sunt, quasi horum bonorum enim, et dedistis mihi munducare. Sitivi, el dedistit
siugula diversis tramitibus expetantur, et aliud sit mihibibere. Peregrinuseram, et collegistisme. Nudut
misericordia crescere, d aliud verilaie proficere. eram, el cooperuistisme. Infirmut, el visilastistne.
Non est misericors, veritatis alienus; nec justiiiae /n carcere eram, et venistis ad me (Matlh.xxv,
capax esl, n pietalis extraneus. Neutra virtute utitur, 34-30). Qux-ren:ibusautem justis quando i aul qua-
qui non utraque ditatur. Cliaritas robur fidei, fides liter poiuerint ista depeudere, respondens Rex dicet
fortitudo est charitatis. Et tunc verum nomen ac C illis : Amen, amendico vobis, quamdiu fecistisk hmc
verus est fruclus ambarum , cum insolubilis manet uni ex minimisfratribus meis,mihi fecistis(Ibid., 40).
utriusque counexio. Ubi enim non simul fuerint, Quid hoc opeie fructuosius? quid hac humanitate
simul desunt, quia invicemsibi et juvamen et iumen 1 felicius? quaeutique laude sua fraudandanon esset,
sunt, donecdesiderium credulitaiis impleat remune- si propter ipsaro natura?couimunioneinjuvando ho-
ratio visionis, et incommutabiliter videatur et ame- mini ab liomine m praestaretur. Sed quia quod non
tur, quod nunc et sine flde 172 non diligilur, et ex fidei 173 procedit fonte, ad prxmia aeternanon
' sine dilectioue non creditur. Quia ergo, siculApo- pcrveuii; alia est conditio operum coelesiium, alia
Stolus ait, in Ckristo Jesu neque circumcisio aliquid terrenorum. Mundauabenevoientiain iis quos adju-
valet, nequeprmputium,ted fides, qumper dilectionem vat, habet finem; Christiana pietas in suum transit
operatur (Galal. v, 6), simul atque conjunctim et auctorem; dum in ipsura n dicimur benigni, quem ic
charitati studeamus et fidei. Hic est enim quidam nobis coiifuemur operari, dicente Domino: Sic luceal
efficacissimus geminarum alarum volatus, quo ad lumen veslrum coram hominibus, ul videanlopera ve
Ila ex nosiriscodd. atque editis anteQuesnellum, D demus.
apud quem, et vallis adimpleiioet montis. s Parliculam uf, quae decrat in edilis ante Qnes-
b Quesnellus cnm Ratnaudo addidixet. Delevimus nellum, »b hoc auiem prarfxa fuit voci tigno, hoc
ex caeieris editis nosirisque codd. Mox pr.osalvali locoinseriiimus ex duobus mss.S. Pelri.
prima edliio habet salvandi. h Quesnt-lliis,consensione,repugnanlibiis non so-
e Sic cum Quesn. duo codd. S. Petri et quatuor lum anierioriiius editis, sed etiam oinnibus nostris
Vat. Al., diversasunt. codd. 1ntelligeniimnon consensio,qnaevoluntaiicom-
d Editi bic repetunt ef. Delevimusauctoritate duo- pctii, sed cuiicessioin cessionis si^nilieaiioneinrecie
rum codd. Vai. Iribuilur, uli apud Apostolum : Captivanles intelle-
8 Sic quinque nostri mss. cum Quesnello. Al., ctum in obsequittm fidei.
veritatis. Mox, nec utraquevirlute perperam babebant 1 Ediii, cotlocandis. Melius ex mss. S. Petri et
editiones Quesnelloanleriores cuni plerisque codd. alio Vat. collect. 5, coltocalis.
Is, forte seusu exigente, emeiidavit nec alterutra, i Aut pro et magis placuit ex tribus nostris codi-
quod tainen in nullo ms. reperimus. Veram lectio- cibus.
nem neutra obtulii Lecliouarius liber ms. Palavinus k Addidimusluecexmss. S. Petri.
S. Justinae. 1 Quidam editi anle Quesn., fucilius.
' Hnjus proposiiionis, sine dilectionenon creditur, m Ita ex duobus inss. S. Peiri. Al., prmberelur.
sensum ex ipsius Lonis menie proposituin ex no- nAI., dicamur; et dein pro confitemur, al., /a-
slrisobservationibuscolliges,ubietiam annotationem temur.
hic a Quesnellosubjectam describemus atquc expcn-
S9I S. LEONIS MAGNIIERMONES. 202
ilra bona, et magnificentPatrem vestrumqui tn coelitA j eteemotynit,ted et offensarum remitsionejejunium
est (Matth. v, 16). ei orationemfructuosa reddi.
CAP.IV. — Gaude igitur, mens fidelium, et glo- CAP.I. — Devotionisquidem vestrae, dileciissimi,
riam luam in ejusgloriaquiinteoperaturagnoscens, novimus hunc esse fervorem, ut * in jejuniis, quae
de ipsa paschali « festivitate fervesce. Debiti enim Domini Pascha praecurrnnt, multi nostros praeve-
tui esl, ut ei qui pro omnibus passus est paraia sis niatis hortalus. Sed quia utilitas s conlinenliae non
compati : quoniam pia vita sanctorum numquara solumcarnis castigationi, verum etiam mentis neces-
aliena est crucis Christi, dum continentiaeclavis de- saria est puritati, observantiamvestrara sic cupimus
sideria carnis configit, et corporeas cupiditates vir- esse perfectam, utb sicut a desideriis carnis recidi-
tute Spiriius in se habitantis interficit. Difficileest tis voluptates, ila ab animi sensibus excludatis er-
quemquam in se non habere quod perimat. Exstin- rores. Nam paschali festo, > in quo omnia religionis
guendn est iracundia , mortificanda est superbia , nostrae sncramenta concurrunt, is vera et rationabili
destruenda luxuria, radix quoque avaritiae altius purificatiotie se praeparat, cujus cornullainfidclitate
persequenda est: ul omnium malorum germen excidi polluitur. Dicenteenim Apostolo : Omne quod non
valeat, si eorum potuerit fomes evelli. Cum auiem ' est ex fide, peccatumest (Rom.xiv,23), inuiilia erunt
hac diligentia indesinenter sit animus excolendus , S et vana eorum jejunia quos illusionibus suis mendacii
et utendum ila sil corpore, ut reclori suo necessa- pater i decipit (Joan. vm, 4i), et vera Christi caro
riura praebeatnatura inferior famulatum.nuncmaxime non pascit. Sicut ergo divinis mandatis sanaequedo-
frenis conlinentiaecaro moderanda est, et quidquid cirinae toto corde famulandum est, ita omni pruden-
subiimibusdesideriisobviat, amputandum. Dumenim tia ab iropiis esl sensibus abstinendum. Tunc enim
1 mens sanctum agit atque spiritale jejuuium, cum
congruis purificationibusad celebrandumPaschaDo-
mini utraque substantia praeparatur, profutura omni erroris cibos atque venena abjicit falsitatis; quaedo-
tempore consuetudo nutritur. Severa in subditos losus ac versutus inimicus nunc insidiosius ingcrit,
b iniperia dclumescant, cesset vindicta peccati, et quando ipso venerandae festivilatis recursu omnis
• rei criminum ad hos dies pervenisse se gaudeant, Ecclesia ad intelligenda salutis suae mysteria gene-
in qnibus d sub sanctis piisque principibus eiiam pu- raliter l commonetur. Is enim resurreclionisChrisii
blicarum austeritas remittitur ultionum. Aboleantur verus confessoret cultor est, qui et de passioneejus
odia, deficianl simultaies, pacis et benevolentiaemul- non confunditur, et de corporea nativitate non fallir
liplicetur • affectus, ei qui poiuit malitia pollui, stu- tur. Nam quidam erubescentes Evangelium crucis
deat benignitale purgari. Quoniam judicinm Dei , Christi, ul audentius evacuarent susceplum pro
sicut immitibus vehemens, ita erit misericordibus C < mundi redempiione supplicium, ipsam verae carnis
clemens; et detrusis in ignemgehennaepropter inbu- in Dominonegavere naturam , non intelligeutesim-
manitatem sinislris , dexlros eleemosynarum pietate passibilem Dei Verbi atque incommutabilem 175
laudatos (Matth. xxv, 54, 42), aeterna coelestisregni Deitatem, m ita inclinaiam ad humanam salutem, ut
beatitudo suscipiel. Per Dominumnostrum Jesum et potenter proprja non amitterei, et misericorditer
nostra susciperet. Duplicis itaque in Christc fbrmas
Christum, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et
uua persona est, el Filius Dei, idemque filius homi
regnatin saeculasaeculorum.Amen.
nis, unus est Dominus, conditionem servilem con-
J,7£ SERMOXLVl [Al. XLV]. siiio pielatis recipiens, » non lege necessitatis incur-
De QuadragesimaVIII. rens : quia potestate factus est humilis, potestate
STNOPSIS. — I. Non solum vifia, sed et errores ette passibilis, potestate mortalis; ut ad destruendura
repellendos; qeminamqueagnoscendam in Chrislo peccati mortisque dominatum, et poenaecapax esset
naturam. — II. In omnibusaciionibusChristi varia
elucereutriusque nalurostettimonia.— III. Qum de substantia infirmitaUs, et nibil gloriaesuae perderei
Chrittoincarnatotint crtdenda. — IV. Non tolum natura virtuUs.
• Al., tplemnitale. Post pauca erat in editis pa- D ] quod; apud Quesn., quo.
ratut sit. Praelulimusparaia tit, non solum ex ali- i Unus ms. S. Petri et Vat. collect. 4, decepit.
qudlmss., verum eliam quia referri videtur ad fe- k Vocem ment, quae in Quesnellodeest, ex caele-
mininum nomen mens. ris editis nostrisque codd. revocavimus.
b Codd. collect. 4, imperia non tint. 1 Sic Quesn. cum editione Antuerp. an. 1583, et
• Confer observationes nostras, ubi annotatio plerique nostri codd. Al., commovetur.
Quesnelli describetur. m Prima edilio, ita inclinatamad humanamnaturam
d Particulam tub pro a ex mss. S. Pelri repo- et ad ejus talutem. Aliaeeditionesante
Quesn., tfa te
suimiis. inelinantem od Ijumanamnaturam et ad ejut talutem.
• Tres nostri codd. et priroa editio, effectus. ita inclinalam ad humanamnaturam ,
1 Particulam in addidimus ex duobus mss. S. Quesriellus,
oinissis et arf ejut talutem; cum lamentalutit men-
Petri. tio exigatur ab antecedentibus, iutceptum
s Sic cum Quesnello ex iisdem S. Petri codd. et propptissirauro
mundi redtmptione supplicium, ad quae hic
duobus Vat. Al., abtlinentim. locus refertur. Secuti sumus exemplaria S. Petri et
k Edili ante Quesn., licul desiderii, vel desideriit duo Vat.
twnit rescindititvoluptates.Texlus lectio est in codd. • n Ita Quesn. cum uno ms. S. Petri. Al., nec
$. Petri et in Vai. collect. 5.
1 Ita duo mss. S. Petri. Editi et aliqui codd.. in legem.
M3 SERMOXLVH. 294
CAP.II. — Cum itaque, dilectissimi, legentes vel A j Christi, inconcussocorde servantes ab omnibus hae-
audientes Evangelium, quaedamin Domino noslro reticorum jejunate mendaciis, et ita vobis misericor-
Jesu Christo cognoscitis subjecta injuriis, quaedam diae opera credite profutura, ita fructuose habendam
illustrata miraeulis, ita ut in eodem nunc huraana continenliaepuriiatem, si mentes vestraenulla pra-
appareant, nunc divina resplendeant; nolite quid- varum opinionum contaminatione sorduerint. Abji-
e
quam horum ascribere falsilali, tamquam in Christo cite exosa Domino sapientiaemundanaeargumenia,
aut sola sit humanitas, aut sola Divinitas; sed ulrum- per quam nemo ad cognitionem veritatis poluit per-
que fideliter credite, ulriimque humiliier adorate : venire, et huc fixum habete in animo, quod diciiis
ut in unitate Verbiet carnis non sit ulla divisio, nec in Symbolo. Credite consempiternum Patri Filium
quia manifesta fuerunt in Jesu sigua divinu, f, lsa vi- Dei, per quem facta sunt omnia , et sine quo factum
deantnr documenla corporea. Vera et copiosa sunt est niliil (Joan. i, 5), secundum carnem quoque in
0 in ipso utriusque testimonia nalunc, ad hnc ex fine temporumgeneratum. Crediie liunc corporaliler
divini consilii altitudine concurrenlia, ut Verbo in- crucifixum, mortuum, suscitatum et super altitudi-
violabili non separato a carne passibili pariicepsper nes ccelestium dominationum elevatum, in Patris
omuia intelligatur et Deitas carnis, et caro Deitatis. dextera constitutum, ad judicandum vivoset mortuos
Mens igitur Clirisliana, fug.-ixmendacii, discipula B ] in eadem carne, qua ascendit, venturum. Hoc enim
veritatis, evangelica utere fidenter historia, et b qu.e uuiversis fidelibus Apostoluspraedicat, dicens : Si
visibililer sunt gesta per Dominum , lamquam ipsa consurrexistiscum Christo, qum sursum sunt qumrite,
cum aposlolisaggregata, nur.c spiritali intelleciu , ubi Chrislus est in dextera Dei sedens; qum sursum
nunccorporeo discerne conspcctu.Dahomini quod de sunt sapite, non qum supei ttrram. Mortui enimestis,
muliere puer nascitur; c da Dco quod nec concepiu et vita veslra abscondilaesl cum Christo in Deo. Cum
laediturvirginitas materna, nec piriu. Forinain servi enim Chrislus apparuerit vita vestra, tunc et vot ap-
obvolutam pannis, jacentem in praesepiocoynosce; parebilis cum ipso in gloria (Coloss.III, 1-4).
sed annuntiatam ab angelis, declaratam ab elemen- CAP.IV. — Habenles ergo , dileciissimi, tantae
tis, adoratam a magis formam Dominiconlitere. Hu- promibsionis fiduciam, estote non solum spe, sed
inanum intellige, quod non declinavit nuptialc con- etiam conversaiione coelestes. Et quamvis omni
vivium; divinum approba, quod aquam convertit in tempore studcnduro sit sanctificationi et mentis et
vinum (Joan. n, 9). Nostra libi innotescat affectio , cnrporis, nunc tanicn in isiis quadraginta dierum je-
cum morluo amico fletus impendiiur; divina pnten- juniis, sollicitioribusvos pietatis operibus expolite,
tia senliatur , cum idem post quatriduanam jam non solum in distribuendis eleemosynis, quae 177
foetidus sepulturam, solo vocis imperio vivificatusIC magnum babenl f emendationis effecluin, sed etiam
erigitur (Joan. xi, 39). Lutum desputo et lerra fieri, in remittendis ofTensionibuset peccatorum reatibus
corporei fuit operis (Joan. IX, 6); scd illinc super- relaxandis: ut conditioquam inler sc et bominemDeus
litos caeci oculos illuminari, non dubium est illius posuit, non resistat oranlibus. Dicentes enim, se-
fuisse virtutis, quaequod principiis naturae nmi de- cundum doctrinam Domini : Dimitle nobis debita
derat, 176 ad manifestationem suae gloriae reser- noslra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris
varai. Ven est bominis fatigalionem corpoream (Maith. vi, 12), debemus toto corde implere quod
somni quiete relevare (Marc. IV, 38); sed veri Dei dicimus. Tunc enim fiet omnino quod in consequen-
est, vim ssevientiumprocellarum praecepli increpa- tibus postulamus, ut et in tentationem non induca-
tionecompescere.Cibosesurientibus apponere (Joan. mur, et a malis omnibus liberemur : per Dominum
vi, 38), humanae benignitatis d est, et socialis est nostrum Jesum Cbristum, qui cum Patre et Spiritu
aniroi; sed quinque panibus et duobus piscibus quin- sancto vivit et regnat in saeculasacculorum.Amen.
que millia virorum, exceptis mulieribus et parvnlis,
SERMOXLVII[Al. XLVI].
satiare, quis negare audeat opus esse Deilatis? quae
cooperantibussecum verae carnis officiis, et se lio- s De QuadragesimaIX.
miui, et hominemsibi inesse monstrabat: quia non ' • STOOPSIS. — I. Majorum,id est, quudragesimaliumje-
aliter in humana natura sanari poterant originaiis juniorum temporeper crucistoleranliamad paschale
vulnera vetustatis, nisi de ulero Virginis carnem sibi festumChrislianosprmparari.— II. Non solam pro-
bitalemservandam, sed et ftdem; maxime vero Di-
assumente Dei Verbo, in una eademque persona si- vinitalis et humanitatis in Christo. —-III, Miseri-
mul etcaro nasceretur et Verbum. cordia et offensarummaximeremissioneDeum pla-
CAP.III. — Hanc, dilectissimi, incarnationis Do- cari.
minicaefidem, per quain tota Ecclesia corpus est CAP.I. — In omnibus, dilectissimi, solemnitati-
» Edili ante Quesn. et non pauci mss., m Christo. in prima editione.
b Ita cum Quesnello quidam nostri codd. Anle- • In editis ante Quesn. et aliquot mss., mttncfanai
riores editioneS,qumfideliteret visibiliter.Editio An- argumenta scientim.
tuerpiensis an. 1583, qum fideliteret universaliter,et ' Aliquicodd. posteriorum collectionum, emunda-
in margine, visibiliier. tionit.
* In duob. mss. S. Petri, da Verbo. « In prima edilione et mss. collect. 5 baecinscri-.
4 Verbum esf uti superfluum omittitur in qui- ptio praefigitur: DeFesto Paschali Sermo et simi-
busdam mss. Dein operantibuspro cooperantibusest liter duo sequentes sermones dicti Sermo I,f/ et/ii,
MS S. LEONISMAGNISERMONES. S96
bus Christianis non ignoramus paschale sacramen- A cupiditalibusnoxiis illecta consentit, quoniam con-
tum esse praecipuum,cui condigne et congrue susci- tinentiaeclavis et Dei timorc transflgitur. In bono
»
piendo totius quideni nos temporis instituta prae- ergo proposilo constituiis inimiciliaes dissimilium
formant; sed devolionem noslram praesentes vel diabolo instigante non desunt, et facile in odia pro-
maxime dies exigunt, quos iili sublimissimo divinae rumpunt, quorum improbi mores detestabiliores
misericordiaesacramento scimus esse contiguos.In fiunt comparatione rectorum. Iniquiias cum justitia
quibus merito a sanclis apostolis per doctrinam Spi- non habel pacem, temperantiam odit ebrielas, falsi-
ritus sancii majora sunt ordinata jejunia, ut per tati nulla est cum veritate concordia ; non amat su-
communeconsonium crucis Christi eliam nos ali- perbia mansuetudinera, petulantia verecundiam,
quid in eo quod propter nos gessit ageremus, sicut avaritia largitatem: et lam perlinaces habet diversi-
Apostolus ait : St cbmpatimur,et conglorificabimur las isla conflicius, ut eliamsi exterius conquiescat,
(Rom. VIII,17; II Tim. n, 12). CERTA aique secura ipsa tamen piorum cordium peneiraiia inquietare
esl exspectalio promissaebeatitudiuis, ubi est parli- non desinat; ut verum sit quod qui voluerintin Chri-
b
cipatio Dominicaepassionis. Nemo non est, dile- slo pie vivere,persecutionempatieutur(UTim. m, 12);
ctissimi, cui per conditionem lemporis 178 socie- et verum sit quod omnis haecvita tcuiatio esi (Job.
las hujus gloriae denegeiur, tamquam tranquillitas B VII,1). 179 Ipsis experimenlis suis unusquisque
pacis vacua sil occasione virtutis. Aposlolus enim fidelis edoclus, Christi cruce armetur, ut Christo
praedicat, dicens : Omnes qui pie volunt vivere in b dignus habeatnr.
Christo,persecutionempatientur (II Tim. m, 12); et CAP.II. — Per islum vero agonem, dilectissimi,
ideo NUHQUAH deest tribulatio persecutionis, si num- ad praemiaaetema tendentibus, in eo maximediaboli
quam desit observantia pietatis, c Dominusipse in insidiatur astutia, ut quorum pervenere non potest
exbortationibus suis dicit : Qui non accipit crucem probitatem, subruat fidem. In aliam enim transfer-
suam, et sequitur me, non est me dignus (Matih. x, tur viam, quisquisa confessioneveritaiis abducitur,
58); nec dubitare debemus hanc vocem non solum tolusqueejus cursusabscessioest, et tanto erii morti
ad discipulos Christi, sed ad cunctos iiJeles, totam- vicinior, quauto fuerii a catholica ' luce longin-
que Ecclesiam perlinere, quse salutare suum in his quior. Quod etiam in diebus n slris per suam pa-
qui aderant universaliter audiebai. Sicut ergu lotius tiuniur incuriam, qui de spiritu olim destrucii erro-
est d temporis pie vivere, ita loiius est lemporis ris olimquedamnati veierem insaniam conceperunr,
crucem ferre : quaee merito unicuique stia dicitur, i qui gemniam in Christo audent ingare naturam,
quia propriis modis atque meusuris ab unoquoque aut non suscepia carnis scilicei veritaie, aut in car-
toleralur. Unum nomen est persecutionis, sed non C nem Deitate conversa; ut aui secuudum Manichaeum
unaestcausa certaminis, el plus plerumque periculi nulla ejus sit resurrectio, cujus nulla est passio, aut
est in insidiatore occulto quam in hosie maniresio. secunduin Apollinaremipsa Deitas Verbi tnuiabitis
Beatus Job alteruantibus bonis ac malis mundi hu- ipsa sii facta passibilis. Hoc auiem semire, hoc au-
jus erudilus pie veraciterque dicebat: Nonne lenta- ribus Chrislianae plebis ingerere, quid aliud est,
lio est vila hominis super lerram (Job. vu, 1)? quoquam ipsa rcligionisk nostrae fundamenla convel-
niam non solis doloribus corporis atque suppliciis lere, etquod veruSFilius Dei, verus sit filius homi-
anima fidelisirapelitur, verum etiam salva incolumi- nis, denegare ? ln quo soloe»t huinani geueris resti-
tate membrorum, gravi morbo urgelur, si camis vo- tuiio leslificata per legem, promissa per Propheias,
lupiale mollitur. Sed cum caro concupiscii adversus et omnibus veteris Testainenli l signiflcatioiiibus
spiritum, f spiritus autem adversus carnem, praesi- nuniiata : ut magnum illud et saeculisomnibus pro-
dio crucis Christi mens rationalis instruitur : nec fulurum divinae misericordiae sacramentum, quod
» lia cum Quesnelloseplera noslri codices. Al., slros codices. Quesn., el spiritus adversus carnem,
reformant. _ el mox delevil Christi.
b Sic ex duobusmss. S. Petri. Editi anie Quesnel- ** t Eorum scilicei qui suut dissimilesmoribus. In'
lum cum quibusdam mss., Nemo est; iste autem, sequentibus porro nihil discessimusa lectioneedi-
Nemo enim est, uti in uno cod. Venelo et duobus torum anle Quesnellumcoufirmaia oronibus noslris
Palav. S. Anionii, ei S. Justinae, ubi enim minus vi- cod>cibus, quos inler suni quinque Leclionaria
detur congruere, et forte non in enim mutalum fuit. optimaenotae.lile autem forle clarius eiplicaiurus
Loculione autem apud Latinos probae nolae non in- Leonis sententiam nullo ms. allegato edidit, uf
frequenti, nemo cum negaiivis particulis jungitur, facile in odia prorumpant; et postea justorum pro
qtiaenihil officiunt, sed vim seniemiaeadaugent, ita rectorum.
ut nemonon idem fortius signtficetac nemo. b Quaedameditionesel Vat. collecl.3. dignior.
« Editiones anleriores Quesn., Dominusenim in 1 Sic Quesnellus cum quaiuor no-tris mss. Al.,
exhortationibus,perperam. Emendalionem Quesnelli fide. Paulo ante quidam codd. pro morti b..bent fe-
quinque nosui codd. < nebris, forle melius.
d lta Quesnelluset probant.
quidam nostri mss. Al., corpo- j Duo codd. S. Petri et unus Venetus, qua ae-
ris. Prima editio etiam in secundo commate habet minam.
eorporis crucemferre. k Vocem nostrm, quam omisit Quesnellus, re-
• Editi ante Quesn., merifo ferri unicuiquesua- stituimus ex caeleris editionibus omnibusque no-
detur. Melior Quesnelli lectio, quae est in exempl. Stris codicibus.
S. Pctri. 1 Codd. S.Pelri, mysteriis.
' Secuti gumusomnes anteriores editiones el no-
297 SERMO XLVfll. 298
saepe et diu fuerat significatum, in praestituto tem- A 1 IV. Misericordiaquemquedebere misericordiampro-
mereri. — V. Eleemosynas abunde esse erogandas
pore non dubitaretur impletum. Unde licet, ex quo hoc tempore.
Verbum caro factum est (Joan. i, 14), ita in Christo
Dei atque hominis una persona sit, ut in nullis actio- CAP.I. — Inler omnes, dilectissimi, dies quos
nibus a fiat naturae utriusque divisio; studet tamen multis modis honorabiles habet Christiana devolio,
evangelica veritas ipsum quem Dei Filium praedi- nullus d est excellentior festivitate paschali, per
cal, sacpissime filium hominis profiteri : ut quamvis quam in Ecclesia Dei universarum solemnitatum di-
ea quae disseruntur, alia sint humanitatis, alia Dei- gnilas consecratur. Siquidem etiam ipsa Domini ex
laiis, sub nomine tamen fllii hominis utraque memo- matre generatio huic e est impensa sacramenlo; nec
rentur : ne fides Dominum Jesum Chrislum natum alia fuit Dei Filio causa nascendi, quam ut cruci
ex Maria Virgine, Deum simul alque hominem cre- posset affigi. In ulero enim 161 Virginis suscepla
ditura, cunctelur fateri aut in Deo humanilatem, est caro mortalis; in carne morlali completa est dis-
auiinhomine Deitatem; ui el in Verbo suscepti ho- positio passionis ; effectumque est ineffabili consi-
minis vera silb humiliias, et in carne suscipientis lio misericordiae Dei, ut essel nobis sacrificium re-
Dei vera majestas. demplionis, abolitio peccaii, et ad aetemam vitam
CAP. III. — Haec, dilectissimi, per occasionem B 1 inilium resurgendi. Gonsiderantes aulem f quid per
paschalis fesii, cui puritatem cordium praeparare crucem Domini adepta est universitas mundi, cogno-
debemus, de incarnatione Verbi perstrinxisse suffi- scimus ad celebrandum Paschae diem merito nos
ciat, quoniam aliquolies hinc instructos vos esse quadraginta dierum jejunio praeparari, ut digni pos-
meminislis. Nunc devolionem vestram de eo, quod simus divinis interesse mysteriis. Nonenim summos
tempus poscil, 180 admoneo ut sanctum ac salu- tanlum antistites, aut secundi ordinis sacerdotes,
bre jcjunium operibus pietatis ornetis. Et quia pro nec solos sacramentorum ministros, sed omne cor-
indulgentia maxime laborandum est deliclorum, in- pus Ecclesiae, universumque fidelium numerum, ab
dubitabilem vobis divinam misericordiam promitta- omnibus contaminationibus oportet esse purgatum ,
lis, si ipsi quoque c circa suuditos vestros oninem ut templum Dei, cui fundamenium est ipse s funda-
offeusam transtuleriiis ad veniam. Placidos enim tor, in omnibus lapidibus speciosum, et in lota sui
atque concordes ad tantam festivilatem decet Dei parte sit Iucidum. Nam si regum aedeset sublimio-
populos convenire : ut severitas ultionum , quae rum praeloria polcslalum omni ornatu rationabiliter
nunc ctiam in pubiicis judiciis relaxalur, mullo ma- excoluniur, ut excellentiora sint eorum domicilia
gis in Christianorum cordibus miiigetur, quia ad hoc quorum ampliora sunt merita, quanto opere sedifi-
potius inlenta debet esse cura sanctorum, ne ullus C candum, quanto est honore decorandum Deitatis
algeat, ne ullus esuriat, ne quis inopia deflciat, ne ipsius habitaculum! Quod licet inchoari et perfici
quis mcerore tabescat, ne aliquem vincula obstri- sine suo auctore non possit, habet tamen ab aedifi-
clum, ne aliquem habeat carcer inclusura. Quantae- cante donatum, ut etiam labore proprio quaerat au-
libet enira existant causae offensionis, ab homine ta- gmentum. Viva enim ralionabilisque maieries ad ex-
men in hominem, non lam delicti magnitudo qtiam structionem lempli hujus assumitur; h et per spiri-
naturae est cogilanda communio ; ut de judicio quo tum graliae ut voluntarie in unam compagem con-
alterum judicat, misericordiam Dei judicantis obti- gruat incitatur. Quaeideo dilecta, ideo quaesilaest,
neai. Beati enimmisericordes,quoniamipsorum mise- ut et ipsa ex non quaerente quaerens, et ex non di-
rebitur Dens (Malth. v, 7): qui vivit el ligente sit diligens, dicente beato Joanne apostolo :
regnat in
saeculasseculorum.Amen. Nos ergo diligamus invicem, quia Deus prior dilexil
nos (Uoan. iv, 19). Cum igitur et omnes simul et
SERMO XLVIH[A'.XLVI1].
singuli quiquc fidelium ununi idemque Dei templum
De QuadragesimaX. sint, sicut perfectum hoc in universis, ita perfectum
SINOPSIS.—1. Ad paschale sacramentum, quod alia debet esse in singulis :quia etsi non eadero est mem-
omnia consecral, omnes per quadraginla dierumje-. D brorum omnium pulcbritudo, nec » in lanla varie-
iunium prmpararese debere. Gratim operalio el hu- tate
mana cooperatio.— II. Invidiam de bono proximi, pariium meritorum potesl esse parilitas, com-
qum diaboli propria est, maximeesse cavendam.— munionem tamen oblinet decoris, connexio cbarila-
III. Sine charitale nudas esse el infructuosas virtutis. In sancto enira amore consortes, etiamsi non
tes; nullum debere illius virlulis esse terminum. — iisdera uiuntur gratiae beneficiis, gaudent tamen in-
i lidem codices ac prima editio cum ms. d Quidam codices, nihil esl excellentius.
Bon., tit.
Dein, profileri pro confileri ex Quesnello retinuimusi • Editi ante Quesn. et plures codd., fuit.
anctoritate duorum mss. S. Peiri. f Quesnellus, quidquid.
b Editi, humanitas. Emendationem
s Deest fundator in ms. Corb. Quesnelli. Mox,
codd. S. Peiri, quaa reprobari ncquit, suppeditarunt
cuin vera ho- pretiosumpro speciosumin mss. Vat. collect. 5.
riiinis humilitas verae Dei majestati /requenti apud h Restituimus lectionem omnium editionum ante
Leonem locutione opponatur.
c Quesnellus, subdilos. Quesnellum, quae iteni est nostrorum codicuui. Ille
erga Reposuimus circa ex autem, nullo allegato codice, sic : Et per spirilum
caeieris editis ac plerisque codicibus. Ita
serm. SO,c. 3 : Sive itaque circa subjectos,siveetiam i gratim voluntarimin unam compagemcongrueincitatur.
circai » Tres nostri codices, in tota.
aquales.
PATROL. LIV. "'""•'
JQ
299 S. LEONtS MAGNISERMONES. &S
vicem bonis suts, et non petest al> eis exlraoeum A. j ln hoc cognoscenloiunetquia mei discipuli etlis,'-&'*
esse quod diligunt, quia incremenlo ditescunt pro- dilecUonemd habueritu ad invicem(Joan. xm, 35);
prio, qui profcctu laetantur alieno. et iu ejusdem appstoli Epistola legitur: C/iaris«j«t,
CAP.II. — In bac, dilectissimi, unitale sanctorum, diligamusinvicem,quoniam183 charitasex Deo esl,
ubi idem amatur, idem diligitur, idemque seiuitur , et omnisqui diligit, ex Deonatus estet cognoscitDeum:
nec superbis locus est, nec invidis, 162 nec avarjs, et quinondiligil, non novit Deum, quoniamDeusc/ia-
et quidquid est illud quo aut vanitas gloriatur, aut rifas est (1 Joan. iv, 7,8). Discutianlergo se fidelium
ira saevit,aut luxuria lascivit, non in Chrisii fcedere, mentes, et imi.mossui cordis affectus vera exaniina-
sed in diaboli parte censetur, longeque a sedibus lionedijudicent; • ac si reposilum aliquid in con-
pielalis excluditur. Frerail itaque innocentiae adver- scieniiis suis de fructibus charitatis inveneriut, Deum
sarius el pacis inimicus, et quia ipse in veritale non sibi inesse non dubitent, et ut magis magisque tami
stetit (Joan. vni, 44), totamque naiuraesuaegioriam, hospjtis sinl capaces, f fiant perseveraniis miseri-
dum superbit, amisit, dolet hominem Dei misericor- cordiaeOperibus ampliores. Si enira dileclio Deu;
dia reparari, et in ea bona quae ipse perdidit inlro- est, nrillum habere debet terminiim cbarilas, quia
duci. Nec mirum si peccaii auclor probitate recle nullo potesl claudi fine Divinitas.
agenlium cruciatur, et eorum quos dejicere non po- B ] CAP.IV.—Adexercendum igitur, dilectissimi,cha-
test stabilitate torquetur: quandoquidemetiam inler ritatis bonuin, quamvis tempus omne sit congmum,
bomines reperiuntur qui opera hujus maliguitalis praesentes tamen dies specialius coliortantur : ut
irakentur. Multi enim, quod dolendum est, profecti- qui Pascha Domini cupiunl cum auimi et corporis
bus uruntur alienis; a et quia virtutibus vitia displi- sanctificatioue suscipere, hanc maxiine graiiam co-
cere noverunt, armantur in eorum odium quorum nentur acquirere, qua et omuiiim Cbntinelur siinima
non sequuntur exemplum. Servi autein Dei el disci- yirtutum , el mulliludp tegilur peccatorum. Et idco
puli veritatis etiam dissimilessui diliguut, et bellum celebraluri illud emincns super omnia sacramenlum,
vitiis potius quam hominibus indicunt, nulli malum quo iuiquitates nostras Jesu Christi sanguis abolevit,
pro malo reddentet (Rom. xu, 17), scd correciionera misericordiaeprimitus hostias praeparemus;« ut quod
peccanlium setnper optanles. Pulchrum enim valde nobis boniias Dei contutit, nos quoque cis qui in nos
est, et divinacbenevolentiaecomparandum, sui quem- peccavere praestemus. In oblivionemmittantur inju-
que in altero meminisse, et amare propriam eiiam rise, suppliciumjam nesciant culpae, et a vindictae
in hoste naturam. Siquidem pluriraos b novimus ia melu omnes h subditorum absolvanlur offensae.Ne-
oplimos mores transiisse de pessimis, ex euriosis minem tencaril ctaiislfa posnalia, nec in custodiis
sobrios , ex crudelibus misericordes, ex rapacibus C < tenebrosis Iristes reorum gemitus perseverent. Si
largos, ex incootinenlibus castos, ex ferocihus factos quisquam lales pro aliquo delicto obnoxios lenet,
esse tranquillos. Dicentoauiem * Domino: Non veni peccatorem se esse non dubitet; et ut indulgentiam
vocart juttos, ted peccatores (Malth. ix, 13), nulli ipse accipiat, gaudeat se invenisse cui parcai, ut cum
Christiano quemquam odisse permittilur, quia nemo secundum doctrinam Dei dicimus : Dimitte nobis tle-
nisi in remissione peccatorum salvatur; et quos viles bila nostra sicul el nos dimiltimusdebitoribus noslris
fecit carnalis sapientia, nescimus quam preiiososspi- (Mutih. vi, 12), non ambigamusper noslraeoralionis
ritalis factura sit gratia. formam, divinam nos obtinere clementiam.
CAP.III. — Sit ergo sanctus Dei popuius, sit beni- CAP.V. —' In pauperes quoque el diversis debili-
gnus: sanclus, ut declinet prohibita; benignus , ot tatibus impeditos benignior nunC largilas eieratur ,
faciat imperaia. Quamvis enim magnum sit babere ut gratix' Deomultorum voce referanlur, et jejuniis
fidem rectam sanamque doctrinam , et multa laude nostris egentiuM refectio Suffragetur.Nulla enim de-
digna sit circumcisfogulte,lenitas mansueludinis, pu- votione fideliurn magis Doniiuus delectatur, quam
ritas caslitatis, nudaesunl tamen oranes sinc chari- isla quae pauperibus ejus impenditur, et ubi curam
tate virtulesj nec potest dici in qualibet morum ex- . misericordiaeinvenit, ibi imaginemsusepielalis agno-
cellentia fructuosum quod non dilectionis partus>D scit. Non timeatur in iis expensis defeciio facultatum,
ediderit. Unde in JoanniBEvangelio Dominus dicit: quoniam ipsa benignitas magna substantia esi, ties
» Editi, et quia sevtrtuttbttsvacuosdespicinoverunt. gelistm)legitur. Dein post voces,qui diligit, duocodd.

Ita etiam plores codd., quorum unusomiltit se, alius Vat. addunt, fratrem *uum.
6 Priraa editio, ul ii.
vero, et qui se. Heecautera Iectio, quaea bonis malos T Eadem editio nec non Ariluerpidnsis an. 1585,
despici indicat, adversari videtur subsequenlibus
Auctor.isverbis, quibus bonos rionin malos, sed in fiani perseveranlerin ntisericordimoperibusamplioret.
vitia male animatos affirmal. Hinc praetullmuslectio- t Sic ex duobrismss. S. Pelri. Al., el quod.
iiera duorum mss. S. Pelri et unius Vat. b Vocem tubmtoruift,quam Quesndllus in margi-
b Quesflv,noverimus.. nem rejecerat, ex anierioribus editis ac noslris codd.
• DuocoddvS. Petri addunt, cajumuidntibuspha- resliluimus, cura solemne sit S. pontiflcihortari, ut
ritmh et scribis. Dein, quam speciososet pretioiostpi- circa iubdtios omnis offensa traniferatur ad veniam,
ritalit, elc, in prima editione etras. Bon. ul in serrii. antecederiti, c 3, et simiiiter in aliis.
d Codd. Vatt. collect. 4 et 5, habeatis.Hox prima Postea Quesnellus, Si quis tales.
«dltiO: Undein epistolaejusdemEvangelii(lege evan-
501 SERMOXLIX. 503
a
potest largitati» deesse maieries, ubi Chrislus pascit A sit periculi carere desideratis quam abundare conces-
et pascitur. In omni hoc opere illa intervenil manus Sis. Insidiaesunt in divitiarum amplitudine, insidiae
quaepanem frangendo184 anget, et erogando mul- in pauperiatis angustiis. Illseelevant ad superbiam ,
tiplicat. Secnrus ct hilaris sit eleemosynaedistribu- h?p.incitant ad qiierelam. Tentat sanitas, tentat infir-
tor, quia tunc maxiroumiucrum habebit, quando sibi nvtas, dum etilla materia est flegligentiae, et haec
winiinum reservaverit, dicente B. apostolo Paulo : causa tristitiae. Laqueus est in securitate, laqueus est
Qui aulem adminittrat temen teminanti, et panem ad in timore ; nec interest utrtim animus, qui terreno
manducandumprmstabit, et multiplicabit semen ve- tenetur affectu, gaudiis occupetur an curis, d cum
slrum, et augebit incrementa frugum justitim Vestrm par morbus sit vel sub vana delectatione langue-
(II Cor. ix, 10); inChristo Jesu Domino nostro, qui scere, vel sub anxia sollicitudine laborare.
vivit et regnat cum Patre et Spiritu sanctOin Saecula CAP.II. — Impletur itaqne per omnia senlenlia
saeculorum.Amen. Vefilatis qua e discimus anguslam esse et arduam
SERMO XLIX [Al. XLVIH]. vlam quac ducit ad vitam (Matth. vli, 14); et cum
Ite QuadragesimaXI. latitudo llineris ad mortem Irahentis multis frequen-
SVNOPSIS. —I. Jejunium Quadragesimmmaximurhei tetur agminibus, in salutis semitis paucorum intran-
tacratissimumomnibussineexceptioneindiclumesse, B ] tium sunt rafa vestigia. Unde autem f populosiorest
quia omnibtts necessarium,cum nemo sit immunisa via laeva quam dexlera, nisi quia ad inuridana
eulpa. — II. Quam pauci viamsaluiis intrant, quam dia gau-
mulli temporalibusoccupanlur.— III. Sicuf magis et corporalia bona multitudo pfoclivis est? Et
insidialurelsmvitdiabolusQuadragesimmtempore,ita quamvis caducum inceriumque sitquod cupitur, li-
magisDeosalutiquesumvacare Chrislianosdebere.— benlius tamen suscipitur labor pro desiderio volu-
IV. t/l paschalifesionosprceparemus,exsequendaesse
Dei mandala,qumideodantur ut et grdlia Deiqumrd- ptalisqiiam pro amore viriulis. Ita Ciiminnumeri sint
tur, el propriavila velutin spccnioconspiriatnr.—V. qui visibilia concupiscant, vix invenluntur qui tem-
Prtmum misericordia;effeclum,quod est obliiio de- poralibus aeterna praeponant. Et ideo, dicente beato
lictorum, et oplandum a Deo , cf proastandumesse apostolo Paulo : Qumvidenlur temporalia sunt,
proximo.— VI. Eum qui filius liaberi cupil debere qum
frairis habere charitatemet eleemosynainlarglri, ut autem nonvidenturmternasunl (II Cor. iv, 18): latet
mitericordimdivinmminittrum. quodatnmodoet in abscondiloest virtulum via, quo-
CAP.I. — In omnibus quidem, dileclissimi, diebus niam spe salvi facti sumus (Rom. vm, 24), et fides
alque temporibus qu.cdam nobis diviiiae bonilalis vera id super omnia diligit, quod nullo sensu carnis
signa praefixa sunl, ct nulla pars anni a sacris est attingit. Magni est ergo operis et laboris mobiliialem
aliena mysteriis, ut dum nobis ubique praesidia no- cordisab omnibns continere peccatis, et cum un-
strae salutis occmruni, iiivilantem nos semper mise- < C dique innumerae voluplatum iTfecebraeblandiantur,
ricordiam Dei avidius b cxpeiamus. Sed quidquid ad nulla contagia vigorera animi relaxare. Quis pi-
illud est quod in diversis gratix operibus et donis cem tangit, et non inquinalur ab ea (Eccli. xm, 1) ?
reparationi humauarum conferlur aniraarum , totura quis non infirmatur in carne ? quis non sordescit in
id nobis nunc evidentius et eopiosius prsesentatur, pulvere? quisposiremo est taniae puritatis, ut iis
quando non particulalira quacdamagenda, sed siraul non polluatur sine quibus vita non ducitur? Jubet
sunt omnia celebrauda. Appropinquante• enim festi- cnim por Apostolum doclrina divina, ut qui habent
vitate paschali, adest maxiraura sacratissiraumque uxores, tamquam 186 "»n habenlessint; et qui ftent,
jejunium quod observantiam sui universis fidelibus tamquam non flenles; et qui gaudent, tamquam non
sine exceplionedenunliat: 185 <luianemo lam san~ gaudentes; el qui emunt, tamquamnon possidenles;
clus est ut non sanclior, nemo tam devotus ut non et qiti utunlur hocmundo, tamquamnon utanlur: pra-
debeat esse devolior. Quis enim in hujus vilae con- lerit enim figura mundi hujus (I Cor. Vn, 29-"! .
stitutus incerto, aut immunis a lentalione, autliber Beata igitur mens quae peregrinatioois suse tempora
invenialur a culpa? Quis est qui nihil virtulis sibi casta sobrielate transcurrit, et in iis per quae ne-
adjici, aul qui nihil vilii sibi optet auferri ? cum et cesse est eam ambulare non remanef, ut hospiia
adversa noceanlel secunda corrumpant, nec minoris magis quam domina terrenorum, s nec afleciibus
» Prima edilio et codd. collect. 5, et pascit, etpw- D

] vulgati. > Nos autem vulgalorum lectionem, qijê in
sctfur. plerisque et polioribus nostris codd. reperltur, resti-.
b Sic cum Quesnello codd. S. Petri et nonnulli tuendam credidiraus t nam poputatior a populatus
Vall. Aliaeeditiones cum aliis mss,, exspectemUs. ad depraedationem pertinens, a Leonis sehsu ab-
Posl pauca, pro reparationi,queedamexemplaria, ad horret. , '">.
reparationem. s Ita mss. codd. Corb., Vict. et Thuan., et sensus ,
. * Ex quioque noslris mss., pro attfent; quod efat exigil; ut perperam ab imperito scriba in illorum ,i
in cditis, posuimus enim, quod et contextui melius verborum locum haecfuerint subsliluta, quaelegun-jf
congruit. tur in vulgatis : iVec affectibus sit innixa humanis, J
d ln dnobusmss. S. Pelri et in alio Bon., cum pars nec promissionibusdesitdivinis.QuE.sti. — Lectionem
morbitit. textus approbant etiam noslri codices S. Pelri,
e Ita nostri codd. et vulgati anle Quesn. apud Barb. et nonnulli Vatt. In prima ediiionc parum dis<
quem, dicitur. similiter : Nec affectibusdesil humanis, nec promit-
f Quesnelluslexlui inseruil, populatior, cl nolavit sionibusuon sit innexa divinis.
iti inarj;iiic: (Itanus. omucs, non populosior, ut
desit humanis, et promissionibus sit innixa divinis. A ttrum indiget sapientia, postulet a Deo, qui dat omni-
CAP.III. —Hancautem fortitudinem, dilectissimi, but affluenter et non improperat, et dabilur ei (Ja-
nulli magis quam praesentes et exigunt et conferunt cob. i, S). Quis fidelium nesciat quibus virtuiibus
dies : quibus dum observantia » specialis impendi- studere et quibus debeat vitiis repugnare? Quis con-
tur, consuetudo in qua perseveretur acquiritur. No- scientiaesuae aut tam graiiosus aut tam imperitus est
lum enim vobis est hoc esse tempus quo per tolum arbiter, qui ignoret quid a se auferri aut quid in se
munduin, saeviente diabolo, acies b debel Christiana f oportcat augeri? Nemo quippe ita ralionis est alie-
confligere; et si quos aut desidia lepidos, aul solli- nus qui aul conversationis suae non intelligat qua-
citudo habuit occupalos, nunc oportet armis spirita- litatem, aut cordis sui secreta non noverit. Non ergo
libus instrui, ei ccelesti tuba ad ineundum certamen per omnia sibi placeat, nec se secundura carnis
accendi: quoniam ille cujus invidia mors introivit obleclamenta dijudicet, sed oranem consuetudinem
in orbem terrarum (Sap. n, 24), modo praecipuo li- suam in divinorum praeceptorum e lance constituat;
vore uritur, modo maxiroo dolore cruciatur. Videt ubi cum alia jubeantur ut fiant, alia inierdicaniur
enim de omniura hominum genere, in adoptionem ut non fiant, justo se trutinabit examine, qui vitae
filiorum Dei novos populos introduci, et per virgi- suae mores ex utriusque ponderis comparalione pen-
neam Ecclesiaj fecunditatem, parlus regenera- B saverit. Arlifex enim misericordia Dei splendidissi-
tionis augeri. Videt se dominalionis suae jure mum in mandatis suis condidit speculum, in quo
privatum, a cordibus eorum quos possidebal expelli; licmo faciem suaemeniis inspiceret, et quam con-
eripi sibi in ulroque sexu millia senum, millia ju- formis b imngini Dei, aut quam dissimilis esset agno-
venum, millia parvulortim ; nec obesse cuiquam vel sceret: praccipue ut rejeclis paululum carnalibus
proprium, vel originaie peccatum, ubi justificatio curis et occupationibus inquietis, saltem in diebus
non meritis retribuitur, sed sola gratiae largitate redemptionis et reparationis nostraea terrenis nos ad
donatur. Lapsos quoque et insidiarum suarum fraude coeleslia conferamus.
deceplos, pcenitentiaelacrymis ablui, et portas mi- CAP.V.— Quia vero, sicut scriplum cst, in multis
sericordiae apostolica clave reserante, ad remedia offendimus omnes (Jacob. m, 2), misericordiae pri-
reconcilialionis admilti. Senlit insuper diem Domi- mus * concipiatur affeclus, et alienorum in nos de-
nicae passionis instare, et se illius crucis potesiale1 lictorum fiat oblivio: ut illud piissimum pactum, cui
conieri, quae in Chrislo ab omni debilo mortis alienos in Dominica oratione devinximus, nullo vin-
no, redemptio fuit mundi, non poenapeccati. diclse amore violemus : et dicenles : Dimitte nobis
CAP.IV.— Ut itaque inalignitas frementis inimici• debila ) nostra sicut el nos dimittimus debitoribus
nullos habeat • sui livoris effectus, ad exsequendai C notlrit (Matth. vi, 12), non simus in remissione dif-
Domini mandata diligentior est assumenda devotio: ficiles : quia ad nos recurrit sive cupidilas ultionis,
ut tempus in quo omnia divinaemisericordiae sacra- sive indulgeniia leniiatis; magisque optandum est
menta concurrunt, cum praeparalione et animorumi homini, tentationum periculis semper exposito, ut
suscipiamus et corporum, implorantes 187 d re~ suas culpas babeat k impunilas, 188 quam ut ple-
gimen el adjuioriumDei, ut sine quo niliil possumusi clat alienas. Quid aulem convenienlius fldei Chri-
facere, per ipsum omnia valeamus implere. Ideo• stianae quam ut non solum in Ecclesia, sed eiiam in
enim dalur praeceptum, ut praecipientis quaeratur omnium domibus liat remissio peccatorum ? Depo-
auxilium. Nec se quisquam per occasionem infirmi- nanlur minae; vincula relaxenlur, quibus se multo
taiis excuset, • cum qui praestitit velle, donet ett perniciosius, qui ea non solverit, religabit. Quod
posse, dicente beato aposlolo Jacobo : Si quis ve- cnini quisque in alterura statuil, hoc in semeiipso
» Sic cmendavimus cx duobus mss. S. Petri,, sancti nova abundantid sunt repleti, ardenlius velle et
duobus Vatt. el prima editione. Caeteri ediii, spi- EFFICACIUS POSSE cmperunt, proficientes a prmcepto-
ritalis. rum scientia ad toleranliam passionum, ul sub nulla
b Mss. S. Petri et codd. collect. 4 et 5, debeat, ett jam tempestatetrepidanles, fluclus smculi et elationet
paulo post, oporteal. Dein, ad idem certamen, loco) mundi fidesupergredientecalcarent, eic.
f Prima editio et unus cod. S. Pelri, optet augeri.
ad ineundum certamen. in iisdem mss. S. Petri.
° In duobus mss. S. Peiri, sut laboris, et fortejDI s Al., luce. QUESN.in marginc— Dein, ne fiant
melius. pro ut non fiant, in edilis ante Quesn. et plerisque
d Inter voces, regimen et adjutorium, pleraequei mss.
editioues ante Qnesnellum addunt, et misericordiam,, b Mss. collect. 5, ddimaginem Dei ; al., imaginis
quod deest in Quesnelli mss. et in plerisque noslris,, Dci. Priroa ediiio, imagini, omissa voce Dei.
' Ms. Corb. Quesnelli, concupialur effectut. Mnx
nec non in edilionibus Surii atque Antuerpiensei
an. 1585. alienorum pro aliorum emendavimus ex duobus inss.
• Editi ante Quesn., quia qui prmslitit velle, donabitt S. Petri.
et posse. Prima editio et cod. Patav. S. Jnstinae, pro> i Vox nottra apud Quesnellura deficiens, ex editis
donabit babet donat. Quesnelli emendationem con- et mss. resiituta.
firmant nostri codices collect. 1 et 5. Ms. Leciionar. k Ita cum Quesnello duo mss. S. Petri, unus Vat.
S. Petri concinit, et solum pro posse habei proficere,, et prima editio. Caeterae editiones, punitat; perpe-
seu melius perficere.Confersimilcm sententiam serm. ram, cmn indicetur poiius eligendum et optandum ut
94, c. 2. Posse autem a Leone iclentidem sumiturr sibia Deosua delicta condonentur, quam ut aliena
pro polesiaie efficienle ; unde serm. 76, cap. 5,, pcr vindiciam punianlur.
scripsil: Quod utique apostoti, postcaauam Spiritutt
505 SERMOL 50f>
sua lege decernit. Beait vero miserlcoraes, quomam>.A surrectione conresuscitati, in ipsius inveniamur
• passione commorlui, dicente beato Paulo apo-
ipsorum miserebitur Deus (Malth. v, 7) : qui in ju-
diciis suis et juslus est et benignus; ad hoc quosdami slolo : Mortui enim estis, et vita veslra abscondita est
sub aliorum esse potesiate permittens, ut sub aequai cum Christoin Deo. Cum Christus apparuerit vita ve-
moderatione servetur et utilitas disciplinae, ett slra, tunc et vos apparebitis cum ipso in gloria (Co-
mansuetudo clementiae ; et nemo audeat alterius\ los. III, 3). Quaevero nobis est mortis cum Christo
deliclis veniani denegare, quam pro suis opiat ac- participatio, nisi ut desinamus esse quod fuirous?
cipere. aut quae similitudo resurrectionis, nisi depositio ve-
CAP.VI. — Dicente autem Domino, Beati pacifici, tustatis? Unde qui sacramenlum suae reparaiionis
quoniam fijii Dei vocabuntur (Matth. v, 9), depo- intelligit, carnis se vitiis debet exuere, et omnes
nantur omniuin discordiarum odiornroque certa- sordes abjicere peccatorum : utd iniraturus nuptiale
mina ; nec pntetse quisquam in pascbali fesio ha- convivium, splendeat vesie virtutum. Quamvis enim
biturum esse consortium, qui fraternam pacem re- benignitas sponsi cunctos ad communionem regia-
dinlegrare neglexerit. Apud summum enim Patrem, rum invitet epularum, studendum est tamen universis
qui non fuerit in charitaie fralrum, non habebiturin vocaiis, utsacrorum ciborum munerenoninveniantur
numero filiorum. In distributione quoque eleemosy- B . indigni (Malth. xxn, 11). Abutuntur auleni quidaro
narum, et pauperum cura, pinguescant Christiana patientia Dei, et qui non sunl in conscienlia liberi,
jejunia ; et quod suis quisque deliciis subtrahit, de- fiunt de longa iropunitate securi: cum ideo difleratur
bilibus impcndat et egenis. Detur opera ut omnes nltio, ut tempus possit habere correctio. Misericor-
Deo uno ore benedicant, et qui aliquam dat portio- diam igilur Dei nostri, e quae 190 non *"'' mortem
nem substanliae suae, intelligat se ministruro esse peccatoris,sed lantum ut convertaluret vivat (Ezech.
misericordiaedivinae, qui partem pauperis in manu XVIII,32, ef xxxiu, 11), non ideo quisquain lardet
posuit largientis: ut peccata quae » aut baptismi amplecii, quia quod meruit non recepit. Neque enim
aquis, aul pcenitentiae lacrymis abluuntur, etiam quidquid differtur, aufertur; aut condemnationem
eleemosynis deleanlur, dicente Scriptura : Sicut evasit, qui indulgentiam non quaesivit. Cujusquidem
aqua exstinguit ignem, ita eleemosynaexstinguit pec- implorandae non una omnibus causa est: quia mul-
catum (Eccli. iu, 33). Per Dominumnosirum Jesum tis modis multisque mensuris et peccatum a peccato,
Christum, qui cum Patre et Spirilu sancto vivit et et crimen distat a crimine. Sed quia universitas fi-
regnat in saeculasaeculorum.Amen. delium ad perfectam innocenliam et ad plenam de-
bet lendere puritatem, ut eorum consortio mereatur
189SERM0 L[Al. XLIX]. G ascribi, de quibus dicitur : Beati mundo corde, quo-
De QuadragesimaXII. niam ipsi Deumvtdebunt( Matth. v, 8): omni instan-
STNOPSIS.—I. Ad paschaleconviviumdebere quemque tia et vinule niteiidum est, ut quidquid secretum
te prmparareper discussionemconscientimel emen- conscientiaemaculat,
daiionemvitm.— II. Misericordiamexercendam, a quidquid aciem mentis obscu-
vitiisjejunandum, rebuscmlestibusesse inhmrendum. rat, diligentissimisf emundaiionibus delealur. Quam-
— III. Ad paschale sacramenlum,quod in remissio- vis enim scriptum sit: Quis gloriabitur castumse ha-
nem peccatorum conditum esl, quemqueprmparari, bere
cum illud remissioneoffensarumimitatur. cor, aut mundumte essea peccato(Prov. xx, 9)?
non tamen desperanda est apprehensio puritatis ,
CAP.I. — Appropinquante, dilectissimi, solemni- s quae dum semper petitur, semper accipitur, nec
tate paschali, b adest praecurrentis consuetudo jeju- remanet judicio condemuandum, quod fuerit cou-
nii, quod nos quadraginta dierum numero ad sancti- fessione purgatum.
ficationem corporis et mentis exerceat. Suscepturi CAP.II.—Hoc illud est, dilectissimi, quod oran-
enira fesiorura omnium maximum festum, ea nos de- tes omnes filii Eccleske ex doctrina Domini unifor-
bemus observanlia praeparare, ut in cujus sumus re- miterdicunt: Dimilte nobis debita nostra sicut et nos
" Vocemaui addidimus ex ms. S. Petri. Moxin J) ] etc Sed leclionem nosiram confirmant etiam illi
mss. Vali. collect. 4 et 5, etiam eleemosynadeleantur. codices in quibus cum leciione quae erat in vulga-
b Itaduo Lectionaria mss., Patav., unum Eremi- tis, pro sic est legitur adest.
tanorum, aliud S. Justinae, codex Casin. collect. 1, o Prima editio et cod. Bon., morfe. Dein edili
et mss. collect. 2. Non absimiliter in serm. pra-ce- anie Quesn. et aliqui ross., Cum enim Christus. Post
denti c 1 : Appropinquariteenim feslivilatepaschati, pauca, vocem mortis a Quesnello insertam plurcs
adest maximum sacratissimumquejejunium. Erat in codd. ignorant.
editis ante Quesn. ut et in aliquibus mss.: sic est d Ms. Patav. S. Antonii, aditurus.
prmcurrenda consuetudojejunii, ut nos quadraginta e Duomss. S. Pelri, quia non vult mortem pecca-
dierum numerusad sanctificationemcorporiset mentit toris, sed tantum ut revertaiurel vival.
exerceat. Hanc autem lectionem ille repudians noia- f Prima edilio, emendalionibus.
vit: Qum lectiocalholicos scriptores incautosimpulit £ Ita Corb. Alludit Leo ad illam Dominisenten*
in tentum a Leonismentealienum, cum hmc interpre- tiam : Omnis qui petit, accipit. Qnamobrem male
tati tunt de qualuor dierumjejunio qui Dominicmpri- in vulgaiis editionibus : Qum dum semperappeiitur,
tnm Quadragetimmnunc prmmittuntur, ut numerut nec semper accipitur. Haec Quesnellus, cujus emen-
guadragenariut compleatur. Porro ex duobus mss. dationem approbant etiam duo Leciionaria S. Petri,
Tbuan. et Corb. hanc aliam lectionem textui inse- mss. collect. 2 et 5, quaehoc loco convenientia in-
ruit: Prmcurramut eam contueio jejunio, quodnot; venire satis duximus.
307 S. LEONIS MAGNISERMONES. 9jj§
iimitUmut debitoribut nottris(Matth. vi, 12):quia A diiectissimi, exsequamur praeceptacoelestia:$tgnja,
neroo taq sanctus, nemo tam justus est, qui in tero- totum pascliale sacrameniiun, in remissionero est
pore hujusvitae, quaetota tenlalio e&t,cujuscumque cpndilum pcccatorum;quod celebrare oplamus, imi-
peecati remisaione noo egeai. Circmnslan* undique teaaour. Misericors enim et justns Dominusita pro-1
pericula innnmerabilium delictoruo) (Job. vu, 1), -ftt niiltit indulgentiam suain, ut eam etiam quibus par-
per licitos usus ad immoderatos transilur excessus, cU, d indicat. £xponens enim. qua regula Deo Patri
dum per curam salutis irrepit dekctatio voluplatis^ nos voluerit «unpJicQre: Si dimiseritit, inquit, homi-
etnon sufficitconcupiscentiae,quod.potest satis esse nibut peccata eorum, dimiltetvobisetPater vester,qui
naturae. Hinc faabendi cunor Bumquam * satiandws in xmlis e*t, peccata vestra. Si autem mon rtmiseritis
exoritur; hinc cupiditas eminendi, quae vej stirpi liomisibus,nec Pater vesterranittet vobispeccalavestra
suaeb uinixa, velsoboli, nune proleaa Jiabet super- (Mattb. w, 14 )r AustaJMWMJS et benigna*conditio,
biam, nunc pftreniem. JHisautem «t aliis leotationi- qua divincefoleata fit pariiceps horao, ut senten-
bus, quarum muliiplex est et Mafinitaconnexio, quse tiarn Dei ex sw» JjJ>r«tafbitrio, «te eo sibi judicio
rectius virlus quam conlinentia opponilur, quae nu- ojMtnngat DoniHWMii, quo judicaverit ipse conser-
triendis atque servandis snimi «t corperis boais, et vwn. Sive iiaque cjrca subjectos, sive circa aequa-
incrementa praebet«t roboral ? Bnde in ccelesiibas B les, Aaturse IQg jwiJHas diligatar : et quia nemo
Eccleslaediseipiims muitum utililaijs affer«nt'divini- IHQJB peecat, «enuo npn pamt, «on difficulter prae-
tus instiluta 191 jcjuwia : «t dum coniiuentiae le- stetsus quod ^raiuiantei' f accepimus : ut sive lar-
gibtis csrnalis subjieitur appeiitus, motus quoque giiale «leemosynarwra, sive indujgentia peccatorum,
interior temperetur, ae sicut eorpas a cibis, ita mens quanto raagis fuerirous miserioordes, tanlo simus
ab iniquitate jejunet. Dominus enim dicK : Beali qui perleclius mnooeivles.Per Dominura uostrum Jesum
etnriunt et sitiunt juttitiam, quomam ipti talwrabtmr Christum, qui vivil et regnat cuw Patre el Spiritu
tur(Matlh. v, 6). Habet ergo populus Oei spirilales saneto ia saeeulasseeulorum.Amen.
epuias castasque deiicias, quas salubriter * expetit « SEBMQ U lAl. XCIV],
et loudabiliter coneopiscit quoniam kudante et di- Sive HOMILIA habila «abbatoanle tecundamDomi-
cente propheta: Gtutate et vidett, quoninmsiutvitett nicam Quadragetimmtde EvangeliosecundumMat-
thmum: b /n illo iempore: Assumpsit Jesus Pe-
Dominut (Ps. xxxm, 9): quisquis dnleedinem ju. trum, et JacObtimJet Joannem fratrem ejns, et
stitiae et misericordi* Bei, quibus omnts providen- duxit eos in monteaa excehum seorsum, etreUqua
tia ejus dispensamr, gwsta cordis attigerit, et nullo ( Matth.—xvii).
minuenda fastidio SINOPSIS. I. Ftdem veram Christum ei Deum cOh-
umquam experimenta supernorum _ fiteri et hominem: qum in Peiro magna poiestale
hauserk gaudiorum,«or*uptibilia ettemporalia bona C remunerata est. — IV.Chtistum 6b \d maxime esse
aeternorum adsviraliofl* despiciet : et ia illo igne transfiguratum, n< eerifolemrt ntrfufemsum carnis
pomprobaret. — III. Ut etiam crucis scandalum tol-
quem Dei accendil charitas, concalescet i ut algore lerei, spemque Ecclesiwsumconfirmaret.— IV. Ve-
in fervorem converso, et ii»lueera nocte mutata, uno teris el novi Teslamenlide Christo concordiam per
opere in auimis fidelinm Spiritus sanctus et tenebras Moysiset Elim appqritionemsignificari.— V. Pefri
desiderium non miprobumfuisse, sed iuordinatum.
abigat, et peccata eonsumat. — VI. Hic est filius meus, efc. explicatur. — VII.
—
CAP.111. Unde quia tsles fruclus mater virtu- Ipsum audite expendilur.— Ylll. Hoc teslimonio
lum continentia parit, e( jejunantes a vitiis ad ineffa- Patris omnium infirmitatemroborari.
bilia oWeclamenlaperducit; sludiosiori nunc opere, CAP.I. — Evangelica lectio, dilectissimi, quat per
" Al. amandut. QUESNF.LLCS in roargine. tnentit teptimi, cum anlea suo locosex alii ejusdem
b Emendavimuscx duobus mss. S. Petri ac toli- tituli praemissifuerint. Eriimvero hic sermOin tabula
dera Val. Editi, intiextt. cod. Casanatensis, qui ad hanc secundam collectio-
« Unum Lcclionarlum Vat., expetat et laudabititer nem pertinet, insenbitur De jejunio sabbali mensis
concupiscat. primi, quod ad Quadfagesima: leropusspectai. Porro
d Sic Quesnellus cnni prima edilione et quibus- hunc sermonem habitum fuisse in sabbato anle se-
dam nostris codd. Al. indaget, perperam. Mox, vofuif n cundamDoroinicamQuadragesimae.nnnsolnmindicat
pro« veluerit in uno Vai. inscriptio buic Sermooi praefixain Hom.Pauli Diac ,,
Mss.S. Petri, in eo. in Lectionariis Basil, S. Petri 106, Vallicell. A. 16,:
i f Uniis cod.S.Petri, accipimus. Tridentino et Veronensi, nec non in mss. collect. 2;
' s Hio Sermo in
' mos Bermones vulgatioribus editis inter postre- verum eiiam Capitularia Evangeiiorum oslemlunt,
poSt traetatum adversus hasresimEu- in quibus Evangelium de Transiiguratione Dominiin
tychis rejectus fiiit. In oronibus autem mss. colle- eo tanium sabbaio lectum proditur.
clionibus,secundaexccpta,collocaturpostsermonem > In hanc formulam notavit Quesnellus in mar-
12 de Quadragesima, et apte sermones de Passione, gine : Vix dubitandum quin istud evangeUcmlectionis
etiia eliam in primaedilione. In Homiliario quoque exordium ex recentiorit breviariicodice transcriptum
-Pauli Diac inter sermones de Quadragesima des- tit. Fallitur: idero enim exordium legitur non solum
cribitnr, itemque in mss. Lectionariis Vallicell. A. in mss. colloctionum2, 5, 4 et 5 ; verum eliam in
16, et 26 Veneto 155, Ghigiano 8. Basil., Vat, 106, Lectionariis libris xi. el xu sseculi, qui ab anliquio-
Veronensi et Trideutino. In solis codd. colleci. 2 ribus originem ducuot. Potius recentior est litulus,
extra hunc ordinem idciroo pouiliir, quod posiremi quem Quesnellus cura cseteris editis recepit, inscri-
sermones post confectain collcciioiicm inventiet ad- bens hunc sermonera De transfiguratione Domini.
diti, suo loco inseri non poiuerint; sicuti hac una de Ilic enim litulus a-bestab omnibus Lectionariis, nec
causa in fine ejusdem colleetionis exira proprium non a mss. collect. 2, 4 et 5. lnscriptionem Dt
locum descripti inveniuntur tres sermones Dejejunio EvangtUo secundumMaUhenm. utpote congruentjo-
309 SERMOLl. 510
aures corporis interiorem mentium noslrartim 193 A Jesu ineiepaiione correptus., et ad cupiditatem par-
pulsavit auditunt, ad magni saeramenti nos inieHi- ticipandae cum eo passioois auiioatus est. Subse-
gcniiam voeat: quam aspiraute gratia Dei facilius quens s enira exhoriatio Salvatoris hoc inspiravii,
asseqoemur, si considerationem nosiram ad ea quaa hocdocuit, ut volentes eum sequi, negarenl se sibi,
» paulo superius sunt narrala, referamus. Salvator el pro spe aeternorum levissinium ducereni tempora-
cnim humani generis Jesus Cbristus condens eam fi* Hum detrimentum : quia is deuuim animam suam
dem qoas et impios ad juslitiam et mortuos revocat salvam faceret, qui eam pro Christoperdere nonti-
ad viiam, ad hoc discipulos suos doctrinae monilis meiet (IJfaffA.xvi, 25). Ut ergo istaro feiicis con-
etopemm roiraculis imbiiebal, ut idem Cliristus et stantiae fortitudioem teto aposloli corde conciperent,
iinigenitus Dei et hominis Filius crederetur. Nam ct nihil de suscipiendaecrucisasperiiate trepidarent,
itnum horum sine altero non proderat ad salutem, ut de supplicio b Christi non erubescerent, nec pu-
et acqualiserat periculi, DominumJesum Christum, dendam sibi eam patientiaro crederent, quae sic su-
atit Deumlantummodo sine bomine.aut sineDeo so- bitura eral saeviliampassionis, ut non amilteret glo-
lum homiuem credidisse, cum ulruroque esset pari- riam potestatis: AssumpsilJesus.Pelrum, et Jacobum,
ter confltendum : quia sicut Deo vera humanitas, ei fratrem ejusJoannem (Afatfft.xvn,l), et conscenso
iia houiini inerat vera Divinitas. Ad confirmandamB cum eis seorsum monte praecelso, claritatem » illis
ergo hujus fidei b saluberrimam cognitionem inter- suae gloriae demonstravit: quia licet imellexissent
rogaverat discipulos snos Dominus, inter diversas in eo majesiatem Dei, ipsius tamen corporis, quo
aliornm opiniooes quid ipsi de eo credereni, quidve Diviniias tegebatur, poteritiam nesciebant. Et ideo
sentirent: ubi Pt-trus apostolus per revelalionem proprie signanterque promiserat quosdam deaslan-
sumroiPalris, corpnrea superansethumana iranscen- tibus discipulis non prius gustare ptortem, quam vi-
dens, vidit mentis oculis Filium Deivivi, et confes- derent Filiumbominisvenientem in regno suo (Matth.
sus est gloriam Deilatis, c quia non ad solam respe- xvi, 28), id est in regia claritate, quam i specialiter
xit subitantiam carnis et sanguinis. Tantumque in ad naturam suscepti hominis perlinentem, his tribus
bac fldei sublimitate complacuit, ut bealitudinis felt- viris voluit esse conspicuam. Nam illam ipsius Dei-
citate doiiaiussacram inviolabilispetrae acciperet fir- talis ineffabilera et k inaccessibilem visionem, quae
milatem, super quam fundala Ecclesia portis inferi in aeternam vitam mundis corde servatur, nullo rao-
el moriis legihus praevaleret, nec in solvendis aut do mortali adhuc carne circumdati intueri poterant
ligandis quorunicumque causU aliud ratum esset in el videre.
ccelisquam quod Pelri sedisset arbitrio. CAP.III. — Aperit ergo Domiuus coram electis
CAP.II. — Haccaulem, dileclissimi, laudataein- C testibus gloriam suam, etcommunem illam cum cae-
lelligentia; d celsitudo instruenda erat de inferioris teris corporis formam tanlo splendore clarificat, ut
subsl.iniiaesacramento, ne aposlolica fides ad glo- et facies ejus solis fulgori similis, et vestitus candori
riam confitendaein Christo Deitatis evecta, infirmi- nivium esset aequalis(Malth. xvn, 2). In qua transfi-
tatis nostrae e receptionem indignam impassibili Deo guratione iilud quidem principaliter agebatur, utde
atque iucongruamjudicarei, et ita jam f in ipso hu- cordibus » discipulorum crucis scandalum tollere-
manam crederei glorificatam esse naluram, ut nec tur; nec coniurbaret eorum fidem voluntariae humi-
supplicioposset afGci, nec morte dissolvi. Et ideo litas passionis, quibus revelata esset absconditaeex-
dicente Domino quod oporlerel cum ire Jerosoly- cellenlia dignitatis. Sed non minore providentia spes
mam, et multa pati a senioribus et scribis ac prin- sanctae Ecclesisefundabatur, ut toium corpus Cliri-
cipibus sacerdolum, et occidi, et tertia die resurgere sti agnosceret quali esset commutatione donandum,
(Matlh. xvi, 21, ef XX,17-19), cUm bealns Petrus, m et ejus sibi honoris consenium 195 membra pro-
qui supcrno illuslratus lumine, de ardentissitna Filii roilterent, qui in capite praefulsissct. De quo idem
Dei confessione fervcbat, contumelias 194 iHusio- Dominus dixerat, cum de adventus sui majeslate lo-
num et crudelissimae mortis opprobrium religioso, querelur : Tunc jutti fulgebunt ticut tol in regno
ut pulabat, et libero fasiidio respuisset, benigna a &n Palris sui (Malth. xiu, 43); protestante hoc ipsuw
rem, ex codd. collect. 5. reperimus. Mox, aui iicet intellexittent in exemplo

a Iosumpsimus
Leclionar. Veneto 155 deest pauto. Dein, pro Pauli Diac
JesutChrittut, idemcod., Dominut Chrislus, et qui- 1 Hic «pirtfo/iferhabentvulgati. Specialiler legen-
dam Vat., DeusChrislus. dum indicavit Latinus Latinius in Bibtiolhecasacra.
b Duo Leclionar. mss. Vat. 1268, et Venet., salu- Ita quidem reposuimiis ex prima cditione, nec non
britatem,et pro cognitionem,Quesnellus in margine, ex Leclionario Ven. aliisque noslris mss. libris,
coiiditionem. quorum quidam per abbrevialionem pr.xfefunt spa-
c Unus cod., qui non. liter ab editoribus sumptum pro spirifaiiier.
d Cod. Ven., fortiludo. k Al., immarceecibilem.QuEsNfiLiusiri margitie.
• Prima edil. el ms. Bon., redemptionem. 1 Cod. Venet., apostolorum.
1 Ita ex Lection. Ven. et alioVat. Editi, in Chritto. m Et pro uf, quod in antea cditis occurrit, at tx
s Cod. Venet. delet enim. pnrcedimli uf boc loco superflue repelitur, scripsi-
b Idem cod., Crucit non erubetcerenl. niiis ex aliquibus mss. Vat. et Homil. Pauli Diaconi.
'• Vocem illit, quae in anterioribus editionibus u Cod. Ven. Pafrii mei.
deerai, supplevii Quesnellus, uti earoin nosiris ross.
3H S. LEONIS MAGNISERMONES. 51S
beato Paulo apostolo, et dicente : Etattimo enim1A Hic ett Filtut meut diledut, tn quo mihi benecom-
quod non tunl condignmpattionet hujut temporit adf ptacui, iptum audite (lbid.,5). Praesens quidem
futuramgloriam, qum revelabitvrin nobis ( Rom. vm,, erat in Filio Pater, et in illa Domini claritate, quam
18); et iterum : Mortui enim ettis, et vita vestraab- ad discipulorum temperaral aspectum, non separa-
tcondita est cum Chrislo * in Deo. Cum enim Chri- batur ab Unigenito Geniioris essenlia ; sed ad coro-
ttus apparuerit vita vettra, tunc et vot apparebitit cum1 mendandam proprietatem ulriusque personae, sicut
ipso in gloria (Coloss.m. 13). visui b significavit Filium splendor ex corpore, sic
CAP.IV. — Coniirmandis vero apostolis et ad[ auditui Patrem vox nuntiavit ex nube. Qua voce ac-
omnem scientiam provehendis*. alia quoque in illo1 cepta, discipuli 1 quod in faciem ceciderunt et li-
miraculo accessit insiructio. Moses enim et Elias, muerunt valde, non de Patris lantum, sed et de Filii
lex scilicel b et prophetae,apparuerunt cum Domino1 majestale tremuerunt : altiori enim sensu unara
loquentes: ut verissime in illa quinque virorum prae- utriusque intellexeruntDcitatem : et quia in fidenon
sentia compleretur quod dictum est : In duobus vel erat baesitaiio, non fuit ir. umore discretio. i Latuin
tribus testibusslalomneverbum(Deut. xix, 15; Matth. ergo illud etmultiplex tesiimonium fuit, et plus in
xvni, 16; Joan.vm,17 ;lICor.xiu, 1; Heb.x ,28).Quid verborum virlute quam v in sono vocisauditum esl.
hoc stabilius, quid firmius verbo, incujuspraedicatio- B '. Dicente enim Patre : Hic ett Filiut meut dilectut, in
ne veteris et novi Testamenti concinit luba, el cum quo mihi bene complacui, iptum audile ; nonne evi-
evangelica doctrina, antiquarum protestationum in- denter auditum est: Hic est Filius meus, cui ex me
slrumenta concurrunt ? Asiipulantur enim sibi invi- et mecum esse, sine tempore est ? Quia nec Geni-
cem ulriusque fcederis paginae ; et quem sub vela- tor Genilo prior, nec Genitus estGenitore posterior.
mine mysteriorum praecedentia signa promiserant, Hic ett Filiut meut, quem a me non separat Deitas,
manifeslum atqueperspicuum pracsenlisgloriaesplen- non dividit potestas, non discernit aeierniias. Hic ett
dor ostendit: quia, sicut ait beatus Joannes, lex per Filiut meut, non adoptivus, sed proprius ; non
Mosendala est, gratia aulem el veritasper Jesum Chri- aliunde creatus, sed es me gcnitus ; nec de alia na-
stum facta est (Joan. l, 17); in quoet propheticarum tura mihi factus »comparabilis, sed de mea essentia
promissio impleta est figurarum et legalium ratio mihi natus aequalis. Hic ett Filius meus, per quem
praeceptorum, dum et veram docet prophetiam per omnia facta sunt, et sine quo factumest nihil (Joan. 1,
sui praesentiam, et possibilia facit mandala per gra- 3) : quia omnia quae facio similiter facit, et quid-
tiam. quid operor, m inseparabiliter mecum atque indifle-
CAP.V. — His ergo sacramentorumrevelationibus renter operatur. In Paire enim est Filius, ct in Fi-
Petrus aposlolus incilatus.mundana spernens et ter- G < lio Pater (Joan. v, 19),nec umquam unitas nostra
rena faslidiens, in aelernorum desiderium quodam dividitur. Etcum alius ego sim qui genui, alius ille
mentis rapiebatur excessu ; et gaudio lotius visionis quem genui, non aliud tamcn de illo vobis cogi-
impletus, ibi cum Jesuc optabat habitare, ubi manife- tare fas est, quam de me sentire possibile est. Hic
stauejusgloria lsetabatur; undeetait: Domine,bonum est Filius meut, qui eam quam mecum habet aequa-
est nos hic esse: sivis, faciamus hic tria tabernacula, litatem non rapina appetiit (Philip. 11,6), nec usur-
tibiunum, Moysiunum, et Elim unum (Matth. xvn, patione praesumpsil; sed manens in forma gloriae
4). Sed huic suggesiioni Dominus non respondit, meae, ut ad reparandum genus humanum exseque-
significans non quidem improbum , sed inordinatum relur commune consilium, usque ad formam servi-
esse d quod cuperet ; cum salvari mundus nisi Chri- lem inclinavit incommutabilem Deitatem.
sti morle non possel, etexemploDomini in hoc ° vo- CAP.VIIt — Hunc ergo , in quo n milii per omnia
caretur credentium fides, ut licet non oporlereif de
Dene complaceo, et cujus praedicationemani-
beatitudinis promissionibusdubilari, intelligeremus 197
humiliiale clarificor, incunctanier au-
tamen inler tentaliones 196 hujus vitae prius nobis festor, cujus
toleranliam postulandam esse quam gloriam : quia dite : quia ipse est verilaset vita, ipse virtus mea
tempora patiendi non potest felicitas praevenire re-1D atque sapientia. lptum audite, quem legis mysteria
gnandi. praenuntiaverunt,quem propbetarum ora cecinerunt.
CAP.VI. — Adhuc itaque eo loquente ecce nubes Iptum audite, qui sanguine suo mundum redimit, qui
lucida obumbravit eos, et eccevox « de nube dicens: diabolumligat, et vasa ejus rapit, qui peccati chiro-
« Idem cod. omittit voces tn Deo. revocavimus vocem dilecius ab hoc expunctam
b In Homil. Pauli Diac , et prophetia ; et paulo b Unus cod. Val., significabat.
1 Cod. Venel., quidem. Paulo port in Homil.Pau-
post, stabit omne verbum, cum Lectionar. Val. et
duobus aliis codd. li Diac, De Filii majestate timuerunt.
» Unus cod. Vat.; tperabat. Mox, ubi manifetta i Ms. Venel., Lmtum.
habent nonnullaeeditiones. k'Aliqui mss. Vatt. pniiltunt praepositionemt)i.
d Unus cod. Vat., 91100*peteret, 1 Cod. Ven. addit est; et postea delet mt/tt.
" Quaedameditiones, laudaretur. m Unus ms. Vat., similitermecum.
' Unuscod. Vat., de [uturis promissionibus. Cod. " Iia cun; oronibus nostris mss. et editis ante
Ven., de beatitudinispromissione. Quesnelliim, apud qucm, mihibeneper omnia plveo.
s Homil. Pauli Diac, de cmlo. Moxex eodem Ho- Moxcod. Venetus, delela' conjunctione ef, habet, in
niil. omnibusaue noslris mss. et edilis ante Quesn. cuius vrmdicdlione.
'
313 SERMO LII. 514
jjraphum et praevaricationis» pacta dirumpit. Ipsum A }. ad se exaltatus attraxit, tam plane ac lucide evan-
audite, qui viam aperit ad ccelum, et per crucis sup- gelicus sermo reseravit, utreligiosis et piis cordibus
plicium gradus vobis ascensionis parat ad regnum. non aliud sit audisse quae lecla sunt, quiin vidisse
<;Quidtrepidalis redimi? quid pavelis saucii liberari? quaegesta sunt. Undecum indubitabilemoblineat au-
}h Fiat quod me volente vult Chrislus. Abjicite car- ctorilaiem sacra narratio, annilendum nobis est,
1nalem formidinem, et fidelivos arraate constantia : auxiliante Domino, ut b perspicuum babeat intelli-
indignum est enim, ut in Salvatoris passione limea- gentia, quod notum fecit historia. Posl illam namque
tis, quod ipsius munere nec in vestro fine meluelis. humanaepraevaricalionisprimam et universalem rui-
J CAP.VIII. —Haec, dilectissimi, non ad illorum nam, ex qua per untim hominempeccaluminlroivitin
tanlum utilitatem dicta sunt, qui ea propriis auribus hunc mundum, et per peccatum mors, et ita in omnes
audierunt, sed in illis tribus apostolis universa Ec- homines pertransiil, in quo omnet peccaverunt(iiom.
clesia didicit quidquid eorum etaspectus vidil et au- v, 12); nemo ' telram diaboli dominationem, nemo
ditus accepit. Confirmetur ergo secundum praedica- vincula diraecaptivitalis evaderet; nec cuiquaro aut
tionem sacratissimi Evangeliiomnium fides, et nemoi reconciliatio ad veniam, autreditus pateret ad vitam,
de Cbristi cruce, per quam mundus redemptus est, nisi coaeternuset coaequalis Patri Deo i Filius Dei
erubescat. Nec ideo quisquaro aul pati pro justiliai B ] etiam hominisfilius esse dignareiur, veniens qumrere
timeat, aut de promissoruin relributione diffidat, et talvare quod perierat (Luc. xix, 10) : ut sicut
quia per laborem ad requiem, et per mortem trans- per Adam mors, ita per Dominum noslrum Jesum
itur ad viiam : cum omnem humililalis nostraeinfir- Chrislum esset resurreclio 199 mortuorum (1 Cor.
milatem ille susceperit, in quo si in confessioneett xv, 22). Non enim quia secundum inscruiabile pro-
* in dilectione ipsius permaneamus, et quod vicitl positum sapientiae Dei novissimis diebus Verbum
vincimus, et quod promisit accipimus. Quia sive ad1 caro factumest (Joan. i, 14), ideo salutiferaeVirginis
facienda mandata, sive ad loleranda adversa, prae- parlus, extremi lantum tempnris generaiionibus pro-
missa Patris vox debei semper auribus nostris d in- fuit, et non se etiam in praeteritas refudil aeiates.
sonare dicenlis : Hic est Filius meus dilectus, in quoi Omnis prorsus anliquitas coleniium Denm verum,
mihi bene complacui: ipsum audite : • qui vivit ett omnis numerus apud sacculapriora sanctorum, k in
regnat cum Patre et Spirilu sanclo in saeculasaecu- hac lide vixil etplacuil; et neque pairiarchis, neque
lorum. Amen. propheiis, neque cuiquam omnino sanctorum, nisi in
198 SERMOLII [Al. L]. redemplione Domininostri Jesu Cbristi salus et ju-
' De Pattione DominiI. Habitus dominicodie. slificatio fuit: quaesicut exspectabakur» multis pro-
STNOPSIS. — I. Per solam Verbi incarnationemsalu- Q phetarum oraculis signisquepromissa , ila est eliam
temhomjnicontingere,cujus fidesetiaminveleri Te- ipso munere atque opere praesentata.
tlamentoet ante legemnecessaria. — II. Per Verbi CAP.II. —Unde nunc, dileclissimi, in toio ordine
potentiam et carnis humilitulem,salulem pari. — dominicaepassionis, non ita infirmitalero considere-
III. Non spernendamejus cruccm et abjectionem, mus
unico verboin passioneprostravit saiellites. — humanam, utarbitremurillic potentiam defuisse
V. Ultrose Christumtradidissemorti, qui ei Petri divinam : neque illam ita coaeternamel m aequalem
?ui
lelum repressit, et servi auremrestiluit.—V. Morle Patri formam Unigenili cogilemus, ut putemus non
Chrislinos liberari, Judmosel Judam accusari; qui fuisse vera
lamenetiam potuissentilla redimi. quae Deo videntur indigna. Prorsus uira-
que nalura, unus n esl Christus : uec Verbum ibi ab
CAP.1. — s Sacramentum, dilectissimi, Dominicae homine disjunctum, nec homo est dissociatus a
passionis, quam Dominus Jesus, Dei Filius, pro hu- Verbo. Non est faslidila humilitas, quia nec imrai-
mani generissalule suscepit, et sicut promisit, omniai nuta majestas. ° Nihil nocuit naturae inviolabili,
• ldem codex Ven., pactum. Romanus, ad Basilicam SS. apostolorumPhilippi et

b Laudatus cod., Fiat mevolentequodvult Christut. Jacobi pertinebat, cum praesertim concinant mss.
c Praepositionemin hoc secundo loco omiltunt ali- poiiorum collcctionum 1et 2. Contexiusetiam magis
quot mss. Vatl. Cndex Venetus praeterit ef in dile- congruit : nani proprius dicilur evangelicussermo
clione. Mox,quodvicit,vicimus,et quodpromisilacce- reserassesacramenlumDowinicmPassionis, quam sa-
pimus in uno ros. Vat. cratissimumdiem.
d Solus Quesnellusinlonare. ]
B b Mss. collect. 2, perspicuamhabeat intelligentiam.
e Pi ima editio : Quivivitet regnat in smculabenc- 1 Vocem tetram addidimus ex anliquissimo Vat.
dicius. et codd. antiquarum collectionum.
1 Ju unoms. anliquo Vat. el in prinu cditione hic i ldem Vat., Filiut Deus.
Sermo inscribitur : In Parasceve Doinini ejusdem 1 Edili, sacra fide. Magis placuit lectio mss. col-
Leonis Sermc I. Cum vero sub finem sermonis S. lect. 2, quaecontextui apiissima est.
ponlifcx spondcat se alia, quaenunc omiltil, prose- 1 Ms. Casanatens. addit ab hominibus. Moxcodex
cuiui IIIIIleria 4, melius utique Quesnellus in postilla Barberin., inChristimunereproipso munere; ei ms.
ad marginemposita noiavit : DominicodiePalmarum Bon., prosecutapro prmsentata,iu alio codice reprm-
videtur dictus non anle deteclumEuiychiserrorem, ut sentata.
ex variis locisapparet. m Duo nostri cndd., eoaigMflfem. In ""liistissimo
s In et noiinulliseiiam codd. hic Sermo illam el coaHeri '•' ';.
_ vulgaiis Vat., ncque mqualem
sic incipit : Sacratissimum, dileclissimi, Dominicm » Verbum est adjecimus ex eodt x IUS.
passionis diem, quam, elc. PraHulimus leciionem ve- Casanat.
tustissimi l.ei-tionaiii Vai. 5835. o,u» codex cerie 0 Nec nocuit in eodemCasanal.
'
SIS S. LEONISMAGNISERMONES, i>
quod passibili oportebat ioferri: toturaqge illud sa- A Luc. XXII,50;, Joan; xvj», 10). Sed huoc,,, ''"'":
cramentum, quodsimul el humanilas consummavit apostoii piuia motuui progredi Dominus nlirtiptji
el Deitas, dispensatio fuit misericordiae, et actio paiitur : recundi gladiumjubet, nec sinit se a4versfS
pieiatis. Talibus eniro vinculis tcnebamur a obstricti, impios manu ferroque defendi. Contra sacramentum
ui nisi per hanc opem non possemus absolvi. Humi- enim erat rederopiionis nostrae, ut qui roori pro
litas igitur Divinitatisnostra provectio est. Noslanto omntbus veneral, qapi nollet :« ne dilato gloriosse
redimimur preiio, nos tanto curamur impendio. Quis Crucis triumpbo et dominatiodiabolica fleret longior,
eniro ab impietate ad justitiam, a miseria ad beati- et captivitas bumana diuturnior. Dat ergo iu se (u-
tudinem esset recursus, nisi et juslus ad impios, et rentibus licentiara saeviendi,neclamen etiam talibus
beatus inclinaretur ad raiseros? dedignalur se indicare Divinitas. Aurem servi jam
CAP. III. —Non est ergobnobis, dilectissimi, ipsa seclione demorluam, el a compage viventis
erubescenda crux Chrisli, quaede virlute est divini corporis alienam, in sedem dehonestati capitis re-
consilii, non de conditione peccati. Quamvis enim vocat manus Chrisli.f Reformat quod ipse forma-
(X infinnilate nostra vere passus Dominus Jesus, verat: nec tarde caro sequitur ejus imperium, cujus
vereque sit morluus, non (amen ita se abstitiuil a erat ipsa figmentum.
gloria sua, ut inter conlumelias passionis nihil di- B . CAP.V. — Habent ergo divinam haec opera virtu-
vinacoperationis exerceret. Nam cum impius Judas, tem. Sed quod Dominus majestatis suas potentiam
nnn jam ovina pelle veiatus, sed lnpino furore ma- coroprimit, et vim in se persecutoris admiltit, cx illa
nifestus, vim sceleris per speciem pacis incipiens, est volunlate qua dilexit nos, et tradidit temetipsum
1 signum traditionis saevioreomnibus telis osculo
prae- pronobis (Ephes. v, 25) : cooperanlein hoc s ipsum
buisset, et multitudo furibunda quae ad compreben- Patre, qui Filio proprio nonpepsrcit,ted pronobitomni-
dendum Dominum cum armata militum 200 co" bus tradiditillum (Rom.vm, 32). Una estenim Patris
horte confluxerat, c inter faces alque laternas, 201 el Fi'" volunias, ut est una Divinitas : de cu-
lumen verum tenebris suis obcaccata non cerne- jus disposilionis effectu, nihil vobis gratiae, Judaei,
ret, Dominus, qui exspectare polius turbas quam nihil libi, Juda, debemus. Salvalioni quidem nosirae,
dcclinarc delegerat, sicut Joannes Evangelisla te- non hoc vobis volentibus, impielas vestra servirit,
staiur (Joan. xvm, 4), quem quaerant necdum in- elper vos factumeslquidquid manut Dei et consilium
ventus inierrogat: illisque dicentibus, quod Jesum decreveruntfieri (Acti IV, 28). Mors igitur Christi nos
quaererent, Egosum, inquit (Ibid. 5). Quod verbum liberat, vos aocusat. Mcrilo soli nou habetis quod
ita illam raanum ex ferocissimis congregalam, quasi omnibus perire voluislis. Et taraen tanta est nostri
quodam fulmineo ictu stravit et perculit, ul omnes 'G bonitas Redemptoris, ut cliaro vos possitis consequi
iili atroces, minaces alque terribiles, retroacti cor- veniam, si Chrislum Dci Filinin Confltendo, illam
ruerent. Ubi fuit saevitiaeconspiratio? ubi ardor ira- parricidalem maiiiiam rclinqualis. Non eniin Domi-
rura?ubi instructus armorum? Dominiis dicit, Ego nus in cruce frusira oravit, diccns : Pater, dimitte
tum: et ad vocem ejus turba prosternitur impiorum. iUis,quia neseiuntquid faeiunt(Lue. xxm, 34). Quod
Quid jam poterit majestas ejus judicatura, cujusboc reraedium nec le, Joda, iransiret, si ad eam pceni-
potuit humilitas judicanda? lentiam confugisses qua te revocaret ad Ckristum,
CAP.IV. — Verumtamen Dominus sciens quid non quae instigaret b ad laqueum. Dicendo enim :
magis myslerio suscepto convenireiL d in hac pote- Peccavi, tradens tanguinemjustum (Mallh. xxvu, 4),
statc non perstitii; sed persecutores suos in laculta- in impietntis tuaeperfldia persUtisti: quia Jesum non
tem disposiii sceleris redire permisit. Nam si teneri Deum Dei Filiora, sed nostrae lanlummodocondiiio-
nis hominem > inter extrema mortis tuae pericula
nollet, non ulique teneretur. Sed quis hominum possi
i<eisalvari, si ille se non sineret comprehendi? Nam credidisii; cujusflexisses misericordiam, ejusnon
negasses omnipotentiam. Hacc hodie, dilectissimi,
et beatus Pctrus, qui animosiore constantia Domino
piisauribus vesiris insinuata sufficlant, ne faslidium
eohaerebat, et conlra violentorum impelus, fervore D de prolixitate subrepat. Quaeautem desunt plenitu-
sanciae charitalis exarserat, in servum principis sa- dini, quarta feria auxilianie Domino reddenda pro-
cerdolum usus est ladio, el aurem viri ferocius in- miltimus : quoniam qui dedit quod Inctitisumtis, da-
slantis abscidit (Mattk. vxvi, 51; Marc. xiv, 47; bit, sicut credimus, quod loquainur : i per Domi-
» Sicantiquissimus Var. Al., constricli, vel aslricti. b Duo ross. Vat!.. in laqueum. Mox autem pro
b Inseruimus nobis ex eodem Vat. et tribus aliis tnim in Iribns mss. Vall.
c6dd. 1 Sic cx vetustissimo Vat. AI., tnfer exfremnm
i « Hic et in aliqiiibus aliis locis hujus sermonis morfts luai periculum. Duo Vatt., efiam tnfer exfre-
JquOrumdam verborum collocationem ab editis diver- mum morfis tum perkulum.
"saiii ad probaliorum mss. fidem exegimus. i Ita ex eodem antiquissimo Vat. In priraa edi-
d Ms. Barb., utt hac poleslate noluit. linne : Per Christum Dominum nostrum. Amen. in
< « Primaeditloetms. Vat. collect 3 el 5 : Nam di- aliis editis ante Quesnellum : Per Dominumnostrum
'lato. Moxinalio Vat., glorioso crucis triumpho. Jesum Chrislum Filium tuum, qui cum Patre et Spi-
f PrimS cdltio, Reformalur cum ms. Bon. ritu sanctovivit et regnat in smculasmculorum.Amen.
« Ediii artteQUesiiellum, ipsb Patre. Nostri codd. Similiter etiam plures mss. qui soluin omiltunt Fi-
ul in textu, quem curo Quesnello retinuiraus. lium (uum. Apud Quesn., Per Dominum nottrm»
" ' '
5n SERMOLIV. &t8
num nostrum Jesum Christum, cui est bonor et glo- A didit diem; stabiliiatem suam ferra profundis con-
ria in saeculasaeculorum.Amen. cussionibuslabefactata rion teriui(,etpetrarum firmi-
SERMOI.III \Al. U). tas, confracia solidllate, dissiiuit. Velum templi,
De Passione Domini II. Habitus ftria quaHa. quo priorum mysteria ulterius non erant obum-
STNOPSIS. — I. Coiiferrionemlatronis, qui ad truceVR branda, discissum est; et multoram sanctorum
usqne reus, repente confessor Ckriili [actus esty corporibus excitatis, »d praemuniendam resurre-
graiim opus esse.—II. Omnescreaiuras, cum lesti- ctionis fldem, monumenta palueruut ( Afaffft. xxvn,
monium Chritlo in cruce reddiderUnt, sententiam 51-53; Marc. xv, 58; Lue. xxm, 45, 46 In vos
in Judmos protulisse.—III. Christianoshnmititali ei ).
ccelumel terra sententiam tulit, vobis
paiientimChristi conformesfieri debere; nec aliam ergo,c Judaei,
esseviainad mlerna. sol servituiem suam diemque subtraxit, vobis
CAP. I. — Exigil fides , dileclissimi, ut partem famulatum suum elementorum ordines 203 dene-
sermonis quam de Domini Passione promisimus, garunt; et recedente a legibus suis ministerio,erea-
eodero nobis auxilianle reddamus : 202 in °.u0 turse, vestra obcsecatio,vestra est signlficata con-
nos orationibusvesiris non ambigirousadjuvari. Ad fusio. Vobis enim dicentibus : Sanguis ejus tuper
commune eniin pertinet lucruin, si potueriUs me notet tuper filiot nottros (Matlh. XXVII, 23); merito
habere devotum : quia veslrse impenditur aediftca-B I hoc retributum est, ut qaod vestrl generis impia
tioni quidquid nostraetribuitur facultati. Post illud perdidit portio, assequatur hoc d fidelis gehtium
ergo impium Judae detestandumque commercium, plenitudo.
quo ab eo, Judaiis persequentibus, mundi Redem- CAP.III.—NOSergo, dilectisslmi, quibus Dominos ,
ptor est iraditus, post illas sacrilegas illusiones, noster Jesus Christus erueifixus, non scandalum,
inter quas usque ad locum poenaeejus mansueludo netfue stultiiia, sed Dei virtns Deique sapieritia est
perducta est, crucifixi cum eo sunt, statutis ulrinque (I Cor. i, 23); uos, inquam, spiritale serten Abrahae,
patibulis, latrones duo : quorum unus ad id usque non in prole servitutis geniti, sed in familia liberta-
temporis par similisque consorti, insidialor viarum tis renati; pro qnibus in manu lorli et brachio * eX-
et saluli bominum semper infeslus, usque ad cru- tento de oppres9ionejEgyptiaedominaiioniseductis,
cem reus, Ht Christi repente confessor; et inler verus el immaculalns agnus immolatus est Chrislus
illos acerrimos corporis animique cruciatus, quos' (I Cor. v, 7); ampleetamur salutaris Paschaemira-
simul et inslanlia et difficultas mortis augebat, mira bile sacraroeninm, et ad ejus imtfglnem,qui defor-
conversionemutatus, Memento,inquil, tnet, Domine,> mitati nosirae conformis facius est, reformemur.
dum venerisin regnumtuum ( Luc. xxm, 42). Quae > Erigamur ad eum qui pulverem abieclionis nostrae,
istam fidem exhortatio persuasil? quae doctrina ira-Gcorpus
( fecit gloriae suae; et ut resorrectlonis ejus
buit? quis praedicator accendil? Non viderat prius* mereamur esse consortes, humilitati et pdtientiae
acta miracula, cessaveral tunc languentium curaUo,' ipsius per omnia congruamus. Magni nominis mili-
cxcorum illuminatio, vivificatiomorluorum, ea ipsa» tiam, magnae professionis suscepimus disciplinam.
quao mox erant gerenda, non aderant; et lamen1 Sectatores Cbristi discedere a regia non licet via,
Dominumconfiietur et Regem, quem videl supplicii' sed dignum est temporalibus non occupari, ad
sui esse consorlero. » Inde ergo oriebatur hoc do-• a?terna tendentes. Et quia pretioso sanguirieChrisli
num, unde accepit fides ipsa responsum; ait enim> redempti suinus, glorificemuset portemus Deum in
ei Jesus : b Amen dico tibi, hodie mecumeris in pa- corpore nostro (1 Cor. vi, 20) : ut ad ea quaefldeli-
radito (Ibid., 43 ). Excedit humanam condilionemi bus praeparata sunt pervenire mereamur, f per Do-
ista promissio; nec lam de ligno crucis quam dei minum nostruro Jesiim Chrislum, cui est honor et
throno editur potestatis. Ab illa altitudine pracniiumi gloria in sacculasfeculorum.Amen.
fidei datur, in qua chirographum humanaetrans-
SERMOLIV [Al. LII].
gressionis aboletur: quia se a forma servi Dei forma,
non dirimit, dum etiam inter ipsa supplicia pro- De Pattione DominiIII. Habitut Dominicodit.
prietaiem unilatemque suam servavit el Deitasin-,DJ STNOPSIS. — I. Crucit et redemptionismysteriuman-
violabilis, et natura passibilis. tiquitus prmfiguratum, duas in Christonaturas exi-
CAP.U. — Adjicitur ad confirmationemspei no- gere. — II. Ditlinctat etse utriutque
— proprielales
strae toiius altestatio crealurae. Emittenie spiritum! votuntariasque humanm pastionet. III._Qwanitni-
Christo omnia elementa tremuerunt, densis tenebris3 que de bonitateDomini diffidilJudat, quem a cor-
poris et sanguinistui communionenon repulerat.—
splendor solis obductus, exlraordinarie nocti sub- IV. Trisfitiam el formidinem nottramvoluntariea
JesumChrittumFilium tuum, qui cumDeo et Spiritu•i tuam.

ttmcto, etc Editio Aniuerpiensigan. 1583 idem ac2 c Al., efrfutem.QOESN.
Quesnellus, sed pro Deo babet eo. d Prima edilio, fideliumgentium.Mss.collect. 4 et
» Prima editio : Unde ergo oriebatur hoc donum, , 5, «fidelis gentilium.
inde accepit,etc Sic ex ms. S. Petri. excelso.
b Eadem edilio repetit, Amen, amen. Postea subb ' Iia vetuslissimus Vat.Al.,
3835. In ms. S. Pelri,
finem capitis tervant pro servavit est in aliquibuss Per ChristumDominumnostrum, qui vivit et regnat
uiss. et post unitatemque primae ediiionis exem-- in smculasmculorum.
plum, coll. 3 et unus codex Vaticanus coll. 4 delentit
M9 S. LEONIS MAGNl SERMONES. 520
Chritto fuiste tutceptat. — V. Petri eonvertionemA j ceptio passionnra non ita est « affectioni noslrae
interiorit Chritti intuitut oput fuiste.-^-\l. Quanto- humiliiatis exposiia, ut a polentia sit Divinitatis
rum malorum Judmis origo fuere clamoresquibus
Chrittum mdrti addixerunt. abjuncla. Quidquid Domino illusionis et contumeliae,
quidquid vexationis el poense furor intulit impio-
CAP.I. — Inter omnia, dilectissimi, opera miseri- rum, non de necessitate toleraturo, sed de volun-'
cordiaeDei quae ab initio saluti sunt 204 impensa tate susceplum est : Fenif enim Filius hominis qux-
morlalium, nihil est mirabilius, nihilque sublimius, rere el salvare quod perierat (Luc. x, 10); et sic ad
quam quod pro mundo crucifixus est Chrisius. Huic 205 omnium redemptionem utebaiur malitia per-
enim sacramento universa praecedentium saeculorum sequentium, ut in mortis ejus resurreciionisque
mysteria servierunt, et quidquid » in hostiarum sacramento, eliam irilerfeciores b sui possent sal\/
differentiis, in propbeticis signis et legalibus insti- esse, si crederent.
tutis sacra dispensatione variatum est, hoc praenun- CAP.III.—Unde scelestior omnibus, Juda, ci infc
tiavit dispositum, lioc promisit implendum : ut nunc licior exstilisti, quem non poenitentia revocavil ad
imaginibus figurisque cessantibus hoc prosit credere Dominum, sed despefalio iraxitad laqueum. Exspe-
jam effectum, quod anlea profuit credidisse facien- ctasses consummaiionem criminis lui, et donec san-
dum. In omnibus igitur, dilectissimi.quaeadDomini B 1 guis Chrisli prO omriibus peccatoribus funderetur,
nostri JesuChristiperlinent passionero, hoc calholica informis lethi suspendium dislulisses. Cumque con-
fides tradit, hoc exigit, ut in Redemptorem nostrum scientiam tuam tot Domini miracula, lot dona lor-
duas noverimus convenisse naturas, et manentibus querent, illa sallem le a praecipitio tuo » sacramenla
proprietatibus suis, taniam faclam unilatem utrius- revocassent, quaein paschali coenajam de perfldia tua
que substantiae, ul ab illo tempore quo sicut hu- signo divinae scientiae detectus, acceperas. Cur de
mani generis causa poscebat, b in beatae Virginis ejus bonilate diffidis, qui te a corporis et sanguinis
utero Verbum caro factum ett (Joan. i, 14), nec sui communione nori repulit, qtii tibi ad coropre-
Deum illum sine hoc quod homo est, nec hominem hendendum se cum trirbis et armaiorum cohorte ve-
sine hoc liceat cogitare quod Deus est. Exprimit nienli pacis osculum non negavit (Joun. xvni, 5)?
quidem « sub distinctis actionibus veritatem suam Sed homo i inconvertibilis, spiritus vadenset non re-
utraque natura, sed neutra se ab alterius connexio- verlens (Ps. LXIVII,39),cordis tui secutus es rabiem,
ne disjungit. Nihil ibi ab invicem vacat, tota est et slante diabolo a dextris tuis (Ps. cvm, 6), intqui-
in majestate humilitas, tota in hurailitate majestas; tatem, quam in sanctorum omnium armaverascaput,
nec infert unitas confusionera, nec dirimit proprie- in tuum verlicem retorsisti: ut quia facinus tnum
tas unitatem. Aliud est passibile, aliud inviolabile;' C omnem mensuram uliionis excesserat, te haberet
et tamen ejusdem est contumelia, cujus et gloria. »impietas tua judicem, te pateretur tua pcena carni-
Ipse est in infirmitate qui et in virtute; idem mor- ficem.
tis capax, el idem vicior est mortis. Suscepit ergo CAP.IV. — Cum igilur esset Deut in Chritto mun-
totum hominem Deus, et iia se illi, atque illura dum reconcitiantsibi (I Cor. v, 19), et creaturam ' ad
sibi misericordiaeet potesiatis ratione conseruit, ut conditoris sui imaginem reformandam, Creator ipse
utraque alieri d natura inesset, et neutra in alteram geslaret; peractis miraculis operum divinorum, quae
a sua proprietaie transiret. olim spiritus gerenda praedixerat: Tunc
propheticus
CAP.II. — Sed quia dispensatio sacramenti, ad
aperientur Oculicmcorum,et aures surdorum audient;
reparationem nostram ante saecula aeterna dispositi, tuncsalietclaudut ut cervus, etm plana erit mu-
nec sine bumana infirniitate, nec sine divina erat lingua
torum (Isai. xxxv, 5); sciens Jesus adesse jara tera-
consuromanda virlute : « agit ulraque forma cum
alterius communione, quod proprium est, Verbo pus gloriosaePassionis iroplendae, Tristis est, inquil,
scilicet operante quod Verbi est, et carne exse- anima mea usquead mortem (Matih. xxvi, 38): ei ite-
quente quod carnis est. Unum horum coruscat mirum: Pater, si fieri polest, transeat a me calix iste
raculis, aliud succumbit injuriis. / Illud ab aequali- D ' (Ibid., v. 39). Quibus verbis quamdam formidinem
tate paternae gloriaenon recedit, hoc naturam nostri profitenlibus, nosiraeinfirmitatis 206 affectus par-
generis non relinquit. Verumtamen etiam ipsa re- ticipando curabat, et pcenalis experientiae meturo
* Praeposiiiotn addita ex ms. Vat. 3835. » Sacramentaex antiquissimo Vat. et ex editis ante
b Ms. S. Petri, intra beatm firginis ulerum. revocavimus. Mox in perfidia tua prafert
Quesnellum
« Prima editio et cod. Bon., sub diversit et di- codex S. Peiri.
tlinclis. 1 Quaedameditiones, incorruptibilis, vel corrupti-
d Eadem editio el idem codex, naturm. bilis. Dein pro ef stante unus cod. S. Pelri fu stante.
e Eadem in epist. 28, ad Flavianum, c 4. 1 Idem cod. S. Pelri et prima ediUo, impielatis
( Correximus Illud ex votustissimo Vat. Al., tum.
Aliud. » Sic ex antiquissimOVat. nec non ex ms. S. Petri
B Erat in editis nosirm affectioni. Poslposuimus aliisque codd. Al., creatorit. Mox conditor pro crea-
nosirm, uti adjectivuro humititatis, auctoiilate me- tor in prima editione et cod. Bonon.
morati antiquissimi Vat. In tmo ms. S. Pelri, affli- m AniiquissimusVat., clara. HocIsaiaeloco ulrum»
tlioni pro affeclioni. que clara, vel plana apudPatresiuvenitur.utoslendit
b Ejus pro sui in Vat. laudato. P. Sabbalier.
521 1 SERMOLV. 322
subenndo pe.iebat. In nobis ergo Dominus a noslro.A vestris oculis solitus dies prodiit, sed impiis menti-
pavore trepidabat, ut susceptionem nostrae infirmi- bus nox teirae caecitatis incubuit. Hoc mane vobis
latis iudueret, et nostram inconstaniiam suaevirtutis leroplum et altaria diruit, legem et prophetas ademit,
soliditate vestiret. Veneral enim in hunc mundura regnum et sacerdotium sustulit, in luctum aeternum
dives atque roisericors negoiiator b e coelis, et com- omnia i vobis festa convenit. Inisiis enim insanum
mutalione mirabili inierat commercium salutare, no- cruentumque consilium, tauri pingues, vituli multi,
stra accipiens, et sua tribuens, pro contumeliis c ho- frementes bestiae, canes rabidi, ut morti auciorem
norem, pro doloribus salutem, pro morte dans vitam; vitae et Dominum gloriae iraderetis: et lamquam
el cui ad exterminationem persequentium polerant extenuanda esset furoris veslri immanitas, si ejus
plusquam d duodecim millia angelicarum servire le- sentemia qui provinciae vestrae praesidebat, utere-
gionum (Matth. xxvi, 53), malebat nostram recipere mini, vinctum Jesura ad Pilati judicium deduxistis;
fonnidinem quam suam exercere poteslatem. ut clamoribus improbis trepido cognitore superalo,
CAP.V. — Quantum autem universis fidelibus hac interfeclorem k hominum eligeretis ad veniam, et
humilitate collatum sit, primus beatissimus « apo- Salvatorem mundi peieretis ad pcenaro. Post hanc
stolus Petrus expertus est (Ibid.), qui, cum illum damnationem Christi,» quam exsecuta est Pilati prae-
instaniis saevitiaevehementior procella lurbasset, ad B sidis magis ignavia quam poteslas, qui lotis manibus
reparationem vigoris celeri mutatione conversus est, etore polluio, iisdem labiis Jesum misit ad crucem,
sumens de exeroplo remediuin, ut tremefactum re- quibus eurn mpronuniiaveratinnocentem, multas illu-
penie membrum rediret ad sui capitis firmiiatem. siones Domino, sacerdolalibus serviens oculis, licen-
Non enim posset domino servus, et magistro major tia popularis ingessit: ei in mansuetudinem ejus qui
esse discipulus (Malth. x, 24; Joan. xv, 20), qui haecspome tolerabat, furens lurba saevivit.Sed quia
humanaefragilitatistrepidaiionem non vinceret, nisi miiltum est, dilectissiroi, ut omnia hodiernus sermo
victor mortis anle timuisset. Respexit ergo Doroinus percurrat, in quarlam feriam, qua leclio Dominicae
Pelrum (Luc. xxu, 61), et' inter calumnias sacerdo- Passionis iterabitur, residua differaniur. Praestabit
tum, inter falsiiates tesiium, inter caedeniium et enim Dorainus, oraniibus vobis.ut ipsius dono,quod
n
conspuentiuminjurias constitutus, illis turbatum di- promittimus impleamus: per Dominum nostrum
scipulum conveuitoculis, quibus eum praevideratesse Jesum Chrislum, qui vivit et regnat in saeculasaecu-
turbandum: el in illum s ingressa est veriiatis inspe- lorum. Amen.
ctio, ubi erat cordis facienda correciio; quasi quae- 208 SERMOLV [Al. LUI].
dam b illic vox Doroiniinsonaret ac diceret : » Quo De Passione Domini IV. Feria quarta.
abis, Pelre? quid in tua recedis? ad me converlere,(" SYNOPSIS.—I. De crucifixioneChrisli, in qna per latro-
in me confide,me sequere: meaepassionis hoc lempus nes electorum et reproborum discretio figuratur. —
II. Imperitas esse Judmorum in Chrisium blasphe-
est, nondum tui venit hora supplicii. Quid meluis, mias, cum prmdictumesset, non eum descensurum,
quod etiam ipse superabis ? Non te confundat infir- sed regnaturum a ligno. — III. In cruce, qum veri
mitas, 207 °."amrecepi. Ego de tuo fui trepidus, lu allaris sacramentum est, sanguineChritti chirogra-
de mco esto securus. phum peccati esse delelum, et lutronem mirabililer
conversum.—IV.De acelo degutlato,verboConsum-
Mane aulem facto, consiliuminierunt omnes prin- maluro est, inclinalione capitis et morte Christi.—
cipes sacerdotumet seniores populi adversum Jesum, V. Chariiate et puritate parari corda ad paschale
ut eum morti traderent (Matth. xxvn, 1). Hoc mane, festum celebrandum.
Judaei,non orlusvobis lucis conligit, sed occasus.nec CAP.I.—Exspectationi vestrae, dilectissimi, quod
Cod. S. Peiri, nosfro pallore trepidabat, et susce- ad marginem allegavit. Prima editio egressaest. Aliae
ptione se nostrwinfirmitatis indueral, ul nostram, elc editiones cum mss. collect. 4, conversaest.
b Editi, cmli. Emendavimus ex mss. anliquissimo b Ediii, illi. Correximus ex vetustissimo Vat. et
Vai. et S. Petri. Prima editio, et ccelicommuialione. cod. S. Petri.
Post pauca sualribuens scripsimus cum vetustioribus > Praeiulimus leclionem antiquissimi Vai. Al.,
editionibusac duobus laudatis codd. Quesnellus, sua Quid habes, Petre? Quid in luam conscienliamrecedis?
retribuens. 1 CodexS. Petri, quid iniut reeedis, ubi intus pro in lua
D
« Idem amiquis. Vat., honores, et dein sanitates librarii lapsu scriptum videlur. Mox revertere pro
prod salutem. converterein mss. Vatt. collect. 4 et 5. Reconvertere
Kespicitur locus apud Matth. xxvi, 53, in quo autem in alio Vat.
licet nunc non legatur miltia, sic lamen olim in non- i Addidimus vobisex antiquissimo Vat. et ms. S.
nullis exemplaribus legebatur, uii videre est in anli- Petri.
qiiissimisEvangeliariis Veronensi, Brixiano et Foro- k Sic quidam nostri codices Vait. ut Quesnellus
juliensi a P. Blancbinio edilis: unde etiam Atigu- conjecit notatione ad marginem, nonausus immuiare
siinus in libro de Spirilu et Litiera, c 1 et 35, et lectionem vulgatam hominem.
Hilarius in psal. LIII, num. 1, in psal. LIV,n. 6, et 1 Iia correximus ex mss. S. Petri et alio Lectio-
lib. x de Trin. num. 42, similiter in suis codicibus nar. Vat. Accedit etiam antiquissimus Vat. 3835, in
legerunt. quo item legiiur quam. Al., qua excutala est Pilati
« Sic nostri codd. et edili ante Quesnellum, apud prmsidisignavia
m magis quam polestas.
quem, Apottolutexpertus esl, cui cum. Antiquissimus Aliqui niss. et prima ediiio, prmnuntiaverat.
Vai. praefertvocem Petrut, sed delet Aposlolus. n Autiquissimus Vat., Per eumdem Dominumno-
1 God. S. Petri, infer teniorum calumnias. strumJesum Chrislum,cuiest honoret gloriain smcula
s Sic aniiquissimus Vat„ codd. S. Petri et duo alii smculorum.Amen.
uostri codicesVatt. cumms. Victorino, quem Quesn.
323 S.LEONIS MAGNISERMONES. 521
debetur, Domino largiente reddendum est, prome- A tneat ad palmas, \actem auiem meam non averti a
retitibus oralionibus vestris, ut nos ad solvendum confusionetputorum (Isai. L, 6). Ipse perDavid, De-
factal idoneos, qui vos ad exigendum » fecit intentos. derunt, inquil, tn tseam meam [tt, et in titi mea po-
Loqnenie* «nim proxime de DoroiniPassione, usque taveruntmeaceto.(Pt> LXVIII, 22). Et iterum: Circum-
ai! evaftgelicaehistoiia? venimus locura, in quo Pila» dederunt mt cants multi, l conciliummalignantium
lUSb impiis Judaeorum clamoribus, nt Jesos crucifi- obteditme. Foderunt manustnsat et pedet meot, dinu-
geretur, cessisse narratur. Peractis iiaque omnibus meraveruntomnitt otiameu. Ipti vero eontideraverunt
quae DivinitaS fieri carnis veiaroine temperata peret Conspexeruntnte, diviserunttibi vtstimenta mea, et
mlsit, JesuS ChHstus Filius Dei cruci quain eiiam tuper vettemtneam thiterunt tortem (Ps. xxi, 17). Et
ipse « gestarat, affixus est, duobus lalronibus, uno ne sceleris tantum vesiri videaiur ordo praedictus,
ad dexteram ipsius, alio ad sinistram, simillter cru- nolla auiem potentia praenuntiata crucifixi, non qui-
cifisis: nl etiam in ipsa patibuli specie monstraretur dem tegistis, Domihnsm descendit de cruce; sed le-
illa qu* in judicio ipsius omnirim hominum est fa- gistis: Dominus regnavita ligno(Ps. xcv, 10).
cienda discreliO; cuhi et salvandorum figuram fides CAP.III.—CruX ergO Christi sacramentum veri
credeniisd latrOnis exprimeret, et damnandorum foret praenuntiaii habet altaris, obi per hostiam salu-
mam blaspbemantis impietaspraenotarel.Passio igitur D tarem, naturao hnmanae celebrarelur oblatio. Ibi
Christi salutis nosirac coniinet sacrainentum, et de sanguls immaculati agni antiquae praivaricaiionis
iiistrutrientoquod iniquitas Judaeorumparavit adpce- pacta delebat: ibi tola diabolicaedorninationisconte-
nairi, potenlla Redemptoris e gradum nobis fecit ad rebatur adversitaS, et a de elatione superbiaevicirix
gloriam : quam Dominus Jesus ita ad omniumbomi- 210 humiliias iriuriipbabat; cum tam velox fidei
num suscepit salulem, ut inter clavos quibus liguo esset effectus, ut de erucifixis cum Christo laironi-
tehebaiur affixus,pro 209 interfectoribus suis f pa- bus, qui' in Christum Filtum Dei credidit, paradi-
tefn* clCmBritiae suppiicaret et diceret: Pafer, igno- sum juslificatus intraverit. Qtiis tauti m«neris expli-
tte iilis, quiu nesciuntquid [aciunt (Luc. xxm, 34). cel sacramenlum ? quis poientiam tam mirae com-
CAP.1I.—Principes autem sacerdolum, quibus mutationis enarref Etiguo tempdris puncto, lon-
indulgentiani Salvator petebat, supplicium crucis gorum scelerum reatris aboletur; inter luctantis
ifristonum aculeis fcexasperabant; et in quem ma- animae dura tormerita, haeferts patlbulo transit ad
nibiis arnplius Saevirenon polerant, linguarum tela Chrlstum; et eui propria impietas inttilit pcenam,
jaciebant, dicentes: Alios salvos fecit, seipsum non Christi gratia dat cofonam.
pctest snlvum [acere. Si rex lsrael est, descendat CAP.IV. — Hiric j.im degustalo acelo, Dominus,
bnunc dt ctute, et crerftmusei(MaHh. XXVII, 42).De p quod illa dabat vinea, quar»ab aucloris sui planta-
quo > erroris fonle, Judaei, de quo invidiss lacu, ta- tiOne degenerans, conVersafuerat in amaritudineni
liuni btaspheroiarum vencna poiasiis? Quis vobis Vitisalienae,Cohsummatumest(Matth. xxi, 38; Joan.
magister tradidit, quae doclrina persuasit, quod il- xix, 30), ait; hoc est, completae suht Scripturae :
lum regem Israel, illum Dei Filium credere debere- non cst amplios qUod ° de irisania populi furentis
tis, qui g.eI aut crucifigi non sinerel, aut a confi- exspectem; nlhil rninus pertuli quara me passurum
xione clavorum liberum exeuterel? Non hoc vobis esse praedixi.Peracta sunt mysteria infirmitaiis, pro-
legis mysteria, non paschalis observanlkc sacramen- mautur documenla virtutis. Inclinato ilaque capi.e
ta, neC ulla umquam prOpbelarum ora cecinerunt; emisit spiritum, et In corpus die tertio suScilandum,
sed illud yere abundeque legistis, quod ad detesla- quietem placidi soporis adniisii. Cui sacramento
bllerii vesiri sceleiis Itnpietatem el ad Voldntariam curo se Vitooaucior impenderel, et ad tantain divinae
Doniini pertinel passionem. Ipse enim per Isaiam majestalisinclinationem tetius mundi compagoqua-
loquiiur: Dorsttm meum dtdi ad flaqeUa, » maxUlttt leretur, cum facinus impiurn omnis P sui confusione
* Prima editio, [acit. D qtiissimo Val., in quo postremo post voeem liberum
h Forie legendunl Latinus Latinius Con- subjicftorcorput. Paulo poBi,Prophelaiumoraculace-
improbitsacr.
joeit in Biblwtlk et profana, uti iri sermerie cinerunt in quibusdam ross. Vatt.
c. 8. h Mem Val., maa:tifa»dufemtneat, et mox *n esca
superiori
* Prima editiOfgtssetati mea.
6 AutiquissimusVat. 3835 omiltit latronis. 1 Emendavimus et eodem Vatj Al. consUium.
* Elsi iMJmfen gauaium pro gvudum a Qoeshello Dein cbnspextrunt pro intpeaeruut -scripstmus ex
substitutura, pluribus el potioribus noslris mss.«on- eodem codtce et alio Vat. coilect. 5i Prima ediiio,-
firmetur; amtea edltorum tanien lottionom gradum tN«j)ti*6funi iii weJ
quam exemplar primaeeaithMis fcoltectig approbst, » Prima editio et tres codd.j detcthiei.
revocavimus, tum quia congrnontior est, Mn» quia ».God.S. Pelri, de eiitiviie.
o Sic correximus ex codke S^ Petri. In eodice
serm. 51«cap. 7, siriiiliter legitui': Ptr Crucit «up-
piicium gratm vobit«sctntioni»parat ad regnum. Paiav, S. AntoniierrofelibrarH, ab istani^ ciiin scri-
' ftViilquiBStmnsVai.i paiernnmclementiam. bendum fueril ab intania. Alii codd. et editi, inta-
B Ita ms. S. Petri i alias atperabmit. niam. Prima autem editio, noneet dliud quo intaniam
b Adverbiom«aiw desidemurin vetusiissimo Vat. popuii.
* Fune ftiroris,-w Latintts Larinius in BtbliotheCa p \U. S. fetri. sua confaslone.Un«s Vat.j eettfes-
trtjeeit. sione pro tonftttltotie!ttatura pr-o ctMtaraiu pfima
i Vocem aut addidimus cx mss. S\ Petri et 3*Wl-> ediHofre. " " ' - •'-- >>'>
5S5 SERMOLVI. 326
creatura damaaret, et manifestam in reos senten->A tam; in qua mquitale el polenlm, divhilate et hu-
tiam ipsa » muadi elementa proferrent: qui vobis manltate certavit Cftristu».*—•II. De oracione Chri-
sti et duplicis voluntatit confiictu, qui ad nosiram
anirous, Judaei, quae conscientia fuit; quando et vos eruditionemordinatus est. — 111.De Christi erga
judiciumuniversitatis urgebat, et revocari ad se con- Judam lenitate, scelerata Judm pmnitentia, el /10-
summato scelere iropietas vestranon poterat? Quatis minis per Christumredemptione.
confusio vos operuii? quaecorvestrumpoenasuscepit?' CAP. I. — Creator et Dominus omnium rerum
CAP.V. — Curo igitur, dileclissimi, tanta sit mi- Christus post inusilatum sacrae Virginis partum,
sericordia Dei, ut etiam de tali populo multos per post adorata maggrum confessiorie 212 cunabula,
fidem jusUficare dignatussit, nosque b subveleris et posl multiplicem doctrinam coelestis cloquii ct
quondam ignorantiaeprofunda nocte pereunles, in Variarum curationum medelas imperio verbi potentig
DAtriarcbarumsocietatem, et in sorlero elecli gene- effectas, dispensationem omnium sacramentorum
risadoptarit: adaltitudinera spei nostrae non segni- omniumque virtuturo salutifera passione consummal.
ter neque c cum lorpore curramus; sed prudenter Christianae igitur spei, dileclissimi, vera ratio ct
ac fideliler cogitantes, de quali caplivitate el quam principalis causa crux Christi est: quae licet Judmis
misera servitiile, quopretio redempti, etquo brachio sit scandalum, gentibus aulem stullitia, nobis tamen
siimus educti, glorificemusDeum in corpore nosiro; B Deivirlus est, Deique sapientia (I Cor.i, 23). Unde
211 ui babitare eum in nobis, ex ipsa conversatio- summumhoc et potenlissimum divinaemisericordiae
nis nostrscprobitate monstremus. d Et quia niliilest sacrameiitum semper quidem in cordibus nostris
in omnium virlutum dignitate praestanlius quam cum tota sui dignitale relinendum esl, sed nimc vi-
pielas misericordiaeet puritas casUtatis, his nos prae- vaciorem animi sensum et puriorem exigit mentis
sidiis specialius instruarous, ut charitalis opere ac inluitum, quando nobis non solum recursu tempo-
nitore pudicitiae,tamquara duabus elevati alis, de ris,sedetiaro textu evangelicaj lectionis omne opus
lerrenis mereamur esse ccelestes. Quo desiderio nostraesalutis ingeritnr. Nihi) ergo apud nos loci co-
quisquisgratia Dei adjutus impletur, et de profectu gitationes habeant impiorum, nec integritatemsanae
suo noii in se, sed in Domino glorialur, hic legitime intelligentbc, aut Judaica offensio, aut gentilis cor-
honorat paschale sacramentum. Hujus liroioa vasia- rumpat irrisio : ut quod pro nobis' non solum humi-
tur angelus sanguine agni et signo crucis praenotata liter, sed etiam sublimitergesium est, aut secundum
nonintrat. c Is plagas jfigyptias non pavescit, ct hominem impossibile, aut secundum Deum videatur
iisdem aquis hostes suos relinquit exstinctos quibus indignum. Ulrtimque autem recipi, utrumque con-
est ipse salvatus. Ampleciamur itaque, dileclissimi, venit crcdi: quia nemo hpminuro s polest, nisi in
pnriflcaiis menlibus atque corporibus, salutis nosiwe C l utroque salvari. Justtis enim etmisericorsbeus, bnon
mirabile sacramenium, et ab omni fermento maliliae sicjure suae voluntalis esl usus, ut ad reparationem
veteris emundali (I Cor. v, 7), Pascba Domini cum nostram, solara poteniiani benigiiitatis exereret:sed
digna ' obeervantiacelebremus': ut regente nosSpi- quia consequens fuerat ut horao faciens peccatum^
rilu sancto, a charitate Christi nullis tentationibus servus esset peccati (Joan. vm, 34), sic medicina
separenuir, qui in sanguine suo pacificans omuia, et aegris,sicreconciliaiioreis, sicredemplioestimpensa
in altitudinem paternae gloriaese recepit, et humili- captivis, ul condemnatioiiis»justa senteutia justo li-
tatera sibi servientium non reliquii, cui est honor et bcratoris opere solverelur.Nam si pro peccaioribus
gloria in saeculasaecutoruin.Anien. sola se opponeret Deiias, non lam ratio diaboluro
SEBMOLVl [Al. LIV]. viuceret quam poteslas. El rursum, sicausamlapso-
De Passione DominiV. Die Dominicaliabitus. rum sola ageret naiura mortalium, i non exueretur
SINOPSIS.— I. Salutem nostram essein cruce posi- a conditione, quae libera non esset a genere. Unde
» Vox munrfiadjecta est ex duobus praestantissimiS « Anliquissimus Vat. 3835, posse.'; alius Vat. col-:
codd. Vat. et S. Petii; ex quibus et aliis inss. ac leci. 5, possif.
nonnullis eiiaro edilionibus quis vobis reposuirous h Cum corruptus esset bic locus, Quesnellus edi-
proqut vobis.Moxin vetusiissimo Valicano postreroa D 1 dit, non sicmunere, nolansiri margine : tlta ope edi-
hujus capitis verba sic cflerunlur: Qum conscientia Uonis Veneue anni 1503, quae ex anliquiori anni: '
fuit ? qualis confusio vos ?
operuit qum cor vetlrum 1485 expressa est, emendaturn ; cum legcretur, non
posna suscepit? quando et jitdicium vos universitaiis sic injuria, in ottmibus cxcusis, quOS vidi mss.
et
urgebat, et revocarese a consummaloscelere impietas codicibus. i Prima parileredilio, ex quasumpta fuit
veslra non poterai'.' Cum igilur, etc. Veneta an. 1485, currt codd. collect. 5, habel mu-
b Idem Vat., su2>veleri quondamignorantimnocte. nere; scd neque hoc piane salisracit. Veram lectio-
Prima ediUo, tub veleri quondamignoranlidiprofunda nera, non sicjure, suppedilavit antiquissimus Vat.
nocte. codex. Mnx, exerceret pro exereret ih prirna edi-
c Al. inmargine editorum, cum lempore, et ila no- tione.
stri codd. collect. 5. » Sic melius ex eodem Val. AI., justa.
dUnus ms. Vat. etalius S. Petri, ut quia. Dein, i Sic sex nostri codd., et mCIiusrrnam emerelur,
el charilatis in prima editione, loco Ul chariialit. ut erat in editis; ea;uienim a tDndrtime diceliatur
•Inms. S. Petri, ipsas plaijas. Moxpost vocem. pro tiberart a seivitute. Viiiie apud S. Zeiioncni 1. i,
hostes addidimussuoseX antiqmssimo Vat. tract. 10, n.5, Mulii cdhditiohibiis durit exuti; in
1 Sic Quesnellus cum nnsiris aodd. Anteriores queui lociun plura aniiotavimus. QnesneHnsiii mar-
editiones, observatione.Porro observantiaprojejuiiio gine suspicatus est pro enieretitr legetrdutri fbrte
apud Leonemfrcquens invenitur. erueret; dic, exucret.
327 S. LEONISHAGNISERUONES. 818
oporluit in unum Dominum nostrum Jesum Chri- A nuerat in facinore principatum. Huie ne crirairiis
stum et divinamethumanamconvenire substanliam, causam aliqua praeberet offensio, nulla estnegata
ut mortalitati nostraeper Verbum carnem factum et dignatio; sed illius spirilu inflammatus exarsit, cui
origo novi hominis subveniret et passio. ministerium sponte» praebuit;et qnalem babuit men-
CAP.II. — Cum igitur in Christo Jesu " Judseorum tem, talem invenit et praesidem. Herito, sicut f et
caecilas quaesunt divina non videat, genlilinm sa- propheta praedixerat, oratio tjut (acta ett in peccatum
pientia quae sunt humana 213 contemnat; illisad- (Pt. cviii, 7): 214 qnoniam consummato scelere,
versus gloriam Dominicalumniantibus, istis contra s tara perversa ipsius conversio fuit, ut etiam poeni-
humiiitalem superbientibus : nos Dei Filium, et in tendo peccaret. Admittit ergo in se Filius Dei impias
suisvirtutibus, etin nostris infirmitaiibus adoramus; mauus, et quod saevientiumfurore agitur, » patientis
nec erubescimus crucem Christi, et inter coniradi- potesiaie compleiur. Hoc enim erat illud magnae
centium linguas nec de morle ipsius, nec de resur- pieiatis sacramentum, quod l Christus consectabatur
rectione dubitamus. Quoniam quod superbos ad in- injuriis : quas si aperta potenlia et manifestavirtute
fidelitaterotrahit, hoc nos ad fldem dirigit; et quod propelleret, divina lantum exerceret, non humana
apud illos est materia confusionis, hoc apud nos est curaret. In omnibusautem quae i illi popularis et
causa pielatis. Admonitis igitur discipulis Dominus, B sacerdotalis insania contumeliose et procaciter in-
utcontra vim leniationis instantis vigilanti oratione ferebat, noslraediluebanlur maculae, nosiraeeipia-
k
ceriarent, ipse b Patri supplicans, ait: Paler, si pos- bantur oflensae : quia natura, quae in nobis rea
sibile est, transeat a me calix isle. Verumtamennon semper fuerat atque captiva, in illo innocens palie-
sicut ego volo, sed sicut lu (Matth. xxvi, 39). Prima balur etlibera; utad auferendum peccatum mundi,
»
peiilio infirmitalis est, secunda virtutis: illud oplavit ille bostiam se Agnus offerret, quem et omnibus
ex nostro, hoc elegit c ex proprio: nec enim acqua- corporalis subsiantia jungeret, et ab omnibusspirila-
lis Patri Filius omnia esse Deo possibilia nesciebat, lis origo discerneret. Haechodie,dilectissimi, auribus
aut ad suscipiendam crucem sine sua in hunc mun- vestris insinuata msufflcianl. Caeterain quartam fe-
dum voluntate descenderat, ut hanc diversarum affe- riam differantur, auxiliante Dominoorationibus ve-
ctionum compugqantiam perturbata quodammodo stris, qui praeslaredignabitur, ul quod promittirous
ratione paieretur. Sed ut suscipienlis susceptaeque impleamus : n per eumdem Dominumnostrum, cui
naturae esset manifesta distinctio, quod erat homi- est honor et gloria in saeculasacculorum.Araen,
nis, divinam desideravit potentiam; quod erat Dei, SERMOLVII [Al. LV]
ad causam respexit humanam. Superiori igiiur vo- ., De Passione Domini VI. Feria quarla
lunlati voluntas cessit inferior, et cito deraonstraium — I. Chrittum voluntarie comprehensum
a
est quid possit trepidante orari, et quid non de- STNOPSIS.
noluissedefendi. — 11.Christumiisdemverbisinfi-
beat a medente concedi. Quia enim nos quid oremus, deliumconscienliascmdere,fideliumcorda firmare :
sicut oporlet, netcimus (Rom. vm, 26), et ulile nobis Caipham, dum vestemsuam scidit, sacerdotali se
honoretpoliatte. — III. Qum cmeitas tacerdolum,
est ne flat plerumquequod volumus; Deus justus et
qui linguiscrucifiguntChristum, et manusretrahere
bonus, quando ea quae nociiura sunt, petuntur, ne- a cmdeviderivolunt.EorumdemcircapecuniamJudm
gando miseretur. Voluntatis ergo nostrae correctio- cmca superslitio.— IV. Christumin cruce exalta-
liem Dominuscum trina oraiione flrmasset, gravatis tum omnescreaiurat in sum passioniscommunionem
traxisse. — V. Chrislianoslanto pretio redemptosa
adhuc mcerorediscipulis, Dormitejam, inquil, ef re- diaboli laqueis cavere debere, qui vana attrorum
quiescile-Ecceappropinquavithora, et Filius hominis tcientia hominetdeludit.
tradetur in manus peccalorum.Surgite, d eamus. Ecce CAP.I.—Sponsionis nostraememores, dileclissimi,
appropinquavitquime tradet (Matth. xxvi,45, 46). sanctilati veslraereddimus quod debemus, 215 af"
CAP.III. — Inler ipsa autem verba Domini, qui futuram sperantes gratiam Dei, ut inde nobis prove-
praedictifueranl, irruerunt, et cum gladiis et fustibus niat devolio, unde est incitala promissio. Compre-
comprehensura Cbristumlurba confluxit, ducem se- D hensus Christus Dominus a lurbis quas principes
quens Judam Ischariol, qui privilegio perfidiaeobli- sacerdotum etdoctores legisarmavcrant, ut impleret
» Erat in excusis, Judmorumduriiia b Ita ex eodem codice, ubi editi habebant : pa-
qum sunl di-
vina, gentiliutn cmcitas qumsunt humana conlemnat. tienli potestatecomplevit.
Duo Vatt. mss. collect. 4 et5, et Lectionar. Patav. 1 Prima edilio et unus Vat. collect. 5, Christi con-
S. Anlonii: Judmorum cmcitas, qum sunt humana secrabatur injuriis.
contemnat; ubi cmcilasJiidaeis Iribuitur, et per sal- i Correctum ex velustissimoVal. Al., illa.
tum a qumsuut divina ad qum sunt humana librarii * Ita ex eodem ms. et bene; cum rea et capliva
transcurrerunt. Emendationem veluslissiraus Vat. contraponantur innocentiet liberm.Editi et alii codd.,
suggessit. viela. Prima editio cum ms. Bon., vincta.
b In tino Vat. deest Patri. 1Prima edilio, quem et omnibus corporalibussub-
« Sic ex anliquissimo Vat. Al., tn proprio. slantiajungeret, et ab omnibus spirilualibus origodi-
d Prima editio, eamus hinc. tcerneret. In duob. Vai. rass. collect. 4 et 3 habelur
« Anliquissimus Vat. addit te; et videlur
legen- pariler, corporalibut.
m AnliquissimusVat.,
dum : cut minittrum tponte te prmbuil. tuffecerint.
' In eodem Vat. desideraiur et. r>Hanc clausulam, quae adjecimus ex ve-
« Ex eodem antiquissimo Val. emendavimus. Al., lustissirno Vat. lnaliocod. deeral, Vat. pro impleamus, le»
tam perverta imjm convtrtio. filur implere valeamus.
529 SERMOLVII.
dispensationem, • cohibuit potestatem; et beatum Arum, j^ nolentes interficere, et clamantes, Crucifige,
aposlolum Pelrum humana adversum irruentes ani- crucifige.Quid hac specie religionis injuslius? quid
mosiiate commotum, gladio abstinere praecepit hac clementiae simulaiione crudelius? Qua lege,
(jfaifn.xxvi, 53). Superfluumenira eral ulqui nolebat Judaei, quod vobis non licet facere, licet velle? qua
praesidioangelicarum legiouumjuvari, vellelse unius ratione, quod corpora polluit, corda non laedit?Con-
discipuli opposiiione defendi. Perpelraverit licet taminari occisione ejus metuitis, cujus super vos et
ferox turba quod voluit, et de sceleris sui exsullarit superfilios vestrosfundi sanguinempostulastis (Joan.
beffeciu; major lamen comprehensi virtus, quam XVIII,28). Si non tantum facinusvestra impietas per- |
comprebendentiura fuil- Judaeorum enim caeciias agit, permiitite praesiderajudicare quod seniit. Sed
nibil oblinuit, nisi ut sua iropietale se perderet; vos eiiam in ipsum graves atque violenli, in id eum
Christi vero patienlia boc egit, ut omnes sua Pas- declinare non sinilis, a quo ipsi mendacilerabstine-
sione salvaret. tis. Peccaverit Pilatus faciendo quod noluit, in ve-
CAP.II. — Perducto autem Jesu ad Caiphamprin- stram tamen conscientiam confluit quidquid furor
cipem sacerdotum, quo scribaeet omnis sacerdotalis vester extorsit. Talis etiam illic vestra observanlia
ordo convenerat (Matth. xxvi, 57), falsa adversum fuit, ubi prelium, quod vobisChrisli venditor repor-
Dominum tesiimonia quaerebantur; sed inter incon- B tavit, milti in gazophylaciumnoluisiis, caventes sci-
ditas el dissonas voces boc Jesus mirabiliter elege- licet ne sacros loculos pecunia cruenla pollueret.
rai, c ut taceret. Caiphaelamen dicenti : Adjuro te Cujus cordis est isla simulatio? Sacerdotum con-
per Deum vivum,ut dicas nobis si lu es ChrislusFiliusi sciemia capil quod templi arca non recipit (Matth.
Dei (Ibid., 63) : ila veraci ac provida auctorilatei xxvn, 6). Refutatur illius sanguinis taxatio, cujus
respondit, ut iisdem verbis el inlideliumconscientiasi non timetur effusio. Quanlislibel ita vos fallaciae
dcaecarel, et credentiuro corda lirmaret, ad oronemi circumtegatis umbraculis, inituro est curo traditore
interrogationem ejus referens, Tu dixisti; addensquei commercium, quo jusium sanguinem, sicut non li-
quod sequiiur : Verumtamendico vobis, amodovide- cuit comparari, 1 sic non licuisset effundi.
bilis Filium hominissedenlema dextris " virlutis Dei,, CAP.IV. — Seditiosis igitur clamoribus Judaeo-
etvenientemin nubibuscmli(Ibid., 64). Caipbas aulemi rum k cedente Pilato, in loco, cui nomen esi Gol-
ad exaggerandam auditi sermonis invidiam, sciditt gotha, crucifigitur Christus (Malth. xxvn, 24). l Per
vestimenlasua : et nesciens quid bac significarct in- lignum erigitur lapsus in ligno, et guslu fcllis et aceli
sania, sacerdotalise honore piivavil.Ubi est,Caipba,, diluitur esca peccali. Merito priusquam iraderetur,
rationale pectoris lui? ubi cominentiae cingulum? ? dixerat Dominus : Cumexallatut fuero, omniaad me
ubi superbumerale virlulum? Mysiico illo sacra-( - C traham (Joan. xn, Zrl): id est, lotam causam humani
toque amictu ipse te spolias, et propriis mauibus s generis agaro, et olim perditam in imegrum revocabo
poulificalia indunienta discerpis, obliius praecepti i naturam. ln me omnis infirmitas abolebiiur, in roe
illius, quod legeras de pnncipe sacerdotum : Dee omnis plaga sanabitur. Exaliatum auiem Jesum ad
capite suo cidarim non deponet, et vestimenla suai se traxisse omnia, non solum nostrae substantiae
' non disrumpet (Lev. xxi, 10). Tu vero, a quo jami passione , sed etiam toiius mundi m commotione
alieuabatur haecdigniias, ipse tibi es exsecutor op- monstralum est. Pendente enim in patibiilocreaiore.
probrii; etad manifestandumfinem veteris instituti,, universa creatura congemuit, et Crucis clavos omnia
seadem disruptio sacerdotalem aufert ornaium,quace simul elementa senserunt. Nihil ab illo supplicio
mox et templi discidit velum. liberum fuit. Hoc in communionem» sui et lerrant
CAP.III. — Hincjam, dilectissimi, inter multipli- iraxit et ccelum, hoc petras rupit, monumenia ape«
catas illusionesnocte transacta, vinctumJesum 216 > rui', 217 inferna reseravit, et densarum horror»
Pilalo praesidi tradiderunl. Principes euim sacerdo- tenebrarum radios solis abscondit. Debebat ° enirn
turo el seniores populi boc consilio rem gerebant, utt hoc testimonium suo mundus auciori, ut in occasu
ab actione sceleris b sui viderentur imniunes, sub- conditoris sui vellent universa finiri. Sed palienlia
trahentes opera manuum, et» exerenies tela lingua--1) ] Dei servat rebus atque temporibus ordiuem suum,
» Editi, cohibel. Emendavimus ex anliquissimo ) jam, etc
Vat. 3855 et ex LectiunarioS. Petri, in quo dispesi- b R.iinaudi et Quesnelli ediliones delent sui: re-
tionem,pro dispensalionem. slitiiimus ex anterioribus ediiis, nostrisque codd.
b Editi, affeciu. Correctionem praebuerunt duo) * Quaedameditiones, exercentet,male : et aliquanto
laudali codices. post fofumfacinus loco tantum (acinns.
* In ms. S. Peiri, uf tacendo vinceret. i Praeferenda visa est baec lectio ms. S. Pelri.
d Edili el aliquicodd., cmderet.Ex duobus memo- Al., ita debuii non efftmdi.
ratis ross. correximus : cmcarelauiem refertur adi k Iia optime emendavit Quesnellus, ut habent
illa Isaie c. vi, v. 10: Excmca corpopuli hujus. eiiam nostri codd. Caeteriediii, sedente.
' In editis ante Quesn. desideratur viriutis. 1 Cod. Bon. Merito igilur per lignum.
' CodexS. Peiri, non scindel. mSic ex aiitiquissimo Vat. et ras. S. Pelri. Al.
t Sequeniia supplevimus ex Lectionariis S. Petrii perperam commutatione.
et antiquissimoVal. iu quo altero solum legitur au- n AntiquissimusVat., suam, et dein monumentapa-
ferrei pro aufert, in altero aulero discindii loco di-
:- tefecit.
tcidit. Erat in vulgatis et aliis codd. quos vidimus : ° Addidimusenimex duobus praestanlissiroisRo-
veteritinstituti pertineteademdiruptiotqcerdolii.Hinc
c manis codd, saepiusmerooralis.
PATROL.LIV. 11
351 S. LE0NI6. HAfPl SERMONES ft
nosque in illum poliua,a invilat affeclum, ut.eonmiyA, legu etont» «mj*>f^~"I|t.CfcrMtuw
corportset sanguxmssacramentumcb .'
, salutem petamus, quosom orimen liprremus. cohtitiumde mdtte ejus habebatur: ejUsdehi _;'
GAJP.V.—Tanto. igimr. pretio, b tanloque sacra-* dam benigniuts, elJudm pertieatiox.—IV. iiufenr
menlo-emti.de poteatale lenebrarum, etahanUqua»* corporecmnaxaffmte, mentetceieri intentum,Cftrif
eapUviuuis.vinculis absoluti, date operam, dilectjs-. sti sermopastcosnant,oratioin horto,communectMt.
i*afrede thorlesua cOnsilium.— V. Chrtstioralion»
•imt, ut integsitatem mentium veatracum nulla dia- et trepidationenottram formidinempelli.
e
bolus-artft coraimpat. Quidquid vobis conlra ChrL-
CAP.I.—Scioquidem, dilectissimi,paschatei festum
stianaro fidem. ingeritur, quidquid contra mandata
Dei suadetur, de illius deceptionibua venit, qui vos tam sublimisesse mysterii, ut non solum humilitatis
innumeris dolis ab-aHernavita-conalur averiere, car meaetenuissimum sensum, sed etram magnorum in-
eecasiones , geniorum superet facullatem. Sed non ita mihi divini
ptaodo qnasdam infirautatishumftnae, per
incaulas animasin dile- operis considerandaest magnitudo, ut vel diffidam,
qufls- negligentesque laqueos
rai» suaemortis induoat. Omnes ergo per aquam ett vel erubescam de servitute quam debeo; cum sacra-
menlum salulis humanae non liceat E taceri, etiamsi
Spirkum sanctum renati, recolant cui renunliaverint,
et qua professione jugum a se lyrannicai doiuinatio- nequeat explicari. Auxiliantibus autem orationibus
iri» exeusserint: nec in secuncU>quisquam, neo in{j. 1 vesiris, affuturam credimus gratiam Dei, quaeinspi-
admortiferum diabolieurrat auxilium. lila rationig suae rqre sterilitalem nostri cordis l asper-
adwrsis,
entm mendaxestab initio (Joan. vm, 44), et iu.sola gat, ut linguaepastoralis officio, quae sancti gregis
auribus sint utilia, proferanlur. Dicenteenim Domino
viget arte fallendi, ul bumanam ignorauUant falaaa bonorum omnium
* acieniiaeosientatione decipiat, sitque eorum nunc largitore : Apert as tuum, et ego
futurus adimplebo illud ( Pt, LXXX,11), audemus m eidem
ma-lignusimpulsor, quorum post estimpro»
lma-aecusator. Anni vitsenoslrattet aoiionumteropo- verbis prophelicis dicere : Domine,tabia mea apetics,
tuam (Ps. L, 17 ). In-
raliun» qualitales necin nalura elementorum, nec in et os meumannuntiabit laudem
stellarum effectlbus, sed in sumrai elveri Dei pote- cipientes igitur, dilectissimi, evangelicamde Passione
stat* consistunl, cujus auxilium et misericordiamin Domini historiam retraclare, divino intelligimus dis-
onuribus ' qu» recte cupimus, iroplorarc debemus. positum fuisse consilio, ut sacrilegi Judaeorumprin-
Sicut enim illo, qood absit, offenso, nihil ests pwB- cipes et impiin sacerdotes, qui saeviendiin Christum
ter ipsum, quod nobis- valeat suffragari; ita eodem occasionessaepequaesiverant,non nisi in solemnilale
exercendi furoris sui acciperent potestatem,
propitie, nulla nobis nocebit adversitas. Quoniamti paschali
Deut pro nobit, quit conlra not ? qui filio suo proprio Oporlebat enim ut manifesto impierentur effectu,
°
nen pepereil, sedpro nobis omnibus tradkiit eum, (_ 2J,S q«* diii fuerant figurato promissamysterio:
ovem signLficativamovis vera removeret, P et ut
quomodo non etkm oum iilo omnia nobis^ doitabit ut
uno expleretur sacrificio variarum differenlia vicli-
(Rom. VHi,34)?Qui vivitet regnat in saecuk sao-
culorum, Amen, roarum. Nam omniaîlia quae de irumolatione agni
diviniUiSper Sfosen fuearanti praestituta, Christum
2X8 SERMOLVIII [Al. LVI]. prophetaverapt, etChristi occisionem proprie nun-
1 De Passione Domini VII; habilut die Dominico.
tiatveratit. Ct ergij urobraecederent corpori, et ces-
SWOPSIS. —I. Cur iu.sotemnhal» paschali pali Chti- sarent imag,ine&sub praesentia veritatis, antiqua ob-
tlus elegerit.— II. i«d<eas crimini intenlos,ea qum servantia r nova tollitnr sacrameoto, hostia in lio-
» Sift amiquissinausVat. Al., vocat. n IdemiVerceii, cod. omittil impii, ei paulopost,

b Ita idem Vat. AJ., tanto, sine que.
« Ex tribus noslnS potioribus codd. reposuimus 6 Antiquissimus Vat, qumdiu propheticofuerant
vobit pro nobis, et pauto post, qui vos pro qui nos. promitta mgtterio\ ut ovem figurulamovis vera remo-
d Cod. Bon. et prim* editio, tandem.pro iterunt. vereL Codejc Vereellensis, ovemquepro ut ovem.At
Ms. S. Pelri utrumque praclermitiii. codd. basilicaeS. Pctricum ajiU naupaucis vulgatam
e Duo mss. S. Petri et Vat., conscientim, lectionem exhibent.
qucevox
sumitar pro cognitione seu noliiia commurii cum p Exemplar PatiliDiaconi, ef uno, delela particula
aliis. ut, quaesuperfluere et ad nauseam fere repeti vide-
f Editi et aliqui codd., oblinerecupimut. M*-IID tur. In Vat. 3*4, collecfr.S, aliter bie locus effertur:
qum
gis piacnk leetio memoratorum-oodkum. elut exptetotacrifklo variarum vicUmarumdifferiinlia
s Addfilimitsprmier iptum ex iiedem duobus codd. cessaret. Haecquidem concinont cun» illrs serroonis
ln alip Vat. legitur praUer,omisso>perperam iptum. sequentis cap. 7: NtmeetiamcarmUiumsacrificiorum
h Sicnostri poiiores codices et varietate cessanle, omnes differentias Iwiiutrum una
quidam editi. AI.,
dtjnatit,
1 Prima editio et codd. colleet. 3, DePascha Do- corporis et sangmnit tui implet oblatio. At cun>mox
in hoc sermone babeatiir, cestaventimaginetsubprm-
mini. tenlia veritatk, leetionem vtilgatam, ouaj et plnrium
1 Prima editiocumms. B:m.,feittmlmtolemne, et meliorum es-t-codieum, haud immutandam puta-
et tam sublimie. vimus.
k SkscumQuesneHoetprimaeditloneiiostricodd. <iIn duobus mss. Si Petri, et ift Vereelfc,imtituta.
Al., tacere. Mex prophetaverunt et- mtnHavenm*in- Humik Pauli
1 Ita cum eodem Quesn. ms. 9. Biac. et in prima ediiiene..
Petri, unwVat,
et Vercell. Caeteraeeditiones cum vetuslissinjo Vat. * Placuhseqm awtlquissiimim-Yahcui conffruunt
et alio eod. coHeck 8, abstergat. edjti atite QvesneMam-e» plerique nostri codice»,ac
n In prima edit. elms.
Vercelf., eisdem. prsesertim S. Petri; QjnesneHa»eum-Vercell. V«t.
S55 SERMQ LVUl. 334
stiam transit, sanguine sanguis aufertur, et Iegalis A Amendico vobis, quod unus veslrumme traditurus e$t
feslivitas dum mutalur, implelur. (Matlh. xxvi, il)', nofam sibi proditoris sui coti-
CAP.II. — Unde cum scribas et seniores populi scientiam tfemonstraVit: non aspera nec aperta im-
* ad impiurn consilium pontifices cCngregarent, pium increpatione conrunderis, sed leni ac tacila
omniumque animos sacerdotum cura admiitendi In admonitiorie converiiens; ut facilius corrigeret pceni-
Jesum sceleris occupasset, ipsi se rfoeloreslegis fege tudo, quem nulla deformasset abjectio. Cur, infelht
privarunt, et spontaneo defeclu ritus sibi patrios Juda, tanta benignitate non uleris? Ecce parcit i au-
b susiulerunt. Incipiente enim festivitale pasChali, sibus tuis Dominus, et nulli le, nisi tibi, indicat
qui ornare templum, mundare vasa, victimas pro- Christus: nec noroen tuum, nec persona detegitur,
videre, et ltgitimis purificationibus sacratiorem di- sed veritatis et misericordiaeverbo, cordis lantum
ligentiam adhibere debuerant, parricidalis odii furore tui arcana tangunlur. Non apostolici ordinis honor,
concepto, ad unum opus vacant, et in unum facinus non sacramentorum tibi communio denegatur. Redi
simili crudelitate conjurant, c nil assecuturi suppli- in integrum, et deposito furore resipisce. Clementia
cio innoceniiaed et condemnalione justitiae, nisi ut invitat, salus pulsat, k ad vilam vila te revocat. Ecce
et nova mysleria non apprehenderent, et antiqua immaculati et 221 innocenles condiscipuli tui l ad
violarent. Providenlibus ergo principibus, ne in die B significationemfacirioris expavescunt, et omnes sibi,
e sancto lumultus oriretur, non feslivitati, sed faci- non edito impietatis auctore, formidant. Contrislati
nori siudebatur; nec religioni f serviebat haec cura, enim sunt, non de conscientiaerealu, sed de buroa-
sed crimini. Diligentes eniro pomifices et solliciti wx. mutabilitatis incerlo, limentes ne minus verum
sacerdotes, seditiones turbarum fieri in praecipua esset quod in se qiiisque noverat, quam quod ipsa
solemnitate metuebant, 220 non ut P°pulus non Veritas praavidebat. tu autem in hac trepidatione
peccaret, sed ne Christus evaderet. sanctorum abuteris Dominipalienlia, et abscondi lo,
CAP.III. — At Jesus consilii sui certus, et in opere lua credis audacia. Addis impudenliam sceleri, nec
paiernai « disposilionis intrepidus, vetus Teslamen- signo evidentiore terreris. Cumque se a cibo alii, iu
tum consummabat, et novum Pascha condebat. Dis- quo indicium m Dominus posuerat, continerent, tu
cumbentibus eniin b secum discipulis ad edendam manum non relrahis a paropside, quia animum non
mysticam coenam, cum in Caiphae atrio tractaretur avertis a crimine.
quomodoCbristus posset occidi, ille corporis el san- CAP.IV—Secutum est ilaque, dilectissimi, sicut
n
guinis sui ordinans sacramentum, docebat quaiis Joannes Evangelista narravit, ut cum traditori suo
Deo bostia deberet offerri, ne ab hoc quidem ray- Dominusmanifeslius designando panem PQÊAHSiet
sterio traditore submoto; ut ostenderetur nulla in- G intinctum, totuin Judam diabolus occujfaSVÎ/oflit^^
juria exasperatus, qui in volunlaria erat iropietate XIII,26); et quem malignis cogilalionibui obligarat,
» praescitus. Ipse enim sibi fuit maleria ruinae et jam ipso impietatis opere possideretJjCorpore enim
causa perfidiae, sequens diabolum duccm, et nolens tantum cum coenanlibus recumbebat^ mente autem
Cbrisiuia habere rectorem. Diceus itaque Doroinus: sacerdoturo iuvidiam, testium falsitaterêtfuroreta/
collect. 4 et exemplo Pauli Diaconi, novo excluditur. tioni pro festivitati. Hxc lectio praefertur non solum
Paulo posl cum Quesnello relinuinius auferlur, uti in codd. posteriorum collectionum, sed etiam in ve-
legitur in codd. S. Pelri, Vercell. el Hoinil. Pauli luslissimo ms. Vaticano. Prantulimuslectionem codd.
Diaconi. AntiquissimusVat. hoc ioco habet excludi- S. Petri, cum quibus concinunt ms. Vercell. et exem-
tur. CaHeraeeditiones cum mss. collect. 3, 4 et 5, plar Pauli Uiac. Quesnelluspariter ex suis codd. in-
tanguinemsanguis excludit. seiuit textui vocem sancto, et in margine :A1., festo,
" Sic ex vetustissimoVat. Consitiumhabent eliam at relinuit devolioni.
duo codd. S. 1'etri el exemplar Pauli Diac, et re- t Ms. Vercell., serviebaturhac cura.
fertur ad illa Maltliaeixxvi, •&: Et consiliumfecerunt K Exemplar Pauli Diac, dispentatwnit.
ut Jesumdolo tenerenl, etc Edili ctlm aliis mss., ad h Vox secumaddila ex mss. antiquissrmo Vat. et
impietatis concilium. Cum Quesnellus notaverit in Vercell. ac prima editione. Mox, possit occidi in co-
raargine: Al. ad impium,hanc leclionero, quam nullae.•" dice Vercellensi.
editiones praeferunt, in aliquibus stiis codd. reperit. » Sic Quesnellus ex quatuor suiscodd. Regio.Vict.,
Paulo ante pro scnbas et teniore»in Vat. 544 est scri- Tbuan. et Corb. cum quibus conveniunt plerique no-
bmet stnioret, ita ulbte voces regant verbum cou- siri. Prima ediiio, prmttitutus; ali%, perstilurut.
gregarent. i Unus Val., auribus tuis.
b Ita Quesnellus et praestanliores nostri codices. k In duobus codd. Vatt. deest ad vitam. In Ver-
Alii mss. cum antea editis abstulerunt. Postea, ordi- celi. abest te.
nare lemplumin antiquissimoVaticano, et stujaciorem 1 Cod. Vercellensis addit, consciisibi, scilicet de
diUgentiam in duobus mss. S. Peiri et alio Val. suapraesenti innocentia, ul in sequentibusexponitur.
c Erat in editis et in pluribus mss., qttid attecuturi. Et pauloposthabet, de humanmmutabilitatisdefectione
Magiscongrtta visaestlectio textui inserta ex duobus incerti.
mss. S. Petri. m Editi, judiciuni; Quesnellus in4nargine notavit: ;
d Editi omittunt conjunctionem et, quam aptiue- forte, indicium. Id reperimus in duobus mss> S; Pe>
adjecimas ex vetostissimo Vatieano : siquidem reti- tri et in uno Vat., unde textui inseruimus. Post
neudas credidimusvocescondemnatiottejuttidm, quae pauca, ahimumpro anitnam'ex pmioribOBnostriscodd.
tamen absuntin mss. S. Petri et Vercell. Idem vero ex prima editione, ac HomM.Paut» Diac revOcavi»
eedex Val. in seqnenlibus habet, nisiut et nostrum mus.
Pateka non apprehenderent,et sua festu violarent. n Vetustissknus Vati, nwraverat.
6 Editi ante Quesnellumfeslo pfo sanclo, el devo-
335 S. LEONISMAGNISERMONES. 556
imperiue plebis armabat. Denique videns Dominus A j ulla poierat raiione turbari quod ariteaoteruasaecula
cui flagiiio Judas esset intentus, Quod facis, inquit, et misericordiier eraidisposilum, et incommutabiUler
» ctfius Vox haec non praeflnitum. Qui ergoverum, k dilectissimi, totumque
f«c (Joan. xm, 27). jubenlis
est, sed silentis, nec irepidi, sed parati: qui habens hominem assumpsil, veros et corporis sensus et animi
omnium temporum polestatero oslendit seb et moram suscepit affectus. Nec quia omnia in illo plena erant
non facere tradilori, et sic ad redemptionem mundi sacramentis, plena miraculis, ideo autfalsis lacrymis
paternam exsequi voluntaiem, ul facinusqtiod a per- flevit.aut mendaciesurieribum sumpsii, aut simulato
sequentibus parabalur nec impellerel, nec timeret. sopore dormivit. In nostra huroilitate conlemplus, in
Postquamigitur Judas persuasus a diabolo discessil nostra moeslitudinel contristalus, in nostro est dolore
a Chrislo, seque a corpore aposlolicaeunitalis absci- crucifixus. Passiones enim mortalitatis noslraeobhoc
dit, nullo Dominus pavore turbatus, sed de sola re- misericordia subiit, utsanaret, ob hoc virlus recepit,
dimendorum saluiesollicitus, omnetemporisspalium ut vinceret. Quod Isaias apertissime prophetavit, di-
quod a persequenUumvacabal incursu, mysticis ser- cens: Hic peccata noslra portut, et pro nobis dolet; et
monibus sacrataequedoctrinae, c sicul Joannis Evan- nos putavimus illum essein dolore, 223 el 'n p'a9a.
gelio declaralur, impendit: 222 elevans ad ccslum el in vexatione.lpse aulem vulneralusest propler mvec-
oculos, et pro universa Ecclesia supplicans Patri, ut fi J cata noslra, et infirmatus est proplerfacinora noslra,
omnes quos dedisset, daturusque esset Filio Pater, et livoreejus sanati sumut (Itai. LUI,4, 5).
unum fierenl (Joan. xvn, 11), et in gloria d Re- CAP.V. — Cum iiaque, dilectissimi, Dei Filius
demptorisindividui permanerent; adjiciens postremo dicit : Pafer, ti fieri potett, tranteat a me calix iste
illam orationem qua ait: Pater, ti fieri potest, transeat (Malth. xxvi, 39), nostrae utitur voce naturae.etcau-
a hxecalix iste (Matth. xxvi, 39). Ubi non exisliman- sam agit fragililalis et trepidaiionis humanae : ut in
dum est quod DominusJesus passionem et mortem, iis quae toleranda sunt, ei patieniia roboretur, et
cujusjam discipufis esacramenta tradiderat, voluerit formido pellatur. Deniquecessans hoc ipsum petere,
declinare; cumipse beatum apostolum Petrumdevota excusaio quodammodo nostrae infirmitatis metu, in
fide et chariiaie fervenlem, uti adversum persecu- quo nobis reraanere non expedii, in alium affeclum
tores gladio vetet, dicens : Calicem quem dedit mihi transil, el dicit: Verumtamennon ticut ego volo, sed
Pater, non vit ut bibam illum (Joan. xvm, 11)? cer- sicuttu (Ibid.); et iterum : Si non potest, inquit, calix
tumque silf et quod secundum Evangelium Joannis iste iransire a me, nisi bibam illum, fiat voluntas tua
Dominus ait: Sic enim Deut dilexit mundum, ut Fi- (Ibid., ii). Haecvox capitis salus est toiius corporis;
liuni suum unigenitum daret: ut omnis qui credit s in haecvox omnes fideles instruxit, omnes confessores
eum, non pereat, sed habeat vitam miernam(Joan. m, C accendit, omncs manyres coronavit. Nam quw mun-
16); etquod de ipso ait apostolus Paulus : Christus di odia, quis tentationum lurbines, quis posset nper-
nos dilexit, et tradidit semetipsumb pro nobishosliam secutorum superare terrores, nisi Chrislus in omni-
Deo in odorem suavitatis (Ephes. v, 2). Iu salvandis bus et pro omnibus ° diceret Palri : Fiat voluntas
enim > oronibus per crucem Christi J communis erat tua? ( p Discant igitur hanc vocem omnes. Ecclesiae
volunlas Palris et Filii, commune consiliuin; nec filii magno prelio redempti, gratis justificati; et cum
Celerius exhibent antiquissimus Vat. et duo alii quod in suis mss. desiderarentur, ut nolavit in
jollect. i et5, nec non Vercell.cum exempiari Pauli margine. Nos ecoutra eadem resiituimus, quia le-
Diaconi. guntur in omnibus nostris codd. nec non in Homil.
b Plures codices cum editis ante Quesnellumde- Pauli Diac
lent coiijunciionem et, quae tainen in Lectionario > Ita ex duobusRomanisLectionariis S. Pelri. Al.,
Vercellen*i et in exeroplo Pauli Diac legiiur. Mox, hominibus.
pro et sic, idem Vercell. habet, et se. Dein apud i Haec antiquissimi Vat. leclio magis Leonina.
Pauluin Diac,a persecutoribus,loco a persequemibus. Al., communisvolunlaserat Patris et Filii, commune
« Cod. Vercell., stcut Joannes evangelistadeclaral; consitium.
ac dein, oini-sis vocibus, Filio Pater, babet, datu- k Adjecimus, dilectissimi, ex dnobus mss. S. Pe-
rusque forel, in unum fierent. tri, ex Vercell. ac Homil. Pauli Diac, in quo prae-
<iDuo Vait. niss., redemptionis. _, terea legiiur, totumque assumpsil hominem . . . et
e Trescodd. Quesnelli, nolitiam tradiderat. Exerr,- •
" ani-ni recepit affeclus. In Vercell., et animmrecepit
plar Panli Diac et cod. Vercell., jam disciputissuis effeclut.
1 Exemplar Pauli Diac, conlurbatut.
tradideral nolionem.
f Editi ante Quesn., quod et Dominustestatus est m Aniiqiiissiinuscod. Vat. cum alio ms. hic habet
ipse dicens : Sic enim Deus, etc. Priroa ediiio, et facinora; dein,
n Duo codd. peccata.
quod Dominus, elc Quidam codices, et quod Domi- S. Petri el exemplar Pauli Diac,
nus ipse, eic.Seculi sunins lectionem Quesnellianam, persecuiionum.
quae est praestaniiorum nosirorum codicum. Ad- 0 Vulgati ante Quesn. addebant patiens; ille
didimus lantiim conjiinctionem et, quam cum le- auiein delevii , quia abesse deprehendit a inss.
ctioue texlui inserta praeferunlross. S. Petri et alius Corb., Vict. et Timan. duobus. Deest etiam in no-
Vat. siris cndd. Soluin in duobus mss. S. Petri pro Pa-
c Cod. Vercell., in tpso. Deiu vocem Paulus a tri, legilur Pater.
Quesnello omissatn ex nostris codicibus ei caeieris P Quae lineis includiiniur desunt in mss. Corb. et
ediiis revocavimus. Thuan. apud Quesnellum, el iu nostro Vercellensi
i i>Editi anle Quesn. et ipse Apostoli texius habent ac in Horoil. Pauli Diac Sed in aliis oranibus eliam
verba, pro nobishostiam. Ille vero haecdelevit, eo poiioribus leguntur.
837 SERMO LIX. 338
adversltas violentaealicujus tentationis » incubuerit, A J servi nihil 225 peccati b habentis objecit: ut per
praesidiopoteniissimaeorationis ulantur: ut superato eum ageretur omnium causa, in quo solo erat om-
tremore formidinis,accipiant toleraniiaro passionis.) nium natura sine culpa. Irruerunt ergo in lumen ve-
b Hincjam, dileciissimi, ad perstringendum ordinem rum filii tenebrarum, et utentes faculis atque latcr-
Dominicaepassionis sermo est dirigendus, quem ne nis non evaserunt infidelitalis suae noctem, quia non
vos cumolo prolixitalis oneremns, in c quartam sab- intellexerunt lucis auclorem. Occupant paratum te-
bati, diviso communi labore, differamus. Aderit pre- neri, ct trahunt volentem trahi : qui si vellet obniti,
camihus vobis gratia Dei, quae mihi solvendi debiti nihil quidem in injuriam ejus impiae manus possent,
Iribuat facultaiem. d Per Doroinum nostrum Jesum sed mundi redempiio * tardaretur, et nullum salva-
Christum, viventem et regnantem cum Palre et Spi- ret illaesus, qui pro omnium salute erat moriiiirus.
ritu sancto in saeculasaeculorum. Amen. CAP.II. — Sinens igilur inferri sibi quidquid sa-
cerdotum 1 inciiamenlis furor popularis audebat, ad
224 SERMO LIX [Al. LVII].
De Passione Domini VIII; feria quarta habitus. Annam Caiphacsocerum, ac deinde ad Caipham ex
SVNOPSIS.— I. Christum, depulsa trepidalioneinfirmi- Annactransmissione perducitur : et post insanas ca-
talis, se volenlemtrahi passum esse pro omnibus.— lumniantium k objectiones, post commenlitias sub-
II. Quof prmjudiciisPilatum Judmi ud damnandumB ] ornatorum teslium falsiiates, » ad audientiam Pilati
Christum impulerint; quanta ille ignavia cesserit
clamantibtts.— III. Pifatt crudelilatemin Christum poniificum delegatione iransferliir. Qui, divino jure
ex nonnulla clementiadesnendere;Judmostolosce- negleclo, clamanles se regem non habere nisi Cmsa-
tere gravari. — IV. Christum, dum lignum suppli- rem{Joan. xix, 15), tanaquam Romanis devoti le-
cii gettavilin sceptrumconverlisse.— V.Per Simo- m
nem Cyrenmumfiguralas eise genles ad fidemcrucis gibus, omne judicium potestati praesidis reservas-
Chrisli rocandas, et novo sacrificio sanctificandas. sent, expeiierunt exsecutorem magis saevitiaequara
— VI. Interiori prmsertim intuilu crucem Chrisli arbitrum causae. Offerebantenim Jesum duris nexi-
aspiciendamesse.—VII. Quomodo Christus exaU bus vinctum, colaphis et alapis frcquentibus caesum,
tatus omnia trahat ad se? Qum excellenliaChristia-
nm retigionis? Quanta crucis virtus?—VIII. Non sputis oblitum, clamoribus praedamnatum, ut inter
nobis esse vivendum,sed Christo pro nobit morluo. tot praejudicia, quem omnes vellent perire, non au-
CAP.I.— e Decursis, dilectissimi, sermone proxi- deret Pilalus absolvere. Denique n nec in accusato
mo iisquae comprehensionem Domini praecesserunl, eum reperisse culparo, nec in senlentia sua tenuisso
snperest nunc ut auxiliante Dei gratia. deipso jam constanliam , docet ipsa cognitio : in qua judex,
passionis ordine, sicut promisirous, disseramus. Nam quem innocentem pronuntiat, damnat, addicens
cum verbis sacrae orationis suae Dominus declaras- iniquo populo sanguinem ° justi, a quo abstincnduni
set verissime sibi atque plenissime et humanam et IC sibi, et intelleciu proprio senserat, et somnio uxoris
divinaminesse naiuram, osiendens unde esset quod noverat. Non purgant contaminatum animum manus
pati nollet, et unde quod vellet; f depulsa trepida- lolae, nec in aspersis aqua digitis expialur quod fa-
tione infirmitatis, et confirmata magnauimitale vir- mulanle impia mente committilur. Excessit quidem
tutis, rediit in sententiam «suaedispositionis aeternae, Pilati culpam facinus Judaeorum, qui illum nomine
et saevienlidiaboloper ministeria Judaeorum,formara Caesaristerritum et invidiosis vocibus increpatum,
* AntiquissimusVat., inrumbel; el dein, ralionit, confirmatavirtute divinarediil. In Homil. Pauli
Diac,
pro orationit, ut erat in ediiis ante Quesn. nec non pro magnanimitate, habeiur, magnitudine.
in plerisque mss. legitur. Unus Vat. habet leciionem t Vocemsum a Quesnello expunctam et omissam
a Quesnello vulgalam, orationis, quae conlcxtui ma- eliam in quibusdam nostris codd. revocavimus au-
gisb congruit. ctoritaie mss. S. Peiri, et aliornm quamplurium.
In uno ms. S. Petri, Hicjam. b Duocodd. S. Petri, habentemsubjecit.Dein nniis
« Codd. Reg., Corb. etTbuan. duo apud Quesn., Vat. collcct. 5, in quo solaerat. In prima edilione, in
et unus noster cum Homil.Pauli Diac, sextam. Sed quo solum.
vulgatam leclionem retinuimus, quippe quaeet con- 1 Siccum Quesnellonostri codd. Caeteraeeditiones,
firmatur aliis praeslaiilioribusnostris mss., et cohse- differretur.
rel cum aliis et anteeedentihus et consequenlibus i Sic ex duobus codd. S. Petri et Homil Pauli
Leonis scrmonibusde Passione Dominidie Dominico Diac. Vulgati instinctu. Mox post verbum audebat,
habitis, qui similiter reliqua de eodem argmiiento •Domissis iniermediis, subdiiur in antiqnis-imo Vat.,
disserenda in feriam quarlam, non autem in sextam posf insanas in Cuiphmdomo calumnianlium voces,
remiltunt. Porro in quartam feriam pro in quartam posi commentiliastestium falsitales, ad examenPi-
sabbati est in aliquibus noslris codd. Anliquissi- lali, etc.
mus Vat. oraitiit vocem, communi,et praefert, diffe- k Editi anie Quesn., uoces,cum mss. collect. 3 et
timut. nec non in veiuslissimo Vat. At objectionescum
d Clausulam sumpsimus ex duobus Lectionariis 5, Quesnello praeferunt codd. S. Petri, Vat. collect. 4
S. Petri. In ediiis eral Per Dominumnottrum Jesum et exemplar Pauli Diac
Christumquivivii et regnatin smculasmculorum.Amen. 1 Ediii, ad examen. Magisplacuit ad audientiam,
Anliquissimus Vat., Per Jesum Christum Dominum auctoriiate mss. S. Petri ei Homil. Pauli Di-ic.
nosirum, eui ett honoret gloria in smculasmculorum. m Anliquissimus Vat. et alius collect. 5 , Cwsaris.
Atnen. n Duo inss. S. Peiri et unus Vai., nec in eo repe-
e In anliquissimo Vat. 383S et in Casinensi alia risse causam atiquam. In prima ediiioue etcod.Bon.,
verboruni syntaxi sic exorditur sermo : Sermone nec in accusatoaliquam reperissecausam.
0 Prima editio, justum. Posl pauca agnoverat, in
proximo,dilectissimi,iis qumcomprehensionem Domini
prmeeuere, decursis, superest,ctc Vat. et alio collect. 5.
' In eodem Vat., depulsa trepidationehumana et antiquissimo
53* S. LEONISUAGM SCRMONES m
ad effecturosui 226 «celerls Imputeraflt. Sed neee A.pnawflt? «t imtkm patiewise fcumeru, sigaw «a-
ipse evasit reatum, qui coc-peratus• seditiosis, re-- IaUs,«4eiwidiM»ge«iui0mniaus urferebat; Janwjuaia
\ liquit judiciura proprium, et in crlmen transivitI ettiiM ipsaojwissuiteaagineoflines imiiatoresttm
alienum. eonfimarat et dicenet: Qui non accipii crupemsmm
CAP.HI. — Quod ergo Pilatns, dilectissiini, im-- et teqmlur me, nea cst me dignus(Matlh. x, 38).
placabilis popuii vietus insania, muliis Jesum deho- CAP.V. T- e Euntibus autem cum Jesu lurbis ad
nestari ludibriis, et * immodieis vesari permisftt loeura poaoae,Simon quidara Cyrenaeusinventusest,
jnjuriis, quodque eum flagellis cseeum, spinis coro- in qeem ligasra urueis transferretur a Doroino
natum, et amictu irrisoriaevestis Indutum, scriba-- (Mattk. H«I, 32): ut «tiara tali facto prsesignaretur
rum et sacerdotum ostentavit aspeetui, mltigandos ; gentinm fides, quibus erux ChrisU non cpnfusioerat
proculdubio inimicorum animos existimavit : utt futura, sed gkwia, Nop ergofortuitum, sed figura-
exsaturatis invidiae odiis, non ultra jam crederentt tum et mysticum fuit, ut Judasis in Cbristum sae-
persequendum,quemtot modisintuebantur affltaUim. , vieqtjbijs, ad compatienduroei peregrinus occur-
Sed cum inardesceret ira clamantfum, ut Barabbami reret, dicenfe Apostolo : Si compatimur, et con-
indulgcntia relaxaret, et Jesum crucis pcenasusci-. regnabinm (Rom. VHI, 17) : ut sacratissirap Sal-
peret; cum consono fremitu diceretur a turbis:,: B vatoris opprobrio, non Hebraens quisquam , nec
Sanguis ejus super nos et super filiot nottrot (Malth. Israelita, sed aUenigenasubderelur. Per hanc enim
XXVII, 25); obtinuerunt iniqui in damnationemsuam translationem, a circumcisionead praeputium.afiiiis
quod perlinaciter exigebant: qtiorum dentet, «icut carnalibus ad fiiios spiritales, immaculati agni pro-
propheta testatus est, arma erant et sagittm,et tin- piliaiio, et omnium sacramentortim plenitudo trans-
gua eorumgladius aculus (Ps. LVI,5). Frustra enim ibat. Siquidem Pascha nostrum, ut ait Apostolus
a crucifigendo majeslalis Dominomanus ' proprias (I Cor. v, 7), immolalus ett Chrislus: qui se novum
conlinebant, in quemlethalia vocumspicula, et vene- et verum reconciliationis sacrlflcium offerens Patri,
nata verborum tela jaciebant. Vobis, vobis, falsi non in templo, cujos jam erat finila revereutia, nec
Judaei, et sacrilegiprincipes populi, lotum facinoris intra septa civitatisob meritum sui sceleris diruendae,
islius pondus incumbit : et licet immanitas sceleris sed foris b et extra eastra crucifixu»est, ut veferum
et praesidemobligarit, et miliies; omnis tamen facli victimarum eessante mysterio, nova bostia, novo
summa vos arguit. Et quidquid in supplicio Christl fmponeretur altari, et crux Christi, non templi
vel Pilati peccavitjudicium, vel cohortis obsequium, esset ara, sedmundi (Beb. xm, il).
hoc vos facit humani generis odio digniores : quia CAP.VI. — Exaltalo igilur, dilectissimi, per Cra-
vestri furoris impulsu nec illis innocentesesse lieuit, G
( cem Cbrislo, nonilla tantum species aspeetuimentis
quibus iniquitas vestra non placuit d. occurrat, quae fult in oculis irapiorum , quibus per
i CAP.IV. —e Traditus itaque Dominussacvientinm Hosen dictum est: Et erit pendentvita lua ante oeu-
voluntati, ad jrrisionem regiae dignitaiis, supplicii lot tuot, el timebisdie ac nocte, et non credet vilm
sui jussus est esse geslalor; ut implereiur quod tum (Deut. xxvni, 66). Isti enim nihil in crueifixo
Isaias propheta praeviderat, dicens : Eccenalus esl Boroino praeter facinus suum' eogitare potuerunt,
puer, et datus ett nqbit fiiius, cujus imperiumtuper habenles timorem, non quo fides vera justificatur,
humerosejut(Is.ix, 16). Cutnergo Dominus lignum sed quo conscientia iniqua torquetur. Noster yero
portaret 227 crucis>1U0(»,nsceptrum sibi con- intelleclus, quem Spiritus veritaiis illuminat, glo-
verleret potestatis, erat quidem boc apud impiorum riam Crucis 228 c03l°terraque radiantem puro ac
oculos grande ludibrium, sed manjfestabatur fldeli- libero corde suscipiat, fit interiore acie videat, qnale
bus grande mysterium : quia gloriosissimusdiaboti sit, quod Dominuscum de passionis spaeloqueretur
1 instantia, dixit : Venithora, ut clarificeturFiUut
victor, et' inimicarum virtutum pptenlissimus de-
bellator, pulchra specie triumphi sui portaJwt tro- hominis(Joan. xu, ?3); et infra : Nunc, inquit, tur-
Homil.PauliDiac, et mss. S. Petri, seditionibus.JP niamverteretur.Erat quidemhoe apud impiorumocu-

Anliquissimus Vat., superalus teditiqnibus. tos grande ludibrium, ete. In mss. collect. 2 alio
b Prima editio et cod, Ron., multimodis.Moxpro modo : Itaque, ditectittimi, Dominus tmvienliumvo-
tcribarum et sacerdotum, quod cum Quesn. praefe- luntatead irrisionemregimdignitatis, et caeteraiit in
runt mss. S. Petri et Ilomil. Pauli Djaconj, caeterse textu. Ediiam vero lectionemmss. S. Petri et alii
ediliones et reliqui codd. etiam antiquissimus Vat. codd. confirmant.
> babent persequentium. f In eodem antiquissimo Vat., inimicorumtpiri-
! <=Duo mss. S. Petri et Horoi).Pauli Diac, impiat; tuum.
et mox, vibraverantpro jaciebani. s In eodem Vat. et in Casinensi desunlverba ab
d Homil. Pauli Diac. addit: ftcef tibenliutvos mi- initio capitis usque ad illa, pfenirudotrantibat.Siqui-
lescerevidistent. dem; ita ut verba, nonett fue dignui,sequatur :
* lpsigni varialione initiUij)bnjus capius efferlur Pascha ergoposl
nottrum, ticut ait Apostolut, etc Post
in antiquissimo Vat, et Casinensi collect. 1 : Cum pauca veterem lectionem,/i'$fnumcrucis,nosiris.eodd.
' cmcitqsinfeliciu.niJuimorvm regemsuum esse probatam recepimus.' pro qua Quesnellus, tignum
' itaque
universitatisDominumdenegaret, tradflusest Domi- suppflcii.
nut Jetus tmvienUumvoluntali,Blud irrisionemregim b In ms. Casin. omitlitnr conjunctio et.
dignilatit crucit tumjutsus estetse gestator,^quia sci- » Duo mss. Valt.,
^rmttntia
licetdignut hoc etset opprobrio, cut gloria in ignomi-
341 SERltfO LX. 3i2
bata etl anima mea, et quid dicam? Pater, salva meBA mundum peccaloressalvbs facerc (I Tim. i, 15). Hinc
ex hac hora. SeHpripterea veniin hanc horam. Pater,, enim mirabilior est erga nbs misericordia Dei, quod
clarifica Filium iuum(Joan.xn, 27); etcum vox Patrisi non pro justis, neque pro sanclis, sed pro iniquis et
•venisset e coslodicens : Et clarificavi,et iterum cla- impiis Christus est mortuus (Rom. v, 6): et cum
rificabo (Ibid., 88): respondens Jesus circumstanti-• morlis aculeura recipere non posset natura deitatis,
bus, dixlt : Non propter me vox hmc facla est, sed' suscepit tamen, nascendo ex nobis, quod posset of-
propter vos. Nithc judicium mundi est, nunc princept> ferre pro nobis. Olim enira morti nostrae mortis suae!
hujus mundia ejicietur foras. Et ego si exattatusfuero> b potentia minabatur, dicens pcr Oseamprophetam:
a terra, omnia iraham ad me ipsum (Ibid.,Z&). » 0 mors, ero mors tua, et ero mbrsus tuus, inferne
CAP.Vfl. — 0 admirabilis potentia Crucis! Qinef- (Osemxin, 14). Leges enim inferni moriendo subiit,
fabilis gloria Passionis! in qua et tribunal Dbmini,, sed resurgendo dissolvit: et ila perpetuitaiem morlis
ct judicium iriundi, et potestas est crucifixi. Traxistii incidit, utearo de aeternafaceret temporalem. i Sic-
enitn, Domine, omnia nd te, et cum expandisses> ut enim omnesin Adam moriunlur, ita et in Christo
tota die manus tuas h ad populum non credentem ett omnesvivificabuntur(I Cor. xv, 22). Fiat ilaqtie, di-
conlradicenlem tibi, confitendaemajestatis tuae sen- lectissimi, quod aposlolus Paulus ait: Ut qui vivunt,
sum totus mundus accepit (JS.LXV,2; Rom. x, 21). B jam non sibi vivant, sed ei qui pro omnibus mortuus
Traxisli, Domine, omnia ad te, c cum in exsecratio- est et resurrexit (II Cor. v, 15); et quia vetera irans-
nem Judaici sceleris, nnam protulerunt omnia ele- ieruut, et facia sunt oronia nova, nemo in carnalis
menta sententiam, cum obscuratis luroinaribus cceli, vitaevetustate remaneat, sed omnes de die in diem
et converso in noctem die, terra quoque motibusi k proficiendo, per pieiaiis augmenla renovemur.
quateretur insolitis, universaque creatura impio- Quanlumlibet enim quisque jusliflcalus sit, habet
rumusui sed negaret. Traxisti, Domine, omnia ad[ tamen,l dum in hac vita est, quo probalior esse
te, quoniam scisso templi velo, sancta sanctorum possil et melior. Qui autem non proficit, deficit; et
ab indignis pontificibus recesserunt: ut figura in ve- qui nibil acquirit, m nonnihil perdil. Currendum ergo
ritatem, prophetia in manifestaiionem, et lex ini nobis est fidei grcssibus, roisericordiae operibus,
Evangeliumverteretur. Traxisli, Domine, omnia ad amore justitiae, ut diem redemptionis noslrae n spi-
tc, ut quod in uno e Judaeaelemplo obumbratis signi- rilaliter celebrantes, non in fermento veteri malitiat
ficationibusagebatur, pleno apertoque sacramento, et nequitio?,sed in aztjmissinceritatisel veritalis (l Cor.
universarom ubique nationum devotio celebraret. v, 8), resurrectionis Christi mereamur esse parti»
Nunc etenim et ordo clarior levilarum, et dignitas cipes, qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat
aroplior seniorum, et sacratior est unctio sacerdo- C in sseculasxculorum. Amen.
lum : quia crux tua omnium fons benedictionum ,
omniumest causa gratiarum : per quam credentibus 230 SERMOLX[A/. LVHI],
dalur virtus de infirmitate, gloria de opprobrio, vita De PassioneDominiIX.
de morte.' Nunc etiam carnaliura sacrificiorum va- SYNOPSIS. — I. Mysteria legisnovmin ahtiqtia pramun-
rietate cessante, omnes differentias hostiaruro, una tiata esse,et in Evatigelionarrata. — il. Non mmtte
cclebranda esse festa paschalia, qum veram nobis
corporis et sanguinis tui iroplet oblatio : quoniamtu — 111.Figurds impletas
t
es verus Agnut Dei, qui lollis peccata mundi redemplibmm pepererunl,
(Joan. opparerein — morieChristi, in qua diabolus sua fraude
I, 29); el ita in te universa perficis mysteria, ut sicut captus est. IV. Quantopere cavenda avaritia ex
unum est pro omni viclima 229 sacrificium, ila lapsu Judm: Petrum ex timore titubantem, ex clta-
ritate per interioremChrisii aspectumsurrexisse.
unum de omni gente sit regnum.
CAP.VHI.— Confiteamur igitur, dilectissimi, quod CAP.I. — Sacramentum, dilectissimi, Dominicae
beatus magister gentium Paulus aposlolus gloriosa passionis in salutem humani generis ante lempora
voce confessus est, dicens : Fidelis sermo et emm «eterna dispositum, et per roultas significaiionesom-
aceeptione dignus, quxa Christus Jesus vehil in kunc D ] nibus retro saeculis° nuntiatum, non adhuc exspe-
* Duo codd. S. Petri et Homil. Pauli Diac., dimtf- nero vetustissimi Vat. et duorum mss. S. Pelri.
<efur,velmtffeturdeorsum.Mox, ad me ipsum scripsi- » In mss. Vat. collect. i et 5, Ero tnors tua, o
mus cum plerisque et potioribus mss. atque editis. mors; ero morsustuus, inferne.
Quesnellus,ad me :prima editio, mecum. i In aiiiii|uissiino Vat., uf sicul omnesin Adam
b In mss. S. Petri, ad plebem. moriuntur, ita el in Chrislo omnes vivificentur.
* Quoniampro cumin iisdem codd. Prima editio, k ln uno codice Vat. deest profidendo; in duobus
qui, forte quia. Unus Vat., quando. autem mSs.S. Petri omiUunlur verba perpietatis aug.
d Sic potiores et plerique nostri codices alque editi menta. Ilomil. Pauli Diac, reuovenlurpro renovemur.
ante Quesnellum, apud quem, uutaret. la uno ms. 1 Duo codd. S. Peiri et Homil. Pauli Diac, dum
S. Peiri, nanfiorefpro nutaret scriptum videlur. in hoc corpore esi.
e In duobus mss. S. Petri, Judmorum. Dein, age- n»AiiliquissimusVat., non parum.
batur, correximus ex duobus mss. S. Petri,pro quo in n lii eoidemcod., Sancfts operibuseelebrantes,re-
vetustissimoVat. scriplum est agerelur. Al., tegebutur, surrectionisChrisii mereamuresse pmticipee, omisso
f Haec sostrema periodus deest in flomil. Pauli inlermedio Pauli textu : in qao, veteri pro wferi*
Diaconi. scripsimusex duobus mss. S. Pelri.
s AiitiquissimusVat., peecalum. o Prima editio et unus cod. Val. et alhis Boa.,
h Editietmulli codd.,po(enfvim.Praelulimuslectio- tnifiafiim.
345 S. LEONIS MAGNI SERMONES. 3U
ctamus manifestandum, sed jam adoramus imple- A . scuranda solemnitas; nec eum tristitia nobis geslorum
tum." Concurrentibus igilur ad eruditionem nostram ordo recolendus est, cum ita Dominus usus sit
et novis testimoniis et antiquis, dum quod prophe- malitia Judaeorum, ut de inientione facinoris, volun-
tica cecinit tuba, evangelica pandit historia, et sicut tas sil » impleta miserenlis. Si aulem in exitu Israel
scriptum est: Abystusabyssum invocat, ih voce cata- de JEgypto agni sanguis fuit reslitutio libertatis, et
ractarum b tuarum (Ps. xtn); quoniam ad enarran- sacratissima est facta festivitas, quae per hostiam
dam gloriam gratiae Dei paribus sibi vocibus, utrius- pecudis iram maverieret vasiatoris; qnanta popnlis
que Testamenti allitudo respondet; et quod eratsub Cbristianis concipieuda sunt gaudia, pro quibus
velamine figurarum profundum, fit revelata c luce omnipotens Pater Filio suo unigenilo non pepercit,
perspicuum. Si tamen inter illa d miracula Salva- sed pro nobis omnibustradidit illum (Rom. vm, 3?);
toris, quae sub populorum gerebantur aspectu, pauci ut in occisinne Chrisli, Pascha esset verum . et sin-
Verilalis praeseniiam sentiebant, * ipsique discipnli gulare sacrificium, quo non ex dominatione Pharao-
voluntaria Domini passione turbali, non evaserunl nis unus populus, sed ex diaboli captivitate totus
scandalum crucis sine tentatione formidinis; unde mundtis eruitur.
fides nostra intelligentiam sumeret.unde f conscien- CAP.III. — Hoc igitur illud esl, dilectissimi, sa-
tia robur acciperet, nisi quae facta cognoscimus, B cramentum, cui ab initio omnia sunt famulata my-
praedicta iegeremus? sleria. n Nunc sanguis justi Abel mortem suinmi
CAP.II. — Peracto igitur, dilectissimi, Salvatoris Pastoris eloquitur, et in parricidio Jnd.vorum Cain
triumpho, et consummatis dispensaiionibus quas interfector fratris 232 agnoscitur (Gen. iv, 8). Nunc
omnia veteris Testamenti eloquia 231 nuntiarunt, diluvium et Noe arca (Ibid. vn, 17) manifestat,
lugeal carnalis Judaeus, sed spiritalis gaudeat Chri- quid sit renovationis in baplismo, et quid salutis in
stianus : et festivitas, quae iilis conversa est in no- ligno. NuncAbraham gentium paier promissosacquirit
ctem, nobis coruscet in lucem; quoniam crux Chri- haeredes; et in semine ejus, non germen carnis, sed
sti eadem est et credenlium gloria, et non creden- fidei propago benedicitur (Gen. xxn,18; iiom.iv.H).
tium poena. Quamvis enim persequentium furor nibil Nunc ad praenuntiaium festis omnibus festum sacer
aliud in Dominum raajestatis operatus sit, quam novorum mensis ° enituit, ut in quo accepit mundus
atrocem crudelitatem et immite supplicium; re- exordium, in eodem haberet Christiana crealura
demptis lamen s hac Domini passione verior jusiior- principium. Quamvis igiturr furentes Jud.neifecerunt
que laetandi est ratio quam dolendi. h Fuerit tunc in Dominum Jesnm quaecumquevoluerunt, et susce-
discipulorum excusabilis pavor, nec diffidentiaecul- pti hominis veriiatem nullis eorum ausibus poiestas
pam apostolicus mosror inciderit, quando concur- G divina subtraxerit; patientia lamen Domini consilii
rentibus ad unum scelus Judaeis Judaeorumqueprin- sui munus implevit, et pertinacia sacrilegae crude-
cipibus, superbus taurorum pinguium tumor, et litatis profecil operi Salvatoris : quod non Scribae,
proterva vitulorum petulantia saeviebat; quando sub non Pharisaei, nec stimmi intellexere pontifices:
oculis oviuro, pastoris justi sanguinem ' frementium 1 Si enim cognovissenl,numquam Dominummajettalis
bestiarum rabies expetebat; quando denique etiara crucifixissent(1 Cor. n, 8). Nec ipser iiaque diabolus
ipse, qui pati venerat, de nostrae naturae commu- intellexit, quod sacviendoin Christum , suum de-
nione dicebat: Trisfts est anima mea usque ad mortem strueret principatum, quia antiquae fraudis jura non
(Matth. xxvi, 38). Nunc autem postquam i per sus- perderet, si se a Doroini Jesu sanguine contineret.
*
ceptionem infirmilatis polentia est clarificata virtu- Sed malitia nocendi avida, dum irruit, ruit; dum
tis, nulla fidelium mcestitudine paschalis estk ob- capit, capta est; dum persequitur mortalem, incidit
« Ita ex duobus mss. S. Petri. Alias continuatur lum cum mss. posteriorum collectionum, susceptione.
periodus antecedens, omisso igitur. Lectionem lextus antiquissimus Vat. cum aliis no-
b Sic omnes nostri codices et edili ante Quesn., stris codd. praefert.
quem, suarum. k Prima editio et duo mss. S. Petri, observanda.
apud 1 Vetuslissimus Vat., implenda.
0 Duo codd. S. Petri et alitis Vat., voce.
d Quesnelliis, pericula. Retintiimus lectionem an- m In eodem codice, verierat. Mon, pro quanla po-
tea vulgatam, quam omnes noslri mss. approbant. D pulis, in codice Vercell., quanio magis populi.
a In exempl. Pauli Diac, Nam sanguit. Moxin
Mox,pro si tamen, antiquissimus Vat. praefert Si au-
lem. Cod. Vercell. et exeropl.Pauli Diac, Sictamen. cod. Vercell., morfe pro mortem.
e In duobus ross. S. Petri, ut et ipsi discipuli.... 0 Homil. Pauli Diac el alius cod., emicuit.
non evaserint. v ln eodem Homiliario, frementet. Mox, pro fece-
1 lia Quesnellus ex quatuor suis codd., uti etiam runt, in aliquibus codd. et prima editione, fecerint,
legilur in aliquot nosiris niss., ac praesertim in an- quod congruit cum subsequenti, subtraxerit.Dein.pio
tiquissimo Vat. et exempl. Pauli Diac Anterinres voluerunt,prima editioetHomil. PauliDiac, »o/ufrtnf.
editionescum aliis codd., constaniia. Paulopost,pra;- 11n antiquissimo Vat., Si enim intellexissent.Mox,
dicata pro prmdicta in mss. S. Petri. a(ort>pro ma/esfafts/erat in editis ante Quesnellum,
* InvetnstissimoVat.et inprimaeditionedeest hac. ut in codd. pnsleriorum collectionum nec nou in
b Ms. Vercell. et exempl. Pauli Diac, Fuerat, ett exempl. Pauli Diac. Atpotioreset antiqniores no tri
paulo post, inciderat. codd. majestatis praeferunt.
1 Cod. Corbeiensis Quesnelli, tmvientium. "•Cod. Vercell. delet itaque. Postea, qui pro quia,
1 In duobus codd. S. Petri susceptio, ita ut polen- in plerisque editis et in eodem Vercell.
tia ablattvo casu efferatur. Editiones anle Quesnei- • Edili ante Quesn, cum quibusdam codd., avtdus,
545 SERMOLXl. 346
in Salvatorem. Invenit sane in illo molimine * im-Anon timeret. i Per Jesum Christum Dominum no.
prudentis audaciae dignum cooperatorem, dignum- strum, cui esl honor et gloria in saecula saeculorum.
que consortem, cum impius Judas maluit minister• Amen.
esse diaboli quam apostolus Christi, quem non ti- SERMO LXI[A/. LIX].
inoris perturbatione deseruit, sed pecuniaecupiditale
De Passione DominiX.
distraxit.
CAP.IV. — Videte, dileciissimi, et prudenter in- SVNOPSIS. — I. Quam vane de affectato regno accusa-
fu*esf Christus.—II. Quidquidegit Christtts, divinm
spicite quae germina et quales fructus de avaritiae, non lerreni regis. — 234 '"•
merito potestwis fuisse,
stirpe nascantur, quam Apostolus radicem1 Car Chnsius mulierum tacrymas compescneril.—
b
omnium malorum esse definivit (1 Ttm. vi, 10);; IV. Quomodo Chrislus supplicia in hostem suum
quia nullum peccatum sine cupiditate committiiur, retorserit.— V. Blasphvmtmiesin Chrislum Judmos
et omnis illicitus appetitus, istius avidiiatis est tnor- omnescreaturm condemnanl; et eos omnibus reli-
gionissacramemisprivatosvelumscissumdemonstrat.
bus. Amori pecuniae c vilis est omnis affectio, ett
anima lucri cupida eliam pro exiguo perire non, CAP.I.— Cum mullis modis, dilectissimi.Judaica
metuil; nullumque est in illo corde justitiae vesli- impietas laboraret.ut k causnm aliquam perpelrandi
gium, in quo sibi avaritia fecit habitaculum. Hoc3 B in Dominum Jesum sceleris inveniret, et mendacia,
perfidus Judas inebriatus veneno, dum sitit lucrum, quae falsi lestes injustis sacerdoiibus famulando
pervenit 233 ad laqneum : et tam slulie inipius3 ! protulerant, nihil quod morte dignum esset affer-
fuit,ut triginta argenteis et Dominum venderet ett rent; lioc quasi insuperabile repererunl, ui Domi-
Magisirum. Cum autem se ad excipiendum iniqui- num mundi, affectaii regni invidia perurgerent.
tatis judicium DeiFilius praebuissei, beatus aposlolus, Cumque Pilalus Jesum, quem frustra videbai argui,
Petrus, cujus fidcs ea devotione fervebat, ut Domi- vellet m absolvi, calumniose et minaciter conclama-
no et compati paratus esset et coraraori, ancilla( runt: Si hunc dimittis, non esamicus Cmsarin: omnit
sacerdotis calumniante perterrilus, * ex infirmiiate, enim qui se regemfacit, contradicit Cmsari(Joan. xix,
periculum negationis incurrit:ob hoc, sicutapparet, 12). u Stuliam insimulationem imprudenter, Pilate,
haesitare permissus, ut in Ecclesiae principe reme- timuisti. ° Sed formidabile fuerit nomen regium, ut
dium poenitentiaeconderetur; et nemo auderet de> pro imperio Caesaris opprimi debuerit novaemolitio
sua virtme confidere, quando mutabilitalis pericu- polestatis, si dominandi consilium lyrannicus tibi
lum nec beatus Petrus poiuisset evadere. Dominus. prodidit apparatus, si provisio armorum, si congre-
autem Jesus, qui intra pontificale • concilium solo, gatio diviliarum, si praesidia dctecta sunt miliium.
corpore tenebatur, trepidationem discipuli foris po-' C Quid eum gravari sinis de affeciaia potentia, cnjus
sili divino vidit inluitu; et f paventis animum, mox specialis fuii de humilitaie doclriua? Romanis legi-
ut respexit, erexit, et in fletus pcenitudinis incitavit. bus non cnntradixil, censum subiit, didragma solvil,
Felices, sancte apostole, lacryma» tuae, quae ad di- vectigalia non inbibuit, quae Dei sunt Deo, et quae
luendam culpam negationis, virtutem sacri habuere. sunt CaesarisCaesari reddenda conslituit; pauperta-
baptismaiis. Affuit enim dextera Domini Jesn Chri- tem elegit, obedientiam suasit, mansueludinem prae-
sti, quae labentero te, priusquam s dejicereris, exci- dicavit: hoc est vere, non Caesaremimpugnare,sed
peret, et firmitatem standi in ipso cadendi periculoi juvare.
recepisti. Vidit in te Doroinus non fidem b victam , CAP.II. — Verumtamen ne in tolum inanis videa-
non dilectionem aversam, sed constantiam fuisse lur Judaeorum objeciio, discute diligentius, praeses,
lurbatam. Abundavit fletus, ubi non defecit affectus, quid de Domini Jesu operibus notum sit, qnid de
et fons chariiatis lavii verba formidinis : nec tarda- potestale comperiuin. Caecisvisum, surdis auditnm,
lum est remedium abolitionis, ubi non fuit judicium claudis gressum, mulis donavit eloquium, febres ab-
volunlatis. Cito iiaque in soliditatem suam rediit egil, dolores resolvit, daemonia ejecit, mortuos vi-
' petra, tantam recipiens foriitudinem, ut quod tunc vificavit, raari et ventis, ut qniescerenl, imperavit
in Christi expaverat passione, in suo post supplicio D ] (Matth. VIII,27). Magnumprorsus regem ista demon-
ila ut hoc adjeciivnmreferatur ad diabolum, et eadem lect, 3 et 4. rntiores vero nostri codd. et praecipue
ralione, captus est pro captaest. Dein, ef dumperse- Lectionaria S. Petri, tiicfam.
quitur in Homil. Pauli Diac * Sic omnes nostri codd.cum exemplo Pauli Diac.
• Prima editioetcod. Bon.,impudentis, el postea, et editiones omnes ante Quesn. Qua vero aucioriiaie
discipulut pro minister. ille nullam variantem indicans supposuerit Petrus,
b Prima editio. definil. ignoramus.
c Cod. Vercell., vigilis. Dein pro fecit prima editio I Clansulam adjecimus ex amiquis<imoVat.
facit habitaculum. k Ita cnrn Quesnello potiores nosiri codd. Caetci
d Duo mss. S. Petri, cod. Vercell. et Homil. Pauli vulgnti, occasionem.
Diac, infirmitaiemnegationis incurrit. i Unus cod. S. Petri, prmtulerant. Vercell., pro
' k\., consitium, quod pro ccetu consulentium viderant.
nonnumquam sumliur. m Prima edilio, absolvere.
1 AnliquissimusVai., pavitantis. n Unus ms. Vai., stulta insimulatione.
t Mss.S. Petri, decideres. Mox in Homil. Pauli 0 Particula sed oniiitilur in Vat. 3833. Prima edi-
Diac, et qua firmitalem. tio, si formidabile [uit. Mox ef pro imperio in eadem
h Vulgati ante Quesnellum fittam cum mss. col- editione et in eodemvetustissimo Vat,
St7 S. LEONIS-MAfjtM1SERMONES. ^fcjj
strant, qui rion Itumafta « exeellit poteritia, Sedvlr- A j «ra pepereruiit. Lugendom plane vobis cst, %gfo
tttte divina.^rlant cfgo Judaei objiclant prjtestatem, "non* ife Salvatdre creilentium, sed de impietate
commutent b actionem suam, et hoc proferarrt tire, * TfJetethrfium.Ego cfticem volens psnior, etmoriem
235 1uod lQaent corde. Quare de 'terrenis calum- ih me, quam sum perempturus, admiito. Nolite flere
nianiur, qui caelestia persequuntur ? Quamvis ergo Tproraunfii redempliohe morienlero, quem in maje-
Pilalus onerosum sibi invidiosumque sentiret, quod stale Patris videbiiis judicaniem.
eum sludaeide negleciu amicitiaeCaBsarisimpetebaht, CAP.fV. — Extfltatus » ergo Christus Jesus in
aiiquamdiu tamen furorem ipsnrum mitigare conatus Hgrtoretorsit mortem in mortis auctorem, et oranes
«st: et ideo Domimtm Jeeum diverais eontumeliis pfittCipatus, advetsa^que virtutes, I per objectionem
affici aut permisit, aot jussit, ut satiata iniquitas de •passibilis cariift ellsil, k admittens in se antiqui ho-
innocentis injuriis ulterius non saeviret. Sed perli- stis audaciam, qoi in olnoxiam sibi saeviendonatu-
nax walitia ,propriis crescebat augmeaUs, ei in quem Tanvetiam ibi exactor ausus est esse debiti, ubi
obtinuerat jus illusionis, exigebat et mortis. Unde nuihim potuit vestigium invenire peccati. Evacuatum
cum et summi sacerdotes, et principes Judaeorum, cst igitur generale illud venditionis nostraeet leihale
omnisque roultitudo crebris vocibus acclamarent: chirographum, et paclum capiivitatis in jus transii»
Crucifige, crucifige, tradidit Jesum persequeritium 8i 'Ridemptoris. Clavi illi, qui manus Domini pedesque
voluntati, Barabba illis latrone dimisso, ut qui in transfoderant, )perpetuis diabolum fixerevulneribus,
die festo auctorem interflciebant vitae,impunitas eis et sanctorum poena membrorum inimicarum fuit in-
praestaretur homicidae. terfectio potestatum : sic suaro Cbristo ' consum-
CAP.III. — Eunte ilaque, dileclissimi, ad locum mante victoriam, ut in ipso et cum ipso omnes, qui
clarificalionis suae Domino, et c misericordia ab imin eum crederent, triumpharent.
piorum tabernaculis exeunte, ut adimpleretur quod CAP,V. — Cum ergo Dominus crucifixi corporis
scriptum est: Longe a peccatoribussalus (Ps. cxvm, elevaiione subfimis, reconciliaiionem mrindi exse-
155), sequebatur enm multitudo populi, et mulierum queretur in quadam arce supplicii, laironemque
plangentiuro et laroentantium d eum (Luc. xxui, 27). conversum ad paradisi vocaret habitaculum; vos,
Solet enim sexus infirmior, etiaro pro iis qui morte principes Judaeorurri, legisque dociores, nec con-
sunt digni, in lacrymas commoveri, el damnatorum scientiaea impietale compuncti, nec effeclu sceleris
exitus, pro naturae communis consideralione mise- mitigati, fixuris clavonim addebatis tela linguarum,
reri. Sed jsturo sibi planctum Dominus Jesus dedi- dicentes : Aliossalvos fecit, seipsumnon potest salvum
gnalur impendi, quia non decebat luctus triumphura, fbcere.Si rex Israel est, descendat nunc de cruce, et
nec lamenla vicloriam. Denique conversus ad eas,4C credimusei (If afffc.xxvn,42). Sed his vocibus vesiris
Filim, inquit, Jerusalem, nolite flere super me, sed' slultis atque blasphemis reddunt omnia elemenla re-
super vosmetipsas,et super filios vestros flete. Quiai sponsum, etunamnsimul in vos sententiam ferunt
venient e dies, in quibus dicent : Beatm steriles, et! cceiom, terra, sol, °sidera, quae indignos vos suo
ventres qui non genuerunt, et vbera qum non nulrie- ministerio protestaritur terribili motu, insoliioque
runl. Ubi est trislilia crucifigendi? Ubi formido mo- defectu tenebras mundo vestrae caecitatis ostentant
rituri? Non terret passuri animum bora supplicii, ett (Ibidem). Quod si P ad arguendum vos nec cceleslia,
docens nullam pro se flendi esse rationem, indicitt nec inferna sufficiunt, et crucem Christi magis po-
pcenitentiam, denuntiandp vindiclam. Non est, in- lucrunt petrae atque monumenta, quam corda vestra
quit, quod dolere in me, Jerusalero filiae,debeatis; ; seniire; saliem qnod In templo actum est, scienter
pro vobis plangite, et pro vestris filiis cjulate. Superf adverliie. 237 Velbm, cujus objectu i interclude-
illosf fundatur isle ploratus, quos tales viscera ve-- bantur sancta sanctbfum, a summo usquc ad iroa
• Cod. Vercell., excellat. aiiique mss.
b Id est accusatinnem suam, voce aciionemex foro> » Quidam mss. cum editis Quesnello anterioribus
translata, ut in postilla Quesnellus monuil. Sanes pro ergo habenl autem.
accutationem mam exhibet prima editio, et in mar- i AnliquissMHisVat., per abjectionem pastibilis
ginecod. Veronensis 214. carnis inlutil.
• Vox mitericordia deest ki ms. Veronensi, Pauio> k Iu Vercellensi omiltuntur verba admiliens in te
post, Longe est a peccateribut taiut in vulgalis antei D usque ad periodi înem.
1 Cod. Veron., conjirmanle.
Qaesnel. et non paucis codd.
d Pronomen eum, quod erat in editis anle Quesn.,, m Jdem cod. VeroB., pielate. Moxediti,aêcfu*ce-
revocavimus ex antiquissimoVat.et aliis probae notae e lerit. Melius, effeclu.sceleris,ex duobus mss. S. Pelri
codicibus. Deest lamen in Vercell. et in duobus Vat. ac tribus Vai.
6 Cod, Veron., diet in te, quibut dicelur. Duocodd. 31Partkulanj dmul inseruimus ex diiobus mss.
S. Petri et unus Vat., dicetis. Deinnon laciaverutilinr S. Petri, aniiquissimo Vat., Vercell., Veron. etVat.
edilis ante Quesn. et in nonnullis codd. Lectiouemi ceUect. 5/Uiius Vat, collect. i pro simul babet sct-
mn mtrierunt, a Quesn. ex suis mss. inductam,, licet, quod editionum omissionem conlirmat.
etiam plerique nnstri libri approbant. 0 Edilihabehiuil sideraque, indignes vos suo mini-
i Quaedam ediiiones et aliquol codd., fundanlurr sterio protestantes terribiti motu, etc Melior visa est
isti ptoralus. lectio duorum codicuro S. Peiri. Mox pro osientant
, * Sic cum Quesnello et prima editione plures etX ediii ante Quesn. cum quibusdam ross. ottendunt.
praestantiores nostri codices. Al., detaluie. P Cod. Veron. et alius Vat., ad arguendot vos.
b Editi ante Quesnel. et aliqui codd. addunt et te-- 1 Edili anle Quesn,, includebantur.
merUale; non tainen antiquissimus Vat. nec Vercell.I.
«M £>WM&L%IL 3S0
diruptum est,«t sacrum iUndmy«toiro4ws secmum,. A. roana infirmitas gloriae Dei, et in ex^lkandis ope-
• quo solus sunjnuw pontifex jussus fuerat Antivwe, ribus miserkerdiae *jus, jroparem ee semper iove-
reseratimi *st, »t n'M jam esset djscpeiiwus., ubi niat. Labaremus sensu, haereamus -ingenk), defl-
niliil reteAerat sawtitatis. Repudiatos itaque vos ciamus eloquio : bonum est ut nobis pwum sit
debuistii agnoscere, et aoiue jus sacerdolii perdidis- fluod etiam recte de Domini majesiate sentimus;
se, qnja veruin £rat giwd Verjjas vobis dixerat: Si Dicente enim propheta : Qmrite Dotninum et pon-
t>crederetii Mosi, irederefit el mihilJoa». v, 46). firmamm, qumrite faciem ejtts eemper (Ps. «iv, 4),
Meriio ergo yps Te&tameoJUim utrnmgue condewnat, nemini praesumendum est quad tolum quod quaerit
ct gratia ' vacuatos, et lege nrivatos, qui ideo resi- invenerit, ne desinat propiaqnare qui cessanit ac-
stitis novis, ouia ooncreditlistis antiqn.is.Nos ,autem, cedere. Quid autera inter omnia opera Dei, in qui-
dilectistimi, qui ab ignoraiitiae tenebris liberati, fidei Jws bumaiiaeadmirationis faligalur iatentio, ila eon-
lunien accepimus, et iu noyi Teslameoji haeredita- lemplationem nientis nostrae et oblectat et superat,
tem per eleetioaeio adoptionis iutravirous, d in festi- sicut passio Salvatoris? De cujus oranipotentia, quae
vitate, quam carnalis Israel perdidit, gaudeaaws : ei cum Patre unius et aequalisessenliae est, quoties,
quoniara Pascha nottrum itnmolaius esl Christus ' lit possumus, cogitamus, mirabilior nobis fit in Deo
(lCor. v, 7);per cujus jneffabilera gratjam omnium Bbumilitas quam potestas;et difficilius capitur di-
cliarujBiatumbenedictione ditamur, et ita in novita- vinae majeslatis exinanitio, quam servilisformaeb in
tem a vetustate transferimur, ut non splum paradiii £umroa provectio. Sed multum nos ad intellectum ju-
restituamur babitaculo, sed etiai» regni ccelestis vat, quod licet aliud sit Creator, aliud crcatura, aliud
glorioe praeparemur, adjuvante Domino nosiro Jesu Deitas inviolabilis, aliud caro passibilis; in nnam ta-
Chrisio, qui cum Palre et sanclo Spiritu vivjt et men personam » concurrat proprietas ulriusque sub-
regnat in sacculasseeulc-rum.Amen. itantise, ut sive in infirmitatibus, sive in virtutibus,
SERMO LXII [Al. LKJ. ejusdem sit conlumelia, cujus et gloria.
De Passione Domini XI; Dotninicq die habitut. CA*.II. — Hac fidei regula, dilectissimi, tjuam
STMOPSIS. —-1. Quanta sit humani intellcctus he- in ipso exordio Symboli per auctoritatem aposto-
betudo ad mysteria contemplanda.— il. Fidem iu- licae insiitutionis accepimus, Dominum nostrum Je-
carnationis per symbolum edoceri. Soliditas fidei sum Christum, quera Filiura Dei Patris
omnipoten-
Petri, ob quam Petra Ecclcsimfundamentum constilulis unicum
tus etl. — 111.Diabotum malignitate sua esse dece- dicirous, eumdem 1 qvoque de Spiritu
plum. OralipnemCUristipro inimich eosad fidem,prm- sancto natum ex Maria virgine confitemur; nee ab
dicante Pelro, qddnmse.— IV. Christo pro omnibus ejusdem 239 majestate disceditnus, cttm ipsum
impiis mortuo, Judus etiam potuisset consequi reme-
dium, si non festinasset ad laqueum. — V. mortem'C crucifixura et morluum, et die teriia credimus sus-
Christi in Judmorum mente crudelem, 238 '" nw~ citaturo. Omnia enim quaeDei sunl, et quaehominis,
rientis virtuteesse mirabilem. sjmul et humanitas explevit et deitas : ut dum pas-
CAP.I. — Desiderata pobis, dilectissimi, et uni- sibili impassibilis inest, nec virtuskiuinfirmitateaf-
verso optabilis mundo adesf festivjtas Dorniiiicac fici, nec infirmitas possit in yirtute superari. Meriio
passionis, quae nos inter exsultationcs spiritualium bealus Petrus apostolus in liujus unitatis eonfessione
gaudiorum silere uon patitur : quia elsi difficile est laudatus est:» qui, cum Dominus quid de ipso intel-
• de eadem re saepius digne apteque disserere, non ligcrent discipuli, scrularetur, omnium celerrime ora
est lamen liberum sacerdoti, in tanto divinae mi- praeveniens, Tu es, inquit, Christus Filius Dei vivi.
eericordiae sacramento f fidelis populi auribus sub- Quod utique non reveianle vidit carne, m nec san-
trahere sermonis officium, cum ipsa materia, ex eo guine, quorum objeclu interiores oculi poterant ira-
quod est ineffabilis, fandi tribuat facuUalem; nec pediri, sed ipso Spiritu Palris in corde operante
possit deficere quod dicalur, <r de qua numquarii credentis, ut ad regimen totius Ecctesiae praeparatus,
potest satis esse quod dicitur. Succumbaf ergo hu- primura disceret quod doceret, et ° pro «oliditate
« Ita ex duobus mss. S. Petri et Veronen., nec D Vcrcell., nec non Bonon. ac primae
editionis, in
non apudJoannem Lateranensis ecclesiae diaconum, quibus de qua ad materiam referlur.
qui siroiiiter legisse videtur in Leciionariis basilicae b Cod. Vercell. delet tn, ita ut adjectivum summa
Lateranensis. Exstal tom. II Musei Italici Mabillon. cum substanijyo provectiocopuletpr.
pag. 565. Alias, quod solus. .» Quidam mss., concurrit. Mox uf desideratur jn
» Ms. Veron., credideritis. Mox crederetis forsitan Vercell. codice.
et mihi in cod. Vercell. i ln ms. Vat. collect. S deest quoque, et pro ex
«AntiquissimusaVt.etnoster Veron.,«acuos,Dein Maria legitur ef Maria.
restitisfts pro resistitis in pritna editione et ms. Bon. k Praeposjlionem in hic et ante vocem virlufe sup-
d Praepositio in omiltitur in antiquissimo Yal.
plevimus ex duobus mss. $• Petri, quibus concinit
Unus cod. S. Petri ct alius Bon., festivitatem... gdu- cod- Vercell. cum eam praemjttatvociiufr/ufc:omilti
deamusnos accepisse,quqniqm,etc. autem potuit ante vocem injirmitqte more librariis
e Ita emendavimus ex mss. duobus S. Pelri et familiari ob concursuro iijitialium litterarum sn.
Vercell. Al., de eadem sotemnitale. 1 Sic emendavimus ex potioribus nosiris cptjdr et
* Sic cum Quesnello nullum cpdicem indicante edilis ante
Quesn,, apud quem legiiur cui.
tres antealaudaticodices. Antea editi et aliqui codd., •» Duo cdi5d.Vaticani"etpr)maeditio,j)e/ tangmne.
fidelibuspopulis subtrahere. Post forte
t Vulgati et quidam codd., dum numquam. Prselu- melius.paUca qdiqîm codi}., prirnus disceret,
Iimus auctoritatem duorum mss. S. Petri et uhius Hunc locum el Quesnelli poslillam huic loco
351 S. LEONIS MAGNI SERMONES., 55«
fidei, quam erat praedicaturus, audiret: Tu es Pe-, A redemptionis Christus impleret. Nam mortuo pro
trut, et tuper hanc petram mdificaboEcclesiammeam, omnibus impiis Domino, potuisset etiam • forte hic
et portwinferi non prmvatebuntadversus eam (Matth. consequi remedium, si non festinasset ad laqueum.
xvi, 16). Cbristianae igitur Adei fortitudo, quae por- Sed maligno cordi, d et nunc furli fraudibusdedito,
tas moriis super inexpugnabilem petram aedificata nunc parricidalibus commerciisocciipato, nihil um-
non metuit, unum Dominum Jesum Chrislum, et quam documentorum misericordiae Salvalnris inse-
verum Deuro, el verura hominem confiletur; eum- derat. • lmpiis acceptaverat auribus Domini verba
dem credens filium Virginis, qui auclor est matris; dicentis : Non vcni vocare juttot, ted peccaloret
eumdem natum in fine saeculorum, qui creatorest (Malth. ix, 13); el: Filiut hominis venit qumrereet
temporum; euindem Dominum omnium virtumm, et salvure quod perierat (Luc. v, 32); nec intellexerat
unum de stirpe mortalium; eurodem peccati ne- clemeutiam Cbristi, qui non solum cnrporeis infir-
sciura, et in simililudine carnis peccati pro peccalo- mitatibus medebatur, sed etiam vulnera debilium
ribus iromolaium. curabat animarum, dicensf paralytico: Conslansesto,
CAP.III. —Qui ut humanurn genns vinculis rnor- fili,remissa sunt libi peccata tua (Matth. ix, 3); di-
tiferae praevaricatiouisabsolveret, et saevientidiabolo censet oblataesibi adulterae: Nec egote condemnabo,
potentiam suae majeslatis occuluit, et infirmitatem B vade t et amplius noli peccare (Joan. vm, H ); ut
nostrae humiliiatis objecit. Si enim crudelis et super omnia opera sua ostenderet, in illo adventu
perbus inimicus consilium misericordiie Dei nosse suo salvatorem mundi se venisse, non judicem. A
potuisset, Judieorum animos roansuetudine potius quo intellectu alienaius impius traditor, insurrexit
temperare, quam injustis odiis studuisset accen- in semeiipsum b, non judicio poeniieniis, sed furore
dere; ne omnium captivorum amitteret servitutem, pereuntis : ut qui vitae auctorem inierfectoribus
dum niliil sibi debenlis persequitur libertaiem. Fe- vendidisset, in augmentum damnationis suae eiiam
fellit ergo illum malignitas sua : intulit suppliciiim moriendo peccaret.
Filio Dei, quod cunctis filiis honiinunr in remedium CAP.V. — Quod ergo falsi lestes, quod cruenti
verteretur. Fudit sanguinem justuin, qui reconci- principes, quod impii sacerdotes»in Dominum 241
liando mundo et pretium essel et pnculum. Suscepit Jesum Chrismm miriisterio ignavi praesidis et famu-
Dominus, quod secundum 240 propositum suae latu imperitae cohnriis egerunt, et deiestanduni uni-
Voluntatis elegit. Admisil in se iinpias manus furen- versis saeculis, et amplecienduro fuit. Crux enim
tium, quse dum proprio iucumbunt sceleri, famu- Domiui, sicut i in Judaeurum erat mente crudelis,
latae sunl Redemptori. Cujus etiam circa interfecto- ita est in Crucifixi virtule mirabilis. Furit in unum
res suos tanta erat pietalis affectio, ut de cruce C populus, et misereiur omniura Christus. Quod sae-
supplicans Patri, non se vindicari, sed illis pnstufa- vitia inferlur, k voluntate suscipitur : ut licentia fa-
ret ignosci, dicens : Pater, * dimilte itlis, qnia ne- cinoris aeternaeopus impleat voluntatis. Unde om-
sciunt quid faciunt (Luc. xxm, 34.). De cujus utique nis ordo rerum gestarum, quem plenissime evange-
orationis poientia fuit, ut pracdicatio Petri apostoli, lica narratio l percurril, ita fidelium est accipiendus
ex iis qui dixerunt: Sanguis b illius super nos et su- auditu, ut salva 242 ê aciionum, quae tempore
ver filios noslros (Matth. xxvn, 25), multorumad pce- Dominicae passionis impletae sunl, intelligamus non
niientiam corda converteret, et uno die baptizaren- solum remissionem peccatorum in Cbristo comple-
turtria fere millia Judaeorum (Act. u, 41); fleretque tam, sed etiam formam jusliliae esse prnpositam.
omnium cor unum et anima una (Ibid. iv, 52), pa- mVerum.uthocdiligentius.jiivante Domino, dissera-
ratorum jam pro eo mori quem poposcerant crucifigi. tur, ha e sermonis portio in quartam sabbati reser-
CAP.IV. — Ad hanc indulgeniiam tradiior Judas vetur. Aderit ut speramus, gratia Dei, quae nos nran-
pervenire non poluit : quoniam perditionis filius, tibus vobis faciat promissa complere: per Dominum
cuidiabo1usstab.it a dexlris (Ps. cvm), prius in de- nostrum Jesum Christum, qni cum Patre et Spiritu
gperaiionem transiil, quaro sacramentura generalis sancio regnat in saecula saeculorum.Amen.
affixam expendimus in observationibus ad sermo- D Vercell.
nem lertium. s Sic nostri codices et editi omnes ante Quesn.
* Sic duo codd. S. Peiri et apnd Remigium Lug- ef amodo noli peccare.
apud quem,
dunensem de tribus epislolis c. 19. Alias, ignosce. b Quesnellus post voces in semelipsum addidit
b In uno cod. Vat. et in Bonon., hujus. In alio Vat. impius, quara vocem nec noslri codd. nec antea
et apud Remigiura, ejus. editi exbibent.
c Prima ediiio ignorat forte » Erat in edilis, uti in aliquibus mss., in Domini
d Ita emendavimus ex duobus mss. S. Petri. Al., Jetu Christi mysterio ignavia prmsidis et famulaiu.
mnc furlit fraudium dedito. Veram lectionem hausimus ex duobus S. Petri codi-
o Sic melius ex iisdem mss. et alio Vat. In editis cibus.
et nnunullis codd., alia interpunctione, intederat, J Untis ms. Vat., in tmiidortim.
«tecpiit acceptaverat. In duobus Vat., acceperat pro 1 Placuit voluntate pro potestate reponere ex mss.
acceptaverat. S. Peiri.
' cod. Vercell. et prima edilio, paralytico ta- l Duo codd. Vat. et prima editio, percucurrit.
nato. Moxediti ante Quesn., Confide, fiU, remittun- mSequenlia usque ad finem desunt in ms. Vercel-
tur tibi peccata tua. Lectionem ab eo inductam el a lensi.
nobis retentam exhibent duo codd. S. Petri et aiius
353 SERMO LXlU. 354
ADMONITIO 1N TRES SERMONES SEQUENTES.

Posf anteeedentemtermonem perturbalus eral in edilit, sicut el in non paucis mss. aliquot subtequentiumter-
monumordo, qui propterea a nobit plane immuiandus fuit. Antecedentisermoni subjiciebatur sermo cui initium
ett. Omnia quidem lempora. Sub finem vero termonit antecedentispromittitur alius termo feria quarta haben-
dut, in quo S Leo ila te locuturum spondet, ul salva fide aciionum, quae lerapore Dominicaepassionis imple-
tae suni, intelligamus non solum remissionero peccatoruin in Christo completam (quod eo sermonestatuerat),
sed eiiam formam justitiae esse propositam; quod in feriam quartam exponendumremiltit. Dehoc autem nihil
in termone Omnia qnidem tempnra in editis subjecto; quin in ipso alius pariler sermo feria quarta habendus
promitlitur, qui a nobis posteaindicabitur. At sermonesequenti,Gloria, ddeciissimi, cap. 1, el promissionismen-
tionem facil, et addil ;Quae Dominica passio omnes nos et redemit, etdocuit, ut unde daluro est pretium,
inde et justiiia siiineretur. Etcap. 3 : Et sacramentum c»ndidii et exemplum, ui unum appreh nderenl re-
nascendo, allerum sequerentur imitando, qum ad propositam juslitiae formam referunlur. Hic igitur termo,
velut anteriorit sermonis portio in quartam sabbati reservata, non erat disjungendus. Post hunc dabimus ser-
monem, Omnia quidem tempora, die Dontinico habitum contra Eutychianos; in cujus fine cum atius sermo
eademsuper re feria quarta adjiciendus dicatur, nec statim subjecius invenirelnrin eaitis, nos subjecimus. I)e-
prehendimusautem hunc sermonemesse itlum qui incipit: Sermonem, diieclissimi, de gluriosa Domini nostri
Jesu Cbrisli passione proniissuin; ubi S. pomifex in Eutychis errorem pariter disserii. Enimvero hos duos
sermonesobcontinuationemvelut unum habendos, palel ex epist. 124 ef 165, in quibus postquam S. Leo duo
fere integra postremacapita 3 ef 4 descrtpstt exsermone, qui incipit ; Omnia quidem tempnra, continuo subji-
cit (ragmentumprimi capitis ex alio sermone, qui inchoat: Sermonem, dileclissimi; unde alter atteriut ett por-
tio. Hmcomnia confirmal ordo qui invenitur in dttobusaniiquis mss. Lectionariis basilicm S. Petri, num. 105
el 107, ubi inter sermonesde Passione posl sermonem, Desiderala nobis, subditur : Gloria, dileciissimi; dein:
Omnia quidem tempora; ac postea, Sermonem, dileclissiini, de gloriosa, efc. ldem etiam ordo exhibelurin
tribui aliis codicibut prmstantis colleet. 2.
243 SERMO LIIII. A (IH Cor. y, 19) : ostensum est, quia Unigenitus
De Passione Domini XII; habilus feria quarta. summi Patris tale iniit cum humana humiliiate con-
SYNOP-IS. —-1. Non sola stta potentia pugnatum essea soriium, c ut suscepla nostra»carnis animaequesub-
Chrislo, sedex humilitate nostra, ul juslitia servare- stanlia uuus atque idem Dei Filius permaneret, no-
tur. — II. Quidqttid habemus adimplelum, id anti- stra non propria d : quia infirmitas erat
quos habuisse obumbratum; unamque ac
fidem spem augendo,
esse omnium.— III. Inseparabilem esse unionem proveheuda, non virtus : ut cum suo Crealori crea-
Christi cum utroque corpore suo, nalurali et my- tura esset unila, nihil 244 'ssumpto divinum, nihit
slico. — IV. Hoc maximeChrisliano eniiendum, ul assumenli deesset humanuin.
caput suum imitetur. —-V. Sola prmceptacmremo- CAP.II. — Hoc consilium misericordiaeet justitise
nialia esse mutala ; gratiam autem datam ad mora-
lia. — VI. Chrittum innumeros tibi filios baplismo Dei, licet in praeleriiis saeculis quibusdam velamiui-
parere, itt quo mortis et resitrreclionis imago elucet. bus fuerit oburobratum, non tainen iia oblectum est
— VII. Omne Christiani meritum , gloriam esse
°
Chritti; qui quos carne sua pascit, spiritu etiam agit ul sanciorum, qui ab iniiio usque ad adventum
et regil. Domini laudabilesexstiterunt, intelleciui negarettir:
CAP.I. — Gloria, dileclissimi, Dominicaepassionis, cum et propheticis verbis, et rerum gestarum sigui-
de qua nos etiam hodie locuturos esse promisimus, ficationibus, salus quae iu Christo erat venlura, pro-
bumilitatis maxiroe est miranda mysterio; quaeom- B roissa sit: quam non solum qui praedicabant adepti
nes nos et redemit et docuit: ut unde datum est pre- sunt, sed omnesetiamqui prxdicantibuscrediderunt.
tiuro, inde et justitia sumeretur. Omnipolentia enim Unaenim fidesjustificat universorum temporum san-
Filii Dei, a qua pcr eamdera esseniiam aequalisest ctos, ei ad eamdem *spem fidelium pertinet, quidquid
Patri, potuisset humanum genus a dominatu diaboli per mediatorem Dei et hominum Jesum Chrisium
solo imperio suae voluniatis eruere, nisi divinis ope- (I Tim. ii. 5), vel nos confitemur factum, vel patres
ribus maxime congruisset, ut nequiliae hostilis ad- nostri «adoravere faciendum. Nec inter Judaeos at-
versilas de eo quod vicerat vinceretur, et b per que gentiles ullabdistinctio est. Siquidem, sicut ait
ipsam naturam naturalis repararelur libertas, per Apostolus, circumcisio nihil est, et prmputium nihil
quam generalis fuerat illala capiivitas. Dicente au- est, sed observaiio mandatorum Dei (Rom. n, 25;
tem evangelistaquod Verbumcaro factum est, et ha- I Cor. vn, 19); quae si cum integritate fidei serven-
bitavil in nobis (Joan. i, 14); et dicente Apostolo tur, veros Abrahae filios, id est perfectos faciunt
quod Deus erat in Chritlo mundum reconciliant sibi Christianos, dicente eodem Apostolo : Quicumque
11In duobus mss. Vat., in Vercell. et fin Homil. iC

prima editione et Homil. Pauli Diac, cum suo Crea-
Pauli Diac.ac prima editione, qum per eamdem. tore, perperam.
b Ita cum Quesn. duo mss. S. Pelri ei unus Vat. e Horoiliar. Pauli Diac, ab initio mundi.
Antea editi cum aliis codd. et Horoil. Pauli Diac, f lia, praeter Homil. Pauli Diac, orones nostri eo-
perc ipsam maleriam. dices et edili ante Quesnellum, qui spem ef fidem
In cod. Vercell., per susceptam noslrm carnis nulla auctoritate indicata supposuit.
animmquesubstantiam. t Editi, adoptavere. Quesnellus in margine, sed
dldem Yercell. cod. addit, relinquendo; male, prima ediiio, adoravere.
utliquet ex consequentibus, quia infirmitas erat pro- b Apud Quesnellum, distantia esl, repugnantibus
vehenda,non virtus, qu;e ad augroenium quidem no- omnibus editis nostrisque mss. ac Homiliario Pauli
strm huraanitalisaffirmandum , divinitatis autem pro- Diac Pauli etiam textus habet, dittinctio.
prim infkianduui referuntur. Mox idem ms. cum
$55 S. LEONIS MAGNISERMONES. 556
enitn in Christo Jesu bapthati estis, Chrislum indui- A aufemjudicanti se injuste. Qui peccatanottra ipse per*
slis. Non est Judmus, neque Grmcus; non ett servus, tulit in corport suo super lignum, ul peccatis morlui,
neque liber; non est mascuthT,nequt femitta. ^trntnet ju&tia?*vivant>u»(iPetr-i », 21-24).
enkmwttm»e^tiittiClmitoi Si autetmvo»Ghtisti: ergo CA».V. -MSirêi^»nemft-eat.enedealkmi^ dile-
Aftwve sehteft'es&Sytecundum.promisstortemhmredtt ctissimi, Cuidcrrraf neganda smt gratiee, ita- nem» est
(teiu,,37.-29).. qui.non sit Chrisiiaiiae debilor disciplinss : quia etsi
CAV..IIL -M»Non-ergo estdubium, dileolissimi, na- remota ast s mysuce. legis asperitas, voluntariaeta-
ttfrsm frumanam in tantam connexfonem a Fitto-Dei metr ofisemntfee crfevftutilitas', dieente' ev»a»geli8ta
esse. susceptam, ut.non solura in ilto homine qui est Joanne : Quia.kx>per Sosen dataest, gratiaautem et
priraogeniius- tfMiuscreatucaj (Cotott. i, 1% sed veritat per ietum Chrittum faetm.esl (JOBH.1^17).
etistmitrointiibus Sanctis suis umts idemqne sit Chri- Omtiia enim qnae secundum' legent, siveincircum-
stus; etsicut,amembMs caput, itaa capitemembra. cisione carnis, sive in diversitalibus finstiarumr, sive
div.idy»nomposstnfc,Quamvis enim non isiius vilsesit, i» sabbati ohsarvantia praecesserunl,,Christum lesti-
sed aetemse, m sit Deus omnia Irt omnrbns (1Cot. xv, ftcata, eiirfstt sunt gratiam prcelocut* Et ipse est
28);. tamen etiam modo templlsui, quod est Ecclc- ffnis legis (Kom. X, $)', non evacuando significationes
sia>(Cofoss..ivlS)r indivisushabitator est^secundum B<ipsius^ sed' implendot Qui licet idem sit auctor vele-
qrrad ipse promisit, dicens : Ecce egovobiscum sum rum quf noverum,h figuratarum tameivpromissioiium
omnibus diebus. utque. ad consummaiianem smcuW sacramenia mutavlt, quia promissa perfecit; et de-
(Matth^ xxvui, 20). Quibus Apostolus consonansait: nuntiationibus cessalionem imposuit, quoniam de-
Ipte est caput corporis-Ecclesim; qtti' esf principhm, nuntiatusadvenit.Inpneceptisautemmoraiibus nulla
primogenitusex morluis : ut sitin omnibusipse prima- prioris Testameirti decreta reprobata-, sed evangelico
tumtetiensr quia in. ipso comptaouitomserovpleniludu- mogislerio mults24G>sunl aucta: ut perfecliora ct
nem>c habilam, ei per eum recomiliari omniain. ipsv lucidiora essent dantia saltttem quam promiltontia
(Golot* l, 18-2*))i Saivatorera.
245 G**<IV. — His autenvei aiiis pluribus lesti- GA*.VI. — Omnia igitur quae Dei Filius ad rocon-
inoniisquid insinuatur cordibus nestris» nisi ut per ciliationem mundi et fecit, et docnit, norlin historia
ofiutia ad-imaginemejijs renovemur, qui permanenst tfuitum praeleritarum aotioaum nosirnus, sed etiam
ift formaiDei, carnie peccati .* forma esse dignatu» * in praesentium operura vinute sentimus» lpse cst
est (Philip. ifj 6) ? Orones enim infirmitates nostm, . qui de Spiritn sancfôex matre editus Virgine incon-
quas voniunt de peccato, absque peeeati commwuene taminatam Eeelesiam suam eadem inspiratione fe-
suseepit, utfamisetsitis, sornnierlassitudinis-, raos- G cundat, ut per baptismatis partom innumerabilis
roris ae ftetus affeetionibus-non eareret, doloresquc filiOrumDei multitudo gignatur, de quibus dicitur:
smvissimos usque ad roortis extrema pateretur : quia? Qui non es>sunguintbut, nequei ex volunlale carnit,
rtemo' posset laquei» mortalitati» absolvi, nisi ille, in neque ex voluntate viri, sed ex Deo nali sunt (Joan. i,
quo solo innocens erate natura omniuro, sineret se V5}. Ipse est' in*quo semen Atrahie tetius mundi
interfiei roanibos impiorum. Unde Salvator nosler 1adoptione benedicitur; et fit patriarchagentium pa-
Dei Ftlius uuiversis in se credentibus-, et sacraraen- ter (Gen. XXII,16), dum promissionis filii fide, non
lumcondidil, et exemplum: uttmtH» apprehenderenfr carne naseuntur; Ipse est qui nullius gentis-exce-
renaseendo, alterwn sequerejatur imitamtc Hocenim ptionem faciens, de ornni natione quaesub ccelo est
doeet boalus Petrus apostoius dieens: Gftrisfuspassut unum sanctarnw ovhim eifieit gregem, et quotidie
ettpro-nobis, wbisreHnquens exemplum,ut sequamini hnplet qnod promheral, dicens': Habeo et atias,cvtSi
vesligiaejut: Qui peccaltm mn fecit, nee inventusett quatnon-svntex hoc ovili, el iltatoportet moadducere,
d&tutt»rore eju-s. Qhi cum matedieeretur, twn male- et vocem meam'atuBtnt; etl erit unus gresoet unut
dieebal; etrntpateretur, tmn commimtbatur: tradebat ptator (Jom. t, 16% Quamvis enitn beato Petro
a In. Homil. Bauli Diac, Omnes enim vos unum J) que et potiores noslri codd. cum Honiil. Pauli DiaC.
Cstis in Chrislo Jesu, ut in Pauli epistola habetur. Al., justitim legts.
* Ita coliaerenUu»antecedentibus' ettsHomif.Paull bln exempl. PanfrDiac, figurarum tamen etpro*
Diae. AK,.nujipessanl. mitsionum«icra»ien(arquodnondtspliceU Sic etiam
c Aliqui rossi et editi ante Quesn. addunt, rftuint- in prima eduiene, quae solum omiltit. con|uncuo-
latis; quam tamen vocero licet a nonnullis Palribus nem »
ef.
additam, alii Leonis codd. ignorant, sicut etiam non Duo codd. S. Petri, in prmsenliarum.
tam in Giaeco quam in autiqute versionis exemplari- i ln iisdem codd., ex voluptale Carnis.
bus desiderari P. Sabatier ostendit. k' Quesnellus in ntargineTiiitavil: Al., benedicfione,
d Editi ante Quesn. babeut, (orma fieri; non ita quod' nulIiBi reperiitiVus.Mbx fienerficifKfpro bene-
tamen nostri codices. dicelurscripsimuseicduobusmss.Vat.,Horoil. Pauli
* InHomil.PauliDiae», creatura,male.Potiuscor- Diac. et prima edTliOne. ffa eiiam in sequeniibus
rigendum hominum, pjroomnium, ut in epistolis 124 praesenU.tempore uibjquelegitur, riascuniur, eficit,
et 165, c 5„habetur, inqm solohomoteinvenitin- tmplet. Rem fit prositpalridrcha, quod estin Qiies-
nocehtem. nello, ex caueris editiset aliquot codd. eineiiua-
' In m. VeicelL et amid Paukm Diac, titve- vimus.
tmnt. Ha flomif. Pauiil)iac.,ê( unusgjex. Cod. Vercell.
< t Ita QuesneUuscumsuis mss<Corb., Vict. Jiiuan., et priina editio, fieiunum. ovitii.
Reg. et editione Surii ad marginem. lta etiam pleri-
337 SERMO LXIV. S&S
—
principaliter dicat, Pasce ovesmeas (Joan. xxi, 17), A Cruce? IV. Ulramque naturam suas tn Chrislo
ab uno tamen Dominoipsa omnium regitur cura pa- proprietatesservantem,suas parte» haberem mytte-
riis. divertas.
sforum, et venientes ad pelram tam laetis tamque
ut innumerae oves dilectionis CAP.Ii — Orrmia quidem tempora, eHIectissimi,
irriguis pascuis alit,
animo» saeramento-Don>inica>
pinguedine roboratae,sicut bonus pastor dignatus esf Cntistianorum paseio-
nis et resurreoiionis exereent, nequ&nHwmriostrt»
pro ovibus suis animam » suam ponere (Joan. \K
15), ita el ipsae non dubitent pro nomine pastoris religionis officwm est quo non tara mundi reconcilia-
occumbere. Ipse estb cui non solum gloriosa marty- liof quam humanae in Cbristo naiurse assumptio
runi fortitudo, sed etiam omnium renascentium fides celebretur. Sed nune universam Ecdesiam mejori
in ipsa regeneralione compatitur. Dum enim renun- inteiligentia instrui, et 248 9Pe ferventiore oportet
tiatur diabolo, et creditur Deo, dum in novitatem a accendi, quando ipsa rerum dignitas, Ha saoratorum
vetustate transitur, dum terreni hominis iroago de- dierum recursu, et paginis-evangelics&veritaiis-eit-
ut Pascha Domininorr tam praeteriturn re-
ponitur, et coelestisforma suscipitur, qpaedamspecies primitur,
mortis et quxdam simililudo resurrectionis inter- coli quampraesensdebeat honorari. rnnuHo igiturab.
venit, ut susceptus a Clirislo Christumque suscipiens ii» quse ad crucem JesuGhristi pertinent<,fidei nestrsB
non idem sit post Iavacrum qui ante baptismum fuit, T. ] peregrinetur intuitus, et nihil eorum quaenarratiooe
sed corpus regenerati « fiat caro Crucifixi. Evangelii retexuntur, oiioso accipiamus auditu : ut
^,
CAP.VII. — Haeccommtitatio,dilectissimi, dextrae quianon defuerunt nec adhuc desunt qui veritwem
estExcelsi (Ps. LXVII,21), qui operatur omnia inom- Dominicaeincarnationis impugnent, et quod in utero
nibus (l Cor. xn, 6): 247 ul d >n singulis fidelibus Virginis matris Maria?Verbumcaro factum e»l(Jom.
infans editus per incrementa-eorporea
per bonae conversationis qualitatem ipsum piorum i, 1H), quod
ad perfectae virilitatis proffecitaetatem, quodque cru-
operuro intelligamusauctorero; gratias agentes mi-
sericordiaeDei, qui innumeris charismatum donis ita cifixus, moituu», ac sepultus die tertia resurrexit in-
universum Ecclesiae corpus exornat, ut per multos nostrae quidem imaginis forma, sed non in nostrae
unius luminisradios idem ubique splendor appareat, carnis asserant gestum esse natura : nos ab evange-
nec possit nisi gloria esse Chrisli, cujuslibet meritum lieiset apostolicis testimeniis^nullatenus recedentes,
Christiani. Hoc est illud verum lumen, quod omnem seorum inlelligentiaroboremur, quorumnos certissi-
hominemjustificat et illustrat. Hoc est quod eruit de m» experimenta docoerunt': ut pie atque constanter
•»
potestate tenebrarum, et iransfert in regnum Filii possitaus dicere quoniam in illis et nos eruditi su-
Dei (Coloss.i, 13). Hoc est quod per novitatem vitae mus, et quod viderunt vidinras, et quod didicerunt
desideria animae provehit, et concupiscentiascarnis pi didicimus, et quod ctmlrectaverunt palpavimus (I
Joan. I, 1); et ideo in passione Bomini non contur-
exslinguit. Hoc este quo Pascha Domini in azymis
sinceritatis et veritalis legitime celebratur (I Cor. v, bamur, quia in generatione non fallimur.
GAP.U. — Scimus elenim, dilectissimi, et tottf
8) : dum fermento veteris malitiae abjecto, nova
creatura de ipso Domino inebriatur et pascitur. Non". corde profiiemur, Patris, et FHii, et Spiritus sanctl
cnim aliud agit parlicipatio corporis el sanguinis unamesse-Deiraiem,et consubstwitialem sempiternas
Chrisli, quam ul in id quod sumimus transeainus: et Triiiitatis essentiam, in nullo a se divisam, in nulltt
in quo coromorlui, et consepulti, et conresuscitati esse-diversam, quia simui est intemporalis, simul est
simul quod est, esse non desinens.
sumus, ipsum pcr omniaet spiritu et carne gesteraus, incommutabilis,
uicente Apostolo : Mortui enim estis, et vita vestra: In hac autero incffabili unilate Trinitatis, cujus in
absconditaestcum Christo in Deo. Cum enim Chrislus, onuribus coramunia sunt opera atquejudicia^ repara-
tionem humani generis proprie Filii persona susce-
apparuerit vita vestra, tunc et vosapparebitis cum ipso
in gloria (Coloss.m, 3): qui cum Patre et sanclo Spi- pit: ut quoniam ipse est, per quem omnia factasunt,
ritu vivit et regnat in saeculasccculorum. Amen. el tine quo faciuiii est nihil (Joan. i, 3), quique plas-
malttm de Iimo terrae-hominemflaiu vitse raiionalis
SERMOLXIV [Al. LXI|.
y. animavit, idem naturara nostramab aeternitatis arce
De PassioneDomini XIII; habilus die dominico. dejectam amissae restitueieL dignilati, et ciyus erat
SYNOPSIS. — I. Attente contemplandamesse Domim » conditor, esset etiarareformator: sic consiliumsuum
passionem,cnjus fidesex fide pendcl incarnalionis.' dirigens in effectum, ut ad dominationem diaboli de-
— II. Cur Filius, qui mqualisesl Patri, et solustine
peccato, sil incarnalus, el non alia persona-?— III, slruendam magis uterelur justitia rationis quam po-
Quanti sinl pretii mors et sacrificium Chrisli int testate virlulis. Quia ergo primi ttominis universa
' » Vox suam, quara supplevitQuesneilus, in nostrhi et alio Vat. ac prima editiOne.
mss. legitur. 0 Ita cum Qnesnello tres nostri codd. et exemplar
b Editi addunt, enim. Expunximus autera auctori- Pauli Diac. Anteriores
vulgati, quod, male; meliusirt
late ms. VeTcell.et Homil. Pauli Diaconi: nam con- prima editione et in ms. Bon., per quod.
tinuatur flgurarepetitionis, Ipse esl. f Duo oodd. S; Petri, ouatn et humanm.
c ExemplumPauli Diac, fiat corpus. Simili atttemt « Ita ex probatioribus nostris codd. et edltiorubus,
sententia Auctor epist. ad Demetriadem, c. ,1, idI cxcepta Quesnelliana, in qua, illorum..
baplismati tribuit; In corpusChristi.convertilur caro> b Verba ef nos a Quesnell6 expuncta, Hcelin codd.
peccati. 4 omissa, ex plerisque tamen et poiioribus
» Supplevimus praeposilionemin ex ms. Vercell. collect. nostris codd. ac «Jtejtii editis revocavimus,
3&, S. LEONIS MAGNlSERMONES. 360
posleritas uno simul vulnere sauciata corruerat, nec A singulis mortes fuerunt, nec alterius quisquam debi-
ulla sanctorum merita conditiouem poterant illaiae lum d suo fine persolvit, cura inter filios homiiuim
mortis evincere, venit e ccelo medicus singularis, unus solus Dominus noster Jesus exstiterit, in quo
multis saspesignificationibusnuntiatus, et prophelica omnes crucifixi, omnes mortui, omnes sepulti, omnes
diu pollicitatione promissus, qui manens in forma etiam • sint susciiati; de 250 quibus ipse dicebat:
Dei, et nihil propriae majesiatis amittens, in carnis Cum exaltatus fuero * , omnia traliam ad meipsum
nostras aiiiinaeqiienaiura, sine contagione antiquae (Joan. xn, 32). Fides eniin vera justificans impios,
praevaricationisoriretur. 249 Solusenim bealaeVir- et creans justos t ad natura: suaetracta participera,
b
ginis natus est. filius absque delicto, non exlraneus in illo acquiril salutem, in quo solo homo se inve-
ab huminura genere, sed alienus a crimine (" in quo nil innocentem; et quia unus est mediator l>ei et
illius ad imaginem et similitudinem Dei conditi, et hominum homo Christus Jesus(l Tim. n, 5), per
perfecla esset innocenliaet vera natura), cum deAdas communionem sui generis ad pacem pervenit deita-
propagine unus existeret in quo diabolus quod suum tis, liberum habens * de ejus potentia gloriari, qui
diceret non baberet. Qui dum in eum saevit quem contra hostem superbum in carnis noslrae infirmitate
sub peccati lege non lenuil, jus irapiae dominationis congressus, iis victoriam suam tribuit, in quorum
amisit. B corpore triumphavit.
CAP.III. — b Effusio enim pro injustis sanguinis CAP.IV. — Cum ergo in uno Dominonostro Jesu
justi tam potens fuit ad privilegium, lam dives ad Christo vero Dei alque hominis Filio. confiiemur divi-
prelium, ulsiuniversilascaptivoruminRedemptnrero nam de Palre naturam, humanam de matre substan-
suum crederet, nullum lyrannica vincula retinerent. tiam, licet Dei Verbi et carnis una persona sii, i et
Quoniam,sicut Apostolus ait, ubi abundavilpeccalum, utraque essentia communes habeat aciiones, inielli-
tuperabunduvit el gratia (Rom. xv, 20). Et cum sub gendaetamen sunt ipsorum operum qualilales , et
peccati pnejudicio nati potestatem acceperint ad justi- sinceracfidei contemplatione cernendum est ad quae
tiam renascendi, validiusdonum facinm est liberiatis provehatur humilitas infirmitatis, el ad quaeinclinetur
quam debitum servitmis. Quam itaque sibi in hujus altitudo viriutis; quid sit quod caro siue Verbo non
sacramenli praesidiospera relinquunt, qui in Salvaio- agit, et quid sit quod Verbum sine carne non efficit.
ris nostri cbrpore negant humanaesubstaniiaeverila- Sine Verbi enim poienlia nec conciperct Virgo nec
tem? Dicamquo sacrificioreconciliati,« quo sanguine parerel, et sine veriiate carnis obvoluta pannis in-
sint redempli. Quis esl qui tradidit semelipsumpro fanlia non jaceret (Malth. u, 11). Sine Verbi poien-
nobis oblationemel hosliam Deo in odoremsuavitatit lia non adorarent magi puerum novo sidere declara-
(Ephet. v, 2)? Autquod umquam sacrificiumsacraiius C tum, et sine veritaie carnis non juberetur puer in
fuil quam quod verus Pontifex altari crucis per immo- jEgyptum iransferri, quem Herodescupiebilk nccidi
lationem su.e carnis imposuil? Quamvisenim iu con- (Ibid., 20). Sine Verbi potentia non diceret vox Patris
spectu Domini miiltorum sanclorum pretiosa mors missa de ccelo : Hic etl Filius meus dileclut, in quo
fuerit (Pt. cxv, 15), nullius lamen insoniis occisio , mihi benecomplacui(Matlh. m, 17; Luc. m, 22). et
propitialio fuitmundi. Acceperuntju<ii, non dederunt sine veritate carnis non proleslaretur Joannes : Ecce
coronas; et de fideliumforlitudine exempla nata sunt Agnut Dei, eccequi totlit peccata mundi (Joan. 1,29).
patiemiac, non dona justitise. Singulares quippe in S.ne Verbi potenlia non fieret ledintegratio debilium
» Lineis inclusa desunt in ms. Corb. Quesnelli. ex duabus nuper allegatis epislolis. Quamquam vero
b Eadem in ep. 124, al. 97, c. 3; et 165, al. 134, in his nmitianlur verba, ef quia unus usque deilntis
c. 1. (nam S. pontifex aliqna ex suis scrmouibus ila solet
« ln epistolis 124, c. 4, et 165, c. 5, hic additur siimere, ut qua?dam pr.Tiercat vel transiliat), cum
perd repeiilionem, dicant. tamen in iisdem epistolis post voc.eshomose invenit
lia CIIIIIQuesnello duo mss. S. Petri, nec non innocenlem, statiin subjicianiur illa, liberumhabens,
in duahus superiori annotaiioue memoratis epistolis. quae ad noinen homo palam releruniiir, reliquam
Caeieraeediliones cum codd. collect. posteriorum, emendationem satis exinde collegimus. Praeterea vn-
tuo funere solvil. Mox solus sine voce unus erat in cibns in quo ex iisdem epislolis addidimcs solo , uti
editis et aliqtiibus mss. Unut autem absque voce D etiam sennone auleCedenti, c. 4, in quo solo innocens
tolut bahelur in duobus codd. S. Petri. Ex laudatis eral natura omninm.
vero epistolis utrmnqiie nouien copulavimus. Dein 1 In laudatis epislolis addilur , per gratiam Dei.
in quibusdam codd. post vocemJetut addilur Chrittut. Posiea, humilitate, pro infirmitale,praeferunt eaedem
• ln duabus laudatis epistolis, sunf. At aliqui codd. epislol.e.
in ep. 165 praeferunt,stnf. I Editi addunt, non una snbstantia.Desunt in mss.
i Eaedemepistolaeaddunt, a terra; at desunt hae Quesn. et noslris. Desiderantur eiiam in epi-tolis
voce*eiiam in serin. 6t>, c. 2. laudatis; sed in epist. 165, c. 5, immulaiur suhse-
s ln iisdem epistolis clarius explicalum fuit, ad quens lectio hoc inodo : una persona sil qum insepa-
humanitaiit tum tracta participem. rabililer atque indivisecommuneshabeatacliones.
> Corruptissima erat et in editis et in mss. haec * Sic ex cod. Bonon. ac priroa ediiione repiisui-
periodus, ac plane sensu carens; nam ubique deerat mus, cum Leoninamraiionem praeferaut antea trans-
nomen, homo, quod regit sequentia verba invenit, et ferri, et hic, occidi. Al., occidere.lu episiolis lauda-
peruenif; et ad augendam difficultatem post vocem lis eisi hujus loci verba aliquaniulum immiitenlur,
innoceutemaffixoin editis puucio una periodus divisa passive lainen utrobique habetur : Non juberetur
fuerat in duas, secunda inchoante: Et quia unut est transferri in Mgyptum puer, et ab Herodis pertecu-1
mediaior, etc. Etsi autem mss. hoc loco nihil juve- tione subduci.
rint. tute nihilominusemendavimus et supplevimus
361 SERMO LXV. jfjg'
et vivificatiomorluorum, et sine veritate carnis nec.A (Joan. i, 14), nihil itmquam inter divinara humanam-
cibus jejuno, nec somnus essei necessarius faligato. que substantiam divisionis exstilerit, etperomnia
251 Postremo sine Verbi potentia non se Dominus incrementa corporea unius personae fuerint totius
Pa"triproGtereturaequalem(Joan. x, 30), et sine ve- temporis actiones, ea ipsa tamen quaeinseparabiliter
ritate carnis non idem diceret Patrem • se esse majo- facta sunt, nulla permixtione confundimus: sed quid
rem (Joan. xiv, 28): cum catholica fides"buirumque cujus naturae sit ex operum qualitate senlimus; nec
suscipiat,utrumque defendat, quaesecundum proprie- divina enim humanis praejudicant, nec humana divi-
tatem divinaehumanaequesubstanliae, unum Dei Fi- nis, cum iia in idipsum utraque concurrant, ut in
lium et bominem credit et Verbum. MuKasunt, dile- eis nec proprietas absumatur, nec persona gemi-
ctissiroi, quae ad expositionem hujus quam praedica- netur.
mus fidei de toto Scriplurarum corpore c possemus CAP.II. — Transcursis igilur iis quae passionem
assumere, quia nihil saepius divinis commendatur Domini praecesserunt, quid documentorum habeat
eloquiis, quam Dei Filius secundum Deitatem sem- sacramentum paschale tractemus. Nam exardescente
pilernus ex Patre, et idem secundum carnem tempo- ad effectum sui sceleris saeviliaJudaeorum,cum Deus
ralis ex matre. Sed ne charitatis vestrae fatigetur essetin Chritto mundum reconcitiant tibi (II Cor. v,
auditus, hodierno sermoni adhibendus est modus, 1B 19), nulla vis templo corporis ejus, nisi ipse permil-
ut quarta sabbati quae sunt adjicienda d servemus, teret, potuisset inferri. Siquidem terribilis illa mili-
auxiliante Domino noslro Jesu Christo, qui cum Pa- tum cohors, et a principibus etPharisaeismissa cum
tre et Spirilu sancto vivit et regnat in saeculasaecu- gladiis et fustibus mullitudo, ita una Domini voce
lorum. Amen. t perculsa fuit, ut cum turbaedixissent Jesum se quae-
rere Nazarenum, et ipse respondisset, Ego sum (Joan.
SERMOLXV [Al. LXIV].
De Patsione DominiXIV ; habitus feria quarla. XVIII,5); neroo eorum subsisteret, sed [omnes simul
amisso membrorum officio retrorsum acii elisique
SVNOPSIS. I. Eutychianos, cum veramcarnemin Christo corruerent. In
non agnoscunt,aut falsum in eo hominem credere, quo utique divinae erat polestatis
ant Deumpassibilem.— II. ChristumpotentiamDei- hindicium, quaeiinpiorumconaius, non armis contra-
tatit continuitte, ut el talvaret et roboraret patiendo. riis, neque ullius creaturae potentis auxilio, sed sola
— III. Veram fuitte Chritli passionem; quem Deum verbi virtute
prosterneret. Quia vero salvando hu-
negant-Judmi, hominem Eutychiani. —IV. Omnia. mano generi alterius operis ratio
Chrislimysleriaveramin Chrittocarnem probant,sihe congruebat, nec
qua non est primilimdormienlium.— V. iVisiverasit posset sanguis Christi pretium credenlium fieri, si
caro Ckristi, in eo Divinilateminhabilare corpora- Redemptor se non sineret comprehendi, admisil in
liter non posse. ,C se impias manus, et > cohibita est
potentia Deitalis,
CAP.I. — Sermonem , dilectissimi, de gloriosa ut pervenireiur ad gloriam passionis. Cujus utiqua
Doroininostri Jesu Christi passione promissum, ita inanis fuisset species, et nulii profutura imago tole-
exspeclationi vestrae inlelligo esse reddendum, ut rantiae, nisi vera Divinitas veris se huroanae carnis
officiumdisserendi et festo paschali « serviat, et au- sensibus induisset: ut unus Dei atque hominis Filius,
sibus impii erroris occurrat. Qui enim Dei Filium aliunde intemerabilis, aliunde passibilis , morlale
veram noslrae carnis negant suscepisse naturaVi, nostrum per suum iromoriale renovaret. Et ideo mce-
inimici sunt fidei Christianae, et evnngelicampraedi- slitudine, ideo ) formidine non 253 carebat, ut ad
cationem nimis impudenter iropugnant: ut secundum evincendas k hujusmodi perturbationes, non solum
ipsos crux 252 Christi aut siroulatio fuerit phantas- nos sacraroento susceptionis, sed eliam exemplo for-
malis, aut supplicium Deitatis. Quod a cordibus pio- titudinis roboraret. Nam injusta videretur ejus ad
rum longe est repellendum, quia catholica integritas patientiam cohortatio, cui nulla esset in nosira infir-
nec maculam perfidiae, nec rugaro potest habere mitate communio.
mendacii; quae unum Christum, sicut Deum, sic CAP.III. — Veras aulem Domini passiones Isaias
boniinem confitetur, ut nec falsum hominem , nec propheta ipsius voce praenunliat, dicens : Dorsum
Deum dicat fuisse passibilem. f Quaravisergo ab illo JD meumdediin flagella, et maxillat meas in palmas;
initio, quo in utero Virginis Verbumcaro factum est vullum autem meumnon averti a confusionespulorum
* Ms. Vat. collect. 5 omittit se, et similiter omit- t Eadem in ep. 124 c. 6 et ep. 165 c 6.
tilur in mss. traclatus adversus errores Eutychetis, e Sic iidem S. Petri codd. Editi ante Quesnellum,
c. 11, quod cx hoc sermone sumptum fuit. Hic tra- percussa est; Quesnellus, perculsaest.
ctatns in appendice edetur. Idem tameu pronomen b Prima editio ct cod. Bon., judicium. Ms. Vcr-
se legitur in duabus roemoratis epistolis. cell., quod pro qum.
; ib Voces, utrumque suscipiat, a Quesnello omissas » Eadem editio cum ms. Bon., cohibita est in se.
restituimus ex reliquis editis nostrisque mss. In potentia Deitalis, ut perveniret, etc. Eadem lectio;
laudatis etiam epistolis eaedemleguntur. omissis vocibus in se, erat in caeteris editionibus
« Sic melius ex prima editione atque ex mss. col- ante Quesnellum, qui pro pervemrefcorrexit, peiDe-
Iect. 3, el 4. Al , possimus. nirefur, uti praestantiores noslri codd. exhibeut.
d Uuus cod. S. Pelri, reddamus; et cohaerenter J Unus cod. S. Pelri et alius Bon., cum prima
quidem initio sequentis sermonis : sermonem...intel- edilione, fortitudine.
1 Editi, hujus mundi. Emendavimus ope duorum
ligo ette reddendum.
• Ita ex duobus mss. S. Petri et alio Vercell. Al., codicum S. Petri.
conveniat.
PATHOL.LIV. 13
S. LEONIS MAGNISERMONES. 564
563
a Verbum caro A CAP. V. — Aroplectenles igilur , dilectissimi,
(Jsat. h, 6). Quod itaque paliebatur,
nonVerbi poena erat, sedcarnis; cujus injuriae al- i christianae spei unicum pignus, non divellamur a
etiam ad impassibilem redundabant, compagecorporisChristi: In quo habitat, sicut Aposto-
que supplicia
ut merito ei dicantur illata, quae in ipsius sunt cor- lus ail, omnis plenitudo Divinitatis corporaliter; et
esiis inillo repteU (Coloss., u, 9,10). Nam cum in-
pus admissa, dicente Aposlolo : St enim cognoutssent,
sit substantia Dei, quomodo corporaliier
numquam Dominumb majestatis crucifixissent(I Cor. corporea
caro nostri generis,
n, 8). Obcaecaiienim Judaei malitia sua in quod proin Christo habitat, nisi quia
facta est caro Deitatis; et in Lllosumus Deo repleti,
rupissent facinus nesciebant. Uude misericors Do-
minns Jesus, qui eiiam interfectores suos vellet sua in quo crucifixi, in quo sepulti, in quo sumus eliam
morte salvare , pro ignorantia saevientiumde crucis suscilati; ut possimus cum Aposlolo dicere : Nostra
altiludine supplicabai, dicens : Pafer, ignosce illis, auiem conversatio in caslisett: unde etiam Salvato-
e auta nesciuntquid (aciunt (Luc, xxm, 34). Nec inrem exspectamusDominumnostrum Jetum Chrittum,
telleclu enim cordis, nec auditu auris, nec oculorum qui reformabit corput humilitatis noslrm conforme
intuitusentiebantquem falsis lestimoniis appetissent, fieri corpori glorim tum (Philipp. iu, 20, 21), vivens
quem affigi palibulo coegissent, dum in corpore ho- et regnans cuni Patre et cum Spirilu sancto in sae-
minis non agnoscunt substanliam Deitatis. Viderunt B cula sieculorum. Amen.
humilem, el non adoraverunt universilatis auctorera, SERMOLXVl [Ai. LXII].
nec intellexerunt potcslatem judicaturi, despicientes k De Patsione Domini XV.
d
mansueiudinem judicali : ut et perseculores veri
— I. Graluitam esse reparationis gratiam:
Dei et negatores veri hominis una impietas sociaret: SVNOPSIS. a nullo exspectandamfuisse nisi a Chrislo, qui solut
dum servi formam in Christo ei Judaei aestimant so- innocenssolosin se credentes etiam tn veteri Testa-
lam, et hseretici asserunt falsam. mento juslificavit. — II. Eadem mysteria in utroque
CAP.IV.—* Dicant ergo isli! phanlasmalici Chri- Testamento;255'"" uno vetata,in altero revelala.—.
Salvatoris affixa sit III. Pascha non rite celebrari nisi a credentibus.
stiani, quae substantia ligno, quae Miraculit, qum Christo moriente facta sunl, quem-
jacuerit in sepulcro, et revoluto monumenti lapide, que erudiri. Mirabilet mortis Christi effeclus.— IV.
quae terlia die caro resurrexerit, vel quale corpus Quidquidfactum est a Christo, nostri causa — factum
Jesus discipulorum visui, clausis ad eos ostiis inesse; a quo nos infidelilasexsortesfacit. V. Chri-
sli inimicosper ejut gratiam este deslruclos.
gressus (Joan. xx, 19), intulerit, cum ad abigendum
cernentium diffidentiam, inspici oculis, digitisque CAP.I. — Evangelica lectio, dileclissimi, quae sa-
traciari patentes adhuc fixuras clavorum, et recens cratissimam Dominicaepassionis reseravit hisloriam,
compuncti lateris vulnus 254 8 exigeret (Luc. xxiv, C ita universaeEcclesLe nota est de communi frequen-
39). Ac si tanta in luce veritalis tenebras suas hae- ter auditu, ut reruiu gestarum ordinem, tamquam
retica obduratio non relinquit, ostendant unde sibi sub vesiris habiium oculis , singuli quique reco-
spem vitae polliceantur aeternae,unde resurrectionis latis. Nec parura aestimandi sunt profecisse, qui de
Christi se credant esse consortcs. Non euim possunt iis quael audiere non dubitant, ut eliamsi nondum
cum Apostolo dicere : Chrislusresurrexil a mortuis, liquide aliquod valeanl Scripiurarum capere sacra-
primilimdormientium(I Cor. xv, 20), quia nnn sunt menlftm, firmissime lamen credant in divinism libris
primiliae hominum, si non sunt de huroanaeslirpe nullura esse roendacium.Quia ergo sinceraelidei pro-
naturae. Qui enim primus b hominum resurrexit, ejus missa est inielligenliaeplenitudo, erigat se ad pro-
plenitudinis esl portio » quam praecessit: et pie cre- merendam sancti Spiritus eruditionem, illuminata-
ditur, hoc quod est in capiie inchoatum, in roerobris rum menlium vigor; et non conienlus sitfacti ordi-
quoque esse complendum : Quia sicut in Adamomnes nera nosse, nisi etiam ipsara rationem impensaesibi
moriuntur , tfa el in Christo oinnes vivificabunlur pietatis inspiciat: ut auctorem suum bumana natura,
(Ibid., 22). sciendo quanlum abeo sitdilecta, plus diiigat. Mi-
« Tres mss. Quesnelli, et duo nostri Vatt. cum D non ex cod. Vercell. ac prima edilione.
priraa editione, VerWcaro. b Omnium pro hominum est in duobus codd. S.
b Ita cum Quesnello duo codd. S. Petri. Caeterae Petri.
editiones cum ms. Vercell. et duobus Vati., glorim. » Ita Quesnellus cum prima editione et nonnullis
c Cod. Vercell. et unus Val., non enim sciunt. nostris codd. At caeleraeediiiones et mss. S. Petri,
d Particula ei addita fuit ex duobus nostris mss. necnoirVat. collect. 5, qitm prmcessit.
S. Petri et Vercell. Moxpro asserunt falsamduocodd. i Primaedilio et cod. Bon., humanmspei. Quidam
Vatt. ct Bnn., cum prima edilione, asserunt nuliam. codices et in margine vulgat., Christianmfidei.
« Eadem in ep. 124 c. 6 et 165 c. 7. k Vulgati hunc sermonem pr.vferebant habitum
f Editi anle Quesnellum et nostri codd., phanta- feria quarla, eo quod sukjiciebatur sermoninobis b4,
ttici. At in epistola 134, c. 6, cui hic locus a Leone qui incipit, Omnia quidem tempora, in cujus fine
insertus fuit, phantasmaticilegitur; et respiciuntur alius sermo feria quarta habendus promittitur. Sed
quidem illi quibus, ul dixit c. 1 bujus sermonis, perperam hunc sermonem illi fuisse subjectum os-
Crux Christisimulatio fuit phantasmalis. Hinc Ques- tendimus in admoniiione praemissasermoni 63.
nelli emendationem recepimus. 1 Editi anle Quesn. el mss. praestantiorumcolle-
s Ita Quesnellus cum leCtioneepist. 134, c. 6. At ctionum, audiunt. Moxscriplorumpro tcripturarum in
nostri cndd. et caeteri editi, exegerit. Mox Acst pro duobus mss. S. Petri.
At si melius scripsimus ex duobus mss. S. Petri, nec m Quidam codd.. titterit.
m SERMOLXVI. 366
* b
serendi enim nostri causam Deus nisi in sua boni- A chrismalum, consecratio sacerdotum; nobiscum
tate non habuif, et mirabilior est secunda hominum puritas sacrificii, baptismi veritas, honor lempli, ut
eeneraiio quam prima b conditio : quia plus est in merilocessarint nuntii, poslquamnuntiata veneruut;
novissimis saeculis reparasse Deum quod penerat, nec vacuatur reverenlia promissionum, quia pleni-
»
quam a principio fecissequod non erat. Liberlatem tudo manifestata est gratiarum. Verum quia, sicut
itaque innocentiaenaturaiis, quam primorum paren- ait Apostolus: Cmcitasex parte inlsrael facta etl.nec
tum praevaricalioneperdidimus, nulla per se sancto- qui filii carnis,ii fitii sunt promissionit(iiom. xt, 25),
rum praecedentiuromeriia receperunl, quia lata in ineflabilismisericordiaDei Israeliticura sibipopulum
transgressoressententia, omnem progenicmcaptivae de omnibus nalionibus fecit, et saxeo illo gentilium
posieritiitis obsirinxil. et nemo exstitit exsors a i cordium rigore mollito, verosAbrahaefilios de la-
daronatione,quia nullus fuit liber a crimine. Sed pidibus excitavit (Matth. m, 9): ut conclusis om-
redemptioSalvaiorisdestruens opus diaboli, etrum- nibus sub peccato (Rom.xi, 32), qui carne naii sunt,
pens vinculapeccati, ita magnaepietatis suaedispo- spiritu renascantur, nec intersit quo patre sit quis-
suit sacramenium, ut usque ad consummationem que genitus, curo per indiscretam k unius fidekcon-
quidemmundi praefinitagenerationum plenitudo de- fessionemet fons bapiismatis faciat innocentes, et
curreret, sed renovatio originis per justificationemB ] electio adoptionisconfirmethaeredes.
indiscretaefideiad omnia retro saecula pertineret. 257 ^**7, !'»• — Quitl emm al»U(»* egit agitque
Incarnatioquippe Verbi, 256 el occisio ac resur- crux Christi, quaro ut destructis inimicitiis , et re-
reclio Christi, universorum fidelium salus facla est, concilietur mundus Deo, et per sacrificiummimmo-
etc sanguis unius justi hoc nobis donavit, qui eum> iati Agni veram in pacem cuncia revocentur ? Non
pro reconciliatione mundi credimus fusum, quodI autem concordat Deo, qui ab ea quam in regenera-
contulit patribus, qui siroiliter credidere fundendum. tione sua edidil professionedissenlit, et divini im-
CAP.II.—Nihil ergo, dilectissimi, ab antiquis si- memor pacti, inhaerere oslendilur renuntiatis, dum
gnificationibusin Chrisiiana religione diversum est,( resilire inveniiur a creditis. Fruslra enim Chrislia-
nec umquama praecedentibusjustis, nisi in Doroino » num sibi nomen usurpat, et nequaquam aestimetse
Jesu Christo salvatio sperata est, dispensationibus i Pascha Dominicelebrare, qui Jesum Christum in ea
» quidempro divinaevoluntatis ratione varialis, sedI qua natus, et passus, et mortuus, ac sepultus est
in idipsumcoruscantibuset legis testimoniis, ei pro- carne, resurrexisse noncredit, et n nostrae in illo
et oblationibus hosliarura : ' naturae resuscitatas
sic
phetiae oraculis, quia primitias non fatetur. Verusita-
congruebatillospopulos erudiri, ut quaerevelata noni que veneralor Dominicaepassionis siccrucifixumJe-
- " sum oculis cordis aspiciat, ut illius carnem suam
caperent, oburabrata susciperent, et major Evange-1
lii esset auctoriias, cui lot signis lotque e mysteriis,, esse cognoscat. Contremiscat in Redcmptoris sui
veieris Tesiamenlipaginae deservissent; de quibus5 supplicio terrena substantia, rumpantur infidelium
Dominusprofitebatur, quod non veneral legem sol- mentium pelrae, et qui mortalitatisgravabantur se-
vere, sed adimplere(Matth. v, 17). f Ne itaque aesli- pulcris, discussa obslaculorummole prosilianl. Ap-
met sibi prodesseJudaeus,quod in litterae carnaliterr pareant nunc quoque in civitate sancia, id est.in Ec-
superficie demoratur, et iis Scripturis convincitur r clesia Dei, futuraeresurrectionis indicia, et quod ge-
repugnare, quaeapud nos verara sui obtinent digni- rendum est in corporibus, fiatin cordibus. Nulli in-
latem, dum et erudimur praedictis,et ditamur irnple- i- firmorum crucis est negata vicloria ; nec quisquam
lis. Dicenteenim Dominn: Cum exallatut fuero, om- est cui non Christi auxilieturoratio. Quaesimuliis in
nia trahamad me (Joan. xn, 32), nihil legalium s in-i- ipsum saevientibusprofuit, quanto magiseos qui ad
stitutionum, nihil propheiicarum resedit|figurarum, i, ipsum convertuntur ° adjuvat ? Sublata est igno-
quod nontotumin Christi sacramenta transierit. No- i- rantia, temperala est difficultas, et igneam illam qua
biscum est signaculumcircumcisionis, sanctificatio o vilaeregio erat P inclusa romphaeam sacer Chrisii
Ms. Val. collect. 5, pietate. D »Quesnellussupplevit quia, quod in edilis et ali
b Id est creatio, ut ex sequentibusIiquet. mss. deerat; al in aliis nostris codd. legitur.
« Ila corruptum hunc locum emendavimus opee quibus i Voxcordiumdesideratur in prima editione.
duorumcodd. S. Petri et unius Bon. In prima edi- i- k Ita Quesncllus cum duobus nostris mss. S. Petri
lione el apud Quesnellum,sanguisunius justi, quem n et lotidem Vatt., ac prima edilione.Cicteraecditiones
nobisPater donavit,qui eumpro reconciliuiione mundiii et quidam codices, hujus fidei.
credimusfutum, hoccontulit patribus, elc In aliis is ' Priroa editio et cod. Bon. habent tantum «511/.
editiouibus similiter, hac una exceptione quod pro 0 Aliaeeditiones,exceptaQuesnelliana, eum mss. col-
quid eumhabent quia eum. lect. 4 et 5, praeferunt tantum egit. Utruroque, uti
Supplevimusoutrfemex duobus mss. S. Petri,i, . in textu et apud Quesnellum,est in mss. S. Petri.
alio Bon. et prima ediiione. m Sic reposuimus ex iisdero S. Petri codicibus.
e Editi ante Quesn.addunt, miraculis atque. Alias, immaculati.
f Quidam codd. eteditiones Quesnello auteriores, s, n Unus Vat. collect. 5, nostras in illoresuscilatas
iVonmttiment.Mox,quiin littera babet prima editio io primilias.
cum cod. Bon. 0 In priroa editione, adjuvabit; in caeleris, adju-
s Eaederaeditiones cum mss. collect. 3 el 5, in- t- vil. Correximus ex mss. S. Peiri, correctionemque
ttrucliottum; codd.collect. 4, conttitutionum. suaserunt aniecedentia, Christi auxilietur oralio, et
h In iisdem editionibuset nonnullis codd. 5- converlunlur,quaetempus praeseusmalunt.
perpe-
raui, charitmatum. P Forte, interclusa. QOESNELLUS in margine»
367 S. LEONIS MAGNISERMONES, 36»
sanguis exstinxit. Veraeluci, antiquae noctis cessit A cenle beato Paulo apostolo : An ignoratis, quta qui-
obscuritas. Invilatur ad paradisi divilias populus cumque baplizali sumus in Christo Jesu, in morle
Chrislianus, et cunctis regeneratis ad amissara pa- ipsiut bapthati sumus? Consepulti enim sumus » cum
triam patefactus est reditus, si nemo sibi illam viam ilto per baptismumin morte, ut quomodosurrexitChri-
facit claudi, quae « fidei latronis potuit aperiri. stusa mortuis per gloriam Patris, ita et nos 259 "» '
CAP.IV. — Celebrantes igitur, dilectissimi, pa- novitatevitmambulemus. Si enim complantai facti ..
schalis festi ineffabile sacramenlum, agnoscamus, sumussimililudinimortis ejus, simul et resurreclionis
docente Spiritu Dei, ad cujus gloriaeparticipationem erimut. Hoc tcientet quia vetus homo noster simul
vocati et b ad quam spem simus ingressi. Nec ita crucifixus est, ut deslrualur corpus peccati, ut ultra
nos nunc anxie, nunc superbe praeseniis vitaeoccu- i nonserviamus peccato. Qui enimmortuus est, justi-
pent actiones, ut non toto cordis affectu conformari ficatus est a peccato. Si aulem mortui sumus cum
Redemplori nostro c per illius 258 cxempla nita- Christo, credimus quia simul etiam vivemuscum illo
mur. Nihil enim non ad nostram salutem aut egit (Rom. vi, 3-8): qui vivit et regnat cum Patre el Spi-
ant pertulit, ut virtus quae inerat capiti inesset ritusanctoin saeculasaeculorum.Amen.
etiam et corpori. Nam primum ipsa illa substantiae SERMOLXVU[Al. LXV].
nostrae in Deitate susceptio, qua Verbumcaro faclum De Passione DominiXVI ; die Dominicahabitut.
ett, et hgbitavitin nobis (Joan. i, 14), quem hominum SYNOPSIS. — I. Quantum protit bencficiorumDei con-
misericordiaesuse, nisid infidelem, reliquit exsortem? templalio,quorumprmdictiofidematlruit. — II. Sic
Et cui non communis natura cum Christo est, si as- passionem Christi Dei consilio decrelam esse, ut
sumentem ' recepii, eteo spirituest regeneratus quo nec ipse sceleris auctor, necJudmi excusabitessint.
— III. Nec ipsot interfectoresChritli a redemplio-
'lle progenitus ? Deinde quis in illo suas non agno- nis munere etse repulsos. —IV. Quam detestandum
scat infirmitates ? Quis perceptionem cibi, requie- silJudm crimen: quqnla criminispmna. — V. Chri-
tionem somni,sollicitudinem mcestitudinis, lacrymas sfum per voluntariammortemet remedium dedisse
el exemptum. — VI. MorlemChristi, omn-m el su-
pietatis, non videat formaefuisse servilis ? Quaequo- perbimet desidimlocum auferre; nec prwccpta ad-
niam ab antiquis sananda vulneribus.et a colluvionc impleri, nisi per ipsum. — VII. Christumin mem-
erat purganda peccati, ita Unigenitus Dei, etiam ho- brorum suorum pertona dixisse : Quare roe dere-
minis factus est filius, ut etf omni humanitatis ve- liquisli ?
ritate, et Divinitatispleniludine non careret. Sicut CAP.I. — Semper quidem, dilectissirai, fidelium
Uaque nostrum est quod cum s unione Deitatis pe- mentes in divinorum operum decet arjmiratione ver-
perit materna virginitas, iia nosirum est quod Ju- sari, et rationales animos iis maxime cogitaiionibus
daica crucifixit impietas. Nostrum est quod exanime G inhaerere, per quas incrementum fidei consequantur.
h in sepulcro jacuit, etquod die tertia resurrexit, Cum enim k pii cordis intentio, vel ad generalia be-
quodque super omnes altitudines ccelorum ad dex- neficia, vel ad specialia ipsius graiiae dona 260
terara paternae majestaiis ascendil : ut si per viam dirigitur, multas a se» vanitates abigit, et a corpo-
mandatorumejus incedimus, et siquae in huroilitate ralibtis curis in quoddam secrelura spiriiale secedit.
corporea nostrae impendit saluii non erubescimus Sed hoc in tempore Dominicae passionis multo avi-
confiteri, nos quoque in gloriae ejus consortium pro- dius excellentiusque faciendum est, ut ea quaesacris
vehamur : quoniam manifeste quod denuntiavit im- sunt leclionibus recensita, sanse inteiligentiae susci ;
plebitur : Omnisqui confilebiturme coram hominibus, pianlur audilu, et quaemagna sunt verbis, appareant
et ego confitebor eum coram Palre meo, qui in cmlis majora mysteriis. Prima namque erigendisursum no-
est (Matth. x, 32). siri cordis est ratio mquodea quaeetiam evangelicave-
CAP.V. — Huic autem cohortationi nostrae adest ritas enarravil, vocespropheticaenon tamquamgeren-
atque auxilialur gratia Dei, quae incarnationis Chri- da, sed tamquarogesta cecincrunt ; et quod bumanae
sti et raorlis ac resurreciionis ejus inimicos, reve- auresnondum cognoverant faciendum , jam Spiritus
lata per oranes Ecclesias veritale, deslruxit; ut to- n sanctus praedicabatimpletum, Namrex David,cujus
tius roundi fideles, cum apostolicaefidei aucioritate D secundum hominem semen est Christus, diem crucis
concordes, una nobiscum exsullaiione gaudereni, di- Domini ° mille et plus quam centum annorum aetate
i
« Sic ex duobus mss. S. Petri emendavimus. Al., s ln quibusdam editiombus et mss. collect. 5, '.
- unitione. '
fide. '
b In ms. Vat. collect. 5 hic omittitur praepositio < n Addidimustn sepulcro, ex duobus rass. S. Petri.!
ad. Moxprima editio, sumus, pro simus. ! l Erat in edilis,cumipso per baptismuminmorlem.j
e In eodem codice ibrle melius, per ipsius. Secuti suinus leciionem duorum mss. S. Petri, et
d Hujus loci sententiam et duas Quesnelli postil- totidera Valt. ;
las in observalionibus expenderous. ' i Unuscod. additjam.
• Ita melius ex codd. S. Petri praeterito \
tempore, « Sic ex duobus codd. S. Petri. Alias, pia.
ut exigere videntur sequenlia, esf regeneratus; et re- Il » Cod. Corbeiensis Quesnelli, ttartetafes.
ferendura est ad receptionemChrisii per fidem, quae . m Prima editio, qupd ea eliamqum.
quidem praecedit regenerationemper baptisma. Vulg., ' n Adjecimus sanctus ex prima aliisque nonnullis
recipit. editionibus ante Rainaudum et Quesnellum,et ex ple-
f Reposuimus, omni, quod Quesnellus omisit, cx noslris codicibus.
risque
o Sequitur pontifex noster chronologiam Eusebii.
cunctis nostris mss. et anlerioribus editis.
509 SLRMOLX.VII. 570
preecessil,etnihileorumsuppliciorum quaesibiraemo- A tes lam dispares causaesunt, nt quod a Christo su-'
rat illata perpessus est. Sed quia per os ejus ille lo- sceptumest, non possit resolvi; quod ab illis com-
quebatur qui carnem passibilem ex ipsius erat stirpe missum , possit aboleri. Qui enim venit peccatores
sumpturus, merito sub ipsiuspersonapraemittilurhi- salvos facere (Matth.IX,13), nec ipsis quideminter-
storia crucis, qui in se gerebat corpoream originem fectoribus suis misericordiam denegavit, sed impio-
Salvatoris. Vere enim David in Christo est passus, rum malum in bonuro credenlium commutavit: ut
quia vere Jesus in Davidest carne crucifixus. mirabilior fieret gratia Dei, non secundum meriia
CAP. II. — Cum ergo omnia quae « in Dominum horoinum, sed secundum multitudinem divitiarum
majestalis Judaica admisil impielas, tanto ante prae- sapientiae et scientiae Dei misericorditer praeparata,?
dicta sint, b et non tam de futuris quaro de praeteri- quando et ipsos qui fuderant sanguinem Salvaioris,-
tis propheticus sit sermo contextus, quid aliud nobis reciperet unda baptismatis. Nam, sicut Scriptura/
quam sempilernarum dispositionum Dei incommuia- quaeaposlolorumactus continet, loquitur, cum prae-
bilis ordo reseratur, apud quem et discernenda jam dicaiio beali Petri apostoli Judaeorum corda com-
dijudicata, et futura jam facta sunt ? Cum enim et pungeret, et agnila impielate sui sceleris dicerent:
qualitates actionum nostrarum, et effectus oronium Quidfaciemus,viri fratres ? idem Apostolusait: Pm-
voluutatum scientia divina praeveniat,quanlo magis B mfetiftamagite, et baptixeturunusquisquevestrum.in
nola Deo sunt opera sua ? Et recte placuiiquasi facta nomineJesu Chrisli, in remissionempeccatorumveslro-
recoli, quae non poterant omnino non fieri. Unde rum ; et accipietisdonumSpiritut sancti. Vobis! est
et apostoli Spiritu Dei pleni, cum inimicorumChrT- enim repromissio,el filiisvestris, el omnibusqui longe
sti minas saeviliamquepalerenlur, « concordi ad sunt, quoscumqueadvocaverilDominusDcus noster;
Deum voce dixerunt : Contienerunfenim d verein moxque addidit Scriptura, el dixit: Qui ergorecepe-
261 civitaleista adversussanclum puerum tuumJe- runt sermonemejus baptizati sunt, el apposilmsunl in
sum, quem unxisli, Herodes et Ponlius Pilatus cum illo die animmcirciter tria millia (Act. II, 37—41).
gentibuset populis Israel facere, qum manus lua et Quod itaque Dominus Jesus Cbristus furorem fre-
consiiiumtuum decreverunt fieri (Act. IV, 27, 28). mentium pati voluit, in nullo auctor eorumcriminum
Numquidiniquitas persequentium Christum ex Dei fuit; nec egit ut haccvellent, sed cessit ut possenl;
est orta consilio, * et illud facinus quod orani majus et sic usus cst obeaecaiaeplebis insania, quomodoet
est crimine manus divinae praeparationis armavit ? perfidia iraditoris, quem ab immanitateconceptisce-
Nonhocplane desuroma justitia sentiendurnest, quia leris, 262 el beneficiis revocare est dignatus ct
multum diversum multumqueconlrariumest idlaiod verbis, assumentoin discipulum,provebendoin apo-
in malignitateJudaeorumest praecognitum,et quod G stolum, s monendo signis, consecrandomysteriis, ut
in Christi est passione dispositum. Non inde pro- cui nihil benevolentiaedeesset ad correctionem, nihil
cessit voluntas interficiendi, unde moriendi; nec occasionis superessetad crimeri.
de uno exslitit spiritu atrocitas sceleris, et tolerantia CAP.IV.—Sed tu, impiissimehomo, semen Cha-
Redemptoris. Impias furentium manus non immisit naan, et non Juda (Dan. xm, 56), nec jam vas ele-
in se Dominus, scd admisit; nec praesciendoquod ctionis, sed filius perditionis el morlis, utiliora libi
faciendumesset, coegit ut fieret, cum tamen ad hoc diaboli incitamenta credebas: h ut facibns inflam-
carnem suscepissetut fieret. matus avaritiae, ad triginta argenteorum lucrum in-
CAP.III.—Deniqueinter crucifixumet crucifigen- ardesceres, et quid divitiartimamitteres nonvideres.
quam et secuti sunt Martyrologii Romani auctores lam praedixissede Chrislo aliqua veluti fulura , ve-
VIIIkal. Januar. Qui accuratiorem supputationem rum etiam quaedamvelut praeterita, ut cum David
volet, adeat recentioreschronologos, DionysiuraPe- cecinit: Foderutttmanv.stncaset pedes meos, etc,
taviurade Doctrina temporum et in Rationario , Ja- quaelicel prxterito lempore t'lata, non tamen David,
cobum Usscrium, et alios, quorum unus anouymus sedCbristo conveniunt, utnotavit Auctor capite su-
ad calcero Bibliorum ab Antonio Vitre edit. Paris. periori : Davidnihil eorumsuppliciorumqumsibitne-
1662. Ex cujus calculo a morte David ad morlem D moratillala perpessusest. Sed vereDavid in
D. N. Jesu Christi, anni lanlum numerantur mille Christoest passus, quia vere Jesus in David est carne
et quinquaginta; ab initio autera regni Davidis, crucifixus. Ac praeterea lioc capiie subjicit : Recte
mille et nonaginla. QUESNELLUS. — Verius autem placuil quasi facla (nota praeleriltimlempus) recoli,
Leo Prosperi Chronico usus est, ut ostendemusin qumnon poteraniomninononfieri.
observaiionibusad serm. 76. Prosper veroin re prae- c Sic nostri codd. et cdiii anie Quesuellmn, apud
senli Eusebium expresse laudat et sequitur. Post quem, unanimi.
pauca, historiacrucisDominicm,qui, etc, legilur in d Prima ediiio et cod. Bon., viri. Moxadjcclivum
nonnulliscodd. sanctuma Quesnelloinductum probanl duo Lectio-
" Priraa edilio cum codd. collect. 3 et 4, pro, in naria S. Petri.
Dominummajestatis,habet in Chrislo, aliaeeditio- e Forte, clitlos ad facinus. QUESN. in margine.
nes ante Quesn. cuni mss. collect. 5, in Chnstum. f Verbum est a Quesnello omissum, quod et in
Leclioneralextus a Quesnelloinduclam probat co- Graecoct in Vulgato texiu legitur, restituimus ex
dexS. Petri. Moxin prima editione etin ms. S. Pe- noitris mss. et C3eteriseditionibus, quae prauterea,
iri, prmdicala,pro prmdicla. post enim,addunt facta.
b Erat in edilis, utnon lam de futuris qitamde prm- B Priina editio, movendo.
sentibus. Magisplacuit lectio codicis S. Petri: Lco h Duocodd. S. Petri, ut (aciliusinftammalusava-
tnim cx contextu sigiiificarcVidcluriiio^liciiaa non t/iirt.
371 S. LEONIS MAGNISERMONES, 379
Nam elsi a non pulabas eredendum esse promissis, A i senlis vitae perlcnla riontam Optandumsit riobisde-
quae fuit ratio ul lantillus peounia roodus prtepone- elinando isia efiugere, quam lolerando superare.
relur acceplis ? Imperabas dsemoniis, medebarls in- CAP.VII.—Inde est quod caput nostruro Dominus
firmis, honorabariscuro apostolis, et ul *>famemtuaei Jesus Ctiristus orania in se corporis sui membra
cupiditatis expleres, patebant tibi furta de loculis. transformans, quod olim in psalmo eructaverat, id
Sed animum inlerdiclorum c avidum, quod minus: in supplicio crucis sub redemptorum suoruro voce
licuit, amplius incitavit; nec tam placuii quantiias clamabat: Deus, Deus meus, respicein tne : quare me
pretii quaro magnitudo peccati. Unde facinus com- deretiquisti (Ps. xxi, 1) ? Vox ista, dilectissimi, do-
mercii tui non ideo detestandum est quia Dominura cirina est, non querela. Nam cum in Christo Dei el
viliter sesUmasti,sed quia Redempiorem eliam tuum, hominis una persona sit, nec ab eo potuerit relinqui
ne tibi parceres, vendidisti. Et merito tibi tua pcena a quo non poierat separari, pro nobis trepidis et in-
coromissa est, quia in supplicium luum nemo te sae- firmis interrogat ciir caro pali meluens exaudita non
vior potuit inveniri. fuerit. Instanie enlm passione ad sanandum ei cor-
CAP.V. — Quod igitur in tempore prsestituto, se- rigendum nostrae fragilitatis metum dixerat: Pater,
cundum propositum voluntatis suae Jesus Christus si possibileest, tranteata me catix iste ; verumtamen
crucifixus et mortuus et sepultus est, non propriae B ] non sicut ego volo, sed sicul tu, et iterum : Pafer, si
conditionis necessitas, sed nostrae captivitalis re- non potest hiccalix transire, nisi bibamitlum, fiat vo-
demplio fuit. Ideo enimVerbumcaro faclum est, utde tuntaslua (Matlh. xxvi, 39,42). Qui ergo trepida-
tilero Virginis suroeretur nattira passibilis, et quod tione carnis evicta, jam in paternam transierat vo-
in Filium Dei d non polerat perpetrari, in filium ho- luniatem, et toto mortis terrore calcato , opus succ
minis posset admiili. Nam licet in ipso ortu coru- constitutionis implebal, cur in ipso lantaevictoriac
scarent in eo signa Deitatis, etomnia incremenla cor- exaltatus triumpho, causam et rationem b qua sit
poralium proveciuum divinis essent plena miraculis, relictus, id est non exauditus, inquirit, nisi utosten-
infirmitalum tamen nostrarum susceperat veritatem, dat alium esse illum affectum, quem ad huroanaefor-
et excepta communione peccati, nihil a se humanae midinis cxcnsalionem recepit, aliuro illum quem
infirmitatis excluserat, ut et sna nobis e inferrei, et 1 ex aeterno placiio Patris pro mundi reconciliatione
in se nostra curaret. Ab omnipotenti enim medico praeelegit? Undeipsa vox non exauditi, i magni est
duplex nobis miseris remedium praeparalum est, expositio sacrameiiti, quod nihil humano generi con-
cujus aliud est in sacramento , aliud in exemplo ; ut ferret RedemptoriSpotestas, si quod petebat nostra
per unum conferantur divina, per aliud ' exigantur obtineret infirmitas. Haechodie, dilectissimi, ne vos
liumana. Quia sicutDeus justilicalionis est aucior, ila £( prolixitate sermonis oneremus, dicta sufficiant: cae-
homo devotionis est debitor. tera in quartam sabbati differamus. Aderit Dominus
CAP.VL—Perharieergo,dilectissimi, salutisnosirae orantibus vobis, 264 ut T1* solvendapromiltimus,
ineffabilem reparationem, nec superbiaenobis, nec ipsolargiente reddariius, qui vivit et regnat insaecula
desidiaelocus relinquitur : quia el nihil habemus nisi saeculorum.Amen.
quod accepimus, 263 el J"g^ter admonemur ut dona, SERMOLXVIII [Al. LXVI].
graliae Dei non negligenter babeamus (I Tim. iv, De Passione DominiXVII; feria quarla habitus.
14). Jusie enim nobis instat praccepto qui praecurrit' STNOPSIS. — I. Inseparabilem a Christo Divinitaiem
auxilio, et benigne incitat ad obedientiam qui ducit; eum derelinquerenon potuisse. — II. Voluntariam
ad gloriam. JJnde merito Dominus ipse nobis faclus Chrislimorlemprosalulemundiclamoredemonslrari;
nec blasphemanliumvocibus potuisse impediri. —
est via (Joan. xiv, 6), quia nisi per Chrisium non itur III. Spretis btasphemiissacrificiumsuum a C.hristo
ad Cbristum. Per ipsum autem ad ipsum tendit qui[ oblalum esse; veli elidmscissionesignificatum.—
per semitam patientiae et humilitatis ejus incedit: IV. Diabotumnumquamnon insidiari. Qum ulilitas
in quo plane itinere nec aestusdeesi laboris, nec iejunii quadragesimalis.
nubes irislitiae, nec procella formidinis. Ibi sunt in- CAP.I.—Sermo proximus, dilectissimi, cujus vo-
sidiae iniquorum, persecuiiones infidelium , minae: D bis promissam restituere cupimus portionem , in id
poteniium, conlumeliaesuperborum : quae Dominusi disserendi raiione processeral, ut de illa clamantis
virlutum et Rex gloriae (Ps. xxm, 10) ideo omniat ad Palrem crucifixi Domini voce loqueremur: ne
in infirmitatis nostrae forma, et in carnis peccati si- simplex el incuriosus audilor ita acciperet verba di-
militudine t percurrit (Rom. vm, 3), ut inter prae- centis : Deut meus, Deus meus, quare me dereliquisti
a Edili anie Quesnellum et plures codd. collectio- Christo

num posteriorum delent non, sed legilur in duobusi > Ita Quesnellus cum suis et nostris codicibus.
S. Petri mss. Aliaeediiiones, erigantur.
b Vulg., finem.Quesnelliemendationemconflrmantt t Mss. collect. 4 et 5, pereucurril.
nosiri codices. h Codd. collect. 5, quare sit.
* Ita cum Quesn. probatiores codd. AI., admoni- » Quesnellus, nullo indicato ms., edidit, ex mterno
tum. Patris consilio. Anterinrum editionum iectionera,
d Vulgati ante Quesn., non potuit.
• Sic ex duobus mss. S. Petri. quam omnes nostri codices exbibent, revocavimus.
Al., insereret. Dein,, i In uno codice S. Peiri, magna est expositiotacra->
pro voce miteris, unus codex S. Petri habet. int menti guia nihil, etc,
573 SERMO LXVIIl. 5W
-
(Ps. xxi, 1) ? lamquam fixo Jesu in crucis ligno , pa- A Crucifixi potestas, et ut dispositione uteretur occul-
ternae ab eo Deiiatis omnipotentia recessisset; cumi ta, uti noluit virtule manifesta. Nam qui mortero et
in tantam unitatem Dei et hominis natura convenerit,, mortis auctorem sua venerat passione desiruere,
ul nec supplicio poluerit dirimi, uec morte disjungi.. quomodo peccatores salvos faceret, si persecutoribus
Manente enim in sua proprietate utraque substantia,, repugnaret? Judaeorum igitur hoc b fuerat, dileciis-
necDeusdereliquit sui corporispassionem, nec Deumt simi, ut Jesum a Deo crederent relictum, in quem
fecit a caro passibilera, quia Divinitas quae erat ini tanto scelere saevirepotuissent:» quia sacramenlum
dolente non erat in dolore. Unde secundum Verbii mirabilis patientiae nescientes, sacrilega illusione
hominisque personam, idem est qui factus est inler dicebant: Alios salvos fecit, seipsum non potest sal-
omnia, et per quem facta sunt omnia. Idetn est quii vum facere. Si rex Israelert, descendalnunc de cruce,
iropioruro manibuscoroprehenditur, et qui nnllo fine et credimusei (Matth. xxvu, 42). Non vestrae caeci-
concluditur. Idem estqui clavis b transfigitur, et quii tatis arbitrio, o stulti scribae, et impii sacerdotes,
nullo vulnere sauciatur. Idero poslremo est qui mor- oslendenda eratpotentia Salvaloris, i nec secundum
tera subiit, et sempiternus esse non desiit, ut utrum- pravas blasphemanlium linguas bumani generis re-
«Jiiesignis non dubiis manifestetur quod vera sil in demptio debebat intermitii: cum si Deitatem Filii
Christo« humilitas, et vera majestas : quia ideo se Bl Dei voluissetis agnoscere, innumera opera ejus
humanse infirniitaii virtus divina conseruit, ut dum viderelis, quaevos ad eam quam fallaciter promit-
Deus sua facit esse d quae nostra sunt, nostra faceret titis fidem confirmare debuerint. Si autem, ut ipsi
esse quaesua sunt. Non ergo aberat a Patre Filius, profitemini , verum est quod alios salvos fecit,
nec a Filio Pater : et illa Deitas incommulabilis, et cur illa tot et tanla miracula, quaesub publico facta
inseparabilis Trinitas nihil sui polerat a se habere sunt conspeclu, in nullo cordis vestri 266 duritiam
discretum. Quamvis enim 265 susceptae incarna- mollierunt, nisi quia ita semper sancto Spiritui re-
tionis dispensatio ad unigenituin Dei Filium proprie slitistis, ut omnia vobis beneficia Dei in perniciem
perlineret, sic tamen Paler non abjungebatur a Filio, verteretis? Nam etiamsi descenderet Christus de
quemadmodum caro non dividebatur a Verbo. cruce, vos lainen baereretis in crimine.
CAP.II. — Ideo ergo Jesus voce magna clamabat, CAP.III. — Spreta ergo sunt vanae insultationis
dicens : Quare me dereliquisti? ut notum omnibus opprobria, et misericordiam Domini perdita et col-
faceret e quam oporluerit eum non erui, non defendi, lapsa reparantem nullae contumeliae, nulla convicia
sed saevientiummanibus derelinqui, hoc est Salvato- a sui via propositi removerunt. Offercbalur enim
rem mundi fieri, etomnium hominum Redemptnrem; Deo pro salute mundi hostia singularis, et occisio
non per miseriarn, sed per misericordiam; nec C Christi veri Agni per tot saecula praedicata promis-
amissione auxilii, sed definitione moriendi. Quae sionis filios in libertatem fidei transferebat. Confir-
Vero illicvitaef intercessio sentienda est, ubi anima mabatur quoque Testamentum novum, et Christi
et potestate est emissa, et potestate revncata? Dicit sanguine aeterni regni scribebanlur haeredes. Ingre^
enim beatus Apostolus quod Pafer Filio t suo proprio diebatur surnmus ponlifex Sancta sanctorum, et ad
nonpepercit, ted pro nobisomnibus tradidU eum(Rom. exorandum Deum immaculatus sacerdos per velum
vin, 32); et iterum dicit: Quontam Christus dilexit suaecarnis inlrabat (Hebr. IX, 16 et seq.). Denique
Ecclesiam, et semetipsumtradidit pro ea, ut eam san- adeo tunc a lege ad Evaiigelium, a Synagoga ad
clificaret(Ephes. v, 2, ef 26). Unde tradi Dominum Ecclesiam, a multis sacrificiis ad unam hostiam
1 evidens est facla translatio, ut emitlente Spiritum
passioni, tam fuit paternae quam ipsius voluntatis:
liteum non solum Pater relinqueret, sed etiam ipse Domino, velum illud mysticum quod templi pene-
se quadam raiione desereret, non trepida discessione, tralia sanctumque secretum suo intercludebai obje-
sed voluntaria cessione. Continuil eniro se ab impiis ctu, a summo usque ad imum vi subila scinderetur:
* Cod. Vercell., a carne. ]D t Quia pro qui magis placuit auctoritate mss. S.
b Sic idem codex et duo S. Petri. Alias, configitur. Peiri. Mox, pro patientim, prima editio et unus cod.
Moxpro, nullo vulnere, quod cum Quesncllo prac- Vat. habent potentim.
ferunt plures et poiiores nostri codices, anlea editi, i In pluribus mss. el in edilionibus ante Quesn.,
babebant nullo dolorecum mss. collect. 5. nec secutidumprecesblatphemantium linguarum. Le-
« Quesnellus, humanitas, ut in nosiro cod.Vercell. ctionem ab eo textni insertam exbibuit codex Ver-
Restituimus antea editorum lectionem auctorilaie cell., ex quo supplevimus vocem pravas. Ex eodem
duorum mss. S. Petri, et totidem Vatt. non solum etiam ms., pro omiiti, quod erat in edilis, suppo-
quia humililas pro nuinonifaiea Leone frequenter ac- suimus tnlermtdi; nam siiniliter serin. 52, cap. i,
cipitur, verum etiam quia hic majestati, quae suroitur ne dilaio gloriosmcrttcis triumpho, etc, ubi dilatio
prod Divinitate, aptius apponitur. hujus triumiihi infermissiontcongruit. Cod. Venetus,
Cod. Vercell., qum sua non sunl. prok pravas, habet peccatrices.
eSic melius ex duobus mss. S. Petri, et totidem Vox Dei revocaia ex prima editione, et duobus
Vait. ac uno Venelo. Al., quare oportuerit. codd. S. Petri ac uno Bon. Dein , confirmare
f Forte, intercisio. QDESNXLLOS iu margine. debuerunt, in eadem editione.
t Voces, suo proprio, addiiae ex duobus mss. S. 1 Post voces, ad unam hostiam,addunt Vulg.,aM«
Petri, et uno Vercell. Deus est; quaecum in mss. codd. desiderentur, ad-
bQuesn., fuerit. Restituimus anleriorum cdilio- jectitia esse censuimus. QUESN.—Desuntetiam in plu-
num lectionem, quippe quae est in plerisque nostris ribus noslris mss.
codicibus.
quoniamflgurasveritas auferebat,« et superfluierant it Aj locumdedisseet plenmde morteet peccatovictorim.
— V. Sedulo intidiasdiaboli etse vilandas,ut cum
nuntii snb praesentia nuntiati. Adjiciebatur iis ele- >.
'
Christocrucifixiper mortificationem,in ipso coro-
mentorumoroniumtreroendacommotio(Malth. xxvn,' nemur.
51), et auctoribus Crucis Christi ipsa se naturae of- r-
ficiasubtrahebant. Cumquecustos suppliciiCenturio, ,, CAP.I. —Magnitudo quidem, dilectissimi, ineffa-
territus iis quaeviderat, diceret: VereFilius Deierattt bilis sacramenli, ita bumanae intelligenliae altitudi-
homoisle (Ibid., 54) : impietatero taraen Judaicam a nem, et totius vincit eloquii facultaiem, ut et excel-
monumentiset petris omnibus duriorem, nulla pro- i. lentissimis ingeniis, et facundissimis linguis subli-
ditur mitigasse compunclio: ut appareat paralioresg mior sit triumphus Dominicaepassionis. Sed gau-
ad intelligendura Filium Dei tunc fuisse Romanos s dendumnobis potius quam erubescendumest, 268
milites, quam Israeliticos sacerdotes. quod tantae superamur materiaedignitate; de qua
CAP.IV. —Quia ergoJudaei omniurasacramento- nemohumilins sensit qtiara qui putavit d suffecisse
rum sanctificatione privati, lucem sibi in tenebrasg quaedixit. Non ergo superfluo quae praedicavimus
et in luctum festa verterunt, nos dilectissimi, effu- praedicamus,nec de rebus divinis loquenti carna-
sam super omnes gentes gratiam Dei b prociduis s lium aurium sunt timenda fastidia, tamquam despe-
corporibus alque animis adoremus; obsecrantes mi-. B 1 ctui sint futura, quia crebro cognoscuntur iterata :
sericordem Patrem et divitem Redemplorem, ut dee cum hoc maxime ad Christianaefidei perlineat so-
die in diem, auxilio ejus adjuti, omnia vitae hujuss liditatem, ut secunduro apostolicam doctrinam,
e
pericula possimuseffugere. Adest enim callidus ubi- idipsum dicamus omnes, et simusperfectiin eodem
que tentator, et nihil vacuuroa suis relinquit insidiis. sensuet tn eadem scientia(I Cor. i, 10). Infidelilas
Cui, auxiliante misericordia Dei, quae nobis interr quippe, quaeomnium est mater errorum, in multas
omnia adversa praetenditur, fideli semper est 267 1 opiniones, quas arte dicendi necesse f habeat colo-
conslanlia resistendum : ut quamvis impugnare non, rare, distrahitur. Veritatis autem testificatio num-
desinat, neminem tamen quero expugnet inveniat. quam a sua luce discedit, et quod aliis ininus, aliis
Prosint omnibus, dilectissimi, religiose celebratai amplius micat, non varietas facit luminis, sed infir-
jejunia, et conlinentiaeutilitas, quam et animis ett mitas conlemplationis. Cui secunduro supernae illu-
corporibusprobavimuscongruentem, nullis corrum- minationis auxilium, etiam meo sermone famulan-
patur excessibus. Quaeenim ad sobrietatem et parci- dum est: ut quoniam Dei agricultura, Dei mdificatio
moniampertinent, ideo diligenliusin his sunt cele- estis (I Cor. m, 9), ipse et dispensanli et accipienti
brata diebus, ut de brevi studio in longam consue- tribuat sufficientiam,qui Iargilionumsuarum justam
tudinem mitterentur; et sive in operibus misericor-. C ^ exigere novil usuram.
diae, sive in siudio parcimoniae, nullum a fideiibus; CAP.II.—Decursoigitur, dilectissimi, texiu evan-
vacuum tempus habeatur, quoniam utique c in ac- gelicaeleciionis, qnam de gloria crucis Christi in-
cessudierum et cursu temporum lucra debemus fa- tento accepisiisandiiu, omniavobis t divinorumelo-
cere operum, non damna meritorum. Piis aulem quiorum mysteria patefacta sentite ; et quidquid sub
studiiset religiosis animis aderit misericordia Dei, propheticis testificationibus umbra veteris Testa-
ut quod fecit concupisci, faciat obtineri: qui vivit et menii velabat, in sacramenlo passionis Dominicae
reguat cum Dominonostro Jesu Christo Filio suo, ct manifestum esse gaudele- Ideo enim sacrificiorum
cum sanclo Spiritu in saeculaseculorum. Amen. b varietates et purificationumdifferentisedestiterunt,
SERMO LXIX [Al~. LXVII]. ideo mandatum circumcisionis, ciborum discretio,
De Pastione DominiXVllI. otiura sabbati, et paschalis agni cessavit occisio,
SINOPSIS. — I. Ineffabilemesse mysteriicrucis altitu- quia lex per 'Mosendata est, gratia aulemet verilas
dinem.Fidem ejus tam unam esse quam infidelitas per Jesum Christum facta est (Joan. i. 17). Praeces-
est varia et incerla. — II. Cessassefigurat, quia ve- serunt figurae, > ut sequerentur effeclus, et adventu
rilas illuxit, cujus fideseademsemperfuit. — III. rerum nuntiatarum
Chrislum Deum et hominemvotuntarie tnortuum; jv finita sunt oflicia nunliorum, sic
diabolumin astuliatua deceplumfuisse.— IV. Dia- D reconciliationehumani generis temperata, ut salus
bolum,dum Chrislum occidit, liberandis hominibut quaein Chrislo est, nullis saeculissub eadero justifi-
« Conjunctionemef, mulalainterpunclioneaQues- omnes.Mox, pro tcienlia, alias, tentenlia.

nello adbibita, ex nostris codd. et antea editis re- f Cod. Vercell., habet.
stituimus. t Priroa editio cum cod. Bon. et duohus Petri,
b Editi anie Quesnellum, proclivibus. At in mar- divinorummysteriorumeloquia. Antea nobisS. pro vobit
gine nonnullorum, prociduis. in eademeditione et in ms. Vercell.
«Iia omnes nostri codd. et editiones ante Ques- b Eadem edilioet cod. Vercell., varietas.
nellum, apud quem in occursu,quod in nullo nostro » Ita reposuimus ex omnibus nostris mss. et edi-
codice reperimus. Anlea pro utique, quidam mss. tionibus Quesnello anterioribus, quae solum habent
habentita. pro tequerenlur.Apud illuro vero, ut qum-
d Ita Quesnellus cum prima editione et nostris sequeretur
rerentur effectut. Paulo ante, Prmcetserunt enimfi-
optimaenotae codd. Al., non suffecisse.Mox , qum gurm in ms. Vercellensi, cujus auctoritate melius
prmiicavimus,a Quesn. suppleta, leguntur in prima judicavimus delendariipraeposilioncmin ante vocem
editione el in nostriscodd. adventu.Prima editio pariter ignoral hanc praepoti*
• Prima editio. mcediumus.Cod. Verccll. omillit tionem, scd habet, tltffcctn rtrum nunmiatm.
377 SERMO LXIX. 378
catione defuerit; et ad hoc dilationum profecerit. A dum putat aliquid sibi debere quem potuisset occi-
ratio, ut quae diu credita sunt antequamfierent, ain- dere, non vidit Iibertatem singularis innocentiae, si-
cunctanter honorarentur. Nam cum virtus fidei in mililudinem persequendo naturae. Nonaulem errabat
iis quaevisui non subjacent constituta sit (Hebr. xi, in genere, sed fallebatur in crimine. Adam enim pri-
1), indulgentius nobiscum egit doctrina coelestis, mus, 270 et Adam secundus, unum erant carne,
quos inhaec mundi teroporab distulit, ut 269 ad non opere : et in illo omnes moriuntur, in isto om-
intelligenliae facilitatem, multo pluribus quampriores nes vivificabuntur (I Cor. xv, 22). Ille per superbisc
el valibus uteremur et testibus. cupiditaiera iter fecitad miseriam.hic perhumililatis
CAP.III. — Quod ergo nobis de passione Domini fortitudinem viam paravit ad gloriam. Unde ipse
Jesu Christisacra etdigitoDei scripla Evangelia pro- dicit: Ego sum via, et veritas, el vita (Joan. xiv, 6).
teslantur, sine nubilo haesitationis accipite ; et re- Via scilicet, informa conversationisjustae ; veritas,
rum geslarum ordinem tam habetote manifestum, in exspectatione k rei ceriae ; vita in perceptione fe-
e quam si oroniacorporeo et visu attingeretis et taclu. licitatis aeternae.
Vera in Christo Deitas et vera credatur humaniias. CAP.IV. — Hoc magnaepiefatis sacramentum, di-
Ipse cst caro qui Verbum, et sicut unius cum Patre lectissimi, sicut Judaica impielas, ita diabolica su-
substantiae, ila unius cum matre nalurae. d Non ge- B perbia nesciebat. Si enim cognovissenl,numquam Do-
minatus persona, non confusus essentia ; potestate minum l majestalis crucifixissent(I Cor. n, 8). Sed
impassibilis, humilitale mortalis ; * sed utraque sic quia hostem generis humani latebat consilium mise-
utens, ut et virtus glorificare posset infirmitatem, et ricordiae Dei, et opposito carnis velamine Deus in
infirroitas non valeret obscurare virtutem. Compre- Chrislo mundum sibi reconcilians tegebatur (II Cor.
hendi sef a perseculoribus patitur.qui continetmun- v, 19) : perstitit in eum furere, in quo nihil suum
dum, et eorum manibus neclitur, quorum corde non poteral invenire. Nam et malignilati ejus hoc roagis
capilur. Justitia non resistit injustis, et cedit veritas potuisset prodesse m si parceret, et se ab effusione
testimoniis falsitatis : ui manens in forma Dei, for- ejus sanguinis abstineret, per quem otnnium erat
maro impleret servi, et verilalem corporeae nativita- solvenda caplivitas, et reparanda libertas. Sed lucem
tis confirmaret saeviliacorporeae passionis.Sed banc tenebrae non comprehenderunt (Joan. I, 5), necmen-
Unigenito Dei subire el perpeti, non conditio neces- dax caccitas sapientiam potuit veritalis inspicere.
sitatis, sed misericordiaefuit ratio: ut de peccatodam- Tenuit itaque n dispositam-mansuetudo patientiam,
naret peccatum (Rom. vni, 3), et diaboli opus de et cohibila famulantium sibi angelicarum virlute le-
opere diaboli solveretur. Inimicus enim humani ge- p gionum, hausit calicem doloris et mortis, lotumque
neris s mortificandaein ipsa origine universilati le- supplicium transtulit in triumphum. Victi sunterro-
thale vulnus intuleral, nec polerat declinare jus fer- res, subactaesunt potestates, accepit novum mundus
reum dedititii seminis captiva progenies. Unde cum exordium: ut damnatageneratio non obesset, quibus
b in tot generationibus mortali sibi lege subjectis, salvandis regeneratio subveniret. Transierunt velera,
unum videret inter hominuro filios, cujus » virtutes et ° ecce facla sunt omnia nova (II Cor. v, 7); uni-
super omnes totius (emporis sanctos miraretur ex- versorum enim in Christo credentium et in sanclo
cellere, secururo se fore credidit de perpetuitate sui Spirilu renatorum, per ipsuro et cura ipso una est
juris, 1 si nulla jusiiiiae merita raortis jura superare P et passionis societas et resurrectionis aeternitas,
poluissent. Famulis itaque suis et stipendiariis vche- dicente Apostolo : Morlui enim eslis, et vita veslra
mentius incitatis, in prsejudicium suum saevit, et abscondilaest cum Christo in Deo. Cum autem Chri-
Lectionem omnium editorum anle Quesnellum notaecodd. Moxduo codd. S. Petri, mortalium, pro
potioribus noslris codd. innixam revocavimus. Ille mortali, et ms: Vercell., prmvideretpro videret.
vero, incunctanler facta honorenlur. Nomen facta » Sic ex duobus mss. S. Petri, et ex cod. Vercell.
nullo in ms. invenire potuimus. Al., «irfufem.
b Erat in edilis ante Quesn. cnm codd. posterio- i Editi cum mss. collecl. 3 et 4, si nulla justilim
rum collectionum, dislulit ad intelligentimfacultatem merita smvmpotuissentsuperare vim mortis. Cod. Vat.
ut multo pluribus, etc. Quesneilus nihil innuens,. D collect. 5 omitlit, smvm.Lectionaria S. Petri, si nulla
emendavit, ut in mss. S. Petri et Vercell. praefertur. justilim sum merita per se potuissentsuperare vimmor-
Mox,pro uteremur, in prima editioneel in cod. Bon., tis. MagisLeonina visa est lectio cod. Yercellensis,
urgeremur. quam idcirco lextui inseruimus.
e Cod. Vercell., quasi omnia... attigerilis. k Forie, spei. QUESNELLUS in margine.
d Al., non minutus. QCBSN.in margine. 1 Editi ante Quesn. cum mss. trium posteriorum
• Haud intelligimus cur hanc satis congruam om- collectionum, glorim,
nium et antea editorum et noslrorum codicum lectio- m ln prima edit. et cod. Bon., si parceret ei, per
nem repudiaverit Quesnellus, et rejecerit in margi- quem, inierroediis verbis omissis.
nem, ut substitueret istam, ted utraque sic contlnent u Ita melius ex duobus mss. S. Petri. Al., dispo-
nullo ms. indicato, quae hauj aequesatisfacit. sita.
{ Sic plerique et meliores mss. nec non editi ante- ° Ecce revocatui ex omnibus editis anie Quesn.
riores Quesnello, qui a pertequentibusmaluit. et ex potioribus mss. Mox editi cum aliquibus codd.
t Iia ex duobus mss. S. Petri et Cod. Vercell. inferioris notae, tif universorumin Chrislo... una es-
Vulg., mortificalm.Paulo post, damnali pro dedilitii, tet, etc,
in ms. Vercell. i' Cai) unclio et adjecia ex duobus «iss. I* t'Ufrl.
t Prsepositiofo deest in tribu» nostris nen iiiflma
579 S. LEONIS MAGNISERMONES.
ttus apparuerit vita vtslra, tuneet vot apparebitiscum A nihil falsum, nihit accgpimuBfigurattrm,rion flWOn
ipto in gloria (Coloss.m, 3). nos et cum moriente ' mortuos, et cum restogtttn
C*r. V. — In hac igitur spe, dilectissimi, consti- 272 credimus suscitatos : manente ipso in nobis
tiiti, omnes diaboli cavete a versutias, qui non solura qui operatur omniain omnibus(I Cor. xn, 6), vivens
pcr carnis concupiscentias, nec 271 Per corporeas et regnans cumPalreet Spiritu sancto DetfSin saecula
lantum insidiatur illecebras, sed inter ipsa quoque saecurorum.Amen.
semina fidei spargens zizania falsitatum, veritatia SERMO LXX [Al. LXVni].
studet vinlareculturam, ut quos non potuerit cor- De PassioneDominiXIX.
rumpere maJis actibus, impiis subvertat erroribus. SttiOPSls.I.
QuamprmtentemnobisfaciatfidesveraChri-
Fugite ergo mundanaeargumenta doctrinaeet viperea tlipassionem,qumlongediversa esi in Crucifiximente
baereticorum vitatecolloquia. Nihil vobis coromune el in crucifigenliumopere.— II. Malitia Judmorum
sit cum eis qui catholicaeadversanles fidei solo sunt usum esse Christum,ut mortesna verumPascha im*
nomineChristiani. rfnn enira templumb Spirilus Dei, molaret, quo et ipti occisores postent talvari. —
III. Sapienliammundiinmytleriocrucit confundi,in
nec roembra sunt Christi ; sed falsis opinionibusim- qua et potentia, et infirmitasChristinos salvat.—
plicati, tot species habent diaboli, quot simulacra IV. Crucem jugiter ferendum, ut quod mysterio
mendacii. A quibus malis per DouiinumJesum Chri- T> actum esf in baptismate, opere eompleatur. —
V. PassionemDominiusque ad finem mttndiperfici
et
stum, qui via, et veritas, et vita est (Joan. xtv, morlificationeejus membrorum.Diaboliinimicitiam
c
6), liberati, orones vitae istius tentaliones et om- amicitimeius prmferendam.— VI. Vitiorumnosfro-
nia praelia cum fideiexsultatione toleremus. Si enim rum morttficationemChristi virtulem esse el victo-
riam.
compatimur,elconregnabimus(Rom. vm, 17; II Tim.
Ii, 12). Quod praemiumnon eis tanlum paratum est CAP.I. — Sacram, dilectissimi, Dofninicaepassio-
qui pro nomine Domini impioruro saevitiasunt pe- nis hisloriam, evangelica, ut moris est, narralione
rempli, quoniain universitas Deo servientium Deo- decursam, ita omnium vestrum arbitror inhaesisse
que viventium, sicut in Christo est crucifixa, ita est pecloribus, ul unicuique audientium ipsa lectio quae-
in Christo coronanda : illis quidem in omni gloria dam facta sil visio. Habct enim hanc polentiam fides
praecellentibus, qui lerribiles mories et sacva tor- vera, s ut ab iis mente non desit, quibus corporalis
menta usque ad exhalationem spiritus tolerando su- praesentiainteresse non potuit; etsive in praeteritum
peraverunt, sed etiam iis subsequentibtisqui avariliae redeat, sive in futurum se cor credentis exiendat,
cupiditatem, superbiaeelalionem, desideriaque luxu- nullas senliat morastemporiscognitioveritaUs.Adest
riae, carnissuae mortificatione vicerunt. Unde merito ergo sensibus nostris imago reruro pro nostra salute
Aposlolusaitquod omnes,quipievolunlvivere in Christo, C gestarum, b ei quidquid tunc discipulorumperstrin-
pertecutionempatiunlur(II Tim.m, 12). Cujus utique xit animos, noslros quoque tangit affectus; » non
nonestextraneus, qui non estpietatis alienus: pascha- quod aut trislitia deprimaraur, aut saevitiafurentium
lem enim d festivitatemsolemniter agit, qui nonin fer- Judaeorumterreamur, cum eliam eosquos illius tem-
mentoveteritmalilim,sedin azymissinceritatiselverilatit pestatis magnitudo concussit, ad invictam constan-
operatur (I Cor. v, 8); nec jam in Adam primo, sed tiam resurrectio Domini 273 ascensioqneprovexe-
in Adam vivit secundo, roembrum scilicet facius rit; sed quia cum in cogitationemvenit quales lunc
corporis Christi : qui cum esset in forma Dei, forma Jerusalem populi et quales fuerint sacerdoies, inagno
servi dignalus est fieri (Phil. n, 6), ut in uno me- accipiamus cum tremore mentium tantum facinus
diatore Dei et hominum,horoine JesuChristo (I Tim. impiorum. Quamvis enimad salutem huroani generis
II, 5), et plenitudo majeslatis divinae, el veritas na- pertineret passio Salvatoris, et aclernaemortis vin
turae esset humanae.Quam nisie VerbiDeitasin suae cula temporali sint Domiuimorte dirupta, aliud ta—
personaeassumpsissetunitatem, nec regeneratio esset men Crucifixi patientia, aliud crucifigentitiraegit in-
in aqua baptismatis, nec redemptio in sanguine pas- sania, nec ad eosdera rerum exitus misericordia et
sionis. Sed quia in sacramenio incarnationis Christi ira tendebat: cum per ejusdem sanguinis effusionem
«Ita omnescodd. et editi ante Quesn., apud quero, ]I) mimur, aut smvientiumJudworum furore terremur,
msidias.Eaademedilionescum uon paucis ross., et per minus est aliquantulum,cutn et eos,etc. P.nilo pOsiin
corporeat tanlum. Vat. collect. 5, sed quia m cogitalionemvenit
b In cod. Vercell. abest, tpirilus. cunt magno accipimus tremore mentium. Si prioris
e Addidiraus, omnia, aucioritate ross. S. Petri. textus leclio, quaeest in mss. S. Peiri, jungaiur cum
d Cod. Vercell., «o/emnttafemconvenienteragit. lectione textus secundi, quae est in cod. V.i;., non
e Editi anle Quesn. cum aliquibus mss., VerbiDi- malussensus elicietur sic : Nam quod aut tristitiade-
vtnitat tn sum personmreciperetunitatem, ei in mar- primimur, aut tmviehliumJudmorumfurore lein mur,
gine, pro reciperet, notant, Al., assumpisset. minusest aliquantulum; cum el eosquosillius tempe-
t Quatuor nostri codices, commortuos. slalis magnitudo concuttit, ad inviclam constanii.m
s Per fidemscilicet mente praesenlessumus iis in resurrectio Domini, atcentioque provexerit. Sed quia
Ghristi passione gestis, quibus cerporali praesentia in cogilatiouemvenit,quales lunc Jerusalem populi, et
non interfuimus, In duobus mss.S. Petri, fidesvestra, quales [uerint sacerdoUs, cum magno accipjmustre-
prob fidet vera, legitur. more mentium tantum facinus impiorum. Rxemplar
Ita oronesnostri codd. et editi anle Quesn. apud Pauli Diaconi lextus lectionem exliibct. Solum lia-
quem, ut quidquid ... tangat. bet, smvientiumJudmorumfuropto a , mvitia \dicn-
\ Puo mss. S. Petri: Nam quod aut tristitia depri- tium Judmorum.
581 SERHO LXX. 582
Christus solveret mvndi captivitatem. • Judseiinier- A j est in Deo inviolabifi, et Deus verus est in carne
ficerent omnium Redemptorem. passibili, conferrelur homini gloria per conlumeliam,
CAP.II. — Obduravilb ergo earnalem lsraet mali- incorruplio per snpplicium, vita per mortem. Nisi
gnitas sua, et nibil ei legis lestificatio, nihil myste- enim Verbum caro fieret, et lam Solidak consisleret
riorura imagines, nihil prophelarum oracula profue- unitas in utraque naiura, ut a suscipienle susceptam,
runt, cum Pascha Dominitot saeeulis celebratom in nec ipsum breve mortis teropus abjungeret, num-
eo Joannes doeeret impletum, de quo publica prote- quam valcret ad aeternitatem redire mortalitas. Sed
statione dicebat : Ecce Agnus Dei, ecce qui tetlit adfuit nobis in Christo singufare prxsidium, ut in
<•peccatamundi (Joan. i, 29). Repugnatiniquitasjnsli- natura passibiii mortis condilio non marieret, quam
tiae,caeeitas luci, mendacium veritatijsed de saevitia impassibilisessentia recepisset, et per id quod non
obluctantium, de scelere crudelium obtinuil Jesus poterat mori, posset id quod eral mortuum suscitari.
aeternaed dispositionis effectura; et ita humano ge- CAP.IV.—Huic sacramento, dileclissimi, ut inse-
neri sua morte consuluit, ut sacramentum salutis parabiliter congruamus, magna nobis et animi et
etiam ipsis persecutoribus non negaret. Qui enim corporisintentionenitendum est utcum gravissimisit
venerat universis credentibus omnia peccata dimit- 1 piaculi festum paschale uegligere, periculosius sit
tere, a generali indulgentia nec Judaicum voluil cri- B ] ecclesiasiicisquidem convenlibusjungi, sed in Domi-
men excludere. Quorumitaque perfidiamdetestamur, nicae passionis consorlionon haberi. Narodicente Do-
eommdem fidem, si convertantur, amplectimur; et mino: Quinon accipit crucemsuam,et non sequiturme,
imitantes misericordiam Domini,qui pro eis a qiiibos non est me dignus(Malth. x,58);et dicenteApostolo:
erat crucifixusorabat, nos quoque cum beato Paulo Si compalimur,el m conregnabimut(ftom. vm, 17; II
apostolo nostras jungimus preces, et ut ille populus Tim. n, 12); quis vere Christum passum, morluum
misericordiam consequatur e optamus, ob cujus of- et resuscitatum colit, nisi qui cum ipso n et paiitur,
fensionera gratiam reconciliationis accepimus: quo- etmoritur, el resurgit? Et haec quidem in omnibus
niam, sicut ait' idem magister gentium, conctusit Ecclesiac(iliis, ipso jam regenerationis sunt inchoata
Deus omtha tn incredulilale, ut omnium misereatur mysterio, ubi peccali interitus, vita est renascenlis,
(Rom. xi, 32). et iriduanam Domini mortem imitatur trina demer-
CAP.III.—Quidantem illud fuit quod et Judaeisin- sio; utdimoto quodam aggere sepuliurae, qtios vetc-
tellectum abstulil, et sapientium mundi corda turba- res suscepit sinus fonlis, eosdem novos edat unda
vit, nisi crux Filii Dei, quae s ei philosophicam eva- bnptimasiis; sed implendum est nihilominus opere
nescere prudentiam, et Israeliticam fecit caligare quod celebratum est sacramento, et natis de Spiritu
doctrinam r Omnem namque sensum humanaemeniis C I sanclo quantumcumque superest raundani ° corporis,
excessit divini altiludo consilii,bcum placuit Deoper 275 non £'ne crucis susceptione ducendum est.
ktultitiamprmdicalionis,salvos facerecredentes(I Cor. Quamvis enim forti et crudeli lyranno per potentiam
I, 21), ut mirabilior fieret 274 constaniia fidei ex crucis Cbristi vasa antiquae depraedalionis crepta
difhcullate credendi. Inconsequens enim et irratio- sint, el dominatio principis mundi a redemplorum
nabile videbatur recipere animo quod creatorem om- sit cjecta corporibus, insidiari tamen etiam justilica-
nium > naturarum in substantia veri hominis Virgo tis eadem malignitasperseverat, et multis modis eos
intemerata peperisset; quod aequalis Patri Filius in quibus non regnat impugnat: ut si quas animas
Dei, qui impleret omnia et contineret universn, fu- negligentesimprudenlesquerepererit, saevioribuseas
rentium manibus comprchendi, iniquorum judicio laqueis rursum innectat, et a paradiso Ecclesiaera-
condemnari, et post dedecora illusionum, cruci se ptas in consortium suae damnaiionis inducal. Unde
permisisset affigi. Sed in iis omnibus simul sunt et cum quispiam observantiae Christianae se r limiies
bumilitas hominis, et celsitudo Deiiatis; nec miseri- senlit excedere, et in id cupidiiates suas iendere,
cordiaeratio majeslatero miserenlis obscurat, quia de quod eum a recto itinere faciat i deviare, recurrat ad
ineffabilipotentia factum est, i ut dum homo verus crucem Doroini, et lignovitaemotus noxiaevoluntatis
* Idem exemplar Pauli Diac, et Judmi. D Diac. Alias, uf citmhomoverusest in Deo; sed Que-
b Editi ante Quesn., enim. Unus cod. S. Pelri, et snellus omitlit practerea hoc primo loco verbum esf.
aliis Vat., igilur. k Mss.S. Pelri etalius Vai., existeret.
* Ms. Val. collect. 5, peccutum. I Prima ediiio, periculi, et forle melius, nam mox
d Homil. Pauli Diac, dispensalionis. periculosiussubjiciiur.
* Primaediiio, oramus et oplamus.. m Duoinss. S. Petri, congloriubimur.
1 Vox idemaddita ex Homii. Pauli Diac. II Conjtinclioet addita ex antiquo ms. Vat. In prima
t Edili ame Quesn., ef phitosophiam evanescere autem edilioneomiltilur tum in hoc, lum in secundo
prudenlium,cum quibusdam codd. Sed aliorum mss. commate.
leclio a Quesnello et a nobis recepta Leoninamratio- ° Ita ex duobus mss. S. Pelri et alio Vat. Editi,
nem magissapit. temporis.Ad vocem aiitem corporis referuntur, quau
h Esedera editiones, complacuil. Emendationem paulo posl subjiciuiilur; dominatioprincipis mundi a
Quesnellianam nostri codices approbant. redemptorum sit ejecta corporibus,ubi propterea opus
1 ExemplarPauliDiac,creaturarum.Moxin prima non est pro corporibus legere cordibut, ut in margi-
editione, qui implet omnia el oontinel universa... et nali postilla Quesnellusconjecerat.
tmt dedecusillusionum. P Editi ante Quesn., limitem.
I Ita ex duobus codd. S, Petri ac Homil. Pauli 1 Ila cum Quesnelio nostri codices, Al., declimre-
393 S. LEONIS MAGNISERMONES.
affigat; ac voce prophetica ad Dominum clamet eti A miserit, quaedignatur suos aut corripere d
dicat: Confige clavis a a timore tuo carnet meas; a aut exercere patientia, agunt tamen versutissilria
judiciis enimtuit timui (Ps. cxvm, 120). fallaciae,ut ex arbitrio propriaepotestatis, autlaedejr* l
CAP.V.—Quidautem est clavis timoris Dei carnes videantur, aut parcere; et multis, quod dolendtun
habere confixas, nisi corporeos sensus ab iilecebra est, ita per nequitiam simulationis illudunt, ut t qui-
lliciti desiderii sub metu divini continere judicii? ut dam illos et timeant pati infensos, et velint habere
qui resistit peccato, et concupiscentias suas, ne quid placatos: cum beneficia daemonum.omnibus sint no-
morte dignum operetur, inlerficit, audeat cum Apo- centiora vulneribus, quia lutius est homioi inimici-
stolo dicere : Mihi autem absit gtoriari, nisi in cruce tiam diaboli meruisse quam pacem. Sapientes itaque
Domini nostri Jesu Christi, per quem mihi mundut animae,quaeunum timere, unum diligere, et in unum
crucifixut ett, et ego mundo (Galat. vi, 14). Ibi ergo Dominum sperare didiceruni, mortiiicatis cupiditati-
se constituat Christianus, quo eum secum sustulit bus et crucifixis corporis sensibus, ad nullura hostium
Chrislus; et ad id dirigat omnem b viam suam, ubi metum, ad nullum inclinantur obsequium. Volunta-
scit bumanam salvatam esse naturam. Passio cnim tem enim Dei etiam sibi praeferunt, et tanto amplius
Domini usque ad finem producitur muudi; ei sicut se amant quanto amplius pro Dei amore se non
in sanctis suis c ipse honoratur, ipse diligitur, et in B- amant. Cumque audiunt sibi divinitus dici : Pott
pauperibus ipse pascitur, ipse vestitur; ita in omni- concupiscentiastuas non eas, et a voluntate tua aver-
bus qui pro juslilia adversa lolerant, ipse corapatilur: tere (Eccli. xvm, 30): dividunt affectus suos, et legem
nisi forte aestimandum est, mulliplicata per orbem mentis a corporis lege b discernunt: ut ex quadam
fide, et rarescente impiorura numero, omnes perse- se parte sibi denegent, perdentes se in iis quaecarna-
cutiones, et omnia quae adversus beatos martyres liter cupiunt, et invenientes se in iis qusespiritaliter
saevierunt, finita esse certamina, tamquam susci- concupiscunt.
piendaecrucis illis tanlum necessiias incubuerit, qui- CAP.VI.—Sanclum igiiur Pascha, dileclissimi, in
bus ad expugnandam Cbristi dilectionem atrocissima talibus merobris corporis Christi legilime celebratur
sunt illata supplicia. Sed aliud servientium Deo pie- et nihil illis deest iriumphis, quos passio Salvatoris
tas experitur, aliud etiam Apostoli prsedicatio prote- obtinuit. Quoniam in iis qui apostolicoexemplo casli-
stalur, qui dicit: Omnesqui pie volunt viverein Christoi ganl corpus suum et servituti subjiciunt (I Cor. ix,
Jesu, persecutionemd patiuntur (II Tim. m, 12). Quai 27), iidem hostes eadem foriiludine conteruntur», et
sententia nimis tepidus et segnis ostenditur, qui nullai nunc a Christo vincitur mundus. Cum enim a servis
persecutione pulsalur. Pacem enim cum hoc mundoi ' suis quorumcumque vitiorum incentiva superantur,
nisi amatores mundi habere non possunt, et nulla C ipsius virlus est, i ipsiusque victoria. Haec, dilectis-
umquara iniquilali 276 cum «quitale communio, simi, quae ad participationem crucis pertinent, suffi-
nulla mendacio cum verilate concordia, nullus est; cienter, ut arbitror, vestris sunt hodie auribus in-
tenebris cum luce consensus. Quia etiamsi pielas bo- timata : ut paschale sacramentum 277 ctiam in
norum cupiat malos corrigi, conversionemque mul- membris corporis Christi legitime celebretur. Supe-
torum per gratiam Dei miserentis oblineat, e mali- rest ut de obtinendo resurrectionis consortio dissera-
gnorum tamen spirituum adversus sanctos insidiae mus. Quod ne, continualo sermone, et mibi et vobis
non quiescunt, et sive occulto dolo, sive aperlo prae- fiat onerosum, k in diem sabbati promissa 278 d|f"
lio, in nmnibus fidelibus proposilum bonaevoluntatis> feremus. Aderit, ut credimus, gratia Dei, ut debitum
infestant. Inimicum namquc est illis omne quod re- noslrum ipsius auxiiio compleatur, qui vivit et regnat
eium, omne f quod sanctum esl; et cum eis nihil ini cum Patre et Spiritu sancto in saecula saeculorum.
quemquam amplius liceat, quam juslitia divina per- Amen.
* Sic cum eodem Quesnello codices S. Petri ett h Al., discindunl. Mox, qum carnaliter diligunt in
exemplar Pauli Diac. Al., timoris tui. Homil. Pauli Diac.
b Duo mss. S. Petri, vitamsuam. > Erat in edilis ante Quesn.: Etenimnunc a Christo
« Voces, ipse honoratur, in ulriusque Quesnelli edi- vincilur mundus, et cuma servissuis: apud Quesnel-
ionibus per sallum, ut crcdirous, errore (ypographo- lum vero ac in prima editione, et nunc enim a Christo
rum omissas restituimus ex cacterisedilionibus omni- vincitur mundus, et cuma tervissuis. Saniorem lectio-
busque codicibus. I» nem praebuit exemplar Pauli Diac.
d Exemplar Pauli Diac, palientur. j Quesnellus, ipsius quoque victoria. Praelulimus
e Prima cditio, malorum. lectionem nostrorum codicum et caeterarum.
1 Ila emendavimus ex duobus mss. S. Petri et uno> k Unus codex S. Petri, in quarlam sabbati promissa
Vat. Al., quod castum est. differimus; sed perperam, ut ex admonitionesequenti
t Edili ante Quesn., corrupte, quidem. constabit.
ADMONITIO IN DUOS SEQUENTES SERMONES.

1. Quetnelli monitum inlegrum in primis exhibemus.Duo, inquit, qui sequuntur sermones, de Resurrectione
Dominiinscribuntur in omnibus edilis codicibus; vcrum non ipso die Resurrectionis Dominicaedictos esse,
sed sabbato sancto, gravibus inomentis adducor ut certum habeam. Nam 1° cum occupatissimus esset pa-
schalis dies, vix sermoni locum dare poteral. Productis nimirum ad multam noctero vigiliis, totrim illud
officiumcelcbrabalur quod nunc sabbato sancto, mane toto agitur. Tuni catechumeni sacro fonte ablueban>.
tur, ungebanlur, ac propriis imtruebantur documenli», Dcmuin sacra pcragebantur mystcria, quw magnam
5S5 SERMOLXXI. 38C
matntinariim horarum parlem absumebant. 2° Primus hic sermo ille ipse est quem in superiori promiserat,
his verbis : Superesl, ut de obtinendo resurrectionisconsortiodisseramus: quoclne, continuato sermone, et
mihi et vobis fiat onerosum,in diem sabbati promissadifferemus.Sabhato igitur sancto habitus est. Jam enim
quadraginta dierum observantia effluxerat, ut ex primo capite manifestum est, et superiori proxime succes-
sisse ex ipso exordio edocemur. 5° Kx utriusque sermonis serie patet vix a poniificeresurreciionis myste-
rium summis labiis delibari, sed totum fere esse in explicanda participatione crucis ac moriis Chrisii : ul
r.uidquid de resurrectione habet in antecessum dictum esse appareat.et propler festiviiatis viciniiatem.
4" Perspicuum est ex sermone 2 eo ipso die quo habitus est lectam luisse in Ecclesia totam Dominicai
jiassionis et resurrectionis historiam ex evangeliciscommentariis :qu.i! lectio optime congruit sabbato san-
clo, quod inter mysterium utrumque wlut medium, ad utrumque perlinet. Vix autem solemnitas resurre-
clionis, prolixaeque liujus diei caeremoniaehujusmodi lcctionem admittere potuissent, multoque minus, ut
solemnitati sacratissima?lectionis, nt ait S. Leo, subjungeretur exbortatio sacerdotis. 5° Revera Hincmarus
Remensis lib. de Praedestinalionecap. 33 edit. Sirmondi, pag. 280, aliqua ex cap. 4 prioris referens, citat
hoc modo : Item in Itomitiasabbalisancti. Et apud Florum Lugdunensem, iidem duo sermones, quos post-
modum 1 et 2 de Resurrectione inscriptos habuimus, sunt 10 et 11 de Passione Domini. Sic ille in Com-
mentariis quos in omnes S. Pauli Epistolas concinnavitet conlexuit ex sanctorum Patrum scriptis excerptis,
Augustino dempto, quem proprio volumine cxcerptum dedii: quod illud opus libris duodecim conslans R.
P. Donmo LueaeAcherio religiosaememoriaemibique charissimaeviro dono olim dederat Petrus Franciscus
Chiffletiusex codice ms. Cartlmsiae Majoris acceptum, et aliquando in lucem edendum. 6° Ex Sozomeni
Historiaelib. vn, cap. 19, docemur in Romana Ecclesia neque episcopum neque alium die prima paschalis
solemnilatis sermonem ad populum habuisse. Cujus loci sensum genuinum nondum mibi perspectum, cum
primae ediiioniallaborabam,vero ad auctoris, ni fallor, mentem a rne explicatum habet lector in prima disserta-
tione, cap. 12. Quamquam haecita se habent, nihil tamen in titulis vel numeris sermonum immutan-
dum putavimus : ne quid inde molesliaecrearetur lecloribus priori numero assuefactis. Hactenus Paschasius
Quesneltus,qui elsi quoad thesimquam statuit optimesenseril,qumdamtamenvel corrigendavel adjicienda sunl.
2. Siis ttdtssef aut observassetprimam editionemSermonumS. Leonis, aut cmterasex ea subinde recusas,
haudquaquamscripsissetinitio moniti, hosduossermonesin omnibuslitulos editis codicibusinscribi de Resurreclione
Domini. Nam in labula iltis editionibus prmmitsa, qumSermonum prodit, prior sermo, perindeac octo
prmcedentes,hoc titulo donatur: I)e Passione et Resurrectione Domini sermo XX, ef secundus de Resurre-
ctione Dominiquideminscribitur, at eademnumerorumserie cumillis de Passione comprehendilur,et appella-
tur sermo XXI. Porro utrique hi sermonesin LectionariisbasilicmS. Pelri non solumrecensenlursub titulo de
Passione Domini,rerutii etiamintermixli deprehendunturinter cmlerosejusdemtituli, non autem subjiciunlurin
fine; uf dufciumessenequeai ne forlc titulus de Resurrectione negtigenliaamanuensiumfueril omissus.In mss.
eliam cotleclionis2 eodemmodoinler sermonesde Passione confusi legunlur; idemquealio licel ordineaccidit
in ms. Casinensicollect. 1, nec non in duobusLeclionariistnss. Veneto153, et Vallicell. II, in quorum primo
primuslanlum sermo, in altero autem secunduscmterisde Passione sermonibusinserti lcgunlur. In mss. colle-
ctionis5, qumaliuinordinemprmfert, utrique hi sermonessub litulode Passione Dominisimililerdescribuntur.
Exemplarautemquo usus fuil Florus Lugdunensis,quodquesermonemprimum et secundumapud nos de Resur-
reclione allegaltamquam10 et 11 de Passione Domini, simileerat LectionariisbasilicmS. Petri, in quibus illi
inter sermonesde Passione iisdemnumeriscensentur.
3. Hos sermoneshabilosfuisse sabbnlosancioex documentisa Quesnelloproposilisnum. 2 ef S nihil dubita-
tnus. Quodsi HincmartisRemensisin lib. de Praedest.,c. 33, sermonemprimum,quem S- pontifexin superiori
sermonec. 6 habendumrejecerat in diem sabbati, «fuutf hocmodo: Item in homiliasabbati sancti; secundus
partier sermo tn Leciionario ms. Vat. 4951 nonabsimititermscribitur: Sermo B. Leonis papsein sancto sab-
bato; idexqtietitulusin alio velustissimocodicedeprehensusmemoratura scriptorecodicisBarberini3S20.Habi-
los vero in pervigiliisPaschm, cum passionisDominicmcoinmemorationem resurreclionisofficiumexcipit, nihil
ambigenduinest; hincinim de utroquemysteriofit in iisdemsr.rmonibusmenlio.
3. Hisioriampassioniset resurrectionisDominihoc sabbalolectam[uissein EcclesiaQuesnellusaffirmatn. 4.
Id autem collegit ex serm. 2 de Resurrcct., gui sabbatosanclo habitus, c. 1, fradif, divinitus inspirataetexturo
hisloriaeevidenter osleudisse, qua DominusJesus Christus impietate tradilus, quo judicio addiclus, qua sac-
vitia crucifixus,et oua sit gloria suscitatus. Hcecautemtum passionistumrcsurrectionishistoriamex Evangelio
lectam indicant quidem; sed non ita aperte utriusquemysteriileclionemipsi diei sabbati tribuunt, ut de lectione
passionispridie, settin Parascevefacta, et de leclioneresurrectionissabbalosanctonoctein vigiliisPaschmsub-
secutaintctligi nequeant. Forle vero Quesneilusista laudali capitis verba, qum mox subjiciuntur,Solemnitali
sanctissimaelectionis subsequatur exhortalionis officitim, non tam restirrectionisquam passionis lectionem
eodemsabbatidie sermoniprmmissamsignificarecredidit; quod lamennon omninoexploratumest. Nulti quidem
anliqui ordines, nttlla capilula, Evangeliorumhanc ejus diei lectionemindigilant. Sed cum hmc posteriorasint,
fieri potititul Leonistemporehic ritus vigeret,siculi vigebatapud Grmcossaltemin EcclesiaAnliochena,ut liquet
ex hoi.il. 87 in Malth. a S. Joanne ChrysostomoAnliochimhabila, ubi in magna Paschatisvespera passionis
historiampubliceleclam affirmat. Hinc Quesnetliratio num. 4 propotilaminusest efficax. *
o. Item prima ratio quod occupatissimus esset paschalis dies, nequaqitamconcincit.Sicul enim probare ne-
quit pro excludendisa die pnschali sermonibusSS. Augustini, Petri Chrysologi,Gregorii Magni et aliorum
episcoporum,quos habitosin Paschale cerlissimumest, ila necvaletpro extrudendisab eodie LeonisSermonibus.
Sozomeniveroteslimoniuma Quesnelloallalum num. b mullominus cocjit,ul patebilexiis qumde ipso Sozomeni
sensu annotabimusin dissertationem1 Quesnetti,cap. 12. Sola documentanum. 2 et 5 a Quesnelloallata pro
aslruendosabbatosancto satis efficaciaapprobavimusel confirmavimtts,ita tamen ul non ipso die sabbali. sed
nocte ejusdem diei, cum in pervigiliis Paschatis resurrectionis officiuminciperet, sequentes sermonesrecitatos
liqueat; unde tertia quoqueQuesnelliralio eliditur qua de Resurreclionein antecessumdictumtradit.
281 SERMOLXXI [Al. LXIX]. A nem Chrislum probasse argumentis. — IV. Qum
De ResurrectioneDominiI; habitussabbatosanctoin eommujalioin carneCliristiper resurreclionemfacla
pervigiliisPaschm. fuerit. — V. Chrislianum,spretis terrenis, cmlestibvs
— I. Curandumessene jejunii fructus eva- menteinhmreredebere.—VI. Cavendumne ad pec-
STNOPSIS. cati voluptatemquis redeat postfeslumpaschale.
cuetur, uf qui mortui sunt cum Chrislo, eliam cum
ipsoresurgant.—II. Sepulturmdies propterdiscipu- CAP.I.—Serraone proximo, dilectissimi, nonin-
iot esseabbreviatos.—III. Muliis suamresurreciio- congrue vobis, quanlum arbitror, participationem.
*87 S. LEONIS MAGNISERMONES. «g
erucis Christi insinuavimus, ut paschale sacramen- A i morlis: quoniam Deitas quae ab utraque suscepti
tum ipsa in se habeat vita credentium, et quod feSto bominis substantia noq recessit, quod potestate di-
honoratur moribus celebretur. Quam autem hoc visil, poteslate coBJuaxit.
niile sit ipsi probastis, et ex vestra devotione didi- CAP.111.—Subsecuta sunt ilaque mnlta documen-
cistis quantum prosint animis atque corporibus pro- ta quibus praedicandaeper universum mundum fidei
lixiora jejunia, frequentiores preceset eleemosynae aucioritas conderetur. Et licet revolutio lapidis,
evacuatio monumenti, depositio linteorum, et totius
Iirgiores. Nemo enim fere est qui nonhacexercita-
timie profeceril, et in abdito conscienliae suaealiquid facti angeli narratores copiose veritatem Dominicae
haec lucra resurrectionis astruerenl; et mulierum tamen visui,
quo recie possit gandere condiderit. Sed
perseverauti suatservanda custodia, ne in desidiam, et apostolorum frequenter oculis manifestus apparuit
resolulo labore, quod donavit Dei gratia, diaboli (Acf. i,3): non solum loquens cum eis, sed ' etlam
furetur invidia. Cum igilur quadraginla dierum ob- habitans atque convescens, et perlractari se diligenti
servanlia hoc voluerimus operari, ut aliqnid senii- curiosoque contactu ab eis quos dubitaiio perstrin-
remus crucis in tempore Dominicae passionis, adni- gebat, admittens. Ideo enim et clausis ad discipulos
tendum nobis est ut etiam resurreciionis Christi 283 nstlis inlroibal (Joan. xx, 19), el Datu suoda-
inveniamur esse consorles, et de morte ad vilam, B ] bat Spiritum sanctum, et daio intelligentiae lumine,
dum in isto sumus corpore, transeamus. Unicuique sanctarum Scriplurarum occulta pandebat(L«c.xxiv,
enim homini, qui ex alio in aliud aliqua conversione 27), et rursus idem vu(nus lateris, fixuras clavorum,
mutatur, finis est non esse quod fuit, et ortus, esse et omnia receniissimae passionis signa monstrabat
moriatur (Joan. xx, 27), ut agnosceretur in eo proprietas
quod non fuit. Sed inierest cui quis aut
aut vivat: quia est mors quae causa est vivendi, et divinaehumanaeque naturae individua permanere, et
est vita quae causa est moriendi. Nec alibi quam in ita sciremus Verbum non hoc esse quod carnem, ut
hoc transitorio 282 saeculoulrumque conquiritur; unum Dei Filium et Verbum confiteremur et car-
b et ex qualitate temporalium aclionum differentiae nem.
retributionum pendenl aeternarum. Moriendum ergo CAP.IV. — Non dissonat, dilectissimi, ab hac fide
est diabolo et vivendum Deo;deficiendum iniquitati, magister gentium apostolus Paulus, cum dicit : Etti
ut justiliaa resurgaiur. Occumbant vetera, ut oriantur cognovimuttecundumcarnem Christum, sed nuncjam
nova. Et quoiiiaro, sicut ait Veritas, nemo potest non novimus(II Cor. v, 16). Resurrectio enim Do-
duobtu dominis servire (Matth. vi, 24; Luc. xvi, 13), roini non finis carnis, sed coniniutatio fuit, nec vir-
Doroinus sit non ille qui stantes impulit in ruiiiani, tutis augroento consumpta substantia est. Qualitas
sed ille qui dejectos erexit in gloriam. iC transiil, non natura defecit; et factumest corpus im-
CAP.U. -T-Dicente ergo Aposlolo : Primus homo passibile, quod potuit crucifigi; faclura est immor-
de terra terrenus, tecundut homo de cmlo cmiestit. tale, quod poiuit occidi; facturo est incorruptibile,
Qualis terrentts, lales ei terreni; et qualis cmlestis,ta- quod potuit vulnerari. Et inerito dicitur caro Chrisli
les el cmlestes.Sicut portavimusimaginemterreni, por- in eo statu quo fuerat nota, nesciri: quia niliil in ea
temus et imaginem ejus qui est de cmlo(I Cor. xv, passibile, nihil remansil infirmum, ut et ipsa sit
47, 49); multum nobis de hac commutalione gau- per essenliam, et non sit ipsa pergloriam. Quid au-
dendum est, c qua de ignobilitate terrena ad ccele- lem mirum, si hoc de corpore Cbristi profitetur,
stem transferimur dignitatem per illius ineffabilemi t qui de omnibus Chrisiianis spirilalibus dicit : Ita-
misericordiam qui ut nos in sua proveheret, in noque nos ex hoc nemihem novimut secundumcarnem
slra descendit; ut non solura substantiam, sed etiami (U Cor.y, 16)? Ex hoc, inquit, inilium nobis factum
conditionem naturaepeccatricis assumeret, et ea sibii est resurrectionis in Chrisio, ex quo in eo qui pro
pateretur inferri divina impassibilitas, quae miserri- omnibus mortuus est, lojius spei nosirae forma prae-
me experitur humana mortalitas. Unde, ne lurbatos. cessit. Non haesitamus diffidentia, nec incerta ex-
discipulorum animos Ionga moestiiudo cruciaret, spectatione suspendimur, sed accepto promissionis
denuntialam tridui moram tara mira celerilate bre- • ^ exordio, fidei oculis quae sunt futura, jam cernimus;
viavil, ut dum ad integrum secundum diem pars et naturae proveclione gaudentes, quod credimus
primi novissima et pars tertii prima condurrit, et jam tenemus.
aliquantum temporis d spalio decideret, et nihil die- CAP.V. — Non ergo nos rerum temporalium oc-
rum numero deperiret. Resurrectio igitur Salvatoris cupent species, nec ad se coniemplationem nosiram
nec animam in inferno, nec carnem diu e moraia est a coelesiibus terrena deflectant. Pro transactis ha-
in sepulcro; et tam velox incorruptae carnis vivifi- beantur quaeex maxima parte jam non sunt; et mcns
catio fuit, ut major ibi esset soporis similitudo quam intenta mansuris, ibi desiderium suum figat, ubi
a Prima editio, quantum autem. Post pauca eadem d Duocodd. S. Petri, tputium.
edltid cum duobus Valt. mss., ex vestra prpbutionei <>Editio Coloniensis an. 1547, in raargine, mornri
didicittit. passa est.
bH«c leclio duorum codd. S. Pelri melior quami f Particulam efiam ex oronibus nostris mss. «up-
vulgatorum et aliorum mss., uf ex qualitaie pen- plevimus.
deant. t AL, quod; et mOx, pro dicit, alias, dkilur.
« God. Boti. et prima editio, quia. in margiue.
QOBSNELLUS
S89 SERMOLXXII. 390
quod offerturaeternumest. Quamvis enim spe salvi IA cum Patre et Spiritu sancto in saeculasaeculorum.
facti simus, et corruptibilem adhuc carnem morta- Amen.
lemque gestemus, recte tamen dicimur in carne non SERMO LXXII [Al. LXX].
esse, si carnales nobis non dominentur affeclus; et De resurrectioneDominiII.
merito ejus rei deponimus nuncupationera, cujus — 1. CrucemChristi nobis et tacramenlum
Cum SVNOPSIS.
non sequimur voluntatero. itaque Aposlolusdi- etteet exemplum.— II. Nottram naturam a Verbo
cat: Carnit curam ne feceritis in desideriis(Rom.xm, in incarnatione esse sutceplam, ul eam solveretin
14), non ea nobis interdicta » intelligimusquaesaluti pretium. — III. Nos Christocommorluosel corresu-
et humana infirmilas. scilatos, 285 a Chritto confortari nobiscumper-
congruunt quae poscit Sedquia manentein lerris, et ad gloriam invitari regnanlein
non omnibus desideriis serviendum, nec quidquid cmlis.—IV. Ubiquenobiset virtutemcrucis et exem-
caro concupiscit implendum est, de adhibendo templum adesse, quo adversuscupiditalet armemur.—
modo admonitos nos esse ut J. Per lerrenorum conlemptumad emlestiatenden-
perantiae cognoscimus, dum, servala fide utriusque in Christo nalurm. —
carni, quae sub animi est constituta judicio, nec VI. Per Christi iransitum, qui non est nisi in nalura
superflua concedamus, nec necessaria denegemus. nostra, nobis ad cmlestiaIransitum prmparari. —
Vil. Eutychianospaschalis fesii extortet ette, qui
284U"ê idem Apostolus alibi ait : Nemo enim -, naturamnoslram in Christonegant.
umquam carnemtuam odio habuit, sed nulrit el fovet I
eam (Ephet. v, 29): cum utique non ad vitia, non ad CAP.I. — d Toium quidem, dilectissimi, paschale
luxuriam, sed ad debitum sit alenda et fovenda fa- sacramentum evangelica nobis narralio praesentavii,
mulaium: ut teneal ordinem suum renovata natura, et ita per aurem carnis penelratus est mentis audi-
nec perverse ac turpiter superioribus inferiora prae- tus, ul nemini nostrum rerum geslarum imago de-
valeant, aut inferioribus superiora succumbant, et fuerit; cum divinilus inspirataetexius historiae evi-
vitiis animum superanlibus, ibi fiat servitus ubi de- denter ostenderit qua Dominus Jesus Christus im-
bet esse dominatus. pieiale traditus, quo judicio addictus.qua saevitia
CAP.VI. — Agnoscatigitur populus Deinovam se crucifixus, et qua sit gloria suscitalus. Sed adjicien-
esse in Cbrislo creaturam, et a quo suscepta sit dum est eliam nosiri sermonis officium, ut sicut pia
quemve susceperit vigilanter intelligat. Quae nova exspectatione " reposcere vos consuetiidinisdehiium
facta sunl, non redeanl ad instabilem veiusiatem; sentio, ita solemnitati sacralissima; leclionis subjnn-
et non omiitat opus suum, qui manum roisit ad ara- gatur exhorlatio sacerdotis. Quia igitur apud fideles
trum (Luc. ix, 62); sed ad hoc altendat quod serit, aures ignorantiae locus non esl, semen verbi, quod
non ad id respiciat quod reliquit. Nemo in id reci- est in pradicaiione Evangelii, debet in terra veslri
dal unde surrexit, sed eiiarasi pro infirmitate cor- C ( cordis augeri, ut remotis f suffocationibusspinarum
porea in aliquibus adhuc languoribus jacet, sanari ac (ribulorum, libera in fructus suos exeant planla-
instanter desideret ac levari. Ilaec est enim salutis ria piorum sensuum, et rectarum germina volunla-
via, el cceptaein Christo resurrectionis imitalio : ut tum. Crux enim Christi, quae salvandis est impensa
quia in lubrico isiius vitaediversi casus lapsusque mortalibus, et sacramentum esl et exemplum : sa-
non desunt, vestigia gradientium a fluidis ad solida cramentura, quo virlus impletur divina; exemplum,
transferantur : quoniam, sicut scriptum est, a Do- quo devotio inciiatur humana : quoniam captiviiatis
mino grettut hominisb dirigunlur, et viam ejus volet. jugo erulis, etiam hoc t praestat redempiio, ul eam
Cum cecideritjustus, non collidetur, quia Dominus sequi possit imitatio. Nam si mundana sapientiaita
supponet manumsuam (Ps. xxxvi, 23). Haecmedita- in suis gloriatur erroribus, ut quem sibi quisque
tio, dilectissimi, non pro sola solemnitate paschali, ducem elegerit, ejus opiniones et mores alque oro-
sed pro totius vitaesanctificalione retinenda est, et nia inslituta seclelur, quaenobis eril communio no-
ad hoc praesens exercilatio debet intendi, ut quae roinis Christi, nisi ut ei inseparabililer uniamur, qui
animum fidelium experimento brevis observantiae esl, ut ipse insinuavit, Via, et Veritas, et Vila (Joan.
delectarunt,in consuetudinerotranseant, intemerata xiv, 6)? Via seilicet conversationis sanciae, Veritas
permaneant, ac si aliquid delicti irrepseril, celeri D 1 doctrinaedivinae, et Vila beatitudinis sempiternae.
posnitudinedelealur. Et quia antiquorum morborum CAP. II. — Collapsa enim in parentibus primis
difficilis et tarda curatio est, tanto velocius adhi- humani generis plenitudine, ila roisericors Deus
beantur remedia, quanto recentiora sunt vulnera : creaturaead imaginem suam faciae per 286 unige-
ut semper ab omnibusoffensionibusin integrum re- nitum suum Jesum Chrislumvoluit subvenire, ut nec
surgentes, ad illam incorruptibilem glorificandae exlra naturam esset naturae reparalio, et ultra pro-
carnis resurrectionem c pervenire mereamur in priae originis dignitatem proficeret secunda conditio.
Cbristo Jesu Domino nostro, qui vivit et regnat Felix si ab eo b non decideret quod Deus fecit, sed
* Priraa editio, intelligamus.
b Duomss. Vatt. collect. 4 et 5, dirigenlur. Quesnello insertam et a nobis receptam praeferunt.
e Sic cum Quesnellomss. S. Pelri. Aliaeeditiones,
' Duo codd. S. Pelri et Quesneilus in margine,
deposcere.
pertinere. f Mss. S. Petri, aculeisspinarum.
d Editionesante Quesnellum cum mss. collect. 2, t Unus cod., prmstitit.
S et 4, Notum, et in margine, Totum. At Lectiona- b Mss.collecl. 3, non dejiceretur.Mox,pro maneat,
ria quaevidimuset codd. collect. 1 et 5 lectionem a qnidam mss. cura editionibus ante Quesn., manerit
391 S. LEONISMAGNISERMONES 594
felicior si in eo maneat quod refecit. Multum fuit a A Malth. n,23). Impletergo Jesus proprietatem nomi-
Christo recepisse formam, sed plus est in Christo nis sui, et qui ascendit in ccelos, non deserit ado-
habere substantiam.Suscepitenim nos in suam apro- ptatos; qni sedet ad dextcram Patris,h idem totius
prietatem illa natura (quaese in quas voluerit men- habitator est corporis; et ipse deorsum conforlat ad
suras benlgnitatis inflectit,nec usquamconversionem patientiam, qui sursum invitat ad gloriam.
mutabilitatis incurrit. Suscepit nos illa natura) quae CAP.IV. — Nec inter vana igitur nobis desipien-
necnoslris sua, nec suis nostra consumeret: quaeita dum est, nec inter adversa trepidandum. Ibi quidem
unam in se fecit Deitatis humanitalisque personam, blandiuntur deceptiones, et hic gravescunt labores.
ut sub dispensatione infirmitatum atque virtutum Sed quia mitericordia Domini plena ett lerra (Ps.
nec caro per Divinitatera invioiabilis, nec Divinitas xxxn, 5), adest nobis Christi » ubique victoria, ut
per carnem possetesse passibilis. Suscepit nos illa impleatur quod ait: Nolite limere,quia ego vicimun-
natura quac et propaginem nostri generis b a com- dum (Joan. xvi, 33). Sive ergo conlra ambitionem
muni tramite non abrumperet, et contagium peccati saeculi,sive contra concupiscentiascarnis, sive con-
in omnes homines transeuntis excluderet. Infirmitas tra baereticorumjacula dimicemus, Dominicacruce
sane atque mortalitas, quaenon peccatumerani, sed semper i armemur, Nec eniro umquara a paschali
pcenapeccati, a Redemptore mundi recepta sunt ad B festo recedimus, si a fermento malitiae veteris
supplicium, ut impendereniur ad pretium. Quod ( veritalis sinceritate) abslineraus. Inter omnes
ergo in omnibus hominibus transfusio c erat dam- namque vilae bujus varietates, quae diversarum pie-
nationis, hoc in Chrislo sacramentum est pietatis. naesunt passionum, apostolicaeexhortationis memi-
Praebuitenim se crudelissimoexaclori liber a debito, nisse debemus, qua nos instruit, dicens : Hoc tenlite
el ministras diaboli Judaicas manus in cruciaium imin vobit, quod et inChritlo Jesu : qui cum in forma
maculataecarnis admisit. Quam ideo usque ad d re- Dei esset, non rapinam arbitralus esl essese mqualem
surrectionera voluit esse mortalem, ut credenlibus Deo, sed temetiptum exinanivit, formam tervi acci-
in eum nec persecutio insuperabilis, nec mors pos- pient, in timilitudinem hominumfactus, et habituin-
set esse terribilis : cum ila dubitandum non esset ventutut homo. Humiliavitsemetipsumfaclus obediens
de consoriio gloriae, sicut dubitandum non erat de utque ad mortem, mortemautem crucis. Propter quod
communione naturae. et Deus exallavit illum, et donavitilli nomen quod est
CAP.III. — Si incunctanter itaque, dilectissimi, tuper omne nomen, uf in nomitieJesu omnegenu fle-
credimus corde quod ore profitemur, nos in Chrislo ctalur, cmlettium,terrettrium et infernorum; el omr.it
crucifixi, nos sumus mortui, nos sepulti, nos etiaro lingua confiteatur,quia DominusJesus Chrislusin glo-
io ipso die teriio susciiati. Unde Apostolus dicit: C ria est Dei Patrit (Philip. n, 5-11). Si magnae,inquit.
Si consurrexistiscum Chrislo, qumsursumsunl qum- pietatis sacramentum intelligitis, et quod pro salule
rite, ubi Christus est in dextera Dei sedens; qum tur- humani generis unigenitus Dei Filius gessit adverti-
tum tunt tapite, non qumsuper terram. Mortui enim lis, hoc sentite in vobis quod et in Christo Jesu,
eslis, et vita vestraabsconditaest cum Christoin Deo. cujus humiliias nulli aspernenda divitum, nulli est
Cum enim Chritlut upparuerit vita vettra, tunc et vos erubescenda nobilium. Nec enim in tantum provehi
apparebitis cum ipto in gloria (Coloss. m, 1-4). Ut potest quaelibet felicitas humana fastigium, utaesti-
autem noverint corda • fidelium habere se, unde ad met sibi k quod manens Deus in forma
pudendum
supernam sapientiam spretis mundi cupiditatibus formam servi suscipere non est arbitra-
valeant elevari, spondet nobis Dominus praesentiam 288 Dei>
tus indignum.
suam, dicens : Ecce ego vobiscumsum omnibutdie-
but usque ad consummationem smculi (Matth. xxvni, CAP.V. — Imilamini quod operatus est; diligile
Non enim frustra Isaiam f quod dilexit, l et invenientes in vobis Dei gratiam,
20). 287 Per dixe-
rat Spiritus sanctus : Ecce virgo in utero accipietet vestram in illo redamale naturam. Quoniamsicul ille
pariet filium; et t vocabunt nomen ejus Emmanuel, paupertate divitias non amisit, gloriam humililate
quod est inlerpretatum,nobitcumDeus (Isai. vn, 14; JD non minuit, aeternilatem morte non perdidit, ita et
a Mss.collect. 5 et in margine edilionum, pote- duo codd. S. Petri habent, ad pmnitentiam.
tXalem.Moxquaeparenthesi clauduntur,desideraban- » Ita sex nostri melioris notaecodd. cum Quesn.
tur in editis ante Quesnellum.Is aulem ea addidit Al., utique.
ex mss. Thuan. et Reg., eaque nos in octo nostris i Ms. Vat. collecl. 5, armamur;nec umquam a
codicibus invenimus. paschatifeslorecedimus.Dein paremhesi inclusa de-
b Unus codex, a communipalmite. sunt in Quesnellicodd. et in pluribus etiam nostris,
«Iia cum potiores nostri codd. Al., fuit. nec non in prima ediiione. At in nonnullis optimae
d Editi anteQuesn.
Quesn. cum non paucis codd. addunt, noiaeleguntur.
celerrimam. k Editi cum multis codd.vitiata et mutila lectione
e Prima cditio, filiorum. habebant, quod manensDeusin (orma Dei Deut, non
- Mss. Vat. collect. 4 et 5 addunl etl arbilralut indighum.Integram et veram lectionera
t Sic cumQuesn. potiores nostriprophetam.
codices. Al., suggessitLectionarium ms. S. Petri. Respicit locum
vocabitur. Pauli Pbilippensesu.
b Vocem tdem revocavimus ex nostris codd. et S. 1 Editi,adalia
interpunctione el lectione, ef invenie-
editis anic Quesn.., qui posuit, ipte. Solum in ms. lit in vobitDei graliam. Vettram in ilto redamate na-
Vat. collect. 5 habelur, is. Mox pro ad patieutiam turam, quoniam,elc. Secuti sumus .nostros codiccs.
S95 SERMOLXXllI. 394
vos eisdem gradibus » eisdemque vestigiis, ut ccele-iA caret et diceret: Non pro hisautem rogotanlum, sed
slia apprebendalis, lerrena despicite. Susceplio pro iis eliam qui erediturisunt per verbumipsorumin
enim crucis est inlerfectio cupidilatum, occisio vi- me: ut omnes unum sint, sicul et lu Pater in me, et
tioruin, declinatio vanitatis, et abdicatio omnis er- ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint (Joan. xvu,
roris. Nam cum Pascha Domini non impudicus, non 20, 21).
luxuriosus, non superbus celebret, non avarus, nulli CAP.VII.—Cujus uniiatis nullum poternnt habere
tamen ab bac festivitate longius quam haerelici se- consortium, qui in Dei Filio Deovero huroanainne-
paraniur, maximeque illi qui de Verbi incarnatione gant manere naturam, impugnatores salutiferi sacra-
male seiiliunt, aui miuuendo (|iiod est Deitatis, aut nienii, ei paschalis exsules festi; quod, quia ab
evacuando quod e>l carnis. Verus euim Deus esl Evaugeliodissentiunt et Symbolo coniradicunt, no-
Filius Dei, loium babens ex Patre quod Pater est, biscuiii celebrare non po&sunt:quia etsi audent sibi
nullo exordio lemporalis, nulla varietate mutabilis; Cbristianuin nomen assumere, s ab omni tamen
nec ab uno divisus, nec ab omnipotente diversus, creatura, cui Christus caput est, repellumur; vobis
sempilerni geniioris unigcnitus sempiiernus : ut in hac solemniiate mento exsultantibus, pieque gau-
mens fidelis credens in Patrem, et Filium, el Spiri- dentibus, qui nullum recipientes in veriiate menda-
tum sanctum, b iu eadem uuius Deitaiis essenlia nec B i cium, nec de nativiiate Chrisii secundum camem,
unitalem gradibus dividat, nec Trinitaiem singula- nec de passioue ac morte, nec de corporali resurre-
ritate confundal.Nonauiem sufficitDeiFilium in sula ctioneejus ambigilis :quoniam sine ulla separaiione
Patris nosse naiura.nisi eum non recedenlem a pro- Deilatis, verum Clirisium ab utero Virginis, verum
priis, agnoscamus in nnsiris. Exinanitio enim illa in ligno crucis, verum in sepulcro camis, verum in
quam reparalioni impendit humanae, dispensalio gloria resurrectionis, verum in dextera paternaeroa-
fuit miserationis, non privatio poteslatis. Nam cum jestatis agnnsciiis. Unde etiam, sicut Apostolusait,
c el ex aeterno consilioDei non ettet aliud nomensub exspectamus Salvatorem Dominum nostrum Jesum
emlo datum hominibus,in quo oporleat salvos fieri Christum, qui reformabil corpus nostrm humilitatis,
(Act. iv, 12); invisibilis visibilem, inlemporalis tem- conformefieri corporiglorimsum (Philipp. m, 20), qui
poralem, impassibilis passibilem subsiantiam suam vivit et regnat cum Palre et Spiritu sancto in saecula
fecil : non ut virtus deficeret in infirmitaie, sed ut saeculorum.Amen.
infirmilas in incornijitibileni posset transire vir- 290 SERMO LXXIII [Al. LXXl].
tutem. De AscensioneDominiI.
—
CAP.VI. Propter quod ipsa feslivilas quae a
SXNOPSIS. — 1. Et moramChrisli in terris post resur-
nobis Pascha nominatur apud HebraeosPhase, id esl( Q
rectionem, el dubitationemdiscipulorum,ad fideni
transilus, diciiur, atiestante evangelista atque dicen- confirmandamdisposilasesse.— — ll. Quanta his die-
te : Anlediemfestum PaschmsciensJesus quia venit bus a Christo facta fuerint. III. Vulnerum suo-
hora ejus, d ul transeat ex hoc mundo ad Patrem rum tactu trepidantia ditcipulorum corda confir-
matse. — IV. AscensionemChristi eos tmlilia affe-
(Joan. xni, 1). Cujus aulem naturae fulurus erat cisse, quos el mors trepidos feceral, el resurrectio
traiisilus 289 "ste>n»s>nostrae, cum inseparabili- dubios reliquerat. Amptiora per Christumesse cot-
ler et Paier in Filio, et Filius essel in Palre? Sed lala, quam per diabolumablata.
quia Verbnm ei caro una persona est, non dividitur CAP.I.—Post beatam el gloriosamresurreciionero,
a suscipiente suscepliis, el honor provehendi prove- Domini nostri Jesu Christi, qua verum Dei
lemplum
hentis uominaiur augmentum, dicente Apostolo, Judaica impietate resolutum divina in iriduo poten-
quod jam comniemoraviuius: Propler quod et Deus tia suscitavit, quadragenarius hodie, dilectissimi,
txatlavit illum, • et donavit illi nomen quod esl super sanctorum dierum expletus est nuraerus, sacraiis-
omnenomen(Philipp. n, 9). Iu quo utique assumpti sima ordinatione disposiius, et ad utiliiatem nostrae
hominis exaliaiio commeudatur : ut in cujus pas- eruditionis impensus : ul dum a Domino in hoc b
sionibus manet Deitas iudivisibilis, idem coaeternus spaiiura mora praesenliaecorporalis extenditur, fides
j.
sil in gloria Deitatis. Ad hanc panicipatiunem inef- resurrectionis dncumeniis necessariis muuiretur.
fabilis muneris, beatum transitum fidelibussuis ipse Mors enim Christi ' multum discipulorum corda
Doroinus praeparabat, f cum insianii jam proxi- lurbaverat, et de supplicio crucis, de cmissione spi-
mus passiuni, non soluin pro apostolis suis alque ritus, de exanimali corporis sepullurai gravatis moe-
discipulis, sed etiaro pro universa Ecclcsia suppli- slitudine mentibus quidam diffidentiaelorpor obrc-
» Ita melius ex nostris mss. Editi,

eisdem, omissa passione.
copulativa que. s Iidem codices et alius Vat. cum prima edition c,
b Sic cum Quesn. duo mss. S. Petri et duo Valt. ab omni nalura lamen, cui.
Caeteraeediliones, tn eamdemunius Deitatis essen- b Sic cum Quesn. mss. Veron. et Vat. collect. 5:
tiam. Al.,1 spalio.
« Prima editio omittit ef. Prima editio, Homil. Pauli Diac. nec non duo
d Eadem edilio, uf transiret.
• Ita duo Lectionaria S. Petri cuin sex aliis codd. mss. Valt. et alius Veron., multornm.
i Al., gravatas mentes oppresseral.QUESN. in mar .
Editi, et dedit. gine. — Paulo post, in uno cod., tepor pro lorpor.
f Duocodd. S. Petri, c«m instante
jam proxima
PATROL.LIV. 13
595 S. LSQNIS MAGNISERMONES. r.
pserat. Nam cum.saite(aemuKeres, sieut ejyajgeUca. . A deji, ijrujwitdq]»Uanjiumocnlisman.entia!?i'
» patefecil hisloria, revoiutum » mcutumertt,Q, lapi- suia et pedibuscucis signa, et utdillgcnti
dem, sepulepumcorpore vacuum, ct yiventjs Dj0tn,iQJ j tracfelur ipyjtat; qu.ia ad sananda infidelium ;;
tcstcs angelos nunliarent, verha earum apostplis. \ dium vulnera, clijvorum et, lancea? erant Sfrvata"
aliisque discipulis deliramonlia sinvlia vtdebamujr. vestigia: ql non dubia ftde, sed constanlissimascien-
Quaroulique hacsitalienemhumaaa iiifirmiiateb nu»i tia.b t,ep,erelur,ean» naturam in Dei Palris conses-
tantem, nequaquam permisisset Spiritus verilatis., surain.Ibrono, qga^ jacuerat in sepulcro.
prxdicatorum auoruminesse pecteribus, njsi illa tre-r CAP,IV, -r- Pcr gmne ergo hoc tempus, dilectis-
pida solllcitudo et euriosa c cunetaiio aostras fidei siuij, qupd »inl.er i;esurrectionemDomini et ascen-
fundamenta jecisset. Nostrisigiiur perlurbaiiouibus, sionem ejus exactgm est, hoc providentia Dci cura*
nostrisque periculis in apostolis cousulebalur : nos vit,, h.ocdocuit, hOCsuorum 1 et oculis insinuavil et
in illis viris contra calumnias impioruro, et contra cordjbns, iit, PoroiufS Jesusk Christus vere agno-
terrenae argumenta sapientite docebamur. Nos illon scereitir resuscUalus,qui vcre crat nalus, el passus,
rum instruxit aspectus, nos erudivit audilus, nos et inorluus. Unde beatissimi apostoli omnesquedi-
confirmavit altactus. Gratias agamus diiviiia)281 scipuli, qui ell de.exitu irucis fuerant trepidi, et de
dispensationi et sanctorum Palrum neeessaci* tar-r. . 6 GderesurreQlionisambigui, ita sunl vcritaie perspi-
ditati. Dubilalumest ab illis, ns dubitareiur a. ilobis. cua roborati, ut Do.miitoin ccelorum 292 cimte
CAP.II. — Non ergo ii dies, dileclissimi,qui inier-. sublimia, nou SQlqm,nulla aflicerentur tristitia, s.ed
resiirrectionem Dumini ascensioiiemque fiuxeruut etiam inagno gaudio replerentur (Luc. xxtv, 52). E(
otioso iransiere decursu; sed inagua * in his coufir- revera magna m et, jueffabiUserat cansa gaudendi,
mala sacramenta, magna sunt Fevelaia mysteria. le, cum in conspeclu sancfaemuliitudinissuper omniuin,
his melus dirac mortis aulertur, el non solum ani- crealurarum coelesUmwdigoitatcm bumani generis.
moe,sed etiam carnis itnmorlaliiasdeclaraiur. In bis natura * conscenderet, supergressura angelicosor-
per insufftalionemDomini infunditiir apostolis otnni- diues, et. ulina archangelorum alliiudines elevauda,
bus Spiritus sancius; el bealo apestolo Pelro supra uec ullis subJimiUUibu* moduui suaeprovectionisba-
caeteros, post regni claves, ovilis Dominici cura bjtura, ni-i aeterni Patiis recepla tonse su, illius
•mandatur.In hUd'iebus,duohusdiseiuitiisteriius in gloriaesociaretuc in ib,rono,cujus naiurae copulaba-
via Domimis c.Qraes, jungiiur (Luc. xxiv, 1S), et ad tur in Filio. Quia igilur Cliristi ascensio, nostra pro-
om.ii.Gm nostracqmbignitatiscaliginemdeieigendani, vectio,est, et qno praecessit gloria capitis, eo spes
paventium ac trepidautium ia,rd,jia.s,incrqpatvr. vocatur «t corpqris, dignis, dileciissimi,exsultemus
Flammam fldci iWuminalaeorda coiicipiuol; et quaeC gaudiis, el pia graiiarum actione Iîemur. Hodie
erant f t,onida, reseranie Scripturas Doroino, effi- «nira non solum paradisi possessores finnnti suinus.,
ardcniia. la fraclione.quoque panis couve- sed etiam coelormn in Cbristo supcrna penetravi-
scenlium aperiuniur obiutus; multo feliciust hoium mus : ampliora adepti per ineffabilemCbristi gra-
oculis patefaclis, quibus naturaesuaemanifeslata est liam qiiam per diaboli amiseramus invidiam. Nani
glorificalio,quam illorum generis nosiri principum, quos virulenlus inimicus primi babitaculi felicitate
quibus praevaricationissuaeesl ingesla eo«fusi.flk dejecit, eos sibi concorporatos Dei Filius ad dexter
CAP.111.— Iiiier l»;ecaulem aiiaque miracula, ram Patris collocavil : ° cum quo vivit et regn.u ig
cum di cipuli trepidis cogitattoBibuaaesluarenl, et uiiitatc Spiritus sancti Deugper orania saeculasajcu-
apparuissel in roedio eorunt Dominus dixisseique, lerom. Auicn.
Paxvobis (Luc. xxiv, 36; Joan. xx, 26) : ne lioe re- SERMOLXXIV[Al. LXXII],.
maneret in eoruro opinionibusquod volvebalunM De AtcentioneDomiuiII.
cordibus (pulabant enim se spiritum vttere, non SYNOPSIS. — I. Aseentioneet gaudiumnostrvmadbn-
carnem), redarguit cogitationes a vetiute diseor- pleri, el fidtm nottram tpemquomirabilioiesjmri.
• Ua cnin imj. V»t. 3,835el Homil. PatiUD
Qtieso, ] snellus.in margine corrigendumconjecerat,cumesset
Diac. Alii codices et cditi, pandit hittorid. Mox in in editis aliisque mss., trepida.
eodem Honiil. PauKBtac., vevotutoa monumentola- t Sic cum Quein. nosiri potiores codd. Al.,
pide. Deiu ajiie vooemttpulcrum ediii aaie. Quesj». eotum.
cum quibusdamcod4- af»4.uii»; ef,
c.Qjiju#£tip,ne,in b Prima editio et unus ms. Vat., tenerenl.
b Ms. Veronensis,nutanie. 1 Edili ante Quesn., inler resurrectionemel ascen-
0 Vetus editio (id est prima et caeleraeex eadem sionem Domini. Quesnellianain lectionem nostris
recusae)sic habct, contatio,id est percontatio.lnviil- coild. fultani retimiimus.
gatis,qditis^c«iiefa.fi((. QI$ESNEI/LU.S.— Ve/ujn cqi'iid- "r Uiius vemstus codex addit, discipulorum.
tio idem est ac cunctatio,rieijprQperco^tqiioneacee- k VovChristus adjecia ex autiuuissime Vat. ei ex
pta jn.veniew : in p.rjnâ^ auigin edjiipTie.Vppo««in Homil. Pauli Diac.
Similibus vocibus frequemer scribitur. Himj cunctu- 1 ln laudato Pauli Diac. Homiliario, de exitio
tio cum,omnjbu,swss,, rAjstii.u.iiiius; ei. b.rfs.itei>nem crucis.
innuit, quae sim.ui.«,«1»curioyta;^ injiujreodi <>t m Cod. Vcrnnensis, et inmttimqbilisatqueineffabi-
sciendi ju.ngebatur, tis, Moxlantm p_rotajictm iu tino ms.
, d Sic Quejui,.et posfcr,a;?Ai.qwssim.u,s,V/ak '
cumjo- nMs. vetustissliiius Vai., consccndert(.
' mil. Pauli Diac. Al., i;i eis. 0 ld_emauiinuissjmus Vai. et ms. Yejon., vi-
Pauli qjit
* Exeroplar Diac, commendatur. vit et regnat eum Deo Palre omnipotenteet Splritu
£ Ita. ex antiquo ms. Yat. Longobardico,uti Que- tanctoin sempiternasmculatmculorum.Amtn.
397 SERMOLXXIV. 338
— II. Ut cavacet ettemus beatitndmit, Chriitiit A credidisti : beali qui non vidcrunt, ef crediderunt
asceiiditit cmlitm,ibi mansurus usque ad diemjit- (Joan. xx, 19).
dirii. —III. Fidemilu ascensioueetse roboralam,ut
nulUt piiitunUloriiieiuUtuperuri. etiam in uuerit CAP.II.—Ut igitur hujusbealiiudinis, dilectissimi,
puellis. -r-1V. ExcellenliusiunoluisseChtislum per c.paces csse i possemns,expletis omnibus quseevan-
atcensionem,ei prmtentioremfuisse Dkiiiunie. Quid gelicaepraedicationiel novi Teslamenti niysteriis cou-
ar.geltcumcolloquiumsignificet.— V. Exciiat nns gruebant, Dominusnoster Jesus Christu^,
aseeuti»Chrisli, ul lerrena despieiamuslamauam quadragc-
perigriiii, et chariiale dilemur, tiue qua qd Chri- simo 294 P°st resurreclionem die eoiani db-cipulis
sUimnouitur. elevatus in cceliim (Luc. xxiv, 50; Matth. xvi, 10), B
CAB.I. — Sacramenium, dilectissimi, salutis no- 1 corporalis pra-senliae modum fecii, mansurus in
strae, quam-preiio sanguinis sui universitatis 293 Patris dextera, donec lempora niiiltiplicandis Ecc'e-
eoudiior * aestimavit, a die corporalis ortus usque siaefiliis diviniius praestiluia peragaulur, et ad judi-
ad exitum passionis, per dispensalionem humiliiatis candosvivosct morluos iu eadem carne in qua ascen-
implclum est. Et licet multa etiam in forma servi dit adveniat. Qund ilaque Redemptoris nostri con-
Divkilaiis sigua radiaverinl, proprie lamen iilius spicmim fuit, in sacramenla iransivit;' et ut fides
lemporis actiQ.ad demonsirandam suscepli komiuis excellentior esset ac firmior, visioni docirina succes.-
perliiiuit veriiaiem. Posl passionem vero, rupiis B sil, cujus auctorilalem supernis illuminata rudiis cre-
niorlis vincniis, quoevim suam b in euro qui pcccati dentium corda sequerentur*
erat nescius incedendo « pandiderat: iufiruiiias in CAP.III. — llanc fidemascensioneDomini auctani,
viitntei», mortalilas 4 iu xiemitatem, conlunielLa et Spiritus sancti raunere roboratain, non vincula,
Iransiyii in glorbin : quaun DominusJesus Chrislus non carct-res, non exsilia, non fames, non igui-, non
ta muliis manifestisque documentis (Act. i, 3), roul- Ianiatus ferarura, nec exquisilapersequeiitium ' cru-
torum declaravil aspectibus, donec iriumphum vi- delitatibus siippiicia terruerunt. Pro bac fiJe per
cloriap, quem repnrtarat a morluis, inferret et cos- universum roundum, non solum viti, sed etiam fe-
lis. Sicut epgo in gnlemnitate paschali resurrectio mina?, nec tautiim impubes pucri, sed etiam lenerap
Doinini fuil nob.iscausa laelandi, iia ascensio ejus in virgines, usque ad effiisionemsui sanguiuis decerla,-
coelospra-sriniiim uobis est mateiia gaudiorum, rerunt. II.ccfides<ixraoniaejecit, aegiitudinesdepulit,
colentibus illumdiem el rite venerantibus, quo * na- mortuos suscitavit. Unde et ipsi beaii aposioli, qni
tura nostrx huiuiliiatis in Christo super omneui cceli tot miraculis confirinati, lot sermonibus erudiii,
mililiain, supra omnes ordines angeloFiim,et ultra m atrocitate tamen Dominicacpassionis expaverant,
oronium sltitudinein pniestatum ad Dei Palris est el verilatera resurreclionis ejus non sirie hacsilaiione
provecia consessum. Quo oidine opcrum divinorum C suscepcraut, tantiim de ascensione Domini profece-
nos fuudati, nos aediiicatisumus : ut mirabilior fie- runi, ut quidquid illis prius iniuleiat metuiii, vcria-
ret graiia Dei, cum remotis a eonspectu bnminum, relur hi gaiidiutn. Totam eniro coniemplalioncm
quae merito reverenliam sui seiniebiiuur iudicere, aniini in Diviniiaiemad Patris dexlcrarn consedenlis
fides f non difQderet, spes uon fliietuaiet, charitas erexerant, nec jain corporeae visionis tardabantur
non icpesceret. MaguarumSenini hie vigor estinen- objectu, qiioinimis iu id aciem meitlis iiitcuderent,
liuui, et valde fidelium b hoc Iunien esi aniinarum, qu'd nec a Paire dcscendendo abfuerat, nec a tlisci-
lucuncianier credcre qute toi poreo uon videnlur inr pu'is ascendenda discesscrat.
tuitu, el ibi figere desiderium, quo nequeas inferre CAP.IV.—Tunc igitur, dileciissimi, filius bominis,
conspecium. liaec aulem pielas uude in nostiis cor- Dei Filius, excellenlius sacratiusque iunotuil, cum in
dibus uasceretur, aul quoiuodo qiiisi|uainjusiifica- paierna: majestatis gloriara se recepil et inelTabili
retur per fidem, si in iis lantum salus noslra cojisi- modo coepilesse Divinilate praesenlior, qui faclus est
sleret, quae obtuiibus > subjacerent? Unde et ilJi humanitalelonginquior. Tunc ad aequalem Patii Fi-
viro qui de resiirreclioneChristi videbatur arobigere, lium eruditior fides gressu mentis ccepit accedere,
nisi iu ipsius cirne vesiigia passionis et visu expla». el couireclatione corporeaein Cbristo substanliae *,
rasset et taclu : Quia vidisli me, inquit Dominus, Dqua Patre roiuor est (Jaan. xiv, 28), non (gae:
• ln m.irgine ms. Casinensis, dignatusest operari. s Addidimusenim ex sex noslris codd. et prima
b Ms. Veron., in eo; et mox, incidendoin cdiiione ediiioue.
Rainaudi, prn incedendo; prinia ediiio et unus cod. b Ex eadem edilinne et cx qninque pru; lantiori-
Val., iti.endendo. bus codicibus hoc inseitiim fuu.
c Ediiiet plures cndd., perdiderat. Magis placuit, » In ms. Longobiird.,subjacenl.
pvididerat, aiictorilaie vctusnssiini cod. Vat. alie- i Vetusiiss. Vai. et cod. Viion., possimus.
rtusqueVal. Longob.inlicis,ui \ocanl, lilteris exaraii. k Corporaliprwsenlia;in nis. Val. collect. 5, lec
d Ediii et aliq .ot cndd., in imntorialitatem. Qua- non iu piiiua elilione, quanaddit, sum.
tuor prajMatiliwum nosMwoin codiciiui leeiionem 1 Duo aniiquiores mss. Vall., crudelitatit; foite,
praeiuliinusv £i-MdV/i!afe.
• Vulg., nalum noslrm humilitas. Magis placuit m bie ex vetuslissimoVat. el cod. Ron. ac prima
sequi lies praeslanlioresnoslros codiees.Mox, in an- ediiione, in qoii, ef otroeitate; OJiiissotamen- Mias,
tii|uissiino Val. et iu Veron-., cunetarum, pro om- awocilaiem.
nium. n Qua pro qttmmagis placuit, Ucetin»«flfi twitiwn
' Iia>Nstituimus*er
priin» editkoitf ci septem codiceiiiwneriiwuu
nostris mss. Cseteraeeditiones, non deficeret.
399 S. LEONISMAGNlSERMONES.' 400
quoniam glorificati corporis manente natura, eo fides3 A a carnalibus desideriis,quaemilitant adversusanimam
credentium vocabalur, ubi non carnali manu, sedI (I Petr. n, 11). Cui autem nisi diabolo carnales mili-
spiriiali 295 intellectu, par Genitori Unigenitus5 tant voluptates, qui animas ad superna lendentes
langeretur. Hinc illud est quod post resurrectionerai corruptibilium bonorum delectationibus obligare et
suam " Dominus, cum Maria Magdalenepersonami ab illis sedibnsde qitibus ipse excidit gaudet abdu-
Ecelesise gerens, ad contactum ipsius properarett cere? Contra b cujus insidias sapienter debet fidelis
accedere, dicit ei: Noli me tangere, nondum enimi quisque vigilare, ul inimicum suum de eo qund ten
atcendi ad Patrem meum(Joan. xx, 17): hoc est, nolo> talur possit elidere. Nihilautem est validius, dilectis-
ut ad me corporaliter venias, nec ut me sensu carnisi simi, contra diaboli dolos, quara benignitas miseri-
agnoscas; ad sublimiora te differo, majora tibi prae- cordiaeet largilas cbariiaiis, per quam * omne pec-
paro. Cum ad Patrem b meum ascendero, tunc me! catum aut declinamr aut vincitur. Sed bujus vinutis
perfectius veriusquepalpabis,apprehensura quod noni sublimitasnon prius apprebenditur quam illud quod
tangis, et crediiura quod non cernis. Cum autemi ei adversariumest subruatur. Quid autem tam inimi-
ascendentem ad ccelos Dominum sequaces c disci- cum misericordiaeet operibus charitatis, quam ava-
pulorum oculi intenia admiratione suspicerent, asti- ritia, de cujus radice omniummalorumgermenemer-
teruntd coram ipsis angeli duo mirabili vestiumcan-1B git? Quaenisi in suis fomitibusenecetur, necesseest
dore fulgentes, qui et dixerunl: Viri Galilmi, quid ut in agro cordis illius, in quo I hujus mali planta
ttatit atpicientet in cmlum? Hic Jetut qui attumptut convaluit, spinae potius iribulique vitiorum, quam
ttt a vobit in eotlum, tic veniel, quemadmodumvidi- ullum veraevirtutis seroenoriatur. Resisiamusergo,
ttit eum euntemin cmlum(Act. i, 11). Quibus verbis dilectissimi, buic tam pestifero malo, et cbaritatem,
omnes Ecclesiaefilii docebaniur ut Jesus Christus in sine qua nulla virtus poiest nitere(I Cor. xm), secte-
eadem qua ascenderatcarne venlurus visibiliscrede- mur: ut per hanc, qua ad nos Chrisius descendit,
retur; nec posset ambigi omnia illi esse subjecla, dilectionis viam, etiam nos ad ipsum possimus
cui ab ipso corporeae nativilatis exordio famulatus k ascendere, cui est cum DeoPatre et Spiritu sanclo
servisset angelicus. Sicut enim concipiendumChri- honor et gloria in saeculasaeculorum.Amen.
stum de Spiritu sancto beataeVirginiangelus nuntia- SERMOLXXV[Al. LXXIII].
vit, sic eteditum de Virgine vox ccelesiium pastori- De PentecosteI.
bus cecinil: sicutresurrexisse a mortuis, supernorum STNOPSIS. — I. Christianam Pentecosten Mosaicet
•
nuntiorum prima teslimonia docuerunt, sic ad ju- respondere.— II. Quam velociterac mirabiliter a
dicandum mundum in ipsa carne venturum, angelo- Spiritu sanctoedocti sini discipuli. — III. Perfecla
rum officia f praedicarunt: ut intelligeremus quaniaeC * personarumin SS. Trinitalemquatitasexplicatur.—
IV. Macedonianontmerror contra Spiritumtanclum,
sint adfuturaes cum cui lantae
potestates judicaturo, qui omnisboni fonset causa. — V. Omniain Ec-
ministraverunt etiam judicando. clesia per Spiritum sanctum sanctificari, ab eo et
CAP.V.— Exsultemus ilaque, dilectissimi, gaudio ipsa jejunia instiluta.
spiritali, et digna apud Deum graiiarum aclione lae- CAP.I. — Hodiernam solemnitatem, dilectissimi,
tantes, liberos cordis oculos ad illam altitudinem in in praecipnisfestis esse venerandam, ' omniumca-
qua Christus est erigamus. Sursum vocatos animos tholicorumcorda cognoscunt: necdubiumest quanta
desideria terrena non deprimant; ad aeterna praee- huic diei reverentia debeatur, quem Spiritus sanctus
lectos perilura non occupent; viara veritatis ingressos excellentissimo 297 sm muneris miraculo conse-
fallaces illecebrae non retardent; et ita a fidelibus cravit. Nam ab illo die quo Dominussuper momnem
haectemporalia decurrantur, ut peregrinari se in hac coelorumaltitudinem ad dexteram Dei Patris con-
mundi valle cognoscant, injqua eiiamsi quaedamcom- sessurus ascendit, decimus iste est qui ab ejusdem
moda blandiantur, non amplectenda nequiter, sed resurrectione quinquagesimusnobis in eo a quo cce-
transeunda sunt forliter. Ad hanc enim nos devotio- pit illuxit, magna mysteria in se et veterum sacra-
nem beatissimus apostolus Petrus incitat; et secun- mentorumcontinenset novorum: quibus manifeslis-
dum illam dilectionemquam pascendisChristiovibus " sime declaratur, et gratiam praenuntiatamfuisse per
trina Dominiciamoris professione concepit (Joan. legem, et legem impletam esse per gratiara. Sicut
xxi, 15-17), obsecrans dicit: Charitsimi, obtecrovos enim Hebracoquondampopulo ab Êgyptiisliberato,
tamquamadvenas et peregrinot, abttinere vot 296 quinquagesimodie posl immolationemagni lex daia
* Vulgati, Dominut Marim Magdaiena pertonam f Al., declararunl.
Eccletimgerenli,cum ad conlactumipsius properaret t Prima editio et unus codex delent praepositli-
accfdere, dicit: Noli, etc. Quatuorvetusiiorum codd. nem cum.
h Prima edilio, hujut. Mox,in duobusvetustioribus
auctoritatera secuti sumus.
b Voxmeumaddita ex antiquissimoVai. el Lectio- codd., de eo potentatupossil elidere.
nario Veron. 1 AntiquissimusVat., omnepeccatumdeclinatur,el
* Prima editio et cod. Bon., apostolorum. omitiitur, auf vincitur. Ms. Veron., omne peccatum
d Supplevimuscoramauctoritate quinque poiiorum aut minuilur, aut vincitur.
codd.et primaeeditionis; ac ex iisdem, necnon ex i Cod. Veronen.,ftu/Hsmoa'iplanta.{
eunciis editionibusanle Quesn. revocavimusparticu- k Idem codex addit, accedereatque.
lam «fante dixerunt.' 1 AntiquissimusVai. 3835, omnia.
* Adjeclivumprima abest a vetustissimoms. Vat. Idem codexomitlit, omnem,et paulo post, in fe
401 SERMO LXXV. m
est in monte Sina (Exod. xix, 17); ita posl passio-jA ' essentiaesuaeinsua Deitatecontinuit: quia sicut nec
nem • Cbristi, qua verus Dei Agnus occisus est, Palrem nec Filiuin, ita nec Spiritum sanctum huroa-
quinquagesimoa resurrectione ipsius die in aposlolos nus polest visus atlingere. In Triuitate eniro divina
plebemquecredentium Spiritus sanctus iliapsus est nihil dissimile, nihil impar est; et omnia quaede illa
(Act. n, 3): ut facile diligens Christianus agnoscat possunt substantia cogitari, nec virlute, nec gloria,
initia veterisTestamenti evangelicisministrasse prin- nec aeternitatediscreta sunt. Cumquein personarum
cipiis, et ab eddem Spiritu conditum foedussecun- proprietatihus alius sit Pater, alius sit Filius, alius
dum, a quo primum fuerat institutura. Spiritus sanctus, non taroen alia Deilas nec diversa
CAP.II. — Nam, sicut apostolica testatur historia, naiura est. Siquiderocum et de Patre sit Filius uni-
b dum complerenturdiet Pentecottet, ettentque omnet genitus, et Spiritus sanctus Patris Filiique sit spiri-
ditcipulipariter in eodem loco, faclut etl repenle de tus, non sicut quaecuroquecreatura, quae et Patris et
cmtotonut tamquamadvenienlitspirilus vehementis,et Filii est, sed sicut cum utroque vivens el potens,
reptevittotamdomum, ubi eranl sedentes.Et apparue- i et sempiterne ex eo quod est Pater Filiusque sub-
runl illis dispertitmlingumtamquamignis,tedilquetu- sislens. Unde, cum Dominusante passionissuaediem
pra tingulot eorum. Et repletitunl omnet Spiritu tan- discipulis suis sancti Spiriius sponderet adventura,
cto, etcmperunl loqui c aliis tinguit, prout Spirilus B
1 Adhuc, inquit, multa habeo vobis dicere, sed non po-
sanctusdabal eloqui itlis (Ibid., 1-4). 0 quam velox teslis illn portare modo. Cum autem venerit illeSpiri-
est sermo sapientiae,et ubi Deus magisier est, quara tus verilatis, t'//e dirigel vosin omnemveritatem.Non
cito discitur quod docetur ! Non esl adhibita inier- enim loquetura semetipso, sed qumcumquek audierit
pretatio ad audiendum, non consuetudo ad usuro, loquetur, et futura annuniiabitvobis.Omniaqumhabet
non lempus ad studium, sed spiranle ubi voluil Spi- Pater mea sunl : propterea dixi, quia de meo accipiet
ritu veritatis (Joan. m, 8), propriaesingularum genr et annunliabitvobis(Joan. xvi, 12-13) Non ergoalia
tium voces factaesunt in Ecclesiae ore communes. sunt Patris, alia Filii, alia Spiritus 6ancti; sed omnia
Ab boc igitur die tuba evangelicaepraedicationisin- quaecumquehabet Pater, habet et Filius, habet et
tonuil; ab hoc die imbres charismatum, fluminabe» Spirilus sanctus; nec umquam in illa Triniiate l non
nedictionuro,onine desertum et universam aridara fuit ista cororaunio, quia hoc est ibi omnia habere,
rigaverum; quoniam ad renovandaro faciem terrae quod semper existere. Nulla 299 ,m tempora, nulli
Spiriiut Dei ferebalursuper aquas(Genes.i, 2), et ad gradus, nullaedifferentiaecogitentur : m et si nemo
veteres tenebras abigendas, novae lucis fulgura code Dco potesl explicare quod est, nemo audeat affir-
ruscabant, cum micantium splendore linguarum, et „. mare quod non est. Excusabiliusenim est de natura
298 verburo Dominilucidum, et eloquiumconcipe- ineffabilinon eloqui digna , quam definire contraria.
retur ignitum, cui ad creandum inlelleolum, con- Quidquiditaque de sempiterna et incommuiabiliglo-
sumendumquepeccaium, et eflicacia illuminandi, et ria Patris pia pnssunt corda concipere, hoc simul et
vis inesset d urendi. de Filio, et de Spiritu sancto inseparabiliter atque
CAP.III. — Quamvis autem, dilectissimi, valde indifierenter intelligant. Ideoenim hanc beatam Tri-
fuerit ipsa rei gestae forma mirabilis, nec dubium nitatem unum confitemur Deum,quia in his tribus
sit, in illo oronium bumanarum vocum exsultauie personis nec substanliae, nec potentiae, nec volun-
e concentu, majeslatem Spirilus sancti fuisse pras- tatis, nec operatiouis esl ulla diversitas.
senlem, ' neroo tamen aestimetin iis quaecorporeis CAP.IV. — Sicut ergo delestamur n Arianos , qui
visasunt oculis divinamejus apparnisse substantiam. inter Patrero et Filium aliquam volunl esse distan-
Natura enim invisibilis, t et Patri Filioque commu- tiam, ita etiam Macedonianos pariter detestamur,
nis, qualitalem muneris b atque operis sui, qua vo- qui licet Patri et Filio tribuantaequalitatem,Spirilum
luit sigoificalione monstravit, proprietatem vero tamen sanctum inferioris putant esse naturae: non
• Sic ex nostris codd. et editis anie Quesn. qui J) ] Nemo tamen in iit... divinam ejut putet apparuuse
pro Chrittihabet Domini.In prima editione uiruin- tubttanliam.
que desideralur. t Sic nostri codd. et editi, exceplo Quesnello,
b Al., Cum. apud quem , et cum Patre et cum Filio.
c Prima editio, variis linguis. b Voces, atque operis, desunt in antiquissimo Vat.
d lta retinendum putavit Quesnellus, et suasit tola » Unus Vat., substanlim.
hujus textus series; licel tres ejnsdem codd. Oxon., i Vulgaiiante Quesn., et sempiternut,et ex eo quod
pro urendibaberenlerurftendi.Idipsumet nos, etiaro- ett, etc. Similiter mss. colleci. 4 el 5, in quibus ta-
si aniiquissimusVat. item habeat, erudiendi; et ms. men cum omittatur conjunctio et ante ex eo, lectio a
Barber. 88 collect. 2 bunc locuni ita etferat : Et ef- Quesnello inducia et antiquissimo ms. nostro Vat.
ficacia illuminandiinessetet erudiendi. confiimata satis iiidicalur.
• Quesnellusex snis codd., quibus nonnulli eliam 1 VulgatianteQuesn. etmss. collect. posteriorum,
nostri asiipulaniur, edidit, eontiewu.Edit. Paris. an. audiet, non tamen antiquissimus Vat.
1671, consensu.Meliorvisa est lectioanteriorum edi- 1 Ita ex nostris codicibuset prima editione. Alias,
tionum aiiis niss. probata, cum qua magis congruunl defuit.
praecedentia, humanarumvocum. m Prima edilio, uf si; et dein, incommutabili,pro
f Revocavimuslectionem editornm ante Quesnel- ineffabili.
lum, quippe quam in antiquissimn Vat. et in aliis ° AniiquissimusVat, pro Arianot, prafert eot; el
nesiris codd. reperimus, cum quibus scripsimus poslea, oroissisvocibusita etiam, pro Macedonianot,
etsliniet,pro vulgato existimet,Quesnellusautem sic: babet, illot pariler detettemur.
405 '• LEONISMAGWlSERMONES. «34
considerantes eam blasphemiam se incidere, qnte A tione vigilia»odeWetnw»* Per fewim GhrfslWhBoml-
neque in praeseuliaaecuio,neque in futuro sii rouiit- JHHII«osiram, <roictim Paire et Spiritn sanclo unns
tenda judicio, diceote Domino : Quicitmiue dixerit Deusvivit ct rcgnu in saecrilafsa culorum. Amen.
verbumcontra Filium JJomiuit, reminetur ei; qui au- SERMOLIXVI \Ah LXX1V].
temdixeril contra Spkiium taucLum,noit rnniitelurei De PettteeosteII.
nequeinhoc smculo,tteque in (uturo (Mutth. xu, 32). STNOMIS.— 1. Ei poper tpirVatet, et propter neo-
Permaneus ttaque in Jiac iiiipieuie siue veuia est, phytos de Spirtttu sanc.o enne4ts»eiendum——il,
exciusit eum a se per .queui poteral eonlileri; 1'eifeclein oiuitibus(cquatet<%teTrinitatit personat,
quia elti qumdaih singulis triiuan.ur. — 1.1. In ve eri
nec uniquam perveniet ad indulgeuiiae remediuin, Tetlamento tiatum etse Spiritum tanctum.— IV.
qui palrocinaiurum sibi non habel advocaium. Ab Aposlolitquoquennle PttHiCOnenfuittt dalum, ttne
est a invocatio Pairis, ab ipso suut luciy- quo nemo bene orat. — V. Quid e»l quod discipuii
ipsoctiim portare uondumpoieram'!— VI. Quomodocx Evan-
Biaepceniienlium,ab ipso suni gemitussupplicaniiuui; giiio, ilitiiiclurbrumtiultiiiu refellatut: el quo ie:it-
et nemo polestdicere DominumJetum, nisi in Spiritu pore Muncsvixetii. — VII. Quttmfalvum ett dicere
tancio (l Cor. xn, 3) ; cujus acqualemcum Paire et Spiritu sanclo utque *4 tltmtn l.ccletinm caruine.
b — Vlll. ! pvitum tancl.m Ecctesimdaum neget
Filio oiniiipoteniiam, unamque Deilatem eviden- necet e esl, qni veramLhristocarnem abjudicai.—
tissime pradicai Apostolus, dicens : Divisionet qui- B IX. Jejtthut tnler Spirtus sanrii dona numerantur,
dem gmdarum sunt, idem autemSpiritus. Et divisioites et ex epotloliei itadititne iitdicmtur.
miniitrationumtunl, idem autem Dominus. Et disi- CAP.I. — Plenissime qliidem nobis, dilectissimi,
tionet operalionumsunt, idem vero Deut, qui operutur causam aique rationein solemnitatis hodiernaedivU
omniain onmibut(ibtd., 4-6). nnrum eloquioruni lexuis ostendit, quo sauctum
CAP.V. — His, dileotissiroi, sliisque documenlis, Spiiituin quinquagesimopost Doniluiresurrettionem
quibus innuuierabiliier diviuorum eloqutormu coiu- Uie, 301 '1,Mab asCensioneejus estdecirous, s in-
scat auotorilas, ad veneralionein Penteoosies una- fusum Cliristi di-cipulis, sicui promi-sus sperabalur,
nimiter inciiemur, exsutiautes in bonoicm sautti agnovinius. Setl ad uovos Ecclesiaefilios instruendos,
Spirilus, per quem oinnis Ecclesia eatholiea saiicti- addeudum est eiiam tiOstri sermnnis obêquuin.
ficatur, omnis anima raUonalis iitihuilur; qui inspi- Non euim titnemus h nc spirituales et erudili nota
raior fidei, doctor scieniiae, fons dileetienis, signa- fastidiant, ad quoriim frucium peninet ut quam plu-
culum castitatis, el lotius est causa virtuiis. Gau- rlinis iiuinuari velint ' quod ipsi euai inagni sui
deaBtfideUummeiites,quodin totoinundouiiusDeus, uliiitate didice.ruui.Fial ergo per cnrda omnium di-
Paier, el FiiiuS, et Spiiitus Bancius,oinniuin lingua- sperisatio muuerum divinoium, et servituiem oris
rum confessionelaudaiur; quodque illa significatio, C iiosiri docti indoCiique non spern.mt: I illi ul pro*
300 1utE,n specie ignis appjtuit, et opcre perse- bent se amare quod norunt, isti 01 bsieridant se de-
Veral et munere. lpsc cnim Spiritus veriiaiis facit siderare quod iiesciunt. Iluic k eiiim praeparaiiuni
domuui gloriacsuss luminis sui* nitore fulgcre, et in vesir.c aderii ipsius largilas, de cujus loqui maje-
tempio suo nec (enebrosum aliquid vult esse, nec state l lentamUs, ut ad profeclum totius Ecclesiaeet
tepidum. Dequa ope atqUedoctrina etiam jejuniorum vos capaces, et nos faciat abiindahtes.
nobls atque eleemosyharuro cst collata puigalio. CAP.II.—Cum igiiUf ad inielligendamdignilalcra
Nam liunc venerabilem dieni sequitur saluberrimse Spiritus sancti m oculos ineiuis intendiinuS, niliit
obsertantiaeconsuetudo,quam uulissimam sibid oin- diversum ab excelteriiiaPatris et Fllii cogitemus:
nes saticli semper expefti suni, el ad quam sedulo quia in nullo ab iinitale sua disCrepat > divinae
celebrandam,pastorali Vossollicitudinecutiortainur: Tiiniiaiis essenlia. Seiiipiternuni esi Patri, coa-lerni
ut si quid raaculatdm proximis diebus negligentia sibi Filii sni esse geuiiorein. Sempiiermiili cSt Filio,
incauia contraxit, id et jejiuiii censura tastiget, et inlCliipOraliteresse a Patre progeuituni. Sempiier-
devotio pielalis emendct. Quarta igiiur et'' sexta feria nuiii quoque est Spirilui sanclo, Spiritum esse Pa-
jejunetnUs; sabbaio auiein iu idipsurocunsuela dcvo- tris et Filii : ut numquam Paler *ine Filio, num-
» Prima editio, adtecallo, sicuti Serthone sequenti D in priroa edilione.
cap. 4, stne Spirifiis saricftadvocatiohe* j ln amiquissimo Vat. OniittUiUul"Sequenlia us-
b Aniiquissuuus Vat., evidenlutimeApostolusprm- que ad veibmii, nesrluAf.
dicant dicit. k Prima ediiio, pro enim tiabet cliairt. Mox, pro
• Al., tplendore. QUESR.in margine. vestrm, quod est in melioribus itiss., vulguti Que-
d Veiuslii-siiniisVai., homtnts luncli. snell» aiuenores pralemnl, tiosira?.
* ldem codex, sexta tabbati. 1 iideui viilgati cum tnss. qnibusdam, gettimus.
' llanc clausulaiu sumpsinius ex eodem Romano M»x, auiiqiiissiiiius Vat, Eccteumsua.
codice. Al., Per Chrislum Dominumnotirum. Amen. m Pleriqtie codices (nou lamen antiquissimut
6 Lection. Padilir., missum. l'osl puea , pro ob- Vat.) et editi ante Qikesu.,acfem.
» Vulgaii ciiin inss. t. Ileciionum posteriorum,
tequiuin, in codice Vat. aiitiquissitno 3385,etoquium Dhiiiiiatis essemia. Lectionem a linhis receplam et
legitur.
« Vulgati ante Quesh. et inferioris notae codd., a Quesnello nolalaro in niargine forie ex ali.pio Le-
ut spirilales. clioiiario, nosira qudem Leciionaria appiobni.
» tod. Padiliron., qnx ipsh Moxduo Lectionaria, Dein, pro comternipiures codices et editi ante Que-
Venetuin 154, etBergomeuse, nec non inss. colbct. snellum, contempitlernl.
5, cum magnahumtliiate, Pestea, per cbrda hominntn
405 SERMOLXXM. m
quam Filius sine Patre, numquam Pater et Filius jA sacramenta, nulla sunt celebrata mysteria : ut ea-
fuerinl sine Spiritu sancto; et omnibus existenliae dem semper fueril virtus charismatum, quamvis non
gradibus exctusis, nulla a ibi persona sit anterior, eadem fuerit mensura donorum.
nulla posterior. Ilujus cnim beatae Trinitalis b in- CAP.IV. — Ipsi quoquc beati apostoli ante pas-
couimutabilis Deilas una est in subslanlia, indivisa sionem Domini sancto Spiritu non carebant, ncc
in opere, concors in voluntate, par in polentia, poteniia hujus virluiis aberat ab opcribus Salvalo-
aequalisin gloria. De qua cum sancla Scriplura sic ris. £t cum discipulis daret iiifirmitatum curalio-
ioquitur, ut aut iii faclis aut in verbis aliquid assi- riem, et ojicicndorum daemomim potestatcm, ejus
gnel quod singulis videatur * convenire personis, utique Spiriius largicbatur i efTectus,in quo ipsum
non periurbatur fides catholica, sed docetur : ut iromundis spiritibus imperantem Judaeorum nega-
per proprietatem aut vocis aut operis in>iniietur bat 303 impietas, el divina beneficia diabolo do>-
nobis verilas Trinilalis , et non dividat inlelleclus puiabat (Luc. x, 19). Unde laliler blasphemanles
quod distinguit audiius. Ob boc cnim quacdamsive nierilo illam Domini exccpere scntentiam, qua ait:
sub P.itris, sive subFilii, sive sub Spiritus sancli Omne peccalum el blaspliemiaremitletur hominibus;
appellaiione 302 promuniur, ul confessio d iidc- Spirilus autem blasphemia non remitteiur liominibus.
lium in Triniiate non erret; quae cum sit insepara- B 1 Et quicumque dixeritfbverbum
conlra Filium Hominis,
bilis, numquam intelligcretur esse Trinitas, si sem- remittelur ei; qui autem dixeritcontra Spiritum san-
per iiiseparahililcr diceretur. Rene ergo ipsa diFfi- ctum, non remittetur ei nequein hoc smculo, nequein
cultas loquendi cornosirum ad inlcliigeiiliam trahit, futuro ( Matth. xii, 31-32.). Unde manifeslum est
et per infirmiiaiem nostram ccelesiis dncirina nos peccatorum remissioncm sine Spiritus saticti k ad-
adjtivat : ut quia in Deitale Patris, et Filii, et Spi- vocatione non fieri, nec quemquam sine illo, sicnt
ritus saucti nec siugularitas est, nec diversitas co- expedit, ingemiscere, aut sicul oportet, orare, di»
gitanda, vera unitas et vera Trinitas » possil qui- ceute Apostolo : Quid enitn oremussicut oporlet, ne-
dem siinui menie aiiquatenus seniiri, scd non possii scimus; sed ipse Spiritus poslulal pro nobis gemilibus
simul ore proferri. inenarrabilibus ( Rom. vm, 2d ); et : Nemo potest
CAP.111.—Fundala igilur, dileclissimi, ' hac fide dicere DominttmJesum, nki in Spirilu sanclo (I Cor.
in cordibus nostris, qua salubriier credimus quod xit, 3): quo vacuari nimisl exhiabile est nimisque
siniul tota Trinitas tina virlus cst, una majestas, morliferum, quia numquam veniam meretur, qui
una subslantia, indiscreta opere, inseparabilis di- ab iniercessore deseritur. Omnes igilur, dileciissimi,
lectione, indifferens potcstaie, simul implens Oninia, qui in Dominum Jesum creillderant, infusum sibi
slmul Continens utiivefsa : quod enim Pafer est, C ( habcbant Spiritum sanclum, et reroittendorum pec-
hoc est et Filius, hoc esl et Spiriius sanclus; et catorum m etiam lunc apostoli accepcrant potesta-
vera Deiias < in nullo esse aut major aut minor lem, quando post resurreciionem suam Dominus
polest, quaesic in tribUs CStCOnfUendapersonis, ut insuffiavit, et dixii : Accipile Spiritum sanclum :
et solitudinem non rccipiat trinilas, et unitaiem quorum remiseritis peecaia, temittentur eis; et quorum
servel xqualitas. Hac, inquam, dilcctissimi, fide retinueritis, relinebuhtut (Jotih. XX,22). Sed illf
finniter apprehensa, non ambigamus quod cum iri perlectioni, quae erat dlsciputis conferenda, major
die Penlecostes discipulos Domini Spiritus sanclus gratia et abundanlior inspiraiio servabalur, per
'unplevii, b nou fuit iuchoatio muneris, scd adjectio quam et quae nondum acceperant sumerenl, et ex-
largitatis : quoniam et patriarchac, ci propticide,et cellentius posserit habere qiiabsiirnpserant. Propter
sacerdoles, omnesque sancti qni prioribus fuere quod Dominus dicebat : Adhuc multa habeo vobit
lemporibus, ejusdem sunt Spiritus * sanciificatione dicere, sed non poleslis n l"//s pottate modo; Cnm
vegelati; el sine hac gratia nulla umquam instituia autem veiietit Spirilus veritatis, ille diriget Vos in
a Duo Lectionaria Venel. et Rergom., sibi. et Padlliron., tit vitetur cacophoriia ob Subsequen-
h Vulgaii ante Qiiesn. et qnidain codices, et iw lem vocem, sanctificatione.
commutabititDeiiatit una est tubstantia. Mox, pro irt ) Sic cmenilavimuscx aritiqulssimo Vat. ct Padl-
pottntia. al., in omnipolentia. liron. Al., effecium.
* Ita Quesnellus et prima editio cum nostris mss. jt) k Al., Ouocafione, in vulgatorura mat-gine, sed
Leciionariis. Al., convenitte. non in nnsiris codd.
d Al., crtdentium. 1 Quesnelliis in inargine el in anliqiiissirtioVat.,
* Prima editio cum duobus mss. Ron. el Vat.,
perniciosum. Prima edilio, txitiate. Anie pauC3, va-
pottit timul atiquatenut mente tenliri. Caetcraecditio- care pro vacitati iu ins. Padiliron.
nes anle Qnesn., possif quidem aliquatenut mente m Editi anie Quesn. Cuniitiss. collectionum po-
senlire, vel sentiri. steriorum, jatn, pio eliam.
1 VulgalianieQuesn., in cordibus noslris fide, de- n In ins. Vai. colleci. S deest vox, illa. Deiri in
leia vocc hac; non tamcn nosiri codices. anliquiss. Vat. McefTeruliiur sequeniia evangelici
t Quesnellus, in nutlo sese aut minor aut major texius : Cum autem venetil Spiritus teritaiis, ille do-
ttl. Anieriorum ediiionum leciioneni nusliis codd. cebit vos omnem veritaiem.Non eitim toquetur a se-
coiifirniat.iroresiiiuinius. meiipso . sed iiuwcttmqueaudiel loquclur et futura
* AntiqulssimusVal., non fuerit. annuniiabit vobis: quoniam de meo accipiet et annun-
> EdiU et plures codices addunt, sancti, quam tiabit vobis.
veeun delevimus auctoritate vetustissimi Vaticani
107 S. LEONiS MACNIÊRMONES. «08
omnem veritatem. Non enim loquetur a semetipso,A ceptorum scientia ad tolerantiam passionura : ul
sed qum audierit loquetur, et fulura annuntiabit vobit. sub nulla jam lempestate trepidantes, fluctus sae-
llte me clarificabil, quia de tneo accipiet et annuntia- culi et elationes mundi fide supergrediente calca-
bit vobit (Joan. xvi, 12-14). rent, et mone conlempta, omnibus gentibus Evan-
304 Q"i(' er8° est nuod Oominus promittens gelium veritatis inferrenl.
discipulis Spiriium sanctum, qui jam dixerat: Omnia CAP.VI. — Quod vero addidit Dominus, dicens:
qum audivi a Patre meo, nota feci vobit : Adhuc, Qumcumqueaudierit loquetur, et fulura annunliabit
inquit, multa habeo vobis dicere,ted non potetiit* itla vobis(Joan. xvi, 13), non segni inlellectu, dileciis-
portare modo. Cum aulem venerit Spiritus ille verila- simi, nec transitorio accipiaraus auditu. Praeler
tis, b ille vos diriget in omnem veritutem? Numquid alias enim veritatis loculiones quibus Manicbaeorum
sese Dominus inferioris scientiae volebat inielligi, confutalur impietas, hac apertissime sententia totum
aut minus aliquid quain Spirilum sanctum a Paire sacrilegaefalsitatis dogroa prosternilur.f Nam utma-
didicisse? cum ipse sit Veritas, et nihil Pater di- gnnm querodam atque sublimem sequi viderentur
cere, nibilc Spiritus pussil docere sine Verbo, ideo- auctorem, in magistro suo s Mane sancluin appa-
que dicluni sil: De meo accipiet (Joan. xvi, 14) : ruisse Spirilum crediderunt, promissumque a Domino
quoniam quod accipit Spiritus, Palre dante, dat B Paracletum non prius venisse quam bic infelicium
Filius. Non itaque alia insinuanda erat veritas, nec 305 deceptor oriretur : in quo ita b Spiriius Dei
alia praedicanda doctrina; sed oportebat capacita- raanserit, ut non aliud fuerit Manes ipse quam spi-
tem eorum qui docebantur augeri, et muliiplicari ritus qui per ministerium corporeae vocis et linguae
constantiara illius charitatis quaeomnem formidinem discipuios suos in omnem induceret veritatem, et
foras inilterct, d et furorem persequentium non nuroquam cognita praeleritorum secreta ' saeculorum
timeret. Quod ulique apostoli, posleaquam Spiriius reseraret. I Quod quam falsum quaroque sit vanum,
sancti nova abundantia sunt repleti, ardentius velle ipsa evangelicae praedicaliouis declarat auctoritas.
et efficacius posse cceperunt, proficientes e a prae- Manes ergo k minister falsitatis diabolicae, et» con-
• Addidimus illa exms. Casin. collect. 1 etLectio- duorum Vallicell., nnius Veneti S. Marci, et Padi-
nariis Veneto et Padiliron., uti haec vox pariter liron.
legilur capiie antecedenti. 1 Anliquissimus Vat. desiderat vocem, smculorum.
i>In autii|uissimo Vat., ille vos docebit omnem I Hoc mndo babenlcodices niss. Corbeiensis unus
veritatem, quemadmodum idem codex praefert in tresque Oxonienses; unde mirum quomodo irre-
texlu capitis superioris. Confer annot. 22. haec alia lectio, quam editiones priores exhi-
« Vocem Spirifus, qua>dee>ai in editis, et a cnn- pserit
bent : Quod quam sit ridiculum quamque vanum
textu exigiiur, supplevimus ex pluribus nnstris tmderel oslendere, nisi adhuc quosdam non puderet
codd., ac rraesertim ex antiquissimo Vat. et dnnbus hoc credere. Prior lectio sine dubio anteferenda,
Lectionariis Rergomensi et Veneio. ln Vat. collect. *-•quia revera staiim ostendit ex tempore quo Evan-
5, nihil Paier, nihil Spiritus possit dicere sine Verba. gelium praedicatum erat mariyrumque sangnine
Mox , pro qnoniam quod accipil Spirilus, in ms. consecratum, in octava persecutione, ante Manem
Casinensi, ef quia qui accipit donum Spiritus; ubi Maniclueosque Spiritum saiiitum Kcclesi.e datnm
vox donum superaddila esl posteriori manu. In ms. fuisse, inque fidelium corda difliisum. QUESNELLUS.
Veneto, pro quoniam, habeiur pariter, et quta. — Leciio autem texiui inserta nititur etiam imstro
d Ms. Casineiisis, uf furorem persequentiumnon antiiiuissimo Vaiicanoei alio optimo Veneto, in quo
timerent. solum pro falsum est ridiculum. Cxterum lectio alia-
* ln eodem ms. Casin. et in cod. Padiliron., ad ruin editioiiuui reperitnr in mss. omnium quiuque
proeceptorumscientiam, ad loleranliam passionum, ul cnlleclionum , ac praeierea in duobus Lectionariii
nultam jnm lempestatemtrepidantes, eic. In uno co- Val!icell., in Padiliron. et Rergom. Lenmnum eiiain
dice, sub nulla jam potestatetrepidantet. sapit, coh.Tcreiqueveriialihistoricae, qua Ma-
f ln anli'|ui.^simo Vai. sic : Cujus discipuli ul ma- siylinn
nicli.eos Romaedeteclos liquet.
k Editi ante Quesn.,
gnum quemdam et subtimem, eic. lla etiam priiua magister ; quaelectio, ut vi-
editio, quii' solum nmiliil particulam uf. dftur, cougruentior, fulcitur mss. irium priorum
t Kditi ante Quesn. curii mss. Vat. cnllect. 5, collectinniiro et duobus nostiis Lectionariis Vallicel-
Manichmo.Alras Vai. et unus Vallicell. alqueCasin., lanis, uno Rergomaie, et alio Padiliron. Leeiionem
Mani, et similiter deinceps, ubi Manes nomiuabiiur. nihilomiiiusa Quesnello inductain ex suis, ui credi-
Hic autem noiandum est apud Patres Laiinos Ma- mus, Lectionariis, nnluimus expungere, cum confir-
nem frequenter appellari Manichwum, ut eruditis D metur non solum mss. Vait. cnllect. 4 et 5, sed
exploratiiin esl. Porro Quesuelli aiinoiaiioiiem iu etiam duobus praestantioribus nostris Lectionariis
' nouien Manes bic suhjicimus : i Ita ross. codd., Veneto ac praeserlim vetustissimo Vaticano.
inqiiit, idque oplime: Cum enim infamis iste haere- 1 Non quud prirous luerit obsceni Manichaeorum
siarcha primum vocaretur non Urbicus, ut habet dogmatis parens, sed quod ab ipso per multas orns
Aiigustinus lib. de Haeresibush.vr. 46, sed Cubricus, partesque terrarum dissipandi sui imtium accepit.
quemadmodum legilur apud Epipiianium, Manis CaHerum primus somniornni illorum ariifex fuit qui-
sibi nomen imposuit, furoris videlicet nomen quadam Scytbianus e regioue Saracenorum oriundus,
dam sibi providentia asciscens. Quod cum ejus educatusque in Arabia, âlaeslinaefinitima: qui mo-
postmodum discipuli animadverterent in Graecia, riens omnia stia Therbitho cuidam, unico quem ba-
geminala iitlera n, Mannicliseum, quasi manna lun- bebat discipulo, commisit. Hic Therbithi nomen ab-
denlem, appellavenmt.i Haec ille. Mox in prima dicans, Ruddas appellari voluit. Cujus haerediias
editione verbo apparuisse praemittitur adverbiuai infausia, cum pnst iufamem ejus mortem in manus
manifeste. anus venissct, ab ill.i relicta est Culnico
b Editi, Spiritus sanctus. Prievaluil auclorilas cujusdam
seu Mani, quem ad officia famulana servum coeme-,
quinque iectionariorum, nimirum antiquissirai Vat., rat; qui deinceps insana dogmata apud Persas, inter
409 SERMO LXXVl. 410
ditor superstitionis obscenae,eo tempore damnandus, s A accipere). Repletus enim spiritu diaboli, Spirituis re-
innoiuU, quo post resurrectionem Dwnini a ducen- i- stitit Cliristi; et cum sanctis Dei hoc Paracleti do-
tesimus ei sexagesimus annus impletus est, Prohoo clrina coiiiulerii, ui futura praedicerent, hic ne fal-
imperatore Paulinoque consulibns, cum oclava jamo siiates ejus ipse rerum processus argueret, b sacri-
in Cliristianos persecutio b desaevirel, et 306 »n' legarum impudentiam fabularuin in praeterilas retor-
numera marlyrum millia i|isis suis victoriis proba- sil aetales. Et quasi nibil nos de senipilernitate
vissent impletnm esse quod Dominuspromiserat, di- Creatoris, nihil de ordine creaturae » lex sancta et
cens: Cumautem Iradentvos, nolite cogitare quomodo 0 divinitus inspirata propbetia docuisset, in contume-
autquid loquamini.Dabiturenimvobisin ilta hora quid i liam Dei i et in omnium bene conditarum injuriam
loquamini.Non enim vos estis qui loquimini,sed spiri-- iiaturaruni, compugnantia meudaciorum roonsira
tus Patris veslri qui loquitur in vobis(Matih x, 19-20). contexuit. Quibus tandero suas insiuuaturus erat in-
CAP.VII. — Non ergo potuit promissio Domini i sanias, nisi multum k insipientibus et nimium a
c per tot ataluni intervalla differri, nec ille Spirituss lumine veriiatis aversis, qui sive per ignorantiae cae-
veriiaiis, queni mumlus non accepit impiorum, itaa ciiatein, sive per lurpiutdinis appeiituiii.adilla l non
septiforroemillam donorum stiorum continuit largi- sacra, sed exsecramenia perveniunt, quae proptei
tatem, d ut lot Ecclesiaegenerationes sua inspira-- B ; comrounemvcrecundiam non sunt nostro sermone
tione fraudaret, donec prodigiosus turpium menda- promenda, cum mjam abundantissime ipsorum sinl
ciorunisignifernasceretur(e cui nec307noc quidemi confessione palefacta.
tribui polest, quod vel exiguaro divinaeinspirationiss CAP.VIII. — Nulli ergo vestrum , dilectissinii ,
acceperil portionem: quoniaro et bic de illa ' mundii suadeatur quod tantae impietalis auctorem Spiriius
exstilit parte, quae non potest Spiriium verilatiss sanctus aliqua ex parle dignatus sit. Nihil ad istum
quos nalus erat et vivebat, ad plurimorum perniciem1 mura antiquissimi et certo Romani codicis Vat. Ques-
et interiium disseminavit. Plura vide apud S. Cyril- nellianam lectionem reiimiiinus.
lum Jerosolyro. caiechesi 6 illuminat., Philastriumi • Parenlhesi inclusa desunt in veiustissimo Vat.,
Brixiensein, Kniphanium advers. haer. lib. n, tom. ubi forie melius apliusque post verbum nasceretur,
II, hxresi 60, ei apud Augustinum haeresi 46. Dei subjicitur, qui replelut tpiritu diaboli, spiritui resti-
eodem qnasi primo seclae hiijus auctore agit Euseb. tit Christi, eic. In uno Vallicell. omittitur hoc. Mox
Hist. lib. vn, cap. 51. QUESNELLUS. in ms. Padiliron., probationem,pro portionem.
a Ii.i omues quos vidiuuis, iique non pauci et prae- f Intelligere videtur mundum impiorum, de
quo
stantissimi codices, nimirum tiim Lectionaria sex,, initio bujus capiiis dixit: Quem.(Spirilum verilaiis)
turo mss. omnium quinque collectionum. Unusi mundus non accepit impiorum,
Oxoniensisa Quesnellolaudatus, in margine exhibett «Ediii, resistii. Correximus ex anliquissimo Vat.
mimeium Romanis liiteris CCL. De hnc vero anno,, _, et Vallicell. A 9, ac duobus aliis mss. Vall. Mox,
immn de toto hoc loco, qui variis difficultalibuschro- '-' prodoctrina inantiquissimo Vat., dona, forle donum.
nolngicis prsesertim et historicis iuiplicatur, plurai Dein, in duobus Vallicell.et in Padiiiron., futura prm-
diceuda eruni in ob»ervaiionibus ad hunc sermo- dicarent.
nem, ubi tres eiiam satis prolixae Quesnelli anno- b Editiones ante Quesn. curn plerisque codd., ri-
taliones describentur. Mox editi anie Quesnellumi dendarum. Ulius lectionem non e- punximus, quia
cum quibusdam codd., Probo imperatorePauitnoquei invenitur in anliquissimo Vat.
consute. » Editi hic adduni, tn universum mundum bene, uti
b Edili cum codd. collectionum posteriorum, ebul- esi in mss. colleci. 3, 4 et 5. Codex Casin. collect.
liret. M desmvirel praeferendum fuit, cum legatur 1, tn universum mundumbona lcx, sancta el divinitus
non solum in mss. du.trum prsesianiiorum colleciio- inspirata prophelia. CodexCasanaiensis colleci. 2 et
num 1 et 2 et in tribus mss. Oxoniensibus a Ques- Leclinnar. Padiliron. delent vocem, mundum, et sic
nello allegaiis, verum eiiam in omnibus noslris Le- habent, inuniversum bona lex el sancla, iic. Duo Le-
ctionariis, ac praesertim iu antiquissimo Vaticano. clionaria Vallicell., in universumbenelex sancta, eic.
Cum vero de Valeriani perseculione jamdiu exacla et In lanla varietate, antii|uissimi et Romani Lectionarii
sub Gallienoexstincta sermo sit, ex observaiione P. Vat. lectionem praetulimus.
Riiinatlii in pra/fatione ad Aeta mariyrum ntim.54, i Ita Quesnellus ciim nno suo codice, cui suffraga-
legendiim e-sei, desmvisset,ita ut facili amaiitien- tur amiquissimus V.il. Praecedentes ediiiones imn
sium enore duplex ss in r muiatus fuerii. Sed nullo plerisque mss., ef m omnium injuriam nantrarum
favenle codice, textum immutare noluimus. Moxvo- inexpticubitiummendaciorummonslraconlexuil. Priuia
cibus innuwteramartyrum miilia indicamur non soli D rj editio cum codd. collect. 3 et 4 addit, bene condita-
mariyre, persecutionisoctavae,sed nmnes qui in ocio rum, ut in textu; sed in reliquis, ul caeteraj edi-
antenoribus persecutionibus pro Christo raortem tiones.
oppelinre. k. Editi ante Quesnellum cum codd. collecl. po-
c Editi ante Quesn., tanla per cealum inlervalla. steriorum, incestis. Duo Vallicell., Padiliron. et
Duo Lectiouaria Vallicell., uinim P.tdilirou. et cod. Casinensis, inerlibus, et satis bsne ; sed vocem, iusi-
Casin. collect. 1, nec non mss. Vat. collecu 4 et 5, pientibus, a Quesnello inductam retinuimus auciori-
per tanta. Antiquissimus Vai. ac m-s. collect. 2 lex- tate vetustissimi Vat. Mox, a lumine pietatis in uno
lus lectionem a Quesnello indiictam astruunt. Paulo Vat. rollect. 5 et alio Ron., nec non in Padilironeusi.
posi, non accipii iu eodem antiqiiissimo Val. et in 1 Prima editio cum mss. collect. 5 et 4, non sacra,
'Padiliron. sed ex-ecranda. Apud Quesnellum, noit sacramenla,
d Iia Quesnellus cum tribus siiis codd. Oxou. et sed exsecramenia, in nullo codice reperinms.
uno Corb.ac nostro veiustissimoVat. Editioues prae- Eilitaiu lectioneni quod non solum cxterae ediliones cum
cedentes, cum mss. omnium qninque colleciionum m-s. cnllect. S.sed et nosiri polioies codices Casin.,
et duobus Lcctionafis Vailiivli. el uno Padiltron. duu Valcell., Padiliron. et aniiquissiniUTVat. ap-
habent: Vltol Ecclesimgeueratioiies,sapientiu el in- probanl.
tellectu,consilioet fortitndine.scientia el pietule, atque m Duo Vallicell. etCasin. delent jam.
ipso Dei timere fraudaret. Ob auctoritalem potissj-
411 S. LEONIS MAGNlSERMONES. 4)2
prorsus de illa virtute pervenit, quara Ecclesiaesuae A . terrarum orbe venerabilem, illesancti Spirituscon-
Christus et promisit et iriisit. Dicente eriirn * bea.6 seeravit adveritus,» qrii post resrirrectionem Domini
apostolo Joanne : Spiritut nondttm erat datus, quia quiiiqiiageSimc) die iu apostotos poputumque creden-
Jetut nondumeral ctarificatus(Joan. vn, 39): Domini tlurii, sicut sperabatnf, influxit(Acf. n, 1). Speraba-
ascensio, dandi Spiritus fuit ratio, quem ille necesse iur auiem, qiiia lllum DominuSJesusf spoponderat
esl ut ncget dalum, qui ad consessum patemae dex- amilnrtim (ttic xxiV, 4^7; Aci. i, 4), non ut tunc
terae verum in Christo hominem negat esse prove- primuni esse sanclorum habilator inciperet, sed ut
ciura.Nosautetn, dilectissimi, ad beatam 301)8eler" sacrata sibi peciora et ferventius actenderet, et co-
nitaiem et animaeet carnis per regenerationem san- piosius S inundaret; cumnlans sua dona, non in-
cti Spiritus adopiati, b sacratissimum diei istius choans, nec ideo novus Opere, quia ditior largiiaie.
fostum rationabili obsequio et casta iaelitia celebre- Numquarri enirri ab Oiiinipolentia Patris, et Fitii,
nius, conlilenies cum beaio Paulo apostolo, quod Spiritus sancti est discrela majestas; elquitlqiiid in
Dominus Jcsus Christus ascendens in altum, capti- disposiiione omnium rerum agii divina modefatio,
vam duxit caplivilalem, dedil dona hominibus(Ps. ex toiius venil providcritiaTrinitaiis. Una est ibi be-
LXVII, 19; Ephes. tv, 8): ul EvangeliismDei per nigniias misericordiae, una censura justitia? ; nec
onine humanae vocis eloqnium praedicetur, et omnit 8 aliquid est in actione divisum, uhi nihil est in vo-
b
lingua coiifitealurquia Dominus Jetut Chrislusin glo- lunlate diversum. Quaeergo illuminat Pater, illu-
ria est Dei Palris (Philip. u, 11). niinat Filius, illuminat Spiritus sanclus; cnmque
CAP.IX. — Ad praesentem autem solemnilatem, alia sit persbria missi, alia mitlentis, alia promilten-
« dilectissimi, etiam illa nobis est adjicienda devotio, tls, simiil nobis el uhitas mauifestatur et Trinitas*
ul jejuniuni quod ex aposiolica traditione subsequi- ut essenlia habens aequalitatcm, et non recipiens
tur celebremus, quia el hoc inter d magna sancti soiitudinem, et ejusdem subslantiae, elnon ejusdein
Spiritus dona numerandnm est, quod nobis adver- imelligatur esse personae.
sum illecebrascarnis et insidias diaboli jejuniorum CAP.11.— Qtiod ergo salva cooperatione inscpara-
surtt collata prataidia, quibus omnes tenlationes Deo biiis Dcitalis, quaedamPater, quaedatnFilius, quae-
adjuvante vincamus. Quarta igiliif et sexta feria dam prnprie Spiritus sanctus exequitur, nostrae re-
jejunemus; sabbato auiem apud beatum Petruni ap6- dempliuni» dispositlo, nosii'33 saliilis est ralio. Si
•lolum vigilias celebremus, palrociiiaiue eodem ora- enim horoo ad iiiiagiiiemet similitudiiiemDei factus
lionibus nosiris, ut in omuibus misericordiam bei (Gen. i, 2t») iu suae honore naturas mansissei, nce
obtinere mereamur, per Domiuuin nbsirum Jesum diabolica fraude deceplus a lege sibi posiia ' per
Christum viventeiu et regnaniem cum Paire et Spi-' C concupisceniiam deviasset, Creator mundi creatura
ritu sanclo ln saeculassculoram. Amen. non fieret; neque aut sempilernus 310 lemporali-
SERMOLXXVII[Al. LXXV]. tatero subiret, aut xqualis Deo Pairi Filius Deua
foftiiam servi et simililudinem carnis peccati assu-
De Pentetotltlll. meret. i Sed quia invidia diaboli mort introhit in or-
STNOPSIS. — I. Spirimm «cutcfiimnon inchoastt in bem terrarum et aliter solvi captivitas
(Sap, a, 24),
Pentecotte tua dona, ted cumuUuii, cum indivite k
Triniiat operetur. — 309 "• ^* peceatoartum bumana non poluit, nisi causam nostrara ille su-
este, u' opns reparaHonit iwstroiinter te dividertnt sciperet, qui sine majeslatis suasdamno e,t verns
personeeTriniinlis; el quomodo.—III. Eam parti- liOmfjfieret, et solus peccati coniagium non baberet;
lionemnihil aquatitati tt fontubstantialitaii perto-
narum obttte. — (V. Nihil rebut creatit vel vitibi- divisil sibi opus noslrae reparationis misericor. ia
libus offinecogitandumde Trinitaie, queetoia mqua- Triniiatis; ut Pater
tit ett. — V. C'<rAitcipulotde tjut atcensione gau- propitiaretur, Filius propitiarct,
dere Chritiut velil. — VI. Tret ptrtomt unum ette Spiritus sanctus igniret. Oportebat cuim ut etiam
Itabere,unumqueoperari. salvandi aliquid pro se agerent, et conversis ad Re-
CAP.I.—Kodieriiam.dilectissimi,lestivitalem toto'.D demptoretn cordibus, 1 ab inimici dominalione di-
» Ex antiquissimoVai. adjecimus voces.ieafo apo- • In antiquissimo Val. 3835, gui pott resurrectio-
tlolo. Dein ex eodem et prima ediiione scripsimus netn tuam Dominus quinquagesimodie in apostotet
erat, pro (ucrat ctarificatus. sicut sperabatur, influxii.
t Ediliones anle Quesn. cum mss. COllect.poste- pttbemquecredentium,
1 Ediii anieQuesn. cum mss. collectionum poste-
rioruni, sacratissimi istiusfetti ditm.COd. Padilirop., riorum, promiscrat.
tacraiisdmi (esti diem. Deiti verba ti tatta tmtitiade- sPrima edilio ct cod. Don., corrnpte, mundaret.
sideranturjn antii|ui-simo Vat. * Eadem cdilio el idem codex , Quemergo.
c Ita ex :iiitiqiiissimnVat. Caeteraeeditiones igno- 1 Unuscod. Vat., post concupiscentias.
rant, d.tectistimi, et pro illa, hahent, ista. EditionCs i Quia veroin iribus nostris mss. et prima editio-
autemQtiesiiello antetiores pro adjiciendapraeferunt ne, in qua mox, intravit prn infrotitt.
assumeitda; et mox, ante vcrbum celebremut,addunt, k Iia nielius ex anliquissimo Vat. et duobus eiern-
sancta observantia. Veron.
d Editi,maxima. Praetulimuslectionemvelustlsslmi plaribus
1 Prima ediiio et cod. Don., ab nimia damnntiont
Vai. quam duo etiain mss. libri a Quesuello memo- disiederent. Caeteraeedilioues ante Quesii. ut iu tex-
Tati coiilirniaiit. Paulo post in eodem Vat., pro i//e- lu, hac mia exceplione quoJ praeferuui desciscerent
cebras, legitur, concupitcentiam;et Quesneilus forte pro discederent.Nostri tamen codices uti cum Que-
«XaUquoSUOcodice, concupitcehfias. snello edidimus.
MS SERMOLXXVH. 4f4
seederent*. qwtiiatri-,slcut Apostoius ait, wfslt Dm i A suis, sicut evatigelicaleeiiohe Mcitatdm est: Si di-
SpiriftimFitii ref in tbrda nottra " cfawaniem, Abba I • Ugeretit me, gaudetetis utiqut, qnia ad Pattem Vado,
Pater (Ga/af. iv, 6). Vbi autem Spiritus Domini, ibii quia Paltr major tne est (Jotth. XIV,28); sed h hoc
Itbertas(II Cor. m, 17). Et, Nemo poresf dfcere Do- ilbe aures, qiiaesaepius andieruiit: Ego tt PaUr nnum
mihum Jesum, nisi m Spirilu tancto (1 Cor. xn, 3). sumus (Joan. x, 5fl); el qvt me ritfef, vitfefef Palrem
CAP.III. — Si ergo duce gratia, dileciissimi, fide-. (Joan. xiv, 9); sine Deilatis accipluitt differeniia, nec
liter sapienterque * noscamus quid Patri, quid Filio,, de illa hoc essenlia intelliguiil, quara sempilernam
quid Spiritui Saricio in repafaiione nostra propriumi cum Patre et»ejusdem natnrse csse hoverunt. Com-
qiiidve coriimunesit, ea quaepro nobis humililer ett meftdaiur ergo etiam sanctis aposlolis in iiicama-
cnrporaiiter gesta suiit ita procul dubio suscipieimis,, tione Verbi I htimana proveciio, et qui denunlialo
ut nihil iiidignum deunaalque eademTrinitatis glo»• sibi Dominiturliabanttir abscessu, ad seierno gaudia
ria sentiaimis. Quamvis euiiii nulla mens ad cogitan- lionoris sui iiicilantiir augmento : Si diligeretit me,
dum de Deo, nulla ad loqueudum lingua sufficiat,i ihqiiit, gauderetit utique, quia vado ad Patrem (lbid,,
tanien qti&iitumcnriiqueillud est c qund IIIIIII.HIOili- 28); liocesl, si perfecia scientia videretis quid vobis
tellectu de es-entia paternao Deitatis atiingitur, nisii gloriae cbnfeftur per hoc quodex Deo Patre genitus
uiuiiii atqne idem d e>t, cuin vet de UnigenitoejuS,. B eiiam ex homine matre sum natus, quod Dominus
vel deSpirilu sancto cngitatur, non pie sapiiur, sedI aeternorum, unus volui esse mnrtalium, quod visibi-
nimis carnaliter c.tligatur, et ipsum quod de Palre! lem me invisibilis pra'bui, quod formam servi infor-
congruenter sentiri videbalur, amiilitur : quia ' dei ma Dei sempitemus accepi: Ganderetis,quia vadoad
toia Triniiale receditur, si in ea tinitas non teneitir. Pairem. Vobis enim k haec prustatnr ascensio, et
Nulla auteni ratione vere est ununi quod aliqua est super onines ccelos nd Patris dcxleram collocanda
inaequaiitate diversum. vestra iu me humiliias elevalur. Ego autcm,'qui
CAP.IV. — Cum igitur ad conliiendiim Palrem, et hoc siini cum Paire quod Paier esi, individuuscum
Filiuui, el Spiritnm sanclum aciem ineulis inlendi- genitnrc permaiteo, el sicab illo ad vos venicns non
mus, procul ab aniiuo formas visibilium reruu\ et reCedo, quemadmodum et vos ad illum rediens non
aelates teiiiporalium nalurarum, procul corpora lo- relinquo. Gaudeie ergo, quia vado ad Patrem, quia
corum et Inca corporum repellamus. Discedat acnrde Pater major me esl. Univi enim vos mihi, el facius
quod spatio exienditur, quod fiue concludiiur, et sum filius bominis, ut vos filii Dei essepossilis.Unde
quidquid nec seniper ubique, nec lolum e-l. Cogiia- 312 licctunus in uiroque sim, lainen l quo vobis
tio de Deiiate Trinitatis concepta nihil per distau- conforinor, Palre sum minor; quo aulera a Patre
tiam inlelligat, 311 "''''' Per gradus qiuer.il: f ac G iioii dividor, eiiam meipsosum major. Natura iiaque
si quid dignum de Deo senserit, nulli hnc ibi audeat quae minor esl Patre, m vadat ad Patrem , Ut ibi
negare pcrsonae, tamquam honorificenlius Patri sit caro ubi sempcr cst Verbuin; ct una Ecclesiae
ascribat, quod Filio Spiriluique non tribuat. Non est catholicae fides, quem secundum humanitalem non
pietas Unigeniio pracferre Genitorem; Filii coniu- diflitelur minorera, secimdum Deitatero credat
melia Patris injm ia est; quod uni deinilur utrique aequalero.
t detrahiiur. Nam cum illis et senipiternitas sil com- CAP.VI. —Contemnatur igiiur, dileciissimi, vana
munis et Deiias, nec omnipoiens Pater, nec incom- etcaeca versutia liaereticaeimpieiaiis,quaesihi hujus
mutabilis aestimatur, si aut niinorem so genuil, aut n senlentiae scaeva inierprelalione blandilur: ac di-
quem non habuii, habendo profecit. cenle Domino : Omnia qum habet Pater mea sunt
CAP.V. — Dicit quidem Dominus Jesus discipulis (Joan. xvi, 15), non intelligit se Patri demerequid-
• Prima editio et ms. Ron., in quo clamamus. confirmal, secuti sumus.
b Duo mss. Vai., novimus. i Auctoriiate eorinndem codicum delevimus adje-
c Cod. Veroneusis, Quod humanus intelleclus.... clivuin Dominici, qu >d hic inserturo in editis, ex
alimqil. Leonis more, Verbonou additur.
d fia omnes nostri codices et editinnes ante Qne- -., k lta meliiis ex iisdem codicibus, quam in editis,
snelluin, qui uiillo ms. indicaio, forle ut clarioreni '
" prmstatur hmc ascensio; id est in vestri graiiam baec
senteutiam efliceret, edidii, esse, cum de Vnigenito. ascensio eflicitur, et ideo gaudendum, quia vado ad
Editaro veroa nobis lectiunem cnnfiimanl etiam co- Patrem.
dices et editio traciatus conira Eulyehem cap. 2, in 1 Antiqnissimiis Vat., quod vobis; el infra cum
quo lioc capi.t iusertum legiiur. Ilic tractalus in noiinullis aliis codd., nec non editis aute Quesnel-
appendice exliibehinir. lum. quod auiema Patre. Quesnelli leciionem primae
e .Sicex aniiquissiroo Val. et duobus Veron. Al., ediiioms, exeinplo collecl. 3, uii nielioieirPiiiiinutare
a lola. noliiimus.
t Ita ex nmnibns nosltis codicibus. Editi, prae- m lta ex omnibus nostris codicibus. Al , vadil. Mox
mi^so punclo, At si quid. in Veron. el duobus Vait., ef ibi sil caro; :>cdeiu in
t \\., sublrahiiur. veinsiiss. Vat., uf una Ecclcsimcathvlicmfidet, sine
bPrinia ediiiii ei cod. Ron., hwc. conjiinciione ef. Qu;i>iccii>>prxlennda e.iset, si roa-
> Kiat iu edit s, ejutdem nalurmnoverunt este firma gisa pl.iceret antea legere, el ibi.
ralione. Qtiesn.Ilns nolavil in niaiginc: < Tres has Editi anie Quesii. habebanl, scientimin lexm.ct
Voces, tste firnta ratione , omiltil ms. Oxnuiciisis in m;\rg\ne,senteiitim,quuii voccmille lcxttiiinseruit,
unus. >Nos vetustUsimiValicani et Leciionarii Ve- ut in noslris utiam mss. iuveniiur. Porro voci tcava
ronensis lectionem, quae hanc omissionem ex parle ille apposuit hanc notam marginalem, id ett tinittra.
415 S. LEONIS MAGNI SERMONES. 416
quid Filio audet» denegare, et ita in his quaebumana A descensione sancti Spirilus consecratam sequitur, ut
sunt desipit, ut putet quod ideo Unigenito palerna nostis,' solemne jejunium, quod animis corporibus-
defuerint, quia noslra suscepit. Non minuit in Deo que curandis salubriter institutum, devota nobisest
misericordia potestatem, nec b dileciaereconciliatio observantia celebrandum. Repletis namiiue apostolis
creaiurae, sempiternae defectus est gloriae. c Quae virlute promissa, et in corda eorum Spiritu veritatis
babet Pater, babet et Filius, et quae habet Pater et ingresso, non ambigimus inter caeteracoelestis sacra-
Filius, babet el Spiritus sanctus, qnia tota siraul Tri- menta doclrinae, hanc spiritalis continentiaediscipli-
nilas est unus Deus. Hanc autem fidem non terrena nam de Paracletl magisierio primitus fuisse concep-
sapientia reperit, nec opinio humana persuasit, sed tam : ut sanciificataejejunio roentes conferendis sibi
ipse unigeniius Filius docuil, ipse Spiritus sanctus charismatibus fierent aptiores. Aderat s quidem
instituii; de quo nihil est aliter quam de Paire et Christi discipulis protectio 314 omnipoteniis auxi-
Filio sentiendum. Quia licet non sit Pater, non sit lii, et principibus nascentis Ecclesiaetota Patris Filii-
Filius, non tamen est a Patre Filioque divisus; et queDivinitas in praesentiasancti Spiriius praesidebat.
sicut propriam habet inTrinitate personam,itaunam Sed conlra insianles impetus persequeutium, contra
habet in Patris et Filii Deitate substantiam, omnia , minaces fremitus impiorum, non corporis fortitudine,
iinpleniem, omnia continentem, et cum Patreet Filio ]} nec carnis erat saturitale certandum; cum hoc ma-
universa d raoderantem, cui est honor et gloria in xime hoininis interiora corrumpal, quod exteriora
saeculasaeculorum. Amen. deleciat; et tanto fiat rationalis anima purgaiior,
313 SERMOLXXVIII [Al. LXXVI]. quanlo fuerit subsiantia carnis affliciior. .
8 De Jejunio Pentecostet l.\ CAP. II. — lli ilaque doctores, qui exemplis et
SVNOPSIS. — I. Inttiiuta ette auctore Spiritu tanclo tradiiionibus suis omnes Ecclesiaefilios imbuerunt,
jejunia, ut adversusinimicossuos Christianivalidiut tirocinium b militiae christianae sanctis inchoavere
pugnarent. — II. Conlra eum qui liber est a carna- jejuniis : ut conlra spiritales nequitias pugnaluri,
libus desideriis, inermemessediabolum.—III. Posl abstinentiae arma » viiiorum incen-
institutum este el illorum caperent, quibus
festa jejunium, ul, fru-
ctut permaneat, et negtigent circa illa pleclatur. — tiva iruncareut. Invisibiles enim adversarii et in-
IV. Jejunii, cui comet est misericordia, maximam corporaleshostes non eruntcontra nos validi, sinullis
essevim. carnalibus desideriis fuerimus immersi. Cupidiias
CAP.I. — Hodiernara, dilectissimi, festivitatem quidem nocendi in tentatore perpetua est, sed iner-
o Ita antiquiss. Vat. cum duobus aliis Vaticanis et rum sermonesinscribuntur: DeJejuniomentitteptimi,
prima editione. AI., negare. vel decimi. Sine tilia vero aucioritate codicum nihil
b Editi cum quibusdam mss., delala reconcilialio. immtilare voluimus.
Correximus ex antiquiss. Vat. et Veron. 1 < VelbaecLeonisverba.inquitinannotationeQue-
« Prima edilio: Qum habet Paler, habet et Filius, snellus, transcripsit Ecclesia in collecta quaeprimo
habet et Spirilus Sanctus. Quadragesimaesabbalo legitur, vel jam tunc in usu
d Ita ex aniiquiss. Vat. Vulgati ante Quesn. cum C erat illa collecia in officiis ecclesiasticis, unde h»c
mss. collect. posieriorum, per infinita smculasmctt• verba mutuaius sit auctor noster. Ex altcrutro colli-
lorum. Amen. Quesnellus vero, moderantemtn smcu- giiur vel quo in pretio sit S. Leo in Ecclesia, vel
la. Amen. qnam antiquaesint collectaequibus hodie utitur Ec-
6 Hic liiulus praeferlur in mss. 2, 3 et S collect. clesia in divinisOfficiis. » VeriusS.Leo nonnullarum
In prima editione et mss. 3 collect. hic sermo inscri- oralionum qua>.leguniiir in divinis officiisauclor fuit,
bilur : De Pentecoste sermo IV, eumque sane idem ut patet ex antiipiissimo Sacrainentario superius ine-
sermonis initium ipso Pentecostes die habitum pro- moraio; quod si n<Ii est onininoS. Leonis, non pauca
dil. In ms. Casinensicoliect. 1 sub eodem litulo de tamen conlinere videtur a Leone lucubrata et in usu
Sancto Pentecoste censentur omnes etiara sermnnes sacroruni officiorum recepta, ut in admonitione ad
sequentes 2, 3 et 4 de Jejunio Pentecostes; similisque idem Sacranienlarium inmo II ostendetur. lnter liaec
codex exstitit anud Micrologum; quippe de Eccles. est oratio qnae nunc legitur in primo Quadragesimae
observat. cap. 25 S. Leonis Sermonura memorans sabbato; at in eo Sacramentario poniiui : /n Jejunio
librum, plures de Pentecoste in diversis annis fecisse mensisquarti, id esl in jejunio Pentecosles, ad quod
tradil. Ex voce aiiletn vlures paiel in eo ms. Sermo- hic quoqite sermo perlinel. Oratio autem in endem
num libro omnes sermones de Jejunio Pentecnstes Sacrainentarin est haec: Aieslo, Domine,supplicibus
sub litulo de Pentecosie luisse comprehensos. CaHe- tuis, ul hoc solemnejejunium,quod animiscorporibus-
rura hoc jejunium intra Pentecostes octavam pera- que curandis salubriter instiiutum est, devotoservitio
ctum antiqua locutioiie vocabatur jejunium mensis celebremus.
quarti; uti similiter in antiquissimo Sacramentario e D t Editi, quippe; sed melius cx Lectionario Vero-
niaiiuscriplis capituli Veronensis edilo a P. Josepho nensi,
h quidem, ut snbsequens contexlus ostendit.
Rlanchinio ac Leoni atiribiito, missa hujiis jejunii In iaudatoSacramentario, in alia inissa inJejunio
propria (cujus aliquot nediun senteniiap, sed etiam mensisquarti alia oratio ex bis verbis ilerival.ic<gno-
verba, cumsenteniiis et verbis prinMhujus sermonis scilur :Concedenobis, Domine, prmsidia militiwChrt-
plane conveniunt, ut inferius suis in locis annotabi- tianmsanclis inchoarejejuniis, ul conlra spiriiales ne-
inus) proferiur sub lilulo, /n jejunio meusis quarli. quilias pugnaturi, conlineniimmuniamurauxiliit. Haec
Qui lilulus pariter servatur in Sacramentnrio Gela- eadem oratio in Gelasianum card. Thomasii codicem
siann cardinalis Thomasii lib. i, niiin. 83, nec non traducta legilur lib. i, num. 83. Mox,sanclit inchua-
iu Gregoriano, quod ex duobus antiquis et purioribus vere jejuniis, quod cum recitata oraiione tnagis con-
mss. Muratorius edidit. Hinc sequeniium etiam ser- veuit, scripsimus ex ms. LeciionarioVeio. ensi, |iro
monum titulus (si de Jejunio olim inscripti credantur, eo quod legebatur in editis, sanctisjejuniisinchoarunt.
el non polius de Pentecoite) hic videlur fuisse : De 1 Mss. colleci. 3 el5 atque editioues ante Quesn.,
Jtiunio memis quarti, ut alii aliorum qualuor tempo- raperent. Ms. collect. 4, reciperent.
417 SERMOLXXIX. 418
mis atque inefficaxerit, si nihil in nobis unde conira A fructibiisesse fecundi. Quidquidenim in cibos pau-
nos pugnei inveneril. Quis autero hac fragili carne perum, in curationes debilium, in prelia capiivorum,
circiimdaiiis, et in isto mortis corpore constitutus, 1 et in quaelibetopera pietatisimpenditur, non minui-
eliain qui mullum a validequeprofecerit, ita jaro de tur, sed augetur, nec umquam apud Deum perire
siia salu e securus sit, ui b ab omnium se illecebra- poleril quod fidelis benignitaserogaril, dum quod-
rum periculocredal alienum? Donet licet sanctissuis cumque tribnil t ad subsidium, id sibi recondit ad
quntidianamgratia divina victoriam, non aufert ta- pra>mium.Beatienim misericordes,quoniam ipsorum
men dimicandimaieriam : quia et hoc ipsum de mi- miserebiturDeus(Matth. v, 7); neque delictorum me-
sericordia itrotegentisest, qui naturaemutabili, 315 moria erit ubi 316 testiiiionium pietaiis affuerit.
ne de confectopraeliosuperbiret, semper voluil su- Quartaigilur et sexta feria jejunemus; sabbatoautem
peiesse quod vinceret. apud beatissimum Petrum apostolum vigilias cele-
CAP.III. — Igitur c post sanctaelaetitiaedies, quos bremus, cujus nos orationilms el a spirilalibus ini-
in honorem Dominia mnrluis resurgcnlis, ac deinde micis etb a corporeis hostibus confidimusliberari.
in coelnsascendentis, exegimus, postque percepium Per Dnminum nosirum Jesum Chrisium, qui cum
sancti Spiriius donum,d salubriler ei necessariecon- Patre et Spiiilu sancto vivil et regnal in saeculasae-
suetudo est ordinaia jejunii: ut si quid forte inter]1B culorum. Amen.
ipsa fesiiviiatum gaudia negligens libertas et licentiai SKRMOLXXIX [Al. LXXVII],
inordinata praesumpsit,hoc religiosaeabslineniiaecen- » De Jejunio PentecostesII.
suia castiget: quacob hoc quoque studiosius exse-
— Jejunium Pentecostes, de traditione
quenda est, ui illa in nobis quae hac die Ecclesiae STNOPSIS.et1.inslitutione
divinitus sunt collata permaneant. Templum enim aposlolica Spiritus snncti.—II. Quod
discrimeninlerfideltumjejunia eljejuniainfidelium.
facti Spiriius sancti, et majore quara umquam copia1 —III. Qualejejtmium, quod non a Spiritu sancto
divini flumiuis irrigati, nullis debemus concupiscen- procedit, el ex qun gloria quwritur humana. —
tiis vinci, nullis vitiis possideri, ut virlutis habitacu- IV. AdDeumreferendumessejejunium, quia omnium
desideriorumet operumbonorumauclor est.
lumnulla silcontaminaticne pollutum.
CAP.IV. — Quod utique regente atque adjuvante5 CAP.I.— Dubiiandumnon esl, dileciissimi, om-
Dominoomnibusobtint-re possibile esi, si per jejuniii nem observantiam i Christianam erudilionis esse
purificaiionem,ac e per misericordiaelargiiatem stu- divinae, et quidqtiid ab Ecclesia k in consueludinem
deamus et peccatorumsordibus liberari, etcbarilalis; est devotionis receptum, l de traditione apostolica
* Cod. Veronen. et Val. collect. 5, valdeque. C Quaiuor-Temporum.dequo hic agitur.cum hncjeju-
b lta cx noslris codd. Al., ab omni. iiiuni non semper universa Ecclesia servavenl. Sed
c Eadem habet pradatiomi-sa-laudaiaeannolatione3 quod in Romana Ecclesia antiqua observantia custo-
2 in bacrameniario Veionensi : Vere dignum. Postt dicbatur, apo>tolicaeinstiiutioiii tribiiendum com-
ilios enimsanclmtmiilimdies, quosin honoremDomini i miiin locntioneac sensu inolevisse videtur; ac pro-
a morluis resurgentis, el in -
cmlosascendentisexegi- pierea S. Hieronymusin ep. 71, ad Lucinium, n. 6,
mus; poslqueperceptumsancii Spiritus dontim,neces- licet de observantiis qiiarumdamEcciesiarum pecu-
sario nobis hmcjejuiva sancla provisa sunl; ul pttrai liaribus loqueretur, nontlubil.ivitscribere : Vnaqum-
conversnlione vivenlibus,qumdivinitusEcclesimcollata <i queprovinciaabundetin suo sensu, et prmceptatnajo-
sunt, permaneant. Per. Tarita liiijus ini-s.o cum h' cz rumlegesapostolicasarbitreiur. Oiiservavimuspraeterea
sernio e concordia eumdem aiictoreni deinonsuaree Leoneni frequenterjejunia et alia Cltri-tianaepietatis
videtur. II.ic autem praefatioeiiam in Gelasiano Sa- opera apoMolicaeinstiiittiorii idcirco tribucre, qnod
crameniario legitur. jejunitiiii et alia» ejusdemgeneris observantia- apo-
d Ms. Veron., satubriler necessaria. stolica doctrtna licet baec vel illa
* Cod. Ron. et primaeditio, per misericordimopera. peculiaris jejuniicommendaverit,
aut allerius pii operis determinatio
1 Coiijunclioneiiief a Rain uitloel Quesnelloomis- ab apostobs profecta non fuerit, sed ex apostnlica
sam, ex anierioribus ediiionibus et nostris codd. eniiiitione a Patrihus seu majoribus fuerit instiluia.
revocavirous. lia collecias quasdam Romanae Ecclesiae proprias,
s CodexVeron omiilit, adsubsiditim; et posl pauca a qiias prudenler a Patribus et uliliier ordinatas agno-
habel, Quoniamipsis miserebitur Deus. rv scit serm. 4 de Collectis,c. 3, apostolicaeinsiituiioni
b Priina ediiio, a corporatibus; et dein lianc ser-- iiiliilomiiiusiribuit: quia, inquit serm. 3, bealissimi
monis clau-ubinipnefert : Per DominumnosirumJe- discipuliverilalis (id est apostoli) hoc diviniiusinspi-
sumChrislumFilium luunt, qui lectimvivilet regnalinn rata commendaveredoclrina, ul quoliescmcitaspaga-
unitate Spiiilus sancti Ueus, per omnia smculasmcu- norum superslitionibussuis esselintentior, tunc prmci-
lorum. Amen. pnpulus Dei orationibuset operibuspielulis in-
* In mss. libris collecl. 3, qtii superiorem sernio- puestaret : occasioueautem pagniicae>uper.-titioniseas
neni inscripserunt: De Pentecosle sermo IV, huicc collectas a Painbus m-titutas iradit. Simililer jeju-
litulu- pratfigiiur: De Jejunio PenlecostessermoI, ett liiuni qualuor temporum mensis deciiui a Patribus
ita eliam in labula primaeedilionis. sancitumexpresse docet S. Pontifexserm. 16, cap.2,
i AdjectivumChrislianampraeteriit Quesnelliedi- inquiens : Sancli Patres nostri divinitus inspirati dt-
tio : revocavimusex c*teri- ediiionibus, qnibus ora- cimimensissanxerejejuuium; cum quibus non aliter
nes noslri codices, uno excepto, favent. conciliari potest aposlolica traditio seu insiitutio. cui
k Leciionar.Rergomen.. consiteludine. idem jfjunitim passim abeodem ascribitur, nisi quia,
1 Haeccoiiformia videniur Augiisiinidocirinaelib. i. ut ait serm. 81, cap. 1, inier omniaupostoiicminstiiuta
IVde Baplismocap. 24 : QuodvniversateiteiEcclesia, ', doclrmm, qum ex divinmerudilionis[onie manarunt,
nec Conciliistustifulum, sed semperreiemumest, non n dubiumnon est .... haitc primum abeis observantiam
nisi auctoritaleaposlolicatraditum reclissimecredilur. fuisseconceptam,ut sanctiobservationejejunii omniunt,
DispUcettamen nonnullisquod banc apostolicaetra- virtutum regutas inchoarent.
ditionis praerogaiivamAucior tribuerit eiiam jejunio o
41» 5. LEONFSMAGNtSERMONES. 420
ei de saneti Sprrtfus prodtretfoctrina; qui nunc 317 A dinem ptebisum (Ps. txvn, 3(5);et Iterum : Domine,
quoque cordibus fidelinm sins praesidetinstitulis, ut in tumine vutlut tui ambutabunt, et in nominetuo
ea omnes et ohetheiner custodiant et sapienter intel- exsuttabunt tota die,el tn justiiia tua eiallabuntur,
ligani. Nam cuni in die Pentecostes, quem a Pascha quoniam,gtoria iiirtutJseqrum et tu (Pt. LXXXVHI, 17).
D-nnini qtiiuqiiagesiinuin celebramus, promissus a CAP.IV. — Et ideo, dileciissimi, secundum eru-
Doiniiio Spiritiis sanctus exspectantiuin nientes ma- dilionem Spirilus sancti, per quem EcclesiaeDei om-
jore qiia.., jmquam copia et clariore prxsenlia suas niuin virtutum collata sunt dona, suscipiamus alacri
d
majesiatia impleverit, manifestissime patet inler fide solemiie jejunium : et in mandalis, qu.c potc-
1ca-iera Dei munera, jejuniorumquoqtie gratiam, quae rimos efficere, conlineamus nos ab inflaiiune jactan-
hodiernam festivitatem indivisa subsequitur, tunc tiae, ad Dei gloriam cuncla referentes, qui e( bona-
fuisse donatain : ui sicut fuil concupiscentia itiitium rum est inspiraior voluniaium , et bonarugi est
peccaiorum, ita silcominentia origo virtutum. auctor actionum, dicente Domino : Sic tuceat lumen
CAP.II. — In exercendo autem hoc Dei rounere , vettrum coram hqjninibui,ut videant opera vestra bcnq,
non idco seguiores esse debemus, quia et Judaei et et magnificefttPqlrein vestrum, qui in cmlis «((Ua,tLh.
ha>retici sa>peab edendi tiberlale se coniineiit, et v, 16): qjii viyil et regnal • per omnia saecalasaj-
apud ipsos paganos sunl quacdara * vana jejunia. B I culorum. Araei!.
Aliud eniro agit sub veritaie ratio, aliud sub falsilate SERMQ WXX [Al. LXXVIII],
deceplio. Apud nos ftdes. sanetificat eiiam mandu- f De Jejunio Pentecoslesllt%
canteui; apud illos b infidelitas polluit jejtinantem. SlNOfSis.'-" /'« jtjumndum essa, ut qttod tvbtmkilur
Unde quia exira Ecclesiam calliolicain niliil esi in- ntent.it., impendaiur charitati , qua jfijunio prm-
cellit.
tegrum„ iiibtl casliiin, dkenie Apusiolo : Omnequod
non est ex fide, peccatum est (Rom. xiv, 23) : cum Saneiarum solemniialum, dilectissimi, ordiqe ce-
divisis ab unitate corporis Chrisii nulla situiliiutiine lebrato et spiriialis laetiliie devQlione coiuplela,
comparaiuur, nulla comniuiiione miseemur : quod oporiet nos ad salubritatem rccurrere paccitatis ,
utique nobis saluberrimuro maxiinumque jejunium remediumque iejunii et exercendis memibHSet casii-
esl. Ad virtulem euim coiiliuentia; nibil prius per- gandis adhibeie corporibus : ul quia nos salis de
tinet q«am ab erruribus abstiuere, quia luuc demum hoc ct divina roonita et propria experiineula ducue-
bene amhuHttur, cuin per viam veritatis incediiur. runt, priinum per sacratissirooruin dierum 5 cecur-
Nam quia angusta ct ardua declinantes, proclivia et sum divinae pietaii gratias referamus, lum sanctas
lata seol.iuilovcito in perditionam deveniunt, MELIOR cniifinenLia:delicias appeientes, aliquaiiluluro nobis
est gradus lentior per iter rcctuin, quam vclocitas C < de lerreiiorura ciborum abundantia sublrahamus :
fe^tina per devium. 319 h i>aut proficiat eleemosynis quod non im-
CAP,III. — Agnoscat ergo catholicus Christianus pendiiur mensis. Tunc euim demum ad animae cu-
c fruciwsjujunii sui, quod etiani inter maximas lar- raiionem profieii medicina jejuuii, cum abstiuentia
gitaies sieiilissiinum erit, nisi de sancti Spicitus ri- jejunantis esuriein reficit indigentis. Quia ergo sci-
gatione proce»serit. Cum enim dieat Apostelus nullas mus apud misericordem Deum jejuniis praecellere
&M vi»lutes sine cbaritate prodesse (I Cor. xiu, i), eleemosynaelargitalem, dicente ipso Domiuo :Dale
idemque dicat charitaiem Dei diffusam esse in cor- eteemosynam,et omniamundasunt vobis(Luc. xt, 41):
dibus uostris per Spiritum santtuui qut dalus est si anim.is nnstras a peccaiorum sordibus cupimus
nobis (Rom. v, 5) : eavendum est ne bona quae fa- emundari, eleeroosynam pauperibus non negemus ,
ceresine bonitate non possumus,elaiiane perdaraus. utin die reiribuiionis ad promerendam Dei miseri-
INAM. OSINIse meiito laude dispoiiat qui 318 d© cordiam , misericordiae operibus adjuvemur , per
Studiis intluslri* suaa in se magis quam in Domino Chrisium Dominum nostrura. Ameri.
gloriatiir (I Cor. t, 51; II Cor. x, 17; Jer. IX, 23): SERMO LXXXI \Al. LXXIXJ.
Cum bealus Davui duceat in sanctoruiii operibus
jl
1 De Jejunio PenlecostesIV.
fienm osse laudamloi» , dicens : Mirabilis Deus in
smtctf»MM»,Deut Israel ipse dabit virtutem «fforlitu- Sv»orsis.—l.Peecaticausamfuissegulam,ideoabstinen*
» Prima ediiio et cod. Bnn., nora, male. Iudican- potuerimus, pro pottrimus in ms. Vai. coJlect. S,
tur aulem jejunia a paganis facta ot>vanam gloriam, e Quidam codJ. addunt, cum FUio et Spiritu
quae iiieire»»sub fahilale deceptionimox ilepuianiur. tannto. t Duos antecedentes sermones in fesliviiate Pen-
lta eilam Pharisgeonim jejunia, quaeAuctor serm.
89, cap. 1, otiosa appellavit, ad buinanim laudem tecostes habttos litjuet : nam ptiinus, consecratam Hodiernam
eapUndam relata coinineinnrat serro. 92, capf. %. fettiviiatcm descensioui saneti Spiriius
Moxtres noelri eodlccs, Aliud ante.nagit. inilio memorat, et secunduscap. 1, festiviialem ho-
b Hujtts loci senteiiiiu in observatioiiibus illustra,- diernam item appellat, qnaiu jejuniortim gralia indi-
bitur. Visa subsequitur. At hu.c lerimin seiiiiiineui ipso
• Quesnellus, Rainaudi edjlionfim secutns, sauefir
jejiinioruni die habifum indicare videniur illa quibits
talemjejttniisui. Anteiiarniii editionuin et nosuormui litiiio sancfaium tofenuiitatum ordhtem celebratum, iradmt.
eodiciim leciionem pfaelutiipii-tt cuiii prajsertjm no- e( ' spiritualis tmiilim devoiionemcompleiamdieciirauni.
Bieii ftmetnsadjectiVostert/fwiiijui^,auod;SuMc.iMr., , 6. Ua ex edilis aule QuesH., apudiquem,
Omnino congruat. M\ulgaii ame Quesn,, exeepsa •»«•# «*rUe*eîta
* Cod. Bon. et prima editio, ut in mandalis. Mox, proficiat.
421 S-SRMO.LXXXU. 4£&
tio«««ott^«tt(/uw,--^lI.Tflnfomagissapereiutetio-£A reis infercndura,, sed, ignUwiscQncretuandum, dj-
rem hominem,quanlowagisexterior a tentuum ille- Cente Dpmiaa : OimU pLantaiioquam non plantqvit
cebrit te conituet.— 111.Post indulgenlimtempora, Paler meut totleslis nadicaaitur
(Matth. v, 13).
adjejuma recurmtdi.m.ut negligeniiaveieatitgekir,
m nou obrepttt.*- IV. Per jejmunnt et kem «?nar« Custodienda igitur nobis 6 cst omniuin germinum
mundari hoiiiine,m a peccatit. fieminuniquegencrosilas, quam ex suuimi Agricolae
CAP.I. -r- lnler' ouinia, dilecUssimi, apostQiwae nUiit&liouecQiiccpirous,etvijili sollicitudiue provi-
|io&iiluiadoctriuae, quaeex divinae.*erudilionis.fonie dendum ne Dei miuiera aliqua invidenlis iuimici
manaruut, duhium non est, infljujentein Ecclesi* ftaude yiotentur, et tu patadiso virtutum concrescat
priucipes Spiritu sanqto, hanc pripauraab eisobsur- Silva vitiorum.
vapiiam fuisse conceptam, ut sancti observaiione CAP.IV. -»" Ad decjiuandumaule.ni hoc malum ,
dum
jejmiii, omnium yirtutuin regulas inchoarent; quia nihil est potemius eleeiuosvnis aique jejuniis,
mulitim ad praecepla,Dci b exsequenda prodessat, &i et caruales qupidttaie»cojuinenUa neca.t, ei deside-
h
Christiana militia contra inceniiva omnia viiioru.ni riorum spiriiaJium fxucluamuericotdie cura inul-
eoutiiieiuiae,se sanctilicaiione muiiiret. Cum enim tiplicat. llnde cbaritatem \e>iram solemniter adroo
per illecehrau»cibi irrepserit prima causa peccati, nemus ut per casiigaj,ionemcorporis et per opera
quo salubriftte Dei munere uiitur redempin lihertas, B ] pietatis '. mundari ab omuium. peccaiorum sorde
quam ut nqverit abslinere coacessis, quaefrenare, se cupieules, quarta et sexta fecia jcjunemus; sabbalo
nescivit a yetitis? Qmnit quidem creatura, Dei bona auiem apud beiitissiinumPeltuu* apQStolumvigilias
ett, einihil etl abjicieudumquodcum graliamtmqfiione celebremus : cujus meiitis el araiionibus ita nos
percipilur(ITiin. iv,-i) ; sed non ad boc creali super onuiia crediinus atljnvaudos,u<mi&ericordiaDei
BMIS ut fcedaet « iropudeuu aviditate omnes Btundi Qt iejuniis iiostiis.adsit,et. veii», per Christmu Do-
QOpiasexpetamus,tamqu ini quod licet sumi noa li- minuro nosirum, Ameu.
ceat praelermitti. 321 SERMOLXXlXH[AL LXXX].
CAP.H. — Laudetur Deus, qui hominurousuilam Iu N.ataliafottolomm,Petti et Pauli.
pationalisanimus S.WOPSB. —.I. QuaMumRemmgloria per retigicmem,
320 m«ita donavit; sed ACNOSCAT
aposiohxum, mjuitteriox creverit.—11- Quomodo
majores delicias menli datas esse quara Qarni.Et Romnnum imperium Christi imperio servierit.—
oum audit sibi per Spii ilura sancium diei: Pott eon- III. Curliommpitmnria Eectesicesedescomiitutasit ?
eupitceniiatluatd non eas, et a voluntatetua atterme —.IV. Quanta.Petri fortMuio-el charitas Romam
(Ectti. xviu, 30), iulelligat sibi contra omnia quae ingredieiiiis,.-mV. Quj.9ilrilubo?es,,antequamRo,-
—
mam venirel. \\. Petrum et Pqutuni 1'etrocon-
»
Sensibus corporeis hlandiuniur, temperantias se- socialum,duo prmclnradiviniseminisessegermina.
ctandam esse viitutem, per quam , dmn exterioria'G —VII. hi horum fetloquantum tmtandum.
homii>J>volup.tasminuiiur, sapiemia interioris au- G*P.I.-mOmaium oMldwBsancttrum. solemnita-
getur. Non enim ideiu vigoc rordis esl sub onese tum, dilectissimi, lotus mundus est paniceps, et
cibi, qui snb levitate jejunii; nec eumdem sensum unius fidei pietas e.xigj.tpt, qqidquid pro.safule uui-
polest satietas generare queni parcitas. QUIA, cua versorum gestum i recobtur, comniuuibus ubique
caro concupiscensadver&us,spiriiiim spiritali cupi- gaudiis celebretur. Verumtamenhodierna festivitas,
diiate superaiur (Galat. v, 17), iibera obtiuctur sa- prafiierillam reverentiam quam toto terraruro orbe
nitas et sana libertas : ut el caro inenlis judicio et promeruit, speciali et propria noslrae urbis exsulta-
mens Dei regalur auxiliq. tione. veneranrjlae&t: ut nbi nraecipuorutnapostolo-
CAP.111.— Ad hano ergo utilitatem nos, dilectis- rum glorificatus est exitus, ibi k in die
martyrii eo-
simi, prarsenstempus invitat, ut a resurrectione Dq- ruw sit laetitiaeprinoipatus. Isii enim sunt viri per
miui usque adadventum Spiritus saucli quinquaginta quos libi KvangeliuinCbristi, Roma, resplenduil; et
diebus emensis, quos in laclitiapraecipiuefesiivilatis qua?eras
' magisira erroris,, facta es discipula verila-
exegimus, ad jejuniorum reroedia reciirraiiius : tis- (s.tisunt ».saiicti patres tui verique pasiores, qui
ne forie per occasionem licentiaeblandioris aliquas to regnis ceelesiibnsinserendam multo mcl.iu^ninlto-
negligeiili.u culpas delectabiliiim usus ineiderit. " que felicius condid.erunt,quam illi quoriim studio
Terra enim carnis nnstrae, nisi assiduis fuerii sub- prima iiKeniumtuQrumfuiidamenlalocala sunt : cx
acta culturis , ciio de segni otio spinas tribulosque quihus is qui libi iiomcndedit fraterna te caedefue-
producil, et panu degeneri dabit fructuin non hor- davit. Isti sunt qui te ad hanc gloriam provexeritnt,
• Ita cum Q-iesnellonosiri codices, et simililer b Sic nnstri codices el omnes cdiiiones,
Senn. 7>, caji. 1 : Dubilandumnott esi omnemobter- Qu,esnelliana,in qua, nul'o indicato CoiUqeiescepta cultura.
vantiamCbmiianam erudiiioitisette divinm. Cactqrse » Prima eduio , inundari ak OJtiniumpeccqlQj:itm
edtli 'iies, itutilulionis. sjqrMecurem>is.Qunr.taigitur ei sexfp.[eria, etc.
b Priin.i tttii io, exeipiendi. J Leciionarius codex Veron. S. Fiiiiu Majqris,
B Dunrodd. Vali., impructenii,
4 lideiudui HISS.,ne eus ; ei>dein , pro recolimus.
avertere, k His verbis QuesnelliM lon,gain amintajtionem
uniis ex li-deraco'»»:©!. 5 ei prinn ediuo collect. 3
veluie. s.ith^cii. qn.iiii iioii iiiutili, ut speramus;, disquisi-
hahenl,
e ln iisdeincod.l., eorporh. tiîuj illusTaiatii iuiei' observatimuesiuve/iies.
1 Vox sancti addiia cx.aniiquissimo V^t.. 5S55,
* Priinaeditioetcodex Don., eoncurramus.
ex I îiatq Verojn,el e* lioniU, I?4it|iPiaSt,
ft Verbume»»exnostrismss. adjecimus.
322 ut 8ens sancla>populus electus, civitas sacer- A 1 cius illigaia, tantum per Christum est mirabilius
doialis et regia, per sacram beati » Peiri sedem ca- absoluta.
put orbis effecta, latius prsesideres religione divina CAP.III. — Nam cum duodecim apostoli, accepta
quam dominatione terrena. Quamvisenim multisau- per Spiritum sanctum oraniuni loculione linguarum,
Cta victoriis jus imperii tui terra marique protuleris, imbuendum Evangelio mundum, dislributis sibi ter-
iiiiuus taroeii est quod libi bellicus labor subdidit raruin partibus, suscepissent, beatissimus Peirus
quam quod pax Christiana subjecit. princeps aposlolici 323 ordinis, b ad arcem Ro-
CAP.II. — Deus namque bonus, et justus, et om- mani destinalur imperii: ut lnx veriiatis quaeinora-
nipotens, qui misericordiam suam humano generi nium gentium revelabatur salutem, eflicacius se ab
numquam negavit," omnesque in communemortales ipso capite per totum mundi corpus effunderet.Cu-
ad cognilionemsui abundaniissimis semper benefitiis jus autem nationis homines in hac tunc urbe non
erudivii, voluntariam errantium caecitaiem et pro- essent? aut quaeusquam genies ignorarent qnnd Ro-
clivera in deteriora nequiliam secretiori consilio et ma didicisset? Hic ' conculcandae philosophiae opi-
altiori pietate miseratus est, mitiendo Verbum suum niones, hic dissolvendae erant terrenae sapienlias
f
aequale sibi atque coaeternum. Quod caro factum vanitates, hic confutandus daemonum culius, hic
ila divinam naturam naturae univit humanae, ut il- B 1 omnium i sacrificiorum impietas dcstruenda, ubi di-
lius ad infima inclinaiio, nosira fleret ad summa ligentissima superstiiione habebatur collectum quid-
provectio. Ut antem hujus inenarrabilis gratiae per quid usqiiam fuerat variis erroribus insiitulum.
totum mundum diffunderetur effecius, Romanuro CAP. IV. — Ad hanc ergo urbero lu, beatissirae
regnum divina providentia praeparavit; cujus ad eos Petre apostole, venire non mctuis, et k consorte
limites incrementa perducta sunt, quibus cunctarum gloriae luae Paulo aposiolo aliarum adhuc Ecclesia-
undique gentium vicina etd contigua esset universi- rum ordinationibus occupato, silvam istam fremen-
tas. Disposito namque divinitus operi maxime con- tiuro bestiarum et turbulentissimae profundiiatis
grtiebat, ut multa regna uno confoederarentur impe- oceanum, conslantior quam cum supra mare grade-
rio, et ciio pervios haberet populos e praedicatio reris, ingrederis (Matth. xiv, 30). Nec mundi domi-
generalis, qtios unius teneret regimen civiiatis. Haec nam 324 times Romam, qui in Caipliae domo ex-
autem civitas ignorans suae provectionis auctorem, paveras sacerdotis ancillam (Matth. xxvi, 70).
cum pene omnibus dominaretur geniibus, omnium Numquid aut judicio Pilati, aut saevitia Judaeorum
genlium serviebat erroribus, et magnara sibi vide- roinor erat vel in Claudio potestas, vel in Nerone
batur f suscepissereligionem, quia nullam respuerat crudelitas? Vincebat ergo materiam formidinis vis
falsiiatem. Unde t quanlum eral per diabolum lena- C amoris; l nec aestimabaspavendos quos susceperas
a Hic observandum est quod licet sanctos Petrum s Duo mss. Val. et prima editio, quanto, et dein,
et Paulum patret et verot pattoret Romanaeurbis Leo tanio. Po-tea pro, mirabiliut, in anliquissimo Vat.,
dixerit paulo ante, tedem lamen episcopalem uni mitericordiut.
Peiro tribuit, acper eam caputorbit Komaineffectam b Ex Sacramemario Romano omnium antiquis-
tradit, cujus sedis causa toti orbi prmtidet, adeo ut simo, quod tomo II dabiiur, paiet quasdam huju-.ser-
exinde latiut prmsideat religione dtvina, quam domi- monis senteniias, ac etiam verba aliquot peculiaria
uatione terrena. Quibus concinunl illa Prosperi in fuisse traducta in praefationemdiei natalis SS. Petri
carmine de lngratis: et Pauli niiiii. 10, ut conferenti patebit.
li.i reposuiiniis non tain ex editis anie Quesn.
SedesRomaPetri, quaepastoralisbonore qiiam ex sex nnslris rodicibus. Equidempariicipium
Faclacaputmuodo,quidquidnon pessidetarmis conculcandmexigere videntur reltqua simili panici-
Relligionetenet.
pio elala, dittolvendm, confutandut, dettruenda.
Similia legunlur apud auctorem de Vocat. omniumi Quesnellus ex iribus suis codd. supposuii, collucian-
geiiliuin, lib. u, cap. 16. Ilinc autem primatus di- tes, pro i|iio melius et cohaerentiusin antiquissirao
gnitas atque auctoriias, quae in lotum orbeni, etiain| Val., colluctandm.
extia Roroani imperii tines protenditur, ab iropenalii i Vulgatian.e Quesn., sacri/eoiorumcumantiquiss.
urbe, cui episcopatus Petri fuil alfixus, origiuem ha- Vat. et inss. collect. 3 et 4. Al in margine notant,
bere non poluit, ut quidam helerodoxorum soinnia- sacrificiorum. Hanc vocem Quesnellus ex quatuor
runt. n suiscodd. lextui inseruit; necexpunximus, quiaeam
b Anliquissimus Vaticanus codex idemque Roma- invenimus in Leclion. Veron., in codd. collect. 5et
nus post verbuin, negavit, haec addit: nobis etiami in exemplari Pauli Diac. Patilo post, variis erroribus,
beatot aposlolos el martyres in hac urbe pro cuslodiai pro vanis erroribus, magis placuit ex tribus oplimis
collocavit;quaeforte verba uli Romanaeurbis propria,i Lectionariis.
in aliis mss. Lectionariis ad aliarum Ecclesiarumi k In Homil. Pauli Diac, uf cum consorteglorim
usum pertinentibusetexinde in collectionibusoraissai tuccPaulo.... conslantiorquam supra mare gradiens,
fuerunt. ingredererit. Id lamen nullis aliU mss. fulcitur, ac
» Edit. ante Quesn. cum mss. collect. 3 et 5, Ver- praeierea oppnniiur Leonis senlentiae, qui Paulum
bum igitur earo factum. Emendationem Qnesnelli ap- aliarum adhuc Eccletiurum ordinaliombusoccupatum
probani nnstra Lectionaria aliique aliarum collectio- tradens, Petrum cum eo Romamingressum aliirmare
num codices. non poiuit. Adde quod hoc capite indicat Peirum
d C«d. Ron. et prima editio, continua. Romaefuisse sub et cap. 6 eidem consocia-
< Vetusiiss. Vat., prmdicatioregeneraiionit, quot. tum tradit PauluroClaudio,tub Neronis imperio. Haecquoque
' Sic ex antiquissimo Vat. ex cod. Veron. et Paulo> Siimptavidentur ex Chronico Prosperi, quo Leonein
Diac. Al., aitumptUie. Moxex iisdem mss. nec noni usum osiendemus in observat. ad senu. 77.
ex aliis duobus collect. 4 et 5, reipuerat, ubi primaI » Vulgaii cum Lectionario Veron. et rass. poste-
editio habet, retpueret, caeteraeedit., retpuebat. riorura collectioniim: Nec mttimabat terrori ceden-
«K SERMO LXXXII. 426
dilifcendos.Hunc autem intrepidae charitatis affeclum A tempore, quo jam omnis innocenlia, omnis pudor,
jam tunc profecto conceperas quando professio tui omnisque liberlas sub Neronis laborabat iraperio.
araoris in Dominum trinae inlerrogationis estsolidata Cujus furor per omnium viliorum inflammatus s ex-
mysterio (Joan. xxi, 15-17). Nec aliud ab hac men- cessum, in bunc eum usque torrentem suae praeci-
tis tuae intentione quaesitum est, quam ut pascendis piiavil insaniae, ut primus nomini Christiano atroci-
ejus * quera diligeres, ovibus, cibum, quo ipseeras talem generalis persecuiionis inferret, quasi per
opimatus, impenderes. sanctorum neces gralia Dei posset exstingui: b qui-
CAP. V. — Augebant quoque fiduciam tuam tot bus hoc ipsum erat maximura lucrum, ut contera- \
signa miraculorum, lot dona charismatum, b tot ex- pius vitae hujus occiduae, perceptio fieret felicitatis '
perimenta vinutum. Jam populos, qni ex circumci- aeternae. Pretiosa l est ergo in conspectu Domini
sione crediderant, erudieras; jam Aniiochenam Ec- mors sanctorum ejus (Ps. cxv, 15); nec ullo crude-
clesiaro, ubi priroum Christiani nominis dignitas est litaiis genere desirui potest sacramento crucis Cbri-
orta (Act. xi, 26), fundaveras; jam Ponium, Gala- sti fundata religio. Non minuilur persecutionibus
tiam, Cappadociam, c As;am aique Ritbyniam le- Ecclesia, sed augetur; et semper Dominicus ager
gibus 325 evangelicae praedicaiionis d imbueras; segete diiiori vestitur, 326 (JlUm grana.quae singula
nec aut dubius e de proventu operis, aut de spatio B I cadunt, multiplicata nascuntur. Undeduo ista prae-
tuaeignarus aetatis, tropaeum crucis Chrisii Romanis clara divini seminis germina in quantam sobolem
arcibus inferebas, quo te divinis praeordinaiionibus i pullularint, beaiorum mitlia martyrum protestan-
anteibant el honor poiestatis, et gloria passionis. tur ; quae apuslolicorum aemula triumphorum, ur-
CAP.VI. — Ad quam beatus coapostolus tuus, bem noslram purpuratis et longe laleque rutilanti-
vas electionis (Act. ix, 1S), et specialis magister bus populis ambierunt, et quasi ex multarum hono-
gentium Paulus occurrens, ' eo tibi consociatus est re gemmarum conserto uno diademate coronarunt.
dum, dum horum taluti consulis, quossusceperasdili- fraacit,apparebit. Ibi Paulut conversum,ut iia dixerim,
gendot. Quesnellus lianc leciionem secutus,forleperinde mundum ducens. Ibi Andreas post se Achaiam. Ibi
ac Latinus Latinius, conjecit pro diltgendos me- Joannes Asiam, ThomasIndiam in conspectumsui ju-
lius legendum, dirigendot : sed i vel lillerulam, , dicis conversamdncet, etc. QIIESNELLCS. Sed ad vin-
inquil, sine ms. cnd. auclorilate immuiare religio> dicandam lectionem vocis Asiam qnatuor codd. a
fuit; tetaddit: c Canisii elSurii edilioetms. Vicio- Quesnello laudaiis upnonimus non soluni omnes co-
rin- (et duo nostri Valt. ejusdem coilect. 5) babentt dices quinque colleciiontim. verum etiam uualuor
alendot; » quod etad vulgatarum edit.onum margi- niss. Leciionaria, tria Vallicell. et antiqtiissimum
nem appositum est. Omnem difficultatem sustulitt Vat., quoil cum sit certo Komanum, maximi lnben-
leclio lextui a nobis inseria auctoritate antiqtiiss. dum est. Nondilfiteinur lamen inexemplo Pauli Diac.
Val. et Iriuin Leciion. Vallicell., quaeeiiam cum an- et & in Lection. Vernn. eam vocem deesse.
tecedentibus formidinis et amoris probe rohaerct.. ' Sic inelius ex laudato aniiquis. Vat. etduobus
Hox ardorem loco a/fectum in amiquissimo Vat. C Vallicell. Al., impleveras. Id auiem ne referamusad
» ln eodem Vat., quemdiligis. Epistolas quas Pelrus in memoratas provincias n isit,
b Tof pro atquc, quod erat in cditis, scripsimus ex: illud suadet quod S. pontifex hic ex coniextu loqua-
anliquiss. Vat. cum Leoninae syntaxi melius contur de relnis.qu* proecesseruntadventuni ejtis Ro-
gruat. maui sub Claudio ; cum pneserlitn luin non distin-
« H;cc yoxAsiam desideralurin codd. mss. Thua- gueretur duplexPelri ndveutus in Urbem, ut ex Pro-
naeo,Corbeiensi, Oxoniensi et Sammagloriann. Undei speri Chronico, quo Romani ejns aetaiis ulelianiur,
roerito additam esse suspicamur, translatamques colligere licet. Pnma autem Petri Epistola in eas
huc ex initio Epislola? primae beati Pelri apostoli;; provincias missa Romaescripla fuit, cum jam antea
ubi quatuor illis provinciis hic ennmeratis adjungiturr illesaliem transieus iisdem provinciis Evangelium
Asia, vel ex Hieronymi libro de Scriptoribus Eccle- praedicasset ; alias nibil erat curadlias potius quam
siasticis, in Pelro, unde haec muuiatus esse videiurr ad alias provincias s.criberet. Hiucevancscil eaQues-
Leo nosier. Quidquid sil de aliis, poiuit h.TCejuss nclli conjeciatio ad excltidendum ab hoc sermone
esse sentenlia ex Ecrlesiae forsilan Romanae iradi- nomen Asw,niniirum Leonem potuisse seniire Evan-
tione hausta, Evangeliuro Asianis a Petro nnn fuissee gelium Asianis a Petro non fuisse prmdicatum.
e Ita ex pluribus et potioribus nostris codd. nec-
praedicatum.Etrevera Paulo aposlolo debere videnturr
AsianaeEcclesiae(idei sue scmina, cum ex una partee non ex Ilornil. Patili diac. Al. in vulgatis, provectu.
de seipso hoc lestetur Apostolos: Sic autem prmdicavi it Mox Petrus de spatio sum mlatis non ignarus dici po-
Evangelium hoc, non ubi nominatusetl Christus, nee- tuit: sive quia Ctiristus, Joannis xxi, 19, pracdixe-
tuper alienum fundamentumwdificarem; ted ticnt scri- n rat eum ad seuecintem perventurum: Cumsenior fue-
ptutn esl: Quibttsnon est annuntiatum de eo videbunt,>., ris ; sive quia Petrus Ep. II, c. l, v. 14, scripsit :
et qui non audierunt intelligent. Propter quod et im- Certus quod velox est depositiotabernaculi mei,secun-
pcdiebar plurimum venire ad vos; et prohibitus sum n dum quod et Dominusnostertignificavil mihi.
f Haeclectio praeferenda fuit auciorilale antiquis.
usque adhuc. Ex altera vero parte lestis e-l S. Ire-
naeus lib. m, cap. 3, ab iilo gentium roagisiro fun- Vat. Al., eodem.
datam esse Ephesi Ecclesiam lotins provinciae prae- e Al., excessus.
cipuam, a Joanne postmodum curaiam. Plurimass b Aptior contexiui vox, quibus, quac babetur in
certe ibidein Ecclesias fundatas esse ab eodero apo- prima editione et duobus mss. Vat., quaro in vulg.,
stolo facile persuadent ea quae a S. Luca in Aclis s eujus.
apostolorum referuniiir, de peragratisa Paulo diver- > Verbum esf addidimus ex antiquissiroo Vat. ms.
sis Asise provinciis, de Iriennali ejusdem illic moraa Veron. et Iloniil. Pauli Diac. ac prima ediiione.
et praedicaiione.Libet bic Gregorii Maguilocumad-I- j Sic cum Quesn. et prima editione praecipuinostri
ducere ex Homil.17 in Evang.: In illo, inquit, tantoo codices. Al., germinarint. Paulo post editiones anle
examine... unutquitque quid til operatut, otlende- :- Qiiesn. elaliqui mss., qui aposlolicorumamulitrium-
tur. Ibi Pelrus cum Judma eonverta, quam pott se te phorum ; aeque bene.
PATROL. LIV. 14
m S. LEONIS MAGNISERMONES. 448
CAP.VIL—a De quo praesidio, dileetissimi, divi- A tire discfetum : qwa illos d et eleetio pares, et la-
nilus nobis ad etemplura patientice et confirmatio- bor Similes, eifini» feeit aequates •• Siciitautem et
nem fidei pracparalo, universaliter quideminomnium nos expetU somus, 337 '» dostri probavere majo-
sanclorum eomtnemoratione laetandum est, sed in res, crediines aique confidimus, inter omnes labores
horum excellentia patrum merilo estb exsultantius istins vHae, ad eWinendammisericordiam Dei, sem-
gloriandum, quos gratia Dei in tantum apicem Inter per nos specialiumpatronortim oratlonlbus adjuvan-
omnia Ecclesicemembra provexit, ut eos in corpore, dds : ut quantum propriis 32S P^catis deprimi-
cui caput est Christus (Ephes. i, 22), quasi gemi- mur, tantum apostolicis meritis erigatrioT. Per Do-
num * constituerit lumen oculorum. De quoram me* minum nostrum Jesnm Chrlstum, cul est cum Palre
ritis atque virtutibuS, quae omnem loqnendi supe- et sancto Spiritu eadem potesias, una Divlniias in
rftnt facultalem, nihil diversum, nihil debemus sen- saecula saeculorom*Afnen.
a Eaedemeditiones cum cod. Veron. et mss. col- mauti de 1'apostolat; et bunc quidem primaturo non
lect. 3 et 5 : De quorum prmsidio. meri honoris, sed praecipuaepotestatis ac jurisdictio-
b Ita cum Quesnello nostri codd. Caeteraeeditio- nis primatum Csse, ipsi eliam Galli theologi cum
nes,. excelleniiut. . cathnrlicaEcclesiafaientur ; tinde etLeo, pauloante,
c QuesnelJusexquinque suis mss.posuit, construe- cap. 5, non merum,honorem, sed honorempotestatis
rel. Nulli nostri codices , nullae editiones id pracfe- ex divinisprmordinationibusPelroattributum agnovit.
runt; sed vel constiluerit, vel constilueret. Pritniiiri B * His verbis, ficit mquates, claudilur sermo isle in
pr«lulimu8 ex aliquot nostris potioris notse codici- mss. Gorb., Ttiottn. et Sammagloriano.desideran-
bus, ac praesertim ex anliquiss. Vat. turque subsequentia verba ad fineni usquo. Ex qui-
d Voces, et eleclio pares, desunt in antiquiss. Vat< bus conjiciai non neino vel baecaddita esse pro usu
Intefligitur autem eleclio ad apostolalum, quo pares alicujus Ecclesiae, cujus specidles patroni erant, ut
fuerunt Petrus et Pautus, quia a Christo aterque apo- ibi legitur, aposfott Petrus et Panlus. Hoc eiiim usi-
stolus electus fuit; quod priraatui nibil praejudicat: tatissimumesse non ignorant, qui evolvendis antiquis
nam, ut Leo tradidit serro. 4, cap. 2 : Vnus Pelrus Lectionariis assuevere; vel, si Leonis sunt, hac parte
etigitur, qui. . . omnibusapostolis . . . prmponatur ; minutum esse sermoneroin codicibus ad illarura Ec-
et ep. 10, cap. 1, de apostolatu loquens , ad quem clesiarum usum scriptis, quaeaposloios istos pro
omnes apostoli vocatifuerunt, Hujus tnunerissacra- specialibuspatronis nori liabebant. QUESNELLUS. Ea-
mentum, inquit, ifa Dominusad omniumapostolorum dem subsequentia verba nos quo iue deesse reperi-
officiumpertinere voluit, ul in beatissimoPelro apo- mus non solum inHomil, PauliDiaconi, verura eiiam
stolorum omniumsummoprincipalitercollocaril. Dein in mss. collect. 2,. nec non in tribus Lectionariis
Vero mquales illos tradidit non potestate primatus, Vallicell., in uno Veronens., ac praesertim in anti-
sed fine, id est morte seu martyrio. Haecautem no- quissimo Vat., qni erat ad usum Romanae basilicaei
landa fuere ob posliilam Quesnellianaeeditionis Ituic SS. Philippi etjaeobi. lu hoc autem et in duobusVal-
locoaflixam :Petruset PaulusgeminutoculusEccletim, licell., post vocem, mquales,baecclausula subjiciiur:
alter alteri mquatis. Ipse etiam Quesnellus in opere Per Jesuin GhristumDominumnostrum; cuiesl honor
inscripio : La disciplinede fEgiise, toi». I, pag. 96, f, et gloria in smcula smculorum. Amen. Soli codices
allatis iltis Apostoliad Cor. II, cap. xn : Nihil minus trium colleclionum posieriorum 3, 4 et 5 (quod vi--
fui ab iis qui sunt supra modum apostoli, fatetur to- derimus) ea verba exhibeot, quaesicut Quesnelius
tam hanc a-qualitatem respicere solura apostolatum, non ausus est expungere, ita nec nos audemns, cura
non vero primaiuni aposiolauis : En lout ceta fiqua- praesertim nihil repugnans conlineant, nec siylus a
lili ne regarde pricisiment que Capostolat,non la pri- Leonino discrepel.
ADMQiMTIO IN SERMONEM 8EOUENTEM.

Jfonifam hoclocoin tuiseditionibus QuesneuuspOsuit,utrationem afferfet cttr sequentemsermonemhincsub-
duclumin appendicemrejecisset.Jlmc sunt ejus verba : tSeqtiitur in omnibusquaehucusqueprodierani editio-
nibos Sermol in Nataii aposiolorumPetri et Pauli,cujusiniiium esl: F.Xsuticmusin Domino, etc, quem idco
a nostra reraovimus, quia excepiis exordio, quod Leonis proculdubio non esi, et quiiique circiter Iineis, qnae
desuraptce sunt ex sermone 2 (nunc 3) in Anniversario assumptionis, reliqii.i ex sermone 3 (nunci) in An-
niversario ejusdem iranscripta sonl. Locum tamen ei dabimns in appendicola. In unico ms. cod. qui Regiae
Bibliothecaeest, inventusesia nobis bic serino, quem ad usum alicujus Ecclesiaeparticularis compactum
esse iude manifestnm est quod in ea exordii parte, ubi legimns : Beatum Petrum huic civitati dignatus est
prmrogare, habeinr in ras. Cod.: VrbiRommdignatus est, quaeimitatio indlcat eum Romaelectumnonesse.»
Ita ille.
Nos ad hmc aliquamdiuancipites fuimus. Dein vero expendenteshunc sermdnemLeoni consianler attribui
non solum in omnibus mss. quatnor diversmoriginis cotlectionum1, 2, 3 ef4, «ertnnefiaminqvampluribusopli-
mm notmLectionariistum Vaticanis, tum exlernis, quotquothoc cum sermonereperimus, ipsum cutn Qnesnetlo
a Leone abjudicare ausi non sumus ; ac proinde in eo loco quem in anterioribvs editionibusobtinebat relinquen-
dum putavimus. Idpolissimum exigere visa est anctoritasprastantissimi Leclionarii Val. 3835, quod certe Ro-
tnanum, nihil nonsincerumLeoni tribuit ; el anle annos mille exaratum vetustiotemadhuc originemsatis prodil
expeculiari annotalionetn prm(ationedescripla nutn. 6, qua S. pontifex comvaferme eidem fotmula, non tan-
ctu», nec beatus, serfdomnus appetlatur. Hoc lestimoniumprm omnibuthabendum. Elsi enim facile fait errare
in notandisaliarum Ecclesiarum auctoribut quoad sermonesqui aliunde accipiebantur,noh tatnen (acHeinvenie-
tur erretum in nominibasattctorumproprimEcclesim,cum antiquiora et (Ui in libc codiceaccidit) viciita Leoni
exemplariaextcribereniur. Tanlo autem magishujus Lectionariiauctoritas (aciendaest, guanloalia partejusde.n
Lectionariitignitta rrttnt.3836 Leoni suppositum detexitsermonemde MachabaiS, quemnon Leont, ut in aliis
codicibut, el exindein omnibnsvulgatis, sed Augustihotribuil; adeo in Leohit nakihe inscribendoduo hmcanti-
quitsima RomanaLectionariaaccurata inveniuntur. Stylus quidemhujus sermonitplane Leoninus ett; nec in-
tetligimusquid in exordio Quesnettumofftnderit, undt istud Leonis procutdbttio noh esse nulld ratione altata
atfirmuverit.
tt§ SfiRMOLXXXlII. 430
Quoddifficultatemnon exiguam videtur facessete, illudunuht est,excepto iXOtdidietmonis, Cmteratranscripta
aeprehendi panim ex sermone teriio, parlim ex quarto de Natali suo. itf mitatum Ltoni (uisse sua repeterewque
transcribere, ex Episloiis liquet, Nam in epist. 28, ad Flavianum, cap. 3 ef 4, plures senlenti®leguntur qum ad
verbumsumptmsunt ex serm. 21 ef 22. In epist, 124, ad Palmstinos, septem capitula conlinenturqum totidem
verbis (paucis exceptis) inveniunlur in epist. 16'5, ad LeonemAuguslum; el in duabas hiscpistotis longus occur-
rit textussermonis65, qni duo integra capita perficit. DuS etiam epistotm30 cf 31 non pauca repetita exhibent •
epittola autem18 nonnulla repelit ex episl. 1 ef 2. Quts tgtlur mtretur si idipsum in hoc sermone accidit ? Quod
si nihil ejusmodiin aiiis qui prodierunt Leonissermonibus deprehendiiur, id eam habere videtur causam, quod
recitata in unasolemnilatenon ita convenirentalteri, uli accommodaripotueruntNaiali S. Petri qum otim in Na-
lali suOde Petri laudibus disseruerat. Satis in hoc fuil novum exordium festo S. Petri congruum concinnare ;
reliquavero, qum hinc el hinc ex serm. 3 ac 4 excerpta fuerunt, adeo apte et cohmrenterconnectuntur, ut eum-
dem auctoremac magislrum prmferanl; nec quidquam incongruum ullibi recipianl, uti contigit in serm. 1 ap-
pendiciinserendo,qui elsi ex variis Leonis fragmentisconlexius, alieubi tamen consarcinaloremincautum mani-
festal, quemadmodumsuo loco annotabimus. Quid quod uonnuUosserntonesquibusdam mutalis Leonemrepeli-
visse.probabiliterconjecimusannot. 13 fn serm. 90, stcuf et alios Patres aliquot id genus repetiliones usurpatte
ex SS. Zenoneet Ambrotiocognotcimus? Quidni igitur noster S. pontifex ex uno et attero sermone plura ex-
cerpensatque conjungens, novo prmfixoexordioalius feslivitatis proprio , novam quamdam formam ac novum
sermonemefjinxerit?
Porro verbaBeaium Petrum buic Civitati dignatusest pfaJrogare, qum \h nostris codkibus ttlinmtiir, sernto-
nem Rommel a ponlificehabilum declarant; nec dubium est quin mutatioVocumincodicequem Quesneitusvidit
tribuendasit arbitrio librarii, qui pro alia Ecclesia partUulari Leclionarium scribens, Pefrum non tum, sed lio-
manmcivilali prmpositumindicare voluit.
329 SERMOLXXXIII [Al. LXXX]. A sanguis, sed ilie me tibi, cujus sum unigenitus, indi-
a In Natali S. Pelri apostoli. cavit. Et ego, inquit, dico tibi; hoc est, sicut Pater
— —
STNOPSIS. I. Petri confessio et excellentia. II. meus tibi manifestavit Divinilatem meam, ita
Quid tpst C/irtsfuscontuleril. — III. Pro ipsius fide notam tibi facio excellentiam tuam. ego
oravit, et firmitatein fidei tribuil. 'fotius Ecclesim Quia tu es Pe-
principemfecit. trus (Ephes. n, 14); id est, cutn ego sim inviolabilis
CAP.I. — Exsultemus in Domino, dilectissimi, et petra, ego lapis angularis, qUi facio ulraque uinnn
spiritali jucuudilale Iaetemur : quia unigenitus Dei (tbid. 18); tamen tu quoque petra es, quia mea vir-
Palris Filius, Dominusnoster Jesus Christus ad insi- tute solidariV, ut quae mihi 331 potesiate Sunl
nuanda nobis suae dispensationis et Divinitatis my- propria, sint libi mecum participatiofie coromunia.
Sleria, apostolici ordinis primum beaturn Petrum CAP.II. — Super tiahc petranxmdificabo Ecclesiam
buic civitati dignatus cst praerogare, cujus hodierna meam, et portm inferi non prmvalebunt adversus eam.
solemnitas, recurrente triumpho marlyrii, specimen Super hanc, iuquit, fortitudinem aelernum exstruam
et decuscontulit orbi terrarum.b Hoc enirii obtinuit, templutn, et Ecclesiae meaecoelo inserenda subliroi-
dilecfissimi, illa confessio, quae a Deo Patre inspi- tas, in hujus fidei firraitate consurget. Hanc con-
rflta aposlolicO cOrdi, • orania humanarum opinio- fessionem porlae inferi non lenebunt, mortis vincula
°
nuin incerta transcendit, et firmitatem 330 petrae, non ligabunl. Vox enim ista vox vitae est, et sicut
quaenuilis impulsionibus quateretur, accepit. Evan- confessores suos in ccelestia proveliit, ita negatores
»
gelica siquidem d reserante historia, e oinnes apo- ad iiiferna demergit. Propter quod dicitur beatis-
stolos Dominus quid de se homines opinentur inier- simo Pelro : Tibi dabo clavesregni cmtorum: et qum-
rogat. f Et tamdiu sermo respondenlium communis cumqueligaveris super terram, erunl ligala et in cmlis,
est, quamdiu humanae inlelligentiae ambiguitas exet qumcumquesolveris super terram, erunt solula et in
plicalur. At ubi quid habeat discipulorum sensus calis. Transivit quidem i etiam in apostolos alios
exigitur, ille primus est in Domini confessione, jus istius potestatis, sed non frustra uni commenda •
k
qui primus est in apostolica dignitate. Qui cum tur quod omnibus inlimetur. Pelro enim ideo hoc
dixisset: Tu es Christus Filius Dei vivi, respondit ei Singulariter creditur, quia cunctis Ecclesiae reclori-
Jesus : Beatus es, Simon Barjona, quia caro el san- bus Pelri forma proponitur. Manet ergo Petri privi-
quisnon revelaviltibi, sed Paler meus qui in cielis esl legium, ubicumque ex ipsius ferlur aequilate judi-
(Matth. xvi, 16, 17); e id est, ideo bcatuses, quia cium; nec nimia est vel severitas, vel reraissio, ubi
Pater meus te docuit, nec opinio te terrena fefellit, Q nihil erit ligatum, nihil solulum, nisi quod » beatus
sed inspiratio cceleslisinstruxit; et non caro h nec Petrus aut ligaverit aut solverit.
• Erat in editis, In Nativitate sanctorum Pelri et tilurin prima editione, necnon in eodem Vat.
PauU; male, cum S. Paulus necnomineiur. Correxi- e Ex eodem codice adjecimus, id est, uti legitut
mus ex vetustiss. Vat., qui sic habet: Item sermoS. pariter serm. 4, cap. 2.
Leonis papmin Natali S. Pelri apostoti. b Particulam nec pro <fvnlgatoruWi, snpposuimus
b Eadem serm. 3, c. 3. ex tribus Vat., inter quos antiquissirmisreperitur.
c Sic emendavimus ex eodem Vat., uti etiara ha- »Ita ex eodeni aniiqniss. codice, sicut etiara in
betur serm. 3, cap. 3, unde haec a Leone sumpta serm. 4, cap. 3. Editi, beato Petro Aposioto.
fuerunt. Vulg., omnium. i Parliculam etiam inseruimus ex laudato ms.
I * Editi, referente. Correximus ex laudalo Vat., cui atquesermone.
concinunt illamemorati sermonis cap. 2 : Sicut evan- k Sic ex iisdem cod. et serm. Edili, Pefro enim
gehca lectione reseralum est. singulariter hoc creditur.
e Haecex Serm. 4, c. 2 seqq. 1 Vocem feeafusomissam in editis ardfJidinittsex
' Haecperiodususque ad verbum, exptic<tlur,omit- iisdem cod, ei serm.
431 S. LEOMS MAGNISERMONES. 432
CAP.III. — Instante autem passione sua Dominus, A ajterni amorisprofessionem, mystica insinuatione ter
quae discipulorum suorum erat lurbatura consian- dixil : Pasceovesmeas (Joan. xxi, 17): quod et nunc
tiam, Simon, iuquit, Simon, ecce Satanat expottula- proculdubio facit, et mandalum Dnmini pius pastor
vit ul voscribraret sicutlriticum. Ego aulem rogavi pro exsequitur, confirmansnos exhortalionibus, et pro no-
te, * ne deficiat fides tua; ettu aliquando convertus bis orare non cessans.ut ntilla lenlalionc superemur.
confirmafraires tuos, ne intretis in lentationem(Luc. Siaulemhancpieiatis su;e curam c omui populo Dei,
XXII, 31, 32). Commune eral omnibus apostolis siculcredendumest, ubique praelendii, quanto magis
332 periculum de lenlaiione formidinis, et divinae nobis alumuis suis opem suam dignaiur impendere,
protectionis auxilio pariter indigebant, quoniam apud qtios in sacro d beataedormitionis toro, eadem
diabolus omnes exagiiare, omnes copiebat elidere; qua praesedit carne requiescit? Cum itaque, dilectis-
et lamen specialis a Doroino Petri cura suscipitur, simi, tantum nobis videamus praesidiumdivinilus in>
et pro Petri fide proprie supplicalur, lamquam alio- stitulum, rationabililer et juste in ducis nostri roe-
rum status certior sit fulurus, si mens principis victa rilis etdignitate lactamur, gralias ageniessempiterno
non fuerit. In Petro ergo omnium fortitudo munitur, Regi ° Redemptori nnsiro DoinirioJesu Cliristo, quod
eidivinaegratiaeitaordinaturauxilium,ulfiriiiitas,quae tanlam potenliamdedit ei quem lolius Ecclesiaeprin-
per Christum Petro tribuitur, per Petrum apostolis cipeni fecii, ad gloriaro et laudem nominissui :f cui
conferatur. bNam et post resurreciionem suamDomi- est honor et gloria in saeculasaeculorum.Amen.
nus beato Peiroapostolo postregni claves, ad trinam
a Ita antiquissimus Vat. et cod. Casin. collect. 1. cap. 4. Ediii omitlunt, omni, et dein, nobis; ac pro,
Editi, utnondeficiat. Mox in vulgatis erat, netnfrenf. prmtendit, babent, protendil.
d Vox fceafo;adjecia ex memorato Vat. habetur
Correximus ex iaudatis codd. et duobus nliis Vat.,
quibus «oncinit lectio serm. 4, cap. 3. Vide quae de siroiliter in latidalo sermnne.
hac addilione, quam nec in Graecolexlu, nec in La- e Seculi sumus lectionem velusliss. Vat., confor-
tino vulgato reperire est, ibidero animadvertiraus an- mem sermoni 4, cap. 3. Vulgati, ef Redemptori nos-
noi. 22. tro Jesu Christo.
b In sequentibus alia omissa, alia transposita, alia 1 Hanr clausulam Lenni nsitatam sunipsimus ex
mutuata ex serm. 4, c. 4. eodem codice. Vulg., Qui cum Deo Patre el Spiritu
c lia in eodein antiquiss. Vat. et serm. laudato sanctovivit et regnat in smculasmculorum.Amen.
ADMONITIO IN SERMONEM SEQUENTEM.

In titulum sequentissermonis hanc protixam annotalionemQuesnellus apposuit : t Ad Altilanam cladem,
quae dicuntur in boc sermone, refereuda esse ceusel card. R.iroiiiusad an. 452 et 455. De dircptione Van-
dalica poiius inielligeiulae-se nonmilla sermonis verba persuadem. Significai enim cnnsuevisse populum,
Siiperioribusscilicet annis, confluere ad gratias Deo agendas, ob diem casligationiset liberalionit. DoleiRo-
inanos, necde correptionecompungi,nec de remissioneImlari. Eisdew objicit vncem hanc prophelicam : Fta-
gellasti eos, el non doluerunt; casligasti, et noliierunl accipere ditciplinam. Misericnrdiae Dei imputat quod
corda furentiumbarbarorum mitigare dignatus est. Quaeomnia magis vastiali Romanacurbi a Vandalis ill.ttae
conventre vitlentur, i|uam irrupiimti Aitilae, a quo Urbs nihil damui passa est, barbaro, antequam illuc
irriiroperet, diviniius roitigato. Sed Itacclarius adliucelucent ex biscapilisl verbs : Quis hauc urbem, in-
quit, reformavitsatuti? quis a capiivitateeruii? quisa cmde defendit? Hac, inqiiam, clare innuunt de Urbe
a Vandalis occupata Leonis sermoiiein esse explicandum. Nemo enim saluli restituitur, nemo eruilur a
capiivitate, qui non in lioslium fuerit potesiaie, et cujus salus in suuimum discrimen adducla non fuerii.
Denique quod a caededefensam coiniiicmoratcivitaiem, nronino congruit Miscellachistoriae narrationi, quae
ita habet : < Gensericus continuo vactiam praesidio civitatem capit, et occursu Leonis papae miiigaliis, ab
« incendio, caedibusalque suppliciis urbem iramunemservavii. i Porro sennoiiem ipsum in oclava aposto-
loriiin dicium fuisse a Leone nostro, solus titultis iudicat; de cujtis veriiaie prnpter penuriam codd. ross.
inquirere non licuit : unicus enim Viciorinus, isque admodiim recens, adfuit nobis. Si sola Leonis verba at-
tendas, unuin clarum est, habitum esse sennonem hunc paolo posi solemnilatem pttblicaesupplicationisad
S. Petruin indiclaein graiiarum actionern pro liberaia Urbe ab exercitu hostili. Alio autem lempore quarn
qui vel festo, vel nctav.e aposiolorum dicatus esi, ronciouem istam liabitam esse a poniifice nostro, binc
probari posse videtur, quod timc linli Circenscs in Urbe celebrabanliir, quos III kalendas Mariias solitos
esse dan ex Ovidiiu Kastorum eruit Jul. Caes.Biilengerius lib. de Circo Rom. et Circensibus ludis, cap. 1.
Aliis etiaiii diebns Circenses ludi noiaiitur in Calendario Romano ah Aldis et ab aliis edilo ex Maffeiano
maimore ; sed non vel ni kal. Julii, in quo festum apostolnruni occurrit, vel pridie Nonas ejusdera mensis,
in qnooctava. Huic eniin soli Apnllinares !udi assiguali legiinttir. >
Tria hic nolavit Quesnetlus: Primum, de irruptione Vandalorumaccipienda esse,qumhoc in sermont eonti-
nentur, verissimumest.
Quoad nliernm vero, id est lilulum, In Octavis apostnlorura Peiri et Pauli, prmmonendumett hunc termo- •
iieni, cujus unicumcodictmViclorintiincollecl.5 Quetnellutvidit, a nobisinvenlum(uissein mss.qualuor collect.
2, 5, 4 ef 5, ac prmiereain LectionarioVallicetl. A, 6. Soli quidem codicescoltect. 3, 4 et 5 eumlitulum prm-
(erunl, Qttamvisvero alius tilulus legalur in labula ms. Casanal. colleci.2 et in LeclionarioVallicell., non ta-
men idcireo hic sermo a die octavmapostolorumexcludendus fuit. Dum enim tabula codicisCasanal.tilutum
exhibet arqumenloipsiussermoniscongruentemDe neglecta solemniiate, diei oclavmnequaquamopponitur. Dum
vero ms. Vallicell. eumdemtermonemdetcribit Dom. 6 posf Natate opottotorumcum titulo : Sermo S. Leonis
papaead populum, animadvertindumetl ita hunc termonemin octavahabiium tbidem posteriori mvo in divino-
rum officiorumutum translatum (uiste ad memoralamDominicamtexlam, sicutiires sermonesde Collectiscer-
titsimt habitosinfra octavameorumdemapostolorumeudem de causa in eodemcodicedescriptiinveniunturDom.
2, 3 et 4po»f ipsorumNatale, dequo videadmonilionemprmmissam sermoni 6. Hinc ejutmodi termonemin
133 SERMOLXXXV. 434
octavaapottolorum,id ett prid. non. Jutii recitatum,nihil ambigendumest. Et diei oct.avaeet neglecisesolem-
nitatistitulum retinuimus.
Tertium, quo ex Leonisverbisclarum quidem Quesneltus fatelur, habilum esse sermonemhunc paulo pott
solemnilatempublicmsupplicationisad S. Pelrumindictm ob yratinrum actionempro tiberata Vrbe ab exercitu
hoslili; seddifftcultittenimovetex die, cuminsermone menlio fial ludorum Circensium; hi anlem in anliquit
Calendariisnoa nolenlurhabiti in die octavmapostolorum, cui s>>liludi Apollinaresassignanlur; hcc, inquam,
teriiumut probeconcilietur,qumdamprmnolaiidasunt. Cumin ettordiosermonit S. pontifexqueralur de pauci-
tale concurrenliumttd Petri ecclesiam, quo oitm riinclns poptilus ad agendas gralia*confitieliai,salis tndical
termonemhabitum non primo anno, qito Romaa Vandaliscapta et liberttla fuit, id est an. 455 (eo euim initio
major erat ad Eccletiam concursus),sed aliquot annis post, cum pristina devotiorefriguerat; ac proinde hic
termo ad pottremotLeonit annos pertinel.
Ad ecclesiamvero S. Petri, licet uon nominelur expresse, ideo graliarum actio indicta videtur, quia in ipso'
diefetto S. Petri Romaiberata fuit. Etenim die 12 «funti obiitMaximusimperator, tesleanonymoCuspiniiini,
queminleqrum edideruntBoltandislme ms. Cmsareolom. VI7uniipari.il, paq. 187. Tres post ejus obitttm
diesGenserkumcum VundalisRomamoccupasseTheophanesnarrat. Per diesaulem qualuordecimeam deprm-
dasse Iraiitur lum a laudalo anonymoCnspiniani, titma S. Prospero in Chronico,ubi prmtereaeosdeinVan-
dulos post menioraiosquaiuordecimdies Roma discessissesalis indicat, uno conlexluscribens: Per quatuorde-
cim igiiur dies secura ei libera scruiaiione oimiibus opibus snis Hnmaevacuata est, muliaqne millia capti-
voriim... Cariliaginetnadducla siinl. Nnncsi suppulalio trium el qualuordecimdierum fiut a Muximi nece,
seu a die 12Junii ad evacuationemet libertatemHomanmttrbis, hanc invenies incidisss in diem 29 ejusdem
mensis.lgilnr liberatain die S. Pelri Romanaurbe, mox graltarum aclio ad S. Petrum indicta (uil atiquo die
subsequenliinfra ociavamejusdcmapostaii. Ludi autem Circenses,qiti in hoc sermoneindicanlur, haud intelligi
debemludi eodemdie concurrenles,cttihmcsupplicatioaddicta (uerat; sed possuntreferri ad ludos Apollinares,
qui in die oclavmincipiebant,et sallem die 13 habebanlurin Circo, uf ex Calendariitanliquit diximusin admo-
nit. ad sermonesde Colleciis.MeramscilicetcompuralioiwmS. ponlifexinstituit inter ludosCircensesaliaque
speclaculain quibusmagnaeral (requenlia, el inter supplicalionemmemoralam.quwpeue ab oniuibus proxiiuo
fuerai neglecta; ubi voxproxime diempaulo anterioremei suppticationideputulumdesignat.
335 SERMOLXXXIV[4/. LXXXI]. A censnrie flexa senientia est, d utqui merebamuriram
/n OctavisapostnlorumPelri et Pauli. servaremur ad veniam.
DEiNEGLECTA SOLEMNITATE. CAP.II. — Tangat, obsecro, dilectissimi, ccr ve-
SlNOPSIS.— I. RomanosCircensibusludis deditos pe- slrum illa senieniia Salvaloris, qui cumdecein lepro-
riculosebeneficiorumDei oblitos.— II. Rommlibe- sos misericordiaeviriute mundassei, unum tanlum
rationema barbaris non stellarumeffectum,sed Dei ex eis dixit ad
essedonum gralo animorecolendum. ageudas gratias revenisse (Luc.
xvu, 15) : significans videlicet de ingralis, quod
CAP.I. — Religiosam devotionem, dileciissimi, huic pielalis officio, etiam si corporis asseculi sunt
qua ob diem castigationis el liberationis nostrae, 6 sanitatem, non lamen sine animi impietate defue-
cunctus fideliuin populus ad agendas Deo gralias runt. Ne ergo ista ingratorum no:a etiam vobis, di-
confluebal, pene ab oronibusproxime fuisse uegle- leciissimi, possii ascribi, revertimini f ad Dominum
etam, ipsa paucorum qui adfuerunl raritas dcmon- intell:gentes roirahilia quaein nobis dignatusest ope-
stravil : et cordi meo mulium tristitiae inlulii, et rari, et liberationeronostram, non, sicut opinantur
plurimum " limoris incussit. Magnuinenim pericu- impii, siellarum effectibtis,sed inefTabiliomnipoten-
lum esi horoinesesse ingratos Deo, et per oblivio- tis Deimisericordiaedepuiantes, qui corda furentium
nem beneficiorum ejtis nec de correptione coro- B barbarorum mitigare dignatus est, ad lanti vos t
pungi, nec de remissione laclari. Vereor igiiur, di- beneficiimemnriamtoto fideivignre conferte. Gravis
leciissimi, ne vox iila propbetica talcs increpasse negligentia 337 majore saiisfactione cmanda est.
videatur, quaedicit: Flagellasti eos,et non dolueruni; Ad emendaiioiiemnostram ularnur lcnitate parcen-
catiigatlieot, et noluerunt accipere 336 disciplinam tis : ut beatus b Petrus et omnes sancti qui nobis
(Jerem. v, 3). Quaeenim in eis correctio ostendiiur, »semper in multis tribulaiionibusaffuerunl, obsecra-
in quibustanta b aversio reperitur? Pudet dicere, tiones nostras pro vobis apud misericordem Deura
sed nccesseest non tacere : plus impendilur daemo- juvare dignentur, per Chrislum Dominum nostrum.
niis quaro apostolis, et majorem obtiuent frequen- Amen.
tiam iusana spcciacula quam beata c roariyria. Quis SERMOLXXXV [Al. LXXXIII].
banc urbera reformavit saluli? quis a captivitate
i In Natali S. Laurentii martyris.
eruit?quisa caede defendit? ludus Circensium, an
cura sanctorum? quorura utique precibus divinae SYNOPSIS. — I. Quid intersit inter Christi et Marlyrum
* Lectionar. Vallicell.et cod. Barber. collect. 2, i
C bs Cod. Vallicell., beneficiigratiam.
pavoris. Idein codex addit, Aposiolus.
b Cod. Barb., effusio. 1 Ex eodem codice
« Martyria hoc loco ecclesias in honorem adjecimus semper, pro qno in
marly- ms. Barberino liabemr, smpe. lliruinqiie in edilis
rum dicalas significat.
d Cod. Bon.et prima editio, tif qui merebaturiram deerat. Mox, obsecrationemnostram in nis. Vallicell.,
obsecralionemvestritmpro nobisin cod. Barb.
tervaretur ad veniam.Mss.Vallicell.et Barb., merue- i Ila in aniiquinrihiis codicibus, inierquos peran-
ramut. liquus Vat. Longobardicis, ut aiuni, litteris exara-
• Cod. Vallicell., mundationem, non tamen eit tus. Non abMiniliiercod. Veron. ei alius Vai. ac
animi impielasdefnerit. Ms. Barb. ut in textu , et prima edilio cum mss. collect. 3, ln NativitateS.
solum defuerint pro defuerunt. Laurentii. Caeleraeeditionescum nonnullis mss., /n
s Ms. Barb., ad Deum.
festo, seu in feslivitate; aliicodd , in Pastione.
435 S. LEOJJIS'MAGNIS£RMONES. 43«
mortem.—•II. Qumulriutque e[ficgeia.—-lll. Lau- A enim furor genliliutjti potestatum ' in electissima
rentii et facultales et fidem Ecclesimservantis for- quaequeChristi membra steviret, ac
litudo. — IV. Charitate Laurmliwm invincibilem pracipue eos
qui ordinis erant sacerdotalis impeteret, in levitam
factum.
Laurenlium, qui non, solutn t ministerio sacramen-
CAP.L—Cum omnium, dilectissimi, * summa vir- torum, sed etiam dispensatione ecclesiasticae sub-
tutum et toiius pienitudo justitiae de illo amore na- stantiae praeeminebat, impius persecutor efferbuit,
scatur, quo Deus proximusque diligitur, in nullis duplicem sibi praedam de unius viri comprchensione
profecto hic amorsublimius excellere clariusque ful- promitlens, quem si fecisset sacrae pecnniae tradi-
gere, quam in beatissimis martyribus invenitur: qui torem, faceret etiam h verae religionis eisortem.
Domino nostro Jesu Christo pro omnibus hominibus Armatur itaque gemina face homo pecuniaecupidus
mortuotam proînqui sunt imitationecharitatisquam et verilatis ininiicus : avaritia , ut rapiat aurum ;
similitudine passionis. Quamvis enim illi dilectioqi, irapietate, ut auferat Christum. Postulat sibiabim-
qua Dominus nos rederoit (fiom. v, 8), nulla cujus- maculalo sacrarii » praesule opes ecclesiasticas, qui-
quam benignitas possit aequari, quia aliud est pro bus avidissimus inhiabat, inferri. Cui levita castissi-
jusio morihominerasuanecessitatemoriturum, aliud mus ubi eas reposilas haberet ostendens, numero-
pro impiis occumbere a deblto mortis alienum, mul- B sissimos sanctorum paoperum obtulit greges, in
tum tamen universis hominibus etiam martyres con- quorum viclu atque vestitti inaruissibiles condiderat
tulerunt, quorum forlitudine ita ejus largitor usus facultates, quae tanto integrius erant salvae, quanto
est Dominus, utpcenam morlis et atrocitatem crucis sanctius probabantur expensae.
nulli suorum vellet esse terribilem, sed multis face- t CAP.III. — Fremit) ergo praedofruslralus, et in
ret imitabilem. 338 si ergo nullus bonus sibi soli 339 odium religionis, quae talem divitiarum usum
est bonus, nec cujusquam sapientis sibi tantum sa- insiituisset,* exardescens, direptionein tbesauri po-
pientia est amica ; et hacc verarum nalura virlutum tioris aggreditur; »utapudquem nullamdenariorum
est, ulmultosatenebrosoabducat errore, quiearum substantiara reperisset, illud deposituro, quo sacra-
clarus esl lumine : ad erudiendum Dei populum nul- tiuserat dives, auferret. RcnuntiareCIiristoLauren-
lorum est utilior forma quam martyrum. b Eloquen- tium jubet, et solidissimam illam levitici animj for-
tia sit facilis ad exorandum; sit ratio efficax ad sua- titudinem dirls parat urgere suppliciis. Quorum m
denduui; validiora tamen sunt exempla quam verba; ubi prima nihil oblinent, vehementiora succedunt.
etc plus est opere docere quatn voce. Laceros arlus et muita verberum sectione conscissos
CAP.II.— Iu quo excellentissimo genere doctrinae subjecto praecipit igne torreri ; ul per cratcra fer-
beatus martyr Laurenlius, cujus passione dies ho- C ream, quaejam de fervore continuo vim in se babe-
diernus illustris esl, quam gloriosa polleal dignitate, ret urendi, conversorum alterna mutatione membro-
etiam persecutores ipsius sentire potuerunt, d cum rum,fleret crucialusvehememioret pcenaproductior.
illa mirabilis animi fortitudo, deChrisli principaliter CAJ>. IV. — Nibil obiines, nihil proficis, saevacru-
amore concepta, non solum * ipsa non cederel, sed delitas- Subtrahitur n iiiventis tuis materia mortalis,
etiam alios exemplo suae tolerantise roboraret. Cum et Laurenlio in CQBIOS abeunte u tu deficis. Flaramis
tt Postillam hic Quesnellus affixit: Nulla virtus et b Prima edilio et cqd. Bon., sacrm.
juttitia, nisi ex charitale. At S. Leo, summam omnium > Homil. Pauli Diac., prmside, et mox omittit tn-
virlutum et tolius jusiilim plenitudinem ex charitaie ferri,
nasci affirrnavit: qua sententia non negat aliquas vir- i Vox ergo in ms. Vat, Longobard, desideratur.
tules, ex gr., fidem et 6pem pnsse sine charitate k Ita mclius ex Homil. Pauli Diac. quam alias ar-
nasci atque consistere ; de quo vide qusedisseremns descens. Mox direptionemcum emendatioribus codd.
in observai. ad serm. 45, 79 et 90. prima editio elQuesn. Al., direplione.
b Prima editio et Quesnelliana ciim mss. collect. 1 Heecleciio praeferenda visa est ex eodem Homi-
3 et 4, Sit eloquenliafacilis ad exhorlandum. Caeierae liario ac prima ediiione et ros. Bon., qui duo poste-
ediiiones cum mss. collect. 5, alia interpunctione, riores post vocem deposiiumaddunt ei. Alias parti-
quam martyrum etoquentia. Facilis ad exhorlandum cula uf bic omitiiiur, et praeponitur voci t//ud.
tit ratio, efficaxad suadendum, elc. In Homil. Pauli _." m Duo mss. Vatt., unus Ron. et prima editio, ubi
Diac- paulo dissimiliter, quam mariyrum sit eloquen-' minora. Post pauca prp prmcipit in exemplo Pauli
tia. Sit ralio (acilis ad orandum, efficaxad suadendum. Diac. babetur, prmcepit, et alteratione pro alterna
Melioremduximuslectionem dunrutn Lectionar. Vat., mulalione.
Longobard. el Veron., ad exorandum, id est ad im- » lta Quesnellus ex ms. Vict. et ex raarginali an-
petrandum seu obtinendum orando, Iiotatione Surii et Anluerp. Ita etiara nostri codd.
c Ita ex iisdem duobus oplimae notsc Lectionariis, Leclionar. Veron. et Barb. collect. 2 ac Vat. eollect.
nec non ex Homil.PauliDiac. Prima edjtio, planius; 5. Homil. Pauli Diac., per errnrem amanuensium,
reliqttae,plenius. juventutis pro inuenftstuis. Al. legebaiqr, lormenfis
d Tres codd. Vatt., quandp cum illo. fuis.
• Prima editio, ipsis, id est persecutoribus, non 0 Editi ante Quesn., tu deficls
ftammis (nis. Supe-
cederet. rari charilas Chritti flanima non potuit. Cod. Barb.
f Duo codd. Vatt., in lectissima. collect.2, paulo dissimlliter, ludeficis infiammis luis.
t Magis placuit ex editis ante Quesn. et ex nostris Superari charilas Chrisii flamma lua tjpn potuil. Que-
codd. delere particulam in, quam ille praeposiiit ex snelli leciionem , quani ex cod. Vict. et ex margine
duob. mss. Vict. Sammagl,, nec non ex veteri homi- memoratarum editionum recepit, secuti sumus, cum
liarum editione Basileaeexcusa anno 1913. ln mar- confirmetur duobus nostrls Lectjonariis et tribus aliis
gine editorum; Al., in mysterio. mss. Vatt. ac exemplo Pauli Diac. Alius Vat. modi-
457 SERMO LXXXVII. 438
luis superari charitatts Christi flamma non potuit, A et temporales epulas in delicias mutat oeternas.
et segnior fuit ignis qui foris ussit quara qui intus CAP.II. — In locum igitur malarum cupiditatum
accendil. « Servisti, persecutor, marlyri, cum sae- sanctorum desideriorum incrementa succedant. Ces-
visti; auxisti palmam, dum aggeras poenam. Nam set iniquitas, sed non sit otiosa justilia. Quem nul-
quid non b ad victoris gloriam ingenium tuum repe- lus patitur opprimentem, sentiat aliquis adjuvantem.
rit, c quandoinbonorem transierunt triumphi, etiam Parum est enim non auferre aliena, nisi largiaris e(
inslrumenta supplicii ? Gaudeamus igitur, dilectis- propria. Sub oculis justi judicis sumus, qui novit
simi, gaudiospirilali, et de felicissimo inclyli viri flne quantam unicuique bene operandi dederit faculta- '
gloriemur in Domino , qui est mirabilis in sanctis tem. Non vult oliosa esse munera sua, qui servis
suis (Ps. LXVII , 36), in quibus nobis et prasidium suis sic mensuras mysticorum distribuit lalentorum,
constituit et exemplum; atque ita per universura ut creditum qui liberaliter erogasset, augeret; qui
mundum clarificavit gloriam suam, ut a solis ortu1 steriliter servasset, amiiteret (Matlh. xxv, 28; Luc.
usqueadoccasum, d leviticorumluminumcoruscante xix, 26). Et ideo, dileclissimi, quia septimi inensis
fulgore, quam clarificala est Jerosolyma Stephauo, jejunium celebrare nos convenit, sanctitalero ves-
tam iilustris fieret Roma Laurenlio. Cujus orationei tram monemus ut quarta et sexta feria jejunerous;
et patrocinioadjuvari nos sine cessatione confidimus: B 1 sabbato vero apud beatum Petrum Apostolum f pa-
ul 340 4n'a omnes, sicul Apostolus ait: Quicumque riler vigileraus, cujus suITragantibusmerilis ab ora-
volunt in Chrislo pie vivere, persecutionempatiunlur nibus tribulationibus niereamur absolvi:kper Jesuni
(I Ttm. in, 12), corroboremur spiritu a charitatis, Cbristum Doroinura nostrum, qui vivit et regnat in.
ei ad snperandas omneslenlationes f constantis fideii saeculasaeculorum.Amen.
perseveranlia muniamur. * Pcr Dominum nostrumi SERMOLXXXVIl [Al. LXXXV].
Jesum Christum, viventem et regnantem cum PalreI De Jejunio septimi mensisII.
et Spiritu sancto in sxcula saeculorum. Amen. SYNOPSIS. — I. Diaboloper continentiametse resisten-
dum, quijacti in primis parentibus seminisfructum
SERMOLXXXVI [Al. LXXXIV]. per illecebramedendi requirit in nobis. — II. Jeju-
De Jejunio seplimimensis I. nium el alienmet proprim cujusque saluti plurimum
STSOPSIS. — I. Indicit jejunium ex auctoritate, suadetj prodesse.— III. Abundaiitiores—
sint. eorum eleemo-
ex charitaie, ul corpuscasligelur cl puuper adjuve- synm, qui nequeunljejunare. IV. Divitias in tuto
lur. — II. Parum esse nulli auferre proprium, nisil collocari et augeri, cum pauperibus erogantur. .
et pauperi tuum largiaris. CAP.I.— Deus humani generis conditor et redem-
CAP.I.—Observantiam quidem vestram, dilectis- plor, qui nos ad promissiones vitae aeternaeper se-
simi, ita novimus esse devotam, ut animas veslras5 (fj roiias vult ambulare justitiae, i quia non defuturae
non soliim legiiimis, sed etiam voluntariis jejuniis> erant tentaliones quoenobis in ilinere virtutum insi-
excolalis. Verumiamen adjicienda est huic studio> diosis adversarenlur occursibus, multis nos praesi-
eiiara nostrae admonitionis b exhortatio, ut si quii diis*dilectissimi, mquibus laqueos diaboli obterere-
sunt in hoc exercitio tardiores, in his saltem diebusi mus, instruxit: inter quac hoc famulis suis saluber-
communi abstinentiae se obedienter adjungant, ini rimum contulit, ut contra omnes inimici dolos
qtiibus nos oportet sacratissimam consuetudinemi forliludine se continentiaeet operibus pieiatis arma-
altenlius celebrare, ut per humilitatem jcjunii con-- rcnt. llle enim 342 (1">auinil'° Pîmis hominibus
tra omnes bostes nostros divinum mereamur auxi-- interdicti cibi inseruit appelitum (Gen. in,5),el male
lium. Res enim cst praecipuioperis, quam et ex au- credulis per illecebrara edendi omnium concupiscen-
cioritate indicimus, et ex charitate suademus:: tiarum virus infudil, easdem fraudes retractare non
ut paululum edendi libertate compressa , castiga- desinit, et in natura, quam scit suis seminibus esse
tioni l corporum et pauperum studeamus aiimo- vitiatam,n sationis suoegermen inquirit, ut ad labe-
niae, 341 °.uos 4U) i,e'»c>t animam suam pascit,, factanda studia virtulis, desideriura voluptatis accen;
cum discrepans habet: Tu deficis. Flammis luis su-- D f Exemplum Pauli Diac., constantia fidei et perse-
perari flamma Christi non potuit. veranlia. '>
Melior et Leoninae syntaxi conformior visa estt s Cod. Vat. Longobard., Per eum qui vivit et regnat
haeclectio quam invenimus non solum in prima edi- in saicula smciilorum. Prima edilio : Per Dominum
lione et mss. collect. 3, verum etiam in duobus Le. noslrum Jesum ChristumFilium tuum, qni tecumvivit
xctionar. Vat. et Veron. et in exemplari Pauli Diac,, ef regnat in unitale Spirilus sancti per omnia smculd
»r»odsolum pro aggeras habel exaggeras.UnusVat.,, smculorum.Amen.
mifNss. Vulgaii sic : Smvistiperseculor in martyrem,, h Lectionar. Venet. S. Marci 154, hortatio.
1 Prima editio, corporis.
•"EJ',^Xauxitti palmam, dum aggerat pmnam.
. .«""Nilus, ad victorim. Revocavimus aliarumn i Eadem cdilio omitlit, pariter.
editionum û;s et me|jor est, et \n omni- k Haecclausula ex cod. Yeneto apposita esi.
Njjppgp^
bns nnstns "V invenitur, nec non in illo inventa1 ! Vulg., de fuiura tentatione, qum nobis..,. adver-
fou quo «»• «Smlus Diac. saretur. Magisplacuit Lectio cod. Veneti.
c ttomu. ™"" m Editi, i.n quibus. Delevitnus in auctoritate lios-
»*S^ quando commenlatyramiiditt
tumxnhonoremtransier^ h.et.am.ntJtormm f trorum codicum.
n Vulg. anle Quesn. addunt, et corruptam. Unus
« Idera Horoil., ICTIWCOK .
, . • J.„M rlnriHcata Pfff 0' tumxne corutcante e Yat. cod., esse incitatamet corruptam. Prima edilio,
, <;«amscifsuis seminibusincitatam, essevitiatam. Ques-
nelliitnam lcclionera caeteri nostri codd. coniirmant.
Eadem editio et cod. Bon., t'K^
dat. Quoniam poena ipsius est provectio Christiana, A cum ii qui nihil omittnnt de hnmiliaiione jejunii sub
nec potest eorum animos aliquo modo lxdere, qui v slerili fatigationedesudent.nisi se eleemosynaruro,
noverunt, auxiliante Domino, in sua carne regnare. qua possunt, erogatione sanciificeni, dignum est ut
Raiionabili ergo moderatione sanctoque proposito in alimoniam pauperum abundantior sit eoram largi-
frenandaesunt rebelles cupidilates, nec sineudum est tio, quorum ad abstinendum minor est fortitudo.
ut csslis et spiritalibus desideriis corporales concu- Quod ergo » quis in Suasibi infirmilate non denegat,
piscentiae reluctenlur, Agnoscal interior homo ex- alienaeinopiaelibenter impendat, et propriam neces-
leriuris sui se esse rectorem, » ut mens divino gu- sitatem faciat sibi cum indigente communem. Non
bernaia dominaiu lerrenam substantiam in bonae culpatur infirmus jejunium solvens, a qno cibum
volumaiis cogat obsequium. Nec enim deest nobis accipit pauper esuriens; nec escam sumendo pollui-
ad bunc ordinem b conservandum, misericordissimi lur, qui eleemosynam imperliendo mundatur, di-
Regis auxilium, qui nos saluberrim* observantiae cenle Domino : Date eleemosynam, et ecce omnia
ratione infonnavit, praefiniens nobis per temporum munda tunt vobis (Lue. xi, 41).
recursus quosdam jejuniorum dies in quibus casti- CAP.IV. —In quo opere, dilectissimi, etiam ii
gatione corporum virtus rohorarelur animorum. qui ab epularum delectatione se continent, fructus
CAP.II. — Ilujus autem remedii munus, dilectis- B gibi dcbent misericordiaecomparare.ut» qnod abun-
simi, eliam in islo qui seplimus est mense disposi- daniius seroinaverint, copiosius melanl. Non enim
tum est, quod nos prompta convenit alacrilate susci- uroquam agricolaesuo seges ista mentitur, aut in-
pere; ul praeter c illam abslinenliam, qua quisque certam spem habet operis cultura pielatis. Quid-
se peculiariler atque privalim secundum modum quid hoc modo serentis manu spargiiur, non aestus
suae possibilitatis exercei, haecquae omnibus simul urit, non torrens trabit, non graudo prosternit. In-
indicilur animosius celebreiur. Nam in ouini agone colunies sempersunt omnes pietalis cxpensae; i nec
certaminis Chrisiiani, utilitas coniineuliaeplurimum solum integraeraanent.sed et modo angenlur, ei qua-
valet, ita ut d qnidam saevissimorum spiritus daemo- litate mulantur. Deterrenis coelestiaprodeuni.depar-
num, qui ab obscssis corporibus nullis exorcizan- vismagnagignuntiir.etlemporale^donuininpraeniium
tium fugantur imperiis, sola jejunioruni etorationura Iransit aeieruum. Quisquis igiturdivitias amas, quis-
virtute pellantur, dicente Domino: Hoc genus dm- quis multiplicari quae possides concupiscis, in haec
moniorumnon ejicitur nisi in jejunio etoraiione(Malih. lucra accendere, in haec rerum tuaruin augmenta
xvn, 20; Marc. ix, 28). Grata ergo est Deo el terri- suspira, de quibus nihil fur abripit, nibil tinea cor-
bilis diabolo jejunantis oratio, nec lalet quanium rumpit, niliil rubigo consuinit (Matth. vi, 19). Noli
acquirat saluti suae, quae tanium praestat alienae. C desperare de fenore, noli de accipienle diffidere.
CAP.III. — In bac sane observanlia, dilectissimi, Quod uni horum fecistit, mihi fecittit (Matlh. xxv,
quaravis omnes e nos unanimiter oporteat esse de- 40), l quis dicat, inteliige; et apud quem opes tuas
votos, si qui lamen sunt quorum volunlati Miqua colloces, m perspicacibus fidei oculis securus agno-
obsistat infirmitas, laborem qui supra vires est cor- sce. Non dubiiet de receptione, cui Christus de-
porum, redimant impendiis facultatuin. Mulia eninx Jntor est. Non sit anxia Iiberaliias, nec triste jeju-
sunt opera pietatis quae ipsam edendi necessiiatem liium : hilarem enimdatoremdiligit Deut (II Cor.ix,7),
merito ampliore f commendent, si jejunantium puri- qui fidelis est in verbis suis, el ahundanter largita
ficationem studio benignitalis 343 acquirunt. Nara relribuit, > quae benigne largienda donavit Jesus
a Revocavimusufa Quesnello deletum ex anterio- jtinium, quod a jejunantibus cum ea qua possunt
ribus editionibus, pro quo duo mss. Vait. habent ef. eleemosynarum erogatione non jungitur; quatenus
b lia cum Quesnello nostri codd. Al., obtervan- eo fruciii caret, quo qui expers est jejunio non suf-
dum. Paulo post, formavit in duobus mss., pro infor- fraganie damnabitur. Mox, pro ad abttinendum, co-
mavit. dex Venet. habet, ad abttinentiam.
« Ex Leclionario Veneto addidimus, «7/am. b Vocem quit in mss. collecl. 5 et a Quesnello
j.
d In ms. Vat. collect. 5 omhiitur, quidam. Post omissaro, ex anierioribns vulgalis et caeteris nostris
pauca cod. Venet. delet praepositionemtname vocero anliquis libris revocavimus.
jejunio in Maithaeilextu. 1 ita roelius ex eodem cod. Veneio, quam in Vul-
• Unus cod. Vat., vot; et post pauca, obtittit in gatis, qui.
Lectionario Veneto pro, obtittat. I Prima editio, praemissopuncto, Non tolum. Dein
I Iia omnes eleditiones etcodices, sedlegendum, ted et modo scripsimus ex plerisque et potioribus
ni fallor, compentent.QDESHELLOS in margine. nosiris codd. Al., ted eliammodo.
t ld intelligetiir ex serm. 18, de Jejuuio VII men- II Prima ediiio, damnum; eleeniosyna enim tera"'"
sis seplimi, c. 3, ubi Leo ad eleemosynas cum je- rali damno verti solet.
jur.io vingendas hortaturus, tterile indicat, quod pie- 1 Unus cod. Vat., quos dicat. ,.
taiis ac eleemosynae fructibus carel; qui fructus m Vulg., pertpicaciut. Cod. Vat. tuar~lt emen-
adeo Cltrislianis necessarii sunt, ut ficnm iufecun- daiionem, quam Quesnellus suspicaif?!nar8,,n'a"-
daui Dominut Jetut, inquit, nihil habentem, quod notaverat, et ante eum Latinus Lat^ 8 "' B'hlioih.
eturitM tumeret, perpetua tterilitatedamnaverit: quo-
niam qui esurientemnou refovet,illi denegat cibum, M>rima editio, out. Clausujfl^"?.£'n'*'»*. «?;.
qui quod pauperi etl dalum, tibi dixit impentum. Et adjecimus ex ms Ve.ieto.j^f™Zt"T "*? a|»
hujut ttalediclionit arboret erunl, quibut a judicante clausula legi.ur : Per D«hfZner,let re-9Ba'tn
'?"" C-*r"
dicetur : Disceditea me, etc. Esurivi enim, et non de- stum Filium tuum aubH , *nilale
dittit mihi manducare, etc. Sterile igitur vocatur je-
441 SERMO LXXXVIII. 441
f
Christus 344 Domiuusnosler, qui vivit et regnat A populus, quando in unitatem sanctae obedientiae
omnium fidelium corda conveniunt, el in caslris mi-
in saeculasaeculorum.Amen.
litiae Christianae similis ex omni parle praeparatio,
SERMOLXXXVIII[Al. LXXXVI]. et eadem est ubique munitio. Fremat licet cruenli
De Jejunio teplimi mentit III. hostis pervigil furor, et latebrosas undique praetendat
SVNOP>IS. — I. Jejunia, tine quibut antiquis jusliiia insidias, neminem tamen capere, neminem poterit
Deinon est placata, nobis quoque esse necessaria. vulnerare, si nullum inermem, nullum dcsidem, nul-
— II. Mutto potenliora esse quando ab omnibussi-
mul fidelibuscelebranlur.— III. Deberese quemque lum invenerit ab opere t pielatis exsortem.
interdum curis tublrahere, ut saluti sum inientius CAP.111.— Ad liujus ergo invictaeh uniialis po-
vacet.Vnitas orationis quam polent tit. — IV. Plu- lentiam, dilectissimi, eliam boc nos solemne jeju-
rtmtinivalereapud Deum contentum bonorum.Ani- nium
mum, non centum in eleemosynispensari. — V. seplimi mensis invital : ut a curis saecularibus
Quemquedebere pro facultate tua eleemosynatero- nctibusque terrenis liberos ad Dominumanimos eri-
gare tine diffidentia. gamus. Et quia hanc inientionem semper necessa-
CAP.I — Ad exorandam, dilectissimi, misericor- riaro non omnes possumus habere perpetuam, sae-
diam Dei, et ad renovanduro statum * fragiliiatis piusque per humanam fragiliiatem > a supernis in
humanse,quaulum valeant religiosa jejunia, sanclo- B terrena recidirous, islis salleni diebus, qui nobis ad
rum propbetaruin praedicatione coguoscimus; qui saluberrima sunt remedia praestituti, mundanis nos
divinae justiiiae commotionem, quam frequenter occupationibus sublrahamus, et aliquid temporis
populus Israel merito iniquilatis inciderat, non nisi quod prositad bona aelerna furemur. In muttit enim,
jejunio proieslantur posse placari. Unde et Joel pro- sicul scriptmn est, offendimusomnes (Jacob. m, 2).
pheta admonet dicens : Hmc dicit Dominut Deus i Et licei quotidiano Dei munere a diversis conta-
vetter ; Converttminiad me b in foto corde vettro, in miuationibus emunderour, inhacrent tamen incautis
jejunio, et fietu, et planctu, et ditrumpite corda vetlra animis plerumque maculaecrassiores, quas oporteat
et non vettimeniavettra, et convertiminiad Dominum diligenliori cura ablui et impendio roajore deleri.
Deum vettrum: quia mitericors est, et patiens, et ma- 11Pienissima aut.em peccatorum obtinelur abolilio
gnanimus, et multum misericors(Joel. n, 12,13); et quando tuiius Ecclesiae una est oraiio el una con-
iterura : Sanctificatejejunium, prmdicatecurationem, fessio. Si eniro duorum vel Irium '- sancto pioque
congregaleptebem,sanclificate Ecclesiam(Ibid., 15). consensni omnia quaepopnsceriniDomiiiusprxslanda
Quae cohortaiio, dilectissimi, nostris qtioque est promittit (Matlh. xvin,20),quid negabitur mullorum
amplectcnda temporibus, quia hujus curaiionis re- milliumplebi unamobservanliani pariterexsequeuli,
media e eiiam a nobis sunl necessarie prxdicanda, C et346 Per onum spirilum concorditersuppircauU?
ut in obscrvantia d sanctificationis anliquae, quod CAP.IV. — Magnum estnl in conspectu Domini,
perdidii 345 Judaica praevaricatio,acquirat Chri- dilectissimi, valdeque pretiosum, curo toius Christi
stiana devolio. populus eisdem simul inslat officiis, et in utroque
CAP.II. — Divinarum« autem reverenlia sanctio- sexu omnes gradus omnesque nrdines eodem coo-
num, inier quaelibet spontaneae obscrvantiaestudia, perantur affectu; cum » in declinando nialo ac fa-
habet seroper privilegium suum : ut sacratius sit ciendo bono par cunciorum el ° una sentenlia est;
quod publica lege celebratur quam quod privata incum iu operibus servorum suorum glorificalur Deus,
siiluiione dependilur. Exercilatio enim coutinenliae, el lolius pietatis auctori * in multa graliarum actione
quam sibi quisque proprio indicit arbitrio, ad ulili- bencdicilur. Aluntur esurientes, vestiuntur nudi, vi-
latem cujusdam pertinet porlionis; jejunium vero, silamur infirmi, el nemo quod suuin esl quaerit, sed
quod uuiversa Ecclesia suscipit, neminem a generali quod alterius (I Cor. x, 24), duni ad relevandam
purilicatione sejungit; et tunc fit potenlissimus Dei alienam uiiseriam unicuique mensura sua suflicit, et
• Prima editio ei unus cod. Val., feticitaiis. ]D pro recidimus.

b Ms., Venet., ex toto; ei paulo posl scindite pro i Particula et, quam Quesnellusdelevit, ex omni-
disrumpite in prima editione et in mss. collect/3 busk edilis ei nostris codd. revocavimus.
et4. Prima ediiio et cod. Bon., Plenissima autem ett
<•Codex Venet., etiam a nobis necessarimprmdi- peccatorumabolilio.
cantur. 1 lia ms. Veoet., duo Vatl. et prima editio. Al.,
d Prima editio, salisfactionis. sanctorumpio consensui.
• Autem pro namque melius reposuimus ex ms. mRes!iliiiiiiusleclionemeditoriimanieQiiPSiielluro,
Veneto. quam nmiies nostri codices praeferunl. Qne-nefliis
1 Idem cod. Venet., unilate. nihil indicans, et in conspectuDomini, dilectissimi,
t Vocempietatis a Qnesnello deletam restituimus valde preliosum.
ex omiiibuseditis nostrisque codicibus. " Sic ex nostris mss. et ediiis anle Quesnellum,
b Editi anie Quesnellum cum mss. collect. poste- apud quem, in declinandoa malo , ac faciendo bo-
riorumet Leciiouar. Venelo, pietatit. Sed melius ille, num.
unitaiis; nain referlur ad unilatemtanctm obedienlim, 0 Mss. Corb. et Vicl. Qnesnelli, una tubsianiia.
quae praecedenlicapile merooratur, cuique insistiiur P Sic ex LectiouarioVeneto. AL, in mullarum;
inilio cap. 5. quo ciiam confirmalur lectio antea vulgatorura, au-
» Ms.Vat. collect. S, a tupernit recedimut, deletis ctori, pro qua Quesnellusauclor supposuit,
YOCibus,in terrena. AliusVat. collect. 4, decidimut,
445 S. LEONIS MAGNl SEUMONT.S. 444
facile est invenire hita»** latgitona, tjbj madum,Jk.ju»Uti0mtm (U Cor. jx, 10). Quarla vgit|ir et sexla
operis ratio lemperat faeultali*. Per hanc autem Dei feria jejunemus, Sabbato aqtem apud beatissimum
gratiam, qum operatur omuia in emnikut (l Car. xn, Petrum apostolum pariter vigilias celebremus, cujus
6), comraunis fideliam fructus et eomnwine ftt meri- meritis et orallonibus confidlmus nobis per omnia
tum.b Quoniam quidem potest et eorum par esse misericordiam Dei nostri esse praestandam : per Do-
animus quorum impar est census, et eum alter de minuiii nostram lesutn Christum, qui vivit et reguat
alterius laetatur largitate, eui aequari oon potuit iro- in saecula saeculo»amlAmen.
pendio, aequatur affeclu. Nihil in tali populo * inor- SEBMO LXXXIX [Al. LXXXVII].
dioatum nihilque diversum est, ubi ad unum pielatis De Jejunio septimi mensis IV.
vigorem omnia sibi loiius corporis raembra consen- Smopsis. —I. Jejunium a Christianisgraim Dei im-
tiunt; nec de sua tenuiiale confundiUirqui de aliorum pletum quantum prtestel observanliacarnati Judmo-
rum. — II. Commune et publicttmprivato esseanle-
opuleniia gloriaiur. Decus enim nniversitatis est ex-
cellentia portionis, et cuni Dei spiritu omnps agimur, ferendum, ut majoris meriti et efficacim.—III. ln-
numera esselela diaboli, qumab eo solovitanlur qui
non solum illa noslra sunt quae ipsi gerimus, sed Deum super omnia diligit. — IV. Qumdani tempora
etiara illa de quibus in aliorura actione gauderous. electa, ut ad divina •respiremus.— 348 V»J*junio
CAP.V. — Ampleclamur igitur, dilectissimi, bea- ™ subjungendam eleemosynam, maxime ergn fideles.
—VI. Pauperes palientia, divitesmisericordiatat-
tam istam sacraiissiraae unitaiis soliditaiem, e! SO- vandot.
lemne jejunium concoidante proposito bonaevolun- CAP.I.—Praedicatinnem noslrara, dilectissirai,
tatis ineamus. Nihil a quoquam arduuro, nihil aspe- faniiliaris vobis adjuvat consueludo, et ratio lempo-
rum quaeritur, nec aliquid nobis quod vires nostras ris commendat officiumsacerdolis, ne aut onerosum
excedat indicitur, sivein abstinentiss castjgaiione, sive videatur aut arduum, quod et pracceplumexigit legis,
in eleemosynaelargitate. Sciun* singuli quid possint et devotio temperat «olunlalis : quae cum in unura,
quidve non possint. Ipsi modulumsuum pendant, ipsi gratia Dei ausjliante, cooveniunt, non littera occidit,
justa et rationabili taxatione se censeant, ut sacrifi- sed spiritut vivificat(lCor. vm, 1). Vbi aulem spiritus
cium misericordiaenoncum tristitiaofferatur, nec inter c Dei, ibi libertas (II €or. m, 17), quaelegem non li-
damna numeretur. Hoc pio 347 impendatur operi more exsequitur, sed amore. Obedientia enim mollit
qtiod cor justificet, quod conscientiam lavet, quod imperium, nec dura ibi necessitate servitur, ubi di-
denique et accipienti prosit et danti. Felix quidem ligifur quod jubetur. Cum ergo vos, dilectissimi, ad
ille esl animus multumque mirabilis, qui facultalum qnaBdamquae eliam in veteri Testamenlo inslitula
defectionem benefaciendi amore non metuit, et da- sunt coborlamur, non Judaicae vos observantiae jugo
lurum sibi eroganda non dilfidit, a quo quod ero- C subdimus, nec consueludineui vobis populi carnalis
garet accepit. Sed quia magnanimitas isla paueorum indicimus. Exeeliit super illorum jejunia cominentia
est, ' et pienum etlam pielatis est ut suorum curam Chrisiiana: cl si quid nobis atque illis f commurifl
quisque non deserat, nos perfectioribus non praeju- cst in temporibus, non concordat in moribus. Ha-
dicantes, ea vos regula generaliler cohortamur ut heant illi t nudipedalia sua, etin Irislilia vulfuum k
mandatum Dei secundum possibilitatis vestrae men- ostentent otiosa jejunia; nos in nullo » ad habilus
suram operemini. Hilarem enim benevolentiam esse noslri honeslatem dissimiles, nec a justis et neces^
decet, quae sic suam temperet iargitatem, ul de illa eariis operibus abstinentes, edendi licentiam simplici
ct pauperum refeclio gaudeat, et domesiica suffi- pareitaie cohibemus : ut in usu ciborpro roodus eli-
cieniia nonâboret. Qui autem minitlrat temen temi- gatur, non i creaiura damnelur.
nanti, et panem ad manducandumprmttabit, et multi- CAP.II. — Quamvis autem unicuique nnstrum li-
plicabit semen vestrum, et augebit incrementa frugum beruro sit voluntariis castigationibus proprium cor-
" AL, datorem.
b Cod. Venet., quoniampotestpar eorum esseani- et arel annus, nudipedalia denuntiantur, etc. Haeresim
coromemorat Atigustinus hominum nudis pedibus
mut.
0 Priroa edilio cum mss. posteriorum semper ambulanlium, eo quod Dominus Moysen, Jo-
collect., in- sue et Isaiam nudis pedibus ambuiare jusseiit. Hm-
ornatum.
a Conjunclionem el adjecimus ex mss. Veneto et res.b Sic 08. QUESNELLUS.
ex Lectionar. Veneto. Al., ostendant. Respi-
duobus Vatt.; eliam vero ex editionibus ante Ques- D J eit hic ad illa Mailh. vi, 16, de hypocriiis jejunanti-
nellura et quatuor codd. revocavimus. Paiilo ante bus. Exlerminantenim facies suas, ut nppareant homi-
editiones Quesnello anteriores eorrupie praeponebant nibus jejunanles. Ameh dico vobis, receperunt mer-
particulam cumvoci magnanimitat. eedemsuam; et ideo otiota ejusmodi jejunia appellat,
6 Cod. Venetus, Domini. aeternamercede careant. Confer quac tradunlur
f Jejunium scilicet deeimi et seplimi mensis ex quod serra. 92, c. 2.
observanlia veteris legis assumptum Leo saepe com- > Quesnellus in margine : Forle, ab habitusnostri
memorat; et eatenus Judaeis communein temporibus honestate.
hoc Inco tradiiur. I Innuuniur cibi quos Hebraei velut immundos
« Ritum ex pharisaica procul dubio superstitione ut caro sujna, sanguis, eic. Ab his au-
damnabant,
descendentem arguit: nihil enim tale praescriptum tem abstinebant Cliristiani otiam Leonis aetale in je-
Judaeisin Scriptura legimus. Haustus porro ex eih- junio quatuor temporum, eo quod carnes non come-
nicoruni consueradine, quara comraemorat Tertul- derent parciiaiis ac temperantiae nomine, non vero
lianus lib. de Jejuniis, in fine: Sed et omnem, inqnil, cibum Ijebraica superstitione repro-
quod aliquem
ethnici agnotcunt. Cum slupet cotlum, baren*
Twrtivojrieovqffiv
448 8E&MQ LXXXIX. 440
pus afficere, et pune moderatius, nunc vero distri- A lationes non corrupiibiles, ged »tern%s, sapiens con-
ctius repugnantes spiritui earnales coiieupiscentias tinentia petat, et fn amorem bejus boni sine quo
edoroare , quibusdam tamen diebus ab omnibus nullus esl bonus incoiuaroinata eastiias inardescat.
oportet pariier celebrari generale jejunium, et tunc Ad hoc enira npbis Iradila sunt exercitia Christiana
est efficaciora sacraliorque devotio, quando in operi- ut, resecata omni illiciia volupiate, in sanctas et
bus pietatis totius Ecclesiae unus aniinus et unus est spiritales delicias aestuemus. 350 E' cunl "os opor-
sensus. Publica enim praeferenda sunt prepriis; et teat semper studere virtutibus, quidam tamen dies
ibi inlelligenda est praecipua ratio ulilitatis, ubi vi- ideo sunt ad castigalionero communis observanliae
gilat cura communis. b Teneat igilur diligentiam consecrati, ut apima quae terrenis adhuc desideriis
suam observantia singulorum, et contra nequiliae implicatur et curis saccularibus impeditur, ex inter-
349 spirilalis insidias, implorato divinae protectio- vallo saltem ad divina respiret; et quia portio »
nis auxilio, • ccelestia quisque arma corripiat. Sed Dominici agri esl, dignos coalesiibus horrpis afferat
ecclesiasticus miles, eliarosi specialibus praeliispos- fruclus. lbi enim spes est motendi ubi ftierit diligen-
sit fortiler facere, tutius tamen et felicius dimicabit, tia seminandi.
si contra hostem paiam in acie sleterit: ubi non suis CAP.V. -^ His, dilectissimj, ad prpfeclum,veslrum
tantum viribus certamen ineat, sed sub invicli Regis B Pro tcmporis occasione perslrielis, jejuniuro vobis
imperio fraternis consocialus agminibus bellum uni- septimi mensis indiciinus, in quo vos non solum de
versaleconficiat. Minorienim discrimine plures eon- ciborum abstinentia, sed eliam de pielatis operibus
fligunt cum hoste quara singuli; nec facile patet vul- coromonemus : ul quod veslris usibus religiosa par-
neri, quem opposito scuto fidei, non sua tantum, sed citate subiraliilis in alimoniam pauperum et in cibos
eliam aliorum fortitudo defendit: ul ubi una esl om- debilium iransferatis ; oninibus quidem indigentibqs
nium causa, sit una victoria. generali benevolentia consulenles, sed roaximeeorum
CAP.III. — Quia igitur adversarius nosler insidiari memores qui sunt de membris corporis Christi et
nobis diversa tenlationum arle non desinit, et hrec nobis unitale calbolicae fidei copulantur. Plus enim
estd una versuliarum ejus intentio, ut rederaptos debemus nostris pro consortio gratiae, quam alignis
Christ! sanguine a mandatis Dei possit abdueere, pro communione naturas.
omni diligentia praecavendum est ut nullis inimici CAP.VI. — Abundet ergo in vobis, dilectissimi,
jaculis vulneremur. Tela enim ipsius non sunl aspera benignitas Chrisliana; et sicut rocurrenlia anni tein-
corporis sensibus, sed nimium carni, ut animaeno- pora desideratis ul plena sinl fructibus, iia et corda
ceanl, blandiuntur. Trahunt oculos ad varias « cu- vestra pascendls sint fecunda pauperibus, Quibus
piditates, utdemundi pulcliriludinc aut concupiscen*, G utique poluit Deus, cujus sunt omnia, necessariam
tiae accendaniur faces, aulf superslitionum gignan- conferre substantiaro, el lales eistiibuere facultates,
tur errores. & Per insidiosos etiam sonos mollibusi ut in nullo vestris largitionibus indigerenl; sed et
ictibus pulsalur auditus, ut animi soliditas illecebrosai illis et vobis mulla virtutum materia defuisset, si
modulationc solvatur, et Ielhalium consueludine sua- nec illos ad patientiae coronain inopia exevceret, nec
vitatttm incaula et parum sobria corda capiantur. Sed1 vos ad misericordiaegloriam copia provocarel. Mira-
hos diaboli dolos inefficacesel irrilos faciunl divinae! biliter aulem providenlia divina dlsposuit ut e«sent
praesidia graliae, et evangelicae praecepta doctrinse. in Ecclesia cl sancti pauperes et divites boni, qui
Quoniara qui acceperuut Spirilum sanctum, et ai invicem sibi ex ipsa diversitate prodessent, cum ad
quibus timor Domininon de pcenaeformidinc, sed des aelerna et incorrupla praemiapromerenda Deo gratias
Dei charitate conceptus est, illaesofidei pede laqueosI agerent accipientes, et Deogratiasagerentlargienles:
lalium conterunt captionum, ut creaturarum omniumi quoniam, sicut scriptura est, i et palienlia paupemm
pulchritudine ad gloriam et laudera sui utantur auc- non peribit in mternum (Ps. ix, 19), et hilarem dalo-
toris, eumque diligant super omnia, per quem faciai rem diligit Deut (II Cor. IX, 7). Quarta igilur et sexta
sunt omnia (Joan. i, 3). feria jejunemus; sabbato vero apud beaiissimum Pe-
CAP.IV. — In hujus admirationem, dilectissimi,, D trum apostolum vigilias ceiebremus, sperantes nos
onininm fideliurotendat affectio; de hoc sibi delec- ita ipsius orationibus adjuvandos, ut Deus miseri-
« Al , tanctiorque. solem naseeiiiem a pagsnis derivatam Bflrm-97. c- 4-

b Ita cum ms. Venetus. Caeteraeeditio- t Ita ex ms. Veneto. Prima editiQ : Insidioso enim
Quesnello
nes cum codd. colleci. posteriorum • Teneant... ob- sono el motlibut aciibus. Subseqpenles editionm qtiae
tervaniim. a prima non liabenl originem i Intidiosq efiam spno
' Vulgati, qrripiat. Placuit lectio ms. Veneti. mollibusictibus. Quesnellus : Insidiosis etiam nfiniiet
d In prima editione deest una. mollibusictibus,
J •t Eadem ediiio, tentationes. b Supplevimnsvoceme/usex laudatoms. Venefo.
» Vulgati, divini qgri, Melius es C9d, Vpnelo Do-
Respioere videtur superstilionem gentium quaei
astrorum pulchritudine captae ex aslris fecerunti minici, quod Leoni usitalum est.
deos; vel Manichaeorum,qui soli ac lunae supersli- i Parliculain et, qu;« in Rainaudo Bt QnHsnello
tiosum cullum deferre ab ipso Leone inventi fuerujit, deerat, ex oronibus nostris codd. ei antewibus edi-
uli traditur serm. 42, c. 5, ei ep. 16, ad Turibium, lionibiis revocavinms. Cod. Venet., pro pqugerum,
. c, 4. Vide etiara peculiarera stipcrsliiionem ergai habel, pauperis.
447 S. LEONIS MAGNISERMONES. 4*48
cordiarum jejunii nostri * sacrificio placatus 351 A imbecillitate propria, possibilia spondet exvirtute
exaudiat per Jesum Christum Dominum noslrum, divina : Angutla enimet arcta ett via qum ducit ad
qui vivit et regnat in saeculasaeculorum.Amen. vitam (Matih. vu, 14), et nemo in eam gressum in-
SERMOXC [Al. LXXXVHI]. ferret, nemo vestigiom promoveret, nisi difficiles
adiius ipse se Chrisius viam faciendo reseraret: ut
DeJejunio teptimi meniisV. auclor ilineris fiat possibilitas ambulantis, quia idem
STNOPSIS. — I. Pmnitentiam temper ette necessariam et inlroducit ad laborem el perducil ad reqniem. In
propter —conlinuasinimid insidias et concupiscentiam qtio ergo nobis spes est aeternaevitae, in eodem est
carnit. II. Omnia impostibilia ex imbecilliutte
humana, esse postibilia ex virtute divina. — III. De et forma palientiae.Si enim compatimur,el conregna-
amore Dei el mundi. — IV. AmoremDei bonit ope- bimut (II Tim. n, 12; Rom. vm, 17) : quoniain, ut
ribut nutriri. Cur seplimimentisjejunium. Aposiolus ait, quitedicitin Chritto manere, debet
CAP. I. — Sacratum, dilectissimi, in septimo ticul ille ambulavitet ipte ambulare (I Joan. n, 6).
niense jejunium, ad communis devotionis exercilia Alioqui falsaeprofessionis iroagine uiimur, si cujus
pracdicamus, fidenter vos paternis cohortationibus nomine gloriamur, cjus inslituta non sequimur : quae
incitanles, ut quod fuit b ante Judaicum, vestra « uiiquc nobis onerosa non essent, et ab omnibus nos
fiat observantiaChrisiiamim. Est eniin omni tempore B periculis liberarent, si nihil aliud quam quod aman-
aptum et Tesiamenlo uirique conveniens, ut per dum jubetur amaremus.
castigationem d et menlis et corporis misericordia CAP.III. — Duo namque amores sunt ex quibus
divina quaeralur, quia nihil est efficaciusad exo- omnes prodeunt voluntatcs, ita diversae qualiiatibus,
randum Deum quam ut horoo ipse se judicet, et sicut dividuniur auctoribus. Rationalis enim animus,
NUMQUAM desinal a venia poslulanda, qui se scit niim- qui sine dileclione esse non potest, k aut Dei est
quam esse sine culpa. Habet eniro hoc in se « vitium amalor aui mundi. In dilectione Dei nulla nimia , in
humana natura, non a Creatore insitum, sed a prae- dilectione autem mundi cuncta sunl noxia. Et ideo
varicalore contractum, et in posteros { generandi aeternis bonis inseparabiliter inbaerenduiii, tempora-
lege transfusum, ul de corrupiibili corpore eliam libus vero iranseimter utendum est: ui peregrinan-
quod animam corrumpere possit orialur. Hinc inte- libtis nobis etad patriam redire properantibus, quid-
rior horoo, S lametsi jam in Christo regeneralus et quid de prosperitalibus mundi hujus occurrerit, viati-
a vinculis captivitatis est erutus, assiduos habet cum cuin sit itineris, non illecebra mansionis. Ideobeaius
carne confliclus, et dum cohibet concupiscentem pa- Apostolus praedical dicens : Tempus breveesl : reli-
lilur repugnantem. In qua discordia non facile obti- quum est ut qtti habenl uxores, tamquamnon habentes
netur lam perfecta victoria ut etiam b illa quaesunt G I sinf; ef qui flent, tamquamnon flentes;ei qui gaudent,
abrumpenda non, illigent et quae sunt interficienda tamquam non gaudenles; et qui emunt, lamquam non
non vulnerent. Quantumlibet sapienter et provide possidentes;et qui ulunlur hoc mundo, tamquamnon
judex animus l exterioribus sensibus praesit, intcr ulantur. Prmterit enim figura hujus mundi (\ Cor. vn,
ipsas tamen curas atque mensuras regendaecarniset 2D-51). Sed quod de specie, de copia, de varietate
alendae, nimis ei semper vicina tentalio est. Quis blandiiur, non facile declinalur, nisi in illa visibi-
enim ila se aut a voluplate corporis aui a dolore lium pulcbritudine Crealor potius quam creatura
sejungii, ut ad ipsam meniem non pertineat, quod diligatur, qui cum dicit : Diliges DominumDeum
extrinsecus aut blanditur aut cruciat? Indivisumest tuum ex toto corde tuo, et ex lola menle lua, el ex tota
gaudium, indiscrela irisliiia : niliil i in homine ira- virtute tua (Matth. xxii, 37), in nullo nos vult ab
cundia non accendit, nihil laelitianon resolvit, nibil amoris sui vinculis relaxari. Et cum huic praeceplo
352 xgritudo non afficii. Et quae illic declinatio proxirai quoque copulat 353 chariiatem, imitatio-
potest esse peccati, ubi una passio est et regentis et nem nobis suaebonitatis indicit : ut quod diligit di-
subdili? Merilo Dominus protestatur quod spiritus ligamus, et quod operatur operemur. Quamvis enim
quidem promptus est, caro autem infirma (Malih. Dei agricultura simus, et Dei mdificatio(I Cor. lil, 9),
xxvi, 41). 1 ef nequequi ptantat sit aliquid, nequequi rigat, sed qui
*)
CAP.II. — Et ne usque ad inertem desidiam de- incremenlumdat Deut (Ibid., 7); in omuibus tamen
speratione ducamur, quaeimpossibiliasunt homini ex exigit nostri minislerii servitutem, et nos dispensa-
Itit cumnostris codd. et vulgalis ante Quesnel- { Sic cum Quesnello idem ms. Venetus et Vat.
lum, apud quem nullo nostro ms. suffragante, sacri- collect. 5. Al., generali.
ficiumplacalus accipial. Clausulam ex codice Venelo t Vulg. ante Quesn. et plures codd., ti tamen.
b Addidimus illa ex ms. Veneio. Mox alligent pra
expressimus. Al., Per Chrittum Dominumnottrum.
Amen. illiqent in prima editione.
b Septimi mensis jejunium apud Hebraeosagebatur » Vulg., suis exterioribusprmsit. Praetulimuslec«
ipso expialionis die. lionem cod. Ven.
• lia cum Lectionar. Veneto editiones anteriores i Ita meliusex prima editione, uti etiam indica-
Rainaudoet Quesnellb, apud quos, sif. Mox temport vit corrigendum Laiinus Lalinius. AL, in hominem.
* De hoc textu apud Quesnellianoscelebri, et de
prod temporein ms. Vat. collect. 5.
Addidimusef ex laudato ms. Venelo. Quesnelli postilla eidem apposita, plura in observa*
* Editi pro uifiumhabebant generaliter. Emenda- tionibus ad hunc sermonem dicenda erunt.
tionem suppeditavit laudatus cod. Veneius.
SERMOXCt. *5*
449
tores suorum vult esse donorum , ut QCIFERTDei A sollicitissima medilatio debet esse sapienlis, ut quo-
istius vitaeet incerta sunt spatia,
imaginem, Dei faciat vnluntatem. Propter quod in niam breves dies • inordina-
oratione Dominica sacratissirae dicimus : Adveniat numquam sit morsimprovisa morituro, nec
tuum, fiat volunlas tua sicut in cmlo et in turo incidat finem.qtii se novit esse mortalem.r Quod
regnum
lerra (Matih. vi, 10). Quibus verbis quid aliud postu- ilaque et sanctificationi corporum, et reparationi
feria jcjunemus;
lamus, quam ut Deus " quos necdum sibi subdidit prosit animaruro, quarta et sexta
subdat, et sicut in ccelo angelos, iia et in terra bo- sabbato autem t apud beatissimum Petrum apostolum
mines ministros suae facial voltintatis? Hoc autem vigilias celebremus , ejns orationibus adjuvandi, ut
effectum : per
peientes amanius Deum, aniamus et proxiinum; et; sanctdrum desideriorum consequamur b
non diversa in nobis, sed una dilectio est, quando ett Christura Dominumnostrum, qui cum Paire el Spi-
servum servire, et dominum cupimus imperare. riiu sancto vivitet regnat insaeculasaeculoriim.Amen.
CAP.IV. Hic igitur affectus, dilectissimi, quo amor• 355 SERMO XCI [Al. LXXXIX].
terrenus excluditur, bonorum operum consiietudine> De Jejunio septimitnensis VI.
roboratur, quianecesse e>tulbbonisaciibus conscien- SVNOPSIS. — I. Dei voluntatemex iptis eliam elementis
tia deleclelur, et libenter facial quod fecisse se gau- edoceri, qum el a cibis, et a mundana sapientia ab-
' n stinere jubet. — II. Tam Nestorii quam Eulychis
deai. Assnmitur ergo jejunium , multiplicatur largi- I hmresimessedeiestandam. — III. Verilatem camis
tio, juslitia custodiiur, frequenlalur oratio, fitque ut1 tn Christo ex sacrificio Eucharistim et prasceplo
singulorum desiderium sil unum omnium volum. Nu- eleemosynoe probari.
trit paiientiam labor , mansuetudo exstinguit iram , CAP.I. — Devoiionem fidelium, dilectissimi, nihil
benevolentia calcat invidiam, immundae cupiditaies3 est in quo providemia divina non adjuvet. Si lunlem
sanclis desideriis enecautur , avaritia liberalitaie de- exercendis ad sanctimoniammenlibus alque corpo-
peliitur, et onera diviliarum finnt instrumeuta virlu- ribus , ipsa quoque roundi elementa ' famulantur,
tum. « Sed quia 354 insidiaediaboli etiam inter taliaa duin dierum ac mensium distincle variata revolulio
siudia non quiescunt, rectissime in quibusdam articu- quasdam nobispaginas aperit praeceptorum, ut qund
lis temporuin, vigoris nostri est instituta reparatio : sacra admonent instituta, boc quodaminodo loquan-
ut ubi de cleroenlia coeliet ubertaie agri poiest mens s tur el tempora. Unde cum septiroum mensem nobis
praseniium bnnoruin avida gloriari, el in ampla bor- anni recursus atlulerit, non ignoro observantiam
rea fruclibus congregalis, auimaesuaedicere : Habes '.s vestram ad celebrandum solemne jejunium spiriiali-
multa bona, epulare (Luc. xn, 19): ibi quamdam in- i- ter incitari: quoniam i experimento didicistis quan-
crepaiionem divinacvocis accipiat, atidiatque dicen- i- tum haec prxparatio et exteriora hoininum et inte-
tem: Stulte, hac nocte d repotcunt animam tuam a 'C riora purificet, ul cum a licilis abstinelur, facilius
te : aumautemprmparatli, sujus erunl (Ibid. 20)? Hacc tc illiciiis resistatur. Conliiientiaeautem ratio, dilectis-
8 Edili, quem. Meliusex cod. Veneto, quos, unde le 1 et 4, varias et alierius formre lectiones in Vat.
posiea, homines. 3835 ac in cod. Casinensi deprehendere licuit, quae
b Al., rectis. eamdem causam habere videntur. Post nonnolla edili
« In amiquissimoVat. 3836 finis hujus sermonis is el posleriores codd., vigorisesinoslri reparatio insti-
inullo diversns profertur sic : Sed quia insidimdiabolili tuta. MagisLeonina visa est syntaxis Lectionarii Ye-
eliam inter lalia studia non quietcuni, hoc quod de pro-
>- neti.
pheticavocecantatum est, in affeclttntassumaturoran- t- d Prima edilio, reposcam.
tiutn, ul nonsolitmlabiis, sed et corde dicatur: Custodi
ii * Legeiidum fortc, inopinatum, non inordinalum,
me,Domine,ut pupillam oculi, sub umbra alarum tua- a- olim conjeclararo. At conjectaiioni modo non parum
rum proteyeme (Ps. xvi, 8). Incessabititerenimdivino 10 detraho , tum quod vox isla congruentem huic loco
egemutauxilio, el hmcetl humanm devotionisinsupe- e- per se significatumhabet, turo quod se ipse doctor
rabilis (ortitudo, ut illum proiectorem semper Itabea-
a- nosier explicat lib. n de Vocat. gentiumcap. 21, his
mus, sine quo fortesessenon possumus. Quod ergo ef et aliis verbis idem cogitatum rcferentibus : Quod ergo
sanctificalionicorporumet reparationiprosilanimarutn,n, ab initio mortale esl, qualibel occidat die, non tontra
quarta et sextatabbati jejunemus; tabbalo vero eliam m legemmorlalilatis occuntbil,nec umquamei viciniusett
vigiliatcelebremusapud bealissimumaposlolumPetrum, n, posse vivere,quam posse deficere.Quem cniin finem
ul piarum ovium 'is in pracsenti sermone inordinalum dicit, illic contra
deprecalionibusgloriosissimipastoris
pmrocineiuroratio. Per Dominumnostrum regnantem m legem mortal.itaiisappellat. QDESNELLDS. — Putavit
cumPatre, el cum Spiritu sancto in swculasmcutorum. n. j) Qtiesnellus in hac annotaiione libros de Vocat. gen-
Amen.Licet hujus Romani Lectionarii aucioriias, et tium esse Lconis, cum tamen alterius incerli aucto-
stylus hunc finem Leoni tribu ndtini snadeai, vulga- a- ris sint, ut alibi demonslrabimus. Omnes tamen no-
taui nihiluminuslcclionem, quaeLennem pariter spi- )i- siri codices vulgatani leclionein praeferunt.
rat, et legitur in caeieris codicibus atque in Lectio-
o- t Prima editio cum mss. colleci. 3, et 4, Quodergo
nario Veueto, iioluimus deserere. Cum vero l.iiila ta et. Codicescolleci. 5, Quoditaque ut. Editiones Ques-
varieias Leonis siylum referens, amanuensibustribui iui nello anteriores: Quod itaque ut et tanctificationi.
nequeat, id unura hinc colligi posse videiur S. pon- n- Qtiesnelli lectionem a nobis receplam codex Veuetus
tificem hunc sennonem bis recilasse, solo fine mu- u- conlirmat.
tato. Aliquid enim simile aliis in sennonibus, qui |iii t Ms. Venet., ad bealittimum; et paulo posl, ora-
alias iiMgnesniulationespraesianiissimisLectionariisiis lionibut ipsius adjuvandi.
ross. probatasexhibent, accidisse probabilissiinum im b Sequentia ex eodem codice supplevimus.
CSt.Cmiferserm. 22, in quo Leciionariuin Vercel- ;1- > Solus Quesnellus, [amulentur.
lense et HomiliariumPauli Diaconi non exiguam ab i lta ex duohus Lect. mss. Jsergom. et Veneto S.
ediUsaliisquecodicibusvarietalera praeferunt,ut ibi-
)i- Marci. Al., experiendo. Paulo post iidem codd., et
deui observavirausannot. 1. lta etiam serro. 59, c. cum a licitis.
451 S. LEONIS MAGNlSEHMONES. ftft
simi, non in sola castigationecorporum, nec iiwrimt- A dignaius est, nec conceptu Virginis malris s est sf
nulione tantum a habeatur escarum. b Majora enim junctus a carne nec parlu: sic huuianitatem sibi
virtutis istius bona ad illam animae perlinent casti- uniens, ut Deus incommutabiliter permancret; sic
tatem, quae non solum carnis concupiscentias conte- Deitatem homini impertiens, ui eum glorifieatione
rit, sed etiam mundanae sapientiaevana contemnit, non consumeret, sed augeret. Qui enira ftctus est
dicente Apostolo: Vtrfefe ne quis vot decipiat per forma servi, forma Dei esse non destiiit <,nec alter
philosophiamet inanem fallaciam tecundum traditio- cum altero, sed unus in utroque est: ut ex quo Ver-
nem hominum (Colott. n, 8). bum caro ftciurn ett (Joan. i, 14), nullis dispensatio-
CAP.II. — Continendum ergo est a cibis, sedtnullo num varietatibus fides nostra lufbetur; sed sive in
magis ab erroribus jejnnandum : ut mens nulli car- miraculis viriuium, sive in conlumeliis passionum,
nali dediia voluptati, nullius sit capliva mendacii; et Deum qui homo est, et horoinem credamus esse
quia sicul in praeteriiis, 356 »laellam 'n noslris diequi Deus est.
bus non desurifvefilatis iniroici qui « intra CStholicam CAP.III. — Hanc confessionem,dilectissimi, toto
Ecclesiam movere audeant bella civilia, ut in con- corde proroeittes, impia haereticorum commenta re-
sensum impiorum dogmatum imperitos d quosque spuite, ut jejunia b vestra et eleemosynaeimlliuser-
ducenlCS,sibi glorientilr acCreseere quos a Ghrisli B roris contagio polluantur; tunc enim et sacrificii
corpere potflerint separare. Qaid enhn tam advetsa- munda est oblatio, et misericordiaesancta largitio ,
tur prrjphetis, fam repugnat Evangeliis, tam denique quando ii qui ista dependunt,' quod operantur inlet*
est apostolicis rebelle doctrinis, quam in Domino ligunt. Nam dicente Domino: Nisi manducaveritis
/eSUCliristQex Matia genito , et sempiterno Patri carnemFilii hominis,ef biberitis ejus sanguinem, non
imempOfSlifercOaeterno,unam et singularem praedi- habebilisvilam in vobis(Joan. vi, 64), sic Sacraemen-
carfi naturain? • Quaesi hominis tantum intelligenda sae communicare debetis, ut nihil prorsus i de veri-
est, ubi est quacsalvat Deitas? si tanlummodo Dei, tate corporis 857 Cliristi et sangninis ambigatis.
ubi est quae saivatur humanilas? Fides autem catho- Hoc enim ore sumilnr quod fide creditur: el frustra
Itca, qtlae oranibus resistit erroribus, eliam simul ab illis AMEN respondetur, a quibus contra id quod
istas itnpietates refutat, damnans Nestorium divina accipitur, disputatur. Dkente autem propheta : Bea-
atf ttdmine dividentem, detestans Eutychen «*in divi- tus qui intelligit super egemm el pawpetem(Pt. xv,
riis humana vacuantem: quoniam veri Dei Filius 1), ille circa k pauperes vcstimentorum et ciborum
DeTiSvefus, unitatein et aequalitatem hahens cum laudabilis dislributor est» qui se Chrislum in indi
Paffe, et ciim Spiritu sancto, idem verus homo esse genlibus et vestire novit et pascere: quoniam »ipse
« Editi a#te QiteSn., kabetur. DuO memorata Le- C quetn idcirco in dieinis humana vacuantem hoc ipso
clionaria ui in tesiu. in Sermone capite artteCedCntiprodidit; et clarius in
b Quesnellus in margine et cod. Bergom., Major ep. 35, cap. 1: Qui unigenilum Dei Filium sic de
enim virtus istiut boni... pertinel. utero beatmVitgrnit prienical natum, ut humani qui-
* Vulgati, tnfer. Correximus ex prima editione et dem corporis speciem getterit, sed humanmcarnit ve-
nostris codicibus. ritas Verbo unila non [uerit; seu, uti iraditurep. 31,
•*Pfima editio et cod. Bon., quotdam. Mox cod. ut quod formatn tervi gessit, quod nostri similis fuit
Bergom., prO accrescere, habet, adhmreseere. atque conformis,qnmdamnostrmcarnis fueril imago,
Mta cum Quesnello taudatus cod. Venetus. Ante- non veritas. Praernonereigitur et praemunire S. pon-
riores editiones cum aliis codd., Quia, et ita etiam tifex voluit auditores ne quis forte ex hac zizania
in traclalu contra Euiychianos cap. 3, qui in appen- per (Jrbem disseminata de ea veritate veri corporis
dice edetur. et sangoinis Cbristi ambigeret, quam in Eucliarisiia
' Quesiiellus, divinit. Praepositionem tn ex ante- contitebanlur et approbabant, dum Eucharistiam
ribfibus ediiis et cQdd. Bergom. et Veneto revocavi- sumptitri ad verba sacerdotis dicentis, CorpusChristi
mus; EulyChesenim, qui Ghristo non Divinitatem, et sanguis Christi, respondebant, Atnen. Eodem pa-
sed veram humatiitateui negavii, non divinit humana riter consilio doctrinam et praxim circa Euchari-
vatuasse, Sed tit divinitvacuastehumanadicendus est. stiam ad EutychianwmeTrorem revincendum adlii-
Traclatus etiam conlra Eutychianos habet, IHdivinit. buit etiam ep. 5-9,cap. 2 : In quo hacienusdesidix
t Addidimus vefbum ett ex ediiionibus quae Ques- temporejacuere, ut nec andilu discerenl, nec lectione
nellianam praecessere,et ex codd. Bergom.et Veneto. cognosetreht,qitod in EcclesiaDei in Ofnniumore lam
Mox ms. Bergora., nec partu tic humanilatem sibi D consonumesf, uf nec ttb infantium linguis veritas cor-
unient, uf Deut incommutabiliternon permaneret. poris et sangninis Christi inter eommunionissacra-
h Quesnellus oniitiit vettra. Aliae ediiiones, jeju- menta taceatur.Frustrn atltemCalvinistaeliaecLeonis
nia et eleemosynmvestrm.Practuliiuuslectionem cod. testimoiiia deltutere nisi, reponunt mentem cjus
Veneli etduorum Vait. Mox editi anteQuesn., con- fuissenon dubitantlam de veritate cofporis et san-
tagione. Nostri codd., contagio guiuis Christiin Se, non atitem nnn dubitandum de
» Al., quid operentur. veritaie ejusdemin Eucharistia : nam palam S. pon-
i Respicit S. pontifex Eulychianorum errorem, lifex afflrifiavit : Hoc enthl ore sumiiur quod fide cre-
qui verrtatem corporis et sanguinis Christi post uni- dituf. Igitor si flde credendiim est veruro cOrpuset
tionem Verbi in ipsa urbe Roma negasse traduntur veras sanguis in Chrtsto, idem verum corpus et ve-
scrm. 96, cap. 1, his verbrs : Sollicitudinemnotlram rutn sangtrifiemofe sumt non est ambigendum.
lalerenon.potuit quosdamMgtfpliot prmcipuenegotia- k Cod. Vetietus, imtpis.
loret ad Vrbtm venhti, euquequotAltxandrimteeteste 1 Editiones QaesnellO ahteriores addunt particu-
ab hmreiicissunt admhsa dejendere , atmenUt solam ut, qax tatrren in plerisque riostris codicibus
lam Deitatis in Chritto fume naturam, nee carnis decst. Mex utti de ftaXtitut hit rneit legitur in iisdeiu
humanm, quam tumpsit ex beaia Maria Virgine, edMotfbUS,non tadtefl ih iio;tro Lectionario Veneto,
habuUtepenitut veritalem. Id in Eutychit MMum, quodlectionemtextdsaQtresiielloiiiductaraconfirmat.
455 SERMO XCU. 454
Sit: Quamdiufecittis uni ex (ralribus ffiet»,mf/ti feci- A stndia»9d voluntaria incitantur augmenta, et uliio-
stts (Ifaffh. xxv, 40). Verus itaque Deus et verus nes criminum pcenitentiaeremediis relaxantur. Dicit
homo, unus est Cbrislus, dives in suis, pauper in enira Dominus : Niti abmdaveritjuttilia vettra plut
nostris, dona accipiens et dona diffundens, pariiceps quam Seribarum et Phtirismorum, non mttabilit in
mortalium et a vivificatiomortuofunt : ut in nomine regnum coelorum(Maith. v, 20). Quomodo • vero
Jesu Christiomne gehu ftectatur, emletliutn, terre- abundabit justitia, nisi tuperexaltet mitericordia*ju-
ttriumet ihfernotmt; et omnislingua confiteatur,</frfa dieium (Jacob. n, 13)? Et quid tam aequnm359
Dominusfesus Chrislustu gloria esl Dei Patris (Phi- quidque tam dignum est quaiq ut creatura ad ima-
tip. u, 16, 11), vivens et regnans b cum sancto Spi- ginem et similiiudinem Dei condita suum iroiietur
ritu in sxcula saeculorurrr.Anien. auctorem, qui reparationem sanctificationemquecre-
SERMO XCII [Al. XC]. dentium in peccatornm remissione eonstituil, ut re-
De Jejunio tepliml mehsis VH. niota severitate vindictae, omniquC cessante suppli-
— cio, reus innocentiae redderetur, 61 finis cfimiuum
Stsopsis. 1. Ptmcepta tegis moralia non abolila; fieret
ncminemuntquamsinecharitaii justificatum; abnn- origo virtutum ?
danliam justitimevangeUcmtn abundanlia charila- CAP. II. — Quod igitur, dileciissimi, ex veteris
tis essepositam. — II. Jejunia novmlegis ex veleriI B ]J praedicationedocirinae ad purificaiionem animarum
assumpla, alio spirilu esse perficienda.—111.Deo| corporumque nostrorum jejunium septimi mensis
soti placerr quemque debere: talem esse cujusque
thesaurum, quale est id cui cordt inharei. — IV. assumimus, non legalibus nos oneribus Subjiciinus,
Septimum mensemjejunio, bouis operibut 358 et! sed utiiilatem continentiaes quse Christi Evangelio
ipso sui numeroesseconsecratum. servit, amplectimur. Quia et in iioc potest super
CAP.I. — Apostoticainstitutio, dileetissimi, quae! Scribas et Pharisaeos Cbristiana abundare justitia,
'Dominum Jesum Chrisluro ad lioc venisse in hunC: non evacuando legem, sed intelligentiam refutaudo
roundum noverat, ut legem non solveret, sed lmple- carnalem. Nec enim nostra laliadebenl esse jejunia,
ret (Matth. v, 17), ita veteris Testaroenli «decretat qualia eranl illorum quibus Isaias propheia Spirilu
distinxit, ut quaedam ex eis, sicut erant condita,, sancto in se loquenle dicebat : Neomeniatvettrat et
evangelicae eruditioni profutura deeerperet, et quse i tabbata el diem magnum noh sustineo,jejunium et fe-
dudum fuerant consuetudinis Judaicae,fierent obser-- riat et dies festos vestrosodit anima mea (Isai. i, 13).
vantiaeCbrisiianae.Quamvis enim varietates bostia- Unde et Doroinus jejunartdi fofmam discipulis tra-
rum, differentiae baptismatum, ct olia sabbatoriim i dens, Cum h jejunatis, inquit, nolite fieri ticut hypo-
cum ipsa carnis circumcisione cessaverint, manentX crilmtristes. Exlerminanl enim facies suat, Uf appa-
tamen ex ipsis voluminibus etiam apud nos plurima1 (Q reanf hominibusjejunante^ Amendico vobis,recepe-
pracceptamoralia. Etcum inde dicatur : Ditiges Do- runt mercedemsuam (Mattk. vi, 16). Quam merce-
minumDeumtuum ex loto corde tuo; et diligesproxi- dem, nisi laudis Iiumanae?propter cujuscupiditatem,
mum tuumsicut teipsum (Malth. xxn, 37, 39) : Chri-. justitia species plefumqae praeteiiditur, et ubi nulla
sio Dominod dicente cognoscimus, quod in his dUO- u 691cura conscientiae,amatur falsitas famafe;» ut ini-
bus mandalistota lex pendet et prophetm(ItHd., 40);,; quitas, quaeQccaltaCione arguitur, mendacii opinione
tantaque est sub hujus geminae charitatis edlcto 0 laetelur.
utriusque copula Testamenti, ut sine istarum con- CAP. III. — Rationabiie ifaque sanctumque jeju-
nexione virtulum nec lex queroquam inveniatur ju-. nirnn i nulla ostentationis jactanlia polluatur, nec
stificasse, nec gralia. Ulae qnoque partes legaliurri n bonum suum' quisquam fidelium de humanis velit
mandatorum ex quibus quacdam praccipiuntur Ut lt pendere judiciis. DiLrcENfiDeum sufficit ei piacere
fiant, quaedaminterdicuntttr ut non fiant, antiquaj B quem diligit: quia nulla major expetenda est remu-
auctoritalis relinent (irmitatem. Nec ideo eis evange-:- neratio, quam ipsa dilectio : sic enim charilas ex
lica putanda est adversa perfectio, quia et virtutumn Deoest, ut Deus ipse sit charilas. 360 k Quoutique
a EditioRainaudi, vivificator. D runf pro receperunt.
b Cod. Venetus, cum Patre et Spirifftsancto. > Quesnellus et noster ms. Bergom., ef iniqmlai,
« Prima editio, sacramenta. qum occultaactione arguilur, mendaciiopinionetmla-
dMs. Vat. collect. 5, docenle. Mox editi ante te fur. Ilaud deserendam putavimus omuium anie edi-
Quesn., cognovimus;elquoniam in his duobus man- i- torura et coeterorum nostrorum codicum leciionem,
datis in ms. Veneio. qute satis congrua est. Nec displiceat vnx occulta-
e Ediii, ergo. Melius cum mS. Veneto et Ifibus is fione, nam indicalur inanis gloriaeintenlio, quueex
Vat., vero. co ipso quod occuliatur iniquitatis arguitur.
. f Ex cod. Veneto suppievimus,judicium, quaevoic tjc i Editi anie Quesn. cum mss. trium poslerior.
! el legitur Jacobi u, 13, et ab ipsius contexltis sen-l- collect. et Bargotn., nulla laudit ottentalionisqueja-
i- ctantia; tres codd. Vat., nulla taude, ostenlationitque
tentia exigitur : refertur enim liic locus ad ecclesia-
sticos judices, qui dura pceniientibus crimina mise- !- jactanlia. Quesnellus, nullo indicalo codice et nullo
ricordius relaxant, Deijustiiiam imitanlur, de quo IO nostro sufTragante,nulla ostentiomtjactantia. Secuti
scriptum est apud Jacoburo Ioco laudato : Super- r- sumus ms. Venetum, cujus vox ostentationii aliis
exaltat misericordiajudicium. Paulo post, quidvetam m editis et codicibus conftrmatur, et pro ostensione
dignumin prima edilione et mss. Vatt. collect. po- o- ponitur; sicuti verbum ottento frequentativum est
sieriorum. prok simplici ostendo.
t Cod. Venetos, qumChristi Evangeliumservet. Vulgati ante Quesa. cum codd. posteriorum eol-
*•Idemcod. addit. autem; et pauToposi, percepe- '.-
.« S. LEONIS MAGNISERMONES. 456
re A adjuvante, qui vivit et regnat cnm Patre et Spintu
pius et eastus animus ita gaudet impleri, ut nulla
extra ipsum cupiat delectari. Verissimum namque sanclo in saeculasaeculorum. Amen.
est quod dicit Dominus: Vbi ett thetaurut luut, ibi SERMO XCHI [AI. XCI].
tritet cor tuum (Matth. vi, 21). Quis autem est the- De Jejunio teplimi mends VIII.
saurus hominis, nisi quoedam frucluum ejus congre- SINOPSIS— I. Finem legitette amorit rectide pravovic-
temina-
gatio laborumque collectio? Quod enim quit toriam. De volunlqlemala etbor.a.—W.Longe plus
delcctare justitiam quam iniquitatem, cujut lex
verit, hoc et meUt (Galat. vi, 8), et quale cujusque Dei tegetuperanda. — III. Quanlum protit jejunium
et ubi obleciatio fruendi
opus, talis est et quaestus; • ttptimi meitsisa tege et apostolit institutum.
eonsliluitur, ibi cura cordis obstringilur. Sed cum
multa sint genera divitiarum, »>dissimilesque mate- CAP.I. — Omnis, dilectissimi, divinorum eruditio
riaj gaudiorum, THESAOROS CUIQUK est suas cupidita- praeceptorum hoc maxinie agit apud corda creden-
tis • affeclus, qui si de appelitu est lerrenorum, non tium, ul amor pravus recto amore superetur, et»
beatos facit sui parlicipatione, sed miseros. Hi vero deleclatione juslitiae peccandi cupiditas destruatur,
: i
qui ea quacsursum sunt sapiunl, non quaesuper ter- dicenle Scriptura Pott concupiicenliat tuas non
ram (Colott. m,l), nec perituris intenti suni, sed eas, et a voluntate tua avertere(Eccli. xvm, 30). Cum
seternis, in illo habent incorruptibiles recondiias fa- B autem sint in animis hominiim multaebonaeconcu-
cultates, de quo dicit propheta : Thetaurut el tatut piscentiae et laudahiles voluntates, quid est qnod
notlra advenit, tapientia et ditciplina et pietat a Do- jubetur ut nosiris non consentiamus affeclibus, uisi
mino:hitunt thesauri justitim (Isai. xxxm, 6, tec. quod ab illa concupiscentia probibemur, et ab illa
volunlale revocamur, cujus ortus ex nobis est, et
LXX):perquos, auxiliante Dei gratia, eiiam.ierrena
bona in coelestia transferuntur, dum multi diviiiis, ideo mala pronuntiatur, quia nostra esse convinci-
aul juste sibi relictis aut aliter acquisitis, ad instru- tur? Ad distinclionem igitur concupiscentiarum quae
mentum • pietalis utuntur. Cuinque ad sustentatio- sunl ex Deo bene bomini dictum est: Post concu-
nem pauperum, quae possunt exuberare distribuunt, piteenliat tuat non eat, ut quas cognoveril proprias
• sciat esse viiandas. Merito ergo Dominus, in ora-
congregant sibi inamissibiles facullates : ut quod
abdiderunt eleemosynis, nullis possit subjacere ditione quam iradidit, noluit nos ad Deum dicere:
Fiat votuntas nostra, sed fiat voluntaslua (Matth. vi,
spendiis; et digne ibi habeant cor, ubi habenl the-
saurum suum (Malth. vi, 21): quia tales divitiasi 40) : hoc est, non illa quam caro iucilal, sed quam
suas ' beaiissimum esl exercere ut crescant, et non Spiritus sanctus inspirat. Unde auiem hoc deside-
timere ne pereant. rium conceptum sil, cui semper debeat repugnari,
^ non difficulter
' inlelligunt qui se Adaefilios esse no-
CAP. IV. — Operantet igitur, dilectissimi, quod verunt, et peccante humani generis patre non du-
bonumest ad omnet, maximeaulem ad domesticosfi- bitant in propagine viiiatum esse quod est in radice
dei (Galat. vi, 10), septimum mensera ab initio my- corruptum. Quamvisautem362 pergraiiam Domini
sticnm propter septiformem Spirilum, et ipso suii nostri Jesu Christi in novam creaiuram transie-
ordinis numero consecratum, continenliae fructibus• rimus ex veleri, k et imagine nos terreni hominis
depulantes, « quarta et sexta sabbati solemniler je- homo ccelestis exuerit; donec tamen corpus mor.
junemus; sabbato autem apud beatum Peirum vigi- tale gestamus, necesse est ut contra carnis deside-
lias361 celebremus : cujus nobis el oraiiones suf- ria dimicemus. Bonum est eniin animau Deosubditao
fragabuulur et merita, b ut quantum cuique fideliumi timere l ne cadat, et habere quod vincat, quoniam
tribuitur bonum vellc, tantum donetur et posse, ipso> virfus m infirmitate perficitur; et quod nos cxercet
lect.: Quod utique piut et cattut ita gaudet animuti • Ita vulgati ante Quesn. et nostri codices. Solum
implere, ut in nnUoextra illum, etc. Unus Vat., exirat prima ediiio et cod. Bergom., addiderunt. Quesn.,
iptum. Quesnelli emendatio Lectionario Veneio con- abdiderint.
lirmata praeferenda fuit ex conlexiu, cum relativurai f Ediiiones ante Quesn. addunt,
dignum et, non
Quo, non aulem Quod Deum indicet, ad quem pro- tamen plerique nosiri codices.
fecto sequeniia, extra iptum. referri debent. Mox ini s Eaedem ediliones, quarta et sextn feria jejune-
eodein cod. Veueio : Verissimumitaque ett quod ait'.O J mus. Nostri codd. ut in textu.
Dominut: Vbi erit thesaurus tuus, ibi erit et cor b Vulgaii, uf quantumcumquefidelibus.Practulimus
tuum. In duobus Vat. collect. 4 el 5 pariter legitur: leclionem aniiquissimi Lectionarii Vat. 385i>, ex
Vbi erit thesaurut tuut. In prima editione : Vbi tlte- quo clausulam pariter recenimus, tpso adjuvante,
laurut luus, ibi et cor tuum. etc, cnm anlea legerelur : Per Dominum nostrum
* Ms. Veneius, eonstriugitur. Jesum Chrislum, qui cum Palre et Spiritu tancto vivit
b lia nnsiri codd. et ediii anleriores Quesnello,, et regnat in smcula sacutorum. Amen.
qui* nihil indicans edidil, tatnquamdistimilesmattrim. » Cod. Veneius, a dilectione.
Quesn. in margine: Al., effectus; quod nec ini i Idem ms. Ven., ne eas : Unus Vat., ne eas, el a
editionibus, quas vidimus, nee in nostris mss. inve- volunlate revertere. Prima editio, el a voluntate tua
nire licuit. mala averlere.
* Quesnellus Rainandiedilionem secutns cum mss. k Prima edilio.ettmagmemterreni hominis.Caelerae,
colleci. 5, impietatis, et in margine : Legendumi el imaginemnos terrenihominis.Noslri codics leciic-
forle, piefafts.Id autem praeferunteditiones tres quasi nem lexlus a Quesnello induclam approbant.
vidimus, prima, et Coloniensis an. 1547, atque An- 1 Editio Raiuaudi, ne cedat. Post pauca continen-
tueijriensis an.1583, etduonostra nui. Lectionaria. tia pro ad continentiamin vulg. ante Quesn.
457 SERMO XCIV. 488
ad continentiam, hoc perducit ad gloriam (II Cor. A SERM0XC1V[A/. XCII].
xn,9). De Jejunio teplimi mensis IX.
CAP. II. —Abstinendum est itaque, dilectissimi, SVNOPSIS. — I. Magiscurandum essejejuniumspiritale
ab bis quae nobis noxie blandiunlur, et lex peccati quam corporale. — II. In quo spiritalejejunium sit
quaeest in membris nostris (Rom. vn, 23), Dei lege positum,elquoauxilioimplendum.—III. —Curquatuor
superanda est: ut licel per omnes sensus corporis temporumjejunium fueritinsiitutum. VI. Deum
anima cui sum- diligi, cum proximus diligitur et juvalur.
multaeinsidientur illecebrce, tamen,
mum bonura et verum gaudium Deus est, inter ca- CAP.I. — Scio quidem, dilectissimi, plurimos
slas spiritalesque delicias in sapientiae lalitudine et vestrum ita in iis quae h ad observaniiam Christia-
in veritatis luce versetur. Si enim seipsum sibi ra- nam pertinent esse devotos, ut nostris cohortatio-
tionalis homo comparet, omnesque suorum acluum nibus non indigeant admoneri. Quod enim dudum
"
qualitates vera inspeclione dijudicet, numquid in et tradiiio decrevit, et consueiudo lirmavit, nec eru-
intimis conscientiae suae hoc delectationis inveniet ditio ignorat, nec pielas praetermiitit. Sed quia
de iniquitaie commissa, quod de aequitate servata? sacerdotalis officiiest erga omnes Ecclesiaefilioscu-
auttanlum ei jucundilatis carnalis voluptas, quan- ram habere comrounero,in id quod et rudibus pro-
tum spirilalis pariet appeiitus? Nihil prorsus b de B JJ sit et doclis, quos simul diligimus, pariler incila-
virlutum bonis attigit, nihil de pielatis suavitate mus : ut jejunium quod nobis septimi mensis
gustavii, qui magis vult in his sordescere quae im- recursus indicit, iide alacri per castigalionera animi
munda sunt, quam in iis splendere quae sancta sunt. et corporis celebremus. Quamvis enim dimiuutio
Non sinit ratio ut cordibus non usquequaque capti- cibi carnem proprie videalur afficere, nihil tamen
vis ita placeat satiata ira, ut remissa vindicta; aut corooreis sensibus vel conceditur vel negatur, quod
tantum generent gaudium • male quaesita de alieno, non sicut ad servientem, ita pertineal ad jubentem.
quantum bene expensa de proprio. Felicior semper Cum itaque unusquisque homo duplicem in se le-
est parca temperantia quam profusa luxuria; d ma- gem habeat continentiae, nihilque actionum nostra-
jor requies humilibus quam superbis; et sublimior rum ad solum corpus, multa autem ad solum refe-
isens quaeinler prohibita atque permissa cerliusha- renda sint aniroum, prudenter dcbemus advertere
bet sperare ccelestia, quam amare terrena. Ut au- quam indecens quamque injustum sit, si quod a su-
teui in hoc provectu animus religiosus excellat et periore indicitur ab inferiore negligatur. Ut autem
jus suae dominationis oblineat, • subigendo corpori mens rationalis salubriter 364 exteriora castiget,
castigatio est adbibenda jejuuii. Quod licet generali debet eiiam propria exercere jejunia : quia non so-
nomine ad oranem conlinentiam pertinere videatur, C lum carnis desideriis, sed eliam animi cupiditatibus
proprie tamen ad edendi diminutionem referlur : ut convenil repugnare, dicenle Scriplura : Posf concu-
prosit nunc voluntate non sumere, quod ab inilio> piscentias luas non eas, et a voluntate tua » averlerc
conlra vetitum nocuit usurpasse : ut sicut illic con- (Eccli. xvin, 30). Jejunans ergo ab iis quae caro ap-
cupiscentia ' fuit vuineri, ila hic abstinentia sit'. petit, jejunet et ab iis quae male interior substanlia
saluli. concupiscit. PESSIHUS enim animae cibus est, velle
CAP.III. — Cui medicinae,dilectissirai, licet lem- quod non licet; et noxia cordis delertatio est, quae
pus 363 omne sit congruum, hoc tamen habemus; aut turpi Iucro pascitur, aut superbia extollitur, aut
aptissimum, quod et apostolicis et legalibus instilu- i ultione laelaiur. Quamvis enim his affeciibusmo-
tis videraus electura, ut sicut in aliis anni diebus,, tus quoque corporis serviant, ad originem taraen
itainmense septimo spiritalibus nos purificatioiiibus• suam cuncta respiciunt, et ibi conseiur qualitas
eroundemus. Convenieniibus enim iu uuum propo- actionis, ubi invenitur initium voluntatis, quam revo-
situm tribus studiis, oratione scilicet, et eleemo- care a pravis desideriis optimum maximumque je-
syna, atque jejunio, praestabiiur nobis a misericordit junium est, quia tunc est edendi abstinenlia fru-
Deo ei cohibitio cupiditatum, et exauditio precum,, ctuosa quando exierior parciias a temperantia inte-
et remissio peccalorum : per Dominum nostruniJ »" riore procedit.
Jesum Christum, t qui vivit et regnat cum Patre ett CAP.II. — Celebraturi igitur, dilectissimi, verum
Spirilu sancto in saeculasaeculorura. Araen. et spiritale jejunium, quod et corpus et animum sui
a Ms.Bergom., in imis. • Sic ex nostris mss. et editis, excepto Quesn.,

b Ita ex quinque mss. Yat. et duobus Lectiona- apud quem, subjiciendo.
riis Bergom. et Veneto. Editi ante Quesn., de virtu- f Quesnellusaddidit, fuif, ulilegiturincodiceVenet.
tum tplendore attingit, et dein, gustat. Quesn., det s Ex mss. Veneto et Vat. collect. 5, supplevimus,
virlutum splendore attinget, et gustabit; at in marcum Patre et Spiritu sancto.
gine : Al., de virlutum bonis. h Editi ante Quesn., ad observantiamchristianm
* Editi ante Quesn., mala qumsita, et dein, bonai fidei, cum codd. collect. 5 et 4. Caeterinostri codices
expensa.Aliqui codd. habent tanlura, bona expensa. et mss. Corb. ac Vict. Quesnelli textus leciionem
Dun nostra Lectionaria textus lectionem exhibent. praeferunt.
rtIta cum Quesnello ms. Bergom., et parum ab- » Lectionarium Venetum, vetare.
similiter codex Venelus, major quies. Anierioresi i Sic Quesnellus cum nostro Lectiouario Yeneto.
editiones cum mss. posteriorum collect., majorque ; Concinunt mss. collectionis 2, in quibus habetur,
est lux humilibus. vindicta. Caetericdili, adulatione.
PAMCA. UV. *6
489 S. LEONISMAGNlSERMONES. 460
puritate sanctificel, cordis nostri secreta rimerour, A ut peccatum, quod fsagiliiale camis et cupiditatum
et quibus rebus aut contristentur aut gaudeant, pollulione contrahitur, jejuniis atque eleetdosynis
justo disCUtiamtisexamine. Ac si quis amor vanae deleatur.
glorise, si qua radix avaritiae, si quod inest virus CAP.IV. — Esuriamus paululum, dilectissimi, et
invidiar, nihil lalium anima sumat escarum, sed vir- aliquantulum quod juvandis possH prodesse paupe-
tutiiit»inienta deiicus, ccelestes epuias lerrenae prae- ribus, nostrae consuetudini subtrabamus. Delecietur
ferat volnptati. Agnoscat homo sui generis dignila- cooscientia benignorum fructibus largitatis; s et curo
tem, factumque se ad imaginem et similitudinem sui gaudio tribuens, quo es laeliflcandus, accipies. Dile-
Creatoris intelligat; nec iia de miseriis quasjper pec- ctio proximi dilectio-Dei est, qui plenitudinem legis
catum illud maximura et commune incidit expave- et prophetarum in hac geminae charitatis miitale
scat, tit non se ad inisericordiaro sui • Reparatoris constiluil (Maith. xxu, 40); ut nemo ambigeret Deo
aftdflat. Ipse eiirm dicit: Sancti eitoie, quoniamego se offerre quod homjiu contulisset, dicente Domino
tanctus tum (Ltvit. XIX,2) : hoc est, me eligite, et Salvatore, cum de alendis juvandisque pauperibus
ab iis quae raihi displicent abstinete. Facite quod loqueretur : Quod tmt eorum fecistis, mihi fecitlis
b
amo, amate quod facio. Et cum videtur esse difficiie (Matth. xxv, 40). Quarta igitur et sexia feria jeju-
qtfod jubeo, ad jubentem accurrite; ut unde datur B nemus; sabbalo vero apudbeatum Petrum apostotum
praeceptum,praestettir auxilium;b hon negabo opem vigilias celebremus, cujus nos meritis et orationibus '
qui tribui voluntatem. Jejunate al>adversis, absti- credimus adjuvandos, ut misericordi Deo jejunio
neie a contrarils. Ego sum cibus vester et potus : nosiro et devotione placeamus, per Dominum no-
nemo quae mea sunt inefficaciter • concupiscil; qui struiu Jesuro Christum, qui cum Patre et Spiritu
enim ad me tehdit ex mei participatione me quae- sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum.
rit. • Amen.
CAP.III.—His, dilectissimi, cohortationibus.qui- 3668ERM0 XCV,
bus nos ad bona incommutabilia et ad gaudia invitat
sunt omnes divinarum litte- Sive homiliade gradibut ascensionis ad beatitudinem.
aeterna, plenae paginae
farum; etd hoc nobiscum agit Testamenii utriusque i Deeo auod tcriplum etl: Videns Jesus turfoas,
in montern; et cum sedisset, accesserunt ad
doctrina, ut inhaereamusveris et contineamus a va- ascenditeam fliscipuii ejtts, efc. (Matth. v, 1 teqq.).
rtis.Non enim apprehendi potest 365 a.uodpromit-
titur nisicustoditumfuerit quodjubetur. Quid "auteni STNOPSIS. — j. Caristtim per exterioresmedelatanimot
justius quam ttt botrio, cujus fert imaginem, facfat ad inlerioret vtmparatse, qum per lenitatem graiim
— II. Humililatem, qum omnium esse potest,
voluDtatem, et per absiinentiam cibi jejunet a lege Q fiunt. esse beatitudinem.— III. Ditis-
primum graduihad
peccati? Ideo enim ipsa continentiaeobservaiitia qua- tknam potentitttimamqneapotfolorum, Petrique in
tuor est assignata temporibus, ut in idipsum lolius primis fuisse paupertaiem- —IV.Quis luttusiterad
beatitudinem? — V. Qumnam terra mitibus pro-
anni redeunte decursu, Cognosceremusnos indesi-
•mitta? — VI. Silini justiiim aliud nihil ette quam
nenier purificationibus indigere, semperque esse ni- Dei amorem. — VH. Mitericordia hominem Deo
tendum, ddm f in hlijus vitae varietale jactamur, similem effici.— VIII. Cordis oculum mundandum
Duo ross. Vat., Grealorit; alius Vat. et prima ribus Lecliohariis dimanet, in quibus hic sermo in
editio, Auctorit. Mox ms. Venet., quia ego rnnclus eadera festivhate legendus proponitur. In vetustiori
tum. Mox vulgati, tne diligite. Plurium et pottorum quidem Lectionario Vat. 1272 baec inscriptio legitttr:
nostrorum exemplarium lectionem secuti sumus. lncipil sermoS. Leonit papm in Natali apotlolorum
Dein, ad jubentem recurrite in norinullismss. legitur. de octo beatitudinibui. In ras. Casinensi primaecolle-
b Cod. Venetus, nonnegabat (lege negabil) opem, ctionis haec tantum inscriptio praefigitur : De octo
qui• tribuit voluntalem. beatkudinibus; sed per errorem ocfo scriptum est,
Idem ms. Ven., concupitcet. cum de sepiem tantum beatiludinibus Auctor loqua-
d Prima editio et duo mss. Val., ab hoc. tur. Hujus numeri ralionem affert Quesnellus in no-
• Particulam aufeminseruimus ex quinque nostris tatione his verbis: < Observat vir erudilus Joannes
codicibus. Cotelerius in Not. tom. I Mon. Graec. pag. 808,
' Ex nostris Lectionariis addidimus praepositio- w Leonem nostrum septem tantum bealitudines enar-
nera in. " rare: quia, ut Augustinus in serm. Dom. in monie
t Vulg., etgaudia. Prima editio cum mss. Coflect. explicat, septem flli siint gradus perficientes homi-
Z,et gaudio. Emendavimus ex codd. collect. c2.Ques- nem, octava vero rbeatitudo hominis esi jam per-
nellus hanc periodum, Delectetur, usque ad acci- fecti. > Faustus quidem Manichaeusapud Augusti-
piet, expunxit auctoritate mss. Corb. et Vicl. Deest num lib. v contraeumdem Faustum, alio licetordine,
etiam in nostro ood. Vat. 544 colfect. 5 simiii Victo- seplem lantum beatitudines a Leone memoratas re-
rino ; sed in aliis mss. legiiur, ac eiiam rn cod. Leei, censel. Augustinus vero serm. 53, al. 14, inter ad«
Veneto, et m Val. 38*36.Post nonnuifa, auidquid ho- ditos a ParisieosibuaJ» sex tantum beatitudinibus
tntnt cOntuUttet,esl in quibusdam codd. fuse disserit. Porro Kle*sermo in editis non solum
b Cod. Venet., texta tabbati.
1 Idem eedex, jejunii nottri deVotiont. post sequentero describitur, verum etiam post alium
Sermonem in evangelium Assumpsit Jetut Pelrum,
i Prima editio et tres mss. Vat., nec non tabula etc, quera nos num. -$1ob moinenta ibidem albata
ms. Casanatensis hanc inscriptionem prafeferunt: In ante sermones de Passione ponendum credidunus.
fetto, seu In fetlivitate omnium tanctorutti. In itto Ordinero vero primaeeditionis et codiciim collectio-
tempore vident Jesus turbas, etc. Nrbil dorjitaiidum nura 3, 4 et 5 secuti sumus, in quibus hic sermoui-
est qnin titulus lnfesto otrmium sanclorum, quod . bus de Jejunioseptimiinensis immediate subjicitur.
Leonis tempore nondum erat inductum, ex posterio-
m SrTRMOXCV. 461
ette, ut Deut videatur.— IX. Qucenamsit vera pax Agentia
A facultatum. Dubitari autem non potest quod
qumkominemDei fitiumefficit. humilitatis istius bonum facilius pauperes quam di- ','
CAP.I. — Praedicante,dilectissimi, Domino• no- vites assequantur: dum etillisin tennitate amica est
stro Jesu Christo Evangeliumregni, et diverSosper mansuetudo, et istis in divitiis familiafis elatio. Ve- ',
toiam Galilaeamcurante languores, in oranem se Sy- rumlamen et in plerisque divitibus iiivenitur hic ani-
riam virtulum ejus fama diffuderat; et multaeex uni- mus qui abundantiasua 368 non a<Jtomorem super-
versa Judaea turbae ad ccetestem medicum conflue- biae, sed ad opera benignitaiis • utatur, idque pro
bant. Quia enim larda est humanaeignorantiae fidBs lucris raaximis nuraeret qnod «"ad relevandammise-
ad credenda quae non videt, et speranda quae nescit, riam alieni laboris impenderit. Omni generi atque
oporiebat divina eruditione firmandos corporeis be- ordini hominura datur in hac virtute consortium,
neficiiset visibilibusmiraculis incitari: ut cujus tam quia possunt esse proposito pares, et imparescensu;
benignamexperiebanturpotentiam, 367 llon ambi- nec interest quanium sint in facultate terrena dissi-
gerent salutarem esse doctrinara. Ct ergo exleriores miles, qui in spiricalimisbonrs inveniuntur aequales.
medelas Dominusad remedia interiora Iransferret, Beaia igitur illa paupertas, quae rerum temporalium
et postb sanilates corporum curaliones operaretur atnore non capitur, nec mundi opibusaugeri appetit,
animarum, segregatus a circumstantibus turbis, se- B sed ccelestibusbonis ditescere concnpiscit.
cessumvicini montis ascendit, advocatis apostolis, CAP.111.— Hujus nobis magnanimaepaupertatis
quos subiimioribus institutis ab edito mysticae,sedis exemplum t primi post Dominum apostoli praebue-
imbueret, ex ipsa loci alque operis qualitate signifi- runt, qui omnia sua sine differenlia relinquentes,
cans se esse qui Mosenquondara suo fuisset dignatus ad vocem ccelestis magistri, a captnra piscium in
alloquio: illic quidem terribiliore jnstitia, hic autem piscatores hominum alacri conversione mutati sunt
sacraliore clementia, ut impleretur quod fuerat, (Matth. iv, 19), et multos sui similes fideisuaeimila-
c propheta Jereraia dkente, promissura : Ecce diet tione fecerunt, quando b illis primitivis Ecclesiae
veniunt,dicit Dominus,et consummabosuper domum filiis unuin cor omniumet anima erat tniacredentium
lsrael el super domumJuda teslamenlumnovum. Pott (Acf. IV,32); qui universis suis rehus possessioni-
diet illot, dicit Dominut,dabo leget measin tentu ipto- busque distractis, per devotissimam paupertatem
rum, etin cordeiptorum scribam eas (Jerem. xxxi, 31; bonis ditabantur aeternis, et ex aposlOlica pracdica-
Hebr. vni, 8). Qui ergo locuius fuerat Mosilocutus tione gaudebant nihil habere de mundo, et omnia
est et apostolis, et in cordibus discipulorum velox » possidere cum Cbrislo. Hincbealus Peirus aposto-
scribeniis Verbi manus novi Testaraenli decreta con- lus, cum ascendens in templum a claudo eleemosyna
debat; nulla ut quondam circumfusa nubium crassi- *•» * posceretur, Argentum, inquit, et aurum non est
tudine, neque per terribiles sonos atque fulgores po- I mihi, quod autem habeo, hoc tibi do : In nomine
pulo ab accessu montis absterrilo, sed patente ad[ Jesu Chrisli Naxareni surge et ambuta (Act. m, 6).
aures circumstantiuro tranquillilate colloquii: ut per Quid hac humilitate sublimius? quid bac paupertate
gratiae lenitatem removeretur legis asperitas, et spi- locupletius? Non babet praesidiapecuniae, sed habet
ritus adoptionis auferret formidinemservitutis. dona naturae. Quemdebilem edidit mater ex utero,
CAP.IL — Qualis igitur doctrina sit Christi sacraei sanum fecit Pelrus ex verbo; et qui iraaginemCaesa-
ipsius sententiae protesiantur : ut qui ad aelernami ris in numrao non dedit, imaginemChristiin horaine
beatitudineropefvenire desiderant, gradus felicissi- reformavii. Hujus autem thesauri opibus non solum
maeascensionis agnoscant. Beati, inquit, pauperett ille adjutus est cui gressus est redditus, sed eliam
spirilu, quoniamiptorum ett regnum ccetorum(Matth. quinque millia virorum, qui tunc ad exhortationem
v, 3). d De quibus pauperibus Veriias loquereturr Apostoli ob ejusdem curationis miraculum credide-
forte esset ambiguum, si dicens, Beati pauperes, ni- runt (Acf.IV,4). Et ille pauper qui non habebal quod
hil adderet de intelligenda panperum qualitate; ett petenti daret, lantam dedit divinaegratiaelargitatem,
sufficerevideretur adpromerendum regnum cceloruin n ut quemadmodum unum hominem redintegrarat in
ea sola inopia quam multi sub gravi et dura neces-- >° pedibus, sic tot millia credentium sanaret in cordi-
silale patiuntur. Sed cura dicit, Beati pauperet tpi-- bus, faceretque eos in Christo alacres, quos in Ju-
ritu, ostendit eis regnum ccelorum tribuendum quoss daica perfidia invenerat claudicantes.
humiliias commendat animorum magis quam indi-;- CAP.IV. — Post praedicationemhujus felicissimae
• Tria Lectionaria omittunt, nottro.
b Duo Lectionaria Vat. 1272 et numerent,ac postea, impenderint.
Padiliron., i-
sani- ' Ibidem, ad redimendam.
fafem. * Sic ex ms. Padiliron., tribus Vat. et uno Bon.,
c Tria mss. Lectionaria: Prophetm Jeremim i- nec non editione et Homil.Pauli Diac. Al.,
pro- exprima
mittum dicentis: Ecce dies veniunt, dicil Dominut, et !t primum.
ditponamdomumIsrael. Duo ex his praelerea delent it b Prima ediiio, illis primitiis; Paulus Diac, in illis
voces, et tuper domumJuda testameniumnovum, ac ic prtmtftvti.Retiiuiimus leclionero vulgatam, sed,»inse-
dein habent, in sentu eorum\Postea pro ditcipulorum n ruirous vocem filiis, qiiaedesiderabaiur, auctoritate
tres codd. Vat., apottolorum. Lectionarii Vaticani 1272.
d ExemplarPauli Diaconi, De quibut Dominutlo-- antiqui » Exemplar Pauli Diac., habere.
queretur. Cod. Padiliron. habet itera, Dominut. i Vulg., mecum.Secuii sumus ms. Padiliron. ei
• Apud euradem Paulum Diac, utantur, et dein, idem exemplar Pauli Diac,
i,
4G3 S. LEONIS MAGNlSERMONES 464
a
paupertalis, 369 addidil Dominus, dicens: Beati A immortaUtatem(lCor. xv, 53): ut periculum vertatur
qui lugent, quoniam ipsi consolabunlur (Mallh. v, 5). in praemium, et quodfuit oneri sit hQnori.
Luctus hic, dilectissimi, cui consolatio aeterna pro- CAP. VI. — Post( baec addit Dominus et dicit:
miltitur, non est cum mundi hujus b afflictionecom- Beati qui esuriunt et sitiunl justitiam, quoniamiptita-
munis; nec beatum quemquam faciunt ista lamenta turabuntur (Matth. v, 6). Nihil haec esuritio corpo-
quae totius humani generis deploratione funduntur. reum, nihil expetit silis isla terrenum; sed juslitiae
Alia ralio est sanctorum gemituum, alia beaiarum bono desiderat saturari, et in omnium occultorum
causa lacrymarum. REMGIOSA tristitia aut alienum introducta secretum, ipso Doraino optat irapleri.
peccalum luget aut proprium; nec de hoc dolel quod Felix mens quaehunc concupiscit cibum, cl ad talem
divina juslitia agitur, sed de eo mceret quod humana aesluat potum; quem ulique non expeteret, si nihil
•
iniquitaie committilur; ubi magis plangendus est de ejus suavitate guptasset. Audiens autem dicen-
faciens maligna quam patiens, quia injustum malitia tem sibi propheticum spiritum : Guttaie et videte,
sua demergit ad poenam, justum aulem tolerantia quoniamtuavit ett Dominut (Ps. xxxm, 9), accepit
ducit ad gloriam. quamdam supernae dulcedinis f portionem, et in
CAP.V. — Deinde ait Dominus: Beait mifes, quo- amorero castissiroaevoluptatis exarsit, ut spretis om-
niam ipsi hmreditatepossidebunlierram (Mallh. v, 4). jj nibus temporalibus, ad edendam bibendamquejusti-
Mitibus atque mansuetis, humilibus ac modestis, et tiam toto accenderetur affectu, et illius primi man-
ad omnium injuriarum loleranliam praeparatis pos- dati apprehenderet veriiatem dicentis: DiligesDo-
sidenda terra promittitur. Nec parva aestimandaest minumDeumluum ex toto corde tuo, el ex tota menle
haec aut vilis haereditas, tamquam a ccelesti babiia- tua, et ex tota virtule tua (Deut. vi, 5; Matih. xxu,
tione discreta sit, cum regnum ccelorum non alii 37; Marc. xn, 30; Luc. x, 27): quoniam nihil aliud
inlelligantur intrare. Terra ergo promissa mitibus, est diligere Deum quam amare justitiam. Denique
et in possessionem danda mansuelis, caro sanclorum sicut s ilii dilectioni Dei, proximi cura subjungitur,
est, quae ob humilitatis meritum felici resurrectione ita et huic desiderio justitiae virtus miseric .rdiacco-
mutabitur et immorlalitatis gloria vestietur, in nullo pulatur, et dicitur : i
jam spiritui futura contraria, et curo volunlate ani- CAP.VII. — b Beati misericordes,quoniamipsorum
ini perfeciaeunitatis habitura consensum. Tuncenim miserebiturDeut (Matth. v, 7). Agnosce, Cbristiane,
exlerior homo inlerioris hominis erit quiela et inte- tuae sapienliae dignitaiera, et qualium disciplinarum
rnerata possessio; lunc roens videndo Deo inienta artibus ad quaepraemia voceris intellige. Misericor-
nullis c corporeaeinfirmitatis irapedietur obstaculis, dem te misericordia, juslum vult te essejustitia, ut
nec jam dici necesse erit: Corpus quod corrumpitur Q in creatura » sua Creator appareat, et in^speculo
aggravat animam, et terrena inhabitatio deprimil sen- cordis humani per lineas imilationis expressa Dei
sum multa cogitantem(Sap. ix, 13): quoniam habita- imago resplendeat. Secura est operantinm fidee, ad-
torisuo non reluctabilur terra, nec immoderatum crunt tibi dcsideria tua, el iis quae amas sine fine
aliquid contra imperium sui rectoris audebit. Possi- potieris. Et quoniam 371 llD1 Per eleemosynam
debunt enim illammiles 370 Pace perpetua, et nihil omnia munda sunt, ad eam i quoque beatitudinem,
umquam de eorum jure minuetur, cum corruptibile quaeconsequenter est promissa, pervenies, dicente
hoc induerit incorruptionem, d et mortale hoc induerit Domino :
" In eodem Pauli Diac. exemplo sequens beatitudo d In eodem exemplo, et mortale tumpterit immor-
tnitiumcuin toto capite sequenti hic ponitur : Beali talitatem.
mites, etc. Deinde subjicilur beatitudo tugentiumcum * Audiendoautem dicentemtibi prophetimspirilum
toto hoc capile sic : Posf hmc Dominus ait, et dicit: apud eurodem Paulum Diac. Item , audiendo iu ms.
Beati qui lugent, etc. Postea caput sextum prosequi- Padiliron.
tnr hoc initio : Deinde Dominusait: Beati qui esu- { Mss. Vat. tres et prima ediiio, potionem.Moxin
riunt, etc. Iia ergo beatitudo mitium in antiquo co- eadem editione, supernm,pro castissimm.Post pauca
dice, quo Paulus Diaconus usus est, beatitudini 0 cod. Padiliron., ex toto corde tuo, et ex tota anima
lugentium praeponebatur: uti eodem quidem ordine tua, et ex tota mente tua , et ex lota volunlale lua:
hac duae beatitudines et recensentur in Evangelio quoniam, etc.
Yulgato, et ab Hilario, Augustino aliisque Patribus t Ita melius ex nostris mss., cum illi dilectioni re-
cxplicanlur. Nihil tamen immutandum censuimus, spondeat huic desideiio. Editi, iliic dileciioni. Prima
non solum quia ordinem in textu editum exhibent lamen editio, quae t//tc dilectioni praefert, cohaeren-
omnes collectionum codices quos vidimus, verum tius dein habet, hic desiderio, sicut etiam in cod.
eliam qiiia bic idein ordo servatur in Graeco textu, et Padiliron.
ab auctore eliam antiquo OperisImperf. in Matthaeura b Apud Paulura Diac; Beati misericordesquoniam
honiil. 9 adhibetur: unde in aliquot etiam Latinis ipsi mitericordiam consequentur. Agnoscedignilaiem
exemplaribus ab eodem inventus fuit. Enimvero hic Chritlianmsapientim; ad quales disciplinarum artet,
ordo exhibetur in duobus vetustissimis Evangeliorum ad qum prmmia vocerit, intellige. In ins. Padiliron.:
libris, Yeronensi et Brixiano, quos P. Joseph Blan- AgnOscedignitatem,Christiane, sapientim.
chinius novissirae edidit in opere inscriplo, Evange- 1 Vocabulumsua a Quesnello omissum, uti in no-
lium quadruplex, 1.1, pag. 25. stro Padiliron. deest, restiiuimus ex caeteris editio-
b Editi, affectione.Quesnellus in margine notavit: nibus nostrisque codd. et Homil. Panli Diac.
Forte, afftictione,quod auctoritate exemplaris Pauli i Particulam quoque, in Quesnelli edit. praeter-
Diac. inseruimus. ex iisdem editis et omnibus mss. revoca-
c Idem Pauli Diac. exemplar, corporem molis. missam,vimus.
Postea cod. Padiliron., contra imperium sui auctoris.
465 SERMO XCVI. 4GG
CAP.VIII. — Beati mundo eorde, quoniamipti Deum A boc merebitur dilectio Dei et* dileciio proximi, ut
videbunt (Malth. v, 8). Magna felicitas, difectissimi, nullas jam adversitates sentiat, nulla scandala per-
cui lantum praemium praeparalur. Quid ergo est ha- timescat; sedflnito omnium lentationum certamine,
bere cor mundum, nisi eis quae supra dictae sunt in tranquillissima Dei pace requiescat, t per Domi-
sludere virlutibus ? Vidcre autem Deum quantae sil num noslrum, qui cura Patre et Spiritu sanclo vivit
beatitudinis, quaemens concipere, quaelingua valeat et regnat in saeculasaeculorum. Amen.
explicare? Ettamen hoc consequetnr, • cum trans- SERMO XCVI[Al. XCIH],
formabitur humana nalura , ut non jam per specu- Sttie b tractalut contra hmretim
in sed facie ad faciem Cor. Eutycliis ; habilus
Ium, neque aenigmate, (I Rommin basilica sanctmAnastasim.
xiii, 12), ipsam quam nullus hominum videre potuit STNOPSIS. — I. Monet ul symboloapostoloruminhm-
(Joan. l, 18; I Tim. vi, 16), siculi est, videat Deita- rentescaveantab Alexandrinisnegotiatoribusunicam
lem : et quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in Christo naturam Romm defendenlibus.— H. Eu-
tychem olim in aliis hmreticisesse damnatum. Dis-
in cor hominis ascendit(Is. LXIV,4; I Cor. u, 9), per cernendum essein Christo quid ex deilale sit, quid
ineffabile gaudium aeternaecontemplationis obtineat. ex humanilate. — III. Cum damnatis hmreticisnon
Merito haec beatitudo cordis promittitur puritati. esse communicandum.Romanmfidei laus.
bSplendorem enim veri luminis sordens acies videre B CAP.1. —Sicut peritorum, dilectissimi, pruden-
non poteril; et quod erit jucunditas mentibus niti- liumque medicorum est, passiones infirmitalis hu-
dis, hocerit pcena maculosis. Declinentur igitur ter- manae remediis praevenire, et quemadmodum saluti
renarum caligines vanitatum, et ab omni squalore contraria declinentur oslendere, ita pastoralis officii
iniquitatis oculi tergantur interiores, « ut serenus est, ne Dominico gregi haeretica malignitas noceat,
intuitus tanta Dei visione pascalur. Ad hoc enim providere,et qualiter luporum et laironura impro-
promerendum illud intelligimus periinere quod se- bilas sii cavenda demonstrare: quia nuroquampotuit
quilur : baeretica impielas sic latere ut non a sanctis patri-
CAP.IX. — Beaft pacifici, quoniam filii Dei voca- bus noslris et semper deprehensa sit et jure dam-
buntur (Matth. v, 9). Beatitudo isla, dilectissimi, non nata. Sollicitudinem itaque nostram, quam dilectioni
cujuslibel consensionis, d nec qualiscumque concor- vestrae impendimus, latere non poluit, quosdam
diaeest, sed illius de qua dicit Aposlolus: Pacem jEgyptios, praecipuenegotiatores ad Urbem venisse,
habete ad Deum (Roth. v, 1; II Cor. xm, 11): et de eaque quaeAlexandriae sceleste ab haereticis 373
qua dicit prophela David : Pax multa diligenlibus ' sunt adraissa, defendere, asserentes solam deitaiis
legemtuam, et non est illis scandalum (Ps. cxvm, in Cltristo fuisse naturain, neccarnis huraanae, quam
16). Hancpacera eliam arctissima amicitiarum vin- £ sumpsil ex beala Maria Virgine, habuisse penilus
cula, et indiscretae similitudines animorum non ve- verilatem : quae impietas , ei falsura hominem , et
raciter sibi vindicant, si non cum Dei voiuntatecon- Deuin dicit esse passibilem. Quod quo audeant ani-
cordant. Extra dignitaiera hujtis pacis sunt impro- mo quove consilio dubilare non possumus : quia
barum parilitates cupiditatum, fcedera scelerum et enim ipsi a veritale Evangelii recesserunt el men-
pacta viliorum. Amor mundi cum Dei amore non dacia diaboli sunt sectili, alios quoque volunt socios
congruit, nec ad societatem filioruin • Dei pervenit, suaeperdilionis efficere; et ideo paterna vos et fra-
qui se a carnali generaiione non dividit. Qui autem terna sollicitudine commonemus ut inimicos catho-
semper cum Deo menle sunl soliicili servare unitatem licaefidei, hostes Ecclesiae,incarnationis Dominicae
spiritut in vinculo pacit (Ephes. IV, 2), 372 nuin- negatores, et insiituto a sanctis aposlolis Symbolo
quam ab aeierna lege dissentiunt, fideli oratione di- repnguantes, in nullum recipiatis consensionis affe-
cenles: Fiat voluntas lua sicul in cmlo el in terra ctum , dicente Apostolo : Hmreticum hominempost
(Matih. vi, 10). Hi sunt pacifici, hi bene unanimes, unam et secundamcorreptionemdevita, sciensquia qui
sancieque concordes, vocandi aeterno nomjne filii D hujusmodi est, subversus est, el delinquit proprio ju-
Dei, cohmredetautem Chritli (Rom. vm, 17): quia dicio condemnatus(Tit. m, 10, 11).
* Cod. Padiliron., cum trantformabitur caro huma- tale Spiritus sanctiDeus,per omniasmcula smculorum.
na, ut, etc. Amen.
b Prima edilio: Splendoremejut veri luminis. Mox b Hunc tractatum in ross. collectionum 3, 4 ei l
tordida aciet in Homil. Pauli Diac. et ms. Padiliroh. tantum reperimus. In codicibus autem collect. 4 et 5
• Ita ex codd. Casinensi et Padiliron., quibus favet nomini sancfa:Anaslasimadditur virginis. Observan-
exemplar Pauli Diac, in quo legilur: Vt intuitut dum praeterea est in omnibus mss. tractalus nomen
tanta visionepascaiur. Vulgati, tantum Dei visione. huic uni sermoni esse praefixum.ld antiquam nrigi-
d Ita exemplar Pauli Diac, et cod. Padiliron., et neu, prodit. Sermones ab antiquis appellatos fuissc
duo Leclionaria Vat., quorum untim, pro qualit- tractatus, ex Zenonis, Auguslini aliorumque prisco-
eumque,habet alicujut. Edili, aut qualiscumque.Post rum Palrum exemplis liquet.
» De caede Proterii Alexandrini episcopi haecin-
nonnulla diligentibus nomen tuum in iisdem mss.
Vat. lelligenda esse oplime in marginali postilla obser-
Cod. Padilir. delet Dei, et paulo post, menfe. vavit QuesnelJus. Etsi enim variis in locis alia sce-
' Vocemdilectiorepetivimus ex tribus Lectionariis leste ab Eutychianisgestafuerint, sola tamen Prote-
elalio cod. Vat. rii caedcsAlexandrimpatrata (quod sciamus) indicari
s Priina cdilio, Per Dominumnoslrum Jesum Chri- potuii.
ilum Filiwn tuum, qui tecum vivit, et rennat in uni-
467 APPENDIX AD PRIMAMPARTEM OPERUM S. LEONIS MAGNI -
CAJP.II. — Rr^ria^nimîjtiBacias.psriA, ets.ua A fofifire,^tcnoj^vi^ supero^nimi
a Chrifstodiscedit insania, qui eam, impietalem per tiînefl» carne conscendere : ut qui
quam ante seraulios scjt periisse aetyaiur* et t$li- dubitare npn nossi^^quiijlbumanitali asc^
gipsura sibi atque calholicum pntatid qqod sancto- debeant assignare (|e£lati : quoniam in utr
r.um Patrum judpio * et ia PJjouni penfidia, et in esi Christus, qui e,| Deilatis suae polenliam nwv
Manichaeideraentia, ei, in ApoUiuaris insania, con- aiaisjt, ei veriâteni pe.rfecti hominis nascendo sus-
stat esse damnatum :ut adhuc quasj novaeet necdum cejrit.
damnalae in perniciem animarum suarum consentiant CAP.III. — IJos efgo, dileclissimi, de quibus lo-
pravitati, qui incamationis Doniinicaedenegant sa- qnimur, taiqquara venenum mqrtiferum fugite,
cramenlum. Quasi aliud. tota evangelka lectione do- exsecramini, declinaje, et ab eorum colloquiis, si
ceaniur quam boc uno divinae misericordiae sacra- increpati a vobis corrjgv noluerint, abstinete : quo-
mento humanum genus in iis qni credunt esse niam, sicni scriptuip. e&t,Sermo eorum terpit ut can-
salvatum : quod unigenitus Dei Filius, aequalis per cer (H Tin», H, 17). Jiislo enim judicio ab Ecclesiae
oronia Patri, nostrae assumptione substanliae, manens unitale rejectis nulla est tribuenda communio, quam
quod erat, dignatus est esse quod non erat, verus nop nostris odiis, sed suis sceleribus perdideruni.
scilicet horao, verus Deus, qui absque cujusquaro B Vqs*crô, djlepti, Dej) et apostQlicolestimonio com-
sorde peccati, integrara sibi nostram perfectamque probati, quijuis bea.fusaposlolus Paulus doctor gen-
naturaro veritate et carnis et animae univit, et inlra tipra dicLt : Qfioniam fides vestra anhuntiatur in
Uteruro beatae Virginis malris Spiritus sancti virtute univerto mundo,. custodiie in vobis quod lantum
coQceptus, nec edilionem 374 partos. nec primor- praedicatorem agnqscitis sensisse de vobis. Nemo
dia fasUdivit infantiae:ut Veibum Dei PaLris huma- vestrum efficialur bujus laudis alienus, ut quos per
nam sibi inesse substantiara, et deUalis potentia, et tot saecula docenle Spiritu sancto haeresis nulia vio-
carnis infirmitate loquerelur , de corpore habeos lavit, ne Eulychianaequidem impielatis possintma-
corporeas actiones, et spiritales de deitate virlutes. ciilare conlagia. Gonfidjraiis auleni quod protectio
Humanum quippe est esurire, et sitire, et dormire; Dei corda vestra fidemque cuslodiat: ut cui hactenus
liumanura est metuere, flere, tristari; humanum de- fideliter obedislis, in aeternum perseveranle catho-
nique est crucifigi, mori, atque sepeliri: sed divinum licae fidei observantia placeatis, per Christum Do-
est super mare ambuiare, aquas in vina convertere, minnm nostrum. Araen. *
mortuos suscilare, mundum propria morte treme-
• a Leone fusius explicantiir serm. 24, 47, nam, Manichaeiautem et Apollinaris ad Eutychianam
IJaec •''
et alibi; nec non epist. 109 et 165 : in qnd tanien accedere.
animadvertendum est Photini haeresim ad Nestoria-
QtiemeUutduas prmfationet, alteram in epitcopi consecratione, aiterem tn ordinatidne presbyteri, et aUocu-

tionem archidiaconi ad episcopum, qum '» Romano PontifipaU exhihentur. cttm ex tlufi timilitudine S. Leoni
tribttendas, tum Sermonibut ejus tubjiciendas pulavit. Nos vero, ticet qupad Aucloremhon omninodissentiamus
.0 Quesnellitententia, hic tamen eas prmfationes et allocuiiohem'iAcireonon appehdimut, quia lomo secundo
recUsuri tumui antiquitsimum Sacramenlarium Romamimems. Veronenti d Jotepho Blanchinio antealiqnot
amos editum, ei nostro Auctori ab eodem tribulum, in quo. duoe il(m prwfationes conlinentur. Ibidem atitem
kacde rfi plura disserentur, et allocutionem
• etiam, qum in eo,, Sacramentario mutilo tn fine ejutdem
!0?. detideratur,
,,,
adjicie.nius, •
i_ ... . .. i I . .
APPENDIX
AD PRIMAMPARTEU
OPERUM S. LEONIS MAGNI.
PIUEFATIO.
i. In quibusdam editionibus ante Quesnellum solus sermo de Marlyribut, qui antea ut Leoninus ediius
% fuerat, veluti appendjx diverso charactere auctori incerto tributns fuit. Quesnellu^, hoc sermone de Marty-
f ribut omisso, quinque alios in appendiculam rejecit, tres Leoni in vulgatjg ascriptos, nimirum unum de
S. Vincenlio, alium de SS. apustolis Petro et Paulo, terlium adversum l|ayesim Eutychis, et duot alios quos
: ex mss. exscripsit, alterura in Nativitate, alterum in Ascensione Dommi. His autem quinque sermonibus
monitum praemisitquod boc loco inserimus :
•'% t lnsequentem appendiculana conjecimus eos sermones, qui Leonis nomine insignili leguntur in mss.
codicibus, cum tamen genuinis ejus Sermonibus accenseri eos prohibeant tum aliae rationec, um styii
inaxime disparitas.
jtj9 PRyEFATlO. 470
« Primo loco ponitur sermo io Natali S. Vinceotii roartyns, quem ad Lugdunense Lectionarium
ms. in bibliotheca Thuanea asservatum, et ad Corbeieflse, qui nuncest Asceterii S. Germani a Pratis, re-
legi. S. Augustino.ribuiuir in Corb. Nullius ancloris nomen habet Lugdun. Leonis esse pleraeque Operum
ejus editiones testaotur. Sed nec Leoni nec Anguslino esse tribuendum vel ipse stylus demonstrat. Cefte nec
Africanusnec Italus fuit auctor, qui poiius Hispanum se prodit, tum in ipso.sermonis initio, tum maxime
his verbis capiiis 1 : Hunc ergo ampliut propria venerentw,quem etiam peregrina mirantur; ex quibus mani-
festum est illic laudaluro fuissc hop sermone Vincentium martyrem, ubi agonem sanguinis effusione com-
pleverat. Accedit huic argumenlo alierum ex Ecclesiarum Romanaeque in primis consuetudine , quae
propriorum regionis suaemarlyrum memoriara annua. solemnitate veuerari conlentae, exfraneos simill
fcslhritate a suis bonorandos re|inquebpn|. Et revera si Machabaeos,qui extra ordinem sunt, excipias ,
nullum laudavit concione publica Leo noster, nisi quem sinu suo foverat Romana Ecclesia ; sed nec ipsum
protomartyrem Stepbanuro, ipt licet nominibus univers» Cbristi Ecclesiaeveneranduro. Alius igitur auctor
sermonis. S. Leandrum Hispalensem episcopum nonsine probabili ratione conjeceris. Primae utriusque no-
minis syllabaesimilitudoLeonem pro Leandro supponendi occasionem fortasse praebuit, dum sola in ms.
codice remansit, caeterjsapicibus vetustate exesis.
t Huic sermoni alios duos subjecimus, alterum de Nativitate Domini, alterum de Ascensione, utrumque
ex codice Corbeiensi bibliothecaeS. Germani a Pratis. Leonis nomen in fronte habent; Leonis tamen esse
persuadere mihi non polui. S. Fulgentii stylum raagis mihi sapiunt quam Leonis; quem in primi sermonis
exordio imitatus est auctor ; in primo enim de Nativitate sermone similia leguntur apud Leonem.
t Denique nec ab editione nostra rejecimus geminum centonem ex Leonis nostri scriptis consutum.
Prirousesl sermo qui secundusantea erat in Natali aposlolorumPelri et Pauli, de quo vide monitum sermpni
primo in eodem festo subjectum. Alter est tractalus S. Leonis PP., nt fert tituius, advertus errores Euth-
ehelit el aliorum hmreticorum;quem ex vetusio codice ms. bibliothecaeVaticanaedescriplum aiunt qui primi
illumS>Leonis Operibus inseruere. Ex quo quisque pannus Ioco assumplus sit, facile Iector cognoscet ex iis
quaaad marginera annolavimus. >
3. Hacienus yuesnellus : qui optime quidem de tribus primis sermonibus; de quinto etiam non omnino
male. At de sermone in NataliS. Petri aposloli, qui incipit Exsullemusin Domino,assentiri non possumos:
huuc enim genuinum Leonis fetum esse probavimus in admonitione praeroissaserrooni 83, ubi eum collo.
caviuius. Potius inter apocfypha' referre debebat sermonem in Cathedra S. Petri, quem iiie uli sincerum
deditserm. 96, nos autem veluti certo supposititium in bac appendice recudemus serm. 14, dequo ibidem
plura. Alium quoque sermonem de Machabmis,quiin omnibus ediiionibus Leonis citra dubiiaiionem habe-
tur, Augustino, non autem Leoni adjudicandura invictis argumentis detegemus. Haec quoad serinones in
Leonis editionibus hactenus vulgaios.
4. Plures vero alios sermones nostro Auctori affictosin ross. Lectionariis et collectionibus deteximus.
Tres ex his in veterura PP. Latinorum opusculis tom. H, part. i, novissime edidit V. C, P abbss Joannes
ChrysostomusTrotnbellKis,ex quibus duos snbdititios, unuin genuinnm putat. Eosdem nos quoqpe repere-
ramus, et alios plures, de quibus mox dicemus; sed ne unum quidem vere Leoninum arbijlramur, Qua in
re ul interira omitlamusindicia quaedampeculiariasuis locis notanda, quae nonnullos ex sermonibus raox
recehsendisa Leone abjudicant, aliisqoe nunc certis nunc incertis auctoribus tribuendos eyincunt; ad.dis-
tinguendos caeleros,qui nullam peculiarem ejusmodi notam praeferunt, hiduo charact^rcs Siiujcient Primus
aperta styli ac syntaxis dissimilitudo, quaeLeoninam seribendi rationem callenlibus in oculos statim incur-
ret. Secundus formulae in appellandis auditoribus usurpatae fratret, aut filii chqristimi, et,bis siniiles,
quaea Leone alienissimaesunt: hic enim solo adjectivo, dilectittimi, conslauter uiilur, ut onines sermones
ejus evolventibus palamfiet. Alterutrum satis est: multo magis sj ulrumque in serraonibus jamjam roemo-
randis invenias.
3. Hac in appendice ii sermones omittandi non fuerunt qui in Quesoelli edilione prodiere. Qui vero in
hac editione nondum fuerunt inserii in duas classes dislinguendi sunt. Alii eniro inler aliorum Patrum
Opera prodiere, alii vero prorsus inediti sunt. Quoad illos qui in aliis Palribus vulgati inveniuntnr, (uno
ferm. 8, ob peculiarem rationem in admonitione indicandam, excepto), salis erit eorum cataloguro iiic inse-
rere, et editiones in quibus prostant indicare. Sunt autem sermones sequentes:
DEAOVENTU.
I. Sanctamet detiderabilem,gloriotam ac tingularem solemnilalem,etc, uli serm. 116 append. Sermonum
S. Augustini tom. V novissimaeeditionis. Leoni autem inscribitur in mss. S. Petri 106, Veneto S. Marci
453, Trideotino ac duobus Veronensibus. Sed S. Caesarium habere auclorem PP. Maurini in laudata
appendieeobservarunt.
DENATIVITATE.
II. Cuptentesatiquid de hujut diei solemnitate,elc. Certo Leonis sermoni subjicitur in ms. Vallicellano26,
cum epigraphe Vnde tupra, quae hujijs ct auterioris sermonis eumdem auctorem esse in Leclionariis
•ignificat. Esi sermo S. Fulgentii p. 525 editionis Parisiensis 1671.
APPENDIX AD PRIMAMPAKTEM OPERUMS. LEONIS MAGNI. 478
m
III. Dominut et Salvator notler, elc. Leonis noroine praenolatur in ms. Palavino Eremitanorum 112.
Legitur autem in app. Augustini serm. 141, et S. Caesariotribuitur.
IV. Justittime, fratret, fettiviiatit prattentit diei, etc Recensetur inter Leonis Sermones in ms. Casinensi
collect. 4, sed est S. Maximi Taurinensis, et prostat inter ejusdem Operahom. 2 de Nalivitate.
V. iVaftBtfafemDomini nottri Jetu Christi secundum carnem, etc, Leoni perperam ascriptus in ms.
Vallicell. 26. Legitur in append. Augustini serm. 125.
VI. NativitasDomini nottri Jesu Chritti totum mundum, etc In eodem Vallicell. 26 Leonis nomen falso
praefert. Editus est in app. Augustini serm. 123.
DE «PIPHANIA,
VII. In hac, dilectissimi, eelebritate. Est hom. 1 S. Maximi de Epiphania; perperam autem tribuitur
S. Leoni in ms. Vat. 1267.
VIII. Plerique tn hac sancta Epiphania, etc. S. Leoni ascribitur in ms. Veneto 153. Exstat tom. II
Ambrosii novissimaeeditionis, in appendice serra. 10 de Epiphania 5.
DEQUADRAGESIMA.
IX. Conflictutitte mirabilit, etc, falso S. Leoni inscriptus in mss. Vallicell. ii, et Patavino S. Antonii
408, cum sit hom. 2 de Quadrag., sancti Maximi.
X. Rogo vot et admoneo, fratres charissimi, elc, Leonis nomine in cod. Bergoraensi S. Alexandri in
Colurana. Est Caesarii, et legitur in app. Augustini Serm. 142.
XI. Jejunii tempora, tecundum Scripturas, etc, inter Sermones S. Leonis reCenseturin mss. collectionibus
1 et 2, at in Lectionariis basilicaeS. Petri 105 et 107, sine ullo auctoris nomine. Excerptus fuit ex libro
primo de ecclesiasticis officiis S. Isidori Hispalensis cap. 37, 38, 39et40.
XII. Hos tanctm Quadragesimmdiet, etc, in app. Augustini serm. 145, Leonis noraine in ms. Patav.
Eremit. 112.
XUI. Mirum non ette debeta Deo factummiraculum,etc. In Evangel. Joannis v: Erat diet fettut Judceorum,
quod legitur feria 6 quatuor temporum QuadragesiraaeLeonis nomine profertur in cod. Basil. Vat. S. Petri
106. Est autera tractatus 17 S. Augustini in Joannem.
DETRADITIONE STMBOLI.
XIV. Cum apud Patret nottrot, ticut liber Judicum refert, etc, sermo S. Leonis in m-s. Vallicellano2. Est
autem S. Maximihomil. 1 de Diversis.
• XV. In hodiernumconviviumqui tolemni frequentia, etc. Leoni tribuitur in ms. Patavino S. Antonii 408.
Invenilur autem inter Chrysostomi Opera tom. 1Ueditionis Nivellianaepag. 743, sed est incerti auctoris
Latini.
;1 ' DE CRCCE ET LATRONE.
XVI. Et quando de crttcenottra procettit oratio, etc, inms. CasinensiSermonum S. Leonis collectionisl.
Incerti ahtiqui Latini auctoris est inter Chrysostomi Opera tom. III edilionis Basileensis Heruagianaean.
4550, pag; 567.
»E PASCIA.
XVII. Beltnefsanctitas veitra, etc, in mss. BasilicaeVat. 106 el Tridentino; legitur autem in app. Augu-
'
stiniana sermone 462.
''"• DEASCENSIONE.
XVIII. Fralret charittimi', Atcensionis Dominicminclytum et regale mytterium, etc, Leonis nomine in
Vallicell. A, 7, et inter Leonis Sermones in Casin. collect. 1. Habelur in app. Augustini sermone 179.
XIX. GlOrificaiioDomininoslri Jesu Christi rtturgendo et atcendendo completaett, etc, perperam nostro
Auctori tribuitur in mss. Vallicell. A, 9, et xxv, nec non in Cbigiano 5, cum sit sermo 263 S. Augustini.
XX. Hodierna die Atcehtionemin ccelum eelebramut, etc Nomine Leonis pragnotatur in mss. Patavino
S. Justinae et in Vallicell. A, 7. Editus est a Maurinisex vetustissimo codice Remigiano, atque tributus
S. Augustino in fine Sermonum, serm. 395. i
XXI. Omhta, charissimi,"qumDominiisJesus Christut in hoc mundo, efc In mss. Vallicellanis A, 9 etxxv,
alque in Chigiano5, legitur praeflxoLeonis nomine. Est autem in app. Augujtini serm. 176.
XXII. Salvator noster, dilectissimi,ascendit in coclum,elc Leonis item nomine in iisdem tribus codd., >n
app. vero Augtistini serm. 177.
DEPENTECOSTE.
XXIII. Ditcesturui e mundoitto, et atcenturut in cmlumDominut, etc, est serffioUn app. Aug. 184. Non
solum in mss. Fossatensi et Gerraanensi apud Maurinos, sed etiam in cod. VenelO 154, S. Leoni falso
tribuitur; legitur autera sineullo auctoris nomine in Lectionariis Veronensi ac Vallicell. A, 9.
XXIV. Posf t//am singnlareminsignemquevictoriam,etc, est sermo 182 app. Augustini. In Vallicellanis
xxv, et A, 9, nullo nomine prxnotatur : sed in Cbigiano, in Palavino S. Justinae et in Veneto 154, Leoni
perperam ascribitur.
473 PRiEFATIO. 474
XXV. Perpetui muneris refutsit hodie ornamentum, etc, Leonis nomine in mss. Patavino, Bergomensi
S. Alexandri ac Veneto, absque auctoris nominein Vallicell. xxv. Legitur autera in append. Augustini
serm. 186.
XXVI. Sanctitati vestrm, charissimi, votorumjdmhota debet esse festivitas, [etc, est sermo 185 in app,
AUgtistiniana,cujus lege observationem praefixam.InVeneto autem cod. 154ac in Vallicell. xxvLeonis nomen
falso praefert; in Vallicell. vero A, 9, absque ullo auctoris nomine.
DEJEJCNIO DECIMI MENSIS.
XXVII. Legithus S. Moysem populo Dei prmceptadantem, etc, est serm 285 inler Augustino olim tribu-
tos; et reipsa in ms. Bas. Vatic 170, inter opuscula hujus sancti recensetur faac inscriptione: Item de fide
catholica S. Augustini. Leonis nomine habetur in ms. Vallicell. 11.
DECATHEDRA S. PETRI.
XXVIU. Institutio solemnitatishodiernma senioribusnoslris, etc, ac
XXIX. Quamvis solemnitasfestivitatis hodiernm, elc, sunt serraones 190 et 191 appendicis Augusiinianae,
ad quos lege ibidem doctas Benedictinorum observationes. Leoni ascribuntur in Vallicell. xxvi ac in regio
Taurinensi 218.
INANNDNTIATIONE MARI.E.
B. VIRCINIS
XXX. Virginalishodiesolemnitas linguam noslram, fratres, ad prmconiumvocat. In Lectionario Padilironensi
S. Leoni papaetribuitur. Est autem vetus interpretatio, sed corruptissima, celebris homiliae S. Procli, tunc
Cyziceni, postea vero Conslantinopolitani episcopi, in laudem Deiparm, quaeGraece et Latine praefigitur
actis concilii Ephesini tom. III Venetae editionis pag. 577, nec non inter orationes et homilias PP. Graeco-
rum editas a Combefisiopag. 301, Latine autem in bibliotheca Concionatoria ejusdem tom. VI, pag. 355. Haec
eadera autiqua versio S. Proclo inscripta, ex cod. Vat. 2856 (I. 3836) edita fuit a P. Vincentio Ricardio pag.
675 editionis Romanaean. 1630 omnium Operum ejusdem S. Procli
INNATALI S. JOANNIS BAPTISTjE.
XXXI. Hodie, dileclissimifralres, qui Domini prmcucurril adventum, elc Leoni inscribitur in niss. ValliceH.
A, 9, etxxv. Reperituvin app. Augustini sermone 198.
XXXn. Post illum sacrosanctumDomininatalem diem, etc Est serm. 196 app. Augustini, et falso tribuitur
Leoni in ms. Regio Taurinensi 768.
1NNATALI SS. PETRIETPAULL
XXXIII. Apostoticinatalis gaudio, fratres charissimi, etc, ac
XXXIV. Beatissimorumapostolorumpassio, quorum hodienatalem solemniter celebramus,etc, nec non
XXXV. BeaftssimorumaposlolorumPetri el Pault inseparabilemfidem, elc. Hi tres sermones intef illos S.
Leonis reperiuntur in mss. collectionibus 1 et 2, et due poslremi nomine Leonis pracnotautur in cod. Valli-
cell. vn. Leguntur vero inter Opera S. MaxiiniTaurinensis hom. 2, 3 et 4, De natali SS- apostolorumPetri
et Pauli.
DESANCTO PAULO.
XXXVI.Filioti mei, auditenos, et liberatevos, etc Leonis nomine in vetusto ms. Corbeiensi, ac in cod.
Eremitarum Patavino 3 et in Veronensi S. Firmi Majoris. Vide appendicem Ang., ubi legitur serm.' 204.
DESANCTO
LADRENTIO.
XXXVII.Sancfumesf, fratres, ac Deo placilum, etc.et
XXXVUI. Sicut patrum nostrorum, fralres charissimi, non incerta relatione didicimus, etc Hi duOsermo-
nes perperam Leoni ascribuntur in mss. collect. 1 et 2, cum sint homil. 1 et 2 S. Maxiroiin Natati S. Lau-
rentii.
DES. STEFHANO.
XXXIX. Fratres ckarissimi, celebravimuthetterno die natalem, quo rex martyrum, etcLeonis nomen prae»
fert iu Vat. 1267, stylo repugnante. Legitur in appendice Augustini serm; 215.
DEABSALON, QUANDO PERSEQUEBATUR DAVID PATREH SDUM.
XL. Perdidit Absalonsceleratissimusmentemsuam, perdiditsensum, amisil consilium, etc. Inter Leonis Ser-
mones in mss. collect. 2 et in nonnullis collect. 3 et 4. Hunc sermonem ex his codicibus edidit Gerardus
Vossius,praepositusTungrensis, inter. Miscellaneasanclorumaliquot Patrum Grmcorumel Latinorum, subjecla
editioni MoguntinaeOperum S. Gregorii Thaumaturgian. 1604, pag. 234. Sed incerto auctori Lalino eumdem
sermonem ascribendum censuit, notavitque eum reperiri in ediiionibus Latinis S. Jo. Chrysostomi, uti in
*
Nivellianatom. I, pag. 556. ,.,;,,
DEMARTTRIBUS. ; : • . „i
XLI. Quoliescumque,(ratres charissimi,sanctorummariyrum solemnitatescelebramut,etc. Lconis nomiBCin
m APPENDIXAD PRIMAMPARTEJMOPERDMS. LEONIS MA6W. f'
aliqnot editionibus antiquis edjlus fuil, nec non in Homijjatiq Pauli Qiaconi editionis Basileensi»
liovanienses in editione Antuerpiensi an 1583 et Rainaudus, .ncerto auciori tribuerunt, el similKer
Tungrensis eumdem ex mss. emendatiorem recudens in Miscellaneispaulo ante Iaudatis, a Leone ab
vit. Legitur autem Augustini nomine in Bomano Brevjario, et in appendice ejusdem doctoris serm. ,Wi'
'''
editoi^ iUum.S. Gaesarioascribendum existimant.
6. Sermones descriptos in appendke collectioqissecundac, de quibus jn proefationesermonibus praemissa
num. 19, etsi in partera maximamaliis scriptoribus tribuendi inter eorum opera editi fuerint, hic lamen non
recensuimus, eo quod ex ms. basilicaeS. Petri 210 ejusdem colleetionis separati a Leonis Sermonibus inve-
nlanlur, pbst inlerjecta quaedamGyprianiOpusculasubjecti sine nllo auctoris nomine; unde Leoni attributi
dict nequeiint. Eadem de causa inhacserie non collocavimus fragmentiun serraonis.de Abrahmfilio e ms.
bibliothecae Bononiensis S. Salvatoris a P. abbate Trorobellio editum tom. II Anedoct. part i, pag. 252.
Curo enira codex auctoris noraine caret, tum vero ipse editor ex simplici conjeciaiione vaga et incerla iilud
vel Leoni, vel MaximoTaurinensi, vel Pelro Chrysologo tribui posse existimavit.
7. Reliqui sunt sermones Leoni in aiiquot codicibus aseripti, quinullain editionePalrum prodienint. Hos,
cum edilu digni visisunt, in subjecta appendice invenies. Qui peculiari aliqua raiionea Leone abjudicandi
fuerunt, admoniilonem praeferenl in qua opportunseobservaliones inserenlur. Quoad caeterosvero, qui niliil
peculiare habent, cum Leoni eos ascribi non posse duo characteres num. 5 propositi satis demonstrent,
codicera.ex quoeosLeonis nomine inscriptos eruimus, in ipsorura fronte indicare sufficiet.
'8. Nequftidcirco credimus omnes sermones qui Leooi in mss. iribuuntur a nobis inventos fuisse, Jmmo
ciim in omnibus fere Lectionariis diversarum Ecclesiarum libris quos contuiimus aliquero novum sermonem
Leoniqurn pacti simus, nihil ambigimus quin aliis alios ejusmodi codices evdvenlibus alios sexmonesejus
nqroihi similifer ascriptos, id esl supposititios, reperire eontinget.
if. Hac auiem occasione diias supposilionum frequenliores origines, quas in expendendis multis Lecliona-
riis deteximiis, hic annotare non imilile nec ingratum lectoribus fueril. Cum Ui iisdero codicibus describe-
rentur sermones qui inter divina officia pro festoruraaut feriarum rationelegendierantsi pluresadeamdem
solemnitatem pertinentes eumdem habebant auctorem, primo sermoni tantum aucloris nomen saepepraefi-
gg)9jtiuy,caeterisvero, qui contiruiataserie consequebantur, praenotata legunttir haec verba, Cujus supra, vel
Vnde supra, quibus indicatur idem auctOr sequentis sermonis ac praecedentis. Posteriores autem librarii
$ui ejusroodi codjces t.ranscribebapt, aliquos identidem sermones vel praeteribant vel addebant ex aiiis Le-
clionariis, utcuique videbatur. Hincautem contingebat riori raro ut alicnjus aueioris sermonem itiserentes ex
Lectionario in quo erat inscriptio Cujussupra, yel Vndesupra, hanc eamdem inscriptionem inconeiderate
retinerent, licet alius aucloris sermont vel Sermonibus subjiceretur; et ita lectores hunc pro sermone ejus-
dera scriptoris acciperent. Ita in ms. Lectionario Patavino Patrura Conventualium S. Amonii, po«t duos
êrmpne^s,S. Maximide Epiphariia describitur seririo incipiens: Hodientam festititatem, dUectistimi,opparitio
Qontim, etc, cum titulo Cujut supra ; ex quo titulo S. Maximotribuendus videt&r, cnm lamen oon JJ.Maxi-
Jtytnn^SfiijS. Leonem habeat auctorem, et sit sermo 5 deeadem solemnitate, in nostra autem editiooe sermo
35. Hacforte de causa duos serniones ipsius Leonis 58et43Augustinofneruirt autributi, et in hujqsappen-
dice leguntur serm. 133 et 148, nec absimiliter sermo ejusdem pontificis 40, qui sub Leonis quidem nomine
leeehatur a monachis Corbeiensibus, Divionensibus,Sanrjionysianis et Compendiensibus, nomine S. Maximi
ins^ribeâtur.anu4ClHniacenses,teste Dldericoapud P. Martehe de anliquis monachorani RitibusJibuu, cap.
11, num. 2.
10. Alia etiam supposilionis origo, licet minus frequens, afferri potest. Nonnumquam librarii sine ulla
auctoris mentione sermones alicujus nobis ignoti scriptoris in Lectionariis kiseruere, qui postea babiti fue-
ruQtejus aactorie cui praicedentes sermones in iisdem codicibus inscribebaniur. Ila duo sermones quorum
aiter e S- Isidorj HispalensisOperibus excerptus fuit, paulo ante memoratus rium. 11, alter verd qui exor-
ditur, Dileetissiminobis, fidesnostra nos admonet, et in hac appendice edetur rium. 4, sine nllius aucloris
nomine subjecti sermonibus S. Leonis de Quadraaeiintain Leciionariis basilicae S. Petri 105 et 107, veluti
.fêqnjni r(ecenscqtu;rin.ins?. collect, 1 et 2, quaeex iisdem ve) similibus Lectionariis originem ducunt. Hujus
generis fuisse videntur illi sarpnonesqui in diversis LectiOnariislibris aliis atque aliis (ribuuntur, ex gr.
S. Augustino, S. Joanni Chrysostomo, S. Leoni, etc, haecque ipsa auCtorumquibus adjodicantur varietas
incerti et ignoti auctoris indicium est. i
11. Quod si his causis aliam adjicias, quam PP. Maurini in Ambrosio proponunt, celebrifatem scilicet
auctoris, qua ignotorum vel inferioris quoque notae scriptorum lucubrationes coraraendare placuit, cum
Leotiis nomen celeberrimum esset, haec quoque ascribeodorum ipsj sermo^pm causa nop defuit. Quo vero
plures attcujus sancti sermones ob celebritatem ejus Lectionariis fiierupt inserti, eq pipres alieni sermones
eldem attribijti deprehendentur, ut in Auguslino videree#t, cujus sefijwnef)in Lec^9nar)a passim inducti,
incredibilem ascilitiorum copiam, quaegeniiinorum numerumfere coaequat,rece.,perg.ij(, Quin itaque S. Leo-
nis sermones in Lectionariis frequentes occurrant, pturet eidem suppositos nancisci non difflcile fuit. Sed
eia Jam ipsos sermonet in hac appendice edendo» spbjiclamus.
477 SERMONES §. LEONl MAGNOATTRIBUTL—SERM. I. 47«
SERMONES
S. LEOM MAGIVO ATTRIRUTI.
ADMONITIO IN TRACTATUM SEQUENTEM.

Hic tractalus e Vaticanocodice2346 a Gcrardo Vossioprmposilo Tungrensi primum editus, et intertus inler
Miscellaneasanctorum aliquot Patrum subjecla edilioniS. Gregorii Thaumaturgi Mogunl. an. 1604, in atiis
subinde S. Leonis editionibus locum habuil. Notavii aulem Vossiwiin eo ms. hunc titulum minus congruum
prmferri: Leo papa primae sedis episcopus ad Flayianum de erroribus Eulychetis; perinde ac si ipsa esset
epistola ad Flavianum Constantinopolitanumepiscopumdirecta. Nos eumdem tractatum reperimus in alio cod.
Vat. Reginm Suecim 139, smculicirciler xiv, qui Leonis Opera continet. Hmc aulem eidem inscriptio est pag.
IbO: Fides Leonis papse, qnam S. Gregorius in epistolis suis mirabiliter laudat, ita dicens: i Qtiisquis fidera
S. Leonis papaeaugel vel minuit, vel usque ad minimum atomum pleniter nnn amplectitur, ullo modo non
cpiscopus est dicendus, sed anaiheroate plectendtis est- > Qumtamen S. Gregorius non de hoc iractatu, sed
de celebriad Flavianum epislola scripsit. Simililer ppst eum traciatum hmcannolatioibidem ponitur : Canones
prtccipiunt in prima synodo legendas epistolas B. Leonis papae, quas scripsitad Ffavianum de errore Euty-
chis. Eumdemetiam Iractatum nacli suinusin ms. Vat. 551, quem diversuma codice Vossiipatebit ex nonnul-
lis varianlibus, ac prmserlim ex notationeultima. Est codex xu circiler smculi, et Hieronymi Epistolas continet,
quibus hic iractatus prmmittitur cum hoc lilulo : Leo papa primao sedis episcopus ad (el additum posteriori
tnanu) Flavianum, ubi primm manus scriptura deleta fuerat. Subjicitur postea notatio : Haecest iila fides quam
S. Gregorius, elc, ac dein : Canones praecipiunl, etc, u! in Vat. Reginm.
Quesneltushunc tractatum vetuti certo spurium in dppendicemtejiciendumcredidit eo nominequqd centonem
ex Leonis scriptis consuluro habuerit. Omnia enim hinc indeex variis S. pontificistextibusad verbumdetcriptit
niinc ex Sermonibut nunc ex Epislolis sumpta sunt, qumindicantur in margine. Vdssius post indicalos fontes
unde hic tractatus compactusfuit, hmc subjicit: Quaevel ideo loca per nos collata hic adducere visum est, ut
constet hanc veram S. Leonis esse doctrinam. An autero praesenshic tractatus ita ab ipso S. Leone sit con-
scriptus, an abalussitex ejus doctrina confectus, curiose bic indagandum haud videtur. Unum sane hocex
Epislolis S. Leonis exploraium habemus, q>iodeadem saepe iu aliis atque aliis repetautur : Al inscriptionit
fqlsilas tutpicionemprimum ingerit; dem difficultatemfaciunt nonnulli texlut qui velutirationem antecedentium
prmferunl, cum antecedentibusautem non satis cohmrent,ut polissimumliquebitex nolatione 38. Igilur de cen-
tone, quematiquis tninus perite congessit, dubitari non poste credimus; ac proinde hunc tractatum in appendice,
in quam fuerat a Quesnelloconjectus, relinquendumputavimus. Primum autem locum huic centoni dedtmus, eo
quodopera hujMsmodimedim cujusdam conditionisihier sincera el supposititia sint; neque enim a Leone omnino
alienum est, quod ex ejusdem verbisconslat atque sententiis; neque rursus omninoipsius proprium, quod ab alio
eoncinnatumfuit. Vossiuslicel uno codtce in hoc tractatu edendo usus sit, aliquat lamen variantet annolavit
in margine, quat ex lectione Sermonum, vel Epitiotarum sumpsit, easque solas potteriores editiones exhibent.
Not ex duobut mss. paulo ante allegalis Vat. et Regio alias subjiciemus, vel ubi opporlunum (uerii, indicata
veteri lecliine, transftremus in textum.
395 SERMO I. A Spiritum esse Patris et Fiiii: ul numquam sine Filio
Seu Tractatus adversus errores Eutychetis et aliorum Pater, iiumquam Filins sine Palre, numquam Paler
hmreticorum. et Filius sine Spirilu sancto fuerint; et omnibus exi-
sientiae gradibus exclusis, nulla ibi persona sitf an-
CAP.I. — * AdEcclesiae fllios instruendos adden- terior, nulla posterior. Hujus enim beatae Trinitatis
dum est nostri Sermonis obsequium. Non enim time- t incommutabilisDivinitas una est in subslantia, in-
mus ne spiritales et erudili noia faslidianl, ad quorum divisa in opere, consors in vnluntate, par in omrii-
fructum pertinet aliis b insinuare quod ipsi cum ma- potentia, aequalis in gloria. De qua cum Scriptura
gna sui ulilitate didicerunt. Fiat ergo percorda ora- sancta' sic h loquitur ut ant in faciis aut in verbis ali-
riium, dtspensatio munerum divinoium, etc servitu- quid dcsignet, quid singulis videatur convenire
tem oris nostri docti indoctique non spernanl. Adsit personis, nnn perturbatur fides catholica, sed doce-
etiam riostrae fidei ipsius largitas de cujus majestate tur : ut per proprietaiem aut vocis aut operis insi-
loqui dtentamus, ut ad profectum totius Ecclesiis nuetur nobis veritas Trinitatis, et non dividal intel-
suaeetvos capacesetnos faciat abundanles. Cum igi- tecius quod distinguit audkus. Ob hocenim quaedam
tur ad intelligendam dignitatem Spiritus sancii ocu- sive sub Patris, sive sub Filii, sive sub Spiritus san-
los mentis intendimus, niliil diversum ab excellentia cti appellatione promuntur, ut confessio 1 fidelium
Pairis et Filii cogiterous: quia in nullo ab unitate iu Trinitate non erret. Quae cum sit inseparabilis,
sua discrepat • divinaeTrinitaiis essentia. Sempiler- numquam intelligeretur Trinitas esse, si semper
num est Patri, coaterni sibi Filii esse geniiorem. k inseparabiliter diceretur. Bene ergo ipsa difflcultas
Sempiternum est Filio, intemporaliier a Patre esse loquendi cor nostrum 396 ad iiitelligentiam irahit,
progenitum. Sempiternum quoque esl Spirilui sanclo, B et per infirmilaiem nostram coslestis doclrina nos
" Ex serm. 2 de Pentec, cap. 1,2et 3 fere inlegro f Cod. Vat. Reg., prior, et delel verbum «f.
transcriptum, verbum e verbo. t Al., ef incommutabititDeitatit una ett tubstantia.
b Ita duo nostri codices et editi ante Quesnellum, Vossius.
apud quem, intinuari, ut in serm. 2 de Pentecoste, h Ms. Vat. Reg., loquatur.
cap. 1. 1 Al., assignet quod singutis videalur convenisst
* Sie ei iisdem mss., quibus concinit lectio
ejus- personis. Vossius.
dera sermonis. Vulg., sermonem. i Idem Vossius. Alias, credentiun,
s Al., geslimus. Vossius. * Duo nostri codd., imeparaif/f*.
* Al.,Divinitatit tttenlia. Vossitm.
'il$ APPENDIX AD PRIMAMPARTEM OPERUMS. LEONlS MAGNI. 480
adjuvat: ut quia in deitate Patris, Filii et Spirilus.A inacqualitale diversum. Cum ergo ad confitendum
sancii nec singulariias est nec diversitas cogitanda, Patrem, et Filium, et Spiritura sanctumaciem men-
vera unitas et vera Trinitas possil quidem mente sitis intendimus, procul ab animo formas visibilium
mul sentiri, sed non possit simul ore proferri. Fun- rerum, et aetates temporalium naturarum, procul
data igilur, dilectissimi, in cordibus nostris hac fide, corpora locorum, et loca corporum repellamus. Dis-
• salubriter credimus quod tota simul Triniias una cedat a corde, quod spatio extendiiur, quod flne
virlus est, una majestas, una substantia, h indiscreta concluditur, et quidquid nec semper ubique, nec lo-
operatio, inseparabilis dilectio, indiflerens potestas, tum esi. Cogitalio de Deitate Trinitatis concepta,
simul implens omnia, simul continens universa. nihil per dislanliam intelligat, nibil per gradus quae-
Quod enira est Pater, hoc est et cFilius, hoc est et rat;l aut si quid dignum Deo senserit, nulli hoc ibi
Spiritus sanctus; et vera Deitas in nullo esse aut audeat negare personae.
minor aut major potest. Quie sic in tribus est confi- —
CAP.HI. i Hanc autem fldem non terrena sa-
tenda personis, ul et solitudinem non recipiat Tri- pientia reperit, nec opinio humana pcrsuasit; sed
nitas, et uniiatem servet aequalitas. ipse unigenilus Filius docuit, ipse Spiritus sanctus
CAP.II. — d Numquam enim ab omnipotenlia Pa- instituit: de quo nihil est aliter, quaiude Palre et de
tris, et Filii, Spiritus sancti est discrela majestas. Filio sentiendum : quia licet non sit Pater, non sit
Et quidquid in dispositione omnium rerum agit di- Filius, non tamen est a Patre , Filioque divisus. Et
vina moderatio ex tolius venit providenlia Trinitalis. sicut propriamhabetinTrinitate personam, ita unam
Una est ibi benignitas misericordiae, una censura habet in Patris, et Fjlii Deitate substantiam, omnia
justitiae; nec aliquid est in actione divisum, ubi nihil._" implentem, omnia conlinentem, el cum Patre, el Fi-
est in voluntate diversum. Quaeergo illuminat Pater,' lio universa moderanlem in saecula. Quid enira tam
illuminat Filius, iliuminat Spiritus sanctus. Cumque adversatur prophetis, tam repugnat Evangeliis, tam
alia sit persona missi, alia miltentis, alia promitlen- denique est apostolicis rebelle doctrinis, quamin
tis, simul nobis et unitas manifestalur et Trinitas; Domino Jesu Christo ex Maria virgine genito, et
ut essentia habens aequalitaiem, et non recipiens sempiterno Palri intemporaliter coaeterno, unam ac
soliludinem, et ejusdem substanliae et non ejusdem singularem praedicare naturam ? Quia si hominis
intelligatur esse personae. Quod ergo salva coopera- lantum intelligendaest, ubi est quaesalval Deitas ?
tione inseparabilis Deitatis, quaedamPater, qux>dam si tanluromodo 398 De>>uhi est quae salvatur hu-
Filius, quaedamproprie Spiritus sanclus exsequilur, manitas ? Fides autem catholica, quae omnibus re-
nostrae redemptionis dispositio, nostrae salutis est sistit erroribus, etiam istas simul impielates refuiat,
ratio. Si eniro homo ad imaginem et similitudinem damnans Nestorium divina ab homine dividentem,
Dei factus (Gen. u), in suae naturae honore mansis- detestans Eulychen in divinis humana vacuantem :
set, nec diabolica fraude deceptus, a lege sibi posita quoniam veri Dei Fjlius, Deus verus, unitatem el
per concupiscentiam deviasset, crealor mundi crea- acqualitatemhabensciimPatre,et cum Spiritu sancto,
lura non fieret: neque aut sempiiernus temporalita- idem verus homo esse dignatus est, nec conceptu
tem subiret, aut aequalisDeoPatri Filius Deus for- virginis matris sejunctus a carne, nec partu: sic hu-
mam servi, et similitudinera carnis peccati assume- manitatem sibi uniens, ut Detis incommuiabiliter
ret. Sed quia invidia diaboli mort inlravit in orbem permaneret: sic Deitatem homini impertiens, ut eum
e terrm (Sap. u), et aliter solvi captivitas huraana glorificatione nonconsumeret, sed augeret. Qui enira
non potuit, nisi causam nostram ille susciperet' sine G ( factus est in fornia servi, in forma Dei esse non de~,
majestatis suaedamno, et 397 verus nomo neret, slitit; nec alter in altero, sed unus in utroque esi.
et solus peccati contagium non haberet: divisit sibi Nullis dispensationum varietatibus fides nostra tur-
opus nostrae reparalionis misericordia Trinitalis, ut betur, sed sive in miraculis virtutum, sive in contu-
Paler propitiareiur, Filius propitiaret, Spiritus san- meliis passionum et Deum qui homo est, et homi-
ctus igniret. Si igitur duce gratia, dilectissimi, fide- nem credaraus esse qui Deus est. Verus itaque Deus
liter sapienterque noscamus, quid Patri, quid Filio, et verus homo unus est Christus, dives in suis, pau-
quid Spiritui sancto in reparatione nostra proprium, per in noslris; dona accipiens, et dona diffundens;
quidve commune sit; ea quaepro nobis humiliter set particeps mortalium, et vivificatiomortuorum : ut in
corporaliter gesta sunt, ita proculdubio suscipiemus, nomine Jesu—Christi k
omne genu flectalur.
ul nihil indignuin de una atque eadem Trinitatis glo- CAP.IV. Nesciens igitur Eutyches quid debe-
ria sentiamus. Quamvis enim nulla mens ad cogitan- retdeVerbi Dei incarnatione sentire, neque volens
dum de Deo, nnlla ad loquendum lingua sufficiat, in sanctarum Scriplurarum latitudine laborare, illam
tamen quanlumcumque illud est quod humano intel- saltem communem eonfessionemsollicito recepisset
leclu de essentia paternae Deitatis attingitur, nisi auditu , qua fidelium universitas profitetur, credere
unum atque idem est, h cum vel de Unigenitoejus , se in DeumPatrem omnipoteniem, et in Jesum Chri-
vel de Spiritu sahcto cogitatur, non pie sapitur, sed slum Filium ejus unicum Dominumnoslrum,' qui con-
nimis carnaliter caligatur, et ipsum quod de Patre ceptus est de Spiritu sancto et Maria virgine. Qui-
congruenter sentiri videbatur, amittitur: quia de lola bus tribus sententiis, omnium fere haerelicorumma-
Trinitate receditur, si in ea unitas non tenetur. chinaedestruunlur. T Cum enim Deuset omnipotens
Nullaautem ratione vere est unum, quod aliqua est D 1 Pater creditur, seroprternus eidem Filius demonstra-
? Editi et codex Vat. addunt, qua, uti etiam legi- s In utroque noslro codice desunt voces ei corpo-
tur in Iaudato serm. 2 de Penl., c 3. Sed abest a raliter, quas [ex serm. 3 de Pentecoste Vossius sup-
ms. Vat. Regio, et raelius. Secus enim sententia con- plevit. |
textus maneret suspensa, quod in sermone non ac- h Ita ex nostris codd., quibus concinit lectio Ser-
cidit; ubi potius ex his quaesubjiciuntur illud relati- monis laudali. Yossjus autem et caetcraeeditiones in
vum necessarium est. textu cum id de Vnigenitoejus, et de Spiritu sancto
b Al., indiscreta opere, inseparabilis dilectione, cogitatur : nostram autem lectionem in margine cx-
indifferens etc Vossics. hiberit.
c Al., t«potestate,
nullo sese aut minor, aut major est. Vos- 1 Al., af st quid deDeo dignumsenserit.Vossius.
sius.—Exinde caeieraeediiiones hanc lectionem, l Ex serm.3 deI*enlec.,cap.fi.etserm. 6 de Je-
, licet sil in utrisque nostris codd., rejiciuntin mar- junio septirai mensis, cap. 2 et 3.
ginem, cum pravasit; et substituerunt lectionem k Epist. 28, ad cap. 2.
Flpvian.,
1 Vossius. Al., ea;;Jflaria.
sermonis laudati, quaeoptima est.
d Ex serra. 3 de Pentec, c. 1,2, 3 et 4. m Al., Cum enimpeus et omnipotentet miernutcre-
• Al.~,terrarum. Vossios. ditur, contempiternuteidemFiiius dembhstraiur.Voss.
'
ldcm Voss. Alias, gui sine majeslalis, etc.
i8l SERMONES S. LEONUMAGNOATTRIBUTI.—SERM. I. m
lur in niillo a Patre differens : quia de Deo Deus, de5 A , qutc in nobis ab initio Creator condidit, et quae re-
omnipotente omnipotens, de aeterno naiusest co- paranda suscepit. Nam illa quae deceptor intulit et
aeiernus : non posterior tempore, non inferior pote- homo deceptus )' admisit nullum habuerunt in Sal-
state, non dissimilis gloria, non divisus essentia. vatore vestigium. Nec quia communionem humana-
ldem'vero sempiterni genitoris unigenitus sempiter- rum subiit infirmitatnm, ideo nostrorum fuit pani-
nus , naius est de Spiritu sancto, ex Maria vir- ceps delictorum. Assumpsit formam servi sine sorde
gine! Quae nativilasnihil teraporalis, illi naiivitati di- peccali, humana augens, divina nonminuens, quia
vinae et seropiternae minuit, nihil contulit; sedl exinanitio illa qua se invisibilis visibilem praebuit,
lotam se reparando homini, qui erat deceptus , im- et Creator ac Dominus k omnium unus voluit esse
pendit, "etut roortera vinceret, et diabolura quii mortalium, inclinalio fuit miserationis, non defectio
habebat mortis imperium, sna virtuie destrueret. potestatis. Proinde qui manens in forma Dei fecit
gAP-v. —b in qU0 etiam conQiciu pro nobis in- hominem, idem in forma servi factus est homo. Te-
ito, magno et mirabili aequitatis jure certatum est,, net enimJ sine defeciu proprielatem suam uiraque
dum omnipotens Deus cum saevissimo hoste non in1 natura. Et sicul forma servi Dei formam non ad-
•
sua majestate, sed in 399 noslra humilitate con- imit, ita forma Dei formam servi non minuit. Nam
greditur, objiciens c ei eamdein formam eamdemques quia gloriabatur diabolus hominem , sua fraude de-
naturam, mortalitatis quidem d
nostraepariicipem, sedI ceptum, divinis caruisse muneribus, et immortalita-
peccati totius experlem. Non enim superare nos> tis dole nudatum, duram mortis subiisse sententiam,
possemus peccati et mortis auctorem , nisi naturam1 seque in malis suis quoddam de mpraevaricatoriscon-
nostram ille susciperet et suam faceret, quem nec; ,p sortio invenisse solalium , Deum quoque, justitiae
peccatum contaminare, nec mors potuit detinere. exigente ratione, erga hominem, quem in tanto ho-
Conceplus quippe est de Spiritu sancto, intra uterum1 norecondiderat, propriam mutasse sententiam : opus
Virginis matris, quae illum ita salva virginitate eedi- fuit secreti dispensatioue consilii, tit incommutabilis
dit, quemadmodum salva virginilate concepit. An1 Deus (cujus voluntas non potest sua benignitate pri-
forte ideo putavit haereticus ille Dominum nostrum1 vari) primam erga nos pietatis suae dispensationem
Jesum Christum non nostrae esse naturae, quia mis- sacramento occultiore compleret, et homo diabolicae
sus angelus ad Virginem ait : Et virlus Altissimiob- iniquitatis versutia actus in culpam conlra Dei pro-
umbrabit libi; ideoque et quod nascetur ex te sanctum, positum non periret.
vocabilurFilius Dei (Luc. 11): nt quia conceptus Vir- CAP.VII. — n lngreditur ° ergo haec mundi infir-
ginis divini fuit operis, non de natura concipientis: ma Filius Dei, de ccelesti sede descendens, eta pa-
fueritcaro concepti? Sed non ita intelligenda est illa1 lerna gloria non recedens, novo ordine, novanativi-
generatio singulariter mirabilis et mirabilitersingu- tate generatus. Novoordine, quia invisibilis insuis,
laris, ut per novitatem creationis proprietas remotai visibilis est factus in no6iris. Incomprehensibilis,
sit generis. Fecuudiiatem enim Virgini Spiriius san- voluit cornprehendi. Ante lempora manens, ccepit
ctus dedit, veritas autem corporis de corpore sumpta1 esse ex tempore. Universitatis Dominus servilem
est, et aedificantesibi sapieniia domum (Proti. i\\, formam obumbrala majestatis suae immensitate, sus-
Verbumcaro factumest, et habitavitin nobis(Joan. 1), cepit. Impassibilis Deus, non dedignalus est homo
hoc estin ea carne quam sumpsit exhomine, et quam1 esse passibilis et immortalis, mortis legibus subja-
spiritus vitae rationalis animavil. *"Verbum igitur cere. Nova autem nativitate generalus, quia invio-
Dei Deus, Filius Dei, qui in principio crat apudl'C ( lata virginitas concupiscenliam nescivit, camis ma-
Deum, per quem facta sunt omnia, sine quo factumi teriam ministravit. P Assumpta est de matre Domi-
est nihil, propter liberandum hominem ab aeterua1 ni, naiura, non culpa ; nec in Domino Jesu Chrislo,
morte factus s est homo, ita se ad stisceplionem hu- ex utero Virginis genito, quia nativitas est mirabilis,
militatis nostraesine diminulione majesiatis suaein- ideo 1 nosirse naturae 401 est dissimilis. Qui enim
clinans, ut manens quod erat, assumensque quod non1 verus est Deus, idem verus est homo. Et nullum in
erat, veram servi formaro ei formaein qua Deo Patrii hac unitate est mendaciuro, dum invicem sunt et hu-
est aequalisuniret, et lanto foedere naluram utram- militas bominis et altitudo Deitatis. Sicut enimDeus
que consereret, ut nec inferiorem consumeret glori- non mutatur miseratione, ita homo non consumitur
ficatio, nec superiorero minueret assumptio. digniiate : agit enim utraque forma cum alterius
h
CAP.VI. — Salva igilur proprietate utriusque communione quod proprium est, Verbo scilicet ope-
naturac, et in unam coeunte personam, suscepta estt rante quod Verbi est, et carne exsequente quod car-
a majestate hurailitas, a virluie infirmitas, ab aeler- nis est. Unum horuro coruscal iniracttlis, aliud suc-
nitale mortalitas; et ad resolvendum conditionis no- cumbit injuriis. Et sicut Verbum ab aequalitate pa-
slrae debitum nalura inviolabilis naturae est uuita lernae glorioer non recedit, ila caro nalurain nostri
passibili, ut quod nostris remediis congruebat, unus generis non reliquit. Unus enira idemque est, quod
atque idem mediator Dei et hominum homo Christus saepe dicendum est, vere Dei Filius, et vere hominis
Jesus, ei' mori posset ex uno, et mori non posset ex Filius. Deus per id quod tn principio erat Verbum,
altero. Iniegra ergo perfectione veri hominis, per- el Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum;
fectaque natura , verus natus Deus est, 400 lotus1 homo per id quod Verbumcaro factum est, ethabita-
in suis et lotus in nostris. Nostra auiem dicimus, D 1 tiifin nobis (Joan. 1). s Quem utique sicut hominem
» AI.,«f et mortem. Vossius. ifa formam Dei servi forma non minuit. Sic Vossius
b Ex serm. 1 deNalivit. Dom., cap. 1-. ex vulgato epistolae28, ad Flavianum, cap. 3, et ex
c Supplevirausei ex nostris mss. et e sermone 1 serm. 3 de Nativ., c 2, qui tamen sermo in duobus
de Naiivilate, c 1. Vat. basilicae codd. in uno Vat. et alio Bon. textus
< Ex. cap. 2 epist. 28, ad Flavianum. leclionem praefert.
e Ex fine ejusdem capitis. mAl., prmvaricationis. Vossius.
' n
Ex serm. 1 de Nativ., cap. 2. Ex epist. 28, ad Flavianum, cap. 4.
t Supplevimus verbum est necessarium ex eodera " Paniculam ergo a Quesnello omissaro ex nostris
serm. 1 de Nativit. c 2. mss. adjecimus. Mox, pro infirma, editi in margine.
h Ex epist. 28, ad Flavianum, cap. 3. Al., infima. .
1 A.I.,Inintegra ergo veri hominis v Al., Assumptaest igitur de matre. Vossms,
perfeclaque na-
lura. Vossios. 1 nostra est natura dissimilis. Vossios.
i Ita emendandum fui' ex epistola 2$, ad Flavia- T Al.,
Al., non recessit. Vossius.
num. Al., amtstt. » Ex epist. 28, ad Flavianum, cap. 4, paucis
k Al., omniumrerum. Vossros. omissis.
1 Al., El sicut jormam servi Dei forma non adimit,
483 APPENDIX AD PRIMAMPARTEM OPERUMS. LEONIS MAGNI. - : :.%H
diabolica tentat astutia, eidem, sicnt Deo angelica A 1 num , horainis Jesui Christi, necesse-es,
famulantur bbsequia. Esurire, silire, »lassescere, impielatibus ippl.eat^r, eumque aut Apo
afque dormire, evkleuter hunianum est. Sed quiii-
que panibus quinque mUiiahominuro saturare, lar- carnis dhtirieat,, guoru,m fiuffta int5irist6 Jesii v-
giri SainariUnaeaquam vivani, cujus haustus bibenti credidit veraatem. Qaa utiijue non r
pnestatne liitra jara sitiat, etsupra dorsura maris non solum quod secundum carnem atque lini
planiis non subsidentibus ambulare, etelationesflu- rationalem, qui erajt in forroa Dei, nianens ideto in
ctuhm iucr^pala lempestate consternere, sine arobi- forma servi, homo najtus denegatur, sed etiatn rfuod
gjuiate flivinum esl. Sicut ergo (utmulia praeteream) crucilixus est, et moriuus, ac sepultus, quodque
npn e|usdem nalurae est, flere miserationis affectu 4ie terlia a mortuis resurrcxit, et quod ad dexleram
iyazaruiii amicum moriuum, et eumdeni rerooto qua- Dei Palris sedeus, ad judicandos vivos et mortuos
triiluaiiaeaggere 8epultur:e,advocis iroperiuro e*ci- iu eo corpore sit venturus, in quo est judicatus,
tarff redivivum, aut b in cruce pendere ei inaut noctem abnuitur : quia baecredemplionis nostrae sacramenta
luce conversa omnia elementa tremefacere, cla- vacuantur, si Chrisius veram veri horainis, totam-
yis translixum esse, et paradisi c porlam fidei lairo- que naturam suscepisse IIOHcredilur. Au quia mani
festa erant signa divina, falsa dicentur documenta
nis aperire ; iia non ejusdem naiurae est, dicere:
Egq et Palei- unitm sumus (Joan. x); et dicere : Pa- corporea? e\ tesiiroonia uiriusque naturae valebunt,
ier mqjor me est (Ibid. xiv). Quamvis eiiira in Do- ut creator 403 inielligaUir, non valebunt ut crea-
BMnoJesu Cbristo Dei, et bominis una persona sit, _ tura salveturf Quod Deitaiis est caro non minuit.
aliud tamen est unde in utroque communis est con- -, " quod carnis est Deitas non peremit. Idem enim et
lumelia, alhid unde cominunis est jrioria. De no^tro sempiteruus ex Patre, et lemporalis ex raatre : in
enim illi est minor Patre huraanitas, de Palreilli sua virtute inviolabflis, in nostra inflrmiiate passi-
est aequaliscum Patre Divinitas. bilis; in Deitate Trijriitaiiscuro Patre el cum Spiritu
Ci*. VIII-—dPropter hancergo unilatem pcrsonae sancto unius ejusdeuiquc naturae; in susceptione
in mraque natura intelligendam, et Filius hominis autein boniinis, non unius substantiae, sed unius
legitur descendisse de ccelo, cum Filins Dei carnem ejusdemque personse : ut idem esset dives in pau-
de ,ea Virgine de qua est naius assumpserit. Et pertale, omnipotens in abjectione, impjssibilis in
rursus Filius Dei cruciflxus dicitur ac sepultus, cum supplicio , immortalis in morte. Nec enim Verbum
fiaecnoii inDiviuitate ipsa,qua Unigenitus, consempi- aui in carnem aut in animara aliqaa sui parte con-
ternus et consubstanlialis est Pairi, sed in naturae versum est, cum simplex et incommutabilis natura
hmnaitaesil infirmitaie perpessus. Unde unigenilum Deitatis lota insua sit semper essentia, nec damnum
Filium Dei, crucifixum, 402 et sepultum, omnes sui recipiens nec augmenlum; et sic assumptam
etiam in Syrobolo confltemur,.secuiidum illud Apo- naturam beatiflcans, ut glorilicata in gloriflcanle
Stoli dicium : Si enim cognovissetu,tmmquam Domi- permaneat. Cur autem inconveniens aul impossibile
mm majettatis crucifixittent(I Cor. n): quia Eccle- videaiur ut Verbum et caro aique anima unus Jesus
sia catiiolica hac fide vivit, iiac proficit, ut in Do- Cbristus et unus Dei horainisque sit Filius, si caro
mino Jesu Christo, necvsine vera Diviniiaie huma- et aniroa quae dissimilium naturaruin sunt, unam
nitas, nec sine vcra buinanitate credaiur Divinitas. faciunt etiam sine Verbi incarnalione personam,
< Cnmauletii in Concilio Eutyches profiteretur ex cviri multo facilius sit ut banc unitatem sui atque
duabus naiuris fuisse Dominuro nostrum ante adu- ^ hominis Deitalis praestet potesias, quam ut eam in
nationem, post adunaiionem vero unam naluram subsianiiis suis obtineat solius humanitatis iiifirroi-
confiteretur; miror laiii absurdam, iamt|ue perver- tas? Nec Verbum igitur in carnem, nec in Verbum
sam ejus professionem nulla judicantium incrcpa- caro inutata est, sed utrumque in uno manet, et
ttorie reprehensam; et sermonem nimis insipientem, unus in ulroque est, non diversilaie divisus, nec
nimisqiie blaspbemum, ita omissuro , quasi nihil, permixuone confusus. Nec aller ex Patre, alter ex
offenderet, esset auditum : cum tam impie matre, sed idem alijter ex Patre ante omne princi-
uarjun naturarum ante incarnaiionem Unigeniius piura, aliter de matre in fine saeculorum: ut esset
3uod
DeiFiiius fuisse dicatur, quam nefarie postqnami «nediator Dei et hominum homo Chrbtus Jesus
V:er6«m caro faclum ett, natura in eo siugularis; (1 Tim. ii), ii? qud inbabitaret plenitudo Divinitatis
aaseritur. Quod f non Eutycbes ideo vel recte vel1 corporaUter (Cotost. u) : quta assumpti non assu-
lolerabiliter aestimet dicium,' quia e nulia est sen- meniis proveciio esl, quod Deut illttm exaltavit, et
teniia confutaium. h Tunc enim fructuosissime>, donavit illi nomen quod est super ornnenomen ( Phi-
vera Cdes defeadiiur, cum etiam a sectatorilius suisi lip. n).
opinio falsa— damnaiur. CAP.\. — k Nativitas eniro Domini secundum
GAP.IX. i Inter haec ergo quantum Nestorius ai carnem, quamvis habeat quaedampropria quibus
veritate deviavit, Deitatetn Verbi ab assumpti liomi- humanae eonditionis inilia traseendat, sive quod so-
nis substanlia separaitdo, tantum a reclo trainite>, INSab inviolaia Virgine sine concupisceniia carnis
etiam iSle discessit, qui unigenitum Dei Filium sic: est conceptus et natus, sive quod iia e visceribus
deuiero beatae Virginis praedicat nalum, ut humanii D malris cst ediius, ut fecunditas pareret et virginiias
•ipiidenicorporis speciem gesserit, sed hnmanaecar- permaneret, ' non aiterius tamen naturae erat ejus
nis veritas Verbo unita non fuerit. De quo prodigiot caro, quam nosirae, nec alio illi quam caeteris ho-
falsitatis, quis non videat quae opinionum monstrat roinibus anima est inspirata principio, quaeexcelle-
naseaiitur? Negator enim mediatoris Dei et homi- ret, non diversitate generis, sed sublimitate virtutis.
» Al., Sed et de quinque. ea; duabus naturis, etc, aliter elata fuerunt sic : Cum
">AL, in tigno. Voss. autem in coneitio Eulyches profiteretur ex duabus
« AL, porfas. Voss. naturis, etc
* Ex epist. 28, ad Flavianum, cap. 8. h Ex epist. 28, ad Flavianum, cap. 6, multis
* Ex epist. 28, ad Flavianum, cap. 6. omissis.
' AU, ne Eutychet. Voss. '
Haec ratio cum antecedentibu» non congruit,
t Edili addunt veslra, uti in epistola 28, ad Fla- uli congruit in laudata epistola ad Flavianum cum
vianum, «. 6, legilur. Sed codices hanc vocemomit- iis quae hic praetefmissa sunt,
tunt; et bic quidem omitienda est, quippe non per- i Ex epist. 35. ad Julianum episc. Coens., cap.
inde Auclor hoc loco Fiavianum alloquitur, ut ini 1 et.2. .,,:.. -..,
epistola accidit. Eadem de causa m aBtecedemibust k Ex epist. 35, ad Julianum, episc. Coens.,
illa epistolae verba : Cum autem ad interrogaliommi cap. 3. .;..-..
examinis vettri Eutychesresponderit dicens: Confiteor 1 Sic ex duobus nostris cottd. vulg., notlra.
185 SERMONESS. LEONI MAGNOATTRIBUTL—SERM. 1. 48%
Nibil enim cami suse habebat adversura, neca dis- A quid cujusque formaesit ex operum qualitate seriti-
cordia desideriorum gignebat compugnanliam vo- mus. Nec divina enim humanis praejudicant, nec
lunutum. Sensiis corporei vigebant sine lege.pee- humana divinis : cum ita in idipsum utraque con-
cati, et veritas auectionum sub moderamine Deitatis currant, ut in eis nec ' proprietas absuniatur, nec
et mentis, nec tenlabatur illecebris, nec cedebat persona geminelur. Quamvis ergo utius sit Doriii-
404 injuriis. Yerns hoino veroanimam unitus est Deo; nus Jesus Cbrislus, etverae Deitalis veraeque huma-
uec secundum existentem prius deductus niiaiis in ipso una prorsus eademque persona sit,
est e ccelo, nec secundum cariiem creatus ex nihilo, neque hujus uniiionis soliditas ulfa possit divisione
camdero gerens iu Verbi Deilate personam, et le- sejungi; exaltationem tamen,qua illum exaltavil
nens comrounera nobiscum in corpore animaque Deus, el donavit itli nomen, quod esl tuper omne no-
naturaro. Non enim esset Dei horainumque media- men, ad eam inlelligirous pertinere lormam, quae
tor, nisi idem Deus idemque horoo b in ulroque et ditanda erat lantae glorificationisaugmento. In forma
niiiis esset et verus. « Deinde non Deuro tantura quippe Dei, aequaliserat Filius Patri, et inier geni-
dicimus Christum , sicut haereiici Manichaei, nec lorem atque unigenitum nulla erat in essenlia dis-
liominem tauium sicut hseretici Photiniani; nec ila creiio, niilla in majestate diversiias, nec per in-
hominem, ut aliquid ei desil quod ad liumanara carnaiionis mysterium aliquid decesserat Verbo,,
certum est pertinere naturam, sive animam, sive i quod Dei Patris rounere reddereiur. Forma autejn
meiitem rationabilem , sive carnem, quae non de servi, per quam impassibilis Deitas, sacramentum
femina sumpta sit, sed facla de Verbo, in carnem magnae pieiatis implevit, humana huinililas est, quae
converso atqiie niulato : quae tria falsa et vana _ k gloria divinae potestalis evecta esl in.lantam uni-
Apoltinarislarum haerelicorura d ires varias protule- " tatera, ab ipso conceptu virginis Deitate et humani-
riint partes. Nec dicimus quod beata Virgo Maria tate connexa, ut nec sine homine divina, nec sine
horoinem sine Deitale couceperit, qui crealus a Deo agerentur humana. Propter quod sicut Doroi-
Spiritu sancto, postea sit susceptus a Verbo, quod nus majestatis dicitur crucifixus, ila qui ex seinpi-
Neslorium praedicanlera merito iusieque damnavi- lernilate acqualis est Deo, dicitur exaltatus. Nec
mus; sed diciraus Chrislum Dei Filium , Deum ve- interest ex qua Christus substaniia nominetur; ctim
rum, natum de Deo Patre, sine ullo initio temporis, inseparabiliter manente unitate personae, idero sit
eumdemque hominem verum naium de matre ho- et tolus boiitinis filius propter caruero, et totus Dei
mine, certa plenitudiue temporis; nec ejus buma- Filius propter unam cum Patre Deitaiem. Quidquid
niiatem, • qua major cst Paler, minuere aliquid ergo in tempore accepit Christus, secunduro homi-
1 ei naturft qua aequalisest Patri. lloc autem utrum- nem accepit, cui quae non habuit, conferuntur. Nam
que unus est Chrisius , qui verissiroe dixit et se- secundura poientiam Verbi , indifferenler omnia
cundnro Deum: Ego et Pater unum sumus (Joan. quse habet Pater, etiam Filius habel: et quae iii
x); et secuudum hominem : Pater major me est forma servi a Patre accepit, eaclera in forlna Pairis
(Joan.xiv). . . etiam ipse donavit.
CAP.XI. —sQuamvis ergo in unoDomiuo nostro CAP. XII. — i Eam fidera, cum plurimi haeretico-
Jesu Christo, vero Dei atque horainis Filio, Verbi et rum impugnareni, Nesiorius, et Eutycbes, diversa
carnis una persona sit, et utraque essentia com- quidem assertione, sed simili impietate cOnatisunt
munes habeat actiones, intelligendac lamen sunt irrumpere. Anaihematizetur ergo Nestorius, qui
ipsorum operum quaiiiates, et sincerae lidei con- C bealam Virginem 406 hominis tanturamodo cre-
templatione cernendum est ad quaeprovehatur hu- didit genitricem, ut aliam personam carnis, aliam
militas infirmitatis, et ad quae inctiueiur altitudo faceret Deilaljs : cum ita intra virginea viscera Ver-
virtuUs : quid sit quod caro sine Verbo non agit, et bum caro sit factnm, ut per ineffabile Sacramentum
quid sit quod Verburo sine carne non efficit. Sine uno conceplu unoque partu secundum veritatem at-
Verbi enim potentia non conciperet virgo nec pa- que unionem utriusque naturae, eadem virgo et an-
reret, et sine veriiaie carnis obvoluta pannis inlan- cilla Domini esset, et maier. mPercellatiir quoque
tia non jaceret. Sine Verbi potentia non fieret red- Eutyches eodem anathemate, qut negata humanae
integratio debiliuro et viviticatio roortuorum, et sine carnis atque animae veritate, lolum Doniinum no-
veriiate carnis nec cibus jejuno nec somnus esset strum Jesuin Cbristum unius asseruit esse naturae,
necessarius fatigaio. Postremo sine Verbi potemia tamquam Verbi Deitas ipsa se in carnem animamque
non se DominusPalri profiterelur aequalem, et sine converterit. Quaen mendacia tam sacrilega, per to-
veritate carnis non idem diceret Patrern h esse matum mundum, sanctorum Patrum damnata sunt sen-
jorero, cum catbolica fides utrumque suscipiat, teutiis. Fides aulem catholica singularis atque vera,
Utrumque defendat, quae secundum proprieiatem jusiificans iropium, et creans jusium, ad humanitatis
divinaehumanaeque substantiae unum Dei Fiiium et suae tracta participem, in iilo acquirit salutem in quo
hoininem credit et Verbum. 405 Quamvis ergo ab solo homo ° invenerit innocentem. P Eam fidem se-
illo iniiio, quo in ulcro virginis Verbumcaro factum cundum propltcticam, evangelicaro, apostolicam, et
est (Joan. 1), nihil umquam inter divinam humanam- salutaris symboii doctrinam, NicaenaSynodus insti-
que sirbstantiam divisiotiis exstiterit, et per omnia 0 luii, examen Chalcedonense confirmavit, orbis ler-
incrementa corporea unius persouae fuerint lotitis rarum celebrat atque veneralur. Eamdetn, dileclissi-
temporis actiones, ea ipsa tamen quae inseparabili- mi, pio et laudabili amore defendite, iroroo fideliler
ter facla sunt nulla perinixtlone confundimus, sed firroilerque retinete, 4 ac constamer asserite. Quo-
« Ita Quesnellus et nostri codices. AL, voluptatum. ne epistolae 124, ad Palaestinos, c 7. Cod. Vat.
b Sic iidem codices et epist. 33, ad Julianum, c Reg., gloriam divinm poteslatit adepta ett in tanta
Ult. Editi perperam, tn utraque. unitate, ab ipto concepta, etc Cod. Vaticanus, gloria
« Ex episi. 59, ad clerum et pleb. Constantinop. divinmpotestaiis invectaest in tanla unitate, etc
4 AL, fres partes varie protulerunl. Voss. 1 Ex epist. 124, ad Palaest., cap. 1
e Al., qua minorest Palre. Voss. m Ex eadem epist., cap. 3.
' Al., ejus naturm. Voss. n Al., "mpiefflfismehdacia.Voss.
t Ex serm. 13, cap. 4, de Pass.; epist. 124, ad 0 Al., se invenitinnocentem.Voss.
1'alaest., cap. 5; ei episl. 163, ad Leon. Aug., c. 6. P Convenit hic sensus cum ep. 165, cap. ult., sed
11Vulgati hic inserunt se, refragarilibus utrisque alia ratione effertur, bicque potior locus est, in quo
nostris
' mss. centonis auctor aliquid adjecit.
Ex laudata epist. 124, ad Palaest., cap. 8. i Verba, ac conslanter asserite, in utrisque mss.
j Al., quodei Palrit. Voss, desunt; curaque a Vossio ex Leonis ep. 163 stimi
k Yuigatiin margine notant, in gtoriam, ex lectio- uequiverint, eo quod aliis yerbis epistola efferalur,
487 APPENDIX AD PRIMAMPARTEM OPERUM S. LEQNIS MAGNI. 188
niam, sicut ait B. apostolus Paulus, magnum esl A runt, et ideo bene ait Apostolus formam tamtum-
pietatis sacramenlum,quod manifestalum eslin carne,:.- raodo servi assiimpsisse, quia homo quidero Verus,
tpiritu, apparuit angelit, prmdica- sed humanis vitiis non coinquinatus, formam tantmn
justificdium est increditum
lum ett gentibus, esl tn hoc mundo, assum- habuit servi, non conscientiam : quia licet habuerit
ptum est in gloria (I Ttm. m, 16). speciem 408 hominis, non tamen hahuerat con-
scientiam peccatoris : quia, sicut Apostolus dicit,
SERMO II. C«m in forma Det essel, formam servi accepit, et ha-
/n Nativitate Domini. bitu invenlus estut homo(Philip. II, 6). Habitu homo,
Editus in Quesnelli appendice ex codiceS. Petri sed poientia Deus, quasi servus in forma, sed Do-
Corbeiensis,in quo S. Leoni tribuitur. minus in natura : foris ostendens matris infirmita-
tem, intus possidens Patris majestaiem; foris hu-
CAP.I. —Salvator noster, dilectissimi, hodiena- milis corpore, inius pollens Divinitate.
tus est, gaudeamus: neque enim locum oportet esse CAP.IV. — Denique et ipsa ejus inter homines
tristitloc,ubi natalis est gaudiorum. Ad omnes itaque conversatio simul utrumque monstravit, in passio-
gaudium istud pertinet, quia Christus omnibus venit. nibus hominem, in virtutibus Deuni. Esurivit eniro,
Nullus ergo se laetiliaediei hujus arbitrelur alienuro. sed esurientes niultiplicatis per benedictioiiero pani-
Si sanclus est quis gaudeat, quia accipiet remunera- bus pavit. Quod esurivit, caro fuit; qund pavit,
lionem. Si peccator est gaudeat, quia invitatur ad Deus.Ex homine fuit quod lacrymavit; ex Divinitate
veniam. Si gentilis est gaudeat, quia admittitur ad quod praestitit. Horainem indicavit, quod precem
salutem. Carnem humani generis pro nobis Deus "nR fudit, oravit, exauditus est. Omnibus ergo rebus du-
assumpsit. 407 Si ipsi nos alienos a Christo non plicem in se naturam monslravit, ct ideo substantiae
faciaraus, jam in Christo sumus. Agnoscamus ergo utriusque mediatoiresl: quia dum submisit cceleslia,
redemptionem nostram,a consortio agnoscamus salutem no- exaltavit humana : fecit summam ex diversitate
stram. Ipse se alienum Christi efficit, qui concordiam, ut in eo una utraque fieret, qui in se
se esse in corpore Christi denegaveril. Sed illud, utrumque retinet Domimis noster Jesus Cbristus,
dileciissimi, quod secundum Scripturas, qme lectae qui vivit et regnat cum Patre et sancto Spiritu in
siini, hodie Dominum natum esse cognoscimus, vi- saecula saeculorum. Amen.
deamus; quomodo in fine saeculi natusetsit, qui crea- SERMO III.
tor est saeculorum : Ipse enim dixit, facla sunl;
ipse mandavit, et creata sunf (Ps. CXLVIII, 6). De QuadragesimaI.
CAP.II. — Cbrislus ergo Salvaior noster, dilectis- Nunc primum editus ex tribus codicibus, Veneto
simi, homo et Deus credilur : Deus ex Patre, homo S.Marci 153. Patavino PP. Eremilanorvm 113, et
de matre; Deus ex deitate, corporeus ex carne; et Veronensi214, in quibus S. Leoni papm altribuitur;
ideo Deus ante saecula, homo post saecula; Deus ante ted ex characleribusin prmfationepropositis num.A
inilia, homo inier extrema, qui in principio creavit alius ignotus antiquus auctor proditur. jEneas Pari-
per majestatem, hodie venit salvare per carnem.
fuit; sajvatio, se- siensis, qui hujut sermonit non exiguam partem re-
Creatio hominum, prima potentia cital in libro adversus Grmcostom. I Spicileg. Acher.
cunda pietas. Benignitaiis motus affectu Dominus ipsum S. Faustino episcopo adjudicat, cui atios
voluit ut nobis redderet misericordia quidquid abs- sermonesin quibusdam mss. ascribi Palres
lulerat offensa. Descendit ergo ille ut nos ascende-' p"C quoque Benedictiniin append. tom. V Operum S. Auguslini
remus, ccelestia submisit ut lerrestria sublevaret; \ notarunt. In cod. Patav. inscribilur, Dominica in-
fecit se homlnis participem ut hominero faceret Dei1 itium Quadragesimse; ef prima quidem Dominica
esse consortem; faclus,sicut per Apostolumaudistis,' Quadragesimm hunc sermonem habitum ex initio
ex muliere, factus sub lege (Galat. IV, 4). Sed nemo
audit matrem Domini, de nominis! cap. 4 ef 5 manifettum ett.
cum mulierem
offensione moveatur. Virgo concepit ex Spiritu san- CAP.I. — Perniotos esse vos credo, fratres dile-
cto, sed mulier nominatur ex sexu. Et ideo evan- ctissimi, a
cur a superiore Dominica Quadragesimam
gelista, qui lectus est, virginem; aposiolus autemi percurremus, et cum haec dies sit ejus exordiuro,
mulierem nuncupavit: ul omnes in partu Virginisi cur festivitatem ejus.ante unam hebdomadam cele-
omnipotentiam agnoscerent Divinitalis; in appella- brare cceperimus. Reprehendi non potest observatio
tione auiem mulieris, nomen conditionis audirent. ista : peroptimae enim.devotionis indicium est prius
CAP. 111.— Natus est ergo Dominus noster exE. legem exsequi quam legis statuta cognoscas, el anle
carne quidem, sed non ex corruptione carnali; na- obedire praeceptisquam obedieniiam praecepta com-
lus ut homo, sed non genitus ut homo. lta suscepitt pellant. Illud enim amoris est, hoc timoris. Hoc im-
carnem, ut servaret majestaiis honorera. Et sic se- perative exigitur, illud religiose defertur. Hicdebi-
gregando puritatem nativiiatis suae a inconcretione B tum solvitur, ibi donum muneris exbibetur. Unde
colfuvionis humanae, peregit quidem ortu suoJ et nos religiosum inunus exhibuimus Deo, dum am-
plenaro hominis dispensationem, sed Dei tamen noni plius jejunavimuS. Reprehendi enim n.m potest fe-
deseruil dignitatem. Ideoque in mundo isto taliss nv' stinata feslivitas. Semper enim in 409 gaudiis
qualis naiivitate, puritatem ortus suiestetiaro in vitae
e soleinnitatis vota praeveniunt, el futuram laetitiam
sinceritate servavit. Solus enim ille in cujus ore,, devotio, dum exoptat, anlicipat. Nnn solum igitur
sicut scriptum est, dolus non fuit: ulique ut qui li non reprehensibililcr, sed et caulc factum est. Sem-
colluvionem humanam in creatione nescierai, etiam n per enim in rebus ambiguis oporiet addere aliquid
in conversatione nesciret. Cum enim, inquit Aposlo- i- amplius b ad cautelaro, quia quod cst amplius recidi
lus, in forma Dei esset, formam servi accepit, etc potest, *quod miniis est non potest prolongari, sicut
Omnes homines, dilectissimi, servi peccatorum fue- in hac observatione factum cst. Nam quod pro-
ut notatione praecedenti observavimus, palam flt cod. a Dominica scilicet Qninquagesimae,jejunium coe-
Vaticanum, ex quo ille bunc traciatum exscripsit,t, pium fuisse; imrao etiam ab episcopo aiiquatenus
alium fuisse ab illis duobus quibuscum hunc tracta-i- fuisse indiclum; ita ut quidam idcirco permoti fue-
tum contulimus. rint, alii vero, ppttquam intellexerunt tolemnitatem
a Nostri codd., percurremus. Praetulimuslectionem n ambiguam, seu noii praeceplam, sed Uberara,jejuna-
jEneae Parisiensis. Meiius videretur prmcurrimus. i. re neglexerint.
S. Maximus, hom. inscripta: IndieCinerum, testaturr b Sic codices Venetus et Veson. Codex Patav.,
suo lenipore nonnullorum (uitse consuetudinem, ad- I- caute. I . i
venientes Quadragetimmdies devotiorejejunio prmve- - ° Obsirvatio, sieut et observantiaapud Leoncra pra
nire. Ex hoc auteui sermone discimuguna hebdomada, i, jejunio accipitur.
480 SERMONESS. LEONI MAGNOATTRIBLTI. SERM. IV. 490
pter Qnadragesimam plus jejunavimus, non minui-- A j Uludevangelicum Dnmini ~ dictum : Si mihi non cre-
mus Quadragesimam : intcgra enim nobis manet. dilis, operibus credile (Joan. x, 38).
Quod si roinus jejunasseiniis a numero, redinlegrare'
1 non pnterannis ad numenim. SERMOIV.
CAP.II. — Sed fnrtasse b illud in causa est, quodI De Quadragesima II.
jejiiiiium quo jejiinavimus non proflcial nobis adI Editus a P. abb. Joanne ChrysostomoTrombetlio in-
Qtiadragesiinam. Proficil plane nnbis, quia etsi non! fer DcferumPairum Latinorttm Opuscitla lom. II,
prnfiiil »d Quadragesimam, proficit ad saliitem. Si parf. 1, pag. 291, «ut eum Leonisesseexistimal, uli
non proficii ad nuineruin, proficit ad roerilum. Cuij1 eidem sune ascriplum vidimusetiamin nostris codi-
enim umquain non profuit orare, h-gere, jejunare? cibits collecl. 1 ef 2, nec non in Leciionariis Veneto
Cui iion proluit castilas, sobrietas, niansuetudo? Nisi1 153 ef Vat. 6i52. Sed in Leciionariis 105 ef 107
quod illos magis repreliendendos puto, qui cnm pa- bastlicmS. Pclri, qum sinceris Leonis Sermonibus
c
rati fuerinl jejun.re, posieaquam audierunt so-
lemnitaies ambiguas, neglexeruut jejunare. Deinon- hujus nomeninscribunt, sine Leonis nomine post hu-
siraverunt uiique non se voleutes religiose vivere, jus sermones de Quadrogesimasubjicitur una cum
alio sermone incipiente, Jejunii tempnra, quem ex
sed coacios. Veriti sunt, credo, ne d quinque die- Isidoro Hispalensi sumptum in prmfaiioneanimad-
rum jejuniis prolongaiis, caro eis corpusque defice- veriimus num. 11. Anunymuspariler legilur in Le-
rei, ei exiles ac lenues Quadragesimse-abstineiitiam etionario Vat. 1268. Simililudo doclrinte, qum
tolerare non possent. etiam in AugustinoaliisquePairibus inienietur, 411
CAP.111.— Audiant igitur refecti pariter ac ro- _n" nihil probat; idemque est de simili interpretatione
bu-li, leiuies aique pallentes, quia hndieest Quadra- texlus ecclesiaslici. Siylus certe pressior, et brevio-
gesiraa. Audiaut ui
illi, iiiqnani, jejunare iucipiant; ribus sententiisrestricius, a Leoninomaxime differt.
et isti, ul abstinere non desinant, et cominuniier in
e arcam Christi intrare feslinent. Imroo festinent CAP.I. — Dilectissimi nobis, fides vesira nos ad-'
amplius, qui tardius abstinere cceperuni, utcasiiga- monet religionis proinere dncumenta. Hortamur
•
linres et puriores inlroeant. Quia arca Douiini in nam iue jejuniinii, quod est recle viventibus devotio-
periculis jejiinium sustentare praevalet, leiniileniura nis m aiiguteiiium, murus fidei, expiiguatiopraviiatig.
sustmere non novit. Adnionerous ergo vos, sicut Suitleiiins etiani non solum a cibis esse, sed ab om-
t anle jam diximus, no-tri lempnris homines, ut in n bus semper vitiis abstinendum. Nolite esse in co-
his mundi lurbinibus ad domnm Dei certatim tiniis- roessationibus prodigi, vel in ebrietatibus arrogan-
quisque cnnfugiat, sicut et sui temporis homines les : qiiniiiam scriptum est in Salomone : Corpus
Niiejustus adniouuii. Admonuit eniin illos fuiurum quod corrumpilur, aggruval animam (Sap. ix, 15);
diluvium, et praedicare non desiitii; ei licel vox prae- nec iion et Apostolus ait : Carnis curam ne feceritis
dicationis nou sit audita, 410 tamen etsi tacebat in desideriis vestris (Rom. xm, 14). Abstmete vos
liugua, opera loquebantur; etsi h sileb:int'voces, fa- efg» Itis diebus a saecularibus curis desideriisque
brira personabai. Cum enim xdificabat lani grande carnalibus. Casligetur corpus, ut anima " sanetur.
opus arca; illius, causain cur ficiet ipso opere testa- Roboraiureiiini 0 spes.attenuala parcimoniis carne, et
baiur. Tesiabatur eniro ipso apparatu nova laberna- deliciaiuro victu vila praesens alitur, non futura :
cula novis periculis profnuira. Sapieus enim quisque quoniam abundaniiam rerum luxuria comitatur. Au-
imelligere poierat naufmgii nescio ' quid imminere, C ferte a vobisP invidiae simiiltaiem, maliloquia con-
cum domus Utlisfieret, quae uon haererel lerrae, sed temnentes el omiiia semina peccatorum. Dissolvite
nalarel in gurgile; cum hnspitium liujusinodi para- violeiiiaium laqueos aciiomiin; ei 1 dolusa calumnia-
reiur, quod nec paviiiieniiiinsolo defigeret, nec flu- rum aigumenta cessent. Praebete egentibus ei do-
ctibus unda submergeret. Quis, iiniiiam, sapiens non meslicis lidei mansionem. Chirograpba iniqua dis-
inielligerei adesse diluviuro, cum videret tale domi- rumpile, ut 11011 solum corpore, sed etiam spiritu
cilium fieri, quod susceptos intra se IIOIIlam claude- plactta Deo jeiunia celebreti^.
rei quam pnrlaret, quod non lam pluviarum imbres CAP.II. — Oporiet quoque eleemosynarum semine
repellerei quam naufragii procellas arceret? Quo, in- fructus nos propni * sperare jejuuii. Scriuium est
qnam, ex hospitio i non adveriit periciilum hnmi- eniui: Sicut aquaexxtingutlignein,ttc eleemosynaexslin-
nis: in quo hospiiio non esset babiiandura, sed po- guitpeccatum(Eccli.111,35).Agendumesteiiam ulnon
lius exsulandum; in qualibet pane mundi luiuriim avariliae îudio, sed niiseric<irdiie cuia vincamur.
esset cum ipsis habilaculuin peregrinuin. k Ipseergo Ab opnlentis appnratibus absiinere debemus. De-
sanctus Noe opere naputis pnedicabat, et dicehat mus temporalia pauperibus, ut perpetua nobis eorum
o Codex Veronensis addit eum; iegendum eam, id t Nimirum, ut videtur, in sermone habilo Domi-
esl Quadragesimam.Cod. Venelus, cum. nica Sexagesiime, in qua legebatur ex Genesi histo-
h Secuti suinus lectionem mss. Patav. et Veron. ria Noe, unde auctor exeiiiplumsumpserat, et ad je-
Cod. Veneius,aliud in causaest cur. Mox ms.Veron. junium una hebdoraada praeveniendum excitaverat.
ulroque loco, proficiet. h Ita ex cod. Ven. In Paiav., sitebat voce, aspectu
c Al., audterinf, et dein, neglexerint. sonabat. Veronensis non absimiliter, sed habet, per.
dCodex Palavinus, quatuor. Praetulirous codicisD D tonabat.
'
Veneti et ./EneaeParisiensis lectiouem, quinque,quae Veron. ms., adhmreret.
etiam colligitur ex lectione erronea ms. Veronensis, 1 Codd. Paiav. et Ver., non averterit.
nequaquam;nam duplex 017in vocequinque, non au- k C«d. Veron., Ipto ergo.
leui in quaiuor reperiiur. Inielliguntur autem quin- I Licet in ms. Verouensi babeatur clausula,
que dies a DominicaQuinquagesiiiiaead feriam quin- Amen; et in Veneto, Qui vivit et regnal cum Palre et
tam inclusive„alias liberi a jejunio el absiineniia. Spirilu tanclo per omnia tmcula tmculorum, Amen;
e Duu cndd.Veu. et Veron. hahent in aream. Sed finis umen deesse videtur.
retiiieiidum cum ros. Patav.et Mnen Parisiensi, in •» Vat. unus, argumentum.
arcam, cum in sequentibus ex arca Noe exeinplum IIAliqui codd., satieiur. Mox cod. Barber. coll. 2,
pelatur. alia inierpunclione : Nam deliciarum.
f Cndd. Venet. et Patav., Qui arcam Domini in 0 Viclushic pro vivendi raiione accipilur.
periculisper jejunium sutlentare non prmvalei. Cod. F Sic Vat. 1268. Al., invidiat, simultatet. .
Veron. snnilitcr, deleia tantum negativa particula. q Ita ex laudalo Vat. Alii, nodota.
Veram leciionem suppedilavil exemplum ÊneaePa- ' Cod. coll. 2, spectare.
risiensis.
PATBOI. LIV- 1« '
191 APPENDIX AD PRIMAMPARTBM OPKRUMS. <LE<MilB MACNI. 4W
orationibus munefa proebeahtur. ftarii exigui parits A riionaroiir mundo et concupiscentiis ejus? Mortifi-
aerisque commercio peccatorum nobis conferiur im- canles in n.fiis carualia dcsiderit iii vigiliis, in je-
qui» sictit * diviies inul- iuniis, incastimie, iii tider.wlia atlversiiatie, iu per-
piinilas. Scieinliiui csl eliamfecn
tos, ila pauperes Dmninus : qu»tenus,sil Domi- severatitia boniUUis,iu oraiiiiiibus uosuifdpsos !••o
ntini rngamli hece&siias-,ut qui nihil hnrum passtis jugiler rotiiiiiinileiiuts puenii. ndt», delleiido alqHt:
est. 'iineas ne fofle patiaris. i'a-eeorgo qiti sanus es coiiiiientio peccala in>-tr:i, eleeuio«yiiifi>pie«<« ab
debiieni lamqnam in c&rne c.<lmiitaiis exeinplum. .Tternis sii|>piiciisreditnentes, ut ita divina npe suf-
Pasceigiiur iiaiiperem, dives, cujus for-iian poriio- fnlii, illic t|tnt uos sua morte reilnsil I). niiuns Dens
"neui a Doniino Deo nnstrn, ut eum pasceres, aece- noster, in letenumer ainur beatilmUue perinai eie :
piSti. Paste jeiuiium, ui pars cjtistibi Miblat»delur pra>sanle DOIIIMIO uostro Jeû Chrisio, ctn esl biitiof
alii laigienti. Vasctefame inOiieuteiii:quisquis enim etîoria iii sxcula saacul»rum. Anien.
pascemlo servnre lVnrtiinemb poteris, si nou paveris, SERMO VI.
ocCidiSii. Anticipehior etiam laceniiUni desideria
mendlcnrum ; qnoniam leginius : Beatusqui inielligil De Paitipne Domini 11.
tupet egenum et pavperem, ih die mala iwerabit eum Ex vodem LecU«nario Berqomate Ltoni imcriplus.
Dominus (Ps. XL, 2). Denms iiaque eleeinosynam Ejusdem umetorit ette videlur ac prmcedtm stnm;
egeniibiis, auteqdaiii peiant, ne pr;e nimia necessi- nonniitla enim timililer excerptn tunt ex Lt-onis
late jkjA ciainanild Cuiicianles ii.os cxigere vitlean- «ertn. ">6,de Pats. Domini 5, r. 1.
tnr. rialieariuis eYscollauiruiiinobis cadestium niu-
neiujn vel atl ijtiaiiiportioueiti, ne paenales nb s>gni- B CAP.I. — Chrisiiaqae speu diiectissimi, vera rsiiio
tlehl feneratori rioslro redila.mis usur.is {Luc. xvi, " et prii ctjialis causa crtix C<ini,iie-l : qinp, licei Ju-
2). CngHemus iHum divitem qiii pmplfer inicas pa- dicis sii scandaliiiii, genlibus autem siuHHia(I Cor.
nis {Svpp. pauperi deHegatasj gullain aquae petvki, XI, 2S), (jiiid iudignuiiieis viiieltatur Dei Piltum lan-
nec accepii. RecoUmus vidtwtn ill.nn qu;e in gace- tas pi-o salute niundi. pati injurias, nnbis lainen liei
virtus est, <iuanos crediiuus liberaios, et Dei sapien-
phylac.fmii dmt »ra iniuemb»(Lttc. xxi, 2), tnlum lia, qua uos crediiuifs et inlelligimus, inuno cogn»-
queni habuit Deminn obtulil victuin, Et ims Iratri-
bus vel qund nobis superat demus. Nec sane irisies-, sciotus a I).o inanentes [Forie deett esse] iu opere
ut hyprteriiae, divina debenms exercere mandaa; maiidat<ir.iiiiiejus. Ujnde sutiiniiini hoc e.t p>ii>si-
seil «gitnius Det>graiias uo-tiae larguitis auctori, e et mum divjiue iiii~encQidi:i.'sairameniuin semperqui-
oranles assidrte prtebeaiiius «getilitnis suUstauliam dem e-l in cordibus noslris ctiin mnni diûitaie re-
vitae telnporaiis, ut vit.un coiiseqiamur aHernain;; litieiidom, sed niaxiiitecum recursu- passinnis Do-
niiiii celebraiur. NiMwsquenihil, quod pin nnbis
prsestante Dotninotiostro Jesu CiiriSttH qui vivil et[ lniniililei
regnat i« saeoulaBteculorum. Amen. alque subliiiiitter gesliiui eoi iu Dei F li*,
aul secumiuiii (imnineiiiinipo>sibtle, aul t-ecumUiin
SERMO V. se videbaiur itidignuiii. Tmiiin boc veraciter cieda-
De Paetione Dominil. musei veiiereiiuir, nec cuin impiis Jiida>isproecaii-
nec cum geniilibus ineiedulis pn stnliilia
Ex mi. •LtctionarlbBergomehsi S- AlexahUtiin Co- dalo, coiitleiiineniiis. Juslus eniin et mbericors D us, qui
fttrtina, ul>iS. Liohi inbuitutyted auciot posteriot'r. nos ccuiilidiiae retleniil, ciini n>s nioriuiersniuspec
est, qtti initio termohis nonnulld txeetpsil eXLtbnit r> peccamm, voluit atl redeiiiplimietii uo-iiam, stiain
term. 82, de Pass. l, c. 1. ( exeicere Diviniiaiis
pnteniiaiii. Sed eli;nn humaiia
CAP.I. — Post illam lititnaniBpracvortcatiomspri- boc lieri passioue vohtit cuin piiientia iligniialisi, u<t
DMunel nniversaleni rtiinani, ex qii» per iiiium ho- lioiiin i-xtrditti*. |ier titmiinein lilierat-viur.
mineiii peccaluni uiiravit i« Imnc uiuiidtiuis et perr CAP.11.»—- Sx ergo inetlb ina «egris, r*coociii.ttio
peccitttim mors (ftom. v, 1-2); neino jam dtaiioii do- nalicHiis reis, sic ledeiiipiin est iuipeiisticaptiviB, ut condein-
minatioiicm, nemo vincula diraj capiivilaiis evstde- hiniiaii.e justa s>nlenlia justn lilx-Tiliotiis
ret; uec coiiuam recnnciliatio «id veniain, aut redi- opere solverenir. Nam si pro peicatntibtis soia se
tus paierei ad viiam; uisi cocieinus ei d c.ia-qti.ilis i ivpp.iiercHDeitatv,nnn tara ralione dubolinn vince-
per omnia Deus Putris Filius, ctiam honnni6 esse1 ret qiiani 414 potieslate, Admisit ergo Filius Dei
filiiis digiiareiur.-et pro onim Inimaiva rcdeiiipiitmee i»i<pia«nianus ad inierliciemltim se corpore, ut mor-
et salute caiitaliteriti imcepemiereniriji.ea. appen-- tew ii'tei naui perimerei in <iin«iiHiniano -genere, et
deretur, seu penderei]. Totius eniiil liiitiiani generiss a<iaetern.iin iiiiiiiorinliiatem el beatiiudinein atque
hoc luit causa redeiupiionis ei salutis, quod ipsee angeloriim cmisuriiiiui gloiioseprnducerei i| sttni ge-
Deiis in hmnine vere passus, vereque miornius est,, nus liuinnninii. In oinnibns aniem i|U;CUli Judreo-
vereqUe resttri exii a niortuis, m veie liumioibns cre- rura insania eoiituirieliose et procaciier inieiebai,
detiUtrossibi, et in volumaie ejus iiiorieniibus [ForfeB iio«ira diluebatitur pettaia, nnsirae exptabaninr <f-
maneniibnsj regni cttSttstiB janutis aperim, «tquea leoiHae: quia nnuia Ituoiniia. qu;e rea per pwettinoi
nos nb retern t nncte et puiiitione redimei ei. Mltlt>s s fueratatpie capiiva, in Clnisioinnocens p tiebatnr,
enim aWine divefsns pro nobis sustinuit injurias,, ei libera :<b omni culpa, iu pecca a loHeret, et om-
non suis exigemibus culpis, qui iiullura uiiiqnaiii i D1 nibus IIIse cr<edeiitibti8veiiKitH•delicwroiii per poe-
peccaium fecii, sed nosirBtBiHum necessiiaie, quili nrientiinmiribneretetfonfes.Mmnm.
tam duris fuimuS VincotiSeatenati, et iti tam plo- €A»S111.— ftoiiide, fraires, recordemur jwgiier
fundum mortis baratlirum -Jjlevnlirti,ut iiiSi pter ejuss tiuain gloriwso "pveth •redcmpti Sintus, «t tge •qu.<m
immensain clemeniiani, per ejusi|iit! hUiiiiHiampas-- dwra daiffnsti-sm} diaft tli lilit-rati. Sluiie-<miis,qttan-
sionem ei moriein "non possettins alftolvi, tiisi ipsfe fe •ciwnpo-SBmiW, BoiiiiiAolargienite, tam glortOsatti
fi redenipHonem nostrstft bonis •operihus imiiaii, ei
morte Sua mternani a ntrlift auf-etr.ei,taisi tpse dia*v.fi
vires Irangetet, aique ad cceHeSliaseHitn regua pev- " qu* nis diebus segnlus ac iSidlus de «o-iii»Corre-
duceret, el nobis oimubuS HCTilVave413 :,c leve> :, Cnoire vel «lAendiitiorA fecimus, saftem his p.iucis
volefltibus in siia VOlurilMeêrmanet*, al cceleSua a dfeblis iinsifam stud osi>sitne op.reiniir snlnteni.
regna donaret. Sinl JHJiinianostra fructuusa, ul quae cnrpoii rrostw
CAP'.II. >-*Quaprripter, fratres enaifissiihi, quid d siibirabiiiir, indigeiiii-i-pnixinii caitjtep.irttur. Ac-
nobis pro tartte beliefretis Dei agetfditm est, iilsi ut it cipi.ii ifrdulgîirtani'dciiiiqQensin tiobis, uXnos a
» Quidaro codd. habetit, debiles. quamur.

1 Forie, poie«js. •"In Leone sic: Comqualis Patri Deo, Filius Dei,
e Quidam codd., ut orantes...^ el vitam conse-
!• etiam filius hominisesse dignarelur.
494 SERMONESS. LEONl MAGNOATTRllilitl. SERM.VII. 494
Deomereamtirindnlgeniiampeccatortim. Sit nostra /A Occidisiieum qui te vivificaveral. Nonne scriptum
pura confessio, sit poeniieiilia dura, oratio lacry. est, iVoneffundastahguinem innoccntem(Deut. xix,
rno-a, asjidu» vigilise cum operibus misericordiae. 10), ne pet-simenioriaris? Ego, inquit Israel, lioc
M-.rtficeltircarnis concipi-cenlia, ul aiiiuiaeuostrae feci, qtiiapati enm oportuit. Erras, 0 Israel, ciim
crescal «teroa salns ei gloria. Per Doiiiiiiuinno- taliter sapis. Paii eum oportuil, sed non perte;
siriiin Jesum Clnistuin, cui est honor el gloria per Oporlueraieum erucis Suspendipatibulo, sed ntininic
ouinia saeculasaeculorum.Ameu. per tiinindexteram debuil fieri. H 'C o Israel, voce
ad Doininun clamare debueras : O Doroine, si vn-
SF.KMOVII. lunias luitita tfccrevil, 11IFilius Inus paiialur, 416
ln Dominica Palmarum. sed minime \£r me patiatur. Plane ab alienigeiiis
ifulte primtim ctimr ex qualnor Lectionariit Vat. dtjiidiceiur, ao incircumcisis, a quolibet tyranno
1376 batilicm S. Peiri 106, Palacino Eremiitmo- clavis configaliir. Altsitut per me II.TCimpia perpe-
tum 112, et alio capiluti Veronentis,in quibut, etsi ireiitur. Hac, o 1-rael, voce proclamare minime vo-
Leoni irtbtuinr,siylut tamtn Leonemnon sapit. Inisii, necinfeire in Doininumlutim inanus proiirias
CAP.I. — Scripiurain quidem Hehraici exitus, et pepercisli. Non es inier ojiera ejus. Nulfamlibi in-
verba my-lc-rii,fratres cbaris-imi, atidistis, quoin«do cussit vereciindiaro.cum manus arida proprio cor-
agmii inimolaliise-t, et quomodo plebs salvaia est, pori restiliila esset incolumis? neque cum oblnraii
et qnonindo Phnrao per niysiefiiiiii verberatus esi. oculi patef.ictifmssenl? neque cum dissoluia membra
Inieltigite, dileetissinii.qtieiiiadmodomsit noviiniaC per ejusconsolidata sunivoccm? Sed neque recens
vetns, lemporale ei reierntim,corrupiiiiile ei incor- *_" lllud erubiiisii miraculiim, quo jam quadriduanus
nipiihile, mttrialeei iinumrUlepasciialemyseriuiil. mnriuns ad vocisejus imperium de sepulcrosurrexit?
Veiu-.qtiidemsecuiidniiilegein, novuin aniem se- 0 Israel, lanta mirabii i Christi vidisii, et semper in
cundum verbiiin: leii<po:aleper exeinplum, aeler- infMeIita'e permansisii? Tu qtiidem universa haec
num per gratiam ; cornipiihile per viclimam pnetervoltns ad necem Dominum praeparasli. Pa-
pecudis, iiicofruptibile propter Dnmini vitam: rasli cniin acutissiinos clavos, lestes mendaces, fei
moriale propier sepulniiam , immortale propter quiii|tie, et gladium, ut homicidae l.itroni. Intulisti
resurreciionem. Vetus qnidein est lex, novum aii- eiiam veritera ejus corpusculo, et in capiie ejus
tem est vetbum; teraporale exemphr. sed sempi- cnronara sp neam posuisti , et mantis ejus illas
terna est graiia; corruptibilis ovis, 415 iiicorrn- bonas, quaete de humo plasmaverani, vinculi col-
piibilis Dominus: "coiiiniinutus ut agu.is, sed re- ligasti, ei bominiillnd os ejus, perqtiod lu cibatus
susciiatusut Dcus.Eieniin sicut ovis ad viclimam es vita, e contrario felle cibasii. In magna diei
dnciiis esl, .-ed noner;tl ovis; et sicut agnus sine fesliviiaie itinm Ditninum percmisi. Et lu quidem
voce, sed 11011 erat agmis: illa cuim in figura fiebint, epulis Iruebaris, illeauiem famis paiiehatur esuriem.
haecverius reperiuntur. Pro agno et esl Deus, fictus Tu bibeb.ts viinnn, et panem edebas; ille autera
est et pro pecude homo. Iloinn auleni Cbrisius, in acitum et lel. Tu eras splendidus corpore, et ille
qun capiunlur omnii. lsaias enim ait : Sicut ovit confectusrooeroribus.Tu cxsullabas, et ille tribula-
ad occitionemductus est, et sicul agnits coramlon- batur. Tu p allebas, et ille jndirabaiur. Tu cboros
dente se tine voce, tic non aperuit os tuitm. ln hiimi- ducebas, et ille in tumulo condebatur. Tu qiiidcm
litate fuiicium ejus tublitum est : generationcm - in raollitieistr.tto jacebas, ille autem in sepulcro et
ejut quit marrabit (/$. Lin, 7, 8) ? ( locolo. U iinpiissime Israel, qni h.mcnovani iiijiisti-
Q
CAP.II.— Multaquidem ei alia plura a proplielis tiam perpetrasti, novis iiiuin Doininum subjiciens
pra-dicta sunl in pasciule inysterttim Jesu Clirisli. passion bus, peremisli Dominatorem luiim et Fa-
Ipse enitn adductusest ut aûus, occisus 111ovis, Cloreinlutnn, qui te honoravit, qui libi Israel nomen
velut ab .'Egypio nos a mundi cultura redemit, et imposoii. Tu aotem Israel nequaquaininventus es.
talvavit nus de iiianudiabnli quaside roanuPbirao- CAP.IV. — Non vidisti Dorainuin, nec Deumin-
nis; et cnnsignavilanimas nosirag piopiio spiritu, telligere voluisti. Nesciebas, 0 Israel, qiioniani hic
et iiiembra corporis noslri suo sauguiiie pretioso. esi Priinogenitus Dei, qtii ante luciferum genilus
Hicesiquib in coiifu>ioiieuimoriein mduxii. ei dia- est (Pt. cu, 5)? Hic fuit qui te in /•Egyplnm per-
boluiuin planciu cousiiiuit. ilic est qui iiiiquitaiem dnxit, atque ibi te conservans aliinenluin exbibuit.
percussil, et injustiiiara, sictit MnysesJSgyptmn Hic est qui ad le transmissiisest, qui parentcs tuos
siei ilitaie damnavit. Hic csi qui ms eripuii de ser- euravit, qui niontios suscitavit. Ilic est iu quem
vitutead liberiatem, de tenebris ad lucem, de inorie ini |iie ges-isLi,quetti irucidasti. Hic est quern ven-
ad vilani, a lyrannide iu regnuin pcrpeluiim. 11ic est didisti. Idcirco, 0 Israel, quia supra Domiiiiiinnon
qui in mul.is mult.i sustiuuit. llio e»l qut in Abel coiitremuistt, imptignaiusab hnstibus cnntremuisH;
occisusest, et in Isaac pedibus colligaius esl, et in super Dominuiii11011 formidasli,super Doininuinnon
Jacob peregrinalusest, et in Josenh vcnuintlaiusest, ejulasti, siiper mortiios filios ejulasti. Quia dereli-
et in Moyseobvolutus esl, ct in anineiii a injtre ex- quisii Dominuin,nec invenicris ab eo. Allisisti Do-
posilus, et in agno jugiilaiiis, et in Davide persecu- miniim, et tu quoque ad terram allideris. Et tti qui-
tus, et iu prophelis exlionoratiis. Hic e*t qui in lerra dcmjices iu terra; ille auiein surgens a mortuis
sepullus est, et resurgens a morluis ad cceloruin1D tia.isvectus est ad alliiudinem cosli. Nunc errgove-
excelsa cousceudit.Hicesi agnus sine voce, lnc est nite, iiuiversaefamiliaehominum, qui 417 <"sl's
qui de grege assumptusest. ac viclimam c vespere iin- cominixiideliciis, et remissionem accipiie pe cat<8-
molatusest, qui in nociesepuliiisesi. Hic est Jesus rnm. Ego enimsum vestra remissie, eno Pascha
Chri^tusDominusno^ler, qni surrexit a inorluis, et salutis, ego xguusqui pro vobis sum jugulatus,'<ego
de interiori sepulcro boininemresurcitavil ad vilain. veslra redeinplio, ego vita, ego veslra >umsabis, eg<o
CAP.III. — llicilaque iu mediu Jerusalem i*ner- veslra sum re>urrectio, ego vesier snm Rex. Egovos
fectus est. A «iuibus?Ab Israel. Quaui ob eausa«u? resuscitabo per dexteraro meam. 418 "'c estD.'-
Quia claudose<>riinicuravtt. ei bproôs iinintl<\it, iiiinus noster, qut fecit cmiom ei terram, qtri in
ccecosilluiuinavil, etmortuos re uscnaviu Q.tidfe- ligHOsuspensits est, qui in lerra sepnlius, qm sur-
Cisli, o Israel, tam novani iiijuslitiaui? I#ntiuili4asti rexii a iiiortuis, ascendit ad excelsa oosloruin; qui
eutn qui le nobilemfecer*t. Igaonuttiasiieuw qni te vivUet regnatcum Patre «t Spiritu aanctoin «secula
glorificavem. fteuuisti etuu qui te pnedicaverat. sxculoruin. Amen.
Quidamcodd. addtmtTion,sed perperam, nt ex ">Alias, confusionemortfminduit.

sensu liquet. c Hic quidam codd. desinunt.
A»B APPENDIXAD PRlMAMPAKtEM OPERUM S. LEONIS MAGNI. W-
'*•
ADMONITIO IN SEQUENTEM SERMONEM.
In editionibutLalinisS.Joannit Chrysostomihom. 7 de Resurrectione edttus esl, el nunc quoquein Breviario
monuchoiuntcongregationisCatinentis Chrysoslominomine inscriplus legiiur. Cumvero non Grmci, sed Latini
aniiquiauctoris mani(estesit, sicut et alii earumdemedilionumsermones i.hiusotiomopcrperamatlrtbuti, hinc in
Grmcithujut doctorit edttionibusdesiieralur. Porro in manutcripiiscollecl.(et 2 ac in duobittrecentioributLe-
ciionariis Vat. 6451 ef b&ot Leom intcriplum reperimut; eumque P. Joannet ChrytotlomutTrombelliut, qui
edtlioiietLalinat Chrytoslominon comulwt, ex ms.Bononiensicollecl.2 velutiiuediiumLeonisnomint impres-
til inttr veterum1'uliumUpusculatom. II. parl. i, pag. 231, ubi tameneumdemLeoni sunpositumcensuit Siytus
a Leoninonon mul.umdisciepnl: intettalaris veroformuiaDilecii>siini,quaterrepelita, Leonemnosirumprm[erre
posseoidetur. Auciorcerte Latinus esl, etInalicujut quidem OccidenlalitEccletimeptcopus, in qua riiut vigebat
legendicapilnlumEvangetiiS- Joannit, pnncipio er.it Verbuni, ipso Paschatis die, seutn vigiitisPatclim.ul
illa ind.caiu : bvangelisia qui lecius <-st,El lux. inquii, quaein lenebris lucel, efc, necnon qumante fi>iem
tubjiciuttlitr: Andi>tisevangelislam diceutem bodie quia qiiicuinqiiein Demn creiluiii, bi filii Dei sunt. Iledil
emiii poteslalem fi'ios Uei lien lns qui credunt in noniine ejus, qui nmi ex sangniiiibus,neqne ex volunlate
camis, ueqtie ex voluiuate viri, sed ex-Deo naii sunt. Qnm verbadicia neophyiisin paschali nocte bup itaiis,
ralionemejus capiltdi legendiprobeinsinuant, ut scilicetilti cx ea leclioneinlelngeremdivinumdonum,quo Lei
Filius natus filius hoininis, ipsoshominetper baptismaregeneraiosad digniialemevexit filiorum Dei. Cum tero
nulla RomiinwEcclesimdocumeniaa Cassandro, Hitorpio, Mabillonio, Frontone, cardinali Thomasio alque
Muriene editu hunc riium prmferanl, iicel Leonis mvo posieriora sint, impediunt tamen ne quit Leonemhujut
sermoiitsaucioremaffinuet.
Hic auiem ritut eral tn Africa celebrit, uli ditcimut ex Augustiniserm. 119 ef 120, in quibusidem Evangeiii
capitidumexpicatur : quos qu.dem sermonesPP. Maurini not. 1 in Sermonem119, non in die Paschm, sed in
nocle subbalisancii habitos pulant. Hinc alictti Africano hic sermo adjudicundusvidttur. Vl vero nihil di.bila-
lionis tupersit, duo Lecttonaria Vuticana M7J ef vetustisstmum3835 eum Auguslinointcribunt; cui panter
eumdemconvenireconfirmatinlerpretatioantiqua versiculorumpsal. 117ef 125, quam apud Auguttinumiitdem
verbisexpreuam reperimus.Hunc unum sermonem,licetin Chrysoslomoolim edilum,appendiciinseruimut, quia
imnium maxitne Leone dignus, ex nostriscodicibusemendarialiquot in locis potuit.
419 SKRMOVIII. A CAP.II. — Laetemnrergo, dilectissimi, et exsulte-
De Rcturreclione Domini I. rous in Doroiiio. Hodie enini nobis a Dnminod.ita
esllux salutis.secundum illud quod u idem psalmisla
CAP.]. — Licet omnes soleroniiates, dilectissimi, in consequenlibus ' ait : Deus Dominuset iltuxil nobit
quae iu Ecclesiispro Dei bonore celehrantur, sanctae (Ps. cxvn, 27). Et quod adhuc addiiur : Conslituite
sint atque venerabiles, lameii bodierua Dominicaere- diem solemnemin confrequenlalionibuttttque ad cornu
surrectionis dies peculiar.in fesiivitatembabel. Ideo 420 atturis; i completum etiam hodie in E<clesia
ulique qnia oiunes alii dies viventiumin se lantum tiei video. Nam k
cum usque ad cornu altarisreli;;iosis
conliiienigandiuui, haecetiain laetitiarodefunctorum. conventibus plena sit, ipsam Scripturam " sanctae
est
Comiiiiiiiis ergo a infernis simul et supernis ista Ecclesiae Dies
plenitudo complevit. ergo hic, dile-
lesiiviias : quia resurgens a moriuis Domiiiuset illic ciissimi, dies est resurrectionis et vitae.mRedditeum
feslivilatem dedit ubi morlem vicil,cet islhic ubi vi- per Quadragesimamgriliorem delectahiliorlidei gra-
ctor b a inorte remeavil; et ideo Psalmista bene tulatio : quia ad iristitiam reoruro n jnncli sunl dies
de h;tc peculiariier die dicit: Hmc ett diet quamfecit remissionum, ul patienliam uiique slaliin reniunera-
tominut, exsuliemusel tmtemurin ea(Ps. cxvu, 24). lio cousequatur, secundum illtid : Qui seminant in
d Annuntians enim Domiiiicamresiirreclionem, non lacrymis, m gaudio melenl(Ps. cxxv,5). Quicumque
supernis taniuin, sed etiam infernis diem salutiferae ergo seminastis in lacrymis, capite praemiaexsulta-
exsultationis * indixit: quia descendente iu tenebro- tionis. ° Sciat se unusquisque, <|uo majora semi-
sam inferorum caliginem Domino, etiam tunc illic navil semina fletuum, majores frnctus capere gau-
absque dubio dies splendidis?iinusfuit,' ubi Salvamr R diorum. Species ergn fuiurarum beatiiiiilinum jam
illuxil. Uude pulchre evangelisia qui lectus est, Et P in pr.Tseniihusconlineiur. i Sicut enim nunc est
lux, inquil, in tenebrit lucel, et tenebrmeam non com- relaxalio post dislrictionein,sic in futuroerit requies
prehenderunt(Joan. l, 5): quia licet in lenebras Do- post laborein.
miiius descenderit, leuebraruni tamen obscura non CAP.III. — Unde obsecro, dilcctissimi, cum uni-
seusit. Tenuii in illo nociis horrore iiiviolabilemma- versa Ecclesia pr«cipue vos qui in novam saluiem
jestatis suae splendorem t lux seiiipiterna-nalurae; regeuerati candida indumenta sumpsistis, ut miinus
ac sic non lux a nocte, t,ed nox a luce superata est. quod accepislis purum imraaculaiumque teneatis,
* Al., inferiut timul ac superius. i lia cod. Barber. Ms. Casanat. : Completumesl
h Qutdani codices oroittuni, a morte. hodie. Edilinnes Cbrys. : Complelumetiam hoc hodie.
* In ediiione Laiiua Chrysosionii : Bene Ptalmitla k Sic ex codiceCasanatensi; et reletliir ad Kccle-
loquiturde hac peculiariter die, dicent. Cod. Barber., siam. Alias, plena sint, et idciico P.Tronibelliu» ad
didit quacvnx legitur in ediiionibus Cliryso-
d Editiones Chrysostomi: PrmnuntiantenimDomi- slomiomnia,
peculiari.
anie religiosis. .
nicam returrectionem.Mox quidain codd., non supe- 1 Addidiniushic ex editionibus Chrysostomi. '
riut lantum, ted etiam inferiut, ubi nonnulli mss. m Codices : Fecil enim Quadragesimamgratiorem.
oinmillunt eliom; edili autem Chrys. habent ef pro Praetulimusediti<>n>'S Chrysostomi, ex quibus reorum
ettam. pro evrum, qund in iisdem mss. legimr.
* AI., »ndua;if.Mox pro inferorum, quae vox in scripsimus
n Cod. Bmion., victi, pro quo P. Troinbellius po-
Barher. omitlilur, cod. Casan.tt.habel inferiorum. r suit, adjecli. Sed nostri codices cum ediiion. Clirys.
' Edil. Chrysostomi adduni modo. *-<babent juncti.
t In edit. Clirys. : Luxil sempiternmnaturm splen- 0 Editio Trombellii, tciatque. <
dore. P Praepositionem sn ex editis Cbrysostomi adje-
h Al., ibidem. cimus. I;
1 Ita ex cod. Casanatensi, melius quam alias.: Et i ln ms. Casanat. hic habet sic, et dein, pro sit
Mod adhuc loquitur : Constituite, inquit, etc. Edit. habet ticut.
Chrys. : Et quid adhncaddidit: Comiituite,inquit.
497 SFRMONES~"S. LEONI MAGNOATTRIBUTI.SERM. IX. 49S
ut » nitorem vestri habitus etiam in conversaiione jA esl in sepulcro signatura vera. Duraenim adsunt isii
servetis, et tam candida sint corda vesira quam vesti- custodes, non jam cusiodes, sed lestes, illi poierant
menta vestra. Audislis evangelisiam dicentem hodie custodire, sed Deus disposuerat Filium suumresusci-
quia quicumque in Deum credunt hi filii Dei sunl. tare : angelus enim Domini descemlerat de ccelo:
i>Deditenim polestaiemfiliosDeifieri his qui creduntin videtues custndes expavescunt. Nmi poiuerunividere
ttomineejui. quinonexsanguinibut, nequeexvoluniate illum sublimem angeltiin, qni pleni erant falsiiale
earnit,nequeexvoluntateviri,tedex Dfonatitunt(Joan. Jiidacoriiui.Permiliuiilur mulieres viriere angeltim,
l, 12). Ergo et vos non eslis nunc ex carnis concepiu qui veneranl flentes ad moniimenium. Quibus dixit
editi, sed exDeoHalregeneraii. Superesi iilconserve- gandiuiii magiiuin : Scio quod Jetnm qumritis cruci-
tisc per sanctam viiam et conversationemsanclaeori- fixum: non est hic, ted turrexii, sicut dixit : veniteet
ginis digniutem. Etvere juxla id quod Aposlolusait : videtelocum ubi posilttserat Dominus(Malth. xxvm,
Sicut modo geniti infantesraiionalet tine dololac con- 5). OgRiidium non soln n illis inulirrihiis, sed om-
cupiscile, ut in eo crescalisin mlutem (I Pefri 11,2). niiim lideliumatque credentiumrenalorumiSurreacif,
Et pax Dei, qum exsuperat 421 omnemsensum, cu- inquit.
ttodiat corda <"vettra. Per D uro nosirum Jesum CAP.III. —Sed ul hreviter dicam quod olim fue-
Curisttim,«cui est honor et gloria per orania saecula rat praefatum; David ille rex plenns Spirilu sancto
saeculorum.Amen. veraciter cecinii in psa\mo: Resurrexit Dominuttam-
quam dormiens (Ps. LXXVII, 65). Quid plurima dicam
SERMOIX. per longmii? Sufficiat jam fidei, qnod explicare non
De ReturrectioneDominiII. P pravalet serino. Quis noclis prat>teriiae
**rem, gravem labo-
Nunc editus ex LectionarioPalavino S. Antonii,ubi rem? quis d.ei hnjiis coniprehendere potest splentlo-
Diesisie omnibus Christianis immensa gaudia
perperam Leonis papmnomenprmfert. propinavit, dum eum nobis Chrisltis caeieris diebus
CAP.I. — In ista die sancta, fratres cbarissimi, melinrem fecit. Exsultemus ergo, charissimi, et lae-
in ista die inclyta atque egregia, in ista die, de qua temur in eo, quia haecest dies quam fecit Dominus.
sacraiissimus personat psalmus : Hmc dies quam Pulo enim, fratres, quod isle dies solus magnus di-
fecii Dominus(Ps. cxvn, 24) : in hac die ablata est cendns cst, et dies in qtio verus nobis resusciiaius
tristiiia de corde discipulorum, et data est confusio est dies. Isie enim dieslucet in lenebris, et tenebrae
in oculis Judaeorum. In isla die resurreclionis Do- euin non comprebenderiiut. Tenebras dico Jndaeos,
mini Jesu Christi impleti iristitia discipuli, ibant qui dtim dtem Chrislum negaveriinl, lunten quod
quisque ubi poierant : non erat quieos congrcgaret, acceper.int perdiderunl : dum enim clamant, Cruci-
quia jam impletnm erai quod scriptum esi : Percu- fige, crucifisie, factaesunl lenebrae niedio die. Ergo
tiam pastorem,el dispergenlurnvesgreqis (Zacch. xm, quia JudaeiChristiimper nocteiiHOinprelienderevolue-
7). Sepiilcrum tameu signaium erat signo Juriaeo- runt, inde in lenebris remanserunt. Gentes auiem,
rum, rustodia militum confirinatiiin : inlus lumen etincolae nationes, qnaea tenehris idolnrum discessc-
erai, qund omnino ligarinonpoterat. Quiil<|iiidenim rtinl, dies perfici ineriieriint, dicente Aposiolo : Qui
signimtis, toniin ligare |.o-siniins, lumen lig.tre non eruilnosdepoteslaletenebrarum,ettranslulit in reguujn
possumus; ideoque aeterna lux, qui in principio maje.itatistum (Cot.i, 13): uinle ei alto tliciiin loro :
niuiidiiinil'umina ii.eiqnieiiam et fuit ei e-leriique Fil.i lucis, inquii, sumus, et filii diei ( I Thess. v, 5),
semper cum Patre in iinitale Spirims sanrti, unus (Q nmi Miiniis noetis nec lenebraruin : sicuf in die ho-
in Triniiaie, et Trin tas iu miiiaie; ipse i|uidem nesie ambulemus(Rom. xin, 13). ExMiliemtisergo,
Deus et hnmo per ininhilem suam resurrcctionem cbarissiini, oinnes ciim omnibus, quia haecesl dies
dignatus est clave veritatis suaecnrda fidclium lan- quam fecit Dontiniis.
gere; ut quod erat ohsciiriim illuminaret, el quod CAP.IV.— Quid libi profuit. inquam, serpens.inl-
eral c'ansum aperiret. Ille qti famnlanie angelo quil.ts lua. aul qnitl valuit de crudfliiate persecntio
juniiebaiur Verbn, ipse ftunulante angelo liodie re- tua? Ecce surrexii de sepulrro quem vos Jnd;ei
siiscitabiilurde sepulcrn. Qnasi posset aliquiil nhesse Dxi-iis in lignn. Ilndie vistis est vivns t|iii piiiabatur
signilura illi, cni nnlla fuii impostura, dantur custo- ocei-u-. Muni diiigeuier, Jtidtee, crudelitaiis sepul-
de>, qni rusiodirent bominem. Quetn jam scierant ciuiii, adjice riHlodas iiiiliiitm, mantl.i vigilias no-
miracula facere, damones ejicere, leprosos iiiun- cluinornni secreiorum, ut proltes nimliiiitn quem
dare. iuoriiios snsciiare, se ipsum non poterat de noluisti cognoscere vivuro. 423 Dedisti Judae di-
tumulo exhibere? scipulo argenli preiium, ut occisum Clirislum pone-
CAP.II. — Sed jam corde circa Judapnrumtnrba, res in sf|iiilcruni : da lantumdem custodibiis argen-
qui legem habebant, et non intelligehani, psalinum tuin, ut falsutiiaudias a tliscirulis liiraium. Erogaie,
terlium canlab:int, sed Trinitatem Dontininon agno- erogate argeniuin in facimis ve-lriiin. Iri Viinnni
scebanl. Psalmiis euim leriius htbei : Ego dormivi, doiiiiaxai vigilatis ad sepulcrum nocturnum. Jam
et somnumcepi,et resurrexi, quoniamDomiuussusce- surtexil, j.un roelo»ascendii, jam glorili<alns est
pit me (Psal. m, 6) : dum scilicet intnti el p.traii propiernos, qui se htiiniliavii propter no^. Quitl
ati cnnfusioneiii discipulorum, meruerunt invenire n. entin e^li« acluri. faCli ex ainiiis acerrimi iniinici?
confusionemanimariun suarum. Dicuntenim Pilaio, v Quem lanlo zelo lixistis in lignn, ipse sedel ari riex-
quia teducior ilie dixit, quod leriia die returgel, po- leiam Patris in ccelo, ipse est qui v. nii in nnniiiie
nanlur, inquiunt, mililet, ne venianl ejus discipvli, et Domini, Deus Douiiniis, ei illnxii nobis. Nobis il-
furenlur eum (Matth. xxvu, 63). Si clausus erat lu- luxit, et vos subjecit snb pcdilnts nosltis. Pnier
mulus discipulis, nuraqtiid CIHIHII potuit sanctis an- enim nobis complevit quod suo Filio promisil.
gelis? An forie non poierat de 422 signato sepulcro Qnid enim nobis complevil, ei qoid Filio pro-
resurgere, qui potuit de Virgine signaia protedere? mUil? Psalmus dicit. Dixit, inquit, Do>i<inut Domino
Signata fuit Virgo vera, et sigoaia est sepultura meo: Sede a dextris meis, donocponaminimicosluos
vera. Generavit sine viro Virgo vera, et janua facla scabelium pedum tuorum (Ps. cix , 1). Ecce enim
* Mss.codd. Leonini, victorem.Trombelliusemen- sanclamvitam,conversationem,et sanctmoriginit digni-
davit, candorem.Nos nitoremex edil. Chrys. et duo- tatem, ve| per tanctamvitmconversationem,et tttnc w,
bus Vat. reposniuius. etc. ICdit. Cbrys., per tanctm vitm conversaiioneni,
h Edit. Chrys. : Dedil enim, inquit, filios Dei fieri sanctieregenerationisdignitatem.
iis qui. Deiu ex c<>d.Casanat. addidimus verba : Qui d Editiones Chrys. et codd. Vat. addunt et cor-
credunlin nomineejut.
e Iia cod. Casanat. et alii duo Vat., uti optime pora. °Eaedemeditiones : qui cumPatre el Spiritusancto
emendavil Trombellius, cura alii codd. habeant, per vivit et regnat in tmcuta tatculorum.Amen.
499 APPENDIX.AD PJUMAMPARTEM OPERU.MS. LEONI9 MAGNl. m
Christus ad dexteram Palris sedet in coelo, et vos A ut nostrcc particeps fierel naturae: postremo ascen-
Judacos nostris pedibus subjecil in terris. Cum Ju- dit,ut siiaenos participcsf.c rei gloriae.Descenden»
daea ferox quem occideres comparasti, servares tibi temporali nniiVersatinMeVisihilitius miracnlis nuasi
quod emefas, non perderes quod habebas. Ecce ar- laciavit jnfanies; ascendens dedit dona homitiibus,
gentum perdidisli, et quem coinparasli non posse- quibtis erudili [At. eiiuti iii] et qirasi in virite rnbur
disti. cdiicaii j <TII tciopnralem ejus visiouem non anpete-
SERMOX. rent, sed quo eus jiiStcesscrat, loto jam desiderio
De ReturreciioneDomini111. sequl studerent.»
CAP.II. — Qtriafergbtemporali ejus praeseniia ti-
Ex eodem ctdice Patavino S. AntonU, in quo Leoni duati siinnis, ad a teAaiii ejus viîoiieni t<nainien-
pariter 4ribuitur. liotie fesliiicmiis. Dicamus ei ex vore Psalmisiae:
CAP.I. — Evangcliuni Chrisli inaxime declaratur, Tibi dixit cor metim : Qumiimvultum lutim , vultum
quoniam ejus renirrectio praeilicaiur. Hahei enim luum, Doiuiue.425 'v9i'*;'am•'neavertatfiidem luam
Scriptura evangelici, a Dnniino jam mulia facla fecit esse a me(Pt. xxvi, lT). Toia enini dispensaiio humani-
miiacula aique signa. N.illuni tarneii majus taiisChrisii nibil airndhttenttit, liihil aliu I fecit, nisi
quain cuni corpore surrexil, el terram levavit in ut inicniioiicni nosir.tiu ad snpcrn.i dirigerel, et ex-
coelum. ln hac autem resurreciione Chrisii el mira- plcto lenipore nostne hiorialilatis, ad manifeslam
culumest, et exemplum: niiracnliimisi utciedainus, visionein sui perducerei, penlncios xie.roa vuHus sui
exempluin utspcremus. Qnod einni ipse fecil io isto g'oti.1 saiiaret. Quia, tcstame Apnstolo, Videbimut
iniiio, nobis promisil in flne. Impii, qui infitleles et " eumticuti est (I Joan. iu, 2). Unde P-alinisia: Saiia-
pagani appellaniur, et Judsei carn.tles occiûm esse BUIII bor, cum manifetlabittir gloria lua (Pt. xvi, ltJ.Hiec
Cbristum creduni. Iloc est ergo magnum credere, bona, Jerutaiem, qum ocnlut non vidii, nec anrit
h c eiiim et infnlcles audioil, nec in ror hominit asttndil: qum prwparavil
quia niorliins est Clirittus: Credunt
nobiscum commune liabent. ipsi iiinrtiuim Deus ditigentibusse (I Cor. n, 9). ll.ec hon.iquaiiiinn
esse Christum. Nos aulem propter resurreciionein poti-r.il iu ii-iiigmatecoutuebaiur Psalmi-la i uin di-
credimus mortem : quia si nmrs non praecessisset, cefel: Qtud enin tnihi etl in cmlo, et a le quid volui
resurrectio non fuisset. Qui Chrisluin mortuum ne- luper lerram (Pi. tvti, 25)? Adiuiiando dicebai:
gal, et resurreciionemnegai.Qiii Clirisium moriiium Qnid mihi est in ccelo,elc? quia coelestis gloriae ma-
profitetur, adbuc agendnin esl cum illo, ut et rcsur- gnitiiriineiu, nec dicendo explicare, nec cogilando
rexissecrcdai:e.Leneiia nobisent cum DoininoDeo. snfTicieliatc— otnprelienilere.
CAP. II. — Ntinc toleremus praestntia, ameiiinS CAP. lll- II cc ergo esuriamus, haec sitiamus,
futura : blanditricntis sieculi nnn deleciemur, lerro- quotiiaiii ad Itoc Poniifex sunimii; pro uobis pr.eeur-
ribus saeculinon frangaraur. D -us ctini nobis blandi- s >rin veru sancta sancionnn, ad dexteram scilicet
tnr, vitam seternam pollicetur; ei cinn nos lerret, de Panis, ascentlit, ut spcm iiieiiibroruro siiorumcon-
gehenna minalur. Quantiimvis blanditur inundus, finnarei, eo seciuuram gregis liiiniiltateiii, mio snura
habe deleclaiinneiii illam de qm psalrous nit '• De- Ctedii pwcessisse paslorero. Sic eniin ipse Doininus
lectationes 424 '" êxtera lua usque in finem(Ps. promitiil riiscipnlis : "JJI fue.tr corpus, tbi congrega-
xv, II). lbi jam Cbristus sedens, iti dexlcra sua buniur (l wfuitm(Luc. xvn, 3'). Aquilas vocai san-
protegit, Inde se oslendit caput esse iiostrum. Videt clos qui ciipiunt diitulvi el es e cumChrislo(Philip l,
faboranlia membra sua, videt in magnis leniaiioni- C. ( 2~>).Feriur eniin naiura esse aquilaium ulira inare
bus vexari corpus suuin; et putatis tpiod ciput sniiiii odoratu suo cadavera s uliic, et oo celeri v. laiu suo
curaoi non geral de corpore suo? Si possunl oculi ad saiurandain esnriem suani festinare. Iiaec ergo
tui, ne offendas, non curare; auiaures tuaj renistre esurics aqtiilarum desideruiin sauclaruni signilicat
audire remedia unde saneris: aut lingua ma lojui aniiu.irum, tpia^ciput su.uu extra munrii lurhiues in
nolit pro vulnere tuo, aui manus tnac possunt labo- siininia quieie iocaiiim fidei naribus sitienies [An.
res recusare, ne succurrant alicni laboranti inembro seiiieutes], spet volatu praescnlineCondiiorisvellent
tuo; poiest ei Dominus noster Jesu* ChrUms n«n assistere, et satietate vulius ejus sine fine gaudere.
curare quid agamiis, vel quonv-do laboreiuus. Q tid llicc qtiippe hiijtis olemnitatis est ratio, ut Chri-tum
opus est nobis dicere? Ipsum clamanteiii amliie: atl dttxtcrauiP.ilrisJHinregn.ire credainus.et inlerira
Saule, Saule,quidmepessequerit (Act.ix,4)?(ui pro eum qnasi geminis «iriulum alis, cbaritatis scili-
membris suis iia JiceU,<t,iiieiuhrnui suum lacere vocet et spei, subsequamiir; ut cum irudiderii regium
lebat. Dign'tur D >minhsJe-us Chiisltis et de nobis Deo et Palri (I Cor. xv, 24), cuin eo siue hne re-
faciire mcmbra ulilia, cui esi gloria in ssecula saecu- guemu*,
loium. Amen. CAP.IV. — tgitur sectindum quod h^rtatur Psal-
5ERMO XI. misia, quu Daminus rignavit, extullel terra (Pt.
Jn AsciHtioneDomini. xcvi, 1), id esi Ecclesia; exsuliet iu Ude, quot\iam
tu Dominusaltitsimus tuper omnemlirram, itinui ex-
Edilus a Quetntllo ex todice S, Petri Corbeientit, in alialus et tuper omnet deos(Ibid., 9). Exsuliei iu Si>e,
quo S, Leoni tribuitur. r, qnoiiiaiiii«pi<)himurtn bonisdomut f««. K^clamennis
CAP.I. — llodie, fralres, victoria Chrisiicomple- ex ti:e<iiillisemdi» lUiii Aposlolo : Quit nus teparc.bit
ta est, hodie lriumplia|ia vexilla ejus erigiinttir. De a charitate Chrisli? tribnlatio, an anqustia ? un (antet,
spoliatiotte sua riolet cum priucipe su<>tariarus; do an nuditas, an gladiut iRom. viu, 55)? i.uin enim de
restauraiione danini sui gaudet coelestis exereilus. spe peidtixcril nos ari speciem, «rti Deut omn.uin
Hodie caro illa, qtiaede lerns sublevaia e.-t, ad dex- omnibut (i Cor. xv, 28). Ipse cibtis et poius, ipse
terara Patris collocata est, quii oroues ei na ur.e vesiims, eioninia quehotiesie cogilari et desi<lerari
prostratae sunt, ct oiimis pnncipatusel poiestas aute pi>S:uniab omnibus. Hnc doiiaiivimi Chiisti miiites
eam incurvaia esl.liodie via nova, de qui d.citApo- conciipiscatii, ei inililiaiii suam non deseraiit, doneo
stulus (Htb. x, 20), nobis initiaia e-t: <iuiaper car- hatrediiiiem iininarce»cibileni ah iinperatore suo
nero Cbristi adtlus cueli, per qnem nulla prms raro Coropleioagone percipiant.
Irausierat, reseratus e*t: qnani adlitic vivemem idein SKRMOXII.
Aposlnlusdicil, quia h.ec mcmbris Chri^li suo tero- 428
pore per eamdeui imraturis prarparata est. Ilnriie Nunc I)e tanctitsima Trimlau.
aperlio libri perlecia est, quem iicmo poiuil aperire, pnmum in lucem enin.susex Lectionariocapi-
tiisi aguus qui occisus esl: quoiiiain sacrainenia ejus tuti Veronensis, in quo inscribiiur : Ho.nilia S.
revclata sunt, cuiii ea quae in lege et prophetis in- Leonis papse super cap. xv Evangelii S. Joaunis,
veniuntur, consummala dispensalione humaiiilatis vers, 2t>.
ejus liodic completa sunt. Descendit primo Chrisius, ExmultisS. EvangeUiIecis inveDimusquiadiseii>tt>
KOI SERMONESS. LEONI MAGNOATTRIBUTI. SERM, XII. 302
li ante adventum Sp"ritns sancii niinns capaces erant A per eum pluribns disseminaturn, ope snae interces-
ad iiiieMwcuilt arcana •livin;« snliliniitaiis, iniiius smnis tiiliim, ac pereece cniisiiiiiniatioiiisIruge re-
forif* n»lttdeiamla ariversi liumaua- pravitans. Sed lerluni in «'(clesiibusileniuiii Imneis comlereliir.
e'n adveineme Spiritu -ai cto ruin :>uîiifiil-'tlivin.e rluiic ergo amplius piopria venerenlur, queiu ciiam
ag tiu»»istlai;vesi CMtistaniaviiieenli atlversa miimli pereuriua niirniitur : miaieiiiiseis se larîorcm exhi-
liiijus. Umle nuiteilli» D mi iira ptonii.gioiie tli>itiir: lieat in heneliciis, quihiis se amabiliorein cn{!n<>scit
C»mtuueril P-nraelelus,ifium ego rm.lamvobis a Pa- iu gaudiis, liiuque in ejus solemnilnte ubcrior la.li-
Irc, Spifiium verilutis qui e Putt» procedit, ille lesii- tia' ainbiius—de uuo li<l-'icrevit elfectus.
moHiumperhibebitde me, ei »«sle.-liinomumperlribebi- CAP II. d llnjii- rieniqtie spiritus tanto viriu-
lit. qnia uft ini i« mteunt eslis iioan. xv. 26). Notan- tuin iititii.re rlarnii, ui sacri niini lerii lullus oflicio,
dtitu aiitem in primi*qunl Di.mnus Spiniuii» veri a- qui Filinni IU'i Dominumnosinim secuturus essel in
ti* ei a se milleutliimesse testatur, et euiiideinmox pas-ituie, cjiisilem (.liristi ralicem rretlentihiis prius
a P»tie procetleresubjiitigii; non qnod idem Spiriius minisnaiet in salulein. Cujiis hau-lu leliciler niente
aliler » fairu prncetiit quam a Filbi initiiiur, sed eliriatus, raliitli ho tiatque in Chrislum sscvjcnlis
Wro euni Friiiiset a se mi ti et a Patre dicil pnic«- insaniain imerriius adiit, moiles'tis siisliiinii, securus
dere, m aliam 1'atris, aliam esse suani per.-onatn irrisit, sciens parattis esse 428 ul resislerei , ne-
•
designel, ac in e idem distinclione p>'rson.iriiniunam sciens elatiis esse qun vmcciel : qnia cujus ainoie
esse eperalionem ae votnnlaiem siiain cmn volnniale spiriiahhu- armis praMiiiinitusicsi-leli.it, ejus ailju-
Pmiis et opeiaiioue deuuuiicl. Ctmi enim ejusilein tnrin t|iiiilquitl pcena iini in illuin lurentis ira cxco-
Spirims grnlU dainr lioiiiinibiis, miiiilnr piofeclo r> R
*^g t 'bat, insiiperalnlis fnrtiier paiiendn vincebat Irieo
Spiritus » Patre, miltiini' » Filn; pruredil a Patie, iiune noii LIIIIn;c igniue sringinis, nonequu'ei, non
procedit et » Filio, qnia ejus inissio i| sa i n.cessto tinguben>c lerieaqneiii:in;is, non vires paveuda;c;cden-
est qua ei Paire prnredit et Filio. Ye ii ex sua liuni. tlolor MJssoiuui ntemliroriim, non loci
spotitanea v>liiuiale, qni sicut c«;e.,uilis est P.itri el fragtir et streiieniis m pat»iuilm»v sreriluts salis in-
Filio, ila eamdein li:ilict vnimiiatein ruin Pa re el jecto, Ibct.tui qulieruni aliqu. tciius subdere JIIH-
Filin. Spirilus enimubi lult spiral (Joan. 111,8); et sinui Scd dnm in lainum ejus vetoid x. luinnr e>t-
sieut Aposlolits enu tieralis dtmis- ciele.-.lihus:>it: cresreret, ut lanlis passonum snliartum doloribus
Hwc omniueperaiur unus utqueidem Spirims, ihidens ; aut \icisse aut iireiemisse i-elaet;bindus extolit rel,
singutisproni vull (I Cvr. Ml, 41). Adv>niensameni SIISCpl.i spe rruslianis, iintle victor visus est appa-
Spirtins saneius tesnuioiiiiiHide Dnniinopeihilmit : rere, imlevicms cinpiilsiis est erul'escere : qumiiam
quia diS'ipulnrum rordil'U>a«t|.irans (imni>q x de qun Dei martyr ilnrii>rii r^ciialitr pcena, f
en ampliori
ill» enint sentientla mortalil>usciara illk luce reve- eonfiSsiniiis ex-ullabat c<nstantia. Uude ipsius
lavit, quod vitlelieet .-equ.iliset cimsulisiaiiti.ilisPa- passioiis vel uliiiiia pervitleie, seu mcmnrari, fra-
•
tri erai aine Mectila,quod eonûb-taniialis lartus esl, ties, eviiiemius plaiel quatenus aniniadvertat san-
nobis in flne saeculorum,quod de Virgine natus sine. «liias vtsira quo d abelus 8 stitini pertltixerit dolis
peccato vixit in mundo. Diini-tnim, vel qiirmndo Clnistus suuiu in liuein
usque servaveiil lainulum.
Finis dee$$evidelur. —
CAP.III. Ex qno illud sane erat mirabile, quia
427 SERMO XIII. qnaini m iste cx linsetus mulliplict |03naiuin genera
'
C cmtlrlus arrtaiatnr, lantiim iulriuserns exsultuito
1n Natuli S. Vinceniiimartyris.
inleriori lu•niine dilalnlnntir; qiiaiiutuiiue ille exte-
heoni asctiplum intenwus iu ms. Yglicdlutia \y,> rius jartantia t<mt nralis po enii;e L inflalialur, lan-
unde in aliquibuseditiauibus post L onis Seimmies * luui innriiis de-piii se interiori vexatui
est. A Quesnella piitaum in 2 perpemlens,
subjeciut appendicem biin iiic pr;eo: itlin ur. Cmittinni se Videnssicviebat,
rejectus. et cum duobusmss. ab eodrm reeoguiius* nec in i,ueni jam viinliclain infenel invetiiebqi. Vi-
htc exhibeiur, qui et Hispanume se auctotemiu nto- debal i aini;iie ile-;cvitlUitininiaiius caruifiriun
nito nosiree prwfali ni inserlo non improbntUiter r in eo ii veuire vulin ri quam plus
cnrpi ris, siilmiiquevi-
conjecil. Hoc Quesmlli judicium afiprobnnt l'P. > si>iiilnme» siuliiliaiiiexprobrare snain, <jtio
Muurini, qui hunc sermcwm in plerisuue codinbus * griitem
provicalial veiit l.s nnrina. Quapropierrictlei squi.d
Ahgitsiino Iribtuumrecuderunt in '
append. Avgustini caus: m c niusj. nis averitrei, si peisonatii quae se
tom. V, serm. 188. spicveiat at.si ntarei, iuiiui i|iic l).ci, nus eiubescere!
—
CAP.1. C.iinclrum llrel, tiilectissiinl, glmlosa» I sl Viuieiiiiuin populus nim vidcrt t, jnssii ciim a pu-
"
martyriim passinnes, quns disiincta regit nibi s local blicn reii ove.i. iseilne sic nutlein carerel supplicio,
nierneruiii, una fiile- laciat oninibns intliscieto Im- 1 ci ii'ti'a qua jacehat tcs ;i sulisieniiiin': ni vis acu
nore veneraliiles, propriatn lauuii sibi in hoc vcne- niinis ctiini aiu in<>t< iu stipeijecii corpnris plus di
rationis nbsequio illi viutlicant dignitalem, i|ui Kc- scii tleret, att|iit' reiltlila toimeniis iueiul.ra qua: se
clesiam Dei et docnmeiili* pi:e lateiis crexcriml, ett cart iii obvia su riptieul k liagmenta.
palioeiniis adjuverunt. Inier quns jnsie be:>lunilcvi- CAP.I\. — Failitur iameiivinceiuli opinione canca
tani Vincenliiini, cnjns conlessione ct morte Cbri n crutJtliias N.itnd vina bnnitas ilileciuni suuin am-
Elum ineredults protdicaluui incitnclaiiter a^nosci-- "J pl us in coiiles-ionecoiuiiaia inlerl m.vam tenebrs
inus, catbolicis studiis b celebrainus. Qui ul lidiliumit lutciu, et labeiuaculum 499 splcndidum nlisciiiuni
devotionem Deo studio-ius cnnimeuilarci, aliiorii reildit ergaMiiluii).Fovenal laceins arius medica Oei
charitatis ' flannnescens alTertu, ninrii sese tnndein ii mai.ns.et venustioii piistiiix sanitalis aiigmetftnfossi
fideliter oblnlit, qun videlicel robur fiilei in sol dis- latetis daiun i suppb bat. IIISIli|;i igiiur lnijiialiiunnu
slnia petra l.hiisto liimlatum sequacibus imitnndum ti claritale percttlsi, obsti puere custodes, quin et vo-
daretur; ueciiun et semen apostol.ca?prxdicationiss cetn, angeiis byuiiium Dco coiiciucniibug, nienii pal-
* Vocem quos desiderat Lectionarium Ecclesise B t Itlem rod., sui perduxeritdoli ministrum.
^tigdunensis in Thuanea biblintheca. QUESN. h Mss. Coilieiens. ei Liigdiinen., inflammabatttr,
* Cod. Vallicel. xv, celebremus. 1 litlein codd. cuin Vallic. sic. Ali s,
c Iia codd, Liigdun., Corbciens. et Vallic. cum1 fpiritum ei
slultiiiam exprobrare sua.n, augd piovocubutvenlulis
Quesn et edii. appeml. Ang. Alins, flavescens. tormam.
d Cntl. Valbc. : lgitur b. Vineentiispiiiius; et moxt i Cnd. Corb., cunctus in quo jacebqt locuf, les(a.
COd.Cnrb., mysliTii,pro minisierii. V.illic. el app. Aug., conlusa quo.
* ldem eod. et Corb. ctim append. Aug., qitod. k Codd. duo Quesn. et nestcr Yallic, aq
' Nunc B. Vinetntii passionis in uis. Vailic. app, Aiig,,
fraqmina.
S05 APPENDIX AD PRIMAMPARTEM OPERUMS. LEODffSMAGNL 501
lidi janitoris expavit. * Currit exanimis minister tt. A seil corvn famulante servatur illaesus. Obtinuit ergo
praesidem, quem gravius relatio nuntii quam ictus Elias divino nulu, corvis praestantibus,quo aleretur :
erat percttssura gladii: et cum non posset ex inagni- prjpstitum est Vincentio, obsequente quoqiie corvn ,
tudine rei tacere quod viderat, tretnor judicem oc- ne couiederetur. Qui nt crjeliiusse custodem desi-
cupat, dolor lacerat, furor inflammal; et ne in posnis gnatum osleiideret.atlveniantes reliquas aveseniinus
vincens Vincentius gloriam obtineret martyrii, Ci- non segui impetu periurbahal : inter quas immanem
tius, inquit Dacianus, prolucatur e carcere, ne dum quoqtie lupum propins accedentem, veiuti qni cntn-
insistiinus rebellem punire, videamur eum pntins vi- missum thesaiirtim sacrilega audacia atiauiinare prae-
ctoria cnronare. Proferiur itaque ex illo tetri carce- sumeret, peiuiis et alis diverberans procul abegit.
ris baratliro, coe.esti quidem gratia pulchrior, et si Sed ille quod m>ntam ad inferendam venissel inju-
adhuc esset passurus, robu-tinr. Sed ubi desidenu n riam, qtiain ad augeudam miraculi pompam, quadam
ad regni vocationem tendenlis nttllo poenarum vel sui liabnudine stupirius indicabat. O impudens furor
moriis genere frangendum imelligit, jubet invida et stulta v.sinia I Corvus obsequilur , lupus vene-
mens lenioris straii fulrra subslitui, ac blandiori ratur , D.iciaiius persequimr, nec erubescit v>lle se
enin requie confnveri: scilicet, ut si amnio panlulnni adliuc lernx penlere, quem mansuefacta bestialis fe-
carnifice, animam quietus exhalaret, diceretur non riias saiagebat prolegere.
esse occisus, sed morttius : <|ii<si non eura puena CAP.VII. — Unde ad occulendam martyris lau-
peremerii, — cum quo et poena simul perierit. dem, nou jatn secretum, sed profuiidiniielegit: cre •
CAP.V. Interea beatum Vuicenliiim cohleslis dens sibi ad delitescendam ejus gloriam non claustra
atila suscipii, ac beaus felicitalis munere donat. Ad T, liileuiservatura, sed maria : quasi non idein elemenii
' dominus
cujus iiigressiim angelici laetaniurspirilus, omnesqiie esset, per quem dudum ei carceris alidita
simul concives gralulantur sancti. Nosque tibi gra- ccele-ii fulgnre radiala micuissent. Datur nautis
tias agimus, Domine Jesu, quod anima luo digna mergendum cnrptts iu Quctibus, utadauxilium saltem
consortio , qnse pertinax tulil supplicimn, mendax aequora prolicerent, cui ad vincendum Chrisli mili-
fugit obsequium; el quae fuit coutenia persecutor tem terra riefecisset. Enavigaiis itaque magna ex
quod fureret, sit dedignata qnod parceret. Cognilo parte freii gurgitibus, projectum inter sorbenies undas
igilur sancto ejus abscessu judex iiisanus, et quia praepotens est Dei dextera consecuta, et quae spiri-
b
Cbristus vicisset in Vincemio nesriens Daciamis, tum intuleral itt coelutn,cnrpus mox retulitad sepul-
illius sibi promiltit catlaveris exposiiione viudictatn, crum. Sic praedicator veritaiis, charissimi, nec lor-
cujus gemit ex virtute victoriam. Feris namtpie et mentorum vincitur °poenis, nec tenebrosi carceris
canibus decepta furnris superbia absumendum pro- superamr angustiis. Non a bestiis dibtniatur, non
jici mandat lictoribus : ut tali pasiu eoruut impleret profundo cel.ilur, sed littori redriitur, prarconio riif-
ventrem quorum ipse gerebat mentem. Sed ul divinis famatur, ut qui vere cmifessusfuerat nomen Deiiatis,
excrescentibus lieueflciismajoris viclorise Vincentio veritate sibi adesse experiretur divin.e snffragia bo-
gratia e cnnferreiur , mitlitur corvus , avis amica nitatis. Cujus gloriosam virtute vitam ita preliosae
cadaveribus, exposilas corporis dapes servatura je- mortis gratia decoravit, ut t|tiod vivendo docuit,
juna. morienrlo constanter * astrtierel:eraique conseqnens
CAP.VI. — Hinc, fralres dileclissimi, hinc adver- qtiatenus ad ejus visionem per mortem attingeret,
tite distincta meritnrum obsequia. Elias qunndam quein prob.ibilis vit;e conversatioue semper attesia -
impias Acbab vel Jezahelis maniis caule declinans G ( tus fuissei; sciens quod de contemptu praesentis
(III Reg. xvu), in deserto corvis ministraniilius 430 vitae gloria surgit beatitudinis acternae: prsestante
f
pascitur; asserior autem veritatis Vincentius Da- Domino nostro Jesu Christo, qui vivit et regnat in
ciani rabie peremptus, feris exponilur consumendus; saeculasaeculorum. Amen. »
» Cod. Vallic, Cucurrit. d In eadem append., JVon bestiis projectut dila~
b S'C ex app. Aug. Al., nescius. niatur.
0 App. Aug., conferatur. Paulo post, mimtca cada- e Al., astruxerit.
veribus. c App. Aug. addit, Detts.
ADMONITIO IN SEQUENTEM SERMONEM.

Sequentemsermonem Leoni inscriplum Quesnelluse Parisiensi codicemutilum seu fine expertemedidit. Nos
inteqrum e mss. Vat. 1271 etac6454 proferimus, aliquot scilicel capitibus additis, quce cum antecedentibusel
tly'o ei rcbus ipes cohcerent, termonemperficiunt.
ldem Quesnetiushuic sermonimonitiim prmmuil, quo S. Leoni eumdem asserere visusest : < Siibsequeu-
lem, inquil, de S. Petri Catltedra sermonem, quem publiro damus , suppedilavit nobis vetus codex ins.
bib ioiiiene Heî c nuinero 341 notatus, ex qno a nohis descripius est. Leonis nomen praefixiim habet in
Cttdicehoc moiio : In Caihedra S. Petri apnstoli sermo S. Leonis papoe; nec dubium quin nostri, quanlumex
stylo deprebendi potest, qui Leoniun conciuere mihi omnino videtur; nec quidquam nccurrit untie ille pnn-
lifici nosiro alijnilic.iri debeat. Hoc sane extra dubium diciiun esse Romae et a Romano aliquo poutiflce
isium sermonein, ul ex plmibus locis aigui potest, et plures pluases vocesnue Leoni familiares Itic inve-
niri. Petrus, inqnii iste, populo Dei proelatusesl; quse vox, in eo significatu rara, legiiur in episl. 12 (nunc
14), c. II: Qui rrgo acit se quibnsdam: esse pro?posiium,nonmoleste ferat aliquemsibi esse prwlatum. Ignitos cce-
lesiiuni spirituum coelus hic laml.il Paulum ignitum, cor igniri, Spiritum sanclum ignire, scribit Leo locis
in di>sert 2 imiatis : Gratim divinazlargitas, siitister hiedorum numerut, cauta provisio, incaula dislrictio ,
fremeniiumbestiamminaidix, ex oreinveritatit, et plures alii loquendi modi Leonem repraesenlant in certis
scrtptis snniliter biqtientein. Quae isln sermone de ranlti:ecclesiatico deque ornaiu templorum habeniur,
nemo, opinnr, receutioris setatis iudicium esse suggerel de cantu enim spupememinii S. Leo, orn.iium
vero tempbiruni in fe-tivis iliebus usurpatum vel sulus 40 (nunc 41) sermo S. Leonis, qni est de Quadrage-
sima lerims, siaint ali initio prnbat a Leouis «tate non esse alienum. Festivilatis Cailiedrse amiquiias as-
serittir, tuiii ex Uterctilo p-r.uitiqiio apnd ^gidium Bticherium, in quo ita habetur : vui kal. Februarii
Natale Petri de Calhedra; tiim, et certius i|uidem, ex canone 22 roncilii Tnrouensis II. Si eniin lunc tem-
poris, hoc e-t aiino Clirisn &6li,ageb ttur in Galliis,tumjampridem dubio procu) in Ecclesia Romana celebrart
deliuerat. Iinnio etiatn in Galiicana anliquam jain fuisse probat idein canon. Superstitiones cnim
propler tpias resecanrtas sancUus est, nnn nisi posl longa ab illius fesli institutione lemporum spatia irre
pere coepisseprobabile est. Addequod hsec primis Ecclesi;e temporibus viguit consuetudo, ut eorum episco-
505 SERMONESS. LEONI MAGNOATTRIBUTI. SERM. XIV. B06
porum, qui celebriores fnerant, consecrationis dies quniannis relebraretur, quemadmodum ex SS. Gregorii
Magni, Ambrosii, Basilii et aliorumanniia exemplo manilVsliiuiest. Qna'ii potiori vero jure pnntiflcaius principis
apostoloriim Eccles ae.pieprimatis, debuit fesiivit.iie recnli, salien in Ecclesia Roniana, uhi sedein
(ixerat. Cum porro duplex mo.lo cnnstiiuta sit CathedraeS. 1'etri cnmmemoratio ex Pauli IV Rnmani pon-
tiflcis decreto anni 1557, nna xvm kal. Februaiii pro Romana, altera viu kal. Martii pro Anliochena, constat
uiucatn olim fuis-e iii Ecclesia solemniiatem vm ka1. Martias, qua tiiriu«que memnria, vel potius genera-
liter assumplio >. Petri ad episcopalum iinnore riebito celebrabatur. Perseveravilque in Rotnana Ecclesia
usque ad Pauli IV decretum, quod a Gallicauis Ecclesiis sero adiiioduiiiusu receptum est, ut ex Breviariis
et missalibns paiet; se.l nec bodie ab aliquibus recipitur. Ceterum. ciun seruni de Cathedra S. Petri, qui
siiu S Aiigusini nomine cir. unif rmr, jampridem a viris eruriiiis, lainipiam spurius fetus in appendic.es
relegatus sit. ntilluin est illius fe-iiviiatis iiioiiimeiituin qnod ad litijus antiqniiaiemvelaccedat. Ex qun eiiam
laterculus Sylvii a Jnanne Bollando jam ex parte edilus, vel suopositionis arguitur, sallem depravationis
eo loci ubi pro festn Cathedrae vm kil. Martii, depositionem uiriusque apostoli notaiain liabei. Pltira de
hnc fe.siovidere esi apud emin. card. Barunium, luni in Annal. tom. I, tum in Notis ad Martyroôgium:
liecnou el apud docli-siuiuin nostriim Cantluin Le Cointe Annalium Ecelesiasticorum Franeise condilorem,
tom. II, ad an. Chr. 566. n. 18 et seqq. > Hmccum ilte suo tocoin prima editione statuissel, re maturius ex-
penta in prmfationegenerali. quam potiremo imprestil , termonem Leoni tribuisse poznituii.Al in prmfatione
secundaseditionit. num. 3 : Re ileruin exaininata, inquit, styltique perpensn, ad primatn meuiem redimus ,
bunc seinn nem Leoui abjudicare non ausi.
Mirumvero maxime accidit, hominiin Leonisleclioneversato videri potuissesequentis sermonis stylum cum
Leoninoconcinere.Primo en<mformula c. 1: Dilectis-imi fratres, et illa c. 3 bis repelila : Fralres charissimi,
a Leonit Sermonibusomninoalienassunt. Dein adjectivumbarbarum disrordabile c. 2 et [ut de toia syntaxi
manifette dhsimili taceamus)illa, quibus cap. 3 S. Pe:rum consulentcm imbis coelesiisctiriaeconsiilem vocat,
a LeonitLatiniiate atqueratione nimium abhnrrent; adeo ut nihil conferant vocesignilos, graiiae largiior. alim-
que ejutmodi, qum non tam in Leonequam in aliis scriptoributsimiliier reperienlur, uli legimusin Vita S Ho-
norait ab Hilario scripia num. 3, largitorem graliae Deum, num. 52, igniio sermnni suo, etc. Ejutdem generis
sunt capitaquoeadjecimus. Nam, ul omiltamus allegoricasvoces, senalores mundi, in coelesii curia, regua si-
derea, ea pramertimcap. 5, ut ad vos, fratres mei, qui in Christo vivitis, liuguaenostroe passibns redeamus,
a Leonit ncstri slyto ulienissimasunl. Prmierea quod de inubiiudine simoniacorumin luxuria viventiumeodem
capite traditur, sequiori sceculocowenil. Hinc pluribus mss. conspirantibusin solius Leonisnomineprmferendo,
forte alicujus Leonis Romani pontificishic fetns est, qui posteriori et corrupliori cevoflorueril. Quod porro
Quesnetlnsanimadvertit de nolala deposilioneapostolorumPelri el Pauli vin kal. Martii in Calendario Sylvii,
conferendumest cumiis qum de hujus Calendario slaluemus in observalionibusad sermonem82, mim. 4.
433 SErtMO XIV [Al. inter LeoninosXCVI]. A discord tbilc reperiatur in moribtis.Habet enim sancla
In Cathedra S. Petri. dies digmlaiem suam; habel et mens uostra snlem-
niiatem suam. Illa videlicel, ut a lalmrio-is hujus
Ex cod. ms. BibliothccmRegim a Quesnelloedilus, et mundi uegotiis vacetur, i-ta vero, ut ab aestu lerre-
ex Vaticanissuppletus. nae concupisceniiae,ei abomuium vitiorum illecebris
CAP.I. —Adest, tlilectissinii fratres, beali apn- absiine.iliir. llla ut ornamenlis vi-iblibus splendeat,
stolorum principisgloriosasolemiiilas, quant tola tle- ista ut virtuiibus enitcscat. Sed d qui tim egregium
benius auinii alaciiiale suscipere, tota mmitis devo- pasiorem botlierna die ex divime granae laigitate
linne celebrare. Cuin enini dies mariyrii ejus merito siiscepiimis, qua temeritate ad loqnenlum vobis ex
habeainr in totn orbe clarissima, ha-c non impari nostra parte os aperire teuinmiis? Intueamur ergo
est tolius Ecclesiaesanetse gamlio celebranda. lu illa ocnlis fldei be.itissimiim pontificein nnsirum episco-
siquidein alternanubus bymnidicis angelorum chniis pali subsellio sithliinaniiii.sacerilotalibus infulis re-
esi iueflabihter coronatus; in ista vero cxsulianiibus dimiluiii, populo suo per semelipsum loqueniem, et
undique liileliuin tiirmis pontilicali calhedra cum in conventu sanct;e Eccles.aemore solito conciouan-
magna gloria est sublimatus. ln illa ad suam heali- tem. Ipse, ipse per semetipsum dicat quod et vobis
ludiiiem coeli conscendil thronuni; in hac vero ad et nolns agendum esse tleceruat. Ecce, o beatissime
nostrain salntem sanctae Ecclesiaeadepius est prin- pastor nosler, nos tnae oves siinul ailsumiis, et ul
cipalum. In illa iguitis beatorum spiriliuim coetibus nobis docirin* luaealimenta tribtias. humihter obse-
434 esl aggregatus, ut praemia selerna ipsesusci- cramus. Sed nec etiam oves ex nobis esse possumus,
peret; in isla vern populo Dei praelalus est, ul nos g nisi ipse nos inslruas qinliter vellus innncenlise in-
onines ad pra-miaa-lerna vocaret. Illa ergo lesiivi- tluere debeatnus. Ais enim : Quasi modo geniti in-
tas pnrcipue est angeloruin ; ista aulcm specialiter fawes rationabile sine doto lac concupiscile,ul in eo
esi litlelium populorum. Sed per gratiam illius qui crescatisin salutem (1 Per. n, 2).
interfecit inimiciiiasinsemeipso in uno novo liomine CAP.III — Jam e vero quia qualiter oves fieri de-
faciens pacem(Ephes. u, 16), quae poleral esse pro- beamus audivimus, restat ut nobis insinuet qualiter
pria singulnrum, a comiiuinis facta est omiuuiii, ho- etiani sinistrum lascivientium naedorum nuiiienim
niiniim scilicel et angelormn. elfngere valeamus. Obsecro.inquit, vos tamqvamad-
CAP.II. — Hanc itaque solemnitatem nostram, ut venas et pereyrinos, abslinerevos a carnalibus deside-
ita dixerim, dileclissimi, duplici, ut tlignnm est, ju- riis, quw mililant adversus animam (I Petr. n, 11) ;
cunilitate colaums ; et nou modo e.vterius, seil etinm et iit hanc mnriiflcationemcarnis, qiiam docet verbo,
inlerius pleno animi desiderio cel breiims. Hinc ergo prsecipuoconflrmet exemplo, Christus, inquit, passus
suaviter inoilul.niiiiim symphoni:» rcsonenl; illinc est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut seqita-
coucortles aiiimo uin molus b aliernent. Adoruetur mini vesiigiaejus (7Wd.,21). Solent autem cusiodes
luminaribus ecclesia ; rcsplemleat virtutibus con- pecudum anoxiis herbis gregem suumstiidiose com-
scieniia. Mumletur sordilius basilicae pavimentum, pesceie, et in longinquos saltus sincera pascua inda-
purgetur vjiiis imerioris hominis templum, riicente giintio inigrare ; et cum ab aliis. inieritum cavendo,
Patilo : Templum Dei sanclum est, quod estit vos, et probibem, alia vitam refoventlo praebenl. Alibi enim
435 Spirilus Dei habilat tn vobis (1 Cor. m, 17). noxia subtrahiint, alihi proftiiura pennilluiit : ne
Mihil dUsonutn « deprehendaiur in vocibus, nihil dum a venenatis pabulis cauta provisione jejunant, a
Addidimuscommunisex nostris codd. Vat. d Vat. mss., quia.
b Quesuellus, concordenl. ' Supplevimus veroex nostris codd.
c Idem Quesn., compreltendatur.
507 APPENDIX AD PRIMAMPARTEM OPERUMS. LEONIS MAGNL n>S
gaiutiferis quoque vacme, incaiila districfione defi- A in ffeiriretnturfe nnirHunt.Contra quos meliu»puto
etaut. Quia igitur pattor noater a mortiferis carua- lacere fnw p;wca dieere. Nan euiin ad dibioerao-
Uuin tlesiileriortim pa-euis nos prnh beudo enereet, dumeico>rip«ndu»eorum mortalepericniinj ua«ca
ad salutaria j im vireti spei nostrae»ra " relaxat. Ait verba suflViuw. cofilra quoscoalum ei lerra el oiq-
enim I Per resurreetiommJesu Christi «x mortuis, qua nia elenietita dampationis lesiimenium prof*r«qi.
vecavil ttos in spem vtrum, in hatteditaleminconmim- Nunc e*go coutr* o»«»arida hM|uidesistimus, ut ad
nalam et immaroeseibihmcontervaiamin cotlit (l Peti: vos, frairea mei, uui ia Cbristo vivitis , lingu» uo-
1, 5). Voces ergo custodis nustri beati Petri apostoli, slrae passtbus redeamus,
fralres charissimi, etvctis conluni aurittus imetida» CMI VI.-^Fiindetons.itaque, diteciissimi, inbeati
thus, et reetam vesligiornm 4S0''ius bneaui tfiieii- Petri aMOOioli ide nostraemeutis kabilacoluin. ut ab
tes, » piseuis ad quae vocat misquam evorbiletuus. omni »<iversiiaiis impei» ntanere possii ill^sum.
Si eniin eonsilium ejus libeuter aduiitiimus, freinen- ExwnplosoiH«etvi>j|ip«idenii8, de quo Dwni»usin
tlilin besti trum insidias iion tiMiebimus. Mumquid Eva ig.'liotlicit: Qu»aedifeavitditntm suumsupra pe-
eiiim custis no^tersupurgregemsuum studiose nou tram : venerumtflumitta,fUnetuntvenli, et imptferuut
vigilat, et ferarutn inciir-iisul caveri debeat sollioi- in d»mum ittam, et m«ncetidtt, a fundwa emm etet
ils vocibus non elatnat t Diabotuseniniy iniuit, tnm- supra pelram \Malik. vn, 34 «l ^S). nndinantus ad
qua.nileo rugient. circuit qumrensquem desoret: eui ineotem qumJ per Paulum dieitnr : Non rtisumus
resistile (trtes in fide (i Petr. v, 8). Expedit ergo, kie ftaudereenm tmmle, et illic reanare cum Domino;
fralres b charissimi, tit eonsuleiiieut nobis ccelesiis et iteruin : Per mulias tribulationeseportet nas intmre
curiaecousulem i iienns corilihu- audiannis, el cer- j» iit regmtm Dei {Act. xiv, 21). Kcce liic lieaHtsjapu-
lissimum salmis nostraecmisiliuui parvipeudere for- siolus Petrtis, ctijn» bndie fesiivitaiem tsolimtis,qui
miileunis. Hicestenini qui ex ore veritatis autliv.t : Dominono-iro Jesn Christo lamcharus et familiaris
Tu et Peirus, el snper hanc petram mdifieabo Eccle- exsl tit, qui Untaiit pole^tittem non sotutn in terra,
siam meam, et portoeinferi non pravatebunt adversui sed etiam i>itmU\, ipsn iribuente, suscepit, uercru-
eam ; et tibi duboctavet regni emlorum. Hic est qui cls lameii tn»r jriun» regni sirierea penetravit.
auriivit: Quoicumqw.ligateris mper lerr.m, erit /i- CAP.Vll. -s tiarttem ergo nosirsiin, dilectis-imi,
gatum et in caVis,et tinodcumquesotverh super terram, cum viliis et eonciipiscentiis sssidne inofiificantes,
etit sntutum et in calis (Math. xvi, 18, 19). apositdica prjeeepia studiosissimeobervcmus : quia
—
CAP.IV. Nmiergotieliet ab homtue m sua prae- ipsis judirib<is de no-tiis actitiu» reddituri raiionem
dicaii nie rnmeinni, qui a Crealnre et lledemptore siimus. Ipsis eniin dietum est: Amendico vobisqtied
fioiniiiinntanlae digniiatis privilegiomeru t lionorari. ves qui seeuti estit me, tn regetnretione, cum tederit
Ternbile est ejus consiliuin negligenter despici, cu- Filiut haminisin sede majesta is >ua, sedebiiis et «tit
jiis etcoeluni e,t lerra snlijecta stint pntestaii. Qui tuper sedesduo4ecimjudicanlet dnodeeimtribusIsrael
coelutriclaudil et aperit, tcrrena pro suo arbitrio li- (Mallh.wx, V$). Iisi sunt senatoresmiinrii, de qui-
Sic nanique eeclesias ici primaitis ca- bus scriptum e-t: Nobilisin portit vir ejus, cum sede-
tedra iliviuiuis sibi est iradita, ut perpetua s<ts»li- rit cum senatoribusterrm (Prov. xxxi, 83). In eorum
Satetsolvit.
ditate fundata. Ab exordio quippe uiundi multas ca- ergo fide ftindati, eortim dorlrinis insiituti, sic stu-
tliedris noii snlum b<>nas, sed eiiam malas fuisse deamus cum diviuu atljutorio haue mortalem vitam
Ogtioscimus.in populo Dei e (sed in cathedra Petri tempiiraliierriiicere, utcumeis in43gccele>ii curia
Chrislus et ihalas iundilus evertlt, et bonas .Tterna C sine liuegaudere niereainur : praedicante[Forte pr.e-
slab litaie firmavit). De buiis namqiie dicilur: Exat- statile] Dorninono-iro Jesu Christo, cui est honor et
tent eum iti ecclesia plebh; et in cdthedra seniorum gloria iu saeeuta S3scuIorum.Amen.
Domimmi(Psal. c\i, 3%).qui praecepladocto-
'UinsanctaeEcclesiaeoperibusservant.Citiieriram Is-
iaudcnt* SERMO XV.
raelilico pnpulo Moyses tennii, de qua per se Veritas In AnnunliadQnebeoiissmoeDei Cenitriciset Viruinit
*dixit: Super catliedramMoysitederuntScribieelPha- Matim,
rismi (Maitli. xxin, 1). Al cnnlra ' de reprohatohtm Hic sermo
catheura |>er Psalmislam dicllur : Beatus vir qui ndn perperam Leoni papm inscribitur in duobut
abiit in consitioimpiorum, et in via peccatorum non LectionariisS. Bentdicii Padilironeni>bus; et tub-
stetit, el in cathedra penilentia; non tedit(Psat. i, I}. jicitur in uno m* alii termeni ejutdem fetiivitatis
In cailiedra enim peslilentise residet qui errorum Leoni pariter eltributo, cujus mentionem(ecimusin
pesies popiilumdocet. prmfationehujut appendicisnum. f 0. Sic-.t auiem
CAP.V. — Hujusmodicathedras Dnminusmysilce ibtdemprobavhnu»eum tsse amiquam versionemser-
ntonisS. Procti episcopiConstantinupoiitani,ita et
subruit, cum vendentes de templo pariler et ementes hunc ex simiti tentenliarum ac seribendi raione
eiecii. Sciiptiim quippe e^l : Nummutariorumeffun-
ait as, et cwhedrasvendtntium columbatevertit(Joan. inedilam inierprelulionem este attenus termonis
U, 11). Hanc peslilenliie cuihediamSiinon iHe ma- ejusdem auctorisuon improbabililercredimus, eum
gus acquircre voluit, eum Spiritus saticli graliam prmsertimptures ip>iusorationesdttiderari comper-
emere concupivit. Sed bauc nianus apnstnlicae lin- " tum sit.—
guae.antequam sedilkareliir.eveitit, 437 el "asceu- CAP.I. Advenlum D»minl ei Salvalnris nostri,
tem pestiferamhieiesiiiiinipsa radice suecid t, tlicens: qno htmiinum genufi indutus, ilignaliis est n .s visi-
In felle enim amariluditiiset obligatione peccali video tare, per lolum lioccesaeculuniunivcrsilis Ircquen-
te esse. Non est tibi pars, nequetors in termone islo tat Ecclesia , et auivers irio rediiu efficitur v.tide
(Acl. viit, 23). Hocaposlolicasseiileutiaegladio effossi jucunda, Quod enim semel prn reitempiione salutis
suot oinues qui ecclesiasticos bouores vel emere propriae factum credens, mundus accepit, colendum
inliiain,vel vendere iitui lormidanl. Quoruin misera- iu seternas progenies pcsteris cmiseciavii; feciique
bilis inultiiudo liodieque in sancu Ecclesi.i ceniilur, tunc ul ex veleri vit.i iu novilaie meniis laetltia na-
qui doiiuui Dei contr.i Dominum po-sidere ad sumi scereiur. Nmic erg) trausacii ea lemporis mirarulum
libiJinein noii verentur; qui netnpe etsi esieritis vi- anie oc»los praesentatur, duui qu;e dudiim gesta
i deautur vivi, jam feteui in perpeltia d.auuaiioais suul iliviuaeleeliones p aleruiilsoleniiiiler, etainiuis
liinrie sepulti. Qui lucrum animaruui quaeieie pro vicibus tlevotissime celebraiitur. Ecee audivniiu»,
nibilo ducuut, et tniserrimam camem ia deltciis et . cum sanctum Evaugeliuiu legeretur, missum a Do-
• Qiesn., relaxel. • Al., didt.
b Alias, fratres mei. ' AL, dt reproborum.
« Uncis inclusa leguutur in cod. Val. tf3i. t Quiuque voces teqq. pra4>uillautktus CQd.Vat,
d Al., eum. «71.
m SERMONESS. LEOM MAGNOAiTRIBUTI. SERM. XV. 519
roino de regalibus thronis Gabrielam archangelui» A in cujus pennis «eterna permsuel Mnitas; OJH)per-
promiileniem MaiiaeVirgini filitun (Luc. i, 26). In- * petua castitate llorescens, •»inea perdurare decrevit
gressns uamqne ad etm, qu;e bominibtis verecunda inlegrilas. Eg-eriialnr steul splendor jnstus, et salva-
secretn laieliat in abscondiln, serinonis auspicio ta- tar qutsi facula accendaiur. Sokisfaeula totiim illu-
iiier s.ilulavil: Ave, Maria, inquii, * av-, gralia plena, slrai, ei qua' forsilar, nhstare videmur radiissttis i pe-
Dominus tecum. 0 annuntiatio miriliea 1 0 saluialiu culitria interius p*>neirat, el niltil penitus dissipat.
peregrina, pleniiudiniscopinn portans, et virgineum Procedu jatn ad oculos bominum tpecinsus furma
pectus illustraus ! Desceuriil igitur augelus flatntiii- prae filiis huminuin ; proredat sp >Dsirsde tbalamo
geio vnlatu inicans, et Mariu: dnmicilimn simul et suo, quia seoura laeia siim de propnsitu me»,
nieiilein su.e claritatis fulgore collustrms. Pixve- C*p. III.—-Quis isiam generationem, fraires mei,
nicns jiulicem praeco, tain pracclarus et mitis, (am poterit sernioue narrare ? Q<iisliugiia vel faeundia
fesliuuset properans, ut in pra-lorio virginiialis, qil» valeat explicare? Inlemeriias servatur virgiititaiis....
secieta inaiieli.n iu terris, suscipi poiui-sei Doiniiiuj naiurae , et infans intrinsecus coalescil in virgine.
niajeglilis. Are, inquit, Maria; ave, gratia plena. Do- Duui vero impleiumest lempus ut pareret, exposilus
minus tecum (Ibid., 28). Qui te creavit jam te praa- esi parlus sacer, i cojiis conceptiouis moiluin b >mo
cb-git: 439 'l"eiii p.iriiura es, jain le replevit. mui noverat paler. Haec est ineffaliilis ronjunctio
CAP.II. —Turbata ilaque illa in inlrniiii ejus, orat nitptialis Verbi et carui-, D i ei huiiiinis. Iti nainque
co^nans qnis sic benedixetit ei; qu;einodestuin apud factns est iuter Deiiui et liominein metliator Dei et
se reiineus proposiu suicli sileuiitini, et incogiiituin hominum hmno ChrisitisJesus (I Tim. n, 5); etideo
b bens vinle alloqniun., liirbatur angelo saltitanle, R a pntmsissimus conjugii llialainus clecms est virginis
stupetque sihi taliler beuediceiitein: imntainen ausa ulerus , tit quia ex pecealis sorriemihus squl dus
est pravenire lotpientem. Minmseuiin apud S9 riiu- effectus fuerat mundus, venieos Creator mnnili siue
tius b rmn tiiuoie aiiimo confe>ehat quid sic bene- opere mundi, ex inuudis viseeribuseffususk in mun-
diceretur. Quc cinn pioluius cogitans haesitarei, et dum, et novo miraciilo, nauis in iiiiiiirio, iniintiura
angeli pruseiiliaui fnlius noiaret (siinul enim fulgo- redderet muuduin. Venil namque filius hominis.sic-
reiu pr.rsenti.c ciun beiieiliclione pertractans lacite ut ait ipse Filius Dei et houiinis, non ul judicet
luesilavi), aspexitin eamGabiiel illustris archange- muudum, sed utsalvum faciat miiiulnm(Jann iu, 17).
lus, Triuitatis sacrosauctie lcâtus , t OBestiumque Dic mibi jain, qu.vso, sancla sanctoruiu maier, quae
constius sccrelorum, el ait: Ne timeas, Maria: in- malutini Utiis odort-i» et niveum lilmmconvalliuin
venisti euim gratiam apvd Deum. Ecce concipies in siue Sulco bumanaepropaginis et sine imbre rarna-
u ero, et paries filium, et vocabisnomenejui Jesum ; lis semiois i>:siuu Kccle-iaegerminasti: dic, qii;esi),
liic erit muguus, et Filius Altutimi vocabittir; et dabit milii, unica mater, qmbus manibus vel quo Divini-
illi DomiuusDeussedemDavidpatris c ejut, et rcgna- tatis arliculo in utero luo formavitfiliumcujus Deus
bit in domoJacob in wternum, et regni ejut non erit solus est pater. Dic, obsecro te per Deiiin, qtii lalura
finis(Lnc.i, 3 '-33). Tmic Maria*h;rc angelica verba fecit le, ut ipse fieret ih te: dic, impiain, inilii, quid
pomleraia cxamiuationeatiscnlaus, et menlis slalera boni gessisti; qu.mlumpreraium obtulisli; per quas
prudeiitissima virgo perpendens ait: Quomodo fiel poiesiatesamhisti;quQseiiam palrouoslnbuisti; quaa
is:ud quod dicis, quoniamvirum non cognosco(lbid., suffragiapromisisii; quo sensu vel qua cogitatione ad
34)? Habebo filium, quae nescio viriimi Portabo baec,utacciperes, pervenisli.utviriuset sapientiaPa-
feliiin. qu;e niaternuiu non habeo siiccum? MmnillisIC tris, quaeaitingit usqueail finem fnrliter, el disponit
aridis uurie pra-bebo labiis infantis sugere postulan- omnia suavitcr (Sap. vm, 1), IOIUS ubique nianens, et
tis; quandod lorum mei cuhiculi nec ingeailus amor sine ullasui muiablitate in utero luo veniens.itaca-
possedent juvenilis, necamplexus aliquando cnnces- tum casielltim tui venirisincoL ret, ul ingrediens non
serit inaritalis? Et angelus : Non iia, inquil, Maria, larderei, 441 etexiens incolumemcustodiret? Dic
nun ita. Noli expavescere: noli e de luae sanctitaiis ergomihi quomoiloadhaec pervenisti? Et illa: Quae-
integrilale solliciiutlinemgerere. lntacta manebis, et ris a me quiil obtulcrimmuneris ui niei matere fice-
de prule gaudebis, de filio. Siue coiijiinclione innr- rer Salraioris 1Uhlaiiomea virginiias est; nromissio
talis viri eflicieris nuriis Altissimi, quia Filium ge- mea, non a me mihi data, sed ab ipsn mibi anct re
ner.lura es Dei. Joseph vero ille vir caslus et ju- omnis boni concessa. Omneenim datnm optimnmt el
stitiae noniine decoralus, non maritus, sed cusios omne donum perfectum desursum est, drseendent a
liiu-, non aiceilet ad te ; sed Sphiiiit sanclus svper- Patre luminum (Jac.\, 17). Ambitio mea eui humili-
venietin te; nec ardebis < carnali lihiriine, nec spon- tas mea ; el ideo magnificat anima mea Dominum, el
sus adliaerebit, sed virtus Altissimiobumbrabitlibi: exsuttavit spiritus meus in Deosalulari meo, quia re-
prcpiereaquod nasceturex te sanctum, vocabitur Fi- spexil, non auro clavatain lunicam, non pnmpas ra-
/iusDt.'t(itid.,3.)).U doiiiiciliiunDen dignum ! Prius- , diantes occullo auro ad ornameutuin cervicis meae,
quam angelus luciileulissima teslificatione sibimet aut pretiosarum lapides margaritarum depentleniium
- approbaret, quod de palati) aula paierni delatum, et aspesit in auribtis nteis, aul genartim ruhnrem atten-
quale illud est, propriis auribus susciperet; nullum ditfucoinendacii colnraiurn; sed respexithumilitatem
verbuin protulit nre pudico, s nullum re-ponsionis ,j. anciltmtum (Lttc. i, 46-48). Venii enim ad humilem
asseiisum. At ubi Maria illaesamvirginiialem audivit mansiietus, sicul fuerat vaiieinio propbetx anie pro-
veridica asiipulatione liriiialam, respondit coniinuo, missum, et ait: Noli timere, filia Sion: eccellex tuus
in sanctissimo peclnre peromate componens alfutu- venit libi mansuelus tt mitis, tedens tuper nebulam
runi cubculare secretuin : Ecce, inquit, ancila Do- (Zach. ix, 9 ; Mattli. xxi, 5) : snper Mariamsrilicet
mini; contingatmiltisecundum verbumtuum (Ibid., 38). virginem,quam sibi ipse exbibuit sine compari sidere
Tamquaiii diceret: 440 ''aratnm cor meum, quia genitncem.
jntactus permanetuieius meus. Coutingat niihi, Ga- CAP. IV. — Venit itaque mansuetus reqiiiescens
briel aicliangele, secundumverbum limm. Veuiatad super maternum spirituni buinilem et qnieium et
habiiaculuin suiim, qui in sole posuit tabernaculiim treuientem verba sua. Vcnit igitur mansueuis, im-
suuin. Orialur mihi virgini permanenti Sol justiiiae, ptens coelog, transiens per humiles ad superbos,
Unuscodex omitlit hoc secundum Ave. ' AL, eamit.
b Dniis cod., cum amore ; alius, quam amore. Exj- t Suppleiidam credimus vocem nullum.
genle coutexiueniendaviinus, cum limore ; uude Ga- b Forte, in me .. . integritalem.
briel dixit: Ne timeas. 4 Forte, peneralia.
« AL,tui. i Unui cori., cu/u<pori«nit?mnontognoveratpatrem,
i * Mss., thronum. k Sex voces sequente» iu uno ms. aesiderantur.
! • Uuus cod., de tua.
•511 APPENDIXAD PRIMAMPARTEMOPERUMS. LB MAGNt. .
et coelos non dereliquit. Inflalos tumnre superbiae, A / ciam vot fieri pitea e* hominum(M
apposito hnmilitaiis emplasiro, ut mitis medicus, Artem vobis non m lo: genus piscium m
ipse curavit. 0 profunda humiliias ! 0 excellentior hebatisde mari vivos ari mortem; riunc ex'
altiludo divitiarum topienlim cl scientim Dei! quam de saeculomortuns atl guluiem. -._
inscrutabilia sunt judicia ejus, et invesligabiles vim CAP.II. — Unu«erat piscati.r et alius ne r .;-.-
ipsius (Rom. xi, 33)1 Angeloriitnpanis lactatur ube- Qiiantutn mei uenntt persecnlores et t>isc»to J
rihus matris. Fons aquae salieutis in vitam irleruam flerent prae.ldtores? Primns in online apnstnlornn
(Joan. iv, 14); Sainaritanae, pra-formans Ecclesiatn, eleclus esi Peirtis; novissimns in online apostolo-
b.bere posmlat (Ibid., 7). Convivare cum peecaio- rmn est 443 Pauhis, sicut ipse tle se testatur direns*.
ribus nnn retusai, cni familiaecoelesiiiim dignita- Ego enim sum minimus omniun apostnlorum(Rum.
inin cum tremnre mniisirant. Reguli fllium Rex re- xv, 9). Qui elegit priinum, ipse elegit ei novissi
gum redditlit sanum (Ibid., 50). non ailhibeiisdi- muui. titsiiniil pateretiir pritnus el novissimus. Kona
versis pigmentis epilhiiiiain , sed lingua bajulans passio, quae niinc enherel laurii. Bouum ceriameu,
inedicinam. Exstinctum febribus ctiral servum Cen- qiiod perfecit mariytiuin. Sciebant apnstoli ad quam
turionis, cujus l:>ud.ibilisinventa est lide- (Mntih. pnrtendebant cornnani, nuam accepeinnt Peirus et
vni 10; Luc. vn, 9): quia ila Ceuturio de Dominica Paulus in urbe Roma. Dixerat eniin D>>minusin
virlute lieri creditlit qiianliini ipse suis militibus sibi Evangelio ; Qui reliquerit patrem aut matrem, uxo-
subditis impciaiis. lia a praesunipsil passiones pararem vel (ilios, el omnia qitm possidet, centuplumacci-
lytici (Matth. ix. 2; Luc. v, 20). ut Dominusmise piei, et vitammlernampossidebit(Matth. xix, 29); aut
rico>tliier visitandn s»navii mulieris longi temporis °n qui perdiderit animamsuam propter.me in hoc mundo,
plagam (Matth. ix,22), in qua liumormorhi seniina, in vilam mternam —
custodieteam (Mallh. x, 39).
tabitla fecerat memhra. Ipse Salvator tacitam sen- CAJ>III. Oponet ergo, fratres, ut propter vi-
tiens fiileni, exeuutem de serviiute siccavit impnr- tam unn diligamus vilam: propter vilam aeternam
tuni sanguinis lontem. Et quaiido (Forte quomodo] lemporalis est contemnenda. Boni discipuli, qui ve-
cuncta percurram ? Narrando delicit teinpus, quam ram doctrinam leuuerunt magistri, cursum consum-
magnificapoiesiate et profimda bonitate ciineta per- maverunt, fidem conservaverunt, promissa dilexe-
fecil, qui, maguus ad parvos, humilis ad superbos , runt, icmporaha contempserunt, et vitam aeternam
plentis pietate descendit. Nova fecit a sivculo, qui possederunt. Unus ex rnslico in-ertus; alius ex Inpo
novus venitad saeculiun.In cujus mirabilem formain lacius est agntis. De Paulo apostolo dictiim est: Lu-
suas evangelistaedemonstrant figuras : hoino, leo, pus rapax, mane rapiet, et ad vetperat dividet escas
viltilus, aquila. Hotno de virgine inntre sine homine, (Gen. XLIX,27). Fuil persecutnr Saulus; sed muta-
ut leo forlis prncuhnil in mortem; 442 et poles ate tus est, ut ficret praetlicator Paulus: fuit antea per-
propria est exaltatus in cruce, tamquam novellus secutor, poslea vero factus est magnificus pra-ilica-
vitulus pro peccaiis populi volunlarie maciaius in tor. Cbristiitn quein aliquando hlaspli uiabtt posiea
passinne; el sicut aquila
b
vehemens, recepto corpore puhlice pra>dicabat;ipse enim de se le-tatnr tlicens:
de luiinilo surgens strirto secans aerem, oinunim Qui prius fui blasphemut, et perseculor; sed ideo mi-
lapsiis calcavit, et super Cherubin asceudit et vola- sericordiammerui, quia ignorans feci in incredulilate,
vit; qui ambulai super peunas ventorum , ascendit ut in me revelaret Deus Fitium sttum (I Tim. i, 13 ;
in coelum: cui est honor et gloria in saecula saecu- Gal. i, 16). Hoc praeslilil milii persecut>>ri.Quid au-
loruni. Amen. < tein praesutii piscatori, nisi claves regni roelorum?
C
SERMO XVI. Clavesenim regni coeorum fides meiuii Petri: quia
/n Natali SS. apostotorum Petri et Pauli. prior agnovit Filium Dei. 0 glnriosuin iiierilun apn-
stolorum! Non uno die elccti ad gloriam, sed uno
Licet hic sermo spectetad anpendicemcollecl.2, cujtit die meruerunt palmain. Non uno die elerli ad apo-
sermonesascititiot ostendimut in prmfalione Ser- stolatum ; setl iino die ineruerunl accipere niarty-
monibut prmmina num. 19, unde etiam in ms. Ca- rium couserralum. Traiiscendeiiint ccelmn; ei coro-
sanatensi ejusdem colleclionis omissi fuere, eum naverunt [Leg. cucurrerunt] ad DominumDeum.
tamenexms., ut videlur, basilicm S. Petri, veluti
Leonit allege.turex lesiimonioPelri Mallii, quod in SERMO XVII.
eadem prmfalione eodemque numero recitavimus, 0 In Natali B. Pauli apostoli.
hinc ne quis forte de sermonegenuino suspicaretur,
qui a nobisinvenlus non fueril, eum appendiciinse- Ex cod. collect.1 nuper edilut ett ab abb. Trombellio.
rendum putavimus. Auctoraliquis Romanuspontifex Prmler mst. coll. 2 ettm invenimus in cod. Casin.
videtur. coll. i, nec non in duobusLeclionariisVallicell.vii,
CAP.I. — Duortimsanctnrnm aposlnlorum Petri et A, 6, vbique Leonis papm nomenprmferenlem./»
el Pauli, fratres charissiini, hodie celebramus naia- duobus autem Vat. 1272 et 3835 , sine certo ullius
lem; quorum snnus et prailicatio pervenit iu omnem auctoris nominehtec inscriplio legitur : Itein ejns-
orbem terrarum. Iia eorum passio celehralur ab dem in N.ilali B. Pauli apostoli; quiv eumdemhu-
Orienle usque ad Oecitleolem, quoniam prn Rege ij> jus 444 et prmcedentissermonisauclorem signifi-
passi sunt coeli et terrae. Meruit civifas Roinanorum,, care solel: prmcedit autem in utroqite cod. sermo
uhi sunt constiliitaememoriae apostolorum. Oporluiti. S. Joanni Chrysostomoinscripius. Cum vero hujus
eniin ibi esse prsettic.itoresregni coelonim, ul.i cnu- sermonis auctor sit certe Romanus, hic manifesta
stitiiium est regniim Romanorum, ut diversaegentes! detegitur alicujus librarii oscitantia ejus generis,
venientes honorificenl memoriam piscatoium. Eun- cujus in prmfatione meminimus num. 'J, ut tcilicet
tihus enim ari beatmn Pelrum aposiolum, qui nove- hunc sermonemdescripserit cum eadem epigraphe
nii.t, ibi est constituta memoria Adriani imperatoris, ex antiquiori Leclionario, tametsiprmcedentemser-
mirae magnitudinis et pulchriludinis lemplum con- tnonem, cui veri auctoris nomenin eodemeral prm-
siriictuni; niimquid potest ab aliquo dici: Iniremusi fixum, nequaquamexcerpterit. Auctorautem Roma-
ad niemoriam imperaloris? Ergo praeleiitur memo- nus mnqno Gregorio potterior esl : tiquidem hujus
ria imperatoris, et festiuatur ad memnriam pi- lemporibut. Micrologotestede Ecclesiasl.Obs<rvat.
scatoris. B»ni piscatores facti, qui erant piscatores; cap. 42, S. Pauli fesliviias allera die post festum
nati. Piscatores piscinm facti sunt piscal<.resliouii- SS. Petriet Pauli celebraricmpit. In Sacramenla-
num, DoniinoChrislo dicente : Venite post me : fa- riis quidtm Gregoriano anliquioribut,nimirumLeo-
* Luxatus valde hic locus est. c Ita ex cod. Vallieell. et duobus Vat. Al., De
b Forle, recta, vel aiiquid supplendum,ex gr., vo- S. Paulo, seu, DeFestivitate S. Pauli.
latu.
813 SERMONESS. LEONI MAGNOATTRIBUTI. SERM. XVII. bU
nino, uli vocant, et Gelasiano, utriusque apostoli A cutor, postmndum praedicator, Judaicaecredulitatis
na.ale eademdie designatur, nec tequenti die descri- infecius sieviiia, nimia ferocitatis adversus Christia-
bitur alia missaS. Pauli propria, ut in Gregoriano nos exardescehat insania. Nam , sicui in Actibus
primumdeprehmditur: Hnncsermonemiii plerisque apostolorum coutinetur (Act. IX, 2). accepta a prin-
m*s. exemptaribut mulilum, in solo anliuuissimo cipibus sacerdotum potesiate ut si quos eorumdem
Vat. 3835 inlegruminvenirepotuimut. Christianae relgionis invenire potuisset, vinctos in (
Jerusalem tleduceret, ibat Iremens magna arreptus
CAP.I. — Gemina hodiernae festivitatis, fratres furia, et subito coelesiisradii splendore illusiraius ac
charissimi, reoovainur gaudia, dum aiimia doctoris perterriltis auriivii vocem de coelo dicentem sibi:
mniiili percoliinus n<tahiia. Undeexsullanies in Do- Saule, Suule, quid me persequeris?Durumesttibicon-
miuo, et immensasejus ineffahilimajestalireferentes tra ttimulum calcitrare (Ibid., 4). El prnlimis radeus
laudes , ingenii brlitia graiuleintir. Kt nimirum af- in terram, oculoruin lnmen amisil. U magna pitt.nig
fliienlissimajucmiriitale laetari oporiet: quia quoties omnipoteotis Dei nostri beniguitas! Umimestimanilis
saitctoruin iuemoria celebiaiur, a iiiinio litle.ium ltiiigaiiiiniiaiisniisericortiia!Modieum euni perier-
memes gaiidm repleninr, et spiriiualihus admodum ruit, ut miiltipljciler consolarelur. ' Pauluin enim
profecnhiis illiistrauiur in id quod eornm prasenlia percussii, ui superfluemederewir. Illico enini Ana-
adesse non ambigiiur. Convenientihus ergo iubis, in:c. Dominus pru>cepitregeneraiinnis gratiam ba-
cliar sîmi, huic b sauclissiiiix aule, euinilem in ptisini tribui, et amissum liiuienoculonim in peiliri.
meriio iiostriiinegreîum pra-riicaloiein assistere, et Praiceptume»t euiui ovi ul lupum ad caula- 446,,e"
spvituali atque invi-iliili quodain niodo pariter no- R >
•* duceret, ei s ini!em sibi ovem efficerei. Anaina enim
biscinn in liac ejutceleberrima solemnilalecrediinus Ovis iuierpretaiur. 'I irnei nvis lupo se prnpinquari,
graiulari. Ei ideo unlla debel, dileclis-iini, qiiem- sed praeeeplo Doiuini fultns fiilucialiler ad lopum
quam Cbristiaii.uum ad occnnetnliim huic veneran- accessit, euir.que divina conspicien-correpiinne in
dae Lccleîa-,ulii saiiclum ejus qtiiescil corpus, de- niansuenidineiiiconversum, exiemplo eolato ei ba-
sidia irretire c corpnns. Pr;ecipue autem cuncios pti nialis inunere, Chri-Hque adhibiio vevillo, eum
Rouian* urhis ct liiiilimis coinnioraiiies rerionilms, Doiiimico collocavitovili. U adiuiranda; operaiiouis
qiiauiocius accelerare pra? miiiiibusconsjruit. Quo- viriu-! Ovis lupuiii ovem fecil, quia boni pasioris
iiiamsi uuiversi de t-xireiuis muiidi paililius neque fnriiliidiiieiii accepit, et quem prius habuit sievissi-
ausieritatem acerriini ilineris, neque prohxiialis niiiin expugnaltireni,poslmorimnsuscepil niiiissimum
terr;e spatia metueiites, eo quo valeui lempore apo- cnncertaiorem. Hiinc Dominuspraeilesiiiiatumhabens
stolomm devote se praesentari inhiaiit ad liinina, ante omnia sa-cula, vas eleclionis affirmai, suumque
d
quiri Itomani cives exeusatiunis prolerre possunl nouieu in gentibus depurtaturum pronnniiat.
in eo qnodpraesentialiterassistentes dissimulam sal- CAP. IV. —0 beate Paule, praedicator egregie,
tem eorum occurrere fesiivitati, dum se eorumdem qiiam glnriosus et laudabilis imer apo-tolos onmes-
aposiolorumprecibus, defeusione tueri noscuntur et que idulges mariyres Iquia licel novissimus in con-
ope? sortio apostoloriim ariveuisse videns, plus lamen
e
445 CAP.II. — Hesterno quippe' die quo ipsi oninibiis iu EvangelioCliristi elaborasse tlemnnstra-
aposlolorum principes mariyrio sunl coronali, deris. En tualiiciilissimain IOIOeiiiteimundo doctiina.
votissiitioaffeclu in ccclesiain B. aposloli Petri pro- Quibus te laud.bus digne gloiilicaii, elegantissime
perames, ejus celebravimus solemniiaiem. Eteuim < C apostnlnriim primeps et veriiatis opinaiissimeprae-
oporlebat ul ejus qui pnncipatum mermt adipisci dicalor, humaiia poterit lingua, quem miscrirordiler
a|iosiolatus, prius celehrarelur festivitas. Hndie vero Reilemptor ex aBlherevocans, dignum sibi cullorem,
doctoris gentiuin ei muntJitotius illiiniioaioris nala- el vas eleganiisnim .il.hleianii|uesirenuis-inium
liliacolimus. Namlicet pariier ainboiuarlyrii biavium constituit? Unde lejfiiimebonum cerlamen certans ,
sumpserint, prnpter confluentis tameu po.mli fre- ciirsumqiie ministerii con-ummans (II Tim. IV, 7),
quentiam in alium diem « B. aposit.li 1'auli iuerat; lerlium u-que ob hoc raptus coelum,atcana meruisti
ratio solenuiiiaiis transferendae, ut sicul iu B. Petrii auriire verba; tle reiiquo repositam lihi coronam
aula universa conveuil mulliiudo, ita in ejus h co- jusiitiae, aique laborum luoruni tlignama justo jutlice
aposloli ecclesia eadem pariter annexa coi.flueret Domino nostro suscipiens remunerationem, merito
populi cougregatio, aequalisqueoiiinibus ines et lae- CIIIIIangelis iu coeleslilius pereuniier iriumphas re-
'
tandi devotin. Sed ecce plures aut desidiis aut gnis. Pro quo veneranies hanc.sacratissimamsolem-
saeciilariliusdedili curis, ari ham distuleiuut piae- nilatem tuam, glnrinseaposiolorum princeps et do-
stantissimi B. Pauli aposloli advemre aulam. Qua- ctor geiniiiiii, assiduis nosapud Creatorem nostruin,
propter, fraires chanssimi, abjicientla est onnns. pro CIIJIIS vera noiiiinisconlessione inartyrii adeptus
miintlanaecng.talionis i cura, ei teinporalis lucri tle- es palmam, commemiarennn riesistasiulercessioui-
sidena respueuria, eoque oinnes quo valemus an- bns. Quaienus luis ciicuinfulti pra-cipuis interven-
nisu ad celebranilamsanctorum ineinoriaio, inaxime: lioiiumsuffragiis,continuaqueprntectiouemuuiii, ab
beatorum Petri et Pauli aposlnlorum principuin na- umversis isiius Quentismuudi erui inereaiuur adter-
taliiia concurreiiles, in ainboruiii ecclesias devotei rj snaiibus, et ineutis sineeritale, secura devoii-siiiiae
pariier congregati coiiveiiiainus, ul sicul paresl eus> tuaelestivitaiis exsequentes gaudia, ad aeterna per-
11honorum infulisdivina illuslravit dignaiio, ita si- lingere valeannis rcgna, perJesum Chrisium D.uiii-
miles humana h ibeai in solemnitatibus devotio. nuiu no-tiuui, cui esi lionor, etgloria per oinnia sae-
CAP.III. — Hic euiiii beatissimus prius quidemi cula saeculoriun.Aiuen.
Saulus, et posiinodum Paulus, prius, inquam, perse-
* Cod. Val. 3835, nimit fidelium mentes gaudioi h Al., apostoli.
relerantur. • Al., desideriit.
k Al., sacratiuimm. i Vocemcura, quae in aliis cndicibusdesidcratur,
• Al., torporis. opiiiniis cod. Val., ex qun mox detideria
4 Sic Vai. cod. Al., proferent in eo: et post non- suggessit
scripsimus, pro detidta, ut alia exemplaria pracfe-
nulla, defemionittueri nocuntur ope. runt.
• In qiiibusd.inicodd. deest die; male. 1 ld est, aposlolalushonore.
* Al., cunsecrati. 1 Al., simililer.Cotl. Val., comquale*.
s Ms. Barb. : B. apostoii Pauli ratio erat transfe- m Sic idem Vat. Alias male, enim.
renda. Cod. Casanal. : B. apottoli Pauli inerat ratioi ° Sequentia iu solo aniiquissimo Vat. codice le-
transferendm.Vallicell.cod. : B. apostoli Pauti cele- guntur; ubi mox, pro tuverflue, legeodum videtut
britatiserat ratio transferendm.Secuii sumus cod. Vat. tuperne.
«45 APPEfSDIXAD PRl.MAMPAUTEM OPERUM A. LEONIS MAGNl. 516
447 SERHO XVIII. i ruit, qui portasioferai patefecit. Itle de morle Petrum
A
est. •ripnit, qui morteui ip am <le»truxii.
&e
De SfliictoP«ro. Quomodo carcere eductus (UP. U. — Sed qtiod lunc sanrtn Pelro serundum
Nune primum edimt t» *«. Gttltnenti. liiieiam feslUH) est, cirra nos qnoque inyslice geri
agtiosciiiins, si filem Petri seqnnnitir. Sumusunim
CAP I. - Quemailmodum saneius Pelrus in «ar- et nns in h»e inundo velut in carcere cousiiiuii. Si
cere sit ligaius dualms eatenis «t tradiius qiiatuor ergoa Domiiio visitari niereainur, miliilur ad nos
qnaifriiioitilius niiliium, qoeniadmoiium etiam inde angelus Oei, et dint ad uuiiniquemqne nostrum :
liberaltis sii per angeluin Dotiiiui (Ael. xn). audivit Prieeiiige te, etealcea te ealccauienta tua, etoperi
per nrilinein riilectiovestra. ftlissuaergi»in carcerem te vestimentam tuum, et srquere me. Prarcinenitus
est RaneitisPetrus, causa nomiuis Cbristi, sed poenam fios, si lumb<>s corpiifis Bosiri pudir.iii;i>
rireulo (Forte
«arceris •horcerenon poterai, «piia ipse in carcere ClnfuloJcirnMndemus, dimile«Ap<isioln: Siwti***»
templum Dei erat. Ligatus erat dnabus rawois, aed vtttri pftetlncti (Luc. xn, 35) in castftale. Calceantus
calenas criminum in ipsocarcerea credemihus extra- et pedes romtros, $i gressus vilae nostrae praeeeptis
hebat, Mtsiodiebaiur aquaiuor traateriiiiinibus miii- *»«Hgelic.r fldel mtiHiamns, ut securi spin is pecttali
4HIII, seri sub ipsa ênslodia qttatutir Ev.uigelia ad «tiiili)iiuatis trihult* conculcemiis. Operimus nns et
Uilew>>enie<iiibus insinuabaK JSecmirum snne, si ille vtRlimettlo,si ve^temillam nuptialem, id est Ivapti-nii
huiRattain custodiam iimere «en jnitarat, qui divina f ratlam, conservenms iti nohis. H.rc it.tqne fiilelitir
eusuniia «ervahatnr. Cutn ergo diligcnier Petrtis nnpleatnus : statini carient calenae tle manibiis nos-
•custodireiur in carcere a ^«atiior quaiernionibus £ trls, W est catenne ivecratorutn, quihus constricli et
reiliuim, ligalfls • «itiabtisratenis, ventt angelus Do- colirgaii seciindum animam lenebaniur. Se.l nec ali-
mini ad euw, «t audivit diloctio vvstra, et aperuit tef <feratcere, hl t»slde muurii hnjus errnre. evadeie
jaimas oarceris, et dixitei: Suree. et tollevestimtntum possumus, nrsi» Dominopcr angelum visitemur. Apc-
tvum et eperi te, et calcta te cakeamentumtuum, tt Htur nobis et porta ferrea, id esl et portn mortis, et
veni, sequere me (Ibid.). At iile surgens sequebatnr poen.ij qunm FilinsjDei passionis sua>viriute commi-
etim,eicum venissetadportam fenvam cnm angelo, fluii; et lunc veniamtrs ad dninum Mniae, id est ad
«tatiiN a «e eadpm pnrta aprrta est eis. Nec mirum Ecttesi&.ti Chritti, ubi Maria nlater Doinini hahitat,
«aiiesisswcte Petre porta ferrea spnme apcrio est, Ctillic OccnrretnoW< ptiella nomine Rhode. Conve-
tquipertas mlereium jam in potestateni acceperai, hlens atitem huiiismotlilionien lihtde salntis nostrae
diceitte Doniiuead euiii; Tuet Petrus, et super hatic m^sterium rst. Rhode enim secundum litteram grae-
petramadi/iftibo Eceiesiammeam; et pertm inferi n&n Cam rosa nuncup.uur. Venienlibus ergo nobis ad
pravalebmt eedversusenm. El quKcnmque lignvetts domuni Mariae,puella noniinu tthodeoccurrit, id est
super ienmt, 448 eM"u *#*"« et in cmh (Mallh. cnngregaiio sanclorum, quaesanguiue martyni gto-
vn, 18). Mteergo wttictoPetro portam ferfeam ape- rioso velut rosa rcfdlget.
» Non Apostotus, sed Christus ipse haccverba profert in Evangelio Lucae, xn, 33. EDIT.
ADMONITIO IN SERMONEM SEQDENTEM.

Prolixum Quesnelli monilumex inslilulo nostro, quo emnia itiiut huic editioni inserlum iri polliciii sunms,
proferre cogimur. t Sernioj iste, inquit, uirum habitus sit in fe.-tt»sept.ni fralrtim inarlyrmn M.idtabeonini,
an vero in festo septeni Iratrum lilioruui S. Felicilaiis martyris, id esl Jauuarii, Felicis, Ptulippi, Sylvnni,
Alexandri, Vitalis. el Marlialis, qui tempore Antoiiini imperaloris marlyii« corouali suttl, eru lonasse qui
dubrtel, si ocnlos a lilulo paulisperaverteik, rujus fideni, «( et aliorum liujusmodi, in snspicionem adua-
cere wefasnon est apud eruilitos. Etsi vero horum celebris R tnioeniemoria ex antiquo fuerii, quoitiam
ipsam Urbeni suo agone nobilitaverant, prinrum lamen, id est Micltab.eoruin, iriumph» cousecrattiiu lirisse
lvunc.sermoneinexisiimamus, liun qma ex sacris Scripturis recitatam coiuiiieinorai manyrii ilioriim histo-
riam: Causam, inquit, solemnitalit hodiernm, dilectissimi, ptenissitnesacrmhittorim lectione didkistis; tutn
quia non iinperatoris vel pr*fecli Roniaiii crudeltlaii trtuuit taie martyiium, sed smvissimiregis impietati,
nempe Aniiochi.
Porro huic martyrum solemnilatialiud feettim sulijuBcttinifuisse iadical S. Leo, Natalem scilicel, ut ait,
seu dedicationem eedesiai, cojus oonsecranoiie mttiquum(estmtatem getmnMamesse inferius asserii. Sed
Ciijusecclesiae nalalis, et cujus consecraiiouis solemniiasisli esset, necipseapiTit,iiecquisqtiam poslipsum
inquirere sategit : uuoil videlir.et,ut opijior, pro certo h.ibuerint mnnes de dedicattone basilicaeS. Petri ad
Vinc«la istud esse iuielligendnm, cum eliamnum hodie uua sit dedicationis istius et mariyrii Mactiab»orum
fesiivilas kalendis Augnstis affixa.
fluic aulem senieiili.e accedere nequaquam pnssumus. Nam basilica S. Petri ad VitiCnla ab Eudosia
Yalentiniani Augu-ti uxore aedilicata est in nionte Exquilino. unde et litntus Eudosi<e>'(iict(rs est, quod
minitne concinii his «juae de loco isto » Leoae dictintur. Siquidem maiilfesttnnest non afemina, sed ab
homine exslrnciam esse besilieam, cujus consecraiionis «letneria runc agebaiur. Magwficus,in.piil, svructor
parielum, etc. Detnde in euwt|iri basihcamde qua inquiriiniis erexit. ea otrmia wnvenire dehent, qux Leo
edisserit, ut scilicet, l°ipse *«ts sunifKibnset munilicentia a-tlem asdWcart jusêiit: Magnificns structor
parielum, elc, hubitandoquod condilit. 2" Et eam ipse aMisectavcrit seu dCilicaverit eccteiam : «y«»1toc ilie
antiquam festivitatemhujus loct consecruiionegeminavit.3° Ul aniinarum itle n cuiam habuent: Sed muyiti-
ficeniwr mdificatoranimarum; imiii» et doceitdi munere i» nrbe Roma, ac proinde cpiscopi, perfuiictus
fuerit; (aciendoquod docuit. 4° Ut is fuerit, cnjus memoriam jnsto lionoie venerari posseni Kouiani, et
marlyrum volemoiiati subjoflgfire. Non solutn, inquii, martyres ac miirtyru.nimalrem, sed etiain itliusmemo-
rtamjnsto konoreientramini, -e/uiHoed\e ttntiqnamfesdvilatem hujus loci consecrationegioiuitivil.b" Deinijue,
ul Leooi «otev«s faeri(, ei ieiwtiHseoriitti quos altoquebiHtir pietans opera ediderit, ex quorutn memoria,
non minus quam ex tenipli quod cernebanl conspectu, ari virtuiis proleclnm accenili posseut; sensiis est
enim hoiu n verhoriini: Omhia erao, dilectissimi,quie oculiscernitis, el Tueniememinislis,ad profeclumvestrm
«dificalionis o*«W!»tt«,-eie.trtecawiein omnia in Eudoxiani cadere iiiui possunt: necesse esl porro iu aliquem
ex pomilicibus Uomaiiis,a»l ifuos uivicepertinebat ecclesias in Urbe dedicarp, aniinaratnque in ca doclores
atque «dificMtJre*«get*. Facile tjuidem deCoe'esiino p.inaisia ilici qneUnt, «cuinimirtira sanctitate conspi-
«*MIS foit, et baS4i«SfmJ«lii fecisse legiluY. V-etWrhpronipTsurh trt iDa ai Sixmin 1U Leonis nostri uliimuui
decessorem reteraui. Pritnum enim manif.istatfifcstccclesiatn cujus dedicatioiiis festu^ tunc dics agebatur,
M7 SEfitfONES S. LEOSSIMAGNOAfTRIliUTL SERM. Xll Si$
unam aliquam fufese e prfrcipuis RomanSeUrbis bastlicls^ Cnjns encaeni» ab iiniversa plebe Romana tanla
celebriiate, taiila festirilalis magnificeittia,lam conspiratili studio el devolo animo, lanlo popiili cnncursa
retolebaiiii r: tatiS erat prorul duhio basilira S. MariaeMajmis,qiire et $. Maria»ad Nives, ei ad Pra^sepe,
el Liherii hasilica dici nr. Ibnc atitem a SixtO papa lll deliuo exsiructun fuisse et cniisecrattm , tcsiatur
Itber tle Rvunams pomiflcibns, rt Atlrianus papa iii epistoiaad Carolnm Magnnin. Hic fecitbasilicaniS Marim
mhtris Domini, qum ub aniiqnis Lfberii tognominabatur, inqnit liber ille in Sixlo III. De quo ita Adnamis:
Sixlus pipn, Cte etlini successor, fecil basdicain SanctmDei genilricis Matiw, cognomentoMajortm, qum et
apud 1'ranepe dirf/nr. Oe «]uabasilica mira Sunt quae releruniur a PetroCttniacensi, Ueda. et lis aiicioribus
qni de s>p eiti l! bis eeclesiis scripSevunt. Deinde facile Credi poiest Leo in Sixli laudes erupisse ex occa-
g.tme sntemuit.>iisquouiaiu ab illo Tuerai educatus, ei setnper adhaeserat Ut ejus diaconus, eideni proxime
;su'cess>rat, m crti Irt atfniinistrandis rebusecclesiasiicis egregiam navarat operam, cujus ctiam recei tior
oinnium erat membria. Deniqueet ipse laniqiiainsauciiialis laude praecltrus inter vindicatoscoeites rccle-
siJ-licis tahuis inscriptus reperitur 28 die Martii, ui tneriio iltius memoriamjusto honorevenerandamdixerit
S.mCiuspoitiilex.
UIIIIPJe-t quod tibjici possil, hempe dedicaiionis S. Maria solemniiatetn alio die per.igi, hempe nonts
Augusti, nullaiinpie e cuiir.i kalenttis Ailgu-li ascriptarti esse soleiiiiiilaiein tleilicaiiouis inhodierno Mafly-
rologio Romano, nisl S. Petri ad Vincula. Sed quid mirum, si per tot a norum decUrsum niulia iinmrttata
esse reperiantur in ecrlesiaslicis linjiisinoili t.ibulis, quarum etiam fides non usque itiaiine certa est et
indubiiata? C.rleruiii tuw atitiquissima ilfa basilka s.tpius propter vetustatem de novo suscitari, nc deimo
consecrari indigueril., sicui conMtettido poscehat ul ullima: ejus consecrationi.-.dies iuter festa haheremr,
ila par erat ut primir construciiiuiis el cnnsecralionis illius memoria non perirel, qti.e pliiiiiniS Vitlelicet
in-ignibu.-quemiraculistmo orbe celebris ev.iseral. Ub eam, ut opioor, ratiouein illiusdedicalionls voleiiinilas,
q:i:e a Sixio peracia Inerai, a primo ilie Augusli :nl qiiiutuin li.in-laia esi, ul gemim Sol.mnilas iu nnam
coalesc. ret, nec fesiuruin dieriim uuinerus cuni public* rei inc.iii>motloexcre.->ceret. Praeseitimqtte id decuit
fieri ob aliam S. Petri ad Vincula dedicutiouem, cujus solemnitas eadetn priuia die Augusti celebfanda
occurrit >
Bmc in hypolhesiqua sermo de NachabmisLeonisetsc credebatur, necessaria fueruht. SupervachnfUvero et
inulilia in rein prmsenlemcognoscenlur,ti euindemsermonemLeanis non esse demonslravmus. ln vetuslhsimo
tnim Leclionitrioms. Valicano3XZ6,quod procul dubio Rumanumfuii ad usum basilicmSS. Plulippi el Jucobi,
ubi alii g nuini Leonis s rmones ejus nomine inscribuntiir.hic pagina 1, non Leoni, setl AugustinOtribniur hoc
litulo: lnci.pitsermo S. Augus.inide SS. Machahieorumkal Aug.: Quis LeoniRomanopuniificiauerere auieat
sermonem qvem ipsa Romana Ecclesvi hoc antiquissimo tesli; ouio ub eodem abjudicai* Potteriorum tlaqac
temporum errore factum esl ut in collectionLus2, 3 et l, qum sequioris mtaiis suut, Leoni ascriberelur. 11oc
unum documentumnobis evidenlissimumest.
Adde quodhic sermo solemnitateinMachabmorumin ea urbe in qna habtus fuit cetebrem indicat. In AVica
quidem celebris (uisse cognoscitur lum ex Carlhaginensi, veteri Kalendario , quod Mabillouittt in Anattctis
vulgnvit, lum ex Augustini s?rm. 300 e<50l, de eodem feslo eduis, qui liujus quoque sermonis eum auctorem
coiifirmarequeuiu At Romx Lconismlatenullum de Machabmislestum celebrulumf;isse, ex eo coltigitur, qitod
nulla ejus fetti Missa noielur kal. Augusii uon solum in unliquisi.imoSacramentario Leoni ailribuio, quod
secundo tomo recudetur, verum eliam in priori Sacramentario Gregoriano, quod ex duobus mss. Ludoiicus
Muralorius
' fypis impretit Lituraiiu Rom. veler. tomoII. Quod si in vulgcitoGelasianoislud fesium atttuilur,
hoc non esse purum Sacramenlarii.mCeiasianum, el noiivuliuposlerioruaidtluinentu recipisse cerlum rst, inLr
gumreceusendamesseMissumde Machubmis,e.zipso Missmhujus defectuin posteiiori SacrameniarioGieyOriano
iuistiue iutelligei.Additioaulein hac ntduci potuu ex aliqua Ecclesiaubi Machabaontm fefum peragebatur, uli
Leoni*que ue temporeperagebalur in Galha; unde eorum festum tignutur in Kalendario PolemiiSilvii, quem
Gallum teriptorem fuisse et scripsisse in Gailit p vbabimutin observatijnibusad lerm. <S3,num 4.
Accedit inscriplio a pluribus edita et novissimerecusaa P.abb. Monsacraloin opereilc Caienis S. Pelri
tfaa. 48, iit qua de templo S. Petri in VincuiisItajcinler ca-tera legunmr:
HocDomiuitemplnmPetro firitanle dicatum,
TerliusamistesSyslussicraveratolim,
Civflibellodeslriictumpostfuit Ipsiiiu.
Eurioxiaquitlemlotrtm renovavitibitlem:
f'el»KTusrursu>SaCravilpapabeatas,
.Corporasancloruincoudeusibi Machabaeorum.
Si hiecir.teriplioettet antiqua, gcnuinamqtiereferret historiam, ila ut ante GregoriumMachabmorumcelebrilas
tub PehtgioRommcmpnsei.adhuctermo Leonitribuinon possei. Tandem(ormulaûnvmttw ,qum inilio capiih 3
inieriiur. AugHttmoquidem famil.aris, a Leontsautem contueludinealtenissimaesl.; Itocqueindiciumsermonem
Leoni^ppodlum fuiste vehementiusconfirmal.
453 SERNO XIX [Al. inier Leoninos _Ataceam, convenlus vester ostendit. Tam conspirani
setm. LXXXII]. enim -lutlio ei ilevmo animo cunveuisiis, ut c fcsii-
In Natnli sanctoruiusrpiem fratrum maftyrufn vnatis iiiagoificeiiiiam,etsi sernio non inilieel, eon
Minhtibmorum". gregaiio lameii ips.i le.-tetnr. d£t recte: dui l>>xenim
In appendicennnc primumcollocatus, quia non •causalalitue esi : in qua el naialem eccle-iae cn-
limiis, et inariyriiio passione g uileiiiu>; nec itiiue-
Leontt, ted Augustini etl. rim digue Ecclesia i tiruiiiexsiiltat iiiarlyiio, qnorum
CAP.i.—Gratias,tlileclissiini,i>D>iuiiiit>Deo noslro, Ornitur exemplo. Cansam erg>>solemuiiaiidb dier-
quoriquatiia sit liujns tliei eoletMitiUs,«UHIBSI ego na5, dilcciissiini, 454> plemssiuie sacrae hisiuriu?
*
llifeergn F.iid.>\ia,qn«cIroe lemplum civiti >»cllo inr. Srd in niillis m-s. b.ec ariditioinvenitur.
•h-sirneiiiiii tftiivvanl post Xy->ttitu^ qojeq ie ilxletn b Valgaii pns eiiores .prima eriiiioneiusertini ver-
riicilur ab Hieriis.ileni Rotura ilt:iulis-e vlne.iilaPe- buiu agamus, HIIOItlelei^luiii pulavimus auctoriiate
iri.non esl EudoXia Valein.inianiill uxor, ut Q.ies- firmia: cd.tionis et nostroruin codicum colleciicnum
lieHusputavii.
" Uuesnellus adjecit, et dedicationeEcclesia, >bo B(3«t4. * Cod. 6 rb. «ollect. 2, solemnitati*.
quod iu sermone etiam de Ecclesiicdedicatione aji- rt Ecrlesimnatalis pro dlc dedicationis acctpltur.
«19 APPENDIXAD PRIMAMPARTEM OPERUMS. LEON|S MAGNI.'V.
leclionedidicistis,nec latere vos potuit quem in lanto A kultra H'visui terminjosopeia pietati» ex
rerum gestarum ordine exceperitis auiliiuin, cum utilitatilius insiiiutionum ejus euani iii
gloriosani septerh martyruin mairein exsulianti et rciur rievota pnstenjas , et habiiandoquo
non lacito lionoraretis alfectn , in singulis quidein et facientlo quod doeuit. ';. ,
filiis passam, sed iu oniniliuscoronatain. Siibsecuta CAF. IV. — Oiimia ergo, dileclissimi, quae*'
a
esteiiim IVIiciexilu, quos invicto pr.rmisii horiatu. cerniiis. ineiile tneministis, ' ad profeciuntv
Beata genitrii, bcata progenies, inemorahilis prae- aedilicaiinnisassunnte, et ita umisquisqiievestrum
cedeiiliiiui fortiltido. Nam cum in illo orriine b inor- praeparato a majoribus 456 utatur habiiaculo,ut
tium, et in il'a tlispnsiiione poenarum, id sievissiini in seipso memiiierit templiim Hei esse fiimlaltim.
regis excogitassei imp etas, ut victoriain sibi rt de Niliil structur.e sua; pravum, nihil m supponat inflr-
prunis prouiitieret, quos sine lolerantiae cruciaret uium ; sed vivis et eleciis lapidibusrongiueiido, per
exeui|ilo, ei de postremis, <|UOS in supplicio torque- inili-soliihilemconnexionem crescat iu Doiuinicicor-
relalienn, muliipli. atae suut mailyriiiu palmae, et poris uniiaiein : auxiliame » ipso angulari lapide
dum singtili iu omniliiis vineuni, pratter coronas Deo et Domino noslro Jesu Christo , qtii cum
propria». omnes acquisivere septenas. Palre et Spirilu sanclo vivit el regnat in saeculasae-
'
CAP.II.—bed bacc ad frm luosam recoleuda sunt culorum. Amen.
aurium volupiaie n. Iuflai seieniia (I 6'or. vut, 1), SERMOXX.
ni-i adilicel obedieutia . gravant autlila, nisi siisci- De Transfiguralione Domini.
pi.tiHiiriniiunda. Neu enini quia cessav.t peiseculor
d
et tortor, quia oim.es jam Oeo miliiani potestaies, B Nunc primum ediiusex ms. Patavino S. Anlonii,
Leoni perperam tributus.
destnit Cbrisiianis, 455 '\m* superenl, passiunes.
Fili, iuquit, accedensud servitutem Dei, tta injuslitia CAP.I. — tlodie, fr.iires charissimi, solemniter
et timore, el pcmpara aiiimam tudm ad tenluiionem cobmiis ^diem illius scilicet qui cum Patre omnia
(Eccli. ii, 1); el Aposiolusdicii: Quicumquein Uiristo giihernins, rondidit omuein diem; Verbtim, inquam,
pie volunl vivere,perteculionempaliuntur propter ju- qnod iu (trincipio dixit: Fiat lux, et facla ett lux
stiiiam (II Tim. m, 12). Qni ergo puias quievisse (Gen. i, 3). Ipsius carn hodie iu monie clariGcata
persecutionem, et iitilium tibi cum liostibus esse est, utpote texlus narral evangelicus. lu monie ante
coi.flietiini, iniiiiiiiiiicordis tui scrutare secreium, duos vates trcsque discipulos transligtiralus est Do-
ei omnes e recessus animaetuae diligens exploraior minus; scilieet ul nohi^spem suaeL>ivinii»tis donaret,
ingredere; et vide si nulla te impuguai adveisilas, si siiam pr;r nive faciem canriiriameis voluii demon-
nnlliis tyrannus vuli in meutis tuaearce don.in >ri. sirare. Si (|iiis vero hos noscere voluerit vaies, cur-
Noli ctim avaritia pacem lirmare, et iniquorum quaj- rat ad evangelisiarum suhlimis-iiiias voces. Verum
sliium iiicreineiila comemne. Superhiae cniicorriiam si cuilibel Lucas a duobus superioribus dissentire
nega, et magisjtime iu gloriain suscipi quam in hu- videtur, propter quod non post dies sex, sed post
miiiiale calcari. ' Dissociare ab ira , nec dolnrem dies octo hanc Domini clariiatem ostensain fuisse
iiiflaiiunet invidiae cupiiJo viudiclae. Renuntia volu- perbihel (Luc. ix, 28), grammaiicorum currai ad
ptati, averlere ab iiiimundilia, pelle luxuriaiu, fuge tropiim. Est nentpe apml eos tropns, qui syllepsis
in quitaiem, s ohnilere falsitati ; et ciim videris le dicitur, ubi pro uno mulii, et pro rnultis uuus com-
muliiplicem hibere pugnain, tti qnoque, inntaior prelienditur, aique toiuin pro parte, et pars pro toto
martyruin numerosani.quaere vicioriam. Tolies enim G accipiiur ; sciatque Lucam nihilotuiuus iropice de-
peccatis inoi iiiiur, qnoles in nobis peccaiaista inuriun- scripsisse dieni quaudo promissum esi; atque illura
tur ; et pretiosa in conspecluDominieliain mors quando completnm est, in suo Evangeliocunpre-
sanctorum ejus (Ps. cxv, 15), ubi homo occidi- bendisse. 457 Videlicet quando Dominushoc pro-
lur mundo, h nou iuterilu sensuum, sed fiue vi- miseral, \espere erat; et cum iransflguratus est,
tiornin. maue nihiloiuiiiusapparebat. Maitlncusvero elMar.
Ct.t. III. — Si ergo, charissimi, nnn ducitis cum cus praeieriniiientestlies promissioniset iransfigura-
infidelibus jugum (II Cor. vi, 14), si peccalores esse tionis, soluminodo integros sex medios maluerunt
desililis, et nullis carnalium cupidilaium lentaliu- Iradere recordationi perpetuae.
'
iiibus ceditis, soleuuiem hanc diem legitiine cele- CAF. II. — Veriiiiitamensi aliquis dicat cur ante
braiis; et non solum mariyies ac mirtyrum malreni, duns vates et tres discipulos voluit transfigiirari ,
sed etiam i illius nienioriamjusto houore vcnerami- reiuinisc.itiir ipsius luculenti primi sermonis Douiini;
ni, qui hnc die anliquam fesiivitatein hujus loci cnn- ipse inquil Judieis : In lege vettra tcriptum ett quia
secralione geminavit : niagnilicus quidem structor duorum hominumtit verum tettimonium(Joan. vm,
parieium, sed magnificentior aediflcatoranimarum, 17). Ut autem seipsura ostenderei esse qui dixit
•>Ms. Casanat., quos munitosprmmisit; sed cum ostendimus, omnis de Sixto III opinio evanescit. Si
cod. Barb., pro honalu habet ornatu. vero ille ipsum serinonem in Hipponensi ecclesia
b Solus cod. Casanat., morienlium. reciiavit, alicujus prasdeces«orissui elogium hic at-
0 Mss. Casanat. et Barb. collect. 2, ad infru- texere votuil. Cum porro idem dociorserm. 300de
ctuosam. Machabaeisdisserens banilicam in eorum bonorem
d Addidimus omnesex mss. collect. 2 et 4. Autiocliiaequidem, uon aulem in ecclesia, ubi loque-
« Editiante Quesnellum, recurtut, perperam. Dbatur, dedicalam memoret num. 6, in praescnti
' M». Baib., Dissociale ab ira. quuque sermoiie habito occasione dedicationis ec-
s Sic ex prima editione ac mss. collecl. 2 el 3. clesiie, quac in diein Machabxis sacrmn inciderat,
Vulg., omiMefaltitatem. rie iiiroque argumenio sanctorum martyiura el de-
h Editi, non terminutionesentuum. Correximus ex dicaiiouis sibi egisse videtur.
duobus mss. collecl. 2. k Cod. B.irb., uiilitale.
1 Ita einendavit Ujtiesnellus,ul eliam in nostris 1 Quesnellus vocibus ad profectumpraemisil con-
codicihus legilur. Al., creditis. Mox adverbium legi- juncliouem et, qttie non satis congrua, a plerisque
limeseiiieniise maxime congruum adjecimus ex lau- nostris codicibus et auterioribus etiain editiouibus
dalis niss. colleci.2. abest.
i Cum bic sermo a Leone habiius crederetur in mAntiquissimuscod. Vat. 3836, tuperponat. Dein
ecclesia S. Petri in Vinculis, Sixium III hitjus eccle- cod. Barb., lapidibu*congerendoindissolubilemeon-
siaecunsecratorem hoc loco designari oinnes hacte- nexionem, creseatin Dominicioperis unitatem.
nus existimarunt; unde etiam Quesiiellus postillam » Voces, ipio angulari lapide Deo et, antecedenti-
huic textui afflxit Sixti III elogium.Sed cum hujus btis congruentes adjectse fuerunt ex antiquissimo
sermonis auctor sit Augustinus, ut in admonitione Valicano 3836.
KSi IN SERMONESS. LEONIS MAGNlOBSERVATIONES. 522
Moysi : Ego sum qut sum, el hmcdices filiis Israel : A j niihi gloriamtuam, ait Dominus: Non poteris videre
Qui est misil mead vos (Exod. m, 14) : quique eum- faciem meam; non enim videbitme homo, et vivet.
dem Moysem ob liberationem filiorum Israel ad Ecce, inquit, est locusapudme, et stabis supra petram;
Pliaraonem miserat, et ei in nionle Sina legem de- cumque transibit gloria mea, ponnm ie in foramine
derat, atque prophetam Eliam igneo curru in aereum petrm, et protegamle dexteramea, donec perlranseam,
ccelumdevexerat, hos lestes ad suaeclaritatis trans- totlamque manum meam, et videbis posieriora mea,
figurationem divina potestate cum discipulis con- faciem autem meamvidere non poteris (Exod. xxxm,
templandam perduxerat; nimirum unum eorum re- 18, 20 seqq.). Quidnam, dilccli-simi, est hoc? quid-
vocans a limine inoriis, alierum a translatione nam est hoc? NumqOidnamDominum nemo vidit
paradisi. Nullusenim scire poterat sepulcrum Muysi, umquam? Numquidnam uienlilus est iinus horuin ,
nisi qui jussit et ad se cum perduxit; et nenio quo qui dixit : Deumnenwvidil umquam, nisi Unigenilus,
esset Elias translalus cngnnverat, nisi qui eura ad qui esl in sinuPatris, ipse enarravit (Joan. l, 18)?
se vocaverat. Hic est euim Unigenitus Patris, qui Numquidnam omnipntens Pater incapihilis et im-
propter bumani generis redemptionem efflci voluil mensus, atque invisibilis cnrporeus esse creditur,
primogenilusmatris. In hac namque hodierna trans- aut membra illi ascrihuntur corporalia , ut referatur
figuratione coadunare voluit utriusque paginac con- eum liabere posieriora? Magniimestboc, piofuuduni
cordationem. Ut enim ostenderet se esse legis Do- est hnc; et tantillis tam profundum rimari non est
minum et propbetam , bos voluit perducere atl testi- facile. Sed illi soli est aperiendum, qui cum vult,
monium evangelistarum. In hac siquidem transfisu- brutis animalibus aperit os ad loqiiendttm. 0 sancte
ratione placuit ei, dispen>atoriPatris ostendere Filii, Spiritus nohis resera bnc summumPatris eloquium.
dispensatorera, scilicet Petrum Moysi, et castum " Atiendite diligenlius , attendite , dilectissimi, cau-
velerem casto novodemonstrare voluit, EliamJoanni. tius, et una mecum bic veslrum parate animum.
Duossoles in monte cernebant hodie discipuli,unum, CAP.IV. — Cum perlransiero, inquit Dominus,
qui ab eis omnibus contemplabatur in firmamento, videbisposlerioramea, faciemmeamviderenon poleris
et alterum, qui splendidius eo fulgens a vatibus et (Exod. xxxin, 23). Facies namque Dominiincompre-
discipulis cernebatur, facies Jesu. Hic vero Sol, qui bensibilis Deilas; posteriora veroejus Filii credenda
in monte ruiilabat, itlum qui in firmamentoest sua est assumpta humanitas. Profecio per faciem , quse
potentia illuslrabat. Iste namque Sol justitiae ardens prima pars est corporis, Diviniias insinuatur ante
et lucens; ardendo enim in se accendit fideles, lu- omnia saecula; posteriora vero Christi bumanitas est,
cendo illuminat omnes. De isto namque Sole ait quaein ullima ad nos per ihviolatamvenit Mariam
Joannes : Eral lux vera qum illuminat omnemhomi- lempcr-a. lnlmcsiquidem die, quod suo famulo pro-
nem venientemin hunCymundum(Joan. i, 9). misit Moysi, fideliter per Filiiim Paler complevit. De
CAP.III. — Verum ut>claritas illius nobis certo hac quidem solemnitate hujus diei David ait: Con-
certius insinuarelur, posxquain in aliam speciem (essionem459 et' decorem tnduisli, amictus lumine
vullus ejus transfiguralus est, et a nube lucida cum sicntvestimento(Ps. cm, 1). Confessionemetdecnrem
aposlolis obutnbratus, a Patfe vernciter est clariflca- indulus est Christus, cum gloria paternaevocis glo-
tus : Hic esl, inquit, Fitius nleus charissimus, ipsum rilicatus est : amictus est lumiue sicut vestimento,
audite (Luc. ix, 35). Disciptilivero lanlam vocem cum solis splendore suura discipulis coruscantem
non ferentes, cecideruntin faeieni, recedentibusque ostenditvullum. Dehac quoque solemnitate Habacuc
Moyseet Elia, remansit sola soboles divina, quae< C propheta mirabalur, cum ab ipso decantabatur :
erigens eos inquit : Nolite timere, quod est dicere : Domine, audivi auditum luum et timui, consideravi
Timeanl illi, qui non credunt, timeant quos phan- opera tua et txpavi. (Hab. m, I). Numquid fabricam
lasmata illudunt. Yos, qui Patris Filio obeditis, mundi iste miraius expavit? Non. Sed quid miratus
ejusque arcanis secretis intereslis, quam ob rem ti- expavit ?Audiquidsequilur: In medio,inquit, duorum
midi estis? Atlamensancti discipuii 458 respicien- animaliumcognosceris.0 charissimi, quid esl in me-
tes, neminem viderunt, nisi soium Jesum; ul liquido dio duorumanimalium cognosceris?Nisiaut in medio
demonstraretur quia vox quae missa fuerat, non duorum lesttimentorum, aut in medio Moysis etEliae
Moysi, non Eliae, sed unigenito Filio solummodo cum eo hodie inmontesermocinantium. tlic namque
congruerat. De hac quippe visione quidam facundis- est lapis angularis, in quo 460 uterque paries rae-
simus poeta adiniratur atque collaudat nieritum ruit copulari, scilicet vetuslesiamenlum, et novum.
borum trium apostolorum dicens (Sedulius, I. ni, Vetus significattim est per Moysem et Eliam, per
v. 284 seqq.): quos lex et prophetse designantur. Novum vero per
0 meritumsublimetrium,quibusilla virlere Petrum et Jacobum et Joannem, per quos sanctum
Cootigitin mundoquaenonsunl creditamundo! et venerandura designatur Evangelium. Sive per
Quid?quodet Eliam,etclarumvirtute Moysem Moyseraet Eliam prior ille Judaicus populus, per
Igaolosoculisvideruntlumiuecordis. Petrum, Jacobum et Joannem populus designatus
Ut majorsit nostraQdes,buncesse per orliein est gentilis. Hicvero est populus ambulans in tene-
ac
Principium finem, hunc. Alplia videlicelel » : bris, qui vidit luceni magnam; ad quam lucem nos
Quemmediumtalescircumfulsereprophetae. Patris perducat contemplandam in illa
Alteradhucvivens,alter stansluniinevitae: D Unigenitus
patria, in qua justi fulgebunt sicul sol, et ipse Deus
Sidereoquesono,Meusbic est Filius,aiens, erit omnia in omnibus, qui cum DeoPatre etSpiritu
OstendiiverbogenitumvoxPatriaCbristum.
sanctovivit et et gloriflcatur Deus per num-
HincnamqueMoysideprecantialque dicenti, Ostende quam finiendaregnal, saeculasaeculorum.Amen.
OBSERVATIONES
IN
SERMONES S. LEONIS MAGNl.
4611N SERMONEMIII. fidei, qnmin apostolorum principe est laudata, per

Quo sentu S. Leo petram, supra quarriChristusEc-. petua est, istam annotationem QueSiiellussubjecjt
clesiammdificavit,de fide solida acttepif. '; c Explicat verba Chrisli Domihi, 'quaicnnsequentet
describit; asseritquc soliditatem fidei, quaein PetrC
l.HiiLeonisverbis serm.3, c. 2: Soliditas iltius laudata esf, esse petram illam super quam se BiA
PAXEOI. UV. 17
523 IN SERMONESS. LEONIS MAGNlOB&KftVif?»ONtS. '%,*.
clesiam «dificaturura promittii, et adversus quam A Manel eryo ditposiiie writatis, et trtetus.
pbrtae inferi non, praevalebunl, quia perpetudejst; et cepta fortitudiuepettm perseterant} su*c*p
utloquilur c.3, firmitatempetrm, qumnullisimpulsio- sim gubernacuta non reliquit. Coasonant
nibus qudieretur, accepxt, ita ut eam neque hmreiica Patrum lestimonia possemus afferre, q«»
umquamperrumperepravitas, nec pagana potuerit su- tractatu aliquando, si Deo placnerit, edeedo
perare perfidia. In eumdem sensum eadem verba mns. Sed unius Leonis senleniiani hio aperiri
expoiiii serin. 3 (iiunc4), c2jet 3,serm,.60 (huiujt>8), siliuin fuit. Harcauiem sententta qaantutn tti .-ii
seu de Pass. 11, c. 2. » Hactenusille. Neautem (itec nae seriis praerogativasconstiluendasconferat, nelso t
interpretatio, quae petrcenomen fidei ih Petro lauda- non videt. '
(aj accommodat, iis favere credalur aui tesfiinonium IN SERMONEMIV.
Cliristi, Super hanc petram mdificabo. Ecclesiammeam, Quid Leo intellexertt his verbis
cdp. 3 . Mariet efgo
non qe Petru, sed de fide exponentes, ad praerogati- Petri privilegium , ubicumque ex ipsius fertur
vas Pelri et successoruin ejus constiiuendas nihilimi aequitatejudicium. Quesnelliaunotaiio expenditur.
pertinere contendunl, Leonis mens exactius expli-
canda est. 1. In descriplum testimonium haee Questiellusan-
2. Cum S. pontifex peiram, supra quam Chrislus DOtavit.( Tam egregiani senteniiam, etsi mnltorum
seEcclesiam aediticaturum promisit, explicavit de jam observalionibus lllustratam, ratioinstituti nostti
JijiCseu de solidiiate ejns fidei, quam idera Chrislus non patiiur utin(aqtaiH praetermittamus. Postrfuam
laudavit iu Petô; non fidem in geoere, nec priva- iuitio capitis .asseruil S. Leo aedifieiumtn fidei Ar-
iara fidem Perti, sed eam fidemquara iile praediea- " mitate per Petruiq asserue consurgere, et litijss
ytf, cujusque depositum in Romana sede reliquit, et ponfessioiiis inluitq tratlitain eidemesse potestatcm
ail successores pari soliditatis privilegio transraisit, bis verbis signiticalam : Tibi dabo clavesregni ceelo-
teonetn inlellexisse, exploratissime ostendemus: rum, ete. (Luc. xxn, 23); subjungit non soli Petro
binc autera patebit quam parum accurateQuesnellus datum, sed transisfe etiam in apostolns jus potesta
in postilla apposita serm. 62, c. 2, generatim scri- tis istius: ideo taraen Petro singulariter intiiuatam
pserit : Petra, supra quam mdificaliirEcclesia, et adesse, ut.iu unp discerent omnes Eeclesiae rectores
versutquaminfernus non prmvalet, est solida fides. quid sibi essjet,crediium, et oinnibus Pelri lornia
3. Fidera iiiiiiirum a Petro praedieatam 462 ex Sicutenim proomnibtiscoafessionem
dei einiserat aposiojoruin priuceps, et omnesin itto
Leonis mente accipiendam esse, idem ponlifex pa- fraeponeretur.
.)j3U)eronuntiat laudato serra. 62, c. 2. Omnes enim et perillura responderaiii; ita et pro omuibus pe-
'apostolos Petium Deo revelante in prpfessioiie fidei testatem clavium accepit, etomnes in illo acper H-
jpaeyenisse aflirmat, ut ad regimen toiius Ecclesim lum acceperunt. Hinc rursum Leo, sicut omnibus
armparatus, pr\mum disceretquod doceret, et pro so- communem pptestatem, iia et commune omnibus
(iditale fidei, QUAM ERATPR*;DICATURCS, audiret: Tu privileîum, exceptp primatus honore (a), asserit:
ed Petrut, et tuper hanc petram tedificabo Ecclesiam uludque Petri privilegium manere, ubieumque ter-
meam, et portm inferi non ptmvalebuntadversus eam. rarum per episcopos sfpostulorum successores, ex
Eti soliijilatetn tjt nomen peti(B, super quam aedifi- Petriferiur aequitaiajudicium; ac proinde non ma-
canda erat Eccjesia, et adversus quam porte inferi nere Petri privilegium ubicumque uon ex ipsius fer-
non nraevalebufit,ei fidei tribuit, quam Petrus eral tur aequitate judicium. Qua sentenlia, inquit Fran-
prmdtcalurus.,et quani praedicandoaedificaturuserat G corum rexCarolus Calvus in episiola Hiitemari Rhe-
JjScclesiam.Ne vero petrm nomen hinc adimatur Pe- mensis siyloubiex exarata, consiat quia non manet Petri
tfo, i)b bamj iidei praedicandse soliditatem ipsum pritilegium, ipsiusmquitalenon fertur judicium.
quoque Petrum petrdm constilutum Auctor testatur Cumenim ubiciimque diciiur, sicuti nutlus tocus, ita
Berm. 4, c. 2. Sic enim Christum loquentem indu- nemorector Ecclesioiex Pelri mquilatejudieium 464
cit: Tu quoquepeira es, quia mea virtule solidaris; feFensexcipilur, vei contra itlius mquilatem proftrens
ac propterea non tam fidem Petri, quam eumdem commendatiir.El quia ubicumquesine ulla excepliorie
jPelrum catholica fidei petram vocat ep. 119, ad nonmanel Petri privilegium, ubi ex ipsius wquitate
itaximtira Antiochenum, c. 2. non fertur judkium, ebaudiemusjutsum, vel recipie-
4. Cum vero iriem Pelrus hujus fidei depositum mus judicium, quod noitex Petri wquitatefuerii pro-
|n Romaiia Ecclesia ac setle potissimum reliquerit, (atum,acCaroli pef, hoc ipsius privilegiofueril desiitutum?
transmiserilque ad successores Romanos ponlifices; (Epist. Calvi, ad Adriattum P., inlsr Hincma-
eaiudeni fidei solidilaleni^ qnae fuit in Petro, in bac rianas ult. editiohis.) Ad eadeni Leonis verba arllodu
Ecc|esia,et in successoribusPelri pecnliari privilegio in synodo Tricassiua anpi 873 idem Hincinarus nec-
perseverareet perseveraturam usque ad liueuimundi, non et alii episcopi Galiicani, qui conflrinantes ex
JLeoaperte prodit iis verbis serm. 5, c. 2: Soliditas voto Joaiinis papae VIII, in synodopnesenlis, con-
enimttiius fidei, qumin aposlolorum prineipe ett lau- deninationem Lamberli RomanacEcciesiae inimici,
daia, perpetua est : et ticut permaneiquod in Christo privilegiobeati Petri et sedis aposlolicm, ut aniiit,
PetfjLt credidil, ita permanel quod in Petro Christus excninmuiiicati, istiid privilegmra et aqultatemsedis
fnstituit. Inslituit liiiniruin Cbrislus ut ejus lides, n apostolicae interprelari viriehlur de juriicio prolato
super quam aedificandaerat Ecclesia, adeo esset so- juxla sacros canonis Spiriltt Dei conditos et tolius
lida, ul adversus illam inferi poriae non praevalerent mundi reverentia cansecratos; et iteriim, secundum
umquam, quoti fidei soliditatem perpetuamrequirit. Scripturarum tramitem,sacrorumquecanonumdecreta.
Qui autem hanc fidei soliditalem perinde affirmavit Vide Petrum de Marca baeu fusius prosequeniem
verjnluam, .eam profecto non desiisse iu Pelro, sed libro iv de Ctmcordta sacerdfftiiet iihperii cap. 6 et
in successores ejus transisse agnovit: unde serm, 8. i Ita Qiiestielltis, ubi sub linem S. Leonis verba
5, c. 4, ait : Sotidilas enim itla, quatn de pelra tn su»m potius quaui in S. pontificis mentera scnsim
Christo etiam ipse (Peirus) pelra fdctut accepii, tn inllectens, ea sola ipsorum Romanorum ponlificuin
suos quoque 463 se transfundit hmredes. in illos judicia privilegio et aequilate Petri gaudere, ac rata
scilicet liaeredestransfusa est, in quibus Petûm vi- esse injinuat, qtiae ad canonum iiordaam feruntur.
vere, et Ecclesi^m adbijCrejgere aj; d^ceê |lurii)'i|s Huc arotemlaai prolixam annotationemeo forte cou-
in locis indlcat. Quare serm. 5, c. 3, soliditalem pe- silio perduxit, ut Leo ipse, hoc leslimonio perinde
trae semper perseverantem beato Petro tribuens aif: explicato, favere videretur iis quae sjatuere medita-
(q)Âi^Svm.etljurtsoic(ionU; neflue enjm meri buium, ipsa Gallican^ Ecclesia cum,.cmnibus catiw-
ponoriS, sea pr^cjpue etiam jurisdictionis ac ppte- liiiis «oC{[i,.Goult«|f;npt.:înserm.,82. Quappeculia-
fUilS aliis apostotts (laudquaijuaincomraunis prima- ris priuiatus' poteslas quoad ipsum jus ligandi et
tuui PetrO*ac successoribus ejus a Cbristo misse tri- soivepidiin qjtrosttaeiii, nonest httidi&erendi fecus.
. |J .j< J >-/.'i
525 1N SERMONES S. 1JTANISMAGNIOBSERVATIONES. 520
batur in causa Hilarii Arelatensis, dissert. 5, in qtia A,t)Cumin ccetisnon ligaretur aut solveretur, qui 466
huncLeonijtidicium exercenli, ut ipse comminisei- tii ferris per errorem atque fallaciam ligatus fuii aut
lur, contra regulas canonum, jure restilisse conten- absolutus. Haec genuina et aperta Lcon.iniprincipii
dil, eo quia non latebat, inquitibidem part. m, c. 1, inlerpretatio est, ex qua ejusdem piincipii iisus vel
inertem esse ac otiosam primariorum prmsulum erga ahusus facile discernetur, adeo ut umi optit sit
inferiores episcopos prmrogativam, cum nihitNon ab his plura disserere de testimonio Caroli Calvi, quod ex
nisi secundum normam canonum arrogaturi est toto contextu ac ex circuiustantiis pecjiliaribus ex-
liic locus riisseretidi de judicio Leonis in causa Hi- pendendum, longiorem ac rei praeseuli iniunne ne
larii Arelatensis, quori et ex naturali aequiiate, et ex cessariam disputalionem postularet.
canonum regulis Romae susceptum et habitum, in
Observationihus ad eamdem Quesnellianamdisserta- IN SERMONEJiXvll.
liniiem fuse demonstrabitur. Hic solura, ne S. pon- Sententia Leonis de usura non solnttt cum pauperibus,
lificis testimonium in alienatn ab eo senteniiam, sed etiam cum divitibutvetiia.
t\ux inobedieniiaefaveat, et Romanacsedis praeroga-
livas oppuguet, distrahatur, genuinus Leoninaepro- Longiorem Quesnelli annotationem circa usuram
positionis sensus ex ipso Leone explicaudus est. contra novitium errorem sermoni 17 siihjectam huc
2. Cum itaque S. pontifex pronuniial manere Pe- reservavimus. ( Tam evidei|ter, inquit, boc loco
tri privilegium, ubicumque ex ipsius (ertur mqultate evertitur dogma novitiuin de libera cum diviiibus fe-
iudicium, de judiciis loquilur circa personas ac nerandi factiltaie (in qiioa hbiiiiullos e cailjolicis
praesertim circa crimiua, ut liquet ex iis quse denimia B abripi dolendura), ut Leonis dociriiiam attehtius
vel severitale,vel remissione,ih eodeni sermone statim considerare operae sjt pretium. Clarum est igilur
suhjicit, nec non ex serni. 5, c. 5, ubi, Maneife, in- euin non illud inodo fenus insectari quod cum pau-
sed omnem drahino usurajp ab eo
quit, apud nos jure ligandi 465 alaxli solvendi,per peribus exercetiir,
moderamenbeatissimiPetri et cohdemnalus ad pmni- reprobari. Primuni eniin ea Scripturae loca adducit
lenliam, et reconcilialiisperducitur ad veniam. Porro quaeomnem usuram damnant, tiec tle pauperibus ha-
privilegium Petri illuri est, ut ligata vel solula sint bent quidquam peculiare. 2° Eum daninat qui lio-
in cmlis, quxcumque ille in terris solverit vel liga- initjum labor.iutiurr.iraptatnecessitaies, utmuliiplicot
verit. In iliis vero judiciis, quac circa criminosos ab opes suas imuiodicis aiiginentis : quod vix ex ucello
Ecclesiaeprincipibus feruntur, hoc Petri privilegium a pauperibus accepto eveiiii; sed poiius ex copiosis
nianere Leo trailit, si ex mquilate ipsius Petri judi- lucris, quae percipiuntur dmn laborantium, id est
cium (eratur, nimirum si perinde rectum et juslum negotiantiuin, necessiiate.saliquis captat, etcommo-
sit, uti recta el justa Petri judicia fuerunt. Êquilas datam pecuniam iramndicis lucris auctam recipit.
scilicet hoc loco pro reali justilia sumitur, adeo ut 3° Eoiuin rationem refutat, qui beneficium se prae-
qui ligatur seu condemnaiur vere sit peccator, qui stare contendunt cuni iiegoiiaiitibu, suam pecuniam
vero ahsolvitur sit vere poenitens. Qui enim stint d»nt ad usuram : lale enim beneficium vocat dolosa
ejusmotii,cum in tcrris ligantur vel solvuntur, ligati officia, dolosum qumsium, injustam et impudentem
\el soluti sunieliam in cmlis. Quod si errore aliquo avaritiam, qum beneficiumte dicit prcestarecum deci-
vel frande cujuspiam ligetur seu condcmnetur qiii in pit, cupiditateminjusti lucri, elc. 4° Generaiim pro-
foro externo reus quiriem judicatnr, at vere est in- nuniiat fenus peeunim funus esse animm; fugieniltim
nocens, absolvatur autem qui poeuitens creditur, at• IQ prorsus esse iuiquilalem fenoris, ei a sancto uioiue
vere fictus accedit, nec coram Deo conversus est Dei esse extraneum, qui dolosum quaestum de pecu-
quis ligatum aut solutum credat in ccelis,quod per- niae suaecaptat usuris. 5° Ail feneratorem aut mise-
inrie in terris solvitur vel ligaiur?- Nihil amplius fex rum este amitlendoquod dedil, aui miseriorem acci-
loto Leoniscontextu elici poterit. Totus judicia Ec- piendo quod non dedit. Dbi ostcndii in eo proprie
clesisein terris babiia respicilrelate ad divinum ju- usura; iniquitatem censeri, qtiod quis accipit quod
diciumin cozlis. non dedit, conira generalem Dei senteniiam, qum, ut
3. Niliil bic de canonibus aut methodo canonuin, S. Ambrosius lib. de Tobia scribil, omne sortis ex-
a quibusquiaquitatem Petri necessario derivandara ctudit augmentum.Vsura enimiut definit Ilieronymus,
putant, indicare deherent quinam fiierint canones etl plus acciperequam dare. 6° Denique quam iufir-
quos Petrus seculus sit, ul judicia ex aequitateferfet. maesint ratiunculaequas avaritiaesuae obieiidunt fe-
Naluralem quidem aequitatein spectarunt canones, neraiores, ex bis verbis collige: Quilibet sequatur
Cuincerias judiciorum regulas pracscripsere. At Pe- eventus, mala 467 semper est ratio feneranlis, cui
lri aequitasquae hic ihdicalur ad uaturalem qtlidem pecuniametminuiste el auxitse peccalumtst. Unde ex
justitiam, seu.aequitatem,quam subslantia cauonum mente Leonis, sive hoc fenus in commodumejus ce-
respicit, non autein ad disciplinam aut methedum dere videatur, qui mutuo accipit, sive in damnum,
canonum, sine quibus Pelrus aequissime ligavit vel sive ciim periculo damnoque dantis, sive cum lucro,
solvit, referenda est. sernper est maia ratio fenerantis. Vide et ejusdem
4. Hanc ju-tiliam et acquitatem naturaleiii dum epistolam 3, al. 4 (nunc ep. 4), e, 3 et 4, ubi nulla
servent judicia Romanorum pontificum, sive juxta ,n pauperura menlione facta, generali seiiteniiadaninat
eertam canonumniethodum et disciplinain ferantur, ^"omnes qui usurariain exerceul pecuuiain et fenore
sive aliter pro sUpremailla auclorilate, qua non in volunt ditescere; doletque boc in eos cadere qui
substautia iequitatis naturalis, sed in meliiodoacdi- Christiani appellari cupiunt. > Ita Quesnellus. Plura
sciplina canonum dispeusare vel immutare ex ipsa vero hac de re contra eunidera errorem disputaia
nonnumquamaequitate possunt, niliil refert: sempcr invenientur in aliquot Operibus novissime editis.
enim privilegio Petri gaudebunt, et ligatum vel so- ac praesenim in celeberrimo opere summi regnantis
lutum erit in cmlisquidquid auctoritate Petri solve- ponlificis Renedicti XIV, de Synodo Dicecesanalib.
rint vel ligaverint. Sicut econtra si quae ab iisdem vii, c. 47, qui prseterea eumdem errorem apostolica
ferrentur judicia etiam ex reguiis ac methodo Cano- auctoritate damnavit in Encyclicaedila die 1 Novem-
num, quaereali aequitate ac justitia carerent, quod bris anni 1745, ac inserta tom- I Bullarii ejusdem
prsesertim errore facti atque fallacia lestium vel do- pontificis.
cuiiienldrum acciriere poiest; methodus ac disciplina LNSERMONEMXX.
canoniim custodita niliil proficerel. Etsi enim rata censura conlra Alexandrum Alerisem et
Ecclesiani habCnda essent Qitesnetli
apud atquc servanda, S. Thomam expuncla.
qutjaderrorhdhdetegalur.etjudicium non retracle-
tur (uti ptoribds iheologi Ct canonistae iraddnt ex 1. Quesnellus in ea Leonis verba serm. 20, e. 1:
irisis Patfum institutiohibus a"c regulis canonum), Metito disposuerunt apottolkx sanctionesut veterum
non tauien potirenlur pfivilegio Pctri, quateuus apud jejuniorum utilitas permdheret, et ticet Ecclesia con*
827 1N SERMONESS. LEOJSISMAGNIOBSERVATIONES. M'*
1 ..;.• t:-.>:}n\
sueludoprolixioributte casltgalionibusexercere didi- tA tum solvebatur, eamdem absUnentiamet
eiuei, ampleclereturlamencontineniimsanctificationem nem per continuas horas viginti quatuor cons ,...
ex legeveriientem,etc, hanc annotationem appendit: potuerunt in eo qui a nona bora unius diei pos "-'
( Viderint qua ratione doctrinam suam Cumsaacto- dium ad nonam alierius diei boram jejunat,
rum Patrum documcntisconciliare possint posterio- ac itt eo qui jejunat a vespere in vesperem : adeo
ris aevi theologi, qui ex legis graiiae perfectione . nonaeaut vespertinaecomeslionis varietas in eaden
breviores jejunlorum hodiernorum casligaiionespro- vigintiquatuor horarum abstinentia minimifecerinW
lixioribus praeferunt. Ita argumentatur Alexander
Alensis part. iv, quaesl. 28, de jejunio, membro 7 , IN SERMONEMXXI.
art. 2 : Uora, inquit, refectionismagis congrua lem- De formula a Leone adliibitac. 3 : Gratias DeoPatri
pore jejunii est hora nona, quam usque ad vesperam per Filium ejus in Spirilu sancto.
.... DebuitEcclesiateneremedium,ul temporejejunii i Haec precandi formula in primis catholica est,
reficeremurlempore medio. Magistri sui premit vesti- immo vero summa et pleni-
gia S. Thomas 2-2, quaest. 147, art. 7; ad 1 : Ad tudo, quippeChrisfiaîaereligionis
cujus proprium est colere Deum per
primum ergo, inquit, dieendum quod statut veierisTe-
stamenlicomparaturnocli, slatusveronoviTestamenli, Christum, Tertull. teste in Apologetico, cap. 21, et
diei;secundumiltudadRom. XIII:Noxprmcessil,dies apud Optatum I. III: Vayunumappetlaseum, qui Deum
autem appropinquavit.Et ideo in veteri Teslamenlo Palrem per Filium ejus ante aram rogaverit? El, quod
omnimu instarest lestium, Ecclesia partim in ofliciis
jejunabant usquead noctem,non aulem in novoTesta- suis, parlim in publica sacrificii prece illam usurpat.
menlo. Aliter philosophatur Leo noster in pracsenli; Onines
sermone : Mandata, inquit, et prmceptamoralia, sicut B ' siquidem collectas suas ita concludit Per
suntedita perseverant,quia non aliud insinuanl quam Christum,etc, mediatoremscilicet Dei et hominum.
Et ut in allari semper ad Patrem dirigatur oratio,
loquunlur, et apud Chrtstianamdevotioriemaugmento sancitum est olim a concilio
crescunt, non cessationedeficiunt. Et infra : Quamvis dicitur, can. 23. Olim taraen,Carthaginensi quod in
multa accesserint ex novitate gralim, nihil tamen im- ruin dura ferveret Ariano-
minutum de antiquitatejuslitim. Consequenter pro- - balurhaeresis, non aequisomninoauribus haecaudie-
lixiores castigationes468 exercere, Ecclesia;con- loquendiformula a Leone usurpata : quoniam
suetudinem esse demonstrat egregia ista ratione: impium sub his verbis haeresissuaesensum occulta-
bant Ariani, qui hanc doxologiamad calcem hynino-
Quibusenimdonatumerat possequodmajut est, inde- rum suorum cautare soliti erant hoc modo : Gloria
censfuitnon celebrare quod minus est. In eumdem Patri
sensuin scribit serm. 14 de Pass. c. 5 : Inprmceplis, est per Filium in in Spiritu sancto; cujus rei testis
1. ui Hist. Et eam ob rcm Euse-
inquit, moralibusnulta prioris Testantenlidecrelare- biusPhilostorgius
probata, sed evangelicomagisteriomutta suntaucta: ut suspicionem Pampluli, referente Socrate 1.n Hist. c. 21, in
Arianidogmatis venit apud quosdam, eo
perfectiora et lucidiora essenl dantia salutem, quam quod saepius in scriptis suis haecverba, Per
promittenlia Salvalorem.Vid. serm. 6 de Jejunio de- Christum. Quae et scriptoribusrepetit
cimi mensis, c. 1. Ut vero cum duobus coaevisiheo- familiaria passim ecclesiasticis
logiie scholasticaeprimatibus duos aequalesantiquio- tamen sunt, in primisque apostolo Paulo: Qui
ris theologiaePatres conferamus, Leoni succinentem perversi doymaiis magisler, inquit Socrates,
Salvianum audiamus Iib. u ad Ecclesiam catholicam, numquamest existim]alus.> Hxc omnia Quesnellus.
ubi haec habet anle medium : Sed qumrit fortasse, C ( IN SERMONEMXXIII.
sit
inquit, aliquis, quid quod nunc plus exigat Deusa
Chritlianis per Evangelium, quam a Judmis ante per Dehumanamita alia Leonis loculione,qua c. 1 naluram divinamel
in Christounitas ait, ut naturaealteri
legem? Aperta istius rei ralio est. Ideo enim majora altera misceretur.
nunc Dominonostro solvimus,quia majora debemus;
Judmi quippe habebantquamdamumbramrerum, nos ( Similiter(inquit inannotationeQuesnellus)serm.
veritatem,etc.; et ante aliquot iineas : Plu* tunc in- 4 in Epipb. DeusDei Filius nalurm carnis immixtut
dulgentioeerat et plut licentim; tunc esuscarniumprm- dicitur. Hujusmodiloquendi raodos scrupulosius re-
dicabatw, nunc abstinentia; tunc in omnivita jejunio- fugerunt scholastici theologi quam illi antiquioris
rum paucissimidies, nunc quusi unum jejunium vita theologiaeparentes quorum princepsAugustinus,epi-
omnis, eic. > stola 3, ad Volusianum,hanc incarnaiionis Dominicaj
2. Haeeaulem censura quam Quesnellus nulla ne- definilionern tain plenam quam brevem proponit:
cessitate Leonis explicandi aut vindicandi adver- Mixtura Dei et honiinit. Si tamen, ut slatim subdit,
sus praestantissimostheologos ac praesertim contra recedat auditor a consueiudinecorporum, qua solent
ipsum theologorum principem S. Thomam tara pro- duo liquoresita commisceri,470 "' tieuter tervetin-
lixe digessit, quam non solum inopporluna, sed et tegritatem suam. Unde et paulo post veretur ne ii;-
exvrbitans sit, paucis ostendimus. Reprehendunlur, digne ad unionem Dei et hnminis, immo animaeet
ac si ex iegisgralimperfectionebrevioreshodiernorum corpnris mixiionis vel misturae nomen admittatur.
jejuniorum castigationesprolixioribusprmtulerint.Ex Sectirius lamen locutisunt nonduinIiiigantibusEuty •
ipso quidem contextu liquet eos, considerata sui tem- vl chianis, qui a consuetudiuecorporum, quod Augu-
poris disciplina, qua jejunium hora nona solvebatur sliuus monuerat, npn recedenles, naturas post adu
potius quam vespere, congruamquamdam kujus ho- naiionem in unamcoaluissesomniaverunt.Post cujus
rae rationem quaesivisse, quae legi gratiae mystico haeresisortum cauiius ac pensiculatius locutus es!
sensu conveniret: sic enim et alii antiqui Patres my- Leo, ne, quemadraodumTheodoretum adraonebat,
sticas inslituendorum rituum rationes atlulere. At contraNeslorianos,aul Eutychianosagensalteri eorum
breviores jejunii castigationescura prolixioribuscora- videreturterga verlisse,sed utrosqueChrislihoslesmqua
parasse, et illas his quasi perfectiores antetulisse ex lance vitaret alque damnarel (Epist. 93, al. 63). Cum
novaelegis perfectionenuspiam invenies. Quis enim porro naturmatteri altera immixta est, notandum est
sanaemenlis id cogitet? Quod si horam nonam prae- npn solum id quod passim Leo noster declarai, ncu-
tulerunt vespertinae,non idcirco breviorem castiga- tram fuisse permixiione confusam; sed etiam ea ra-
tionem longiori anleposuisse dicendi sunt: nam ea- tione lioc factum esse, quod cum VerbumDei, ut ait
dem circiter castigatio haljeri potuit, si quis yjginti Augustiuus, permixtumestanimm habenti corpus, si-
quatuor horarum spatio abstiiieiis, hora nona vel muiet animamsuscepit et corpus (S. Aug.,epist. 3).
vespere unica Coniestioneutatur : quaeeniin absti- Quomodoautem permixtum sit animaeVerbum, quis
' nentia brevionest solvenli.jejuaiumboranona, sub- , explicet, cum explicare non audeal Augustinus?Hoc
*•<sequenti longiori abstinenlia quodammodocompen- unuip dicit, quod $apientia Dei, quaeest ejus Ver-
•tsatur} ac praetoraacum illi tlieslogi loquanlur pol)s- h\tmfubiqueprhsenset laiens,nusquameonclu*a,nut-.
simum de jejunio Quadragesimae,quod hora nona quam discisia, nusqiutmlumida, sed tine mote ubique.
529 1N SERMONESS. LEONIS MAGNIOBSERVATIONES 550
tota, longe alio modo quodam quam eo quo creaturis "A } factum est ut nullum tibi acceptius grati animi mo-
cmteris adest, tuscepit hominem, seque et illutn (ecitr numentura a me tibiofterri posse crediderim, quam
unumJesumChristum, etc. Ipsaenim, ut ait alio ejus- litterarium aliquodopusculum; el hoc praesertimquod
dem Epistolae loco, animam rationalem el per eam- a tequodammodo profectum, jure quodam videtur
dem etiam corpus humanum, totumqueomnino homi- tibi reddendum. >''
nem in melius muiandum, nullo modo in deterius Cum jam nonnullas meas lucubrationes Cumepi-
mutata coaptavit, nomen humanitatis ab eo dignan- graphe, De tacris Mdificiis aConslanlinoMagno con-
ter astumens, Divinitalit ei largiter tribuens. Deni- slructis, typis commisissem, ejusque occasione tolo
que haec unio aliud non est quam intima pene- terrarum orbe celeberrimam Vaticanam basilicam
tratio animaetotiusqtie per eam naturae cui se ipse descripsissem, illudinler pluranotandum venil, quod
Deus totus totum infundit eo mndo qui creaturae prisci fideles flexis genibus venerabundi per gradus
conveuire non potest, nulla quippe alteram vere pe- ad eamdem ascendere consueverunt: Qua de re com
netrat. Deus aulem, inquit Augustinus, qui capax est, R. P. Josepho Maria Thomasio presbytero congre-
noncapabilit, penetrans, non penelrabilis,implens,non gationis clericorum regularium communi amico, ve-
implebilis, qui ubique simul totus, et ubique diffusus terumque sacrorum rituum nostri aevieximio per-
est, per infutionempotentimsum misericorditernaturm scrutatore, cum forte collocutionem haberem, dixit
mixtus est humanm, non humana natura naturm est mibi, se in sermone 7 sancti Leonis MMgnide Nati-
mixtadivinm > (Aug.inLeporii confessione).Hactenus vilate Domini vocera AR/Eaiiiuiadvertisse, 'qiiam per
ille. Plura veronos hac super re collegimus dissert. 2, errorem ibi positam esse autumabat. Quamobrem
c. 3, in S. Zenonis Opera pag. 91, quae quicuraque T> i nieae curae, meaeque indagationi illius dubii solulio-
volet conferre polerit. nem relinquebat. Libentissime amici instantiis obse-
qui proposui; proplerea primo in loco ad impressos
471 IN SERMONEMXXVII. perquirendos codices me converli. Hos si tibiomnes
De emendationevocis AREJE. recitavero, gravem me fulurtim minime puto, cum
tu litieras ames. Anliquissimaigitur sermonum sancti
Peculiarem hac super re Joannis Ciampini disser- Leonis est illa Coloniaefacta anno 1551,
tatiunculam ad Erasmum Gattolam, quam suae sein-folio,impressio in eadem civilate et forma anno 1569
cundae editioni Quesnellus adjecit, hic inserimus. prodiit; quae deintle ejusdem sancti Leonis sermones in
REVERENDISSIUO PATRIERASMO GATTOLA A CAJETA, luceni fuerunt emissi Venetiisanno 1553, qui in ea-
Joannes CiampinusRomanus magister breviumgralim dem forma, in eadem civiiaie, anno 1573ilerum pro-
ac in utraque signatura referendarius. diere. Deindc anno 1566 Lovanii iidem sermones
editi fuerunt in-quarto; et postea Anluerpic anno
Innoluit jam pridem tuus erga bonas artes, iisque 1583 recusi similiter in quarto. Anno vero 1633om-
addiclos amor, ac de eisdenrbenemerendi volunlas, nia sancti Leonis Opera ex Lugduuensibus lypis in
quam semper praetulisti ac praeferre non cessas , lucem emissa, quae una ciiinsancto Maximoac quin-
alios ad studia invitando, alios alliciendo, alios hu- que aliis Patrihos anno 1652 ihidem fuerunt pariter
manissimis, doctisque responsionibus erudiendo, recusa. Demum Parisiis anno 1675 ab eruditissimo
nullis denique parcendo sive laboribus, sive impen- viro Paschasio Quesnel presbytero congregationis
sis, quibus litterariae reipublicae pro virili prodesse Oratorii, appendicibus, dissertalionibus, observatio-
possis. Noveram el ipse quaedc te in hac laude, non,C ( nihusque illustrata, e prelo exierunt. Omnes bas
a tui lanlum nobilissimiordinis sociis, sed el ab aliis editiones, quae ad meas pervenere manus, accurala
vulgo ferebanlur. Certius tamen ei amplissimum legi attenlione, omnesque in se vocemA&>E continere
hujusrei lestimonium magnacum animi delectatione comperi. Quare ad indagandosmanuscriptos codices
cepi, cum non ita pridem Maiomense ad invisendum statim animumaddixi; propterea Vaticanam adivi bi-
celeberrimum archicoenobiumin quo vivis me con- bliothecam, in qua cum manuscriptisabundetcodici-
tuli. Spectavi proculdubio admirabundus loci sancti- hus, lum maxime propter necessitudinem, quoettinc
tatem, Deidomus decorem in templo, ac, ul iia di- temporiscum bon.mem. EmanueleaSchelstratprimo
cam, inclytam virtutura omnium coloniam, quae tot ejusdem hihliothecaeintercedebatcuslode,utiquespe-
egregios urbibus episcopos, lot optimos Vaticano rabam 473 aliquid in eadem me esse reperturum;
cardinales, tot sanctissimos Ecclesiae pontilices, lot at spes me fefeltit ; quoniam nihil adinveni. Ex hoc
sanctorum myriadas coelo dedit. Miratussum coeno- non perterritus animo, immo audacior lactus, ad
bii slrucluram et magnificentiam, tum eondUoribus alias, lam in Drbe, quam extra eam invisendas, ac
regibus, lum habitatoribus monachis plane oTJgnam. ope amicorum revolvendas bibliothecas,me converti.
Vidi libentissimeCaesarum, regura, principum opu- Inclytas Barberinam, et Olthobonam, necnon Ange-
lenthsima donaria, in quibus licuit agnoscere et licain adivi bibliothecas, et lieet in eis manuscriplos
Christianam eorum pietatem, et Benedicti parentis codices, in quibus sancti Leonis erant sermones, in-
vestri gloriam. Jucundissima quin etiara niihi pariler venissem, nihilominusob illorum antiquitatem vene-
accidit singuliris monachorum omnium humanitas, randi minime erant, in eisque nihil,nisi ARJGvocem,
qua me venientem excepere, et omnibus religiosaeJJ ' observavi. Postea Mediolanum reverendiss. P. Eu-
hospilalitatis officiislincralissime praeslitis abeunlem stachio a Sancto Ubaldo ordinis sanctiAugustini dis-
dimisere. Verum, ut ingenue fatear, quod ad rem calceatorum , ac sanclissimae Inquisitionis in illis
praesentemmaxime facit, eximiam cepi voluptatem, partibusconsultori.deque republica litteraria optime
tot velustissimorumcodicum scrinia in bibliotheca, merito litteras dedi, ul in Ambrosiana iudagaret bi-
cujus ipse custodiaepraees, aspiciendo; majoremque blioiheca, an aliquis adesset manuscripius codex,
proculdubio, cum te suinma facilitate codices ipsos qui S. Leonis sermones conlineret, et prafatam AILE
lot tamque diversis characteribus exarntos expedi- vocem in eis animadverteret. Respondit amicus se
tissime legentem audirem. Profeclo ex bac singulari diligenter perquisivisse codices, atqueineis AR* vo-
crudiiionefacium puto, ut toties a me in rebusdubiis cem legisse. Moxtibi etiam dedi litteras, ac respon-
intcrrogatus, ea facilitate responderis, quam exspe- sum accepi, te in codice signato numero 126 praefa-
ctare tantummodo possumus ab homiue in his studiis tum reperiisse sermonem, ac in eo vocemARCEex-
diu noctuque versato. 472 Neque vero ita codicibus pressam esse ; quare amanuensis errorem putabas,
manu exaratis addictus es ut vulgatos pcr typos nequi locti AR££ARC^: scripsisset, commutandolitteram
gligas. Quin imrno et bis comparandis, quantum re- E in c ; codicemqueillumiiniim supra nonaginla san-
iigiosa disciplina permittit, non raodicam pecuniae cti Leonis contiuere serinones cujus codicis initrum
summam impendisti, quos Romaediligentcr eraptos est : Incipiunl sermones sancti Leonis papm. In pri-
in luumnobile museum iransiulisli; in his quietem, mis de jejunio mensisdecinti. Si fideliter,.dilectissimi,
in his delicias tttas, sapientum more, reponens. Hinc dtqttcsttfiienlcrerealionisnoslrminteltiaimusexordium.
m IN SETRMOM S. Lubm iikM tfBîkWikii •#>
'-.' )
j'• '"'»w-'V '4.1..1JiiMiivimitbtuBfutn'
e*c,,,acfinii: ;# qui&etaotprtta perfiauBcaltoMt »#«.«A fltfi jufe te 0k J^scenîJTO»* 1? *
*eprm«pti*i af jff**ib;u4,elnisiityt oltfmwmWHt*" m, pa^ntetp, m)gi| cru^t*^,
r4«»*a/i, |Mr««hsi«^ JOTWMI «Kfira wftfivfttAPWi Leftnis |)per^ ^r^ edjdere, mi!flineo
codicem istum littens Longobardicisjam a sexcentis .1^6. ê dedjgijer ^ jiropte|refi brcyem,nj.o.
qt, ullra annisexaraHumesse, qnwiam Desiderii ab- i(tte.rponcre st,mfiis,.Mea mj|sepqst svtpra;re
b»tjs momw Casitii, qui postea R,o«a«"H P»*iU^f cjt,^ i^d^galiones er|igi,ijpnisgratia eiaraxi a
«amine.Victor lllexstitit, juss.u scriplas (uit, ut ip. fereanim,q, A ..^ ,i (. 1V,„,6'
cap, 65« ltb, .|HGhron,ic«e Casiuensis legitur, ef nt .IJriinqigitjur,}Pfioaj| Vaticahaj basilica?scalam,
istius eodicis.wiftnduRtcharact**e»vqui»lliis aljaruiu CppvertO,qua,roi^gr^nijieui fuisse reperi, cuiftst -
coficum de mandat» ejuftdem Pesiderii sbbatis exa- glâijqirique pni^rnioî^riidusad basilicaesuperiurem
ratorum siimles SIIBI.JPraefatismit»i.cqmmunicatfs .are^wpûcba^t asjefifisum.qnique in quinque ordi-
notitiis, luam «Tgatne humaniutfflii abuude testari tvesdisiribuli erant, (la pt quilibet ordo septem cqn-
voluisti, cum aliocum sexdecim serWQWrasub nomi- s.faretgradihus : tiam arcbitectj in graduum distri-
ne ejqsdem sanctj Lwnis iu aljis cqdinibus m&nuscrj- p^poê in^pjirqmq'dig'e'ru,m. observant: hatiira enjm
ptis repenpjum jmtia «t fine*raiseris. At novem ex seraper, cuip asceurli(i(us,ad sinisirum pedem priino
lllis a te JMiea.lig jam sub alteiius sancti nomjne movendum nos jpcliuat, et ineodemgradum plerum-
esse impreffeosn.o*i; reliquorum vero iguorp aucto- (jue sisfimus: nnde si gradns pares sint, dexler pes
res. Ex bis duos apud, Quesnelljanam adinveni im- tn uliimo sistit gradu, sinister vero rematiet suspeii-
pressionem, sed iniegfi minime sqnt, cum parles Sjis, quasi ipse velle| ascensum lerminare. Quare
sernionpm sint; unus videlice,trtiui incipit Honora- "-H ascehdens quamdaui patitur niolestiam, quia cuin
pars sermonis 1 de anniversarjo die natura sinistro pede velit quietem invenire, illa ne-
' bitein, etc, estsuae
Assumptionis : 474 altar e*1 serm.o 48, de quaquain frqitnr.
Quadragesima. Ex trausmissis itaque quinque sii- Hujus scajaeuelineamenlum, utantiquilus erat, in
persunt, quos fuqt»callatioue, cum sapcti Leonis ni- tabula 12 mtefbperfs de Sacfis JEdiflciis a Constan-
tido apertoque stylo miniroe concordare inveui, Pu- tino Magnoeonstructis, expono, ubi dislincte quin-
tavi etiam in boc amicorum uti judicio, qui iu earaque graduum ordines cum intermixtis areolis cernun-
dem meam iveriint aententiam. tnr : quare sihguli orilines ex septem consiabant gra-
Indagalionibiis istis miuiine acquiescendum esse dijms. Arearum v^r«, quie ifl scalis interponuntur,
duxi, sed iterura Vaticanam bibliolhecam adire, no- finis est, utascendens in ascendemlo defatigatus
vamque adhibere diligefttiainaequum puuvi; rogavi paulisper quietein (|eambulaiido , sive ctnsislendo,
propterea eruditum vinim Laurenlium Zaccagna inveniai. In scalae vero summitaiC major omnibus
ejusdoin bibliothecae secuiidum custodem , tit mihi aliis areis alia est, etim ibi majorem quietem ascen-
copiam faceret indices perquirendi: illi pelitioni dens, anteqnam aedi§cium ingrediatur, invenire dc-
meae perhumaniter indulsil. Nec iimlilis fuil nova beat. In bisce sancti Petri scal;s maxima eratarea,
perquisitio. Unum itaque inveniraus codicem signa- quara suggesium ar$a\ superioris sancius Leoappel-
tumnqmero 1279, qnte ducentos annos scriptum, in lai, ad differentiam aliarum inferiiirum.
cujns pagina 59, a tepgo, legitur vox ARCBabsque Per hujus scalae gradus prisci fideles orationis
dipbthougo; in altero vero codiee siguato numero voto, sive gratia, indiffereuler habebant ascensum,
1267, pag. 78, columna secunria, a tergo, a sex cir- flexis scilicet genibus, ut ex Gregorii IV ac Aririani I
citer saeculis exarato, patentibus liitoris, quaesi|am G I apud bibliothecarium Vilis deducitur.
AREJB voeem legi, quaedubiiquaesiioneinsolvit. De Ostenso igitur quid vox area sit, quidque in sensu
So)
lac a me adhibiiadiligemia le certum reddere duxi, sancti Leonis significet, operae preiium pnseit ut
utscias in hae voce of&pM irrepsisse, et quomodo ejusdem pontilicis ad fideles objurgationem examini
illa legenda sit aniwadvertas. Nam »W liiterula, suhjiciam.
amanuensis incuria omissa, totura immuiat sensum, Nnnnulli anliqui fideles anleqnam Valicanam in-
ul clarissimeex infra dicendis apparebit, grederentur basilicam , posl scalarum ascensum,
i Ara igitur locus est ille in quo sacra Deo offerun- scilicet in ipsa scalarum maxima area, Nalalis Do-
tur ; area vero illa est planiiies quae in scalarum mini die sesislebant, nasceiitcmque solem adora-
summitate, quatadnque eliam in medio ac iu aliis bant, ducto argtimento a Uanichaeis, qui bujusmodi
pwtibua, ewa scala multos babent gradus, imerpo- proCanumobservabflnt rittwi. Quare fnleles ipsi pro-
nitur, nd h6ok tii «scendentes per illas, propler priorum riiuum ignari, nasceuiem Chrisium cum
ascensus diffieirltatemac laborem, ibi aliquantulum orienle sole coDfundebaut, adorando creaturam i>ro
pausare valeaut. ll*c vox AR* legiiur i« sermone 7 Creatore. Stricliu.s |necexponam. Gentiles fere476
sancti Leonis pap» de Kativitate Oomini, cap. 4. omnas, et prsesertiin.Orientales, soleiiideorum pnii-
Sermonis panicula sic se habet: De talibut institulis cipem esse crediderunt D<cet id arirairandaelectio-
etiamilla geutratur impietas, ut soi inchoationediurnm nis atqne erudnioitis vir Gaspar Baitius in suis Ad-
lueh exsurgtns, a qnibusdamiimpiemioribut de locis versariorum Commetitariis lib. XLI,cap. 27. Idem
emirienlioribmadortlur : quod nonnulli etiam Chri- ostendil vir mullijngaeeruilitionis et variac lectionis
ttiani adeote religiose facere pulant, ul priusquamad j) Gaspar Joannis Vossiiin sno tractatu de idololalria
B, Petri aposlolibatilicam, qum uni Deovivo et vero pluriinis in locis ; idem Kircherus in suo jEdipo
etl ikdicala, perveniant,svperalit gradibus, qnibus ad ^gypliaco. Cum igilur Manichaeorum hieresis in
tuggestum kftM.superiorh ascenditur, conversocorpore MttsoiJoUimia,Orieiitali plaga, suam habuerit origi-
ad nuscetttemsesolem rtfleclanl, etcurvatis cervieibus Bem, ut scribit CoiisUntiae, sive Sal.niiinaein Cypro
in honorem te sptendidi orbis inclinenl. Quod fieri episcopussanetus Epiplianius adve.rsusHaerese-, h.e-
partim igntrantimvltio, partim paganitatis ipiritu mul- resi46, sive>§6,mirum non est quod ipsi Manichaci
lum labtseimm et dolemus. Quia ei si quidam forte solem adoraverim j ;tuiod innuit magnum illud Ec-
Creatorem potiut pulehri lumini* quam ipsumlumen, clesiae lumen sanctus Augustinus, lib. de Hieres.,
quod est ereatura, veneranfur, abstinendumtamen est haeres. 46, de eisriem Manichwis sic scribens : Ora-
ab ipsa hujusmodi ipecie officii, quam eum in noslris tiones facvmt ad scimi per dient quaquaversumcir-
invemt,tquideorumcultum reliquil, nonne hanc secuin cumit; ad tunam per nocfem,si apparetad Aquiloniam
partetn opiuionisvetustm,lamquam probabilem, relen- partem, qua sot cum accuieritad crientem revertilur.
tabit, qrnrn Chritiianis et impiis viderja esse fommu- Quare ad illam cceli plag.un ubi videbaut illa hora
nem? jjtfltfr Abjiciatur ergo a eontuetudinefidelium spectari solem, ibi se ad illcm adorandum converle-
damnanda pervenUat, neehonor uni Deo debituseo- bant. Summo igitur mane sol oriens Vaiicanaebasi-
rum rilibus qui ereaturis deterviuntmitcealur. licae faciem respicit, illamque per multas illustrat
(a) Hanceamdemlectionem aliis tribusross. confirmatam invenimus,deauibus videnot.17, in serm.27.
533 IN SERMONES S. LEONJjSJfAGNI OBSERVATIONES. S3}
horas. Ergo si Manichaei, dtira in Yalicanji.sscaljs .lîntrgitum. Domi/ius dixit qd me, etc.; et pag. 16:
Stabanl, solem adorare vplebant, jn bujus,niptligctti Ijem mane prima. ^d SarictdmAnastasiam. Awiphona
ipsi Yaticanae basilicui vertebant dprsutu ; et }iee) ad introitum. Lux futgebit hodie super nos, etc; pag.
bujusmpdi profanus ritus omni die, omnique hora a vert) 17, In ftie ftataiis Dbminiad Mistam. Statio ad
Sjjtnicbaeisobservalus fuerit, nihilominus ipse dies^ Sqnctum Pêtruni.Ahiiphonadd ihtrqUum. Puer natus
2J Decembris Nativilaf.is Domini apud ManjchacQS eslripbis, eic. Et jfi Comite ab Alfiihoes; Caroli (sci-
bouorabilis erat propter solis ortum, ut ex laudatp Iicet Majjni)imperatoris praecevtoenVeridato,pag. 1,
sancio Leone apertissime deduciiur in serm. 2 tfe post Antiphonariiim s'ic I«gilur: lncipiunltituli tectio-
Nativitate Doinini cap. 6, ubi sjc : Babenles ergo num seguentislibri.I.lnVigilia Dohtini. II. ad San-
tantm spei fiduciam. dileclissinii, in fide, qua (undqtf ciamMariam.III. adSanctamMariam.IV.adSnnctum
estis, stabiles permanete, qe ideni jlle t.entalor, cujus Petrum. In Capitularibus vero Evangeliorum 478 de
jam a vobisdominalionemChri,slusexclus\l, ajiquibus an.ni circulo pag. 141: In Nqtale Domini.Ad Sdnctam
vos ilerum seducqlinsidiis; et limcipsa prwsenfis diei Mqriam Majoremîc.IlemadSdncidm Anastasiam,etc.
gaudia sum faltacim qrte corrumpat, illudeiis simpli- ltemad SanclumPelrum, etc.Huc usquerelala, ex Pe-
cioribus qnimis de quorumdam persuasione pesliferq, tro Mallio,qui floruit duodecimosa?culo,apertius in-
quibus hmcdies sglemnitatisnostrw, nontamde Nalivi- telliguntur, ibi : ht prima Missa ejusderiinoctis ad
tate Christi,qiigm de novi, ul dicunl, solis ortu hono- Prmseve , Mane ad Sanctam Anastasiam. ln missa
rabilis videalur. Quorum corda vaijffs lenebrisobvotu- vero diei antiquilvs, sciticet usque ad tempus Grego-
ta, et ab omniincremento vermlucis aliena sunt; tra- rii VII, fuit statio ad Sanclum Pelrum, unde adhuc
huntur enim adhuc stultissimis gentilitatis erroribus, o canonici pro presbyterio noclis 8 sol. Sed nunc cele-
et quia supra idquod camali intuentur aspeclunequeunt ** bratur tnissadiei qpud SanctamMariam Majorem, quia
aciem menlis erigere, minisira mundi liiminaria dir via brevis est, dies parvi sunt. Mallius impressus est,
vino honore venerantur. Absit ab animis Christianis sed mutilus, liaec allaia sunt iii principio mannscri-
impia superslilio, prodigiosumqiie pt.endacium.Vltrq pti. Quare concludo, sancti Leoriis revo stalionem in
omnem modum disiant a sempiiernoleniporalia, ab in- dje Naiivilatis Doiniui in Vaiicana fuisse basilica,
corporeocorporea, a dominaiore subj,ecta: quia et si sicque ibidem fuisse populi coneursiiin, ibique san-
mirandom habent pulchriludinem, adorandam tamen ctiini Leonem supra relatas fecisse homilias. Non
non habent Deitatem. Illa ergo virius, illa sapienlia, inlendebat sapientissimus ille ponlifex orationem
illa est colenda majestas, qum universitatem mundi versa facie ari orientem prohibCre; apprime sciebat
creavit ex nihilo, el in quas voluit formas atque menr priscorum Pairum dicla; sed volebat pravtim Mani-
suras terrenam cmlestemquesubstanlium omnipolenli 'chacorumabolere ritum. Et haecprO voce ARK*satis
rafione produxit. Sol, luna et sidera sint commoda sipt dicta. .
utentibus, sint speciosacernenlibus ; sed ita ul de illis Silentio tamen praelereundam minime puto Casali
gralimltfj^J referantur auctori, et adorelur Deus, qui sententiam de Yeteribus Sacris Christianbrtim Riii-
condidit, non creatura, qum servit. Laudale igitur bus, cap. 3, opinantis ritnm hunc vertendi se ad
Deum, dileclissimi,in omnitus operibus ejus atque ju- orieniem, a fidelibus fuisse observalum in alrio
diciis. Sit in vobisindubitata credulitas vtrgincw inle- Sancti Petri; proptereaque, ad averlendam omnem
grilatis el partus. Reformationis humanm sacrum divi- idololatriac suspicionem, anno 1300 a Jolto Flo-
numque myslerium suncto alque sincero honorate ser- rcntino extellenti pictore, jussu cardinalis Slepba-
vilio. C nesci Bonifacii VHI, sumrai ponjificis ex fratre ne-
De boc pravie adorationis usu fideles denuo incre- potis, musivi operis navem fuisse constructam, in
l>at idem sanctus Leo in superius allegato serm. 7, qua saiutus Petrds ctim aliis apostolis, ac Christus
de eadem Nativitate, c. i, quod hjc repelere uon ib.- pominus noster in iittore maris Petrum ad se vo-
congruum forepuio. Sic igitur iste saucius loquiiur: cans, conspiciuntur; quae pictura cum in interiori
De lalibus intlitutis eliam ilta generalur impieta,s, ut portirus parte esset, non fuitibi locata ad tollendum
sol inchoalione diurnm lucis exsurgens, a quibusdam rijtum istum conyertendi se ad orientem, sed ob pe-
insipieniioribusde lucis entinet\liqribusadoretur: quod ciiliarem devotjuniem, vel aliam causam : quotiiam
nonnulti etiam Christiani adeo se religiose facere pu- hujusmodi ritus observahatur extra porticum in sca-
tanl, ut priutquam ad beati Petri appstoti basilicam, laruni suminitate, antequam porticum ; ipsam fideles
quiE uni Ueo vivoel vero esl dedicata, perveniqnt, su- jngrederentur.
perntis gradibus, qnibus ad suggestKtnARE/Esuperioris Accipe igilur quaehuc usque dixi in mntui amoris
ascenditur, conversocorpoie ad nascentemse solemre- tesseram ; tihique ptaecino quod sicut aeiate ac stu-
fiectant, et curvalis cervicibus,in lionorem se splendidi diis flores, ita etiam eadem aetate maturus tuorum
orbis inclinent. Quod fieri partim ignorantim vitio, studiorum uberrimos colliges fructus. Vale.
parlimpagawtatis spiritu, multum tabescimuset dole-
mus. Quia et si quidqtnforle Crealorem polius pulchri IN SERMONEMXLIII.
luminis quam ipsum iunien, quod est creatura, vene- NonnuUm Quetnelli pottilla; excussw. S. Leonis do-
rantur, abstinendum(amenest ap ipsa hujmmodi specie clrina propositionipus1 el 3 Jqnsenii opposiia.
officii,quam cum in nostris invenit,qui aeorum cultum ]
reliquit, nonne hane secum parlem opinionis vetustm' 1. Duo Quesnellus in hujns sermonis cap. 4 an-
tamquam probabilem retentabit, quam Chrislianis et notavit. Primuin iis S. pontificis Verbis : Sie nos Au-
impiis videritessecomntunem? ctoris noslri exslruxil manus, ut cum opificesuo etiam
Veritas h;ec, quae ex-allatis eruilur sermonibus, is qui reparatur operetur, ejusmodi notationem sub-
i magis illucescet, si ejusdem sancti Leonis trutinen- jecit. ( Juvat ha'c vcrha R. Merriardi verbis expli-
; tur tempora, quo ad populi concursum ad Vatica- care lib. de Gratia et Lib. Arbilr. c. 14 : Ad hoc uti-
}' nara basilicam. Consucvere cnim antiqui Romani que prwvenit gratia, ut jam sibi deinceps cooperetur
pontifices usque ad Gregorii VII tempora, neinpe liberum 479 arbilrium. Ita tamen quod a sola gra-
! usque ad linemcirciler undecimi saeculi, divina olii- tia cmptumest, pariter ab utroque perficilur, ut mix-
* cia, quae in festivitale Natalis Domini celebrabaniur, tim, non sigillatim; simul, non vicissim, per singitlos
tribus distinctis locis, distinctisque horis illa cele- profectus operentur, non partim gratia, partim tibe-
brare : idque apertissime eruitur ab antiquis Iibris rnm arbitrium ; sed lotum singuta opereindividuo per-
Missarum Romanae Ecclesioe, scilicet Antiphonario agunt. Tolum quidem hoc, et totumilla; sed ut to-
sancti Gregorii papae a laudaio Josepho Maria Tho- tum in Ulo, sic totumex illa. > Haecsatis bene.
masio nuper in lucem emisso, uhi, p^g. 15, sic in 2. Porro in illa Auctoris verba : Gratim igitur Dei
antiquis libris legitur : vn kalendas Januarii. Nalivi- inobedientiase humana nonsubtrahal; necab tlto bono,
tas Domini NoslriJesu Chritli. In media nocle Nali- sine quo non potest\bona esse, deficiat : ac si quid sibi
vitatit Domini. Ad Sanclam Mariam antiphona ad impossibileaut arduum in tnandatorum effectibusex-
853 IN SERMONESS. LEONISMACNIOBSERVATJONESi.
peritur, non m seremaneal, sed adjubentem recurrat, A aliqua anima jam rcfeenerafa,ac' prbpte
qui ideo dat prmceptum,ut excitel desiderium, et prm- Leonis sententia careat ajiquandoraxilio
stet auxilium; in haec, inqiiam, verba Quesnellus tamen ille testetur|:' Seinper prwtlo eituri . r.
in
ejusmodi postillam margine apposuit : Deiman- ttat. Hnic igitur homini Leo impossibilia a ',
in
data impostibiliahomini se remanenti.Hanc tamen non potuit, serm. 45, divina mandata, cilm <'
sententiam recitata Leonis verba proprie et genera- possibilitas a divinb illo auxilio, qnod eif
tim non exbibent. Neque enim de omnibus mandalis, prattlo ette docuit, eliminelur. Hinc S. pofl '*'
seu potius, ut ait, mandalorum effectibut generatim aperte adversatur proposiiioni primie Jansenii, ifatl
pronuntiat. llla vero non in se remaneat eo tanlum iraposgibiliatraduntur etiam justis horainihusdivina
consilio propriedicia liquet, ut+omines moneantur, mandata, ac deesse iliis gratiam qua possibilia fiant.
nein rebus quas impossibiles aut arduas experiun- Cum Leo tradit illis temper prmsto essi unde subsi-
tur sibi lidant, sed ad Deum jubeiiiem recurrant: stant, gratiam ulique eisdem aliquam semper adesse
quibus cum indicetur modusoblinendi divinumauxi- cognovit, qua vel faeerenl quod postent, tel peterent
lium, quo maudatarerum quoque perdifficilium,seu, quod non possent, utl posl Aiigustinum(Lib. de Nat.
ut videntur, impossibilium irapleantur, ipsa impos- et Gr. c. 43) Tridenhna synodus (Sess. 6, c. 11) do-
sibililas mandatorum proprie dicla excludittir. cuil: unde in difficilioribus casibus orationis reme-
3. Hac occasioneduo alia ejusdem Quesnelli loca dimn S. pontifex et in hoc serm. 43 et alibi, uti
in serm. 90 considerare juval, quibus ille in irapos- monuiraus, frequenter suggessit. Vide quam belle
sibilitate praeceplorum ingerenda sollicitus, quan- concinat cum doctrina ' catbolica, et quam a Janse-
tura a Leonis sententia ahsit, apenius agnoscetur. n" niana dissenliat.
Scripsit S. ponlifex in eo serm. 90, c. 2 : Et ne ut- 6. Quesnellus itaque, omissa ea poslilla, quam af-
que ad inertem detidiam desperationeducamur, qum fixil cap. 1 serm. 43, aliam Leonis senleniiaemagis
impossibiliasunt hominiex imbecillitatepropria, pos- congruentem melius subslituisset ad ea recitati testi-
tibilia spondet(Dominus) ex virtutedivina. Nihil sa- monii verba : Gratia igitnr Dei obedientiase humana
nius et verius. At Quesnellus in margine : Prmcepta non sublrahat; 481 "imirum hanc, GralimDei non
sine gratia impossibilia;et in synopsi capitis secundi: tubtrahatur obedientta:quaepropositiocuic eam posse
Nihil sine gratia Christi eliam regeneratis possibile. subtrahi, et reipsasubtrahi aliquando praesumai,op-
Viden' latiim inter Leonis et Quesnelli verha discri- ponilur lerliae propijisitioniJansenianas, nec non de-
men ? Quesnellussine Dei gratia generalem impossi- cimaequintaeQuesnellianaedamnataein constitutione
bilitatem affirraat, eamque itnponit ipsis prieceptis; Unigenitus,quaeab interiori gratia numquam btima-
ac ita affirmat, ul (si propositio non sit de subjecto, nam obedientiam se subtrahere palam insinuat.
quod numquam accidit) eam impossibilitatemetiam Quando Deus mandatum suum, et suam mternamlo-
in regeneralis aliquando reperiri praesumat. Leo e cutionemcomitatur unclione sui spiritus, el interiori
contra nec recitatis verbis, nec toto contextu gene- vi gratim, operalurilla in cordi obedienliamquam
ralem impossibililatemsubindicat; nec illam, quam petit.
aslruit, praeceplisdivinis, sed imbecillitati hominis IN XLIV.
ita atlribuit, ut ex divino adjutorio superari queat. SjERMONEM
, De justitia Ghristianasemperaugenda
Haecautem imbecillitalis, ut ita dicarn, impossibili-
las, non absolutam el veram impossibilitatem, sed 1. In haecverba Leonis c. 1: Jnfer profectuumgra-
difficultatemsignificat,quaevulgata locutione impos- (]t dus nulius esl qui non sempermelior esse debeat, ita
sibilitasappellari solet: unde S. pontifextextu alle- Quesnellus annotavit. ( Idem habet in serm. 11 de
gato ex ser. 43, impossibileaut arduumveluti syno- Quadragesima capj 1 : Nemo , inquit, tam sanclus
nyma adhibuit; et serm. 94, c. 2, inquiens, Cumvi- est, ut non sanclior; nemotam devolus,ut non debeat
detur esse difficilequod jubeo, appellavit 480 diffi- esse devotior. Peccat ergo qui ad majorem semper
cile, quod alibi impossibitedixeral. justitiam non lendil. Peccatum est enim, inquit Au-
4. Aliundevero Dei praeceptaita possibiliaindica- gustinus, cumvel mn esl charitas qum esse debel, vel
vit, ut iisdem trjliuerit excitare hominem ad peten- minor est quam debel(De Perf. juttitim, c. 6 et seq.).
dum auxilium, quod si petatur, obtinebitur; si vero Immo culpabilis est quisquis Deum cx tota anima
non pelatur ac desit, irapossibilitas eril volunlaria, non diligil, quem ita diligere jubettir, et quisquis
quaeroale ascribetur praeceptis, nec idoneara excu- concupiscitquodconcupiscereprohibelur.Non tamen
sationem afferet: unde scripsit serm. 49, cap. 4 : imputat his qui fideliier ei dicunt: Dimittenobisde-
Ideo enim datur prmceplum,«I prmcipienlisqumratur bita noslra, sicut einos dimittimusdebitoribusnostris.
auxilium. Nec se quisquamper occasioneminfirmitatis Qubd quisquis oraujdumsibi non esse putai, seipsum
excuset, cum qui prmstititvelle, donetet posse. Hinc Christianum non esse prolitetur. Quamdiuenim hic
jure S. Tbomas, quaest.24, de Veritate, a. 74, post- vivimus, est adliuc aliquid carnalis concupiscentiae
quam in responsione ad 1 docuit: Illudquod prmce- quod vel continendofrenetur.donec fiat perfectajusii-
pit Deus non est impossibile homini ad servandum, tia tamquam sanitas plena : lunc autem plena sanitas
haec addidit in resp. ad 2: Recte homo corripitur, quando plena charitas : tunc plena cbaritas, quaudo
quiprmcepta non implet; quia ex ejus negligentiaest "• videbimuseum sicutiest. > llaccille.
qitod gratiam non habeat, per quam potest mandata 2. Pra?ier charitatis praeceptum, quod ipsius cha-
tervare. ritatis et justitiaeaugiuentuinrequiril, ut S. Thomas
5. Observamus praeterea, Leonem, serm. 43, Io- docuit in 3 Sent. dist. 29, q. l,a. 8, quxst. 2, magis
qui de hoininibusjuslis, quibus illa congruuiu : Nec obviam et expeditiorem viara aperil ipse Leo, qui
ab illo bono, sine quo non poust bona esse, deficiat. tum in praesentisermone 6 rie NativitateDomini.tum
Deregeneratis etiam ac justis verba facere serra. 90, in serra. 11 quem Quesnelluslaudavit, hoc angendae
ex cap. 1,, colligi potest. Porro nulla mandata ho- Christianaejustiliae debitum cnm tentatienibus et
roini, praesertim justo, esse impossibilia Auctor concupiscenliis cuivis etiam sancto undequaque in-
aperte tradit, serm. 18, c. 1, ubi de hominis natura sidiantibus ita conjungit, ac si alterum ab altero
jam redempla, et tacro baplismalejam renata scribit: pendeat. Enimverocertnm est praeceptnmdilectionis
Corrumperilur carnali desiderio, nisi spirituali muni- Dei, cum postulat ut a peccatis vel levioribus ca-
relur auxilio : quia sicut illi numquamdeestundecor- veamus, lum vero etiam exigere ut resist.imuscon-
rual, ita SEMPER prmsto est unde subsistat, dicente cupiscentiis ac leniationibus quae ad peccandumex-
Apostolo: Fidelis enim Deus, qui vos non palietttr stimulant. In hncautem quotidiana resistentia,virtu- quani
tentari supra idquod potestis,sed faciet proventum,ut quilibet etiam sanctus adhibere debet, plures
possitis sustinere.Ad haec Quesnellus in marginali tum actus ac pr.eseriim charitas excicenda crit;
postilla : Quid sit anima etiam regenerata sine Dei - sicquc Christianaejustitiae semper augenda; occasio
auxilio? Non scripsit quid esset, sed quid sit; ac si ac debilum exstat. Sicut autem numquam inbacvita
S37 1N SERMONESS. LEONIS MAGNIOBSERVATIONES. 538
penitus auferentur tentationes et concupiscenliae, A non de quacumque fide, sed de fide viva, et ut opor-
4£2 ,la numquam cessandura erit a resistendo tet ad meritum oeternaevitae, eodemque sensu scri-
iisdem, ac per consequens a crescendo in jusiitia psisse Augusiinum, sola charitate veraciter obediri,
de die in diem, donec ad eam aeternam vitam perve- videlicet uli ad veram justilium et ad merendum
niamus, in qua tentationes nullae erunt, nullaecon- aeternum praemium requiritur, recte quidem intel-
cupiscentiie quibus resistatur; ac aitproplerea in hac lexisset, sed non satis apte hanc sententiam expli-
vita inler profectuum gradus, ut Leo, nutlus est casset, ul in annotatione explicari ac demonstrari
qui non temper tnelior esse debeat. oportebat. Id autem evidenter statuere nostra plu-
IN SERMONEMXLV. rimum inlerest, ut palam fiat quam longe absinl a
damnato sensu Leonis verba ac sententia.
Quo sensu S. Leo cap. 2 scripserit: Sine dilectione 5. Si separatim a contexlu consideretur haec pro-
non credilur. Quesnelliannotatio excussa. positio : Sine dilectionenon creditur, suspicari quis-
1. Memorato S. Leonis testimonio hanc annota- piam poterit S. ponlificem lato sensu dileclionis
tionem Quesnellus subjecit: ( Doctrina ex Augustini nomen surnpsisse, nimirum non de charilate solum,
hausla, imino ex ipsius fidei principiis. seddequalibetdilectione, ita ut etiam illa involvatur,
am cum nerao possit praeceptis Dei, ut oportet,
Srincipiis qua quicumque credit saltem veritatem et fidemipsam
obedire sine charitate, et inler Dei praecepta non aliquaienus diligit. At siculi ex contextu, a quo ge-
postremnm sit credendi praeceplum, manifestura nuinus verborum sensus semper est colligendus,
est scite dicium a Leone, quod sine dilectioue non palara fit S. Leonem dilectionis nomineeam chari-
creditur. Unus Augustini locus instar omniiim eril, „" tatem intelligere quse fructum aeternum.pariat, ila
ut utriusque par sensus et doctrina intelligatur. nomine fidei vivam fidera intelligit, quae una cum
Igitur lib. de Dono perseverantiae cap. 16 : Prmvenit charitate conferat ad videndura et promerendum
ergo el fidem gratia, inquit, alioquin si fides eam Deum. Enimvero in capite ejus sermonis secundo ,
prmvenit, proculdubio prwvenil et voluntas : quoniam cui laudaia verba inserunlur , jam ab inilio sibi
fides sine voluntate non potest esse. Si autem gratia exponendum prnposuerat, per cujusmodi vias nobis
prmvenitfidem, quoniam prmvenit volunlatem, prosil ad Dei promissatendendum, nimirum ad aelernam
fecto prmvenit omnem obedientiam, prmvenit etiam gloriam. Duas mox vias suhjicit ex sacra Scriptura,
charitatem, qua una Deo veraciter et suaviter obeditur. - videlicet misericordiaeet veritatis, et has monet non
Et hwc omnia gratia in eo cui dalur, et cujus hmc esse divisas,cum utraque virtus connexa esse debeat,
omnia prmvenitoperalur. >Hactenus Quesnellus. ut ad eum finem tendamus. Mox transit ad fidem et
2. Tota aulem hujus Quesuelliame annotalionis charilatem, et harum pariter virtutum nexum ad
vis in eo sita est, ideo S. Leonem affirmasse, Sine eumdem iinem necessarium affirmat; unde subdit:
dileclionenon creditur, quia sicut aliis praeceptis, ita 484 Tunc verum nomen, et verus est fruclus (nimi-
etiam praxcplo fidei nemo polesl, ut oportet, obedire rum mternus) ambarum, cum intolubllis ulriusque
sine charitale : qua una, ut Augustinus loquilur, Deo manet connexio. Et hanc quidem connexionem in
veraciteret suaviter obeditur; et idcirco Leonis doctri- eum finem omnino necessariam explicaiurus statim
nam ex Augustini principiis Itauslamtradidit. Hic au- addit : Ubi enim non simul fuerint, simul desunl, quia
tem caveurium est ne hujusmodi locutio eo sensu (notetur ratio quocbeatitudinis finem proponit) invi-
accipiatur quem refen Quesnelli propositio 47 pro- cem sibi el juvamen et lumen sunt: donec desiderium
scripta in conslitutionc Unigenitus, nimirum : Obe- C credulitatis impleat remuneraliovitionis, et incommu-
dientia legis profluere debet ex fonte, et hic font est tabiliter videatur et amelur, quod nunc et sine fide
charitas. Quundo Dei amor est illius principium in- non diligitur, et sine dilectionenon creditur, ut scilicet
terius, et Dei gloria ejus finis; tunc purum est quod utililer ad visionis remunerationcm obtinendam cre-
apparet exterius : alioquin non estcum nisi hypocrisis, datur. Hanc connexionem et hunc finem apertius
aut (alsajustitia; quae conveniunt proposiiione insinuant quaestatim subjiciuntur : Quia ergo, sicul
17 a S. Pio V condemnata inler Baianas : Non est Aposlolusail, in ChristoJesu neque circumcisioaliquid
vera legis obedienlia, qutfrfit sine charilate. Et in de- valet, neque prmputium,sed fides qum per dileclionem
fenslonem quidem propositionis 47 Quesnellianae operatur, simul atque conjunctimet charitali studea-
Augustini testimonium ex libro de Dono persev. c. mus et fidei. Hic est enim quidam efficacissimusgemi-
16 in Hexaplis Qticsneilianis inculcatum, ac prave narum alarum votatus, quo ad promerendumet viden-
explicatum, aul potius contorttim legimus. Cum enim dum Deum puritas menlisattollitur, ne oneri curarum
S. doctoruita cbarilale veraciter obedire dixerit, illi carnalium deprimatur. Nam qui ait: Sine fide impos-
exinde intulerunl sine charitate non obediri veraciter, sibile est placere Deo, idem dicit: Si habueroomnem
sed per fallaciam , 483 (lua omnis ejusmodi obe- fidem, ita ut montes transferam, charitatemautem non
• dientia non vera sil obedieulia legis, sed ad hypocri- habuero, nihil sum, nimirum apud Deum, apud quem
sim (alsamquejustitium refereuda sit. sine chariiaie nihil prodesl, ul ibidem Apostolus lo-
3. Si boc tam pravo atque proscripto sensu atque quitur : ita enim S. pontifex serm. 2 de Jejunio
consilio Quesnellus cam annotationem subjecit, si- Pentecostcs c. 3 exposuit: Cum dicat Apostolusnut-
gnificare voluisset ea Leonis verba, sine dileclionep. tas sibi virtutessine charilate prodesse. Hinc rursum
non creditur, in eam senlentiam esse accipienda , Leo cap. 3 sermouis 45 illud inseruit principium :
quori fides , quaesine charitate in peccatoribus repe- Quod non ex fidei procedit fonle , ad prmmia wlerna
ritur, vera fides non sit, qua praeceplo fideiveraciter non pervenit, ubi se loqui indicat de lide qua prae-
obedilur : cui quidem sentenliae afiines sunt propo- miura aeternum promeremur, quaesine charilate es-e
sitiones52 et 58 damnataein constitutione memorata, non potest. Vides ergo quam probe omnia ad finein
quibus fidemet religionemveram sine amoie et cha- aeiernac beatitgdinis referantur.
ritate haudquaquam consistere Quesnellus asseruit. 6. Evidens tandem fiet non aliam nisi hanc esse
Quod doctriuae mnnstrum expresse quoad fidemjam- posse Leoninaemenlis interpretalionern ex serm.4de
dtu ante praedamnaveratTiitlentina synodus sess. 6, collectis c. 1, ubi satis imiuit haberi in multis fidem
c. 28 : St quis diserit.... fidem, qum remanel (in sine cliariiate; atfidem ejusmodia charilate disjun-
peccatore) non esse veram fidem, licet non nou sit viva; ctam ad salutemseu praemiumaeiernumnihil proficere.
aut eum qui fidem sine charitate habet esse Chri- DemultisenimChristianisverbafaciens.ltfu/tw.inquil,
slianuth, anathema sit. Unde etiam proscripta esi ab quibus(diabolus) auferrenon potuilfidem,sustulit cha-
Alexandro VIII prop. 12 : Quando in magnispecca- ritatem; et agro cordis ipsorumavantimradicibus occu-
loribus deficit amor, deficil etiam fides; et eiiamsi vi- pato, spoliavit (ructu operum, quosnon privavit [ructu
deantur credere, non esl fides divina, sed humana. labiorum. Quid aperlius? Hino etiara serm. 10 de
4. Quod si Leotds verba in ea notatione Quesnellus Quadrag. c. 3 fidem rectam, qua satis obeditur prae-
alio sensu accepit, nimirum ut iudicaret eum ioqui cepto fidei, sine charilate slare possc, at non esse
539 IN SEftMONESS. LEONB MAGMOBSERIAFIONES. 640
fr&c(uotaniad futitram gloriam,;si absqne charitate A Leonis locus primo loeo citatus ex serm. 2 Quadra^-'
Slt, fiarlanlfatetui1. f/ftamijMetiim, irtquii, magnurii gesimae muUarnm culparum reos iipperatonis £0jJT
silTmbeêfiUintrectmUsAnamqve doetrinam, el iitult* stitutiojiibus relaxalas esse per b^nc paschaWrm
tqffifdigilt.sttcireutiiciiii gulm, tenitaimdhsuetudinis, diemm solemmtatemiclaiius virielur a-serej.e. I>JapV
ptifiias ddslhatiS; itndc tamensunt omrieiiirie chari- relaxari uihil atiud es*e quam 4'raiili ex sero^. 47f
fdte vlrlutis, riee poieil dxciin quatibetmorumexcel- de Pass. 8, c. 3, probatw, ubi ut Barrabbpmtndtijt-
lentid frUctuosum,qilodriondileetionitparlus ediderit. genHd retaxatet <, clamasse popuips scnbit-1 flacte-
ifme ijitefligeflttWifla sertn. 18, c. 5, obi variost nus Quesnelliis. Si vero is observa^set Xi|.u)umJu-
ChrtstlandrJMW'prtifeilus describeriS, In fide gertttm stinianei Codicis De eviscopuliaudientia, lib. I, lit.
est, inquit, iit *pe &£$ incrementum,in charilalemal $, inyenisset legem valenliiiiaiif II, n. 3, descri-
turltas}; qWfmshrJeynet spem yirtufes agnoscilyat ptatmet editarh an. 388, in qua haeeliabemur : Ex-
noh fructddsawaeteriiaevitae, nisi ex chariiaie maiu- sequaniur'judices owbil iridulgere consuevimut.Ubi
Mtatemobtirieant. Ita S. Pontilicis docirina hausta primut dies pasclialis\exslilerit, nutlum leucat carcer
eWjhinciptfs fidei, quaecum Scripiura ac traditione inctutum, omnium vincula dissolvantur; ei subji-
Tfiuemiua synodwsstaluit, et a proscriptis tbesibus ciuqtur exceptiones quormndai» reorum et crimi-
Slieba cogiioscitnr. num. Iu Coriiceautem Theodnsianolib. ix ti'- 28,
"7, Neq%e minus cohderet cum Angustini princi- De indutgentiit erimtnum, quinque ejusnipdi leges
piis, qui mullis in locis fidem sine charitate iilenti- occnrruut, duse ValentinianiSenioris ac tres Junio-
tfijm reperiri diserte docuit, uti serm. 90, num. 8: ris, quarum ultima est jam allegata, ex quibus
Pblestis habere fidetn sine dileclione; et solum ei '_ colligiiur olim banc indulgentiaiu nsu quodam in-
m\ sine charitate credit, hanc litlem inanem esse " ductani, vel cpisloiis etiam imperatorum per singu-
aTfirmat, seu ihutilem ad aeternum praemium, haec los annos ad oinnes civitates missis, ut liquet ex
scribertsiin EncblHdionum. 117 : QvAveronon amat, duobus testimoniis Chrysostomi, ex raore praescri-
ifianiter;'credil, etiamsisint vera qumcredit; et lib. ptam , nonnullas diibitationes peperissc de quibus-
ViVlde Tf iriitate c. 4 : Niti per fidem diligatur, non dain reis, num eadem indu'gentia essent relaxahiji:
•poteritcdr mundari,qito ad Deumvidehdumsit aptum qtiae dubitaliones ut solveretitur ill;e leges datae
eiidbnekm. In h tne aulem senteiiliam, ciiui in libro fuerunt. In ppstrema autein lege geiieraiis sanctio
dC Dono periev. c. 16 de charitate scripsit, qua edita fuit, quae oujnes excepliones complectitur.
ithaDepverucrteret tuaviter obeditur, vocem veraciler' Virie Jacobi Gnttolredi Commentarium praecipue
;>§eperfecta obedientia legis accepit, qua homo fiat in legem3, ubi indicatos Cbrysostomi textus recjta-t.
Vplus el idorieus ad videndum Deum, nt ex aliis
AtigiiStini tesiimoniis latitis probant qui de bac IN SERMONEMLXVl.
ejusdem doctrina ex prnposilo disserunt. Nobis Posdlla Quesnelli iri testimoniumLeonis cap. 4 ex-
arutemLeonis sententiam explicasse el constituisse cutitur.
Bufficiat.
IN EUMDEMSERMONKMXLV. Ipsa illa sukitantim nostrm in Deitate susceptio^
Verbum caro facium est, et habitavit in nobis,
fijf iit vgrbis cap. 4 : Rei criminum ad h<s dies qua
j( paschales) pervenisse se gaiiileanl, in qiiibus a quem
hominemmjsericQrdim sum, nisi infidelem,reti-
sanctis piisque principibus etiam publicarnm aii- quit exsortem? His Leouis verbis hanc postillam
sjefilas. remittilur ultionum. Q Qnesnellus affixit : Infidelis exsors gralim Chrisli.
Ilac auiem indefinita proposilio perperam 487
( Idem habet (inquit Quesnellus in aniioiatioiie inielligi ppiest, ita nt favere videatur propositioni
recilaio lestiiiionio subjerta) supra serm. 2 de Qua- 26 damnataein constitutione Unigenitus, qha tradi-
•o^Sg.cap1.5: Ronknii,inqnit, orbis piissimi impera- tur : Nullm dantur gratimnisi per fidem.Sed miseri-
Yoressqhcta aitliquitus obsewationeeustodiunt, qui in cordimnomen S. piyptifexadhibuit, non autem no-
mbriorempassionis et returiectionisCltristi, constitu- men gratiai. Ne vero ipsum misericordimnomen
iidnumstearumseveritaiemollita, multqrumculparum cuipiam fucum paciat,quo ille scnsu exsortemtnite-
tios pYmiipiiinlrelaxari. Et serm. 9 cap. 3 : Ul ricordim dixerit infidelem,ex contexlu explicandura
skveritttsnltionum, qUmnuncetiam in pubticisjudiciis est. Ejus itaque misericordi.ie infidelet exsorlesm-
relaxatur, ete. Quousque remissio et relaxatio ista telligil, cujus participes fideles affirraat. Porro ad
extehdefelm-, an solis vinculis snluli rei in cuslodia fideles pertinent ista, quae praccedenti testimonio
renianerent, an eiiam e carcere dimitterentur, non immediate siilijiciuiitur: El cui non communisna-
invenio clare definiium. ln libello supplici mona- tura curn Clirislo e$t, si assumentem recepit, et eo
cbbrtim qui stib Etityehe erant, actioni 1 concjlii spirilu est regeneratus, quo ille progenilut? ubi indi-
Chalcedonensis Inserto, hacchabentur : Supenenit, catfidei et bapiismafis graiiam, ut uot. 24 in hunc
inquiiint, et salutaris patsionis dies et sacra nox, et locum explicavimus. Loquitur nimirum S: Leo de
Resttrrectiofiisfettivitai, in qita quidem et plurimis illa misericordia qaia Verbum caro factum unitos et in
veccatoribus a tanctis Patribus nostris damnalioties nohis habitans uos per fidem et baptisraa sibi
sotvunlur; veritmet ab imperaloribtiscriminalia reit n divinaeeffecti consprtes naturae. Sicut ergo fideles,
viricula relaxantur : justa vero tmtitia omtiis domus .quifidem et baptisma susceperunt, hujus miseri-
et omne ferum replelur. Videntur ex his verbis rei cordiae parljcij\es sqpt, ita inlideles, qui ei fide et
saltem nonnulli in libertaiem esse vindicali in pa- baptismate carent, eadem hac misericordia recie
schali festo leîhus imperaloriis. Nulla lamen in dicunlur exsortes.
Codice quae id 486 asserat, etsi plures quaeactio- m SEBMONEMLXXVI.
neiu omnem in reos suspeudant, aliie per totam In eum locum
Qualdragesirnam,aliae per quindecimpaschalis festi cap. 6, quo de Manete dicilur : Eo
dieS. Cpd. lib. in, lit. 12, de Feriis : Quadrag. die- tempore damnandus innotuit, qno ppst resur-
cmremoniarum reciioiiem Domim duceniesimus et sexagesimus
but, qui auspicio paschale lempus anmis impletus egi, Probo imperatore Faulinoque
aritteipdttt, bmnis cognitioinhibealur eriminaliumqum-
tthMml Impp. Valent. Vatens et Grat. AAA. In Consiilibhs, ciimftctava jam in Christianos perse-
paschalibus diebut compultio annonarim cutio desaivirei; tres Quesnellianitotatioiie*et non-
uttcliqnis et omnium debi- nutlwobtervationetnoitrm proponuntur.
fuiqdecim pttbticorumprivatorumque
torutn diferatur exaetio. Valent. Theod. el Arcad. 4. TresannotationfjSin hoclestimoniumQuesnellus
AAA. Eicepiionem continet alia eorumdem cnngli- subjecit, quas bic iejsCribimus.Primum in ea verba,
ttitlo, quaeLeonis noslri sententiam conlirmet magis Quo posl resurrecdonem Domini ducentesitnus et
( Mendum,ail, bic
cjtiaminfirmet : In his lamen, inquiunt, et emanci- sexagesimusapnus implelusest,
varidi et manumittendicuncti ticentiamhabeant. Scd subesse suspicafur DionysiusPetavius in annolatitr
8M IN SERMONESS. LEONIS MAGNlOBSfiRVATIONES. 84?
nibus ad Epiphanium pag. 267, et pro CCLX, trans-.A Christi consulalus adjecit, Manichaeorumquehaeresis
lato nnmero uno, legeudum >ult CCXL. Ralio ejus iniiia Probi imperatoris et Pauliui consulatui assi-
est quod Probjet.Paulini eoniulatus ineidiiinannum gnavit. Octavaeetiam persecutionis notatio soli Pro-
fere Christi CCLXXVUin cera Dionysiana.Quo ex speri Chronico referenda est: Eusebius enim per-
numero XXXI, inquit, snnis deductis, CCXLVIannj secutiones quidem suis locis indicavit in Chronico,
reliqui sunt ab ascensione Domini; totidem scilicet, non autem expressil numerum quem in Prospero
qnot ex aliorum clironographorum senlenlia ponit inveiiimiis. Hinc autem aiini quoque aninotatio ex
Epipbanius. Leo autem noster horum sentenliam eodem Prosperi Chronico supputando collecta di-
sccuiuSa m (si Petavii correctio subsistit), numeruro cenda est.
rotundum CCXL pro CCXLVlusurpans; quod inter 5. Si vero recla supputatio faota credatur, scri-
concionandum iitaxiiueevenire solet, ubi ad striclos bendus fuerat poiius annus 250 quam 260. Si enim
chronoiogiae apices non auenditur. Propius adhuo a Consulatu Geminorum, cni passio et resurrectio
ad illam epocham accedet Leo, si pro CCLX po- Cbristi in iisdem editionibusattribuitur (postremae
suerit CCL, quod quidem habet Oxoniensiscodex siquidem editioui, quae prodiit an. 455', tribuenda
unos ms. in archiviis Laudinis asservatus. Ei sane, esl illa opiuionis mutaiio, qua Prosper Geminorura
111cum typi excudendi ordinantur, facilius estnume- consiilattii manifesiationemseu praedicatinneriiChri-
rum unum in alterius locum, dormitantibus 488 sli, trihus autem post annis passionem el resurre-
operis, irrepere.etpro XL excudi LX, ita inietscri- ciionem ascripsil): si, inqiiam, ab eo Geminornm
bendum facilius esl numerum unum alicui summae consulatu ad consulatura Probi et Paulini, cui ini-
superaddi, ut X ad L.t _ tium haeresis Maiiicliaeorumaffigiiur, recte cornpu-
2. Secundo in ea verba, Probo imperatore Paur " tes, invenies quidem in editis consiilatus 247, qiri
linoque coss. : ( Hinc corrige, inquit, Cassiodori rotundo niinieri»,ut saepefit, latius haberi potuerunl
Fastos consulares, qui bunc consulatiim Aureliani pro anno 250, non vero 260. At nbservandum est in
et Marcelliniconsulatui immediate subjiciunt. Cor- vulgato Prosperi Cbronico alios consulalus librario-
rige eliam Anuales ecclesiasticos, qui ad annum riim incuria omissos, alios autem perperam fuisse
Ch. 277 hunc consulatum cuin seplimo Aureliani insertos, ut colligi potcst ex Canone pascliali Viclorii
iroperatoris anno componunt. Cum enim ex faslis Aquitani, qui consulaiiis cx Prospero accuralius ex-
omnibus Probum PauJinumque simul consulatum scripsit, nec non ex aliis argumentis, qua: liyulenler
gessisse eonstet, Probnmque imperaiorem appellet proposuit Jnanues Vander Haagen in Observatiiinibiis
Leo noster, necesse cst ut post Aureliani inortem, ad ChroniconProsperi, § 49 et seqq. Porro ex eodem
imrao et posl Taciti, cui Probus successit, obitum, Victorii Canone atque ex aliis ipsius Prosperiani
cousulafus ille Probi Paulinique conligerit. Conci- Chronici notis liquel, consulaium Geminorum, cui
nil Eusebii Chronolngia, qui anno 2 Probi irapera- assignantur passio et resurreciio Christi, ab ipso
toris Manichoeorumoriginem assignat. Facilis tamen Prospero fuisse affixum ei anno qui respoudet anno
conciliandorumauctorum diversa de Manichaeornm a?r;e vnlgaris vigesimo octavo. Si vero ab hoc anno
sectaeinitiis scribentium via. Alii de ipso Manete, alii aeraevulgaris computare incipias tisqtie ad Probi et
de ejus magistris Scythiaho et Budda , de quibus Paulini consulatum, qui coiicurrit ctim anno acrae
supra, intelligendi. Aliqui de ipsa origine moustri vulgaris 277 , invenies his cousulihus (computatis
illius; nonnulli de variis ejus erupiionibus in Eccle- terminis) decurrisse annum ducentesimum quinqua-
siam, partim Oricntalem, partim Occidenialem; ac C gesimum, qui minus aceuraie imptetus a Leone ap-
demum atii de errorum ejus daranatione, de qua pellalnr.
Leo noster mentionem facit.t 6. Dissimulandum quidem nori est, in Prosperi
3. Tertio in ea verba, Cum octavajam inChri- Chronico si expunganiur consiilatus dUocerto ex-
ttianos perseculio,etc.: « Si de Aureliani, inquit, im- pungeudi, et addantur quatuor, qui certe addendi
peraloris persecutione loquitur, ul videlur omnino, snnl, ui laudatus Vander Haagen probavil, Probi et
h*c non octava ftiit, sed nona, qnemadmodum nu- Paulini ctmsulatum a consulatu Geminorum catlcre
inerat Augustinus de Civit. Dei lib. xvm, cap. 3, in aiiiium 249, quemadmndmn et apud Victoriura
et ex aliarum persecutionum enumeratione liquet. accidit. Sed ciim in consulaiibus noianriis Prosperi
Si Charitonis manyris acta, quacapuri Suriura 24 et Victorii codices sint evidenter corrnpli, non mul-
Septembr. leguntur, digna sunt quibus liac in parie tnm in his insistendum videtur. Cum vero Prosper
fides habeatur, Tacitus Probi praidecessor buic jam jam aliquanto ante Probi et Paulini consulatum,
persecutioni finem imposuerat; ut benigne inter- 490 ac deinceps etiam, veteri uiiins anni anticipa-
pretari juvel haec Leonis verba, quae persecutionis lione deseria, consules proprin ciijiisqiic anho ascri-
etiam exordium videntur signilicare : Cum jam ebul- bere rceperii,satius est credere proprio quoque anno
tiret, etc., quamquam mss. corid. tres Oxonienses assignasse consulatum Probi atque Paulini, it.i ul
liabent, deswviret.illaec omnia Quesnellus. UIIIISconsulalus, qui praeposiiusfuerat, perperam in
4. Ouines bujus loci chronicas notationes sum- codicibus posiposilus lcgafnr, ac propterea illoium
ptas deteximusex integro Prosperi Chronico. Inter consulatus vere concnrrerit cum anno post resurre-
tres enim aut potius quatuor hujiis Chronici editio- jj ctionem Christi 250. Cum itaque S. Leo caeteras
nes, quas accuratissime distingnit ac statuii P. Hie- chronicas nolationes ex Prosperi Chronico sumpse-
ronymus a Pralo diss. 3 in Snlpicium Severum, rit, annum quoque 2&0,ex eodem per supptitatiohem
tom. II, num. 32 et seqq., altera ex duabus priori annotasse creriibile est, non vero 2fi0. Sed unus
bus, seu, si mavis, tertia in rem praesentem,t|ua de lanium coriex Oxoniensis a Quesnello laudatus eum
Manichxis Romae detectis agitur, Leoni usui esse annuin prjcfert. Cnm vero caeleri onmes tum Colle-
poiuit. Prima quam Prosper vulgavit an. 433, se- ctionum iiim Lectioiiariorum et multi et autiqni co-
cunda, quaedesinit an. 443, et confirmari potest ex dices, quos diligenter exquisivimtis aiqne coutuli-
codice antiquo Veronensi Saibanteo, qui integrum mus, et inter bos antiquissimus Vat. 3855, babeant
Prosperi Chronicon hoc anno desinens, id est hanc aninim 260, et non numericisRomanis nolis CCLX,
ipsam secundam editionem Prosperi repraesentat. qua' facile a librariis mutari et vitiari potuissent, sed
Tenia , quae extenditur ad annum usque 445. Ex riistinctis verbis expressum ducentesimusei sexage-
aliqua vero barum editionum Leonem profecisse simus, quaenon iia facile mutationem recipiunl, non
489<uraemoratis chronicis notalionibus describen- ausi sumus a vulgata lectione discedere. Experi-
dis duo eerla indicia demonstrant. Probi siquidem mento enim patefactum est quanlum a primaevaet
Imperatoris et Paulini consulatus in uno Prosperi originali leciione desciverint illi qui ex arbitrio, li-
Chronico legitur : nam Prosper, qui ex Eusebii cet conjecturis vehementibus ducti, numericas quas-
Cbrouico ab Hieronymo Latine reddito pleraque de- dam uotationes corrigere voluerunl. Neque moveat
cerpsil, primus omnlura a passione seu resurreclione excessus decennii, qui in an. 260 manifeslus esl.
643 IN SERMONESS LEONIS'MAGNIOBSERVATIONES. i 844
Antiquos enim Ecclesiae Patres in computandis an-AA 3. Quod si eorumj jejunia infidelilate polluta, et
nis sive ab ortu sive a passione Christi non fuisse apud eos nihit integrum,nihil eattum reperiri, in hoc
mullum acctiratos, et excessisse etiam ultra decen- serm. 79 affirmavil, id alio sensu, qui artlecedenli
nium, pluribus exemplis probavimus diss. i S. Ze- sententiae non conlradical, affirniasse dicendos est,
nonis editioni praemissacap. 2, $ 1. Haecquoad pri- quatenus scilicet jejtinia et alia virlutum opera apud
mam Quesnelli annotationem. infideles plerumque non ex motivo 492 viriuiis,
7. Quoad alteram illud monere sufficiat, Leonis sed ex aliquo vitioso fine profecta credidit. Qua in
verba de tempore quo Manes damnandus innotuit, re observandum est S. Pontificeminfideliumnomine
iliud tempus indicare, quo primus omnium Arche- complecti omhes qui Cbrisiiana fide carenl, sive pa-
laus Cascharae in Mesopolamia episcopus cum gani illi sint, sive Judaei, sive etiam haeretici. Ita
Manete publicam disputationem habuit, ac exinde enim exorditur captit secundum : In exercendoau-
ejus errores ita prodierunl, ut tum damnandus in- tem hoc Dei munerei (id est continentia a cibis per
notueril. jejunium), non ideo tegniores esse debemus, quia et
8. Qtioad lertiam annotationem jam indicabimus Judmiel hwreticitwpe ab edendilibertate se conlinent,
perseculionis octavmmentionem a S. ponlifice sum- el apud ipsospaganos sunl qumdamvana jejunia. Mox
ptam fuisse ex Prosperi Chronieo. Prosper autem de bis omnibus jejunantibus subdit: Aliud enim agit
novem lantura persecutiones recensuit: illam enimi sub veritate ratio, aliud sub falsitate deceptio.Apud
Aureliani, quaeab Augustino et Orosio nona dicitur, nos fidesetiam sanctificalmanducantem,apud illosin-
quseque commotaquidem, sed fulmine et morte ejus-' fidelitaspolluit jejunantem; ubi infidelitas non solum
dem imperatoris stalim intercepta traditur, Prosper _- ad paganos, sed ad Hebraeoset haerelicosetiam cx-
dislincto numero inter persecutiones referendam noni "* tenililur. Varia autem ratione islorum abstinentise
credidit.adeo utDiocletianeam (alias decimam)nonami (etsimiliter alii actus virtutiim moralium) ex pravo
vocaverit. Hinccum Leo octavampersecutionem ap- aliquo fine pollui potuerant. Paganorum quidcm je-
pellavit, Prosperi vestigiis insistens, non Aureliani,, junia, si quae Leonis aetate in inanium deorum cul-
sed Valeriani persecutionem intellexit, qtiaeapudI tum vigerenl (uti efat illud quod Cereri institiitum
Prosperum acque ac apud Auguslinum et Orosium,, Livius memorat, quodque IVnonas Octobris prae-
nec non apud Sulpicium et Hieronymum octavacom- scriptum legitur in antiquo Kalendario marmoreo
pulalur. Amiierni effosso [ Apud Murator. Thesaur. inscript.
491 IN SERMONEMLXXIX. pag. 150] ) quatenus infidelitate poltuta proprie di-
Num S. Leo omnia opera virlutummoraliumin caiitur, quisque intelligit. ldipsum est de jejuniis
infidelibuspeccataessedocuerit. Manichaeorumin honorem Solis ac Lunm a Leone
nolatis Serm. 4 de Quadrag. c. 5, el in epist.
1. Sanctus pontifex in serm. 79, de Jejunio Pen- ad Turribium c. 4, de quibus proinde affirmat in lau-
tecosles secundo, cap. 2, de infidelium jejuniis lo- dato sermone: Qui sua maximeobservantiapolluuntur.
quens, non solum ea appellavit vana, verum etiamii Alia eliatn islprum baereticorum jejunia perstrinxit
infidelitalepolluta asseruit. Aliud enim agil sub veri- serm. 4 de Nativiiate c. 6 : Non vos seducant dece*
tale ratio, aliud sub faltitale deceptio. Apud nos fides
s ptoriis artibus fieta et simulatajejunia, qum non ad
etiam sanctificatmanducanlem, apud illos infidelitas s purificalionem,sed ad perditionemproficiuntanitna-
polluitjejunantem. El mox hanc generalem proposi- rum. Speciem quidem sibi pietatis el castitatis assu-
tionem subjicil: Exlra Ecclesiamcalholicamnihil est \t C
( munt; sed hoc dola actuum suorum obscenacircum-
iniegrum, nihil castum, dicenle Aposlolo: Omnequodi tegunl, el de profani cordispenetralibusjacula, quibus
non est ex fide, peccatumest: quibus verbis non tama simplices vulnerentur, emitlunt. Et rursum de ejus-
jejunia quam omnes aliarum virtutum moralium n modi jejuniis serm. 4 de Epiphan. c. 5 : Non sunt
actus infidelilale pollutos ac peccala esse videturr catta jejunia, qumnon de ratione veniunt continentiox,
innuere. llis aulem verbis Quesnelltis postillam af- sed de arte faltacim. Hactenutnocuerinlincautis, hac-
fixit: An et qualia sinl infideliumbona opera. tenus iltuserinl imperilis. In quibus cum jejuniorum
2. Ne quis vero sententiae ab Ecclesia proscriplae
e id genus vilium in fallendi finem rejicil, uon in je-
S. Leonem favere existimet, praemonendumest eum n junia perse; tum ivero casta innuit jejunia, qumde
alibi palanTfuisse professuni laude digna esse miseratione veniunt continentim,seu quaeomni pravo fine
ricordiae el humanitatis opera quae non prodeunt ex x secluso ex solo virtutis motivo Iprocedunt. Hebraeo-
lide, si nullo pravo fine aliunde infecta, ex ipsarum n rum quoque jejunia polluta inlelligi possunt vel eo
virtutum motivo elicianlur. Haecenim lcguntur serm.i. pravo consilio quo praeceptis legalibus jam abolitis
7 de Quadragesima, c. 3 : Quid hac humanitatefeli- i- obsequium praestandum existimant, vel saltem inani
cius ? Quw ulique taude sua fraudanda non esset, si si gloria, qua Pharisaeos jejunantes inturauisse, uti
propter ipsam nalurm communionem(en naturalis vir- apud Matthaeumtraditur c. vi, v. 16, S. pontifex no-
ttitis motivum) juvando homini ab homine prmstare- :- tavit serm. 4 de Jejtmio mensis seplimi c. 1, ac
tur. Sed quia, addit, quod non ex fidei procedit fonte,
;, praecipueserm. 7, c. 2.
ad prmmia mlernanon pervenil; alia est condilioope- i- 4. Hoc aulem inanis gloriaevitium in sermone de
rvmcceleslium,alia terrenorum.Mundana benevolentia \a u quo nunc agimus S. Leonem praeserlim speciasse
in his quosadjuvat habet finem; Christiana pietas inn exinde colligi poteu quod capite tertio Christianos
tuum transit auclorem,dum in ipsum dicimur benigni, i, horletur ut a jactantia et superbia in jejuniis maxime
quem in nobis fatemur operari. Qui laude sua frau- i- caveant, ne jejuniuro per se boniim hoc vitio corrum-
dandam non ase ejusmodi humanitatem affirmat, ,, patur. Cavendumest, inquil, 493 rte bona, quw fa-
etiamsi non ex fideiprocedat fonte, dummodo propter ir cere sine bonitatenon potsumus, elalione perdamns.
ipsam naturmcommunionemjuvandohominiab homine te Nam omnisemerita laude dispoliat, qui de sludiit in-
i- dustrimtum in te magisquam in Dominogloriatur. Et
prmstetur, qui esl fiuis miserationis ac virtutis natu-
ralis; is bonam utique, non autera malam hanc hu- l- cap. 4: Contineamks not ab inflatione taclaniim, ad
maniiatem credidil: neque enim malum, quod so- -> Dei gtoriam cunclareferentes. Quamquam in hoc po
lam viiuperaiionem raeretur, dici poluisset fraudan-i- tissimum vitium, de Chrislianorum jejuniis loquens,
dum non essesua laude. Solum vero baec opera prae- e- declamasse videtuij, quia, uti animadvertit, serm. i
mio ccelesti, quod Deus retribuat, vacua esse, in deQuadrag. c. 3, apud ipsos, qui infidelilale non
subsequentibus addidit, et tolum eorum praemium m detinenlur, hoc maxime corrupto finediabolus insi-
inter bomines, in quibus sistunt, et in hoc mundo lo diatur, ul quot, ail?nonpoluerit dejicere per diffiden-
terminari. Si qui ergo infidclesmisericordiaeaut al- 1- (iani, conetur superare per gloriam. Vicimim«sl enim
lerius moralis virtutis opera edant ex molivo virtu-a- rectii actionibussuperbiwmalum, et de proximosent-
tis, licet non ex fide edant, peccati accusandi nonm per virlulibusintidiatur elatio ; quia difficileest ul faM-
sunt cx Leonis sentenlia, dabUiter viventemjaus humuna non capial, tiici, ut
KIK IN SERMONES S. LEONIS MAGNI0BSERVAT10NES. 546
scriptum est, qui gtorialur, in Dominoglorielur. Cum A patrantur, idera Augustinus, aeque ac S. Leo, genc*
vero S. Leo apud paganos, Judaeos et haereticos, qui ratim damnavit ex solo pravo fine, quo ea infecta,
recta fide earent, jejunia vel hoc superbiae, vel alio raris casibus exceptis, generatim praesumit.
vitio infecta putarit, ac pari aliquo pravo fine cor-
rupta praesumpserit caetera virtutum raoralium opera IN SERMONEMLXXXII.
quae ab illis liunt, nihil mirum si illa exinde infide- De die martyrii SS. apottolorum Pelri et Pauli. La-
titate polluta, et apud eosdem nihil inlegrum, nihil terculi Rucheriani mtas atque prmstantia, ejusque
castum reperiri affirmavii. auctor detegitur. De Kalendario ac testimonto Po-
5. Neque idcirco colligendum est eum peccati ab- temii Silvii.
solute ac generatim damnasse omnia virtutum opera
quae extra Ecclesiam ab illis eduntur; nam laude Natali 1. Qnesnellus in haec verba Leonis serra. 83 de
digua ac bona, ut vidimus, expresse docuit, quae ex SS. Apostolorum Petri et Pauli c. 1 : In die
fidei fonte non prodeunt, si omni pravo fine semoto martyrii eorum istam nolationem siihjecil : ( Quo
ex virlutis molivo producantur. Solum cum inter die, quove mense agonem ,suiin. compleverint apo-
paganos aliosque infideles, deficienle recta fide, stoli Petrus et Paulus, et quonam similiter marlyrii
aliquis pravus iinis, saltem philautiae vel inanis eorum memoria solemni fesiivitate olim coleretur in
gloriar, facillime subrepat, ipsa bona opera, quw fa- Ecclesia, sunt qui ex bodiernis Ecclesiae fastis et
eere sine bonitate non possumus, vitiari, et eatenus consueludine riecerni nolint. Nullus enim, inquiunt,
nec integra, nec casta esse alfirmavil, uti eodem lestis est admoduin antiquus, qui illmn diem mkal.
sensu Augustinus, Prosper aliique Patres tradidere. _ Julii 495 assignet. Vetiislissiiiiiimautem auctorem
Hinc serm. 4 de Nativii. Domini, c. 6, postquam B " habdinus, Leonique ipsi aequalem,
qui soiemnitatem
vitiosa Manichaeorumjejunia reprehendit, auditores depositionis apostolorum octavo die ante kalendas
suos ad rectam fitlem tenendara bortatus est hac Martias celebratam fuisse commemorat. Is est Pole-
praesertim ratione, quia nihil sine illa sanclum, nihil meus Silvius, cujus laierculuui sacra profanaque
castum est, nihil vivum : juttus enim ex fide vivit; ubi festa plura continentem, penes se integrum fuisse
verba nihil cattum indicato sensu intelligenda sunt. testatur Joannes Bollandus in praefationegenerali in
6. Hic autera postremus textus aliam observatio- Vitas SS. cap. 4, § 3; cujus laterculi speciraeii eo-
nem suppedital. Dum enim sine fide nihil sanclum, dem loco editum docet nos depositionera aposlolo-
nihit vivumtradil; infidelium opera quae nullo pravo rum, non 29 Junii, ut nunc fit, sed 22 Februarii ce-
fine inficerentur, vera sanctitate ac merito auernae lebratam fuisse in Ecclesia Romana. Ita enim babet;
vitae vacua innuit. Ita etiam serni. 8, de Quadr. c. i, vin (kal. Mavt.) DEPOSITIO SS. PETRIET PAULI.Ro-
S. Pontifex jejunaturos monens, ne ulla infidelitate mae scripsit, si cotlici fides, Silvius ille; sed et
polluantur, hanc ralionem affert : Dicenteenim Apo- Leonis nostri aetale,iraperanlibus Tlieodosio juuiore
ttolo, Omnequod non ett ex fide, peccatumest, inutilia et Valentiniano, Postburaiano et Zenone vv. cc.
erunt ac vana eorum jejunia, quos illutionibus suis coss., id est, anno Chrisli 448, suumque anno se-
mendaciipater decipit, et vera Christi caro non pascit, quenti perfecit laterculum, Asterio consule, hoc est
Quibus verbis uomen peccaii ab Apostoloadhibitum, anno 449. Verum difficile est ut propter unicum
de operibus generatim inutitibus et vanis, id est me- incertae fidei codicerocontra omnia eamus seu Kalcn-
rito ac praeraioaeterno carentibus, interpretari vide- daria, seu martyrologia, seu alia hujusinodi Eccle-
tur, ut scilicet ea quoque misericordiae opera ab in- £(_ siae veteris monumenta, quae hactenus lucem vide-
fidelibus edita, complectatur, quae nullo corrupto runt; qualia sunt Sacramentarium S. Gregorii Magni,
fine propter 494 ipsam nalurm communionemjuvan- Ordo Romanus, ipsura S. Hieronymi Lectionarium
do homtni impensa, tua laude non fraudanda, id est omniura antiquissimum; in his enim omnibus
bona, pronuntiaverat serm. 7, quseque proinde boc SS. Petri et Pauli depositio seu nalale tertia die
solo laiiori sensu peccata dici queunt, quatenus sine ante kalendas Julias assignatur. immo et in vetu-
fide viva ad aeternum prxmium nihil proficiunt: stissima membrana seu marlyrologio, quod e schedis
unde hoc eodem serm. 7 scripsit: Quod non ex fidei Heriberti Rosweydi Bollandus ipse obtulerat Êgidio
procedit fonle, ad prmmiamterna non pervenit. Bucherio, quodque iste suo commenL in Victorii
7. Duo itaque vinulum moralium opera S. ponti- Canonem inseruil, diserlis verbis octavo katendas
fex in infidelibussatis distinxit. Alia ex objeclo qui- Martii, non depositio apostolorum Pelri et Pauli,
dera bona, at pravo fine corrupta et mala; alia vero sed nalale Petri de tathedra legitur; et iu kalendas
nullo pravo fineinfecta,non tam ex objecto quamex Julii assignatur dies martyrii Apostolorum in hunc
fine virtutis bona, sed merito aelernaevitae expertia modum : in kal. Julii, Petri in Catacumbas, et Pauli
et inutilia. De primi generis operibus absolute et Ostiense.Certe cum isti laterculi invicem de anti-
generatim affirmavit, nihii integrum, nihil castum, quitate certent, longe major ei fides debetur, cui
etc, apud infideles reperiri, quia generatim omnia suffragantur ei antiqua oinnia Ecclesiae monumenta
infidelium bona opera aliquo vitioso line corrum- et auctorum omnium consensus, quam alteri, qui
puntur. Opera vero secundi generis conditionate et solus novellam suggerit opinionem, et in quem fa-
quasi per exceptionem in illis adraisit, si ex raotivo j& cile esl mendum irrepsisse. > Hactenus ille, et satis
virtutis edantur; quod casum possibilem et valde, bene. Solum displicet, quod memoratos Polemii
rarum insinuat. Silvii et Bucherii laterculos invicem de anliquitate
8. Id vero a damnatis propositionibus tam alienumi certare scripserit; nam laterculus Bucherii saeculo
est, quam ab iisdem alienus est S. Augustinus, quii fere integro Silvii iaterculo anterior est.
de operibus virtuitim apud infideles non dissimiliter 2. Ut autem Bucheriani laterculi aetasatque pra>-
tradidit. In libro de Spiritu et Litt., cap. 26, scri- stantia planius percipiatur, diesque martyrii SS.apo-
ptum reliquit : In numeroeiiam hominumimpiorum, stolornm Pelri et Pauli certior fiat, de ejus auctorc
nec Deumverum veraciter colentiumqumdamfacta vel! nonnulla exactius animadverlere juverit, quae hat-
legimut, vel novimus, vel audivimus, qum secundum tenus ab aliis observata non vidimus. Duo autem
justitimregulam non solum non viluperare possumus,, (quod sciamus) codices hunc lalerculum conlinent:
verumetiam merilo justeque laudamus. Id convenit, alter vetustior, at mulilus, apud Bollandistas exstat.
cum illis Leonis taude sua fraudanda non sunt. Mox Ex hoc Bucherius uiemoratum laterculum et qua-
aulera subdit : Quamquamt\ discutias quo fine.fiant, . tuor alia monumenta edidit, nimirura ..Catalogum
vix iuvenientur,qum justitim debitam laudem defen-. ,prjefectoruni Urbis, Catalogum Romanorum 496
tionemquemereantur.Quibus dum insinuat ea justitiae. pomiiicum, Fastorum consularium fragmenluro, et
operasinealiquo pravofine vixinventumiri, pleraque Kalendarium Rumano-profanum, cui quatuor menses
saue perinde depravata in iisdem cerlo credidit : desunt. Alter vero recemior, sed integer inyenjus
unde aliis in locis virtutura opera, guae ab infidelibusi est in bibliotheca Csesarea. auo CusDiiiianus usu»
547 IN SERMONESS. LEONISMAGNIOBSERVATIONES.
fueral in Commentariisad CassiodOriiChronicon, et, A fem Silvii Kalemiarlbm ilbn sacrum, sed
exinde ante Bucheriura Catalogum praefectoruinUr- est; eumque alios ,iaterculos babujsse, "
bis vulgaverat. Ex iioe aulem Lamhecius, tom. IV excerperet, et suo stji? alia f«ts|qs^^x
Biblioihecae Caesartjac integruro Kalendarium, el mptasse vel adtliilisle, Bbllandusm p
nosler cardinalis Norisius in opere de Epochis Syro- ostendit. Inter prpfana auiehi paucissj^ - '
Macedonum iiitCgrO. faslos publicSvit. Novissime obiler ibidem nptaniur, iit videre esj.ajra
autem, Joaanes Georgius Eccard,- tom. I Corporis festa andistas toin, VI J,iinii pari. n, ubi Kaienî v
HwlJHJae med^geyi ex eodeiri cpdice pr»ter JKaleri- jntegriup Silyii editmu fuit. Inter na>c au.tem
diinUW«lUattiorrcUqua monuwenta eodem o.rdine, noiabUeest festum S. Vinceniii marlyris Mm. e-
quo proferuiiitir iii maimscripli), ei cum lisdom bruarii, quod tum apud Roinanos non celebrajiaiur,
etiam lihrariorum erroribus accuratissiuie recusil. et siiniliter iestiîiiMacliabaeurumkal. Augttsti,quod
Ex Rorum atitem quinque ilociimentdruui observa- actate eadem Leoiii coacvaRoinie cosptum nph fuisse
lioite liquet oiiinia, impeiaule ConStautio,fuisse coA- oslendimus in adinoniiione pracraissa serui. 18 Ap-
sciipta. Nain in Kalenriario Rornano prufaiio nullus peiidicis. Roina?veô hoc Kalendarium scripium, ut
noiatur nalalis dies imperatorum qui sint posleriores Quesnellusindicat, niispiamapparet ex codice. Immo
Oonsiaiilio; bic auleni appellatur tituLo,non divi, ut Cx notatione ipsa ijeposiiioiiis SS. apostolorum vm
caeleri jam vita functi, seri domini, quod vivenlis kal. Martias, cui tria moniimetiiaFurii Pliilocalicuiti
indiciuihest.Fasti constilares et Calaiogus praefecto- capterisoinnibus ecelesiasticis documentis refiagan-
rum Urbis desinuiil an. 354. Laterculus, qui Buche- tur, illud Kalendarium Romae scribi nou pptuisse
riahus vocari siolel, et inscribitur Depositiomarty- ^liquet; idque multd manifestius evincit antiquissi-
rnm et episcoporum,diim notit diem obitusel locum " mura sacrauieniiiriura Romanuni Leonis norijirieedi-
sepultura; Ruinaiiiiiumpnniifiriim, terminal in Juliri, tum et recudenduma npbis tom. II, quod tconts et
qui dbiit an. 352. Taiidem Gatalogus summorum ip-iiis Silvii ;etatera redolens (uti eotlem volpmine
pontitieuniita conctuditur in Libcrio Julii sticcessore, ostendetur) diera inartyrii eorumdem aposlolorum
ut notetur quideiu orriinationis, nnn autem mortis mense Junio, et octavain iiieiise Julio, lunc celepra-
ejus dies, quemadmtiduni in antecessoribus fuerat tum exhibet. Quin ex ipso Leone idipsum cojiigere
designatu», quod eum adhuc superslitemiiidicat. Ex iicet. ls eiiim serm. 85 habito in optava ipsoruip cap.
his auiem observationibus uniis el idem omnium 1 indicat in die festivitaiis eorunidem liberatam
ejusmedi inonunieiiioruin auctor, et Liberio alque fuisse Roroama 49g Vandalis. Hsecai|tem iiberatio
Gonstaiitio co.cviis agiioscilur. Ex Kalendario vero cum incjderil in dieut 29 Juiiii, ul in admoriilionead
prdfano auctoris nomen ernitur, nimirum Furius eumdem serrapnero fipiisiiluiraus,eidem iiuuque diei
Dionpius Philocalus. Cam porro omnia et sacra et •am fesliviiatera.ac prpinde diem martyrii,, fpisse
profaua qtise iu his moiiuinentis notanlur Romana ascripium iiitelligiinus, rroliahilius igitur est SiWiuni
sinti ei peciiliaribus ac minutissiinis etiam Romanie scribentera in Galliis, Roniauoruraque festoruin mi-
orbis et Ecelesiae notitiis referta, bunc Philocalum Plisperitum, qui in allegato Prosperi Tirouis Chro-
Romaehas notitias diilicisse et scripsisse exploratum Uico lurbata; admodum mentis dicitur, per errprem
«idetur, qued ad fideialiis documeniis conciliandara die VIIIkat. Martiai notasse depositioneinSS. Peiri
pitiriraum conferl. Ct Pauli pro iVaiatiS. Petri de Cathedra, quod huic
5.Pr*terea in rem proesentemdissimulandum non diei in Plnlocali latCrctiloascribitur. Forte cum fe-
est laterculi BuCheriani integrum texiutn esse his C < stum Cathedrae S. Petri XVIIIkal. Februarias apud
verbis expressum : lii kal. Jut. Petriin Catacumbas, Gallosceleliratum videret, eodem die Roinanos eam
et Pduli OstiehseTuscoet Basso conss.Ex hac autera festivitatein tunc celebiasse exislimavit, ac prppier-
Catacuriibiirinii et consulatus uoiatione diem alicu- ea fe-tum vni kal. Martias in aliquibus docuuieulis
jus translationis pOtiusquam mortis hoc laterculo Bucheriano similibuj notalam , non cathedrae, sed
designatuni quiriam suspicati sunl. Al hanc difticul- depositipnis diem opinatus est. Ita sublata prorsos
tatein ipse PhiloCalussolvit ex duobus aliis dpuscu- videtur hac in re Sihii auctoritas, quae una univer-
tis, in qdibus dies martyrii SS. apostolorum Petri et sis criticis negotium facescebat.
Pauli signatur ut kdl. Julias, nimirum in Gatalogo
Romarnorunipuniificum his verbis: Pastus esl(S. Pe- IN SERMONEMXC.
irus) tum Paulo d. III kat. Jul., pag. 26 ediiionis Quid de duobut kmoribus,Dei et mundi, S. Lio
EcCardijel in Faslis consularibus pag. 10:497 docuerit. QuetneUipotlilla excuita.
NerOneCeesare,Vetere. Hoc cons. passi tunl Pelius et
Paiilus III. kal. Jul. Verba passus et passi sunt diem 1. Celeberrimus est Leonis textus de duohus amo-
prtifeeio mortis expresse iiiiJicanl. liaque si uno laribus Dei et muudi, ius verhis expressus serm. 5 de
terculo, uli vocari solct, Bucheriano separatim ab Jejunio seplimi mensis c. 3: t)uo namque amoressunt
mliisopusculis cOnnideratoex consulatus praeserlim ex quibus omnet prodeunl volunlates, ita diversmqua-
additicne dtrbitari poterat, num ihidem ex auctoris lilalibus, sicui dividuniur auctoribus. Rationalis eiiim
Bieate iranslationis dies desiguetur potius quam dnimus, qui sine dileclioneessenon potest, aut Dei est
riiortis, certe ex collatione ejusdem laiereuli cum.D amalor, aut mundi. His verbis Quesnellushanc postil-
ftltisduobus ejusdem aucloris opuscuiis dubitimesse- lam aflixil: Quidquidex amore Dei non est, ex dmore
neqtfit quin in eo aUctor acque ac in istis iudicare est mundi, el ideo peccatum.Cuni vero haccsenteulia
. voIiierU raartyrii dieni, euiu quo forle eiiain trans- ad propo-itioues Baii Quesnellique damnatas .referri
ilslio aut aliud faclura nobis ignolum et consulaiu possit (unde hic maximeS. poniificistextus a Baianis
Tusci ac Uassi denotatum concurrerit. Haec de au- et Quesiiellianisingentur), quid in proscriptis thesi-
ittore et sensu laterculi Bucheriani. bus tiamiiafuii)sit, et quanluin a damnato sensii ab-
4; Porro Silvium auctoremalierius Kalendarii prosint Leouis verba, accuratihs explicandum esl.
fani Gallutn scriptorem fuisse, non ex eci solum co-
gfioscilur quod suum opusculum dicavit Euclierio 490 § '• Propqndhtur daihndtmproposilionesde du-
episcopo, qui Lugdunensi Ecclesioepraeluit, ut videre pltci ambre, et qtud in iis proscriptunt fuerit expo-
esl apud Boilaiiduin tom. 1 Januarii, in praefatione .nilur.
c. 4-,%3; verumetiam colligitur ex Vita S. Ililarii 2. Inter BaianasLprnp. 58 est hujusmodi: Omnis
;A,»el'aiensis,io qua Silvius mier alios scriplores ejus- OJnorcrealurw aut viiiosa est cupidilas qua niundus
•'deni Hilarti coucionaniis auditores receuSetur: et dUigilur,qum a Jomne prohihelm, aut iavdabiHs illa
tffifc euamiaueUJrChronici Prosperi Tnonis noraine eharitasqua perSpimum sunctumintorde,diff#saDeut
'-*«ditf/;qurGallui<iteraest xuctor) adann. 439nieii|o- amatpr. Etprop. 40iJ In otyiibut suis uciibpt.êMa-
Silvtum ab altis praeterrols- tor.skrvit dhmnanii cupiiitati. Inter Qd«snielli«rias
• Jfrut^Wi^dniScKptwetii
i ûia^ eo quod sibi in Gallia nouis fuerat. Hujus au- prop. 44: iVoritunt niti duo amqrts', unde ttotilieves.
"' -.. ...: ..... . ' ' -.'..ttt
649 IN SERMONESS. LEONIS MAGNIOBSERVATIONES. 5g0
et acliones omnes uoslrm nascnnlur: amor Dei, qm A. j rum propositionum sensibus absit Leonismens atqiie
omnia dgit propler Deum, quemqueDeus remunerdtUr; doctrina; quem si sibimetipsi COntrariumnOliseom-
et amor quo ttos ipsos ac mundum diligimus, qui quod minisci, testimonium praeseutissermonis 90 proscri-
ad Deumreferendum ett non refert, el propter hoc ptis thesibus favere dici iidH[Votest.
iptum fit malus. El prop. 45 : AnioreDeiin corde pec-
caioris non amplius regnante, ridcesseestui in eo car- 501 § II- Quw sit propria Leonini texlus senteniia
nalis regnel cuptditas, omnesqtieactioitesejus comim- term. 90.
pui. De amore regnaiue iu corde hoiiiimim hic scrino (j. Non desunt sarie qui amorem Dei a S. pontifke
esi, et ita oirines actus ex reghanfe aihore proveiiire late sumptum existimant pro qiiolibet amnre virtu-
tradunlur, ut ipsi actus viriatuiri in peccatoribus, in tum, etamorem mundi pro quolibet viiiorum amore.
quibus iion Dei, sed mundi amur regnat, hnc ainore Sicut eniui omnis amor vitiorum apte refertur ad
infecti peccata esse debeanl: uude est alia Baii pro- aiiiorein mtmdi, quatenus mundtis vitia amat et fo-
positio 55 : Orhnequod agit peccatorvel servuspeccati vet, ita ad Dei amorein referri late potest amor Oln-
peccatum est. nium viiiutum, quatenus Deus uinnes virtutes amat
5. Haecquamfalsa et absurda sint nemo hon Videt. ac praecipit. Ininio cum omnis virtus sit justilia et
Sicul enim jusii, in quibus rcgnat amor Dei, edere veritas, uli saepius in i-acra Scriptura appellatur,
queuni, el irieritiricmeiiam eriunl noiuiullos actus Deus auieiii jusiitia ac veritis sit, Deiirh \ito SCnû
feviier malos, uon quidem ex ainore muiidi in ipsis amare dici polest, qiii virtiiles ex proprio ipsariim
dominanie, qui ciim cliariiate Dei habituali et in ju- «totivo, utilla prava cupiditate interiuixtn, ditigit.
stis regnanie compoui nequit, sed ex aliquo leviori . i In hanc sententiatn S. poritificem aliqiiando Dei
et irrepente iiuiore niundi , ex. gr., inanis gloriae,••H ' aniorem sumpsisse prd atnore ciijtistis viftutis1ccrl-
gulae, etc, qiio ncc cupidilas in ii-tlem doiniir.'itiir, Mgipotest ex illis Serin. 95, C. 6 : Nihit atiudest di-
iiec babitualis Dei amor expellitur, ita a peccatoribus, ligere Deumqudtndmarejustiiiam. Ita ergo qui qoaui-
in quibus regnat miinili amor, produci pussunt t|ui- liliet virtuteiu amat, cum amei justitiam, ex lioc
dam actus boni ex araore aliquo virtutis, e'x. gr., priiicipiriLeonis Deum pariter diligit. Qui vero ali-
fidiei, spei, misericordiae, orationis, etc, qui licet quem aciuiii virtutisexercet ex motivo virtiitis. ipsain
non sit ille amor Dei quo regnans mundi amor expel- virtutem amet necesse est. In hac vero hypotbesi de
lalur, TameTihon est amrrr nrandi; nee ad -amorem-- 4upliei Dei et mundi araore, ad quoruin alierum
roumii referri potcst. llac de causa Tridentina syno- ' omnes actus voluntatis referendi sint, salius procul
dus sess. 6, can. 7, Lulheranorum dogma diceniiurn r, dubio est actus virtutum moralium, qui ex puro vir-
omnia opera quae justificationem praecedittit-esse"/> luite riiotivo eduntur, ad Dei amorem late snmptuin
peccata, analheraate perculit: Si quis dixerit opera referre, quamad amorem munrii. Ad Dei enira aino-
omniaqumtmtejusljficalionemfiunlvere esse peccata... rem quatenus revocari qiieant.sallem.late ex indica-
anathemasff. DaWflaiuii/er{|r/esl (ficere oinnia opera j, tafjraiioiie explicaH et iiiteTyîpotesijquatenus vero
5
quae non pwdeiriii a chajfllatfpDei regn.inte iti cordei.;:
^ rcfersirilurad amcir6m^flunlii|uiposfjus in maligno,
hominumIreTtinfereaM afnerem ift eoncupiscentiam V vkiordm , iit innurmuS, nen^swttimwtutum amator
mundi, ac proinde esse peccata; quod tatuen postilla est aique suasor, et ita sane referantur ul qui virtu-
Quesnelli superius descripla i.ndlcat. ,. tes amaj iic exercetex motivovirtutis, eas ex mundi
4. Quod si quis nonnullas e.v damnatis 500 ln»- itirioie diligere ei eiercere dicendus sit, nemo sanae
sibus ita emollire studeal ut non de regnante Dei Q | meniis intelligei.
amore in illis sermo sit, sed de amore Dei latius 7. Sed aliud est hanc hypoihesim a damnatis the-
surapto, quo Operareferanlur in Deum, damnatum sibus abesse, aliud vero Lediiis v^rba, quae nunc ex-
pariter est dicere onnres actus viriutis, qua!nturnvis peiidiinu'., lioc «eiisu accipienda esse. Quoeporro
bonos, si hoc amore non referantur in Deuin , esse sententia iisdem verbis proprie suhsit, facile perspi-
peccata, ut innuit postrema pars Quesnelli.niaeihesis ciessi duas observationes praemitias.Prima, S. pon-
44. Nam ul prae-cindainusa celesri iuter thetMogds lilreem scrihere ritios amores csse ex quibus omnes
quaestionede relatione operura in Deuin, certuiu per prodeunt voluntaies, non vero ex quibus omnes pro-
omnes catholicos est virtutum moralium opera , nc- deunt voluntatisactus; ac proplerea rie ipsis volunta-
duin a peccatoribus, sed ab infidelibus eiiara peracta tibus, nou autein de siugulis volnntatis actibus loqui-
ex raotivo virtutis, per se, seu Saltero ex officid, ut tur. Hiuc auiem dum eas voluntales pronuntiat ita
aiunt, esse bona, tametsi non reterantur in Deuin: quatitatibusdiversas, sicut dividuntur auctoribus, seu
iiam per eos pariter, qui relationis debilum severius amoribus, indicat voluntates diversas, id est bonas
propugnant, haecomissio bonum opus in se non vi- vel malas, prout diverso amore inter se discrcpant
tial, sed aliiunle omittentem couiaininat. ac dividuntur. Secunda, duos amores 502 n'c ac"
5. Certe S. Leo ab utroque pravo sensu remotis- cipi nou de quolibet Dei amore vel mundi, sed de
simus esi. Etenim serm. 48, de Quadrag. 10, c. 3, aihore regnante in voluntaie hominis, ex eo liquet
in pcccaloribus Christianis , in quibus muiitli amor quod de solo ejusincdi amore verificari queat homi-
dominatur, et fidetn rectain et alia virtulum mora- iiem constitui vel Dei amatorem,seu Jtislum, vel mun-
liiim opera inveniri posse faletur; et solum ea ex di, seti peccatotein : unde etlani initio capitis se-
jlefeclu charitaiis saltem habitualis fructu aeterno " terrenus
quentis Auctor dixit: Hic (Dei) affeclus, quo amor
vacua (estatiir. Quamvisenim , inquit, magnum sit excluditur; qnae de ariiore Dei dominante
kabtfe fiiem rectam sanamque doctrinam, el mutta vera suiit. Id confirmant multo lucujenlius illa quae
laude digna sil circumcisiogulm , lenilas mansuetudi- niox suhjecit: Et ideo mlernis bonis inseparabiliier
nis, punlqs caslilatis, nudmlamensunt omnessineclia- inlimrendutn(quae amorem ultimi linis praedoininan-
ritale viriuies,nec potestdici iri qualibet morum excel- tem siguificant), temporalibusauleimtrahseriitternten-
lehlia ffuctuisum, quad rioridilectionispartus ediderit. dum, uon fruendura; nec inhasrendriintnmqtiani ul-
Praetereaserra. 44, de Quadrag. 7, c. 3, loquens de liuio fini.
: operibus, misericordiae,q.uas non ex fidei procedunt 8. llis praemissisen aperlus et ge.nuinusAqctoris
. toiti;f ac proiiide ab ipsis infidelibus eduulur , qui sensus. Duo amores tunl, ex qiiibus 6'mriesptBdeunt
Deiini'igiiorariteSnihil iii ipsum referebant, ea taude vbluntates, iia divehm bdnitatis, vel malitiae qualita.
ida ftaaddndd noriesse, ac proinde bona asseruit, si tibus, sicut dividunlur auctoribtis. Quaenimirum 9fli-
; ex-motiio miseratioiiis nuljo iiiieruiixto pravo flne ciuntur Dei amore, adep ut Deuin prae oninibus dili-
}^9dycaniur, et spluin.ea peccata fepe esse docuit, , gant, et homp exinde pei dmator sii, seti iri charltate
eo quod uoii ex moiivo viriii/is, se'4 ex philatflffae , J'Dei, sunt voIurita\eJ Boifiie';m'.ili£veTVillassuift; in
i8ai5is'|forRB>,aitit alityeorriipWfine ea pleVttmqoe*b quibtis mundi amor ita doniiiiaipr , ut homo; Dei
inltdeiibus edila praesumpjit; de (JUOvide observa- cliaritate exclus:i^t?ti<»i4i .îrtfliorconsjituatur. Ciitn-
.u^pemiaserm.,79,.]E;nigitur quahium a damuata- qwrationalis animus sine dilectiqne iii parlem a)te-
85i PR^FATIO 1N EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. SSft
ram praevaienteeste nonpossit, idcirco aut Dei ama- A non Deura potius quam creaturas diligunt, nonfacite
tor est, aut mundi; et omnes voluntates proinde bonae declinant a 503 perversis ipsarum illecebris, et
vel malae,ita diversmtunt qualitatibus, sicut dividun- facillime peccant. Haec tota Leonis sententia est.
tur auctoribut. Hic obvius verborum sensus est de Num vero hic Dei ariior, sine quo ab ejusmodi blan-
omnibus voluntatibus ex amore praedominanlebonis ditiis et illicito creaturarum amore non facile decli-
vel malis. Quis ergo non vide&tquam perperam ejus natur, solusab hoc interdicto affectu rclrahat, non
verba irabaalur ad omnes et singulos volunlalis Leo, sed Quesnellus aflirmat; cum tamen cerlum sit
actus, ac si Leo docuerit aclus omnes et singulos ex bomines a peccatis retrahi (licet nonita facile) etiara
allerutro illo amore prodire, ita ut quicumque actus timore, illo praeserlim gehenn.-etimore atque poena-
non sunt ex amore Dei, sinl ex amore mundi, et rum, dolorem de peccatis ingerente, quem Dei dono
ideo peccata, ut Quesnelli postilla insinuat; et hac et Spirilus taneli impultu conceplum, non solum co-
ralione peccata accusandasint ea ipsa virtulum ope- hibere manum ab ppere illicito, sed ipsam etiam
ra, quaeS. pontifex in peccatoribus vel eiiam in in- voluntatempeccandiexcludere,salis aperle colligilur
fidelibusnon mala, sed bona esse professus est? ex Tridenlina 504 synodo sess. 14, cap. 4. Hic sane
timor gehennae,in quam non lam opere quam affeetu
§ 111.Alia in
Quesneltipostilta eumdemsermonem90 pravo incurritur, ad excludendum et opus et omnem
expenditur. aflectumpeccandi (rili ad effugiendamgehennain ne-
9. Hoc eodem sermone, cap. 3, S. Leo scribit: cesse esl) per se impellere ac movere debet. Quod
Quod de specie,de eopia, de varietate (crealurarum) monendum fuit, rie forte subrepat inter caeteras
blandilur, non facileaectinatur, nisi in ilia visibilium_**Quesneliiana proposiiio61, damiiaia in constitulione
pulchritudineCreator potius quam creatura diligatur. Unigenitus: Timor non nisi manumcohibet, cor autem
Quesnellusin haecverbaad marginem notavit: Solus tamdiu peccatoaddicilur, quamdiu ab amore justitim
Dei amor a creaturmamore retrahil. Viden' ex colla- non ducitur. Sed hac de re nostrum non est hoc loco
tioue ininus rectuin interpretem ? iVonfaciledeclina- disserere; solam enim Leonis sententiam a Ques-
tur, inqtiit Leo : qui enim in creaturarum amore nclli interpretaiiorie alienam ostendere propositum
sistunt, et in earum pulchritudine , copia, varietate fuit.
SANGTI
LEONIS MAGNI
ROMANI PONTIFICIS
OPERUM GENUINORUM
PARS ALTERA,
COOTTNkNS
S. PATRIS EPISTOLAS.
PR.EFATIO
De mss. codicibus, quiinemendandis epistolis usui fuere.
m-... .
§ I. Distlncliocolleclionum
manuscriptarumquaeLeonisepistolascontinent.
1. Tria dislinguenda sunt genera codicum in quibus Leonis epistolae continentur. Piimum genus sunt
collectiones generales canonum et constitutionum Romanorum pontilicum, in quibusaliquot integraeLeonis
epistolaedescriptaefuere. Alterum sunt collectiones particulares seu quarumdani Ecclesiarum, seu epistola-
rum solius Leonis, quae ex vetustis, vel etiam primaevisexeraplaribus olim compaclae,antiquissimam ori-
ginem praeseferunt. Tertium sunl collecliones particulares epistolarum S. Leonis, sed recentiores, qus ni-
mirum ex primi generis collectionibusin partem maximam profiuunt.
% Sicut nulla exstat Leoni cosevaaut suppar omnium ejus serraonum collectio, ut in praefatione ad Ser-
mones animadvertimus, ita nullam quoque coaevam,aut supparem omnium epistolarum ejus collectionem
factam fuisse, nobis certissimum est. Hincin editionem Leonis nullum codicem invenire aut sperare licet,
qui omnes ejus epistolas praeferat; neque enim olim omnes perinde fuerunt in unum eorpus, aut regeslum,
u|i yocant, collectae,ut S. Gregorii Magniepistolis evenit. Initio quidem omnes colloCatasfuisse et custo-
ditas quam diligentissimein tcriniis seu archivosedis apostolicaeinter cajteras constitutiones aliorum ponti-
flcura, vetusta consuetudo Romanae Ecclesiae suadet, de qua legi potest P. Coustantius in praefatione ad
Eptsioias Romannrttm pnniiflcumn. 44 el seqq. Eniravero auctor Pomiflcalis'Romaul, qui AnastasiiBiblio.
553 PRJEFATIO IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. S54
tbecarii nomine appellari solet, et Lennis viiam scripsit serius sseculovm, haecde ejusdem epistolis tradt:
Idem bealistimus Leo archiepiscopusmultas epittolas fidei misit, qum hodie archho Ecclesim Romanmrecon-
ditm tewntur. Hic firmavit frequenler suis epitlolis synodum Clialcedonensem.Ad Martianum Auguslum mlsit
epislolat xn, ad LeonemAu us.tim epistolat xui, ad Flavianum episcopumepistolas ix, ad episcoposper Orien-
tem epistolasxvm, per quas fidem tynodi confirmavil. Vides archivuin apostolicura lioc quoque tempore alle-
gari, in quo Leouis episiolae scrvabantur; et licet memnrentur solae epistnlsepro catholica fidecontra Euty-
cliiaiiain hacresim scripLe, plures tamen quam quae ad nos perveiierunt, in eo archivo tura exsiilisse cogno-
scimus; neque enim epistola>quae exstani ad Leonem Augustum sunt xm, ad Flavianum ix.
3. Al cuni collecliones geuerales canonum et epislt.larum Romanorum pontilicum a privatis hominibns
olim composiia?in privaium usum, ila propagari el obtinere tosperunl, ut iidem Rumani anlistites episloias
decessorum sa>piusnon ex apostolicis seriniis, sed ex iis colleclionibus sumerent; lunc factum est ut earnm-
dem epislolarum auiographa exemplaria, quie erant in aposlolico arclnvo, sensim neglecta, teraporum vicis-
situdinibus imerciderini, ac propterea aniiquae istaegeuerales collectiones siut veiustiores ac celebriores
fontes ex quibns antiqiiiorum ponlificinn coiistilutioiies accepiinus, adeo ut non aliae quorumdam Romano-
rum antistitum episiolaead nos pervenerint, nisi qti;e ejusmodi colleclinnibus conservatse fuerunt. De his
collectionihus, et de mss. codicibus, qui eas complectunlur, fusius agenduro erit in tractalu quem tomo tcr-
tio insertum reperies.
4. Nuiicde solis epistolis Leonis acturi, ea tanlum debemus expendere quae in iisdem collectionibus ad
easdem epistulas pertinent: id inierini pr.i-monentes, quod ex diciis sequitur, has veiustas generales colleciio-
nes habendas esse veltiti origiuarios fontes, ad quos epislolaniin editio revocanda erit. Inter fontes vero
pari ratione originarios censendaesunt etiain nonnulla? antiquae collectiones particulares sive quaruindam
Ecclesiitrum, sive epistolarum Leouis, qua?cum ex laudatis geueralibus colleciiouibus suroptaenon fuerint,
ex primaevisLeonis exemplaribus prodiere.
5. Collctiones atitein, quae iia solas Leonis epistolas exhihent, ut maximam saltem istarum parlem ex
anlecedeniibus collectionihus evidenter sumpserint, po-ieriores noscuntur, et eatenus originariae dici ne-
queunt, neclales ut autiquioribus, ex quibus derivatae fuerunl, praeferendaesint. Utile tamen fuit islarum
codices pariter conferre; quaeenim provenerunt ett emendatioribus tiianuscriotis anliquarura collectinnum,
lectiones meliores et emendationes non contemnenilas identitlein pra-bueie. Quaedametiam ex his epistolas
conlinenl, quac cum in anliqiiis nntis collectit>nibusnon iuveniantur, snmptae fuere ex aliis antiquis cnlle-
Clionibusplane ignotis : uude in hac parte pro originariis haberi debent. H;ccgeneralis collcclionum distin»
ctio praemittenda fuit, ut non omnes quae mox iiidicabuntiir acque aestimentur; etquae orginariae et anli-
quae, quaevero recentiores et profectitiae sunt, discernautur, quoil ad eorum usuiii in recolendis cpislolis
recte instituendum, et ad alia multa, quaesuis locis aperieiitur, uiiliter cognoscenda, maxime necessarium
experti sumus.
6. Collectionesautem manuscriptae epistnlarum S. Leonis nobis adhiic cognitaesunt quituor et viginti.
E\ his xui ad colleciiones antiquas generales referuniur, sex ad autiquas particulares, qniuque vero suut
collectiones recentiores ejusdein ponlificis peculiares. Queraadinodum vero hae singulie inter se epistda-
rum numero, ordine, aliisque cbaracierihus di-crepaiues riiversara originem produnt, ita omoes cujusqua
colleciionis codices adeo plerumque ipsis lertitmibus coiigruiint, ut (tpiod in praefatione ad Sermones tlu
iisdemsermouibus monuiuius) supervacaneum plerumque sit plures consulere, majoreraquc iitiliiatnii refe-
ratqui duos aut tres diversarum collectionum mss. Iibros, quam qui permulios unius colleclionis evolverit.
Nuncde singulis peculiaria, quoad Leonis epistolas; nam caeiera quae ad generalium collectioiiutn iniiniam
cognitionenispectaut, in tractaiu quera toino tertio inseremus expnnenda reniiitimus.
;§ II. Dems.VaticannReginaeSueciaecolleclionisprimae.
7. Prima generalis collectio omnium, ut credimus, antiquissima, et bactenus ignota, ....cnitnr in codice
Vaticano KeginaeSueci;e 1997. Octo Leunis epistolas exhibei : I, ftuslico in nnsira eriilioiie epist. 1(>7;11,
episcopU Mjuriiani.c epist. 12; 111, Flaviano epist. 28; IV, Turribio epist. 15; V, Siculis epist. 16; VI,
Niceia?epist. 159; VII, Aquilcieusi episeopo epist. 1]; VIII, Septiuio epist. 2.
§ III. De cotlectionesecunda.
8. Huic collectioni Vaticano Regiae, in qua Catalogus Romannrum poniificum desinif in Hormisda, snbji-
eimus aharo quaecalalogtim prajfen iu Vigilio desiuenlera, el conlinetur in ms. Corbeiensi vencraiiria?anli-
quiutis iu bibtiotheca S. Germani a Praiis PP. Benediclinorura Parisieiisimii, unde Corbeiensis colleciio a
Coustaiitioappellatur. Licet iiullum htijus collectiouis codicem nacti simus, cum lamen Quesiiellus ea tisus
sit, et memoraium codicem indicet, quoties sive iu varimtibus, sive in notis Corbeiensein ms. laudat, ui ex
Noliiia manuscriptorum ah eodem descripta nianifestum est, omitli a nobis non polerat, cum praesertim
etiam nos ex Quesnello eara ideniidem iiiemoraiiiri sinius. Plures Leonis episiolae in ea leguntur. Ctiui P.
Coitsiaiitiiis,qui de tam insigni colleclioiie pluiibus agil in praefatione ad Epistolas Romanorum Poi.tilicuiii,
num. 61, distinctum earumdem epistolarum catalogum non praebeat, exaclum nuinerum et ordinem agno-
PATROL.LIV llsJ
655 PRiEFATIO IN EPISTOLAS S. LEOlSiS MAG#. 556
Bcerencqiiivimus. Ex iis tamen,quae tum ab eodem Couslaritio tum a Quesnello indicantur, certum fit in eo
ms. coutincri epistolas sequentes, quas deficienteordine Codicis, juxta editionis nostrae seriem allegzmus:
I, Campanis epist. 4; II, Italis epist. 7; III, Viennensibus epist. ifj; IV, Ahastasio epist. 14; V, Turribio
epist. 15 ; VI, Flaviani ad Leonem epist. 22; VII, Flaviano epiSl. 28; VTfJj,Theodosio epist. 23; IX, Pul-
chefiae epist. 31; X, Juliano epist. 33; XI, Consiantinopolitanis epist. 59; XII, Ravennio et Gallis epist. 105;
XIII, Juvenali epist. 139; XIV, Leoni Augusto epist. 165. QuesnelluS riota prinia iri epist. X, ad episcopos
provinciae, Viennensis Thuaneum codicem allegat, qui hujus colleclionis essCVideitir. De hoc enim inquil :
Qui Corbeiensiild simitis esi, ut ex eo transcriptum eum existimem.Thuanetfm primum iri postillis el notis
appellare solet, et una cum Corbeiensi identidem citat, quod similes Iectiories ufrique praeferant.
§ IV. De mss.terti» collectionis.
9. Tertio loco aliam ignotaro, at vetustissimam et praestantem collectionem-ponirous,quaeexslat iu duobus
perantiquis codicibus Barberino 2888 et Vaticano 1342. Sex et deeem Leonis epistolas complectilur ordine
sequenti: I, Anastasio epist. 14; II, Rustico epist. 167; III, SiouMsepist. 46; 1V,>Aquileiensi epist. 1; V,
Mauris,epist. 12; VI, Nicetse epist. 159; VII, Dioscoro epist. 9; V1H>Juvenali epist. 139; IX, Leoni Au-
gusto epist. 145; X, Maximo epist. 119; XI, Flaviano epist. 23; XII, Flavianl ad Leonem epist. 22; XIII,
Eutycheti epist. 20; XIV, Flaviano epist. 28; XV, Leoni Augusto epist. 165; XVI, Anatolio Constanlino-
politano epist. 80.
§ V. De codicibuscollectionisquartae
10. Quarta collectio est in antiquo codice capituli Lucensis, cujus descriplionem accuratissimam debemus
P. Joanni Domtnico Mansi in opusculo de celebri codice smculoCaroli Magm scripto, quod edilum leges tom.
XLV Opttsculorum P. Calogera. Eadera collectio exstat quoque iu ins. codice olim Colberiino 784, qui ab
Antelraio el Pagio maxime comraendatur, nec non a P. Coustantio, qui banp collectionem. Italicara agnovit,
fusiusque describit in saepius laudata praefat. n. 89. Quatuor tanlum. Leonis epistolas. pracbuit, quarum va-
riantes ex Lucensi codice memoratus P. Mansi ad nos perhumanitec misit. Epistolae aulem boo ordine de-
scribuntur : I, Rustico epist. 167; II, Mauris epist. 12; III, Aquileiensi epist. 1; IV, Septimo epist. 2.
§ VI. De ooUeoiionequinla, Quesuelliana,ejusdemqueeodtoibus.
F II. Quinlam collectionem Quesneliianam vocawras; est enim iila quam Qtiesnetlwsedidit ctim titulo ab
eodem perperam praefixo: Godex canonum et censtitutionum Eccleiim Romanm;Hsmccollectionem claudunt
Leonis epistoke duae supra triginta hoc ordine : h Leoni AuguslOepist. nCtftrseeditiOnis 165; II; Jnvenali
Hierosolymitano epist. 139; III Flaviano Gonslantinopolitano epist. 28; IVjTheodOTo Forojulrensi in Gallia
episeopo eptst. 108'; V, Turbio (sic) id est Turribio Asturicensi epist: W; Vf;-Rustieo Narbonensi eprst. 167;
VII, Anastasio Tlressalonicensi epist 14: VIII, NicetoeAquilelerisrepist. «59^ 1S, Januario Aqtiileiensi epist.
18; X, episcopis Campaniae, Piceni et Tusciae epist.4; XI, episcopis Italiae epist. 7; XII, epiScopis Siculis
epist. 16; XIII, Pulcheriae Augustae cpist. 31; XIV, Constanxliiobolitafrisepfst. 59; XV, Palaestihis epist.
1; Septimo AllinreiiSf 1epist; 8; XVHI, episcopis Mait-
124; XVI, Aquileienst episcopo epist. XVII^ epiSfcOp©
ritani* epist. 12; XIX, synodo Ephesinae epist. 35: XX, Theoifosib Augttswvcplst'.tt; XXt, Pulchefiae Au-
gust» epist. 4«; XXII, Juliano Goensi episcopo epist. 25; XXIII, TheOtfosldAugusto epist: 29; XXIV, Mar-
ciano Augusto epist. 104; XXV,' Anaiolio Conslantinopolitano eptefc ffl.3; XXVI; synodCiGhatcedonensi
epist. 114; XXVII, Anatolio Cortstantinopolitatio epist. 153; XXVHT",LejJni Attgusto epist. 162; XXIX,
Anatolio epist. lt)3; XXX, eidem epist. 135; XXXI; synodo CMcedorien^ 6|>1st.93*;XXXH, Dbro Rene-
ventano epist. f9. Has praecedunt in pluribus cffdtCrmjstres" aflaeaHoTuhl^ tS^stblie sfrrLebtieni, quafeinter
Leoninas edenlur : I, Eusebii et synodi M«diolanensisinflidstra ediliBhe eplfst.97 ; II; Rsvennii aliornmqoe
episcoporum Galliaeepist. 99; 111,tandem Geretii, Salonii; etVeratri episcripbrdm Gallorum epist. 68.
!. 12. Aliquot hujus collectionis codices valde praestantes satis cogniti in Gallicanis bibllothecis inveniuntnr.
Quesnellus licet in edenda hac collectione usus sit ms. Oxoniensi, multo recentiori et non parum meudoso,
in emendandis tameu Leoninis epistolis potissiinum adhibuit alios duosittsignes ejusdem collcctibniscodice»
Gallicanos, nimiium Tbuaneum postoa Colbertinum 932, qui novissime in bibliothecam Regiam transivit,
etTrecopithoeanum, qui inTrecensi bibliotheca PP. Oralorii custoditur. Hinc exQuesnelli noiationibus hujus
colleclipnis lectiones collegi satjs tute potuissent. Ut autem ex novo aiiquo et insigni hujus collectionis
manuscripto aliquid praecipuum huic editioni accederet, cum nullum exemplar Romaeaut alibi in lialia re-
perirp. licuerit, in Germaniam diligentiam protendentes, invenimus velustissimum exemplar bmliotliecae
CaesareaeVindebouensis 39, ejusque diligentissimam collationem aliquot- locis emendandis utilem procura-
Vimus.Alius ejusdem Cajsareaebibliotheceecodex antiqutis, sed praecedenti ajiquanto feoentiorj siîwttusiiutn.
42, hanc eamdem collectionem nonnuilis insertis additamentis exhibet: nam in Leoae alias-epistelas viginti
addititias recepitv ex collectione Hispanica, seu lsidoriana, de quibus postea.Butn<17êt'24 erit sermo.
TLuaneum quoquo codicem aliquot additamenla recepisse ipse- Quesnellus iri prarfatione geuerari itidicavit,
u> quara confer no&tramannot. 9. (Col. 41, n. a.)
13. Antequam ad alia progredimur, animadverlendum hic esl quatuor ex memoHilil quiuqtie colleciioni»
$57" KLfiFATlO JN, EPISTOLASS. LEONIS MAGNl. 5158
|ms, qux praeferunt LeonlSepistulam 16fad Rusticum, eam describere cum Iaquisilionibiis rpsius Rustici,
qua? ad probe inlelligendas S. pontificis responsiones necessaria?sunt. Hinc autem in editionem nostram
hae collectiones noscunlur praeferendaecoileetioni Dionysii, qui eum ex sua metbedo inquisilienibus tituloi
supposuerit, eam epistolam nec omnino integram nec talem ediriit qualis a Leone cum Inquisitionibus scripta
fuiu Hine etiam agnoseimus harum collectionum-originem a Dyontsiopeti non posse, sed ab exemplarihus
aiitiquioribusatque sinceris.
§ VII. De collectionesexta DionysiiExigui, et de collectloneCresconii.
14. Seil* eolleetie est Dionysiana. I» hac (uti a Dionysio Exiguo sob Hormisdaelempora lucubrata fuit)
St-ptemtanitim Leenis epistoleerecensentur, niminrm : I, Gampanis epistola nostraeeditionis 4 : II, Halis
epistola 7 j III. SicuKsepist. 16 ; IV, J.muario Aquileiertsiepist. 18 ; V, Rustico Narbonensi epist. 167; VI,
AnastasioThessaknricensieptst. 14; VII, Nicetae'AquileiCnsiepist. 139. Alia Leonis Cpistolaad episcopos
Mauros, quse in vulgstis Dionysit legitur; posterioribus additamentis tribuenda est, ut suo loco videbimus.
Hujus collectionismssr.libri qui additamentis insertis careant, adeo rari sunt, nt duo tantum hactenus nomi-
nenttiT, Yaticantis-et Reghis Parisiensis. lnter hos maxiroe commendatur Vaticanus5845, quem diligenter
contulimus.
19. Gum vero pura Dionysiam*tmTnuswiptis'usus"SitCresconius Africanos, qui totam Dionysii Cdlleetio-
nem in certos lilulos distrihutam suo operi inseruit, codices Cresconiani pro puris Dionysianishaberi queunt.
Plures Rdma;vtdtntuSVallicefl.XYffl, Vat. 1347, Vaf. Reginre 849, Vat. Palat. 579. Sed prseciptiecoritii-
limus'tns. capituli VetOhensiS6f»,qut li.BeriacculoVllf cbaractere papiraceo scriptus fuit.
| Vfll. De fhss'.coliectiohis
septima?Hadrianeae.
16. Eaderii Dionysiicollectio cum aliquot additamenlis suo loco inseriis septimani colleclionem a Diony-
siana riequaquamdisjugendam constituit. Dionysio-Hadrianea,seu Hadrianea vocatur, non quod haec addi-
tanienta sub Hadriano I Dionysio accesserint, aut fuerint inscrla, sed quod hic pontifex hanc colleclionem
ad regem Carolum miserit. Plerique mss. codices, qui Dionysianivulgo credunlur, immo eliam edili, battc
Dionysio-Hadrianeamcollectionera prsefeniht. Multos mss. Romaeobservavimus, inter quos memorandi
antiquiores scripti nono vel decimo saeculoVat. 4969, Vat. Palat. 578, Vat. Reginse1021et 1043, nec non
Vat. 1337, qui a correctoribus Romanis in editione Gratiani CodexCanonumappellatur, ac duos Vallicell.
A. S. et XVlIi. Inter additamenta vero hiijiis colleciionis scplem Leonis epistolis a Dionysiodescriptis una
tanturri accessit, niuiiruni epistola 1-2, ad episcopos Mauritaniae.Inter editioues vero mentioncui facimus
Parisierisisan. 1661, Voelliet Jusielli, quam ideniidem allegabimus. Licet enim hi puramDionysiicollectio-
nem, additamentisscparaiis, edere consilium ceperint, cum tamen nullum Dionysianumcodicem inspexerint,
nbn otriniaadditamenta praesertim iri Leorie iuternoscere ac separare potuerunt.
§ IX.Decolleclioiieoctava.
17. Omntavero haecadditamenta a puro Dionysiosejuncta.et post Dionysiumdescripta invenimus in su-
pra laudato antiquo nw. Vat. 5845. His porro aliaeadditiones mtillo majores in eodem coriice subjiciunturt
quas Hadrianicollectioni subjectas deprehendimus in codicibus VallicellanoA. S. Vat. 1553, ac in uno Ca-
pituli Vercellensis. H* addiiiones veluti supplementum Dionysianaevel Hadrianeaecollectionum haberi
queunt: ea eoim documenta, qurc hi Dionysiodeerant, auctor posterior ex aliis fonlibus colligens, Diony-
sio adjecil. Cum vero hae additiones numquam fuerint inserlae Dionysii aut Iladriani colleclionibiis, Veluti
separala quaedamcollectio jure censenlur, quam octavamcolleciionera vocabimus.In bis additionihus quin-
decim Leonis epistolaeproferuntur : I, ad Dioscorumepisiola nostrseeditionis 9; II, ad Turribium epist. 15;
III, ad Aquileiensem epist. i; IV, ad Septimum Altini episcopumepist. 2; V, adTheodorum epist. 108;
VI, ad Siculosepist. 17; VII, ad Eutychen epist. 20; VIII, ad Flavianum epist. 23; IX, Flaviani ad Leonem
epist.22; X, ad Flavianum epist. 28; XI, ad Juvenalem epist. 159; XII, ad Maximumepist. 179; XIII, ad
Anatoliuraepist. 80; XIV, ad Leonem Augusturaepist. 145; XV, ad eumdemimperatorem epist. 165.
§ X. De collectionenonaHispanica.
18. Hispanicxcollectioni, quae ante Coustantiumnori satis erat coghitai flbritihi Iocuril tribuimus. Hujus
auctor epistolas a Dionysiorecitatas cum iisdem titulis' sunipsit. Irf una CpistoWad ftusiiCdmaddidit liiulum
et caput, qui in Dionysio desunt, ut suo loco dicelur. Praeter septem Leorits «'{flstolatsftimptas e colleCtiorie
Didnysii,adjecit alias triginta Leonis, et UnamPetri ChTySotogia'd Eutycheh, atque aliarti Flsiviariiad Leo-
nera, quaein editioneminserendaeerilnt. Itaque omnes epistolae slmulsuritJfo, mtc serie' diSjiosiiae: I, ad
Eulychenepistola nostrae editionis20; II, ad Fiavianum epist. 23; III,-Flaviani ad Leonem epist. 22 ; IV,
LeonisadFlavianum epist. 28; V, Pelri Ravennatis ad Eutychen epist. 25; VI, Leonis ad synodtim Ephe-
sinam' epist. 33; Vli, i& Theodosium epist. 44; Vlii? ad Pulcheriam epist. 45; IX, ad eamdem epist. 60;
X, ad Martmumettfaiistum epist. 61; XI, ati fheodosium Augustumepist. 69; XII, ad Pulcberiam epist.
7); tlll, a"dFaustum, Mariinumet caeterosepist. 71; XIV, ad Pulcheriam epist. 79; XV, ad Anatolium
cuist. oiJ; XÎ, aiJ Mafiiariumepist. 82; XVII, ad eumdem Jmperatorem epiit. 83; XVIII, ad Analolium
888 PRJEFATIO1N EPISTOLAS'S. LEONIS MAGNl. $60
epist. 85; XIX, ad Marcianum epist. 90; XX, ad synndum Chalcedonensemepist. 93; XXI, ad Marcianum
episl. 104; XXII, ad Anaiolium epist. 106; XXIII, ad Marcianumepist. 115; XXIV, ad eumdem epUt. 130 ;
XXV, ad eumdemtpist. 134; XXVI, ad Leonem iraperaiorera epist 165; XXVll, ad Turribiuin Asiunceii>em
epist. 15; XXMII, ad ltalos epist. 7; XXIX, ad Siculos epist. 16; XXX, ad episcoposper Campaniam, elc.
epist. 4; XXXI, ad Januariura epist. 18; XXXII, ad Rusiicumeptst. lo7; XXXfll, ad Anastasium epist.
41; XXXIV, ad Nicetam epist. 159; XXXV, ad Africanos epist. 12; XXXVl, ari Ttieodoium episi. 105;
XXXVII,ad Leonein (seu Neonem) Ravenualem epist. 166; XXXVIU,ad Dioscorumepist. 9; XXXIX, ad
Campauos epist. 168.
19. Monendum hoc loco cst, in indice decretorttm Romanorum pontificum buic colleclinni praefixo,tum
in codicibus quos vidimus, tum apud Coustaniiura tres Leonis episinlas ad Marcianuincenseri niim. 51, 52
et 53, ex quibus quadraginta tituli ad Leonem peninent. Ai in ipso collectinnis cnrpore in oumibus mss.,
iinmo etiam apud Lidorum , qui totam Hispanicam collectioneui descripsit, dnae taniiim epistolae ad
Marcianmn eo ioco inveniuntur; ,ac propierea omnes sunt lanluin 39. Nolahile est etiam episio-
lam 12 ad episcopns Africanos, seu Mauros, in hac collectinne exhiberi decurtatam ac dver-am ab
ea quae in colleciione seplima Hadrianea legitur. Id auiem manifestum facit Hispanaecollecliouis auctori
purum Dionysii codicera fuisse, in quo haecepistola deerai; alias hanc uon ininus quani caeteras septem
Leonis epislolas ex suo Dionysiano codice descripsisset in eamdem ralionein qua Diouysio iu Uadrianea
addita fuit.
20. Ilaec collectio post Dionysianam meliorem ordinem praefert. Sicut aulem cjus auctor Dionysium
secutus litulos Dionysii retintiit in epstolis quas ex ip-o sumpsii, ita in aliis quas adjecii eadem methodo
titulos ipse praelixit, quos suis in locis dahimus. Codices hujus collectinnis valde rari sunt. Nos duos
diligenter collatos allegabinius , Vaticanum 1541 et Caesaremn Vinilebonensem 41, olim 281, orni.es
saeculicirciter ix, quorum primus e Gallicanis, alier vero ex lli-panicis purioribus exemplis or ginem
duxit, de quo plura in tractalu de antiquis Colleclioiiihtis et Collectoribus canoninn tomo lertio agetur.
Hic vero pracmoneremaxime inlerest codictm Vindeboneuseni IIOIIpaucis in locis erroneas lectiones prae-
ferre, qtiaein Vaticano cmendaise satis apum sensuni p'erumqiie referuni. Ex collatione auiem codicum
aliarum quae priiiiacvamLeonis leciionera cnncnrdiier exhibent, depreliendimus ad hanc sxpius accedere
ipsum criorem ms. Viinlt-honen-is, pluriinum vero abesse illam ms. Vaticani, ila ut arbitraria emendalio
manifesta fiat. Hinc liquel primum sunliosiiin librarium qui hanc collectinnem exscrip-it ex c»dice aliquo
Hispanico, sed mendoso, mulia liherlate in corrigenriis enorihus n-um fuisse, unde his emendali.nihus,
licet optimum sensum prarferant, non multum fidenrium fuit. Ex codice autem perinde emendato
proficiscuntur ea exeraplaria collectionis ilispanicaequae Gallicaua appellamus, uti est codex Vat. 1341, et
stlii similes, quos in latidato tractatu allegabimus. Cum porro ex Gailicann exemplo coilectionis llispaniojt
Leonis epistolas sumpseril auctor collectionis qu;e Isidoriaiia vocatur, ex Isidoro ainein derivaverint
easdem epistolas auctorjes aliarum posteriorum collectionum, uli deinceps noiabimus, hinc in omnibus
easdera fere lectiones invenimiis ac in Vat. Ilisp. 1341. Ex hac autem anin atlversione facile est colligere
quam minimi faciendas esse leciiones horum omnitim codicum , quae cum leclioiie Vaiirani Hisp. couve-
niuiit, a Vindebonensi aulem dissentiunt. Hac de rausa non inulile fuit pluribus in locis leciinnes mendo-
sas Vindeboneusis Hisp. in annotationibus riescribere , et Vititani variantes autintare, ut scilicet emen-
dationes patefiant quae ex ipso getiuino lextu arbitrari;e cognoscentur. Aliae utilitates hujus diligentiaeex
memorato tractatu patebunt.
§ XI. De collectionedecima,Isidoriana.
21. Isidori Mercatoris collectio posl llispanicam, quoad Leouis epi-iolns, distincte non esset memoranda ;
purus enim Isidori codex easdem nec plures, nec pauciores l.eonis epi lolas continet, qnaeqtiidem in eum
ex Hispanica colleclione, sine ulla fictione vel atlriitione, fueninl iratluctac, ut pnlet ex codice Vaticano 630,
saeculi circiler IX,quem accurate conlulimus, etex Vaiicano C3I, sar-culicircilerxm. Caeteri codices, quia
alia addiiamt-nia iu Lcone recipiunt, etsi in c;i;teiis plerist|ue Isidoriaui -ini, in Leonis tamen epi-tolis pu-
rum I-idorum nnn referunt, ut mox viilebimns: unrie pro l-idnriana pura perperam habelur collectio, quam
Merlinus ediilil. Deprehendimus praeterea easdem fere lectionei cuiii iit-demplerumqiie erroribus inveniri
in Vat. 1311 colleciionis Hispanicae,ac in Vat. 650 puri Isiriori, ita ut aher »b altero videatnr exsrriptus,
ladfO ainbe colleciiones iu Leone consenliunt. Cinn l.iiiien llisp.mica parum nota sit, Isidoriana autem uti
nnlior cittti soleat, el aliquot colleclionis Isidorianaecod ces Quesnellus aileget, ctiam a nobis distincteerit
appellanda, ut propterea decimaecollectionis noraine eara bic designare necessarium sit.
§ XII. Decollectionenmleeima.
22. Quaedamvero collectiones qnae ex Isidoriana promanant, in Leone quasdam epistolas pracbentqtiae
cum in Isidoro el in Hispanica desint, aliam originem ostendunl, ac propterea pro colleclionibus ab Isido-
riana diversis quoad Leoncm receuseri queiint. Cndecima ita pie collectio est in duobus mss. Isidorianis,
nimirum in Vaiicano Ottoboniano 93, saeculiix, vel x,qui etsi in fine mutilus non omnes Leonis epistolai
661 PRJEFATiO IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. tHR
hujus collectionis proprias exhibeat, iuiegrnm tamen numerum collegimus ex alio ms. Vat.3791, saeculi xi.
Prxter epislolas xxxix qu« ex collectione Isidori describunlur, niulato aliquantulum ordine, aliae decem et
ocln epistolaeadjiciuntur, unileouuies sunt episiolaeLVII,quo numero compreheudimusepistolam 28 ad Fla-
Tianuiii, quaeex duobus fomibus in hae roli'ciioue l>isrecitatiir. Isid >rianis praemittuntur epistolae xvi se-
qnentes : I, ad Theodorelum epist. 120 ; II. Eusebii et synmli Mediolanensisad Leonem epist. 97; III, Ra-
vennii et alioruiii epi-coporum GaHi.r ad L.-onem episl. 99 ; IV, Leonis ad Juvenalem episi. 139 ; V, ad
Flavianuin Constaiitiiiopolitaniimepisi.28, sumpta ex lectione quaih in Homiliariis antiquissimis reperimus,
et ilissimilisleciioni Isitlor an*. t|iia h;ec epistola inter l-idorianas iterum recenselur ; VI, ad Pulcheriam
epist. 31; VI, atl cleruui Coiisiaiilinopoliimiim epist. 59 ; VIII, ad Paheslinos epist. 124 ; IX, ad Aquileim-
sem epist. 1 ; X, ail Julianum episi. 55 ; XI ad Theodosium epist. 29 ; XII, ad synodum Cbalcedonensem
episi. 114 ; XII. ad Auatolium epist. 155, XIV, ad Leonein Aiigustum epist. 162; XV, ad Anaiolium epist,
165 ; XVI, ad eumilem ei>ist. 135. Sii!jicmiiiur epi-t.|r 39 eriitionis Isidori, inter quas inseritur epistola
nobis 19. ad D.irmii Beneveniamiin, quain Isodoro desideratur. Notalti vero dignuni estepisiolam ad Afri-
can»s Maurns, quat inter Isnltiriana. nuun-raiiir, liic nou proferri ex ediiione Isidori decuriata, sed ex Ha-
drianea, ac postea eidem velut appendiculam siilijiti qiiiilquid in Isidoro prielerea legitur : quae editionis
ratio in posteriores aliqm t colle.ciionesex hoc, ut videlur, fonte manavit. Tandem profertur epistola Leoni
in hac collectioiie prinnim, qund sciamus, attrihma, ad episropns Germani.e et Galliae: unde Velus hujus
supposiiioms origo cognosiiiur ; qu;e cum in puro Isidoro desil, eam ab Isidoro conficlam Blondellus alii-
que iitinnulliperperam credidere.
23. Hujiis aiitem collectioms anliquiiateni nnn solum prob.il cod. Val. Oltob. 93, smculi, uti diximus, ix
aui x, sed mulio magis llincmarus, tpn Upusc. I, c. 5, pag. 23, edit. Parisieusis Joan. Cordesii, epistolam
adMauros compendio inemora.is, irius Lupitini, dein Donati, tura Maximiac taiidem Aggari et Tiberiani
caiisas in ea tlescrip<asrefrrt. Hic ordo cu n in niilla ali.i anliquiore colleciione inveniatur, Hincmarus hac
collectioue undecima usus fuisse videiur, ac propterea llincmari aetate jam invaluerai.
24. Ad liuic collfclioiiein refe>-eiidiviilenur duo alii mss. libri, qni ad Isidorum nihilum pertinent, nimi-
rum Barheriuus 57, a Quesnello meinoratus in Noiiiia ras. secundae ediiioni prarfixa, et Val. 4902. Barbe-
rinus eniin scripius sajculo circiter \u, licet in fine mulilus, eo tamen ordine praefert Leonis epistolas viginti
tres, in quibus delicit, tit ex collec ioue undecima sumptaenoscanlur. Vaticanus vero 4902 aetatemullo in-
furior, at pleuior, ex t-imili lonte ilimanat.
§ XIII. De colleclioneduodecimaa Merlinoedita. Itemde Sichardiana.
25. Locupleliora sunt addiiameula Isidoro subjecta in ins. Vaticano1340,qua>.separalo volumine descripta
invenimus in cod. VenetoS. Marci 169. H«-catlriitameula, quaepro ctlleciione duodecima haberi queunt,
perveniunt usque ad cuiicilium Remen-e an. 1148. Unilecnllecttiris aeialem conjicere licet, et fortassisetiam
naiionem; alia enim Gallicaua inonuuiena his adriiiameniis coiiiprehensa pracsertim in Leone colleclorera
Gallum produni. EpisiolaeLeonis, vel ari Leouem scripue. suut novem et nonaginta ; ac propterea haeccol-
lectio (si deciiiiam oiiavain excipi is) est tlitissima oiiiuiiitn ; ex qua quidem non solum plures epislolaeau-
tea iguolaeprimiuiiproriiere. qu;e postea in rarissimis taiiiinii codicibus invenlaesunt, sed aliquot etiamadhuc
supersuiit t.u.e in null» alius lolleciionis codice teperiri poluere. Ilinc autein exiniia colleiforis diligeniia,
et bujus collectionis »rigo ab altis collec;i<inib<is tliver-a coguoscitiir. H;rc colleclio continet epislolas xxxix
colleclionis 101-;d ri (inter quas est epistola tlecuriaia atlepiscopos Africanos)etalias epi-tolasxvi addiias in
collectione anieceilenti, omis-a una episiola 97 Eusehii Meriiolanensis, ac sine repeiiiione epistol.e 28 ad
Flaviantim. Qu;e autein de novo adjiciuuiur, sunt epistolae XLIV,quarum catalogum lnc appendimus :
1, Theodosio epist. 24 ; II, Galliaeepiscopis epist. 102; III, Marciauo epist. 121; IV, Eudochiae (legentlum
Juliano) epist. 122 ; V, septiin» Aliiui eiiiscopo episi. 2; VI, Viennensibus episl. 10 ; VII, Ravennio epist.
41 ; VIII, Ptilclieriie epist. 95 ; IX, Marciann epist. 94; X, Pulcheriae epist. 105 ; XI, JulianoCocn-i epist.
113 ; XII, Marcianoepi-t. 111 ; XIII, Pulcheriae epist. 112 ; XIV, Juliano epist. 118 ; XV, Eurioxbeepist.
123 ; XVI, Juliano epist. Iz5; XVII, eiriem Juliano epist. 1-27; XVIII, Ceretii, Salonii. et Verani ad Leo-
nein episl. 68 ; XIX, Le.onis, Vicioiii, et Eustocliii epicopis et preshyteris infra tertiam p oviuci .m. in ap-
pendice edemla; XX, Leoni- papae Ravennin, et aliis Galliaeepiscnpis epist. 103; XXI, Gallis ei llispanis
epist. 138 ; XXII, Theodosio episl. 51; XXIII, Jnliano epist. 34 ; XXIV, Fltviano epist. 56; XXV, Tlieo-
dosio epist. 37 ; XXVI, Flaviano >-pist.38 ; XXVII, eidem epist. 3» ; XXVIII, Conslantinopolitauis epist.
50; XXIX, Anastasioepist. 47 ; XXX, Flavmno epist. 49; XXXI, Juliano episl. 48 ; XXXII, arcliiinamlri-
lis Consiaiitinnpoliiaiiisepist. 5t ; XXXIII Marcianoepist. 74 ; XXXIV,eidem epi-t. 78; XXXV, Jt.li.mo
epist. 81; XXXVI Pulcheriae epist. 45; XXXVII, Anatolio epist. 87; XXXVIII,Marciano epist. &9; XXXIX,
Pulcheriaceptst. 116 ; XL, Maximo epist. 119 ; XLI, Leoni Augusto episl. 145; XLH, eidera epist. 148 ;
XLIIl eiilem epist. 156 ; XLIV, Pulcheria- epist 30.
26. Pleraequeex his episiolis in nulla jam descripta colleclione inveniuntur. Quod si nnnnulle pnstea in-
ventae fuerunt in quibusdam raris codicihus, aliie vero in uianuscriptis collectionis 24, ex qua atictor ptofe-
cisse videtur, quinque tamen Leonis epistolas in nulla alia collectione adhuc exkibitas ex aliquo ignoto
565 . FRiEFATIO Wf EPISfOLAS S. LEONIS tfififiH. SS*
eodicesttmpsit, ninrirutn epist. 59 ad Flavianum, 47 ad Anastasium, 48 ad Juiianum, 74 ttd Marcianwm,et
458 ad GaHoset tlbpanes. Prselerea cum hie collector quaecumqueLeonis nomine iuscripta suis incodicibiil
reperii, tiuic collectioni adjecerit, perperara inseruit epislolam Leonis, Victorii, et Eustochii ad episcopof
et presbyteros intra tertiam provinciam constitulos, non animadvertens Leonem istum esse episcopum Bi»
turicensem, unde haec epistola in appendicera rejicietur.
27. Hanc coliectionem vulgavit Merltnus, quippe qui Isidorianum codkem similem Vaticano 1340 typis
dedit. Soliim in epistolis Leonis apud ipsum numeranlur episiolaeXGVH ; in ba« enim serie omisit epistolam
25Petri Ravennatisad Eutychen, et epistolam 68 Ceretii, Salonii et Verani ad Leonem, quae inter Leoni-
nas in hujus colleclionis codicibus inserunlur. Prseterea epistolarum ordinem, qui in mss. exemplaribus
visilur, alicubi immntavit. -MerMniexemptum collaturi, usi sumus ejus editione Coloniensian. 1550. Codex
Isidorianus, quem Quesnellus identidem «itat, et Herovallianumvocat, ex pluribus indiciis ad hanc colle-
Ctionem pertinet. Collectionem non multo dissimilera exhiberi in codice Remensi S. Remigii, quem idem
Quesnellus saepe laudat, cum ex multis variantibus colligimus, tum ex Coustanlii prsfatione in Epist. Rom.
pont. n. 163, ubi eumdem Remigianum codieem et Isidorianum esse, et pluribus Leonis epistolis auctui»
testatur.
28. Huc pariter revocari potest codex Isidorianus, ex quo Joannes Sichardus Romanorum pontificum
episiolas edidit. Pierarque anteriorumpontiflcum supposititiae,suntex Isidoitiofficina; Leonis vero epistolae
quinquaginta, quae editionem claudunt, quaequepraetereainsertam habenl epistolam 22 Ftaviani ad Leonem,
cminessunl sincerae, et in collectionis 12 codicibus coniinentur. Ex diverso lamen ordine ac numero epi-
stolanim, Slchardi codicem fuisse a nostris diversum liquet. Lectiones vcro, et praesertim pannus, quem
Sicliardi codex praefert in epist. 1, ad Aquileiensem episcopum, diverso loco assutus, ac in pra-senli col.
lectione, cum post ea verba subjiciatur, post quaeinsertus legitur in mss. collect. 24, ut annot. 26 ad epist.
1 annotabimus, ab eodem fonte ex quo coliectio U profecta est, auctorem exempli Sichardiani ebibisse
insiiiuat. Qiicsnellus dum Sicbardtim allegat, usus est editione Parisiensi an. 1568, quaead Victorinos codi-
ees fprte Isidoria.nos,non autem Sichardiano similes emendata fuit. Nos adhibuimus vetustiorem editionem
Basileensera an. 1536, quaepururo Sichardi codicem exhibet.
§ XIV.De cqllectionedecimatertia.
29. Tertiam decimam collectionem appellamus quae exstat in manuscriptp iibro Florentino S. Marci 182,
saeculixu. Solas exhibet epistolas Romanorura pontificum. Ex apocryphis autem, quas una cum sinceris
epislolis profert usquo ad Syslum III, Leonis prsedecesserera, Isidorianus agnoscitur. In Leone autem ab
Isidorianis codieibusomnium maxirae diserepat. Non soliun enim epistolarura ordine et qualilate ab Isidoro,
immo et a quacumque aiia oollectione diversus est; sed epistolarum 12 ad Afrieanos Maurilaniaeintegram
et exaete descriptsm liic unus cedex exbibet: quod peculiarem et praestantissimam faujuscollectionis origi-
nem plane demottslrat. Tres et viginti inlegras episiplas cominet, at vigesiinaqnaria fine caret: est enun
codex mutiltis; unde quot aliae epistoiae in bac collectioue fuerint, ignoramus. Singularum indicem damus:
I, episcopis per universas provtacias eonsiitutis epistola nostrae editionis 4; II, Italis epist. 7; III, Sjculis
epist. 16; IV, Januario Aqtiileiensi epist. 18; V, Rustico epist. 167; VI, Anastasio episl. 14; VII, NiceUe
epist. 159; VIII, Mauris epist. 12; IX, Palwsiinis epist. 124; X, Constaniinopolitanis epist. 59; XI, Ephe-
sinaesynodo epiet. 35; XII, Tbeodosio epict. 44; XIII, Ptilcheriae epist 46; XIV, Theetlosio epist, 29; XV,
Juliano epist. 35; XVI, Pulcheri* epist. 31; XVII, Aqulieiensi epist. 1; XVIII, Septimo episl, 2; XIX,
Analolio epist. 165; XX, eidem epist. 135; XXI, Chaicedouensi synodo epist. 95; XXII, Doro epist. 19;
XXII1, Flaviano episl. 28; XXIV, Marciano perperam inseribitur ; snbjicitur enim epistola 165; cnjus ini-
lium Promititte me, quae ad Leonera Augustura tradita fuit. Octo priores epislola? Hadrianeae colleclionis
ordinem pracfertmt; at octava ad episeopes Mauritafliaeeditionem Hadrianeam non sequitur, sicut nec Isi-
dorianam, ut paulo aut« tnonuimns.
•JXY.Pe collectioneldeeimaquarta, Avellan».
30. A collectipnibus generaiibus transimus ad peculiares, et primum ad eas qtiae peeuliaria quarumdam
Ecclesiarum documcnta continent. RomanaeEcclesi* praecipuaest collectio decima quaria, quam Avella-
nam vocamus ; auctor enim qui sub Vigilii tempora Romae, ut videtur, fi^ruit, multa Romanoram pontifi-
cum el Romanae Ecclesiae specialia co11egit,quae in caeteriscollectionibtisvel omnino desunt, vel diversa
edilione prodiere. Avellanam vero appellavimus, eo quod celeberrimus et atiiiquissimus luijns eolleclionis
Codex Vaticanus 4961 pertinuit ad monasterium S. Crucis Ponlis Avellanaein Umbria. Aliatamen ejusdem
Collectionis exemplaria iuvenimus: Romaetria Valicana 3786, 3787 et 4903, unum Corsinianuni, et aliud
bibliothecae Angelicse; Venetiis aulem duo S. Marci171 et 172. Inter baec Vaticanum exemplar 3787, sae-
culi xn, et Venela duo ab Avellano nequaquam pendent. Hseccollectio, in quam tam peculiaria Romanae
Ecclesiae niouumenta non n:sl ex scriniis apostolicis derivari potueruut, qumque tantum Leonis epislolas
nobis prxbuit a Surio primum vulgatas, quas iu aliis eodicibus aut collectionibus frustra requiras. Sunt
autetu: \, Leoni Aflgwio epist. 469; II, Gennadio Constantinopoliiano epist. 170; 1U, Timoibeo Alexan-
«6S fRvEFATIO 1N EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. M>0
drino episf. iii ; W, presbyteris et diaconibus Alexandrinis epist. 172; V, Theophilo et aliis episcopis
jEgyptiis epist. 173.
§XVI. De collectionededma quinta, Arelatensi.
51. Decima qninta coflectio Arelatensis Ecclesiao propria epistolas Romanorum ppntificum ad sqosepi-
scopos, vel saorum episcoporum ad Romanos pontifices complectitur, quibus sua privilegia aut jura prp-
barentur. Hurc collectioni deberaus tres epistolas Leonis, et unaro ad Leonem, quae alias periissent, nimi-
rum: I, Leonis ad Constantium, aliosque episcopos Galliarum epist. 40 ; II, ad Ravennium Arelalensem
' epist. 42; III, preces Gallorum ad Leonera epist. 65; IV, rescriptum S. Leonis ad epistolam superiorem
epist. 66. LaudanUir duo antiqui codices Regius et Colberlinus. Nos recentiorem quidem ms. Vallicellanum
G 99, sed sumpium exactissime ex pervetusto Arelatensi recognovimus; ex quo licet memoratae epistolse a
•card. Baronio editae foerint, nonnulla tamen emendare licuit, quae ob characterem difficiliorem apographi
legenti obrepsere.
jj XVII.De collectionedecimasexta, thessalonicensisEcclesiae.
92. Collectio decima sexta est propria Ecclesiae Thessalonicensis. Ejusmodi autem habenda est synodus
Romana sub BonifacioII, anni 531, in qua non paucaeepistolae pomificum Romanorum ad eamdem Eccle-
siam pertinentes productae et insertae fuerunt. Huic collectioni auctoritatem conciliat Nicolaus I, qui cum
quasdam epistolas in bac una cpllectione contentas saepius laudat, toti collectioni fidem facit. Exstat hsec
colleciio, seu synodus Roraana in ras. Barberino 3386, ex quo Holslenii editio prodiit. Pleraque monumenta
ibidem recitata aliunde non suppetunt. Leo Allatius in Concordia Ecclesiae Orienlalis cum Occidentali, pag.
1370 el 1371, nonnulla fragmenla vulgaverat ex codice Valicano, quem pag. 1364 velustissimum et luxalum,
ac in nonnullis depravatum lestalur. Barberinus codex, qui praeter Romanam svnodum alia nonnulla ab
Ilolstenio item impressa continet, recentior est, et ex duobus antiquioribus Vaticanis tunc signatis num.
5751, fol. 55, et 6339, fol. 12, qui in prima pagina indicanlur, exscriptus agnoscitur. Alterum ex his Alla-
tium adbibuisse credimus, cum ea fragmenta recitavit. Sed quantacumque in inquirendo diligentia usus sim,
neutrum codicem reperire licuil. Nonsolum enim codiees, qui hoc tempore numeris indicatis notantur, nihil
cjusmodi exbibent; sed nec indices, nec inventaria Valicana suffragari potuere. Quod si codex Barberinus
Holslenii cura descriptus est, ul cx numero Vaticanorum manuscriptoruro ejus nianu iniiio annotatis colli-
gere licel; de exemplo ad fidem Vaticani accurate scripto dubitare non licet, adeo ut ipsi errores codicis
Barberini, quos ille in editione postea emendavit, et paucaequacdamlacunae,quae in eodem cernuntur, in
editione autem Holstenii fuerunt suppletae, Valicano exemplari tribuendae sint. Cur autem Barberinum ras.
potius quam Vaticanum editor allegaverit, latet. Non pauca Holstenius in edilioae emendavit, vel supplevit
ex ingenio, nihil admonens quid esset in codice. Nos quidquid id est indicabimus, ipsumque codicem con-
snlere aliquot locis restituendis non inutile experti sumus. Porro omitlendum non est synodnm Romanara
hoc in ms. integram non haberi, et desinere in epistola Leoni perperam tributa ad Anastasium Thessaloni-
censem, quae incipit: Credebamusposl epislolas noslras. Ex contexlu enim et consulari nota raanifestum est
eam speetare ad Bonifacium I, et ad Rufum Thessalpnicae episcopum. Hinc jure Holsienius eam typis im-
pressil inter epistolas Bonifacii num. 7, hac iuscriptione : Dileclissimofratri Rufo Bonifacius: monere tamen
debebat erroris qui in manuscriptura librum irrepserat. Gum vero baec Romana synodus, uti exstal in ma-
nuscripto, reipsa abrumpatur in epislolis Leonis, quemadmodmn ostendunt ultima codieis verba descriptis
ejusdera epistolis subjecta, Item recitatq esl, quaealiara epistolam subsequentem et in ms. dcficientera indi-
cant; num liaecad Leonem spectarit, et unane an plures subsecutae fuerint, ignoramus. Allatius in memo-
rato opere Concordia, pag. 1371, ex Vatieano liujus Romanae synodi exemplo testimonium eitat epistolae
Leonis ad Anastasium Thessaloniceasem, quod in edilis Leoninis non legitur. Ne quis vero existimet esse
fragmentura alterius epistolse quam Barberini codicis librarius sub finero oroiserit, sciendum est eum locum
pertinere ad laudalam epistolam Bonifacii ad Rufum, quae proinde a?.qnein Valicano ac Barberino ms. Leoni
ad Anastasium perperam inscribebatur : unde Barberiaum codicem ex hoc eodem Vaticano exacte descri-
plura, et amanuensem inipsis erroribus transcribendis accuratum cognosc.imiis.Nunc caialogum earum epi-
Stularum, quae in hac colleclione supersunt, exhibemus: I, Marciani ad Leonem epist. 100; II, Leonis ad
Marcianura epist. 104; III, ad Analolium episu 106 ; IV, ad Marcianum epist. 136; V, Auatolii ad Leonem
epist. 132; VI, Leonis ad Anatolium epist. 135; VII, ad Anastasium epist. 6; VIII, ad metropolilanos per
lllyricum constitutos epist. 5; IX, ad Senecionem et alios Acbaiaeepiscopos epist. 13. Sex ex his ante Holste-
nium ineditae huic collectioni debenlur, id est prima, quarta, quinta, seplima, oclava, et nona. Nos quarlam
in ms. Ratisponensi inveuimus, Quesnellus in firimanico : primam vero Marciani Arnoldus deiuceps Graece
scriptam in Blodeiano codicereperit, uos autem in Vaticano Graco 1455.
i XVIII.De collectionedecima septima, Chalcedonensi
53. Inter collectiones particulares referenda est illa quaead Chalcedonensem synodum pertinet. Cmn haic
plures sire Leonis, sive ad Leonem speclantes epistolas contineat, quse in hac editione describentur, ea*
demque sit antiquissima omniura, quasi Leonis peculiaris caeteris ejus vetustis collectionibus jjnemittcnda
3«7 PBJSFATIO IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 368
fuit. Haeccollectio dividitur in partes tres. Prima documenta exhibct quae praecesserunt gesta concilii - se-
cunda"ipsas concilii actiones comprehendit; terlia vero exhibet quse postsynotlum acia fuerunt. In prima
parte, qua? a Rustico appellalnr ante gesta, epistolae in editione nostra collncaiid;e, sunt seplem et vigimi,
•jruarumseriem ex Latinis cod cibus appendimus : I, Lsonis ad KIIychen rpist. 20; II, Peiri Ravennalis a4
Eiitychen epist. 25; III. Leonis ad Flavianum epist. 23 ; IV, Flaviani ad Leoncin epist. 22: V, Leonis ad
Fausiiira epist. 72; VI, Flaviani ad Leonem epist. 26; Vll, Leunis ad Ju ianum epist. 33; Vlll, ad Fausium
etca?teros Consiantinopolitanos epist. 32; IX, ad Theodosium epist. $9; X, a<lPulcheriara epist. 30; XI, ad
synodum Ephesinam epist. 33; XII, ad Tbeodosiiiin episl. 43; XIII, ari eiimriem episi. 44; XIV, ad Pnlcbe-
riam epist. 45; XV, Hilarii diaconi ad Pnlcheriam episl. 46; XVI, Placidiae ad Pulciieriam epist. 58;
XVII,
Yalentiiiiani ad Theodosium epist. 55; XVIII, Placidiae ad eumdem epist. 56; XIX, Einloxiac ad eumdem
episl. 57; XX, Thendosii ad Valentinianiim epist 62; XXI, ad Placidiara episi. 63; XXII, ad Eudoxiara
epist. 64; XXIII, Leonis ad Coustanlinopolitanos episl. 50; XXIV, ad archimandriias Constaiitinopoliianos
epist. 5.; XXV, Maiciani ad Leouem epist. 75; XXVI, ad eumdem epist. 76; XXVII, Pulcheria?ad eumriem
Leonem epist. 77. Una inserta estaciioni qnae in vulgaiis vttcaiiir secumla, nimiium Leonis ad Flavianum
epist. 28. Duaetandem parte teriia posi concilii gesta, id est synodi Chalcedonensis ail Leonem epist. 98,et
Leonis ad eamdem synodura episl. 114. Gra?ciaulera coriices, qui banc p<>stremamignnrant, aliam epislo-
lam pra-ferunt anie gesia, videlicei Leonis ad synodum Nicmnamepisl. 93. Graecim-s. libri Veneii S. Marci1
non solum eamdem epistolam ponunt anle gesta cum inscriptione ad synodum in Nicma, quo primum indi-
ctum fuerat concilium: verum eiiam illam repeiunt in inediia actione coucilii • halcedonensis in appendica
moiiumentorum publicanda, cui ejus epislolae lectio occasimiem dedit. Hic auteui pro in Nicma legiiuri»
Chalcedone, mutata fortasse a legatis inscriptione, cum ob varialam indiciiohem concilii vere in Chalcedone
Patres convenerint.
34. Ha?ccolleciio est vetustissima omnium. Graeceenim compacta fuisse videlur ipso Leone vivente inler
annum 453 et 455. Quod cum deinceps rebus muliis utilc fuiurum sit, disiincte staiuere el meraoria reiinera
pluriraum refert. Dnae epigrapbes a collectore s-cripiaeid evideulcr tleiiionstranl. Eisi eiiira episiolie salteni
aliquae Latinae originis, quae in Graecacolleciione coniinenlur, ab ipso Grxcae collectioiiis auciore in Grae-
cuui traduciae non fueriut, sed quas antea Graeceredditas invemt, solum colltgerit et in uniiin corpus diges-
serit; epigraphes lamen, qux iougioribus ideulidera verbiset cum hisioricis quil>usdaminitiliis prariiguniur
epistolis, eidem Graeco collectori referendas, et colleclioms lempore scnptas iuriuhiiira credimus. Graecus
autera collector in epigraplie quam pra-fixit epistolis Yalei.tiniani, 1'laciriiaeet Eurioxia? ad iraperatorem
Theodosium, hunc et Placidiam, quia collectiouis lempore e vivis excesserani, ditmmemorim titulo appellat;
Valenlinianiim autem, curo adhuc viveret, non divm memottm,sed dominumvocai. Integram tp.graphen da-
bimus in admonit. praemissaepistolae 55, nuui. 7. lgiiur haec colleclio a Graco auclore digesta fuit ante
Valcntiniani inoriein. Porro ex epigraphe ab eotlein coliec ore pratixa epistola? 77 Pulcheria? ad Leonem
( in nostra edilione dabilur loco synopsis), haecdivm memonmtitulo iioinin ilur; qnae forinuia eam jam do
funciam ostendit. Pulcheria supremum diem obi tan. 455, Valeutiuianus vero anno 455. Iiaque hoe.ccnlle-
ctio quoad originem Graeeaminter an. 453 et 455 cnllocanda e-l. Id ctuilirmari potest ex nmissione aiiarum
caeteroquin insigniurn, al posteriorum, epistolarum Leouis, ac pr.rsertim epist. 165 ad Leonem Augiisium.
Cum enira haeceliam apud Grarcoscelcberrima esset, uti in admoniiioue ad eaindem osteudetiir, nibii dubium
est quin hanc praecipuehujus collectionis aucior inseruii-sei, si post has lilleras missas iu Orieutem anno
458 collectionem concinasset. Ex quo vero eam coniexiiit paulo p«si concilium Chalcedonense ante an-
nura 455, solas iitieras ante Cbalcedonense scriptas, et qnae mox sub idem conciliuin eilitae fuerunt, colli-
gere poluit. Cum vero hanc epistolarum colleclionem per hocce leinpus apud Graecos compaciam dicimus,
non idcirco credimus orones epislolas qua? nunc eidem collectioni inseitae sunt, eodem lempoie simul fuisse
collectas. Alia enira Graeca exemplaria plures, alia paucioies litteras praeferunt. Toium discrimen est in
Leoninis, vel ad Leonem pertinentibus. In mss. Graeciscidicibus, quibns Romani edilores usi fuerunt, el
similiter in duol us Venetis desuni epistola?sex, nimirum epist. 26, Flaviani ad Leonem ; episi. 45, Leonis
ad Pulcheriam; epist. 46, Hilarii ad eamdem; episi. 50, Leonis ad Constantinopnliianos; epist. 51, ejusdem
ad archimaudriias; el epist. 58, Placidiae ad Pulcheriam. llas vero in duobus mss. Parisiensibus invenit et
edidit Cutelerius: qii.-ecum in prima collectione desini, posterius additaenosruntur. Aniiquissima taraen ha?c
additio est; nam codices Parisiensibus sirailes nactus est Husticus, cum sub medium saeculum vi hanc col-
lectionem recoguovit. Cumque jam tum vulgaii essent ejusraodi codices, multo ante et fortassis paulo post
primam colleclionem illaesex epistolaeadjectae fuere. Qua?vero laudatas epigraphes praeferunt, ad primam
colleclionem pertinent, quaro inter an. 453 et 455 factam osieudimus.
35. Eadem pnrro Graeca collectio Laiine reddita fuit »nte Vigilium papam, uti probat Baluziu«in prtsfa-
lione ad versioncm antiqnam concilii Clialcedonensis, mim. 3. Ea vero ilocumenta interpres tanturamodo
transmlit in Lalinum, quae ex sua origine Oraecescripla fuerant, vel quoriim originale Latinum nequaquam
Invenit. Quorum autem originale Latinum reperit, hoc in Latinis codicibus inseruit. Ita alera?.gue Leonis
509 PR/EFATIO 1N EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 570
epistolae, qnse Graeceredditae, a Graecocollectore cnmpilataefuerunt, in Latinis ejusdem collectionis exem-
plaribus non interpretaliones ex Graeco, sed ipsum sunt originale Latinum. Id manifestum fit non solum ex
syniaxi Leonis, quae in plerisque Latinis Imjiiscolleciionis epistolis eluce-cit, sed multo magisex iis litteris
quarura exemplaria Laiinae utique originis,*contenia in aliis Laiinis colleciionibtis aique codicibus, qui a
Graco non prndeunt, eadem verba refeiunt qu:e Irguniur in Lalinis codicibus tollectitmis Cbalcerionensis,
ut patebit conferentihus praeserlim epistolas 23. 28, 29, 50, Zi, 50 et 51. ldipsum inirifice confirniat Leonis
epistola 55, ad Julianiim. Ilaecenim in co<licibusLatinis colleciionis Chalcedonensis non perinde mutila est
tribus in lotis, ul in omnibus mss. Gr;ccis iiivcniliir; ac praeterea caret quibusdam additameniis, qnaein
soioGraeco lexiu leguntur: unde in ipsis Latiuis mss. ejusdem colleciinnis, non ex Graeco reddiia, sed ex
origiuah Latino suinpta coguoscilur. llinc Latini praecipuecodices hujus collectionis edilioni nostrx maximo
usui erunt.
56. Cum vero Latinus inierpres in nonnullis epistnlis pro Laiino nriginali texni, quem reperire nnn potuit,
interpretaiionem ex Graco snis codk-ibus inseruerit, iiitcrpreiaiinnes epistolarum ab originalibus hoc intli.
cio facillime discernenltir (desolis epistolis quae ab aucloribus Lntine sc.ripiae ftierunt sermo est). Quse
cbronicam nolalionein in Latinis IIISS.praeferunt, suraptae fueriiin ex Latinis originalibus exempli-, in qui-
bus chronica uotatio signabattir. Quac vero hac not.tlinne carent. interpretationes sunl ex Graeco, iu qno
chronitas iintaiiniies Gra:cus iuteipres omisit. Hac ex aiiiniadversione nova conlirmatio acceilil, qua magis
magisque comprobalur, quod paulo anle siaiuiiiiiis, episiolas Latina-, qiiarum cbronica notalio ex Graeco
sumi nou poiuit, in codices L 'liuos coucilii Cln.lcedononsis ex Lulinis exeraplanhiis ejusinodi nniatioms
haudquaquam carentibus fuisse traduttas. Hic aulem oiniiteiidum nnn est, Lemiis epistolam 95, ad syiiodum
Nicaenam,quae iu Graecoante gesia tlescriliiliir, riiemel iiienseni exhihere. Seri liaecepistola iu Latiuis co-
dicihus Chactdonensis collectionis deest, ncc fuit in antiqua Graccaeolleciione, alias a Ltino inlerpreie in
Laliuis exemplaribus non luissel oraissa. Hiuc auiem quae botlie legitur in uiss. Gr;ecis, posieriori addita-
mento iiibuenria est. Et saue veluti adriilitia in mss. Gracis Venetis posiremo loco pouitur anle gesla, cum
a Graccocnllectore aliis qiiibusdam iiiniiunieiiiis suo innre pra-posita fuisset.
37. Nimciiieiiiorandi sunt codices quihus uieniur. De solis Lalinis hic dicendum est, curo pleraequeepi •
Siolaead hanc ct>lleciioneniexigendae Laiiue scriptae, etex originah Lalino, tii probavimus, sumpiaj fucrint.
De Graecisvero codicihus separaliin agemus pnslea. Duo mss. exemplaria Tlmaiiea Quesnellus aliquando
adbibuit. Nos auiem uon solum profecimus ex uibu.s cndicibus Corbeiensi, Divitmeiisi,elColbertino, quo.
rum variantrs edidil diiigenlissiniiis Baluzius in receusioue tolius Cbalcerionen-is cnlleciionis; verum etiam
quaiuor alios exacte tontulimiis, Cbigianum 483, Vat. 1325, aliuin Vat. 4166, el iiniim pra-stanlissimum
capiluli Veronensis 57, qui majoti forma in quadraium vergente, elscriplura in duas columnas discreta
exar.itus, ad septimum circiter saeculumpertinei. Neque omittendus est :t>t|ueaiiiiquus Vaticanus 1322, qui
iuler gesia Chalcedonensia epistolam 28, ad Flavianuin, et relationera synodi ad S. Leouem ex anliqua ver-
sione, et cum episcuporum subscriplionibus exlnhet.
§ XIX.De collectionedeciniaoctava.
38. Nunc de antiquis peculiaribus episioiarmii S. Lemiistollectionibns. In vetusto Catalogo manuscripto-
rum bibliotheca?nionasterii Bobiensis, quem ex Ambrosiaiio cotlice sactili ix, vel x, vulgavil Muiatnrius
tom. III. Antiquit. Italic. diss. 49, pag. hl9, h;i'C legiinltir: liem de canonibusinter majores el minores ha-
benlurtibri canonum xv, et libri epistolarum Leonis n. Ilac procul duhio peculiaris erat epistolarum Leonis
collectio, cujus duo exempla duorum lihrorum noniine indicanliir. Si calalogus pertiuet ad saculum ix, vel
x, de veiusiaie ipsarura colleciionuui seu codiciiin qui in eo laiidantur, quis dubiiet? Desiderium Montis
Casuii altbaiem, qui postea fuit Victor papa III, inter ca>teros codices quns hiblioihecae Casinensi acquisi-
vn, praetcr libruni seniionura S. Leonis comparasse eiiam colleciionem episiolarum, Leo llt.sliensi» tradit
lib. III, c. 63, ubi hanc regislrum Leonit papmappellat. Liber serm«niim in ea bihliotheca adhuc servatur;
at registrum epistolarum defccil. Sed haecepisiolarum cnlleclio rccenlioris avi, scilitet saeculixi, prnbabilius
fuii, sicut et colleciionem sermonum, quae superest, recentiorem esse, in praefationead sermones animad-
veriiiiuis.
39. Hic autem cum de aniiquis collectionibus sermo sit, in quas olim ex arcbivis omnia, vel saltem plu-
rima fuere derivala, codex Griinanilus, quo Quesnellussiiara edilioiiem maxime illustravii, sese primum of-
feri. Cum de bac insigui colleclione, cui decimum octavum locum tribuiiuus, multa Quesnellus tradiderit in
generali praefatioiie, quam uostrae item generali subjecimus, eo lectorem remitlimus; neque enim eatlem
repeiere opus est. Solnni advenimus P. Couslauiium, in praefaiione ad Epist. Rora. pontif. n. 166, opinari
hunc codi>ername annos 700 fuisse descriptum, id est x circiter saeculo; ipsam autera colleciionem deriva-
lam puiai ex arcbivo EcclesiaeRomanae; adeo enim mullas peculiares epislolas exhibet, quas alibi potuisse
reperiri difficile est. Inter epistolas scilicet 107 Leonis, qua? in eo coilice continenlur, epistolaexxvm antea
iiiediia; exinde prodierunt, nimirum una ad Flavianum, episi. 27; una ad Faustum, epist. 75; octo ad Ju-
llanuni, epist. 86, 92,117, 131,140, 141,147 et 152; una ad Paschasinum, epist. 88; quatuor ad Anato-
871 PRiEFATIO IN EPKTOLAS S. LE0NI8 MA€Wf. m
lium, epist. 91,14", 146 et 157; quatuor ad Marcianum, epist. 126, 126, 137 el 142; una ad Protdriai
Alexandrinum, epist. x29; una ad Aetium, epist. 155; •unaad•BaBtlfown Antiochenumepist. 149; uni ad
Euxitheum Thessalouicensem, epist. 150; tres ad jEgyptios, epi9t. 154,186 et 160; una ad oiericos Con-
Btantinopolitanos,epist. 161; et una ad Leonem Augustum, epist. 164.
40. Non omues tamen hujus collectionis epistolae ex Rnmano atit ex alio qnovis archivo desumptaedici
queunt. Nam cum epistolaead Rusticum tiluli Dionysiahi praefixilegantur, aliqna colleclorem ex Dionysio
Sumpsissenegari non potest. Alia similiter dcrivare potuit ex aliis collectionibusantiquioribtis, ac praesenim
ex 17 Chalcedonensi,ex qtia sane sola haurire potuit epistolam 43, ad Theodosium; nam praecipuaequadam
ejus leciiones, lacuna et menda a Graecotextu ejusdem collectionis pendent, ut in admonitione ad eamdem
epistolam fusius osiendemus. Fortassis eliam aliquid posteriusa quepiam amanuense additum fuit; et pro-
babilius quidem posleriori addilamento tribuendum videtur unica Symniachi epistola, quae in Ane hujus
codicis legitur.
41. Solum epistolae ad Eutychianam haeresim perlinentes, quaein bac collectione plures quam alibi, et
rarissimae, inveniunlur, si non fuerunt petitae ex ipsoRomano archivo, in quo epistolas de fide suo quoque
tempore fuisse custoditas, auctorem Pontificalis Romani testatum vidimasnum. 2, ex aliqua certe vetusiiore
collectione, quaeex eodem archivo sumpla fuit, originem ducere videntur. Simplicius, in epistola 4 ad Zeno-
nem Angnstum, scribit se ad Acacium misisse exemplariaIkterarum Leenis de fide; at solas memorat epi-
stolasad Marcianum, Leonem Augustum, et synodum Chakedonensem. Pteniorem veroejusdem argnmenli
collectionem Vigilius papa ad Justinianum misit: nam epist 4 ad eumdem ait: Ut cuncta pietatem vettram
informent .... beatwrecordationis prmdeeessorisnostri papie Leonis, qua diversis ad Orienlem sunt direcla
temporibusconsliluta, quanta de plurimis in prmsenti necessaria credhnus, superadjecimus, roganles .... ut
universa legerepietas vestra dignetur, ne aliquid supersit quod minimerelegatur. Aliquam certe ejusmodi col-
leciionem epistolarum Leonis de fidc conlra Eutychianos olim apud Latinos vulgatam fukse probare videlur
antiqua professionis formula, quae legitur eliam tom. X Conciliorum pag. 1386 edit. Venetae, his verbis
expres-a : Sed et epistolambeatmrecordationisLeonis aposloticwsedis aniislUit ad Flavianum Conttantinopoli-
tanum episcopumdatam, et omnesejus epistoias, de fidei firmitale perscriplas, per omnia, et in omnibusinmola-
biliter custodire, el tibere semper prmdicareprofiteor. flanc vero collectionem Vigilii, quam in cod. Ralispo-
nensi nobis conservatam numero sequenti satis probabiiiter «stendemus, Grimanicae colleclionis auctor non
adhibuit; neque enimomnes qutein ea continentur epistolas descripsit, ac prepterea ex aliis ignotis fonti-
bus ebibit.
§ XX.De prasstantissima colleotionedecimanona,Ratisponensi,cujus «uctorvidetur (uisseVigiliuspapa.
42. Antiquiorem vero Grimanica, et aliquanto etiam praestantioremcredimuscollectionem Ratisponensem,

quara invenimus in codice bibliotbecaeS. Emmerami, Isenim codex, qui nulli haclenus editioni usui fuit,
non solum exhibuit decem et sex epistolas olim ineditas, antequam ex ms. Griipanico prodirent, ac octo
quaesolum leguntur in mss. collectionis12, et unam quaeexstat in rarissima collection. 16, atque aliam, qua?.
in sola collection. 25, verum eiiam tres alias hactenus incognilas nobis suppeditavit ad Eutychianam liisto-
riam illustrandam maxime utiles, nimirum duas ad Julianum epist. 109 et 144, et aliam ad Anatoliumepist.
151..Praelerea hic codex emendalior est multo : unde hujus praesidio quasdara lectiones tute confirmare,
plura autem loca ante depravata cnrrigere et restituere licuit. Solas epistolas ad Eutychianam baeresim
pertinentes haeccollectio complectitur, non tamen omnes; desunt enim aliqua? ejusdera argumenii, qnae in
aliis qnibusdam peculiaribus collectionibus tantummodo reperiuntur. rlinc autem ejusmodi collectionem
Lennis aevosupparem haud esse colligimus; si enira sub Leonis aelatemcompacta fuisset, omnes in ea epi-
stola?ad Eutychianos pertinentes collecia?legerentur. Forte haec est illa collectio quam Vigilium pontificem
ad Juslinianum misisse vidimus numero prsecedenti. Pelagius enim secundus in epist. 3, ad Eliam Aqui-
leiensem, cap. 3, t. VI Concil., edilionis Ven. pag. 261, banc, ut videtur, Vigilii praedecessorissui colle-
ciionem respiciens, scribit: A dilectione igitur vestra primum lestimoniumsancti prmdecettorit noslri Leonis
ponitur, quod in ejus epistola ULTIUA continetur. Est autem tesiimonium ex epist. 162,quaecum ultima quidem
sit in ms. Ralisponcnsi, bic codex Vigilii collectionem conlinere credi potest. In hac sane non omnes, sed
jaliquot lantum prarcipuas Leonis epistolas de pturimis ac Eulicbianam hacresim pertinentibus Vigilius se
coilegisse testatur quod collectioni Ratisponensi maxime congruit. Solas porro epislolas Leonis compilator
collegit, non vero aliorum ad Leonem. Ordinem chronologicum seculus est, sex epistolis exceptis, quae
extra proprium locuin collocatse legunlur. Epislolaequae in hac collectione describuntur, sunt duaee( septua-
ginta.ita tamen ut num. 71, loco epistolae,describaniur exemplaria testimoniorum,seu illa Patrum tesiimonia
quae sulijiciuntur epislolse S. Leonis in nostra editione 165, ad Leonem Augustum. Ultima porro epistola
mulila est, eo quod codex postrema pagina careat. Antiquitatem bujus codicis prodit notatio quae legitur
in prima pagina his verbis : Istum librumdedit Luog ad Sanctum Emmeramumpro Tutone episcopo, et pro
remedio animmsum. Hic autem Tuto Ratisponensi Ecclesia?praefuit ab an. 891 usquead an. 930. Characler
uuni, vel decimi sxculi, similis est illi cujus specimen exhibuil P. Mabilloniusde Re Oiploinatica lab. 57.
S73 PRMFkVtQ iN EPlSTiJLAS fi. LEONISMAGtH. 574
45. Ne MMB&M -epistafcirumprotixiw» eatalogura deaws, satis erit ad cognoscendum«t iistinguendum
ordinem bu}us «elleetionjs priores qualuor, et qualuor postremas epistolas indicare : I, Leonis ad Tbeodo-
ium epist. 24; H, ad fiavianum epist. 23; III ad Tlieadosinm epist. 29; IV, ad Pulcheriam epist. 50. No-
tabile estposl episu>Iaiubujus colleetionis 36 ad Pulcheriam, quae in nostra edilioue esl epistola 95, hanc
peculiarem notationem apponi: Expliciunt epittolm sanctisrimipapmLeonis, qumsanctoChalcedanensieoncilio
tunt prmmitsm; et dein, a capite : Incipiunt gum post gesta subsecutmsunt; et subjicilur epist. 37, nobis 104,
ad Marcianum, post concilium scripta. Nunc quatuor postremas innuimus : LXIX, ad Leonem Augustum
epist. 164 ; LXX, ad eumdem epist. 165; LK&l, exemplariatestimoniorum,quaeantecedenti epistolse subjici
solent; LXXIl, ad eumdem Leonem epist. 162. Hujus praestantissimi c.odiciset collectionis exemplum quani
accuratissime transcriptum, quibus debeamus, in generali praefationegrato animo testati sumus, num. 6.
§ XXI.De collectionevicesima.
44. Hanc inyeiiiinus jn Roraano ms. 237 S. Crucis in Jerusalem saeculicirciter xi, qui tamen liber initio
et fioe carct; ac prppterea solas exhibet epistolas xxvn, quarum prima et ultima muiilaesunt.Ordo poslrema-
rum undecim cpjslolarum in aliis collectionibus frequens est. At sexdecim priores epislolaeita ab omnibus
cplleptiouibus (jiversumordinem praeferunt, ut hac de causa distinctam colleclionemhuic codici tribuendam
puiarjmus. Jnitio enira, ex. gr., post epistolam nostra? editionis 2S ad Flavianum, subjicit epistolam 35 ad
Julianum, IUJ»episj. 51 ad Pulcheriam, epist. 59 ad Constantinopolitanos,epist. 124 ad Palaestinos, epist. 1
adAqpileiensem episcopum, epist. 163 ad Analolium, epist. 165 ad Leonem Augustum,etc, qui perlurbatus
ordoin bacunacplleclione invenitur. Caeterumin epistolis quaesupersunt nulla esl quaein colleclione sequenti
non legatur. Hic codex epislolam 12 ad Mauros cum appendicula exhibet. Inter Leoninas refert suppositi-
tiam ad Germaniarum et Gailiarum episcopos, ac litteras ad Dorum Beneventanum Theodoro inscribit. Plura
de bac cpljectiqne dicere opus non est.
§ XXII.De collectipncvicesimaprinia.
45. fiaec collectio in mss. frequentior easdem epistolas I/VIeibihet, quas in collectione 11 recensuimus;
sed ordine et iectionibus ita diversis, ut diversaro orginem prodere videalur. Incipit ab epislola Leonis ad
Eutyehen, nobis epist. 20, et desinit in epistola ad episcoposCampaniae, nobis epist. 168. Vetustius bujus
collectionis exemplar, quod vidimus, est ms. 170 bibliothecaeVenetaeS. Marci sa?culicirciler xu. Solas epi-
stolas continet, non minus quam duo alii codices Vatt. §42 e,t 543, saecujixiv. Epistolas vero una cum ser-
wonibus pollecjjppis 4 exhihepl tnss. Jibri Vatl. 546 et347, Vat. Urbin. 65, unus AngelicaePalrum Augusti-
pianorum Rpm» 5,10. duo Florentini Medicej 11 et 23, pluteo 21, et unus Fesulanus canonicorum Latera-
nensium signajns num, 7, pluteo 3. Haec eadem collectio una cum sermonibus legitur etiam in codice Vat.
541, qui Nicplao V tradillis fuif an. 1452. Hic aute.m codex post epislolas LVIhtijus collectionis proprias
additionera pabet aliarum duodecim epistolarum, qgarum undccim in collectione 24 continentur. At cura
hic codex omnes Leoninas epistolas collectionis 24 non referat, et duodecima seu ultima ad MaximumAntio-
chenum jo bac viccsima quarta desit, ejus additionis aucjor ex alio fopte hiwisissevidetur. Cura vero barum
dupdecim epistolarum variantes fere concordent cum mss. colleclionis 12, has ex eodem fonte ulriiisque
Collectpres hausisse credibije est.
46. Ad hane colleclionera r.eferrj possunt duo mss. libri Vat. 3137 et Vat. Ottobonianus 332, qui easdem
H7 epislolascomplectunjur. Licet enim undecim epistolae abstractae a fine hujus collectionis, in his codicibus
jnserta? legantur posj epistolam 26, ac dein prosequantur cseterse epistolaea 27 ad 45, cum lamen omnes
iqvicera eumdem ordinem seryent qui in hac cpllectione deprehpnditur, et in iisdem lectionibus fere con-
veniant, hsepmulatio ordinis alicujus librarji arbitrio polius quam diyersae origini tribuenda videtur.
§ XXIII.De collBctipne
vicesjmasecunda.
47. Codex Venetus S. Marci 79, prseter sermones collectionis 4 distinctam epistolarum cpllectionepi
pracbet.Duaruracollectionum 17 et 21 epistolas continet.hoc ordine: primura priores epist. xxvicollectionis
21, eadem serie; dein inseruntur epislolaeomnes Chalcedonensis collectionis 17, eodem pariler prdine,
duabus lantum omissis, quae inter praecedentesxxvi descriplaefuerant. Tandem subjiciuntur cseteraeepistolae
colleclionis 21, sed tribus oraissis, et ordine non modicuiii impiu|alo, ac lectiouibus identidem valde dissi-
miljbus, quae aliam originem manifestissiroe ostendunt. Epistohe omissae sunt Eusebii Mcdiolanensis ad
Leoiiem, nobis epist. 97; Ravepnii ad^.umdem epist. 99, el Leonis ad episcoposCampaniaeepist. 168.
j Xiiy. ps collecUoaevicesimatertia.
48. Peculiaris est collectio quaeexsiat in cod. Vat, Ottobon. 207 saeculi?n. Initio pracbetLconis epistolas
quindecim antea recensitas in coUectione 8, quarum decima quinta est epistola 165, ad Leonem Augustum.
Post hanc vero epistolam, et ante testimonia Pairum eidem subjecta, inseruiUur epistolse Inuoceaiii I ad De-
eentium, Bonifaeii 1 ad Hotiorium Augpstum, responsio Honorji, et Caelestjui «pisiola ad Veneriura, Tuw
subiiciuntur testimonia Patrutn, quaepertinent ad laudatam epist, 165. Deiu sequuntur epjstolip LVIcollect.
2t iis exceptis quaeinter priores epistoUs xv descrjptx ftierant, et ordine alicubi iiprautato. TawJeui ad-
578 HUEFATIO IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. M6
duntur in flne quatuor perrarae epistolw: ad Julianum epist. 107, ad Constantinopolitanos episL 50, ad Fla-
vianum epist. 49. ac ad Mariinum et Faustum epist. 51. Gerardus Vossius praepositusTungrensis ex ms.
libro hnjus collectionis, qui erat cardinabs Sirleti, duas epistolas tunc inediias vulgavit, alteram ad Siculos
in nostra ediiione epist. 17, alteram ad Jaliantini ep. 107, ut videre licet in appeudice opusculorum subjccia
editioni Moguntiiiaean. 1604 Ouerum S. Gregorii Tbaiimalurgi.
§ XXV.De collectiooevicesimaquarta.
49. Postremum locum damus collectioni epistolarum quas reperimus una cum sermonibus collectionis 5.
In hac suiilepistohcLxxi, iiimiiuin LIVepistolaecolleciiouis21 (omissis duabus Pelri Chrysologiad Euiychen,
et iiii.>6linMediolanuiisisa>l Leoueui). el ali;e insuper rane epistnlae xvn quaa in cnlleclione 12 re| eriiuilur,
iiiihirum episiolae nnsirx editi.mis 2, 10, U, ii, 9t, 95, 102, 105, lll, 112, 113, 118, 121, 122, 123,125
et 127. Epistola?LIVcredi possenl suinpta' ex collectione 21 vel 11. Al ne id credamus, elfiiit epistnla 12 ad
Mauros, qiiii; licet inter LIVcensea tir, iu hac lamen collt-c ione est decuriala, iu colleciionibus autem II et
21 app ndiciiht ailditioiiem pra fert. Similittr epistolae xvn diti nequeuni siimplae ex colleciione 12, quippe
si cx hac coilecior profccisset, IHUIbas solas xvn epistolas, sed alias pariter exin le exscripsisset. Ilis adde
obstrvaiiiuiem qiiam ferinius, cuni de Sichartli cnlleclione, nuin. 28, locnti suiims. Pr.Tterca ordo nninium
barum epistolartiiu LXXIdiversus ab nrdine uiriusque colleclinnis 12 ac 21, et lectioues item discrepanles
alium igiioiuni foiiiem deiiioiistrani: unde in cnnferendis t|uihusdam epistolis hauc collectionem veluii ongi-
nale a caeleri-.diversum experli suiiius; adeo ut in iisdem non tlerivet a collectione Hispanica, a qua*illae
in cseteras posteriores collectioues diraanarunt. Hujus collectionis suut cndues Vaticanus 544 saeculi xu,
Vat. Regius 139 saeculixm, Ca>seiiasPatriiin Minorum Convenlualium S. Francisci, et Laurenlianus Flo-
reniinus 14, pluteo 21, qui duas praeterea epistolas addil, videlicet 119 t-t 145. Quesnellus trium m»s. hu-
jus collectionis nnliliam hahuil, Victorini, Regniace.isis, el S. Martmi Autissindor.n-is, ut patet ex Admonit.
inepis'. 12,n. 2; at solo Vicioriuo ms. pleruinque usus esi.ln codice FesnlanolO, pluteo3 soluracpistohe xxv
hujus cnHeclinnis desciiplae fuerunt, quaruui pleraeque sunt ex xvu indicatis; epistola autem atl Mauros est
decurtatae editionis. Hactenus de colleciionihus. Neque tamen credimns aiias imn posse reperiri: auctor
enim cotlectionis 12 quinque singnlares epislolas e collectionibus adhuc incognitis procul dubio derivavit,
ut superius, nuni. 26, ohservavimus.
§ XXVI.De quibusdamcodicibusqui praeterlaudatascollectionesusuifuerunt.
50. Nuncde iis codicibus brcviter diceniluin, qui licet colleciiones epistolariim non sint, aliquas tamen
Leonis epistolas pnebuere. Tres veuisti>sitni mille circiler annorum mss. libri in primis commemorandi
,unt. Veroiien-is 8, po-t episioas Catholicas novi Trstamcnti, dedit cpislolam 28 Leonis ad Flavianum.
Alter Veroueusis 58, diiariim synodorum Ephesiua? ei Ch.leedoncnsis varia documenla complectens, eam-
dem epislulain ad Flavunum. et aliam ad Rusticum Narbonensem, cum Iiiquisiiionihiis praehuii. Alius Vc-
ronensis, nunc Vaticauus 1522, aute gesia Chalcedonensia, quinque Leonis epistol is exhihuit, nitiiirum
epist. 87, 89, 93, 94 el 114. lu ms. Val. Regime 293 s.eculi xu, post libros De Voctttioneomnium genlium
de cribunlur quatuor epistol.t: S. Leouis 31, o5, 139et 165. Similem codicero Thuanuura Quesuellus habtiisse
videtiir, ul ex mss. ejus uotiiia coliigi poiest. In ms. Vallicellano 18 saeculi xi, qui codex varia opuscula
coniinet, opusculo 75 tnseruniur du;e Leonis epistol.e, uimiruin tit. 393 epist. 106, et iiL 3'JDepist. 95. In
Vaticano 1543 sasculi x, qui ftiit Ecclesise Ticincnsis, et Miscellanea Dionysianaeet Isidoriauaenollectionum
exhibet, qu.iiuor Leouis epistola? praeleruiitur, quaeex addilionibus Diouysianis, seu ex cnllectione 8 smnptae
videiitur. nimirura epistolae 9,17, 20 et 108. Codex Val. 1347 s*cnli x, etsimiles Vai. Palai. 579, ac Vat.
Regiuae849, unarn epistolam 14 ad Aiiaslasiuin praebuere. Rarberinus codex 77, qn a Quesuello memoratur
in secunda editione, solam obtulit epislolain 12 ad episcnpos Mauritaniaedecuriatam. Exemplum primaeedi-
tinnis sermonum S. Leonis, quaui vulgavit Joannes Andreas episcopus Aleriensis, pneter epistolam 28 ad
Flaviaiium, quaiuor alias serniombus subjectas praestitit, videlicet epist. 80, 119, 145 et 165. Caeieri ejus-
dein generis mss. libri, qui peculiaribus epistolis Paschasini et Proterii ad Leonera emendandis profuere,
suis locis iudicabunlur : sicut etiam illi qui ad nnnnullas lcges huic editioni iuserendas aliquid contulerunt.
§ XXVII.De manuscriptisGraecis.
51. Epistolas Leonis Cbalcedonensi collectioni 17 praemissas, mox Graecereddiias et compilatas fuisse
inter an. 453 et 455 probavimtis num. 34. Idem suhinde factum fuisse de caeteris ejusdein litieris, quas
eadem super re in Orientem transmisit, dubitare non licel: unde celeherrima inter Graecosvel oliui exsiitit
epist. 175, ad Leonem Augusium, cujus Graecavetsio omnium accuratissima est. Diximus accuraiissimam
omniuro, eo quod cacteraeinterprelationes Graecaeobscurae et implicatse plerumque inveniantur. Neque id ab
eo antiquo tempore alienum credatur. Sicut enim hac setate apud Latinos rari erant qni Graecam linguam
pntlie callerenl, et exactam versionem e Graeco redderent; ita apud Guecos rari qui perfecle tenerent lin-
gtiain Latiiiani, accuratamque interpretationeni ex Latino producerent. Quoad Latiuos satis indicio esl illud
Cttlestini epiit. 19 ad Nestorium, nuio. 2, ubi serius ad ejus epistolas se respondisse alfirma» bac una de
577 MLEFATIO IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNL 57*
causa : Eral enim in Latinumsermo verlendus; ac si dilficilefuerit R"maeexpedilum interpretem invcnire. Id
autem adeo notum fuisse videiur Cyrillo, 111Graeca quaedamdocmnenia ad eumdem CoelesiiuuiiimisMirii*,
ea ob faciliorera et promptioiein usum, (a) quantum licuit per eos qui Atexandriwtitam degebattt,Laline red-
denda euraverit, ut ipse tesiaiur epist. 8 ad Coelesiinumniim. 9. Ilinc etiam S. Leo, episi. 115, c. 4, post-
quam aflinnavit gesiorutn Chalcedoiiensium inslruclionem aputl Roinanos fuisse parum claram propter dtver-
litatem lingumGrwcw.qua illa scripla eranl, de perito inierpreie Romaeiuveniendo diflidens, a Juliano Coensi
enixe petiit ut ea CoiisiantinopoliLatine transferenda curarel. Illacips;e antiqua?.versiones Latiuaequorura-
dam docuiiieiiioruiiiaute Diunysium Exig>um adeo implexa?suiu, ut hauc eamdemdiffkullateni salissbper-
que confirinenl. Idemvero accitli-se apud G<aecos,ciim reddenda essent Gr.ece tlocuu.enta Latina, vcrsioues
pariter aiiliquaeGracx, quae sive in Ephesino, sive in Chalccdniiensiconcilio le<tae luere, lestimonium lo-
cupletissimuinafTeruni: ulque per haec quoque lempora dici pot«it qu<>dsuo ;evo scrtpsil S. Grcgonus, lib
vn, episl. 13 ad Narsetem: Quia hodiein Constantinopolicivitate, qui de Lulinoin Grmcumdictatti b,ne trans
jerant non sunt; dum enimverba custodiunt, et sensusminime attenduni, nec verba itvilligert luciunt, et sensut
frangunt. Nilnl igiiur miiuin sit, si Graecaeversiones episioiaruin Leonis non ad.nnussiiiirespondeul origiuali
Laiino, cujussententiam Gr.icus interpres noniiumquain ininus as>eeuius aguoscitur.
52. Neque tamen ulcirco h;e versiones minoris hahendap.suni: nam sub llorinisda, reconciliatis Orientali-
bus CIIIIIOcideniali Ecclesia, illi non solum episiolam S. Leoms ad Flavianum, scd omnes ipsius episiolas
ejusdem arguuiemi prolileri solebant. Id tit exigerent, in iiiandaiis dedcrat laudalus pnnliftx suis legatis
Conslaniinopolim transintSsis, ut palet ex intliculn eisdeni tradito, t|iiod legiiur tom. V Concil. pag. 567.
edit. Venetae.Ilinc Joanues episcopus Nicopoluaniis, in epistola ad ciimdctii pont ficem, pag. 578, a : Se-
quens, inqiit, in omnibussynodicaset apostolicat cpistolastciplat a vero prmsule RomanmEcclesimLeotte.In
pr»fe sione Oneutaliiini eJita et ad eiiindein poniticem missa an. 517, pag. 585, a, lcgitur: Suscipimuset
approbamusomnesepitlolai Leonispapm universasquas de relgione Christiana conscripsit.Joannes Conslui-
tinopoliiauus, in episiol.t ad eumdem, pag. 622. d : Probamus el amptcctimurepistolas omnesB. Leonit papx
wrbisRomm, quas cmiscripsilde recta fide. Etut alia itl ge.ms t.siim nia omittamus, ipse iinper.nor Justi-
nianiis, in epislola ad Agapnuin papain, pag. 947, e: Probanles per omnli atqtieampleclentetepistolat B. me-
morimLeonis omnet quat de fide Chrittiana conscripsit. Epistolaequas isti pmbabaiil aique ainplfiieb.iiitur,
eranl iiiterpreiationisGraeeae.Gra cus itaque isiarmn textus IIOIInl privaluin scripliim babendus est, sed ut
publicum Ecclesi;B0 lenlalis iiioiiuiiienniinab eadem probatum al<|iicrccepium ad slatueiulam coutra Eu-
lychiauos catbolicaui fitleui. Iliuc autem quania hirum iiiterpretaiioiiuni aucloriias -it, quantumquc intersit
earum edilin, nerao esl qui ium videti. Aliic pirro episiol.t*a Gracis aiiciorihns ad Leoii'iii daia? cl imer
Leoninas recensendae,Gra-ce scripi* fueruut; iiiule Gr.ecum exemplar origiuale omitleiidiiiiinnn fuit. Duae
item epistolaeLeonis 43 et "11,una Hilari llomauaeKcclesiiediacimi ad Pulcberiani epi-t. 46, et pars epistohe
25 Petri Kavennaiisad Euiychen, licet ab 'auctoribus Laiine scripl.e fuernit; ctnn lauieii Latinus originalis
earum textus de>ideretur, Graecaaniqta versio, quneah al.is posiea Latine reddiia fuit, pro originali icxtu
habenda esl. Ejiisdem generis sunl qnatuor epistolae imperiales .'15, 56, 57 et 58, ex Ociidcme inissx in
Orientem, quaeLatino originali deperdito, sola autiqua Graca versio posterius Laiiue traducta, loco origi-
nalis haberi debet.
53. Quesnellus in prima ediiionc duodecim tantum epistnlarum Gr.TCumtextum edidit, earum sci-
licet quas aut ab origine Graecescripias, aut pro originalibiis habendas credidit, nimirnm epist. 22,
52, 55, 56, 57, 62, 63, 64, 73, 76, 77 et 98. In secunda vero editione addidit alias duas Grae-
cas 26 et 53, quae a Cotelerio, et item 100 et 110, quae ab Arnoldo pusl priorem edilionem lypis
daiae fuerunl. Ila decem et sex epistolas Graecas ex vulgiuis excerp-ii. Nos vero, qnibus proposiium
est omniura epislnlarum Graecum textuin producere, iis de causis quas supra explicavimus, addemus
Graecum lexium aliarum epistularum viginti et qniniue, ila ut omues Gracae epi-tola?.hac in nostra
editione futurae sint XLI.Inter has episiida 101 Anat >!iiad Leonem nriginalis ex ms. GraecoVaticano 1455
nunc primuin prodibit. Ex eodemcodiee accedeul eiiam quinqne antiqme iiuerpretationes Graeca»,quae non-
dum Iucem viderunt, videlicetepistolariim 104,106, Il4,115 et 139. Addemus prjeterea ex Vossio Graecam
exaciissimam versionem epislolie 165, Leonis ad Lennem Auiiustum, qtiaenec in edilis Conciliorum legilur.
C;pteraruin vero oinnium epistnlarura nou exscripiores lantiim eriuius ex editis, m haclenus factum est;
codices enim Graecos investigivimus, et invenunus, cum quibus oiimes f re epistola» Graecas conferre li-
cuit, et illas etiam rarissimas quas Arnoblus vulgavii. Cntelerius in bibliolbeca Regia Parisiensi perfectum
exemplar Graecumcolleciionis Chalcedonensis nactus est, ei omnino siraile, quod anliquus Latinus interpres
ejusilem collectionis ailbihuit. Sex enim epistolas Graecas, qua apud interpreiem Laiinum anie gestt
leguntur, at in codicibus qui usui fueruut Roraanis editoiibus in edendo Gneco textu desunt, ex eodem
ms. Regio lypis dedil. In cseteris vero epistolis Graecisnenio adhuc invenius est qui Grapcumtextum cum
(o) Quantumlicuit inquit; neque enim facile spe- scripta Latine diligenter redderent, ut videre est
rtbai Proterius ut Alexandrini sui tetnporis Gneca epist. 131, c. 9. .
aliquo cotficf!feetfferet et e1n'tadar'et.No'svefo in mss. GraeciSbibliotheca?Venelae S. Marci, opem ferente
el. V,-Antcffli»Zaflitttb ejusderh bibliothecae custode, epistolas a Roroariis editas relegere potuimus cum
thTObtrsGfteci? ex>3ffl|flatibu<j ejuSderfi colleclionis && saeculi xi vel xn^ et 164 saeculi recentioris, quae
alrcriti-sorigM^ et nMlit>fivulgatnS,ritfriffurtif lavlariiCpisL 26, dna cum iritefpretaiione epistolae28 Leonis ad euiridera.das
dWMrtipfsffilitt parlter feperiffiliSfti ahiiftio*ms~.Roraano (9 Patrum Basiiianorum, et cum ulrisque codicibus
SimVastonttilifiliitf. Hbflirt)aiifefti diidTciiriisubsidio plura Gra?,ciieitus toca sanare licuit, in quo prarinium
htte SeVire (stMvtt Patri Juliano Ferfario congregationis Oratorii Veronensis presbytero, qui inter cseter»
lltterarrtitrt atqtie-optlhiarum disCipliriafum ornamenta peculiari Graecaeiinguoe peritia fulgct. Praeterea ex
d1160118 laihfslffsmss. Venetis 164 et 555, ineditam actionem conciliiChalcedonensisin appendice epistolarum
pfffiefemtis, itt qua Leonis epislola 93 ad synodum lecta fuit (a).
8i. Hnilttl hic monendttm superest, norinullas Graecas lectiones afuxas raargini editionis Roman»
ConciliCfrifM,et exinde fh alias editioneS traductas, et a Quesnello eiiam appositas Graecis epistolis, qua»
Leonis editioni inseruit, hc-riesse varianles'sumptas ex aliqno Graecocodice, sed ab ipsis editoribus Romanis
partirtl eVLatfiio tejttu, a*quo discffepaba*f Graecavefsio, parlim vero ex irigenio, ubi difflcilisaul corruptus
teitttS videbatur, fuisSe compactSS. flfhc aiitem intelliges quid sint illaelectiones Graccaequas ex ediloribus
Romanfe aiiquantio'allegabimbs.
SXXVIff.Peciitiam hujus edilionis.
55. Efxreccnsione tot collectionum, ac lot etiam peculiarium et praestanlissiinoruiUcodicum, quanlum
adjumenti habuerimus ad perfectiorem quam antea epistolarum S. Leonis editionear parandam, quisque
intelliget; nemini enim haclenus plures et vetusliores aut peculiares nostri codices usui fuere. Quibus in
collectionibus quaevis epistola iuveniatur, inilio indicabimus hac vel simiH formula : Exslat in nm. coU. I,
2, 3, eic. Uiouysianam, Hadrianeam, Hispanicam, et Isidorianam|, quod notiores sint, ex proprio iiomine
expresse citabimus : in quo observandum est sub Dionysian* vel Hadrianeaenomine subiutelligendos eliam
codicescolleclionis 8, in quibus Hadrianea collectioadditionibut Dionysianispraemittitur; et nomine eollectionis
fsidorianaecomprehendi mss. collectionum 11, et 12, quaeIsidorianam repeturtt; solum enim haecoliectimies
dislincle erunt appellandae, cum sermo erit de epistolis quae ad Hadrianeanr vel Isidorianam non pertineritv
et ex alio lonte iisdem collectionibus accessere. Eadem ratione lsidori collectio nominanda 11011 fuerat, cum,
quoad epistolas Leonis, no» sit nisi repetitio collectionis Hispanicae.Sod cur nihilommus ab hujus citatione
non fuerit abstinendura, dictum est num. 21.
56. Quesnellus plerumque omisit antiquos epistolarum tiiulos', qui iricodicittus ihveniuntur i tit novas
synopses a se compacias, quas aptiores credidit, praeflgeret.Nos vero reteniis, vel, ubi opiis crit, cniendaiis
titulis Quesnelli, omnes antiquos accurate proponemus in annoiationtbus, nimirum illos qui sunt iir
collectionibus Uionysiana, Hispanica seu Isidori, ac in quinta Quesuelliaha.
57. Ordo epistolarum necessario mulabitur. Primo enim non paucarum Cpistolarum chroniea notatio ex
nostris codicibus corrigenda erit. Alias etiam epistolas quae chronicis nolis carent, non levibus argumentis
in aliud tempus traducemus , ac exinde series ipsa aliter erit ordinanda. Deinde una epistol.i a Qnesnello
rcccpla cxpungetur, aliaevero inedilaeaccedent. Tandem optime ille quidera inter Leonis epislolas vulgavit
alias aliorum litteras ad Leonem scriptas, vel ad eum periirretites; at eas sine ullo nuraero, quo citari et
inveniri facilepossint, iuseruit. Nos praelerquam qnod addemtts, alias nmroullas, probalissimorUmeditorum
cxemplum secuti; singulis suum numerum praeligemus,quod humerorunr ordinem a Quesnello propositum
lnulto magis sttbvertct.
58. Cum in emendando texlu Quesnellianas variantes seu margini seu in notis designatas non negligemus,
lum vero notas et observationes ejusdem fusiores; quas ipse in secundum tohium post disserlationes rejecit,
in secundo pariter, tomo hujus editionis per nos identidem, seu iHitslrataS) seu cmendatas invenies. Episiolas
Leonis excipieijappendix, in qua praeter sirpposifiJ.iasalia quaedamdocunrenta afdLeonis litteras pertinetilia,
el inter haeciionnulla inedila proferentur.
59. Syliabum codicum singularum collectionum quos in cmerrdamrir epistolis adhibuimus ,\ hic non
alteximus, quia cum superius suo loco eos distincte nominarimus,- ae in pterisque collectionibus unici, vet
pauci sinl, facile erit invenire quis sit ille cadex quem ex qnavis' colleCtioneallegaturi sumus. Solum cum
iu collectione 21 plura mss..cxemplaria nacli simusj monendum estcraoipBtissimum ustii fuissej Vatt. 543
et.546, quae citata intelliges, cum nrss. Vatt. collationis 21 allegata repenes. St qW autem cOdicespnsterea
conferendi visi.sunl in quibusdam.fectronibus^ CDyproprio nomlne ra-udabimus.
(a) tfidiiittitH ad calcdin ttomil't posltfs, Romani editores insuper in hoc loco legenda sequentia inserunl:
eodices
« Cum vero post editum primum tomum prodiisset Romana editioP. Petri Thpmas.GACCiari.âlii
Vaticani Grseci qfte»hjslncuSt cefiKJrre; iifiresibBl*faerdrif. iulH Hl ttoriWif locs?6mendafemu», Wra D|
tria Graecafragmenla antea inedita iri appennTcuiamreferienttu. i
WH S. LEONIS MAGNIEPBTOLA I. — ADMONITIO 58«
60. Hic tandem animadvertimus, epistolam Cassiani ad Leonem in serie epistolarum omissam fuisne, en
quod ad Leonem tunc non pontiflcem, sed RomanaeEcclesia?archidiaconum directa, inter testimonia inili»
describatur. Libelli vero supplices Theodofi et Ischirionis diaconorum, Aihanasii presbyteri, ac Stephani
laici Alexandrina?Ecclesiae, qui Leoni Romano episcopo, et sanclo ac universali concilio Chalcedonensi
inscripii, atque irreodem ohlali, inserunttir aclioni tertiae ipsius concilii, cum non agant de pecaliari ne^mfo
cumLeone nostro, nec ad eiim missi fueriut, inter hujus pontificisepistolas aequumlocum habere non posse
visi sunt. Inter bas potius accensenda fuissel epislola encyclica Gennadii Gonstantinopolitaniet episcop irura
73 adversus simoniacos, qua? tom. V Gonciliorum edilionis Venetae pag. 45 directa traditur ad omneS
metropolitas, xal izpis TOV '?i>p.-ht,el ad papam Romw.Cum enim haeceiniyclicascripta fiierit circa
iz&.Tiav
annum 459, ad nostrum Leonem missa dicenda csset. At cum ea verba xat irpbt TOV vcmm f&yait legantur
qtiidem in editis et in codice Colbertino 4262, sed omiltantur in duobus vetusiioribns mss. Gaesareo et alid
Colbertino 924, ih qnibus Subscriptiones leguntur a Baluzio editae; de liac inscfiptioniS particuli, quae
Leonem respiceret, maxime ambigimus, et idcirco hanc epistolam memorare solum hoc loco satis duximus.
' ' ~ "" "' —- -' ' " '"' '"'""' '" " ''*''nium^mimmVr1!—-^-
SANGTI LEONIS HIAGNI

ROMANI PONTIFICIS
EPISTOLiE.
ADMOMTIO
ln duas epistolas sequentes, I et II, tibi itiam de epistola XVIII.
1. 06 dttabus-epistolis I ad AquileiCnsemepisCopUm,et 2ad Scpiimum Alliriensem, qnae Cx ijiifriargu-
niento simtil jungeiida?Sunt, agi non potest, nisi quaedafndicantuf eliatfl de epistola 18 ad Januarium, quae
ob excttatas conti-oversias non exiguum cum illis nexum liabere videtur. Ita haec priflia admohitio tributr
eplstolis lucem afferet.
2. Posiquam Card. Ndrisius irl Pelagiana? Histnriae lih. n e. 12 duahus colitmnis, e regiorie edfensduaS
Leonis epistolas ad Septimtim, atque Jannariiim, palam feCitutrasque esse ejUsdCmexempli, de alierutra:
dufritari coeptt. Quesnellu^;prrtlixa observalione epistolam ad Septimum suppbsiiiiinis acctlsavit, et impo-
stura? auciorem credidit Isidorum Mercatorem. E contra Josephus Anielmius dissert. 4 tle veris OperibUsS.
Leonis Hagui hauc epistolam geniiinam propugnans, illam ad Januariuui commehlitiam contendit. Aliquot
suhinde epiStola?.edilae sunt ah utroque, quibus snam quisque senfentiain vindicare studuit. Pagius in Cri-
tica ad an. 447, n. 8, Anlelmii atnici et comprovinciaHs* sui opinionem secutus est. Quesnelloautein favet P.
Bernardusde Rubeis in Mtinuraentls Ecclesire Aqtiileiensis c. 15, pag. 140'. TillemotiliuS, tom. XV, nnt. 5
in Leonis Vit. pag. 890, probc rcfcllit Qiiesnelli rationes', quibus epistolara ad SepiiniUmrejicere studuit;
at opinionem Anielmii, qua epistola ad Janiiariiim explnditur, approhare non audet. Solum in fine pronun-
tiat, si IiafCepistola non niteretur auctorilnte noh levi, et necesse esset alterutratn ad Jamiaritnh vel ad
SeplimuhTveluti suppositiliam repudiare, illam poliiis qiianr istain rejiciendam videri. Nthii tamen pro
abjudicanda alterutra satis vehemens atque convincens allatum esse fatetur in ipso opere, art. 7, pag. 431.
§ I De codicibusdiversarumcollectionum,in quibosmemoratseepistolaecontineritur.
5. Antequam nostram aperiamus sententiam, qna omnes has epistolas vindicandas credimus, memorandi
in primis sunt mss, codices et collectiones in quibus una, vel duae, vel tres laudataeepistolse reperinntur;
hinc enim polissi.num vindiciarum arguinentuni elicietur. Sola cpistoia prima ad Aquileiensem episcopum*
de qua ncmo ambigit, iuvenilur in codicibus collectionis leriiuc Barber. 2888, et Vat. 1342, necnun iu
exemplo Sichardi.
4. Sola epistola 18 ad Januarium exsiat in collectione Dionysii Exigui, et ex Dionysio in Hispanica et
Hadrianea et iu Isidoriana pura. tlic aulem nolantlumest postremam f-idori collectiotiem, quoad epistolas
Leouis, ne unara quidem habere supra illas quae descrihuulur in Hispanica, unde illas Isidorus stimpsit:
iu Hadriauea vero, quae ex Dionysiooriginem habet, Dionysianis addita legitur una epislola 12-adMauros,
ut in Adiniiniiionead eamdem ostendetur. Primuin tle Isidoriana moneudum fuit adversus Qiiesnellum, qui
commeiititiam, ut ipse putat, epistolam ad Septimum ex Isidoriana derivatam afllrmat, uhi puram Isiduii
colleclioneiii, quae lilteris ad Seplimum caret, coufundit cum colleclione a Merlino edita, qtfaelsidoriana
auctior, et a nobis appellata colleciio 12, eas ad Septimum litteras recepit. Alterum vero de collectioneDio-
nysii praenotandum erat adversus Antelmiuin, qui in primis litieris de hac controversia Gallrce scriptis,
declinaturus aiietoritatem Diouysii, quaepro epislola 18 ad Januarium maxime valet; banc non a Dionysio
insenam, sed ab alio postenori addilam prodit, quemadraodum addita fuil epistola ad Mauros. At fiaec
comparalio est plane inanis. Duo enim codices suppetunt puri Dionysii Vat. 5Si6T,et alius, qui in biblio-
tbeca Regis Gallito servatur. In codice Regis GalliaCepistola ad Jauuarium suo toco exhibetur; epislola
aulem ad Mauros, licet genuina.et ipsa sit, ul.alias videbimns, cnra lamen non fnerit'ar Dtonysio ihserta,
nuspiam appareu ln Vaticamoautcm codice 5845 explorate diseernumur addilionCs;quae Dionysw posterius
accessere : nara hx oinnes non suo loco leguntur iusertae, ut in coliectione Hadriani faciuui esl, sed post
descriptam puram collectioneuv Dionysii- in flne additee deprehenduntur, et iiiter has legititr epistola ad
Mauros, ut in admonitione ad eamdem epistolam fusius explicabitur. Ipsa rullriea titnlorum Leonis mim.
ji& labul* praemissa, cul tituli toiidem et non ampKus in corpore eju& codkis respondent; epistolam ad
885 S. LEONIS HAGNI EPlSTOLiE. 881
Jannarinm requirit, epistolara vero ad Mauros, quae in Hadrianeis editionibus num. 49 recensetnr, er-
cludil. Hinc saue Cresconiits, qui ex puro Dionysio suam colleciionem digessit, nihil u-piam refert ex
epistola ad Mauro-t,loi.uii aiiiem epistoiam ad Jaiiuarium tleilit tit. 61. Auclnr vero collectiniiis llispanicae,
qni qu.TCiiinquein Diony io repenl, cum iis.iem qiioque limlis 1'ionysianis in siiiim opus iransittlii, hahet
quidem epistolam ad Jauuariiiin cum tiiulo et lectione Dionysii, epistohm vero ari M>uros, qunniain
apud eurn mininie inveiiit, ex alis decnrtata eilitimie pioiulil, qme ab edhione Di>>nysiopusleriu- ad-
dita discrepat. Adde lai.dem quod epistnla ad J.muarium apud Dionysiiim uon iu fine epistnlarum L'0-
nis collocatur, sed in medio; est enim inier sepiem a Dionysio positas epistola qiinrt»; epistola vero
ad Mauros, ciiin aihlilitia sit, in line Hadrianeae collecliouis, qu;e addilaraenta Dionysiana recepit, sita
est. ldem acci<li-sei episiolae ad J iimariiim, si inier addiianieuia fuissei.
5. r'pist"lam priiiiam ari A luiliieii-em una cum episinla secunda atl Sepiimum illi immediate sub-
exhibent awi<|iii-simi cotlites Val. Reg>n;el~l97 cnllectionis 1 Litcensis, el simihs C<Ibeninus col-
ectionis quarlae, ahus totlex Pari iensiinnJesuilariiiii ab Anlelmio laudaliis episl. 1 et a Pago ad an. 417,
J'ecta
cujus recentins riwiimeiiiun perii.ici ;id an. 615, ;ic taudem quamor aniiquuaie praestante- codices co.le-
ctionis 8 Vat. 5845, Valiict-liaiiussiguatus A. 5, Vercellenîs saeuuliix el Vat. 1353, qui ex alio Bergom.ite
sseculi ix iranscripius fuit.
6. Eamdeui epistolam 1 ad Aqnileiensem una cum epist. 18 ad Jannariiim, non tamen uniias, sed aliis
Leoninis inierinediis disjuncias, reperimus in mss. colleciioiiiim 11, 20, 21 ei 22
7. Deuium omnes ha? ires episiohe, prima ad Aquileieusem, et secunda ;>tlSeptimum simul junciae, epi-
Itola verp 18 ad J.inuarium seorsnu deseripla, eonliiieniir m m-s. antit|iiissini;e eolle tionis 5, in peculiiri
ms. Florentino S. Marci colleclioiiis 13, ac in codictbus collectioiiis 12, 23 et 24, quos in piselaiione lusius
meinoravimus.
§11 Argumentumex mss.pro slatuendasinceritateepistolarumad SepiimumAliinensumet ad JanuariumAqui-
leieusem,quaesolaea uonnullisin suspicionemvoâutur.
8. Ex hac codirum notitia cngncscimus epistolas ad Septimum ei ad Januarinra, quap in contôvcrsiam
cadnnt, iu diversis collei-iionihus inveniri, niiniruui epistolam ad Septimuiii in novein collectionibus, cpi-
Blolamvero ari Jmii.iriiim in colleciionibiis tredecim.
9. Ciini epistola prima ad Aquileiensein a iiemine vo<enir in dnhium, satis eril si epismbe 2 ad Septimum
et 18 ad Januariuiii aulbenliei aiem ex memoratis ct>llectionihtisslatu.mns. Qiiamvis vern titia->|iiein pluri-
bus colleciionibii» descriha iinr, snlas lainen antiquns collecl ones iirgehiinus, tpiae sexto circiier sieculo
compacnr, inajori aiit:lorilaie p<>liiiii:ur,et ex qitibus oapteraeprolect;i>MIIII.
10. Epi-t«ln KIISepi.iiiiim legiiur in ms. Vai. Regiu-e collcciioiiis prmne inennle vi saerulo liicubratae,
qnae nilnl apncrypliuni praeferi; inlamlem
perantii|ua colleriioue 4 coilicnm Lurensis ei C<iberiin ; in veiusti ml-
lectione 5 el in c lleclime »; ac iu eodice JeMiilarum Piirisieiisiiiiii, qui lice; in Concil i> perveniat
ad an. 615, cum lamen Caialogiiiu poiililiciiin exlnbcal di-siiienleiii iu Felice surre-snre llormis as, h;ec
collectio ili <psaurigiue -ub boc letnpus eoncinnala, vnleri poiest. <ui po-ien .ra ilocunieiili sulii..<lea c>-s-
serint. Hiruni aiuem vuleiur, Qu-sni-lliiiii hanc Leonis episiolnn veluti spuri m r. pmli.s-e, nul a hibiia
raiioue ctidicum sallem collcclioni- 5. quam codicis liomanmEccle:<im iioiniue etli.lii. I- nii lem -e ali hac
obJHCtionesnbtlueere p lesi, eo i|U>dliunc codicem imn niinn simil coinprifniinpiitnii, Le m s mitem <-pi-
temporis reinlit. Setl h c coiiiiue.iliiiuii elfiiuniiiiesi, q.toil nuli ratone,
Stolasiuler atlditaiiifiita p>'Sleri<>ris
aul auctoriia.e niiiiiilur. Ouines :tiiii.|ni ejus colleiliuiii- co tices, qui sive -i PIIIKHO,sive a Cou-ianti.. iue-
liinraniur, el nosiri eiiant \indehonenses Leoninas epistulai liahem, iileinque Qnesiiellus observai. i in
epislilain ad Mauros num. 1. de Tlnianeo cnlirc loqiien-, cjii-ileiii coll. cliimis a lit|uitaie.i>ei riilig>'iili;iii>
COmiiieiid»vil.Licel aiilein luer collectio nec siih Leo. e, neca Rom;niis, setl exeunle v v.| ineiinie vi -.<>ulo
extra lialiaiii condila fueril, uti lomo III oslemleiiius; haec laiueo aiui|iiiia-, el co1!Cluris diligenlia lania
est, ut vel ex bac colleciione iiiaxiuiumad >-ecuiiilam tpisioam viiiriiraiitianitestioioiiiuii acced.u. Aildemus
etiam aliud n«n leve. Epistola ad Sepiiiniiiii nou sine epislola at Aqnileiensem epi-copiim, el v Cissimepi-
stola ad Aqiiileiensein nrai sine epi.-iola ad Sepiiinnm iu oninihus vetusiissiims colleciioiiil.us legttur, ex-
cepla collecioue 3, qux sol.nn episiolamunita .nl Aqiiileien-em louimei; et -euiper i-ii episioia?, de qua nuila
dubiiatio est, illa imiuetliaie subjecta el in iisdem colle<ii>iiibus exhilielnr. Id autein iniicio est
utrasque has lii.teras in iisdem exemi.laribus , ex quibus iiuiiqiii cnlleciores illas descripserunt, siiniil
inventas fuisse; adeo ut dubitari de una nequeai, qtiin dubiteiiir de alteia; et ni quidem de epistola
prima dubiUiidiiin imn est, ueque de secnnd.t dubiiari pos>it.
11. Epistola ad Januariiiin 18 luculeiiiissime iieleudi polest sr.la auctorilat.' Dionysii, quem pauio post
Leonem ex auihenticis exemplarihus suam tiillettionem Koma? luciibrasse ceriisMinuin e-t, tinde nihil
Stippnsililium aiiulit. Quis sine cvitleuiihus arguinemis, tpiae sane iiull > siiul, banc epislolnn ah eo, ut
vidimus, insertam accusare audeat? Sed D.onyîana?auctoritati adtliur alia ;ei|ii;ilis aiiiiquiiatis colle-
Clb», nimiriim 5 Quesnelliana, qua? ex alio fonie dimanat, uti optime animadvertil P. Ci.uslan ius in
pra-fat. ad episl. Rom. pontif. n. 87, pag. 78. Ilic pariier collecior alia in regioue Leoninas >pi.siola-colli-
gens, CIIIIIin carieris omnibus siuceia exemplaria naclus sii, de exen.plari i|unque biijn- ep »tol;e. quod
licet e Dionysio non protleai, toncinii Limencuin Duiiiy>i:uio,iiuhiiaie nuii licei. Adde quotl luvvuna epi-
stola in utrisqne colleciionihus die, mense, et consulatu noiatur, qm characieres Le<>iiis:eiaii cnnveinuni.
ld authenticilalem etiam atque eliam conlirmat; snpposiiiti.e eniiu epistohe in ejusmodi n. ns pleriiiiit|ue
repugnant. Neqiie movere riebet Antelmius, cuin epi-tola 1, iiuin. 6. apoosuit codues aiitii|iiarinn colleciio-
num, qui dnm siitceram ei iiulubilal.m epistolam ad Ai|Uileiensemexhihent, arijiinctainqniilem liatfitt epi-
Blolamad Sepiiiimm, islin vero ad Januariuni oiniiiiiiil: tpiotl in argiiiiieinu.n Mipposiiionisadiluxt. Inler
veiustissimas enim collectiones profecto est Quesnelliana 5, cujus ilie notitiam non satis accnraiam hahuu.
In bac auiem, nna cmn duabus illis episiolis, est eiiam epistola ad Januanum, siemi e-t quoque in tod.
Florenlino colleciionis 13 t-t in rorid. collectionis 24, qui aliaut a Quesnetiiana cnlleciioue oiigmem aguo-
scunl. Ilinc er«o vel aniiquissiinis ilhs temporibns, quibus collectio 5 non multo posi Leouemct.inposna fuit,
trium barum episltilarnm eieinplaria exsiabant: t|ua? autquiias, si, ubi nil cerii opiioniiur, »d bujiis epi-
stolaeaatlienticilalem probaudam non sulficit, nilul erii iu eju.-modicollectionibus quod in dubiuu. vocari
non possit.
12. Aucloritas itaque codicum et rolleciionum, praesenira antiquarum, qnas lum pro episiola ad Septi-
mum, lum pro epislola ad Januanuro hactenus consideravimus, satisesse deberet ad refellendas eas con-
iectationes qua; iisdem opponuntur, adeo ut iisdem nibil respondere oporteret. Hoc enim loco tum contra.
585 EPISTOLA I. — ADMONITIO. •'''"-" 586
Quesnellum, tum contra Antelmium maxime valet, quod idem Quesnellus in hac ipsa controversia conje-
ctalionibus respondit Antelmii in epistola ad Amicum 15 Augusti an. 1689, nimirum codices collectionum
tam antiquarura satis sunt ad convincendumconjeclurasper trinmphum elatas illusionibusaccensendaseste, et
alias ejusdem generisquamplurimasdemonstrationumnominepropositasex hoc exemplosusvectasreddi. Prae-
cipuas tamen sine aliqua respoosinne nolunius practerire.
§ III. Objectionesadversusepistolamad Septimumsolut».
13. Quesnellus, in notis epistnla?ad Septimum, objicit Aqtiileiensem in ca appellari Melropolitanumpro-
vincimVenetuE,cum olim baecvocaretur provincia Isiria?, ut ex Pelagio, Gregorio, aliisquc poslerioribus
docnmentis ostendit. Quo tamen argumento statuithanc provinciam anie Pelagium Istriae, et non Venetiaa
vocatumfuisse ? Certe S. Ambrosius in epistola ad Vercellenses Ligurim, JEmitim, Venetiarumqueparles
vocnt: et in concilio Rnmanoan. 501, tom. V Concil. Ven. edit. pag. 457, similiier appellantur episcopi
Ligurim,Mmilim et Veneliarum. S. Leo inter Ambrosii ethujus coucilii aetalemfloruil, quisi Venelim,non
Venetiarumdixit, nihil refert, cum et in inscriptionibuset in nolitia imperii consularis Venelim,provinciaVe-
netim,etc, siuguiari numero inveiiiaiiir.
14. Mmorisiimlto faciendumest, quod idem Quesnellus obtrudit, in endem epistola depositinnis minas
contineri, cum ailente considerantibusidipsumsubindiceuiverha epistolaead Aqiiileiensem, qua; per omnes
germana est : etidemLeo in epist. 10 ad episcopos provincia?Vieuueiisis, c. 7, satis aperte innuat, se pro
sedis apostolicaepietate ab HilariiGallicani melropolilacdepositione supersedisse, quod et in Novella Va-
lentinianus confirmat epist. 11. In causa autem Pelagianorum , de quibus in epistola ad Septimumagitur,
boc insuper accedit, qtiod Houoriilex adversus PelagiumatqueCceleslium amissionemepiscopatus sanxerat,
non tantura adversus intectos hac lixresi, sed etiam contra illos qui diisimulandoconnivenliam,aut non da-
mnandofavoremnoxiumprwstiterint. ln epislola autem ad Septimum de iis recloribus sermo est qui in Pe-
lagianos negligenliusagentes serpenti lucrcsi connivercnt,
§ IV.Diluunlurobjectacontraepistolamad Januariumj
15. Antelmius (Ep. 1, n. 13 et seqq.) opponit epistola?ad Januarium , alienum a disciplina ejus temporis
fuisse quod ibidem ex canonibus decernilur, nimirum clericis ab haeresi vel schismate reverteutibus ex in-
dulgeniia concedi ut in eodem grndu permanennt, nec tamen ad alliora promoveantur. Circa quos, inquit
S. Leo, etiamitlam canonumconstitutionemprwcipimuscustodiri, ut in magno habeanl beneficio,si,adempta
sibiomni tpe promotionis,in quo inveniunlurordinestabilitate perpetuamaneant, sitamen iterata tinctionenon
fuerint maculati. Null.imid genusgeneralcm de omnibus haereticiset schismaticis constitulionem canonum
Leonis a?voexslitisseconlendit Antelmius. Cuin vero Quesnelhisalfinnarit in notis,n. 3, intelligi Nicacnum
cannnem 8, reponit Anlelmius hunc canonem de solis Catharis, id est Novatianis, statuentem, non po-
tuisse a Leone inlelligi, nec allegari pro generali regula de omnibus h creticis alque schisraalicis ; ac praeter-
ca suadere nititur, receptis in eodem gradu neque hoc Nicseno, neque ullo alio canone interdictam fuisse
promoiionemad ordinem superiorem ; iinino eo ipso quo ilti recipiebantur in suo gradu, eliam ad altiorem
poiuisse provebi, aliquot exemplis demonslrare conaiur.
16. Haecautem objectio ut refellatur, praemonenduinest primaevamEcclesia?disciplinamfuisse, ne quis-
quam (-ive clericus, sive laicus) ab ha-resi rediens in clericatus ordinem reciperetur. Pro hac disciplina
Occidentistcsles sunt S. Cyprianus epist. 72 ari Stephaniim, InnocenliusI episl. 17n. 8, et epist. 24 n. 4,
et conciliuiuIialia?intercanones EcclesiaeAfricanaecap. 56, ubi quamvis Afri episcopi aequitatcmhujus le-
gis agnoscerent, legationem tamen ad Anastasiuin papam misere, qua oh tlericorum inopiam, ul de seve-
rit.ite hujuslegisaliquaiiluluinremilteretiir postularuut. Quin alii episcopi Alncaui in episl. ad Jnannem II,
loquentesde Arianis sacerdolibus a.l Eccle-iam reverlentibus, aflirmaruut : E.v omnium quidemcollegarum
tacitis molibusneminiplaceresensimusul in suis honoribussuscipiautur (Conc. t. V, p. 901). Mem obliiniisse
in Orienie patelex epistola Athanasiiad Rulinianuui, ubi corainemoraiisdecretum quo quiriamminus rei ab
Arianis decepti in clerum admissi fuerant, hoc dispensaiionequadam factum esseaflirmat. Dispensaliolegem
contrariam pracsumit. Hanc camdem dispensationem indical Auguslinus epist. 185, n. 44, qua Donatistis
objicieiuihus : Si ergooporlet ul nosexlraEcclesiamet advertusEcclesiamfuisse pmniteat,quomodopott istam
pmniientiamapud vos clerici vet eiiam episcopipermammus1 re»pondet : Hoc non fierel, quoniam tevera,
quodfatendumest, fieri non deberet, nisi pacisipsius compensationesanarelur. Fieri MOII debebat,quia illi ut-
potecleii honoribus indigni Ecclesi.e disciplina excludebantur ; at ob pacis bonum dispensatione ulendum
fuit. Hinc jure noster Leo haereticoset schisinaticos in suum graduiii recipere magno beneficiodeputandum
scripsit. E.idemde causa dispensationi pariter tribueiidus est Nic;cnuscanon 8, quoCalharorum clericisob
idem pacis homimstius gradus restilums fuil; et idipsum seiilieiiduin de caeterishaereticissive schismaticis
similiter recepti-. Num vero quihus suus gradus per dispensationem concedebatur, perinitteretur etiam ut,
ad altiorem ascenderent, cainm Ntcaenussutis videtur innuere : Sic in clero maneant, et dein in eodemordine
permuneant. Certe enim non permanent in eodem ordine, qui ad altiorem ascendunt. Sed hunc canonem
uti non satis manifestum omittamus. Ciini vero caeteratestimonia de aliis in suo gradu receplis sirailtter
loqumtiir, nihil est quml ex tina dispensatione aliam etiam ampliorem colligamus.
17. Hanc sirne disciplinam, ut qui reciperentnr in suum gradum, ad altiorem non ascenderent, in Occi-
dente, vel salteni in Iialia et apud Romauam Ecclesiam viguisse, patetex decreio quo S. Ambrosiusin causa
Dxiinii, qui a Piiscillianistis ad Catholicos redierat, statuit bono pacis locum lenerepresbyterii,nonaccipere
honorisaugmentum: uti testantur Patres synodi Toletana?an. 400, qui proinde conquesti sunt eum nihilo-
minus a Symposio ad episcopatum fuisse promotum; quod tamen ea exciisatione purgalum fuil, quia id a
mullttudinep.ebis fuisset exiortum. Idem Ambrosiijudicium probatum fuisse a Siricio papa, qui in eadcm
causa epistoiamscripsit, satis prohabileest, cum iidcm Patres iu eodem contexlu eam Siricii epistolam lau-
denl. Eaindera disciplinam conlirmare videlur Zisimus epist. 4, ad Aureliuni et alios episcopos, ubi de
Tueiitio, qui perperam ordinatus fuerat episcopus, sermo est. Huic inter caeteravitio dat, n. 3, quod cum
fuisset Priscillianista,eique aposlolic;esedis diligentiacuralo, ejusdem sedisdudumhumanitaset misericordia
consuluisset,ita ut beueliciuin pene pneter exemplum eidem praestiterit; boc beneficionon observato,id est
eo non coulenius, prmcipitiimpetuad sacerdotiumfestinasset,nec in debitoloco credidissetsustinendum.Ilaere-
tico re-ipiscenii ei curato btneficium peneprmterexemptumdici nou potnit eum in iiniiatem Ecclesiaereci-
pere; sed suo gradui seu presbylerio restiiuere. Si autem culpandus fuitquod hoc beneficioetgradu non
observatoa loco sibi indebitonon abstinuisset, procul dubio praesumiiurreceptis ab haeresi non licuisse ad
ulteriorera gradura asceudere. Apertius vero noster Leo hanc disciplinam approbat in epist. 135. Hanc eo.
PATROL.LJV. 19
587 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. i8g
nomine ppponit AijiQlrnius, ouia ibidem S. pnntifex Andream et Eufratairi olitil Eutychisfauttites, ad pres-
byteratura promoveri jussit, Id autem ex peculiari causa et dispensatione qttadam indultum fuisse, ex con-
textu manifesiuiriest. Leouem pupugerat archidiaconatum GonstantinopolitanseEcclesia?,amoto per speciem
promolionis Aetio Flaviani defensore, Andrea? Eutychianae haeresi quondam addicto et S. Flaviani accusa-
tori fuisse delatum ; indignum enim videbatur tanti officii ministerium ab eo auterri qui semper catholice
senserat, ut illi crederetur qui haeretica labe aliquando fuerat aspersus. llincde ipsius promotione vehe-
menter conquesius, conversionem ejus ab haeresi et satisfactionem, quam Antelmius allegat, hanc unam
irttiuftjentiampromereri potuisse affirmat epist. 112, ut in diacoiiatus graduni feeipefeiur, nou vero ut ante-
ferretur caeteris: Qui etiamsi, iuquit, maguasatisfactidne potuisselindulgentiam protriereri,nequaquamdebuit
his qui in fide permanserunt anleferri; et sirailiter ep. 111, c. 3 : Qui etiamsi magna fuistet satitfactione pur-
gatus, pott dubium tamenreversus errorem, catholicisdiaconibus postponi debuit, non prmponi. Cuui porro
Anatolius Leoni satisfacturus Andream ab archidiaconatu reraovissei, quidque de eo agendura esset pontifi-
cio reservasset arbitrip, id Leoni tanlum placuit, utipsum Andream ac socium ejus Eiilra.iain, qui pariter
Flaviani fuerat accusator, dum sese, ab errore correctos apertis professionibus probassent, ad presbytera-
tura promoverijusserit, eo forte consilio, ne ad arcliidiaconalum subrepere umt|iiatn possenl. Peculiari aniein
dispensatione id fuisse concessum suadet mox subjectum decretum de cmteris,quos par reatus involverat.Hos
enim si vehiam simili profetsione cum satisfactione deposcant, non pronioveri, ted suit solum ordinibus refor-
mari decernil, bac pra?ierea coudilione servata, ut illi tantum ad ofjiciorumprimaium admittanlur,quosab
omnierrore liberosessecontiiterit. Hoc interdictum, ne intra eumdem ordiiiem quispiara ab haeresi receplus
ad ejtisdem ordinis primatum provehalur (quod sub S. Gregnrio adhuc viguissc liquet ex lib. i, epist. 77),
nonne cerlam praesumit constitulionemexpressam in epistula 18 "d Januaritim, ne ejusdem gencfis clerici
suis ordinibus reformati ad alliorem ordinem sinantur asceudere? Specialis »ero dispen-atio, ubi peculiaris
incidit causa, gcnerali constitulioni non derogat. Si quae alia siinilia exempla proferrenlur, ad dispensatio-
nem similiter revocanda essent. Quaevero Amelmius producit, sunt tlereceptis iu eodem ortiine, uon auiem
de promotis ad altiorem; uti illa duo de Maximo et Douato episcopis, qnorum esi meiiiio apud Leonera
epist. 12, num 12, cap. 6, neC ilon alterum de Donatistis apud Augustinum epist. 43, n. 16. Quod auiem
de Melelianis ingerit ex episfola synpdi NicaeiiEe apud Theodoretum lib. i c. 8 et i), id solum probai, clericos
a Meletio ordinatos, qui in 6uum gradinn ita fuerant recepti, ut post clericos ordinatos a legiiiino episcopo,
omni aucloriiaie his reservata, injiiiuim locum tenerent, post illorum inortem in ipsorum locum et auciori-
tatem subrogafi potuisse, si qua?daracircumstantiaeid flagitarent: quae promotio eumdein ordineiii auclori-
tate praeditumrespicit, non autcmaltiorem. Sed quidquid in hoc ipso videatur, neque hic, neque alius pecu-
liaris casus, qui disperisationi trihui debet, consiitutionem ac disciplinam vbcare poiest iu dubium, quam et
Atnbrosii, et Zosiiiu, et ipsius Leouis tesiiiiioniis satis certam ostendirnus. (Jnde nihil est cur ex hoc capite
epistolam ad Januarium repudiemus, ac si disciplmam eo tempore ignotam praeferat.
18. Quos vero canones Leo inteilexerit, cum hac in re canonum coiistiltitionem allegavit; quoniam de
disciplina ex dictis conslat, si in magna antiquorura monumentorum peniiria nulliim certum canonem, con-
stituiionem nnllara proferre possimus, nihil praejudicat. Forte S. pontifex Nicaenumcanonem 8, qui de Ca-
tharis seu Novatianis statuit, ex disciplina sui temporis ita intelligendum etindicandum putavit, ut omnes
haereticosschisma(icosqueconiprehenderet. Quod si Innocentius I, epist. 17 ad Macedonesc. 3, de Novatia-
nis tantum eumcaiionem loqui, necadaliarum haeresum clericospertinereafflrmavit, idem tamen poniiiex in
eadem epistola non inliciaiur hoc beneficium solis Novalianisdecretum, nedura ad alins schismaticos, sed
etiam ad baereticos posse extendi, ubi pacis bonum et necessitas hanc indulgentiam requiranl : ac propterea
approbandum censuit judicium Anisii et sociorum ejus, qui ordinatos a Bonoso haeretico in subs gradus
receperant; et similiter episiola 3 ad synodum Toletanam eodem consilio non solum probavitejusdem synodi
moderationem, dum Priscillianistas conversos in suos gradus recipiendos statuerat, verum etiam illos repre-
hendit, a quibus haec indulgentia canonibus, contraria ferebatur. Hoc autem exemplo indulgentia ejusmodi
sensim invaluisse videtur, ita ul Leonis lempore Ecclesiaebonum et necessitas idipsum de omuibus schisma-
ticis et haereticis intelligendum postulareut, dummodo iterato baptismate nob essent polluti (hos enim omnes
Canones et constans Ecclesia? disciplina ab ordinibus et clero arcebant), nec alia ratione invaluisse, vel ab
Innocentio probata fuisse credenda est, nisi in eam disciplinam, quam ante Innocenlium ohtiiitiisseex Am-
brosio Ostendimus.Hunc itaque canonem in hanc discipliuam receptum Leo citare potuit. Quidqiiid vero de
hpc canone sentire libeat, si non rejicienda esl epist. 3 lnnocenlii ad synodum Toleianam, eo qubd Nicmnit
regulisquasdaro sancliones tribuit, qua?in Nica?nonon leguntur; multo minus repudianda erit epistola Leonis
ad Januanum Dionysii Exigui, et collectionis quiniae auctoritate firmata, quae si constittilionein canonum
laudat, non lamen Nicaenamappellat, cum Nicaenoautem cauoue octavo ex discipiina Ecclesiaeexplicato ac
latius extenso satis cobaeret.
10. Gravior Antelmii objectio ex eo sumitur quod epistola ad Januarium partiro ex epistola ad Septimum,
partim ex epistola ad Aquileiensem episcopum totidem fere verbis descripta est. Cum verba epistolae ad
Septimuin in epistola ad Januarium repetila invenianiur, alterutram esse falsam indubium praesumitur.
Qiiesnellus falsiiatis accusavit epistplam ad Septimum. Citius aulem ex ipsius repetitionis ratione epi»tolam
ad Januarium repudiandam contendit Antelmius, eo quod in ea non soluro repetatur lota epistola ad Septi-
rouro, sed etiam extrema illa periodus, quae in ejus fine suspendiiur, desumpta sit ex epistola ad Aquileien-
sem episcopum : incredibile autem sit duplicem epistolam sub idem tempus daiara ad euradem episcopum
Aquileiae,eademperiodo concludi, quod in epistola ad Septimum non inveniiur.
20. Verum haecobjectio, licet vim aliquam praeferat, non tamen conjeclurae limites excedit: nulla autem
conjectura certae auetoritali Dionysii, qui paulo post Leonis aeialemsuam colleciionemRoroaedigessit, nec
auctoritali antiquioris aut saltem coaevaecollectiouis 5 Quesnellianae,quibus epistola ad Januarium vindicatur,
praevalere potest. Caeterumhaecobjectio, ut in Leone quidquam valeat, dupiicem hypothesim praesumatne-
cesse est, nimirum epislolam pririiam ad Aquileiensem episcopum tradiiam fuisseeidem Januario, cui inscri-
bitur epist. 18, et sub idem etiara tempus traditam fuisse. Si enim ad dups diversos Aquileienses episcopos
hae duae1epistolae datae prpbentpr, yel si eidem episcppo, .non tamen sub idem tempus scriptaefuere, oitinis
iri Leone difflcultas dispellitur. Cohstal nimirura hiinc pontificern, dum ad diversos scripsit, lilieras non-
numquam tradidisse eodem exemplo paucis imrautaiis, vel additis, ut aceidjt in episl. 150 ad Basilium, et
151 ad Euxitheum; nonnumquara yero ex una epistola nonnulla ad verbum dpsCripsisse,nti epistolae 166 ad
Leonem Adgustum septem integra capila inseruit, quae ex epist. 126 ad PaIa?stinosexcerpla inveniunttnr.
Porro epistolas 1 et 18 probabilius ad diversos Aquileienses episcopos datas, certe autem inter utramque
uon exiguiim tempus, sCd aliquot annos intercessisse palebit ex paragrapho seqoenti, ubi primam epistplam
58» EPISTOLA L—ADMONITIO. >,90
non Januario, sed probabilius ejus praedecesisoriscfiptem ostendemus; vel certe (cnicumque tradita fuerit)
exaratam fuisse sub iniiio pontiflcatus Leoriisaimo cfrciter 442, id est quinque circiter annorum intervallo
ante epislolam 18, quae exeunie an. 447 Januario tradita liiil. Ita cum ad hunc ultiiiium litteras hnc anno
dedit, primum nonnullis immuialis descripsu epistolam ail Septimum, tuui ex epist. 1, jam diu ante pro-
bitbilius data ad praedecessoremejus , postremain lariium penoduui sumpsil, et liileras clausit : in quo ob-
servari potest, banc postremain periodum veluli foriiiulauiseu clauûlamquamdaiiidecreiorum haheri po-se,
queinadiiittdumvisa est P. Bernardn de Rubeis, ut ue mirum sii eamriem in diversis ad euradeni episiolis
inveniri. Sed quidquid de bis re-poiisionihus videalur, Quesneilian.e, ut dixiraus, et Dionysianx colleciioiium
lestimoiiia cuicuinquc conjecturaeet objeciioni certissime prxstant.
5 V. Quisfuerit episcopusAquileieasisad quemLeo el scripsit epistolamprimara: hinc etiamstaluiturtempusquo
epistolaeprima secuudadalaefuere.
21. Jam vero vindicata tum epistola ad Septimmn adversiis Qiiesiiellnin, lum altera ad Januarium adver-
sus Amcl iiium, qua?in dubiiationem venerunt, cuinam tradita fueril epist. 1 ad Aquileiensem,quaerendum
est : eademque occasinne siatuetur de tempore quo et baee et allera ad Sepliniuin, quibus noia chroiiica
deest, d.-ta?fuerunt. Episiolam primam ad Jamiaiium Aquileienseni iradiiam nullo satis cerlo fundaraeiito
praesumilur. Codiceseiiim sine episcopi noraine praeferunt vel ad Aquileiensemepiscopum,uti Vat. Reg.
cullectoins 1, liarber. et Vat. collectionis 3, Lucensis cuin Colbertino colleciionis 4 , Vintlebonensiscol-
ltctinnis 5, et Valicatiu- 5845, in addiiionibus Dionysianiscolleciionis 8, vel Aquiteio,uli Vat. et Oitubon.
colleciioiiis II, ms. S. Crucis in Jerusalem colleciionis 20 nec non ni^s. collectioiiura21 et 22. Idem de suis
codicibus affirmai Quesnellus, qui soluni monel, duos posteriores Cisterc. et I-id. IiabereAd melropotitanum
episcopumVenetim.Editores Lovanienses , quos alii deinceps secuii sunt, forte fuerunt primi qui absque
ullitis, quod sciamus, codicis testiiuonio apposuerunl tituliim : Nicelm epitcopoAquileiensi.In mss. vero
collectionum 12 et 24 descnpla in primis epistola 2 ad Septimum, mnx subjicitur episiola1, Relatione, cum
liiulo Ad eumdem, ac si eitlem Sepiimo tlata fueril: et idcirco quidem in uno cndice Fesnlano, et altero
Floretitmo S. Laurentii siguato num. 14, pluteo 21, qui aliquot epistolas exbibent ex mss. colleciionis 24
epislola? primae baecinscriptio praefigilur : Leo Septimoepiscopo.Id procul dubio erroneum est, cum Septi-
inus, qui non Aquileiensis, sed Altinas epicopus fuit, in ipso exordio epist. 1 nominetur velut iscujuscausa
Leo atl Aquileiensemscripsit. Neque tamen hi codices Januario siiffragaiilur.
22. Solumcod. Vat. Oltobonianus 297 collectionis23 et nonnulli codd. collectionis 8, uli Vercellensis
et Vat. 1353, Januarium praelerunt. At hoc nomencodicibus collectiouis8 posterius insertum, cum antea
iu eadem collectione defuerit, manifestumesi ex Vallicellano A. o, et multo magis ex Vat. 5845, qui ad
eamdem collectionem8 pertineiil : nam in Vallicellano legitur in lextu, pag. 278, Aquileiensiepitcopo, Ja-
nuarii vero nomen superadditum cernitur; in Vaticano autem omnium vetustissimo codice 5845, in cuius
additionibus colleclionem 8 referenlibus haecepistola legitur, nulluni Januarii vestigiuniapparet. Hinc eigo
cugnoscimusin mss. liujus collectionis Januarii nomen omnino defuisse, ut in Vat..5845; dein fuisse super-
additum , ut in Vallicellano; tandem in lextum irrepsisse, ut iu Vercellensi, ac in Vat»1353. Cum vero
auctor collectionis 23, qua?continetur in Otiohoniano 297, priores epistolas 15 ex codicil.us collectionis 8
eodemordine ad verbum descripserit; dum Januarii nomen inseruit, codice usus fuit laudata?collectionis 8
qui hoc nomen insertum vel superadditum habehat : unde lota hujus nomiuis auctorilas revocatur ad so-
lam collectionis 8, quam tamen in ipsa origiue hoc noraine caruisse o.-tentlimus,ut eodem sane carent
caetericodices ac prassertimveiustis-iinarura omuium colleclionum. Hinc ms. Florentin. S. Marcicollectio-
nis 13, ob Leoninas epistolas aliis nominibus insignis, ut videbimusin Admonit. ad epist. 12, sic epistolam
de qua agimus, iuscribit : Leo Urbit Rommepiscopus Aquileiensiepiscopo; ubi intervallo vacuo episcopi
nomen ignotumsignificatur. Adempta igilur auctoritale quorumdam codicum, qui Januarium praeferunt,
mhil fundamenii ex codicibus superest, quo cogamuraffirmare epislolam 1 datam eidem Januario, ad quem
epist. 18 scriptaro fuisse manifesium est.
23. Traditam vero fuisse ad aliquem Januarii praecessoremet in ipso quidem pontificatusLeonis exordio,
aliunde colli?ere licet. Photius in Bibliothecavetustum codicem referens, qui sub saeculivi initia lucubra'
tus, exactissimamPclagianarum ?cium bistoriain ex pcculiarihus documentis derivatam coniinebat, haecde
Pelagianorumgestis sub Leonis poniificaiutradit cod. 5t : Cunt temporis deinde progressuseclmhujut homi-
nes per hmresistum abjuralionemEccletim resiiluli ettent; iterummalum ab illis renovatum esi. At Septimut
episcopnspestisrenascentitcursum repressit, dilis ad LeonemRommtum sedem apostolicamtenentem litteiis
qui Leo (erventitdo conira impiotdepugnatiit.Post non multum autem rursuni lamquam repullulare amara
radice non erubescente,Rommquidam pro hwrtsi libereloquebantur. Sed Prosper quidumvir vere Dei libellit
contra ipsos traditis eosevaitesctre fecit, prmdictoLeoneadhuc Romanam tedem gitbernante.Duo Pelagiauo-
rum gesta suh Leone iiidicnitiir : allerum , iu quo Septinius el Leo operara posuere, cui sane congruunt
du.e epistolaesequenies : alteruui et posienus teiiipore, in quo S. Prosper libellos accusationumRoma?obtu-
lit, uti pluribus explicaliiimis in t>bservatitmibtisad diss. 2 Quesnelli cap. 1, S ultimo. Aiictor operis ile
PromissionihusLeoni co.evnsscribil part. iv c. 6 : In Italia quoquenobis apui Campaniamconstitutis, dum
venerabdiiei apostoticohonorenominanduspapa LeoManichmossubverierel,et contereretPelagianot, et maxime
luiianum, ambienstum quidam Florus nomtne, etc. Hic couiextus utrumque Leonis opus in Manichxoset
Pelagiauoseidera lempori adjudical. Manicliseorumsubversionem Prosper in Chronico assignat an. 443;
idque huic anno exeunti tribueiiduui colligiturex Leonisepist. 4, data die 10 Octohris, qua ad episcopos
Campaniaescribens, iuhil de vitandis Manicheis mdicavit, uii monuit epist. 7, scripla die 30 Januarii anni
sequentis 444. Ex sermoneauiera quinto dejejiinioriecimi mensis habitodie()oraiuical2Decembrisan.443,
quatuor temporam jejiin um indicaturus, ge-ta in Hanichaeospopulo denuntiat; quod pariter repetit serra.
4 de Nativitaie Duniini, quera in Naiali ejusdem anui habitum liquet. Hoc igitur eodem tempore , quo S.
pontifexsubvertit Manichieos,Pelagianos etiam contrivit. Ex duobus auietn gestis adversus Pelagianos, qui
inilicanturm antiquo codice Phoiii, priraum, in qno Leo cura Septiino Altinate operam posuisse tradnur ,
mimis convenire videtur cum verbis libri de Promissionibuscontereret Pelagianos, et maxiineJutianum. In
casuemm Sepumi de Pelagianis agiiur Aqudeiensisprovinciae,ad quos nihil Julianus aut alii Cimpani h.tre-
lici pertinebaut; neque saii»congrue illos Leo contrivissedici poie-toD episiolam, qua cautam eoruuulem
recipiendoruuiratiouem praescripserat.Igitur verbis conterebat Peiagianos et maximeJulianum aplius con-
gruu alterum factiun, ex quo cognoscimiisPelagianorura audaciam eo processisse, ut in ipsa R>ma non
deesseui qui tibere toquebaiuur.Julianus in IIJI-CPelagi.uiorum iiioluiiina a.iqud conferre poiuii. Oblatis
•utera a Prospero accusatiouuuilibeilis, Pelagianisquemox evanescentibus, Leonem pontiticeiu, quem iauc
•5M S. LEONlS MAGNIEPKTOLJE. '§94
iisdem lntensissimum, ut aliunde liquet, omnem operam adversus ipsos exercuisse indubiiim est, eos eon-
trivitte intelligimus. Hoc itaque faclum una cum facto Manichaeorumin libro de Promissionibus copulatum
pertinet ad finem an. 443. Factuin autem Aquileiensis provinciae, in quo Septimtis et Leo adversus Pela-
gianos simul egere, aliquanto anle contigerat, ut indicant illa verba Photii secundo facto praemissa : Post
non multum autem rursum, etc, uev'ou iroXlSeizakoi.Igiiur hoc factum Aquileiensis provincia? affigi debet
ciiius ineunii an. 443, aut an. 442. Hinc epistula 1 ad Aquileiensem, quae hnc factum respicit, attribui ne-
quit cuipiam successori Januarii, sed Ailelpho, quem laudari credimus a S. Pelro Chrysologo serm. 136 ,
aut potius Maximo, qui post Adelphum immediatus Januarii praedecessor ex Cataiogis et Cbronicis Aqui-
leiensibus traditur : idque eo probabilius afurmandum erit, si Januarii inilia in aunum 443 collocanda sint,
ut Dandulus in chronico notavit.
24. Id confirmari potest non minimuro ex textu epist. 18 ad ipsum Janiiarinm : Quod ne viperea postil
obtinere fallacia, dilectionemtuam duximus commonendam,insinuanles ad animm periculum pertinere, si quit-
quam de his qui a nobis in hmreticorum atque tchismaticorumsectam delapsus est, et se utcumquehmreticm
communioniscontagionemaculaverit,retipiscens, in communionecatholica sine professionelegitimmsatisfactio-
nis habeatur. Verba dilectionem tuam duximus commonendamnon respiciuut anteriorem epistolam l.eidem
Januario datam, in qua similis senleutia fusius exponitur; palam enim lit ex antecerientibus sermonem esse
de epistola qua? post lectas Jantiarii litleras rescnpta fuit: unrie sicut initio epist. 18dicitur : Lcctis frater-
nilatis tumtilleris vigoremfidei tuat agnovimus,conaraiulanlet tibi, ete.; ita postea subriitur : duxtmus commo-
nendam, insinuantes, etc.; et ulriimque, congratulatio scilicet et insinuatio, post leclas ipsius liueras eadem
epist. 18 perficit.ur. ld ctiam efflagitai praemissumverbum possit, et siibsequens habeatur. Si enim de prae-
teritis litte¥is!'et de re olim insinuata loqueretur, vi verbi duximus commonendam,omnis reciae syntaxeos
raiio posset ethaberet exigeret. Id aulem si evidens judicelur, epistolam primam ad Januarium traditam non
fuisse cousequens fit. Ita eiiim Leo indicat se duxisse eum nunc monere, ac si aniea de eadem re iiumquam
niontieril. Igilur epistola prima, in qua eadem monitio fusius ingeritur, non ad Januarium, sed ad aliquem
ejus praedecessorem tradita dici debet.
25. Ex bis porro tempus duarum sequentium epislolarum elicilttr, et cur ab his initium duxerimus, ma-
liifestum fiet. Annus 444, cui bas epistolas auctoritate libri de Promissionibus adjudicavit Que-nellus,
explicato eodem testimonio et auctoritale Pliotii satis revincitur. Mullo autem magis repellilur opinio An-
telmii, qui easdem epislolas attribuit anno 447. Non leve iu speciein videri polesi illuri cui poiissimum insistit
Anlelmius epist. 1 num. 11 pag. 7, nimirum in cpistola ad Aquileiensem episcopum, c. 1 meniionem fieri
decretorum nostrorum, et c.5 scribi: Olim a sanctis Patribus et anobis smpe decretum est, dum de intcrdicio
agitur clericorum transitu ab Ecclesia ad Ecclesiam, quibus alia hac super re Leonis decreta ante hanc
epistolam edita indicamur. At haud opus est intelligcre cum Antelmio epistolas 13 ad Illyrici mctropolitas,
et 14 ad Anastasium scriptas an. 446, in quibus simile decretum legitur. Cum enim ex dictis exploratum
videaiur epist. 1 ad Aquileiensem datani fuisse anno circiter 442, constet autem plures Leonis epistolas
intercidisse, uti multis in locis iiolabitur; satis probabile est eidem pontifici ante hunc annum 442, sub
ipsa pontificatus"inilia,aliquam occasionemfuisse renovandi antiquara conslitutionem, quae o/ima Palribus,
canonibus scilicel Nicaeniset Sardicensibus, a Romana Ecclesia tunc solum receptis, l.ua, et identidem re-
petita a Damaso aliisque ejus successoribus, ac tandem ab ipso Leone renovata, smpe decreta dici potuit.
Adde quod annot. 27 in epist. 9 ad Dioscorurnosicndemus verba ad nos ibidem non lam de Leone quara de
praedecessoribus ejus surapta. Ita etiam hic voces a nobit, et decretorum nostrorum de praedecessorumde-
cretis accipi poluerunt. Cum enim una eademque sit antecessorum et successorura auctoritas, decreta
sutein pontificia ex hac auctofitate lotara vim sortiantur, nostra diri potuerunt decreta, qua? ab antecesso-
ribus lata fuere auclorilaie successoribus cominuui; ita ut nosrra decreta appellare, idem sit ac diccre edita
auctoritate pontificia, quae tum in anieccssoribus, ttiiu iu successoribus una eademque est. Simili loquendi
ratione usus est etiam Gelasius, uti osiendeuius in annoiationibus ad cap. 50 codicis, quera Quesnellus
edidit.
26. Laeterum sub initia pontiticatus Leonis et circa an. 442 scriptas duas sequentes epistolas confirmabit
eliam non modicum historica qmedam animadversio, qnam primus produxitcard.Norisius tom. III pag.1177,
et tom. IV, pag. 752; dein Pagius ad an. 418, n. 57; ac tanriera P. Bernardus de Rubeis Monument.Aqui-
leien. cap. 14, pag. 120. Sirmondus e ms. Veronensi descripsit libellum (iiieia Pelagianis editum ; ex apo-
grapho autem Sirmondi hunc libellnm vulgavit Garnerius in edilione Marii Mercatoris, et riein P. P. Bene-
diclini S. Mauri in appendice lom. X Augustini, pag. 110. Hic libellus fidei Pelagiaua?sic in fine clauditur;
Explicit libellus fidei S. I.C. quas siglas Garnerius mate inlerpretatus est Siculorum, cum citius explicandas
Sacerdolum Jesu Chrisii Tillemonlius ei Benedictini opinentur. Hic libellus Aitgusiiuo directus noscilur ex
voce Augustine, qtia?libello inserta est. Is auiem ipsorum Pelagianorum, qni libellum obiulere, metropolita,
primas, aut superior ex contextu deprehenditur. Garnerius et Benedictini intelligentes id non po-se compe-
tere S. Âugiisiinoepiscopo Hipponensi, de errorc amanuensiuin suspicati, Zosime pro Augustinelcgendum
putaruni; et hunc libellum esse credidere alierutrum e duobus quos Julianum Eclanensem cum aliis Pela-
gianis Zosimo pontifici oblulisse exploralum est. At quamvis libellus a Sirmondo descriptus nonnulla quoad
senteniiam contineat duobus memoraiis libellis communia; verba tamen qtiae ex his lihellis :>pudAugusli-
num et MariumMercatorem supersunt, in eo libello non invenieuiur, Igitur alieruier e duobus Zo-imo obla-
tis indicari nequit; ac propterea alius libellus post tractoriam Zosimi, quae in totum orbem adversus Pela-
gianos edita, subscriptiones praeceperat, oblatus agnosciturcuipiam metropolita?,qui Augusiinus vocabatur,
et epistolam ediderat, qua subscriptiones tractoria? petebantur.Chromatio autem Aquileiensi,ineunte saeculo
v celebri, successit Augustinus,qui Zosimo pontifice floruii; huicque jure eum libelluni a Pelagianis obla-
tum Nnrisius primus omnium annotavit. Hinc Pelagianara hacresimjam ab inilioin Aqiiileiensemprovinciam
irrepsisse patel; ibidemque adeo invaluerat, Aquileiensemsedem oblinente Augiistino, ui auctores libelii me-
morati non solum recusarint subsignare iractoriam Zosimi, verum etiam ad plenariam synoduin ausi siut pro-
vocare. Nihil itaque mirum, si Leone pontifice, id est post viginti circiter annos, aliquae Pelagianorum
reliquia? inler presbyteros et clericos ejusdera provinciae supererant, de quibus cum Sepiimus Altinas
retulisset ad eumdein pontificem, is praeier epistolam 2, qua Seplimo rescripsit, aliam dedit ad Aqui-
leiensem meiropolitam, ut hisce reliquiis eflicax remedium adhiberet. Id aulem aequius in an. 442, cir-
citer, quam in posieriores annos referlur. Probabile enim est Pelagiauos hujus provincia?jam inde ab
Auguslino post Zosimi tractoriam exagitatos, non multo post in unitalera Ecclesia? fuisse receptos;in
quam tamen cum nonnullos absque erroris et auctorum damnatione et absque debilis subscriplionibus
iinprndenter admissos Septimus detexisset, quibus npcrtac damnationis et subscriptionis reraedium LeQ
m EPISTOLA I, S94
apponendum pracepit; id verisimilius in Leonis inilia incidit, si praesertim epist. 1 non Januario,
sed aliciii ejus praedecessori data credatur. Cum vero hoc praedecessore brevi exstincto Januarius in
eodem opere exsequendo pastoralem curam naviter et cura felici successu fuerit exsecutus (quod non
exiguum tempus requirit), S. Leo an. 447 ab eodera accepit litteras, in quibus zelum et diligentiam suam
prodens, exposuisse videtur non tantum Pelagianos cum debita cautione in gradum suum receptos, verum
etiam afiquos ad ulteriorem gradum fuisse promotos. Hinc auiem Leo zelum ejus primo commendans, vete-
rem monitionem eidem inculcavit, ne quis ex haeresi adveniens sine debitis catitionibus reciperetur. Dein
vero illani cauonuro conslitutionem ingerendam credidit, ne in suum gradum perinde admissi ad ulleriorem
promoverentur : quod unum per hoc tempus correctione dignum superesse, ex iisdem Januarii liiteris de-
texerat.
589 EPISTOLA I». ,'J Arum corda corrumpant. Quod ulique efficere nori
b AD XQUILEIF.NSEK EPISCOPUH. possent, st Ecclesiarum prasules necessariam dili
c SVNOPSIS.—I. Male Pelagianos in communionemre- gentiam in (alium receptione l servassent, ne cui-
cipi sine erroris abjuratione el fidei professione.— quam eorum evagari in diversa lictiisset.
— II. Synodum congregariprmcipit, ut ab illis fidei
de Christi sen- CAP.II.— Ne ergo hoc ulterius m audealur, neve
professio exigatur.—lll. Quid gratia
tiendum?—IV. Qui decrelis Ecclesiwde gratia non per quorumdam negligentiam introducta pernicies
subjicitur, ab ea esse pellendum. — V. Cuilibetibi ad eversionem mullarum tendat aniraarum ; n hac
esse permanendum,ubi ordinatus (uerit. noslri auctoritate praecepti, industria? tuae fralerni-
CAP.I.— Relatione sancti fratris et coepiscopi notatis indicimus, ut congregata apud vos synodo pro-
slri d SEPTIMI , quae in subditis habetur, agnovimus vincialium sacerdotum, omnesjSiv.epresbyteri, sive
quosdam presbyieros, e et diaconos, ac diversi or- diaconi, sive cujusque ordinis clerici, ° qui de Pela-
dinis clericos, quos Pelagiana sive Ccelestianabaere- gianorum Coelestianorumque consorlio in.commu-
sis hibuit implicatos, ita in veslra provincia ad com- . nionem catbolicam ea imprudenlia sunt recepti, ut
munionem calholicam pervenisse, ut nulla f ab eis iion priits ad damnationem sui coarctarentur erroris,
damnalio proprii exigeretur erroris; et pastoralibus nunc saltem, posteaquam hypocrisis eorum ex qua-
excubiis nimium dorrailantibus, s lupos ovium pelli- B ] dam parte detegitur, ad veram correctionem, 591
bus tectos in ovile Dorainicum(Matth. vn, 15), non qua?et ipsis prpdesse, et nullis possit nocere, cogan-
depositis bestialibus animis introisse : et quod per tur. Damnent apenis professionibus suis superbi
auctoritatetn canonum decretorumque nostrorum erroris P auclores, et quidquid in doctrina eorum
h
590 ne insontibus quidem conceditur, usurpasse; universalis Ecclesia exhorruit, detestentur ; omnia-
ut relictis Ecclesiis, in quibus clericatum aut accepe- que t decrcta synodalia, quaead excisionem hujus
rant, aut receperant, l instabilitatem suam per di- hsereseos apostolicae sedis confirmavit aucloritas,
versa circumferant, amantes semper errare, et num- amplecti se et in omnibus approbare, plenis et
quam in fundamentoaposiolico permanere.Quoniam apertis, ac propria manu subscriplis protestationibus
qui nullo discussi examine, nullo sunt praejudicio eloquantur. Nihil in verbis eoruflir obscurum, nihil
suse professionis obstricti, hunc raaxime i expelunt inveniatur ambiguum. Quoniam novimus hanc isto-
fructum, ut sub velamento communionis plures dorum esse versutiam, ut in quacumque particnla do-
mos adeant, et per falsi nominis k scientiam multo- gmatis exsecrandi, 8 quam a damnandorumsolidilate
a Al. 6. Quaeautem antea erat 1, nunc 12. Scripla et Sichardo, instabilitate sua per diversa circumfe-
circa an. 442. ranlur.
b Varianies bujus tituli lectinnes exhibuimus in i Apud Sichardum, producunt.
praemissaadmonitione num. 21. Confer etiam uotam k Duo codd., inscientiam.
1 Quesnelli. Exstai aiitcni ipsa epislola in tredecim fj ( J Al., servarent, cum mss. collect. 24 et Sichardo.
collectioiiibns diversa? originis , quas ibidem re- Dein verba, ne cuiquam eorum evagari in diversali-
censuimus num. 3, 5, 6 et 7, nec non apud Si- cuisset, desiderantur in ms. Vat. Reg. collect. 1. Si-
chartlum. chardos omitlit in diversa.
c ln tabula colleclionis 5 Quesnelliana?hic liiiilus m Verbnm audeatur, quod Quesnellus ex suorum
legilur cap. 82 : Ad Aquileiensemepiscovumde in- codd. fide exclusit, restiluiintis auctoritate sex no-
cauta recepiionePettigianislarum, ul de Ecclesia ad slrorum m-s. qui ad qninque collectiones diversae
Ecclesiamnullut ecclesiasticiordinis iransferalur. originis, ct maxirne insignes perlinent, inler quos
d Editi, Septimii.Secuti sumus nostrorum praeser- memorandi praecipuesunt quaiuor aniiqui-siiiii Vat.
tim veiustioiuro codicum fidero, qui non solum hic, Regius collect. 1, Vat. 1342 collect. 3, Lncensis col-
sed eliam in sequenti epistula Septimum praeferunt, lect. 4 et Vallicell. A. 5 collect. 8. Legitureiiam in
cnm quibus concinil etiain Photius cod. 54, textu exemplo Sicbaidi. Canis. et Nicolin. Editioues pro
allegato in admonit. num. 23. Dein loco in subditis audeatur exhibcnt audiatur.
Sichardi exemplar cum quibusdam poslerioribus u Quatuor nostri codd. cum Canis., hoc.
codicibus habet in scriplis. Al vox subditis Se- • Verba qui de Pelagianorum Cwlestianorumque
ptimi relationem huic epistolse a Leone subjectam consortiodesunt in Vat. Reg. coll. 1.
iudicat. p Vide not. 2 Quesn. et nostram observationem
e Sex praestantiorum mss. aucloritate Bddidimus in eamdem nolationem.
conjunclionem et. i Legendaestnostra observatioin not. 3Quesnelli.
t Cod.Vat. 5845, ab eitdem. r Cod. Vat. collcct. 11 delet obscurum nihit. In
e Edit. ante Quesn. ct mss. collecl. 4 et 24 cum D mss. collect. 21: Nihil in verbiseorum, niltitin sensu
nxemploSichardiano, lupus ovittmpedibus teclus inveniaiurambiguum.Moxin mss. Lucensi collect. 4,
inlroiret. Vindebon. 59 collect. 5, et Vat. collect. 11, hanc esse
h M.,utttrpare. eorumversutiam.
> Vttlg. anlc Quesn. ctun solis mss. collecl. 24 ' Hanc Qtiesnel|i emcndationein pra?scrtirae rass-
595 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. j
discreverint, nihil sibi sensuura suoruin aestimentA t est, magnaque di)igenlia provldendumf "'
« esse non salvuin. hujusmodi homines exstirictadudum
CAP.III. — Cumque omnes deflnitiones suas b ad tentur, et de exciso olim dogmaie aliquod.ini
subrependi faciiitaiem, improbare se siraulent alque cia tua ejusdem mali gernien oriatur, quod,
deponere, hoc sibi tota arle fallendi, « nisi intelli- lum in radicibus suis crescat, sed eiiam san
gantur, excipiunt, ut gratia Dei secundum merita clesiae sobolem k veneno sui oris in&ciat.58S
dari accipientium sentiatur. d Qua?utiqne nisi gratis correctos se videri volunt, ab omui suspidimiPie
detnr, non est gralia, sed merces retrihutioque me- purgent; ei oberiiendonobis, probent se esse nostros.
ritorum, dicente beaio Apnstolo : 592 ° (*ral'a ta!v' Quorum si quisqiiam salubribus pratceptis satisfacere
facli ettit per fidem, et hoc non eat vobis, ' ted Dei delreciarit, sive ilte clericus, sive sit laicns, ah Ec-
donum est, non tx operibut, ne forte quit extollatur, clesia? sotietate pellatur, ne x perditor anima?suae,
lpsius enim tumut figmenlum, creati in Chritio Jetu saluti iusidieiur alienie.
in operibut bonit, quw prapnravit Deusut in illit am- CAP. V \Al. VI]; — lllam quoque panem eccle-
bulemut (Ephet.il, 8). s Uninis iiaque bonnrum ope- siastica? disciplinae, qua m olim a sanciis Patribus et
rum donatio, divina prrparalio est: quia non prius a nohis sa-pe decretum esl, ut nec in preshyteratus
quisqiiam justificatur virtuie, quam gratia.qua? uni- B] gradu, u nec in diacnnatus ordine, nec in subsequenti
cuique principium juslitiae et bonorum fons aique officio clericorum ab Ecclesia ad Ecclesiam cuiquam
origo merilorum est. Sed ab istis ideo per naiuralem transire sit Iiberum, ° ut in integrum revoces, ad-
industriam dicitur pricveniri, ut qua? ante graiiam monemus : ut unusquisque non ambilione illectus,
proprio h clara sii siudio, nullo videatur peccaii ori- non cupiditate seducius, non persuasione hominum
ginalis vulnere sauciata; falsumque sit quod Veriias depravatus, P ubi prdinalus est, perseveret : ita ut
ait : Quoniam' Filius hominisvenit qumrereet talvare si quis sua quaerens, non quae Jesu Christi, ad
quod perierat (Lwc. xix, 10). plebem i et Ecclesiam suam redire neglexerit, et
CAP.IV [Al. VJ. — Caveudum ergo dilectioni tuae ab honoris privilegio, et a comraunionis vinculo
collect. 5, de quihus ille agit not. 4, plerique et po- illiscollect. 24 intef quos est Victorinus ab eodem
tiores nostri cotlil. confirmant Vat. Reg. collect. 1, memorams, ubi curo anterioribus ediiionibus et Si-
Vat. collect. 3, Lucensis collect. 4, Viudebon. col- chardo legimr: Omnis itaque bonorum operum devo-
Jecl. 5, ei tres collect. 8. Tr a exemplaria recentio- tio, divina prceparatioest; nee propria quitquamjutli
rum collectionum H et 21 babent: qua ad nostrorum ficatur virlute, quontamgratia unicuique, etc.
soliditatem discrecerint. Edit. aule Quesn. cum Si- h Vulg. anie Qnesn. cnm uno ms. Vat., data sii.
chardo, qua se a damnniorum societate discreverint. C ( f Hic in omnibns edilis Quesnello anterioribus
Hanc iiulein lecti<>neminvenimus in ms. Val. 544 inserebmiur plura ex Augustini Enchiridio fere ex-
collect. 2i qui solum omittit qua. Antelmius epi.stnla cerpia, qua?cnnficiebant caput 4. Ea Quesnellns ex-
Gallice scrip<a et suhjecla ejusdissertationibus punxit aucloritate suoruin codicura, quilms etiam
ie veris operihtis SS. Leonis et Pro-pcri, num. 26, no«.irifaveut; el in unlam ejus 7 rejecit, nlii legi po-
Srima
Quesncllo succeusuit, quod hanc editorum lectionem terunt tomo btijus editionis secundo (primo autem
iromiitaverit ex siiorum c«dd. lide. quns miiuis ex- noslrm). Iuvenimus aiiiem eadem verba iuseria ian-
actos coiilenriit. At non soli cndic.esa Quesiello lau- tmiimodo in n.ss. posieriorum collert. 12 et24, nec-
dati, sed . liiim noslri, quos inlicavimus, diversarum non apud Sichardum, hoc lamen discrimine quod in
et antiquissiinarum culletli nuin libri inauus riptis mss. ci.llect. 12,15 pannus assuitur P"St verba quod
unius coilectionis posierioris prapferendi erant. Nec perieral; in cndicibiisautein collect. 24 et in exemplo
seusus obscurus est, si verborum vis recie intelliua- Sichardi posi verlia aniecedentia originalit vulnere
tnr. Imnio tiiversa licetvia verba in eamdem seuien- sauciata, sequentibiis usqiie ad finem capitis omissis.
liam recidiim. Significatiir enim usitata h;ert titorum 1 Cod. Vercell. collcct. 8, ne scandala lutcilentur,
versutia, qui in qmicum.|ue parucula dngmaiis ex-e- intermediis vocihus praetermissis. In cod. Lucensi
crandi alium quempiam sensum excngiiare siudent, verba per hujmmodi hominet desideramur.
quo a soiditate dngmatum damnandornm, id est, a k Qiit-sielius ciim aliis edii. et n«nnullis codd.,
loia mas-a damnamlorum sensiuun destiscere ac venenosui odoris. Ms. Cantahrig. abeodem fniilatiis
discrepare videaniur. Damnandorum qunque leciio et eriilioCanisii cum no-tris codd. cnlleci. 21, veneni
cum ainecedentihus dogmatisexsecrandi magis cobae- n sui odore. Praeliiliiiiiisleciionemquiuque pnestaniis-
rcl,« quaiu damnalorum. sinioriiniexeiiiplaiiuin Vat. Rtg. Vat. 13t2,Lucensis,
ln tliiobus niss. Vait. collect. 21, non tatvari. nec non Vallicetl. et Verctllensis. Paulo aute idem
t>Vide nol. 5 Quesnelli, cnjus eiiieudationem pro- Vercell. halict sanctam Ecclesiwsobolem.
bant praestauiinres nostri codices. S<>limss. cnllect. 1 Tres mss. codices Quesn. ac totidem nostri et
21 li.'lieiiiud subrepentemfacilitalem. Anterinres vero> ediiio Canisii perd\tione. Hadrianus 1, episi. 07, ad
eriiiinues et Sichanlus ciim codd. colleci. 24, ad tan- episcopo- llispan., prodilor.
tam facilitatem; qui codires mox perperam cum edit. m Ms. Vat. 5845, et oim. Quatuor alii cndices,
Lovanieiisiiim, hocibi tola arte; alia? vero edilionesi quw olim decreta est. Coufer qua? in bunc lncum
rnulto pejus, hoc tibi tota arte. observavimus in |iraemi-sa aitniouitione, nnm. i5.
c Cotl. Liiceusis, nist intelligaiur; et post pauca, Vide, si lubei. eliam Quesnelli noi. 8.
niti grtilis datur. D Tres corid. Vai., uec in diaconatus, nec in sub-
d 1, tpi. 1, Gratia ti non, c. 1. ordine clericorum. Quatuor alii pro offi-io
« Mss. Vatt. collect. 21, et aliuscolleci. 11, Gratisi tequenti
elericorum habent ordine clericorum.Cod. Lucensis
talvi facti estit. omittit nec in tubtequenti officio.
t Adjecimus sed ex quatuor antiquissimis codd. 0 Cod. Vat. coll-ct. It, delet ut.
collect. 1, S et 4 ac Valiicel. collecl. 8, nec non ex r In ms. Vat. coilect. 24, ibi ubi ordinatusett.
Sichardo; editi anle Quesn., Dei enimdonum est. 1 Cod. Vat. Regius, et ad Ecclesiam. Sicbardns
s Cum codd. a Quesn. laudatis, not. 6, in hac; delet plebemet.
lectione consenliunt etiam omnes nostri, excestisi
50T EPISTOLA II. 598
babeatur extraneus. Non autem dubitet dilectio A quibus ad staltis sui periculum cognoscerct perti-
tua, nos, si (quod non arbitramur) neglecla fuerint, riere, si quisquam de Pelagianorum et Coelestiano-
qua? pro custodia canonum et pro fidei integritate rum consortio veniens, in communione catlmlica
decernimus, vehementius commovendos : qnia « IN- sine professione Iegitima? satisfactionis habeatur.
FEfiioRCH ordinum culpa?ad nullos magis referendae h Saluberrimum enim est, et spiritualis medicina?
sunt, quam ad desides negligentesque rectores, qui utilitate plenissimum, ut sive presbyteri, sive dia-
multam saepe nutriunt pestilentiam, duin austerio- coni, sive alii cujuslibet ordinis clerici, qui se cur-
rem dissimulant adhibere medicinam. rectos videri volunt, errorem suum, ei ipsns erroris
b II. auctores damnari a se sine ambiguitate fateantur;
594 EPISTOLA
« ut sensibus pravis et dudum peremptis nulla » spe-
Atl SEPTIMUH EPISCOPUH ALTINENSEM.
0 STNOPSIS. — I. Pelagianos nonnisi cum erroris eju- randi snpersil occasio, nec ullum membrum Eccle-
ratione esse recipiendos. — II. Vnumquemquecle- siae talinm possit societaie violari, cum per omnia
ricum in ea Ecclesia permanere debere, in qua ett illis professio propria cceperit obviare.
ordinatus. CAP.II. — Circa quos cliam illnm canonum con-
LEOepiscopus SEPTIKO episcopo salutem. slitutioneni 595 pracipimus custodiri, ne ab his
CAP.I. — Lectis fraternitatis lua? liiteris, vigo- B Eeclesiis , ad quas proprie pertinent, sinantur abs-
rem fidei tuae,e qiiem olim noveramus, agnovimus: cedere, et pro suo arhitrio ad loca sibi non deputata
congratulantes tibi , qtiod ad custodiam gregum transire. Quod cum rccte non permitiitur inculpatis,
Christi pastnralem curaui vigilanter exsequeris; ne multo minus 1 debet licere suspectis. Proinde tlile-
lupi, qui sub specie ovium subiiilrarunt ( Mttllh. vn, ctio lua, cujtis devotione gaudemus, juiigat 596
15),f bestiali Ba?vitiasimplices quosque dilacerent; cnram snam dispositionibus nostris, et cum supra-
et non solum ipsi nulla correciione proficiaut, sed dicio metropolitano det operam, ut circnmspecie ac
etiam ea qua? sunt s sana corrumpant. Qtiod ne velociter impleantur ea , quae ad totnts Ecclesiae
viperea possit obtinere fallacia, ad meiropolitanum incolumitatem , et laudabiliter k sunt suggesta, et
episcopum provinciae Venetiae scripta direximus, salubriter ordinata.
» Dist. »6, Inferiorum culpm, c. 1. Respiciuntur aufem tituli stiperioris epistolae, cui
b Al. 7. Qua?auiem aniea 2 erat, nunc 167. Scri- haecin omnihus colleclinnihiis cnnstanter subjicitur :
pia<•circa an. 442. unde eodem lempore scriplam confirmare licet.
Cur Septimttm, non aulem, ut in editis, Scpti- e Vulgali, quam. Emend ivimus ex mss. V»t. Reg.
mium scripserimus, vide annot. 3 (Col.593, c)iu epi- collect. 1, Vat. 5845 colleci. 8 et Florentino S.
stolam antecetlentem.Civitatis nomen plures quidem Marci collect. 13. cnm pracserlim similiter legatur
et antiqni codices oinittnui; at lcgilur in mss. codtl. C capite 1 cpist. 18 ad Jauuaiium , quod ex hac epi-
collecl. 12, 23 et 2i, ac pra?sertim pcrvem-lae col- siola exscnptum fuit.
lect. 8. Eral in eriiiis Allinum ex codil. c<llecl. 12 ' Qiiiiinuecodd. diversarum collectionum, bettia-
et 24, sud hoc ipsilis civtta i- n..men esl. Altinalem rum swvitia.
ex proba? notceauctnribus scrihendum fuisset : sed t Quaiunr praeslanles codd., suncta.
ex mss. Viillicell. collcct. 8 et Otiolmn. collect 23 » 1, quiest. 7, Saluberrimum enim, c. 21.
Alttnensemrepo-nimus; ita enim l-ruie hujiis tirbis 1 Uiiesnellus, spuandi, et in margine rejecit vul-
episcopi iu coneiliis memoraii appellni solent. Vide gataiti lcctioiiein sperandi; qnam tamen oiniies uo-
concil. Aquileien. an. 381. luvcniimis autem hanc stri cod<cesapprohaiit, sicut etiam probalur in epi-
epislolam in mss. novein collectioniun recensitis in stola ad Janiiarium, qu;e hanc eamdem sententtam
admonitione pracmissi episiolac superiori, iuiin. 5 totidem verbis renetil.
et 7, ex qnibtis sinceritatem harum liiierariim vin- i M.lior visa est h;ec leciio duobus optim.T nntae
dicavimus num. 11, et niiin. 14 diflicultates a Que- mss. probata Vat. colleci. 8 et Florentino, quibtis
snello objectas disjecimus. concinit eiiam epistola ad Januarium. Al., debeal.
d In iudice mss. collect 5 hic titulns legitur cap. k Al., tunl gesta.
83 : Ad Seplimum epitcopum de tuprascriptis titulit.
ADMONITIO
/n fragmenlum epistolce S. Cyrilli Alexandrini de Paschate an. hkk, ad S. Leonem, quce ad
illuslrandam etiam subsequentem epistolam Paschasini plurimum conferet.
1. De quaestionePaschatis anni 444 S. Leonemdnas saltem scripsisse epistolas,alicram adCyrillumepisco-
pum Alexandrinum,ad Paschasimim episcoptnn Lilybetanum altetam, exPaschasini litieris iiianifestuniest.
Sed utraequeinjuria tempnrum intercidere. Soiam f.ischasini respnn-iouein superes-e exisliinatuin lim ; ac
propterea eam unam Quesnellus edidit. At ejusquoqueepistole, quam Cyrillum, Leoni reddidisse iriem Pa-
schasinus testaiur, non exiguum fraginentuiu ad nos transinissuin credimus; quod ut statuatur, nonnulla
ob-ervanda sunt.
2. Eam nimirum Cyrilli epistolam de Paschate Africani concilii Palribus traditam, quam Dionysius
Exiguus suae collectioni integram inseruerat iuiin. 135, ex Sirmondi schedis cmn longiori atlililime
ediderant primum Petavius lom. II De Dociriua temporum , in line , ac dein Bucherius in Coinmemario
ad Canonem paschalem Victorii, cap. 1, pag. 72. Dua?vero in ea quam Petavius et Bucherius ediderunt
partes distinguenda?, nimirura ipsa Cyrilli epistola ad Africanos, qu.e iegitur correctior apud Dionysium ;
el ejus addiuo , qua? ad aliam ejusdem Cyrilli epistolam perlinet. Has quidem duas distiuctasque Cyrilli
epistolas cum imperitus qiiidani reperisset agentes de Paschate, de eodera Paschate utrasque agera
credidit: et idcirco epistolae ad Africanos, quam ex Dionysioprimutn descripsit, paucis vcrbis suo arbitric
599 S. LEONISMAGNIEPISTOLÊ. 600
immntalis, alleram, quae Beda?lemporibus integra legebatur, inilio praetermisso, subjecit atque inseruit;
quae cum denuntiet diem Paschatis anni 44i, eidem diei accommudala fuit a librario dies designata in
priori ad Africanos epstola, nimirum ix kal. Maii. Hinc Bucherius non duas, sed unam epistolam habuit
totum hoc documentum, eodemque credidit sermonem esse de solo Paschale ann. 4t4.
3. Setl si conferatur prima hujus pars rum Cyrilli epistola adAfricanos, qua? a Dionysio conservata
est, eadera reperientur verba paucis vocibus exceplis, quas librarius niiiiavit; ut nihil dubii sit quin ea
prima pars perlineal ad Pascha an. 420. Ita sane cum ibidem optime dicalur inscripta Aurelia, el Va-
lentino, sed el omni S. congregalioni in Carthaginensisynodo congregatm, et in ea Cyrillus affirmet se
mittere examplaria concilii Nicaeni (quae iunuunt concilium Carthagiuense an. 419 ), perperam , ubi
agitur de Paschate, subjicitur celehrandum ix kil. Maii. H;ec enim chronica noiatio indicat Pasclia an.
444, quod tolo lempore episcopalus Cyrilli apud Alexandrinos hoc solo anno in eam diem inciriit; ac
propterea haecepistola scripta luisset an. 443, cum t|Uo nequaqiiam cohapret cnncilium Carihagin>*nse,
quod a Cyrillo exemplaria posiulavit concilii Nicaeni, nec cum a-tate Aurelii, qui hiijus cnncilii praeses
jamdiu ante an. 443 e vivis excesserat. Itaque recte Petavius banc episiolam scriptam tradiderat an. 419,
et agere de Paschate anni 420, ac proinde loco ix kal. Maii lcgendum xiv kal. Maii, quo die Pascha cele-
bratura fuii an. 420.
4. Apud Diony-iumquidem legitur xvu kal. Maii, in quem diem incidit Pascba an. 423. Sed pralerquam
quod frequentius de Paschaie auni sequemis, rarius de Paschaie post aliquot annos ce'ebrandum petebatur,
ipsa Cyrilli epislola, qua?Pascha futttrmindictionb, id eslanni sequeniis indicit, apuriDionysium transmissa
diciiurad lltinifaciiiinuna cum alia Aitici epislola post consulattim Honorii xn et Theodotiiviu, iri est ati.
419. Facile aulem fuil numerales noias xiv librariorum lapsu tluahus junclis tinitaiibns deflectere in xvn.
Neque texlura Grecuni opponas ex Ecclesi;eAfricanae codice, uti vocant, ubi similiter ac apud vugatum
Dionysium baecnumeralis nota legitur. Nam GraecusAfricani coilicistexius non esl originalisCyrilli, sed ex
Latiuo Dinny.-iiantiqua inlerpreatio Gr;eca, quac ex vilialo Diouysii textu derivat, et velerem esse hunc
librariorum lapsum conlirmal. Hinc ergnmaiiifeslum fit verain lectionera in ms. Sirmondi fuisse corruptam
ab illo aiitiquario, qui cum huic epistolaealteram pariem subjecit, el ex duabus epist<>lisunam compegit,
diem Paschatis in hac postreraa parle designatiim, de quo pluribus agitur, ad priorera qunque pariem
transferendum putavit. Hac libertate in inscriptione eadem Cyrilli episiola data diciiur Carthaginensi synodo
eongregatmv kal. Decembris, ciiin apud Dionysiuin nulla talis notaiio in iuscriptione uccurrat, sed in titulo
Dionysius notaverit diem vi kal. Decembris, quo ea epistola ab Africanis ad Bonifaciumpontilicem raissa
fuit. Hactenus de eptstola ad Carlhaginense concilium.
5. Nuuc de additione, seu dealia Cyrilli epistola, qua?nostri inslituti propria est. Haecnimirura agit de
Paschate celebrando an. 444. Dicitur enim Pasclia celebrandum apud Aiexanilrinos ix kal. Mati propter
ralionemembolismianni, Latinos autcm meditari celebrare illud vn kal. Aprilis luna xxn, iia ut communem
annum facerentde embolismo.Hi omnes characleres conveniunt soli Paschali an. 444, quales quidem etiam
in P.iscbasini epistola dein subjicienda deprehenduntur ; ac proinde ha?cCyrilli, uli et Paschasini epistola,
pertinet ad an. 443.
6. Petavius in notis ad hanc additionem lom. II de Doctrin. temp. hic innui affirmat Pascha ann. 607, et
inde concludit hanc non esse Cyrilli episiolam, sed auctoris qui duobus ferme saeculis pnsterior fuit. Sed
tota ejus ratiocinatio nititur ficiiiio'cyelo decemnovennali, quem Romanis perperam tribuit, eo quod ipsi
essel ignotus cyclus annorura 84 apud Lalinos hnc tempure receptus: nnde niiiili facienda est. Pagius vero
ad an. 419, n. 28, cum vidisset oinnes characteres congruere Paschati an. 444, et otnnes tiim codices, tum
scriptores hanc epistolam Cyrillo tribuere, recessit a Petavii sententia, sed ipsam a Cyrillo datam credidit
ad quosdam monachosbis arguiiientis: quia, inqnit, non ad iinum, sed ad plures scripia est; el hos quidem
Cyrillo inferiores acsiibdilos innuunt verba, Prwcipiovobisne facialis, etc.; monachns vcro indicare videtur
Pachomii monachi exemplum, quod iisdem litteris inseritur. At cura scripta sit ad Latinos, qui Pascha cele-
brare volebant vn kal. Apritis, ad inferiores et Cyrilli subdilos tradita dict nequii. Sicuti vero librarii arbiirio
in episiola ad Africanosscriptum fuit mandamusvobis, ubi apud Dionysiumiegitur nuntiamus; ita eodera
arhitrio in hac epistola scriplura credimus prmcipiovobis, ubi aliuri in originali ejusque versione modestius
aliquid legebalur. Monacbiauiem exeiiipluin ad propositum comprobandum allalum, nihil confirit. ut ea
epistola nionachis tradita statuaiur; ctiin praeserlimLatinos monachos Cyrillum de Paschate an. 444 inter-
rogasse ne suspicariquidem liceat.
7. Utrum tandem ad unura, anad plures, scripta fuerit, duhilari pntest. Tillemontius in Cyrilli Vita, art.
147, quibusdamOccidentisepitcopitdalam existimat. Si id collegii cx verbis quod optamus,charissimifratres,
non adverlil ha?cpertinere ad lineni epistol*, quae Africanistiariita fuit. Si vero deduxil ex illis qu;e huic
posteriori fragmetiloinserunltir, c/iarissimidominimei in menle habetote,quaeCyrilli potius quam Pachomii
verba esse videntur, fortiora quidem sunt, scd non ouniino c.onviiicuiit; cum (ieri potuerit ut is qui hanc
epistolam anteriori ad Africauos subjecit, ita h;ec lnca plurali numero alferret, ut cohaererentcum antece-
dentibus, quemadmodumalia proprio ingenio eiim iminutasse cognoscimus.
8 Jtiannes Vander Haagen, auctor operis inscripti: Observationesinveterum Palrum et pontificum prologos
et epislolaspaschales, Amsielodamian. 1734, pag. 97, eam Cyrilli epistolam esse, et ad Leonem pontificem
traduam propugnai. Id autem exinde potissimumstatuit, quori ex una parte cerium sit ex Paschasino S.
Cyrilluni Leoni interrogantide Paschate an. 444 per iitieras eidem directas respondisse; ex alia vero parte
textum qtii in hoc fragmentolegitur Beda tribuat epistolaeCyrilli ad S. Leonem, et in ipso fragmentoagaiur
quidem de quaestionePaschatis anni 444, de qua eum Leoni respondisse Paschasinus prodidit. ldem vero
auctor allegat tria Bedaetestimonia: duo quibus ea epistola Cyrilio viudicatur, iiimirum exlibro de tempo-
rum Ralione, et ex epistola ad Wicliredam; lerlium veroex opusculo de Argumentis lunae, ubi ad Leonem
scripla dicitur lestibus Petavio et Bucherio, sed locum se non potuisse invenire faietur. Certe in editione
Coloniensi an. 1688, tom. I pag. 151, in eo tractatu de Argumentis lunae ba>creperimus : Sic tegitur in
epistolaqudm beatus Cyrillus ad Leonempapamscripsit: Indicabo enim vobis, quid Bachumius (lege Pacho-
mius)monacltus,etc. quaequidera in fraginento mox recitando invenientur, sicut in eo leguntur etiam illa
quae |um in opusculo de lemporum ralione ejusdeni editionis cap. 41, tom. II pag. 83, luro in episiola ad
Wichredairi eodem tomo pag. 250, ex eadem Cyrilli epistola Beda recitat. Grave quidem est hoc testimo-
nium Bedae, qui cum ipsara epistolam non ad Africanos, sed ad Leonem traditani pronuntiet, hanc non
subjectam perperara epislolaead Africanos, sed separatam et Leoni inscriptam reperisse deprehenditur, ac
prbpterea iis vocibuscarenteni, quibus ea ad plures data praefertur. Nibil vero dubitamus quin Cyrillus in
.sjncera epistola ad Lconem iis formulis honoris et observantiac erga a;postolicamsedem usus sit, quae iu
601 FRAGMENTUMEPISTOLiE. S. CYRILLI ALEXANDRINI. 602
aliis ejus ad Romanos pontifices litteris leguntur. Has vero omnes formulas ab eo qui hoc fragmentum
epistola?ad Patres concilii Carthaginensis adjecil immutatas credere oportet. Sed harc ipsa inlerpolatio nobis
persuasit ne hoc fragmentum absolute insereremus huic operi, in quo solas epistolas omnino sinceras
describendas putavimus. Cuin vero interpolatio inesse videatur in solis vncibus, re autem ipsa totnni hoc
fragmeulum cohaereatcum characteribus Paschaiis an. 444, qui in certis Pascliasinilitteris deprehenduntur,
nec non cum ipsiusCyrilli seulentiis, qua? in aliis ejiisdem opusculis paschalibus coniinentur; illud non
omniuo oraittendura, sedhuic monito subjiciendum, et aliquot etiam notationibus illustrandum credidimus.
601 FRAGMENTUM Arationem embolismi anni. Qttod602 s>facialisb vn
EpitlolmS. CTRILLIAlexandriniad S. LEONEM. kal. Aprilis, luna xxn, ut jam praeparatis, commu-
nem annum facitis de embolismo, dum observatis
c lunam incensam in III nonas Marliasjuxta regu-
Simul Pascha celebreraus * kal. ix. Maii propter lara Latinorum kal. Januariid, Dominica.luna xxvn;
-"
Loquilur de Paschale an. 444, juxta cyclum de- septimanae, et aetatem lunae, ut paiam Ot exVictorii
cemnoveiinalemAlexandriuorum, in quo hic annus cyclo, nec non ex cyclo anonymi Fastis annexo,
ogdoadis octavus erat embolismalis, ut ex Pascha- quem noster cardinalis Norisius edidit, sicuti etiam
sini epistolaliquebit. Et propter hanc quidem ralio- ex cyclo, qui in AnecdotisLatinis Muratorii tom. III
nem embotismianni Alexandrinicontendebant Pascha legiiur. Ex aetaieluuae deierminabalur noemenia Ja-
hoc anno celehraiidum ix kal. Maii, non vero cum nuarii, ctconsequenier eiiam Manii: erat enim con-
Laiinis vn kal. Aprilis, ac si auiiiis esset non emho- staus Latinoruin regula : Qualisluna esl in Januario,
lisraaiis, sed communis.In hoc scilicet lota, vel po- talis quoqueesl in Marlio. Ex feria aulem facile erat
tior discriminis ratio siia erat inter Alexandrinns et collisjereDoininicamPaschatis. Hoc porro amio 444,
Romauoscirca Pascha hiijus anni 444. Quod ut cui- in cyclo Latinorum kal. Januarii feria notabatur sab-
vis planuro fiat, sciendum esl lnnaivs amios alios balum, aiias vero luna? xxvn, ut sequenti annota-
esse coinmunes, alios embolismales. Communes di- _," lione osteudemus. Er.it ergo neomenia Januarii et
cuntur, qui cnusiaiit ex meusihus lunaribus 12 et Mirlii tlie 5, ac propierea dies Dominica Paschatis
diebus 354. Lunares enim menses uuiic diebus 29, 26 Mariii, luna xxn. Nam cum ille annus esset his-
nunc diebus 30, allernaiim computantur. Emboli- sextilis, Doniinicaquiiiem iucidebat in diem 19 Mar-
sinates vero anni appellantur ii, quibus posi duode- tii, luna xv. At ciim Pascha celebrandum non esset
cim menses lunares addilur alius nieusis ilem luna- anle acquinoctium, Lalinorum vero regula vetaret
ris diertim 29 (sive is mensis deciinus tertius voce- celehrari ante lunam xvi, differendum fuit in Domi-
tur, sive alter duodecimus), ita ut annus emnulisma- nicam d sequentem 26 Marlii, luna xxn.
lis constet ex diebus 383. Hic embolismus anno Legenilum est sabbato,non Dominica, ut ex om-
Iunari idenlidem inserilur, ut aliorum annorum lu- nibus cyclis Laiiuorum liquet. Hunc lapsum sivc li-
narium defecius ad solaris anni rationem boc addi- brario, sive, ui alii suspicantur, Cyrillo tribuas, nihil
laniento supplealur, et ita lunares anni cuni solari- refert. Porro in cyclo anonymi apud Norisium ad an.
bus aliqua ratione coaequentur : quod ad invenien- cycli 63, in quem incidit annus Christi 441, nec non
dam paschalem lunam primi mensis, qua?ab aequi- in vetnsto cyclo apud Muratorium, lom. 111Anecdo-
nociio solis plurimum pendet, necessarium est. Hac torum Latinornm pag. 204 et seqq., ad an. 62, qui
autem de causa tam apud Alexandrinos, quam apud per aucloris lapsum correspondet anno 63, ut videre
Romanos embolismales anni recepti fuerunt; sed est apud Joannem Vander Haagen auclorem Obser-
methodo diversa, ut diversus ipsorum cyclus fere- vationum in anonymi cyclum a Muratorio editum
bat. ln cyclo deceranovennali Alexandrinorura anni pag. 278. In his , inquam , cyclis noiaiur Janua-
tertius, sextus, octavus, undecimus, decimus qnar- rii kal. Sat. id esi Saturni dies seu sabbatum, vel
tus, et decimus nonus erant embolismales; cacteri(C feria 7. Luna autem xxvm, non vero xxvn. Sed hi
auteni erant commuues. Ita post duos annos com- Latinorum cycli annorum 84 constructi fuerunt eo
munes apud ipsos sequebalur unus embolisraalis, tempore quo sallus luna?duodecimo quoque anno
exceptis octavo et decimo nono, qui pnst unicum admissus, ab initio cycli ad annum 63, quinque sal-
annuui coinmunem subjiciebantur. In cyclo autem lus luna?afierebal. Leonisauiem lempore emendante
Romanorum annorum 84 anui embolismales post Prospero induclum fuerat ut lunae saltus quarto de-
duos communesnulla exceptione cotlocabaiitur. Cum cimo quoque anno admilteretur, ut probavit lauda-
porro in boc Romanorum cyclo annus sexagesimus tus Vander Haagenpag. 217 et seqq. Observationum
tenius, in quem cariebat annus vulgaris a?ra?444, in Chronicon Prosperi : unde quatuor lanlum lunae
esset annus communis; in cyclo autem Alexandri- saltus ab initio cycli ad aunum 63 inciderunt. Quili-
norum annus octavus eidem anno 444 respontlens bet autem saltus aetatiluna?uuam diem addit. Iiaqtte
esset embolismalis; palam fit primum paschalem in illis cyclis, qui astruebant quinque saltus, una
' meusem apud Romanos, Alexandrinis ob ralionem dies aetaiiluua?accedehat usque ad annum 65, supra
cmbolismifuisse decimum terlium, seu alterum duo- eum cyclum, qui ex correctione Prosperi quatuor
decimum inensem anni lunaris praecedentis, qui Pa- t.intum saltus recipiebat : ac propterea in illis cyclis
schaii non poterat conveuire : ct hac potissimumde in kal. Januarii anni 63 luna?aeiaserat xxvm; iu cy-
causa in staiuendo Paschatis die ejtis anni alteri ab clo autein recepto Leonis tempore, xxvn. lpsa qui-
alteris roense intrgro dissidebant. Dixirausvero to- dem luna incensa, seu neomenia paschalis, quam au-
tam, vet potioremdiscriminis rationem in hoc silam ctor hoc anno pnnit III nonas Mariias, sicut in Mar-
esse. Alia enim Latinis accessit difficultas, ne in jy i lii, ita et in Januarii kalendis exigit aetalem lunae
Alexandrinorum sententiam transirent, nimirum ob XXVII.llic vero notandum est cardin. Norisium in
limites paschales diversos,ut not. 17 (col. 608, n.k) , Diagramate cycli anni 84, in quo ad an. 63 kal. Ja-
ad Pascbasini epistolam dicetur. nuarii, notavit ex Fastis aetatemlunae xxvm perpe-
b Sermo est de Paschate juxla Latinorum cyclum, ram signasse neomeniam paschalem ejusdem anni
in quo, ut dixirous, hic annus erat communis; ac die 5 Martii, seu iu nonas, cum in hypothesi aetatis
propterea cum neomenia paschalis ipsis esset dies luna?xxvut veteri stylo Fastis apposita?neomenia in-
5 Marlii, Pascha cadebat in diem Dominicamvn kal. ciderit in diem 4 Martii seu IV non. Martii. Id qui-
Aprilis, luna xxu, uti eliam Paschasinus notavit, ac dera ille induxit cogentibus hinc certis leslibus de
sequeuti annotatione explicabitur. die Paschatis an, 444, hinc vero cyclo suis Fastis
'' Laiini in suo cyclo notabant kal. Januarii feriam apposiio, quem codem aniio obtinuisse praesumpsit;
605 S. LEONIS MAGNIEPISTOLyE 604
et non observandum est in hoc anno pro causis A / 604 angelo dictante perceperat, ul non errorem
vitandum incurrerent in soleninitatis paschalis ratione, sci-
jgQ3 quas supra diximus. Sicut enim
est Pascha, quod diximus, in hoc anno ; ita caven- renlque lunam primi mensis in anno communi et
dnm est ne faciamus Pascha anni embolismi in anno embolismo. s Charissimi Domini mei in mente ha-
communi, et communis in embolismo. Debemus betote, quod constilulum est Pascha primura in
eriim investigare epactas b lunares in men<>ibus10- iEgypto ad commonitionem, ut manducareni filii
.tiusanni, ut ceiebreraus Pascha in luna e prirai men- Israel agnum in typo veri Agni in luua primi mensis.
sis, in principio anni post veris exordiuro. Sol enim Posterius autem Pascha faclum est ad recordatio-
ipse quotidie terra marique pariter claudilur in fine nem, in quo Manna descendii, quod osiendit, quod
diei, et in diei initio aperilur. Et finit sol cursura recederet agnus umbratilis, quando descendisset ve-
totius anni in xn kal. Aprilis, et lunaris globi pleni- rum Manna. Dominus autem noster Jesus Chrislus
tudo, vel diminutio, digitorum motu, rationis magi- conjunxit in una die agnum Juda?orum, et veruro
slerio, et calculi supputatione aliqua praevidetur; ut Manna, quando benedixit panem et vinum dicens :
tuimeremus xu tarilum lunas juxta supputationem Hoc est corput meum, el sanguis meus in luna primi
Jegalerii d Hebroeorum in anno communi, et xm in mensis, in aimi principio. Ideo recordemur et me-
embolismo secundum computationem dierura. ] mores simus offerre qua? obtulit Jesus pro nobis in
B
Iudicabo vero vobis, quod e Pachomius insignis primo mense. Dixit enim Dominus Jesus : Hmc quo-
factis, apostolica?gratia?egregius fundatorque Mgy- tiescumque feceritis, in mei recordationem et memo-
pti coenobiorum, edidit ad monasterium, quod lin- riam fac'etis. Scruteminique diligentissime, quae or-
gua £.gyptiorum vocatur f Panum, lilteras, quas dinavit synodus h Nicaena, lunas xiv 605 omnium
r:-. :
ha?cqne ut conciliaret, arbitrarium systema lunarum litterae, quae perierint, a Cyrillo indicataevidentur.
'plenanim invexit, quod ipse pariier repudiasset, si Beda de Temporum ratione c. 41, tom. II edit. Co-
tle inducla anie eum aiinum cycli emendatione iia lon. an. 1682 pag. &3jsecundo loco ; et de Argumen-
'Sospicatiii fuisset, uli postea dubitavil ob Pascha tis lnn.T, tom. Ipag. 151, ipsum Cyrilli teslimonium
ahni 454. de Pacbomio recitat; et Joannes Noviomagns, in no-
5'» Haecverba initio non pauca deesse indicant. tatione ad memoratuni cap. 41, alfirmat apud se
b Qoa? ab Alexahdrinis vocabatur epacta, Latinis fuisse Pachomii opusculum de Paschate, quod se
eetat lunm dicebatur. Nominamur aulem epactmluna- editurum spondet. Num vero uspiam eriiderit, igno-
fes in mensibustolius anni, id est non anntiae, sed ramus. Idem vero Beda, de Argumentis luna? pag.
menstrua?, eo quod harum investigatio necessaria 151, addil: Legimusin epistolis Grmcorum,quodpost
sit ut legilimuin Paschaiis tempus iuveniatur. pastionem apotlolorum S. Pachontius abbas in Mgy-
r Hanc regiilam ob Pascha determinandum maxime pto cum monachissutt in orationea Dominorogavil ut
observahdam Joannes Vander llaagen pag. 105 Ob- ostenderet ei quomodo Pascha deberet celebrnre. Et
servat. in Cyrilli epistolam acciiratissime explanat. misit Dominus per angelumsuum ad prmfaium S. Pa-
Inteiligitur autera primu* mensis anni lunaris sacri C chomium cyclum decemnovalemhoc modo. Nona
Jtidaici, in principio anni solaris tropici naiuralisab ' Aprilis norunt quinos, oclonw kalendmassim depro-
a?(Jiiinoclioverno inciptentis post veris exordium, munt, etc. Num haec pariicula, qua cyclus decem-
quod mox figitur diei xu kat. Aprilis. Id cum Cyrilli novennalis ad inveniendum Pascha angelo sugge-
prologo conCinit, iibi seqiiinociium vernum, etveris renle approbalus fuit, desumpta sit ex epistola Pa-
exordium simililer siaiuitur xu kal. Aprilis, hoc est chomii, quam Cyrillus allegat, aliorum judicium
Mailiiil, seu mensis Pharmuti 25. II*c dies maxime esto.
observalida iii Paschaiis cnmputo : et cum dicitur ' Apud Rucherium hoc monasterium vocalur Bo-
Pascha cdlehrandum post veris exordium, indicaiur num. Quidam legendiim malunt Baum, allas Bau,
ex Alexandrinorum regulis ceiebrari non potuisse in vel Pabau, quod praecipuum erat iuier Pachomii
ipso verni aequinociiidie. Cum enira Pascha cele- monasteria. Praelulimus leciionem Reriae,qui ipsam
brari non possit tuna xiv primi mensis, sed die Do- Cyrilli ad Leouem epistolam in suis codicibus repe-
minica, quae eam lunam xiv proxiine subsequitnr, rit. Unum Pachomii raonasteriuin nomiue Pachnum
celebrandum sit; Pascha celebrandum post veris memoralur.
exordium, seu post acquinortiumvernum, cilius apud s Hocloco librarii interpolatio deprehenditurtcum
Alexandrinos cadere polerat in lunain xv, si II.TC boc fragiiienium epistola? ad synodum Carihaginen-
luua esset Dominica, et luna xxiv cuin aequinoctii sem subjecit. Vide admonitionem praemissamnum. 7.
die coiicurri-set. h Paulo posi dicitur scripsissesynodus Nicmna cy-
d Hebrworum scilicet, qui anno lunari et mensi- clum lunarem primi mensis. Nisi librarii arbiirio vel
bus lunarihus utuutur, ut primum raensem pasclia- interpretis minus accurati nestligenlia niendum ir-
lem deliniant juxta praeceptumLegis : Custodi pri- ]D repsit in vocem icrip«jsei; Cyrillus quoque sensil
mUmhiensem. Additur secundum supputationemdie- cyclura decemnoveiinalem ab eadem syuodo fui-se
rum, ita*scilicel ut cum ante mensem pa-chalem in- pra?scriplum, ut tradiderunt Ambrosius in epi-lola
swendus est embolismalis, queniadmodum hoc anno ad episcopos, /Emilia scribens tte Paschate ;tn. 387,
444 Alexandrini contendebant, in amio embolismali et Prolerius Cyrilli successor in episiola ad S. Leo-
inensium lunarium iredecim supputentur dies 384, nem de Pascbaie an. 455. Sunt qui eumdem cyclum
ubi in anno coiiimiini mensium lunarium duodecim a Niciena synodo institutum velint. Sed illumab an-
dies 354 compuiabantur. tiquiori Anatolio editum, multo ante in Alexamlrina
< Geiiiiadius, de Vir. Illustr. cap. 47, Pachomii Ecclesia obtinuisse liquelex Eusebio 1.vnc. 32. Ita-
litteras memorat ad omniummonasteriorumprmposi- que NicaeniPatres illum probare solum et praescri-
tos, quibus praecipiiurut in unum antiquiut monaste- bere potuerunt. ld autem etsi nulli veleres bisto-
rium^ quod lingua jEgyptiaea Baum vocatur, Patchmt rici memorent, hac tamen ratione commode intelligi
dienivelutwternalegecetebrent.lnieftTXhaelittera? ex: poiest. Gum nimirum iidem Paires sanxerint, ut Pas-
iiiterpreiatione Hieronymi ab Holstenio editae sunl cha ab omnibus ubiqlie eadem Dorainica celebrare-
pdst Pachomii regulam. Sed cum nihil ejusmodi, tur; id profectoobtineri non polerat, nisi unoeodem-
<quodin fragmentolegitur, contineant, aliaePachomii que cyclo omnes ulerentur. Cum porro in eum finem
605 EPISTOLA III. «06
annorum per decemnovennalemcycltim, ut non fal- A j| mortuus est Adamin anima pro peccato in paradiso,
Jamur in luna xiv cum Judaeis et haereiicis, qui diet in eodem obiit in corpore.Responsumest, ut opi-
cuntur tessares kcedecatitae. Et conslitutum est in nor, omntbus quibus interrogaslis me b.
omnibus synodis, prseter synodum Gangrensem et 607 c EPISTOLA « III.
Caesariensem,ut non faceret ulla Ecclesia, vel civi- LILTBETANI ADLEONEM
PASCBASINI EPISCOPI PAPAM.
tas, et omnis regio conlraria bis quaestatuta sunt de De Paschate anni 444.
Pascha in Nicaenoconcilio.
Credite mihi quod si non scripsisset synodus Ni- STNOPSIS. — Paschasinus de cyclo patchali a Leone
cxna cyclum lunarem primi mensis, sufliceretcyclus consultus, post pauca de Sitilim ctade prmmissa,
Alexandrinamsuppulationem, Romana potihabita,
lapidis Silenitis in Perside ad exemplum rationis retinendamesse probal, tum ex Hebrmorum cal-
pascbalis, cujus candor interior cum luua prinii men- culo, tumex miraculo quod Zosimi papmtempore
sis crescit et decrescit. Ideo nuntiavi vobis ha?com- contigit.
nia, eo quod dubitastis de luna primi mensis in hoc; Dominovere sancio atque bealissimo ac apostolico,
anno. Ideo * praecipio vobis ne faciatis Pascha in, mihique post Dominum plurimura colendo papae
LEONIPASCHASINUS episcopus.
mense Marliiin anno einbolismi, sed in ix kal. Maii
in unitaie Ecclesia? catholica?. Verum Agnum verii B ] CAP.I. — Apostolatus vestri« scripta diaconoPa-
lsraelita?immaculaluraimmaculaticomedamus : quiai norraiiana?EcclesiaeSILANO deferenle percepi, quae
in una domogOCJpracepium est Israeli carnali ag- nudiiati meaeatque aerumnis,608 quas amarissima
num anniculura cumedere. De qtio agno immaculatoi captivitate faciente incurri, solatium in omnibus at-
veracissiine pra?ceptuin esl : iVottoccidesagnumint que remedium attulerunt, coelesii rore meum ani-
lacte matrit suw, hoc est in proximopascha concep- mum recreantes, atque omne qund triste fuerat, ab-
tionis sua?in utero mairis suae. Ideo pra gnantem Ma- stergentes, domine venerabiiis papa. Jubere dignala
riam, ne sicul stuprata et adultera lapidibus interest corona veslra, ut ' quid paschalis suppntationis
ficeretur, clam voluit Joseph dimittere. Utvero non> veritas « anni post hunc futtiri haberet, sacrosanclis
occideretur agnus in laete matris snae, in pascha na- auribus vestris exiguitas mea intimaret. Cui praece-
tivitatis sua? proximo fugit Joseph itiiEgyptum, An- pto h pio inobediens exisiere IIOIIpolui omnino, nec
gelo praecipiente,in mense Martio, anno reverlente,, debui. Diutino itaque tractatu, vel ratiocinatione id
in quo mense eduxit Caiu Abel justum in campuin,> verum invenimus, quod ab Alexandrinae Ecclesiae
ut occidereteum in typo Christi educti ad praetoriura t > antistite beatitudini veslrae rescriptuin est. Nam
Pilati in sexta feria : quia eodem die conceplus int cum Romana supputatio, qua?cyclo concluditur, cu-
utero est, et mortuus in cruce; dum in sexta feriai jus ipse, de quo agitur, erit i sexagesimus teriius
illi decreverintnt Alexandrina Ecclesia, qua?memo- C ( confer annotaiiones in praemissum Cyrilli fragmen-
ratum cyclutn adhibebal, et calculandi arte erat ce- tum, ac praesenimannot. 1 (Col. uOi, n. »), ubi quae-
lebris, diem Paschatis in ejusdem ulique cycli nor- stionis potissima ratio exponiiur.
inam Romanoepiscoposignilicaret, unde apostolica i d Al. post. ep. 2. Quaecrat 3, nunc 4. Scripta an.
auctoritateuniversulitEcclesia per tolum orbem defi- 443.
nitum Paschmdiem sine ulla disceptalionecognotce- * Indiratur Leonis epistnla ad Paschasinum, qua?
ret, ut idem Cyrillus in pro'ogo pascliali tradit; hoc: desideratur, de Paschaie scripia hoc eodem anno
sane decreto eum cycfumsatis approb isse, et quo- 433, in qua meniio fiebat litterarum Cyrilli ad L"0-
dammodo pra-scripsissedici queuut. Notanduroveroi iiem, qiiarum fragnieniuiiijara dedimus. Quod autem
esl bocderretum Nicaenum,non Romano,sed Alexan- trariitur S. pontilicis epslola nuditati et mrumnit
drino episcopo praecepisse,ut ad Romanitmantisti- Paschasini solatium in omnibnsatque remediumattu-
tem in memoratam ratinnem scribens, ejus assen- tisse, respicit Siciliaemagnam paiteni occupatam a
sum auctoritatemque excilarel, qua Pascha eodemi Vandalis an. 440. qua occasionePaschasinus ntintam
die a toto Christiano orbe sine disceptatione cele- captivitatcm quara bonorum sua?Ecclesiaejactuiam
braietnr. Cum vero hacc Nicaena decemnovennalis ; passus fuerat. Res quidem Kcclesiaruni aliquamdiu
cycli approbatio valde impliciia et obscura luerit,, fisco addictas fuissea barbaris, colligi videiur ex pa-
nulloqiie canone expressa, nihil mirum, si Romanii pyro Ecclesia? Kavennatis exaraia paulo post an.
ponlilices, qui ca?teroquinNicaentimconciliummaxi- 444, et a maichione Maffeioediia in Hist. diploma-
nie venerabantur, non deseruerunt suum cycltim an- tica pag. 132. uhi c<>nductnribuspatrimonii ejusdem
noriim 84 qui primis temporibus in deieruiinando>.r» Ecclesia?in Sicilia dcgentibus inier caeteras pensio-
Pa-chaiea decemnovennali nou discreptbat : etsi,, nes sokeudi tradiinlur aurei solidi 75 pro pensione
cum posterius quaestionespaschales coeperunt com- trilici, sivehordei, quod ante barbaricofiscoprwstaba-
movcri, non nisi serius Alexandrinum cyclum rece- tur. inier has neiumiiasLeo una ciun liiteris aliquod
pere. Paschastno .-ubsiduiniattulit. Muxpro Silano Quesn.
«In hunc pariter Iocumirrepsissealiquodmendum,, in margine : al., SUvano.
in adraonitione observavimusnum. 6. 1 Eriiti, quod. Meliusex noslro Valicano Reg.
k Adduntur in iine exemplaris S rmomliani : Et ' t JEr-£ Christian* 444.
omnia scripta authentica synodi Niceenmprotuli. Ha?c 3 h Iriem codex omitlit pio.
auiem glossema sunt ab eo additum, qui postquaml ' Scilicet Cyiillo, qui die 9 Junii anni Hi obiit.
banc episiolam suhjecit litteris Cyrilli ad Africanos,, Fragmentnm hujus rescripti jam pi aeinisiiniis.
eo quod ejus panem, vel appeudicem crederet, hanc: i In anliquioribiis vulgatis erronee legebatur 64.
clausulam, qua? ad easdem litteras refertur, perpe- Recte emendavit Riicheriiis ex ms. codice in Com-
raro posuit. meiit. ad VictoriiCanonem.lilem habetur in duobus
c Hancepistolamrelegimus cum ms. Vat. Regiuae 5 mss. quibus usus est Usserius in Britann. Eccles. An-
586 saeculixi pag. 115 PaschaliOperi insertam. Vide? tiquit. et in noslro Vaticanocodice : enim vero ser-
observationemQuesnellitom. II nostra? editionis, ett mo est de Latinorum cyclo annorum 84, qui cuui
60? S. LEONIS MAGNIEPISTOLvE. ;- COg
annus, qui cyclus coepit a consulatu * ANTONINI et,t A CAP.II. — Et ne aoc quod i exposuimus beatitu-
SIAGRH, nobis dubietatem afferret, eo quod b septimoi dini vestrae obscuritatem aliquam afferat, suggeri-
kalendarum Aprilium ° die dies Dominica et lunat mus communes annos, apud Hebraeos duodecim
vigesiina secunda incurreret, et iterum nono kalen-- tantum lunas, hoc est dies 354 habere; einbolis-
darura Maiarumdie (ut rei veritas habei) Dominicat mos vero lunas iredecim habere, hoc est dies 384.
dins et ltina deciroanona obveniret: in hoc ambiguoi Necessitate ergo embolismi cogimur id tenere, quod
lluctuantes,d ad Hebraeorum, hoc est legalem suppu-- k longius est, ne a vero deviare videamur. Neque no-
tationem nos convertimus, quaecum a Roroanis igno- bis aut novumaut erraticuml videatur, cum dies pas-
ratur, facile errorem incurrunt. Coepitergo e ogdoasi sionis undecimo kalendas Maii occurrat, a qua (sicut
a consulatu 609 virorum clarissimorum /Eiii ite- m Graecis videlur) Pascha nomen accepit; licet He-
rum et f Sigesvulti, qua? clauditur anno de quoi braeae linguaeinterpreles tradant Pascha transitum
quaestiovidelur exorta. Talis ralio haecest: e Prio- dici, quod tamen idem et Joannis evangelista?dicto
res duo sunt anni communes, tenius embolismalis, firroatur, quo ait, cum de passione loqueretur : Cum
quartus et quinlus communes, sextus embolismalis, venissethora ut transirel Jesus de hoc mundo ad Pa-
septimus conimunis, octavus embolismalis. Pervidet trem (Joan. xm, 1). Non ergo nos dies una longius
ergo apostolatus vestri prudentia h octaviira annum1B 1 610 posiia terreat, ne cum hanc vitamus incur-
ogdoadis fieri aliter non posse nisi embolismuin le- ramus errorem, sicutevenit lemporebeaia? recorda-
neamus. * Quod si voluerimus illud quod superius tionis domini mei, praedecessoris apostolatus ve-
diximus, id est, quod primum incurrit Pascha, sepli- stri Zosimi, anno consulatus Honorii Augusti unde-
mo kalendarum Aprilium die celebrare, comraunem cimo, ct Constantii secundo. Tunc enim, cum decli-
annum faciemus, el incipiet omnis deinceps subse- naretur, ne decimo kalendas Maii dies Paschae tene-
quentium annorum supputalio vacillare. retur,n celebratum oclavo diekalendasAprilis, idest,
incceperit, ut Paschasinus monstravit, a consulatu quatenus Romani discreparint in constituendis annis
Auionini et Siagrii an. 382, jam annus 444 de quo communibus et embolismis, dixirausaunot. 1in frag-
vertebatur qn.cstio, est anniis cycli 63. menlum Epistola?Cyrilli.
« AI., Anionii,perperam. Caeterumantehuncconsu- h Cum scilicet annus 444, ex Alexandrinorum
latum, seu ante an. 382, Latini hoc eodero cyclo iue- cyclo octavus ogdoadis, esset embolismalis, embo-
banltir, ut ex Faslisconsularibus probavit card.Nori- lismi ratio requirebat ne Pascha celebrarelur vn
siusdiss.l. Ilicergo indicatur initium cycli,quianno kal. Aprilis, qui eral mensis embolismeus, seu po-
444 decurrebat. Mariauus Scotus in Chronico post stremus anni sacri, non vero primus, qualis debebat
nomen Siagrii addit anno quarto Gratiani. esse mensis paschalis. Vide annot. 1 (Col. 601, n. «)
b Idem Marianusa texlo, et paulo post, octavo pro in laudalum fragmentum.
nono kal. Maiarum, perperam. Innuitur nimirum dis- 1 Ms. Vat. : Quoniam si voluerimusillud quod su-
crimen inter supputalionem Romanorum et Alexan- perius diximus, idem ouod primum incurrit, vu kal.
drinnrum : nam illi ex suocyclo annorum 84 Pascha G ( Apr. die celebrare; cOrrupte.
anni 444 affigebant vu kal. April., isti vero ex suo i Sic melius ex laudato codice, quemadmodum
annorum 19 prorngabantiu ix kal.Maii, ut annot. 1(Col. postea plurali quoque numero, suggerimus.Vulg.,
601, n.«) in Cyrilli fragmentuin fusius explicavimus. exposui.
c Codex Vat. delet die. Mox legebatur luna xxi. k Pascha scilicet ix kal. Maii, non vero vn kal.
Emendavimus ex fragmenioepistola? Cyrilli ad Leo- Aprilis lenendum est.cum embolismi ratio id requi-
nem. Confer annot. 3 in memoratum fragmenlum. ral, uti monuimus annol. 14 ( supra h). Hinc autem
Sic pariter die ix kal. Maiat inferius notaiur luna xix, patet mensem embolismalem immediaie praecedere
quae esse deberet xvm, si die vn kal. Aprilis fuisset mensem Paschae.elipsumPascha unomense lougius
luna xxi.
d Cur P.ischasinus sese converterit in hac contro- protrudere. 1 Apud Marianum, erratum. Erraticum porro Ro-
versia ad Hebrmorumlegalemtuppulationem, alii ali- manis videbatur Pascha protrahere in diem ix kal.
ter interprelantur. Probabilior aulem videlur. ralio, Maii, id est in dlem aprilis 23. Immo sub Zosimo
quia Alexandrini ex lunis xiv primi mensis a lege ile- declinarunt celebrare Pascha x kal. Maii, seu Apri-
braorum prsescriptis, in quas istorum Pascha cade- lis 22. Nam limes uliimns Dominicarum pascbalium
bat, dies Pasche et lunae determinahant, eamdem- apud eosdero erat xi kal. Maii, seu Aprilis 21. Huic
que anni comniunis et embolismi methodum seque- auiem objectinni respondet Paschasinus, Dominicam
bantur, quam apud Hebraeosobtinuisse Paschasinus quidem paschalem excedere ultimura Latinorum li-
commemorat cap. 2. roitem Aprilis 21, non vero diem Passionis hunc
6 Alexandrini suam enneadecateridem, seu suum D j limitem pertransire, idque posse sufficere, quia Pas-
cycluni decemnovennalern, id est annorum 19 divi- cha, sicuti Graecis videlur, a passione nomen acce-
debant in ogdoadera et hendecadem. O^doas primos pit. Similem responsionem indicarunt eiiam Ambro-
oclo cycli annos complectebatur, hendecas undecim sius in epistola ad episcopos iEmiliae,et Cyrillus in
reliquos. OgdoadisPaschasiuus hic expresse memi- Prologo paschali; sed hi per diem Passionis intel-
nit el aflirmat eam coepissea consulatu jEtii iterum lexemnt lunam 14, in quam cadebat Pascha legale,
et Sigesvulii, nimirura anno 437, a quo decemno- quod fuit typus Passionis Christi. Haectamen Pascha-
vennalis Alexandrinorum cyclus per hoc tempus desini ratio Leoni persuasit: unde Pascha anni 444
currens ordiebatur. Cum vero annus 444 esset hu- celebraium fuit ix kal. Maii, ut testatur Prosper in
jus ogdoadis ultimus, idcirco subjicit, qum clauditur Clironico inquiens : Nec erratum esl, quia in die xi
anno, de quo qumttio videtur exorta; de Paschate kal. Maias diesPassionis fuit. Immo ipse Leo, epist.
enim hiijiisanni erat disputatio. 121 ad Marcianum scripla an. 453, hanc eamdem
1 Noster codex, Segitvulti,quaeconcludilur. Ques- rationem adoptavit cap. 2.
nellus in margine. Al., Sigismitdi. m Marianus delet vocem Grmcis.Mox pro accepit
s Ms.Vat.: Duo tunt prioret anni communes,terin cod. Vat. Reg., accipit.
tiut embolitmus; item quartus et quintus communes. " Idem cod. Vat., celebrandumeit, legenduin ce<
tiiBCantem in Alexandrinorum rationem, a tjuibus lebraiumest.
«ui EPISTOLA IV. «10
pro emoolismo «communis est annus tentus, et er- A quoniam ipse est Deus noster, qui facit mirabilia so-
ror gravissimus est ortus, in tanlum utb mysterio lus. Qui jam non tradat bestiis animas confitentes
certo, quod dono sancti Spiritus rainistratur, ha?c sibi, neque amplius patiatur tenlari nos supra id
verius probaretur. Quod propterea credidi expo- quod ferre possumus, sed faciat cum tentatione pro-
h
nendum, quia locus ipse etiam sancto atque a rae ventum misericordem pro sua pietate, ut sustinere
venerando fratri meo <"Libanio diacono notissimus possimus. Orate pro me.
est. Cujusmysterii miraculum tale est. EPISTOLA » IV.
CAP.111.— Quaedam vilissima possessio, Melti-
I ADEPISCOPOS PER CAMPANIAH. PICENUM, TUSCIAM ET
nas appellatur in montibus arduis ac silvis densis- UN1VERSAS PH0V1NCIAS C0NST1TUT0S.
sirois consiituta, illicque perparva atque vili opere
constructa esl Ecclesia. In cujus baptisterio nocte k SVNOPSIS. (Ex Dionysio Exigno).—I. Vt nutlus epi-
sacrosancta pascbali, baptizandi hora, cutn nullus scopus servumalterius ad officiumclericatns l pro-
movereprmsumat.M.—Utqtticiimquead sacerdolium,
canalis, nulla sit fislula, nec aqua omnino vicina, vel viduarum mariti, vel m habenles numerosa con-
fons exse replelur, paucisquequi fuerint consecratis, jugia, promoti fuerint, ab ecclesia>ticis(fficiu arm
cum deductorium nullum habeat, ut aqua venerat, ceaniur. — III. Quod usuras non sotum cterici exi-
P gere non dibeaul, sed nec laici"Cliristiani. — 612
d
ex sese discedit. Tunc ergo, sicut supra diximus, ** IV. Ut clericus nec suo, nec alieno nomine fenus
sub sancta?memoria?domino quondam meo ac bea- exerceat. — V. Utsi quis tacerdotum contra inter-
tissimo papa Zosimo e, cum apud Occidemales er- dicta feceril, ° a suo submoveaturofficio.
ror ortus fuisset, consuetis lectionibusf nocte sancla LEO episcopus urhis Roma? omnihus episcopis per
decursis, cum presbyter secunduin morem bapli- Campaniaiii, Picenum, Tusciam e1 uiuvcrsas pro-
zandi boram requireret, usque ad lucem aqua non vincius constitiitis P in Doraino salulem.
venienie, 611 non consecrali, qui baptizandi Ut nobis gratulaiionem facit Ecclesiarum stalus
fuerant, recesserunt. Ut ergo breviter narrem, illa salubri disposilione compositus, ita non levi nos
nocte, qua? luceseebat in diem Dominicam, decimo mcerore conlristat, quoties aliqua contra i consli-
die kalendas Maii fons sacer hora competenti reple- tuta canonum ecclesiasticamque disciplinam pra?-
lus est. Evidenti ergo miraculo claruitOccidentalium sumpta vel commissa cognoscimus : qua?si non qua
parlium fuisse errorem. debeuiusvigilautiar resecemus, illi qtii nos speculato-
CAP.IV. — e Haec prout potui, vel epistolaris resesse voluit (Ezech. m, 11j excusare non possumus,
brevitas passa est.jubente apostolatu vestro, re- permittentes s sincerum corpus Ecclesiae, quod ab
scripsi; provolulus obsecrans ut pro mea parvitate, omni macula purum custodire debcrous, ambientium
immo pro totius orbis stalu, orare dignemini : ut G improba * coutagione fcedari.cum ipsa sibi merobro-
tandem de tot necessitatibus liberati cognoscamus rum u per dissirailalionem compago non congruat.
« Vulgati, communis est annotatus. Magis placuit praectpui sunt Vindebon. 39 collect. 5 et Vaticanus
lectio cod. Vat., cui Mariani exemplum astipulalur, Dionysii, et duo colleci. 9 Hispanicae, unus Vinde-
cum praesertim Paschasino familiare sit verbum lebon., alter Vat.
neo, sicut cap. 1 : Embolismum teneamus, jta hic, k Iu mss. collect. 5 synopsis hujus epistola? sic
communisannus lentus est. effenur in pr;einis>.a tabula nura. 76 : Ad universos
h Marianus, ministerio. episcoposCumpanim,Piceni et Tuscim, ut servi vel ori-
c Apud Bucberium, Bolliano. In ms. Vat., Libano. ginarii, anl cujusltbet conditionisobnoxii, ab ecclesias-
Quesnellus suspicatur legendum forte Silano, qui ticis ojjtciis repetlantur, et de his clericis qui ob hoe
initio epistola? meraoratur. fenerant ut usuras accipiant.
d Quesnellus in margine: AL, descendit. Ms. Vat., I Vindehon. collect. Hisp., provehat, in tahula Dio-
discendit. nysii apud Tustellum, promoveat. Sed in titulo ca-
6 Marianus addit, anno nono Honnrii; et paulo pitimpraemisso, promovereprwsumat.
post pro Occidentales habet Orientales. Legendum Quesnellus, 17«!Itabuerint.
autem Occidentales,cumcyclns annorum 84,undeer- II Vocem Christiani a Quesnello omissam ex editis
ror exortus fuit, apud solos Occidentales obtineret. et potioribus codicibus revucavimus.
f Quesnellus in margine : Al., nocte sacra. Mox 0 Al., a suo sil officiosubmovendus.
decursisreposuimusex cod. Vat., cum antea legere- p Verba in Dominosalulem a Quesnello omissa ex
tur discussis. anterioribus editionibus, nostrisque mss. nec non
sQua?sequunturusque ad finem ex Mariano Scoto j\ ex Cresconio reposuimus. Quidam cndices praeter-
et ex editinne Bucheriana ope codicum restituta eunt noinina propria Campanise, Piceni et Tusciae.
Quesnellus suaecdiiioui adjecit. Leguniur etiam in 1 Duo codd. et antiquiores editipnes , slaluia.
nostro ms. Vat., exceptis ultimis verbis, Orate Paulo post duo mss. Vercellensia coll. Hadr. pro vel
proh me. commista habenl vel contempta.
Manantis Scotns, misericordim. 1 Cod. Vindebon. collect. 5, resecamits. Dein. in
» AI. 3. Quae autem erat 4, nunc 6. Scripta 10 Oc- uno Yat., excusari.
tob. an. 443. s Cod. Vat. Dionysii, sincerw.
iliivenitur haec epistola in quindecim collect.,2, * Cod.Corbeien.collect.2apudQuesn.,eoijitatioii(?.
5, Dionysiana 6, Hadrian. 7, 8, Hisp. 9, Isid. 10, u Hanc Quesnelli correctionem, quam. sensus vi-
11,12,15 et 20 usque ad 24. lnter has tres tantum detur exigere relinuimus, cum potioribus nostris
collectiones diversa?originis sunt, nimirum secunda mss. confirmetur. Hiuc etiam in vulâtis, ubi per
Corbeiensis,quintaQuesnelliana et sextaDionysiana. dissimulattonem legitur, ad marginem notatur per
Ex bac poslrema caelerae collectiones banc episto- dissimilitudinem;quod si non ex codd., sed ex con-
lara descripsere. In hac emendanda usi sumus duo- jectura, ut videtur, factum est, emendaiionera a
decim variarum collectionum inss. libris inter quos sensuexigijudicalttm fuit. Vide not. 1 Quesn,
0il S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. 61*
t :, :
C*>»I. Aiieirf*em ordmationem ettt illicitam. — \uniut
j uxorit vir, a sacro ministerio arcendum. —
* Admittuntur passim ad ordinem sacrum, quibus h Qualis vero, cum unicuique constiterit nalalium
nulla natalium, nulla morum dignitas suffragalur; honestas et morum, essedebeat sacri aliaris ministe-
et qui a doroinis suis libertatein consequi minime rio sociandus , et Apostulo nos docente (I tim. ui,
potuerunt, ad fastigium sacerdotii, tamquam b ser- 2; Tit. 1,6), etdivina praeceplionedidicimus (Leeit.
vilis vililas htinc bonorem capiat, jarovehuntur ; et xxi, 14), et canonum 614 regulis, a quibus pleros-
prohari Deo posse cre.litur, qui domino sno nec- que fralrum declinasse et penilus deviasse reperi-
dum probare se potuit. Duplex itaque in hac parte mus. ' Nam constat ad sacerdotium pervenisse vi-
reatusesl, quod et sacrum ° ministerium talis con- duarum 1 maritos; quosdam etiam , qriibus fueriut
sortii vilitale polluilur, et dominorum, 613 quan- numerosa conjugia, etad omnem licentiara vila k Ii-
tum ad illicitae usurpationis temeritatein pcrtinel, berior, ad sacrum ordinem passim palefactis adiiibus
jura solvuntur. d Ab his itaque, fratres charissimi, fuisse pennissos, coiitra illam beati Apostoli vocem,
omnes provincia? vestrae e abstineant sacerdoles; qua talibus exclamat dicens : Unius uxorit virum
et non tantum ab his, sed ' ab aliis eliam qui origi- (ITim. III, 2); et contra illud amiqua? legispraece-
nali aut alicui conditioni obligati sunt voluraus lem- ptum,l quo dicitur et cavetur: Sacerdot virginem
perari: nisi forte eorum petitio aut volunlas acces- o. uxorem accipiut, non viduam, non repudiatam (Levit.
serit, qui aliquid sibi in eos vindicant potestaiis. xxi, 14). Hos ergo, quicumque tales admissi sunt,
Debet eniin esse immunis ab aliis, qui divinae mili- ab ecclesiasticis officiis et a sacerdotali nomine,
tiae fuerit aggregandus (II Tim. u, 4); ut a castris apostolica?sedis auctoritate jubemus arceri; nec hoc
dominicis quibus nomen ejus ascribitur, * nullis ne- eniui sibi poterunt m vindicare, cujus capaces, per
cessilafis vinctilis abstrahatur. hoc n quod illis obstiterat, non fuerunt; bujus di-
CAP. II. Viduw maritum, el qui fuerit plusquam scussionis curam ° nobis specialiter vindicantes, ut
• tfist- &i, Admilluntur, C 21. membra habebanlur. Dum vero ab his originariis
t>Cod. Val. 544 cullect. 24, servilitas honoreritca- S. ponlifex secernit alios, qui alicui conditioni erant
piat, Duo Vercell., accipiant. Vuig. ante Quesn. obligali, vel illos indicat colonos qui non jure.ori-
yerbo.eapial praimiiluiiijure, quod in omnibus cum ginis, sed possessione trigima annorum praediisad-
noslris tum Quesn. rass. et apud Tustellum deest. dicebantur, de quibus sermo est in laudata novella
« Ita Quesn. ex suis cotld., quihus et nusiri con- 12, vel illos qui semetipsos et suam operam quavis
cinunt, necnon eliain Tustellus. Vdlg. cum poste- in arte obligabant, unde variorum operum artifices
rioribusmss,, mytterium. conditionalet, id est ex conditionead quaedam opera
d Ab bis verbis inchoant cap. 1 mss. Thuan. 1 et praesiauda obligati apud Tertullianum vocantur de
Cor~b.Quesnelli. ldololatria c. 12; quem lexlum Quesnellusnot.2opti-
• Disl. 54, Nultus sacerdotum, c. 1. me inierpretatus est.
' Sic ex pnro Dionysii Vat. exemplari aliisque Ha- _. s Vat. Dionysii, nulla necetiitate tmculi abtlralia-
drianeis, nec non ex Vai. 1347ac edil. Cresconii'^ lur. Vat. cnllecl.il, nulliusnecessitatitvinculis. Vin-
cap. 195, cum quihus concinit collectio Herovalliana debon. vero collecl. 5, subtrahatur*
a Petit subjecta Poenitentiali Theodori, iu qua legi- h Hanc leciionem, quain Quesnellus ex suis codd.
lur : El ab aliis etiam qui originuli aut aliqua condi- not. 3 aliegatis induxit, approbant etiam potiores
lione obligatisunt. Mss. codd. duo Hisp. et Vat. Isi- nostri, nimirum purus Dionys. Vat. unus Vindebon.
dori cum alio collect. 11, ante vocem originati ad- collect. 5, alius collect. Hispanica?, Vat. collect. 24
dunt uul. Merlinus cuiii codd. collecl. 12 et 24, ab et exemplar collectionis Heroval. a Peiit editum.
iilit etiam qui originali. Duo alii Vatt. cum Vulgatis Vulgat irum lectio: Qualis vero unicuiqut natalium
anteQuesnellum ab illit eliam qui aul origtnali.Ques- honestas, et morum esse debeat, qui sacri aliaris mi-
nellus cum quatuor suis mss. et nosiro Vmdebon. nisterio esl tociandut, etc, proelertur in codd. VaC
collect. 5,ab itlis eliam qui aul origini; quam leclio- Hisp. et Isid. et in tribus alii< paiiler Vatt. quorum
nem origini propugnare ei piaelene nititur not. 2. unus solum exhibet contociandus. Omissio duarum
Verum lectio originali in omuibus noslris cndicibus, vocum, cum constileril, et additio vocuin, qui ei est
Vindebon. exceplo, ac pneSeriim in ptno Dionysiano lectiouem perverlunt. In duohus tauieii Vercell. col-
codice exhibiia, deserenda nou fuii. Nec vuiemus lect. Hadrianeaelextus lectio habetur omisso tantiira
cur conditioni ac senstii niagis congiuat vox origini, verbti constiterii; in Tustelli auieui uolleciione inve-
uti affirmal Quesnellus, quam originali. Magi»i.I.ice- nitur constiterit,sed cum ilesideratur.
ret originis quaui origini. Originali atilem, seu origi- 1 Cod. Vindebon. collecl. 5 posl verbnm reperi-
nis condilioni obligati inlelli;,uiilur coloni originales mus addit admonemus, sen poiius admonemur. A
memorali leg. 14, de Annona et Tributis, 1. un. de ]D verbis aulem sequentibus Nam constat incipit cap. 2
Inquilinis, et 1. 1 cod. Jusiin. de Agricol. ei Mancip. in icodd. Cirb. et Thiian. 1, ex postilla Quesnelli.
dom. (unde Originalis inquilmaltis apud Sidoniiim Vide not. 4 Quesnelli. Dein, et quosdametiam in
1. vepist. 19). Originarii au.em voianturiu novell. mss. Vercell. Codex Vindebon. collect. 5 oroiltit
12 Valtntiniani, necnon a Gelasio epist. 9 c. 14. qui etiatn.
scilicet originit jure, uli diciiur iu laudaia novella, k Unuscnd. Quesnelli, levior. Paulo post Vindebon.
seu, ut explicat Augusiinus de Civ. Dei lib. x c. I, collect. 5 beati Pauli apostoli. Alius Vindebon. Hisp.
condilionemdebent genitali tolo propler agriculluram collect. ouiittit beati. Mox pro exclamat, vulgati ante
tub dominiopostessorum Ipsa nimirum originis cau- Qnesn., rectamat.
sa seu nascenili sorte fniulos possessorum colere 1 Mss. Vat. Hisp. et Isid. cum duobus alib, quo
debebant, iisd«m.|ue erant astncti. Hos porro homi- dicitur m
cautum.
nes originali eonditioni obligatos S. Leo dislinguit a Vulgatiaute Quesnellum adduut pro arbitrio. De-
servis, uti pluribus iu legibus a Goihofredo notaiis lent n
autem omnes mss. libri. Vide not. 5 ejusdeui.
in paratitlo de fugiliviscolonis pariter distutguunlur. Quesn. in roarg. Al., quod ilti exttiterant. Corb,
Eraul quippe pnediis addicli, uon auiem boniinibus, et «Tbuan. 1. i
uti servi; et veluti ijuacdam fundorum pars, seu Vide not. 6 Quesn. cum observalionibusnostris
w* EPISTOLA V. 614
si qua forsitan de his commissa sunt, corriganlur ,., A Domino, qui multipliciler et in perpetuum mansura
* nec liceat ultra committi, et ne qua excusatio dei retribuet, recipere valeamus.
ignoratione nascalur; quamquarn ignorare numquara CAP.V. Episcopus canonesinfnngens dejiciatur. —
licueritb sacerdotem , quod canonum fueril regulis; Hoc ilaque admouitio nostra denunliat, qubd si n qtiis
fratrum contra hacccousiituta ° venire lentaverit, et
615 definitum. Haec ergo ad provincias vesiras,
per Innocenlium, Legitimum ete Segelium , ftatrcs prohibita fuerit ausus adtnittere, a suo se noverit
et coepiscopos nostros, scripta direximus; ut qua? oflicio submovendum , nec P coramunionis nostne
malc pullulasse noscuntur, radiciius evellantur , el futurum esse consorlem , qui sncius esse noluit di-
niessem Dominicam d zizania nulla corrumpant. Ita sciplina?. Ne quid vero sit quod praetermissum a no-
enim fructum uberem quse sunt sincera praeslabunt, bis forte credatur, omnia decretalia constituta, tam
M ea qua? natam segeteme enecare consueverunt di- beata? recordationis Innocentii, quam omuiuin de-
ligentius amputenlur. cessortim nostrorum, qu;e de ecclesiasticis 1 ordini-
CAP.III. Usura laicis et clericis interdicta. — •"Nec bus et canonum promulgata sunt disciplinis, ita a
hoc quoque praelereunduin esse duxiinus, quosdain vestra dilectione custodiri debere mandamus, ut si
lucri turpis cupiditale captos, s usurariam exercere quis r in illa coromiserit, veniam sibi deinceps no-
pecuniam, et fenore velle dilescere. Quod nos, noni B ] verit denegari. Data sexto idus Octobris, Maxirao
dicam in eos qui sunt in clericali officio constituli, ileruin et Paterio 3 viris clarissirais consulibus.
sed h et in laicos cadere, qui Christianos se dici
'
cu-
* EPISTOLA V.
piuut, condolemus. Quod vindicari acrius in eos 1617
u ADEPISC0POS
qui fuerint confulati decernimus, ut omnis peccandi METROPOLITANOS PERILLYRICUM
CONSTITUTOS.
opporlunitas adimalur.
CAP.IV. Nec suo, nec alieno nomine fenus exerceat STOOPSIS. — I. Iilicilos conira canones corialus pru-
clericus.— i Illud eliam duxiraus praemonenduni, ut denler monilis prwveniri.— II. Vicessuas per llly-
ricum Anaslasio Thessalonicensimore prwdecesso-
sicut k non suo, ita nec alieno nomine, aliquis clerum suorum commiltit.— III. Bigamos, viduarum
ricorura l exercere fentis attentet; iudecens enim est mantos out repudiatarum a saccrdoiio ex canoni-
crimer suum commodis alienis impendere. Fenus bus arceri jubel. — IV. Ut provinciatesepiscopi ad
aulem hoc solum aspicere et exercere 616 debe- metropolitanos,sic meiropolitanos ad exarchum seu
vicarium pertinere. — V. Eorumdem esse metropo-
mus, ut quod hic misericordiler trihtiimus, ab eom litanos ordinare, el de provinciaiumstatu ad sedem
« Vat, coilect. 24, ne liceat. Et paulo post unus C ( " Vulgaii omnes cum plerisque mss., Pdlemo, re-
Vat., ne qua excutatio ignorantimmtscatur. jecto in marginem Paierio, quod in Merlini editione
b Duo Vatt., sacerdoti. Mox,quid canonumin duo- legebatur; et nos in Vat. et Vindebon. Hisp. et iu
ous Vindebon alio Vat. collect. 11 reperimus. llanc autem lectio-
« Duo Vercell. Sigentium. Paulo post pullulasse nem oninino lenendam optime probat Paginsad A.
dignotcuntur in Vindeb. Hisp. 443, num. 1 et 11, eamque cnnfirmat Georgius in
<"Mss. Corb. et Thuan. 1 Quesnelli, per zizania notis ad Pagium novissiraaeLucensi editioni
subje-
nullus corrumpat. ctis. Rem vero extra omnem aleam ponit coaevum
« Iidero Quesnelii codd., inquinare. Duo Vindeb., papyraceum documentumEcclesiafRavennatis emen-
tiecare. date recusum a marchione Matfeioin Hist. Diplom.
t 14, qu. 4, Nec hoc prwtereundum,c. 7. pag. 132., et ab eodem Vaticana? biblioiheca? dona-
s Vide noi. 7 Quesn. tum, in quo consulalus ejusdem anni Pateri, non
h Paniculam et atldidimus ex Vat. Dionysii, Vin- aulem Palerni nomine designatur. Porro alius anno-
debon. collecl. 5 Cresconio, Vat. Hisp. et isid. aliis- tator in eadem Lucensi editione ex hoc papyraceo
que• iribus codd. monumento colligit Maximum hoc anno non secun-
Quesnellus, in iis. Praetulimusleclionem omnium dum, seri leriiuin consulaiuni gessisse, eo quod ibi-
nostrorum mss. atque Cresconii. Vat. collect. 24 in dem scribatur cons. Mttximi ter et Pateri vv. cc. At
eos, qui fuerunt comprobati.Dein decrevimuspro de- cum oiin es uostri cotld. omuiaqiie monumenta a Pa-
cernimusin Vat. Dionysii et duobus Vercell. gio et a Georgin allata Maximumintegris fere voci-
i In Corbeien. et Tiiuan. 1 Quesnelli hoc caputest. _. bus ilertim, secundovel bis consulera vocent, caetera
pars capiiis praecedeniis. "• aiitem numeralibiis liiteris n, paiam fit in
k Dist. 46, Sicut non suo, c. 10. non ter legenduiu sed iler., id est iterum, ita ui papyro
littera
1 Vindeb. llisp. et Vat. collect. 24, exercendum. i sumenda sit ex finali vocis priecedenlis Maxiivi,
m Quiuque codd., a Domino. cum inin raro accidat, in ejusmotti monumentis
n Dist. 19, c. 1, Si Rom. ponlif., § Quibus ad hwc. omitti initialem litteram, quandoanieceilens voxea-
0 Vulgvante Quesn. cnm Vat. collect. 24, venerit dem littera desinit: idque inulto
inagfs ex scriptoris
vel veniretentaverit.Vindebon. collect. 5, veniie vo- indole eruitur, qui in ipsis vocibus Paleri et Theo-
tueril. dosi duplicis ii scriptionem elfugit.
p Vat. Hisp. cum duohus aliis mss. addit eum. * Scripla 12 Januar. a.l. 444.
4 Vulg. ante Quesn. cum solis mss. collect 24, or- u llasc epistola inter eas est quae cnllecta? fuerunt
dinationibus et canonum ordinata sunt disciplinis. Ecclesia Thessalniiicensi,et in collectioneRomana
Vide not. 8 Quesn. et observalionem noslram. Mox £ro uca? Holstenii priiiiiiin edila fuit. Eam vero non
iidem Vulgaii cum Vindebon. et Vat. Ilisp. aliisque inutiliter recognovinms cum m1». Barberiuo 3386
quinque codd., ita vestram ditectionem custodire de- collect. 16, ex quo Holsteniana ediiio prodiit, eum
bire. mahdamus.Sed Vat. Dionysii, Vindeh. colleet. sit unius Thessaloniceusis colleciioniscoriex. Pracpo-
5 cum Hadrianeis et Florentino S. Marci Quesnelli neuda auiem lint haec epistola sequenti ad Anasta-
lecliouem tuentur. quippe quotl eodera licet die exarala , in sub-
* lidem Vulgaticum mss. collect. 24, illa contem- sium, sequenti taiuen epistola cap. 6 jam conscripla tra->
jnerit. ditur.
<
SI5 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE -^
"'
apostolicam referre. — VI. Causm graviores vel iA postquam pergratiam baptismatisestrenov»
appellationesIllyrici sedi apbstolicmreservanlur. perit, cum in baptismalepeccata deleantur,.
Dilectissimis fratribus episcopis metropolitanis per rum numerus abrogetur. Adeoautem in excas '-
.,
lilyricum constitutis LEO. sui hoc obtendere non poterit, ut eorum sepatretn
CAP.I: — Omnis admunitio salutaris, quam Do- filiorum, quos ante baptisraum susceperit, negare noa
mino credimus aspirante contingere , in mercedem possit. Neque enim uxor qua? ex legis praeceptoduci-
proficit monentis et moniti; et ideo nos hoc libenler tur, inter peccata qua? abluunlur baptismate polerit
arripimus, quoniam placere Deo noslro, non solum numerari.
nostris, sed omnium fratrum consacerdotumque no- CAP.IV. — Ad synodum quicumqtie fuerit evoca-
strorum actibus festinamus. In nostram enim recur- tus occurrat, nec congregationi se deneget, in qua
rit gratiam, si Ecclesiaesic regantur ut nullus queri- ad Deum pertinentes causas noverit esse tractandas
moniis aditus reseretur. Sit itaque dileciioni veslrae, e Quidquid causarum, ut assolet, inter consa-
fratres charissimi, dulcis et jucunda prarceplio, quam cerdoteseveneril,ejuscuivicem nostram commisiinus
de sedis apostolica? aucloritate , servata charitatis examini reservetur: ut illo sub Dei timore praesule
gratia, manare noscatis; nec vobis aliquid jttris cre- omnis ambiguitas liniatur. Nihil in ejus, aul nostrara,
dalis imminui, si tam pra?sentibusquam futuris rebus B contra baecqua? constituimus, praesumaiurinjuriam.
videatis, ne illicitis praesumptionihus reseretur adi- Ejus nobis relatione, si quid ad nos referendum fue-
tus, pra?caveri. CAUTIUS enim usurpationibus , ante- rit, innotescat: ita enim vos ad illum perlinere volu-
quam tenlentur, obsislere, quam quae usurpata fue- mus, ut ad vos provinciarum vestrarum perlinent
rint vindicare. sacerdoies. Qui ergojnre sibi debito uti cupiunt, apo-
CAP II. — Et quia per omnes Ecclesias cura no- stolica?sedis auctoritate concessa per suam contuiua-
slra distenditur, exgente hoc a nohis Domino, qui ciam immiiiucre non nitantur.
apostolica?dignitalis bealissimo aposlolo Petro pri- CAP.V. — Ut vero vestra? dilectinni provinciae
matum • fidei sua?remuneraiione coinraisit, univer- suaeordinatio permiititur sacerdotum, iia fratrem et
salem Ecclesiani in fundamenti b ipsius soliditate coepiscopum nostrum Anastasiiimde ordinando anti-
constiluens, necessilatem sollicitudinis quam habe- slite volumus consulatis. Cui metropolilani episcopi
mus, cum his qui nobis collegii charitate juncti sunt consecrationem siaiuimus reservari, uteo inquisitore
sociaraus. Vicera ilaque noslram fratri et coepiscopo atque custode, cum certus licentia?mndus imponilur,
nostro Anastasio, seculi eorum 618 exemplum , 619 ecclesiastica?disciplinaein oranibiis ordo ser-
quorum nobis recordatio esl veneranda, commisimus, vetur. Ipsum vero f secundum definita canonum hoc
et ut sil in speculis , ne quid illicitum a quoquam C vestra dilectio s nostris epistolis admonilum esseco-
praesumatur, injunximus : cui in his qune ad eccle- gnoscat, ut de siatu Ecclesiarum vestrarum certiores
siasticam pertinent disciplinam , ut dilectio vestra subinde sua relatione nos faciat; scilurus sibi a no-
pareat, admonemus. Non enim tam illi obtempera- bis imputandum, si quid de bis qua?staluimus a quo-
bitur quam nobis, qui hoc illi pro noslra sollicitudine quam fueril temeralura.
per illas provincias cognosciiiitircommisisse. CAP.VI. — Si qua?vero causa? graviores vel ap-
CAP.III. — Volumus eniiii tales fieri Doraino sa- pellaliones emerserint, eas sub ipsius relatione ad
cerdotes, quibus cuncia conveniant, qua? sunt eccle- nos mitti debere h decrevimus, ut nostra secundum
siasticis canonibnsdeflnita: c ut episcopi, presbyteri ecclesiasticum morem sententia finiantur. Ha?cvero
atque diaconi unius uxoris viri sint, secundum beati quaeper lilium meura Nicolaum presbyterum scripta
Apostoli sententiain (I Tim. iu, 2), et hanc secundum direximus recurrentibus litteris, ut vos eadem scia-
legis praecepta virginem d acceperint, nnn viduam, mus accepisse, rescribite. D.ita pridie idus Januarias
non repudiatam, sicul legis scriptura teslatur (Levit. Theodosio xvm et Albino consulibus.
xxi, 13,14; Ezech. XLIV,22). Nec se quisquam assti- EPISTOLA i VI
met posse ad sacerdotium pervenire, qtii ante baptis- I ADANASTASIUH THESSALOMCENSEM EPISCOPUM.
mum,deficienlequam habebai uxore, alteram rursum, STNOPSIS. — I. Ut bonus pastor ad sollicitudinemco-
0 In editione Holslenii lypographorum errore, fidei D monuerat ut de slatu Ecclesiarumveslrarum , inquit,
sui. Emendaiionem, de qua Quesnellus not. 1 loqui- certiores subinde sua relatione.nos faceret. Id enim iu
lur,b Barberiutis codex probat. sequenti epistola praescripium non legitur; immo
Vide noiam 2 Quesnelli, qui mavult legi islius , cap, 1, illis vocibus in -his liiieris, in quibus de slatu
et observationem nosiram. Ecclesiarumcerliores ilitlicari videniur Ana-
c Ms. Barb., ut episcopus,presbyteratque diaconus. stasii litierae, quibus effecii,
de Ecclesiis Illyrici relulit, ut
d Apud H.ilslen. et in ms., accipiant. Cur Ques- memorata? Leonis admonitioui sansfaceret; quod
nellus emendaverit, vide ejusdem not. 3. scribendie sequenii epi-t"ke occasioneindedit.
8 Puncta adjecimus ob iudicandam lineam cum h Hoc decretum legiiur eap. 5 epistola?sequenlis ,
dimidin in ms. Barber. vacautem, qua?aliquid in ve- qua? una cum hac in lllyricutn irausmissa fuit.
tustiori codice, unde Barberinus exscriplus tuit, cor- 1 Al. 4. Qu;e auletn erat 6, nunc 1. Scripla 12
rosum el ab amanuensi minime lecluin signiiicat. Jannar. an. 444.
f Vide nut. 4 Quesn. i Ha?cquoque epistola ex eodemcodice Barberine
s Voces nostris epistolis aliam anteriorem epislo- colleclionis lt> Thessalonicensis sumpla, et in colle-
l;in:a subsequenti diversam, qua? interierit, ad Ana- ctione Roinana Holsteniiedita est, ex quo epistola
stasiura scrijuam videntur innuere, in qua Leo illum atiterior. Confer aimotaiionem prituam in earadem.
CIT EPISTOLA VI. 6f»
— II. Viceisuas A quas tibi vice nostra h committimus, gaudeamus. Ut
episcoporumlitteris competliamat. Siritii secutus enim bene agenti, et quaesacerdoiali auctorilati cou-
per lllyricum Anastasio commitlit,
exemplum.— III. Cononumobservuntiam, arcentur prmser- veniunt solertius
exsequenli ad honorem proliek res
timin ordinationibus,commenilat:a quibus
bigantiet viduarummariti. — IV. exariho
A metropolitano tributa, ita huic oneri esse cognoscitur, qui com-
eomptovinciatesepiscopi conscio — ordinen- missa s<bipolestute, 621 1ua debel moderalione
tur; metropolilaniab ipso exarcho el V. Utomnes non iititnr.
conveniantad synodos; harum ulililas anclorilas.
— VI. Tam presbyteroset dL.conosquumsacerdotes CAP.III. — Credila itaque tibi, fraler charissirae,
nonnisidiebusDominicisesseconsecrundos. gubernacula pervigil tene, et ineutis iu;e oculus per
Dileciissiniofratri ANASTASIO. LEO. omniaquae curae liiie videas injuncia circumfer,' in
CAP.I. — Omniuni quidem lineras sacerdoium mercedem luain profuiura cusiodiens, ct bis qui
«
grato nos relegere animo , fraterni 620 collegii discipliiiam caiiimuui lahefactare niiuntur olisistens.
charilas facit, cura per spiritalem graiiain tmiquam Divina?legis sanctio veueranda, et canoiiiim specia-
praesenles ainplcciiiniir, qui us sermone epistolis lius decreta servenlur. Per coiiimtssastihi provincias
mutuo commeantihus sociamur. Sed majnr b nobis tales Dominosacerdotes, quihus s .la vititelcleiicalis
in bis videlur esse affeclio, in quilius de statu Eccle- ordinis i siiffraganiur merita , corsecrentur. Nibil
siarum cerliores effecti, ad exercenda? sollicitiidinis g gratiae personali, niliil ambiiioni, uihil redemptis
vigilanliamofticiinostri consideralione compellimur: permitias li<ere suffragiis. Examineinur dtligentius,
ul in speculis,quemadinodumc Domitiusvoluit, con- et per loiigum vita?trauiile.n disclplinis ccclesiasti-
slituii, el pro vi)tonostro ciirrentibus rebus nostrum cis, qui ordiiiandi fuerint, nnbuaiiiui-.Si laiuen illis
commodemusassensuin, et ea qua? depravari aliqua oinuia qua? a saiu tis Patribus sunt constituta con-
usurpatiuneperspiciinus, adhihilaecoercitionisreme- veniant, el qu.v healum apostolum Pauluui de lalibus
diis corrigaraus : sperantes jacti seminis responsu- legimus pn-eepis-e custodierint, ut unius uxoris vir
rum nobis uberera Iructura, si non sinamus crescere sit, et haiicvirginem, utauctoritasdiviuaelegiscavet,
quaein messis detrimeula Doininica?cceperint pul- acceperil. Quodkita sollicilius volumus custodiri, ut
lulare. omnibus excusationibuslocumadiinainus, ne se quis-
CAP.II. — Postquam itaque nobis petitio luae di- quani credai pnsse ad sacerdotiura pervenire, qui
lectiouis innoiuit per filiumnostrum Nicolaum pres- uxorem anieqiiamCliristi graliaraconseqiiereturacce-
byteruin, ut tibi quoque a nobis, sicut decessoribus pit, qua deliciente alteram po-t baplisuiutii conjun-
tuis, per Illyricura cum nostra d vice propter custo- xeril sibi. Cum negari uxor illa non possit, nec prio-
diaui reguUrum aucioriias praestaretur, pra>bentes ris conjugii numerus aboleri, et eorum ita sit pater
assensum, nostra adhorlaiione compellimus ut niilla Q filiorum quos ante baptismum ex illa susceperit,
' dissiiiuilalio, negligentia nulla proveniat circa Ec- quemadmodum et illorum l fit quos cx aliera post
ctesiarum regimen per Ulyiicum posilarum, quas baptismoin noscit suscepisse. m Sicut enim peccata
dilectionitua?vice nostra coinmiltimus, beataerecor- et quae illicita esse noscuntur per lavacrum baptis-
dalionis Siricii exemplum secuti, qui sancta? memo- matisabolentur, ita quaesuntlegispraeceptoconcessa
ria? Anysiopraedecessorituo bene de aposlolica sede vel licita non delentur.
tunc merito, et rebus post sequenlibus approbato, CAP.IV.—Nullus le inconsnlto per illas Ecclesias
' certa lura primura ralione coramisit: ul per illam ordinetur amisies : ita enim fiet ut sinl de eligendis
prnvincianipositis, quas ad disciplinatn teneri voluit, matura judicia , dum tua?dileclionisexaminalio for-
Ecclesiis subveuiret. Gloriosa inslaulius exempla midetur. n Quisquis vero a metropolitanisepiscopus
sequenda sunt, ut quorum privilegiis uti cupimus, contra nostram prseceptionempraeter tuam noiitiam
eorum nos similes in omnibus approbemus. Imi- fuerit ordinatus, nullain sibi apud nos status sui esse
tatorero te tam s praedecessoris tui quam deces- noveritfirmitatem,eosqueusurpationissuaerationem,
soris, qui pari modohoc et meruisse et egisse coguo- qui hoc praesumpserini, reddituros. Singulisautem
scitur, esse volumus: ut de profectu Ecclesiarum, melropoliianis sicut potestas ista commitiitur, ul in
epistolam.Quaedamtestimonia bujiis epistola?vnlga-]D ceniiiim papam; decessorisvero nomine Rufus, qui

verat Leo Allatius in Concordia EcclesiaeOrientalis sub lnnocenttoelecius , Anaslasio iuunediate prae-
euin Uccidentali, pag. 1370, ex cod. veiustissimo cessit.
Vaiicano, qui boc tfmpore inveniri non potuit. Va- hCod. Vat. Allat., commisimus;sed stipm etiam
rianies ex hoc quoque ms. unde Barberiuus prodiit, commillhnus.
Allatiiauctoritale dabiinus. 1 Idem cod. Vat., 17««.
* Ms. Barb., alterni, conruple. i Ita ex eoilem cori. Al., suffragentur.
b Pronomen nobisa Quesnelln omissum restitui- k Ex cori.Barber. adjecimus itu.
mus ex eodem cod. et ediiione llnlstenii. De Ana- 1 Additlimus^t ex utrisque codd., ex quibus etiam
slasii liiterishic indicatisconfer annot. 8 (Col. 615 e) nosct! pro nosciiur reposuimus.
in epist. praecedeniem. m Videnot. 4 Quesnelli, qui duas vocessicut enitn
< Ita idem cod. Vulg., Deus. necessirias supplevit, et abolenlur emendavit pro
d Vide IIOI.1 et 2 Quesnelli. abolebuniur.
• Cod. Vat. apud Alliliuui, dissimulatione. n Hoc qiioque ioco Quesnellus necessariamemen-
1 Videnot. 3 Quesnelli. dationem induxit, de qua vide not. ejus 5. Anti>aper-
« PrmdecessoritnoraineAnysiuspaulo ante memo- peram : Quisqnisverode meiropolitanisepiscopit.
ratus inlelligitur, qui vitam produxit usque ad Inno-
PATROL. ™r 20
«10 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. m
suis provinciis jus habeant ordinandi, ita eos metro- A cum fraternitati tua?ex noslra delegatione cceperint,
politanos a te volumus ordinari, maturo tamen et seCUndufnea (juae stirtpslmus, bbe|ire^f^^g^mus
• decocto 622 judicio. Quamvis enim omnes anti- sane, quod non potaimus silentio prxteriee, a qui-
stites probatos et Deo placitos deceat consecrari, hos busdam fratribus solos episcopos tanlum diebus f)o-
lamen praecellere yolumus, quos pnefuturos his qui minicis ordinari; preshyteros verp et diaconos,
ad se pertinent consacerdotibus noverimus. Quod * cifjca quos par cpnsj^raiio fieri dt?bel,Ra,-simquo-
dilectipnem tuam soHiciiiusager.e pramdnemus et libetdiedignitatem officiisacerdptalis acripere; quod
cautius, ,ut illud apostolicum cusiodire, quod scri- 1 contra canones et tradilioriem Patruin 623 usur-
plum est, approberis : Manus cito nemini impotueri* paiio corrigenda Cortimiitit, cum mos quibus est tra-
(\Tim. v,22). ditus circa omnes sacros ordines debeat oninimodis
CAf V.—Ad synodum quisquis fratrum fuerit evo- custodiri; ita ut per longa temporum curricula, qui
catns occurrat, nec sanctaecongregalioni se deneget: sacerdos vel levita ordinandas est, per omnes cleri-
in qua maxime b consiiiuendum esse noverit quod calis officii ordines provehatur : ut diuturno disCat
ad disciplinam poterit ecclesiasticam pertinere. Me- tempore, cujus el doctor ipse futurus est. Data pridie
lius enim ° omnis culpa viiabitur, si inter sacerdotes idus Januarias, Theodosio xvm et Albino coss.
Dominicollatio frequentior habeatur, et emendationi 8
adunata socie- EPISTQLAi VII.
pariler et cbarilati plurinium pra?stat k ADEPISCOPOS PER1TALIAM.
tas. Illic, si quaec?usa? na|a?fuerint, priestajote Po- 1 StNOPSis.— Plurimos Manichworum
ut re- vigUanliatua
mino, ita potemot terminarj, cpntentiQ nujja ittirbe "Rottiadeieclot esse, eTpari ab eti tolliciiu-
d dine invesngandosadmonet. ' "^ '>»<•'• ''"
sideal; sed sola inter fratres charj(as coalescat. Si
m LEOuniversis episcopis per Italia? provincias eon-
qua vero causa major eyenerit, quaea tua fralernilale
illic praesidentenon potueritdetiniri, relatio tua missa stitutis in Domino.salutem.
nos consulat: utreyelante Domino, cujus niisei icor- CAP.I. — In consortiura vos nostra? sollicitudinis
dia? proGiemur esse quod possumus, quodipse nobis n adyocamus, ut vigilanlia pastorali, ° ue quiddiabo-
aspiraverit, rescribamus : ut cogniiioni nostraepro licaelicere possit astutia?, commissis vobis gregtbus
traditione vcteris insiituti et debila aposiolica?sedis diligentius consulatis : ne is qui Domini miseriCor-
revereutia, noslro examine vindicemns: ut enim audia revelante per nostram curam a nosiris ovibus
ctpritatem « tuam vice nostra te exercere yolumus, morbus P abigilur, necduin vobis prxmonitis, et ad-
ita nobis qua? illic compoiii non poiuerjnt, vel qui hiic quid agatur ignaris, i per vestras se dispergat
v.oeem' appellationis emiserit, reservamiis. Ecclesias, ' et suarum furlim cuniculos inveniat la-
CAP.VI*— Haec ilaque in omniura fratrum facies C tebranim,6248nl(l"0da nobisinUrbeeistinguilur,
notitiam pervenire, ut nullus deincepst per ignora- lenebrosis apud vos radicibus seminetur. Plurimos
tipnem in observandis his quaepraecepjmqsexciisaiidi irapietalis Manicba?a?sequaces et doctnres in Urbe
se reperiat facultatem. Ad ipsps etiam metrQpolitanos inve-ttgaiio nostra reperit, vigilantia divulgavit, au-
ingularum prpvinciaruin iipstra, quibqs eos mone- ctoritas et censura coercuit: quos poiuimus emen-
remus , scripta direximus : ul iipyerint aposiolicis dare, correxiraus; et ui damnarent Manichaeumcum
obediendum esse sententiis, et tunc se uobis parere praedicationibus* et disciplinis suls publica in Eccle-
« Sic cod. Barb. et Vulgat. Leo Allalius legit scopit habent Ecclesiit. Cod. Corb. collect. 2 et mss.
decoro. ... >'..!, . . com)Ct'S, Univefsfsepiicbpis6er diversaSprovinctas
h Cod. Rarb., cuttodiendum. Rolst.cniusemendavit conttitulis. Cotl. Floreiilin. S Marcicolltêt. 13: Leo
ex irigenio, ciim Tn synndis decreta cbiistiluanlur. episcopusurbis Romwnniversis(al. omnibus)epitcopit
«Vocem omttisa QuesrielloOmissam'Cxms. Barb. per Italiam constitutii. Vide not. Quesiielli.
et editione Holsteniana revocavimu9. n Codd. collect. Hisp. et Isid. cuin aliis qualuor
d Sic ex ms. emendavimus. Editi tolida ex Hoi- exinde derivaiis addcmt, dilectissimifratret.
stenii conjectura, qua? taraen non cogit. o Vulg. ante Qnesn. cum mss. collecl. 12, ne quid
'* Ita codex e't Holsteiiilis. Quesrieilusnostram ex diabolicwfraudis astutia possil nocere. Lectinnem ab
ingenio posuit. eo indtictam cx suis corid. nostri quoque m-s. libri
' Vide not. 6 Quesn. et nostram observationem. conlirmant, duobus posteriorum collecliotiiim Vat.
s Apud Allatium, itjiionutone, et dein, quceprm- n exceplis, in quibus, rie quid diabolicmrei astutia possit
cipimut. " nocere.
"" Vide not. 7 Quesnelli. t Anliquamlectionem revocavimusaucloritaie an-
Vide not. 8 Quesn. tiquissimi Vat. Dionysii, et mss. Vercell. ac doonim
) Al. 8. Qua?autem erat 7, nunc 2. Scr. 30 Janua- Vatt. Quesnellus cura aliis mss. et Justello, abji-
rii an. 444. citur.
k Exstat ha?cepistola in 13collectionibus, nimirum i Quesn. in marg., Diony*.per vettrm tedis pergat
in 2, 5, Dionysiana6, Hadriauea 7, Hisp. 9, Isid. Eccletias; male. lta quidem apud JusteHnm, ifon
10; iiemincollect. 11,12,13,21 et reliquisusquead vero in uostris Dionysii, necinHadrianeiscodicibus.
24. ln indice pracmissocoliectioni 5, cap. 73, inscri- * Codd. Corb. et Thuan. 1. Queta., et suorum
bit ur : Epittola generalit de Manichmis. cuniculoruminveniatlalebram.
1 Apud Dionysium hic tituhis legitur: Quod plu- furtim * Vulg. ante Quesn. cum ms. Vercell. et Juslello,
rimi Manicltmi(al., Mdnichworum)vigilantia papw ne quod, perperam. .>.*
Leonisin urbe Roma detectisint. * Ita mss. Vubj. anle Quesn.. ei iHrnnulit. iiox
m Hanc inscriplionem CxVat.
puro Dionysii ajiis- confettione in duobusVat.et '
ViuUuwvotuiitaBU Hish.,
que Hadrianeis, et Vindebon. Hisp. praeelegimus. 10COproftttiOMU'< i-ir. -loni-.f.-. wl
".-.'.•.'.?.-.•
jlts. Vat. Hisp. et lsid. cum aliis collect. 11 pro tpi-
62! EPISTOLAVIH. 622
sia professione, et manus sua?subscripUone,compu- A ,•, abscindamus. Undehortor dilectionem vestram, ob-
k
limus; et ita de voragine impietatis suac confessos, testor et moneo, ul qua debetis et potestis sollici-
pceiiitentiamconcederido,levavimus. Aliquanti vero, ludine vigilelis ad invesligandos eos, necuhi occul-
qui ita a se demerserant, ul nullum his auxiliantis tandi se reperiant facultatem. Ut enim babebit a Deo
1 digna? remuneraiionis prairaiiira, qui diligentius,
posset remedium subvenire, subdili legibus, secun-
dum Chrislianorum priiicipumconsiiluia, ne sanctum qutid ad salutem commiss« sibi plebis proliciat, fue-
gregem sua contagione polluerent, per publicos ju- ril exseculus ; ita ante tribunal Duniinide reatu ne-
dices perpetuo snnt exsilio relegati. Et omnia qua? gligenlitese non poterit excusare, quicumqueplebcm
lain iu Scripturis quam in occultis traditionihus suis suam, conira sacrilega?persuasioiiis auctores, no-
habent profana vel lurpia , ut nosset populus quid luerit custodire. Daia m (erlio kaleudas Februarii,
lefugeretauib vitaret, oculisChristiana?plebis certa Theotlosio Augusto xvm et Albino yiris clarissimis
roanifestalione probavimus: adeoulipse c quieorum consulibus.
dicebatur episcopus, a nobts tenlus, proderel flagi- 626 n EPISTQLA VIII. j
d
tiosa in suis mysticis qua?leneret, sicut gestorum SEl'
C O.\STITUT!0VALENTLMANI "
111.
vos series poterit edocere. Ad inslructionem enim De Manicltmis.
vestram etiam ipsa direximus : quibus lectis, omnia B 1 Imperatores THEODOSIUS ei VALENTINIANUS Augusti
e r ALBINO P . P. II.
qua?a nobis deprehensa sunl nosse poleritis,
CAP.II.—Et quia aliquantos de his, f quos hic, ne Snperstiiio paganoriiin quoque damnata lempori-
seabsolverent, arcliorreatus involverat, cognovimus bus;.inimica ptiblica?iliscipliiii!, et hostis fidei Chri-
nufugisse ; hanc ad dilectionem vestram epistolam stian;e , -i ad excidiiun sui clemenliara nostram non
misimus s per 625 acolytbum iiostrmn; ut effecta immerito provocavil. ManicliJtosloquimur, quosex-
certior sanctiias vestra, h fratrescbarissimi, sollici- secrabiles, et lotoorbepellendos omnium relroprin-
lius agere dignctur et cautius, > necubi Manichaeae : cipum statut.i judicarunt. Nec dissimiilalionemcri-
perversitatis lioinines plebcs vestras facultalem lae- mina r nuper detecla patiunlur. Qu;e eniin el quain
dcndi, et hujus sacrilegii possint invenire doctores. diclu audituque obscena in judicio beatissimi papae
Aliler eniro nobis commissosregere uon possumus, Leonis, 8 coram senalu aiuplissinio manifesta ipso-
nisi i hos, qui sunl perdiiores et perdili, zelo fitleii rum confessionepatefacta sunt? Adeo111 corum quo-
Dominica?perseqtiamor; et a sanis inenlibus, ne pe- que qui dicerelur ' episcopus. el voce propria pro-
61is liaeclatius divulgetur, severitate qua possnmus> deret, el orania scelerum suorum secreta perscribe-
» Quesneliuset duo nostri inferioris notaecodices, C ( i Ms. Vat. collect. H cum Vintieh. Ilisp., eos.
te demerserunl, ut nullohisauxilii possit remedto sub- Mox iu Vat. collect. 24, ne pestis audacius diiul-
veniri. Secuti sumus veterem leclionem, qua: est ini gelur. ••:
ross. collectionuraDionysii,iladrian., llisp., Isid. 12'. k Vindeh.collecl. 5 omitlit debetiset.
et24, nec non apud jus<etluin. ln Viudebon.eatt.-S,, l Etlitioiies ante Quesn. ciim Vat. collect.
2i, ;n-
se demerseruni,ul nutlumhis auxiliantis possil reme- gens remunerationis-prmmium. Iu Vat. collcct. 11
ditim tubvemre. ilee^l ingensei dignw.Quusn. iniiiarg. Al. : dignum.
b Quatuor mss. addunt quid. Paulo post, de realu ncgligentimsuw non poterit excv-
" Cod. Vat. 543 collect. 21, t7«idicebaturepiscopo- tari, in Vindebon.Hisp.
rum episcopits.Hic auiem in sermoiie 16, de Jejuu. m Cod. Thuan. 1 Quesn., iv kal. Addidimus
Augu-
decimiinensis5, dicitur, episcopusipsorumdetestandi i slo ex ms. Vinriebon.cnllect. 5.
criminit ordinator. n Qiiesnellu. banc relegit ad nis. Oxon. Nos
pra?-
.. d lta pleriquecodicesQuesnelliet nostri cum puro> lerea uieiiiiir tribus codd. Wunehurgeiisi, Goihano,
Dionysiauoet Vindebon. collect. 5. Vulgati ctimi etOitiiboiiiano, (Juor'mii variantes exhibuit Joanncs
Hisp. el Isid. aliisque quatuor ejusdem originis,, DaniclRilter in novissimaedilione Ltpsiensi codicis
mysteriis. Alii codd. a Quesn. indicali in margine,, Tlit3.idosianitom. VI, inler Novellas.
° 19 Juuii anni 445.
mysteriismysticis,quwlenerent.
* Qiie-n, cum quihiisdanicodd., polestis; melitis s p Quesn. AlbinoP. P. et pairicio. Post P. P. ad-
e.xeuiclaVat. Dionysii,ll.idnan., llisp. ellsid., euinI jecimus n, ex editiset mss. Novellariiinlibris, pro
aiiteritiribusviilgaiis,poieritis.Pauloante iidetnVulg..
._ quo codex Wur., Albinobis P.-P. Futt scilicet Albi-
cum uuo.Vat.. repreliensa,pro deprehensu. " nus prtmum praefeciusp;;t'torio an. ilti, ut culligi-
' liacum Quesn. cod. Viiidebou.collect. 5 et duo> turex I. 7, deLegitim. lliefeiiii. Lxpunxiiiiusa.iiera
Vai. Caiteri cuni Vulg., quos ne absolverentur.Ideml et pniricio; boc euim titulo ille qiiidem iiiscribilur in
cori. Vindebon., arctius, pro arctior. legihus an. 446, uou vero in illis aii. 445.
s Verbaper acotytltumnottrum desunl in Vat. Dio- i Ms. Golli., adexstlium,corrupte.
nysii et iu Hadiianeis eiiam editis ; sed leguniur inl r Detecta scilicel fuii an. 445 opcra S. Leonis ex
C;elens noslris codicihus. Quesnetlus, pcr Ulumaco- Chrunico Prosperi. Coufer adinonitionera nostraiu
lytltum.Mitlum iiullihi reperire licuit.rortein aliquo) pi.cmissam epistolaepriraac, nuin. 23, nec nou dis-
ejus codice positas fuerunt littera? itl. luco propriii sert. 1 Quesn. de vita et rcbus gestis S. Leonis an.
nomiiiis, ut III anliquii lorimilis usitalura est. 445.
> Voces fratres charissimiabsunt a mss. ilatlriaii. s Ipse Leo, epist. 15 ad Turrib.
cap. 16, ait : In
Vindehon.Hisp. et Justello , nec non a duubus atiiss jttdicio nottro, cui noit solumfrequentistiinaprwientia
Vatt. atque a vulgaiis ante Quesn. sacerdolum,sed eliumiltuslrium virorum dtgnitas, cl
> Duo Vatt. coliect. 21, ne alicubi Manichwmper- pars quwdam senatus ac piebit interfuit, ipsorum
VtrtitalishominetplebetVeslrasfacultatcmkabeanflm- (iViaiiicli.coruin)qui omne facinus perpelrarunl, ore
dtndi; sed hi iidein codices paulo post, necubioccul- '.- restratum tst.
tandi.etc. 1 Coufer annol. 13
(Supra n. c) in epist. praaced
" •' 'V
025 S. LEONIS MAGNlEPISTOLii.
ret. Quod notitiam noslram latere non potuit, qui-- A cem librarum auri muita percellat, I si '
bus luluin non est negligere tam detestandam Divi- superstitione pollulurasiverint militare; netj f
nitatis injuriam, et impunitum relinquere scelus quo) aliquid k nimium in ebs videtur posse decerni,'
non solum corpora deceplorum, sed etiam animae t rum incesta perversitas religionisnominelu '
inexpiabiliier polluuntur. Unde, Albine, parensi bus quoque ignola,l vel pudendacommiltit.»
cliarissime a A. A. lllu-tris et magnilica aucloritas5 xin kal. Jul. Roma? Valent. A. vi, et Nomovte^"
tua, 627 hac nos in neternumvictura lege b sta- coss*
ttii-.sectigiioscat, qiiam in oiunium proviuciarum fa- 628 EPISTOLA> IX.
0 ADDIOSCORUH
ciet notiliam c ediciis propositis pervenire. Ut ubi- ALEXANDRINUM EPISCOPUH.
— I. De ordinalioneepiscoporum,
cuinque lerrarum quisquam Manichaenrumfuerit de- P SVNOPSIS. terorumet ul presby-
diaconorum, vel
post sabbatum, circa
prehensus, pcenas, qu s in sacrilegos jura sanxe- exordia nociis qumproximesuccedit, vet mane ipso
runt, aucioritate publica? severilalis excipiat. Sit- Dominicodie celebretur.—11.De iteratione sacrifi-
que publinumcrimen, et omnivolenti sine accusatio- cii, quodrepelereoporteteadem festivitalitdie, cum
et basilica anguttior esl quam ut totum simul popu-
nis periculo tales arguere sil facultas. Nec cuiquam lutf caperequeat, el ingensfidetiummultitudocon-
licitum tutumque sit aut celare tales, aut talibus
3 venit.
d connivere: cum omnia de his a nobis confirmalai B LEO
episcopus DIOSCORO episcopo Alexandrino
"
sint retro principum consiituta , ut noverint uni- salutem.
versi hac ediclali legeproposita, Manichacosf digui- Quantum dilectioni tua?Dominica?charitatis i im-
tate militia? et urbium habitatione privandos (s ne> pendamus affcctum, ex hoc poteris approbare, quod
quis innocens talium conversatione aut societate> tua firmius fundare desideramus initia, ne quid cha-
capialur). Successionesnec capiant, nec relinquant, ritati tua?ad perfectionem deesse videatur, cum tibi
(h sed fisci nostri viribus aggregentur. Nec eis quod spirilalis gratiaemerita, r ut probavimus, suffragen-
palam inlerdicimus, ulla fraude quaeratur. Injuria- tur. Paterna igitur et fraterna collatio debct sancti-
rum careant aclione, rontractos liberos omnino non tati tuaeesse graiissima, et a te taliter suscipi, quem-
liabcant. ) Primales uniuscujusque militiae (' velI admodum a nobis eam intelligis proficisci. Unum
officii raox exigenda per apparitionemvestram) de- euim nos senlire oporlet et agere, ut sicut legimus
* In edilionibus ante Quesn. sine interpunctionei Manichaeosin epist. praecedenti, cap. 1. Paulo ali-
jungebantur litteras A. A., etI.cum sic junctaesignifi- ler conslituta principum conttitutionesdicuntur. Vide
cent Auguslos, Brissonius, 111de Formulis { 63, Paratitl. de constitulionibusprincipum.
bas siglas interpretandas contendit Augustorum; pu- 1 Ms. Oxon., miiitia, dignitale, et urbium liabita-
tatque librariorum quorumdam arbitrio, eo quod tione.
earum potestatem ignorarent, factum fuisse ut in s Lineis inclusa desunt in eodem codice.
nonnullis mss. illaesigla?reddanlur atque amantistime.IC h "*c quoque inclusa ibidem desiderantur. Mox
Hinc Quesncllus non siglas, scd Brissonii inlerpreta- Nechis pro Nec eis in cod. Wur.
lionem Auguslorumtextui inseruit, notaviique in ms. 1 ln Oxoniensi inclusa lineis pariter omiltuntur.
Oxoniensi legi, pater chariuime alque amantissime. 1 Idem cod., si aliquem ex his sciverint militare.
Verum esedemsiglae in plerisque mss. sic cum in- k Ms. Wur., nimietate.
I Ms. Oxon.delet vtl pudenda.
terpunclione exliibentur: P. K. A. A. Ritterius enim m Cod. Wur., Dat. xiv kal. Jul. Moxcod. Ottob.
in notationead primain novellauiTheodosianoCoriici
subjectam monnit, in tribus mss. Wur., Ottob. et uno* et ediii ante Quesn., Valent. vu, pro vi, male. Tan-
Sichard. haberiP. K. A. A., et pari inierpuuctione in dem Numo vulgati habebant. Corrtximus ex ms.
duobuscodd. Gnth., at alio Sichard. P. A.A. Id con- Wur. Nomus eiuin, non Numus iu aliis pluribus do-
venit interprelalioni, qua? in aliis mss. legitur, pa- cumentis vocatur, qui cum Valenlinianoconsulatum
rens charistimeatque amanlitsime.Hanc auiem fuisse gessit an. Ho.
fiirmulam eo tempore usilalam liquet ex novell. 17 II Al. il. Qua? autem erat 9, nunc in appendice.
Theodosii de Repudiis, ubi expressis verbis Floren- Scripta0
21 Junii an. 445.
tius parens charistimusatque amantissimusdicitur ; Exstat haecepislola in mss. coll clionum 3,8,
et ex epist. 20, 23 et 25, in Auctario Symmachi, in Hisp. 9, Isid. 10, 12,18, 20, ac reliquis usque ad 24,
quibus idem SymmachuspraefectusUrhis ah Hono- et apud Sictiardum. Que^nellus lianc epistolam anni
rio simililer vocatur. Apud Spartianum in Vda An- notatione caremem, an. U5 esse alfigendamoptime
lonini Getae, cap. 2, Juvenalis praefectus prailorio constiiuit not. 1.
nuncupatur parens amantissime.Nullibiautem for- ",n p Vulgati ante Quesn. ex ross. collectionum po-
mulam parens charissimeAugustorumexpressam re- sierioi um hos titulos pra?fixerunt, qui ex collect.
perimus. Idem Brissonius, eodem lih. iu c. 63, si- Hisp. sumpii fuere : I. De ordinatione presbyteri vet
glas Fr. A. in aliis legibussignatas inierpreialur fra- diaconi, ut sabbatosanctocelebretur,id est die Domi-
ter amantissime.Moxcod. OxoniensisQttesn., ilius- nico. II. De festivitatibus,ut si una Agenda(in Vulg.
slris el prwclara magnificentiatua. explicamli causa additur, id est mitsmcelebratio)po-
h Ms. Wur., instiiuisse. pulis non su/fecerit, nulla sit dubitatioiterari sacrifi-
c Verba edictis propositis desidcranlur in cod. cium. Cum vero haec synopsis minus sil congrua,
Oxoniensi. Quesnellus aliam suhslituit.
d Ms.Goth. et edilio Sichardi, convivere.Aliqui i Codd. Vat., Hisp. et lsid., impendimus.Moxpro
codices cum edilione Lipsiensi, conhibere; sed noia- desideramusmss. Hisp. et I»id. el Vat. collect 11,
vit Riilerius a librariis confundi connivereet conhi- fettinemus; editi in roargine cura mss. Cantabr. et
bere. Tbuan. Quesnelli, ac duobus noslris Vatt. collect,
" Ms.Gotli. et libri omnes impressi cum Quesn., 21, festinamus. Paulo post edili Quesn. in texlu,
staluta. Secuti sumus emendationem Kitieni ; ita speciatisgrutim, in marginespiritualit.
enim principumconstinttaappellanlur leges adversus * In anliquiss. Vatt. collect. 8, ut
probamus^
628 EPISTOLAIX. m
innobis quoque unum esse cor, et una anima com- Aet A dantitim etaccipientium devotione curandum sit,'
probetur (Act. iv, 32). • Cum enim bealissimus Pe- ne tanta?benedictionis sacramentum negligenter vi-
trus apostolicum a Domino acceperit principalum, deatur impletum. El ideo pie et 630 laudabiliter
el Romana Ecclesia inejuspermaneat institutis, ne- apostolicis morem gesseris institutis, si hanc ordi-
fas est credere quod *>sanctus discipulus ejus Mar- nandorum sacerdotum formani per Ecclesias quibus
cus qui Alexandrinam primus Ecclesiam 629 8U" Dominus pracessete voluit, etiam ipse servaveris : ut
bernavit, aliis regulis iraditionum suarum decreta his qui consecrandi sunt numquara benedictio nisi in
formaverit: cum sine dubio de eodem fonte gratiae die resurrectionis Dominicie tribuatur, cui a vespera
unus spiritus c et discipuli fuerit et magistri, nec sabbati initium constat ascribi, el qua? tantis divina-
aliud ordinalus tradere potuerit, quam quod ab rum ra dispositionum mysleriis est consecrata , ut
ordinalore fcuscepit.Non ergo patimur, ut cum utiitis quidqtiid est a Dominoinsignius conslitulum, in hu-
nos d esse corporis et fidei fateamur, in aliquo dis- jusdiei dignitate sit gestum. In hacmundus sumpsit
crepemus; cl alia docloris, alia distipuli instiiula exordium. Iu hac per resurrectionem Cbristi, et
videaniur. mors interitum, elDvita accepit initiuui. In hac
CAP.I. Quo die sacerdotalis vel levitica benedictio apostoli a Domino praedicandi omnibus gentibus
celebraridebeat. — e Quod ergo a patribus nostris B I Evangelii tubam sumunt (Joan. xx , 21) , el infe-
propensiore cura novimus esse servatum, a vobis rendiim universo mundo sacramentum regene.raiio-
1 quoque volumus cusiodiri, ut non passim diebus; nis accipiunt. In hac, " sicut bealus Joaunes evan-
omnibus sacerdotalis vel levitica ordinatio celebre- gelista testalur, congregalis in unum discipulis, ja-
tur; sed post diem sabbati, ejus noctis qua? in nuis clausis, cum ad eos Dominus introisset, insuf-
prima sabbati lucescit, exordia deligantur s, in qtti- flavit, etdixit : Accipite Spiritum sanctum; quorum.
bus his qui consecrandi siini jejunis, h et a jejunan- remiseritis peccuta rcmiitunlur eis ; el r quorum de-
tibus sacra benedictio conferatur. Quod ejusdemi linueritis, delenta erunl (Ibid., 22). In hac denique
observaniiaeerit, si maiie ipso ' Dominicodie, con- promissus a Domiuo apostolis Spiritus sanctus ad-
tinuato sabbati jejunio, celebretur, a quo temporei venit (Act. n, 1; Joan. xiv, 16 ; xvi, 7); ut ccelesli
praecedenlis noctis initia non recedunt, i quam adi qtiadam regula insinuatum et tradilum noverimus,
diem resurrectionis, sicut etiam in Pascha Domini in illa die celebranda nobis esse mysteria sacerdo-
declaratur, pertinere non dubiiim est. Nam praeter talium benedictionum, i in qua collata sunt orania
auctorilatcm consuetudinis, quam ex apostolica no- dona gratiarum.
vimusvenire doctrina,k etiam sacra Scriptura mani- 631 C*p-"• De itcwdo missmsacrificio, ut plebi
feslat (Act. xm), quod cum apostoli Paulum et Bar- C ( supervenientisaiisfiat. — Ut aulein in omnibus obser-
nabam ex proeceploSpirilus sancti ad Evangeliumi vantia nostra concordet, illud quoque volumus cu-
1gentibusmitlerent praedicandum,jejunantes et oran- stodiri, ut cum solemnior r quseque feslivilas con-
tes imposuerunt eis mauus : ut intelligamus quanlat veniura populi nunierosioris indixerit, et ea fida-
0 24, qn. 1, Cumbeatissimus,c. 10.
b Mss. Vat. ilisp. et !.->id.,sunclus episcopusdisci- nioi sabbati.
Duo mss. Hisp. et Vat. Isid., Quodaddiem.
pulas ipsiut ilarcus. Vindeh. Ilisp. soluin tlelet epi- k Ms Vat. Hisp., eftnmsacrumhabemusin exemplo
tcopus. Moxsuarum deest iu Vat. 5845 colleci. 8. quod cum apostoli.
- Particulam et a Quesnell» omis>am restituimusi Scripturam, ' Vo\ gentibus desidt;ratur in Vindeb. Ilisp. et
ex septem pnliorihus nostris mss. Postea ordinatist apud Sicharilum.
prod ordinatus in diiohus corid. ra Vuls. anie Quesn. cnm Vat. Hisp. et Isid. ac mss.
Verbum esse, qund Quesnellns omisit, ex aliis; cnllecl. 21. dispensationunt.EinenilalioiieinQuesnelli
editionibtiselex cotld. Ili>p. et Lid. revocavimus. ex codd. Grimanico, ei Victonno, ac ex editionihus
Dein slatuta pro instituiaiii Vindehon. Hisp. Merlini,Nicolini,Surii, etSicliartli, c;eleri nostri niss.
• Dist. 75, Quod a Patribus, c 4. libri. eiiam Vinileh. Ilisp. con(1nnanl.
r Quesnelluspro quoque h.ihct Itoc, uti quidami n Cod. Vai. 1542 collect. 3, vita nccepil atterna
inferiiirisnota^ codices prasferunt. In Merlinoet Si- principium.Tria mss. collect. 8. vita accepit mternum
chardo uirumqiie omittiliir. Sccuii sumus non tami principium. Quidam cotld. collect. 21, et Vindeb.
ca?ieras editiones, quam plures et potiores noslrosi -. ,v• Ilisp., vita accepitprincipinm.
codices. " Vindeh. Hisp., sicut beatusJoannes testatur, cum
s Post verbum detiganlur in Vulg. Quesnello an- congregatisin unum disciputis, clausis januis ad eos
teriorihus hoc glossema inseritur ex mss. collect. Dominus introisset.
t\, hocesl sub lege divini officii subslituantur. Hoc P Anliquiss. Vat. 5845 et Vindeb. Hisp., quorum
glosseraajure expnnxit Qiic-ueliusex suis codd. noiai retiitueritis, retenta sunt. Vat. Hisp., erunt.
2 allegatis , quibus et reliqui nostri aslipulaiiiur. i Kdili, in qtto. Correximnsex meinoralo anliquiss.
Soium Vat. Hisp. alia interpunciione praefert : Ut Vat., exduob. Hisp. et Vat. Isid., acVallicellano col-
non passimdiebus omnibus sacerdolalis, vel leviticat lect. 8.
ordinatiocelebretur, sed post diem sabbali, ejusque i r Vox qtiwquedeest in eilitis ante Quesn. etquin-
noclis, quw in prima sabbati lucescil, exordio conse- que noslris cotlil., nec non apiid Sichardum.
crandi eligantur. Iriem est iu Isuior. Val. et Vindeb. s IMmss. Ilisp., l-tl. et collect. 21, et ad eamdem
Hisp., exceptis extremis vocibus exordioconsecrandi i fidelium multitudo. Merlinus, cl eam fidelium, eic.
eliganlur, pro quibus legitur ut in textu, exordiade- Editi ante Quesn. ciiin inss. collect. 24, el ad.eam
ligantur. lanta fideliummuititudo. Similitei' Sichardus, qui so-
h Duonostra mss. Ilisp. delcnl et. Paulo post, ex; lum omitiit fidelium. Quesn. in marg., et ad eam
eademobservantiairil in Vindeb. Hisp. tanti sacrificiioblalioiteraia, quod ntillibi reperinius,
* Vide nol. 3 Quesn. et dissert. ejusdem de Jeiu-
627 S. LEONIS MAGNIEPISTOLiE. «8
lium multitudo convenerit, quam recipere, basjlica A ,, .•>.. ..... > EPISTOLA X.
simul una non possit, sacrificij pbla.lipJndubitanter m ADEP1SCOP0S PSR PROVINCIAM VlENNEftSIH
COItStl-
ileretur- ne.his tantum admissis ad^lianc devotio- ( ,, .... .,,. TtJ,TOS,
In causa Bitarii ^trelaiensis epitcopi.
iiem, qui primi advejnerint, videantur hi, qui posl- — I. EcclesiaChristoimtituente collocatain
modutn confiuxerint, » non recepti, cum. plentim SIKOPSIS. Petri soliditate, a qua non recedendum. Hanc ilte
pietatis atque ralionis sit, ut quolies basilicam, in viotat qui ejni potenatem tentat infringcre. —
qga agitm-, prasentia noya? plebis impleyeril, > to- 633 "• Hilarium arguit Eccletinriim ttatum et
ties sacrificium subsgquens offeratur. • Necesse est concoidinmperturhunlem.— III. Celtdnniumab Hi-
autem ut quaedampars pppuli sua devoiione prive- lario deposttum, retractalojudicio sedi suw reslitu-
tum e«e , exponii. — IV Projeclut episcopus,cui
ttir, si unius tantum roissaeroore servato, sacrificimn agrotnnti nt erum idernHitarius substilnerat, in in-
offerre non possint, ni.sid qui prima diei parte con- tegrum restitutus. -— V. Odinationemepiscopi pro-
venerint. Siudiose ergo dileclionem tuam et e larai- vinrialis metropoltlanoresrvandam. — VI. Sine
cleri plebisnueconserisu, et exira diem leuiiiiiium
liariter adinonemus 632 ul Q110dnnslra? consuetu- neminemordinandhm —VII. Hilario melropolitani
dini ex forma paierme iradilionis insedit, tua quoque digmtas et potesto* in provinciam Viennensem
—
adempla. VIII. Neminem pro levi causa comtnu-
cura non negligat: f ut per omnia nobis et fide et
riioneeste petlendum.— IX. Ut prmler Leontiianti-
aciibus congruamus. Propler quod remeanli filio _£ 1 quioris episcopi
** cohtensum alterius provinciwcon-
nosiro « Possidonio presbytero, hanc ad fraiernila- cilium non indicalur.
tem tuam epislolam dedimus preferendam, quih no- n Dilectissimis fratribus, universis episcopis per
stris processionibus atque ordinationibus frequenier Viennensem proviuciam conslitutis, LEO Roma?
inlerfuit, et toties ' ad nos missus, quid in omni- episcopus.
bus i apostolica? auctoriialis tenereraus , agnovit. CAP.I. — Divina? cnltum religionis, quem in
Data k xikalendas Julias. omnes gentes omnesque nationes Dei voluit graiia
coruscare, ° ila Doroinus noster Jesus Christus hu-
* Exemplaria collect. 21, non recipi. 1 Circa tempns epi<tola?sequcntis, an. 445.
b Vide n«t, 4Quesuelli. m Perrara sunl hujus episiola? mss. exemplaria ,
« DeConsecr. dist. 1, Necesseett, c. 51. uti observavit Quesn., nm. 1. Exstai enim lanluir.,
d Mss. tlisp. et Isid. omiiluut qui. qund sciaiiius. in cod. Corheien-i velusiissini.e Cul-
* Vide not. 5 Que*n. et observationem nnstram. lect. 2, sub Vigilii atalem in Galliis digestae,necnon
* Al. cum m-s. collect. 24, aique Sichardo, ut in mss. collect. 12 et 24. P. Sirmondus aliud quod-
omnia nobis ex fide el actibtis congruanl. piam vetustum exemplar vhlit, quod ex inscriptione
s Vide not. 6 Quesn. epistolae a laudalis codicibus plurimum va-
i» Codd. colleci. 8, in nostris. Mox in Viridebon.. _. hujus
rianie, ut not. sequemi apparebit, aliam originem
Hisp., atqne oralionibus. '
^* Nobis posteriorum lantum colleiiionuin exem-
prodil.
1 Veiba ad nos stricte accepta de ipso Leoite indi- plaria inveuire et conferre licuit. nimirum Vat. 1340,
Cire videnltir, huuc Possiilonium lilleras quoque Cy-- et Ven 569 coltect. 12, Vat. 544 collect. 24. ei Vat.
rilli de P.tschale an. 444, quarum fragmentum edi- 541, cui ex endem fmiie c<i|lectionis12 haecepistola
dimus aute, epist. 5 ad eumdem Leonem, ftnmami sub fineiiiaiidit i videtur. Hi vero codices cum recen-
attulisse an. 445. Sed vox lotiei non duas laniuni, liores collectiones exhibeant, cum antiqua colleciione
sed plures Possidoniitransmissiones significal: cum- praeseriim Corbeiensi cooiparandi non sunt. qu;t;ori-
que certum sit eiimdem eliam ad Coelcstinummissumi ginis Gallicami', ipsam cpisinlam ad Viennensis pro-
fuifse cum commoniiorioet epistola ejusdem Cyrillii viucia?episc»pos sciiptam, ex veiusiiori atque accu-
in Nesiorii cansa an. 430, jaui probabilissimum estt raiioii exeniplo apud Gillos invento recepisse cre-
Vncesad nos, qua?Iiancquoque ipsius iransmissioiiemi denda esi. HiitCnon solum Qmsnelliis , seri eiiam
videntiii' compreh.endcre, non de solo Leone, sed rie8 ante ipsum P. Sirmonrius post habitis edilinnilius
priedecessore etiam ejus accipiendas esse. Nos enimi vulgatis, qiia?ex Merlino, iri est, ex collect. 12 tleri-
pro ipsa pont licia d guitate accipi potcst, qua? ini vaiae suiu, Corbeiensi codici in recurienda Ine epi-
oninibus Peiri sticcissiTibus una eademque est, ulii stnla pliiriinuni iletnlere; ac |,ropierea isiornm lect'!o-
Innuitnus in admonii. ad epist. 1, nuiu. 25. nes iion facile deserendas aut immiilanrias cietlidi-
1 Qnesn. ita emendavit ex codicihus eleditionibusS mus. Porro e.lsicoiistilaiuiii. quo li:rc epi-tola -.cripia
nota ejusilem septima recensiiis. Hancemendationemi fuit, nulli coilices cxlnbeant, salis lamen rnlligiiur
eiiam imsn potiores ei antiquiores mss. libri collect. ex constiiutione seqienti, qnae suh idem lempus iii
3, 8, 2">et 24. approbant. Vtilgati Leonini cum <ini- -D ; G 'llias missa fuil. t.uiu auiem ea cnnsiitulio ex emeu-
biistlaiii inss. collecl. 21, apostolicwsedis anctorita- datioue chronica? iiotaeope nosirnruni codd scripla
tis. Vat. ".41ejusdein collectionis, apostolicmsedisf fucrit pnsi epistolam a I Dinseornman. 445, istaiu
auciori'ate. In Vat., Hisp., lsid. et mss. collect. 12,, qnotiue epistolain ab eariemcmstiiutioiie non disjun-
atque 22, Apostolicmtedis auciorilalibut. gendain hoc loco collocavinuis
t ln mss. colleci. 3, in Vat., Hisp. et tsid. nece n Jacobus Sirratindtis siglis VV. CC. non veterem
nnn in trihus coriri.rollect. 21, dala omiilitur. Vin- scheriam , ul perperam interpretatus esl Qursn.
delion. Ili-p.. x kal. Julii. ILduiaine Quesu. ex Mer- not. 2, sed veteres codices, aut uuiim saliem anti-
lino et mss. colleci. 24 atque Sicbartio, kal. Jutiis.. qiium exemplar allegavit. in quo huic epist..laepr;c
Aiiiiquissiiiius Vat. 3845 collecl. 8, xi kal. Junias.. figilur, Dilectistimis fratribus universis episcopisper
Soli codices aniiqui Vallicell. \,5, el Vercellensis s provincias Maximam Sequanorum et Viennensium
nee uon Val. 3791 habent xi kal. Julias. Cum vero o conslitulisLeo. Displicuil Quesnello aildilio Mdximw
coilices Valliccll. el Vercell. pertiueant ad eamdem a Sequanorum, eo quod nolit Celidonium episcopura
collectionem 8 ad quam spcctat Vat. 58i5, uira lec- Vesontionis, quae MaximaeSequaiiorum metropolis
tic pr.eferenda sil, dubitari posset. Duhitationemia- est. Sed Vesonlionensera hujus episcnpaium vindi-
nieii videtur eximere caeterorumcodicum comensuss cabimus in observat. ad diss. 5 Quesnetli, parl. I
in voce Jul., ac propterea ullimam lectiouein a Ques- i- cap. 2, ubi el de hac inscripiione plura.
liello inductam retinuimus. Dist. 19, Ita Dominusnoster Jesus, c. 7.
m EPISTOLA X. 630
mimi generis Salvator instituit, ut veritas, qua?anlea A.apostolicam sedem, pro sui reverentia a vestraeeliam
legis et propbetarum pra?conio coniinebaiur , per provincia? sacerdolibus, innumeris relationibus esse
apostolicam iiibain in salutem uiiiversitaiis exiret, consultam, et per diversarum, quemadmoduhi vetn..
sieut scriplum est : In omnem terram* exip.itsonus consueiudo poscebat, appellationem causarum , aut
eorum, et in fines orbis terrm verba eorum (Ps. xvni, retractata, aut confirmata fuisse judicia : atleo ut
5). S'd hujus rauneris sacramenliiiii iia Dominusad servata uniiate spiritus in vinculo pacis, commean-
omiiiiim apostolorum ofliciuui perlinere vtriuii, ul tibus hinc iiide litteris, quod sancte agebatiir, per-
in beatissimo Peiro apostolorum nmuiuin summo, petuae proficeret charitati : ° quoniam sollicitudo
principaliter b colloraril; et ab i, so quasi quodam postra, nonsua qua?rens, sed quah stint Chrisli, di-
eapite, dona sua velit in corpus oinne iii.nare, ut giiitatem divinilus datam nec Ecclesiis, nec Bccle-
exsortein se mjslfrii iniellijieret esse divini, ijui siarum sacerdmibiis abrogabat. Sed hunc tramitem
ausns fuisset a Petri snliditaie recedere. lliuic eniui semper inler majores noslros el bene tentum, et
in con-orlium iudividua? c imitatis as-iiinpiiim, id salubriter f ciisloditum llilarius Ecclesiarum statuin,
quod ipse erat, vnluit noininari, dicendo : Tn ei et coiiciirdiam sacerdoium novis praesuuipiinnibus
Petrus, et super hanc petram mdificabo Ecclesiam lurbaiurus excessit; ita sua? vos cupiens subdere
meam (Maith. xvi, 18); ut apterni tenipli icdilicatio, 6 polestaii, ut se beaio apostolo Peiro non paiiatur
mirabili miinere graiia; 634 Dei,'" Pelr' suliditate esse subjectum, ordinationes 635 S'DI 8 oiiiuium
consistertt; hac Ecclesiaiu siiam firmitate corroho- per Gailias Ecclesiarum vindicaus, et debitam me-
rans, ut illam nec humana lemeritas posset appe- tropolilanis sacerdoiibus h in suam transferens di-
tere, nec porlae contra illam inferi praevalerenl. gnitaiem; ipsius quoque beatissimi Pelri reverenliam
Veruro banc pelra? istius sacratissimaro firmiiatem , verbis arroganlioribusminiiendo : cui cum ' pra>ca?«
Deo, ot diximus, aedificantc constructam, nimis teris solvendi et ligandi tradita sit potestas (Matth.
impia vult praesumplione violare quisquis ejus po- xvi), pascenriarum iamen ovium cura specialius
testatero tentat infriugere, favendo cupidilatibus roandata esl (Joan. xn). Cui quisquis principaium
suis, et id, quod accepit a veteribus, non sequendo : aestiinaldeiiegandum.illius qiiideiiiiiiilloiiiodo potest
cnm nulli se subditum legi, nullis insiitutiouis Do- minuere diguitatem; seri iitllatus spiritu superbia?
minica?credit regulis contineri, a vestro nosirnque, sua?, semetipsum in inferna demergit.
per nova?usurpationis ambitum , roure descisrens , CAP.III. — Quaeigilur apud nos in causa Cclido-
praesumendd illicita, et qua? custudire debuit, negli- nii episcopi ge-ta confecta sint, et qua? Ililarius
gendo. dixerit, dum cum endem, praesente supradicto epi-
CAP.II. — Verum IIJP.CIIOS,Deo, ut credimus , C scopo, audiretur, inditus chaiiis rerum ordo de-
aspirante, d servata circa vos nostrae charitaiis gra- monstrat. Ubi postquam Hilarius ratiouabile, tguod
tia, quam sanctitati vestra' aposlolica semper sedes, in sanclorum concilio sacerdolum posset respondere,
ut roeminislis, impendit, nitimiir consilio maluriore i non babuit, ad ea se k occulta cordis ipsius trans-
corrigere, et vestrarum Ecclesiaruin statum com- tulerunt, qua? nulltis laicorum dicere, nullus sacer-
municato vobiscum labore, componere, non nova dotum posset audire. Doluimus, x fateor, fratres,
instiiuentes, sed vetera renovantes : ut in slatus et hunc. ejus mentis lumorem medelis palientia?
corisuetudine, quae noliis a nosiris patribus est tra- nostra? curare tentavimus. Nolebamus etenim ea illj
dita, perduremus, et Deo nosiro per boni operis mi- exacerbare vulnera , qua? sua? anima? insoleniibua
nisterium, remotis perturbationum scaudalis, placea- subinde sermonibus infligebat, et quem suscepera-
mus. Nobiscum ilaque vesira fraternitas recognoscat mus ut fratrem, m delinire magis ipsum, quamvis
• Quesnellus, exiet; et notavit in margine : Ita e Vide not. 6 ejusdem, et nostram observationem.
mtt. codd., qtio.l et anliquis Pntribus familinre. At B Sirmondus cum editis ante Quesn., in suum jus
Sirmxnrius cum omnibus nostris eorid. et anieriori- transferens dignitatem. Nosiri coild. , t» suum jus
bus excilsU exivit; et iia etiain apuri plures Paires a transferredigmtatem, quorialia interpiinctione ad par-
P. Sabatier allegaii, quorum nounulli exiit, uti etiam licipium cupiens refertur. Quesn. prselulil iectionem
in autiqiiissiiiio l'»al;erio ms. capiiuli Verouensis et mss. cidlect. 2.
in Sangermanensi ab eodem laudaio : nulli autem I) t Ita omnes nostri codd., immo etiam Qucsnelli
Patres ab eo cilanlur pro exiet. Si oiiginalis texlus atque Sirmondi, omnesque editiones. Conjecluras
haherei exibit, lum subsistere pos-ei exiet. Forle Quesnelli, quibus mallet legi pro cmterisexpendeinus
typogrnptinrum lapsu in Quesnelli edit. exiet pro in ohserval. ad not. ejusdem 7.
exibil impressum fuit. 1 Tres nostri mss., non habuerit.
b Ita codd. Corb. et Thuan. apud Qtiesnel. not. 3, k Quesn., in marg.: S. Paulus l Cor. xiv, 25 : Oe-
quam confercum nostra observat. Sirraondus, coilo- culta cordis ejus manifestafient.
earet atque ab i,>soquati quodamcapite dona sua veltet 1 Verbum fateor, quod erat in editionibus ante
in corpus omne manare. Aliaeeditiones ciim nostris Quesn. ex nostris mss. et Sirmondo revocavimus.
mss., collocaret, ut ab ipso quasi quodam capite dona m Nostri codices. delinire magis (quamvis ipse suis
tua velul in corpus diffunderet. respontionibus invitaret, forte incitaret) qttam con.
• Vide riot. 4 Quesn. et observat. nostram. tritiare, etc. Idera legitur apud Sirmondum bac una
d Sirmondus, reservala. excepiione, quod pto intitioret habet innodatet. No-
• Editi ante Quesn. cum solis codd. collecl. 24 et luiinus tamen mutare lectionem anteriorum editio-
Sirinondo, quant. num, etiam Quesnelli, qui ad marginem notavit pro
1 Sic cuin Quesn. nostri codd. Al., cousiilulum, innodaret : Alias, irretiret, vel impliearet.
Vide not. SQuesn, etobservat. iiosuam.
031 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. 634
i psese suis responsionibusinnodaret.quara contnstare A subscriplionefirmata.invidiosissiraiscontra Hilarium
noslris interlocutionibus, nitebamur. Absolutusest plenaquerimoniis: quodProjecto epistopo suo aegro-
Celidonius episcopus, quoniam se injuste sacerdoiio tarc liberum non fuisset, ejusque sacerdotium in
fuissc dejcctum, manifesla testium responsione, ipso alium praetersuam noiiliamesse translatura, et tam-
etiam praesente, monstraverat; ita ut, quod Hilarius quam in vacuam possessionemab Hilario pervasore
nobiscum residens posset opponere, non haberet. baeredem viventis inductum. Quid hic fraternitas
JRemotumest ergo judieium, quod prolatum in hac vesira sentiat, cuperemus audire. Qtiamquam de
sentenlia legebatur, quod tamquam « vidua?raarilus vestris animis noslra non debeat sementia dubitare :
•acerdotium 636 tenere non posset. Quod nos quicum frairem in lectulo consiituttim.tam noninfirini-
dera servantes legaiia consiituta,soliicilius voluitnus late corporis aggravari quam alin videaiis dolore
custodiri, non solura circa sacerdoies, sed circa 637 lorqueri. Quaespes illi de vita relmquitur, cui
clericos quoque minoris officii: ne ad sacrara mili- de sacerdotiosuo desperatio, dum illi alter suhsiitui-
tiaui hi permitiamur accedere quibus sit tale conju- lur, irrogatur? Apparetf quam mitis sit cordc Hi-
gium, b vel qui conlra apostolicamdisciplinam non larius, qui obesse prarsumptionisua?fraierna?morlis
nnius lantum uxoris viri fuisse monsirentur. Sed credidit lardiiatein. Quanlum enim in se fuit, illi
sicut eos, quos factum suum non pntesl excusare , fi sublraxit luc<m, abstulit vitam, qui hunc * dolorem
aut non admitlendos, aut si c ftieiint, deceruiinus in locum ejus alterum subrogando, ne ad salutem
removendos, iia quibus hoc falso objicitur, d habita illi recursus esset, injecit. Eslo ut n brevis fratri
necesseest examinatiuiie purgemus,et suum officium eveneril humanaecondiiionisconsueia inigraiio, quid
perdere non sinamus. c Mansissct namque in illuin sibi flilarius quaeril in aliena provincia , et id quod
prolala senlenlia, si objectnrum veiiias exstilisset. nullus
'
ileces-orum ipsius anle Patroclum babuit,
Redditus itatjiie est Eeclesi.-esua?, ct huic, quam quid usurpat ? cuiii et ipsum, qnod Palroclo a sede
aminere non d.-huii, dignitaii coepiscopus nosler apostolica temporaliter videhatur esse concessura,
Celidonius sicut gestoruni scrie-, et post decnrsam pi.stmoiliinisit i senteniia tneliore sublattim? Ex-
co^nitionem senieiilia, quae a nohis est prolala, spectarenttir certe voia civium, lestimonia populo-
tcslatiir. rum; qnaererenir honoratorum arbilrium, electio
CAP IV. — Iluie nigotio sic linito , fratris et co- clerit oriim. qua?in sacerdotum solent ordinationibus
episcopi no.-lri Pr jecli querela successil : cnjus ad ah hisk qni noveruht Patrum regulas, cnstodiri: 1 ut
nos littera? lacrymabiles et doleud.-r, de supe ordi- apostolicn?aucioriiatis norma in omnihus scrvare-
nalo sibi epis<opo, sunt directae. Epistola quoque tur, qii..paecipilur ut sacerdos Ecclesiaepraefuturus,
ingesta est civium ipsius, et numerosa singulorum C non soluin atteslatione fideliutn, sed etiaui eorum
• Confer not. 8 Quesnelli. ' Ediii anterinrcs Sirmondoet Quesnello, et qui-

b Ita nostri todd. cum Quesn. Al., «et!contra ; dam 'oilil addiint ergo.
Sirnio>'dus, ut conlra. s Sirmo tlns inserit ei.
« Sirmondus ;<dtlitadmissi, quod tamen etiam in h Seiisus exigere videlur brevi. Editi anle Sirmon-
nostris mss. iiiiii-siiin snbi.itelligitur. dum, breiis fratri invenerit,vel, inventa fneril liumanw
d Etliti ante Sirmond m et Quesn. cum aliqiiibtts conditioniscontueta migratio. ApmiQuesn. cura duo-
mss.. perperam, «f>ea ncetste est. bus nostris mdicihus perperam, conditioni.
• Gelidoniuiii Veôntioneiisem fuisse episcopum 1 lia Quesnelliis, et qnitlani noslri codices. AI.,
liqnehit ex hU ipia?ailversus Qtie-nellnmriispuiabun- cur usurptt? Panlo anle edili velu-tinres Sirmondo
tur in ohservatioiiibusari tlissertali<>nemejus f>, c. el Qiiesiiello, aut Patroclus habuerit. m rie; ante Pa-
1.•Nihii iiaque juris in illumArelaienis episrnpus troclum enim habent liiui nostii tuin Sirmondi et
oblinehal, ac prnptfrea c.iimS. Leosc,rips;l : Man- Quesnelli codice-.,ac pricserliinCorbeiensis; ipseque
sistet in itlitm prol *ta (ab Hilarin Arelatensi) senten- sermoiiis coutextus idipsnni flagilare cognosciiiir.
lia , si obje.ctorumveritas exstitisset. non eo sensu j IiiilicaiiirBouifaciiI i ap;e decretum confirmatum
accipiemliimest. ac si S. pontilex jtis nllnm llilarii a Coelesii o, qu<>N.>rhon»usispritna Pairot;!» antea
proprium inCeIiiliiiii.iniagut>scal;Valentinianustnni iribuia deireio Zosimieiriein adempia fnit, el Narbo-
in conslituiione mox siibjiciemia, quae ex L' onis nensi episcopn restiinla. In hoc auiem Zosimus Pa-
nieule script» e>edita est, de Hilario pronuiitians , Irnclo faverat, qnia is decessoies snos ea prnvincia
aliot inconipetenterremovit, qnnd ad Celiiloniidepn- rt senip.T potitos iis argumeuiis statuii, qtiibus tum
sitioiieni referiur; vnce incompetenterjns in Olido- episcopus N.irlionensisapte respondere non pniuii.
Jiinmei.lem defuisse palam iiisinuat. Ilaiue rieposi- Cum vero sub lionifacioI itlem cpiscopusNarbonen-
lionis sentenliam manûram fuisse asseruit S. Leo sis resinnp is virihns conlrarium ostenderit ejiismndi
IIOIIllilarii jure, seri vel jnre aliorum episc.nporuin documeiitis, qua?allatis ab Arelaiensi adeo prassta-
ejiisriem Celirioniiprovinciae.quos couvenisse auctor bant, ut omnino convincentia seqtienies pontitices
Vita>Hilarii inriicai, vel saltem facto, quatenus ex approbaverini. hinceam provinciameidemArelalensi
legalihus insiitutis vidtiarum mariium ;>sacris alta- melioresenientia
k
sublalam Leo affirmat.
rihus arceiidum S. pontifexpariier judicasset; linrie Sirmondus, qui norunt. Porro Patrum reguhe
praemisil : Quod nos quidemtervantes legalia consti- viileniur esse canones Patrum Sardiccnsium praeci-
tuta, solticitiitstvoluiinuscustodiri non solumcirca sa- plenliuin can. 5 cum ordinandum episcopiimqni a
cerdoles,sed ctrca clericosquoqueminorit officii.Hinc populo petitur. I)e hac autem re apertius statueules
cxpiingendamcredidinius postillam a QuesnelloLuic Julius I, Innocentius, et Coeleslinus,non tam populi
loco apposilam : Hitarii potestatem in provinciam quam cleri votum flagitarunt.
Viennensemnon impetit S. Leo , quod Celidonium 1 Quesnellus conira omniuiu noslrorum codicum
Hilarii jure, Leone fatente, depositum falso pra?- ci aiiterioruin ediliouum auctorilalem nullo iqdicato
eumit. ms. posuit, aut qpotlolicw.
655 EPISTOLA X. 634
qui foris sunt testimonio muniatur (I Tim. m, 7),, A per vim necesse est. qui ignotus adducittir, impnna-
neque illius scautlali relinquatiir occasio , cum per tur. Oblestor et obsecro, etsub Dei vos invocatione
pacem et Deo placitam concordiam consonis omnium convenio, prolribete, fralres, lalia, et omnem dissen-
studiis, qui doctor pacis futurus est, ordinatur. sionis materiam de veslris provinciis639 removete.
CAP.V. — Sed ille iusperatus nescientibus super- Certe nos ante Deum absolvimus, qui vos, ne per-
venii, et improvisus abscessit, cursu, ut didicimus, mitlatis ultra haec fieri, convenimus. Pcr pacem et
celeri ilinera multa conliciens, et per longinquas quietem sacerdotes qui futuri sunt posluleiitur. Te-
provincias tanta " immaturilaie discurrens, ut videa- neatur subscriptio clericorum, honoratorum testimo-
tur gluriam de scurrili velocitate potius quara de nium, ordinis consensus et piebis. Quif praefuiurus
sacerdolali moderatione captasse. Haeceniin directa- estomnibus, abomnibus eligatur. Ordinationein sibi,
rum ad nos civiura verba sunt litlerarura : Anteabs- ut ante jam diximus, singuli melropolitani suaruiu
cessit quam eumvenisse638 nossemus.Non esl hoc provinciarum cum his qui caeteros sacerdotii antiqui-
redire, sed fugere, nec salubritatetu impendere dili tate praeveniuni, resiituto sibi per nos jure defen-
gentia?pastoralis, sed vira inferre latronis el furis, dant. Alienum jus alter sibi non audeat vindicare.
dicenle Domino: Qui non intrat per januam b in cot- Suis limilibus, suis terminis sit unusquisque conten-
lem ovium, sed ascendit aliunde, hic fur et latro est B tus, s et privilegium sibi debilum in alium transferre
(Joan. x, t). Nt>nergoHilarius taro studuit episcopum se posse, noverit non licere. Quod si quis negligens
consecrare quam eum potius qui a'groiabat occidere, apostolicas sanctiones, plus gratia? tribuens perso-
et ipsutn qtiem superpnsuii malc oriiinando decipere. nali, sui honoris desertor esse voluerit, privilegium
Nos tamen, qund vobis credimus Deojudice placitu- suum in alium transferre posse se credens, non is
rum, in coiiiiiiiinecunctis fralribus cnnsulentes, et cui cesserit, sed is qui inlra provinciam anliquitate
male ordinatuni stibinoveri, et episcopum Projectum episcopali c.xieros pracvenit sacerdoles, ordinandi
in suo sacerdotio permanere debere decrevimus : id sibi vindicet potestatem. Non passira, sed die legitimo
statuentes ul si quisquam fralruiii ntislrorum in qua- ordinalio celebretur; necsibi constarc status sui no-
ctimque provincia c decesserii, is sibi ordinationem verit firmitatem, qui nnn die sabbali vespere, quod
vindiiet sacerdolis, quem illius provincia?metropoli- lucescit in prima sabbali, vel ipso Dominicodie fuerit
tanum esse conîiterit. d Dua?, ut videmus, causae ordinatus. Solum eniin majores nostri resurrectionis
transactae sunt, in quibus tamen multa sunl quae Dominica?dieni hoc lionore dignum judicaverunl, ut
praeter rationem ecclesiaslicam videantur esse coin- sacerdotes qui sumuntur hoc die potissimuin tri-
missa, el justi judicii debeant exspeclare censiiram. buantur.
Sed nos diuiius hic nun possumus immorari, cum •C CAP.VII. — Suis unaqtiaequeprovincia sitcontenla
ad alia quac nobis ciim vesira sanctitaic sollicitius conciliis, ncc ulira Hilarius audeal conventus indi-
conferenda sunt provocemur. cere synodales, ct sacerdotum Domini juditia, se
CAP.VI.— Mililaris manus, ut didicimus, per pro- inlerserenrio turbare. h Qui non tantutn noverit sa
vincias sequiiur sacerdotem, et e armati praesidii ab alieno jure depulsum, sed eliam Viennensis pro-
praesumptione siiffulto ad invadendas per tumulium vinciie, ' quam male usnrpaverat, potestate priva-
famulatur ecclesias, qua? proprios amiserint sacer- tum. Dignum est enim, fraires, antiquitaiis 640
dntes. Trahuntur ordinandi ante hoc officium, his statuta reparari, cum is qui sibi ordinalionem pro-
quibus praeficiendisunt civitatibus ignorati. Ut enim vinciaeindebitae vindic.ibat, talis in praesenli eliam
notus qui fuerit et probatus per pacem petitur, ita probatus fuerit i exstitisse, ut cum ipse frequenlius
«Idem Qtiesnellus in marg. : Forte, maturitate, tulernnt. Ingenuum praeterea Alpium maritimarum
quod nec codices praeferunt, nec sensus videtur exi- metropolitam a Lrone fuisse culpatum ob illicitam
gere. sui juris cessinnem, teslatur Hilarus papa epist. 4.
b Nostri codd., in curlem. Quidam etliti, in cltor- lncertiim vero est num hsec Iugeiuii reprehensio nd
tem, alias in cohonem. Sed cors cortts idem e^t ac has Leonis litteras rcferenda sit, an vero ad alias
colwrs, et proprie locura muris cinctum, quo aliquid qua? interciderint; de quo vide plura in dissert. dc
custoilitur, signilicaL. jj epistolis deperditis, num. 97.
c Sirmondiis aodit de Itacvita. h Ita cimi antea editis et tribus nostris codd. Sir-
d Quiilaincodd. cum eriuis ante Sirmondum, quia, monilus. Quesnellus amem cum mss. collect. 24, qui
n1videmus. Mnx riuo mss. omittunl tameu; pro quo tamen noveritse non solum ab alieno jure.
editioues uiemorala?siio-liluiiiil etiam. 1 Quesn. in margine : Forte, qua male usus fuerat.
• Locum hunc in anteriorihus editioiiibiis pertur- Id aiitem ea sola de causa scripsit, quia in sua sen-
batniiiSiiuionilus el Quesuellus ex mss. rcslituerunt. lentia, quam in obscrvationibus ad qiiinlain diss.
Virie noi.9 ejnsdem Quesn. Sic atitem leuebalur : iiiipiignabimus, llilarium nullum jus quod sibi non
Armatis prwsumpiionesit/fultuinad invidendas per lu- compeleret tisurpasse conlenriit.
multum famuluur ecclesias, quw proprios amiserint. i Editi ante Sinnondum et Qucsn. ctim inferioris
Tradttnlur ordinandi ad hoc officium, his quibusprm- nota?codicibusomif.uui exstitisse.Porro metropnlila?,
ficiendisunt civilatibut ignoti. qui in aliquo defecissel conlra regtlascannnuni, sum
f Vide not. 10 Quesn. tantum Ecclesiwsacerdolium pro sidis apostolicmpie-
s Plures hic metropoliianos perstringil. Illi aulem taie servari, iirdinaiiuiiis episcoporuin jure adempto,
viJeultir intelligi ad quorum provincias Celidonius ac vetus disciplma erat, ut videre est apud Hilaruui
Projeclus pertinebanl: quippe qui fortassis Hilario papam epist. 8, ad Gallicanos, n. 1. Confer etiam
perinittentes ut judicia ct ordinationes in suis pro- Lconis epist. 1'2, <•.°,
vinciis haberet, jus suum qiioclair.modoin eum trans-
S§i S. LEONIS MA&ft EPISTOL.*;. 656
teroeranls et msbleniibtisverbis senfentiarii darnna- Acussis
, prohaiisque nonc omnibus cansht decreta
t*ioriisexp*elerei, sn;e tantum civitalis illi sacerdo- siint, pro vcslra pace ei digniiaie servetis : cerii non
tTuin, prC sedis apostolica? pietate, praeeepliondstra tam nostro (Juaih vfestrohonori proficere, quod lalia
s^rvaveril. * NCrierg'o iinersit uilr ordiriatiorii; nbri statuisse' cognoscimur. Nun enim nobis ordinationes
ortSliiet,qui nieriif sui conscius, cmri qiia?rerelur ad vesfrarum prnvinciarum defendimus, quod polest
caiisam, tnrpi frifa se cretlidit sublrahendum, •"eX- fCvsitan ad depraVandoSvestra? sanctilatiS animos
SOTS'apostotica?communioriis, cujris particepS esse Hffarius pro suo more mentiri; sed vohisper uostram
"BSnmeruit: Heo, ui crettimus, hoc ageriie',qui illum, Sollicitudineni vindicamus, ne quid ulterius liceat
fnopiriariiibusnobis, et ad judicia nostra pertraxif, novitati, hec praesumptori locus ultra jam pateat
et iriter examinatibhes habitas, ne comlminionis privilegia vesira cassandi. Nostrae•*eliara gratulationi
ttosjra?cpwsorsfieret, ut abscederet latenter, eflecit. boc soinm crescere prnfiiemur, si et apostoliea?sedis
CiS. VWi.— NuliiClirisiiaiiorum facile commuhio diligentia apud vbs iltibata servetur, et per sacerdo-
«Jeheêtur,nec a(f indignantis fiat hnc arbiirium sa- talis disciplina?custodiam honori vestro peiire, quod
cerdotfs, qiiod in niagni reaius ultionem invitps et suum est, s improbis usurpationibus non sinaraus.
'
tfoferisquddammodo debet inferre animus * judican- Et quoniam honoranda est semper antiquitas, fra
fil'. Cognovimusenim pro commissisel levibus verbis B trem et coepiscopumnostrumh Leontium prubabilem
quosdanfia gratia coiriiriunionisexclusos, el animam sacerdoiem, hac, si vohis placet, dignitate volamus
pro qua Christi sanguis effusus est, irrogatione tam decorari : ut praeter ejus consensum alterins provin-
ssevi supplicii sauciatani et inermera quodammodo, ciaenon indicatur a vestra sanctitate concilium, et a
cxulamtjue omni niuniniine, diabolicis d incursibus, vobis omnibus, quemadmodum vetustas ' ejus el
ut faiciiecaperetur, objectam. Certee si quando causa probitas exigii, honoretur, metropolilanis privilegii
tatis emerserit, ul pro commissi criminis qu.tlitate sui dignitate servata. sEquum est enim, nec ulli de
Sliqjuemjiiste faciat communione privari, is lantum fratribus fieri videtur injuria, si his qui sacerdotii
jSoena?subderidusest quera reaius involvit; nec par- vetuslate praecedunt, pro aetatis sua? merito in suia
ticfepsdebet esse supplicii, qui consors nori docetur provinciis a sacerdotibus caeteris deferalur. Deus vos
fufsse Commissi.Sed quid mirum eum in laicos lalem incolumes custodiat, fratres charissimi.
cxistere, qui soleat de sacerdotum dariinaiiotie gau-
dfere? 642 1 EPISTOLA XI,
CAr-'.15L-~-Unde qiiia nostra lorige alia videtur seu
h CONSTITDTIO VALESTINIANI III AUCUSTI,
intenlio, nam omnium Ecclesiarum slatum 641 et
concbrdiam custodiri cupimiis sacerdotum, ad uni- Q t una cum prmcedentiLeonit papmepisiola de eodem
tatem vqs vinculo cliaritatis hortantes et obtestaraur, negolio missa in Gallias.
ef affectione coiigrua comraonemus, ut ea qua? a no- De episcoporum ordinatione.
bts Deo inspirante et beatissimo Petro apostolo, dis- mImperatoresTBEODOSius et VALENTINUNUS Augusti
* LocUsemendatusex mss. Sifmondi et noitris, in- caridis diversarum proviuciartim synodis, qua Hila
<q*liitiu pOsiillamargiualiQuesnellus. Legebalur autem rius potiebatur, hoc loco tribuitur. Caeterumverc
antea ; Non-ergosit illi ordinatio, qui tneriti sui cojt- metropoliticurn,eitleru Hilario ademptum ,. ali>
tcius, tum qumrerelurad accusandum,lurpi fuga, etc. 1'us jeonis epistola, quae desideratur, in Viennerisent
Corruplius in nostris mss. collect. 12 et 24 : Non episcopum fuisse traductum liquei Cx epist. 6», c. 2
tfgo sil itli ordinalione, non ordinet, qui meriii, etc. Confer qua? hac de re pluribus dicenlur in observa-
i>Maleiinnniilli Imnclocum de exciiiiimuuicatione lionibus ad disserl. 5 Qiiesiielli,pari. 3.
qua S. Leo Hilarium a sua communione separaverit, 1 Vox ejus, a Qtiesuellnomissa..ex omnibus no
interprelaiilur. tix sequentihus enim palam fit ideo slris mss. et caeteris editipnibus revocatur.
Hilarium dici exsortemapostolicmcommunionis,quia 1 Sertpta 8 Julii an. 445.
ipse Roma in<>pinateaufugieus inter sacra ulique k Quesnellus in secunda editione varias lecliones
mysteria, communionisnostrm,subdit pontifex,contors J) apposuit ex ms. Thuaneo Colliertino. Nos eamdem
fieri.noluil. Hilarius seilicet, quiexauctore Vit-e ejus recognovimus cum uis. Vat. 3*33 collectionis cano-
c. 17 apud Leonem qnestus fucrat aliquos apuri Gal- num cardinalis Detisdedit,qni hano lejietn ex veiu-
lOspublica senleiitia damnatos, in Urbe sacris altari- stiori exemplari sumptam eideni collectitmi inseriiil
but-iuteretie, comnmntoniejus (Oliri-nii) quem cum lib. i, pag. 48. Ex ms. Ottob«n. Vat. solius cbronicae
tantis virisdammverui. conjungi uutlalenusacqmevit; nota?lectionem pnslerius accepimus.
et ne eogereiur cum eo, quein absolvenduin pnesen- 1 Qu;e seqnuniur apposita fuerunt a P. Sirmondo,
tiebat, Homa?coiiimunicare, recessit, et eateuus abi et exinde a Quesnello; ac probabilissimum est Leo
ipsa aposiolica communionese subituxit. nis decretalem una cum hac lcge in Gallias mi^sam
« lia Quesnellus cum dtiobus noslris codd. Al., fuisse, ne exsecutioni ejus impedimeutum oppone-
B(«d/caiili». retur.
d Sirmondus, incursionibut. m Mss. Thuan. et Vat. banc inscriptionem prrfe-
c Quatuor nostri codices, «i qua causa. runt: Imperator ValentinianusAugutius omnibussub
1 Sic Quesn.*t nostri codd. Al., enimgratulationi. imperio mternm urbit Romwubique terrarum degen-
Moxpro <cuslodtum Sirmondus concordiam. tibut. Licet nccasioneqnidemcoiitroversiaeGallican.t;
s.lta cuin Sirmondo Quesnellus. Anteriores edi- ob nonnulla Hilarii Arclatensis gesta haeclex etliia
tinhfe cum Vat. collect. 24, pro novis. Meliusin aliisi fueril, non taraen pro solisGallicanis, sed pro uni-
iritnH!uosiris codd., novis, versis imperii proviuciis lalam fuisse patet ex illis
b H.iic Leontio, de quo vide nostram observatio- vetbis : Ne quid tam episeopis Gallicanis quam alia-
Bem iu uot. 11 Quesnelli, sola prserogativa in convo-• rum provinctarumcontra contuttudmm vtttrtm iieeat
TJ37 EPISTOLAXI. Bb
ArTio vtro illusiri, comiti et magistro utriusque Aj imperii majestafem, et coritra revereritiam aposto-
militia?el patricio. liCaesedis admissis, per ordinero E religioisiviri Urbis
papa?cognitione di-cussis, certa l ineura et de his
Cerlum esl et nobisetimperio nostro unicum essei quos male ordinaverat lata sententta esi. Ef erat
praesidiumin supernae Divinitatis favore, ad quem, quidem ipsa sententia per Gallias eiiara.,§iiie iippe-
promerendum praecipue• Christiana fides et vene- riali sanctione valitura. Quid enira tanti pontifjcis
randa nnbis religio suffragatur. Cum igitur sedis! auctoriiati i in Ecclesiis non liceret ? k Sed nostram
apostolica?priroatum sancti Petri meritum, qui prin- quoque praeceptionerahaecraiio probavit, ne ulie-
ceps estepiscopalis corona?,et Romanaedigniiascivi- rius nec Ililario, quem adhuc episcopum nuncupari
tatis, sacra? etiam synodi h firmarit auctoritas, ne sola mansueti praesulis permitiit humaniias, nec cui-
qnid praeterauctoritalem setlis islius inlicitum prae- quam alteri ecclesiasiicis rcbus arnia mjscere, aut
sumptio aitenlare nitatur. Tuncenim demtim Eccle- pracceptisRomaui amislitis liceat obviare. Ausibus
siarum pax ubique servahilur, si rectorem suura enim 644 'alihus fides et reverentia nostri violalur
agnoscat universilas. Ha?ccum hacienus inviolabi- impeiii. Nec hoc solum, quod est maximi criminis,
liter fuerint custodila , Hilarius Arelatensis, sicut ., i submovemus, verum ne levis saltem iuter Eccle-
venerabilis viri Leonis Romani papa? fideli relatione B
1 sias turba nascatur, vel in aliquo minui religionis
comperimus, conlumaci ausu inlicita quaedamc prae- disciplina videatur, hoc perenni sanctione m cense-
sumendo tentavit, et ideo transalpinas Ecclesias mus, ne quid tam episcopis Gallicanis quam aliarum
abominabilis tumultus invasit, quod recens maxime provinciarum contra consueludinem veterem liceat
testatur exemplum. Hilarius enim, qui episcopus sine viri venerabilis papa? Urbis seternui auctoritate
dArelatensis vocatur, 643 Ecclesia?Roinana?urbis tenlare. Sed n hoc illis oronibusque pro lege sit,
• inconsulto ponlifice, judicia, sive ordinationes quidquid sanxit vel sanxerit apostolica?sedis aucto-
episcoporum sola temeritate usurpans invasit.f Naro ritas : ila ut quisquis episcoporum ad judiciui»
alios incoropeienter removit, indecenter alios invitis Romani antistitis evocatus venire neglexerit, per
et repugnantibus civibus ordinavit. Qui s quidem , moderatorem ejusdem provinciae adesse cogatur :
quoniam non facileab bis qui nnn elegerant recipie- per oriiniaservatis, qiiaedivi parentesriostri Romana?
bantur, manumsibi contrahebat armatam, et clausira Ecclesia?° contulerunt Aeti P. K. A. Ulideirilustris
muromni in hostilem morem vel obsidionecingebat, et praeclara magnificentia tua praesentis.,edictalis
Velaggressionereserabat, et ad sedem quietis, pacem legis auctoritate faciet, qua? sunt superius statuta
prsedicaturosper bella ducebat. His talibus et conlra servari, decem librarura auri multa protinus exi-
aine viri venerabilispapmUrbismlernmauctoritateten- C ( 'Cod. Thuanens habet : Nttm hliquos invitis et

tare: sed hoc i//i» omnibusquepro lege sit, elc. Hinc repugnantibuscivibusordinavit, deletis caetefls.
COBgruavidetargenenili h-gegencralis islorum mss. t iilem cod. omitlit quidein.
jnscriptio. In bis saoe cudicibus umitturitiir qua? pe- h Mss, Thuan. et Vai. delent retigiosiVtri.
culiariasunl Aetii magistri ulrinsque militia; inGal- 1 Ita ex laudatis codd. et Quesnelfds in securida
liis, et ea sola leguritur quibus lex generalis expri- editione. Al., in eumexhis. Pater Lupus dlSs. 1, c. 3,
miiur, ac desinii iu verbis RomanmEcclesimcontu- de Appellaiionibus, notavit mox legi, qUosmdle ordi-
lerutit. Inscriptioautemlextui inserta et inaliis codd. naverat, ut intliceturlata sentenlia etiam in Cos quos
invenia convenit eidem legi, qualis in Gallias missa Hilarius in Celidonii ac Projfectisedes subrogaverat.
ftiit, obi erat maxime necessaria, et ad Aetium, qui i Sic eniendavitQuesn. in secunda editiorie ex rits.
potiori aucloriiate in Calliis utehaiur, peculiari addi- Thuan., cui Vaticanus pariter favet. Alitea, in Ec-
tainenlo sub finem expresso direcia, ut ibitlem exse- clesias.
cutinni mandareliir. Forle etiam siinili modo trans- k Haeclectioanleavulgaioruni,qui? itemest codicls
Biissa credi pmesl ati alios aliarum provinciarum Vaticani, magis placuil qtiam illa a Quesrtello ih-
praefecios, seu reclores, ut aliis ejusdem generis seria editioni secnndae, niillo allegato cndiCC, nimi-
legibus evenisse comp>-ilum esi. rum : Sed nostra quoqueprmceptioel ralio proBqvhne
* Laudaia mss., Chrhtianorum fides. utterius vel Hitorio, etc. Porro velHilarlO habebant
b fcademmss., firment.
c Iia nielius ex iisdeni mss. quhlem etiam caeieraeeditioneS; sed ei feodemVat.
d Vnlg., prwtumenda. corrigendum credidimus nec Htlario, eo quia "
Cbnci-
;. Quesuellus in utraque editioiie adilidit civitatis, _.
." nit cum sequeniibus, nec cuiquamdlieti.
qiiam voremel Vaticauus ctid. el cditi oiiines igno- * l Ita duo laudata mss. et edili, excepto jQufeshello,
rant. Cnde porro hanc ille inseruerit eiiam prima? qui submovimusin textu scripsit, apposita in riiargine
editioni, ctiin Thuaneum codicem iituidum viderat, lectione Thuanei codicis.
divniare non possimius. m Ex ulrisque mss. censemus-scripsimus pro de-
• Erat ineditis eliam Quesnelli, inconsulto ponli- cernimus. Censere quidera frequeiilius adWbfeturin
ficeindebilasoidinationesepi coporum.Rt-ctiorvisaest legibus quain decernere,ut ex glossario NomicoCod.
lcciio utnusque ms. et coutexiui iiinforiitior. Nam Tbeodos. perspicies.
quoil subjicitur, aliot incompetenterremovit, referttir 0 Proiiomen hoc adjectum a Quesn. ih secunda
' ad judicia ob Celidonium, quem llilarius abepisco- editione fortassis ex ms. Thuan. prsfefertdrin nostro
paiu deposuerat, et cujus pr.pnertimde causa Leonis Vat.
' decretalisel imperialis lex ediiae fuerunt: illa vero, o Sic utrique codd. Al., detttterunv.UiC deslhit
indecenteralios invitisel repugnantibutcivibutordina- generalis lex in iisdem codicibus, sub|ecui statim
tsk, ad ordinationei periinein, quibus vel Celidonio chrouica notatione : Dat. vin id. Julii RommValen-
reraoto, yel Projecto apgroiauti, vel aliis episcopis tiniano Augusto.Caeterapeculiaria Aetii ilhperiaitbiis
Vhafimctisabeodem Hilariosuccessoresdati fuerunl, litieris in Gallias missis addita fuerunt, uti monui
Uti tradilur episiola antecedfenticap. 0. mu* not. 3 (Cot. 636 "). -
«!» S. LEONIS MAGNIEPISTOL/E. 640
•
genda ab unoquoque judice qui passus fuerit; prae- A vet per multos annos, parens karissime, Dat. vin
cepta nostra violari. Et manudivina; Divinitas le ser- id. Jul. RomaeVaieritinianoA. vi et Nomo v. c. coss.
" Editi: Dat. vm id. Jun. Rontw ValenlinianoA. lis legitur in anteriori htijiis anni Constitutione su-
vi cot. Emeiidavimus mensem exduobus memoraiis perius descripta epist. 8 et in aliis ejusdem anni
mss. libris nec non ex Oiiobiiiiiano, nunc Vat., qui Novellis.
etiam integram consulatus notationem praebuit, qua-
ADMONITIO IN EPISTOLAM SEQUENTEM.

i Cum triplex insignis varielas, qua sequens epistola reperiri solet in mssi codicibus, et exinde triplici ra«
tione seu forma in edilis prodiit, plurimum dilficultalis injicit; tum vero Quesnelli disputatio notis et obser-
vationibus ejus inserta, qua nnam ralionem retinere ac defendere, alias vero duas repudiare, et magnam
epistola?partera veluti additamentum ab aliqtto impostore confictum rejicere sluduit, ita difficultatem adau-
get, ut sine ullo novo codicc, qui rem oranem probe conciliet, certum aliquid statuere et edere impossibile
videalur.
2. Prima epistola?ratio a Merlinoedita atque Sichardo, et per nos etiam secundo loco edenda, epistolam
tantummodo producit ad medium caput nonum usque, atque terminal illis ejusdem capitis verhis, justa post-
hac ultione pteciamus. Ha?ceadem ratio invenitur in mss. codd. collectionis 5 a Quesnello vulgalae, ex qui-
bus duos ille commemorat, Thuaneum el Trecopitboeanum, nos vero duos bibliotheca?Cacsarea?adjicere
possumus signatos num. 39 et 42. Exstat etiam in rass. collect. 10 Isidori et collect. 12, ad quam pertinet
codexa Merlinoadhibitus, necnon Herovallianus ab eodem Quesnello laudatus; et in codd. collectionis 24
quaesola inter collectiones posleriores hanc epistola? formam exhibet; ac piaeterea inler hujusmodi codices
censendi Victorinus, Regniacensis, et S. Martini Aliisiodorensis, qui eamdeni collect. 24 cum epistola hujus
formaeeodem aniiotaute praeseferunt. His codicibus Quesnellus in secunda editione adjecit alios duos, quo-
rum descriptionem post primam impressionem Roma accepit, nimirum Rarber. 77 et 2888. Horum primus a
nobis item observatus atqtie collatus, est xn circiter saeculi,et varia opuscula etiam posterioris aevicontinet,
ex Leone autem hanc unicam epistolam exhibet. Alier vero antiquissimus et majusculis litteris scriptitscom-
plectitur vetustam collect. 3, cui alium similem invenimus in perantiquo Vat. 1342. Nos instiper hanc eatn-
dem episiola?decurtata? (sic enira appellabimus) rationem nacti sumus in tribus aliis colleciionibus, nimirum
in ms. Vat. Reginaecollect. 1, in veluslo cod. Lucensi collect. 4 simili Cotbertino 784, qui a Coustantio
laudatur in praefat. ad Epistolas Roman. pontif. num. 89, ac praeterea in manuscriplis collectionis 9 Hispa-
nicae, Val. 1341 et Vindebon. Caesareo 41, ut praeiereamusalia plura scripta exemplaria memoralarum col-
lectionum 1U,12 et 24, qu;e in praefat. ad epistolas recensuimus. Ita octo collectiones 1, 3, 4, 5, 9, 10, 12
cl 24, ac peculiaris cod. Barb. 77, hanc primam epistola? formam exhibent.
3. Sectmda ejusdem fnrma edita est primiim a Wendelino, dein a Pithieo, ac demum a Vnello et Justello
in collectione Dionysii Exigui. H;ec aulem omittit tria integra capita, scxtum, sepiimuro, et octavum, quae
in prima forma decurtata exhibeiitur; et postremis verbis ejusdem primae forinae,jusla posihac ultione ple-
ctamus, c.clera addit, qua?tisque ad linera integra? epistolaeproferentur. H;ec forma exhibelur in omnibus
mss. codd. ejus colleciionis qua? Diouysiana vocatur, at verius Haririanea appell uida est, cum omnes bi co-
dices ad Hadrianeam colleclinnem 7 vere pertineant, ad eam sciticet quam aliquot additameniis Dionysiana
auctiorem, llatlrianus 1 pnmifex Carolo Magno in usum Occidentaliuiii Eccle-iarum tradidit. Hinc plurima
bujus ctillectionis iiiveniuntur ubique exemplaria, qua? hanc epistolae formam luentur. Duos tantum codices
Thuaneos Gallicanos laudavit Quesnellus; sed multo plures iu Galliis diffusns memoral P. Coustantius in
praefationelaudata num. 128, inier quos unus est anni 805. Multos item antiquos ipsi Romaevidimus, quos
nominavimus in praefat.ad epistolas num. 16. His addi possunt etiam codices collectionis 8, num. 17 indi-
cali, qui Hadrianeam collectionem iniiioexbibent.
4. Tertia editionis forma ex niraque anieriori confiata, quam editionem mixtam nuncupahimus, aliter in
ross., aliier in editis invenitur. In d>dicibus enim quos vidiraus, omissis capiiibus 6, 7, 8, et dimiriio n<>ni,
tota Hadrianea edilio primiim exhibeiur, fere cum chronica uotaiione Dat. lv idus Augusli. Dein subjiciun-
tur velut appendix memoraia capitula omissa et sunipla ex prinia decuriala ediiitwe usque ad ejus finem,
ita ut repetantur illa : Cum itaque omnibus, etc, quaein etlilione decurtata epistolam clauriunt, in Hadrianea
autem suo loco capite nono inseria fuerani. Hanc lei tionem Quesnellus reperit in duohus mss. Thuaneis, et
uno Canlabrigensi. Nos reperimus in mss. quaiuor colleciionuiii ll,2o, 21 et 23, ad quas referri tres a Ques-
nelio laudatos codices nihil iimliigimu-. Colleciio 11, a qiiacaetera? collectiones lianc ediiionis formam vi-
deniur sumpsisse, praecipue consideranda esi, ciim antiquinr sit Hincniari actate, uti probavimus in praefat.
ad epistolas niim. 23. In uno lantum codice Veneio S. Marci 79 collectionis 22 banc tertiam rationem nacti
sumus absque repetitione extremi capitis Cum itaquede omnibus, etc, iia ut lectioni Hadrianea? tria tanlum
capila omissa ex ed tione decurtala subjiciantiir usque ad illa, vel corporeperdidisse. ln editis aulem Leonis
Quesncllo anierioribus ac in Concilioruni vulgatis qnoe ex codicibus linjus teriiae lertionis profecta sunt,
editores, cumhanc formam incongriiam deprchendisseui, tam ob chronicara notaui silam ame tria capitula
6, 7 et 8, quam ob importiinam repetiiionem periodi Cumitaque de omnibns, ntilla licet codicum nuctorilate
fulti, dederunt primo ediliunem lladrianeam, excepta extrema periodo, Si qumvero alim sunt cautm, terrai-
nantes illis vocibus, qui tonseerabanlur, exciperet; mox subdirieruni ex decurtata editione tria capitula 6, 7
et 8, omitlentes repetilionem periodi, Cumitaque deomnibus;ac landem pdsi verba octavicapitisrejecerunt
perioduin, Sivero alim sunt causm, eic, aique cbronicam notam, quibus epistnlam conclusere.
5. Hinc autem nihil mirum si Quesnellus solliciius de corrigendis ex fide codiciim vulgata?S. Loonis edi-
lionis erroribus, banc inipressam edifionem, qnae nullis mss. niiiiur, repndiavit. Cum vero in ipsis codicibus
tanlam varietatem perspiceret, nec unum coriicem nancisci potmsset, qui aptnni omnia conciiiandi modum
suggereret; primam editionis ratinnein, qiiara in anliquioribus tollectionibus, el mss. tlescriplaui vitlit, reti-
nendam et vindicandani putavit. Secundam vero rationem editionis Hidrianeae eo libentius rejecit, quod in
ea nonnullaeRomanaesedis praerugativaepraeferautur, in quas cum non beneessei animatus, apertam inler-
polalionem, plure6que impostura?gradus in ejus editionis, ut vocat, addilameniis videre sibi visus est, quos
in nolis lalissime exposuit.
6. Qui vero non perinde in Romanorum pontificum privilegia infensi, etsi Gallicanis principiis imbuti,
Quesnelli nolas ad calculos revocarunt, approbandam quidem censuerunt editionem decurlalam priinat»
641 EPISTOLA XII. — ADMONlTlO. 642
formae, at non idcirco repudianda credidere Hadrianea?editionis adriitamenta, nec efiicacia et convincenlia
existimarunt qua? conlra baeca Quesnello afferunlur. Inter hos Stephanus Baluzius, tom. II Capitulariiini
pag. 1249, ejus argumenlis expensis pronumiavit: Nihil video disciplinmtum in Ecclesia Romana receplm
contrarium. Qtiamvis autem Quesnellus in secunda editioue hanc.Baluzii auimadversionem veluti infirmam,
nec responsionedignam, traditxerit, eo quori ihidem Baluzius hac rie re incidenler agens, probaliones fusius
in tlisserl.iliotiis rationem afferendas non crediriit; quam ralmn lamen ac (innura haberi debeatquod abipso
afliriiialiim est, ex iisqmein Qiiesnelli.iiiasii.ilas observabiiiiusexploratuni fiet. Coustantius, qui et primam
et secundam Que-nelli editionem bgit, quique in celeberrima editi ne Epistolarum Ftouiannrum pontificum
qiiamae peritia?et crilices sit omiiilms eruriitis constat, non solum sinceriim habuil Hadrianeaeeditionis fra-
gmenium a Quesnello rejectum, vciuin t-t aui iniiio lomi secundi, quem edendum pataverat. idem fragmen
luui a Quesnelli censuris vinilicandnm -usi-epit, uti teslaiur P. Simon Mopiuot in epislola De nova editione
Epistolarumsummorum pontificum typis impress.i an. 1724, uhi iiuliciii- secuiuli tomi capitibus, in quibus
Cttu-iaiitius praecipue labnravit, haec rie Leniiis Epistolis irariiinlur : Asserenture.dem papw tvterw qitwdam
in spuriorumclassemtemere umandatm, quus inter non infimumsane locum lenel prwclarumitlud de Lupiciniepi-
scopiad sedem apostolicamapp llalione fragmentum•pistolmprimw (nnhis 12 atl Africanos)perperam, ul videtur,
inser.um. Est fragmenium htijiis episiola? in ilaririanea etliiione conlentiiin, quori a Q lesnello expungilur.
7. Ex his autem P. Mnpinni verbis liquet sane Coiistaiiiiuin vnluisse hoc fragiuentum defeudere. Vt non
iu ipsa epistola iuserenilum, sed velut additameniiim eidem siibjicieiitiuni credidisse videtur, mi innuuiit
etiainilla ipsius Cousianlii lom. I Episi. Kom. pontif. pag. 969, not. a, quihus h"c fragmeiiium Leoniumn ac
sincerum allegaturus, uti a se edendum eral totno secundo, his verbis utitiir : In additamentisad epistolam
primam LeonisAA ex eo orlum esl quia nullum codiceni reperit praeferemein iniegram et geiiuinain bujus
epislola lectionem ac forniam, qua suus proprius locus ei fragmento tribueretur. Haecautem sors nobis
feliciter obtigit. Etcnim a P. Lectore Philippo Maria Sereno ord. Prseii. nobis perhuniaiiiter commiinicalum
fuit hujus epistola?exemplar suinma diligentia transcriptum ex peculiari codice Florentino collect. 13 si-
gnato num. 182, saeculixn, de cujus auiiquinri ac praecipuaorigine quoad Leonis Epistolas, in pracfalione
num. 29 satis diximus. In boc autein exeinplari omnia utriusque ediiiunis decurtala? et lladrianeie verba,
qua? in lotantiquis codicibus prostant, et vel e stylo Leonitia manifesiatitur, uuo naturali contextu probe
coniiecimitur, ita ut nihil excludalur, pervertalur nihil.
8. Codices pro editionedecurtaiasive aQuesnello producti, sive a nobis invcnli, quibus potissimum illius
argumentuminuiliUir, id unum probant, banc epistola?parlem genuinam esse, nnn vero iiuegram epislolam
exbiheri demonstrant. Quod ne cui mirtim videatur, alia similiterdecurtaia in iistlem inss. et collectiouibus
consideret. Sic rass. libri collectionis Hispanica?et Isidoriana?, et mss. etiam Operum et Epistolarum S. Leo-
nis collectionis 24,qui hanc epistolam decuriatam exhibent.decuttalam pariter proferunt epistolain S. Pelri
Chrysologi ad Eutychem, et media quidem parte deflcientem, qua? tameti in omnibus tuin Graecistiiin Lati-
nis concilii Cbalcedonensiscodicibus collectionis 17 integra legitur. ln omnibus etiam colleciiouibusetmss.
Latinis Sardicense concilium mutiltim praefertur siue tribus exireiniscanonibns, qui in Graecisexemplaribus
continemur. In cod. Vat. 1341, etin tribus aliis Gallicauislaudalis a Coustantio (Tom. I Episl. Rom. pont.,
p. 772),qui exhibent collectionem Hispanicam Innocentii I, epistola ad episcopos synodi Toletana? decurtata
esi, cura in ea desint nuiueri 2, 3,4, 5, 6, 8, et pars etiara nuraeri primi. In mss. collectionis Hadrianeae
solum initium describitur iilterarum Hormisda?ad presbyteros, diaconot et archimandritas secundmSyrim,
quas manuscripta collectionis praestantissima?14 integras conservannt. Et, ut alia ejusdem generis omiila-
raus, in ipsa collect. 5 Quesnelliana num. 51, capite diininuta affertur Gelasiiepistola ad Orieuiales. Quidui
igitur pariter raulila proferri potuit epistola Leonis ad Africanos?
9. Exemplar quidem hujus epistolae,qnod sine tribus capitihus editionis decurtatae, el cum alio Iongiori
additameiito legilur in colleclione Haririanea, esto non sita Dionysio insertum stiaecnllectioni, uliQuesnel-
lus in notis oplime conjecit, immo etiamsi arijecttim ei collecliom fuisset circa Gregorii II tempora, quemad-
mnduni ille opinaius est, nimirum circa initium octavi sneculi,non tameii idctrco interpolaium aut suppo-
sititium probari potest. In universis enira documeniis qua? ttatlriaiieie collectioni leguntur inserta, niliil
apocryphum aut iiitcrpclatum tleprelieiulitiir. Ciiin vero stylus biijiis epislol.e toiusque contextus Leoni om-
nino congruanl, arguraenta aulem a Quesnello nbjecta niliil convincaiii, ut ex nostris ohservaiionibusad ejus
notas paiebit, de hnjtis uuiusduciimenti aulhenticitaie ac suiceritate n tn iusi lemere dubitare licei.
10. Neque difficultatem ntoveat delectus trium capitum 6, 7 et 8, qu.e in eriitione dccuriaia exstaut, et
ex aniiqiiissiiiiis m-s. alque collectionibus geuuina n»sciiiitiir. Allaia enira exempla siuiilitini defeciuuin,
quae in aliis pracstaiitium collectionum documentis paulo aute indicavimiis, bos delerlus noii infrequentes
ostendunt. Celebrem Le mis epistolain 14, ad Auaslasi nn, que in plunbus cullectionibus inlegra est, duo-
buscapiiihus tertio et quarto praeiermissis, descriptain reperimus in duobus auli pns mss. Vti. 1347 et Vat.
Palal. 579, ex quibussi alii coilices vel collectiones illam sumpsissent. parem defecium praeferreui, nec ta-
men ea idcirco in suspicionem vocari posset. Nunne qiuedani etiam f.elasii liltrr.e in aliquot co.lectionibus
bretiores sunt qnam in C.ntili- ediia? fuerunt? Culeberrima estt ejus pniiiilicis epistola a.l Dard.uios, quge
non solum in Quesuelii colleciionc 5, cap. 50, verum etiam iu oiiinibii- fere mss. aliariiin atitiquaruiii colle-
ctionum irihus loiigmilius et iiovem hrevinribtis memhris caret, qu;e tamen legtintur iu mss. praestamissi-
ma? coliecl. 14, et exinde in Roroana Epistolarum pontilicuineiJitione, ac in tomis Conciliorum edila sunt;
quoaiiipliori exemplo Faciindum Hermianensem iisumfuisse haml duhitari potesi. Sicut aiitem in meraoratis
paulo ante niss. epistohe Iuiinceiitii I, ad Toletanos, retenlis solis decretis generalibus, caeiera qu.e ad sin-
gulares causas et personas perlment, praelermissa fueriint, ita idipsiun in hac Lconis epistola lladriaiie.u
collectionis auctori placuisse viriclur : tria eiiiin omissa capiia singulares personas causasque respicniui.
ll.Porro veruni non est, quod putavit Qiiesnellus, hanc etlitioiiem htijus epistola? suh Givgoni II aetate
Dionysiano codici fuisseadjeciam,eo quod recentius Hadriauei codicis documeniuraad hunc Gregorium per-
tineat. Inter Vaiicanos nimirum codices reperimus signatum niini. 5845 continenteui purara Di uiysii colle-
ciie.iem, quam uti rarissiuiam Cousianlius laudavit, quaeque desinit in epistolis Atiastasii II. In hoc autem
codice, qui antiqiiissiiiius est, et Decretalibus praemitlit Dionysii epislolam ad Juliauuin presbyterum iu hoc
unoms. iiiventam, et ex eodem editam, post descript.uii puram colleciioneui Dionysii eodem antiquocha-
ractere appendix subjicitur, in qua primn ponunlur Iria coneilia Syminichi pape, uniiiii an. 501, altcrum
an. 502, ac tertium an. 499, liim vcro afferuntur tiluli sex decretnrum papa? Ililari, duo Simplicii, et unus
Felicis; ac post tilnlos ipsa dicreta reciianlur: qua? omuia pustea Hailrianea?colleclioni suo loco juxl.a
ordincm lempo-uni fuerunt iuserta. Posl tlecrelui! autem Felicis pag. 155 describitur Leonis epistola cuui
lioc litulo : In causa Lupkini episcopi: Leo universisepiscopis per CatsariensemUauritaniam conslHulis,Cuitt
m S. LEONIS MAGNIEPISTOLiG; 644
de ordinationibut, et reliqua cum eadem Hadrianea?editionis forma atque lectione. Stibjicifur huic epistolae
Ijeoni«'pag. 157 : Epistola Zosimiad presbyterosRavennmdirecta. Zosimicommoniioriumpresbyleriset diaco-
itibusqutltavemiwsunt. Ex relatione, etc, qua?in eoidjeroHadrj.ancoegdice jlegiiur. Tandem post hanc epi-
slulain, velulr nnvuiuaddiiamentuin sequilur labula capnuni 79, ipsaquedocumenia post labufam subjieiun-
tur. De his alibi tusius erit dicendum. Nunc satis sitmemorare quinque priora docuraenta.quse
" sicafferuntur:
Pajf. 159. L' Justinus Auguttus Hormitdw. Quo fuiipussemper, etc. .
P,g. 160. II. Exemplar prectim a clericis et monachit Antiochenis,Hierotolymitanis.etc, ad Jutlinum.
Hautite aquam cum twtitia, etc.
Pag: 161. Ul.Hormisda Justino. Interea qumad unitatem Eccletiw, etc. '
Patg.lf}4. IV. Hormitda presbyleris,diuconibuset archimandritissecundmSyriw. Lectislitleris, etc.
Eadem pagina. Jncipit conslituta papmGregoriijunipris. In nomine Domiiu,eic.
Ha3C<|Uoquedocumeniauec plura nec pa.uci»rasunt illa tpiaeiu Hadri.iir.eismss. Dionysianaecollectioni
ad-dita,et suoloco in ordinem chronologicum inseria inveniuntur. Ex modo autein diverso quo iu boc coilice
puratftipnysiansecotlectioni subjiciuntur, paiara fit eidem omnia simul uno eodemque lempore non fuisse
adjecia, sed saltein duplici. primum dncumenta praemissa tabube capitura 79, dein quiuque prima hujus
labulaecapita. Ha?cpostrema, qua? in Gregorio II desinunt, poiucrunl adjici hujus pontificis ;nvoaut p.iiilo
post. Idem vero censehdum nun est de iis tlocuincnlisqua? huic tahulaepncinissa ad niulto antiquiores poti-
tilices perlinent, et forte addita fuere paulo po<tSymmachi mortein, quippe is est ultimus inter pontilices
quorum decreia in ea prima appendice recitantur : ei priino qnidein loco synodi ejusdem referuntur, co
quodhic pontifex recentioris memoria?esset, tinde fortasse peculiari formnla sanctm memorim vocatur iu
lilulo synodi an.'502, id quod eiiam in ipsa nrbe Roma hocadditamentum luisse subjectum indicare videtur.
Enimverosi haecdocuinenla praemissa tabula? capitum 79, post obitum Hormisdaeadjecta fuissent, hujus
quoque pontitlcis monumenia collector non disjunxisset a documenlis Syinroachiimmediati ejus praedeces-
soris, nec e»ioollectnrisecunda- appendicissubj.cieuda reliqoi-set.
-12. Qaod si hae observationes et conjeclura?judiceniur probabiles, uti sane nobis videntur, jam additio
epislola? Leonis ad Africanos poslea inseria c<>ll>'ciiuni lladriaueaecmn contrnverso fragmento ad Dionysii
circiler tempora evebitur, cum is quoque post Symmachum stib Honnisda Romie floruerit; el ita veium
efticilur, hanc epistolam Dionysiauaecollectioni accessisse circa quinqii.igesiinumposi Leon<*raahnum,
adeo ut summmvideatur esse temeritatis (uiinuir Quesuelli verhis iu n<>iisad hanc episiolun suh iniiium)
luspicartm ipta urbe Roma scribentiet colligenliautheuticoscodicesdefuisse.Sicut eniui diibiiaiiduui non est
de fldjecta Zosimi epistola, aul de Symmachi couciliis, ila nec amhigendum de hac epistola Leonis, qua?
eodem auctore simul addita fuit. Iliuc auletn lladrianea? colleciio.iis origo detegittir; neque enim aliud in
ea lactum est, nisi servalo lemporum ortline qu;edam documenta Diouysianaecollectioni inserere, qua?
ilupllci additamento ac duplici teuipore huic collectioni jam diu ante Hadriani pontificaiuin, ordine
periurbato, subjecta fuerant,
, 13. Porro eximius codex Florentinus S. Marci collect. 13 ex decurtata et Hadrianea editione integram
epistotam pracfert. Nec niiriim sitin unico codice, seu collectione, banc epistolam iniegrara reperiri, qua?
IIIaliis omnibus antiquiorura colleclionumvarie mutila, seu imperfecta legitur. Nara etiam laudat i Gelasii
epistola ad Dardanosin pluribus iisque antiquis codicibus et colleciionibijs brevior est, ac in sola collectione
14 longior reperitur. Idem vero Florentinus codex decurtataeet Hadrimieaeediiioniim partes suo loco probe
Cfllocaias repraesental. Primo enim lotam exbibet editiouem decurtataui cum iis quoque ti ibus capitibus
6, 7 et 8, quaein Hadrianea fuerunt pr.eiennissa; tuin vero extremis verhis ejusdeui editionis decurtata?
commode et coniextui maxime cnngruenter subjicit in eosspeciatius co.mmonendi et reliqua ejus Iraguieuii,
quod in Hadrianea usque ad (inem suppletur. Adde quod hic Floreulinus codex non solum habet boc
lladrianeum fragmentum , quod a Quesuello perperara siipposititium crediiur, verum etiam lectiones
plerumque exhibel Hadrianeas in iis paritcr capiiibus qu e decunatie et Hadriane;e edilimiibus communia
sunt. Qtiesneilus,qui Hadriaueam forinam rejicit, et riecurlata?cditionis codices eflert, leciiones Hadrianeas
lectionibit»editionis decurtaia? non paucis in locis praeiulit, quod cuin sua hypothesi minus cohaeret. Iia
ehim altera?ab alteris noiniullihi discrepant, ui n<>naliquo tantuin verbo, sed iutegris inembris atque
senlentiis dissideam. itt autem suspicioiietu nobis veheiiieiitiSMinaminjicit duplex hujus enistola? exeuiplar
inter ipsius Leonis scripta invemum fuisse, ex quo lamum discrimen prodieril. Amanuensium enim
oscitantiae vel arbiirio iribui qtiideui possuni iinius vel alterius vocis variantes, cum pr.esertini sensuni
aut siylum vitiant. Sed tanta verhorum ac setneniiarum varietas, qua? elsi pluribus quaudoqiie verbis
prnducta, ejusdem tamen iiuctoris styluin ubique refert (si pra-seriim non in omnibus, nec in muliis, sed in
uno vel altero titntum cpii-culn deprehendatur), n<>uamanuensibus, sed ipsi atictori iribuenria videtur, qui
idein opus prima manu scriptum, secundis curis alicubi eiiieinlaiiirus, vel etiam aucturus, diversis verbis ac
senlentiis induciis iteriim scrip-erit.
14. P. Coustantiusdiscrinieii iliiiri, quod uienioraviiiius in G>lasii e|tistoh ad Dardanos, qna? in aliis
codicibus brevior, in aliis prolixior est, ex eo pemlere rretli.lit, quol eademilla episiola sub duplici forma
ab ipsomet Gelasio prodierit; idemque postea llonuisila?ei Gregonn, antea vero Leoni nostro evenisse
opinatus est. Lege Vinriic.veter. cotltJ.conlirmai. cap. 13, pa^. 7i3. Id liiuc episiule comigisse ex aulea
observalis prt.babilissiinumunhis est. S. Leo scrii>seral, ul videtur, prima inaiiii epistolam, qualis dabitur
e'x'mss. ediliouii detiirt.lae; ei ex hoc exemplo olim eduo vel invento banc episiol.nii sumpserunt aucions
colleciionuiu ejusdem edilionis. Posteriori vero iuauii, cum forte superveuisset ali>iuiiluovi, ex. gr., causa
Restituti episcopi, quem nitne, quasi pust illa qua?Poteniius relulerai, coni|uestuui iradit cap. 10 S p<>iiiilex
exscribens eamdem eptslttlain, nonnulla aliis verbis exp.suit, quactlamaulem pro novitate cau.iaeadjecit.
lta etiam epistolas 30 et 31, qua?pariim eisdem, pariiro diversis verbis eadein super re ad Piilcheriam datae
in distiiictiset antiquissiraiscolleciioinbns inveniuniur, unius fjtisdemque epismlaeduplex exempluinesse iu
admoiutione osteudeinus. In suhjectis vero lilteris ad Afncanos, illud longum fragmentum , (jtipd in
collfctiora? Hadrianea legitur, secimdis quidera curis videiur adjectum , ob quasdatn notiiias'-quae
supCrveiieruntpost relaiionem Potentii, referenle fortassis episcopoDavid, <|iiiin eo fragmenlo iiieraoratur,
Vel'aliisqni ex AfricaKomam transmigraverant, et indicaiitur illis leclionis Hadrianea?verbis, commeantium
teririo pirftrrefi Hinc S. pontifex pntine ieclioiii edilionis decurtata?c 9, Cumilaque deoinnibu*, seciindis
CtiVKhiseruit particulara fere, qua?in Hadnauea editioite leguur, eo quod iionnulla accessisserii t|,u'a?amea
Striptiâdjiciemla fueruin. Neque difliciiliaiemrooveat sermo de virginibus vi barharica oppressis, repctitus
cAp'.'*et ll; namcapite 8 docet qtiid ipsaevirgines dese sentire debeajn; capite auiem undecimo, quid dc
Jisdeihsit' ab 'ftpiselopisagendum decernit. iuuho tuec duplex de ejusuiodi,virginibus menlio salis insiuuat
*••
645 EPISTOLA XII. 64«'-
llailrianea?editionis fragmenlum non ad alias Leonis litteras, qua?forte perierint, ttt nOnnemo opinatos esf,
sed ad hanc eamdem pertinere epistolam 12, uti in ms. Florenlino exbibetur. Quod niulto magis confirmant
illa verba, qua?(dum repelitur de virginibusmentio)capiii undecimo inseruntur iu eodem codice, ut superittf
dictumett.
15. Praeiulimusvero in edHinne integra? epistolae, quam priino loco dahimus, lectiones lladrianeas '
lcctionibus codicum epistolaedecnrtaia?, non solum quia Hadrianeas leciiones seqniiur codex Floretiiimisv
ex quo inlegra epistola uti a Leone scripta fuit ad nos peryenit; verum eliaiii quia lectinnes ejusmiidi eit|eui
auctori epistolam recolenti et einendanti magis placuisse videntur. Eniimveroh;e adeo congnia?sunt, ut
ipse Quesnelluseasriemfere praetulerit leclionibiis eoruiricodicum qni tlecuriaiam epistolam cri.iiiiieht. Ne
vero quispiamulriusqiie eriilionis mtegra?et decurlata?lectionihiis Irautlettir, post edilam epistol-amintegram
ex lectione mss. Flnrent. et Hadrian. cum suis variantiJius, eamrieni decuriatani suljiciiiiius pra?se.iti.i:ii ad
exempiar anliquissimi libri Barb. 2888, et alterius similis Vat. 1342, qui a Montfaucoiiio, tom. 1 Biblioili.
pag. 131, codex elegantitsimuset velustissimusnuncupatur; atque vaiiantes alioruin codiuin, qui eamriehi
epistolam pariter decurtatam praeferunt,annotahiinus. Qiticiimqueautem hanc decurtat.im eriiliorrem,'qtiani
nemo liactenus exacte expressit, cum integra conferet (petimus autem ut conlerre non pigeal), sp.er.nnus
fore ul nobis calculos adjiciens, islam ab ipso auciore emendatam aique auciam faieatur.
lb. Quoadtempus vero hujus epistolae, recte quidem in nolis slaiml Qiiesnelluseam -criptam fnisse ante
an. 455, quo ValenlinianiisIII occisus fuit. Ctim enim exarata noscatur riumMauriRoinanoadhiic Imptratofi
catholico snbessent, et idcirco mtilti ex Africa Romam subinde accedereut, post ipsius auiem Valentiniani
necem, iidem a Vandalis Arianis calholicorum persecutoribus fiiissent suhacti, Uomanus ponlifex ei
provincia?amplius ila facile providere non poterat in iis quae bac in epistola exprimuiilur. Porro cum
certum hujus anniiin constituere Quesnellus nequiret,' illara primo loco edendam pttlavil, liou tam ut
suppleret defectui epistolarum qua? initio pontificatus a Leone scripta? fueruut, quam ne ciBterarum, qua?
exstant, el cerla notatione t hronica signantur, ordiuem inlerrutiipeiet; et solum in marginali postilla eam
scriptam indicat circa pontificalus Leonis exordia, et in nolis circa an. 443. Bellum sane quod inier
Valeniinianum imperatorem el Gensericum Vaudalnrum reg.'m in nfrioa viguil , litlerarum ejusinodi
cominercium impedisse videtur. Viguit atitem hoc bellnm usque ad an. 44*2,qno Prosper in Chronico tradil:
Cum Gensericoautema ValentinianoAugustopax confirmata,ei certis spatiis Africa inler utrumquedivisa est.
Ex novella23 lib. u liquet an. 445 ex Africauis provinciis Valeiiiiiiiano reliciis legatos Romam venisse, et
lege fmsse sancitumut ad priefeclum Urbis appellare licerei. Ilac foite .ippellationuin occa-ione quaedam
apud Maurosillicite usurpala ad S. poniilicem commeantiumsermo pertulit. Igitur' probabiliiis et caulius
inter bunc an. 445 et au. 455 haccepistoia rollocanria est. Porro Leo cap. 1 signilicat se ;t commeantibusex
Africa didicisse, qumper occasionemtemporisimpwati, iri esi helli leinpnre, in v.triis Mauriia.ia; civilalibus
perperam gesta ftierant. Ilaecautem creriibile estab illis rinlicisse po-t compositam pacm potus an. 448 ,
cum appellaiionum nccasioue plures prohabiliter Roinam irausini-cre quam serius. Ut auiem congriiuui
terapus deiur transmissioniet relatiuni Poteiitii, qua accepta Leo hanc epislolam scripsil, harc daia vitletur
circa an. 446.
657 EPISTOLA» XII. A dam aptid vos illicile usurpata crebrior ad nos com-
ADEPISC0P0S AFBICANOS PROVlMCIiEMAUR1TANI.C CESA- meaniiuin sernio perferrei, ratio pielaiis cxegit ui
RIENSIS. d pro stillicitudineqii.mi iiniversa?Ecclesia?e.xdivina
Nunc prtmtunintegre edita exmt. FlorentinoS. Marci. insiituiione depcndimus, rerum lidera studeremus
b SYNOPSIS,—LOrdinaliones per tumultum facias agnoscere : viceni cura! nnstra?' prniiciscenti a nobir
II. Quid sit cito manus imponere.— « fratri et consacerdoti iiostro Potentio delejjantes,
redurguit.— uiitusuacorit
lil. .Voimui virosdtbere etse diaconot,
pretby.erpt el episcopos.— IV. JVonrudes ac neo- qui secundum scripta quic per ipsura ad vos direxi-
pltylos crdinari debere.— V. Ex — laicis ordinali tomus, de episcopisquoriim culpabilis ferebatur eleclio
teiunlui a L one. nonveroblgatni. VI. De Donalo quid veritas haberet inquireret, nohisque qriinia fi-
ex Novaianis converso, et Muximo ex Donatislis. deliterindicarct.
— VII. De Aggaroet Tyberianoex luicis, el per tu- Undequia idem plenissime notitiae
tnuliumordinatis.— \ III Virginesper vimoppres- nosira? cuncta reseravil, et sub quibus <|ualibusque
sas incontaminaliste compnrarenon debere. — IX. recinribus quaetlara Christi plehes iri pariibus pro-
Horltitur ad obedientiam, el inolndieniibiis pmnus vinciaeCacsariensis
minatur.-r- X. Quibusin locis episcopidebeanlor- habeaiuur, sincera nobis relationo
dinari, et lle pelilioneepiscopiResliiuti. — XI Quid patefecit, necessariura fuit ut dolorem cordis noslri,
agendumde memoraiis virginibvs vi barburica op- quo < pro Dominicorumgregum pericutis a?stiiamu3,
preJJIJ.—{J58 XII. De causa Luptcini episcopi. datis niinc
— XIII. l>e causit ecclesiasticisventilundis el ad B quoque ad dilectionem vestiam litterts
sedemaposlolicamreferendis. proineretnus, s uiir.mtes tantum apud vos k per oc-
* LEOurbis Romaeepiscptis universis episcopisper casionem temporis impacati arit ambienlium 659
CaesariensemMauritaniara coustitutis in Doiuiuo pracsuinptionem,aut liiiiiultnm valuisse populareii!,
salutem. • ut indignis quilmsque et longe extra sacerdoiale me-
CAP.I.—Cumdeordinalionibus sacerdotum quae- ritum constiiutis pastorale fastigium et gubertiatio
" Al. 1. QuiBautem antea erat 12, nunc 14. Scri- lalutem; at ali;e epistolaeab ipso Dionysiodescripta?
ptab 10 Atig. an. 446. d In ms.sa?piuspraefeiuiit.
ulrumque
iNuibsiint tiluli in ms. Florentiim, ex quo hanc Vercell. Ilaririaneo, per sotlicitudinem.
epistolam Integramsunipsiinus. Iii c illeciimieaiuem Mox ires cotlil. pro dipendimus hahent impendimus.
Hadriauea iinicus litulus esl: In cansa Lupicini epi- e Apud Jiistelluui, confratri. Ms. S. Crucis in Je-
«copi,qui tairten ad solum cap. 12 pertinel. lo tahula rusalein editio.iis mixtu?, coepiscopopro consacer-
vero tilulorum eidem collectioni pnefixa hic tituius doti.
legilur ntim. 49 : Leo episcopisMaurit. De conserva- t Vercell. ms., pro Dominicogrege msluamus.
tione et diiciplinacanonum, ne indebiteel btordinate ts Dist. 61, c. 5, Miramur. i
ad clericatumatiquit pratnmat accedere. k ldem codex, per actionem temporis impaMt,
* Ita codex Florent. Mss. ei ediii collect. Hadria- Paulo oost duo Valt., populorum pro popularem.
peae omittunt. Urbit Romceepiscopus, et in Domino
*47 S. LEONiS MAGNlEPISTOL^. 048
Ecclesia?dederettir. Non est hoc consulere populis, A persona praetermittendumest quod institutis genera-
sed nocere, nec praestareregimen, sed augere discri- libus continetur, nec putandus est honor ille legiti-
men. Integritas enim praesidenliumsalus est subdimus qui fuerit contra divina?legis praeceptacollatur.
torum, el ubi est incolumiiasobedientiae,ibi sana est CAP.III. — Dicenleenim Apostolo » ut inter alias
forma doclrina?. a Principaius autem quem aut se- electionis regulas is episcopusordinetur quem unius
dilio contulit, aut ambitus occupavit,etiamsi moribus uxoris virum fuisse i aut esse coustiterit (I Timoth.
atque aciibus b non offendit, ipsius tamen initii sui lii, 2), tam sacrata semper habiia est ista praeceptio,
est pemiciosusexemplo, et diflicileest ut bono per- iit etiam de muliere sacerdotis eligendi eadem intel-
aganlur exitu, qua? malo sunt inchoata principio. ligeretur scrvauda conditio; ne forte illa, priusquara
CAP.II.—Quod si in quibuslibet Ecdesia?gradibus k in matriraoiiiura ejus venirei, qui aliaui non ha-
providemer scienterqne curandiimest ut iu Domini buisset uxorem, alterius viri esset experla conju-
domo nihil sii inordinatum nihilque pr.eposteruni, giiiin. Quisigitur ' tolerare aurieat quori in t.iili sa-
quauto magis elaborandum est ut iu cleclione ejus craiiienii perpetratur injuriam, cuin huic magno ve-
qui supra oinnes gradus coiistituitur non errelur ? nerandoquemysterio necriivina?quidemlegis staiula
Nam totiusfamiliacDoiniuistatui et ordo nutabit, si defuerinl, qnibus evidenter cst riefinilumul virgi-
quod requirilur in corpore, c nou invenialur in ca- B nem sacerdos accipiat m uxorem (Levit. xxi, 13 et
pite. Ubi est illa beati Pauli aposioli per Spiritum 14; Ezech. XLIV,22 ), el aiierius toriini nesci.it con-
Dei eraissa praeceptio,qua in persona Timothei om- jugis, quae uxor fulura est n sacerriotis? Jam liim
nium Cbristi sacerdoiuniniimerus eruditur, d et uni- eniin in sacerdoiibus figtirahatur Christi et Ecclesiae
cuique nostrum dicitur: Manusciloneminiimposueris, spiritale conjugium, ° ut quoniam vir caput est mu-
neque communicespeccajiisalienis (I Timoth.v, 22) ? lieris (Eph.y, 23; iCor.xi, 3), discat SponsaVerbi
* Quid est cito manus imponere, nisi ante aetatem non alium virum nosse qnam Christum,
qui merito
maturitatis, ante tempus examinis, f ante meriium unam eligit, unam diligit et 661 aliam praeteripsam
obedienliae,aute experientiam ilisciplina?sacerdota- suo consorlio noii adjungit. Si ergo etiam in veteri
lem boiiorein tribuere IIOII680 probalis? Et quid Testamento haec sacerrioialium conjugioruiii forraa
est comraunicare peccatis alieuis, nisi et talem servata est, quanto magis P sub Evangelii gratia
effici ordinaulem, qualis est ille qui non meruit or- constituli, apostolicis dehemusservire praeceptis,ut
dinari? Sicui enim boni operis sibi comparat fructum quaralibet quis bonis moribus praeditus, et sanctis
qui rectura t tenet in eiigendo sacerdote judicium, operibus inveuiatur ornatus; nequaquam tamen vel
ita gravi semetipsum afficit damno qui h in suum ad diaconi gradum, vel ad presbytcrii hnnorem, vel
collegiumassumit indignum. Nonergo in cujusquam G ad episcopatus culraen ascendat, si aut ipsum non
1, q. 1, c. 25, Principaius. decurtata? cum vulgalis : Quis ergo dissimulareau-
b lla ex rass. Val. 5845, Vercell., Florent. ac tri- deat. Cod. vero Flor. utramque leciimiem habet:
bus aliis. Al., non offendat. Mox, ipso lamen initii Quis igitur dissimularevel tolerare audeat.
tui... exemploin aniiquissimo Vat. et Vercell., al- . o>Vox uarorem,quam Quesuellus in secunda edi-
quec iu Val. Hisp. ellsid. lectionis decuriata;. tione adjecit ex mss. et DionysioExigno, inventa pa-
Ms. Vercell. cum duobus aliis codri., non sit in riler a uobis fuit in ins. Flor. S. Marci,et in nonnul-
capite. Post pauca, per Spiritum sanctumin ras. S. lis eliam collect. Hidrian. Deest tamen in ms. Vat.
Cruc.is. 5845 ac Vercell., item Hadrianeis.
d Quesnellus cum vulgatis, et proinde unicuique u Sic idem cori. Flor. cum omnibusmss. Hadrian.
nostrum. Voxproindedeesi iu omnibusrnss. Hadrian. et S. Crucis atque quatiior aliis codicibuseditionis
et iucod. Floreut., elh.iheliii lantiimin codd. leciionis mixta?.Cndd. vero ediiionis decurtata?ctmi Quesn.,
dcciirtatieaut inixta?.Quaiuor ex his habeut et inde, pontificis. Porro sequens periodus Jam lum enim,
e Disi. 72, c. 3, Quid est. nsqne ad non adjungit. desideralur in Vat. 5845 et
1 Ita tinines mss. libri Hadrian. cum codd. Flor. in duob. Hadiianeis, Vercell. et Vat. 1337. In aliis
Quesnelliiscum inss. ei editis lectionis decurlata?et autem quampluribuscodd. collecl.H.idrianeaeiisdem
inixt;i.',ante meritumlaboris. Justellus utrumque po- aniiquis (inter quos sunt Vat. 4979 Vat. Reg. 1021
suit sic : Antemerilumobedientimlaboris. et 1043) nec non in Florentino legilur.
t Cori. Floreut., servat; caeteri Haririan.colleclio- 0 In C"d.Florentino haeclecii" peculiarishabetur:
nis, tenet. n
'
" Ut quomodovir caput esl mulieris, ila Chrisluscaput
h Sic ms, Flor. cura edilis et mss. omnibtis Ha- est Ecclesim,discat Sponsa Verbi.Nomeu Verbierat
driau. Lectio Quesnelli, ad tum dignilatis collegium eiiam in editis ante Quesnellum,ci legitur apud Jus-
sublimatindignum. Non enim in cujusquam,etc., est tellum, atque in mss. colleci. Hadrian , praetereain
iiiamiscriploruinlectiouis ilecurtal.eet mixlae.Paulo omnibus collectionibusest quas consnlere poiuimus,
posl in ms. Flor. S. Cmcis, uec nun in aliquibus Ha- eriiiionisdecurtatae, id 1, 3, 4, 5, Hisp. 9, Isid.
dnan., in slalittis pro institutis. 10, 12, et24, ac in Barberinn 77, nec non in exem-
1 Parlicula ul desideratur in codd. Vercell., Flor. ploSichardi, item in codd. collect. i 1editionismixtae.
el Angelicae. Soli codices colleclionum 20, 21, 22 et23 editionis
i lu cod. Flor. desunt voces aut esse. Mox, tamen mixia?hahent Chntti, quod cur Quesnelluspractule-
tacrata, pro tam sacra est in omnibus inss. et editis ril, et ex margiue editorum traduxerit in texturo,
Hadnan. et in Florenl.
k Aiiliquissimuin ms. Vat. et Vercell., in societa- ignoramus.
p Ita omnesmss. et editi libri collect. Hadrian. et
tem ejns veniret. Qualuor alii codiceseditionis mixtae cod. Florenl. cum quinque aliis editionismixiae,qui
ita pariter legunt. Reiiniiiinus tamen lectionemvul- tanium voci grflliapraeiniiumtparticulamjam. Apud
gal.im, quaein ms. Flor. apud Justellum, el in aliis Quesnellum,subreVelaajam gratia, quod cst m codd.
codd. lladiiau. pruefertur. edilionis decurtatae, excepiis Vat. Hisp. et lsid., (\ui,
< Ita omnes edili et ms. Hadrian. codd. editiouis cura lectioneHadrianea consenliunt.
649 EPlSTOLA Xll. 650
uniusuxoris virnm, aut uxorem ejus non unius viri A datur; d cuin per omnes gradus roilitioeChristianaa
fuisse " claruerit? de incrementis profectuum debeat aestimarian pos-
CAP.IV. — Monenle vero Aposlolo, atque dicen- sint cuiquam majora committi ? * Merito f beatorum
te: 662 Et hi autem probentur primum, et sic mini- Patrum venerabiles sanctiones cum de sacerdotum
slrent (l Tim. m, 10), quid aliud intelligendumb pu- electione loquerenlur, s eosdem ut idoneos sacris
tamus, nisi ut in his provectionibus non solum ma- administrationibus censuerunt, 663 h qui multo
trimouiorum castimouiam, sed etiam laborum merita tempore per singulos officiorum gradus provecti,
cogitemus, ne autc a baptismo novellis, aut a saecu- experimentum sui probabiie praebuissent, ut unicui-
lari actu repente conversis officium pastorale cre- que lestimonium vita?sua?actuum suorum ratio per<
» Reposuimus claruerit ex codd. Florent. et Ha- etiamin loeis custodita, non tamen ubique nec semper
drianeis, quibus concinit etiam Vat. 544 collect. 24 servabatur; et in Africa,praesertimhoc tempore quo
et exemplum Sichardi, licet sint edilionis decurtatae. tumultus bellici per plures annos eam Ecclesiam tur-
Quesnellus cum aliis mss., constiteril. In codiceau- baverant, clero vehementer afflicto, non exacte ser-
lem Angelica? collect. 21, aut ipsam non uxorem vala fuerat, aut servari potuerat; ita ut nonnulli
unius viri fuisseconstilerit. grandiores in clerum fuissent recepti, aut recipiendi
b Verbo putamus Quesnellus praeposuit in hoc, B viderentur, qui tamen per suos gradus idoneum ex-
quod expunximus autoritate mss. Hadrianeaecolle- perimentum praeberent. Hinc fortasse S. Leo remis-
clionis et Florent., nec rion praestanliorum codd. sius agendum in his circnmstantiis, et memoratorura
editionis decurtataecollect. 3, 4, 5, Vindeb., Hisp., praedecessorumexemplo prsescindendumcensuit ab
et 12, item ms. Barb. 77, et Sichardi. Quesnellofa- iuculcanda conditione pueritiae; ac proinde priroa?
vent mss. collect- 1, Vat. Hisp. et Isid., et collect, scriptionis textum immutans, solam probationemca-
24 editionis decurtatae, aliique omnes editionis nonicam per gradus singulos, qua?potissima est, iis-
roixtaeex quibus editi prodiere. dem ingessit. Adde tandem quod a Leone hic alle-
c Ita codd. Hadrian. et Florent. Caetericum edi- gantur beatorumPatrum sancliones, quo beatorum
tis, a baplismorudibus. Patrum nomine, non Romanorumpontificurodecreta,
d Quesn., cumomnis gradus: quae lectio a nobis sed conciliorum canones significare solet. Ita enira
inventa est tantum in mss. collect. 11 ac 24, et in in hac ipsa epistola iis verbis cap. 5, beatorumPa-
edilis cum Sichardo et Merlino. Mox, provectuum trum regulas, Nicaenoscanones, et iis capitis 10, san-
loco profectuumest in duobus codicibus; et debeant ctorum Patrum divinilus inspirata decreta, canones
proe debeatio tribus, nec non apud Justellura. Sardicenses innuit. Decreta pontificum, vcl aposte-
Dist. 61, c. 5, Miramur, § Merito. licmsedis, vel prmdecessorumsuorum decreta vocat,
t Sic mss. et editi cum codice Florentino. Idem uti cum eodem capite 5 aposloticm sedis ttatuta ac
eliam legitur in mss. collect. 3, 4, 5, et Barb. 77, beatorumPatrum regulas distinguii. Simililer etiam
editionis decurtatae, quae in aliis exemplaribus san- Zosimusin epist. ad Esychiumcap. 1, de hoc quidem
clorum pro bealorumexhibet. Q probationis argumento scribens, Tecum faciunt prm-
e Apud Quesnellum,eos demum idoneoscum Vul- cepla Pairum, tecum apostolicmsedis auctoritas, no-
galis ac mss»editionura decurtata?et mixtae.Textus mine apostolicmsedis praedecessores,Patrum autem
autem lectionem exhibent omnes codices et editi appellatione Palres Sardicenses intelligit. Cum vero
Hadrian. et ms. Flor. hi Patres can. 13 pra?cipiantquidem ut per singulos
h Ita ms. Florent. cum omnibus codd. et editis gradus et per longumtempuseligendorum vita probe-
Hadrian. In mss. vero editionis decurtata? insigni tur, et in id tesliriioniumApostolia Leone recitatum
varietate bic locus effertur sic : Quorum omnis mtas indicent, non autem jubeanl omnemwtatema pueri-
a pueritibus exordiisusquead provectioresannos per libus exordiis usquead provectioresannos per discipli-
disciplinmecclesiasiicmstipendiacucurrisset, ut uni- nm ecclesiasticmsiipendia decurrere: imroo adultos
cuiquetestimoniumprior vila prwberet; nec possel de de foro el de administralionein clerum recipi, et post
ejus provectionedubitati, cui pro laboribusmultis, pro legitirai lemporis probationem provehi permittant;
castis moribus,pro aclibus strenuis eelsiorisloci prm- S. Leo horum Patrum sanctiones appellans, non ali-
miumdeberetur.Si enim, etc. Negari nequit, non mi- ter debuit inculcare quam in texlu inserto continetur.
nus hanc lectionemquam illam lextui insertam Leo- Sic etiam Innocentius I, in epist. ad Felicem Nuccri-
niiium stylura referre, et librariorum oscitanlia?vel num c. 3, Sardicensium canonum statuta aperle.in-
arbitrio hanc insignem varietatem tribui non posse. dicans, cap. 5, nulla facta raenlione pueritia?, laicos
Observandumporro est lectionema puerilibusexor- non prohiberi a clero aflirmal:Ita sane ut in eos tem-
diis editionisdecurtata?convenire cum Romana?Ec- pora a majoribusconstilutaserventur.Nec eito quilibet
clesiaedisciplina, et cura Siricii ac Zosimi decretis, lector, citoacolytus, cito diaconus, cito sacerdos fiat ;
in quibus dura promotiones laicorum per saltum in- sf quia in minoribusofficiissi diu perdurent,et vita eorum
terdicnnlur, illud cavetur, ne ad celsiores Ecclesia? pariler el obsequiacomprobantur, ut ad sacerdotium
gradus provehantur, nisi qui n pueris clero initiati, postea emensisstipendiorummerilis veniant,nec prm-
in inferioribus gradibus legitime se gessissent. Eos ripiant quod viia probata meretur accipere. Et Coele-
vero solos adultos permittunt in clerum recipi, qui stiuus in epist. ad Viennensesc. 3, Sardicenses ca-
grandaevibaptizati, stalim post baptismumclero sese nones Palrum decreta nuncupans, ait: Ordinatosvero
raancipaverint. Vide Siricii epist. ad Himeriumc. 9, quosdamepiscopos, qui nullis ecclesiasticisordinibtts
et Zosimi ad Esychium c. 3. At siraul animadverti- ad tantm digniiatis fastigium ftterintinstiluli, contra
mus lectionera Hadrianeam textui insertam haud Patrum decrela didicimus; cumad episcopatum
contradicere huic disciplina?; aeque enim exigit, his gradibus, quibus frequenlissimecaulum est, debeat
quod praecipuumest, longi scilicet temporis proba- perveniri, ut minoribusinitiati officiisad majora per-
tionem per gradus singulos, ut in Iaudatis decretis veniant. Vides ergo S. Leonem in lectione textui in-
exigitur. Solum nura baec probatio sumenda sit a serta et respexisse Sardicenses canones, et a praede-
pueritia (quod non ita praecipuuraest), S. Leo hic cessorum exemplis non discessisse. Hinc porro co-
praescindit, uli nonnumquam id praeteriissereperi- gnoscitur quam perperam Quesnellushanc lectionem
mus praedecessoresejus Ccelestinusin epist. ad epi- ab aliquo impostore, veluti ad recentioris disciplinm
scoposprovinciaeYiennensiset Narbon., c. 3, etln- usum accommodatam,et evidentemcorruptelammss.
noceutiusl, in epist. ad Felicem Nucerinum e. 3. codicibusassutamin notis traduxerit.
Deinth}ea probatio a pueritia iicet Romaeet aliis
PATROI. LIV. 21
681 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJl.
hiberet. Si enim ad hohores mundi a sine suffragio A viros, aut viduarum maritos ad «IBdnm
temporis, sine merito labpris indignum est pervenire, mus pasloralepiovectes; oonne *
et notari ambilus solenl, quos pnobitalis documeuta guntcausae, ut EcClesia?in quihuslsl» 1
uon adjuvant; quam diligens et quam prudens ha- sunt, judieio severiijre purgestur, etneri
beada est dispensatio divinorum munerum et coe- tales praesules, sed eliam in ordinatores eemi
iestium dig*i'aium?b m in alique apqstolka et ca- oqmpetens proteratur? Sed circuiastant nosHibe
nonica c|ecre(a fiolentur, et his Ecdesia Domini mansuetudo elemeniia?, hinc censura justitiae.k Et
regenda oredatnr, qui legitimarura inglituiionum quia unwersmvimDominimiterioordia, et veritat, co
nescii, et lolius humilitatis ignqri, non ab infimis gimur secuudum sedfe aposloiica? pietatem ita no-
sumere inerementum, sed a sumrois volunt habere stram temperare seBtentiam, ut trutinato pondere
principium ; cum valde iniquum sit et absurdum, ut delictorum t l quorum utique non uua mensura est,
imperlti magislrjs^ jrovi aji.iiqu.is,et rqdes, prapfef^n- quaeâ(fl credamtyi v)t§ui»q^ ^lerafida, qqsedam
tur pmcfitjs, In cbpjno, quideai ma.gqa, sicut Aposla- vero penitus awputanda. Eos cnim qui ttd seeundas
lus <•disserit (II Timolh. n, 20), necesse est ut vasa nuptias iniverunt, vet viduarum se conjugio socia-
diversasint, quaedam aurea et argeniea, qqa?da,m runt, nec apostolica, irec legalis ajictpritas sacerilp-
vero hgqej et fi9'ilia; sed horun» min^terium prp ft tium 1 obtinere permiltit; et multo u\agis illum, si
msteriae qualitate discernitur,A nee idem est prer fuerit in vestro judicio confutatus, qui, sicut ad nos
tiosorum usus et vilium. Nam inordinata erunt om- relatum est, dparunj simu) e&\maritus uxorum, yel
nia, si fictilia aureis, et lignea praeferaqtur argen- >-illum qui ab uxore dimissus alteram daxisse per-
teis. Sicut auteni in ligneis et fictilibus eorum ho- hibetur. • Caeleros vere, quorum prpvectk) hoc lan-
minum species figuratur qui nullis adhuc virtutibus tum reprehensionis l((C.urrit,giwd ex laicis a,d offi-
nitent; i|a ip aureis el argenteis hi sine dubiode- cium episc«pa!e faimi sunt", nctjue c» boc quod
clarantur qui per longa? eruditionis ignem, et per uxores m habent, possunt esse culpabiles, stisceptum
fornacem diulurpi laboris excocti, aurum probatum sacerdotium tepere 665 perroiltimus, n non praeju-
etargt|ptqra purqpnesse meruerunt. Quibus sj mer- (licaptes. apostqbcae «4» sta(utis, nec beatorum
ces pro denolione non reddilur, omnis ecclesiastica Patrum regulas resolventes, quibus salubriter con-
disciplina resolvitur, omnis 666 ordo turbatur, stitutum est ne primupi, aut secundum, aut tertium
dum in Ecclesia, quj wjUimi.su,tuerunl miusKgrium., in Epclesia gradiim >%uisqtjam laicortira quibuslibet
perxerso eligentiun» judicio jndebttum obtinent suffragiis suffultue ascendat, prhisquam ad hoc me-
principatum. ritum per legitima augmenta perveniat. Quod enim
CAP. V, — Cuxn,ergo iot.er vog t^ntuin valueriot e num? ut.ppnjqijfipai|n|jijfs^ veniale, iflujuim post-
aut studia ' populawum, aut arabitus superborum, modum esse noa poterit, si quisquam id quod om-
ut uon solum laicos, sed etiam secundarum uxorum nino interdicimus ° usurparit: quia remissio peccaii
* Codd. Vat. 5845 el VercelL, stne suffragationt. 1 In QuesneUaadditur prii'«nriumuonore decerui-

h Dist. 61, c. 8, Staluimus ve iu aliqua. mus, quae verha aij6uut ab oionibus mss. et impres-
S Idem \»i.,dixil, ciiro quipquealiis mss. lectioais sis,eilitionis Hadrian. et a eod. Flor.ent. Inveniuntur
decurtatae. Vat. collect. 12 omittil ut. autem in mss. editioais decurtatae, exceptis ms?. col.
4 CkxLFloreut. «um Justello , neque est prelio.so- 24 eum Meriipo et Siebardo. Necessariaquidem non
nmidem, usus et vilium. Praetulimijs lectionem anti- sunt, cumomniacegantur.atitecedeniibiis: nec apaito-
quissiwi Vat. Vercell. alior.uniquecollect. Hadrian., liea, ueclegalisaucloiilassacerdotiumobtinereuermillit'.
quibus favent etiam tres codd. edilionis decurtatae. m Ita fere ptnnes libri edilionis iiadrian. cum Flo-
In Vat. coL 11, nec idem pretiosorumusut et viUum. rentiuo, et duobus edilionis depurtatae.Al., habeant.
t Aliquot ross., populorum. n Quesn. es leclione ross. deeurtatae editionis,
%AL, aptutisnm. non prmjudicantet apostoticmsedis statutit, ntc prm-
* 1, qu. 7, c. 17, Exigunt. cessorum noslrorum, nositisque decretis, quibus, oic.
feIn ms. Vercell. et aptid iuslellum: Et quia uniT Viierat lectionem texiui insertara et confirinalam
versmsedis apostoiica pietdte competliaiurita nostram omBibus nosiris mss. Hadrianeis et Floreniino; vi-
temperaresenlentiam; ubi post voeem imiversffiappa- derat, inquaqi, apud vulgatum Dipnysium, ac in
ret saltus verborum Viw Dominintiieticordiw el verir duobus codd. fbuaneis, et nihilominus (quod rai-
tas. Supplevimus ex codd. FioreiM. aliisque quamr rum est) bunc locum in notis uum. 9 veluti vitia-
plurimis. Cod. Vat. 3845 omittit' ecgimur, et bujus tom traduxit, cum poiius alia leetio ab ipso recepta
loco habet ita nostram lemperare debemussententiam. n n^tari vitio possit, quatenus prajcessorumnostrorum,
i Ita mss.Hadrian. cumFlorent. Quesnelli leciio» noitraque decreta, et apostoliceesedis stqtuta unum et
queeconstat non unius esse mensurm; ad edilionera idem sunt; ae propterea S. Leo fortassis priorem
deeurtatam pertinet. Mox,pw>credamus,quod verbum scripturam emenda*s substituit postremis verbis
recepimus ex mss. Hadrian. alque Justelto, cod. ista, nec beatorum Patrum r-egula*resoiuntes, quae
Florentinus habet definiamus, ut in edilione decur- respkiunt Patrum Sar+ticeusknn canones, qjwrum
tata legitur. cap. 4 mentionem feeerai. Ita lectio lexius plape
i Ms.Vercell. cum Justetlo, obtendere.Mox vocibus cohaeretcura itlis einsdein eap. 4, m in atiquo apo-
vettro judicio praeraisimuspariiculara in ex mss. Flor. slotica et canonieaaecrela violentur; ubi vox apiislo.
etHadrian. lica aposwlicae sedie statuta, eanouiea snnem beato-
k Quesneltus, tslum, quod in solo Merlinoet aiiis rum Patrum regulas indicant. Mox, pro constitutum,
editis Leonmis reperimus. hi margine aulem notavit alias, staiutum.
ad sequeritiaverba: Al,, qui a prtmauxore dimisius; o lta fere emnes eodiees Hadrian. cum iustelio.
qua? lectio in Floreul. occurrit, nec non in sex mss. Cpdex F4ereflt. et if0$s. editkwis (Jecurlat*, usur-
edilionis decurlatx. pare prmsumpserit.
653 EPISTQLA XII. 681
non dat liccntiam delincjuendi, nCque qnod ppluit A ± pum nostrura , qui et sacerdotii merilo nobis gst
aliqua ratione concedi, fas erit amplius impune probatus el moribus, videatis instructam; superest,
eommitti, fratres, ut k concorditer salubres suscipiatis liorta»
CAP.YJ, — a Ponatum autem b; Salicinensem ex tus, et nihil per contentionem agentes, sed ad omne
Novatiani?cura sua, ut conjperimus, pi.cbe cppyer- siudium devolionis unanimes, divinjs et apostolicis
1 constilulionibus parealis, ct in DUIIQpatiamini
suni, ita pominico gregi vglumus pr.acsiiJere, uf li-
bellum fidei sua? atj nos jnenij.neril.dirigenduj», qufl providentissiroa canonum decreta violari. Qua?enim
et Novatiani dog.malis flamnet errorem, et pl.enj§? njjnc certarum remisiinus consideralione causarum,
sime coafi.teat.qfcatbolicain verjtatem. c Maximqm antiquis deinceps custodieuda sunj rcgulis, »e quod
m
quoquecx laico d Ijcet reprehensjbilii.er ordinatuiq.. at) lempus pia lenitate concpssimus, justa p.Qstliac
lamen si Donausla jam non est, et a spirilu schi- uUipne 667 plectamus, " io eos specialius et pra-
smatica?prayila,ljsalienus,ab epincppali.qiiam quo- pensius cotiimovcndi, qui in episcopis pfdinandis
"
quo mpdo adeui<j$,es',noji repfilljm.usjjignitate; jta sanctorum Pafrunj statuta neglexerint, et quos
ut et ipsp libelb? a.dpos ptjiip cath.olicumse css.e refutare debuerant consecrarint. Unde P si qui epi-
roanifefttet. scopi talejn consecraverint sacerdotem qualem esso
• CAP.VII. rr- De Aggaro <"verp e' Tyheriartp,'.B non liceat, etiamsi aliquo modo damnum proprit
quorum a caeteris qui ex laicis ordinati sunt, in hoc hoaoris evaserint, 1 oidinalionis laroen jus ulterius
causa diversa est, quod eorum 666 ordinationi non babebunt, nec umqtiam ei sacramemo iniere-
alroces lumultus el saeyae seditignes ipemorantur runt, quod neglecto diviuo judicio immeiilo prx-
csse famulata?,veslro judicio cuncta commisimus: stiterunt.
ut relata habiti apud vos examinis fide, quid de su- CAP. X. — r Ulutf sane quod ad sacerdotalem
pradictis staluendura sit scire possimus. perlinet dignitatem, inU?romnia voluuuts canonum
CAP.VIII. — Illae aulem famula? Dei quae inie- statuta servari, ut non in quibuslibet locis, neque
gritatem pudoris oppressione barbarica perdiderunt, 5 in quibuscumque castellis, et ubi ante non fue-
laudabiliores erunt in humilitate ac verecundia fsua, runt, episcopi consecrentur, cum ubi minores sunt
si se inconiaminatis non atideant comparare virgi- plebes minoresque conventus, presbylerorum cura
nibus. s Quamvis enim orape peccatum ex voluntate sufticiat, episcopalia autem gubernacula nonnisi
nascatujr, et poluerit corruptione carnis mens h in- majoribus populisct frcquenlioribus civitaiibus opojr»
vicia non pullui.minus tameii hoc eis oberit, si quod teat praesidere, ne, quod sanclorum Palrum divini-
poluerunt animo non aroiUere, doleanl se vel cor- tus inspirata decreta * vcluerunt, viculis et pos-
'G
pore perdjdisse. sessionibus, vel obscuris et solitariis municipiis
CAP.IX. — * Cum ilaque de omnibus i fere qua? tribuatur sacerdotale fastigium, et honor cui debent
fratris nostri Potenlii relatio continebat, plenissime excelientiora commitli, ipsa sui numerositate vile-
dilectionep)vcstram per David frairem et coepisco- scat. Quod nunc in sua dioecesiRestitutus episcopus
1, qu. 7, c. 20, Donatum. ipso Florentino hanc particulam prgetermitli. Qua-

b lta yulgati cum mss. collect. 1, S Vindeb., tenus vero baec in inlegra epis.tola a Iêone secuinJis
Hisp. et cum codd. collec.t. 12 et 21, ac Sichard.o. curis fuerit inserta, uli in Hadriaueis exc.iiiplaribus
Codex Barber. collect. 5, Sajcnsem ex Novatiftno. exhibetur, in admonitione explicavimus nuni- 14.
In coliatioiie Cartliaginensi aimi 411, num. 128. k Iia omnes codd. et cdiii Hadrian. et plures
mcmoratur iJonatus episcopus plebis Sajcnsis. Cod. editionis mixtae, qui hunc tcxtiim bis repetcnt.es,
Luceusis collect. 4, Sajacinensem.Ms. Barb. 77 et prirao loco Hadrianeam leclioncin sei|iuinlur. Ita
Quesnelius in margine, Sajacenseni ex Novqliano. ctiam apud Merlitium; et Quesmdlus septcm alios
Cod. Flor., Sajaciensemex Novaliano.Alia?errpneae ross. libros similiter legcnlcs allegat nm. .4, quos
variautes inferioruiu cndiuum oraitiuntur. vel Hadrianea?vel mixlie edilionis esse crediîus,
« 1, qu. 7, c. 19, Maximuin. Iu ms. lamen Floreniino habelur, concordi obedien-
d Ms. Val. collect. 12 omittit licet. De.in,fpm.cn tia, uti in uiss. eilitionis d.ecurtatsc.
tura in eodem codice, tuin in Vat. Hisp. et Isid. vj. " Cod. Angelicae collect. 21, irisliiulionibus. In
desideratur. ms. Florent. cuin plensque codd. ediiionis decur-
<"Parliculam vero suppievimus ex mss. Floren- talae, servialis; at parcaiis in plerisque Hadrian., ex
lino aiiisjLjuequinque pptim;e nota?. quibus
m Ms. mox nounplli omifluiit nunc,
1 Adjeciraussua ex eodem ms. Fiorent. tribus- Vercell. et Justelli ediiio perperapi, ut
que aliis optimis coJil. videlur, justa postufatione.Forte, po,stultione. Porro
K 32, qq. 5, c. 14, li\w autem. jn vcrbo plectanius edilio dccurtala desinil, et quae
h Legebatur iavitq. Quesn. notayit tn margine: sequuuiur sump,ia sutll ex llaijrian. ctillcctione, ac
Forle, invicta; et ita quidera restituimus ex ms. Fio- ros. Floreniino atque codicibusedilionis njixla?.
rei.tino. Ptist pauca, ex eodeui codice, e,t alio Bar- f Hic desinit editio decurtata.
ber. collect. 3, scnpsiipus eis pip illis obcrit. 0 A|,, neylexertmt,Ctinex, cgnsecrarunt.
> Vide not. 3 Quesn. P 1, qu. 1, et 15, qu. 2, Siqui.
i Uestituuuus advcrbiqra fere non tam ex cdjtis <jMs. S. Criteis ctdlect. 2tt, tMsecraliqnis. Tres
Leonis quain ex mss. caUect. Htdrian. Cpdices alii codd , ord.'wqtimis,ijimenejusuMeriitslicwiium
ctiam collecl..21 et 24 ctim Sicbardo idera prj?fe- nouhabebmtt.
runi. Unde reyipcUur quod Quesiuillus in posttlla 1 Dist. 80, c. 1, Ulud saue.
lio.ta.vit:Yulgajiaddunt fere CQiUramss. codd. fidem, s Al., ht quibuslibol.
NQIIdiffitemw tameu iu mss. cajieraruro nosUarum 1 AI., vetuerant.
coUectJQiiu.uciiitiouis tiecurt;itx vel mixiic, ct in
688 S. LEONIS MAGNIEPlSTOL£. d5tf
factum esse causatus est, el rationabiliter postulavit
t A merito eum pendenle negolio a communione vide-
ut si episcopi eorum locorum in quibus non debue- s- bamus fuisse suspensum. Adjectum etiam illnd est
rant ordinari bumana conditione decesserint, loca a quod huic temere superordioatus esse cognoscitur,
ipsa a ad jus ejusdem anlislis cui olim propria vel '1 qui non debuit ordinart antequam Lupicinus in
contigua fuerunt revertanlur. Et inutile 668 estit prsesenti positus, aut confutalus, aut certe s con-
ut sacerdotalis dignitas inconsiderata ordinantis fa-- fessus justa? posset subjacere sententiae; ut vacan-
cilitate superflua multiplicatione minuatur. tem locum, qucmadmodumdisciplina ecclesiastica
CAP.XI. — De his autem qua? in sacro virginila-• cxigit, is qui consecrabatur h acciperet.
tis proposito constituta?, b ut superius dictum est,, CAP.XIII. — Si quae •>vero alis emerserint causa?
barbaricam pertulere violentiara, et integritatemi quae ad statum ecclesiasticum et ad concordiam
pudoris non animo, sed corpore perdiderunt, ea no- pertineant sacerdotura, illic sub 669 timore Do-
bis videtur servanda raoderatio, ut c oeque in vi-- mini 1 volumus ventilentur, et de componeudis at-
duarum dejiciantur gradum, nec in sacrarum ett qne compositis omnibus ad nos relatio plena mit-
perseverantium virginum nuraero censeantur : qui- tatur, ut ea quaejuxta ecclesiasticum morem juste
bus, d si in moribus virginalibus perseverant, ett et rationabiliter fuerint definita, nostra quoque sen-
castimonias soliditatem roente custodiunt, * sacra-• lentia roborentur. * Dat. iv id. Augusti.
g
mentorum non est neganda communio.quia injustumt
est illas in eo vel argui vei notari, quod noi) vo- EPISTOLA EADEM
lunlas amisit, sed vis hostilis eripuit. • Ex mu. editionit decurtatce.
CAP. XII. — Causam quoque Lupicini episcopii
illic jubemus audiri, cui muflum et saepiusposlu-„ mLEOuniversis episcopis per Africamcoustitutis in
lanti communionemhac ratione * reddidimus, quo- Dotnino salutera.
niam cum ad nostrum judicimn provocasset, im- CAP. I. — Cum * in qrdiiuUonUjus sacerdotum
Ita emendavimusex ms. Fiorentino. AL, ad jusi sanxit, quia virginihns propria culpa vitiatis longa
ejut antittis redigantur, cujus fuerant anle priora. imponebatur pcenitentia, qua diutius a communione
Jnstellus, ad jus ejus anlistts redeant, cujus fuerint! arcebantur, ut liquet ex Cypriani epist. 66, ad Pom-
ante priora. Quidarocodd. hujus postrema? leciionis> poniura , ex Siricii epist. 10 editionis Coustantii
pro priora habent propria. Vat. 5845, ad jus ejwii num. 4, el ex Innocentii I epist. ad Victriciumnum.
antistis redeant; quia inutite ett, etc. 15 et 16. Mox, pro illas, alias, eat. Dein, amittit pro
•>Verba ut superius dielum est adjecimus ex cod. amisit apud Justellum legitur.
Florentino, qui cum integram hujus epislolae lectio- 1 Duo mss. et Justellus, reddimur. Mox, in ms.
nem exhibeat, non omitlit, ut caeieri Hadrianei Florent., smpevocasset,ioco provocasset.
omittunt, caput octavum, in quo de iisdem virgini- t Codd. Vat. 5845 et Vercellensis, confusus.
bus per vim corruptis alia ratione actum fuerat. h Ita ex sex codd. et Justello. Editi, exciperet.
c Virgines sua culpa corrupta? vidum antequam 1 Editi omitlunt vero. Ex nostris mss. et Justello
nuplm vocari solebant; unde Cyprianus in libro de < rj adjecimus.
Habit. Virg. ait : Dum ornari cultius, dum liberius i ln ms. Florent. deest volumut. Justellus, volu-
evagari viryinesvolunt, esse virgines desinunt, furtivo musjudicio
k
ventilentur.
dedecore corruptm,vidum antequam nuptw, non ma- Ita plerique et vetusliores codices, et editi. Alia
riti, sedChristiadulterm. Et S. Hieronymus in epist. qualuor 1 exemplaria, Dat. ni id.
ad Eustochium de Virginitate servanda : Videas, Quinam sint decurtata? edilionis mss. codices,
inquit, plerasque viduas anlequam nuptas infelicem diximus in admonitipne num. % In exemplaribos
eomtientiammentitatantumvesteprotegere.Hinc vero collect. Hisp. et Isid. hitiluli praemittuntur, ex qui-
patet cur S. Leo in viduarum gradum haud dejici bus vulgati profecti sunt: I. Ne illicitmpersonm adepi-
[ubet eas virgines quae nulla sua culpa per solam scopatum promoveanlur. II. De Donato Novatianorum
barbarorum vim corrupta? fuerunt. Mox, loco ver- episcopo,et de Maximoex Donatistis.III. De Aggaroel
borum neque in sacrarum, mss. Vat. 5845 et Ver- Tyberiano,qui ex laicit fuerunt ordinali. IV. De virgi-
celt. contrario sensu babent, sed in sacrarum. At nibussacrit qum vim barbaricam pertulerunt. V. De
perperam: nam praeterquamquod anterior particula ttatutis canonum contervandis.In labula collectionis
nequealiam similem nee, non vero sed requirit, ipsa 5 Quesnelliana? hic titulus notatur num. 84 : Ad
moderatio quara S. pontifex servandam proponit Mauros episcopo*de illicitis ordinalionibus,et dean-
videtur exigere ut neque inter viduas neque mter ciltis qumvirginitatemvi barbaricaamiterunt.
sacras et iramaculatas virginescenseanlur, non vero m Hsecinscriptio sumpta est ex mss. collect. Hisp.
ut aeque ac si non fulssent corrupta? sacris virgini- et Isid., legiturque etiam in collect. 24. Antiquiores
bus cooptentur. Quod si vero slatuissct, haud opus colleclioneseditionis decurtata? inscriptionem omit-
esset subjicere, iisdem, si perseveronl in proposiio, IDtunl, et solum habent : Epittola papw Leonis ad
communionemnon esse negandam. Congruit etiam Mauros episcopos,qua? verba indicant in inscriptione
baecdecreti moderatio cum eo consilio quod iisdem mentionem factam fuisse provincia? Mauritaniae.
virglnibus antea praebuil c. 8, ubi laudabiliores Quesnellus vulgaiam inscriptionem retinuit, quam
futuras affirmat, si se incontaminatisnon[audeant nullibi invenimus : Leo episcopusuniverti* episcopit
compararevirginibut. pern CwsariensemMauritaniamin Africa conslitutis.
d Editi Leonis, in omnibusvirginatibus observalio- Quesnellus in prima editione vulgatamlect onem
nibus.Justellus et plures mss. codd., in omnibusvir- see.utus, scripserat de ordinationibut,uli legitur non
ginalibus tantum. Veram lectionem suppeditarunt solum in mss. et editiscollect. Hadrian.,verum etiam
duo codices Florentinus etFesulanus. in quibusdammss. editionis decurtata?.At in secunda
• Vox sacramentorumin cod. Florent. deest. Ideo editione emendavit in ordinationibutea forte de causa,
autem virginibus sine ullo nroprio reatu corruptis quod hanc lectionem deprebendit in duobus codd,
communionem haud neganoam Leo modcratissime Barberinis 77 et 388$, quorum variantes posipri-
657 EPISTOLA XII. CBtf
qnxdam apud vos illicite nsurpata a crebrior fama A ganlur exilu, qua? malo sunt inchoata principio.
narraret, ratio pietatis exegit ut pro sollicitudine CAP.II. — Quod si in quibuslibet Ecclesiaegradi-
ouam universa?Ecclesiae ex divina institutione de- bus providenter scienterque curandum est ut in Do-
peudimus, rerum fidemstuderemus agnoscere, vicem mini domo niliil sit inordinatum, nihilque prseposte»
cune nostra?b fralri et eousacerdoti nostro Potentio rum, quanto magis elaborandum est nt in electiono
c delegantes, qui de episcopis quorum culpabilis ejus qui supra omnes gradus constituitur, non erre-
ferebatur electio, quid 670 veritas haberet, inqui- tur?Nam totius familia?i status et ordo nutabit, si
reret, nobisque orania fideliter indicaret. Unde quia quod requirilur in corpore, non inveniatur in capite.
idem plenissime d cuncta reseravit, et sub quibus Ubi est illa beati Pauli aposloli per Spiritum Dei
qualibusque rectoribus quaedam Christi plebes in emissa praceptio, qna in persona Timothei omnium
partibus provincia? Caesariensis habeantur sincera Cbristi sacerdotum numerus eruditur, et proinde
nobis relatione patefecit, necessarium fuit ut dolo- unicuique nostrtira dicitur : Manus cito nemini impo-
rem cordis nostri, quo pro dominicorum gregum sueris, neque communieateris peccatis alienit (I Tim.
• v,
periculis aestuamus, c datis litteris promeremus 22)? k Quid est i cito manus imponere, nisi ante
' mirantes tantum apud vos per occasionem lemporis a?tatem maturitatis, ante tempus examinis, ante roe-
impacati, aut ambientium praesumptionem, aut tu- B ] ritum Iaboris, ante experientiam disciplina?, sacer-
multum valuisse popularem, ul indignis quibusque dotalem honorem tribuere non probatis? Et quid est
et longe extra sacerdotale meritum consiilutis pa- communicarc peccatis alienis, nisi talem efficiordi-
storalefastigium etgubernalio Ecclesiae s dederetur. nantem , qualis est ille qui non roeruit ordinari?
Non est hoc consulere populis, sed nocere; nec Sicut enim boni operis sibi comparat fructum, qui
praestareregimen, sed augere discrimen. INTEGRITASrectum m servat in eligendo sacerdote judicium; ita
enim prasidentiura salus est subditorum : et ubi est gravi semetipsum afficit damno, qui ad suae dignita-
incolumiiasobedientiae,ibi sana est forma doctrina?. tis collegium sublimat indignum. Noh enim in cujus-
h Principatus autem quem aut sedilio L extorsit, aut quam persona praetermiltendum est quod institutis
ambitus occupavit, etiamsi moribus atque actibus generalibus continetur; nec putandus est honor ille
non offcndat, ipsius tamen initii sui est pemiciosus legitimus, qui fueritn de pra?varicationecollatus.
exeraplo : 671 et difficile est ut bono pera- CAP.III. — Dicente enim Apostolo, ut inter alias
mam editionem acceperat. In plerisque sane et po- nem vestramlitteris. Secuti sumus mss. editionis de-
tioribus codicibus decurtata?editionis similiter le- curtata? collect. 1 5, 4, 5, Vindebon., Hisp., cum
gitur. Merlino et Sichardo. Vat., Hisp. et Isid. : Datis nunc
a Ita mss. collect. 3, 5, Vindeb., llisp. et collect. G
( ad vot litteris. Expunctis paulo ante vocibus secun-
24, Barb. 77, et Fesulan. cum Merlino, et Sichardo. dum scripla, qumper ipsum ad vosdireximus, de qui-
Cod. Vat., Hisp., celebrioradnos fama narraret, Vat. bus annot. 6 (Supra*) diximus, hicetiam expungendae
Isid., celebrior apud not fama narrarel. Val. Reg. erant ista? nunc quoquead dilectionemvestram, quae
collect. 1, crebrior ad nos fama perferret. Lucensis priorum litterarum mentionem factam praesumunt.
collect. 4, erebrior ad nos fama pervenerit. Omnes Cum vero Leo secundis curis hanc epistolam reco-
sunt codices editionis decurlata?. Quesnellus cura gnovit, insertis primis vocibus has quoque adjecit.
vulgatis Hadrianearalectionem exhibuit, crebriorad 1 Dist. 61, Miramur tantum, c. 5.
nos commeantiumsermoperferret. s Mss. Lucens., Hisp. et Isid., Barb. 77, cum Si-
b Voces proficiscentia nobis, qua?leguntur in edi- chardo et Merlino, crederetur.
tione Hadrianea, a Quesnello cum editis retentas, h I, q. 1, Principutus, quem, c. 25.
et hoc loco insertas, expungimus ab hac decurtata 1 Sic mss. et editi editionis decurtatae. Quesnellus
editioneauctoritaie pracstanlissimorumlinjtis editio- cum aliisvulgatis et leclione Hadrianea, contulit.
nis codicum Vat., Reg. collect. 1, Lucensis cnllect. i Vox Dominia Quesnello hic inserta, seu potius
4, Vindebon.collect.5,Vindebon. Hisp., Barb. 77, et cttm vulgatisretenta, deleta fuit auctoritate mss. col-
unius Fesulani. lect. 3, 4» 5, Vindeb., Hisp,, Barb. 77 editionis de-
e Editi anle Quesn., injmtgenles, cum mss. llisp. curtata?. Moxin quatuormss. editionis mixtae, status
Ctlsid. ac Barb. 77, nec non codd. collect. 24. Mer- exorbitabil,omissisverbis el ordo, Dein, tton invenitur
lino atque Sicbardo; et in margine : Alias, delegan- pro non inveniatur in Vat., Hisp. et Isid.
tes. Quesnellus hanc lectionem praetulit ex quatuor _. . k Dist. 78, Quid esl manus, c. 3.
mss. Uionysii,quae laraen nnn banc decuriatam, sed '
*' i Codd.Vat. Reg., collect. 1, Vindebon. collect. 5,
Hadrianeameditionemreprsesentant. Insecunda vero alius Vindehon. Hisp. et Barber. 77, cum ms. Flo-
editione addidit codicem Barberinum collect. 8, cui rentino S. Marci : Quid est manus cito nemini impo-
nos adjungimusmss. collect. 1,4 et 5, quorum arrti- nere, vel imposueris.
ijuiorum colleciionum lectio praeferenda visa esi. m Ita ex iisdem codicibus. Mss. collect. 24, cum
Mox aptid Qiiesnellum, qui secundum'scripta, qum Sichardo, sectatur. Quesnellusretinuit tenet.
per ipsum ad vos direximus, de episcopis,etc.; quae n Restituimus leciionem vulgatorum ante Quesn.
vcrba sunl editionis Hndrianea?,et in inferiori notae quaeest in omnibus codicibus editionis decurtatae,
codicibuseditionis decurtatae.Pra?tulimus colleclio- exceptis duobus Vatt. Hisp. et Isid., qui Hadrianeam
nes et codices antiquiores Vat. Reg. collect. 1, lectionem exhibent, contra divinmlegis prmceptacol-
Barb. collect 3, Lucen. collect. 4, Vindebon.collatus; at Vindebon. Hisp., qui e puris Hispanicte
lect. 5, alium Yindebon. collect.9, Hisp., Barb. 77, colleclionisfontibus prodiit, babet, ut caeteri editio-
et unum Fesulanum. nis decurtata?,de prwvaricalionecollalus. Mirumvero
'Quesnellusinseruit cum qnibusdam nostris codd., est Quesnellum hanc lectionem deseruisse, etsi not.
notitimnostrm;delevimusautem ex mss. in fine ante- 2 fateatur eamcxstare in duobus codd. Trecopith. et
rioris annoialionismemoratis, excepto Fesulano. Thuan. collect. 5, ut inducerel lectionera editionit
* Idem Quesn. lectionemHadrianeam recepii, quae Hadrianea?ex Dionysio, id est ex collect. Hadrianea,
legebatur in vulgatis : Datis nunc quoquead dilectio- et in quinqtie aliis codicibuseadem nota memoratis",
680 S. LEONlS MAGNlEPlSTOLjE. GCO
eteclioiii*fSgtiias, is fepiscc^h-Sorlihfetirf,tjufemUtiiUsî^ ssefehlaf
1 actu fcpentij 673 coflvefsis, officirimrit^
tixeris fifuth fiiisseaiit e&fe'cbmflitfeflt(I Tith. rrt, 2), stofale h fcfedainuS;ciiiri per orrtrifesgradus mifilia?
tam saCfa sempfcfhabita CS<iStit 678 prfcCfeptio,ht Ctiristiah* dfe incrementis pfofectuum debeat aeSti-
etiaril de muiiefe sdcerdbtiSfeltgeridieatfeih intelffge- iriafi an possint cuiquaih majora co'mmii.ti.! Merilo
relur servarida conditiri'; he lorte ftla, prMquairi in ssihctorumPatrdm verierabiles sanctioncs, cum de
matriraoniiim ejus venifet qui aliairi lioh habutsSet sacefdolum electione loqtierentur, eos demum ido-
uxorem, attferiusviri esset experia conjiigiuih. Quis nfeosi sacris adrriinistratidnibusCehsuerunt,quorum
ergo dissimiilaffeaudeat quod iri tanti sacramehti oiiinis a?tas a puerilibus exordiis usqtie ad prove-
perpetfatur injuriam, cum huic magho vetierandoque ctiores annos per disciplinaeecclesiasticaesiipendia
mysierio a ne legis quidem statuta dfefuefirit,(juibhs cucurrisset, ul unictiiquetestimoniumprior vita proe-
evidentef est definiluih ut vlrgihfem sacerdds acci- beret: nec posset de ejus provectione dubiiari, cui
piat, b et aliefiiis tofuhi nesciat conjiigis, quae uxor pro Iaboribus mnltis, pro castis moribus, pro actibus
est futura pohtiftcis (Levit. xxi, iS, 14; Ezech. xtiv, strenuis, celsioris loci praemiiim deberetur. Si enim
22)? Jam tunc ehihiin sacerdotibus figufabatur Chfisii ad honores mundi sine suffragiotemporis, sine me-
et Ecclesia? spirituale conjugium; c ut quoniam vir rito laboris, indignum esl pervenire, et noiari ambi-
caput eit ritutieris (Ephes. v, 25; I Cof. xi, 5), (liscat; R tus solent, quos prouitalis documenta non adjuvanl;
sponsa Verbi non alium virum nosse ^ qiiam Chri- qnam diligens et quam prudens habenda est dispen-
sltim, qui meriio unam elegii, unam diligit, et aliam satio divinorum munerum et cceleslium dignitaium,
preter ipsam suo consortio non adjungit. Si ergo 1 ne in aliquo apostolica et canonica decreia violen-
etiatn in veieri testamento ha?c sacerdotalium contur, l et his Ecclesia Domini rcgcnda credatur, qui
jugiorum forma servata cst, quanto magis sub rcve- iegitimarum instiiuiionum nescii, etlotiushumilitatis
latajam gratia consiituti, apostolicis debemus inser- ignari, non ab infimis sumere incrementum, sed a
virc praeceptis : ut qnamlibet quis bonis moribus summis volunl habere principium, cum valde ini-
praeditus, ct sanctis operibus inveniatur ornatus, quum sit el absurdum, ut imperiti magisiris, nnvi
nequaquam tamen vel ad diaconii gradum, vel ad| antiquis, et rudes prxferantur emeritis? In domo
m
presbyterii honorem, vel ad episcopatus culmen[ quidem magna necesse est, sicut Apostolus disserit
ascendat, si aut ipsum non unius uxoris virum, aut; (II Tim. n, 20), ut vasa diversa sirit, quaedamaurea
uxorem ejus non unius viri ftiisse Consliterit? et afgentea, qttaedam vero lighea et fictilia; sed
CAP. IV. -=- Mohente * vero Apfestoloatque di- horttm ministeririmpro materia?qualitale n dividitur,
cente : Ethiautem probenturprimuntj et sic minislrentt nec qui est pretiosorum, idem usus est et viliuni.
(\Tim, ni, 10); quid alitid intelligenduiti f iti hoc: Nam inordinata trtint omnia, si fictilia aureis, 674
ptitamus, nisi Ut ih his prbvectibnibui non solumL"" et lignea pra?feranlur argenteis. Sicut aulem in
matrimoniorum s privilegia, sed etiam laborura me- 6 ligneis et fictilibus eorum hominum species figu-
rita cogitemus? ne aut a baptisrao rudibus, aut al rantur, qui liullls adhtic vlrtutibtis niterit; ita in
quorum daos Dionysianos (seu melius Hadrianeos)i privilegia. Id quidem legiturin nostris codicibus eili-
not. 1 appellat, tres alii editionis mixta? ex dfe* lionis decuriat*, exceptis Vat. Hisp, et Isid., qui
scriptione ejusdem noscuniur. Mox Initio cap, 5,, Hadrianeas leetiones nonnumquam receperunt : nam
cod. Viudebon, Hisp. Omittit aliat. Vindehoriensis i Vindebon. pttrtis et sincerus Hispanicus habet privi-
auiem collect. 5« fuitte eonsliteritttam tacrata temperr tegia, sirut ctiam Sichardus.
habita. hIta mss. collecl. 1,3,5,Vindehon. Hisp. elBarb.
a Ita codicesomniumveterum collectionumediiio- 77. Editi c.itmmss. collect. 4, et Vat. Hisp. et lsid.,
nis decurtaiee 1, S, 4, 5, et Vindebotl. Hisp., cumi atque collect. 12 et 24,credatur. Mox, cum omnisgra-
Sichardo. QueSnelluscum vulgaiis ex leCtiuneHa* dus erat in editis. Emeiidavimus ex omnilms codd.
drianea , ne divititeqUidemlegit ttatuta. ' editionis decnrtata?,a quibus tanltim disdfepant mss.
b Codd. Vindeboincollect. 5, el Barb. 77, addunt collect. 1 et 3.
'
uxorem, voccm a Quesnello pariler hiseftam ih se- Dist. 61, Miramur, c. S, § Mefito.
cunda editione ex mss., ut eredimils, collect. 5, ett i Ms. Vat. Reg. collect. lf tacris agminibut.
Hadrianeis. Deldvimus ailtein, eo quod ili rCliquis i v Dist. 61, 8<d/uiintMne in aliquo, c. 8.
olieclionibus edilionis decurtaia?et a Merlino,atques l Cod. Vat: Reg., eteis. Post pauca, exordiumpro
•Tichardoomitlaiur. Paulo post corijugii pro eonjugis i ineremeniumin nls. Fesulano.
legitur in msS, collecl. 3, 5, et Barbi 77. m Mss. Vat. Rdg.j Viiulebont llisp. et Barber. 77,
c Particula et pro ut est iti mss. Vat. Hisp. elt necesseestut (tiiut Aposlolusdlxit) vasat eic. Sichar-
Isid, Vox autem Verbipro voce Gkritti, qnam Ques-• D dus : necesseest (sicut Apouolus ait) vasa.
nellus ex margine ediiorum insemeratj revocata estI n Quesnellus cutn editis, ditcemitur, uli legitur in
ex codicibus prueseftim editionis decdrtita?, quosi mss. Collect. Hadriatieae,et in nostro VaticanoRegi-
reoensuimus annoti 19 (col. 648« n,b) in hane epi-1 na?, ac alio Vat. collect. 24 editionis defenriatat?. Le-
slolam iiitegrara. ctionem vero oirlniUmaliarhm collcctlonum hujus
d Ms. Vindebon. Hisp., quam ipontuni; qui eriim i decurtata? edilionis aiitetiilinms: Cnifavet eliam riis.
unam eleyit. Paulo post, non adjunxit in cod. Barber. Florentinum integra? editionis. Piinlo posl, idemustts
collect. 5 el duobus cditionis mixise, eil viliurn, omissa parlicula et itt mss. collect. 3, 5
• Prowrd in ms. Vat, Reg. eollect. l,habettircr<jo. et Vindeboii, llisp., ctnn Merlino,et Sichardo.
' Gonferannot. 21 (col.649, n. b)in halic epist. iri- ° Codex Liicensls, duo Vindebonenses, ac Barb.
tegram. 77, delent ligneis ell Post pauca, per longumeruditio-
• Quesnellus, eattimeniam;ut in editione Hadria-i HHighemIn VindebOn.Hisp. et Vat. collect. 24 cufn
nea, In margine autem notavit duos codices habere? Sicliardo.
m EPISTOLA XII. m
aureis et argenteis hi sine dubio deciafantur, qui per.A est ne primum, vel secundum, aut tertium in Eccle-
tonga? eruditionis ignem, et per fornacem diuturni; sia gradum quisquara laicorum, quibuslibet sulfragiis
Jaboris excocti; atirum probaturh et argeritum r-urumi fultus, ascendat, priusquam ad hoc meritum per
p-=serrieruiriitit. Qoibus si merces pro devotione non Iegitima augmenta perveniat. Quod enim nunc > ut-
reddilur, a omnis obedientia resolvitur, omnisordo cumque veniale est, inultum postmodum esse non
turbattir; durii in Ecelesia, qui hutlurii subieffemi- poterit, si quisquam id quod omnino interdirimus, >
histeritlm, pervcrso eligentiura juditid indebitufh usurpare praesumpserit: quia remissio peccali non
obtinefit prihcipatiirri. dat licentiam delinquendi; nec quod potuit aliqua
CAP.V. — Cuiti fergOinter vos tantum valuerint ratione concedi, i amplius patiemur impune com-
aut studia popularium, aut ambitus superborbih, ut mitti.
noti Solurii lalcos, sed etiam secundarum uxorum CAP.VI. — k Donatum autem ! Salicinensem ex
viroS, aiit vidiiarum m&ritosad officlum coghosca- Novalianis cum sua, ut comperimus, plebe conver-
irins pastdfalfeprovectos; nonne apertissime b exi- sum, ita Dominico volumus gregi pra?sidere, ut li-
giiftt cahsa? « ut Ecclesias iri quibus ista Cbhtmissa bellum fidei suaead nos meminerit dirigendum, quo
sdht judlcio severiore ptirgethus, et nori solum in et Novatiani dogmatis damnet errorem, et plenissi-
tales praesules, sed etiam iri CfdinatOres eorum B ] me confilealut catholicam veritatem. m Maximnm
* digna distfictione moveamiir?Sed Circiimstant nos quoque ex laico licet reprehensibiliter
ordinatum,
hinc mansuetudo clementia?,hinc cetisura justiiiac; et iairien si Donatista jam rion esl, Ct a spiritu schisma-
quia univeftmvimDdtriinimitericordid et vefilas (Pt. ticae pravitalis alienus, ab episcopalii quam quoquo
xxiv, 10), cogimurseCondumseitis apostolicaepieta- iribdri adeptnS est, non repellimus dignitate; ita ut
tcrri, ita ndstram temperare sfententiam, ut trutinalo et ipse libellt*ad rios ediib eathdilcum Se esse hia-
ponderedeliclorum,qua? constat non unius esse men- nifestet.
sura?, quaedam definiamus utcumque toleranda, CAP.VII. —De Aggaro n vero et Tyberiano, quo-
qua?damvero penitus amputanda. Eos enim qtii vel rum a caeterisqui ex laieis ordinali sunt in hoc causa
seetmdas nnptias iniertint, vet viduarum $e cdnjugio diVerSaest, quod eortim ordinationi atroceS tumtil-
sociarunt, • ih sacerdotio manere non patifntir; et ius et ssevaeseditiones triemorautur esse famulatse,
multo magis f illum qui simul duarum est maritus vestro judicio euncta commisimus : ut relatn habiti
675 uxorum; vel illum qui a prima uxore dimissus, 676 apnd vos examinis fide, qnid de supradictis
altefam duxisse perhibetur, privandos lionore de- statuendum sit scire possimuS.
cernimus. Caeteros vero, quorum proveclio hoctan- CAP. VIII. — ° Illaaautem famula?Dei quae inte-
lum reprebensionis incurrit, quod ex laicis ad offi- C gritatem pudoris oppressione barbarica perdiderunt,
riuro episcopale &delecti sunt, neque ex hoc quod laudabiliores erunt itt hdmilitate ai verecundiS
nxores habeant possunt esse culpabiles, susceptum P sua, si se incontaminatis non audeantcomparare
sacerdotium teriere permitt.imus, non praejudieanles virginibus. Quamvis enihi omrifepeccatum ex volun-
apostolicseSedis statutis, riec praecessorum nostro- tate nascatur, et poluerit cdfrcctione carnis mcnS
rum nostrisque decretis, quibus saiubriter ustatutum 1 invicta non pollui; minus tamen hoc illis oberit,
Sic potiores codd. editionis decurtata?, Mimirum confutatus, qui (sicui ad nos relalum esl) duarum si-
illi eolleet. 1,4, 5, Vindebon. Hisp., Barb. 77, et mui est maritus uxorum, vel istum qui ab uxore dimit-
unus Fesoianus. Alias, omnit eccletiusticadisciplina sns alteram duxisse perhibelur, privandum honorede-
resolvitur,ut in Hadrianea editione. Mox, subierint cernimus; et in margine: A\.t illitm qui prima uxore
pro «utiire in duobus Barber. mss. et in Vindeb. dimissa; Vulg., qui a prima uxore dimissus. Confer
collect. 5. annot. 5Gel 37 (col.051*k,65'A ')in epist. inlegram.
b 1, qtixsl. 7, Cxigunt,c. 17. e Mss.Vindeb. Hisp. et Barb; n,etecli. Vat.3791,
« Inseruimus lectionem mss. collect. 1, 5, 4; 5, provecti.Moxhtbent pro htbeanl in duobusVindehon.
h Dtlo Vindeb., consiitutumest. Mox in Vindebon.
Vindeb.Hisp.; et Barb. 77.Quesnellus retinuit vulga-
lairi ulEcclesim... purgentur, cui soli codices inferio- coliect. 5, aut tertium deesi.
rum collectionum editionis decurtata? patrocinantur. 1 Sic plerique, et potiores codd. editionis decur-
e Quesnelluscum vulgalis, ullio competensprofera- _ tatae. Quesnellus lectionem antecedemis edilionis
tvt. Sed prsestantiores codd. edii. decnrtaia? supe- •0 *• iniegrac cum Vulg. secutus esi.
riori annot. laudati leetionem textui insertam prae- I Ita iidetn c dices cditionis dccurtatae, excepto
buere. llis congruunt quaiuor alii codices editionis Barb. 77, in quo legitur amplius impune patiemur.
inixtae. Pfaeterea mss. libri Vat. Hisp. et Isid. ba- Quesn., fas eril amplitts impune committi, ut in edi-
bent digriadistrictiomoveatur: duo alii, digna distri- tione antecedenti.
cliohemoteantur.MoXfCircumstat in Vat. Reg. collect. k 1. qu. 7, Donatum, c. 20.
1 et Vindeb. eollect. 5. Dein, inde censura in ms. 1 Quesn. in marg.: Al., Sajacensem ex Novaliano.
Barb. 77. Vide annot. 41 (col. 653, n. b)in hane eamdem epist.
e Ita omnes codices editionis decurtatae, exceptis edili integrae.
mss. collect. 24. Concinit eliam cod. S. Crucis edi- n' 1, qu. 7j Maximum,c. 19.
tionis mixta?.Ms. Vat. 3791collect. 11 mixia?editio- " Vulg. omiitunt vero, quam particulam ex polio-
nis habet in sacerdotiimuneredignitale non paliamur. ribus nostris codd. adjeciniiis.
0 32, qu. 5, Illw auiemf c. 14.
Quesnellus lectionem vulgatorum Hadrianeam secu-
tus e*t. p Confer annot. 44 (col. 655« n. f) in epist. edh
( Hanc lectionem praeferunt mss. quinque anli- lionis integrae.
tjnionim eollect. 1, 5, 4,5, et Vindeb. Hisp., cum i Vtde annot. 45 fcol. 653, n, h) in hane eamdem
Barb. 77. Quesnellus: i//um si fueril vettro jttdicio cpist. integri exempli.
si quod poluerunt animo non amittere, doleant se vel,A Vt nutlus epitcopus alterius inviti clericnmsibi vin-
dicet.
corpore perdidisse.
! CAP.IX. — Cum itaque de omnibus qua? fratris Dileclissimis fratribus SENECIONI , CAROSO , THEO-
DULO, Ltc* , AIJITIOCHO et VIGILANTIO metro-
nostri Potentii relatio continebat, plenissime dile- •»
"" politanis per Illyrici provincias constitutis ,
ctionem vestram videatis inslructam; superest, LEO.
fratres, b ut concordi obedientia salubres suscipia- CAP.1. — Grato animo l epislolas nostras a ve-
tis hortatus, et nihil per contentionem agentes, sed stra dilectione susceptas, recurrenlis pagina? sermo
ad omne studium devotionis unanimes, divinis et testatus est, quas nos pro 678 Ecclesiarum statu
apostolicis constifutionibus c serviatis, et in nullo et pace solliciti, ne quid novella praesumptioerroris
patianiinid pia canonum decreta violari. Quae enim afferret, noscimur difexisse : volentes a sacerdoti-
nunc certarum remisimus consideratione causarum, bus Domini cuslodiri qua? sedis apostolicaeauclori-
antiquis deinceps custodienda sunt regulis : ne quod tas i Crebro constituit; scilicet ut per Illyricum Ec-
ad tempus pia lenitate concessimus, justa • posthac clesia?constituta? ad curam fratris et coepiscopi no-
ultione plectamus. stri Anastasii Thessalonicensis urbis antisiitis perti-
f 77 t EPISTOLA XIII. nerent. Ut si qua?k majores inler episcopos causae
S ADEPISCOPOS METROPOLITANOS PERILLYRICI *» sunt quae in provinciis suis nequeant terminari, ad
PROVINCIAS CONSTITUTOS. ejtts notitiam referantur, et eodern arbitrio sub di-
STOOPSIS. — I. Gratulatur Illyrici metropolitanis se vini limore judicii componantur. Servetur hic ordo
subjicientibusauctoritati datm Anastasio, in majori- sacerdotali concordia? profuiurus, ut Ecclesiae Do-
—
bus prwsertim causis. II. Ut vocati ad concilium mini
ab Anastasio venire non renuant, hortatur.—III. Ut concordi, quemadmodura cupimus, consilio
nemosine consensuplebis ordinetur episcopus.—IV. construantur, et nullnm, insidiante diabolo, aditum
t"
* Quesnellus retinuit leclionem Vulgat. quae ex veteris metropolila Nicopolitanus. Non assentit.,ui.
Hadrianea ediiione inserit haecverba,Per David fra- Nicopolitanus enim metropolita, ut ex sequenti epi-
trem el coepitcopumnostrum, qui el sacerdotiimerito stola patebit coactus delata?Thessalonicensi vicario
nobisest probatus, et moribus.Sed praetermittuntur in auctoritali se subjecit, non autem sponte, ut illi fe-
omnibus mss. decurtata? editionis collect. 1, 3, 4, 5, cerunt ad quos haec epistola data fuit.
1
Hisp., Isid., Vat. 1340 collect. 12, et Barb.et77. In- Significari creduntur epistoke 5 el 6, quas supe-
veniuntur autem in solis mss. collect. 24, apud rius dedimus. At si voces epistolas nostras a vestra
Merlimim atque Sichardum. Nonnullietiam codices dileclionesusceptas,plures epistoltis ad ipsos Illyrici
editionis mixtae, qui bis hanc periodum repetunt, '^ episcopos traditas indicant (qualis non est epistola 6,
utin admonitione notavimus, nura.4, primo quidem quaeuni Anastasio datafuit), alia saltem epistola,
loco ex Hadrianea editione sumpto ea verba exhi- qua? perierit, ad eosdem episcepos scripta dici debe-
bent; secundo vero loco sumpto ex mss. editionis retpost epistolam 5, cum prsesertim incredibile sit
decurtata? iisdem verbis carent. lta cod. S. Crucis eos epistolaeLeonis fere ante biennium scripta?,quae
collect. 20 et mss. collect. 21. cilum responsum flagitaverat, tamdiu distulisse re-
b Sic omnes mss. libri editionis decurtata? etiam spondere, ut huic responsioni has lflteras pontifex
collectionis 24, nec non Sichardus, et ante laudati reddiderit. Enimvero cum Leo Hlyricianis dedit epi-
editionis mixta? secundo loco. Quesnellus Hadria- stolam quintam, sextam epistolam tradidit Anastasio.
neam lectionem induxit, ut concordiler.Conferannot. Anastasium vero his litterisante hoc tempus rcspon-
48 (col. 65, n. k) in epist. integram. Dein, per con- disse, et aliquot alias epistolas hine inde fuissedaias
certationem pro per contentionemin quinque mss. et redditas patebit ex an. 1 (col.eee^Jinepistolam
editionis decurtaia?. sequentem. Verisimillimum itaque est Illyricianos
c Sic fere omnes, et praestantissimicodices forma? quoque citius eadem qua Anastasius sollicitudinere-
decurtatae. Quesnellus cum aliis, pareatis. spondisse epistola?quintaf; tum vero nonnullas alias
&Idem Quesn. cum lectione Hadrianea, proutde»- accepisse litteras Leonis, quarum hic plurali numero
tissima. Reposuimus pia ex laudatis codicibus et edi- fit mentio. Solus tainen pluralis numerus epistolas
tionibus forma?decurtatae. non cogeret. Leo enim, epist. 102, c. 1, unicam Gal-
0 Melior visa est haec oplimorura codicum leclio, lorum epistolam 99 spfectans,plurali numero utitur:
quam caeterorum qui cum editis habent pott hmc. Diu extpectatat epittolat.... gralanter accepimus. Et
f Scripta 6 Jan. an. 446. 1D similiter epist. 107, de unica Juliani epistola ait :
s Edila fuit in collectione Romana Luca?Holstenii Rescribens itaque ad epistolas luas: ac epist. 117,
ex unico codice Barberino 3386 collectionis 16 cap. 1, deunica epistola ad Anatolium: Ad Constan-
Thessalonicensis, cum quo eamdem non inutililer tinopolitanum epitcopum epistolas dederim. Mox in
relegiraus. cod. Barberino a tua dileclione; et post pauca inpro-
h Editi, et ipse Barberinus codex, per Achaiam vinciit suis, seu potius tn provinciatuu; et c. 2, tua
provinciam, sed omnino perperam; neque enim noverit dilectio; qna?sospicionem afferunt hanc epi-
Achaia, qua?unica erat provincia, plures metropo- siolnm datam fuisse a pari. Sed capitisin4 formula?
litanos in ipsa inscriptione appellatos eontineba'.; pluralis nuraeri Holsteniieraandationem histribus
neque in nominibus metropolitarum ad quos ha? lit- testibus4 verba satis aequam suaserunt , nisi quis forte
terae diriguntur, recensetur nomen metropolitani capiiis potius emendanda et singulari numero
Achaiae,contraquem tertio capitesermo est. Tutis- efterenda existimet. Monemus tamen in epist. 150,
sime igitur ac necessario emendavimus : nam et ad qua? pluribus metropolitis a pari data fuit, in codice
metropolitas per Itlyricum conslitulos data fuil epi- Grimanito nuncsingulari numero tua, nuncvettra nu-
stola 5, qua? citatur cap. 1, et trium etiam metropo- mero plurali scriptum reperiri.
litanorum quibus haecepistola inscribitur, provincias i Respjcit anteriorum pontificum, et suas epi-
optime collegit Holstenius, quae omnes ad lllyricum stolas de vicarialu apostolico episcopi Thessaloni-
pertinent. Vide not. Qnesn. Idem Holstenius pro censis.
k )
Antiocho legendum suspicatur Attico, qui fuit Epiri Videmot. 1 Quesn. et observationem nostram.
665 EPISTOLAXIV. 666
possit prsebere dissensio, per quam valeat dissipare jA servandis neminem esse patimur negligentem : cura
qua?nos magno sludio habita cupimus moderatione custodientem * talia laus dignissima comitetur, et
connectere. fructus, ut speramus, a Domino uberior h obsequa-
CAP.II. — Invitati fratres a in causis maximis, et tur ; devium vero et apostolicaeconstitutionis obli-
qua?intra provincias suas finiri nequeant terminan- tum, obnoxiumbabitura sit el ecclesiastica et divina
dis, si nulla gravi necessitate relinentur, b fralernum censura.
sludium pro Ecclesia?ulilitate non denegent: maxime CAP.IV.—Illud quoque pari observantia ad sacer-
curo moderationostra c providerit, ut non frequens, dotalis concordia?vinculumab omnibus volumus cu-
neque pro levibus causis conveniendi 679 neces- stodiri, ut nullus episcopus alterius episcopis cleri-
sitas indicatur ; d et binos ternogve episcopos de Cum sibi audeat vindicare, sine illius ad quem
singulis provinciis adesse sufficiat, ut leve fiat pau- pertinet cessione, quam tamenevidentia scripta con-
cis, quod multis esset onerosum ; atque ita cfficiatur tineant: quoniam hoc etl canonum definivit aucto-
studio chariiaiis, ut sacerdotalis tractatus ea qua?ad ritas et ipsa servanda?unitatis ralio docet; ne omnis
disciplinam possnnt ecclesiasticara pertinere, sancto ordo ecclesiasticus680 Per hanc licentiam efiiciatur
sibi Spiritu revelante constituat. Id enim nos, vo- instabilis. Allius itaque, fratres charissimi, qua?a
lentes quorumdam inobedienliam juxta coercitione B ] nobis i pio mentis affectudecerni perspicitis, in pe-
corrigere, vestra noverit dilectio definisse : ut quis- ctora vestra descendant; ut nos, qui sollicite cupi-
quis superbo animo , cum nulla corporis, vel mus servareunilatem spiritus in vinculopacis, prae-
causa? fuerit necessitate detentus, fraternum sae- ceptionis nostra? fructum percipiamus, et veslrae di-
pius voluerit vitare conventum, se sciat esse judi- lectionis operibus gratulemur. Volumus enim tam
candum. vestrum esse quam nostrum est, ut per charitatis
CAP.III. — Et qnia memorati fratris nostri solli- gratiam constiluatur, quod nulla insidianlis diaboli
cita relatione cognovimus Achaia? provinciaee me- arte violetur. Plenius vero observare debent qua?
tropolitanumilliciias et constitutisPatrum nostrisque caveri ad ipsum fratrem et coepiscopum nostrum
auctoritatibus interdictas ordinationes saepe cele- Anastasium k scripsimus, eaque in vestram notiliam,
brasse, illudque suis ausibus addidisse, ut Thespien- liiteris ipsius volumus pervenire, a quibus fraterni-
sibus invitis et repugnantibus incognitum , et ante tatem vestram nolumus deviare ; ut charitatem Do-
non visum episcopum consecraret; f nulli prorsus minicam custodita Palrum sanctione servemus. Data
metropolilanohoc licere permittimus, ut suo tanlum octavo idus Januarias, Aetio tu et Symraacho viris
arbitrio, sine cleri et plebis assensu quemquam or- clarissimis consulibus.
dinet sacerdotem ; sed eum Ecclesia? Dei prseficiat, C ( 681 EPISTOLA XIV l.
quem totius civitatis consensus elegerit. Ut itaque m ADANASTASIUM THESSALONICENSEM EPISC0PUM.
nos desides non sumus in monendo quae cuslodiri SVNOPSIS (Ex Dionysio Exiguo). —I. Quod semper
debeant quaequevitari, ita in exsequendis illis atqtie Thessalonicentesanlistitesvicesapostolicwsedis im-
« Videnot. 2 Quesn. Mox, finiri pro finire emen- judicandus est pfaedecessor ejus Erasistratus, qui
dandum credidimus. pseudo-synodo Ephesinae an. 449, interfuit.
b In ms. Barb. corrnpte habelur fraternos studios. f Lectionem codicis revocavimus, quam Holste-
Holstenius, quem secutus est Quesnellus, correxit nius nulla re cogenie mutavit sic : i//i prorsus me-
fraterno sestudio.Cnm vero ex ingenio emendandum tropolilanohoc licere non permitlimus.Ex illi abusu sci-
sit, fraternumstudiummagis placet: nisi aliquid sup- licet metropolitani Acbaia?non singulare praece-
plendum videatur ex epist. 5, cap. 4, ei sexta, cap. pium, sed generalem legem oranibus praestitutam,
5, hoc raodo : fraterno se sludio sanclwcongregationi et a nullo violandam se prae.scribereS. pontifex in-
non denegent. nuit, cum quo consentit geuerale decretum proposi-
0 Quesnellusin margine indicavit hic significarise- tum epistola sequenti c. 5.
quentem epistolam ad Anastasiura cap. 10, ac si s Ita codex, et Holstenius. In Quesnelli edilione
ha?cantea scripta fuissct; cum tamen eam postea ,n errore typographorum, talis.
lucubratam probaturi simus. Aliac ergo inmiuntur " h Corrigendiim videtur su6se<7wat«r : neque enim
Leoois ad eumdem Anastasiutn littera?, quas ante obsequorin subsequendisignificationeapud probalos
sequentemepislolamdatas ac deperdiiasosiendemus scriptores reperimus.
annot. 1 (infram)in ep. sequeniem. Neque novum, si ' Vide not. 3 Quesn.
de eademre etiamin sequenti epistola sermo sitcap. i Sicin ms. Quesnellus cum Holstenio, pim.
10. Similiaenim in pluribus litteris a Leone repetita k Quesnellus not. 1 in sequentem epistolam bunc
inveniuntur. locum de eadem epistola intelligii. Sed in litleris de
dIn ms. habetur et.... nosveepiscopos.Holstenius quibus hic sermo est, S, Leo Anastasio pra?ceperat
supplevit, ut credimus, satis tute, cum epistola seut quaedecrevit in notitiamlllyricianorumlilteris per-
quenti, cap. 10, binos episcoposex singulis provin- duceret ; quod in sequenti epistola praeceptumnul-
ciis Thessalonicam prolicisci S. pontifex jusserit: libi legilur. Similiter epist. 6, ubi alia monita eidera
qui numerus posterius consiittitus non impedit quin Anastasio dedii, ut ea tn omntumfratrum faceretno-
antea Leo, cum hanc epistolam dedit, latius binos titiam pervenire,cap. 6 expresse mandaverat. Hinc
ternosvepotuerit scribere. In epislola qua? desidera- alia ad Anastasium epistola, quaeperiit, hoc loco de-
tur ad Anastasium,uti superiori annot. indicavimus, signatur.
quaeque una cum his litteris transmissa fuit, hac 1 Al. 12. Qua? autem erat 14, nunc 18. Scripta
eadem laliori formula usus credi potest. post praecedentem.
e HolsteniusPetrurti Corintlii episcopum credit, m Quesnellus not. 1 hanc epistolaro, quaein omni-
qui adfuit synodoChalcedonensian. 451. Scdpotius bin ross. cbronica noiatione caret, ante praecedenlem
«67 S. LEONiS MAGNiEPISTOLdS. G68
pleverint. —I). Ut melropolilanissua jura serventur. A j] episcopi.(Addituf in Hisp., Ul si intereosde nego-
— III. Ul d metfdpdlildnis, nbn laici, H6riMgaW, ftij fuefii bbdfta coniehiw, cithcta 683 Romano
non viduatummariti^ ted irreprehensibilesordimri- pontificisub gettorum insinuali-onepaiiitMiut, ttt ab
tur episcopi.— IV. Quod tubdiaconis cqrnale con- eOqriodDeo placuerit ordiritiur.)
nubium denegetur.— V. Ut nulltis invitit ordinetur
dritisles. — Vl. Vt metroptiitditus* ttpifi de electo LEOepisCOphsurbis Rotri*, ftHtLirAsroepiscopo
esl ordinaiurus in nd ThtiMotti- Tbessalonieeiisii
quem episcopum,
centem pontificemreferat; et de melropolilitnoelecto1
similiter provincialesepiscopifaciant. — 682 VII. Qdahta ffaterriilali tua? b a beatissimi Petri apo-
Ut bina per annos singutos (Al. pcr annurri provin- &ib\i auCtOritateSint commissa, et qualia etiam no-
cidtia) epiicbpbrum condiia telebreniur; et ii fts "Jtrriiit>ifitfofe sini credita, si vera ralione perspi-
difficilisemerserit, qum noh possit Thessatonicenth cefes et juslo Cxariiineponderares, multum pnsseraus
. judicio lerminari (Al. et in coll. Hisp., nec (uerit
thessalonicensis episcopijudicio terminata), ad Ro- tfe injunctae ti6i Solticitudinisdevotione gaudere.
tridhumttfefalur antistiteni. — VIII. VI *i qdisepi- CAP. I. De vickriatu fhessalonicensi, ct causa
siopils sudmdeSeteriscivitnlem,ttUjOreiriiedematn- Atlici Nicopotilani episcopi. — Qaoniam sicut pra?-
bilUScauta pelierit, non totum ecclesiam oblinere cessores mei
non poterit, sed et sua carere debebit (Al. et in prxcessoribus tuis, ita etiam ego dile-
Hisp., nec iltam oblinere polerii, et sua curere debe-' ctioni luae, priorum secutus exemplum, vices mei
bit). — IX. Vt riUllusdlienUtritttyittim sotlicitarevel R moderaminis ddegavi, ut curam quam universis Ix-
tenefe pimsumat,suo epitcoponon prwbentecottsen-I ctesiis principaliler ex divina institutione debemus,
tuttti — X, Ut in evocandisprovincialtbutepiscopis,
a thettalonicensi ponlifice moderaiio conservelur. imilator nostra? mansuetudinisc adjuvares, et lon-
(Additur in rlisp., ne sub hoc cotoresdcerdotalisho- ginquis a itobis provinciis praesentiamquodaramodo
ttot contumeliisaddicutur; riit athplini qttam bini' nostrae visitationis impenderes : A siquidem conti-
de provintiis episcopi, quos metropolitaniprobme- nenti
rinl, dirigantur). — XI. Ul non ainplius a slalulo, opportunoque prospectu promptum tibi esset
concilii tempore, quam dict quindecimremoreniur agnoscere quid in quibusque rebus vel tuo studio
an. 445scriptam eidemque praemiltendamarbitralus> cogendis citius ad officium lllyrici metropolilis lon-
est, eo quod ob aliquam sentenliarum similitudineiu,, giores moras non videlur tulisse erga Atticum solius
qiiaein utrisqiifi coritinehttif, eafti esSe credidit qura! inflKitlitatis ittipedimenta alleganlein , ne evocatus
itt prsccedenii allegatur cap. ult., illis verbis: Pleniuti TbessalonicSm nccederet. Coitfer qUa? in lianc rem
vero obtervaredebenl quw caveri ad iptum fratrem etl addidimus in dissert, de Epistolis deperditisnum. 14.
coepiscopum nostrum Anaslasium scriptimus. Cumi Si autem hoc factum Altici afligendum sit liiemi ex-
vero similes htfjusiriodiSentenlia?seit decreta siralliai eiihtls ariril44fj vel irieuntis 446, ut congruum tem-
Leo identidem inculcare soleat iri epistolis divefsis3 pus detur profectioni ejus Romam, ubi de vi sibi il-
(nonnibil sane siiiiile reperimr episttila 6), lisecsimi- lata conquestus est, quo et Anastasii diacnni ciira
litudo nihil cogit. Poliora atitem nobis suppetunt mo- ejusdem lilteris transmissi fuere, b;ec epistola ipso
menta quibtis fianc epistolam diversam et poslerio- arino 446 atiquanto post Januarium exarata dici
rem putemus. In praeeedenti epistola cap. 1 8. Leo> „. dCbCt.Ha?Cvefri e(>iBtola exstat in rtiss. collect. 2, 3
non Sutum affirmat se ad Anastasium scripsisse quae '
i " et 5 usqtie ad 15, alque in 20 nsfjue ad 24. Rejieritur
cavenda essent, verum etiam addit : Eaque in vestram i etiam in Vat. Reginae849, nec non capitibus 3 et 4
notitiam liiteris ipsius volumus pervenire; quam pra?- per saltnm omissis in Vat. 1347 ac Palatino 579.
ffcpti («mem frfhis littefis nott reperiri obsCrvavinius s — In tabttla lilulofum praemiSsacollCCt.5 in ms.
annot. 46 (col.666k) In epist. aniecederitem.Praetereal Thuaneo haecleguntur num. 72: Ad Aiidstatiumepi-
ill liis litleris eap. 10 Anastnsiifaciiltatemin voCandis 9 ScoputnTheSsaldriicehsenlsuper nitnietalisarrogantia
Sd syfrodumepiscopis hloderattlrUsstatuH,6tno«desin- ficil apoStolicmseAis rcdargulio cum subjectissex li-
gulis ptoviriciisipiscopossuftiCere',eosque a metfnpo- tulii dectetOrtttri.Indifcaiitiiradteih decreia Seti capita
iltts Cligcndos,qui non nltra dicsl5 fetardentur. Cuml sex qiia? lotigo epistol*. pfOoBmlttSubjiCitintur.Pri-
nloderaiioiicmThessalonicensi impositam Illyriciatiis s fhtirrtcaptit incipit a caplte tertio nostrae editionis;
sigriilicafc iu antecedentibtts littens Leoiii expediret,, Cilptitsecuridtirila vctbis Cip. 6, ketropolitano vero
hiiiil liofttm pra?termi>isset, si ea epislola post hntnce defuncto; lerlium a cap. 7; qunrtum a cap. 8 ; qliin-
fuissct scripia, nec latiori et vago seristibinosternoive e ttim a cap. 9; sextrim a ciip. 10 usque ad fifiemepi-
Cpiscopossufficefe Indicasset, si binos tantum saiiss stola?. SyhOpsim,fjoaih ex DionySiopra?misimus,ad
cssc aniea slatuisset. Adde qurid in lilteris ad Illyri- Vaticanurii ptlfarii Dionysianumcod. 6845 revocavi-
cianos caji. 3 trsldilur AnastasiiisrtJIatlonem misissee mus.
dft CrtHiilhlOriiihcpiscopo AChalal metropolita. DeB a Editi Leonis ante Quesn. omiltunt Epiti. tti te*tu
bac autem re aliquid Anaslasid rgsCripsisset S. Leo) qitidcm genOralislex de omhibus Illyricl metropoli-
in bac cpistola, si ea scripta furSset atit eodem diee tanrs fertur. At Dionysius, ex qiio tituli shmptt sunt,
aut nanlcrn.hlequam Iaudatas littcras ad Illyricianoss D ] Epiri sCfibsSit.
iradijret. Porro plufCs litieras a Leone Artastasio > b Cod. Vtrideb. Hisp. delet pfsJpositiOnenia. Post
datas vel redditas IndiCant llla Cap. 1 : Abitndnnt t pauca, mss. collecl. 3, 5 et 24, ac Vaf. Reg. 849,
enimapud te monitorum sctipta riostrOfUm,qtiibus dee tiabCntsedt fifd ahctoritate. Sichardus, o beatissimo
omniutriactionuriilemperantia ffeqitentetihstrUxitnns. Petro apostdto. Vlitc not. 2 Quesri.
Aliac Igittlr epistolac anle lianc scriptac ca vidcnlurr c Coliect. Hisp. Ct Isid. ac mss. collect. 21 cum
pra?ttilisscqua? in praemtssis ad Illyricianos (illcriss rtalramno iri Operii advefsus Gfaecostom. I Spicile-
indlcahtur, ita ut b;rc epistola non adtcrior, sed po- gil ACberianipag. 1tO, necnon editi ante Qiiesnelliim|
stetior liabehda sit, id est scripia post dicm 6 Jantta- Sddunt effeitus. M<ixcodd. collect- 24 cuiri Sichardo
fii ari. itC. Porro factum Altici Epiri metropolitae e et antiqiiioribus edilis pro a nobis pra?feruntab apo-
Anastasio curante Thessalonicam adducli, quod ci- stottcasede. Virtenot. 3 Qiiesri.
dero scribenda?occisiOriCmdedtt, hietne contigit exs d Codrf. DiOnys.alque Hadrian. pro siquidemha-
eap. 1. Num id periineat ad hicmem cxeuntis .innii beul et. Ediii cum mss. collecl. 24 et Sicbardo, 1711111
445, aut ineuntis 446, an vero ad hicmem subse- de continenli. Mss. thtian. et Cantab. apud Quesn.
quentera, dubitari posset. At ne ad subsequenteni n iii irrargiue : Si qtiidem convenienti.
proirahamus, impedit sollicitudo Anastasii, quac in11
669 EPISTOLA XIV. 670
coroponeres, vel noslro judicio reservares. Nam cum A i facta siint animo, nostro viderentur gesta judicio.
tt majora negotia et difiiciliores causarum exiius li-
Relegat fraternitas tua paginas noslras, emniaque ad
beruro tibi essel sub nostra? sententiae exspeCfaiione tuos emissa majores apostolica?sedis praesuhimscri-
suspendere, nec raiio libi nec necessilas fuit in id pta percurrat, et vel a me vel a praecessoribus meis
quod mensuram tuam excederet deviandi. Abundant k inveniat ordinatum, quod a te cognovimus esse
Criiriiapud te h monitorum scripta nostrorum, quibus pra?sumptum.
te de omnium actionum lemperantia frequenter iri- 685 Venil namque ad nos cum episcopis pro-
struximus: ut commendaias 684 tibi Cbrisii Eccle- vincia?sua?frater noster Atticus, veleris Epiri J me-
sias, per exhortationem ciiaritatis ad salubritatem tropolitanus antisles, et de indignissiina m afflictionc
e obedientia? provocares. Quia etsi
plerumque exi- quam pertulit, lacrymabili actione couquestus est
stant inter negligentes vei desides fratres, d qua? coram astantibus diaconibus tuis, qui n querelis fle-
oporteat maj'ore aucioritate curari, sic lamen est ad- bilibus nihil contra referendo, ea qua? nobis ingere-
hibenda cofreblio, ut semper sit salva dilectio. Unde bantur, fide non carere monstrabant. Legebatur quo-
et beaius apostolus Pauius, ad ecclesiasticurriregi- que in litleris tuis, quas iidem diaconi lui detulerunt,
men Timolheum imbuens, dicit : Senioremne incre- quod frater Atticus Thessalonicara venisset, quodque
paveris, sed obsecraui palrem,juvenes ut fralres, anus B ; consensum suum eliam scripturae professione ° si-
ail malres, juvenculas ut sorores, in othni castitate (l gnasset, ut de illo non aliud a nobis possel
intelligi,
Tim. v, 1). Qua?modefaiio si quibuscumque infefio- quam proprii arbitrii ef spontanea?devotionis fuisse,
ribus mehibfis ex aposiolica insfitufione debelur, quod venerat, quodque chartulam de obecfienlia?
ouanto magis fratribus et coepiscopis • noslris sirie sponsione conscripserat, in cttjtis tamen chartulae
offensionereddenda est? ulf licet rionnumquam acci- mentione signum P prodebalur injufla?. Non enim
dant, qua?in sacerdofalibussiint feprehendenda per- necessarium fuerat ut obligarelur scripto, qui obe-
sonis, ptus tamen erga corrigendos agat benevolcnlta dientiam suarii ipso jam votuntarh' adventtrs probabat
quam severitas, plus cohortatio quam commotio, officio. tlnde deplorationibus supradicti ha?c verba
plus charitas quam potestas. * Sed ab his qui qum epistola? tuae testimonium prsebuerunt, et per hoc
sua sunt quwrunt, non qum Sesu Chtisti (Phitip. n, quod non est tacitum nudatum estillud quod silentio
21), faicileab hac lege disceditur, et dum dominari fuerat adopertum, ? aditam scilicet Illyrici prsefectu-
riiagis quani consulere h subditis placet, lionor inflat ram, et sublimissimam inter mundanos apices pote-
superbiam, et quod provisuni est ad concordiam, statem r in exhibitioneminsontis antistitis incitaiam :
tendit ad noxam : l quod, ut necesse habeamus ita ut missa exseculione terribili, quae omnia sibi officia
dicefe, rton de parvo aniriiidolore procedit. MeipsumIG publica ad effectum praeceplionisadjungeret, a sacris
enim quodammodo i in culpam trahi sentio, cum te Ecclesiac adilis, ntillo vel falso insimulalus crimine,
a tradilis tibi regulis irnmodice discessisse cognosco. extraheretur sacerdos, cui non ob molestiam'segritu-
Qui si tua? existimationis parum diligens eras, mea? dinis, " non ob saevitiam biemis darentur inducia?;
sallem famafeparcere debuisti : ne qtia?ttto taritum sed iter asperum et periculis plenum per inyiasnives
a Mss. thuan. et Cant., majores causw. stello.atque Vtitg. ante Quesn., iriveniet,perperam ;
b In mss. collect. 24 et Sichardo, monumentorum. neqne enim ift Leonis aut praedecessOrumepistolis
Cum una tanlum supersit epist. 6 Anastasio ante id inveniri polerat ordinatum, quod S. Leo ab Anasta-
tempus data; alias, qnae abundare et frequenter data? sio praesiimpiutnconijuerilur. Inveniat urgentis simul
dicuutur, desiderari cognoscimus. et negantis vim habet.
e In Dionys. alque Hadrian. ac duobus mss. 1 tta mss. Quldam editi ex Crabbo, NicopolitaiiUs.
Thtian., audientiw. Mox, exislunt in ms. Vindebnn. Vide not. 5 Quesn.
collect, 5, in Vat. Hisp. et Isid., nec non in duobus m Quesnellus pra?tulitastrictkne, quahl lectionfni
Hadrian. Verceliensibus, et apud Justeilttm. ipse in nno, quem not. 6 Sllegal ms. Victor., ilos in
d lidem cndd. Vai., ttisp. et Isid., tjniosoporteat. Vat. 544 utroque collectionis 24 et apud Sicffardum
Dein, pro auctoritate, mss. tria Qtiesnelli, austeritate.
• Cod. reperimus. Caeterorum omriiitmcum editorum, lum
Vindeb. collect. 5 delet nosiris. _ codicum lecfionem restitueiidam putavlmus.
1 Dist- 45, Licet nonnumquam. " n Ms. Corb. collect. 2 apud Quesri. iri marg., qtte-
e Hanc lectionem, quam Quesnelliis ex suis codi- rulis flelibus. Paulo post, Ratramiyis cum Vat. Ilisp.
cibus not. 4 laudatis emendavit, nostri qnoque fere et Isid., iidem ad me diaconi lut. In Vindeb. COt-
omneset certe potiores confirmant. Vugatam leclio- lect. 5 et in Vat. Dionysii ctiin editis anle Qiissh.
ne.m : Sed lii qui quw sua sunl quwrunt, non quwJestl deest tui.
Christi, facile ab hac lege itiscernunlnr, el dttm domi- 0 Cod. Vindebon. collect. 5 inserit sria, el paufo
nari, praeferunt mss. col. 24 et exempltim Sichardi.
h Ruiramiius post, poistt pro posset, et fuisset frofttisse, ei cori-
loco allegalo, cl in edit. Concil., subscripserit pro conscripserat.
dilis qumruni, placel Itonor, inflat superbia. p Vat. Hisp. cura duobtis aliis mss. collect. 21 pro-
1 Antiquissimtis Vat. 1342 collect. 5 : Quod ulique batur injuriw.
neceste habemtts, ita dicimus. Alias Vat. : Quod, ut i Mss. collect. 24 Cifriieditis antc Qtiesn. et Si-
necessehabemus dicerc; idque insereremiis texlui, si cliardo, adhibitam.Caeterinostri codices, ut iritextti.
aliis proba?nota?codicibus fulciretur. justellus quo- Solus Vindeb. collect. S, prima maitu, aditam, se-
que legit habemus. cunda vero eirienddtum ddhibitatri.
i AL, in culpasentio. Mox, deiiiassepfri discessiiise * Vlde not. 7 QueSri.
in Vulg.anie Quesn. cum mss. collect. 21 et SicHardo. s Cod. Vat. collect. 24 cum Sichardo, non obitanUs
Codd. Vind. col. 5 et VCrcetl. Iladrian., descivtist. hiemis; et paiilopost, per iriviascautes.
k Mss. Vat. Hisp. ei Isid., cura Ratramno et Ju-
«71 S. LEONIS MAGNIEPISTOLiE. 672
agere COgeretur.Quod tanti taboris, tantique discri- A episcopatus tui fastigio, sed amputato totins usurpa-
minis fuit, ut ex his qni episcopum comitati sunt, tionis excessu.
quidam defecisse dicantur. 687 CAP.II. De jure melropolilarum sub vicario
686 * Multum stupeo, frater charissime, sed et Thestalonicensidegentium conservando. — Igitur se-
plurimum doleo, quod in eum de quo nihil amplius cundum sanctorum Patrum canones Spiritu Dei con-
indicaveras quam quod evocatus adesse differret, et ditos, et totiusmundireverentiaconsecratos, metro-
excusationem infirmitatis obtenderet, tam atrociter, politanos singularnm provinciarum episcopos, quibus
et tam vebementer potueris commoveri: praesertim ex delegatione nostra fraternitatis tua? cura praelen-
cum etiam si tale aliquid mereretur, exspectandum ditur, jus tradita? sibi antiquitus dignitalis intemera-
tibib fuerit quid ad tua consulta rescriberem. Sed, tum habere decernimus; ita ut a regulis praestitutis,
ut video, bene de moribus meis existimasti, et quam nulla aut negligentia, aul praesumptionediscedant.
" civilia pro conservanda sacerdolali concordia re- CAP.III. Quinam a tacerdotio sint arcendi. — In
sponsurus essem, verissime praevidisti: et ideo mo- civitatibus quarum rectores obierint, de substituen-
tus toos exsequid sine dissimulatioue properasti, ne dis episcopis haecforma servetur: ut is qui ordinan-
cum moderationis nostra? aliud disponentia scripta dus est, etiamsi bona? vitae » testimonium habeat,
sumpsisses, faciendi id quod factum esl iicentiam " non laicus, non neophylus, nec secunda? conjugis
non haberes. An forte aliquod tibi faciuus ° inno- sit mariius, 1 aut qui unam quidera habeat, vel ha-
tuerat, et metropolitanum episcopum novi apud te buerit, sed quam sibi viduam copularit. k Sacerdo-
criminis pondus urgebat? At hoc quidem alienum ab tum enim tam excellens est electio, ut hacc quae in
illo esse, etiam tu nihil ei objiciendof confirmas. aliis Ecclesia? membris non vocantur ad culpam, in
Sed etiam si quid grave intolerandumque committe- illis tamen habeantur illicita.
rel, nostra erat exspectanda censura; ut nihil pfius CAP. IV. De subdiaconorum conlinentia. — Nam
ipse decerneres, s quam quid nobis placeret agno- cum extra ' clericorum ordinem constitulis nuplia-
sceres. Vices enim nostras ita tua? credidimus charum societati et procrealioni (iliorum studere sit
ritati, ut in partem sis vocatus sollicitudinis, non in mliberum, ad exhibendam tamen perfecue continen-
plenltudinem potestatis. Unde sicut multum nos ea tia? puritatem, nec n subdiaconis quidem connubium
qna? a te pie sunt curata laetificant, ita nimium ea carnale conceditur : nt et qui habent, sint tamquam
qua?perperam suntgesta contristant. Et necesseest, non habentes(I Cor. vn, 29), et qui non habent, per-
post multarum experimenta causaruro sollicitiuspro- maneant singulares. Quod si in hoc ordine, qui
spici, et diligentius praecaveri, quatenus per spiri- quartus a capite est, dignum est custodiri, quanto
tum cbaritalis et pacis, omnis materia scandalorum " magis in primo ° aut secundo, vel tertio 688 ser-
de Ecclesiis Domini quas libi commendavimus au- vandum est, ne aut levitico, aut presbyterali bonore,
feratur, h praeeminente quidem in illis provinciis aut episcopali excellenlia quisquam idoneus a?slim<>
* 5, qo. 6, Multum, c. 8. > Ita cum Quesnello antiquissimus Vat. collect. 3

•>Editi ante Quesn. cum Ratramno et ms. Vindeb., et Vindebon. collect. 5, necnon codd. collect. 24 et
rKsp. aliisque codd. collect. 21, fuerat. Hi postremi exemplum Sichardi Dionysius. Et aliaecollectiones
mox praeferunt quid consulti rescriberemus. cum caeteris edilis, testimoniofulcialur.
c Videnot. 8 Quesn. j De neccssaria hujus loci emendatione, quam
d Ita Dionysius, tres Thuanei codd. et unus Corb. plerique nostri anliqui codices praeferunt, vide notam
a Quesnello in margine laudati, nec non pleriqueet 9 Quesnelli. Solum quidam codices collect. 21, vul-
potiores nostri exceptisjmss. Hisp., Isid. et alii coi- gatam lectionem exhibent, aut qui vel unam quidem
fect. 24, in quibus cum Ratramno, Sichardo, et ante- habeat, vel habuerit, sed nec qui sibi viduam copularit.
rioribus edilis habetur sme dilatione.HIox,aliud dispo- Alii vero ejusdem collect. cum utroque Hisp. et cum
nentis in Vat. collect. 24 et Sicbardo. Vat. Isid., aut qni unam quidem habeat, vel habuerit,
• Ralramnus ct mss. collect. 24 cum Sichardo et ted nec quam sibi viduam copularit : at parlicula
Vulg. addunt fratris. VLox,metropolitanum, quod lege- nec delenda in Vat. Isid., subducta linea notatur.
batur in editis ante Quesn., restituimus ex plerisque Ms. Vat. collection. 3, sed quam sibi viduam non co-
nostris diversarum collectionum codicibus, praesertim pularit.
Vat. 1342 collect. 3 ct alio Vat. puro Dionysiano. In k Dist. 32, Omnium sacerdolum, c. 1.
duobusVindebon., altero collect. 5, altero Hisp., le- 1 Videnot. 10 Quesn.
m Quesnellus nihil indicans, post vocem liberum
gitur Nicopolilanum,quod sine ullo sensus discrimine
Quesnellusrecepit; Epiri enim metropolitanus, cujus n" adjecit arbilrium: quod in Dionysioquidem, in Hisp.,
hic menlio est, erat Nicopolitanusepiscopus. Dein, Isid. aliisque posteririribus collectionibus reperimus.
apud te criminis pondus arguebat est in mss. Vat. Sed magis Leonina visa est lectio anteriorum editio-
Hisp. et Isid., nec non in Vat. collect. 3, et in col- num, quaccum mss. collect. 5, 5 et 24, Merlino et
lect. 21. Vindebon. collect. 5 habet tantum argue- Sichardo, hoc substantivum praeiermittit.
n Vide not. 11 Quesnelli.
bat. In codd. autem Vindebon. Hispan., et Vat. col- 0 Cod. Vat. Dionysii et Justellus, vel secundo ter-
leclion. 24, ac anterioribus edilis, apud te crimmit
pondus urgebat. liove. Mox, levitico minitlerio in mss. collect. 24 cum
Quatuor codd., confirmasset. Melius in marg. editis ante Quesnellum : qui praeterea corrigendus
editionis Labb., cognosceritconfirmaste. Postea edili est, curo in postilla roarginali notaverit, vocem mt-
ante Quesn. cum mss. collect. 24, gestittet; caeteri niiterio in ediiis additam deleriin omnibusmts. codd.
codices, committeret. Eam uli maxlme congruam insereremus lextui, si
6 Juslellus, quam quod nobit placere cognosceret. quibus mss. alterius anliquioris colleclionis proba-
»"25,qu. 2, Igitur, c. 5. retur.
675 EPISTOLA XIV. 674
tur, qul se a voluptatea uxoria necduui frenasse de->A Ecclesia?ordines nasci assolent,judicetur. Ac si forte
tegilur. inter ipsos qui praesunt de majoribus (quod absit)
CAP.V. De cleri plebisque potlulaiione et consensu i peccatis causa k nascitur, quae provinciali nequeat
in episcoporumelectione.—b Cum ergo de summi sa- examine definiri; fralernitatem tuam de totius ne-
cerdotis eleciione traclabitur, ille oronibus praepona-• gotii qualitate metropolitaaus curabit inslruere, ut
lur quem r cleri ptebisque conscnsus concorditerr si coram positis partibus nec luo fuerit res sopita
postularit: ita ut si in aliam forte personam parliumi judicio, ad nostram coguitionem, quidquid illud est,
se vota diviseriut, melropolitani judicio is alleri pra?-- transferatur.
ferator qui majoribus et studiis juvatur et meritis:: CAP.VIII. De translationibusepiscoporumamputan-
tantum ut nullus invitis et non pefentibus ordinetur;; dis. —x Si quism episcopus, civitatis susemediocri-
dnecivitas episcopumnon optatum aut contemnat,, tale despecta, adminislrationem loci celebrioris am-
aut oderit; et fiat minus religiosa quam convenit,, bierit, et ad majorem se plebem quacumque n ratione
cui non licuerit habere quem voluit. transtulerit, a catbedra quidem pelletur aliena, sed
CAP.VI. De consecrandoepiscopo ad Thessaloni- carebit et propria : ut nec illis praesideat quos per
censemreferendumesse intra vicariatumejus. — <"Dei avaritiam concupivit, nec illis quos per superbiam
persona aulem consecrandi episcopi, et de cleri ple-• B sprevit. Suis igitur terminis quisque contenlus sit,
bisque consensu melropolilanus episcopus ad frater- nec supra mensuram juris sui alTectetaugeri.
nitatem tuam referat; quodque in provinciabene pla- CAP.IX. De clericis transfugis. — ° Alienum P cle-
cuit, scire te faciat, ut ordinationem rite celebran- ricuni, invito episcopo ipsius, nemo suscipiat, nemo
dam lua quoque firmet auctoritas. Qua?rectis dispo-. sollicitet, nisi forte ex placito charitatis id inter dan-
sitionibus nihil mora?aut difficultatisdebebit atferre,, tem accipienteraque convenerit. 690 Nam gravis
ne gregibus Dominidiu desitcura pastorum. injuriae reus est qui de fratris Ecclesia id quod est
1 Metropolitanovero defuncto, cum in locum ejuss utilius aut preliosius audet vel t allicere, vel tenere.
alius fuerit subrogandus, provincialesepiscopi ad ci-> Itaque si intra provinciam res agiiur, transfugam
vitatem metropolim convenire debebunt, ut omniumi clericum ad suam Ecclesiam metropolitanus redire
clericorum alque omniuracivium voluntate discussa, compellet. Si atttem longius recessit, tui pra?cepti
ex presbyteris s ejusdem Ecclesiae, vel ex diaconisi auctoritatc revocabitur; ut nec cupiditati, nec am-
optimus eligatur, de cujus nomine ad tuam nolitiami bilioni occasio relinquatur.
provinciales referant sacerdotes, impleluri votai CAP.X. De episcoporuma metropolita vocatione.
poscentium,h cum quod 689 'Ps's placuit, tibi quo- — In evocandis aulem ad te episcopis moderatissi-
que placuissecognoverint. Sicut enim justas electio- C mum esse te volumus, ne per majoris diligentia?
nes nullis dilationibusvoluraus fatigari; ita niliilper- speciera fraternis gloriari videaris injuriis. Unde si
roittimus te ignorante praesumi. causa aiiqua major exstilerit ob quam r rationabile
CAP.VII. De conciliis provincialibusfrequentandis. ac necessarium sit fraternum advocare conventum,
—De conciliis autem episcopalibus non aliud indici- binos de singulis provinciis episcopos, quos metro-
mus quam ' sancti Patres salubriter ordinarunt: ut politani crediderint esse mittendos, ad fralernitatem
scilicet bini conventus per anuos singulos habeanlur, tuara venire sufficiat, iia ut a prseslituio tempore
in quibus de omnibus querelis qua? inter diversos non ultraquindecim dies qui convenerint rctardentur.
* Justellus, uxoris. Mss. Hisp., Isid. et collect. 21, tati, ratione. Mox pellatur pro pelletur in codd. Dio-
g voluptateluxuria. nys., Hadrian., Hisp. et lsid.
b Dist. 63, Si forle,c. 36; Decret. Ivo. lib. m. 0 Videnot. 18 Quesn. Post pauca editi ante Quesn.
« Vide not. 13 Quesn. cura mss. Vat. DionysiieiduobusHadrian. acVindeb.
dEditiones Quesnello anteriores cum mss. Hisp., Hisp., conveniat.
tsid. et collect. 21, ne plebs invita episcopum.In fine P 19, qu. 2, Alienumclericum, c. 1.
rapitis pro voluit, alias voluerit. 1 Quesnellus in margine : Ita edit. Nicolini, Mer.
• Dist. 65, De persona, c. 4. lini, Romana, et posleriores omnes, el codices mss.
' Dist. 63, Metropolitano, c. 19; etdist. 17, in tres. Atii quatuor cum Dion., Cresc, Sichard., Canit.
princip. J edit., habenl abjicere, el hoc male. Omnes fere noslri
D
s Vide not. 14 Quesnelli, ct ad verba ex diaconis codices habent atlicere, proquoVat. Dionysii illicere,
vide not. ejusdem 15. aeque bene. Nostra quoque Sichardi editio habet al-
h Vulgat. ante Quesn. cum codd. collect. 24, si licere. Soli mss. libri Vat. Hisp. et Isid., abjicere.
ijuod.
' At Vindebonensis, qui puriorem Hispanicam refert,
Dist. 18, Deconcitiis, c. 3; et in Decret. Ivo. allicere.Mox, agatur in antiquioribus editionibus non
lib. iv. solum cum mss. collect. 24 et Sichardo, verum etiam
i Vide not. 16 Quesn. cura Vindeb. collect. 5, pro agitur. Et paulo post in
k Ms. Vat. Dionys. et codd. collect. 24 cum Mer- Vat. Dionysii et Vindeb. Hisp., competlat pro com-
lino et Sichardo, nascatur. In fine capitis, pro trant- pellet; processit vero pro reeesiit in antiquis editio-
ms. Vindeb. babet referatur. nibus et mss. collect. 24.
I 7, qu. 1, Si quisHisp.
(eratur
epitcoput, C.1. ' Quesnellus ex rass. addidit ralionabile, ac. Has
n>Dionys.cum. mss. Hadrian., Hisp. et Isid.,inse- voces legunfur quoque in nostris codicibus. Desunt
runt autem. Videnot. 17 Quesn. in mss. collect. 24.Post pauca, tuffecerit pro sufficiat
IIMss. Vat. collect. 3, Vindebon.collect. 5 et codd. in Vat. collect. 3.
collect. 24 cumedilis ante Quesn., occatione; caeteri 3 Hic incip. cap. 11
Dionys. Exig.
nostri et omnes Quesnelli in jnargine ab eodem ci-
$7$ S. LEONIS MAGNIEPlSTOLM. 676
C^. XI. ^(faffj^n(ibjfff a fâignjcfnsi emteris \ corpus sumus in Chritto, singuli autem alter alterius
^- membra xu, 5; I Cor. xn, 12). d Connexio to-
tvwpih Rmwm me fpwlmtm-. §i tvm (Rom.
ijj $» (jjuodicuj) ft^ribus tracta.(iduro4efinju?#ijtiiv.e tius corporis unam sanilaiem, unaro pulchritudinem
crîtd^js ,c^y,er§^t eoruni fyerjt a lua yoluotate sen- facit: et haecconnexio lotius quidem corporis unani-
«fiP1!? les^fjpatione milatejt! retjujril, sed praecipue exigit concordiam
,t 3d..flos. gnjnia sjilj gie.s.b?r»fn
1 JH^W^rWtV ^ffiofM WhwMfyVth °<uod.PeP s,a<^rdo|um.e Quibus cum dignitas sit communis,
P.teSeM.4e9«Wl«,iHr.- Ad llHficspjin. gfjej» ojpnem af- non est tamen ordo generalis : quoniam et inter bea-
feclum nostrum curaroque dirigimus, ujt qi^d ad lissjniQSapostolos in sirailitudine honoris fuit qua?-
w\mmwmrM%i P\ aw& ad ««M' 8» mlwet dam discretio potestatis; et cum omnium par esset
teifllW^» Bulta dj-jsensjftnpvipletur, pulla desidia electio, uni tamen datum est ut caeterisprscemineret.
et eos D,equa forma episcoporumquoqueesl orta distinctio,
ngfcligatnr. EJ t$ jgiiur, fratej- dilee}.iss.ipaje,
frajjres BO,sjrosquj de tuis offeiiduntuj excessibus, et roagna ordinalione provisuro est ne orones sibi
citm tamj?iiqcra sjytpilij}sitb (uiraibusmatcria quere- omnia vindicarent; sed essent in singulis provinciis
larpqj, bofjqr ej mqnep, ut q.uaeju> suut .qnjjnala, singuli, quorum CS2 'nler tratres babereiur prima
salubriierqujefjispcisjj\anplla ppnceitatjijiieturbenlur. senfentia; et rursus quidaro in majoribus urbibus
>^91 Neraoquod sjjum es.lqijêtat, sed qijod alterius g consiituti sollicitudinem susciperent ampliorem, per
( Philip. ]t, 4, 21), sjcul ApqjjtqJnsajt. : Unu^quisqufi (^qi ad unam Petri sedem universalis Ecclesia?cura
<~vestrumproximo&uofl^fffll jn kqnym od mdificqlio- conflueret, et nihil usquam a suo capile dissideret.
nem (Rqni. xy, 2), ijec epjm pp^rijt, iinjtajis noslra? f Qui ergo scit se quitjusdams esse pra?jiosiium,non
Mrtna esse conjpago, pisj nos a<i insôarabilera soli- moleste ferat aliquem sibi esse praelalum; sed obe-
ditatem yincuium. cbaritatis astripxerit: quja sicut dientiam quam exigit, etiam ipse dependat: et sicut
in uno cqrppre umltq membra habemus, omnia autem non vult gravis oneris sarcinam ferre, ita non audeat
membrqnyt wtftdpni a,c(uwhnbent; ifa multi unutn. alii importabile pondus inipopere (Mqtth. xxui, 4).
«Ita plerique mss. libri, et editi eum Dionysio. S. Leo in se<juenttbusfaleatur, sicul olim inler apo-
Quesneljus, refeUntnr. stolQg, jta postiCîfltpr episcQpospotestatcm essp
b Mss. Cfdlenjl,24.cunaVulg. anjjeQuesn., omnium. diversam} dignitatem, quam episcopis communem
c In riiss. Hisp'. et Isid. atque tn cotld. cbltecl. 21 affirmat, non pro pritestate et jurisdicliorie accipit,
omiltilur veslrum. Mox in boriopro in bonumhabent sed pro episcopalus honore, seu charactere, qui sane
edili ante Quesq. cum ms. Vipdebpn. collect. 5, in idem in oranibus est: ord,inemvero, quein dum gene-
qup paulo apte, et «jictttApostolus. ralem inter episcopos ncgat, diyers.mn insinunt, non
AIdem Vindebon. collect. 5, Bmc connexio. siimit sacro episcopali ordine, tit vocare solemus,
• De leciibiie quidem Dionysii dubitaridum non sed proproordine hierarchico, qui cum jurisdictionem
est, ul dubitavii Quesnellusnoi. 19. Nam in aniiquis- et auctoritatem aiajorem in aliis, in aliis minorem
simo Vaticano et puro Dionysiano cfidica habetur: requirat, non est utique generalis, id est itiem in om-
Quibus,efstdignitqs communisnon est, lamen ordo ge- r^ nibus sjpe jurisdjctipnis discriniine. Hinc ex aposio-
heralis esi. Concordantmss. libri Vat. Hisp. et Isid., lorum forma, qua Petruiri cxteris auc.loritateet j'u-
nec non omnes Hadrianei; praeiereaFlorentinus col- risdictione praefecirim poniifex boc loco indicat, et
lect. 13 et codex peculiaris originis Vat. 1347, ac aliis in locis apertius declarat, episcoporum distin-
tandejn jpss. cqllect. 21, Quesuellus ex nuis codtj. cljpnem oitani tradit, in quibus non omnessibi omnia
collect. 2 et S, nimirum Corbeiensi, etTrecopithcea- simitilervindtcarenl,sed quidam in provinciissingulis
no, et quatuor aliis Thuaneis hanc aliam lectionem haberent primamsenlentiam,uli metropolitae,quidam
textui inseruit, quam nos in uno Vindebon. Hisp. vero (Ji majoribus urbibus consliluli sollicitudtnem
invenimus : Quibuse\si dignilassit comnmnis,uon est susfiperentwp.lior.em,nijn.irumnoolam in episcopos
lamenordo generalis.Clqrtusveroet cavil(aiioniminus quam in raetropolitas ipsos, a guibus obedifiiliam
pbmxn, inquit in laudaia noin, hqhevt cod. Victor. exigfrent, uti eârchi, seu palriarcbae, ac ipse epi-
ms,.el ediiiqnes,Surii, Merlini, el Nicoliui, cum sic scopusTiiessaionicensfs,que(nvicariura sedis aposto-
legant: Quibuscum dignilas sit commvttis,uon est la- licaecum peculiari jure toti Illyrico idem Leo ejusquts
menordogenera(is. Tota mutaiioest vocisetsiin cum; antecessQrespraefecerant.Haecautem eo consilio or-
cui quoque particula?nop raro apud probatos scrip- dinata pronuntiat, ul per hos ad unam Petri sedem
tores exemplo lonjen subjicitur. Nobig autem lueu universatisEcclesimcura confiuerel,el nihil utquam a
lgctio magis placuit, ctira eam praeferautcodicesVat. suo capiledissjderct: quibus summam Romani ponti-
collect. 3, Viudebon.coilecl. 5, Vat. collect. 24, pe- ficis auctoritatem, et jurisdictionis priniatuin, unita-
culiaris Vat. Regin» 2A%et praeterexemplum Mer- tem Ecclesiae prospicientem declarat. Ita quatuor
lini collect. I2etiara exemplum Sicbardi. Eodem la- veluti ordines, seu gradus liierarchicos inter episco-
men utraque recidit noslra et Quesnellilectio : unde D pos astmit, episcopslem, metroppliticum, exarchi-
haecprohajur auctqrUateplurium cplleciiouuin; quacum seu vicarii apostolici, et pnntificium: hisque eisi
rura tres si non superant a?tatem Diojvysii, eidem dignitatemepiscopaiis honpris aen oltaracteris alfir-
profectp suppares existunt, et ab eodem fonte pro- mat communem,ordinemtamenhierarcliicuingeaera-
{Ijredici nequep/it.Coîtextusquidera hanc lecttonem lem non esse monet, cum pro diversitate gndus bie-
videtur posj.uli|r,e.In ejusmadi enim proposiiianihus rarcbici auctorilate et potesiate distingiwptur. Qui
ex dupjicicoramate CQnstantibus,postremura comma hoc testiinouiuQiadaaqualeomnium episwiporumjus
particula tdmen affectum illud esl, quod probandum trahunt, voces dignilalis et «r^lt«i«in recentiyrem
assuifttiur. Probationes autem quae a Leone sjibji- sensum a Leonis menjte aJienjssimumcta contextu
SiuplMr,qua?quediscrimen inler episcopos staiuunt, dissenîentemiqterpretanies, imperitis fucum facera
W»laffirnjativara grojjositiopem,qualis apud Diony- nituntur.
siuni legitur, tamen ordo gentralis etl, videlicet sine i 3, qu. 6, Qui scitse, e. 14.
discrimine; sed bajic negativgmanob^s receptam, s God. V«ndebou.coHfect.6 ct alius Hisp. deient
«cn ett tamen ordo generalit, effiagitant. Cum porro em.
fe77 EPISTOLA XV. 678
Discipulienim sumus humilis et mitis magistri, di- \ maiia diaboli dicunt esse figmenta, et a damonibus
ceptis : Disciteq weqma mitis suiu et hwuitis corde; 694 *nutero formari. — IX. Cpnfrqid oijodfilios
feprdmissionis ex Spiritu sanclo dicuni esse conce-
et invenietis requiem qnimabus vestm- Jugum eitiu, plos. — X. Conira id quod animas in cwlestibus
meum suave est, et onus m,euin.leve (Mqfth, xi, 2.9), peccare creduitl |Al. difuitt], et secmdum qualitafem
Quod qHqntPdqexperiemur, nisi et iU«4 »n Qfcserya^r peccati jn—hoc mundoacciperesortem pel honttmve.l
malam. XI. Conlra id quod fatalibus stetlis di-
tiain veuiat, quod idem DpHiinusait? Qui majpr esf cunt animas hominum obligatas. — XII. Conlra id
te«r«m, «ri( Hii«iu«rtiesjer. Qui autent se exqlfqwif, quod sub atiis potestatibuspartei animm, sub atiis
CQrporismembra describ\int.— XIII, Cqnlraid'
ItutuHiabilitr;et qui se a humiliql exalUib\tur( Mqtlji.
XX,W, Merc, x, 45; Lw, xxii, 26; L»c. xjv, Jl), quod patriarcharum nomina per singula corporis
membradisponunl[k\. describunl]. — XfV. Conlra
603 > EPISTOLA XV, id quod duodecimsigna, quw mathemuiiciobservant,
c Ap TPBMBIUI» ASTURJCEJfSEt»EPI.SCppiIH. per forpus qiune disiingtf,unl,— XV- De — apocrypttis
-<?D,e PriscUtiqnistarum errqribuf, scripturis eorumdem Prtsciltianorum. XVI. s De
< Srsopsis (Ex collftctione Hispajjjca). — I. Cptttrq libro Dictinii [Al. Dicticinii].
Priscilliaiiistas,qui sanclam Trinitqtem, non per- LEOepiscopus TURRIBIO episcopp h salutem.
sonis, sed lantum nominibus ditlinguunl. — II.
Advertutid quod DeiFilium posterioremfuitse cre- Quam laudabiliter pro catholica? ficlciverilate niQ-
dunt quam Patreui. -r- \\\. Adxexsusi4 quo.ddicuuf B ycaris, et quani sollicite Dorainicq gregi deYotiouera
ideounigenitumdici Christum, quiq solus sit de vir- ofjicii pastoralis inipemJas, tradita nobis per ' diato-
gine naius. — IV. De Natali Domini, quod in eo
Prhcillianistmjejunia celebrent.— V. Adversus id conem luuin frateinitalis lua? scripta dcmotistriinl,
qqod—aiuni tnimam hpiniuis ex divina esse suistanr quibus notitia? nostrae insiuuare curasti, 695 qualis
tiq. VI. Comraid guod aiuut diqbqlumex se vel in rpgjpnibus vestris i dt? antiquae peslileutiac reii-
ex chao etse, et propriam [Quesn. et unus noster inprbus exarserit. Nain el - cpistolae
codd. addunt Itabere naturam. — VII. Contra quiis errqrura
nonj
itlud quod nuptias et procreationesfiliarum asiruant seripo, el comrqoiiifurji series, el libellj tpi t.exlus
ase peccamm,r-r-YJJL Confra id quod,cgrpora htf- eloauitur l Priscilliapistarum felidis,siajajijapud vos
» Ms.Vindeb.collect. 5, humitiaveril. XIII. Quod omne corpus Scriplurarum canonicarum

h Seripta al Julii an. 447. sub patriarcharum nominibusqccipiendumsil.
c Haic epistpla ex?tat iu mss. cpllect. 1, 2, 3, 5, XIV. Statum corporis,sub pqlestate sideruni atque
8, Hisp,, lsiii. ll, 12, 18 et 20 nstjue ad 24. fiam- signorumpro lerrenq qttatilale leneri,
derii relegimus ad codices ciijuscnnique collectionis, XV. Quod multoscodicesdetestanda!perfidim prm-
excepiisd et 18, quibus Quesnellus usus esi. Pra> sumplionediubolicacanonieosesse simulalatitulacerint
cipue autem memoraudi sunt cuijd. V^t. fteg, cplT veritate: quodqueea qua exlra canonicas Scripluras
lect. *,, Vat. cpllect..3, Viudebpn, collect. 5 et Vaii- reperta juerint, igne debeqnt concremqn.
canus 5845, qui inadditionibus conlinet collectionem XVI. De iraclatibus Dictinii abjiciendit.
8 CUIII hi miraantiquiiateeiraritalecaeteris praestent. XVII. De his sacerdolibus qui errantibus non resi-
Turribii perro nomeu quam varie scrihatur in mss. stunl.
vide not, 1 Quesnelli. XVIII- ad ittferna ChristOj caro eju§
d Confer Aug. baer. 70 et concilii Bracar. i ca- G requieveritSjindes,ceridefile
sepulcro.
nunes. { Cum in editis bic titulus dcesset, illtun ex
« Vulgatorumtitulos qui cx culleclionc Ilispanica nio supplevil Qucsnellussic: Contra id quod inse-
Scriplu-
derivant, ad cudicuiii leclLonemrevocavimus. In rarum scientiam subvertunt. Nos iji.SQipCj>llectionis
labula autera collect. 5, num. 71, quam ex Thuaneo Hispanicaetituluin ex mss. expressimus.
codice Quesnellus edidit, hi tituli leguntur: Con- s Ita cum editis unus nostercodex. Caeleri perpe-
siitutioad Turbium episcopum Asturensenisuper sex- ram: Emeudanda de libto Tunibii episcopi. Cud.
decim capilutorum consulta Priscilliaiwlaruin b.ias- Vindebon. Hisp. pro episcopibabet epitcopussanclus.
phi.rn.iisin octodeciiuretpondens capituli.s; id e$t: h Cod. Vindebon. collect. 5 addit Asturiensi,
legen-
I. Quodet Palris, et Filii, et Spiritus saucii unam dura ' Asturicensi; et delet salmem.
usseruntesse personam. Hiinc Pervincum nomiuari ab Idatio inChrnnico,
II. De processionibusquarumdam virtutum ex Deo, Quesnellus in margine animadvertit. In cod. Vinde-
fuashaberecmperit,elquasessenliasui ipsa processerif. bon. Hisp. nominis proprii signuni disiinguiiur.
Ul. Ideo unigeniiumdixiFilium Dei, quia solus sif 1 Duo codices et edili ante Quesn., de antiquis.
nalusex virgine. Mnx in Vat. Ilisp., error vel morbus pro errorum
IV. Quodnatale Chrisli honorare se timulenl. morbus-
\. Quod animam hominisdivinwasserant este tub? k Videnot. 2 Quesn., qui moxex mss. edidit elo-
tlanlim._ quitur, cum ameu ex solis codd. collect. 24 legcretur
VI. Quoddiabolus numquamfuerit bonus, nec mz dtmonslrant.
tura ejus opificiumDei sit. ' Vule noi. 3 Quesn. Mox pro feiiditsimam, alias
'rj
VII.Quodnuptiasdamnent, el procteationemnascenr fcedissiinam.Porro sententiam pro sentinam babent
lium perhorrescant. quidem plerique nosiri cudices cullect. 1, 3, 8. Vat.,
VIII. Quodhumana corpora in mulierum ulexis m JJisp. el Isid., cum mss. cnllect. 21, qtiibus etiatn
wnceptioueseminum dmmonutnopere /igurenlur. accedtint codices Corb. cnllect. 2 et Grinian. col-
IX. Quodpronmtiouum filii ex mulieribus quidem lect. 18 a Quesnello Iauda|i eadem nota 3. Nihilo
*ati, sed ex Spiritu sancto conceptisint. tamen minus lectionem sentinampraeferunt non so-
X.Animashominum,anlequamintererentur humani* lumoranes ytilgati, sed eliaui nostri mss. libri col-
corporibut,fuisse in corpore, et in caetestihabitalioite lect. 5, 11, 12, 24, nec nun ipse. codex Grimanipus
peceasfe. collect. 18 prima niaiui, iil idem Quesnellus fatelur,
XI. Quod fatatibusileilit et animas homiuumet cor- ac praecipue Vindebunensis piiraui cpntinens colle-
pora ostringant. ctionein llisp.inicam, qua?hanc epistolam in Hispa-
XII..îidsub aliis potetUUibuipartet aiximm, sub. niara missam e puriori fbute hausisse credenda est.
fl.h cortor-issiiti membra. Hinc ab hac vulgata leclione haud discedendum cre-
679 S. LEONIS MAGNIEPISTOLiE. 680
recaluisse sentinam. Nibil est enim * sordium in A huraanumquesubverti, si hujusmodi hominibus us-
quorumcumque sensibus impiorum, quod in hoc i quam vivere cum lali professione licuisset. Profuit
dogma non confluxerit: quoniam de omni terrena- s diu ista districtio ecclesiasticaelenitati, qua? elsi
rum opinionum luto multiplicem sibi b faeculentiam sacerdotali contenta judicio, cruentas refugit ultio-
miscuerunt: ut soli lolum biberent quidquid alii ex nes, severis tamen Cbrisiianorum principum consii-
parte gustassent. Denique si universa? haereses quae tutionibus adjuvatur, dum ad spirttale nonnumquam
anle Priscilliani tempus exortaesunt diligentius retra- recurrunt remedium, qui timent corporale suppli-
ctentur, « nullus pene invenietur error de quo non cium. Ex quo autem multas provincias hostilis oc-
traxerit impietas ista contagium: quae non contenla cupavit irruptio,h et executionera legum tempestates
eorum reciperefalsitalesqui abEvangelio subChristi interclusere bellorum. Ex quo inler sacerdotes Dei
nomine deviarunt, tenebris se etiam paganitatis im- difticiles commeatus et rari coeperunt esse conven-
mersit, ut per magicarum arlium profana secreta et tus, invenit ob publicam perturbalionem secreta per-
mathematicorum vana mendacia, religionis fidem fidia libertatem, et ad multarum mentium subversio-
morumque rationem in potestate daemonum, et in nem his malis est incitata, quibus debuit esse
a effectu siderum collocarent. Quod si et credi liceat correcta. Quaevero illic aut quanta pars plebiura ' a
et doceri, nec virtutibus praemiura, nec vitiis poena B contagione pestis hujus aliena est, ubi, sicut dilectio
debebitur, omniaque non solura humanarum legum, tua indicat, lethali morbo etiam 697 quorumdam
sed etiam divinarum constitutionum decreta solven- sacerdotum corda corrupta sunt; et per quos oppri-
tur: quia neque de bonis neque de malis actibus ul- menda falsitas et defendendaveritas i credebatur,
lum poterit esse judicium, si in utramque partera per ipsos doctrinaePriscilliana? Evangelium subditur
fatalis necessitas motum mentis impellit, et quidquid Christi, ut ad profanos sensus pietate sanctorum vo-
ab hominibus agitur, non est hominura, sed astro- luminum depravata, sub nominibus prophetarum et
rum. Ad hanc insaniara pertinet •prodigiosa illa apostolorum non hoc praedicetur quod Spiritus san-
totius humani corporis per duodecim ccelisigna696 clus docuit, sed quod diaboli minister inseruit. Quia
distinctio, ut diversis partibus diversa? prxsideant ergo dilectio tua fideli, quantum potuit, diligentia
potestates; et creatura quam Deus ad imaginem damnatas olim opiniones k sedecim capitulis com-
suam fecit, in tanta sit obligatione siderum, in prehendit, nos quoque strictim omuia retractamus ,
quanta est connexione membrorum. Merito patres ne aliquid harum blasphemiarum aut tolerabile vi-
nostri, sub quorum lemporibus ha?resis ha?cnefanda deatur aut dubium.
prorupit, per totum mundum instanter egere ut im- CAP.I. Quamimpie de Trinilale personarumin Deo
pius furor ab universa Ecclesia pelleretur : quando C tenliant Priscillumislm. — Primo ilaque capitulo
etiam mundi principes ita hanc sacrilegam amenliam demonstratur quam impie sentiant de Trinitate di-
deteslati sunt, f ut auctorem ejus cum plerisque divina, qui et Patris, et Filii, et Spiritus sancti unam
scipulis legutn publicarura ense prosternerent. Vide- atque eamdem asserunt esse personam, tamquaro
bantenim omnem curam honestatis auferri, oranem idem Deus nunc Pater, nunc Filius, nunc Spiritus
conjugiorum copulam solvi, simulque divinum jus sanctus nominetur; nec alius sit qui geriuit, alius
didimus, cum pracserlimadjectivum fetiditsimam, et Sed hinc praedicta? variantis origo cognoscitur, si-
sequens contextus, seniinw magis congruat quam mulque elucet perperam scriptum ultione essequwris
lenlentim. pro ulliones, severis.Dein ad speratumpro ad spiri-
* Al., sordidum. Post pauca, de omniumterrena- tale in laudatis codd. Vat. Hisp. et Isid. atque in
rum opinionumluto, in antiquioribus editis et aliqui- illis collect. 21.
bus codd. h Conjunctionem et sententia? magis congruam a
b AL, fwcemcommiscuerunt.Quesn. in margine. Quesnello licet expunctam, restiiuimus auctoritate
c Cod. Vindebon. Hisp., tunc nullus. Porro inve- codd. Vat. collect. 3 Vindebon., collect. 5 et Vat.
nieturlmagisplacuitex praestantioribusseptem nostris Hisp. ac Isid., necnon alius Vat. collect. 24, ex qui-
codicibus. Alias, invenilur. Paulo post in mss. Vat. bus nonnulti plurali jnumero, et exsecutiones.Mox pro
Hisp.et Isid., non vero in puriori Vindebon. Hisp. interclusere editi anle Quesn., interdixere. Dein in
nec in caeleris,in tenebras se adeo paganitatis immer- Vat. Hisp. et Isid., difficiliscommeatus,et postea, ad
tit per magicarum artium profana secreta, el mathe- D mullarum genliumsubversionem.
maticorumvana mendacia, ut religionis, etc. 1 Codd. Vindebon. collect. 5 etllisp. ac Vat. col-
dIta omnes nostri codices et ediii anteQuesn., lect. 11, 21 et 24 omittunt a contagione.Dein charitas
qui ex duobus solis mss. Tbuab. et Grim. affectu tua est in duobus mss. et antiquioribus editis pro
praetulit.Post pauca, pro debebituralias debetur.Mox, dilectiotua.
omniumque in ms. Vindeb. Hisp. i Cod. Vat. collect. 24, fuerat. Mox doctrinmPrU
* Mss.Yindebon. Hisp. et Vat. collect. 21 ad- scilliani in Vat. Reg. collect. 1, in Vindebon. Hisp.
dunt et. et in duobus codd. collect. 11 et 24 cum edilisante
1 Vide not. 4 Quesn. Mox, pro cum plerisque di- Quesn.
scipulii, alias, ac plerotqueditcipulos ex mss. collect. k Sic omnes nostri codices, exceptis mss. Vat.
24. Dein cod. Vindeb. Hisp.: Viderunt enim collect. 8 et 24, in quibus habetur teptemdecimcapi-
omnetnqueconjuaiorum. tulis, computato, ut videtur, postremo bujus epistolae
s Voces diu itla desnnt in Vat. Reg. collect. 1. capite, quod tamen ad sedecim capitula a Turribio
Mox in Vat. Hisp., Isid. et mss. collect. 21, refugit proposita et aLeone totidem capitibusrejecta minime
ultiones qumrere; tamtn Chrittianorum. In Vindebon. pertinet. Post pauca retractemus editi ante Quesn,
Hisp., refugit ullioneessequatristamen,9lc.,corrap\e. cum sex inferioris notaecodicibus
681 EPISTOLA XV, 6!«
qui genitusest, alius qni de utroque prpcessit; sed ,tVChristum Dottnnum vel ex matre volunt hahere
singularis unitas in tribus quidem vocabulis, sed principium , yel Pairis Dei unigenitmn iliffitentur
non b in tribus sit accipienda personis. Quod blas- cqni et.de malre is natus sit qui erat DeusiVerlmin,
) liemia? genus de SabCllii opinione sumpsertint ; el de Patre nemo sit genilus praeter Verbnm.
TUjrisdiscipuli CliatnPatripassiani merito nuncupan- CAP.,IV. Quodjejuneitl in Natali Dominiel die Do-
tur; quia si ipse est Filius, qui et Pater, crux Filii, , minicq. — Quario autem capitulo continetur, quod
Patris estpassio; et quidquid in forma servi Filius Natalem Cbristi, quem secunduin susceptionem veri
Patri obediendd sustinuit, lotum in se Paier ipse hominis catholica Ecelesia veneratur, quia Verbum
suscepit. Quod calliolica?fideisine ambiguitate con- caro faclum est et habitavit.innobis (Joan. I, 14), non
trarium est, quae c Trinitatem Deitatis sic opoovo-tov yere isti honorent, sed honorarese simulent, jeju-
coiifitetur, utPalrem, et Filitim, el Spiritum sanctum nanleseodem dje., sicut et die Dominicojqui est dies
sine corifusioneindivisos, sine tempore sempiternos, resurrectionis Christi. Qood utiqne ideo faciunt quia
siheSlifferenlia credat aequales : quia Uriilatem in Christum Dominum in vera hominis natura natum
698"Triniiafe hon eadem persona, sed eadem im- essenon credunt, sed perquamdam illusionem osten-
plel essentia. s
' tata videri volunt qua?vera non fuerint; sequentes
CAP.H. De virtulibus quas ex Deo procedere fin- B dogmata Cerdonis atque Marcionis, et cognatis suis
gunt. —In secundo capilulo ostenditur ineptuni va- Manichaeisper oronia consonantes. Qui, sicut in.
nuraque commenlumd de processionibusquaruradam nostro exainine detecti atque convicti sunt, Doroint-
virtutumexDeo, quas habere coeperit et quas essen- Ctimdiem, quem nobis Salvatbris nosiri resurrectio
tia Sui ipse prapcesserit. In quo Arianorum - qiioqije consecravit, exigunt in mcerore jejunii; solis, ut
sutrragantiirerrori, dicentiumquod Pater Filio prior proditum est, reverentiae hanc continentiam dcvo-
sit, quia fueril aliquando sine Filio, et tunc Paier ventes : ut per omnia sint a nostra? fidei unitata
CSsecceperit, quando Filiuin genueril. Sed sicut illqs discordes, et dies qui a nobis in laetitiahabetur, ab
catholica Ecclesia deteslatur, ita el istos, qui putant illis in afflictioneducatur. Uiide dignuro est ut ini-
umquara Deo id quod ejusdera est essentia?deiuisse. mici crucis et resurrectionis Christi lalem excipiant
Quem sicnt mutabilem, ila et prolicientem dicere sententiam, qualem elegcrunt doctrinam.
nefas est. Quam eriim routatur quod minuilur, tam CAP.V. Quod animamhominisdivinmasserunt esse
miitatur eiiaui quod augelur. subslantim.— Quintocapitulo refertur quod aniinam
CAP.III. Cur unigenilusdicalur apud eosFilius Dei. horainisdivinaeasserantessesubstantia?, necanatura
— f Tertii Vero capituli sermo designat, quod iidem Creatoris sui condilionis nostrae distare naturam.
impii asserant, ideo unigenitum dici Filiuro Dei, quia 1G Quam impietalem ex philosophorumquorumdam et
solus sil naius ex virgine. Quod utique non auderent Manichaeorum opinione mananlem catholica fides
dicere, nisi Pauli Sainosateuiet Photini virus hausis- daninat : sciens nullam tam sublimem (amque prae-
sent, qui dixerunt Dominuro uostrum Jesum Chri- CJpuam.esse facturam, cui Deus ipse natura sit.
sium, antequam nasceretur ex virgine Maria, non Quod enim de ipso est, h id est quodipse, neque id
fuisse. Si autem isti aliud de suo sensu inlelligi vo- aliud est 700 Quam Filius et Spiritus sanctus.
Iunt, nequeprincipium de matre dant Christo, asse- Praeter hanc autem sumuia? Trinitalis unaro, con-
rant necesse est non unum esse Filium Dei, sed alios substantialera , et sempiternam, alque incomniuta-
quoque ex summo Patre genitos, quorura bic unus bilem Deitalem, uihil omnium creaturarum est quod
sit nalus ex femina, et ob hoc appelletur Unigenitus: non in exordio sui ex nihilo creatum sit. Non autem
quia hanc nascendi condilionera alius filiorum Dei quidquid inter creaturas eminet Deus est, nec si
neiiio susceperit. Quoquoversum699 igitur se con- quid magnum est atque roirabile , hoc est quod ille
tulerinl, iu magna? tendunt impietaiis abruptum, si qui facit mirabitia magna solus (Ps. cxxxv, 4). Nemo
aMss. Hisp. el Isid., aut qui. Mox procedit pro D cepto, in quo et per quas essentiasua.
procestit apud Tlieodul|dium lib. de Spiritu sancto. e Ex mss. Vindebon.collect. 5, nec non ex colle-
b Inseruimusin ex. Vat. Reg. collect. 1. Vindeb. clioneHisp. et lsid.aliisquecodd.jnseruimus quoque,
collect. 5, Vat. et Verccll. collect. 8, nec non Vat. satis congrue; iudicatur enim, Prisciltiaijistas non
Hisp. et Isid. In Vindebon. Hisp., et non in tribut, solum S.ibellianis, de quibus capite antecedenti, sed
ilelcto ted. Post pauca sex codd., Patripassiani non Arianis quoque,licet Siibellianorumerrori oppositis,
mmerito. Dein Filius Palris obediens suslinuit in sutfragari. Post pauca \)cogenuerit unuscod. genera-
Vindebon. Hisp. vit, duo generarit. Dein essentiate, pro essenliwin
c Quesnelluscum antea editis et ms. Grim., Tn- Vindeb. Hisp.
mtatem Unitatis reiinuit, etsi nolaverit in margine ' Duo mss. Vindebon. cnllect. 5 et Hisp., Tertio
Trinitatem Deitalisreperiri in novem suis codicibus, vero (vel autem) capitulo. Aliquandopost idem cndex
quibus alii plures nosiri accedunl, inter quos Vat. collect. 5 cutn antiquioribus Vulg., ex summo Patre
Reg. collect. 1 et Vindebon. Hisp. soluni pro Deila- progenilos.Dein in Vat. Hi.-p,, si ChristumDominum
lis habent Divinilatis. llanc aut.in lectionera omnino noslrum; Isid., DominumJesum.
praefereudam evincit sitnilis lectio hujus epislola? e Mss. Vindeb. Hisp. et Vat. collect. 11,171110
vera.
cap. 17 , ubi antecedentia cnmpendio repetuntur. Vat. Ilisp. ct Isid., quasi vera. Post pauca Vulg. anto
Unus Barb. habet Trinitatis Unitatem. cum nonnullis inss., dogma Cerdonis, et eoil-
d Ms.Vat. collect. 8, de processione.Mox iu Vulg., Qtiesn.
cordantespro consonanles.
essenliatua. Quesnellus correxil ex omnibus suis co- h AL, idem est. Quidam codices Vat. cum Vindeb,
dicibus, quibus astipulaniur eliam nostri, uno ex- Hisp., Itoccst quodipse, nequealiud est. ->
PATROI..UV. U
.3» & LEONKSMA-fttt!EPISTOLiE. i fti
bominum veritas, nemo sapI<Mia,'n%io'Justfita e'h; u^ Wdw«t ma-
•^l^î^^S^^f1'"^
. sed nrtiltiparticipessunt veritatii, WfekpferitiEia laique fnmoriii servatiir et sobolis.
jusiitiee. Sokis autem Deus riullius parttctpatioriis utf. "Vni,— Corpora hunxanaaiunt per diabohm
. tlidigus est : de quo quidquid digrifeiittuinljuj senti-
tur.iitm qualilas eBt, sed «SsCritW;InCTmftitrtaTiili
n epim »(inibilaccedit y nibil deperit i fraA<Wie*iiri, * fliaboli esde ,v III.figmentuiri,
njl o. , li" etli/.:t?
semina i . ' conceptionuiu
Ublie ''i±U "lliii' r:lr
quod.est serapitemum, uemper mpteptiditi. opera daemqnum m mulierum uterisjigyrari: pro-
, jn se maiiens hmdvax «rirtniftjfe( mhir ald&pilûod iifer '$6% resurrectionem carnis' -'*::•' non esse cjeden-
' ''"' ;
OJÛO.-2 I-- lf
h ilii.'''. I JJ' .i't'i . >, ,.>
jjpse#« dederit. Nimiuni Igkur SOp^fhinihiiiihiqiie dam, quia f
concretio corpons non sit conerueiis
>'' ',",.
tlOJimSr: «.li.il
IIJUCA,'"' ii ,: ./ •';''. '^T^m~
•sjint cswiVqui cumdkant bam8na>h*«fllhabililVifiae anima? digmtati. Quae
Ttl
falsiias sine
''• i 'l;>t.l'- ••'i onus
dubio u~-^-t.dia- "
itji',' ll.l.',"- /littl' '.',<''
. Cssesubstawi*, noiiirtteiBfeinMniWlâlltfd tKJfe>e poli est, «;t (alia prqdigia oproioqura, ^mâ .^niit
,. ,q.ijamDeum esse «utabilem, et Ipsum'pWpBliûiu- daemoiium,quinon in feminarum ventribusfuruiaut
r > uti :u"OK'.- Lyji ..(:>''*i'(!.'.•" « •.•>•>.;<~\r~&t.<3t
,qui<ipoieat naUirae ejus inferrl. nommes, sed m haereticorum cordibus jales.Tabri-
,, .GitP- VI. Quod aiuntditbotnmriutttqtlatriiuisdebb- canlur errores.ijuod immundissimum virus do.Ma-
, -#m,, nee Dei opusesse^ted «piehm^tkteriebfiseintt-' niclia?a?impieiatis specialiier fonte ' î" procedens,
"-"— ' olim ~*
— Sexta annotatio indioat eos itCere ijiibd B-SKI;.ii,I'''.v'iiai,.iS'l''<-i
Udes catholica deprebendit•" j-
fisse. '': aique.i(T,-.,tfrT«
damnavit. ,
i iij:....!..
. tâbolus numquamifuCTit bondsl' nec ftatiira ejiis -i-yHAirv^ '"'i
;,"-'ttii'''->f.Vi«'''
702 V^^^vîv^^lfrPWWW PîSjPi"^?" soft-
,,qpiacium Dei sit, sedeumeicteaiietteiiebliiemer- ciumcahceptotesiedicuiil.—-ISona autem aijnotatt01JS"
iisse: quia scilitet nuttum siii babeat auCtWCttl, sed Utfestaquod filiospromissioiiis,ex ipjUlieribusquidem
«omnis mati Ipse sit <principiumatique subStanlli' : Hatos,sed ex Spiritu saiicto dicaiit esse cppceptos:,ne
'
..«umt.fiitesvera, quse esl catholica, otnrtium Crfealu- llla soboles qiiaedt?cariiis seinine t" 1,;'t'nascitur^ ™*l"""•-'-"
adDei
L>Lli »»''" iri',:li')5! ".v'.
lar.um sive spiritualium, sive cflrpWaliimibhifaih cohaitionem pertinere vtdeatur. Quod catholica? h-
tehfiljeaturiubstaiitiam', et mttti niillatti essS iRVili- Ufel repugnans atijiie cunirariuin est, quae omnem
Bam : q«ia Deus, qui tnfitersitatlSCSt CoiidHSr,ftihtl fidmihem in corporis ariimaequesubstanlia a COj|)ii-
non bonum fecit. Undeet diabolus bfcftus&&t; Slin tore univCrsitatisformari ' 'li.ol' "i" ' >J atque II' ''V inlra
animari
.. !' !:'.:•' "' ' ma- "f"
£!•• î- 'JU.
,eo tfuod faetus est permaneret. Sefl iijuia"riMirrali tetna viscCra coiillteiur,;.),>'. : manente;ii l.'0;;i'quidem .,••> illo Dec-
; jiiF.in
excelteniia mal« «asnsest, et W vtrirate ntin iietit cali mortalttalisque contagto, quod in prolein a priroo
ifjnan.viu, U), noh in contrarianf transilt sbbstan- •i&rehte iâhscurrit; sed Tegerierationis sacramcnto
liam, sed a summo bono, cul debnft HabaitteMsjê- SûrJVeWffehte, quo i, perBpiriturii sanctum prqmissjo-
scivit; sicut ipsi qut talia asserdtit a verH in fafea his filiÛna-icuiJiur, lion in utero carnis, sed in vir-
proruunt, et naturam *n eO*rgUUntWJfbo §ponie C«te BypttMf ,t|n3e
ei bayi|;'qiii uiique eral
4eiinquuni, ae pro suff voMiitwia^perverSitate datri- promi^sionis HliUk, dicit ad tleqm :'Mahut ium fece-
aautur. Quod uti.|ue^ iri ipsiswiJluniertt, et ipsuth futit irie,=* ptaihiaverunt tne"{'ri'. cxvin3; Jofc.
malum non eritsut)st«nttri,''seti pfleiiastfbSlahtiae. '•'" %,:8). fit ad'leremii[m ^minus ail: fe,a ouflmte
701 Cx». Vl«. DamtuWnUpihi M-MmmtrWio- jWrmarcrttnW| liy«e; €t in^tiuiva^matri* (u^
•••••"
nii Sepiim» foetve BCtjaitor, tjtlod 'VnplMg' tfa'- j^ti/scM^t/^-v ;§ )."'
• cmtoj>eccahtes,lnmr-
mnant, et procreationenrWa«c*trt'ihm perho^fts^cfmt, 'to-X.^ffianiiihlmasm
in quo, sicut pene in omnibus, crnn MaiiiChaeHrtfri ybra' deiruiUi'ffio peicM^mria'.'—'Decimo'autem cst-
.profanitatt concordant >:ideo; sicut ipsoruttt HiCrei pfttlo reTertriiiir bsieifere, aninia^ qua? hiimanis cor-
' k
$robant, coBjugalcm copalam detesntoturj <$uia jWiribusihserriritiir ftiisse sihe corpore, eliri coeie-
,.'i; . :n ,,,-j ;,(,.! . •( ;i:l'l • ;;.,-. uf.i:
, « Sex. nqstri,.codd...,^nMtjt,, atcidif ; et êin J(ujg. flum. Hisp. et Isid., perdamones.lt. anliquiori aft-
•ahte Qnesh. cilto' qinbusdam inferioris riota? codd. lem Vindebon. Ilisp., per dmmonum,cnrrupie, ubi
nihil accipit. per scriptum apparet ex ojieie, fel opera, m in aliis
b Codd. Vat. Reg. coltftct. * el Vat, Btsp. atque C<)i3id. legitur. , . , , , : : n .<
Isid., (juiciimtjMe dicunl. Vinilehoncollect. 5', qui cum '"'h Ita codd. septem a Quesn. laudati in margine, et
dicunt. Dein , tiatttrcevel animm ejus infefri in Vat. hostri miilto plures cum editiwneSurii et Nicotidt:
Hisp. et bitl; tribu^qut?aliis rilsS. D AJ., concreatiq. ;Mox dignilati delCnt nfss. Grim. et
« Vat. Reg. coltecr; 1,. ciirii mio Thuaheo Qrie^n., Tbuaii. ejusdein Quesn. rj ;.
<mim'6u*tMfltis.Aliils noster codex, omniius tiiatl. l Mss. Vai.Hisp.jcl Isid. cum tribusiliis,adil-
Vide iiot. 6 Quesh. Post pauCa sex nostri codd., cum lam conditionem.Paulo post ex iiiSs..Viitdebon.col-
fides ea,qud'esl. lecV-S et \at., Hisp. et Isid., rcroovimus lectio-
<JCodd., Vat. Reg. collect. 1, duo Vjndeb. coÎect. nera ectitorum aiite, Quesn.,, jjufwianiMvtciijus loco
6, et Hisp. aliiqiie diib Vitlt. delent pra?nosiiioiiein Qvesh^llus scnps^t.^bslanua/ax^ et.ininirginez.Al.,
in. Pauteîst.êa^Hhjttfrstflhmfe dldleritt nss'. Va't. tubtistentia. Deui mati^n^ qpidm in Uloiiip Vat.5«4S.
: ' * 1 QuesheUusei Smtiiuâucto.HesliJuimuSiiniuja-
: 8845 et-flTlmanlc»*-' (
» MssvHis^. « lsid/jconseouniir^ l«n, lecliotijifm,qwijjpti^juam , coddyi,pra»tanb«siini
t In Val. Hisp. ctRid., iTtbhsiiiiealiis rnss.„i7«id V% ^cg.^cpljgct. ;UJmdehw.tiwJbjsU^jnec non
ttt illic liberias tirpituMhiiiubt nbn putlor et tfiaiti- HKp. * e'..ilsid.,puml(tfjjtius aijis ya.t4,,cpniftTmart~U .
«lOttii«emaiur, et fobolii. Etfitt a|ite Quesiielliiirise- Editi arite Qîesn,,c»inipierisque Biianiv«!usiis
«jhifiilurhictioriem textils exceptis verbirs et sobbtis, codd., tB corpqrtf, sed^^ |«r,pe.rap»a9;t|'ofiuesnellas
quoruiu loco habent et spestficetediaboli
sobolit. . , optime staluit.not., 7,. EineudalioJ»«mejtus, quajtiire-
. s Vindebon. collect. 5, esit figmen- perit in irihuk jai^ mss.,Tfcuajft. et.TrecopiJfe,
tum. Vai. collecl. 3 ciim antea Vulgat., didbdti dicWi coliecl. S, et HerovaU.Isidori collect. 12, nos con-
ttte fiqmentum.MoxVat. Reg. collecl. 1, ope dwmo- flrmamus aliis codicibus Vat. coUecii oi Vindebon.
685 EPlfe-TdLAiV. (6%
sti habitatione peccasse, atcjue ob hoc a sublimibusjA opinaritur obstringi, pei <4uamanientiariinecesse est
ad inferiora detapsas, in diversa? qualitatis princi- ut omnibus paganorum erroribus implicati, et faven-
pes incidisse, et per aerias ac sidereas polestatCs, lia sibi, litputarii, sidera colere, et atlversanlia stu-
alias duriores, alias miiiores, corporibus esse con- deant mitigare. Verum ista sectnuibiis nullus in ;
~
clusas, sorte diversa et coiidition.edissiroili: ul quid- Ecclesia cathulica locus est: quoniaiu qui se talf- i
quid inbac vita varie et inaVqualiierproyeiii.t,exprae- bus jpersuasionibus dedit, a Chrisii corpore lotus
cedeiiiibus causis viaâtur^Q;'} acciiiere. Quam ini- abscessit.
pietatis fabnlam iex multoruin sibi erroribus lesue- CAP.XII. Animasceftis potesiaCibus subjiauni, aliis
ruril; sed bmnes eos catholica fides a corpore suae corporum membra. — Duodecimum inler ba?c illud
unitaiis abscidit, cohstanier pracdicans atque vera- esl, ijtiod sub aiiis pbtcstatitius partes animae, sub
citer, quod ariinia?hoiriinum, priusquairi suis a inspi- atlis corporis membra describunt; et qualiiates iiite-
'
rareritur corporibus, non fuere, nec ab alio incor- riorum praesulum in patriarcharum nominibus sta-
h
ior^rilur nisi ab opificeDeo, qui et ipsaruro esl crea- iuunt, quibus e diverso signa sidcrea, quoriim vir-
tor et corporum : et quia per primi hominis praeva- tuli.corpora subjicianiur, opponunt. Et in hisomhi-
ricationein tola humani generis propago viiiata sit,,. bus inextricabili se errore jiraepediunt, non audien-
neriiiriemposse a conditione veleris hominisliberari, 1B tes dicenleiii Apostolum : Videle ne quis vos decipiat
nlsi per sacramentum baptismatis Clirisli, in quo per phitosophiamet inanem ' fatiaciam secundunitrq-
nulla est discrelio renatorum, dicente Apostolo: dilionemhominum, secundumelemenlamundi, et non
Quicuritqueh enim in Christo baplizali eslis, Christum secutidumChrislum: quia in ipso inliabital omnisple-
mliuistis. Noh est Judmus, neque Grmcus; non est nitudo Divinitatis corporaliler, et eslis in illo repleti,
"t&rvus,neqUeliber; non esf masculus, nequefemina: qui esl caput omnis p.rincipatus el pqlestatis (Coloss.
omhet enimvosunumestisin ChristoJesu (Gal.III, 27). n, 8). El ilerum : Nemovos seducat volensin humi-
c Quid ergo liic agunt cursus siderum, quid figmenla lilitteel religione augelorum, qumnonvidit ambulans,
f.itorum, quid mundanarura reruin mobilis siaius, et frustra inflatus sensu carnis sum, non tenens caput, ex
iriquieta diversitas? Kcce totimpares gratia Deifacit quo lotum corpusper nexuset cohjunclionettubmini-
aequales, quiinterquoslibet vita? Iiujus labores, sifi- stralmh et conslructum crescit in attgmentum Dei
deles permanent, miseri esse non possunt, d aposlo-. (ltiid., 1.3). Quid crgo opus est in cor admittere,
iicum illud in omni tentationedicentes': Quisriosse- quotl iex non docuit, quod proplietia non cecinil,
parqbit a charitate Christi? tributatio? an qnguslta?1 qiiod Evangelii
.....'
veritas
.'; . non rpraedicavit,
....... ,. qriod apo-
' •-.i.itr.o
an perseculio? an fames? an nuditas? an pericUtUm ?, stolica doctriiia non tradidit? Sed ba?c 1 apta sunt
an gtadius
' ? Sicut scfiptum ett, quta propter te• riiorteG I coriini mcntibus, d<3quibus apostplus dicit : Erit
.!t>«.<'; ,. .' . -• :'\i- ,.l.:t"J
. sumus
amcimur tota dte,' wstimati - ut oves occtstontt. 'JQ&jnim tempus, cumsanqm doclr'\namnon tustine-
;. : •!-. ; ',.(
Sed in hit omnibut tuperamus per eum qui nos dilexil'' baiu, sed ad sua desideriacoacervabunlsibi magistros
(Rom. vin, 35). Et ideo Ecclesia, qua? corpus est prurienles auribus; et a veritate quidemauditumaver-
Cbristi, niliil de mundi inaequaiitatibusmetuit, quia ad fabulas autem convertentur(II Tim. iv, 3, 4).
nihil de bonis « temporalibuscoricupiscit; nec tiinet ttnt, k
inai.i strepitu fatorurii gravari, qua?paiieutia triliula- •Nihil itaque ntfbiscumcdinmune babeant, qui lalia
tionum novit atigeri. aiident vel docere, vel credere, et quibuslibet modis
704 CAP-^- Fatalem necessitalemhominibusim- nilunlur astruere quod substanlia carnis ab spe rc-
ponunt. — Undecima ipsorum blasphemia est, quai surrectionis aliena sit, alque ila omne sacrainentum
t fatalibus stetlis et animas hominuni, et corporai lricarnationis Christi resolvunl: l qula indignum
fuit
«ofleet.^, Vereell. et Vat. 1553 colleci. 8, alio Vat. paganofutnerroribus in ms^. Vax., Hisp. et Isid., ac
et VeuetoS. Marcicollect. 4"2,el Vai. Oliohon. 297 tribus aliis codd. lii Vindebon. Hisp., ut liom{nibus,
•%'ollftet.25. Panlo pnst cb hoc dcest in Vai. col- ex quo emendatum posteriris iu laudalis codicibus,
•leet. 24. Post pauca Vat., llisp. et Isitl., cuin tribus itt Itomines.
aliis, in sitw quulituiis principesincidisse, el per ae- s Cotld. Ilisp. et Isid. cuni Vat. colleei. 24, locus
reas ac sidereas poiestales attas in diversis corporibus sit. Mox, quoniam quisquis ialibus perstiasionibussit
essc eonclttsdt.Viudeb. llisp., tn se qualitalis.... aiias>Ddeditus in t|uiuque nostris codicibus iuferinris nola?.
inversis corporibus; caetera ut in lectioue praece- h DuoVatl. mss. collect. 21, et diversasigna. Mox,
denti. *u6;ici»ii(«r in dnobus Vindebonensilius.
a Vat. Reg.; imipirenlur. 1 Unlis Vat., gloriam. ln (extu seqnenti uieiquo
b Ms. Viudel).Hisp, delet enttn. codex Hisp. et Vat. Isid., tolumcorpuscotripactumet
c Vat. collect. 24, Quid enim agunt. Dein mobiles • conjunctionesubministratutn-
ilatus in Vindebon.collect. 3. Postc» feeit aquates ini i Ita omnes codd. Qnesii. el il&stri, excepto Vat.
Vindeb. ttisp. etduobus Vatt. collecu 21. eellect. 24, in quo cum anterinribtis vulgaiis operia
d Goddi Vat., Hisp. et lsid., cum tribus aliis praesunt. Post pauca, de quibusApostolustuquitur dicens,
misso pimete, sic praefeFUitt.Quot (at., quod aposto- in Vai. Re«. collcct. I, in Vindebon. collect. 5, in
licum illud in omni tentaliorie monet (al., docet) di- Hisp. et lsi<l., ac inlius aliis cotlicibus.
cens : Quis nos, etc. Deiu iidem codd. et Vindeb. k Mss. Vat. collect. 21, vobiseum.Moxcommuni-
tiisp,, UMitificamurpro morte afficimur. tabunl pro eommune Itabeantin Vat. Ilisp. et l>id.
eM6. Vat. coileci. 83, aliud collect., el codd. codd., qui paulo pust nmittunt credereet. Vindebo-
.•eolleci.24, CIIIIIantiquioribus editis, corporalibus, , nensis Hisp. delet vel credere.
Post jiauca,quia patientia, in Vindebon. Hisp. 1 Duo niss. Vatt. collect. 21 et Justelli codex.a
f Jns. Vintleboa. llisp. fataliter. Dein, ut homines i Labbeo citalus, tjuta sicut dignumfail inteqrum ho-
$87 S. LEONIS MJM^NiEPISTOLJE. ^
jntegrum hominem suscipi, sj indignumerat integrum fr A Gar. XV. Scrip «ra« tterat aduUeranL
~ — "'«;' o-inlo '..... ''<>.'..iiij.-iial
liberari. cunt. De aua i •»•.?.. decimt
re quinti capituU
( -: ...:., 0:111:1) .<: .;•.-. ,"'! 1','f
> CAP.XIII. QualemScripturarum scientiamastruant? quentur, et praesumplionemdtabolicam
: e et nos islud veraciuni'tesl
—f erlio decimo loco positum est epsdem dicere -;(.•!! 'testalur quja
:!?'; «iffj-ii':,: :i - :.:.. : ' : J-,::::'tt>
quod omne corpus Scripturarum canonicarum sub tione compenmus, et multos corruptissimos
patriarcharum nominibus accipiendum sit: quia illae codices, qui canonici
" "ii"'' •'.'',i' litularentur,
'J
invenimus.
• ''.u~>
'• i- ".•
duodecim virtutes, qiitfireformalionem hominis in- modo :: ennn decipere simphces possent, "msi yen
a :iy" .' ,' '!,-,,. v. '." / : "diiil9 >a't •:
terioris pperantur, i.n.borum vocabulis indicentur, pocula quodam melle praelmirent, ne tisquiequaque
sinequa scientia nullam animam posse asseqtii, ut sentirentur insuayia, quae esserit futura mortiiera?
in eam subsiantiahi de qua prodiit reforraetur. Sed Curandum ergo est, et sacerdotali diligentia maxime
jianc impiam variitaleih despectui hahet Christiana provideriduBi. ut falsali codices, et a sincera veri-
sapienlia, qua?novit b veraeDeitatis inviolabilem et tate discordes, in liullo usu lectionis habeaiilur.
inconyertibilcm essenaturam ; animam autem, sive Apocryplia?autera scripturae, quae sub nominibus
in corpore viventem, sive a corpore separatam, mul- apostolorum roultarum hahent r seminarium 707
tis passioriibus subjacere. Qua?utique c si de divina faisitatum, nonsoluni interdifcendae,sed etiam peni-
essei essenlia', riihil adversi posset incidere. Et ideo, B tus auferendae sant, atque ignibus concremandae.
'
incomparabililar aliutl Creator, et aliud crealura. Quamvis enim shit in illjs quaedamqua? videantur
Ille enini semper idem est, etnulla varietate mutatur, . speciem habere pietalis, numquam tamen vacua sunt
haec aiitcm mutabilis est, eiiara non iriutata, quia venenis, « el per fabularuin illecebras hoc latenter
ut non inuieiur, donatum poterit habere, non pro- operantur, ut njirabilium narratione seductos laqueis
priiiur. cujuscumque erroris involvant. Unde si quis episco-
706 Ât>-XIV. Siderum et signofumpotestali ho- porum, vel apocrypba haberih per domos non prohi-
minem siibjiciunt.— Sub quarlo decimo vero capi- ' buerit, vel siib canonicorum nomine eos codices in
tulo, de stalu corporis senlire dicunlur quod sub po- Ecclesia permiserit legi, qui iPriscilliani nilultcriua
testale siderum atqucsignorum pro terrena qualitate sunt emendatione yitiati, baereticumse noverit judi-
..enealur, etideo multa in sanctis libris, qua? ad ex- candum : quoniara Qui ALIOS ab errore non revocat,
terioreiri homiticm perlineant, rcperiri, ut in ipsis seipsuro errare demonstrat.
Scripturis d inter divinaro tcrrenamque naturam CAP.XVl. De Dictinii scriptis. — * Poslremo au-
qua?dani sibi repugnct advcrsitas: et aliud sit quod tem capitulo hoc prodjdit justa querimonia, quod
sibi vindicent animaeprxsulcs, aliud quod corporis Dictinii iractatus quos secundum Priscilliani dogma
condilores. Qua?fabula?idco disscl-untur utetanima C conscripsit, a multis cum veneratione legerenlur,
divinse aftirmetur essc substanlia?, etcaro credalur cum, si aliquid memoriaeDictinii tribuendum putant,
mala? csse natiira?: quoriiahietipsum mundura cum reparationem ejus magis debeant amare quam la-
elcinentis suis non opus Dei boni, sed conditionem psum. Non ergo Dictinium, sed Priscillianum legunt,
mali profilentur aucloris; atque ut ha?cmendaciorum et illud proban(, quod errans docuil, non quod i cor-
suorum sacrilegia bonis litulis colorarent, omnia , rccius elegit. Sed hemo boc impune praesuraat, nec
pene dtvina eloquia sensuum nefandorum immissione inter catholicok censeatur quisquis uiitiir scriptis,
.violarunt. , t,... ,, non ab Ecclesia solum calbolica, sed eliam a suo
i,: .i , , • i.O,. ' .'...
,ntinem suscipi,sic dignumerat integrum hominemlibe- .'.;< Vat. cod. collect. 3 et in decreto dc Apocryphis,
rari. Idem legilur in Val. tlisp. etli-id., hac exceptione quod ex hoc.loco sumpium in appendice d;tbinius ,
quod per errorem priiiio loco liaberit, sicui indignum. semina. Vat. Reg. collect. 1 et Vjndebon. Hisp., se-
. a Vat. Hisp. etlsid., dedicentur. Vindebon. Uisp., minaria. Dein intercidendm pro interdicendmin mss.
dicentur. Grim. et Vict. Quesnelli.
; b In codd. Vat. Hisp. etisi.d. delelur verm.Mox B Vat. Hisp. et Isid., sed per fabularum. Vindebon.
pro inconverlibilemcod. Vat. collect. 24 et edilio collect. 5, et per famulorutA.Paulo post, pro narra-
' Rainaudi 1671 habent incorruptibilem. tione, tres Vatt. codd., narrationibus. Mox in Vat.
c ItacutnQuesn. nostri codices. Alias.sidiiimoressef 5845, seducli tnqueisimplicentur erroris. Tres codd.
esseniim.Post pauca pro voce incomparabililera Que- in decrelo de Apocryphis, seducti laqueis cujuscum-
snello recepta plerique nostri codices babent cum que erroris implicefttur.
anterioribus vulgatis ineffabiliter.At congrueniioreni h In mss. collect. 21 et in decreto de Apocryphis
leclionemexcludereausinonsumus, qua?pra?ferturin D deesl per domos. Deinde corrupti pro viiiati in Vat.
antiquissinio Vat. 5845. Mox cod. Vercell., aliud est Hisp. Isid. et quatuor aliis codicibus, ajque in edilis
Creator. DuoVatt. cum editis anteQuesn., aliud Crea- aute Quesn,.
tor est, aliud crealura. Sub finem capitis datum pro > Val. Hisp. et Isid.: Posl hoc prodidit jutta que-
' donalum in anliquissimo Vat. collect. 8 et alio Vai. rimonia. Mox, pro Dicttnti, Quesn. in.margine: Al.,
collect. 24 cum velustioribus editiouibus. Dicticinii. De Dictinio autem ejusque tractalibus vide
d Vat. Hisj). et lsid., inter divinam, vel terrenam, not. 8 Quesn. et observationes quas eidem subjicie-
' humdnamque naturam. Post nonnulla seruniur pro rous. Dein, oui si aliquid in Vat. Hisp. etlsid., pro
. disseruntur in Vat. 5845. aliqtfid. . ,..
e Cod. Vindebon. collect. 5, el nostrorumveracium cumsi i Diclmii correqtio Toletano I subjicitur, eamque
testium. Alius Vinidebon.Hisp. et ttntts Vat., tesli- vindicabimus in observat, ad not. 8 Quesnelli. Mox
ntoniumpro tetlium. Deinda mss. Vatt. cojlect. 21 pt pro impune Jaudati codices Vat. Hisp. ellsid.,ri*>
W cum atUiqMtorihvts edilis, liwlnnlwr ponexe,Dein pro twripdsalias tcripiuris. i
m EPISTOLA XV, 690
auctore damnatis. * Non sit perversis liberum simu-tA.vel, ut mttius dixerim, non resistunt. QUACONSCIEN-
lare quod fingunt, nec sub velamine nominis Chri- 'TU a honorem - sibi pracstitum vindicant, qui pro
sliani, decretorum imperialium staluta. declinent. aniroabus 709 S|hi creditis non laborant? Besti»
Ideoenim ad Ecclesiam catholicam cum tanta cordis :irruunt, et ovium septa non claudunt. b Fures insi-
diversitate conveniunt, ut et quos possunt suos fa- dianlur, et excubias non praetendunt. Morbi crebre-
ciaut, et legum severitatem, dum se nosiros men- scuni, et remedia nulla prospiciunt. Cum l autem
tiuntur, 708 effugiant. Faciunt hoc Priscillianistae, etiam illud addunt, ut bis qui sollicitius agunt con-
faciunl Manicbaei,quorum cum istis tam foederata seniire detrectent, et impietates olim toto orbe da-
sunt corda, ut solis nominibus discreti, sacrilegiis mnatas, subscriptionibus suis se anathematizarc dis-
autem suis inveuiantur uniti : quia etsi velus Testa- simulent; quid de se intelligi votunt, nisi quod non
meutum, quod isti se suscipere simulant, Manichxi de numero frairum, sed de parte i sunt liostium?
refutant, ad unum tamen linem utroruinque tendit C\p. XVII. An caro Christi vere requieverit in se-
inlentio, cum quod b illi abdicando impugnant, isti pukro. — In eo vero quod k in extrema familiaris
recipiendo corrumpunt. epistula? tuae parte posuisti, miror cujusquaro catho-
In exsecrabilibus autem mysteriis eorum, quae lici inlelligenliara laborare, tamquam incertum sit
quanlo immundiora sunt, lanto diligenliusc occulun-;g an descendente ad inferna Cbristo, caro ejus requie-
tur, unum prorsus nefas est, una est obscenilas et verit in sepulcro : qua? sicut vere et,mortua est et
siroilis turpitudo. Quam etsi eloqui erubescimus, sepulta, ita vere esi die tertio suscitata. lloc enini
sollicitissimis taraen inquisitionibus indagatam, et et ipse Dorainus denunliaverat, dicens ad Judaeos:
Manichieorura,qui comprehensi fuerant, confessione Solvitelemplumhoc,et in triduo suscitaboitlud (Joan.
detectam, ad publicam tecimus pervenire notitiam : n, 19). Ubi evangelisla subjungit : Hocauiem dice-
ne ullo raodo possel dubium videri quod in judicio bat de templo corporissui(lbid., 21). Cujus rei veri-
nostro, cui nonsolum frequenlissima praesentia sa- tatem etiam David propheta pracdixerat,Ioquens sub
cerdotum, sed etiani illustrium virorum dignitas, et persona Domini ' Salvatoris, et dicens : tnsuper el
pars quaedamseuatus ac plebis interfuit ipsorum qui caro mea requiescetin spe. Quoniamnon derelinquet
omne facinus perpetrarant ore reseratum est; sicut animam meam in inferno.,nec dabis Sanclum luuvt
ea qua? ad dilcctionem d tuam nunc direximus gesta videre corruptionem(Psal. xv, 9). Qiiibusutique ver-
demonstrant. Quod autein de Manicbaeoruuifoedis- bis manifeslum est, m qhod caro Doraini et vere se-
simo scelere, hoc etiam de Priscillianistaruro ince- pulta requievit, et corruptionem non subiit : quia
stissima consuetudine olim compertura muliumque celeriter vivificata reditu aiiiraae resurrexit. Qtiod
vulgatura est. • Qui enim per omnia sunt impieiate C i non; credere satis iinplum est, et ad ManichaeiPri-
senstnim pares, non possunt in sacris suis esse dis- scillianique doctrinam perlinere, non dub uro est,
>
similes. ;; qui sacrilego sensu ita se Cliristum simulant confi-
' Decursis itaque omnibus qua? libelli series com- teri, rut incarnationis, 710 et mprtis, et resurre*
.yrebendit, et a quibus commonitprii forma non dictionis, auferant veritatem. ., ^ .
' 'VHabeatur
screpat, sufficienter, ut opinor, ostendimus quid de ergo inter vos episcopale concilium,
his qua?ad nos fraterniias tua retulit censeamus, et e*ad eum locura qui omnibus opportontis sit vicina-
quam non sit ferendum, si tam profanis erroribus riun prpyiriciariiincqnvenjant sacertloies, ut, secun-
etiam quorumdam sacerdotum corda consentijjnt, dum ha?c quae ad tua consulta respondiraus, olenis-
».., ;; .. .: .-,,•;, > . ,i :(." .,. -.'
..rf.v> .i '.. . M'!i: i . ,. ' -:: I:.:,: '.'
«Iidem cbtid;, Ne sit; et postea,' ne sub vtlamine. y,tis itaque. ,,, ,, -... .., ;,.. . f,
Deinde omittunt cordis, eXpost pauca, pro dumse t-iVindt^b.Hisp:,' fionoremsi6i saecrddiiipraistitum.
nostrot, habent cum Vindebon. Hisp., dum sensut "Vat. Hisp., honoremjsibiprwsulumvindicanf.jilias jt
nosttdi.' debitum
b SicexVat. Reg. collect. 1 Vindebon., collect. vulgatis h Vat. Hisp, etpro prmstjtwn. ; ... ', , ,.',.; .,..:
Isid., etin ihargine edUionis Lab
5 iitrisque Hisp. et Vat. Isid., ac tribus aliis codd. beana?,.Ferw ihsidianiur. ..". . .,
Quesnellus isli, ui in aliis ross. reperimus" Alii editi, D ' In iisdem codd, e\ in Vindeb. cotlect. 5 omiltitn
itti recipiendo.corrumpunt, illi abdicando impugnant, dutem. Dein subscriptionibussuis delei.itcodices Grin,
Merlinus, iiti abdicarido impugnant, illi reripiehdo et Thuan. tres Quesnelli. Mox se abest a codd. \at
corrumpunt. Praetulimus lectionem potiorum,codi- ;; Reg., utrisque Hisp. Vat., Isid.iet iribus.aliis mss
cum, qua i«i vetds Testamentum recipientes Priseit-" .', Mss. Vi.ndeb.collect. 5 et, Vat. collccl,.11, sint
lianista?inielliguntur, de quib<ispaulo ante Leo scri- ,k Addiilimus proRppsitionetnt« cum, Vijit;. Rcg. d«0
psit: Itti se suscipere simulant; vox autera illi ad bus Viiidebonensjhus,'a,c trjbus. aliis 'YatJt.Labbeu
Manichaeosrefertur. CXcod. Ju-lelli: Jam veroquodin,'extretna'.,,.'
c Alias, occultanlur. I Cod. Vat. R<?g.,requiescit; et.
d Ita antiquissimicodd. Vat. Reg. collect. i, alius uita ciiiii Vindebon. collecl. 5, non ini>x,idem ms
*' Idem Vindebon., defe\inquis..
Vat. collect. 3, Vindebon. duo collect. 5 et Hisp. quod. caro,.Christi; Vat. ,Hisp
cum ediiis ante Quesn., cohaerelque cum aliis siirii- et lsid., quodcqicoChrnli et insepulcro requievil.
libus hujtis epistula?locis. Quesnellus, vestram, ut alii II In Vat., Hisp. et Isid.,
alioque VaL;collecf. 11
codices hoc loco exhibent. Post paitca ineptissihig, nec UQUin ms. libro, quem Labbeus laudai, sic te-
proe incestissimain cod. Vercellenti collect. 8. gilur : Eabeantur ergo inier vos episiotmet ad conci-
Vat. Reg. collect. 1, ulriqiie Hisp. et Vat. Isidi, lium in eum locum, etc. Al,, in unumlocum. Vindeb.
et t;uilper'omniasunt in tmpielatesensuum pares. Vin- Hisp.pra?fert solumHabeanlur: et hinc forte posterio-
debon. collect. 5 omitlil enim. res ainahuenses ejusdem collectionis pro episcopatt
f Vat, IlisD. ct Isid. cuni tribus aliis tnss., Discus- eitieiiiiarunt wsioUv, ctc.
691 S. LEONIS MAGNrEPISTOLjff.
siroo disquiratiir examine an sint aliqui inter" epi- /[ His, riec verus Virginis panus asseritur;
scopos qui liujus ha?reseos contagio- polluantur; a sam ^ssioiiim rawrtemqiiewjhvenil»
conuiiuiiione sine dubitrseparamfi, si nefawMsflmam re*iirreciio resumptie de Repnleroea^ '
sectam per omninm sensuum nravHJtijV dtamnare Frugtra autein etuniur catliolico'no
noluerint. Nulla enmr.na»ion« toleraotfcaineSiufqui itnpieiatfbustiwn restMnni. PossotiT Iha?»
prsedicanda? fidei:snscepit offtchrm',hrc4nir»Ewah- qhi possimt *alia pjiieiitev andirej DeJim '
gelium Christi, contra aposrolicam *o«rrnainrconwa litteras ad firartrer:«h coepiscopes uostros iT
universalis EccleaiaeSymbolumamleatdisûfdrtnQrta- »*fl'«s, Cantiagirieteie»,Lusitaaos, aM|ue* Qauic6i;
~
les illic erunt discipuli, ubj tales doeemiiiHiWgteiri eisqtie cniKcilium synodi generalis indiximos. ki
QUJEILLICreligia poputii qua? s»lit9 plebte, «blcon- tiisei 711 dilectlonis sollicitudiBem jiertinebrt, ut
tra bumanam sooietafem*;pudorid>tian«tiiaSi Rillitiir, nostrae ordinatiohis r auctoritas ad prmdictarum
coujiigiorum faedus aufertur, propagatiwgenerationis proviuciarum episeopos deferattir, Si auteen saliqnid,
inhibefur, carnis natiiradimnatur,'b donira ssium quod abBit, obstiteril, quo miiius possil celebrari
. autem veri Del culttml Trinitas Deitdtis negaiur, generaie conciliumi * Galliciie saltem in uqum coii-
personarom proprietas confunditur; ° anima nohunis venianl sacerdotes, quibus * congregandis fratres
diviua esseotia praedifJalus,el eadera ad diaboli ar- 3 «ostri Idatius et Ceponius iinmiuebiint, conjuucla
bitrium carne concludiiUr, DeiFilius per id quod ex eum eis iuslaiaia tua, quo citius vel provinciaii con-
Virgine orlus,non per id quod ei Patre natus esl, ventu remedium tantis vulneribus afferatnr. i Daia
unjgenitus praedicalur, idemque * nec vera Dei pro- xn kal. Augustas Calepio et Ardabure vv. cc. coss.
.«lta Quesnellus cura septem suis codd. et cum quihus tnler sacerdotes Dei difficiles commeatus, el
editiopibqs Nicoliijj, ac,Surii, qujbtis coiieinuntsurit: ple- rari coeperunt este conventus, ut Iradit idera Leo in
"riqiie riostri. Duoeiiim tanturiiiiiodo
1 excipieudi hujjis
' epistotie praefatione
Vat'. 5845, iii qtid hatVeltnjrudor sahciJtafisstitlotit- «^Hot q\itd*mrconcilium ebacttim fuisse indicat
tur, et Vat. colleet. 24 q«i C'im mss. Grimanico et Lncretius episcopistsiu synodo i Bracarensi inquiens ;
vulgalis ante Quesn. priefert: pudoris jtfsti verecun- notariitm Beathsimns papa u-r.bisHommLeo per Turribium
itid iotiitur, cohjugiorum(osderaauferuntur. seais suw ad synodum Gatliciwcomra im-
''> Vat., Hhip. et Isid., veri Dei ctiliui ihferdkiiur, pidth^PrVtcitlidhwhulrettossectam scripta sua direxit.
Trinitas Deitatis, elc. Tres codices, quos Quesnellus ;H*c auteiii LeoniS t*(iisiolaad GallicLe syiiodum,
yiîtvel dtio nostri Valieiini,,neciionalius apuil Lab- ,qu:e desiilcraiur, postiprieseuieui aii Turripiuiii daia
beum cnm etlitisad marginem :verus Deicultutin- fuit. Duni enini Leoepistolam ait. Turribiiiiii.scripsit.
hrdicitut, etC. Vtniteb. Hisp., Conira vefum Dei cul- et p'6r PerviiichmTurribii iVotariuineXldatio trans-
IttOi,etc. Alius Viiidell.Jfcoilect.5, TrMlas Deitdtis, misil, nondnni i?>at cnngrogafa' peciilkris fJatHciae
negifq personaritm proprietate, confunditur. . . synodus; inuno nec eral congresanda,cuoi Galluci,
<fIdem Vindebon. collect, 5. duo Vati., Hisp, et .njsi quid iuipefliuienti oppe.ueretur, una cum atiis
Isid., iinlis Vercell., euiiritribus alits nostris mss. et Htspauicaruin proyiiiciariini episcbpis ad generale
qtiatiior a QuCSrtiiti marglne indicalis.arti/naSus hu- tionciliumLeonis'fitssu conveiiire deberent. Cinn ve-
manis divina essentia dtttur. >, - ~ ro iidem impeditj fuisscnt a generali c<>ncitio,post
, . * piio codjdj.Va.tt.^lecfc 2,1, ntfi veri Deiprqlts, ' accepiaui fqrl^S^s j~tegulain(idei ab aliis Hisp.inis
nec!ierus filius VifgihisHsseTHuf, . ad Balconiiiin Gallieire roetrojjolilanum directam ,
' Gallaeciae episcopos bicWtiilligi patetex Bj<i"<jtia?sua! priiîiijia?' syAodilm'rVafiiiefe,a'd'quaiirfS. Leo
Queôelliis at|«ln noti9. (hlitcieg-^GaUatcesiWe sbripsft. IrtiiirrtiqtpsWHdicod.69 tapit-nfiiVeriftrtfnsfiyi
vmitet^ sei^^m, vmGîWp iasws- &m>m te- joui cpnliwtst per,v««si;ttm ^yiwivtn caijft8Hi|ij,et
venitur, ul in epistola Siricii ad Himerium observa- ^^ll-M^8SBW,W<»^tefflf,..:r,!P
-«mustanttini'''rf.it. c: fta-g1?fflMWmft.i\ m sa tabtila (ifiiloriim, num.,30, lum m opereV,'„P,r*mi?,-
mim.oO,
-tia<4i,cnmBynodiis adversos Pr&difflaniiiafsiJu-Sti itymrEtefism tkbMT&tpmad B,<lcoiMtm ;Whi\
Leonis coacta, ex Tarr.icouensibus, Cartbaginensi- aiiiem ex ipsa cpistola praeter morem prolenur. Num
bus, Lusitanis, atque B.eticis coaluerit, ut coii<$jatex
Regula fidei subiecta Tuletanoi, oua? Leiin^Waeci-
pmth ctinrfiia ttffi. Quod ^''jft^halsfi^rmin ine-
m-oVahtiir^^<Galfe'if,uqhOs Le'0'criro ca?t^rfe'ilftbvcriire rensi ineinor.ivrt; an sit alia p<culi:ins att Balcojûi.ii,
boe loco praecej:iii4atufuWl^Sn#rtrimflm'«iu'6- uiQ^fimn e^,.,'\/iiiaereshn,ceri>e Piis&jtliaiiisigrym.
ifiindsad eam:%yn6amT»'bum-a^ û3?.jii;p.allifl^.VlâWjpfrij^fflsse yidpiiir,'; ... ,
reni : unde cittn abesscut, ReigiiiSinqei^Miiviibtto jjtf.Jtn niss. .eo<lt|..^tQ,uesjji»lji,,,etnosj"ii.,!fM,,.<'o^.-
ad Balcoiiiiiiri;iG.tfljeci.e Weiropolii,ahjtraViifiVisya Mt, '&w?&Tm^m>(^-'Sjm^ mmm^-
Ai?ai|f vero distinciahi syiiodum riaijto prisfa U'atla|- gejis :, auibut frayresnostri /paactus. Yiiiilep. tlisp.,
iciShkbilam 'obse<rvVxi^las'a4Vmi^riiif;er,,'>}y.! ].t
';' PoWtilicia?e|»isiotJejwcuiiari ViitiOneînorifrifes D" | ,^roriic?ra nolam Qiiesrieirtis adjecit. ,&p mss.
appellaiae' Stint, eO'qiioa praVcipVaVrit-iiitoiie Ktriina- Corb. Bar'lj..,f,,Tf(eÔitiili.Cbiifiet. et trihus Tjiujjn.,
tris iii toti Kcclesi:iattctoriiaiera bbliiieani. SJicZo- ac ediiioue.iSurijVfeijU.êijicoriu^nia^ [io-
simus, eplst. (,'au Cipiscdpols Ga(iia?,:liiiiri.,1,iiiqiiit: stri coild. Calipwpleluiriijueih hii.cepistola stîbiijii,
0«OfHaitcibrirafemuolaite no» Miiste taantfesiutn-tst. cui affme esi in vulgatis Vnlontifijani Ntivellis'CatTy-
MinC ih v*hsto Cod. Vat.Tf^laL s74, ijui antiquam At in Vat, Iter» collect. 1, et in .yj^hpn.c-l-
Gallicaii.iiiilioUeptioneincontitiet. tVomaiioniinpon- 5, haheti|rj 'CTafepio,
iij>j,' uti 'ôje noAiijnîjiiiliter
tifHJnrii'coiistithtioiies sic iiiscriMiitdr': Aiictoriias f'o. r|biiur npfi solitim in Fastis Lajtinis^ProêT^,Ida'-
Iniioeentiiyupat, ouctoriiat Zdsimi Wpm, ! etcvConfer -f|i, iârcelliî et tosjotjiiri.riec hbn .iiiyetti^tiritius
'eirtst; i9 Leoriis, cap. 1. ? M eineridaijw.rih^sfNtijVenar.u exemplarihiis Otto-
'->'S Cod.
Vindeb.Hhp., a/iaui,(j«ofi^sif, ohstiterint. bon. et ei Wurceburg. a Riterio laudatis nov. 5 de Se-
Iiitellîtur atitfem inipedimeritdiii alljuod sive a pulcris nov. 5 fe Palatinit; veruin eliam in in-
feraicipibus dtvCrsts, siveut vertstmllius est', a bello scriptione basilicae S. PauK nuni. iWl, et idcirco
jtft "jWblica
' rerum Hispanicariiiii ' ilerturbatione,
• ex liaiic lcctionem suscepiiuus.
•"
iiit»!!<rs5>' ;, -!:
'-•;:!'i. . '•
im S. TURRIBH ASTURICENSISEPISTOLA. tW„
S. TURRIBHASTORICENSISEP^TOLA,., > ^ ef adversus veritatem verbiDei, malarum doctrina-
rum
Hc mn r,ecipiend,i»in aucforitqtem fidp {teocrypjhis.. v|r.' adulterio, zizania? '•.
semina
•> ... ?iaciuntur.
• Lnquarne':
<J''»'•<.:,
scrjpiaris, et de secta PTiscilliunistdrthii. ergo, an taceam, nescio, quia ntrumque formido.
; ac beatissimis, et omniyeneratione colendis,
Sanctis Sed ne forte sanctitas vestra, quaemala, quantaeque
'"''
\t>M6eiCkti>H\oepisedy\s,TiJiiiiiiitfi. Cfasphemia?apocryphis libris, quos hi nostri verua-
CAP.V— Moifsta sen\pejr_"^st 'et. j^ycun.aa J»e-fer' culi haeretici ad viceriisanctorum Evangeliorum le-
•ruiatio,quam afGciunt [Al.,ffifiW}]^' laDore?:?,ti gunt, continentur, lgnoret, maxum f.icinons reum
nie esse credo, si laceam. Itaque haecnoii adhortatio
jjcryinabiles pecessitalum curaj, Habet tameii allquid
aa^meati'[-4|. ,instrum,en.tiT,euin,adeundo incognjlty aiictoritatis aljctl|us ' est, setj potius siiggeslionis' in-
-''•:"•'•"" •'' «'
vel ignorata îscendo.qnodam oro.fecJîmentis aiige- ^tructirj.:' ""'".
mur; pleruroque'713 ea, qua?% apud rips pptjma vi- CAP. IV.' — Priirium ergoest «t, illa patelaciam
debantur, prava esse-alque deterrim,a,reddiia nobis quie lri plurimbrum fide, vel magis perGdia, esse co-
meliorum ratione, npscentes. Quod Uiitiiusu venit, gnoyi: quae cum a multis publico pene magisterio
qui diversas provincias adeundo,, in onmibus Eccle- doceantur, si catholicorum aliquis paulo conslantius,
siis qua? in unilatis communione consistunt, con- destructionis causa, assertioni resistat, continuoin-
demna,tis omnibus errorum sectis, reperj unum atque B Gcias eunt, et perfldiam perfidia occulurit. Quod ne
CUWdemcatholica?Gdei sensum leneri ex purissimp ultra jam faciant, et apocryphis scripiiiris, quas ca-
ypritatis fonte venientem :qui in nulla divonia mul; Uonicis libris, veiuti secretas et arcanas, praeferunt,
lilidis rjvulis scissus camporum plana in coenosas et quas maxima veneralione suscipiunj, et ex his
voj-3gin.essolval, qua? rectum fiJei iter impediant. quas legunt traditionibus, diclisque auctorum suo-
jEps vero, quos pravorum dogmatum virus infecerit, rum, ea quae in ipsis argunntur vera esse docentes;
aut correctos piaeparenlis gremio reformari compel- alitjua autem ex his qua? in islorum doctriua siint, in
fit, aut pertinaciter contumaces, veluli abortivos illis quos legere potui apocryphis codicibus non te-
parlus ac non legitimam sobolero ex consortio san- rientur. Quare unde prolatasint nescio, nisi forteubi
cta? haerediiatis expellit. scriptum est per cavillationes illas, per quas loqui
JCAP.II. — Quapropter mihi post longas annorum sauctos apostolos mentiuntur, aliquid jnterius indi-
inetas ad patriam reverso, salis durum yidelur.quod catur. quod disputandum sit potius quam legendum,
«fx.i\\l\s traditionibus, quas olim calholica d.iinnavit autforsitan sint Iibri aiii qui occutlius secreiiusque
Ecclesia, quasque j,amdudum abolitas esse crede- serveiititr, solis, ut ipsi aiunt, perfectis patentes.
— Illud autem speciajiter in illis actibus
_tyam,nihil penilus imminutum esse reperio. Immo C CAP.V.
e|jaui pro uniuscujusque studio et voluntate prava qui S. Thommdicuntur, pra? caeteris notandum atque
dogmata, velut quibusdam hydrinis capitibus pullu- exsecrandiim est, qund dicit ettiii noij baptizare per
Ijjre cpgnoscp : cuin.alii veterj errori blasphemiarum aquam, sicut hajj.etPpminic.a714 prstîcatio, sed
jsnaruu» au^menfa cpntulerlify alii integrum eum per oleum solum: qtiotl qitidein (sii noslri rion reci-
,u^qu.e.adh.ijc7J.3 relentent; ahi yero, (juos ex par- jpiuni \Forie leg\. încipiijnl], setJ,Man.iplioeiseqnun-
le ajiqua, a.d resjietyum su.i c.ontemplat/o veritatis tur, Qua?h^res^îâp^^d^lib,^^ et cadt?ro
u^ju^,
ajjdjuxit,ex illius sensibus retinerido nonnulia.re.i- .^gmaâ , et lijs .d^teripra ^cj^jur^.il||,^f^crabjlis
quis vinculeniur. Quod quidem per mala' temporis universis per omnes terras, ad primam professionis
nostri, synodorum conventibus cretisquecessaijii- sua? confessionem, ne£,discus^ d^/nfietur qp^rtet,
•bus^WJeriusereyit; etimpiissime.quod est.cunctis -per cujns auctores vel per maxirontn jwincipefrtMa-
deft^rfrisâdunumaltare diversis Qdeisensibus con- mim aCÎiscipulosCJu^,lib^ bimneâpbfcryphrtS'vel
'""
venilur. ,, . ctimpojsitps,yc^jjiôseS^ .'mahj^tum 'ek:'sp'e-
., CAP.H|. — tfla?cegg ut Ipqui aujrJea,m,,pia?potius cjittitftrauf.erri,^c<tn*ill»s qni vocantur S: Andr.ew;
etga patfiam charitatis quam temeraria? praesumpUo- vel illos qui apgellantur S. J0ft«nf«, ijuOs sacrilô
uis esse cqnfiteor. Nam alias plenus omnium pecca- r\,~ Leucius
: .: orecoiiscripsil;
>• .) ..r...: Vel
., niolTqui
->. : tlifeiintiir
, , S. fno-
,r..-~ ••
" T(i:
lorum, et magnorhihcrimiriurii rjeus, quo ausu haec mw, e\ ;hts similia.: ex quilius Manichxi et Pri^cil-
ad vos scriberem, memor Dominicaevocis, ijuaeili- liauislae, tel quaecumque illis est secta germana,
cit,: In alieno oculofestricamvides, in tuo irabemnon. omnem haeresimsiiam confirmare nituritur; et riiaxi-
respicit (Maith. yte, 5) f Deinde coiiscius ejus senten- meex blasphemissimoillo libro, qui vocatiir Menio-
tiae, quae admjv.uit dicens: Peccatori dixit Deus: ria Apostolorum,in quo ad magnam perversitaiis suae
Quare proedkc,juttHiat meat, et atsumis ieslamen- auctoritatem doctrinam Domini menliuntur, qui to-
\um meumpt os luum (Ps.nux., 16) 1 Sed iierum lam destruit legem veteris Testamenti, et omnia qua?
illud aspicif quod infra scriptum est: Furem videbas, S, Moyside diversis creaturw factorisque divinitus
et eurrebw eum eo, et cum adulteris porlionem tuam revelata sunt; practer reliquas ejusdero libri blas-
ponebat(Ibid., 18). Neque enim illa sola sunt furta, pbemias, quas referre pertaesum est.
quae alienorum direplione commitluntur; vel sola CAP.VI. — Ut autero mirabilia illa, atque virtutes,
illa adulteria , qua? violatis maritalis lori affectibus qua? in apocryphis scripta sunt, sanctorum apostolo-
perpetramus : sed et, subtractis qua? vera sunt, fur- ruin vel esse, vel potuisse esse, non dubium esl;
um catholica? fidei perversi dogihatis facit assertio, ita disputationes, assertionesque illas sensuuin ma-
695 S. LEONIS MA&U EPISTOL^: f '~'^. Uf!fJ»n&:
*>
lignorum ab haereticis constat insertas. Ex qtiibus A venitur 716 obnoxiuiii, celeri sotlicit
scripturis diversa testimonia btasphemiis omiiihus ignorantia? imperitia, aut a praesumpliti
plena sub litulis suis ascripta digessi, quibus etiam, tione revocenÛ8/B(âneVe,,eijjw
utpotui rjro sensus mei qualitaterespondi. ., ',' imperio, quo beatissimus apostolus Petrus l
CAP.VII. — Quod ideo necesse habui paujo Iatiiis petitione mysticae 6anctioris imbuitvrr, ut
vestris auribus intimare, ut yel poslhac nemp quasi oves, qui Cbristiiln'.<%iigil,pascat; ipsius BeSfi'!^ H,
inscius reruni dicSt, pe sjmpliciter hujusmo<ljJibros per abundantiam diviua? gratiaepra?sumus, rfevertett'-
vel habere, vel Iegere. Vesirae autem existima>ipro's tia h coarctamur, Ut periculum desidia?, quanlum
atque censiira? merito fuerit uniyersa perpendere,,et possumus, declinemris: ne J professio summi Apo-
ea quae'isine •"•"J"1!'.: !:'< ,':: ',ac.:nci<i-iii-.J
-;>'"'! .;: i;ambiguitateveritati "' :":;'; stoli, qua se airiatorem Domini esse testatusest,
fidei contraria
videritis, cum aliis fratribus vestris, quoscumque 1hori inveniatiir innobis; quia~)tEGLiCENTER pascens
vobis zelus caiholicae religionis vet pium studium toties commendatuinl gregem, Convincitursummum
sociaverit, illam excusaiionemspiriluali gaudio re- non amare pastorem (Joan. xxt, 17).
seca,re, et ignita divini yerbi virfule corapescere. . ,.' GAP.I. De baptitmo noh in' Epiphania,' ted in fetlo
celebrando.'— Curo ergo milii de cbariiatTS
-- ' -X 715 « ERJSTOLA XVI.';',. , paschali
I
B vestra? actibus l fratenia affectione sollicito cerlis
•?ADUMVERSOS EPISCOPOS PERSICILUHCONSTITUTOS. indiciis innotuerit, vos in eo quod inter sacramenta
«'SYSOPSIS (Ex Di6hysio'Exlguo). —-1. Quod prohi- Ecclesiae principale est, ab apostolica? institutionis
beatur in die Epiphaniorum baptisma celebrari: — consuetudine
II. Qiiod omnia tiobisjerum ordine incarnalio- discrepare, ita ut baptismi sacrameri-
' per
nem Domini nottri salutis sqcramenta diyestitsint. tttm numerosius in die Epiphaniae quam in pascbali
•—III. Quod in baptismoritoft provenialinlerfectio- tempore m celebretis; miror vos, vel
ne [Hisp., infecltorie\'peccaii;et sepulturam iridua- vestros tam irrationabilem novitatetn praecessore^
nam imitetur trina demereio,etab aquis elevatiosit usurpare po-
a
yelut returrectio de tepulcro.—IV- Quodbeatus Pe- tuisse , ut confuso temporis utriusque riiyslefio
trus in die Pentecostesvirorumtria millia bapttzave- nuilam esse differeniiain crederetis inter diem quO
rit. — V. Quod duotaritum (emporri,id est Pascha, adoratus est Christus a magis , et diem quo resur-
..et.Penlecosles, ad bapfizandumu Rtimatiispontifi- rexit Christus a mortuis.
cibus sint prmfixa.—N\. QuodomniJpmporehi qui Quam cnlpam nullo modo
tiecestitate moftis urgenfur., ['Al. addilur id est, potuissetis incidere, si unde ° corisecrationem borio-
cegritudinis, obtidionis. persecutidnis, natifragii] ris accipitis, inde legem totius observantiaesumere-
debeant baptizari.— VII. Ut de'Sicilia terni amis tis: et heati Petri aposloli sedes, qua?P vohis saicer-
singulis episcopi[Al.. de.epjtcqpis qd\,diem tertium '
katehdarum Octobrium] homqm sociqndi, synodo dotalis niater est tlignilalis, esset eCclesiastica?inagi-
'"'indissimuiahlet occurrarii. , ' . ' rC stra rationis. A ciijus vos regulis reCessisse <titiiiiolre
; LEO
episc6;ûsr;-<lnWersi<i epTscrijHs^per Siciliam posset seqnanimiiate717 tolerairi, si aliqua com-
d
consliwitis in Dbtninosaldtem. monitionis nostrae iqcrepatio praecessisset. Nn/icaif-
' • Dtviriis
flrieceptis et-djipsioiicis^fimniiisf incita- tem quia non desperatur corfectk), servanda est
mur ut pr6 bmnitirii''EccieslaYum^^ '^'tu impigrovigi- marisuetudo. Et jicet.vix rEBEtiDA sit in sacerdotibus
Wirius affeCtbi'ac 'Si'riiiidusa.uam'r6iirt3ih'ensioiii ' in- excusatio qua? prsetendat » inscientiam, malumus
- it,
giinn:<• ! mi..niiv| 1,1:.r:;riy! w.mo q ":">*!••.<;;
. ^'P^^teîW; ' """'•''"'"'l- •:"•'' -.,
"c6dicibds,'t)an'i/ttitehiaiur.
:
i;I^JHaqC><pistolanniiieixhibeql otrmesantiquae colte- k Vat. Hisp. et Ifeid.,ac Vercellensis HadMaiivdt
#tiQfW$iWl»e,:»4;1&«ra»ii8,S.ft |rf,)MS8iienposter- Crescoiiias, eutn nlst. collcct. 21, addunt,./)emini-
ripres d 21 usque ad M et ex Dionvsio ferp.jotegrami cum.
' Cod. Vat. cpttect. S, paterna.
"CSr^scdhiu-i.Inter pra^fmfis c6al<ie</,qufbiiscumi
altatfYchnidlimtis, memofamii'siM'-'potlssimum'ainti- - '' nôMciftMMtiiixi cotleet*CtfriiJtistelM, i'tmss.
, cottect. •)! iiecnoniCrescon.y velebreiur, V«ideb'oe.
f49res,Vat..,BegiMfitCCileot.:i.l<:alteB(iVa'ii(iCollecti.5,
jndehqn, collect. 5. et alius Vat.,,5,845,purus Dio- Bi$p,, cpltbratutp., [,, /.:. ..,,.
ct
hyslanus, peran!tiquus Veronen. 60'Cresconii. Cae-/- "' * Crescon. ,c6nfuiittempoributulriusque mytterti.
teros aliarum colleciioiiunVinaiinot, alfegabimus. Paulo' post mss;"Vail' Regi' 6ti"Vat'.collect. 5 cum
, ?.Tilulos ex Dienysio sumptns ad: cmticum fidemi codd. collect. 24 et editis ante Quesnellum omittunt
releginius, ejquib,u^!sup«ievimus,4iiinii|iii, queroi ,.."' C'nis'ws-inie Yflcesamqrtuis....<.. , ,, .. , ,,i :
Que$nellus pratteriniserat. ln labuia collecLil nnm.. ° Ms, Vindebpp.,cpllecl. 5, decorem honoris. Mot
78, hic breVis'tituliis le^thr: AA episebpbsSicUim, , «ecepisiis,Vulg'.'ariieO'riesn. cumVat. Reg. chtlect.
ut in.Epiplianiorumdie baplisma nontradant.' <V" 1i Vindeb. cellect. Setpuro Dionysio Vat.
d Vocesi^^.omtno.jalutem absunt «i Vat. P Vide not. 1 Quesn. et observai. nostram.
Regiaae, ,
etalio Val. ,. . '"'"
,u^ . ' 1 Editi Quesnellojuiteriores cnmmss. collept.,,%'i,
'25,'qu.'l,' fiivinis prmceptisc. 2. minus posset wquanfmiter tolefari. Dein iiderii editi,
1 •'.'' Ita cum anteribribos ediiisOniiie<SiM)Strr'codices s si aliqud eommotionis noslrmrricttlpaiio noripiaces-
.pf^terVat. Hisp.et,lsid.,.quicuiBiQuesiiello,tnf«r- sistct, quaelectio praeferenda essei,-si antea scriptum
mamur. u. ^ „,,,...,.,..'. . ..:•,...,,., ûjsset majorerel mqais mquanitniter. tCo<|d.^tlect.
e Al., Jtfoneiiicv'ClAdrhohehie'.'Vindebpn! coliect. t. Zi, si aliquq commorittionisnostirmpagina prwcettis-
•®,'M6h^MitDommic<B,&mWeWrm.! •""''•' ' -set. Vat.coitect. 3 et Vindebon. cotlleCi.5, sechnda
-.j hM* eojhortamur.duobus inferiorum colleclionum n manu, si aliqua commotionisnottrat impatkntia prm-
niss.sulCragantibuSj.,, . cessisset.
1 Mss.collect. 21 etVeroncns. Crescoriii, i- r In iisdem vulg. tnsciliflm cum uno nostro Yat.
promis-
sio. Motqiii pro qua in Vat. collecl. 3 et' alio Vat. t. Reg. collect. 1, qui paulo post pro ratione pr.Tfertra-
collect. 24. tknibus, Vcrcell el Crescon., maluimus tamen.
i Editi ante Quesn., repugnanlibus omnibusnostrU is ~~... , ...
' ^ ""--• "»-
637 EPISTOLAXVI. -.r:.,:.<.. ...... ..„„,,.. ,W
lamen et censuram necessariam lemperare, et ra- A rum mysieria coruscasse ; sedaliterd t]iiidque'signis
tione vos apertissimaeveritatis instruere. denuntiari, aliter rebus inipIeH; nec qnsecutnque
'
CAP.II. De servanda temporumtt mysteriorumdi- numerantur in operibus SalvatoriS ; ad tethpus •
ttinctione.— Semper quidem in aelerno consilio Dei posse pertinere baptismatis. Nam si etiath illa quae
mansithumanigeneris incommutabiliter praeordinata post beati Joannis lavacruni a Domino gesta cogno-
reparatio ; sed ordo rerum per Jesum Christum Do- vimussubindiscretohonore cotamhs, omnia tempora
minumnosirum.lemporaliter gerendarum, in Incar- continualis erunt deputanda festis, quia omnia sunt
natione Verbi sumpsit exordium. Unde aliud tempus plena miraculis. Verum quia Spiritus' sapierifia?et
est, quo annuntiante angelo (Luc. i, 26), beata virgo intellectus ita apostolos, et totius Ecclesia?erndivit
Maria fecundandam se per,Spirilum sanctum credi- magistros, nt in Cliristiana observantia nihil inordi-
dit et concepit ; aliud , quo salya integritale vir- nalum , nihil pateretur esse confusumj discerriendae
ginea , puer editus exsultante gaudio ccelestium sunt causa? solemnitatum , et in oinnibus irisiitutis
ministroriim pastoribus indicatur (Luc. n , 7); Palrum principumque nostrorum raiionabilis '* sCr-
atiud, qiio infans circurocidilur (Ibid., 21); aliud, ,, vanda distinclio :. qnia non aliler unus grex et unus
quo bostia pro eo legalis offertur ; aliud ctim tres pastnr sumus, nisi, quemadmodumApostolus docet,
magi claritate noyi sideris incitati in Bethleem ab B idipsumdicamusomnes;simjtsautem perfecti:iri'eodem
Oriente perveniunt (Matth. n, 1), et adoratum par- tensu el in eadem s sentenlia (I Cor. I, 10). '."
vulum mystica muneruro oblatione venerautur'. Nec CAP.III. Cur in sola Paschm el Pentecosies so-
iidem sunl dies quibus impio llerodi, ordinata divi- lemnitate baplizetur. — Quamvis ergo el illa
nitus in .lEgyptumIranslatione subtractus est (Ibid., qu«ead humilitatem et illa qiia? ad jgloriain per-
15), vel quibus abÊgypto inGalikeam, persecutore tinent Christi , in unam concurrant eamdemque
mortuo, revocatus est (loiri., 20). Inter has autem personam, totumque h quidquid in illo et virlulis
dispensationumvarietates,a accedunt augmenla cor- divina?est et infirmitatis. humana?ad nostra? repa-
porea : crescit Dominus, sicut evangelisla testalur, rationis tendat ellectum, * proprie tamen ih morte
profectibus aetatis et gralia? (Luc. n, 52), per dies crucifixi, et in resurreclione i mortui, potentia ba-
Paschae in lemplum Jerusalem cum parentibus venit ptismatis novam creamram condit ex veteri : ut in
(Ibid., 41), et cum abesset a societaie redeuntium, renascentibuset morsChristi operetur, et vita,'dicente
sedens cum senioribus, et inter admirantes magistros beato Apostolo : 719 An ignoralis qttia quicumque
disputans invenitur, rationemqueb remansionis sua? baptizatisumus in Christo Jesu, in morteipsius bapti-
reddens.Q«idesl,inquiâuorfmequa;reoalis?iVescieoa- zati sumus? Consepultik enim sumus cumillo per ba-
tit, quodin hisqumPatris meisuntoportetmeesse(Ibid., L ptismum in mortem: ut quomodosurrexit Christusa
49) ? signiflcans ejus se: esse fllium cujus esset et mqrtuis per gloriam Palris, ita et nos in novildtevitat
tempJum. Jqin vero cum jn annjs niajoribus aperlius ambulemus.Si enim complqntatifacti sumus simititu-
declarandus 718 baptisinuin praecursoris sui Joan- dini morlis ejus, simul et resurrectioniserithus (Rom.
"nis expetiit, quid Deilalis ejus remansit ambiguum, vi, 5, 5); et ca?tera qiia?latius magister gentium ad
quando baptizato DominoJesu Spiritus sanctus in commendandumsacramentumbaptismatistlisputavit:
columba?specie supereurodescendit, et mansjt^,'ah- ut appareret ex hujus doclrina?spiritu, regenerandis
dita de coelisPatris voce, dicentis : Tuts Filius.meus flliis bominqro, et in Dei filiosatloptanciis.iûiijjdiein
. dileclus, *'-init bene coinptacui-(Mailh.i\\, 17;;:Xue. 1 esse et illnd (empiis electum, in quo 'per/siiîlilu-
in, 22; ix, 35). Qua?omnia ideo quanta potiijmus ; dinem forroainque mysterii6a quafegeruntur Wiriem-
brevitate perstrinximus, utnotumsitdilectioni,vestra? bris, his quaeiri ipso surit capite gesta, c'/ingrliereiit:
'
uaiversos Cliristi dies innumeris consecralos fuisse dum in baptisinatis regula, et mors intt?rvenitinter-
virtutibus, et in cunctis ejus actionjbus sacrauêriip- fectione peccati, et septilturam >.
triduanam imitatur
i
. * DuoValt. collect. 21, succedmf,. ' D collect. 24 cum editis ante Quesn., tervanda ett di-
. ' i;. ,;:
,b Ms. Vindeb. Ilisp., mansionis. Post pauca Vat. scretio. Qiiidam codd., dislMclio.
. Reg. collecl. 1 et Vindeb. cotlect. 5, Nescitis, pro s Ita textus apnstoli et plerique nosirit codices.
fiesciebati.s. Exemplar Vat. collect: 24 ac tria alia a Qaesnello in
c Cod. Vindebon. prima mnnu, et unus recentior marg. landaia, sciehiia. Apud Justelliim et Cresc. ac
Vat., tn quo mihi benecomplacui..Alius Vat. idem inalioTliuan.,sapie>i«ia.In cod. Veron. Cresc. priori
habet, sed delet bene. , charactere sapientia, posteriori scienlid.:> .
d Vindebon.,collect. 5et Vat. puri Dionysiiac Ve- h Al., quod in illo. ';-' ••'•.<<
irvt ;
'ron. Cresc. cum editis ante Quesn., quoque : apnd 1 DeConsecr. dist. 4, Pr6prieirimorte,c. 15.
Jiimtelluroi/uid quod. Mss. collect. 24 hanc vocem i Editi ante Quesn. cum mss. Vat. Hisp. etlsid.,
omittunl. ex mortuis. Paulo post iidero edili cum Vat. Reg.
t*Verbum posseabest a Vat. Reg. collect. 1, a Vai. collect. I et Vindebon.collect. 5 ac' Justello praemit-
calkci. 24 et ab editis ante Quesn. In mss. collect. tunt nomen Paulo \oc\-Apostott. ; '<}"'
Hisp. ethid. et in cod. Veron. Cresc, potest'. Post k Paniculam enima expunctatrtrbvocavi-
Qiiesii.
pauca recolamusin Vat. Reg. et secunda manti in rousex mss. collect.4 Dion., Hadriaii., Hisp. et lsid.
Vindeb. collect. 5. Forte caeteri codices îmanant atque * aliis. Dein Viiideb.Hisp.,,tii morte."
ab anliquioribus exemplarihus, in quibus omissae Vindeb. liisp. et Verfin.Cresc. cum Justellode-
fuerunt litterae re, ob concursum similiurolilterarum lent esse. DeeraietiaririiiVindeb. cotlect4'5;;sed an-
in fine vocisaniecedenlis honore. tiqua inanu suppleluui.
' Yat, puri Dionysii, aliusCrcsc. IW atque mss.
«H9 S. LEONIS MAGNIEPISTOLvE. 1*.
firhla demersio, et ab aquis etevatio, resurgentis ilt-, A Clus, spiritus verilatis, nomenqueParacletl,
'
atar est dp-ftBpulcr^lp^ jgi^pper^ fljialb;a<jj sit-
tjocet , rproprium, r non dissimile
,»,-H,,JJ,5f esl festumubi
rf<*n6i^siin mri.wmvtit
c«^b>w>aii$e «««Wajirpr jg<raiivf! «unvssis* le$timu,in. sacramentum.. ,
tjtiqm jn fluo orja. e|t .«$ virjufj,jnuneps .$. sp^ CAP.IV. £o! apotibiico
-iTi exemplo oapltimam
tli•:•!£.%|t(ff U ' JOin.xs"-.r.û,, .W, ^\ J! •'.- . :
eostg celebrari. — Hoc aulem nOSnon exii .
aj}jpnif>.44 cyjupr«j j^jnfijmajipij^mPjurimumyajet
Jesus Cbnstus, persuasione defendere, sed ex apostolica auctorttiire"
q^ jpse înjjju^ postea ûarare-
a in
ywrj}$> |horîsr,^cipuljsi siu>, (jîibuftpmnes seryare, <sati'sidoneo probariius exettiplo,;'^tetjiifeftS^'
beatura' arioUolumPetitum,^rWijMiStiife"fub^Mitfew"
creuentiura numeru^'oForoBsuS~Sp'tfftds 'salfcii ftjity-
mstm^M^^f T m<Mffiff&ivffi?,'; y!t adventus, lr{um rriilWums poptiium, ^d.Yptaedi-
$<$8f"t%sian$ $*'7?,- "-~"> P)' ?y qu"?-$*£ catione conversum, lavacro baplismatis cOnsecravii.
gfy}sjjajro,ant^.âwronemôihisset insjruere ,r ritsl Quod saiicta'Scri^VirVa"quaiiâpostoloruni'acrtisfetnt-
Drpprie vpluisseli lntetiigiregeneralioms'^ratiarri ex linet, tideti histofia dSBceidiceris- Bis audtiU coth-
sua resurreclione >|iV",'<'Atlditur
^W ceepisse. sarie huic obser- puncii tuht corde" et Bfeerunlad Piifutri "ei rcliquos
~rftl!'dt:.'.'llP.-i .» 9'ii.i.>:.. '-..:•.- :-,|,:.;if:;
vantia? etiam Pentecostes
StTiniT;>-riviv.:'<>;;t> ex adventu Spiraus samiti apostolos: &utdif*>cie'ttms,'l>iri fiattesf Pettus vero ad
v>trn ,,,>, ::<t~\ '<if-i:','hj-hi'<:-r
sacrata splemmtas, guae.depaschalis festi pendet ar- B itlot:' Pohhtlehtiam,inytiii, agite, et bhpiizttHur uttiis-
ticulo. Et.cum ad ahos dies.atia festa perlineant, liaec . quitque vfsirum irinoniihi JesuChristiJh reiiiiiiifonefh
semper ad eUnrdiem uui resurrectione Domini est peccaiorutiiveslrortim; et accipietU 'iionurifSpiritui
insigius occurni:•- ">pornsjeiis quodammodo auxibari- sanki. tobis enim isi^repfomissio, ' ei Hiiis iiestriii'eV
•fr.i-.tA <3,?J.;,t K''.»!.! -,' > :)"« .•,ii.;:s,"
>t,.",'/',(,-.'(,.'.",, ,.,. . '
gralia?manura, et eos uuos a die
' ''<• Pascha? aut •»•: mo- ommbusaui longe sunt; quoscumqueadvocaveritDotni-
.'. JpB'!-.' -. •'<! -r- .' :" .t'.'"'i. •!•:
itia inurmitatis, aut Iqnginquilas itineris, aiit na-
.'I .'niipiit&Jin':'".' f-i't* t: ,;. ..tiMiitr: - -.•• tius Deus nosief. Aliis eliam pluribui' verbistestifiealus
t"?,W,',-t.:<~l
yigatioms
•hfflTl'!!' dnucultas mterclusit,' invitans, ut qiiibus- est,' et exhortabatur eos'dicehsi'i Salvariiihi a "denera-
::«•,.',',<:-r-"j<f.'i ,;,;, .] ;.,''jnl.t.i.. ,. -r :3',,3>ti-.f: .,, ,,:.. 'I ,: ,-.'.,, setmdnem
hliet
"Htirit'/ necessiuiibus impediti,
» • ' desuleru sui effectum ttonetsla prava. Qut itgo receperunl eius,
,'s .yjj ;i "<.? :< •j >•.,-,. ,
dono sancti Spintus consequantur. Ipse enim um- oaplndti sunt, et apposilceSunt itla die aniriuvcit^dter
nq«»l <;:Wv ,1V- :! ,] i1 ..••..:. : .•-..-., :
in flde credcntium
•'(Mll<itfta <;'< <: •-->,-t , ,.-
fenitusDei et iit virtute operum
• ; ', .-.: . . _ ~tnamillidXkct!ii,'ift-i\.).
nullani inter se el Spiritum sanctum c voluit esse 7JS1 CAP.V. jfrt riecetsilatis cdsu ortinStempore
distaniiaiii, quianullaestdiversitasin natitra, dicens: baptizandurn. — UridCqriia manifestissime patet ba-
fioaqbo egoPafrem, etaliumJ^Q Paracleiurit dabit ptiz.;tndisiri Ecclesia etectis liaic - dao teitipora, de
vobisyul vobiscumsit m alernum' 1 Spiritus vertialis quibus loculi sumiis, esse legitima , dttectibriem ve-
MMU,jtvt, \6), Et iterum : Pafdeletut aulem Sviritus strarn moneiiiiJ<jiiliiulttisalibs ifieshuic obseTvawia?
sanefus,
-'Stn5« quem miitet
"VF^Jn H-Cfltt , ilfii,',in?i:..;n...|;-.
Paler nomine tpeo, v •' iltevosctb-
, ,,,, i,,-j. G;^rsclBa'fik!:~Quia'[£2f.'rJaf9:'VI]
i etsisunt aliaquoque
' cebit
?Wiv-.lt omnia,
J Iv?TW.et suqaeretutuversa qumcumquedixi vobis
Wll)i.iitiivl.( 7;i''.tf.:i««i, s;;>t<.'\n , festa', qriibus mutta in' nonorerti Dei reverentia de-
llbid,, 26). -;Et >ti
5>l?i iterum
>s n\.i: Cum venertt
:-.,t»n>Si • -,h,tlle Spttttus ve- beatuV/prinbtp^s'laWt^ 6t riiaiimi sacramenti cn-
«Wifftil :, ^ vuf .-.; ( •,
tlfotU*i" 1'dirwetjsos \n qmnemverUqtetn(Soati.xvi, stbaiericraHbbiîist,' mystfca etfationalis ekcepiio;
134. Cum ltaque ventasCnristus sit, et Spintus san-. ^noriinterdiclalietVMra^qda inbaptismb niUtewim
-l!'j()t".ii.v si .v;|!^«{.1 ih,--... eff. . .:,,,..„'„,,-
''... ' ,'-.•.? j<•
''• * tJda: W. i
Reg. addit W§o. Hditlolies Quesnetto • * Juesriellus, q«i Vflîasbujus |oci lecjlânqs,pro-
iffl1eriefe8'«nreVipii^.Kio9ect.6 et mss> coHtjct.."^,
platio, eaque potissintum de causa, qriia Dtriiiystilet
\ Eajuemeatiiopes cum rriss. coltect. ?24fcofrupie,, ",CT-eI«irfti esie-crefflartiWW»,'«ro*iuiustelli edit*me
l ''profWfilrrlN^.feroitej»>tUl.ii^rjiunHSileclippeinpuri
- liiiii^-Jij-ii-sWVie! <wtJW^BS- • - *A>«ysHV#tMg8#w
^„15?®
.flnnt.antifiuocod. Crescomano Vat. MnATm^L^ 1347, sed Ctiahi
i WJRhgmM:* 1,neiWVa1V-6ollec«:3,^ta1kicod.
«OftJ-nyfl9i»9f!^nem.','Hrirnuiouft. tfttylaJ. Idefli. (^djpt
'•'i'fc'MS/~f^t3~biHiSp. itteerU Dommi; .posj pattcai 0
- ^diet;C9Wbn::i>I>i-i: fiifaWrtfat&^.faHîlp^.»PcW>i,-.12!
fuit emendata solum vpx rationabths pro fationant.
: .. ....;.
d Cud. Tindeb..it..Itf^fi',:"';>
collect.' 5, «itriqiie"Hfsp^"<et Vat.
Itid.. heenon Veron. !pre»peii.cnro Mer,lipo,JuftelljO, , "Dliquet, habent'uti Ttiuan. et Trecnpith. collect. 5
et aliis antiquiorihus edilii».pra?mis,Si|/jy'rgula, ^njri-- jNutjjjiee,. yel iMftm&^ VoSSoiAili* êxceptidi qiidtl ad no-
tairtDeiiifilis.Puftt pauca mi/tel JPolertneii*'iojujDus- stram quiaJBWleiitlbHWH' accedit, discrepat antem
'•; dtimmst) et'Justeili. tfipaegiirtjiJllipjtiju Val., RejS. qttatfl nfiixtmti ai>"illa' •quatti' Qlles<nell^ls,^«10111.
."•:.3^>*rssi;Hisp'.ct,feid.,,ittriKiigiJ». ,.,.;.' U.inc iti aliquot coiid. coll. iladrianea?, qtliis Justel-
r. iiiiif.ftBcCbnssorl/dist..i% Propci^ i» morljj,',§. Boc; Ju's'-S>32a(tuS !es\;'rS|eri,mil'i. Editi'aiItteQih33.n.cnm
autem, ci3v,,<. ..;-. ,K, lêrllfttfe^hiinnufi^câ^WuWieter^
s Non pauci codices, pbpu/«riui|f Unus Vercell. et Veronen. CrescOii., mtfstica, ei ra-
•IvCotWk.: coltept: 21,!repromiR»io hmf,.Jtljqnanto> .' iiohalit Qxeitipiio.llic aulem exceptio-,<seuexemplio,
>ip6sliafjpilltto>i>Hinti» tiiadie in utrisque yindebon.. Mnitihstf, pfiettir V&cfk fe,l'PenteeosteU, qua? testa
. ebllecV.&,et Hisp-, in VfarcelUHadriari., jn.y^ropeii.. wtojfstfcain et Mfcriabllem CaUtjambaptismali ad-
;; Cr^ctyielasjlud Justellum. , ^ssigtiata sunt, cteleros dies festos ,
» De Consecr.,.djst, U^^temnora,^ ministrandp
-\%. ; curri earaifem causaijt rioh recipiant, mystica,' et ra-
- r i *amikBlainjSfcii prp -1»»>QuaiW subseaue/ii riarilculaa , 'tinHaM^SvfcCptWnii^bMminiSterioniisse eiemptns;
!>:«i»«»,3fflfle.iur ejtigere, t\ iQuesiwllo%m exclusam 1 sac pWfftSrealiWnttt'cfApiio)reneSSosCrvaHdam^liisi
resiiluiraus ppe.mss,.Vat. "Rejf.tollccf. 1, yiriaepon.. riiceî^ atiquo'pecair1ri cifsuttaliwipostalei, u* in
secuoda et aliorum ya,t. 'Coiiect. . '<irpntioitsaaaituV.r '^ •" "• :
'«dWeeti',5, mariii,
• St»cS4.||ss.IIi>y). etlsid. omitiunt lum *
<t|it,tum si.. ^jS fiohseir',, dfst. », Siqui necessitate, c. .16.
701 EPISTOLA XVI. 70»
quolibet tempore periclitantibus subvenUujr*lt?ieoimt .A J.esumCbrislumfacta est (Joan. i, 17):h sicut diversa
ad has duas festivitates connexas sibiinel atque
": ''•' co->
>'•- 723 sacrificja unain hqstiam pra?f,ormarunt,et inuU
"t<j' 3lr'|:i". ' :,"':* ' "'.•
incolumiumet in pacis secnritate degentjumt toruin agnorum occisio illius immo|ationi?finita est,
fniatas,
illera vota ut in morlis periculo, in' obsi- de quo dicitur: Ecce Aût Dfei,eccequi tollit pecca-
jjli!.-: , :-:,'differimus,
-.l": . ':'.' .. '.< -.'' :'
dioois discnmine, mpersecutionis angustns, in timp- tum tnundi (Joan. i, 29); sie et Joanne? non Cbristus,
r'e naufragii, nullo tempore, hoc vera? salulis singu- sed Cliristi pra?yius; noij sponsus, seii spoasi aroicus,
lare • j)ra?sidiumcuiquam deriegemus. fuit adeo fidetis et nori sua qua?.rens, sed qu.-e Jcsu
722 d&- VI- Chrisii ad baptismaJoarirtitacêden- TJhristi, ut se profiteretur aij, ^verida calceamenia
tis myuerium..rr-fift guis autem Epipliania?festivita- pedum ejus indignum (MaU. m, \\; Lue. jii, 16):
lem, qua?in suo ordine debito lionore veneranda est, qnoniam ipsequidem baptiZaret in aqira in poeniten-
db hoc * *stiri1at privileginm habere baptismatis, tiam, ille autem bapiizaturus essfetin $piritu sancto
quiahoc^qtiidam puiant, quod ineadem die Dominus et igni (Ibid.); qui duplici potestate et vitaro redde-
ad bapiismum sancti Joahnis accesserit; sciat illius rel, et peccata cohsumeret. His itaque, fratres Clia-
baptismi atiam gratiara, aliamfuisse rationem; nec rissimi, tot aClantis existeritibtis docuhiefiitls,quibtts
ad-earodem pertitrutssc virtutera • qua per Spiritum omni ambiguitate subroola, evidenter "agnoscifis,"fti
sanctumrenascuntur, de quibus dicitur : Qui non •- H'<ft > baptizandis electis, qni secundnm apostolicaro ' re-
tanguine, neque ex votunfatecarnis, neque ex votun- gulam et exorcismis scfdtaridi .''et jeS'uniissanclifi-
late'viri, sed ex Deo nati sunt (Joqn. t, 13). Dominiis candi, et freqiientibus suntproedicatipnitiusimbuend),
•nim liullius indigens remissione peccali, nec qua?- i duo lantum k tempora, id est Pnscha, et Penteco*
rens remedium reaiiscendi, sic voluit baptizari, qub- sten, esse servanda; liocx Vestra?indiciniuScharitali,
ntodo' et voluit circumcidi, liosiiamqiiepro se emnn- ut ab apostolicis institutis ntillo ullerius recettati^
dationis offerri (Malth. m, 15): ut.qui factus fuerat excessu. Quia inulturo post |ia:c esse non polerit, si
ex muliere, sicut Apostolus ait, Geret et sub lege quisqiiam apostolicas regulas in aliquo crediderit
(Galat. IV, 4), quam non venerat solvere, sed iih- negligendas.
plere (Matth. v, 17), et implendo lioire, s sicut bea- 724 CAP.VII. De cfincilio quptannit Romm cele-
tus Apostnlus pra?dicat dicens: Finis autetn legis brando. — Quare illud primitus pro custodia concor-
Cltristus ad juslitiam omni credenti (Rom. x, 4) Ba- dissima?unitatis exigimus, ut, qnia saluberrime a san-
ptismi autem sui iri se r.undidit sacramentum , quia ctis Patribus constiiuium e$t, binos in anois singulis
I» omnibut primatum tenens (Colos. i, 18) se docuit episcoporum debere esse conventus, terni seroperex
esse principium. Et ttinc regenerationis polentiam vobis m ad diem tertium kalend. Octobr. ROmatnirsti
sanxit, qnarido de latere ipsius profluxerunt sangufsi C ' teruo concilio sociandi, indisslmritinler 6qc,urr?iBt:
redcmplionis, et aqua baptismatis (Joan. xix, 34). quoniam, adjuvante gratia Dei, facilius polerit provi-
Sicut ergn vetus testamentum novi testificatio fuit, deri ut in Ecclesiis Cliristi nulla scandala, nulli na-
et lex per Mosendataest, gratiq auietr et veritas per scantur errores, cum corara beatissiroo afioStoloPe-
'+,'<•'
" Editi ante Quesn. cum solis nostris mss. collect. ''
not. 15Quesn.
it remedium. . ... ;, . i Vitle not. 6 Quesn. .
.•> peXoiVsecr., dist. 4, Si quis qutem E.piph.; etl k l)e Cohsecr., dist. 4, Ihio fempoitfl,c ifc; ' ;
in Decret. IV.1. i. 1 D« Consecr., disl. 4, Hoc vestrm, c.iuY '.
. "Ettemjdar Vat. Diopysii ctirn Hisp».Isid. el dje- m Qnesnelliis in margine ad diem xiu -kal.Qcldbr.
bus
' •*Gresconii mss., exisiimat. ,,,: ex diiohus codd. qiibs esse Thnaji. ac Trecnpitlicean.
Vide ri<H-&Quesn. collect. S colligimus ex nostro Vindebnn. ejusadenicol-
e
, Cnus.cipd. Vercell. jet Vat. coJJect. Jj, cum edi- lectinnis, qui solus simittier pra?lerL:Sequenteriivero
tis inile Quesnelluu), es sangmnibui. Mqx Veron. texium immtitarenoluimus tib Dionysiiatictnritatem,
Cresc. et Vai. collect. 2'i, ex voluptatecarnis. omnes cndd. Hadrian., Itisp*,Isid. ali irumque
' Inseruimus paniculam et ex Vat. Reg. collect. tjiiani
posterioruni colleciioniimseculi sunt. Ca?ierum tres
Ii, bvtpuii» Oio*i^s.Vat., ex Vindeb. ColleCt.»5,tjui1- antiquissima?colleciioiiesaddilanientiim hahent, sed
lrWS. Coiy#H|iHlmraque, ms*, .fflsp^ V*l*.,fcsid.e*ili» leîOiieaiiijriariiiilumdisiirtîari^Tyrib
Quesneilicodd.
coild. Cresciniii.Merlintis cum ms. Vat. colfect. 24 , Thttari. ei Trecopithcean. eollect.tS post voces fnrfii^
tiiiiivoiuii circumttdi. Paiilo posl quidairi codd. cum simutanter occurrant aildiinl, Quesnelto lest», H hme
ariti^nMribiis,etfiiis, sed attimptefe. ;;";'.> a vobisconsueVudo senteiur.Noster Viiidelion. ejnsttein
, * Mss. Vat.', Itist). ac lsid.j et VerOn. CrCl/c.cunj Colleclionis: Romm fratefno concilio indistimulanter
Ju-it-llo, et sicut. > Vindebon. Qisp., sicut Apostotus occurrant, et per vos hmc consuetudo servetur. Idein
ail dicens. liabet cod. Vat. Reg. collect. 1, et solum per oscitan-
>'•»Kditiaiite Qiitfsn.,iic diversa. Mox,prmfofmatuhtJJ liam librarii omissa?fuerunt voces occurrant et pet.
(jiudil^jiiei-nellusretinuissel libenter, nisi auctCritdte Vat. collect. 3 paulo dissimiliter: ad diem m kal.
l)i(inysii, Clrefe ct.pinque mss. subsiiiuenduai.pu- Uctobr. Romm occurrant fraterno concitio, ef indissi-
tasset reforiiidruhl, uti moimii not. 4) nos restitui- muluntera vobishmcconsuetudotervelur. Vulgati quo-
mus ex pra?stantip<f;irois codd. V»t. Keg. cullect. 4, que ante Quesn. cum mss. collect. §4, Romam fra-
alio Vat. collect. 5 ajiisque pluribu* irinm aliarum terno concitiosociandi occurrant, ef indissimulantera
collectioiium11,2j\el 24, quibus favei etiam Vinde- vqbishmcconsu.eiudoterv.etnr. Editi<vNjcolini'intextu,
bon. coliecv,5, jn qubprima manu erat quidem refof- et alia? nonnutia?ad marginera, nescimus ex suo co-
marutii; sed^b anjiquoamanuensi, qui codicemcum dice, tndissiimttflniereoncurrant: quqdutiqm labprio-
aljo vetustiori ijontulit, emendatum fuit performave- sum uon est, si vicissiminter vot hmc cotftugiudoser-
fiiiii. Post pauca miidam codices peccata mundi. . Cod. Vercell. et Justellus, tcciione Dionysiana
> Duo codices yatt. coilect. 21. doctrittam. Vide veiur- recepta, babenl concurrant.
r.'i<~-v.v.- t S.LE0N1S MAGNlillPKtOL^. '' " "-f"' "'" "r> " '''''' 704
rtW^-.ji.*. *:c:i
"tro id setepfertri commurie * tracfanduih sil, ut om- A cillum atque Paschasinum' ad vestram'votumus noti-
<iiiaipsitis COnstituta,'caribriiimque'«Secretaapud om- tfarii peryenire.' Quibiis refereritibus cognoscamus
ries"Domirii'Sacerdot'^ m'vio!ata pernianeant. Ha?C cjuariirev4renter a; ytibi| 'apostoiica? sedis iristituta
liutem, qua?vobis', irtspirante Domino, irisihuartda serveiiiur. Data xii kalend. Novembr.' c Calepio et
Credidinius, per fratreset coepiscopos riostros b Bac- Ardalaureviris ciarissimis consulibus.
"Itariieliusex, potiorfbuse,t plerisgue nostris codi- .lutn,.st\il Vachillum.-ef,Poscftasium.,JJnus Yercell.,
ciWriSfiiuldriitriicroridomfuerttapiid (Quesnl,vel tra- Vacillium; alius, Bacilliimet Paschatium. Pdiilo posl
cttitum fuerititi aliis ediiionihus ex ftiss. coltect. 12et Vat Reg. collect.lf «ftViridebon.cotlect. 5, dposio'
24 inquibus eiianj pro i« communeperperam legitur licmsedis ttaUila. << .. -.»;
in eom»p««ipne.Mqxpro omniq\psius cqnsfilutaVulg. c Ita etiieiidatvîiiius Regirt;»collect. i.Con
e^Û
aiiliquioricumaliqiiibusmss.exnibentomniatnslituta. fer. annot. 85 in eptst. pra?cedentem. Quidam,codi-
J>Vat. M%:,Buk)iium. Vat. cdllecf. S(cdth»lioVat. ces ctirdnica rioitfcarenti. *Aliipro Cdlepio'praferunt
B42 collect. %\, Baceitutnet Paschasium. Vat. Hisp. Calepodiov&Calapodio. «Vuigati,Altpio.
cuiu mss< collect.H et aliquibus collect, 2i, Yacil- :- •<;:;, «Ihl». ; :'. ,: .' "t; •'<: ; -:: •:
'<\^~ ",' .....' APMONJTjbtilN EPISTOLAiH SEQlJENTEMt.,

_t,*,,. QupsneHus, qui conjecturis .facitejnd-ulsit, sftguentem epjstolam ,a,Uq*iotconjectationibus in suspicio-
nem adducere studuit,, ita ut velsuppositiiia credtlnr eoconsilio.cMfirita.p pra?dia alicujus Ecicjesiaj
pltfperaih 'distracta eidem VihdicarChtur, vel alteri Ltjoiiifmlterioris a?tatisidjiidicelur. Ut auteiii Iroic
posireufte'~semdntia3magis asseritirCtiir. itlud in causa fuit qtiod eitsiiiiJiMtt'!e]us Ciemplar manuscriptum
na^neiscipniuit (unde polissimuni.motus fuit ad dubilandum )J panmts tamen ejit» , inquit in notis, legitur
aoud GratiattumiZ^ q. 2, cap. 5(2, ubi et Leoni ttibuitur, et rnissq itiscribitur universis episcopis per Siciliam
'cvhiiiimis,. Sed iujus Leonis stt, an primi ah secundi, nec antiqumediliones Gratiani aperiunt, nec recen-
iiores. Tilleinoniiiis not. 9, tom. XV; p.'894, in Leoiirem Siriguias Qrifesneli conjeciuras' ad calculum
revMayili, ct.iajeptas ostendit; sed de codieibus ne verbutnquidem. Wrs antem, qui potiora ejus argu-
menta dilueimis in annntationibus ipsi epistola? snbjicieodjs, prajstantissiiuos et velustos codices reperimus,
qui supra omnero conjeciatioiiem hasce litteras nostro Leoni indubitanter yindicabunt.
fi HsfsC^tatjê-epiStolariobis conservata fuit in codd.colldct. 8; e ^riibilsqijaturir memoramus, anliguis-
simura Vat.nli845j Vallicell. A. S.sa?culi ix, unum Verceltensem satls vetu^m, et Val. 1353, qui fl
1
velusUssimo Bergomi|te, dcscriptus fuii. Hujus autem collecijonjs lauctor, qrii J)ionysio plura vakle rara
dtjcumeiita adjecit, iis.us.fuitalia nobis ignota collectione, qua?in Gelasio,.tei;mi|iabat, et sa?culovicondita
iiierati Na'm'usque'ad Getasiuni monuirienta adduntnr chronicd ordirie saiis ciongruo, qni anliqua? colle-
ctionnjs-adhocusque tempriSproducitsfeiridlcium est, de quo plUra'Sice^tur-iH'tr]iclatUde aritiquis Caiibrium
fjtjConstUutipouniCollectioinibus tora. III.; Leoni autem,Magno<eadem:epistala;'in his codicibus esplorate
asseriUijrnon solum.ex.consulatu qni in Lepnis pontificaturo cadit, verumfetiam ,ex eo quod inter alias
qffiridecim geiiuiha's'epist6las ejiisdem pontificis describftiir, ita ut de iiac una dtibium adbuc promovere
•'.••< , -; ; ;' ;
afbstltfe^fllbarg*meirtaUa!tiScerto temerarium Sit. '.''-,
-3. IiiKepiltirprajterea, lmc.eadem epistnta in ms. libro Vat. 1343 sattcnti<x, qfuifuit Ticinerisis Ecclesiae,
nec nM,ifi Vat. .Qltqbpn. 297 collect. 23. Accedunt 4uo a^ctTO aijijjqujords.Gratiano, qui ex eadem
episfota nouriulla suis colleciiontbus inseruerunt, liiiriiriim cardinalis Dettsdedit lib. ui, cap. 34,
in ms. Vat. 3835, et S. Anselmus lib. v, cap. 69, et lib. vi, cap. 189, iri pluribus cpdd. Vaticanis.
Tandem, ut alia testimonia omittamus, Gerholtus pr^poffltus^^Rei^lvWs^ferleiisisTiieilme'sa?cul6 xu
totaro epistolam ex Germanico codice descripsit in opere de Jldificio Dei, cjjjp 60, qjiod editurriT'esi a
P. Pei*Hin Xhes.»uro<>Aheidot.itonr. lr, part. • n, unde ^ffiK* ift GiiVniMi-Fhuius epistbit^ exenlplum
inveniebatur. .-.VVMM ,-. :.<,: ,;;-<'<?.n<,;_ .;; .j <_•' -'i •
!,ifc:Hi(J;.tendemiWenendum'est '«erairdum Vossium, ^*it8sW-*fliTimgVfiiHs^mJXd.ui prtrou* oninmin in
appendice OpteRjmS»Gregani <Th8tiii>»tur(fi;editionisMoguntina?ann. 1604 *i*tfclerJist6faiii':typTsdedit,
uteinn;fdis8e>codiofe^cawI^SirlMifiExÔBipTesu-am caeterorum monuroentorum, quaV-ej;eodeiri codice
se;«lidisse testawr, necnoriiei titulo peeuiiari qoem his titteris ex eoam %1'prsefixrt,; colliîmtis eum
cediceiiîfuisse gimitem lau*ati>itms. iVat. OttobAn. collcet'. 23.' PotWrâ^Cth itioriim'riuos laudavimhs ,
eodicura a!BCtbHfcas<Biajarem eplstofeifideHi conciliat. .iUna;, v::«,.,'o-,-•r|».,-..)>;....,
.•:•' :<!.},^*!'l -.lit itt )1.t','.. Jl !>,t,.i;i..f " l •<
Bvidentia? genetalis.iîWdiCit,. j~Jt..quod tn duabus
•*jAD.usiyEits^ EP^scprî.RpjftSICUJJLM CONSTITDTPS.I provincia? vestra?' EcctCsiis >improbe'gestum , inju-
SJNOBSIS. -n-Gonsthutioneperpstua episcopisprohibet,
•mod ,i« duabuSiSieilimrEcclesiis,impwbe gestum, steqroi prSssuijijijtun^ 'est| 'iS.;(i^risj[ijtiiti.^^(perpetua
injustequeper episcop.os;ibidem.prmsumplumest; ah,e omnium episcpporum usurpat(«iie resecemus.
- quH^ccleSuirumsuarum.bona iilicile olienaveranl:, 728 Taurominitanis enim clericis Eccfeshe' de-
, eujius\dtcreli vialatcresordine etxommunionepri- plorarilibus nuditatem, eo quod omtita e~juspriedia,
.vandosed$cit. ., ,,' .,•,:!.;,. : i>, i / .1,; . .,
LEO papa.universis ' episcopis per Siciliam consti- 'vendendo, donando, et diyersis modis aiie^nando,
.'!•:'' ni :..':i-. ':• UitiS*.!' ,,17-i'" .:')-'• > ,: .J episcopus dissiparet;, eiiam Panormitaai clerici,
-^QoCasfd curaril nobis qmbus nuper est ordinatus antistes, f similem que-'
speciatium querelaruni,
-- ,• ncVr . .:-. . - : . .. •..-.'. ;••.. ,, •;. proj
. i• -*iJ -. " - "' >"• "•''
«7; * - .t -. ,-• dMs. Vallicell.j inSiir^MOjtâ^pudOeusdeditM/ quod
•«''Seript'i'2l-i)ci6b.
b Iri rilsi V»; OttobOH.l297colfect. ¥9>it in simili in duabus provitttiit tri Eceleiiii improbefleslun; apritf
card: lSWletii'e'i^qub:liaritf*e'pviStoI'ftti VoMnsi edidftv GtsTholiumvero, ut qUodin ' duabus proviritimnbstrm
htc' tttiilife' tCgililr> ErffeMiHi' Si :Eieotiii'pdpa! urbis Ecclesiit. '" i'
: B Pmulimus enmkmi'auctoritate prtiorum codijf:
Rmtti^pt&dpfrutt} uhmmêptsetyds-yer' Siiiliani'i- dinoramV Vatt.' eftWriraS'Vallifell.' «oll-Sct.8. A!1.';
comitm»:*%\*m>A Valltfe^l. "Colim.' 8'; iMpimt-
tetom^Lm&fkpm' urbii'-Rotnm)Lio fapa urii- omni.-tlbMBirt
' iisd^n-ldttbnds^Vatti;TaurblneiitIam*i.,
versisepiscopisper SiciliamWttslituih:" > '!! .ci>vi>»-t t ifErWfili'«diiis*,"- sidttt'"et W-.lftjuVii!' CoWiibUs,
« Vulg. addunt, in Domino talutem. Ex codd. jimilem qMerimoniarum.L. causan detulerunt. Melior
colleci. 8 delevimus _K, visaêst lectio $od. Vallicell. efGerhohi,, auam con«
m EPISTOLA XVIIf. , 1M
rimoniam in sancla synodo, eui prscsidebamus, de A cumque ordinis clerici, qui conniyentiam in Eccle-
usurpatione prioris episcopi delulerunt. Quamvis sia? damna.injscuerint, scianl.se"» el ordirie el com-
crgo a jam ordinatuiu a nobis sit quemadiriodum munione privandos : quia plenum jusliiia? cst, fra-
ulriiisque Ecclesia? utilitatibus consulatur, ne tariien tres charissimi, ut non solttni cpiscopi, sed etiajn
hoc perniciosum nequissima? depra?daiionis exem- totius cleri 729 studio, ' ecClesiasiica? utilita^s
plum cuiquam posihac flat imitabiie, hanc praecepii incrementa serventur, et eoruro munera illibaia
nostri formam apud difectionem vestram volumus permar,eai)t, 8 qui pro' ariiroariim suaium^saluto
esse perpetuam : qua b sirie c excepliorie decerni- propriam substahljam Ecctesjis contifTci-uht. Daia
mus ut ne q,uis episcopus de'Ecclesia? spa? rebus .'* xn ' kaiend. JNovembris,
' '-: • •: • C alepio
f v. c."coris.'
!•:::• .<
'.., i:<„".l>'}
riudeai quidquam yel doriare, vet commiitare, vel
vendere; nisj forte ita aliquid horum faciat, ut me- EPISTOLA ' XVIII '-5 i'
liora prospiciat, et d cum totius cleri tractatu atque j ADJANtUIUlM ErlSCOPtM AQCJLEIENSEH.
consensu id eligat, quod non sit dubium Ecclesia? k SYJIOPSIS (Ex Dionysio ExigiiQ).^- Quod omnis,cu-
• Nam vel aut ordtnii ctericus, qui calholicam de>erens,
profuturum. presbyteri, diaconi, cujus- juslibet
firmat etiam Vat. 5845, qui causam omittens, accu- B bonorum Ecclesia?, ex: qua plurimum daroni in E.c<
sativum querimoniam exigil. Vossius cum mss. Ol- clesiam redibal ?
tob. et Vat. 1353, cui prmesse debebamus textui . f Cod. Vallicell. et Gerboliusêire/esias/Kauiilitns
inseruit: in margine autem notavit, quod in aliis inlemerala servetur. Vox intemeratai tpro incremenla
omnibus mss. reperimus, c«i prmsidebamus.Praeter- . est paritcr in dtiobus aliis mss., , , , , ,,
ea duo codices pro de usurpatione habeht de usj,r- s Pra?missa vqx eorum exigit ijuij noji qum, ut in
pationibus.Synodum cujus hoc loco Ct mentio liabi- Vulg. Iiabetur, sicul el in aliquibus codd.sic : qhm-pro
tam credimus in kal. Octobr., illamque fuisse ad animafum suaritm salule fideles ds propria sttbstantia
quam terni ex Sicilia episcopi occurrere debebant, Ecclesiis contulerunt. Ex Vat. 5<j45,et ex Gerboho
uti ex pracedenti epistola c. 7 liquet. delevimus fidelesde, et scripsjmus propriam subslqn-
» Parlicula jam adjicienda fuit ex proestantioribus tiatn, quod ulliuiiiiri etiam legitur iu ins. Verccll.
mss. Vat. 5845 et Vallicell. ac Gerhoho; decretum- h Editi xi kal. Novembris, itullis nostris codicibtis
que jam in Romana syuodo tatum indicat. Hoc.au- sufTragantibus, immo eliani refriifiante Vossii edi-
tem peculiare Leonis decretum pro Taurominitana lione, qua?,ul in ni-ss. habet,. xi.ikql.^Noieqtbr. In
et Paiiormitana Ecclesiis desideralur, ul desunt alla duobus antiquioribus cotltl. pro Duta legitur Dahda
multa Leonis celebriora : et solutn hoc generale ad sub die xn kal. Nov.j qna? forniula num iiinuere pos-
universos Siculos decretum ab auctore collect. 8 sit hoc paritergenerale Leonis decrctum constitn-
nobis conservatum fuit. ld autem ad cujusdam Que- tum fuisse in synode coacta ili kal. Octobris, in qua
sneHiana?objeclionisimbecillitatem ostcndendam in- decretum particulare pro Ecclesiis Taurominitana
dicandum fuerat. j, et Panorroitana ediluin fuit, ila ut forniula Danda
b 12, qu. 2, cap. Sine exceptione. " sub dieapposita fueril ob iiidicintlum dieni postea
e Duo codd. cum Gerhoho, sine exspeclatione. adjiciendiim, cum epistola mitterettir, aliorum ju-
d Inler canones qui eoncilio iv Cariliaginensi in - dicio decideriduin relinquinius. Plerique irss. codd.
colleclione Htspanica, et exinde in vulgatis tri- cum editis habent Calipio,sed practtilirnusleclionem
buuntur, hic est canon 32 : Irrita erit donatio epi- codicis Vat. Ottobon., Calepio;quam veriorem pro-
tcoporum, vel vendilio, vel commutalio rei ecclesia- bavitnus annot. 85 (692, i) in ejiist, 15. Neque mirum
. tticm absqtte conniventiael tubscriptione clericorum. sit quod unictis coiinul Calepius nominetur sine Ar-
Licet autem hi canones probabiliter non sint Car- dabure collega, qul in cseteris liujus anni epislolis
Ibaginensis concilii, antiqui lamen sunt, et iu vetu- illiconjungiiur. Solum enim Calepium OuciiJeiilalein
stissimis mss.collectioiiibus Corbeiensi 2, Barberina consulem appellare satis usitatum erat. Norinullas
o.aliigque eliam Gallicanis diversa? originis repe- Valentiniani leges lioc anrio datas habemus, etlicet
riuntur eum litulo Statuta Ecclesim antiqua, et aiio in plerisque utrique consules signentur, taine.i in
ordine ille canon est quinquagesimus. Id aulero novella 27, de Negoliatoribus,el in novella 3, de Pa-
ostendit hanc Ecclesia? disciplinam qua? ad aliena- latinis, solusCalepius notatur. ldem iriosexaiiis etiain
lionem bonorum Ecclesia? cleri consensum et sub- Leonls documeritis liqiiet. Sic e duabus epislolis
scriptwnes requirebat, non esse poslerioris et re- anni sequentis 19 et 20 prior ad Dorum solum Post-
missioris a?vi, uti Quesnellus opposuit, ac si hoc humianum Occidentls consulem prasfert, altera
decrelum Leoni magno coiivenire non possit. Sta- vero Posthumianum et Zenonem jungit. Neque diffi-
luta illa anliqua ex antiquitate ipsarum collectionuro, . cultatem moveat iianc epistolam eodem die ad eos-
in quibus antiqua, id est antiquiora iisdem collectio- D dem Siculos datam fuisse quo episiola praecedens
nibus pra?feruntur, Leonis a?taiem ad minimum at- data pnefertur. Ex epistolis enim 41 et 42 ad Raven-
tingiint. Quod si Hil.irus papa Leonis immediatus nium, 136 et 137 ad Marcianum, et 1C4ac 165 ad
successor concilii approbationem in iisdem alieria- Leonem Augustum patet nostrum poritificem binas
tionibus posterius flagitavit, id potius nobis favet: identidem epistolas eodem die scripsisse ad eamdem
facile enim fuit cauiioiiein a Leone decrelam non personam , cuin argumentum distinctum suppe-
saliseflicacem cursu temjioris inventam fuisse, adco lebat.
utmajoreni caulionem adjiciendam Hilarus ceusue- 1 Al. 14.Qua?autem antea!8 erat, nunc 19. Scripta
rit. Unde mirum non est si hanc posieriorem et 30 Decemb. 447.
strictiorem cautionem subsequentes pouiilices a Que- i Hanc epistolam tuculenter vindicavimus in ad-
suello allegali num. 5 renovarunt : qua tamen po- monitione rjra?missaepistola? prima?, ubi eliani mss.
sleriori a?voobsoleta prior Leonina cautio rediit. > et editas collectiones iti quibus coritinetur indicaias
e Duplex hmc poena Leonis mlate non infligebatur, invenies.
nitt forle , quod nonnullis placel, propter gravissima
omnium facinora, inquii Quesnellus in notis rium. t In tabula collect. 5, num. 75, bic titulus de-
7, et idcirco auctorem epislola? multo recenliorem scribitur: Ad Januarium episcopum Aquileiensem,
pronuntiat. At undenam probat inter facinora grade clericisqui in hmretimvel quodtibettchiima ptd-i "
viMira»accenseri ooo potuisse facilem alienationem lapsi sunt,minitnepromovtndi$,
707 S. LEONIS MXGlSii_PlST()L__. | ''* ''%
' \'« n_ ;:' I ,v ;;::;.. .. .1 . .-. .. . _• ;:".;' v
hmreticmse commuiuomtnucuerxt, *t ad Ecclestam.<Vipsos auctores erroruoi damnari a se sine
'revMUifttertt, inWgrdin inqUo irdt (Gresc., quo tate tateantur : ut seijsibusk pravis.elnm pere
fuerht)sine>primottbne>remaneiti. i 'iiibixiiuBiiniitt >:« etiyaii 0 iCii.uiiilnq,iiiffi '.
. ;;i, . :;,: . iuo-;» <> ,,.1 o» Oi u .iii;.wi''..>;i.a nulla sperandi
iv.ni .l„f||f.l supersit occasio. nec ullnm mem
>"t •lil.i.j!!.'-:}^:» . ;,;
-•f.,^-.
,:,|iTr;;/Iii;nacie'>rS0~!)irpjlll
-:Ljto. episcophs
•:• ;>r urbis, Roma?, JJVSÂRIO
>•', !"!':"'episcopo
' 'M taliuro possit,societateviotari, cnm per omhia t is
'AquiKieiisi. -fit:''»'j <5i...!.!,':b'<3'Tifi0 '«UH<?<!-;)9H <<}$*> 'iiilftq O.Oil
>!,. i" ,i'l. , !:tll'V:,.. >:'; ;in'j„,,,. propna coepetit obviare. Circa etiam,V
quos in.i.r
''[___ it!:"'." >>>:--n;,ii,<;niJaf(tm J(iii-tuv-.ou
* canonum constitutionem nrascipimus. custo- \. 0|i.;<|fiu?
,730 Lectisi;M;Ji;f:
.'ill.ft**'Wli-.;li.- fratermtatis
'iiri :>':<:tua? litleris,
S , I vigorera •«, «rofessio
laro
::;">,I.,"."I ;:u,.,!i"t)TQi:ni":t<lnia(iniimT;ij finffii n|^.i'i(il iii^.itT
'iJJ,
fidei Jti:iVin.lllVrj oliro
tua?. quem J».t"llO noveramus, agnovimus,
> t!;.,tilll,.!#l;.:: cori- dirt, ut in magno habeaut beneticiosi adcmuta sibi
i.Iljtr . Hi-;-»'i").',<ioinp3/9." \9Ut-fvfifjp : fflsii." II tq VJ
f:.,-;_l..:,'!,l. ,
cralulantes tibt ad. custodiam1> Cbrtsn
" J.1101.!).?quod •••>\lli:,l.i:--:~'~)'IO/
gregis,
.t?.;" omni spe proinptipjils,
M '!:/ <>. ;!»t"'-i
m (iiuev.iieaiaola :>ri in quo Invemuntur
a«io*>»-ni» * tt>p :•> ordtne,
m. ~:iuV
pastoraiem curam vigdariter exsequens; ne stabilitaie
lupi, n ..j-jBiiiifKi.oiHsx, perpetuansfioy maheant; si uimen, iterala
rnt/in-iiJiiTiiitiiJfipji™
qui sub specie ^wn.subîjL-fiiPuiif (Maith. vn, 15), tinctione non fuerint maculati. ' HNon tevem apud TtsOuaVDo-
»:i.i !>.;Jlitsul SUIJKHJ .:Juni t L).i;t<li*!!;,;
bestiali sa?vitia simplices quosque dilacerent; et roiuum noxam incurnt qui de talibus n ad sacros or-
:Ji:J.'-.',"v< .'.~VJer.ilifl !:.. "p ,!$'' 'i,r-">S5''0'1
non soium ipsi nulla correctione proflciant, sed .'IU.i'i dines promovendum ahquem iiidicartt. Quoa si cum
~ •'.Vi.J-j" .-.U: .nb.J!'. , JI!.v.
)t,U(i::„>'conceditur I
\., ;*'i^:.:/>-:!I'':
etfafii e\icM& Stnftnm saria Corruriiriarit. Quod^ Vi- grandj exaniinanoiieproiiiotio lnculpatis,
jiiy»o'.:i ai?.>. .iti.n , >','>...<', .,_.;,');, '.:>;.":_. *!>::.•;.J:.'f. , H, .''>,;;«)
jV.. H','-)i - >'"t <".'" "ii"'')»!?'.''''!
perea possit oblinere lallacia, dilectionem tuam miilto magis 11011 debel licere suspecns. Proinde di-
duximus commonendam : insinuantes ad anima? pe- lectio tua, cujus devotione gaudemns, jungat curam
"rlcifliirfi'f JTrtirierei1!si îisquam ê :hfy qui a nOmVB Suain disppSitionWuli1t|iJsfrre,*^^ let dei OfttjVam
jij ^jjerejicqr^ ut circumspccte atflu«i êioîier ,itr_»!eajitnrqni^d
lapsus. ;est, ctee utcumque Iia?relic3ecominutiionis totius Ecclesia? incoltimiiatem et laudabiliter ^,sug-
contagione maculark resipiScetts,' in cominunione -T}„'it gestasurir,'
« JJ :. ' et sii^lrriter orciinata. Non aulem dilbitet
.,;(! 3ti,.'itoi_>!;".'.,,'.'IC60"' . :);„.,..•>
vij^JLÎ^Plic^?. "«iii-e,proiessiqij^'' l^\ii(iia» satis - djleclip tua, nos.sj.jgupijiioiiarbiirapiur.neg^ctaJjie-
factionis bateeatur. e Saluberrimum euim et spiritalis rint qua?pro custodia canonum et pro fidei integritale
- ifaeilieih* ufllitiite pleaissimiira est, lit «ive presby.
'" 5 1 decefiiimus, velieirieniius crimmoyemlos: quiaPls-
'ife^lL .hrU>t-i-drVl
'.,/.-:.; v_l< subdiacorii,
;'-**.'
.1.1 !:;,: :,:;:'--.:_ri't cujotjiibet FERIORUU ordlnuiii «c.iilpse ad nullos magis referenda?
.7r>:> :. . .
ordtriis clerici, qui se correctqs viderj volunt, atque suntquani ad desiites inegligentesque rectores: qui
ad oatholicam fidem, quam jainpridem amiseraut, niutlam ssepe ntitrrant pesiilentiam, dum necessa-
' erroressuds et Tintti dissimularil adljibere rnedicinaiii. Data^ 111
'|>rurfibil]i>,'^yerti ;<>a_dn.iiiiit'i'''jprfiiiB;-i•
inifeiMW.ifioniulimus.cMOi pluribus e.t pra?sianiissi- neroin epist. A, § i, i et annot. 25 in eoSst. tSt).
,i*i&,i<H>dtci_HS i- annot, allegiuidis. Vaiicamim Quaceopus non est susj»icari Leonem hoc loco ser-
,;«'«e_iiplartl58*i3 pmfi iDiooysii:ewfere inequivtmus, nionem fccisse de.Donalistis aut Novatianis Aqui-
eotqnridliiieOobcadicts delectum rion soluin haec leiensibus, de qnibtis aliunde in pro»incia Aquileiensi
tepistoladejiit, verum e.iiaro postremuiniC»put.episl-o- nullum indicium est. Mox e_ ms. Vindebon. colkct
lae(pTa?cedentis, (nob- tt))l»d Stctilos. Gseternmom- 5 iidditliuuis veibwm *«.
mesiiiewticfiS,ad,tlHimrium,.<>f>rK(eruv>.\, Ediii ante C f Quinque codd., siHejfW-oi-olinne :
-0«e6n,es,Me|-linoinsciiibuii|.odVMiitwiwta,eiinmar- s d, qu. 7, 5ûb«rrwnuiii,.c.-1. <•>:
îneiiati/awwiii^vised^rrore m^nifesto ; nam ipsi h,Duas voces vef sukdiaconiadjecitQuesneHosex
«odioetsiCOliect,<*%ejt gtiilMigMerliuus suaia editio- Dion. Cresc. Nicoliiii ednione et sex iivs8. ctxM.
neirii:defivavjt, ad:JoBuai'»»»exjnbenl. Vide not. 1 Lt-iguiiiurquoque.iiapleri>que.ntistriS, lribusex«ep-
CueSri.: •|II.'JI.;IIII...,;):.,".<, :...,:. tis, in quibus oniitutntair, ut etiam desm»t bi epwl.
, ioJVi^ceti «rfc» RtomfBomittunlur in ms. Vindeb. 2 ad Septiinuin, in qua Mxc eadem ise»tte_tiarejle-
collecti,5. o i, :. ;... <..\<-.; :,,-<:: <..,:,, J ... tita Hiveniiur.'- , ,. •.,. i: ].:.,. , ;,i ,
iii,i*,Iitoh .ood.Yii)debt>n.,coJiect.,;tjetmss. eidlect. »1, qu.it Omuis cujttstibftl,c. liQ.. -,,;, .: j
itMtet2^.j<«ajmi»iUiq_i<i)T>jtji!»s/j3t)Hxs, greym.Chmii., j, Ms. Viiuleban. cbilecu 5, etronemsuum etipsot
;, /iiiitelligeiidi syiit Pelagiiwi, iquos in Aquileien- erroris auctores rfamnari.ijiistelliis tûique cum idiio-
jsiroipr^vimiam IOJMP irsiep6>,*sejV,eiJn comfliunluaem bus cftdicibiis:h_beti.Untiim, auctoret errori*. Alius
iiftliipiaiifiiiiij:siue:debija errQriiv»&iauctpriim,iC<jtndero- cod., damniifosprotiamnari. <; 1
^JMtiOpeiniprudentej receptosiSeptimus Allinas mo- . k Ctid. Vindeb. coltect. S, jjiTiitijiel tJtorfumperrtrt-
nuttratj; undeiieo Aqudwnsj epngcopo,„ut proba- j?/iir, uti legilur io. epist. .2 aii Sepitimum.ijMunspe-
. bilius esly prêdecessori epistolam t dedit, qua isic rdndi vocejn«xhiberi ijn oiiinil*tiset mss.*i excusis
JBtipnudenterr.eceptos, cum idoneis cautioiiibos, re- .confessus estin postilla inargiiiaii (jHiesiiellus; ,at
cipietiidosmyiiiiavit. Jaiiuailus, qui mox successit, « suspicor, inquit, ;kgen(tuin spirandi. 1 Quinque
-
boc inandatum pastorali cura exsecutus esi, et id- , nosiri codices liabent, ttesperandi, .caeteriautem «JI«-
cicco:laudatur. Vide admonitionem epistola? i pra?- JJ randi. .;•)>.;.
miasam nura, 26. . ., I God. Val. _dllect.i41vi_iBJ(im'c_i_. Qua? verp bic
d, 1, qtt.il,.îflKi* hmrctiiim,C,M, .-,i. . intelligatiir canonumeanstitulio exposuimus ia admo-
. *:iSc/Jisnw(icor««tmentio, ei paulo post illa.con- nitione ad epist. 1, n*m. i®. Confer etiam aol. _
djtio, »i.iatn«i iierat» .linctione\\on futrint tmculati, Quesnelli.
Donatistas vel Novatianos in Aquiieiensi provincia ; m.Viiideb. niss. coltecjt. 5 , in perpetua ttohililale
detefe-os:wilicaê. visa? mît, itiiqup yide not. 3 pamaneant. Mox idein codex, ileratmlinctionit.satri-
tjuesn. At generalis regula hic indicatur, omiitbus UgW.'->\','--.: : , ;, 1 - ' :" i. .:.:: ,it;,u .' .
iumli_i>elicts,ium.schisii)aiicisad Ecclesiam redeun- . J Vulgatiex'Dioftysioac cseteriscollectionibns qu;e
, UUuftCd»nMlBis.4icet occasioiiepecuMantiicasusAqui- ta;Dioiiysiuna,originem:ducunt., ad tacros promoven-
leiettsis iiroviufiiaeproppnamr, SsiftC!,scilicet, sive dos ontiitenjudicaril. AJptiorvisa 6slleetior eud..Vin-
scîsuiAticus, sive liaereticusad iiuitatem caiholicam «3eU>n.collect. 5, quw aliara a Dionysio originem
reveneos, siue professione legitima? saiistactionis babet. -,- -, , ''u -o~\>, -:'i»i :
-jrecipi pisterat, etsi esspt ctericns,. ea solom condi- ° Ediii Quesnetto .nldriores cummss. cotlcct. 21,
,_^j'r_JUliieUititur iii stiuiiiigradurn, si iieraio bap- digetta sunt. ...,.,„ .,,:,,.
jtî-^MitfUUf^t.rwlluUi-ytlui .einim?b.oc «ri.inine l»Disl. 86,Inferi(xum-ciilpm,:tu>A., . ,,<<
erant infecti uon r.aciptcliiinAu-i' in tClerutii.sed JIJI- <iDnp".Bunt:._o_t]aiBfuli«$RS<BiOiqjH-s. collectiones
JMittBpceuileutia?subjiciebanlur. Coufer admonitio- ex quibus huecepislola in alias posteriores derivata
709 EPI_T_LA XIX. 710
kafeiid. Januarii, Calepio et Ardaburevifis ciarissi-. _Lijuem f auctontatum apostolica? sedts observautis-
iiiiscbnstilibus. simum esse convenerat, tairi hegligenter, ac potiiis
•
EPISTOLA XIX. Irisolehter, egisse, iit iWdit-ri-rifirii-i iei>jd„inon ic_«
b ADDORUH BENEVENT-NU- EP^SCOÛH. stOs, sed transgressor 734 e-^stef^. tibello eie^fin
<•STNOPSIS.—I, Dorum de perturbatq presbyterii or- Patili presbyteri tui, (.ui In sbbdrtis liabetitr, lcii<|iio-
dine, prihtosquepresbyterdsjitti stto cedentesre'ddt- vimus, apud le itiovo ambitu roedotîei coltiV(,io
gnit.— II. Sitiiin ctiiqueotdrhemvindictitprqordi- presbyterii Ordiriethfuiise irirbiittim, ita ut iihius
naiionis tempore; primis,qtuceiserani^ ad infimum festtriaet immatura
provectibj quadam Criruiri Ul!-
relegatis. . facta sit, *•qtiorum litfri&Veiri
JetdtiO aeik'_t
tomirieWit-
733 Dilectissimofralri DORO, LEO episcopuxs. _at einulla culf/a tnliihebati-Qri-6'd 'slariibteiiti. 1n-
Judi(_uro, a <,uodde te'spWa_amus; (tolemtiseê leiitio, fltitImpferitafavenfiuriijsiiidi-iid «_uodiiuni-
frnstrat&rii, îiarido ea ie commisiijse persipicimtls quani liabuit consnfitTnlojmsicelihnt', ut incfpielis
quSeomhe-S Cc%lesias(iCi_-alictiohis fegulahi cW|ia- '•iiilefitlsiit noveltrispraeferretur''aiiflitjuK',
tua?frier^t
bili iiovltite « ltedarent: cunS plenis&ime;iioveris, '"Iridiiitriaiattjiie doctrlria?tit Irijtisth'beieritfrini dek-
qnanta sollfcitudine per omnes Demini Ecclesias pa- Berta btionabili anctoritate ciJfiMres,'iie îiein
ternorurt» veliinus cannmtm prjucepta servari, ei','^'i sacerdotali properii provfetieDis'bonore',' afl foijii-
banc inaxime curam ad sacerdotes universarum ple- rlam edrum «.iiibussoCiabaturiH<i:iper_£, i riiinofque
bium pertinere, utsancjtarum constitutionum regulae se fteret, diim in illo rionhumilitatis virtii., seflb.a-
nullis corrumpantur excessibus. Unde miramur te, tioriis vitium fobbritreturl * Ncque eriim Igriitirabas
videtur, nimirum collectio Dionysiana et quinta. in liOttiguni, Dortim'corisetjratumViitefi Beneveniiepi-

_)innpi-ria el aputl CrCiscdnitiiiiej'nj_exscriptoreni scopuui ab ipso Leone, qoi idcirco qtieriiiir jtttli-
eliam in anliqnissiuio ms. Veroneusi notatiir dies . ciiun, seuspem de IJISO concepiawi,cum seilicet euro
mfcii/. Januar. In mss. vero collectionis 5 duocodd. Benevenianis episcopum dedit, frustratam luisse. E
,-buan. et Trecopiihaeau.,-.Qqesnello.teste nbt. 4, .Knm.1110 etiam clcro eductum indicare videntur illa,
babent __{.,vel m kal. Julias. Duo autem nostri Vin- eum plenissimendveris, etc. atque illa: ler quem.jau-
deb.ejusdem collect.5 discrepaut; alierenim signa- ctaritaium apostolicmsedis obtervanlissimunteste con-
lus num. 39, quem uti praestantioreinin variantibus venerat.
adhibainnis, pr.cferl iv non. Januar., aller vero f Iidem duo codd. Qnesn., violarent..... ,, . ..^
iignaius.num.' 42, tv kaleridasJulias. Codices.ca?le- i. f Aucloritatesaposiolicmsedis sunt cnnslituliones
rarumucolltctionum Vat,, Hisp., lsid., Iladri-m., et Romanorum pontificum. Vide aiinot. 8,1(691 f) in
aJSarum posteriorum, cum Dionysioconveniunt in epist. 15. .,: :, :,. i,
meiise, eu()leriimt|iieeiiam in die : tres enim mss. s Ita aliquot nostri, et Quesnelli codd. melioris
libri lantnm notanl XIIIknl. Jariuarias, tinus Vercel- nota?.Al. coltuvio. '<>v...
.lensis iv kaL Codexautem Viiidebonensiscollectio- r, h Editi ame Quesn. cum mss. collect. 21 et,_4
nis Hispanice, et editi snte Quesn. ex mss. collect. quosmtas commendabat.Cod. S. Crucis collect. :_0,
34 et Merlinotiini in mense tncn in die discord.mt: quos el mlas commendabat. Editio Quesn., quorum
prinius eoim siguat dieiri m kul. Julii, secundi su- mtasordinemcommendabat.In mss. collect. 11 ideni
tein pri-te; vel nkal. Julias. In bac varietate Dio- Jegitur, omissa voce ordinem. __quiorem, leciinnem
nysii auctoritaiem (cum .ijiiaiin inense cnnvenit cud. Vindeb. collect. 5 secuti sum,us.Hvnor,s,ic<3rii,o-
etiam mius codex eollect..-in.drejiiitem conveniunl lii inteiligilur, nnde etiam infra, Bficej-doifl/i honore.
inter caetera initinisaltein exemplar fjuadem collect, < 4 Ita Qnesnelliis. Anteriores editiones Vsci snaer-
5 a QnesneUolaudalum, et-duo.nosira Viiuleli.Hisp. doiati praepoimntprsepositionem in. Ms.,Vindebon.
et Val. colleeu-4) prajferendamduxiunis ; et hac de colleci. -5, in sacerdolio propere provehebasad, <in-
causa istam epislolam post Utteros ad Tnriibium et juriam. Cud. S. Crucis, in tacerdotalempfapere.pro-
ad biculnscitllocavimus,qinbusprscponenila liierat, vehebathonorem.Quesn. in margine ex akiquoipsius
Si ex aliis lectionibusmensiJiinioasicribetidiifulsset. codice, ne quem tacerdotiolprovehebas.i
Quoad oonsularem vero «otam edili cum plerisque i Editi Leouis, pra?missopnnclo, habcnt corruple
mss. exhibeht Alipio et Ardabufewi.ee. consulibus. cum iuss. Vat. collect. 21 el 24, Mtror,quis fieret.
Quesnellusin margine : Al., Calipio aulCalepio. Nos Dein codd. collect. 21 pro etationis bnbent furoris.
inveninnis Calipio iu duubus mss. Vindebon.collect. Mss..antem Vindebon. collect. 5, Vat. collect. :11,
5 et in Veneto c.<l!eel.1.; Calepio edidiinus ex ra- Venet, S. Marcictdlect. 42, et "Va(.collecfc24,. ftr-
tionibus aUalisannot. 85 (69-1) in epist. 15. tioris prifferiint. In ms. S. Crucis collect. 40 aliisque
*>Al, 18. Qu.e autem antea 19 erai, nunc 20. duolins Cantabrig. et Tbuan. a Quesnello laudat.is,
Scripia 8 M:iriii448. D furoris vitiumsuperarel; et:in.tVat.,collect.; 11, furo-
b Exsiat-in mss. collect. 5, II, 12, 15 et 20 usque>, ris vitinm reprobareiur. Labbeus in margine aiinola-
ad 2i. Codice-.S. Crucisin Hierusalem collect. 20I vit: Alias, inciperet major. quasi fieri, dum in illo
. et Vat. Otlobon. 552, ad Theodoruminscribunt. lni non humilitatisvirtus, stfti jfta-ortsvilium roboraretur.
tabulisvero Beneve«lana?jEcolesia? _>or_sapptdlatitr,, In lextu retiiiuiiniisli'CttpiiomQnesiiellt ex Meiiino,
ut in ea?»erismss. vocatur. Solum in codd. collect. et editioriibusconciliorum, eojquotl eletianis nomen
21 Dorotens per errortjni scribittir, in uiiam con- Leoninis qtioque edjtionibns. .coinprobatum,.AttiMJfi-
junctis duittjusvocibusDoro Leo, qua?in iuscripiionei tali opnonatur , lotique. contexliii magis congruat,
epistotsjeleguiitur. . ^mm furoris, ye\ fortiofis. •.,
c ln tabula collect.5 capiie ultimohictitnlus legilur: k Editi Qiiestie!lo.aiiterk>res
cum unico nostro cod.
Ad Dorwm Deneventanumepiscopum^bjurgalionisi Vau <54l coliecl.' -1, Neque enim Agnorabasdixisse
:, epistola. ln mss. JtnleniS. Cr-ucis: D»<presbgtero >ini Jfominum, quod qui ,se humitial exallabkur, qui vero
; alioruminjuriam promolo,et 4e eis quieum sibi prm- *e exallat humili<lbitur>; >kuntdetnquedixisse,:Quicum-
poni poposcerunt. >que vult inler vot majar fieri, pit vester mmitter,;. et
d Duocodd. Quesn. et nosler Vindebon.eoftbet.5i quicumque voiueritiuter vvt iprinmsesse, erit wsier
addunl nostrUm.Hox pro dolemm in ms. S. Oucis3 servus. Vos autemqumtitis de pusillo crescere, et.de
•Boltemus.Hoc autem ex textu quidam non leviterr Iwnoremajoresesse.lia etiamLeonis codex,quoHinc-
S. LEONIf M^NJ PPISTOLJE. "^
,W1 ":^'^;B;-';'i;;t-. '%
739 jjf_R<jB pominnj?),quofl fjtii/«'-3Itumiliat,exql-y^Vsehonoris sui, ordijnfi sunt profeisj, Hcet
/fubûr.û^.tif^pn,^.i..f*kUl'at, humiljqbftur(Luc. xiv, etiam sacerdotio mererentur; lamen.uteis '
il; tef x\i^, ^;."eamie^q]ieîx\^: Vqs autem stolica? sedis pietate /parc,itur„,uliimi inter
qumritisdeyusillo cresp.ere,.et de majoreminoret este. Ecclesia?! .pr^sb^:teroshabeaniur; eth, ,nt îutlichi,
IJirumque enim iiiordiuatum,, ulrumque prseposte- sentenliaro ferant, inferiores etiam illo erunt qn*
rumest, et omnis laborqm fructus auferlur, omnis propria sententia sibiniet praetulere: ca?i'efiVo(iiiii"i-',~
meriloriim mensura yacuatur? si tantum quis asse- bus presbyteris in eo ordine permanentibus, quem
6
guit(ir dignjtatis, quantum adulationisobtinuit; ut unicuique ordinationissua? tempus asCripsiU Nec
cupidj,tas(enjinendi non solum superbientem minual, quisquam pra?ter pra?dictos duos iiiiroiiiUia?digni-
j-jpdejiijm conniventem. Si,vero, ut asseritur, priirti talts 736 patiatur injuriam, sed in eorum Uinium-
pecimdjque presbyterjj,.tcirca.f Epicarpium sibiroet mpdo statum lioc recurrat opprobrium, qui .oovello
prajppJientluui, tanta huiu assentatio fuit, ut ilium et immature ordinajtoinferiores fieri detegerunt; pt
, cunijsuidcdecore poscerejjt, liOHorari,.nechoc gui- -illaro evaiigelicanisenlentiam itd se sentiantperti-
dem jll^s pro.priose.jiidjcio dejicientibus tribui de- , nere, qua dicilur : Qwojudicio judicaverifit, judka-
huii^qupd.^.lâixl: •*;.(fiiia.t^joi.ipijterae voluntati bitur devohis,:ret>iqtiamensura tnenti fuetitit, ( eadem
dighitis te fucrat obviare quam cedere. Deformis.' t" remetietarvobts(Malth, xni,2; Marc. iv,24;X_e. vi,
autem e,t,igoayasubjeclio bcne sibi consciis, et non
Paulus vero presbyter oriWnemsuum.de quo
jrrilam faclentijiusgratiam Dei, praejudicare c non 38).
ut suos commercio in laudabili firmitate hbn cessit, obtineat: nec lulteKns
poluit, primatus quocumque
alterutrum transferentes, subsequentium suorum aliquid iu cujusquam pra?sumaturinjtiriairi'; fta'•'ut
minperent dignitatem d et quia ultimum sibi ante- dilectio tua, quam non iromeritotoia facti liujus pul-.
posueitapt, cseteris pra?emineret. sat invidia, hoc saltem remedio curare se prpperet,
>>''CATpiH.— Prsedictiigitur presbyteri, quiindignos ut s sine dilatione ha?c qua? deceinimus tradantnr
'maTBSusus fuit opusc. 44 de Jure metropot. c. 17. vissime editum in opere cui titulus Evangeliumqua-
Omnesvero alji codicesa nobis adhibiti, id est codd. druplex, ut videre est cap. xx Mattha?ipostversutn
quatuordecim, et quinque a Quesnello inspecii oroit- 28; et alia velusta ac potiora exempla pro eadem
tunl textuin Quicumquevult, eic, usque ad illa, erit lectione laudaniur a P. Petro Sabatier in idem caput
veslerservus. Iidem pariter iiostri codices, excepto xx Matth. pag. 120, ubi de hoc assumeuto plura dis-
unico Vindebonensicollect. 5, post voces eumdem- serit. Duos. tantum : codices Evaitgeliorum pro Ri-
<<~tue „iftjsi«i-ubjiciunt statim, Vos autem qumritisde chardi lectioue memorat, quibus adjiciendum est
pusillo crescere. Quesnellus vero cuin laudalo ms. nosirum vetustum exeroplar Veronense ab eodem
Vindoboiiensi voces'. ejumdemquedixitse transtulit Blanchiuioeditum. Ex tot vero jam vulgaiis Evan-
anle verba qui verose exaltal. llla porro Vosautem geliornm aniiquissimisexemplaribus, quoruinqua?-
> qumrilis,-'6Uiii> ;ut-.in nostro textu allaia, non siculi.' dam ipsius Leonisa?iatemcreduniur cxcedere, clare
1
Ghristi verba' ch-raetere,: uii vocant, cursivo, sed liqnet ha?c verba, Vot autemqumritis,etc., iuevati-
Leonis texitimcbaractere rolundo expressit. '- gelicoMaltlixi lextu olim inseria, et lecla fuisse, uti
ein et demajore minores esSelegilur non laiuum in verha Christi inter versus Vulgaia?editionis28 et 219,
Suasi
mss. Quesnelli, verum eliam in nostrisVin- licet lectionein altero commate aliquautulumdiver-
ebon. colleet. 5, Vat. collect. 11, Vat. et Veneto sa. Quidquid autem credatur, uira lectio evangelico
Suinque
collecl. 12, S.Crucis cnllect. 20, Veneto collect. 22, coutexlui magis congruat, cum certum ex «lictissit
Vat. Regina?159 collect. 24, et in uno Fesulaho. In Leonis menli atque contextui illam convenire quam
;codicibus-Utem collect. 21, _3, et unoVat. 544 col- recepimus, qiia? iwn lam in pluribus ac potioribus
lect. 24,' et de honore.majores ette. Post primam mss. Leonis quam in plerisque antiqnissirois Evan-
Quesnejii editioneni Richardus Sknonin navisobseir- geliariis invenitur; nihil profecto dubitandum est
vationibus ad>textimi, et.v.ersionesnovi Testamenti quin ex aliquo siiuili Mattlia?iexemplo bunc textum
c. 2t pag. 458, mouuttrhsBCverba Vot autem qum- S. pontifex sumpserit. Cum porro ex his constet
'riiis,' etc, Leonemsumpsisae ex exemplari Evan- texlum Vosaulem qumriiis,ctc, a Lenne recitari uti
gelii .ectmduiri Mallbscum c. xx, ubi illa in ejus verba Cbristi apud Matihaeum; antecedeniia vero ex
codice perinde eranl inserta' ac in Cantabrigensi, ac Luca decerpserit, consequens fit,, voces eumdemque
ijuauior aliis mss. exemplaribus inveiiiuiitur. Dein dixissein fere omnibus colleclionibus, et mss. Leo-
-' vero hon de majore minores, sed de minore majores niuis recle et jure praemiltiiisderoverbis Vos autem
t?»s<3legendumcunuendit.Quesnellus in secunda edi- qumritis, ut aliud Cliristi testimouitiroex alio Ev_n-
;-tione, not. 5, Ricbardi leclionemde minore majores gelista sumptum indicelur, nec nisi.perperam inaliis
; *#Si«flpUmerefeUit. Qiia?enima Leone subjiciuniur, codd. et apud Quesnellumhinc fuisse abstractas, et
Vlrumqueenim inordinatutn, ulrumqueprceposlerum,jrj anterius ita iraductas, ut unum eumdeinqueLuca?
• duo sibi rnvicerii opposita indicanl luisse praemissa. textum intersecent, ac iu duos dividaut.
Non opponuntur autem de putillo crescere, et de mi- a Tria mss. Quesn., Epicandium; duo nostra,
nore majoresesse; &ei de pusillo crescere,elde ma- Epicandiumpresbyterum.Post pauca cod. S. Crncis
iore minore»esse opponi manifestumest. Leo autem delet liuic, forte melius, videtur enira superfltiuin.-
jjerstringere voluit tum Epicarpium, qui ex infimoad b Editi, cui tam miserm.Magisplacuit lectio codicis
. primum locum ascendit, tum illos duos presbyteros, S. Crucis, cui favent illi qui piaeferuntqui.
c Duoinss.,nonpoltjril,'et paulo JJOSI
qui e primis gradibus in Epicarpiigratiam receden- minuerint,et
tes,-minores fieri consenserant. Pleriqueet potibres anteposuerint. .
eliam codices Leonislectionide majori minoresetse d Cod. S. Crucis, quia ultimum sibi anleposueriril,
a Quesnello et a nobis recepta? favent; immofa- ul cmterisprmemineret.EditianteQuesn. cum aliquot
ctiam exemplaria Latina Evangeliorum a Ri- mss. Et quem ultimum.etc.
' vent
cliardo memorata, qua? eamdein lectionem pracferre « Tres codd., oacii6ir.
fatetnr, Congruit quoque antiquissimum Evange- f Quaedammss.-dele»t eadem-
liariura Vercellense a P. Josepb* Blanchinio no- « Heeclecliouis. S. Crucis cuntextui raagis eon-t
715 EPISTOLA XXI. 7i4
effectui; ne si iterato ad nos imploratio jtista confu- A vero prseceptionum nostrarum fratri et coepiscopo
gerit, necesse sitseverius commoveri, cum, his qua? nostro a Julio commisissenos noveris, ut omnia - illi-
male sunt facta correctis, malimus redintegrare co, quemadmodum constituimus, roborentur. Data
disciplinam quam augere vindictam. Exsecutionem <-VIIIidus Martii,Posthumianoviro clarissimoconsule.
EPISTOLA d XX,
e ADEUT1CHEN CONSTANTINOPOLITANUM ABBATEM.
' SVNOPSIS. — Rescribit, sibi de Nestoriana hmresireviviscenteEutychis litteris admomlo, zelum illiut placuitse.
737 g Dilectissimo fltio EUTTCBI presbytero, LEO 738 Tl? TroSetvOTKTW utw EurujjetTTcpsaGwcipa, Aetuv
episcopus. EJTIO-XOTTO?.
Ad uotitiam nostram tua? dilectionis h epistoia re- Et? yyaac»op.eripavSta TSVTijf tjijyayuirrtt imaro-
tulisti, quod Nestoriana hteresis quorumdara rursus Xwvav>jv£yxaf,OTI»5Nsoro,ptavjjaXpsait TtvOv-naltv
studiis pullularet: Solliciludinero tuam ex hac parle ruis aizovtioasavflst. Tov ?v-j>.ov TOVaov Ix TOUTOU TOU
nobis placuisse rescribimus, quoniam index animi /xspouf npXvtxpeaavra uvTiyputfO[uv,SVSISJ} jjuivuTiif
tui est sermo, quem sumpsimus : unde ' non ambi- TOOo-oujXoyiapiov iaw> o loyo; Sv e.E.a>_e8a.Ato p.n
gas auctorem catholica?fidei Dominum tibi in omni- a/xtj)i6ai)7f TOV upxoyv»THSxaSdhxHiirio-TSwf TOV Aso-jrt5-
bus adfuturum.Nos aulem cum plenius, quorum hoc TDV sv 7taai aot itupsa&pLevoii.
'HjuiVSi OTSn/Xripiarnpov
• i improbitate flat, potuerimus agnoscere, necesse B <3vifi avatSeta TOUTO ytvETatSuv»8_(isvyvfivat, ejr-
cst, auxiliaute Domino, providere : quatenus nefan- txi>a.yxi: eati, TOU AeuiTOTOu ôyjfloiJVTOf.Trpovoiio-at,
a^pif
dum virus, dudumque damnaturo, radicitus possit ou 6 aSejuTO?tof tStraXat xaTaxptSel?,ptiJoSsvSv~v$r>
exslingui. k Deus le custodiat incolumem, dilectissi- ffsfSso-Sijvat. 'O <Seo;uytq as Sta<fuXa.ac, utti noSctvo'-
me fili. l Datumkalendis Junii, Posthumiano et Ze- TaTS.
none viris clarissimis consulibus.
739 EPISTOLA » XXI, beni ad papam urbii RommLeonem,negat in Chritto
EUTYCHIS ADS. LEONEM duat naturat, id ett Divinitatis et humanitatis.
Nunc primuminter Leonit epislolasinserta. CAP.I. — De mea in Dominuroet Deum omnium
STNOPSIS. — ""•Epistola Eulychetis hmrelici : ubi scri- Christum spe et lide confidens, ante omnia quidem
grua visa est, quam vulgata et aliorum codd., sine cium deferretur ab Eusebio Dorilaei episcopo, jam
aittimulatione. apud imperatorero Tbeodosium delata fuerat a Do-
a Mss. S. Crncis collect. 20 et Vat. collect. 11, mno accusalio de reviviscente, Euiychis industria et
Juliano. Quidam opinantur Julium Puteolanum in- arlibus, Apollinaris ha?resi. Hujus rei testem locu-
telligi.quem anno sequenti Leo ad Ephesinam syno- pletem habemus Facundum lib. vin, cap. 5, cujus
dum legaium misit. verba in dissertatione de causa Eutychis referemus
b Legebalur illi. Quesnellus illic corrigendum in C cum Domni synodica. Ex quibus et compertum ha-
margine suspicatns est. Veram lectionem suggessit bemus quinam illi essent quos Eutyches apud S. Leo-
codex Florentinus S. Marci collect. 15. nem infamabat tamquam Nestorii sequaces et patro-
c Quidam codices et editi ante Quesn., id. Martii. nos : clarum estenim de Domno, Theodoreto et aliis
At vetusliores et potiores vm idus, vel chronica nota hujusmodi ha?cesse intelligenda, qui de anatheroa-
carent. lizatis per Eutychen Diodoro et Theodoro apud
i Al. 19. Qua?autem antea 20 eral, nunc 23. Scri- Theodosium
' conquesli fuerant. > Haclenus ille.
ptae 1 Junii an. 448. Editi ante Quesn. curo aliquot mss., non ambigi-
Sicul ba?cepistola continelur in mss. collect. 3, mus. Quesnellus cum aliis codd., prresertim collect.
8 Hisp.,Isid.lt, 12, 17., 21, 23 et 24, nec non n Chalcedon., non ambigis. Pra?tulimus lectionem
apud Sichardum, iia ad pra?stanlioresomniumharura antiquissimi Vat. 5845 et "Vallicell.A. S. collect. 8,
collectionum codices eamdero relegimus. Gracam cui etiam Gra?cainterpretatio concinit.
versionemex Gra?cisross. collect. 17 Chalcedonensis j Mss. collect. 21, importunitale; melius in mss.
adjecimus. collect. 8, pravitate.
1 Codices collect. Hispanica?hunc brevem titulum k Exemplaria collect. Chalcedon., Deus te talvum
pra?ferunt: Ad EutychenConstanlinopolitanumabba- custodiat, fili detideratissime.
tem adversusNestorianamhmresim. 1 Hanc chronicam notationemservarunt codd. col-
s CodicesLatini collectionis Cbalcedonensis, inter lect. 17 Chalcedon. et 21.
m Qua?autem erat 21, nunc 24. Scripta post 22
quos Veronensis saeculivm, Graecotextui coha?ren-
tius prxferunt desideranlissimofilio; oroittunt autem D Novemb. 448.
presbytero, licel hoc noroen in Gra?conon desit. n Ha?cepistola est anliqua versio ex Gra?cotextu,
h Plerique nostri codices, ac piaesertim illi colle- qui desideratur. Subjecta legitur collectioni veterum
ctionis Chalcedoncnsis habent litterit. Retinuimus documentorum ad Nestorianismum pertinenlium ,
tamen epittolaauctoritate pra?serlim Vetustissimorum quam ex ms. Casinensi Christianus Ltipus, ac dein
codd. collect. 3 et 8. Nunc subjicimus satis opportu- Stepbanus Baluzius ediderunt. Exhibetur autem in
nam Quesnelli observationem. c Epistolam, inquit, hac collectione, capile 222, eidemque adijciunlur
hanc ab Eutyche scriptam fuisse ante factam erroris tria alia capitula, nimirum, cap. 223, fragmentum
sui publicationem, ideo monerous, quia a nonnullis professionis fidei ab eodem hseretico edita?; cap.
hoc animadversum non fuisse intelligimus : quibus 224, leslimonium ex epistola Julio papa? afficta; et
errandi forsitan occasio fuit, quod in capite Aciorum cap. 225, anonymi littera?, quibus ipsa Eutychis epi-
Chalcedonensium posita est, tamquam ad eamdem slola ad Leonem confutatur. Quesnellus in secunda
synodum pertineret. Ante eam, inquam, erroris pu- editione operum S. Leonis solam Eutychis epistolam
blicalionem,qua?Constantinopoli in Flaviani synodo dest ripsit in appendice dissertationis 7, qua?Decausa
facta est, non vero, quanlum conjici potest, ante de- Eutychis inscribitur. Cum vero ad Leonem fuerit tra-
tecta DomniAntiocheni episcopi studio infandi do- dita, ex instituti nostri ratione inter ejus epistolas
gmatis semina. Priusquam enim ad episcopalejudi- inserenda fuit; cum pra?sertim duabus epistolis 25
PATBOL.LIV. 23
*/._ S. LEOMS M-__NIEWSTOLJ'-. - *l<3
testis Deus Verbem e»t, hi sen_Hras hujusmodi _i~_ A me ipsis vcAis d!e_« ftdem <jmeNkxx exposita est
-gnoscCns-eritatis <preb_(»o_ero;-tnvoeo _tftem ye- •a 'sancta synoiJo, (i-wfirmata vero -apud -Ipb-stm, •
_H_m -_nctit_tem inêi-toemo cordis uiei-fratieHe ejtpetebsir du_-<_*t_ras fateri-et anathettratizai-eos '
senBtrem meorum -alqtie verbortfm. "Sefl•pesstffiiJs tî hoc-ntagarent. Bgo-tite» '-met_e*is_efinttionem
diabolus fascinavit tale studium nostrum et proposi- e a<synodo, nec adimere nec addere verbum contra ,
lum, a quibus vires ejus destrui oportuit. Bissli- e_positam _4em a «sancta synodo Nicaena, sciens
inuians onrnem domesiicam sibi vim, centra me vei. -aiiictosêt-eatos^patlresnostM»f JoKum,-FeK-
movens [Ltg. movil] Eitsebium episcopum oppkli cefn, Atbanasrani, i3regoriiim sanctissknOs^lh-eopos
" libeHum _antem sancto episcopo 741 refutantes duartfm __t_rarum vocabulum, et
Dorylaeensis,
Gonstantinopolitana? Ecclesire Flaviano et qulbus- nen audens kle natura tractare-DeiVerbi, iqui in car-
darn aliis inventis in.740 eadem urbe, quipropter nem venit «Ittmis dlebus 5n uteram >s_n-t_j Virginis
tliversas causas suas^convenerant, truoniodohaeniti- Maria?iftimutabftiler-qiiomodoôluitêt-tjH, in tveri-
cum compellavit, non veritate accnsationem movens, tate, nfmk pbamtasmme homo fac»ns,'__t tvMtlhc-
sed perniciem -rtiM machtnans et perturbationem rt_«raare'sUpradictospatres 'nostros, rrjgsbaih^-tifti.
Eeclestts Dei. VecabaMKlrespohsion^-ct-tfsaiionis notescereht ista Bami-tilativeBtita^V-tqu-dwbisfvi-
] ddretur.judiearetis, aprofitens•omnlbus Wodis Bume
ab ipsorhm -sah.tifate; sed^ravi a?grrtudine super JJ
ipfeamsenectuteim retentus, occurri ad-purgationera, seccrturuii)•qua?;probassetis.
„on-ignoranscompo«iti»m factionem contra salutem GAP.II. — Sed-nottoteorumquseia ffle dicebantur
"rircam."Efquidem c iibellis .tatim, -ubscripfione audito, abnrpta synodo publicat^rtint -^dejectionis
Tirea^his-iafddKaVobtuli.crtpta, wslen.bnsilre sahcta Benteritiam,<tqaarn>adversm-'ttteameêognititfiiehJpa-
ftde professionem meam. Sancto autem Flaviano T-bantjln>t_nt(iih __V_rsumntecHWhtMiEfKtione
archiepiscopo neque libellum suscipiente, neque ut instruebant, ut et saKiti itiea? diScrtlBen'lHbufnbeWit,
•
-HtêrCturjtfbente, 'aadifente tawsen et reis-pdndente nisi cito oper_'Bei o*_tionibtis'sanctitatis tu_?, mili-
$\ -4, occasionem dederjt. Nec ab ea disjungenda Eutyches,judicii tempore iibellosw dedkseuppella-
YueredWsequehtia capitula, qua?ab eodem Eutyche tionis et nobis et huic convenienti sancto concilio.,tX
!ii{ilMtti«~--lHie_a"'suiU. 'Andtfyniivero lftlera?, ciifa appeildsse vestrdm sanctilatem in litteris a<JLeoncm
iiec ad Leonem data? fuerint, nec^cum episiola Euty- professus est, eum mentitum affirmavit Flavianus
cliissiht êcesslrio suht epist."_6.
exhiBeiida?.TCetaraehTeCtores fioc dqpumenlo frau- d Addidimus eamêx cod, Vat. 1319. .•Quamente
"deh.tur, cas in apjpehdicehirejeciraus. Scripta aulem Eutyches et deinceps.ejus discipuli solam Nica?nam
fuifhiec episibla abEutyche postqiiam ipsum dam- fidem ingesserintjexplicabiturannot. 6(coi. 855 n, s)
nayitS. Flaviahus in Cpnslaniino|)oliiaiiasynodo die --_ in epist. _4.
__ N6v.m_ris i_n.'.|8. Est Idera iiiuliis, qui in ms.J eSynodum Ephesinam intelligit,qua?aliam fidein
Casinensi 'lcgitur. Iititio aiitem epistola? adjecimus pra?ter Nicsenaminterdixit. Id autero adversusNesto-
voces 'el fide, qu-s in antea vtilgaiis omissas sug- riiiribs inlerdicturo fuit, qui aliam fidei exposilionem
gessit codejc Vat. 13.9 a p. GaCciarioadhibitus. pravis dogmatibus refertam ediderant. Eutychesvero
'« Bic libellus adversus Etitycliem Flaviano et ca?- hoc noniine cogiholebat ad prolitendas duas ihChri-
teiis ratribus Constantinopolitana? synodi oblatiis, sto naturas, ac si hiec catbolica professio esset nova
exstat act. 1 concilii Chalcedonensis tom. IV Con- fides ab Ephesino concilio interdicta. tlaitc eamdem
cil-apag- 9_0 edit. Veneta?. .; rationem ident Eutyches proposnit in, pscudosynodo
£b Perperam inViilâljs,, etienerant^Mbx pro accusa- Ephesina tom. IVConcil., pag. 919, lil. D.: Ego vero
iiqnemmovens, cod.Val. 1310*ad accusalionem~motus. timensprmvaricari prolatamdefinilionemamnctasyno-
"» Intelligit appellationis tibellum sua subseriptione dq,qumhic Deivoluntate prius congregatae$t,eteaquee
signatum, queiq, una cum scriptis.professionis fidei definilaerant de fideeXc. a sanctis Palribus, qui Nicmacon-
sua? Flaviano et P.airibus Consiantinopoiiiana?synodi venerunt, rogabam, Conter etiam pag. 911, -C.
ahte sehtentiam oblatum , nec susceptum queritur. f Unicum teslimonium Julio papiBtributnm„qiiale
Appellationjs-iibelius^yotMVir a Leoneepist. _5, de quo sua? epistola?subjectum fuit ab Eutyclie, in-ms. Ca-
videannot. 10 (col. 752,,n. i) in eamdem epistolam. sinensi conservatum nobis fuit, uti jrost ipsain epi-
Sicut'„autem ha?Eulychis littene ad Leonem missa?, stolam dabitur. Geijtumvero est Acephalos ,• in col-
solius Leonis nomen in iiiscriptione praelerunt (unde latione Iwbita an. "3S5,eorumdero Patrum Julii, Fe-
etiam anony_tus,'in epistolaqaae in appendice pro- licis, Athaii-asiiac Gregorii Thauniaturgi testimonia,
feretur, has ad beatissimum papam sedis apqstolico2/\ jj) veluti Eutyehian» sentenlia? faventia opposuisse;
Leonem .criptas prodit), ita et appellationis libellus sed ea-ab Apollinartstis olim conlicia catliolici repo-
his litjeris annexus-ppellaiionem ad soliim Leonem suere. Gi-rte testiinoniuin Julio papa?ascriptntn, ex
expressisse diceitdus est. Gteterum quod de oblato •ipsmsApollinarisejyisiola
• sumpluro est; cui Apolli-
appettationis libello-traditur, mendacium est. Snlam narisKB, ut a-HCtorjtatemcrearent, Julii ponliiicis
eniin-ehartam professionis fidei, nqn vero appellaiio- riomen iitscripsere. Vide paulo post-annot. lTfco/.
nislibelhmj ante sententram-Eutychem ebtulisse li- 718j n. »).
quet-exaetisCorfstantinopolitaiia? synodi laudata?,et sHa?e rospieere videntur eaqose in releetktne acto-
multo--hie_IentiU9-exJeorumdem actDrum relectione nim habila dio 13Apritis an 449, unus BasiliusSe-
in Gons_tiH*nopolitanoconventu ha_ito die 13 Aprt- leueiaeepisoepns-ieStaûsest: Scio.quiadiaitreHgw-
lis-an.-t-W.fiqtraeômniaactitiniprima?-oncHii-Chal- •tus 'arthttriandrka'Evlycnes : >8i>prasceperiM-mHti
cedonensls inserta-inveniunturi Postêntenliam vbro, Palres RomanusetMtxan4rtniis,'dkohoiyipSttm,'Hcec
turbafnetaet-dissdlulo 'conventu Ctim-Hquidtleîrlp- autem nenquasiappelkns. dixit, fed>dicens; -N<on smn
peltaiMltieTrifcjner indicasse Floremio Patricio, ita-ut autut-dieete<propfet_%(res.Porth-Bnullasubiniiitrtn
iiem^HhS-udierit, «xti-deni gestiS-tmnifesWm«st. c-pitis'seq-en_S'-d|e«imus<s«tem'j\ra(%S'-rtiec»9>n-
Videpajg.-Oljfr-tom. lV^cil.^tettimautem fidei tienem<iiarab'dn4,' iit't*ottum ad>)ersumPme, auCtoritate
professronemF.aytemjs quidem noluit si^cipere, sed lauda,i«s. Vat. 451^«__<>brepîtkinem«dwrsttin
tit eam ipse Eutyefaes tegeret, pruecepit. Hinc cum me per sattum omissaetuere
71. •$*VS'I$LAXXI. 310
urismaii'WS_"~--biiH^^ A. qptimara illam cprifessioijem, ne quid.ad graliam fa-
Tupc a,ducfiSA
aUtv_m:mooasteriorufl-jeogerecceperunt in dejectio- cialis. Egp cijjnijjajnideni a majpribus meis ita sensi,
nem meam subscribere(quod b Humquam.uec io eos eta pueritia mea ita illuminatussum, gueniadiiiodum
qui se.bsereticps profesiSi.sunt, vel ad.versus ipsjKP sancta et cxqniyersp prlje terrarijro fapud Nicaeam
Kestorijim factum est), »p tautpm utcum 3fl satis- habita syjiodos trecentoruro decejn ct ocJ.obeatissi-
faciendaimpleWjkrpppnerem fidei nieae.contcssiojjjes, mqrumepiscpporumfidem.consti.tuit, .etquam con-
non solum et arcereot c_s audiri, verum et.« jrrjpe- firmavit $c detroivit denuo obtjnere .splam sancta
rcntfai q»icontrfi jueûpradjctam (act.ioneromeditfl- synodpsEphesi collecta, et numgtiam ^liter senst
banlur, ut ejtjnde. tamquam ka?reUcHSapud ,t_niRes quam qijeinadmoduin.pisecepitrecta et soi> vera fides
baberer. prthp-oxa. ,El ciwctis qp„cumque.suijt (circt?.)eam-
CAP.III. — Ad \QS ijjitur .religjanjs i_efensoresct dem fidem a âricta caijcm synodp cousuittia Ephesi
hujusmodi factioaes e.secrantes confugio, nihilet assentior; cujus synodi dux .et princeps fuit beal,a?ac
nunc npvum inducens contra fidem iam iode flobis saactae recordationjs episcopusQyrilIus.Alcxantlriop-
ab initio Hadilani, sed ^natheaJaUzans Apollinarium, rum et pra-dicationis ac lidei sanctorujn et electafuin
Valentinum, -Maneuiet Nesiorium, et eos qui dicunt Dei Gregorii niajoris, et item Gregorii,,8asilii,Atha-
carne#j,Dominioostri Jesu Gbristi Salvatoris e ccelo iB nasii, Allici, Procli socius el particeps. Euxn ct oin-
descendtsse, *t jjon e SpiriUi sancto et.sancta Virgine nes eos ortbodoxosetfideles liabui, cthonoravi tam-
Warb,.etomiit3shajreses usfjuead oiagiiiii Simonem. quam sanctos, et magistros meos exislimavi. Ana-
Et niiiilojiiittusUmquam liaaelicus de vita.mea,pe- tbema autem dico Nestorio et Apollinari et omnibiis
riclilor. Et ob&ecro,uullo mibi ,pra?)iidicJofoclo ex haereticis usque ad Simonem, et qui dicunl carnem
hisquse per iajsjdiascwitra.me gesla suot, qtiaevisa Doniiiti nostri Jesu Christi de coelo descendisse. Ipsc
vobis fueril super fideroproierre sententiam, et nul- enim qui estVerbumDeidescendil deccelo sinecarnc,
lam deinceps perroillereafactiosiscontra mecalum- etfactus est caro in utero sancla? Virginis ex ipsa
niam procedere, 742 etnonexcuti et eximi de nu- carne Virginis incommulabiliter 743 et inconverti-
mero orU.odoJtorumeum qui inconiinentia et-omni biliter, sicut ipse novit et voluit. Et factus est qui
castitate septuaginia annos vitam peregit, ita ul in est semperDeus perfectus ante saecula,idem et hoino
ipso exitu vita?naufragium patiatur. Subjunxi autem perfectus in extremo dierum propter nos et nostram
_isJilleris.meis '' uiruroque Iibellum et euro qui ab salutem. Hanc igitur meam plenam .professionem
accusatore meo oblatus est synodo, et qui a me ge- s habeal sanctitas vestra.
stus quidem est, non taroen susceptus, et e editio- Eutyches presbyter et archimandrites huic libello
'
nemfidei roea?, ncc non et ea-quaade duabus naturisi C subscripsi manu mea.
a sanclis patribus nostris decreta sunt. > Exemplar Julii episcopi urbis Romm, ttt asserunt
Jf Jtem verba
Eul^chetis. Eutychis scripta ad Monysium ,episcop.um,cujus
Teslor yos cptam Deo, qui cuncta vivilicat, et; sensu ductus ipse Eutyches decidit in errorem.
Christo Jesu, qui sub Ponlio Pilato teslilicatus est; Miroraudiens quosdam confitentes quidem in carnc
* Hi forte sunt itli abbates vigintiires, gui inEuty- fidei Eutychis, quia publiceConstantinopoliproposi-
chis condemnationem Constaniinopolitana? Synodoi tus fuit, ut idem Eutyches indicavit paulo ante illis
subscripli iuveniuntur. Mietcverbis: Ut ad satisfaciendumplebiproponer.emfidei
b Jd ii«miyt<aiBacciderat, quia nuiiiquani antea ab- confessiones.Conferannot. l.(.o/.7_3, n.h)w epist, 25.
bates iiiveiui luecaut.qui lueresim inducerent, ac: f tst fragnienium professionis lidei,
quam-Euty-
monastcria,ad versus episcopos commoverent. ches edidit. Concinitcuni illolibeilo qni pseudosynodo
c Non _ola_dei,profe_sio, sed et querela? injiiria-- Ephesina? ab Eniyche oblatus, actione prima
synodi
ium ac inaledictiqnum pleusein hoc libello Cunstan- Chalcedonensis legitur. Aliquanto post pro quamcon-
tinopoli ptiblice atfixo continebantur, ul Flaviantis5 firmavit vulgnii habcbant tjuam conserDouiÊmeiida-
aarratepist. 2b. Refixusauteinejiisinodi libelltts liocj tionem ex ms. Vat. l3l9 inductam comprobant eum
loco indicatur. eil a sancla synodo, CONF,IR-
d Quatuor documenta hic Eutyches distinguit ipsii •fidemqumNicmceexposita
MATA vero apttd Ephesum.
n
epistota?ab eodem subjecta. Primo liljelluin accusa-..V g \erbum habeat, quod desiderabatpr sensumque
tionis ijuem Eusebius Dorilaeensjsepiscopus adversusi relinquebat imperfectum,supplevimus ex laqdato ins.
•illuminConstantinopotitan» synotio obiulerat. _»Li-- Vat. 1519.Moxvero post fidei prolessionem unocoit-
bellum appellationis, quem Eutyclies aule damna- textu sequebatur contestatio ad populum, de qua vide
tioiiisseiiieniiamse obtulisse meniitus est. 5° Proles-- annot. H (col. 733, n. b) in epist. 23.
sionem fidei ejusdem Constaniinopoli propositam. h Corruptus est hic titulus. P^ter Coustantius in
j.°iTesiimonianonnullorum Palrum. Uierqiie libellusi appendice tomi primi Ejiistolar. Rom. ponlif. pag.
in nis. Casinensi omissus fuil. Solum fragmenlumi 69, legendum putat: Exemptar epistolm Julii
profertur professionis lidei, et unicum testimoniumi scriptm ad Dionysium.Helior vjdetur emendatio Ba-
Julio papaetribiituni. Cum eiiim coaevnsauctorano- luzii: Ex epistola Julii episcopiurbisRomm, ul atse-
nymus rogatus ut sententiam suaro-iceret de-Euty- ruit Eutyches, scripta ad Dionysium; neque enim toia
Chis epistola ad Leonem poittificem, ipsi epistola? ett epistola hic affertur, sed ejus fragmehtum. Integra
liis dttobustantum fragmentis respondendum-duxerit; edita fuit Graece _ Murat6rio in Anecdolis Grsecis:
hinc factutn fuisse afbitramur ut.in codice Casinensii quod aulem hic profertur fragnientum ex antiqua
ba?csola fragmenta epistolae subjecta una cuni ano- versione, circa medimn capuf quartum desinit. Ilanc
nymi confutatione describerenlur, cseteris omissis, autem epistolam apud Eutychianos celebrem perpe-
quaeanonymus ram affictam fuisse Julio poniifici, ipsius aulem Apol-
• Editio fideipra?termisit.
meeeappellalur tibellus professionisi linaris opus esse, Julii riomineab Apollinaristis stip-
719 S. LEONlS MAGNIEPISTOLJE. 720
Domioumnostrum.incurrentes verodivisionem male A enim poterat totum Filius hominis appellari qui de-
a Paulianistis introductam. Ulienim Paulum Samosa- scendisset e ccelis, et rursus Filius Dei qui natus ex
lenum sequentes, alium quidem intelligunt eum qui femina est, si dtiarum haturaruro caperet divisionem;
ex ccelodescendit, Deum confitentes; alium vero ter- sed id quidem quod descendisset e coelis, vocaretur
renum bominem esse dicunt, et illutn quidem infa- Filius hominis, nonFilius Dei.Et hoc Paiiliana?divi-
bricabilem, hunc dominum, alium servum; impium, sionis est. Nos autem divinaeScriptura? docent tam-
seu venerentur eum quem servum appellant et fabri- quam de uno Domino nostro sentire, etcum descen-
calum, seu non colant eum qui nos sanguine suo re- disset e coelis, et cum in terra natus est. Qui igitur
demit. Hi vero qui Deum descendisse de coelocon- sic sentiunt, non excedunt (ab) inconsona contraria
fitenlur, et carnem b factam ex Virgine, et unum sentientibus, ut cum mente divinis praeceptisconsen-
esse cum carne, frustra« conturbantur, excedentes tiant, sermonibus discrepent. Necesse est enim eos,
in verba impietatis illorum. Dicunt enim et ipsi, sicut cum duas naturas e intelligant, alteram colere, alte-
audio, duas naluras. Ad quod et Joannes evidenter ram non adorare, et in divinam quidem baptizari, in
probat (unum) Dominttmnostrum, cum dicat: Ver- humanam vero non baptizari. Si autem in mortem
bum caro factumest; et Paulus apostolus, cum dicat: baptizamur Domini, unam profitemur naturam et
Vnus Dominus Jesus Christus, per quem omnia. Si B impassionabilis Deitatis, et passionabilis carnis, ut
enim natus ex Virgine Jesus nominatur, et ipse est per hoc sit baptisma nostrum et in Deum et iu mor-
per quem universa facta sunt, una scilicet natura tem Domini perceptum. Nec enim veremur calum-
d facta est, quoniam et una persona, non in duo divisa, niatores, qui dividunt in duas personas Dominum.
cum nec propria natura corporis est, et propria na- Nec cum nos unitatem evangelicam atque apostoli-
tura Deitas sit secundum carnem. Sed sicut bomo cam praedicemus, lacerent nos tamquam dicentes
una nalura est, ita et is qui ad similitudinem hominis carnem esse coelestem, cum taose eonlra divinas
est factus Christus. Quod si non agnoscunt 744id Scripturas legamus dicentes filium esse non ex coelo.
quod per adunationem unum est, possunt et unum in Nec enim cum dicimus Filium Dei creatum ex mu-
plura partiri et pluriroas dicere naturas : quoniam liere, possumus reprehendi tamquam Verbumex terra
multiplex corpos, quod ex ossibus, nervis et venis, dicentes, et non ex ccelo. Dicimus enim utrumque et
carne et cute, sanguine et spiritu constet: qua?om- excoelototum propler Deitatem, et ex muliere to-
nia diversa quidem inter se sunt, una taroen e est tum propter carnero, ignorantes divisionem unius
eorum natura. Unde et Deitatis natura cum corpore personae.
unum est. Et' nec in duas naturas dividitur. Nec
posito, luculentissime demonstravit inter caeterosP. C d Dele facta ex Graeco,et in sequenlibus corrigen-
Coustantius in monito eidem epistolaepraefixo loco dum item ex Graeco, quoniamet unam personam ha-
citato. bent, in duo non dividitur, cum nec propria, etc.
a Legendum ex Graeco,impii, seu impie agentes. e Ex Graeco,est hominisnalura.
b Lege (aclum. "
Lupus utrobique edidit Aaj-.CorrectionemBaluzii
c Gorrige ex Graeco conturbant, seu turbas conci- nec lextus Grsecus confirmat.
tant. B Lege dicant ex eodem Graeco.
i. Quesnelli ex suis praejudiciis magnopere intererat adversus eminentissimum Baronium defendere,
S. Flavianum de damnatione Eutychetis ad S. Leonem pontificem nihil scripsisse, nisi postquam hujus lit-
teris fuerat excitatus. Quare duarum Flaviani ad Leonem epislolarum ordinem pervertit Diss. 1, adan.449,
num. 1et seqq. et epistolam nobis 26, quam post acceptas a Leone litteras Flavianus scripsit circa Aprilem
an. 449, veluti primam traduxit; epistolam vero sequentero veluti secundam posterius traditam statuit, ac
in eamdem senlentiam traxit ipsum Antonium Pagium, qui idcirco Baronium cOrrigendumputavit ad an. 448,
num. 8. Prsecipuum seu polius unicum Quesnelli argumentum a Pagio ilem repetitum his Flaviani verbis
innililur, ex epist. 26, quibus Eutychem damnatum significans, addit: Sicut docebunt vestramSanctitatem
omnia, qumsuper eo sunt gesta, quwquedireximuscum nostrii his litteris. In quae ille : Videt ut nihil titterarum
vel gestorumsynodi ante hanc epistolamacceperat Leoa Flaviano. Cumque Flavianus deinde memoret Leonis
litleras sibi traditas a Pansophio (eslepistola 23) quibus edoctus fuerat, eumdem Eutychem libellos direxisse
ad Leonem plenos omni fallacia etcalliditate; ex his liquet pariter, subdit Quesnellus, nonante Flavianum
de litteris ad Leonemea de re scribendis cogitasse,quam cum didicit pontificemimprobit artibus deceptum, fal-
sam deiudicio Constantinopotitanocepisseopinionem.
_. Si epistola 23 legatur attente, Leonem non deceptum, sed' cautum et neCessariadocumenta postulan-
tem ac exspeciantero invenies. Ad argumeutum vero quod pertinet, etiam in epistola 22, Eutychis erroribus
exposilis, qua?nukut dudum seu pridcm in eum gesta fuerant, a Flaviano ad Leonem directa traduntur
cap. 4, et eodem quidem Graecoverbo <kixea-csi>\xa£i>, direximut, idem Flavianus utitur, quod adhibuit epist. 26.
Quain!re ne voxdireximusdifficultatemmoveat, videannot. 17 (cof.727,n. •»)in eamdem epistolam22. Cumergo
bis Flavianus de eadem damnatione ad Leonem scribens, bis quoque gesta ad eum transmiseril, nimirum
una cum episl. 22, et cum epist. 26 nihil ex hoc uno pro alterutra anteriori asserenda deduci potest.
3. Ex contextu vero utriusque epistola? si judicium feratur, Tillemontius, licet Quesnelio in aliis mullis
faverit, hac tamen in re assentiri non poluit: unde art. 16, in Leonero, epistolae2_ primum locum adjudi-
candum nihil addubitavit : Je croy que pour peu de refiexion, qtfony fasse, on reconoittra aisement, qiCeile
(epistola nunc 22) a esli ecrite fo>t peu apres le conciletenu contre Eutyche, et que fest la premiere, que Fla-
vien ait ecrit a Romesur cetle affaire, commelu cru Baronius. Verba ex Graecotalis nobisnuncapparuit Euty-
ches, recentissiroam haeretici manifestaiionem et condemnationem declarant. Uta vero sub finem, quibus, ut
gesta de eodem in Occidentaliumepiscoporum deducantor notltiam, Flavianus rogat, ne scientesaliqui quid
721 EPISTOLA XXII. — ADM0NITI0. 7«.
ille senserit, quati ad orlhodoxumvelper litleras, vel peraliquam eonjunctionemtoquantur; haecStalimab initio
scripta produnt. Inopportunum enim fuisset Leonem rogare, ut promulgaret Eutychis condemnationeroeo
tempore, quo nolissima erat, seu post epist. 26, cum jam generale concilium ea de causa habendum vulga-
tum fuerat.
4. Sed evidentius argumenlum producamus. S. Leo duas Flaviani Iitteras cum gestis se accepisse tradit.
Primum ep. 28, ad eumdem Flavianum scripta Idibus Junii an. 449, his verbis cap. 1 : Lectisditectionistum
litteris, quas miramur fuissetam seras, et gestorumeptscopalittmordine recensito,landemquidapud vos scandali
contra integritatemfidei exortumfuistet, agnovimus.Hanc eamdero Flaviani epistolam se jam tunc accepisse
indicat, cum scripsit epistotam 27, dalam die 21 Maii anni ejusdem. Si epistola Flaviani sub hunc diem ac-
cepta vaf-e erat sera; ergo multo ante scripta fuerat. Haecde priniis Flaviani litteris procul dubio intelli-
genda sunt. Rursum epistola 36 ad eurodem Flayianuro, data xn vel xv kal. Julii anni ejusdem alia?hujus
litlera?tunc acceptaeuna curo gestis nominantur sic : Litteras tum dilectionisaccepi cumgestis, qum apud vos
de fideiqumttioneconfectatunt. Haecde secundis litleris ejusdera Flaviani, quibus acta in Eulychem aequeac
primis annexa fuerant. Porro iu hac epistola 56 respici epistolam 26, Flaviani, ex eo manifestumsit, quod
Flavianus ep. 26, c. 2, sperare se dicil, remotum iri synodum, qua?futura vulgabatur : Leo autem huic ar-
ticulo respondens epistola 36, concilium impediri non posse significat.Igitur epistola 26, Flaviani secunda
est, epistola autero 22, prima, ac paulo post Consiantinopolitanam synodum missa exeunte an. 448 vel se-
rius ineunte an. 449. Epistolaro Eutychis una cum imperatoris lilleris, qua?pro eodemdata?fuere, transmis-
sam citius pervenisse nibil sit mirum. Unde vero epistola?Flaviani, quam tero allatam Leo miratus est, roora?
longiores injectae fuerinl, ignoramus. Hinc epistola 22 priora gesta qua? usque ad Constanlinopolitanam
synodum contigerant descripsit; epistola autem 26 posleriora adjecit qua?post eamdem synodum Eutyches
commoverat. Acla vero synodi iterum buic secunda?epistolae fuerunt annexa, eo quod ex Leonis litteris
Flavianus metueret, ne forte prior epistola cum actis intercidissel. Quod si in epistola 26 nulla fit mentio
epistolie 22, quam antea missam probavimus, nihit movere potest : siquidem nec in epistola 22, quam
Quesnellus posteriorem censet, alterius antea scriptaeepistola?Flavianus meminit.
5. Maneat ergo epistolam 22 priroum datam fuisse, earaque esse illam, qua? a Leone memoratur epi-
stola 28, cuique tota ha?c celebris Leonis definitio innititur. Hinc quidem evenisse credimus, ut in antiquis
collectionibus Latinis 2, 3 el8, nec non in Hispanica et Isidoriana aliisque posterioribus, qua? a vetustis
iliis fontibus prodeunt, sola Flaviani ad Leonem epistola 22 praemiltitnr epist. 28, Leonis ad Flavianum.
Cumque haecprior Leoni tradila, stalim etiam in Latinum versa, et ubique in Occidente divulgata fuerit;
idcirco in tot distinctis et antiquis collectionibus insertam putamus : quod confirmabitur ex dicendis in fine
annotationis5 (col. 886,n. s), in epist. 67. Id non accidit epistolae26, quaecum posterius fuerit scripta, re sa-
tiscognita per priores litteras, non perinde spargi debuit in vulgum : unde in solis codicibuscolleciionis 17
Chalcedonensis, ubi quamplurima documenta adEutychem perlinentia diligentius cotlecta fuerunt, reperi-
tur, et ordine quidem post epistolam 22, ut apud Baluzium videre licet toro. IV Concilior. Veneta?editionis
pag. 1981, quod ipsum banc priorem, illam posteriorem confirmal.
6. flinc pariter conjicere licet, interpretalionem epistola?22, incipientem Nullares diaboli, qua? in lau-
datis antiquis colleclionibus exstat, et in nonnullis etiaro reperitur una cum actis synodiConstantinopolitana?
in Eutychem eidem epistola? a Flaviano subjectis, primam interpretationem esse, quaestatim promulgata,
subinde in collectionibus recepta fuit: duro alia interpretatio, quae incipit Nihil est, in sola vetusta colle-
ctioneLatina Cbalcedonensi reperilur, ex qua postmodum in posteriorem collectionem 22, cum aliis docu-
mentis Chalcedonensibustraducta fuit. llla vetustior interprelatio statim ab initio confecla, Leoni usui fuit,
antequam dogmaticas ad Flavianum litteras scriberet; sicut indubium est, eidem usui fuisse interpretatio-
nem actorum synodi Constantinopotitanaein Eutychem, quae simul edita in collectionibus3 et 8, una cum
laudata antiquiori versione epistola?22, recepla legitur: ex hac enim actorum inlerpretatione nonnulla toti-
dem verbis recitat in iisdem dogmaticislitleris cap. 6.
7. Ex his autera omnibus perspicuum eflicilur, quam inaniter Quesnellus adversus card. Baronium ela-
boraverit, ut epislolam 22 scriptam suaderet post epistolaro 26, ac si Flavianus, qui post Eutychis condeni-
nationem scripsit ad Domnuro et ad alios Orientis episcopos,Occidentales, et potissimum Romanum ponti-
ficem de tanta haeresi comroonendum neglexerit. Idem Flavianus staiim post condemnationem Eulychis
satis a Florentio monitus fuerat, dum soluto conventu ad superiorem domus panem ascenderet, ipsum Eu-
tychem ad Roroanum, Alexandrinumet Hierosolymitanumepiscopos appellasse; unde metuendum ipsi erat
ne, si statim ad Leonem non scriberet, is pontificem praeveniret. Sed plura addere ad refellendum Quesnel-
lianum praejudiciumsivecornmentum opus non est.
8. lnter duas porro Latinas versiones quas memoravimus, epistolaesequenlis, licet illa qua?incipit Nulta
ret sil prima et antiquior altera, cujus initium Nihil ett, cum tamen a minus perito vel non admodum dili-
genti inlerprete Latine reddita, originali Graecoroinusexacte respondeat, alia autero versio, quaein Chalce-
donensi colleclioneexhibetur, a peritiore ac diligenliore interprele lucubrata, ad Graecumtextum propius
accedat, hanc posteriorem quidem, at satis vetustam illi priori anteferentes, Grsecotextui e regione anne-
ctendamcredidimus. 1'osteavero antiquiorem versionem subjiciemus, cui praeter interpretis minus accurali
difticultates, alia? accesserunt ex amanuensibus, qui in lectionibus mirifice discrepantes, obscuriorem ac
magis incertum primaevaeversionistexlum reddidere. Quesnellusbanc versionemantiquiorem Grsecooriginali
appositam edidit, ut in Conuiliorumeditionibus profcrlur, non paucis et identidem longioribuslectionibus in
margine descriptis, qua? videri possunt variantes ex mss. sumptae, sed vere sunt lecliones ex Graecoa Ro-
inanis textus Graeciprimis editoribus appositae; quod antiqua versio minus congrua viderelur. Immo iidem
nonnulla ex Graecoetiam mutarunt in ipso versionis textu, quemadmodum in ipsius Chalcedonensis prisca
versione identidem fecerant; et nihilominus Quesnellus, licet aliquot haberet ejus interpretationis codices,
et anteriores Leonis editiones, qui aliter legebant, ita Romanam lectionetn transcripsit, ut nec codicibus
uec cajteris edilis usus, antiquam versionem restituere neglexerit; cum lamen ii qui antiquas versiones
exhibenl non illud proferre debeant quod originali est congruentius, sed illud quod a veteri interprete red-
ditum fuit. Versioautem altera accuratior, quam nos cum Graeco textu priori loco dabimus, edita primum
fuil a Quesnelloex ms. Thuaneo collect. 17 Chalcedonen., tum vero ex eodem codice ac duobus aliis ejus-
dem collectionis Corbeiensi ac Divionensieamdem recusit Baluzius in antiqua versioneconcilii fihalcedo-
nentis emendataa Ruttico, cap. 5. Nos quoque eam recognovimus cum quatuor mss. laudatae collectionis,
vetustissimoVeron., duobus Vaticanis, et Chigiano, nec non cum Veneto S. Marci collect. 22; Grajcum vero
originale, quod nobis conservavit Graeca collectio concilii Cbalcedonensis, contulimus cum duobus codd.
Venetis S. Marci.
7Kf SV__ON*S MAGNII&fet-L*. m
EPISrTCfe/t• XX»,
FLAVIANIEP.ISC.PICoSsf^flNdPOLITANlPRIMAADLEOl|_M PAPA_.
STNOPSIS. — 1. De diaboli insidiis, quas vilat qui doclrinmSS. Patrum adhmret. — II. De hmreticarunfver-
sutiat qvd mcautos tteerpiunt. — III.-Emiychenreriovmred&gmataValetttmiebApottinarit.-^l\. Dt deposi-
tione et eWeorirnnAticationeejut justistim^ qrnrn OeeidertMbusnotam a Le.oitefiefi postulat.
75_t b Sanctisjimo;et Deo amanlissimo patri et con- A i 751 T?» baitotbxa xttt bttrfiktmtxxutixurpi mi avk-
sacerdott LBONIFLAVIANIJS in Domino sahitem. Wsvrmpyai Atovri, #>txyi«voi; ly Kv-Jtt»,âtpetv.
CAP.I. —Nihil est quod stare faCiatdiaboli neqtii- 6iSiv "ariiao)upur^vrov SiuSSXov irniopucv,fo txxx-
ii&mjmcontentibUemalum, ptenum venenomoriifero tua-xjstot xoxov,TOi<:Vip<z^ iov Baxumifiptnf«vu yup
(Jttc. iif, 8); strrsnm atque deorsuirt eitcuit quoerins 3</at X«T_mpnoaret, ?«f_* riva tik-/i>%5, riva d™_p_5y,
qiiefti percutiaf, c tjuos Conlurbel, 17110$ devorel (I Tiva xuxairiri.Ati xat yp-nyopeXv, xai vhftiv iit _po-jsy-
Petr. v, 8). Un_e et vigilare et sobrii esse ad ora- Xar, xaii tS ©eejisyyityiv, xai T«f
jxujnat;invnaetg
tiorre., et propinquare Deo, et fattfa. quaestio_.s Tmcptttttia&oti, xub Toff rrutpuaiit axotaufeiV, xac jt^
respuere, et patres sequi, et non transgredf lermirios f*6TaTt8fivat opta at_vta, U7r6twv 6.tuv ypatpfivtSeotSay-
seiernos d ex Scriptura sancta didicimus. Deponens ptsOtx.'ATrotS-fJisvos ouv TOUjrtfvSoufTOVoyxov,T_VSa-
ihTqu- tijinwem ftretus, lacrymarum ra_lfH__ii>et_, xpiuv Toirj\>!r9'9J' ,>I5TI'/tf tav viiipLST6>0UVT_V xl-nptxo!
quoniaiij Mus eoruni qui sub irt_ constttotf stfnt, cle- eTf9i7^(c_t(_Tor yrfydiis,j_ci Wx iJSuvÔiiv «Otoviitpia5>-
ricus captns est, nec eum salvare pfaevalui, neque aat, ouS. «piruaui TOVÛXOU , xatTOtTIJVÛ^JJVftou
lupo praeripere; licet animam meam paratus ftriSsem frofî»!;?^(-v Bit/ut vtcip auroO- irwg ripTtayr),ITI»-;
pOiiereprO eo. (Jt raptas esi, ut exsilivit, odiobabetis ajre7Tj7-a, fiierwvtw toO ««^duvtofyaviv, xul itpb; tov
voeantis vocem, et " ad perditionem nlaxime cur- B ] «TrollvvruftaXt.ta tpejfwv, taâ JTOU xat ta ftvii,_aT«
refls, et memorkis quotjue paterna. decttnans, et T5VjratsptJv txxkiviov,xai Taf Tpi.ouf auTwvftuoâtto-
eofum itinera prorsns -Miofrens, pergo in hunc ser- ^sv6f, iâSiovf-iat tw Xoâ).
roonem.
CAP.II. — Stfnt quidai» * in vestxbusovium,intus BtVtttvsf rv s'v5u/_atT« jtpirSiJfTwv,lo-_8sv5etiat Wxot
autm lupi tapdcei (Mdtth. vit, .5); <j_6SCXfrtftti- &pmkyes'ouf ajro -rfivxapjrtiVv IjttytvwiTxoftsv. OUTOI Ta
bus agnoscimus. Isti primo quidera videntur ex no- 1 ixpiSura Soxouo-tj_lv stvat 15 «/-wv,a)->'ouxsiutv i\
bht t esse, sed non stmt ex nObis: si enim fuissentex jjfttSv (i yup iauv e§ J}/~UV, ftefuirrjxso-av «v f<(&')3/__v.
nobit, mansisseht uiique tiobiscum (Uoan. 11, 19). "Otrtv81 ySS" W ^«it-v otvtif-eo-iioo-t iifottiSticc»,TtVii
-Quando vero suam evomueriat impietatem, dolum, sv Kutotf «itopp')jS«VTec Silov, iitikuSoixsvot TWVuaQi-
qni io eis est, eruirtpentes: 754 et apprehendentes ve-tepeov,xai tot aiafinTiipta7rpofT« 6(_«koyiuÔVTSIV
* infirtttiores et eos qai ad eloquia divina sensus o-uviaVttfii (afloWtV
tS^jfiifjivaiJta, «uro.f (if iatiikeiav,
inexercitatos habeht, secum eos f conlrahunt ad per- arpeSkovvte;xat -rx-jiTrtovtef T«fT_V-jtat.piavStSatrxa-
ditione_r(il Petr. m, 16), subverientes et injuriantes >t«f, «Sfxal taf ' Xo«7ri;f ypatfasf-tpdf t>jv tSiav «jt„-
paternas doctrinas, sicut et sanctas Scripturas ad jX.(av' âuttSv' 6u!?SeiftipoytviiiaxovtustjvktxTitaQat,- Iv«
perditionem suam: quos oportet prassciehtescavere, _»}tp navO'jpyiu aurwv uTra^tJlvTefttvlf, ixniduai
ne malitia eorum quidam seducti abscindantur a TOUiSiou a-niitiyf-oO.('Hxovutravyap ykuaduv aurwv,
•
propria firmitate. Exaeuerunt enirii liriguassudt sicul'. Mtf(IorjWUfto? il_r7riS_»u»ro t« VJMXTJ «uttSv,1 TTepl ttfu-
terpentet; venenum aspidum sub labiis eotutri; sicut; (2 ( TMV avaxexpayevh ftptfhxfi;-
de his clamavit prOpheta (Pt. cxxxix, i).
CAP.III.—Talis igilur nobis quidam nunc apparuit TotouTOfljfttv TcrtOvtjVtiaTrsyavrai Eurtjîjf4 0 Tra)._t
Eutyches dudum presbyter et archimandrita, tam- •jtpetfSvtepo?xiii apxiptuvopiitii' Jf itrlv t„ rJftetepK
qu_m ea quaenosira sunt sapiens, et rectam lidem in Sjj8evypovwv,x«t ti5v opSijvTiidrtvev eauTu Ix&iv,TJJ
te habenS; Nestorii quidfem impietatl resistens, et ftiv NetTTopiouSuo-ffeSetaavSe-rruxwi;,xai tov 7tpof
pugnam adversus euih simiilans; tfecentorUra vero autoVTrA^Sftov uTtoxoptitdfieVOf i t»iv Sl tffiv tptaxofi-iwv
decem et octo sanetorum Patrum de fide confeclam Sexaxai OXTM ayiuv 7ratlpwvTrep"itijf 955 Tritrtewr
eipositionem, et sancts»Imemoria?Cyrilli ad Nesto- yjvoftivjjvsxflsr/tv,xai TOOT>jfSsiaf ftvijftrjfEup&Xou
rium scriptam eplstolam, Ct ejusdeift similiter ad Ttpof fi NetrTOpio* ypiiifilduvimaxokiivx«l tiiv irpir
Al. post epist. -3. Qiiae aulem anlea erat 22, nostra. Quesnefttis, iri vestimetttis.Paoto post fljfrt.-
nunc 27. Scr. exeunie an. 448, vel. ihit. 449. tcimUsei quatuor codd., tino Tal., alio Vetieto, nec
h Hanc inscriptiohem a Quesnelloomissam ex om- noh Corb. et Divion. Tres alii nosiri, eoanoseimns.
nibus nostris, nec noh ex Baluzii mss. exhibuimus. Quesneltns cuth suo tfiuaiteo, agnoscemtiii
< Ita omnes nostri codices prteter Chigiaiitlm,qui t, QtJesnelluS,esseht, hostris et Batozit Codicibtis
cum Baluzin habet, quos conturbei, quem devofet, refragatitibus.
Apud Quesnetlum, quem turbet, quem deiioret. 1j> - lta liostri mss. tlbri cum BalUiiO. QuesiieM_-:
11 Prsepositionem ex a Quesnello praetermissam1 fcflmvero aliquando suttrit.
nostri et Baluzii codices supjpettitarunt. Postea De- * Stfttls Qti-snelltis, inftriores:,
ponent emendatum ex codd. Gorb. ct Divion.Baluzii. J SiC 6-3. Venetns cum Balti_M;Ati»»;jjtrjrtrflhSrtl.
Male caetericum Quesnello, Deponentes. «In marjj. edit. Rotii. „/ifflta. LAf.
* Batuzius, ad perditorem. * Annotatur iii cditiS. Forte, HARD.
ttyix;.
1 Ita oninia ross. exemplaria lum Baluzii, tum1
725 EPISTGLA XXII. 72(5
Orieniales, quibus omnes a consenserunt, conatus S A touf tijf «vatoJVijf tou «uroO_f_ct<uf, atf TravTifo-uvs-
evertere 75$ et antiqua impii Valentini et Apol- 6evto, Treipwftevof avatpsTrstv,tvivi:«kai TOUSufj-jeSoOf
linaris, mala dogmata b renovare. Nec timuit Regis S OUKACVTIVOIJ xai 'ATroX),(vaptou XKXOSOSIRV «VKveouftevof.
veri pra?ceplum dicentis : Quicumquescandalizaverit\t K«t oiixItf0->j8>j to Statayfta toO «^TjOtvoO Baat):ewf,j\s-;
:- yovTOf*Ot e«vo-xav3«).ierr)
unumde pusillisistit minimis,metiuseral ul suspende- eva tti-v fttxptuvTOUTWV t_w
retur mola asinaria e circa collum ejus, el mergerelur
)• e)«îo-Twv,avpLfipsiauTw, tva xpeftacrSijftuXorovtx.f
in profondum maris (Malth. xvm, 6). d Impudenterr TrepiTOV Tpax''^0''auTOU, xai xaTaTrovTto^Ji eif ro-nilu-
'
autcm omnemabjiciens, et pellem, qua? eum circum- yof Tijf 8«)«o"o-ijf. AiSwjrao-avaTCO-a)._v , xai vjv
dabat, excutiens, aperte coram sancta synodo ° no- TreptexetTO tvjf Tr)«v>jf Scpav aTrottva|«ftevof, SiappîjSuv
stra affirmabat, dicens : Dominum nostrum Jesum1 eTrtTijf «îi«f cuvoSoujjftoivSttffûpi^sTO, kiyuv TOV
Cliristum non oportere exduabus naturis postinhu- Kuptovvjftwv'IijtroOvXptctov f/.vjSstv* sx Suo (pU<JE_V
manationem, in una subsistentia et in una persona1 fteta tnv evavSpcojTij-j-tv, e'vftia UTrotTTaffet, xat sv s'vt
a nobis agnoscendum; neque carnem Domini con- Trpo-rMTriu Trap'jjj-~vyvwpi?6ftevov, ftijTeftijvtviv aupxtx
substantialem npbis esse, tamquam cx uobis assum- TOOKuptouoftoouatovvjfVitv ujrap^stv, ota Svjs^ vjft-iv
3 xat ev_8eto"av
ptam et unitam Deo Verbo secundum f subsisten- Trpo-j-^vjfSeto-av TI»OetJiXoyu xa8'uTro-
tiam; sed djcebat, Virginem quidem, qua? eum pe-• B axaaiv' ukVlyacxe, T»Vftev texoOcravautov IIap8ivov
' Recitanda est Quesnelli nota huic loco appositai B Rusticum et Sebastianum insertis collat, 7-syuodi v.
his verbis. c Sciemer et exacte Flavianus geminami Adeo aiiteiii Latinis.pers.uasuiiifuit, ipsps anaJ.I(ema-
solijjnmodoS. Cyrilli epislolam laudat, unanj adI tjsmos.r,um Cyrilli.epistolaproliatos fiiissefn^concilio
Nestorium, et alleram ad Orientales, quibus omnesi Ephesiuo, ut in vetustts codicibus collectiohuin5 et
cousenserint. Ha?cquidem epistola est de pace, qua?s 8 inter ejusdem concilii gesta referantur, cum sub-
incipit: LtEt.ntur c_'t , et Orienlalibus accepta fuit. scriplionibus Citriim ipsius concilii : de quo pJura
Illa vero, qute ad Nestoriumincipit: Comperiquosdam i dicenda crunl tom. III. Porro synodus Chalcedonen-
exislimalioni mecedetrqhentes, etc, babetur part, it sis satis probayjt eajiidem.Cyrilli epislpfam,, cum in
Actor. Epbes. c. 8, et actione i lecta et Palrum suf- definitioneprobavit univcrsim omnia, qiia?circa fidem
iiagiis singulatim datis approbata, ut qua? Nicujnam i ab Ephesina synodogesta fuertiiit, et cuui de Cyrillo
fidei confessionemsolam contineat et explicet. Alia: plura honoriftca tesiimonia geslis inseruit. Solum
vero illa Cyrilli epistola, qua? duodecim anathcma- dpportunum non duxit, eam epislolain probare nomi-
lismos complectitur, neque hpc loco conjmemprat; natim, eo quod adversus ha?resim Eutycluan:e con-
Flavianus, neque ab Ephesina synoiip comprobala trariam cdita , noiiiiullas lormtilas conlinebai non
fuisse in ejus actis cernitur, elsi ibidera lecta fuerit; onaiiinocongruas.illis, qujbu^ adêrsus.^rrorem Eu-
at nec requirenie Cyrillo ut prima illa approbar.etur, tycbis Palres Clialcedonenscs utentlum putarunt.
nec quidquam de ilia asserentibus Patribus : quod Tandcm Quesn,eljus.pimium,fiditDjpaysio scribenti,
suspicionem nonnullaminjicit de minutis hac parte eamdem epistolam Laiinis ignoratam (uisse, ante-
syuodi Actis. "Soaistaui pariter epistolain appnoba- quam illam ipse Dionysius La,ti|ieredileret. Etenim
vit Chalcedonenseconcilium, sed ulraijjque illam.,,J- ante Dionysium Mariiis Mqrt;a,toi;, qul _phe,sin,se
uti ante fecerat CP. synodusFlaviani ejusdem. Diser- synodo.adtuit, eam Latinitate donavil,"ejusqueinter-
liaverbis idem discrimejj notat Hypatius Epkesinus pretatio inter Laliuos viilgata. fuit : linde iu colle-
in collatione Consta-tipop., et Rust.icusiu. sija,ilia ctione Hispanicainserta legitnr. Exstat pra?tereaanti-
cum Aceplialis dispwtatione. Porrt? cooimemoratio qua ejusdemepistola?yersio pra?inissaahtiquaeinter-
duaruin bypostaseon, quatu Cyrillus inducei,e yide- pretationi cpn.ciliiEpbestnl, qiia?Dionysio anliquior
balur, in causa fuit ut ab approbandis auatbematis- videittr, licet illi fuerit ignola, a?queac ignota eidem
inis sese synodus compescereti.Quia autem iis lilteris fuil interpretalio Marii Mercatori..
Cyrilli iiisena erat commonitio Cp&lestinipa,pa_ad h Cod. Yeronen., revocare.
Nestorium, et una cum CyriUiajiaad euindeiu Ne- c Ms. Chig., in colio. Cprb. et Divipii. Baluzii,
storutm transmissa; biac in Ephesina synodo scisci- collo.
talum est ab episcopo Flaviano tamquaot de pluri- d Opportune hic nptavit Batuzius : hccc
Scripturq
bus epistolis loqueiue, an ejusmodlepis.lola?Nesioiio certa et constansin anliquis exempiqribus.Verumquia
tradita? ttiissenV._nicam.simililer Gyrilli allegat Lco sensusvidetur esseiinpeffectus,Queshellushuhc tqcum
itoster itt epistolis 51, 5_V,54, 88 (nn-c 67, G9.,"ft, emendavitexatia versipne,etsic ffposuit:' Verecundiam
117). Et certe illa CycilU episMilaqujjeduodecim aulem omnem abjiciens.Sfc niipirum legiiur in yer-
anaihematismos insertos habet Lalinis ignorala fuit sione veiustiore, quam postea exhibebimus. Aiiti-
usque ad annum circitcr 500, teste DionysioExiguo tiquior liicinterpres pra? pculis.habuii *3ra?cunicddi-
inepistol- ad Petrum episcopum, quam illi etCyrit- cem emendatuni, in quo scriptum erat aiSw, ut in
. liana?a se lunc in Lalinum,idioma transtala?pr_.li.xit..
i textu vulgato ha,betur. Ajier vero interpres auctor
Noauulla iu ha>cQuesnelti annotanda sunl quoad D I ejus versionis, quîin,h.i.cprpferiniiis, ysus est firaecb
Cyrilii epistobiii, quae duodecim aiiaiheiuatismos codice, qui pprruiptam leciiopem iif, mss. Venetls
exhibet. Hsc nousolumlecia fuil in Ephesinasynodo jnveiitaiii, et in pditis etiam nptaiam ' iiii miafîpe,
act. t, verum eliam jubeule Flaviano Philippensi avaiSwf,tmp_d-ii,/.(jr, praeferpb^t.
episcopo fuit Actis inserta sine ulla censura, quod c Baluzii codd. quidam noslri Uljjarioruni lapsu,
tJit
approbationisindtcium est, ut patet ex formuta, qua t!.-tra. Paulo post cod. Yerp^. ' " p.ijo
' fyiiumaiitiiyiohmn
'"
similiter inserlse fuerunt eidem actioni liilera? epi- habet humanalionem.
scopi Garlhaginensi.s, de quibus dictum ftiit pag. 1 Quidamcodd. cum Baluzio, consubsislentiant.
1078, t. III Concit. : Cuoidilucidam sententiamin se 1 Vulg. in
niarg., av«iS_f;'et il^"eliam"in nostris
contineant,fideigestorummseranlur. Ex concilio qui- codd. Venetis S.' Marci, e_ qua coiruptalectiohe
dem Ephesinoduas canonicas Cyiiili epistol.is publi- auctor versionis hic aniiexaereddidif imprudenter.
catas et confirmutas, et utrasque sane scripias ad * In
inarg. edit. Rom;, iuokdyuv.' Qua?- '' vox*quidem
* '
Nesloriuin (nam qua?ad Orientales, post conciliura post Seivnecessariosuppleiida.
scripta fuii) affirmarunt judices in iine act. 1 synodi • Duas has voces, x«i h^tXauv, ex iis codd, Veu.
Clialcedonensis; et idipsum de epistola analhema- supplevimus.
lismoscontinentc affirmavitVigilius in litteris contra
m S. LEOJNISMAGNIEPISTOL/E. ""__
perit, secundum carnem consubstantialemnobis esse,, A xaxu aupxu, 6f/.oou-to» vjtxivstvat, aurov Sl TOV KU/JIOD
ipsum autem Oominnm non sumpsisse ex ea carnem1 pvi efktiiptiiui e? «uTvjfaapxu vjftiv6/_ooua-tovaXJVa TO
nobis consubstantialem; sed Dominicorpus non esse. TOOKuptouo-wftaftvjitvat piv aS>p.udv6p_Trou, uvBpii-
quidem corpus hominis, humanum autem corpusS JtivovSe aa>p.ato exTvjftluptJsvovnuaai; tatf sxSso-strt
a \esse\ quod ex Virgine est, omnibus expositionibus 3 TUVaytuv nattf/puvsv«vttou(tsvof.
sanctorum Patrura resistens.
, (__>.IV. — Sed ne cuncta percurrens immensita- 'AJWTva ftvj7t«vt« xuxukiyav,757 pw—--ftTrotvjo-_
' tem litteris faciam, gesta, qua?b dudum in eo 758 | i5 ypup.p.uxi,itukai TVJV STT'«UTGyeyewp.ivyvixp<x%tv
confecta sunt, direximus tua? Sanclitati; in quibus etl uiteaxeikup.evtvj -rvôcrioTvjTt, sv ^ xai TVJS iepuo-uvvjf
c
sacerdotio eum velut in talibus captum, et mo- aurov, _f sjri TOtouTOtf aWvTa,lyuftvwo-aftsv, xai TOO
nasterii dispositione, et noslra communione priva- TrpoorTaTStv xai Tvjfop.exipu; xotvtuviaf
<xovuaxrip'u>-o,
vimus : quatenus et tua Sanctitas cognoscens ea qusej t5.TSxat Tvjvo-vjvtjtrtotvjTayvoOo-av zu xaTVuTov,Traut
ejus sunt, omnibus qui sub tua reverentia constitutii TOtfUTT6 TVJV o-vjv
8soo-«iD>eiavxekovaiBsotfikeaxuxoi; iiti-
sunt, Deo amantissimis episcopis manifestam faciatt o-xoVotfSvjXvjv jTOtvjrxatTVJV auToOSuo-o-srjstavtv« ftvj
d ejus impietatem; ne forsitan ignorantes ea qua?> «yvoiaTroWaxtfTWVTraâUToO , ey' otf TS
tj>f)ovvj9tfvT„v
sapit, et in quibus aperte captus est, tamquam adl B saX_tra-fwf,wf 7Tf)6f oftoSoifov,vjSta ypa[iij.axav,vjxai
consortem fidei litteras, aut aliter confessiones ad| ixipac, Taf ttpo; auTOVi[iikiu; sups8_o-t7rotouftevot.
eum reperiantur efficere. Omnem cum vestra beati- n«o"avTVJV (juv TipUftSTS/jia SeoytXsta ev Xpiaxa aSsXyo-
tudine in Christo fraternitatera, ego et qui mecumL TvjTaeyi>rt xai oi o-v sftoiTrXsto-Ta ixpoauyope-bop.sv.
sunt plurimum salutamus. Incolumis in Domino,, _p<3_f/.svof lv KUfjio), xai u7rs/jeu^6ftsvof vjftfiv,%upi.
et orans pro nobis, doneris nobis, Deoamantissime> cSsivjfvjfttv,Sso-ftXso-TaTS ituxsp.
Pater.
EJUSDEM EPISTOLfE conlinet mortiferas ejus sagitlas. Sursura enim at-
FLAVIANICONSTANTINOPOLITANI EPISCADLEONEH PAPAMt que deorsum pervolans, qua?ril quos possit occidere,
• alia versio antiquior.
quos possit e superare, quos possit devorare. Propter
SVNOPSIS (ex collectione Hispanica). — I. De subdolii quam rem vigilandum est et orationibus a Deo ob-
hostis insidiis. — 11.De fraudolentia et subtiliiate tinendum, ut fatuas
hcereticorum.— III. De blasphemiisEutychelis. — inquisiliones 759 evitare pos-
IV. De excommunicalioneejus justissima. simus. Decet h enim sequi patres nostros, neque
' Domino Beatissimo et Deo amabili Patri LEONI [ commutare definitioncm eorum perpetuam, quam
FLAVIANUS in Dominoseternara salutem. secundum sacras Scripturas didicimus regulari-
CAP.I. —Nulla res diaboli venena compescit, nec ter definitam. Deposilis ergo fletibus et lacrymis,
« Verbum essehoc loco a Quesnello inlra lineolas (C codd. etBaluzii. Dein in cod. Veronen. desideratur
ob perspicuitatem additum, in mss. deest. adverbium aperte.
h Hinc patet adverbium Grsecutnnukai referri ad • Recensuimusad mks. codd. Val. collect. 3, alium
gesta Consianlinopolitana? synodi, quibus Eutyches Vat. 5845; Vallicell. et Vercell. collect. 8, Vindeb.
dudum, seu pridem antea damnaius fuerat. Continen- et Vat. Hisp., alium Vat. Isid. et alios collectionum
lur autem actione ultima ejusdem synodi, qua? statim H, 21 et _., atque ad exemplum Sichardi. Lectio-
Latine reddita in aliquot antiquis collectionibus in- nes quidem originali Graco minus congruentes hujus
serta est, ac pra?sertimin collectione 5 Quesnelliana versionis codices identidem pra?ferunt, quaseditores
cap. •._. Verbum autem apud Latinos pra?lerili (em- Conciliorum Romani pra?ter fldem mss. ad Gracum
poris direximus, aoristo imeaxeikuij.tv Graece expres- textum nonnumquam accommodarunt.At de antiqua
sum, ita hic de re pra?senti vel mox futura, more versione, ut in codd. exstat, edenda, non autem de
apud Gracos non infrequenti, accipilur; sicuti eadem eadem emendanda hic agendum est. Confer num. 8
ratione Eutyches in epistola -1, ad Leonem, cujus admonilionis.
f Ita
originale Gracum interiit, sub finem ait: Subjunxi nis edilionibus. plerique nostri codd. cum antiquioribus Leo-
aulem his lilleris meis ulrumque libellum; etsi liltera? Mss. collect. 8, Dominoel dilectissi-
quibus uterque tibellus subjiciendus erat nondum mo, etin Deo digno amabili sancto patri Leoni in Deo
essent conclusa?; et idem Flavianus epist. 26, ad (Al., Domino) ceternamsalutem. Vindebon. Ilisp.,
Leonem, eodem aoristo aTrso-teO.af/.rv usus, de iisdem Domno bealissimoet Domno amabili patri Leoni Fla-
gestis in Eutychem ilerum missis scripsit: Qucedi- -. vianusin Dominosalutem. Quesnellus ex editis Con-
reximut eum nostris his litteris; ubi non de litteris "j ciliorum : Beatissimoet Deoamabitissimopatri (addit
jam antea traditis sermo est, sed de his quibus scri- in traargine, et comministro)Leoni, etc.
beudis operam dabat. Ipse etiam Leo epist. 75, c. _, Cod. Vat. collect. 8, rapere. Vallic. ct Vercell.
de eadem epistota quam scribebat loquens, non du- male, reparare, forte pro separare, uii legitur in mss.
bitavit dicere: Volumusaulem ut hrnlitteroe noslrce, Vindebon. Hisp. et aliis Vatt. collect. 11 et 21. Mox
quas ad vettram dilectionemMISIHUS ; et epist. 78 : loco verborum, Propier quam rem, cod. Vat. collect.
Per legatosnostros , inquit, scripta direximus; licet 3 habet Quamobrem.Mss. collect. 8, Quamobremvi-
loqoatur de legalis, quos post diem venerabilem,ait gilandumest in orationibus, atque Deo opera danda
epist. 81, dirigemut. est, ut, etc. Vindebon. Hisp. et Vat. collect. H,
« Cum in codice, quem Quesnellus adhibuit, vox Propler quam rem vigilandum est oralionibut, alque
et) Deo opera danda est, ut, etc. In mss. collect.
(yelcum
caplum deesset, Baluzio teste, ille intelligens sensum 24 Sichardo, vigitandum est in orationibus, at-
esse imperfectum, totam istam pericopem sustulit,
et ita edidit: ln quibus et sacerdotio eumveluliinter- queh id operandumest, ut.
Vindebon, Hisp. cum aliis codd. et Sichardo,
diximui, et monasterii, etc. Veram leclionem revoca- autem. Mox Quesnetlus Conciliorum lectionem secu-
vimus ex omnibus nostris mss. et Baluzii. tus , quam in nullo codice reperimus, sic: Et non,
d Vox ejus deest apud Quesn. Suppleta ex nostris commutareterminot
anliquos a divinisScripluris didU
729 EPISTOLAXXII. 750
"quas incessanterfundo.quiasubme clericus degens A CAP.III, — Tatism nobis Eutyches emersit, quon-
invasus est afero da?mone,et non polui eum liberare, dam presbyter et archimandrites, qui quasin nosir»
nec auferre a tati lupo, qui animam meara pro illo religionis sectam sapiebal, et hanc praferebat; Ne-
paratus eram ponere; quomodo b raptus sit, quomo- storii autem impietatem confirmabat, et succingeba-
do resiliit a proposilo divino, et ad illum cucurrit, tur pro Nestorio militare in pugna qua?contra Nesto-
qui perdere consuevit, pracepta Patrumc declinans, rium parabatur : trecentorum autem decem et oclo
et constituta eorum despiciens, jam incipio enar- sanclorum Patrum de fide expositionem factara et
rare. sancta? memoria? Cyrilli epistolam scriptam ad Ne-
CIP. II. — Suntd qtiidam veste sua oves signifi- storium ° vel ad similes ejus, cui omnes assense-
canies, interius aulem lupi rapaces: quos ex fructi- rant, tentavit evellere, antiquam impii Valentini et
bus eorum debemus agnoscere. Isti prima fronte Apollinaris reparans sectam, P et non limuit pra?ce-
videntur esse de numero nostro; sed non sunt de ptum veri Regis dicentis : Quicumquescandalizaverit
numero nostro. Si enim denumero noslroe fuissent, unum de pusillis istis ' ntinimis, expedit ei ut mola
nobiscura mansissent. Quando autem cceperunt as- asinaria alligetur collo ejus, et demergalur in profun-
sumere impietatem, illud quod prius occiillabalur in dum maris. Verecundiam autem omnem T ejus per-
illis aperitur, f et dolus omnis fit omnibus manife- B Gdiaabjecit, et quam gerebat 761 infidelitatis pel-
stus. s Inveniuntur autem infirma?fidei homines, et lem excutiens, in sancta nostra synodo asserebat,
qui divinas lectiones nesciunt, et secum eos in per- instanterdicens, Dominumnostrum Jesum Christum
ditionem pracipitant, h dissipantes, et vituperantes non oportere conflteri de duabus naturis post huma-
Patrom 760 disciptinas ' et relinquentes sanctas nara susceptionem, cum a nobis unius ' substantiae
Scripluras ad suam ipsorum perditionetn. i Quos de- et jnius persona? cognoscatur; neque carnem Do-
bemus pravidere, et a quibus multum vacare, v ne mini coessentialem nobis subsistere tamquam ex
in sua malitia aliqui occupati, concidant de sua fir- nobis susccplam, et coadunatam Deo Verbo secun-
milate. l Exacuerunt enim linguam suam quasi ser- dum subslantiam; sed dicebat, Virginem quidem ,
pentes, et venenumin lubiis habent quasi aspides. De qua?eum genuit secundum carncm, * consubstantia-
his ba?cpropheta clamavit. lem nobis esse, ipsum autem Dominum non susce-
cimns. Deposilisergo, etc. Editi Leonis antiquiores nostri codices, exceptis mss. collect. 21, in quibus,
Quesnello: Neque tommutaredefinitionemeorum per- ttti apud Quesn. et edit. Concil., ne eorum malitia
petuam, quorumregulam secundumsacras Scripturas aliqui 1
inducti, al., occupati.
esse didicimus.Codd. Hisp. et Isid. cum mss. collect. In Vat. Hisp. et Isid. ac duobus aliis codd.,
21 et-4, Merlino atque Sichardo: Neque commu- Acueruntenim quasi aspides linguas suas; de quibus
lare de/inilionemeorum perpetuam, quorum secundum propheta clamat: Acuerunt linguas suas sicut serpen-
(Al. male,s.qui) sanctasScripturas didicimusregulam. C tes, et reliqua. Talis, elc. Vindebon. Hisp., Acurunt
Pratulimus lectionem antiquissimi Vat. collecl. 3 el (sic) enim quasi aspides. De his propltela clamavit.
Vallicell.cum ca?lcriscollect. 8. Talis, etc.
* Tres seqnentes voces desunt in Vercell. collect. m Sic plerique codices. Alias, internos.
8 et in collect. Hisp. et ca?terisex ea derivatis. Post n Ms. Vercell., in nostracreligionis sectas sapiebat,
pauca, quia summo clericus degensgradu invasusest omissisei 0
hanc prceferebat.Aliqui codd., capiebal.
in mss. collect. 24 et apud Sichardum. Restituimus iectionem edilorum Leonis, cui no-
b Duo cod., raplus est. stri codd. suffragantur. Quesnellus ex editoribus
< Al., dedignans.Paulo post quinque codd., sed Conciliorum,ejusdemquepariler ad Orientales,quibut
jam enarrare. omnesassenserant. Paulo post in Val. Hisp. et Isid.,
d incipio
Codd. Hisp. et Isid. cum mss. collect. 21 et 24 templat evellere.
editisque Leonis ante Quesn. et Sichard. addunt, P Vat. Hisp. et Isid. cum mss. collect. 11 el 21,
enim. Post paucapro lupi rapaces alias raptores lupi. qui non timebanlprceceptumveri Dei dicenlis. Exem-
« Non pauci codd. et edili Leonis ante ijuesn., plar Sichardi et Vindebon. Hisp. habet lantum, veri
essent.Paulo post Quesn. ex editis Conciliorum evo- Dei. Editi Leonis anli.-uiores, Regis veri Dei.
mere pro assumere,quod ex editis Leonis et mss. re- t Vox minimisin pluribus (non tamen nostris an-
vocavimus. liquioribus) mss. et in editis anteQuesn. desidera-
' Conjunctionemet in Conciliis et a Quesnello detur.
lelam, ex nostris codd. et Leonis editis restituimus. r In duobuscodd. collect. 8in Vindebon. Hisp. et
s Ita ex anterioribus Leoninis editionibus ac fcre r, mss. collect. 24 cum Sichardo desunt voces, ejus
omnibus mss. libris. Codicescollect. 21, invenerunt perfidia. In Vat. Hisp. ac Isid. legitur, eonim p«r/S-
autem. Quesnelluscum editis Concil., Nacti autem. dia. Post pauca pro excutiensquidam codices, excus-
h Qnesnellus el edit. Concil., conlorquentesel vi- sit; et iidem mox, insancta synodo, omissa voce
tuperantes.Oinniumcodicum et editorum Leonis le- noslra. • Ita omnes nostri codd. et editi Leonini ante
ciionem revocavimus.
1 Sic mss. aiiliquissim.iriiincollect. 5 el 8. Ques- Quesnellum, qui cumexcusis CimcWior.,subsistentiat.
nellus cum codd. Hisp. et Isid. nec non collect. 21, ldein etiam, paulo post, secundumsubsistenliamscri
\el retinquunt. Cajteri editi cum mss. collect. 24 ac psit. Restitttimus autem, ex omuibus codicibus et
Sichardo, el reliquas. Dein vox ipsorum in aliquot editis, secundumsubslantiam.Otitn apud veteres La-
mss. el edilis desideratur. tinos, substantiam et subsistentiammutuo usurpatas
i Sic ex potioribus mss. editi Leonis, quos quidem aliunde exploratum esl.
debemusprcevidere,et a quibus mullum oportet cavere. 4 Vat. Hisp. etlsid., cumalio Vat. collect. li, con-
Quesn. cumedit. Concil., quos quidemdebemusprce- substantivam.Alius Vat. collect. 3, et hic et iterum
videreet ab eis mullumcavere. poslea, coessenlialem.
k Ita cum antiquioribus Leonis editiouibus, oranes
731 S. LEONIS MAGNiEPt_TOI_£. 73«
pisse ex ea carnem consubstantialem nobis, a sed A et jussihius eum ih mutiasterHS'nulfam habere ratio-
corpus Domini non esse quidem corpus bominis, nem, et excfhsimuseum a comm_mone nostra; ut
humanum vero corpusesse, quod est ex Virgiiie; sanctit_6 vestra Ihreeogno-ceB-, quoil circa illum
76_S,oninium Patrum expositionibus contraria sen- actum est, omm"husepiscopis suh beatitudine veslra
tiens. * degentibus manifestare dignetur ilttas impietatem •
CAP.IV. — Sed. ne multa dicens, longam faciam ne nescientes aliqui quid ilte senserit, quasi ad or
epistolam, olim quidquidb egimus, misimus ad bea- tliodOxuravel perlitteras, vel per-tiquam « conjnn
tiiudinem vestram: quibus litteris dbcuimus, et pre- ctionem loquantur •*.
«byterio illum esse nudatum,« quia sic captus est;
EPISTOLA - XXIir,
h ADFLAVIANBM EPISCOPUM CONSTANTINOPOUTANUM.
*S-N0PS1S.— I. AcceptisEutychis quereUs,conqueritur eum communione fuisse privaluma Ftaviano. —11./).
causainstrui se postvtat; ef in defertdendaverHareckaritatem ntaxime optat custodiri.
Dilectissimofratri FLAVIANO episcopo LEOepiscopus. Tw 7ro9'etvOT«TtauSeXySi*)iaui«vwf:7rt-7>:67r-»).
CAP.1.—Cum cliristiaiiissimus et clementissimtis 'OrroTe6 ôto-Ttavtx_T«TO-; xai yikavQpwnixuxo; §a-
inaperator sancta et laudabili Qde pro Ecclesia?i ca- ttiksv; fkyiuvu\ 57i;«iveTp Tri-rretvnip xti; tiptivn; xn;
Iholica?pace sollicitus, ad nos k scripta transmiseril, xKOo^txvjiT
'Exxj\vjo-(a-; ixpi; r,ixa; yp«ij.p.uxu
•_e/>if*v-_v,
de liis quaj apud vos perturbationis strepitum com- D Sieitip.-paxo. ixepiTOUTWV, a TtvaTraûfttvxapuyjii;XTU.-
moverunt,, miramur fraternitatem tuam l quidijuid JTQV. TVJV
eve7roir>crav,,6«Uf*aSoftev ffvjva5e/\-f>.0Tvj.Ta,
764
illud scandali fuit nobis silere potuisse, ei non potius Tt auT-681 ctxavSaôv ySyevvjTat,07repixpi; vjjtSjvj-ruâ-
m '
procurasse.ut primitus nos insinuatio tua?relatioais aai Se5uvviTat, xui ftvj ixakkovtfpovxiaai, Siaxs ixpi
instruerety 763t< "e de rerum gestarum.fideposseraus 7ranT_v5tS«-rxaj\i«aH; uvufopa; vjfta. 5t5a?at, if'axs
ammgere..AccepimusenimI1libellumEutychis.pre-by- nixa; trepi Tvjf.TrtoTTet-f:. TWVizpuyftivxavfuj ouvao-fiat
teri,. quiisaqueritur, accusante Eusebio episcopo, ini- «(>Kfit3a)i/,£tv.
'E.§e|«fte9_yup XiSskkovEuruôuf TOU
merito communione privalum, maxime cum ° evoca- TtpsaSvxipov,oaxi; [ispLfexai,xuxnyopovvxo;EvaeSiov
lumseaffuisse testetur, necPsuam prasenliamdene- iixiaxoitov, avu)\ia>;iuvxiv TVJ?xotVMVta? iaxsprjaBuf
gasse; adeout in ipsojudiciolibellum appellationisise xai toikiaxu,d>;ipLupxvpuxo, oxi xknQei;ixapsyivexo, xai
"Ita cotfd. Vallicell. etVercell. collect. 8, Vihdeb. ttcam sentiens, a eommunioneEcctesxa•abeo [uerit
Hisp. et mss. collect. 24, cum Sichard.. Editi, et eor- separatut.
pus.
b Ita codices hujus versionis„ inter quos altqui '} Cod. Ratisp. coltect. 19 ielet caiholicai.
Ha?c Theodosn imperatoiiisepistola, qua? etiam
egerimushabent pro egimus. Ex. iisdem senpsiwius ih sequenti memomtw, et intercidit, una cum>epi-
quibus Ulleris. Vulgati Leonis ante Qucsu. coiiseu- stola-21 EutycMs aeVLeoaem missa videtur. Hic enim
tiunt, et solum habent litteras,quwus liiterisdocuimus»'C imperator Chrys;>pl>iiopera Euiyehis patrociuium
Quesnellus cum editione Cnncil. de his, quat dudum susceperat.
eqimusymisimusad beatitudittemvestram liiteras, qui- I Ita omnes codices et excusi. Solus Quesiiellus,
bus docuimus,eic. Cui rnillilcctioni nostrfcodrces suf- quid iltud.
fragantur; sed cum erronea Bic esset antiqua versio, m V&t.lfisp., Istd. et codd. collect. 17 atqne 21
ad Gra?cumtexttim emendata est. Vide annot. 47 in cum editis aote- Quesw. addunt magis, quod melius
versionem anteeedentem (7-7,b). codices aliarum collectionum omitmnt.
e Sic edili ante Quesn. et pleriqtie codtf. IHe vero II IijteHtgitnr epistola 2t Eutychis ad Leonem,
cum edit. Concil., quia in latibus convictusest. nam in hac conlinentur qun? hoc loco,S. Leo refert.
d Alias, agenlibus. Libellus querimonhe el supplex appellavtpotest. Li-
c Vindeb. Ilisp., communicationem.Mox pro lo- bellus dolorit vocatur m epistola sequenU.
quantur, alias, ioquerentur. 8 Ita ex mss. Ratisp. collect. 29, Vallicell. collect.
1 Hic omnes codices hujus versfonis et editi Lea- 8, Vat. Hfsp. et Istd., atiisque mss. cum anliquiori-
nis ante Quesnellum finem epistola?prxferunt. Sup- btnreditis. Quesnellus cnm aliis codtt., vocatum*
pletum autem fiiii ex Graco ab editoribus Roraanis P Plerique eod_. citm Vulgaiis, sui pmsentiam de-
Conciliorum, cum quibns Quesnetlus, haec addendo: negasse. Vindebon. Hisp. et unus Vat., denegassel.
Vniversamin Christo fraternitatem, qum cum vestra Quesneilus,, suam prmsentiam denegasset. Prajstan-
pielate degil, ego, et qui mecumsunt, ptwimum salu- tissimi Ratisponensis lectionem relinuimus.
tamus. Incolumisin Domino, et orans pro noiis, do- ttn mss. colleet. 24 et Sichardopro s-habetur suce.
ntris nobis, religiosissime Pater. In recentiori ms. r\ i Utrumque in editis insertum est. Caetera et plura et
Vat. 546 collect. 21 adttittir tanlnm post verbuni potiora exeiiiptaria secuti snmus. Cum porroin epist.
loquantur : Dat. nt hal. Februarii: quod cum destt in 21 Eutycttis ad-eonem libelli qnideiu tu ipsojudicio
aliis antiquioribus, quo&observavimus,ejusdem col- olilnti, et non suscepti, non tamen appellationis flat
leclionis codicibus, quo ex fonte adjectum fuerit, mentio; aliis litleris, qua? perteriut, Eutychem si-
nou liquet. gniftcasse oblaium a se luisse appellalionis libellurn,
s Al. 20. Qua?autem antea 23 erat, nonc 54. Scri- nec lamen susceptum, nonnulli suspicantur. At alias
pah 18 Februarii an. 449. litteras conjicere, seu potius flngere opus nou est.
Invenilur hsec epistola in mss. coltect. 3, 8 Com enim libellus, qliem Eutyches oblatu» et non
Hisp., Isid. 17, 18, 19, 21 et 24, nec non apud Si- susceptum in laudata epistota fatso contendebat, una
chardum. Graecamaulem versionem praebuit colle- cum eatiem episiola ad Leonem mksus fuerit; cx
elio Chalcedoncnsis. ipsitis libelfi leetione appellaiionem, qua? in illo pio-
1 In collecl. Hispanica hie titulus legilur: Epistola cul dtibio continebatur, cognoscore S. pontifex p«>
Leonis papccad Flavianum Constanlinopotilanumepi- tuit.
tcopum, nbi quanit quid Eutyches conlra fidem caiho- * Ms. Venela S, Marei, 5«5uvstr««.
735 EPlS.O_A XXIII, "73*
asserat obtulisse, nec tamen fuisse a susceptum: X TvjveSi«v7rapouo-iav ouxvjpvvjV«TO' iiti TOO-UTOV, Siaxt
qua ratione compulsus sit, utb contestatorios libel- iv uvxS>xS>Stxa-rvjpiw/\i-e/\Xov ixxknxoviit&efiuxivul
lcs in Constantinopolitanaurbe proponeret. Quibits uvxiv oSevvjvayxa.Svj5t« jxapxvpiu:kiSikkov;sv TVJ
rebns intercedentibu., nondum agnoscimusqua justi- KwvrrTavTtvouiroW ixpoOeitiut.Twv itpixyjxuxtav yeysvo-
tia a communioneEcclesia?fuerit separatus. Sed re- -jtsvuv,OUTTW iTttytvrio-xoftsv, rrota Stxaioauvvj uiti Tvjf
spicientes ad causam, facti tui-nosse volumus ratio- xoivwviafTvjf'Exxhiaia; iyeveTO xexwpto-f/.svof. 'AXku
nem, et usque ad nostrani notitiam cuncta' deferri: ftp'Qde%ovX£; TvjatVta, 9s/_ftsvTOUaov fuxxtnj titko-
quoniam nos, qui sacerdotuiirDomini matura volu- ytrjftovftaSetv,xai 7ravTaUTrspTsflvivat a^pt Tvjf$ixexipu;
BMSesse judicia, nihil possumus, incognilis rebus, yviiasa;, ineiSri vjf/etf ot jSouWftsvot TWVlepewvTOU
ineujusquam partis prsjudicium deflnire, priusquam 5eo-7roTOu Scxuiu;etvat faf xpiaei;, ouSevSuvaftsOa,ftvi
universa, qua?gesta sunt, veraciter audiaraus. Siuyva>aQivx~iv xSr»itpuyp.uxu>v, ei; ftspouf irpixpi[iix
vj Ttx l ptSTK«j\vj9st«f
txnOfnvaaQut, itpiv it:pu~\P'evxu
axouo-wusv.
76S Cip- II- — -' >-eo fratefnitas tua per idO 766 ^1" xovxo vj o-vjaSs).-f6Tvjf 5t'STrttviSetou fx«-
neam niaximeaptamqiie personam plenissima nobis kiaxu, XKIa/jfto5tou, 7r>vjf)So-TaT>i
avafopayveapiaei vjfttv,
relatione significet,quid conlra antiqiiani fidemnovi- xi; xatct xn; txpxuia; iridxea; xatvOTWt; avsxuifiev, oixsp
tatis emerserit, quod severiori sententia digtutmfue- «uo-Tvjoa aizofuaei a?tove^sveto fou sx5txv)9»jvat. J_«i
rit vindicari.Nam et c ecclesiasticamoderatio et re- yup vj exx>vj-J-tao-ftxvi 5totxvjo-«;,xat TOO9eoft/\so-T«TOU
ligiosa piissimi principis fides niultaiu nobis sollici- Puaikiw; vj7rto-TtfVTO^XVJV vjj_rvfpovxiSuTrSfrfTVJI; TWV
ttidinem Chrisliana?pacis d indicunt: ut ampulatis XpiaxioctSiv sipvvn; iviSakev' ?va TfejJtatjjeSetrjtav TWV
dissensioiiibus,fldes catliolica inviolata servetur, et Stôvotwv VJ
xa9o/\txvjTrttfTt? «f-oûvrof5t«<fuXa"9etVJ• x«I
his qui prava defendunt, ab errore revocatis, nostra TOUTUV ot Ttvef tu fuvku ex5txouo-tv, arro TVJI; 7rXavvjf
auctoritate, quorum iides probala fuerit, muniantur. «vax),vj9evT_v, TVJvjfteTepa au9evTta,wv av 5oxtft«-9ip vj
Nec aliqua poterit ex hac parte difficultas afferri, Trto-Ttf,6xuf><~9wo-t'. Kat ftvj5«ftta5u>rj£epet« ex TOUTOU
cum memoratus presbyter libello proprio sit profes- fou fispouftipoaax^' oixixei fiwjf*dveu0-tf TrrKJjp.uT»-
sus paratttmse esse ad corrigendum, si quid in se in- pof evxS>tSitaXt-eX^w S>>Mkiynasv iTotpoviaUTovttvat
ventum fueritquod reprehensione sit dignum. DECET Trpof5t6p9wo-t'v, tl xt etf «uroveupe9stij07repeVrtva\vrt
ENIHin talibus causis hoc maxime provideri, ut sine * eTrtWuvswf, ixpitei yup iixixS>v fotouTwvatTtwvTOUTOU
strepitu concertalionum et custodiatur charitas, et p.iikiaxufpovxt%stv , oiaxeexxi; BopvSov xai fikovsixiu;
veritas defendatur. * Et ideo quia dileclio tua de xui TV)V uyuTtnvfvkuxxeaOui,x«i TVJV «Xvj9et«v (!x5tKet-
tanta causanos videt necessario esse sollicitos, quam o-6at, «5e).!pexip.ii>xuxs.Kat Sta TOUTO, eTretSvjvj o-vrjj
plenissime et lucide universa nobis, quod ante facere ayaTrvj jrspi rvjfToo-auTvjf atTtaf o-uvopavjftaf«vayxaiwf
'
debuit, indicare festinet: ne inter assertiones par- etvat fiftypovTtSaf, xat Ti-Aau^soraTa
7rXvjpetTTaTa ou/_-
tium aliquaambiguitatefallamur, elf dissensio qua? 7ravtavjfttv,OTrsp vj5vj Trot«o-«t Sifsiks,SvjXwtrat tjTrouSa-
in suis initiis aboiendaest nulriatur : cum in corde o-et"tva ftvjftSTa§uTvjfSt5«-rxa).iafTWV /jtepwv,a/xfi-
nosfro ea observatitia, Deo inspiranic, permaneatj, t?o/\taTtvta7raTvj9wftsv, xai Stjjovotatpatpvj,vjTtfevTaff
ne conslitutionesvenerabiltumPatrum divinilus ro- tSiatf upxui; s\ukenx<ria iaXiv idxi yip vjftivx«T«9ti-
borata?, et ad soliditatem fidei pertinentes, prava fttovxai Tr«,-,a<j,u/\axTSOv , TOU0eou IftjrvsovTOf, tja ftvi
k
cojosqnam interpretatione violentur. s Dens te in- «t 5t«TUjr_-TSif TWV jTpocrxuwjT-v truxiptav, ai 9so6ev
* Qttesnellus, susceptam. Caeterorum edilorum cod. Vindebon. Hisp., religiosissimiprincipit fides.

leclionemomnibusferecodicibusconflrmatamrevo- d Aliqui codd., indacKnt.
cavimus.Concinit etiam ipsa epistola 21 Eulychis, • Auctorilate optimi codicis Ralisp. et mss. pra;-
in qua libelluma se oblatum Flaviano, non fuiSse stantissimaecollect. 17 noil audemus inserere voces.
susceptumquerilur. Quatenus vero Eutyches in hoc fraier charitssirite a Quesnelloexpunctas; licet in aiiis
inentitussit, vid. annot. in eamdem epist. 21. codd- aliarum collecticmumet in Grseco legantur.
b Id EutycheSindicavil illis verbis epist. 21 :Vt ad D ' Vat. 5845 collect. 8 addit inde.
satitfaciendum,ptebi proponerim fidei meatconfessio- s Sex voces sequentes exclusit Qaesnellus, forte
nerri.Clarius Liberatus, c. 11 : POsuit (Etitychts) ex ms. Grimanico coltecl. t8. Desunt quidem in
edictaapud Constanlinopolim,et injustitiamte fuisse nostro Ratisponensi. Ob aliorum tamen codrcum et
patsum, populum contestatusest. Libellus crgo con- collectionum etiam 18 ChalcedonenSisau-toritatem
testatorius Constantinopoli propositus etiam fidei eas restituimus.
professionem coniinebai ipso Eutyche teste. Htlc 1 Adjecimus
ftefa ukrfieiu;ex iisdem eod. Ven. Sic
forle pertinebat illa, quam editionemfidei meatidera enim etiam in autographo Lalino : qua>getlatunt,
Eulyches vocatsub ftncm laudata? episl. 21. /£<pie iemciler*
audiamus.
sane fldei professiopra?miltendafuerat ab eo qui hae- lidem mss., uTro^vjtfi.wf,
resi notatus, contestatloiiem justam essc insinuare 8 Ita laudati codices; sicque scripsisse inlerpretem
volebat. Fragmentum, quod ex ms. Casinensieidera haud dubitamus; aut cerle sf«ypovTi5«f, ut uno verbo
epislola?subjeciraus, solam professionemfidei exlii- exprimeret vocem Latinam sollicitos.F,t lieetea vox
bet; at in ea parte qua?deest, ipsam contestatioiiem, Grrecain nostris Lexicisminime appareat, nontamen
quam Leo et Liberatus meinorant, expressam fuisse rejicieiida est t mife enim Grtecie lingureiitdolemre-
nihit dubitanduui videtur, ita ut hinc contesiaiorii fert, ut videre est in ep.ixovo;, svo-rroSof,
aliisque ejns-
libelli notitiamLeo perceperit. inodi. In vulgatis, s'vfpovxifa.
<•Mss. Hiso, Isitl. et coliecl. 21, Eccksix. Mox 4 Addidimusarticulum *i ex mss. Venelis,
.35 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. 730
eolumem custodiat, fraler charissime, Datum * duo- J_ Tijviaxbv ?x,ovaat,xai el; TVJV
TeêtorvjTa
"riifTriffTSwf
decimo kalendas Hartii, Asturio et Protogene viris avvjxouo-at, O 8e6c
fuvkt) xmi; spftvjvsiaixokvvBSiatv.
clarissimis consulibus. vyii at §iufvka%ut,utSikfiTtp_T«T(.
767 EPISTOLA nXXTV, asserens se Nicamae synodi constituta servantem,

* ADTB-ODOSIUM AUGUSTUM. frustra in fidei diversitate culpalum.
CAP.II. — h Eusebii autem episcopi' accusatoris
SVNOPSIS. —I. Lauaata imperatoris fidequerimoniam
Eutychis exponit. — II. SitentiumFlaviani arguit; ejus libellus, cujus exemplaria ad nos memoratus
instrui te postutat. presbyter misit, de objectionum evidentia nibil ha-
LEOepiscopus THEOBOSIO bebat, et cum presbylero haereseos crimen inlende-
Augusto.
ret, quem tamen in eo sensum argueret non eviden-
t.Ar. I. — Quantum praesidii Dominus Ecclesiae ter expressit; quamvis et ipse episcopus Nicsena.
suaein fide vestraeclementiaepraepararil, his etiam synodi i profiterelur se inhaerere decretis: propter
litteris quas ad me misistis ostenditur: ut vobis non quod non habuimus unde k aliquid plenius discere-
solum regium, sed eliam sacerdoialem inesse animus. Et quia causaemeritum, fidei ratio et laudabilis
muin gaudeamus. Siquidempraeter imperiales el pu- sollicitudo vestrae pietatis l exigit, necesse est jam
blicas curas, piissimam solliciludinem Christianae locum subreptionibus non patere, sed prius de qui-
religionis d habetis, ne scilicet in populo Dei aut g bus eum aestimat arguendum, instrui nos oportet:
scbismata, aut haercses, aut ulla scandala convale- ut possil congrue de bene cognitis judicari. Ad prae-
scant : quia tunc esl optimus regni vestri status, dictum autem episcopum litteras dedi, quibus mihi
quando sempiternae et incommutabili Trinilatie in displicere cognosceret quod ea quae in tanla causa
unius Divinitaiisconfessione serviiur. Quid autem iu gesla fueranl m etiam nnnc silenlio deliuerei, cum
ConstantinopelitanaEcclesia ' perturbationis accide- studere debuerit primitus nobis cuncta reserare :
rit, quod ita fralrem et coepiscopum meum Flavia- quem credimus vel post admonitionem omnia ad
num potuerit commovere, ut Eutychem presbyterum nosiram notitiam relalurum; ut in lucem ductis his
communione privaret, nondumpotui evidenter agno- quaeadhuc videntur occulta, id quod evangelicaeet
scere. Quamvis enim praedicluspresbyter ad sedem apostolicae doctrinae convenit judicetur. Data " xn
apostolicam 768 * Per libellum doloris sui queri- kalendarum Marlii, Asturio et Protogene viris cla"
moniam miserit, breviter tamen aliqua praelibavit, rissimisconsulibus.
«Hac chronica notatio deest inomnibus mss. col- f Ratisp., lurbationis. Postea, coepiscopummeum,
Iect.,quasvidimus, tribusexceptisChalcedon. 17, Ra- pro coepiscopumnoslrum; et cohxrenter, nondum
tisp.,19, el-l.Quidam codd. hujiispostremaecollect. potui evidenter agnoscere, pro nondum potuimus evi-
21, cum editis aute Quesn., perperam habent xu kal. C denter cognoscere, ex nostris mss. collect. 24, ac
Maii; nam hse litteraj mense Aprili Constantinopoli prajserlim ex Ratisp. praetulimus. Verbum polut
receptaefuerunt, ut patet ex interlocutione Seleuci etiam apud Sichardum legitur.
habiiain conveniu Constantinopolilanovidus Aprilis, s Libellus quo doloris sui qtierimoniam Euiyches
ubi de Eutychis appellaiione in hisce lilteris memo- ad aposlolicam sedem misit, ipsa est Eulychis ad
rata Qtmentio. Vide tomum IV Concil. Venetaj edi- Leonem epist. 21. Vide annot. 7 (col. 732, n. n) in
tionis pag. 1067. Aliiautem ejiisdem collectionisco- lam prtecedentem.
dices et mullo pracstantiores Ratisp. et Chalcedou. h' Vide not. 1 Qnesn.
diem el mensem lextui insertos praeferunt. Porro Ita ms. Ratisp. Alias, pradictut.
Asturio pro Asterio tuni in liac lum in sequentlbus i Sic melius ex eodem codice. Quesnellus, profi-
hnjus anni epistolis edidimus, ut in codice Ratispo- teatur te inhmrere.Caeteri editi, profitealur in hac re
nensi et in peranliquo Veronensi 57 aliisque Chal- se esse decretis. Cud. Vat. collest. 24 hanc eaindem
cedonensibus mss. legitur. Immo ila constanter legi lectionem praeferens omiltit se. In hac re este pro
etiam in codice Grimanico, idem Quesnellus Norisio inhcererelibrariorum lapsu scriptum apparet.
confessus est per litteras, quarum hic meminit in k Optima haec lectio ex optimo codice Ratispo-
Cenotophiis Pisanis diss. 4, c. _, §. 1, tom. III nensi siimpla est. Quesnellus ex ms. Grinianico, ali-
pag. 691. In Diptyco quidem Leodiensi quod illustra- quid diceremus, et simililer Sichardus; alii editi,
vit Alexander Vilthemius Astyrius habetur. Sed y atiud disceremus.Vide not. 2 Quesnelli.
pro «, non aulem pro e veleres non semel usurpasse 1 Editi ante Quesn. cum Ratispon. et mss. coi-
notissimum est. Prosper et ldatius coaevi auctores _. lect. 24 ac exemplo Sichardi, exegit. Subauditur, ut
Asturiumin pierisque codd. exhibent, in nonnullis " de hac causa judicium feram, quemadmodum ex se-
Aslyrium. palam colligitur.
b Al. 21. Quaeautem antea 24 erat nunc 28. Scri- quentibus
*>Quidam edili ante Quesn., etiam nimto silenlio
pla 18 Februarii an. 449. reticeret; alii, etiamnunc tilentio reticerel. Cod. Val.
<-Quesnellus hanc epistolam in solo ms. Grima- collect. 24, deticeret. Lectionem texlus praeferunt
nico collecl. 18reperit; nos in prteclarissimo Rati- codd. Griin. et Ratisp.
spon. collect. 19 et in codd. collect. 12 ac 24,#ec n Diememendavimus ex ms. Ratispon., cum quo
non apud Sichardum; et cum his eamdem contuli- concinit cod. Venetus collect. 12. Eodem nimirum
mus. lnmss. collect. 12, Pulcherice, vel Theodosio die quo superior haecquoque epistola scripta fuit, et
iuscribilur. utraque simul Constantinopotim transmissa; unde
d Ms. Ralisp., habealis. superioris epistolae ad Flavianum hic mentio facta
e Ita ex ms. Ratisp. emendavimus. Alias, omissa est cap. 2. Quesnelluscum Grimanico et aliis edilis
praepositionein, babetur, unius Deilalit confestione. Leonis : Data die kulendarum Martii; vei, ad kalen-
Fost vocemservitur Quesnellus addidit gloriosissitne, das Martii; in editis auiem Concilioruin, ad kalendat
quod noslri codd. et praecipueRatisp. ignoranl. Maii.
757 EPISTOLA XXV. — ADMONITIO. 718
ADMONITIO IN SEQUENTEM EPISTOLAM.

1 Durelitterarum S. Petri Cbrysologi ad Eulychem Latinae editiones prodiere : altera, quae unicum seu
primum tantum caput exhibet; altera, quae duo capittila comptectitur. Quesnellus cum hanc prolixiorem
epistolam et editionem genuinam haberet, quonam fato illa decurtata et non potius haec integra inserta
fuerit in VulgatisS- Leonis editionibus, se non assequi in notis professus est. Ex codicibus autem, qui eam
fere decurtatam praeferunt, magna inter erudilos exstitit dubitatio, num secundum caput sincerum, an sup-
posititium sii. Omnis aulem evanescet difficultas, si utriusque editionis originem detegamus. Id ex observa-
tione quamplurium codicum ac ex discrimine collectionum quas diligenter expendimus, nobis innotuit.
2. Editio decurtata, quaesola invenitur in Leonis codicibus et in plerisque collectionibus, ex collectione
Hispanicaproficiscitur : nam ex Hispanica haec mutila edilio, quas lerminat in verbis, His omnibutrespondi,
frater, litteris tuit, manavit in Isidorianam, ex Isidoriana autem, quaefrequenlior et magis obvia fuit, in eol-
lectiones 11, 12, 21 et :23, quarum auctores cum transcripserint quotquot Leonis epistolas in Isidoriana
collectione reperere, transcripserunt eliam S. Petri Chrysologiepistolam, quemadmodum inter Leoninas in
eadem collectione, sicut et in Hispanica, inserta fuerat. Licetergo mulii sint codices, et collectiones multae,
quae decurtatam hujus epistolaeeditionem praeferunt; unica lamen omnium origo est, auctor scilicet colle-
ctionis Hispanicae,in cujus manus solum primum epistolae caput pervenisse, perspicuum fiet, si integrae
editionis originem potioris et antiquitalis et aucloritatis esse ostendamus.
3. Hispanica collectione antiquior et majoris auctoritatis profecto est collectio epistolarum in causa Eu-
tychelis, qtise Aclionibus Chalcedonensis concilii tura in Latinis, tum in Graecisexemplaribus praemissae
aut inserta. leguntur. Haecnimirum epistolarum collectio, quam in praefationedecimam seplimam appella-
vimus, Latineerat compacta saliem ante medium sextum saeculum,quo Rusticus RomanaeEcclesioediaco-
nus collatiseximiis Graeciscodicibus peculiarem eidem operam impendit. Multoautem vetustior fuit eadem
collectio Graecescripta apud Graecos, qui Latinas epistolas in causa Eutychis Graecalingua redditas una
cum aliis Graecisepistolis ad eamdem causam pertinentibus in unum corpus compegerant. Enim vero Grae-
cam hanc epistolarum collectionem concinalam fuisse inter an. 4S3 et 455 in praefationeepisiolis prae-
missa, num. 34, demonslravimus. ld autem quantum auctoritati tribuat huic collectioni Graecae,et exinde
etiam collectioni Latinae,quse ex Graecaducit originem; quanlumque propterea haec collectio praestet col-
leclioni Hispanicae,nemo non videi. Inler memorataevero colleclionis Chalcedonensis epistolas cum in La-
tinis, lum in Graeciscodicibus integra describitur illa S. Petri Chrysologiad Eutychem, a coaevoutique col-
lectore inserta; ac idcirco ex antiquitate atque praestantiahujus collectionis tam apud Grxcos, quam apud
Latinos receplae, de integrae ejus epislolaesinceritaie dubitare non licet. Cum Agnellus Ravennas a Bacchi-
nioet a Muratorio edilus, poslremi capitis ejus epistolaesummam dedit in S. Petri Chrysologi Vita, si non
integram epistotam reperit in veteribus Ravennatensis Ecclesiaetabulis, certe aliquod vetustum exemplar
bujusmodicollectionis Chalcedonensisprae oculis habuit. Cum vero haec exemplaria rariora fuerint, et non
ila multa ex Leone proferant, utin Isidoriana satis frequenti exhibentur; nihil mirum si posteriores Leoni-
narum epistotarum collectoreshanc epistolam non inlegram, sed mutilam dedere, uti apud Isidorum ex Hi-
spanica suam collectionem derivantem inventa fuit. Hic autem omittendum non est duos codices Vaticanos
epistolarum Leonis a Vossiomemoratos, quos hanc epistolam integram continere Quesnellus praesumpsit,
eodem Vossio in noiatione admonente mutilam exhibere; sunt enim codices posteriorum collectionum quae
ex Isidoriana dimanant.
4. Unumdubitari potest, num haec epistola, quam in laudatis Latinae collectionis codicibus Integrajn ha-
heraus, originalissit, an e Graecaantiqua versione Latine reddita fuerit. In memorata praefationesatis mani-
feste probavimus,anliquum illum auctorem, qui priscaeversioni concilii Chalcedonensisepistolas Latinorum
in Graecacollectionecontentas adjecit, originale Latinum posuisse, quando potuit originale invenire : ali-
quando vero, cum nulltim Latini originalis exemplum suppeiebat, coactum fuisse ex Graecaversione quaj-
dam Lalinorum documenla Latine reddere, uti accidit quibusdam epistolis Valentiniani, Placidiaeet Eu-
doxiae,nec non epislolaeHilari diaconi, atque etiam lilteris S. Leonis, quemadraodtira suis in Iocis nolabi-
mus. Hujus versionis indicium ac veluti generalera regulam in laudata praefatione illam posuimus, cum
chronica nolatio in Graeciscodicibusejusdem collectionisuniversim omissa, in Latinis etiam desiderari per-
spicitur. Quando enim originale Latinum a Latino interprete inventum fuit, eocollectioni inserlo chronica,
notatio supplela invenitur. Diserimenetiam slyli, ubi collatis aliis originalibus ejusdem auctoris lucubratio-
nibus deprehendi polesl, aliud versionis argumentum est. Hinc autem aliquidinterpretaiionis in Latina in-
legra Petri Cbrysologiepistola videre nobis videmur. Chronica enim notatio deest, et inter ipsum primum
ac secundum caput nonnulla styli dissimililudoelucescit. Primum caput, quod exhibetur etiam in colle-
ctione Hispanica, satis nitidura et congruum est, aliisque Petri Chrysologioperibus stylo simile, adeo ut
nonnulla fere verba ejusdem capitis in serm. 145 ejusdem Chrysologi repetita inveniantur. Enim vero
Hispanicaecollectionis auctor cum a Chalcedonensi collectione hanc epistolam non sumpserit, exemplari
procul dubio Latinae originis usus est. Alterum vero caput valde imptexum, et a priori dissimile, versionem
e Graecosapit. Si ipsum Latinum textum utriusque capitis cum Graeco conferas, in priori originale, in po-
steriori interpretationem deleges. Ilinc in primo capite omnes sententiaecongrue explicantur, in Graecoau-
tem minusexacte redditae cognoscuntur : in quo, ut alia omittamus quaequisque observare per se polerit,
originaleCbrysologiest illud in Latioo, Origenesprincipiorumscrutator, quod ad opus illius De Principiis
refertur; in Graecoautem nomen principiorum reddendum rS>vupxS>v, reddilum fuit T_VnakatSivantiquo-
rum, quod interpretem Chrysologi mentem minus assecutum oslendit. E conlra in secundo capite elsi
Graecaversioalicubi difficultateminjicit; planior tamen est multo quam textus Latinus, adeo ut liice Grar.co
perperam scripto vel lecio redditus appareat; ac ex Graecononnumquam explicandus sit, ut in annotatio-
nibus observabitur : quod profeclo non originalis Latini, sed inlerpretationis indicium est.
5. Hocquidem secundum caput, quo Euiychetis epistolae directe respondetur, potissimum est; ita ut
Chrysologum Eutychi de Flaviani judicio querimoniam movenli, et ejusdem subsidium imploranti, solo
priori capite generalia conlinente, quod et omni finali formula caret, respondisse incredibile sit. Probabile
vero nobis est prioris capitis studiosius elaborati manuscriptnm exemplar apud Chrysotogumsuperfuisse,
quemadmodumiis accidit quaediligentiori cura scribimus; ex hoc aulem exemplo alia subinde fuisse trans-
cripta, qusein roanus Lalini interpretis concilii Chalcedonensis, et auctoris collectionis Hispanicaevene-
runt. Caput aulem secundum peculiare pro Eutyche minus studiose exaratum, ut in familiaribus litteris
fere usuvenit, soli aulographx epistokc ad Eulychem missaea Chrysologo additum videri potest, ita ul nut
73- S. L-ONISmt^WIS-OL-E. 740
iura nujtts exemplum apud ipsumauclorem et ajpudLatinos exstiterit, ac solum ex Graeca,quae statim in
Orienie-facia fnit, interpreU»tiane,X-Cioê>doiJflriî_ti>erd. Qeidqujd/V^Fphiicin re probabilius videatur,
ce_te.seciwMlumhoc epistolae caput, jjuod in causja E,ulycljispotissimum ac necessarium est, etlam antiqua
* qajn.Graecialujji JLati.qavecsione conrprSbatur, in snspicionem suppositSomlsaddoci nequit.
.fi.êst.at ut stattuinjus de tempore. Ilam fere timnes post JJJnesnellnm hanc epistolam scriptam censent
post mensem maiujn an. 349, sjijuidemhis verbis cap.'Leonis2, „t n. queea<beqtismmopapdRomtmeecivilaik scri-
ptUAuntObedienlerattendas, indicari putant celebrem -epistolaw2« _d>-FlaviaiHim datam idibusJunii
anui ejtisdeiji, qua de .tota Eutycliis causa decisnm foit. ln eamdem sent_ntiam nos pariter transivimas
lib. II Oljservaiionum in card. NoTisiiOpera, c. 7, num. 2. <NuncailiamBent.niiam iflducere oogimw. "Qmues
enim exiUija parte assentiuntur, et S.'Petrum Chrysotogum Ws.litêr'» ""e-pondereepistoUe fiutjych"-, et
Eutychem eodem ttjnjpoce quo ad 'Leonem scriijfm, ettam ad Cliiy&ologum-dedisae liHeras, qaihus enni
qnogue adveûs Flaviani sententiam citissime praeoccnparet.£x alia autem parle certam esl _Ioe»e«iFe-
btJiario.fliease aqni^lG Eutychis epistola.m accepisse, et hac de causa eodem mense reseripsisse «pistolas
£3 -acjj".."PWes.conjeciuras cum Quesnello^quirere, ,ut lofljgiorisdilationt. «au-ae in nespoBSwner-teyso-
logi ajferajjlur, ^pus non est. Etenim prima occasi>ne tiunc Tescripsisse satis credibite fit ex ipso coniexiu,
in-quo.Ghrysol.ogusse de ipsa causa riihil atiunde instruclum prodit, nisi ex Eutyehis Litteris;iilqtie adeo
(ytiUter, ut de -"estorianismo potius quam _e Eutychianismo metuisse vrdeatai-, eaqne prinio capite obtrudat
quae sermone 14- conlra Neslorianam h-aeresimEutycliianae centrariam m_Hifestissimedisserit. ld -tutera
njjn accidisset, si resppnsionem differens, antea de tdta re exactius voluisset-edoceri, „ti Qoesnelltisin uotis
COQJecit. Enioivero si js.-Petrus non scripsisset epistolam, nisi postquam Romam allata faissent Constanti-
nOipolittjnaJ synodi gesta, in qoibiisÊutyehianuserrortam raariifeste detect_s,etipse<fiuty«hes velutperli-
nax damnatus fuerat; et nisi postquam eidem innotuisset Leonis epistola qua-onsrantinopblilanuni judicium
coflflwnatum fuit; quomodo se jgndrare ConstaniinopolitanorumPalrunni sensum potoisset af.trinare : Qukl
iniellexerint,.eorutntacjturnitate nescimus?'Quomodo cura Eutyche ita indiflerenter egisset, ut nec i«noeen-
tem, nec reuoijjndicarit? Quomtjdo eum post tam solemnem condemnationem a-Romano etiajii pontificc
coufirmatam, dtlectissimum filium, honordntissimum,et merito honorabilem presbyterum appeHasset? tlasc
hominem statim respondentem, duni rei non esset instriicttis, patefaciunt. Neqne repugrrant verba, ut iis
qux abealissimo pqpa Romancecivitatis scripta sunt obedienter aJf«tdas.'Eutyches enim in suis litteris memo-
rasse videtur epistolam quain cum aliqttot documentis ad Leonem pmjtiucem dederat. His autem verbis
Clnysologus wdicare votuli eas litteras quas Leonftm^nelius insiruciuni pleiiius reddidisse aut brevi redditu-
rum prajsumebat. Enim vero si has tlogmaucas Leonis titteras ille legisset, non videtur soripturus fuisse :
Extr.aconsensum Romanm civitalisepiscqpi causas fidei audire (seu ex Grujcoeognoscere, atit dijudicare) non
possumus; quac verba iiondum sibi uotam Romani episcopi sententiam declarant. Igiiur haecQirysologi epi-
slolasubidem tempus data videtiir, IJUOLeo scripsit epistolas 23 et 24, id est circa Februarium an. 449.
Eorte idem ilte vir, q.ui.Theodosii,atqueEutychis liiteras ad S. Leonern atlilljt, Ravennam etiam cum _jus-
demTheodosii litteris ad Valentinianum transivit, et hac occasionc epistdlam Eulychis _d Clirysologum
deliitit. H,uic,aulemCAnstantinopolim revertenti, dum Valentiniani responsa referret, Cliryselogus iradtdit
hanc epJSitolamad Eutychem, ut citius ac tutius iraderetur. Certe autem non scripsit post notiiiaro actorum
iniEuiychem, aut.definitivo Leonis epistolaj, ut in Quesnelli.sententia praesumendum est.
EPISTOLA "XXV,
EETRleHBlWOWICIiiRUieOPI KAVES8ATIS ADEUTVCHEJI ^KKSBVTERUM b.
STNOPSIS.—'\.J-amolim prcescriptwnessedocet contra errores incarnationem Verbi impugnantes; nec discst-
tiendam esse, sed cum honore•ei tmorecredendam.—il.Suadei Mutgcki ttt iiomaui pontificis scriplis
obedienterattendat, quia Petrus suat.sedisrectoresMrigens, prastat quairenlihus fidei veritatem.
775 <•Dileotissimo filio et ^nerito houoratuJi Eu- A 7.76 ^S) uyaixvxS),,xul a^toxt[j.-nx(f> vlS>Evxvêi, Qi-
T-OHIpresbytero PETJHJS episcopus. xpo; iiwixQTto;'PuSevvtiC.
CAP.I. Tristis legi trjsles litteras luas, et scripta -T-yvwf uviyvwvru; axvyvu; aov iixLOttiku;,xai xd
mCestanwerore debito d =percurri; quia, sicui nos pnx ypu[X[xutu aov ra oxvyvu xn ixpoanxovan"kvtxri SiiSpa-
Ecclesiarum, sacerdotum coneondia, 4ranquiIIiias /_ov'.-irstSjj ataixep Wftwiij elprivaiS>v'X.xxknatSiv , ri
plebis, « gaudere facit gaudio ccelesti, ila nos affligit iixivotu xS>viepioiv, MyaWvjj TOOSnftovjâip.tvixotel
et dejicit fraterna, dissensio, pi;_jserrtimc«m ialibus ovpavifj>,xupa,ovxu; riixa; xuxuixavet,xui xaxaSukksiij
01'iatur ex causis.' Titiginia.aniiis ihii_na8«e,leges aSeltfitxijSixi"Oiu' xu.i(tuktaxu, oxuvix TOIOUTWV uva-
humanas adimunt quaestiones, ef-hristigeneratio, pvjjTaiatTtwv.-T-ptaxovTK efeatv oluvBpwmvoiviitotxu:
qu«4ivina leê«cribimr,inensrraljiljs,(^t. MM,8), «vSpwjrtvaf.avaT/JtfjroyjrtS/jT/jirst-;-JJTOU
Xpiatov yivvn-
«Quae ferat25, nunc'_5._cr.circa;!Pebr.-an. 449. ejusdem collect. Hi&panicse.At codex Vindebon.

J>Codd. collect 'Hispanicae, qui 'banc «epistolam Hisp., qui purioreni collectionem His,p;inicauiexhi-
decurt-tam praiferunt, syuopsis loco addunt :«o»<i-o bet, ad lectionemaioslram et exeniplarinni Clialce-
ejus enoresVmquaiUiaptoexemplo retpottdit. don. accedit; Jiabet enim audere facit gaudio etelesti;
-e Ita codd.qui ex Hispanica colleet. pi-veniont. ubi alii posteriores lihraiii non «dveitentes in vuce
Exem,plariavero Latina cdllect. Chalcedon.-sic : Bi- oudereideesse solam iklerani f/, emendandupj .put.i-
tectisstmoet'honoredignoflio'Euiyehif>retbytero _?«-"* B runl audire facitgaudiutn cceleste.
Irus episcopusRavennm, 'igimiiiter idem Chrysologus .in serm-,i45 :itiu-
-.- Quidam codd., piyctictifri,*alii^«uewTi.îgorata 'mameleges intraUrigintaannosMiigiosas omtteshtter-
locttiioCbrysol^go^famltjaris mmta inajrore^qaam imunt quesstiones: etiGhristus circaquingeatos aunos
Grsecus iuterpres jtpte npn reddhlit,--rigiB_le,,iLati- natmiatis suw eumas ipimlal,.or,tus sui Jites patiiur,
num indioat. «t(Ji^'Ctti.tM<.ttjiUf--Ji»(ion(;s»SiBguI^!jquac6equuntur,
• Ita ex omnibus mss. cQlIect./Ghstfeedon.^digata in eodem «ecmoge repeiitaâunt contraerroreiu He-
leclio, audire facit gaudium caslestepr-efertur-in cx- •elorii. Quesnelhis pro triginta notavit in margine :
lerie codid. qui ex cqtlect. lsidori et •ex"'ffispaniea M.,4eettn, quod nuliis ;in codioibus inveiiirc potui-
putius emeitdata'pr<»_Uunt,-utiest. eed. *Vat.15*1 mus.
r
m EPISTOLA.XXV. .41
'
post tot saecula dispulatione temeraria ventilatur. A at;, ij xt; xS>9stwvip.0} avexSvnyrirt); yiypuitxui, ptttik
Quid Origenes principiortim scrutator incmjperit, toaovxov; ulS>vu;titukoyiap.S> <wrov£VO!fj>>:.v-f)'778
zp&J-
quomodo Nestorius ""iapsus sit disputans de naluris, vuXut."Tt'Clptyivn;i ta>v'aifukuiS>vipe<ovnrti; -tnxijxem,
non latet prudenliam luam. Magib Jesumin cunabu- •ffoiwTpoiriMNeatopto; ukia<h>Ge'faukoyi%ifxevo; nepiyv-
lis «DeummySticismuneribus confitenturfJfaH/i.ii); c--~v,oukuitBuvet TIJVarivZBvveaiv. Ot jxuyQtriv.Xptavbv
et sacerdotes, quis sft, qui virginati partu de "SpirilU iv aixapyavot;&eiv p.xrartxoi;'Siypoi;w[xo\iytj<jv'o*ee.ot
sancto natus est, d dolenda interrogatione disqtii- iepet;, ri; \iaxiv 6 xS>impBevixSiroxetm ix«mevixura;
runt : cum vagilum darel~7"77 Jesus in cunis, uyiov tsyBsi;, '8 htittava ipsvvhaet ixlôvam. "Oxe
e Gloria in excettis Deo, coelestis clainai exercitus j3oijvIStSo. o 'Xptaxi; ivxoi; dTttttyiitoi;,<&b>\\K ><hut|/t-
(t«c. II, 14); et modo, quando -in nomine Jesu omne -JTTOIIJ- &eS>,ovpuvto;av.Soa atpuxi;' iw(t-vuv,'Axeiv
genu flectitur, coelestium,terrestrium et infernorum iviixutt '\naov X(5t<7To0 nav yovuxot[i.ixxei,inovpuvimv,
(Philipp. II, 10), originis ejus quoestio f commove- xai iixiysiav, xai xuxuxôviav,xn; apxaioyoviu;avxav
lur? Nos, frater, cum Aposlolo dicimus : Etsi novi- 'Znxnai; xtveixtxt.'Hj-Etf;§i, uSskfi, [xexuxovuixoorokov
mus Jesum secundumcarnem, sed nuncjam non novi- WiyoixsvKui ei iyvi>xup.sv Xpiaxbv xuiu dupxa, ukku
mus (II Cor. v, 16). Nec possumus s iijjuriose repli- ôtirovvOvov ytvi>axo[xe-j. O-re Suvalue'3a* ifvSpiaxu
care, qui jubemur honorera dare, h et timorem B ipevvav, ot Ttvsf xekevi[x<iBu TifiijvStSovat,yo§ovairoSt-
rcddere, et exspeclare, non -iscutere, quem judiccm Sovat, xat .xSsêtjflat,ovx ipsvvuv-xiv xpiiw iuolo-
confitemur. yov[IVJ.
CAP.II. — * Haecbrcviter respondi, frater, litieris .TavxuSta [3o6(/ewvairsv.ptvu[>.nv, aSekfi, xot; aoi;
tuis, plura rescripturus, siad iite frateret coepisco- .<vpu[X[iMai, itkeiovafxikkwvypufSiv, ei irpb; i[xi i txSsk-
pus noster Flavianus aliqua de haccausa scripla-mi- <fi; xui.avviitiaxoixo;rtp-ixepo;<bkuvtuvb<; xtvu ixspi xov-
sisset. Si enim libi displicet, quoniam scripsisti TOUTOOixpu.yp.uxo;ypu.[xp\.uxt/. Et yup aot
£7I£'_!J1<SV.
i electum .judicium, nos quomodo de his judicare hrtsttpiaxsi.,oxt.T.ip ypuftt;, auvxS>ypnaButrvjvu./.piu-
polerimus,,quos neque k videmus propter absentiam, ,oiv, Jifite*? jroiMT/JOITW .itipi TO-T.MV StxacratSvvuixsOu,
et quid intetlexerint, eorum tacitumilate nescimus? ;.QV;,p.ri.x-eipa>>xsvl'J£Q Sta T«Vuirovaiav,v.ulxt evinauv,
Justus l mediatornon esl, qui sic unam partem au- ,-fijtxttajtjjaOT-JjV.ayvooO-jiEv; Stxato?[xeaixn;ovx eaxtv, o;
ditutnihil alteri parti reservet. In omnibus autem ivof [xipov;ovxo>;ia.ovei,o>;ixipoip.ipetJ-JJSSV fvku$ui.
» Itacodd. collect. Chalcedon. et Vindebon.Hisp. rius et alii post eum notarunt in margine, in,uriose;
Quesnellus ex mss. colleci. Hispanicae minus emen- in bConciliis Labbei, curiose perscrutari
datae et Isid., lapsus est. Retinuimus lectionem Hisp. et cseterarum colle-
b Graecusiextus TOV "Xptaxiv,ChristWm,etsimiliter - ctionum, qune ex Hispanrca hanc epistolam transcri-
deinceps, h Xptaxb;, Chrislus, tibi in Latinoest Jesus .u pserunt. Concinit etiam Graecaversio. In mSs. autem
non solum in mss. libris, qui ex Ilispanica prodeunt, Latinis Chalcedon., omissa pariicula el, habetur, tt-
verum etiam in omnibus ChaIcedonen<-ibus,quos vel morem reddere el exspectare, dum non perscrulandum
nos vidimus, vel Baluzius consuloit. Ilinc autem ma- judicem confitemur.
nifestum fit, hoc caput etiam in inss. Clialcedonen- 1 In Vat. Hisp. et cseteris cum Quesnello: Hisom-
sibus ex originali Latino ilerivatuni fuisse, ut in nibus respondi, frater, litteris tuis; quibus etiam >de-
Hispanica, non autent ex GraecoLatinitate donatum. sinil ciiitio decurl.ita in iisdem codicibus. Vindebon.
.c Chrysologus, serm. 145, in Nestorianos, qtli Bisp., Hcecin omnibusrespondi, etc. Lectionem vero
Ctiristum natum Deum negahant, similia obtrudit. mss. Chalcedonensiiim, uti meiiorem et inlegisj epi-
Quare cum bic perinde voci Dei aliisque insistat, et stolae rongruentiorem praetulimus.
nihil Eutychianum uspiam stibindicet, credidisse i Vetus interpres, quem hoc caput eGraeco red-
videlur de Nesioriana haeresi nunc. pariter agi, nec didisse in admonitione ostendimus, legit, ut in editjs,
contrarinm Eutychis errorem detexisse. Similiter yp-naOuixnv uxpouatv, et ideo Iranstiilit, eleclum ju-
S. Leo, epist.' 34, fatetur se ex solis lilteris _iiiychis cticium; qu;e ob sensum obscurum et incertum lon-
de ipsius erroribus non potuisse.quidquam cogno- gioris disputationis occasionem dedere. Quesnelltis
scere nec intelligere quo teiideret ejus causatio, in margine nolavit: Al., neglectum.Cum hoc pariler
qua de Nestoriana haeresi repullulalile querebatur. difficile sit, tum vero in nullis nostris aut Baluzii
Id ex solis gestis a Flaviano transmissis cogniliim codicibus inventum fuit. Credimus aulem procul du-
fuil. bioscriptum fnisse.in Graeco,tkvnpriaBai tr,v uxpiaatM,
d,Quesnellus, in margine,Torte dotosa, quod nulli et uv veteri librariorum lapsu excidisse; binc autem
codices praeferunt. Solum in laudalo Chrysologi ser- ]D reddendum ex.Graeco, «Isciri.is, tibimetipsisubtatam
mone ailversus Nestorianos legitur : Et lu quis sit audienliam ; sicenim totus hic locus.perspicue intel-
Jestis, dolosuscognitor nunc requiris? Post. pauca in ligitur, et congruit cum epist. _1 ad Leonem, in qua
codd. collect. Clialcetlon., vagilus. Eutyches questus.est suum libellum non fuisse in
e Mss.collect. 21, gloriam. Vindebon. Hisp., Glo- Constantinopolitano concilio susceplum. Similem
ria in excelsisDeo, et in terra pax hominibusbonwvo- querelam eliam apud Petrum Ravennatein euin pro-
luntatis, ccelestis,etc. movisse nihil ambjgimus, ita ut sibi tublalam auaien-
1 Ita omnesnostri codices Chalcedon. etiam-Balu- tiam scripsefit.
_ii, etVat_Hisp., accaeteriexinde profecli. Quesaiel- k.ita noslri mss. codd.et Baluzii.Quesueilus, t)i-
lus cnii solo nostro Vindebon.Hisp., nwvetur. _Iox dimus, et intellexerunt.
codd. Cuateedon. Nos, frater charissime, una cum ijjQuesnellus in mar^toe. AL, judex.
1
Apostolo,elc. ln marg. editJRomâv.xS-j^-OTiaf.
* Ibid.,
- lla imnss. ilisp. elcaeieris ex eadcm coUectione txpxS>vL.
derivatis.Codd. vero Chalced., injuriosa perscrutari. ' Ibid., Ivnnxiu ipvj
Unus ex his Colberlinus apnd Baluzium unius litte- * Ibid-, ictptipyti);L.
lulac additamenlo, i .uriosoj perscrutari, pro quo Su- "Ibid.,ovL.
S. LEONIS MAGNlEP1STOL.E. 1U
M5
a "Effircaat Ss 7rpoTpeWf-.s9a ae, aSsXyext<xio\xuxe, Sxrtt
779 horlamur te, frater Ikmor-bili-, ut his quae A.
beatissimo papa Romanac civitatis scripta sunt, obe- TOtirixupu TOUjnaxaptwTaTdu 7ra7raTijf "-rdXei-f ._f«jf
dienler attendas: quoniam bealus Petrus , qui in ypufop.ivoi;ixeiQapxovvxa>; txpoaixetv ejretSij6 puxxa-
o; h xy tSta xaSeSpaxat ?ri, xai irpoxcSri-
propria sede • et vivit et praesidet, praeslat quaeren- pto; Uixpo;,
tibus fidei veritatem. Nos enim pro studio pacis et Tat, SiSwo-t Totf5>JTO0(XI tv; jrio-TsufTJJV oikriOetuV 'S/xeic
l avv-
fidei extra consensum Romanse civitatis episcopi yap aitovS^ Tijf etpsvnjf, xal tii; ixiaxea>;,i x-zb;
causas fideib audire non possumus. Incolumem tuam «iveo-ewf TOU 'P-ifHif-l-ftMrxoirou, aiTia; Stayvfivat
vri-j-Tstaf
dilectionem Domintts tempore longissimo conservare ou Suva-jtefla. 'TytaiVouo-av T>jvuyuix-nv rnv anv o Seo-jro-
fili. T»f ' xaTaljtt-o-oi, iroSetvo-
dignetur, charissime et honorantissime xpovw f-axpOTar-j) StayuXaJat
TaTexat a|tOTtf->jTE ute.
EPISTOLA « XXVI,
d FLAVIANI SECUNDA ADS. LEONEH PjtPAM.
8 781 Etxiaxokn«.XautavoO emo-xojrouKwvo-TavTtvou •
Epistola Flavtam eptscopi Constantinopoleos scripla
ad archiepiscopumLeonemveteris Romm. jroXsojfypufeiaa ixpi; xiv upxteixiaxoixov Aiovxuxns
itpeaGvxepu;Pwf-ijff.
Sanctissimo et beatissimo Patri et comministro Tfi ayt—TaTW xat [xuxapmxuxto itaxpi xai avkketxovpyS>
LEONIFLAVIANUS in Domino salutem. (tVeovTt *XautavofevKu/Jtw"atpetv.
" Euus-Etaf xat TOU
Pietate et recta verbi verilatis distributione nihil opBoxofisioBat xiv XoyovTJjfiikn-
sicut Deo dilectissime. 6eia; ouS.v *
pretiosius sacerdotibus, nosti, Ttf-twTspov iepevatv,S>;iixiaxuaut, Seotpt-
Omnis enim nostra spes et salus, ac promissorum XsoraTS.Ua.auyup jjf_wvekixt; xat aoixnpia, xai uvxu-
bonorum retributio hinc pendent. Propterea igitur ir6Soo-tfTWViimyye\[xivo>v a.yu9S>v, EVteOSsv eijjjpTijTat.
'
cuncta nobis facienda sunt, omnisque labor susci- Ata TOITOUTO , jravra 7i-ot>jT>iov >j(*Tvxat "-TOVIOTSO
piendus pro vera fide iisque quaea sanctis Patribus -jr.f) TijffaJ\»j8ouff 7rto-Te-_f, xal TWVEXTESSVTWV xa!
exposila sunt atque dogmatum loco tradita; quo SoyfJtaTirfsVT-jiv .jro T<5V uyttav ixuxipuv, ey' m xe Sta
per omnia el in omnigenis rerum circumstantiis TravTOfxat ev iraVTOtatff itsptaxuaeai >xpuy[xuxu>v
6 Staerw?eiT8ai
dxe-
integra hsec et inviolata conservenlur atque custo- pata xat uxpoitu xuvxu xal (puXaTTEO-fiat
diantur. Necessarium itaque fuit nunc etiam nos, ava-/xatovouv5v 7 xat vOvipSivxa; h[xu; pkanxojxivnv
* 'A-jroXXtva-
videntes laedi orthodoxam fidem, ac renovari Apolli- TOUop66So|ov -/rttjTtv,xat avaveou-jtevnv TOU
a Ex nostris codd. et Baluzii addidimus particularn nicatam fuisse, eidem autem Flavianus responderit
it. Cum haecPetrus Chrysologus scripserit ante ce- dum generale concilium futurum vulgabatur, quod
lebrem Leonis epistolam 28, adversus Eutychis er- die 30 Marlii indictum fuit, idcirco hanc epistolam
rores editam, ut in adinonitione ostendimus num. 6, a Flaviano scriptam putamus circa Martium ejus-
quaehic dicuntur non stint peculiaria pro eadem epi- dem anni 44., antequam illi cerla esset indictio
stola, ac si eidem Petro nota jam esset atque proba- C concilti, quod impediri adhuc possein in fine epistolae
ta; sed generale principium ac sententiam lumadhuccom-' insinuat. Hanc epistolam Graecam lucem emisit
munem et certam indicant, nimirum Petrum Joannes Colelerius tom. I Monnment. Eccl. Grsecae,
in successoribus viventem prcestarequmrentibus fidei pag. 50, ex mss. Regiis 1026 et2610, et exactam ex
veritatem; et idcirco dogmaiicis Romanorum ponli- Graeco interpretationem adjecit. Quesnellus, qui in
ficum decretis esse obsequendum. prima editione solam antiquam versionem dederat,
b Graeciverbi vis cognoscere,dijudicare significal. Gnecum textum cum interpretatione Cotelerii edi-
Ne vero haec asserta a Pelro disciplina, singularis tioni secundae inseruit. Duos alios Graecos codices
aut incredibilis videatur, similem consuetudinem lioma; nos nacti sumus, Vat. Gra;c. 1455, et alium
fuisse in jEgypto, ut nihil absqueipso (antistite Ale- multo antiquiorem monachorum S. Basilii signatum
xandrino) ageretur ab qliquo subjacente episcopo, num. 19, unum praeterea Venelum 165 Bibliothecae
testali sunt_Egyplii incoiiciIioChaIcedonensi,actione S. 1Marci.
4, tom. IV edit. Venetae, pag. 1402, idque ex Nicaeno In editis, awiasa;; at in margine per conjectu-
canone derivarunt, atque ejusdem consueiudinis ram, .uvatv.o-eiuf.Emendationem probarunt nostri
testem appellarunt ipsum Anatolium, qtii Alexan- codd. Veneti. Consonat Latinus textus, extra con-
drinae Ecclesiae diaconus vel presbyter fuerat. Hac sensum.* Ita legendum,ut in mss. Ven., probat exemplar
quidem discipliua -Egyptii in Chalcedonensi abusi
sunt; excusatione nimirum hujusmodi se subtraxe- Latinum, ubi legitur, tempore longissimo. In vul.,
runt a subscribenda Leonis epistola, et a parendo Xpb""? a [xuxpS>.
concilio, illud exinde inferentes, Alexandrini epi- Ms. <.Xa-tavoO
Bas., IjTt-j-ToXjj ap^teTrttrxojrou Kuv-
scopi electionem atque senlentiam a se exspectari i\ o,TavTtvou-/r6Xe(»ff ixpi; AeovxuupxteixiaxoTtov'P-iftijf
oportere. Sed ob hunc abusum disciplina ipsa negari xaT fiuTujôOff ixpbTJjfevXaXxtSovto-uv68ou. Ms. autem
non potesl;quae si obtinuit in episcopis Alexandrino Ven., TOUfiaxaptou *Xat?tavoOap^(E7rt-rx67rou Kwv-
subjectis, nihil mirum si pariter valuit in episcopis' UTavTtvou-iToXe-.f ixtpl Kiovxaxbvuyii>xaxavTijf'?i>[xii;
qui Romano totius Ecclesiaeprimati speciali nomine 1XU1XUV.
* Ms. Ven., itpoxip-bxepov
suberant. * lepevat8eou.
« Qute erat 26, nunc 29. Scr. circa Martium,, Mss. Bas. el Ven., -nrovijTeov
vjfttvxai crovjjreov.
an. 449. * Cod. Ven., Sta(j-(!)Se-j-8at
Texal StayuXaTTeaflat.
d Hac epistola, quam post epistolam 22 scriptami ' ' Addimusxat vOvex mss. Basil. el Ven. (in quo
ostendimus in admonitione ad eamdem epistolami postremo deest riv), quae voces etiam in antiqua
22, Flavianus respondet epistolae25 S. Leonis pon- versione exhibentur. In marg. edit. Colel- : Al., x«l
tificis. Cum vero in conventu Constantinopoli habitoi vuv.8 In marg. edit. Cotel.: AI., 'A-toXtvapiou
die 15 Aprilis anni 449, Seiencus episcopus dixeritt
emstolam 25 Leonis ante paucot dies sibi commu-
745 EPISTOLAXXVI. 746
naris et Valenlini liaeresimab Eutyche impio mona- A piouxai OilaXeVTtvou uipeaivjrapa * EuTUôOfTOO /KO-
cho, non despicere, sed palam errorem detegere ad vxxov, f-ijTrapiSeiV txkVei;zi fuvepivxavxnvexxo-Xuuvat
cautelara populorum. Iste enim, iste Eulyches abs- ixpi; uafcikstavxS>v Xawv,s ouTOfyup ouTOf 6 Euru^vjf,
conditum in se pravacopinionis morbum retinens, xexpuftftevvjv 3 ev eauTwviaov xaxoSoîaf
xaT.^wv,Tvjf
nostram infestando mansuetudinem, iuverecundeac npexipu; ejriEixsiafxaTaSpaptwv, UTtnpv6ptua[isvo>; xui
impudenter ad mullos 784 propriam impietaiem avatax-VTWfetf jroXXouf 783 elsvsyxEtvTVJV oixstav
deferre ausus est; dicens ante incarii;itionemqui- uaiGetavxuxexbktxnae, ftxaxa>v, npb ftev rn; evavSpwjrvj-
dem Sdvatoiis nostri Jesu Christi duas naturas aso>;xovaaxnpo; ri[xS>v XptoroO,Suofvaei; etvat,
'IJJO-OO
esse, diviniialis et humaniiaiis; post unionem vero 4 flsoTijTOf xai avfipwiTOTJiTOf, ptsTaSs Tijvevw-rtv,ptiav
unam exstitisse n.ituram : ignarus quid loquatur yuo-tvyeyovivui'ouxsiSwfo XsyEt,ouSe-rrepiT£VWV Sta-
ac de quibus afOrmet. Neque enim unio duarum de.atoOTat.OuSeyap vj evaai; xS>vovvekQovaSiv ° ejri
naturarum qusein Chiisto convenerunt, quemadmo- XptaxS> S-o -fu-rswv,d>;xai ij v[xexepuiitiaxuxat deoai-
dum et vestra novit pietas, proprietates earum in Getu,xa; IStbxnxa;avxSivev TVJivi>aetavvixeev aXXa
unione confundit; sed manent eliam in unione in- fxEvouo-t xai e'vTJJevwtjstaxipatot TWV Suo yuo-Ewv at
6
tegraj duaruni naiurarum proprietates. Adjecit au- tStOTijTiff.j_poo-ETi6et Ssxui ixipuvSvaaeGetav, fuoxta-i,
tem et aliam impielatem, aiens, quod ex Maria B TOex Mapiaf -jwf_ayevoftevov TOUxvpiov,•_«etvatTVJJ
orlum est corpus Domini, non esse uostraesubstan- nixexipu;ovaiu;, [xnSiTOOavBpw-ireiou fjpatxuxa;' aXX*
tiae. neque humanajmaterise; sed liumanumquidem avSpwjTtvov '
ptevauTO ajroxaXet,ou pivjv vj(_tv6f-oouo-tov,
illud appellal, non tamen consubstantiale nobis, nec ouSeTJjrexovariavxiv xuxu aupxa. Kai xuvxu,TWV iv
ei quae illum peperit secundum carnem. Atque haec 'Efiaa>ireixpuy/xivtuv ixupu TVJJuyiu; xui oixoufjtevtxjjf
cum acta Ephesi a sancta et oecumenica synodo, in o-uvoSou,ejri xn ypufeion imaxok-iijrpor TOVSuo-ce&j
episiola scripta ad impium et depositum Neslorium, xai xa8v)pv)_.svov Nearoptov,EJÔVTWV pyxS>;ouTwf••_{
sic ad verbumhabeant: Quod diversatquidem, qua; Sta-f>opoi ftevat jrpoffevoTUTa 8
T>jv«XjjStvijv (juveve^tSet-rat
ad unitatem veram conveneruntnaturoa; unus autem fvast;" tl; Si e§ aptyotvXptcTOfxat utof o\>x £>;ti;
ex ambabutChristus et Filiut. Non quasi naturarum TWV ûtrewvStayopafavyjpjjftevjjf S(aTJJV evw-rtv- ajroT£'"
ditcrimensublalumfueritper unionem,sed potiusquia Xeo-airwv 9
SE f_aXXov ri[xivxivevaxvptov'inaovvXptati»,
nobis perfecerunt unum DominumJesum Christum 10Qeixnxi;xe xai uvBpuitixnxo;,Sta Tvjffafpuato» xci
eeedemnaturm divinitalitet humanitatis, per ineffabi- a7reptvo>jTou "
7rp6ffEvoTijTa o-uvSpofojf. Kai TOUTO OU
lem et incomvreltensibilem ad unitatem concursum. XSX/J8E TVJV -rvjvoo-toTJjTa, evTU%ou-j-av -iravTWffTOtf e'v
Et hoc non latet sanctitaiem tuam, cum oinnino 'E-feo-witeitpuy[xivoi;vTto[xvn[xuatv. "kxtvuvrap' ouSev
legerii quaeEphesi conlecta sunt gesta. Quae nihili C flefxevof 6 auTOfEuTu^vjfaXexutftvj Sworetv StxvjvTJJ»
peudens idem Eutychesputat se non daturum pcenas iptaOsiauv ixupa xn; ayiu; exeivuf xat oixoufjtevtxvjff
per sanctam illam et oecumenicamsynodum delini- cuvoSou.n Ata TOtTaOTa-troXXwv TWV axspa(OTs'pwv ex
tas. Itaque propter haec, cum multi e simplicioribus Tvjf UJT'auTouysvop.evn;StaXe§ewf itupuG'kuixxay.ivt»v
perejusdisceptationem laederenturin doctrina fidei, et; xiv Tvjf7rio-Tewff Xoyov,xaTijyopvjSevTa aurov jrapa
eum accusatuni a religiosissimo786 episcopo Eu- TOUeuXafiearaTOu 785 e-rto-xojTOU Euo-e§iou,xat ajrav-
sebio, et occurrentemad sanclum concilium, pro- Tvj-ravTa etf TVJV uyiuvo-uvoSov, xal otxeiafu>vnlixitStov
priaque voce quid ipse senliret Patribus synodi fpivnp-uixxukvipuvxu, ukkixptov v7tapxovxullixn;6p8jjf
delegentem, ut qui alienus sit a recta fide, depo- jTtoTewff, xaSeiXoftev, wf StSa§£tTVJV v[xexipuviotixrixx
suimus,prout sanctiiatem vestram docebunt cuncta 1• 7ravTaeVauTwiteitpuyixiva VTtO[xvn[xaxu, uxaitxixearei-
super eo confecta acta; qu_ et misimuscum bisce Xaftev[xexuTOUTWV £fiwvxS>vypa[X[Xuxo>v. "AixatovSexat
nostris lilteris. yEquumporro est, mea quidem sen- TOUTO, cofhyovixtxt, StSa^8vjvat uftaf, wf 6*Tt 7rep6 auToi.
lentia, ul hoc quoque edoceamini, quod Eutycbes EuTU%v,f ujto-7TafStxaiavxai xavovtxijv xuQuipeatv,xui
idem jnstse et canonicae depositioni subjectus, cum oyeiXwv xav Totf SsuTepotjt'ao-ao-8at Ta txpixepu, xac
debuisset sallem secundis curare priora, necnon Sta ptSTOtvoiaf axptSoOfxai SaxpiiwvJTOXXWV TOV 0e6v
1 Ita ex codd. Bas. et Ven. Vulg.,
EuTuxoOfTOO D " Grsccis auribus hajc quoque lectio mss. Basil.
Sutjue-oOff,et in marg. Cot. : Al., [xavuxov.Haec et Ven., ut putamus, magis placebit quam vulgata,
iecno, quaeconditionem Eutycbis ac genus vitaeex- xaiTOOTO OUX ekuQe. <
versione confirmatur. " Ms. B;is.. Sta TotaOTa. 1
Moxdeest OJTante aurou
primit, antiqua
* Ms. Bas., avxb;
yap Evrvxn;. Edil. Cotel. in in '•cod. Ven.
niarg. : Al., aurof yap 6. Antea legebatur: TOtStovfpivr>[xa aixoi; exxaXu-
' In ms. Ven., eveauTwS6§avxaTe^wv.
* Cod. Bas., âvTa. Abest auTot; a mss. Bas. et Ven., ac abesse
Texai av8pw7tOTijTOf. debet, quo eniiu referatur? Necvetus Laiina versio
' Mr-S.Veu., SeoTUTOf
en-tXptoroO.
* ln msrg. Cotel.: agnoscit, et voce sua propriam sectam releqenlem.*
AJ., apoOeivat. Coielerius in sua versione, ut sensum exponeret,
* Ms. Ven., „7rexaXei. vocem auToff reddidit, non ipsis, sed Patribus sy-
8 Vnlg. meinJose,o-vijx8et-rat.Cotelerius cum tamen palres in Grajco non nominenlur.
per con- nodx,
11
jeciuram in margine : Forte, awuxêiaut, vel o-uvs- Ms.Bas. Tvjf6p8o565ou np.S>vTtiateu;.
Ilancveram lectionem 15 Ms. 7ravTaT(ieTr'auTwixeitp.
* Ms. Bas.carel voce ftaXXov.probavit cod.Basil.
vex9eit7ot. 6 Ms. Ven.,
Bas., SixatovSe vjyouftatxui TOOTO. In ms.
'• Sic elegantiusex eodemcod. Bas., addito
TE, Ven. solum omiititur i>;
quod in editis deerat.
PATROL.LIV. 2<-
747 S. LEONIS MAGNIEPISTOL/E. 748
jrer exactam pcenilentiammultasque lacrymas Deum A ^tX«_o-au8at,xai -rvjvf '
ijp.«Tepav xapSiav o-yeSp_fXeXu-
P.lacare, e.t cpr nosiruni valde in lapgu ejjuscontri- mi/tivijvSTT! T^ w>roO7rr_o-«(,tti' f««Tar_eXltaf (JXvjSouf
statum, vera resipiseentia delinire; non solum id dspuixevauC ouftovovTOUTO OUTrejrotvjxev, '(StXXayilb tui
non fecit, quin imino per pmnia connisus est san- Sttkituvxani*StarapaljatTTJV itap' >5fttv aytwTaTijv 'ExxXvj-
ctissimam hnjusce loci Ecclesiam conturbare; tabu- o-taveo-jTouSaa-f jrpd8«f_aTa jrpoTt9eifSvjftoo-i-t u.pewf
et
las publice proponens conturaeliarum malediclo- ital XotSoptaf dvafiteo-Ta' itpoasltitovxoi;xal Sewetfe'jrt-
rum plenas: et insuper hsecpreces oflerens piissimo S«ufTiji£--j-i_e-TTaTw Ttuiftloxpiaxo)vjftwv(Bao-tXet, xai
et Chrisli amantissimo Jioslro imperatori, eascjue auTaf 7re7rX»pf_ftjvaf aXa?ov«iafxal 7rpo-TvjXaxi(rpiwv,
arrogantia et petulanlia relertas, jn pmnibiis divinos Sta jravTwvToufSeiouf, xuxuitax1>aai xaviva; jretpw-
canones conculcare lentans. Verum bis ita ex con- ftsvof.aXXaTOUTMV OUTW jrapaxoXouSq-j-avTwv, ypafxfxuxu
secutione peractis, reddit-B nobis sunt Litteraesan- ijf-tvajreS68ijT»f uftropaf oo-iOTvjTOf, Sta TOU daufta-
ctitatis vestra?, per comitem oinni adiniratione di- o-twTorou xwftvjrofnavo-otfiou, St' t5v JStSax^JfSV,_f 6
gnum Pansopbium: OXqoibus edocti sumus eumdem auTOfPuTu^vjfXtt-eXXouf e?a7T.o-TetX«v uf-tvjrejrlijpwfte-
Eutyciien libeilos ad vps misisse plenps 1'allnciaet vouf ixuan; uitani; seaijravoupyiaf, ev TWxatpu Tvjf
astu, dicentem se tempore judicii libellos appella- Jtpio-ewfXtSeXXouc (jrtSeSuxevatexxXvrroUf ljfittv xat
lionis tradidisse nojiis et sanctae episcoporum tunc B TjjevSijftpu-rvj ayta OMVOSU, xui iitixtxXiauaOat TVJV vjxe-
pr-fisentium synodo, atque appelfasie ad vestr91.11 xipav iatixvtu' ojtepouSafxwf7rap'a-ToOyiyovevtBXa
sanctitatem : quotl neqiiaquam ab eo factiim est, xai xuxa TOOTO TOftepofSte^suaaTO,787 <&*!» ita-
sed hac quoque in 788 PAX~?$$$l» WMr 9&T rip wvTOOijiewSouj,auvap-yiwatTtiff .fteT.paffaxoar
mendacii. se vestris auribus s.ubrepvtuj:u|âri)Ltratu#. ptoftevfiff.
"-uyxtvvjfeiff ouv, baiwruxe ituxep, Sid 7rdvr«
Commotus igitur, sanctissime paler, ob omnia quae T« jrap' aurou ToXftv)8«vTa, xai StdTa etf riftaf xai TVJV
ausus est, et propter ea qugeatjversus nos saiictia- it.yip>xuxv)V 'Exxknoiavf ysviixevi xe xui Xeyofteva, jrap-
simamque Ecclesiam facta sjip.t ajqye fiunt, soliia p'jjo-ia-j«to-uvjjijwfxard TOnpiitov x-i Uptaavvn' xat
_ducia utere, sicut sacerdotio convenit, et yindicans otxetc-a-aftevoj T9xotvovf jrpayfta,xai TVJV T_Vdyiuv Ex
communem rem saiic.iarnmque Ecclesiiirum compo- xkyatCiv xuxuaxuatv,avtXTlirifiauaBat ftivTVJ yevof-dvijxaT
sitionem, dignare per Pxoprias g,uêm liileras suf- «UTOU x-xvovtx-afxa8atpe-rM, St'ot'xei-_vypafiftdT_vxaTa?i_i
fragari depositioni canonice adversus eum factae; aoy arnpiôu§i xai xou Euo-s-soTaTOV xai fikoxpiarov
confirmare vero et piissimi Cbrislumquc amatUis ijftwvfiaatkia; jtioxcv.Mov«Jf ydp TOjtpdyfta SetratTW
'
nostri iiiiperatoris fidem. Res namque solo indiget jrap uft-iy p'pTrj-jf xai dvTtXvj^«(_f, 6/j>etXouaijf Std <nt
ex vobis impulsu atque subsidio, quod per yeslram oixtiaf 1 ovvy.tvivew;ei; yaXvjvjjv xai etpvjvjjv ' jrdvTa
prudeniiam ad tranquillitatem et pacem cuncta sta- - fte-ra-rxeud-rat. OUTW yap xai >js-fravatrTaera axpsoi;,xai
tim translaturum est. Sic enim et quse insurrexit n ft' auTjjvxapg-x^ tifutp&t xaTapyvjSvjo-erat, TOU
baeresis, et ob eara excitatus lumultus facije cessa- gepu eruvepyouvTOf, $td xS>v ufteTeptay teptiivypaftftdTuv'
>
bit, Deo cooperante, per yestras sacras litteyas -. x&iXuO^-reTat §i xai i 8puXXof_swjyiveoOutouvoSof,
prohibebitur vero et quae evulgatur futura esse sy- (igrs ftvjT«f djravTaôo-E ayiMxaxa;'ExxXijo-utf tiuxu-
hodus; ut ne sanctissim-e totius orbis Ecclesiae ptxxîvat. ndpravTvjvo-v ooi aiikfixrixa, iyi> xt xul
l° tv Kupi-u,xat
perturbentuf. Omnem quae tecum est fraiernitatem ot o-uveftoi itpoauyoptvofxev. 'Epproixivo;
ego quique mecum sniil, salutamus. Sanus in Do- ujTepeyxpfteyof ijftuv*fxapto-Seivjf jjfttv,9«oyeXlo-TaTt J«i
iminoac pro hobis ofans, doneris nobis, I)eo |)jJe- «^tuTare7raT«p.
clissime et sanctissime pater.
1 Ms. Bas., atfiBpa. Paulo posl pro Sut fjteTaftcXiiaf * Cod. Bas. delet itpayfxu.Post pauca idem cod.,
ideni cpdex, Sta fi£Tavoi«f. xovovtx^xaSatpiatt.
".* Ms. Bas., TapaSat; el post pauca pro7rpoTi8tiff 7 Vulg., avviasa;. Melius cod. Ven. elaliusCo-
habet TrpoSeif;et loCojrpof iitl -rourotc n_bet 7fp6f telerii notatus in inargine, quoruni lectionem ez-
iiri TOUTU. pressit vetus interpres, consehtti proprib. Concinil
' ln marg. edit. Cotel. : Al., xaTairaTwv;e.lmox et ms. Bas., in qtio -mvep.o-«»f perpeiam scriplum
prn jretpwfjtevof in eodem : D est
niargine jjtl., jtai 7ripx>if 8pro o-uvatvio-ewf.
«Xvj8«iaf xaf.tratpofjtevof; cujus leclionls vestigiuni Lectionem iianc optimam et verissimam acce-
aliquod exslat in ms. Bas., vour 8«ioufxavovar, xaxa ptam referas mss. Bas. et Veneto. Abalia vulgato-
ituan; aitepi>[xtvo;. rum, jrap' au<rdfteTd-nceudaat,quid elici queat bon.-e
* Ex ms. Bas. addidimus Svi particulam exple- frugis, baud sane videmus. Consonat eniendatioiii
tivam, Gracis non inlreqoeniem, cum pi-ajsertim antiqua versio, cuncta perducere. Iii niarg. eliam
eamdem inuiio codice invenerit Coleierius', qui id- edit. Cotel.: Al., rtavxa.
circo notavit in margine: Al., o_t S>J.Mox vocem_v • Ms. Ven., yeve-j-Sai. Idem paulq post, ofjravTaxoC
idem monuit alias deesse. djravTayotTi.
* Ita cod. Basil. Nescimus autem cur Gotelerio pro10 Cod. Velii.,likeiaxa 7rpop-ayop«yi5pi-va.
11 Ita omrihio legeiidtim cuiii mss- Bas. e} Ven,
magis placUerityevofttvaTCxaiytvi-jtrva,et Itertioneni
% nobis receptam »c iii alio codice ab eotlem''Tii- Antiqua versio, donerit nobis, ' x«/"T«6jiiuv», ?di
veniam in niarginein rejecerit; de prieteritis enlrii lorum repudianduHK'vrn marûjg' etiam -jjdfiiipiiis
sermo prajcesserat, Stetiravr* irap"tx&t<ji7Mttriff-Wa.Coteleriaiue lectioiiem nostram'1.! aYioms. aiinO'
lnficiari tamen non possumus lectioni a Cbtelerio tatam invehies. Moi xai dSi-Tor» deest in co(J. $as.
adoptaiaesuffragari versionem antiqnam, facta stxnt et fii alib e-lelerl_, qui notayil in inarg. -.foRU
atque fiunt. Moxin cod. Ven., itapp\iaaxaua6ut
'">'
avvrfitu; ceytt-Tom.
xul xuxu, etc
Ut EPISTOLAXXVI. 7SO
789 EJUSDEMEPISTOL_EFLAVIAiSI j\ j unum Dominum Jetum Christum, divinitalis et hu-
Antiqua versio *. manitalist per ineffabilemet inintelligibilemad unita-
SYHOMIS. — I. Partet episcopi explicat. Errorem temconcursionem. Kt hoc non latet tiiam sanctitalem,
kutycliis exponil.— II. Quamam acta sinl contra dum omnino legerit gesta quaeEplie-i sunt cunfecta. j
ipsum in synodo.— III. De emenlitqqppellatione Quaepro niliiloponens idem Eutycbes arbitratur non
Eulyclitsad apostolicamsedem. Daritnalionisejut se daiurum
confirmationem petil. poenain pra-finitama sancto illo et uui-
Sanclissimoet beatissimopatri etconsacerdoli LEOHI versali concilio : quoniamper liaecmulti simplicioreg
FJ.AVIANUS in Domiitosaluiem. ez ejuseloquiisin fiileiseimonelajtliiniur.Accusatum
C_P.I. — Pietate et recla praedicationeverbi veri- vero eum a reverendissimo Eusebio, el occurrenten.
tatis nibil bonorabiliussacerdotibus,sicut nosti, Deo in sanctum concilium,et voce sua sectam propriam
amantissime.Omnisenim nostra spes atque salus et relegentem, alienuiitqneexistentemarectafide dam-
rctribulio promissoruinbonorum in his est. Propter- navimus, sicut docebunt veslram sanctiiatem omnia
ea omnia facienda a nobis sunt, et laborandumpro quac super eo sunt gesta, quaeqtiedirezimus cum
vera lide et expositionibnsdogmatibusquesanctorum nostris his litteris. Justum autem est et lioc vobis,
Patrum: quatenus per omnia et inter omnes con- sicut arbilror, inlimari: quia idem Eutyches passus
cussiones rerum integra haecet invTolataserventur gj justam canonicamque damnationein, cum debuisset
et custodianlur.Necessariumitaque fuit nunc, etiani secundissalvare priora, et per poenitentiamperfectam
videnles nos ltedi ortbodoxam fldem, et renovari mullasque lacrymas placare Deum, nostrumque cor
Apollinariset Valenlinihajresesab Eutychemonacbo, vehemenler contristatum in ejus ruina, per veram
non boc despicere, sed in aperto hoc pro caulela sanare poenitenliain: non solum hoc non fecit, sed
populi revelare. Iste enira, *>iste Eutycbes abscon- etiam per omnia coniurbare sanctam quaeapud nos
ditum in se languoreminalajseclaj retinens, insiliens; est Ecclesiam festinavit, propositiones injnriarum
nostraemansuetudini, inverecunde et impudenter ini publice ponens et maledictionibusplenas; super hxc
mullos impietatem propriampraesumpsitinferre, diet preces offerens piissimo* et Christi amantissi-
cens : AnteinhumanationemquidemSalvatoris nostrii mo noslro imperatori, et easdem arrogantia et petu-
Jesu Christi duas naturas esse, divinitalisel humani- lantia plenas, per omuia divinas regulas conculcare
tqtis; < pott unitatemvero,unamnaturam factam; ne- conatus.
que sciens quod dicit, neque de quibus affirmat. CAP.III. — Sed his iia l secutis, litterae nobis
Neque enim unilas convenientiumin Cliristoduarum dataesunt vestraesanctilatis per admirabilemcotni-
naturarum, d sicut el vestra religiositas novit, pro- tem Pansnphium,per quas sumus edocti, quia idem
prietatessuas in unitate confudit,sed manent in uni-1G Eutyches libellos direxit vobis plenos omni fallacia
tale perfecUenaturarum proprietates. Adjecit autemi atque 791 calliditate, dicens : Judicii tempore li-
et aliam impietatem,dicens:e Corpusquudex Mariai bellos se dedisse appellationis et nobiset hic conve-
(actumest, 790 Domininon essenostrat substanliw, nieuli sancto concilio; et appellassevestram sancti-
nequehumanceconsparsionis;sedhumanumquidemil- tatem : qund nequaquam ab eodem factum est; sed
lud vocai,nonlamennobisconsubtlanliale,nequegeni- etiam i in hac parte mentitus est, k tamquam per
trici ejut sccunduntcarnem. fallaciammendacii subrepere se sanctisveslris auri-
CAJ?.II. — Et haecaiebat, cum in geslis Ephesii bus pulans. Commotusitaque, sanclissimepater, in
babitis a sanctoet universali concilio, in epistola his omnibus quseab eo praesumpia sunt, et ob ea
scripta ad impium damnatumque Nestorium aperte qute in nos et sanctissimamEcclesiamfacta sunt at-
sic habeatur: Quia diverswquidemad unitatemveram queflunt,l consueteflducialiterage, secundum quod
concurrerenalurx ; unus autem f ex ambabusChristut sacerdotiocompelit,propriamquefacienscommunem
et Filiut : non tamquam naturarum differentia sit causamet sanctarumEcclesiarum disciplinam, simul
peremptapropler unilatem,sed poliut effecerilnobis decernere m in damnalionemadversuseum regulari-
a Ua-cversio in mss. collect. 17 Chalcedonensis"D * Ita ez antiquissimoVeronen. collect. 17, cui et

invenitur, et exindemanavit in codd. collect. __, Graccustextus respondet. Alii codd. cum Quesn., ex
cui epistolajcollectionisCiialcedonensisadditaj fue- ambobusChristus Oei Filins. In editis Concilior., ex
runt. aritbabusChristusDei Filius.
b Ex nostris codd. et Biluzii supplevimusrepeti- s QuesnellusomiMtper; inomnibusautem quinque
lioneui vocis itte, quam et Graecustexltis approbat. nostris codd. legitur.
c Sicomnescodices. Vulgaliin margiue, post uni- b Cod. Veron., et Chrislian'.ssimo.
l\ mem. Caeienimumtatem dictnm frequeuter pro< i Quesnel. cum edit. Concilior., gestis, Omnia et
V iltouem, qux in Graico significaiur. nosira et Baluziiexemplaria prsetuliiiius.
d Locus a Quesnello recte enieiidaius ex codice I Quidam codd. et editi anteQuesn.post etiamad
. iuaneo, cum aniea sine utlo sensu legerelur, sicut' dunt et.
t: lare proprietates.H.incemendatinnemmiiitani Ba- k Legebat interpres, ola St^djraTvjfTOU<f>riSovt,
l.zii et nostri cotliees, verum eliam Griecus texlus\ cum sit in lexlu ola (nos adjecimusSii) iraTvjp_v tou
C infirmat. Deiu, in unitate perfecta,cod. Cliig. tfeuSouf, velut pater mendaciiexistens. liaec Coie-
• Sic iiilem veteres codiees. Vulgaiieditoium ar- lenus.
bitrio, CorpusDomini,qttodex Maria factumett, non, 1 Ita omnes codd. Quesn. cum editis Concilior.,
etc; ac mox, conspertionit. Antiquam leclioueint consueiafiduciafiducialilerage.
pro""-"
cmendare noluimus. Cod. Cbig. et iu margiiie edit. Concilior., i-f
751 S. LEONISMAGNIEPISTOLJ5. .'-- 752
ler faciam, et per propria scripta dignare; confortare A primum venientis fllii nostri honorabilisviri Rodani
aulem et piissimiet Christo amanlissiminostri impe- opportunitatem reperimus, indicamus: quaenos de
ratoris fidem. Causa enim eget solummodo vestro causa facerent certiores, quam apud vos pravo dole-
solalio atque defensione, qua debeatis consensu promus errore commotam. Quoniamaliler de fldequam
prio ad tranquillitalem et pacem cuncta perducere. convenit hic qui dudum religiosi videbatur propositi
Sicenimhxresisquse surrexit, et turbasquaea propter esse sentiret, quem a traditione catholica non decue-
eam factaesunt, facillimedestruentur, Deo coope- rat deviare, sed in eadem quas tenetur ab omnibus
rante per vesiras sacraiissimaslitteras. Removebitur credulitate persistere. Verum de hac ree pleniusper
aulem et concilium quod fieri divulgatur : quatenus eum qui ad nos tuaedilectionis portavit epistolas re-
nequaquam ubique sanctissimseturbentur Ecclesiae. scribimus : ut fralernitatem tuara quid de tota causa
Omnem quae vobiscum est fraternitatem ego el qui constitui debeat instruamus. Non enira patimur aut
mecum sunt salutamus.lncolumisinDomino,ei orans illum in suae persuasionis pravitate persistere, aut
pro nobis, doneris nobis, religiosissimeet sanctissi- dilectionem tuam, quae zelo fidei, pravo et stullo
me pater. resistit errori, diulina adversse partis impugnatione
792 EPISTOLAJ»XXVII. turbari. vero filiumnostrum, per quem
c ADFLAVUNUH EPISCOPUH CONSTANTINOPOLITANUM. Supradictum
SYNOPSIS. — Flavianum de receplisejus litteris monet; B bas epislolas dedimus, hac volumus qua dignumest
affectionesuscipias,et eo ad nos remeante rescribas.
gestaper eumadversusEutychemlaudat; sollicilu- Data
dinemsuam spondet. duodecimo kalendas Junias Asturio et Proto-
LEOFLAVIANO episcopoConstantiuopolitano. gene coss.
Pervenisse ad nos tuae dileciionisd epistolas, ut
damnationeadversuseum regularilerfacla. Edit. Con- potuimus.
cil., damnationem,sine praepositionein. d Intelligit episiolam 22, quam primo scriptam
a Editi et pleriquecodd., propter eum. Emendavi- a Flaviano in adraonilione eidem praemissa osten-
mus ex antiquissimo ms. Veronen., cui et Graecus dimus.
texlus cohseret. e Nimirum sequenli epislola 28. Post paucaQues-
*>Ai. 22. Quae autem anlea 27 erat, nunc 31. nellus, patiemur. At codex Grimanicus, ex quo uno
Scripta 21 Maii an. 449. hanc epistolamhabemus, teste P. Cacciario,praefert
0 Edita fuit haec epistola a Quesnello ex codice patimur.
Grimanico,eamque nullibi in nostris mss. reperire

1. Inter omnia Romanorurapontilicum decreta fidei, celcberrima est sequens S. Leonis ad Flavianum
epistola, qna tota deIncarnalione controversia exacte diseussa ac definiia, cnntrariisque Nestorii et Euty-
chetis erroribus proscriptis, catholica doctrina ita accurale nednm sentehtiis, sedetiam vocibus declarata
invenitur, ut quidquidin ea tcriplumest, ex apostolicaet etangelicaprobelursumptumessedoctrina (Epist. 152).
Jam S. Flavianus, cui explorata erat apostolicae sedis auctoriias, praemouuerat, rem hanc, Eutycne post
Constanlinopolitanumjudicium turbas commovente,soloindigereponlificioimpulsuaique subsidioquo cuncta
ad iranquillitatemet pacem stalim trantferrentur (Hpist. 26). Enimvero ut priinum transmissa in Orienlem,
post Ephesinumlatrocinium, in quo per fraudera et vim suppressa tuerat ne legeretur, in lucem edita esi,
mox susceplaet subscripta fuitab omnibus, ita ut liabereturuniversim tamquamregula fidei.ac veluli lydius
lapis ex quo catholici ab haerelicisdiscerneventur. Ita porro apparuii pontificiaindefinitionera suffirere,
nec opus esse generali concilio, 111Flavianus etiam monuerat (Epist. 26), cum ctiam sine concilio, et ante-
quam liaberetur synodus Chalcedonensis, tota Ecclesiaiilam susceperit, eidem<|iieepiscopi su.is subscri-
pliones apposuerint, non ut vim et auctoritatem illi adjicerenl, sed ul se catholicos probarent, et ne, si
renuerent, haereticihaberentur. Jam enim vulgatumfuerat, quodpo^tea omnesreverendissimiepiscopiclama-
verunl in Chalcedoneusi, act. 4, pag. 1403 : Qui nonconsentitepisioltesanciissimiepiscopiLeonis,htsrelicus
ett. Porro in eodemconcilio, quo Ephesini latrociniigesta resrindeud.i eraiit, maximiscum laudibus suscepia
fuit act. 2 et 4, eoque honore liabita ac si ab ipso Petro ediia fuisset: quod et autequam ederetur, Petrus
Chrysologusapostolicaeauctoritalis callentissimus, observandumac tenendum pr.edixerat epist. 25. Nihil
pro apostolicarum definitionumauctoritate illustrius hoc totius Ecclesias ac generalis synodi lestimonio,
quod Peirnm in successoribusviventemet loquentemagnoscit. In Komanasynodo sub Gelasio pronuntiatniu
fuit anathema, Si quispiamde hujus epistolaetextu usquend unmn iola dispulaverit, et non eamin omnibut
venerabititer receperit(Tom. V Concil. Ven. edit. pag. 387). Et S. Gregorius, lib. vi, epist. 2 : St quis
contra harum quatuorsynodorumfidem, et conlra sanclasmemoria}Leonis papx tomum aique definitionent
aliquid umquamtoquiprcesumil,analhemasil.
2. Hinc in fidei proiessionibus nihil frequentius quam post generalia concilia hujus epistolae doctrinam
profileri. Apud Orieuiales, ubi Euiychis hseresis lurbas excitaverat, haec consuctudo primiira inducta, ut
liquet inter caeteraex aliquol epistolis Hormisdoe,ex episiola Petri diaconi ad Fulgentinm, et ex concili»
Apamensi an. 535. ldem mos etiam ad Occidenlales transivit, et diu etiam oluinuit. Vide professionem
Adelbeni episcopi Morinensisad Hincmarum Remensera ex Sirmondo editam tom. XConcil. Venetaeedi-
tionis p. 1388, et sponsionemepiscoporumprovinciaeAquileiensisad P.iulinumpairiareham e ms. Vat. 1322
editam a Patre Bernardode Rubeis inMonumentisEcclesiaeAquileien.adan. 801, pag. 380. Cum 8. Amatus
abbas jam moriturusprofessionemfidei edere vellet, hanc epistolamad se afferri, et sibi legijussit, quoniam
in ipsaplenissimaratio fidei catholicasconlinelur, quemadmodum tradit ejus Vitae auctor, n. 24, tom. II,
ssecul.Benedictinin, pag. 126.
3. Inter divina officiaolim in Romana Ecclesia lempore Advenius publice legebalur haecepistola, unde
eam descriptam invenimus in Lectionariis quae usui erant basilicae Vaticanac,nec non in alio vetustissim»
quod ad SS. Philippi et Jacobi basilicamperlinebat. Iiinc in OrdineRomano xi, apud Mabillonium(Tom. II
Jftw. Itatic.p. 123), qui a Benediclocanonico basilicaeS. Petri, saeculox», scriptus fuit, in Dominica3
7S5 EPISTOLA XXVIII. — ADMONITIO. 754
Adventns habetur: Deinde episcopi legunt quarlam et quinlam lectionemde epistola S. Leonis papm missa
Flaviano episcopode Incarnaiione Dominicontra Eutychen hwreiicum. Idipsum in aliis Italiae Ecclesiis rece-
ptuin didicimus ex quampluribus mss. Lectionariis aliarum urbium, quneeamdem epislolam aliis atque aliis
diebus eodem Advenius tempore exhibent. Ex ms. bibliotliecaeRegiaBQuesnelluscollegit (Diss. \ ad an. 449,
n. 9),idem olim factitaium esse in Galliarum Ecclesiis, quod coufirmari potest ex Lectionario S. Benigni
Divionensis, quo Cliififletiusususest, cum eamdem epistolam edidit in calce operum Vigilii Tapsensis, nec
non ex monumentisGallicanis, qnaea P. MarlenelaudantnrDe Antiquismonachorum Rilibus, lib. ui, c.2. Ex
hujusmodi autera Lectionariis traducta fuit in aliquot collectiones Sei monum S. Leonis, quaeex Lectionariis
originem ducunt.
4. Cum Gennadius, c. 70, Leonem inter ecclesiaslicos scriptores retulit, hujus tantum epislolaefecit men-
tionem, eo quod haecsuperomnia ejns opera vulgatissima esset. Hinc aniem eum certum ejnsdem epistolae
auctorem procul dubio existimavit. Quod si vulgatseejusdem editiones Miraei, Fabricii atque Vallarsii, c. 84,
in Prospero habenl: Epistolm quoquepapai Leonisadversus Eutychen de vera Christi Incarnatione ad diversos
datm, et abipso dictatcedicuntur, corruptam lectionem el fucum facere, et legendum ei, id est Prospero, ab
ipso scilicet Leone diclatm, Quesnellus contendit; Prosperum enim Leonis notarium fuisse Ado in Chronico
scripsit. At emendaiiores editiones et mss. nec et, nec ei praeferre, sed lantum ab ipso dictatascreduniur, pro-
nunliat Antelmius,epist. 2, n. 23 et30. In ms. quidem antiquissimo capituli Veronensis, signato niun. 46,
sic legimus : Abisto diaatm credunlur, uti ex Gennadio Marcellinus in Chronico reinlit. Id tamen Genna-
dius non ex sua, sed ex Gallorum, inter quos versabalur, opinione tradidit: facile autem evenirc solet ut
quseopinione vulgari ferunlur, augeanturvel etiam immutentur.
5. EnimveroLennis, non autem Prosperi hanc et catcras in Eutychen epistolas esse evidenler ostendit
stylus, qui aliisLeonis Operibus similis, a slylo Operum Prosperi apertissime discrepat. Neqne harum epi-
stolarum auctor astrui potest Prosper, quin auctor simul dicatur caeterorum omnium Leonis Operum, ita ut
ab initio ejus pontificatus usque ad finem omnes ejus non lam epistolas quam sermones scripserit, et eo
quidem stylo, qui a suorum Operum stylo differret: quoil sane incredibile dictu esi, nec Gennadii textus, nec
vulgata apud Gallos opinio prodidit; immonecipse Antelmius, quoad sermones, ausus est affirmaru, ut
palet ex eadem epist. 2, n. 40. Soluin dici potest S. Prosper in has adversus Eutychen epistolas, quae pecu-
liare Scripturarum et verborum studium exigebani, aliquid diligenliae ac subsidii contulisse; ex quo aliqui
eas ab ipso diclalas crediderunt, et in Gallicani scriptoris gloriam apud Gallos vulgarunt.
6. Quantum porro intersit, ut tam celebris dogmatica epistola emendatissima, quoad fieri potest, edntur,
cum per se satis intelligitur, lum vero demonstrant etiam luculentius illa trium episcoporum Galliaead
Leonem epist. 67, c. 2: Idcirco si dignanleradmiltitis, deprecamurut opus et prmsentibus et futuris tempo-
ribus profulurum(de hac epislola loquuntur), quod nos asservandi studio foliis mandare curavimus, sanctiias
vestra percurrere, et si quid tibrarii errore defuerit, emendare dignetur. In hanc rem perficiendam codices
triginta etampliusexpendimus, et inter lios sex vetustissimos. oui millenariam aetatem attingunt. Cum harc
ep stola invenitur in omnibus collectionibus, quas in praefalione recensuimus, exceptis collect. 4, 6, 7, 14,
15etl6, tum vero ad praecipuoscujusque collectionis mss. libros eamdem relegimus, inter quos vetustis-
simi sunt Vat. Ueg. collect. 1, Vat. 1342 collect. 3, Vindebon. collect. 5, Vat. 5845 collect. 8, Vat. Otlobon.
93similis, Vat. 3791 coliect. 11, qui duo bis ex diversis fontibus eamdem epistolam exhibent; Vat. 1322 et
Veron. 57 collect. 17, et Ratispon. colleci. 19. Caeteros lntenoris aetatis codices in annotationibus, ubi opus
erit, memorabimus. Inter Leclionaria relegimus antiquissimum Vat. 3836. Addendi sunt praeterea duoalii
codices millenarii, Veronensis 8, in quo haec cpistola Leonis postepTstolas canonicas describitur, et alius
Veronen. 58, qui banc epistolam ante quaedamdocumenta synodi Chalcedonensis reproesenlat. Cum primam
hujus epistolaeeditionem cilabimus, intelligimus primam editionem Sermonum S. Leonis, cuihaec epislola
inserta est ante sermones de Nativitate ex ms. codice collectionis tertiae eorumdem Sermonum. Accedent
landem praeter codices Quesnelli alii qnatuor a Baluzio adhibiti, nimirum Colberlinus 2574, Parisie».,
Divionen.et Corbeiensis, quorum tres postremi collectionem 17 Chalcedonensem continent.
7. Antiquissimam Graecam versionem, qua? lecta et inserta fuit aci. 2 synodi Chalcedonensis, priinus
edidit Joannes Leunclavius ex bibliotheca Sambuci Basilea?an. 1578, postea cx aliis mss. Gerardus Vossius
praepositusTungrensis in calce OperumS. Gregorii Tliaumaturgi an. 1604; dein vero Romani Conciliorum
editores an. 1608, et a Romanis alii posteriores Conciliorum collectores. Grsecum textum exegitnus ad
peramiquum ms. 19 monacliorum S. Basilii Romame urbis, cui aequalis videiur codex Coislinianns 211
(Bibl. Coislin. pag. 269), a Montfanconiolaudalus, exquibus hanc unicam Romanorum pontificumepistolam
Graecaecollectioni Canonum insertam discimus (id pracipuam hujus epistolae apnd Graecos celebrilalem
testalur), etad codicem Venetum S. Marci 16i, codici 555, omnino similcm , qui Grsecam colleciionero
Cbalcedonensem complectitiir; nec non ad alium item Venetum 165, qui nonnnllas ejusdem collectionis
parles continei. Hos ut distinguamus, codicem 154 primum ms. Venetum appellabimus, secundum vero
codicem 1B5. Cum vero haecepistola in his Venetis codicibus duplici loco legatur, primum inter epislolas
ante gesta, dein in ipsis geslis concilii, in quo lccta fuit; nonnumquam utrtnnquetexlum ejusdem codicis
contulimus, et idcirco variantes lectiones primo vel secundo loco exhibiias allegabimus.
8. Hacoccasione dicendum est aliquid de lestimoniis Patrum, quae buic epist. 28 ad Flavianum in editis
Conciliorumact. 2Graece et Latine subjecia inveniuntur. His tesiimoniis ediioresRomani huic noiatiunculam
praelixere : Pleraque hmc sanctorumPatrum lestimoniaa S. Leone adjunctasunt epistotmipsius 97 (nunc 165)
ad LeonemAngustum,sed in aliquikus Grmciscodicibusconcilii hujus inseruntur eliam hoc loco, nimirum post
laudatam epistolam ad Flavianum. Haecautem Sleplianus Balnzius intelligens de actione secunda nntavit :
Hmc trsliinonia non exslanlin codicibusmss., neque in anliquis ediiionibus: ac tamen etsi in aliquibus Grmcis,
ul monenl editores Romani, inserantur in hoc loco, puto lamen lecta non fuisse in synodo, adeoque frustra
detcripta essein his gestis,in quibus nulla horum testimoniorummentio esl, sed epislolmtantum. Omnem vero
diflicullaiem sustulit observatio irium Graecorum exemplariiim Cbalcedonensium, quse memoravimus e
bibliotheca Veneta S. Marci. Cum enim in his laudata ad Flaviamim epislnla, ut innuimus, bis proferatur,
nimirum ante gesta, et in ipsis gestis; memorata testimonia Patrum non subjiciuntur epislolaegestis inserlae,
ut aRomanis edita sunt; sed describuniur post epistolam quaeante gesta exhibetur. Nec dubitamus qnin in
ipsis Graeciscodicibus editomm Romanorum, qui praeferebant pariter hanc epistolam etiam ante gesta, ut
liquet ex titulo ab iisdem proposito anle ipsa gesla cap. 7 (Tom. IV Concit. pag. 782), non dubiiamus,
inquam, quin eadem teslimonia similiter legerentur posi epislolam anie gesta descriptam. Solum, sicuti
istam pratermittendam putarunt in documentis ante ipsa gesta, ne eamdem iterum in gestis repeterent; ita
ea lestiinonia epistolae geslis insertx appendenda censuere : de quo cum noii admonuissent lectores,
75S S. LEONIS MAGNIEPiSTOLJS. 1>\(\
uilficuitaii a Baluiio inductancausam dedere. Cautins se gessit Rusticus diafonus , cum pmijsa jiac epistola
ante gcsta, eo quod in gestis, inqqil, insertq sit (Tom. \\ ConciU pa^r. 1,982); lesiiimmia qiinque eidem
snbjiceiet, Iljiicaptemfactum est ut Inec testimonia
aybjeqia praeierniisii ciijus quam episiolaegesiis inserlae,
iu Latinis codicibus colleciionis Clialcedonensis, qua? a Rustico prodeunt, aiite gesta non invenianlur; in
gestis vero absini, eo quoil in iisdem locmn non habeant. :].„ .1 .
in
9. Caeternm eadem testimonia, quae Graecis codigjhusjeguntnr post seqiienlem epistolam, auciorem
habere S. Leonem , non minus guam illa quae pcsl episi.,165 ad Leqneip, Aliguslum descripla dabuntur,
nihil est dulnlaiKliiin.Nonsnliiinenim eadem utrohii|iiesunt, si exigua quaedamexcipias: sed praeteiea liqnet
ex epist. 71 fuisse collecia post pseiidosynodum Ephes.ijiam, ati|iie Ahundio et Asterio episcopi», Basilio et
Senatori presbyeris Cqnsianiinopolini missis ab ipso poniifice tradita, jit ddctrinam episiplse ad Flavianum
Graecorum et Latinorum Palrum auctoritaiibus cpiiiirniarent; eadeinque una cnm insis liileris in
Coiislaiitinopoliianocoiiventu a legatis fuisse producla anle synodiim Cbal(:ednnensein, mauifcsiiuii est ex
epist. 88. Ilinc nilul miru.ni si haec leslimonia in docnmeniis Gnccis ame gesia Chalcedonensia laudalae
epislolin subjecta fuerint, licet primum ejusdem epistobRexcmplinn iisdein caruerit: unde nec a nobis eidem
suhjicienda snnt. Ciim vero apud Latinos niilluin exempfum liactenus inyenlum sit in quo haec lestimnnia
epistolam ad Flavianuin describaniiir, sed ea separaiim ediia e.i inserta or<nrrant in nonnnllis aniiquis
,aiinorinn collectiombus, nimiruis)ii) colleci. o Quesnelliana cap. 41, ubi ea descripia reperies lomo teitio,
Eost
el in niss. collect. 3 cap. 82, uec non in codice Verouensi 58 cap. 57, suis pnihabde est solos Gneros, qui
easimul allata el allegaia acceperaiit in Constantinopolitano cnnvenm exemplaria scripsisse, in quibus ea
epislola nna cuui teslimoniis legeretur, ac exinde in GYaecoscmlices aiite, gesta Chalcedonensia ulraque
Simul traduxisse. Ex his autem apparrt quam perperam P. Garuerius horum lestiiiionioruin cnlleclionem
Tlieodorcto iribuerit, de quo tamen plura in observatioiiibus ad notam ulliiiiam Quesnelli. Inler lestimouia
aulem a Leone collecia prinio loco occijrrunt tria saiis prolixa simipta ex Hilario; et hunc quidem Laiinum
scriplorem Graecisantea incoguiium, ex noiitia teslimoniorum Leonis iiiler Patres catholicaefidei assertores
praecipuo bonore iti Cbalcedonensi synodo a CecropioSebastopolitano episcopo allegatum credimus (Act. 2,
tom. IV Concil. pag. 1207).
EPISTOLA « XXVIII.
b AD FLAVIANUM EPISCOPOM CONSTANTIN0P0LITANIM CONTRA EUTVCHIS PERFIDIAM ET H.ERESIM,
STNOPSIS (EX colleciioneBispanica). — I. Quod ignorantia sanclarum Scripturarum Eutychen hmrelicumfece-
ril.—II. Conlra eos qui in duos filios dispensationisDominicmmysteriumscindere motiuntur.—III. Contra
eos qui panibilem Divinilalem unigeniti Fttii Dei audenl asserere.— IV. Conlra eos qui in duas naturas
Chiisli temperamenlumvelconfnsionem argumentantur.— V, Contrq eos qui cmlestemaut alterius cujusque
subslamim exhtere fornwm servi, quam ex nobis assumpsit,insaniendoasserunl.— VJ. Contra eos qui duat
quidem ante adunaiionemnaturas Domini deliranl, unam vero post adunqlionemconfingunt.
801 c LKOepiscopus, dileclissimo fratri FLAVIANO A 802 * TV *7«>wa»iXaviava Aewv.
Consiantiiiopoliiaiio episcopu.
CAP.I. Prmsumplio et imperitia Eutychen in erro- 'Ava^vovTef ta yfiftfiaTa r^; uyxitnc Tflf aric, ajrtj»
rem impulerunt.— Lectis dilectionis tuae * litteris, OIJTW '
PpaSuTavafrjvmafai Gau(*a£o;«v, xai Tji TO|SI
qnas miramur fuisse lam seras, et gesiorum episco- Twv«7ro|xv»paTwv;l7ilipa«TS?(sic),i5 TLCini T5VE7rio-xo7t<av
*
palium ordine recensito, landem e quid apud vos iicp&X&n,fiolif icari ri T6 irap'ufitv cxavSaAov ava-
Bcandali contra inlegritatem fidei exortum fuisset fuh xaTazHsuytoOfjrto-rewf,fyiafut' r.a.1Ta irportpov
agnoviraus; et quae prius videbantur occulta, nunc /eAuSsvaiSoxotlvTa,' vuv rjftiv5ri*aysyh-nrou,S041 ^1'
Dobis reserata patuerunt. Quibus Emyches, qui pre- wv EuTU/)if, 5 * T>iTOO7rpeo-§uT!|jou rrpoorqopiaTI-
sbyierii nomine honorabilis videbatur, multumf im- pfiS aSwf vofue-8iijj jroWTIJ iffuvsTOj,xat * Xiav«fta-
i
, > Al. 24. Qnacautem antea 28 erat, nunc 32. Scr. omittamiis codices irinm posteriorum collectionum
13 Junii an. 449. aique Sichardum, desunt etiani in dnolius mss. Balu-
b Pleriqiie cOdices vocant Leonis rescriplnm ad zii Paris. et l)ivi<m. collect. Chalcedon. Hinc nihil
Flavianum. In tabula collect. 5, num. 69, Ejusdem in Qnesnelli lectione imniulandiim credidimus. Iu
ad Flaviunum episcbpumCP., de damnalionehmresit peraniiqun cod. Veron. 58 sic legilur: Quid apud
Eutychiante, vos scandali conligeril, contra inlegritalemfidei exor-
c ln plurihns et aniiqiiiss<mismss. haccinscriptio lum fuisse cognovimus.
legitur : DitectissimofratH Flaviand Leo. t Veronen. 8, impudens. Vide noi. 3Quesu. Mox,
d Vindebon. collect. 5 et Vat. coilecl. 11 primo nimium imperhus in Vai. Reg. rollect. 1.
lococum prinia edilione, epistolis.Moxin Vai. Ili-p. 1 Ms. Bas., ttf jxyuaTotTw aSslf» xai aMstmvpyib
ei alio Vat. collect. 11 secundo Ioco, sed gestorum; iAaStavwAewv.
in Vai. Isid., sed et gestorum. ' 1ii ms. BaS., xat Tij TrpaêtTWV uTroftvriftaTwv;\i
" Editi ante Quesn., quid apud vot scandali conti- nta><»,itidem edii. Roni., irpa%ti.
n
gerit, atque contra integritatem, eic. Voces coniigcril * * Ita posiiimus ex mss. Ven. et Basil. Aiqiie^hinc
atque delevit Quesuellus, quia, inquit nota 2, S"per- veram leclionem esse evineit plane artiiulus TO,qui
flua sunt et desunt tam in Grmca versione qudm in pra*cedit. *
In edil., ffxavSaXov aveû».
omnibuscodd. mss. Eastamen Baluzius reperitin cod. Aniea vulg. Coiicilioriiinin textu, rHi TOUizpwSv-
Corb., in amiqiiis exemplaribus concilii v, et in tipoii rcpoo~nyopio\s i xat Ttftflf a%iosvoftto-litic;cl in
Colberiino; nos auiem praiierea invenimus iu veiu- niarg. edii. I4OIII.,T^ Tou7rpes-§uTipou rcpotmyojpia.ri\i.fis
stissimis niss. Veron. 57, Val. 1522, nec non in alio etvat aStoi;.ln alio'ms. Veneto, q\iod ad distinciin-
Vat. 1323, alqne in Chigiano 483 collectionis Chal- nem alieriusjain supra lainh.ti secundumiiic ei di-in-
cedonensis; itemin Vat. colleci. 3, in inss. collect. Ceps appellabimus, ubi haec episiola bis iuveniinr,
8, in Hisp. et Isid. aliisque hinc derivaiis. Absimt •ita habetur primo loco, vh TOUjrpeo-fiuTepou trpoariyo-
amem a Veron. 8, a Vat. Reg. coil.ci. I, a Viiideb. pi« Ttftrjfetvata5tof voftto-fletf;secundo vero, Tjjf TOU
collect. 5, a Ratisponensi, ab aniiquissimo Lectionario irpetrGvxipov npotrnyopiusrtfivs re r.ai a%iasaStocvofit-
Vat. 3856, ab exemplo primae ediiionis, aliisque aSsis-Textnm emendavimus ex cod.Val.Graecolo*l>
«xemplaribus, quae a Lectionariis nroveniunt; el. ut 5 Deest Atavin ms. Bas,
7S7 EPISTOLA XXVHL «8
prudehs et nimis imperitus ostenditur, ut etiara de A,9>JfaTroSeixvuTat' wf tctpi OUTOO etprjoflai.Oux-
7rpoj>iiTou
ipso » dictuim sit a propheia : iVo/utl intelligere, u( iGovknQyauvtevatTOOayaSOvat,aStxiavEfteAeTrjoev eiri
Sene agerel; iniquitaiem meditatui est in cubili tuo rns xotTHfavTou' TI S'av aStxwT«pov etrjTOOTa ao-eSr)
b QuiJ autem iniquius qnam fpOvetv,xetiToif.ou ypovoOo-t, xai ooywTepoifftrl etitetv;
(Ps. xxxv, 4). 803
e fmpia gapere, el sapieniioribus doctioribusque uon itf TTWavotavSe TayTrjv6|Z7ri7rT0uo-iv, ot xara Tt fiev
cedere! Sed in hanc insipienliam cadunt qui cum iftTroStov atrwfsiasyvSmaiTOalrfiis xwAuoftevot, ouxircl
* ad cogiioscendam veritatem aliquo impediuntur T«f jrpoynTtxafoi f wvaf, * ouxeVlTaf TWV OTTOOTOAWV
pnsCurd, non ad propheticas voces, non ad aposto- ypcttfis,ouxeVl«tf euayyeAtxaf«uflevriaf,ukXiyiav-
licas titteras, nec ad evangelicasauctoritates, sedad Touf avaTpeôvref xal Sta TOUTO StSao-xaAot 7TAavrjf
S*melipsbs recurrunt; et ideo magislri erroris exi- avaSetxvuftevot'eTretSri Trjf «AqOeiafttaBrtralftrj ' ytyb-
siunt, qiiia veritafis discipuli non fuere. Quam enim yuai, jroiav yotpaTroTWV 8fiuvpiSAwv7ratoeiavTMfTe
erudiiionem de sacris novi et veteris Testamenli pa- iraâtaf xal xatiriisStaSrjxnfTrpoo-tV/Sev, of ouS»auroO
*
fiiiis acquisivif, e qui ne ipsius quidem Symboli TOOoTjftSoAouTWV7Tpootfttwv eSpaâTO; xat 07repava
inilia comprehendii? Et quod per iotum munduin Traa-avT>IV otxouftevijv TJ tfomn7ravTwv TWV avayewufte-
omnium regenerandorum voce depromilur, islius , vwvnpofipsreu,TOUTO xa.ru.vovve*TtTOUTOU TOO yepovro?
adhuc sehis corde non capitnr. B ou AaftSaveTat.
CAP.n. De duplici Christi nativitate et natura. — 'AyvowvToivuvTi SeotTreplT»5fIvavOpwTnio-ewf TOU
Nesciens igitur quid deberet de Verbi Dei incarna- 6eoO Aoyouvostv, xai TWV Seiwvypaywvev TW7rActTet
tione sentire, nec volens ad promcrendum intelli- jrovetvou (3ouAofievof, OTrwfav TOOywrof Trjf evreuSev
gentiaelumen, in sanctarum Scripturarum latiiudine yviio-ewfa|tof yevrjTat,exetvrjvyouvwyetAeTiivxotvriv,
laborare, illam saliem communem et indiscretam xat ftrj StafwvoOo~av oftoAoyiav t'vaxpoao~et
Tttpip.tpip.vta
f
confessionem sollicito recepisset audilu, qua fide- TtotriaaaBai,«v TWV 7riarwva7rav606 T° TrArjflof Ofto-
* *
lium univcrsitas profiletur : Credere se in Deum Pa- Aoêt,7rto-TeuetveauTO etf ©eovrjarepa7ravTOxpaTopa,
trem omnipotenlem, et in Jesum Clirisium Filium xai etf Xpto-Tov 'irjo-oOv,* TOVTtovauroOT6V
ftovoylvrj,
ejus nnicum, Dominum nostrum, qui natus est de TOV Kuptovrjftwv*TOVTe^SevTX ex IIveuftaTOf ayiou, xal
Spiritu sanclo et Maria Virgine. Quibus tribus sen- Mapiaf Trjf 7rap9evou. At'wv Tptwva7royao-ewvg' Ta 7rav
(ehtiis 805 omnium fere haerelicorum machinaede- TwvcjreSovatpeTtxfivxoraAueTctftrjjâvrjftaTa.'67roTi
struunmr. Cum euim Deus et omnipotens s et Pater yitp 0e6f, xai 7ravroxpaTwp,xai ' flarrjp etvat rrtffTeu-
*
creditur, consempiternuseidem Filius demonstratur, eTat, ffuvatStofauTWital Tt6f a7to8eixvuTat,Iv ouSevl
in nullo a Patre differens, quia de Deo Deus, de om- • TOOTJaTpof Stayepwv e7ret5rJ7rep tx ©eou6e6f, ix rcuv-
0
i%atSiouyevvrj6eifl
nipotente omnipotens, de aeleruo natus est coaeler- C ToxpiitTopof TravTOxpaTwp, truvafSiOf,
Duo codd.. Baluzii et quinque nnstri collect. cum praesertim hic S. Leo palam respiciat et quasi
Chalcedon., pradictum sit. In Veron. 58, deeopm- repetat illim primam Symboli particul.im, qua ( ut
diclum tit, dixit pauloanie) lidides proliieniurcredere sein Deum
b ii, qu. 3, Quid aulem iniquius, c. 30. Palrem omnipoientem, ubi vox mternihon exprimi-
e Cod. Ratisp., iniqua. Mox idem Ratisp. cum lur. Monemiis vero qnatiior pra'Slanti-simos codd.
Veronensibus 8 et 57, aique mss. collect. 8, doclo- Veron. 57 et 5H, Val. 1522 ac Ritispon. praeterire
ribusque non credere. Quiuque alii nostri lihri mss. et ante Paler; Ires alios paritur insignes Veron. S ,
diversarum collectionum cum duobus Balnzii et edi- Vat. 5836 et Vat. lsid. delere eaindem particulam
tis ante Quesn., dociioribusquenon credere. Caeleri anle vocpin omnipolens. S'Ci;ti sumiis m<s. Vnt.
nt in lextu. Confer not. & Qnesnelli. Reg. coliect. 1, Vercell. collect. 8. Vat. collect. 11,
4 Seicudices, ad agnoscendam.Dein,obslaculopro piiino loco, Chigianum, qnaluor Baluzii. ac exem-
obtcuroin quatuor nostris inss. Prima editio, obscuro p!ar primae editionis, quibus Graca interpretalio
ebstaculo.Vide not. 5 Quesnelli. concinit. In cod. Vat. collect. 24, nec non apud
, e Aliqni probae notae codices cum editis ante Merlinum atiue Sichardiun, el omnipotentcreiimr,
Quesn., qui nec; Vat. 1522, si nec. Panlo post iidem et Pater. Iu Ilisp. et codd. collecl. 21, ei omnipotens,
editi, regeneralorum.Qiiesnellus emendavil ex oinni- et Pater creditur tempilemus. idem Filiut demonslra-
bus suis codicibus, quibus et nosiri suffragamur. tur. Vindehon. collect. 5. el omnipotens,el Pater cre-
Vide notam ejus 6. dilur, consempiternutel Filiut demonstratur.
' Umnibus
' Editi anie Quesn. cum mss. collect. 24 et Si- his verhis, oux Irri raf TWVa7rooToAwv
|ij
chardo, apprehendissel. Vide not. 7 Quesn. Mox ypayaf, *
carel ms. Ven. priminn.
quam fideliumin omnibus codicibus cnliecl. Clialce- '
Ms. Ven. primum.ytyevrjVTat.
don., tuin, noslris, tum Balnzii, et in aliis nonuullis. 4
Cod. Ven. 1 et Basil., TOO icpootplov.
Dein.ex Maria pro et Maria in vulgatioribus edilis et In ins. Ven. prinioeauTov,in secnndo ulroque lo-
in quinque nosiris exeinplaribus; quae leclio in ali- co aurov, alque in Basil. opiima tnraque lectio; nil
quot codicibussimiliter reperitur aliquanio post. Cae- enim prohibet quin hoc accipias de ipso Eotycheie.
teri omnes*etiam poliores Quesnelli lectionem pro- Nihil tamen muiamus, cnmeouTo:vque bene referri
bant, de qua confer ejus not. 8. Posl pauca, pro de- possit *
ad 7«O-TWV TO7rArj9of, qnod prsecedil.
ttruuntur, prima ediijo, dissolvuntur. Ms.
' Ms. Bas., eif rJartpa 6eov.
« Vulgaii, el mternu*creditur Pater. Quesnellus, Bas., TOV ftovoyivrjauroO Ttiv.
etsi vocemmternus abesse vidit a plerisque et potio- 1 Ms. Ven. primum, T« 7ravTa.
ribus suis mss., relinendam nihilominus credidit, eo * In marg. edit. Rom., narrjp atStof elmt-
* Mss. Veu. primum et secundum, 6 ri6; a7roSct-
quod illam exigere videretur contexius; de quo vide
ejus not. 9. At vix duo nostri codices hanc vocem xvuTat. 10 Ms. Bas., «fStof.
praeferunt.Nec plurima ac praestantioraexemplaria,
>]'ia3eamdemvocem omittunt, deserenda putavimus;
J59 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJi 700
nus; non posterior tetnpore, non inferior potestate, A * oi fteToyevtorepof Jjpovw,oux eXao-o-wv Suviftet,oux
non dissimilisgloria, nondivisusessenlia: idernvero avoftotofSo^rj,ou xe£wpto-ftsvof ouoia.'0 Se auro'f TOU
sempiterni genitoris unigenitus sempiternus nalus atSiou iraTpof ftovoytvrjfatStof iriyfin i* HveuftaTOf
estde Spiritu sanctoetMaria Virgine. Quaenativitas ayiou,xai Mapiafrns 7rap9evou'n rtf yevvrjo-tf xpovtxrj
temporalis illi nativitaii divinaeet sempiterna? nihil *
TrjfSeiaf avrou, xal aiSiouytwrio-ewfOUTITt arri-
•
minuit, nihil contulit, sed totam se reparando bo- fteiwo-tv, OUTI ftijvTt TOUTTJ 7rpoori6rjxtVaXX'6Xrjv eauTriv
mini, qui erat deceptus, impendit; ut et mortem etf TOo-uo-atTOV avSpwrrov7re7rXavrjfte'vov exevwo*ev. tva
vinceret, et diabolum, qui mortis habebat 807 m' xai TOV SavaTOV vtxrio-i), xai TOV StaSoAov TOV808 T°
perium, sua virtute destrueret. Non enim superare - xpotTOf Ijrovra TOO Savarou,TYJ otxeiaxaTaSaXrj Suvaftet'
possemus peccati et moriis auclorem, nisi naturam ouSeyip av riSuvriSrjftcv vtxrjo-atTrjfajxapriaf, xai TOO
nostram ille susciperet, et suam faceret, quera nec OavctTOU TOV itpxvfbv, it ftri TJJVTjftirepavauTOfpuo-tv
peccatum contaminare, nec mors potuit detinere. aviXafSe, xai otxeiavitpyao-aTO" ovoure aftapria ftoXO-
Conceptusquippeest deSpirilu sancto intra uteroin vat, ouTtflavaTOfxaruaxciv * riSuvriflrj. 2uvtXrj?6rj ftev
matris Virginis, quae illum ita salva virginitate edi- ouvSrjAovoTt sx HveuftaTOf ayiou evyucrrpiTrjf7rap6evou
4
dit, quemadmoduinsalva virginitate.concepit. Mapiaf ptnrpbs.*B Ttf OUTW yuXax6eior)f TrjfrcupQe-
Sed si de hoc chrisiianae fidei fonte b purissimo B viaf aurov a7rexurjo-ev, *
ouvxai axepaiouftetva-
wo-7rep
sincerum intellecium haurire non poterat, qnia OTjfrtis TcupOtvias ouviXaStv.'AXX' et7repex 6 Taurrjf
splendorem perspicuae veriiaiis obcaecatione sibr Trjf ev rn TciaretTBVXptOTtavwv tuayeoraTrjfrrrjyfjf
' StavotavouxrjSuvaro,8 Sta TOTrjf
propria tenebrarat; docirinaese evangelicae subdi- xa6apav apuo-ao-Sat
disset.« Et dicenie Mailhaeo: Liber generaiionisJesu Trj/auyoOfaArjfleiaf auroveaurwTOye'yyofex Tfjfoiiteiaf
Chrisli filii David, filii Abraham(Matlh. i, 1); apo- iTrto-xoTi^ttv TuyAwo-ewf, r-n StSao-xaAta youv rrj TWV
Slolicaequoque praedicationisexpetisset instruclnm. euayyeXiwv eaurovuirriyayevav xai Aeyovrof MaTSaiou'
Et legens in Epislolaad Rnmanns : Paulus servusJesu Bt6)of yevioewf 'Irjo-oOXpto-TOu,utou AaSiS, utoO
Ch/itti, vocatut apostolus,segregatusd in Evangelium 'ASpaaft'xai TOO airoo-ToXtxou Se xrjpuyfiarofTrjv8eio-ri.
Dei, quod ante promiseratper prophetas suosin Scri- yrjo-ivav 67re?riTrjo-e: xai " avaytvwaxwv " ev
TJJ7rp6f
pturit sanclis de Filio suo, qui factus ett ei ex temine 'Pwftaioufe7rto-ToAn' IlauXofSouXof'IrjaouXpto-Tou xAu-
. David secundum carnem (Rom. i, 1); ad propheti- TOfaTroo-TOAOf , aywpto-ftevof etf EuayyeXtov 6toO, 6
cas e paginas piam sollicitudinem809 contulisset. 7rpoe7rrjyyeiXaTO Sta TWVrtfOfarStvauroOev Fputfuis
» Plerique et vetuslissimiquidem codicps, totum, venire. Vulgati ante Qu^sn. cum mss. collect. 24 ct
nimirum tres Veron. Vat. collect. 3,'ilem Vat. Hisp. alin collecl. 21, et invenissel.
1
atquelsid., alius Vat. colleci. 11 secundo loco, Ra- Antea eral oure p.trayeviartpos, q»od non cui-
tisp. collect. 19 el omnes LalinaecolleciionisChnl- C que probahitur. Melmsccrie quod posiiimusex ms.
ced., tum nostri, tum Baluzii, uno Divionensiex- Basil., ou fteTayeveorepof. Lege loiam pericopen et
ceplo, in quo prima manu scripmm nihilominusfue- textuin *
Laiiniiiii.
rat totam, at secunda tolum. Relinuimus vulgatam Ms. Bas., aiSioufuo-ewf: quam lectionemluben-
lectionem totam, quippe quam non solum nostri co- tissime adoptassem.us, nisi lextus Laiinns ohsiaret.
dices collect. 1, 5, 8, Vindebon. Hisp., Vat. collect. Seqnilur paulo posl in eodem ms. : aXX'oXove'auTov
11, primo loco, mss. collect. 21 et24, nec non ve- exevwoev tle TOo-wo-at TOV7re7rXavrifievovavBparcov- Le-
tustissimum Lcctionarium Romanac Ecclesiae Vat. ciio et h.ec haud nihili facienda. Ad verliiiin Ixevw-
3856, cum exemplaribus primaeeditionis, Merlini, o-evin marg. edil. Rom. annotatur eviSwxtv: leciio
atque Sichardi, sed Graecaquoque interpretatio in quidem optima, etLalino impenditquam maxime re-
Chalcedonensiconciliolecta approbant. Paulo post, spondens, sed incertum unde eruia.
et jut diaboti, in prima edilione, et apud Vossiumin * Ms. Vcn. priinum, eSuvrjfirj. Quod est in texlu,
margine; ac dein qnidam codices et endem editio Atlicum k ; hoc commune. Nihil inutamus.
addunt nos ante vel post verbum superare. Deest ftrjTpofin mss. Venet. omnibus ei Bas.
>>Ratisp., purissimumsincerumintellecium.Melius Nec plane vox haec est necessaria ; non omiltenda
in Vat. collect. 11, secundo loco, pvrissimum, tince- tamen, si textum Latinum respicias.
" Ita restiiiiiuiu$e mss. Ven. omnibus : nam iut-
rumqueintellectum.Postea, tibimet propria in Veron.
58,c et tenebrabatin Veron. 57 et Vindebcn. Hisp. oaiou, ut habetur in ediiione Veneta, vox penitus
Addidimus Et mutaia interpunciione, quae me- Graecisignota.
liorem sensum parit,ex Vindebon.collect. 5, Ratisp. n 6 Lectionem hanc, quaevera esi, desnmpsimusex
et Vat. collect. 11 , primo loco; quibus aflinis est ms. Bas. et Ven. secundo ulrobiqiie. : atque iia le-
Graeca versio. Facile autem haec particula excidit gendum viderunt etiam editores Romani, ot apparet
ob concursum earumdem litierarum et in fine vocis ex annotatione quadam ad niarginem apposiia. In
praecedentis; quod antiquis librariis familiareest. Cdit., 7
ex TauTijfTtvaxui rfis ev T^ Trio-ret.
Post pauca inslrumentum pro intlructum in eodem Ita legendum e ms. secundo'Ven. primoloco. et
Vai. collect. II, secundo loco. Vide not. 10 Quesn. Bas., quod locumhunc ita exhibet : xaBupuvrnv Sta-
d Cod. Veron. 58, et duo BaluziiColbert. ac Di- votav apuo-ao-6ai ftrl ih~vvct.ro.Lcge textuin primigc-
vion., in Evangelio. nium Leonis. ln eodem secundo ms. Ven. secuiid)
« Quesnellus cum edilis Leonis et nonnullis codd. loco, appuo-ao-6at, in edit. Yen. avuo-ao-6at, errorc,
inseruit quoque.Expunximus autem aucloritate plu- ut pntamiis, operarum.
rium et potiorum nostrorum exemplarium, inter 8 Ms. Basil., St« Trjf aXrjfltiafyeyyofex
TrjXauyoOf
quaepraecipuasunt tria antiquissima Veron., unum TrjfotxeiafeauToOiTrto-xoriêtv TuyXwo-ewf, quod texlui
Vindebon. collect. 5 et Ratisp. Iia etiam Baluzii Latino magis respondere nobis videlur; nihil tamen
codd. cum edilis conciliorum. Mox qtiidam rass. li- mutainus.
bri apud Quesn. not. 11, pia sollicitudinese contu- 9 Ms. Bas., etorjyrjo-tv eTTt^riTrjoev.
lisset.Dein Vat. 1322 cum prima editione, et inveni- " In marg. edition. Rom.,
" Ms. Basil., e'v eVto-ToXri avayvoef.
ret; cujus loco, omissa littera t, in Veron. 58, et >*i- Tji rr) npht 'Pwy-atouf.
761 EPISTOLA XXVIII. 762"
Et inveniens promissionem Dei ad Abraham dicen- A ayiat?. TreptTOOTtoO auToOTOUyevoftevou ex aTcipfia-
'
tis : /n semine tuo benedicentur omnes genles (Gen. TOfAauiS TOxaTOoapxa' erri Taf 7rpoyrjTtxafouTwf
xn, 3, et xxn, 18); a ne de hujus seminis proprie- av 810 PiSXoufTrjv euo-e6rj *
fpovTtSafisTriyaye,xai
tate dubitaret, secutus fuisset Apostolum dicentem : ' Triv e7rayyeXiav TOU6eou TrpofTOV
eupto-xwv 'Afipaaft
Abrahm dictm sunt promissiones, et semini ejus. Non XeyovTOf' *
'Evrio aTcipaurio-ou eviuXoyrj6rio-ovTat 7ravr«
dicit, Et teminibus, quati in multis, sed quasiinuno, B
Ta s6vrj' 6Vwf av rctpl rris xuptorrjTOfTOUTOU 6 ftrl
Et seminiluo, quod est Christus (Galal. ni, 8). lsaiae aftftSaXrjTOUOTrepftaTOf, rixoXou8rjo,evav xai TW'ATTO-
quoque prardicaiionem interiore apprehendisset au- O-TOXW XiyovTt" T£ 5e 'ASpaaft epp's'8rjo-av at eTrayyeXiat,
b
ditu dicentis : Ecce virgo in utero accipiet et pariet xai TWartipptart auroO'olx etTrs'xa! Totf o"7repft«o-tv, wf
filium, et vocabuntnomen ejus Emmanuel, quod est STrt7roXXwv, '
aXX'wf ty' ev6f, Kai TWaTcipp.ario-ou,
interpretalum, NobiscumDeus (lsai. vu, 14; Mallh. 8 07repeo-TtXpto-TOf. Kat TO"Ho-atou»Se xrjpuyftaSta Trjf
i, 23). Ejusdemque prophetae fideliter verba legis- evSoripaf xaTeo-%ev av axpoaoewf, Xeyovrof 'iSou, ri
set : Puer natus est nobis , c filius datus est nobis , 7rap6evof9 ev yaarpi XrjiêTat, xai TtêTatutov,-xaixa-
cujus poteslas super humerumejus, et vocabunt nomen XeVouo-t TOovoftaauToO'EftftavouriX- ,0 eo-rifte6ep-
07rep
ejus, magni consilii Angelus, d Admirabilis, Consilia- ftrjveuoftevov, Me6'riftwv6 0t6f. Eal TOUauToOSi 7rpo-
rius, Deut forlis, Princeps pacis, Paler fuluri tcecutiB J yriTOU 7rto-Twf av UTtaveyvw Ta p'riftaTa'" HatSioveyevvri6n
{Itai. ix, 6). Nec c frustratorie loquens, ita Verbum ijfttv,uiof xai eS66rjrjfttv,'* ou upyri erti TOOwftou
diceret carnem factum, ut editus utero virginis Chri- aurou, i9 xat xaXefratTOovoftaauToO,fteyaXrjf(3ouXrjf
stus haberet formam hominis, et non haberet ma- 14ayytXof,Oe6f to-jûpof,e|ouo-tao-Tiif,
Sp^wv etprivrjf,
terni corporis veritatem.An 811 f°rle ideo pulavit Tcarr)pTOUfieXXovTOf atwvof. OuSi ftaraiwf XaXwv,
Dominumf nostrum Jesum Chrisium non nostraeesse ouTwfav etrreaapxu ytyevrjo-6at TOV Xoyov, wf ortTtep6
naturae, quia missusad beatam Mariam semper vir- re;£0sifunb rrjf jrap6evouXptarbs, etyt ftevav6pw7rou
ginem angelus ait: Spiritus sanctus supervenielin te, 812 [xopoiv,oux etê Se TOUif ftrjTpwou owftaTOfTIJV
et virlus Altissimiobumbrabil libi; ideoque s el quod aXri6etav19i) raya. Sta TOUTO TOVSeoTTOTrjv Xptarbvoux
nascetur ex te sanclum, vocabiturFitius Dei (Luc. l, etvat Trjf rjfttrepaf ev6ftto-e fiattos, " OTt7rp6fTrjvfta-
35) ? ut quia conceplus virginis divini fuit operis, xapiavMapiav6 7refitp6etfayyeXofet7re"Ilveufta aytov
non de natura concipienlis fuerit caro concepii. Sed 67reXeuo-eTat eTriai, xai Suvafiiftjîorou 67rto-xtao-et ooi-
h
non ila intelligenda est illa generatio singulariler 5t6xat TOyevvwftevov ls ex o-ouaytov, xXrj6rio-eTat utof
a Omnes editi cum plerisqne codicibus. puncto af- Ratisp. et quatuor Vat. cum ediiis Conciliorum et
fixo post vocem gentes, liahent, Et ne. Sed hac ra- Graecainterprelatione proetereunt voces «empervir-
tione nominativus invenientsuspensus maneret. Hinc ginem.
in aliqnibus mss. anlea emendatum fuit inveniret,vel s Duo cndd. Veron., unus Vindebon. collect. 5,
invenitset. Cum vero fere omnia antiqua exemplaria < a Ratisp. et unus Vat. delent et.
babeant inveniens, emeudaiionc indigebat hic locus, h Quesnellus cum editis Leonig, nobis intelligenda,
eamque derivavimus ex Veron. 8 atque Ratisp., in ut iu aliquot mss. reperimus. Sed primam et Conci-
quibus deest particula et, quaeetiam in veiustiori ac Horum ediiiones sccuti, pronomen nobis delevimus
emendatiori Graecaeversionis codice Basiliano non potiorum codicum auctoritate, nimirum Irium Ve-
apparei. Vindebon. collect. 5, Vat. collect. 11 primo
b Editi vulgatiores cumColhert. Baluzii, concipiet. ron., loco,
Vide not. 13 Quesn., qui ex suis codicibus emendavit, I Deest TOin ms. Basil.
uti etiam in nostris ac in exemplo primse editionis * Ms. Bas.,
' tfpovrCSu ircriyaysv.
legiiur. Moxiidein edili, el vocabitur; at omnesnostri Iu marg. edit. Rom., eupeTriv.
et Qnesnelli codices, et vocabunt.Vide not. 14 ejus- 4 Ms. Bas., euXoyrj6rio-ovTat.
dem. Dein,quod interpretalur,in Vat. Reg.collect. 1. 8 Ita ms. Bas. In edit., orrwf Tsav;qflam tamen
c Codd. Veron. 57, Ratisp. et duo nosiri collect. leclionem non improbamus, com in Grsecosermone
Chalced., ac quaiuor Baluzii cum editis Concilior. particula ri ssppe otiosa sit, et euphoniae tantum
et prima editione, et filius. Dein iidem codiccs cum cnjiisdam gratia ponaiur. Certo hic loci nihil agit. In
duobus aliis Valf ac duohus Vindebon., Super hume- originaliLatino correspondentem parliculam et, quae
ros, uli eiiam prcferunt quidam codd. a Quesnello erat in vulgatis, expungendam ostendimus not. a
laudati not. 15. Mox, el vocabilur in dtiobus nostris (Supran.*).
codd. et editis ante Quesneilum; coufer notam 6 Ms. Bas.,
ftri {tftytfiaXXot.
7 Ms.Ven. priinuiii,
ejus 16. et secundtim primo loco, evtvi.
d Voces Admirabilis,Consiliarius, desnnt in Veron. D J 8 Ms. Basil., Tourio-Ttv^pto^TOf.
8, Ratisp., Vindebou. collect. 5 ei duobus Vat. Ba- 9 Ms. Ven. primum, e'vyaarpi e?et.
luzius notavit abesse pariter a ms. Parisiensi, et de- 10 Ms. Bas., oTrepeoriv, fte9'rjftwv6 0e6f.
fuisse olim in Divionensi, ubi supra lineam posterius II Ms. Bas., oTt7ratStoviysvvrjGrj.
additae leguntur. In Graec.aquoque interpretatione 18 Ms. Ven. secuiidiim uiroque loco, ourjapzrj.
desiderantur. Econtra in Veron. 58 duae aliae voces " Idem ms. Ven. primo loco, xai xaXrjo-ouo-t: alque
praeterea adjiciuntur sic : Admirabilit, Consiliarius, ita etiam in marg. edil. Rom.
Dei filius, Deus forlis. 14Idem ms. Ven.secundo loco,ayyeXof,6auftao-r6f,
« QuatuorQuesnelii mss.libri laudati abeo not. 17, o-uftSouXof, 0e6f io-/up6f.
frustratoria eloquens. Prima cdilio, frustratorie ita 15 Ms. Bas., rjfterepouo-wftaTOf.
loquens, Verbum. 1G Ita Mss. Ven. et Bas. jtixta Lalinum, An
1 Ms. Veron. 57, Vindebon. collect. 5 ac Ratisp. forte ideo. ln edit., ambo, Sta TOOTO desideratur.
omittunt notlrum. Mox, noslrm non esse naturm.in 17 Ms. Bas., erretSrjTrep 7rp6fTriv.
quatuor antiquis nostris exemplaribus. Dein Veron. 18Incod. Ven. primo deest, ex o-ou.In Basil. anlcm
58, cum prima editione, ad bealam virginemMariam. statira post legitur aytof pro aytov : nempe aytof
Alii duo codd. Veron. ac duo Vindebon. nec non xXrj6rjo-eTat.
765 S. LEONIS MAGNIEPISTOL/E. ft* M
. -. - 'i - , , ' , « " » '''' '-•:l"''<vtit~ i"
'
nnrabili», et mirabiliter singuians, ut per novitaiem A 8eoO'oirwfKV,i»rfi5rin)iu rj ffilXXail^
crealionis proprietas remota sit generis. Fecundita- epyovytyevrjrat Srjfttoypyiaf,tx t% ,t%f
tem eoim virgini Spiritus sancius dedit, veritas au- Xa6ouo-rjf rj aup%roK> o-uXXrjy6eVrof firjyevrjTOf j
tem eorporis sumpta de .corpore est; et aedificanie ÛTWf vprjTtov ixeivrjvTriyyevvrjtrtv' $ T«fftovow»
sjbi Sapienlia domuin (Prov, ix,'. 1), Verbum carq 6«uftao-Trj, xai 6aufiao-pwf eort ftovoyevr^f wari
' '"
faetum ett,- et hatntovitinnobis (Joan. i, 14) : hoc xaivoTrpSTroOf Trjfyiwrjo-|wf,TrWTOU yevouf | x?'
'
est, in ea came quam Vassumpsil ex bomine, et xuptonjTa TOftiv yojp ypvtftqvTii 7rap6evw TOfcjo»
qiiam spiriin vitae rationalis animavit. 7rvi0pta7rapio-xsv'»5SpTOOp-wjxarofaXriOeu». *
irpoa-i-
X6t/6nex owftaTof xul rni aofUts oixpSoftpOo-rjf eauTrj otxov,6 Aoyofaufi iytvero,xai eoxrivwo-ev evrjfttv,TOVT-
iartv, iv TOUTM '
TWawftart, oirep^XaStvig inipimov, xal S TrveuftaTi ^wrifXoytxrif ivEiJ/u%wo-i.
CAP.IIL Fiiet tt consiliumDei circa incarnatio- Soifoftevrjf ToivuvTrjptStoTrjTOf ezaripaf yjioewf,xai
nem Verbiexponunlur.— b Salva igilur proprietate itf iv Tcpoaomov o -uvtpuo-rjf, 814 v aveXritpflrj U7riftev
utriusqne paturae ° et snbstanliae, et in unam co- Trjf 6tOTrjTOf ri Ta7retyoTrjf,UTTO Se Trjf SuyafttwfTO
eunte 813 personam, suscepta est a majeslate hti- «SuvaTOv, urroTOOa9avaT0uTO 6VIJTOV' xul rcpbs TO
roililas.a yiriule infirmitas, ab aeternitatemortalilas: U ^pewo-Touftevov OfXrjfta Trjf rifterepaf^puo-ewf * ixTt6rj-
el ad resolyendum condilionis nostraedebitum, na- vjat,ri 6tta fiats rivw6»j TJ ouo-etTS7ra8rjTJitva TOOTO
lura inyiolabilis naturaeest unita passibili: ut, quod Sri TOratf ri,ueTepatfiao-eotvuTrapôvapftpStov,6 etf
d npstris reinediis congruebat, unus atque idem xai, o auTOf
U7rap%wv fteairns 6eoO xat av6pw7rwv,
mediator Dei el hominum, homo Jcsus Christus, et otv6pw7rof Xpio-TOf 'Irjo-oOf, xai a7ro6vrjo-xstv ex TOO ev6f
mori posset ex uno, et mori non posset ex altero. Suvrj6q,xai TeXeuTav exTOUtTipouftrj 5uvrj9rj."Ev axe-
r In jniegraergo verihominisperfectaquenaiura verus ' , xat TeXeiayuo-et,
paia TOtyapouv aXrj6oiifav8pw7rou
natus es| Deus, totus in suis, lotus in nostris. Nostra 0e6f aX>)6rif iTe/9rj'.' oXofev Totf eauTou,xai oXofev
autem dicimus quae in nobis ab initio Creator con- TotfriftwvrjfteVepa Si Xeyoftev, aTtep' iv rifttve\ t/pytris
didit, et quaereparanda suscepit. Nam illa quaede- 6 Arjfttoupyof evaTfefleTP, xat arrep avaxatvto-Tea7raXfv
ceptor inlulil, et homo deceplus ' admisit, r.ullum eSeâTO- exetvayup, ump 6 etTraTewv ijreto-riyaye, x«i 6
habuerunt in Salvatore vestiginm. Nec quia commu- a7raT>i8eif "
av9pw7rofrjftapTC,TOTUÔV e7r!TOO SWTTJ-
nionem humanarum subiit infirmitatum, ideo nostro- ppf tj^vofpuxeoj^rjxev.OuSiiTretSri "
xotvwviav Trifav-
rum fuil paniceps delictorum. Assnmpsit forniam 6pw7rivrjf uTreto-eXrjXuSsv aoSeveiaf,Sta TPUTO xat xotvw-
servi sih'esbrde peccati, hurrianaaugens, divina non vofTWV rifUTtpwv yiyovtvaftaprrjftarwv.rjpoo-iXaSc yap
lofiq,,Rjjtisp, et omnium mss. collect. Chalcedon., C vitate, c. 2.
' (juinque codd. anliqui, amisii, perperam. Unus
quious Graecaversio sufiragatur. PostpaticaQuesnel-
lus,,mp[a tit yeneris. Leciionem antea vulgatam ex duplici mmpro admisit praefertammisitusu veterihus
Bosijris.cjodd.resfituimiis, Soluni in Vindeb. collect. noh iufrequenii, apud quos scriptum reperiiur ammo-
%tenu)Ui.Mnx verocpud. Veron. 8, Ratisp. ef Vin- veo pro admoveo.Hinc uno m deleto illorum codicum
deb. cp/iect, 5 prpeterniitlunt e.nim. error manavit.
1 Ms. Bas., TOftiv
,,,.«.Vpt. Hispf et Isid., suscepit. Ralisp. fetVindeb. yip TtxitvTrlvTtupOivov yovtftovTO
collect. 5 ciim diiobus Vat. atque editis Concil., aytov7rve0ftaTrapio-^l^v; corruple.
tumpsit. DeindeQiiesnellnscum anleriorihus Leonis F Ms. Bas., e^ auTdOjrpoo-eXriy6ri TOO o-wftaTOf.
ediliouibus et plerisque mss., tpiritus vilce.Atmonuit * Ms. Bas., x«t jrviOfta^wrjfXoytxrjfeviyujrwarv.
not. 18 in editis,Cîi|ilt6>. ef in cod. Vicforiiiolegi, * Ter in hac perifbpe liabes ^rro, quaevera lectio
iptritu vitm; t idqfiieforte melius, > inqtiit: similiter est, eAmqtieuccepimiisa ms. Ven. secundo loc. sec.
elinGrceco reddjtup legiiur. Hancquidem lectionem In editis ircb riiinus bene. Cxiernm in eodem ms.
confirmatam^diiobusaniiquiss. Veron.et8 et 57, nec itrcb tota haecpericope sic legitur : primo loco, «veXriyerj
non Vat. 58f5 coliect. 8 Vindeb. Hisp. exemplari- uiv Trjf6eoT«TOf ri«orsivoTrjf'ttTroj«evTrjfSuvauewf
bus primaeedilionis atque Sichardi, uti meliorem re- TOaouvaTov,aTtoti TOUa9avaTouTO8vrjTov;secundo • urre
cerimus, . ... ,. vero, avtX»w9rj \ntb fklvT»5f6ews-iwf »iTaTKtyoTnf
».Eadem feresuntserm.21, seu 1 de Nativ. cap.2. Si Trjf SuvaftewfTO^SiivaTOVirro TOOafiavarouTO
c Reiinnimus voces ei substantima Qnesnello in- 6V»T6V.
serlas ex sex codicibusab eodem memoraiisnot. 19, "_ * Deest ixTt9rjvatin ms. Bas., sed male. In mss.
ep quqd legajilur etiam in quaiuor nosiris antiquis- Ven. primo et secundo primo loco, ixrto9rjvat: quam
siius Vat. colleci, 3, Yindebon. cbllect. 5, Vat, col- leciipnem etiam in editione Romana vidubis in mar-
lect. 8 et LecliQoarioVat. 5858, hec non in Vercell. gine annotatain. . ,
et Vat. collect, 1i primo ioco, ac in exemplariprimae ' Codd.Basil. et Ven. secundus utroque locq (nisi
editionis. }n aiiis verq nosiris eodicibus desideran- qtind hic seciindus non habet priinum arliculuin 6),
tur, sicut et in Gfaecaversione. In serm. 21, c. 2, 6 iff xai aurof Sv. Paulo post in eodein ms. Bas.,
unde haec yerba descripta fuerunt, vox subsiantim Suvij9eirj pro SuvrjOrj,utroque in toco.
legitur, sed vox naturm omittiiur. Moxduo codd. 7Ms. Bas., aXrj6'tvoO av6pw7rou.Sic paulo post, 6t6f
Verpg, 57 et 58, una cbeuhte persona; Veroii. 8 et dtXrjStvof, in eodeni ms. :
Vindeb. Ili-p. cum aliquibus mss. Baluzii, tn una ' Ms.Bas., oXwfevToifeauroO,xaioXwfivTPtfrjftwv.
eoeunte persona. At lectionem lextuS pr&leri etiam ' Deest iv in ms. Ven. secundo utrobiqtie, et rei le
laudatua sermo 21, c. 2. abesse potesi.
* Vat. ffisp. jsl alius collect. 11, secundo loco, 10ln edit.Rom. ad marginem, uapiSsJaTP:ex cou-
ditini*remediit.DeLnqualuor anliqui codd., mori pos jeclura laniinn, ut puiamus. Si enim aoct.oritati»H-
til ex uno, et mpri fion possit ex altero. In prima cujus ms. antiqui niieretur liaec lectio, niique ad-
edilione vero, el resurgere possel, ut ih laudato opianda fuisset, ulpoie textui magis inlueiens.
serm. c. 2. " Ms. Basil., Totf
«vBpwjrotf.
* Eadem leguntur in scrm. 25, seu 3 de Nati-
765 EPISTOLAXXVIII. :66
nliriuens : qiiia exinanilio illa cfuase invisibilis vlsi- A SouXouftopyrjvoij£a p'u7r6uTtvSfapMkrrip.ur6i'' xttl To
Biiempraebuit,et Crealor ac Dominusomnium rerum av6pwrrtvdv au|wv xal TO6etovou ftetwv.'ETreiSrjTrep ri
uriusvoluit esse morlalium, inclinatio fuit misera- xevwotfIxetvrj,St' yjf eaurov6 uopurbi bparbvrcupea-
tibnis, non defectiopotestatis. Proinde qui marierisin xeuao-e,xai 6 notrjTrifxai AsoTroTrjf TWV OXWV, etj TWV
"
forma Dei fecit bominem, idem in lorma servi fa- av9pw7rwv ri6ouXr)6rj rjveuoTrXay-
yevstrSat,ouyxaTaSao-if
dtusest bomo.Tenet 815 enimSlnedefectnprdprie- jryius, ouxao-6ivetaTrjfSuvaftewf.Totyapouv' of fteiiwv
tiiem suam utraque nalura : b etsicut formamservi ev ftopyrj0eou, Trejrotrjxe TOVav8pwTcov, aurof iv ftopyjj
Dei ibrma non adimit, iia forraam Dei servi forma SouXou yeyovevavSpwirof'yuXaTTJt816 7"P ixaripa
c
rioriminnit. Nam quia gloriabatur diabolus homi- fvats aveXXiTrwf TrjveauTrjftStoTrjTa'xai larctp ovx
riemfuafraiide deceptum diviniscaruisse muneribus, avatpetTIJV TOU SOUXOU fiopjrivrj ftopyrjTOU ©eou,* puVwff
et immortaliialisdote nudatumduram morlissubiisse TrjvTOU Geouftopyrjvrj TOU SouXou '
piopfr)64xiftetwerev
sententiam, seque in malis suis quoddamd de praeva- e7ret5rj 4
yap xarexauâTO6 StaSoXofTOV av8p'w7rov TOV
ricatoris consortioinvenissesolatium; Deumqunque, rirraTrjftivov ' ex Trjf TrXavrjf eauTou,'TWV oeiwvSwpewv
justitiaeexigente ratione, erga hominem, quem • in 6io-Tsprjo8at, xat TWV TrjfitfBapaiasaya8wv7 ysyuftvu-
tanto honore condiderai, propriam mutasse senleri- ftsvovUTTO TrjvTOUSavarouâXtTrrjvaTroâo-tv yeys-
tiam; opus fuit secreli dispensatione consilii, iit ih- g vrjo-6ai , xai ev TOtf tSiotf xaxotf Trapaftu9iavauTov
commutabilis Deus, cujus voluntas non potest siia 8 euprjxivatTtva Ix Trjf auTouTOUysôvoTOf TrpoSoToi*
benignitate privari, priuiam erga nos pietatis suae xotvwvtafoif xai TOV 6eov,TOUTO TrjfauTOU Stxatoo-uvrjf
f dispositionemsacramento occulliore compleret; et an-atTOuo-rjf, aftetij/atjrepi TOVuvOpuTcov Trivotxeiai
homo diabolicaeiniquitatis versutia actus in culpam a7royao-tv, ovev roauirri TtftijxaTeoxeuaoê. *
ipeiaTrjf
conlra Dei proposilum non periret. oixovoftiafTOOincopprrxovftuo-Trjpiou yeyevr/Tat,tva 6
Trjfeftyurou" ^prjo-TOTrj-ôf "
avaXXoiwTPf 6e6f, ou Ttvof rj f3ouXrjo-tf o-Teprj6rjvai ftrj SuvaTat, TrlvTrp^wTrjv irepl
" x ai
StoixrjcrtV Iva 0 av6pw7rof,6 T>5
riftaf TrivTrif otxeiaf euorefieiafaTropp'riTw ftuoTrjpiw rrXrjpwo-rj xaxoupyia
rr)s StaSoXtxrjfxaxiaf 7rp6fuuupriuv o-uveXa6eif ftriTrapapouXrjatvctTroXrjTat TOU 8eo0.
CAP. IV. Utriusque Chrisli nalivilatis et nalttrm Upoaipyerut Toivuv etf TO Ta7retv6vTOOTO TOU
proprietalesexpenduntur. — s Ingrediiur ergo haec xoo-ftou 6 Tf6fTPO6eou, 818 ^7™T0" oupavtou6povou
muudi h infimaFilius Dei, de cceiesti sede descen- xaTaSaivwv , xai itrcbTrjf TraTptxijf So'5rj?ouit,4ayttTTa-
dens, 817 eJ a Palerna gloria non recedens, rinvo ftsvof'" xatvrjT>iTaêt,xal xatv^T^yevvrjo-it yivvwftevof'
ordine, nova naliviiate generatus. Novo ordine, quia xatvrlftiv rri ru\tt, brvrctpkbpuroi wvIv TOtfiauToO,
invisibilis iri suis, visibilis ' factus est in nostris, bpuxbsyeyoveviv TOtf7rap'Tifitv,! xai (JxaTaXrj7rrof wv,
incomprehensibilis voluit comprehendi; ante tera- rj6ouXrj9rj xaTaXaftSaveaSat, xai16TTpoaiwvipf ftivwv,et-
• Tres codd. Veron. et Ratisp. omittunt idem. * Ms. Ven. secundus, primo loco, OUTWouSi Triv
b Vat. Risp. el Isid. cum tribus aliis codd., et sicut ftppyrivTOO6eo0.
forma serviDei formamndn ademit (vel non adimit), * Veram lianc lectionem exhibuit nobis Ms. Basil.
ita forma Dei servi formamnon minuit. editoribns eiiam Romanisin margine aiino-
c Reliquae lmjiis capitis lineae eaedemhabentur quaeab lata fuii. Iu Vulg., ftopywtrtfouxiftiiuo-iv.In texlu,
serm. 22, seu de Nativit. 2, c. 1. non minuit.
d Quinquenostri codices, et lotidem Quesnelli, ab forma * Ms. Bas., xat IxauâTO.
eo indicaii not. 20, habent de prmvaricationis.41 in ' Ms. Bas.. ex TTJC oixeiafTrXavrjfOVTOU pro eauroO
serm. 22, c. 1, unde hic locus sumptus est, habetur nolatum invenies etiam in edii. Bom. ad margineni.
de prmvaricatoris,sicut et in aliis hujus epistohe mss. 6 Placnil liic exlrudcre iareptiy.ivov,quod eral in
libris. PariTopost dyram .... sententiamin ms. Ve- edit., et lo-Teprjo-6at substituere, ut habetur in ms.
ron. 58. Basil. lioc magisaccedit ad textum LalinUm,
• Veron. 58, in tantum honorem.Duo Vindebnn., divinisNamque caruissemuneribus.
Ralisp., Veron. 57 et Vai. collect. 11, utroque loco 7 Ms. Basil., yeyuftvwo-8at' xaiurro Triv,e(C. Leclio
cum prima editione delent in. miniine spernenda.
! Edili ante Qtiesn. cum plerisque mss., disnensa- 8 lia ms. Bisil. In editis, rjuprjxivat:quod minime
tionem.Illevero praeferendamputavit vocemdisposi- probamus. Scilicet hoc rurius, illud magis Usitatiim.
tionemex qiiaiuorcndd. ab eo allegatis not. 21, qui- Porro in eodein m«. tota baecpericope sic scribhur :
bus elsi soliSexnostri auiiqui libri accedant, Veron. rvxai eaurov ev Totfoixeiotfxaxotf7rapaftu6iaviwprjxivat
8, Vat. Reg. collect. 1, alius Vat. collect. 3, Vinde- Ttvaexrrjf aurouTOO yeyovpTOfrrpoSoTOu xotvwviafyevo-
bon. collect. 5, Vat. collect. 11, primo loco, et ftivrjf. Prn 7rpo56Tou legendum loiln TrapaSaTOu, ut
Raiisp., hanc nihilominuslectionem ex eo potissi- noiarunt in margme eiiam editores Roin.
mum retinuiraus, quia serra. 22, c. 1, eadem exhi- 9 In Ms. Bas., xPSMyeyovevTrjf,eic.
betnr. 10In ms. Bas., aya8o'TijTOf.
s Eademserm. 22, c. 2. " Deest Trjvin ms. Ven. secund., uiroque loco.
k Veron. 8, Vindebon., Hisp., Ratisp., duo Vai. 18In edii Kom.ad marginemannotatur
ftXavepwrriaf
1322 et 3791, primo loco, cum duobus mss. Baluzii «TTO ex Lat.
et editisConciliorum,infirma.Caetericodices,infima, 18pM».
.
Bas., itf Ta tayuru TO3xio-fiou.
et sic quo<(uelegit Graacusinterpres. " Ms. Bas., ftrixwptôftivpf.
1 Vat. Hisp. et Isid., apparuit in nostris. Mox,prO " ln antea vulgatis legebatur, xatvij ftiv rfi Ta|si;
tmtetemporamanens,duo codd., ante temporamterna expunximus ftiv, utpote non necessanum, auciori-
manens; prima editio, ante lemporaaslernusmanent. tate mss. Basil. et Venet. primi, qui poslremus sic
ln epist. 31, c. 2, habetur : Sacramentumreconcilia- legit, xatvrjTtvtTa^st,xul, elc.
tionisnoslrmante temporamternadispositum. " Ms. Efa*., 5v; ms. vero Ven. utroque
• Ms. Basil., wf Trpoatwvtof
ftivwv. loco, Trpoatwvtof piv i»v.
767 S. LEONISMAGNIEPlSTOLiE. 76»
pora loanens esse coepitex tempore ; universitatisI A vat rjpljaTO arcbxpovou,xai TPUTravTPf wvSeo-TroTrjf,tvi»
Doiniuus servilem formam, obumbrata majestatisi SouXtxriv ftopyrivaveSiljaTo,rijf otxeiaf 6eoTrjrofim-
suae immensitate, suscepit; impassibilis Deus nont o-xtao-af TOuiyeBos,xul 6 a7ra9rif6e6f oux aTrrjgiwo-e
* xai 6 a9avarof
dedignatus est homo esse passibilis, et immortalisi TcaBvrbs etvat uvBponcos, voftotfUTTO-
mortis legibus subjacere. Novaautem nativitate ge- xeto°6at 8avarou' xaevrjSi rv ysvvrio-et Te^9etf, iTreiTrip
a
neratus : quia inviolata virginitas concupiscenliamI vja%pavwf7rap8ev£a irctSvuiuvftiv rjyvorjo-e, TrjvSi Trjf
nescivit, carnis materiam ministravit. Assumpta estt o-apx6fexopriyrjo-ev uXrjv. Ka/ 7rpoo-sXriy6i3 Ix Trjfuvrpbs
* de Malre Domini, natura, non culpa; nec in Do- * TOO SecrTTOTOu yuo-tf, ov%aftapTta' ou ftriviTretSriTrep
mino Jesu Christo, c ex utero virginis genito, quial iv TWSeo-TroTrj 'Irjo-ouXpto-Tw TWrtyfiivrt ex Trjfyuarpbs
nativitas est mirabilis, ideo d nostri est natura dis- TfjfTrapSevou 6auftao-rriTtf IOTIV rj yiwrjo-tf,Sta TOOTO
'
similis. Qui enim verus e est Deus, idem verus estt rjfttv ouj^ri yup-tfoftoia' 6 yap wv6e6f aXrj8rif,auTOf
homo.et nullum estin hac unitate mendacium, dumi eort nui av8pw7rofaXrj9rif.Kai êOSofouSev* iv Taurrj
invicem sunt et humilitas hominis et aliiludo Dei- Tpevwo-et Tuyâvet,iv ob-wTa avvuufbrspufteT'aXXriXwv
tatis. Sicut enim Deumnon mutatur miseraiione, ita eo-«' * xai TOO av9pw7rou TOTaTretvov, xai Trjf 8eoTrjTOf
homo non consumitur 819 dignitate. ' Agit enim TOftlye8of worrepyap TWeXtetv6 6e6f TpoTrriv ou^
,
utraque forma cum alterius communione, quod pro- B uyioraTat, ouTwfav8pw7rof T£ fteyi8etTrif6eiaf ot?iaf
prium est; Verbo scilicet operante quod Verbi est, ouxavaXioxeTaf820 ivepyetyap ixaripu uopfr)ftera
ct carne exsequente quod carnis est. Unum horum Trjf 8aTlpouxotvwviaf,07reptStoveayrixe,TOOftlv Xo-
coruscat miraculis, aliud succunibit injuriis. Et sicut youxaTepya?oftlvou * iari TOU
TOu8'oTrep 'Xoyou,TOU Si
Verbumab aequalitatepalernaegloriae« non recedit, o-wftaTOf '
IxreXouvTOf, oirepIO-TJ TOU aiiuuros' rai TO
ita caro naturam noslri generis non relinquit. Unus ftevaurwvSiaXaftTtet TOtf6auftao-t,TOSi 8 Taff ufipeo-iv
enim idemque est, h quod saepedicendum est, vere U7ro7rS7rTwxs. Kai xuOitrctp b XoyofttTroTrjfto-oTrjTOf Trjf
Dei Filius, et vere hominis filius. Deus per id quod TOO 7raTp6f56|>ifIO-TJV a/wptoTOf, OUTW TOawfta Trjv
in principioerat Verbum,et Verbumerat apud Deum, fvaiv TOO rjfttTipouylvoufouxaTroXIXot7reV elf yap, xai
et DeuseratVerbum (Joan.i, 1); homo per id quod 6 auTOfaXrj8wf• TtOfTe 6eou, xai aXrjSwf utof av8pw-
Verbumcaro[actumest, et habilavilin nobis(Ibid.,14). TTOU rvy/uvtt, 6e6f ftiv xara TOOTO, xa66 iv upx^ «v
Deus per id quod omniaper ipsum facta sunt, et sine 6 A.6yof,10tal b Aoyofrjv7rp6fTOV 6SOV, xai 6e6f rjv6
ipso factumest nihil (Ibid., 3); homo per id quod Aoyof' avSpwrrofSe xaTa TOUTO, xa666 Aoyof aup\
* factus ett ex muliere,factus sub lege (Galal. iv, 4). iyivero, xai lo-xrivwp-ev lv rifttv"" xai 6t6f ftiv xara
Nativitascarnis manifestatio est humanae naturae; TOOTO, xa865i'auToOru Ttuvru iyivtro, xui XwP'f"&-
partus virginis, divinae est virtulis indicium. In- (C TOO eylveTO ouSi Iv av8pw7rofSi xaTa TOUTO, xa86yi-
fantia parvuli ostenditur humilitate cunarum (Luc. yovevIx yuvatxof, " yiyovevUTTO voftov xat rj ftiv Trjf
a Tres nostri codices et unusBaluzii, Virgo. Dein I Ms. Bas., xai wva8avaT0fu7roxeto-8at 6avaTw.
Hisp. et Isid. cum quatuor aliis codd., et carnis mate- * Erat in vulgatis, lx Trifuvrpbs v TOO Sto-TroVou
riam ; Vat. collect. 11 primo loco, sed carnis mate- foats, nbi articulus rj praepositus, vocibus TOOSeo-
riam; duo mss. coilect. 21, inviolata virginitas, TTOTOU fbats, genilivum Seaitbrovad fvais relerri
qum concupiscentiamnescivit, carnis maleriammini- ostendebat, non sine erroris suspicione atque peri-
slrcvit. culo, cum tamen ad vocem unrpbs, referendus sit.
b Editi ante Quesn. cum mss. collecl. 24 et lta quidem mendose habent et duo codd. Ven. in
Sichardo interseruni igitur. Vide not. 22 ejusdem epislola actioni Chalcedonensiinserta ; sed veram
Quesn. lectionem suppedilant iidemcodd. in eadem epistola
0 Eadem fere habentur serm. 24, c. 3.
d Vulgatioresediti cum Hisp., lsid., Veron. 58 , gestis praemissa,nec non alius Veneius 165 utroque
loco; omiltunt enim articulum ri, ac praetereapost
Vat. 1322, et tribus aliiscodd., nostrmestnaturmdis- voces TOU Seo-TtoTou iribus in locis apponitur virgula.
simi/ts. Caeteri codices et prima editio lectionem a Ila etiam legit in suo codiceGerardus Vossius, ut ex
Quesnello inductam conhrmant. Vide notam eius ejusdem editione MnguminaIiquet.
23. ' Sic placuit scribere cum ms. Basil.et Venet. se-
e Verbumest delenl tres mss. codd. Veron.et Ra- cundo uiroque loco. In editis oOîjtuo-tf.Articulus ri
tisp.Post pauca, dumin invicemin Veron. 57, Ratisp. perspicuam * magisreddit sententiam.
et duobus Chalcedon. lu ins. Basil., sv.rp evwoetTauTijxa8eo-rrjxev.
' Eademsunt in serm. 54, c. 2. , ." Ms. Basil., xai rj TaTretvoTrjf
-. TOU xui rb
av8pwTrou,
s Veron. 58, non recidit.... non retiquit. Edili anle ftlye8ofTrjf 6eoTrjToftaaicepyup 6s6f TpoTrrjv oiijj
Quesn. cum. mss. collect. 24, non recessit....nonreli- vfiarurut, ouTwfxui 6 av9pwrrof,elC.
quit. Quesnelli lectionem, de qua vide ejus not. 24, 6 Ms. Bas.,TouTO iariv TOO
7 orrep Xoyou.
caeieri nostri codd. approbant. In raarg.edit. Rom., arrep; atque ita in ms. Ven.
, h Vcrba quod saipe dicendumest desunt in tribuS 2 primo loco.
mss. Veronensib., iu omnibus Clialcedon., in utris- 8Ms.Ven. primus, Totf7ra9riftao-tv. In marg. quoque
que Hisp., in Ratisp. ncc non in Graeca versinne. edit. Rom., Totf ituOriuuatv.
Sed cumin aljis codd., praesertimcollect. 1, 3, 5, 8, ' Ms. Bas., Tt6f 6?oO.
!1, etin vetustissimo Rom. Eccl. Lectionario Vat. " HaJC,xai 6 Aoyof'rjvTrpofT0v6e6v,zai6 6e6f ijv 6
3836 invenianiur , ea expuugere non audemus. Aoyof,in cod. Bas. desiderantur.
Mox, pro Deus per id, in Vat. Isid., Filius Dei II Ms.Bas., xai 6e6fftiv xara TOUTO, ort ^wptfauroO
per1 id. syivsToouSliv b yiyovev.Quaeduo ultima verba ad-
Cod. Vindeb.Hisp., faclumetl ex muliere, faclum duntur etiam in ms. Ven. primo.
sub lege ; et referturad Verbum, ul in antecedenli- " Ms. Bas., xul
yiyovevUTTO vottov.
bus : Yerbum caro faclum esl.
1169 EPISTOLA XXVIH. 970
n, 7): magnitudo Altissimi declaralur a voci-- A * o-apxwo-ewf yevv/jo-tf av8pwTfivrjf io-rt SijXwo-tfyuo-e&if,
•
bus angelorum (Luc.u, 13). Similis est rudimen- 6 51 ToxeTOf *
TrjfTrap6lvou ftrjvuftaTrjf 6efaf urrapyet
lis hominum , quem Herodes impie molitur occi- Suvaftewf.Kat rj ftlv vrjTrtorrjf TOUfipifovs Sta Trjf TWV
dere (Matth. u, 16); sed Dominus est omnium, quemI OTrapyavwv eureXeiafiTrtytvwerxeTat' TO51 uiyeBosrHs
3
821 h ma8' gaudent suppliciter adorare. Jam cumI aurou fteyaXwo-uvrjfSta TWVayyeXtxwvywvwvarro
ad pratcursoris sui Joannis baptismum venit (Matth. SeixvuTaf xat oftotouTatftev Totf vewari TtXTOftevotf
in, 13), ne laleret quod carnis velamine Divinitasi MpuTtotg ouTOf,6v 'HpwSrjfao-e6wfyoveOoat* (3ou-
tegeretur, vox Palris de ccelo intonans dixil: Hic; XeTat*aXXaeart 5eo*TroTrjf TWV OXWV, ov ftayot âipouctv
ett Ftlius meus dilectus, in quo mihi bene ° complacui i * txereuTtxwfirpoo-xuvetv."OreSe TrpofTO6 TOOTrpo-
(Ibid., 17). Quem itaque sicut hominem diabolicat Spofiou822 «uroO'Iwavvouepxtrui fiuTcrtauu,prrwf
tentat astutia, eidem sicut Deo angelica famulantur av ur) Xa8rj,ormep TWTrpoxaXufi/naTi rrjf aupxbsr) Qeb-
officia (Matth. iv, 1, 11). Esurire, sitire, lassescere! rrjf IxpurtTeTO, ri TOOIlaTpofywvrii%oupavwviictSoSiau,
atque dormire, cvidenter liumanum est. Sed d quin- yrjoiv' OuTOfecrrtv6 Teof ftou b ayamjTof, Iv w ' eu-
que panibus quinque millia hominum satiare (Joan. Soxrjcra'TOtyapoOv ov tif avSpwicov rj TOUStaSoXou Trit-
vi, 5), et largiri Samarilanae aquam vivam (Joan. iv,i pvfyt Travoupyta,8 TOUTW , ars Srj 6ew, rj TWV ayylXwv
10), cujus haustus bibenti ° praestet ne ultra jainI B 9
'. Ta?tf Staxovet. To fiiv yap Tretvyiv, xai Sf|/»jv,xui xo-
silial; supra dorsum maris planlis non f desidenti- Trtav,xui VTCVOVV, oftoXoyouftevwf IO-TJV avSpwTrou" aXXa
bus ambulare (Matlh. xiv, 25), et elationes fluctuumi TO107revTE aprots rcivrt xtXtaSafav8pwTrwv xopiaut, xai
increpala terapestate consternere (Luc. vin, 24); XupiauaBair^ ZaftapeinSt" £wvuSwp,68evupvauuivn
sine ambiguitate divinum est. Sicul ergo, ut niulta aurrj " vTtr)pxeTOftrjxeTtSt^rjV xai erti ftiv VWTWV 6a-
praeteream, non ejusdem naturae est, flere misera- Xaoro-rjf l3 Tceptrcarttv,TWV TTOSWV OUPaTrTtiJoftevwv, Taf
s
lionis affectu amicum mortuum (Joan. xi, 35), et; 51 TWV xuftarwv oiSrio-stf,errtTtftwfttvou TOUXXUSWVO,
eumdem,_remotoquatriduanae aggere823 sepultu-; xaT£Uva£etv, iariv avaftytSoXwf®eou. "aarctp ovv, hot
rae,h ad vocis imperium excitare redivivum (Ibid., Ta 7roXX«7rapaXsii|/w,ou rrjf aurfjf io-Tt fvattas TO
43); aut in ligno pendere, et in noctem luce conver- xXuittvex 5ta8s'o-ewf otitTouTOV TeXeurrjo-avTa yiXov,xai
sa, omnia elementa tremefacere; aut clavis trans- TO T6V aurov ava^y ftiXXovra , StaoxeSaoSevTOf TOU
fixtimesse, et paradisi portas iidei latronis aperire 7rpoo-xo''ftaTOf, "rtf TSTapTKtCf rjSrjTayrjf lâvao-Trjo-at
(Matth. xxvn, 55); ita non ejusdem naturae est, di- rrpof TOxeXsuo-fta Tijf ywvrjf,r) TOlirl §uXouripTrjo-6at ,
cere: Ego et Paler unum sumus (Joan. x, 30), et xai 15 r)uepas tis vuxra fteTa6Xrj8eio-rjf 16 Ta o-TOtêfa
dicere, Paler major me esl (Joan. xiv, 28). Quamvis TravTao-uaoêtcrat 824> ^ T0 Sta7r67rap8aj; TOtfrp.otcx«i
enim in Domino Jesu Christo Dei et hominis una C ( Taf TOU7rapaSeio-ou TruXafavot|at TJ Tciattt «5 TOU
a Vat. 3791 collect. 11 secundo loco, in excubiis trium mss. Veron.,itemVindebon. collect. 5, ulrius-
angelorum.Dein, Berodes impius,in editis anteQuesn. queliisp., Isid., Ratisp. et aliorum codictim. Deest
et in quibusdam mss. etiam in Graeeaversione et in codicibus quibus Ba-
'»EdiiiConcil. cum codd.Vat., Hisp.,Isid. et collect. luziususiisest.Mox, tncruce prom%nolegiturin Val.
21, magi gaudenles suppliciter veniunt adorare. At in collect. 3 et alio Vat. 5845collect. 8, in Hisp., Isid.
puriori ms. Hisp. Vindebon., magi gaudenles suppli- aciumss. collect.21.Dein, paradisi januas inVeron.
ciler adorare : ex errore autem nominaiivi gaudentet 57 ac 58, in tribus nostris et duobus Baluzii codd.
pro gaudent posteriores exscriptores ejusdem colle- collect. Chalcedon. Rusticus vero monuit in quibus-
ctionis ex ingenio supplevisse videntur verbum ve- dam suis codd. scriptum fuisse porlas, quod nos in
niunl. MoxVeron. 58 et Vat. 1322, cum Parisiensiet cacteris mss. reperimus, et Baluzius in duobus Clial-
ColberlinoBalnzii: Nam cum ad prmcursorissui. Ve- cedon.
ron. 57 delel sui. Dein, veniret pro venit in editis I In marg. edil. Rnm., aupxbsyivvnats,ex Lat.
Leonis ante Quesn. nullo nostro codice suffragante. J Ms. Bas., tXtyxos UTrapyet6eiaf Suvaftewf.
c Tres mss. Libri Veron., totidem Baluzii, ac $ Ms. Bus., Sta TWV
* euayyeXtxwv pwvwv.
praeterea Vindebon. Hisp., et unus Vat. collect. 11, Ms. Ven. sectmduui utroque loco, j3ouXeueTat.
secundo loco,complacuit. Deinde, utique pro ilaquein * Ms, txeTeuTtxwf
Bas.,
6 Ms. Bas., Trpoo-xuvoOvref.
Veron. 58 et Vat. 1322. Diaboli vero pro diabolica TOO TtpoSpbuov iuvrov 'Iwavvou.
in Vai. Reg. collect. 1, in Vindebon. Hisp., in Ra- 7jMs. Bas. et Ven. secundum, primo loco,rjuS6
lisp. et Vat. collect. 11, secundo loco. iJ) xrjo-a.
d Vat. cod. 5845, de quinquepanibus. Editi Leonis 8 Ms. Bas., TOUTW Sri wf Qew.
ante Quesn. cum niss. colleci. 11, primolocoet col- 9 In ms. Bas., TOptiv yap iretvav,xat Stâv, xuTrtav
lect. 24, et de quinquepanibus. Moxsalurare pro sa- re, xaiuTrvoOv.
tiare in Veron.« et Vat. collect. 3. 10Ms. Bas., ex TTIVTS
e Tres codd. Veron. et duo alii collect. Chalce- II Ms. Bas., apTwv...xopeoSat.
" uSwpcjw.
don., prmsihii. Editi anteQuesn. cum codd. collect. Ms. Bas., UTtripêTOftrjxeTtStipfiv.In ms. vero
11, 21 ei 25, prmstal. Ven.,
13
secundo utrouue loco, urrrjple.
1 Ediii Questiello anteriores cum mss. collect. 21 Ms. Bas.,wxeo-8ai.
el 24, subsidentibus. Caeieri codices, desidentibus, **Ms. Bas., Trjf Terapraiaf rjSrjTayrifirpof TO.Trjf
paucis exceptis, qui lectione buic alfini, sed corru- ywvrjfxeXeuo-fta l?avao-Trio-at: quaeverboruin colloca-
pta praeferunt desitientibus, desinentibus, desudanti- tio nobis magis arridet. Hoc eodem in loco in secun-
but, vel desistenlibus. Vide not. 25 Quesn. . do ms. Ven., loco secundo, pro TrirTeTapTaiaflegi-
s Cod. Veron. 58, duo Vat. 1342 collect. 3, et tur tijf TeXeUTaiaf.
4522 collect. Chalcedon., Yercell. collect. 8 et rass. '" Mss. Bis. et Ven. primum et secundum ulrobi
collect. 21, cura prima editione addunt Lasarum. que, fteT«5Xrj9ivT«, scjlicetTao-Totxeta, sed perpe^
h Pariiculam et in aliquibus ediiionibus, et a Ques- ram.
nello insertam aelevimus uii superfluam aucioritate
771 S.«LEONIS MAGNIEPISTOLiE 778
aliud tamen est, * unde in utroque A Xpo-Toy, ourwf oOTrjfeturrjfIOTIjiucrewcTOXeyetv"Ey»
persona sit; '
cominunis est contumelia, aliud unde commiinis est xui o narrjp ev lo-ftev,xai TOXeyetv* "ODarripftoujxet-
glorlal De nosfroieriim illi est mirior Paire lmmani- fwv ftou io-Tiv c{ xai Ta uaXto-Ta yap iv TWAeo-TroTii
ias: de Patre ifli est Sequalisciim Patre"Diviriitas. IrjcfOuXptorw TOU6ea0, xul Tou av8pw7rouIv IOTITO
* ixetvo, s^ f)5 iv exaTepwxotvoviarfm Tiif tSepewf,'xai eTepove^ ou xotvivTOT«f
rtpoatarcov,Oftwf fripov eo-Ttv
So^rjf xafflerrrixsv,sejrjftSv ftsy yap ecrriv etOfwrj IXacro-wv VoOVturpbeetvSpwjroTrjf, urcb 8S'T6U narpof eo-rt»
aStk i Uxru•roOnairpoVto-rj©eorrjf. i
CA#.y. Veritat catnisihChrish probatur ex Scri- Ata TauTrjvTofvuvTOSTrpoo-WTrou TrivIvwcrtv,Tiivh
ptura. — Propterb hanc ergo uniiaiem personae in exaripa fvatt voetcrQat oyeiXoucrav, xal utovavaytvwo-xo-
utraque nalura iritelligendani, etFilius horiiinis «le- piev avSpwTrou xaTeXrjXuBevat li; oupavou'o7roreo Ttof
gitur descendisse de coelo, cum Filius Dei carnem TOu©eouTOerwfta61;avrrjf Trjf napSlvou,ig pf erixBri,
de ea Virgine de qua est natus, assumpserit. Et TrpoereXaSeV xai TrctXtv o Tior TOU©eouerTaupw8etf XI-
rursus Filius Dei cruciflxus dicitur ac sepultus, yefat, xai Tayeif OTroreTauTa oux sv aurji SSOTTJTI,
cum haec non in Divinilate ipsa, qiia Unigeni- Iv f Movoysvrif,xal eruvafStof,' xai Oftoouo-tof lort TW
tus cdnsempiferiius et consubslaiiiialis est Pairi, IlaTpt, aXXiv rp ao-6svetarrjf «v6pwTrtvrjf uTroftSftevrjxe
'
sed In naturae humanae sit infirmitate perpes- yucrewf. 08ev TOVMovoyevrj Tt6v TOU6eou erTaupw-
sus. 825 Unde Unigenitum Filium Dei cruci- B ] 8svTa,xat TayevTa* Tr&VTef xai ev TWIuft66Xwcruvo-
fixum efSepullum omnes etiam in Symbolo conflie- poXoyouftev, S26 XUTixetvo TOaTrocrToXtxov' Et yap
mur, Secunduma illud Apostoli: Si enim cognoiisseni, syvwirav,ouxuv rbv EuptovTiif 36|rjf eerTaupwerav. *OTS
numquam Dominum majeslaiis crucifixissent (41Cor. 51 aurof 6 xuptofrjftwv, xul SwTiipT»VTricrTtv TWV fta-
* '
II, 8). Cumauiem ipse U'->minusriniier aique Satva- hntSrr3ia TWVoixEtwv ^f7raeosiJeVepwTrjerswv.Ttva
iiir fidem discipulorum " suis inlerrogatioiiibus eru- fte, frial, Xiyouo-cv ot avBptarcot eevatTtovTOUav6pwirou;
direl, Quem ' me, inquit, dicunt hominesesteFilium xal exeivwvUTroxptvafiivwv, '
aXXaf aXXwvetvat o6|af
hominjs? Cumque illi diversas aliorum opitiiones "Tfietf,yrjo-i,Ttvafte XeysT! stvat; ifti SrjXaSri T6VTfto»
retexriissenl, Vot aiitem, ail, quem nie etse dicilis? TOOavSpwTrou, xui oviv ftop<p« SouXou,xai ciXri8e£a ow-
Me tilique, qui sum Filius hominis, el quem in forma ftaTOfSewpetTe,rivu ut Xeysre" ttvuf, sv6a6 uuxaptos
servf atqiie iri veritate carnis aspicitis, quem me IleTpof6e66evIftTrveuo-flelf, xai Sta Trjf olxeiafoftoXoyia;
esse diciiis? Ubi B. Pelrus divinitus inspiratus, et iracrt ftiXXwv yiveor6aterwTrjpia Totf eflvecrt,Su et, yiicriv*,
Tu es, 6 XptOTof6 Ttof TOO6eou, TOO(Jwvrof'xai a!;twfuu-
coriJesSionesua omnibus gentibus profuturus,
inquiC,^ tftrMfiii^'Fitius Dei vivi (Maiih. xvj, 16). xapcofaTreyavSrj TraparoOKupiou,xai urcbrns icpuro-
Nec irii"meriiobeatus esl pronunliaius a Domino, et Ti57rou icirpus TO* areptbv irctarcuaaro r$s f« stpsTrjf,
» Meiior.visa est hpecleciio, quam npn solum pri- (C rumsuisinterrogationibus audiret. Vide not.26Quesn.
ma editio et Conciliorum, verum eiiam tres libri ' Addidimus me ex iribus vetustiss. Veronen., ex
mssêfbri. nechoiftat. Reg. colleet. 1, alius Vat. Vat. Reg. collect. 1, Viridebon.Hisp.,Vai. colleclt.H,
coflect. 3, aliils collect. 41, secundo loco, Ratisp. ac utiôqiie'locii, Halisp., Romarib Lectionario, Vaf.,
trte riodtri titfliejk 'Chalcedon. cum CodU.Baliizli ac laiidein ex Vat. 13-22collect. Cbalceilon. aliisque
prsfcferutti.Alias,unde contumeliairi ulroque commu- quaiuor aptid &alrizium.Solumduo ex laudatis rOdd.,
Veron. S et babfenl : Quid me, inquit, dicuntt
' b Pecliltare esl Leonem sumpsisse hunc locum ex Dein, vot, ait,58, querrlme dicitis esse? in duobus Vero-
Ainrtsiini libro conira serrhortemArianorum cap. 8, neri. et in Uatisp.In alio autem Veron., Vot, ait,
efHunc ilsdem, nuritfaliis verbis utendurii credidisse. quid me diciiis essef Iri Vindebon. Hisp. deest ait; '
Sie"£nim ibi legitur : Acper hoc propier istam unita- in uno Vat. autem desiUeratur.
lem per"ionminutraque hatura inteltigendamet Fitiut s Codd. Katisp. et Vat. collect. 11, secundo loco,
• .-,..
hominis dicitur descendissede coelis,quamvissit ex ett praelerennl Cltrtstus.
qumWteWafuWrVftgffie assuMptiisi et Filiu» Dei ' * Ms. Ven., STSpov fg eerrtv.
dicitur etVHfixdset seputlus, quMvliihmc honin Di- 1 Ms. Bas. cuin cbdd. Ven. primo et secundo,
vinitate ipsa,qaa ntVnigthitiis Patfi eocetefnus; sed utrobique, s
xai Oftouertof oivT^.
in naturaShumanmsit infirmitate pefpeisui....Vnige- Ita iri niss. liasil. iet Ven. ambobuf, juxta lextum
nitum vero FiMm Detfrueifixpm el sepultum omnet Latinum, 0uigenitnm Filium Dei crucifixumet teput-
etiam in SymbotoeeHfiiemUr.Brideeit et illud Apo- iutn, nisi quod in Basiliatto additur xai avao-TOvta.Tn
ttoli: Si enim cognovissenl, numquam Dominumglo- j» edit. male, TOV Movoyevri Ttov TOUTOU aruvp<J)i%ra',
rim crucifixissent. ld in magnain Augustini gloriam ''* Ms. Ven.
cedil, et Leouis quoque simtiuriiac fflligeniinmcom- primum, ititvrts ev ra>cruftSoXuoftoXo-
mehdat.Duo niss. Veron. et tres collect. Chalcedon. youftev.
Editiones Concilioruin omit- * Ms. Bas. lcJTratSsuo-ev.
pro ergo babent entm. '
tuut ntrumqlie.'"' •' ; *va 6 Non (iiibitavimus ita emendare
ope codd. Basil.
« Duo autiquiss. Vat. 1342 collect. 3, et 5845 col- et Veii. secrihdi utrbque loco.' BasilianOS qiiidem
lect. 8, dicltu+i Htin'*reciiaiiiAiigustini textu. Mox halret :
fiva ftsv sed ex ui factum ftiv, efrore aina-
pro assumpserit ih pfima editione iJiiumpjit.
' Dein, niiensium, quis non videt? Hanbledtionem ndtarunt
crucifixus teyiiur in Veron. 5T.,V in margine ellam
- " ' '" editores
'' "" Roniaiil.
; **"' ln
,5' Vulg.,'fiv«,
Vi'' ''-'
''*'Oiiiitescôatl.coileCf.Chalcedon., UlriqueHisp., <fti#t: :t
nec noiiT>id. ef Vat. 5S4tS,ciiurtVdii.Concil., itlud *Ms. Bas., elvatSrjXaSri.
* Hanc vocem elvaV hnbet ms. Basil., quam nna
Apostotl dieftim. Post pauca, Dontihumglorias cruci-
/litssrtii.ln Rsflisp. cod., sicuti etiain
">" apud
"••' Augusll- adjecissennis, msi et rii texiii L*rtino!ei*taret':' " qiient
'
num legitqr. rne essedieitis? lii Vulg., ilû utiiytitV''
!H<M-fat. collect. 24 et Sichardus addunt suo- * In riiarg. edft.'klrjlm., 1
• tttfib»?'-*'
iv.ii;!.' -;uii. ; nc, :•: lF:r.
rurnl lri editis Lerifiis afnte QdesiiV,perperain, Suo-
773 EPISTOLAXXVHt. 174
a principali petra soliditatem et virtutis traxil et A *al Tfjfrcpoariyopius' ie Ttf St' airoxaXuiJ/ewff TOU IlaTpOf
'
nominis, qui per revelationem Patris eumdem » et TOV aurov xai Teov6eou touoXbyriai, xul Xptarbv httt-
* Siâ 6aTippuXaftâvoftevpv, «VOVIJTOV
Dei Filium est eonfessus et Cliristum : quia unum SrrrcepevTOUTWV
horum sine alio receptum non proderat ad salulem; irvyxuveveif o-wTrjpiav" xai TOU aurouuTrrjpêxtvSuvou
ei aequalis erat periculi DominumJesum Christum TOTOV Ruptov'irjo-ouv Xptffrovi Qzbvftovovavguav6pw-
aut Deum taniummodo sine homine, aut sine Deo 7rou,rj Sixu ©eouTrto-reuetv avfipwTrov ftovov.* MeraSi
solum hominemcredidisse. Post resurrectionein vero rr)vicvitaruatvTOUKupiou,rj Ttf SrjXaSrl TOOaXrjSouf
4
Domini (quae827 utique veri b corporis fuit, quia auTOuerwftaTOf yiyovtv, iTretSrjTrep oux aXXofaviorrj,
non alter est resuscitatus, quam qui fuerat cruci- et ftriS2S ° oraupwSeif,xai etTroSavwv, ? Tt Irepovrn
fixus et morluus) quid aliud quadraginta dierum TWVTeao-apaxovTa rjftepwvauToOSiuytayriyiyovev, ri
mora gestum est, quam ut fidei nostrae integritas Iva ex 7rao-vif a^Xuof Ta Trif Trio-Tewf nftwvxaflapGn;
8
ab omnjcaligine mundaretur? Colloqtiensenim cum StaXeyoftevof yirp sauToOftaSrjTatf,xal auvStaTpiSwv,
7 * uxptSearspbvre, xai TCoXuTepuy-
discipulis c suis, et cohabitans atque convescens xai o-uvaXt?o'ftevof,
(Act. l, i), et pertractari se diligenti curiosoque ftovtxwrspov Sta TrjfetfrifeauTovijVrjXaf acflat TrapaTOU-
contactu ab eis, d quos dubielas perstringebat, ad- TWV, ouf eTrXrjTTeTOaftyiSoXov, 9 evStSouf'Sta TOUTO xal
raitlens, ideo et e clausis ad discipulos januis intro-1B xexXeto-ftevwv
TWV 6upwveto-rjetrrpof ToOffta6»Taf,xai
ibat, et flatu suo dabat Spirilum sanctum (Joan. xx, TWyua-riftaTt TWlauToOTrapstêvuytov QveOfta'xai
22), e.l donato intelligentiaelumine, sanctarum Scri- âptôftevofTOywf TOTfif yvwo-ewf, TWV 6etwvTpufSn
pturarum occulta pandebat; et rursus f idem vulnusi irtexukvTcre ruuTcbpprira'xai rraXtv6 aurof Ta Tpau-
laleris (Ibid.), fixurasclavorumet omnia recentissi- ftara Trjf TrXeupaf,xai Taf Starprjo-eifTWV riXwv,xui
mae passionis signa monstrabat, dicens : Videle' TcuvruTa TOU veapou Tra6oufSTreSeixvu o-rjfteta,Xeywv
manus meat et s pedes,quia ego sum. Palpate et vi- YrjXayrjo-aTe ut, xal tSeTeOTI7rveuftaaupxa xal ooria
dete,quia spirilus carnemet ossanon habet, sicut me! oux extl< xa6wfIftl 6ewpetTe iôvra' OTrwf av '• ftefte-
videtit habere (Luc. xxiv, 39); ut agnoseerelur in eo> vrjxivatev«UTW yvaaQyr) iSiorrjfTrjf Te 6eiaf, xui Trjf
proprjetas divinaebumanaequenaturaeindividuaper- av6pwTrtvrjf fvaeas " aStaipeTOfoutw TCuaSwftev TOV
manere; ej ita sciremns Verbuinh non hoc esse quod1 Aoyov,ftriTOUTO etvat,OTrep ICTTIV rj aap\, «XX'ivu llbv
carnem, u,l unum DeiFilium et Verbumconlileremurr TOO ©eouxai TOVAOÔV oftoXoyrio-Wftev, xui rr)v aupxa.
et carnem.QuofideisacramentoJCutychesistenimiumI THfTtvofTrio-Tewf TOOftuo-rrjpiouxoujof wv Euru^rlf
jesiimandusg29 esl vacuus, • qui naturam nostramin1 ourof, xai afteT0j£ofoyeiXet voftt'{eo:6at •'- of Trlvfvaiv
Unigejutp Dei.nec per humiliiatem mortnliiaiis, nec1 crjv rjftSTepav Iv TWMovoyevet Ttw TOU9eo0 OUTS Sta
per gloriam resurrectionis a^novit. Nec sententiam1 IC TrjffTKTtstvoTflTOf Trif av6pw7roT>iTOf, OUTS Sta Trifo6|rjf
beatj jjpostolietevangelistaeJoannis expavit dicentis:: ITTITVW Trjf avao-Tatrewff' OUTS rr\v UTCOfuon ifoSriQn
Ornnistpiritus qui confiteturJesum Ckristumin carne'' 830 T0^ftaxapiouaTroo-ToXou xai euayyeXto-ToO 'lwavvou
" oTtirav TrvsOfia
teititu, ex Dgoett: el omnisspirilusqui sqlvitJesum,, TOO XsTiOVTOf' TOoptoXoyouv ',*'Irjo-ovv
Veron. 58 addit Deum. Mox, sine altero pro sine e h Ecliti cum qttibusdammss., hqc nqn este. Poiio-
aUo ih prirria editione, et ln Vat. 546 collect. 21.. rum et plurium codd. et prima- eîiioriis '^yntaxim
Paulo posl, ted mqualis invnlgalte anie Qrie.sn.', , praetiiliinus. Mox, et ununi Dei Filiuth' in utrisqiie
nullo nostro •' codice
•" opitulante, nec priniae •editionis
( s Hisp. et in Vat. lsid. Ediii arile Quesri., et ut uiium
eXemplo:' Dei Filium. tlein pro eonfiteremurin Vat.'l322, ''cpn.
b Pririia editio et codd. collect. 21 ac 24, hominit t fiteamur; in Vindebori.colleci. 5, cbnfiteniuf.
fuit. Alia exemplariaut in textu. Vide not. 27 Ques- '<- ' Veron. 58, auid natufam. Paulo qui solvit
posi,
irelU.'Mox,'qiiiaaliief rionest tesuscitatusin vulgatis s Jesum Christumin prima edilione ei quinque mss.
' Ms. Bas., wftoXoyrjcev
Leonis ante eiimdeni Quesn., qui cinn priina editio- i- etvaixal ^ptsrrov.
ne et editis Concil. sirtsque codd. lextiis lectionem n * Ms. Bas., SixaeTepou.
recepit, quani omnes quoque nosiri antiqui libri ap- i- * Muiavimusxuri, <|uod eral in vnlgalis, in ptri,
probant.1— auctoriiate mss. Basil. et Ven. amborum.'Nec aliud
« In Veron. 57 ac in Vindebon. Hisp. alioque Val. t. sane legendum postulat texiug Laiirius, Pdtt resur-
desideratur suis. rectionemvero.
* Verott.8,'quosdubitasseperspiciebat.Mox, assen- l- * Ms. Bas., ouxaXXof.
* iTctircep
tum adhibenspro admitient in Val. Hisp. In Vat.au- i- Ms. Bas., Ti 5s xai sTepovrj TWV ncrffapaxovTa
tem Isid., asiensumadmittens; et in Vat. 546 collect. I. rjftspwv StaywyrlauTouyiyovev.Itt ms.'ilide'tii"Ven.,se-
21, astensumprmbuit. 1» CUiidoutiobique, ri... Stuyuyr).
' Mss. Ven. ambo, Totfiaurou
• Dtio Veron. 57 et 58, cum Parisien. et Corb. }. fta6rjTai"f.
Baluzii, clausis januis ad i-
discipulos; Colbert., clau- * In marg. edii. Rom., o-uvauXt{6fwvof.
tit ianuit introibai ad disclpulot. * Ms. Bas., axpt6io-T6pov Si.
' Vocem idema Quesnello expunctam, quae qui- i- * Ms. Ven. secuiiduiii joco serundo, aveSiJjoy.
dem abestin edTiisConcil. et nonnullis noslris cOdd. 1. '• Ms. Bas., iv auTWueftevrjxevat
,l yvwo-6etrj.
revocaviuiuS complurium et piaest;iiitiorurii exem- 1- Ms. B.iS.,aStaiperwf.
plarium ancioritate, niniirum triuin Veron. Vat. I. '* Ms. Bas., oOTtfTrivyuo-tv.
collect. 3, Ratisp., alterius Vat. COllecl.11 secundo to '* Abest OTIa mss. Bas. et Ven. secundo iilrpbi-
: ..>,..
loco, duorum collect. Cltalced., quattiorBaluzii, nec BC que.' '*
non mss. eollect. 21 et 24, quibus'"s ' Graeca
;1 e-
interpre- Adjecimus "irjo-ouve codd. Bas. et ên. ambo-
ttliO Conciltit,o aurof, ips*. bus. Concinitlextus Laliiiiis,êsu^Chrislum inkafnt.
« Prhnaeeditionis exeniplar et cod. Vat.Reg., pe- e- Jn vdlg., iptffToysiiiiei'lnirbOjv.
itt mtos. Moi, Nonkabenl in Vat. 1322. •
' '
77« S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. I " , ,776
tx Deo non est, et hic ett Antichritlus (1 Joan. IV,1). AXpterroviv capxi iXrjXuOevat, arro 6lou iofi, xat rcuit
Quid autem est solvere Jesum, nisi liumanam ab eo rrrtOftaTOStatpouv'Irjcrouv Xpiarov, arro6eou ouxsoriv'
' « 51 ioTtTO* Statpouv
separare naturam fl et sacramentum, per quod unum xul ouTOflo-Ttv o 'Avrixpio-TOf'
salvaii sumus, impudentissimis evacuare ligmentis ? 'irjo-oOv, et ftrj TTJV avftpwTctvuv UTCauTOufvatv airo^w-
Caligansvero circa naturam corporis Christi, necesse pi?ttv, xal TOftuonjptov, 8t' ourrep eo-w6rjftev ftovou,
est ut eliam in passione ejus eadem obcascationede- 7retpaa6atftaratov Sta rrXao-ftaTwv avatSwv arrepya-
sipiat. Nam b si crucem Domini non putat falsam, •%taBat;6 Si Trlvaj^XilvuytoraftevofTrepiTrivjuo-tvTOO
et susceptum pro mundi salute supplicium verum crwftaTOff TOU XptoroO,avayxaiw?xal irept TOTra6ofau-
fuisse nou dubilal; cujus credil mortem , agnoscat TOOrn Tcupurckriaiu *
TuyXwo-et Ttapaypovet.Kai yup ei
et carnem : nec diffiteatur nosiri corporis liominem, TOV oraupov TOOAeoJroTou iJisuSriftri vevofttxe,xal TO
* uvaSeyJjiv,
quem cognoscit fuisse passibilem ; quoniam negalio Tra6ofTOuTrip rvs TOOxoo-ftou o-wrrjpiaf
verac carnis, negalio est etiaro corporeaepassionis. aXrj6wfyevoftevov * ou Ttvofouxouv
ouSaftwf aftytSaXXer
Si c crgo Cbrisiianam suscipit fidem, et a praedica- iTrtytvwo-xee TOV 6avaTOv, 6 xai TIJV
iTrtytvwo-xeTW o-apxa'
tione Evangelii suuin non avertil audiium ; videat xai ftrjSI Trif rjfteTlpafauTovaapxbs uvBptaicov arcup-
d
quae natura 831 iransfixa clavis pependerit in veio-6w, ov7ra8rjTov eyvwyevoftevov, iTretSrijreprj apv«o-tff
crucis ligno , el aperto per militis lanceam latere B TOO aXrj6o0ferwftarofupvnais iart xal TOOTra6oufTOU
crucifixi, intelligat undesauguis et aqua fluxerit, ut o-wftaTOf. Et ToivuvSiêrat 7rioTtvXptortavwv,xui arro
EcclesiaDei et lavacro a rigarelur et poculo. Audiat TOUxrjpuyftaTOf TOOEuayysXiouftri TMV otxeiavctxoriv
et beatum Petrumapostolum praedicantein,quod san- aTroo-Tpeyet, erxoTreiT» Troia yuo-tffStaireTrapfiivrj TOtf
ctificatio Spirilus pcr aspersionem fiat sanguinis rjXotf7 iv TWTOOoraupou rJuXw expiftaTO,xat 8 avot-
Cbristi. Nec transitorie legal ejusdein apostoli verba yeio-rjfrrjf TrXeupSf Trpoo-7re7trjy6TOff TWoraupw Sta TOU
dicentis : Scientet, quod non corruplibilibusargenlo SoparofTOU arpaTiwTou,voeirw7r66svTOatfta, xai TO
et auro redempti etiit de vana veslra conversationepa- uSwpepp'urj,wors T>iv832 'ExxXrjo-iav TrjvTOU©eou
ternm traditionis, sed pretioso sanguinequasi agni in- TWTeXouTpw xaTap8eueo-6at, xai TW7rop«Tt.'AXOUITW
contaminatiet immaculati JesuChristi (I Pelr. i, 13). Si xai TOOftaxapiouUirpovTOUarroaToXou xrjpuTroyTOf'
9
Beaii quoque Joannis apostoli testimonio non resi- OTt6 xa8apto-fi6f TOOnvsuftaroffSta TOU pavTtaftouyi-
{
stat, dicentis : Etsanguis Jesu FiliiDeiemundat nos verutTOOatftaTOff TOUXpto-Tou'ftrjSiTrapoStxwt avayt-
ab omni peccato (I Joan. i, 7). Et iterum : Mmcest VWO-XSTW TOOauroO «TrooroXouTa p^ftaTa XiyovTOf
vietoria qume vincit mundum, fides nostra (I Joan. v, EiSoTSfOTtTrepôu fQuprots,apyupiw,fj ^puo-twiljrjyo-
4). Et: Quis esl qui vincit mundum, nisi qui credit, pao-6rjTeix Trif ftaâiaf uftwv TcurporcapuSbrov ava-
quoniamJesus est Filius Dei ? Hic est qui venit per Q o-Tpoyfjf,aXXaTW TtftiwatftaTt, wo-avel 'AftvoO ityiav,
"
aquam et tanguinem , Jesut Chrislus; non in aqua xui ctftwftou Xptorou 'irjeroO.Kat TOOftaxapiou Si
totum, sed in aqua et sanguine. El spiritus est, qui 'iwawouTOOairooToXou '*
TJ uuprvpiu ftri stv6toraer6w
teslificatur, quoniamh tpiritus est veritas. Quia tres XiyovTOf* Kat TOatfta TOO'irjcrouXtoOTOO6eoOxa6api-
« Codd. collect. 24 cum vulgatinribus editis, et tes, Quis est, etc. Post pauca in iisdem Veron. et
tacramenium fidei, per quod salvali sumus. Omnes Ratisp., quia Jesus est Filius Dei.
nostri codti. cuin priiua editione lectionem a Quesn. h Ediii ante Quesn. cum mss. Vindebon. Hisp. et
textui insertnm confirmaiit, exceptis duobus, inqui- Vat. collecl. 11, 21et 24, habent: Christut est veritas,
.bus vox unum oiuiiiitur. Vide not. 20 ejusdem. itemque
b Val. Hisp. et Isid., qui crucem.
<•Cum plerisque et opiimae notsecodd. nec non I Ms. Ven. secundum, loco secundo , TOO 'AVTI-
cum prima editione, elConciliorum, quibus Gr.uca ^pio-TOu.
versio cohaeret, reposuimus eryo pro enim, quod in * lei marg. edit. Rom., StatpetvL. Atque ita in ms.
paucioribus inss. et iu Leonis ediiis babetur. Cod. quoque Ven. secundo, secundo loco.
' Ms. Basil., xui
Vai. collcct. 3 habel Qui ergo pro Si ergo. Quidam yip aruvpbvTOOASO-TTOTOU ^suSrj
codd. prteserlim colleci. Clialcedon., suscepit pro ftiv* evoftecsv.
suscipit; ac dein, non averlat pro non avertitin Viu- 5
Ms. Bas. et Ven., avaSstxfliv.
debon. tlisp. Ita legendum monent coild. Bas. etVen.
d Uatisp., in cruce etaperto. Mox, mililis lancea in Perperam in vulgatis, auftSaXXot.Ul enimprimus. supra
Vat. coilect. 11, primo loco. Dein D
pro fluxerit aliqui vevofttxedixit, indicativo modo, ita et hic aftyt&tXXct
nosiri codd., fluxerunt, fluxerint, vel effluxerintcum diciTe debuit.
edilis ante Quesn. 6 Ita cod. Bas., juxta Laiinum,
agnotcalel carnem;
0 Solus Vindebon. Hisp., regeneretur. MoxVinde- xai in vulgatis non apparei.
bon. collect. 5, Ratisp. et mss. collect. 24, alque 7 Ms. Bas., lv Ty : qune
erraupwt;uXwxexpiftao-TO
Baluzii omitiuiitei anle beatum. Postea , fiat sangui- ullimavoxhabettiretiam inuis. Ven. 2, secundoloco,
nis Jetu Christi inVat.Hisp., Isid., Veron. 58 et Vat. primo vero, ixpiuuaro.
1322. 8 Codd. Bas. et Ven. secundus, uiroque loco,
1 Codd. utrique Vindebon. addunt Chritli post vuyeioTjf: Venelusvero primus, uwytiavs'. quodcerte
vocem Jesu. corrtiptum a vuyeio-»;; quaeleclio miniuiespernenda,
t Duocodd.Veron. etRaiisp., et hic, et postpauca, derivalur enim a vuo-o-w, pungo.
vicitpro vincit.Dein, fides nostra pro fidesvestra scri- ' Ms. Bas., TOO 6io0.
10 Ms. Bas., ou
psimusex plerisque ac potioribus mss.cum editione tfBuprot:ipyvpiovvxpwiov tfyopu-
prima , et Conciiiorum, ac M s.
interpretaiione Graeca. erdrjTt. Ven. secund., utroqne loco, ou Totf tpflap-
MoxVeron. 8, Vindebon.collect. 5 elRatisp. ignorant TOtf.
II Ms. Bas., 'irjcoO
conjunctionem el. In Joanne quidem post versum XptoroO.
" Ms. Bas., ftrj irreivto-Tdivdw,
»niecedentem immediate subjiciuntur verstis sequen-
777 EPISTOLA XXVIII. 77&
tunt, qui testimoniumdant, spiritus, aqua, elsanguis, A ?et rjfiaf artb TcuarisaftapTtaf. xat TrtiXtV auTrjleriv r)
et tres unum sunt. Spirilus ulique sanclificationis, et vixrj ri vvxhav.auTOVxocrftov,rj Trio-Ttfriftwv'' xat Ttff
sanguis redemptionis, et aqua baptismatis : quaetria laTtv , o? ivixrjersTOV xoo-ftov,et ftri 6 Trtoreuwv,ore
unum sunt, et individua manent, nibilque eorum a * 'irjcouf eoTtv6 'Xtof TOO6eoO; ouTOf6 ep%6fievof 5t*
sui connexione sejungitur ; quia calholica Ecclesia uSaTOff, xai uiuuros, 'inaouf Xptorof oux Iv TWuSart
hac fide vivit, Rhac 833 proflcit, ut in Christo Jesu ftovov,aXX'Iv uSaTt, xai atftaTt' xat TOrtvevuitiart TO
nec sine vera Divinitate humanitas , nec sine vera uuprvpovv,' iTretSriTOTrveuuaiortv r) aXri8sta.Tpeif
credatur bumanitaie Divinitas. yap eiertvot uapTupouvrsff,TOTrvsufta,xai TOuSwp,xat
roatfta v xai ot TpsiffTOev eiat,, TOTrvsOfta STJXOVOTITOOaytao-ftou,xai TOatfta Trjf XuTpwo-swf, xai TOGSwpTOU
5 arrsp 6
BaTTTio-ftaTof Tpia sv lort, xai afteptora ftlvet- xai ouoevaurwv arro S34 7Wf aurwv %wpi?eratcru-
vaftias' iicttSriKtpr) xaSoXtxri'ExxXrjo-iaIv Taurvj?>5,xat TrpoxoTTTet T>iTriorei.°Iva ftrjrs Siâ TrjfaXrj8oOf
Bebmros8 rj avSpwTro-njf, 8 ri SsorrjfTrioreuviTat.
ftrjTeSiâ Trif aXrjSoufavSpwrroTrjTOf
CAP.VI. Eutychisprava et subdola confessio.Qua npoffftlvTotys TiivStaXaXtav Trjf vueripas axpoao-ewf
ralione, si resipiscit,communionisil resliluendus. Le- 106 EuTU^rjfarrexpivaTO,Xiywv 'OftoXoyw Ix Suoyu-
gati miltunlur in Orienlem. — Cum autem b ad in- o-ewvyeyevrja-SatTOVKuptov riftwvTrpoTrjf Ivwcewf
lerlocutionem examinis vestri Eutyches responde- 11fteTaftlvrot Trivivwo-tvftiavyuo-tvoftoXoyw" 6au,ua£w
rit, dicens : Confiteorex duabus naturis fuisse Domi- B TrivouTwf aXXoxoTOV, xai OUTW SteorpaftftevrjvoftoXo-
num noslrum ante adunalionem; post adunationem ytav, ftrjoefttaTWVStxa?6vTwveTriTiuricsi 56rjao-avim-
vero unam naiuram confiteor: miror tam absurdam Xri^tuov'xat TOV OUTWJ aypovaXoyov Iv TtapuSpounyeyo-
tamque perversam ejus professionem nulla judican- vora, " wf TWVaxouo-6ivTwv ouSeviTrpoo-xpouo-avrwv'
tium increpatione reprehensam, et sermonem nimis OTTOTS TOVaurov TpoTrovioriv uatSis rb Xiystv, wf ix
136
insipienlem c nimisque blasphemum, d iia omissum, Suo yucswvTrpoTrjflvav6pw7rrio-ewf ftovoyevriflortv
quasi nihil quod offenderet esset auditum; cum lam Ttof TOU©eou,wo-Trsp io"Ttva6lptTovTOStaSeSatou<r6a[,
irapie duarum naturarum ante incarnalionem unige- wf ftera TOTOV Xoyovo-apxayevea6«t,uia ivaurw yucu
nitus Dei Filius fuisse dicatur, quam nefarie postea-Tivorrsp OTrwfav ftri Euru^rif 6p6wff,lvrjT'ouvavs-
quam Verbumcaro (actum est, nalura in eo singula- xTwf u7roXa6rjpnBiv iTcetSriTcep i% ouSeftiafriftwviirs-
ris asseritur. Quod ne Eutycbes ideo Velrecte vel OTOftioraiijirifav,rr)vTrjforjf ayarrrjf uTroutuvrio-xoftsv
tolerabiliter aestimet dictum, quia nulla vestra est axpi€stav,aSsXylTtutwTars,tva, ei Sta TWVTOU0eoO
sententia e confulaium, sollicitudinis tuae diligen- otxTipuwv etff'* aTroXoyiav7reottoTaTat TaTOUTtpuyuu-
tiam commonemus, frater charissime, ut si per in- TOf,r) ayvwcia TOUafta8oufav8pwirouxai arro Taurrjs
16Trjf
spirationem misericordiae Dei ad salisfactionem fBopusxaru Tiivotxetav836 5tavotav"xa6ap0ji.
itemque in Vindebon. collect. 5, secunda manu: ac Ij tio, sollicitudinislum diligentiam commonentes,horta-
propterea restringenda est Quesnelli propositio, qua mur, fraler charissime,etc.
* Ms.
not. 31 lectionem texlui insertam contineri affirma- Bas., Ttf lortv 6 vtxrjo-afTOVxoo-ftov.
I Ms. Bas., 'irjo-oufeo-Ttv6 ipxbutvos
vitinomnibusmss.,sedexplicanda decodicibus suis. Si vSurost
Postea duo codd. Veron. ulrique Vindebon., Cbigia- Ms. Ven. priintiin non babet 'irjo-oOf.
nus ac Ratisp., et aqua. Dein Veron.57, Vat. collect. 3 In inarg. edit. Rom., 6rt Xpto-rofIO-TIV
3,cum alio Vat., Bi tres unum sunt. Editi anteQuesn. * Ms. Ven. secundum, piimo loco, xat otri aXri8eta.
Tpsff et,-
cum quibusdara mss., et Ai tres. TOevtiat.
Mac pro ac reposuimus ex prima ediiione , et " Ms. Ven. secundum , primo loco, arrep Ta
6 DeestauTwvin ms. Ven. primo. In Basil. autein rpia.
quinque anliquioribus et optimis mss. Moxvoces in
Christo Jesu desunt in decem codd. et in Graecaver- legitur auroO: qu:Kquidetn lectio melior nobis vide-
sione. Prima editio et Vindebon. Hisp., in Domino lur, nisi quod auToOpro aurou iibeniius legeremus.
Jesu Christo. Inms.Ven. secundo, utrobique, eauTwv,quod itidem
b Edili ante Quesn. cum mss. collect. 24, ad in- ininime spernendum.
7 Iu marg. edit. Iiom. notantur baec verba, lam-
lerrogationem.Vide not. 32 Quesn. Post pauca, re-
sponderetpro responderil in duobus mss. Veronens. quam excitlerint, lv Xpto-Tw'lrjo-ou. L. Scilicet, ivu iv
Dem in quatuor codd. abesl vox nottrum, et postea 'irjo-ou etc.
in decemvox ejus. 8 Ms. Bas., ftrirs,
XptCTW
rj
c Voces nimisque blasphemumomittuntur in duo- 9 Ms. B.iS., rj avSpwrroTrjf
8e6Tn?
yvwpi5»Tat.
etvat TriorsueTat.
bus mss. Veron., in Vat. 1322, in Viudebon. Hisp.,., 10Mss. Bns. et Ven. secuudum utrobique, wf Eu-
in Ratisp. et in duobus Thuaneis a Quesnello memo-' ' TU^rif artexpivaTO.
ratis not. 33, et apud Facundum. II Mss. Bus. et Ven. secundum utroque loco, ftera
d Vide not. 34 Quesn., ubi exhibet variantem co- 31 T»Vevwo-tv;quam veram lectionetn esse vix uubi-
dicis Corb. etFacundi.apud qtiem mox, ante aduna- lamus.
tionemlegitur pru ante incarnalionem, ut idem Quesn. " Ms. Bas., wf TWVaxouo-oVTWv, orrore TOVauTOv
aniinadvertit not. 35.
c Cod. Veron.58, confutatus. Mox, dilectionistum 13Ms.conupie.
TpoTrov;
Bas., 6 aovoyevriflo-Ttva6lutT0v.Amanucnsis
diligentiambabent plerique etiam velustiores codices scilicet bic dormitaiiat.
cuui edilis Concilior. et Graeca versione, nec non ,4Ms. Bas., nyouv-ivsxTof.In marg. edit. Rom. stV
quinque a Quesnello laudati not. 36. Ex his non- ouv.Aique ita in in* Ven. sccundo utroque loco, scil
nulli addunt igitur pnst voces ditectionislum. Lectio- coujunctiin, SITOUV.
nem lamen editionum Leonis aliis codd. confirma- 15ln inarg. edit.
Roin.,TrXrjpoyopiav.
16Ms. Veti. sec. utrobique,
tim prxserlim Vindebon. collect. 5 Ratisp. et Ro- fQoputTrjfxaTti,etc.
manaeEcclesiae Lectionario Vat. 3836, utpote valde " In roarg. edit. Rom., StaTrif o-ouxa6.
congruam baud excludendam pulavimus. Prima edi-
PATROL. LIV. . . r . . 25
77$ S. LEONlS MAGNIEPISTOL^. "W\
^,, .., .,• it
( rj t; ., ;, . V'.>v;,/. ,-.>•.:'--**.MJSMi
carisa perducitur; imprudeniia hoinlriis gjjjj} iiivpe- A»^,.
A Of Ttf p;evouv, wf Ta?tf TWV 7reTrpKyu.ivwv SrjXtii, xa-
*
riti etiam ab hac sehsus sui pesle piiigetiir. Qui Xwfava%wpefvrjv ap|ap.evofarro TrjftSiaf evo-Tacfewf ,
qiiidem, sicrit gesiorum brdo patelecit, bene ccepe- orrrjvixaT^ ufiwvairoiao-stb-uveôpevof, wuoloyetXeêt»
rat a siia persuasiohe discedere, cum vestra seriteri- IOUTOV,0 TfpoTepov * oux stprjxst,xai TauTrjeyrjau/a-
tia coarctatus proliiereiur se dicere quod ant€ nori ?stv T^ TritTTet, rjf ETOTOTITrpwrjv aXXorptOf. 'AiXôrroTe
dixerat, et ,ei fidei acquiescere cujus pritis fdisset iv TWavaSe/iaTiorew uatGtl S^jSari o-uvatvetv oux rjSou-
alienus. £>ed ciini ariatlieinalizando iriipio dogihaii XSTO, eyvwKUTOV rj upiwvaSeXyorrjf,sv TJJbtxeia * Sta-
lioluisset praeBerecousensum, iriieltexit eiim fraler- ftevovra' V:. '..,.; xaxoSo^tK, xat a^tov etvctt TOUSiyso-Sat Tr',v
:^.'d^::',[ ,.!'..> ifU.-. ..,;-. ;,;.; ,_..
riitas vesira"iri sua hiaiiere peiQdia, digiiuiiique esse xpto-tvTJjf xaBatpsffewf ey wrrep, st Trto-rwf,y.uiauu-
qui juiicium corideranalibhis exciperei. De quo si yspovTwfaXyet, xai e|t jSpa"Stov youi/,ottwf iTttyiVwaxet,
fideliier atque utiliter dolet, et quarii recte iriotasit OTTwf stf Ssovr) TWVeTrio-xoirwv erâuTwKuSsvriaxext-
episcopalis auctoritus vel sero cogrioscit; vel si ai vrjTaf s rj'et 1'rrpoffT6,TiXeiovTrjj aTioXoviaff tSot, SOTS
•''* ru J.-< * *" J "••. £,;•-' , •- >,
^- xai
satibiactionis pleriitiitiirieriioriinia quse ab eo male TravTa icap uvrov;xaxwf fpovrptvra, evaoytt,
surit sensa viva voce e'l praeseiitisiibscripiioiie dam- TrapouoTjTvj ywvrj,xojt otxsta Ss xaTaot-/.ao-8riV(zt UTTO-
naverit, nori erit repreheriSiCilis erga correctiim ypayrj, oux eo"TatxaT|pvvwo-ewf ajtof 0 rreptTOV otoptJw-
qiiaritacumi|ue iriiseratio : qnia Domirius rioslef ve- B fi SevTa OTroowouv1'tsoff' STreiSrjfcep 0 iLupibfrjftwv6
rus et boniis pastor, qui ahimam suaiii posuit prd aXrjBtvof, xat a'y«6ofTroiftrjv, *6 aurou fleij
, ,. iwi' .li.|.-\; .Ifu J v .. V. Trjv'ûîjv
. .* ,
^ «.. °-"rXr.^-
ovibussuis (foah. x, 11), e"t qiii vetiii ariiinai homi- urrepTWV TWV
TrpoeaTwv eaUTou, xat of nAoe us yvy_ac
nuih salvare, noii perdere (Luc. ix, S6), ithiiatdres TWV avSpwTTMV o-wa-atio"uxaTrblsijat,(itu.rjTafrjjiaffTrjf
nos suaevult esse pietatis : ut peccanies qiiidem jii- ot'xeiafofyafioTrjTOf etilatj3buA'eTat' tva fo-if ftlv aiiapfa-
stitia coerceat, conversos auteiri misericordia tibri" vovfaf aiifpoiiari fo otxatov,' fbuf Sl ETtiirTpeiJiavTKff
repellat. TCNCeniiii clenium fruiiluosissTrriefides 6 frjf crufiTfaSetaf" otxfof JirjSauwfaTcwcrrjTat. tofe yup
vera defenditrir, qtiaritlo eliam S sectatoribus suis ovTWf', fori avv ayaBtpf w xSpTrw fo TrTfTrtb-fewff aXrjfis?
Ad bnVrieiiiverb causaifi , *•-..- ,. n...
OTS .ui.
xat :;,li t'i.s.
TWV ;'jl; » i ...e. .:.', • ™,...,.. i
opiriio fatsa daninafur. pie exotxetTat, rrsypa rns SvaatGttas e\apxoiv
ac DdeliteVexsequendam, 635^b frdlreS ribstros Jri- rj btfceiaxdioSo§ta9 xafaStxicJefdt.npif Si TOTtuauv
iiim episcopuiti et Reriatttnil pf&tiytefum ' ritull rr)v838 uTroeeo-tii *• eiireSwf,xai Triafwf ItjavucfBrj-
* Cod. Veroiu 5&, pef ir, perperanl pro pesie. IiV coflect. 18, ete voees septein collectlonilius eomprb-
liisp. et lsid, nec upn in Val. collecu 3 et in inss. banlqr. A<cedu|jt lêcjliionariael codices serjuonuiu
collect. 11, 21 et 24cum etlitis anteQuesn., 1 maculq quifius lisec enistola inseriiur, nec non cxetnnlar
per le pufgetur;, qtise,1'ecfiborla videlrit fexeinerii SlhilaWl. In'iirss. «tiblion. <9$,et Vtti. S'Wl «iollecj.
cTationeantiqiii Irbrarii, Ûi riaetHs fn aHtfWottidlce II, UlsHarCepisliotadeseriMim-iet prinio louo eadeni
stmtli laudaio Veron. voces per te, videns sensnra verba exliibentur, secumlo anlcm drsiderantur. Ue
imperfeciuin, ex ingenio addidil vocein macida. In C ( codire Vat. R.j»ime collect. 1 nihii ineiiioiaviflius.j
ms. Vercell. collect. 8, praviiate pwtfetur. Caetera cuiii inenhsec episinla desinai anieceileniibus verbis,
exemplaria letiionem a QnesneHointiiictarii appfo- opinid falsadmnneiur; mi similiier desinii iii Uiiubus
bant. Conrer ejusiiotam 57. Lectionariis Bas. Vat. 105 et 107. Inter liac tani di-
'" Prima ediiioei iila Cbiffletii ciun paucis ndstris ver?a nlrinque documenla, pro iiejjaiiva seiitenti^
mss. codd., frdlrem ndSlrttm, caRtericum Graecavier- pltirinnijitercieterosliibendi siiuicodicescolleciionis
sioffe, fraaes nostros.Vide not. 38 Quesn. Mox,Jutiu- Ohalcedoneiisis et ftr*ca; biterpfeiaiioriis, quae IB
num pro Julium halient mss. libri Vindebon.-dolfect. Cbalcedonensi synodo lecia fui|. Pro aflirmativn vero
Swrique Hisp., Vat. Isid., alius Ynt. collecl. li, maximain awctoalalem habenl prac cateris Ledio-
tiiiUSPalaVinuSS. Jusiinae, dito Ver&nvet Gnlberl. nana, ac priftseriiinivetiisiis.-uimniVaticantim5s56,
Baluiii cum edilis ante Quesn. Juiium aiitem praefe- quod nsui lutt ipsi fieclesue Roinansein basilica SS.
TUIit, prseter COdteesafo isto aDegntoiVnoi. 39, anti- ! nposlolbrum
qUi librl Vat. coHflct. 5, iiem alins Vat. 584S; *c
Verccll. collect. 8, Ratisp., Leciionaiium V>t. 3856, f Ms-ftaS:.|fl.jrpbr*povetprlxit.
a Ms. yen, prutiutii»,p^vovTa.
etoriinfes codices collectionis Chalcedon. tum nb$tri . .
lurn•ttotulii, iiec HOMGioeca iiHeipretatio, quam ex 3Hss BaSs,»f sfys irpof To.teXetov. Ms. Ven. pri-
mss. Veuelis emendavimus. Jutium quiilein^ npu1 mumy tVjek. secjbitidtinivero iilhVbique,et lanlugi.
4 Hanc, qu:« vera leclio est,.bausimus e ms. Ven.
auteui Julianum Hoinaiioesedis Ifgatione fiiticium et
probat Quesnelltislaudata nota 39; et nos mullo rtia- secondo, priuip tecoi ipii quidem Ijabei, Troo-of ouv,
giscoiifiruiabimus, Cutneiimdem Jnliuni Puteoiarium. ,_ sed prima Syllirba 6 enore am.inuensis ,
deesl. ln
episcopum, nonautem Julianum Coensem pseudosy» "ivu^si • :cWrd»o-ofivr,J)eiperam.
Placuit addere «VT6U
aodo EphesiO* interluisse in observationibus ad[ auclorilate cnd.,Bas. juxta
eamdem notani ostendetnus. Latilllinu animant suam. lu vulg., 6 Trjv-tyvxrivBeis.
<=Voces liluii S. Clemeniisin omnibus suis codici- * M>.B;>s.,«UTOU.
' 1'r.Kttililiius,uipole mintiS iniplexam, lectiowm
IW»; tfim BaTtieritioescepto, se reverisSe affirtliatt
' Quesnellus nota 40, ac proinde legumur inter carie* banc cod. Basil. in vulg., Touf 'iTres-Tpeâvfof. Se0
ros iri codu. Gortyieolbxt. 2, Tr»eoyiib. ei Thrian. TrjfavptTcuBiias JB&UU&S otxfof aTcwerrjTat Hiliis. Vcn.
collect. 5, iu Grimaiiicocollect. 18, et in aliis quibus1 prfailO',
8 vretiavpiibavrctK
ille u'SUsest Nos, q«i iri linnc pt«cipue locMmplriVes ; In marg. euil. n<ntt\;avrexttpMv>vi
codiCe^coirtbbnnls!,effs vocekdesiderari 'deprelieii- - eln fe&eVei%t»*o|iiraSiKftgsfat Uefin«i|l mss. Ven.
dinius in &>dicibusocto collccii.mum, nimiriuri 5,1 164 et 5&5,secumto;I«eo, nee qon aliusVwi. 1|8S-,
9, Hisp. 13,17,19-, 41* 22 et23, riec uon iu Grabca 1 utroqile loco; et nic ilrinilis se<|uii6r, ISodrjetSoiie
versiirneeiduobus peculianbusmss. VerotV.8'et 58. k>Mats. In ntt. Bast, T«ru^x&aBrkttt*,qui sequitur,
Econtr,a invenSnns in iriss. qmnque cwllecviorium tipilsM *ai TO.- .,
epistolarum, scilicet 5, 8, 10, 12 et 2-4, quibus si i* Jtfe. Basii,unptS&t.
" Ms. Bas., avuo-ejjvat.
addas Quesnelti codices Corb. collcct. 2, et Gtiiuati.
781 EMSTOLAXXIX 78:'
sancti Clementis, sed et lilium meum Hilarum diaco- A vat, TOufaos/.yo'Jfrjttwv' iouXtbvTOVIrcio-xOTrov, xa<
netti vice ridstra direximus. Quibus Dulcitiiimnota- 'PSvarovfov Trpid-SufljifoiJ, srt yk firjV"
Sat TOV'* dfov
pjbv
riuhi nostfurii, cujtiS fldes hobis est« probata, so- 'iXapbvfbv Staxbvbv, eif fov iu&v afrecrfaXitafts^ Web>i.
ciavimus : confidentes ddfuturum Divinitatis aiixf- 8 dff AouXxtTtbv foVvbfapWS ou frjvTTto-ftv
f'4vfjftsri/Sbv,
*
liuiri, rit is qui erraverat, dairinata sensus sni ISoxtptao-afiev, ffajJpbuvTiff,frjvf'o"u#ibO
<ruvec;su(;«frfv,
pravitaie, salveluf. b Deus te incdlumerii"cusibdiai, Tfapeb-bfisvrjv |%»i9eidv,wo-feTVJ# TrXWrjWvfa HarHivKu-
Ifater eharisSrriie.Datn idibus Juhii, Astufio et Pro- auvru tijv o-xdtofrjTdfbu ypbvrjli&ffef Hv btxtioverw-
logcne viris elari&simiscdnsuiibui c. 6rjvat.'O BeoffIpfauhov o-e* 8iayuXaffoi,aSeXfercp6a-
filiarure. TSSciSrj 'louvidtf*.
eiSbiff
EPISTOLAi XXIX.
6 ADTHEODOSIUM AUGUSTUM.
SYNOPSIS. — Legatos vice sua aestmat ad SynodumEphesinam, occasioneEutychisindictam.De eodem
meliorasverat.
&39 'Caesafi THfcODOsio, religiosissiirioet piissiino 840 ^V ev3o?ofafwxai ytXavSpwTrOTaTW 'Qeocfocftw
Augusto , Lfeo papa Eectesiae eatholtc* uibis hvfovarm,AlwviTrieriSoTWf.
Ruiuae.
Quantnm rebus humariis "consulefe pfovidcniia T'Ocrot twv avfipwrrivwv xaru Suvafttv
Tcpuyuuroiv
divma dignetiir, solliciluilo clerheiiliseVestrae,Spi- irpovoetv xara^totri); vuerepasftXavSpwrriaff rj ypbvrif,
ritn Dei incitata demonsirat, quaein catliolicaEccle- **8 TTveuftaTt ©eouxtvrjêto-a, eu av s/ot, ftrj |3ouXoftevn
sia niliil ihipacatum, nihil vull esse diversum : quO- TtspiTijvxaSoXtxrjv 'ExxXrjtrtav Stayopav, «XX'etprjvrji
niam FIDES,quaenon nisi uha est, in nullo potest siii 8 Tuyâvsiii.Kocmepr) Ttlarts uiu oucra,laurriffoux
esse dissimilis. Uiide licet Euiyches, qiiaiitumge- oyeiXstrv/yji.vtiv uvouoiu. Ofiev,et xat £uTu^rj?,wf
stofum episcopalium ofdo palefecit, impefile atque a! TWVIrrtcrxorrtzwv i5Troftvnu.aToivTa?etf lyavipwo-av,
fhJptuieiitef effare deteclus sil, tiebuefilque l!a siia, aTreipwfx«t aauvlrwf TrSTrXavrja-6at aTfoSe&eixTat,xal
aposloloriimPhilippiet Jacobi. Difficiletamen videri 0 Exsiat lisecepistola in mss. collect. 2, 5. 11, 12,
polest Leonem, qui in lot epistnlis alios Rnmanae ^3, 17, 18, Vi el 2i usque ad 24, ac in exemplo Si-
EccVesSa: pfesfjylefos, ei huhc ipsuni Ri'riatiimnnmi- chardi. (telegiinus ad codices uiiileciin, quibus alii
rianS, huttiqiuin iiinloni designavit, Iiac laritiuriin tres Baluzii adjiciendisunl. In collectiona 5 liic litu-
episiola tilutumS. Ctemchliseiileiiiaffixisse.[Nunihic liis legitur cap. 80 : Ad theodosium imp. de synodo
titiilus ad iiiirgineoi olim a quVipiam, qui Renati Ephesi celebranda.
titulilm nover.it, annolalus , in lexitim deinceps 1 Soli C"dd.collect. 17 Chalcedon., ad quos unus
irrepserit, aliis jiidicantluuirelinqiiiiiius. M"Xqui- thuaneiis a Quesnello not. 1 memoratus pertinet,
dam codices el piiiiia ediiio Hilarutm, vel llarium h:nc iiiscripiionein pneferiint : Gioriosissimoet cle-
diaconurli. mentissimoTheodosiaAugustoLeo episcopus.Caeterae
a Codd, coll. Clialcedon.Vat. collecl. 5,, Vefori. colleeiiones vulgatam inscriptionem pia;f<rutil , si
8, Florentin. collect. 13, el exeriiplaria cnllect. 21 •_ " excipias Ratisp. collect. 19, in qim inscripliones
ciiui eilitinne prima, et Conciliorutriaddunt, smpe. abbrevi;ita3 exhihentur : Leo episcopus Theodosio
Confer noiain 41 Quesn. In nis. Flnrentino colleci. 15 exigua varie-
b Sex VoceSseqiienies desunt in diioTnisVeron., Auguslo. late habelur : CmsariTheodosiortligiosissimoel piis-
in Vat. collect. 3 , in mrisque Vindebon. collect. 5, simo AngttstoLeo Ecclesimcalholicmepiscopusin Do-
et Hisp. in Val. collect. b, in Raiisp. Floreniino, minosalulem.
Vat. 1322, ei riiss. (olleci. 24 ciim prima editionei e lia ex Uatisponensiet omnibusriosiris ac Baluzii
Jure aniem recipiend?efiieruat auctoriiaie .ilioiuin coiltl. collection.Clialcedon. Editi ciiiualiis ritss., «
cotlietim,ac potissiiiiuiiicollectionisCiialcedonensis, suamcrilo reprobabilipersuasione.Mox,ouiu pro quo-
acGrrec* itiierpretationis. Vid. noi. ii QueSn. nidmiu inss. Vefon. 57 atiiue Ratisp.
c In mss. uirisque-Hisp. ac in Isidonanis et aliis 1 Iia dirocoiid. Vefi. liii et S^ in epistola primo
libris, qui ab Hispanfca vel Isidoriana proceduiit, loco descripta, qui soli huiic locuin exbibent, uti
uotaiur mraCCCCLXXXVI. Esl notaiin cbronica Hispa- nrOmihnuspiwlnante awfcnlt.k^Gol. 78tK». •). Edili
noriim |iropri;i,«f«oeabllispanis adjecta fuit. Legen- perperam, 'louXtavov. Confer annot. SI^Qtrf.779% «k*)
dum mra cccctxxxvii, ut respondeaianno i49. Vide inLaiintini texnim.
noi. llQiie>iieiri. In uno corlice DivionensiBohierii *Ms. Bas., utbv
piaXXapbv.
3 Ms. Bas., «tf AouXxrjTeOv
colleilmrtis(ilialcedorrensish.ec peculiariaatiduntnr : TOV eu«i vorupmv-, &Htai
Tiburlius noiariutjussu domni mei venerabitisPapm tr)viriartv.
Leonit edidi. Quo ei ronie iimanuensis Bohieriani 4 Ms.Bas., TrjvOsiav.
codinissampserit liancnotatioueui, quse non tam in sMs. B»s., StaouXa5K,«SsXylBeatfddart&t:Qatst
omnibtis aliis nostris et Bnluzii codicibus Laiinis 0 autem sequuntur, ESOOVJ, enc., ifl eodem'HiS.(reside-
ejusdem collectiirnisGhalcedoiiensis, sed elinm in rarrtiir. • Vnlgali addunl, vreartias
Graecainterpreiationeomiuitur, conjici nequil. Anti- rkartpiov xai %pmroyi-
quam snne originein prodit. A Leonis I ;ctate alie- VoufTWV XaftTrpwraTwv urreTwV;sed fcscciirtsiricodd.
nani aflimtaiQneîieHusnot 43 vocem domni.Eam prsetemiittuni; nec duliii«niusR^tniiiKifurfl editevrum
vero Leotii itirxfixain inveninius in veiusiiss. <ms. arbiirio ex Latirtote*rtisttpplela feisse.
Leelionario Vsft. 5^35,quod fuit usni basilic;*'SS. 7 ln marg. edil. Rortrr.-, oo-rjfvjSeeaTcpbvotu hciut-
Pliilippi eijicohi. Sieenim ibi pag. 176 : Exptkiuftt Xsta?xaTa?totra «rvflpwTrtva, Seixvuo-ttrjf ipteripas
sertnonetdomni Leonit papm de AncensieneDotr&ni tf&uvQpotKias 7j ^povrifffcvisvpsuxt ©iôuXrVrjfleto-a
, ptri
nostriJesu Cliristi numeroduo. Baluziusin nolis ad pOuXoptlvrj,etC.
hinc episiolamQuesneltinotationem innpognat, st'd 8 Ms. Ven., veuftdTt.
rationibusquaenon saiisfaciunt. ' Ms. Ven., uTrapêtv.Moxrh mSrfg.eort. Rom.,
d Al. 26. Quseaulem antea 29 eral, imnc 23. Scr. xai 7«p, pro xaiirep,ex conjectura.
io Junii an. 449.
rtS S. LEONIStMAGNlEtlSTOLiE.
quaemerito reprobatur, persuasione discedere, quo-, A wyetXev ircb Trjf iSutffcruvetSrjcrswf rr)si£,itte '
niam tamen pietas vestra, quae in honorem Deireli- ftaô/xivrjf avaXaSetV Oftwf,tTceiTctp r)ufUTepa
giosissime catliolicamdiligitveritatem, a apud Epbe- rj etf rtur)v TOU8eou trjv euXaSeo-Tatnv xa9o
sum constiluit synodale b judicium, ut imperito seni Setav' iyuTC&au, TSTVTrwere eruvoStxov xptTrjptovJ
ea in qua nimis caligat veritag innotescat: fratres TWurcsiptayipovrt TTJV aXrifietav,rrepirjv ftaXtoTB,
rneos c Julium episcopum, 841 et Renatum pre- afukrut, fuvtpoTcotnBrnai, TOUC aSeXjouf TOufr)utrip»tf>
sbyterum, et filium meum Hil.num diaconem misi, •IouXtov TOVSTrtcrxoTrov, xat 'FevaTOv 842 T0VTrpioSv-
qui ad vicem prxsenliae meaepro negotii qualitale Tepov,xai TOV ipbv vlbvStaxovov 'iXapovTtETroujya, TOUff
sufficerent; et qui d eum secum deferrent justitiae eif TOTTOV iuovxaTa TTJV TOUrcpityuurosTcotbvnru Suva-
ac benignitatis affecium, ut quia dubitari non poiest, ftivoufapxetv,* xat io-xuovrafaurovetf TrjvTOUSutatou
quae sit christianaeconfessionis integritas, et totius xai ayaSouucrayuytiv
*
StaBeertv tv'ort rrepaftyt6aXXeo-8ai
erroris pravitas damnaretur : et si resipiscens, qui ou Suvarat, OTrotov Tt TuyâvetTrjfTWVjcptoriavwv
deviaverat, e pro venia supplicaret, sacerdotalis ei OftoXoyiaff TOaxipatov,xai Trao-rjfTrjf'TrXavrjf TOyauXov
benevolentia subveniret; cum in libello suo, quem ad xaTaStxacr9eirj, xai, * ei avavriijVetev, offTreTrXavrjTat, urrip
nos niisit, hoc saltem sibi ad promerendamveniara avyyvauns TrapaxaXetrwv °
, Trjv TWViTricrxoTrwv auru
reservaverit, ut correcturum se esse promitteret B j3orj9etav eTrtxouprjcrat. 'ETreiTtep iv TWsaurouXtSIXXw TW
e xai TOUTO
quidquid nostra seutentia de his, quaemale senserat, jrpoffrjteaffaTroo-raXlvTt IOUTW TrpbfTOa$tw-
improbasset. f Quid autem calholica Ecclesia uni- SrjvatavyyvitunsifuXa|sv, iirayyeXXo^ftevoff eauTovStop-
versaliter de sacramenlo Dominicaeincarnationis flouv,st TI3'av rj rjfterepayvwprjrrepiTOUTWV , Trepiwv
credat et doceat, ad fratrem et coepiscopummeura xaxwffrjo-9eT0, ' aTtoSoxiftao-etev. Ti Si r)xa8oXtxrj 'ExxXrj-
Flavianum pleniuscontinenlscripta, qux misi. Data criaxaBoXou TrepiTOUSeiou ftuo-rrjpiouTrjf AeoTroTtxrjf
idibus Junii, Asturio et Protogene viris clarissimis crapxwo-ewf TriareuEt,xai StSacrxet, TWaSeXyw xai
rj/zwv,
consulibus. cruveTrterxoTrw *Xautavw,aufiarepov ri iTcearakuevo\
ypuuuaru Tttpiixtt.
• Vocesapud Ephesumdesunt in cod. Ratisp. et in collect. 5, supplicet.
Graecaversione. 'Codd. Corb. et Divion. Baluzii, Quid autemW.
h Editi ante Qtiesn. cum aliquol mss. eliamanli- calholica Ecclesia, id est, ut idem Baluzius interpre-
quiorum collectionum, concilium. Retinuimus Judi- tatur, Quid aulem Romanacatholica Ecclesia.
eium, quod Quesnellus induxitauctoritatecod. Grim. 1 Ms. Ven. , «yuTca;optima lectio , et Latino
et unius Thuanei ab eo allegati not. 2; quippe eam- lexttti adamussim conveniens, si supra pro r) lega-
dem lectiouem confirmant noster Ratispon. et omnes C tur »T.
codd. praestanlissiuiaecolleci. Chalcedon. nec non * In marg. edit. Rnra., xai OUTW TSStxatoo-u-
Trpof
Graecaversio. xal
vrjv <jtXav8pwTriav SwSiaeaseôvraff,wore OTIrrep
» Ms. cod. Vindebon. collect. 5 et alii collect. 11 afiotSaX., etc.
ac 24, nec non Colberlinus apud Baluziumcumeditis * Ms. Ven., TTOIOV xs.
ante Quesn., Julianum. Relitiui codices melius Ju- * Ita scribimus auctoritate nis. Ven. Perperam in
/iuin,utvidereestex annot. 81 (Col.779,n.b) in epist. vulg.,
'
et avavrj\))etv.
praecedentem. Similiier quidam codices et aniiquae In marg. edil. Rom., TJTWV irrto-xbrrwv auru §on-
editionesLeonis paulo post habent Uilarium perpe- 9ecaiTrtxouprjo-ae.
ram pro Bilarum. 6 ln maig. edil. Rotn., av TOUTO, ex
ADuo codd. a Quesnelloallegati in mirgine, meum 7 lta legendum omnino ex ms. Ven.Lat Malein vulg.,
tecumferrent.... affeelum.
e In Ratispon. deest pro venia. Mox in Vindebon. arroSoxtftao-etv.
ADMONITIO 1N EPISTOLAS SEQDENTES XXX ET XXXI.

f. Elsi duaequaead Pulcheriam eadem die ac de eadem re scriptaeinveniuniur epistolae,aliquot non tam
senieniiis quam vcrbis sint pbme similes, in multis niliilnniiiiiisdiscrepant inierse, et alter» ob insenas
addiliones esl longe prnlixior. Styli autem ratio et codicum atque collectionumantiquarum auctoritas, qui-
bus utraque fulcitur, nequaquam siiiuni ut alieruira alii quam Leoni tribualnr. Exemplaria tum Laiina, tum
GrsecaantiquissimiKcolleclionis17 Cbalcedonensis, et Hatisponensiscolleciio 19, praeter collectionemduo-
decimam et vigesimam secundam, priiiiam episiolam satis vindicant; codices vero collectionum2, 5,11,
12,13,18,10. 21, 22, 23 et 24, cum exemplo Sicliardi, et peculiari ms. Vat. Reginae293, alteram tuenttir.
Cur auiem eodem die duae ejusmodiepistolaead Pulcheriam traditae fuerint, et quaeprius, quaeautem po-
sterius scripia censenda sit, curiosius inquiri potest, qttam ulla satis tuta ratione definiri.
2. Quesnellus in prima edilione (Tom. II primmedit. png. 850) esistimavit a pontifice primo scriptam
fuisse epistolam 30, et ad Pulcheriam transmissam per legaios, cum adhuc spes nonnulla superesset fore
ut synodus in convenlum simplicem apud Constantinopolimcommularetur. ldcirco eniin sub finem ejusdem
epistolaescripium putat: Sed ei qui in errore est metius consulelur, si ubi detipuit, ibidemretitriscat; el ubi
damnationemmeruit, illic indulgentiamcontequatur.Cum vero impedimenia inciderint, quibus haec epistola
Pulcheriaedata non fuerit; ejusdemexemplum ad eam Leo iterum post pseudosynodumEpbesinamtrans-
iuisit, ut liquet ex epist. 45. Hacautem occasioneeam epistolampaucis demptis, quaede Euiychejam reci-
tavimus, nonnullis etiam mutitis, auctiorem ab ipso Leone factam fuisse censuit, uti est epistola 31. At si
post Ephesinumlatrociniumin eadem epistola, cuiii ad Pulcheriam iterum missa fuit, aliquid fuisset immu-
latum, quod lempori ac circumstaniiis non anipltuscongrueret, illud procul dubio addiiainenlumnon acces-
sisset, quo sanctus pontifex se ab adeunda Epliesina syuodo sollicilius excusat.
3. Hauc autem primam sententiam ipse Quesnellusdeseruit in edilione secunda, et in contrariam prorscs
(luinionemliansiens, docuit cpistolam longiorem31 a Leone scripiam et niissamfuissead Ptilclicriam suiiii)
785 EPISTOLA XXX. 786
post acceptas Theodosii litteras, id est paulo post 111idus Maias; notam enim chronicam, quae idus «unias
signat, et in pluribns mss. deest, ex breviori epistola 30 snmptam ac perperam translatam est opinatus.
Brevioremvero epistolam 30 missam fuisse per legatos iiiibus Junii manifestum est.
4. Ilaec tamen opinio nec probari, nec defendi potest. Cuni enim Leo imperalnris liltcras acceperit ni
idus Maias, si statim scripsisset ad Pulcheriam, ad ipsum etiam iniperatorem rescripsisset. Liquet autem
eum accepta imperatoris epi-tola iu iilus Mai.is, ei Flaviani litieris per idem circiter tentptis accepiis una
cum gestis Conslantinopoliiaiiaesynodi adversus Eutycheni, mnx scripsisse ad eutndem Flavianum bre-
vissimam epistolam 27, xu kal. Junias, qua eum de acceptis (testis nioin.il, nec nnn ile fnsiori epistola
quam ciiius lieri posset iransmitienda, ubi de controversia judicium ferreiur. Huic autem siudio inten-
tus, nec non legatis eligendis atque instruendis, qui concilio jam indicto vice sui inleressent, epistolas
pluribus tradeudas in illud tempus dislulit, quo legati cum dogmatica epislola tr.inslfelarent. Hinc plures
ejusdem epislolaedatae leguntur iisdem idtbus Juniis, quibus dogmatica nd Flavianum epist. 28 siguata fuit,
ac in ommbus nouiinanlur legati, et eadem cpistola ad Flavianuin illis jam tradita memoratur. Horutn vero
omnium satis expressa fit meniio etiam in longiori epist. 31 ad Pulcheriam, Iegaturum t|uidem illis verbis
cap. 4 '. In his fratribus meis, quos vice mea misi; epistolaeautem dogmaticaescriptae idibus Junii illis capitis
ultimi : Quod etiam S. Flaviano episcopo me clemenlia tua scripsissefcognoscat; quse verba pariter inserta
legunlur epistolae30 iisdem procul dubio idibus Junii scriptae. Quomodocrgo epist. 31 aliquanto ante Junium
mensem exarata ac transmissa dici potest ?
5. Quid auleni dicendum? 1'ioniiltaniur incerta, cum brevior epislola 30 in Gracaet L.itina collectione
Chalcedonenîinveniatur, et legatorum uomina dislincte praelerat, ut episloleecaeterae,quae cum litteris ad.
Flavianum iisdein legatis traditae fuere, haec quoque ad Pulcheriam transmissa, eidemque abquando tra-
dita, ac in Oriente vulgaia, ac exinde Giacce reddita negari non potest. Auciior vero episiola 31, etsi in
Graecacollectione desiderelur, cum tamen exstel in pluribus Latinis antiquis collectionibus, quae breviori
epislola carent, Leoninamque rationem ubi'|ue referat, a Leone abjndicari nequit. Eodem auiein die idniim
Junii dala dici debet, ut eae quoque collectiones prsefcrunt, quaecarent epistola 30; neqtie enim chronicam
ejusmodi nolam harum collectionum auctores transcribere potuerunt, ut conjecit Quesnelliis, ex epistola
breviori, quam ignorarunt. Sine ullo autem certtori docuiiiento aliud quidpiam aflirmare seu divinare non
Iicet. Soluin probabililer credi potest duo ejusdem episiolse exemplaria a Lenne fuisse lucubrata, alterum
longius, brevius alterum; hoc autem brevius in Oriemem misisse, unde inGraecam linguain translatum fuit;
alterum vero longius retinuisse apud se, et in Occidente aliquando vulgatum, in plerasque Latinas collectio-
nes transisse.
6. Lougior epistola in eo potissimum discrepat a breviori, quod in illa a cap. 2 ad medium cap. 3 catho-
licuni dogmaaliquot probationibus statuitur, quae in breviori omittuntur. Fone imsi scriptam epist. 28, ad
Flavianuiii, in qua idein dogma siinilibus probationibus plenius consiituitur, ex litteris ad Pulclieriam eas
probaiiones deiraheudas ceusuit, ei bac occasione eamquoque parlem subJuxit, qua se excusab.it ne ad
synodum accederet, aliaque pauca suo more mutavit vel addidii, quae iu breviuri epistola leguntur. Hac au-
tem in Orienlem missa, epistola longior ob dogmaticam fusiorem iiistiiuiiouein Occidentalibus uiaxime pla-
cuit, et idcirco hatc potissimum inter Latinos vulgata fuit.
7. Unum hic suspicari qnispiam possei, epistolam 31, ad Pulcheriam, cum aliquot sententias conline.it si-
niiles sententiis epUtolae37, ad Theodosium daiaedie 20 Junii, eodem die scnptam ac eadem orcasione
niissam fuisse. Leonimirum acceptis iiiiperialibiis litieris, qu;e ipsum inviiabant ad syn. diiin, sicut hac de
re bis ad Tbeodosium scripsil, ita etiam bis ad Pulcheriaiu scripîsse videri potest. Prunuui ail utiosque per
legatos scripsit idibus Junii, ad Theodosium epislola 29, ad Pulclieriam vero epistola 30. Dein cum ad im-
peraiorem iterum dedit episiolam 37 die 20 Junii, ea forie de causa qiiod meiueret ne in ea angustia lempo-
ris synodo praestituii legati Ephesum properare coacti, episu.lam 29 eidein Angu-to iradere non possent,
hac eadem occasione et causa ad Pulcheriain qunque scripsisse epistolam 31 unn improlialiile judicabitur.
Sed contra fidem earum collectionum quae clirouicam noiam iduiim Junii exliiliem, eamqiie ex epistola 30
non potuerunt suinere, hanc opinionem inducere nequivimus. Id auiem mulio niiiius poiuiinus alia raiione,
quaeconjecturam numero praecedenli propositum magis magisqueconfirinabil. Si epislolm, imiiiit Leo epist.
45, qum in fidei causa per noslros clericosdirectm sunt, ad vestram pietalem pervenissent,certum esl remedium
voshit rebus qum conlra fidem facim sunl... prmstare potuisse. lodicalur epistol.i 30, per legatos missa qttae,
his Ephesum profeciis ad Augiisiam non pervemt. Aliam ergo eadein in re et pleniorein quidem episiolam
ad eauidem Pulcheriam se alia occasione post legitorum discessum non direxisse praesumii; alias bs-c, non
acqueac illa prior alio traducta, eumdein etfccium mult» magis peperisset, ita ut opus non fuerii prioris
epistolae30 exemplum ad eamdeni una cum epist. 45 iteriim miitere. Igitur opUiola 31 ad Pulcheriam
missa nou fuit, sed ab ipso Leone apud se reteula, solaque epist. 30 ad eam prius per legalos direcla, et ite-
rum cum epist. iS, unde baecsola in Graecum tiaducla luit, ut numero (i conjecimus. Hanc aulem brevio-
rem epistolam, cum ad Pulcheriam cerlo missa fuerit, primum proferemus.
«EPISTOLA XXX.
JADPULCHERIAM AUGUSTAM.
STOOPSIS. — 1. Christum nostri generis hominemesse. Nesiorii et Eutychis enores. — II. Cum veritas
carnis in Christo impetitur, totam fidem concuti.
347 b LE0 episcopus, POLCHERI£ Augustae. 848 T? IvSocjOTarii,xat ytXav9pwTT0TaTvi 9uyaTpi
IlouXêpta,Aewv iTrio-xOTroff
CAP.I. — Quanlum sibi fiduciaede fidevestraecle- "Ocrrjv
TrSTroi9rjertv
TrspiTriffTricrTSwff
Trjf ufteripaffyt-
mentiae Ecclesia Dei debeat polliceri, multis saepe Xav9owTrtaff ij TOU©eou'ExxXrjcrta otpeiXet
eTrayyiXXecrSat,
'
probavimus doctimentis, dum sicut Spiritu sancto TtoXXatf TroXXaxtf StSacrxaXiaiffiTreSeicjaftsv.
TOUTO TOO
• Scripta 13 Junii an. 449. scriptio Latine reddi potest: Gloriosissimmet huma-
b In mss. Latinis collectionis Chalcedonensis in- nissimm filim Pulcherim Leo episcopus. Reiinuimus
scriptio desideratur; solum eoim babetur hic titu- inscriptionein viilgatam, quae in caeieris nostris Lati-
lus: Epistola Leonisarchiepiscopi Rommad Pulche- nis codicibus le«itur.
riam Auguslam. Lx autiqua autem versione, quae in 1 In marg. edit. Kom., iniywuev. Ex Lat.
Gracciscodd. Chalcedonensibus invenilur, htec in-
tttf S. LEONJSMAC.NIEPfiTOL/E. ?3S
doccnle diilicislis, ilii per omnia patestotem vostram A aytovTrve^!S<Tqff§t$4ff?(OyT0ff psu.ctO/ji;!(Te.TouTWTli'i''A;/T"
subjicilis, cujus mnnere et protectione regnatis. Tlpavii]ovaiv.vvTttriârjt. Ataruvrnsrvs Swpsaf,xatTijf
Olsv irceiTtepxara rr)s ecxspaiou
Uprjegjjja #>!)}« iaiegriialem JMî Christianae, dis- IxStxiafl (3aertXsusTS.
sefljionem quanidaminCoiistantinoRoliianaEcclesia, Triorsuf TWV XpterTtavtjfeijStôvotavTtVftIv TJ 'ExzXrjaia
Eutyche auctore generatam, fratriset coepiscopi mei TrjxaTa KwverTavTtvouTroXtv EuruôOfauOevTouvrof ye-
FJayiani relatione cognovi, ita ut toiins causae spe- ysvrjo-9at, TOU a8sX«ouletju,xai jfyveTrto-xoTrou tXaueavou
ciem synodaliuni gestoruin textusostenderet, dignum Sta T«fay^tiiop^feyvuif,x?t?Wff jtjtjTrao-rjff
T^f uTfo9lcrewf
glorisc vestrae est ut error qui de imperiiia magis T6 stSofTWV TrsTrpayttsvwv Iv TTJCUVOSW Siixvucrtv,ajtov
quam de versulia natus est auferatur, priusquam ullo-TtT«f vutriptrs SocjrjfTrjvTrXavrjv,TTJV St urcttph.v
lasyires de consensu imprudentium perlinacja pra- ptaXXov » x(»xo9,IXsfCfv efo-Suo^lvrjv aysXlo-9«t,Ttpivftvct
vitatis acquirat. Nam qnantum Nestorius a verifatp SuvaftfVIx Tfjf? eruvlcrswff TWV arreipwyrb fTjiftovov Trjf
excidit. dum DominumJesum Christum de matre vir- yauXoTrjrof '
Tcpoarcopiaotro.Kai ocraNscrToptof, offairo
gine liomjnem solum asserit natum, laptum etiam bic Trjf^Xrj9oyf lcjeTrecreTria-rewr,TOV SsprroTrjv'Irjcrpuv Xpt-
a catholico Iramite deviavit qui de eadem virgine arbv Ix TrjffTCUpBiyay Mapiaj avSpwrrov aqvovyao-xwv
qdilum non nostrae credit esse nalurae : ut quod for- ysysvrjo-SKt, TOO-OUTW xal oijTOff CCTTOTrifxa9oXtx»foSou
majn seryi gegsij, (rjugdnostri sinajlisfui);aiqqe con-:B aT^ST^Xavr)9r)• of TOV affo T>)fauTrjffrrap9fvouysvvrj^svTa,
fnrwis. 849 W'dain nqstr* carBis f||erit imago, ou rfis rtusripue etyat TrsTrio-Teuxs uajt rbv rr)v
joOp-swff'
non veritas. Nihil aulem prodest Dominum nostrum ftoppijvTOU SouXoufopnauvru, xai rjiitvouotovyevousvov,
beatae « Sâriacyirginis filiuin, bominem dicere, si xai TfjffauTrjfovTauopfris,rtvu rvyxuvttv TOU riutripov
no.njlljus generjg ac seminis lionio credifur, cujus erwftaroff eizpva,850 ??f M aXrj9etav. QiiSlvSe wjsXet,
in ipso Evangeliiexordio praedicatur. Unde multiim TOV rjfterepovAeo-TroTrjv T6VTrjffftaxapiaf HapfllvouTtov,
doleo, mullumque contristor, quod hic qui antea de avBptoTcov Xlystv,ei urj TOU ye'vouffaurrjf, xctirrjf p'i?rjf
huiuiljjajtis proposito lajjdabilis videbatur, contra av9pwTrof stvat4 Trto-TSuotTO irspi pu |v aurw TWrcpoot-
unicam spem nostram patrumque nosirorum, vana ftiw TOUsuayyeXiouTcpoliytrut."06evTravuTTOVW, xai
et nimis perversa audet aslruere. Qui cum videret erTuyuaCjw, ortntp ouTif, of TrpoTOUTOU rrspt rrjs TCPO-
insjpierntiajs.qaesensuni cajholjcis auribiis displicere, Beaewsrr)sruTcetvbrriros ercrivetro, xaru rr); eXrriSpf " TOU
revocare se a sua opinione debuerat, b nec ita Eccle- ftovoyevouf rjftwy,xa.i TWV rjfteTipwy Trarepwv,uarata,
sise praesules commovere, ut senienliam damnationis xai TtavuSteoToaftftev* ToXftaXlyetv.*Opcov yip iauTpu
exciperet. Quam utique si iu suo sensu voluerit per- Trjff«fpoavvris Trjv aXaBriaivTatff âôXtxatff uxpat;
inanere, nnUutspoterit relaxare. Sedis enini aposto- urtupiaxoyauv,eoystXsv laurov arroTfjfpixtj.usvTroyoiu;
licaemoderatio hanc lemperanliam servai, ut ei se- IC avaxaXlo-ao-Sat,. xai «rjTSTOUfTaff 'ExxXrjsriatff rrapa-
yerius agat cum obduratis, et veniam cupiat proc- ftevovTafxtvrjo-at,TrjfxaTaSixrjff TTJV 8
aTro'yao;tvivaui-
sfare correeiis. yovru-Ar,Xoy yip, cif e/ Iv T^ oivrûitsBiaeiTcapuupitv
CJLF.11.— Quia ergo mihi multa fiducia est de fleXrjerot, ouSsifavTov«tjrpXuo-at Suvrio;eTat. Kat âp TOO
°
pielaiisluae sincerissima fide, obsecro gloriosissi- SpovouTOU KTTOO-TOXIXOC TOavuuerpov TKUTIJV yulaTTSt
d ut sicuti sancto sludio tuo
jnam c^£meu>iamtuam, Tijyeyxpuretuv,Sârexa.taxXyipbrtppv icpurrttyxaru TWV
catfwJicapraedicajUosemperadju,ta .esi, ita nuncquo- iictutybvroiv,xu'i ffyyyyiiuri;ai.touvToufTijyStbpBpatv
que ejusdem faveas liberiati. Non enim portiuncula lTrtytvwerxovTaff.J'E7rstSrj ToivuvTroXXrj iart
Trsrrot9rje-t'ff
'
ajjqua Jfidejnostjrae,quaeminus Jucide sitclara, pul- mpi TrjfeucreSeiaffTf^ffuaxapmrums Ttiareai;,rtupa-
sa*ur; sed hoc iniperita resultatio audet incessere xaXwTrjv vuerepuv ytXay9pwTriav, eTctfuyeprurr)xat
qtiod Domious jn Ecclesia sua neminem voluit igno- evat€earurri Bvyurep, .* tv' wcrTrep ex crTrouSrjf 9eiar?
âjrfi. 851 Ej yieo ppo vestrae pietatis consuetu- Iv TWxa9oXtxc!i Tfjf 'ExxXrjcr.iaff Tfjfi\ey6epi«s
at;ewftaTt
4jne ei>byfare dignerojni, * itf.fljuod contra singg- avvSppt.upiS 10,puSIyjtp uifip; T/ rfjf TricrTewf Tfjffrjfte-
lare sacrameuium salutis humanac blaspliema insi- Tepaffptrj ov p-ccylffa6oSs.u»Tat. 'AXX'pjrep rj aTritpOf
pientia protulit, ab omnium animis repellatur. Ac si D icvriaruats ToXttaStafiopuSetv,TOUTO TretpaiJeTat orrep
» Codd. Ratisp. et Veron. 57, cum Graecayersione 1 In ms. Ven., (Sao-tXejovrsff.
Marim. * Tn niarg. edit. Roin., avvutviazus.
omiliupi
b HuVcIectio ms. fialisp. melioj-visa est, quam t In niarg. edil. aom., xxi yip oeraMeo-roptofarro
vulgata et aliorum codicum, ne ita Ecclesimprmsules ris* uhfiovs•
pmmvefM, e.o jquod eadem prxferiur iu epistoJa *
Ms. Ven., TrterreusTo;!.
sequeiiti, ubi hj&cpe.riipp.eiQiideityy(erbis repetila iii marg. e^dil.^Roin., TOUyevouf, fj 8rwf, Tfjf
inveinliir. jiiovoyevouf.
« Cod. Veron., gtoriosam. Mox, fuam pro yestram * in .iiiarg.jedi*.Rnni., ivuuivmus.
fijrnsjidaviiiiuse# B^ti?p. e.t9uin.que a.iiiscodd. ciim I8 lnFm- fVjr/ %//'•' frff/, JGRff <r»ff^ptWTaTrjff.
magis cpliaerea.19'ntecedeiitibusptefaiistum, et sub- I11marg. edit. Kom.. evwp-Trep Tfj6eect 6-'ouirrrouSfj
sei|iieiitii)iissiudio'i«o liiiiceidein pefiodo iiisertis. TWxafloXtxw Trtivfofe'rfhpvyuurtpsSo^rjxaff,bufw xai
d
Jjn.editis Conci.liof. addiiur ex Graecaversjone vOv »TJ exeivouavuTcparrrisiievBspiu.
jlluslritsjma
r e et jn^rjosmimafilia. Cod. Ven. i,b4, eli 'fo xaSoXtxov TfjfÊxxXrjo-iaf
Epiii' Leq.ifis,'ul contra singulare tacramenium "tgUJjia, ln marg. edit.' Rom., etVf6'ffjffxa6oXtxfiff.
talutUnumanm, qubd ''btasphema',etc. Prastulitnusi !." In miir^êait. Rom., 7o;wf,ouTwâiyuv'Tfjf'avrrjf
leciionen^ ^, Katisp.^ cui ediii Concilior. astipu- t%fi*yBtpIty tfuyspyoi)irapixfi'
789 EPISTOLA XXXI. 7*10
ipse, quia in lianc tenlationem incidit, resipiscit, ita l\ o r)uinpo; keaTcbrnsiv rn tStet 'ExxXrjcria ouSauwf
ul quod male senserat propria voceet sitbscriptione a7voetcr6at KaiStaTOUTO
rj9iXrjcre. xaTaTTJI852 avvr)-
condeninet, communioilli sui ordinis reformetur. BetuvrfjffufiSTepafsucreSeiaf ' ToO-
xaftetvxaTatjiwefaTe.
Quod eliam fratri et coepiscopo meo Flaviano oie TO,a 6Vepxstra3Tfjfftovoysvouf 8prjcrxetafTfjf av6pw-
clementia vestra scripsisse cognoscat; et bis, quos Ttivrjff crwTnpiaff (3Xao-yrjuw Ttviaeppoeruvrj Trporjve^xsv, arro
misimus, dejegasse, ut venia concedatur, si error TfjffSeavoia?TravrwvaTroxtvrj8eirj, 4 xai tva auroff6 stf
abolemr. Ne aulem piissimi principis b disposilioni, TOUTOV TOV Tcetpaaubv Ipcreo-wv,avavrji|/etev-OUTW ftlv-
qua epgcopale concilimn voluit congregari, uostra TOt,ware TOOTO, *
orrep xaxwf 6ivtvonae,TJ tSia fiavn,
videretur prxsentia defuisse, fratres meos " Julium xai vTtoypafnxuraStxuarj.Kat Trj otxeiaru%eteaurov
episcopum, Renatum presbyterum, et filium meum arroxaTao-Trjcrrj' oicep xai TWIftw aSeXjpw , xal cruve-
Hilarumdiaconem misi, qui vicem prasentiae meae Trtcrxorw *Xaueavw ' [rj vutripu ftluvBpwrriayeypufri
implere sufficeieni. Sed ei, qui in errore est, melius xevut ue ytvaaxirw xai TOUTOtf, otf iTrlfiU/aftevIVTS-
d consuletur, si ubi desipuit, ibidem resipiscat; et TaX6at,TrpofTOavyyvwun;8«t;tw6fjvai, etTa TfjffTrXavrjf
ubi damnationemniernit, illic indulgentiam conse- Stop6w6etrj' eva Se ue TOOeucreSeerraTOU 9 TJJ
fâcrtXlwf
qtiatur. Daia idibus Junii, Aslurio ct Protogcne viris Stavoia.rnv avvoSovTWV ETrio-xorrwvo»veX6etv 6eXrjcracrrj
clarissimisconsulibtts. 1 SoCjSee
B TOTfjfriuerepa;rcupovaiu;UTcoltuTcuvtaBat, ToOff
aSsXyouf Toufiuov;, " 'louXtovTOV xat PevaTOV
Irrio-xoTrov, TOV Trpeo-fiurepov, xai TOV If/ovutov'iXapovTOV Staxovov
rctTCOUfu. Touf etf raijtv Tfj?Iftfjf Tcupovaia;apxouvraf. " 'AXXaTOUTW palXov TWTrXavrj9lvTt xpstT TOV eerTt
12cruveX9etV Irrei rrep Ixsivwrrepi o Tcapsypovrjare, «UT69Ixsti
avavfjâtrjv' xai e'v9aTrjvxaraSimivUTclftstve,
avyyviiuri;a)tXoTtu.iaf a5tw6rjereTat.
853 EPISTOLA « XXXI. ribus contra impugnatorescaiholicse veritatis indu-
f AD PULCHERUH AUGUSTAM. stria sncenlotalis obtinuit, ad vestram maxime glo-
riam redundavit: dum, sicut Spirilu sancto docente
—
SYNOPSIS.1. Pulcherim zelum adversus Eutychen
sotlicilat. — II. Humanmsuluti interessc, ut Chri- didicistis, illi per omnia potestatem vesiram subji-
stus nonsotumhomo, s?d ejttsdemnobiscnmgeneris citis, cujus munere et protcctione regnaiis. Unde
liomosil. — III.GeiieratiotiemC/irisfimiiex Christi quin contra integritatem fidei Ciiristianae, dissensio-
generalionefluere. Eutyclietis
— pervicacia.Sedis apo- nem qunmdam in Constantinopolitana Ecclesia Eu-
stulicmmoderatio. IV. Ne concilioinlersit Leo,
velunlconsurtudo.condiliolemporis,conciviumcha- tyclie auctore generatam, fratris et cnepiscopi mei
ritas. Symbolumupostolorumnova hmresi concu- Flaviani relatione cognovi, ita ut totius causrc spe-
litur. ciem syiiodaliuin gestorum texius h ostenderit, di-
e LEOPULCHERI/E Augustce. 'C
gnum gloriie 854 vestrie est, ut error, qui, ut
CAP.I. — Quantum prsesidii Dominus Ecclesiae arbitror, de imperitia magis qtiam de versutia natus
suaein vestra clementia prsep;irarit, multis saepe est, auferatur, priusquam ullas sibi vires deconsensu
probavimusdocumentis.Et quidquid nostris tempo- imprudeniiiim ' perlinacia pravilatis acquirat. Quia
a Malein editis Leonis, i« hac lentalione. quod erat in anieriorihns Leonis editionibus, revo-
b Quesnellus, in marginali postilla notavit: Con- cavimus e.%ii>.demac duobus aliis mss. Quesnellus
cilium imperiali disposilioneconvocutum.Nota aiitem etediiiones Concilior. cum mss. collect. ii, dignum
secunda iuontiil disposilionisvocem siguilic;ire cdi- gloria veslra.
c.tuni principis. At S Leo, epist. 55, ad syntidum 1 Delevinms particulam et a Qnesnelloinsertam,
Ephes;nam animativeriii in ipsis Tlieodosii litteris, quam omnes noslri codices, duobus exceptis, igno-
quie inleicideruni, re<piisiiamfiiisseaposioliciesedis rani. I In marg. edtl. Roni., IvaTouTo.
auctoriiaiemex instiiutione dtvina, ui hsecimperialis
disposilio cfTeclumconsequereliir. Ait enini cap. 1 : s In niarg. edil. Roin., "tvo-rctp XKTCC TOUItjatosroo
Religiosaclemenlissimiprincipisfides... hunc reveren- uvarripiovrr); av9pwTrivn? atorripiu;r) j3Xao-yrja6f ifpo-
tiam divmis delulit instilutis, at ad sanctmDISPOSI-eruvrj.
TIONIS e/fec/um, uuctoritalemapostolicwsedisadhiberet. 3 Ms. Veii., TfjfTOuftovoysvoOf.
c Cod. Cnlbert., Julianum; et iuox Veron., Hita- _. 4 ln marg. edn. Rmn.. ex L»l., xat efrrepaurof,
rium. T.H-teri,Juliitm et Hilarum. Confer anuot. 81 ^ elc. avavrjêtev,orrsp xaxwf lTtevo'rjcrsv eSiaywvfjxat
(Col. 779, n. »>)inepisi. 28. vrcoypufr)«TroSoxtftaCjwv, rn xotvwvtaTfjfotxetafaurou
d Quinque noslii codd., consulitur. Tat;swf uitoxuruarr)
e Al. 27. QIKKaiiieui antea 51 eral, nunc 54. 0 iVls.Ven , ivonae.Pnulo posl id.ni ms., xat urro-
Scripia 15 Junii an. 419. TOxotvovxaraStzao-et.ln marg. quoijiie edit.
1 Conler admoiiiiiouein in epistolam pncceden- ypayij HOIII.hic notauir TOxotvov.
lem, ubi etiam umlecim collectiones, in qiiibus hsec 6 In marg. ciiit. R ni., xotvwviaTfjffauTw [lag.
epistola continetur, receiisuiniiis."Iu talmla collect. auroO] ' Tac;ewfaurwarroxaTacrTa9rj. L.
5 hic titulus legilur cap. 79 : Ad Pulcheridmde da- ilicc verlia fj vutrepa ftluvdpontiudesunl in ms.
mnalionehmresisJSeslorianmet Eutycliianm. Ven.
t Cod. Kloreutiu. S. Marcicollett. 1> sic ; Leo 8 Iu marg. eilit. Roni., ex Lat., at;eo0v,etc.
nrbis liommepiscopusPulcherim Au'gu*tce.lu etlilis 9 In llis. Ven., rri SeavoiaTurrwo-rjTrlv«ruvoSov TWV
anle Quesn., Leo cathoticmllomunmEcclesimepisco- iTtecrxciTrwv cruveX9eev 6cXijcrafrj Sotjeeev.
pus piissimm Pulcherim Auyustm. ln»ciiplioiiem a 10 ln niiirg. edit. Rnin., 'louXtavov.
Quesnellopnclixani, et aliquol nostris codtt. confir- II Iii m itg, eilit Rom. L. t'\ Lai.: uY>.iTCO rrXa-
inatam retinuimus. Vetusiiores inscriptionem ouiit- vrj9lvTt jxaXXova.vetn avufopov,ev9«Tcapefpbvnaev, Ixst
tuul. avavfjif/at.xv.iOTTOU rrivxaTaSixrjvStxaiwfUTtsoTr), ezit
"Codd. Vat. Reginae295, Vindebon. collect. S ac TUÊtvxaeavyyviiuris-
Vat.collect.11. ostenderet.Mox,dignumgioricevestrm. l* Ms. Ven., cruvsto-iX8eiv.
791 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. 79»
eliam ignoranlia graves nonnumquam incidit * in. A cumve officia i hospilalitatis non abnuil, vel etiam
lapsus, et plerumque in diaboli ruit fovcam incauta appositum cibum sumpsit (Gen.xvm). Sed illseima-
simplicitas, per quam supradicto subrepsisse intel- gines hujus hominis erant k indices, cujus verilatem
ligo spiritum faisilatis, b ut dum aestimatse religio- ex prsecedentiumpatrum stirpe sumendam signiflca-
sius de Filii Dei majestate sentire, si ci naturse noslra tinnes mysticae nuntiabant. Et ideo sacramentum
veritatem inesse non diceret, ° lotum illud quod reconciliationis nostroe anle lempora aelernadisposi-
Verbuntcaro factum est, \m\us alqiieejnsdem putaret tum, nullse implebant ligurae,quia nondum superve-
esse substantiae. Et quantum Nestorius a veritate nejat Spiiitus sanctus in Virginem, nec virtus Altis-
excidit, dum Christum de matre solum hominem simi obumbraverat ei;' ul intra intemerata viscera,
d asseruitnalum, tantum eliam bic a caiholico tra- m aedificante sibi sapientia domum (Prov. ix, 1),
mite deviat, qui de eadem virgine nnn nosiram cre- Yerbum caro fieret (Joan. i, 14); el forma Dei ac
dit editam esse substantiam; volens ulique eam forma servi in unam conveniente personam, creator
solius Deitatis intelligi: e iitquod formam servi ges- lemporum nasceretur in lempore; et per quem facta
sit, et quod nostri similis fuit atque conformis, quaesunt omnia, n ipse inter omnia gigneretur. Nisienim
dam nostrre naturae fuerii imago, non veritas. novus bomo, factus in similitudinem carnis peccaii,
CAP.II. — Nihil ' autem prodest Dominumno- jj ; nostram susciperet vetustatem , et consubstantialis
slrum beatse Marise Virginis filitim, veriini perfe- Palri, consubstantialis esse dignaretur et matri, na-
ctumque bominem dicere, si non illius generis homo turamque sibi nostram solus a peccato liber uniret,
creditur, cujus in Evangelioprscdicatur. Dicit enim sub jugo diaboli generaliter teneretur humana capti-
Matlhaeus: Liber generationisJesu Chrisli filii David, vitas; ° nec uli possemus triumphantis victoria, si
filii Abraham (Malth. i, 1); el ila humanae originis extra nostram esset conserta naturam.
ordinem sequitur, ut generationum lineas usque ad CAP.III. — De hacautem parlicipationeP mirabili
Joseph, cui mater Domini erat desponsata, deducat. sacramentum nobis regenerationis illuxit, ut per
Lucas vcro relrorsum successionumgradus relegens, ipsum Spiritum per quem Cbrislus et conceplus est
ad ipsum humani generis principem redit (Luc. m, et natus, etiam nos, qui per concupiscentiam carnis
23), utAdam primum et Adam novissimumejusdem sumus genili, spirituali rursus origine nasceremur.
oslendat esse naiurae. e Pomerat qu ppe omnipoteu- Propter quod ah evangelista de credentibus dicitur:
tia Filii Deisicad docendos h justUicandosque855 Qui nonex sanguinibus,nequeex voluntatecarnit, neque
homines apparere, quomodo et palriarchis et pro- ex voluntale viri, 856 **&ex Deonali sunt (Joan. i,
phetis in specie carnis > apparuit, ciini aut luciamen 13). Cnjus inefTabilisgratiae parliceps non est, i nec
iniit (Gen. xxxn, 24), aut sennonem conseruit.l C potest in filiorum Dei adoptione censeri, quisquis a
i
* Proepositionemin ex cod. Vat. Reg. adjecimus; Vat. collect. 24 et apud Sichardum, ut quod in forma.
et mox foveam,pro foveasex eodem coriice et Vat. Alias variantes htijus loci vide apud Quesn. not. 1.
collect. 11 praHiilimus.Post pauca editi.antc Quesn. f Codicescolleci. 5, II et 21, tamen.
cuni quibusdain nostris codd., in supradicto. e Vat. collect. 11, Potuit.
h Cod. Vat. Reginae omiitii ut; et post verbum h Cndd. collect. 24 omittunt, juslificandosque.
tentire affixo piincto prosequitur : Si enim naiurm 1 Vide not. 2 Qncsn.
notlrm, cic. Vulgati ante Quesn. cum mss. collect. i Quesn. in marg,: AI. humanitatis.
24 et Sichardo, pro non diceret, et pularet, habent v Mss. collcci. 2* cum editis ante Quesn., indicia.
non dicat, et putet. 1 Cod. Vindebon., el ut inlra. Meliusin Vulgatis,
e Tolum scilicel illud quod ex naiura Verbi et na- ul et intra. Cseterilamen codices delent cl.
tura hominis simul uuitis factitm est, niliil est aliud, m Similia leguntur ep. 28, c. 2.
apud catholicos, qiiam Christus, qui in una persona a Voces ipse inter omnia delet cod. Grimanicus, ut
complectitur quidquid utrisque naturis convenit; Quesn. notavit in margine.
0 Editi Concilior., nec aliter uti. Ediiiones autem
unde Leo epist. 124, ad Pakestinns, c. 7 : Nec inler-
esl, inquit, ex qua Chrislut substanlia nominetur, Leonis vetustiores euni mss. colleci. 24, nec atiter
cum inseparabiliter. manenteunitate personm,idem sit possideremustriumphantisvicioriam.Quesnellusemen-
et lotus hominis filius propter carnem, et tutus Dei davit ex suis mss., quibus et noslri codices favent.
Filius proplerunamcum Palre Deilaiem.At Eutyclies, Dein editi cum plerisque nostris codicibus ac uno
nnius ejusdemquesubslantia, id est naturm, puians r\ i TheodoricianoQuesnelli habentcon/Vctaproconseria;
quod incamaiione Verbi factum est, solam naturam quam vocem Quesnellus induxit aliorum siiorum
divinain astruebat; et hac raiioneaestiinabat se reli- exemplarium auctoritate, ut videre est nnt. 3. No-
qiosiusde Filii majestate sentire, ac si eiim nntnrae sler etiam Vindebonensis codex collecl. 5 hanc le-
hiimanaeipsi uuilaeveittas drdeceret. Voce totum ad ctionem confirmat.
indicandam personam a veteribus u4taia Kutychiani v Vocem miratti/iin editis Concilinr. receplam et
abutebantiir, utnaturas conlunderent: unde theologi a Quesnello margini alTixamrevocavimus, eo quod
catholici Lconem seciti lotum de naluris, totus de omnihus noslris mss. probeiur, exceplo Vat. collect.
24, in quo cnm editis Leouiuis eliain Quesnelli, mi-
d Ediiipnedicarunt.
persona
anle Qucsn. cum aliquot posterioribus rabile.Mi<x,indulsitpro illuxit in vutg.it. anteQuesn.
collectionum codicibus, asserit. Mox pro deviat mss. et quibusdam noslris codd. atqne Grimanico. Alii
collect. 21, deviavit, uti legitur in episiola antece- duo nostri ac trcs Quesnelli cum ediiione Canisii,
denti, ex quo male in aliis deviarit, vel deviaret. induxit. Conter notam ejus 4.
Poslea cod. collect.11 eredidit pro eredit. Idem lege- i Viilgati antc Quesn. ctim mss. cnllect. 24, nec
batur in Vindebon. collect. 5, sed secunda manu potest filiorum Dei adoplionemconsequiquisquis, etc.
emcndatumcredit. Cseterinostri codd. lectionema inductaiu
« ln Vindebon. collect. 5, ul in quod formam; in probant. Vide ejnsdem not. 5. Quesnello
m EPISTOLA.XXXI. -M
fide tua, hoc quod nos * principaliter salvat, exclu- A ninns incerta condilio a tantse urbis populis me
dit. Unde multum doleo multumque contristor quod abessenonsineret; et in desperalionem quamdam
hic qui antea de humilitatis proposito laudabilis vi- animi tumuliuantium milterentur, sil pro occasione
debalur, contra unicam spem nostram palrumque causse ecclesiasticaeviderer patriam et sedem apo-
nostrorum vana et nimis b stolida audet astruere. stnlicam velle deserere. Quia' igitnr ad publicam
Qui c cum videret insipientiaesuaesensum cathnlicis utilitatem perlinuisse cognoscitis, utsalva clementiae
auribus displicere, revocare se a Sua opinione de- vestrac venia, charitati me et precibus civium non
buerat; nec ita Ecclesiae praesules commovere, ut negarem; in liis fratribus meis, quos vice mea misi
d damnationis senlentiam mereretur excipere; quam me
quoque adesse cum caeteris qui adfuerint, oesti-
uiique, si • in suo sensu voluerit permanerc, nullus mate : quibus sccundum causam salis mihi ex ge-
poterit relaxare. Sedis enim apostolicae moderatio storum serie, et ipsius de quo agitur, professione,
banc temperantiam servat, ut et severius agat cum patefactam, evidenter m et plene quid servandum
obduratis, et veniam cupiat praestare correctis. Quia esset ostendi. Non enim de portiuncula aliqua fidei
ergo multa mihi fiducia est de pietatis tuse ' subli- nostrae, n quaeminus lucide declarata sit, qua?rilur;
missima fide, obsecro gloriosam clementiam tiiain, sed hoc ° stultissima resultalio audet incessere,
ut sicul sanctostudio tuo catholica praedicatiosemper B quod Dominus P noster in Ecclesia neminemscxus
adjuta est, ita nunc quoque ejus faveas libertali ; utriusqiie voluit ignorare. Siquidem ipsa calholici
quam forte ideo permisit Dominus hac temaiione i Symboli 858 brevis el perfecta confessin, quae
pulsari, ut quales intra Ecclesiam « laterenl, pos- duodecim apostolorum totidem esl signata scnlcntiis,
sentagnosci. Quorum plane non est negligenda cu- tam instrncia sit munitione ccelesti, utomncs hsere-
ratio, h ut nec ipsorum nos contrislet amissio. ticortim opiniones solo ipsius possint gladio detrun
CAP. IV. — Augustissimus vero et Christia- cari. Cujtis Symboli plenitudinem si Eutyches puro
nissimus imperator cupiens quam celerrime lur- et simplici voluisset corde concipere, in nullo a de-
bata componi, episcopali concilio, qnod Ephesi cretis sacratissimi Nicaeni concilii deviaret; et hoc a
vult haberi, nimiuin breve et angustum tempus sanctis Palribus inlelligeret constitutum, ut contra
indixit, diem kalendarum Augustarum prsesti- aposlolicam iidem, quae nonnisi una est, nulltim se
luendo conventui; cum » a tertio iduura Maiarum, ingenimn, nullum elevaret eloquium. Et ideo pro
quo serenitatis ejus i scripla suscepimus, major pars vestrse pietatis consueludine elaborare dignemini,
reliqui sit temporis absumenda, ut profectio 857 ut quod contra singulare sacramentum salulis hu-
sacerdotum, qui negotio sufficiant, valeat ordinari. manae* blasphema insipientia protulit, ab oninium
Nam illud quod pietas ipsius k etiam me credidit de- C animis repellatur. Ac si ipse, qui in hanc tentalio-
bere interesse concilio, etiamsi secundum aliquod nem incidit, resipiscat, ita ut per libellarem saiis-
praecedensexigeretur exemplum, nunc tamen ne- factionem proprium damnet errorem,;lcoinuiunio ci
quaquam posset impleri : quia rerum praesentium sui orditiis non » negetur. Quod etiam sancto Fla-
» Confern*t. 6 Quesn. eadem aclione: Gloriosissimiet Christianissimiimpe-
bCod. Vat. Reginae,stulta. ralores beatissimumepiscopum nostrum Leonem
c Ita melius ex mss. Vindehon. collect. 5, Vat. apostolicmsedis prmsulem,ut huic venerabiliet sanclo
collecl. 11, duobus collecl. 21 et Vat. Rcg., ut in concilioadesset, dirigentesvenerabilesepistolassuppli-
cpisiola amecedenli cap. 1. Antea ul in aliis codd., caverunt. Ilac scribendi observanlissimu rnlio in
dum videret. epistola qtiao superest, ;tdDioscorumnon apparet.
d 24, qu. 2, Damnationis sententiam,c. 5. k Cod. Vindebon.omillit e(iam.Mox,crediIin V»
«Vulgati anle Quesn. cum. mss. collect. 24, in colleci. H.
tua tententia. 1 Editi ante Quesn. cum nonnullis mss., per ocea-
' Ita omnesnostri codd., excepto Vat. collect. 24, sionem.
in quo cum Vulg. ante Quesn., sincerissima. Val. m Cod. Griman. delet et plene.
Reginaeac tres Quesnelliaddunt el solidissima. Mox, nViilgati Leonis ante Quesn. cum Vat. collect.
gloriosam deest in quaiuor mss. Edili anieriores 24,0quod minus tucideclarescat.
Qoesnello cum codd. cullect. 21 habebant, gloriam Editi Concil., slolidissima insultalio. Vulg. an-
clementimtuce terioresQuesnello, siultissima insultaiio.Sat. collect.
s Editiones Leonis cum eodem Vat. collect. 24, 11 el 21, stolidissima resultatio audet assercre. Val.
lateant, possit agnosci. Cod. Val. collect. 11 cum Reg., stolidissima.Vindcbon.collect. 5, Stotidissime,
edit. Concil.,(aferen(,possetagnosci.Mss. collect. 21, et inserere.
quales sint intra Ecclesiam,possit agnosci. In Viude- n v Idem cod. Vindebon. et alius Vat. delent nosfer.
bon. collect. 5, laterent, possilagnosci. Cod. Vat. Reg. et editiones Concil., inEcclesia sua.
h Tres mss. libri cum editis Concilior., ne ipsorum. In episiola antecedenli, Dominusin Ecclesiasua.
' Ms. Vindebon.collect. 5»,a die ni idus Maias, i Qiiesnelltis in margine : Vide de hoc Symbolo
quo. Hieronymum epist. ttl, ad Pammachium, Rufin
i Indicantur Theodosii litterae, quibus Leo ad prmfalionemexposit.Symboli, S. Augustinumserm
Ephesinam synodum invitatus fuerat. Julius autem 115, deTempore, etc, Dissertationes Vossii et no-
legatus in Epliesino concilio inserto actioni primae ttram 14, quam tomo teriio dabiinus.
synodi Chalcedonensispost leclas imperiales litteras » Duocodd., blasphemiminsipientia. Postea duo
ad DioscorumAlexandrinum datas III kal. Aprilis alii codices, A(si ipse.
lestaius est, eas ad Leonem non eodem, sed simili a Ita mss. codd. novem Quesnelli, et omnes no
tenore scriptas fuisse, ul emendatiores codices et stri excepro Vat. colleci. 24, qui cum anliquioribiii
. Graecustexlus prxferunt. Aliquod sane discrimen in Leonis ediiionibus, reformetur, ut in euislola pracce-
catione scribendi ad Leonem indicanl illa Ililari denti.
,708 S. LEONIS MAGSJ EHSTOLiE. W>
yiano epifCQpome£}#mqplja tua «cripsisse cogno- AJ' Datnm idibus Junii, Aglurio et Brot.ogene vjrj»
gcat; nt charita» »non negligatur, si error abolelur. clarissimis conjBuljbus.
EPISTOLA « XXXH.
d ADFACSTCU , HARTINDH ET RELIQUOS ARCUIHANDRITAS CONSTANTINOPOLITANOS.
STNOPSIS. — Sensum Eutychit exsecratuf : ipsum ad sanioremmeniemredire cupii, et sic communionirestitui.
• MARTINO xui x Wuprivoi,xai
859 Dilectissimisfiliis FAUSTO, et reli- 860 kyurcriroi; rixvot;, *KuerTeo
••'• '• i.otTcois
quis archiinandritis LEOepiscopus. ipxtuuvSpirut;, AioiveTcioxorco;.
Cum propier causam fidei,quam Eutyches pertur- E7rstSijSe«rr)vuiriuv rns Tciareus,f)vEvrvyji; Sta-
bare tentavit, t de laiere meo mitterem, qui defen- QopvSnauteTcexeipnatv. ivrtvQeviTcijiTcauevrov; ava-in-
sioni veritaiis assisterenl, congruum creditli, ut aouivov; rn ui.n9eiu,ur.oAovBov ivbutau xui Ttpb;rnv
etiam ad vestram dilectionem scripta dirigerem : vutripuv ayarcnvypupuuru StUTtiuîuaBufov; olSu
quos s certum babeo ita studere pietali, ul blasphe- aufo>; OUTW TIJevaefteiu,aiare ru; fft.uaffi-
aicovSuCleiv
mas et impias voces nullatenus rcquanimiter audire uovs xui uaetiei; (peoiajunS'oaovrut; uy.oui;TcpoaSe—
possitis; manente in cordibus vestris apostolica in- XtaButSuvaerSat,uevovansiv rt/.ts xupoiuts vu&v rn;
stitutione, qua dicilur : Si quis vobis evangelizaverit UTCoaro\txns TtupuSbaeois,ev p \iytruf Et Ttf vua;
prmter id quod accepistis, anathema sil (Galal. i, 9). evuyye}i.Z,erui 7rap'oTcapt\u$ere,uvitBtuueara.Tnv Si
Sensum autem praedictih, qui, sicut gestorum le- yvaunv TOU s
rcpoMxîvros,o; Ttj, ti; ix rn; uvuyvii-
clione cognovimus, merilo reprobatus est, etiam atut; riav vTcouvnpiurosv eyvauev,ic\ias uictyji.porovffin,
nos deiestandum esse decernimus : ita ut si assertor _ xal r)uei; ex€\nriov expivauev.Kae iav (t.iv b tkfptav
insipiens in sua pravitate voluerit permanere, habeat avvrryopa;T^ iSia axuibmrt iTctutivutjSou)t»9si>j, IÊTU
cum his consortium, quorum est secutus errorem. usri TbuTeov uoipuv,tSvnxo\ovBnae TJJTckuvn.862 ^t-
Merito 861 e"'m &etexlra Chrisii Ecclesiam, qui xatOTaTayivotro'av e\o>TJjfTOU 8EOU 'Ez)t>ir,iriaf,*oo-Tt?
in Christo humanam, id est nostrarii, negat esse sv TWXptarai TIJV'ivBpaTcivnv, TOUTscrrtrr)vi)usripuv
naturam. Sed si idem spiriiu Dei miseranie cor- ipveirut fvatv. 'EavSe o auxtjfi\iit TOUTrvsuftaTOf Toii
rectus, impietatem sui erroris agnoverit, et quae 8eo0 SiopQuQets, 3 rnv laurou Tc\ivnvtTciyvoiri,xai
catholici exsecrantur, plena satisfuctione damnave- uttep oe rns xuBo\txns'Exx^.vjo-iaf etva0ejitaTi?ouo-tv,
et;
rit, volumusei misericordiamnon negari.ut Ecclesia okns4>vx*; uvuBeuuriaut§ov\n6fi,TOUTOV i\iov rvyjtv
Domininullum sentiat damnum; cum et resipiscens fiov\6ueQu,oiart rri 'Exx\naiu rov teaTcbravunSeuiuv
possit recipi, et solus debeat error excludi. Desa- taeaflui£r,uiuv iicei Si xui utravooivSuvaTatSeêerSat,
cramento autem pietaiis magnse, in qua nobis per xat ubvnr)Tc\uvnbfei\st * avyxoiptiaBat.Uzpi Se rf)s
incarnationem Verbi Dei iustilicatioest et redemptio, uytbrnro; rn; ueyuknt iciareoi;, iv ri fiuoivSta rns «v-
? Quesnejlus cum Leonis yulg. et tribus nosjris iC em'st. 34, c. 2, êd eprum /an.tumj}t mentio, quos e
codicibus, non tiegetur.Ne auieiri hoc vefbiiinpMilo /a/erepontificis' missos'appellai,'iD'('luihiis fuit etiam
arite positiinrpfseter Leonls rribfem bis repelatiif, Dtticitrtis^hOriMegattfs iftique fir»'lirietlfciiis, sed no-
magis placuii leciio mss. Vindebnn. collect. 5, Flo- larius. Caeterum Bonifaciusprimus, anie Leonem,
''entin! collect. 13, etpturSum eiillent: 21, nec non Severum aposlolicaesedis noiafiurii dtnasiro proprio
Vat. Regirine,quain etiam editi Cbiicilior.praeferunt. iafere.desiiiialumscrinsii'. epist. 13, ad'R',fuin Thes-
'jfiix. st erfdf abdiceiur, iii uiipms. Vat. safonicen'*em,hurii'.'5.' Anie liiinc eliam aucinr, (|iii-
"* Hanc cliroriicam'nptaniexiiibent 'codd. collect. cnm-iue fuerit, 'eplstolae ad Orieriiales ab Hilario
21, 22 et 25. In citeris omriibus desideriuir,"siciit Fr^gmenlis iiisertae','iiuin.i, tres RoinaniuEcclesiae
etiamih niss. a 0i\esn. indicatisiribY!7. 'CunVveroIs preshyieros e latere pontificis Alexandriariidirectos
inlef"cddi'ces,qur liacnota carent nori refefaVajui- meinurat. De /nfereVuierii printtflcisviicabaninr for-
quissiiniiiiiexempjar Corbeiense collect. 2 qu^ fn Ynuraeximperatoiiim i-tyloassuiripia.qui pontifieibus
nMeiii&iola'eirieiidandausris' est, noiaiii chroiiicam adlnerebant in R.om»naEccjesia, uti efant' Renatus
in hoceiiam reperiri suspicamur, '" ex quqsarie
' •'"" pljifi- jiresbyief, Hilarus "dlacnriusVet'Dulcitius notarnis,
mqm auctoriiatis accederet. «ive eftiam in conciliii Rbinano, atl qnos Julius P'u-
'"''*•Al.28. QuEJTautem' ahlea 32 erat, nunc 36. Scr. tedlanns episcdpiis pefliiiebnt. Eiiun in Sardfcensi
13Junii an. 44V. cOncilio, c. 1,ut elaiere suopresbyter a Romano '" ' "
d invenituf Haecepistolain quatuor mss. colledio- anlMite mittereiur, Patres rbgitrunt.
nibife Clialcednp1:17, Griman. 18, ftaiisp. 1?• et Ve-
" 1••-'"-* B ld Leoni noium eiat saltem ex gestis synodi
' ' ' '•"-
Wftaj*."'w" *' Constantiiiiipnlitanaeadversns Eulychem| quilius hos
*'lfi*mss.collect. Chalcedon., Marciano et retiquis archimandiiias
* subseriptos videfat.
archimandritis Constantinopolis. Cod. Ralisp., el h Vocem Eutycliis hoc loco fnsertam in omni-
Sfarihi6"'p'resbyteris'et "cmteris archimdndfltis. Jn bus ediiis, deledinus auctorilate poiissimum nostro-
Gr:rca"'vef:$ionexai tiupxiAivoi,et Mafceltiho, vel rum exemplarium fc'!llect. Chalcedon. atiiue Ralu-
Ma/mX>totv<u, Marcettiurid,perperarii. Nain Mdninut kii',' nec tion ms. i Ratispon,
^ quibus et Graecaversio
vocaliir norilain iri emendairoribus Latinis codd., cong^fiiit.
veruni etiam iii iriscfipii<>ne Graecaalteiiiis epistolte 1 Plerique codd. cum vulgatis,
UupxtWiva.Ms.
53, qfiaeiisdeiri arcliiiiiantlfit%data Tult, nec noii ih Vat. HS5,' MapxsAAtavii. Cur MapTiveosine Hiesita-
Gfaeca' ipSius' subscriptione' 'Constanliiiopnlitaiiae tione posuerimus',viijeanuot. 2'iu lextuiii Latinum,
synodo sub Flaviarib, quaedxhibetiir torii:IV ' Conci- infra [Supra', n. «).'"
1024;'" "'' '"'* Ita ihs. Ven., iitque ila omnino legendum ppsiu-
hor.lreri.;editIoiiis"pa|.
f Fiilsum est, quod Quesnellus affirmavilnnt. 1, lat textus Latlhus,"s'fc«t q'ei\"orumtcctwntpcbqhdvi-
' "" '
S. Leonefnpfimum omnium pontificumRomanorum fltui'. lij virigf.',o3ff' exrn; uvuyviiatoi;' eyvufwv."
de tegatisa lalefe missit mentiotiemfecitte. Legato- * Ms'. Ven., rf)s IOUTPU Tc\«ms. '' ''
rumenim nomen nori babetuf neiiue hic, nec ih * 'Bxe«AAier8« $ !&rtktitaBii~:L.
797 EPISTOLA XXXIll. 798
quaesit nostra ex Pairum traditione senlcntia, « in A treo/xaTtoo-sco?TOOAoyou TOU8eoOr) StJtaieotri?x«t nj
litteris, quas ad fratrem meum Fiavianum episco- ic\uyopuaiuiari, ri fpovovutvix TMV UuripoivirajOaStV-
pum misi, nune sufficienter, quantum arbitror, ex- erecof,ev roi; ypiuuuatv, a rcpb;rbv iSe\fbv rbv iubv
plicatum est; ut per insinualionem praesulisvcstri, $\uvtuvbvrbv irciaxoTcov vOviiTctuifiu,ixuvSis,xu6'baov
quid secundtim Evangelium Domini nostri Jesu oeuat, ecprjTae" tocrrevuus eutpavfôvTOi; TOUiSiou rcpp-
Christi b in omnium lldelium coidibus fixum esse eSpov uuQev»,TI xaru rb ZvuyyeitovTOOfiuerippv
* êÔev, rui; TcavroivrSiv rctarSiv
cupiamus, noscniis. ' Dalum idilius Junii, Asturio AeerrroTou rjVuâesr
«t Pioiogene viris clarissimis consulibus. j3e§aeovueveeveTrefluLtouftev.
'0 f&eb;vuu; yuâTTOt,
TSXVK ayurcnru.
EPISTOLA d XXXIil.
' JlDEPHE>INAI(SYNODUM SKCIUNDAM.
* StNQFSis.T~. I. Incarnalionit fidem ex confessionePetri probim. — IJ. Conciliumad errqrem aôlend,um,
et reducendoserranles convocari.
863 * Leo episcopus sanctx SINODO , quae apuil1 86& AscovsTricrxcmof rn uytu cruvoSco T^ p 'gyecreo
Ep|)esuin convenit. avvtlOovtrn,i.yuTcnroi;uSe\fois, iv Kupieoyaepeey,
Ckt. I. — Rel'giosa clementissimi prjncipis fidesI 'H TOUnp.ipterurpv p«crAe'cojtvuytarfrn Tciart; ,
sciens ad suam gloriam maxime pertinere , si injral feSuta uui.imu TOUTO TJ Sb£,n*,aurslv S.tay^peev,tiyt
Ecclesiara catholicam nu)liu$ erroris germen exsur- „ xuri rnv xuBo\vxf,v 'ExxknaiuvunSeutu; Tciuynf$kuarb;
geret, hanc reverentiam divinis detulit insliuilis, utl «vaejuotTo,TOUTO TOtfSeiotf Soyuaat rb ae§u; uTciyet-
ad sanctae^dispo-itionis effeetum auctprijalem apo- ueV COO-TI rcpb; ititori\tauu rv; Qiiut SiurvTtiiaeoi;,rn;
Stolic;c sedis adiiiberei: lainqnam ab ipso beatissimoi «rroo-ToV/rij?xuQiopu; errefieivatTO xypo;' eof ay UTC
Peiro cuperet declar.irj quid in ejns eonfe^sioiie' auTOuTOUuuxupiovUirpov j3ou^p(xev>j êveo-Sat jaTaSrj-
>laiidatumsif, quando dicente Domino: Quemme esse' \av TOV ev T»JTOUTOU '
ouoXoyiauuvouttevoy 0T( êypvrt
dicunl hominesFilium Iwminis(Matth. xvi, 13)J Va- TtoKupicp-Tiva ut \iyovaiv ot av8pcoTroe etvat TOVTiov
•ias quitlem diversorum opioiones discipuli memq- TOOavfijOtoTrou; Siufbpov; uiv TtvwvIfacrotypt uafarul
rarunt; sed cum ab ejs qnjd ipsi crederent, i q.uaere- ttvut Taf Sbt\a; licnvixuSi ircvQtroTfup'uvrSiv,,uvroi
retur, princeps aposfolorum pleniiudi.nemfidei breyii o TCOV
Ti rrto-Teuotsv, fatoarb\t,ivupxriybs. rb Tt\nps;rfi;
sennone compjcxus, Tu es , inquit, Chrisius Filiuti irfo-Tecoffipuyji \bya rctpt\u@o>v, Sv tt, fnaiv. o Tipt-
Dei vivi; hoc est, fu quj vere es Filius hopninis, jdeuii OTttf,o Ttof TOOQeoOTOU?covrof.TOUTSCTTI, * Ju H, bs
yerees Filius Dei vivi; lu, inquam, vcrus in DeitaJe, Ttf et a).jj8eofTt'6f TOO«vflpcoTrou • 6 aurof u\n9£iSet
yerusin carne, ct l salvti geminao 865 proprietateI TtBf ToO0iOUTOOC^COVTOf" CTU et aîj8»jfIV©eOTVJTt,x«e
nalurne 1 ulrumque unus. Quod si Eutyches inlelli- aî)8>jfev aupxi zai o-eogouevuf Trjf ev 866 T? ?tT"r!i
genter ac vivaciter crederet,» neqiiaquam ab hujusi fvatt rvyyjtvpvan; tStoTijrof,ttff urcajo^coy'Jfxurspov
" EditiLeonis anle Quesn.omitt.unt liacc,in tilteris, iC 8 Inscripiio in mss. Laiinis Chalcedonensibtis
quasad fralrcm tneuth 'Flavidnum eoisr.onum misi. deest : illi autem;, (juae in Graecp legitijr", vnlgala
QiiesneJliisex suis inss. et Gr«ca versione snpplevit accedit. Ms. codex Florcnt. coJIect. 15":Leo {Jrbis
iiefectjjm,uti supident cji.anj omnes nosi.ri cod.ic.es liomm episcopusdiieclissirn.itfrqtribus in Ephesiua '''" '^ sy-
el e.dili.Concil.JSnluiiiille liabei in his titteris, et nuhe nodo connreqalis in Dommosuluiem.
iiiisi, svffictenler.Noslroruih el Baluzii codicuin te- k CodrFloreiiHn.iidiJii verce.Porro dispositio jn-
ctioiiem pfietidiuius. dicat edictum principjs de cogenUasyn^doi,uli .liimpt
h Cod. Veron. 57 collect. Chalcedon., jrf omiifbus ex episi. 30, c. 2, in quod coufer nostratii annbt. 8
" '""° ': '"' "' '"" -' ^™'
fidelium cordibus.
c Graccaversio addit: Deus vos custodiat, dileetitt- (Coi."789,n.i>).
1 Aiiliquisîmiiseod. Yeron. 57 collecf. 17, decla-
......
simi fitii. raium sit. Mox in Ratispon-, tticcnti Qomino.' '
d Alias29. Quaeantem antea 53 erat, nune 37. 1 Vindeboti. Hisp., qumrilur.
Scr. 15 Jtinii an. U9. 1 Vai. Ilisp. et Isid., et editi ad marginem , sub
' Hanc epislolain praeferunl tredecim collectiones geminm.
5Hisp.isid. 11, 12, 13, 17, 18, 19, et 21, usque ' i Editi, utrinque. Ex ompibns nosjris varia-
ad ii. rura collectionuu/ niss. et ex illis Balu?ii enienda-
1 In collccl. Hispanica et caeteris ex ea prnfectis vimus. •.',
hic liiiilus exhibeiur : Epistola papmLeonisad Ephe- » Cod. Vat. 546 collecl. 31, profecfomn qb (ifijtts
sinam synodum, in qua provoculconciregalosepikcopos fidei trtmite deviarel; sed diyiie ei tespantexUw a
' : •_
Eutyclietii blasphemiascondemr,are.\i\ tabula collect. .n"' Domino.
5, cap. 85 : De damnanda hmresi Eulycliiana. Tan • > Forle, Ssx6ev.
dein in mss. Cliairednnuusibiisf.necis sic : 'ETctaro\r) 1 ln marg. edii. RomL.,auToO.Mox LHhaarb; scri-
rou «OTOO Aeovroffa/)êe7rto:x67rou'Pco^jjfrcpb; rr)v ev psimiis pro Tr>ao-Tof,attctorjiale triilnS"COdrf- âl.
'
"Eyeerco SevfipocvavvoSov,firt; vTce$\r)f}n ui->uictxpvSn Graec. 1278 et 1455 ac Vat. Oltob. 291 . ,:
Si Sta TOufi avyyaprfinvuiSuaotrteufljjvat Toif irciaxb- * lt;i legendiun cum nis, V'6n., ut vjderjiot etiam
wots.OrroTOOSvaae&ov;AioaxbpovTOO'A\ec]avSpeiu; ediiores Roinani, qtti M iuiiginem atiji.ojaiOnt.,,O.TC
ixiaxbTcav.In Laiinis auiem c. 15: Sanctissmi'ar- \eyovrtrS> Kvpicp.ln vulg.. oreyitp \iyovrt. .:"
chiepiscopiRomn>Lsonis epistolascripta ad secundum 4 ln m;'irg. edit. Rorii.'CTA),
oerTtt;ef k\nBS>s<-
cunciliumEphesinim cqnlra Eutychehi, qum prodiicla " Viilg.,'
ixirtpBtv. Cofreximus
....
cum laudotiaawi.
•..-..:. •--
quidem ett, occuttata vero , propter quod non fuerit Roinanis et Veneto.
wicetta vubiicariepiscopis a Diotcoro.
199 S- LEONIS MAGNIEPISTOL/E 600
fldei tramite deviaret. Propter quam ei respondetur A clf ' stys Evrvxvc voflTcof,xul txrevwf* tTriTrterTtOxet,
a Domino: Bealut et, Simon Barjona, quia caro et ovSuuSisuv iTcbTijfftOSeiafrns Trioreeoftris rouchrn;
tanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui in cmlit «TrexXtve* St'»v aTcbxpiai; aurfi TCO «TTOO-TOXCO Tra/5'auTO'J
ett. Et ego dico tibi, quia tu es Petrut, el tuper hanc yiveratTOOAeenrorov*Maxaptofel, Sifteovft&p'Icova,
pelram adificabo Ecclesiammeam,et portminferi non OTtaupl\, xal utuu ovxaitsxaXuiJis' crot,it\\"o tcurfipttou
prmvalebuntadvertus eam (Matth. xvi, 17). Nimisau- sv Toiffoupavotf xarvcoSs trot Xsyco,ort av st Uirpo;,
tem a compage hujus acdilicationisalienus est qui et xal irci T«UT>» TJ5TrsfoaoixoSofHjo-eo ftourfm'ExxXijo-iav,
beati Petri confessionem non capit, et Christi Evan- xatTtvXae aSouou xurctaxoaovatvuvrf);' afbSpu ovvTrjf
gelio contradicil: * ostendens se nullum umquam apftoviafrr)s TOtauTJif oixoSop.f); iartv uWbrpto;,b; Tty
studium cognoscendaeveritatis habuisse, et superfluo xai T»VTOU uuxapiov Uirpovbuo\oyiuvov Seêrat, xai
bonorabilem visum, qui nulla b maturitate cordis TCO Evuyye\io> TOU XptOToO uvrikeyet'Seexvufeaurovftij-
oroavit canitiem senectutis. Seuiav TrcoiroTS arcovSfiviaxvxevui rcpbsrb yvcovatTO
CAP.II. — Verum quia etiam talium non est ne- aXvjflefuarnv rt rtuns v£,tas eo?6»j,b; Ttf ouSevirr);
gligenda curatio, et pie ac religiose Chrisiianissimus xupSias TCOaxjxaicornv TOOyijpcofexoo-ceuo-e TroXtav.
imperator liaberi voluit episcopale concilium, ut 'AXX' sireiSiiicep,aSeXyolTtftteoTaTot, xai rns rSivTOIOU-
pleniore judicio omnis possit error aboleri, c fratres B TcovBtparceiusouxiart Tcupuue\eiv,xat 6 euereSrjf Se,
nostros Julium episcopum, Renatnm presbylerum, xui ft\bxptaro; §aat\ev;, suers?eoff auu, xui tv\u6S>s
et Filiuin meum Hilarum diaconem, cumque his têov,T«VTCOV eTrterxoTreov
aSpoeo-Sijvat eruvoSov f.§ov\r)8n,
Dulcitium notarium probalae nobis fidei, misi; qui eoerrsxpiereiTtXttcoTtpa SuyyjSqvae icuauv itcukeiftaBui
vice mea sancto conventui vestrae fraternitatis in- TrXavijv, TOUfccSeXepouf rjfteov' 'IouXtovTOVSTrierxOTrov,'
tersint, et communi vobiscum sententia, quaeDo- xal "PSVKTOV TOV xai TOTexvov
TT/5sert>uTSf)ov, ftou 'tkupov
inino sint placilura, constituant. Hoc est, ut primi- TOV Staxovov,xai fttra TOUTCOV AouXxiTtov TO»iubv vora-
tus 867 pestifero errore damnato, etiam de ipsius, ptov, ioxtuaaBtifrnsfiuivrns uvrSivrciarsus , iicearet-
qui imprudenter erravit, restilutione tracletur; si \autv. Ot Ttvefftiff Tacjeveunvrri icyiarr); vuSrt aSeXycr
tamen docirinam d veritatis amplectens, sensus TrjTOftruvoSeo *
Totpiaovrut' xal ri rrj xotvrifts8'Oftwv
hsereticos.quibus imperitia ejus fuerat irrelita.plene yvcoftijTa xara 8tov 868 apiaxovru •^ftfmvoxct'
aperteque propria voce et subscriptione damnave- TOUTSOTIV, COCTTS EVTTflcOTOtff TJjf fOopjirotoO * TrXavrjf
rit: quod eliam in libello quem ad nos niiserat est aUTOuxaTaSexao-Ssicngff, * xae oiJTeoff T»f eauToO
icepl
professus, spondens per omnia nostram se secuturum aptaSoOfTrXavrjfairoxaTao-Tao-seoff erxoTnjSnvat' ' etye
esse sententiam. Acceptisautem fratris et coepiscopi oXtafT>jy TflffaXqSsta;StSacrxaXiav Seôftevof, TOutperixbv
nostri Flaviani litteris, plenius ad eum de his quse fpbvnua' 8 oirsp»5xaxoSo§iaauTOu7refTjvei eftTrXaxetera,
ad nos videiur retulisse rescripsimus : ut abolito ' ttff rrXqfitff,xai aatfSisotxeiafavn, xui viroypafr),xu-
hoc qui natus videbatur errore, in laudem et glo- TaStxaêtv{tylôtTO. 'Orrefi xal ev TCO XtSeXXto, oyrrejj
riam Dei per totum mundum una sit fides et una TrfSOf rjftar aTrsoTeeX», irotetynv vrcoaxbutvos'Sta 7rav-
,0 axoXouSetv
cademque confessio, el in nomineJettt omne genu TCOV iTrayêXXoftevoff, TafffnttSTSfiatff dtjro«
fieetatur cmleslium, terrestrium el infernorum, et yao-eo-f,lSee|aftevoff Si ra ypauuuru TOOtTtto-xoTrou,xal
omnis lingua confileaturquia DominusJesus Chrisiut avvuSz\fo\ii)uS>v $>\avixvov, rt\ti>repovrcpbsuvrbvrcept
in gloria est Dei Patris. f Data idibus Junii, Asturio TOUTCOV, aTrspsSofeviffiuus ivafipevi, ivreyputyuuev
et Protogene viris clarissimis consulibus. ivu TrjffTrXavrjff Trjffvuy avaousicrrjff,
«7raXetaioftev»ff etf
TOU
uftvov,TtaiSocjav eXnxuru rbv nuvra xbauov, xui uiu, xai r) uvrr) buo\oyiu' xai tva ev TCO
8sou ftia Trio-Ttff
bvbuurt'IucroOX/oeoTou Trav ybvvr.uu^n, ircovpuvioiv,xoteeTrtyeieov, xal xaTaôvicoy xat rracra yXcocrcra efofto.
Xoyrjo-ijTat,ore Kufitoff
'IjjerouffXptarbs eis Sofav 6eou Uarpb;. 'Aunv.
* Ms. Vindebon. collect. 5, ostendit. Id. Mai. vel Id. Januar. Neulrum usoian? in nosiris
b Editiones ante Quesn. cum mss. collect. 24, codicibus invenimus. Ernneae qi)iiji;,n sunt hse va-
aucloritate. In uno cod. collect. Chalced. et ad riautes, cum laudetnr epist. 28, ad Flavianum, data
marginem edit. Concil., ordinavit, pro ornavit. Vat. hoc 1
eodein anno idibns Juuii.
collect. 11, ornabat. Ita legere mahiinius cum ms. Ven., quam cnni
« Vindebon. Hisp., fralrem nostrum. Mox editi vulgatis, etTt 2,vrvyji;. In marg. quoque edit. Rom.
ante Qnesn. cum Vat. Ilisp. et Isid. aliisque inde D notatiim reperies, ef ye.
derivatis, Jutianum, perperam. Vide annot. 81 (Col. I Ms. Ven., TlSTrterTeuxei. Mox in eodem ms. arri
779, n.b.)inepi8t. 28. Jutium reciepraaferuntuirique Trjff ' evOtias fciareot;.
codd. Vindebon. collect. 5 et Hisp. nec non Kaiisn. In marg. edil. Roni.,'IouXtav6v.
et mss. collect. Chalcedon., inier quaeVeron. 57, * In m;irg. edil. Roin., tb-cof,
* In inarg. edil» Rom. , TrXavijf xatT^.
cum Graecaversione. Dein habent, et Renatum.Po- 'xaTaStxaer9et'sqf,
stea filium noslrumin Vindebon. Hisp. ftSTa xat
TaOTa TrepiTiiffaTroxaTacrTacrecof aurou TOO
d Cod. Grimanic, pietatis; et mox sensushcereti- aftaScofTrXav»8sVrof trxomjSijvat.
eorum in eodem codice. * Ms. Ven., st8' oureof; melius quidem, si etiam
* Ita novem mss. libri Quesn. et undecim nostri caeiera quomodo sanari possent indicaret.
aique Baluiii. Solus Vat. 546 collect. 21 cum ediiis ' Ms. Ven., ttyt ouas-
ante Quesn., quo inquinatut, male. * In marg. edit. Kom., urctp.
' Laiini codd. collect. Chalcedonensis addunt: * Ms. Ven., et*ff
Deut vot incolumes custodiat, fratret eharitsimi, al. '• In marg. edit.rckfipn;-
Roin., axoXouSrio-ttv.
dilectissimi. Quesnellus nolae diei hanc postillam II In eodem marg., fercor,Ss5«ft«yot.
apposuit, nullo indicalo codice vel editione : Al., i
801 EPISTOLA XXXIV. 803
8G9 EPISTOLA « XXXIV. A losa causatio. Sed postquam gestorum ad nos epi-
b ADJtlClANUM EPISCOPUM C0ENSEM. scopalium documenta perlata sunt, omnia illa quaa
STNOPSIS. —I. Eutychen ab unitate fidei excidisse fallacium querelarum velamine tegebantur, quain
dolet. — U. Legalos ad tynodum a latere miltit. essent detestanda, patuerunt.
LEOepiscopus e JULIANO episcopo charissimo fralri. CAP.II. — Et quia clementissimus imperator,
CAP.I. — Liiterae dilectionis tuae, quaemihi nu- pro benevolentia ac pietate animi sui, de statu hu-
per sunt reddilx, quam spiriiali calholicaefldei vi- jus, qui ame honorabilis videbaiur, diligentius
geas amore, demonstrant; et multum gaudere me voluit judicari, atque ob hoc indicendum credidit
faciunt, quod d in eamdem sententiam pia corda episcopale concilium, per fratres noslros s Julium
concurrunt, ut secundumdoctrinam Spiritus sancti episcopum, et Renaium presbylerum, sed el filium
impleatur in nobis quod Aposlolus ait : Obsecro meum diaconem llilarum, quos ex latere mco vice
aulem vos, fratres, per nomenDomini nostri Jesu mea misi, ad fratrem noslrum Flavianum suflicien-
Chritli, ut idipsum dicaiis omnes, et non sint in vobit tia pro qualitate causse scripla direxi, quibus ct
schismata; silis aulem perfecti in eodem sensu et vestra dilectio, et Ecclesia universa cognoscal, de
in eademsententia (I Cor. 1, 10 ). Cujus unitaiis ni- antiiiua et singulari fide, quam indoctus impugnalor
mium se Eufyches e fecit extraneum, si in sua B incessii, quid divinitus traditum tenearaus, et quid
perversilate veterascit, nec adhuc, quibus vinculis h incommutabiliter praedicemus. Quia tamen non
1 a diabolo sit obiigatus, inteiligit : et
quemquam debeinus partes miseraiionis omitlere, * congruere
sacerdolum Domini reperiendum putat, qui ejus moderationi credidimus sacerdotum, ul si conde-
'
imperiliae amentiseque 870 consenliat. Diu apud mnattis presbytcr plena salisfactione corrigitur, sen-
nos incertuin fuit, quid in ipso catliolicis displice- tentia, qua obstriclus est, relaxetur : si vero in eo-
ret: et cum fratris noslri Flaviani nullas litteras dem insipientiae suae luto jacere delegerit, statula
sumeremus, ipse autem scriptis suis Nestorianam permaneant; et cum eis habeat soriem, quorum est
haeresim repullulare quereretur, non plene potuimus secutus errorem. Data idibus Junii, Asturio et Pro-
discere unde procederet, vel quo tenderet tam do- togene viris clarissimis consulibus.
» Alias 31. Quaeautem 34 erat, nunc 38. Scripla f Vulgati ante Quesn., perperam a Domino.
13 Junii an. 449. s lidem vulgati cum mss. collect. 12, Julianum.
b Haecepistola inventa est hactenus in solis mss. Vide annot. 81 in epist. 28 (Col. 779, n.»).
collect. 12, 18 et 19. h Ratisp., immulabililer.
c Cod. Ralisp., Juliano episcopoCoensium. 1 Ita cum ms. Crim. Quesnelli etiam nostri codi-
d Vulgati, in eadem sententia. Magis placuit lectio ces. Solum Ratisp. credimuspro credidimuspraefert;
cod. Rattsponensis. C et postea omittit vocem presbyter, forte melius.
e lidem editi, facit extraneum, qui in sua. Codd. Vulg. ante Quesn., congrua moderationecredidimut
Vat. et Venet. collect. 12, fecit exiraneum, qui, eic. sanciendum,ut si, etc.
Practulimusexemplar Ratisponense.
ADMONiTlO IN EPISTOLAM SEQUENTEM.

1. Veroa cap, 1 el 4, direximus atque miserimus, quibus legati ab Urbe directi, et epistola ad Flavianum
daia idibus Junii missa tradilur, indicare videnlur sequentem epistolam scriptatn fuisse post laudatas
litieras ad Fiavianuin, immo etiam post legatorum discessum, qui profecli dicuniur in episl. 38, data die
23 Julii, quin et epist. 36, data die 20 Junii, ut probabilius ostendemus annot. 3 in ipsam episto-
lain (Coi.812,n.°); quod tamen inrem praesentemnibilum referl. In eadem epist. 58, memoratur adventus
Basilii diaconi, qui profectis j.ini Jegalis, Flaviani epistolam ad Leonem detulerat. Si is esset idem Basilius,
qui Juliani quoque litteras atlulisse traditur, multo evideniius lioecepislola scripta dicenda esset post idus
Junias, quando legati nondum ab Urbe erant profecti. lia ex duabus epistolis ad Julianum, quas de eadem
re eodemdie scripias credere videiur difflcile, sola praecedensepistola daia fuisset idibus Junii, sequens
vero in posterius tempus protrudenda esset. Al omnes codices resistuut, et licet colleciiones plures ac
diversaesequeniem epistolam contineant, in omnibus tamen idibusJunii data notatur.
2. Quesnellus, ut liaecconciliet, not. 8, observat in aliquibus epistolis, quae idus Junii nunc prxferunt,
millam ficri Ephesinaesynodi jam indictae menlionem. Conjecit auiem Leonem acceptis primis Flaviani
lilteris cum gestis synodi Consianiinopoliianaeconsilium cepisse mittendi legatos quatuor in Orientem, qui
rem totam Consiaminopolicomponerent. Ad hunc uuice fmeni scnptas primtim credit epistolasptures, quia
13 Junii datm nunc leguntur. Solas autem duas nominat, scilicet episl. 28 ad Flavianum, et 32 ad arclii-
mandriias Conslaiititiopoluaiios, in quibus reapse nihil de synodo habetur, sed de fidei tantum causa per
teqatos curanda. Addit porro : Al antequam legali profecti essent, acceptm sunl a Leone Theodosiilitterm,
qnibus de indicta synodomonebatur; statimque iidem legati, qni ad fidei negoliumcum Flaviano tractandum
detlinali erant, ad synodum dtrecti sunt, eorumque tardala profectio, quo novis lilteris scribendis tempus
daretur, vel prioribusamplificandis; et in his de concilioflt mentio. Hac aulera de causa et anterioribus et
uliimis litleris eatndem chronicaiu noiationem idibus Junii aflixam innuit.
3. Nemini tamen haecsatisiacere poteruni. Prtmo eniin Flaviani litteras cum gestis Constantinopolilanac
synodi a Leone acceptas , antequaui Tlieodosii epistola de indicto concitio deferretur, non solum absque
ullo fundauienio, verum etiam contra documentorum(idem praesumit. Priores enim Flaviani litteras cnm
gestis Constantinopolitanis ad ersus Eutycben sese recepisse Leo signiflcavit solum epist. 27, data die 21
Maii, rum Theodosii epistolam die 13 ejusdem mensis sibi traditam fuisse testetur epist. 31. Praeterea ante
diem 13Haii scripta praesumiturcelebris epist. 28 ad Flavianum, et legati jara destinati. At die 21 ejusdem
mensis, quo data fuit epist. 27, se eidem epist. 28 scribendaeoperam dare protitetur, nondumque cogitasse
eam legatistradere, inquil cnim : De hac re ptenius per eum qui ad nos luK dilectionis portavit epistotam,
161 S. LE$<IS MAî EPISTOLJE. 68*
reierifrethtiSiEpisloia aflleni 31 stfllfthaf, ptsil acfceplaiTheodosii littefaS legatnrUm profectiohi ordinandae
exi|uum temptis superfaiSse : Cum a in ttfuvfnMaiartim, im|uil, qvo serenitatis ejus. scripia suscepimut,
Viafor purs reliqui sit lemporis assumendaUiut profectio sacerdotumqui negotio sufficiant valeat ordinari.
ScciiniKieliiiirislfiyecaliqua ratiorie cineiliari p.issenl in Quesrielli sîitenl^ . no.idnjjt laiiieii solvitnr alii
difficultas, (|ua dies iduitriiJtltlli sigiiainf iti Hac epislola , siquidem profectis jam legatls scripta dicenda
sitj ul initio nolnvithiis.
4. fjujd êrgoj auclorijtateiniloj, et antiquarum et pr;est;mtissinianim colleclionum, quae nulla varianip
ttfttsJuriti cooslaiiterjiraeleriini, deserere nelas ducimus: ac propterea Leoiiem eadem die auas ad etiiinlea
Jnlfttium Coellsem tiedisse"epistlilas afbiiramhr, akierauilifetem jter legaini affefendath, longiorem alteram
per Basilinmdiseomiin sibillo diversuin; qtii prtifectlsjaffl legatis FlaviHWiliileras deiulit Verba autem prae-
teriti^teiuporis. direxi/nus,et,iiiiserimusiiilii), iiiqvebuni, si epii-idereutur qjuaeobservavimus.in annpi. 17
(Col.727, ri.>>}adeptst. 2"i, ubi similiaexempla nraeteriii lemporis dore prsesenti vel mox futuiVal)ipsoLeone
arJnlulta alfegaViititfs.Buaij ailienl epistoku eihtem ilie 3d edsdeih ttiTri a Leohis more alfSnuriiliori &l, ut
ex exetuplis in adibonit. ad epist. 17 laftitstls patet.
5. fliiuni inonendumresiat ijuoad Graecam lnijus epistolae versinnemi qUaecum in editionibus Goncilio-
rum puncta ajicubi praeferai lacunas indicantia.de luxaio exemplari Roinaiioruui ediioruin iniiio dubiiavi-
mhs":At Graecuill textiim conleTeliie'*crith his. Vat. UgS , alierius ofiginis ab co qim Roiriaiii cdiiofes lisi
suiit, -ae praterea eiirt duobus codil. Verietis S. Marci 184 el 5b5ttepfeheridiirius, nec puncta in illisesse,
neque luxalioiiem ullani, sed omnia distincte uno conlextu descrihi; nee lartien qnae in editionibus Gnrcis
desunt, suppleri. Hinc aiitiquum Graecumiiiterprciem ea quaedesideiantur tn Graecaversimie consulto omi-
sisse riori iiriproDabifiiefcbiijicinius. FOrie Jtiiiariiis, qui Leoriis epist. i>3ad synodmn Nicaennii Grace in-
lerpfetatitis videtiir, iiti iihiinifdveflerhusiri attiohein iiiediiairicrittcllltCliiflcedoriSnsis,quain in appeitdicB
publieabimus, hatic quoijue ad se niissam siatini Gfaecereddidit; et cunt niagnaetnrbsetiinc elfervescerent,
t|itaeiu G.raeco(lestint, consuho prseiermittenda pntavit. Liberiatein quideuiidissiiniil^ndiapud Graecii';non-
iiitlla alierius epTsiokeLeoins ad synodutn ChalcetVonensemidbm Jiilianus Leoui iiiilicaverat, uti colligitur .
e.v fep.i27, c. 5. Ut aiitem hiofcetiirif qticein Graicaversibhe bmisSa hifertirit,ea ra Laiint) tfeitu dncis ClaoSa
cxhibebimus.
EPISTOLA« ^XXV.
* ADJULIANUli EPISCOPUM COENSEH.
SVNOPSIS.—I.Euitfeh&ispem Christianam omninmque mtfsteriornmveritattm peritAere.—U. Utriusijnem-
turm proprietales in Christo servuri.— III. Anunam Christi non prmexstitissecorpori, nec corpus ex nihilo
conditum; sed utrumque ejusdem nobiscumesse naturce.
875 c LEOurbis ftonise episcopus dileciissiiiio fra- A 876 TVluyuTcnrS> uSi\f£>'lov\tuVS> Aeav irciaxPTco;.
tri JULIANO episcopo.
bi».'I-.'—Lictft* pl6f nristros',q;obs ab Ufbe i jtro Eexae Sfi rSiVnptiripovyt. Sv UTCtaritkxupkv ix rn;
fiyei causa 'dlfexiinris, pfenissiinis ad Traffem ' ri6- TtoKtii;erti TOUicpuyuaro; rn; rciartot; , icknpiararu
struni Flavianuui litieras miserimus contra nimiae Tcpb;fbv uSt\fbv nuSrvf\uvtuvbv Sarttujiuueû yp&u-
impietatis errorem, tamen quia per filiutn nostrum uaru xaru rf)s ff\uvrts rf); iroi^ iaeSeia;. *Op.b>;
Basilium diaconem scripta tuaedilectionis accepimus, ircetSnSta TOUrixvov fiuSivXSuaitevov ri. ypauuuru rn;
qtiae niuTium noFis cathoTicisensus fervore placue- an; uyurtn; iSei[uut8u.uvtp r)uivnptat TCUVV. TW?»j).f,i
runt, etiam banc paginam quSeillis epfslolis conso- TtiOm6o\txPvcap&MfjjeVros i\iovra, v.ui raSt TOypauua,
naret adjefcihius, ut s uiianitniier atque constanter brcspouita7r«SstT6VypuptuurtavixtivKv,xui vvv rtpoa
htsûi Evangeliom Cliristi Cofrumpefe cupiurtt resi- t9r)f.uuev oiart vrcip rf); blnQeiu;rn; ivy.v9parcnaeo>
Btatis: quoriiam sancti Spiritns iri nobis atque in vo- TOOXpterToObuoifiyxto;, xui auBepSi;rovrot; vu.iis
bis tina est erudiiio eadenique doctfina: quam h qui- 1itvriBeivut, oi rtvt; rb rov Searcbrovevuyyi\tovStUfBei-
ctfnVqtJehon feciitit, 8!TsTnon est metnfwriihcorptj- pttv iic\9vp.ovoiv;tTciiTcep fi TOOuyiov TtvevuurO;ev
11Alias ^5. Quae autem antea 35 erat, nunc 39. B noslris codicibus, itiier qnos Vindebonensiscollect.
Scripta 13 Junii an. 449. S el Ratis|ionensis a Graeconon pemleni, ipsi etiam
h Exsiat haecepistola in mss. colleciixmibus2, 5, mss. libii Latinae collectionis Chalcedonensis atleo
11,12, 13 el 1.7usque ad 24, ac in peculiari codice non diinanant a Gneca versione, ut careant qnilms-
Vat. Regin;e 293. In labula coliect. 5 b'ictiiiiliis legi- dam additameniis, quae sunl in Graeco texln, et tria
lur c. 88 : Ad Jutianum episcopumde damnationehos- membra exliibeant, quaeinGraecttdesiderautur; unde
resit Eutyehitime. JLatimrs lextus hujus collectionis ab ipso oiiginali
c Codil. collect. Chalcedon., DiicciissimofratriJu- Leonis originem ducit.
Iiano Leo. in Raiispi>nensi cseteroquin etnendaiis- f Vocem nostrum a Qnesnello insertam omiliunt
sjmo jraecerronea inscriptio legitur: Juvenuli episcopo pleriqne nosiri codtees, sicutetanteriores ediiiones.
At illainexhibenlinss. Viodebon.coliect.SetFlorent.
UieTQsoiymitano.
d
t Mas. colleei. 21 habenti pereos propter noslros. collecl. 13 ac Graecsiversio.
Moi editi Leonis ame Quesn. cum it>s. Floreiiiino, s Graeci versio, obserVante etiani QueSnellonot.
ad Vrbem. In solo ms. Cliig. collect. Chalced. omit- 1 addit: PrOveruaie humanitatisChristi. Po-t panca,
titur ab Urbe> „ . . ,., loco verbortim tn nofcisatque in vobis, eadem Gracca
« Vocespxofidei causa desunt in sepiem Qnesnelli versio, Quesnellopaiiler animadvertente rtot. 2>,ha-
codicilius indtcalis ,in inargiiie, et iu duoli.us nostris bel, tn wniversacathotieaF,cclesia.
Vat. collecc. 11 et Fioreiilino «.ollect. 15. Iiem Ques- h Mss. V.eron.E>7,\indebon; colleci. 5, Vat. col-
nellus not. 8 has voces expuiigeiidascvedii,«i«iitc, lect. 11 et Uatisrp.,,quisque,vel quisquit iion rectptt.
inqiiil, tx Grmeaversioiiein textum Latfnum irrepse- (-, Moxcodd. collect. 21, nec membrttmcorporis Chrisli
runtr, qiue vertio ionge plura. habet a textu origimli etse 1 potest, nec capile gtoriari.
(iiscfevaniia. Perperam; cxstant eniui in tiedccim ln marg. edit. ROWL,"ao>;,«vTtTstveti.
305 EPISTOLAXXXV. 806
ris Christi; uec potest eo capite gloriari, in quo na- A iciari rn xadoMxf) 'Exx\naiu uiu iari uuQnat;, xul r)
lurain suam asserit non haberi. Quid autem prodest avrn StSaaxu\iwf)v eXrt; ur) Six*rut, ovx 87ft «c«
imprudeotissimo seni, Nestorianaehaereseos nomine, ftsXorTOOaifuufb; TOUXptcrToO, OUTS Suvafaeruvrn
eorum lacerare opinionem, quorum piissimam coh- Soeja£ser9ae rfi xtfukri iv n rr)v oixttuvfvaiv Sta8s6aio0-
vellere non potest fidem; cum quanlum Nestorius a Tat ur) TtepiixtaBui.Ti Ss ocosXoe; rS> uuuoei yipovrt,
veritate discessit, Deitalem Vefbi ab assunipti homi- bvbuurtrf); rS>vNsoTOpeavcov uipeata;, sxsiveov StafciaX-
nis substantia * separando, tanturii a recto trariiiie Xstvrnv Socjav,covrf,v evatStarurnv Tcvartvxuru\vaut
etiam iste desciscat, qui Unigenitum DeiFiliiitn sic ufi SOvarat; 07T6TS Nsardpioe;ocrovurcb rns i\rfieias
de utero beatae Virginis praedicat natiim, ut iiuinani urciarn, rf,v Qebrnru TOU/>.byov' êoptêov a7ro rvs
quidem corporis speciem gesserit, sed tiumansecar- ovaiu; TOO 7rooer).>3i6EvToc;
uvOpiiTcov, xui irc' uvrf); rns
nis veritas Verbo unita non fueril? De quo prodigio avWfrjitu;rn; UupBivov,roaovrovurcbrf); bpBr);bSov
falsilatis quis non videat quae opinionum inonstia ovro; itfnviu' b; TOV Movo-vsvrj TOO0=OOotiTeoja7rorf);
nascautur? b Qui enim negat verum hominemJestiin yv.arpb;rf); uuxupia; UupQivov vofticjetTS^^vTa, WTTS
Cbiislum, riecesseest ut muliis impielatibus iriiplea- ivBponcivovaoiuuros stV.ovas'^siv aurov. ivQpoiitivn;
tur, eumque aut Apolliiiafissibi vindicct, aut Va- Si aupxb; un uvtt\nfivut ilfiBttuv.'IIEO/OUrtpuriiSov;
lentiniis usurpet, aul Manichaeusbbtineat: qiioroin B ij/tvSov;ri; ovx uv tSot Trofafi£uafnutS>vuroTtnu%ru
nullus in Cliristo humanaecarnis credidit veritatein. TixTSTat;6 yitpupvovutvo; rbv a).u6tvov uvOpurtov TOO
Qua utique non recepta, non solum quod secundum Evpiov 'lijo-oOXptarov, uvuyxuio>;TrXsio-Ttov 6'acov
carnem atque aniiiiam rationalem, qui erat in forriia iuTtutyuurMV icknpovrutTOOStuSb\ov' xut TOOTOV i>;
Dei, nianens idein in forma servi, lioiho natus dene- oixeiov'KTco'Atvupto; e*xtt, n Ovu\evrivo;iuvrSi rcpoa-
gatur; sed etiam, quod crucifixus esl et mortuus ;ic xvpoi, f) Uuvtyjdo; r.pureVcovouSs sij sv TCOSoirnpt
sepultus, quodque die leriio c resurrexit, el quod r)uS>v rn; iai8po>Tcivn; aupxb; eTciarevaernv ukndttuv'
ad dexleram Patris d sedens ad judicandos vivos879 n; rtvo; Sn\aSn un u\n(IS>;uvu\nf6tian;, ou ubvovti;
et mortuos, in eo corpore sit veitturus, in quo est apvnatv7rt7rrst3 TO6rt xara aitpxu xui V/uîjv\oytxr)i>
judicatus«, abnuitur : quia baecredeinpiibnis riostrae 4 6 tovsv uopff) TOO0soO, 6 auTos psvtov, sv uoptffi
sacramenta vacuantur, si Cbrisliis veram Veri honii- Sou).ouuvBponco; iyewnOni\\u yup xui OTIaruvpcofisif,
nis, tolauique naturam suscepisse non credilur. xai ctTroSaveov. xuiru.fti;. rnrpirn riuipu uviarv xui art
CAP.II. —An quia manifesta eraril signa divina, *xuQe^buevo; ex S-i;twvTOO naTpof,ETTI TCO xpivetvi^Sivru;
falsa dicentur documenta corporea : el leslimoma xuivexpov;iv rovrairo}ai>uuri$f£Qiartv i\evabuevo;,
utriusque naturae valebuiit, iit Creator intelligatur ; iv UTtep7jvx«TaStzacr8etc;, ouSaftcos; buo\oytt ruvru
non valebunt, ut creatura salvetur ? Quod Deitalis '-, yip uicuvru rn; r)uerip'j.; \vrpi>aeo>;ri uvarnpiu
est, caro non minuii; quod carnisest, Ueitas non uurutovrui ttye bTOO QsoOTtof covu\nQfi:6TOO ulnQovs,
peremit. Idem enim et sempilernus ex Patre, el lem- avBpi>icov rnv b\nv yuerevavzt\nfi>:ovTci.artvtruf7 xat
poralis ex matre,>in sua viriute inviolabilis, in no- S7retS>J7rep Ta 6sta anp-tiuytyivnrut,^suSrjTa 5e«
a).vj6rj
stra iniirmitate passibilis, in Deitate Trinitatis cnin TOUarhp.uro;v.TtoSstv.vvutvu \iytrut, iaart ra; uuprv-
Patre et Spirilu sancto unius ejusdeiiitjtienalurae; iri piu; ixaripu; rf); fvaeoi; ex^tv uiv 8 O7rcoe; 6 Soirnp
susceptione autem hominis non uuius substantiae, voeiaQutSvvrSn,un eyjtv Si uf covuiWtt TOny.irtpov
sed unius ejusdemquepersonae: [ut idem esset dives yivo; crco6/jvae;6 TOtvuvscrTi6S6TVJTOC;, n aupk\ ovx
iu paupertate, oninipotens in ahjecliohe, impassibilis iutio>atv 9 o Si iart aupxb;, r) dtbrn: ovx t'f6ttpev o
in supplicio,immorlalis in morte.j Nec enim Verbum yup uvrb; iart xui Ttpouiiivio: ix Uurpb;, xuixuru xpb-
aut in carnem, aut in animam aliqua sui parte con- vov; urcb unrpb;' xui erci p.iv rf); oixeia; Svvup.io>s
tersum est; cuin simplex et incommutabilis natufa ufBupros S7rios rn: uaBtvtia; rf); r)uS>vTcutinrb;xai
Deilatis, tota in sua sit semper essenlia, nec damnum sv uiv rn TptaStrn; &tbrnro; utri rov Yiurpb;,xui TOU
sui recipiens, nec augmentum ; et sic assumplam ayiou HvsuftaTOf,fttas xui rf); auTJjf couo^seoc;, sv Si
•Graeca versio, observante Quesn. not. 3, addit: D " Vulgati ante Quesn. atldunt ad mortem; codices
ef ab ipsa Virginisconceplione.Dein aliqui codd. dis- ignorant ac iiitei|ii'elatio Graeca.
cedat pfo desciscat. 1 Ita juxta lextiim Lailntim , ai>assufiipii hdininis
b Potior visa est hseclectio, quam codex Ralispo- substanlia separundo, resiilllinuis lltioc lociiili opc
nensis et quaiuor nostri ac toiidem Baluzii colleci. lilss. Ven. el Val. In vulgatis, êopt?covarro TOO7rpoo--
Clialtedon. approbant. Concinit etiam Graecav.rsio. X»y6svTOc; c<v6peo7rou.
cum suismss. Thuan., Grim- Corbei. et J liini.ii^. til.t. Rom., eicp'0-5.
Quesnellus 3
Victor. ac Surio : Qui enim negat mediatoremDei et l.i marg. t-dit. Roin., tercof,TOU.
hominumhominemJesum Chnstum. Cieteri etjiti curn * Ms- Ven,, 6 0eb; iiivsvp-opffiTOO6O0.
rns. Vindebon. colleci. !>,eteodd. collect. 2! ac24, ' Abesl xaSscyjftsvoc' a ins. Ven'.
atque exemplo Sichardi : Negator enim mediatoris 8 Ms. Ven., TO5aXrj9o0f av6oeu7rou Jv sftiivfvavi ctVse-
Dei et homimtinhominisJ:esu Christi necesseesl, eic. \nfi>s, inenilose. Eiiain ins. Vat. habei iunv.
Cod. Vat. collect. ll : Negalo enim mediatore Dei ' ln marg. edit. Rom., vj.
et hominum liomineJesu Chrislo necesse est, elc. 8 lu marg. edil. Rinn., OTTCOC; 7r).acrT»c; s'êt
Voijfljipevi
Moxpro impleatur Quesnellus m inarg.: Al^ itnpli- (leg., s^stv) Ss, if covftsXXst 7reo6>5vae(lej;., crwOjjvfee
cetur. TO7rXacrfta. In mss. vero Ven. et Vat. hajc ultima
' Vulgatiaii|e Quesn.addutit a mortuis; delent mss. verbasic, sed corruptissime, retir.esentantur: if «»
eiiam Quesnelli, et Baluzii, ac Graecaversio. ftsXXst xui r) ufirnpyevnaouivno-c-i97jv«t.
d Ralisson. sedet. et ad judicandos. * Ms. Vcu., 6Si h iart.
8M S. LEOiNISMAGNIEPlSTOLiS. 808
' ou ptcifov-
naturam bealificans, ut gloridcata in glorificanleper-, A rS>uvampiMTOO avaXuej>8evTOff av8pco7rou,
inaneat [Cur autem inconveniens 881 autimpos- o-iaff,aXX'evofTcpoaimav,xui TOUauroO.Oure yap 6
sibile videatur ut Verbum et caro atqire anima unus Aoyofetf oSiuu, n eis •fyvxhvxura TI ftipof otxsiov
Jesus Christus, et unus Dei hominisque sit filius, si irparcn' brcbrt itK\f), xai avaXXoieoTOf r) rf)s SeoTnroff
caro et anima , quae dissimilium naiurarum sunl, fvats, 6X»Iv T>i otxeia eest uTrapxet ouerta, ouSeptiav
unara faciunt etiam sine Verbi incaruatione perso- sauTijfftsicoertvSexoftev»,°"Te TcpoaBnxnV xai TC«\IV,
nam : cum multo sit facilius ut hanc unitatera sui OUTCO rnv Tcpoa\rifBtiaav uuxupiav' urcorekiauaufvacv,
alque hominis Deilatis praesietpotestas, quam ut eam tva >5SocjaerBsicra ev rfp Soc\uauanututvnxvia rvyx«vn.
in substantiis a suis obtineat solius humaniiatis in- OUTS ouv0 Xoyofstf ereofta,eif strroftsv,OUTE eis \byov
'
firmitas?] NecVerbum igitur in carnem, nec in Ver- TOercoftafiWoitarufaXX'ixirtpov iv svt, xat iv aufo-
bum caro mutata esl; sed utrumque in uno manet, Tspotf 6 stf* ov Stafopu Strjpnjftevof, ou TCOftsftt^fiat
et unus in utroque est, non diversitate divisus, non avyxtxouivos' coerrsBTspofftsv sx rcarpb;, erspo; Si
permixtione confusus: nec alter ex Patre, alter ex ix unrpbs' aXX'0 awTofaXXeof ftev sx icurpbsrcpbtcu-
malre ; sed idem aliter ex Patre ante b omne princi- enjf ipxvs- "AXXcof Si 882 ^x t"irpbs irc' iaxurov
pium, aliter de matre in fine saeculorum: ut esset TeovrjftspeoVtva yevwrat ueairns 8sou xal av8pco7reov
mediator Dei et hominum,homoJesus Chrittut (I Tim. B •
; avBpaiTCPS Xptarbs'IncroOfsv eoTTOV TOTc\r)po>uu rf)s
II, 5), in quo inhabitaret plenitudo Divinitatii corpo- BebvnrPS o-eoftaTixcofxaToixst-S7rstS>i7rsp TOU 7rpoerXTjy9sv-
ratiter (Colots.n, 9): quia assumpti, non assumentis TOf,ouTOOirpoo-Xa6ovTOf soTtv1)Tcpoxorcr)' bn xaBircep
provectio est, quod Deus illum exaltavil et donavit 0 "A7r6erToXof \eyet, '0 8s6f auTovu7rspuîcoers, xae ej£«-
illi nomen quod est super omne nomen: ut in nomine piauro uvrto ovofta,TOvjrep TCUV bvouu,ha ev TCO OVO-
Jesu omne genu flectatur, cmlestium, lerreslrmmet ftaTi'I>io-o0 Xpterrourrav ybvvxaftifi»)S7roupavicov, xae
infernorum; et omnislingua confiteaturquoniam Do- iTreyeieov, xai xaTa;£8ovieov, xat 7rao-ayXcocrcra efcjOfio-
c
minusJesus Christusin gloria est Dei Patris (Philip. Xoy»jo->i/rat, OTtxuptOf'Irjo-oufXptcrrof,sif Solav 6sou
ti, 9 11). rcarpbs' rovyupovvr)vturuaapxu TOO SEOTOTOU yewnat;,
CAP.III. — [ln eo vero quod Euiyches in episco- se xat Ta ftaXtoras^st Ttvaf tStoTrjTaf,St' eovTC< Trjf
pali judicio ausus est dicere ante incarnationemduas avQponcivn; rcapbSovrn; els rbv jSiovUTrspSatvst rtpooi-
in Christo fuisse naturas, post incarnalionemautem, ftta, etTSxafloptovofsej ayiouTrveuftaTOf a7roifBuprov
unam, necessarium fuerat ut ad reddendam ralionem TCapBhov /copif E7rt6uftiaferuXXYic»6sif SVTC xai TS^^stf,
professionis suaecrebris atque sollicitis judicum in- elre xafloouTcofex T>ifyaarpbs T»jfunrpbs uTcexvr)8n,
terrogationibus urgeretur, ne lainquam inane aliquid COOTS xai T>iveuyoviavTexetv,xal ftefvatT>5V 7rap6sviav
praeierflueret,quod non nisi de haustu vencnatorum C i oftcofouj^ iripus rn tfvaeoi;r) TOUTOU crapcj,jjVsp scrTtv
dograatum apparebatd effusum. Arbitror enim talia r)rns fiuSiVoOSexacf iripuv ipxnv ivtTtvevaBn TOUT»>
loquentem hoc babere persuasum, quod anima quam r) ifrvxnrcapi ToufaXXoufav6peo7rouf, JJTtf U7rspsr^sv
Salvalor assumpsit prius inccelissit commorataquam ou xara TOTOU ysvoufStifopov,ctXXa xaTaTOTCOV Suva-
de Maria virgine nascerelur, eamque sibi Verbum in ftscovu7rsp6«XXov. K«eyip ovSivst^sv svavrtouftEvov s§
utero «copularet.Sedhoccatholicoe mentes auresque STrtflufttaf aupxbs'ilceirctpflxuuôvuiadnaet; TOU ercofta-
non lolerant: quia nihil secum Dominusde ccelo TOfSiâ voftouTtvocuuuprnuuro;, xui r) i\ffietu rS>v
veniens nosiraecoiidilionisexhibuil;necanimara enim xtvr)aeo>v vitb rS>rn; Btbrnro;xui rS>rn: Stuvoia;otaxf
quaj anterior exstitisset, nec carnem quae uon ma- OUTS s7r>jpEa?£TO Sta TWV SsXsao-ftaTcov, OUTE Tcupeyi>ptt
ierni corpoiis esset, accepit. Nalura quippe nostra TOtf7ra6ecrtv. *
°QOTS 6 884 «Xufliof6e6f av6pco7rof
noiisic assumpta est ut prius ' creata, post assume- iyswffin' xatouTSxaTa7rpounapôuoavtyvxhvs| oupa-
retur, sed ut ipsa assumptione crearetur. Undequod voO* xaTEVs^8stf, OUTS xara crapxasx crTOt^siou Ttvof
inOrigcne merito daranatum est, qui animarum, an- 7rpocrX>je«8stff n rexBei; ix TOOunStvbs' aXXa TOauro 6
lequam s corporibus insererentur, non solum vitam, e%eovev SeoTDTt xai ivBpiorcbrnrtTcpoatarcov, xui rnv
sed et diversas foisse asseruit actiones, necesse est xotvijvrjftcovxpaTcovfucrtv sv crcoftaTt xai iûjîj-ouyap
ut eliam in isto, nisi maluerit sententiam h abdicare, D ' av ijv 6souxui avSpcbircov ftscriTrjf,seft>j6 aurof 8s6f,
pleclatur.] Nalivitasenim Domioi secundumcarnem, xai o aUTOfavSpcoTrof sv TWaureoxai etf VTtnpxev, 8 xat
ACodex Ratisp. delet suis. 4 Mss. Ven. et Vat., svof Tcpoaimov.
b Idem codex delet omne. av8peo7rou,
Miaexms. Vat. legendum Videiur suliragari etiam
< Duocodd. omitlunt nomen Christus. Ven. cod. qui habel uicore\iauauv. Hale in vulgatis
d lla omnesnostri codicesel editi ante Quesn.apud a7roTsXe'erac;.
quem affusum, et in margine ed., effutum. * Ms. Ven,, EV notatur etiam in
e Ratisp. cum cndd. collect. 21 et edilis Leonis marg. edit. Rom.iptforiputs, sicque
anlerioribus Quesnello, eopularit. 1 In marg. edit. Rom., 6 iikrMe
6s6f, «X»8rjf ccv8pu-
'Quesn. in margine : Al., creala sumerelur. 7rof, ex Lat.
sVeron. 57, in eorporibus.Mox pro insererenlur " Mss. Venet Vat.,
Quesn. in marg.: Al., misceanlur.Dein editi et aliqui 4 Mss. Ven. et Vat., xuruxBtis.
T6auro>jfttvexcov,pessime.
codd., non solum vilas. Quesnelli emendationem 7 Vulgatiomittunt uv : quod tamen supplendum ex
noster cod. Vindebon. collect. 5 et omnes coll. Chal- ms. Vat., ut vis verbi esset, quod est in Latino textu,
cedon. approbant. exprimatur.
b Uatispon. addit suam. * Deest xcu, sed male, in ms. Ven.
800 EPISTOLA XXXVI. 810
quamvis habeat quaedam propria qnibus humanse A &X>j6>jf. Katxtvetliftaff,aSsXyeTifttcoTaTS, 7rp6fSeaXscJewf
condi'ionis initia transccndat, 883 s've 1u°d solus 7rXaT0f TOTrjf U7ro8serscofftsysSof«XXa7rp6ffT>JV
" ab inviolata Virgine sine concupisceniia est con- Tijvcnivov Sta 7rXee6vcov uyi.Tcrrv
s'errexuutiv, brcbreptaharu xui
ceptus et natus, sive quod ita visceribus matris ictp >j'5>i Sti TCOV l
hueripmv, o>;Tcpotipnrut,rcpbs rbv
est editus, ut et fecunditas pareret, et virginitas «SeXyov>jtieoviXautavov Ta apxoOvra «TreoTaXxafisv
yiermaneret; non allerius tamen naturae erat ejus ypiuuaru, rcpbsrb ur) ftovovTouf TCOV espscov(SsSatOTE-
b '
caro quam noslrse; nec alio illi quam capteris povs epuauaBut\oytauovs, aXXaxui rovs rSiv Xaixcov.
hominibus anima est inspirata principio, quse ex- Uapuax»t Se, uamp Tctarevouev,6 sXsofTOU ©sou,coerTe
celleret, non diversitaie generis, sed sublimitate Siâ TOOysvso-8at?rjftiavii/ux>)fTtvofSuv>j8>jvat xara
virtutis. Niliil enim carnis SUJChabebat adversum TCOV TOUSeaSoXou xae T« vytr)StaejiuXa^Srjvat,
/3sXcov xui
[* nec discordia desideriorum gignebat compu- ri rpuvuurtaBivru 8spa7rsu8>ivat. '0 8s6f vyiaivovTaere
gnantiam voluntatum]. Sensus corporei vigebant 3 StaevXaEot, «St\fi rtutoirure.
d sine lege peccaii, et veritas affeclionum sub moderamine Deitatis et menlis, nec tentabatur
illecebris, nec
cedebat injuriis. Verus homo vero unitus esl Deo, nec seciindiiin exisieniem prius animam deduclns est e e
ccelo, nec secundum carnem creaius ex niliilo; f eamdem gerens in Verbi Deitaie pers*nam, et tenens com-
munem nobiscum in corpore animaque naturam. Non enim esset Dei hi>minumquemediaior (I Tim. u, 5),
nisi idem Deus idemque homo in ulrouue el uniis esset et verus. * Incitat quidem nos ad latitudinem
disseremli materiae magnimdo; sed apud eruditionem tuam non est h cnpiose laborandum : pr.i sertim cum
jam per noslros ad frairem Flavianum sufflciemes litteras miserimus, ad confirmandos animos non solum
sacerdotiiin, sed etiam laicorum. Praesiabir, ut credimus, misericordia Dei, ut absque cujusquam animaedetri-
mento possint adversum diaboli dolos, et sana defendi, et vulnerata curari. » Data idibus Junii, Asturio et
Protogene viris clarb>simisconstilihiis.
885 EPISTOLA i XXXVI. j3 apud vos l de fidei quaestioneconfecia sunt. Et quia
1 ADFLAVIANUM EPISCOPUM CONSTANTINOPOLITANUM. clementissimus imperator pro Ecclesiae pace sollici-
STNOPSIS. —Lilterat el gestasynodi adversusEutychem tus synodum voluit congregari, quamvis evidenter |
se accepissemonet.
appareat, rem, de qua agitur, nequaquain synodali \
FLAVIANO charissimo fratri LEOpapa. indigere tractaiu; tamen , frater charissime, m sub- '
Lilteras luae dileclionis accepi cumgestis, quae secutos esse signilico, quos in hac re placuit desli-
a Omnes mss. libri collect. Chalcednn. et Graeca mIia anteriores editiones cum nostris codd. collcct.
versio, nec non Sichardus cuin codd. collect. 24 el 12, Vat. ei Veneto. Quesnellus ex Grinianico emen-
vulgatis Quesnello anterioribus addunt, ex Spiritu dandum putavit subsecuturos, quia legaios nondum
tancto. Caueri nostri codd. et novem Quesnelli ab eo profectos liquere censuit lum ex hac epistola ob ver-
cilati not. 5 has voces ignoranl. Mox, sine concupi- bum futuri lemporis portabunl, tum ex epist. 38 dala
scentia carnis in codd. collect. 11 et21 atque in vul- 23Julii, ubi legati profecii tradunlur. Hapc paucis
gatis anteQiiesn., qui vocem carnis in sliis nostris et indicavit in marginali postilla scribens : At nondum.
Baluzd mss. omissam auctoritale suorum codicum profectosesse legalos constal ex hac epistola, etex 34,
reciius expunxit. , nunc 38. Sed haec nihil evincunt. Porlabunt enim
blta ex Ratisponensi ac tribus mss. collecl. Chal- dici poiuit de legaiis jam profeciis, qui tamen non-
cedon. et ex Vai. collect. 11. Atias, nostra. dum Constanlinopnlim pervenerant. Profecti antem
< Unus noster codex cum ediiis conciliorum, nec aflirmantur legati episl. 38, cuni Basilius Flavjani
discordiamdesideriorumgignebat compugnalio(edili, (2 liitcras attnlil: qund verum cst, eiiamsi illi ame diem
compugnantia) voluntalum. Ratisponensis : Nec dis- 20 Julii dicessisse credantur. Jd aiitem nobis saiig
cordia desideriorum gignebat compugnamia volunta- probabile cst lum ex daia iduuiti Junii, qua pi;cce-
tum; ubi vel discordia pio discordiam perperam scri- dentes epislol.neper legatos transmissae paulo ante
ptum fuit, vel compugnantiapro compugnantiam. eoruni profectionem signatae videutur, tum ex die
dCod. Curb. Quesnelli, sine sorde peccali. kalendarum Ephesino concilio praestituta,
e Ms. Ratisp., ex alto. Quidam codd., deduclus e qua^longloresAugusti legatorum moras in Urbe nequaquam
cmlo, omissoverbo est. fercb;it. Haecsaiis videniur ad praeferendam vocem
f In Graeca versioue, Quesnello observante not. subsecutos. Hinc epist. 39
frequenler per occasiones
7, sic : Sed eamdemhabensin divinitate et humanilate idoneas lillene ad Fiavianum scriplae dicuntiir, quod
personam. 38 per legatos tunc iransmissos directam,
s Cod. Raiisp., Incitat enim nos. Cbig. collect. episiolam
hanc vero et episl. 38 aliis occasionibus post legato- (
Chalcedon.: At incilet quidem nos. Grseca versio ad- rum discessum mi^sas, non obscure indicat. Quod
dit, frater honorabilissime. si Flaviani litterse ciini Consiantinnpoliianis in Eu- x
u Mdior visa esl baec lectio cod. Florentini quam tychem gestis a Leone acceptae, quaehic intlit antur,
nliorumei editorum, copia laborandum. procul dubio sunt secundae cjtisdem lilterce
» Graecaversio addit: Deus te servet incolumem, qu&qiie(priores eiiiin Leo acceperat ante diem 27 Maii ex
imnorabilissime(raler. cpist. 27); si, inquam, haesecundaeFlaviani litterae
i Al. 32. Quaeautem 36 erat, nunc 40. Scripta 20 eicdem sunt, ac scripta ejusdemad Leonem memorata
Junii an. 449. r,. in epist. 3* , ut Quesnellus praesumpsit(vide annot.
t Edita fuit haecepistola a Merlinoex mss. collect. .2 (Col 812,") in eamdeui epist. 38), cum lioecscripta
12. Quesneilus eamdem invenit in cod. Grimanico per
eolleci. 18. Nos solos codices collect. 12 conferre
1 Abest hueripav, sed perperam, a ms. Ven.
potuimus. Leo autem hac epistola respondet epistolae * Ms. Ven. aXXa xatTovf.
26 Flaviani. yip
1 Editi anie Quesu. cum mss. collect. 12, super * Sic ex ms. Vat. Laiino cohasrenliits. Vulgali,
rnl i tjiuiisuoiie. couXacJje.
P-.TMOT.. .LIV .2tl
811 S, LEQWS MlGNI EPlSTOLi:. 812
nare. Necnecessarium fuit nunc amplius scribi, cum, A sertim cum tam evidtensfidei causa sit, ut• rationa-
propitio Deo, de.liis quaecausaecredimus convenire bilius ab indicenda synodo fuisset abstinendum;
per ea quac ipsi porlabunt scripta sis plenius in- lamen in quantum Dominus juvare dignatur, iueum
struendus. Daia » duodecimo kalendas Julii, Asturio studium commodavi, ut Clementiueveslroe statntis
flt Protogene viris clarissiniis consulibtis. aliquatenus pareatur, ordinaiis hinc fratribus meis,
qui amputandis scandalis pro causoe I qualitate suf-
886 EPISTOLA b XXXVII.
c ADTHEODOSIUH AUGUSTCM. flciant, quique praesentiae meae impleanl vicem :
JSWNoBis. — Fidei et conjessionis utiitdtemesse sef- quia non lalis qusesiiooria estl de qua aut possit,
•- tkndam. Legalos ad synodumEphesinammistos, dd aut debeat dubitari. Datal duodecimokalendas Julii,
quam ut te conferret, necessitasnon tinit. Asturio el Protogene viris clariss mis consulibus.
LEOTHEODOSIO Augusto. EPISTDLA m XXXVUL
Acceplis clementisevestrse litteris, mtiltnm univer- n kb FLAVUNUM EPISCOPUM CP.
sali Eeclesiae gaudendum esse perspexi, quod chri- StNOPsis.— Eutn de feceptis litteris monet; de fide
stianam fidem, qua d divina Trinitas honoratur et defensataudat; ad misericordiam, si hmrelicusresi-
colitur, in nullo dissimilem, In nullo vultisesse dis- piscit, hortalur.
cordem. Quid enim rcbus humanis ad exorandam gI LEOFLAYHNO episcopoConstantinopolitano.
misericordiam Dei cflicaciussuffragetur, quam si una Profeclis jam nostris, quos ad vos in fidei causa
graiiarum actio, et unius confessionis sacriflcium direximus, per fitium nnsirum Basileum diaconum
majeslati ejus ab omnibus offeratur? • In quo sacer- 0 scripla tunedilectiohis accepimus, quibus merilo
dutum el cunctorum fidelium ita demum erit plena parum de negolio communis solliciludinis P indidisli,
devotio, si in liis quce per unicmn Dei Filium Deum quoniam et gesta <tante delata, de omnibus nos suf-
Veibum pro nostra redemptione siint gesta , nihil ficienter instruxerant, et ad familiarem interrogalio-
aliud seutiatur, quam quod f ipse de se et praedicari nem idoneus, erat sermo praedicti, pef qiiem nunc
jussit et credi. Urtde "quaiiivis s ad diem, quem alloquia reddentes, dileclionem tuam per Dei nostri
concilio episcopali pietas vestra constituil, 887 oc" gratiam, r in qua lidimus, cohortamur, utentes verbis
currere me ratio nulla permittat; cuih nec aliqua apostolicis, alque dicentes : 888 '" """" ierreamini
k ex hoc ante exempla praecesserint, et tempbralis ab adversariis, qum est illis causd perditiohit, vobit
necessitas me non patiatur deserere civitatem orse- autemsalutit (Philip. i,28). Quid enim tam exiliabile,
per Basilium allata Leo acceperit ptofectis legatis; 1 Sic nnstri codices cum duobu* Queshelli. Alii
miilioevidentius demonslratur legemlum subsecutos; editi, rdlionabtlibuscausis. Moxin Ransp., abslentum
nec Quesnellus satis cohaerenier subsecuiuros pwuit pro abstinendutn,
inseieie in laudata ejus liypoihesi; de qua lameri i Ita Batisp. cum fjrtm. et epist. M. CodexVenetus
confer quse in ciiala annoi. i(inf.,<>) nb*ervabimus. p^"
'. cuiu aliis editis, wquitaie.
« Ita meliusex cod. Grimanico. Que-nellus emen- k Sic noslri CoddJcum Grim.; al.j «ndt pro dtqua.
davit, qnam iu editis ex inss. collect. 12 xv kal., ubi Ratisp. omiitit primum aul.
facile librariorum lapsu n in v junctis unitatibus 1 Solus Griman. cod., imkal.
migrare poluit. Eodem scilicel die xn kalendarum mAI., 34. Qti3P,aukemanlea58erat,nhnC42.8cripia
Julii data fuit subseijuens ad Theodosium epistola, 23 Julii an. 449.
ciijiis ot'(a-ioin" hanc quoque ad Flavianum Leo sta- " Continetur haec epistola in mss. Collect. 12 et
tim reddulisse vidclur. Ratisp. collecl. 19.
b Al. 35. Qua".autem anlea 37 erat, nunc 43. 0 H:ec scripta QiresnelltisIn pOstilla ad marginem
Scripta 20 Jiniii an. 449. vocavit secundamFlavinhihdLeonem quod
c Exstat haeccpislola in mss. collect. 12, 18 et iieruhi ingefit diss. 1 adan. 449, num.epittolam:3. Indicaretur
19. Hac atileui Leonem respondere credimus eidem ergo epistnla 26, quam cum Constanlinopolitanis in
impefiali evOcaiWiteepistolac ad synodum Ephesi- Eulychem gesiisa Flaviano secundo niissam proba-
nam, cul per leg&ltisantea rcspnnderat epistola 29. viinus iu adnioniiione ad epist. 22. Sed non videimis
JDuplicemcniin evofcatbtiama Theodosin ad Leonem quomodo de epist. 26, vel, si placel, de epist. 22,
daiam fuisse , Cui duplex responsio reddita liierit, quam Quesnellus secundam censuit. Leo bic potuerit
incredibile est. ln ea *eforerum periurbatiom: et afiirmare, in ea Flavianum parumde negotioindidisse;
angustia lemporis sytWdopfaefiniti,cum S. Poniifex et quomodo epist. 59, de BasSliodiarono, qui has
foflassis liinerel ne legafi, Epbesom potius quamCori- litieras detulit, potueril scribere : Basilium ad te, ut
stantinopolimcontendentes, priores illaslitterasTlieo- volueras, ipsi remisimus; quae indicant aliquid in
dosio traderent, novam haric epistolam alia occaslone D ] iisdein litieris fui se inserium de remittendo citins
Constantinoi olim ;id ieumdcinsefibendam putavit. Basilio, cujus tamen nec in episi. 26 uec in epist. 22
11Ita Raiisponen. coliect. 19 cum Grimanico ct tllla meniio cst. Sefius eiiam nmlto videretur remis-
Herovalliauo Quesilelli. Allaeeditiones cum ms. Ve- sus, si delaia per ipsum epistola secunda Flaviani
neto collect. 12-, Divihitnshohofatur, et postea, trti cum Cottsianlinopolitanisgestis iiute diem 20 Juuii
nullo vult. ex epist. 27. Soluin paulo anie diem 23 Julii lnissci
* Sic ex nostris codicibus coltect. 12 et 19 cum reinissus. Hinc antgm lertiam, qnse desideratiu ,
edilis anle Quesn., apud quem, in qua. Flaviani epistolam a BasilioJulio mense allatain bic
f Hanc Quesinlli lectionem approbat cod. Ven. ihdrcari probabilius credimus.
collect. 12. Ralisp. bhiitlit pfimuni et. Alii edili, P Mss.collect. l'2cumcditisanieQiiesn.,indidisjes,
ipse prmdicari de se jussii. et in margine indiditti, ul in noslro Ratisponensi.
s PraetulimUslectionem Cod.Ralispdherisis.&lias, 1 Indicantnr gesia ante Basilii adventum delala
ad diem conciliiepiscopalis,quem pietas. primum cum epist. 22, dein cum epist. 26.
^ Sic codex Venetus cum Quesnello. Ratisp., cx ' Sic ex nostris codd. Ratisp. et oollect. 12 cum
hae partc exempla. Cseieroeediiiones omiiltint ante. cditis ante Qiiesnellum, apud quem in quo.
813 EPI8T0LA XL. 814
quam negata » veritate incarnationis Clirisli, omneni \ qu6d jamdiu nulla rfilectionistii* scripta suscepi-
fipemsalutis humanaevclle dissolverc, ei Apostolo rtiiis; ciun nos curarum luarum panicipes pro fidei
COrilraired'nenti iu.inifcsie: Magnumesi pielaiis sa- defensione sollicili, frcquciiler pef occasiones idb-
tramentum,qitodmanifettdluniest tn carne (I Tim. nj, neas »d dilcctionem tnam litieras niisefimus : ut
16)rbQnid ram gloriosum quam conlra inimicos adliorlaliontimnostrarum consolatiOnibuste juvare-
nativiiatis Wcnicis Chvistipvo lide evangelica dimi- mus, ut adversariorum stimulis pfo fidcidefensione
«are? De cnjuspurissimo liiiiiine,inviciaqnevirlute, non cederes, cum laboris lui panicipes nos proba-
datis jam ad tuaiu rfifectionehilitteris, quid in nostro rfis. Olim ad fraiernitaiem tuairi nostros credimus
esset corde patcfcriimis : ne e de kis qtia?sccnndnm pervenisse, per quos plenius scrlptfs mandaiisque
doctriuam eatholicaih didrcimnSet docemusaliqoid nostris insiruclum le essc fetines, etBasilium ad te
inter nos vhferi possit titiiliigiium. •Quia vero lani ut volueras, ijisi remisimus. Nunc, ne iiliquapfseter-
clara el tam vatid i suiHleslimonia veritalis, ut nimis rnissuni occasione te crederes, per filiinn noslrum
csecus nimisqne ofcifaramshabeudus sil, qui ad cb- honoiabilem ct amabilemnobisvirum « Eupsyehium
rus&rfioneinlucis atque rationis non confesiim se a hanc paginamdedimus, ui tola celerilate h ad scri-
tenebris falsitatis excusjerit; ad curandam imperi- pta nosira rcspondeas, nos'|iie subinde de tuis
torrr:!!insariiam, etiarh paiienti* vos adliibere volti- JJ » aciionibus nosirorumque,el de lotius causaaabsb-
mtis medicifiarrii: ftt pcf patcrhas increpationes bi, lulione facias ccfiiores; iitsollicitudiiiemquam nuiic
qni fri seriecthteciifTiiSsuaj mente sunt parvuli, di- profideidefensioitegetimus, prosperioribusi nnniiis
scaflt obedire majoribus. Ac si deposita imperilioe molliamus. Daiateriio idus Augusti, Asturio et Pro-
fcwcVaniute resipiiCUni,omniqtfecrrore damnato, logeue viris claiissimis consulibus.
fiderriveram singul.trcmqiiesnscipiunt, d mi-ericor-
dia eisdem episcopalis betievoleiitiacnon negelur : 890 EPISTOLAk XL.
I KUEPISCOPOS PER.A.REIJtTEJiSEMC\LLl/fiPROVINGUM
mansum jndicio ([Uudprace-Mt, si inipietas tfierrl»
CO.NSTITDTOS.
coudemnatain sua pravitate persliterit. Data decimo — Gaudetde bonaac pncificaelectioneRa-
kalendas Augusti, Asturio et Prologene viris elaris- SYNOPSIS.reMiii: cui ut bonmde eo conceptmopinioni satis-
simis eonsulibus. jaciat, exoptat.
•
889 EPISTOLA XXXIX. Dileclissimis frairibus , CONSTANTINO, AUDENTIO
f ADEUMDEM FLAVIANUM EPISCOPUM CONSTJU*TIN6PO- ,
RUSTCO,AUSPICIO, Nrr.ETiE,NECTAIIIO, FLORO',
LITANUM. ASCLEPIO, JUSTO, AUCUSTALI,»> einCnRV-
YNANTIO,
STNOPSIS. — De ejus silentioconqiteritur,iujus causa LEO
SAPUIO, papa.
Leoni tunc ignota erat Ephesinadeprcedatio. C Justa et rationaliilis• nobis causa gaudendi est,
LEOepUc«pusFLAVIANO episcopo. cum a sacerdoiilius Dohiiniea gesla cognoscimus
Auget sOllicitudiricmhostram tacitumiias tua, quSe el paternorum canOnumregulis, et apostolicis
» Codd. Vat. et Veheluscollect. 12, eertlaiecarnit i Quesnellus, nuntiatit. Yulgatam leclionem ex

Christi. nosiris cotlil. revocaviiitus, quippc quaeLeonis slylo
» Ralisp., Et quid thm. Mox in latidatis mss. congriioriiiorvidciur.
eollect. 12 desunt voce- natrvitatiset. k Ai. 36. Quaeautem 40 erat, nnnc 44. Scripta 22
« Sic ms. Raiisp. Alias, Aeillis. Posteu in eodem August. an. 449.
codice,videriposset. 1 Ex^tat iu nna colleciione Arclalensi JS. Baro-
d lta noslri codices et vtilgaii anle Quesn. qui niiis eam (irimus cdiiit ex auiiquo ms. Ecclesiae
pra-lulil nitsericorditeeisdemepiscoptttisbenevolentia Arelaieo is. <ujus apo^npliuiii e G.illiatr.iiisniissiini,
non negetur. et in cotl. Vallicell. G, 99, cmiieiiium non inuliliter
' Al. 35. Quse aulem antea 39 crat, hunc 45. rel-giuius. Uieinureiiaui cditione Siniioudi, qui alia
Scripia 41 Aiignst.an. 449. biijiiscollcctioo s exi:inpl.l'ia in Gilliis petspexit.
f Hanc cpistolam iiiveiiimus laninm in mss. col- i" Ita cnni Sirmnnlo Qiiesilellus. Caiieri vulgati
Jeciionis 12, ex qutbus conlulimus Vat. 134u ei ciini Barniiinel ms. Valliiell., Ilymnuiio; qui lainen
Ven. 169. coilev io alia cpi^t. G'i lialiei Unantio,V pio Y facile
e VnlgaiianteQuesn. cum Meflino, F.sitittm.Nn- rriinuiiit.iio. In concilio Arclat-nsi sub Kavenuio,
stricodices,£»jcAi«iii.Quesnellusex aliocodrcefofte qtiod Siiinomliis «vulgaviiex ins. LugdiinensisEc-
Griinaiico, Eitpsjic/iitiiii. cli-siaelom. V Concil., pag. 25 eJiiionis Veneta»,
h Nostri codd., scriptis noslrit. n Ynamiusscribiiiir.
1 Vulgati «nie Quesn. cuni noslris m«S.,actibut. 1 " Qiicsn. iu inar/. : Al., ClirisrUio,ciim liiillum
In verb.i aiitein, de lotius causm alisolulionefacias lnmeii rOii;e.:;nnisi Areliiensemaunot. 1 iiidicaiuih
certiores,hanc po>lilbm Q lesnellus apposnit : Cuit- viient, in i|io leîuif Chiyiaiiliio;lianc varianlein
sarum aisoiutio eoncitiornmest. llic non est L »>iii- C'l!igete potuil f\ ,'ynoilo Arelaiensiante laudal.i,
noriim verbnriim senstis. Niun concilium Epliesi nhi latneriCltryianiiusappellalur, sicut el in cnncilio
halieuduin, quod hic Leo resp.cit. totanieaiis-ini ah- Cir.hag neu.-i »h. 525, in qno ejustlein Arelatensis
solveril, an potius Lu ycliis ahs ilntioneet S. Fla- -yn nli il.iciiiii.nloin iiisertniu luit. Nuin vcrn idem
viani condemnationeimptieaverit,se i potnis e.crie- h c, an vern alius sit qui l.enrriiucepistoloeinscribi-
ril; qu;e sane ansolvendi fuerat, si Leo.is l.ller.e iur, i.isi .ilios codices obseiVftreliceat, definiri ne-
non occultaise,sed lecl.c ct a Patiibu» ex-ecutimi quit. Ccrie i.i enist. !f9 et 102 inter Gallicanosepi-
mamlataelui<sent, ut iu anterinri vcro Eiibesino scppos Chrisaphinscc.nseliir.
coircHioaccHtit,in quo CfleleWnijudicium in Nesto- :o-Proriomen nobisa Baronio omissnm et a Sir-
rii causa Patres secuti suiit; quisque rerttm utrobi- nrroniiOaii|treQuesneilosuppletum invenimusin ms.
quegestarumperitus facile inlelliget. Vallicell.
$13 S. LEONIS MAGNiEPISTOLiE. 816
tongruant institutis. Necesse est enim.ut omne cor- Asumimus
A hoc probemus, frater charissime. b Mode-
pus Ecclesise salubri crescat augmenlo, si membra stiaeigitur tuae non desit auc.toritas, constanliam
quae praesunt, et vigore excellant auctoritatis, et mansuetudo commendet, justiiiaro lenitas temperet,
tranquillitale moderaminis. Quod ergo in Arelaien- palientia contineat libertalem; et declinata superbia,
sium civitate, defuncto sanctae memoriae Hilario, cui proximum est ut decidat, ametur liumilitas,cui
virum etiam nobis probatum fratrem Ravennium, semper debetur ut crescat. Ecclesiasticarum legum
secundum desideria cleri, honoratorum, et plebis, non ignara est dilectio tua, ut intra earum regulas
unanimiler consecraslis, bonum fraternilalis vestrae 892 alque mensuras omnia potestatisluaijura con-
» '
opus nostro judicio roboramus. Quia electionem tineas. Justo quippe ideo dicitur lex non esse po-
pacificam atque concordem, cui nec merita morum, sita (I Tim. i, 9), quia normam praeceptionisimpiet
nec sludia civium defuerunt, poslulationis quidem judicio voluntatis, cum verus recti amor i in semet-
humanae, sed inspirationis 'credimus fuisse divinae. ipso non habeat et apostolicas auctoritales, et cano-
Utatur itaque, fratres charissimi, Deimunere memo- nicas sanctiones.Quarumdevotussectalor et diligens
ratus antistes, et secundum consonantia omnium exsecutor in eorum proculdubio consortiogloriabe-
ordinum vota, quid ex ipso devotionis exspectetur ris, qui de creditorum sibi profectibus talenlorum
] audite meruerunt: Euge, serve bone el fideiis, quia
inielligat : ul dispensalionis sibi creditae diligens ac B
temperans exsecutor, vestro testimonio non iuferior, super pauca fuistifidelis, supra multa le constituam,
et nosiro per omnia 891 favore sit dignior. Deus intra in gaudium Domini tui(Mallh. xxv, 23; Luc.
vos incolumes custodiat, fratres charissimi. Data xix, 17). Ut autem fiduciaindilectionis erga te no-
•>xi kalend. Septembr., Asturio et Protogene coss. slrae habere non dubites, saepiusnos de processu
actuum tuoruin facias certiores : quoniam judicii
EPISTOLA « XLI.
4 ADHAVENNIUM nostri memores cupimus semper de tuis profeciibus
AHELATENSEM EPISCOPUH.
in Domiuo gloriari. Deus te incolumem custodiat,
SINOPSIS.— Ravennio in episcopum electo gralulatur; frater charissime k.
virtutes episcopalescommendat; ut ad ipsum smpius
scribat hortatur. EPISTOLA i XLII.
• Dilectissimo fratri RAVENNIO LEO. m ADEUHIIEH RAVENNIUH ARELATENSEM EPISCOPUM.
Provectionem dilectionis tuse, quaesummi sacer- SVNOPSIS. — De Petroniano vagoet diaconumse Leo-
dotii adepla est dignitatem, ita nobis placere cogno- nis mentienteadmonel, eumque ab omniumEccle-
sce, ut non solum libi de honoris augmento, sed siarum communioneexpeltipotlulat.
etiam Arelatensi Ecclesiae,cui te Dominus praepo- Dilectissimofratri IUYENNIO LEOpapa.
suit, gaudeamus. Ad omnium enim iidelium decus C ( Circumspectumte volumusesse atque sollicitum
atque utilitatem redundat,cum talis habeturantistes, ne quid sibi plecienda possit vindicare proesumpiio;
cujus plurimi et adjuventur praesidio,et incitentur qu;e cum aditum falsa subreptione repererit, ad ma-
exemplo. Unde quia non ignoras quid de sinceritate jorem se 893 temeritatem nomine usurpataedigni-
animi lui secundum ' prsecedeniemnotitiam senseri- talis exlendit. Petronianum quemdam vagum et
mus, justissime nos « agnoscisexigere ut quod prse- semper erroneura, certa nos n clericorum tuorum
• Cod. Vallicel., Qui; quae lectio, si esset admit- mansuetudo commtndet. Quesnelli emendalioneni
lenda, aliam interpunctionemflagiiaret. probant duo nostri codd. Vat. 544 collect. 24 et
*>Quesnellus cuin Rainaudo pro xi kal. posuit u Vat. 541, atque edilio Sirmondi. Vide not. SQuesn.
/tai.,ubi numerum Romanumu pro Arabico 11 sum- 1 Ita cum Quesn.et Sirm. nostri mss. libri collect.
margine notavit diem 22 Au- 24 et Vat. 541. Cseteri codices et impressi, Justo
j.si-se videtur; nam ifidiei
gusti, qui respondet 11 kal. Septembris. Erro- tamendicitur.
nee quidenidieu kal. poneretur, cum epist. 42,data i Editi ante Qnesn., in semetipsohabeal.Quesn.cum
vu kal. ejusdem mensis hisce litteris posterior sit. duobusmss.et Hincmaro,quibus et ires uustricodd.
Sirmondus has quoque litleras signavit vn kal. Se- favent, edidit insemetipsohabet; at simul nol. 3cou-
ptembris. Secuti sumus codicemVallicellanum. fessus est banc quoque lectionem carere vero sensu.
« Al. 37. Quaeautem 41 erat, nunc 45. Scr. sub Etsi enim, inquit, verus recti amor mentem hominis
jdem lempus antecedentis. . legi Dei tubjiciat, perfectamqueintpirel pro humanis
_.
d Inveniturin mss. coll. 12 et 24 ac in Vat. 541. "' eliam prmceplitobedientiam,numquamvel apostolica-
• Quesnellus cum vulgatis Lennis et nonnullis rum auctoritatum, vel eanonicarum sanclionum,qum
codd., Dominofralri. Insiietumtiiulum emendavimus leges, ul aiuni, positivwtunt,notitiam per semetipsum
ex Vat. 541, cui emendationi editiones conciliorum potest impertire. Haecautem diflicultas tollilur a.l-
post Sirmondum et sequentis epistolae inscriptio dendo particulam negativam non, quam cod. Vut.
concinunt; ex quo jure expungenda fuit Quesnelli 1348 collect. 12 suppeditavit.
poslilla : iVoIaDomino. k Licet liuic epistolae desit nota chronica, tamen
' lia cum ms. Thuaneo legendum, non vero prm- sub idem tempus quo antecedens,
scripta fuit, ut
sentem, ut habent ediii el plerique codd., optime Quesnellus probe ostendit noi. 4.
statuit Quesnellus noi. 1, cui et Sirraondi lectiosuf- 1 Al. 38. Quaeaulem 42 erat, nunc 49. Scripta 26
fragatur. August. an. 449. t
s Editi Leonis, agnoscitis,quod non cohaeretcum m Baronius hanc quoque epistolam edidit ex lau-
antecedenti, non ignoras. Corrcximusex duobus no- dato codice Arelatensi, cujus apographumab eo ac-
striscodd. Vat. 541 et Veneto 169.Sirmondusetiam ceptum vidimus in ms. Vallicellano,G, 99.
favet. n Qui scilicet epistolas Ravennii el comprovin-
11VulgaliLeonis ante Quesn. cum mss.collect. 12: cialium de ejusderoRavennii promotione ad Leonem
Modeslimigitur tum non aucloritasconslantiam,std altulerant.
817 EPISTOLA XLIH. — ADMONITIO. 818
suggestionedidicimus per Gallias se nostrum esse A detectum, ab omnium Ecclesiarum communione, ue
diaconum jactitasse, et sub hujus honoris nbtentu ullerius hoc usurpet, expellas. Dominus te incolu-
diversas ejus provinciae Ecclesias circuire. Cujus mem custodiat, frater charissime. Data sub die vn
audaciaetam nefandaedilectionem tuam, frater 894 kalendas Seplembr., Asturio et Protegene, vv. cla-
charissime, ila volumus obviare, ut eum, admonitis rissimis cousulibus.
etiam totius provinciseepiscopis, in sua falsitate
ADMONITIO IN SEQDENTEM EPISTOLAM.

1. Duaesequenles epistolae,43 el 44, de re eadem ac eodein, uii praefertur, die ad eumdem imperatorem
Thendosium scriptae, easdem fere, si Latinum texium specles, nedum senlentias, sed etiam voces in partem
maximam exhibenl. ld aliquam suppositionissuspicionem injecit. Porro epistola 43 duplici manifesto viiio
laborat. Primo certum errorem contra historiaeveiitatem prafert illis verbis ctp. 1 : Hmc nobis comperta
sunl. ...ab ipsis retierciidissimisepiscopis,qui a nobismissisunt. Solus enim Jnlius episcopus Puteolanus ad
synodum legaius luit: ac praelerca unus Hilarius diaconus, qui ex pseudosynodoEphesina fugit, res gestas
ad pontificemcoram retulisse, nulla umqiiam ipsius Julii mer.iione facta, tradiiur epist. 44 et45. Deinde
eodem cap. 1 aperla lacuna delegilur. Cum enim verba pro supradicti sacerdolis arbitrio ad Dioscorum re-
ferantur, Dinscori menlionem prarcessisse innuunt, uti pracceditin epist. 44, quae tamen menlio non apparet
in epist. 43. Quapropter hsecepistola veluti spuria nonnullis repudianda visa est, inter quos legendus Tille-
montius not. 31 in Leonis vitam.
2. Nosvero ne de suppositione ac falsitate hujus epistolaesuspicemur, GrapcaecolleclionisChalcedonensis,
in qua non niiiius haecepisioladescribitur, quam epistola 44, auctorilas cogil. Etsi enimeamdem epistolam
satis vindicare possit Chalcedonensiscolleciin Latina, quse ante medium vi sacculumlucubrata hanc episto-
lam exhibet, multo lamen evideiitius omneni suspicionem amnvere debet Graeca collectio, quippe quaeipso
Leone vivente compacta fuit inter an. 453 et 455, ut in praefal. ad epistolas demonslravimus iiutii. 34. Igi-
turhoc lempore exstitit apud GraecosLatinum hujus epi-tolae aiilographum, ex qoo Graeca interprctatio
manavit. Hajus et anliiiuius germanitatis testimoniiimdesiderari ncquit, qnod nulla lacuna, errore nullo, qui
nunc in ea epislola appaream, vocari poiesi in dubium: secus alia documenta, quoe cum erroribus vel la-
cunis ad nos pervenerunl, etsi aliunde essent certissima, repudiari vel in suspicionem vocari possent.
3. Dumvero ob tantam aucioriialem slet lianc epistolam 43 supposititiamnon esse; quoad ea quaediffi-
cullatem aflerunl, etsi non aequecerto delinire, aliquid tamen non iinprnbabiliter conjeciari licebit. Aotea
vero praeniiltendumest, hactenus quidem praesumpiumfuisse epistolam 43, uti Latine edita est ex Latina
collectioneChalcedonensi, ipsum esse originale Lalinum S. Leonis, quod vettis collectnr invenerit, suaeque
colleciioniinseruerii, ut in caeteris plensque Leonis episiolis accidit, ac praesertim in epistola 44, cujus ori-
giuale Latinumhuicab eodem repertum, Latinae collectioni insertum fuil: id quod confirmare posse videtur
chronica nota epistolaeLatinae apoMta,quaecum in Gr;eca versione ex more Graeci interpretis omissa
fuerit, ex iuvento originali Laiino derivari videtur. At hancprsesumptionemessefalsam, et Latinum lextum,
quem habeiuus epi>tolae45,non esse originale, nec originalis Latini exemplum, satis manifeste deleximus.
Cum eniin in Graecaversione htijus epistolae>a non exigua lacuoa sit, quam paulo ante iudicavimus; si au-
Clor LaiinaecollectionisCiialcedon. Latinuin exemplum,quod insereret, naclus fuissei, ita in Laiino ipsius
epislolaetextu suppleta legerelur memoraia lacuna, siculi ex Latinn exemplo, quod invenit cpistolae33 ad
Julianiim,supplelaeuoscuntur lacuiiaequaluor qiiacin Grseca,ejusdem inlerpretaiione deprebenduiitiir: licet
ex his non peruide viiielur ipsius episiola; sen-us, uti ex unica maxime laeditur seusus epistolae43. Idco
igitur rollector nou supplevit in textii Laiino versionis Graecaelacunam luijus epistobe, quia Latinum ipsius
originale, vel exemplum i.equaquam invenit. Adile quod si Latinum exemplum invenisset collcclor, non so-
lum lacunam supplessei, sed errorem etiam historicae veritati conlrarium exinde emendasset. Exeinplar
enim Laiinum aque mendosum ac mutiliim ab eo fuisse inventum, sicuii mendosa ac muiifa est Graccaver-
sio, omninoincredibile est. De nota chronica, quse in Latino praHferiur,dicemus paulo post.
4. Cum ergo Laiino colleclori defuerii hujiis epistolaeoriginale vel exemplar Lalinum , ac prce oculis ha-
buerit taiilum Gracam versiouem, Laliiium textum quem dedit sic ab eodem conip;ictiiuiarliitramur. Cum
reperissei Lalinum exemplar solius epislolie 44, quaeplures exhibet sentenlias similes episiolae43, ubi si-
milia vel fere stmilia in utijsque deprehpndit, ab-tinens ab inleiprel.itione Grtcci lextus liujus epislolae, qui
loco originalis hahenilus erai, tranSctiîl Latina verba integiasque periodos ex originali Latino epistolae
44, eaque apiavit epislolse 43. L'bivero diversas senlentias perspexit, quae non exsiant in epistola 44, uti
accnlu yrêriim in epistolaeexordio, inierpretationem ex Graeco facere coactus fuit. lnterpretationis qui-
ueni indicium proditur in nonimllis capilis primi, quaea Leonina ratione scribendi non inodicumdiscrepant,
nec non iu illo imperatoris titulo initio cap. 2 inseilo tranquillissime principum. quem a Leoninis formulis
abhorreniem, ad Graecamlocutionem propius accedere idem Tillemontius laudato loco persensit. Titulus < '
etiam reverendissimi,qui episcopis legatis capile primo tribuitur, a Leonis more alienus, ex Graecomanare
digno-citur; quod eoini Graecetv\aSiaruros scribitur, in antiqua versione concilii Chalcedonensisreveren-
ditsimus redditur.
5. Si vero Latinus lextns ab auclore LatinaecollectionisChalcedonensis ita ex arbitrio confectus, Leoni-
nus originatis nec est, nec haberi potest; jam lota disquisitio versari debel non circa Laiinum textum, sed
circa Graecum, qui cx originali in Orientem misso profeclus, ubi deest originale Latinum, loco originalis
babendus est. Graecum autem textum expendentibus palam fiet, nnn unum exordium epistolacdifferre ab
exordio epistolae44, scd totas litteras discrepare, adeo ut, licet similes sentenliaeplerumque concurrant in
utrisque, in pluribus tamen quamvis minuiioribus differant: quae non interprelalioni diversaeearumdem
litterarum, sed Latinis originalibus dissimilibus tribuenda sunl. Nam aliae sentenliae brevioribus verbis in
Graecoepistoiae43 expositae,quae latius explicantur in epist. 44, nonnulla commata omillunt, quaeinterprcs
nou praeterisset; ali.c vero diversa etiam ratione proponuntur, ut, exempligratia, est illud : Atqueisli, quo-
rum est cauta gravior, vel consiliisacquiescant,vel ab una Ecclesia exscindanlur: quae sententia aliler expo-
nitur iuepist. 44, bis verbts: Ipsique, quorumest causa durior, si consiliismetioribusacquiescant,ab Ecclesim
unitatenon excidant. tiaec duplex ijttsdem senteniiaeexplicandaeratio non a diverso Graecoejusdem epistohe
interprete, sed ab exemplo Latino diveiso mauifeste pendet. Ex his epistolam 43, quaecollato Graecotextu
tot capitibus discrepare cognoscitur ab epistola44, aliam esse epistolam, nihil dobitandum est; ac proindo
819. S, LEQNIS MAGNIEPlSTOLiE. 820
necessarium fuil, Grtcci textus, qni originalis vicem gerit, Laiinnm inlerpretalioncm dare, non snlum ul
Graccrelingiire miniis peiilis palclieret aperium disorimen, verum etiam ut liaoeretu*Latine ha?cepisiola,
qum solitin Croeceprosial; Latinus euim lextis, qnein liabemus, nec originalis, ntc iuiegra versjo csl, ut
vidiinus, et epistnlaui44 potius quirmcpist. 43 iu partein ruaxioiame\b bct,.
6. Fatendiim veijoest, in Gnrco lcxiu piaiiei- lacunain el errorein bisioricnm, quorum iniiio meminimus,
alia loca vel ltixata elcorrupl.i, vel cer e oliscura ei implex» inreniri. At errofem liislorirum facili d.iarum
litterarutn iuuiaiione cmeiidari in Graero l. xiu, null" ; ineiu moibi in "i-tori ineiprclatione Lalina, euntque
antiquo librarin poliits i]iiamC.i;ico intcrpreti iiilnn n.lnm, aimolaUnne,BoUs.jrv.ilmous.Laûna vej*o,(|ii;e
primo capiie evitlcns est, iitrnm »b inierpreiis, an vcro ab anianueiisjssaliu derivel, riijudicari ncquii. (ae-
tera auiein loca luxata, vel implexa ct iiivoluia, panim forle ab nmanuensi, pariim vt-roali ipso imperito
inlcrprele proliciscuntur, qucd taineti aliis Gtaecisver*iom:bu«in bac roHcpiioiieinseriis coinimnie est;
identidem enim Gneeiis interpre- ob Latini sennonis iinpeiiiinn nnn adipndtiui exadc auctoris mei.tem as-
secuius, minus rerte redtlidit qu.i-riamloc-i, quaeprnbe iniclligeuiibus Latinain lingnam ex collationc origi-
naliiiiii quacsiipersiinl aliter rcddentlafuisse noscnntur. ll.ec auiem obscrira<:tinipl xa loca quid ex Leonis
meiiie signifjceiit, colliî quiilempoiesl ex originali Latino epistolac44, quod similes sentemias praefert; at
ex hoc eadcm vcrba iraiisferrnd» non siun in epistolam 43, uicollecior Latinus fecit. Etsi enim Leonis mos
fuerit eamriera n.oniiiiinqiiain epistnlam renovarc. ct nedum easriem scnêntias. sed eadem fere verba inpo-
sterius exemplum iraducere, ul patei cx episi. 50 el 31 <idPnlcheriam; ciim lameii nonnnlla etiam aridere,
vel detraiiere, aui inuiare consuevcril, incertnm esl nuin in I cis mcmoraiis aliquid lale contigerit. Snlum
in annolaiionibiis indicare licebit verba qnaevel siipnlenil»vi.lenlnr, vet Lennis ineniem aperient, ul ne la-
men ea huic epistolaeab eodum inscrta aflirniare possimus.Ita soltiiic sunt vel oinnes, vel saltem pracipuae
difliculiates, qtiiv contra hanc episiolam oiiponcbantur, adeo tit vel ex lioc tle ejus germanitate nihil sit
aiiiliiêiuluin.
7. ln ea vero quseslinne, cur duoctam similes epistnlaead eumdem iniperalftfr-mIradilae fuerint, Quesnel-
lus siispicatus est epist.iilam43 lorsitaii esse excmplar cpislolae44, qno.i noiiiuillisinuialis S. Leo miserit
ad Pultiieriam Aiigiisiam; nam in episi. 43 ad eamdein scribens, ejusniodi eêinplar se ad ipsam mitiere
te-tatur. Al lioc in liypotliesiejusdem chronicaenoialionis in utraque epistola saiis ingeniose dictum videri
potest, noit lamen probubilitef, vcrisirnillimumenim e-l Leonem ad Pulclieriam mi-isse exemplar, quod
originali ad Theodosium iradiio. respondi-rei. Hy|...ihesiin vem ejiisdcm diei in epi-tola siguaii, e.x Laiino
texiu pendet, quoil non esse ptopriuin liiijus epi-iol.c, sed ex episl. 44 sumptiimjain dcmonstiavimus. Re-
pudiata vero hac bypotliesi id iia evenisse conjiri p.itest. S. po.lifex primo t,crip-ii epislolam 43. Il.-ecsane
in pmnibus tum Venelis, ium VaticanisGrreeiscoilicibus, nec non in illis quos venis intorprcs Lalinns, seu
Rusticus vidit, primo locq con-tantcr describilur anie episiolam 44, qnod anterioris temporis indicium esi;
at post ali(|tiotdies, ciini jam discessissentii quibus episl. 43 iradiia lucral, eamdem S. Leo aliquibiis mu-
talis, ac pltiribus adilitis, fenovavit, aliisque liadidil perfeieiidam, ita ui, priori, si lieri possel, revocala
vel suppressa, lianc Tbeodosio offerrent; ejiisileinqiicexeinpluni litieris ad l'ulcheri;.m scriptis junxil. Ila
porro facturn esi ul nmbaein Orieuteiii pervenerini, ei a Graeco colleplionis Clialcedoueiis.isauclore utrs-
que invenioeet insertic fuerint.
8. Taiidem dicendiiiu est aliquid de canone, qui liccl in viilgatisconciPorum sulijiciatnf Graecaeversioni
epistol.Te44, eo quod hxc cditorum arbiirio primn loco edita fuil; ln codicibustamen subnectitur hnic epi-
stolae43, qu;c iu iisdeni, uti j im diximus, primo loco describilur. Cum S. iqniilex canqnumNicamhabito-
rum decretasubierannexa inemorei episi. 44, nnn uniiin tantiim canonein sulijecisse videinr, sed plures, il-
los scilicct qui de appellalione in Sardicensi concilio lati, ex vetusta Lalinaeac pr;eseriini Roniaii;e Ecclesiae
consuetudiiieNicicniscaiioiiiliiisadjocliNic:»norutnnomine circiimferebaniiir.Cuinvero idein ponlifex plura-
lcm niimcrum,ex. gr.. epistolte.exemplqria,elc, pro nna epistola,uonea-eiiip/arisi^nilicaiidoadhilieri-soleat,
ut vidimus annot. 5in ejiist. 13 (Col.6(i4, ')ei 7 in ep.si. 45 (Col.833 e) liic'i|unqiiel.iudaiisvncibus pluralis
ntimeri iintim canonem quartum e|iisilein Sardircnsi- com ili imlicasse diceitdtis c-l, eo qund Imnc nn.iin
canonem vetus interprcs Graccusretldidil, iit nmnes Gnrci cnlices osleniliint. Siriiiliiercuni Galli Placidia
cpisi. S0 plurali nuniero allegavit secunditmdefiuiiionesNicmnicondi.i, iiniim cit-ioneiiiquiniuni Sanlicen-
sem innuit, ut iti maigine edilcrum nolalnr. 1'oiro in ediii.-iiil.nscoucilinruiiiex ;.|i.;IMIliooiano coilcc hic
tilulus canoni piaedgilur,qili in Irilius Venelisms.«. non Iegitnr : 'AvTiTuirov avnSpiav iv TMT07re3 TWV Keetvnv,
ev olV; Ste).u\nauv;niiiiirum Latine : Exemplumconciliiin loco Nororum, itl.ilociuisitiit. Cainirivertiatl Vene-
los codices cxactus siccffcrtur : TuvSivrto;irciav.oTco; elrttv Et apiaxet TtppartQnvui ruv-cnrn urcpfuatt,fh Ttva
rc\r)pnkytbrnra; Ttpoaeviyxure,bTtnvixu uWo;'tTtiaxoô;x-j.BpiHn v.piaitircterzdirwy.xaiSttuupTjpuro h jroXseTWV
Katvcov xivnBnvatru rov Tcpi.yuxra;,bSi irtpo; iniaxorco;h r-j.vrnrn ?.u?Jt?pu ueru rf.v atrijTivTOU futvouivivr.a-
^npnaOut,Tcavre\S>; tv iripoi rbrco>rvrtuBnvutrit TOOTcpuyuuro;ur) i5uv'c<er9ae, el ur) rcapi rSrj ixtiae xptrSiv
Siinrut rbv ooov.Latine atllein sic : Cuvdentiv.sepiscopnsdixit: Sl p'uci-t, ul adjiriaiur huic sententim qttnm
plenamprotnHstis;quoties iilius(lcgenilumalintiis)episcopusd<>posiliis fueril episcopornmjudicio, et proctuma-
verit ut in civilaterlovorumcausa agiteliir, aiier autent ep>scopustn etidenttaihedra poStappellationemejus
qui videtur esse deposilus,omninom nttero lococausttmpro firma haberi non posse, iiisi illic a judicibut finem
accipiat. Depravalissimnininierpretaiionem ejus Laiini cannnis qcem S. Lensiiae cpistoiaesubjecii, verus
Latinus canon Saidicensis deiiionstrabit. Hu .c prolVrimus ex iis iintiquis-imis <oilicibtisei colleclionibus
canonum in qiiibus cnm Sardicenscs ex RotnanaeEcdesije more IVIC.TII"U .iccenscaiiiur, leciinuem inde sum-
ptam eam esse qnain Leo suis litieris snlilexuii, induhiiim viileipr : Gandcntiut episcopusdixit: Addendum
est, si placet, huic seiitentim,qttam plcniimsanctitatis prott.listis, t<!cum aliquis deposilusfuerit episcopuseo-
rum episcoporumjudicio qtti in vicinis lovis cominornntur, et proclnmavcritagendum sibi negotiumtn urbe
Homa; qtter episcopusin ejus (al. eu.lem)calhtdra posl appellnlionemejus qui videlitrette depositut. omnino
non ordinelur (quul.iiii codd. aililunt in loco ipsim), titst causa fuerit injuditio Uomnniepiscopideterminata.^
Ntinc si confcras luinc vcriiui canniieni cum Gicca veisione qiiaui dcdunus, oniissi.inem harum vocumqui
in vtcinis toc\scoininorantur,ct seiiteiitiaii) in line involii;issiniamilcprcliendes : ac proplerea voces in urbe
Roma perperam reddit.is ev7T6).EI TOJVKaevtiv,ii( civitale Sovoritm, ei voces in jndkio Romani episcopireddi-
tas itupurSiv ixtiat xpirS>v,illie ajudic.b.ts, ita ut lt"iuan;e urlns, ac e.iscopi inînio nulla sit; quod num
casu, an cousiilio accidciir, :.lii joiliCMii .Inre it.iqtii-e.liioics Koniauiiiolariint: Ilnnc c.inonemtimul cum
epislola in'erpres Wius teinporisGrmccreditiititsatis de\nava um, el m inciiiii, ticut cl rtWera»eliant ejusdem
B. Leonisepisiolas,quminhoc Chutre.douensiconciliosunt insertis Jam vero'prafeam interpretatiunem cum
Laiina ejutsdeiiiversione priiiium exhibcanius ; dein stilijicienuisuntiqnam editiooem Latinam, quse ex rass.
collectionis Clialcedoncnsisprodiit, licel baec pro originali Lepnis epislola haberi non possit.
821 EPISTOLA XLIII. 822
EPISTOLAa XLIII.
ADTHEODOSrDK AUGUSTUM.
902 Epistola Leonisad Theodosiumdivmmemorim,A 901 * 'E7rto,TOA>7 AeovTOf eWosTaAetcra Tcpb;QeoSbatov
per quam togavit tpecialem synodum pttrtibus in rbv rns Btiu; uvhuriS,St ns rirnaeviStxnvavvoSov.iv
ltalicc fieri, et nullo alio t/t toco; proplereaquod sit
contrariq canonibnssecunda synodus Ephesina. rois rns 'irukias ytviaBai,xui iv unSevieripta rbrcoi
* oea TOu7T£vavTiav etvut rS>vxuvbvavTYJV EV
Gloriosissimoet serenissimo THEODOSIO imperatpri 'Efiao>
LEOepiscopus. SevripuvavvoSov.
Antea et ab initio in iis quse factae sunt synodis TcoIvSoejOTaTco xat yaAijvoraTCd QtoSoaia$uat\ti, Ateov
lantam iigs accepimus iiduciam a, sanctissimo Petro £57rierxo7rqc;.
et principe apqsiolprum, ut potesiatem habeamuset AvcoSsv xaeit upxns iv Tatcytvouivui;o-vvo'Soic/,TOCT-
veritatis vind.icandaepro nostra pace, et nemini auTijvhp-ei;etkfifUTi.ev icuppnaiuvrcupuTOUuytururav
ipsara liceat, cum munita adep sit, concutere, dum Xitrpov,xui xopvfuiov rS>vircoarb\o>v,i>; e'x^tvrf,v
sine mora lajsio reinoyetur. Quoniam igitur conci- avBevriav8 xat sxStxtiv TIJVu\f,8ttuvirtip rr); l huSiv
lium episcoporumquqd in Ephesina civitaie prnpler tiphvri:,xui unSeviSuvacrSae oûpavOUTCOC uTraoôuo-av
Flavianum fieri jussisiis, et ipsam laedit fidem, et Tcupaauktvta,Tcupuypnuurfi: {l\uGn: uTcoaetouivns.
omnes saucial Ecclesias E7rstouvTOcruviSpeov TWVE7recrxorreov
, 07rto ytviaSut
?•• _n 7TOoerSTa5aTE * 7roAstSea*).autavovaurijv
EVTIJ'Eyfcrieov
Atque baecnon ab incerlo nuntio npbiscogniia sunt, re xuruS\iftcretrr)vrciartv, xul r.uau; rpuvuuri*tt rc\;
sed ab ipsis quos niisiiniis, religiosissimo episcopo txx\naiu; 6 xai TaOrahulv tyvoiarut ov rtupuaSt-
et fidelissitnoHilaro diaconp nqstro, qui quae acta 6uiovrtvb; uyyi\av, aÂa' 7rap' auTtovTCOV 7rKp' huo>v
sunl nobis exppsuerunt. Quod auiem accidit hanc aicoaru\ivro>vs su),a6cerTaTOU ETTWXOTTOU,xaeTOU 7ricrT0-
habel caiisam nuqd non pura conscientia rectoque TaTOu 'I/apouTOU wptsTs'pou5iaxovou,TcovTciTctTcpuyuivu
judicip secuiidumconsueludiiiemii qui convenerunt, Bfttv vfnynaup.ivtov.To Ss eruuSavTauT»vs%st rf,v
de fide el0Q4 de iis qui decepti fuerunt, sententiam oteTtav,TOf*iixa9«pacruvstS^crst, xat bp8f)xpiatt xuru
protulere. Cogiiosciiiiusenim ad concilium non oin- TOO-UVU9SC, TOU?<ruvs).96vTaj T»JTS rrtaTEt, 9Q3 XK'
nes quos oportebai convenisse, sed alios quidem TOtc7rs7rAav7jttsvoec; Tiiv airoyao-tvsxyeovyJTae-eyvo>uev
b
ejectos, alios auiem intromissos, qui pnrdicti ept- yup, iv rS> avveSpioittij rcuvru; avve\n\v8ivutTOUC
scopi circumvenlione impiis subscriptionibus capli 6y-iAovTaf,u\\' eripov; uiv sx§Au8svTaf, irepov; Si
stint. Talis nanique ab ipso prolata sentenlia, ut tiaSexîvra;' ot Ttvsf Trj vTco\rrêtTOUrrpoAs^SsvTOf
omuibus per ip.-iiniEcclesiis injuria inferreiur. Hu- S7rtcrx67rou 9 uatSiatv eu\o>auv Totauru yup
uTtaypuft/X;.
juscemodi enim rem valde impiam fideique repu- •t)rcvp' uvrov ic\eveyheiauurcbfuat;, o>;ttuau: St' auT^f
gnatitem ii lestes de visu, qui per nos missi sunt, r\ f ri; ixx\r)aiu; xaTaSAaTVTScrflat.IcooSpayap uatSi;, xul
nobis signilicarunl. Unde, serenissime imperalor, a rii iciarei rco\tuovvrb TOIOUTO Qeuaitutvot
ot rcup'ijftcov
vestra pia conscieniia periculum causa fidei avertere «7rocrTa)s'vTSf, huiv xurtahp-uvuv.OBtvyu\r,vbrurtj3a-
dignare, neque liuniaiia praestiniptioChrisii Evange- crtAsu,TrifuusTeparcuersSoufo-uvstSwscor TOV xivSuvov
lio vira inferat. Haecego, o christianissime et vene- tvsxa "rijfiriaTScofa7rocro6iio;at Kal uh rcpb'
xaTaljieoerov.
rabilis imperator, cuni iis qui mecum sunt episcopis, Aijiitfav9peorriv>j TOTOUXptcrTouevuyyi\iovfituanrut,
sincero affectucupiens vos anle omnia placere Deo, Taura E7W,co/ptcrTtavtxcoTaTE, xat 7rpoo-xuvijTS|3aert-
ad,quem ab universa Ecclesia iinaniiiiiter pro vesiro Asu,^tSTaTtoveruvs'ftoi e7rtcrzo7reov, si).exptvstStaGserst
iinperio preces funduniiir, utfacias, consilium do, TTOSCOV upiaf7rp67ravTcov 0scoupiaxttv,o>Ttupi tcuan;
ne forle pceuas persolvamus ante tiibtinal Christi, \xxknaiu:eruptepcbvcof U7rspTOUuftETSpou xparoufSsiicrstf
* Al., 39. Quaeautem erat 43, nunc 47. Scripta legit in texlu anliquus interpres.
ante i3 Octob. an. 449. • Hocloco snspcnsussensus lacunamostendit, qure
paulo
b Id e-t, Dioscoriepiscopi.
1 llunc' liiulnm ad mss. Vefttla revocavimus. In Hic punctis signamla fuil, tametsi in niss. non uppareat.
enim meniio aliqua eral inserla Dioscori, qui
vulgalis, post ASOVTOJ, adriilur, 'Eirterxo7rou 1 Epliesinolairocinio praesidens,iti causa fuil ut eadem
'>?i>un:,et, D
omittniitti!',TOV rf); Otiasuvnuns. Alius praterea ti- psetidpsynodoset firiemlajdcrelct oinnes sauciaret
tulu'- iu iisdemcmld Ven. «nbjiciiur sic : 'E7rtaToW 1 Ecclesiasl Proculdubio, inquam, erai insena. ut ad
AsovTOf eirio-xOTTov
'pi>unsrcpbs©JoSoertov fiuattiu Tttpii euin referaoiiir voces sequentes , TOU7rpo),s^8s'vTOf .
TOO cruvoSov ev TOtsTijj 'irukius ytviatiut uiptatv. supradicti episcopi, quae npii ail Flaviaiiuin, sed ad
1 TIJV
lix Vul. cod. Gn-cus 1455, qui hincerniiiet in- Dioscorumpeninent.
tcgrum iextiiinsuggessit.Vulg.,StaT0T0UT0 1
v7rsvavTtov * lla ex niss. Venet. magis clara syntaxi, quam in
ttvaerSivxavoveov.
* Deesi itaein ms. Ven. editfs,Tra/Tuvro>v,icup'hu&v-Paulo post 'tkupiavpro
* Vulgati.vuS>v.Editores Romaniin 'lAapou
" perperam in eodcm cod.
margine, to-uc Vulg. el codd. plurali' nunicro , su>at?so-TaT(av
huS>v;et ita Jegit cliam veins interpres, qui liujusi t7ricrx67t(av. Cum vero maiiifesiiissit error (uuus eiiim
capiiis exordiunie Gr.ccoreddidii, mi in admonitinne1 episcopusJtiliiisniissusfillt), certa emendaiionelociim
osie; dimus; ac proinde sine Ircpidalione cmenda- restiiiiimus. Facilis aittem librarioruni lapsus scri-
vimus. lieniiiint covpro ou levissiina dtiarum litterarum niu-
* In edilis,
Tco\tptti*>OUIKV5, perperam ; unde Ro- taiione 9
sanaiur.
mani emendarunl in niarjnne; emcnrialionemantcin1 a)6vrsf vrcoypufui;sSaeret*
Crill. Veil. , eeersfiso-tv
textui inseruimus, quia et coniexius exigit, et sic: viaQriaav.
si hujuscemodi rem silentio involvamus. Obsecro A ivaTciuTtovrai,avuSov\tvo>'ur) Ttore Sixus vfic\o>utv
igitur coram unius Deilalis inseparabili Trinitate, turcpoaBtvTOU fihuurosTOUXptcrToO, TOTOIOUTO rcupu-
qute per ea quae male acta sunl laeditur, quaeque atomhauvrts Aeouatrotyapovvsvcoirtov ris utus Btbrr,-
vestri est custos imperii, el coram sanctis angelis TOfTtif ix<*piarov rptuSo;, rf)s iStxovuivnsStese TCOV
Christi, ut cuncta maneant intacta, sicut et anie ju- xaxeof7rs7rpayftEveov, ejiiiAaxof
vTcapxovanS rf)s uftsTspaf
dicium existebaut. Exspectentautem majus criterium fSaertAeiaf, xai iviirctovrS>vbcyioiv iyyekav TOOXptarov,
concilii, in quo omnis ex toto orbe episcoporumnu- eva ircevraftsiveoertv ' ippuyf). x«0eofxul
icpb Sixv:
merus congregeiur; neque sinalis vos de alieno irvyxuvf Tceptutivoiat Si TOutiâv rf); eruvoSou rtptrr)-
peccato onus sustinere; quod ut manifestius edica- ptov, iv %b TCSLC etpiflftofTiv i7r(o-x6trcovs'xTcian:rns
Bius,urgenlis necessilatis timore constringimur. Sed oixovuivn:eruvotyiTtu. Kui uh avyxaphanrt * rjftaf rS>
nnte oculos proponitc beatissimi Petri gloriam com- ETspeov Tcruiauurt iSupo;xmopLtivai. "Orctpaufiartpov
munesque cum ipso oranium apostolorum coronas, tirceivivuyxiis iTCttyovans TCO Sitt xpurovutOu.'AAAR
et martyrum gaudia, quibus non alia fuil causa 906 htStiv rcpbbfdu\ua>v, TOOpjtxuptotritrov nirpovrfrv36-
patiendi, nisi confessio verae Deiiatis, et in Christo |av, xai rovs xotvoufartfivovs eruvaurcoiravrcov TCOV
* perfecta permansio. Quneconfessiocum impie nunc a7roerToAeov, xai ris Teovuuprvparvxupis, olf ouyeyovev
a paucis quibusdam laedatur, omnes nostrarum par- B iripa rts uiria TOO7taflsev, ei ftri h buo\oyiu-riif«A»-
tium Ecclesiae, omnesque sacerdotes mansuetudini flouf905 SsoTijTOf. * xat » Iv
XptarSire\eia Stauovr).
veslrae cum lacrymis supplicant propter appellatio- Hf TtvofoftoAoyiaf ttertSeofvrcbTtveov vuv oAfyeov xaTa-
nem in Flaviani episcopi libello comenlam, ul spe- 6A«7rTOftsvyjf, 7racratat cxxAqertat TCOV
hutripoivftepeov,
ciale concilium jubeatis in Italiaepartibus peragi, ut xae 7ravTefoe itptis, rfpi vueripuv fjptepbrriruutri
omnis conflicius repellalur vel mitigeiur, nihilqne Suxpvtavixtrtvpvat xari rhv uirnatv TOUAtSsAAou
devians vel dubittm in fidc sil; convenientibusque 4>A«utavoO TOO ETrterxojrou- eoerTE xsAsOcraeeSexijveruvoSov
insuper eliam episcopis ab Orientalibus provinciis evTOtfT»f IraAiafsiriTsAscr9»]vat- iraeraEvavrtOTrjf
07reof
omnibus, quortim si qui de verilatisvia exorbilarunt, ixSh>9tir))5xaTaTrfiauvfisti}, xai ftijSev» rcapthtov,»
salularibus curationibus in integrum revocentur, et iptfiSo\ovirti T>jiciartf eruvspôfteveov ert xat TCOV
hi quoruni est causa gravior, vel con-iliisacquiescant, eTnerxeHrcov iitb TcuaSivrS>v«vaToAtxeov iicupxtSiv'* eov
*el ab una Ecclesiaexscindantur : ita ut necessarium et TtvsfuSpetfxaTti-njv6S6vrf)sitknBtiasSxfknaav,ao>-
sit et eadem servare quae Nicsenuscanon et quae TijpteoSeert Beparctiutseis TOoAoxXupov avaxArjOcoerj,xut
conslitulio totius orbis episcoporumpnccipit, secun- ouTOt,eovserTtv«tTta fiupvripu. n Sti T>jfcruftSouXtaf
dum calholicaeEcclesiaecoiisuetudinemet nostrarum >icru)jaercoertv >ic<7r6T>iffttar ixylnaia;exxoTreocrtv. 'Oerrs
Patrum liberam lidem, per quam serenitas vestra G xal TauT«eivaTxaeov 7rapae»uXal;«t, oo-a6 ev Ntxata xa-
stabilitur. lis enim qui Ecclesiam laedunt, expulsis, vtiv 7rapaxsXeueTat, oera TS6 opof 6 itxb rcians rns
vestrisque provinciisjure, quod justum esl, potien- oixovuivnsTCOV i7rierx67ttov xaTtkTOsfiof-riifxa9oXex>5f
tibus, atque vinriicta adversus haereticos excrcita, ixxX»eriaf.xat TCOV "
ijftETspeov icuripo>vi\evOipuvrr)v
vestrum etiam imperium Chrisri dextera defendelur. TtiarivSt ns h vutripuyoiktivbrnsawiararott. Teovyip
pXarrTOVTeov rr\vixx\naiuvUTce\a(iivra>v,xai TCOVvueripaiv ircupxtSivirco\avovaS>v TOOSixuiov, xat T»f xaTa
reov«e/ieTtxtov ysvoftsvflf,xat TOvuirtpov j3«ertXstov
exStxirjereeof rn Sse;taTOO Xpto-TouerxE7raer9si>j.
907 EADEMEPISTOLA
b ADTHEODOSIUH AUGUSTIJH. tantam nns percepimus a d beatoPetro apostolorum
Vti prodiit ex mss. Latinis collectionisChalcedonensis. principe flduciam, ut auctoritatem habeamusad ve-
• SVNOPSIS. — I, De Ephesino lalrocinio conqueritur rilatem pro nostra pace defendendam : quatenus
apud imperalorem.— II. Pnsiulal ul in eodemstatu nulli liceat sic eam munilam in aliquo commovere,
res maneanl quo nnlepseudosynodttmeranl. — III.
Supplicat ut conciliuminlra ltaliam celebrarijubeat dum repente laesioremovetur. Igitur quia concilium
imperutor. episcoporum quod propter Flavianum in Ephesina
Gloriosissimo et clemenlissimo THEODOSIO Augusto " civitate fieri praecepisiis,et ipsi fldeiprobatur obesse,
LEOepiscopus. et omnes Ecclesias vulnerare; e Et haeca
CAP.I. — Olira et ab initio in conciliis celebratis nobis comperla sunt non incerto nuntio, sed ab ipsis
a Leg. perfectmseu vermhumanitatis.Vide annot. ria sit canonibutseeundasynodusEphesina.
3 (infer., *) in textum Graecum. d Sic plures nostri et Baluziicodd. Alias, bentis-
b Etsi Latinus textus hujus epistolaequam hic pro- simo.
ferimus contineatur in mss. LatinaecollectionisClial- e De lacuna hujiis loci vide annot. 5 in testum
cedonensis, in quibus originales plerumque Leonis Graecum « hujus epistolae(inferius ")
epistolaedescribuntur, non esse tamen textum origi- Editores Rom. in marginc. tereof,iprcuyf).
* In margineiidemedilores uptaf; et sic legendum.
nalem, sed pariim versionem ex Graeco, partira * Editores Romani in margine, xat T»jf«>>i9ouf
iransiimpiuinex epistola sequenli 44 in admonitinne h
ostendimus. Invenitur eiiam haec epistola in cod. XptarS>ivQpombrnros,et vermtn Christohumanilalis,
Gnmanico collect. 18 et in ms. Veneto collcct. 22 quam'Euiyches
k negahat.
quice Chalcedoiiensi colleciinneplura receperunt. Ita codd. Graec.Vai. 1455et Ollob. 29. Erat in
lo mss. colleci. Chalcedon. hic titulus legitur : vulgatis, ot TtvcfvSpets.
' Hic aliquid involulum appiret, et forte lacun.-i
Epistola sanctissimi archiepiscopiRomm Leonis ad
imperatoremTheodotium,qua rogaviispeciale conci- aliqua. Clarius in epist. 44 Leonis mens elucescit.
liumin ltalia fieri, etnonin alio loco,eoquod contra-
SS5 EPISTOLA XLIY. 82G
* reverendissimis episcopis qui a nobis missi sunt, jAindignatio provocetur. Prse oculis habete, et tota
et fidelissimorerum quaegestae sunt uarratore Hila- meniis acie reverenler aspicite beati Petri gloriam,
ro diacono nostro. Haecautem ideo culpa processit, et commuues cum ipso omnium apostolorum coro-
eo quod non pura conscientia et recto judicio secun- nas, cunctorumque mariyrum palmas, quibus alia
dum consuetudinem hi qui collecti sunt de fide el non fuit causa patiendi, uisi confessio verae Divini-
b errantibus protulerunt. In ipso autem judicio non tatis el verae humauitatis in Christo.
omues qui convenerant interfuisse cognovimus. Nam CAP.III.—Cui sacraiiiento, quia impie nunc a
alios rcjectos, alios didicimus inlrouii-sos, qui pro paucis imprudentibus obviatur, omues partium no-
e supradicti sacerdotis arbilrio impiis stibscriptioni- sirarttm Ecclesiae, omnes mansueiudini vestrae cuin
bus captivas manus d dederent, et 908 nociiurum gemilibus et lacrymis supplicaut sacerdotes, ut quia
statui suo scirent, nisi imperata fecissem, talemque et nostri fideliter reclamarunt, el eisdem libellum
ab ipso prolatam esse sententiara, ut in omnes per appellaiionis Flavianus episcopus dedit, generalem
eam saeviretur Ecclesias. Quod nostri ab apostolica synoduin jubeaiis inira Italiam celebrari, 909 'lu*
sede direcii, adeo impium et catbolicae fidei contra- omnes ofTensionesila aut repellat, aut miiiget, ne
rium videntes, nobis signiflcare noscuntur. ultra aliquid sit vel in lide diibinm, vel in charilate
CAP.II. — Unde, e tranquillissime principum, re- B ] divisum; convenieniibus utique Orienialiiim provin-
movele, quaesumus,a vestrae pietatis conscientia pe- ciarurn episcopis, quorum si qui superati minis atque
riculum rebgionis el fldei : ut Cbristi Evangelio vim injutns a vci itaii.s tramite devtarunt, salutaiibus re-
non inferai humana praesumptio. f Ecce ego, chri- mediis in integrum revoceutur : ipsique, quorum est
stianissiuie el venerabilis imperator, cum consacer- causa durior, e si consiliis melioribus acqniescant,
dotibus meis implens erga reverentiam clemenliae ab Eccle.siu:uniiate non excidant. Quam autem post
vestrse sinceri amoris officium , cupiensque vos per appellationcm ioterposiiam hoc necessaiio jiostule-
omuia placere Deo, cui pro vobis ab Ecclesia suppli- lur, canonum 910 Nicaca;babitorum decrets ie-
calur, ne ante tribuual Domini, rei de silemio judi- sianlur, quae a loiius mundi sunl sacerduiibus con-
cemur, obsecramus (coram unius Deitatis insepara- slituta. Favete catholicis vestro more parentumque
bili Trinitate, quaetali faclo laeditur, cum ipsa vestrii vestrorum, date defendendae lidei libertatem. Cura
sit custos et auctor imperii, et coram sanctis angelisi enim Eeclesiae h causas, lum regni vestri agimus el
Clirisii, ut omnia in eo staiu esse jubeatis, in quoi salutis, ut provinciarum vestrarum quieto jure po-
fueruul anle omne judicium, donec inajor ex lotoi tiamini. Defendite contra liaereticos inconcussum
orbe sacerdoium numerus congregelur; nec alienoi Ecclesiae statum : ul et vestrum Chrisli dextera de-
peccalo patiamini vos gravari : quia, quod necesse! C fendatur imperium. » Datum tertio idus Octobris,
est nos dicere, veremur ne cujus religio dissipatur,, Asturio et Protogene viris clarissimis consulibus.
EPISTOLA i XLIV. x
k ADEUMDEM THEODOSIUM AUGUSTUM.
1 SYNOPSIS. — I. PseudosynodumEphetinam, cum privatis odiis favet, omniapertttrbassein Ecclesia; ab ea apo-
Stoticmsedis scripta rejecla ; omnia vi acta esse; Hitarum unum vix evasisse, ex tegatisqui contradixerunt;
numquam a sede apostolica recipiendamistam synodum. — II. Omnia usque ad majorem synodum in eo-
* Confer annot. 2 (Col. 822, 8) in eumdem textnm ces suffingentur. Nam quod est in mss., Ista ego,
Grnpcum; ubihujuslocierroremdelexiinus liistoricae vel Ista ergo, Istum ego, vel Istum ergo, cum con-
veritati contrarium, quem vetus hujus loci interpres textu Laiino hujiis episioloenullo modo c.uigiuii, uti
Lalinus, postpositis praeterea vocibus, qui a nobis cougruil llcec ego in texlu Gr.cco : et ,-il.uiidecertum
missi sunt, quae in Graeco lextu praemittuniur, ita sit collectorem Latinum lieec excerpsisse ex epist.
conlirniavit et involvit, ut qui error iu Graecofacile 44, ubi Ecce ego legitur.
detegi et emendari polest, in ejusmodi versione La- B Eilit. Cnncil.: sic consiliismelioribusacquiescant,
tina uullo modo possit. Noiandum insuper est titti- ul ab EccUsimuniiate.
lum reverendissimi,quem S. Leo episcopis numquam n k Sic pleiique codices , uti etiam in epistola se-
triimii, interpreti refeiendum esse, qui vocem Gr;e- quenii. Quesnellus, causam; aliaceditiones Leonis:
cam su).a€serT«T<ov sic Latine reddidil, cum aliasreddi causa stalum regni vestri agamus, el salulis.
etiam soleat religiosissimus. ' llanc clirouicam notatioiiem non esse hujus epi-
b Crabbus el ediiio Antuerp. an. 1583, erratibus. stola: propriam , sed a cojiectore Latino cinn aliis
Iin rliaui secunda manu in ins. Veronensi 57. In muliis traductam ex cpistola sequenli, in praemissa
eriitione Labbei, erratis. admoniiione deuiouslravimus.
c Id est DioscoriAlexandrini, qui in lacuua annot. i Al.40. Quaeauiem antea 44 erat, nunc 48.Scri-
5 (supra a) indicata nominatus proculdubio fuit, uli ptak laUctob. an. 449.
nominatur in epistola sequenti. Exstat liaocepistola in mss. collecl. 5 llisp. lsid.
d Quesnellus cum anterioribus editis, dederunt, 15, 17 ct 19, usque ad 24, et apud Sichardum.
quod nociturum. Nostrorum et Baluzii codicum le- 1 ln labuli collect. 5, cap. 86, hic tilulus iegitur:
ctionem, quae probaiur etiara in epistola sequemi, AI Theotiosiumimperatorem,ut rescissa synodoEphe-
anieponendain credidimus. sina in 1lalia conciliumejus conscnsu debeat celebrari.
• Sie meliores codices el Graecus textus, ex quo ln liisp. etlsid. ac exinde in editis :inie Quesn.: De
haecpaucaliujus capitis verba reddita fueruut. Ques- secunda synodo Ephesina, in qua Eutychelis hmresis
nellus cum editis Leonis et nonnullis mss., tranquil- quorumdamEpiscoporumpravo intellectu adjula esl:
litsimi. unde hortatur eumdemAuguslum, ut prisccefidei con-
nteiinuiinus vulgaiam leclionem, nulli licel codi- stitutio nb eis non violetur; sed Dei saeerdotestolius
627 S. LEONIS MAGNlEPISTOLA. 828
4emstatu permanere postulat a Theodosiocvm omnibui Otcidtntalibus. — III. GeneralemintraItaliam tym-
fpnxpeiU,
Lea episcopus, et sanela SJMQDIIS, quae in urbe RamaeA Xj» yaetvB^Tro.TaToi, xcd^meêo ^w.cWieok\>yt>vo?t^
» Auguslo. Ateovejrtcrxo7rot;,
xai" «""'"'
arfla criJvoSof,
'" M h svT»'Pcouattov
' '' "
convenil, TBEQBOSIO TT-OXSI
avvuxVttaa. •'""
Qkt. I. — Litleris clementiae veslrae, quas dudura Totf ypiuuuat rfts ipttripa: ft\«vBpo>Tci«s EVTUXOV-
ad beati Pelri apostoli sedem pro caiholicse fldei rts, ofr fctp Tcp&nvseVT»V*uBiSpuvnsrpou TOUuuxu-
amore misistis, tantam fiduciam sumpsimus defen- ptoirirbv irtoarSkav itofleorfis ^.a0oAtx>5r 7rierTstori%-
dendae per vos veritatis et pacis, ut in eausa tam tTciuTpare,roaadrnv truppriaiuvekiSoutvtis sxSixnertv
simplici, 911 tamquemunita nihil putaremusposse 1 -rnf JYufifivuhfitius, xxi -rijfeiphvrls,* ha iv rcpuy-
exislere, quod noceret; praserlim cum ad episcopale ptart ouVeorotTrAouerTEpea , xal 912 «o-yaAet,pjSev
concilium, quod haberi apud Ephesum praecepistis, nynaaueBuSuvacr6atxatvoTOfesferOai Trporp\uSnv' ui-
tam b instructi sint missi, ut sl scripta quae vel ad AtOTaOTavtis TO S7fto-X07rtz6v xptrhpiov,b-rceph Tji
sanctam synodum, vel ad Flavianum episcopum de- 'Eyserieov avvuxOflvui Ttpoatrit\urt, 'oZro>s iafu\eis irct-
lulerunt, episcoporum publicari auribus Alexandri- aruknauv, eoe-,ei Ta ypiuuuru, &Ttpb; rhv avvoSov,%
nus permisisset antistes.itamanifestationepurissimae xul TCpb;*AautaVov T6VeTciaxoTCtni SttTctutyuutBa, TCOV
fldei, quam divinilus inspiratam et accepiraus, et te- t7rtcrx6!reovTafe;ixout; SnuoattvBnvut b rfi: 'A.\tcluvSptiu:
nemus, omnium « concertalionum strepitus quievis- iTciaxoTco; avvex&pnatv, OUTCO T^ fetveooTvjTe rf); xaBu-
set, utnec imperitia ulira desiperei, nec occasionem pSf JrterTScoc;, Hvrtvu BsbBev,* iftTrvsuerSsferav xal rcup-
nocendi acmulatioreperiret. Sed dum privatse caus» t\u6optev,xul fv\urroutv, rcuau ft\ovttxiu, xui rupuxh
religiOnisexercentur obtenlu, commissumest impie- «erux«o-sv aV ' lv« pvhts^hiTcutSivaiuictputripoiicups-
laiepaucorum, quoduniversamEcdesiam vulneraret. fpovnat , uhrt ifopuhv tS).aS«e;r) ifpoavvn e%evptv.
Comperimus enim, non incerio nuntio, sed fidelis- ' AAV OTOV Ta • Kta' icpuyu.ururn: 'ExxAijertKC aeooptei)
simo rerum, quaegestaesunt,d narratore Hilaro dia- '
tyuftva?STO,iro\p.hBnSi b\iyo>v aersSsiae-,oTrsoTaf
cono hoslro, qui vix, ne lubscribere per vim couere- «rravraôu 'ExxAuertae; irpuvp.urtat. TAtuuBhxautv yip
lur, effugit, convenisse ad synodum plurimossacer- ouj^laSiiAeo fhun, iWi fleSuitpStuyyi\uurt Sta 'l\ipov
dotes , quorum utique frequentla « consultaiioni et TOOIJftSTSpOU 8t«XOVOU , Of Tlf 8 7TEfSUyS StU TOft^
judicio profuis&et, si is qui sibl locum principem ctvayxacrflnvat ^taieoe;uTroypaiJ/at* xal s^Trstcr^JiftEVftsv sv
' oJ SrjAaSii
vindicabat, sacerdotalem moderationem custodire TTicruvoSco cruvsASsfv 7rAeierT0ue; ETTterxoVoue;
voluisset; ut, sicut moris est, omnium sententiis ex *? X(n,<r',ll'i' trvyytvtl Tcpovoiuev ru>xptrnpia>avuSa-
liberlate prolatis , id tranquillo et aequaconslituere- Ascrflatij5uvij9))Tav, st sxstvof, of Ttf iuvrS>rbrtov up-
tur examine, quod et fidei congrueret, et errantibus /ovTOf sejsSixrjo-sv , ETrtcrxoTeixjjv ejttetxstav epu).aljae
subveniret. In ipso autem judicio non omnes qui TjvserÊTO, " tva, eofT6 £BO;i"xet-iravrtavu sAsuSspieof
convenerant, ioterfuisse cognovfmus.Nam alios re- * TCpotvtxBttaSiv rSiviTcafUaeorv,ixtivorjeru^coxai Stxaia
jectos, alios didicimus inlroraissos, qui( pro sunra- bptaBrjiStuyviiatt, orctp xai TTJ7ricrT6teruvsTps^s,xat
dicli9l3 sacerdotis arbitrio, impiis subjcripiioiiibus Tof^TrAavcoftsvotf o-uvs§aA),eTo' sv avrn yup rn xpiatt ou
manus dederent, s et nociturum siaiui suo " TravTaf,ouf eruveWeev eruvtsvat fttftafljjxaftevEtera^fiiv-
caplivas
scirept, nisi imperata fecissent; talemque ab ipso Taf , pt TtvEfx«T« yvcoiojy914 T0" ffoAs^WvTOf
oriiitroaduneniur. Tandemin mss. Latinis collectionis K Mss. Vat. Hisp. el Isid. , et nocituros. In edit.
Chalce(Jon. concmeuie plerumque Gru-co textu : Concil. 1
et coild. collect. 21. qttod nociturum.
Eptsiota alia sanctissimi archiepiscopi RommLeonit *
In niarg. edii. Roin., eo-cor, TTJV.
ad imperatoremTheodotium culpant Ephetinum con- In iharg. edit; Roin. : werTsvofticjeevEVouTeof
cilium, quod adversut sanctissimumFlavianum factum itrc\S xul to%upMftt!vco fcpayuurt ftrjStytlvat 5uvacr6at
est, petentis aliud concilium in partibus Italim cele- J9XaS>iv
' irctfipov, p.aktaru'irtti stf.
brari. M*. Ven'., tftTrveutrOsfcrav rjvxae.
« Yulgati addunl «einpcr,quod ex nmnibus noslris * ln marg. edit. Ro n. , eoerrsftrjTeT^VaTrasSsueriKv
codicibus delevimus. lninss. collect. Chalcedon. h;i-c TctpairipaTcupufppvtiv, uhrt rb CIJAOTUTTOV e|sufticrkstv
itiscnptio praefigitur : Gloriosissimoet clementissimb1} ayopftrjv $\uSfii•'
*'lii iharg.edit. Roni., vuvSetv7rpotrîrif/.aTteuer.i5£ia,
TheodpsioAugutto Leo emtcopus, el sancta tynodut, tSieov Se uatStia;
in urbe Romaconvemt. In ms. Floreniino collect. Ttpuypiaroiv ccvaxivoufteveov tTrpa^ffrj
' ' '
qiimLeo
13 : urbis Rommepiscopus,et omnetepiscopi pro b\iyi>v-* Cod. Ven., Ta tSexciTcpuyuuru.
sancta religione in eadem urie congregati Theodosio 7 Ms.Ven., «o-sSsea;aicpie iia inmarg. etiam edil.
Augusto. Plures quidem episcopos'convenisse Leo
indic;it. episi.61, cap.l, ubj de hac synbdo a.t: Qum Rom. annolaiur: Cur vcro sane non viUemus.
8 In marg. crtit. Rnm., ubytsrctf.
ad nos FEEQUENJ cqnyenerat. *
b Quesnellus, instructi sunt. Anteriorum edit. le- av III niarg. edil. Koill., eovSfncovrjrrArjQuf eruvijvEyxsv
avi>.Sov\iavx al xpiatv, ti ixeivo;.
ctionem pluribus el polioribus nostris codicibus con- "ttpb:
Cod. Ven., corruplis-ime, hu, o>;TOefloft^te,
(irmaiam, uii meliorem revocavimus. iravTtovTaff aTroyao-to-iv EAsuflspicof TcpoatvcyJ)eiaS>v,
Editi ante Quesn. cum mss. collecl. 24, congres- ixtivo.
tionum ; et in margine, eoneertantium. " In marg. edit. Rom., fcrcof,sAsueipeof.
d Mss. "Vat.Hisp. ei Isid., narrante. " In marg. edil. Rom., ou7ravT«frov; awt\ibvruc
* Vulgati ante Quesn. cum Merlino, collationi. avvtevuiueuuBhxuutv' rov; uivyupixS\n9ivru;iuu6outv,
Codd. Hisp. et Isid., consolationi. rouf Si avvaxBtnus, ol Ttvsf.
t Ralisp. et mss. collect. 21 omiltunt pro.
829 EPIST/QVA,W-, 8^
prplaiam esse sententiam, ut dum lioma unus irape- A iTCiqxojrov r#if fwiififl. VWiJKfaJf WiXlftfMWS*«?
lilur, in omnem Ecclesiam saeyiretur. Qupd nostri x«y?i?s!w?,wf.-, ."T^WWV. TO. ®*%$V, w sytow
ab apostolica sede directl adeo imjiium et caiholicse «yr.cov, b%tfi>ptftavy s.t,ftij TC<
ej.yo^t, xi^v.fstyiyrqqST/Otijxaert.
'
lideicontrarium esse yiderunt, ut ad consentiendum Tp,t,9VT»jv 5s Tccfp'
uijr.py.ypiaBut T»y TfWWVi fv'ey6f
nulla potuerint oppressione compelli; constanterqutj "V9JSW^?U ?l?i».oif.Iv.oeyofi^yqu.,v,urt>tTcufrn,:.r,is ?xxX>i-
in eadem synodo, ut decuil, fuerinl polestati, nequa- trfae;ê$/\s7raiy>j."Q.Trsp pt r^ftSTspot «719fqf, a7roerTOAtxijff
' 67ri
quam id quod constituebatur sedem apostolicam re-t xaSfSpceraTroerâA^^f, T°,ercj3Tqv e<crs,Ssf (SoîTSf
cepiuram : quoniam revera omne Christianse fldei -rjier^yxaTaSso-st, ftrjS,Sfttg xaTavo;jcrst Svv.i?5»v,at ayyxa-
sacramenlitm,quod absit a temporibus vestrse pieta- raBfaBav'.o>are ueru. rcappnaiu; sy ayT>»T^ cruvoSeo,
lis, •>exscinditur , nisi hoc scelestissimum facinus, StAtftxprvpuvip, ouS,afteof T6 rcap'avruiy Soyuurt-
T,cjyTej
quod cuncta sacrUegiaexcedit, aboleatur. erSsv,SvvuqfjutTrqifiTr.ay 5sejeta-9«t-ciavefTOerTOAtxrjv xce-
CAP.II. — Quia vero diabolica nequitia subtiljter. SscJpcjV OTC coj.«A>j9cof Tfitp:n:rii: xa8o),tx»f7rterTseof TO
fallit incautos, et i(a quorumdam imprudentiae per ptuerTijptov, cVep aTtsi»;. ircq rS>,vxatpeov.Ti;r yueripu:
similitudinem pietatis illudii, ut pro salubribus per- tvasStiu;, axtisrut, s{ p.i\uvrr\ r\ xui&trairiirriTrpaejte;,
suadeat nocitura, removete, quaesumus, a vestrae «Ttf v.uauy iaiSetuv * vTcepSuWei., i|a^sty6strj. 'JÂX-
pietatis conssientia periculum religionis et fidei, B ETrstSiJ >j StaSo),txijxaxoupyta, XsTrTOftspcof UTCurSiau
quodque in sxcularibus negotiis legum veslrarum Tcjurift\earipov;, ro> TporreoTOUTCO TIJVaTfatSsucriav
xquitate conceditur, in rerura divinarum pertracta- STCX bupti>uurtrn; evaeSt.ix:irctt.ruvfrtex^priatv, tva
lione praestate: ut Christi Evai.tgeliovim non inferat 1 «VTtxfiv U7caev6vT.toy T.«fi\.uSepiteru.LtSouAsuerij eerro-
humana praesumpiio. Ecce ego, Christianissime et xtvrjeraTS , TrapaxaXoufjsy, otTtor-q:. eruvstSricrseof T«f
venerabilis Iinperalor, cum consacerdotibus mejs •uetETspctf sucr2SsiafTOV x.iySuvoy rZ: 6^r)erxe.tejf, xae ri);
implenserga reverentiam clcmeutix vestrse c s.inceri Tciartoi;'xui arcep irci Toffxoerfttxoff 7fpayft5tort rn iao-
amoris offlcium, cupiensque vos placere 915 Per rrirt TCOV yu.eripoiyvofteov, ayyxafpejrut, xat sv Toff
omnia Deo, cui pro. vobis ab Ecclesia supplicatur, SstotfSoyftacrtcrxsâftsvotTrapaerê^s.'iva Teoevuyye-
ne anie tribunal d Chrisli Dominirei de silentio judi- AtcoTOUXpterTOu (3iavp.r)" irceviyxrtfi iv6po>Tcivn rcpo-
cemur, obsecramuscoram unius Deitatis insepar-abili icirttu. 'iSou yup iyi>, Xptartuvixat «tSsertftsPacrt),su,
Trinitate, qu.-elali facto lsediiur, cum ipsa vestri sit fieTa• TOUeruAAstTOupyou ftouTc\npS>v Ta TrsplTVJV aiSeo
custos e.1• auctor imperii, et corara sstnctis angelis rn( vutripu; tvatSeiug, xaflapeoTrotieo ' TrotouftatT»V
Christi, ul omnia in eo statu esse jubeatis, in qno Staxoviav,STrtflupov uftaf 916 sv f^crevapscrae^sw-
fuerunt ante omne judicitim, donec major ex toto 7rp6fovuTrspuftwvtetsxxAijertKf xmT.aSsoyTcti, jtrj STrtTOU
orbe. sacerdotuin numerus congregetuc. Nec alieno G finuuip; TOU Kuptouatrtot rr); ato>Tcf); xptSeoftsvttupu-
peccatopaliamini vos gravari: quia quod necesse est xaAouptsvsyeuTTtov Tiif fttoif SsorrjTOfTiif etStatpsTOu
nosdicere, veremur, f ne cujiis religio dissipatur, TptaSpf,8 iTvtrfy\u\ tjvas^vutripot, xui «utley.Tpta Trlr
indignalip,provoceiur. Prae oculis habete, et tota P'j.at\t'vu(,xui ivi>rctov rS>vayyi\o>,v TPU©tov, jravTaEV
mentis acie revcrenter aspicite beati Petri gloriam, -rt aurr) xaraoTao-eeelvaixeXsueraTe, ev»Jyeyovacrt7tp6
ctcominunes cum ipso omniumapostolorumcoronas, 7rao-urxptcreeor, * swf uv ix TcuvrbcTOU xperitpu(Jtsicjeoy
cunctorumquemartyrum palmas, quibus alianonfuit «ptSftoferuvaxSeiiiTtoytTrterxOTCcoV ftriTtftrjyctXXoTpia
causa patiendi, nisi confessioveraedivinitatia et veraa «ftapTta avs^scrflteauToOf|9apuv6rlvae'iTrttSrl, otrep
humanitatis in Christo. «vayxafovrjftfvserTev seTrsfv,SeSotxaftev, ftrj a7r'exeivou,
CAP.III.—Cuisacramento quia impie nunc a paucis ou rj 6prjerxstaj3XaTfTSTat,, ayttvaxTH7tfTrapauoXpvPrierjj.
imprudentibusobviatur, omnes partium nostrarum npo bf6a\uS>vejêre,xat TT^rns xapSiu; 6|UT»TISUX«-
Ecclesiae,omnes mansuetudinivestraecum gemitihus 6eof167rpoers^STS TOUft-/xaptovIlSTpoyTrjySojay,xai
et lacrymis supplicant sacerdotes, ut quia et nostrj Toufxotvovrp-Teyavovr Trayreov. TtovJMSTVVTOU ejTfperTp-
(ideliler reclamarunt, et eisdem libelltim appellatio- Xeov,TravTcov TSTCOV uuprvpoivTa vtxrjTripta'otf ou ê •
nis Flavianus episcopus dedit, generalem synodum yovsv aAXrjifopuh TOU7ra6ouf,si ftri rj oftoXoyia-rrjf
jubeatis intraluliain celebrari, quae omnes offensio- D aXrj8tvrjf
8s6TrjTOf, xat T».faX^riStvrjf fVKV.PpcoTrrjerscorTOU,
nes ita aut repellat aut mitiget, ne aliquid tilira sit XptcrTou.TCTtvtfiuerTrjpieo MretSrivuy«erefieofairo 6Xi-
• Vulg. Leonis ante Quesn. cum mss. collect. 21, xafloXtxr^ Trto-Tet -&art urfSeuiuSyyrjSrlyat
svavTtoy, rrpof
smvirevideretur.' TOeruyxaTa6so-6«t TrpoerSeacrorjvat.
b Edii. Concil. cum iisdem rass., excluditur. Post ' Ms. Ven. et inxaxoyj^tej
marg/edit. Romi, vTfo6«XXst.
codices, abolelur. * Ms. Ven. et edit. Rora. ad marg., uTrs^.
pauca quidam " "ETrsvsvxrj
e Ratisp., tinceritatis officium. emendavimuscum mss. V^t. pr*c-1 *S5
d Codi|. Yeron. 57, utrique Vindebon. et Ratisp. et *Ottob. 29', pro eo quodept iri viiig^tis E7ffys^sTac
delent Christi. In edit. Rom., reoveryXXstToyêovttovL.
• Vulg. Lennisanteriores Quesnello cum mss. col- 7 lia niarg.
in ms. Ven. In vulgatis errore operarum,
leci. 24, auctrix; et posjea, in eo statu manere ju- Troiervftai.
beatit. " lnmarg.edit. Rom.,rjTtf
t Mss. Va|. Hisp., lsid. et Vat. collect. \\, nesi TeovvvyeyoyoTteVTtftovTMi,
eou).«£.
hmcreligio dissipetur, invos indignatioprovocetur. 8 Us. Ven., cif tevâvTof. Ii| mi^rg. ititjem edit.
1 Iti marg. edit. Roin., to-eor,arroyacrev. Rom., av.
' In marg. edit. Rom., TOO-OUTOV tfeoyuasSis xmlrp " Ia cof edit. Rom.,
marg. 9t.iaaa.Bf.
«51 S. LEONIS MAGNIEPISTOL.eE. 852
vel in lide dubium, vel in cbaritate divisum: conve- A yeov«ypoveovsvavrtouTat,Travreov TCOV uep&vrjfteovae
nieniibus utiqueOrienlalium provinciarumepiscopis: ExxXijcrtat TraaaerSf vftsrs'paf eotXav8peoTrtafxaraSsov-
quorumsiqui superati minisaatque injuriisaveritatis T«t*Sta TCOVETrtcrxoTriuv.
ETrEtS» xai ot «fteTspotTrtcrTcof
tramite deviarunt, 9l7salularil)u 8 remediis in inte- etVTseprixaert xai avtjof exsfvorXaveavof 6 S7fierxo7ror
grura revocentur ; ipsique quorura est causa durior, XtSeXXov sxxXrjToutTriSiSeoxe
, ytvtxnveruvoSov xeXeueraTS
si consiliis melioribus b acquiescant, ab Ecclesiae ev rn 'IraXiaeruveXStev. H Ttf 7reevT« Ta Trpoerx6ftft«T«
nnitate non excidant. Quamautem poslappellationem ouTeofaTroxevrjo-ee xal xaTaTrpauvsf' Tva uh Tctputripa
interpositam hoc necessarie posluletur, c canonum Tt TTOTS rj TcepiT»f TfierTseof
svps8>)aftyiSoXov, » ev T>5
Nicaesehabilorum decreta testantur, quae a totius ayeerrj)ueutptauivov"truvspôfttvrovS»Xa5»* TCOV xaTa
mundi sunt sacerdntibus constitma, quaeque subter TrjveevaToXrjv e?Tapj£eeovE7reerx67reov"
tva oerotxaraTrov»-
annexa sunt. Favete catholicis vestro more, paren- flevrsfaTreeXaff, xat uSpsertv,atro T»f 6Sourf); ahfievu;
tumque vestrorum. Date defendendaefidei libertatem, eeje'xXevav, 918 eif areoTnpiar7rapaftu8iav6X6xX>jpov
quara salva clementise vestrae reverenlia, nulla vis, «y«xX»6eoerC xai auTolSi eovserrtv* » erxX»pOT«T>j «TTO-
nullus poterit, mundanus lerror auferre. Cum enim yaertf, eav yviiuat; xpeirroatv s7raxoXou8>io-coertv, a7r6
Ecclesiaed causas, tum regni vestri agimuset salmis, T»f evotrjTOfTrjfsxxXrjo-iaf unSuuSi;ircoaro>atv."Orreot
ut provinciarum vestrarum quielo jure potiamini. B yip pttri rhv IXXXMTOV TOUTO eevayxaiwf atTOUftev, TCOV
Defendite conira haerelicos inconcussum Ecclesiae xaTa Nexaixvxavoveovai •ffifat uuprvpovatv «t Ttver
slaium , ut et veslrum Christi dextera defendatur ircb TCOV Tr«VTaôv TOUxoerftovETTtcrxoTreov
xa6t8pv8»erav,
imperium. Datum « ni idus Octobris, Asturio el Pro- S>aictpvTTSTeeejaftEv. SVVIX8STSTofrxa8oXtxoff TWvftsTspeo
togene viris clarissimis consulibus. rcurpiptaeBtt, xai 36« TtuppnaiavTrlrTciareo>; ti; IxSt-
8 T»f atSovf T»r
• »v Ttva, <7eo?ofiev»r
xijertv vftsrspar eucreSeiar,ouSsftta|3i«, ouSsftta xoo-fttx»aTrseX>i Svv»-
ersTat arroxtv»o-at."OTOV îap T»r sxxX»criar Ta SoyftaTayufiva£eoftev , T»f uftSTspaf euereSetaf,xae ereoT»piaf
tva TCOV
uftsTSpcov eTrapj^teov * aTroXau»TfexSexrieraTe
ijerujjeoSexaeebftaTt xaTSvavTt TeovatpETtxeov TOV
ej)povTi?Oftev.
«ereiXeuTovTrirsxxX»eriar8scrfi6vtva x«i rf); vueripu; (SacrtXsior
T>j5s|ia TOU XpterToutx5tx»6et»TOxpttTOf.
EPISTOLA ' XLV.
S ADPULCHERIAM AUGDSTAM.
b SYNOPSIS. — 1. Mittit exemplar episiolma se ad eam scriptmante synodum. — II. Pseudosynodiinfausta gesla
a Vat. collecl. 11 ei irescodd. collect. Chalcedon., nis ediliones receperunt. Moxeaedem editiones, aga-
aut injuriis. Mox salubribusremediis in tribus noslris mus.
et duobus Baluzii mss. ejusdem collect. Chalcedon. 0 Quesnellus cum Vindebon. collect. 5 cum utris-
b Vat. Hisp., et Isid., acquiescent.... non excedant. que nostris Hisp., et cum Vat. Isid. aliisque codd.
Codd. collect. 24, tton discedant. Vat. 516 collect. collect. 11 et 21, idibus Oclobris; sed perperam.
21 : Sicconsiliis melioribusacquiescant, ut ab Eccle- Cum enim Leo hujus epistolae exemplar ad Pulche-
sim unitate non discedant. C riam miserit una cum epistola sequenii scripta ni
° In liaecLeouis verha hanc notalionem Quesnel- idus Octobris, haecbiduo post data dici nequit. Tres
Ius subjecit:« Canones Nicaenos,quossub linem hu- codd. collect.Chalcednn. et Quesnellus inmirgine :
jus epistolae allegat Leo noster, quosque subter an- iv idus Octobris.Lectionem vero anie editorum con-
nexos dicit, alios non esse quam Sardicenses merito firmatam aliis codd. collect. Clialcedon., Ralisp. et
suspiCiinlur viri erudili. Certum quippe esl ex eo- Florent. S. Marci, nec non mss. colleciionis U, ac
rum primum ac poiissimum auctoritate jus appella- exemplo Sicbardi idcirco praelulimus, quia caeterae
tionum Romanis ponlilicibus esseasserlum, eosdem- epistolae hac occasione scriptae ac missae in Orien-
que sacpe saepius nomine Nicaenoruincanonum fuisse tem, iii idus signaniur; Leo autem in negotiisquae
adornatos. Hoc ex Graecis concilii Chalcedonensis plures epistolas postulabant per eumdetn hominem
actis confirinaiur, quae in calce hujus epistobc sub- transmitiendas, omnes eodem die notare consuevit.
jectum habent Sardiccnsem canonem i, quem dis- Adde quod dies midus signatus in veteri exemplo
sertationi nostrae 8 inserimus, ubi de appellalione epislohe praecedentis, sumptus fuit ex his lilteris,
Flaviani ex professo agimus. > H«c ille, optime ut in admonitione probavimus; unde baec nota chro-
quidem, quatenus monuit Nicaenorumcanonum nonica in hac epistola ab aniiquo collectore Latino in-
mine boc loco intelligi Sardicenses, quos sane in venta dignoscitur.
f Al. 41. Quaeautem antea 45 erat, nunc 50. Scri-
pluribus anliquissimis collectionibus Latinis cano-
nibus Nicaenissubjectos sine distinctione ulla, pro pta 15 Octob. an. 449.
Nicaenisbabitos et appellalos fuisse alibi demonstra- ( Hsecepistola in iisdem collectionibus, in quibus
bimus. Confer admonitionem praemissam epistolaej» anlerior, conlinelur. Graecamvero versionem iiabe-
1 antecedenli num. 8, ubi canonem quartum Sardi- mus solum ex Cotelerio lom. I Monument. Ecelesiae
censem non buic, sed prsecedenii epistolae in mss. Grsecae,pag. 54, nec in ullo nostro Graecoms. repe-
Graecis subnexum ostendimus. Al falsum est, quod rire potuimus.
addit, ex Sardicensium canonum aucloritate primum h In tabula coilect. 5, cap. 87, hic titulns tantum
el potissimumjus appeltationum Romanispontificibus prxferlur de eodem, ac in superiori seilioel epistola.
esse assertum; quatenus enira lioc ]us ex primatu di- ln Hisp. aulem : Conlra eamdem secundam Ephesi-
vinaeinstitutionis dimanet, demoiistrabimus in ob- nam synodum, ut ejus errores in alia synodo retra-
servationibus ad diss. 5 ipsius Quesnelli part. i, clenlur.
cap. 7. 1 Supplevimus TCOV ex ms. Ven., quod errore non
d Ita edit. concil. cum potioribus nostris codd. levi excidit a vulgatis.
Quesnellus cum Vindebon. collect. 5, causam. Vin- * In marg. edit. ilom., âXt7reoTepa T« eyxXrjft«Ta,
debou. Hisp. erronee, causa statutum regni vestri. iuv.
Hicerror emendatus fuit in Vat. Hisp. etlstd., cuusa 8 Ms. Ven., -rrjfatSeo.
ttatum regnivestri; quam lectionem antiquiores Leo- 4 Ms. Ven.,
«TroXotytTe.
855 EPISTOLA XLV. 854
— III. Legalionemapo-
deploral. Mitlilexemplar epistolmad Theodosiumscriplce.Conciliumin llalia petit.
tlolicam apud TheodosiumPulcherimcommittil.
919 a LEOepiscopus, etsancta SYNODUS, quae in A
J 920 T? evSoeJoTaT» Tae ej>tXav8pco7roT«T» Bvyurpi
urbe Roma convenil, PULCHERI^ Augustae. dsi
IlouXyepia hvyovaru, Aseov xae
STrtcrxorrof » uyia
truvooof» sv Feoft»eruva^Ssfera.
CAP.I. — Si epislolaeb quae in fidei causa per Et t7rtcrToXai at 7reptT»f TrierTseof 7rp6fT»vvueripuv
nosiros clericos directae sunt ad vestram pietatem tvaiSstuv StuTCOV x\nptxS>v ircoaruXeiaut,nauv UTCOSO -
pervenissent, certum est remedium vos his rebus Beiaut, 5»Xov»v {3o»6stavxat Otpurttiuvvuu; TOUTOC?
quaecontra fidem factae sunt, aspirante vobis Domi- Toff Tcpiyuuat roi; xuru T»r TrierTScof ytvoftevotf.eruft-
no, praestare potuisse. Quando enira sacerdoti- 7TvtovrOf uftfvTOU0sou SuvaerSae 7rapaer^sfv.IIOTS yup
c
bus, quando Cliristianaereligioni aut fidei defui- Toff espsuert,» 7T6TSroff [Fono T»f] TCOV XptartuvS>v
stis 1 Sed cum ad mansuetiidinem vestram adeo non Bpnaxtiu;» Trlfniareai; xaT07ttv ; d).X'tTttirttp
êvscrSs
potuerint pervenire i|ui missi suut, ut ad nos vix TCpb;rnv vutripuv e»tXav8peo7riav oux »3uv»9»o-«v 7ra-
onu» d eorum HILARDS diaconus noster fugiens sit puytviaButoe a7rocrTaXevTSf, cif ftoXtf7rp6f fiuds evu
reversus, iteranda scripia credidimus. Et ut validio- TOUTCOV Stdxovovovoftc.Tt 'iXaptovfeiiyovruvTtoarpiiput,
res preces nosirae esse mereantur, ipsorum scriplo- tTCuvu\uuSuvei.v irctarevauuevru ypuuuuru. Kai COOTS
rum qu;e ad clemenliam vestrain non pervenerunt, Taf hueripu; Ser.att; rvyxuvttv eerjaipdf, auTeovTCOV
* exempla subjeciiiius; aiuplioribus vos obiesiationi- ytypuptuivoiv rcpbsrhv vutripuv ftXavQpanriuvVTttru-
bus obsccrantes, ut 921 Quantoacerbiora factasunt B I gapev rdSs T£ uvrtypuffi[Forte -rrjSsT« ivriypufu],
quibus ' pro lide regia vos convenii contraire, lanto ftsi?oerevuftdf Stuuuprvpiut; Tcupuxukovvrts,tv' dereo
majore gloria curam ejus in qua exceliitis religionis Xukerciirtpu yiyovtv. otf uTrepT»r 'Pcoftai'x»r 7rierT£cof
habeatis; ue catliolicaefidei iniegritas ulla huinaiiu- 922 Trpoerijxdv sart dvTtfta^»cracr8«t. TOO-OUTOV ftst-
rum conceriationum occasione violetur. Quae enim, §ovt 56?» xuAvTcepixtrt,fpovrtanre -rijf 6p»erxsi«f
congregala apud Ephesum synodo, s sopienda et sa- [F. leg. ftsi?ovtS6?»eopovTier T»r8p»erxsiaf>jxaTV7r£p.],
nanda pacis remedio credebamur, haec non solum TrpofTOT»f xa6oXex»f 7ricrTSeofixiputov uh ireb Ttvof
in majora pacis dispendia, sed, quod nimisdoleudum ifopuf); xai eotXovstxiar dv6pco7riv»f TcupurtrpoiaxeaBut.
est, etiam in ipsius fidei qua Chnstiani sumus exci- *Hyup iv 'EysercocrvvsX8over« crvvoSof,7rtcrTEV0ftev» T»
dia processerunt. -riir eipfivn:BepuitsiaxuraTcpuvveaBut, ou ptovovTauT»v
CAP.II. — El bi quidem qui missi sunl, hquo- [Fone auT»Jst'r ftst?ovaT»r tipnvnv,i^nuiut.i\\' brctp
rumqiie unus vim Alexandrini episcopi sibi omnia iari \\iTcn: xai dyavaxTncrseor aejtov,xat auT»r T»f
viudicaiitiseuugiens, rerum gestarum nobis ordinem Ttiarta; icpb: 6Xs9pov xai dv«TpoTr»v Toff Xptemavoff
fideliternuntiavit, reclamaruutin synodo, sicut opor- Tcpaeyitpnae.Katourot ftsv oi «7roo-TaXs'vTSf. eovstf T»V
tuit, unius hominis non tam judicio quam furori; (3iavTOU£7rto-xo7rou 'AXsrjavSpseov E«UTW 7rdvTasvSexouv-
protestantes ea quaeper vim meiumque gererentur, •" Tor sxcouyeov, TCOV 7rS7rpayftsveovTcpa.yuuro>v nutv T»v
' sacramentis Ecclesiaeet ipsi Symbolo ab apostolis ru\tv utru rciarto>: iitnyyet\ev,icvriarnauv iv T» eruv-
" Mss. collect. Chalcedon. : Gloriosissimmet cle- epistolnm vocare potuit. Simililer epist. 61, cap. 1,
menlistimmfilim Pulcherim AugustmLeo episcopuset exemplaria eorumdem scriptorum S. Leo vocavit
sanclum concilium Romm collectum. Cod. Florent. exeinpluni unius epistolae51, ul osiendemus annot.
colli-ct.13: Leourbis Rommepiscopus,et omnesfralres; 11 (Col. 875 c) iu eamdem epist. 61.
prodivinareligioneinibicongregati PulcherimAugustm. f Sic omnes codices, exreplis tllis collect. 24 ex
> Hanc vulgaiam lectionem approbaut non solumi quibus ame Quesnellum editum fiiit, pro sederegia.
mss. collect. 21, vemm etiam Vindebon. collect. et', Ex Graeca autem veisioue quain Coieli-riusvulgavit,
Vat. Hisp. ac Isid. Caeteri nostri coilices solo verbo- legendum essel, pro fide Romana. Quesnellus in no-
rum ordine aliqiianiulum muiato habeni : Qum in) lis id contra Leonis mcntem aflirmut, quippe qui
fidei causaad pietatem vetiram directoesunl, per no- hnrtatur Pulclieriamut pro fide, hoc est, secundum
strot clericos pervenissent.Inielligitur aulem epistolat eam fidem qua pollet, seu iltius fidei vigore novellis
50 , qu.i;:i legaii, ob angustiam lemporis ad Ephesi- erriiribos tesistai. Econtra BalnziuSaucioritaie an-
ntnii conciliuin tlivenere cuacli, C.-nsiaiuinopolimi liqiiie versionis Gra-cae, origiuale Latiniini habuisse
perferre aut per alios transmillere non poluerunt. pro fide Romana stispicaiur; lectionem vero Latino-
Confer mferiiis annot. *. iiiin exeinplaritiiii ex co pnifectam conjicit, qnod
e Maleex Graecn,a fide retrocessistis. forlassis in primo »utographo , ex qun reliqua cxem-
d Sic melioies codices. Al., illorum Hilarus diaco- pla inanaruoi, scripium fueril pro fide ^ , uii eodein
nus nosler effugiens. Baluzio observante nounulli codices in
« Ediiinnes l.eonis cum mss. Viudebon. collecl. 5> n epist. 29, qu.iinsigiam ^ cum librarii praeferunt
loile non in-
et alio collecl. Hisp., exemplar. Piseiulimusnibilomi- lclligerent, regia posuerunt pro Romana. Graecus
nus lcciionem edit. Conciliorum, quam cwtcri noslrii quidem intt-rpres pr;c oculis habuit exeui|ilum, in
codices, prse-.ertim Raiisp. et collect. Cbalcedon. quo vel Romana vel sigla ^ legcbatur, (|uam pro
prapferunl, nec non exemplaria Merlini ac Sichardi. Romana reddtdit; alias vocem regia aliter interprc-
Licet vero S. Leo unam tantuin epistolam 30 hoc; tatus fuisset.
loco indicet, quam solam ad Pulclieriam misisse ini s Cod. Veron. collect. Chalced., sopiendm et sa-
admonitione eidem praeuiissa ostendimus, tamenl nandm pacis remedia.
sicut uuicam epistolam plurali numero epistolas ap- h Viudi-bon. Hisp., quorumque idem unus. Vat.
pellare nonnumquamconsuevit, ul aliquot exempliss Hisp. et Isid , quorum quidem unus. Mox pro riirl
animadvertimus annot. 3 (Col. 664 ') in epist. 13,, Quesn. in marg.: Al., insidias.
ita el hic initio capilisplurali nuraero epistolm,nuncc ' ExGrxco, juribus.
autem ijwonimteriptorum exempla,nnam eamdemque e
lS5 ,S. LEONIS MAGNI EPlSTOLvE. gS6
nstituto prsejudicare non posse, nec se ab ea fide A , 65ep«eeeeo? txpnv, 'ho; dv6peo7rou, ov rn xpierstftctliov,
ulla injuria separandos, quam plenissime expositam it\\i xn ftawyi Stauuprvpovuivoi&ictpxuri flfc» xai
atque digestam a sede beati apdstoli Peiri ad san- fbSoviicp&rrir&iT«t +i!f h!x)tialit; Sixaftfe?,xut uvrS>
ctam synodum detulisseht. a Cojuii cum reciiatio, ro>avuSb\o>TCO («7(6)TeovdrroerToêov £t'cr»y»6s'vTt,rcpb-
posceniibus eplscopis, nori sit adniissla, nt scitlcet 'xpiuufipttv ov pihSvvaer6afie«IOUTS savrovf a7r6Tau-
remota ea lide qbae patriarchas, pr6phetas, apoitb- T»fT»r TVto-TSeof, »v7r7»p»sxTS&stcrav xai SiaTU7reo6£io-«v,
los et mariyres ebronavlt, generattd Mu Cntfsti EXTOUVpovovTOUftaxaptcoTaTOU aTroerTo^.ou nsrpou se'r
*
Domini nbstri secuhdUm eatriem; et ver*mottis ac T*>JTI Sîav JruvlJSov
•**l.*wl.^".,'*
. . fJivV-jixav)
Wl>*¥.*> • , eiphxoru;ufiarotaBuixura
resurrectidnis ejus^923 Wnfefcsto, ijuotl iiorreffiuis aotxtavTtvor- ITr7rio-TSeof \ **•;
» avayveoertf, v .
7rapaxaAouvTeov
dicere, solveretuf <=;scripsimus ite hac rfe, ut 'potuT- TCOV E7re'crxo7rcov, ov Tcpoaeoix&ri' o>art rn: uvrr,; «Troxt-
mus, ad gloridsissimuni principem, efcrfuTfcl maxl- VifJkioTjf VrtcrTScor, wr rov; rturptapxu; (xui Tcpofnru;)
mum est, Cliristiahum, cujuSeîstbiJeplStriier4 exem- P.'utufcoaroKdv:xat piuprvpu;scrTsyetveocrs, T»vYsvv»ertv
plar siibjecimUs',\a fiiTem1n "qua renaVus per frei T'SU 'SsirrrfTOu »picov 'f»erbuXptcrrouxdrd aupxu, xae TOV
gratiatri regnat, ntiila * sineret rioviliile corrurrtpl: uMjvnBavaTOV, xttt T»f «VKy£W»o-scor auTOuT»VOUO\O-
quoniam Flavianus eplscoplis!h noslra omiifuiiicoisi- 'yiut, o*7rsp 924 coptxTOV scrTtxui \iyttv , Staiu8»vat
munim% bei^slstft, alqne hmV,<}U0d racluni est sihe B
1 iliityttMGiiirtf) xde p'3,av6peo7roTaT» 'Sso-7rotva Svyurnp
cbfisideraifbmi justttise, cVcoritra bmnem cahohum AuyouerTa, eypKfauii rctpiTOUTOU TOUrcpuyuuro;,u>;
disciplimYm; raiuin baberi ratio hulla permitlit; et »6"uv»ttwftsv TrpofTOV evob\ortct(l7f!!ai\£u,vui, arctpiari
quia disseiisioiiis Scandalunl* non absiutisset Eptie- (ptsytcrtov), ipto-Ttavovn; irttaro).});rb uvrlrvrcovyv.t-
sina synodns, 'sed auxisset, haBehdo inlra Italiam T«|aftVv*co'rrh'vTrtcrTtv, 3t' '« dva-/svvYi9stf Sti rv; TCU
cortcllid^lfbciiS cbhstllueTeiw, ettempos, omnifeos 6soupjaptTOfâo-JsOse,unSauS>;avyxaiphautxutviauS,
queretis et prûtiitits pariis urriusque suspensis': Ttvt -1. <otajpBstfserojzt-
• ; . etctirtep
l-v ' *).afit«v6f
-1-.
6 S7ricrxo7ror
.
s'v
-'^.V' ,' •_ „
qub aTHgefitiusnniVersa qdse ottehsibViems genera- T» nptrepu ifuvroivXotvoivtu jxtutvnxf v.utrovro orcep
VerBntrTetractehtrjr^tansqtie vuihere fidet, abifqae ysyovsvKVSU OIXKIQU xat 7rapaT»VS7rtcrT»ft»v 7ravTeovTCOV
reltgiWhlsiirjufia, ih •pircemChristiretfearit,qaik jftlf xavoveov,ft»Ssvepioutov sevat \by'o>imrpi.Tcfi'xui iv
imporentiaih Subsctlbere COiictisunt sacerdotes, et EtSst,T»f StpôvotarTOerxdvSa).ov ovx dysD.aTO » T»f
soli aufeYSnturertores. 'EyscroueruvoSor,d).).d ftd).).ov»ucj»crs'cruvoSouyt-jo-
CAP.III. '-^- Quod tit obtittere fherearaiir, proba- ftsvursv 'iTa^ta x«t o T67rofxai 6 ^povof6pter9»er»TKt,
tissimaehobis fidei • pretas tua, qtiaeiabores Eccle- 7r«VTeov TCOV uiuyeoiv xui TCOV Ttpoxptuuroivixurioov
siae semper adjuvil, sUpplicationem nostram apud ftspouravapT»8svTcov, eva!7reps).soTSpov zdvTa7rot>jcr«vT«
clemenlisslfflum prlncipem, slbi specialiter a bea- L ( T»V7rpod-xpoub-tv av«iJi»).ac(i»8Ee», xai Xtupif TOUrpccu-
tissimo Petro apostolo legalione commissa, dighetur âTOr(T»fTcitreois)xai vSptu; T»r 6p»erxsiafst'r sipvj-
asserere : ut priusquam civileooc et exitiale bellum V»VT6U 8"EOU s*7r«vsA8stsv,oeSta T»VSuvacrTiiavvrtoypu-
intra EccleSiam fcotiValeseat, 1 retfihte$TandsBuhi- $'ut xdTdva-vxaerosvTSf ttpti;, xui » 7r).«v»ftovovifutot-
latis copiam, Deo auxiliante, concedat; 925 sciens Btin. 'Ontp tva xpa|r»crst«,T»r SeSoxtuuauivnsfiuiv
imperii sui viribus profulurum, quidquid catholicae Tciartai;h suersrSsta (er»),» Toffxt»ti«T0tfiei T^r 'Kx-
liberlati benigna ipsiiis fiierit disposiiione collalum. xX»eriaferuvs).8ov<rK, T»Vhutripdi [ittttlofj, rS>fd.uv-
Data 22 k III idus Octobris, ftsturio et Protogene 6po>Tc'prura> ^«b-t^st,tStxwj o>; urcbTOUftaz«pteoT«tou
Viris ct&ilssiillisconsiilinus. IIsVpouTOUdirocrTdlouT»r 7rp£*cr6«i«f s7nrpa7rsio-»f,
Seaeraeojjo-af
xaT«!jteoerdTeo t5tTT4rcpivrbv rto\epuxbvTOOTOV xui b\i&piovito\euov ei; rf,vitx\fiaiuv xpurnaUt,rov
itvuvtSiautT«Vdeiflovidv TbiJSsot; ]So»9ouvT»f
rfif s^Vo-frft.Ofi b-u-yx"eop»ers'e' ytvjotfxtov Suvdftscrt926 *» f'«uTov
fdo-iXsterouvotcrstv,To rn x«9oXi,xii ehiftipiu oti T% ejruToiitftlayj^j StecTUTRiiffSftjf ntitafipititwih
> Vat. Hisp. ct Isidi; Ctwnt/uerecitatio; prO quo e Codd. Rutlsp., Vfndeibort., tlisp. aliinue n6n-
Ratisp. ct Vindebon. collect. 5, citjusquerecitatio. _. . nalli com editls aiiie Qttesh., cfiiierbvefaM.iuox, iibs-
uJ
Quidam alii codiees»«ifii* rwftertto. quemdtoniiiitfmikiti VSt. IfiSp. et Isid.
h Ex Grajeo"iea reyeherutionis; ubi Graecusintcr- h Quesn. in marjjine : i Ms. lCiintabVii*., perpo-
pres respicit rocem supeiioris lineas Latine
ysvso-tv tentiam, cui Graecii fevSro r^bondgt. > Sed imptten-
generatio. lta in
Ojdesneltus nwrglne secundae cdi- tia pro Immotfefaik pdrenfia' irplitl optiinse hoia-
libnis. scriptores adliiberi solet.
« Grsecaversio addit, tpiendidiftima -et clemetttis- • Mss. Vat. Hlsp. et f$id. a"ddflh'tverUaiem.TMox
sima domina fiiia Augusta. quttqueldbckes.Edtti abteQoesn. cum Grae-
d Plures et poiiores codices cimi Si«tiartto, et edi- Ratisp.,
ca versibne, et mss. eoliett. 21; a&juvdtrjfbhdjuitt,
tionibus Conciliorum, exempta.Coddi duo cntiect. male.
Glialcedon., exetnpirjsubjiekmm. Atii^Wte, et txtth- I Ratisp., TTtdmt^rJrffani tf»ifflifi.Mbx fh 1e*dTl'i
pla subjecimut. lndicatur aulem exemplum epist. 44. ante k
Quesn., jcopisnni^ mdduhi, Dtomitmmhli.
Gonfer pteecedenlem aniiot. 7 ((€•/. 8-35,e). Ita tres cWdfl. Qdesnclli, omties ttatn^fl, et
e Ita omnes nostri codd. et editi ante Quesn., noslri, ekceplis illis coltect. S4ac eTrJniproSicliardi,
apud quem, tinat. qui cum editionibus Quesnelliana llntcfiorlbtfs ha-
< Cod. Veton, nonabmiitEphesinatynoduSjSett bent, Pridle ittksOem.m, firMem itttttiiA. 10
auxit. {Col.m, •) iii e#t. **.
837 EPISTOLA XLVl. $38
EPISTOLA« XLVI.
b BlLABl BOMANjE ECCLESI.« TUNC DUCONI, POSTEA EPISCOPI, ADPULCHERIAH AUGUSTAM.
STSOPSIS. — 1, Sibi per Dioscori improbosausus non licuisse eam adire, et litteras sancti Leonisreddere. —
li. Se Dioscoriereptum ihsidih Rohiamvehisse: Ephesinampseudosynodum a Leonereprobari.
Gloriosissimascet piissimaePULCHERLS AuguslseHILA-A TpeoeV»6pco7re»rdT>j xatsversSserTaT» IIou).êpiah.vyovaru,
BUSDiacoiius. 'IAapicov Stdxovof.
CAP.I.— Sludium raihi luisse, post synodum ad- STTOVS»V ftot ytysvnaBui,ftSTaT>5V crvvoSov rcupuye-
-venire Constaiiliuopolim, dicere non debeo : quo- viaButxuru rf,v KwverTavTtvovTroAiv, \iyttv ovx 6jsi),co,
'iiiam manifesta neces*itas erat , quae me litierasI S7rstS»7rsp fuvtpi »v ivuyxn, »Ttf Ta ypuuuuru rov
beatissimi papae ad vestram clementiara directas tiaxapieoTaTou ndira 7rp6f T»Vvueripuv fikuvQpontio.v
offerre compelleret, ul pariter et vestrse pietati ac: diroo-TaXsvT« Souvatfts TCO Staxofii£ovTi »ve<7xatjev."tv
invictissioio et Chrisiianissimo principi officiumi ceftaxat T»f vutripu; tvatSeiu; xui roxt «»TT»TOU Xpt-
quod debebam venerationis exsolverem. Sed buic; artuvtxoirurov(iuat\ia>sTOxa6«xovOTrsp coeosiAovTOxaxd
congruo meo proposito illud impedimentum evenil, T»vBpnaxeiuvsvapyeofd7roTt>cW. 'AW*T>5TtpoBiaetT»
quod omnium bonorum inimicum est, et Christia- ifip TJ ovTcoftspejcTcpoaeuTcoSov iyivero exsivo,TO7rdv-
norum ingemiseil aliectus, lioe est, Alexandrinus; TCOV TCOV uyuBS>v s^8p6v.(xat o XptcrTtaveov) » SedSscref
episcopus , in damnalieue virorum inculpabiliumi aTroSupSTat, 6 'AVslavSpsiafS7rierx67rof, o E7riTp xara-
potentissimus. Nam posteaquam injustaeejus 928 [ SixvjTCOV dvsuSuvcov SuvaTor'ftSTayip rb fMT» iSi/.oi
voluntali otque senientix communicare non potui,i auTOu327 yvi>unxui ircpfiatt xotveovetv ft»SuvacrSat,
a
ad aliud coucilium terroribus atque insidiis mei Tj I eruv»âcrsv c?r uWriveruvoSov,aTrstAdrfxdi ETrtSbu^dtf
evocareconatus est : quatenus me, quod absii, autt 7rpoo-x«).ouftsvof 7rporTOfts, OTrsp itciaroi, r) sij «7ra-
seductionibus,faceret consentire ad condemnandum1 T»r [Forte Etja7raTatf] eruvatveereet eif TOxaTaStxdcrae
sanctissimumFlavianumepiscopum, aul resisientem1 TOV dyecoTaTov XafftavovTOV S7rierx07rov,f)ivBiariutvov
leneret, ul mihi non essct licentia ad pietaiem ve- xaTeêtv,?vceftoeft» 7e'votTO phts TOVIxSpaftSEv Tcpbt
slram Consiantinopolimpercurrere, aut ad Romanam 1 T»Vsvo-iSstavT»Vvutripuv xul rhv toivaruvrvnfilcoltv,
Ecclesiamremeare. f) ivuSpuueiv seVT»v "Peoft»fiv.x\r)aiavTcapotaxtBein
CAP.II. — Verumtamen conQdens e de auxilio 0 uSctu."Ouo>;Ts6if5/{»xa, 'jSo»8oOvrof TOOXpicrToO TOU
Christi nostri Dei, a damnatione reverendissimi ett nuertppv9sou,a7roT»jfJta-raSixiif TOUeuXa^so-Teetou xae
sanctissimiviriinnocentem me integrumque servavi;; oeriovdvSpor,d8eoov(fts) xai «jeipatovtpv\\u%ui' il xui
licet nulla flagella, nulla tormenta me possent fa- 6rt avSi uiu ftdcrTteJ, buSiitSuaavp;irjSuvaTO pJt-r» dSixeo
cere ejus consentire sentenii.-e; sed omnibus dere- ceuravuTcbfuaetTcotevv avvuvtiiaufi\\i 7raVTCov xaTa-
i'. \etf9ivrt»v,exstflsv
lictis exinde discessi, per incognita et invia loca Ro- dvêlipouV, 'StdeVyveocfteov xaldvoSeu-
mam veniens f et reverendissimo papae, omnium Q tcovTcmcov etf T»V'Pcoftjjv&7r»A8ov* TCOsuAa&serTatco
quaein Ephesogesta sunt idoneusnuntiatOrexlstens. ;, ndTrce rrdvTeov TCOV ev'Ey£?crcp txaveofftsft»vu
fc'eTcpuyp.iva>v -
Vesira iiaqmsvenerandaclementia cognoscat a pra>- C I tat [Forie txavofft»vuT»f].*Ov» vueripa Tcpoaxvvnrfj
fato papa cum omni occidentali concilio « repro- 'filuvBpaiTcia uavBuvirof, pteri Tcuah:rr); SuTtxiif(eruvo-
bala omnia, quae in Epheso contra canones per tu- 3ou)«7ro3oxtftdcrdt irdvTdt« e*v'Eeoecrep x«td teovxavo-
» Ante post episl. 47. Quaeautem erat 46, ntlnc C sissimm babet yiAav9pco7roTdT» dlemeniissimm, seu
59. Eodemtempore quo episi. antecedens. humanissimm; at hic euo-stTscrtdTii,
piissimm.
b Exstat in Laiiuiscodd.collect.Chalcedon.ex qui- d Quesnellus,consilium, ul conlextus llagilare vi-
bus traducta fuitinmss.collect.22. Io plerisqueautemu detur. In orginali quidem ita scriptum fuisse nihil
codicibusGrxcis ejusdeiiicolIeci.Clialcedon.deside- dubitamus. At siciit Gr&cus interpres reddens
ratur; at a Cotelerio invenla fuil in duobus mss.i. cruvoSov, legil concilium/ilitcohciliuhiLaliiuis inlcr-
Regiis, ex quibus eam edidit |om. I Monument.Ec- :- pres reddere debuit; et conciliumquidem in codd.
clesise, pag. 60. Originale Latinum bujus epistolae e Latinis scribitur non ininus guam in editis Conci-
intercidisse crediinus. Laiinus enim lextus qui su- liorum, unde hseclectio muianda non fuit.
perest vetus interpretatio potius ex Graeco,quam n " Quesncllus cuin editis Conciliorum, de auxilio
originalisvidelur; unde cbronica notatio nonminuss Christi, quodattinet ad damnationem reverendissimi,
in Graecoquani in Latino textu deest, quam Laiinusi etc. Secuti stimus leclionem exemjilariuin colle-
collectorsempersupplevit, quoties originale Latinunin ctionis Cbalcedonensis et Veneli 79 collecl. 22,
nactus fuil. HiucGraecolexlui, qui origiualis vicem n quam quidem lectionem esse anieponendamconfir-
gerit, primuni iocum, Latino autem secundumvin- mat etiam Grx-cus lextus. Solum duo nostri cmitl.
dicavimus. Porro epistolaeprxcedenti isiaoi subji- i- Vat. 4166 et Venelus laudatus oinittunt 'Christi
cimus, noft soluiu quia boc nrdine describitur in n nostri.
coliect. Chalcedon.cap. 17, sed multo magis quia a * Ita omnes quinque nostri codites". Solum Ve-
Ililarus, qni in epislolis l& et 45 Romam reversus is n ron. 57. pro nuntialot liabet reiator. Vulgatl, ut re-
traililur, ni fine hujus epistohe scribens : Qum vero
o verendissimopapm idoneusnuntialdr existefim.
conslantiac forti auctoritate pro fide a me nuritiata
a s Sic iidem omnes nostri codiees ihellus quam
sunt.... exlitteris beaiissimipapm poteritisagnoscere;
•; editi, reproburi. Courinit enlni Gfdecus"tcxiUs,(jui
prxcedentes utique Leonis Iuteras indicat, quibus- 5- praeteritum tempiis prosfert; cx quo hic Todiisrcd-
cum hanc quoque epistolam missam fuisse eogno- i- dendus esset: Quem(papam) vestta vetteranda cle-
scimus. mentia sciaicum omni Occideittatisynodo reprWdsse
c Sic omnes codices, et edit. Concil. Solus Ques-
i- orimia, qua:, ctc.
nelius ct ciemtniiitimo».Grsecus textus pro glorio- i-
839 S. LEONIS HAGNIEPISTOLiE. 840
multus et odia sseculariaa Dioscoroepiscopogesta A vcovStu BopvSovxui fticrovrjSteortxovcVrroAeoerxopov'
sunt, et nulla ratioue hxc in his partibus suscipi TOVl7rterx67rov ysvopttva,xat fi»5svi\bya>ruvru vrco-
posse, qua3 per poienliam praedicii, non siue lae StxBhvatSvvuaButarcbrS>vuepS>v TOUTCOV, a7rsp xard
sione fldei, et praejudiciosanctissimiviri innoxiique, SuvaerTStav TOUTtpottpnuivov , ovx icvevS\aSns rf)s<
commissa sunt. Quaevero constanti ac forti aucto- niarews, ti; rcpbxptuuTOUUyipvicvSpb; xoti ddeoov
ritate pro lide a me nuntiata sunt superfluum credo iTc\riuui\nae [Fnrte irrXnftfts),»9»]. Kai twrept» trra-
narrare : iiam hxc ex litteris bealissimi papaepote- 8»pa xal iaxvpu auSsvTiaU7ripT»f Trterreeof erxeSov
rilis agnoscere. Unde, «domina splendidissima,930 «TT'e/xovfteftriwTat,ictptrrbv nyovuuttiytvf xui yip
alque clementissiraaAugusta, adoranda vestra pietas ireb TCOV ypuuuurorvTOV svX«6«erT0CTOV fta8»ereer6s.-
IleeTra
in quibus libenler fecit inilium, relinquere non de- *08svSeer7rotva 923 e7rteoaveerTdT»xae eoeAav8pco7roTaT»
bet, sed haeczelo religioso lidei constanti volunlate AvyoverTa,h Tcpoaxvvrrrr) erov«verefitta,» Ttf xat TOV
b servare. ipxhv \uSbvra xara\tpncuvetvovxoeoeiAst, TOVev\uSovs
T»f «xtpaiouTciareo;(»Aeo,ftovifteoSeavoiaavvrue\urai.
EPISTOLA« XLVII. sensum tui cordis immisceas. Major est enira qui in
d ADANASTASIUK EP1SCOPUH THESSALONICENSEM. nobis est quam qui adversus nos (I Joan. iv, 4).
Annilere potins, quantum te ipse naturae nostrae
—
STNOPSIS. I. Quod pseudosynodo non interfuerit susceptor ei glorificatoradjuverit, ut omnium fra-
gratulatur. — II. Monetut fidem servet, Flaviano trum nostrorum corda confirmes. Nobis enim ab
adhmreat, fratres confirmet.
Evangeliogenerationis, et mortis ac resurrectionis
LEOepiscopus urbis Romaedilectissimo fratri ANA- Domini s nostri Jesu Christi nullatenus recedentibus
STASIO episcopo Thessalonicensi. deiiiiitissimnm est, in nostrae communionisnumero
CAP.I. — Quanlum relatione Hilari diaconi nostri non futuros eos qui conantur anliqua catholicaefidei
cogiiovimus,inagnum facinus Alexandrino episcopo fundamenta convellerc Data teriio idus Octobris,
auciore vel exsecuiore commissum est ut dum in Aslurio et Protogene viris clarissirais consulibus.
frairem nosirum Flavianumveteres semulatioueset
odia privata deswviunt, iu-c innoceutiae probalis- EPISTOLA>>XLVIH.
simi sacerdotis, nec Christianae fidei parceretur. 1 ADJULIANUM EPISCOPUMCOENSEM.
Unde multum dileciioni tuse congratulamur quod te SVNOPSIS. — Post Ephesinamcladem contolalur, hor-
ad illam synodum ire cupientem opportunis olista- laturqueut fidemleneal.
Ctilis manus divina deiinuit: ne abstenturus pro-
LEOJULIANO fratri et coepiscopo salutem.
culdubio a lanto scelere, indignis injuriis subjaceres,
et furori impio militibus, quantum didicimus, armis- C Cognitis quae apud Ephesum unius hominis prae-
que suffulto contraire non posses. Quia ergo pro- sumpiione sunt gesta, magno quidem dolore affecli
rupit e in aperttim pertidia quae latebat, et in ne- sumus de his quaeimpie furioseque commissa sunt;
fandissimum hxresim unius imperiiissimisenis asse- sed ad Dominum i nosirura animos dlrigenles, mul-
clse transierunt, tempus probationis noslra debe- tam fiduciamab ipsa quam sequimur veritate con-
mus agnoscere, et conira impetus adversantium cipimus, nou omittentes omnia agere quaeauxiliante
muniiionibus cceleslibusfreti, incommutabilisanimi Dei gratia credimus profutura. Tenendum ergo no-
consianiiam praeparare. Scimus, frater cliarissime, bis est qucd tenemus, et sseviente k unius turbinis
quia sacramento magnae pietatis suae aderit divina procella, serenissimaBfidei est amplectenda tran-
proleciio. quillitas; donec radios suos verilas per universa
CAP.II. — Si quid igitur fraternitati tuse de im- diffundat, et caliginem infldelitatis consumat. Quae
piis constitutionibus fuerit ingestum, proteslamur autem l disposila sint, per latoris scrmonem agno-
pariter ac monemusne velf in damualionem fratris sces. Data leriio idus Octobris, Asturio et Prolo-
insontis, vel in receptionem nefarii dogmatis con- gene viris clarissimis consulibus.
* Haecformula Graecorumpropria ex Graecodi- f) s Addidimusnostri ex cod. Grim., cujus exactum

manat, unde in antecedentis epislolas Grseca ver- apographum adhibuit P. Cacciarius in Romana edi-
sione legitur, in Laiino originali non legitur. Vide tione.
in eamdem epistolamannot. 14 (Col.835,c). h Al. 44. Quse autem antea 48 erat, nunc 60.
b Veron., servate. 13 Octob. an. 449.
• Al. 45. Qnae autem antea 47 erat, nunc 51. Scripta ' Hancquoque epistolam in mss. solius collect.
Scripta 13 Octob. an. 449. 12 reperimus.
d Edita fuit ex mss. collect. 12, in quibus solus ) Sic ex nostris codd. et ediiis ante Quesn. apud
ipsam invenimus, quem nostros.
e Duo codd. laudatae collect. 12, Vat. 1340, et 1 Ita iidemcodiceset editiones Quesnello antc-
Veneius S. Marci 169, omiltunt tn apertum. riores. Is aulem, unius turbidmnubis procella. ',
f Ita ex iisdem codicibusmelius quam in vulgalis, 1 Magisplacuil ha?clectio, quam praefertcod. Vc- i.
in quibus ex Merlino habebatur quidein in damna- netus 109, ae prima Quesnelli editio. Al., disposita
tionem, sed postea in receptione. Apud Quesnellum sunt.
vero in damnatione,et in receplione.
$41 EPISTOLA L. 512
931EPISTOLA«XLIX. A damentii ijuatiuiitur. Quia vero providentia Dei sem-
b ADFLAVIANUM EPISCOPUM CONSTANTINOPOLITANUM. per suis uecessarium praeslat auxilium, scire deliet
STNOPSIS. — Flavianum, in quem Dioscorusimmaniter fraternitas lua, nos pro communi cattsa nihil eoriun,
tmvierat, consolalur, eique opem promillit. quae agenda stinl, prcelerire : ut primitus ad ca,
quae universiiaii fidelium prosint, pervenire tnerca-
LEOFLAVIANO episcopoConstantinopolitano. mur. c Superest ut foniter interim dilectio lua tolo-
Quae et quanta dilectio tua pro catholicaefidei derel, quaesibi ad xtcrnam gloriam non dubitat prolu-
fensione patiatur, per Diaconem , qui ab Epheso lura. Perlator sane brevis bujus epistolse lidcli ser-
furtim est elapsus, agnovimus. Et licet magnifiee- mone polerit enarrare, quiilquid illud esl, ad quod,
mus 932 Deum, qui te gralise suse virlute confor- adjuvante Domino, studio fidei et charitatis inien-
lat, necesse est lamen nos dolereeoiuin ruinas, per dimus. Datadm idus Octobris, AMurioet Protogeno
quos veritas impugnalur, et ipsa tolius Ecclesiaefun- vwis clai issimis consulibus.
EPISTOLA « L.
f AB CONSTANTINOPOLITANOS, PEREPIPHANIUM ETDIONVSIUM R0MAN/E ECCLESI.fiNOTARIIM.
SfiOPSis.—I. Posl pteudosynodumEphesinamhorlatur Constantinopolitanosul fideiel Flaviano adhmieaul. —.
II. Consolaturde Flaviani injusla depositione.
LEOepiscopus et sancta STNODUS quae in urbe Ronta B A6covs7ricrxo7rof, xat » dyia eruvoSof » s'vT>J7ro)se'Peo-
convenit, clero, honnratis, et plebi consistenli peaicovcruva^fisfcra, d|teoftaTtxotr,xat 7ravriTCO
v.i.hpo>,
Consiantinopoli , «dilectissimis liliis in Domino Adco,Toff otxoucrev s'vKcovcrTavTevou7r6)se, dy«7r»TOtr
salutem. sv
ueoir, Kupieoâipstv.
CAP.I.—In notitiam nostram, quseEphesi conlra Et'rfjSiatv nftfvS)86VTCOV a7rsptv rfi 'EepeVep7rapdT»V
opinionem omnium sunt acta, perlatis, mr-gno ani- 7rpoerSoxiav 7rdvTtov 7tS7rpaxT«t,ueyu\n )u7r>jTVJV ifivxhv
mum nostrum fatemur moeroreconfusum : nec lan- Mftcov oftoXoyouftsvavyxvBnvut,ovSiTOOOUTOV s!-sfv«e T»
tum iicuisse iniquiuti, 933 facile potuissemus cre- dvoftta e\iyjpS>;934- »5uv»6»ftsvTrtOTSucrae, st uh
dere, nisih filius nostcr Hilarus diaconus, qui a 6 utor vjftwv'\\upia>vb Stdxovor,or Ttf stf T07rovTOV
nobis vice nostra cum aliis ul interesset synodo mis- huiripovuer'u\\o>vtva rcupuyivnrutiv T»cruvooeo a7ro-
sus fuerat, fugiens revertisset, declinans, ne injiistse crraAstf,eesuycov sxxAtvcov
uirserTpsi|/sv, T»f dStxtaf v.ot-
particeps esset sentenliae. Quippe cum vox illic a vcovofyeviaBut. Et xat Ta ftaAierTaeocov»ivrt\oyiu;
nostris contradictionis emissa sit, quam Alexandri- exeiaeurcb TCOV hueriparvTcpoSiS\nv.tvvjvTtva 6 Tvjf
nus anlistes, qui totum solus >impotentiae sux vin- 'A),i|avSpsiafS7ricrx07ror, 6"fTtf SKUTCO Std Tvjfuuirpov
dicavil, audire contempsit, in consoriium suaevoltiu- Svvuania; TOTrdvefjsSixse,dxoueraexaTSTTTversv , ee'f
latis invitos 1 pertrahens sacerdotes, ut per vim xotvcoviav T»r avTov rtpoutpiatoi: uxovru; s)xcovTojf
coacti subscriberent, qui nullain damnaiionis cau- S7reerx67rouf, tva Std T»vj3tavdvayxaerScocrtv vrcoypicût,
sam idoneam reperissent, Sed bos ausus pio et ot Ttvsf ouê fttc.vxuButpiatoi;ifopuhv ixuvhv evpziv
v Cbristiano principi confidimus minime 'A).Wtruvrnv rhv rb\unv rS> evatCei v.v.i
placituros. hSvvhBnauv.
1 Nunc quia Ecclesiam vestram bac ratione
cognovi- XptartuvSifiuad.tiTCtartvoutv Suvaerdat.
ovSauS>;.„iyitAaut
mus dissipatam, consolandos adhortandosqiie vos NuvftsvTOt67reeS» T»VsxxXvjeriav Ufteov TKUTVJ T» 7rp«!;s:
esse m credidimus nostris epistolis, ut pro catholicse eyvuutv Siuav.oprctaBtiauv , TcupuuvBnriov;xui rcpo-
Odeidefensioneperlidorum nequitiae resistatis. No- rptTcriov;vuu; stvat Trio-TSuopisv Std TCOV hutripaiv irct-
»A1. 42. Quae autera antea 49 erat, nunc 61. Baluzii collect. 17 Chalcedon. nec non ex codico
13 Octob. an. 449. collecl. 22, quibus concinit etiam Graca
b Haecepistola a nobis inventa fuit in mss. collect. Veneto
Scripia
versio.
12 et 23. fc-Voces ad nos bic a Quesnello insertas deleviwus
e lta cum Quesnello nostri codices. Alii editi, Sin auctoritate codicis Raiisp. el inanuscriptorum collect.
esl, ut (ortiter. ChalcedonenMs,ncc non interpreiationis Graicae,quae
d Ediii ante Quesn. ex
Merlino, qui codice usus mox perperam pio Hilarus prxfert 'lAapieov,sicut et
est collect. 12, babent, iu kal. Octobris. At duo duo nostri Latini codices Hilarius.
nostri codices ejusdem collect. 12 QuesnelU emen- 1 Ita plures et poliorcs noslri codices, ct omncs
dationem probani. Proxime accedit ins. Ottobnn. Baluzii; uiii impotenliapro immotleiata potentia acci-
297 collect. 25, in quo lcgitur, idiiias Octobris; sed pisur. Editi, potentimsuce.
tertioidus magis placet, cum hoc eodcm die aliae i Sic melius ex Ratisp. ex codd. collect. Clialce-
cpistolaesignentur, el v.ilde probabile sit S. Leonem D don. el ex Yeneto collect. 22, quam in editis, pro~
prima occasione ad Flaviauum scripsisse, ut eum trahens.
citius consolaretur. k Vulgati, Chrislianissimo.Secuti sumtis pracstan-
e Al. 45. Quae autein aniea 50 erat, nunc 66. tissimos codices Ratisp. ct collect. Cbalcedon., qui-
Scripta 15 0ctob. an. 449. bus suffragatur Grsecaversio.
' tixstai hsecepistola in mss. collect. 12, 1 Quesnellus cum duobus nostris codd. inferionitn
17, 18,
19, 22 et 25; Groccaautem versio edita fuit a Cote- collectionum, xVuiic17111. Alii editi, At nunc quia. Ms>.
lerio tom. 1 Monument. Ecclesiae Grsecae, pag. 57. collect. Cbalcednn., Sednuncquia. Ledionem opiimi
Missamvero fuisse lianc epistolam per Epiphonium codicis Ratisponensis praeluliinus. Mox pro hac ra-
et Dionysiumdiscimus ex epist. 59, c. 1. tione ex Graecolcgendum esset hac actione.
s Quinque voces, dilectissimisfiliis in Dominosa- mIta fere omnes nostri codices et edili ante Ques-
tulent, adjecimus ex omnibus mss. ttuii nostris, luiii nelltim, aptid qiiem, credimus.
PAT«OL. LIV. 27
845 S. LEONISMAGM EPlSTOL/E. 844
Iumus enim dilectionem vestram lioc moerore per- .A erroAeov, eva vrtip T»f xaSo/txiifirterTeeofT»r exStxiaf,
celli, cum major gloria vestram sit subsecutura T» TCOV d7rierTcov dvofetasvavTicoer»er8e.du -ydp|SovA6tu6a
constantiam, si a probabili sacerdote vestro nullae T»ViyuTcnvvfteov,'T«VT»T>5 \VTCTI OTOV
xavaeoopTiSserSat,
vosminae, imlla formido b divellerit. Quisquis enira ftsifoivSoejaT>> vueripu Tcupuuovrp ErraxoAovSp, tva a7r6
incolumiatque superstite Flaviano episeopo vestro, TOUSeSoxtftaffftsvou e7rterx67rouVftcov,ovSI ftid vftdf
sacerdotium ejus fuerit ausus invadere, numquam «rretA»,ovSIelf eooSof ircoaTciauiSvvnaerucefTtf ^dp
in communione nostra habebitur, nec inier episcopos vytatvovrofxai £COVTO? *Aa§eavou TOV eTreerxoTTOv
(vfteov)
poterit numerari. Nos enim sicut Nestotiura in sua T»Vdpjyepeoervvnv ocbrovro\uhaet vTcttaeMtiv,ovSircore
perversitale c anaihematizavimus, ita eos qui veri- eef xotveoviav «pteTspecy yev»ersTat,ovSeftSTaejv TCOV STTI-
latem carnis nostrcein Domiiio939 'esn: Chrisio erxo7reov Svihatreu. etyi8pi6»vcu.'Hfteff ydp xa8d7rsp
denegant, pari exsecraiione damnamus. Neerroptov evT>]\«VTOV SicWTfoeofl ovTcof
dva8s/u«Tierafiev,
CAP.II. — State igitur in spiritu catholicse veri- xat sxeivovfot TtvsfT»VaA»8stavT»r erafifflSnptcovEV
latis, et apostolicam cohorlalionem ministerin nostri TGKuptco 'I»erovXpurrui936 dpvovvrat,oftotaaeoOCtU"
oris accipile: Quia vobis donatum est pro Chrislo, ereexaTaStxd£oftsv. £T»XST6 Totvvve» TCO TrvevftaTt T»f
non solumut in eum credatis, sed etiam ut pro illo (xa6oAtx»f)uknBeiaf, xat T»Vd7roerTOAtx»v TcporpoTthv
* 67reeS»
patiamini (Philip. i, 29). Nolite arbilrari, dilectis- B T» SeaxoviaTOV»pteTepoverTOftaTOf Se?acr8e
simi, quod sanciaeEcclesiaesuse desit, aut defutura vfiiv xe^dpterSaevrtip TOVXpterTov, ou ftovoveva eif
sit divina protectio. SPLENDESCIT enim fldei puritas, eevrov7rierTsv»Te , e*AAa xae vwip airov 7f«erêtv.M»
cum ab ea sordes separanlur errorum. Unde iterum 6SA»TE v7roAaft6dvetv, dya7r»T0t,6VtT» dyia «flrov sx-
iterumque vos ante conspectum Domini obtestamur xAqertad7roAeeeo6»ersTat n varepnatt rcori h Beia 'ExxA»-
pariter et monemus ut a ftde in qua fundati estis, et erta[Forte exStxta];'ExAdfi7rei -vdp-riif7rio-T6eofTOxa-
in qua Christianissiraum principem novimus per- 8«pov, oTav a7r'oviriif6 puTrofT»f 7rAdv»fxaPla®h.
manere, non insidlis, non cujusquam d persuasioni- "06ev7r«Xtv xal 7rd>tvuftfif eveo7rtovTOUKuptouStdftap-
bus moveamini; sed in persona episcopi vestri illum rvpbueBubuoHxal vjrofttftv»erxoftsv, evaaTro-rijfTrto-TScof
>noculis cordis e habeaiis, proquo idem omnia pati, ev 5 TsSefieXtcoftivot eerTS,xui iv p TOV XpterTtetvtxeoTaTov
f quaefuerinl illata, non rnetuit : cujus per omnia j3eeo-iAe« otSapeiv«ojpOrftiveiv, fr»i"slitSputt, pvhrt rtaiv
imitatores vos*esse cupimus, ut communecumipso ircaruts fteTRXtvqSetnre* i\X eis rb 7rp6ereJ5!?».touS7rt-
praemiumfidei habere possitis. Data s idibus Octo- erxoirovvfieivixeivovrois bfBa\ptois-xurexnre,vrcir,ou
bris, Asturio et Protogene viris clarissiuiis consu- avTorTreevTa 7ra8efvi«»repi7rnve%6» ovx eeoo6»8»- oijTtvor
libus. ev7r«ere f<ift»TdfvfefijysveerSett evaxotvov
e7Ti8Uftovf(ev,
ftST'auTouTOVo-TeeîXVov T»?jrfefreeof>aft6«vetvSuv»>
8ei»Te.
i> EPISTOLA LI.
1 ADFAUSTCM, ETC^TEROS ARCHlMANDniTAS CONSTANT1NOPOL1TANOS.
STNOPSIS. — Adhortatur eos ad contlanliamin omni bono, maxime fidii et chariiatit, et detestalur
acta secundiconcilii Ephesini.
937 j LEOet satrcla SVNODDS, quae iu urbe Roma C 938' Aeeovejrierxojrof, x«e» etyiaenivoSof » evTJ 7r6Xee
conveiiit, FAUSTO, MARTINO, PETRO,el EMMANUELI "Peoft«icov avvuxBsiau, <iuvarivo>,T&uprivoi, Uirptp,
presbyteris et arcliimandritis Consiantinopolitaiiis, Mavou»Ateo xae
, TcpeoSvripai; dpêftavSpiratfftova-
dilectissiinis filiis in Domino salulem. arnpiaivKcoverTavTtvouTroXecof.
Qoamvis ea quse ad Constantinopolitanam Eccle- Et-xaiTa fttitAterTK exetvaeV-rijTCOV KtoverreWTtvoVTro
» Cod. Otlobon. collect. 25, ttt major. Regiis edidit lom. I Monnm.Eccl. Grsecx, pat?. 61.
*>Sic rectius ex ms. Ratisp. aliisque collect. Chal- i Mss.collect. Chalcedonensis habeni: Leo episco-
cedon. t|uam in edilis, divulseril. pus ettancta sytiodtts,qumin Romanacivitatecoltecla
« (ipd. Otiobon., analhemalizamus. est, Fautlo, Marlino, Petro, Magno, Elim pmbyterit
d Cbd. RaiiSp., persuasione. etarchimandrids monasieriorumComtantinopoihano-
e Ms. Oitobon. addil veslri. Hox pro idem cod. rum dilectissimisfiiihin Dominosalutem. Parum ab-
Veron. 57 habet quidem. SimiliterVulgati, qttosQuesnellus secuius est. Soluni
1 Sic ex pluribiis ac potioribus nostris codicibus. iii secundaeditione post nohien £iitE addidit et Em-
Alias, qumfuerunt. mdnueli,qrii ihGiâecaversionelegitur, et hanc nota-
t Mss. R.itisp. et Divioh. Baluzii, ui idus OclobHs, tionem subjecit: t Coleleritisin noiis ad Graec. vers.
ut in anierioiibiis epistolis praesertim ii et 45, quse siispicatur ex Magno et Elia coaluisse Maniielium.
synodi Romansenomioe similiter inscributitur. Pbrte P.ice viri doctissiuii dixerim, contrarium milii i.ppa-
melius. Ccrte ex epist. 59 liquel has litteras tradilas D ret veriximilius. Nara Einmauuel inter arcliimandri-
fuisse Epiphiinio tritiuno, cui ex epist. 54'tradita ta« Consiantinbpolitanos semper nominatur, et apud
pariier fuil epist. 44 ad Th>-odosiumdat.1 III idu» Lennem epist. 53 [niinc 71) et in actis Clialced. con-
Octobris; unde oiiines synodi nomine inscrip:se, uti crlii act. 4, in qua iidem synodum iiiRredijubeniur,
etiamsequans, eodt-m die in laudaiis dtiobuscodici- . eteorumdeihsupplexad MarcianumAngustunililiel-
bus Ratisp. et Divion. iiolaiiliir. liis refertur; nusqnam vero Magnnsct Elias leguntur.
h Al. 47. Q.uieaiitem 51 erat, nuhc 67. Scripta Quamobrem errorfe librarii Mtignuset Elias pro Ma-
15 Octob. an. 449. nuelio posili siint^ vcl certe dicendum utrumque
1 Haecepislola in iisdem collectionibus invenitur pOst sctiptain hanb epistolamvel fato funclum esse,
in quibus praecedens. H"ujusquoque Grxcam inter- vel Eutychladhaesisse, eamqueobcausamesse prse-
orctalionem debenius Cotelerio, qui eamdem ex mss. termissos. » Nos ob rationem ejusmodi prsetulimuij
4U5 EPISTOLA Lfl $iS
siam seripsimus sdllicitudinem devotibnis vestraei A AITWV 'Exx),»eriaytypufnxuutv,rhv fpovrlSuT»f vutripu;
»
latere non possent,tainen etiam specialibiis dilectio- iyarcn: \uBtivovxhSvvhBn,ottas. xui eStxoIfypuuuuai
nem vestram litteris cobortandam esse credidimus., . T»Vdy«7r»vvuSivTcporptyuaBuiixb\oyBov $tyat hyriai-
b
ut memoressanctae professionis vestrae, quae pro- ueBu, eva utuvnuivot rf); btyiu; (iTcuyye\Lu; ufteov,)»
priein lide ct charilaie consistii, omnia scandala Ttf tStxcofev Ttiaret xui uyurcnavviaruxat, TrdvTaT«
quae conlra pacehi Ecclesiaeortasttnf a"vestris cor- erxe*vSa)>a rd xaTevavTt-riif exxA»criafStsyspSsvTa, aTro
dibusrepellalis, beati Apostoli sententiam pia mente~ T»Tf vueripu; v.upSiu;uTcoSukriaBe' rov uuxapiov irco-
rctinentes : Siquis vdbisevangelhaveritprmteridquod CTTOAOV sucrsSse
Taf dTroeodcrstff yviiunStuxarixovre;'-Et
," Ttf uftaf evayye\i&rutrcap'8 7r«pe/\d§eTe,
accepistis, anaihema sil (Gal. i, 9); et custodieril.es* dvdSsftaSOTCO-
«unanimiiajem cum fratre nosiro Flaviaiw ejiiscopo, xae eouAdTTOvrsf buo^vxHv"feTa TOU«SSACOOU vjfteov
queriiad temptosDomiriuspermisit impibrum factibhe *)a6tavouTOU s7rto-x6Trou,ov Ttva rcpb;xutpbv6 xuptof
leniari, ut pYobaiuihsibi sacerdotem suum perseve- o-uvs^wp»crs TCOV dcrsScovTai"fS7rtcrxeuaffTcttpuBnvut,
rariliae iheritb facereT 939 clariorenil Haeaulenr tvu Sov.tuoviuvrS> rbv eSeovupxtepiu, 9&0? êd T»r
1
perturbaliories necesse est ul, auxilianie Dei gratia, u7ro,«ovi5r Tcotnan\uurcpbrepbv,avrut yup ui rupaxui
celeritcr destruanlur, d etomhe qtitid reprobum est ivuyxuia);, fionBovansrns TOU©SOUj^dptTOf,Ta%to»
ab Ecclesiaepuritate, quac nec maculam nec rugain'.B Sta/uSijcrovTai, x«e 7ravTOd7roSoxtftaer8sv, KTTO T»f xa-
recipil (Ephes. v, 27), respuatur : maxime cum ab Bupbrnro;rr); ixx\naiu;, nrt: ovrs crrrtAov OUTS pvriSu
insana iinperiiiain hoc usque ptbruptiiriiisit, utcon- eTctSixtrct,UTcopptfhaerufuu\tara OTI«7r6-T»fftavteb-
tra sacramentuni salulis huiiianse, inearnatioiiis Do- Souf'atTtaff| Fortc dftaStaf] etf TOCTOUTOV tfBuauv, 'ivu
mini nostri Jesu Chrisli veritas dehegetur, et antitjuae xuriv/.vrt rov uvarnpiov rn; aoirnpvu;TCOV ivBpo>ico>v,
lidei praedicatoratque defensor, qtiia non acquievif h rn: ivaupv.i>ato>;TOUxupeou»feeov'l»crouXptcrTOU
blasptiemiis quas olini sancti Paties nostri in multis ukhBttuupvnanrut, v.ui b rn; upxuiu; Ttiareai; xhpvc;
haereticis damnaverunt, subjiciatur injuriis; in quo v.uitv.Sixo;, ircttSh ov avviBtro rut; (3Xacrc»»ftiatr, dr
uiique omnium Domini sacerdottim reverentia e cae- Ttvdr TrpoTroAAou ot aytot 7raTepef»fteovetf 7ro),).ouf
ditur, et universa corporis Cbristi membra pulsan- aipsTtxoufxa6=t).av,vTcoS\r,Oein vSptatV iv & Sn\uSfi
tur. Sed quia gloriosum nobis est qiiidqoid nos pati TrdvreovTCOV TOUxuptouispscov» aiSeofTU7rTeTae, xai
Deus voluerit pro veritate tolerare , in consortium o\a ru ui\n rov ai>\iuro; TOUXpto-yoCi. 'A\\' irtetSfi
vbs palieiitiaepalernis exhorlationibtis advocamns ,' svSofyvviuv EO-TIV, eiTIKV»ftK?7TaGs.iv 6 Bib; flov/uSst-fl,
ut per dileciionem vestram omnibus Deo servientibus \v.ui\vrcip T»J d).»9siaffU7revsy/<ai, stf xotveoviavrjfteef
quae scripsimus innotescant, et inimicis Evangelii T»f vTcouivr);Tcurptxui; Ttporporcui;icupaxu\ovutBu'
resistentes , nec pastoris veslri dileclionem, nec C I tvaStd T»f uydrcn:uftcovrrdot TOtTf TCO 6scoSouAsuoucrtv
f unitalem catholicacfideideseratisl Quoniam ea quse d iypictyauev coavepco8si»'tva ToTfe/0p"otfTOU euayyeAtou
in Epiieso nttper conti-ajustitiam vel canomim disci- dvTeo-T»xoTS?, ft»TS TOUTtotuivo;(ufteov)rhv i.yurcnv,
plinam per unius hominis s iiiipotentiam gesta siint, uhre T>jvftovdSa T/jf xa8oAtx»rTciareco;v.urukttynrt.
nulla caiholicaefidei ratio rala esse permijtit. Daia 'ETTSIS» Ixstvard sv 'EcoecreoSTreTOUTtupbvro;xurivuvrt
u idibus Ocloliris, Aslurio et
Protogene viris claris- T»r dA»9s£arxat TCOV xavovtovT»ff s7recrT»fi»ff St' evoff
simis consulibus. dv8pco7rou uutrpov SuvacrTetavictTcpa.yu.ivu, ovSi uiu
T»ffxa6oltx»rTrto-TscofdxoAouSia SexTeaetvatcruy^cooef.
EPISTOLA « LII.
j THE0I>0R1T1EPISCOPI ADS. LEONEM
CVP.I PAPAM. . . .( , ( ,
SVNOPSIS. -^- 1. Merilqseaccurrereod apostoticamsedem, tot prcerogativissupracmternseminentem. — I|. Jn
laudes S. Leonis excurrit, commendutquexelumin Maniclimos, el epistolamad Flavianum. — III. Quam
leciioneih codicis Ratlsponensis, quae dum Magnum Codd. cbllecl. Chalced.et VenetiS. Marci, pbtentidm.
et Eliam'oniitiii, Emmanuel autem exlnbel, Gra^ca Solus codex DivionensisBaluzii habet impotentiam,
etiam antiqu.iveisiiuieconfiriiiatur, probahijissiinain- ita tamen ut liiteris in.aflixa sint pui^Qtaquae indiT
qne demonsirat Quesiielli coojecturam Magnum el cant illas esse cxpungendas. Vocis impoteniimsigni-
Elia.in.jfTO M qnuele.p erperam irrepsisse. ficatio pro immodcraia poientia Leoni faiiiiliaris in
a lia ex'niiis. Ralisp. et collect. Chalcedon. atqiie superioribus epistolis, nbi de Dioscoro ioqiiitur ,
Veneto collecl. 22. Editi, non possunt. Codex Olto- D ignota linsse videtur iis qui vel puncta afflxere , ve!
boii. collect. 25, noii possint. , . ex impolenliamscripserupt.iBipurfenfiti»»aul,impatien-
b Cod. Grim. et Ottobon., promissionis. In Ratis- tiam. lmpotentiamquidem legit etiam Giaeeujsint.er-
pon. deest sanclm. pres, ex cujus versione iiHinodicainpolentiamCotele-
0 Vulgati unitatem. Prarvsluit aucloritas mss. Ra- rius reddidit. , i.
tisp. el cnllectionisChalcedon. nec non Yeueii col-. -k Iia mss. Quesnelli cnm dnobus, Balpzii et.qua-
lect. 22. Favet et cod. Oitobou. collecl. 25, in quo, tuor nostris cnllect. Chalcedoi).necnon Veneto col-
«iinriimilaienicumfratre el coepiscoponoslroFlaviano. . loci. 22 et Ounlion.,collect..83. Godd, DivJ.nn.,J3alu.
d Sic pleriqne codices ac editioiies. ul zii. et noster Ralisp,, m idiis OdoHris,forle melius
Quesnellus,
omne.Duo codd. Vatt. collect. Chalcedon., ut quod IIt videre est ex annot. 13 (col. 845 s)in ep. prajced.
reprobum est. Vulgati Quesnello anteriores, viii idus Octobris*,
e Quesiiellustmditur in raargine. i Al. post epist. 47. Qua: autem erat52, nunc 69.
-' ldeiri Quesn. in uiarg. : Alias, unanimitatem. Scripta sub linem an.-449.
Cod. OUolion.,veritatem. j Hxc epistola sumpta est ex Theodoreti editioue.
t Editi, imgudentiam.Cod. Ratisp., imvMientiniii. Scripta fuit post ipsius deposilionemiu pseudosynode
M7 S. LEONISMAGNIEPISTOLjfi, £48
immeritodepositusfuertt, nee tn jus vocatus, conqueritur.— IV. Susceptos a se pro Ecclesia laborei enu-
merat. — V. Uralne sedemaposloticamappellans repellatur; eui fidem suam probari optat exscriplis tuis;
— VI. Sibi a Leone eupit induci quid de Ephesina sententiaagere debeat. — VII. Legalossuos
qum indical.
Leoni, sequeejus precibus ae sotlicitudinicommendat;se aliosque lilleris imperatoriisretineri, nead ptntifi-
eem se conferant.
942 LEONI episcopo Romae. A 941 AeovreeVierxoTreo 'pi>un;.
CAP.I.— Si laulus, praecoverilatis, tuba Spirilus Ei nauAofT»f «AqSeiaf 6 x»puej,» TOUdyiouTcvevpux-
sancti, ad magnum Pelrum se coniulit, ut iis qui An- TOferdX7Ttye|, 7rp6fTOV ftiyav eSpafteairpov, S>arerois
tiochiaede legali conversatione ambigebanl explica- ev'AvTtoêia7rept T»f xaTa voftov7roAtTeiaf dftqpterS»-
lionein ab illo referret, muito magis nos humiles et TouatTrap'aurou xofttcratT»VAucrtv,TCO)1S> UUWOV huei;
pusilli ad apostolicam sedem vestram accurrimus, ut oe euTe).etfxai autxpoi, icpb; rbv uTcoara\iv}r» uftcov
Ecciesiarum ulceribus remediuma vobis accipiamus. rpixouevBp&vov. 'CXartrcap' uftcovAa£etvTOi"rTCOV e'x-
Vobis eniin primas in omuibus tenere conveuit. xA»erteov eAxsert BepaTreiav. Aed7rdvrayip iuSiv TO7rpco-
Mullis siquidem praerogaiivis ornatur sedes vestra. TeuetvapftoTTet.UoWoi;7ap 6 ufteTspofBpbvo;xoaueirut
Etenim alias urbes ornat vel magniiudo, vel pulchri- Tc\tover.rhuaai.Tdf ftiv ydp «AAafjcb\etsn uiytBo;, »
ludo, vel habilalorum frequentia; nonnullas eiiam xaAAor, » 7rA»8of Teovotx»Topeov xoerftst.TOUTCOV Seiart-
quaj his carent spirilualia quaedamdona illustrant: pnuivus Tcvevuurtxinvi \uurcpvvttxupiauura' Trj Se
vestrae vero bonorum affliieniiam, bonorum largitor uftSTepafPpiv eScoxev dyaScov 6 TeoviyuBSivxoprtybs-*H
dedit. IIIa enim omnium maxima ct clarissima, qtiae yip uvrh Tcuaoivpteyiarv, xal \uurcporum, xui rn;
et orbi terrarum praesidet, et incolarum muliitudine otxouftev»? 7rpoxa6»ftev», xat TCO 7tA»8etTCOV oixnropaiv
redundal. Ad haec'944 imperium, quod rerum nunc B xuftaivouera. HporSi TOUTOtf, 943 xa' vuv xparovaav
potilur, et suum ipsa nomensubditis impertiit. Prce- nyeuoviuveS\uarnae' xui rns oixtiusTcpoarryopius roi;
cipueautem illamfldes ornat, cujus teslis idoneusest apxouivot; ueriSoixs. Koauei Si uvrr)v Siaeospovrcoff »
divinus Paulus clamans : Fides vestraannuntiatur in Tciarts'xai uuprvp ic\ibxpso>:b Beia;uTcbaro\o;poSiv,
universo mundo (Rom. i, 8). Quod si statim post OTC » 7rierTtfuftcovxarayyeAAsTae sv oAeoTCO xoerfteo. Ee
suscepta salutaris praedicationis semina mirabiles Se su8uf Ssejaftsv» Ta TOUereoT»piou x»pu^fiaTOfatcip-
hos fruclus uberrime protulit, praedicandaequaein ea uuru, roi; ic\tuyuarpi; ravrot; iStSpiBiixupTtoi;,Ttf
nunc viget pietali qnaenam par esse possit oratio? d7roxp»AoyofT»Vvuy ev avrr) Tco\trivouivnv evaeSetuv
Habet praeterea communiumpatrum magistrorumque tvfnunaut; s"xet^ xal T"v xotvcov icuripoiv xui StSu-
veritalis Petri et Pauli sepulcra, fidelium animas erxceAcov T»f aA»8etarHsTpouxai IlauAouTaf 6»xaf, TWV
illuminanlia. Quorum beatissimum ac divinum par, TrtcrTcov Tdf ^vxu; foirtôvau;. 'HSi rptauuxupvuTOU-
in Oriente quidem exortum est, et radios quaquaver- TCOV xcti8sta luveoptjdveTStAe ftevev-rijecoa,xat TrdvTOtre
sum diffudit; sed in Occidente vitae occasum ullro Taf dxTevafeejeVeftiJ/sv. 'EvSery Sueret7rpo6uftcof eSeâro
subiit, atque iude nunc orbem universum collustrat. Taf TOU ptouSucrftdf,xdxet8ev vuvv.aruvyu^tirhv oixou-
Hi sedem vestram nobilissiraam reddiderunt; bic ftsv»v. OUTOITOVuitirepov 7rspiyavscrTaTov d7rsco>jvav
bonorum vesirorum est apex. At illorum sedemnunc C Bpbvov. OuTOfTCOV iyuBSniTCOV vueriporvb xoAoeowv. 'a
etiam illorum Deusillustravit, dum in ea sanciilatem S' ixeivoivBtb; xuivuvTOV exeivcov i\up.TcpvvsBpbvov, rhv
vestram rectae fidei radios fundenlem constituil. vuerepavitytoiavvhv iSpvau;iv TOUTCO T»f 6p8oSotjiaf
TK,
«XTtvaffifttiauv.
CAP.II. — Cujus quidem rei cum alia multa in EatTOUTOU TroAAa ftevecrTtv evptivxui uWurtxuhptu'
promptu sintargumenla, sufficitzelus vester adver- ipxei Ss ufteovxai 6 xard TCOV SuereovuftcovHavtâieon
a
sus infames Manichseos,quem sanclilas vestra nu- ?»Aof,ov Ttpoinv uftcov» 6crioT»fiyuftvaers,Ssiejacra rht
per exeruit, et quo rerum divinarum studio vesier Tcepiru Btia T»f vuerepu; ftkoBita;O-TTOUS»V. 'Airo^p»
in Deum sit amor palefecit. Sufficiunt et quce nunc xai Ta vuv7rap'ufteovypufivru TOV 'A7rocrToAtx6v
uftwv
a vobis scripta sunt, ut apostolicum characterem âpaxT»paS»Aeocrae. 'EVTSTU^»xaftev yip TOif7rapdT»f
vestrum ostendant. Incidimus namque in illa quaede cr»fypufiiat batornrosrcepirf)s TOU6sou xai ercoT»pof
Dei Salvatorisque nostri incarnatione sanciitas vestra uftcovsvav8pco7r»ereeor, xal e8auftderaftev T»VTCOV yeypuu-
* scripsit, el admiraii sumus exactara operis diligen- fteveov dxpiSetav.'kufbrepu yup xari TauTOV IS»Aou, xui
tiam. Utraque enim eamdem opera declarabat, et T»Vsx TOU dtSiou7rarp6fdtStov8s6x»TaTOUuovoytvov;,
Ephesina. Cum enim legatos eidem contradixisse in- ]j) toiidem annos sui episcopatusmemorat cum Ephesi
tellexii, et celebri Leonis ad Flavianum episiola ac- depositus fuit die 1UAugusti an. 449. Igitur eodem
cepta, suam doctrinam in ea confirmatam, eta dn- anno epistolam scripsit, quo deposiius fuit. Eodem
clrina ejusdem pseudosynodi alienam depreliendit, tempore duas alias epislolas dedit, alteram 116 ad
ad eiimdem poniilicem, ul ei suam caiisamcommen- Reiiatum, quem vivum praesumebat,alieram 118ad
darel, epistolam dedii. Igitiirpauln post eam pseudo- RomanaeEcclesiacarchidiaconum, in quibus nt sibi
synodum scripia fuit, cum praeseriim ipsa saliem apud Leonem adjutores sint exorat. Cumeadem ple-
integra concilii gesta nondum acceperil : credidit nius in epistola ad Leonemcontineanlur, has episto-
enim Renalum R. E. presbyterum eidem interfuisse, las inter Leoninas inserere superfluumjudicavimus.
qui lamen in itinere ante synodum obierat. Probabi- Hinc quoque Quesnellussolam epistolamad Leonem
liter ergo exarata fuit sub fmein an. 449. Euimvero suaeeditioni adjecil.
in ipsa epistola c. 4 leslatur se jam rexisse Eccle- a An. scilicet 444, quo edita fuitep. 7 in Manich.
siarn annis sex et viyinli; in alia autem epislola 116 . b Laudalur epist. 28, ad Flavianum.
1349 EPISTOLA LII. 880
izternam ex aeterno Patre Unigeniti Divinitatem, et A xv-tT»Vix arcipuarp; 'Aff/oadftxul AuSiSivBpombrnXSt.
ejusdem ex Abrahaeet David semine humaniiatem, Kai OTtxard TTRVTR »fttv» A»y6eeo-a iwxtt, ftovov
epuertf
ac similem per omnia nobis fuisse assumptam natu- Si eevoftotof »e TWTcians dftapTtaf dftu»T0f Stuueivuc
ram, hoc uno dissimilem quod peccati expers man- imtShTcepoux ex epuereeof, i\V ix Tcpoutpiatoisuvrrt
serit, quippe quae non ex naiura, sed ex libera vo- fvtrut. ttxe Se xae TOUTO Ta ypauuaru, elf eer ftsv 6
luntate nascitur. Et hoc praeterea litierae contine- 945 ptovoytvhsTOU6sou Tior, d7r«8»f Se «UTOU VJ
bant, unum esse unigeniium Dei Filium, et impati- 8eoT»f,xal urptTcros,xui dvaAAoieoTOf, xaBurtep6 ytv-
bilem ejus 946 Diviniiatem, quae nec verti queat, vhaus uvrbv icurhp, xal TO7ravdyeovrcvevuu.Kai Std
nec mutari, sicut et qui ipsum genuit Pater, el Spiri- TOUTO T»V7ra8»T»v e\uSt eeuerev, s7retS>i7rsp» 8eta yuertff
tus sanctus. Ideoque patibilem naturam sumpsisse, ouxISS^STO TrdSof'.TvaTCO 7rd8stT«f iStaf aupxbs T»V
quia divina natura passionem non recipiebat: ut per d7rd6stavTOtrst'r aurovTrSTTioTsuxocrt âpicr»Tae.TauTet
carnis propriaepassionem impassibilitaiein iis qui in xai dcraTOUTOIJ serrecruyysv»,7repteeêT« ypaiiuura.
ipsum crederent largiretur. Haecet alia his cognata "HftetrSe T»v 7rvsuftaTtx>jv croueroeoiav SauftdcravTef,T>iv
litteris conlinebantur. Nosvero spirilualem sapientiam St' uftcovfBtyc\u[i.ivnv TOU dyeou7rvsuftaT0f dvuftv»oaftev
tuam admiraii, Spiriius sancii gratiam, quae per vos Xuptvxai TTKpKxaAouftsv, xui ivrtSo\ovuev,xui Ss6fts6«,
locuta est, laudibusextulimus,rogamusque,etobsecra-• D , xal t<esTSuofteverouT»Vdytcoeruv»v, ircaptuvvutrui; TOU
mus, et precamur, et supplices oramns sanctitatem 6eou sxxA»crtaif ^stfta?oftevatr.
tuam, ut tempestate jactalis Dei Ecclesiis opem ferat.
CAP.III. — Cum enim» per eos quos sanciitas tua Auertvyup eaeaBuiTOU xAuSeovof 7rpoo-8oxr!o-avTefSto\
Ephesum misit tempestatis exitum speraremus, in TCOV 7rapdT»f vueripus dyteoeruv»f ei"fT»V"Eyserov eWo-
graviorem procellam delapsi sumus. Alexandrinorum OTaAevTcov, jâAeTreoTepa TcepnctTcrLxuuev £ctA>j.'O yip
quippe jtistissimus anlistes haudquaquam conlentus T»f 'AXeejavSpeiaf SexaioTaTOf rcpbeSposoux»pxe'er6» T>1
fuil iniqua bac et injuslissimadepositione sanctissimi dvoftepTauT»xai dStxeoTa-ni xuButpiaetrov uytarirov
Deoque charissimi Constantinopolitanorum episcopi xul BtOfiXtarurovrSxvHa>varar»rtvovTCo\trS>v iTciaxbrtov
DominiFlaviani, neque ipsius animam explevit con- TOUKupiou*Aautavou,ovSi hieicXnaev eeurouTOV Bvubv
similis slrages aliorum episcoporum; sed me quoque TCOV aXAeov s7rtcrx67reov» Tcup«Tc\naia afuyh- 'AAAaxdftcr
absenlem calamo similiter jugulavit, nec in jus vo- TOVa7r6vTaoftoieofxaAafteoxaTserfaljsv,OUTSxaAseraf
catum, nec proesentemaccusatum, nec interrogatum ee'rxptrhptPv,OUTS icupbvra xpivus, oux iporchausrivx
de Dei ac Salvatoris nostri incaruatione quid sen- fpovo>TtepiT»ffTOU6eou xat awrnpo; »fteovevav8poi7r»-
tiam. Et homicidas quidem, ac sepulcrorum effracto- aeo>;.Kairovs pev dvSpoyovour, xat TUfi6eopu/ouf,xal
res, alienarumque nuptiarum invasores, non priusI ToufTaf aAAorpiaferuAwavrafeuvdf,ou icpbrtpovx«-
condemnantjudices, quam vel ipsi objecta criminai ruxpivotawoe Sexd$ovTSf, seofav» auroi T«f xaT»yopiaf
confessionesua firmarint, vel ab aliis aperie fuerint; (Q ruis buo\oyiutsxupwcreocrtv, » Ttup'iripoivevapyeofi\ty-
convicti. Nos autem hic in divinis legibus enutritus( j^6eoertv."Hftdf Sl 6 TOtf8eiotf voftotf ivrtBpuuuivos
•Hriginlaquinque mansionibusdistantescondemnavitt TTSVTS xat TpedxovraaruBuois iftarnxbrus xarixptvet
ut voluit. Neque nunc tanlum hoc fecit, sed annoi eoff»8eA»cre. Kat TOUTO ouvuv ftovov7rs7roi»xsv, itWaxal
etiam superiore, cum eo profecii essent duo virii rcipvat ueri Suo uvSpasrS>vT»V'AiroAtvapiouvocrov
Apollinaris morbo infecti, 948 et calumnias in nos' 947 scoSoejaftsvcov sxstersSpaubvrus,xui avxofuvriaS
texiiisseiit, consurgens in Eeclesia nos anathemaie xa8'»ftiiv ucii»ve«vTaf, ivuarii irc ixxknaiushuus dve-
coufixit; idque cum ad eum scripsissem, et quae sen- SsftaTters.Kai TauTa sftou ypdipavTOf 7rp6raurov, xaJ
tirem per lilteras exposuissem. d fpovSiStu ypuuuuroivS»AeaeravTor.
CAP.IV. — Ego vero Ecclesiae sane tempestatem 'Eyco5s bSvpouutuiv rf)s sxxX»criaf TOV xMSeova,T»V
defleo, caeterumquieii studeo. Sex enim et vigintiI Se havyiuv uaTtuZouut.*EeJyip xae etxoereer» T»V
annis commissammihi ab universorum Deo Eccle- sy^stpterflsecrdv uot 7rapdTCOV OACOV'ExxA»criav t'6uvacStet
siam precum vestrarum auxilio cum rexerim; neque Taf vueripus suj^df, ouxS7rtTOUpax«pteoT«Tou 6soS6-
sub beaiissimo Tbeodoto antistite Orienlis, neque TOUTOUT»r dvaToX»f rcpoiSpov,ovxerciTCOV fteTasxst-
sub iis qui illi in Antiochenorum scde successcrunl, vovTOV TCOV 'AvTto^seov SeaSse;afesveov6povov,T»VTUÔU-
vel minimam reprehensionem sustinui; sed divina erav ftefiij/tvU7rsfteiva,dXXdT»f 6etaf ftot ^dptTOf
mihi cooperante gralia, supra milleanimas Marcionisi avvepynauansTckeiovs uiv n x(/'af 'pvxus h\evBepo>aa\
morbo liberavi, multasque alias ex Arii et Eunomii' T»r Mapxieovorvoerou , 7roAAoe"rSs aAXoef ex T»f'Apeiou
partibus ad Christum Dominum perduxi. Et oclin- xae Euvoftiouavuuopiu; rcpoahyuyov rS>SeeTTroT» Xpt-
gentarum Ecclesiarum pastoralem curain sortitus o-Tcp.Kai ev oxTaxoeriatff exxA»eriatf eAaôv7roefiatvsui*
sum, tot enim Cyrus babet paroecias, in quibus pre- ToerauTafydp 6 Kupp'ofTrapotxiareêt, ev «tr ouSeSt
i
• Apud Baronium ad an. 449, num. 116 etseqq., ficatione intelligendae essent litterae ad synodum
haecepistola Latine describitur ex versione Fedenci Epbesinam, id est epist. 33, quam quidem Theodo-
Metii utriusque linguae perilissimi, ut liquei ex ritum accepisse una ciim epist. 28ad Flaviauuni dixi-
num. 124. Hic auiem voces Std TWVdrroerTaAevTcov musexejusdem epist. 121 ad Anaiolium.
neutrius generis accipiens, reddidit, per ea qum a b Apud Quesnellum; triginta mansionibus.Voceni
vextrasanctitate Ephetum scripta sunt; qua in signi- quinque ex Graecosupplevimus.
«KI S. LEONJS MAGNlEPISTOLJE. m
cum ycslraruiH auxiiio lolium nullum rclictum est, A j 81«T«? vueripus evxu; utuivnxt ijiijeevtov' uilu ici.at;
t' v» .ff.';*),o'rVjli l&l&y.y) »1^ .Ijv-.r-r;-i* ~>f~«-
sômmbus h^retf.as en^Dus^r^nosIePe^fejius utpertKn;eMvvsparzut irAavrjjTOnuerepovTCOIU.VVOV. OtSev
ao & SfrtWtr frirrti
0 -ravra Etyoptuv Jkfin+.j.
-roeroe-E ^-{/.7 .••>,,tfi1— ( ."-.,•/-..-..t,»:.-
IIT. W^q^mStc^nsp^^qfiot^pldes OEtjaetyjv /\t<Jot;VTCO roiv ovaai-
-j!-f(Kf'Fyjhf.»". •J.fj.i) "r»;'"i •";, -.-,.. ;' E
vuuwvxur f';V ,K
i^ndF1iaermi¥ln'1n^b1ijeftoêXc U.r:in ^"r' >*** ' .v>^,|.:..,.. -,t:...:->p, ^,. % TKI;
eeeo.u 7rsfttpoevTt>)v upervxoiv, 7rotrot?
jfitiil nSuEii 1n' urbibus Orfenfls ceriamina Tueriht ,-:./ jrAteoiTe' Ttb\tatvstryov
,- TTJS'
.-,, 7«ivaro~\ns«•>
I•JJ>J»,,I,-, rcuauv . •iyS>vu:Ttpb;
t'*. r.luvnv
'•, ^. :[. ,v
"EX-
Sdversusêntiies" alTversSsJudaôsetadversuserfo- knvu:, TCOO;
3r-;
Ioudaiouf,7rpo>;
-J.l ,:> : ; -y. w.pertxnv.
- - r- , .
ac -?:<,'}, «;iS: ;
refriTomnen?liaefeticum:Ef post tanlosksudores'' Kututru Too-ouT.ouf toetaTafxtee7rovou? ur, ctxuauutvp;
JajBoresînciicia causa condemnaiusisum. xurexpiBnv.'
*'"CAP.V.^'—At egb apostolicse vestraesedis exspe- TSvtuSi TOUaTroo-TolXtitoO urxwvBpbvovTctptuivM rr)v
clo seiitentiam, et oro^ atque obteSfor saiicli.tatem •lififov. Kat txSTSueo, zat uvrtSo\S>rr,v anv aytbmra,
1' r-.-j,",'-• -•»•>",:•*. VT, :-'"",•.», ^ ,.
xat otzatov£Trr/a/\ou'j.s>j';>
VeslraiiMit milii rectum'ac"justum tnDunal êstrum '*• E7rattuvatttot TOopoov utteov
» invocaiiti bpem ferat, jubeatque advos Venire, et xptrnptov, ;;; ; '->••»"-.•'>
xat xsAEurj-at »••--- .•••< - v.a.t .'1 »-.»'.
opa/jtEtv irpo; vuu;, tr.toii%'.'t
docYfiiiam meam' aposto.icis vestigiis inliaefenieni i,':: uov rhv StSuaxu\iavroi; iicoara\iv'.o\;tyveatvircauivnv.
-,'! r|-'.'A ,}<: ,. etv.oaiETWV
» :,:. "..-.-
ostenSefe. Sunt emm mOiVquaepaftim' ahfe aiiiips Eo-Tt yup uot ru uev rcpo avyytypuuutvu,
viginli', 956 partihi ahte dctocfecim, partnn ante TeeSi fcpb9/^9 or.TeazeetSs/.a, Ta 51 7rpoiftvrexaiSev.a,
quinoecim, partim ante duodecim scripsi, quaedam"B Tce8s 7rp6ouoxatSsiearTa »j.sv7rp6f'Apstavovj,xat Eu-
conlra Artanos et Eunomianos, quaedam contra Ju- voutuvov;,"ru <SiTCDO;'lovSaiov; 'xui 'iWnvu:, Ta Si
dacoset gentiles, quaBdamcbhtra^niagois", quFsiiniin 7rp6j ToOfsv nspa-tpt'uuyov;, u\\it Tttpl rn; v.t/Sb\ov
Perside, alia dc umversaii >- provideniia, et<*alia rursus Ttpavoiu;,STSpa oe 7rspt tTsoXoîa?, v.uirr); Bttu; evuv-
•CiGVITV, -o~;«. yî q~ '••>&> \v -S~w^s» - X •"•-'-'-., ;:).i,:.:,•.,. c-.JrO>•;1•»-,•'• •••j-u•• ij.--'' ' i .
de ilieologia, deque divma lncarnauone. Expostta Bpo>Tcnaeo>; Hpunveyrut uot dta T«V Sstav xuPlv', xai' Tc<
-CT.} m m -"1 TVi: <tfT}.-.-^ w>-Y;i-rs«.,• ^.v. >«* ^.'
«;IT a7roo-TO»\txa
.::i^-:>:,avyypuuuuru,
*i['. 1; I '." -;-,''.,/,
etiam sunt a ine per divinam gratiam tum apostolica xa.tru TtpofnrtxuoeaT.tauuru
•va>j-.0-riv.\ •
j -i«: So~;r*:i3» fi:-">Jsr3i.'\, *-rv-'.,-v7? «::v^'',y'',-'' - '•„>• stTS '*,,--ozAtvijTOV , •-»
scrtpta, tum oracula. Et fadle est ex lus xae paotov sx TOUTOU xaTautzostv, v.avova.
vr Tfra . « .xi>propjietica
-??>WW r: >ITS-^J.)'. so.'.:.,.- •.;.., ;."r ^..[ -t<i:.:,t.: •:.,-: -- . ....... ; ,. .
«ognoscere an stabilem lidci regulam Scrvanm, an Tijf Trto-TSsoj StETflpijera, strs TIJV TOUTOU rcupiSnvtVi-'-
.-.::>.' rnru. 'A.Wuuh StaTrTuo-uTE
ab'ejusrectiiudih"e deilexerini. Sed nolite, bbsecro, ptouTVJV txsTstavtcupuv.u).S>,
.w rfa- •: .-«ri.orrv T:TO?: io.i ;•>.--or*.--;.>.:.'..>
suppfices meas preces respuere, nec miseram meam urfii thv uB\iuvuov rcupiSnrtrto\tuvuiru TCOWOV; vSpf
canitiem postmulfoslatoresconlumeliose
,.u»>: y>AAJ .VYV >£"D x-vr> ..VT.J-^T>v- tfaciatain
vtvrwrrr...-:.•.,.;•.. V'..vr apxynvxuuuravs.
despicere.
— Ante omnia ut a vobis docear oro an IlobSs uaflseveeVTtSoJXiu evceyof,
7CAP.VI.
3:1-Ti- ,-. .VO,: :.>•',-:, - (j J. "'.*.- •''•.•'. "' '-•j••' TraVTtuv,
-::,t jrj;, '.i.ln;;. ,,. ;: •.•. irap'vuS>v,
F-..' •'. -^ un.,-.,. f»>
hac miusta ue T>jv KtStxov TauTirv SITS
me J.-V-KI-J
-,>.-?
m
oportcalt w -t.e -r-.So1:0depositione iv',: v.-r ,. .acquiescere, TEpiiVat
?:. •>-<••* "-,' ?'-"•', '" ' :-"'l:,- '.-: xaoatpstrtv, I ' * . , >: "». Tr,t '*,
an non; veslram enim sentenliam ". exspecto. Quod si yup vuerepuv Tcpoautvai ynfov. Kav xsAsucryjTS rots xu-
sx ,-!.-;' -.'wJJo.m JW>' . vov.-,!fj.v:va. ".... -; ., »". ,i,v :
in judicatis manere me insseritis, manebo, neque 'G Tai|oj(pto-a/j.s'votf 5 r.. EttLestvat,
.... luusvw xai ouSsvIavSpeorrtui
: •„•< •<><•/,>-.
V i.\:. •.'.»;...'SJI, ir~,-
TO '.',< TOU ©SOU xat trto-
ulli hbminum deinceps molestus ero, sed rectum Dei svoyAijo-ej «jUa
Aotrrov, ptEvtu axAevs;
Salvatonsque nostri ludicinm exspectabo. Me qui- •rijposT liteeov xptTYjptov. TS<uoi oi, tu? 0 Ss(T7r6TYif uuppipei
et .v..\cura esof, oy rtuvs pti\ei xal Stitr):,aW.duovovTOU
em, tesiis estDominus Deus,
o™'«i?a :vjvcr >,;•.},. ,.;. •honbris
o. 10 : >-\?gloriae .•;;•_ uivovo-xavSd/Vbu" ytyevn-
non taiigit, sed scandau quod lniectum est : qma OTITcoWai TWV ce7r»\ouo-T£peov, xai uu-
multi »e simplicionbus, aique Av no «.-j,-
masime .w iiui ex .-\ diver-»- \taru ei ix (Siayopcov atpscrseav rcuphuaiv<%a>ypnBivrt:, TtJ
.orj-::i, , .;:Jitwr^~ v.-v'.! J.
sis •Iisereaibusopera :, rnostra cmerserunt,
•»-. .:.'-•;•'•.> cvi> -;, sedem ',:' lllo- Bpbvo> rS>vxuruxptvioirtnv icpoatxovrt; aiptrtxov; tcrcoj'
ca-v -'•i^;JVW.V..,:;i n,,;;
r.im qui condemnarunl, attendentes, haereticosnos ^ptaf u7ro»\)j>jVovTat, TIJVTOU SoyuaTOf dxpt§£tdvxaTtSEti
fortasse existimabunt, >:r.-... cum dogmatts w. .(, ., -; ou Suvaptsvot'
perfectionem OTtToerouTOV %povov£7rto-x07r£uo-af, ouv
rt.-v >v*; j\JT.,t«x>;; :; . ..v;-;-.vf--
perspicere non possint, quodque v-Trsv tot annis otxtavsxTUcrdttijv, ouxiypbv,ovx6t?o»\6v, oiiTacpov, u\\i
iSvc .«•'-..->> • «-? 5oT>vr.x>vr..j\* -s::}; episcopatu ,0; ;.-j\.-...
"gesto, nondomum , acqureierim, non agrum,
,>>.visu.:.:>-
. .\-,T.'«r».u\, >; non :<:: obo- - rhv ocJrouurnvTtevitxv,xae Ta 7rapd rS>vrcuripoivei,
non sepulcrum:* >:• sed sponlaneam huu; i\Bovru ixtivaivTS),SUT>)V
'''' '»• utri :r ' rhv
lum,'"'« pauuertatem
>* ' ,• - SUSOS-
-- . Stavstuas-,
fT- >".?< etl«:i : r-rvi»vj-.-v\-,v :! >:. V"» '}- :,'''.• 1 .....;
amplexus sim, ea a
quae pareniibus ad nos perve- eof Icracrtv a7ra»TSf irrjvoe swav otxouvTSf.
neraht, post illbrum mortemsiatira distribuerim, "'^ ut
scirjht ohinesvqui habTfaniin Qriente.
°
(JAP."Vlii—-Prae brnhijiusauiem' sacrum Deoque " Jlpb Si Tcuvrav,JJXETSUU TIJVtspdv v«eovxat rS>Qea
,- >»• t, : ;v ,VM(,I;V 3 ;«..;•.:..•,( ;,;r ;>: .+.
charum caput vestrum obsecro ut precipus mihi opem fi\nv xeftWhv,itapuaxuv ttotTWV7rpoo-su->;wv TIJV |3o7j-
eFaiixiliuni 'fefat.vKic^pef revefeiilisslmos Deoque 0stav. TauTa Sta TOJV sv<\aSso-TdTtov xat PsojnjVso-TaTtav
cnafi^simos presbyleros' Hypatiunii et Abramium Tcpea§yrepo>v ''Xrcurtavxui't\.Spup.iov rS>vxopSTrto-xtwreov,
chorepiscopos', et Alypium monac.borum qui apud xat 'jJ.J\u7rtou TOUEtjdp-j/ou TWV 7rap!ijfttvuovaô-JTwv rf,v
siint :exarchum,
hos; .--;: sanctilaii vestrae ;i S?. ..: : xiutripuv uytoiavvnviîSuû. 'S.TctiShTtep
sugeessi i[-i tjpaptstv
,, ,>r,:.: . >>:,:; :.::-lv vvr.v._•>
quandoquidem ne ad yos952'COI;t<?,n!^(,rem> rejS-'a~ jrpof vptu; T«TWV jâcrtXizwv •ypauttaTtuv irciaxs Staui^
ruhi
vi , iUterartirn
, ;;>.••» ..'.; ;viiicula
; JJ.-.Jretinueruni,
.-.v";>oji,vt* quemadmoclum
:.--'v<>)..\c-.'.- 951 <vaictpoyv
xai roy; aWoii;. Kui Tcupuxu\S> rf,v
» Graecustextus habet e-rt-/.a/\ovjfi-sveo. JITerbumau- in Lexico Roberti Conslantini invenire lirebit. Hinc
tem tTciv.ukiauut pro appeljare ad,svperioreni.jutjicem appellantis>polius qiiam invocqntis signiflcaiinHem
peqiienteratcipitur.Ua Acior.x. xx;viy. \\:Ruiaupa Metii. inlerpreiatio expressit )iis yerjiis. a|iud .liaro-
2iit^3yuai,Cmsafepi appello; eiJo. Cjinysosiouiusin '
nium loco,alleg;uo 11.121 : <%upplko .e(..obêcrq%t
epi&lula ad Inhiicehliuin pa-pam apud pousianlium mihi appellanti.juuum vestrum et rectum judicium
epislv4, p. 7".?, }fuS>v aiivoSoviiitxu\a\iy.iv6>v, >nobis ppem(er,at,«tc. De bac vero Theedoreti appellaiione
iunodum dppetiaiittbus. Alia tria.Plutaiithi. exempla vide nostras observaiiones in Quesnelli disserl. 10.
8S3 EPISTOIiA«II. 85 i
et alios. iU janctiUIflm wstram oio ut u jpatexno,j\.vusrspav batornru, xui IStiv avrov; TcurptxS>;, xai vas
iflectu -illosvideat, et-sincetasvaures,«eitjras-i!lisl>e- ax\tvei; iiuoiv ixoi; svp*veX; ocvvoi:Tcapaay^vv.xai TO!
nignas praiheat, et,calumnus j,exatam ac sine causa «uxotpavTOuusvov xai ud-ntjviroktpjovutvvt
uov ynpusri)s
iu.pugualam senectutem meam sludio et proyidertia vjj-zvipu;ai\iS>aaixuSspovtaf,xat icpbTrdvTwv T>3ftTci-
vesira dignelur, tum ante omnia fidei insidiis appe- SovWsvopivn; 7rto-«wf7ravTicrSsvst xai tpuXd-
tppovTttrat,
lilae quam maximampotest curam gerat, paleuiam- -IJatTatf exxJ\uo-tatf TOVTcarpipov vlnpovixhpurov tva
,que 4êdilaleni ^cclesiis integram eustodiat.-:ut xai ru; ivri TOUTCOV dvTiSoo-stfSel;»TaivuS>vf) aytbrnt
pro his eiiam paratas remunerationesa munifico et TcupuTOU ueyot\oSi>povSstnroTou.
liberaliJftttuiiaosanctitas veslra reeipiai.
ADMONiTIO IN SEQUENTIS EPISTOLJE FRAGMENTUM.

1. Insigne quod suliiicimusepistolje Anatolii fragmenlum, ex quo hunc post Flaviani morlem ordinalum
discimus, e codice Regio 940a Coteierio editum fuit inter EcclesiaeGracse Monumeiitatom. I, pag. 66- Isiud.
Quesnellussecund* Leonis editioni inseruit, praemisitqueepistolis 69, 70 et 71, datis mense Julio an. 450,
in qujbus de ipsius Anatalii ordtnatiane sermo est. In observationibusaotem ad hoc •fragmeniiimafflrmal,
cirpa hmc tempora(praedictarum scilicet epislolarum Leonis")Flavianum obiisse; cui proinde Analoliu>suf-
feclus,'circa idem'tempiis eam ad euhidem Lebnem epistolam dederitex qua hoc finginenlumexcerptum
fuit. Non a&seutimiir. Flaviattuin enim paulo post Ephesinnm latrociniuni habitum inense Augusto anni
»149,.inierpianus «,oruniAaut6us in exsiliuoidjicebaturgloriosoad Christumfine transisseeodeman.449te>>iaiur
Prosper ljnChrnnico. ConciiiitHistoria Euiycliia.nistarum,qna: eum, dum in exsi.Iiuu)dcportareiur, ipso in
'ilinere apud Epipam Lydia- civitaiem defuiicium indicat. Potuit quidem haec roors a Flaviaui iuimicis ali-
quamdiu occuliaiiobConstaiitinopolitanos qui illi maximefavebanl : unde archimandritai, cleruset populus
CoaslanlinopoliUinae urhisqui ad Leonem litteras dedere cilius circa Octobrem an. 449 (ul colligere licebit
ex adinonitionein enisiojam59). ejusdem episcopimortem jgnoraliaot. At nihilominusAnatoliuinordinatum
fuisse ante iiriemanni 449, ex Theodorb leciore nianifesiiiin est. In fragmcntis eniin ejiisdeni a Valesiocol-
lcctis, ordinalione Analolii ac nonnullis ejusdem ordinaiionis circumstantiis commemoratis, ait: Agebantur
autem limc consulatuProtagenis et Asterii. Igitur sub finem ejusdem anni ha?c epistola ad Leoiieui scripta
videtur; siditet alia ordmatorum ejus, cujus lix meniio in episiola 71; nam slatiin posl ordinatiunem ejus-
modi epistolaescribebantur.
2. Siib idem tempus de eadem re ad Leonem litteras dedere Theodosius atque Pulclieria, et omnes hac
epistolsesimul videntur iransmissse. Nondum tamen Romam pervenerant mense Marlioanni 450, ctiin Leo
scripsit epistolas60 et 61, in quibtis Flavianum adliuc vivum prsesumit. Eas ponlilex accipere potuit mense
Apriti vel Maio; cujus moraequid in causa fuerit ignnramns. Ciim autem dillicilem rem proponcrent, qnre
maltiriorem consuUationemOagitabit, forte hac de re Leo liabuit illum tractatum, cujus gratia Pelronium ct
{iegjiliiiuGallicanos 4iu se reiinuisse scribit episl. 67, ad Ravennium, in quatn vide annot. 2 (885 d). Uxc
quidein Anatolii causaadeo mag ium pontiiici negoliumfacessivit, ut qualuor legalos eligendos, instruendos,
atque Constantinppplun transntittendos crediderit, quoii non exigoam in respondendo dilationem flagitabat:
.unde nihil mirum si epistote 69, 70 et 71 quibus hac de ordiuatione respondet, daiae fuerint mense Julio
anni 4oU.Interim boc fragmentum excerpium ex Anatolii epistola, quaestatim post 'ejus ordinationem ante
linemanni 449 exarata fuit, cuni ceria dies ac mensis lateat, prcemiitendumcensuimus epistolte Leonis ad
Theodasiuin, <yixtiie iJ5 Decembrissignatur.
EPISTOLA? LIII,
seu /
BPISTOLJE ANATOLII CONSTJVNTINOPOLITANI EPISCOPI ADS. LEONEM FRJ>GIVENTCM.
De ordinationesua.
954 E* epistola
"" ANATOLU Constaptinppolitani ad B ] 853 'Ex T"JfiTciaro\r);'Av«TO»\eou KwvtTTavTivoUjTcttetuf
'" " LEONEH Romanura. TOV 1
Tcpb: 'Pi>un: AeovTa
Eteni» piissimus et Ghristi amans noster impera- Kat yup b evaeSiaruro; xui fit\bxptara; hp.S>v. Batrt-
.or Theodosius, qufcuncta in secundis post res ad \%v;QeoSbato;,b Sevrepuru \otnu rS>vBtiuvhyovutvos,
Deum pert|nentes ponit, cum sanciissima Constan- rns iv TLo>varavrtvovTcb\st uytoirurnsixx\naius TOV 7roi-
linopolitaqa Ecclesia pastore orbata esset, deberet- fiaivovTO? x^pzvavan: bfet\pvan:TSTU^SIV, TOU TauTijv
que acciperequi eam ppsset regere, plurimam ejusce iBvyutSvvauhov, Tc\tiarnv TOUTOU 7roMo-a(j.tvofTijv
rei curam suscepU. Ac primo qgidem demandavit fpovriSu.Upbrepovuiv iTtirptyjtrS>xur uvrf,vev\uSea-
religigsLssimo ejusdem urbis clero ut ad gubematio- rirtp vlfjprproxi; irctrnStioripov;ti: $Tctaruaiuvutri
nem apiiores decernerent cum probatioqe, sibi ele- Soxtuuaiu;^nfiauaBut, rhv irci\aynviuvrS>TOO 7ravTuv
etionemomnium praecipui reservans. Deinde ip his ixv.pirovruutevauuevo;. Etru Stxovoiusipirpov iv
exorla immoderata dissensione, cunctisquehinc erga TOUTOJJ uvufvtian;, v.ui.7ravT6ivivrtvBtvTttpiTCOWOV;
multos in varia studia scissis, jubet imperalor cqn- utptZpuivoiv ru; yjiiua;, x£j\s>j,st
Toif StaôvTtzffiv Tip
quiri clericos in r^gia urbe etiam ex aliis ciyimjbu,s Bao-tûouo-ifj, zai si; iripuv Ttb\eo<<v,rtvS>vevexev,ot«
cb quoedam(ila ut fit) negotia degeates, qno inler avptSaivtt, vpttS>v,x\nptxov:
uvtptvvc2aBut, if w rt
illos prasstantior absque 956 u"° afifectuin episco-1C TOVix TO-JTcov uuttvov [Leg. uueivo) vel tiivintvova]
pfrlem drgnttatem promoveretur. Quod cum factQra, 955. &#? u4o''ii»- tis rhvt.7rto-x07nrjv
TcpoarcaB.eiu,; Tcpouytf
AJ, jtps| enfct. 51. Quajauiem erat 55, nunc 1A.Scrinta sub flaemanni 449.
885 S. LEONIS M.-.GNIEPISTOLJE. 856
fuisset, poslea placuit iis qni in cuncta potestatem A fliijvat.
Ou7re>sytyovirfof,?5o!;ejtatrravTOIC xpurovtnrSr»
. obtincnt, permitli clero eleclionem primatis. Et ecce OJ\<UV, x\hpo>rfrvintjXoyfrv
£7riTioa7rrjvat TOU TrptuTEUtmof.
-suffragi.iin me omnium minimum venerunt; non Kal iSaiitpflavettynfosiT? iui rbv eJ\a%to-rov , ouxara
uW' tvu 7iavrtufiv iuoi evSe<%nrut
propter juslitiam mearo, sed ut Christus Jesus in me rhv iufrvStxatoavvrr»,
ostenderef omnem patientiam suam, juxta Aposto- Xpiarb; 'htaovs rfr» icuauv uuxpoBvuiavOUTOU, xuri
lum (I Timolh. i, 16). Unde id operis incubuit san- TOV a7roo-TOAov.*06evyiyovevepyovrii hiSnuovanuyicf
rUe synodo episcoporumConslanlinopoliversantium, avvbSo),uvvTctpBirto; i\Btiv.
ti; rhv irc' iuoi -êt/soTovtav
ut ad me ordinandum sine mora prncedercnt.
» bigi potest, hoc nos purissime credere, hoc constan-
EPISTOLA LIV. ter asserere, quod etiam venerandi Patres, quondam
b ADTHEODOSIUM AUGUSTUM. s apud Nicseamcongregati, secundum fidem Symboii
SYNHPSIS. — Nicmnmfidei se inliwrere scribit; Euty- credendum et confitendum sacratissima auctoritate
chen non minus quam Nestoriumesse tlamnandum; sanxerunt. Nos enim, venerabilis imperator, sicut
conciliuminlra ltaliam haberi poslulat. Nestorii dogma perversum merito analhematizavi-
LEO urbis Romac episcopus THEODOSIO semper Au- mus; iia jusie etiam liorum impieiatem, qui verita-
gusto. tem carnis nostrat negant a Domino h nostro Jesu
Pro integritate fidei catliolicac Christianissiinum Christo susceptam esse, damnamus, Gloriosissime*
principem convenit esse sollicitnm, et hoc indefessis B Unde si pieias veslra suggestioni ac supplicationi
precibus divinam misericordiam posco, ut cordi ve- 957 noslrse digneiur annuere, ut inlra ltaliam ha-
stro id quod esl veritaiis inspiret, ncque falli vos in beri jubeatis episcopale concilium, cilo auxilianie
aliquo c humanarum xmulationum fraude patiattir. Deopoterunt omnia scandala, quse in perturbationem
A me autem atque ab omnibus catholicis sacerdo- totius Ecclesisesunt commota, resecari: ul per uni-
libus quae evangelicaed atque aposiolicrc fidei pietas versum regnum veslrtim calholicse fidei integritale
defendatur, satis plene ac lucide • litieris meis, quas 958 servata, et pacem Christianam manere, el ve-
clementiam vestram jam dudum per famulum vestram apud Deum crescere gloriam gaudeamus. Data
strum EPIPHANHJM tribunmn, qui prohac causa mis- 1 octavo kalendas Januarias, Asiurio et Protogene
si;s esl.arbiiror accepisse, f reseratum est: nec am- viris clarissimis consulibiis.
0 Al. 23. Qiitf aulem antea 54 erat, nunc 70. Scr. de epistolis deperditis nuni. 38, S. pontifex detexit;
25 Decemb. an. i 19. et idcirco tum in hac, lum in aliis subsequentibus
b Relegimus hanc epistolam cum mss. Vat. et Ve- epistnlis Nicxnam fidsin expresse profitetur; ita la-
nct. collecli iiiis 12, ex qua edila fuit a Merlino; ac men ul simul declaret ab hac fiilenon minus Nesto-
cum pracstnniis-iiiio codice Ratisp. col- rianos. quibus Euiychiani maxime adversabantur,
ect. 19.
firsesertiii) quam Eoivchianos ipsos plurimum dissidere. Confer
< Anliquiores vulgali, humanarum calliditatum C annot. 5 (col. 886 «) in epist. 67.
(emulaliottepatialur. Quesnelli lectionem nostri quo- h Ex eodem Ralisp. supplevimus vocem nostro.
qued codices approbant. i Erat in ediiis octavokal. Juniat. Haecchronica
Voces alque apostolicm addiditnus ex memorato notaiio ipsi Quesnello suspecta fuit : unde hanc no-
cod. lialisp. Mox edili ante QUCJII.,defendot, non tatn eidem subjecit. < Cuoi ex epislola 27 (nunc 31)
lattien nostri codices. ad Pulcberiam disertis verbis lestetur Leo acccplas
" Intelligit epislolam 44, quam quidem Epiphanio a se lertio itlus Maias litieras syuodi a Theodosio
tiibuno trailitun ex eo colligimus, quia per Epipha- convocatae indices, mirum cur de eadem synodo
nimn direcla fuit epistola 50ad Coustaminopoliianos, nullam apud principem memionem faciat. Forte dis-
quiT!sub iuVmteiiipns scripta quo epistola 44, ad im- siinulandum censuit pontifex, nt liberius synodum
peratorcm data esi, liujus prsesertim nansmiiiendre inlra ltaliam cougfegaudam postulare a Theodosio
occasionu eidem Epiphanio iradita videtur. Confer posset; vel dicendum in aliemlra epistola mendosum
epistolam 59, c. 2. esse numerum dieiaut mensis. > Adde quod in solis
f Editi ante Quesn. cum mss. collect. 12, ratum litteris post Ephesintim latrocinium scriptis et daiis
est. Corrupte. Emendalionem Quesnelli noster codex die 13 Octobris ac in sequentibus concilium in Italia
Ratisp. conlirmai. se desiderare Leo indicavit, ut remedium afferretnr
* Nicamie fidei aperlam professionem facit, eo scandalis, quae ex eodem lairocinio orla fuerant.
quod Eutyclics ejusque faulores solam lianc fidem Epiplianius etiam, qui in hac episiola memnraiur,
efferentes, ut paiet ex ipsius Entychis episl. 21, insolum mense Octoliri Roma discesserat cum epistolis
ler L' oninas, nollenl cogi ad duas naiuras in Chri- JJ 44 et 50, ut innuimus annot. 4 sup. '. Igiiur in
stn prnliietidas, perinde ac si id contraritim esset raensem Junium cerlissimum mendum irrepsit, ac
Nicisito Symbolo, cui nihil addcndum praedicabant; propterea non minus erronea estleclio laudatorum
et hoc noinine se veluti caiholicos venditantes, econ- codicum colleciionis XII, qui solummodounum diem
ira caiholicos a Nicsena fide desciscere traducebant. anlevertunt ix Kal. Junias. Emendavimus autem
llioc Thcotlosius ab Euiycliianis deceplus, smpescri- ex prseclaro codice Ratisp. ex quo facili librariornm
psiisenon permissiirumut a Nicsenasynodo s.icerdo- lapsu Jan. in Jun, migrasse cognoscitur. Ex hac
te- Dominideviaient. Vide epist. 69, c. 1. Hanc Eu- autem emendatione alia plura corriguntur et com-
lycliianoriim artem aique censuram solnm post pseu- ponuntnr, quse alias magnam confusionemapud eru-
dosynodum Epliesiuam ex posterinribus nuntiis et ditos pepererunt.
ex receniibiis Theodosii litteris, de qmbus in dissert.
ADMONITIO IN SEQUENTES IMPERIALES EPISTOLAS.

1. Cur epislolaesequentes Leoninis inserta; fuerint, probe notavit Quesnellus in brevi admonitione eisdem
fpistolis pratmissa his verbis : Ex epislolarum subjectarumterie manifestum est scriptas eas fuisseeonsilioet
857 -'^ -" EPISTOLA LV» 8!>8
horlatu snnctiLeonis totiusque synodi, ex qua et cujut nominedattv sunt superioresponlificislilterm. Has igitur
pro utrarumqueafinilate lioc locoexcuder.dasputavimus.Nam et cluriorem illius synodi nobis ingerunt notiliam,
cujus locuiii, lempus, maleriemaliasque circuntslanliasaperiunl; el ab ipso Leonedictatm videntur. De quibus
plurain disserlatione1de Vita et rebus qestisS. Leonisad amtum449. Ipste episiola; tres imperiales ad Theo-
dosium. et alia ad Pulcheriam Leoois consilium palam testantur; has vero ab ipso Leone diclatas nibil indi-
cat; quin nounulla Leonin;.' scribendi raiioni iiaudi|uaquam congruuni.
2. Qunsid lempus vero , cum omnes lum quas tradilae lum quc redditaefuerunt Augustoriimepisloloe,in
una Clialcedonensicollectiooc exliibiiac,chronica notatione rareanl, alii aliieropinaii siini. Dei|iiatuor priori-
bus epislolis in Orientem missis in prunis statiiendum est. Toium pendet ex interpreiatione illorum verbo-
rum Valentinianiepist. 55 : CtimadvenissemRomamad Divinilalemplacandam,seqnenlidie ad basilicamapo~
sloli Pelri processi, et illic posl venerabilemnoctem diei Apostoli, et a Romanoepiscopo,et ab aliis cttm eo ex
diversis provinciiscongregalis rogatus sumscriberelummansuetudini.Ex rrciiatis autem verbis co'ligiiur Va-
leiitiiiianiini Rnmam aocessisse pridie anle festivilalem aposioli Pctri; die iiutem sequenti, id est ipso die
fesio ad basilicam apostoli Peiri processisse; et illic post nncturnum ofliciuma Leoue aliisqne episcopisqui
ad id.m festuni conveuerant, exoratum fuisse ut ad Tlieodosiuinscriberet. Idipsum Placidiam et Eudoxiam
Auvtusiasrogaias fuisse, ex aliis earumdem episiolis liqtiet.
3. CardiualisBaronius ad an.449, n. 164, arbiiratus estbas qiialuor epislolas eodem anno scriptas fuisse
postdit-m dedicationis basilicseS. Petri, quoecelebrari s-oletdie decima octava Novembris, et ad eani tlieni
usqne relemos fuisse exisliinat episiopos, qui synodo Romanaesuperioribusepislolis 44 et seqq. tiiemoralas
interfueraiit. Sed praeterquam quod non e-t verosimile episcopos, qui ui kal. Oclobris in Urbe convene-
rant, per quinquaginia dies Romsefuisse deleuios absoluta jam synodo die 13, aut seriusi5 Octobris, ut
liquet ex epist. 44 et sequentibus; pra?ter hoc, inquam, nullum antiqumn documentum superest, quo pro-
belur Leone poniilice dedicationem basilicaeS. Petri celebratam fuisse die 18 Novembris.Adde quod Valen-
tinianuman. 449 Ronuc fui-se nullum aliunde indicium est; nonnulla autem suppelunt documenta quae eum
anno 450 ibidem exsiitisse probant.
4. Qucsnellusdiss. 1 ad an. 450, n. l.Baronii sententiam impugnans, in aliam apertius errnneam transiii,
contenilens has epistolas scriptas fuisse post festum S. Peiri die 29 Junii an. 450. Error ex duobus mani-
feste detegitur. Primum quia hoc anno Valeiitinianus Romseerat mense Martio, quo lcgeui edidit Novellis
insertam lit. 7, de Indulgeniiis reliquorum, nec non mense Aprili ex tit. 38, de Navicnlariisannuis, eic,
ex quibus dies festus S. Pclri, ante quem ille pridie Romam atlvenerat, die>29 Junii esse non potesl. Se-
cundo quia cum Theodosiusobierit die 28 Julii anui ejusdein 450, si post diem 29 Junii scriptueac missaead
eum fuissent epistolac, post ejus morlem Conslaniinopolimpervcnissent, nec potuisset alias, quaeexstant,
epistolas reddere. Alius igitur dies festus S. Petri cum Tillemontioet P.igioqtiaercndusest, et anterior qui-
dem die ui nonas Martii an. 450, quo memorata lex de ludulgeutiis relit|uorum data fuil. Ex antiquissimo
Kalendario Bucheriano, in quo dies festi Romanas Ecclcsic notanitir, discimus viu kal. Martii Romseceie-
bratum fuisse festumhoc titulo ibidetn signatum : Natale Petri de Cathedra. Iloc ilaque anno Valenliiiianus
ciiin Augustis Romam pervenit ix kal. Martii; ipso aulem festo Leo cum episcopis ab eisdem petiit ut ad
Theodosiumscribereni. Porro ex Placidiaeepi->t.5,Sad Pulclieriam colligitur eos scripsisse antequarn eam-
dem Pulcberiam bonae causae favere ex ipsius lilteris exploratuin fieret; alias hujus rei aliqua ineiitio a
riaeidia eideni epistol-jeinserta fuisset. Id autem Romaniiuiot.iit ,-ioiediem 17 Martii liojiis anni 450, quo S.
Leo hac de re gratiilaius Pulcheriaj dedit epistolam 60. Igitnr <|uatnor priores epistole exaratae fuerunt
paulo post diem 22 Februarii, et ante diem 17 Martiiauni ejisdetii, ac pirobabiliussub Februarii fiuem.
5. Ciiique epistohe sive a Valentiniano, sive ab Auûslis scriplm Quesndlus subjecit epistolam quam
Tlieodosius reddidii. Nos colieclionis Clialceilonensis methoilmn et raiionem eliam temporis sequendam
putavimus. Ut aulem idoneum intervallum iribuaiur transmissioni litierarum, Tlieodosii epistolaein Aprilem
referemte vidcntur, ac proplerea post epistolas 60 et 61 scripias mense Martio easdem locavimus.
6. Quamvisprobabilius existimemus omncs lias opistolas scripias fuisse Latine, uti Lalioe pariier scribe-
bantur leges, etiamsi iu Oriente darentur, iuieriisse tamen crediinus originale Laiiuum, solamque siiperesse
Gnecam versionem, et Latina exeinpla, quacad no> transuiissa liienuit, esse aniiqnam inlerprelationem cx
Graeco, eamque ab liomine lucubraiam Latini sernionis miuus perito, ut constabil ex aliquot locis valde
obscuris ct pessiuie reddilis, quc Augvistorumoriginali nequat|uain congruunl. liac etiam de causa notatio
tempons a Graaco collectore semper omissa, iu Latiuo textu pariter desideratur, qusesuppleta loit, cum
Latime Chalcedonensis collectionis auctor Latina originalia inveuii. Confer Piaefat. in episiolas num. 36.
7. Nunc titulum, qui tribus imperialilitis epiblolis 55, 56 et 57, in collectione Cbalcednnensi praeligitur,
exllibeinus.In Graecacolleclione sic : Bsiovypuuuu xuraTctpupBiv, rovro uiv TOUSetriTOTOu huo~>v Ovu\ivrtvtuvav,
TOUTO Si rn; Beiu;uvhun;nj\axi§taj, ou uhv uWuxui rf); Tcpoaxvvnrn; UuaiKiSo;EuSorJtaj.icpb: rbv rn; Btia; pjij-
ptn:©eoSotrtov, o>arexe\tvaut evroi; ftiptat rn; '\ru\iu; avvoSoviTctrthaBrjvut.In Lalina verOnostli COdiceSila
redtlunl: Sacrm litterm lam a dominonostro Valentiniano,qitama divm memorimPlacittia, nec non et Eutloxia
Augustaad Theodosiumdhm memorim,ut juberet in partibtts Italim conciliumcetebrari.
EPISTOLA « LV.
VALKNTINIANI 1MPERATORIS ADTHEODOSIUMAUC.USTUM.
962 Domino' meoTnEODosio, gloriosissimo,victori A 961 T£ Starcbrri@toSoaio>, ivSbc]a>, v.uirpo-
vtiojTJi,
ei triumphatori, perpeluo imperatori et patri, VA- uiavitpBatrtXiJt,
Tcutovx<j>. xui Tcurpi,vvxnrr);OuaXev-
LENTINIANCS gloriosus, victor ac triumphator sem- Ttvtavof,evSob\o;,rpoTCUtovxo;, aei f}uat\tj;, v.uivio;.
per Augustuset filius.
Cum advenissemin urbem Romam ad Divinitaiem Hupuyevouivov jtou ev rri icb\tt 'PW/MI eljeuiyievtirao-flat
placandam, sequenti die ad basilicam apostoli Petri TO6eiov,T^ e7ttouo->j huipu iv TO> svxrnpioiTOU airoo-TO-
processi, et illic posl venerabilem noctem diei apo- \ov \~lirpov7r/3onX6oV xaxettreperu rhv atSuautovvvv.ru
stoli, et a Romano episcopo, et ab aliis cum eo ex rh: huipu; TOU a7rotrTO»\ou,uTTOTe TOU 'Piiun: iTciaxbrcov,
' AI. post epist. 47. Quaeautem erat 55, nunc 74. nteo, et dein habenl glorioso. Lectionem mss. coll.
Scripta sub GnemFebr. an. 450. Chalcedoncnsis tum nostrorum , tum Baluzii edi-
b Vulgali Gr-jcco textui cohaarenlins omitltint dimus.
m S. LEONIS MA;GJSJ JPLSTOLA. gft
4ix$r»is pctwinciis,congi;ega,iii3 roâtqs ,gumvScribereA W f* &&#v -WSt1&P$A?,f?WV«wfTcupxtSivtrvvr-,
vestrae mansuetudini de flde, quaecum sit conser- " pUvoiv, •/^tiufiijv
ypatfiut<rcpb{ rhv am hutpbrnra icepir..;
yatri^qmniumfidefiumanimarum,dicil;urperiurbaia: TcijarfoiS' n Ttf ?$?? £•*«/> Jr-ovo-arcaaSivrSiv rctarevov-
quîn nos a nostris majoribus traditam, 4,ebemus .ocwvjJtyXsiViVysyai jirap^xBai' $v hptti; ircb rS>v
cum omni competenti devotione defendere , et di- Tcpaybvuv nxupuSpBtXaav, bfttkouevue.rurf)s Tcpoanxovan:
gnitatem propriae veiierationis bealo apostolo Petro xuBoata>aeu>: exStxeiv,
-•>' xui rn; iSiu; •evkuSeiu:rnv itiuv
; ,- ,''»•
Iniemeratam et jn nostris temporibus cqnservare: Ttji*^j^to>#vqarp,}o> Uerpaiurpanrpvxui evTotf hut-
quatenus beatissimus Romanae civitatis episcopus, xipois xpbvots5iatpui«TTetv'tva 6 paxaptb>ruro;ircv-
liri" principalum sacerdotii super bmnes antiquitas o-xoirof - , • •- Tvijf,-•• o>
' rhv
• ;• • i Tcb\eo>;,
Pojptattuv ; ,' iepoiavvnv
, ,
xurit
ponlulit, locum Jiabeat ac ,facuUatemde iide et sa- Ttpiirwyn upxatorns,Tcupiaxst Xwfav rMl evrcoptuv
cerdotibus judicare, domine » sacratissime pater, el iXitv rcepi re Tciartpts xui itpioiv xpivetv, 2io-7roT«
venerabilis imperator. Hac enira gratia b secundum ayttiTaTeicurep, xui aeJouauts tSao-tXeu. TOUTWV yup
spleipnitatem conciliorum et Constantinopolitantis •âptyxara TOeBp;Ttuvrj-uv63tav xui 6 rf)s Kaivaravrt-
cpiscopus eum per libellos appellavtt, propter cpn- vovicbhoisirciaxpTcos uvrbv irctxa\iauro Stu j\if?e)ôv,
tentionem quje orta est de fide. Huic itaque postu- ivexa rns * avaxuijjiaff»f<j»t»\ovetxtaj Ttept rf)s rciareois.
lanti et coniuranii salutem jioslram communem an- ' TOUTO OUV •
III .•»! ' < rV- • ' ' > iv- ' g atTpuvTt,xai eveu-ôjjteviu rf,v xotvw O-WTU
nuere 9641,c»n êgavi, quateuus ad luam mansue- jotavhupv, eTrtyeiJcrat 063 pvxr)pvnaip.nvTOrcpbsrf,v
tudinem iiream petitionem ingereiem, ut praedictus ahv huepbrnrurhv i[inv utrnatv otxetS>aut'tvu b rcpo-
sacerdos congregatis ex omni orbe etiahi reliquis \exBeis itpevs, avvuxBivroivix rcuans T-ijfotj»,oufte'vijf
sacerdolibus intra Itajham, omni praejurj,icio,sub,moto, xai TwvXotirwvtepe'wy,evTOfrf)s 'Irukiu;, Tcuvrb;rcpo-
a principio omnem causam quae vertitur, sollicila xpijiuro; u-rcoxcvnBivros, e? ujrap-jvijrTijv arptfouivnv
probatione
' ',''; V[ff 'cognoscens,
>-. "'' ' '/sententiam
''-•' ' 'ferat,
V quam
• fides
..." uiriuv TttfpovrtauivfiSoxtuuaiu.Stuyvov;, 'e\aiari rf,v
jt ratjp yerae piyiii.itaiiscxposiulat. tôn debet enim ftfcjifuaiv,«v h Tciartf, xpi b cf); it\nBov:Betbrnro;\b-
noslris lemporibus " contra religionem lurbarum yof arratTet.Ou yup bfti\ei iv Toff hutripot; xuipoi;
petulantia praevalere, d dum incommota fldeshacte- xatvoTijf9/orjo-xeiaf tiauytaBut BopvSaTcporctrtiu;,iau-
nus luerji^consjervata. Ad perfeetiorem vero agn,i- JsuTPV) Trjf Tciareai:ptixP'! ê Stufv\uxBtian;. lifb;
tionem vestr;e ? divinitaj.is, direxiraus eiiam f gesta Si re\eiuv ilitriarrxajUav Trjf oîjfSetoTijTOf aTreo-Teiiaptsv
per quseet desideriaet exclamationes omnium pietas xai Ta Tcercpuyuiyu'St o>vxui ru; STCiBvuiu;, v.uiru;
veslra cognosca'. TTOVTWV, * ji xuruuiBpt.
ixfHohaet; v»y-5Tipaeup-sSeta
JEPI»STOLA «tyi.
« ... PLACIDIJG
GALLJC - ,.. .^ ,.AUGUSTJG
.. , AD r THEODOSIUM,
., , -•>,,., l
Dominq
' victori THEODOSIO et triumphatori, semper G Aeo-TrpT» f&eoSbaiu,v.uljpoTcutpyyoi,
vtxjjTip uti fiuaikti,
jVijgustofilio, GALLA VLACIDIA piissima
f-,-:"!>I"et "florens, utw , riXktf't&axipia 11 tyatStarum, xui icvBovau ,
*
perpeiua ûîista 'et pialer. uioiviufiuatkt;, xui tufjrnp
b Dum in ipso ingressu civitalis antiqnue hanc cu- OmjJtxaevaurji -rêto-oSoi Tiif-ap-j/aia}ir6),etafraii-
ram nabuissemus ut cultum beatissimo Petroapo- TJJV TJJV<Pi50VTiSa,
6T!9e(/.e9a a7ro5ouvatTiiv7rpoo-xuvrjfftv
stqlo redderemus, in ipso arjprando aJ^tariniartjris T<»jvtaxaptoiTaTtaa7rpp-T6Xtahirpu <fyavrS>ra>trpoaxv-
reverendissimus LEOepiscopus, paululum se post vnrS>BvatuarnpitpTOU uiprvpo; b evkuSiaruro;irciaxo-
orationem retinens, propter' cathdlicj|m fldem sfpnd TrofAeuv, oJViyov eTriu^wveauTOvUTCO rf); tvyjn;, iv-.v.u
nos dedevit, ipsum similiter 9)$g s.yiflmijni-jp.Q^to- I%sxtjfioXtxMf uf jrpof ripvijtf
Ttip-Tf 9j§{) av-
a7r&>Sui3a7;o-
" Ita iidem eqdices. Edili, san0{ipte pater.. .. • g$Haiis. "

Httjm fnirn re\ gratiq; qqselpcj|i)i >gts|p.rajci textus }'Haecgestaet «xp/{?mtilipiies,nec nqii episcoporum
vim melius exprimit, antiqqani tanjen ipterpretatio- congregatorum meniio innuunt speciem fpiamilam
nem edere volentibustextui inserenda non fuit. synodi habilseipsodie festoS. Petri22 Februarii an.
b Id est ex Graecoseeundum usum seu consueludi- *Sb. De quo die Vide admnnit. num. i. Dein pro
nem concitiorum. Plurajjs n<!iper>us concj/jprifig nqn exflarnqlionetcp)J.piyioneqsis habet explanationem,
upum, seil plura concilia indicai, in cjuipiisHqiuani D a'tin margine exclamationes.
phn|)j]jces;$x 'stio prlncipdiu 'sacerSolhexer*cue'reTa- .'? Qiiaperat 56, Jjunc'^. Scripta
"'' ' earlem tempore
cyâteihqiiani iVabent',^$deWs'acW$Qt\buy ; quo praiipedensr'
sicut .fuliijs'papaiVit\tihiatia';^ t Efjiii iiielius Cum. Sed npn quid melins, at quid
Alhanasii, ct Innocenlius in causa Joannis Chryso- velus inlerpres reddidit qurcreridumest,' cum antiqna
stqqii, stc., quj in Qr,ieq!.edepgjili ad gpos|p]jcam yersip exhibelur; ^Rliqua auieni yersjo, quic in i.nss.
gedem cdnfugerant. Forte etiam respicitur adsum-synpdus exsjal, jDuriipraefert.
sardicenisTs,'titf^^coiisuefudihemJiYdWrairai ** In marg/effit.Rom., uuxupiosri.ro>;codex vero
ftumponaificJJmdisertis canombus^comprob^t. Ven., uaxupitfTS.
« God. Oivittneusis Batuz.U',adcV.eimy&mnm. ? Jn marg,, etty. Ronj., v.epvttvîvj.r,.:.
Male in aliis, atque religione. Nosler Veronensis o7, ' tn edit. Roin., TOUTU L.
1 Ilamarg.
ms. Ven. , alque ita poslulat lexlus La
fuiei atque reliqiqni.
"'a Ita liiss. libri'.' Editi melius cum. Sed antiquam ' tinusrbiVWwvisttfa.' In Vuigalis male, i' hutripa" ti-
«»'«"•"•• " "! '-' 3"'-' ' '' '
vefsibneiwllamus. aiSttu.
* Sic melius aniiqui codices, quam in excusis, di- '"•'Ms, Ven., ktl faatkit.
m EPIS-TOLALYII. 862
Jorum, quem nupcr a adieramus, testeni gbjiciens, Jp.TOVre buoio>;rbv xopvfaiov Ttuv «JTOOTOJW, u xal
b '
episcoporum mullitudine circumseptus, quos ex.jn- evuyxos Tcpoatiriuev , ujtprvpa avWaSbuevp;,Tctpti-
numerabilibus civilalibus Italise pro principatu pro- arptxtauivo; rt trk^BttijctaxbTto>v, py;"rcvu; ircb ivu-
prii loci seu digniiate collegit; et verbis periniscens ptBp.r)ra>v Tcb\to>vjsvrri 'lTaJViaavvhyuyeviircbrf); ipyjhS
laciymas.ad communionemsui fletus nostros quoûe TO5tSiouTOSTOU, xat T»jfa?iaf, xat Totf pVjptao-t o-uva7r-
gcmitus provocavil. Non enim modicum detrimen- TSIV T.aSuxpvu,e.tfxotvwviavTWV ISiaivBpr)vo>v xui rut
lum est ex liis quaegesla sunt, ut fides, quae .anjjs huerepu; oiuaiyu; e?exaJ\eiro.Ou utv.pi ex TWV
'y<jij> ye•
temporibus regulariter cuslodita est a sacratissiino yevnuivaivt,nuiu, TJJVTOo-ouTOtf xpovotffvkaxBtiaut
patre nosiro Coiistanlino, qui primus imperio splen- TOUxafiojltxou xavovofTrio-uvaTro-rou8etpTaroutcurpb;
duit Cliristianus, c nuper turbata sit ad arbitrium nuaivti.u>varavrivov, b; TtpS>ros iv Ty jSao-tXeitu SteJ.a/jtiJ/j
unius hominis ,. qui'in syoodo Ephesinae civitatis Xptartuvb;, tvuyxo; rtrupuxBut TcpbsvTcakniitvi-ib;
odium et contentiones polius exercuisse narratur, ivBpi>Tcov o; rt; iv ry awbSw rn; ,'Eftaioiv' Ttpkeais
mililum praesentia et metu d appelens Gonstantino- uiao;, v.ui a^tuuxi-uy uuWavkiytrut ytyvuvuxiyut,T»i
politanaecivitatis episcopum Flavianum, eo quoo.H- TeTWV arpurtwtwvTtupovaiu,xui rS>fbSo>xuruirlhrraiv
bellum ad apostolicam sedem miserit, et ad omnes TOV e7rio-xo7rovTvjf* Ktuvo-Tav-tvou7r6J\ewf *J\autavov,Stu
episcopos harum parlium, per eos qui e direcli fue- ,jj$TOJ\i6eXJ\ov arti\at 7rppf TOV«7roo-TOj\txov Bpbvov,xat
rant in concilio a revercndissimo episcopo Romae, 7rpof7ravTafToufe7rto-xo7rouf TWVutpS>vTOUTMV , Sti
f
qui secundum definitiones Nicaeniconcilii consueli ro>viTcoara\i-jro>v iv rn avvbt)a> Tcu.piTOU eu),a6ep'TaTou
Sunt iuteresse, domine sacralissime fili, veneraibiljs eTrwxo.jrou pipujf oi rtvts xura rov; ppov; rfi; iv Ni-
ihiperalor. Hac itaque gratia, lua mansuetudo tantis xuiu avvbSovtiBiaBnauvavvtivui, Siarcoru;?ptyvorc.re
lurbis resistens, verilatem fidei catholicae religion.is vte ûaiktv Tcpoaxvvnri.TOUTOU yj(ptv h ah r)(j.epbrn:
immaculatamservari praecipiat: ut secundum formam Totf Too-oiirotf BopvSot;ivrtrtBeiau rhv i\r)Betuvuarct-
el definitionem apostolicae sedis , quam etiam nos \ov rf,v rciartv rr); xaBohxn;Bpnaxe.iu;TtupufVkuxBh
tamquampraecellentem similiter veneramur, in statu vat vrpoo-TaijaTtu. Iva xara rpv ryrcov,xai rbv oppvrov
sacerdotii illaesomanente per omnia Flaviano, s ad a7roo"TOJ\txou Bpbvov,ov xai vuei; buoioi;, &; rcponyov-
concilii et apostolicaesedis judiciura 968 iransrait- ftevov,7rpoirxuvouptev, ev TIJo-Taoêt Tgf iepoiavvn:jKjfXa-
tatur, in qua primtis ille, qui coelestes claves dignus 6oufuivovro; iv rcuat <i\uviavav,4 e'vTIJavvbSa>TOU
fuit accipere, principalum episcopatus h ordinav.it; a7roo-TO»\ixou Bpovovh Sixu rcupurceufBtin367 ^v a
quando scilicet decet nos huic maximae civitati, quae 7rpuT0Cixetvof, 6 Taf oupavoux).etf afttuSetf u7roSe-
domina omnium est' terrarum, in omnibus reve- \uaBut, TijvEjTtaxo7rriv Tijf ap-^tepwo-uvijf exbaunaeSn-
renliam conservare. Diligentius autem etiam in hoc..C J\aS>j-07r6T5 Tcpercet r)uu; Taurri rn ueyiarn Tcoktt,fi rt;
i providete, ne qund priscis temporibus noslra gene- SiaTcotvu rtuaSivvrcupxtt rS>v" y-S>v,ev tcuat TOo-s6«f
ratio custodivit, i>sub nos imminui yidealur, et per Tcupufkuc\ut. 'Er:iut\iartpov Se v.axtivovTcpovonaufha
praesensexemplum schismata generentur inter epi- uh orctpiv Toff uvo>rifppi: xpbyoi; h hutripu ytvti Ste-
scopos et sanctas Ecclesias. 6
yuj\ai;ev,if huS>vSoh\n utuivzaBy.i,xat Sta TOUrtupbv-
TOfUjToSecypiaTOf axi-auuru Tcpoxaipfiaut p re roi; irtt-
axoTCOt:, xui rai; uytairurut; exx»\i?p-iatf.
EPISTOLAi LVH.
LICINIJEEUDOXIJE AUGUSTJE AD EUMPEM THEODOHUM.
Dc Ecclesimcalholicmlurbalione.
"Domino THEODOSIO inclylo, semper Augusto, et Aeo-7roT»i 8eoSop/tuTpp7ratouxw,uti Quaikci,xotiTcurhl,
patri, LICINIA EODOXI*. piissima et perpetua Au- Atxtwia EuSo?i">jevatSearurn, v.utuvBovau,aioma
gusla Glia. jSao-tj\ifBvyurnp-
Omnibus notum est tuam mansuetudinem, curam Ilao-ive-Jv'a>arui rhv ahv emeixetavuiptuvuv,xat tuoov-
» §i'c omnes codices et Quesn. in margine. Vulgati cium transmittatur ; ulii judicium .nonijnaiivi Iqcum
audieramus. " '•'' obtinet. Sinilem Latini interpreiis barbaraiii ver.-'io-
perperam,
b Ediiionesinmargine,quosin unum e mirabilibut. nem obscrvabimus eiiam»!) ep. 58, ann. (col.^5 ' f).
« lia tres nostri, et totidem'BaInzii'codicd'.'Duo h Edili ad marginero, ornavjl. •
Vatt. omitnint adverbium tiuper. EXcusi,'p«r/Mrl>tW<t t Sic mss. Veron. el Coibert. ut in pjaeco, et
'""' '' '
sit. Deiniii ms.Chig., arbiffio'.' Quesn. in marg. Ita quoque J) vion., hisi ijqod in
d Sic veieres libri. Editi, impetens. B margine-habetiAK, luarum; leclioCqrb.exein-plaris,
e Vulgatimelius, directi (uerunt ad concilium.Sed ut notnvit Baluzius. Edili cum aliis ctidd., civiialnm.
velerem iiiteVprelatiOnein.qiiamoiiiiies nostri 'et 8a- i Vulgaticnm uno Vat., proviêre..
: luzii codices exbibent, einendnre nnliiimiis. •<Sicomnes ddd. Ediiores emendarunf, fjybnobis.
> t Indicari videturcanbh Sardicenfeis"selplimus apud i Quacerat 57, nuuc 1%. Sc. tempo*ffe pfaec.e.deptjs.
ubi' de Ponii- m Hsec est inscriptio Laiinaeversionis anliqiiae.Jii
Pionysiuni. in Graecoainenr qmiiWs,
ficislegaiis asilur, qui ejus honiine et auctoritaie in vulgatis ex Graecopro in«/uioliabetur
additur
\fiump(ta\or%,
conciliis utanlur. Ganones aiilem Sardicenses exan- etante vocem perpelua
-
florehs.
' Ms. Ven.,7rp6trei»,atque i.ta etiani' ip marg. edit.
UquaRomaiiae praeseViihiEcclesireconsueludihe Ni- ' Ms. Ven., KwvuTavrtvoTroXtTwv-' . • • "
caenisaccensitos, et Nitscnoriim
"'' noiiiine appellatos
'"
• alibi ostentlimus. " '' '' '" '" * Inmarg. edit. Rom., •fotBf;ayttaTa«. .
s Ita vetus interpretatio in omnibus et nostris et ' Legendiimietf •novtruvoSw'.
Baluzii codd>.niale. Emcndaiumih Viil'gafis,,'etex • In iiiarg.^-edit'.Rom.i Ttr..yatpiv.
Graccoreddiluui':''AdconiiTilimapbHtotiimscdisjudi- 6 In inarg. fce(ii.Buir, pettiofat. Lat.
865 S. LEONISMAGNIEPISTOLJ-E gtfl
atque solliciludinembabere Chrislianorum etcatho- A TtSa TrotetJrOat ' Ttuv , xui rn; xaSoAtxrjr
-jf-ptartavwv
licae fidei, in tantum ul juberetis ad injuriam ejus Tctareoistrcl TOO-OUTOV, a>; eTctrpiTceivif vSott ruvrns
nibilomnino faciendum.Cum igitur feliciter " Romse unSivTcavra.Tcuat ycvtioBut.'07rjjvtxaTOtvuv ev
euTu-^wf
fuissemus ingressae, et in liminibus basilicaesanctis- T»)'Paptritiat\n\vBuuev,xui ' roi: ovSoi:TOU
euxTijpiou
simi apostoli êiri venissemus, Leo beaiissimus Ro- TOU aytwTaTou ircoarpkovUeVpou rcupuytybvuuev, Aewv,
manae civitatis episcopus, etiam cum aliis plurimis 0 uaxaptairarosiniaxorcosTrjf 'Pwftaiwv7r6J\ewf,ueri
episcopis 970 postulationem nobis*obtulit,dicens xai iripo>vn\etbvtavintaxbrcoiv, i%ia>acvhuivTcppaffyuyt,
omne dogmareligionis per Orienlem fuisselurbalum, 969 fuaxorv,oAovro Sbyuurf); Bpnaxeiusxuru rhv
et accidisse, quatenns tota Christianoruin fides ad avaToAjjv xai TOUTO ' a,ufi.6e6ijxev
Te8opu6»jo-9at. , S>are
confusionem« omnera perduceretur.Nam Flavianum TcuauvTWV jjpto-Ttavwv T»jv7rio-Ttv
etf avyxvatvikiaut,
Consiantinopolitanae Ecclesiae episcopum propter xuiyup *).autav6v TOV ejrio-xo7rov
TiifKwvo-TavTtvou7r6i\ewf
inimicilias Alexandrini episcopi ingemiscebalexpul- 'ExxAvjo-iocf, Sta Taf txBpas TOU 'AXefavSpewv l7rio"X07rou,
sum; et hoc cum aliis episcopispostutavit, protestans a7rw5upaTO ex6e6j\ijo->)ai,xai TOUTO uzru TWV SJUWV tm-
et ipsorum venerabilium locorum cullum, et man- o-xoirwv , eittuaprvpbuevo:avrSivre rS>vaeSua-
Yjrpo-ev
suetudinis nostrae salutem, quatenus ad luam cle- uio>vT07rwv TiivTrpotncuvjjo-tv,xat T>3f* vueripa; hut-
mentiam ex hac d causa meas litteras destinarem, B poTijTOf njv trwTijpiav. 'Qore 7rp6fTIJV tnivif>tj\av6pw7ria»
domine sanctissime pater, et adorabilis imperalor. etTro TOU uipovs TOUTOU e'fiaypuuuuru xuruTceufBnvut,
Salutans igitur justa posco, quatenus e his litteris cu- Siarcoru" uyvbrart Tturep,\SuatkevTcpoaxvvnri. Tlpoa-
ram vestra tranquillitas praebere dignetur, et quae ayoptvovaarotyupovv,Sixutu uiroi' wore TOUTOtf TOtf
male gesta sunt emendari praecipiat, donec orauibus TcpiyuuatBepuTctiuv ij vueripu yuknvbrns imrptyot
qune* jam deflnita sunt revocatis, ex integro causa TvapuaxsBnvat' xui ru xaxwf Tcercpuyuivu StopBtoBnvui
ildei et Christianaereligionis, quaemota est, in par- 1 xeieuo-ofuxPts °v TravTwv TWV nSn TeTUTrwftevwv ivu-
tibus Italiae congregaio concilio, perquiratur. Scri- xknBivroiv, i<\6J\oxJ\jjpou7riorewf,xai Tijf TWVxotartu-
ptum est enim s hic omnem conteniionem motam, vwvSprjtrxeiaf,ij xtvoufievijacria, ev Toff -riir 'rraJUaf
quatenus Flavianus episcopus h ex humanis rebus o-uvax8eio-ijf rns avvbSov, Soxtftao-Seii). 'Eypifn yip
potuisset auferri. 7 eSiTauSa
7rao-avyiAovetxiav xextvijo-Sat,ware -tAautavov
TOVijTitTX07rov ex TWV *
av8pw7rivwv rcpayuaroivircup-
Srjvat.
EPISTOLA l LVIH.
GALLJEPLACIDIJB 1 ADPULCHEKIAM AUGCSTAH,
Qua eoncilium Ephesinum secundumdelestalur.
972 GALLAPLACIDIA piissima semper Auausta , C 971 FuWitIIAaxiSiah tvatSearurn xai e7rttpaveo-Ta-nj
J£LIJ£PULCHERIJE piissimaesemper Augusla?iiliae. aetauyoutTTaAtj\iaIIouA-êpia
-riievaeSearurnaetau-
yovaru Bvyurpi.
(Jt Romam frequentibus concursionibus adaeque "Ort rr)v'Pwptijv
o-uve-êtrtv
ExSpoftaffbuoiaiseTcvrcoBov-
1 desideremusinspicere, causa nobis est amplecten- uev bpuv. rfis Bpnaxeiusiariv il-aiptrovh vrtbBeat;,
dae religionis, ul terminis sanctorum nostram exhi- b>areroi; bpot; rS>vayiwvTIJVnueripuv ircoStSbaBut
beremus prresenliam, quos cerlum est pro su:i vir- Tcapovaiuv,odfukn&i;iartv iv roit ovpaviot;xaTa TIJV
tule in coeleslibus constitutos, neque inferinra de- auTwviptrhv xuruaraBivru;, ovSiTtuvxaro>ripotxaru
«picere. Nos itaque ' sacrilegum esse credimus, si fpovtiv.huti; TOIVUV yivo; etvutvout£butBu,
tepoo-Uj\iaf
"Editi, Romameladlimina. Veterum enemplarium, per hoc tempus de Flaviani morte Romaeauditura
quaeaniiquam versionem praerernnt, lectionem etsi fuerai. In epistola autem iii Thendosii ad Placidi.un
perperam ex Graeco rcddiiam reiimiimus : ex his lum in Grteca, lum in Laiina versione filaviauus 176
enim erroribus niiiuisperiti interpretisvcr>io conlir- ecclesiasticisrebus expulsus dicitur. Quare bae du;e
ma'ur, et originale Lalinum excluditur. formiilreeodem recidunt.
h Corbeiensis Baluzii, altulit. lta eliam Divionen- I Quaeerat 58, nunc 78. Scripta eodem lempore
sis codex et ediii in margine. D quo praecedens.
° Vulgati in margine, omnino. J Latina liujus epistolre interpreiatin ex mss. Lt-
d lidem vulgati in margine, regione hat, vel eat tinis collectiouis Clialcedon. solum edita fuerat, an-
Utteras. tequam Graecam ilem versionem Cotelerius ederet
* Vulgati pariler in inargine, his rebus. lom. I Monument. Eccle<.Grajce, pag, 62.
t Cod. Chig., efiain definita. Deiu perquiratis pro IIIia cotlices. Vu'g., desideraremus.
1 Cod. Veron. .57, sacrilegium.
perquiratur in eodem codice et in vulgatorum mar- 1 Ms. Ven., T»ffX/110-Ttavtuv.
gine. ' Ita optime ras. Ven. Male in vulgatis, Tat;
s Ita omnes nostri codd. el Graecus lexlus. Kditi,
kinc. ouSotf.
ii Editi, ex ecclesiasticisrebus. Omnia vero tum no- *ln marg. edit. Rom., o-uft6e6>ixevat, in L. Hard.
4 In marg. edit. Rom., «iuteTepaf. L.
stra, tum Baluzii exempiaria, quibus et hic et infra * In marg. etlil. Rom., urwf, uytarurt.
episi. 63 congruit Graecustextus, habenl ex huma- • In marg. edit. Rom., 7rapaxeJ\euo-ot.
nis rebus, id est, ut recte interpreiatur idem Balu- ' In eodem evTeuSev. L.
zius, ab hominum communione remotus, ab huma- marg[,
' In marg. eodem, IxxWiao-Tixwv.
narum rerum administratione expulsus; neque enim L.
«65 EPISTOLALIX. 866
solemnium ordinem denegemus. Cum igitur beato A »Aet ipwaopteBuTWV eiwfiorwvTIJVTafjtv.ÊTrei ouvTWftaxtx-
apostoloPelro noslram prsesentiamdedissemus, illic ptorrirta irrparpktAUirptprhv hutripuv Tcupovaiav airo-
multitudinesacerdotumreverendissimusLeo papa cir- SeSwxaftev, xaxeltxeT<37rA»i8et
TWV tepewv6 euXatSeoraTOf
cumdatus, prodignitaie sui loci nos primusadiit:qui 7repiAa66ftevo; nairaf Aewv,xava TJJV al;iavTOUtSiouTO-
propter interpositamgemitussui tristitiam, desiderium 7rouirpSirosuTreSaJU- xae Sta Tijv TrapevTiSeftevuv TOU
suum verbis*pene insinuarenon poterat. Vicil taiuen o-Tevayftou WJTJJV, TJJVeauTov6jTt8u(jtiav «r-j/eSov Sti pn-
constantia sapieniiae sacerdotis, ut lacrymas paulu- uurtav SJJAOUV oux ijSvvaTO. Nevtxuxcv oftwfTOaruBnpbv
lum retineret, et causamviolairefidei, tamquamhujus TOD TOUtepewf, iittaxivv okiytr»ra Sitxpva,
ijipov>jftaTOf
viudex, manifesiosermone prolerret. In quosermone xai rhv vTcbBeatv rhs TcupurpoiBtians Tciarems,eif Tau•
cognovimus nostris temporibus caiholicam lidem TijfifxStxof,orayefTW\byo>Tcpahvtyxtv. 'Ei tu \byo>Stf-
esse turbatam, quam a divo patre nostro Constan- yvwftev,ev TOtfrjfteTepotfxutpois rhv xaSoAexiyv irio-Ttv
tino nostri generis parentes hactenus servaverunt. rtrupixBut, rnv [L>'g.>jv]ex TOU6eiou rtuxpbshuSr»
Secundura voluntatem namque cujusdam, pravum Worvoruvrivov uiyipt rns ahuepovot TOU nueripov yivovs
aliquid adversus sacerdotem Conslaniiuopolilanum ifv\u%uvrcpbyovot. Kuru yvuunvrtvb; oaovfav\ov xuri
974 b excitatum dicitur. Nos itaque in Epbesino TOU tepewfKwvo-TavTtvou7r6J\ewf ixyvuviaut[Leg. ixyvu-
concilio, in quo nullus ordinem sacerdotum custo- B I vao-Sat]\iyerut. 973 'Hf»«tff ouvevTJixaTaT»v"Eyeo-ov
divil, neque mensuram, siue consideratione Divini- o-uvoSw, Tjj unSeuiuvruc\tvieptaavvnsfv\at%uan,h un-
tatis omnia esse ge.-ta cognovimus, qualenus prae- Si avuutrpiav, avevrn: rcpoaoxf):•rijfBttornro; 7ravTa
sumptio et iujustitia in quorumdam damnalionem TceTcpuyBat utuuBhxuuev,oars rhv Tcpohrtptv xui rr)vASt-
vim e obtinere dicalur, quabnostris temporibus ter- xiav xai etf TIVWV xaT«Sixijv\sytaBui xpurtiv a Totf
ribilia esse videntur. Debet itaque (ides proprie va- hp-eripotsxutpoispptxTaetvatSoxet.'Oftiltt Toivuv« 7ri-
lere, sanctissima atque venerabilis Mlia Augusta. rj-TtftStxwfxpaTetv,SetTTrotva «yiwTa-r» xat Trpoo-xuvijTii
Igitur tua clemeutia secundum catholicam lideni, Bvyurepkvyovaru.Totyapouv ij o-flftkavBpaiciu xari TJJV
quod semper nobiscum fecil, et nunc similiter con- xaSoAtxijv oTtepaet ftsfl'huSivTrejTotjjxe,
Ttio-Ttv, xat vuv
spirare dignelur, ut quidquid d illo tumultuoso nii- oftoiwfo-UfU7rvEuo-a( xaroS,to>auro>' o>areiruv 6 ev exetvq
serrimoque concitio constilutum est, oinni virlute Tij rsrapuyuivp xui iBMu ouvoSwTeTUTrwrai, tciant
*
submoveatur, et oranibus integris permanentibus, ircoxtvnBein 8vuuuto>:'xui itivror» axepaiwvftcvovTwv,
1 ad apostolicaesedis, in qua primus apostolorum etf TOV a7roo-TOj\tx6v
Bpbvov,evu 7rptuTOf 6 ftaxaptwTaTOf
beatus Petrus, qui etiam claves s regnorum ccele- TWV a7ro<rT6j\wv
IleTpof,Ta xkevBpu TWV oupavwvU7roSe5a-
stium suscipiens, sacerdolii principatum tenuit, ftevof,Tijvupxtepoiavvnv ixbaunas, TOU eirtl[Leg. xAupw-
h episcopatus causa miltalur. Debemus enim prima- C ( o-aftevrj]
u7r68eo-tfTcupuictpfBtvn.'OftOkoutv yip -rji a6a-
tum in omnibus immortali conversalioni tribuere, vaTtu7r6j\etaTrovefietv ev 7raertTti Tcpairtiu, T>iSta Tflf
quae totum mundum propriae virtulis dominationei iSiaf uptrns, TOU xo'o-ftou
xArjpwtrat fiev,i)rfpiStarcoreiuv,
complevil, et nostro imperio orbem gubernaudumi xai Tii husripu ûatkeiu rbv xuxAovxat SIOIXIJTCOV xat
Seryandumquecommisil. yuj\axre'ov
ijTtTpeiJjao-Jj.
975 EPISTOLA i LIX. ciione, el ex actionibuspassionibusqueejus corpo-
reis. — IV. Ex necessitaleincarnationis ad culpam
1ADCLERUM ETPLEBEM CONSTANTINOPOLITANJE URBIS. Adm eluendam,el prophetiisillam prmnuniiantibus.
— V. Variierrores contra incarnalionisfidem.
k STNOPSIS. — I. Gratuiatur quod et Flatiano semper
adhmreant et errori resistant. — II. Veriias carnis; LBO episcopus l clero, bonoratis et plebi consi-
in Chrislo ex mysterio Eucltaristim probalur. — slenti Constantinopoli.
111.Probatur eliamex ejus super universa prove- CAP.1.—Licet de his quaein concilio sacerdolum
a Ita codices et Quesnellus in secunda editione. h Cod. Divion. et Quesnellus in margine, episco-
Alii vulg., ptene, el ad marginem, pene. porum causa.
h Baluzii cotlices, exercitatum. Cotelerius, actuin. 1 Al. 46. Quaeautem anlea 59 erat, nunc 79. Scri-
c Quidam nostri codices omiitunt titm. circa medinm Marliuman. 450.
d Codex Chigianus,in illo. Duo alii codd., in t'//o- pta1 Exstat haecepistola in mss. collect. 2, 5,12, 13,
rum. Moxluctuosopro tumultuosoin duobus mss. 18 et20 usque ad 2i, ac in exemplo Sicbardi.
0 Sic nostri et Baluzii codices. Ediii, removeatur,
, D k ln tabula 'collect. 5 hic liiulus legilur cap. 80 :
ll! omnibus. Ad Consiantinopolitanossuper stabilitatefideiipsorum
' lia codices et vulgati ante secundam editioneraa cohortatio.
Qiiesnclli,qui emcndavitad aposlolicamsedein, hancc > Etliti ante Qtiesn., cum mss. posteriorum col-
notalionem subjiciens : t lta repnnendtim censuii lect. 20, 21, 23 et 24 addunt, et sancta synodus,qum
Graecaseculus, eif TOV airoo-ToAtxov
6p6vov,cum anteai in tirbe Roma convenit. Haecaulem verba jure ex-
hiatus essel in Latino lexlu : ad apostolicmsedis. punxit Quesnellus auctoritate veiusiiorum collectio-
Epislolam h mc pluribus in locis inierp«laiam ab in- iiinn et cndicum, quos recenset not. 6, nimirum
terprete Graecoobservat Coteleritis, quem videsis inii Corb. collect. 2, Trecoplih. et Thuan. collect. 5 ac
notis p. 7-23et 724. > Opiime quidem, sed non itaa Griman. collect. 18, quibus conciimnt noster Vinde-
reddidit vetus iuterpres quem hic exhibemus. So- bon. collect. 5 acFlorentin. S. Marcicollect. 13, io
lum, posl vnces ad apostolicmsedis, deesse videturr quo posiremo legilur : Leo urbis Romm episcopus
vel subinlel igitur judicium. Constantinopolitanis. Cod. Vat. collect. 11 et exem-
s Sic iidem codices. Cotelerius ex Graecosimpli- plum Sichardi nullam quoque synodi menlionem
ciler, calorum; vulgati, regni cmlestis. prarferuut. Error ex eo orlus est quod haecepistola
m S. LEON&MA^lffliSTOL,*;. fiW
iwper a"pTid;Ep1i^'um gesta"'mem^ntnT,sn1Utruy hbs Mm^nlVei^ricori^nsnliiîium arit t^rfbfe aW {(raîaf
moaror affichrr, eoqoott, sicurcbnsmWnS*fanwdii i irista^lesîib^qaeitfaffiiciiht'?
spersit,»etipsb rerurn hTonstrainr elftcttr, necjttsft^' CiP.Tl.—mI^jrJerriinftiff sanclisrti!eifi-
Kojii.Vmt>ai'a"
tiar rlfic nroderirtio, riec fidei e«l servata religio;' bris dorpOris-Chrlitl, rieque sibl' catliblica' liberlaV
* de vesiraf tanrerr devothinis piirHategaudertiiis,'er iHHHeiiilifH"' 1 rjyrtaluF
j-iigtitfr 1 iiriponl. ExVrardoiiiiiil'
in- saiict* plet)isvac^SmatlmitBiJsyQ^rriint"'a'd nbS" eriiiii'divinfe gWfije7 e*!ex^trasacra^hienluni'li-ibeiiai'
ej-rsfi^delatit' sultt^bfflffii^V&i^ rirofiavihW silrit' saltiils'litih4aâ7,'quiriegSntes riaturariiribsirac
afftJCûm -•:qtrta i>vlvtt"«& permSneicapfla*fmtiS fF carViis iri' CHrlstif, et' EVangelio coritra-Jiciirit, et
lioV optimfcpatrir j»tst»'ditectRf; «TetlcafSmict»dij- SyffiboW-#*j^freTiidiaiitrinr5'ec seriiiunt'seJiri;lioc
ctHhse «ftfaj 1 en^fitfmlffl i«' nullst-patimlnl' parie- jifSfuptiim"s8a: dbcdecaitlorfedediici, «il riecinpns-
corrumpl. Nftir dUtJitrfeWnv sicuf* YoftV Spiritus sioriis'fldniiirriSei,nec°in'resufrectionis venialecon-
rantituiyriSeravit^ MSnictaedrumconfcedefantufer- sikaiff: qiii^ utWtm:q1ieih"S"aIVatbrc 'vVcualuf, siiti
rofi,qiflc alf imiiferiito BeTFifib veriim •' ef nostrje'' do rfbSH g%efis: cniForioh' credftuf. n lif quibus'"
nÔTagWoMttgmrtegsinTCssesusfjfefMnVJ 0
oTiWes^lie" isti ignorariiiacleiiiSl/ri^,in quri hacterius' dcsidiic
ejus (iorjforeSsT * tfttioVies"sfihtfMWiTvbluWAiisse" tSfporefjiciiergût' rfec auditu discererit, r vel le-
rjthiMta^smstis; CririmpTeta"tfe ne?iKfaliqulS'pâ?ti%fe^ iij?cTiori'eWgn6?feef'eh1, qîibairiEcclesiaiiei in omriium
tis asseiisu#.;-j*m~pe? ffliuiti meuWEpijimiiiiifM'ef ofe tam cbriSbiJ9m'iisi;Utriec ab ihfaiitium lingijis
Diijîum RwriariS Ifeclesiag» riotarlunFcoWtfftaTo- vefiias^bfpbris et sahguiriis Chnsii <tintefconiriiu-
rinratf tf fonfofreiri-vieSlKmY sacranienta tiVceaiuf.Quia iriilla riiystica di-
' scrTpWfiti-eSmris, qur- riionis
Mscanilrriiaiitjneilriqtfatn' eVp^siîfltrb prêbui- slfibutiorie spifitalii* alimoniae hoc imparlitur, hoc
muv: utf n"os*pMeritaifi vbbis ciiram"riori cfuDltetis* sumitur : ut aCcfpTîrtesvirituem ccelestis cibi^ iif
im*fffina*efe~,ac'nffiiMdi^roWla^ aUjtiliantF cameni ipsiiis qui carb ribstfa factus est transeamus/
ffirsericotdia-Dei>,tfniriiaqW ab' iriipgritfs et irisV Unde et'a'd' cnrifirriiatibhciricharitatis vestrac, qiiae
pientitnis- fficitarta'smit* scatidafa' destfuarittif' tfec* laudabili fideimhiicW veritatis obnititur, apte ntquo'
qtiisquatn sitSaiieulal"de~iêf1fiitali'HSriore"bfarictiri;'opporlurie sefriibne affcctnqne r Apostoti uiar, et di-
q«t potuetit i in? exsecfaridi senstfs ihYfiietalecbit- cam : Proplefedet ego audiens fidemvestram,qumesi
vinci: tNAVst^Vijt iiiISTcls^bleraiîsîdetSFirisci^ * in' Dbniiho'SesrC',ei' dilectionemih omnessancios,
thr,qoanto magis' iri.ceis'qoi pVassunY,lfeif extfiisa-" hoh cessoqrdiihs dgehs pro vobis, memoriamvesirifa-
tiotitfest digh^nee ve"riF>T: riaxMie cuWetiariii de- cienS'ih' ofaitohibus''tneis : ut Deus Domini nostrY
fendere pervefWum opiftttfluft" corinrieriia"rJrsesti- * Jesu Chrisli, Patei•gloiiai, det votnsspirilum sapien-<
signaoatuf" iiKbiisOcioffitf ahhi'pfSc"ederiti!3', quae i] idibus 1

Octobrisanni praecederiiis*.
chronica noiatio legkwf'-in';alia epislola .litjVadeos- Cod. Vai. colleet. 11 addit fe»',perperam : iiam
dem Constantinopolitanos scripia in Roniana sy- ultro Leo jam praebuerat, qtiod,ex accepiis posterio-
nodo; unde utramque in eadem synododatam fuisse ribus liiteris a Gonstanlinopoliiiiniscxpeiitum fiiisse
existimatum est. At per errorem cam ctironicnm no- depreliendit, uli colligitur eiiam ex epM. 61, cujus
tationem hiiic epistolacaflixamostendemiis inferius, locum dabiinus inferius annol. 48 (col. 871 m).
annotatione ultima. .-•>.. i Vindebon. collecl. 5 delel in. Mox Vat. col-
a Deletur praepositiode in Vindebon.collect. 5 et lecl. 11, operisimpietate.
in mss. collect. 11 et 24, ac in exemplo Sicbardi.. k.Dist. 28,*Si in laicis, c. 5.
1 Editi ante' Quesn. et non pauci codices pefpe-
Mtw'r)6nftaife pro pfeiiitjiiri codl Cofb. Deftij in vofces'
plebis acclamatiohibns,vldVriot.' 2"pjifesn. ram, ittsanabiles.
>>Vindebon; collect. S pum editis awte Qu«sri., m Ita codd. novem' Quesnelli et sex nostri. A!ii
el vivit ac permanet. Simile quiddam est in codd. cum *
anierioribus vulgatis, separenlur.
collect. 21. ^ - i DeGonsecr. dist. 2, In quibus istis, c. 58.
c Cdd.*Grimari.;et eaiholicamlloclrindm'ih nilla. 0 Sic omries nbsirl codices etetiiti anie Quesncl-
Dein Quesnellus inseruit ejus ante vocem-rfoeirini^. lum, apud queni, iii tj|Hit)«s sunt ignorantim.
DeleVinius-autnriMeoriirirrint 5rf6stf6rurii'cotticumet p Tres setjiieiites vbces delet irts. Corb., ul Quc-
anteriorum editinniun. snellus nntavit iii niiirgine.
d Ctid. Vnl. cttliecl. 11 onittiil*ti66t»'. 1 Erroriearii leclionfem vulgatorum Leoiiis anla
« Particyiarire» a Qdrj.srielfti^'deietamêx omriittu's!. .Qiiesnelluni'; inter corhmunissacrainenta fidei''leiiea-
riostris^cddicibuS'et;editlsrevocavtnius: 'lur, iri'nufi'6 ribslrn:cmlice inveniinns. Mss. collect.
'Quaw6rrl^lSS^Q1ie•<n,., tahitidfies: 12et24. ac.exemplar Sichardi jircferunt leciinnem
s Idem Quesnellus, ne aliquem. Reslitnimu? ahfe- eitit. Concllinruni'', intet communis sacramentafidei
riorrinV'editiWum leKtioneiiicdnflfriiaiam' omnibus 1 taceatur. Tres alir cbdices Vat. 541 colleci. 21, Ve-
codicibiJS'excepto Vlriaebori. colletSl. 5, itf net. 79 eollecf. .&'} et Onobon. 29.7 collect. 23, in
riiisifris'-s
quii' efrbfad6, ne aMqua: cOnimunionh'sucfaniehtolaceaiuf. Septenr'ver'o''|.rac-
* RetmiiiWiiscuiiiQiieSrietlrinbtMaittpotiiisqiiiirii stantitnes codides ut in texiu^ queni cum Qiiesrteilo
ntjiarfdivutdn rjlefisr|rienbstrlswdi^mis-eliaiW Vin- reiiiiriiuitis , eri"qnhd" sex aliis ejo>dBni'codiciljus
5,' ef iii' antefioflbus-edfttdiiilirislei.. cbnfiVrrieiur;Vtdeejris nbl. 2'.'
debdii.-''Coilec't.
gttiir; proptefea-'quod" ETpirihlmius. tituPii fifri.sirigii'-' r. Edfti ante Quesil. cum' mss. collect. 2l, a;ib-
iari liiimefri'dMrarais;în ^pTsttila'1?».! infruiruiVocai. «fttfteo:'
tur,r qiibd jfWin1»»w>i:rEccleiim.nbiWo nort' videraf' » Quidam niss. liBfi cum aiitiquioribiis edilis, in
conviiriire: Serijtor auteiri, qilae a' Ltebtiii'pfef EJt- ChrisioJesu.
pliariium et DioftysTumr ad ConstStrtinotfirilitarhos jath * Vbces Jesit Chfiiii desunl ir»exemplari Sichard)
»ffr«ftj(,iraduntuf,sarif eptstbla^fl; dSiani ittus, aut ct in mss. collect. 2i:
8C9 EPISTOLA LIX. 870
timet revelationisin agnitione'ejus, Hluminatosoculos1A«significatione promissa, faclus Alius hominis non
cordis veslri; ttt scialis qum sit spes vocationisejus, suaeconversione substantiae.sed nostrae assumptione
» et qum divilimglorim hmredilaUs ejus m sanctis, et- naturae, veitit qumrereet salvare quod perierat (Luc.
qum sil supereminensfmagnitudovirtulit eyas* inno~- xix, 10 ). Venit auiem rion locali accessu ,nec mo-
bis, qui credidimus secundum operationem poteniid? tione cofporea, lamquam praesens futurus unde ab-
virtulis ejus, quam operalus est in Christo, suscilans fdisset, ant illinc recessurus unde venisset; sed
itlum a mortuis, et constituensc illum ad dexteram venit per hoc quod eral visibilteet commuue cer-
suam in cmlestibussupra omnem principalum, et po- rientibus declafaildus, humanam scilicet carnem
testatem, et virtutem, el dominationem, et omnend- atque animahl iii visceribbs Virginis uiairis' acci-
men quod nominatur tton solum in hoc smculo, sed pieiiS, ut inanens in fotifia 079* Dei; ' TbTWain
eliamin futuro; el omnia subjecilsub pedibusejus%el servi sibiinet el sunililudineiri carnis peccati liniret,
ipsutn dedit caput d supra omnem Ecclesiam,qum est per quani noii minueret divina hiimaliis, sed aijgeret
corpus ipsius et ptenilttdo ejus; qui omnia in omnibus Iiumana divinis.
adimpletur (Ephes. I, 15-23). CAP.IV. — Talislenim' crat omnium a' pfimis du--
GAP.III.—Uicante hic adversarii veriiatiS"qnando cta genitoribus causa morialium, ut origiiiali peccalo
omnipotens Paler vel secunduin quam 978 nalu- B '. iranseunte pef poslerbs, nullus poeinairidainnaiionis
rani Filium suum super universa provexerit, vel evaderbt, nisi Verbum caro fleret, et'liarbilaret iri
cui sulistaniiaecuncta subjecerit. Deitas enim Verbi ribbis (Joan. i, 14), in ea scilicet iiaturaquac nostii
par iu omnibus etconsubstaiitialis est Palri, et semet sariguinis esset' et gerieris; Pfflptef' qubd dicit
piterne atque iulemporaliter una eademnue poteritia Apostolus : Sicut per uriius deliclumih omneshomi-
est geiiiloris et geniti. Creator quippe omnium natii- nes iii condeninatibhehi;sic ei per unius jUstitiainin
rariiin, quoniam per ipsum omnia facta sunt, el sihe omnes homines ad juslijicationcmi vilm. Sicul enim
ipso [actum esliiiliit (Joan. i, 3);' superior est omni- ptr ihobedientiamunius homihis'peccatorescorislituti
bus quse creavil, nec ufnqnam Crealori suo nOn sunt riiutli, ila et per unius hominisobedieritiamjusti
fuerunl sut.jecta quae condidit : cui propriuin et conslituenlurmulli (Horri.v, 18,19). El itefuin': Quia
sempiternum esl, nec aliunde quam de Palre, nefc enim per hothinem mors, et pef hominerhresurreclib
alind esse quam Pater est. Huic si addita est pote- riiortuorum. Et siciil in Aiiarh'ofnnesmbriuntur, ild et
stas, si illuslrala dignilas , si exallata sublimlias, iri Chrtsto omnes vivificaburiluf(VCor. xv,~~T).Hi
minor erat proveliente qui crevil, nec habebat divi- uliqtie omnes, qui licet in Adam sint nati, in Chri-
tias ejus naturae cujus indiguit largitale. Sed talia sto lamen k inveniuntur renati, liabcntesfidei testi-
sentientem in socielatem suam Arius rapit, cujus C monium , et de justificatione graiise, et decbinmu-
perversitati multum luec suffragatur impietas, ne- nione nalurae : quam qui susceptam ab unigenilo
gans Verbo Dei liumanain inesse naturam, ut dum Dei Filio in utero Davidicae virginis' diffitetor, ab
bumititaiem in Dei majeslale fasiidit, aut e falsarii oirini sacramento Christianae relfgionis alienus esi;
in Christo asseral imaginem corporis, aut omnes et nec sponsum agnoscens, nec sponsam intelligens,
acliones ejus possionesquc corporeas, Deilatis po- nuptiali non potest interesse convivio. Caro enim
tius fuisse dical quain carnis. Quodlibct aulem de- Gliristi velamen est Verbi, quo omhis x qui ipsum
fendere audeai, prorsus insanum est: quia nec pietas integre confneliir induitur. Erubescens aulem illud^
fidei, nec ratio recipii sacramenti, ut aut aliquid et quasi indignuni refutans, nullum ex eo habebtt
passa sit Deitas, aut in ulto menlila sil verilas. Iin- ornatum : ac licet se regio minserai festo, sacrisque
passibilis igitur Dei Filius, h cui cum Palre et cuiri se epulis imporiunus immisceat, discretioiiem lameii
Spiritu sancta in una incommuiabilis Trinitatis es- regis fallere improbus conviva non poteril; sed,
sentia, hoc qilod est esse perpeluum est. in ea ple- sicut ipse DominUsprotestatus est, tolleiur, et liga-
iiiludine temporis, qnae senipiterno consilio fuerat lis manibus et pedibus mittetur in tenebfas exfcfid-
praestituta , et prophelica dictorum atque gestorum res, n ubi erit fletus et stridor dentium (Malih. xxii",
Vindebon.collect. 5 delet conjunclionem et. D nostris
' codd. addunt Deus.
b Quesnellui in margine : Alias.iit nos. Ms.Grim., Codd. collect. 21, formam servi sumeret, el si-
in vos, qui credidhtis. Tres noslri codices, qui cre- mililudinemcarnis peccati Deouniret. . .
dimus. j Vindebnn. collect. 5, ilem mss. libri cbllect.
c Vindebon.delet iHtim. inter qims est Barberinus a QiiRsnellolaudatus
d IdemVindebnn. collect. 5 et alii collect. 21, 11, in nlargine, aliique collecl. 21 et 24 ctim Sichardo
nec non qnatilor Quesnelli clim anterioribus editis delent vitm. Paulo post, pro conslituenlur, Vat. col-
in murgine, supra omnia Ecclesim.Gonsiile not. 3 lect. 11 liabet, coiisiilMMiiiuf.
ejiisdem Qiiesnelli, qdi paulo pnst, pro adimpletur, k Ms. Vindebon., intienienliiir.Mox Vat. collect.
notavit
~ in margine : Alias, adimplet, vel adimplevit. ll, fidei lcslamenlum.
Atiquot codices cum editis ante Quesn., hiad- I Editi anie Quesn. cum exemploSichardi, qui
versariL Chrislum confitetur,inlegre induilur. Kniontlaiioiieia
f Mss. coliect. H et 24 cum Sicbardo, superest Quesnelli nostii codices approbiint. Sbium duotnss.
omnibus.Godd. collect. 21, superior est in omnibus. collecl. 21 prasleruntinduelur.
s Ita Quesn. Nostri codices cum anlerioribus edi- '» litlem etliti ctiin mss. collect. 11:et 21, inferati
tis, (altatam. II Irtlnn codices, ibi erit.
h Iidem editi cum Vindebon. coltect. 5 aliisqne
gft S. LEONISMAGNIEPISTOLiE.
sed facta in ~" '
13). Unde quicumque in Christo non confltelur cor- j
A pta sit, de Verbo carnem
pus humanum, noverit se mysterio incarnationis atque mutato : qusutria falsa el vana h ApoUirjirl.>
indignum, nec ejus sacramenti habere consorlium, starum liaereticorum tres partes varias protulermit.
quod Apostolus praedicat, dicens : Quia membratu- Nec dicimus quod heata Virgo Maria hominemsine
MUgeorpotis ejus, de carne ejus el de ossibus ejus. Deitate conceperil, qui creatus a Spiritu sanclo
Propter hoc relinquel homopalrem et matrem, et ad- postea sit susceptus a Verbo, quod Neslorium prae-
hmrebit uxori sum, 980 el erunt au0 '" carne u"a- dicantem merito justeque damnavimus; sed dicimus
El exponens quid per hoc tt signilicaretur, adjecit: Cbristum Dei Filium, Deum verum, natum de Deo
Sacramentum hoc magnum est: ego auiem dico in Patre sine ullo initio temporis, eumdemque homi-
Christoel in Ecclesia(Ephes. v, 30-32). Ab ipso ergo nem verum, natum de matre homine certa plenitu-
b omnibus bominibus dine temporis; nec ejus bumanitatem, qua major
principio generis humani ~ In est '
Christus est denuntiatus in carne venturus. Pater, minuere aliquid ejus naturae, qua aequa»
qua , sicut dictum esl, El erunl duo in carne una lis est Patri. Hoc autem ulrumque unus est Gbristus,
(Gen. n, 24), utique duo sunt, Deus et homo, Chri- qui verissime dixit, et secundum Deum: Ego et Pa-
Stus et Ecclesia.quae de sponsi carne prodiit, quando ter unum sumus (Joan. x, 30); et secundum Iiomi
ex lalere Crucifixi manante sanguine et aqua, sa- p. nem : Pater major me esl (Joan. xiv, 28). Hanc fi-
cramenlum redemptionis et regeneralionis accepit. dem , dileclissimi, verara el indissolubilem, quae
Ipsa est eniin d nov.fi conditio naturae , quae in ba- sola veros efficil Chrislianos, quamque, ut intelligi
ptismale non indumenlo verae carnis, sed contagio mus et probamus, pio studio et laudabili amore
damnatae vetustatis exuitur, ul efficiatur homo defendilis, perseveranler tenele et constanter asse-
corpus Christi, quia et e Chrislus corpus est lio- rite. 981 E( quoniam oponet i vos post divinum
minis. auxilium etiam caiholicorum principum gratiam
CAP.V. — Unde non Deumtantum dicimus Cliri- promereri, humiliter ac sapienler exposcite ut pe-
sluin, sicut lisereiici r Manicliaei; nec hoiiiineni titioni noslrae, qua plenariam indici synodum k po-
laniuin, sicut haeretici Phntiniani; necita lioininem, stulaviraus, clementissimus imperator dignetur an-
Ut aliquid ei desit quod ad humanam certura est nuere : l qua citius, adjuvanle misericordia Dei, et
perlinere naluram , sive animam, sive memein ra- sanis forlitudo augeatur, et morbidis, si curari ac-
lionalem, sive carnem, « quae non de femina sum- quiescant, medicina praestelur. m
» Exemplar Sichardi, signipcetttr. epist. 50 data ni idus vel idibus Oclobris ipsitis anni
b Vulgnti ante Quesn. delent omnifius.Codd. cot- 449. quam quidem una cum aliis epistolis sub iilem
lect. 11 et 24 delent hominibut. Sichardus utruin- tempus scriptis Epiphaninin et DionysiumCnnstan-
que.~ linojiolim deferendam accepisse colligimus ex epi-
Sichardus : In hocsicul. , stola 54, ubi alia epistola 44 ad Theodosium m idus
p
*-'
d Quinque nostri codd. et editi Quesnello ante- Octohris signata per eumdem Epi|ilianium missi
riores, nova. traditur. Prius ergo scripia et transmissa fuit episto-
<>
~ Vai. collect. 24 ei editi ad marginem, tnristi. la 50, postcrius vero haec epistola S9. Id autem inci-
Vide notam 4 Quesn. disse circa medium Mariiuin aniii 450 nonnulla sua-
s Editi antiquiores cum Vat. collect. 24, quamnori dent ex epistola 61, scripta die 17 Martiianni ejus-
de (emina sumpsit, sed faclam de Verbo, etc. dem ad Constaiitinopolitanns arcliimandritas Marli-
11Vide noiam 5 Quesnelli, et nosiram annot. num et Faustum, ad quos episiola 51 cum epistola
7 (000 i) in episi. 109. Mox excusi ante Quesn. et 50 per Epiplianium et Dionysium missa fuerat. Ex
mss. collecl. 24, uarie protulerunt. epistola nimirutn 61 palam flt Leonem aceepisse
» Duo codd. Vatt. collect. 21, ei naturm. enrum lilleras, ex quibits cognovit se per e,iistolam
i Vat. collect. 11 et alius 546 collect. 21, nos. 51 in synodo exaratam eisdem praestitisseqtiod ex-
k Non pauei nostri codices, eliam Vindebon. col- petebant. Id enim innuunt illa capitis primi : Siqui-
lect. 5 cum anliquioribus ediiis et exemplo Sichardi, deminler discrelarumspalialonginquaregionumunum
poslulamus. Respicere videtur epistolas scriplas ad sumpserunt corda nostra consilium,ul quod a nobis
Theodosium alque Pulcheriam anno praecedenli,qui- desiderabatis, eo vobis lempore quo epistolm teslrm
bus conCiliumpostulaverat. millebanluroccurrerit; si lamendileclioniveslrmtrudi
1 Ita cum Quesnello noster Vintlebon. collect. 5I scripia nostra poluere, qum non solumaposlolicmsedis
et mss. collect. 21. Caeteri cndices et cditi, quo ci- auctoritate, sed etiam sanctm synodi unanimitate
lius. Paulo post, si repurari aequiescant in Vat. col- directa sunl. Iilein vero nunlius, qui horum archi-
lect. 11. ] mandriiaruiii lilteras ad L>'otiematlulit, epislolam
D
mVulgali afligunt chronicam notairi sic : Data idi- eliam cleri et pi.puli Consiiintinopolitanisimul de-
bus Octobris Aslerio el Protogene viris clarissimis lulisse credendns esi. liitic quidem in praesentiepi-
consulibus. Quamvis auiem II.BCtemporis notatio stola 59, cap. i, Leo similiier scribil ac in epistola
inveuiatur in nostris codd. collect. 20, "21,22 et 23, 61 : Quodexpetistis,ultro prmbuimus.Arcliimintliii.il
qiiarum tres ultiniae quoad hanc epistolam eamdem scilicet nec non clerus et populus Consianiinopoti-
origiuem habent, deest tamen in caeteris antiqninri- rant tauits uno consilio siinul ad Leonem lilleras dede-
bus ei prxsiantioribus collectiouibus 5, 11, 12, 13, in quibus idipsum expetebaiur; et dederunt
18 el 24, ac iu exemplo Sichardi. Ulrum inveniatur eodem circiter tempore quo ad ipsos Leo misit epi-
in codice Corbeiensi collect. 2 ignoramus. Vide siotas 50 et 51, unde ulrisque illorum epistolissimul
not.6 Quesnelli, ubi eam addiiitiam opinatus est. acceptis Leo similiter respondit, se jaia per episio-
Euimvero scripta dici nequit haecepistola idibus las 50 el 51 Octobrianni praecedemisdirectas ultro
Octobris aniii 449, nam capite i memorantur ali.e quod expetebant praestitisse,et eodem eiiam tempo-
litteraead eosdem Conslantinopolitauosjam directae re quo ipsorum epistolaa miltebautur. lgitur tinn
per Epiphanium ac Dionvsium. lndicalur autem haec epistola 59, tum epistola 61 sub idem tempus
87S EPISTOLALXI. &1i
EPISTOLAa LX. S J tas. Data decimosextokalendas Aprilis,Valentiniano .
A
b ADPULCHERUM AUCUSTAM. Auguslosepties, et Avieno,-v. cl. consulibuss.
STNOPSIS. — Per Eutychenfidei (undamentaconculi; EPISTOLAk LXI.
adversut quem concitiumyeneralePulcheria anni- 1 ADMARTINUM ETFAUSTUM PRESBVTEROS.
tentecelebraricupit. m SVNOPSIS. — I. Oelitleris ad eos scriptis monet.—•
~ PULCUERIJE II. liorlalur ut fidei cuusamadjuveM,iisquesoltict»
982 LEO episcopus Auguslae. tudinemsuant spondet.
Gaudere me plurimum et exsultare in Dnmino LEOepiscopus, n MABTINO, et FAUSTO presbyleris et
arcliiniundrilis.
pietatis tuaescripta fecerunt, quibus evidenler osten-
ditur quanlum caiholicaindiligas fideul, et quantum CAP.I. — Bnnorum operum etspirilalium stutlio-
haerelicura deiesteris errorem. ila-resis quippe esl rum Deumauctorem esse nnn dubium est; qui quo-
nimis impia etd Evangelio veriiatis inimica, quae rinii intiial meutes, adjuvat aciiones. Quod i.obis
*non portionem aliquam l.fdere, sed ipsa Cliristianae praeseoti experimemo 984 evidenler apparuit. Si-
Teligionis conaiur fiiiidam<-ntaconvellere, ut-gans quidem inter tliscreiariinis|.a)ialonginquaregionum,
sempiterni Patris Filiutn sempiternuin de utero unum sumpseruni corda nostra consilium,ut qund a
beatae Virginis malris veram carnem nosiraesum- B ; nnbis desiderabalis, eo vobis tempore quo epistoliB
pshse naturse,ei eos dainnaiiuiiepercellens, qui ab vesiric ° mittebantur occnrrerit, si tamen dilectioni
evangelicaet apost»lica Ude^nullodeduci errore po- vestraeIradi P scripta nostra poiuere, quaenon solum
tuerunt, illudque frusira pra-lendens quod Nicaenae apostoiicresedis auctoriiaie, sed etiam sanciaesyno-
synodi fidem leneat, cujus eum esse constat alienum, di, qii.e ad nos frequens convenerat, unanimitaie
gloriosissima Augusta. Unde quia nou de.-erit Ec- directa sunt, ut in bis quantam curam totius Eccle-
clesiam suamdivina proieclio,dicente Domiuo: Ecce siae habeamus appareat; lioriando seilicet omniutn
ego vobiscttmsum omnibusdiebus usquead consum- fldelium mentes et clementissimorum pnncipum
mationem983 smculi(Matth. xxvui, 20); eodemque pnesidia ad defensioneinfidei postulando : i quorum
opere e et temporc spiritus Dei et clementiaevestrae pios et calholicos animos non difiiditnusopem atque
sollicitudinemet curam nostri cordis accendit, ut auctoritatem suam jusiis petilionibus praestiiuros:
de remediisprocurandis eadein utrique cuperemus: quo cilius, auxiliante Domino,perniciosa haeresis,et
quae prius f poposci, nunc quoque instanlius peto, dudum sanciorum Patrum auctoriiale damnata,quae
majore utens fiducia deprecandi, posteaquam prae- nuper Ephesi male adjuta est, auferalur.
sidium venerandae exhortationis accepi. e Spero CAP.II. — Inlerim vero det operam, quantuin
autem affuiurammisericordiam Dei, ut conperanle ^ fieri potest, vesira dilectioul omnibus Ecclesiaefiliis
clementia vesira, pestiferi erroris possit morbus au- innntescatr quid conlra impiutn sensum secundum
ferri : ut quidquid, ipso inspirante atque auxilianie, docirinam evangelicam et apostolicampraediccmus.
potuerit salubriier fieri, cum veslracfidei laude per- Quia licet plene, quae semper fuissel atquc esset ca-
agaiur : qnoniam h res l humanae aliter tuise esse Iholicorum senleniia scripserimus, tamen nunc quo-
non possunt, nisi quae ad divinam confessionera i que ad confirmandas omnium menles non parum
et el sacerdolalis defendat auctori- ~ addidimus. Memor enim sum ma
pertinent, regia exhortationis
rescriptre fuerunt; illa vero primum : nani ad eami h' 23, qn. 5, Resantemhumanm.
referri putamusverba epislolae61 : Licet ptene, qum'. Vat. Hisp. ei l.-id., res omnes.
semper(uhsetalque essetcatholicarumsenientia,scri- i h\ antiqnis ediiionibusex inss.ab Hispanicapro-
psimus(iiiiniruinin episl<>lapncsertim 28. ad Fla- deuniibus k
additur, -Era CCCCLXXXVIU.
vianuui, in qua de cathnlico tlognute laiissime dis- Al. 49. Quaeatitemamea 61 erat,nunc 89-.Scri-
serit), lamenNUNC qnoque ad confirmandas omnium i pla 17 Mariit an. 450.
meutesnon parumexhorlationisatldidimns.Pliirimiini i t Exstat in iisdemcollectinnibusiu quibus epistola
quidem exliuriaiionisin bac episiola 59 coiiiini-lur, , praecedens.
iti
qu£ nuiic, est, paulo ante ipsam epistolam 61 ett raln codd. collect. Hisp et Isid. liic limlus praefi-
forle eodem die scripia direnda est, eademque occa- gitur : Ue damnationeconciliiEphesinisecumli.
sion>> Gonstaniinopoliiiidirecta. n Editi ante Qtiesn. ex inss. Vat. Hisp. el Isid.
~ Alias48.
Quae amem antea 60 erat, nunc 89.. _. " aliisque inde proiectisperperam, Martiano.Voces et
Scripta 17 Mariii an. 450. archimundritisex Riitispoiieusiadjeeimus.
I"lnveniiur haec epistola in mss. collect. Hisp. 0 Emittebantur in Vat. cnllect. 11 et in Ratisp.,
lsitl. 11,12,19 el 21 usque ad 24 ac in exemplo ) qui praeterea babei occurreret.
Siclianli.
~ Mss.codd. Vat. p Inditat epistolam51. Confer.annot. 48 (Col.871,
Hisp. et Isid., et alius collect.. n. m) in epist. 59.
11 adduni, gloriosissimmatque piissimm.Quesnellus s q Vindebnn. Ilisp. perperam,qttorumposselcallio-
in margiue nolavit: Hoc exordiumfictitim epistolm 5 licos. Eniendaliimverain Val. llisp., quorum utpole
primmXysti 11 papa ad Gratum aptatum esl ab im- catholicos;qtiae lectio non Leoni, sed emendalori
postore isidoro. tnbiieinla esi.
d lidem c.dd. Vat.Hisp. etlsid., cumalio collect. 1 Editi ante Quesn. cum mss. collect. 24 et Si-.
24,~Evangelicmverilulis. chiirdo,
~ Val.quotl.... prwdicumus.
li.lemVai. Hisp. et Isid., eadem mente spiritus. Hisp. Isid., addimus; male: nibil enim vel
et
f M-s.Vat. collect. 11 et 21, vetivi.
B Vuigati niite Qucsn. ciim Vindebon. Hisp. ett referri paruin adinodiimaddilur exliorlationis. Ilaec autem
ad epist. 59 oslendiuiusannot. 48 (Cot.871,
mss. collect. 24, niutata interpunciione praferunt,, «. m) in eaindemepistolam.
sperans affuturam.Dein duo codd., quodcooperanle.
PATHOT.. I.!V. 28
875 S. LEONISMAGWEPISTOLJE. 876
sub illius nomine Ecclesiaepraesidere, cujus a Do- A scripta nostja ad vos nonpotueriht pervenire, ~ ex-
mino Jesu Ghristo est glorificata confessio, et cujus emplaria eorumdem^^gfj nunc mittenda credidi-
fides omnes quidem haereses destruit, sed maxime mus : ut nullo modo fidei quam defendimus praedi-
impietatem praesentis erroris expugnat; et intelligo catio vestrae notiliaesublrahatur. Data decimosexlo
mihib aliud non licere quam ut omnes conalus meos 986 kalendas Aprilis, Valentiniano Augusloseplies
ei causaein qua universalis Ecclesjaesalus infestattir et Avieno, v. cl. consulibus d.
impendam. Ne autem aliqua negligeritiaeoccasione
EPISTOLA • LXII.
t5> { THEODOSH IMPEIUTORIS ADVALENTINIANUM AUGUSTUM,
Qua respondel epistolm LV.
~
Dominomeo VALBHTINIANO Augusto TIIEODOSIUS. Asarcbrnsijtu Ovakevrtvtuvm aiwviwAuyouerru
BeoSbatos-
Eta Romae pervenisse tuam mansueludinem, et Kottsv Tij "Pmftij TtapuytytvnaBui rnv anv nutpbrrira,
petilionem oblatam a Leone reverendissimo patriar- x«t atmacj Trpotrewjvs-^tJat rcupuAiovro;TOU su">.a6so-Ta-
cha, l in ipso litterarura textu a (ua majestate signi- JUTOUTcxrptupxov,
, ~ , ... *
StSfikoirut
' ... rcupi
...
rn; an: ptyuketbrn-
.
ficatum est. Et de tua quidem ineolumiI in Romana TOftv ra> avra>\>ftt TWV xut . utv
ypuuuura>v. ictpt rf,;
urbe reversione gratias competentesdivinaemajestali af); vytoii: iv TTJ'Pa>ur> ercuvbSov xuptru; uTcoSeSi>xuuev
reddimus, domioe sanctissime fili et venerabilis imic\ia>;rn Btia ueyuketbtrfct,§'o-vroTa ayvoTarsvti, xui
perator. Dehis aulem quaedixit memoratus reveren- Tcpoo-xovnre fiuatkeij.UepiSe ra-iroiv,o>vsyij b uvnuo-
dissimui vir indicalum est ad eumdem k latius aique vexiBeis tvkuStaruro;&vr)p, StSnkairutrcpb;uvrbvir\urv-
'
plenius, sicut arbitrati sumus, 988 "" cognovit nos repov,xui Tcknpiarurov, xu6o>;\>Tco\uu§uvouev, 987
in nulla parte a paterna religione et raajorum tradi- zat iv unSeviuepets^vwr)uu: i.Tcbrf); rcurpaiu;Bpna-
tione resiliisse. Nihil enim aliud volumus quaui sa- xeia;, xui rf); ra>vTcpaybvo>v fcupuSbaeai; uTcoTctTcnSnxi-
cramenta paterna per successionem nobis tradita vut. ovSh yup uk\o (}ov\bus6u,ij t\>xbutBa,nictp ru
inviolabiliter l custDdiri. Propter hanc igittir cau- uvarnptu Ta Tturp&u,ru xuru Stado-îjv fiuivrcapuSo»
sam, <>quoniam quosdam cognovimus sanctissimas Bevru,axtvijTa>pu),a-^>"i~vai. Ati TauTJjvrotyupovvrr)v
Ecclesias nocibili novitate turbare, synodum decre- uiriocv,tTcetSr) rtvu; tyva>uev ri; uytonuru; ey.jtj\ijo-taf
vimus Ephesi fieri. In praesentia quippe reverendis- erciSkuSei xutvtapa> BopvSeiv, avvoSovaipiauuevev'Efeata
simorura episcoporura,cum multa libertate ac integra yeveaBut.&n\uSnTcupovaiu TWV su»>.a6saTaT>av SjTto-xojrw»
verilate et indigni sacerdotio remoli sunt, et qui ju- „ fiSTti•iTOJVXjjf
e\evBtpiks,xul b\ox\r)povi\nBtiu;, xul ot
dicali sunt esse digni suscepli sunt. Nihil igitur ab ava~;iotrns ttpaavvns UTttxivnBnauv, xai ot xpiBevre;
his contrariumn regulaefidei aut justiiiae factum esse a~[totTTpoo-sSe-^frijo-av. OuSevTOtvuv uvrevavTtov rcapi TOU-
His verbis Quesnellus pnstillam affixit : Papa 55, num. 5.
sub nomine Petri regit Ecclesiam: unde et plurimi g Vulgati cum Graeca versione addunt semper; at
Jlomani episcopi vicarios se Petri nuncupant. Gum Latina versio, quarii hic ex mss. exhibemus, omiltit.
dicitur pontifex Ecclesiam regere Petri nomine, po- h Ita omnescodd. et nostri et B.luzii, eadem ratione
testaieet auctoritaleeadem regere imelligitur.quam qua paulo post habent, in Romana urbe reversione,
in snccessores suos eamdem omnino cum primatu et episl. 57, Romm fuissemusingressm;quaeimperiii
transisse, uti erat in Petro, el Leo et catholica Ec- interpretis versionem ex Grtscodeinoiistraiit.ln edi-
clesia docet. Hinc nomen tiicarii Pelri non delega- tis emendatumfuit fiomam, uti recleeratreddendum.
tum, sed successnrem innuii, qui in Petri locum Sed hic antiquam versionem, quaecumque fuerii,
cumeademaucloritatesuccessit, tit pluribus optimo- edendam suscepiinns.
rum auctorum exemplis ostendere liceret, si hac de 1 Edili posl Crabbum, in ipso principio lilterarum
re disputatio esset. Legi polesl, si libet, annotatio 12 a tna majestate. Haud dubie deerat hic aliquid, in-
in tract. 15 S. Zenonis lib. n, pag. 191 nostrae edi- quit Baluzius, in codice quo Crabbus utebalur; et
tionis Veron. Nostra autem Patrol. tom. XI, col. 459. cum videret sensuntinon esse plenum, vocem prin-
i>Codd. Ires colleci. 11 et 21, aliter non licere. addidii, iiiiniruirimaledivinans : nnm legendum
o Ratisp. addit et in signiflcatione, ut videtur, cipio esse in ipso htterarum textu, ducent anliqua exempla-
adverbii eliam. Exemplaria plurali licet numero vo- ria. Idem habent et nostri codices, et Graecaversio
cat exemplum epistolae51, de qua cap. 1 scripsit : idipsum confirmai. Quesnellus in margine, in eodem
Si tamen dilectionivestrmtradi scripta nostra potuere. j. contextulitterarum.
Paulo post Vat. Hisp. et Isid. cum mss. collect. 11 " I Ita omnes eodices. Edili, in Romanam urbem.
et 21, credimus. Vide annot. 3 (Supra, n. d).
d Quesnellus hanc notationem in fine subjepit: k Vulgati, lalius alqueplenissime,sicut arbilramur.
Superiore epistola effrenateabususest epistolarumve- Codicuin lectionem indtiximus.
1 Quidara codices, t-w«(oti/re.
terum pontiftcum consarcinator in epp. Aniceti ad Graecaversio aliorum
Galtim episcapos; in prima Felicis I ad Paternutri; codicum, et vulgaiam.lectionem probat;
tecunda ad Gatliatepiscopos; Sixti II adGratum, et m Vocera quamam in editis omissam ex omnibus
CaUixtiIad
~ Alias Benedictttm mss. supplevimus.
post ep. 47. Quaeautem erat 62, nunc 82. n Solus codex-Diiifion,Baluzii, et Quesnellus in
circa April. an. 450. rectmfidei aut injuste.factum.
' Scripta
* Haecet duae sequentes epislolseexstant in sola
margine,
1 Addere placuitcuiii ms. Ven. conjunciionemxat,
collectione Chatcedonensi, et in ms. Veneto79col- quae conjunctio clariorem mirtnn in iiiodnni atqua
lect. 22, cui ex Chalcedonensi collectione aliquot expeditiorem reddit seuientiam. In vulgatis, xui
epistolacadjectaefuerunt. Quoad tempus circa Apri- Tcknpiarurov, xuQib;bTcokuuSavopttv,-"v ij.ii5«vt,etc.
iem anoi 450, vide admonitionem praemissameptst.
877 EPISTQLA LXIV. 878
cognovimus. Omnis igitur contentio sacro judicio, d TtuvTOUxavovoj;-rw wttrtiuf, $ TOOStxavov,tyjtauf»
examiiiaia est. Flavianu* autem, qui reus inventus ytytvnaBut.Xluauroiyupov»ip.fiSo\iu r& Btiu Sixuarn-
est laestbilisnoviuuis, * debitum recepit. Et hnc re- jsttu "liiTao-Tat. 4j\aut«v6fSi b ampuBeisatnos TOO S~,a-
nioio omnispax el omnis concordia regnat in Eccle- t~E|Jou xatvto-fiou,rr)vbftCkoulvnv eauvwTtfHjv aTrjjvsyxa-
• xai TOUTOU
sfis, et riiliilaliud quam veritas viget. TO ajTOxtvrj"ivrof, 7rao-atipfrvn, xai rcuau
avuftavia Iv rai; ixxknaiutsflutiitevsi,xal oSSiverepov
xpurei, ei ur) xuBupir)a"\ii"eta.
EPISTOLAt LXIII.
EJUSDEM THEODOSIIADGALLAH PLACIDIAM AUGUSTAM, "'".•
Qua respondet epislolm LVI.
999 DomintemeaePLACIDIJE venerabili Augustae Aeo-irotvii rii "(jjijnXaxtSttx, TcpoaxwnryAvyovaru,989
TUEODOSIUS. BtoSoato;.
Ex litteris tuae mansuetudinis nostra cognovit 'Ex TOJV ypuup,uru>vrns afis np.epbrrirosr) fiueripu
" aeternitas
quid reverendissimus patriarcha Leo a tua tyva>uioivtbrns,b rtb evkuGeararasTcurptipxnsA-iaiv
selernitaie poposcerit. His itaque litleris indicamus « tcupurns af); yrnatv alavtbrnros.TourotfTotyapouvou-
quoniam de his quae dicla sunt a reverendissimo \ovuev roi; ypuuuaaoi, Sn jvtpl TOUTOIV Ttuvetpnuivoiv
episcopo plenius atque apertiusd saepius scriptum TcupiTOU s\>\u§earurov'jrtarxtijTou, EVTSJUO-TEOOV xat tra-
est: ex quibus sine dubitatione manifeslum est nihil tpeo-Tsoov •
7roXj\axtf iypifn e%tuvivup-ft6b\o>sTttfuvipoi-
nos praeter paternam fidem, aut dogmata divina, vel rut, unSivnuus rcupu xnvtrurpipuv7r'txTtv,n ri Btiu
delinitiones reverendissimorum, qui tam sub divae Sbyuura, n rovs bpovsTtuvsuXafiso-TaTtuv "JTIO-XOJTWV,OJ
memoriaeConstanlinoinNicaea civitate.quam dudum TtvefTOUTO '
ub> VTCO -rijfBeia;uvnunsKtuvoTavTivou ev
"
nostro praeceptoin Ephesocongregati sunt, definisse, rp Ntxatstav7ro"j\et, TOOTO 8" 7raj\«tr)uerspa>rcpoaruy-
aut decrevisse, aut intellexisse; sed hoc solum in f*aTi"v'Efiatp o-uve">>j">u8ao-tv, tJptxevat,fi tynfiaBut, n
Epheso constitui jussiraus, ut omnes qui nocibililac- VEvoWvat. 'jAJUaTOUTO ubvoviv 'EysVwrsTU7rwo-6at, tva
sione Ecclesias sanctas turbaverunt, digne remove- Tcivrts, ol rtves r& fi\a6epZ xutvtapuhris uyuvrurus
rentur. Haecsunt quaenon ad refragalionem, sed ad iBopiiSnauvexxknaias, a!~'t>>f aTroxivmflo*
trt, TCpoatri%a-
concordiam et purum vinculum adorandaeretigionis utv. TauTa GiVtv,u rtvu ouxe~favaTp07rjjv, i\V ei; trufi-
~
a reverendissimis Palribus sunt decreta. Flavianus ytuvtav, xai xaBupbvavvStapav-riif 7rpoo-xuvvjT~if Bpn-
aulem, princeps contentionis hujus, sacra sententia axeiu;, icupi TtuiievkuSearuraivtervTcoiratTcaripaiv.'O
abecclesiasticisrebus expulsus est. Haecigitur sciens f,. Si \tybutvo; «""tautavof eifap-jVOf-rijfTOtauTrjf tptjtovetxtaf,
tua mansuetudo, domina sacratissima maier et ve- 6eta îjtpt»Ttuv ixx\natuartxa>vixSiS\nrat Ttpuyuurwj.
nerabilis Augusla, nihil nos aliquando contrarium a ravra rotyupovvtlSvta » ar) iipttpbrns,Siarcotvaayvtt-
tradita fide sentire, sicut a quibusdam dicitur,' su- TOTIJ , fti~Teo , xai Tcpoaxvvrirfi Kvyovaru, unSev nuu;
spiceminiaut cogitetis. jrote ujTevavriov Tijf7rapaSo"eto->if tciartais StavevahaBut,
xuBo>; Ttapurcvaivtipnrut, vito/MSn.fi\oyianrat.
EPISTOLA s LXIV.
ElUSDEM THEODOSIIADLICINIAM EUDOXIAM,
Qua respondet epislolmL VII.
992 Dominaemea) EUDOXIJE venerabili Augustae 991 Aeo-Trotvij TJIeufiEuSoiftaT>iTcpoaxvvnrfi <Suat\iSt,
TUEODOSIUS. ©eoSoo-tof.
Semper equidemh tui desiderii litteris delecta- Aet ftevouv-riifar)s rcoBttvbrvros roi; ypiuuaat rtp-
rour,» et has tota animae suavitate compleciimur, TcbueBa, xuiruvra Skn'pu-^yijSeojfTcipncrvaabp.tBu, xui
et omnibus tuis petitionibus consuevimus gratanter Ttaaai; rott; aui; uirfiaeat p.tru 7roJ\j\»jf Tijf xaP^ "'""
annuere, domina, i sacratissima filia, venerabilis 6«ftevETTtveuEtv, SitjTrotvaayvoTtJcT» Biiyartp,Tcpoaxvvn-
•
Augusta; sed de praesenticausa, hoc est de Flaviano T» j3atrt),tf aik\a nepi TOUIveo-TWTOf Tcpuyuuro;,TOU-
qui fuit episcopus, quaein hac causa subsecuta sint, T6o-Tt,7rept>I>j\autavou, TOO7TOTE Ta Tij atTta
e7rirjv.OjTou,
reverendissimo archiepiscopo Leoni perfecte nostra 7rapaxoj\ou6TjtT«vTt)r T$ eu~ta6etTTtzTt^ ap^teTrtCTXOTrtoAsov-
a Ita omnes codices et editiones Concil. ante Ro- suspicetur aut cogitet. Antea vero legebatur optimo
manam, in quam inducla fuit lectio a Quesnello sensu, sed barbare, ut ex omnibus inss. resliluimus.
aliisqne recepta, debiiam pmnamrecepit. s Quaeantea erat 64, nunc M.
b Quaeantea erat 63, nunc 83. n Quesnellus cum ediiis Gouciliorum in margine,
c lia codices lum nostri tum Baluzii, nec non edili tum amabilitatis.
in margine; at in textu, serenitas, et post pauca, a 1 Idem Quesn. cum iisdem edit. Goncil., ac tota
tua terenilate. animm suavitate. Cod. Cliig., ac ex tola animi since-
d Sic mss. et editiones ante Rnmanam, in qua et ritate. Secuti sumus aliorum quatuor noslrorum co-
sequentibus tmpe. Quid atitem adverbio smpius in- dicnm lectionem, quam ei Baluiii mss. approbant,
nuatureiplicabimus in disserl. de epislolis deperdilis i Sic omnes codd. et ediliones anle Iloniauam,
num. 38. secutus Quesnellusedidll santtissima.
e In editis perperam, presbyteris; et post autem quam 1 In ins. Ven., uiroTOUrhs Otius, etc.
additur tjutdicitur. Codicum lectionem dedimus. a In marg. edit. Roui», w-.rtu\tv.
< Romani edaores Concilioruin priuii vulgarunt.
'
870 S. LEONIS MAGNlEPISTOL/E. 8liH
mansueludo significavit. Tuae vero dulcedini hoc so- A Tt TeXettufij fi[uripa xuriafiuaaev [pro xurzafiptnviv]
luni approbavimus inlimandum, quia memoratus iuepbrns' T»jSe an ^XUXUTIJTI TOUTO ftovoviSoxiuiaausv
'
Flavianus a sacro judicio b ab humanis rebus ablatus yvaipuaui,ort 6 (tvijiJtoveu6stf *).autav6f6eia xpiaet ra>v
esl, qualenus tolius dubietalis contentio a sacris re- 1 ivOpancivoni Tcpuyp.iro>v
•
atpvjpsSuoirtuf iraoa ipftSo-
moverelur Ecclesiis; c et nihil ulterius post liaec \ia; fii.ovetxiuiacbTUVtepuv exxAqtrttuv a7roxt'jq6q• xat
definire possibile est, cumjam ista semel decisa sint. ouStfvETEpov TOUJWJTOU ftETtiTaOâSuvaTovopttratTrept
TWVaTrai;nSnrervTco>uevo>v.
993 EPISTOLA d LXV, 994licel nul)is antejam fuerit praedictum sanctum
seu frairem et cocpiscopum nostrum maxime s coronae
~ PRECE3 MISSJG ABUNIVERSIS COMPROVINCIALIBUS vesirae h gratiam morum suorum mansuetudine et
EPI-COPIS HETROPOLIS ABELATENSIS AD S. LEUNEU sanctitate meruisse, perccpiis nunc tamen beatitu-
PAPAM. dinis vestrae tilteris, quanta eum charitale coniple-
SVNOPSIS. — I. Prmmissis nonnullis de Ravennii ele-
ctione ac moribits, aniiqua Ecclesim Arelalensis clamini evidenter agnovimus. Unde pracmissis olfi-
privilegia a Leoneredimegrari postulant. — II. ciis quae aposiolatui veslro jure debentur, suggestio-
Eadem ex variis Itujus Ecclesimprmrogativisconfir- nem nostram, quac justitiae partibus fuiigitur,
mant, ac prmserlim ex S. Trophimi in Gallias . audiendam a corona vestra miuiine dubitamus:
, advenlu..— III. CiviliaArelatensiumjura ac privi-
cum non aliqua nova institui, sed prisca per
legia imperalorum commemorant, — IV. Variis g1 qnippe
o/fciorum tettimoniis Leonemdemulcent. vos optamus et aniiqua reparari. Nec enim justum
'
CAP.I. — Memoresquanlum honoris et reveren- cslut bonorem ejus quem, utprobavimus, impense
tiae, bealissimae sedi apostolicae, cui vos Dominus diligitis, illa res minuat, i qua pietatem vestram
noster Jesus Christus pro merilis sanciitatis voluit alter offendit. Et sane manifestum est EcclesiaeAre-
praesidere, semper debitum fuerit, semperque de- lalensi divinae gratiae favorem adesse, cui lalem
beattir, ordinationem qua sanclus frater et coepisco- habere conligil sacerdotem per quem privilegia di-
pus noster Ravennius in civitate Arelate post trans- gnitalis antiquae, quae dolebat sibi k pro tempore di-
itum beatae recordationis Hilarii episcopi, concor- minuta, gauderet in perpetuum recentioribus apo-
dantibus omnium votis, ad summum poniificium, stolicaesedis aucioritatibus reformata.
Domino favente, provectus est, missis continuoi CAP.II. — Omnibus etenim regionibus Gallicanis
t litterisapostolatui vestroindicarecuravimus. Quibusi *>notum esl, sed nec sacrosancfaeEcclesiae Romanae
a beatiludine vestra, tanta dignaiione et charitatet . habelur incognitum, quod prima intra Gallias Are-
fuisse responsum, immensas gratias agimus, etsi lan- latensis civitas mlssum a beatissimo Petro apostolo
las, quantas debemus, referre non possumus. Notumi sancium Trophimum habere meruit sacerdotem, et
* Quesnelliis in margine, divino. i dem precibus respondet. praemittentlas censuimus.
C
b Ita omnes codices nostri, et Batuzii. Graecus e In landato.ms^.Yailic.: Preces missmat>univer-
eliam textus cohaeret. Edili, ab ecclesiusticisrebus, sis episcopisGatlidr. ad Leonempapam. Sed vox Gat
ut in epislola praecedenti tum. in Grxco, lum in La- liar. linea superinducia deleta fuit. Utrum vero iu
tino lextu legitur. Sed Theodosius hisce litieris re- antiquo codice Arelatensi unde sumpium fuil hoc
spondens epislolae57 Eudoxiae,eadem formula uii- . apo«raphum ad B.ironium transmissuni eadem vox
tur, quam ilta ibidem usurpaveral, ex humanisrebusi Galtiar. desit, an cum eadem litura legutur, igno-
potuisset auferri, ubi sane Flnviani nioriem, de quai ramus. Baronius el Sirmondus omittunt comprovin-
tum Eudoxia nihilacceperal, indicare non potuit; sedl cialibus.
"
deposilionem ejus intellexit.utiexplicavimusannot. 9I lndicantur epistnlac 40 et 41 anni praecedentis.
(Col. 863, n. b) in laudaiam epistolam 57. Eodemt s Vide noi. 1 Quesn.
itaque sensu hanc formulam hic accepit eiiam Tlieo- b Ita cum Quesnello eiiam Sirmondus, qui Arela-
dosius : unde corrigendus est Quesnellus, tpii liunc! tensi'in codic.-meonsnliiit. Baronittscuin ms. Vallic,
texium de Flaviani mnrte interpretalus est nol. ul- gratia morum suorum mansuetudinem el sanclilatem
tima in epislolam nobis 59, ac si ejus niors, quae'. meruiise.
sane praecesserat, a Theodosio hoc loco nuniiatai - Ravennii scilicct, quem Leo sibi nrobatum ira-
fuerit. didil epistola 40. Cnnfer etiam epist. 41.
c Restituimus et ex codicibus, ut erat apud Crab- i Iia cum Quesnello cod. Vallic. Aliac editinnes,
bum. qum pietatem vestram ante offendit. Respicit Hilarii
d Aliaspost ep. 49. Quae autem erat 65, nunc 85., n faciiini inCelidonii causn, ob quod Leo illum meiro-
"
Scripta diu ante Maiuman. 450. Exstat haec epistolat politico jure privavit, ut liquet ex episiola 10. Hinc
in unica colleclione 15 Arelatensi. Vindicalur ai autem cognoscilur hanc Hilarii posnam personalem
Quesnello in observationibus quas notis praemittit. habitam fuisse; ac prnpterea mnx privilegia Arela-
Contulimus cum ms. Vallicellano G, 99, apographoi tensis Ecclesia. pro temporediminula iradiintur.
velnslioris codicis Ecclesi;e Arelatensis, exquo illami k Nimiiom sub Hilario, tpii metropnliiico jure ex-
Baronius edidit. Cum riola clironica careat, certumi utus fueral epist. 10, quain poenamtemporalem fuisse
tempus ignotum est. Solum affirmari pntest scripiami quoatl ille viveret, ostendemusin observationibus ad
fuisse ante diem 5 Maiianni 450, quo Leo liisce lit- dissert. 5 Quesnelli tom. II.
leris respondit epistola seqnenti, et non modico qui- 1 Respiciunlur Zosimi lillerae ad episcoposper
dem tempore ante. Cum enim haeGallicanorum pre- Gallins et septemprovincias constitutos, quibus Arela-
ees ad Leonem missaefuerinl per Pelronium et Regu- tensis sedis privilegia el jura slatuta fiieranl, ac
lum, ut liquetex epistolasequenli cap. i, hos autemi cxinde omnibus Galliiirum regionibus ihnoluere. Hae
diu apud se relinuisse S. pontifex affirmet episiolai autem Gillorum preces Zosimi litleris adeo iunitun-
67 data eodem die 5 Maii, sequitur diu iinte Maiumi lur, ut notii-uiiiquamipsa fere earum verba descri-
has preces transmissas fuisse. In liac vero temporisi pia praeferant.
iocertitudine, eas sequcnii Leonis epislolacqua iis- 1 Ia eod. marg.,'xx">rjff(«trTixiiv.
L.
881 EPISTOLA LXV. w, £89
exinde aliis paulatim regionibus Galliarum a bonum A . CAP.III. —.Caeterum multa sunt quibus secundum
fidei et religionis infusum; priusque alia loca ab hoc instituta principum cunclis intra regiones nosirag
rivofideiquem adnos apostolicaeinstitutionis fiuenta civitatibus praeferatur. Haecinlanium a gloriosissimae
miserunt, niertiissemanifestumestsacerdotem, quam memoriae Constantino peculiariter honorata est, ut
Viennensis civitas, quaesibi nunc impudenter ac no- ab ejus vocabulo praeter prnprium npmen, quo Arelas
labiliier primatus exposcit indebitos. Jure enim ac 996 vocilalur, Constantinanomeii acceperit. Hanc
merilo ea urbs semper apicem sanctae dignilalis ob- clementissimaerecordationis Valenlinianus et Hono-
linuit, quae in sancto Trophimo primitias 995 rius fidelissimi principes specialibus privilegiis, et,
nostrae religionis prima suscepit, ac postea iuira ut verbo ipsorum ulamur, ~ Malrem omnium Gallia-
Gallias hoc quod divino munere fuerat consecula, rum appellando decorarunt. In hac urbe quiciimque
studio doctrinaesalutaris effudit. Cujus honoris ob- intra Gallias ex tempore praedictorum ostenlare vo-
tentu EcclesiamArelatensem omnes decessores prae- luit insignia dignitalis, f consutatum suscepit et
deccssoresque nostri velut malrem debito semper dcdit. Hanc sublimissima prafectura, hanc reliquae
honore coluerunt, tenentesque tradilionem h totam potestates, velut communemomnibus palriam, sem-
ab hac sibic civitates nostrae sede episcopos postu- per inhabitant. Ad hanc ex omnibus civitatibus
larunt. Ab hujus Ecclesiaesacerdole tam decesso-es B multanim utilitatum causa concurritur; et plane ila
nostros quam nos ipsos constat in summum sacerdo- sibi erga privilegia memoratae vel Ecclesiae vel civi-
tium, donante Domino, consecratos. Quam quidem tatis, divina, ut credimus, dispensaiione, omnia con-
antiquitatem sequentes praedecessores beatitudinis senserunl,ut sempersicul Ecclesia Arelatensis intra
vestrae, hocquod erga privilegia Arelatensis Eccle- Gallias primatum in sacerdotio antiquitatis merito,
siae instilutio velusta tradideral, promulgatis (sicut ita etiam civitas ipsa
principatum in saeculo oppor-
et scrinia aposlolicae sedis procul dubio continent) tunitaiis gratia possederit. Unde factum est ut non
d aucloritatibus* confirmarunt : credentes plenum
solum provinciae Viennensis ordinationem, sed etiam
esse rationis atque juslitiae, ut sicut per beatissimum 8
trium provinciarum, contemplalione sancti Tro-
Petrum apostolorum principem sacrosancta Eccle-
sia Romana teneret supra omnes totius mundi Ec- phimi, sicut et sanctorum praedecessorum vestro-
h
clesias principatum, ita etiam intra Galiias Arela- rum patefacta sibi lestalur aucloritas, Arelatensis
'.ensisEcelesia, quaesanctum Tropbimumab apostolis Ecclesiae sacerdos ad sollicitudinem semper suam
missum sacerdotem habere meruisset, ordinandi curamque revocarit. Cui id etiani honoris dignitatis-
pnntificium vindicaret. His secundum religionem que collatum est, ul non tantum has provincias po-
utitur privilegiis Ecclesia memorata. -' C testaiepropriagubernarei, verum etiam omnes Gal-
a Sic cod. Vallicel. cum Baronio et Sirmondo. Narbonensi, lii episcopi de eadem provincia ad Are-
Quesnellus, donum fidei. Quaeautem hic de S. Tro- latensem sedem revncanda non videntur cogitasse;
pliimi missione narrautur, e Zosimi litieris surrepta cum praeserlim S. Leo epist. 10, Bonifacii judicium
sunl. Hac vero inre \egenda erunt quae fusius disse- laudans, hane provinciam ab Arelatensis jure alie-
remus in menioraiis observationibus ad dissert. 5 nam declaraverit, ul palam.fiet in nbserv. in dissert.
Quesneili part. n, c. 2. 5, part. n.cap. 2, n. 7. Hiporro episcopi trimn pro-
b Quesn. in margine: Forte, notam. vinciarumsunt, Vieiinensis, Narlionensis socutid;»et
e Baronii et Sinnondi editiones, civilatis; per- Alpium iiiarilimaruni. M c.illigiiur cx episcoporuin
perain.
~ nominibus, quaa seipienti Leoms responsioni pra-fi-
Zosimi epistolae pro sede Arelatensi edilse indi- guntur. Licei enim cujiis setlis epi-copifucrint ibidem
cantur. Litleras .imein Rnmanorum aniistitum au- nonexpi-iuiatur,aliis iameiiexdocutueiiiis,qiiar litijns
clorilalesappellatas hinc eliain cnnfirmaiur. aevi episcopos cuin suissedilius e.vhibent, saiis pro-
e Perperam in vnlgalis ante Quesnellum atque Sir- bahile est Constantiuum fuissc episcopum Dieuseni,
mnndum cuin nostro codice Vallicell., matrimonium et Foiileitini Vasen-ein provincia? Viennensis; Ma-
Galliarum. Honorius in Constiiutionfi ad Agricolam ximum vero fuisse episcopum Reiensem, Asclepium
an. 418 Arelaiem metropolilanam civilatem appellat. Aptensem, Armentarium Anlipoliiaiium, acTlteodo-i
In haccoiisiitutione coniiiieinur pleraque ex liisquae rum Forojiiliensem in Narlinnensi secunda; ad Alpes
de privilegiis civilibus Areialensis urbis hoc capite auiem maritimas perlinere Valerianum Cemellensem,
referuiilnr. Valeminiani auiem constituiio deside- ip Ursum Seuccensem, Neclarium Diuiensein, ct Inge-
ralur. Quid vero circa lias consiitutiones et circa nuinn Ebredunensein. Has ergo ires provincias tan-
titulum matrts omnium Galliarum senliendum sit, tum ut Leo Arelatensi sedi praeservarei, hi episcopi
explicabimus in observatiouibus allegatis part. n, postulassc videntur ; nisi quis forte inter episcopo-
c. "4,'n. 2et5. rtnn nomina aliunde non cngnita exslitisse putet epi-
Vide not. 2 Quesn. scopum Tarantasiae in Alpibus Graiis, et hanc quo-
s l.um in sequeulibus, prmdecessorum vestrorum que provinciam laudatos antistites comprehendisse
auctoritas, indicet epistolas Zosimi, iu quibus ires arbiiretur, adeo ut praeler Viennensem indicaverint
provinciae, Vienneiisis et duoe Narbonenses, Arela- provincias tres, Narlionensem secundam, Alpes ma-
tensi tributae tantummodo memnrantur, dubium ex- ritimas et Alpes Graias. Alpes quidein Graias eos- '
oritur num. Iiic quoque irium provinciarum nomine dem etiam fuisse complexos, judicium Leonis con-
eacdeniprovinciae tres solummodo inlelligcndae sint, firmal; cuin inter quatuor oppida Arelatensi nou
ila ut Viennensis in iribus his compreliendalur. At concessa, sed Viennensi adjudicata recenseat Taran-
formiilie, non solum provincim Viennensis, sed etiam tasiam, quie ad Alpes Graias ex omnibus noiitiis
trium provinciarum, has tres ab illa videniur dislin- pertinet.
gucie. Aliunderestiltita jam per BouifaciurnZosimi h Sirmondus, patefactum.
successorem provincia NarJjonciiri prima episcopo
m "••*"'""';*''"- S. LEONIS MAGJNI EPISTOLJTE. 884
lias sibi« apostolicaesedis vice mandata, sub orani iA LIDKEPISCOPOlHJM itETR^POXlS AMLATS11SIS MIECE8
KESP0NDENT1S. i
iecclesiasticaregula contineret. — Sententiemituam S. Leo interponiltuper
— His iiaque omnibus et in STNOPSIS.
CAP.IV. intimatis, controversiainier Arelalentemet Viennensem
antigua
iiolitiam 997 beatitudinis vestrse fldeli assenione Ecclesias, et cuique suoslimites attignat.
perhtis, quaesumus et obsecramus coronam sancti- Wleclissimisfratribiis, CONSTANTINO, e ARMENTAMO,
moniae vestraeper nomen Domini nostri Jesu Cbristi, A^DEMTIO, ÊVESuiVo, VALERIANO, URSO,STKPHANO,
et NECTARIO, GONSTANTIO, MAXIMO, ASCLEPIO,THEO-
qui in vobis jusliliam, patientiam, tranquillitatem
et npRo, JUSTO,INGENUO, AUGUSTALI, SUPERVENTORI,
~jona totius sanciitatis ac perfectionis eiegit, per 1""VNANTIO, FONTEIO, PALLADIO, LEO papa.
beaiissimum apostolum Petrum, quem vila et con- CAP.I. — Lectis dilectionis vestrae Iitteris, quas
versatione veslra nobis divino munere redditum ad nos filii nostri Petronius presbyter et ~ Regultis
credimus, utquidquid Arelatensis Ecclesia, sicut su- diaconus detulerunl, quam benevolum fratri et co-
b
perius indicavimus, vel ab antiquiiate suscepit, episcopo nostro Ravennio impendatis aflecium evi-
vel postea auctoritate sedis apostolicae vindicavit, id denier agnovimns: siquidem postulatis ut ei quod
omne ad suum pontificiumrevocare ejusdem Ecclesiae decessor ipsius merito nimiae praesumplionisamise-
sacerdotem beatitudinis vestrae auctoritas in perpe- ' rat, reformetur. Sed peiilionem fraterniiatis vestrrc
tuum mansura praecipiat. Ipsi autem vel officiorum " Viennensis episcopus, missis litteris et legatis, sua
causa, vel hujris legationis obtentu, sanctimoniae suggestione praevenerat, conquerens Arelatensem
vestrae nos praesentassemus aspectibus, nisi alios in- episcopum ordinationem sibi b Vasensis aniistitis
firmitas, alios anni praeseniis penuria ab hac voto- usurpasse. Cum itaque nobis ita et palernarum rc-
rum nostrorum cupiditate revocasset. Sed confidi- verentia sanctionum, ct omnium vestrum servanda
mus in Domino Jesu Cbristo, qui precibus et deside- sit gratia, ut in Ecclesiarum privilegiis nihil con-
riis noslris effectum promptissimae pietaiis vestrae velli, nihil patiamur excidi, consequens fuit ut ad
praestitit, quod qui nunc legationis officio fraudamur, conservandam * intra Viennensem provinciam 999
gratiarum postea referendarum per nosmetipsos pacem, adhibereiur justiiiae moderatio, quae necan-
actione fungemur. tiquilatis usuui, nec desideria vestra negligeret.
« LXVI. CAP.II. — Consideratis enim allegationibus utrins-
998 EPISTOLA
que partis praeseniium clericorum, ita semper inira
a SANCTI LE0NISPAPJEADPRJECEDENTES COMFROVINCIA- ! provinciam veslram, et Viennensem et Arelaten-
» Apostolica quredam delegatio hic indicatur Are- < C rescriplum primus emisit in Iucem eminentissimus
latensi episcopo Zosimi liiieris concessa, cum prac- cardinalis Baroniuscum ipso snpplici lihelio et aliis
cepit utquicumqneex qualibet Galliarum parte Ro- epistolis quae res Arelatensis Ecclesiae atiinent:
nmm aul alio prolicisceretur, ab eodem episcopo easque accepisse se t.-statur ex Arelatensi cod. ms.
formatas acciperet. Jus etiam cngendae synndi ex In enmdem nos codicem incidimus, ni fallor; qui
alienis quoqueGalliarum provinciis ab eodem Zosi- quidera in bibliolliecaThuanea asservatur. Etsi enira
mii, ut videtur, attribuluin, banc delegatam vicem rionnnllaediscriminis noiaeappareant, leviores tamen
magis magisque coustituit. Coufer quae in hanc rem Sdnt quam ui alter cndex credatur a Baroniano, cuni
dicemus in observ. ad Dissert. 5, part. n, c. 6, quo in caeteris conveoit; velot in additione suhjecia
num. 8. superiori epistolaede confirmato Leonis decreto per
b Haecad S. Trophimum referunlur, de qno snpra Syinmaclium papa'm. i Huuc vero non eumdemesse
>annoi.lO(Co^881,n.~).Seqiienti:ivero,»e/po>s[eoa«- codicem e'x qdo 'Batonius hnnc epistolam edidit,
cloritate tedis apostoticmvindicavit, indicarit ea, qiiae ipsae variames leciinnes qnantumvis leviores osten-
cum apostolicm'sedisvice Arebuensi episcopo collata dnnt. tjnsdem quldem colleciiouis Arelalensis nter-
memoravimus.
~ Al. 50.annotalicrne
antecedenti que B.ironii et Quesnelli cotlex fuit, sicnt et caeteri
Qua» autem antea 66, nunc 86. Scr. oiimes nd eamdeni collectionem pertinentes : nnde
3 Maii nn. 450. nil mirnm si in plerisque conveniant et omnes ad-
d Invenitur in collectione iS Arelalensi, in qua ditionem in fine subjetttam exhibeant. Sed tectioncs
exstat superior.
~ Baronius, alicubi discrepantes, ac inier caeteras II.TCnon om-
secntus aniiquae manus correctionem j) nino levis, diyersa ejusdem colleciionis exemplaria
in codice Vjllicellano G, 99. indicaiam edidit Artrta- manifestant. Duoshujus collectionis mss. libri biblio-
tario, cum prima manu legerelur, ut apud Qnesuel- thecaeColbertinae, in quam Thuanei iransiemni, P.
IUIII, jtimanfario. Praetulimus tectionem SirmonrJi, Cousiantius memoral in prrefatione ad tom. I Kpist.
quim exliibent etiam subscriptipnes episiolae99 et; ^Roman. pnnlilicum, n. 161. Unus ex his fuit quon-
inscriptio epistolae 102. 'dam Arelalensis, cujus exemplum diligenter eiscri-
* Banmius cum cod. Vallic, Vnantio. V et Y in pium, ad Baroninm a Fabro Iraiismis-uui fuit, et in
mss. facile commutaniur, Ynanlius legitur in utrisque noc nunc Vallic. G, 99, exsiat vulgata lectio, intra
laudaiis epist. 99 et 102. Vienniensemet Arelatensemprovincias. Alius aiilem
s Cod. Vailicell., Regulinus.Atinsequenti epistola Thiianens codex a Baroniario dtversus erit ille qui
habetur, Regulum. correctionem Quesnellosnggessit. Hancautemidcirco
h Male Vasatensisin quibusdam codicibus, ut no- amplectimur, quia Leo iu hac epfstolasemper unius
tavit Quesn. in margine. provinciae, non diiarum meminit, uti patebit exc.3,
1 Vulgati cum mss. Bironii et Sirmondi, intra inlra provinciam iieslram, reliqum chitalet efutdim
Viennensem el Arelalensem provinciat. Qnesnellus prcvincim.Confer aiinol. sequeniem.
emendavit ex suo codice: c Unicaenim, iiiquit, erat i Unam provinciamsingulari numero, id est Vien-
tunc provincia Vieiiuensis appellata. i Quiiiam fue- nensem antea metnoratam appellat, inlra quani Vien-
rit hic suus todex in postilla non indicat. Sed Thua- nensem et Arelatentem civitalesconcludit. llanc pro-
neum fuisse ex notatione ejusdem huic epistol* sub- vinciamvettram vocat, licei episcopi decem et novem
jecla colligi potest. Sic enim ille: Superius Leonis epistolaeinscripli trium saitem provinciarum fuerini„
835 EPISTOLA LXVII. 888
sem civitates claras fuisse reperimus, ut quarumdam A Hoc praeceptum domini Leonis confirmatum est a
causarum alterna ralione, nunc illa in ecclesiasticis sede apostolica, praesidente Symmacho papa, Probo
privilegiis, nunc ista praecelleret, cum lamen eisdem v. c. consule.
commune jus quondam fuisse a gentibus proderetur. EPISTOLA b LXVII.
Dnde Viennensemcivitatem, quantum ad ecclesiasti- ~ ADRAVENNIDH ARELATSNSEH EPISCOPUH.
cam justitiam pertinet, inhonoralam penitus esse non — Mitlit Ravennio celebremsuam ad Fla-
STNOPSIS.
paliraur; praesertim cum de receptione privilegii, vianum epistolam de incarnatione Verbi Dei adver-
auctoritate jam nostrae dispositionis utatur; quam sus Eutychen, ul pro defensionefidei, pereum hmc,
potestatem Hilario episcopo ablaiam, Viennensi epi- vel Cyrilli Alexandrini epistola cunclis Galtim epi-
eredidimus ne se- scopis fideliter innotescal. Secreta eliam mandala
scopo depuiandam. Qui repente legatis commissaindicat.
melipso factus videatur inferior, vicinis sibi quatuor Dileclissimofratri RAVENNIO, LEOpapa.
id et
oppldis prassidebit, est, Valenliae, Tarantasiae,
et Genavae,el Gratianopoli, ul cum eis ipsa Viennai Diu filios nostros Petronium presbyterum et Re-
sit " qninta, ad cujus episcopum omnium praedicta- gulum diaconum in Urbe tenuimus: quoniam et de
rum Ecclesiarum sollicitudo pertineat. Reliquaeveroi nosira hoc gralia merebantur, et fidei quaenunc quo-
] rumilam erroredincessilur, raiio postulabat. Volui-
civilates ejusdem provinciae.sub Arelatensis anlistitis; JJ
auctoritate et ordinatione consistant: quem pro mo- mus enim eos nostro interesse * tracialui, et uni-
desiiae suae temperantia, ita fulurum credimus stu- versa cognoscere quae per te cupimus ad omnium
diosum cbaritalis el pacis, ut nequaquam sibi credatt fratrum et consacerdotum noslrorum noiitiam perve-
ablatum, quod fratri videat esse concessum. Daia IIIr nire, f charissime; hoc dilectioni tuae specialiler de«
non. Maii, Valenliniano Aug. 7 et Avieno v. c. conss. legantes, ut sollicitudine vigilantiae tuae epistola
1000 'n fine hujus epistolm,hmcqum sequuntur 1001 nostra, quam ad Orientem pro fidei defen-
verba habentur in codd. Arelatensi et Vallicellano:' sioue direximus, s vel sanctae memoriae Cyrilli, quaa
Viennensis, Narbonensis secundnf.,et Alpinm mari- f Vocem charissime, a Quesnello expunctam, ex
timarum, uti oslendimus annoi. 16 (Col. 881, n. c) int codice Vallicellano ac Sirmondo Tevocavimus, ut in
ep. praecedentem.Num Viennensis provincire nominei editis legebatur.
non civilem, sed ecclesiasticam provinciamintellexit, e Velproet aliquamioin nostrismss.Leoninistisur-
quae plnres civiles provincias comprehenderet? Ani patur, ut videre est annot. 22 (893, n. ') in ep. 80.
praescindere voluit a memorandis iis provinciis, quae Certecum epistola 113, c. 3, ordinaioProterio Alexan-
ex decreto Bonifacii ad Hilarium Narbonensem sin- drino Leo epistolas se dedisse scripsit ad episcopum,
gulffisuum habere debebaut melropolilam, uti pluri- VELordinatoresipsius, SEUclericos, VELel SEUpro ET
bus dicemus in observ. ad dissert. 5 Qtiesn., part. n,, accepit: ita enim ad singulos, qui distinciis litteris
c. 6, n. 5 et seqq. Forte vern S. pontilex eam solami C l scripserant, distinctas ex more dedit epistolas, quae
controversiam quae inier Viennensem et Arelaten- intercidere , uti distinctas habemus ejusdem epislo-
sem episcopos mota, ad se delaia fuerat, et in quai las 171, 172 et 173 in ordinatinne Timothei Alexan-
'sola allegationes utrinque fuerant productoe, dijudi- drini, qui Prolerio successit. Aliud manifestius exem-
care in hac epistola voluii; adeo ut bac de causai plum praesto est ex epist. 131, c. 1 : Qualia ad cle-
praeierierit eliam illa quaecirca Arelalensis sedispri- mentissimumimperatorem,VELad ipsum Atexandrinm
vilegia antistites in praemissis litieris postulaverant. urbit episcopumscripta direxerim,subdita huic epistolm
De sola autem Viennensi provincia quaeslio fuit ob) exempla monstrabunt. Cum indicentur exempla dua-
ordinationem episcopi civitatis Vasensis, quae in eai rum episiolarum 129, ad Proterium Alexandrinum ,
provincia sita est; et in hanc rem allegaliones pro- et 130, ad MarcianumAugustum, quaequidem super-
ductae,
~ lia aclegati etulrinque directi. sunt; vel pro et hic quoque sumptum liquet. In re
Quesn. Sirin. Baronius, conjuncta. Cod. -aulem proesenti vel pro et atlliiberi ex eo cognoscitur
Vallicell., juncta pro quinta. quod iion ita S. Leo Cyrilli epistnlam Gallicanis
bAlias51. Quaeautem antea 67 erat, nunc 8.7. commendel, ut, si haec illis Ravennii opera innole-
Scripta 5 Maiian. 450. pcnniitat suam ad Flavianum epistolam suppri-
c Habetur harc episiola in codicibus solius colle- scat, mi, quam praecipuerecipiendam ac subscriptionihus
ctionis 15 Arelatensis. transmisit, uti colligitur ex epist. 99.
d lla cod. Thuaneus a Quesnello allegatus, nec nonl signandam
Confer. annot. 8 (Col. 893, n. l) in epist. 70. Innuitur
apud Sirmondum. Alias ex Baronio vexala est, cum} vero Cyrillicpistola secunda ad Nestorium, qua S. Leo
tanien in ms. Vallicellano G, 99, quo Baronius ususs j) ;' adversus Eutychem usns est, ut liquet ex longiori
est, legalur incessil, errore utique librarii, pro inillo ejnsdem fragmento, quod subjectum legilur epi-
cessilur. stolac 165 ad Leonem Haec prima hujus
e Snspicari quispiam posset hic inteltigi tractaluml epistolae Cyrilli mentioAugustum.
est in Leonis litteris, sicuti
a Leone et multis episcopis habitum, cum Valenti- dein in epist. 69 et 70 quae scriptae fuerunt in Ana-
nianus, Placidia et Eudoxia Februario mense Ro- lolii causa, et in his (quod maxime observandurriesl)
mam venerunt, de quo vide anriot. 7 (Col. 860, n f) inn eaedemCyrilli litlerae una cum celebri Leonis epistola
epist. 55. At ob ejusmodi tractatum, qui FebruarioJ" 28, ad Flavianum, pari solliciludine junguntur et
mense videtur exactus, Petrunius et Regulus usque commendantiir Orientalibus, ut hic Gallicanis; unde
ad diem 5 Maii retineri non poterani. Alium ergo) Petronium et Regulum ob tractaliim in causa Anatolii
posteriorcm tractatum indicari probabilius est, Con- Romaediu fuisse detentos, atque de toto negotio in-
jicimus autem respici tractatum in Anatolii causa,, slructos, vel ex hoc loco maxime comprobatur. Cur
cum scilicet receptis circa Aprilem litteris de ordi- vero inter plura Patrum testimonia, quaeboc tempore
natione ejusdem, quae plurimum negotii facessebat,, diligenter coilecta, legatis hac de causa in Oricntenr.
longioriconsultatione opus fuit, qua in maximo reruml missis iradiia fuerunt, et postea subjecta epistolre
periculo utile consiliumcaperetur, et aptaeinstructio- 165 (vide admoniiionem praemissamepist. 28, num.
nes legatis tradereniur. Vide epist. 69, c. 2. Idaper- ult.), cur, inquam, haccuna Cyrilli epistola et bic et
tius fiet ex annot. 5 Onfra, n. e). aliis in locis a Leone potissimum ingeratur, et tanta
887 - S. LEONIS MAGNlEPISTOLfE. 888
nnslris sensibus tota concordat, universis fratribus A A dignissimo papae LEONICERETIUS, SALONIUSet V~t-
innotescin : ut'a certiores effecti coutra eos qui in- RANOS.
carnaticioem Domini pravis persuasionibns aestimant CAP.I. — Recensita epistola beatitudinis veslrae,
temernirdam, spiriiuali se virtute pracmunianl.Habes
cunctis Ecclesiis el Deo quam de fidei instruciione conscr.plam ad Cunstan-
probabitem facullatem, qua
episcopum destinstis, dignum esse
noslro ^piscopatus tui possis cominendare primordia, tinopnlitanum censuimns ut s tantre doctrime obertate ditali debi-
#i hoec 'it'9, ut credinius atqrie mandavimus, impte- tas
charissime. autem coriimitienda gratias sallem oblato liiterarum officio reddere-
veris, fr^ler Qiiae mus. Paternae siquidem erga nos pietatis vesirae sol-
..">.litteris /nbn.fuerunt, cum pnetlictorum filiorum liciludinem comprobantes, anticipationi curaiionis
; nosiromrii insiniintione didiceris, Dominifretus auxi- veslrae hoc nos
"' ac laudabiliter magis obnoxios confilemur, quod
lio efllcaciter, 1002 diximus, remediormn beneficia ante malorum experimenta
exsequeris. Dcus te incoluroem custodiat, frater
Scientes namque pene sera esse reme-
cliarissifrie. Data iii non. Maii, gloriosissinio Valen- cognovimus. dia quae adactis jam vulneribus apponuntur, ut apo-
liniano Xug. vu et Avieho v. c. conss. stolicis illis munitionibus induamur, providae pietalis
v ;ll003 EPISTOLA 'o LXvm. vocibus h praemoneijs.Agnoscimusplane, beatissime
d CErtETJl,SALONli ET VERANI, EPISCOPORUM "' papa, qua ad nos interiora pectoris vestri peculiari
GALLOliUU, ADS. LEONEM PAPAM. affectiime transmiseritis, quorum incolumitali alio-
.'* Svsopsis'. -'— I. Pro accepta ejus ad Flavianum epi- rum curalione succurritis; et dum ex aliornm
slola tjrdfxmnqunt, quaiit et per ontncsEcclesiasas-\ prx-
serunl eekbrari. — \\. lllius exemplar a se descri- cordiis infusa antiqui serpentis venena 1004 Pro*
plummitiunt, a Leone> corrigendum ac remitlendum. ducitis, quasi in quadam cliaritatis specula consiituli,
Doniiiio,s;V.*&«; ' beaiissimo palri"ei s apostolica sede! aposlolica l illa cura ac solliciiudine conclamatis, ne
';.'.'. . :
.- 1.•'$¥''} i", ,
,;cum sol.igiifcdiricconjunguiir cuiri epislola 28, ad enim Ephesinae, qua tolam causam definitam Tlieo-
"Flaviaiiiilii, saiis.colli>>iiurex epist. b9 et 70. Euiy- dosius contendens epist. '4 al>iidcnncilium recusa-
..ciiiaiii-s.ci.U.iieijSblam Niciriiani lidem efferehaut aique bal. opponere volebat pnnlilex pnwter synodum Romae
, inciiicaliaiitêlcuni se ei'aiih:i;rere. tnin vero eaiho- hahitam eliam Gallicaiioriun cubscriptiones suae
lii os suis errorilins iiiimicos»!>ea deviare dictilabant. epsiolre ail Flavianu n, qu;K(etsi serius) iransmissre
„i"niifer:innofe6:(Co/.855,n.K) in epist. S4. Cinn porroi fuerunt epist. 99 Quin ex cap. i hiijus epistohe 99
iiileiuNesiiTtaiii- esst-ni iiifensis-iiiii,episiolasCyriili,, colligiiur, Lionis iiieniem fnisse ut ipsi Gallicani ad
'_qiiiNesiorialVari^hiBresiiii prolligaverai, niaxime praedi- eumdem imperatorem scrihereni; quod tamen muta-
cab iiil. Leii liaipie ul oinnein Nictviiaelideilae-tesiispi- tis paiiln post rebus <b Theodnsii moriem necessa-
cioneni renioveiei a cailiolico dogmaie, quod in epi-- rium non fnisse ibidem iradunt. Ex his ergo quae
,'siola ad FlaVianUiiivindicaverai, periililem credidit: fuerinl mandaia secreta Gallicaui. legatis tradiia satis
. Cyrilli episiiilain secuiidain ail Ne>ioriuni, inqua illei „ perspicimr; siiiiulque paiet quam coinmeniitia et
~Sicaenainqnidem lidein explicans eadein tradiditac ! y falsa sit inierpreiaiin Inijns loci a Quesnejlo allala
..'lnsna epistiita a8. llmc ergo utrnmque simul jiinxit, disseri. 5, parl. n, cap. 9i, in fine.
ut ex iitri.isque eollatione idem d<>guiaEuiychianisi c Alias post epist. 76. Qune miiem erat 68, nunc
xontrariuin agiiiisceieiiir; el siinul eiiam pateret. 88. Ali.|ii:iinliu |m.-t Maiom.TI. 430.
d Reperiiur II;PCepist-iia in mss. collect. 5 et 12.
jqiiain illi pefperaiii Niireiiam fiilem vendrarcnl, at
qua, ipso Gyrillo inierprelaiiti', itiaxitiie tlissiitebaut. Hanc aiiti-in epistolaNi pr.cceilenii immediate suhji-
"Ex liis porrti quaeLen hoc loco irndil missa digno- cimus, en quod nb defeciuni chronicie not;o certum
scitin; in Galliiis iiaecCyrilli epistola; ;ic idcirco fnr- ejns lempns siatuere non bceai, et aliundtr post pr;e-
jtassis ex ea yersione quam Leo illuc misit et adhi- cedenlein Leonis epist"lam seripia sit, acceptis sci-
buii in ttstimnniis subjeciis rpist. 165 iusena legitur licet » Kavennin litieris ;ul Fl.viinutn, quas per Gal-
in ariiiqiiissiiiia colleclioue 5 et in alia posleriori 12,, lias disseminandas idem pontifex amecedeuti epistola
qjiasiii Galliis compiictas alihi demniisirnbiiiius. Ex£ praeceperai. Cuni vero sparsis per Ravennium pluri-
.iiac.pqrro episiola coguoscimus S. Leonem ad Ra- bus eiiriimdem litterarum exemplis Leonis doctrina
veriiiiuiii inisisse lum siiam epist. 28, ad Flavinnum,, in omnium Ecclesiarumconventiculiscelebrari tlicatur,
.ium.epistplitin S. Cyrilli ad Nestoriiim. . Ex Idiicio > . in id sane a trnnsmissis iisdem liiteris non nimlicum
auteiii llispnno et cotvvo scripiore pra-terea colligi- tempus excurrere debuii; ac prnpierea haec epistota
mus transinissam eliam fuisse epi-tolam ipsius Fla- al.quot mensibus post diem 5 Uaii, quo superioreg
vimi :id Leonem cum aliis documenlis ad Eiilychia- lilierae dntiRfuerunt, scripia dicenda est.
naiii hu-resiin peninentibus: quapquidem omnia lau- e In tabula collcct. S, cp. 63, hic titiilus legitur':
datus Ravennius ex Lconis mandato uou nd Gallica- - D Ceretii, Salonii et Verani, episcoporumGallorum ad
riossoliiiTi,sed eiiam ad llispanos episcopos iliiexit. Leonempapam gratias super doctrinam agmtium.
De Gnlliit, iiiquiiille in Clironico ad olymp. 130, epi- f lia ex Vindebonensicnllect. 5. Yulgau, /tpostolicm
slolm deferuntur Flaviani episcopi ad Leonemepisco- sedii ln eotlem codice Verranus cum duplici rr scri-
jjuni missmcum scriptis Cyrilti episcopiAlexandriniadi bitu«r.Qui autem fuerint Cerelius, Salonius et Vera-
Neslorium Constantinopolitanum,de EutycheieEbionita a niik, Quesnellus in notis fuse perquirit.
hmrelico,el Leonis episcopiad eumdi-mresponsa: qum B • Idem cod., tanta.
, cum atiorum episcoporumet gestis (forte synodi CP.'. " Duo codd. collect. 12, Vat. 1340 et Venet. 169,
: contra eumdem Eutychem) et scriplisad Ecclesinsdiri- i- alia interpniiclione, prmmoniti,agnoscimus, elc. Re-
kuntur. tlinc factum est ul Flaviani epist. 22, quae v. tinuimiis vulgatam leciionem, quae est in cod. Vinde-
ipcipil Nulta res , pluribus Laiinis colleclionibus etst bon. collect. S, qucequevidetnr respicere illa epistolae
praesertim Hispanicifiinserta fiierit. praecedentis, quibu^ Ravennio Leo suam epistnlain
*
. Cod. Vallicell, addit charissime, et post prmmu- i- 28 ad universos episcopos dirigendam praecepit, ut
niant addit Frater. certiores effecliconlra eos qui incarnationem Domini
b Cum pro Anatolii cansa scripsissel imperatorr pravis persuasionibusastimant temerandam, spiriluali
. Theodosius, qui Eutychi patrocinabatur, quaedam inn scnjifafe prmmuniant. Postea codices, transmiierii.
euoidem iinperatorem sive querelae, sive praecainio- - '<Mss. collect. 19idelent UU,
~>eslitteris comriiiitendae non fuere. Pseudosynodo o
«89 EPISTOLA LXIX 890
'
hostis adveniat, ne vulneri A Veranus cultor vestri apostolatns, beatitudinem
inopinantibtis improvisus
lociun praebeat incauta securitas , domine sancte, vestram saluto, et ut pro me oreiis peio.
beaiissime paler, et apnstolica sede dignissime papa. EPISTOLA ~ LXIX.
Magna practerea et ineffabili quadam nos peculiares d ADTHEOD0SIUU AUGUSTUM.
tui gratulaiione succrescimus, quod illa specialis do- • SVNOPSIS. — I. Consensumsuum ad ordinalionem
ctrinae vestrae pagina ita per omnium Ecclesiarum Anatolii CP. suspendit; professionem fidei exigit.
— II, Petit ut idem hmretieorttm commtinioncm
conventiciita celebralur, ut vere consnna omnium
abdicet, communi fidei subscribat. Legatos millit.
sententia declaretur, merilo illic principalum sedis Synodumpostutat intra llaliam fieri.
apostolicaeconstitulum, unde adhuc apostolici spiri- LEOepiscopus THEODOSIO
"
!
tus oracula reserentur. semper Augusto.
CAP.II. — Idcirco si dignanter admitlitis, depre- CAP.I. — e Omnibusquidem vestrae pietatis episto-
camur ut opus et praesenlibus et futuris temporibus lis, inter eas solliciludines quas pro (ide patimur,
profuturum, quod nos asservandi sludio foliis man- spem securitatis nobis maximam praeslitistis, Nicae-
dare curavimus, sanctitas vestra percurrere, et si num commendandoconcilium : adeo ut ab illo, sicut
~ librarii errore
quid defuerit, emendare dignetur; saepe jam scribitis, non patiamini sacerdotes Domini
vel, si salutarem lecluris omnibus paginam aliquo B deviare. Sed ne aliquid in prrejudicium catholicaa
studii vestri accumulastis augmenlo, idipsum addi defensionis viderer egisse, de ordinatione ejus, qui
libello huic sollicita pietate jubeaiis : ut non solum Constantinopolitanrc ccepit Ecclesiaepraesidere, nihil
plures sancli episcopi fratres noslri per Gallias , ve- interim in alterulram b partem temere rescribendum
rum etiam multi ex laicis filii vestri, qui episiotam putavi, non dilectionem negans, sed niaiiifesiatioiietn
istani magnopere pro veritatis manifestatione desi- cailmlicae veriiatis exspectans. Quod aequanimiter
derant, remissam ad nos, et sancta manu veslra ferat, 1006 obsecro, vestra clementia : ut cum
emendatam transcribere, Iegere el tenere mereanlur. talem se erga fidem catholicam qualem cupimus ap-
*"ln rem
niissos, si dignum ducitis, redire mox cupi- probarit, de sincerilate ipsius » et copiosius et secu-
mus : ut quia incolumitas vesira exsultalio et salus rius gaudeamus. Ne vero aliqua illum de nostr*
nostra est, citius ad nos relatu desiderabili salulis animo mordeat sinistra suspicio, occasionem totiui
vesirre gaudia recurrant. Et alia manu: Memorem diflicultatis amnveo, nec alii|uid exigo quod aut ar-
coronam vestram hurnilitalis nostraeChristus Dcmi- duum videalur aut i dubium; sed ad id quod nutlus
nus longaeva selaie conservet, domine sancle bealis- caibolicorum refntet invito. Noli enim sunt per uni-
sime pater, et apostolica sede dignissime Papa. versum mundum atque manifesti, qui ante nos, sive
Ceretius suscepius vester apostolatum vestrum sa-' C Graeca,sive Latina lingua in catbnlicaeveritalis prae-
Iuto, commendans me oralionibus veslris. dicatione fulserunt, ad quoruin ">'scientiam alque
1005 Salonius veneralor vester, apostolatum doctrinam qiiiilam etiam nostraeaetatis accedunt, do
veslruin in Domino saluto, orationum veslrarum quorum scriptis par et multiplex profertur instru-
subsidia deposcens. ctio. Quae sicut Neslorianam haeresira destruxit, ila
a Ex episiola scilicet ad Flavianum, quam Leo ad dit epist. 51, allera cum de ordinaiione Anatolii ad
Raveiiniummiserat per Gallias disseminandam, plura eumdem ponlificem scripsit, cui s nunc responsum
exempla transunipta fuere, et in exemplu quod ad dat : nec non imperialis epist. 63, ad Placidiam
Ceretiiiin, Saloniuin aique Veraniini missum fuerat, Angustam. Cur auiem imperator, qui Eutycbi fave-
si quid librarii errore defuerit, emendandinn efflagi- bat, Nicacnamsynoilum iuculcarit, explicavimusnot.
tant. Leonem quidem hoc exemplar emcndasse qtiam 6 (Col. 855, n 6) in epist. 54.
acciiratissinie ex eo patet quod episcopos prnvinci;e h Editi Leoiiisaddiint tibi. Quesnellus recepit hanc
Medioliinensisidem pontifex moimit ut ejnsdem epi- vocem, sed delevit temere, ac piaelerea pro rescri-
stolaeexemplar a Ceretio procurarent. Vide epist. bendum posuit scribendum.Mss. collect. 21 delent
97, c. 2. tibi et temere. Vat. Hisp. el Isid. solum omittunt te-
"•'Codicescollect. 12, Ire missos... ac redire mox mere, at habent retcribendum.Vindcbon. Ilisp. igno-
eupimui. Quesnellus cum codd. collect. 5, In re mis-.-. u
rat fitij, et errore librarii, terre scribendum. Praetu-
sos. Aiilerinrum ediioruin leciionetn praetulimns. liinus lcciionem coilicis Ratisp., cui concinunt cod.
c Al. 5-»!.Quae ainem antea 69 erat, nunc 89. Grim. mss. collect. 24 et exetnplar Sicliardi, ncc non
Scripta 16 Julii an. 450. editiones Gniiciliorum. In episiola sequenti soluni
d Exstat haec epistnla in mss. collect. Hisp. Isid. dieilur de Anatolio : Scribere ei inlerim disluli, non
11,12,18, 19 et 21, u»que ad 24, ac in exemplo Si- dilectionemnegans, sed manifestalionemcathoticteve-
chardi. ritalis exspeclans.
e In collect. Hisp. hic titulus legittir : Item Leonis 1 Addidimus el ex oplimo cod. Ratisp.
papm ad TheodosiumAugustum,ubi scribit ul id quod i Vulgaii Lennisanit; Quesn., amfciauuni.
1 Codex R;itisp., sententiam. Inslrucim vero quae
de incarnaiioneFilii Dei ab Analolio Constantinopoli-
tano episcovoprmdicaturagnoscat, et universalecon- ex scriptis Grrecorum et Latinnruin Patrnm collecta
ciliutn in ilatia fiat. par et muliiplcx traditur , comprehendit tum illam
t Vox semper deest in ms. Vindebon. Hisp. In collectionem conlra Nestorii impietatema sanctmme-
aliis nonnullis omittitur eiiam Augusto. morimCyrillo insertam Ephesinmsynodi gestis, quae
s Mss.collect. 21. Pt?romnesquidemveslrmpietatis indicaiur paulo pust; tum praeserlun auctoritates ab
:' epistotas. Plures autem Tlieodosii episiolae pro Ni- ipso Leone collectas, et per legatos ad imperatorem
caenaesynodi custodia in Occidentem directae , quae Iratismissas, de quibus loquitur cap. 2. Vide aunot.
hic indicantur, sunt duae ad Leonem , altera paulo 19 ICol. 891, n. ").
post Ephesinum latrociniuin scripta, cui L«jorespon-
m - S. LEONISMAGNIERISTOLJE. 892
~
etiam bunc, qni nunc repullulat, abscidit errorem. A scilicet atque f dilucide jprotestantiaquod si quis de
Relegat itaque sollicUe quae.a sanctis Patribus in- incarnatione Verbi Dei aliud aliquid credat aut as-
carnationis Dominicaefides fuerit custodita, sem-'* serat, quam catliolicorum omnium el mea professio
perque similiter prredicaia, et cum sanctae memoriae proiesiatur, hunc a sua communione secernat, ~>ut
Cyrilli Alexandrini episcopi* epistolam (qua Neslo- ei fraternam in Christo charitatem merito' possimus
rium corrigere et sanare voluit, pravas praedicationes impendere. Ut autem salubribus l curis velocior ple-
tpsius arguens, et evidentius fidemISicUenae definilio- nlorque, auxilianle Domino per vestrae clementiae
nis exponens, quamque ab eo missam ° apostolicae fidem praestetureffecitus,ad pietatem vestram frafres
sedis scrinia susceperunl) praecedentiumsensui peret coepiscopos 1 meos, Abundiumet Aslefium, sed
spexerk consonantem; Ephesinaeetiam synodi gesta el Basiliumel Senatorem, presbyteros, quorum mmi
recenseat, quibusconlra Nestoriiimpietatem, a sanctac devotio est probala, direxi, per quos, k quaenostr»
memoriaeCyrillo iriserta et allegata sunt de incarna- forma sit fidei, manifestaiis inslruclionibusquas mi-
tione Domini cathoticorum testimonia saccrdotum. simus possitis dignanter agnoscere : ut si Constan-
jSon aspernetur etiam meam epistolnm recensere, tinopolitanus antistes in eamdem confessioinemtoto
auam .pietati Palrum per omnia concordare reperiet. cordeconsentit, securi,utdigntimest,deecclesiastica
Cumquea se hoc quod eidem profuturum sit expeti' B pace taetemur, neque aliquid residere videatur am-
desiderariquecognoverit, catholicorumsententiis toto biguum , 1008 ~ uniêsuperfluis forsitan suspicio-
corde consenti.it : 1007 i,a ut sinceram d com- nibus laboremns. Sih vero aliqui a puritate nostrae
munis fidei professionem, absolutissima subscri- fldei atque Patrum auctoritate dissenliunt, concilium
ptione, coraui omni clero et universa plebe declaret, universale inlra Italiam, sicutm synodusquseob hanc
apostolicae sedi et universis Domini sacordoiibus causam Romaeconvenerat, mecum petiit, ctemenlia
aiqtte Ecctesiis priblicandam: ut pacificatoper unam vestra concedat: ut in unum convenientibus n om-
fidem mundo, e possimus omnes dicere , quod an- nibus his qui aut igriorantia aut ° lerrore prolapsi
geli, nato de Maria VirgineSalvatore, cecinerunt: sunt, correctionis remediis consulatur, nec cuiquam
Uloria in excelsisDeo, el in terra pax hominibusbonm uJtra sit liberum ita P NicaensEsynodi facere men-
voluntatis(Luc. II, 14). tionem, ut ejtis inveniatur esse fidei contrarius :
CAP.II. — Qtiia vero et nos et beati Patres nostri, quoniam et universaeEcclesiaeet vestro i hoc impe-
quorum doctrinam et veneramur et sequiraur, iri rio proluturum est, si unus Deus, una fidesr et unura
unius fidei concordia sumus, sicut provinciarum sacramenlum salutis bumanae,una totius mundi con-
omriium prolestantur antistites , agat clementiae fessione teneatur. Data " decimo septimo kalendas
vestrae devotissima fldes, ut quam primum ad nos iC Augusti, Valeniinianosepties et Avienov. c. consu-
Constantinopolitani episcopi, qualia f debent, pro- libus.
bati et catholici sacerdotis scripta perveniant, aperte
~
Vulgati Leonis anle Quesn., male repullutat, plectebatur sane sufficientempaternarum auctoritalum
abscindeterrorem. Edili Concil. habent pariter male, inslruclionem, quaead Theodosinmdirecta traditur
sed nbscidit. Nostri codices cum Sichardo et Que- episi. 71. Vide ibidem annot. 9 (Cot. 896, n. ').
1 Editiones ante Quesn. cum plerisque mss. eiiam
snello, ut in texlu.
>>Indicatur epistola secunda Cyrilli ad Nestorium. Vindebon. Hisp. et exemplo Sichardi, ul de super-
Confer,annot.'&(Cbl. 886, n. s) in epist. 67. fluis.
~~ Quesnetli lectiioncm codex Ratisp. confirraat.
« MemoratamCyrilli epistolam ad S. Ccelestinnm Id lactum fuerat epist. 44 Leonis et Romanac
transmissam fuisse liquet ex epistola 8, apud Cou- synodi n
nominedata die ISOciobrisannipfsecedenlis.
stantium ps|g., .1091. Probala ab eodem pontilice Vindebon. Hisp. deiet omnibut.
0
cognoscitur ex epist. H, pag. 1102. Hinc eam apo- omissa Raiisp. cum Vai. Hisp. ac Isid., errote, ubi forle
stolictesedis scrinia sutceperunt. fuit initio' littera t-ob concursuea ejnsdem
d Editi ante Quesn. et Sichardus perperam, com- litterac in flne vocis praecedentis.ErTor ad ignoran-
nmnionisfidei. Pqst pauca, et aposlolicmsedi, in Vat. tiam anteriori voce expressam refertur. Hic autem
indicatur vis in Ephesino latrocinio illata, cuinon-
Hisp.~ et lsid. nulli ferroreperculsi cesserunt. Videepist. 44, cap. 1.
Ralisp., possint.
t Val. Hisp. atque Isid., debentur. Hinc retinuimus cum editis Leoninis vocem terrore,
B Sic meliuscuin anteriorlbus editis codd. Vinde- cui affinis est vox timore, quae in editionibus Concil.
bon. Hisp. Ratisp., mss. colledt. 24 et exemplar post Merlinum, ac in exemplari Sichardi legitur.
Sichardi. Quesnelluset Merlinus, lucide; Vat. Hisp. mrost paucanecuiqmm in Vat. collect. ld.
ettsid., lucide protestantis. P Vide annot. 6 (Co/. 855, n ~) in epist. 54.
h Vat. Hisp. et Isid., ut ejus (raternam in Christo q Vat. Hisp. atque lsid. et mss. collect. 24 delent
charitatemmerito possimusintendere.Infinitumtnfen- hoc.
dere est etiam in Vindebon. Uisp. TConjunclionemet omittunt Vindebon.Hisp. Vai.
1Mss. collect. 21, rfisposifioniiJMS. collect. 11 et Ratisp., qui paulo post habet, una to-
i Excusi ante Quesn., noslros. Moxin Vat. Hisp., tius~ mundi cottfessiotenealur.
SatiJtindiiim.-inlsid.,Sabuldiumpro Abundium;male, Hanc diem, quaeest in antiquioribusedilis, et
ut ex aliis epistolis liquet. Cod. Grim. pro Asterium apud Sichardum, nec non in Vat. Hisp. el in mss.
babet Etherium tuin hic, tum in duabus sequentibus collect. 21, 23 et 24, ac praec.ipuein codice Ratisp.
epistolis. Ratisp. hic Eterium praefert, iu sequenti revocandamputavimus. Quesneltusprsetulitsvi kal.
"autem epistola Af"rium. Augusti, quam ehronicam notam in mss. Vindebon.
'* Cod. Grira., qum nostra ftdes. Quodporro addi- Hisp. Vat. Isid., alio Vat. collect. 11 et in Merlini
'
tur, manifeslatisinstructionibus, guasmisimus, com-' exemplo collect. H reperimus.
893 ----- EPISTOLA LXX. «9|
-~~OO0EPISTOLA»LXX. A sioriura miserat, acquiescat; in qua et erroreii)
b ADPrjLCHERlAM AUGUSTAM. Neslorii arguit, et fidem NicaetnaeJefin^tipnis expo«
'
~SVNOPSIS. — Anatolii professionemfideise exspecia- suit; vel epistolae meae quaead sanctae recordatio-
re. Legatos a se missos in Orienlem. Per concitiufn nis Flavianum episcopum est directa, consenliat.
generale rentovendaesse omnia scandala. Quibus i vigilanter inspectis, Constantinopolitanus
LEOepiscopus PCLCHERU" Augustae. anlisles repudiandum sibi, * quotf ausa est contra
puram et singularem fidem imperita insipientia de-
Gaudeo fidei clemenliae vestrae, quod religiosum finire, incunctanter agnoscat: quia et mea et san-
sludium dignanter impenditis ut pax ecclesiastica ctorum Patrum de incarnatione Domirii concors per
d
rcnovetur, quaequorumdam dissensionibus videtur omnia ct una confessio esl. Quam si quis existima-
esse turbata. Debetur enim hoc vestrae speciatiter verit non sequendam, ipse se a compage calholicae
l
gloriae, ut ablatis omnibus scandalis quaecontra ca- unitatis abscidit; cum tamen nos ut in integrum
tholicam fidem inimicus e excitaverat, una eadem- omnia revocentur optemus. Ad effeclum vero salu-
que sit per loium mundum confessio veritatis, quae brium dispositionum velocius obtinendum, fratr.es et
facilius certiusque reparabitur, si pravorum sen- coepiscopos meos m Abundium et Asterium, sed et
siium nulla semina, nulla vcsiigia relinquanttir. JBRasilium et Senatorem presbyteros probatissimos
Quod tamen mcarum parlium est, praeierire non de- viros misi, qui cleinenlise vesirse forniain lidei quam
beo, ut scilicet quid de incarnalione Filii Dei a Con- secundum doctrinam venerabilium Patrnm praedica-
stantinopolitano episcopo teneatur agnoscam; prae- mus offerreiii, et remotis eircumloeuiionibus quibus
sertim •" cum ordinationem ipsius dura praeces- obscurari veritas solet, 1011 Q"id deincarnalione
serint, taliaque ad nos debuerit scriptadirigere, quae Filii Dei a totius ° orbis probatis sacerdoiibus defen-
illum a contagione hujus qui nuper emersit erroris sum fuisset ostenderent: quos post divinam gratiam
alienum evidenler ostenderent. 1010 e Optans sancto vestraj pietaiis auxilio dignum est adjuvari,
itaque securam cum eo habere concordiam, graliam- ne in tolius Ecclesiaeperturbationem imprudens pro-
que illi fraternae charilatis impendere, scribere ei cedat ° intentio: cum corrcctione adhibita omnes
inlerira distuli; non dilcciionem negans, sed mani- oporteat in unius confessionis redire P concordiam.
festaiionem catholicaeveritalis exspectans. Simplex A qua si forsitan ab aliquibus discrepatur, universala
enim est absolutumque quod posco, ut remoto lon- concilium sacerdotum haberi inira Iialiam, clementia
garum h disputationum labore, sanctae memoriaeCy- vestra i annitente, jubeatur: quo remota arte fallen-
rilli Alexandrini episcopi epistolae, quam ipse ad Ne- di, tandem pateat quid altiore tractalu aut coerceri
a Atias 54. Quae autem antea erat 70, nunc 91. C seuef!amsumptiimcredimus.Conferannot.S(Co/.886,
Scripla 16 Julii an. 450. i:. s) in epist. 67. Enimvero in aniecedenti epistola ad
b Est in iisdem colleclionibus in quibus superior. Theodosium , qui Eutycbi favebat, Leo banc optio-
« ln collecl. Ilisp. hic tilulus habetur : Pro his quce nem non indicat, sed absolute, licet modeste, post
superius a TheotlosioAttgusto postulavil. memoratam Cyrilli epistolam de An.itolio ait: N.qn
d Sic omnes nostri diversarum collectionum codi- aspernetur etiam meam episiolamrecensere. Subscri-
ces cum Sichardo et Merlino, exceptis Vat. Hisp. et ptionem quidem hnjus epistotre alihi saepiusinculcat,
Isid., in quibus, tiideafur, et Vindebon. Hisp. ac mss. uli omnino necessnriam. Ipsos Gallicanos, quibus.
libris cullect. 21 qui cuin editis etiam Quesnelli, tii- una cum suis ad Flavianum liiteris CyrltTiepistolam
debalur. innoiescere voluit ex epist. 67, solam epistolam ad
• lia cum editis cod. Grim., Vindebon, Hisp., et Flavianum in synodo suscepisse, utLeoflngilaverat,
mss. collect. 24 ac Sichardus. Raiisp., exciverat. liquet ex epist. 99. Idem Anatolius noimisi post siib-
Val. Ilisp. et Isid. aliique aliarum collectionum co- scripiam eamdem ft(.istolarn anno sequenti receptus
dices, exstruxerat, cum quibus consentiunt tresThua- fuii, ut probant epistdlae 78, 79 et 80.""''
nei' a Quesnelto in margtnc allegati. J Vat. Jlisp. et Jsid. ac mss. collect. 21, dili-
Leclionem lianc a Quesncllo induclam ex ms. genter.
Grimanico confirmat praestaniissiinus cod. Ratisp., k Malein editis cum mss: cotlect. 24, quod ousus
cui propius accedunt cod. Vindebon. Ilisp. et ms. est. Correctioncm a Quesnelio receptam"ex codi'ce
collect.24, interquaeest Victorinum ab eodem Ques- Griman. confirmant noster iHaiisp. et Vindebon.
nelln ciiaium; in quibus haheiur, ut etiam apud r. Hisp. Affinis est lectioât. Ilisp. ac Isid. riec non
"
Mcrlinum atque Sicliardurn, in ordinalione ipsius du- mss. collect, 11 et 2t, in quibiis legitur: Repudianda
ra prmcessenl.Retiqui nostri mss. libri ac tresThua- sibi, qum ausa est. Vide ndt. 4 Quesn.
nei Quesnellicum caeteris edilis, in ordinatione ipsius 1 Varie in mss. habetur. In Ratispon., abscidel; in
ptura prmeesserint.Vide not. 1 ejusdcm Quesnelli. mss. coltect. 21 cum editis ante Quesn., abscindet.
s Vat. Ilisp. et Isid., Opto. Retinuimus praeterilum tempus a Qnesnello indu-
b Dno codd. Quesnelli, unus Thuan. et Grim., ac ctumex suis codd., quod inulrisque Hisp.el inVat,
totidem noslri Ratisp. ac Vatic. collect. 11, disposi- Isid. ac in alio collect. 11 reperimus.
tionum. Videnot. Sejusdem Quesn. Mox pro Alexan- m Tres codd. Vat.,HiSp.,isid. et alius collect. H,
drini episcopiVat. Hisp. ac lsid., AtexandrinmEccle- Sabundium; Grim. pro Asterium habet Etherium;
tim epitcopi. Ratisp., Alcrium.
1 ita cum Grimanico et Cantabrig. Quesnelli ha- n Ratisp. cod., urbis, in quam vocem u pro o per-
benl etiam nostri mss. libri Raiisp., utrique Hisp., peram irrepsisse videtur.
Vat., Isid., alius Vat. collect. 11 et duo Collect. 21. 0 Vulgati -?.nteQuesn. cum mss. collect.24 el Si-
Vulgati anliquiores cum Sichardo, et epistolm mem. chardo, contentio.
Bic optionem Anatolio datam putat Quesnellus not. P Ratisp., itnifaleni; et mox, 4iscreparelur.
3, ut vel Cyrilli epistotss vel suae subscribat; ac id- i Editi Quesn. anteriores cunrmss. collect. 24,
ciico praeferendumputavil vet pro et. Sed vel pro et annuente.
895 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJG. 898
debeat aut gariari. Data a xvu katendas Augusti, Va- A clesia nullum scandalum, nulla exstitisset offensio,
lentiniano Augusto septies, et Avieno v. c. consu- aut non hinc praecipuefuerit ordinati meritum de-
libus. monstrandum, si aliena a se, quse catbolicorum
EPISTOLA i» LXXI. sensibus sunt adversa, docuisset. Neergo, quod inter
c ADARCHIMANDRITAS longinquas regiones accidere solet, in nimias dila-
C0NSTANT1N0P0LITAN0S.liones * tenderet veritatis
examen, fratres et coepi-'
SYNOPSIS. — Desilenlio Analolii el ordinatorumejus scopos nostros 1 Abundium, et Asterium, sed et
circa errorum abdicationemconquerilur.De mistis Basilium, et Senatorem presbyieros, probatissimos
legatispro causa fidei cerlioreseos facit. viros, ad piissimum principem cum sufficientipaler-
LEOepiscopus FAUSTO, d MARTINO, PETRO, M ANCELI, narum k auctorilatum instruclione direximus. Quos
JOB,ANTIOCHO , * ABRAHAMIO, THEODORO, PIENTIO, inomnibus, fratres charissimi, > diligentia ac solli-
EUSEBIO,HELPIDIO, PACLO,ASTERIO et CHAROSO
presbyteris et archimandrilis, et JACOBO diacono citudine vestra cupimus adjuvari, ut impietas, quaa
et archimandritae. caecisausibus in exitialia abrupta prccessit, simpli-
ces quosque decipicndi ulterius non habeat potesla-
1012 Causa fldei in qua salus Christiana consi- tem; cum aptiore medicina etiam illis cupiamus per
slit, multa me solliciludine laborare compellit me- JJ correctionis remedia subveniri, qui aut imperitia
luentem ne (improbitas quae in suis fuerat ampu- sunt lapsi, ~~aut lerrore traducti. Et ideo vos,qui
tanda principiis, processu temporis et s perlinacior justificamini per fidem, 1013 n 4u'a catholicamdi-
flat et lalior. Naro cum clementissimus imperator ligitis verilatem, et de singulari sacramento salulis
lalia ad nos scripta direxerit quibus sollicitudinem humanaeper Spirilum sanctum eslis edocii, collabo-
suam pro pace universalis Ecclesiaedemonstraret, rate uobiscum, et quanta poteslis devotione ° sata-
ipse ConStantinopolitanusepiscopus, el hi qui eum- gite ut, falsilate destructa et fidei soliditate 1014
dem h consecrarunt, praeter id quod ad ordinationem defensa , secura per totum mundum Dei pace P po-
novi anlistilis pertinebat, niliil nobis de compressis tiamur. Dalatxvi kal. Augusli, ValenlinianoAuguslti
vel abdicatis erroribus indicarunt; quasi in iila Ec- septies, et Avieno v. c. consutibus.
a Hanc chronicam notam, quam exhibuit cod. Ra- habet Etherium, ul in duabus epislolis praeceden-
lisp. uli cohaerentem antecedenti epistolae,prretuli- tibus.
mus leclioni vulgataeel aliorum codicum xm kal. k Haeauctoritatessunt sanclorumPatrum testimo-
<iug.;omnesenim ejusdem negotiiepistolaeper eos- nia de incarnatione Christi, de quibus vide nnnnt. 9
detn legatos transmittendae eatlem die a Leone si- (92$, n. i) iu epist. 88, et .idmonitionempraemissam
gnari solebant, ui ex aliis exemplis liquet. Forte vero epistolac28. Hac anteiii occasione eas a Leone dili-
in bis codd. disjunclis laieribus numeralis notnev, G genter fuisse coMectaset ad principem missasex hoc
perperam scriptum fuit xm pro xvi kal., uti nliquot loco discimns : unde illuniad hujiisinndi aiictoriiates
mss. in amecedenti, et omuia in sequenti epistola tum GraBCorum,lum Latinornm Pairum. relegendas
praferunt. Sed oplimum Ratisp. noluimus deserere. hortatur epist. 69. cap. 1. Confer annot. S(Col. 8'JO,
b Al. 53. Quaeautem anlea erat 71, nunc 92. Scr. n. k)et 19 (Col. 891, n. k) in eamdem epistnlam.
17Juliian.4.*>0. 1 Codd. collect. 21, diligentiam et sollicitudinem
~ Inveiiitur in iisdem collectionibus in quibus duae vestram
cupimusadjitvare. Post pauca tinus cod. Val.,
praecedenies, excepta collect. 19 Ratisp. Quesnellus scelestis ausibus. Dein pro exiiialia Qtiesnellus in
addidit a pari, quod nulli uoslri cndices praeferunt, margine; Alias, exiliabilia. Poslea simplicesquoqut
etcontexius pluralis numeri banc epistolam ad om- in utrisque m's. Hisp. et in Vai. Isid., et altiore pro
nes simul dircclam astruil. apiiore in Vindebon. Hisp. et in codd. colleci. 21
d Vulgati Quesnello anteriores cum mss. collect. et 24.
2f,~ Marliano. m Ediii anliquiores cum quibusdani mss., aul er-
Editi inserunt VivaiKiaco.Delevimusauiem non rore. Quesnelli emendatio placuit, quam in aliis uo-
solum auctoi iiaie utriiisquc Ilisp. et Vat. Isid. aique stris codd. invenimus, quoequecoliaeret cum saniori
codd. cnllcct. 11 et 24, verum eiiam quia, cum cae- lectione episi. 69, in quam videannot. 23(Co!.^92,».<).
tera nomina lcganturinsiibscripiionibussynodi Con- n Editi Qnesnello anleriores c.iimmss. colleci. 24
stantinopolilanaesub Flaviano, solus Vivanliacusnon ei Sichardo, qui catholicam. Cod. Vat. collect. II,
apparet. In cudd. porro collcct. 21, qui carent no- qua cathoticam. Quesnelli leciionem 171110 approbant
minibus Job, Aniiocho, ex bis vocibus Vivantiacor> uirique codd. Hisp., Vat., Isid. et nonnulti col-
perperam scripnun agnosciliir, et utrumque ex di- "lect.0 21.
versis mss. in editionibiis expressum. lidem excusi cnm iisdem codd. collecl. 24, Si
f Edili vetustiores cuin mss. colleci. 2i, pravitas. chardo et cuiti Vindebnn. Hisp., id agile.
s lidein edili, perniciosior. iloxaltior pro latiorut P Vnt. Hisp., potiamini.
Vat. Hisp. el Isid. 1 Hanc quoque epistulam die xvn kal. Octi)brisli-
11In iisdem editis, consecrarant. benter signaremus ob raticnem allatam aiinot. 17
1 lidem cxcusi cum nnslris mss., lenderenlverita- (supra,n. ") in epistolam praeccdentein,sialiciijns co-
lis examina.Meliorem Quesnelli lectionem haud de- dicisnuctoritale fulciremur,et nondesideraretur h.ic
screndam putavimus. cpistola in ms. Ratisp., cujus praesidiodiem inantc-
i Codd. Vat. Hisp. Isid. et alius collect. II, Sa- rioi i epistota vulgatam emendavimus.
bundium.Mox pro Aslerium cod. Grim. constanter
ADMONITIO 1N EPISTOLAM SEQUENTEM.

1. Quesnellussequentem epistolam chronica nota experlem collocavit primo loco inter epislolas anni 451,
post cpistolam 75, ad eumdem Faustum scriptam vi idus Novembrisan. 450. At epistola 75 exarala fuit,
fum propitio Domino muttumcafholicorume$taucta tiberias, nimirum post Thfiodosiimortem, qui Eutychianii
'
897 EPISTOLA LXXIf. $9^
patrocmabatur. Epislola vero nunc subjicienda scripta tuit, cum aliqua humana ratio seu melus aliquis ab
aperta veritatis defensione poterat cohibere : unde ponlitex Fausio animiim acuens, Exhortor, int|uit, luam
bealitudinem, ul non confundaris de EvangeliogenerationisDominiJesu Christi; quod vivuni adhuc Theodo-
sium praesumit. Hinc ante Theodosii moriem, quaeinciditexeunie Julio anni 450, vel sallem ante mortis
ejus noiiiiani, quaead Leonem pervenit antequam scriberet vi idusNovembris epistolam 75, sequentes litterae
dataevidemiir.
2. In collectione Chalcedonensi, ex qua una hanc epislolam habemus, describilur cap. 6 posl Flaviani
episiolam inter Leoninas 22, etante epist. 28, dalam idibus Junii an. 449, cx quo sub hoc tcmpus lucubrala
videri poiest. Cum vero Clialcedonensiscolleciionis auctor exacium temporu.m ordinem non usqucquuque
servaverit, ut ex aliis dncuiueniis liquet, locus huic episloloe ~nea colleciionc Iributus, cngcre non debet :
cum praeseriim prima epistnlae verba, Gratum semper est mihi tuam alloqui charitalein, indicent jamdiii inler
Leoneni et Faustum intercessisse litierariim commercimn, quotl ab initio Euiyeliianre caus.i: ccepisseviileiur.
Inter epistolas quae ad nos pervenere, prima ad Faiisliim et c.eieros arcli.maiitlritas est epistnla 32, data
idibus Junii an. 449. Dein alia nd eosdem, scilicet epist. 51, ex Knni.ina syttoilo -.ciipt.i idilius Octolirisaiini
ejusilein ; et baecest prima post lulrociniuin Ephesiiium, qiiandn Tlieo-IOHOpairocin.inie Eiiiycliianoruni vis
ei impoieiitia iunotuit. Post hanc sequilur epislota 61, ad Fausium ct ."ilaritiiiin:,cxaratadie 17 Marln an.
450. Cum in hacLeo memoret eorum litteras ad se transmissas eudcm tcmpore quo ipso dctlcrai cptsiotam
51, uti anitnadveriimusannot. 48(6'o/. 871, n.m) inepisl. 59, exploratuiii vitieiur bas Fausti etMariiiii litteras
tunc acceptas, fuisse primas posi lairocinium Eplicsinum, et cpisiolaui 61 finsse piiinaui epistolam, quam
ad eosdem misit pnst epistolam 51, ac propterea memeiis ne linecepistula 51 ad eos foite pervenerit, hac
prima occasione ejus exemplum ipsi epistolae 61 adjeeit. Hinc sequeiis epislola "li, qua aliis Fausti poste-
rioribus liiteris per Parthentum directis S. ponlifex respnndei, ame cpistol.im 61 collocnnila non fuit. Cum
porro ex dictis vivente Theodosio vel ante noiiliam mnrtis ejus.lem iradita fuerit, cerius autem dies ac
mensis ignoreiilur, in fine litterarum qure vivo Theodosio daiae fueruut eam collocavimus, ila tamen ut
affirmare soluin possimus eam exaraiam inler Martium ct Novemlirem anni 450.
3. Originale Latinum hujus epistolae desiderari credin.us : Laiuius enim textus, quem ex mss. Latinis
collectionis Chalcedonensis habemus, versio vidctur cx inierpreiaiione Graeca : unde', praeter nonnulla a
Leonis siylo aliena, nota chronica abest, uti deest in oinnibiis epistolis ejusdem collectionis, quse e Gracco
redditae fuerunt. Ilinc primum locum tribuimus interpreiationi Gra.coe,quacoriginalis vicem supplet.
~
EPISTOLA LXXH.
ADFAUSTCH PHESBYTERUM.
hTNOPSis.— Fidem eius laudat: ad solticitudinem hortatur.
101G Dileclissimo b Fausto presbytero LEO epi-. A 1015 T4* uyurcnro)vlo>•tuvartp TcpsaSvriptpAttta»
scopus. tTciaxoTco;.
Gralum semper est mihi luam alloqui charitatem, Kexupiap.evov iariv iei iuoi rb rnv trijv«y«7ruvirpoe-
et affectum salutationis exsolvere : quoniam c et fBiyyeaBut,xui rcpb; rnv TtpoanyapiuvT« nStaru E/W.
scio te probabilem et sincerissimae fidei esse custo- 'ErceiSi O'JXuyvoai SeSoxtuuauevovae ' rr); uyiu; rti-
dem, et qui non circumducituromni vento doclrinae, aretos etvut f\i\uxu, uf, Tteptfepbutvov rctnvriivs-j.t»TIJC
sed in fundamento prophetarum etapostolorum, quii StSuaxukiu;,u\X iv ro>Beue\iaiTWVTcpofnruvxui UTCO -
Christus est, firme consistere : ut cum veneril filius trTO<Wj, o; iart Xptarb;, /3'§«iovStuuevetv."ivu bnbrs
hominis in Divinitate sua ad purgationem totiusl ek.Bno vib; TOOicjBpurcovev Btbrnrt uiirov icpb; xuBu-
mundi, d in electione reperiaris frumentum seterni- ptaubv Ttuvrb; TOOxbauov, iv irttloyn eiipeBein:TOO
tatis, qui dignus thesaurizari possis in horreis. Sus- airov rn; uiStbrnro; rot; bpiot; Br.auvpi&aBuiu%to;.
ceptis itaque litteris perfilium meum Parthenium, , 'KTtoSoBejroiv rotyupo\>\'TWV ypuuuura>vStu roij viov TOO
reciprocam salutationem exsolvens , exhortor tuam iuov UupOtviov,rnv ouoiuv rcpoanyopiavrc\npC>,
~ rcpo-
beatitudinem, fili charissime , ut non confundaris rpercbuevo;rnv anv TEJ\£(6TUT« , 1115«y«jTiiTr:, "tvu ur)
"
de Evangelio 1018 generationis Domini Jesu ercataxwBn: rb 1017 tvuyyihov rf);
' ytviaeai; rov
Christi filii David, tilii Abraham secundum carnem : g SSO"JTOTO>J XjOtaToO, TOO>J'OUhuviS, viov ASpuiu xura
quoniam baecfides vincit mundum, quando quiscre- aupxw ircetSnuvrn r) niart: ivixnat rbv xbapov,etrtc
dit quia Ghristus Jesus est Filius Dei. Si qux vero Tciart-bti,brt '\naov; iartv b Yib; TOO0toO. E: Se rtve;
iidei qua-stiones inveniuntur, adinoiiemtis ut de his rn: Tciana>:Tcuptvpeatt;
tiipiaxotvro, jrcoutuvnaxouev,
quae ad communem ulilitatem pertinent latius nobis tvu ypifn: f,[J.ivTc\urvrepov,nSia>;ejjovTS?icpb; rov;
~ ~
scribas, libeoter suscipienlibus qui ista detulerint. ruvru: Staxopjj%ovru;.
* Alias 57. Quae autem aniea 72
erat, nunc 95. in qua ex Graeco, perfectionem.Caelerum beatitudinis
Scripla imer Mart. et Nov. an. 450. liluliis presbyieris a Leone tribuius numquam in
b Quesuelliis cuin editnribus Roinanis addit
filio, origiiiililms ejus litteris invenieliir. In epist. 74, ad
quae lamen vox in anlerioribus Leonis editionibus, Martinum arcliimandritam et presbyterum, ut er:u
in Graeca versioue et in omnibus Latiuis codicibus Faustus, ditectionis tum vocibus utiiur. lnterpretatiij
deest.
" Editinnes Leonis. vel ex hoc coiifirmaiur hominis, qui beatitudinis titulo
Scio te et probabilem. Secuti monacbos presbyieros appellare solebat.
siimiislectionem edit. Concil., cum sit etiam omnium 1 Quidam codices omiltuiit vocem Jesu, et infra ;
codii-um leciio. Christus, quemadmodum etiam in Gntco deside-
d Hic locus usque ad finem periodi non rantur.
sed imerpreieni proilit, qui nec satis bene Leonem,Gr:i'cum ts Editiones Concil. cum nonnullis codd. addunl
textum reddidil. Nnm aptius ex Grseco: In electione _. nobis.
reperiaris frumenti mterniiatis, dignus recondiin hor- '^ ' In ms. Ven., ms
uytoOf Tciareoi;.Fortasse fft"
reis. ctius.
* Sic omiies.codices et ediliones ante a In
Romanam, rnarg. edit. Rom., to-e»if, TfltOTa.
«ep S. LEONlSMAGNIEPISTOLJE. «00
'"'"' EPISTOL! «Itim.
"»VALENTINIANIET MARCIAM c ADARCHTEi»ISMI>TJtt IfOkjEtEONEH.
De elettione sua el de-concitioceUbrdiide.
VictoresVALmtTmtAmrs et Mxncumrs gttiriosi trium- A Nucijwctl xat Uapr.tavb:.tvboc/tc,
OOtit^svTtiutnitK rporato\j-
piratbres, setiper Avgusti, LEONI reverendissirao ati
X»t< fiuaikei;, jViovTii" tvkuSearuru eTciaxoTcot
<"archiepiscopo gloriosaecivitatis Roinae. rns evS6t~ou Tcbitas'Fbiuvs•
"
Ad hoc maximum iinperium e venimus Dei provi- - Ei; TOUTO TOueyiaiov /"ao-AetovnkBout»0eoO jrpo-
dentia etelectione senatus exceltentissimi cunctaeque voiaxai iict\oyfirHs Ojrepyuouff avyx\\nrov,xui Tcuvrbs
militise»Dnde f pro reverenda et catholica religione TOUarpurov , 6*~evvftip rf)s euJW"o~"ff, xal xuBokir.r);
lidei Chrislianorum, cujus auxiliis virtulem nostrae 6pnaxeias rns jrto-TEtair Ttiiv-ôto-TiaveJv,ou Ttvo?TI3
potentiae conlidimus gubernari, tuam sanclitatem jSouSeia TO0f)utripovxpurov; 7reiroi9«(jtev '~i'vto-6aiTIJV
principalum in Episcopatu, divinae 1019 fidei pos- Svvautv,-njv Te tniv * ctytoiavvnv"jrKrito7r!>"ovo-«v, xal
sidentem, sacris litteris in principiojusium credimus apx°vauv -rijfBeias1020 Tciarta;, itpoT;ypuuuaatv
alloquendam : invitantes atque rogantes ut pro iir- iv jrpoiTOifStxaiov fiynauueBuTcpoaitTceiv, Tcporpeicb-
mttate et siatu nostri imperii aeternam Divinitatem utvat xui Ttapuxakoihre:, tvu vrcip eSpatbrnro;, xul
lua sanctitas deprecelur, ut et lale propositum atque araaeo>;TOOnpterepovfjuatktiov,rfiv aia>vtov Bttorvrur)
desiderium habeamus, qualenus omni impio errore an * "xeTsuijoo-toTUft3iaTOxui rnv fiueripuvTcpbBeatv,
sublato per celebrandam synodum, te auctore, maxi- x«i TOV 7ro8ovTotouTOV i"jT«pj»;etv,«o-Tevrtiimf«o-«6ouf
ma pax circa omnes episcopos (idei cathoiicre liat, jy Tckuvns Sti TYJJ * TKUTijf
urtaxtvnBeians, a-uyxpoTKjOiitrjji;
abomniscelere pura etintemerata consistens. Actum auvoSou,trou auBevTouvTot;, p.eyiarneipnvnrcepiTcavrus
Constaiiiinopoli, s consulatu vn domni Valenliniani Touf eiritrxojroufrns xuBo\txf)sTciareoi;vrcapxBein,
Augusii PP., et Avleni. v. c. TravTor; ftuo-oufx«8«paxai uaTctkos yevouivn.'EirpuxBr)
ev KtavfjT«VT£voujT>)"\eii
ev UTraTeia TOOSetTTroTOU •/jjxwv
Ou«"ievTtvt«vou TOOa"uvtouAOyoutTTOU TOetjSoiJiov, x«i
f'' 'A6t»jvo0 TWV uTraTtuv.
EPISTOLA J"LXXIV. c;itholicamfraternitatem ita spiritu fideivigere cogno-
1 ADMARTINUM PRESBYTERUM. scimus, ut cordibus veslrrs nihil infirmitatis haeretica
STNOPSIS. — Quam bonumsit pro veritate pati, cujus possit iiiferre tentatio: ad quam divinitus destruen-
unjlatem tocorum spaiia non scindunt. De legalis dam nec defuit, ut scitis , solliciiudo nostra, nec
meriiio. deerit, donec omnipotentis dextera Dei omnh dia-
LEOepTscopusMARTINO presbytero. boli arma confring.it: cui ob hoc aliquid audere per-
Gratias agimus Deo, et multam fiduciam piae ex- mitlitur, ut a fidelibusChristigloriamajore vincatur.
sultationis I accipimus, cum dilectionem luara ;et Si quid autem aut diflicullatum intervenit aut mora-
* Alias postep. 57» Quaeautem erat 75, nunc 90. C titiara praebeat, ea paulo pnst eleclionemejus scripta
Scripta exeunte Aug. aut initio Septemb. an. 450. fuit. Nonnullicnm Baronio crediderunt Marcianum
* flaecMarciani imperatoris epistola invenitur in imperium suscepisse ante menseni Augusium Iiujus
sola colleclione Chalcedonensiet in ms. Veneto col- an. 4*>0, eo quod in Cod. Justinianeo lex ejusdem
lect. 22, cui additiones ex Chalcedon. colleciione imperaioris contra Euiychianos lata tradatur kal.
accesserunt. Graecum texlum orjginalem esse non Aug. Valentinianovii et Avieriocoss.Sed hanc chroni-
dubhamiis ex loci et consulatus notatione, quae in cam notam perperam a Treboniano assutam fuisse
iriterpretatione Graecaomissa faisset, ut in alils epi- liuic legi ult. de Apostalis patet ex colleciionibus
Stolis Graece reddilis constanter observatur. Nuni Chalcedonensi, Hispanica, elc, in quibtis eadein lex
yero Latinus quoque textus sit originalis, an versio integra describiiur cum data xv kal. Aug. CP. Spo-
ex Graeco, inquiri potest. Certuni est imperatorem ratio v. c. et qui fuerit nuntiatus coss., id est 18 Julii
Marciartumquaedamscripsisse Latine et Graece, uti an. Ihl. Porro Marcianumad imperium asnendisse
Latine et Graecein ipsaChalcednnensisynodo allncu- die 24 Augusti an. 450 ex Chronico Paschali colligi-
tus traditur actione 6,, piij",1472. Vide not. o Ba- tur. Igitur liaecepistola scripta fuit hoc auno aul Au-
luzii. Sic etiain Latine et Graccescriptam videbimus gusio exeunie, nui ineunte Septembri.
aliam ejiisde n imperatoris epistolam100ad Leonem. h Alias 55. Quae:autem antea 74 erat, nunc 94.
Plura ejusdem generis proferre pnssemus exempla, Scripta ' 15 Septemb. an. »150.
si opus esset. Gravitas quidem et digniias Latinao Cst in ms. Grim. coltect. 18 et in nostris codd.
locuiionispraesenlisepistolienoiiinterpretemeGraeco Vai. ac Venelo collect. 12, qui postremi perperam
iOialiis episiolis reddendis valde humilein et minus -p. "
Marlianohanc episiolam inscribuni. Notat in postilla
perilum, sed Latinum auctorem praefert.
~ Ita codd. marginali Quesnelliis: <Nonuni Martino inscriptam
Latini et Graecustextus, necnonin edit. fuisse a Leone banc epistolam , sed caeteris p»riter
Concit. Solus Quesnellus, ad episcopum. ejuscollegis, patet exepistolaecontextu.>Sed adsolum
d Idem Quesnellus cum Graeco: Episcopo. Lectio- Martinum inilio scribens, ut indicant verba dileciio-
nem vulgatam Couciliorumex Latinis codicibus re- nem luftm mox ad eatholicamfraternitatem, id est ad
vocavimus. onines Constantinopolitanos,et praeserlim monachos
e God, Divionensis, nos venire contigit. Alii Ba- catholice sentientes sermonem dirigit.
luxii codices, veni. I Ita ex dnobiis nostris codicibus collect. 12, ipso
1 Ms. Ver. 57, pro reverentia. exigente cnutextu, uon ut in vulgatis, atceptmus.
e Itaopliineexeodeiuiiis.Veron., cui caelerinostri 1
~ Ms. Ven., -ijieov.
codd. accedunt, et solum tres Baluziipro Avieniv. c. Sic ex codd. Gritc. Vat. 1178 et Oltob. 29, pro
perperam habeul. Avi.eneni.,Abieni,yel Avenienivi, «yvojo-uvwv, lectione vtilg.ila.
JDieset mensis iri codd. et in Graecodesunt. Cum * Ms. Ven., "xereuof,
vero Marcianushac in epistola su~eassumptionis no- * In marg. edit. Coiel., avyxomBriaoukni: trwWov,
901 EPISTOLA LXXV. 904
rum, cum aequanimitatetolerandum est : quoniam A amplectens, alloqui dilectioneni vestram sacerdotali
ubi veritas est magistra, numquam desunt divina affeclione non desino : ut ex ipsa frequentia liltera-
solatia, fratres cliarissimi. Quamvis ergo magna Io- ruin possitis agnoscere quantam curam Ecclesiae
corum intervalla nos dividant, unilate tamen fidei universalis habeamus, pro cujus piissima fide stu-
vobiscum siiiiius, et loto corde Jesum Christuin Do- diosius defendenda vestram quoque devotioneiii
minum nostrum verum Deum et verum hominem oporlet laborum noslrorum esse conscrtem. Nam
confitentes, nulla in vobis detrimenta perpetimur, et per fratres nostros episcopos atque presbyleros ,
cum de vestrae professionis concordia gloriamur : quos pro Christianaercligionis slatu misimus, quos-
tantum ut sit auxiliante Domino consiantia perse- que dudum vobiscura esse confidimus, plenissime
verans, diceule Apostolo : 1021 Vobisenima do- ex omni instructione quam dedimus potuistis ad-
nalum est pro Christo, 11011 solum ut in eum credalis, vertere quam intolerabile habeatur apud cunctos
sed etiam ul pro illo b patiamini (Philip. l, 29). Ad nostrarum partium sacerdotes, quod profana quo-
quam forlitudineuisanctarum mentium roborandam, rumdam insipientia contra sacramentum redemplio-
fratres nostros atque legatos , quos pro apostolicae nis humanae inferre molila est. Et niiiic per lilium
fidei libertate direximus, et quos dudum apud vos nostrum Maximinum comilem conlinuatim vos allo-
esse conOdimus, plurimum credimus profuturos : JB quiis cohoriamur, ut quia propitio J Domino niui-
cura totius actionis nostrae didiceritis affectum, et tum catholicorum est aucta libertas, k assumatis con-
curam veslram atque consilium ~ pio operi junxeri- stantiam spiritalem contra Anlicbristi praecursores,
tis. De qua re non necesse est nunc latius scribere, dicente beato Joanne : Omnis l spirilus qui confite-
cum jam per supradictos suflicientes " epistolas mitur Jesum Chrislumin carne venisseex Deo est; et
serimus, quibus abundantissimeomnis calholica fra- omnis spiritus qui solvit Jesum Chrislum ex Deo non
ternitas instruatur. Divinaeerit virtutis et gratiae ut est, et hic est Antichristus(I Joan. iv, 2, 3).
Dei Filius, qui naluram huinani generis suam fecit, CAP.II. — Cui Neslorius et Euiyclies sub diversa
amplius quam e videmus aut sapimus, magnum pie- quidem erroris specie, sed sub eodem spiritu falsi-
talis suaeasserat sacramenlum (I Tim. m, 16), quod talis mililare voluerunt, cum catholica fides apusto-
impia temeritas sibiquidem fraudavit, sed reclis cor- licis m atque evangelicis imbuta doctrinis uiruuique
dibus auferre non potuit. Data f idibus septembris, detesieiur, titrumqiiecondemnel; quaeex quo n co-
Valenlinianoet Avienov. c. consulibus. aeternum Patri Verbumcaro factum est (Joan. i, 14),
EPISTOLA s LXXV. quem credit Filium Dei, eumdem eiiam lilium ho-
h ADFAOSTCM ET HARTINUM PRESBVTEUOS. minis confitelur; et in uno vero Deo ac 1023 vero
SVNOPSIS. — I. Intolerabile esse scribit Occidenlali-C( homine Domino Jesu Christo non unam nalurain,
bus episcopis, quod Ephesi contra fidemactum est. sed unam se profiletur adorare personam. In hac
— II. Antichristomilttarelam Nestoriumquam Eu- fide nobiscum
conlra Ecclesia non unam inseparabiliter atque indifferentcr-
tychen; quos profitelur state ° constanter et viriliter agite; ac si qiiae-
naturam, sed unain se adorare personam. uniti,
1022 LE0 FAUSTO et IMARTINO presbyleris >cl archi- sunt morae de his quae poscimus ordinandis, per
maudritis. occasiones tameii, quas (idas gralia divina provide--
P«r MAXIMIKUU comilem. rit, lilleris nos vestrae dilectionis insiruite. Quia
CAP.I. — Ojr.nes scribendi occasiones libenter niultum solatii est, 1024 cum sollicitis aniriiis
a Sic mss. et Quesnellus. Caeteraeeditiones, da- ad praisentem esse referendam : neque enim eos cle-
'um est. ricos liis transmisisse et hoc etsequenti anno ullumi
b Haecscripta sunt a Leone, dum nondum Theo- indicium, ulla probabiliias est.
dosii, qui Eutychianis favebat, mortem acceperat; t>-Al. SG.Qu-e autem erat 75, nunc 95. Die 8 vei
unde calholicosadhuc vexatos praesumit.
~ Codd; 9 Nov.
"• an. 450.
collect. 12 cum editis Quesnello anlerio- Edita fuit a Quesnelloex ms. Grimanieo colleet,
ribus ignoranl pio. Iste in margine pro operi alias, 18. Nos eamdem contulimus cum Ratisponensi col-
opere. lect. 19.
d Idest epistolam 71. 1 Voceset archimandritisadjecimus ex cod. Ratisp.
~ Ita nostri codd. cura
editis ante Quesn., apud. D
> Quesuelliis addidit, a pari, quotl nosier codex igno-
quem,
" prmvidemus. rat, et coniextus pluralis numeri excludit.
Haecdies, mensis, et consulum notatio deest in I Raiisp., Deo. Idcirco autem ntultum eatholico-
ros. Grim. Legilur autem in nostris mss. et in edi- rum aucta liberias diciiur, t|uia Marcianus novns iin-
tis. Soluin post vocem Valentinianosupplendum es- perator catholicis favebat. Hoc primum iudicium est
set Aug. vii. Dtrique codices collect. 12 statim post eleclionis Marciani, quam quidem Maximinumco-
consulurem notam adduut, per Carterium el Ascle- miiem ejnsdem imperatoris ministrum allulisse, ut
piadem diaconos Constanlinopolitanum; corruple. a Valentinianoapprobaretur, saiis credibile est.
Ciiin enim epislola80, cap. 1, menlio iiat Casierii, 1 Qtiesnellus ex Grimanico, sumaiis. Magisplacuit
atias Carlerii presbyteri, et Asclepiadis diacoui Con- leciio Rati>p.
stanlinopoliiani, legendum crediinus per Carterium , 1 Ratisp. omitlit spiritus, et sectindoToco Chri-
seu Casterium presbyterum, et Asclepiademdiaconum slum.
Constaniinopolitanum.Cum porro in iisdem mss. m In eodem codicedesunt voces alque evaritjelicis.
huic epistotae subjiciatur epistola 78, quaeper hos n Sic nosler Ratisp. Qaesnellus ex Gririi., mterhitm
Casierium et Asclepiadem Constaniinopolim missa Palris.
fuit anno sequenti idibus Aprilis , censemus hanc 0 Grim. ins. et Quesnellus, confidenter,Metius itt
notaiiouetn ad eamdem epistolaui 78 potius quara Raiispoiiensi.
903 S. LEONISMAGNIEPISTOL/E. m
rerum desideralarum aciio nunliatur. Volumus au- \sca nostris exhorlationibus incitari. Dala '' sexto
tem ut haelitleraenostrae, quas ad vestram dileclio- idus Novembris, Valeniininno Auguslo seplies e"
nem misimus, etiam cacteriscatholicis innotescant: Avieno consulibus.
quo intelliganl se quoque ad defensionem fidei a hi-
EPISTOLA ~ LXXVI.
d HARCIANI AD ARCHIEPISCOPUM
1BPERATOR1S ROM/E
LEONEM.
0 Decimo kalendas DecembrisConstantinopoti, do- Tij TrpoSixax«J\«vS~>v Aexef/.6piwv evKa>varuvriva\inb\tt,

minonostroValentinianoimveratorennslro piissimo TOO Ae-jTroTOu ' Ouaj\evTtvtavoO
rjftuv TOU eutreoetTTaTcu
septimum et Avienoclarissimis consulibus, sacrm fiuarvjSaaikeois TOoySoov,xui 'AStrjvoO. TtuvJVou-
llllcrm misswsunt a domino nostio Marcianoper- Tcporurwv UTT«T<UV, 6e~aypiuuuru xurtTciufBnTtaa*
petuo imperalore ad sanclissimumepiscopumLeo- TOUSetTTroTou nuoivTOOatuvtou$uat)io>; MapxtavoO
nem, quibus significabateos qui ab codemviro re- TrporTOVaytwTaTpveTriovorrov AeovTa,cu/xatvovTa,
verendissimomissi (uerant hilariler fuisse sutce- OTtxuioi uTcoaru\lvrt;rcupuTOO auToO eO).«6£rjTaTou
ptos : quare cum omni alacriiate eo se conferre ivSpb; nSeo>;iSix^nauV oiareutru rcuan: rcpoBvuiu:
dignetur, et synodum celebrare; vel, si hocei grave ev TOtfptepeatrovrot; icapuyeviaBut xuruîiian, xai
viitebilur, suis lilteris significel ul, sacris litteris rfm o-uvoSov errtTcXeo-at f), ei TOOTO ircuxBi:
'
U\JTO>
episcopis vocatis, in qua ptacuerit civitate, fidei bfBein, Sii iSiaivypuuuuraiv Sn\a>an oiare Beiot;
convenientiadecernantur. ypuuuuat x\r,Bsvrusroxj; iictaxbTcov;, iv ij av «peo-rj
Tr6J\et
TKapftotjovraT>5 TritTTet6pto0wo-tv.
"
10251 LEOHI reverentissimo episcopo Ecclesiae ]
B 1026 AeovTt TW euo-eSetTTKTtu "TrurxoTrtu sxx\naiu:
gloriosissimaecivitatis Romae, MARCIANUS. rn; evSoifou Tr6">etu?
'Ptujujjf,Mapxtavof.
De studio et s oraiione nostra sanctilas tua non nept TrjctTjTOuSrj?, xui rfi; eiixr); T«f nueripu;, oux
dubilat : quoniam veram Chrislianorum religionem ap.ft%uk\etr)ar) icyibrn:'brt itep uknBf) rr)vr£>vxptartu-
et aposlolicam fidem iirmara voluraus permanere, i>5>v Bpnaxziav,xai Trjv«rroo-ToXtxrjv Tritmv/3e6aiavStu-
et ab omni populo pia mente servari. h Denique ueuttv<Sov\bpteBu, xul rcupi rravTwvTWV Srjfttuveurj-efiet
securitatem nostrae potentiae ex recla religione et StavotafvkarreaBai. Kat yup rfiv iueptuviuv, xui rr)v
propiliatione Salvatoris nostri consistere non am- iaxvv TOOrjfteTepouxpaTouf,ex rn; bpBr);Bpnaxeiu;,
bigimus. Quapropler reverendissimos viros quos ad xai etifievouc TOOaorrrjposvptS>v avvtaritvut, oux eo-Ttv
nostram pieialem sanctilas tua direxit libenter et aufiSo\ov. AtoTOUJeu"\a6etTTaTOUf avSparouj Ttpo?TJJV
sicul decebat animo grato suscepimus. Superest ut vpterepecv tvasSetuvTceTcouftv r) ar) 'uytbrns,nSeo>;,xui
si placuerit luaebeatiludini in has paries advenire o>;ixphv>\oytaua)* irjSefuTreSeriaêSK AotTrov etTTtv,tva
et synodum celebrare, boc facere religion!s aflectu et apeo-xip T>5an batbrvrt erci ruvru T« ftepu icupuye-
dignctur : nostris utique desideriis vestra sanctitas veaBut,xui rnv truvoSov TOOTO
eTrtTej\'o-«t, irotetvTWTrept
satisfaeiet, et sacrae religioni quae utilia suiil decer- Tijv("pijo-xetav
epoiTtxuru%ii>an. Kat yup rut; fiuerepai;
net, Si vero hoc onerosum est ut tu ad has parles I[" eTrtSuftiatjTrotrjrj-et TOtxavov>5o-iioo-toTur;, xal T~iiepa
advenias, hoc ipsum nobis propriis litleris tua san- BpnaxeiuTti xpjjo-tftaStaTUTrtuiret. Et Se iicuxBi: rovrb
ctitas nianifesiet, qualenus in omnem Orientem et iart, TO,o-e-rrpofravru icupuytviaButru fiipn, TOOTO
in ipsam Tbraciam et Illyricum sacraenostraeliilerac auro irjfttviStotfxaTaftrjvuo-et ypuuuuatv>}o-yiorjriwtruvrj*
dkiganliir, ul ad quemdam definilum locnm, ubi wtTTe Trpoc«TratravTrjv«vaToXrjv, xuirnv ©pazrjv,xui TO
nobis placuerit, oinnes sanclissimi episcopi debeant 'lXJ\uptx6v, 4
fietat nuirtput «jTOtTTaXrjtTtuvrat Trpoo-rfoivrj-
convenire, et quse Cbrislianorum religioni aique att;' brcai;icpb; rtvu uptauivov TOTTOV. evflaav rjfttv
caihulicsefidei prosinl, sicut sanctitas lua secundum Sotjrj,Travrefot aytUTKTOI eTrio-xoTrot Ttupayevoivruf xui
* Ratisp., iisdem. cepium imperium, ad quod eum evecium fuisse die

' Idem cotlex, v idus. 2i Augusii ex Clironico Paschali Antonius 1'agius
e Alias pnsi epist. 71. Quac aulem erat 76, nunc ostendit. Ila-c aulem epistola post legatorum adven-
'J6. Scripia i2 Nov. an. 450. tum exaraia fnii, quem in mensem iNoveinbreinin-
d Est in inss. coliect. Chalcedon. 17et22, in cidisse ex hisce liiteris discimus.
quibus ad archiepiscopumlegilur, sicul etiam in ti- f lta uoslri quinque codices. Vulgati, gloriotm.
tuln Graeco; non ad episcopum,ut in ediiione Ques- Cod. Divion. et Quesnellus in margine, reverendis-
nelli. simm.
• In codicibus Latinis nulla synopsis huic epistolae s Kditi in margine ex Graeco,votonostro.
praemiiiiiur; al legiti.r in mss. Graecis, ex quibus h Volgatiilem in margine ex Granco, etenim. Mox
editores Romani Graetuin lexttim vulgaruut, et ex pro securitatem quidam codices liabenl solliciiu-
sytiopsi Graecahanc Laiinam redtiidere. Solum pro dinem. '
Decembris,qui meiisis iu Graeco legitur, perperam •Q ~ Lege, TOISSoftov.
correxerunl, Septembris, eo quod ex errnneo con- In vulgalis iiuii apparet vox eitxJtae-ta?;
nos addi-
sulaiu ciijusdain leyis Marciani, iinperiiiui aniediem dimus ex uis. Vcn. potissimumeiex Laino lextu
24 Augusti ab en assuinpium, et lias litteras paulo * Ms. Ven., rjSiiif.
post assumptioiieiii ad imperium scriplas credide- * Etlii. Rom. in
margine, «irotTTaWo-otTat. [F. leg,
riut. fipistola q.uidein74 daia fuit statim post sus- ktcbaru\fiao>vrui\.
S05 EPISTOLA LXXVIi. 006
ecclesiasticas regulas * definivit, sua dispositione A «Treprn rns ra>vxptartecvSiv Bpnaxela;etprivrj,xat T>5xuBcn
declarenth. "ttxrjTciaretavptfipovat,xuBasrj tj-rjaytuo-uvrjxaTa TOUC
"xxjtrjo-tao-Ttxouf xavbvus StSTUTrtutre, xaTaTe6rio-ovrat.
~
EPISTOLA LXXVII
PULCHERljS AUGDSTJEd ADSANCTISSIHUH ARCHIEPISCOPUH ROMJE LEONEH.
' "
1028 e î~"-~~ ~UR'etiam divinmsytlabma divmme- 1027 6"'a' <ruJUa6ai airetrTaArjrjav yip rcupi rf)s
morim Pulcheria ad eumdem virum sanctissimum, Beius uvnuns Uovkxtpiu;rcpb; rbv avrbv " uytoirurav
nuntiantes Deo nmicissimumarchiepiscopumCon- rbv
uvSpu, unviiovaut Btofikiarurav ap-^teTrioxoTrov
stnnlinopolitannmAnalolium, omni crrore seposito, KtuvtTTavTtvouTrojVsoof 'kvuroktov,xwptaBtian: rckuvn;,
epislolm nuper missmad sanctmmemoria;Flavia- svuyxa; rf) TctufBtiaritTciaroknrcpb; rbv 8 rn: uyius
num absqueulla mora subscripsisse, et 8 suslineri uvnun: i>\uvtuvbv,uvtv rtvb; ueWnauav iiTcaytypu-
jam ul qumdainsynodusfieret tn partibus Orienlis; fnxevut' xat TtvzriSrjevTOtf *
Trj?avaT0j\>3s uiptat avv-
corpus veroejusdemsanclmmemorimFlaviani Con- oSovetvatirrtTejveo-Teav. Kai TOJ\eii|ravov Se T&O KUTOO
slantinopolimfuisse perduclum, ul in baiilica apo- rn; btyia;uvnun; <tkavtuvo\J ev TrjKrjrjrjTi.vTivouTtojWi
stolorum sepeliretur. Episcopi eliam, qui unanimes
h xaTnv'-£6»,e'vTrj TWV«JTOITTOJWV puaiktxn xaTaTe-
eranl sanctmmemorimFlaviano, et ad exsilium 6ijo-6ftevov- x«t ot eTrto-xOjTot S', ot 6ftovorjrj-«vTEjra
(uerant destinati, et hos revocandos(ore, ut ad re- rr); Btia; [j.vfiun:4»>.«uiavw ti; sr"opiav^rrav airotTTa-
" TouTOUff
cipiendas Ecclesias suas synodi sententiam susli- "livTerr, avaxArjTeouf Trpofavaj\rjTrTeaf ri;
nerent. iSiu; ixxknaiu;, truvoSou«vafievoOvTaj TTJVajrotpao-iv.
1030 LEONI reverendissimo episcopo Ecclesist.glo- g 1029 AsovTtra>tvatStarurtp eTrtrrxoTrtu rn; ixxknaiu;
riosae civitaiis Romae, PULCHERIA venerabilissima rn; evSifjouTcb\eo>; 'Priftvjfrcupu rn; Ser/Troivrjf rjftrjiv
Augusia. ' Tlovkxtpiu;,xui ae6uauta>rurn:fiuaikiSo;.
Liiteras luaebeatitudinis cum decenti omni epi- Ta ypuuuuru rn; ai.; uaxuptbrnro; p,eru rn; rcpe-
scopo vencralione suscepimus; per quas tuam lidem tcovan;rcuvriETrttrxoTrtu tre6a(rfii6T>iTOf uTreSei*afte6a,St'
puram et lalem cognoviraus, qualis debet cum san- wvTijvTritjTtv xaflapws',x«i TotauTrjv irciyvautv, brcoiuv
clitate sacro praeberi templo. Ego vero similiter ac bftiktt utri uytbrnro;ra>6etwTrap'xetT9at vaw.'Eyi 5e
meus dominus tranquillissimus imperator, meuscon- Oftoituf,xai 6 SetTTroTrjf, 6 •vaXrjvoTaTOj 6
" J~at7t).euc tlftof
jux, in eadem semper et mausiinus et manemus, aii^vyo:, iv rn auTrjSta TravTo?xat StefteivKftev, x«t
omnein pravitatem aique pollutionem et maleficium Staftevoftev, ituauv axutbmru, xat fttao-ftov,xat fupptu-
declinantes. Sanciissimus igitur gloriosse Constanti- xtiuv ixx\ivovrt;. 'O aytwTaTO? ToivuvT«f evS6i"ou Ktuv-
nopolis episcopus Anatolius in eadem Qde permansit tTTavTtvoujToXewf ejrio-xoTrof'AvaTOjltofevT>iauT>jSieftetve
atque religione, et tuarum litterarum aposlolicam Tciarttrt, xui Bpnaxtiu, xui rSiv aSiv ypauuura>vrr)v
confessioneincomplectitur, illoerroresublato qui ab «TrotTTOAtxrjv buo\oyiuvTctptTcriiaatrui, rr)s Tc\uvn:irco-
aliquibus nunc ortus est, sicul ex ejus quoque litteris SknBtiansixtivns, fi rts rcupurtvaivvuvuvexwfyt'xuBa>;
clarius tua sanciitas agnoscere poterit; i e1 epistolae': <xuiex rS>v«UTOO ypuuuuroivtrt aufiartpov tTctyvaivui r"
namque similiter catholicae Odei, quam ad sanctaet!. o-rjSuvaTatuytbrns' T>JTe yup eTtiaro\nbuoioisr~; xa-
memoriaeFlavianumepiscopumtua beatitudo direxit,' * Bo\txf)sTciarea>s, nv rtvu rcpbsrns uyiu; uvnuvs<i\avia-
1 Iia nostri et Baluzii codices, concinenle Graeco ' Ila cod. Chigianus collcct. Chalced. ex iniegra
textu : qua lectione indicatur id declatandum iu ge- editinne Rustici, uti etiam in Grrcco. Edili, sacrm
nerali coucilio quod religioni et fldci prosit, sicut lilterm.
Leo antea in sua praesertim ad Flaviantim epistola s Ita exemplaria ejusdem Rustici. Vulgali, susti-
deflnierat. Similem sententiam praefert etiam se- nere.
quens epistola Pulcherioe; ubi de catholica confes- h Conjunctionem et lioc loco neccssariam, quae
sione a concilii Patribus decernendum affirmat te deest in mss. Baluzii, reperimus in codice Chigiano,
auciore, quod quidein snlemni recepiione litterarum el fuit etiam in illo ms. ex quo ab editoribus Conci-
Leonis ad Flavianum in Cbalcedonensi fncium fuit. liorum vulgata fuit.
b Tempus hujus epislolie, id est diem 22 Novem- 1 Vulgati, cumomnidecentiomnemepiscopumvene-
bris an. 450, nobis conservavit titttlus, quem ex ratione, nullo nostro vel Baluzii cndice soffiaganle.
~ Al. codd. locn synopsis
Graecis praefiximus. Coil. Divion. ipsius Biluzii, cum decentiomni episeo-
post epist. 58. Quaeautem autea 77 erat, pati veneratione. PraHulimuslectionem quinqiie no-
nunc 102.Sub idem tempus quo praecedens. strorum mss. et aliorum dunriim Baluzii. Lconis
d Exstat in iisdem codicibus in quibus praecedens litterre, quje bic a 1'ulcheria memorantur, sunt epi-
invenilur, et in his archiepiscopumlegitur, non epistola 70.
~ Haecul Vulgatiinvenitur
scopum, cuin Gr.cco praefcruut. I Cum propositi nostri sit proferre veterem ex
in mss. libris Latinae Graecoversionem, qu.-ccumquefuerit; retintiiuuis et
synopsis
collectinnis Clialcedonensis, qui integram et perfe- n epistolm,licet ex Graecoreddendum fuisset, uti eiiam
ctam Rustici editionem cominent, cujusinodi sunt' coutextus exigit, elenim epistotm; et mox adjecimus
tres Baluziiet noster Cliigianus 485. Deestautem in ex mss. particnlam namque, qiiain ut incongruam
Vat. 1323 et 4166, qui quaedamRustici praeferunt, editores omiseriini.
qu.rdam pnelereunt. In anliquissiino Veron. 57 et 1 In marg. edit. Rom., KjTeo-T«jW«t (leg., «JT!ITT«-
Veneto S. Marci 79, hiec synopsis aliis verbis ex- Xrjtrav) ~ rrapa.
pressa praeiniliiiur : Incipit epistota Putcherite Au- 3
Ms. Ven., ipxttTciaxQTcov rn; xa>varavrivo\jTtb\ta>;.
ijuslmad eumdemsanclissimumarchiepiscopumRomm lia sanavimus liunc locnm , seipieiiles, ductiim
Leonem, qum significal reverentissimumAnatolium cod. Ven.,qui habet, u-toyeypayrjxev, atldendo scilicel
Conttantinopolitanum,errore relicto, episcopumcon- unam diphthongum , et legentlo\>rcoyeypufnxtvut, uti
firmatum,subscriplionemaximeepistolmejus dogma- per cnnjecturam noiarunt in margine etiam edit.
ticmad S. Flavianum directm, cujus Ftaviani etiam Rom. Malein vulg., incoytypufnxuptv,
corpus significatsum sedi perductum, et in Apostolo- 4 In marg. edii. Rom., ts. brt rb.
rum basilicamdepositum, et altaqum teitorsacrorum ' Ms. Ven., bv;.
apicumejuc demonsirat. ' In ms. Ven., Stii/etvev.
PATROL.LIV. . „.. . 29 ,. , .
907 S. LEONIS MM~.Nl£PlSTOL/*E. gQg
sine aliqua dilaiione subscripsit. Et propierea lua A J vovTOV eTrio-xoTrovrj afi uuxuptbrnsaTciarttks^Jijf,*<ratc
reverentia quocumque mtido" perspexerit, signili- uTrep6'tTeiuf uTr'yp«ipe'xat Sta TOUTO rj ar) sijtaStut,
care dignetur; ut omnes etiam totius Orientis episoo- *fct~"sv «v fuvein rpbrcov, anuavut xaraj%matf tva
pi, Thraciae atque lllyrici, sicut etiam nostro domino TncVTCf, Kal rr«o-q{xns mtarokwot eTrio-xoTrot, Bpixns
piissimo imperatori meo conjugi placuit, in unam T(| x«t 'lJ\j\ufiixov, NKOWJT xai Tl~j> rjftSTtpW rS>
Setrrfl)T>i
Civitateih velociter ab Orientalibits partibus valeant cvtttStafuttd ftctaiktir& ip.S>avt,\iyo>ipiaxtt, tl( ftiav
convenire; et illic faclo concilio, et de cattiotlcab TroXtv TIJVtajtittJTrivircb ro>vivuroktxuvuepaivicupu-
confessione, et de his episcopis qui ante hoc segre- yivaivruf xixtiat •vsvofj.evn», trvvoSouTrtpiTCTtj?xa6o-
gati sunt, sicut fldes 1032 et Christiana pietas exi- \iXfi( buokoybu;, «ai tttpi f9UT»vTtuv•rrttrxoTftav, ol ttveff
git, te auctore decernant. Super haecauteni sciat tua Trpotoutou lxtupio-9rjtTav, 1031 *«6wfrj TritTTtt;, xal
sanclilas, quoniam praeceptonostri domini ct tran- » jfpttrTtavtxrjeuo-eSlta«rratTet, trou «uSevTOUVTOf opi-
"
quillissimiprincipis mei coujugis in gloriosa civitate o-Mtrtv. "ETI Se ytiitoi 4 171}a-yiiitiif,«Sf 7tpo«*T«-yftaTt
Consiantinopoli sanctae memoriaeepiscopi Flaviani Tt)0rjftSTlpouSstTTritbuxui yui.iriorirovj5aaikeo>: TOU
corpus allatum est, et in basitica Aposlolorum, in rjtteTepou o-uijuyou,"vT^ evSoijiu TroJtet
Tjjf KtuvtTTavTtvou-
qua consueverunt praeccssorcsepiseopi sepeliri, com- Tcokea;TOU Tijf ticyiaffivrifirjfeTrto-xoTrou *j\aui«vouTO
petehter est positum. Et hos similiier episcopos, qiti B trfiftaStttxexlifMmHt *al h t«i (J«tTii\nr~t>SliaTrfjo-toXwv,
propler eamdeth causam, quoniam cum sanciisslmo Iv f efwQatrtV 0! tôhtr6vpyr)aixvrti(fHtrxtrfctit
' BuTcrt-
Flaviano ad concordiam fideicatliolicaeconcurreranl, aBat, r^ xffa^Vetivri Ttft~i ircoreBetrut'x«t TOUTOU?
eisilio deportali sunt, revenid, robore pragmatici ottoitujTouf eTritrxonouf, ot TtvefSt« rfrv uvrfrvuiriav,
sui praecepit; quatenus per approbationem synoiii, ejTetSij fteTaTOUayttuT«Tou *).autavoOrfi avpfoivia rf);
atque senlenliam omnium episcoporum e convenien- Trio-Teiuf TrjfxaBaktxnsavvirptxav, efjopiauTre(j~\rj6rjtTav,
lium, episcopaturo et ecclesias proprias recipere de- "Travs^Sotv Sta xupttuo-etuf tSiou rrpayftKTtxou icpoairu-
cernanlur '. '
%ev&art Sti Trjf SoxtftatriafTrjftruvo'Sou, xai Tcuvran
TUVeTfttTxoirtuv rani truveWovTtav * Trif v iTritTXOTrriv,
Trjv xat Taf tSi«f exx^rjffiafxpt6wo-tv amAaSefv.
«jToyatrewf-,
1033 EPISTOLA « LXXVIII. od significationem totius pro«peritalis perlinere <;o-
"" gnosco, i Cmn sertnones Vetslriinitia pro fldei nos
XDMXBCiANUM iUCDSTb*.
faciant 1034 inttffitate securos. Quantas ilnque
Pio datis litlerisel fide defensa gralias agil.
clementii» vestm gralias referamun, non ex Verbis
LEOepiscopus MARCIANO semper Augusto. nostris, sed ei trjeneftciisvestris, qn.-eEcclesisecon-
'
Litteras pietatis veetrosaceepisse me gaudeo, et thlistis, egnoBcitet Bon ambigenies qualem illum
~ Itacodd omnescolleci.Cbfllcedon.Cod. Venetus C cberise «•dem dic respondere potueril. Ita in hac
collect. 22, cum editis, prospexerit. qiioque si-ntentia epistola Augusise non multo post
&Ms. Ghig., rc/jijfOTtievet confeitiene. dlcm 1i Novembris Uiltefinerii anni 450 scripia di-
* Sic vfeieraexettipUria, qnfemadmoduirtepist. i"2, cenda eril.
~ Al. 58,
iii Romana urbe reversione, Rommpervenisse; et Si- Qu* autcm ahtea 78 erat; nunc 104.
mtlla, r|iia~1niefpretei'iGirecoVexltiiad.icefeitiom,at Scripta 13 Aprili*an. 451.
a Laiina ralione scribenriialienummanifestanl. Editi, h Ediia tuit a M»r!i«oex ms. coltect. 12. Qnesnel-
fn gforiosalticMtrUm ConstantmVpoHrh. los COnlulitcnm Grimanicn eolied. 18; esmdem re-
« Viilgati invefnnl debere, non vertl codices. legimiiscunl cod. Railsp. colleci. 19 et doobus col-
*~Vulgati in rilargine aildunt una. icct. 1*2.
Cum Leo huic et praeceileniiepisiolaeeodehi die > Indicari yldietWfepistola 76. Nam episiolsc 73
reSponttferiiepistolis 78 ct 79, eis siinnl missns et a1 ejnyttemfmpeMioils Leonem «ntfe.irespmidisse cum
pohtifice stmnl accepiiis fiiisse indicihm esi; unde in1 pr*triptta gttlnliiii.ine de assnmptione fjiisdem indu-
utrisd,ne simili;»Ipguntnr quoid coiicilimncogenrtumi Iiiuin credimiis. Epistolam nimfrnm 73 ab imperatore
eX episcbpis OrieMh, Thracim et "/ftn-ici,etc. HiHc ftiisse tranBinissam per MaximinUincomitetri, qui
sicut praecedehs epistola Marciani sCiipti fnil die 22I notitiam assumptibnis ejns ih UHiem nitnlit, Valde
fovembris an. 430, ita eliam haecPulcheH.E.Unum1 jprtJbatiileesl; et Keut per himc Lwr»arj Faustuni et
obstare videtur Marcianisileniium de facto Anatnlii, Marihium Cmistaiitinbp»itiianosrnisit«pist. 75 ttjit»m
Si enim hoc prne- vi idus Novettibrisan. 450, in qu» primiim iiidiciom
qubfl PiilchefiriBlitteris indicaiur.hic
cefcsirttelepistolam iitlperaioris, hoiiotilicaiii le- etWthmis ejus etucet, uii observavimus antioi. 5
gatorum suscepitonem metnorahs, non videinr fuisê1D (C&f.902, n. I) ftn per eumdem etiam gramtatorias
Otnissflttimtani prosp-erum tVtirtn, qund legatio po- iV.teras;nlipsitn imperatorem rescnpsissfchaUdanibi-
tissimum speciabai, et pohtifex maxime expetebat. gendum videtui'.
Sed cum scopns epistolaeMarciani fuerit cnticitiiin- I VtiigWiantirpitbrfes, CUTH serifibnes'veilrivos (a-
dit^nmvonsiliumapefire, sota leg:tt<>rum snsceptinne cidhi. ldem est in IdtjMriscndd. 001ect. ~e, qui dnm-
commemoraia, praeierite pniuit caeterarrjnaeex alris taxat riielitismut.iiit Ws iii nos. Que>.nelriis-ejt(Jritiia-
aliorum litretis 'rcfexgesth SirViW tfansmis-iisLeonem ilico. tritn sermones*fctri pro fidei nos fathiiiit.Poiior
cognitiinirti sciehal. Si tamen bac de Causa posterior visa esl leeiitt pratiiitimissimt tns Ratrsp., hi c«o
credMur Pulcheri* ep"wot~t,hon tamen multo posie- Voces setmonismtti hnfia iminunt ftpisteiamTfl, qna
rior ititeiRta ierii. Snsceplis efnirnlegatis aiite diem Marcianus ptiino *Apnrttilteemde nfgot"»rr*rri'rtrip-
22 "SdVembriS.tws in rem suam statim St-dtilamope- sit; rn epismla Btiim75 sinipli-em assnmptrtroissno:
ram adhibiiisse, facireqireiisdem fuisse, Puh-Iieriaet iroihiam dederM.
Marciauofaventibns, rem tratiStgerednbitandtlni non 41n marg. edtt. xlnih., tctcvtiter&i.
est: itn ut paucorum dierura intervalro rebus Omni- * j&Wstxai in Yite.ten.
bus confeclisel Romam statlm transrhissis rjtimPul- 3 In ms. Ven., x«irn; «jrofiStrsiaf.
Clierix litteris, S. pontifex Marciano simul et Pul-
90.j EPISTOLALXXIX. 910
retribuloremtn omnibushabeatis' pro cujus tam pie .A, i -sedisapostolicmfruente, et Juliano Coensi; et de
clericisCP. Flavianofaventibus.
estis rcligione solliciti; et qui vos, ut res ipsa de-
monstrat, ad hoc ut fides calbolica ab insidiis inimi- LEOepiscopusurbis Romae,PULCBE&IJE Augustse.
b
corum suorum defenderetur, elegit, gloriosissime.
fratris mei Anatolii cleri- CAP.I. — Quodsemper de sancla pietatis vestrae
Hxc me nunc breviler per menle preesnmpsimus,id plenissimeexperiendoco-
cos pielas veslra c scripsisse dignanter accipiat.
Christianam fidem, quamvisd.iversispra-
Plenioraautem de omnibusqua~ad curam meampro gnovimus,
statu Ecclesiarumet concordia perlinent Dominisa- vorum appeleretur insidiis, vobislamen prresentibus
et in defensionem ejus a Domino prxparalis, non
cerdolum, per legains noslros d scripta direximus. * misericor-
e Adelfioviro clarissimo posse turbari. Non enim Deusaut suas
Dataidibus Aprilis, 1035
diffisacramentum,aut vestri laborisdeseril merilum,
consule.
quo dudum subdolumsancise religionis hostem ab
f
EPISTOLA LXXIX.
ipsis visceribusEcclesisei depulistis; cum haere-iin
6 ADPULCHERIAM AUCLSTAM suam tueri impietasNestoriananon potuit, quia non
fefellit famulam et discipulam veritatis, quantum
L SYSOPSIS. — I. De repressisejus auctoriiateNesto- simplicibusinfunderetur veneni per illa
Ioquacislio-
rio el Eulychetegraliat agil. — II. De legalisadju- 1 minis colorala mendacia. De quo virtutum
tis, reductisad sedsssttassacerdolibus,revocalisin 1036
urbemFlaviani reitquiis, el lapsis, si subscribant agone processit ut per solliciiudinemvestram ea k
fidei, recipiendis.— III. De Eusebio communione quocper Eutychen diabolusmolilus est, non lalerent,
a lidem Vulgati cum mss. collect. \1, tnm pia : dum scriberet: at relalacad tempus quo episiol.-ele-
EmenilaiioneinQuesrtelliprobat cnd. Ratisjinnensis. gerentnr, praiteritse fuissent.Hincconciliantur for-
b Vnx gtoriosisnime a Quesnelloinductaeodcninis. nmlai qu;e videntur contrariae,cinnde iisdem legaiis
Ratisp. cuiilirmiitur. mox, uti medilabatur, Iransnii»lenilisnunc praeterito
* Ita omnesnostri codd. Quesnellus,conscripsisse. ulitur epist. 79 et 80, quosmisimus; niinc autein fu-
In anterionbus edilis et scripsisse et conscripsisse turo, noslros.... diriyemusepist. 8l. lllud enim ad
deerat. tempus quo litieraj legendrcerant, istud vero ad tein-
d lla?cac Ires sequentesepistobcdalseidibnsApri- pus quo scribebamur, ex Leonis niente referenduin
lis, per Coi!Si:inliniipnlit;inos clericosmissaefuerunt. est. Oliservnmiis., porro neque in hac net|ue in se-
Cum aiitein S. pontifex has epistol.s scrilieret, le- qiienii epistnla quidquamresponderide concilioqund
gatos p;iriier cum :iliispleninrilius litleris et instiu- iniper.iior et ejus conjux 1'ulcheria in suis liiteris
ciionibus siiiiul dirigere i-ogiialiat: iinile sicut de expitiverani. Id vero Leonem reinisisse plenioribus
clericisConsianiinopiiliianisscriliit c.pist.80, cap. 1: scriptis, qnocper legatos dirigendacommemorat, li-
Posl venerabilemdiem (esti Pascliatis rcmisimus,sic quet ex epi-t. 82, c. 2, ad eumdein Marcianum:
de legatis epist. 81 ait: Nostrosposl diem venerabi- Piissimmsollicitudinivestrm,quam de indicendasy-
lem dirigemus.At cau-as alii|uas subinde incidisse nodohabcredignumini,per legaiionem,qumconfestim
diceniium est, qu;c lianc legalnriiin transmissionem ad ctementiamventramDeoannuente perveniel,quid-
in longiuslempus dislulerunt, nimiruin iu mensem quid ad causmulililalemarbilror perlinere,pleniusal-
Juniuiu, cum per Liicentiuincpiscopumet Ra->ilium _ queopporiuniussuggeretur.Id autem consultofactum
'
^
presbyteium aposiolicsesedis leg;ilosConstantinopii- fuit, eo quod nuitatis rerum circumsianliis post
lim inisil cpistolas 85, 84, 85 el 86, signatas die 9 Thendosii mortem (cum scilicet novo imperatore
Junii : ulii seriiioneiiiesse de legatis quos memoral rectae lidei patrocinanle, Euiyrb.esejusque faiuores
in his epistolis tratliiis itlibus Aprilis, patet ex epist. repressi et caibolici episcopi in Epheso depositi, ab
85, c. 1, in qua se legaios mitiere ail, ut prmcedenli- exsiliofuerant revocati, plures vero jam decepti ad
bus itlleris indicavi,el epist. 84, c. 1, t/uofifacturum sanam mentem in tlies revenebaniur), Leo lmn iia
me atiis lillerts indicnveram.Caus.imhiijus dilationis necessariumgeneraleconciliumcredidit ut anlea ju-
fuissearbritrainurseiuiiiredituinpriorum legatorum, dicaverat; vel saltem eo qund illud non in Oriente
quos exspcciaudoscredidii, ante quain novos le- habendum putaret, sed in Iialia, ubi cum per lioc
gatos Consianiiiiopolimdirigerel. Ciim h:is liileras lempus bellum ingrueret, concilium differendum
scripsit, sperabat eos brevi porveinuros, eo qnod censuit, uti traditur epist. 83, 90 et 94. Haecet si-
fortassis stve ex clericis Anaiolii, sive ex ipsorum rnilia per legatos ulilins et plenius viva voce quam
legalorum litteris inieilexerat, tliscedcntibusclericis litleris ~ tracianda existimavit.
Consiaiilinnpoli,eos quoque iu eo fuissc, ut proximc Editi, Adelpkio.At ms. Ratisp, semper Adelfio;
subsetiueremur.Hinc novos legaios una iiini iisdem et similiier hahent in aliis epistnlis auiiquissiiuus
clericis Cmisiaiiliiiopoliinreveisuiis post Pascha di- codex Vat. 1522, utrique codd, Hisp. et Vat. Isid.
rigeudos iiulicavtt. At cum illoruin redilum differri aliique veieres libri. Ita etiam Prosper et Marcellinus
vitiit, clericoscuin ,liis liiteris dimisit ijuitieniidilius (um in vulgatis, lum in mss. Idipsum coulirmaiur
Aprilis; at novaniIpgatinneinprotraxit usquc ad Ju- inscriplioneaputl Aringliiumt. u, p. 419 : ADELFQ.
niiuii, quo illi iu Urbem rediere. Iia pnrro de nuvis D f Al. 59. Quae auiem anlea 79 erat, nunc 105.
legaiis, ipii iiondtiniinissi fueranl, S. Leo boc I»co Scripia 13 Aprilis an. 451.
inquil direximus, queuiadmoiliiinde clericis Con- s Exstat li;t;cepistola in mss. collect. Hisp., Isid.
Slantniopolitanis,qui, cnm hsecscriberet. Romanon- 11, 12, 18 usqtie ad 24, et in exemplari Sichardi.
dum discesserani, ait episl. 80, c. 1 : Cum epistolis h ln collect. Hisp.inicahsecsynopsislegitur : Epi-
-. nostrisremisimus: quippeqiii in eo erani iitConstan- stola Leonisad Pulcheriam Augusiam,in qua graiias
L linopolimredirent.Siiuiiiierepist. 75, c. 2, de eadem agit quod Neslorianamet Eulychianamhmresimfidei
|• mox transiniltendascribit: Volumusaulemul hmlit- defensionedeuruxerit.
term nottrm, quas ad veslram dileclionemmisimus, 1 Vat. Hisp. et lsid. ac mss. collect. 11 et 21, cum
etc, ac episl. 85, de iegatisquibus eamdenideleren- quatuur coild. Quesnelli,fideisacramentum.
dam tradidit, Fratres, inquit, meos... direxi.Faini- i Vat. Hisp. et Isid., depulisli.
liare scilicetLeoui est prtuieritum tempus usurpare k Quatuor mss. libri Quesn. etduo nosiri, qtuepe*
tle rebus vel actionibusquic futuraequidem erant reunti diabolus.
911 S. LE0NI3 MAGNIEPISTOL/E. 912
et qui sibi singulaspartes geminseimpietatis elege- A rum quam fratris et coepiscopi 1037 E me' ^na-
rant, una catholicse fidei virtute procumberent. Se- tolii, cui testimoniurh ferre digiiamini, relatione
cunda ergo hnecvobis deperempto Eutychetis errore cognovimus;quorum desideriissic praebemusk effe-
victoria esl; " quem, si quid sani cordis habuisset, ctum, ut correctis, et quaemale sunt facta, propria
dudum in aucloribus suis perculsura olimquepro- subscriptione damnaniibus, participata ' nostrorum
Slratum facile potuerat declinare, ne de sepultis ci- quos misimus cura cum supradicto episcopo pacis
neribus rediviva tentaret incendia commovere, ut in gratia tribuatur: QUIA devotionisutrumque est Chri-
eorum translret consortium, quorum seculus esset siianae, ut et pertinaces veritas justa coerceat, et
exemplum, gloriosissimaAugusta.Libet igitur exsul- conversoscharitas non repellai.
tare cum gaudio, et pro veslraeclementiaeprosperi- CAP.III. — Quia vero novimus, quanlum piaesol-
tale digna Deo vota persolvere, qui lilii per omnes licitudiniscalholicissacerdolibus mansuetudovestra
mundi partes in quibus Domini Evangelium praedi- dignetur irapendere, indicandum esse curavimus,
catur b duplicemjam et palmamcontulitet coronam. frairem et coepiscopnm1 meura Eusebium nnbiscum
CAP.II. — Clemenlia igitur vestra cngnoscatom- degere, et nostraecommunionisesseconsortem,cujus
nem Romanam Ecclesiamde universis fidt-ivestrae commendamus Ecclesiam, quam dicitur vasiare qui
operibus plurimum gratulari, sive quod legniiouem° illi injusle asseritur k subrogatus; illud eiiam l a lua
noslram pio per omnia juvistis affectu, et quod sa- pietate poscenles, qand vos spontaneo facere uon
cerdotes catholicos, qui de ecclesiis suis injusta dubiiamus arbitrio, ut tam frairem et coepiscopum
~fuerant
ejecti sentenlia, reduxistis, sive quod reli- meumJulianum, quamConstanlinopolilanosclericns,
quias sanctse memoriajFlaviani innocentiset catho- qui sanctaememori.fiFlaviano fidelibusofliciisadhae-
lici sacerdotisad Ecclesiamcui bene prxfuit fecistis serunt, ea qua debetis gratia m foveatis. De omnibus
d cumhonoredebiiorevocari.ln quibus utique omni- vero pielatem veslram "•per nostros quid fieri aut
bus gloriseveslrae multiplicaturaugmentum,dum et ordinari deberet insiruxiinus. Data idibus Aprilis,
sanclos pro suis meriiis veneramini, et ab agro Do- Adelfioviro clarissimocnnsule.
~ -
minico spinas et tribulos vuttis auferri. Quosdam 1038 EPISTOLA LXXX.
vero episcoposde his qui rehus impiis videniur prae- r AOANATOLIUM EPISCOPUM C0NSTANTINOP0LITANUM.
buisse consensum, reconciliationemposcere, et Ca- 1 Pfima pro pace.
tholicorum communionemdesiderare, tam ' nostro- STNOPSIS (EX colleclione Ilispanica). —I. De fide
» Quesnellus, qui si quid sani cordishabuissel,er- nemluamhoc decetcuttodirequod notlri ibidemeon-
rorem dudum, etc. Anteriorum editionum leciionetn C ttituti dixerunt; ac si illi nnn amplius ibidem prse-
omnibus nnstris novemcodicibus probatam et salis sentes essent : qure eorum discessum coiifirmaiit.
congruam revocavimus. Hinc de iisdem cap. 1 S. Len scribil : Fratrum no-
1JVat. Hisp. ct Isid., duplicisglorim palmam con- strorum, quos Constantinopolim miseramus, relalione
tulit. cognoscimus, ubi observandum lempus miserumus.
« Ita ex plerisque et potioribus nostris codicibus. Vide annot. 5 (Col.913, n.<~)in epist. sequentem.
Vulgati
' cum mss. collect. 21, (uerunt. s Yat. lsid., nostri. In Vat. Hisp. errore librarii
~ Quidani codd. omitiunt cum. ves.tr
" i.
Sic ex Ratisp. el exempto Sichardi, ac mss. col- Val. Hisp. et Isid., affectum.
lect.24, ulierai inediiisanieQiiesuellum apudquem 1 Significanturii, quns Leo Constanlinopolimmi-
*
auferre. Mox pro vero quidam codices et antiquiores sil de
legationesccunda, qua annol. supra.
editi" habent sane. i Vindebon. Hisp., nostram.
Inielligutiturlegatiquos Leo Anatoliicausa Con- k Id saltem Romae per hoc tempus ferebalur. Nul-
stantinopoIiinmiseralan.450.Videepisi.69etseqq.Hi lum vero Eusebio Dorylreensisubrogalum tradit Li-
autem,quospost AnatoliiclericosRomammissosCon- beratus in Breviariocap. 12, ut in poslilla marginali
stantinnpolidiscessissevidebimusannot. 4 (Col. »19, observavit 1 Qiicsnelliis.
ti.e)inepist. 85,iisdemclericisreruingesiarumrelaiio- lia ex Ralisp. iilrisqne Hisp., nec non ex Vat.
nem ad Leonemdederunt, quaecum Anaioliilitteris Isid, aliisque niss. cnllect. 11 et 24, atque exemplo
eidem pontilici tradita fuit; unde ex ulnsiiuedidicit Sichardi. Editi cum codd. cotlect. 21, a veslra p'e-
quosdam episcoposlapsns rcconcilialionemposcere, <-. " late. Mox, (acluratn pro (acere in Val. Ilisp. atque
et catbolicam cominunionemdesiderare. Cum vero tsid.
eosdem legatos per hoc tempus Constaniinopolijam m Editi cum aliquot codd., erronee, [aveatis.Cor-
discessisseLeo praesnmeret, liuic reconcilintiniiiper- reximus ex ms. Ratisp. ac ex Vat. Hisp. etlsid.
ficienda?novamlegalionemdirigeudamconsiituii, ad n Inielligunliir legati quicttm his Iineris mitiendi
quam referendasiiulseqiientia: Participata nosirorum credebantur; sed tantum roense Junio missi fuere ,
quos misimus, etc. Ilaeduae leg.iiinnestlistinginiiilae uii explicavimusannot. 7 (Co/.909,n.d) in epistolam
sunt, ne maxima confusin giguatur. lta in epistola pratcedenlein. Confer eliain annot. 11 (suprat) in
sequenii cap. 2, verba : Itlud quidem quod prmsenii- piacsentemepistolain. Posi puica, pro ordinari, editi
bus et agenttbus noslris conslitulumesl approbamus, anle Quesn. halienl, declinari.Quesnelli emendaiio-
ad priorem legatiouemperliiteut; verlia auiein, quoe nem ex Grinianico ac irihus aliis codicibus omnes
mox subjiciuntiir : Sed cum legaiisnostris quot misi- nostri aniiqui libri approbant.
mtts,e~c.,speciaiiladlegaiioiieiiisecuntlani,qiiamuiia 0 Al. 60. Quaeaulem anlea 80 erat, nunc 106Scr.
cuin liis litterislrinsmiltereniediiabatiii-, sed distulit 15 Aprilisun. 451.
in mensemJunium, uti obscrvavimusannot. 7 (Col. P Exstal in mss. collcct. S, 8 Hisp. Isid. 11, 12
9uP,n.d)in cpist. 78. Hic pra'tere;inotarelibet, verlia et 18 usque ad 24, ac in exemplo Siehardi, nec non
laudatai epist. 80, c. 2, quodprwsenlibuset agentibus in illo ex quo prim* Romanaeserinoiiumeditioni ali-
nostris conititutumest, videri innnere qu.itlegati pri- quol epistnlaesnbjectaeluerunt.
ma- legatiouisge-sertmt dutn Constaniinopoliessent i lta cod. Grim. Quesnelloannotante in margine.
iirxseutes: sicut indicant eiiam illa cap. 3 : Dilectio-
915 EPISTOLA LXXX. 91*
ejus seriptis missit probata. — 11. De his. qui metu A contra potehtiam contraque lerrores non lenui-,se
in hmresimlapsi sunt, ut si conversi(uerinl recipian- ' constantiam, sed alieno sceleri prsebuisse consen-
tur. — III. De nominibns hmreticorum ad sacrum sum, cum ita eos formido turbasset ul in damnatio-
allare non recitandis.—IV. De commendatione[Al. cl in rece-
commemoralione]Juliani episcopi, vel eorum cleri- ncm catholici atque innocenlis anlistilis,
corum qui Flaviano episcopoin fide adhmserunt. plionem deiestabitis pravitatis Irepido famularentur
LEOepiscopus ANATOLIO episcopo. obsequio, illud quidem quod prsesentibuset agentibus
CAP.I. — ~ Gaudemus in Domino, et in dono "gra- i nostris coiistitntum estapprobamus, ut suarum in-
tire ipsiusgloriamur, b qui, sicut dilectionis tuse lit- terim Ecclesiarumessent communione conteuii; sed
teris et fratrum nostrorum quos Constantinopolim cum legatis nostris quos misimus participala tecum
miseramus relatioue cognovimus, sequacem te evan- sollicitudine votumus disponatur, quatenus hi qui
gelicae eruditionis ostendit: ut per sacerdotis pro- 1040 ptenis satisfactionibiis male gesta conde-
babilem fidem merito praesumamusquod lota Eccle- mnant, et k accusare se magis eligunt quam tueri,
sia eidem credita nec rugam cujusquam sit erroris pacis et comrnunionis noslrre unitate Iretentur; ita ut
habitura nec maculam , diccnte Apostolo : Despondi digno prius analhemale quoecontra fidem catholicam
enim 1039 vos """"•Vir0 virginem castam exhibere sunt recepta damnenlur. Aliler enim l in Ecclesia
Christo (II Cor. xi, 2). Illa est enim virgo Ecclesia, B Dei, quse corpus est Christi, nec m raia sunt sacer-
sponsa unius viri Christi, quae nullo se patitur er- dolia, nec vera sacrificia, nisi in nostrse proprietate
rore viliari: ut per toium mundum una nobis sit naiurse verus nos Pontifex reconciliet,n verus imma-
unius castre communionis integritas, in qua societa- culaii Agni satiguis emundet. Qui licel in Patris sit
tem tuaedileclionis amplectimur; et d gestorum tjuot: dexiera constitutus, in eadem lamen carne quam
sutiipsitnus, seriem necessariis, sicut oportuit, mu- sumpsit ex Virgine sacramentuin propitiationis exse-
nilam subscriptionibus approbamus. Ui ergo invicem quitur, dicenle Apostolo : Christus Jesus, qui morluus
dilectionis tuae animus noslris confirmaretur allo- est, immo qui el resurrexit, qui est °in dexlera Dei,
" Casierium
quiis, filios nostros presbyterum, Patri- qui etiam inlerpeltat pro nobis ( Rom. vm, 34). Neque
cium et Asclepiademdiacnnos, qui ad nns lua scripta enim potest in aliqui*benignitas noslra reprehendi,
' deiulerunt, cuni epistolis nostris post venerabilem cuin salisfacientes recipinius quos doluimus esse de-
e diem festi paschalis remisimus, indicantes nos, ut ceptos. Nec aspere igitur communionis nostrse gratia
supra diximus, deConstantinopoiitanse Ecclesiaepace deneganda est, nec temere largienda : quia SICUT
gaudere, cui hanc curam semper impendimus, ut PLE.NUM pietatis esl oppressis cbaritatem Dominicam
eam nulla veliiniis haerelicorum fraude violari. redbiberi, ita P justum est omuia perlurbationis au-
CAP.II.— De fratribus vero quos et epistolis tuis f" ctoribus iinpiitari.
et legatorum nostrorum relatione communionis no- CAP.III. — De nominibus autem 1 Dioscori, Juve-
strse h cupidos esse cognovimus, eo quod doleant se nalis et Eustalliii ad sacrum altare r recitandis dile-
» Ms. Vat. Hisp., Gaudeamus, cum exemplari 1 Vat. Hisp., sentenliam. Moxcum Mertinus sine
primre edilionis, et cum mss. ctillect. 24, ac uno ulla inierposita parlicnlri ediderit, consiantinmalieno
Vat. collect. 21, in quibus posl pauca, gloriemur. sceleri, nnie vuci-m alieno addita fuil in ediiionibus
b Tres codices, quia. Vulgati aule Quesn., ûia... parlicnla sed, qttain i;iiitli.miuveninius in Vindebon.
ostendis.
~ Htec distinctio lilterarum Anatotii et relalionis Itisp., in Vat. collect. 3 et in duobus collect. 8. At
caeteri novem codices diversarum collectionutn prse-
legatorum indicare videri polest legntos non per epi- fernnt et.
stolas, sed viva voce relulisse quae hac in epistola i Vide annot. 11 (Col. 911 n.f) in epist. prreceden»
memorantur, ac si jam Romam pervenefint. Sed re- tetn , ubi liic lcgalos , qui anlea Consiaiitinopnlim
lalionis nomine Leo usus esl in episiola praecedenti, missi fneratit, dein vero alios legatos, qui transmit-
c. 2, cum lot|ueretur de Anaiotio, qui snne per epi- tendi erani, imlicari ostentliinus. tn vt-rba amem,
stol.im retulii; ac pra?terea eos legaios serins in Ur- ui suaium interim Ecctesiarum essent communione
bem ingressos patebit ex annot. 4 (Col. 919, n.e) contenti, cmifer not. 1 Quesn.
in epist. 83. 1 Vat. Hisp. et alius Vat. cotlect. 11, accusari.
d Horum gestorum "ragmenlum, qund superest ex 1 1 qu. 1, Iti Ecclesia Dei qua corpus, c. 68.
Vita S. Abundiiapostolica legatioue functi, in appen- m Codd. collect. 8 cum Griniaiiico collect. 18 et
dice edeiur.
~ Cod. Barberino collect. 3, sacrata sunt. Prima edilio ,
Vallicell. A, 5 collect. 8 et exemplar primre sacra.
editionis, Caterium. Vat. 5845 ejusdem cotlect. 8, D n Cod. Vat. collect. 5, et unus collect. 2.1, et
Carnerium. Quesneltus in margine: Al., Castorium, verus.
vet Carterium; quod postremum inveiiimus in mss. 0 Unus cod. Val., ad dexteram. Mox codd. Yat.
collect. 21. Hisp. et Isid., Neque enim poleril.
' Unus Vat., detulerant. Piima edilio, qui veslra P Cod. Vat. Isid. et aliuscollect. U, cum duobus
scripta detuterunl. Thuaneis, et uno Cantabrig. Quesnelli, juslum est
s Exemplum primseeditionis, diem festumpascha- omnia perturbaniisauctorilatemamputari.
lem. Cod. Grun., diem Paschm emisimus.Cum cleri- i Vide noiam 2 Quesnelli.
cis Constanlinopolitanis hic memoraiis hse litterae r Editi cum utrisque Hisp. aliisque posterioribus
traditae fuerint, praeierilum tempus remisimus a coltectionibus iuserunt nou. Delevimus auiem aucto-
Letnie accipitur, uti explicavimus annot. 7 (Col. 909, riiaie prxstantiorum et vetustiorum colleciinniim ,
n. d) in epist. 78. nimirum ms. Vat. collect. 3, duorum collect. 8, et
h Prima editio, cupiditate infiammatosesse. Post praeslantissimiRatisp. collect. 19, cum quibus conci-
1'
pauca Vindebon. Hisp. et Vat. collect. 11, contra nunt exemplaria primae ediiiunis alque Sichard
impotentiam,id est, iinmoderataiii potentiam. Enimvero bac in re Anatolius dubilasse vid<"
giS S. LtONlS MAGNlEPISTOLiE. 916
ctionem tuam Iwc tlccel custodive, quod nostri ibi- j\ tem vexatum monet lapsos in communionemre-
dera constituii faciendum esse cUxerunt» qqodque cipi non deber.e, nisi perfldia cum auotoribui da-
et a mnatu,
bonorand"~ S. Flavisni menwri£e non repugnet,
gratia tua ChrratiajM~plebis animos non averlat. Nam LEOepiscopus JULIANO episcopo.
"
iniquum nimis est atque incongruura eos qui inno-
cenies et cailvolicossua persecutioue vexarunt san- Litteras fratejrnitatis tu», per filios qtistros Con-
ctorum 1041 nominibus siue dtscrulioiie niisceri; sta,ntinopolitattosQICVICQS, innUias,tu~esalutis accepi;
cuni damnuiam lmpietatero non desercutes b ipsi se quibus te magni» tribulatiqnibus gravaiutu fuisse
sua pravitate condemnent; quos convenit, aut per- significas ; mira utiquq n,on ilefiietit materia sollici-
celli pro perfidia, aut laborare prn vcnia. ~ tudtnis et laboris, qt"» inter procaces catholicacfijei
CAP.IV. — Fratreni vero et coepiscopuni no- adversarios iiih;erciiteni veriiati aniinuiii faiigare.it;
slrum Jiilianum, et clericos qui sancti?" memorise 1 isque, ut scribis, fuerit aniinus ul per oecasiouetu
Flaviano fidelibuaofliciis adhsesevunt, dileciiwii quo- uscessiialis et nohis te e' patriaJ prat-seniares.Quod
d
que tuse volumus adha-rete ; ut queni fidei siice vere futunnn $pera,veram, ut apenius omiuum lircrc-
meritis vivere apud Deum noslmm noviinus, iu te ticorum amb~igestuaove, m recagnoscerem. Sed gra-
sibi eum prasentem essa cognoscant. lilud qunque Jjjttias Deo, quod ita et iucolpmiias tua , et EccIesjaD
dileciionem tuam nosse voluniu*, fratrem etcoepi- causa profecit, u| Hbcu/umtibi fuerit apud eis iiile-
scopum nostrum Eusehium, qui causa fidei mulia, rim degere, quftrura nobis probabilis consensus in-
discrimina laboresque toleravit, nobiscum interim notqit, sicut et fr^trjs, AnsitQliisc.riptaprofiteutur,
demorari et in nostra «unc commwtAonepersistere,; et gesta quaeapud ipstttfqcava,mnastr's sqiu CQnfecla
cnjns Ecclesiam tna sollicitudine volnmus essc tie-. demonstranlj, fraler charissime. Reinean'ibus ergo
~
fensam, ut nihil eatiem absente depereai, ct imllus prsedictis, salulalioni» vicissiludineiti retlilo, et ut
ei in aliquo pra~judicare pruesumat, donec cum liite- contra falsitatis asiutias persevei antem diligenliam
rarum nostrarum ad vos prosecutione pervcniat. Et teneas lidenter exbortor; cum tibi ad liqc et tuus
ut rnajor eirca te vel nostra vel totius Christianae animus et nostra aucloritas sutTrageiur. Quoniani
plebis affeciio provocetur, hoe quod ad dileetionam licet de mnltis meliora indicata sint, quod scilicct
tuam scripsimus in omnium voliunus notitiam per- doleant se deoepios, et datnnata perfidia cum aucto-
venire : utqui Deo nostro f deserviunt de confiimala ribus suis, gratiam noslr» commuiiionis exposcant
apud te pace sedis aposlolicic gratulentur, %Do caetc- (quod nos adeo libenter accepinms, reddituri his
ris vero causis atque personis dilectio lua liiteris, hancquam tlesideraiu oomniunioiieiu,cmnpromissi"
quas per noslros u accipiet, plenius instrnetur. Data C compleverint), quosdam tamen 1043 persislere in
* idibus Aprilis, Adelfin viro clarissimo copsule. sua obduratione OQgnovinms: quns opqrlet distri-
1042 EPISTOLA i LXXXI. etius comprimi, si pequeunt bonignilate s/anari, Ad
k ADJULIANUM EPISCOPUH. quam rem noslros post diem venerabilera ° Pasch.e
SVNOPSIS. — iuiianum diu per Dioscori improbita- dirigemus, qui tecum participato consilio ea quaea
lametsi legati, dum Constantinopoli essent, Diosco- 13 Aprilis an, 451,

rum, Juvenalem, et Eustathium, e diptychis iion re. kInveniturhaecepistola inmss. collect. 12,18et 19.
citaiitios allirmassent, eo quod Epbesin* impietatis 1 DiiO codd. collect, 12, idque, ul scribis, fuerit
eapita haberemur. Ratio quam S. Leo subjici".leg5815 ito» animi. Ratisp, lialn-l ttJgut?,sed aiiitnu^.
m lia exmss. superipri annotatinnememoratis. Vul-
rum «entenliam approbat. Hincex codieibusVat,
eollect. 8, Ratisp. ei mss. collect. 24, nec non e* g.lti $x alii|iio cpdice , cognoscerem, otnisso re ob
prima editione ac Sicliardo praetuliinus dixerunt pro earumdem liueraruuicoiiciirsum in line vocis praece-
vulgato dixerint. dentis.
« Vat. Hisp. et Isid. cum tribus laudatis a Ques- v Ratisp., prmmissq.
0 Vocem Paschm, quae in nostris mss. et editis
nello codd., inimicurn.
b Exeinpluni primae editionis, ipsa sua pravilale deest, a Quesnello insertam ex codice Grimanicore-
condemnentur. tinnimus, eo qpoc) similiter iu episiola praecedenti
« Cod. Ralisp. omiltil iMiJirwin;et dein liabet vel ^ cap» i, pust venerab\lpmdiein jest\ paschahs Constan-
elerieos, smnpto vel pro et, quod pariter legipar in tinnpolitani clerici ad Anaiolium remissi seu potius
Vindebon. Hisp. et hic et in tiiulo hujus capitis, in rcmitiendi liadanlur,cum quibus suosqnoqqelegatos
eodieibus col.ee". 11 ct 24, nec non in exemplis S, Leo transraittere j.amdesliqaverat, uti moniiiinus
Sichardi et primaeedilionis. annot» 7 (Col hQ<i,n,A)\n epist. 78. Hapc autem po-
d Cod. Barb. colleci. 5 et Vat. 5845 j&ojlec),8, nec stjUain idem Quesneljus pargiqi adjecit: Crimqnicus
non Grim. et prima ediljjj, fidei sacwmeniif. addit Pasclia;, hoc forie inlelligensde octava Pas,chatis,
* Sex vocuLts subsequentes desiderat Grimunicus quod fueratH Aptilis. ld censuit, propterea quotj hanc
eodes. Quidain codkes, et nihil. Ratips,, ut et niiiil, epistolam exaraiam credidit ipsis itlibus Apnlis qui-
qui" mox sutipriinit ei. bus signatiir. Sed pmpes has epistolas nptatas jdjbus
Exemplum priinaeedilioijjs, nunc servivnt. Aprilis ante Pascha fpisse scriptas, cum' |L.eocpgi-
« Idem esempJar: De cmuris vero ditsHii causis taba' legatos ConsWnfio.Qpolitinisctericis remeanti-
atque prrversionisditectiolua, etc. bus jungere; signatas auteni fuisse eadiequa inutatp
t>Indicatur epj&loJaJ85.Vide jjnno.t. 7 (Col, 909, coflsilio legati.onemdistglit, et solos Consianiinopp-
tt. d) in epi>L 7-3. litanos ciericos dimisit, probabilius est. Sic enim
> sic omnes nostri codices et edjii, Qjjesnellusin coBciliantur <jui>e i» tiujusnipdi litteris difficulta|eiii
aiargine. Al.„ vi ifkts. facessunt. Hjnc auteU) pro dic Paschatis, p|us octa-
i Al. €1. Quje Mitem atUea 81, uunc 107. ScripUi vara boc loco infelligere ppus non est.
817 EPISTOLALXXXII. 918
nobis constituta fuerjnt exsequantur. P~.t» idihuys/V /Vversutia quasi de ineerlq quid,sequendum sit sinatis
Aprilis, Adelfioviro clarissimo coqsule. inquiri. Et cum ab evangelica apostolicaquedoctriua
1 ne uno quidem verbo liceat dissidere, aul aliterdel
EPISTOLA» LXXXIJ,
b ABMABCIANUH (Scriplurisdivinis sapere, quam benli apostoli et pu-
AUCUSTUM.
" STHOPSIS. tres nosiri didicerupt aique docuerunt, nuqc deipum
— I. Pro eonservationecatholiem ftdei k moveutur et impiaeqnaestiones,quas
tndisciplinatae
gratutatur, cui paximperii rependilur. — 11.Deso- olim moxut eas peraptasibi corda diabolusexcitavit,
lis erraniibus agendum esse. npn de fide vel Scri-
pturis, quas aliter quqm SS. Pulres inlerpre(qri per discipulos veritatis Spiritus sanctus exsiiniit.
nefas sit. CAP.II. — Nimisaulem : iniquiim esl u( per pau-
LEOepiscopus MARCIANO Augusto. corura insipieptiamail copjecluras opjniuiiMinpt fad
CAP.I. — d Quamvisper Constantinopolitanoscle- carnaliupi disputationum ]jell,| revocempr, tamquam
ricos ad pietatem tuam ante e rescripserini, sumptis roparaladiscepiaiione 1045 traciandoin sitn iitrtim
tamen clemenliaevestrre ' lilteris pervirum illustrem Eutyclies impie senserit, ei utruiii perverse Diosco-
praefectum 1044 urbis filium s meum Tatianum, rus judicaril, qui jp sanciae memoriaeFlaviani con-
magnam materiam gratulationis acccpi : quia studio- deninatioiie se perctilii, et simplicioresquosque,ut
sissimos vos ecclesiasticrepacis agnovi. £ui sancfq B in eamdem ruinam prpvolverentur,impegit. Quortuii
desideriohdigna equitate confertur, ut quem sta'ura muliis jam, ut cognpviraiis,ad sati^factionisremedia
esse cupilis religionis, eumdem habeatis et regni. coiiyersis, el veuiain de inconstanti trepidaiionepo-
Nam inlcr principes Cbristianos Spiriiu Dei confir- scentibus, non cnjiisinpdisit fides" tcuenda tractan-
mante concnrdiara, gemina per totum mundumlidu- dun) est, p sed qunriiniprecibusetqualiter annuen-
cia roboratur : quia profectuscharitaiis et fideiutro- dum. Unde piissimaesolliciludinivestrae, quam i de
rumque armorum putentiara insuperabilem facit, ut1 indicendasynodo liabere digiiamiiii,per legalionem,
propitiato per unam confessionem Deo, simul eti quae confestim ad clemeniiam vestram, r Deo an-
haeretica falsitas et barbara destrualur hostiliias,, nuente , pcrveniet, quidquid ad causre utililatem
gloriosissimeimperaior. Aucta igilur per imperialemi arbitror periinere,
~ plenius alque opportunus sugge-
amicitiam spe cceleslisauxilii, confidentiuspieiatemi retuv. Data nono kalendas Maii, Adeliioviro cla-
vestram pro sacramento salutis humanae inrharei rissimo consule.
praesunio : ne cujusquam prpcaci impudentique »
* Al. 62. Quae autem antea 32 erat, nunc 103.C . C k Editi cura nonpullismss., wveantur. Ne autem
Scripta 15 Aprilisan. 451. sensus maneat T magis p|ar>ui| tppvgritur
b Exstat iu rpss. collect. Hisp. Isid. 11, 12, 18 ett ex Vat. Hisp. etsuspensqs
Isitl. Mox, pro quasstiones\a', tgol-
21 usque ad 24, ac in exemplpSichardi. lect. tl habet suggesliones.
* In Hispanica : Ejusdem Leonis qd Marciqnxtm i l V~d.Hisp. ftt Isiii., iuimicum.
Augustum,ubi de illo pro conservationecatholicmfidei i m Editi ante Quesi)., at! cttniqliuip liitceplatiQnwn
gratulatur. bella provocemur.ExemplarSicbardi et mss. collect.
d Exemplum Sichardi , Etsi per Constantinopolita- 24 oiniltnnt ad carnatiumdisceptationum.MoxQues-
nos. Post pauca, ad pietatemveitrpm in .ediiis aniee nelltis. reparala disputatione.Secuti sninus JectiQneiii
Quesn. cnin niSS.collecl. 24. cod. Vindebon.Hisp. et mss.cntlecl. 2t.
e Indicatur epistola78.' " Cod. Griinan. transilit quinque subsequentes
'f Hae Marcianiliiterae a Tatiano delatae,diyers~e e voces librarii saliu ab utrum Eutyches ad utrum
sunl a prxcedeniibus 73,ej, 76, Hac e|iim ultima a perverse; ubi editi cura mss. cotlect. 24 pro perversp
data fuit die 22 Novcnibris aii. 450- Taijanus vcroa haheiit impie. tlic putem nnlandumest Leonemno-
praefeciusurbis Constantinopolilanaennndum Cpn- luisse in disputationemaddtici vel (idemquam ipse
Slaniinopolidiscesseratdie 18 Decembrjsappi ejlfs- coutra Euiycheindefinierat, vel Jndicium Dioscori,
dem,ut|jquetex lege2CoiLûsiinjanei,tjt. c(eQfficio o sive Pseudoephcsinuinadveistis S. Flavianum,quod
prmtorum, quae eidem Taiiano inscribitur, data xyV j;ini auiea iri ilum declaraverat. De solis lapsis qui
kal. Janqpni Conslqnlitiqpoli, Vqlen\inianq yil et•t reconcili:itinnem petebant agendum credidit, ut
Avienocoss. ubi perperam prmfecluspiietorioappcj- - , paierct quorum precibuset quatiter annuendum; et
ei et in n"' in hanc rem
lalur, tpm aptid Leppem alns docuinentiss legatos Conslaiitinopolim die 9 Juiti".
ann. 451 et 452 semper prmfectusurbis nonijneliir. direxit.
Hunc qiiidein Tatianuiq ppst traditam Coiis|anlino- i- ° Exemplar Siehardi et codd. eellect. 24 omitlpnt
politauisc|erici§epistqlam 78 signaiam die 15 Apri- ir tenenda.
lis Rninaniadvenisse, el iinperiales liiteras Leoni li e Vat. Hisp. el Isid. ac mss. collect. 11 et 21f
tradidisse hoc Inco nqq obscure significauir. Hae £ sed eorum precibus qualiier sit anjiuendurri^quibus
igitur Mapciani liiterae, quibtis Lep liic respondet, t, alfines stint editiones ante Quespellumac exemplar
desideranliir. Sicbardi, in quiiius tanliim deletur sit.
s Vindebqn.Hisp., nostrum.Grim. perperam, Ti- i- i lidem cndd., de colligendasqnodo. Cur resppn-
tiqnum. sinnem quoad synodnm legatnriirp instrpctioqi re-
h Quesnellus, diyina. Anter"nrum "ei.fionemresti- \r miserit, diximus annot. 7 (Col.909, n.d) in epist. 78.
tuiinus, quippe qnain onines nostri codiees et euem- ir r In Vindebon. Hisp. erropee omitiitur Deo.
plar Siciardi approbau'. Hunc defectum supnlevit auclor colject. Vat. flisp.,
i Vat. et h'ni.,imprudenliqui. scribens. annuenieChrisio, et inde haeclectip in Yat.
Hisp.
i Utrique Hisp. et Vat. Isid., necinuua quidem, i. l>iti. ~ aliosque similescodicesmanivit.
Duo alji cndd. cq(p Sjchardo, nec uno. Mox,deviare re Ita cum editis oiniiesnostri codices. Qqesnellus
pro distiderein mss. collecl. 21. DeiuIwberapro ifl.-«.- in margine.Al., vm kal.
verein Vat. Hisp. el Isid.
0,49 S. LEONIS MAGNlEPISTOLJE. tfl >?
EPISTOLA * LXXXIH. A
Asunt agenda coramendans. Nam m cum el\0&7
' b ADEUMDEH MABCIANUH. fralris mei Anatolii scriptis, et nostror m sermone
" SVNOPSIS. — 1. Pro patefacta Anatolii fide, Eutyche cognoverim multos de his qui apud Ephesum Dio-
represso, revocatis episcopis, reductis in urbemS. scori faclione compulsi delestabilibus slatutis pce-
Flaviani reliquiis, gratulalur. — II. Legatos se nilendum praebuere consensum, inconstantiaesuae
-. miltere pro reconciliandis lapsis episcopis. Concilio veniam poslulare, e" communionem caiholicam per
convocandoopportunumlempus non esse. satisfactionem correctionis expetere, non fuil lalium
i
1046 L-E 0 episcopus MABCIANO Augusto. negligenda conversio, qui non proprio sensu, sed
CAP.I. — Multam mihi fiduciam d scribendi adl ° improbi prajsumploris impulsu in haecincidisse
clementiam vestram , el litterre vestrae, quas vene- noscuntur, in quibus liberum non habueranl ju-
ranter accepi, et " coepiscopimci revertentes aCon- dicium.
stanlinopoli praebuerunt, non sola assertione verbn- CAP.II. — Ne P igilur vcl resipiscenlium desideria
"
rum, sed ipsis jam operum effectibus demonstran- mora longior fatigarel, vel incuriosa facilitas temere
tes, ad defensionem catliolicaefidei divinum in vobis> aliquos ac sine discretione susciperet, injunctum
vigere praesidium. Quo utique non solum Ecclesiae i est ab apostolica sede direclis, ut in consortium
status , sed etiara vestri robur munilur imperii: utt ]B q suae deliberalionis adsciio Coiislantinopolitanae
merito ~ cjus exspectetis protectionem, cujus colitis» urbis amistile, et peslileniiae conlagia non admit-
veritatem , gloriosissinie imperator. Nam ut et fra- tantur, et saniialis remedia non negeniur. Quae in-
tris mei Anatolii citius manifestaretur integrilas, et1 dusiria in omnibus quaenequiler gesta sunt emen-
• olim damnati erroris b redivivus assertor locum ini dandis, celerem juvanie Domino consequelur effe-
Christi Ecclesia non baberet: ut catholici episcopi,, ctum, si reparatiohi pacis ecclesiasticaeopem suam
quos nuper hsereticorum persecutio depravare nont vestra pietas dignelur adjungere : ut r vobis ita
potuit, ab injustis revocarentur exsiliis; uique reli- regnantibus, et Dei regnuiu intra vos habere inerea-
quiis beatae memoriaeFlaviani digno honore susce- mini, el calholicam fidcm nutla falsitas violei, ntill.i
ptis, impietatem suam * condemnator ejus agno- baeresis inquielet; nec cuiquam liceat doclrinara
sceret: veslrae virtutis titulus , vestrae pietaiis estt evangelicara deserere , et sacerdoiali Iionore gau-
fructus. Cui confido eliam aliarum insignia accu- dere. Synodum vero fieri, ut meminii clementia
mulanda palmarum : ut sicut Constantinopolitana1 veslra, eliam ipsi poposcimus. Sed sacerdotes pro-
Ecclesia, recepta apostolicae fidei libertate, laetatur,, vinciarum omnium congregari prsesentis teinporis
ita omncs regni vestri provinciae emundatas i sei necessilas nulla ratione permittit : quoniam illae
esse a diabulici dogmatis contagio glorieniur. Utt C < provinciae, de quibus maxime sunl evocandi, ~ in-
crgo praecedentibus k litteris indicavi, fraires meos; quietalae bello ab Ecclesiis suis eos non paiiunlur
1 Lucenlium episcopum et Basilium presbyterum,, abscedere. Undc opportuniori tempori, * propitiante
qui sollicitudinis meae partes possint implere, di- Domino, cum firmior fuerit restituta securitas, ju-
rexi : favori eos pietatis vestrae in omnibus quae i beat vestra clementia reservari. De qua re plenius
• Al. 63. Quae autem antea 83 erat, nunc 108. mVal. Hisp. ac Isid. et alius collect. 11 cum Vin-
Scripta 9 Junii an. 451. debnn. Hisp. omittunt cum; sed illi, non autem
b Exisiit in mss. collect. Hisp. Isid. 11, 12,18,, Vindebon. postea pro cognoverimemendarunt reco-
19"et 21 usque ad 24, ac in exemplo Sichardi. gnovi, vel cognovi. '.
In Hisp. hic titulus cum edilis ante Quesn. ex- n Editi antiquiores, prmbuereconsensumpmnilendo.
hibctur : Vbi inler emtera pro defensionefidei calho- Quesnellus emendavit ex Grimanico tribusque aliis
licm gratulatur. codicibus, quibus addi possunt ocio nosiri ac exem-
d Quesiiellus, rescribendi, ut in nosiris mss. col- plutn Sichardi.
lect. 2l. Ex Ratisp. ulrisque Hisp. Yat. Isid. aliis- 0 Editi anteriores Quesn. cum mss. collect. 24,
que codicibus anteriorum editionum lectionem re- impii.
vocavimus.
~ Cum hi Leonis p Ratisp. Yindebon. Hisp. et mss. collect. 11 ac
legati Constantinopoli in Urbeml 24 cum Sichardo, Ne itaque.
reduces novas imperatoris litteras ad eumdem pon-• D ] t Codd. collect. 21 omiiiunt sum. Dein, adsciio ex
tificem ailulerint , quibus nunc respondet, paulo> Raiisp. et duobus aliis codd. magis placuit quam in
ante hoc tempus Romam pervenisse noscuntur. Vulg., accito; Constantinopotitanum enim aniisiitem
f Ms. Ratisp. delet operum. legatis adjuuctum innuit. Postea in Vindebon. Hisp.,
s Idem codex, exspectatis.Mox editi ante Quesn.,, CoKslaiilinopti/ilniitEantistilc; correctum in Vat.
nullus tum ejus lum nostris mss. sulfraganiibus,, Ilisp. et Isid., Constantinopolitanoepiscopo.
eujut eolitis religionemet veritatem. 1 Editi ante Qtiesh. cum mss. colleci. 24, vobitin
11Vai. Hisp. et Isid., qui redivivus afferlur, lo- terra regnanlibus.
eum, elc. 8 Editi amiqniores cum Vai. Hisp. Isid. et mss.
1 lidem codd., condemnatusagnosceret. collect. 11,21 et24atque Sichardo, inquietantebello.
i Vindebon. Hisp. delet se. Ratisp. el Sichardus5 Quesnellus cum noslro Vindebon. Hisp., inquieta
delent esse. Mox,conlagionein sex nostris codicibus. bellorum. Rilisponensis leclionem praeiiiliiiiiis.Indi-
k Inlelliguntur epist. 78 et 82. catur bellum quod Atlila hoc anno adversus Valen-
1 Ratisp. hic habet Lueensium, in tribus autemi linianum commoverat, unde Occideutis provinciae
sequentibus episiolis Lucentem; queniadiiiodimihac: perturbatre fuerunt.
in epistola praeferunt eliam utrique Hisp. Vat. lsid.,, ' Ratisp. et codd. collect. 24 cum Sichardo, pro-
alius Vat. collect. 11 et exemplar Sichardi; sed inI pitiato Domino.
aliis iitteris habent Lucentium.
981 EPISTOLA LXXXV. 92*
inter csetera apud pietatem vestram poteriint ane- A que essentiae,nec altera sit in alteram versa, nec
~ v idus
gare quos misi. Data Junii, Adelfio viro assumpta in assumenle finita; sed et Yerbi incom-
clarissimo consule. mutabilitas, et carnis atque animae verilas maneant
1048 EPISTOLA b LXXXIV. inseparabiliter in unilate personae. Quod qui lesti-
~ ADPULCHEBIAH ficante lege, credentibiispatriarchis,annuntianiibus i
ACGUSTAX.
— prophetis, praedicanteEvangelio, docentibus aposto-
SVNOPSIS, I. Legatot mittit cum
qui— lapsit summa et toto mundo conlitente hon credunt, extra sa-
el moderatione II. Exlra unila- lis,
prudentia agant.
trm fieri qui naturam nostramin Chrislo negal. — cramentum corpnris Chrisli , extra unilalem sunl
III. Rogat ut Eutyhes ad longinquioratransfera- nominis Chrisliani.
lur, ejusquemonasteriocalholicus prmficiatur. CAP.III. — Quorum sicut ruinam dolemus, ita
LEOepiscopus PULCHERIJE Augustae. perfidiam delestamur. Ut autem circa talium perso-
CAP.I. — Religiosampielatis vestrae sollicitudi- nas sincerum servetur ubique judicium, et aliud cor-
nem , qua universo mundo, Deo inspirante , con- rectis, aliud pertinacibus rependatur, vestra pielas
sulitis, crebrioribus alloquiis incitare pracsumo, ut nosiros, qui ab apostolica sede sunt missi, fovere
operum d vestrorum prolectum necessaria perfeclio dignetur; eorumque oranes quas injunximu*adjuvet
subsequatur; ac sicut de statu ConstantinopolitanaeB acliones ; qno cilius ac facilius, auxiliante Doraino,
Ecclesiaagratutamur, cujus et sacerdos et populus quae ad vcstram gloriam et ad totius Ecclesiaepacem
catliolicae puritatis fidem jam tenere cognosciiur, proficiant exsequaniur. De Euiyche autem totius
ita etiam aliorum concors nobiscum sit de Verbi scandali et pravilalis auclore, hoc clementia vestra
incarnatione confessio. Unde quod facturum me praecipiat, ut ab eoloco quiCoiistantinopoliianreurbi
aliis litteris indicaveram, Lucenlium episcopum, et nimis vicinus est , longius transferatur: ne fre-
Basilium presbyierutn fratres meos dirigere ° pro- quentioribus solaliis eorum quos ad impietalem
peravi, qui disposiliones meas, fratris mei Analolii suam traxit utatur. Monasterio quoque ipsius, cui
devotione sociata , secundum eas quas acceperunt perniciose indigneque praesedit, catliolicuin alibatem
regulas exsequantur, gloriosissima Augusta. Sicul jubete prseponi, qui illam servorum Dei congrega-
enim praedicti episcopi scriptis et clericorum ejus tionem et a pravo dngmate liberare, et institutis ve-
suggestione patefactura est, niuita sunt qitse indul- ritatis possit 1050 imbuere. Dala k v idus Junii,
gentius sunt curanda, mulla quae justius f coer- Adelfioviro clarissimo consule.
cenda : ut in causa tantse perturbationis, nec dislri- EPISTOLA i LXXXV
ctio sit nimis aspera , nec remissio parnm caula; m ADANATOLIUH EPISCOPUH CONSTANTINOPOLITANUH.
cum aliud satisfacientibus , aliud pertimicibus de- * n SVNOPSIS. — I. Vt qui hmreticorumerroribus metu,
bealur. non voluiilaleimplicatisunt, per satisfaclionemet
CAP.II. — Offerlur ergo pietati vestrae digna ma- non diibinmprofessionemsuscipiantur. — II. Prin-
* Dominocurain sancli cipes htvrelicorumsibi reservat disculiendos; eorum
teria, 1049 1uae placitam nominaad allare interim recitari velat. — III. De
cordis exerceat, et praecedenliura meritnrum coro- commonitorioei resportdet; ad sollicitudinemIwr-
nas etiamde praesenliserroris abolitione multiplicet. talur; cuncta sibi referri postulat.
Sicut enim Nestoriana impietas, ita et Eutycbiana I.r.o episcopus ANATOLIO episcopo.
blasphemiaJ»abomiiiumest catholicorum eliminanda CAP.1.— Licei sperem dilectionem tuam ad omne
consortio. Quia t.im inipium est, consempiiernam opus bonuin esse devotam, ut tamen elficacior lua
et consubstanlialemPairi Filii Deitateni, etiam ex fieri possit induslri», necessarium ° et congruum fuil
utero Virginis matris partu edilam negare corporeo, fratres meos Lucentium episcopum, et Basilium
quam un.imin Dei Filio post incarnaiionis sacra- presbyieriim, ut promisimus, destinare; quibus tua
menlum aflirmare naturam : ul scilicet aul humani- dilectio sociciur, ut niliil in his quaead universalis
'
tas ejus refutetur aut Deilas : cum unilione utrius- Ecclesiae statum pertinent, aut dubie agatur aut
* Relinuimusdiem editorum ante Quesn.,
quippe D i Vulgaii, annuentibus. Melior triuin nostrorum
qui non solum legitur in exemplo Sichardi, et in codicum leciio.
mss. collect. 12 et 24, verum etiam in praestanlis- k Quesnellus ex Grimmicn, vn idut. Caeteri editi
simo Rulisp. et in ViHdebon. Hisp. Quesnellus ex cum codd. colleci. 12, idibus. Ratisponensem se-
Grim. et noster Vat. colleci. lt, vn idut. Vat. quiinui-, qiii in quaiuor epistolis per eosdem legatos
Hisp. et Isid., vi idus. Mss. duo collect. 21, idus, transmissis eumdera diem more Leonis constanter
ubi numeralis nota collectoris vel librarii errore praefert.
omissa fuit. I Alias 65. Qure autem antea 85 erat, nunc 112.
b Alias 64. Quaeautem antea 81 erat, nunc tll. Scripta 19 Juniian. 451.
Scripta 9 Junii an. 45t. m Kxstat haecepistola in iisdem mss. in quibus
c Est in mss. collect. 12, 18 et 19. superior 83.
d Cod. Ratisp., noslrorum. II In Hispanicaliic lituliis legitur : De hit qui in
• Vulgatiante Quesn. male, prmparavi. hmrelicorum erroribus metu, non voluntate implican-
f Cod. Grim., inquirenda. lur, ut per satisfactionem in Ecclesia suscipianlur,
~
Deo. et ul hmreiicorumnominaad allere non recitentur.
h Ratisp.,
IdemR ilisp., ab omni calholicorumest abomi- 0 Apud Ratramnunilib.lv conira Giaecos loin. I
tanda consortio. Spicil. Aclier. pag. 109, et commodumfuii.
1 Idem codex, unione.
-£-» S. LEONIS MAgPjlEPISTOLJE. v?*
fegniteji,- puin, * resid^ntibus,vobjs, quibus e~ts/ecu-4^ U>bfia'a?s,timetur. PJjSflUS prjus iij Ecclesia, cui teb
liPflpll)notjtrae("isfipsiijonisj|>juniimps, ea pnssjnt Ppmipuj yplui*,pr~eîi-Jere,cpjqsquam taliura, ul
agi ppngla n)pdcra'iqw~, u" nep bpnfiyQlenli»parteg ante jam scripsimus, nomen ad altare recitetur,
pec ju^~ifise negligantur, sed afjsque personargm qiiam quid â eis eqnsti'u" debea' r,efqm processus
accepMpppdjyjnuin in oninibqs 1051 judiciuni cp- osiendat.
gjietur.b Quod ul reeta obser>antia valeat cusjfldjri, CAP.III. — De cnmmonitorio vero, a clericis di-
catliQljcajprii))it|is(idei servetpr iplpgrilas; et quja lectionis tiiae nobis oblato, neeessarium non fuit
per puipia angusfqet ardua vjq est, quceducit a$ vi- epistplis qujd yideretur inserere cumsufticeret lega-
tam (Matth. vn, 14); neque in siniijirain neque c ad lit) cui|Ctacpinmj*'j, quoriiiii sermnne ex pmnibus
«"exteranial) pjus 'raniiie devietur, Ri quia evapge- diligenlius instrneris. Annitere iiaqtie, frater cha-
ljpa e" apqslpjica fides pmnes expHgflatj~rrprfis, i~" rissime, ut qiifi3Ecclîae Dei coiigruuift, /idelitiT et
'
ap, unp laiere tyeslpriura ("ejicj', ab, a|)Q Eptychei) ef/fcacit£r 1Q52 c,im his fralribus, quqs lanue
e' pafiicipes ~ju~ elidi' jianc rj~g"-|aminpme|)'o-0 rei idoneosaucipres elcgimus, exsequaris; prreser-
Sprvaodani, ul quiepraqu.ei|) j||a t-yppdo, qusfi npr tim cum i ipsa vos causae ratio, spcsque divini auxi-
m,pn§y~|P4inpc bnljwp d POl-PF'1l./5*. mer-jtur,
~ pf. in liicojiprtentiir, et cleineniissimoruinprincipum tam
qua n"s|eyolenli,im ~uam Dioscnrus, jmReriii^mR | sancta sit (ides, lann reliîosa devotio, ut in eis non
au|em Jijvepalis qsiendit, dolgn', ut dijeclionis tu$ |piuni Cliristijnnm, sed eiiam sacerdotalem expe-
retytjpqp pnmperimus, se metu yip'os pt terrore suT riaraur k affectiim, Qui utiijue pro ea pietale qua se
ppratps ad ppnsensum spelesn'8sjinijmjicij pp'"~jj"*e esse Dei famulos gloriantur, omnes sug;:esiiones
ppmpelli, p' ppfnmqnionpmcathpljpqm pbljnen" dfc yestras fldei catbolicae prpluturas, dignanier acci-
Sjdaran', sai;sfac"|pnipornni pax fratprna praestptur; pient, ut ipsorum qunque l opere et pax Cliristiana
ita ut pqp dfibiis prpfessipnibusEuiycjipncuip §uo r.eparari, et error iuipius possit aboteri. Ac si de
("pgniate, cun)/|ue cppsorlibijs siii^ anat*|emqti§ejr ajifjuibiis amplius ftierit deliberandum, celeriter ad
spcr~i'j'ipecqndemneu". nps felalio dirigaiur : ut perlractata qualitate m cau-
CAK.II. — De bis aufepi quj jn Ijac pau$a gfayfus safum, nosira, quir" tibservari deheat, sollicitudo
ppcca-yprp,et ob hoc spperjpren-sibi lopuni in eap>ra cpnstituat. Data n y ifjus Junji, 4p'eln0 Vjrp clarjs-
iplplipi-ynodo vi|).iiicanini,pt f jfumjlioruni fratrum simo consule. ~
simplicitalein arrogantise ~suae praejudjciis aggrava- EPISTOLA L^XXVI
rent, si forte re$ipiscn|it, et a facti sui defensione P ApipLIAiNUIf COENSEM EPfSCOPpM.
cessanies, jn coiidemnatiqnem proprii cqnyertunlpr SfjfOPSfS. — Prp CQtnfnuni anticitia (t Ecclesim boqo
J-I sollicjtudinemJutiani legaloruin suorttmcurm junqi
errpri"; horum si satisfacfio tafff accedit qtia- nop | postulat ad reliquiashmreticorumexslinyuendas.
relulanda vi,d,eatur, i))at|irioribi|S aposiolfcaespdis
consiliis reserveiur, ut examinatis omnibus atque LEOJULIANO episcop'),
prepensis, de ipsis eorum aciioribug quid cpnslitui Quam gi^tqiii milji senipcr est epistolas lure di-
a Iia cum anteripfjbns viflgatjs cpdex âiisp, utri- e Vipdebpn.Hjsp.,inertiam. Val. Hisp.,tiicestitmni.
que Hisp. Vai. lsid. Rairamnus, SicliarJiis aliique RatraniriiiscuinVat.isid.etaliocollect.
~ H,t'iidM*ln'am.
nostri veteres liliii. excepiis dunliuscollect. 21, qui Vat. Hisp. et Isid. cii|ii Ralramno et mss. collect.
piiiittifiit yobis. Qii,esf|e|lfis,resideiitibi\shis, ex cod. 11 ac21, liuniilium.
Grinianicp. Laiidat etiamTrecopith.' ac dims Tliua- s Vat, Isid., et facii sui defensioneip castanles.
nens ; ex quibus duo sunt colli-ctionis 5. Al in hac Paulo post apud Ratramnuin, accedat.
collcciipiie iiaic epislpla uon inyenilur; et si quidem h Vat. Itisp. et Isid., dd le jam scripsimus, nimi-
exstat ;p his dupbfis codicibifs, additamentuin prp- rum ' epistola ""0.
feclo est quod ad liatic colleciioiiem hon pertinet -. Lectiniiemvnlgaiorum anfe Quesnellumrestiuil-
iinde in Thuanei ipsius tabula ab eodem Quesnello mus auctnritate ttatisp. exempli Sicliardiani, et co-
edila, quae oninia ejus colleclionis dociimenta recen- diciim coliect. 12 el 24. Accedit Vindebon. Itisp.,
S,et, nequaqi|api apparei. Mptat p/irppifJeniQi|esfi.e|- jq quo snlum prrprp amsniiensis cqinlqntef e\ pro
lus in niargiuali postilla, improbans noslram leclio- quos lantmrei seriplum fnil. In Vat. Hi p. et Isid.
nem , residenlibus vobis, liis verbis: i Quasi Leo1 empndaiuin arbiirio primi scriptoris, constanterguos
dis|iositinnis sua: executionem episcopo Constanti- idoneos; sed in Vat. Hisp. voci constanter subjiciun-
nopolitanoinjunxisset Romanus. i 8eti Anaioliumi lur puncta, quae hanc vnceni delendant intlicant.
hac iu re delegalum, seu Iegatisspecialiter adjunctumi Qiiesnellns cum uno nostro Val. collect. 21 , 171101
ostcndunt verba paulo anie prremissaquibus tua di- iantm curmidoneos.
lectio societur; et in ep. 85,'c. 2 : lnjunctum est ab<rj i Ratisp. Vat. Hisp. aclsid. addunt et Paulo post
apoitolica sededireciis, ut xn consortium sumdelibe- Vindebon. Hisp., cokorlelur.
ralionis adscito Constantinopoliianmurbis aniisfite, k Vat. Hisp. ell-id., effeclum.
etc. Exsectiiouem autem pontifieiae dis: ositionis 1 Quesnellus in margiue. Alias, ope.
eidem injnnciain oslendunt sequeniia capitis tertii : m Val. Hisp. Isid.et mss. coilect. 11 ac 21, Aorum,
Annitereilaque, ul fideliier et efficaeiier...exse- noslra.
quaris. Panlo post apiid Ratramiitiin , et in tribus n Sic Ratisp. et mss. coliect. 12 ac 2$, cuni Si-
codd., «apossinl agicuncta cum moderatione. chardo. Qnesnellus, vn tdus. Vindebon.,'vi idiis. In
i QumUt recla observtnlia valeqnt custodiriin Ri- Vat. Ilisp. etalio cnllect. II errunee vi idusJanua-
tisp. coti. legiiur. Vat, Ijisp. et Isiti. ac niss. collect. rii.0Codd. collecl. 21, idus Junii.
11,c Quod ut... valeantcustodire. Al. ti6. Qnc auieni anlea 86 erai, nunc 115.
Ratisp. cum duobus aliis codd., Val.indexterqm. Scripia 9 Juriii an. 451.
d Editi aute Quesn. cum exemplo Sichardi, potutt, p Edita fuita Quesnello ex ms. Grim. coltect. 18.
ftatisp., potverit. Relegimus cuui Ratisp. collect. 19.
D25 EPlSTOLj-tj.
LXXXyil. ?SG
lectionis accipere, tani eliani noslra ad te cpngruum,A. 1Q5-4 P.PISTPLA LX-ixvii •,
est scripta deferri, praesertimcum hoc non pro ami- f *D'itSATQLIU-JEKISPpBPIfPP>
citia tantiim communi, sed multo magis pro st.ilu Sv.fiOPSis.— Ei cominendalBatilium et Joannem pres-
universalisEcclesia? faciamus. Unde perfrairps np- byieros, qui hmresis accusali Romam penerant xa-
stros Lucenlium episcopum, el Basilium presbyte- tiqneinfidei sum reddiluri.
* LEOepjscopqsAisfTOLiocnnfratri episcopoGpnslan-
rum, quos Constantinopnlim indicaverainus nos linppolitano.
esse missuros, 1053 ('ebilUUtreddp colloqiiiurii, Ad declinaqdamercfjpis inaciilam, qua npnnullQS
b
admonens ut studium diligeniiae tuae eisdem in aul Nestnriaua impietas, aul Enlycliiana litbefa-
omnibiissociare digneris; ut reliquiaescandalorum, ctavil insania, laiidabilem curam filii noslri lia-
si quaeadhucsupersinit, sagaciler aulerantur. QII.^HI- Silius. et Jiianpes Rres|,ytefi suaeipstiinaiionis lia-
visenira ubiqiic jara caiholicx fiilei luineii eliiceat, buerunt: ut inter conipugnantia dngmaia falsitatis
et, quod est validissimum, Clirislianorum principum vera caiholicre fidei pacegautierent. Siquidem « Ion-
divinis auctoritaiibus corda famiilenliir : quaedam ginquae peregrinationis labore susceplo , sensum
tanieii sunl quaeila Ephcsinus illeturbo courudit, ut cordis sni in apostolica «ede •, patefecerqnt, dam-
magno moderaminesit agendum, ne mala disscnsio- nantes utramque hacrpsim, qii"rH'n supra fecimus
num quae inde sunt oiia permaneant. Quid iiaque B meniionem, etde incarnaiippe Dpmjni nQ~lFJJpsu
Iegalis noslris injunctum alque cpmmissum s'U, Christi non aliud recipientes, quani quod, instruente
ipsorura insinuatione cognosces,eum milii atqqe illis sanptq Spiritu, ef uMdjcinius, et dpcemus. Per bos
impensurus affectum, ut qiiaecunuiue ipsis niandata ergo, fratcr charissime, cum 'csiimopJQifoslro ad
sunt, dileclinnisluaesluilio et solliciludine ~opia'~, propria leyprtentes, dileclioni ttise nostra scripti
adjuvante Doniino', perveniant ad eum quein opta- direximus, lidentef ' hprtantes tit gui graiia apo-
mus effectum. Data d v idus Junii, Adelfio virp cla- stpjipificijmnjpiiionis
ornaPmPi ?l^m l"° f'.v!>FePer
rissimo consule. omnia se gaudeant adjuvari. Dala i decimo lertio
kalendas Julii, AdelQovirp clarissimo consule.
~-Nimirumepist. 81. •>lla melius podd, epllept. 12, cu.ro,an'jqi}jqribps
b Sic melius ex Ratisp. quam apud Quesnellura pdilis. Quesnellus,pqlefecerini.
ex Griman., ehdemhominibus.Idem lamen Ratisp. VSic non soluiri Griiri., sed etiam antiquissimus
omitiit
" tum. Vat. Quesnellus cum editis et mss. cotlect. 12,
Ratisp., Deo. orantes, ut qui. In Griiuanicp tampn prp q\\i b^hptur
d Sic Ratisp. ut in tribus aliis epistolis anlece- qu'ta.
dentibus, quaesimul iransuiissaeeodein die Leonino C iLaudatus cod. Vat., xviii kal. Junias. In hoc
inore noiaiilur. Que»nel. ex Griiu., vi idu>.
~ Al. anieiii iii-. librarium pro Jultas perperaui scripsisse
67. Qu;e anteni antca 87 erat, nunc 111. Junias si|s|iicanuii', cura in epist"lu 88 cer)is»ii|)0
Scripla
" 19 Jtinii an. 451.' errprp Juuias prq Jifliqs pacjter j>cr}ftserit.J)jps ypro
Exstit iti mss. collect. 12 et 18 ac in praestan- pari }ap->ujtribui nequit : fncilius enini ali ex-
lissimo Val. 1522, cx quo millenariam aetaiera pra3- scriptbriiiiii erratur "bhiiiieiidii"v"quain inserenilo.
fereme noiuiulla eineiidaviiiiiis. At codicumaliarmn duarumcolleciioniiin 12 ei IH
e Editi, tonginquo.Eiifendavimiis.ex laudatp Vat. aiicipfitalein Ifaqdijpierc|id,|n| pifiayinffis.
ADMONITIp
t» epistolam sequentem, et in cwterqs inferius affepeydas, qw agunt de Bttsphate a.nni (*s^:
l.Qusesiio jamdiu anieagitala circa Pascha anni 444, sollicittim Leonem effecit, ut mamrius scriiieret
circadiem Paschalis ann. 455, in qun Romauoriiin el Alexandrinnruin cyclos dissidere non igiiorabat. Hinc
jam indeab au. 451, quo sequens tpis'pla scripia fiiit, jp h~nc di.eip imaoimi .cpiisensffsia.lHendij-ns|pi1i|)fn
intendit. Novetupraetereaejusdem pontificis epislolas siibseqiieniiiiusannis in eauidem rem exaranas hatie-
mus, praeieralias non paucas, quaedesiderantur; et unaip ' Proterii Alexandrini
- ad eumdeni
.. ., ponlilicein,
,
quas suis Incis daliimus.
2. Ex laterculoPaschali Tbeophili Alexandriniannoruni cennim, quod ex cyclis quinque deceinnovennali-
bus, et annis qninque constabat, Pascha an. 455 affigebaiur viii kal."Maias. Ex cyclo aUlem Latinorum an-
norum Lxxxivascribebaiurxv kal. ejusdem mensis) ac proptere.i octn dieruin discriinen intercedeliat. Hoc
autem discrimenoriebatur ex lunacsaltibus, quos Latini creliriores, Alexandrini auiem raripres ailmitiebani.
Cumenim Alexandriniex suo cyclo decemnovennalilun;c saltus, tjnibus' aeiiili'j|ine"iina'dies per salliim au-
getur, decimiintiiip quoque anno asiruerent, Lalini vero ex suo cyclo annortiin LXXIIV lisqut!a,d emendalib-
nem Prosperi eos salttts admiiterent quovis aniio duodecin]o,post' eiiieiidalinijein"aiiie'|n"Prosneri snijjulis
quatuordecim annis : aetas lunae,ex qua pasclialisdiesdocernitur, apud Roinaiiosob crebriores qiiarriapud
Alexandrinossalius anno 455iriduo Crescebat,adeo ut qiiaeAlexandri.iiseo anrioxv lial. Maiiilie pomiriico
erat luna 14, Rom.nis essel Itina 17. Cum vero Itini 14 nequ-at celelirari Pasclia, ne cuni llebrais cpnve-
niamus, hinc Alexindrini in Dominicamsequeiilemvnikal. Miii Pascba protrabere co~j'ebaniuri'Apud Lait-
nos vero cum eo die xv kal. Maiasesset luna 17, nilnl proliibebat quiu Pascha eo die" celebrarenl : plura
amem obsiabantnecum Alexaiidrinisillud fesiuintransferrent in dieni VIIIkil. Mtias.
5. Primumboc die ipsis erai lunaeaetas24, quo s'i celebrassent Piisclia,excessisserilbiijjioextremum lunae
aiiatis limiiem, qui penes ipsos erat luna 22'. Deindeexcessissent praeierea"irid!|plinittem ultimum Domini-
carutn paschalium, qui ipsis erat xi kal. Maias.Qubad hbs qiiideiriDoniiiiicaruin' paschaHum Ijmites anno
444 resconcitiataest, eo quod persuasuui Leoni fuit sufflcere, si eiuh liiiiiteni xi kil.' Maias Passionis dics
«27 S. LEONIS MAGM EPlSTOLJE. 923
nequaquamexcederet: quo factumestut, servato hoc limile, in quem tumincurrit dies Passionis, Paschaetiani
a Latinis Alexandrinorumcalculum seculis eo anno celebratiim fuerit biduo post, id esl ix kal.Maii. Sed hxc
conciliandi ratio niliil proderatin quaestionede Paschate anni 455, quo non solum biduum, sed triduum pa-
scbali die prorogato, ipse dies Passionis eum limitem ultimum praeteribat. Putahant tandem Latini in
Alexantlrinoruinrationem Paschi celebratum iri mense secundn, cum ex lege prirao mense celebranduni
sit; primum enim mensema die aequinnctii21 Martii ad diem 21 Aprilis computasse videnlur.
4. MultaAlexandrini adversus haecLatinorum objecta protuleriint. Sed cum semper dispuiaverintin hypo-
Ihesiquodviukal. Maiiesset luna 14, nec umqiiam, saltem ex monumentis quaesupersunt, erroris convicerint
Laiinns, dum ea die diversam ;ciatein lun;e tribu.-batil, nec quidquain atiigerint de lunae saltihiis diversis,
ex quibus diversa Iunaeaetas proQciscebiiur (in quo si persuaMSSe.nlLatinos errare, proculdiibio obiinuis-
seut eorumdem assensum : neque enim lii luna snluin 11, verum etiara 15 Pascha ccletirare ex suis regulis
velabantur), niliil mirum si S. Leo se Alexandrinnrumrationibus non cniivictinii prodidii, el solnm studio
unitatis ac pacis, Pascba in ipsorum sentenliam indixil. Haecpaucis praeinonuissesatis sit, uteaqure inepi-
stolis de hac controversia exhibendis indicaniur, inlelligi queant. Alia nonnulla, ubi opus fuerit, in annota-
tionibus subjicienlur. Hanc autem admonitionem sequenti epislotaepraeliximits,eo quod prima sit quaede
hac controversia paschali indicium praebet.
1057 EPISTOLA » LXXXVIIL A.nostrrc illi inconvertibili substantiaenostram quoque
b ADPASCHASINUH EP1SC0PUM LTLIBJETANUH. unitam esse naturam: nam nec incarnatio dici posset,
SVNOPSIS. — I. Mitlitad Paschasinumcelebremsuam nisi caro susciperetur a Verbo. Quaesusceptio tanta
ad Flavianum CP. epislolam,qua legatusin synodo et talis uniiio est, ut a carne animata, non snlum in
futurus instrueretur. — 11.Duplicem in Christo as- iiulla
serit naluram adversusEutychen.— 111.Testimonia partu beatae Vjrginis. sed etiam in conceptu
SS. Patrum de incarnalione Domini mittit, nun- Divinitatissit credenda divisio : quoniam in unitate
tiatque Orienlalis dimcesisepiscopossubscripsisse
— personae Divinilas aique humanilas el conceplu Vir-
eidemepistolmad Ftavianum. De Paschale anno
455 ditigenliusinquiri postulat. ginis convenitet partu.
c LEOepiscopusPASCBAsiNO CAP.II.— Abominanda ergo ests in Eulycbe im-
episcopoLyliboetano.
— pielas, quaeolira a Patribus in praecedenlibushaere-
CAP.I. Quamvis non dubitem fraternitati tuae ticis damnata atque destrucia h est; quod huic stul-
omnem originem scandatorum, quaede incan alione tissimo homini prodesse debueral: ut quod non
Domini nostri Jesu Christi in Orientalibus Ecclesiis poteratsensu apprehendere,£ vel prrecedenticaveret
commota sunt, ad plenum esse comperla, taraen ne exemplo, ne salutis nostrae singulare sacramenium
quid forlesollicitudinemtuamlatere potuisset,episto- verilaiem carnis humanaein Chrislo Dominonoslro
lam nostram, quara adsanctaememoriaeFlavianumde B negando vacuarei. Quoniam 1059 sl vera et per-
bacre plenissimam misimus, quamqueEcclesiauni- fecta in illo humanitatis natura non esi, nulla est no-
versalis ampleclitur, diligentiustibi recensendamco- stra susceptio; el totum quod credimus, quod doce-
gnoscendamquedirexi: ul intelligensqua 1058 P'e~ mus, secundura ipsiusimpietatera vanitas est atque
nitudinelotiushujuserrorisimpietas, dDeoatljuvante, mendacium. Sed quia nec mentitur veritas, nec pas-
destrucla sit, ipse quoque euradem spiritura pro tuo sihilisest Divinilas , manet in Deo Verbo utraque
in Deum amore suscipias,sciasque peniius deiestan- subslantia in una persona, el ita Salvalorem suum
dos Qui secundum Eutychis impietatematque demen- Ecclesia conflleiur, ut eum et Divinitate impassibi-
tiam in Dominonoslro unigenito Filio Dei suscipien- lem, et came passibilemfateatur, dicenle Apostolo :
lis in se reparationem salutis bumanae, dicere ausi Etsi crucifixusesl ex infirmitate noslra, sed vivit ex
sunt duas non esse naturas, hoc est perfectaeDivini- virlute Dei (II Cor. xm, i).
tatis el perfectaehumanitalis; et putant quod possint CAP.III. — Ut autem in omnibus plenius tua sit
nostram diligentiam fallere, cum aiunte se unam instructa dileciio, sanctorum P.iirum nostrorum, de
Verbi naturam credere incarnatam ; cum uiique " r sacramento incarnationis Domiui quid senserini, et
Verbo Dei in Divinilate Palris, et sua, et Spiritus quid Ecclesiis prsedicaverint, ut evidenler agnosce-
sancti, una natura sit; suscepta autem veritate carnis res, aliqua ad dilectionem tuara I scripla transmisi,
• Al. 68. Quae autem anlea 88 erat, nunc 117, Verbi dicebant incarnatam, ut duarura naliirarum
Scripta24 Junii an.452. distinctionem tollentcs, humanam a divinaabsorptam
b Hanc epistolam, quam ex ms. Grim. collect. 18 traderent, el hac ratione verilatemcarnis humanmin
Quesnellus edidit, contulimus cum ms. Ratisp. col- Christo Dominonostro negandovacuarent; quern lue-
lect. 19.
~ Hanc reticum sensum Leo capile sequenti detegit atque
inscriptionem exegimus ad ms. Ratisp. persiringii.
Quesnellus ex Grim., Leo Paschasinoepiscopo. f Codex Raiisp., VerbiDei in Deitate; et deinceps,
d Voces Deoadjuvantedesunt in ms. Ratisp. Deitatissit credenda; et mox, Deitas atque humani-
• Eutychiani scilicet hac formula se posse fallere tas, et similiter in setfiienlibiis.
putabant catholicos, eo quod camdema Cyrillo usur- s Siccx Ralisp. Concinitcum seqiientibus,in prm-
patara ingererent. At Cyrillus ita unam naturam cedentibushmreticis.Quesnellus ex Grim., Eutychis.
Verbi incarnatain dixit, ut divinrehtimanrque na- L Verbumest ex Ratisp. supplevimus.
turaedistinctionempluribus in locis professusearum '
jtîud Quesn., id prmcedenlicaverelexemplo; nec
uninnem hypostalicamin iticaruatiune adversus Ne- salutis nostrm,etc. Melior visa estleciio cod. Ratisp.
storianos aslrueret, uti Petavius latc ostendit lib. iv Vel pro sallem passim usurpaiur.
de Incarn. cap. 7 et seqq., quo quidem catholico I Indicat testimonia sancturum Pairum quae in
sensu haeclocutioa nonnulliscttholicis, et a synodo Grrecis exetnpl.iribus Chalcedonensis concilii ante
v recepta ftiit. Eutychiani vero ita unam naturam gesta epistol*28 Leonis ad Flavianum subjecta inve-
»29 EPISTOLA LXXXIX. 050
~~LXXXIX.
quae noslrt quoque apud Constantinopolim cura raea A EPISTOLA
~ El totam
epistola allegarunt. Conslaiuinopolitanam n ADHARCIANOH ADGUSTUH.
Ecclesiam cum monasteriis omnibus et multis epi-
scopis noveris pnebuisse consensum, et subscriptio- — De legalis ad concilium generale ntistii
nibus suis Nesturium atque Eutychen cum suisana- SVNOPSIS. viceejus acturis; ubi omniaad fidei el pacis unita-
thematizassedogmatibus. Noverisetiam proxime me temrevocanda.
epislolam Constantinopolitani episcopi accepisse,
quaerefert Antiochenum episcopum missis per pro- LEOepiscopusMARCIANO semper Augusto.
b
vinciassuas iracloriis universos episcopos ct epi-
stolaemeae praebuisseconsensum, et Nesiorium et Credebamusclementiam vesiram id desiderio no-
Eulyclienpari subscriplionedamnasse. stro posse praestare, ut prsesenti necessilate respe-
CAP.IV. — Illud quoque curae tuoecredimus incia, differri ad opportunius tempus sacerdotalem
jungendum,ulquiaratio pasclialisfesli experientiam synodumjuberetis : ut evocalisde cunctis provinciis
tuara non lalet, de eo quod in Tlienphili c annota- sacerdotibus, vere ° possit esse universale conci-
lione invenimus,qundque nos permovet, diligeniius liura. Sed quia vos amore calholicae fidei congrega-
d inquiras illic, atque perlractes cum liis qui possunt B
I lionemP nunc fieii voluistis, 1061 lie devoto ob>
suppulationis et regulae istius habere peritiam : qua- viare viderer arbiirio, fralrem et coepiscopummeum
liter qtrarti e anni fiuuri Dominic.c resurreciionis i Paschasinum de ea provincia quaevidetur esse se-
dies sit tenendus. Nam cum venturum Pasclia r pro- curiur evocatum, qui vicem prsesenliae ineae possit
pitioDeo, decinio kalendarum apriliuin die sittenen- implere, direxi; Bunifacior fratre et compresbytero
dum, 1060 sequeuli s autein pridie idus April. meosociato, et liis quos antea miseramus adjunclis,
Tertio b pridienonasAprilis; quarto sanclxmeniorioe consortem illis frairem quoque meura Juliannin ad-
Theophilus > kalendas Maii constituit observandum: dentes episcopuin. Quos ea moderatione universa,
quod i regula ecclesiastica peniius inveuimus alie- Domiuoauxiliante, crediimis esse gesluros, ut quse-
num; in noslris autem pascbatibus k cyclis, quod cumque in quaerelamperturbationemqne venerunt ad
bene nosse dignaris, decimo quiuto kalend. Maii unitatem pacis et fidei, compressa omni dissensione.
ejusdem anni Pasclia celebrandumesse sit scriptum. revocentur; nec ullura in aliquoruin cordibus sacer-
£tideo,ut" nobis oinnibus ambiguitas auleralur, dotum vel Nesiorianae vel Eutychianae impietatis
cum peritis quibusque diligeulius hoc tua sollicitudo1 vestigium relinqnatur : quoniamcatholica fides, quam
periraclet, ut in fmurum hi.jusmodi caveamus erro- instruente nos Spiritu Dei per sanclos Patres a bea-
rem. Dalaoclavokalend. Julii, Adelfioviro clarissimoi 'C tis apostolis didicimus et docemus, neulrum subre-
consule. "
pere permittit errorem gloriosissime1062 itupe-
niuntur; qua de re plura in flne admonitionis adI prorogabant,utidicemuspluribusannot.l 4 (Col.1056,
eamdem epislolam 28. Noslri, quos hic nominai, n.t) iiiepisl.l21.Moxinms.Raiisp.,e/us«ntiii'flsc/ia.
suut ii legaii qui iu Analoliicausa Consiantinopdlim i ' Ita meliiisex ms. Raiisp. quara apud Quesnelluin
missi jam redierant. ex Grimanico,modis oniiiilius.
• Qtiesuellus in margine. Forie, cni, vel ei. mAl. 76. Quseautem eral 8'J, nunc 115. Scripta 24
b Idem Quesn. in margine : Forte, ad universos, , Junii nn. 451.
vel aliquid aliud deesse videtur. Hac tle re in conci- n Exstat in codd. collect. 12el in vetustissimoVat.
HoClialcedonensiactione de Photio Tyti Eiisiathiusi 1312.
Beryli dixit: Cutu pauci Constantinopoliconvenissenl ( <•Sic duo nostri codd. collcct. 12 et Vat. 1322.
(sub finemanni 450), mitsa est epistolaalmi archiepi- Editi, posset.
tcopi Leonisiis qui ubiqueessenl melropolitisel sub- p Cmiciliiscilicet indiciionem editamdie 17 Maii
scripta esi. Confer aliud Leonis tesliraoniuni in fine3 ignoraverat S. pontilex die 9 Juuii, cum Lucenlium
epistolae 91.
" Aiiiintalio et ""asiliumConsianiinopnlimob lapsos recipiendos
Theophili idem est ac laierculum Pas- misit: undelios aliis lilteris, quaedesunt, legilis nunc
chale annorum cenium ab eodem digestum, de quo) transmissis adjuuxii, uti tradilur episl. 94. Posldiem
vide annot. 8 (Col. 1056, n.i) in epist. 121. itaque 9 Jusiii hujiis indiclionis notiiia ad Leone.m
d Sic ins. Raiisp. Quesnellus, requiras. Pariiculai pervenit; cumque de legalis instriiendis et ad conci-
illicad annotalionem seu laterculum Tlieophili refe- liiim transmittendis, prout angusliaelemporis fere-
renda videtur, in quo de die Paschatis cum peritiss nbani, aliqnot diebus cogitasset, hac landem die 24
ejus supputaiionis di.ligeiuerinquirere jubet. -DJunii indicti concdii nieniionemfecit.
' Id est, an. 455. i Epistolaqua Pascbasiutimuti legatum suum Leo
f Anno 452, die 23 Martii. ad conciliumdirexildesideraiur: niliileniin expresse
s Aiino 45, die 12 April. ejiismotlidelegationis legitur in epistola praeiedenti
11Anno 454, 4 eodem die signala , qiiam per Bonilaciiim legationis
1 Anno455,Pascha April.
; secunduraAlexand. 24April.,, socium ad euindem inisit; ac idcirco delegaiionislit-
sec.Rom. 17. leraead Paschasinuin scriptre videniui' paucis diebus
i ld est a regulis paschalibus Latinorum, de qui- anie epistol.miprsccedentein,quaequidemcap. 1 euni
bus in praniissa admonitione, num. 3. pralerl satis iiistriicium, novaequeinstructionis ad-
"Non iiiiuin,sed plures pascbales cyclos aiinorura a ditamenliim exhibet.
LXXxivapudLalinos fnisse liquel. Pascliaaulem an.i. r Vulgati aniiquiores Quesnello, fralre nostro, et
455diet xvkal. Maiiinomniliusascribelialur,nimirum u compresbyterosociato.Quesnellilectionem nostri co-
tuui iu illis aiiiiquioribus,qui lunaesaltumsiugulisduo-
i- dices coiilirmanl.
deciuiannis adiniitebant, tum in illis qui Leoms aelatee Sicmclius ex nostris mss. Vulgali,permittet. Vat.
recejitieumdemsaliuminsingulosannostjuaiuiirdecim n 1322,pro tubrepere habet, siti misctri. Porro vocen
654 S. LEONIS llACNI EPISTOL/E. »32
rator. Si quid ergo morborum, sl quid est vulnerum A 106$ EPISTOLA t XC.
quod sincera possit correctione curari, ut ad veram s ADECHDEM HARCIANUM AUGUSTUM,
*
sanitatem revocetur optamus. Quae tunc utique h Pro concilio Nicmnam primum convocalo, postea
nnn eril dubia, nec cujusquam simplicitati deinceps Chalcedonemiranslalo
nocitura, si nullis se excusationibus voluerit obum- Per Bonifacium presbyteruin.
brare ; cum *" abolitionem peccati non obiineat nisi SlNOPSlS. —I. Conciliogenerali congregandoannuit,
vera confessio. Quia veroquidam de frairibus, ~quod etii propter lemporitperturbaiionen in nliud matuis-
set differri. — II. Fidem in illo traclandam non esse
sine dolore nnn dicimus, conlra turbines falsitatis ul dubiam, nec a Nicmna discedendum.
nonvaluere catbolicam tenere constantiam, prsedi-
LEOepiscopus MARCIANO Augusto.
clum fratrem et coepiscopummeum vice mea synodo '
convenit preasidere. Certus d sum enira quod absque CAP. I. — Popnsceram quidem a gtoriosissim.i
odio etgratia ibidem ab iiis quibus hoc commisimus clemenlia vestra ut synodum, quam i ad reparan-
laboretur, ut cum solius hserelicoeimpietalis excidio, dam Orientalis Ecclesise pacem etiam a nobis peti-
in omnibus Ecclesiis Dei verilas regnet et charitas. tam, necessariam k judicatis, aliquantisper differri
Dala • oclavo kalendas Julii, Adellio viro clarissimo ad tempus opportunius juberetis: ut liberioribus ab
consule. omni perturbatione animis, lii quoque episcopi, quos
gloriosistime imperator a Quesnello additae desunt B quod Ephesi praesidispersonam, quam non Iiabehat,
quidem in eodem Vat. at in aliis codd. legnnlur. Etsi sibi arrngans, oinniaque suo arbiirio gerens aposto-
vero auctoriiate aniiquissiini Vat. expuiigendaecre- lieis legBiisconleniptis, synodum ausus sii faccre sine
deremur, non lamen idcirco ha-c epistola ad Pul- auctoritatesedisapostolicm,quod numquamlicuit,nutn-
cheriam potius quain ad Marcianum data dicenda quam (artum est. Qtiam vero praesidet.tiam Leo liac
esset, ut Tilleinontiiis snspicatiir not. 41 in S. Lemiis in epistnla modesle insinnat, a legatis siiis nninino
Vitam tom. XV, pag. 914; omnes enim codices Mar- exigi volnil. Hnc eniin Pa-cliasimis in e ntein syuotlo
ciani inscriplionein praeterunl, et Marciauo conve- inilio acti.nis terliaj linn. IV Concil. Vem-tn.editio-
niunt verba juberetis, et voluistis: nam ab eo Leo po- nispag. 1350, dixit: Nostrampaniiatem huic sancto
poscerat, epist. 83, cap. 2, ut concilium differri ju- concilio
d pro se prmsidere prmcepit.
beret; idenique Marcianusillud nunc fieri voiuit per ln omnibtts nostris codd. nmillunlur vocessttm
indiclionis litleras, quas aunot. 3 (Col 930, n.t) me- enim. Cuin vero prima ediiio hujus epistnlie aputl
moravinius. Epistola vern ad Pulcheriam, quamhac Merlinum sumpia luerit cx codice colleci. 12, si lise
eadem in re a Leone scriptam non ambiglmus, hac voces ita desuni in oiunibiis ejusdem odlectionis
lenus desideratur, sicut aliaemulise. Diflicultas quae mss. exemplaribus, uti desideraniur in duob.is I|II,T>,
Tillemoniinm permovit pendebat ex chionica nota vidimus, nec non incod. Vai. 1522, qui aliam origi-
ejusdem diei huic et seqnenli ad eumdem Marcianum nem habet, suppletae fuerunt ad perficiendum sen-
epistolse in vulgatis praeflxa; sed ea ex emendatione sum. Suppleri tanieii aplius poierat suin auum: si-
chronica; nnlie sublata est. quidem paiticula enim, qnae pracedeniis senteiiiiae
aEditi, Qumnunculiquenonerunl dubia. Nostrorum p rationem indicat, minus congruit : nani in anlece-
codicuin lectio magis placmi. Qttce,ad correctionein denti periodo de solp Pascliasino, hic autem de om-
refertur. Mox editi ante Qtiesn. cuni ms. Veneto col- nibus legaiis sermo esl. Fnrie vero quispiam existi-
lecl. 12, nullus pro nullis. mnbit boc lococerle luxaio ante vocemcertus aliquid
b Vulgati ante Quesn., absolutionem, ex erronea dcesse quo legati Paschasino sociali indirarenliir, ct
lectione mss. collect. 12, a pollvtione. Quesnelli siibsequens sensus omnibus coininunis nieliits colisc-
eniendationeni,
" Noslri cui lavelcod. Vai.1322, retinuimiis. rerct. Iia addilione jntn enim, vel sum autem opus
codd, collecl. 12 addum, nostris. Quesnel- none esset.
lus iu posiilla huicloco alfixa ait: Notaqua decausa Edili et mss. collect. 12, vi kal. Julii. Aniiqnis-
Leo legatum suum synodo universali prmsiderecupiat. simus Val., vm kat. Junii. Aperius est lilirarii ern.r
llsec valde a-quivocum,et pomificiispra-rogativis mi- in mense, cuni indiciiunein cnncilii L>o ignoravcrit
nus congriiuiii sensuin exliibent. Sicm pnntifex tolius die9 Junii, nli vidiniusaiiiinl. 3 (Col.930, ii. r). D c-m
Ecciesiae priiuas et capui esi, ila jure illi competit aineni vin kal. reliiiuinius, co quod concordai ciun dic
conciliis praesidere: unde Palres Chalcidoneiises in pra-cedi-mis epistoloe ad Pascliasinum, qu;e siunil
Synodica ad Leonem iuferius alferenda episi.98, per boiiilai.iiini nii-sa fuit, ct iinillomagis quia vi kai.
cap. i, professi sunt: Quibus(ejusdi*mconcilii epi- Julii alias babemus Leouis liiteras ad eiiiuilem iiiipc-
scopis) tu quidem ut membriscapul prmerat. lhcejns ralorein, in quibtis de eadem Oinninore agitur: ea-
jus ipae Marcianus sutis professus fuerat epist. 73, dem auiem ilie de re eadem duplicem epistolam ad
cum geueralem synodum Leone auctore celebrandam eumdciii imperatorem scriptam fuisse, nisi quidco-
signilicavil: quud item reperit 1'ulcheria epi-l. 77. gat,r haud facde credimus.
Hnc auiem jus sibi coiitpeieus etiain suis legatis D Al. 73. Quae anlem antea 90 erat, nunc 116.
compeiere Leo hac iu epislola insinuavii verbis vice Scripia 26 Junii an. 451.
IMCO , quae siciui suani his aneiorilaient delcgatam, 8 Legiiur in mss. collect. Hisp.,Isid. H, 12, 18,
iia ifjWmpratsidenliiejus ostendnnt. (Leonem quidera 19 et 21 usque ad 24, ac in cxemplo Sichardi.
in lcgalis pra-sedisse ab ipso Clialcedoncnsiconcilio k Ilunc lilulum optiine pra:Iixil Quesnelliis, cnjiis
Iraditur itifra epist. 98, c. 3.) Vertmm autem conve- noiam 1 Consule. Intlispanii a lnc titiiius legitur: De
nit modeslioegratia Leo adliibuii. Aiiam porro ratki- directa vicissum legaflioiieConsianlinopoHmpro Chal-
i;em, quee in oculos magis incurreret, addere ac cedonensieoncilio
' faciendo.
expressius proponere voluit ex latrocinio Ephesino, Vid. cpisi. 83, c. 2.
iu quo cum apostolicse sedis legali IMHIprssederint, I Vat. trlisp. et Isid. cuni mss. collect. 11 el 21,
plures Coiitraitnpins Dioscori prsesidis nisus non va- prok reparanda OrientqlisEcclesimpace.
luere catkolieamMtete comtMiiam: qwte ratio pc-uli- lidem codd. nec nun illi collect. 24 el cxcmptar
licium jus non resiringit, nec excludit. Hoc quidem Sichardi cum editisanle Quesn., judicastis. Lectio-
jus in ChalcetknenBi nctione prima, indicaturus Lu- nem a Quesnello inductam noslri -Viudebon.Hisp. ct
cenlras Leonis legaws imniorato Diosoorosuccensutt, Ralisp. confirmant. i
033 EPISTOLAXCL fo4
hosiilitatis metus detinet, convenirent. Scd quia pio A aposlolis sibi tradilam prsedicarunt, non patiamini
sludio bumanis negotiis divina prseponiiis, et ratio- qnasi dubiam retractari; et quse olim majorum sunt
nabiliterac religioseregni veslri viribuscreditis pro- auctoriiate damnaia, redivivis non permiltatis cona-
fulurum, li nulla sil in sacerdotum sensibus disso- libus excilari; illudque potiuv jubeatis ut antiquse
nanlia, nulla sit in Evangelii pnrtlicatione discordia: Nicaenaesynodi~ constiluta, remota haereticorumio-
ego etiam veslris dispositionibus 1084 non reni- terprelalione, permaneant. Nec uie quoque, ut vo-
tor, opians ul in omnium cordibus caiholica fides, luit vestra clementia,ab illocredatis abesse ~ concilio,
quaenon poiestnisi ina esse, firmetur. Acujus inle- cuni in his fratribus quos dircxi, id est Paschasino
gritate et Nesturiiis aniea, et nunc Euiyches, diver- et Lucentio episcopis, ~ 1065 Bonifacio ct Basilio
sis quidem callibus, sed impietate non impari devia- presbyleiis, sed et in fralre iiico Juliano, quem
runt: abominaiidi prorsus in persuasiouibus suis, eorum volui esse participem, etiara mea sitsestimau-
quas conlra sincerum veri luminisfoiiieni, decosnosis da preesenlia. Quos, h auxiliante Christo, iia acturo»
lacubus diabolicae falsilaiis hauserunl. Prior ilaque esse confido, ut ea quse Domino nostro placeant,
synodus Ephesina Nestoriuin cum dogmate suo me- decernamur, accedenle pietatis vestraestudio, quod
rito jusleque damnavit: et quisquis iii ilto errore 1 el paci prosit, ei religioni, et cuslodiae verilatis.
~
persistit, ad nullius potest spem remedii pertinere. B '. Data i sexto kalendas Julii, Adellio viro clarissimo
Sequens vero in prsedictacivitate,b non polesl vocari consule.
concilium, quod in eversionem fidei fuisse constat EPISTOLA k XCI.
agiialum; quodque vesira clementia aniore veritalis 1 ABANATOLIUH SPlsCOPUH GONSTANTINOPOLITANUH.
catbolicis adftitura.aliud staluendo "cassavii.glorio- SYNOPSU. — Elsi breviusspatium cogendoconcilioda-
sissime imperator. tu :i esset, se tamen legalos niittere vicem suam im-
CAP.II. — Unile per ipsum Douiinumnostrum Je- pleturos.
LEOANATOLIO episcopo.
sum Cliristum, qui regni vestri est auctor et reclor,
obtestor et obsecro clementiam vestram ul in proe- Cognita clementissimi principis ex his quas ad nos
scnti synodo fidem quam beati d Palres nosiri ab roisitm litteris voluntate, mirali sumus cungregandse
« Editi anle Quesn. cum unO rtis. Val., pefvenire. ejus llbprioris collectionis tlispanicae,qiiaeconiinetiir
b Ralisp., non posstmiusvocare. Vindelion. Hisp. in Vat. 1341, exingenioemendavit Puschasinoepisco-
cum Vat. colleci. 24, tion posstt.nror.Hre.His concinit po. In Vai. Isid. uinissumetiam fuil episcopo.
dicium Cecropii episopi Sebastopoliiani in synndo « Vide not. 2 Quesn. ci obseivationes uostras ci-
Chalcedonetisiacl» 10 : itluii (Ephesinum) coitcitti/m dem subjectas.
dicere non debemus. h Cum in pnriori Vindebon. Hisp. scriptum Ir-ga-
* Vulgali ante Quesn., cassabit, cum Val. Hisp. etI C tur, auxiliante ita, supnleiiiin fuii arbiirio librarii in
tsid. et mss. colleci. 11,12, 21, 22 el23, qure tamen Val. Hisp., auxiliantedivina giatia, ita, elc, eadem-
omnes collectiones hanc einslolani ex Isnloriana deqne lecliofuit tiaducta in Vnt, Isid.
rivarunt. Quesnellus ex Griinanico et Viclur. in- 1 Vulg., et paci prosit retigionis, et cuslodimvcrita-
duxit cassevit,idemque prreleruut Viiidebun., Hisp., tis. Ulrique Hisp. cum Vat. Isid., et paci prosi', et
Ralispnnen. et mss. collect. 24. Proxime accedunt religioniscustodia,vel custodimveritalis. Yal. cnlli ct.
exeiupliria Sichardi et Merlini, in quibns quassavit. 24, et paci prosil, et religioni ctttlodia veritatis.Si-
Ita quatuor saliein prasianliores et divcrsi originis chardus, el religionisit custodia veritittis.M.rliniis, el
colleciiones huic lectinni lavent, niiriiruin Hisp. 18, religionis sit custodia. Raiisponensis codex veram
19 el 24. Cuuiqne caetera: pneferentes cassabit ex leciinnem praebuit.
Isidorn,ut monuimtis. originem ducant, Isidorus au- i Ita codd. Griin. el Thuan. Quesnelli, ac nostri
tem sumpseiit ex niinus purncodice llisp.inico simili R:\lisp. ulrique Hisp. Val.Isid., aliique collcci. 11et
Vat. 1341, «iijus primus scripior iu nuiltis a puriori 21 Malein vulgatis ciim iuss. colleci. 24 ac Merlino
Hispauico fonte discessil, uti ex mulloriini lncnium et Sicbardo, sextokal, Jttnii. Cndex Venetus colicct.
collallonedidiciimis. Iiinc relincndum piiiaviiiuiscas- 12 iiem erronee, sexloidusJulii.
savit, qnud in pnrinri Viudebon. Hisp. el iu aliis col- k Alias 70. Quae auiem antea 91 craf, nuncli8.
leciionibusac prarseriim in Haiisionensi lcgiiur. Ca>.- Sciipia 26 Juuii an. 451.
terum si respicienda esset M.uciani lex dati pridie 1 llanc episiolam e ms. Grimanico a Qucsnello
nonas Julii an. 452, qua consiitutio Thcodosii pro editam ciim Ratisp. conlulimus.
latrocinio Ephesino <nssata fuit, quemadmndum le- iII ™Tomo IV Concilior. editionis Venetrn pag. 837
gati Leonis ciim aliis Pairibus petierunt act. 10 con- exsânl Groec.TMarciani liiterae Anatoiio inscripla1,
cilii Cralcedonensis, praeferendumesset cassabit. At qmbus invitatur ad synodinu. tn mss. autein Gia-cis
ciini Marcianusin ip->oimperii exordio caiholicis nh bitilioihecae Crcsarea; apud Lamlncjum tom. VIII,
Epliesinum concilialiuluniin exsilium puisis affutu- pag. 495, eaedem lilier.-c inscriliniiiur, Aiovti xui
rus eos rooorepragmaticisui ex episi. 77 revocaverit, "Avai-oWw, Leoni el Anatolio. Anliqua eariuiidcm lit-
et sancti Hiviani corpits Coiisiaiiiiiiopolimciim hn- 'eranini versio pag. 1985 tom. IV(joncil. generaleni
nore jusseril triinsferentliini,aliaque praestitent qui- encyclicam praifert cnm liiulo : Savrmliiiermeorum-
bus ejusdeiu pseudosynodi acia rt-probavit,haecLeo- dem piissimerumimperatornmubiquead Oeoamautit,-
nem speciasse verosimilius arbiiramur. stmos Cuin vcro io ipsis litletis de Leoae
d Vat. iiisp. ctim alio c.dlecl. i 1, Patres noitri apo- dicatnrepiscopos.
: Sicul etiam epistolg religiosissimiepiscopi
stoli tibilraditamprmdicaverunt.Vat. Isid., Palres no- gloriotmcivitatisRommostendH;quaevcrba in lilleris
tlri~upottoliprmdkavere,omissis vocibusst'6itmdiiant. ad liunc pontificcin vel •nraitti ve»lnliier erterri de-
Sie nostri codices et cditi ante Qtiesu., qui cum Jxicruot, si exemplar simile nulla poc«Jiari c>pi«ioIa
EOlonoslro Vindebou. Hisp., permanerent, sociatuin ad Lconem dirccuim fnil; hiirc ipsam epi-
1 Vindeboa. Hisp., Patchasino episcopis, ubi ob- stolam ad eumdem nos 1+alterc, aJfirmaneti.in hcet.
ptarale episcopit librarii saltu omissus agnoscitur Hseautem iitterse datis proferuotur in Gr.r«<ixvik d.
Lucentius. Hunc saltum ignorans prittius scriptor Junias, in Laiinw vero eisemp'«ril>uscoliecl. 5 Qne*
958 S. LEOMS MAGNIEPISTULJE 936
synodo tam angustum tempus appositura, cum etsi EPISTOLAd XCII
~ ADJDLIANOH
nulla necessitas hostilitatis existeret, ipsa interjecto- COENSEH EPISCOPUH.
rum dierum paueitas necessarios Sacerdotes nos SVNOPSIS. — Ut Julianus legattts ad concilium gene-
evocare non sineret. Quando enim per diversas lon- rale missis curam suamconsiliumquejungat, mandat
ponlifex.
ginquasque provincias mitleremus, ut a vere possit LEOJOLIANO episcopo.
fleri universale 1066 concilium? sed quia clemen-
Quid de dileclionis tuae animo judicemus, ssepius
tissimi principiseo affectu amplectimur voluntalem, agnovisti: prsecesserunl enim plurima, quse nos fa-
ut buic disposiiioni ipsius noluerimus obsistere, ma- cerent isla praesumere. Undecum obhoc, secundum
xime cum magno desiderio a nobis hoc etiam ipse christianissimi 1067 principis voluntatem, in urbe
deposcas, fratrem et coepiscopum nostrum PASCHA- " Nicsenasacerdoialis habenda sit synudus, ut om-
SINUH nobis probabilem virumde securiore provincia nium scandalorum strepitus auferatur, necessarie
fecimus navigare : cui fratrem et compresbylerum fraternitali tuse quod omni Ecclesise prosit injungi-
b nostrum BONIFACIDH de Urbe conjunxiraus; illos miis, ut cum fratribus et
coepiscopis nostris Pascha-
quoque eisdem sociantes,~ qui prius fuerant ordinaii, sino et Lucentio, sqd et frairibus et compresbyteris
ut participe in omnibus actionibus fratre et coepi- nostris Bonifacioet Basilio, quos vice noslra ad prae-
scopo nostro JULIANO, cujus fidem saepeprobavimus, B diciura conventum ire praecipimus, curam tuani
nostra vice utanlur in futuro concilio. Neque enim
actionemque conjungas 1068 'n omnibus, auctori-
illic ullis contentionum difficultatibus credimus la- tate nostrae usurus : quoniam scimus
prseceptionis
borandum, cum et ipse indicare dignatus sis, quod in omnium illic s actarum reriira majnrem tequam nos-
suscipienda catholica fide et daranatione Euiychis tros habere notitiam : ut dum cnram tuam illis cnn-
atque Nestorii omnes orientales subscripserinl sacer- siliumque sociaveris, in nulla parte fallantur; sed
dotes. Data sexto kaleudas Julii, Adelfio viro claris- omnia,
Deq adjuvante, veniant in effeclum, quae ii-
simo consule. dei et paci probaveris convenire. Data sexto kaleodas
Julii, Adelfioviro clarissimo consule.
EPISTOLAkXCIll.
1 ADSTNODDH, QDjENICrEAH PRIHDH INDICTA,POSTEA VEROCHALCEDONE CONCREGATA EST.
I SVNOPSIS. —I. Necessitatemtemporiset consuetudinemvetare ne intersit synodo; se lamen per legatos quos
mittit, prmsentemfulurum. — II. Dispulandi contra fidem audaciam esse comprimendam.— Ul. Episcopos
propterfidemejeclosesse restiluendos, manenlibus conlra Neslorium in Epheso decretis. "
LEOepiscopus S. SVNODO k apud Nicseamconstiiutae. AstuviTciaxoTco; rn icyiu oTjvoSturn evNtxatoc,ayuTcn-
Dileciissimisfratribus in Doininosalulem. Totf iotkfoi:, iv xvpia>xuipetv.
CAP.I. — Optaverara quidem, dilectissimi, pro xaTtiTiiv7r»30o-o>~tTK
'Euoifiiv ~jvsuxrtxiov,ayfjtnnjTo',
snelliana,, etRustici x kal. Junias; cnncilio aulem C S. Marci 164 et 555, tum inter epislolas anle gesta,
Nicsese habendo, uti tum indictum luit, pnestiluitur uti a Romanis editoribus invenia fuii, lum insertara
dies kal. Septembris. conciiio (qiicmadinodiim in excerptis Theodori
HVere inquit, cum concilium vere, seu proprie ipsi lecioris desciibebalur) el in eo recilalam aciinne 16
universaleexigat ut ex universo catholico orbe epi- hactenus inedita, quae in appendice publicabilur.
scopi evocentur. Niliilo tamen minns pro cecumeni- i In labula collecl.5, cap. 92, sic : Ad synodum
cis babita sunlClialcedonensect Epliesiuuniprimuin, Chalcedonensemde restituendis episcopis in propriis
licet generali ejusmodi evocaiioui idoneiim lempiis sedibus, qui dudum [uerant pro fide catholica pulsi, el
defuerit. ld approbationi apostolicae sedis tribuen- Ephesinm prioris synodi firmitate. In colleciioue llis-
dum est, quse quidem poslqiiam aliquando rccepit panica sic : Ad synodumChalcedonensem,ubi hortatur
concilium Conslantinopolilanuin primuni quud sine per legatos suos Dei sacerdotes, ut secvndum Scriplu-
ipsius Romani pontificis notitia habitum fuit, in ge- rat1 cuncta disponerent.
neralium coneiliorum numero censeri coepit. Ita ex Raiisp», el verius quidem, quara •alias,
*>lta ex Ratisp. cobserentius cum antecedentibus apud Chalcedonam.Cum enim banc episinlam Leo
coepiscopumnottrum, et cum subsequenlibus coepi- dedii, synodus Nicapam,non vero Chalcedonem in-
~ 5 nostro. Quesnellus
scopo ex Grim., meum. dicta fuerat. Tlieodorus Lector in Excerpiis testatur
Ratisp., actibus. Lenneni mirabilem epistolumscripsissead Synodum,
d Alias 71. Quse autem antea 92 erat, nunc 119. qum Nicmmcongregandaesse credebatur; et similiter
Scripta 26 Jimii an. 451. quem allegavit Quesnellus not. 1. Solmn
e Hanc quoque epistolam a Quesnello ex cod. Gri- Evagriiis,
p. ciim mntalo subinde cnncilii loto ILIIC ipsa episiola
manico edilam cum Ratisponensi relegiinus. in Chatcedonensi lecta fuerit actione inedita 16, nt
t Synodus nimirum quae postea Chalcedone habita eidem synodo congrnerel inscriptio, urbis iiomen
est, prius Nicaenamindicta fuit. fuit mutaium ; ac prnpterea hac episiola in lamlalis
s In Qnesnelliediiione, forte per errorem typogra- Gnecis codicihtisS. Marciante gesia quidem Nicmant,
phi, auctorum. Correximus ex Raiisp. aci. autem 16 Chatcedonempr.tferi. tlinc eiiam La-
11Alias 72. Quie auiem antea 93 erat, nunc 120. tini codices fucrunt emendati, cum vere conciliinn
Scripia 26Junii an. 451. litin Nicip.r, sed Chalcedone hahilum fuerii. Vrrb.i
1 Exslal in mss.collect.**Hisp. Isid. 11,12,13, et urbis fiomtEin editis subjecia voci epitcopusdelevi-
18 usque ad24, nec n»n in exemplo Sichaidi, et in mns, cum in potioribns nostris codd. et in :nilii|oa
peculiari ms. Vat. 1322. In colleclione 18 Clialce- Graca versione omiilaiitur. Econtra,vot:esdi/cctissi-
donensi Grseciquidem, nonvero Lninicodices illain mis (ratribus in Dominosalniem adjecimus ex Vinde-
praefemnt: quod indicio esl Graecum codicem, quo bon. collect. 5 et Florentino S. Marci collect. 13,
usns esl Lalinus inlerpres, hac epistola caruisse. cuin in eadem Grsecaversione iuveniautur.
Ediia est Graeceinter epistolas ante gesta. Earadem 1 Sic codex uterque Venetus ante gesta: in gestis,
vcro inveuimus in duobus mss. Grsecis Venetis rf t» xwîwSovt.
03T EPISTULAXCIll. 933
• noslri charitate collegii,omnes Dominisacerdolesin A ' StuBtatvTUfiutrtpoiavarnuurt, rouf roS xvpiovTCUV
una catholicaefidei devoiiiuieb persistere, necquem- rut iepiu; ' iv eviZnktarn; xaBo\txn;rtiartoi; avvtaru-
qii-m graiia aut foiiiiiiline polestaium saccnlarium vat, xui unSevuTcpo;x**/3tv>
~ ut a via verilatis abscedcret. TO
$ ?o6ov|3ttuTtx~if Svvuareiu;
1069 depravari, tpaOXov atpouftevov, rn: 1070 oSouT~fuknBtiu;Ixrpi-
Sed quia multa saepe, quaepcenitudinem possint ge- TceaBut'A'kk'tTcetSfi rcokXiavuSuivttTcokkixi;Tti Suva-
nerare, proveiiiimt, ct superat culpas delinquenliumi utva ueruvotuviurtoitiv, xui o ekeo; TOO Seou vty.uTWV
misericordia Dei, aique ideo suspendiiur uliio, ut. Stuupruv6vro>v TtiTtknuutkfiuuuru,xui Sti rovro ru rf);
possit lncum habere correciio, ampleclcnduni est; nuo>pia;evivuprfiati xuBiarurut.OTCOI; av' xa>puvtr-^siV
clemeiitissimiprincipis plenum retigione consilium, »53iop6too-i? SvvnBfi, TcepiTcrvaaeaBui SixatovTcknpe;eu-
quo saiiciam fratemiiaiem vestram ad destiuendasi aeStiu; vrcupxovTOO yaXijvoTaTou flaaikeo>; TOfioiiknuW
insidias diaboli, et ad refurmandam eccle->iaslicam i St ov rnv tst/yiav uftwviSikfarnra rcpb;ivurpoTcr)v uev
pacem d voluit convenire, beaiissiuii Pelri apustuliI * TtuveVt?ou/wvTOOSia^toXou , Tijf;Se ixxknaiuarty.fi:
jure aique bonnre servato, adeo ut nos quoque suisi tipnvn; ivixrnatv avvekBciviSovkfiBn,• yu",aTTOf>:'v<uv
ad hoc liiteris invitarei, ut venerabili synodo no- TS>Bpova> TOO ftaxapttuTaTouIlsTpouTOO aiTOo-TOjlou TWV
stram prseseniiam prseberenms' quod quidcm nec! TSSr.xat.MV XKtTVJS" rjjTtTOHOUTOV , ' tuf xai nuur
~ , Tt^tWf
necessiias teuiporis, nec ulla poterat consueludo• B ] vrc autou rcpo;TOUTO St oixtia>vTcporpuicnvut ypufjuu-
f
penniitere. Tamen in liis fralribus, boc e>t Pa- Ttuv,if w TE TJJV ' oixeiscv nuu; Ttupuayjx*
rcupovaiuv
schasino et Lucentio episcopU, Bonifacio et Basilio* -rij arjiu a-uvoSw * OJTSIJ ftsv ouv*oux qSuiiaTO , ovSi r)
piesbyleris, qui ab apostolica sede direcii sunl. me! «vayxijTOUxutpov, ouSe ur)vrt; ercirpe-<jiut avvnBtta.
synodo s vestra fralerniias aesiimct praesiderc, ""nonI nXijvtv TOUTOtf TOifiSskfoi;, ' rovreart ~Iaffj»;ao-'vw,
abjiincta a vobis pra-seniia mea, qui ininc in vicariis1 xat Aouxvjvo-tu> TOtf•jTto-x6jT0tff, xai BovtyaTtw, xuitSuat-
meis adsum, et jamdudum •>in 1071 êl catlio- XsituTOtfTrjjeirSuTspotf, TOt?ajrstTTaX/xevotj "• uiroTOW
lic<rpratdicatione lion desuiii: i ut qui nou poiestis~ BpovovriovuTtoarokaiv , iue -rijf truvoSou 7rpeS»3eustv. r)
" ufi
ignnrare quid ex atitiqua traditiune credamus, non1 \iua>vaSeXtfOTtjf •jjêttrStu- xixaiptauhn: vua>vrfit
possitis dubitare quid cupiamus. iun: Tcupovaiu;'o; Ttf Sta TWV T07roTJi/3i)Twv uftiv7ra-
CAP.II.— Unde, fralres cliarissimi, rejecta pe- ptiu.1TGV eua>vxai Sta 1072 T0^xupuTTEtv TIJVxa-
nitus audacia disputaudi contrn fidera divinitus in- Boktxfiv iciartvovxireokeiTcouut • tuf uftaf Touf'"
a^voet»
spiratam, vana erranlium infidelitas contfuiescat;; urhSwuuevov;,rtTcepirf,i,ipxaiu; Tctarevouevtcupa-
nec liceat dcfendi quod non licet credi : cum secun- Sotretu;." uufiSukkttv un SvvuaBut,tcoiu ri; IJTISU-
dum k evangelicasauctoritates, secundum propheti- fj.ia nuiv xcSiarnxtv.'oBtv, a5e)tjiotlTriJOo-jitXe'o-TaTot,
" lla codd. qninque Quesnelli et undecim nnsiri.. C ) <7""~! cupiamest in Vinriebon.collecl, ">,in alio Hisp.,
Vulgaii Leonis aniu Q.iesn. cuinmiocod. coliect. 21,, in kItaiisp., in Vat. c. Mecl.21 et npud Sicliarduiii.
vestrt. Uitisp.. evangelicam auctoritatem, cui lectiont
b R.iisp., consistere.Moxpro polestatumVat. Ilisp. Gr.Tcnversio astipulaiur.
et Isid. :ic alius Vat. collect. II haheni sacerdotum. 1 M*s. Ven., ayiatv.
~
Uiruiiiqiie oniiiiit Itairaiiiuus lib. iv conlr.i s
Graecos Ms . Ven., e'vt("mXw.
tom. 1 Spicileg. Acber. pag. 110. ' Codd. Ven., X'"Pme-êtv.
c Laudaii fi.dd. ires cuni Ratramiio, aut a via ve- 1 Mss. Ven., TOU "jrtijouXeuovTOf StaSoôu,rhv Si rnt
ritatis abtcedere. Dein iu iisdem mss. et in Vuid. exxXnjo-tao-Ttxiif;, " olc.
Hisp. tlei-stsm\». Mss. Vfii.. TMBpovtp TOO uusmpiovWerpovTOO atro-
d Idem cndii-.estres inaluil. Post pauca Raiisp. o-Tt>).ou tpuXaTTOftivtuv.
et Val. c.dlect. 24 oiiiitiuni apostoli. lieni in endein I * ("<idd. Veii., o>: xai i"fjtar«uriv tTrt TOUTM... TTJJO-
Rausp., Iionorereservalo; el innx, ul el venerabili.
~iMs.Nii.debon.colleci.
5, potuit. Ilanc ca :,dem il rptyut. ' lidem codd., TIJVtauTwv rcupavaiuvrcupuaxsiv
l-atinneni, ne ad Ephesinniii ronciliu.n prolirisce- flSita;Tii 8 ayia tru oStu.
relur, Leo allegavit in e|.ist. 31, c. 4, ei siimlilerr L.ndd.Ven., ouxiiv SuvaTov,ouSei"uvuy/.n... srct-
Pa.selia.Mniis in Qialced.niensi at:i. 3, l. IV, p. 1250:: rpircet.
Quoniam,inquit, nec anliqua hoc lenuil conxueludo, , » lia scribimus e duob. mss. Ven. In vnlg., TOUT'-
neqtte generatistempuritnecessitaspermitlerevidrbuur. o-Ttve'vnatTxatrivoj.qund liou plat-et. Ciitleruiii pro
' VocesAueestiitljrciiiiusexveiiisli»iiii"Vai, 132-',, ,n' rtatrxao-iutiiins e pricilalis codd. aule ge.sta haliet
Vindeh. colleci. 5, V.l. Ihsp. Isid. et Uaiiainno,, nas-âtrtvu; quod et iu niarg. Koiu. edit. noiatum
concineuie Gr>ca versit.ne. Rat^p. habel id est;; invi-nies. '"
qui ino>cuui Vindcb. c>>lleu.3 prarlcrt Lucenti pro0 • Codd. Ven., -n-apti TOU Bpovov.
Lucenlio. lia i-oriexiniiiNe iiunliusnis«. Ven. sufTragiinie
« Co'licesVat. 1322 , Ratisp. et Grira., vetlra a Latino lextu, non abjuncia, a vobis prmsentia mea.
sanctitat. lll vulg.. un xe/tupto-ftsvtuv vuotv.eic. In marg. taineil
b lla potiores nostri ct Quesnelli cndices. Val. edil. KHIII.anin>i.>uini vide ur xe-^tufjttrfJievirjt;.
L.
ilisp. t-t Isid., IIOIIsfjuitna.it a vobis prasenliam n "* Adjecuiiii»arliruluin To-if,ipn 'Jeest, sed niale,
meam,quihus veibis in mss. collcci. 21 addiiur msti- in vulgaii., auclontate cud.l. Ven., qui iiuideni in
met, et aniea pro mtltmetlialeiui- confiilut. In ami- gi-siis h.ibeut aiiibn, i>; xul vptu; rouf iyvoeivun
quiorilius aiitt-mLrouiuU etlitionibus, nec seji.nctam II Suvaftevouj,anle gesla aiiti-m uniis lanluin, ol; \>uu;
a DOPIS prmsenltummeam cunfidut. TOU ayvoetv. '-tc, ut videre sil illml TOU meiidiiMies-.e
1 Pra-positioiieiiiin, ipiam ediliones Leonis prse- prn TOU;.Adjecto aiileni hoc aiticulo perspicutiaiem
lereiiut, cx Val. 1522, ViiMehon. "li.p. et alio Vat. senii-niia: uon parum juvari cuilibet aniuiadverteiiti
colleci. tt ciiin vul-j.aii.-i
tnncilinriiiii adji-cimus. pjlain lit-t.
i Vat. Ilisi. ei Uid , et qui; et mox pro iionposst- "Cixld Ven., a;»tyt6tjWj\ttv fjtiiSvvtxo-Oae Treot-rijrnpe-
tis ciiin Viiidebun.IIi-p. h.ihenl uoii potestis. Dein1 rtpa; Sovkr)ato>;.
P-XTBOL.LIV. 30 . .. ,
939 S. LEONIS MAGNIEPISTOL/E. $40
cas voces, aposloiicamqne dnctrinam plcnissime et A ' W«<Ta jT»CVTs"U~>f TtjV^ ifcitjttfjlfUTrtVStVTioV Tnr Siofcv
locidissime |ter lilieras quasad bealiBinemoriasFla- sfitTviuffOjitTii» trttTTtwfl, xai ptarsia TMV Ktitkecvnuivon
vianum cpiscnpiiin inisinnis, fuerit dtclaialuni quie uTttarixrOvntrwjgtK* icfim exStxciftu TI TOOTS fJ-rfSti;,&
•
sit de saciaineiiio incarnationis Domiiiinoslri Jesu TttarevttvovStptt iirott xuru rf,vr&vsvuyytkiuvavBtv-
Cbri-ti pia et sincera cuufessio. riuv, * xari wir fo»»t>ir!T>S» «potpjjTtuv, xut rf,i TWV K7TO-
CAP.III. — Quia vero iton ignnramus per pravas arot-ttvStSarTxaiitw, rcknpiaruru,xnt aafiarar*, St' <5v
aenml.iliiiiics, niuliarum Eecle>iarumslaliim fuisse TTpftfTOV * rf)c oo-isf ft-njftt);^jVavtftvini TOV"tritTito>Tov
turli.iiuin, a pliirimosqiie cpiscopos, qiiia h.presim "jTttTTtOrjtfjttv, atn StSfikairai,rcoiaris iartv r) rctplTOO
non recipeieni, sedihus suis pulsns> et in exsiliade- pwiTT«pt»u rf)( haiSpMcfiatax!Touxvpjnufiu&vIJJO-OU
porlaos, alt|iie in locmn supersiiium alios siilisiitti- XpttTToO evtreSiicoftojVoyia, x«i ra"apa/îr«ir'-' SsTCM.O>V
tos : his primlus vunerilios •>atlhbeaur meditina xuruaruatt; txjt).»irj-if~>v •Jjto fceuXuvTOWII"r>Tirj-T«iTtw»
" nec
jusiitiu!, quisquam ifa careat pmpriis, 1073 StaTtTapayujivsr fvrtuwtptv, xai rcltiarov; "tntmoiravr
ut aller utalur alienis ; ciim si, ui cupiniiis, ernireni Tovrou KaTaSsg-jT^xtvour Ta TWV atpcrtxuv exi>e(~j\qir~ai
~
omnes d rclii qin.nt, iiennni quitlemperire suus bo- 4 T«VSpOVMV EOtWTMV XtttttjopixTTKpaSo" tVTtt»;.ttVTO-
nor debeal;sed iilisqui pro lide labnraveruni cnm TfOOtTt TOivm tTtptOVTWV WTrOxaTrjWt.VTttf tTtpov»;,
oiiini privilegin suo np.rleat jns propiiiim reformari, R TOOTOCS irp» TraVTtu» TftlifTpauttatrtvr)TOSStxaioutrp09-«-
Prinris aiitem fcplieBitiae *
synndi, cui sancln;meinoriae yiaBasBtpatttia Jtai (jtTjStt?ouTwrtartp/iuim; to-nu
Cyrillus episcopusB tutic pra-S-dil, coulra Nesloriuin Tffi»"BUTOU OS;rJWov iteypfiaBut"totVukko\>oTcoTt ttft,
speiialiler slnltiln peiiiiancanl : ne lunc damnala xaSaiTSp liftt* ivri xutt&vtj.tov,rijv irjtavijvarroiipijra-
impieias ' ideo sibi in aliquo blandi.itnr, qnia Emy- voiiu.VrJjravTt>f, 1074 ' JtapajTo>trtT"«t uiv otj»ei"ieiT«
cht-s jusla exsecrntione percellitur. Purilas enim Tf.*rtp.ni obSsvt'totf S' yt xtxpanxoacvuTcip rflt jrttrrsftif,
(idei iitqiies doctiinae, qiiaui endein quo sancti Paires 8 pm\ t&vjrptwtiftiiDv T£Voixettuv ajraVToni, ottiXetT4Si-
nostri spiriiu |>r.rdic:iiiiits,ei NRsioriiiiiamet Enty- «Wtov ajTOxa-»tj-Ti~vtM T4Brtv. Olpt"vtotyernr icportpa;H
cliianain cnin suis nurlnribiis cmitlemiial p riler et 'EfeatpouvoSou, »jfTtvof4 T>~f a-yiafpt:jjfitjfKuptX/Of • TlJtl
•
persc.piilur praviiatem. h Bene valeie in linininc, frn- jrpoTjSpeut,xavSt""etTTOpiou «Stxtusopot StKfjtvET»>s-«v
ttes charissimi. Dam l sexto kalcndos Julii, AdclQo fWjjTMf T)T'OT6 *tSTR6ixa,T8*:~>Ta Sva<4i<?tnt, Sti TOVTO XUV
Tiro cbirissimo cmrsnle. 2feoGvi«ut>'» ijtatjitJ1)),oTtjrtpts.vrvyfi;Sixuf»; ivaBt»
xatetS'6>,t)t«i>'H xaS^tjriTtTap »5rf)s Ttiirto>;»xttl t#f Stmar-iteXifrf, '• ijv tS
itaTiffOti>r tt-sttjSitviijfMtttxu-
" Cum in Vindehnn. Hisp. ptttfie.HrhtesjSlnf, ptH* Inm nniii siint In Tind-lion. cnllect. 5 ct in Plnreniino
rimosque spirtlus, ln Vat. Hisp. ac exihde 1Hl'itl. 8 MarcicoliB.i. tS.Teruni eiiain in nuiiquiSima in-
correcium fuii iintirpllllliririi afbltrib, plaHmdsque teri>rei:ili<uii: Grrfi;-:i,qu;c ex iiiso Leouis originali
fratres. Moxliatramiius ei niss. cnflect. 21 ctim iiH' siunpiii ruil, et in Cli .lecdoncnsi conc.li.i lecia ac-
tis anie Qiiesiiellum.receperunr, vel reteptriitl. Dein tione 16.
expulsosin cod. Itaiisp. l Ontiiesedili cnhi mss. collfift. 21, v. kal. Jutii;
,
">Iti iiiuli-cimiiosiri cbdiceScniii Ra'r»imnO.'tedi- L cni lectioii iisiipulntiir etiflu Gnecns textns cuui itl
tisanierinribiis Qiiesmllo, qui ciiifi»nln nostro Vin- edilis, tnin in nnsiHS mSs.liliris c II 'Ct;iinis("rialce-
debon. coilecl. 5 pifBlulit, adhibendet est trtcdi- donen-is ante gesia. Cnl*-s Vintl-hmi. collecl. 5 et
cina.
~ Florenti us S. Marci cllect. 13, v ka'. Juwat, cprtd
Aniiquam pariier lectinnem dt irftilris codieilnl" men-is errore, ut paret ix a.-uvit.It (932.n «)m
revocaviinus. Sduili Vnt. \W2&,tit?qrriiptam, nniisso epist. >-9.P,*iuliinus diem \ikal. Jntti.qni cum a i-
ita. Vinilebon.collect. 5, ne.quisquamila, etc. Vin- terioribus epi.mlis concirtliii, aiicmriiute Vai. 132",
dfban. Ilisp. deleldtiiiititxit ',ta Nullililaiiien lnve- UtiiiiS|nellisp. Isid., Raiisii. ct cnld. coll. 11 ac"l.
ninius lectioiiemQuesn-lli, nsc quhqiiam careui prd- 1 Mss. Ven.. vesiigii. Luinl lexms pressius ihsl-
priis, ant ntler utHlnrttlfehis. SteniRS,ytvop.ivfi;H TCOSOIV rn; To),ftiJpafdtaj\'!;st»jf...
d Cod. Ralisp., re/inc/Haiit.Mox,apui neminem\n fi piaruiu...
* M s. ijtru^tavt>ry'Tra
Vindebiin. collcci. S. Uein Vulgaii aiiiiqu mes cnin V»ii«.,xarurt xuifvvu;.
mss. collcct. "21ct \H iiniiitiiiit snus, i-t po te.i suo. M>SVi-n., Tijf uraxaptaffj.vr)un:
* Ms^.Ven , TIUV
Quesuelliis inseriit suns, iiti legilur eiiam in tinslns 8
TojroivTWV eautuv.
codd. Vai. 132". Viinleli.ili.ooleei. 5 ei Val. Hisp. M« V.-n..etf TOITOV. Nih I iniilnniis, licet^Lnli-
-
ac Isnl. Nosanie.ii inseruimis i|iioqu suo pnst voceirt nus levtns liabeiiin/ocit».
* lia ei bene, ih s. Ven. .iniho inni ih sesiis
privilegioauc oritaie t-itl.iall Vnt. 13*22,Vndebon. qu.-ini
colleci. 5,.aitei'ius lllsp. ei Vat. collect. II ac prx>- .iiitegesiii. Mile in Vjnlg, TOI?t/Xj\ot,-.H;B':i-niinvb\
sl.inti siiin Raiisp. u «X),bv ininqu.lin si^diBcivi».,t-()U:sig ilic.il qnod est
0 Vi.le nnt 2 Quesrtfettf.Not-inilornvero est S. Cy- p. alias.
rilluui ln teldi-sinl-tgestis se Cdelesiinipapre vicm * Ms. Ven.,
s jtftpaitoXXuTat fievouSsvo;rj Tt.ttyj.
jgereniem seinper pra-fifrre, qnppe cui apostdicrc Iil lilnig. Bdil. llmil., ptiTaTcpovauiav Tcuvro;o-
in
sedis auciorilatem Neatjrii causa idem po.tilcx feiTXet.
dflegiver.il. * AtlilimnsTOVC, quod alicral a vulgaiis, nuc'oritate
' Viiidebon. HiSp., idetri sibi. H"cerror ernenda- codil. Vi-n. uec non el l.-xuis L<lnii,iti qnn l.-gintr,
tus iu Vat. Hi-sp.el rxind.: in Isul. el in mss. collect. (unc prmsedit. Cnr.eriiin in |nafa is c.duilus loins
11 ac "21alqih: fl|l'id R-Uriiiliuuin,rfmttiiistbi in ali- hil: locus sn" rei.i'.t-S.'iiialiir: Kai ftevrotye rf); rcpore-
quo bWdtajii); qaa Eutythi. pu; iv 'Efiato truvo?o-j.n; Tivofo Tijf aaiu.; pcvr)j.n;
s Vat. Hi-p. et Isid , domina. ItiJstXXo; TOT» , xaTti ""etrToptou trJixSf Tti
1"3B>;Vtfcoj,Hm idtttt !'ii &oriiiflo,fralM charis- truvoSlitruf jrposrjpsus Stautviraa^v.
_ in Le..nin.s 1'dilionibus Tcpx/B^vru
iimi, desidi-rantnf; leg inliir "Itiii-iiitiii.la-uiit-,ecii iietii Ven. c •d.l. secnti. re-
Vero iu editis Uiihciiior.,easquuruvucavtuiusnou so- sponde ite:n adaiuu^siiu L.tl.iiu le.vlui, eodem quo
f)il EPISTOLAXCV. 012
"
fUTTetifV, axrntp t>{iym •sariflt liftwv,JCK" tf,v NtTTOp'ou, xui Euruj»;ouf pitra raiv fiyovuivoivuvraiv iTcians
* xaTaStxagic,n«" StoWt xaxoSoîav. "
<v
"S.ppotsBt xupttij,«SsXjpoi Tcpoaftiiarurat. 'ESGOIJ TJJirpo JTSVTC xaXavS&v
"lauXituv.....
1075 EPISTOLV« XCtV. j\ Ciirislus Dominns(Ephes. 11,20), ab iniiio siinl fmi-
•"»
»lb MAKCIA.MM AUGUSTtM. d;ila, ct siue fine niiiiisiira: lioc nnbis indtsinenicr
STXOPSIS. — Legalns quot ad tynodw» miitit, tfotn- orniitilius, ut :i sacr:imentosiugularis litlei ucnio iu-
meitdni AVUJUS.O , posttttutqueue disputatiode fide vei.iaiiir alieniis, scd damnala impiciaie lnrroseos,
illic insiauretur. iiul 11111 dc perdi iuiie cuju ijuaiii c;itlio!ica Efclc-i.i
LEOepiscopus MABCUNO Angusto. seniiat deiriniciiium. Qtiod autcm pielaieiu ve.-tiam
Snnelum elemenlia»ve-troesimiiitm, qno ad repa- l liis tpias per tncos misi epistolis obsecr.tvi, nniic.
ratioiieui paeis eeclesiasiieai synodinti habere vo- qun.|ue simili liducia precor, 111vice mca aciuros^
luistis, adeo iibenier aecepi, ut, qtiamtis eam li ri coiiimciidainsper oinnia habcrc digncmini, quo fi-
inira lialiam poposcissem~, et apiius e*s>e, i:iri leni- Cilius ac diligemius, i|iia: optinin fitlciv.islri- ordi-
pus opiassfin, quo scilieel pliiriini pnsseiii episropi noia sunl notlio, saliilui implcaniiir ciTectu.1 Data
«tiam ""de ImiîiiipiiorilIISprovinciis evncri, tnox XIIIkalendas Atigusti, Adellio viro clarissimu cou-
tamen ut mihi piitaiis vcstr.t; • scripta sunl iradita, sule.
et Bonifaciiimde coinpresiiyieris incis ah Drbc di- EPISTOI.A •<XCV.
rexerim, et de episcnpi»fratrem meiini ""ascliiisiiiiini I ADPII.CIIERIAH AUGUSTAM
~~Per Theoctiiium
de Sicilia feeerim natigare, qui vicem iue.im stiffi- B magislrianum.
"
cienler implerciit, daiis per eosdein epislolis ad ens StSOPSis.— 1. Ad conciliumlegntosse misisse,licet in
qui legationem aute fiwcept-raiil, ul ipsi qunque lltiliit co::q'egaritptassel. — l|. Servanda.uesse in
c»usit ecctriiaslicis woderatiouein qum procul ab
prxdictis »d implf.ndaspartes mea; pr.Tsenliiejmige- Euitesiiwlatroriiio tbfitit. — lll. Numquamsecor-
rentur, gloriosissimeinipcramr. Uiide quamvis nimis rerlis veninm d:n>gasse.— IV, Etitnn limresimclias
arctus dit-s synodo faenl consiiiiiius, spero lamen tinltttgenlminposcenlesrejiciendosnon esse, etti non
afJiitummD.-iomnino:eiitisauxiliuni, qno omnes va- temeie reciptentlos.
leant ad prarfinitumtenipns ncenrreie, et iinanimiier LEO episropus rui,cnEiti/E Augustse.
cnm sanct.e fr.iieiniiatis assensu, qnre nniversali Ec- CAP.I. — Relijîisamclemenli.Tvestrm i-nllicitu-
cle-ia» rongrnant definir<\ Ccrnpressa enini vil re- diieni, '|i:am t-ailn.licii'fiilciitidesiucnler impoodius,
mota itiquietndineac pratitai-! paucoriiiii, f.icilefir- pcr 0:1ni;i rceog osro ; fit Deo gratias ag.<,quotl
mabitur probanda concortlia, si in eain fi.lemmi.tm l.inlm titiiri>rsiili-K<rlesia-cnram baliercvos vnlco,
«vangeliciselapostnliclspraidicriiioiiiliusileclnraiiim, ui quo I n <:tjn-iiiii- ct lirnernlciiiiii.congruere arbi.
s per sanclos Paires nosiros iiiccpiniiit cl icnciuus, tror, cni fidfiitet- insiuiieui, qno rclerius, qiia»,pro-
omniiimcorda concunani, nulla pcnilus d:s;">ul..liiine pitio Cbristo, pieiaii-,vesliic sltulio irreprehousibili-
cujusqnam retraciatiouis ndtiiisa : ne per vanani fj ler liacteuus gi>siasnni. a.l giaiiilandum perducan-
fallacemque versuiiam atil iitfirma vidcaiitur, anl tiir effectiim. 1077 ° gl;iri"sissiina Augiitta. Qiod
dubia, h ijuaeiu ipso 1076 angulari lapide, qui cst ftrgo t syiitidiunISic.ix. babeii clemciitiavestra pr*-
sancii Palres nostri spiritu. Iu vuljr., j" TWayituTTveu- 11Ar.iu 7*i.Qu». aiiiein antea 95 crat, niinc 122.
ftan. Atliiioni-muslauieii paulo post tytr-piece .duni Scripl.. 20 lolii ;.|i. 4»"il.
e-jse pm utTTrep. 1 Est in r-nilil. toll.r.l. 12, 18, 19, 24, cl. ill
* Alias7i. (Jii>camem ai.tea 94 erat, iitinc 121. exeinoin Sn h tidi.
Scripta 20 Julii an. 4r>l. "u Ilic viilia inven'nius in solis mss. oolled. 12.
b llxc epismlalegilur in mss. c >llt>cl.12. 18, 19, Blagisirianidiceliantnr 1genies in re.us, qua magi-
24, ei iu pi-culiari codice Vat. liiS, nec non in tlrn olliti..riiiii subiT.iiii. II" his vid>-G'ih f ciluni
exempto Sithanli. in ("miiiniMii.inl li'g«iii5 Cnd. Th"nd., de ag<n:ibus
' Vid. epist. 85. in rebus, ulii imer coium i.flicia recensei inipenales
**Eilili iinle Qucsn. cum mss. collect. 21, clelon- Cj>ilnlas pi'i(i;ir''.
n Addidi s cl ex cnd. Raiisp.
ginqnis.
'* (.finfer.annot. 2 (Cot.934, n.") in epist. 91. 0 Voces gloriosisximaAitgttstaomissiCinedilis atile
Creepislolxad Luceiiiiuniepiscopuiuet Basiltum Quesn., eiiiiniin iio-nis cudicihus ilt-siileraniur, nec
pre*l>yienundesunt. non i'. cxemplo Siclmrdi. lnduitx luerunt cx uno
s Vnlgaii ante Quesn. cum mss. collcct. 24, per cod. Grini.
antiquos Patres. P l-.dii, njnodv.mChatcedor.ensem;cum lamcn lioc
h lnlein vulgaii et codiccs, 9110!in ipso angnturi lempore syiudtit iNicn;iin i.nlic a, iluin Clialcc-
lapide Chrislofnndala sttnl, et sine fine, t-lc. Qu-s- • diiueni iMnslaia fueiii. Vt-raniic-tionein dtdii pr;c-
nelli emeudaiiuiieinex Grimaiiicocoinprobaut nostri ]r. sianlissiiniisRatisp. Nec mirum videatur scribi Pul-
Ralitp.
' el Val. 1522. ciicriain.
Iileni cotltl ei eiliti, deliis pt.r quos >neasmisi 1 M-il>! excidit a vu'g. pr.Tpnsilio fttTa. quam nos
epistolas. Lectinnem a Quesnello indinniiu t-x Gri- Siippleinus<.pe mss. Yen., ati|iie indicio Lalini lcx-
ii-.aiiiti>pixleruni eiiain Vat. 1522ei Rntisp. t|ui po- tiis. ~ nui Imlici, c11 ni >.uiis
uucioribus.
Slreiiinssoliun locn per meushaln*ipL-rco<. Mss. Veu , zaTi>:Stxa*"£TKi.
i I a nnslri codices Uaiisp. ct Vat. 1522, ec non 8 Desuni li.i-cin ctnhl. \i'n. scciimlnlocn, niin'rum
Qiie utilis in tnargiiie, itt cre.liunis, ex ("riin .nicn, in actioneC.lialcdonensi int-ilii.i,qiiam in appe-nlice
coix .rd-,iit|uec11111 clirouiea noiatioue t-pisiola:>e- daliinms. Scl anic. gesia, uhi eadem cpi-toli paritcr
qncinis. Vnlg-Jiicum mss. coilecl. 12 et 24, Data prolerinr, mi a Rouuuis exiude edilafuii, iu iisdeiu
xtv kal. Aujimti. Ven, mss. leguntur
lj'3 S. LEONISMAGNIEPISTOL.*. 'jjjfP
eepit, cum a me ut in Iialia haberetur mansuetudo A sua iniqnitate nocuerunt, et majoribus vnlneribnsdi-
vesira retineat postulatum, ut omnes nostrarum ligeniior esi adhiliendamedicina, nullis umqtiamt\A-
partium convocati antistiles, si securitas temporis stolis delinivieiiam Ulibus, si resipiscerenl, veniam
suppeteret, convenirenl, adeo tamen IIOIIaspeman- denegandam. Et quamvis incnmmutabiliierinimicis-
ter accepi, nt binos de coepiscopismeis et cnmpre- simamChrislianaereligionihaeresimdeiestemur, ipsos
sbyteris'ordinarem, qui vicem meam implere suffi- tainen, si" non dubie enrrigantiir, etdigna se saii-fa-
~
cerent, etiain datis ad venerahilem synodum con- ctiouepurificenl, abineffabili misericordiaDeinon ju -
gruentibus scriptis, quibus fraternitas advocaia co- d.caiiiiisalieiios:sednotiusciiingemeiitibusgeiiiinius,
gnosccret quam formam servare in hac dijudiratione cumfleutibusflemus, et sicDTIHDR juslitia cnmmulio-
deheret : ne ulla lemeriias aut fldei regulis, aut canis, utf non amittanius remedia.charitatis : quod,
nonum staiuiis, aut benignitalis remediis obviaret. sicut pietas vestra cognoscit, non verbis solis promit-
CAP.II. — Sicut enim * a principio hujus eausae tilur, sed etiam factis dncelur. Siquidcmr peue <im-
frequeniissimescripsi, hanc interdiscnrdes scnsuset nes qui in consensum prirsidentiumaui traducli fue-
caniales aemulaiionesmoderalionemvolui cusiodiri, rant aut coacli, h rescindendo qu»d staiueiant, ct
ut inicgriiati quidem fidei nihil evelli, nihil liceret condemnandn quod scripserani, perpetuam rulpae
apponi; ad unitaiem vero pacemque redeunlibus, re- B abolitionem et apostolicaepacis graiiam siut adepti.
nicdium venise praeslareiur. Qnia TUNC OPERA diaboli CAP.IV. — Si ergo clemenlia vt-stra prnpositnm
' iiieum considerare dignelnr, probabit me et>con-
pnieniius de-truimtur, cum ad Dei prnximique dile-
ctionem hominum corda revocanlur. Sed quam cun- silioruncta gessisse, ut sine ciijiisquamanima.'detri-
Iraria tunc his monitis atque obsecratiuiiilnismeis niento, haereseos tanlnm ubtinerelur exsiinctio, et
acia sini, multum est explicare; nec opusest episio- ob hoc circa auctores snevissimorumlurliinom quid-
lari pagina coinprebendi quidquid in illo Ephe-ino damcnnsuetudinis minuisse, ul t>c\indulgeniiampo-
non judicio, scd latrocinio potuit perpeirari; c ubi stulandam cnmpunclioiie :<liqnai pnssit eorum tar-
primates synodi nec resisteniilms sibifratribus d nec dilas excitari. Qni etsi post illud 1079 judit ium
consentientibtis peperceruut: cmn ad infringendam suum tam iinpium quam iujusluin non sunt calholicre
cathnlicam fidem, et ad exsecrabilem h rresim robo- fraterniiati k ila honorabiles uti fuertmt, suas lainen
randam, alios privilegio honoris 1078 cxucrent, adhuc obiinent sedes, et episcopaius sui honore po-
alios consortio impieiatis inficereni: saviores pro- tiuntur, aut per veram et necessariamsatisfacii >nem
fecto in eos quos persuadcndo ab iunnceniiasepara- pacein l loiius Ecclesi.e recepluri, aut si haeresim,
baut, quam in illos quos beatos confessores perse- quod absit, m tuentur, professionissuie meritojudi-
quendofaciebant. C candi. Data decimo terlio kalendas Augusti, Adelfio
CAP.III. — Verumlamenquia tales sibi maxime viro clarissimo consule.
clieriam pr.Tcepissesynodum, qute Marciani litleris firmaiam revocavirhiis. Paulo post promittimus in
indicta fuit. Nam ipsa Pnlcheria in epist. ad Strate- cod. Ven. colleci. 12.
pum consularcm Biiliyniaede eadem synndo Nic.e.e s ln Ratisp. deest pene; sed necessariumesi, cum
lunc coacta similiter scripsit: Secundumnostramsan- quidam per hoc lenipus nec rescisso quod slaiue-
ctionemreverendissimiqnidemepiscopi convenerunt. rani, nec coiidemnato qm>dscripseraut, apo-tolicre
Coinniunc scilicet Marcianoel <uii'iigi. cui iilc im- pacit gratiam iinndiiniprnmeruiTiiit.
periiim deliebitt, in iudicfiida synodu c.'n-ilium fuit, h Sichardiis, re>istendoei, quod statutum (ueral ab
licel in imperiali sanciioue ft-miniBn inen pisetei- illit, et condenmando,etc. I.lem esi in codd. rol ert.
inisMimfuerii, eo qut d ln.jusiiiodi inscriplio a con- 12 el 24, qui snlum oii.illnnl ei. Ediii :mle Qnesn.,
siieludineeariimdem sauclionumessei abena. retcindendoquod statutum fuerat ab illis. Qnt-snellia-
• ln ms. Veneto S. Marcicollect. 12 et in Ratisp. nam leciimiemex Grim. prsefeit etiani Raii-p.
omiitilur eliam. 1 Exemplar Sichardi CUIIIantitiiiis edii., nostrum.
•>Nimiruni in epist. 28 etseqq. scriptis idibus j Ralisp., posset. lla-c antcm referri videutur iul
Junii an. 449, ubi Eutyt hi, si resipiscerei, et prof.s- Leonis decrt-liun, ne nomina aiictorum laiiociiiii
sioneui fideicum ilamnationetrroris emitieret, snum Eplie-ini ad aliarc recitaientur. ul idem pnntfex re-
gr'dum.-»relinquendunimouuerat; nt-c non in epist. scripsit Auaiolioepisl. 80, cap. 4. Id aiilem lic<t ex
14, cap.»5, ulii umnibus eiiam scandalorumauctori- iisu iioiiiiullisforsitandiffeiendum credereiur, quoad
bus, qui Ephesi pravaricati fuerant, si melioribus illi deponereniur, Leoni lamen iiecessariom visuui
consiliis aci|iiiescercnl, veniam spopondil.Posi non- II est consuetudinemin hoc minuere, ut quoniam illi
nulla emti Qnesnetloantcriorescum mss. colleit. 11 haclenUt post iinpium scelus nili I poena-dehil.t- in-
et Sichardo: Operumdiubolipoienlimdeslruuntur. ctirrerani, t-t snis adhuc episcopaiibus potiebantiir,
• Euedemeditiones CIIIIIcodtl. cnllect. 12 el 24, hoc saliem stimulo ad pelendam indulgeutiain exci-
atque Sichardo, pr.imisso pnncto: Ibi primates. tarentur.
d Raiisp. omiltitnecconsentiemibus.Respicitur au- k Paniciilam ita a Quesnello omissam ex omiiibiis
tem DonmusAiiliochemis;qui licet infirmiiateanimi nostris cotld. et Sichanlo revocavimus.Cxteri editi,
in Flaviani condemiiaiiunemei iu Eiitychis ab-olu- ita honoraiilet ul fuerunt.
tionem iOlione prima consenseril, nihilominiispaulo i Vocemtolius a Quesn. additam nostri mss. libri
post in eadem pscudnsynododepositus fuit, Maximo approbaui. m Mss.collect. 12 et 2i acoxcmplar Sicbardi cnm
in ejus locum subrogam.
~ Adverbium non dubieex Raiisp. supplevimus. edilisame Quesn., tuebuntur.M lior Grim. ei R>ti.-p.
1 Quesnellus,nonomitiamus. Anteaeditorumlectio- lectio. Moxin cita.is collectiombusct apud Stchar-
nem omnibus nostris codd. etiam Katisponensicon- duin perperam Mlpidio pro Adelfio.
W EPISTOLAXCVII. 94G
EPISTOLA » XCVI. A missresibi legationis eosdem reportasse veslra pa-
*>ADBAVINNIUH ARELlTENsEM EPISCOPU*. gina designavit. Nec mirum quod Dominus nosler
De tolemnitatepaschalianni sequenlis452. Jesus Christus calliolicaes fidei, quam lenemus, ma-
STNOPSIS. — Vnitatemin celebrandoPatchatemnxime jesialis sua gratiam custodiamqueprsesiilerii: quaudo
servandam; quamtolemnitutemad Romanumpon- vos h idoncosculius suiasscrloresin apostoli sui sede
tificempertinet iudicare. praesulemcollocavit, qui el recta sentire de incarna-
Dileciissimofratri RAVENNIO episcopo LEOepiscopus. tionis Dominicxsacrauienlo, cl eadempoteslis rectius
Ad praecipuiiroreligionis nostree periinet sacra- cusiodire.
menlum, ut in festivitate paschali nulla sil tnin orbe CAP.II. — Admoniiisergo fratribus et coepiscopis
diversitas. Et quia hoc divina instituiio el paterna meis, habiioqueconventu, vestraruni formam 1081
tradiiio ad noslram snlliciiudim-m voltiit perlinere, tenuiimis liiierarum. Nam recensita epistola beati-
fraternilatem luam solemniter admonemusut Pascha tudinis vesiraein sacerdoium Doininicnncilio, quam
Domiui celelirandum noliis die decima kalendarum sanctus frater et cnepiscopusnoster Abundantius,et
Aprilinm reco:noscas; quod maiiifrsta ralio palefe- compresbytcr meus I Senator detulerant, agnitaque
cil sacraj observanti;e liiinc diein esse legilimum: eor.iin uarratione, sicut scripta veslra signaveraut,
cujus notiliam per dileclionemquoque luam, fraier B I reruin gestarum ordine contiuuo k requisila est re-
charissime, omnibusvoliiimus 1080 declarari; ut cital.iqtie epistola, <iuam lidei assenione plene di-
qunrum in fideest una confessio, sit eliam in hac gesiam, ad Orientem duduinsanclilas vestra (ransmi-
festivitate una devoiio. serat, qu:e ad nos ex vestra admonitione, sanclo fra-
EPISTOLA-XCVII. tre et coepiscoponostrol Ccreiio niuttianiepervenit.
Claruit eam piena fideisimpliciiate fulgere, prophe-
STNODICA d EUSEBII MEDirLANENSIS EPISCOPI AD
PAPAM. taruni etiam assertionibus, evangelicisauctoriiatibus,
S. LEONEM
et apostolic-.edocirina: testimnniis, nilore quodam
• STNOPSIS. — 1. Gmtdelde redilu (ralrum suorumtx lucis m ac veritatis
Oriente.— II. Epintolamad Fluriunum in tunndo splendore radiare, oinnibustjue
u
Mediolanens'leclumeste el approba'am. — III. Se sen-ibus convenire, quos beatus Ambrosius,de in-
eumtuis Euiychianorumdamnalionisubscriberepro- carnatiouis Doniinica", mysierio suis libris Spiritu san-
fitetur. cto excitiilus inseruit.
Domino sancin et beatissimn Patri LEONIEUSEBIUS < CAP.III.—El quia omnia majtirum fidei nobis an-
Mediolanen-isepiscopus.
' tiqiiitns tradiia? tola puritate conveniunt, Domine
CAP.I. — Reversis, Doniinoaininente, fratribusi sancle el beatissime pater, placuit nmnibus, quorum
nostris, q.ios ad Orieniem fidei causa sollicite pro-- C( subscripiio subier annexa nomina poteril declarare.
vida beatitudo vestra direxerat, decursisque liiierisi ut eos qui impie de incarnationis Dominica;sacra-
quas per eos tua sanclitas destinavit, nmni t-xsulta- mento sentiunt, quamvis intellectus sui pravitate a
Uonein Christo relevatus sum, quod etTectuuicum- catbolicae fidei veritate recedeules, seipsos dignos
* AUas76. Qux aiitem erat 96, nunc 123. Scr. ut, inquam, his nmnibus a~qnnmtempus detur, haec
circa Julinm an. 451. mt-nseAiiKUttovel Septembriscripta videiur.
b Ed ia fuit a Sinn«ndn ex cnd. Bonxvallis. Hic: episoln t Vocein/SdeiQiiesnellusexpimxit,qui eam deesse
autem eam idcirco posnitiius,quia rreili potest srri- reperit in dunhus Thuaneis et imo Cauliibrigensi:eo
pta exeunie Julio an. 451. Iliienim indici~.nrPaschaI~ quod de Ecclesia, n<>naiiiem de lide Eiisebius loqui
an. 452. Cmistat auiem ex epist. 131, c. 2, cerins eitlemvidereiur. Quamvisaiiiem eam vocem pariter
dies intlictioniPaschatis fuiss,-cimsiiliilos,qnos iin- omiiii reperimus in Vai. collect. 11, cum taiuen cant
minere ihidem affirmat. Hos anleoi dies in Jiiliunil nacti sinius in aliis codcitius, ac prrcs-rlim in Vin-
mensem incidi-se colbgeru lit-eiex epitt. 158, qua S. debnn. anlii|uis-iuiae cnllei lionis 5, ad qnam p<rti-
L<*ofnrmaiiim pro Pascliate an. 455 ad Gallos ett neni dnn ctidil.Tiiuan. et Trecopiiiioeanus,abeodem
Hispanns deilit die 22 Jnlii an. 454.
~ Alias77. Qiiesncllo liinditi not. 1. reponemlam censiiiiniis;
Qua:aiiieinerat 97, nunc 124. Scripia1 cuin pia-seriim de fide incarnatiunis sermonem esse
Aug. vel au. 451. tleiioiittrent.
d E«siatSept.
liaecsynudica in ross. collcct. 5, 11, 21,,
sequeuiia
b Ita Qiiesncliiis et nostri codd. Vindehon. col-
22et23
~ In labula collect. lect. 5 et Vat. colleci. 11. Caeteriediii cum-mss.col-
5, c. 56. et pauln dissimiliter
r leci. 2t, veros.
in aliis aliarum c»llecliimtimcodd. eleditis loco sy- 1Vulgati. recensensepistolam,qui nominativu*sus-
nop-is addiiur: Per quamfidei ejus quam ad Orien- pensus remanet. Necessaiiam correciionem suppe-
tem direxerat, asserendoeum aliis epitcopisconsensit ( j) ditavit Vindebon.cullecl. 5.
atquetubscripsit. 1 Vide not. 2 Quesn.
f Ahundio scdicet episcono Comensi, k Ita melius ex eodem Vindebon.collect. .*"et Vat.
qui Abun-
dantius in hac epistola et siiliscripiinnibusvocatur,, colb-ct. ll.tpiam in VIIgaiis, requisita recitataque.
ei Senator preshyter, t|iii in Oriemera iuissi meiise e l Vuigali Quesnello anterinres ciim uno Vat. col-
Julio an. 4i.Uex episiola 6'»R .iii-tni reversi fuerantt lect. 21, Cyriaco. Vat. cnlleci. 11, Ceriliu. Ca?ieri
mense Jnnio an. 451, ex tp.ti. 83, c. 1. Ut aiilein ii cod I., Ceretio.Vide not. 3 Qne-nelli. Mox plenamiu
xijuum lempus deiur mmrBisl ruui in tjrhe, uinerii amiqnis edilionilius nullo nosiro codice suffragante.
Mediola.niiii.el coitiuni synoifi, cni Abundiiis, seui m KilitionesLeonis anie Quesn. cum niss. collect.
AbiindamiusComen-is, mimineeliam AsiniunisCu- 21, ad veritatis siilendorem.
riensissubs, rilieiis, imermedio teinpore Cuinumre- n Vide iiot. 4 Quesn. Post paura pro myslerio in
visisse potuerit, et hac occasione vidi-se Asinionem l Viudebon.collect. 5 prima niaim sciiptum fuit saera-
Qnilimuiuepiscopuiu,quiei suam vicem delegavit;; meitto.
347 S. LEOlVlSMACNIEMSTOL/E. *«J
«bjcctidnefecerlnt, suo etfam t*6ii~eif~ii, auctoriiatis A Ego f QUINTO"- t4pl>Jcopns ErcTesi*Derlonensis,in
veslrffi prsecedente "eutciitia, dainiialiinc congrua omnia-upra scripta cOnsentici suliscripsl. An.ihema
pmequentfoS. Litterariim ergn vesiraium formanl tliie:is his qni de incaVnaii.nisDominicrfisacramenlo
Sccuti,iniidiimprifcscripia-oiitiiiatiniii- nos -nrva<-sc, impa sen e iiul.
his per fralrem el eoppiscnptmi» unsirutu Cyriacum E-J.0CRISPIMJS episeopus Eclesi;e Ticirensis, in
',.missis b osli nilimus. Supen-st ni, »n>iu<-nit. Iininino oniiiia suiiia se'ii>ta<«ii-cn.sietsub<rrip-i:Analhema
j perfcclis rebjjs, patiiiam lidei «-Ic<>ii«iiniinn'i cerla- diccns hls qiii dc iitrarnatioiiisDoininicrosacrameiito
j miiiiscoronamquiele | crpema reiincnies, 1QS2 '")C impia senserunl.
•fiiturismemorabiles.xtuMsrclinqmiiis, ut o!>Imc<-x- I'gi>~Fi/nE lis pre-ilivier,jussns a prrfcscnte1083
Stitisse prxsenii lcmpotc impise secuc ciiilnii acia sanctn EIL: cioJ rpi-cnpo meo Ecclesije Iponcns s,
videitur, ut vnbis propiigiiiitoribiisin retcnum pio- qoia ipse p o.ier infirniiiatcnisu'scribereimii poiesi,
Etratasuccumberei, Et alia mami: Incolumcmlcti- snhtriipsi atl omiiia siina scripta, eo Cnnsenlieuie,
ludinem iiiamsuinina DivinUis " iiicntiiratiji e cuilo- ct Anatliema diccnln bis qui de incurnalionisDonit-
diat, ilnmine sanctc ac bcatissimc paier. i.ica-sijcrxiiento impia scnscnmt.
EUSEBIUS A episcopus Medinlanci.sisErclesire, in Eg'> MAMMCS e,.is<-opiisl.cclesia; Taurinatis, In
Omniasuprascriplaronsensi ei snbscripsi: An. tliein;i B tini.ii su| r.i scripla lOnsen-letsubscri|isi: Anaihema
dicens liis qui de incaniaiioiiis Doiiiinicaes.-urame lo ditens bis tpii de iccarnaiionis D.minicaesacrameiito
impia sen«ei'unt. iinpia scnsi ruut.
Ego FAVENTIUS episcopus Regiensis Fcclesi.t., in Ego"»GHATUS presbyler, direcius ab episcnpo meo
Omiiiasupra sci ipia conseusict snliscripsi: Auailienia Euihiisio Ecclcsiw Angiistjp», vice ipsius in omnia
dicens his qui tle incarnalionisDouiiiiii-a.sacramcnio snpra st.iipiaciinsenai<•>snhscripsi: Anaibemadicens
iinpia senseruni. his qui iic incaiuaiitmis DominiciBsacramento impia
Ego MAJORIANUS opiscopnsRcc'esi;oPlaecntin r, in seuserunl. '
oninia supin scripta conscnsiei subscripsi: \n;iilienia t go <TRIACTJS t*pi«copus Eerleslie Laudensis, in
dicens bis qui de iucaruatiouisDoniinicx-sacr.niienio fimna supra scripla conscnsi ct snbscripsi: Anaht-ma
Impia sonseriint. diccns liis <|iiide incainaiioi is Doiuinica:sacramento
Ego CTPRiANy" cpiscopus Ecclosise• Brixilliana»,in • impia sriisenuii.
omnia supia script:tconfen-i ctsuli-cii si: .\na liema KgnJ ABUMJAMTIU» episcoius Ecclcsix Comensis,
dicens liis qui de incarnatjonu Domiuica:sacrameulo in omnia supra seiipii c>n-eii i, et pio me et pro
impia jenserunt. ahsenie sai.cio fr.iire mci AIN q?iE,epi»copoEccle-
* Editi iii«i/mcum nno ms. rollert. 21. Gaierns C Qnin ipft prnpterinjl'mitnirm *ubst>rib*re non pnluit,
non i*m <;jiistl"incil oriiouis culicrs, i,u;iiii a ios in omnia «ici>ji(ififnifcmi»t inbiiripsi, aueiltema
CoI]«i~i.,Sci 11 s-cculi-iiiinis. dicnt* lis, t-ic, In $"l<V Trpeoph l'cem> ejolleci. "",
*>Editi Leonis : nio Quesn.. vitiaia leriione: Osltt- pro Florrihs h»!'e:V,' Florenti.i. Vat c>>lle<l. 11 pio
dintus superessetit annuenleDomnioperpelnerriinen- fp ii-ie/isisii.ilielftooi<eiinarg.eilil.Lalibei.Eporegim.
tes, //("-flttnris niemortijiiUHBCUUS relinquutis. ui nb b Gradus vnraliii i|i >nd. Vai. <nll >.i. II . t in ediiis
hqCl.emporeprmtinti rxstinctatmpimterUeconinmiicia ame Q>ipsn.Gerurdusin n>»<g.Concilior. pro Euiha-
videriiir, m iinrls purgatiombnsin tcternum prmtraia S o in Vn lebuii. fojleci 5 e<iu Val collecl. II nec
succumbiret. Ii.lemcstin lii.nmilli- mss. cnlleei. 21 non1 in maru. C"neit,t EuPasio.
h;tc vaiia lr:iiis|n'siliiin: Vocnui. ul ab hoc ex*'.incitt l-tliii. Laotlenvs,hiu ml -vinuiscxVal.collert. i{.
pr(e$enlitcmpore.Afli lairen Imjlis <ollociionis coiii- S II et siilscripti • unra in omniltusnosiris codi-
ce--, nec pon Oluiji. colleci. 25 hai.ent: Sup r>st.... ciluisi-i apmlQiic-nclluii, iu ;..lcri..iil>iiseiliunnibiis
tif ab hoc lcinporee.rs:inc;upnxftiti (. 1., prmsentii') dividebaiiii-in dnas, (piaiiin alicr.<Abitndami.s pro
inipim tectm coiiiiniiacii, eic. Kdiliones COIH-IIIOI-IIIII se, ali.-ra pio j4i>tit<dn^ (sie eniiii ille) suh-i tipsit.
supi I-nt oi in i<•x111;cl selum iu linc pt-riodilial.t-nt: Qiie-neius l>iineU unda.tiiuni1'oinensemsiispicaiur
t)lab hoc temporeprvsenii exsiinctauupue secmccn- alinm a!. Aln nli >,qin cum S, nainre apcfitolicn1sctlis
iumticitivitlatnr, ul vtibispropiignttUiiibus in wleriuiln legauomii êssit iw llricnl", qiiir"1« a loglioiie re-
prostraiit viderr.lur. Mellnr et <0.igriii-utoi- vlsa e-l versiis L»ouis eiii-111'ain ad Eu t-liininaiiulit, aileo ut
Qmsiclli i-iiicndalioes mss. Tlinati. <>lTr. copith. Aln iidiuin i»ecC-niensein t-p srnpiim dicee IIPIe-se
anlii|iiissin ;r c.||ecl.5i> iiobi- paiiici-iinenti in pra>-.. sii. iiet: ci.milio Medi-I iiensi inierfnisse.T la >jus
sianii ins. Vinil-li.iii.ejnsilem c-ll.r.i i<>ni..ad ipinn ratio in en sitt csl, .|iiod iegmus Leunis in oim ibus
accedmit Vat. Oilnhoi!.95 el Vai. 3791 aniiq.ui-col- ilocu i enlis vocuur A''w'"ii''s. <*contra vcro li!c in ,
Jeci. 11, iu i|uibus solnni pri exstilissepcr t-rrorcin ouiiiibiis ii ss. qi|i- vitlil, el sinnliler in no-lris sub-
exstinrla se scr pliiin fii:l. Ilinc ciiindenireiiiiiiinins; srriintur Abnidiitius,At non liimiu sub-cripiione hic
ct solum ex pra:dicioYiiitlel><>ii.colli-fl. 5, propugna- Abunduniiusilicilur, veruni eiiam iu episiofe leilu,
totibus s<rips'inus pro C» quod aphd Qucsu. ediium Uliieiintd. legaloLennis,i|iii eijniSenal^recvOrinnte
fuil ptic)iia(iiH6us. rediii, ipsnQuesiiellnnontlifliienle. seiino sii; idem
c Vulpati Lei'iiiscurrims». c<>llert.21, adornei. esse ceguosciinr liic Alnindainiiis,ac qui Ahnnilius
AVitlcii' t GQnesnelli,cui, dum ordiiifin epi-co- |ii Lennis cpistilit vocatur, ei cuin Se inlorc quidcm
pnruin :ili ediiis Lconinisdiversumex sui->mss. in- aliern lcigaiuj itigilur. Cum vero hi c .i Ec.leti* ilicm.ur
stilnii, no-lri eliiiui eodi<--slavenl. r<:v-rsi a letiaiiOteXirienlal:. sicul Senalor
* |ia Cnil.Vindelion.colleci. 5, ad quem aêndunt ,Meiliol;.iii-nsis piesiyier uii.ita Aliuwliiissen Aliun-
Hiss. collcct. 11 el 21, in iitiibus legitur Br$lunm. dqniius pinvini-iicêtlinlane .si<fpiscopiisagiiiis>eu-
jVuig., Brixellensis. dus e-t. Almndii .|iii.lt:ni nilinilie Ivclrsia Comciisis
1 QuTidamedtiones, Qitiniiiius. jiunc veueraiui-. Cpn.ilio nuieui "iled.iil.ineiisieuin-
* lii edilis ante Quesn. li;ec subscriptio, Maximi cjeui iuterfuisse ilia verlia ephlole c. % osienduut,
]BUbscripiitJueiu sequitur; et discrepant sequentia : cic/nttacjuc! «orumnarrattohe,~|II~B praesentemindicant.
949 EPISTOLAXCVIlf.— ADMONITIO. 950
sirfi Curiensis, « primai Rli;pii:e, subtcripsi: Ana- A dicens bis qui dciucarnationis Dominicaesaciamcnto
Ihema tlicenshis miide incainalionis Dontiuicx sacra- impia senserunt.
~ OPTATIASUS
mento imph senseruut. Ego episcopusEcclesi» Brixiance,in
Ego P(tSC8">sius episcopus Ecclesise Gennensis, in omnia supra scripia consensieisubscripsi: Anatliema
omn a supra scripti c.msensi et-uliscripsi: Anailiema diceiis bisqui de incarnaiionis pominicie sacrameoto
dicens his qui de incarnaiiunisDoiuinieoisacramenlo inipia sensernrit,
Impia i-enserunt. Lgo d JIISTIANUS episcopus Ecclesi.-c.Vercellensis,
1094 f-80 f>AST0R episcopns Ecclesia Aslensis.in in omnia supra scripta con-ensi el suliscripsi: Ana-
omi.ia kii{>raseriptaconsensi eluuhscripsi: An~iheqia lliema tliccns his qui de incarnationis Doniinicoesa-
dlceus his qui deincaniationis Doniinic* sacramenlo cramenlo impia seuserunt.
Ego e QUNIIUSepiscopus EcclesiueAlbigaunensis,
impia senseruul.
b in niniiia supra scripla cousensi et suliscripsi: Ana-
Ego SIMPLICIJJJNUS epispnpys EcclcsiaeNovarien-
ihema diceus his qui de iucarnatioiiis Dominica)sa-
d
sis, in om»ia supra scripla conseilsi subsciipsi; cramenio impia senserunt.
Anathema dicens his qui de incaruationis DoiiiJHiCS
Egn f PR.«tTANTin- cp scopusEccirsiseBt.rgomalis,
sacraineiito impia senseiunt. B in nmnia supia scripla consensiet suh-cripsi: Ana-
Ego JOA.N.VES episcnpus Eeelesiae Cremonensi»,in thema diccns his qui de incarnatiouis Dominicsesa.
omnia supra scripta consensiet subscripsi: Analliema cramenlo impia senserunt.
* VOCPS primm Rhmtima Qnesn. indnctre ex snls lect. 21, qui cum nnnniillis vulgati* habel Justinia-
endd. leguiiuir eliim in nosiris. nui. Kiiitiilitmforle rodieem pro Justiniiini nomiue
b EcJii. SimpUcius.Ementlavimu"ex nmnibug no* aile»!ivit Fi-rrerius in libjo de episcopis Vercelien-
slri- i-nilcil>.is,i|uiliiisadtlendi suni eiiam trcs a Ques- sibns.
nello in notis meui.>rati. » Sic ediii ciim Vimlehon. collecl. 5 et cmltl. col-
~ Editi aiile
Qnesn., Octavianus.Vindebon., Obti* lect. 21 , V;ii. co!'acl. H . Quintus. Unus Tliuan,
nianus. Iu germime amem Raniperti ppiscopi Brixirn Qilitsnelli, Quimianus. alius Gantahrig., Qwnlinus.
de S. Philasirii Iranslatioiie. ul>ihujqs successores t Cod. Caniabri^. Quesn., Pristinus. In marg,
receiisentiir, Opftifinmiiiappellaiur. Concil., jPrcetiius.'
d Ita nostri veteres libri, excepto uno Vat. S46col-
ADMONITIO 1N EPI8TOLAM SEQUENTEM. ,; -
1. Qnpsnellns praesiantissimamepistolam seif relationem synodi Clialcedonensisad S. LfioneihGrsere et

Latme inler Leonis Oppra pri nns inseruii, in in cdiiimiibus Ci>n<-il,onim exhibeltir; imllo lainpu ttîceyej.
Gia-co vel Latiim iisiis est. N<>sGraecunilexium, ipii est oriuinalis, cimi dunlms mss. Venetis S. Muci l6t
rn<ei|sui'iiii8. Q ioa<lLaiiiqiii vnrn, dnpex lnijii- iilatimis l.aiina yrsio. liaiiewr. Qut sn»-Itis einii
«i .")*»">
pnaoi deilit in* prjimim vulgaia a Ciahbn, iu ca-lerat Cqnrilitiruiii ediiioips transivit. \i alia exst.tt inler-
vetnstior, t|iiip[>-i| t;c p.uln po-i ipsiim Ch dcetlo .ensc cnuciliiiiiiexaraia fuit, el ex t|iia Vigilins
ai>;iiu Con-litiil» tesliitioiiiiim allegavit. Haur. primus pditlii R.luzius. In lnlins laiitinn cotl cibus adhuc
fretatii)
invenia esi. niinirnm in l'i' isicjiti, jn Vatic.innRcgiire Suecorum, <-iin »li->v»i. l")-2>.Ilic .IIIIIMII pnsiremus
coilej,, i|ni q-ioiiQuiiifuit Vcrunensis Eccle-ia', e» prre t.nnior csi qnod quamplures Mibscriptin.es Pairuin
nolns conscrvavii, tpia*in ips>>iingitiali G ;ncn desidpranlur. Nobit sane, qui hanc versi HR-III liaud omitieiidam
credidimns, isluni cotlicemacnirnt us r-legere non inuile luil.
fi. Alter» versin ree«ii i..t- Itnsiicum ItnmanoeEeclesi.pdia<nniinihabct aneioicm. {lape cnim illc apnoia-
timiPin praelivit,qiiii-in puris Ru-iici exumplariliiis et in «jliliiinp Cr."l)|)jlegilur: Relaiiottessanctmsyiodi
ex codiceAcumitensiGrcrcoin Ltninum transluli ego ipne. El in line ipsiiit relalinnis tisec ejusdem annotalio
sul.j cilnr : Scripsi piidie kttl. Apritis, (Ma tertia,indictione xm, qua*iiitlictioin aliis pariler .niiiiotationibus
eniisiaiiler signaia, t>iad illnd leiripus lefereuda sit quo Rns|jc|is in Qrienie versa|j;ittir, convciiif cuin solo
aniio SoO,quult|iiid sil de die vel reri:i, in quihiis nrni ininiis bic qiiam alibi tlificiillaies ftccurriinl. Romani
Coiiciliornniedt' res lias annolaiiones a Ccubbo pditas siibmnvermtl, nropierra quod C3SRtistjii psse igno-
rarinti. Iii qno exriisandi simi, quippe nulluin purmn ct iiiifigrinn R isiici cpdicein, <piiejusdem Rusiici
annoiati<MiH» exhilieat, rppereruni. Ji >s cnmi, qui codieps Larinos colleciionis ClialcedonensisRoina- dili-
igenior iiuiiiisiviiiius.e« quinqwj Vaiicanis 132(, 1322, 1323, 4166 et 5'u5. quos liQinniijirdiiores pniuerunt
nnlluin piirniii R .slici inveiiiiinis.Solns aiitem Cliigiimis i>S5pnms et inieger csl, qui l.imen post
êxpenderc,RoiiianaiiiAlexandro VII pontificc indepiut lu I. )u ip.-uvern Jtusiicj versionc emenilaiida Biluz "S
jetliiiniiem
•ifti.il>usnis». Kusiici ii)>usesi, Cor|>eie<>Bi <-t Divionpnsi. Tria alia fxemplari,-)pos inlhibiiiinus, ("higianuui
Itudatum, Vat. 1525, el aniiquitsimiiiii Vcroncnsis cnpiuili siguatiiiii nuip. 5~. Hnnc iulerprel:>tmiieinuli
Giaecomagis coiixreiiiein e regioneGiitci origiialis dabimus: dcin ,'iui(|'iiiircin puin Dubspripiiiiiiibussubji-
ti.uius.
5. Ilin rero pr»n-.oiitMidmn esi ediiores Rnmanos et ex jisdem Quesiiplluminferprplaiioni Rusiiciaffixi-se
in iiiargiue nmiiiullas lecimnes et Graecoaccuratius redtli|i>s,qnaea nobjs in aijmifiiii||iiiliiis»0't iiniitieniiir;
ac praierea alias leciitiues iioiiuiimi|iiamadjecs-e.quas cu.n ex aiiiiquinri versione codicis Vaticani 132"2
stimptastlepr. hendet iuius, pi-xteriniiceudascrcdidiinus:
' salit enim ex ipsa nntiq la versionp,qnaesubjicielur,
eliei poieriml. .
4 Qimadtempushujus relatiunis, qund in omnibus et Grseciset La(inis codicibusdce.st,p.mca. Cuni ultinia
toncilii actio habiia sit kal. Novembris an. 451, liac eadem die vel paulo post baecad Leoneui relatio, anie-
quam synodi Patres duuittewniur, scripta fuii.
951 S. LEONIS MAGMKPISTOL/E. 032
EPISTOLA" XCVIII.
8A~tCTj«STtTODICHAI.CEDOIIEltSIS ADSANCTItSIMIIII PAPAM ROIUl-tjC ECCLI'IJE LEOHEM
De gestis in synodo.)
STNOPSIS. — I. Leonemsynoduslaudat vocisB. Pe'ri omnibuiconslilutuminterpretem,quem tn suit leqalit prm-
fuisse declamt. — II. De Dioscori Atexandrini lyrannide et impiis gettik. — III. Qttid circa eum actum
sit, ae de.definitionefidei.— IV. Canonisde prmrogativasedis Cuiislantiiiopolitanm edendieuusamciponil,
et confirmutionemp tit.
1088- k Sancia et magna et universalis STS>DUS, A 1087 'H °7'a- *a'<- ptyukn-xai oixovpttvtxr) avvoSo; r)
qu.<-per giatiam Deiei sanctinnem piis-imor im et xuru 6eouxaPn x~i< BiarctafjaTtuvfjXu-ttaruraivxai
amainruin Cliristi imperal iruni nosiri.runi co l.-eia ftkoy_piara>v rjixuvifixaikiaivtruvajr-Setb-a ev rn Xak-
esi in Clialcedonfinsiuniiiielnqioli provinci% Bi- xijSoviuvunrporcokttrn: BtBuvuv ircupyuj.:,ri> icyiai-
tbyniae, .sanelistjmo el beatissimo ftoiiunortiiii rura>xui uuxaptoititrotrr); 'Puuaiuv upxttrciaxoTca)
archiepiscopo LEONI. Aiovrc.
CAP.I. — Reptetumesl gaudioos noslrum,el lingua Xaj~"»T° ""rofcarjttuv, xui r) ykuaaa rtuo>v
*Eir"».>itT9ij
nostra exsuliatione(Psal. cxxv, 2). Hanc taniquam Uyukltuaio>: ' Tcw-rrjv a; otxetavfiuiv r) x*/""~Tnv~~/" 0"
propriam nobis prnpheliam graiia coaptavit, a qui- tprjTfiaviffipuoatv. olf TOTijf eOo-efietaf "SedatruSji xa-
bus c pielaiis est resiitutio conflrniata.Quid eniin Ode TopSuua.Tt yi.p Tciarea>:Ttpa;cvfpoavvnvicviirtpov;
sublimius ad laetandum? Quid agnitione Domiuica T" TrjfStarcortxn;yva>ata>;icpo; -ôostavtpatSporepov;
fesliviusd ad coronas, quam nohis nliin Salvaior ipse f)vaurcjfavuSsv* aarcnpicpa; aairnpiuvfiutvrcupiSaixt,
tradidit ad salmem, inquiens: Euntes, doceteomnet tprjtraf' TlaptvQevrt;,uu9tvaare Tcavraru Kvrj.fluTcri-
gentes, baptitantes eos in nominePatrit, et Fiiii, et tJovTtfaurouf etf TOovoptaTOUTcurpo;, xui TOUuiovi,
Spiritus sancli; docenteseosservareomnia qumcumqne xai TOUityiovirvtuuaTOf,StSatrxovTtfaurouf T»ipt~v
mandavi vobis(Matlh. xxvm, 19, 20)? Quain veltiti rcavraoau htrttkaurm vuiv. *HvauTOfuo-jrepJdputjrjv
auro textam r seriem, ex praecepto legislaioris ve- B tretptivTU jrpoo-raypiaTt TOU"efjrevou zaTayottevijvei;
nientem usque ad nos ipse servasti, v<-cisbeati Peirr r)uu; 3tetpu"ta*;af, >rao-c rn: TOU uuxapiovnerpou ytuvijf
'
omnibus constitutus inlerpres,f et 1090 eJus uJel tpuqviuf xa8to-TaiJ.evof, 1089 *"a' T''~ exeivovrtia-
beatificationem super omnesadducens. Undeet nos, TttufTOtrjratrt ttaxapea-p:6v • t~8ev xai rjuetf
£'tpj<\x6tttvof
quippe ~ui inchoalore bonorum tead ulililntemtiten- uf itpyjoytaaoi TOUxakov irpif tutpijtttavy_pnau\xivot,
tes, Ecclesiaelihis hrcreditaiem soriemque verit.tis -rtf ajtijSttafTOtfT>jfexxJtijotaf TexvotfTOV xkhpov'Sei-
osiendimns, nou singillaiim*> facieiue in ncculto uno- **aucv, o-Jxa8' tva txuaro; ~vTcupuSvaroi rr)vStSuaxa-
quoque doctiinam, sed uuospiriiu, una con-piraiione kiav jTotoutxevoc, uklotxotvujrveuuaTt,ttta s-uu7nio'axat
aiqne cuncordia confessioiiemlidei declaranles; el ouovotarfi: Tciartai rnv ouoXoyiavyvwpto-avTCf. Kat
ernmus in commmii>corona gaudii, quasi in impe- nutv iv xotviiyoptict,roi; 7TveuftaTtxotf, tif "v fluaiki-
rialilms cosnis, deliciis spiritualibtis epulames, quas xotf,Se'<Tvotf, evTputptuvTef eSitruatTtv,urttp Stara>v*truv
per tuas lineras Chrisms praeparaverat inviiatis, et ypap.piura>>v o xpitTTtjfTOtfeuwôuuevotf «juTpejTio-e xai
superccelestemsponsum inter nos cmivprsantem nos -rovCTtoupavtov vuutpioV cv nuiv hpoatSoxouutvevStacTu-
cernere pmabainus. Si enim uhi sunt duo aut ires UtvovEt yup STCOV tcf" Suo n rpti; tjnjvrjyjxrvoc ttf TO
•
congreg.iti in nomine ejus (Uatth. xvm, 20). I ibi se aurou ovoua,exet Hpijetvativ uiao>auruv jro'trrjv Trepl
fc
in medio eorum ft>reperliibnit; quaiit.m circa sa- C TrtVTaxotTtou etxotTtv ol
itpiu: Trjvotxetuo-tv eirtSttxvuTO.
cerdotes peculiaritatem potuil demonsirnre, qui et xai TraTpiSof xat Trovou Tijfetf auTOV ouoXoyiafTrjvyvu-
pmr ae el labori suaecoufessionis noiiliam pratule- crtvtrpotSrjxav;uvtru p-ev. a>;vifuknue»\uy,rjytuovevef
*
ruut? Quibtis tu quidem. sicut memhris capui, pr;e- iv TOtfTrjvtruvT»",iv sTtixovat.Trjv tuvotaveTrtSetxvuue-
terasin his <iuiltuiimtenebant ordinem benevolentiam ,vof. BatTtXeif St TrttTTo'rrpof euxoTutavth\r)pxov,uf Zo-
* fideies ad ornandum
praeferens. Imperatorcs vero pa6a6i>\T<S("Irjo-ou,-rrjfixrlnaiu;, -jtaSarrep) "Itpoutra-
* Aliaspostepist. 77. Qnaeauiem erat 98, nunc 125. 1 Grrcc, chorea; et patilo post, convivantibtupro
Scripta initio Novemh.an. 451. invilatis.
b li.lerprete Rnsiico diacmio. i Codd. Baluzii. ipse in medio.
" Kditt.res Kmnani ex Grseco: Pietas k Itt oinnes codiees hujus versionis tum nostri,
egregio eon-
ftrmnta esl opere. tum Bilmii, nec non ediiiones inte Romanain; in
d liitem ex Gr-Tco,ad choreas. qua ex Gneca et ex anii<|iiaver-ione suppletum fuit,
• KxGiaecn, ctuenam.Moxvnlgati, ex tette Christi circa qningentosvigintisacerdotes.
et prmceptolegislatorii.V>>ces vesteChristiet perpcram 1 Ex Gr.cco, tuat vicesg rebml.
insertas el a GMCOnriginali ahenas expuoximiis m V<>x fidelesdeesi in dunlnis cndd. Baluzii, et in
aueinr late nptuni cod. Vernnen.57. Nmaviih >clocu nostro Chigiano, <|iiiinle^ram edilionem Rn-iici con
B:t|.iz'its in inss. Corb. et Dtvion. legi, ex vettem, tinent. At tenilur in Veronen. 57 t-i Vat. 1323. qui
attpuv, prmcepto.Hmc orium pulal aliurum sane codice»siiol, at annoiaiiones ejus |>rc-
f~.ii-.iici
iiirailuiiiin vei ediiorum errorem, quia uon aui- "
?'_p\>avfrJ lereiinl, et in iitiiniiillis aliis qutiad ordineni discre-
inadverieriini es-e verba Gwca, quaerespondeni bis Mox i»r<» ornandunt, qtind ex codd. ei editioni-
" auro texlamteriem.
verlns, II- anie Koinauam les.ituiinus, h,i-c ei sequenies
Eaut.
Coiijuiictioiicinet adj-cimus ex nostris el Biluzii prieleniut ordinandum.
eodd. 1 E dnoliu- mss. Veii., nempe 555 et 1G4, hoc in-
« Ex Grapco: Tamquam boni duce et auclore ad sisinc sup deineniiim eruimus. Mutile in vulg.ilis,
tommunemutilitatemutentes. • o6ev,,etc.
xaSto-TKf/.ivof
* UkTque ms. Ven., tbSovkiav.
b Uttinex Grseco, quitque in abdito docentcs.
955 EPISTOLA XCVIII. 95*»
decetilissime prsesidebant, sicut Zornbahel Jesii (I A \r)u, Ttjv ev TOtfShr/uuatvoly.oSop.iuv avrxveouv irpoflu
E*dr m,2), Ecclesi», lamqtiam "eiiisaleiii, asdilica- ftouuevot.Kui ijv ttv o avTtxetptsvof o>; 9r)p e~Jwrf);
tiouem renovare eir.-a dogmala b invi anti-s. fiuvSpu;xa8*iauTovwpuoucvof,ouSsvas"x'yi XaSeiv,et
CAP.II. — Et fut-rat iitique adver-iarins lamquam UijeûTov«UT~> i-pof 6/jpavoTijf'AjteljavSpeojv irajtat 71-
besiia extra caulas apud semetipsum rugiens, ntiliim vo-jtsvof eTceppt\bs TcpoiSpa;'o; rcokkuTcporepov tipyuaue-
pr.t-vale is capeie, nisi seme ip-iim ei ad capien lum vo; Setvu.urtsxpvfitrot; Stvripot: rit tcporepu TOVTS vap
iujecissel is qui Alexandri.iorum ijumidaiii pnniifi-x ptur.uptov '
ixsivov TOV e'vecyioiff TrjffKuvo-TavTtvoujTo"Xeuf
fuii. Q;ii nitillii prius c pessima npeiatus, snpervitit 1091 Trotfiiva">).aui.«vov, TIJV 'AjTotTToXixijv irooitT-j>;o-
prioia sequemibus. Nam beainm illuminier samtos utvov rciartv. xui TOVOsotpiXiirTaTOv eTtio-xorcov Euai
Cunstniiiiiopnlis pastnrem Flaviauiim, 1092 aP"* 6iov,Tcu.pu rcuauv TijvTWVxavovuvaxoXouSiav x«8etXe*
stolicaui proferentem (idem, el d Deo ainiri-siniimi xai TO-J e'iriSuo-rxstSsiaxaTaxsxptuevov EuTu-^rj.Tat; Triff
episcopum Ensebiitin, pr.cicr onnem cano iiim con- rvpuvviSo; «UTOO <prjipotfrjStuwo-e,xai -rrjvjrapa Tijf
sei|tieniiaiii deposuii aique daiiinivii; • el liu ych.n uftwvoatornro:. * o>;rcup'avaijiourf); yuptro;, atpaips-
pro i.npietale damnaluin suue tyranuidis tlecreiis iu- Ssiaat afjiavaireSwxe• xai a>; uovtb; uTtuc;uypto; irct-
n.ixiuiu slaluit, et digmtaiem qu;t: a vestta illi ablaia rctaiivT»jau7rs),6>rjvftevupiarnv eupetpuTeiav,avsTpe-
fuerat sancti.ate (qui|i|ie ut ab eu qui liac gr.ilia eial H «jjrevr}vSe uf xxuprcov,epptp.uevnv, •
tianyocye xul TOuf
indiguus) ille resiiluil, el in sinnnia
" ,
sicut singulai-is ftev Ta irotuevojvtppovouvTaf ijTSTEfJS, T0>jfSe Xuxou;,
fcrus, in vineam irruens, t|iiain opiimam reperil airoSsSsiyuevouff Totf TrpoSaTOtf xai TrpofTOU
t>7reo-TrjtTe-
plamationein, evertit (Ps. LXXIX,14); t" ijuam vero, TotffStTcuatv. eVtxai T«xaT*aurou TOU Trjf up-rtikovrnv
quippe ut iiifriiciuosaiii, eradicalain, rursus iudmit; tpuXaxtjv irapa TOO tTUTijpof iitirtrpautuevov Tijvuaviav
et eus qiiidetn qui ea quae p.isorum sunt sapiunl efjeTSive- Xsyo/xsv S>jT»,fo->jf"trtoTijTOfxai axotvuvrjtriav
abscidit; eos vero qui lupi k deiuonsirati -unl »uuer xaTa TOUTOtrtuua T«f exxXrjrriafevouvo-TrouSaiJovTor
oves iinposuit. Et post h;cc omiiia, insuper et conlra erjteXetrjo-e Kai Seovitcl TOUTOtf uSTavorjo-ac, SiovSa/pu-
trtvaiTijtTatTOV ejri treuvotfeTrrj-vaXXsTo, *Tijv
ipsum, cui vineie custodia a Salvalurn commissa " est, e*J\eov,uj
exlemiit iiisaniam, id e-t contra tuam <|uo|ue dici- ftiv ijTtTToXriv Tiifftrilf orrtoTirjTOfStaTTTUtuv, TraTtSt toif
muKsanclitalem ; et excommunicationem meditatus rn: ukn^ti-j; Sayuuatvuv9taruutvo;- Kai eSet fiiv auTOV
est cuiitra te, qui corpus Ecilesiu: uuire le-ainas. Et euSiiffif n; imjrhv eru\t, xaTaXst-jJrat uepiSo;. 'ErretSrJ
dum de la.ibus pceuitere eutu poiius oporteret, dum Si TOUrruTi~poff Tr)vuaSijTsiav4 ejray-veXXouefla, of rrav-
deberei misericnrdiain lacryinis postulare, lamqir-m Taf c.v6p6j7rouf Oi/EttruSijvat,xai etf eirtyvruatvuknBeivg
i de faciis sobriis exsullabat, ep.stolam qiiidem ttiae ekOttv,i'pyo>ruvrnv S7r"auTtS xupurrat Tiiv tptXavdpu-
respuens saiiclitalis, ouiniuus vero dogmatibus vcri- C Triavearcvjauutv• xai * Trpof xpiatv aSeXrjicxufexa-
tatis adversans. XoOusv , o\>xuff a7roTsuvsiv Tcttpa>utvot, akX aTcoi\oyius
CJVP. III. — El quidem oporlebat eum mox inier uvr5>yj>>puv Tcpo;iarptiuv rcupexavre;.Kai rju-ôfte9a ,
illos k in quorum se ipse statuit pane , rehii.piere. 1033 xpstTTOva rpavrjvat TUVTrotziXatfauTovypx\j/u-
Qiiniiiamvero Salvatoris proiitemur nos esse di»ci- ftivtuvuirtuaeatv, tva tpatSpoifui.Spo>:TOVtruXXoyov
pulos, qui omneskominessalvos fieri vult, ' el ad co- StaWtravTSf,ev «irjSevi TrXsovexTrjSwuev U7roTOUSarava.
* 'AJ\J\'tcJTOf
tjnitioueinveritatisaccedere(1 Tim. n, -4); opere lianc tyypufoviv iaUTuTOUtruvetSoTOff ej^wvtov
in eo niisericordiam fcstiiiaviuins conlirniaie, eleum tkiyxav, T^ Tcuputrtiaetrn: xpiaeai; rui; xurnyopiutt
cura fralerua mansueiudine ad judicium vocabamus, avviQero.xai TtiffevSio-ftouf Tpetf iTr'auru yevouiva»
nou quasi teiiiantes abscindere, 1094 sea excusa- vj\fiaet;itupuaaro' Stu ruvru TotyapoOv,r]v auTOfx«8'
8 Ita omnes codices. Vulgati, Zorobabelet Jesus. i Etliti, de bonismalesobriusexsultabat. Codd. duo
>>Edili, ttnnitentes.Et erat utique. Codices secuti Baluzii et lotutein nnsiri, defeciis sobriis exsidiubut ;
sumus. uhi liatid diiliie de faclis legeudum pro defeclit. Vat.
« Sic mss. Ediiiones post Romanam, pessime ope- \3Z~i, de faciispropriis
ralus, priora tequenlibis superavil. In amerior.bus aii- k lliio cotid. Baluzii et unus nosier, ut quorum.
lem ediiionibiis, pessime operaius supervkit; priora Vetercs editiones, «1itt quorum. Vat. 1525, ex quo-
sequentibussuperuvit; ubi vox stiperum glossema est, D rum. t\ls. Veron. ut in lextu.
1 lia codice-»et editiones anliquae. Romani, el ad
qnod in textum irrepsit, ut probe aniiiudveriii Ba-
luzius. agnilionem.
<tIta veteres libri. Ediii, Deo amantissimum. 1 Ms. Ven. primus, xai ev
~ " ayioif.
Coiijmitiionem ei, qure in mss. Baluzii atque in Itii legere placuitcuiii utroque ms. Ven., consen-
Chig. nec non iu iiniiquis ediiioiiibus desideratur , liemead ;UIHI-MIII Latinu versimie, qnaehaliei, qnippe
retiuuiniiis, en i|iiod l.gittir in Veronen. el Vaticano, ul ab eo qui hac gratia erat indignus. ln vulg., twajTsp
sicm elialll in Gra-co. «va'tou.
"
f Veleies ediliones, oplimereperil planlatam. Ques- Ambo mss. Ven., T^f piv siciaroXn:,elc.
nellus i-x ediumie Kniiiana, opiimam reperit plunla- 4 Male in utrnque ms. Ven., e7t«-jr-ve">.X'ujj:voff.
Uonem,el in niaigine plantam, qiiain leCliouem ex * Mss. Ven. ambo, 7rp6fxX>jo-iv.
Codii.pr.i-luliinus. 6 S.c cniendaviiiiiisex u io|nt: in<. Ven., non re-
s Vulgaii, tjMamtiero infrucluosam. Voces quippe niie-itcLalina vcrsioue, ubi hab.-lui': llte in semetipso
ul e\ cudd. ;»iji-ciiiiiis. iusriiptttm convictioneinconsciriiliwhaben.i. in vulg.,
h Editores Rumani ex Grifico, manifesti erant. 'A)XoJTOfiv eauTtu uxparav TOOo-uvetSoTOf, elc. E
' Editi pro vixe dicimus, quam ex mss. in Ciili- regiiine autem Vi-.rltiaxpaTOv111mjrg, edil. Roin.
nius, baheut apostoticam. aunotutur, iyypuTcrin.
9B5 S. LEQNIS M<VGNI F,PISTOL/E. m
tionis * eilocum salvandi causa tribneqtes; et ora-• t%eavTOw TOtfTrlijjWftsXirâo-iv ei;iv,t»>>y,j tmjvir*i>;
iprjtpftv,
banms eum declarari vlctoreincnntra cos qui ciun ivfft fteTpiuf ''.\>aa>aa.utv., rf); TrotijiavTtxi},-
SopxsTOV
diversis accusalioniliiisinscribebant, ul fesii celehri >uxovyu.uvuo-avTef, v>xai jT«>ataxi.WU jnptxetuevof
( ln-ti i;i coneiliiim cousumnvinles, in niillo superare- «~"I^?7"C~~"0. MexpiTOUTUV rjfitvIO-TOITO Tti trruyva, xai
miir a S aana. Sed ille b in semetipsoinscriplam con- TWV xakuv r) x«p.K ~v9uf ercikawiit' xae fv tJiijKvcov
' vlctionem conscientiic habens, refutalione judicii ccvuaTctxat/cvre;, rcuauvfov xaOupov airov Trivocxouftsvtjv
'
acciisaiionfhiissuis assensit, et legilim.asad se factas ft«8'riSovrjfe7r).rjpuo-«>iteV x«i m; exptgoOv xai xaTatpu-
"
tres evncationes abjecit. Propterea ergo decretum reuetvTrjvi*-ouo-i«v Segrjtuevot,TMV ftiv exTourjv ftixptf
quod ipse contra senietipsum peccandn protulerat, e'vifio-Tsvuo-auev, TUV3i xoikuvrnv tvxuprciavsrctpeku;
hoc (prout potulmiis levigando) firinavitntis, lupuni ippt£iiaautv. 6e6f •vuf wvo ivtpy&v,xai f>* TOVa<>\-
pastnr.ill pelle~ imdanies, qua prius qiioqne iignra ioyov TU vu.ufftivttTTftpavavo-e: xa).J\ijtxofEutpnuia-i*
tantuinmodti convincebaluroliteclus. Usque ad lisec uo-trspoixfiavouoXoyitxv, T>iffTritTTeuf irap' nuCvSsija-
nohis (ristia provenieuila cessavcrunl, et bnnorum ftivnTtivopov,Tt~> iuv.ri; vvufiu Sta T«Wtwo-eeio-TaTou
gratia mnx effulsil; et unum * zizauiortimevellente-», Pxo-t>etufxai rn; ftkp%piarav PuatkiSi; tcpaariyuyt,
tnundo tritico universnm mundum cum voluptate TcuauvftevTUVi.vrtxupivw -rapajxijvxaTeuvfltrjao-a, T>iv
cornpievlmus. Et tanviuam evellendi ac plantandi B Si rnt «Xp8;iaf, uf ftknv, "ftsjtsyiavxpavvvuau,xul
pott'S'atem smneiites * incisione quidem uniiis lan- Xttpi xai yXuTTJj Tat"f1095 wavTuvîitpotf' ejTCJJij-
tummodo ingemuiinus,bonnrtiinvern nberiatcm dili- tpitratraTrp6farroSetliv.T«OT«'tmv, «7reptruvo-oiTU
genter plantavimns. Deus enim erat qui nperabaiur, rrvsuftaTiTrapovTC, xaio-uveuSoxeiv, o>; qSilfoi;, i-vvtu-
ei quaeSuo ' sponso concilium coronavit nrnaia de- XOTI, xai ftovovou-jfji
Slti x»iffTMVtTtuvTOITOTJJPIITUV opa-
-.
core viclorire Eupliemia qnre tamquam propriam ftivu trotpiaf,etp-vtio-fte"'/:. rvtupiijofttvSe, cif x«{tTspa
coufessionem , fidei dcfiniiionemsuscipiens a nobis, TtvaTijfTUVTrpa-v{t«Tuv ewTaijiaf, xxi rn; ra>vixxlrjo-ta-
Suo spnnso per piissimum imperatnrem et amiram OTtxwv 8etrft~iv Buo-T«8e'o;f evexocoipiaauiv, rttTcetauivoi
Clirisii Angiislamnblulit, nmnem quidem perinrba- xui Tijviusrepuv uytuavvnvSiS«-y-8i~tT«v «>roS'xeo-8aiTe
tionem conlrariorum sedans, veriiatis aulem confes- TauT«,xui j9s6atq0v.Te yup ex jroX"toy xpuriaav e**"of,
sionem roborans,* ut amicam,etmaniiac lingua uni- p<repiax%vrj Bluvo-TavTivou7ro">.iTuv ayitjrTOW BeoO'Ex-
versnruin decrelis 1096 I""0 demnnstraiione sub- xXrjo-ia tif TO-êtpoTO-jefv fujTpojtoXtTaj T^VStotxijtTtuv
scripl.;m. Hxc sunt quse lccnni, qui spiriiu praesens rtf Tt "AtTt«vflf • xai UovTCXijf xai epttxtxif. xai vwv
eras, et complacere lamquain fratriluis deliberasti, xaTa uuvoiJtJtMV ixv.p<y>,outHv î/fm, o<"TRtrowTOv r$
et qui pene per luornm vicariorum sapienliam vide- "pijvtuRuVTtjWTtVBUiTOîVf Tl Tf«ptX0VT~f >Oa<V> Tacfftrj-
baris a nnbis, etTccimus. I TpojTtfteo-»
C xm ewTalJMiv jrpwTaveuovric;, -?i«TOfroJVXouf
Cxf. IV. — Indicamns vero quia et k aliera qnaj- rTo).Xaxtf , TtXeuTuvTuv TUV errto-xoTroiji) , avaxujTTitv
l
daip pro rerum ipsarum ordinata quiele, ct propier GopuSouf. «VTUVrm & ""UTfjfxlnpt-
«vrjyiftovjiwTiait;
*
ecclcsiasticoritm stalnlorum deflnivinuis firmitalem, x^lv Tt x«i kuixupi, xui pjv fxxlrjo-tao-Tixijv T«5CV
scientes quia et vesira sanctltas addiscens ei prolia- o-y-y-jieovTuv. •
'OTrepovSi riv iufripip' ljj\»8ev«yti-
tura et confirmauira esl eadem. Kam nanique con- TIJTK,fttxXctrwTC~IV 'E^ffituv hixtv, icltoviixi:UftUV
suetiidiqem, qnaeex longojmi lempore perm insit, S(evo/).i;9iyTwv 'EtfeSatt-fffa.utv Sexai rr)vT«Vpv' uyio>v
'
quam habuit Conslanliunpolitanorum sancla Dtji iturepwv, TUVtv KuvcrTinrTivovir«*Uc cruvx6poto6ivTuv
EccIeMaad ordinandiiin metropoliianos pr>vinc'u- trri TOW T~jfeutrelfoufuvijuijf ra\j utyuiov acoSoaiov,
* xavovaTOV
rgm lam Asjanaj quam Poniica. I vel Thraci.e; et StaTOoûjvT*, ftiTej:T">VUJJ,iTipov fJ^cwraTOv
• Ediinres Rom. ex Grsccoin margine : Ei locum annot. 14 (Co'. 979. n.«).
u"mederemurtributntes; et eptabamusillis superiorem s ExGripcn,utomnfbtttrnnnifettqestentsubscribens,
evadere, qui tunt ditenis eriminibm aceuttibant; et Porro ex cotld. et veieribus ediiionilms rep.>siiimus
prose.|iiiiiiliir in lexm : Ut feitiva eelebiiqueImtitia subtcriptam, dum in aliis vulgaiis leêrctur subscri-
coniitium dimiitentet, in nullo superaremur a Stttana. bens.
Cotiii-uiiiiHc.iitmeiiirecepimus. > I-:dili, qlia, melius; scd versionem Rusiici ex
h Ex Graeco : In semciipo vehemmti eontcienlimIP codiribns damus.
redarguiione convictut,refuiationejudieii, elc. 1 Kx Gra>cn,ofctitiuit.
~ i Edili, et Thracite.
Vulgati ad.lnnl teu in tpeciem. E-t syoonymuni 1 Suppleviiuus fiev ex ulroque ms. Ven», quam
pra-ccdeiitiiiin, qiiod in m.-s. noii legiiur.
d lia m-s. et edtinncs anle Kt-giamParisiensem, particnla o agnovit et imerpres Latinus, qui veriit,
cum qua Qnesnelliis,xixanium. incisionequiaem. In Viifg., TIJV ixTOftrjv.
* Ita in^s. Vcinn. et Vai. Cod. C.liijr.et duo Baluzii 1 Ita scribi-ndiimaucl>>riiaie mrins<|ue nis. \en.
cum aiiliquiseditioiiiliu*.t'ndiioit«iti.Ediiionesauiein Errore " f.irle npcraruin iii vnl»., TOtruJOtoyov.
post Rnmaiiamelejanlius, sed n<>nex versione Kus- Mss.VI;II.amho, iTctqfpuyiauau;qn;<-i|uiilenivnx,
tici, inchionemqnidemuno hominelcnut eoangusiavi- si se,|iientia cousiilt-rcs.i>i-oip-rrpofa7r6Sit*;tv, melius
mut, bouarnm. tsic. sonat qiinn allera, ijTiifojtpio-ao-a.
k Abe.-tTWV
' lljcodices el cditionpsanlicjtife.Qnesnfltiis cum ali uirnqtie ms. Ven.
aliis vulâ.is, thalamo M<>x ex Grsecti, coi-oiuuitvi- ' Iu tiiatg. t-tlii. Koin. ei in uiioe mss. Ven., kuvv.
etrix F.uphemia.Ilunc locuni, qni hacleniisfuitoliscti- ' lia, majori cnm eleâiiiu s ribere platuil ex
rus, ei ex i|uo oita creditni-hisloria .pia n enarrant amliobus '
mss. Ven. Iu vulgatis , VlaBtv.
Zonar.is ahhpie postHritires Grtxci apud Uaruniiim Ms. Ven. primus, o-wv«8ooto-8evTuv xavovatrrt, etc.
ad an. 451, ntmi. 119, explicaium inven.iesepislnla ' Deesi boc loco vos xavovo;in """;(.ijuem> Vw>
l-jjli, qua: uunc priinuin in luceiH pr-situ Vid-tfbf
-937 EPISTOLAXCVIII. 958
nunc synndali derreto flrmavimus, * non tantum sedi \ xal %kTtoaro\txhv » SpoSiov, v« 7vpe-r#cmTOVKuvtjravTt-
alitiuid Coiisiantinupoliiaiite pricstanies, quantum vovT"oJ\tuflêtv, 1037 * SeuTepo»TtTtmyfisvo.v TTI-
b
nieirupolltanis urbibus qnietem cnigruam provi- jreto-ftivot,wf rfi; " urtot&ttktxn:rtuf vuiv xpurovant
deules, eoquod Ireqnenter episeopis vitam finienii- tVxTtvof, xat «Tri Ttjv "v KwvtTTavTtvevTcoJtet ixxknaiuv,
bus mullaelurba» • naseunuir, ahsque reclore clericis auv>i8wfxrjSiftevot,ito*0.axtfTavTijvfiTcki>aait%. Sta TO
ac popolis remanentibus, qui per easdem sunt civi- Stpfiovov uir«p-£ttvuftfvTrjvTWV oixeiuvityotSvtj Tcpo;ro\Jt
tates, et ecclesiasticum confiiiideniilius ordinem : yvnaiov; utruSoatv. "hrctp Toivvvupiaaftev irpof itvui-
Se Tjjf ixzXij-
qnod nec vestram laluii sanctitaiem, inaxime propter petrcvftiv 7rKtTr)f; o-uvjjuo-ewf. f3e§Kiw(7iv
E|>htsios, * unde quidam vobis saepius imporiuni •reacFTtxijf euTaifiaf,TtsvTaojffotxei« re xai fiku, xu\
fuerunl. Confirmavimusaulem et cenlnm t|iiinqua- irpof evf.oauiuvupuoStu, Trept7rTui"ao-r~at xara%ia>aov,
TOV TO7TOV
ginta sanctoruin Patrum ~, qui in Constantinopoli itytairurt xui uotxuftirtitretcursp. Oi yap Trjf
ewirjxoiTOt
congregaii suni, regulam sub pire memoriaj majore vptsripu; uytornro; tTtixovre; tjo-twTaTot
Tlieotiosio,qii«iira'cepil, poslveslram sanctissimam n«o--^«o-ivoff xat Xouxijvo-toff, xai oavv uvroi; Orofikiaru-
et apostolicam seilem, honorein habere Constmliiio- TOfTcptaSvrtpo;BovirfKTtof, Totf oiiTtuTuiruSeta-t trtpo-
pnlitanam (qna; 1098 "ecunda est ordinala), con- Spuf avTeiiTEtv e7retp«firjcr«v,jravTuf arco rn: vutripu;
fidentes qnia ' luce >lcapnd vos aposlolico radio, et B ap*j«tT~at xai TOUTO TOxaX6v icpovoiu:fiovkouevot, tva xa-
jsque ad Constautinopolitanorum Ecclesiam , con- flairepTijff7rttTTe6if, OUTOI xai rn; euTafjiafvuiv "Koyto-G^
tucle s guberiiandu parentes, hune sxpius expan- TOx«T6p6>uij.a. 'Ufteifyup Oipuirsvottrstrtri; r<% tiatSe-
detis, eoquod absqueinvidia constieveritisvesir..nim oTKTOufxai tptXo/piiTTOuff âtTtXiafixi TOUTU rjSofii-
boiiorum pnriic palioue ditarc b domesticos. Qux vouff,TJjvTSkKUTcpxv avyx~knrov, xul Tctxauv,a>;etrceiv,
ad loiiiis Tijv 4 ivoMta-Kfcev T<3V eic.'uvrn
igiinr delinivin.us interempiionem quidem fiuaiktvovauv, tvxutpov
* jrapa rf); oixovuevn:truvoSouiSeijaiojo-tv Tijf Ttftijf
eoniu-ionis, cnnlirinationein vero ccclesiastic;e ordi-
naiionis, II.TCsicut prnpria el amica, el ad decorein xai uf ix rn; an: otTtqTMTQf TKVTIJV ivupxêiauv, St'
convenienti-siina, dignare complecti, sanclissime et c3v «<i QukTtetv saTcovSuxa:.6uppn]auvrsci fxuputraftev,
beaiissime paier. Qui enim locum vesirae sanctiiulis eiSoTEftuffTravTrapaTWV Tixvuv^tvoftevovxaTopfloifia
ohiineiit sanctissimi episcopi Pa.-chasintiset Lucen- tif ToiifotxetouftivQUf Tcurepu.; uvurpixa' TC«.puxoikovutv
tios , et qui cuin eis est revereiidissimus preshyter Toivuv,Tiy.vjtrav xai Taif tratf ijjiirjyotfrtiv xpiatv, xui
Bonificius, bis ita constiiuiis vehementer resistere twtTTrep rjftetffT^ xtfoikf rr)v ev roi; xakoi; avufaiviuv
"eiita.eri.nt, procul dubin a veslra providemia in- 1099 eto-evuvojr-afiev, OUTU xai r) xqputpriToff jrataiv
Choari et hoc bouum volentcs : ut sicut iidei, sic icvuriknpo>aot T6 TcptTsav. OUTU7«p xai |~«<ri},6~ff euoreSeiff
boniE ordiiutionis voliis deputetur elfeeius. Nos C -"epajTeuSrjjovTat, oi TIJVrn; an: qtj-iOTrjTtjf, wf vouov,
cniin ' curantes lam piissimos et Cliristi amicos im- fStSata>auvrtsxpiatv, xai o KuvtTT«VTtvoujrc>j\euf Spovo;
peratores, qui supcr hoc delectantur, quam clarissi- Tijv ituotSnvairoSit;6T«t,Tratrav«jt tTjrovSriv TrpofTJJV
niuni senatum, el lotam, sicul diccre conveuit, im- Tijf eOo-eSeiaff ufttii ixTrXupwtTaff uiroOeirtv,xaXTU "|rj),(,>
peiii civiiaiem, oppnrlunum credidimus esse honoris o-vvtiijlraff iauTovuftiv irpof tjftovotav.*iva Si yvart, a>;
ejus coiilinnaiioneiiiab universali concilio celebrari, ouSevTrpofjâptv rj Ttpof «Tri^SetavTreTrotijxaftev, u)X
et velut har.ca iua sanctiiate fuerint inclioaia, eo wf QtiotxvSspvi>utvot vtvuurt. 7T«<T«V vftfvT^v Tctrtpuy
quod lovere seuiper studeas, i roboravimus, praesu- ftivtnv Tijv Suv«fttveyvupia-Kfteveif avaruatv. nus-
• Sic veieres libri. Vulgati, non tam sedi Consttm- Roina ;i editores verbiun dfl/fnitiimus collocarunt posi
linopoli aum aliquid prmstantes,quttm, elc. noineii ordinationisi veteres autem editiones uiroque
b Mss. lialuzii, congruam videnles. Yeteres edi- loco exiniient.
tiones, congruere visum est. Nustri codices cum po- ' Ex Giaeeo : Obsequenlesnon modo piksimis et
sieriorilins
" R.maui •.ulg.ilis concinmil. Chrisiianis.imis iinperaloiibus,quibtit id gralum erat,
editores eleganiiie studin leclionem Ru- veriimelium darittimo teautm el toii, ul ita dicaiuus,
siici invi-rterunt sic : Nascuuiur, clericis ac popnlis, regimurbi, opportunumcredidtmus, eic.
qui per easdemsvnt civilutes, abr.querectorereiiiunen- j Item ex Giceco : Roborare ausi sumus, scientes
libus, et ecclesiasticumordinemconfundentibus;quod quia qnidquid a filiis recte geritur, ttd proprios recurrit
nec vesirum, etc. parenles
d fcx Gra-co, quorum causa smpe molestia affeeti 1 Addimus 6po'vov, qu.tj voxcerte necessnria est, ex
fuisiit. Iiiiiicalui' autem conuoversi i de Ephesino " Utroque ms. Ven. In vulgalis «rroo-ToXtxov l:il|tiiin. ln
episcopalu inler Bassianumel Siepliauum, qua- Con- nnirg. " lamen t-dit. Rnm. iiunnialur, /. d. Qphvov.
siiiiiiiinipoliiaii* sedis pr.i-rogativaj ingeremlije, et H;ec duo verlia SeurepovTCTKyftivov liaud quitlem
canoni pro eatlem subinde etT.irinaudooccasionein nccessaria siinl; sed cum ea lcgerit interpris Lati-
detlisse videttir. In hac ver» conlroversu ame Clial- nus, utapparei ex illis vt-rbis, qute secunduest ordi-
Crtdiiit-nsfiu syuoiluui smpe sciipltim laisê ad Leo- nala, ideo et nos posnimiis, aticlniitiiiein secuii am-
nem ex huc lot:ocolliniiinis.lpsum autem pniiiiliceui bortuil ~ inss. Ven. In vulg., e'j\eivjre-reto-fiivot.
eailem in re scripsis e e>>i--ioiaiii,qu.c desitieralur, 51ss. Ven. ambo, TJJVKwvaT«vTtvoujT6.>.ewff 'Exx">>j-
cognoscimusex aci. 11 eju deui cnncilii. triav.
* Mss. Ven. aniho, Ivoftttrafiev
• kdui hie iiiserunl rtqidant, quam ex codicibus etvat Tijv, etc. llaud
SUOl.Kl>pO-llilllUS. speriiemla lectio, quani el inicipieiein Laliiiuin agito-
• Coilil.Ualnzi, lenenteapud ros. vis-e noii nlistiir»;c.nijici p.tcsi ex ejus vursiune,
s lia mnue» coiliue-. Soiiis Valicanus pro guber- tjti.c ~ liic hilicl, opporiununicredi.Amusct.se.
navdo nabtt e guberuaculo. tiliu vero, gubernundo, Ita legeiiUtimex IIISS.Ven. iimli.jbuset Latuia
illum
*"Ex spurgenU»,liunc smpius expanditis. versiune. ln iniig. quoqne edil. Roui. anuolatur,
Graeco, liitcera eharitate conjunctos. Postca TtU.po\. Lat. lil vulg., JTtpiTijf, ClC,
059 S. LEONIS MAGNIEPISTOL/E. U50
nienles, dum noverimus qui.i quidqnid reciimdinis a A Ttpav' xai TUV Tcap'r)ua>v fitSuiuaivn x«i
Tctrcpayptt»uv
filiis fit, ad paires recunit, facienles Imc proprimn truyxaTa~eo-tv.
sibi. Rogamus igiiur, ct luis decrelis nostrutn honora jiiiiicium: et sicnl n»s capiti in lionis HOO
• adjecimiis consonanliam, sic ei summilas lna filiis nuod decet adimpleat. Sic enini et pii priocipes
complacebimt, qui lamquain legem tiiae sanciiiitis judicium firinaverunt, et Constantinopoliiana sedes
suscipiet praimium, qnsemnne semper slntliuui voliis ad causam pietaii* exp'evit, et semeiipsam voliis ad
concortliam eodem zelu coiijuuxil. Ut aiitem cognoscatis ipiia uiliil b cuilibet donando per grniiain fe-
cimiis, aut per iuini-citiasadvcrs indo, « sed ut nutu giibernaii divino, omiiem vobis geslorum vim insi-
nunvimiis, ad comprobalioiiem nostrse sinceritalis, el ad eurum qu;e a nobis gesia sunt d firmiiateni et
consoiiaiitiam.
EJUSDEM F.PISTOL/E. cipe* aniem "irielesad omalum prxsidebani. sicut
Alia aniiquior versio. Zorobahel, HOl h Eccle»i;eJesum (I Esdr. m, 2),
Exemplar rclntionisarchettjpitanctmmagnmeluniversa- quematlmndumHierusalem, aetlificaiioiiemduginaluin
lis .M/iiorft,quteinChalctdonensimeirnpolicongregata renovare fcsiinautes.
est, tid sanctmntemorimpapam Leonem. —
n CAP.II. Et erat atlversarins lamquam hestia
foris a sepiis, secum fremens, neminem habens
Sancia et niagna ei iiniwrsalis synodus, qnse secun-
duni Dei gtaiiam. ei sainlioiii-iii piissimoiiim et qiiem capiat, nisi se insimi ei ad pra-tlam Alexan-
Dei amatorum principnni tollecia e»t inChalce- dnnre urbis facius olim praesnl objiceret; qui tlum
done mciroitnli '"illiyiiiueprovincue, saiiclissimo ac mulla prius mala fecisset, secundis prinra celavit.
bcatissiino LEOMI. Beaiiim enim illum et in sanciis comiuniirantlum
CAP.1. — Ileplftttm est gaudio os nostrumel lingua C' nstantinnpolitanse nrbis pastorem Flavianum apo-
noslra exsultatione (Ps. cxxv, 2), qund hanc ut pro- stolicam pra>fcreniemfidem, et Dei amatorem epi-
priam noliis graliam prophetiain aptavii , <iuibus scopuin Eusehium contra omnem catmnum dlstipli-
pielatis coiillriiiatum est vnliini. Quid enim fide ad nam depnsuit, et impieiaie coiideuinatiim Euiychen
lxtitiam superius? Quid dominica .igiiiiinne ad ex- lyrannicis decrelis suis restiiuit, et a vesira sancii-
suliationem clarius, quam ipse desnper nohisSilva- tate , uipnie ab immerilo uralia, ablaiam redtlidit
tor ad salulem tradidit dicens : Ambttluniesdoctte dignitaiem; et ut omiiino ferox singularis incum-
omnesgenles,bapiizanteseosin nominePairis, el Filii, bens vine.t, quam bonam invenit plantaiiouem ever-
el Spiritus sancti, docentes e<>ssereare omnia e qum- tit (Ps. LXXIX,14), ihfiiictuosam auteui et dereli-
eumque mandavi vobis. Qiiaui ipse laiiiquani aiueam _ ciam*iiiiroduxit, et pastoralem habeiites sapiemiam
catenulam pra-ceplo imponcniis dcduciam in uos ampuiavit, lupos auiem i maiiifestatos ovibus intro-
conservasli, vucis beaii Petri omnilius inierpres duxii. Super hasc oninia etiam conlra eum qui cu-
exislens, et illius lidei omnihus bcititinlin.iii attra- stodiam vincre a Salvatore susceperat, fumrem suum
hens. Unde et nos "ainquam principi tihi liujus boni extendil (dicimus autem de sanctitaie vestra ), et
ad ulililatem usi, verilalis filiis Ecclesire sorlem excommunicaiionemcontra eum qui corpus Eccle ias
oslendimus, non per singulos i-ingui laniqiiam in 1 aduuare fcstinavit, cogiiavii. Et cum oportuisset
secreto doclrinam lacientes, sed cominuni spiritu, eum pro his pcenitere, el debnisset lacrymis po-
uno coiisensu cl concordia fiilei confessionem co- stulare iniscricordiam , lamquam pro honesiis Ire-
gnoscemes. Et luimus in coniiiiuni exsultaiione spi- tabaiur, epistolam qnidem vestra; sanctiiaiis a«per-
ritalibus tamquam imperialibus ccenis, epnlaiioiiiluis neus, omnibus autem veritaiis d.gmaiilius resi-tens.
iu cibis quas per tuas litier.is Chrisius epulanlibus CAP.III —Et opnrlucrat quid.-m t-iim mox in hac
apparavii. Et ccslesli-mS|ionsnm inter nos cernere in qua se ipsum ordinavit parte relint|uere. Qnoniam
' videbamus epulantem. Si eiiim ubi suut duo aut aulem Salvaloris disciplinam prulitemur, qui omnes
tres congregaii in nouiine ipsius, ibi ait se esse in hominessalvosesse vnlt etvenire ad cogniiionemveri-
niedio e>ium (Uatth. xrm , 20); quantam circa tutis (I Tim. ii, 4), lianc opere in eo firmare miseri-
quingenlos viginii sacerdoies fjmiliaritatcm « mon- cnrdiam festinavimus, et in judicium Iralerne ' con-
sirahit, qui el pairiat et labori circa eum scientiam voc.iviiinis, nun tathquani resecaie leulant.s, scd
confessionis prseposuerunl, quihus ul lamquam ca- satisfactionis ei iocum ad mcd cinam pra-lientes;
put memhris prueposituseras per eos qui tuam con- et orabainus supci iorcm eum m existere variis incu-
tincnt vicem, reclum consilium demonstrans? Prin- sationibus quae adversus ipsum scriptue sunt, quate-
» F'xGraecoimpendimus; et mox, piis principibus ut in margine Baluzii, et DeumJesum

graium erit. qui, etc. 1 Val»,abjeclam.
b lta nmnes codices. Viilg., alicui donando. i Cod. Rfgin.fi, manifeslos.
~ II> CIIIIIe.lins c .<lil. Veiou. et V..I. Du > mss. k Sic ex Vut. Edit. Concil., adunire, forie lypO-
Baluzii cmii nosiro Ch>giano: Sedquippe uliiniutu. graphi enore.
* Ex Giicco, eoiifirmutionematque consensionem. 1 Cod. Reginae,convocabamus.
« Val. 15.",»*.,
qumdemandavi. m ldem cndex, insistere.
{ Ediii, liuebumur. Coilexiuiu» ex laudalu todice. * Sic ambo mss. Veu., astipulanie Lalino inler-
8 Idetn cudex, moiisirofrnt. prclc, qui vertit, eorum qttm a nobis gesta tunt. in
k lu cum «dilis habet etiam idem Vat., non vero, tantum.
vulg., xai TUVTreiTj?t>ryjviJtvuv
961 EPISTOLA XCVIII. »62
nus «clari cnm celebriiale conventum dimiilentes, A / Theodosii.qui pronuntiat post vestram sanctissimam
in niliilu a Sataua l;edereinur. Iste auiem b" inscri- et aposto!catn sedem |irimaium Conslaniinopolim
plum in se ipso consrieniire bahens lestem recusa- habere loci secundi; scieutes uuia radium aposto-
tioue jutiicii, accusauoiiibiis cunseusii, el legiiimas licii; ve-lra; sedis nimis k potentem in Con-iaiiiiuo-
circa eum tres faclas vocationes reputliavit. Ideo poliianam Ec lesiam innre snlito proiegemes saepius
ergo qiiam ipse cnntra suas culpas prolulil senien- * extendisiis. dum siue invidia consueli estis bnna
lia.o, hanc, ui possibile erai, mcdiocriter firmavi- vesira familiarihus muiuari. Qnre igitur staiuimus
nnis, pasiorali lupum pelle d nud.mles, quo pridem ad amputandam omneni confusionem,ad conDrman-
liahiiu ciniviiicebaturinilulus. Uuc tisque nobis cou- dam autem ecclesiasticnm disciplinam, h<'Cui pro-
stabat tri.-litia, H02 el siatiin bouorum graiia pria ct amica et ad oriiatum apta complecii dignare,
resplemluit; et IIIIUIHzizaniiim n-vellenlts, loium sanrtis-inie et beiiiissiii.epaler. Qni cniin Incumve-
uiiiiitlitmiri it-o puro cum * voluptaie replevimus; slrtc sanclilaiis contiiuni sanctissimi episcopi H03
el laiuquam evellendi et plantanili pnlesiatem susci- Paschasiniis el Luceiisius, et qui cmn eis esi teve-
pienies, seciionem >|uidemu.-<|iiead iiiiiun coarcta- remissimus presbyler fJoinfacius, liis ita cnnstiintis
vmius, bniiorum autem fer ilitatem dil gt-nter plan- vehementer resistere teniavei tint, procul dubin a
taviinus. Deusenun operabamr, et qu;e convetiliim B | vestra proviilentia inrhnari et lioc bonuni volentcs;
ti<alamicuro abai vt-nt-ral.ilisEtinhemii, quae sicul ut quematlmodunifidt-i,sic et nrdinis vobis iinpnle-
propriam coiifessionem lidei a nobis sust jpiens tleli- tur restiluiin. Nns autem satislacientes piissimis et
niiiouem , sun spmiso per piissiimim principem et amainribus Cbrisii principibus, qui pro hac causa
an.airiceni Dei iinpeialricein obtulit, oinm-mquidem gamlcnt, et clar s-imo senalui, el toii, -icul est di-
adrersarioriim pei lurl.ati.nem s- piens, vernatis au- cemliim , regia? urbi, conprnum esse putavimus ho-
lein ut ' amicam coiifcssionem confiriiiaus, et manui norem ejus ah umversali synndo confirinari, el lam-
el iingua oimiimii senlemiis assignans atl inanife- quam ex lua iniiium sumpserit sanctitaie, pcr hos
st:>li..iiem.Ila c sunl qua? tccniii pra-senti spiritu, et> quos fovere semper fesiinasii, confidenier firm.vi-
ul fr.iirilius favere sciemi, qui nobis in lunrum pene rous, scicnles qnia oiiine bomim quod a filiis fii, ad
COmparuitsapienlia, operali siimiis. propiius recurrit parenies. Rogamus igimr, hnnora
CAP.IV.— liinotcscmos auieni qund ei alia qnre- el luis seuteniiis nostrum judicium; et q.iematlmo-
'dani de online rerum et regularum ecclcsia-ticarum dum nos ronseiisum in bonis capiti cotitulimus, sic
constaniia: causa staiitimus, scienles el vestram san- et capui filiis t|und detei adimpleat. Sic enim ei piis-
clilaltm, si aguoverii, prnhaturam hsecet cinfiima- simi principes turabnntur, qui luae sanciitalis sicut
turam. Qui euim ante niiilia tempora mos fuit.qiu-mi C legem aflirmaverunt judicium, et Consianiiiiopoli-
tenuit Conslantinopolitana sancta Dei E>cle-ia ad lana sedcs vicissiiudinem suscipiet, qure vobis sem-
ordinanlos uieiropoliianns Asianae et P. iilicic et pcr omne sludium ad causam pielatis exhibuit, et
Thracica. diaecesis, et nunc per synodicam firmavi- zelo se ipsam conjunxii vobis ad concordiam. Ul au-
mus seritentiam, non lantum sedi Coiisianlmopnli- lcin sriaiis quia nihil graiise causa aul oflTensionis
taiiaj aliquid pra-slantes, quantum metropulitauis; elficimus, sed iiuiii diviuo 1 gubernaii, omnem vobis
quietem prnwdeiiles : propierea quii plurimis sa-pe- gcsiornm k vim iusimiavimus ad consisi.ntiam no-
morieiitilnis episcnpis , exoriuntur tiimullus, dum1 sliain <t ad et.riim qii.-ea nobis acia sunt coiifirma-
sine regiuiiue fueriut el s clerici et populi qui ini lionem el dispositi.mem.
eis sant, et ordiuem ecclesiastuum coiifundant, ET SCBSCRIFT10NES.
quotl vestram sanctitatem non latel, prseseriimcausai ANATOLIUS episcpus Cunsianiinopoliianiis. l Va-
Ephesionmi, rrtiivobis srcpe molesiiam ingesserunt. lere me iu Domiuu ora, Deoamaiiiissiine pnter.
Firinaviintis aiitem et ct-ntum i|iiinquaginta sancto- MAXIMUS cpiscopus magiisem civitaiis AntiochiiB.
ruin Patrum qui in Coiistauiinnpolim congiegati Valere ine in Doininoora, saiiclissimeet bcatissime
suni, canoitem tempuribus divac iuemoriie magni1 paier.
* Sic eiiam Vat, non clare, ut in marg. Baluzius: D cnravimus ad consislentiamnostram, et eorum qux
rx eodein cmlici*uoiavit. itobisatia *untconfirmtt.ionemet disposilionem.Editi,
b Ita Vai. R'l ,z IIS,scriptum. pro1 dirposiiioiteiit,baheh.nit deposilinnem. nactus
~ ricunationem. Lalilifii- primas tres siibsciipiimies in
h.luzins,
d Cod. Vat., denudantes. ms. olmi Joly .tio, tiiinc capiiuli Puisieusis, i|ii;c le-
~ lilem
Ct>d., voluntaie. gmiliir loin. IVCoin-ilior. pag. 1781 edii. Vencl.,
' Itlein codex, uniciini. Ex endem magis placuitt sic iu oninilin, .ilitlii : Vaire vos in Doininooro. Ba-
eonfirmans,ipi >mconfortans,ul editi prajfVrebant. luziu> h.uic si.l.im primam suhscripiionom simihier
8*"Vat., cleri. exhiliuii; in dualius auicm <e<iiienlibus.Valere me
" Mt-liorha-c I.-ctioVat. Editi, poleslalem. inUomi>iooro,min ina.gineex Val., cira. In ca-leris,
Vai.. extendentes. quas IIIIUSVaticanusci>ti>-x '«<<nos ir.nisiiiisii, ejus-
i B;iliizms, gubernanti. Meliusex Vat., gubernati. dein leciioneui secutus vulgavil, Vaere me ora. Nos
k Etliti oiiiiiluni iiim, q:iam vocem ex Vat. snp- Vaiicaiiiim in nmiiibuscoliarentem -c iueuiluin pu-
plevimus. Ililiiclocum ex liac versinne recilat Vigi- lavinius. Non difliieuuir tameii probabitius scriplun)
lius pap.i in Cninsliiuiotom. V Cuncilior. edit. Ve- fuisse, Valere vosin Dominooro.
netae, pag. 1555, h.ic leclione, qute aliam emenda-' Baluzius, urbis, ex ms. Parisiensi.
tionemsuggessil:Omuemvobisgestorumviminsinuare ^>
8G3 S. LE0NI3 MAGMEPISTOL/£. 0£|
JoveiUMSepisconus Hieromlymitanus. Valere me A URANIUS episcopns Emissts. Valere me in Dominc
*
in Doniiimora, Hanctissimect beatissime paler. era, D.-oamanlissime pater.
CYHIACUS episcopusHeracltue meiropolis subseripsl EOSEBIUS ejiiscopus Dotyliei. Valere rne in Domino
• per Deo amaniissiiuum CpiScopumLueianuni. Ut ora, Deo aniamissime paier.
supra. /£THERiusepisc<'i>us8niyrna?.ValeremeinDomiDO
1104 DIOGEHES episcopus metropolis Cyzici. Ut ofa, Deo aiiiantissiilie paler.
gupra. J~ENOBIUS episcopus. Ut supra.
PHOTIDS episcopus Tyri metropnlis. Ut supra. TBOUAS epischpiis Tiieddosiopolis. Valere me in
FLORENTIUS episeopus Sarden-siumciviiatis metro- Domino, aniiiiitissimc pater.
polis Lydias. Valere me ora, b M> au.anlissime SABASepiscopus Palti. Valere me in Domiiio,
e Deo, amantissime
pater. pater. Snbscribens per Pairicium
CoNSTANTies «piscopus metropolis Bostfte»Valere episcopum.
me ora, dmnine sanctissime et beatissime patcr. PATRICIUS episcopus Neocrcsareiie.Valere me in
THEODORBS episcopus rnetnnpolis Damasci. Valere Dominonra, Deoainantissime pnter.
me ora in Dumiuo, Deo amanlissime pater. RINUSgratia Dei tipiscopusJunnpolis. Yalere mc in
SEIEOGUS grati.i Dei episcopus metropolis Ama- B Domino ora, Deo aqianiissime pater.
si.-e, Valefi" tne in Domiito dra; Deo amaniissime EUDOXIUS episcopus poleos Chomalis. Valere me in
pater. DOminoOra, sanciissime paler.
CoN"tkNTti«ismisericnrdia Dei eplschpuS metro- NICOLAUS misericbrdia Dei episcopns Acar.isseo-
politanus Mcleienus. Valere rne in Domino ora , re- furii. Valere me in D.mino nra, amamissime pater.
rerctiiissihie paier. * Evoinus i-piscopusSaumatis. Valere me in Do-
FRANCION episcopus m")trf.f>rj*itanusPhilippoptMis. hlino ora, DeOaiiiaillissinie pnter.
Valere me in Dominoora, amanlissime pater. TRIPIION episcopus Ecclesi:e Chii. Valere me in
PERBASHUS episeepus Ahiiochia Pisidorum me* Domiiio ora, Deo amantissime paler.
tropolis. Valere ih Domino ora, Deo amantissime PAULUS episcopus sanctissimse Dci Ecclesia; Phi
paier. liomclei. Valere me in Dominonra, domine pater.
LticiXNtj»episcopus Byzae. Valerfc me in Domino TUEOCTISTUS episcopusTyrai. Valereme in Duniino
ora, Deo amamissime pater. ora, saiictis-.iniepater.
GRECORICS episcopns Adrianopolis. Valere ora OLVMPIIIS episcopus Sozopolilansesanciissimre Dei
Deo amantissimc patcr, Ecclcsiic. Valere me ora, Deo sanclissmie paler.
TftEbDORitus episcopus Cyri. Valere me in Domino C JOANNES humilis episcopus civitaiis Barbileoium.
ora, domine, Deuamanlissime pater. Valere me ora, Deo amamissime paier.
MELETIUS episcopus Larissse, vices agens beatis- VALERIUS episcnpus civiiatis Lao.liciae Phinicae.
simi episcopi domni Apamiie Syria?, subscripsi. Va- Valere me in Domino ora, Deoamantissime paier.
lere bra, sanctissime paler. ~
BASILIUS episcnpns civitatis Nacholiie. Valere me
ACAOIUS miseiicordia Dei epischpus civitatis Ar- in Dominoora, Deo amantissime pater.
lliiac.Vaiere me In DominOora, Deo ainantissime NIIEepiscopus civiiatis. Valere me in Dominoora,
pater. Deo amaniissime paler.
JOANNES episcopus GermnniciiS.YalerC me in Do- URANIUS episcopus civiiatis tbororum. Valere me
mino ora, Deo anialitissime pater. in Dominoora, Deoamantissime pater.
a JOSEPHUS episcoptts tliopolis. Valere hle in Do- MANASSES cpiscopus Thcodosiopolis magnrc Arme-
niino ora, Deo amantissime et sancli-sime paier. nirc. Valere me ora in Doiuino, Deo amaniissima
CALOGEUUS episcopus ClaUdiopo.is.Valere me ora, pater.
Deo iiuiantissime paler. El Subscripsi per Euphro- AURELIUS episcopus.Ora pro nobis, paier beatissime.
synum diaconem. 1106 1'ESTITUTIANUS episcopus. Ora pro nobis,
*
HERACLIUS misericordia Dei episcopus Comano- ** sancie ac venerabilis papa.
rum. Valere me in Domino ora, Deo amaiitissime AMACIUS episcopus civitiitis Sotorum. Valere me in
pater. Doiniuo ora, De • amantissime pater.
1105 'f"1» episcoptiBEdessen* metropolis. Va- MELETIUS episcopusLarissiB.Valere me in Domino
lere me in Dotnino dra, Deoamantissime paier. ora, Deo amantissimc patcr.
SofBROMius episcopus CoiisiaiiiiniE.Valere nae in FONTEUNUS episcopus S;igalassi. Valere me in Do-
Dominoora, Deo amnntissime pater. raino ora, Deo amantissime pater.
~ Ha
codeXVat. Pei~per~minediiis, pro Deoaman- Chalcedonensi leguntur, corrigendum esset, .4rit7j-a-
tissimoepiscopoLutiaiio. ls eiiiin Cyriaci sui melro- ihim. '
poiit.u vice huc loCo subscripsii, posiea vero suo no- B iluzius, Joseph; dein vero nmittit el sanctissime.
niine. Coilict-mVal. semper seqiiimur.
b Vnlgati, lion autem codex, sahctissimeet beatis- e Baluzins inseruil oru. De.stin codioe.
sime pater. * Lci;cidum, Evollius epitcopusZeuyinbtis,ut no-
~ Ita codex. Baltifcios, Afiahim. Ex allis antem tavil Baluzius.
eJuMJtHU ejiiscoui suuscripuotiibus, ouuj iu concilio
DfjS fePlSTOLAjfclX. yfj"!
~ *C\X.
THEODORCS misericordia Dei episcoplis AntilelliA A 1109 EHsf('LA
< F.PSC0P0RUM GALLO-
f ytin-. Valere me ih Doininuora, Deoamanlit-sime SVNODICA RAMNNII ALIORtjNQUE
RUHADS LF.nNEM PAPAM ".
(>ater. — I. Tarditatemsunmin fescfibentloexcu-
MELIPBTONGUS miscricordia Dci episcopnstlelicpo- STNOPSIS. — II. Umnes in Gallvi Leoiiis epi/tolam tid
sant.
lis. Valcre mein Doininooia, Deoamanlissimepaier. Fivionum, «' fideilymbe.umrecipisie. •*- Iil. jfti
THALASSIUS epi.-copuscivitais Parii. Valere ir.ein eu fidiiib.isci iiifiilelibusarcanuniincurnalionismy-
Domino, Deoamamissime paier. slerinmretigi. — IV. Nuntiisex Urienlealluis sea
tcribendo ad imperalornn abilinuisse.— V. Leonem
ALEXANDER cpiscopus civiiaiis SeleuciaePisidiie. ponlificema Deo dalum etse Ecclesimgralulantur.
Valere u.c iu Dumiiio ura, Deuamanilssime pater.
Limeiiorum.Valereme in Do- Dnminovere sancto, mcriloin C.lirisinbi-nti-simo,t;t
MUSIANUS cpiscupus hnnore venet-ainlopapce LEONI, { RA-
apnsiolico
uiino, Deo ani.niti-siiiiep.itcr. VEN.NIUS, RutTiccs. \ENERIUS.6<ONSTANTIANUS,
a FLORENTIUS b
MAM.MIS,ARMKNTARIUS. FLORUS, SABINUS,' VALE-
episcopnsLesbiierex li.... et litte-
RIANUS,1'.ONST<>NT us,i NECTARIUS. MAXIMUS, ASCLE-
ris. Valerenic ora Deo amaiilissimepaier. PIUS.iitiu MAMNUS, lu-us, I.NGF.MJUS, JUSTUS,
EPIPIIANIUS episcopus civitatis Midai. Valere me VALERIUS, SlPKRtENTOR, CUIVYSAPUIUS.1'ONTEIUS,
IDAT.US, .4-.THER US k KusTA-
I.ULAL:US,
ora, Deo amantissiniepater. PETRONIUS, I HILARUS,
I UGENIUS,
CTRUSepiscopus civitaiis Siniandi. Valere mc in jo F Tnu , FRATEHSUS. VICTURUS,
GERONTIUS. » I ROCULEIANUS,JU-
VEnus, ANANDOS,
Domiiioorn, sanciissimepater. LIANUS.liELI.ADIUS, ARNENTARIUS, HoNORATUS,
UYNAN-
PANCRATIUS episcopus" Lybiadis. Valereme in Do- 0 EPARCIIH s, ANEMIUS, DTNANIUS, MAXIMINUS,
mino ora, sanctissimep.iler. TIUSCl 1'ALLADIUS.
POLTCBRONIUS episcopusAntipairidis.Valere mein CAP.I. — Perlata ad nos P epistola beatiiutlinis
Doininoora, Deo amaniissime paier. vestrre, qtiam ad (Jiienem pro catliolicx lidei asser-
CTRIACUS epi-cnpus civitatis Trognadorum sub- lioue misistis, oplassemus sialim aposlnlatui veslro
scripsi per presbyierum meum Chrysippum.Valere pro lam iminenso 1108 niuncre gratiarum actio-
me in Dominoora, sanclissimepaier. nem referre; nisi uobis difliciillatem,gua in uiiiim
EUNOMIUS episcopu<Nicomediaemctropolis.Valerei celeriier non potuimusconvenire, vel spatia, quilius
ine ora, sanctissiine pater. a n.'bisq dispalati siimus, longa lerrarum, vel aura-
ANASTASIUS episcnpus Nicrers metropolis. Valere! rum, <gu;r> in regioniliusnoslris prreter consuciudi-
nieora, s.nictissiiuepalcr. nem fuit, intemperies atiulisset. Dei ergn apostolatus
SEBASTIANUS episcopus civitalis Berissue.Valerei vester iiostrceveniam tarditati, quae non tle otio aut
me in Domino,Deoamantissimupaier. dissimulaiione, sed de ceita necfssitate desccndit;
JOMNUS episcopussanciissimseDei Ecclesirebebel- -C
( qux-quca nobis, elsi celeritatis graliam alisiulit, ex-
lorum. Valereme ora, amantissime pater. sultandi lamen maieriam aufcrre m>npotuit.
Similiieret reliqui onine- cpiscopisubscripserunt. CAP.II.—Exsuliavimus iiaque Chiisto propilio
Explicit reiatio sanclte synodi Chalcedonensisad( lectis lieaiitudinisvestnclitleris, et omniinslruclione
~
papam Leonttn. patefacia, omnes intra Galliascon-tiiutos exsultare
moxfecimus: dolenles pariter pro his vobiscum,qui
« Hanc snbscriptionema Bnlnzioomissamex ms. ct siibjecia;subscriptionesconcinunt, qiMC primo loco

suppleviinns.IIic Flurenliiis in aliis snlistriplionibus S Valetianiimt-xhibtnl, deinde Vaterium.Apij.lQues-
Chalcednnensisdioiliir episcnpus Leubitenedi. nt-lliimtliverso deiude Vule-
b Cod. Vat., Libandi.Balu>.iusex aliis uubscriplio- rianus legiiur. ordme, prmio Valeritis,
Iiibus
~Al.ejusdemepiscnpi rmen l:i".il. i Qnitlam inferioris noltc cod'ces, Neslorius. Alii
post epist. 7tj. Qiia-aiiicmerat 99, nunc 126. mclitis, "* Nectarius, ut in cpist. 102.
Scripla circa liecemb. an. 451. Ita Q tcsn. et no>iri cudd. colleci. S et 21. In
d Est in mss. <olleci. 5, 11, 12. 22, 23 el 24. Cum n Vai. cnlleci. U, Eusta>>ius. \n alio Vat. colleci. 24,
S. Leu huic syin.ilftc re-poiuleaitlie 27 Januaiii anuii jBnsfisiiis. Srinoiiiltis, Eustachiu/.. Vulgali Leonis,
feipieniisepist. 102, circa Deccmliremannicurreuiiss Etuycliius,atl tpios accedit Kalisp. in epist. 102.
li:t-csynndicaexaralt credi polcsl,el pttitial.iliusaulee l VtiigatiLconisaiiieQucsii. imii Vat. colfcl. 11.
epistnlam se.|iientemdiitamthe 18 De>emliris. n el cum aliis t|iiaiii<>r
coilicibus<"pilol;<:Id2, HUarius.
c Mss. collt-cl.5, aliii|iie inde piolecti addmitloco 0 t» m proiuliauus iuVndd.collect. H ei 24.
synopsis: Fidei ejus, quamad Oriememdirexit, lau- 11VuitiaiiLeonis an e Qnesu., Hypartius Sirmnn-
demdicenium. dus in uiargiiu', Eimlius. Co.l. Itaiisp. iu cpist. 102,
' Vide n<>t.1 Questi. Apartius. Aniiquu.sThuaiieus, Ebartius.
s Que nelius, Comtantinus.Praplulimusleriinnem n ° Ms-.coliuct. 11 el 24 ac Sirmundusin marginc,
Rain.tiidi, quippe quam nosti-r Vintlelon. cullert. 5 Ir.zanlius.
et alius Tlinaii. Quesn. appmlianl; eum prueseitim n P lipisuila f>7,cui resciibtint.
eidein leciionisnflr.igelurtod. Rjii-jp. in rcspoiisiunc B 1 |I-.Ipleraqiie etliiionesciimno-lro Vindebnn.col-
Leonis epsi. 102.
""Duoniss leci. 5. Cucltiictlices cu u Sirniondndistmrati.Post
Timan., Armaiurus.Coiltl. colleci. 111 pauca. pni flitiarum, in ms. V:U.c ll>:ci,"ti.,aqua-
et2l, Armtitartts.Trecopitli., Armaihurius.Rsiisp. ruin, auod qiiil»u.-d,<iu magis placcbit. Vide uut. 2
•
iu pi-i 102, Armm>rius. Qtic-ii.
' Sic nor-iiic.nlii ac pireserlim rolleriinni- fj ciim
i r Vi.lc noi. 5 Qiitsuelli. Panlo posl Ko6i»mtm pro
Siiiiiniiilocl editis anto Qucsu. Episiula Lcunis 1U2 i vobscutiiiu cndcinVai. colk-ci.24.
tt~7 S. LE0NI8 HAGNIEPISTOL/E.
calholicre fidei lumine dereliclo, errorum lenebras A redundat quod prava persnasio participrs t;
inciderunt. Quae apostolatus vestri scripia, " ita ut invenit aut invenlos ainisit. " Respiciat itaqne, :,."-
symboliim fldei, quisquis redempiionis sacramenta mns, conservando aposiolatum vestrum, niiserir.nrs
non negligit, tabulis cordis asciibil, el tenaci, quo DominusEcclesiamsuam toto orbe d fTiisam;vobit
ad ct.nUmdendo-ha-reticorum errores paraiior sit, enim ila invigilanlihus, d hi qui cur?m anima- suaj
memona3commendavii. Muliiiiaque in ea gaudentes gerunt, sollicitioresin iide redduntur, ethi qui i aulo
pariter et exsiiltani.es, recognoveruni lidei suaesen- desides sunt, lanlo ad solliciludiiiem accenduutur
sum, et ila se seinper ex traditione paterna (enuisse, exemp'o.
ut vesier apnsiolatus expnsuit, jure latainur. Nnn- CAP.V. — Quod nos ante oculossemper habcnles,
nulli solliciiiores facii, beatiiudinis vestraeadmoni- 1 non desinemiisDominoac Deoimstio graiias agere
tione percepia modis,omnibus se gratnlaulur instru- et pariter supplic.iie, gralnl.inlesqund taiiiresancti-
ctos, daiamque sibi oceasionemgaudent, qua libere lalis, iania?fidei, laiitirque docirinx apostolit-a;sedi,
ac liduciaiiier, sufiVagatnectiam apostolicaesedis iiinlertligionisnosira., propitioChrisio, fons ei origo
auciorilate, eloquantur, el asseral unusquisquequod maiiavii, anlislilem dederii; pelentes eiiam utdatum
credit. concessiimquemuiiiis poniiftciivestri, longissimaad
CAP.III. — Quis aulem aposiolaiui vesiro pro hoc R x.iilicalioni-m Eccle-iarum siiarum a-taie cusiodiat.
tauto nuiiiere. b quo IIOIIsolum Gallias, sed totum Nns antem etsi impares meriiis, pari lamen lide, si
mundiim, velul (|iiiluisdampreliosissimisg>>mmisor- quid (qnod absii) contra Ecclesiamcaiholicam profa-
navii, dignas astimct gralias possepersolvi? Doctri- na infeslatione tentetur, parati sumus, conloriante
nre po-l Deum vesirae dehet ~ lidelis, ut cnnstaiiter Donuno,cnm beatitudine vesira pn>veritaie fitlei
teneat qund credebat; dcbei etiam infldelis,uta per- 1110 animas nosiras ponere, el vitam hanc auciori
fldia SIMI,agnila veiilate, discedat, H09 el aP°- salutis iiusirseetlargitnri aeternilaiis impemiere. Et
siolicae insinuiioni-,luce pcifusus, enoiis sui t.ne- alia mar.u:Ora prome, dominemeriio beatissime, et
bras derelinquat, m gisque sequatur et credai, qund apostolico h moie veneranile papa.
per os vestiiim UMIIIIIUS nuster Jesus Cln-istusde 1 BUSTICUS episcopusaposlnlatumvestrum in Do-
Sjcrami-nio ii.carnaiionissuae doret, qiiain id leneat minu vt-neranssaluto, et ut digneris pro me orare,
quod diabolus buniaiia:saluiis et veritaiis inimicus supplexrngo.
d insiillat. VENERIU- te duminiimin Chrisio memn, reveren-
CAP.IV. — Oplassemus eiiam ad lilium vestrnm, dissime, saluto; el utdigneiis pru me orare, supplex
gloriosissiinuiii ac fitlelissimiim principem, super rogo.
eaindemcausain lilteias dare, quibus congratiilaniesIC k COSSTANTIANDS episcopus bealiludinem vestram
fldei ipsiu-, humiliialis quoqnenostrsesollicinidinem, salulo.
qua vus in Christo sei|uimur, |ir. deremus, nisi ad uos HAXIHUS episcopus bcalitudinem vcstram saluto.
de Orientalilmspaitibus e nuntio perlato, lieri hoc ARHENTARiusepiscopusbeiititudinemvestramsaluto.
minimenecessarium puiasseimis. Meritis auiem apn- I-LORU-.-piscopusbeal.iudinemvestram in Domino
stnlatusvestii pius D 'minuspracstiiitut ha-resimjam vein-raiissaliro, et ut «res pro me plurimumqnaeso.
diu ncculie niiiiilam vesuis lemporibus pioderel. SABINUS episcopusbealiiudini ve.-ira:me repr.t-sen-
Ad laudein euiin sollicitmlinisvesine pi-rlinct quod to, <t orationem apostolaius vestri nosiri memorem
inaloruin error latere non potuit; * ad gloriam fldei quaeso.
•Cndd. collect. 21 delenl ita. Mnx atcripsit pro gebanlnr; in mss. autem collect. 11 sola prima Ru-
ascribite>t in Vat. collcct. 24 nec non in cdius anie siici stihscriplio. Inlcgiae iiivenimitiirin mss. colle-
Quesn. cli-iiis 5. ei iriiiiiiin ediias fin-iiiiila Sinnondo ex
b Idetiicodex etedili anieQnesn., quodnonsotum. cod. NicolaTFaliri, <iuim Thu iieam biblji.llifcam
c Vulgati inserunt quisque. Dclevimusex ommbus naiisivit. Mirumesl ou.iiii SIIIIM lipuonem Ran-ni.ii,
noslri» coild. al,|iie S rinonlo. qui lanii-n primus in liluln in»criliiiur.At a>lItaven-
*•>Trescodd. Quesn. et quinqtienostri, stillat. D niuiii pcrinere vidtntur iila, quaealia manu Itu-ici
• Nuntium iiileiligmit db miitaia rermn facie post stibst-ripiioui pra-mititiniur: Ora pro me, bumine.,
Thendnsiimoriem,et tle susccpiajam iu t<»t». Onenie llardunms vero lianc noiaii. nem sutiscriplimnhus
Leoiiis episiula; ac propierca ad novuiiiiinp riiti.rt-m aflixit • Siibicriptionesintrgrm. ul lunt in ms. otim
scribere, oii vivente Theodosio Leo posiulavcrai ex Tliuaneo, nunc Colb^rtino,Rareunius episcoput Are-
annoi.7(Co" »87, ti.b)inep.67, necessariiimamplius lalensis, Venerius Narbonentis, MaximnsRegiensis,
non" piit.tiini. Aliqui codices carent voce, partibus. etc. Al i.iisiicus e-l Naiboiiensis, Vene.ius autem
Aiitiqua-edilimies, nostris. Massi!ie..-is.Anie Maxia um pnnentltiserai Con fau-
s Iia duo codiccs Qiiesn. et Ires nnslri melioris tianus. Prxlerra iiomina civitaiiim in edilis non le-
notif. Alii, Adgloriosmfideimdificationem,velcumu- guniur, licet h.n subscriptionesa Sirmondo e codice
lum. oliin Tliuaueo sumptae lueiiiit. Ijjsas ergo sib-cri-
•" Vos itaque respiciat conservandoapostolalumve- piiotns, ut in codice exin-imebaiiiur, Hardiiinusea
strum misericort Deus, et Ecclesiam, elc., in mss. noiaiione non exhtbiiii. In codne i|iiidem Vindebo-
colleet. 21. Cod. Vindebon.collect. 5, Respiciatita nensi colleci. 5, quem Tuu<ne<> planesim lem depre-
eonservando,etc. hendimus, subscripiionesvulgatissimiles sunl, nec
* Vindebon.collect. 5, nondesinimus. Ravenuii nomen iliiilemlegiiur.
i In antiquis ediiiombus el in codd. collect. 12, k Vul,:aii,Constantinns.Correximusex Viudebon,
31 «t24, irespriores subscriptiouestantuuiinodole- Conrerannoi. 4 (.Col.965,n. ->'.
f.59 EPISTOLA G. 970
VAL~~MJU~US episcopus beatitudinem vestram sa- j\ A Ego FRATERNUS episcopus coronam vesiram vene-
luto. rans saluto.
NECTARIUS episcoposbeatitudinem vestram salulo. Ego ANANDUS episcopus apostolatum veslrum
CONSTANTICS episcopus bealitudinem vestram sa- venerans saluto.
luto. Ego GERONTIUS episcopus coronam vestram vene-
MAIIMUS episcopus apostolatum veslrum saluto. rans salulo.
Ego ASCLEPIUS episcopus apostolatum vestrumi Ego PROCULEIANUS episcopus coronam vestraui
venerans in Dominoplurimum saluto. venerans saluto.
Ego MAXINUS episcopus aoostolatum veslrum sa- Ego DTNAMIUS episcopus coronam vestram vene-
luto. rans saluto.
'
Ego URSUS episcepus bealitudinem vestram saluto. Ego JULIANUS episcopus aposiolalum vestruin
INGENUUS episcopusaposlolalum veslrum venerans; venerans saluto.
saluto. Ego ARME.NTARIUS episcopus coronam vestram ve«
JUSTUS episcopus coronam vestram venerans sa- nerans saluto.
iulo. Ego HONORATUS episcopus coronam veslram
VALERIUS episcopus apostolatum vesirum saluto. B venerans saluto.
Ego SUPERVENTOR episcopus coronam vestram ve- i- EPARCHIUS episcopus apostolalum vestrum vene-
nerans saluto. rans saluto.
1111 YERUS episcopus apostolatum vestrum re-!- Ego EUSTATHIUS episcopus aposlolatum veslrum
vereuter saluto. venerans saluto.
HELLADIUS episcopus sanctitatem tuam in Domino o 1112 Eg° MAXIHUSepiscopus aposlolatum
saluto. vestrum venerans salulo.
JETBERIUS episcopus sanctitatem tuam in Domino o Ego YNANTIUS corouam vestram venerans saluto.
saluto. EPISTOLA « C.
EULALIUS episcopns sanctitatem tuam in Domino 0 b NARCIANI IHPERATORIS ADLEONEM PAPAM.
saluio. STNOPSIS. — I. De fide apud Chalcedonemrobdrata el
ANEHIUS episcopus sanctitatem tuam in Domino iO pace Ecclesimrestiluta gralulatur. — II. Fidem
saluto. juxla litteras S. Leonisa synodoesse expositam.—.
111.Petit ut sedi CP. secunduslocusjuxia statuta
CHRTSAPHIUS episcopus sanctitatem tuam in Domi-'- secundmet quurlmsynodi tribualur. — IV. Per Lu-
no saluio. cianum et Basilium consensumejus super eodem
PETRONIUS episcopus sanclitatem veslram in Do- i- C( negoliopostulat.
Victores VALENTINIANUS et MARCIANUS, inclyti trium-
mino saluto, et ul pro me orare dignemini, qUxso. phaiores, semper Augusti, sancto patri merito ve-
Ego FONTEIUS episcopus apostolatum vestrum re-
i- nerabili LEONIepiscopo ".
verenter saluto, etrogo utmeimeminisse dignemini. i. CAP.I. — Divina humanaque scripta consenliunt
VDATIUS episcopusapostolatum vestrum in Domino IO Divinilaiemin primisesse venerandam, et ibiomni-
saluto. potentem Deumesse propitium, ubi coliiur rite reli-
HILJVRUSepiscopus apostolatum vestrum plurima la gio. Id ergo quod quaerebamusinvenimus, et effe-
in Cliristoveneratione salulo. clum vota nostra meruerunt. lnvenit religionis fldem
ICTCRUS episcopusapostolatum vestrum venerans ns religiosus affectus; nec dubium est Deo auciorc dc-
saluto. flnitum quod de majestate quterebalur. Explnsa igi-
EUGENIUS episcopus beatitudinem luam saluto. lur contentione atque discordia quam livur fldei ini
PALLADIUS episcopusapostolatumvestrum venerans ns micus objecerat, Deumomnes una mente cognoscunt.
saluto. Jam non incusamus d perfidos, nec sumus ingrali.
* Alias post 77. Qus autem erat 100, nunc 127. 7. D] quod Graecustextus, quem subjiciemus, est nonnul-
Scripta 18 Decemb.an. '51. libi quibusdam commatibus auctior, caretaulem illis,
b Hanc epistolam edidit Holstenius in colleclione ne et atia manu; ac proplerea textus Latinus ex Graeco
Romaua ex ms. Barberino 5386 collecl. 16 Thessa- a- reddims dici nequit. Num vero Latine et Graecescri-
lonicensis, cum quo eamdem relegimus. Lalinus hu- u- pta fuerit ha?c epistola, uti nnn tam Latine tjuam
jns epislolaetexius originalisvidelur Tillemontioart. rt. Graecescripta fuisse videtur memorata Anatolii epi-
135, in LeonisViia. Verba quidem anle finem et alia lia slola 132, aliis dijudicandum relinquimus. Comitia-
manu sequentem salutationis formulamipsa impera- a- tuin quidem discrimen Grsecumquoque lextuni ori-
loris manu aduitam videmur innuere. lianc auiem :m ginalem insinuare videlur.Marcianum sane ulriusque
formulamLatine expressam fuisse ex eo colligi po- o- liiiguaeperiium, nolum e-t ex concilio Chalcedonensi
test, quod non iia dicatur scripta Graece,ut in eadein :in act. 6, in qua Latiue et Grauceallocutus traditur.
Thessalouicensi collectiune afftrmattir de subscri- ri- i In codice Barb. et apud Holsteniumhaccaddun-
ptione Anatolii subjecia epislolae 132; nam de hac iac tur, quaasynopsisvicem gerunt: Ut speraverilEccle-
iegiiur: Et subscripiio litteris Grmcis.Si vero impe- ie- sia Conslantinopolitanasecundamsedem fieri debere,
ratoris salutatio in origiiiali Laline exarata fuil, idem
sm quod non esl concessum.
de ipsa epistola censendum est. Ipsa etiam Latina na d Voces, perfidos,nec sumus, quaeHolstenio exci-
syntaxissaiis congrua, ab usitata ejus temporis in- n- derunt, et sensui necessarioesunt, ex eodem codice
terpretandi raiioue, quae in aliis ducumentis Latine ne supplevimus.
reddilis detegitur, plurimum abest. Adde tandein »m 31
PATROL.LIV.
.074 S. LEONIS MAGNIEPlgTOL^. \ 972
Religionis inimici praestiterurilnobis ut Dejim stjjdio-.A ^yix cjntum'ju"Mu^jp^^^
sius qtixreremiis, 1113 manifestius, iiiyeniremus. 93jQj[|& Jionoje W"
•«^.Theodî^ôje
Hajus eienim lumen videlur, quod post teuebras^ful- bilis Ecclesise Constanijnopolitanaestatuerunt, et quas
serit; dulcior est sitientibus polus, fessis otiiim. La~- "«QCt» -«a, W$0 .-"eâjeni^rfi, sfc-u-j-ûni,
tetur igitur sanclimonia tua victoria fidei^cujus^lau-
rea omnipolenti Christo referenda est' qui de perfldis Constantinopol^paj urbis^
egit triumphum. Atque ideo ipsi interessp sapct» neat locum; quooiam et eadem sjlerjdiîssjmaj,civi-
synodo feslinavimus, quamvis nos in aliis locis ex- tas junior Roma nuncupatur: dignetur sanctitas.tua
peditiones ei necessitates publicae detinerent. ., eliam huic parli propniuriadhibere consensum,
CAP.II. — Itaque oninia pro votis atque oralione quamvis reverentissinji êpiscoju, qui tuae:treIjgionii
religionis tuas, qute fidei conveniunt, auctore Deo vicem agenles ad sanctam synodum convenerunt,
sunt ordinata. Totius orbis, qui sub imnerio nostro contradixerint. Vehementer enim prohibebant de
est, reverendissimis episcopis Clialcedonem convo- hac veneraoili Ecclesia a synodo aliquid ordinari..
•calis, tractatu habito, post multa certamina vera fi- CAP.IV. — -Speramus C"''i *1 - *autem i"-"*concordaiiiibus
*~i**""quod
•***« - "-"*'""'
=trV*'
des obtinuit, et juxta lilteras sanctitalis tuse universi loto orbe sacerdotibus, ea qu* reipublica;,Romanae
assenserunt exposiiioni prout veritas posiulavit. Nec B proderunt, divinus favor prsestare cfignabitur. Qua
dubitamus hujus rei gratulationem nobis et sancti- de re per Lucianum virum religiosum episcppum, et
tati tuae esse communem, pariterque laeiari quos pa- Basilium diaconum tiariim porlitores pmnia vere in-
riter manifesium est optasse veritatem, Superest ut sinuari oportere censuimus. Et petimus ut ea.quas
-universis pro catholica fide el vcritate compositis et sancta synodus staluit, eiiam refigio lua in perpe-
pace Ecclesiis restituta, votis omnibus in perniciemi tuum :. • praacipiat .... observari.
. rj.i,,-.. - Ei--.-..
alia manu : Divinilaste
—.. >..,,•-?»"":
hostium sanctilas tna divinam provocet majestatem;; servet per multos annos, sancte ac religiosissimePa->
quod te et ante litleras nostras facere cerlissi- ter. Data decimo qujnto kalendas. Januarias, -Gon-
mum e~t,»_.. ..>.-..> .-.., •<• - staniinbpoli, D. N. Marciano PP. Aug., et quifuerit
CAP.1(1.— Quoniam vero et hoc siatutum est utt ,„.;.,..{. nominalus, .» consulibus.
::,., ... ,,>,< 5 ftJWSpEM EPISTOL/E.
,,,» *: .»'.0. ..,».»." Gractim-exemplw-cumnovaiulerpreia-ione,^ " -,....„,,*,
• ' Marciani ad 'E7rttTT0*i.>' TOUeutrsrjsrj-TtiTOu
1116 'Eyistpla yiissimi ntiperatoris 1115 fluajiiaieJlSjxf-
walissttiiumarchiepiscopumRommLeonem. XtCCVOV TCpbt TOV ' //tJtj/.aptl>JTr>:TOVKt5-^lE7rtrj-X0jT0V 'PritjUj;
A'OVT«. ' '
VietOresVALENTII~IANUS et MARCIANUS gloriosi, t«ium- NtJtrrT«' 'OvutXtviietiiuivb: xui JAufxtuvo;, iv3o*-ot,rpo-
'plraiorfek Aiigusti, 'sanctissimo et vere venerabili Tf*u&%M{m*<ymatotp
~ r^titytiararai xu'tal.niia>;atTcru
palri archiepiscopo LEONI. ,p Tturptupyri ttffiaxoTria AsovTt.
i ••».< m--;-a6 i,.>:n..(i'' • txH-i.--.- .'-
— PJ!i%e>jium~~)~~quei^t"erije£Oiêntwn" At Stitaiitai oni~ptairtvoi TO("stoi
.,.§& h 'ypatjntt8-Ufttf.tuvoOtTi
jîy^nAtitt^.ip pymi^s^,adora-"diM»j ibJque omni- tv TCpinot;stvui Tcpoaxvvnrov , xuxeiT6V~ 7rtxvTozpaTopt>
]>»~~rOtejiiet^fr^pni,!f->se<pj^ 6sov stvat tXetu,OTCOU ~pijo-jtsusT«i op8a>;n Tciari:.
TOUTOU * XuiETTlTUÔtisV
^deg., t|Jo<isigitqr,,qn,od,gu^rfi TOtVUV, 07r6(3 {"lJTOUfiSV, tVpOUtV
1«ecft'i,j'""ft'"{"inqs.trM.jpsreejbBi»,. Ip.yeiJJ.i.finMn.religio- w/j.STspats evxut;' svpe yup rn; 6pnaxei»;rnv iciartv r)
dubium.est tDei Tttarr)8ta"strtf, xai ovSevctptfiSokov * so-Tt
vp^,fi>Q>-n, fl(jIî)-(jL~"eciuj},Ket^)ullqm avvepyeiuTOU
;,au^'o esse ^fi^tum,lflppd4eliBW**>~potentja quae- 8sou T6TU7rGtr'at, 07r£p7T6p'rn; avrav Svvuuem;£t~»j-
,^l,njr,vEixpuJsa <^nipjt ^mp^ctjpje^.nq^îîMir- •re?TO.-'Ex§s>~"toi/j,jivji<; TOtvuv 7rao-«ftpAovstxiat; >tai<StX,o-
.^.quawipviiAiK 4»i»An W&wmwti> i>mmt-m' votaf, nvrtvu o fluaxuvo:Suiuaivrn Ttiartt 6 eSeSlnr.et,
iriesuna mente cognoscunt. Caelerumnon accusamus TOV '©s6v7ravTSf' t3tavotaytvwo-xouat. AOOTOV OUxu-cn-
infideles, quin et gratiam^habemps:{•eli^nis ;i/j'j~Qi- i jfopttyijvtfv TWV avK,sm,Mk\ujrJu^xutw ofoXoyoufjvev TOI;
1p,|s,;,pr,i>esi1iterun'1e»n'm.npbis]ul Deum,sJ,udior>;iiiv»ime rn; Bpuaxtia: ex^poi:'^7t-ajp;so--j>;ov ytip r)ptiv}OTCOI; TOV
: qujereremus . mauiiesteque»,cognosceremus. Majus 0s6v.,t7<TjluS«t6TJ^t>-.| £1 SjT^JttUJtEV.
j'>3T0'tT^p6^,.,>J>t^V6p>~>i;
eniin lumen esse vidctur post tenebras apparens: . -tfetSov-v<ji:p,tjjj^<;,si^|~ipx^"-T6>/»:£Tji BW,,ffjjeTiKV..<j>jat~
dulcis est sitientibus potus, fessis oiium. Lacietnr yj\uXUffS6TITOtfJllJ/MfftV * Q TTOTOsT, TOt?XEXftUXOO-lV >]
;.<" • '? ••' - • .- ••< •
* t-..».-.> ..>»,;• ..... i «>j itfi>-!|.8ttH».'u.,l !)<>-.;n:>ji>;;'•
i> * V"Ocem*'di»oitem iidjecimus ex eodeni codice et D 67rttTxa7Rj>« Videiiapist.ejusdemjMarisiftnkjllO.•<x:-
jjrdittoneHohtettii1.' fn Grirco autem : • - textu
•- habetur,
' . '.Addidimus.<^»%e\ quod>ateriUia:\Blg>>iiait>>ctori-
thbWtti'r we»it7fi(BTheodssib". - tate cod. Vai. Consonat et textus Laiinus, qui habet
• !"'>«ac'epi-Hbla''anno i68S'.ab Andrea Arnoldo rttfl.., . »•,, >j»:j>»-,»jl>; ''•>-tj'.'n|, > ic t-rjj:'JtLrt-J.
//» iBi'syflti>~gmitte "i^laniTsitiedita -fuit ex cod. Baroc- *-iMs. .Vai.^nûjJtivMjCseteriwarleâij^
ctoitlirt BodteiarnambiMioihccam et
^rahslijto,' dein ..., ,*Ita.-,cod.VJjit.In, vulg. non satis bene, aufiSaôv
i v^^jisnBllo^siiicijndix!ridtliorrt iirsertii. Griscii,m,tex- STtitjÛV(p^6"t>^1«t>St..||i<.-,i |t-.n.-i.II)(>.lllJeJ»-i<;i. W:U.'.'.-'.
• tum relegimus et emendaviitrusex coif. Vat^Gîieco "iMjVyai-W^gs^x^.Legei^
;' i*4S»" LatiMmîttiierpTelatiijTieTnfArnoldiQiiesneUus: ".ûpple ex textu Latino anliquo, et lege m"
">reetisi4"j>-"«js' »ibinsignes,'emendatioTres' Grieci textus StaVMorii.,. »,„., j, ;»'t|;n •i8ri.5i..lW ifcijijrai
citw
novam" interpretationem afferendam crtfdidimiis.' ,1Jlajns. Val. atque ita in textu Latino. Abcsl Uri
Ita et ms. VatrSed, ut monuit etiam Arnoldus, a vulgatis.
pro Tturfiiupxvintax&Tcip legendum forte «urpi itpx1'
«nj$ EHSTOLA C. 974
igitur sanctilas tua super victoria r>ll»18 âei> cu- ';J\.«.pr/w.- XaepsTtu roivvv
" r).an-uytotavvnerci rrj vixrjTrjf
jus corona omnipotenti Christo referenda; hic enim .'Ut>li7 fiareta; ouTtvof6 tTTSyavOsT Ttu Tcuvroxpitropt
dedit contra itiftdeles victoriam. El ideo nos ipsi XpvaripuvuQereo;'OUTO; '
yap SeStuxe xaTtiTGVurci-
adesse sancUesynodo festinavimus, quamquam nos tTTtavvixrjv xat SiA.rovrofiuii; uvroi mupuysviaûtrn
in aliis locis et expeditiones et publicse necessitates '•cVvta truvtjStu 3 u7r«rjj"<ri«»v, tt xae4rt<<yu&:'ifv akWoi;TO-
tieiirierent. jtbt;'exarpureiut're xaiSnp-ttaiut-^petat tfST'fxov.'Tot-
CAP.II. —Ergo omnia secundum vota sanctitaiis •yapouva7ravTaX«T'evxu: rn: af); uyta>avvn:,ulrtvt'
luae,(fax Wei cOnsOTiaiit, definita siJnt, totius orbis, rn Tciarecavufaivoât,1'Te^ruTrtaTat.^HitvTor-rou-^tltjTfiw
qiii sub riOstroimperio est, piissimis episcopis Chal- TOU OVTOI;VTCO rfivfiuerepuv, Puat\iiav'r&vrtvj\aSsararo>v
cedone convocatis, el deliberatione habita, post niul- SjTtirxojTijJV 6Vrn /a^xrjSovituv rruyxjiJi"ivraiv, xui axeu-
tas contentiones vera fldes oblinuit, etjuxta litteras uuro; yevouivov,ftSTtiTroWa;ftkovttxia:r) «XijSijr; TTI-
sanctilatis lure omnes assenserunt expositioui, sicut trwf xureaxe, *ui xuru ruypup.<uurtz,rn: af); «fytojtruvijf;
veritas postulavit; nihilqueambigimushujusreigra- Travre;truvijvetrav T~iexHatt, xafltiiTij ulnOituitrcfirnae'
"
tiam nobis et sanctitati luse cnmmunem esse, et ex xui ouSeva/j:yt§«j\j\o>v.6v TOUTOU TOO Ttpuyuaro:Tijv
sequolrctari quos palam est ocqualistudio amare vc- Xuptv ipXvxui r\y trij ayitatTuvij xotvijv:€tv«i,xat irr'
riiatem. Superest ut omnibus juxta catliolicam fi- B to-ijfxatpetv, outTTivaf -fKvep&v eartv iuoioi; 61ipnaQui
dem et veiilatem compositis, et pace Ecclesiis resti- TtjvuknQstuv.Aet7retOTrtutr TravTtuv ' xaTa TijvxaSoittxirjv
tuta, votis omnium in perniciem hoslium sanctitas 7rto-Ttv xat Tijv aXijDetav O-UVTESSVTWV, xal ^tpijvrjf;Ta?f
tua divinam provocet potentiam : <juod te et ante "xxXijtTtaif aitoSoSeioijtT, avuTtitaui;tvx**: ti; UTcafketuv
nostras litieras facere in conlesso est. TWV r) ar) tjtyttutruvu
7roj\e/j.tt»jv TMV 6stav TcpotTXKjVeiTrjTat
CAP.HI. — jQuoniamvero et lioc constitutum e&t, SuvstfMV trexat 7rpo,Twvr)ptexepo>v * Trotstjo>uo\i-
07rep-
ut ea qu;e a ceutiim quinquiginta episcopis subtdiva» .yniut. 'ErrsiSijSe XKS.TOOTO T6TU7roJT«u, tutTTe Tti 7tapti
memorix MajoreThendosio honoris-gratia ergave- Ttavpv tTCtaxoTto>v irti TOOrn; Qtiu; >\i<\ea>: 9 TOOav«-
nerabilem Constantinnpolitanain Ecclesiam sta-tuta Tspou6eoSoo-iou rn: rip-n: ivexa xf); o-eTTTMf exxjWiat;
sunt, quseque nunc a sancta synodo de eadem re ;Ttuv xtuvtTTavTivouTroJVtTiiiiv . TUTTtufievTa, xai axtva . vuv
sunt sancita, firma -serventur, videlicel ut, post apo- •v7rorf); uyiu; avviSavrctphrov auToOTcpityuttro;T6TU«
stolicam sedera Cnnsianliiiepnlitanus staiim episco- jr<uT«t<, iSsvfatafvkaxSfPui,SnkaSr),"tva uerit riv «JTO>TTO-
pus secundum habeat locum,.,~^120 quoniamsplen- Itxovflpovovo TiifKoJvtTTavTevou7roj\tTt~>v euSetufe7ritrxo-
didissima urbs juuior Rmiia appellatur, djgnetur rroi-SeuTepov ,0 s-ôt JH19 Torrov,. STcetSnTteptfuvea-
sanctilas tnaeliam huic pnrli assensum prseliere; li- Tt-tTi} Tcikt; veoirepu"PtuftjjTtpotxyoptvtrat *' xara!;ttuo-et
cei reverendissimi episcopi,.qui locotuie in Deo cha- iC n trrj ayttue-uvvj xat TOUTOJ Tt~i, ptepettruvatvetTat- ei "xatot
rilaiisad snnctamsynodum convenerunt, contradixe- euXaSio-TaTot en;io-xOTrot ti; roTcov-ri):an: 6sofikeiu:iv
rinl: veiiemeniissiineenim prohibebant de eadem rf) ityiu:avviSa>aweWBivre;icvreiTcovafoSporara, yip.
venerabili Ecclesiarquidquam in synodo decerni. ixofkvovntpi Tnr«UTJisr attcrfi: exxknaia.;. rvTcaAnvut TJ
Speramus aulem quod coitsentieniibus totius orbis kv T>5 avviSai.'YXirVCfipJSV Se o>:o-UtvtrjxuvouvTtuv TWVTOU
sacerdutibus, qute Romanisrebusulilia sunt, divina •jravToff xoerftoutepeoivrit roi; pmuaixoi;rcpfcyuuat-kv-
providentia prsestare dignabitur. Quapropter per atrekoijvrur) Otiu rcpovotuTcapaaxtivxaTatft&icee. Aea
LucianumDei amantissitnumepiscopum et Basilium ^SrjSttiJ\ouxt«vou TOO"eoyeêtrfaTou iTfetrxtJTrou,xatfâtre-
diaconumut omnia vobis signiflcarenturdecrevimus, j\stouTOUSeaxovou TravTavutvyva>piaBf)vai Btarcieuutv,
rogamusqueutquajasaucta syriOdoconstitut» sunt, ' xui>«"toOjtevTOC 'Trapa rf); iuyio:<tJiivoSou. TUfrojtJtivTi»
etianrtua in DeUm pietas in pferpetuum obServari evaxae r!tnrjsvaiSeutti: ri Scmtxi; lcapafvkux^frvui
praecipiai. Divina te providentia servet multis tem- Tcpaaru<\\ri. 'H QeiaJTSrrpovoeatpu*tjirTOt. Tcokkoi;.,
-^povots'
-
poribos, sanclissimeet Dei amantissime pater. ">ata tJcjrttuTaTS xae:8w>>H>erTTtJtTe-7iraTep,r 'BSti~>i-irpo5exK7tie'vTB
arite drem decimimiquintum kalend.' Jannar: Con- ' xkXavSwv "tRvouypitu'' iV,Kr>jVrTTaVTevou7rofJ\eeUjTtxTeiaftbC
stantinopoli, consulatu domini nostri Marcianisem- •SetTTroTou rjf/.wvMapxtavoOTOUaewviou.^tyTOutTTOu,.?.!»:)
per Augusti, -et ejus qui fuerit nuntiatus. ^ TOO
*) Srj^tuflrjeroftsvo-j.
1 Ita etiam ms. Vat., sed legendumi; Ttvor. ~

~ " Itaetms. Vai., sedlegendum forte, ipuabui.
Ita legimus -cumms. Vat. Malein vulgatis, rrapa Supplemus xaTii ex ms. Vat.,. quse praepositio
rtuvurciaraiv. male abest a vulgatis.
' Ila et ms. Vat., sed 8 Supplendum liic ex veteri textu Latino, et le-
legendum fntiixOnpsv:qued
non admontiisse Arnoldum, neque post euni Ques- . Jjjendum,iiueripovypapiptitrtav..
nellum, miramur. ' Veiant iiic tibi leciionemexhibet ms. Vaiicanus.
4 Itamanifestems.Vat. Malein v"ulgai"s, rervfcât; Corruple in vulgatis, TOU• cujus vocis e re«
tiojvr*pou/,
quarnquam in margine anriotatum fuerit; Leg.j TS- gione '" Inin margine annotalum tuit: Forlc, 7rpoT6pou.
TU7rt»iTai. vulg., e'xrj.
* Ita perspicue cod. Vat. In 11
vulg., ypituuaro;; in Forte, xaTaijttuo-i).
piarjiiiie annotatum fuit: Fortc, rcpuyuuro;.
»75 S. LBONIS MAGNIEPISTOL/*. 979
EPISTOLA «•Cl.
b JVNATOVH EPISCOPI COMSTANTIHOPOLIS ADS. LEONEU ARCBIEPISCOPCH ROHJE.
Nunc primumex ms. Vaticanoedila.
STNOPSIS.— I. Leoniszeluscontra hmreticosquos prostravit. De aclis ChalcedoneRomam allatis. — II. Legati
AnatoliicumaliisaclisRomammissi.DedamnalioneDioscori. — III. De epislolaLeonis recepta ab ommbut,
tt de definilionefidei edita in synodoChalcedonensi.— IV. De aliis gestis Chalcedoneinibuspost defiiitionem
fidei, prunum quoad—eanones, dein quoad particularescausas ecclesiaslicas.Tandemde privilegioEcclesiot
Conslantinopoliianm. V. Contradiciiolegalorum Leonis huic privilegio.Confirmatioejus petitur.
1122 Sanclissimo et beaiissimo patri et commi- A 1121 T£ ayetuTartu,xae uuxupto>ruro> icurpi, xal
nisiro arcliiepiscopo antiquaeRomaeLEONI,ANA- avXketravpya} upxtSTctaxirco) rf); rcpeaSvrepu;'Pa>un?
TOLiosin Dominosalutem. AeovTe ev
'AvaTO»\eofKupiuxaipetv.
CAP.I. — Vestrre sanciitalis zelus-erga pietatem, ' Tijf ftev ujxSTepafayttatruvrjf0 Trepi-rrrjvevaeSetut
et sollicitudo rectse(ideiomnium salvatori Deo chara ^nko;, xul 7)Txeplrn; opBf);Tciarea>;ra>vTcuvroiv trtu-
et grata, digna facta est oranium admiratione. Mos Trjpt ©et~> ftkt) re xul upiaxovaa ppovTtfu\iu Tcuvrit;
'
enim vobis est, qui ita magni estis, in recte factis yeyove"auftaTOf."Eflofyitp uftevTouf OUTM usyukovs
assurgere, et probationem Cbristi Ecclesiarum in euSoxtfteev, xal SoxifteovTWV TOU Xpeo-ToO 'ExxXrjo-ewv Ttiff
vestris laudibus ponere. TJnde non despexit vestra auTtuv7toeeetT>"ae <77rouSaf. "Oflsvou 7rapteeSev 1)ufttliv
sanctilas veram fidem profanis suflbssam insuttibus ; otreoTrjf Trjvaj\ij6q7TttmvjSe>~rj*'.aif
uTtopuTTOfievrjv opftatf,
sed exsecrans malos operarios, armis implacabilibus iikku jSSejlXuIfafitfvri Toiif xuxov; spyitra;, TW07rj\tuTrjf
"
contra pravilatem vehementer illos prostravit. Quo- pttaOTCoimptu; tvrivoi; TouTOufxaTeTprutrev. 'ETreeTot-
niam igitur piissimi etChristocharissimi nostri impe- vuvxai oi euo-etSeo-TaToe, x«efikixptarot riftwvj~at7i>\eif
ralores, optimumpietatis zelum prseseferentes, om- aptarot rf); evasSsiu;vTCupxavret Tratravp'i<~av
""rjXtuTKt,
nemradicemamarampullulaniemrescinderesolliciti, Tcutpiu;avatfvovacctfpovriaavre; exrepeiv,tva p.r)Sta
ne ab ipsa polluantur (cum adhocmnximead regnum txvrnipttavBmat (Stitrovro ickeovetf f3ao-e">\eiKV7rpoa->;~EV-
c
evecli sint, ut fldeiPalrum, cum H24 s,|i> tyran- re;' 1123 oTrtaf-rupavvouftevrj T^ 7rio-TetTUViraTriptuv
nide est, auxilium ferant) ex omni fere loco qui sub B tiftuvwtTtv) ix Tcuav:ax^Sovrn; utp'rjj\ituTOut;©ewtepou-
sole est sacerdotes colligi jusserunt, ut hi communi pyov; eSea-jTttrav awux^vat, evaouTOtxotvijxpitretijie-
sententia confirmantes beatorum et venerabilium fiaeturravTes TIJVuuxupiaivxae aoeSrjfttuv Tcarspoiv iciartv,
Patrum fldem, et consonam illis tuaesanctitatis epi- xui rnvavufovovTauTrjirrjr; trrjfayttJTUTOf e'jTeerTOj\rjv.7ra
stolam.omnem innovationem dissipentperegrinorum travxaevoTOftiavTuv rn;evaeStiu;
"Ttreeo-axTtuvtro-jieiTftaTtuv
sopbismatum, qusepietatis sensum isedit. Etquoniam Tt>fpivnuu xuruSXuTtrovaav urcoaxtSaxaiai,xul eStt
oportebat omnia dnecessarioad notiliamtuaesanctita- aicocvraei; yvS>amrfi; af); a-vtorriTOf aveve^SrjvatTti
tisreferri.quae consecuta sunt, mittentes hincelectos TcupuxokovQnaavra uvuyxuit»;• txiroarOikovre: uvriBt,
Dei amanlissimum fratrem et coepiscopum nostrum xur STCtkoyfrti TOV 6toft/\earurovitSikfiv,xul avvtTciaxoTeov
Lucianum, et religiosissimum diaconum Basiiium, rjfttuv' Aouxtavov, TOVT6 eulaSetTTaTOV Staxovov("aert-
scribimus etiam • rursus isla significantes,quodjam Xeeov ypufouevxai ocvBt;, ruvru SrjjtoOvTef, tufrjSrjftev0
quidemDei amanlissimusfrater et coepiscopus nosier 6eofikearuro;aSelyofxat truveTritTxo7rof rjfttuvAouxtavof*
' Lucentiussimul cumpiissimo presbylero vestro Bo- «fta Ttji fleotTeSetrraTio *
TcpeaSvrepo>rjfttuvBovtyaTio»
* Qua~aulem erat 101, nunc 128. Scripta eodem f In Grrecoquidem Aouxtav6fLucianus legitur. At
temporie qiib praecedens. cum ipsi jiingalur presbyierBnnifacius,qui simulcum
t> Hanc epislolam nunc primum proferimus ex Va- concilii gestis discesscrat, palam est legendum esse
ticanoGraeco1<155,inquoetiani prascedeiitesMarcianiC Lucenlius, qui mia cum Bonifacio apostolica. sedis
litteras Graecasinvenimus. Cum utra;t|ue de eadem legaiione functus Romam repeiiit. Idem confirmant
re agant, et per eosdem legatosLuciauum episcopum evidcntius sequentia , ubi post ipsos hic nominatos,
ac Basilium diaconum fuerint iraiismissse, eodem qui charias concilii detulerant, aliaecharla; eiiam per
tempnre quo superior haec quoque epistola ab Aua- noslrosmiitendasdicuniur. Hincenim colligitur iptos
tolio scripta cognoscitur. Hincetiamsicut antecedenti fuisse Occidentalesdisiinclos a nostris; nostri autem
episiolse MarcianiLeo respondit epist. 104, dala die intelligunturLucianus atquein Basilius Cnnslantinopuli
22 Maii, ita huic Anatolii eodem die responsum de- Romam directi, qui pariter antecedenti epistola a
dit epist. 106. Marcianomemoranlur. ln ipsis ergo Occidentalibus
* Nimirum uti eral Dioscoro pradominante, cum non solus Bonifaciusinlelligendus est, sed etiam Lu-
Marcianiisad imperium t-.vectusfuit. centius. Neque moveat qimd P;ischa-inus omitiatur,
d Observa uecessilatem refereudi ad apostolicam qui tamen primus inter Iegaios Rimianresedis exsii-
sedem; undeiterum paulo post, qumdebentnecessario tit. Namsicut S.Len Paschasinumad cnuciliummisit
ad,*vestramcognitionemvenire. non cx Urbe, ut B.milacium, sed ex Sicilia, ut mdi-
Aliamigiiur epistnlam Auatoliusad Leonemscri- catur epist. 89, 91, et pnrcipue 94, ila Analolius
pserat, cuni Lucentius ei Bonifacius post concilium idcirco forlassis memorat solmnmodoLuceniium et
remigraverant: quaetainen <-ssepolest ipsa epist. 98 Bonifacium, quodhi tanlumRoiiiani prolecluriesseul,
totius coucilii numine ad Leonem missa, cui qtiidem Paschasinus auiem in Siciliam reversurus demigra-
Anatolitis primo loco sub.-cnpt-it, ul ex antiqua ver- verit. (juis porro fuerit Marcianusdiaconus, qui cuin
sione liquel. At paulo post lianc epist. 98 mi a con- TVhis legatisOccidentalibusdiscessit, inopia monumeti-
cilio scriptam allegat. Hinc porro colligitur eosdem lorum ignoramns.
Luceniium etBonifaciumante hoc lempus discessisse '
~ Forte, TotfourtufteyaXotf.
cum actis et relatione ejusdem synodi, ac proinde * Forte, xariarpotat».
paulo posl kalendas Bovembris, cura posirema con> ' Leg., Aouxtvrtov.
cilii aciio habita fuii. Leg»,v^ttviv.
»77 EPISTOLA Cl. - 978
nifacio et Marciano rengiosissirao diacono, patenli- \ avv Mapxeavwt" euXaSetj-TaTt» Seaxovtu fuvtpov; XaP'
bus chartis quae continent ea quae in ceciimenicasy- rut Tceptixavru;rit iv T>~ayiu, xae o"xoui»t6Vtx~i avviScp
nodo gesta sunt, acceptis ex hac urbe discessit. Tcercpuypsva kuSo>v ruvrn; T«f /BatjAeuoutTjjf elJeSrjftiitTg
7r6).ewf.
CA». H. — Quoniam vero post ipsos par erat ut 'E7ret5rj5e ft6T'exe'voufTrpeTrov rjv TOUfu7ro/ieJ\etftft'-
~
reliquse chartae,quae debent necessario ad vesiram vouf xat ee'f yva>aivrj/twv«vayxaituf tkOeivOftikovru: • Sta TO
cognitionem venire, etiam per nostros homines mit- X"i~~"t~> Kai St nuerepoivavSpwva7rotTTa"Wjvai
terentur, eo quod specialiter quaedam a nobis acta iStxwfnuiv TceicpuxBui Ttva, TOUTOU jcaptve7rt»\el;«ftevot
sunt, ea de causa 1126 eligentes virum pietate et uvSpuMaeSeiure, 1125 ~"aâvveatt, xul Tij TrepiTrjv
intelligeniia et simplicitate in lide abundantissima Tciartvur.tputirnrt TrXouTOuvTa TOV fivrjftoveufleVra 6eoae-
prardiiuui memoralumreligiosissimumepiscopumcum Searurov irciaxoTcov, uuu r& Tcpoeipnuivtp Staxovwetf
supradicto diacono ad vestram magnam Romam le- T'V vutrspuv utyiarnv Twftrjve|a7r6(TT6iXaftev tva Tti
gavimus, ut cum alia quidem per litleras , alia vero ftevStriTWV jj-apTwv,T« Se St'e«UTwv rrayri TroerjrjKVTEf
per se ipsns manifesta (ecerint, convenienli vobisque airoxpio-etuf icpoafopairt, xui vuiv Tcpsrcovan: xo-tpovrt;
digno responso, ad nos cum gaudiorevertantur.ee- Tcpi;rjftaf e7ravi"-.~wrrtv,avuftvoOvTBf fteTti7ravTwvTrjv
lebrantcs cum oranibus dilectionem et benignitatem, ityuTCnv, xai TJJV TijvrjuvrjOrj
tptJVxpporjuvrjv 7reptTOV Trjf
qua uti consuevit patern.e veslrse sollicitudo beatitu- f~ao-i">euourj-r)fTauTrjfTcikta>;"povov,TVJTraTptxijxrjSe-
dinis erga sedem hujus urbis regiae. Quo pacto vero ftoviaTrjf vutrspu; uuxupiirnro;' 6VwfUSV yitpr) uyiu,
sancla etuniversalis synodus scrutatadiligenter exor- ]J xai oixouftevexrj truvoSof epsuvrjrjarjaTMVye-vevrjftivrjv
tam tempestatem conira communem pacem inveneril t~«j\ijv xaT« Tijfxotvrjfeiprjvrjfsvps TOV airtov, Atoo-xopov
auctorem, Dioscorum dico, qui Alexandrinorum fuit yrjftt, TOV Tijf "A".e!"avSpiwv ytyoviru rcpa>nvirciaxoTcov.
olim episcopus,et sacerdotio excidit, ea quaea sancto xat aTreTefteTrif iepwrjuvrjf,Tti rcupu Trjf uyiu; XKC
et cecumenico concilio dislincte b scripta fuerunt, otxouftevexrjf truvoSouItTcroutpiartpovypvfivru SijJtar.
significant. Oporlebat enim, oporlebat tolli de medio "ESeeyup, tStt ihlupBnvui TOV 7tovrjpov ex fterrou,TOV xui
improbum, qui et replevit totiim orbemtempestalibus Tctzauv rr)v oixovuevnv-êt/jtwvof xai *"a<\rjf e/jt7rj\rjo-avT«.
et procellis. Yerum his quidem optime constitulis 'AXk' sm ntv TOUTOtf v.txko>;SdfjarTt, xat Trjv UfteTepav
etiara veslram sanctitatem conlidimus esse c asscn- aytoTrjTatcSTctiautBu ' TtSetrflatSia Trjve/jtyuTov ftttro-
suram propter innalum vesirum odium contra pravi- Trovrjpiavurj.r~>v- eTretSj'Se fteTa TOV67r" exeiveuTU7T0V
talem. e-^pvjv(Sto ftaXttTTa rjTrouSateof6 euo-eSrjfj3atrtJ\eufTrjv
"
CAP.III. — Quoniam vero post judicium de illo ayiav rruvtiSov rjSpotrjsv),ETrtTOVr r); opBn; rjft~>v7rirTTetuf
* opus erat (quem in flnem diligentissime pius im- "Vo-vov 3 TraVTtuf iruve"\~ecvTijvStavoeav.fteT« Trpotreu-^rjf,
perator sanctam synodum congregavit) ut in reclre xai Saxputuvavurcupovan:nuivr£>Tcvevuurt,xui avu-
vestrre fidei sensumomnium conveniret inlelligenlia, Tcpurrovan:StuTtuvaUTo'9ev a7roo-T«j\e'vTtuv •eoytJ\etTTaT(UV
cum oratione et lacrymis, astante nobis in spiritu et Q tzvSptuv rf); af); oatirnro;' e/ovTef uTrepatT7rit"ouo-av TJJV
cooperante per isibinc missos Dco charissimos viros ctyttuTaTrjv, x«txa"\"vitTTrjvEuyrjfttavTrjvftapTupar ~> aoirn-
tua sanciitate, Iiabeotes protectricem sanciissimam pia TOUTW eauTOUf arravTeffteTaTratrrjftT/o^rjfSeSoJxa-
et speciosissimam Eupliemiam maiiyrem, salutari uevTcpuyuurt,xuiH27*~"at~'~uv~'~~TOOxaepoO7raVT«f
" huic
operi nos ipsos omnes reliquis depositis curis TOUftTuvei<\eyftevouf «yewTKTOUf eTreo-xoVouf tTuftywvov
dedidimus; et cum lempus postularet" ut 1128 om~ opovtclsvtyxeiv Tcpb;aafnvttuv,xuirpuvoritrnvxaTtiXrjipev
nes congregati sauctissimi episcopi concordem de- -rijf etf TOVBuptovrjftwv Irjo-ouvXptariv oudkoyiu;6
finitionemederent ad explicationem, el clariorem in- AerjTroTrjf 0e6f euperjxofievof, xat Toefftri ""rjToOo-ev eft-
• iftyavtSoftevofSi xai T0?fftrj IjrepwTWtrtv
teiligentiam confessionis in Dominumnostrum Jesum <j>«vt*"6/j:evof
Chrisium ; Dominus Deus inventiis, et non quaeren- auTOV. Eexai TtvefTIJV itpynv SiatpAovetxetv eTre-jêiprj-
libus apparens, apparens autem etiam non interro- o-av,aveSetiJev oftwfTrjveauTOuaWflstav,xal tuxovoftrjtre
* Ha?chartae qumdam a nobis specialiler acia con- difficultatesejusmodi dissolverentur, sicque i» reclum
tinere traduniur. Sub finem vero epistolaead Lennem vestrm fidei sensum omnium conveniretintelligentia.
missa dicitur delinilio pro sede Conslaniinnpolitana, Adverte praeterea haecgesta fuisse post judicium de
qusecum post absolutam aciionem diei 31 Octohris, illo," Nimirum id est de Dioscoro.
absenlibus lejiatis, lucubnila fnerit gesta in eamdem disjicieiulisdifficiillatibuset persuaden-
rem iisclemabsentilms tpecialiter acta , suac scilicet dis episcopis, qui epistolamad Flavianum minus in-
sedis favore indicari videntur. D telligentes , ineunte concilio actione secunda, apud
b lntelligitur relatio sjnodi ad Leonem, quam su- Anaiolium convenere, ut tractalu liabilo omnem du-
peritis dedimus epist. 98. bilationem exuerent, quod feliciter evenit, quemad-
c Noia asseiistitttKoiiianoiiimponlificum aciiscon- modnm traditur actione quarta, pag. 1382 et 1385
cilii reqnisitum, et omnino liberum. tom IV Concil.
d Adverie necessiialem coiiveniendi cum fide Ro- f Pnst concordiam omnium in recipienda epistola
mani ponlificis ab Auatolio assertam. Fidei auiem S. Leonis, de concordi delinilioneedenda actum fuit
nomine inlelligit epistolain 28, ad Flavianum, cujus acticne 1 quinta.
qnidem leciio in concilio pramiissa fuit definitioni * Leg., (TuvTt8eiT~«t.
fidei. Cumque nonnulli episcnpi minus recte asse- * Leg., uftwv.
culi Leoms meniem, aliquot dilficuliates in ea reci- Leg., TrtivTwv.
pjend»proposuissent, binc in concilio acuim fuit ut
95*8., ,"" S. LEONIS MA^Ml BPISTOL.1E. ~iM,
<H
gazilibus-,e-jjj-,, <Usj..q»i4m> "& im-tio,contenrtost*j<V~^>^t<#vo>l> xaii' eoVTi~Uxrov 'y.y.tuvij"jri>«4t
Tt^fiajT^JJFJJ»,,
obslar&conaU sunt, Qstefld"*^naasuam.veritateni». •fWfmffitW /fviv,T.e")».$tiiw*V;Tvif 41'"4«l~t..
tr~i>>ft»?~»*T^:
et- -U-pisait,, uO>.un^me-efcwnlr.^^ TrpotrxtêjiUfjJSVps SeiTfsaizftt;ee'f;Trjv,- 6S6v,ry:. "^~ji'a$
ab omnibus publicaretur scriptum, quod tum confir,- Toufa<T0T>jf «Xrj6ei«f'lxx<\ivovT«f • xai Sri
UTtoarjftrjvaftevof
majret flonstafltiumaniiaos,, tum,iavitewt-ari viamne- rjp/j.(f)MVtus •jl^;'l>OjVjllJ-t5tiil
%{tpit)tTM^tJtyevoftevoj: eig TQ,rjuv-
riiaUe.omiies-qui a.v»QBilat«iktclinabiMit.Eiquidem. $Spm -tiijfoijiotJi^rewtiQf, tfuvpSoyev rw uftpzvpitp
vjf*~i.vi
Uiianimi-cousensu uujusmodi, T~H«"^(ijV-W-iviljî^-x^tMixou uitprvpag,Ifu^rjfteaf
ciim>s~]b5j->Ei9~u$i!}j~tfB"iSc
lUwUof^qi»i eoftv»en<3framus> ie eonstsasu,unwersalis TOSJ TS euae&a-nitTou», xn\ fi}.oypiarav fiuai).ep>£ f,uo>Vi
nosirajjsynodi-in cenf^sioiiij-ejiisdem sana~s>~l>mai ot BfetpxtiJTJoO, xai. T~f lijWB-jîivjrBrjWjf X«T«Tro;v.Ta Trtrj/ro-
vicLb-adsûif^yia&IjJijqjlienua^cumque cmn piissimi et TOjr-ijf>%jj<tkiS(K, xaXauyauartrieTrik.<%>yurpf>; rjftwv,
CîristirîHiiUi-sdmi,impeijjiiocis)noijteLMarciani, et nuX-jjsptsjf fteTtiwpotfjjwjfvjjf-, -âpaf T«xat etjrjjpoo-uvijf,.
piissireai. perque»omuia fidî&aimi»,imperaJxicis et TOV. srjisli wr» TWV
TJ}petiitJivtJilBieit 7r«ripiav«pwv syypovfjiv.
Augusii» filiitt rtostTi»Pulcberia} oiiatione-etgauiijio Ttirreu; op&vxxriirw \l.ue-TspurJ exeivnjv ispav<iTTtarokf,v,
atque hilaritete «ript-M-n.a-drconfirmandain eam qaae. ssnTsSsixirSG 1
HSflr T*}a7«i>9u<jtao-Tjjpiw Tr-pon3eSw-
Patrum nostrorum foitfWeiidefimdonemjoita vestnanr 1-raf.ssv irij'w>>ti~!v-titaeSeia' oiroK «urov Sik\ua6ut> TOUTOJV
iliam sacraiwepiijtoIamllSt^-i-soprassmctum ^tiwe B «7rtMTri'J><biT'jJ*- oncsp.&*jtj>psvO( e&a&taeva;ju rjfttv TOV
posukstsniu»,ipsarn eowim pietati tiiai}idimn%siceam SeiTTrtiwi %\vmohi. TOJI. "ijrs^KO-jjaica/jtevrravr* °"6^>ovva.-
utatrciperent, cum ipsi rogiivissent: qwi acdpien-trss. xoSvîixg * -i^tJiitiutTav^t» Si iuoyimuwa>;rov )jjyov T»f
gteriam dederunt nobiseum Caristo Dommo, qui ex- t>V)lrj9etjKf, ttak T>i"> ftiviTrapi,T>ifeWXiitieaijTtjxrif' eiprjiirjf,
pulit quidem obscariiateni pravse-opiniems, et illu- xat vfrl Ttspil•trrirM svayi)Tcio>rtn> auovoiu; r&tt "epi-.jvT^
stTaviifsuinma <jons«nskm«/ VCT*MMH>vetitatis. Et qua» yiptxti T0~»atwrrtpo;ourru ovva&petuzv. Si xui
'E7r,e«|j)
quidtsw ad eeeleijiastiGanipoeem GOireorditfiiiqiie sav TtepieripcovuTroHtjrj-ewv iypftv rj/<t«rStao-xo7rô-at.' tva r)
cerdotiim in flde para specvant, per gâmSaIva>t»- -rotrauTvj truwtfef-TraVT-jt 8«*|r)Tcptxcretv urcetpaksiivrou;ri.
ris hoe pacto contig«i>Hflt. Stiutvu SiopittHTHair: TI-jtifjtvi
<%S<%ttj><Tsa>;, ev TSxrrMvtxotf,
€<ia~.IV (^mniam>vero etiam de aliis rebos xai: ~veVtfpoef "xx^rjtrttCTTreotf x9fti>aiotf,IryivmotppovTtf
oportebat nos considerare, ut tanta synodas omnia TOtfTtfxpaToBtrt -stuvSkorv,xui fotf fte-/«j\o7i>ps7reo-T«TO
vKtere~"~~~ ageresine ulla omissione, qu~ecorrectionis xai tJvSoifoTKTOtf Ipjjeutre,Trj re "taftrrpwxjtt evSo**» truy
indlgent, »FqueappTobationi»tuwi* in canonicis, twm xkihrm,vSr T6 XJMjpw 7r«VTi,xai /\«S>i'la<%atv~kn€ah
itr eccfesiasticrs capilibus, cara adbibit» est et ab tis icp»a6r)xn:Tevofeef Teftrjv,T«Vx«Ta TrjvjSao-tJ\6u0utr«v
» No~~~c scilicetdennitioni fidei oppositiones exortse C omnino diversoeab interpret3,tione omnium actorum
fuerunt, quueeadem actione quinia indicaiitiir. ejusdem synodi. Harum collectionum antiquitas, ipsa-
8 TFdeactfoiremsextam. qne imerprtlationis ininus nceur;iUBruditas primam
• Resptetlur aetio sexta CIiAkedonensi-i, i» qua UortyiKi capitutwver>io,i«iu ipso.Leane \ivente ex al-
^rêiîiJiinomnes circumslantire hie propoMta»legun- laiis gestis Graecis Uicubratam insinuant. In mss.
tur. Ex his auiem explicatur recteque intetligitur aulem cotlectionis Quesnellianse, quam qurniam ap-
perobscurus- rneus epistolae 98 ejusdem concilii ad pellare ?olemus, nee non in aiitiquissimo ro<i. Vat.
Lfonem, ubitraditnrsaiiei» Euekemia tamqnanipro- 1322, ubi iniijinmactionis se~(i~>" ex Grrcco reoditum
prm», eonfessum>zm. fideidefinitionemsuscipknsa nobu, legitnr, Pulcner"» noraen occurrit, nec non iu alia
si«ssppntoper piissimumimperatoremet amicamQhrisii perapiiqua versione, quaecollfclionibus Hispanicseet
Anguslam oblutisse. Qtiid autem id fuerit, pr.esens lsidorian* tnserta luil. ut vldere est tnm. IV Concil.
episteisl manifestat. Hinc eiiam apertius t-efelltintur p. 2051. Igitur Grs-rcailla exemplaria, quilms primi
illa eomiweiita, quae nonnulli pcsteriores Graeci in- ac vetustiores interpretes usi sunt, prapftirehantPul-
duxeriini, de quihus videBaronium ~d an. •J.SI,num. cheriiB nomen; ac proinde falsitatis accusari nequit
|{<Set H9. Hinc pari"er cognoscimus ipsam Pulche- cum Sirmondo aucior Breviculi historia: Emychiani-
riam Augustam una cum Marciano interfaisse actioni siarum (quem esse Gelasiuni proliabiliter osiendemus
sextse, qnod negaverant Baluzius tom. IV Con«i|. io observationibus ad Quesnelli notas in i.pisi. 28),
pag. 1470, not. 11, in eamdem actionem, Pagius ad cum de synodo NiciEiEpriinum indicta. ac tlein Ch.il-
an. 451, num. 51, et Tillemontius in Leone art. cedonem translata scripsit: In qua et ipse (imperator)
119, et nota 51. Verum est, Pulcheriac noiiien nec j." tt Putcheria resedit. Hincetiam in dubium vncaii ne-
legi in actis Graeis hujus actinnis, quae ad nos, qujt num Pulcheriaj ~it epistola ad Slraiegum consu-
pervenerunt , nec in iniegra eorumdem actorumi larcm Biihyniaj, qu;c ante gestaChalcedonensia ipsius
versiune Latina. At non idcirco negamlum est buic noiniue in omnibus et Gra-cis et Latinis mss. inscri-
actioni adfuissePuIcheriam, quam Anatoliuspriiesen- biiur, eo quod se praesentera concilio futuram spon-
tem lam explnratelesiatur, (|uamque jtem prseseniem det. Immo ex hnc quoque teslimonio ejuspr<£seiiiiain
ipsa Chalcedonensis relatin cnm Anatolji texiu cohae- syno.lo haud incredibilis comprobatur. Ditficullasex
rens, recitaiis verbi» significat» In originalibus qui- indictione synodi, qnsein ea epistol» Pulcheria- trihui-
dem concilii gestis Pnlclieriaenqmen fuisse iusertiim, tur.satis
' solviturex aunnt. 5 (Co/.94w2,n.p) in ep. 95.
nihil dubiiandum est. Antequam enim iniegra con- Aniinadveriendns est hic ordo. Postdefinitiomm
cilii gesta Latine redderentur (quod serius aliquanto (idei ediiam act.6, prininm cannnes 27 coustitgii fue-
faciiim credimus, nimirum circa Hormisdaetempora, runt; dein de causis ecclcsiasticigactum fuit, nimirum
uti cnntra Quesnellum statnetnr in observaiinnibus de MaximoAiitioclieno, et Juvenali Ilierosolymiiano,
ad nmam 3ejusdem in epist. 86, nobis 11"»),Latine de Theodoreto, de Iba, etc. Hinc canones collocandi
stalim ab initio versa fuere qu*dum praicipuu cun- suiit actione septima, non autem, ut in editis, aci. !5.
cilii capita, qute eodem loco receiisebimus. Hinc in Plurade Imc disseremus tom-U,annot. "1'indisserl.
mss. codd. anliquissimarum collectionumLatinarum 1 Qnesnelli ad annum 451.
1 Leg., tJtvavT(J\«xT<>v.
pauca capita hujus concilii lcgunlur interpretaiionis
981 EPISTOLACl. 982
qui omnia moderantur, el a magnificenlissimisglo- A TauTrjvKwvtTTavTivou aytoTaTov(Jpovov, 5ta T>iftruvat-
rioslssimisquejudicibus et illustri et glorioso senatu verrewfT~ifuyiu; TauTrjfitruvoSou rfk Ttepi°rovxavovor;
et clero uuiyerso et p'opu!o, ut aflicefetur aliquo TSVexaTov7revTrixovTa uyiaivTcurepaivôtrt&p ETuy-âvov
bonoris additamento sanctissima sedes htijus regiiB truvEtXeyftevoe tTri TOUT^f eurjerjoufftvrjftrjfpityiiktv
urbis Constanlinopolisper consensum hujus sanctre SeoSorjiou TOU yevo/xevou >6ao-tJ\ewfe'vKwvo-TKVTtvouTri^ti*
synodi circa canonem cenlum quiiiquaginla sancto- rjyouftevwv TOT6NexTapioufttrv KwvtTTavTtvotiTrWetBf 1,
rum Patrum, qui.cougregali fuerant suh magno TtftoSeouSe 'iXeûvSpcitx:, xai Me<\sTioi>' 'AvTtoj^Staf,
Theodusio pire recordationis, qui~fuit Constantino- 'E*>a"iiou Kutauptiu;,H3l ""*eK«7rTra8oxi»:f, Kupii\J\ow
polis imptrator, prsesidente lunc Nectariqquidem 'Iepoo-oWftwv, xat Tw>»"Voerrwv. K«i TrpofTIJVToeauTrj»
Constantinopoli,Timotheo vero Alcxandiiac,et Mc- Tcp>j%iv o>pufiauuev 6appovvrs;eexoTwf T>5 vp.erep«ftaxa-
ledo Antiochia;,Helladio1^132 CaesareseCappadp- ptornrt, wf otxsewrjeTae TijvTtftrjvToii KwvrjTavTtvoUTro-
ciae.Cyrillo Hierosolymis,et reHquis. Et hanc rem j\ewfSpovou,oeaSijavwSev TOU a7rorjTO<\txou uftwvOpovot»
aggressisumus confidentesmerito veslra:bcatitudini eôvTOfTrjvirepi auTovxrjSeftoviav xotetjftovotav, xaTti
fore ut proprium reputet honorcra sedis Constanti- 7ravTaTeTrjf oexeiaf,eyotf eSeero,p'97rnf,'aUTw/j.era-
nopolitanae,quippe jamdiuapostolicusvester thronus SeSwxoTOf uf6ova>;.R«l yap itufiSokiu;Ouxoutrrjf,ojr;
soHicitudinemerga ipsam et concordiam liabet, ipsi- B rjSttTaeTravrwfrj vuerepu ftaxapeoVrjf, 6y'oTfrj truyxpo-
1
que per omnia proprium, quibus rebus indigebal, rovusvnrcup'auTwv'ExzXrjtriaeTrtSoEjOTepav etr-^rjxeTrjv
auxilitimelargilus est abundanter. Etenim cum nul- Teftrjv,TrpoSOftw yvwftrjrjj\9sveif TO*le§atwo-at fttfvTOV
lum sit dubiumquingaudeat omnino vestra beatitudo, auTovxavdvaTWV exaTovTrevTrjxovTa ityiaivTCKripaiv rav
quod quse ab ipsis celebratur congregatio, prrcstan- SiaTUTTOuvTwv TOV KwvrjTaVTtvouTroiewf ,eTrio-xoirove-jêw
tiorem qabueril bonorem,b promplo animo progressa rrjvTtftrjv,xai ri. rcpeaStiuutrit TOV 'Pw/trjf«'jewTaTjOV
est ad confirmandumquidem ipsum canonemcentum flpovov,Sea TOxai TIJVKr»vo-TavTtvoujT6J\ev veav etvae
quinquagintasanctnrumPairum slatuentium, utCon- "PwftrjvwpttreTexae Ttif -êtpoTOvtaf TWV p.nrpoTco^ktraiv
stantinopolitanusepiscopus halieat bonorem et pri- TrotetrjSae TijfIIovTixrif, xai Tijf'Aatavijf, xai TrjfOfte*
mum locum post Rpmanam sanctissimam sedem, eo xexijfSeoexnjfjewf, TWV67reo-x67rwv TWVUTr"auTOUf Te-
quod.etiam Constantinopolissit nova Roma, defini- J\OUVTWV UTTO TWV eSiwvftrjTpo7roJ\eTwv -êepoTOvouftevwv,
vitque etiiimut ordinationes ipse faceret metropoli- tuf iv TOUTW ayaepeetrSae ftaXi\ov TOU flpovouKwvtTTavTt-
larum Ponticae,et Asianae, et Thracica: dicecesis; vouwoXewf -jêepoTovtafTr*i,6io-Twv
eTrto-xoTrwv, o>atctp•UTCO
~
episcopis,qui sub ipsorum dilione sunt, a propriis er~rixoVT«, xat erlSoftrjxovTo:"VIKUTWV "ruy-âvEV 67rtTe),wv.
metropolitis ordinationem accipientibus, ut in hoc OUTW TeTra-JTwv v.ukS>:
TcpoSuvraxv, xott etf eurjjpoo-uvijv
potius auferantur throno Constantinopolitanoordjna- C XijiâvTwv, ot eurjerjiiTTaTot
auToflev ejTttTxojTOtnatr-âs-tvof,
4
tiones compluriuraepiscoporum,quas per sexagi.nta xui Aouxivrjtof,xai eu">.«6'o-T«T0f Boveva-
TcpeaSvrepo;
et septuagintaannos facere consueverat. Teof7roj\J\tixef/J.EVTreplTOUTOU auTOurcup'r)uS>v StSu-
CA>». Y. — Ita vero cum omnes res bene essent jf-flevTef a-yvoouvTej SeTOV O-XOTTOVT>jfvuerepu;itytoiav-
progressie,atqne in laeiitiamdesiissent, piissimi pro- vrjf, ov e"-j»;eTe
7repeTijvKwvrjTaVTtvouTroXewf aytwTtttTrjv
tinus episcopiPascbasinus et Lucentius et revercn- 'ExxJ\rjo-tav fteTaTOTUTrwrjat Tijvkyiav truvoSov, xai Se'
dissimus presbyter Bonifacius,s:cpe quidem tle h-ic UTroypKyrjf ("eSatwcraeTOV TOIOUTOV opov,avtro-ofioutrt ftev
ipsa re a nobis edocti, et ignorantes intentionem TijvtruvoSov, TapaTTOUo-t Sexat rjuy-ûtrewf H33 ir"tij-
vesirre sanciitatis, quam babetis erga Consianlino- pourjtTOtruveSptov, TOV flpovov TOUTOV e*"ou9evouvTSf, xai
polis sanctissimam Ecclesiam, postquam signavit TtavruTtotovvrs;oau vSpeai; uirtu, ejtoi T6,x«i Tij
sancta synodus, et subscriptione cqnfirmavitliujus- Kwvo-TavTevouTroXewf «yewTaTil 'Exxj\rjo-ia. Ka9ia-T«TO xai
uiodi deunilionem, rejiciunt synodum, turbant et TauTav6uft«TtTWV eurjetseo-TaTwv rj/twvf~ao-e*>E'wvtcupu-
confusione implent fU34 conse,s''m> Pr0 nihilo yevopivoiv, xui TWV ueyukOTcpeTcearara>v xat 6VSO£~OT«TWV
Hos scilicetquinque episcoposveluti praecipuosD Tillemonlioin S. Gregorii NazianzeniVita credamus

ConstanimopolltaniconciliiPatres dislincte nominat. ,, unum cnncilium CP. eo anno babitum fuisse, quod
Phoiius in librode Synotlisejusilemconcilii praesides in aliquot menses productiimfderit, iia ut initio Me-
vocat TiiflotheumAlexaiiilriiiuiii,MeletiumAntioClie- letius, hoc aiitem mortuoNectaiins ibidemordinatus
num, CyrillumHierosolyinitanum,etNeciariuiriCP., praefuerit, proprius ac sirictius Anatolii et Photii
quem lamen pritutim locum lia"jui>seafPirmat. At testimnnia intelligentur.
Heletius aute Nectarii ordinationem obierat';' unde •"Perspicuitatisgratia supple nominativumtynedut
biriiTconcilio-una cum Nectario nec inleresse neo Chalcedonensis.
c In ms. quidemGrrecodeest TWV
prreessepoluit. Cumvero iu atitiquiscaialogis-Lalinis eTrt<jx67rwv,
epis-
i Graecoproveiiieutibusepiscoporum, qui interlue- copis : sed ex ipso canoue Chalcedoneedito aci. 16,
runt eidem concilio, iiomina describantur, et in his ad quem haecreferuntur, hnc nomen ab amanuensi
sfejetius et "Sectariuscuin cicteris iiomiheniu'r,Aiia- perperarnomissumnecessariosupplevimns.Constau-
totiumet Pliotnimsimilicatal.igo Grrrco'lisos credi- tinopolitano enim episcopo ibidemcohcess* fuerunt
IIIIIS,in qup mniirumdiiofuin ctinciliorum^CP.ejiiS- ordinationcs metropolitarumtrium dioeceiseon Ponti,
dein anni'581 nqrnipaaiiiiqujssimistemp(iribiisper- Asia»,et TliracitB; ordinationesvero episcoporumea-
iu quorum pri'm'6Meletius,noii'autein rumdemdiceceseon,quasCP. episcopi,per sexaginta
m1xt:i'fiieri»'t,
in secundo yero, de qiio liic sermo e"st; Vel sepiuaginta annos ~>ibivindicaVerant, eisdein
ectariusrefcensordihaius, non aiiteni Mefelius,qui ademptix propriis metropoliiis restitutrefuere. '
Sectanus,
jam obierat, adfuit atque prxsedit.' Quod si cum
!)83 S. LEONISMAGNIEPISTOLjfi. , 92,1
hanc sedem habenles, et facientes omnia quac.A apxovruvTf-jo-uveSpiw, xal itTcotijrrvupsvayv
TOV Trapar~f
injuriam afferunt tum mihi, lum Constantinopolis uyiu: avvoSovopovSiSutovetvat, xai TrpotTtfeioTeftrjtra-
BanclissimaeEcclesiae. Constituta sunt etiam haec ftivwvxai aUTwvTa |"f Teftrjv,xa9a<T8p eeprjxaftev, TOU
nutu piissimorum nostrorum imperatorum, astan- Spovou rjuvTEivovTa,amp ex rcoWk&v okiyuvptiviyvcopi-
libus et magnificentissimis gloriosissimisque ju- auutv , tva ftrj S6*jt»tftEv auTOufftev tSapsiv,rui; S"
dicibus concilio, et pronuntiantibus defiuitionem «xoatf Tatf ufteTep«tf7rapevo^Xetv. "Hfteffyitp OTIxui
sanclae synodi esse firmam , obnixeque et ipsis rcpi rns airStv Ttapivaia:, rit tt; Sdfav-iusrspav xa~
eontendentibus et cupientibus ea quae ad hono- Tt/iijvTTJV otpstXoftevijy evTtuat St6Trpat~afte9a, xui ptrit
rem sedis spectant, ul diximus, quorum ex multis rnv auTwvTrapouo-iav, 6e6f re ftap-ruf,xai avrit ict-
"
pauca vobis nota fecimus, ne videamur ipsos qui- TcpuypivaSrjXti,.'OiTOJfye xai auTOUfrtp.fi; re, xai
dem gravare, aures vero vestras obtundere. Nosenim Sopvfopia:rjfjtwrjafttTv atSof,xul TtftrjT~JTreptuftaf, xul
et ante ei pnst ipsorum adventura, quae ad vesiram TOVTOtiuTtiv TUTrov iici rfiv vpttripuvorjtoTHTa n uyia
gloriam et honorem debiium perlinent, curavissein truvoSofavrjvEyxe xal rjftetf,ey't*> Te 7rap'Oftwv Tujr-efv
omnibus, et Deusest testis, et ipsa facta manifestant, tjuvatverjewf,xui fl(€uiirnro:, Tcupuxukovpsv rt, xai
quoraodo sci icet et ipsos honore et munerum reve- T0UT8Tcup'vuSrvysAa6ut,icytitraroi. 'O yitp Bpovo;
renlia dignati simus: et honoris gralia, quo vos pro- B
1 KwvtTTavTtvoU7r6j\et»f tf-jy-eeTcarepaTOV aTrotrtoXexov 6pi-
sequimur, ejusmodi etiam decretum ad vesiram vovuftwvxaTer~aipeTtjv *
eauTovtruvaipKf rjftiv,tva xai
sanctiiaiem sancla synodusretulit, et nos b ut appro- Searrjf u/twvrrepiaufovfpovriSo;uTcevre;ftev7retrj"e~jv,
bationem a vobis confirmationemqueconsequamur; 6*Ttyvrjo-iwfavtuflevicpovonruuevai, xui vuvTTJV aurrjv
obsecramusque ut boc etiam per vos, o sanclissimi, eôvTefStafteveTe TtJspi auTovypovTiSa,xat eJf "tutriTe-
efficiatur. Namsedes Constauiinopolishabet patrem XouvraSe'-rijexxXrjtjiatrTcxrj xaTatTTao-ee * xarot%ti>aure
thronum apostolicumvestrum, praecipueatque ex- UTcuvru xuputratTa TrapaxoXouflrjo-titVTa "•jr/patfwfev rn
cellenli modose ipsam vobiscumconjungens, ut ex aytoiritrrixai otxeufttvtxrj truvoStu, xat «UTOV Si TOV rrpo-
vestra de ipsa sollicittidine, omnes quidem inlelli- etprjftevwv TrepiTsu flpsvouTijf Ktuo-TavTtvouTroXcwf ipov
gant, vos jamdiu ipsius cnmmodissincere consulen- ianovSitauuevitTcoarttkutrcpo: rfpivpterepavuytoiavvnv
les, etiam nunc eamdem curam habere de illa. Et tva eyV™"eSevat, eafivxuit rai; vuereput;1135 "E9-
sicut utilia ecclesiastico staiui omnia quseconsecula tritpwf«TtavTa wxovoftrjTat, xat 7rapax«»\ouft6v rcpoafopov
sunt, et rite gesta in sancihsima et universali sy- itTcixptatv Set~atr6«iexao-Trjv uTcofleo-tv StSatrxovrof uftaf
~
nodo rata habere dignabimini, ipsam quoque deli- arravTaTOUBtOfiktarurov'JTIO-XOJTOU Aouxeavou, of xui
nitionem supradiciam de sede Constantinopoliiana aurof Tcupavrfi ayia truvoSw,xai epfpovt»;rit Svvurit
curavimus mittendam ad vestram sanctitatem, ut ^" *- eitrtveyxwvT<3TrepiT>ifTrio-T6Wf rjftwvaywvt "ireXeyj)
cognoscere possitquemadmodumveslris 1136 Pre_ Ttap'ljftwvUTrrjpeTritratjflat Trj Trpof u/tSf STC' ayaflotf
cibus ex divina sapientia omnia fueruni peracta; Staxovia" ctvrjpTtiXetof UTrapxoiv, TOtfTe euo-efietTTaTotf,
Vehementerqueobtestamur ut congruam responsio- xat ytXoxpio-TOtf rjftwv("ao-iXeuo-tv avwflevftko;• ovrcep
nem recipiat unaquaeque proposillo, docente vos a<ToJ\auo-a>»Ta trnf vuerepa; uyu6imro; xaipmtu Tcpo;
omnia DeiamantissimoepiscopoLuciano, qui et ipse fiuu; ixTceutyut xaTaStcotraTe. natravTrjvavv rn vperepu
praesens sancio concilio, et summa cum prudenlia ftaxapioTrjTt ev Xpio-rtjiaSeXyOTrjTa e-vwTE, xui oetruv
pro virili parte allaborans nostro studio erga fidem, eftotTrXeitTTa rcpoauyopevoptev. 'Eppoiuivo;ev«.upiw,xai
electus esl a nobis, ut bene ac feliciter nostri obse- uirepeu-ji-ofievof rjftwv,jjapttrfleiijfiJftty,fleotpeXctTTaTe xai
quii erga vos vices susciperel, cum sit vir perfecius, uuxapti>rureUurtp.
atque piissimiset Christi amanlissimisnosiris imperatoribus jamdudum amicus, quem vestra bonilate gau-
dentem, Imum ad nos miitere dignemini. Toiam fraternitatem cum vestra beatitudine in Christo et ego, et
qui mectimsunt ^lurimum salutamus. Incolumisin Domino,et pro nobis orans, doneris nobis. Deo cha-
rissime el bcatissimePater.
EPISTOLA« CII. D aognxatapariter etse fugienda.— IV. Synodumet
* ADEPISCOPOS GALLIARUM. epistolm Leonis eonsensisse,et Dioscorumproscri-
psisse. — V. De his omnibuigralias Deomesse agen-
De damnatione hmrelicorum. das; pro legatorum reditu orandum; victoriam fidei
—
SVNOPSIS.I. Se Gallorum episcoporumepistolam Bispanisper Galtosessenuntiandam.
—
coelritidoclrina plenam accepissenuntiat. II. De
synodomcumenica.H— umunisde fide ratiociniislo- LEORomanaeurbis episcopus, RAVENMO, RUSTICO,
cumessenon debere. III. Ncstorii el Eulychetis *
VENERlO,CONSTANTIANO, S
MAXIMO,AHMENTARIO,
* Ad legatos pontificis lnec releruntur, sicut et actorum a Leone praestandaagitur.
d Alias77. Qua: autem antea 102 erat, nunc 151.
sequentia, ipsos honoreet munerumreverentiadignali
simus. Scripla 27 Januarii an. iS%.
b Cnncinunt qnaeidem Anatoliusad Leonemdein- • ""xstatin mss.collect. 12,18,19 el U, ac in Vat.
ceps scrip-.itepi-t. 152, cap. &: Cumet sic qeslorum 541, cui additiones accesserunt ex collect. 24. E-l
lit omnis el eonfirmatioauctoritativestrmbeatitudinis respousio
~ epistolae99.
fuerit reservata. Iia cod. Ralisp. ut in epist. 99. Al., Constantiw. '
• In Graecoquidem legitur xaTmijiwo-aTs,
dignemini. ts
" Idein cndex, Armazorio.
Atsyntaxis ei sensus legenduin osleuditxaTagtwtreTc, * Leg., ufttv. ( i
•"ianaltimiiii;de approbaiione enim et confirmatione LeiJ.,xaTagtwo-CTC, vel xtXTrj|ttitTaTo.
085 EPISTOLACll. 98ff
FLORO, SABINO, b YALERIANO, CONSTANTIO, MAXI-A I et ex auctoritate incommulabilis Symboli didicimut
MO,ASCLEPIO, NECTARIO, MAXIMO, URSO.INGKNDO,ac docemus, damnatis ab universali Ecclesia, et
JO>TO,VALERIO, SUPERVENTORI , CHRYSAPHIO, FON-
TEIO,PETRONIO,'VDATIO, JETHERIO, EULALIO, ° Eu- nunc Eulyche, et antea Nestorio. Quorum si quis
STATIO,FRATERNO, VlCTURO, , d HlLARO
fc-CGENIO , non ferendis impictalibus inliaerereJelegerit, ipse se
VERO,AMANDO. GERONTIO, PROCULEIANO,
* .IULIANO,a corpore Christianaeunitatis h abscindet. Non enim
HELLADIO, ARMENTARIO , lll.NORATO, EPARCHIO, ultra ' de igno-
ANEMIO, UTNAUIO, MAXIMINO, "YNANTIOel jaiu cuiquam excusalionis refugium
PALLADIO,
episcopis per Galliasconsiitutis. ranlia-. inscitia vel de iiitelligentire dilficultate conce-
CAP.I.— Optassemus quidera fralernitatis veslrae dilur; cum i ob hoc ipsnm sexcentorum fere fratrum
litieras eo lempore quo promiseratis accipere, ut coepiscoporumque nostrorum synodus congregata ,
profecluris ad Orientem fratribus nostris, quos ad nullam ariem ratiocinandi, nullum eloquium disse-
sanctam synodum vice noslra pro catholicaefidei de- rendi k conira fundatam divinitus 1138 ndem spi-
fensione direximiis, etiam vestraescmentiae professio rare permiserit: quoniam annitemibus per auxilium
jungereliir. Sed cum multa obstacula inopinatam vo- gratiai Dei frairibus J et vicariis nostris, quorum ple-
bis intulerint larditaiem, quamlibet seras et diu ex- nissima exstitit in omni actione devotio, non solum
spectatas epistnlas per H37 fratrem et coepisco- sacertlotibus Christi, sed etiam principibus et pote-
pum nostrum Ingenuum gratanter accepimus, easque B stalibus Christianis,m cunclisque cleri et plcbis or-
cum gaudio receusentes probavimus, sicut confide- dinilius , plene aique evidenler apparuil hanc esse
bamus, eruditione Spiritus saucii coelestemin vobis vere apostolicam n et caiholicam fidem, ex divinre
vigere doctrinam, quam in Orientalibus Ecclesiis pietatis fonte mananiem, quam sinceram et ab omni
versulia hostis antiqui, per eos f quos sequaces suac faecetotius erroris alienam, sicut accepimus, praedi-
reperit falsitatis, faiigare conaia est; cuiii calliolica camus, et uiiiverso jam mundo consentiente defendi-
fides, quae nulla sui est parte mutabilis, per ipsas mus; exstinctis toto orbe dogmatibus quae vel proe-
adversantium exercilationes et validior scmper effi- cedens haerelicus ausus est inlerre, vel subsequens,
ciatur et clarior, operante hoc gratia Uei, ut si qui dissimili quidem ° mendacio, sed impietale non im-
forte ad baecsublilia inimici jacula declinanda minus pari.
erant iiistrttcii minusque solliciti, perceptis veritatis CAP.III. — Nam sicul Nestorius non esl toleratus,
armis, fierent contra impiorum mendacia fortiores. aflirmans beatam Mariamhominis tantummodofuisse
Quod ergo, sicut causa poscebat, fiduciam nostram, genitricem,qui postmodum sit P 3 Verbi Deitaiesus-
quam de vobis babemus in Domino, fideliter atque ceptus, duabus scilicet ~ personis distinctis mque
obedienter auxistis, multa exsultatione gaudemus. divisis, ut non essel filius liominis qui Filius Dei; ii"e-
CAP.II. — Et merilo nos cognoscimus fratribus et C que unus Chrislus in ulraque natura, sed alter sem-
coepiscopisnostris Oricntalibus intimasse quod secun- piternus ex Patre, alier lemporalis ex malre : cum
dum evangelicnmapostolicamque tradiiionem de In- evangelica auctoritas ila Verbum carnem prrcdicet
carnalione Domini nostri Jesu Chrisli, una esset om- factum (Joan. i, 14), ut non duos Christos, nec duos
nium nosirum et indiscreta confessio; neque ullis filios, sed in uno DoininoJesu Cbristo et Dei et ho-
s hxreticorum disputaiionibus obtineri ut aliter ali- minis uobis insinuet veriiaicm : ut utriusque substan-
quid de summi et salutiferi sacramenti veritate sa- tiae, id est salvantis atque salvaiae, ncc proprietas
piamus, quam ex praedicatione sanctorum Palrum, possit confundi, nec persona geminari. Sicut ergo
» Nostri codd., Savino. Edili Leonis, hoc ipsum. Cod. Vic.tor.et trcs
b Sic omnes nostri codd. et dein, Valerio. Vide ipsa. nosiri, hoc ipso.
annoi.6(CoI.9G5,' )in epist.99. Alias prius Valerio, 1 Ita ex Raiisp., in quo paulo post lcgilur quidem
ac "dein Valeriano. inspirnrc pro spirare; sed piincla snbji-cta litteris in
Coil. Ratisp., Euiuchio. Vat. collect. 12 et 24, has dcleiidas indiearnnt. Editi antiquiores cum Vai.
cum alio Vat. 541 , Euticio. Mox ex cod. Ratisp. 541, conira fnndamentumfidei inspirare. Vat. cnllect.
emendavimus Vtciitro, quod concinit cum lectione 12, respirare. Quesnellus cum codd. collect. i&, con-
epist. 99. Vulgati, Venturo. tra fundamenlum fidei divinitus inspiratm permiserit;
d lidem cndd., Hilario. liimen not. 1 faietur omnes suos codices, ciiam
e Ms. Ratisp», Aparcio. Vat. collect. 12, Epartio. qui Grim. habere inspirare.
Val. 541, Epalrio. 1 Coiijiinctiiiiiem<?'a Quesnello inseriam noster
' Edili cmn mss. collect. 24, quos sequaces, suoi eliam Raiisp. approbat.
reperit, falsilasquefatigare conalaest. Vat. collect. 12 D mVulg. et plerique coiid., cunctisqueclericis,plebi-
et alius 541 omitiunl conjunctionemque. Correximus btts, ordinibus.Lectionem Ratisp. praetulimus.
ex ~Raiisp. n Voces et calholicama Quesnelloadjectas in Ra-
Sic melius ex eodem Ratisp. quam in Vulgatis tisp. et mss. collecl. 24 invenimus.
aliisque codicilius,eorum disputationibus delineri. 0 Editi, commenio.Quesu. iu marg. : Al., menda-
" lia idem codex. Etliliante Quesn. cum mss. col- cio, qiiam vocem recepiiuus auctoritate omnium no-
'. lecl. 12 et 24, abscidit. Qiiesnellus, abscindil. Cod. strorum codd. ac pncsertiin Ratisp., ex quo praeterea
Grim. collect. 18, ipse a corpore Christianm unilatis non impari subslitiiimus vulgato compari.
abscedet. f Meliorluec leciio quam cseierorumcodd.
> Iia Quesnellus. Ediii Leonis cnm Vat, collect. 121 et eiiitioniim, a Ratisp.
VerboDeilatis.
et 541, de ignoranlia et insciti*. Vulgati Concil. cmn t Erat in antiquis edit. cmn aliquot mss., naturis
mss. collect. 24, de ignoranlia et inscienlia. Ralisp., et personis disiinclis , ul neque ipse essel filius , etc.
de ignorantiminscieniia. CorreciionemQuesiielli ex Grim. noster Raiisp. con-
i Sic cum Griman. nostei Ratisp. Sirmondus, hmc firraat. Vide ejus not. 2.
m s. LEONIS^MAGNIEPISTOLJ*:. m*-*-•
:J* • f »'T
t simi, digna gratiarum actione, oret nobiscumvestra
'- r-ia»'-.
% ,:|i»0 <J~TT>T!i!«^ tyjrmti. o'<n'~t
-jjityclie,-, 4*ifKi^||f<.'}'iA 7W,»Ml-iernW!5.- all?f W "'.'«K^WIP 8! <kW,«sP?9laHonoyP
desiderat, incolumesiquam prioium rediisse laale-
Domino adjuvante sunt ge-
page,resectqs ejk ' quia.indoctis quibusdam nimium- mur, et, de omnibus quae
stjt_,pieîusjfl^^jj-jiys in^rpere: Xam fratreraJ^
sit » de inatre iiop genuumh noluiiau^liafeejspectaUonejardiri; 1140
iffaffitfy fafjtuiTj.utv e,rampcarnem
cum ob hoc ipsum pifoperaniius remeare ' deberet,
sujnêrit,;, il^,~)pst".riillpir)',generu(corpus habuisse^
ne diulius vobis essel incoeiiita coir.munium mate-
: Volumusper curam ditectioms
upHtt-j.Ppmipunij\l^nos|ru~i>- J[esumCliristum et ria gaudiorumi quae
fajnum,Ijflmj-iej-o, el Deum djceret, esse passibilem. Vestraeeliam aiTMtres nosiros Hispanix cpisco-'
Qjuodî-ee[ije.lasJxdci,qe^.ra^.re^jpiJMcrapemi, pos peryenire : ut quod Deus operatus est nulli pos-
»ut sit este incognitum. ' Data vi katiendas Februarii
in
ujt "|ut ~jj.anafura,pa^sjbijisfflfjjjt.DfjIUUj, ~.«*~
huiqana mq~l'itfi$il,ver'ti»S(, Herculanoviro clarissimo consule.'
ûs<\ej}Uonp
CAP.IV. — Qijjaediabolicqruin sensuura prodi-
KBISTOIfAVCUI,
gipsa con]~ne,nJf»,i sanct^ qunc sy;ip<iu,s,ûmilitatiis ft,AftERtSgQF^GAMjlAIi,.!-»!,
qpstrpifiscr'ptis, auctorijate. Dpmjni, mei l~eaiips"miJ^STWPSIS. — ^ffiW.W;,tmtif.«, symô, Chalcedo-
F*efn,sjpcjstoli^ et merjto roboratis, rejigipsa unanj- nensi. ac.ceptisgyegestis, et sententia adversusEu-
* lychen etDimbrhWprdlaVa, %kjit%'ixethpfafmftlit
nîtaie c.pnsenjjens abominandtim hpc ab Ecclesia ad 'l "* ' '"'
amputavi', opprobrium : Djo"tQoroquoque Alex- GalHc'anb's'~tpiic6pos.
ij>ej(
a/ijjlrinoin sua. impietate daninpm : ne.illa.EccIesia,, Djlectjs,s.im.i£, frMril-usn. RpsTicô,RAVENNIO, Vi^N-t-
et Gallias constituiis,
quaj intei; iosa Eya/igqlii principia,ty"al~~~"~, M^N-upi "RIO, E«b:*
csetensêprscopis
"'* ' " 'i-"->- per "' •" '- ,; -
êtxi, apostoli discipi-lpm,ip(>^nibus;utj-
ê~jiiss)jij)j.i
que • dpp.tpr;s,suf niagisterio coiisonanienj habujt. Imgletis per miser'cordijiin Dei cpmin.unibus^vp-
funda.t,iji-ejn,, quajque posiea recentiorjbus a, npstra tjs, dignijg) etsi, fra,(erîijatem vestram sancipruni
setate temporibus Athanasium, Throphilum , et gaudior(umhabere cqtisnrtiumj»Nam,fratres mei, qu{
proxirae Cyrillum nrobatissimos pr~esuli»shabuit, vjce niea Orientali i]j&], syuodo prresederunt, qurc
indigiiam captivitatem sub haerelieidnminatione pa- acta ° retuleri|it s.igoifico, confirmata calholica fide,
lerettir.ijnde secundum magnam misericordiam Dei et glorificato appbtojicae pnrdicationis triumplio :
universps diaboli conatus, qui.bus Ecclesiara r Dei quo^qetiam lji qui ad tjeviandumvej sediicti fuerant
contiirbare molitus est, noveritis esse destructos. vei inipiils', rece^t^jej-itatip I,uc<^lajt^nii^r, S^qui-
CAP.V. — « Reddita »6'tur Deo, fralres charis- £{ dett^ QtJiUfS. DoiminiJ^cer^dot^P in unauj senten-
• Verbum fnit *d$\d.ya}n>\ ex cpd"ce Ratjsp., qni auntiatiir,, quj.in, afl,te^<4eAt"buklitf£T's dfljjsdjie.27
mox delet et ante vocehjiEutychet; "' etpaulo
' post pro Junijarii ex.sp<3clari diciinlur. cap. 5. Cum ycro ex
reseciusest Hafietsecatusest. 101 coiistet,' e6s''&'oDsla'nlltin6'pnli'!discessisse
1 Sie Quesn. cum Grim. et nosljo Balisp. Al., de eplst'. anie diem 1-8Decadtpris aniii praecCdfcniis, ef proba-
ven&tcVyrginis. bilius pfwloposLCbalceilonenseii) syootiitirimenseNO-
<•Cod, Raiisp., (n susceplionemhumanam. uti ibidîTij
* Ita ex eodem Ralisp. Vulgali/aiomiiiaiidt),ab Ec- yemb,, «.'•) Romam illipervenere aînj^dveriinjiis.-)pnot,^(Co/,.97"",
menscFebruario vel ifartio,
clesiaDeiampttlavii; DioscorumquoqueAlexandrinum ct cerie aliquarilo apiequ'am'S. poiitifex scriberei
in sua impielatetna,neifiem,njt ili%Eqclesia, QIC.Cum tjuaAuorcpisiol;^ subscqjnentes;lue. enim rescriplre
nostra emendatione concinit Quesiiellus, qui solum fuerunt lilieris diei 18 Deccmbris allatis per Lucia-
abonunandoprq abflmhiandumreliiiuit. num at<|ue Ba&ilium, qui po^ ipsoru;!) legamrum
'' Idem Ratisp. cum Grim. QuesncMit~ixpui.ig_u.nt
d.i"jce^wn(|"onîa,i)ii>~mp^'tr[aD'!k circaAprilem
vocetndoctrinis, quam hic inserehaiit a,nteriores edi- i^^rê^xeîersuiit, ej~qv.a, ex^cjaJIJD)snaiegalione,
liones cnra m^s. Vat. collecti 1-2et 24 ac ">41. cum sequenlious epistolis Coiistantyiopolim rediere
f Sic Ratisp. et duo nostri cpdd, Al., Dqmini. Sjtib, diem 2^ iâii.
6 Vulgiiftiantiquiores, Reddiie iqiiur Deo gratias, r giisticus Jjlaifbêiîs ESavei^nioArelatensi!ljac
fralres charissinii'l et dignam gfatiarum aclionem, et in epistola praeiniiilitur,cum in airtecedenti poslpp-
o.ret.Qgesncllus : Rcddiie igitur Deo, fralres charissi- natur. ftalio discriminis ficilis esU lh ahtecedehti
m\, dignatngrdiiqrumactionem, et oret. Ralisponensis .j.u epislola Leo respoudet synodicji?et issioptiriiiiiepi-
leciio visa est sincerior. 99, ijiiqua,cu^m:p,iveih,iiusRustico p|r;a>ceile,ret,
h Sic idem Ratisp. et duo alii codd. Alias , nelu- sôl* eumdem ordinein sequendumcredidi'(. Rusiicoautem
mus. in ea sytiodici' pâecefsitRavennius,' eo .|IHK1scrfpla
1Ita ideni Ratisp. Al., dibuerit, ne diulius vqbises- fueriiin
syupd^ j^re|atetisi; in syiiodi.s'aiifcm i.ne-
sel incqgnitaqmntummateria ga^diorum^ lropo|iiai(us ejusdem pyoviiici3e'prMnum l.dcumoiiti-
1 Vide not. 4 Quesn. nerfe solel, eiiamsf alii aliarum proviiiciarum metio-
k Emendatissimi cod. Raiisp. cbrpnicam notatio- po||^ aiitiqijiores aujjcelebriqr.-s iniersint; uiule in
nem diei pra-ttulimus.Alii cottd. et ediii, Dqta kal. siibsCripiioinbuscohcilii Aquileiensisan. 58l pra-ce-
Februarii; in quibus noia vi faclliusexcjdil, ' quani
v ini dit Valeiiatpus j^(î|eie'ns'is prtivmciae nietropoîia,
RatisrXiibrarii' arbltrio adtlita fuerit. iametsi S. Ambro>iiisMcdiolaiiensis tdi 'tioiiiinibus
1 Alias 82. Quse autem antea 103 erat, nunc 129. celebris 'eamdeii) rexerii','ei in aliis rfpcu-
Scrinta circa Febr. an. 452. ^yn^diim
hichiis Valeriaho prftponalur.' Iii pri~e->chji :iiiieni
Eaita fuit a Merlino cx ms. cod. collect. 12, cu- cpislola Leo non resp/uidpt mli Calloriiiii sAiiodVtMK ;
ius duos nos relegimus Vat. 1340, et Veiietum 169. at iiromejea aBi'a||s * r||jphe
' hauit;'','KuVtTcuui'
. » . » ftaveu-
, ;..
Siriiiondiis diios insigniores ciidices reperit, Cor- hitrpcij5m|ijii. '
'
beiensem cnllect. 2 et Piiliceaiiuiii.Quoad lempus,, 0'Aniiquiores vulgaii, retttlere.
bac in epistola legatorum ap6slpllc$ Sedi, adveiiiusi P Alias, fii MNiisgntynlift,
1)89, EP1ST.0LACIJL S(£IO
tiajn, sj-i-ctqSpiritji.dpcenle, consensere; et dfi sfc-A l ra.vit a^ftrtio. Is namque, ut plpra, relinquamus^,
cramento Dominica;incarnatipnis,, in qua niultqrum JJutycheii;qopsojtem, pcrfiî^ sjise, a pfflBfio,qfij-
intelligentia caligaljal, ita lenebroe eir.niis, a,blat;>| sfiOg.q sajict~erqcorâtjpnis Flayian;q.ju--e, daj!|iia'iiiii,
sunl, ui in uno.Dijminonostro, vero et Dci et, Iipiiij.. iq.grîiJim,cpmijfiqiiionis,-ji;le4qi)-»i|i.1 con-
curi),lij;>,(|!|i,
nis Filio, nec de humaiiitatis ambigatur iiafu.ra^nejp jjregati,fu^ranj,in,Ephesj.iia,ur:bi?.epispopis,r|es,iili;i,tt,
de PeUatU essen.iia.In immos,auteqi nefaj~!,di,erôr,issj|-i{~episs«- cngnoiîtur,,.SîJij/'^ quidem sede,s.,apo-
aiuctor.es,quj ijidignos,se,Dei gratia jiidica.ijies,.co,r- stolip,»,ve,n'uy~a tr,iJ)U^:qjnjs^qoqjra vq(jjni Sfisi,-se
reciiooi&uti remediis nolueruot, qualis,si.t l:tia,s„e.nr- q,ui3e paâ^ snntnpp-ioljanû/r;.;ita, u)t nqijfi us,nne
tentia, * exemplaria qurc misimus edocebunt:. ut atlliajrea;)! et, beaiis.i.i.iijp, U^JE Pal,;1\> & uîycrsaji
agnoscatvestra dilectio, fratres charissimi, in sanclo saii(~loqueconcilio : qua de re sacrosanciaecommu-
examine diviuum nun tlefuisse judicium, quo et vin- nionis consecuti sunt medicinam. Prsedietus vero,
dicta retributa est obduratis, et pax impensa.corre- qui malqrum. perseyera,n(ia ornari se aeslimal, cum
ctis. bominus vos inculumes custodiat, fratres cha- debeat submissafronle usque ad terram cum gemitu,
rissimi. ut convenit, inclinari, qiioiii.am.nec beaiissimi papx
b sententim. epistolam legi periliisit ad veneraijda; meraoria; Fla-
114$ ^xmP'lar
Paschasiiius episcopus,Lilybajtanus, c Lucentius jjj.viajjum
j scripun»,: quippe ciuii. ab
Cliristi aniiAlii-im,
episcopus Asculanus, et Bonifacius presbyter Ec- his qui detiilerant peiitus ut legi sinerel, sacrameuti
clesire maximaeurbis Roinae, vicarii sanclissimi ac satisfactione quod promiserat implere contempsit:
beatissimi papre Leouis apostolicre sedis antistitis, qnatenus pravi dngmaiis nugcreiur iinpietas, et oc-
pronuntiaverunt. Manifestasunt quae Dioscorus Ale- casio laesionisvcl scandali cunciis generaretur Ec-
xandrinaenrbis anlisles coiitra cauonum disciplinam clesiis. Patratis tanien his voluimus his sccler.bus
regnlasqueecclesiasticas, illicila prxsumptione com- indulgere, et veniam quam cxieris episcopis prsesti-
misit,d sicul prseterita geslorum, scu prsesensdecla- timus, dignanter impendere, eum nec similem judi-
" Ex vpce pluralis numeri exemplariacollegit Sir- est Quesnellucoin obscrvaiion,ibusa,dba^c.epis.tolam

momlus , missa fuisse aliarum etiam senlenliarum aflirinasse superfliium e,x inss. codtl. hoc dpcjiinen-
exemplaria, ut contra Eutychem et alios, vel pro his tum eruere, quod jampridem a Cmbboeditum ftie-
qui post pseudosynedumEphesinam correcli, pacem rat. Immocum scparatim a Leonis Intciis in calce
Chalcedaneimpelrarunt.Al Leo unius sentenlimexetn,- aclorum coucilii (HialceilftiicnsisfnerU evuiganim,
plaria memorat, et in codd. Corb. ac Pithcenio, post I ibique ipislola perperam appclletur' illud. ex mss.
nanc Lconisepist "lniiiiinius tanium sentetuia; exem- C proprio loco post Lconis epistolam, et proprio sen-
plar subjicitur. Sicut aulein Leo epistolasplurali 1111- lentim titulo recudere ntcessarium fuit. Verum hcc
mero pro unica Gallorum episteiu dixit iu antece- nomen seuteutimQ.U'-siielIodi->pIiciiii Fallit, imiuit,
dentibus litleris cap. 1, ita liicexemplaria pro unius tilulus, qui sr.nUntiumdicii, quai( suffi;acj,\umti^mrn
senieniise exempio scribere poinit. (Confer annot. 7 est sentenlimprmvium. Perperam : naiii e\ ipsis cou-
(Cot.833,n. c)io ep.45.ijNisifortepiura ejii>demsen- cilii gestis patet, instantibus Patrilms iegiitos pro-
teiiiiae exemplaria inisii iiuer plures dispertienda, nuntiasse et promulgassesentenliiim, cuialii suliinde
quippc.qui ;<(iepi-co.posIIIIIIcoactoj in syiiodo, scdi epUcnpi suis ii)lei-Io.<.'\iti!>~rijt>.u.s
a,csii|)scripiipi|i|i,usac-
suis in sedibus residentes h:mc episiolam scripsit. Paijcliasiiiusehiiiinonde suffraeio, scd de
b Hiee seuleniia, qua. in antit|uis Leonis etlitioni- cesserunl.
senieniia in Dioscorumferentla iiiicrrogavifsyiiodnm,
bus et in mss. collect. 12 dcsideratur, post Ctabhumi iui|Uiens: J;:i>t;Ireliiiiositasvesira ui ecclesiasticasin-
vulj;ala jam fucrat in antiquis Concilioruin cililio- tentia adversuseum u.amur. Sancla synodns dixil :
nilms ad calcem aclorum Ciialci-.donensiuni.Pi iinusi jtiintji conseuiimtii.Et Ji;li;ui|i- episcopus llypapen-
autem Sirmnodiisillamsuhjecil huic Leouis epistolre, sis legatos alloquenssubjecil intcr ulia '. 1'clitnus v>:,-
cui eum subjuiiciam rcperit in codd. Corb. ct Pi- stram sanctitalem, qtii habcs,magisautew qui habetis
lliceano, uti s.uie simiil cum eadcm episiola eam ini locumsancli.sjjjinipupte Ltouis, promufgqrc tu eum <t
Galliam missaniidem Leo testatur his verbis : Qnalisi regulis insitam conira eumproferre sententiaut. Omuas
sit lala tentenlia, exemplaria qum misimus (misimus i enim et lota univcsalis synodusconcors tfficiturvestrm
prn mittimus more suo S. Pontifex adhibet) edsce- sanctitatis sententim.fit lUaximusAntiocliemis: Qued
bunt. Igiiur dubium non est quin hoc exemplar ini p videtur sanctitati vestrte, et nos concerdes efficimur.
Gallicanis mss. Imic epistolaesubjectum illud sil, Post hsecautem omnes simul legati Leonis nomine,
quod a Leone in Gallias transmissum fuit. H;HCea- qui beali Peiri auctoritatc priuditusesl, deposuere et
dem senteutia a legatispontificiis laia, inserla lcgilur coiideiunavereDinscoruraiU verbis qnac senlentiani
in aciis (OiiciliiChalcedonensisact. 3, tom. IV Con- proprie dictam inanifcstissinieprarfcruut. Hiuc eltam
cil. pag. 1303 edit Venet. Lic.et vero quse hic pro- Evagrius lib. n, cap. i, ubi liisioiiam concilii Cbal-
fcrtur rebus ipsis conveniat ciim textu Grrecnct cumi cedonensis contexit, ct cap. \<%, ubi cjusdnii gcsia in
aniiqna versione ejustlem concilii,verbislamen pluri- conipendium rcdigit , legatorum aposiolicie sedis
nium discrepat.Anliqui illa lotius concilii interpre- verba non pro mera inierlociiiiuiie, scd pro vera
tatio Li'iineposteriur est. Solum sialiin post conci- sententia apcrte relcrt. Idem Quesncllus not. 2 iu
limn quxdam prircipua ejiisdem documema Latine! epist. 86, niiiic 113, a Leone transmissum fateturad
, reddila fuisseoslendimusannot. 1A(Col. 979, n.c) ini Gallos exemplar sententimadversus utrunfque,Euty-
episi. 101. Numvero lioc Latiuum exemplar senteu- clieni scilicet et Dioscorum, tiuse veiba banc Leonis
tia: adGallos;>Leoneiransmissum versiositex Graeco i epistolam, e; hanc sentcniiaui respiciunl.
lexiuaciis conciliiinserlo, qui abliacLatina sentenlia1 c Sirmondus ex suis codicibus, Lurfiisis.
verbis multiimdiscrcpat; an vero sit ipsum nriginalei * In versione antiqua |I;KCpx Grsecoclarius effe-
Ltiiiiium a legaiis Laline procul dubio cditum , ett runiiir act. oconcil. Clialcetlon.loni. IV, pag. 1303,
secuin Romain allatuni, quod in synodo sive a Pas- liis verbis : Tani ex iis qum dudumemminala sunl in
cliasinol.necam linguamcallente, sjve ab aliis Graece s pr.or; consessu(id est act. 1) quttme%iis qute hodie
redditura fuit : aliorum judicium sit. Mirum porroi asta sunl.
9»! S. LEOMISMAGNIEPISTOL/E. 902
candi * reperianturhabuisse fiduciam.b Adjecit etiam Asanctusac beatissimus papa caput universalisEccle-
accusatorum supplicalio variis referta ll44crim'- siaeLeo.per nos vicarios suos, sancia synodoconseu-
nibus, et tertio evocatus per reverentissimos fraires tiente, Pelri apostoli prseditus dignilaie, qui Eccie-
et coepiscopos nostros admoniiione canonica, ve- sisee fundamen et pelra fidei, coelestisregnijaniior
pire coniempsiiconscientise delenfus arcano. Epi- nuncupatur, episcopali eum dignitate nudavii, et ab
scopos etiam a provinciali synodo, cui subdeban- omnisacerdotali opere fecit extorrem. Superest uti
tur, jure danmalos iniqua usurpatione suscipiens, congregata venerabilis synodus canonicam contra
ipseconlra se damnationis senlenliam provocavii, praodictumDioscorumproferat justitia suadente sen-
velerum patrum saepius slatuia conculcans. (Jnde tentiam.
EPISTOLA * CIV.
e ADHARCIANUM AUGUSTUH.
' De ambitu Anatolii episcopi Constantinopolitani.
Per Lucianum episcopumel Basiliumdiaconum.
StNOPSlS. — I. De fidei victoria, et errorum utilitate in Ecclesia. — II. Multa ex Anatolii ambitu mala
exsurgere.— III. Constantinopolitanamsedem,qumregia est, non apostolica, aliarum depressioneattolli non
posse. — IV. Rogat Marcianum ut Anatotiicupidilatemcomprimal.—V. Ex prioribusexcessibusAnalolium
animos sumpsisse.
* Leo episcopus MARCIANO Augusto. ] Tw TcuvevSoclorurtp,
B x-j\ fikuv6po>Tcarura>-utw\ytupxtuvS>
Astuv'KpxtSTttaxoTto;'t?i>un;.
CAP.1. — Magno munere misericordise Dei totius tHtyiikrixuptrt l elenpoavvnBtov Tcitan;rn; xu6o"kt-
Ecclesire catholicse multiplicata sunt gaudia, cum xf); ixxjXnaiu;STcoj\VTckuatua6n %«/>«'OJTOTE otyia; y.ui
sancto el glorioso clementisevestraestudio pernicio- 'vSolot-aTV)? rn; af); fikuv6pa>Tciu; H46 arcovSn
sissimus error 1145 exstinctus est: h ul labor no- okt6pta>rurnTtkuvntTetaSia6n,tuors TOV nperepovxit-
sterciiiusad desideratum pervenireteffectum, quem uurov ruytaru ei; epyovixSnvut, artvt rS>6siu * Sou-
Deo serviens principatus vester, et fide et potestate "ktva>v xui rciaret xui e\ovaiu e\%or)6nau;.
rf) fiuai/\t.xf)
juvisset.Quiaetsi in virlute Spiritussancti.inlerquas- Et yup xui iv rn upery TOUaytou Tcvevp.uro;utruc]v
Iibel ' dissensiones per sedis apostolicaefamulatum rS>vStyovotS>v Stu TOOKiroo-ToXtxoO 6pivovexStxnreu nv
Evangeliierat defendendalibertas, manifestiorlamen ekev6epiu,rnûvyearepuOfjw?a>f6nn X»pt?voO9co0,
apparuit gralia Dei, quaepraeslitit mundo ul in vicio- xui rn ixxknaiu n iSiu uTcoxariarnxa6uporn;.'O rco-
ria veriiatis auctores tanium violataefidei 1 deperi- /\tuo; roivvv,ovrctpi rf); nutrcpu; eipnvn:ex6po; Ste-
rent, et sua integrilas Ecelesiaeredderetur. Bellum yetptv, irci roaovrov tvrvxS>: rn: SeaTcortxn;Ss^tu;
igitur quod pacis nosirae inimicus1 excitaverai.adeo /uaô/j.svijfr xu6i>p6o:.u, &ars * TptatxSsuovTOS'TOOXpt-
feliciler, dexiera Dominipugnante, confectumesi, ut iQ arov, fttav iravTwvr&v iepS>vstvat TijvvixnV xui TOU
triumphanie Christo, omnium sacerdotum esset una rjxuTtis sxluuTcovro;TJjff""'ijfljjia?,piva: Taf rn; axo-
victoria, el.coruscante lumine veritaiis, solseerroris rsiu; rckicvu:uerit TWVtStwvSiSuaxakuvix$kn6nvui
tenebraecum suis assertoribus pellerentur. Namsicut * rn uvxaruast ei; fie6uio>atv rS>vitpxS>vrn; rtiareo>:
in ipsa Dominiresurrectione credenda, ad corrobo- Trokkr) itueptuviutTcf)j\6e'xui yitp Ttvwva7roaToXwv ITSIJI
randa initia fideimultum securiiatis accessit, quod Tijf aaiuurtxf); TOVSSOTOTOU Xpto-ToO cikn6eiu:itpft-
"Sirmondusin textu etQuesn. in marg., reperia- qum in Chalcedonensiconciliogesta esl ; et de Ana-
lur. At reperiantur praelulimus,quia ex Graecohaec tolio Constantinopolilanoepiscopo,qui in eodemcon-
referuntur ad cseteros episcopos, quibus venia prre- cilio Atexandrinam et AnliochenamEcclesias conlra
stita fnil, eo qnod ipsi non siinilem Dioscorojudicii constiluta per ambitumsibi votuil subjugare.
causam habuerint. s In etlitionihus Leonis post Catiisianam et ante
b Ex Graecoet versione antiqua sensus postulat Quesnellum h;cc in«cripiio legimr : Leo episcopus
corrigendum accessit; sed sine codicibus textum im- Romanmel universalis EcclesimMarciano Augutio.
mutare noluimus. Porro ex eodem Grcecolextu post Ex Grirca auiem versioue sic : Per omnia gloriosis-
vocem fiduciam et ante vocem adjecit, sive accessit, simo el ctementissimofilio MarcianoLeo archiepisco-
excidisse noscuntur, quae ex aiitiu.ua versione liic pus Romm.
appendimus : Sed quoniamsecundis excessibusprio- h Cod. Ratisp., el labor.... pervenil. Post pnuca
rem iniquiiatem valde transcendit : prmsumpsit enim omiltit vester, sicuti etiam omittitur in Vindebon.
et excommunkationemdictare adversus sanctissimumD Hisp. et in versione Gr.-iica.
et beatissimumarchiepiscopummagnmRommLetnem. ' Mss. codd. tres Quesn., dispensationes.
Dein additur adversus Dioscoriim oblatos fuisse i Iia Ratisp. et iiiiique Vindebon. collect. 5 et
accusatorum libellos, ad quos referuntur sequentia : Hisp., cumaliis nostris codd. et vulgalisanteQuesn.,
Accessil eliam accusatorumsupplicatio rariis referta apnd quem, perirent.
eriminibus. 1 Idem Ratisp., exciverant. Postea confractumest
c Alias, fundamentum. pro confeclumest legitur in utrisque Vindebon.atque
d Alias 88. Quaeautem antea 104 eral, nunc 130. in mss. collect. 21.
22 Muiian. 452. ' Leg., skenptoaiivn;.
Scripta * Locus qiiidem haud plane corruptus, sed Leonis
* Estin codicibuscollect. 5 Hisp., Isid. 16,18 et
- reliquis usque ad 24, ac in exemplari Sichardi. Re- texlui non respondens.
* Leg., OtJtaijtSsuovTos'.
spondet epistolae 100. Graecaversio nunc primum 4 Lncus mutilus ei male accepius, quem sic corri->
profertur ex cod. Vat. Graeco.1455.
' Hic titulus legitur in mss. collect. 5, eap. 00. gere possis : 'SXfyitpevrn uvoaritaurov Kuoiev
ln UiSpanicaauteiti sic: Vbi de ejus gratulatur fide, iTCVk6t,OrtTlVtuV etC.
iiTOrJToXtUV,
M5 EPISTOLA CIV. 991
quidam apostoli" de corporea Domini noslri Jesu IV Gukl6vro>v, xui rfi ttyst, xai TYJ hfy rovt Ti5<T0tiS'TWV
Christi veritate dubitavere, et visu atque contactu nkaiv,y.uirf); kiyxn: TO rpuvpu 5tst3euvuff«|jt(vwv, r)
fixuras clavorum b et vulnus lanceoe perscruiando, up^ftSoliaUTcuatv,iv w itufiSuHov, atpijpeUjT OVTOI xul
ambiguitatem cunctis, dum ambigunl, abstulerunt: vOvoftotojs'
evrS>rr)vuictariav TtvwvekeyxtaOat,Tcicvroiv
ita nunc quoque, dum aliquorum infidclitas confuta- TWVuuftôikWivroivui xapSiat s6tutkta>6nauv , xui
tur, omnium haeSitanlium corda « lirmata sunt, et expr>atuev6nurcuatvsi; tpwTto-ftov, ovrspTIO-|V ircnvf/xe
proficit universis ad illuminaiiouem, quod quibusdam rvfkoiatv. 'EVt» epytp o%ia>;,xai Stxaiiu?pteyajVau-^st ij
inlulit cixcitalem.In quo opere digne et juste d exsul- vutrepu ueycCketirn:,firt: TctarSt:, xal xvpioi; rcpoe-
tat vcstra clemenlia, quae fideliter proprienue pro- vinaev, OTCOI; ru; uvuroltxit; exxknaiu; n TOOStuSikov
spexil ut Oricntalibus Ecclesiis diabolicaeinsidisenon eTCtSovkn ufi ftkictyn,iikk' ei; TOsi;t"*.stutTtxtT6at
TOV6EOV
nocerent ; sed ad propitiandum Deum efficaciora SsxTaTtuvruxovicpoaevtx^titvokoxuvriipuxra'OTcireStit
ubique offerrentur holocausta: quando per media- rov utairov 0EOO xai av6pw7rwv 'IJJO-OO
XpttTToO 1148 ^
torem Dei et liominum hominem Chrislum Jesum uvrr)e%ouo/\6ynat;rS>vSfiuo>v,xai uvrn TWV ispswv'>jauTij
eadem confessio 1147 plebium, eadem sacerdotum, TWV fSuaikiaiv,yuknvirure-jt',xai uvrixpuropuvyovars.
eadem esset ei regum,' gloriosissime fili et clemen- * TOUTWV SE >JsuoSta, n TOtrauTij,•ysyEVUTat avvaSo;,
tissime Augusle. 1*»xuko>xui tvxruitp rsket O-UVTS8SVTWV, Sauftatjwxui tcu-
CAP.II. — His autem, propter quae lanta facla est a%o>,ortnep rnv stpyjvijv-rijiT xc..6o).ix»if
exx/\naiu:Tijv
congregaiio sacerdotum, bono et optabili fine s com- 6E69SV T£6£ftEXiwrj.sv>jv
aft.6tTlovos TtciktveTctxtipnat;ru-
positis, miror el doleo quod pacem universalis Eccle- purrof ei xuiTa ftaXtrjTayup xpnaiuai; euvrov o itSel-
siac divinilus reformatam, ambilionisrursusspiritus fb: o iub; 'KvuroXto;TCpovsvoijxsvat fuiverut, a>areTWV
hinquielai. Quamvis enim necessarie sibi frater meus a aUTwv-ÊtfOTOVijo-avTwv TijvTckuvnv TtupuktuTcuvoiv, ei;
Anotolius consuluisse videalur ut ordinatorura suo- Tijvavvtatv rr); xu66ktxf);exxknaiu; (TWTsptwSst Stoo-
rum errorem desercns, in assensura calbolicselidei 6o>attTcupr)16t,fvkuj%utSs Oftwsa>ftiktv,ivu ixtivo,
salubri correctione transiret, custodire lamcn debuit ovrctp'' vutripu xupirt fuiverui, STctrvyjirv, unStutu;
ul quod » vesiro benelicio noscilur consecuius, nul- ertSvuiu; fuvkimrt rupu\et. 'HftstsTyup rn; vpertpu;
lius i cupiditatis pravitate lurbaret. Nos enim vesirte Tciartai;, xat rn; ueatreia; exavrt; rr)v icpoaoxnv,
fidei et intsrventioiiis habentes intuitura, cum secun- ircore * xat TVJV au8svTtavTDS 1 iSias -^stiSOTOVias' at
dum suaeconsecralionis auctores, ejus inilia tituba- upxui uvrov saxuZflv,uyu6oi re rcepiauTtiv,>j7rsp SL-
rent, benigniores circa ipsum quam jusliores esse xatot stvat E§r/uX»i6irjftsV ojrws'ru; rupuxu; UTtuau;,
voluimus: quo perlurbationes omnes, qure operame t/irive; spyu&usvov TOOStuSikov silnysp6nauv,rcpo'
diabolo fueiant excitata?, adhibitis remcdiis leoire- 1^* aknf6staS>v6tpwrcttS>v , xuruTcpuvvo>utv, urtva KOTOV
raus : quaa illum modestum magis quam iiiimodera- . sjTtstxflpu),/,ov,nicsp uusrpov icoinautt&ftiktv,oart; si
tum facere debuerunt. Qui eliam si prxcipuis meri- xui ecûipsroi:rtai Tcpuc]sai, xui xukkiarrixpiaetvouiuai;
tis optimoque judicio legitime fuisset ac solemniter nv, xui EIWOOTWJ -^stp0T0v«6£is, x«Ta xavovwvoftwf
ortlinaius, contra reverentiam lamcn canonum paier- . TWV TturptxSiv,xuru rS>vrvTcavTOOuyiov rcvsvuura;,
norum, contra slatuta Spiritus sancli, contra anli- . xuru TWVrn: upxutbrnro; >j7roSsf/ftarwv,o\iSuuS>;
quitatis exempla, nullis posset suffragiis adjuvari. S>ftiksfion6eio6ut, Ttupit-,/pitTTtavw,xal uXnOu;evku§ei,
Apud Cbrisiianum et vere religiosum vereque ortho- xat <jp9oSo*"w j3ao-tX£tyî-yyofiaf 7ro<\u'Avuriikio; o
doxum principem loquor, multum Anatolius episco- 'Apxt£7r'o-xOjTOS TIJStSia; itfutpeirui iti]iu:, ei rcupu-
pus proprio detrahit merito, si illicito crescere optat voutpuvt\sa6ut TrpoxOTrij EU-ÊTKI- E-^STW, XU6S>; e\>xb-
augmento. ut6u, H50 Kwvo-TavTtvoujroXif Tijv tStav Soâv,XKJ
1149 CAP.III. — Habeat, sicut optamus, Con- o-xoiToOo-fls Tijf TOO©soOde^tstf, 7ro<\ti%povtoOo-Jis ufts-
» Sicnmnes nosiri codd. cum Sichaido, h Vulg. antiquiores, inquietet. Mox Vat. Hisp. et
excepio
Vat. 544 collect. 24, qui cum editis, de corporis. Isid. delent sibi.
b Vindebon. Hisp., et vulnus perscruiando. Vat. 1 Edilioties Leonis ante Quesn. cum Vat. Hisp. et
Hisp. et Isid., ei vutnera perscrutando. Isid., noslro. Caiteri nostri codices cum aliis a Ques-
• Val. Hisp. et Isid., confirmata sunt. Mox proficit nellii laudatis nnt. 2, vestro,Solum Ralisp. cod. Iia-
loco profeat posuimns ex Ratisp. Vindcbon. eollect. bet, vero beneficio. Paulo post c. 3 diciiur : Vestrm
5 el Vat. collecl. 11, cum magis cohsereat vocibus, 0 pietatisauxilio et mei favorisassensuepiscopalitmtanlm
nutic quoque. urbis oblinuil.
d Al., exsultet; et mox loco propriequealias i Al. pravitalis cupidilate in eisdem cditionilnis
legitur
pieque.
' Quesnellus in prima editione cum Lecniniscum mss.collect.2iaiqueexemplo Sichartti.
1 Lnciis hians, qiiem tu supple : AUTHJTI EUJ.
Raynaudo, * Locus corruiitissimus, cui sic medearis : TOVTW»
usque offerrenlur. Emendationem secundiB editionis
alii ediii et nosiri codices approbnnl. SS,' Siu n roauiirn, elC.
' Quinque voces sequemes delent Yindebon. col- auTov.
lect. 5, Ralisp. et m-s. collect. 24 atque, Sichardus. 4 Leg.,
Primis curis ex mss. Vat. 1455 exscripseramus
Grim. et Thuan. codd. habent t.inuim, Gloriosissime i nptrepu, et notaverarnns Forie, vuerepu, ut cum La-
imperator. Graecaversio : Clementissimefiii el impe- tina voce concordet. Hanc auiem deiiide lectionem
rator Augusie. texmi inseruimus auctoritale ms. Oilob. 29.
s Al., completisin mss. collect. 11 et 21. Paulo ' Lcg,, xatvaTijv,etC.
post Ratisp. delel divinilus.
995 S. LEONISMAGNIEWST0LJ« m
i '.',.•>..).-. . •
sâni^ndpofrdaiha^fvilas gjorian/suam, ac pfotegente A j TEpafl uTco\uvastjSajo-tisiaf u)lo; * yap "kbyo;r&v
rfextera^Sî.^diufuruociemeritiaeVestraeifruatur im- xotTfttxwv irjTtTrpayftaiTwv, xat ukko;TWV 6jiwv,xul per)
peno. Alija't'a?oenrafioest rerum saecularium,alia Ttup'exEtvyjv Tijv7rsTpav,«VTtva o Sso-7TOTr<ssv TW6sft;-
'dT*"inafuW;'P&'Waeier iftara 'p^ramquam^Doraiiius JVitu ,TE9JJXSV, 3 sorw itrûpovolovS>jJTOTE
zaTarj.xE.WfiK.
in fuftdaêY.W'*posttt (tiatlh. xvi^B), staîsent Ta tdta aTro^Xutrtv, o Tfivf«i xs^pswa-Tiiftsvwv E7rt6uftwv.
'ufia iSiSnUFucifo.^rojiria'perdit,' qui ih<Jel)i1ta *
cohc-ii- "ApxEtret TW7rpo"\sj^6svTt, OTI|3ojj9£tari); an; evae-
^tscit.'Saiis Mt~^Pid(lc\orqdb-a5^ Seiu;,' xui arcovSnrn: spins o->Jvalv'o£ws TJJSToo-auTUf.
"»>;'' ', «-'-''. '» , , V, »»
Wfttei-TtfVoHs^sse^ 7TOJ\SWS TVJV SjTtO-XOTTlJV^ XaTEIT^S , fllj a7rK5£Wrj->7 E^SIV
'lifiuIt.Wn tfetf^^ [iuaiktSuTtoktv,nvrtvu a7rot7TOîxov 6p6vov7rotijo-at ou
'i?$H6am"'tttfn'"poll&t'Tacefe sedem;'Thetf-uffo^jief61 SuvaTat'* ii/,k' ouosTtvtrpbrca>ekrciaet, brcep Sta TO
'molo^quSd~'pfer"afli&f ifin- p6ssit'6teHsio'n^sâiigeH. Tcpoaxpovaut erepot;, Svvurutu\>iln6f)vui- Tu yupirpaoi-
«""^rivTligia'fenimrE'cclesiaPfirh,sahcioftibi' Pa~tftirh ftta TWV aytwvixxîja-tuvTOIS' TWV rcurepa>v xavotrt,xai
cahonibus instituia, et Veher.ib"ilis'Nicx?ri:>:"sjln(.dirf); aeTcrfi:o-uvoSou rf); iv NtxaiaTof?SbyuuatrtrvTct»-
'
'fiSaid"e'creiT^'iiiiTld'p(illunt'lnVpf6M& uevu, s? ouSsfttaf SuvaTat uvutStiu; TcupuaTcci.a6r)vui'
hovilate dlfitfta"ri/ln,,<*jifofipere; iiuxlliahie'Chfisto, OUTS fiijv ouSEfttaxatvoTUTtsva^KTTEo-ât. 'EV tu7TEp
fideliter eiieûefidb.iêceêêst 'tfte pefseverafit&inD . spyto STcup.\>vovro; TOOXptarov TciarS>;sxStSua6nao-
exhiiiere"ramulktttin: "ifiioriiamdis|iensaitioTtiihicfe- ftsvw,avayxaiovstTTtvE7rtftbvov rcupuaxsiv pe anovSnv.
dila eSt, efad Bieuni tfeiiditreitdin," si piternafum *ETCtiSfiTcep 6 Stotxijo-cws xai st'siftijv
ftot EyxEÊtpto-Tat,
regulresanctibriuin/qurfiln synodo Nicaena,ad lotlris reiveixurnyopiuv,ei TWV TcurptxSiv SoyfiaTwv otxuvbve;,
Ecclesiaercgiirieii, SpiWtuDei iristfueiite, sunt cdn- oirtve; iv T»Jo-uvoSw T^ EVNtxaia sts Stoixuo-tv 7rao-ijf
' 0Eou StSao-xoVTOf, TETU7rWV-
dit~e,me(qiiod absit)coiinivente,Vi61eritur;etmajor T»jssxxîjo-tas, TTVSUftaTOf
sit aptid me lihius Trktfis voluniaS, quahi uhiveriSe ifat, sfioO,oTrspairstu, truv8ua?ovTOS, 7rapao-«*Asu9stsv.
ddmus bomini conimlinismiliias. Kai ftstfwvttn fcup tuoi eva; aSe^tpoO ^vwftu,ijiTEp'UTCU-
'
CAP.IV. —-Eiideo*Sciehs^glbriosSmdementiSfn an: TIJSoixiu; TOO^SSO-ITOVOU >ixoivij/.uo-tTEJ\sta.KatStti
vestrain ecclesfastibiestiidere' concbi-duE,el^fJSil TOUTO •vtvwrjxwv TvjvtfvSofjov oou yaûvoTUTa rn e'xx^jj-
his quaapaciliCiECongruunturiitati, piissimiim nrse- trtao-Ttxij o-7rouSa?stv 6(itovota,'lJ.52 rMiT°i: '•n et'pi-
Stare Corisensuhi,'precor et seailla' siiggestioiie"v8s voirotwsvtuo-iit T
upuniovaivtvat<tmcupuax<<ivo-uvato-tv,
obsecro, utausiis' imprbtios'unftsitlChriSfiahaSpaci- Ssoftat,xat o-TrouSaioTaTJj atTJjo-ttuftaj icupuxu/.S>, OTCO>;
~que cbntrarios ab Om1ii"~pieiatis teSlfae abtficeiis as- rit; lTct'xs'ipfiasi;''ru;uvutSti; fu; svuvriu; rn svaiast,
sensu, etfratrismeiA^hatoliirnOcSituram ipsiislper-,,^ xul TjjstpijvjjTWV , &pio-Ttavwv, airoTrao-jjso-uvatvErjEws'
stiterlt" cupiditatem salubriter comprimaflis:"ne ea1"' -f- - >.'
~JTJJSuftETEpas' ; »* ,<(;*,,,1 o , »>» xut, TOU - , -
Euo-Ebstaf urcoxnpv%nrt. sftou
~
quaevestfi~egloriaeatque temporibus ininiicasont Cu- "aki/ifovTOOAvaTOjtibu TJJV iauTw, st ETrtftEvot,
S7rr,jSXa6jj
piens, major suis velit esse'prioribus; liberumque E7r't9uftiav' trwVJJptwSwf erciaxnre, hu un TOUTWV, aTTEp
'
ilii sit quaniis poluerit splendere ViifUtibus;quaruln rn vpirepu Sbilyxutrai;'xpivot: ey6pitrvyxuvtt, irct-
"
non aliter particeps erit, nisi cbariiate magis vorue- 6uptwv,'ftsi?wv 6s^.jj~rjjstvat TWV USJJOVTWV TrpwTwv, xai
rit ornari quam ambitione disiendi. Hanc atltein im- E7r*"rSsiiz,-£XEtvw! JtTij,otratffav~tTO.ot,ix).aft7r£ivaps-
'
probi desiderii conceptionemnumquamquidemdebuit ' rkl;', tuv ovx sfsp-fjs'xoiviwvosiartv, st ft>jSta9E'rjsi
intra corJis sui recipere secreium; sed cum illi pukVoViiekot xoa'p.eia6ut,nfcepaftStfiovtIxfsiv£o-6at.
• fratres et cdepiscopimei, qut vice mea aderant, bb- " fotvrnv Si' r'nv'uvuiSn'$Tct~vuiuv ouSsTfoTE ftsv Zftikei
'
viarent,'ab illicito appetitu exeorum salleiu satubri sv rn uvrbv'?xttv rn tyvXft "^' orrjjvtxaaurw ot uStk'
contfadictione cessasset. Nam et vestraSpielatis api- foi, xaf o-uvE7rttTX07rot iftol, oi uirip iftoOTrpaTTOVTSS-)
ces, et ipsius scripta declarant, legatos sedis flposto- aVTsSjjrjav, aTrofjj? Trapavoftou xav ixTujauTwv
TOjXftJjf
licse,sicut oportuit, contradictione justissima s resti- tofeikevupynaat avTtioytaf xai yitp xui rf); vp.erepu;
a Adverbium mire inseruit Quesnellus: omnium J) * Vindebon. Hisp. addit eliam. Vaf. Hisp. cllsid.
noslrorum codicum et aliarum etiam editionum au- addunt charissimi.
. ctoritatedelevinius. Simiiiter expuoxinius adverbium ! Ratisp. delet saltem,et pro satubri babet sdlutari.
Seti.a Qijesnello,prae-positujavociJf-;opr'tj,cum.desi- Utrique codd. Vindebon. delent salubri: Yat. collect.
deretur nonsolum inanterioribuseditis.verum etiam 11 delet saltem et salubri.
in praestantioribuscodd. Ratisp., utrisque Vindebon. s Vulgati inserunt ei: delevimus auctoritate mss.
collect, 5 et Hisp. in Vat. collect. 24, nec non in Ratisp. Yindebon.collect. 5, ac trinrri aliorum codd.
interpretatione Graeca. cum Sichardo, nec non interpretationis Gruecre.
t>Vi<"e,.not,vi5Q.iifisn.. ,, t ., a7ro>auo-ot.
c llunc locum, setj aliquot verbis mulatum, citat *'.Fprte,
Hseeparticula yitp hibil hic facit ad rem : lcgen-
Gratianus 25, q. 2, c. 2, et anie euqj Ans.elmqslib. dum potius, a»0,ofoft»,>c 6 >6yof,etc.
iv, c. 2, atque DeusdeditI. m, c' 5S.,,p|jn iriss. V;>t. 8
* Leg., Itrfat.
obsery^jvimus. Pro privilegii,^qiijjJusciJmtiue,quae " Forte, apxso-jj.
non |am Ecclesiisquamraonasieriisroerunt cquccsâ, Lcg., ouSsvtTSrpbnaiIX<+io-Ji, tiiTspSttifou, etC.»
geiieraiim aBefiur; cunri Sr Leo d« solis,pjriVile|iis vel,• ouSsTtvt Tpojtw, etc.
ecclesiarum a Nic.enis Patfibus can. 0 decretis lo- Leg., Stoixjjtrif.
quatur. ^^Â » ,^ T Leg., o-uvatvErjfV.
d Ita omnes nostri codd. et, editi, excepto 8 Leg., aTfoxjjpuTTJjTl.
Quesn., •
ppud quem viotari. Forte, eo-Tat.
& '^S-fÂCV. ffi
-;-.: <: •:-:.,<•.r')i(i ;i vcti i ;i'!*-l.; -'>'(-,">•:•nii: (
A eutTE5£t!<? ut avkkubat, xut ru uvrovypup.pt.uru
ti$se:,ut inqxcu^bi,|ior essel prasumptio qusese nec X anptutvst
increpata »cpbitieret», ... TOUf7rpEa^£uTaj rn; aTrotTTO^txjif jtaflBOpac,xafituf
„.;,.. ,,,,.,„ , i»„„ r' . •5J.':-' " ' ' ",'' i'l.' ' I" •a „",- •:*:' l'",
EYpJJV, OlZatOTaTU aVTtppflrJEt aVTl5£B>lXSVal, OJtTTE UJi
..^..y.-Undcquia p,onvenit..ndei.vestrae yel •&&.••/<• „>•>•, ''•'•'* -„ <v.'<i<; 4h,
,..•,»-..-».._, syjtv TJJVE7rt-^stpjjrjtv, jjTtf eauTjjv
'" , ':,1 •ouae
gjo^, uf,siput.h~~,~e-|s, peopQryosâ^nte, "jes.tru- ,7rapatT>jrjtv ;_,L-. ;:..,
,,EiTErjyEV. !.II <'k,",-'<:",yi >Vt-
EjtTUTTWOEtrja OtJSV S TfElOJJ UOUOCSI TJJ JJLtETSpa
aa,e«t, ita e'iam oronjs amb.itps.retundalur; agite, ' ','>' -,.,,. ''„'• <'.; i ."i,-"- "' if-V.v-i"';'s> >•>-"'
ut pradj- 7rttTTEt xat ooEJj, t va. x a9 ov rpoicov at aipstTEts-
''' ,"•'"»-' ' ', 'J" *iv-"p"'.• <<> ot UUOJV,
.guod,et C^risiian^pst probitalls ejjejife, ;!_-vV'--~"','''
ctus episcppus.pareat Patribus, cqns.iiiaipaci, neouc TOU 0SOUTTpaTTOVTOf OUTOJ xat rcuau afJtEtTlWV EXXO-
7rst'u' 7rEpxv.trni XptTTtavwv Eartv svSoxtunata>:, xat
îbiiistiinet|jcuissequodAntip.che,~i«,Eccie^p "li ';.. 0:->''. ,',•/,I:I i»,' s 'V ,:'. i :• '.'|i.
* aiiSia6a>
siae uilo,exemploncpntra insiituta^ca~r»onumêpipco- -TJJC -Sao-Atzjj?- Kat ' o Tcpoke/6ti; t ttiaxoTco;
;• , 1 4:i'l- 1i. ,' >,-,r. '!.! </ ,'.).-•,,'»,
<-.ry.'r.|.|'»»<!
• TJ~J EtOJJVJJf;, xat (JtJ) EOrUTW iravTa
pjj-jj ordinare praûmpsij; qup.d nqs amore rejja- TfpOJV Trp^VOjitTEt E5£lV«l
randaj .fideêt.pacis ^tudip refrfictarf! ce$'sayimus. :a7ro),a/J,fJt>-.vs'T<»>. 'ETrstajijTEp T>J'AvTtoys'(»v
ri" £-/.x),>jrjt« avsu
(,.; sji ?<a v '(,->,< ,: ', '•'•.»'• >:;, '!!•>;>
jib eccie.siasticajuip injuriaûlarum, Ttvo-T llSa,
-'"' '*•"-,'" u7rot5jt7uaTOs
' '.'• 7rapaTOUJ zavovr/fE7rirjxa7:ov
AbsVipeat^rgo < /! . i/ < /« 'I ',.
eLillicii-p^declinete?cessus.;.nese abjiniversali Ec- Xetporovnautsrokunatv QTtspnp-tt;tpo>riro-ju»uvto>6nvui
clesia, Idiim,,inimicaâcîteniat,„,ffabscida,ti.ûem TJ/V.TrtrjTtv, xat O-JTOUSIJ Tijfstpijvrjf; uvu^r,\ufnaut*ijptjj-
op'om3gisjrrepreliensil)iliter agenteiraîjligere,.qiiainjj auutv. ,ATcoayia6a>
H •'>:>--;''i "» roivvvuitb
-•'• rn; ra>vexx'knaiuartxa>v
"•', ,>, ';" ''>,'•'',>! :..»'
in. bac. pra5Sumpiiont-!, qiiae illum ab omnibus sepa- g] xavqyooy v^pta>;. rut ru: icupu.vop.ov; sxxkejurt»icupu-
rare polqrii,.perdurare. Fraier autero,et.coepiscppjisi Sarjstf tya ftij s'auT6vUTCQ rn: xuOoltxn;txrlnaiu;, ia>;
.mej^ûcjauUjS, qty cpini fil.io nieft Basiliq. dif.co|'0i '•"• ou ty6pu rn tipnvneTctxstpei,
• •-«>' *''.» <o\','' ' ' . "' urtoaxtar,' ' - v '- cvnva ' ',.'" 'sv/j>-''.'
eJLemen|;iaj. ad
vestraj pie,?cripla pprtay^t,-vmîfyyp- (tsvixaAAqv u otuoknrai; Tcpurrovrufti.ttv, nictp ruvrn
tione.partes susccR|~elegs.ilif>i~lis inmlevil.",".qmancjni Ttpoaxuprtpttvrn foâ, «Ttf aurovt5iivaTat a7roTTKVTOJV
ffil ajîmaiiijusflejoliq.dejfujsse, guepi pojjus caiisa X<»piaui.'0 uSsifi; 8s i ip.6;, xat avvsiciaxono;Aou-
d,cstjirtiit.Dala f uiideciniokalendas Junii, Herculano> xtavof,o? ft6T«TOU E/Jtou TSXVOU BKO-IXSIOU TOUStaxovou
clarissimoconsule. ..,..;,., j TJjfuuETspar â^.ijvrJTJjTOf ypup.ptururcp^:ip.i ISuaruas,
rritTijT>ixaSotTiwrrst TJJVEVTaASEitrav auTOtfTtpiaStiuviSTcknpaiatv. o; ovx uv\oyia6tin UTCo).i),tif6rj._, rov tcpdy-
(jtaTOf,9^Ttva uukkovr) vTto6eai;itTcokskoiTisv. 'ESOOJJ l jrpo svSsxaHukuvSuv 'Iouvvtwv ujrt/TStas"Epy.ou/\avou TOO
Xa/jtjrpoTaTOu.„ t . n., v . , ;-,... if.»'»._.:; ., .: ,>t. •_-.;•» .k UM i • ,.,.., ,,
,, EP1?TQLA8 CV. ,bustpnrisîmum )umen pnrelur, nec de irifirniijs
animis tenebrosus : .. ille
h jtj)J>Ul.CItr.RUM AUf.UMAM. ' quoruindam
'..,.,. . . ,.l.exsiiltarct
. <l ,,' l;i . iniiiii-
,.,.»
non solum hi qui illaesi steterunt, sed
^ .,,.,, , ;, De ambilu Analplii. , 4 ,1-u»,, quem
1
SWOPSIS. ^-.h.Pknam^sse.fiAei.vffiipâm\u qua.su- etiaii^ hi qnos feceral îUare, siiperayeruiit : ilt,
perant tam qui cecideruntquam qui steterunt. —II."1(T _ erroreabolito,
--"<"•' per
'-'"'.,:
totuin H5S mundum
!'ft*,™'''
fides"vera
' .iiOlii.s IISJ
Niliil valere posse contra canones Nicwno*,qui soli et omnts
— lU. .re,gn,ai-et,. lingua coiifiierejur,mquontamDo-
firmemdm-paci sufficiunt. AnaltjUoJ~ffi]iignuni
:€xemplQ<>esse<de1>ere; et. ptr. se ry#i;eqsqd^JSifmttfCeminus Jesus Christus in.glqrid est bei Patfis (Pltitip.'
synoda coi/lrqriumest. — IV. Vt ipsa Analoliuma n, 11). Coulirmaio autem in unilateEvaneeiuuni-
propositorevocethorlatur. verso orbe lerrarum, et n lii eumdem sensum dire-
LEOepiscbpus PULCHERIJE
, , > • ':.'i:l -i >C, ctis cofdibus omnium sacerdotum, opliihuWJTuerat.
CAP.I. —Sanctis et Dco placitis clementiseve- stipra illa, propterquse sancla est synodus coiigre-
slrre studiis defensain conlra hrereticos catholicam gata, el quae secundum |,ielatis vesira- studium pro-
'
-~ fidem,
i et ' .-»>• i • Ecclesiaeredditain
,»>: universse -;; -^,-»'; > ,""> pacem.
• -.— tiiief-
»1* liabili suht liiie conclusa, niliil'quod lanloboiio con-
fabiliter cumyestra.pietate gaudemus.: gratias age.p- trarium esset, inferri, nec pe,r occasionemepiscopalis
tes 1 misericordi et omniputenti Deo, quod exceptis concilii, ° id iraportune appeti, quod non licuit con-
his qui niagis dilcxerunt lenebras quam Iucem(Joan. cupisci.
,_m, laj^ êmuiem.passusestevangeiiQaveritafefrau- CAJP.II. — Fraler cnjm et coepiscopusmeusAna-
dari : ut abstersa erroris caligine, in omnium cordi- lolius parum considcrans quanlo pietatis vestrcebe-
* Buo Vau eollecij 21, coerc«ret..« i . , sericordimoinnipolenlisDei. ^.„,., ,,, .

t>Paiticulam vel a QuesnelLoexpunciam, ex omni- -.,. ^ Cod. Venetus collect.,,12,;.««rf":»»ySrmi*,,|iatisp.,
busnosiriscodicibus atqne Sicliardorevocavimus.EK nec de infirmitatis(forte, infirmatis)quorumdomani-
GraeeOj tt glorim. -. '-. . »»» -.• < <:.,•. J) mis.., , ., ^.
c Addidimus nos ex iisdem codicibus et Grseco 1 Adjeeimus hi es ms.Ratisponensj. ,, ,,
teXlll. i :-1. f. Idem Ratisp., quia DopunusJestisip gloria.
d Al.„ abscedat. • ,, n;Sic melius ex .eodesm,Ratisit. Quesiielluf, inco-
•Ratisp.cod., quinon mstimandusest.negotiode- demsensu. Cajteraeedititj,ues,i;ieqdqpijspiplusensus.
0
deseruit. Vat. llisp. ct lsid.,tjiu«m i.i. Ita cura Grimanico "lORlri,codd. Ratisp. el Ven.
jfuisse, quemcausa
jiiociintisnegotio non defuisse,quem potius causa de- collect. 12. Alias, id incommuue., ,,,
Jwiiliii -i ,,U!JJ - -• !..• ' i-.'V f; « - l- » : ' Deest hic alit|uid, puta fifuviajut, aiit;iquid simjle.
1 f .Soui»-Vinilelioii.>colleet;,5 ihabel XII-kal.lunii. ,.'.Locus plane corruplusv,tui,,tit alif)uainsaniiateni
s.AIm 39. Qureautem antea 105 erat, nunc 154. afferas, legere debes, yaSsofiwT~>y.'»T«Ts'p(»lvY,.;jTpoy'!MitT>
Scripta 21 Maiian. ia2/•- .• .i u.-- -H <..
h Reperiiurin mss. collect. 12, 18, 19 et 24, ac in cjjf Eipijvrjf;.Neque mireris sil..,v,erliL
S'o-6tux&n,.Tcurcptov<;,.
interpres,,,Vst-
n<~>lMM%>JMP JKTf^vcOfilMits,
exemplari Siehardi., . qund in textu cst, legit, putaraus, parcat Patrtbus.
ut
t .tiodi Ralisp., nnivertali. • ... ' Forle, np'jfiaup.tv.
i Edili ante Quesn. cum mss. collect. 12 et 34, mi-
009 S. LEONIS MAGNlEPISTOL.*. 1000
neficio et mei favoris assensu ConstaniinopolitanseA ratione dispositis, bellura novseperturbationis infer-
Ecclesiaesacerdotium fuerit consecutus, non tam de re; atque ut venerabiliumPatrum decreta solvantur,
adeplis gavisus, quam de immodicis appelendis su- quorumdam episcoporum proferre consensnm, cui
pra mensuram sui honoris accensus est; credens tot annorum series negavit effectum.Nam sexagesi-
huic tam iutemperanti cupidilati posse prodesse quod mus fere annus hujus ' conniventiaeesse jactatur,
ei quorumdam consensum * suum praebuisse dicitur qua se praediclusepiscopus aeslimaladjuvari, frustra
extorta subscriptio; cum tamen destruendis mox co- cupiens id sibi prodesse quod etiam si quisquamau-
natibus, contradictio fratrum et coepiscoporummeo- sus est velle, nullus lamen potuit obtinere.
rum b vice mea agentium Odeliter et laudabililer CAF.III. — Agnoscat cui successerit viro, et re-
obviaret. Quoniara contra statuta paternorum cano- pulso omni spirilu elationis, i Flaviani fidem, Fla-
num, quaeante longissimaeselatis annos in urbe Ni- viani modesliam, Flaviani bumiliiatem, quae illum
caenaspiritualibus sunt fundata decretis, nihil cuique usque ad confessoris gloriara provexit, imitelur. Cu-
c audere conceditur : iia ut si quis diversum aliquid jus si velit splendere virtutibus, laudabilis erit, et
decernere velit, se potius minual quam illa corrum- in omni loco plurimum dilectionis acquiret, non
pat. Quse si, ut oportet, a cunctis pontificibusinte- ambiendo humana, sed promerendo divina. k Hac
merata serventur, per universas Ecclesias tranquilla B autem observantia meum quoque illi animuni spon-
erit pax el firma concordia : nullaed de mensuraho- deo copulandum, et aposiolicae sedis dilectionem,
norum dissensiones, nullac de ordinationibus lites, quam ConstantinopolitanseEcclesiae semper "mpen-
nullae de privilegiis arabiguitales, nulla erunt * de dit, nulla mutabilitate violandam. Quia si interdum
alieni usurpaiione certamina; f sed aequojure cha- 1157 immoderati praesulesaliquas incidunt culpas,
rilatis, rationabilis et morum et officioruniordo ser- Ecclesiarum tamen Christi l inlegritas perseverat.
vabitur; el ille vere 1156 eril magnus, nui fuerit Consensionesvero episcoporum,sanctorumcanonuin
lotius ambitionis alicnus. dicente Domino: Quicum- apud Nicaeamconditorum regulis repugnantes, unita
que volueritintervos major fieri, sit veslerminister;et nobiscumvestraefidei pielale in irriium mittimus, et
quicumquevoluerit inter vos primus esse, erit vester per auctoritatem beali Petri aposioli, gcnerali pror-
servus : sicul Filius hominisnon venit ministrari,scd sus defiuitione mcassamus, in omnibus ecclesiasticis
ministrare(Matlh. xx,26; Marc. x,45). Et lamen haec causis his legibus obsequenles quas n ad pacificam
illis tunc insinuabanlur qui de pusillo volebant cre- observanliam omnium sacerdotum, per trecentns de-
scere, et de infimis ad suraina transire. Conslantino- cem et octo antistites Spiritus sauclus instituit: ita
politanaevero * praosulEcclesise,quid ampliusqtiam ut eliam si multo plures ° aliud quam illi sialuere
assecutus est concupiscit? aut quid illi satisfacietsi C decernant, in nulla reverentia sit habendum, quid-
tantae urbis magnificenliaet claritudo non sufficit? quidfuerit a praedictorumconstitutionediversiun.
Superbum nimis est et imraoderatum ultra proprios 1158 CAP-IV.—Prolixitatem iiaque episiolae
tcrminos tendere, et aniin,uiiate calcata alienum jus meae,qua necesse habui explicarequid semiam, rogo
velle praeripere, h atque ut unius crescat dignitas, ut per fratrem et coepiscopummeiim Luciauuin, qui
tot metropoiitanoruin impugnare priiiialus, quieiis- (quanlum in ipsoest) sollicitudinem susceptaelega-
que provinciis, et olim sanctaesynodi Nicaenaeraode- tionis est (ideliter exsecutus, et per filiuinmeum Ba-
» Vox suum a Quesnelloaddiia nostris etiam codd. plius quamasseculusest concupiseit)quid illi, etc. Si-
confirniiitur.Apud Sicliardum, prodessequorumdam chardus, prcesul Ecclesite(quoniamamplius), et reli-
contentum, quemei prcebutssedicitur. qua, ut in iisdem vulg.-iiis.Nostri codices Quesnelli
•>Sic Raiisp. cum Quesn., ante quem legebatur, emendationemapprobant.
h Uatisp. et bic et paulo post, utque.
vicemmeam. Moxoftviaritin Ratisp. ' Vulg. aniiqniorescum Sichardo, jactantite.
« Vulgali ante Quesn., addere.
* Iidem vulgaii cum mss. cnllect. 24, de mensuris i Voces Flaviani fidemoptimus Ratisp. adjiciendas
harum. Quesnelli leclionem no-tri codd. Ratisp. et suggessit.
k Sic cum Quesnello mss. Grim., Ratisp. et Ve-
"Ven. a pprobant.
• Iu iisdem vulg., de aliena. Omnes nosin codd. nel. Antiqiiivulg. Lcmis cnm Sitbardo: Hcecautem
et Sicliardus Quesnelli emendalionein confiiinant. observantiaeum quoqueilli animumspondetcopnlan-
« Editi ante Quesn. cura Sicliardo : sed ea qum ditm, el apostoliccesedis dilectionem,quam Cotuianti-
jure charitatis rationabilis tst, et morumet officiorumD nopolilanceEcclesiassemper impendnnut,nulla mobi-
servabitur unam.iiitfls.Cnd. Victor. a Quesn. in notis litateviolandam.Idein est inms. cod. Vai. colleci. 24,
allegatus, el uuus noster Fesulanus eaindem lectio- qui solum pro eum habet nieunt. Vulg. Concilior.:
nein praeferunt, omissa tantiimullima voce,«itanimi- Hcec autem obtenantia uniuscujusque illi unimum
tas. ldem esl in Vat. Regin* 13."coilect. 24, qui so- spondel, etc», ul in iisdem Lemns ediiionibus.
lum in fine habet, el ofjficiorum mensura servabilur. 1 Edit., integra gratia. h»xRatisponensi optimam
Secuti sumus lectioneni pnestantiorum codd. Grim. lectionemm
inseruimus.
collect. 18 et Ratisp. collect. 19, et Vat. ac Venet. Vide noslras observationesin nol. 2 Quesn. Mox
collcct. 12, quam lectionem satis bonam atque per- in editis ante Quesn. deerat vox causis, quam etiam
spicuam haud scimus cur Quei-nellusdeserueril, ut in nostris mss. invenimus. In Ratisp. deest his.
n lta Ratisp. el Grim. Alias, ad pacificationemom
hancaliam ex universis variantibus proprio, ui vi-
detur, marte compactarasupponerel; Sed is quijure nium sacerdotum.Cod. Venet. collect. 12, ad pacem
ekaritatis rationabilisest, et morum el officiorumordo omuiumsacerdolum.
0 Vulgali iinteQuesn., aliiquam illi slatuere decer-
tervabilur.
$ Vulgali ante Quesn»,preesuliEteletite (quia am- nerent, vel (ut inms. Veneto) decernerevoluerint.
EPISTOLACVI. - 1002
,nA.
sint conUnete: ut gloria clemen-
silium diaconempletas vestra dignanler accipiat. Et A quaeipsi profutura
la- tiae vestrse, sicut magnificatur de fide reparata, ila
quia moris vestri est pro pace et unitate Ecclesia
borare, fratrem meum Anatoliumepiscopum ex ve- praedicetur de ambitione compressa. Data undecimo
stra « mihi insinuatione dilectum, salubriter in liis kalendas Junii, Herculanoviroclarissimo consule.
EPISTOLAi CVI.
c ADANATOLIUM EPISCOPCM CP.
Increpat de ambiiu.
d STNOPSIS. — I. Anatolii fidem esse laudandam, evpidiialemdamnandatn.—II. Nicainicaneilii prcerogaliva,
quamAnatoliiambitus petit.— III Chalcedonensi synodo in solo negotio fidei—convocalaeum abuti. — IV.
Numquam se in pratjudicium Nicmii conciliiillicilis ausibus comensurum. V. Canonessynodi CP. ad
—
sedemRomanamnumquammissos, Analolio male patrocinari. VI. Satius esse ut cupiditatemdeponat,
charitatemsectetur.
• LEOepiscopus ANATOLIO episcopo. T£ «ycor»T(ii aSe^pw'AvaTOAiw apxtsmtrxmaiKwverTav-
TtvouTToAswrAswvap£iS7ricrxo7Tor 'Pwft»f.
CAP.I. — Manifeslato,sicut optavimus, per gra- $avspw6evT0f, wr »uj£Ofis8a, Sta T»f TOO ©eoOX**/3'"
*
liam Dei lumine f evangelicaeveriiatis, et ab univer- TOf,TO0ywTOf, xai T»f sOayysAtxiif aA»8star,r.cd«jro
sali Ecclesia perniciosis*imierroris nocie depulsa, _ T«r xa8oAtx»r£xxA»a-iaf TO0,o-xoTouf TVIJ6As6ptwTaT»r
ineffabiliter gaudemus 1159 in Dominoqnod cre- 7rAav»r exSiwjcSevTor, 1160 aypaarwr jâipojxev sv tu
ditae nobis dispensationislabor ad desideraium per- SeenroT», OTIT»r 7rtcrTeu6sio,»r»ftfv Stotx»crswr o xafta-
venit effectnm, sicul etiam epistolae luaetexlus elo- TOfstf TO7rs7ro8»fjtevov epyovecjsS»,xa9wrxai T»r criiff
quitur; ut, secuudumapostolicamdoclrinam, idipsum e7rtaT0A»f OTU7TOf <r»ftaiveC WtTTS xaTa T»Va7rooToAtx»v
dicamusomnes, et non sint in nobis schismala:simus StSaoTtzAtav TOauTOAe%8»vat irapa 7ravTwv, x«t ptijetij
autem perfecti in eodem sensu et in eadem6 scienlia evu^tiverîcr/uccra, etijpsvSe TsXstot svTMatlTwvw, xat
(1 Cor. i, 10). ln cujus operis devolione graiulamur ev T>5 auT^ etSijcret.
OuTtvojxaTopflebftaTOf âtpof/evTVt
dileclionemtuam esse consortem : ut et corrigendis o-Yiv ayctffqvetvat o-uvepyov wcrTe xat TotfoyetXoucrt Stop-
tua prndesset industria, eth ab omni te deviantium 8w9>ivat TWcrijv/ucrtTeîicrat o-7rouSjjv, xai ajro 7racr>)?
parlicipalione purgares. Decessore enim tuo beatse TWV7riavwftsv(av xotvwviafxa8apto-8»vat ae. Tou yap
memoriaeFlaviano, propier defensionem catholicae Trporiyno-aftsvou o-eTOO T>ifptaxaptaff*v>)f*»f *Aautavou
veriiatis ejecto, nou immerito credebatur quod or- StaT>ivixStxDCtv T»fxaSo^tx»? Trto-Tewf oux
sx6^v)8E'vTOf,
diuatores tui, conlra sanclorumcanonum constituta, otStxwfETrtCTTSueTO, OTtfrsp ot %stpoTov>)cravTef o-s Trapa
viderentur sui similem consecrasse. Sed affuitmise- ToufxavovafTouf a^touf * wf sauTovofiotoveyatvovro
ricordiaDei, in lioc ' te dirigens aique conOrmans, „ 3 ae ^stpoTovncravTSf. *AXV sySao-sv rt TOU 6SO0sXs»fto-
ut malis principiis bene utereris; et non te judicio eruv»,etf TOUTO cre yspouoâ xai |3e6atoOcra, cofav Tatf
hominum, sed Dei provectum benignitale monstra- ptsvxaxatf ap%atf xakat;^piQoâcrSai, xat ft» avSpwTrwv
res: quod vere ita accipiendum est, si hancdivini xpierst,iiila OsouaâSoTJiTt %etpoTov»8»ivat 6j6ei»f 07rep
muueris gratiam alia offensionenon perdas. 1 Virum i^»6wfouTwfea-TtSSXTEOV, st TauT»vT»r 6eiaf Swpsaf
euiin caiboiicum, et praecipueDomiui sacerdotem, T«vyu.pvierepa ft» a7roXeerstaf • TOV
Trpoerxpoucret yap
sicut nulloerrore implicari, ila nulla oportet cupidi- xaSoitxovavSpa, xat pta^to-TaT6VTOO Secr7roTOUtepsa,
k
taie corrumpi. Dicente quippe Scriptura sancta; wo-Trsp ouTWfOUTE Ttvt
ouSejuaTz\iartTtpoaTckexeoOat,
Post concupiscenlias tuasl non eas, el a volunlalelua e7rt8upiay6eipeo-8at * Tnf6eiaf7pKf»r,Tac
/p». Bowcr»f
» Vox mihi a Quesnello inseria legitur etiam in gelicce.
Ralisp. « Ita ciim Quesn. Vindebon. collect. 5, Vallicell.
h Alias 80. Quaeautem antea 106 erat, nunc 155. et mss. collect. 21 cum Graicaversione. Alii codices
Scripta 22 Maiian. 452. curn amerioribus editis, sentenlia.
° Exstatin inss. collect. 5 Hisp., Isid. 1), 12, 16 h Sic uielins Vindebon.collect. 5, Ratisp. et mss.
et 18 usque ad 24, nec non in Vallicellano18 tit. collecl. 11ei 24 cum antiqnis editiset Sichardo, qui-
398, ac in eiemplari Sich,.rdi. Graecaiupraetereaver- JJ bus concinit etiam interprelatio Grasca. Quesnellus,
sionem inveuimusin ms. Vat. Graeco1455, ex quo ab omnium.Mox post vocem participationeantiquse
ill.im nunc primumin lnceni prolerimus. Leo his lit- editiones et Sxhardus addunt, et factione. Delent
teris respondetAnatoliiepisl. 101. Iu memoratoms. quinque codd. Quesnelli ct undecim nostri, nec non
Vallicellanuhic lilulus praeligitur:Ephlola S. Leo- Groecaversio.
nis papeead Analolium,qui S. Flaviano CP. episcopo 1 Vallicell.omiltit te. Barb. 3386 collect. 1G ct
in exsiliumdestinato(addendum fuerat el in ilinere V;it.collect. 11, pro dirigenshaLent diligens.
mortuo)in loco ejus ordinatusesl. i Dist. 47, Virum catliolicum,c. 6.
d lu labula collect. 5, cap. 91, haecsynopsislegi- k Ita ex mss. Vindebon.collect. 5, Ratisp. Valli-
tur : Ad AnatoliumepiscopumCP. de ejus ambiiuob- cell. et Barb.collect. 16. Aliasin vulg., violari.
jurgatio, et de Alexandnnaset Anliockencesedisanti- 1 Cod. B.irb. collect.16 ct Vat. collect. 24, ne eas.
quiiushonoreprxtato. Iu cnllectione Hispanicasic: Mox in mss. Vindebon., llisp., Ratisp., Vallicell.
Ubi in primis eumdemepifcopumde fide in Chalce- et duobus collect. 21 cum editis aute Quesn., atier-
donensi conciliolaudat; deinde arguit quod conira tere pro vetare,ab eo inductumex quatuor suis codd.,
NicamamsynodumAlexandrinamatque Amiochenum quibus alii sex nostri cum Sichardo suffragantur.
Ecclesiassibisubderevoluisset. 1 lloecconjunctio abundat.
• Ex Gr«co : Dilectissimo[ratri Analolioarchiepi- * Abundat wf; deinde lege, e'auTwv.
tcopo CP. Leo archiepiscopusRoma;. * Hoc pronomensuperfluit,
t Vindebon.coliect. 5, et Vallicell.ignorant evan- * Forie, /3owo-»r aut proinJequedelenduui!
S»X«5»j.
yap, (3ower»r
PATROL.LIV. 3^
• 005 S. LEONISMAONIEPISTOLiE. fO04
vetare(Eccli. xvni,50): muliis mundi bujus illece-- A e7rt6ufuarTt*rcrar ajrot6ff 0"»ff TtpoatpstfswfxwAue,Tofr
bris*, multis vanitatibus resistendum est, ut verse 7roAAotr TOUTOU TOOxo&fiouSeAeaerfMeert, x«i T» 7roA>»
conlinentiae obtineatur integritas : cujus prima est; ptaTatoT»Tt «vTt6»vat^p» etio-Te T»r aA«8oOf lyxpatsiar
labes superbia, initium transgressionis,et origo pec- T»Vxa8«po'T»Ta xaTaer;£s8rjvae, »o-TivorTrpwToreortv
cati. Quoniam UENSpotenliae avida nec abstinere oAe6pof u7repoi|.ia,upxh T»r ftsTa6aerswr,xai upxiyo-
novit vetitis, nec gaudere concessis; dum inordinaloi via TWV KftapT»jf«aTwv. H62 'EiretS»' SEeirt6uft»Ttx»
pravoque 1161 progressu, impunitarum transgres- T»r SuvacrTeiarTuyjâvoucra oure«7rocrÊer8«t eyvwTWV
sionum augentur excessus, et crebrescunt culpae, xsxwAuftevwv, OUTB jâipstvTofr eruyze^wp^fisvotf, * T«
quse tolerataesunt sludio fidei reparandae et amoreI «xoAouSw xai yauA»7rpoxo7ri)T»VKTi/twpyJTwv TtupaSa-
concordiae. erewvauijovTatat 6Soi, xat o-TuyvaJJoucrtv «i upap-ziut,
CAP.II. — Post illa itaque ordinationis tuae a noni atTtvsre6aerTa^8»cr«v epwTtTOU avavEw^Siivat T»V7riortv,
inculpala principia, post consecrationemAnliocheni xai TJ]V oftovotav.MET'exefvaTOIVUV Ta £7riT» er»%ti-
episcopi, quam tibimet contra canonicam regulam porovia»ptapT»fteva pteTaT»VêtpoTOviav
?Tpooi;zta, TOU
h vindicasti, doleo etiam in hoc dileclionem tuam AvTtoêiare7rtcrxo7rou, »vTtxaeauTwjrapa Tour xavove-
esse prolapsam, ut sacratissimas Nicaenorumcano- ' xour Seo-ftour Tracr^w,xai et'r TOUTO
et;eSix»er«r, T»Vcr»v
num constituliones conareris infringere; tamquam B ayaitm e?oAto-8»crat, werreTar 6siar StaTUTTwo-str TWV E»
opportune se libi boc tempus oblulerit,c quo secundi Ntxaia xavovwvErrtêipsfvcre 7rapaAueiv" xaSumpSTrt-
honoris privilegiura sedesAlexandrina perdiderit, et T»Seiouo-ot7rpoer6VEj(84vTOff xatpoO,' 6Vwff T»rSsuTepaj
Antiochena Ecclesia proprietatem lertiae dignilatis Ttft»rTOTrpooifttov 6 aAitJavSpewv 8po'»or,xai » avrto-
amiserit: tit bis locis juri tuo subditis, omnes metro- /swv exxA»o-ia T»VxuptoT»Ta-riir TpiT»r* a7rwAscret
politani episcopi proprio honore priventur. Quibus aSiar" werreTOUTWV TWV TO7TWV TWcrwStxaiwU7ra^6ev-
inauditis et numquamante lentalis ita d praeveniris, TWV 7raVTar Tourft»Tp07roAirarS7rto-x67rourT»f eStarTt-
excessibus, ut sanctam synodum, ad exslinguendam f*»r o-Tep»6>)vat• artva ft»TeaxouerSsVra, pt»TeeTrt^sip»-.
solum haeresim, et ad confirmationemfideicatholicae Qiirra7roTeOUTW npoae\a6i; T>iTrapafiacret,wo-TeT»»
studio Christianissimi principis congregalam, in oc- aytav cruvoSov T»Vetr TOunoaSeaaiptovovT»Vatpecrtv,
easionem ambitus trahas, et ut conniventiamsuam xai fleSatcoerat T»Vx«8oXex»v TricrTtvOTTOUS^ TOU ^pterTiai
e
tibi dedat, impellas: tamquam refutari nequeat vtxwreTOU j3acrtAewravvuQpoiaQeiaav etr ayoppt»v«fi6t-
quod illiciie voluerit multitudo, et illa Nicaenorum TiovoreXxuo-8»v«e TrapaaoO,xat et'reruvSuacrae crotuvay^
canonum per Spiritum f vere sanctum 1163 ora'- xuaOrjvui xaSajrepou Suvaptevou avaTpa7r»vat TOUirapa-
nata conditioin aliqua cuiquam sit parle solubilis. voftwrS6§«vTor7roAAofr' «AXa xaxsiv»» TWV evNtxaiaxavo-
Nulla sibiraetde multiplicationecongregationissyno- \* < vterSsvTwv xavovwv StaToOayiou1164 «X»8wr 7rvsufi«-
dalia conciliablandiantur, neque trecentis illisdecem TorSt«TU7rwo-tr evTtvtptepetTto-ivetnavaAuTEa" ft»Saftwff
6
atque octo episcopis quautumlibet copiosior nume- sauTtoex TOU eruvwyftevou eruvoStxov
7c).>)8our o-uveSptov
rus sacerdotum vel comparare se audeat, vel prae- a7raT»o-», ft»TSTWV TptaxocriwvSsxaoxrwE7rtcrx67rwv ocror
ferre; cum tanto divinilus privilegio Nicaenasit sy- 5»>T0Te 6
apt8pt6ftepewv» cruyxpfvateauTov TOAft»crot, q
nodus consecrala, ut sive per pauciores, sive per plu- Trpoxpfvaf OTTOTSToerauT» ©eoO ;c«pm » EVNtxaiacruvo-
res ecclesiastica judicia celebrentur, omni penitus Sof eruv»6poio-8» , wo-Tee?re Se' EAacrerovwv, etTe Sii
auctoritate sit vacuum, quidquid ab illorum fuerit 7rAet6vwv exxX»ertaerTixacruyxpOT»8ei» Stxacnipta, 7raer»r
constilutionediversum. o-Tepefo-8ae auSevTiar7ravOTt av TU7rw8ei» T» sxsivw»
CAP.III. — Nimis ergo haec improba, nimis sunt 8taTU7rwo-sc "AyavToivuvavatS», ayav
EvavTtouftEvov.
prava, quaesacratissimiscanonibus inveniuntur esse paOXaTuyâveiTa Toif Ssiotr xavoertv svavTtoupteva" etf
contraria. In totius Ecclesiaeperturbalionem superba Tapa%ov7racr»r«"xxAMcrtar » 7rapo0craTeivstu7repo-
haec tendit elatio, qtiaeita abuti voluit concilio syno- iiiu , »Ttr ouTwra7ro^p»crao-8ae »8eX»o-eT» cruvoSw,
" Principia non inculpata dicunlur ob ordinalorem D I 24 det. Prsetulimtis lectionem vulgal.im Cnncilior.
Dioscorum,qui S. Flavianumdeposueratet Eulychem quneestinRatisp., in utrisqueHisp., in Vat.Isid. ei in
receperat. Vide pluraapudQuesn. not. 1. mss. collect. 11 ac 21. Paulo aniepro conniventiam
b Anatolius scilicet ordinaverat Maximumin An- in Ratisp. et Grim. aliisque nonnullis codd. conhi-
tiochena sede, quae cum ad Constantinopolitanum benliam; Vallicell. et apud Facundum, cohibenliam.
episcopumnon pertineret, ordinatio ejusmodi cano- Paulo post duo mfs. Vat. collect. 21, voluit pro to-
nicaeregulseadversabatur. Regulaeautem canonicae luerit.
nomine sive intelligantur canones Nicaeni,qui sua 1 Vat. collect. 11, omittit vere. Post pauca pro cui-
quibusvis provinciis privilegia servari jubent, sive quam editi antiqui cum quinque nostris codd. hnbent
alii quicumquecanones, aut consueludoEcclesiarum, umquam.Al poliores libri utrique Vindebon., Valli-
de qua Qucsnellus nota 2, parum refert. Paulo post cell., Raiisp., Grim. el mss. collect. 24, cum Ques^
loco prolapsamVindebon.colleci. 5 et Vallicell.,pro- nelloetSichardo cuiquam.Deiu pro solubilisuirique
gressam. Dein idem Vallicell.,conaris,forte, coneris. Hisp. Vat., Isid.etBarb. resolubilis.
• Vindcbon. Hisp., cum secundumhonoris privile- 1 Hanc particulam, utpote rednndantem, dele;
gium. Vat. Hisp. et alius Vat. collect. H, quo suum deinde 9 supple », aut quid hujusmodi.
nonorisprivilegium.y&l.Isid., quo suumsecundiho- '
Deest hic aliquid, outa OT«V, aut quid simile.
noris privilegium. w7rso.
d Ratisp., prcevenires.Mss. Vat. Hisp. et Isid., 4 Forie,
Forie, a7roAe'o-et.
Grsecaversione suffragante, prmvenisti. • Leg., CVUTO
Edili Leoniset Sichardus cum mss. collect. 5 et 6 Forte, ToAfuiera
1005 EPISTOLACVI. 10o6
dali.ut fratres m ndeitantummodo » negotioconvo- j^ coaTeToOff«SeXyoucroiit TW irtavtoc evexa ftov»f
catos, etb definitioneejus causae,quaeerat curanda, »uyxX»8ivTaff, 7rX»pweravTaf te \SentpTOUTOU evexaTOU
' eauT>!ff
perfunctos, ad consentiendumsibi, aut depravando ftepoufypovTter8»vat wpetXev, etf TOeruvatvscrat
traduceret,aut terrendo compelleret.Inde enim fra- T>iair«T»)uTTaystv, » yo'6co eruveXacrae. 'EvreuSev yap oi
tres nostri ab apostolica sede directi, qui vicemea aSsXyo? ot »ftsT£pot 7rapa TOO a7roaToXtxo0 6p6vou«TTO-
synodo prasidehant, probabiliter atque constanter o-TaXsvTSf, oirivsfsv T»io-uv6Sw sro7roT»pouv s'ftot,sOSo»
illicitisc aiisibusobsiiteruni,aperte reclamanles, ne xiftwf,xai yewaiwrTofrTrapavoftoir ToXft»ftao-t avTso-T» -
contra insiitutaNicasniconcilii, praesumpiioreprohae erav,yavepwr/BowvTer, ft» TtffxaTa TCOV evNtxxiaxavo-
novitatisassurgeret. Nec potest de eorumconlradi- vwviiciyisipvaiscuatSnre'5«vao-Tai»- aXX' ouSeupLyiSuk.
ctionedubitari, de quibus in epistola tua eiiam ipse XeTatavTi6nvatauTOur,otcrTtcrt xai auTorev TofrsauTOU
conquereris,quodconatibus luis voluerint obviare. ypa/tftaertftsfty»,OTC 5» Tafr craffS7rt£etp»cr£o-iv »8iX»-
In quoquidemmuliumillosmiliihaecscribendocom- eravavTt6»vat. KaiSAtot ftsvouv7ravuaOrourTaOTaypa-
mendas, sed temetipsum,quod eis parere nolueris, wwv7rapaTi8»r• OUTOO Ss, OTC7rspaOTofr7ret6ap^»erae
dumillicita moliris, accusas, superflue non conce- oOx»v£cr£ou 7rapcivoftaEVtêtpwv, xaT»yopefr, 7reptTTwff
d
denda appeiens,et insalubriler libi contraria con- Ta •
acruy^wp»Ta ap7ra?wv, aSeo-ftWf e7ri8uftwv exeivwv,
*
cupiscens,quaenullum umquam polerunt noslrum JJ B «TtvaoOSeftta earaTj)Suv»eroVTat »ft6Tepcev e%eiv cruvscrtv.
oblinere H65 C0llsensum-Absit enim a conscien- 1166 'A7r£'crTw yap T»r »ftSTs'par eruveeS»erewr, WCTTS
tia mea ut tam prava cupiditas meis studiis adjuve- T»VouTwfyauX»v S7rt8ufttav eptaffer7rouSaff /3o»6»8»va(,
tur, ac non poiius et meo et omnium qui non altal "xai oOî ftaXXov xai eftou,x«i 7TOVTWV TWV *
ftey«X«
u)i\u
sapiunt, sed humilibusconsentiunt, opere subruaiur. fpovouvTwv, ruittiva, OTrouSji xaTaj£wo-8»vae. Oe
CAP.IV. — Sanctiilli et venerabiles Palres, qui inl «ytotsxefvot,xai o-e7rrotTraTeper, otTtversv T»Ntxswv
urbe Nicaena,sacrilegoArio cumsua impielate dam- 7r6Xet TOO tspoo-uXou 'ApeiouftST«T»r eSiar Suerers6Eiaff
nato, mansuras usque in finem mundi Ieges eccle- xaTaxpt8ivTor voptourStatwvi£ovTaf TWV 6xxX»ere«o-Tixwv
siaslicorumcanonumcondiderunt, et apud nos et inl sOevxo xavovwv, xai 7rap'»ftfv,xal sv «avTiTWxoVftw
tolo orbe terrarum in suis constitutionibusvivunt;; Taff tSiatr StaTaÊcrt ?wcrt,xai EtTt TTOTe aXXwf,»7rsp
«
et si quid usquam aliter quam illi statuere praesu- aOrot ETU7rwcrav, aveu et;tyi6oXiaff
67rijêep»8eii), xaTap-
5
niitur, sinecuuctaiionecassatur; utf quaead perpe- yefrat, xai OTCWf Ta Etf
ft»SsfttasvaXXay» 7rapa6a6s£»
tuam uiilitatemgeneraliterinsiitula sunt, nulla com- 5t»vsx»6 jjp»o-tftwTaTa ysvtxwfTU7rw8ivTa "
ft»Ts str
mutationevarientur; nec ad privatumtrahantur com- tStxovsXxuo-Ssi» Sixatov, aTtva eir xotv»vXuo-tTsXstav
moduni, quae ad bonura sunt communeprafixa: ett TSTUTTWTaf ftsvovruvTSTWV opwv,our E7r»e;avTo ot 7ra-
manentibus terminis, quos constituerunt Patres,, C Te'per,ft»SeirxaTaStxaiouaXXoTpiou eX8ot*«XX's'vT6f
Knemo in jus lendat alienum; scd inlra fines pro- otxsiwvxai voftiftwvopwv,x«8wrav ezao-TOr t'o-jûo-»,
prios atque legitimos, prout quis valuerit in latitu- eer 7rXaTor aya7r»reaUTOv lxyuftvao-et, »r Ttvore08aXsff
dine se charitalis exerceat; cujus satis uberes fruclusS xap7rour6 Kwvo-TavTtvou7r6Xewr e7rio-xo7rorSuvaTatTTO-
Consiantinopolitanuspotest antistes acquirere, si1 piaaaQai,el ftaXXov T»f Ta7r£tvoypoo-uv»f apET>5 O-TTOU-
magis humilitatisvirtute nitatur, quam si spiritu U Sacrst,»7r£pTWT»f ap6tTiovofTrvsOftaTt yua»8si».M»
ambitionish inflelur. |3ouXouSe aSeXyeuTrepoyxa ypovsfv,aXX'eOXa6ou, y.ul
CAP.V. — Noli, frater, altum sapere, sed lime e Taf TWV^pto-Ttavwv |3aertXewv E0ers6sff axoaf avatSSo-tv
(Rom.xi, 20), etChristianorum principumpiissimas S atTrierscrtvTrapevo^Xsfv a7c6cr5jou, otcrTterivOftoXoyouftsvwf
aures improbispetitionibusinquietare desiste, qui- i- STricrTaftEv ETrtsexstceere ftaXXov » u7repoi|iiaapeerovTa"
bus certum habeo modesliate magis quam elatione e T» yap yvwft»T» o->ixaToOSevo-uft6«XXeTae » 7rapoe
placiturum. Persuasioni enim tuaein nullo penilus IS TtvwvE7rtcrx67rwv 7rpoe'c;»xovTa, wr y»f, svtaUTwv yevo-
suffragaturquorumdamepiscopomm ante sexaginta a ftev»o-uyypay», xai oOSETTOTe rrapaTWV 7ipony»o-aftivwv
* Vat.collect. 24 et Sichardus,negotium. D omittunttibi.

*>Cod.Grim. apud Quesn. not. 3, definitioneejus e Alias, umquam.
causcecurandaperfunctos.ApudPelagiumin epislolai f 25, qu. i, Qumad perpetuam.
ad Heliamel aiios lstriaeepiscopos, Definiiionisejus; s Vat. colleci. 24, Nemomvadat alienum. Apud
causa qumerat curunda,perlraclos.Omnesnostri de- Sichardum et Merlinum similiier; solum pro nemo
cemet septemvariarumcolleciionuin codicesvulga- Iiabentnon. Vat. Hisp., nemodamnetalienum. In Vat.
1:1111lectionempraeferunt,quam etiam Quesnellusini Isid. uiraque leciiojungitur sic : Nemoinjus tendat,
-.iliissuis cndicibusreperit. Hic locus in Sicbardii atque damnetalienum.
exemplonmiltitur. M"XVindebon.Hisp. delet sibi. • h Vindebon.Hisp., impletur. Emendatum in Vat.
c Ratisp. omiititausibus.Et pautopost idemcodex; Hisp. ac Lid., impieatur.
cummss. Vindebon.collect. 5 ct Vallicell. habet,, *Leg., iauT^.
contrastalutaNicwna.Mss. collect. 24cumSichardo,, ' Leg., xai aSseruwf.
conlrainstilulaNicmna.Vindelwn. Ilisp., conlra in- 3 Leg., o-uvaivecrev.
tlituia Nicmne,corrupte pro Nicmna; quacforte ve- 4SuppleoO.
• fior leciio. 5 Haecconjuuctio superfluit, ideoque eliminanda,
d Cod.Grim., appelis,et insalubrecontrariaconcu- 6 Leg.,
xp»o-tftor»Ta.
piscis.Sex nnstri codd.cum Graecotextu sirailiter
JC07 S. LEONIS MAGNlEPISTOLVE. f008
ut * annos iacta conscriptio b numquam- A ceTroerfoXtxou
f jactas) ere,etffyveoo-tvToO 8p6vou7t£pt^6sfo-a,»TeviT»v
que*apraedecessoribustuisad apostolic» scdis H67 1168 «PJClv avu7rocrT«Tw xat 6Xto-6»pa TUyâvouer»
transmissa nolitiam, cui ab initio sui caducae, du- J3pa5ewrvuv xai a/picrTwffu7ro6aXeev »6ouX»9»fCTT»-
dtimque collapsaeseranunc et inutilia subjicere c ful- piyftaTK,7rap« TCOV ejteoveeSeXywv ayjny.u eruvaivserswff,
cimenla voluisti, eliciendo a fratribus speciem con- »VTtvacrotstf, * er»vu6ptvT»VS er/uX6eferav aeSco7rap-
sensionis, quam tibi rn suam injuriam verecundia fa- 6erj^»xev«t ' ytvwcrxefMv»o-8»Tt Ti o AserTTOTnffTWev«
tigaln praeberet. Mementoquid Doniinusei qui unum TWV fttxpwvTOOTWV erxavSaXiiJovTtaTretXef, xat eruvSTwff
de pusillisdscandalizaveritcomminelur(Jlfart7t. xvm, vo»erovO7rofov et» TOO6EO0StxaerT»ptov OTrEtersXsuero-
6; Marc. ix,4l), et sapienter intellige quale sit Dei ftsvoff6 TOcrauTatff exxX»eriatff,TocrouTOtrtepeucrtcrxavSa-
judicium subiturus, qui tot Ecclesiis, tot sacerdoti- Xoveft6aXsfv ft»3>o6»6sir."OftoXoyeoycrpSftauTOV ouTWff T»
bus scandalum inferre non metuit. Faleor eniin ita uyurtriTtaavigT»ff«SsXyoT»TOff cruveêerSat,COO-TSft»Ssve
me dilectione universaefratemitalis obslringi, ut ne- 7T«VT» aOTwvs'vToOTOtff, ump xa8eauTwvairoOcri,o-uv-
mini prorsus in bis quae contra se poscit assentiar, Ti9ecr8ai.Auv»er» Se auyeatepu yvwvatsfte T»er»uyairn
possisque evidenier agnoscere me dilectioni tuae be- xaXoTeXef ^XT* «VTi6aivetv, 6Vwrav OytsfXoyto-ftw «7TQ
nevolo animo contraire, ut saniore consilio ab uni- 7rao-»rT»ffsxxX»ertao-Ttx»r Tap«jn5r ereauTOV eTrier^»f
versalis le Ecclesiae perturbatione contineas. Non g] ft» 7rapacr7ra8ei» TWV e7rapj£iwTwv Ta Sixata' ft»TeTWV
convellantur provincialium jura e primatuum, nec ap^»8ev TeTU7rw(tevwv oe ft»Tpo7roXfTae
7rpovo;ticov a7ro-
4
privilegiis antiquitus institulis metropoliiani frau- o-Tep»8Etev e7ticrxo7toe ft»Se 7rou 'AXeijavSpswv Spovou
denlur antistites. Nihil Alexandrinaesedi ejus, quam T»r Ttft»r. »STevoffSta TOOayiou MapxouTOOsOayys-
per sanctum Marcum evangelistam beali Petri disci- Xto-TOu TOUft«6»To0TOOayiou lliTpou »?tw8»,TrapaTro-
pulum meruit, pereat dignilaiis; nec Dioscoro impie- X»Taf (t»TSSta Atocrxopov Sta T»VtrauoTflTaT»r eSiar
tatis suae pertinacia corrueuie, splendor tantae Ec- 3utrcre6etar7recr6vTa, TO ycor T»r Too-auT»f'ExxX»ffiaff
clesiae tencbris obscuretur alienis. Antiochena quo- CTXOTW «XXoTpico aftaupwSei».xai » 'AvTto/ewvoftoiwj
que Ecclrsia, in qua primum praedicante beato apo- 'ExxX»cria,ev J TO7rpwT0V SiSao-xovTOffTOUftaxaptw-
stolo Petro, f Cliristiamim nomen exortum est, in TaTouaTroo-ToXou *
UeTpouTO TOO XpterToOovofta»p|aTO,
paternae constitutionis nrdine perseveret, et in gradu EVT» TCOV 7raTepwv StaTU7rweret 7rapausviTw,xai evTW
tertio collocata numquam s sc Oat inferior. Aliud Tpira f3a8ftw tSpuvSefcraft»7roTS6 lauTOtf yiv»Tat
enim sunt sedes, H69 aliud praesidentes; et ma- H70 sXacrcrwv' aXXoyap sore 6p6vof, xai aXXo
gnus unicuique honor est integrilas sua. Quae cum TtpoxuBeSpta,xui ftsyaX» sxaerTOU Ttft» eerTtv» t'5i«
in quibuslibel lncis propria ornamenta non perdat, xa8apoT>!ff, »TtffOTTOTS sv oeotf5>)7roTe T07rotffTOVtSiov.
quanto magis in Consianlinopolitanae urbis magnifi- (Q TOTTOV oOxa7r6XXucrt, 7roo-w ftaXXovev T» KwverTavTtvou-
centia potest esse gloriosa, si per observantiam luani, TroXtTwv 7r6XstSTriSocior SOvaTatetvat 8 » fieyaXet6r»r"
h ctdclensionem paterni canones, etexemplum pro- 9 » Sta T»r o-»r 7rap«g)uXax>ir, xai ixStxncrewr otTe7ra-
bitatis multi habeant sacerdotes? 10
Tptxoexavover,xai TroXXot tepefr U7rdSeiytta l/optev
» Analolius in epist. 101, cap. 4, per sexaginla, « Sic omnes codices, excepto Sichardiano, in quo
inquit, et septuaginia annos.Verius Lucenlius aposto- primatum.! Vindebon. collect. 5 el Vallicell., Christianorum,
licie sedis legams aci. 16 coucil. Chalcedon. octo-
ginta annos recensuit: Accedit ad cumulum, inquit, forle melius. Respicilurillud Actnrum cap. xi, f 26,
quod trecentorum decemet octo constiluKionibus post- ut cognominaremurprimum Antiochimdiscipuli Chri-
posilis, centum quinquuginla,qui in syaodicis canoni- stiani; ubi lamen id non Pelro, sed Paulo ac Bar-
bus non habeniur, mentionemlantum fecissenoscunlur,, nabae prsedicamibustribuilur. Idem vero S. poniifex
qum dicwil anle ocloginlaprope annos conslilula fuisse. meniem suam saisexplicavit serm. 82, c. 5, ulii de
b Mira in hoc textu codiciimvarietas. Raiisp., nec Petro, qui Aniiorhenum sedem insiiluii, Jam Antio-
ttmquam a prmdecessoribustuis ad apostolicm sedisi chenam, inquit, Ecclesiam, ubi primum Chrislianino-
missa notitia. Vindebon. Hisp., nec umnuam quoniami minis dignilas est orta, fundaveras.
a prmdscessoribusluis ad apostotica sede iransmissat $ Vai. Hisp. ei Isid. delenl se. Mox Ratisp., infir-
nolitia. Vat. Hisp. el Isid., nec umquam jam (pro> niior pro inferior.
quoniam)... ad aposlolicamsedemtransmissa nolilia. 11Cod. Grim. apud Quesn. not. 6, et mss. collect.
Cod. Grim. corrupte apud Quesn. not. 4, cum quamt 24, cum editis Conuil., et defensionempaterni ennonis
a pmdecessoribus, etc. Thuan. uuus, cum quando ai ij) exemplumprobitalis multi liabeant sacerdoles.Praelu-
prxdecessoribustuis audieris ad anoslolicamdudumque ' limus aliorum codicum et editorum kctioueni, qua
scdem. Duo alii Thuanei ultima verba sic efferunt,. signiGcari
ad apostolicam sedem transmissa noiitia. Vindebon. l Lcg., »v, vel
collect. 5, ne cum quando a prmdecessoribus,etc, utt * cry»v.
in textu. Duo collect. il, cum quadam a prmdecesso- * Lcg., erxuXSEferav.
ribus luis ad apostolicamsedem transmissanotitia. Se- , * Forte, ytvwcrxETat.
quentia tamen conlexius verba editam lectionem aliisi * Leg., ft»SeTITOO,etc.
codicibus,praesertim Vallicellanoel Graecaversione,, 6 Forte, TCOV Xpio-Ttavwv.
approbatam confirmant: Cuducaeniin, dudumquecol- ' Leg., eauT»r.
lapsa conscriplio,ConslaiitiniipolitanorumPatrum proi Ha!c quidem ab interprete, sed minus bene. Vide
sedc CP. decretum imelligitur, quod quidem Romanae : Leonis textum.
sedi ante hoc teinpus ignotum fuissealibiostendemus. 8 Et hoc perperam; vertere debuerat, h T>iKWV-
• Utrique Hisp.,Merlin. et Sichardus cuin autiquisi a«avTivou7roXtTwv TroXseor e7riSo5or5uvciT«f
fteyaXetoTflTt
Leonis edilionihus, jomenta. Post pauca pro tibi, Vat,, etvae.
Uisp.et Isid. cum Ratisp., sibi. 9 Leg., ee.
J Viodebon. Hisp. additt//». 10Forte,
«x°««v«
1009 EPISTOLA CVII. ,ft.ft
CAP.VI. — Haeetroi scttoens, frater, in Domino ,A.aya86T»TOff'TauTa o-otypayw,«SeXye, evTWteaitoxri«ftcov
hortor ac moneo ut, deposilo ambitionis desiderio, TrpoTpejroftsvoff, KaiU7rofttftv»o-xw,
OTrwffaysusvorT»ff£7rt.
spirilu potius ferveas cbaritatis, ejusque virtutibus, 6u«iar T»r aft6tTiovor,7rve0ftaTi ftaXXov ?sotr Siu6iaea>;,
secundumdoctrinam apostolicam , prolicienter orne- x«t TafrapsTafrTauT»rxaTa T»VSeSacrxaXiavT»v a7rooro-
ris. Est enim palient el benigna, el non mmulatur,non Xtx»vXucrtTEXcor eortvavefixaxor,x«i x«Xo8e-
xoerft»8Ei»r'
agit perperam, non inflatur, non est ambitiosa, non X»ff,xat oOxepto-Ttx», oOSsrtputtet uaT»v,oOSeoyxouTat,
quarit quoesua sunt (1 Cor. xm, 4). Unde si charitas oOSe aft6iTtoveueioOSs?»Tsf,a7rspe'auT»jtStaso-Ttv. "o8sv
non quaerit propria, quanlum peccat, qui concupi- '» ayuTznoO£»TsfTa tSta. 7r6crov aftapTavet6 e7ri8uftwv
scitaliena ? A quibus volo ut te prorsus abstineas, TWV aXXoTpiwv; xai eyotffxotTa
wv8EXw7ravTwi'vait7rocr^v)ff,
a
memorque sis ejus senlenliae quaedicil: Te/ie quod voOvTauT»vT»Vyvwft»v,tpt(fntpouy.opevet., KaTEjÊ 6"7rep
habes, ne aliut accipiat coronamtuam (Apoc. ui, 11). eyjtS, ft» aXXofSi!j»TaeTOVcrovcrTSyavov. Kai yap ee
Nam si inconcessa qiiaesieris, ipse b te tuo opere al- 2 ft» T« cruyxE/wpflftiva?»Ti)0-£t«ff, aOTorcrEauTov TW
que judicio universalis Ecclesiaepace privabis. Frater erw epyw, xui T» cr>ixpio-eeT»r Ei'p»vnr7racr»rTijffEX-
autem et coepiscopus noster Lucianus, et filius no- xX»criarimoatep-haeiug.'O «SsXyorv-al avvSTtiaxoitos
ster Basiliusdiaconus, quanluui in ipsis fuit, studiose »,ttwvAouxtavor, xat 6 e/tor utor 6 StaxovorBacriXetor,
bis c quaeinjunxeras affuere; sed actioni eorum jti-' B oerovTO xaT'a0Touff,o-7rouS«t6TaTa Ta eyêipto-8ivT«
d
slitia negavit effectum. Data uudecimo kalendas 5t»vucrav,«XX«T^ itpufyi «OTWV TO Ipyov TOStxatov
Jucii, Herculano viro clarissimo consule. »pv»cr«TO. 'ES66»TrpoevSexaxaXavSwv'louvviwvu7ra."
Tsiar 'EpxouXeivou TOUX«ft7rpe>TaTOU.
1171 EPISTOLA«CVII. staius, vel suadendo impellas, vel supplicando tra-
ADJULIANUM COENSEM EPISCOPUH. ducas. Fraier enim et coepiscopus noster Anatolius,
&YNOPSIS. — I. Nicmni concilii auctorilas quanli fa- si divina beneficiaet mei favnris asscnsum sapienter
ciendasit. — II. Julianum arguil quod AnalolioCP. intelligit, satis illi k sufficil oblinuisse qund siimmus
faveat. — III. Conlra universalis Ecclesimstalum, antistes de houore episcopatus sui gratias Deo refe-
sine realu utriusque ipsorum, nec sibi licere quid-
quam concedere,necei obtinere. rat, et se ab illicitorum cupidilate contineat; et qui-
LEOpapa JULIANO Coensi episcopo. cumque illum specialiter diligunt, tali eum debent
«Cum frequentibus experimentis probaverit dile- confirmare consilio ; ul impossibilia omnino non
cliotua quam constanti fixoque proposito L sanclo- quaerat, et sibi lalia concupiscendo non noceat: quia
rum Nicaenorumcanonum siatuta custodiam, dissolvi 1 tiullis apud me patrociniis ita poterit adjuvari, ut
omnes ecclesiastieas regulas aeslimans, si quidquara his quae postulat, calcata Patrum constitutione, con-
ex illa sacrosancta Patrum constitutione violetur, sentiam. Rcscribens itaque ad epistolas tuas, pro ea
miror talia te per fratrem et coepiscopum nostrum qua diligo affeciione, le monco ut major apud tesit
Lucianum 1172 dirigere scripta potuisse, quibus universalis Ecclesiaestatus, saluberrima olim et vera
in tantum pro appetitu novae » transgressionis inter- iC ordinatione munitus, quam m ul in cujusquam gra-
venis, ut tibi putes aliquid speciale praestandum, si tiam ea a me velis postulare, quae sine reatu utrius-
bis ) quae illicite concupiscuntur annuero. Quantum- que nostrum, ncc mlhi concedere, nec tibi liceat
libet autem te affeclione complectar, nullo tamen obtinere. Dat. xt kalend. Junias, Herculano viro cla-
modo poteris obtinere ut me in excidiura ecclesiastici rissimo consule.
significari videtur per Anatolii observantiam foreut men Vossii Ottoboniano similis veram lectionem
et paterni canones, id esl Nicaeni, defensionem, et praelulisse eredimus. Sed cum ille legisset quem pro
multi sacerdoies probitaiis exemplum habeant. Grae- cum, quatuor primas voces tilulo adjecit sic: Leo
ca eliam inlerprelatio palerni canonesexbibet. papaJuliano episcopo,quem frequenlibusexperimentis
* Mss. collect. 24 el Sichardns, quod tenes. probaverat; el inchoans epistolam a verbis Dilectio
h Iidem codd. delentte. El dcin, privaberis. tua, ul sensum perliceret addidit non ignorat. Poste-
c Vindebnn. Hisp. cum quinque aliis codd. et an- riores aiitem editores deleverunt tituli verba, quem
tiqiiiores editinnes, qum eis injunxeras. freqneniibus experimenlis
d Sulus cod. Vindebon. collect. 5, xu kal., ut si- h Ratisp., sacrorum. probaveral.
militer soluseamdem diem signavit in epist. 104. 1 Ediii anliqui ex cod.Sirleti;
* Alias81. Quaeauiem antea 107erat, nunc 136. litterarumgressionis,
in texiu.etin marjjine, Al., transgressionis,quam le-
Scripta 22 Maii an. 452. -. clionem Quesnellusex Griman. inseruit, et nos cum
1 Gerardus Vossius in calce operum S. Gregorii " Ratispon. rctinuimns. Vat. Ottob. lectionem codicis
Tliaumaturgi Moguntiacan. ln'04, primus lianc epi- Sirleii praRfert,aileo bic ejnsdeni collectionis fuit.
stolam edidite ms. libro cardinalis Sirleii, quem ex i In iisdem edilionibus aotiquis, qui illicite concu-
aliarum epistolarum exinde editarum coiuplexu col- piscunl. Grini., Ratisp. et Vat. Ottob. ut in lextu; et
ligimus fuisse codicem cnllect. 25 , qualis est Vat. soluni duoevoces in cod. Vat. Ollob. simili ms. card.
Otlob. 297. Quesnellus eamdem invenit in Grimani- Sirleli abbreviatae q et concupiscunterrandi occasic-
co; nos prauer laudatum Vaticanum eiiain in Rati- nem «ledisscvidentur.
sponensi. . k Vulg. antiqui, suffecerit. Vat. Oltob., sn/ficeret.
e Quesnellus hanc integram et veram leciioneni ex 1 Cod. Sirleliet Vat. Ottob. cum anliquis editis,
ms. Grimanico eruit, eamque nos pariter in Ratisp. nullus.
ac in Vat. Oltob. reperimus. Amcriores vero edilio- m Hatisp. omittit ut et a me; additautem ea, quaru
nes post Vossium, omissis quatuor primis vocibus, voeem inserendam credidimus.
ei duabus aliis nonignorat inserlis, sic inclioabant: ' Leg., d.
Dileetio tua non ignoral qvam consianii. clc. Cod. ta- ' Loge iiotius, -a /t».
Itui S. LEONIS MAGNIEPISTOL.E. *M9
1173 riPiSTOLA » CVIII. A Ecclesiae tradidit polestatem, ut et confllentibus
b ADTHEODOKOH FOROJULIENSEH EPISCOPIIB. n aciionem posnilentia)darent, et eosdem salubrisa-
« SVNOPSIS. — I. Unumquemqueepiscopumad metro- tisfaclinne
in dubiisrecurrere debere. — II. purgatos, ad communionem sacramento-
politanum Duplex rum
esse peccati remedium el
; quis reconciliationitordo per januam reconciliationis admitterent. Cui
esse debeat. — III. Pceniteniem,qui ante reconcilia- utique operi ° incessabiliter ipse Salvator intervenit,
tionem decedil, reconciliari posl mortemnon posse. nec umquam ab his abesl quae ministris suis exse-
— IV. Nemini inextremis posito et reconciliaiionem
dicens : Ecce ego vobiscumsum
petenti eamesse denegandam.— V. Quampericulose quenda commisit,
in finem potnUentia reservalur. Nemini per signa omnibut diebut usque ad consummaiionem smculi
pqscenli negandam— esse, observaliscxrca apostatat (Malth. xxvin, 20) : ul si quid per servitutem no-
canonicis regulis. VI. Vt cum melropolilano stram brnio ordine et P
responsa ad consultalionemcommunicet. graiulando impleiur effectu,
& LEOepiscopus THEODORO nonambiganiiisperSpiritumsanciumfuissedonaium.
Forojuliensi episcopo. CAP.III. — Si aulem aliquis eorum pro quibus Do-
CAP.I. — Sollicitudinis quidem tuae e hic ordo inino supplicamus, quocumque interceplus obsta-
esse debuerat, ut cura melropolitano\uo primiius culo, a munere indulgenliaepraeseniis i exciderit, et
* deeo quodquaerendumesse videbalurconferres, ac
priusquam ad conslitnta remedia perveniat. tempo-
si id quod ignorabat dilectio tua e etiam ipse nesciret, B ralem vit.inihumana conditinne flnierit, quod manens
instrui vos pariler h posceretis : quia in causis quae in corpore r non recepit, consequi exutuscarne non
ad generalem observantiam periinent * omniura poterit. Nec necesse est nos eorum qui sic obierint
Domini sacerdotum, nihil sine primatibus oporlet merita aclusqiie discutere, cum Dominus Deus no-
jnquiri. H74 ' Sed ut quoquomodo insiruatur am- ster, cujus H75 j"dicia nequeunt comprehendi,
biguitas consulenlis, quid de posniteiitiuin statu ec- quod sacerdotale minislerium implere non potnit,
clesiaslica habeat regula non tacebo. suae justitiae reservaverit : ita potestatem suam ti-
CAP.1I.—k MuliipIexmisericordiaDeiila lapsibus meri volens, nt hic * terror omnibus prosit, et quod
subvenit bumanis, ut non solum perbaptismi gratiam, quibusdam tepidis ant negligentibus accidit, nemo
sed etiam per pcenitentiaemedicinam spes vilae re- non metuat. Mullum enim utile ac lieces.-arium est
parelur aeternae,t ut qui regenerationis dona violas- ul peccatorum realus ante ultimum diem sacerdolali
sent, proprio se judicio condemnanles, ad remissio- supplicalione solvatur.
nern criminum pervenirent: sic divinse m bonitatis Cip. IV. — u His aiiitemqui in tempore necessitatis
praesidiis ordinatis, ut indulgenlia Dei nisi supplica- et in periculi urgeniis instantia praesidium preniten-
lionibus sacerdotum nequeat obtineri. Mediator enim tiae et niox reconciliationis implnrant, nec satisfa-
Dei el hominum homo Chrislus Jesus hanc praepositis C ctio iuterdicenda est, nec reconciliaiio deneganda :
* Alias 83. Qnaeautem antea 108 erat, nunc 137. 1 Vindebon. collect. S, Val. Hisp. et Vercell.
Scripta 11 Junii an. 432. collect. 8 cnin Merlinocollect. 12, et qui. Mox,donum
b Est h.Tcepisiolain mss.collect. 5et8.Hisp. Isid., in Vat. collcci. H et in eiiitis aute Quesn.
et bis in Vat. 3791 cnllect. 11, item in codd. collect. m Vat. Hisp. etisid. cum tribus aliis mss., volun-
ad
12 et 20 usque 24. Praeterca in duobus peculiari- tatis.
bus mss. Vat. 1343 et Vat. Reg. 612. Iu mss. an- n lidem qninque codioes, pmniieniimsanctionem
liquae rollect. 8 nec non in ms. Oitobon. 297 collect. darent. ld derivarevidetnr ex arhitraria emenilatione
23 bic tiiulus lcgitur : S. Leonis papm de pmniteniia leciioni^ mendosaeVindebon. Hisp., agationem pro
ad TheodorumepiscopumGalliensemde civitateForo- aciionem. Mox,et eadeinsalubri sanclificaiionein duo-
juliensi. bus mss. Vat. collect. 21.
c In tabula cnllect. 5 cap. 70 : Constitutioad Theo- 0 \t>xincessabiliier in Vindebon. collect 5 desi-
dorum episcopum Forojuliensem super pcenitemim i deratur. Sirmondos iu marg. : Al., incessanler.Post
ttatii. In collect. Ilisp. : Vl his qui in exitu sunt pm- pauca, cnm in Viudebon. Hisp., desinl. qum ministris
nilenlia et commnnionon nrgetur. suis exsequendacommisitdicent, in Vat- Hisp. et Isid.
d In niss. colleci. 8, Leo papa Theodoro episcopo i ac tribus aliis inde prioflciscemilius, ut sensus peifi-
Gallo Forojuliensi. Vat. 584S ejusdem collectionisj ceretnr, sciiplum fuit: Nec umquamab iisabest, qui-
addit salulem. In ms. Vindebon. collect. 5, Dilectis- bus ait : Ecce vobiscum,eic.
simo fratri Theodoro episcopo Forojuliensi Leo epi- P (Jlrique codd Hi>p. Vat. Isid. cum tribus aliis
scopus. mss. et Sirmondus in margine, graloiwpleiur affeclu;
8 Vat. Ilisp. et Isid.,tste ordo. Editi anle Quesn. JJ et mox in iisdem codd. ante verbum fuisse additur
cum Vat. colleci. 11, is ordo. nobis.
f Duomss. collecl. 21 omittunt deeo. Alias, de hoc. 9 Alias, excesserit in iisdem mss., excepto Vinde-
s Utrique llisp. cum Vat. Isid. d.'lent eliam. Val- bon. Hisp. Dein, perveniret in utrisque Vindebon. et
licell. un. 5 colleci. 8, eliam ipse diceretse nescire. in aliis ex collect. Hisp. profeclis.
h Quesnellus, posceriiis. Kx sex nostris mss. vete- r Antiquiores vulg. CumVat. coilect. 11 primo Ioco,
rem lectioncm, quam contexlns exigit, revO'avimus. non receperil.
» Voces omnium Domini sacerdotumomiltunt tres\ s Quinque codd., sdcerdotum;et ip quatuorex his,
Quesnelli codkes, et utrique nostri Hisp. cum aliis; implere ministerium hon sinit; in Vindebon. Hisp.,
quatuor mss. Paulo post, sine primate suo in quatuorr non sinebit.
mss. collect. 8; forte melius. * Quesnellus cnm nostro Vindebon. Hisp., error.
i i Vat. collect. 11 utroque diversae licet originisi Velerem lectionemex novem nostris codd. collect. 5,
•xemplo : Sed quomodo instrualur ambiguitas con- 8, 11, 21 ac Val. Hisp. et Isid., revocavimus.
sulentis, vel quid, etc. Sed quoquomodoest in utrisquei n De Pcenit. dist. 1, Multiplex, cap. 49; et 26, qu.
Hisp. et in Vat. Isid. 6, His qui tempore,c. 10.
* De Pcenit. dist. 1, Multiplex, c. 49.
tOlS EPISTOLA CIX. 1014
quia misericordiae Dei nec mensuras possumus po- A, aegriludinis ita fuerint aggravali, ul quod paulo ante
nere, nec tempora definire, apud quera nullas patilur poscebant, sub praesentia sacerdotis significare non
venia; moras a vera conversio, dicente Spiritu Dei valeant, tesiimonia eis fidelium circumstaniium pro-
per prophetam : Cum conversusingemueris, tunc sal- desse debebimt, ut simul et poenitentioeel reconci-
vus eris (Isai xxx, 15, sec. LZI). Et alibi : Dic tu liationis beneficium consequantur; servala tamen
iniquitates luas prior, ut juslificeris (Isai. XLIII, 26, regula canonum paternorum circa eorum personas
sec. LXX). Et ilerum : Quia apud Dominum miseri- i qui in Deum a fide discedendo peccarunt.
eordia est, et eopiosaapud eum redemptio (Ps. c.xxix, CAP.VI. — Hsec autem, k frater, quaead interro-
7). In dispensandis itaque Dei donis non debemus gationem dilectionis tuae ideo respondi, ne aliquid
esse difficiles, nec accusantium se lacrymas gemi- contrarium sub ignorantiae excusaiione l gereretur,
tusque negligere, cum ipsam b pcenitendi affectionem in metropolitani lui noliiiam facies pervenire : ut si
ex Dei credamus inspiralione conceplam, dicente qui forte sunt fratrum qui de his antea putaverint
Apostolo : Ne forte del illis Deus pmnitentiam, ut ambigendum, per ipsum de omnibus quac ad te
retipitcant a diaboli laqueit, a quo c caplivi tenentur scripta sunt instrttantur. m Data III idus Junii, Her-
ad ipsiut voluntatem(II Tim. u, 25). culano viro clarissimo.
CAP.V. — Unde oportet unumquemque d Chrislia- B 1177 EPISTOLA » CIX.
num consciemise suae habere judicium, ne 1176 ADJULIANUM EPISCOPUM COENSEU.
converti ad Deuui de die in diem differat, nec satis- Nunc primum edita e ms. Ralisponensi.
factionis sibi tempus in fine vitae suae constituat : SVNOPSIS. — I. De Palmslinorummonachorumturbis
• quia periculo.se hac se conditioue fragilitas et igno- el violenliis, quibus caholicos exagitabmit, ac in
ranlia humana concludit, ut ad paucarum horarum Eulycliianam hmresimassensum exlorquebant, qne-
ritur. — 11.Eos ab imperatore cohibendos, et per-
se reservet incertum; et cum possit pleniore satisfa- iinaces in exsilium pellendos. — III. Epistoiam S.
Ctione indulgenliam promereri, illius temporis an- Aihanasii ad Epictetum eisdem opponendam mittit.
— IV. De Juvenali episcopo Hierosolqmorum ab
gustias eligat,f quo vix inveniat spalium vel confes-
sio pcenitentis, vel reconciliatio sacerdotis. « Verum, eisdem pulso, et de alio ei subrogato,
utdixi, etiamtalium necessilati ita auxiliandum est, LEOpapa JULIANO episcopo.
h ut et actio Jllis-poenitentiae,et communionis gratia, CAP.I. — Gravia sunt, et non parvo moerore lu-
si eam, etiam amissovocis officio, per indicia integri gcnda, quae ° falsorum monachorum turbas frater-
tensus postulant, non negetur. At si ' aliqua vi nitas tua perpelrare significat, Eutyche impio per
* Vindebon. Hisp. cnm aliis quatuor mss. ejnsdem C Melior visa est lectio antiquiorum editionum,
quam
originis omitiitvera. Vat. collect. 11 in utroque exem- vetusiiores codd. Vindebon. collect. 5. Vat. et Val-
plari, et Quesnellus in margine, vera confessio. licell. collect. 8cum Vat. collect. 24 exhibent.
b Codd. Vat. et Vallicell. collect. 8, pmniteniimaf- j Vindebon. Hisp. et duo Vat. collect. 21, qui m
fectionem.Ms.Vat. collect. 24cumeditisanteQiesn., Dominica fide. Paulo ante in utrisque Hisp. omiltitur
ipsam pomiiemiamex Dei, etc. Caeterinosti i et omnes palernorum.
k Vindebon. collect. 5, frater charissime.
Quesnelli cndd. ut in textu.
e Vindehon. cnllect. 5 et Quesn. in marg., capti. 1 Codd. collect. 8, generetur. Dein innotescant pro
Mox Vindebon. Hisp., in ipsius volunlate. Vat. Hisp. instrunniur in Vindebon. Ilisp.
et Isid., in ipsius voluntatem. m Vindebon. collect. 5 et exemplum Merlini col-
d Utrique Hisp. et Vat. Isid. delenl Chrislianum. lect. 12 chronicam noiam praetermittunt. Vat. et
e Vindebon. Hisp. corrupte : Quem periculosese Vallicell. collect. 8, HI idus Jan., ubi Jan. pro Jun.
ignorantia humana concludil, ut ad paucarum horarum facile subrepere poiuit. Vindebon. Ilisp., iu Jul., sine
tpatium se reservetincertum. Eamdem lectionem re- nntatione iduum. Hunc defeclum, ut videlur, cor-
ceperunt vulgali ante Quesn., omissa tantum priino rectum fuitex arhitrio in Vat. Hisp. et Isid. aliisque
loco voce se. Emendationem a Quesnello inductam codd. inde profectis scribendo, in kal. Jul. Edili cum
nostri codd. collect. 5, 8 et 24, ac Vat. collect. 11 Vat. 5791 secuodo loco, et alio Val. collect. 24, iv
secundo loco approbant. idus Junias. PraetulimusHIet Junias, cum in his ple-
f Vindebon. collect. 5 et Vallicell, collect. 8, in rique codd. et potiores collectiones conveniant. Ka-
quo. n lendasautem deseruimus eo quod kalendarumnoiaiio
e Vindebon.Hisp., Ita ergo etiam talium necessitati' arbitrio aniiqui scriptoris in memoratis codd. ex Hi-
auxiliandum est. Vat. collect. 11 primo loco : Ita spanica collectioneprovenieniibus suppleta videatur.
ergo necessilalibustalium auxiliandum est. Vat. Ilisp. Post consularem notam in Vat. 3791 secundo loco
et Isid. cura duobus collect. 21 : Ita ergo necessiiali haecsubjiciunlur: Tuncenimpluresad pmnilentiampo-
auxiliandum est. lerunt si populi auribus non publicelurcon-
h Editi ante Quesn., ut nec aclio illis pmnitenlim, scientiaprovocari,
confitentis. Dal. nnonas Martii; quae verba
nec communionisgratia denegetur, si eameliamomisso ex fine epist. 168 ad Campanossumpta sunt.
ab eis vocisofficio,per indicium integri sensusquwrere n Quaeantea erat 109, nunc 138. Scripta 25 Nov.
comprobenlur.Quodsi aliqua, etc. Paulo dissimilisest 452.
lectioinutrisqueHisp., in Vat. Isid.etin aliocollect. 0 De monachis Palaestinisloquitur, qui duce Theo-
11 primo loco, nec non inmss. coltect.21.Postrema dosio stalim post Chalcedonensem synodum ad
Verba, per indicium integri sensus qumrere compro- suos reverso Hierosolymis primuin, dein in lota Pa-
bentur, ieguntur etiam in exemplo Merlinicollect. 12 laestina ingentes turbas excitarunt. Vide imp. Mar-
et in Vat. collect. 24. Lectionera texius codd. collect. cianiet Pulcheriae Augusiaeepisiolas hac de re scri-
8 et Vat. collect. 11 secundo loco praeferunt; iisdem- ptas, qurc ejusdem synodi gestis subjiciuntur, et
que acceditVindebon. collect. 5. Evagrium lib. n, c. 5.
>Quesn. cum quibusdam mss., aliqua agritudine.
1018 S. LEONISMAGNIEPISTOL/E. 1010
deceptorum furorem bellum evangeliciset apostolicis.\ percrebuit, rebellium haerelicorum hac offendatur
praedicationibusinferente, retorquendo in ipsius et audacia, agendum est apud ipsius clementiam, ut
sociorum ejus exitium; quod ideo differtur per pa- incentores harum sedilionum ab insanis congrega-
tientiam Dei, ut inimici crucis Christi quantum dia- tionibus separenlur; nec tanium Eutyches et Dio-
bolo famulentur appareat; dum baeretica pravitas scorus, sed eliam quicumque studiosius furiosam
antiquum velamen suaesimulationis excedens, intra adjuvant pravitatem, in his constituantur locis, in
limites hypocrisis sune continere se amplius non quibus nullum cum suis sociis blasphemiarum pos-
potest, tolumqtie, quod diu texerat, virus effudit, sint habere commercium: forte enim aliquornm sim-
non snlum a stylo in discipulos veritatis, sed etiam plicitas bac medendi ratione curabitur, et ad incolu-
b manu saeviens, ut consensum aut simplicitalis in- milatem mentium faciliusrevocabuntur, si liberiores
doclae, aut trepidie fidei violenter exlorqueat. Sed fuerintab instigationibus pestilenlium magistrorum.
non ita debent filii lucis filiosmetuere lenebrarum, CAP.IU.—Neautemad conlirmandospiorum ani-
ut sani furentibus acquiescant, 1178 aut sstiment mos, vel ad haereticosconfulandos necessaria autde-
liujusmodi hominibus aliquid praestandumesse reve- essel, aul laierel inslriiciio, misi d epistolam sauctae
rentiae, qui si perire malunl quam resipiscere, pro- memoriaeAthanasiiepiscopiad Epictetumepiscopum
spiciendumest ne impunitate sua latius noceant, et B datam, cujus lestimoniis sanctae memoriae Cyrillus
in multorum perniciem, dum diu lolerantur insur- usus est in Ephesina synodo contra Nestorium, quia
gant. incarnationemVerhi tain lucide ac diligenterastruxit,
CAP.II. — Non ignoro quid cbaritatis et gratiae ulNestorium et H79 Eutychen in illius jamtempo-
iiliis nostris sanctis et veris monachisdebeatur, qui ris haereticisdebellarit. Audeant hunc tantaeauciori-
professionis suaemodesiiam non relinquunt, et quod tatisvirum Eutycliiset Dioscorisectatores aut imperi-
e praedicationem
proposito voverunt, moribus exsequuntur. Superbi tise, aut pravitaiis arguere, qui
autem el inquieti, qui c sacerdolum contemptu et nostram a doctrina aique intelligentia Patrnm jacti-
injnriis glorianiur, uon servi Christi, sed Antichristi lant deviare. Prodesse aulem debet confinnandis
milites sunt babendi; maximeque in suis sunt prae- sensibusomnium Dominisacerdotum, quos haeretici
positis humiliandi, qui impcritam multitudinem ad olim in auctoribus suis praescilialque damnati, aper-
defensionem suae perversitalis iustigant. Unde cum tius jam creperunt dogma suae impielalis astruere,
clementissimus priuceps toto religiosi cordis affectu ne lalente intra silcnlium sensu dubilabile videretur
catholicam diligat fidem, et mullura, sicut ubique an vere in ipsis et' triplex Apollinaris error, et in-
* Marcianus imperator in epistola ad synodum C et Latine, ut vidimus, reddila, apostolicascrinia sus-

Palarsiinamtom. lV Concil. pag. 1823edit. Venet. de ceperunt, ut Leo te^lalur epist. 69, c. 1, ila idem
Theodosio turbarnm auctore ait: Quasdamexcogila- credendum est de gesiis ad Xisttim directis; ac pro-
tiil et composuilliileras, quas solus poteralfingere dia- pierea ex liorum versione in scriniis custndila, ea
bolus ; ac per eas sanciam,qumChalcedonehabita est, Leoni cognita fueruut, indeque in memoratas colle-
synoditm calumniarinon desiilit. ctiones transiere.
h Idem Marchnus ad archimandritas et monachos • Palaestini scilicet Euiychiano errore implicili,
Êliensespag. 1803 ait: Vosautem gladiis, aliis- prater Chalcedonensemdelinitionem Leonis etiara
que crudelitatibus,et injuriis el tormentis in mulieres epistolam28 ad Flavianum repudiabant, quam idem
honestaset nobiles perpeiratis, necessitatemplurimis Leo vindicavit epist. 124.
non dubitaslisinferre, ut consentirentperversisdoctri- f Superiusepistnla 59 ad Constanlinopolitanoscap.
nis, etc. 5 Leo scripsit: Tria falsa el vana Apollinarislarum
c SeverianumepiscopumScylhopolitanumhaereiici hmreticorumtres partes varias protulerunt. Has aulem
tumnltiiaiiies occiderunt; et occidissent etiam Juve- tres paries antecedemibus verbis indicavit: Nec ita
nalem Hierosolymorumantisliiem, nisi se fuga sub- hominem(ilicimus Christum) ut atiquid ei desit quod
duxisset. ConfereamdemMarciani epistolam. ad humanam certum esl pertinere naturam, siie ani-
d Hujus epislol.fi fiagmenlum a Leone suhjeclum mam, sivemenlem ralionalem,sive carnem,quam non
fuitepistolae 165. Integra autem baec epistola ex eade feminasumpsil, sed factam de Verbo in carnem
deni qua Leo usus est, antiqua versione, inserta conversoatque mutato. H*c tria Apollinaristarnmca-
legilur nonsolum in collectione5 c. 52, verum etiam n pita, id est siveanimam, sive mentemrationalem,sive
post Leonis episiolas in mss. collect. 12. Noiandum carnem, Augustinus, ex quo Leo videtur snmpsisse,
praetereaesl his Athanasiiliiteris in iisdemcolleciio- iri libro de Haeresibnsc. 55 ita describit. Primo di-
nibus subjici S.Cyrilli epistnlam ad Joannem Antio- xerunl Verbum carnem sine anima suscepisse; et
chcnuni, in qua de ea Athanasii epistola Cyrillus rationem eorum affert Leo serm. 4 de Naiiviiate c.
disserit, ejusque emendatum cxemplum ad eumdem 5, quia vicemejus expleveritipsa Divinilas..Secundo
transmisit. Cum vero Cyrillus hujus suaeepislolaead priorem sententiam emollientes docuere non totam
Joannem exemplar cuni caeterisgestis pacis cum eo- animam humanam defuisseChrisio, sed partem ani-
dem constituiaemisisset ad Xistum pontificem.inter mae rationalem, seu mentem, ila ut Verbum loco
baec forie eral etiam ipsa sincera epistola Athanasii menlis in Christo fucrit. Tertio tandem carnem et
ad Epictetum, et forlassis omnia missa fuerant La- Verbum unius esse substanliaeasseruere, et in boc
tine reddita, uti ad Cceleslinumpraedecessoremejus potissimum conveniebantomnes. Hoc autem tertium
Latinitate donaiajam pridem direxerat alia similia Apollinaristarumcapul Leotantummodo Eutychi iri-
Graccescripta in Nestorii causa, utliquctex epistola buens episl. 124 c. 2, et 165 c. 2, latius proponit
Cyrilli 8 inter litteras Coelestini apud Coustantium ita ut nontam corpiisquam animamunius cuni Verbo
num. 9. Certe haec omnia documenta a Cyrillo di- naturaeEutychem cum illis asseruisse tradat: Ter-
recta ad Xistum (Latineprofectoreddita) lecta fuisse tium, inquit, Apollinarisdogma delegit, ul negata
in Romana synodo, colligitur ex ejusdcm Xisli epi- humanmcarnisatque animmveritale, tolum Dominum.
^ptolaB.Sicutautemdocumenta ad Ccelesiinummissa, nostrumJesum Chrittumuniut assereret etse naturte,
1017 EPISTOLA CX. 1018
sana * Manicbaeorumopinio pullularet. Qui cum jam A que c amplectitur, multos imperitos suo in pracceps
non se occulere studeant, sed conlra Chrisli Eccle- egit exemplo, licet postea se consilio saniore cor-
sias audacler insurgant, nonne prospiciendum est rexerit. Hi tamen, qui avidius impietatis virus hau-
quatenus eis vires omnium conatuum sublrahantur, serunt, facti sunt ejus adversarii, cujus fuerant ante
servato, ut dixi, eo districtionis moderamine, ut a discipuli, ut sua ipse nulrimenla pateretur : qui ut
quieiionbus inconvertibiles dividantur: Corrumpunt eamdem emendaiionem, quam ille elegit, imitenlur
enim moret bonoscolloquiamala (I Cor. xv, 33); et, optandum est, si vel ipsa sauctorum locorum
Castigato pettilente sapiens astutior erit (Prov. xxi, circa quae habitant testificaiione resipiscant. Qualis
11): utquolibel modo dissipata societate reprobo- autem sit d qui in locum episcopi viventis obrepsit,
rum, aliqua diabolo vasa rapiantur? Non enim ila ex ipsa qualitate facti non potest dubitari, nec ambi-
conviciis et vaniloquiis H80 debemus offendi, ut gendum est eum esse perversum quem impugnatores
nullam curam ipsoruin correctionis habeamus. fidei dilexerunt. Inierim fraternitas tua curam piae
CAP.IV. — Episcopus vero Juvenalis, cujus inju- sollicitudinis continuare dignelur, ut frequenlioribus
riaesunt dolendae, nimis temere se b hrereticortim scriptis, quo res proficiani, scire me facias. Data
blasphemiiscopularat et dum Eutychem Dioscorum- vii kal. Decembris, Herculano consule.
EPISTOLA o CX.
1 HARCIANI AUGUSTI ADLEONEM PAPAM.
STNOPSIS. — Confirmalionemtynodi Chalcedonensita pontificeuii necessariampetit. Ejus constanliamin
tindicundis canonibuset reprimer.danovitaielaudat.
1182 Epistola piissimi imperaioris MARCIANI ad B] 1181'EOTO-TOWTOU eOo-eSeoraTOu fiaaikiui;MapxtavoO
LEONEH archiepiscopum Romae. itpo; AE'OVT«upxteiriaxoTtov *Pwft»f.
Victores VALENTINIANUS et MARCIANDS gloriosi trium- Ntx»Tat O0a).£VTtvtav6? xui Mapxtavo?s'vSo?ot , TOO-
phatores, semper Augusti, s.mciissimo et vere Tratoujfot,ast auyouorot.™ «ytwTaTW 7raTOtxai u\n-
venerabili LEONIarchiepiscopo. 6tvS>;O-ETTTW AsovTtupyteittaxoTtai.
Beatitudinem tuam valere syllabis nostrae sereni- T»v jiuxaptotrnaT»Vo-rivTat?o-u»,a6at?T»J•hp.etepu;
tatis studiosissime precaraur, postulantes ut favorem yai»voT»TOfo-7TouSat6T«Ta uytatvetveOôftsfia, e?«t-
l
omnipoteniis Dei tuarum nobis impertias precum TOUVTSJ,oitu; av T»Vo-7rou5>jv TOU7ravTOxpaTopof
intercessione : ul misericors et pacificaipsius magni- 6sou T» TWVaS>vevy&v »fttv8 nupuaxots fteattsiu,
ficentiaomnia fausta et optabilia nostro regno conce- S>ateT»V'iletox«t Etp»vo7rot6v «OTOU fteyaAetoT»Ta7ravTa
dere dignetur. Miramur supra modum quod post Chal- ra utatu xui C0XT«T» ijfteTepafiuaileia. rcupuayetv
cedonensemsynodum, et * litteras venerabiliuin epi- 3 xutufyi>ari.0aufta?oft£V TKfiiliatu, ottirep fteTaTMV
scoporum ad tuam sanctitatem missas, quibus omnia ev Xa^x»56vto-0vo5ov xat Ta ypaftitaTKTWVaeSuap.io>v
in ipsa synodo acta significabant, nullo prorsus pacto eTrto-xoTrwv Ta TrpojT»Vo-»vOsoy&etav o-T«AEVTa,St' wv
a tua clementia ejusmodi epislolaereraissaesinl, quas arravTaTa Iv T»auT» OMVOSM Eft»vuo-av,oOSaftw? 7ravr»
videlicel h in sanctissimis Ecclesiis perlectas, in om- _ TtupuT»f c»j «ytuo-uv»fTa TotaiJTaypaftftaTa eâTr-
nium oportebat notitiam venire. Quod nonnullorum effTaXTat, «Ttva S»)OV6TI EVTatf oeyteoTaTat? exx).»o-tatj
animis qui Eutychetis etiam nunc pravam opinionem avayvwo-flEVTa etj T»VTWV uituvtuv wyei).£yvwo"tv £),9etv
et perversitatem sectantur, ambiguitalem multam «7repTIVWV Tat? ipuâff, otTtvefEOTUJÔU? eTt x«i vuv
mjecit, utrum tua beatitudo qusein sancta synodo de- T»Vx«xoSo§iav xat T»VStaarpoyviv ftETaSiwxouo-iv,up.fi-
ereta sunt conlirmaverit. Et ob eam rem tua pietas 6oXt«vTTO/A»V eveSaAe,7roTepov » o-»ftaxaptoT»?T«EVT»
tamquam Verbi Deitas ipsa se in carnem animamque f Edita fuit ab Andrea Arnoldo ex codice Bod-
converlerit,et eoncipiac nasci, nutriri el crescere, cru- leiano, et a Quesnellosecundaeeditioniinserla. Grae-
cifigi et mori divinmtanlum essentimfuerit. cum originale contulimus cum ms. cod. Vat. Graeco
0 Manichaeorumquoque errorem Leo in laudata 1455, qui nonnullas cmendaiiones suggessit. Novam
epist. 124c. 2 eo sensu Eutychianis attribuit, qua- interpretalionem Latinamad Grrscumtexium perindc
tenus, si Apoilinaristarum errorem declinantes ne- emendatum exactam, quae clarior mnlto efficitur,
gent Chrislumin Divinitate natum, passnm, etc, ett adjiciemus. llis Augusli litteris S. pontifex respondet
nihilominus verum hominem fateri recusent; cumi epist. 115.
Manich.ei-aflirmare cogantur, Jesum Christumsimu- e Epist. 98.
latorie omnia egisse, nec humanum in ipso corpus,, h Litterae ergo apostolicaesedis, quibus confirma-
sed phantaslicam corporis speciem ocuiis apparuisse banlur synodi generale*, legendaeerant in Ecclesiis
cerneniium;quem M.inichmorumerrorem fusius ex- Orienlis, haecque confirmaiio in omnium noiitiam
agitat serm. 4 de Epiph. c. 4. D deducenda erat, ne quis de eadem ambigens, decre-
b Cumscilicetin pseudosynodoEphesina Dioscoro> tis synodi reluctari posset. Ecce ergo necessarias
adbaerensEuiychem absolvit, etc, quod postea ini confirmationis pontificiae manifestissimum teslimo-
Chalcedonensisynudo consiliosaniore emendavit. nium.
c Lege, ampleclebatur. 1 6Vwsav. Ita ms. Vat. Malein Vulg., otta.v.
* Is est idem Theodosius qui Palaeslinarum tur- '
Uupusx^- Ms. Val.7r«p«o-xoi,baud omnino nialc;
bartim auctor fuit. Vide Marciani cpistolas et Eva- referlur enim ad ftaxapioT»T«,quod praecessit.
grium locis laudatis annot. 1 (Col. 1014 , n. °). 3 nutu%to>ari.
In ms. Vat., xata\ti>aet; sed legen-
• Alias post epist. 88. Quaeantea erat 110, nunc; dum forte, xaVa?iwo-at, ut ct Arnoldusin margine su»
130. Scripta 15Februarii an. 453. cditionis annotavil.
1019 S. LEONIS MAGNIEPlSTOLiE. 1020.
litteras mittere dignabitur, 1H|& per quas omnibus A ayta o-uv65w TUTTwSsVTa iStSuivtae'xui Sta TOUTO »5ar>
Ecclesiiset populis manifestumlrat in sancta synodo eOXaSetaypaftftaTa 1183 ex7re'ftiji«t xaTa?two-ei, SC
peracta, a tua bealitudinerata haberi.Illud profecio, <3vituauts tals exxX»o-i«if xat l tois Sriftotf* yzvspot
ula decebat episcopumapostolicaesedis, excellenter yevriersTai Ta sv T>jotytao-uvo&w TctTtpuyp.evuicapi t«f
tua sancfuas praestitit,ut ecclesiasticoscanones custo- avs ftaxapioT»TOf f3e6atwo-6ac exsfvoS»X«S», wf eVpe-
diendo, nihil antiqui moris et ordinis olim constituti ireveTrio-xoTTOV aTroo-ToXujou flpovou,e|o'jjwf» o-ri«ytw-
et ad hanc usqne diem inviolabiliter observati passa o-Ov» e7roi»o-e,
6VtToOfexxX»o-iao-TtxoOf xavov«fyuXaT-
sit innovari. Propter b litteras autem tuae beatilndinis Touca, aiiSivocrcb TOO TraXaiou sSoufx«i T»f TagewfT»f
quaeet quanta ab aliquibus facla sint, poteritc ab aliis TTOTB xai do-aXeuTou
St«TETU7r(Uftev»f fte^pi #taio-»ftepov
tua sanctilas clarissime ediscere, quihus adversari * Staftstvao-nf»vsêTOxatvoTOft»9»v«i. Ata T« ypa/u-
noluimus, 4 nondumaffirmante tua in Deo charitate, fiuta 5e T»f o-»f oo-tOTWpOf o?«xai orroo-air«p«Ttv&iv
calholicaefldei et veraeorthodoxaeChalcedonensem TrsTrpaxTat, Suv»o-STat i\ sVspwv » o-» ayiwo-0v» auye-
synodum,omnibusconsentientibusepiscopis,esse ob- atutu x«Taft«6stv,otf «VTi6»vatoOxotv s6ouX6ftE6a,
secutam. Quamob rem tua veneranda dignitas decre- 4 Sta6s6aiouftsv»; T»f o-»fflsoytAsiaf,T>JxafioAtx» Trio-T£t
tum quam celerrime emittat quo confirmare ipsam xat aX»9<5f bpQaSo%a T»VSVXaXx»S6vt o-uvoSov, iravTwv
Cbalcedonensemsynodum manifestissime ostendat, B Twvo-uvatvouvrwv TWV »xoXou8»zsvat*
eTTto-xorrwv, StaTOt
ut ii qui exoptant invia diverlicula , nullam habere TOUTO xai » aeSao-fttoV»? » o» StaypaftftaTaT«y_to-ra
possint suspicionemde judicio tuae sanctitalis. Data 'wxicipfyti, St' wv |3e6atouva0T»vev XaXx»S6vt o-OvoSov
xv kalendas Mariias Constantinopoli. favepi>tata eTrtSeixvuo-tv^Jva a» ot eTrt8uftouvTef ' TWV
«voStwv, Suv»9etevTtvas^stv uirovotavmpl Tflffxpio-ewffT»ffo-»faytwo-uv»f.15369»TrpoSexaTrevTS xaXavSwv ft«p-
*
Ttfiv «VKwVO-TOVTlVOUTroXsi.
1185 EPISTOLA• CXI. rioso clementiae vestrae studio in integrum nuper
c ADMARCIANUU AUGUSTDM. fidesChrisliana revocata sit, totus mundus agnosoit,
De Aetioet Andrea. et salutissuaesingtilare prsesidiumper vos a Domino
— esse reparatum. « Ac si quid adversum tanti operis
SvNOPSis. I. Ordinalionis Anatolii tutpicionemper consummationemde contrario
fidei ejusprofessionemessesublatam. — II. Maleab spiritu senlilur ob-
eo Aetiumab archidiaconiofflcioesse submolum.— oriri, necesse est ut ad vestraerevoceturpietatisauxi-
III. Marcianumrogat ut Anatoliumab illicilis retra- lium, quod ad custodiam catholicaeveritatis divina
hat, el faveat Juliano. providentia praeparavit: ut cum poteslatis vestraesit
LEOepiscopusMABCIANO Augusto. scandala etiam in longinquo nata resecare, multo
CAP. I. — Quam excellenti pietate et quam glo- magis ea quaesub vestris audent oculissurgere, non
• Leonis constantiam hoc loco commendat, qua > G monacbosPalestinos fuisse illos qui turbas commo-
jlle privilegiaEcclesiarumsecundumNicaenoscano- verunt. Quod porro additur, quibus adversari nolui-
nes sarla tecta servari contendens, canoni Chalcedo- mus, eo quia scilicet deerat ea pontificia et publica
nensi pro Constaniinopolitana sede edito fortiler Chalcedonensisdefinilionisconfirmatio,quaead omne
restitit epist. 104, 105,106, et 107, scriptis die 22 dubium amnvendumrequirebatur, intelligendum est
Maiianni praecedentis;idque (quod maxime obser- de resistentia per vim et potesiatem san.cularem;lit-
vandum esl) iinperator commendat, etiamsi pro hoc teris enim ad eosdem monachos datis imperatorem
canone confirmando ad eumdera Leonei» efficaces studuisse eos cohiberepariter et docere, cerlum est
litteras dederit superius descriptas epist. 100. Hanc ex eadem epist. 115, c. 2.
observalionemjamdiu ante fecit Gelasiuspapa in epi- d Adverbiumnondumin Latino, sicut et in Grxco
stbla ad Dardanos,qualis amplior exstat in praestan- ouTTu,aut aliquid simile supplere necessarium fuit,
tissima collectione 14 Avellana, et legitur tom. V ex sequentibus enim petitur aperta et publica con-
Concil. Ven. edit. pag. 333, ubi has Marcianilitteras firmalioet responsioad synodum,quaenondummissa
pontifex innuens, Audiant, inqtiit, Marcianum ejus- fuerat. ' Alias84. Quaeautem antea lll.nunc 140. Scripta
aeni principemcivUatis,posteaquampro augmentour-
bis ipsiussacerdotitinlercettor accedens,coniraregulas 10 Marlii an. 455.
obtinerenihit potuit, sanclmmemorimpapam Leonem f Exstat in codd. collect. 12,18 et 24, ac in exem-
tummislaudibusprosecutum, quod canonum regulas plari Sichardi.
violarinulla fueril rationeperpessus. KIta Quesnelluscum Sichardoet omnibus noslris
h Intelligit potissimum epistolam 106 ad Anato- •n codd.,Aliaeediliones, forte melius, Al si quid.
u' ' Totf Sriftotf.Addimusarliculume ms. Va*
lium, quaeetsi salisconfirmassetfideidecretum latum * Forle, yavspov.
in Chalcedonensi,cum lamen simul contradixisset 3
canOni pro sede Constantinopolitana, manilestata Oplimam hanc lectionem ms. Vat.
At«ftstv«o-»f.
noh fuit ut Leo tradit epist. 144, 115,116, et 117. debes; Stauevouo-»f, quaelectioest vulgatorura, reji-
Hincvero rumore in vulgumsparso, pontificemChai- cienda.
cedonensiconciliocontraria scripsisse, ita ut hac de 4 Supplendum hic aliquid neces-
Aia6s6«towftEv»f.
causa ejus litterae publicataenon fuerint. Eutychiani sario, puta OUTTW, vel quid simile, ut legas, ouVu
lumulius exciiarunt, occasionemquesumpserQntdu- Sta6s6«toufts'v»f, etc.
bilationis ingerendae de ipsa Chalcedonensidefini- 5 Twv«voStwv. Ita et ms. Vat., nisi quod caret ar-
lione fidei: illi enim, ut ait idem pontifexepist. 117, ticulo TWV ; caelerum si a recto ovoSiahanc vocem
occasionevelandmperfidimsum infirmavel dubiavideri deducas, ut nos fecimus in translatione, non «voSt&v
voluntslatuta concilii, quos nulla sint consentut tnei scribendum est, sed «voSiwv.
tententiaroborata. 6 "EvKwVO-TOVTlVOUTTOAet. Ms. Val., EXKwVO-TaVTtVOU»
c A Juliano quidemepiscopoCoensihaecLeo didi- 7r6Xsi;sed perperam. Si enim ex retineas, ^cribere
cit, ut liquet ex ejiist. 115, c. 2, unde etiam patet debes deinceps Kwvo-TavTtvourroAswf.
1021 EPISTOLACXI. m%
sinatis accrescere. Anatolii episcopi ordinationem, A ad presbyterumordinationis illiqs vitium pertineret:
sicut scientia Dei testis est, suspectam (quod faten- qui non inveniens quod argueret in fide, quod im-
dum est) mihifecerant consecrationis ejus auctores, probarel in moribus, dejectionem innocentis per
nec dissimilem ab eligentibus arbitrabar electum; speciem provectionisimplevit; addens h in sententia
secutumque est ut a cum communionera apostolicae illud injuriae, ut eum coemeteriol deputando, quo-
sedis expeteret, diu dandis ad eum pacis epislolis dam damnaret exsilio. Quem tamen pielali vestrae
abstinerem.Sed cum illi pietatis vestraelesiimonium commendare praesumo,ne ullis ulterius noxiisingra-
1186 suffragaretur, b et de fide atque unanimitate vari possit i insidiis, quem Dominus, ut comperi,
ejus optandaquacqueet placitura promitteret, pro- sub vestra defensioneconstituit.
fessionemejus ita credidi esse sinceram, ut tamen, 1187 GAP.III. — Adjicio autem etiam haneob*
qua observantia se agere deberet, non desinerem secrationem, ut praedictumepiscopum a proiessione
commonere, sedulo ipsi ac diligenter inculcans, ut sua dissonum, et k nimiumtestimonii vestri ac favo-
de persecutoribusbeatxmemoriae Flaviani neminem ris obliium,l necessarie increpare digoemini. Cesset
auderet in suo habere consorlio, c et Eulycliis hae- catholicos insectari; cesset eos qui sanclaememoriae
retici sectatores tamquam inimicos Chrisli veraciter Flaviano placuere, conterere, et eorum societatem,
perhorreret. Quod adeo obedienter visus est acce- B quos improbavit, eligere. Fraternam enim illi chari-
pisse, ut Andream diaconum Eutychianaehaereseos tatem non aliter poterimus impendere, quam ut se
defensorera a se indicaret esse dejectum. Secutum- minimicos catholicaefideiapprobet exsecrari, n ejus-
que est ut de his quaepro catholica fide in synodali que a se consortium, quem merito abjecit, abscindat.
conciliofueram definila, talia ad me scripserit, qua- Qui etiara si magna fuisset satisfactione purgatus,
lia catholicum sacerdolem scribere congruebat: post dubium tamen revcrsus errorem, catholicis dia-
CAP.II. — Cum ergo ad commendandaipsius pri- conibus poslponi debuit, non pracponi.lllud quoque
mordia ista praecesserint, dnescioquid causaeaut clementiaevestraebenevolentiam peto, ut venerato-
occasionis emerserit, ut virum calholicae fidei, et rem vestrum fratrem meum Julianum episcopum, in
Nestorianis atque Eutychianis haereticis• constanter vestro, sicut facere dignamini, habealis affectu; cu-
etiam adversum, archidiaconem sub honoris specie jus obsequiispraesenliaeraeaevobis imago reddatur.
degradaret, et f dispensationem totius causae et Nam et de fidei ejus sinceritate confidens, vicem ipsi
curse ecclesiasticaein Andream Eutychianistam re- meam conlra temporis nostri haereticosdelegavi; at-
pente transferret: adeo nimia commotioneturbatus, que propter Ecclesiarum pacisque custodiam, ut « a
ut consecrationem quam pro injuria dabat, s sexta comitatu veslro non abesset, exegi. Cujus suggestio-
sabbati, tradilionis apostolicaeaut nescius aut obli- C nes, pro concordia calholicse unitatis, tamquam
tus, inferret: quasi non ad episcopura magis quam meas audire dignemini, placentes Deo, qui vobis
«Editiante Quesn. cum Sichardo, dum commu- f Vide not. 3 Qnesn.

nioneoposlolicmsedis exislerelatienus, diu dandis ad s Confer epist. 9, c. 1, et not. 2 Quesn. in eam-
eumepisiolispacis meabstinerem.Idem legiiur in mss. dem.
collect. 24, in quibus solnm est, pacis memabstine- h Codd. collect. 24 cum editis ante Quesn., sert-
rem. Leclionem.1Qupsnellojure inserlam ex Grima- teniim.
nico, de qua vide ejus uot. 1, invenimus etiam in ' Cod. Grim., deputandum.Moxlaudataeeditiones
mss. Vat. 1340, et Venelo 169 collect. 12; solum in cumiisdem mss., condemnaretpro quodamdamnaret;
his particula dum substiiuitur pro cum. De epislolis cui lectioni a Quesnelloinductaeex Grimanicoacce-
pacis confer notam ejusdem2. dunt nostri codd. collect. 12. Vide not. 4 Quesn.
b Ita melius nostri codd. collect. 12 quam in edi- I Sichardus, autinsidiis.
tis, cum de fide. k Sic nostri codd. cum antiquis editionibus. Ques-
* Omnesediiiones non solum cura mss. collect. nellus, nimis. Mox pro vestri cod. Venetus habet
24 ac exemploSichardi, verumetiam cum Grim.col- nostri, scd perperam; nam imperator pro Analolio
lect. 18, aliquot lineasomitiuni, transilientes a voce testimoniumdederat.
Euiychis ad vocem Euiychianm,sic: Consoriioel Eu- 1 Vide not. 5 Quesnelli.Post pauca, infestare,pro
tycltianmhmreseos;quo saltu sentenlia corrumpitur, insectari
m apud Sichardum.
et notitia sequentibus probe intelligendis necessaria Editi, ab inimicis passivasignificatione,accepio
adimiiur. Soli duo laudati codd. collect. 12 hoc in- intinitivo exsecrari.Meiiorvisa est lectio nostrorum
signe supplemeniumnobis suppeditarunt: quibus ex f.cndd. collect. 12, qua idem infinitivumcommuniori
Couslantio,in Vindiciisveterum Patrum confirmatis, et congruentiori significationeactive sumitur.
pag. 572, Remigianumexemplar, ut credimus, cjus- n Editiones antiquiores et exemplum Sichardi na-
dem collectionis12 adjici potest. bebant: Eorumquea se consortiumatque commercium
d Editi Leonis omittunt verbum nescio, quod ex abscindat. Quesncllus ex Grimanico emendavil, et
mss. collect.12 supplevimus; at praeferuntemerserit; recte; nam de Andrea Eutychianista, quem jampri-
solus Quesnellus, emersit.Editiones autem Concil., demAnatolius ipse professusfuerat a se esse rejeclum
pro• netcio, habent miror. ex epistola sequenti, hic sermoest, ut quse subji-
Ita cum vulgatis omnes nostri codd. Quesnellus ciuntur ostendunt. Eamdem lectionemprobant etiam
alia collocatione verborum, et alia etiam interpun- nostri codd. collect. 12 ac veteres editiones Concilio-
ctione, quae sensum mutant, habet: constanierad- rum , ex quibus abscindal reposuimus pro abscedat,
tersum,eliamarchidiaconem;etin margine pro etiam ut illeex Grim. scripsit. In mss. collecl. 24, ejusqut
notavit legendum forte Aetium, quod emendatale- consortiuma se atque commerciumabscidat,
ctioue necessariumnon est. * Vide not. 6 Quesn.
1023 S. LEONIS MAGNIEPlSTOL.fi. 1024
praeterregiam coronam eliam sacerdotalemconferat A vore, contemnat; societatem hseretici, quem dudum
h
palmam. Data « sexlo idus Martii,Opilione viro cla- a se removii, abscidat, et persequi eum quemgra-
rissimo consule. tiorem debuit habere desislat. Cujus innocentiaevos
ita affuissegaudeo, utmcerori ejus digna consolatione
1188 EPISTOLAhCXII.
c ADPULCHERIAH AUGUSTAH. vestra pieias subveniret.Circa fralrem meum, vene-
De Aelioet Andrea. ratorem vestrum Julianum episcopum,quanlum de-
SYNOPSIS. — I. Andreamecclesiaslicisrebus , amoto beat crescere veslra dignatio, apostolicaesedis sesti-
mate judicio : cum in causa fidei, cui gloria vestra
Aelio, prmposilumesse conqueriiur.— II. Omniain
statum prittinum restilui poslulat. famulatur, vicem ipsi meam eatenus delegarim, ul ab
LEOepiscopus PuLcnERi*Augustae. ea quaevobis debetur observantianon recedens, pie-
CAP. I. — Multisexstantibus documentis, quibus tati me vestrae praesentarenon desinat: exsequensin
d in dilectione EcclesiaeDei pietalis vestraemanife- custodia fidei, et in ecclesiaslicis disciplinis per
'
siatur affectio, merilo quoties aliqnid nascilur scan- omnia sollicitudinem meam, et opportunis sugge-
dalorum, vestrum desideratur auxilium : ut fides , stionibus,quod universaliEcclesiaeprosit.insinuans:
ut in ipso nec catholicis veslrum praesidium,quibus
quae annitenlibus vobis, contra haerelicorumcom-
menia defensa est, securaepacis perpetem obtineat B volumus i subveniri, nec meum vobis desit obse-
firmitatem. Nam quid prodest foris adversarios veri- quium. Daia sexto idus Marlii, Opilione viro claris-
tatis oppressos, si eosdem habeamus iiitra Dnminica simoconsule. EPISTOLAi CXHI.
septa redivivos? Qnod itaque circa personam filii 1 ADJULIANUH EPISCOPUH COENSEH.
mei Aetii gestum esse cognovi, niniium me anxium De Aetioet Andrea.
facit, et metuerecerta raiione compellit ne pceniten- STNOPSIS.—I.
dum mihi sit quod de episcopoConstantinopolitano, Quod ipsi mulia patienticompassuttit,
gratias agil, simul de Aetiidejectioneexposlulans,—
qui ab impiignaloribus fidei fuerat ordinatus, vobis II. Juiianum CP. in tpeculisessevult pro causa fidei.
adhortantibus , acquievi meliora sentire, cum tanto Anatoliumab imperaloreesse increpatum.— III. De
lumullumonachorumJEgyptiorumet Patmstinorum.
pietatis vestraeleslimonio juvaretur, ne illum grava- — IV. De epistola sua et de actis Chalcedonentit
ret suae ordinationis infirmilas, ubi vestra interven- synodiin Latinum convertendit.
tio praesiaretur. Unde graiulari coeperamquod beati 1190 LEOepiscopus RomaeJULIANO episcopo
Flaviani e bonorare memoriam, et haereticorumco- Coensi.
natibus obsistere diceretur. Sed doleo illum, sicut CAP.I.—Agnoviin dilectionis tuaelilteris fralernae
praedicti lacrymabilis querela demonstrat, in dete- _ charitatis affectura: quod m de malis, quaemulta et
riora mulatum, et eum nunc conslituissearchidiaco- saeva perlulimus, pio nobiscum dolore compateris.
num, qitemipse professus est a se esse rejectum, qui Sed utinam hacc, quoenos perpeti Dominusaut per-
Euiycbiauaehaereseosse f apud nos prodiderat de- misit aut voluit, ad corredionem proficiant" serva-
fensorem. Quem quia nunc ecclesiasticis negotiis lorum, etut desinant adversilates, finianlur offensae.
'
praeposuit, propter haereticamperversitalem eidem Quodutrumque de magna crit misericordiaDei, si et
favorem suum praestareconvincitur; quieliamsi ma- flagella removeat, et ad se suorura corda convertat.
gna satisfaclione potuisset indulgentiam promereri, Sicut auteni fraternitatem tuam ea quae apud nos
1189 nequaquam debuit his qui in fide permanse- 0 desaeviitcontristavit boslilitas, ila me anxium facit,
rant anieferri. quod in ConstantinopolitanaEcclesia, quantum luae
CAP.II.—Undequia non latet clementiamveslram indicant lillerae, haereticoruminsidiaenon quiescunt,
quantum periculi aut per pudendamsocordiam, aut et i> exquisitis occasionibus, hi qui catholicasfidei
per dolosam nequitiam nutriatur, dignamini episco- defensoresfuere, vexanlur. Nam dum Aetiusab offi-
pum ad professionemsuaefideiaucioritate veslraecle- cio archidiaconatus1 per speciemprovectionis amo-
mentiaerevocare. s Nonsibi has maculassuperducat, vetur, et in locum ejus Andreas, qui ob haerelicorura
nec existimationcmsuam, quam veslro acquisivit fa- societatem fuerat abjectus, assumitur; dum beatae
a In marg. editorum, v idus. D cbardi.
b Alias 85. Quaeautem anlea 112 erat, nunc 142. 1 Duocodd. collect. 12 et Vat. S41 cum omnibus
Scripta 10 Martiian. 453. anle Quesnellumdelent meam.
« Relegimuscum mss. collect. 12 et 24, nec non vulgatis i Al., sufrnentre.
cum Vat. 541 atque cum exemploSichardi, in quibus 1 Alias86. Quaeautem anlea 113 erat, nunc 141.
tanliiin banc epistolam reperire licuit. Scripia 11 Martiian. 455.
d Al., in dilectionem. I Exslat in mss. collect. 12,18 el 24, ncc non in
* Al., honoraret. Sichardi.
f Id Andreasvel absens per epislolam ad Leonem exemplari m Editi anlerioreSQuesnellocnm mss. Vat. 1340,
scriptam praestiteral, vel coram verbis, si quidem ac Ten. 169 collect. 12 et cum Val. 544 et Vat. Re-
eum Romam accessisseex hoc loco colligendumsit, ginse 133 collect. 24 addunt multis; et similiier Si-
u' nnnniillis videlur. chardus. Mala, quae mutta el smvahic indicantur,
i Nostricodd. et Sichardus, Ne tibi... ne existima- Attilaeirruptionem in Iialiam respiciunt.
tionem. Vulgaliante Quesn., Et nesibi... neexitti- IIIta Grim. Al., multorum.
mationem. 0 Sic ex eodemGrim. Al., fnit.
h Octo sequentes voculas a Quesnello suppletas P Antiquivulgali et Sichardus, qumsitis.
omittunl editi cum mss, collect. 12 ct exernplar Si- i Videnot. 1 Quesn.
' - v
1025 EPISTOLA CXHl. -10'ifl
memoriaeFlaviani accusatoribus honor redditur, et. A sollicitus: cum si quid illi inesset spiritualis indu-
piissimiconfessorisparticipes aut discipuli a conster- striae, ita et a quibus ordinatus sit, et cui viro suc-
miulur, uimis aperte quid episcopo Ecclesiae ipsius> cesserit cogitare deberet, ut magis beatum Flavia-
placeal demonstratur.ln quem pro causaemerito dif- num. quarn sui honoris sequeretur auctores. Et ideo
fero commoveri; et quid ipse mecum cum suis epi- cum piissimi principes s secundum obsecrationerr.
stolis agat, quas missurum eum filius nosler Aetiusi mearn dignati fuerint fratrem Anatolium de his quaa
indicavit, eispecto: dans locum voluntariae emenda- roerito in querelam veniunt increpare, h jnngat cha-
tioni, qua dolorem meum cupio mitigari. Clemeniis- rilas tua diligenliam suam, ut universa scandala,
simo lamen principi el piissimaeAugustaede his quae adhibita plenissima correclione resecenlur, et a filii
ad cuslodiam pacis ecclesiasticae peninent scripsi; nostri Aetiicesset injuriis. Nam apud calholicom epi-
quos devolione suaefidei provisuros esse non dubito, scopum, * eliam si erat quod quacumque de causa
ne contra gloriam operis ipsorum, damnata haeresis succensendum archidiacono videretur, propter fidei
b valeat pullulare. reverentiam debuit praetermitti, poiius quam locura
CAP.II.—Sludeat ergo dilectio lua, frater charis- catholici nequissimus haereticus oblineret. Cum ita-
sime, piam et necessariam curam sollicitudini apo- que quae sequantur agnovero, tunc manifestius quid
stolicae sedis impendere, quae tibi apud sc nutrito B agi «porleat eestimabo. Nam interim, dulore 1192
calholicam contra Neslorianos et Eutycliianos haere- cohibito, i inalui indulgere paliemi<e, ul locus esset
ticos actionera materno jure commendat, ut divino veniae.
fultus auxilio, speculari de Constantinopolitanae CAP.III. — De Palaestinisvero monachis, qui jani
urbis opportunitale non desinas; c ne praedictorum pridem in tumullu disseiisionis esse dicuniur, quo
dogmatum impius usquam turbo consurgat. Et quia adhuc animo moveamur ignoro. Neque cujusquam
tanta est gloriosorum principum d fides, ut confiden- sermone mihi patefactum est quas catisas videantur
ter eis possis quaesunt insinuanda suggerere, pietate antefatae praeferre discordiae : utrum scilicet k Euly-
ipsorum ad utilitatem Ecclesiae universalis 1191 chianae perversilati tali furore famulenlur, an im-
utaris. e Consulente autem diiectione tua de his in placabiliter doleant episcopum suum in hanc impic-
quibus puiaveris ambigeiidum, non deerii relationi- talem l poluisse traduci, quod contra ipsorura loco-
bus luis meaeresponsionis instructio:f utsequestrata rum sanctorum lestiinoma, quibus totus mundus
earuni actione causarum, quae in quibusque Ecclesiis instruilur, ab incarnatiouis Dominicaeveritate desci-
praesulum suorum debent cognitione firmari, hanc verit, et quod in aliis per indulgeutiam curari pla-
specialem curara vice mea functus assumas, ne hae- cuit, in illo putent non esse veniale. Uude cupio ine
resis vel Nestoriana vel Euiychiana in aliqua parte iC super liis plenius edoceri, tit eliam talium correctioni
revirescat: quia in episcopo Constaminopolitano ca- congrne studeatur: quia aliud est conlra fidemimpie
tholicus vigor non est, nec multum aut pro sacra- armari, m aliud pro fide immoderatius commoveri.
menlo salutis humanae, aut ,pro sua est aestimatione Chartas eiiam quas Aetius presbyter anle indicavit
* SicQnesn. ex Grim. Caeleri editi et codices, con- k Ex epislola 109 ad eumdem Julianum, quam ex
teruntur. codice Ratisponensi pnblieavimiis, liquet Leonera
b Al., queat. pro Etitychianis hahuisse hos mnnachos qui lot tur-
c Editi ante Quesn., ut prmdictorumdogmalumim- ba< in Palipstina excitaverant Satis etiamquoad cae-
piut numquam lurbo consurgat. tera insti uctus jam ab iniiio cognoscitur. Quid autem
d Al., clemenlia. supervenerit, ex quo de eorunidem nionachorum
8Ita edin anteQuesn. meliusquara apud hunc, con- mente dubitaiionem induxerit, plenioremque instru-
sulenti autem dileclionilum. ctinnem desideraril, ignoramus. Forie Romam fama
f Vulgati ante eiimdetn Quesn., perperam, ut se- permlerat eos monachos qui, Juvenali ejecto, Theo-
quesirata eorum actione, causm, qum in quibuscumque dosio iutruso favebaut, Eutycheiii palam anathemate
Ecclesiis prmsulumsuorum debent cognilionefirmari, comlemnare, ut in ipso libello supplici ad Pulche-
hac specialicura vice mea functus utaris, ne limresis, riam piofessi fuerant. Vide tom. IVConcil. Yen. edit.
otc. Quesnelli emendaiionem ex Grimanico nostri cnllect. 1799. Hincautem Leoni dubitatio exoriri po-
codd. collect. 24 confirmant, excepiis posireinis vo- tuii ulrum bi monachi Juvenali episcopoinfensi, Eu-
cibus, pro qnibus habent aeque bene, hac speciali tychiani vere essent, quemadpiodum antea putabat;
cura vicemeafunctus uiaris. au vero essent catliolici, qui nimio rcctae fidei zelo
e Al., secundumobsecrationesmeas. Haecvidentur ,n abrepti, euin Eutychis autea fautorem, licet corre-
respicere petiiinnem a Leone propositnm epist. 104 " ctum, episcopatuindignum arbitrareutur. In hac ergo
ad Marcianumet 105 ad Pulclieriam, quos cap. 4 rore ul exactius edocereiur a Juliano petere potuit.
gavit ut Anatolii cupiditatem pro Constantinopoli- 1 Ita melius apud Quesn. ex ms. Griin., quara in
tanae scdis praerogativacomprimerent.
h Iidem vulgati male, videat charitas lua diligentia vulgatis aliisque codd., possetraduci,qum contra ipso-
rum, eic, vel in exemplari Sicbardi, non posse tra-
sua. Nostri quatuor codices et Sicbardus, vigeat duci, qum, etc. Sermo enim est de Juvenale, qui in
eharitas tua diligentia sua. Grimanici codicis lectio- pseudosynodo Kpbesina Eutychi faverat, postea
nem a Quesuello inductam sequimur. vero se saniori consiliocorrexerat, uti traditur episi.
4 Locus hic a Quesnello restiiutus ope Grimanici 109, c. 4.
codicis. Capteri cum editis, etiam si eral ulcumque Vulgati anteQuesn., qni ex Griman. emendavil,
decussacerdotale,sacerdotiarchidiaconuspropter fidei cum aliis codd. et Sichardo, aliud in errore quw
reverentiamdebuit prmmitti, potius quam, etc. viam detineri.
i Exemplum Sichardi, matim.
401» S. LEONIS MAGNlEPISTOLtE 1023
esse direclas, et » Breviarum Odei, quod te misisse A memorise Flaviano, ad dilectionem tuam per Basi-
significas, necdum ad me noveris pervenisse. Unde, Iium diaconum miseram, fraterniiati tuae tradita sit,
si b expedilioris occasio se praebuerit perlatoris, li- scire desidero : quoniam suspectum habeo quod de
benter habeo, ut si qua est, quaeutilis videatur, quam ejus textu nullumumquaraindiciumreddidisti. 1194
priinum ad me mitlalur instruclio. De ° iEgypliis Gestorum synodalium, quaeomnibus diebus concilii
monachis quam quieti, aut cujus sint fidei, scire desi- in Clialcedonensicivitate confecla sunt, s parum cla-
dero, et de AlexandrinaeEcclesiae pace quid ad vos ra proptcr linguaediversitatem apud nos habelur in
veris nuntiis perferalur; ad cujus d episcopum vel slructio. Et ideo fraiernitati luae specialiter injungo
ordinatores 1193 ipsius, seu clericos, qualia scri- ut in unum codicem universa f.icias congregari, in
pta direxerim, missis exemplaribusscire te volui. Ad Latinum scilicet sermonem absolutissima interpreta-
elementissimum quoque principem, et ad religiusis- tione translata : ut in nulla parte actionuin di;b tare
simam Augustam quis nunc meussermo site raissus, possimus, neque ullo modo esse possit ambiguum,
directa exemplaria perdocebunt. quod ad plenam intelligentiam te fuerit sludenle per-
CAP.IV. — Utrum autem f epislola mca, quam de ductum. Data quinlo idus Martii, Opilione viro cla-
incarnaiionis Dominicae^fideincolumi adhuc sanctae rissimo consule.
EPISTOLAhCXlV.
1 ADEPISCOPOS, QUIINSANCTA SVNODO CHALCEDONENSI CONGREGATI FUERUNT, DIRECTA.
i STOOPSIS. — I. Se consenlire his' qum Chalcedonecirca fidemconstiluta sunl. — II. Numquam idate
ratum esse habendum,quod adversusNicmnoscanonesibidemactum est.
k LEOepiscopus, sanctae-SVNODO apnd Chalcedonem ;B Aitav ctpxteTriaxonos Po)ft»fT» ev XaXx»S6vi ayiu
babitae. o-uvoSu.
CAP.I. — Omnem quidem fraterniiatem veslram Ilao-avpiv T»VaSe).tf<>vntu etSevatouxa/x<pt§aXXw
\>jia>v
nosse non ambigo, l definitionem sanctae synodi, TOiifopovsT»f ayias o-uv6Sou, »Ttf Sta TO^s6ai«9»vat
qtise ob confirmationem fidei in Chalcedonensicivi- T»VTrto-Ttv EVT»Xa^x»8ovtwv TroÊt
yeysv»Tat,oX»$vx*i
tate celebraia est, toto corde me fuisse complexum: p.eTreptTtlixea&uf IrreiS»' Si OUTSEtf Xoyofo-uvejîpei,
quia nulla 1195 sinebat raiio ut qui unitaiem ca- tv' eyi>,Satts T»Vevtao-tv 119S T^fxa9oAtx»f Trto-Teeof
tholicae fidei dolebam ab haereticis fuisse turbatam, itapu TWVulpettxa>vtetupayuivrtveTcuayat p.\\ eis TO
non exsultanter in integrum rediisse gaudcrem. Hoc vytis uicoxutua9iivatâpet»v TOUTOU oe ou ftovove?
autem non solum ex ipso bealissimaeconsensionis aurou epyovtris p-axapiuso-uvatveo-eo)f, uXkayap xai
">effectu, sed etiam ex epislolis meis, quas post re- ex TWV ematoWavT5Vip.u>v&s psta TOV eTravoSovTWV
a Vide nostras observationes in not. 2 Quesnelli, Scripta 21 Martii an. 453.

ubi quid hoc Breviarium fuerit detexisse arbitrainur. 1 Exstai in mss. collect. 5,11, 12,17, 18, 19,21
b Nostri codd. cum antiquis vulgalis, expeditior usque ad 24, et in Sichardi codice, ac in praesiantis-
occasio. simn Vat. 1522. Graecam praeterea interpretationem
c Magna exstiterat inter jEgypiios dissensio ob ex cod. Vat. Graeco1455 erutam nunc primum pro-
ordinationem Proterii, qui in Dioscoridepositi locum ferimus.
subrogatus fuerat. Vide Evagrinm lib. u, c. 5, et C i In tabula collect. 5 c. 92, hic titulus legitur :
Liberatum in Breviario cap. 14. Ad synodumChalcedonensem,ut ea lantum valeantqum
d Hoead Proterium novurn episcopum Alexandri- de fide contra Eutychen decreta sunt: cmtera effeian-
num litterae desunt. lu his Leo pleniorein et manife- da. In integris mss. collect. Chalcedonensis 17 ex
stinrem fidei expositionem ab eo petiisse videtur, ut editione Ruslici, is hanc inscriptionem praefixit:
colligere licel ex epistola 127, ubi sibi salisfactum Epislola sanclissimi et beatissimiatque aposiolici, Dei•
fuisse teslatur, nec non ex epist. 129, qua acceptis gralia per omnia pleni Leonis papm, omnia gesta san
plenioribus a Proterio litteris respondet. Vide etiam ctm Chalcedonensissynodi firmans, et sola illa infrin-
episl. 134 et 131, c. 1. gens, qum per ambitionemConstantinopolilanorumge-
»Ita Quesn. ex ms. Griman. Caeteraseditiones et sta sunt conlra Nicmni staluta concilii.Qum subjecta
aliicodd., missa exemplaria. epistola retpondit ad relationemsanclce synodi tupra
t Indicatur epislola 55. tcriptam, quam ille antea .praemiserat, nos autem
s Ex hoCloco colligi posse arbitramur integra qui- dedimus epist. 98. .
dem Giaeca gesta Chalcedonensis concilii apnd Ro- k Ex versione Graeca, Leo archiepiscopus Romm.
manos hoc tempore exstiiisse; at propter Grmcmlin- In editionibus LeonisQuesnelloanlerioribiis, etapud
gwe diversitatem,quam isti lere ignorabant, parum Sichardum primus quidem titulus sic praelertur :
clara erat eorumdem gestorum apud ipsos instructio. Epistola ad Juvenalem el cmteros episcopos,qui in
Praecipua nimirum ejusdem concilii capita tanium- sancta synodoChalcedonensicongregaii fuerunt, dire-
modo nota eranl, Laline reddila ante integram om- cta; at inscriptio exbibeiur ul in lextu. Mss. collect.
nium actorum versionem; qu;e piaecipua capila re- j) 24 in priori tilulo Juvenalis nomen omiitmit. Alii
censebimus in observationibus ad not. Z Quesnclli plerique coild. solam inscriptionem exhibent.
in hanc epistolam. Cum vero qnaeex his antc scri- 1 Mss. collect. Chalcedon. Ratisp. et Vat. collecl.
ptas istas Leouis litieras Latinitate donata fuerant, 11, definiliones,sicul eliam in epislola sequenlicap. 1.
minima pars esset aciorum Cliaiccdonensium, ut Mox sanctmfidei in Vat. 1522.
omnia haecgesia absolutissimainterpretalioneredde- m Hanc leciionem, de qua Quesnellusnot 2, nostri
rentur Latine. Leo a Juliano petiit. Id autein ab eo quoque codices approbant. Sulumquaedarneditiones,
factiim non fuisse ostendemus iu citalis observat. ad forte errore typographorum, affectu.
pot. 3 Quesnelli. 1 llaec particula Si huic loco importunissima,ideo»
k Alias 87. Quaeautem anlea 114 erat, nunc 143. que delenda, aul in $i commulauda.
1039 EPISTOLA CXIV. 1030
ditom meorum ad Constantinopolitanaeurbis antisti- A J Stuftp6vta>vjxot icphs TJV' T»f Ko)vo-T«VTivo\nroAiTfi»
tem dedi, potuissetis agnoscere, si vobis responsio- eVio-xoTrov Suvao-9e
Sterreftijiafnrv, xurupuStiv,etittp tovi
nem sedis apostolicae manifestarevoluisset a. b Ne OTTOOTOXIXOU Qpbvov fuvtpa>aut* efiouX»-
T»v aTrox/attrtv
ergo per malignos interprctes dubitabile videatur 6»v."ivaTotvuvp.hSta T«5V xaxo8eXwv epprivevr&v afiî-
utrum quasin synodo Chalcedonensiper unanimita- 6oXov Sb%n,TTOTEOOV 3 OTJVOSWrh iv XaXxrjSovt Sta t»f
lem vestram de fideslatula sunt c approbem, haecad 6fjto<fa>viu; »ft<5vTtepirhs Ttiateag rerVTtavtui,tuvta
omnes fratres et coepiscopos nosiros, qui praediclo itpos rtuvxus ToufuSeltpovs»fiwv.xui avvetttaxtTtOvs,
concilio interfuerunt, scripta direxi, quae gloriosis- oiTtvefev tfi 7tpolexQsiariavviSa>yeybvuat,ypupputu
simus et clementissimus princeps, sicut d poposci, i\uTtiatukxu, Srtva 6 e7rt§o§ofxui ft\uv$pa>Ttbtatos
in noiitiamvestram mittere pro catholicaefideiamo- fiuatkzv;,xuOa>sytriaa, eis yva>atvvuetipav Treftifiat
re dignabitur*.ut et fraterna universiias, et omnium xatu tbv epwta ths xa6oXtx»fTrio-TEsof xatu\ti>aevwf
fideliumcorda cognoscantme non solum per fratres, av xui Ttuvtesoi uSelfoi, xat TravTwv TWV «Triorwvul
qui e vicem meam exsecuti sunt, sed etiam per ap- ijiuâtfta8oteviui ft»ftovovSta TWV Siaxovwv ftou, otttvef
probationemgestorum synodalium,propriam vobis- itonathpriauv, aXkiyup xai Sta ths awatveaea>sTWV
cum f unisse sententiam : in sola 1197 videlicet o-uvoStxwv T»ViSiavftouufuv evuo-atyvit-
uTroav»fjtaT(av
causa fidei, quod saepedicendum est, propter quam JJ ] f«iv."Evftov»SrikuShH9S T^f Ttiarea>suiria (orcsp
generale concilium, et ex praeceplos Chrisliannrum rcokluxt;\zxtiov eort) 5t' »v TO•yevtxov awiSptovxat
principum, et ex consensu apostolicaesedis placuit aTroTtpoatuyputo;Xf>to~Ttavwv |3ao*tXewv xat &TTO avvut-
congregari: h ut damnatis haereticis,qui corrigi no- veaea>;TOUaTroo-ToXtxou Opovovripeae avvuQpotaOhvut"
luissent, nulla penitus resideret de vera Dominino- a>;av xaTaxfJtfiivTiwv T<SVaipeTtxwv, otTivefStop9w6»vat
stri Jesu Christi incarnatione dubitatio. Undesi qnis ouzr]viaxovto,ft»SefttaTctpiktptTtutrirut uptftSokiaTtepl
1 umquam ausus fuerit vel Nestoriitueri perfidiam, rhs «X»9o0f TOU Seo-TroTou »ftwv'l»o-ouXptarovaupxi>-
vel Eutychis ac Dioscori impiumdogma defendere, aea>s.°06evet tts TtoretoXahaetT»ViSearopiovumatiav
a catholicorum communione resecetur; nec habeat ctafukiêaSat,» 'ETUôuf» Atoaxopov TOao-eSefSoypi.a
ejus corporis participationem,cujus abnegat verita- exStxetv,otttbths TWV xaSoXtxwv xotvwviafairoxoirei»,
tem, I fratres charissimi. p»T6 ixita> TOUTOU TOUo-o)ftaTOf xotvtuviav,ouTtvof
—
CAP.II. De custodiendis quoque sanctorum Pa- »pv»TatT»V«X»6Etav, aXeXyot TtfttMTaTOt. UeptTOO <pv
trum slatulis, quaein synodo Nicaenainviolabilibus Xa^6»vatoptoiwfTWVuyia>vitutipa>v TOUfxavovaf,
sunr fixa decretis, observantiara vestrae sanctitatis; otTtvefev T»iTjif Ntxaetavo-uv6S«atpirtrots Sbyp.uat
admoneo , ut jura Ecclesiarum, sicut ab illis 318I 0-uvTe6etvTat, T»vrtuputhpnatvT»f hfi-etepusuytuavvyt
a In Ruslici codicibusadditur : Sed quia in eisdemG I editio et caeterae,quae postea prodierunt ante Lab-
lillerisea qumper occasionem synodi male sunt atten- beum, habent iniisse, sicut iniisse etiam legitur in,
taia reprehenderam,matuil prcedictusaniisles meam epist. 3 ejusdem 1'elagii, ubi idem Leonis testimo-
gratulationemlacere, quam suum ambilum publicare. niuni inseritur. At B.u-miius,qui primus hanc Pela-
Ne ergo, etc. Nos quiuque Rustici codices vidimus, gii epistolam ex codiceNicolai Fabri edidit, et Lab-
Chig. 483, tres Vat. 1323, 4166 et 5405, ac vetus- beiis, qui velereui lectionem revocavit, sicexpresse-
tissimumVeron. 57, et in ornnibus hanc addilionem runt iiunc locum, ut in eodem codice Fabri postea
inveniinus. Duos alios codices ejusdem Rusiici Cor- Colbenino 40o4, Baluzio lesie, scribitur vobiscum
beiensem ac Divionensemciiin eodem additamenio munisse; cni leclioui affinis est illa ipsius epistolê
allegatBaluzius,qui tamen fateiur, ista verba,quam- Leonis expressa iu Vat. 1322, vobis communisse;ubi
visconsec,*enterscripta, ditisa tamen ac separata esse poslrcma syllaba cum vocis vobiscumperperam mu-
a textu epislolmin anliquisexemplaribus.Addiia ergo tatam in com peperit communisse;quo errore emen-
videntur a Rusiico in marginali notatione, ex qua dato, ut par est, detegitur vera Iniidaioruin codiciun
dein irrepserunl in lexium. Sumpsit vero illa ex se- leciio vobiscumunisse,quam eliaiu Graecainlerpreta-
quenti epistola 115, quam ejus colleclionon pra-fert. lio confirinat.
In omnibus auieoi mss. diversarum collecliumim KCod. Ratisp. cum Pelagio II, Chrisiianissimorum.
haecverba desunt; immo praetermittuntiiretiain in h Editi anie Quesn., deleto ut, habebani damnatis
Graecaversione, quaeex originali in Orientem missoi hareticis, qui si corrigi voluissent. Emendationem
derivat, nec non in antiquisMinoVat. cod. 152-2,qui Quesuelli ex ms. Grimanico nostri codd. collect.
licet Chalcedonensemsynodum ex editione, non la- Clialcedon.,Ratisp. et Vat. 1322, ac alius Vat. col-
menintegra, Rusiiciexhibeat, hanc tamen epistolarai " iect. 11 approbant. Vindebon.collect. 5 pariier suf-
nou recepit ex Rustico: affertur enim haecin prin- fragatur; solum enim ante verbum corrigi addit sic.
cipio codicis,quod alio charactere exaratum, cumi f Cod. Ralisp., usquam. Paulo posl secernetur pro
editione Rustici nihil commune habet. Vide not. 3i reseceturin mss. collect.Cbalcedon. tura nostris lum
Quesn. Baluzii.
b Haecrefert Pelag.II, in epistola 2, ad episcopos; i In antiquioribusvulgatis Leonis, sicut et in mss.
Istriae. collect. 24 deerant voces fratres charissimi,quas alii
' Apud PelagiumII, epist. 2, ad
episcoposIstriae,, codices el edili praeferunt, sicut etiam interpretatio
approbarim. Gnrca.
d lta cum Pelagio II omnes nostri codd., excepto) ' Lege aut, TWV Koovo-TavTtvouTroXtTwv,aut, T»f Ko>v-
Vat. 1522, qui cum editis ante Quesn., poposcit. O-TOVTtVOUTTOêwf.
Co.ifer notam ejus 4. s Leg., E6OU>»9».
0 Codd.collecl. 17 Chalc, tura nostri tura Baluzii,, 3Luciis muiilus et corrupius, qnem sic redinte-
vicesmeas. gres: '\itep iv th avvbStorh iv XoXx»S6vt Sta T>5f oftoyc*-
f
-, Sic cum ms. Grim. etiam Ratisp. et codd. Ru- viaf ufiwv,rtepiT»frrio-Tewf T6TuwwTat, irctxvpii,T«V*
Slici. Ali.is,iniisse. 1'elaginshunc locum similiierJe- ta, elc.
jjisse traditur a Quesnello nota 5. Sane Romana. i
, 1051 S. LEONISMAGNlEPISTOL45. 110»
Patribus divinilus d (rtsprratissunt ordinata, perraa- A urrofUf*v»o-xw, orrwf ra SixatotTwv exxX»crtwv xafiw;
neant. Nihilalienum b improbusambilus concupiscat, Ttap exeivwvTWVrpwxoaiart Sixa xai OXTW iraTepwv
nec per alterius imminutionem suum aliquis quaerat 6e68evIfMrveuo-Sevrwv TeTUTTWTat Stafteivotev'tuiSevSe »
augmentum. Quantumlibet enim c extortis assenta- avatSijfaftStTtwv ft»TeSt' eXaTTwcrewff
eTTtfluf*»orot, eTepou
*
tionibus sese instruat vanitalis elatio, et appetitus avfytaivTtva eauTwTreptTrot»o-ai fleWo-ete.'Etf baovyup
suos conciliorum aestimetnomine reborandos, infir- SiirroTe arrocrTracrSeierwveruvatvecrewv eauT»v*rh ths fta-
mum atque irritum erit quidqtiid a praedictorumPa- Tai6r»T0furrepoipiacij£upwere, xai rcts tSiaf ey;ceip»eretff
trum canonibus d discreparit. Quorum regulis e apo- TWTWV eruveSpiwv ovoftart oteTatêSatotepas,avio-j-ti-
slolica H99 seaes q»am reverenter ulalur, scriplo- pov,xai aSefiatoveorat jrav OTIOOV awaSetTWVxavovwv
rura ineorum, quibus Consiantinopolilani antistitis TWVTcpoktxîvratVs 6 arroo-ToXtxof OpbvosatTcr&s
conatus repuli, poterit sanciiias vestra lectione co- 1200 **XPvmtTK'J eftatffypufais. 5t' wvTWKWV-
gnoscere,f et me auxiliante Doniino catholicaefidei aravTivouTroAewff rus eTrtj£eip»cretf
eTrterxoTrw, Trapwo-a-
et paternarum s constitutionumesse custodem. Data piv, Suv»o-eiat » ujmepa aytwauv»Sta T»f avayvwcrewf
duodecimokalendas Aprilis, Opilioneviro clarissimo pta6etv,e'fte(3o/]8eiaTOU0eou uftwvxai ths Ttutptxhs
consule; Trto-TJWfxai xaSoXtxwv xavovwv etvatfvkuxa.
EPIS1UL.Ah CXV.
1 ADMARCIANUH AUGUSTUH
) STNOPSIS. — I. De pace Ecclesimreddita, compressishmreticorumreliquiis, el Analolioincrepatogratias agit.
— 11.De monachisa Marcianocohibitis,et approbalioneChalcedonensis synodiper se ad episcaposmissa.
k LEOepiscopus MARCIANO Augusio. B Tw evSoÔTaTw xai ytAavSpwTroraTW utw MapxtavwAu-
ÔUO-TW Aewvap;£iSTrto-xOTroff "Pwfi»f.
CAP.1. — Multamihi in omnibus clementiaeve- UoWr)f*ot aitia xapaf yivsTatev rrao-tTotf ypap.-
S.rae l lilteris c.iusa m gaudendiest, dum ex magna ftao-t T»f ahs »ftepoT»T0fxai yup ex fieyiatris ft-
divinaeprovidentiaemisericordia» praestitumhumanis \uv8pa>Ttius T»f Beias rcpovoiusroi; Ttpuyfiuai4 ere
rebus experior, quod ecclesiasticampacem, quaenon TOtff avSpwTrivotffTrapeo-^»ftevov eupicrxw,orticepT» ex-
*
nisi unitate praedicationisevangelicaecustoditur, piis- xA»o"iao-Ttx» eiphvn, xai evwo-etxaTa TOeuayyeAtxov
simo sludio juvare dignamiui: ut fidei vesiraegloria y.hpvyp.uyu/dTTeo-8aieuo-eSeterTrouSji j3o»6etvxara-
non solum utilitate reipublicae,1201 sea etiam re- |totf, coffav T»f vp.trspas Tciatta>s)5 So?a f*» ftovov
ligionisprofeciibusaugeaiur,"glonosissime Auguste. 1202 *T' T? TWVS»ftocrtwv Stotx»o-et,u\\u xai ejrt
Unde ineffabiliter Deo gratias ago, P qui eo tempore Taif exxA»o-tao-Ttxatf 6
Trpacjecrtvau5»8ei», e'vSotj6raTe
quo oboritura haerelicorumscandala praesciebat,vos xui fikuv8pt»irbtttttvii, avrbxpatop Avyovare."06ev
in imperii fastigio collocavit; in quibus ad tolius btfpaarov;tu>8ew âptTaf oftoôyw, oo-TtfevTOUTW TW
mundi salutem, et q regia potentia, et sacerdotalis xatpw,ev w TWV atpeTtxwv Ta o-xavSa)« e-yeipecruat7foo-
a lidem vulgaliLeonis cum Vindebon.collect. 5 et iC catholicmreddita sit.
mss. collecl. 11 ac24, inspirnta sunl, ordinata perma- k Ex. Graecaversione: Gloriosissimoet clementis-
neant. LectioneinConcilioruma Quesnelloreceptam timo filio MarcianoAugustoLeo archiepiscoputRomm.
ex ms. Grimanico et cndd. Chalcedon. aique Fa- 1 Nempe epist. 110.
cundn, etiam Ratisp. et Graecaversio exhibent. m Ita codd. Grim. ei Ratisp. Vindebon.Hisp., gau'
b Apud Pacundiim, improbeconcupiscat. dens, mendose. Hinc prodiit emeudalio quae in aliis
c Vai. 1T22, exortis asseninlionibussic inslruat, codd. et ediiis anle Quesn. inveuiiiir, gaudii.
n Vulgaii Leonis ame Qiiesn. per errorem, nnllo
quam leclionemvulgaii Leonis Qu.-snelloanliquioies
sectni cuin mss. collect. 11 et 24, solum pro sic ha- nostro codice suffraganie,prmstilututn.Mnxproexpe-
benl sese. Mox ut appetituslegitur in Katisp. Sed in noriu Vat. Hisp.,Lid. aiiisque inde profectis, exstat.
aliis epistolis ronsensiisextorius tradiiur, ac praeser- 0 Alias in amiqiiis ediiionibus, gtoriosissimeimpe-
tim epist. 105, c. 2 : Ei quorumdam ctnsensumsuum ralor. Ex Graecaautem versione sic : Gloriosissimeel
prmbuissedicilur extorta subscriptio. Qnesnellus in ctementissimefili, et imperator Auguste. Cod Ratisp.
margine: Isid. Merc, extortisassensionibus. h*c onniia omiliii.
d M-s. Vat. 1322 et 5971,discreparet. p Ms. Vindeb. Hisp., quod eo.
• EpUt. 106. i Vide not. 1 Quesn., ct in eam observationem
t Ratisp. etcodd. collect., Chalcedon.concinente nostram.
Graieaversione, transposiia conjuuctioneet, sic prac- 1 Leg. et Lat., eaurw Ttf.
ferunt: me, auxilianteDeo nosiro, et calhoticmfidei. s Hocmenduraevidens. Corrige, » rhs [utratbrrms
Similiter ediliones Leonis ante Quesii., quae solum vrcepoîiu.
retinent Domino. 3 Quuin implexuscorruptusqne sit hic locnsnemo
s Ita Quesn. ex Grim. Barb. et Vict. ac Facundo ; D non videt: sic reslituere pos>is: TOvvfnyhasatv a>(
et similiter editiones Concil., quibus suffraganlur aercra>s6 «rroo-TO^txof Bpbvosxixpntut, TWVejxwvypu-
omnes nostri codd. el Graecaversio, in qua canones ywv,St'WVTOU Kwvo-TavTtvouiroXewff eTrtcrxoTtou
Tafejrtêt"
appellantur, et adjectiva sic transferumur, paternm p»creiff Trapwcratt»v, Suv»crsTat, etc;Twv paulopost prO
fidei etcatholicorum canonum.Caeterae e ditionesLeo- epe4lege xui epe.
nis, palernarum traditionum. Meliushinc abesset pronomen o-e.
h Aiias89. Quae autem antea 115 erat, nunc 145. * Locus corrtiptus, cui sic mederi possis: » oux
2t Manii an. 453. ei ft» rn evwcrei TOOhiuyyzktxov f u»
> Exslatin mss. collect. Hisp.,Isid. 11,12, 18,19 a~Wa>s
Scripta
XaTTeo-8at, elc.
x»puyfxaTOf
et 21 usque ad 24 ac iu exemplari Sicbardi. Graecam 8 Primis curis cmn ms. Vat. GraRC. 1455 scripsi
interpretaiionem eruimus ex ms. Vat. Graeco1455. mus aug»v6ei».Praelulimusvero lectionem alterius
i ln collect. Hisp. hic litulus legitur: Ubi gratias codicis Vat. Ottob. 29, quam poslerius accepimus
tttfit quod per Chalcedonenseconciliumpax Ecclesim
1055 EPISTOLACXV. 1034
vigeret indnstrla. Nam cum vestro prsecipueopere A . eyivuo-xev,uitaf ev T» (3ao-tXeia xuBiSpvaev, ev olf tif
sit effectumutper synodaleconciliumdamnatisimpii crwT»piav TO0rravTOfxoo-ftou, xai » jSao-tXtx»' Suvafttf,
dogmaiisdefensoribus,omnes vires sacrileguserror xat » iepaTtx»av6etOTTOUS». Katyup brcbreiûtperta
amitterel, ad ejusdem devotionis pertinet palmam, Oftwvepya>yeyivntat, wore avvbSovxaTaxexptftevwv
si malumquod in suisducibus est oppressum etiam TWV ixStxouvTwv TOSuo"o-e6ef Soyâitaaa; ras Suvafietf
in quibuscumque reliquiis deleatur. Quod facilius » iepbavkosTrXav» uTto\eaet.eis vixnvrhs uirhs av»xe
clementiavestra " arbitratur implendum, si per uni- 1 5ta8eo-swff, et TO xaxov,orrepev TOtffiSiotfhyttibatv
versas Ecclesiasdefiniiionessanctae synodi Chalce- 1 evpiaxetat, xui ttup ototsShrcottitipots s!;aXety6e£»'
donensisaposiolicaesedi placuissedoceantur. De quo ojrepevxepiatepov» er»yaX»voT»ff a Ttkif
uTroXaftSavet
quidem ratio nou fuit ambigendi, cum ei fidei om- pouv,et ctvaTracraff TctffexxA»o-iaff
TouffTUTrouj T»fuyius
nium b subscribenliumconsensus accesserit, quaea cruvoSou T»f EVXaXxnSovt TWaTroo-ToXtxw 8po'vw apiam
mesecundnmformamapostolicacdoctrinaeac pater- StSuxêin'Ttepiou ovSi vrtbvotaiyiveto aitytSoXiaf,
naetraditionisemissa est; et per fratrem meumLu- OTroVe T»Ttiatettuvtn TTAVTWV urcoypaiJ/avTwv » * eruvg-
cianumepiscopum' talia et.ad gloriam vestram, et ertr• TrpoTs8etTat, »TtffTrap'eitouxutot TOV TUTTOV t»f
ad Conslaniinopolitanumepiscopumd scripta dire- ctTroo-ToAtx«f StSaerxaXiaf xai ths icutptxhsTrapaSoerewff
xerim, quaeevidenler osienderentme ea quaede fide B , V^trcipafSn, xai Sta TO0eftoOaSeXyouAouxtavouTOU
calholicain praedictasynododefinita fuerant appro- eTrtcrxonou TOtauTa xai rrpof T»Ver»vsvSo$oT»Ta, xal
bare. e Sed quia in eisdem litteris ea 1203 1UX jrpoffTOV T»fKwvoravTivouTroXewff eTrio-xoirov
iiJaTreo-TaX-
per occasionemsynodi male sunt attentaia, repre- Tat ypap.u.atu,St'wv evapyiaruru SeixvuT«tifii TCO»
benderam, maluit praedictusanlistes meam gratula- rcepiT»f xa8oXtx»f itiarea>siv Tri TrpoXex8sier>] eruvoSo»
tionemtacere, quam suum ambitum publicare. Mibi TUTrwSevTwv exeaBat.'AXX' irceiTtep1204 ^vTOCJ auTotf
autem multum fiduciae,Deo per vos operante, colla- ypufi[tuaitu Sta T»VT»f o-uv6Souaj»opft»v xaxwfeTrj-
6
tum est, quod probasse vos observantiammeam de j£etp»8svTaStaSe§X»xet, (taXXov »6sX»o-ev 6 TrpoXe^6eif
custodia canonumpaternorum,pietatis vestraeaffali- eTrio-xorcof T»Veft»veujâpto-Tiav criwTr»erat,»TrspT»V
busf indicastis.Et meritogeminaturgaudiummeum, ' eftotSi TTOXX»
iftStTiovaS»ftoo-tsOo-at"
e*ft»v rtuppnaut,
cuni vobis religiosissime placere coguosco, ut et TOU9eou Si'uawv irapeôvTOf,eruvetcr»vs^8» , brncep
s fidesNicaenasuam teneat firmitatem, et privilegia e«roSe|ao-9ai liftaf T»Vept»vacryaXetav, i3vTO»fTraTpt-
Ecclesiarnmillibata permaneant. mis xavbat«ouXaTrw, T»fvpteripa;evatStiusTOtfypupx-
CAP.II. — Quamvis autem de praeclarofldei ve- ftao-tveft»vuo-aTe. Kat Stxaiwf StTtXaerta£eTa£ ftot »
sirae opere nihil vestra pietas indicarit, mihi tamen jâpa, OTTOTS ufttv, a>evSoôTaTe j3ao*tXeu,apeo-xstv yi-
h
per veneratorem una mecum specialiter vesirum, C vcio-xw, <4ffav xvi» evNtxaiaTricrTtf T»vtSiavxaTaerôc
fratrem meumJulianumepiscopuminnotuissesigni- * Trio-Ttv , itai ru rcpovbpnaTWVexxX»ertwv cteraXeuTa
•
fico, quam pio dignati fueritis responso imperilo- Statteivotsvet xat Ta ftaXto-Ta Se TrepiTOOXafMrpoO
rum monachorumanimos ' et cohihere pariier et epyouT»f ufteTepaff TrierTewf ouSevftot » er» euo-sfeta
docere : ut, si illos non penitus deseruit divina efi»vuerev, oftwffepiotStaTOU o-eSovTOf vftafftStxwffteT"
• Vulgaliantiqui cum Sichardo, arbilretur. fidei contra Eutychianos in Chalcednnensiconcilio
t>Vindebou.Hisp. cum ms. Vat. cnllect. 24, sub- deliuitap,quae eadem ac Nicaenafldes(exactius pro
scribendum,male. Ilic error in Vat. Hi>p.oriyinis necessitate lemporis contra novam haercsimdecla-
Gallicanaeemendalusfuit minus recte subicrtbendo, raia) comnniniloculione dicebatur. Vide ipsam de-
quae lectioab 1-idoroet in aliiscodd. exiude profi- finitionemChalcedonensemactione 5. Forte etiam
ciscentibussuscepla, in editionesQuesnelloanierio- S. poniifex his veibis respicit Marciani liiteras ad
res transiit. Verani leclionem suppeditarunt cndd. monachosPalaesiinos,quas a Juliano Coensi irans-
Grim. et noster Raiisp.,quibus Grrecavcrsioconci- missas una cum imperatoris epistola acceperat; in
nit. Deinin vulgatisantiquis,qumad me, perperam; ipsisenim Nicaenafidesa PairibusChalcedonensibus
nainde fidea Leoneemissain epistola 28, ad Flavia- confirmata et explicata iradimr. Confer tom. IV
num, et omniumepiscoporumsubscriptionibusrece- Concil. h
Veneiaeeditionis pag. 1803.
pla sermo est. EmendationemQuejnelli ex Grim. .O Vocesuna mecumQuesnellusomisit; restituimus
inductamconfirmantnostri codicesVindebon.Hisp., ex nostris mss. ac praesertimex Vindebon.Hisp. et
Ratisp. et Vat. collect. 24, nec non interpreiatio Graecaversione, quibus accedil Ratisp., praeferens
Graeca.Videnot. 2 Quesn. mecum.
• ltatisp. omillit talia, et pro episcopumcum Vin- 1 Particulamel ex Ratisp. et Grsecaversionead-
debon. Hisp. habet, antistitem. De Luciano autem jecimus. Indicantur autem imperialeslitterae conira
vide not. 5 Quesn. tumultuantesPalaestinaemonachosedilae,quaegesiis
< Epist. 104 et 106. Chalcedonensibussubjiciuntur tom. IV, pag. 1798.
• Vat. Hisp.ei Isid., Et quia. 1AI., Trpo8eo-ewf.
1 lia omnesnostri codd. et editiones.SolusQues- *Aut posteupio-xeTatdeest aliquid, puta xaTa6X»Sfo
«
ncllus, indicatis.Conferannot. 5 (Col.1010, n ) in vel quidsimile, aut longe aliter quam nos, interpres
rpist. 110. Post paucaex versioneGraeca,cumvobis, legit.
gloriosissimeimperator,placerecognosco. 8 Forte,
s Licet in Marcianiepistola110, cui nunc Leore- TrX»pw9»o-6ftsvov.
* Leg., cruvatveertff.
spondet,nulla sitexpressaNicaenaefidei mentio,non * Leg.,
i.niienhinc suspicandumest cum nonnullis aliquid * Leg., Trpoo-Te8etTat.
5te6e6X»xetv.
in ea epistola desiderari. Ad Nicaenamenim fidem TLeg., sauTOu.
illa
referuntur ejusdemepist. 110, quibus imperator * Forte, TWV '"'
ierxuv
se sollicitumpraebuit pro confirmationecatholicae
PATROL.LIV. 33
i03» S. LEONISMAGNIEPISTOLiE 1036
• niiseratio, sentiant se el didicisse quod credanl, ».tO'"S'" Z ettouxai
, > xai ic-(i^
j if-ovTOU
A eruveirto-xoTrou 'iouXtavou
aSeXyout •'.•tf.'.'.i
'
f, A-«..s. •D'-"•• 1' ' f'*1-'-»* t -'V #•JT4 f:tfTîi\\ aTro.'
et agnovissequdd timeant. Quia veroornnibus mo- oeorjAwo-oat o-»ftatvw, wf euo-eoet x«T»r;tMO-aTo
est b lieiatis vestrae ",'.: '->:,
TWV • f ' \ 'II' '_•'•*:, ''H'iII xat"it\;-- ') .
dis obediendum religiosrssimae xptefet aTretpwvftovpc^wv Ta? yuâj eTrtcrêtv
yolunlati, corislitufionibussynodalibus, qtraemihide oftou,xai 3tS«?ctt,c5erTe*ft»TravT»'auTouj» 6eia"yt-
confirmatione fidei caibolicie, et c dc ba"sreticofum Aav9p'wTr'ia ')!aTcSekotTrev, aterflaveo-bat/ xac' SeSiSaîat
1205 damnalFoneplacuerunt,' libens adjecVseiv- auTctoforrep'7r'terTeuoucrt', xat etSevatorrep eulaSero-eat
tewiam meam;quaeuladnotiiiamomriiumsaterdo- SyeiA'6uo-tv. !''ETreto» Se TravTJo-6evetTret0eo-6at Set' T»
-^- - '. h v-i'a^,«: 1 J. '' . : 1, i'-'-j-- fr :*• T»?:'•
tum Ecclesiarutttqueperveniat, vestrse clementfae T»?er»f eucresetaf euAaoetTcpoutpeaei, rots TUTrotf
ordinaf e Affuturam"" credo et ' >*d. otTtve? t.-îy.'. i:i' 'i. T»? _ %&•!.' • , -i /i i :t<
pracceptio' dignabilur. cruvooou, /uotTrept peZuta>aea>s ': ms x:9o),tx»i,
- "' ''%
tam sanctam * ' "^l V'rl5vt».*>-1^'Ailfcrf* "'- .:• i -'
sperogratiam Dei, quae Tanti principls" Ttiarias, xat TteptT»? 1206 ™v uiperixa>vxatux.pt-
curam plenissimum desiderii Sui;fructumfacial obti- erewfftpeaav,"nttus 'r-tVrtlutvrov *
» '! • 1 •*.'- .->-.!: i . ' Jl , : ' : TrpoTe'8etxa i-"-«i , "> yva>'p.r,v,
, '_•
nere, iit omhibus dissehtiendioccasioriibusarripu- DTtfwf av etf yvwo-tvTravTwvTWV tepewvxut TWV
tatis J apostolicaeubiqiie' doctrinae pax reignfeTet ixx\ndithvtkBbt,T»f o-»f «ftefSomros"* TrpoTa|etTUTTW-
d
verttas. Eratri iulem meo Juliano episcbpofioverit eralxctTaStwcre^ wou*' eaeaBui
-• i, •-'»::' i* Xaptv
»fV>';-3 I'- - ,' e:o"'' -WiJw xatTrtcrTeuwi
>.:-!; ' "•';«
veslra cleraentia boc me ul
proprie delegasseV qiiid; »Ttf T»voUTWf ocrtavTOUTOO-OUTOU paertAewfypovTtoa
'
quid IHic ad;custodiam 'lidei periinere pfobaverit, if[ T»f:. IStaf eTri6ufuaf . ''• t>HI .
TOUxaprrouTtupaaxevuaei
,i M: > ui(
erttrv-
i» _
meo nomine vestrae fiducialitBr SUggeratpietatV: j yrttv;iil" • TrpofTO,iraef»f .*.;.'-' ,.i'.,'.
pt%ovotafaTroTft»Beier»f, T»f
quoniam cerius siim vos ad hacconlnfir* emefldahda aTToerToXtxnf TravTaxou ptSaerxaXiaf, eipnvh,xat ct>»8eta
vel defendenda,Deo aiixiilante, Sufficere.Datadi/o- xparhaet. Tw aoeXfwT'Geft>7) 'louXtavwTWeTrto-xoTrw
decimo kalendas' 'clarissimo ytvworxeTW » er»yaAnvoTflf TOUTO totxwfTrpoaTeraê-
" ' 's Aprilisl 'Opnioiie,rviro"
~ '"" " '"'"" "'"
fte
corisule. vat, tva ti TtS»TTOTOUIJ aut69t etf Trapayuâx»v T»f Tri-
iprewt' avnxetvSoxtftao-st,eftw ovoftart T~ vp.etipu t eueretfeia'8uppa>i1 VTtoSuWet: iTteuin Oftoioyduftevwf
irciarupMisif TraVTwV T0i5twv" iSiop^wertV xai exSixwtv^ ', T0u'6ebuerrtTpeTrovTOf, uwafÊTrapxetv.
EPTSTOLAt cx?i. leo; quoniamprincimbus tempOnsnostr(npn 1207
S AtftDLCHERiAM soium potentialn regjam, sed etiam sacerdoialemco-
( -- >i\JiVII: "' ))t AUGUSTAM.
.:VOU.?P 31
SVNOPSIS. — I. Pro vigore fidei el sanciionibus ~ contra, gnosciiriiis inesse i (loctrinam.^ndicanfeenim fratre
^fiVelles mbna*chK6s' ediiis gfatiits agy. — ll. $e adl meoJuiiano '" ''' episcopp,pervenerunt
' '' ad nos in exem-
I Nr.''..
IKtefdt MxtitseônSensAS planbus praeceptionum ""
(frtticeMcmeWSesPiefiicVpas yestrarum saluberrimaesan-
sui testet<~h^ '•:•"'-" •'•?•- -T--:.'. .0-•;«>?.>»
ctiones,
- ;w l:.. ' nuibus
c li- <; insanam
( .IJ imperitiam
r •> monachorum
LEOepiscopus PULCHERI* Augustae. dignati estis parcendo plectere, et docendo punire;
CAP.I. —-QuamvlsriulFasntinclitteras tuaepietatis ut, si eos ad pcenitenliamuiiseratio divina converte-
acc^tfrim,sferirj^rit^ tameVgioriosissimo principe, fit, mullis lacrymjs, et a netandiscsedibus,et ab ha>
iioTfi'!ta1I{er dTgHiftiBhe 'fpsiiis^siirn"gavisiis, qViamsi C • reticorum blasphemiisdiluantur.
rnini eiiamtua se^fenitalns redderentur aifoquia.Uride CAP.II.—Quod vero piissimusimperalor ad omnes
*;c'6n?U%tHdin*en¥o^lf»iVi a meJ6rjicii'opbfUiit ciisiocfirlf, episcopos, qui Cbalcedonensisynodointerfuere, vo-
qua me Signiucarem clementi.e vestrae saluie gau- luit me k scripta dirigere, quibus ea quaeillic de fl-
dere, et incessabilibusa Deo precibus postulare ut dei regula suntdefinitafirmarem libenter implevi, ne
Vbs 1,et_Tldmanae
i, ^'. ...."i- >•• et• catbolicse
.-'... .i c reipuDlicje, • -*-. Ecclesiaein fallax cujusquara simulalio sententiarameam haberi
omni prospentate eonservet. Devigore autem fideii vellet incertam, cum per Constantiriopolitanhmepi-
laudis cui lselitiammeam Iafgiter indicavi, in om-
ve4trae,»qualt"n'desiTle'nleT,Dorrfirio'sycrificiurrr'
''•' II
jLiLi»£ *W<illtii..li'rO:llll)•enarrare
.--...^ .traantas liilii-l 9C'opum,
oHerfis, peo grinaS agam, non va- niiim potuerit notitiam pervenire, quod ~-scripseram,
n.&wr-*. •n'lt;'°,'i" ,--'/ .' ; ,
«SjcRalisp. et mss. cnllect. II1 et 21. Alias, mi- sus1Palaestinos Marcianus scilicetetPuIcheria in liileris adver-
monachosdatis, quaeleguntur tom. IV
«tTic^raia^.iCoijd^: Vai. Ilisp. et Jsid.j mi's«ra(io,
sciaiiiseel didicisse.... <• •• "' Concil. edit. Ven. pag. 1798et 1819, catholicam11-
'* Iidem codd. V?t. Hisp. et Isid. aliique inde pro- dem oplime vindicant. Bxemplariaautem earumdem
fecti cum editis anle .Qmesn.,"i?««ia(i veslrmet reti- litterarum , quaehjc appellantur, si in commodiorem
giosissinmvo!untati)S,it\thb(>a--\li&f',Grim. et Ra- Leonis intelligentiamLatine reddita erant, eam forte
GrajcV-versionevUlintexti*. > - praeferebantversionem,quam Epiphanins Sehnlasii-i
tisp^,Vcum
1e Vide not. cus Codici encyclio prxmisit^nt indicatur tom. V
I Quesn. .p.
d Rattsp. ms«4e^Mpiscopo. " Concil. pag. 53. i • >
« CoJd. Grimv'.et.i;))uaiiK.'aQuesn. laudati, et .* Episi.114. !
anusnosier co\\i%%emwtdanda.Mos fiatisp.omiliit 1 Episl. 106.
fieoaixiliantci i <-,,*.,,n,.i,:>r(,!S.j '\.> >\- v:->int'.. *1 Leg., xaT»£Jtwo-«Te.
"*' Alias'90. Quse autem ante 116 erat, nunc 146. Leg., et ft».
•
v-»- -......, ^'w .\* *
tJcriptii^.Jlartji anfnfcgSi^-u cum .*
rfpoo-Tefletxa.
tRH^"6iemsfoja».re{eginius ms. Ratisp. col- Leg., Trpio-TaSif.
lecti^T9et curiiVenetoS. Marci collect. \i, in quj- * Leg., irapierecrjat.
bus collectionibus tantum 6 Hsecqiiiiiem, iii puto, ab interpreie, sed male
eamrepeHrftlieiiit.
h Vulgaticummss. collect. 12,"consuitudinemdebi- omninu. Veriere debuerat hoc autsimilrmOdOitSo-Tc?,
tam mei officiioportuilme cuslodjre-,ipsr^fuamsigitifi- Trliewjf StxovoiafaTrOTf«»8etb-)jfi T»f arroiTTofttx^f TravTrt-
carcm clementimvestrm, absotutem^ffaVdere.LuCits jjbw'StSacrx«Aiaf tip-hvrrv xai akrfletav'xpaTeiv.
reslitutus ex optimo codice Baikponeasiil •i~Leg., «rroBaXWt,1-uTroSaX^v *' *' ' '
egregie
» Ita idem Ratisp. Al., quo. .: --.'.-(- . -t.-.i * Leg., - >'-
ii&tfotXvi.
h',ii:, :.»)!>.. -a
1057 EWSTOLACXVH. 1033
nisi maluissetmeum gaudium tacere, quam repulsam A voluit quod de fraternis conslitulionibussentiebam,
sui'ambitusj ptrrjiicare'.Fratri et coepiscopomeo Jii- nesirrnilcogiioscefetufquodpr'6invidlabiiiNicscriorum
liaho, cul sOllicitudinemmeairi iricausa fidei dele- canonumauctoriiate fescripsefafiiMTridestudeal di-
gavi, rogo ut eam fidnciam pfacberedignemini, qua leciio tiih piisslmuiiipfiricipefncfebris suggestioni-
pteiatl VestfsepossitquaeuniversaliEcclesisesint pro- biis conimOriefe,ut arjjnrictisaffiiibussufsad singu-
fulura, sugfefere. Data duodecirnokalendas Aprilis, lafiim provincia^rum sâcerdbtescfeferfiâpdsiolicae
' : ''''" sedis scripta prsecipiat: rie ulttefiusquisquarnverita-
OjlilidneVifoctarissflho consule.
""-" EPISTOLA» CXVH. tfs inirniciisde siletiiiohieb se'excusare^prsesiiuiat.
b ADJtlLIANUH EPISCOPIIJlCOENSEH. XAP.II.—De edicto"aijtefriChristiariissimi"inipe-
STNOPSIS. —'i. "$e «t imperaiorisatisfdcehiet occasio- rafofis,'quo impefifaquo'fumdamrii'onachoruiii'insa-
nemhmreticisauferret, ad episcopOsChc&cedorttiket hia quid 'mereretiif ostendii, elf'de fesponsionepiis-
de conscnsutuo litteras dedisse.—II. De monachis simaj Augustae, qua monastennriim pfsesules incfe-
edictoUarciani repressis, et archimandritisPulche-
rim retponsione increpalis. — III. De Eu&ociaa pavit, multurii rne gaudere significo*,riori ignorans
Leontmonilaex seereloimperatorismdndato'.^lVI hUnicipsis fervoremfideidivinamspiratibriecoriferri^
Aetii dejeetionemfelienler habendamesse,ne atia- 6t"8'omnibUsexcellentiam ipsbfurri riorisAlliriiregii
rum Ecclesiarumregiminite immitcent mensuram culminis,
propriamvideretur•excedere.—•V. AnatoliumdbII'- B tatis, sedeliamsacefdotalisessea'ppareatsaricti-
fyricldnhsiibscriptibnemm'sui ambitiitpatricitiium apnd qnois'ut fraternitati' (use"fahiiliar"ofresset
eiicerevoluttse. De epistola'ad Kihaleedonenses epi- fidfacia,et rtuhc el ahlea prisiiilaVi;dorifidehsde eo-
tcopos tcripta. rurri benevnlenlia, quod 'hecessafiisi^sugêsiioriibu''
0 0
1208 PE JUL14Nepiscopo. 1209 non difticulier digriabuhiofanfitiefe:''?" '
CAP.I.—Quam vigilanter, quamque devote pro -*>€>rf.-llll—Etquia secfetiiiS'rnlliTclerrie^ntissimus
catholica fidefralernitas luaexcubel, litterarum ttia- imperator per filiumnostriimPaiildrr/rri^ndaredigria-
rum textus ostendit, quibus Ginslruenlibus mullum tus est, de admonendafilia nos(fa'c1ementissimaAu
mea Sollicitudorelevatur; accedente religiosi impC- gusta h EurJocja; Jeciquotj vojujt, ut { Jitieris meis
ratorjs religiosissimapietate, quam evidenter appa- quam fructuosumipsi foret, si catholicaefideifaveret,
ret ad tiniversalisEcclesiaefirmameniuma Domino dgrio^ceretietutcl'emeiitissimi'iprincipis fiiiisuijitic-
praparatam; ut dum sancto studio pro fide agunt ris super hoc admoneretur, obtinui; non ambigens
Chrjsti.ini principes, fidenier pro eorum regno sup- ipsam' qUoqfueTpiostiidlo"elabftraltfraifV' fit aricrores
plicent Dominisacerdotes. seditionum•proposituril sul»' profcSsRfhisagri6scant,
. • -* Quod ergo necessarium credidit cleinentissimus et si non intelligunt dnceiirium pfiedicationeW,sal-
1
imperator, libenter implevi, ut ad omnes fratres, qui C tem vindicantiumtimeant^prjfestatem'. Qtfemitaqde
Cbalcedonensisynodointerfuerunt.scripta dirigerem, profectiimboec^nostracufa^btiffeat;proiiiiUslitWriS
quibusplacuisse mihi, quaea sanctis fratribusnostris dilectionis luae opfo cognoscefe,"fet utrUhi'^ttfiiderif
deregulafideiconfirmata sunt, demonstrarem : prop- rebellis impefitia conijuieicat; quacsi de nostra pii-
ter eos scilicet, qui ad occasionemvelandaeperfidise tat ambigendum esse dnctrina;' sallem beatae' nie-
suae,infirmavel dubia videri volunt statuta concilii, monoe Athanasii, Theophili et CyrHti Alexandrise
quse nulla sunt consensus mei sententia roborata; sacerdotum scripta rion rennat;cum'(juibiis'lta ffddl
etfmtamen post reversionernfratrum, quos vice mea riosirseforma concordat, ut in nullo£fnobis discre^
tniseram,adConstantinopolitanumepiscopumepisto- pet, quise illis consetitire prolitetlir. 1^ ' '* :>>••
laa dederim: ut, si eas publicare voluisset, abunde ex i CAP.IV. — Filiir iidsiro 'Aefio-presbytero in suo
jpsis potuissetagnosciquaritogaudio ea quaeede fide moerore compatimur1;et ctim iri locumofficiiejusis
synodussanxeratapprobarem.Sedi|tiiain eisdemcon- fuerit ascitus, qu) reprobatione digutts fuerat judi-
tinebaturqualeresponsumaccepissetambitio,ignorari catus, non est dubium hanc commnlaiionemad ca-
Alias88. Quaeautem antea 117erat,
''s ' nunc 136. quasin Palsestiuadegens, mnnachis tumulluaniibiis
21 Martii an. 4S3-'''' favit. Quesuellus Eudoxia, sicut et in in-
-Scripta
•>>Haricepistolama Quesnelloex ras. Grim. edi- aliquamdiuscriptione epistolaVl23Eudbxik exGrimanico edidit^
tam, cum HatisponensiCnniulimus.i - -.,- v-> perperam. Kudoiilirinim VatentiiiirfniIII nxor'htIjiJS
« SiccodexRatisp. Quesnelluses Grimanico,inter- Eiidnti.e ex Theodosio filia fuit. Quesnellus in po-
venientibus. -•*.- .>> •-.• >• ,\ . p. stilla marginali:'Nvta-exhocviiicd-Hiionumenidfvride
d llsecuncinis mciusareferunlur in epist. Pelagii Eudoxia (lege, Eudocia)in meliusmutatar,eathoiicie
papse II ad Eliam, c. 6. <,,;• \• fidei faverecmperil. Immo ex hl>c4oCOCOlligitllfViilm
e Quesnelluscum Grimanico, de fide sanxerant. Eutychirtnis lavi««ej Ka' ot kac de^cairtUMjirperaior
Ratisponensiscod. supplemeniumet emendationeito ipsamaLeone-admonendamdnxerlt. BrrnHvefoSOltrm
suggessit. "•• .,.!..., . >.. ... ,• > reBi|iiirt!ann«> 4 4&'ptiSt aoditam Valentiniani-1160611»
r Liltera Pulcheriaeretponsio vocantur, quippe et Eudoxia:filia;capiivitatem1,titi er Vilh8. "Eultrycriii
quae libello supplici monathoruni ireddiluefueiiiat. in AnalectisiiGtaJClS tt W.' Benedietihi^ edKa^dis-
Vide nol.f Quesn. Videannot.4 (Coi. 1056, n-4 )>in cimus. • ' • '- '""' " :- • ''.'-
'
epistolamiirsecedenteni.: • . . - >- - . > H.e ad Eudociam Leonis litterx desideranlur;
....%>Ms. Ratisp., om/jetnexcellentiam. neque enim credendaesunt episullir-lSSvqriaS ' wiWlto
h Ita boc nomen in Kaiis;onensi rntlius scribitur, postj id cst die 15 Juoii,' scripta fdtt.:i) • J ' 4
sirut-et in aliis nosiris codicibus in tilulo cpistohe i Valentiuianum intelligit, cuf Eudoxia Eudocise
123, cujusscribcndai stimulusex hoc loco«ognosci- (ilia nnpserat,!'- .. ;•'•'-' **- > i'^»^ *w>^-
tur. SapmotcalxleEudociaTheodosiijiiniowfciiicore,
' S. LEONIS MAGNIEPISTOL& 1040
1039
tholicorum injuriam perlinere. Sed patienter interim A nodo 1211 congregata, hseretica damnaretur im-
isla toleranda sunt, ne mensuram " moderalionis pielas, ne vel qui&quanjseclator Nesiorii, vel ullus
soliiae videamur excedere; cum possit pro tempore discipulus Eutychis liberum possit cum catholicis
satis esse praedicto, quod clemenlissimorum princi- habcre consorlium :'cum quod ad sancti conciiii an-
pum favore munitur, quibus eum proxime b litteris ctoritalem perliuet, nulla usquain remanserit dis-
meis ita commendavi, utaptid religiosissimas menles cordia. Si qui autem w*aobduratione caecati, ita in
graliam ipsius augendam esse non dubitem. reprobi sensus amentiam transierunt, ut malint fu-
CAP.V. — Illud etiam nosse te volumus, Anato-• rere quim sanari, ad imperialem pertine" potestatem
lium episcopum post coercitionem nostram in suse ut pertnrbatores i ecclesiasticsepacis et reipublicje,
prsesumptionis adeo temeritate persislere, ut Illyri- quaeCbristianis principibus merito gloriaiur, inimici,
cianos episcopos, ut sibi subscriberent, conveniret; solliciiius comprimantur.
quod nobis episcopusqui a Thessalonicensi c ordina- CAP.II. — Ut autein imperialisest, ut diximus,
tionis nuntius missus est intimavit. d Cui ideo scri- poteslaiis, lumultus pnblicosacsediliones sacrilegas
bere noluimus, quamvis ipse hoc peleres deberet severius coercere, ita auctoriiatis est sacerdotalis,
fieri, quia eum corrigi nolle perspeximus. 1210 ) monachis praedicandialiquam conlra fidem licentiam
Duas a pari ad synodum epistolas feci : unam euii B 1 non prrebere, et omni viriute resistere, ne ea qusead
exemplaria epistolaemesead Anatolium episcopumi sacerdotes pertinenl, sibi audeani vindicare. Unde
datse subdi feci, alteram, qua>exemplaria subditai miramur fratrem k Thalassium episcopum, quod
nonhaberel; tuo permittens arbiirio, utquam dan- Georgio nescio cui, qul prasumendo illiciia, et pro-
dam esse clementissimo principi duxeris, hanc tra-• positum monachi et nomen amisit, scribendi vel
das, altera apud te retenta. Data duodecimo kalen-• prsedicandialiquam permiserit facultatem. Ad quem
das Aprilis, Opilione viro clarissimo consule. episcopum, si dilectioni tuae visum fuerit, ex hac
EPISTOLA • CXVIH. parte competentia scripta x mittemus. Agat itaqua
1 ADEUHDEM fraternitas lua opportunis suggestionibus,ut clemen-
JULIANUHCOENSEM EPISCOPUH.
lissimus princeps qua?Domino sunt placilura prseci-
—
STNOPSIS. I. Nihil se pro eauta fidei et Ecclesim ' piat, et incentores cruentarum seditionum jubeat
omititte.— II. Prmdicandi munus tolorum sacer- ra
dotum, non monachorumetse; contra parricidas, competenlius coerceri, ut nec illi impuniti sint,
Alexandrinos imperatoris zelum accendendumesse. quorum manus scelera perpetrarunt, nec illi qui
LEOepiscopus JOLIANO Coensi episcopo. talium utuiilur insania. Si autem inquisitio judiciaria
CAP.I. — Litteras dilectionis tuse, quas per filiuml et confessio reorum ad eas personas pervenit, qua-
meum virum illustrem s Esychium direxisti, eo tem-1 • G rum vel consilio vel impulsu mala tanta commissa
pore accepi, quo recentioribus epistolis tuis h iteratai sunt, nullius favoris eis sunt prcestanda solaiia.
jam occasione responderam. Unde quia etiam in hiss Quantum enim meliora de ipsis sunt credita, tanto
alloquiis tuis eadem de impiissimis haereticisjusto) sunt amplius detestandi, quorum nunc impietas, quae
dolore conquesius es, congruura fuit, quia scribendii per hypocrisim fuerat velata, deiegitur. Et ideoagat
opportunitas exstitit, non tacere. ln causa itaqueB Cliristianissimus et piissimus imperalor, quod paci
fidei, quidquid pro nostro oflicio ' agi potuit ac po-- ecclcsiasticee intelligil prnfuturum. Quem superna
test, juvante Domino, et sollicite et libenter exsequi- iuspiratione ita insiruendum esse confido, ut et dis-
mur : ut Evangelio Chrisli irrepreheusibiliter ser-- ciplina inquietos n revocari, et a sanguine eorum
viamus, ne per desidiam nostram ulla pars EcclesisB jubeat abstineri : quamvis nihil uliionum non
calholicae neglecta videatur. Propter quod , sicntt mereantur subire, qul ausi sunt et divinis et humanis
omnibus notum est, non destiti laborare, ut mani- constiiutionibusl212rePu8nare'° Daia quarto no-
lestata atqtiedefensa incarnationis Dominicseveritale,, nas Aprilis, Opilione viro clarissimo consule.
omnis fraternitas, quid ubique secundum doctrinami EPISTOLAPCXIX.
apostolicam, et tenendum et docendum esset, agno- 1 ADHAXIHUM ANTIOCHENUH EPISCOPUH.
scerel, accedente gloriosissimorum principum studio> D ' Per Marianum presbyterumet Olympium diaconum.
divinitus inspirato, ut in civitate Chalcedonensi sy-- SYNOPSIS. — I. Fidem inter duo extremamediemesse.
• lta Ratisp. ms. Quesnellusex Grim. perperam,, l Ita Quesnellus.Alias, Ecclesimpacis et reipublicm.
tolidationis. k Hic Thalassius videlur esse ille episcopus Ctcsa-
h Epistt. 111 et 112. rese qui etsi inter psendoephesinresy-
« EuxiihceiThessalonicensis episcopi in Anaslasiii nodi Cappadoci*,
capita exsiitit, uamenfacti pceniiens iu Clialci:-
locum subrogati, ad quem Leo dedit epist 150, ordt- donensi receptus fuit.
natio et ordinationis tempus ex hoc loco dignoscitur. 1 Ita probe Que^nelltis.Antea perperam, mittamm.
* Ad Anatolium hasc referuntur. mVoxitti a Quesnello praetermissa,ex nosiris co-
• Alias 91. Quaeautera antea 118 erat, nunc 149. dicibus restiiuiiur.
Scripta 2 Aprilis an. 453. ° Ediiiones Quesnello auteriores male, revocare.
' Inveniiur in mss. collecl. 12, 18 et 24, ac in1 ° Haecnota chronica a Quesnello addiia ex ms.
exemplari Sichardiano. Grimanicocollect. 18, in mss. aliarum collectionum
s EditianteQuesn., Isichium; Sieuardus, Isicium.. desideratur.
h Epistl. 113 et 117. p Alias92. Quse autem antea 119 erat, nunc 150.
* Alias, oportuit ex mss. collect. 24. Sichardus,, Scripta 11 Junii an. 453.
tmrtuit ac possumus. i Exstat in mss. collect. 3,8,12,18.19,23, et in
1041 EPISiOLA CXIX. 1042
— II. Jfanmum tn Orientalibut Ecctetiit pro fidei A i et ejus meminisse doclrinae,quam praecipuusaposto-
puritate vigilaredebere. — 111.—Eccletiarum privi- lorum omniura bealissimus Pelrus, per totum qui-
co-
tegia inconcustaeue oportere. IV. Anatolii mundum uniformi praedicatioue, sed speciali
nalut Nicamit canonibut advertot, irritot fore. — dem
V. Si quid legati in tynodo approbarint prmter fidei h magisterio in Antiochena et Romana urbe fundavit: '
cautam, ette rescindendum.— VI. Nemini \prmter utillum in suaeglorificationisdomiciliopraeminentetn
epitcopotprmdicandimunus este coneedendum. ea intelligas reposcere, insiiluta quae tradidit, sicut '
• LEOHAXIMO Antiocheno. ab ipsa quam confessus esl veritate suscepit. Neque
•
CAP.I. — Quantum dilectioni tuae placeat commii- ullo modo sinas * in Orientalibus Ecclesiis, maxime-
'
nis fidei sacratissima unitas, et pach ecclesiasiica que in bis quas Amiochensesedi sacratissimornm Pa-
tranquilla concordia, liiterarum tuarum lextus osten- trum Nicaenicanones deputaverunt, ab improbis hae-
dit, quas ad me filii nostri b Marianus presbyter et reticis Evangelio resultari, et vel Nestorii vel Euly-
Olympius diaconus delulerunt, eo nobis gratiores chis a quoquam dogma defendi. Quoniam, sicut dixi,
quod « peripsas altoquia alterna miscemus, et magis catholicae fidei petra, cujus cognomen bealus aposto-
magisque d innotescit gratia Dci.qua fit ut per lotum lus Petrus sumpsil a Domino, nullum recipil i ab
munduin de inanifestaio catholicae veritalis lumine ulraque impietate vestigium; sed evidenter atque
gaudeatur. Quainvis, quod multum dolemus, qtiidam B ] perspicue et Nestoriura anathematizat, qui Verbi car-
adbuc (sicut sermo indicat nuntiorum) lenebras suas nisque naturam in beatae Virginis k conceptione se-
diligaut, et cum ubique diei splendor exortus sit, jungens, unumque 1214 Chrislum in duos dividens,
etiam nunc caecitaiis suae deleclentur obscuro, et aliam Deitatis, et aliam humanitatis voluit esse per-
perdita fide, solo ac vacuo nomine 1213 reman- sonam; cum omnino unus idemque sit, qui et secun-
serint Christiani; uon habentes intelligentiam qua dum sempiternam Deitatem de Palre est natus sine
errorem ab errore discernant, et blasphemiam Ne- tempore, et secundum veram carnem de matre est
storii ab Euiychis impielate distinguant. Nec enim natus in tempore; et Euiychen similiter exsecratur,
ideo excusabilis videri aliqua eorum falsilas potest, qui in DominoJesu Christo veritalem humansecarnis
quia ipsi sibi sunt in sua perversitale conlrarii. Nam evacuans, ipsum Verbum in carnem l asserit trans-
• licet Nestorium Euiychis discipuli detestentur, et formatum, ut nasci, nutriri, proficere, pati, mori, at-
Eutychen anaihcmatizent Nestorii seclatores, caiho- que sepeliri, et die tertio suscitari, solius fuerit Dei-
licorum tamen judicio pars utraque damnatur, et tatis, quae servilis formaenon veritatem susceperit,
ambaesimul bacresesa corpore Ecclesiaeresecantur, sed figuram.
quia neutra falsitas nobiscum potest habere concor- CAP. III. — Sumraa itaque vigilantia cautum te
diam. Nec interest quo sacrilegio ab incarnationis iC esse convenit, ne quid sibi haerelica pravitas audeat
Dominicx veritate discordeut, cum id quod pravis- vindicare : cum te deceat his sacerdoiali auctoritate
sime sentiuni, ' nec auctoritas Evangelii, nec ratio resistere, nosque saepiusde profectu Ecclesiarum tuis
snscipiat sacramenti. relationibus quid agatur instruere. Dignura est enim
CAP.II. — Et ideo, fraler charissime, oportet dite apostolicaesedis in hac sollicitudine esse consor-
leciionem tuam toto corde * perspicere, cujus Ec- tem m et ad agendi fiduciam privilegia tertiae sedis
clesiae gubernaculis te Dominus voluerit prxsidere, agnoscere, n quae in nullo cujusquam ambitione mi-
Vat. 541, inter epistolas, quae collectioni 21 subji- ' Eadem prima editio, in Orientit Eccletiit. Late
ciuntur, actandem in exemplari primse edilionis ser- haec sumi, non autem stricte, de solis scilicet Ec-
monum S. Leonis. clesiis Anliocheno episcopo subditis, recie probat
In vulgalis post Canisium et ante Quesnellum : Quesnellus not. 2; cum qua confer nostras observa-
Leo calholicmEccletim epiteoput Maximocharittimo, tiones eidem subjiciendas.
fratri epitcopoAntiocheno.Hanc inscriplionem nullii I Cod. Vallicell. et priraa editio, ad utramque im-
uostri codices prxferunt. Vide not. 1 Quesn. pietalem.
b Hs. Ratisp., Mariinianut. 1 Vulgati mendosissime, eonjunctione.Quesnelli
c Idem Raiisp.el Vallicell.collect. 8, ac exemplum; emendationem ex Grim. el uno Barb. nostri quoque
primaeediiionis, per ipsos. Hox duo poslremi libri, codd. Vat. collect. 3, tres collect. 8, Ratisp. collect.
eloquia. 19etexemplum primse ediiionisconlirmant. De con- '
d lia cum editis Conciliorum.Vulgati Leonis, inno- D ceptioneactiva, qua Virgo concepit Dei Filium, hunc
tetcerel. Cod. Kaiisp., utmagit magitqueinnolesceret. ' locum intelligendom rectc Quesnellus monuit not.
3. Paulo posi additionem vocum secundumveramcar-
Post pauca, de manifestoin editis anteQuesnellum, et nem
in primseediiionis exemplo. ab eodem Quesnello inductam iidem noslri co-
< Iia omnes nostri codd. Barb. et Vat. collect. ' dices, et prima editio approbant.
3, : Ratisp. et Vat. collect. 8 cum prima editione,
quaiuor collect. et
8, Raiisp. collect. 19, cum prima atseruit.
editione; et sane melius quam in vulgatis, cum Ne-[ m Editi ante Quesn., et ad augendamfiduciam. Duo
ttorium.
' Prima editio, nec auctorittu Evangeliihabeat, nec codd. collect. 8, et ad augendi fiduciam. Mox Ques-
ratio sacramenti.Dein,sutcipial pro recipiat ex Ralisp. - nellus privilegia tertia induxit, pro privilegia tertim
cod. praetulimus. tedit. Veterem lectionem ex omnibus nostris codici-
bus et prima editione resiiluimus.
c Duocodices cum prima editione, prmscire. n
k Ms. Barb. colleci. 5, ministerio. Mox ante'vocem ul inItanullo
cum Quesn. Ratisp. et codd. collect. 3. Editi,
RomanaRatisp. etprima editio repetuni in. cujutquam ambitione minuantur. Primrp
editionis exemplar: Qum(scilicet sedesi in nuilo cu-
'
fO« , S. LEONIS MAGNJEPISTOLiE. . . . loit
nnenlurj.qgia tanta apud .m^fifJ. Nicajnp,rjum„paqos A tortum, ,nihil,praÛdicji,notestj'n«olab,u||iis tnierrs
niimrevereptia,. .fll£Uin» sunjks,a.nctjs1,1P1atr%i1bus decretis J et faciKiiserit Biiaronilibet consensionum
eonslkuAa.» "sfiec.pe&ip.iaerim,neCrpajjaj aJUqua^Qjj- pacta ui.ndissolvi,
VSVH>.f .tfrst'»iyv. n. «i.iir.u,iuicariorium
quam Sfâictofiim . i'.>.;. . reitilag
o "',, >
tate ,yiol.a.fi..,£tsiîyim,d.iy,ersalnonnu,mqu|m,s,unt meex ulla parte.corruoipi. ? Snbripieiirjienim occasiq-
rita praesyl.q.rn Jprj.i.amejyi.per.manem) b.sediun^^qui- nes non praetermittit ambitio, et quoties obpccurren-
busetsi.pojs,jgkamx^ tes causasg<*nera|js,cong!r^»tiofact^/uerit sacerdo-
sis jn(ej£e4 nqnjamen jpssunj, npuuer,?;îgqijiajejnj tum, t difflcile est ut cupidiias. improborum non ali-
;,.i.. ii|)i;i: <uuTft ,.'.!— . t,Aj
;lri<uivJi.'i-.i:.i..i«i
Undecurai>Jiau$j3W,A^ quid suora meiisiiiam moliatur appelere; sicut etiam
dilecticjîa?efldlim-essp cred.hierjf.f,jr.purjis % s iri Ephesina,'syriodo, liuaeiinpium Nestorium ctim
-..',.;.. :ul/ A;,),;,.' M; ...i-jl*i .e[i.' », 1 :]..>,.,
teris^tjidiat^qjjpjitjare^ ut nos consujtationi tuae ab- dogmate sun perculit, Juvenalis episcopus ad obti-
soluje,eôiigriês^^^ , „ nendum Palaestinae proviucia» piincipatum 1216
« se posse h proficere, ei irisotenles ausiis
C/r^lV-i- ffvin? fjnj|fipi.ad, ômn^ generalijer credidit <a.iil.;!.ri,.,ii,,r|,1|, • ji; ;•>,i. -. >*•• peri<j
t cojnmeoti|iajScnpla firroa.re.Quod.sanciaememonae
in: wtmwwwfo. , Cyrillus Aiexandrinus episcopus merito perhorre-
M^tfwawm,iw2lwt
vel tentatum est, 1215 ve' aa tempus videtur ex- scens, scriptis suis» mihi quid praediclicupidilas ausa
—;ci>umjft&aos ?.<*uvr)t';«ji;-.-dMJ.iririnliiii•>«£•- »v . >IIBA..-mm;>i( vj-t£'Ji:'<u.ii "i >i-,. u.k'i'- • .'>;'
•r £B ritfumdem eliamîn^phesinpconcilin soIiPalaestinae
'• inhiasse,' ei rionetiSliiArdBireaiijiie Phoeriiciae,aflir-
cesstHhe. * •- - • - - - <• •- • - - mari jieîiiti Has qmdetri proviitcias non appetisse
ftjdem V*!,.,atmb>primaedilione; nec permitcerii solum. sed^ppsr^sdisseiiteuipiirecpncilji Qlialcedo-
nWiS,R^m',ui,ex a«ioi>™
> Pnma edilio, Eccietiarum. ex vetustissimo nis. Vat. 1522 a Balbztoeditam, seu
« EadrifHe'dilii; pfo>'t* slti(ftffi(TtttriWr«^xî>iriK. . nnri satis oHServaiilm,reieiidemrjSfet Tindica'bimusiri
HiWiilooo^.probauiliiis ii^pici .cessipoMîtciiimiPa*. ohservationihus ai|-dis$> 91Quesnellu, In Jegaiormn
-
demus ln observationibusad diss. 9,QuesnelIi. en^senteijiia.flupypiemoMia^pne^
eas provincias restuuisse indicatnr illis ver-
Juveijalis
Hv&iKatisp: mn. u; & m pluci pro ek\w- bis: PluMic'em^Hriraihv'iliehhidhmsimulqiieArarJia/rii
(HMttrascotld, Vat.; Vailicell. etRatisp., exortum. auas.fAMinchenusfedes)rhupei-andieral, revo&ri,g&
«JP|,i^nl«,Oj>esn«j*»4f#p«i4jj; it * ,ii(ia.;W-.SH i iîP^nBîifMI^JIIWSrf fr?ff*.ef"Mnte ^fWW^h
i iipx, per cqmmendatitiascripia ' in cod. Vallicell. ei
nort aWpia iupra rtiertsiirimmoliri anjui! appeiere'. '. pririia eiJitiorie. ''
Ratisp., «ttpra nxmsuramsuam. ••• "k > ,' Prima editio; inihi quoque,qumprmdicticupiditas
,S Idew Raijsp, frt,HiBcnwiriiis,iiupusf J..c,i23;^ e ausa.tit,,jConcinantcpdtjLVai..et.VaUicqlJ.coHect.S,
contra ommum brastanlissimorum cndlcum fidemi voce praecedentiquoque.Rausp. cum editis antlquio-
in srfepTciohehi iocatuhi Queshellus'optimd viddibt'( 1% ribiiri; iiiiftiijiiia prmdiciacupMiiasausa til. Queshellt
n(it.i4k iii s>i»l»)w ji-uiii u<ui.js * i|>v«,mii. -t; ^* lectionem ajiisnostris oodicihuseJ*abHincrtia>roconr
[ firmaiam immutare noluimus. Cîm \ig§. Cyrillus
pnma edilione. Abas,, .sufficere. .Nolaliovero quam-i Leoni indicavitEphesinaesynodi lempore, id est anrio
Queirielius Iti sgc&rirlal 'eUiiiorieHiiibtestimo'rii'6siib- 431; arcHldiacoTOlii Rbrrrah.c'EcclesTaeiilem Leo p6-
jeckpraeifcrniittejDAa nqn.est.><tObser«mdujn,inquiit, , tiebaturCcelestinoiporniflce. Numvero haecad Leo-
Â*C(^dfi!ivvej*a Lepem ^soJo.Pâtwimaeiirjn-s neni.eadfiin,efiijs|o!a«Uli.iWW W ftpmanse,Ecclesiae
cipalu verba facere., deque eo snlo tunc temponss scrimo authenticam se reperisse post paiica riosier
obtiuendo cogitasseJuvenalem,si Leonisverbis quami Auctor subjirit, an vero qnae iu Romano scrinio in-
JBfiHinJWr Jde,m^bih|9arftus,;.Neflue iameii,.i,iideca- - veqîtradituîaji^jnjte^geyilaîti ejus.de.rnfiyrilli
IWiâftenseMdaAUt^snfietur, a R. &,LiijpprJJoan.r r ewsfpla,^lpceîIii%i%imfc, drJNrji neûit, Dqvum.nft»
n.ft|AjtyiQCjieni fiotegik6umaiieejus susRWft^quajin- i est iii gravissimis caiisis lnteras ad, plures(-Ilpui.a,r»
Cfln^sta.tjjqnftiiHa PBW.t* Chalfiedoneafj.versiiSiCjftr missas fuisse, uti Theodoretus.Jn .re sua non.solum
rillum caeterosque synodi |Ip!w§iHm.PjaAse* fimissa i ail tW.riem pnp:iHi'fIgrf ^faiii 4 MHilljc^site
suggillantJuvenaleiiiy.eIututriusquePlioi»iciae.etAra- - arrchiaiMri.im.rcrlpsit:tSHKta| ^Sul^ pra-
fiflr$mtlncfes sibl Sftpgre nffiliMft iV&slô o cedenilttib ramiiîn V8m; M$^„m$ Jrj
qlim quidem, inquiuni. dum qumdam prms.um^t\^mt (l Leonemscf ipiis, etm Romano scrliiro inVeritis.ser-
a-YeVemidiimo-mbmam lerokWnWlndritto, 'Juve- monem esse significare videtiir. GiiV anietriTilterae ad
nWÛevms^km tWfequm 8$«2mtf bettare qrb6 Leonem kum;ar^hidiacopnrain Romano archivoire-
rffi'uWs\ider'e\nUs„. Tuit'(q^mdah psii'rl'dt«»ijes'et phdH'- j- poneneiitui;^.illud in «ansa ûi^seCpustantius proba-
tasias Mut ftMttSTOljS Voiiira uirtyiihite"Pfeiitciariiht:( D ] biliter censet torn. I Epist. Rom. ponlif., pag. 1325,
AratJioiHnimtnie%iibr'a'M»s'. Haecsiiriivefbi 'cohtesta- - ipsum
tiohis illllis; rionet-Vernohe (JbaeaHjs.EpneSinae§y-- i<^ll^.mj>ia.ji^V^ffint»i(qfiTantk,ut.pei;
Co^k5l.iq(>ppiijilwic^qiiijHn>i£a,re idcircoqqasi
nftdi I'iiiseVta; sedWae fd mbiiumerilts EjJlieMnisa ajl,Cf*i>siin^^bii1e,jjn) sp4em,ftrj5%biyp.,cplJocajap
Clifisliani)Liiô ptibHcSlijs et a Baliiiio fecusls. Qiiir- fuerunt. Cum vero formulaj1,^^^, dw.retor/imxosiro-
businspectis, lucemeridtiriaclarius estdivefsilirielsek rutn„et aliaesimiles, nonuumituaiunro dignitate app-
hanCiJQyenalistuiouiienem a Jânne objeciam; abb' 6toliCa prfedfeesferibSi et si^celsoîVus,ôMmuri;
illa qua eidem Leo nosier exprobrat. Nondurmenim n ita sump|k%iiiveniailtui-'ut indicent vel episiolas ad
solata erat*y/iodiis,Ephesina',cum eontestalioOrien- i- pfafdecmorefe Misiii, %\ prfedefeslorunl 'dMeRt
talinm emissa est, el tainen de re jaio pridem prae- i- ut vidimus.in.admonitione ad epist. d. num. 2^,^
sumptan&juvenale .disserit,. ut >vocul%.Utait1o/im.;et it q\i'6WApiWdinBnSAVit «eifam adt?(elesiliin! di-
tioic indicant; Lea.v.ero noster.de re Epliesiiit crtii- i- rec\a Ibrtarsis a&liiilnlSiVm'qnfspiartii^fettiV^.
cilii lempore attentata.verba. faciu I Hactenus ille.' i.' Quantum porro S. Cyrilltis, licet JuveiVatisarriicns,
Nqfii vero L,eo,hooIpcp ad,Ao]umv/iluerij11yi,a^Gar£, i, ej us ambimm reprobavbriti constat ex ipsius epistola
quo Ju,venalUperho9ce,jleipp^sv,ftra>; coiii\eii>\us |sorr 4Ji, .,ex gqa,sp|ius mconomiaecausa ei aperlius iion
'""J, ^WW.âJwstinaBprincjpatum .sMâi^rjW ,inn restitisse cognoscitur.
Chalcedonensiconsenseraf), an veroalfirmarevolue-
1045 ;( \ -i ! . -lit' i ll»>:. 'i.' '- .. EPisTOLA tix. , . . , 104(5
..' :>ii. ..'l-il.;> i
csset, indicavit; et spHicitaprece multum tt p^pos/^, A (.^niillussibi dpcendi e^ praidicandijus atideat vin-
iit nulla illicitis conatibus praeheretur assensio. Nam dicare, siye ille f;,roonachus, sive.sit laicus, qui ali-
cujus epistolae ad nos exeinplaria direxisti sanctaB. cujusscientjai.nornine glorietur. Quia etsi optandum
n.eiiioriae C_yrilii,eam innqstro, scrjnio requisitanj,, estut omnes Eccl.esisefrlii.quaerecta et sana sunt sa-
nos autlienti.camnoveris reperisê. Hocjamen prcp piant, iiqn ijainen permiltendum.i.est ut quisquaui
priiimh deînilionismeaeest. ut quantumlibet amplior êxfrasacerdotaleiqprdinemcqnstitulus gtadum sibi
nuinerusLSac^dotum ajjquid ger, quorumdam sub- pradicatoris. assum.ait, cqm in Ecclesia Dei omnia
repiionem ,1317. Ve,(!erniati,.9M04iMus tre.cel%,ru,ra, prdiiii>aia,.esse.9onveniat^>utj^
decem et ocio Patrum coijstitiuionibus inveniatur exc.elJenti.ora membrasuumpf^ciurn1218 impjeant;
adver=um. id ^justitjaeconsidMjitionecasêlur : gup- ei.i>,infen9ra1supe>rioribiisj npn resultent, Dala l III
niara umvecsavpacistranijuillitas non aliter po(erit idus Junii, Opiliqne viro clarissimo consule.
custodiri",'nisi sua canonibus reverentia intemerata EPISTOLA i CXX.
servelur. k ADTHEODORITUM EPISCOPUII CYRl.
CAP.V. — Si qtiid sane ab bfs fratfibus quos ad f:i''i','-'>-f".n
n" 'Jfii*'-
,-,... . jYe P"e' persevertmtia.
sanctam vi e mea misi, • ' 'id quOd •"'• "ad SV^QPSIS,nr
>'>' '- synodum
k'\''. ' i'Hi>''v' •<>» • -priiter c
j-:Hm.resesiton,mieMcctcsimulililate orto*
causam fidei periinebat gestum esse perhibetur, B irretractabili. jitdfP.io.comprwih—,.II.. Cluisti este
nullius erit penitus firniitatis : quia ad hoc taiUtirii vjctoriam, ,rj.u«^de, hmretifif l?.t;cle,sia vepartul.. r—
JH, l)ioscori,perv}cnci,if etiam /ifatrtitf Lconem,smt
ab apostblica suiit sede directi; iit excisis hseresibus, i|i«n(is.-rrjy. Scribepiibus..de.r.cbut, fidei sua.ner.bn
Ciiiholieseessentfideidefenspres.Quidquidenimpraj- et>%e libraiyini.rr-y.. jligodotitnm ab:omni,hmre.seos
ter speciales causas synodaiium conciliorumad exa- rnftcnlamandwax-. esss dem,onstt,a,(umjib iiivincihili,v6t
men episcbjialedeferiuf, potest aliquim di5udj'ciridi titatfi,.-;? YL Vjgilaiidumesse.etidm.pQit.victoriam-
d Nen\inm«/.'.'«,pionacJium.^meJaicunii, prmtet sacer-
babere •.. . , si*niliil
..I..ratioiiem, , i e'on,• est.,,.-..
-;tde a sanctis
ii- Patri-
-• ' ,doies, prmdicandimunus arrogare sibi debere.
bus apud Nicaeamdefinitum. Nam quod ab illorum DileclisSimd fratri THtbDoriito episcopo Lfio epi-
regulis et constitutione discordat, apostqlicaesedii, ' i' < :.il" scopns.
•iitili i . !„:.li ,>„iU>,„II illiii.,1
nuiiiquam p'oteHl( obtiheiri .consensliui. —
0'ua'iilayjtjrq ...CAP.J. Remeantibusad n.os.frairibus, et consa-
jioc diligeu,tiiicustpdiat^r anobis, exemplaribuSejus Cerdotibus nostris, quos ad sanetum ConciliuniSede»
e episiolae,quam ad Constantinopolitanum Petri
episCopuni, beati !,i'.ini l.f ' iJirexit;
>. 'il-i nit>-l'i •yQ
afehovimus ilefctibhem tuaiia,
iini..i-i...ro sfi^
1,1).iVV
rtfrfenaiitesifisTuscupidWaterri 1,direxihiits, ihsAflieris: pernpadjulorio, nobiseumtamN^storianse lropi^tatjs
quam IMomniqih,t/alrum ,et coiis^cerdotrimnostro- 1219 quam Eutychianaevesaniai, exsiitisse Victri-
rum facies nolitiam perveriire, ut noverint paCfem cem. Undeglorianiiif In Driiriiriri,curii pfriijHetSba-
eceiesfaslicaniper cbncordiaih Deo piairjitaradebere C-'i> C i)eules'•> I. ,i>i(|.;,: V,V::I:I'.ii ;-M..r L.:'.)1i. '; , ~U.
: i4aj«(onwmnoslrum npnune tn Vom'm , qut
ic.l-nil
seryari, ,. ,..,,,...., t , . „ :, fecit cixiumet terram{Ps, cxxm, 8): qtii nullurn.hos
CAP.VI.—Illud quoque dilectiriheirituam convenlt; iti noslris ffatHbus delriiiifeiitiiirlsusliiiere pefhifs1!?,
rWaecavefeiu\ prMer eos qffisurit Doirimi{ sacefdd- sedquse' iiostro priui riiiriisteriodefinierat, liniversaj
•»1'rijjiaedilio, prospexit, neulla., , •- Veron. 55, qui biijus epistolacpostf emum eaput et-
jn.îQuesnellasciiinquibusdam nostris codd., defefi- hibet. Qiiesuellusiri textu, iv idus; -
iii margine vefd;
tioriis. MeliQp. visa esi lectki anteriorum. editionunv, Aliasj ui idns. > , >•-•
quarti.ex mss. Ratisp. «t Vallicell. ac ex Hincmaroi i Alias 91 Qiiseautem antea 120 erat, nnnc 152.
revocavimus. Paulo post, perquorumdamsubscriptio- Scripta ll Junii an. 453. -- > . .. •.-.
nemdiscernat, iii riiss.collcct. 8 et prima editiorie. t Exstat in mss,colleci.ll,-12, l&etai.usquead
i • Ms. Ratisp., pt'i7ii6L>«iwr.Ila3c indicant asserisumi 24, ac in exempliriSicliar.li. Quesnelluslaudat eliani
quo legaliiapostolica;sedis Cessionemtrium Palaisti- codices Thuan. et Trecopiihoeaitiiiii,V[uisurit,C6HB-
narumJuvenaliHierosolymitanofactaminAntiocbenEe 1 clibnis 5. Sed tiasc epistola in bis cddicibus.additat-
taiis pra-judifium.proharunt. nientum est ad banc colleciionem naqiiaquam per-
4 Ejiemplarriprimaeedilionis, sit. tiiiens, uii monuimus occasinne alterius additamenti
f Epist-106. ...... i .... . annot.4(t'ol.9i3,na)inepist.85. Hninseoistolaeexein-
[, Huc idetn tangitur epistola antecederiti c 2, ett plaolim vaiderara et non satis vulgaia fuisseex eoco-
epistola sequenti c. 6. Confer.riot. 5 QuesnellK , - gnoscimus quod ejusdem iioii rrieminercmiFacmidus
e Hiniis ueereli occasio coJligitur ex epistola se- HermianenSisel alii qtil iri cftiisatriiim Gapitulorum
Queniic.6, obTbeodoriti scilicetquerelas, quas le-- ,, Tlieodoriium vindicarunt, cum tamen hsec-prsetex
gati e conciliO.Chalcedonensi reverientes pontiflci] i D Cxtera douumenta TheodoHloperhonorilica fhisset.
signiliearunt!,db quihusdam moiiachis Orientalibus,, Hinc etiam iri veiustioribiiscollectionibus nort invfi-
qui praedicationisofficiuriisibi aiTogabant. Fofte in- nitnr. Porro duo peculiaria ih bac epistola obsbrva-
dicatur Barsuraasabbas cum suis asseclis., qiiiquari- nius. Priinum stylus secundiac teriii capiiisalfqtran-
uimEuiychi faveret, riontam ex pseudosynodo£phe-i- luluni obscarlbr, ab tisitato Leoais stjlo noiinihildth
sina liquet,quam ex actione quartaChalcedonerisl, i, discreiiat; lit, tbnferehti pa-tebit, SefeundumIh line
ubi totam,Syriam commovisse tradilur. Quatenuss epistolai formula «t atia 'mdnueafriin liiterarjUh bro-
vero monachi a laicis hic distirigiiantur, vide not. 6S pvia, nu» div'ersurncliafacterem iriclabsjulafexhibijnt,
Quesn. > <. in niilla alia Leoriis epistqia repefilhr. Qoid ex bis
h Cod. Vallieell. collect. 8 et prima edilio; exirao colligere liceat alii judi'd'erit. ..... .,.. I..I
'
tacerdotum ordihem; et mox ideni codex cuni Vat.l. M*s'.«odd. Thu-an.et TtecoriHn.a Qoesriellolao-
ejusilem collect. 8, prmdicationisassumal. dati : Noslrumprius minitteriitm definierat, Mnivetta
i Ita cum editis ante Quesii. nosiri coild. 'Barb. et!t fraternitatisirretraciabilisfirmnvilassensus.Qaesnellps
Vat.collect. 5, Vat. et VallicelLcollecl. 8,llalisp. cdl-i- hic pDSlillainafilxit; Irretractabilt conciliimcumenici
lect. 19, excmplar primaeeditionis, et antiquissimus is assensu firmantur etiam primm sedis judicia, quibus
«0*7 S. LEONIS MAGNIEPISTOLjE, jnjl
fraternitatis irretractabili Armavit assensu: ut vere A incitati auctore ad conlradictionum bella prosittW,
a se prodiisse ostenderet, quod prius a a prima om- ad majus bonum, h malo ejus, auctore totius bonita-
nium sede formatum, totius Christiani orbis}udicium tis dispensante , pervenium est. Dulrius siquidem
recepisset: ut in hoc quoque b capiti membra concor- munera graiiae divinae proveniunt, quoties non sine
dent. In quo c amplior nobis accrescit gaudendi ma- magnis sudoribus acqiiiruntur; et minus bonum vi-
teria, dum tantomagisse perculit inimicus, quanto deri solet pax continuala per otium, qu.im reddita
d contra Chrisii ministros sacviusinsurrexit. Nam ne 1 per labores.
Ipsa qiioque veritas et clarius reni-
aliarum sedium ad eam quam caeterisomnium Domi- tescit, et fortius retinejtur, dum quae fides prius i do-
nus" statuit praesidere, consensus assentatio videre- cuerat, hscc postea examinalio confirmarit. Multum
tur, 1220 aut a'ia quselibel subrepere posset ad- denique sacerdotalis officii meritum splendescit, ubi
ersa suspicio; f inventi prius sunt qui de judiciis sic sumraorum servatiir auctoritas, k ut in nullo in-
nostris ambigerent. Et dum nonnulli i a dissensiouis feriorum putetur imminula ~ libertas. 1221 Et a(*
similia alibi ssepe in postillis inculcat. Sed nnn eum rant; et similiter Palaestini, uti traditur actione 4,
sensum Leonis verba praeferunt, ut judicia Romanae pag. 1382et 1395.
sedis, quasi per se nonsatis firma, conciliicecumenici s Editi ante Quesn.J dissensionumincitati auctere,
assensu et confirmalioneindigeant. Verbum enim fir- ad contradietionit betla prosiliunt. Mss. codd. tres
mavit non afficit ipsa primae sedis judicia, sed ad ea Quesnelii el lotidem nristri ac Surii editio coacti prn
refertur quaeejusdem sedis judicio prius fuerant de- inciiati. Apud Sicharditm, ad dissensionesincitali ab
finita, ita ut irretraciabilis sit concilii assensus, cum B auctore
h conlradictionis,ad insana bella prosiliunt.
ea confirmat quae prius ab apostolica sede defiuiia Sic correxiinusex imss. codd. Vat. collect. 21 et
luerunt. Caetefum alihi jam vidimus Leonem satis aliis quatuor a Quesneiloallegatis nota 1, inter quos
lirmam ct irretractabilem per sese agnovisse suam est Grimauiciis ; quae lectio praeferenda fuit vulgatai
definitionem editam in epist. 28, ad Flavianum, quae ab eodem Quesnello reljentac,malumejus: neque enim
hic indicatur, ita ut nullam concilii uecessiiatem impersonale pen>«n(ujnes(passivaesignificationis hoc
agnoverit, nec in concilio de fide voluerit quaestio- nominativiiiii palilur. Recipi posset matum ejus , si
nem moveri, ac si dubia et anceps essel docirina legeretur provectumest; sed nulli codiees huic emen-
quam in eadem epistola definierat. Vide epist. 82, dationi snffrigantur. Sijchardus,malum eju*.... pro-
90 et 93, c. 2, et epist. 94. Quod si sub Theodosio ventum (forte,' provectum)convertitur.
concilinm petiit, illud nou ob incertitudinem doctrinae 1 Editi ante Quesn. cum ms. Vat. collect.
24, posl
jam definitae, quam retractari nolebat, sed ob remo- laborem.
venda scaridala et ob pacem facilius conciliandam I Codd, collect. H,doeuerit. Dein eratinediliscum
postulasse, fuse ostendemns in observationibus ad mss. collect. 24, confirmaret. Potior visa est lectio
diss. 8 Quesnelli. Econtra vero cum ipsi Paires Chat- mss. collect. 21, quibus concinit etiam cod. Vat. col-
cedonenses, ac dein Marcianus imperator Cbalcedo- lect. 11, in quo est confirmaverit.
nensis definitionis confirmationenia poniifice peiie- k In Vulgaiis et in solo cnd. Grim. Quesnellus re-
Tunt, ne dubium haberetur quod in concilio fuerat perit septem voces sequentes, ut in nullo inferiorum
definitum (vide inter caeieras epist. 98 et 110) con- putetur imminuta libertas. Nos praeterea inveuimusin
cilii judicia ut irretraciabilia sint, prim e sedis con- Q mss. collect..12 et 24, ac in exemplari Sichardi. De-
firmatione indigere professi sunt. Post nonnullaosten- siderantur vero in caetjerisnostris codd. collecl. 11
derit in Vat. collect. 24 et apud Sichardum. et 21, sicut eiiani in a Quesnello memoratis
* Mss. quatuorThuan., a prima omniumfideet sede; noi. 2. In uno Thuan.;septem in Camabrig. el Trecopilh.,
cui lectioni affinis est cod. Barb. 57, a prima omnium sic per salium sequilur , ui ad majortm Dei gloriam.
fideliter tede. Moxpro formalumduo codd. Val., alter Nostra exemplariacollect.il, pro summorumhabent
collect. 11, alter collect. 21, firmatum. Cecropius summopere;septem laujdaticodices Quesnelli summo-
episcopus, ciim definiiionem a PatribusChalcedonen- pere, vel tummoperum;\e%quo omnesex eodem fonte
Sibus judices qu«rerent, ea opus nnn esse insimians prodire noscuntur.
act. 2, pag. 1267 ait: Emerserunl qumad Euiychem 1 Indicaiur tibertat examinis a Patribus Chalcedo-
perlinebant; el tuper iit FORHA. data esl a sanctissimo nensibus utiliier adbibijta,ul nonnullisepiscopis, qui
archiepiscopo Romanmurbis, et sequimureum, et epi- de Leonis definitione ambigebam, difficuliates suas
ttolm (2*, ad Flavianum) omnes subscripstmus.Nec in concilio prpponentibus, per tractatuin ac discus-
solus Cecropius iia sensit, sed universum etiara con- sionem catholici dogmatis satisfacerent, eosdemque
cilium; subditur enim : Reverendissimiepiscopi cla- cathoticum sensum, quem minus intelligebant, edo-
maverunt: Ista omnes dicimus; sufficiunlquoe expo- cerent, atque confirmarent ih fide. lta fit, ul ipta
tila sunt: alteram expositionemnon licet fieri. veritat et clarius renitescai, et fortius retinealur, dum
h ln relaiione conciiii Chalcedou. adLeonem, seu qumfidet priut docuit pjer pontifices, hmcpostea exa-
epist. 88, cap, 1, quibut quidem sicut capul membris minatio confirmaril; etad majoremDei gloriamprofi-
prmeras. cial finit examinit, quando ad hoc se accipit exerendi
c Alias, ampliut.... et tanto magis. Cod. Vat.col- "n (alius, exercendi)fiducia, ut vincaturadvertilat, eorum :
lect. 24 et Sichardus, amplior nobisinhac re fil gau- nimirum qui definitis sese nppouebanl. Cuin vero /
dendi maleria, dum lanto magit, etc. hunc finem tantum ejusmodi libertat, et examen spe- '•
d Ms. Vat. coltect. 11 , eliam in Chritli ministros. ctent, ut quaedefinierunt summi pomifices, episcopi i:
Mss-collect. 21 item habent, in Christiministros. confirment, et oppugnantes edoceant, ac ab errorc
' Tres codd. Vat. collect. H et 21, insciftitf. removeanl, facile intelljgitur quatenus tic tummorum
( lllyriciani scilicet et Palaesiini, dum legeretur servetur auctoritat, ut in nullo inferiorum putetur im-
epist. 18, ad Flavianum, actione 2, dubitationera tri- minuta libertas. Falluntur nimium qui ex his verhis
bus in locis protulerunt, quam siatim Aetiuset Theo- colligunt Leonem puiasjseepiscopis in Chalcedonensi
doritus excludere nisi stint. Videlom. IVConcil.Ven. concilio liberum et liciium fuisse suam definitionem
editionis pag. 1258. illyriciani vero, quibus adhuc iii epistola 28 ad Flavianum exposiiam ita examini
iioiiniliilumambigentibusac iitduciaspelentibusquin- subjicere, ut possent ;>bea dissenlire, et judicium ei
que dies coucessi fueruut, didicere quaeob diversita- contrarium pronuiiliare. Ad cam definitionem et epi-
tem liofuae in Leonis episiolam non recle intellcxe- stolam referuntar illa qumfidesprim docuerat, et ill«
1049 EPISTOLACXX. 10"0
majorem Dei gloriam proficitfinis examinis. quand.. A , nocere nihl possei. De quo et illud Omnipotensmi-
ad hocse accipil exerendi fidncia, ul vinoatiiradver rabilius egit. quia etquos sibi' socios ad Israelilici
siias : ne quod per se probaiur rei r.ibuni, silcntii populicredes asciverai, non cuin tyrannidis auctore
pr*judicio videaiur oppressm». submersit, sedcum sun populo cnngregavit;et, sicut
CAP.II.— Etsulta igitur, charissime frater, » et rever i se dignum, et soli sihi nossibilefons miseri-
in unico Dei Filio viclor exsnlla. Vicit per nos ille cordisenoverat, « viclos 1223 a nobis, nobiscum
pro se, cujiis carnis veritas negabaiur. Vicit per nos fecit e-se vict»res.Namdura solus vere sit hiimani
et pro nobis ille, cui vicimus. b Si'Ciinda est post generis liostis spiritus falsitaiis, oranes de illo jam
adventiim Dominihaecorbi fesiivitas. Reddilumsae- triumphare non dubium esi, quos sibi verilas vindi-
culn esl, praedone prostrato, incariiaiionis divinae cavit. Nunc prnrsus illa Redemptoris nostri dicia
myslerium : quod humani generisinimicus, quia re- quam sint divinaeauctoriiatis apparet, dum contra
bus ipsis auferre non poterat, calumniis obscurabat. hostes fidei sic apiantur, ut de ipsis B diclum essa
Qiiiiiiminoab incredulorumcorde perierat inmor- dubitare nnn liceat: Vos, inquit, ex patre diabolo
tale inysteriiim, quia nihil prodest tanta salus incre- eslis, et desideriapatris vettrivultit implere. Ille ho-
dulis, ipsa Verilate suis dicente discipulis : Qui cre- micida fuit ab initio, ei in veritate non ttetit, quia ve-
diderit, tl baplitatus fuerit, 1222 talvus erit; qui B ritat in eonon est. Quandoloquilur mendacium,' ex
autem non crediderit, condemnabilur(Marc. xvi, 16). tuit loquitur, quia mendax est, et pater ejus (Joan.
«Solis justiiiiejubar, densis per Oricnteui Neslorii vin, 44).
et Eu yc'iis uebulis impediinm, pure ab Occidenle CAP.III.— Nihil ergo mirandumest quod hi qui
resplenduil, d ubi culiuen sumiuum in apostolis et in veritaie Dei nosiraenaturae mendacium credide-
doclorilins principaliter collocavit.Qitamvisnec illic runt, patri suo et circa isla concordant; qtiidquid
umquam defuisse credendus sit, quo confessores visum, quidquid audiium, quidquid denique, tesle
sibi egregiosreservavit, ita IIIdoin denuo conaretur Evangelio, taclum est aique palpatum in unico Dei
bostis antiquus,* per secundi Pharaonis impoenitens Filio, non ejus cnjus pmbatum est, asseremes, sed
cor, fidei Abrahae semen et filius repromissionis coxiernie et coessentialis Patri fuisse substantiae:
exstinguere, Deo miseranle, ianguescens nisi sibi quisi aul Diviniiatis i nalura crucis ligno transfixa
pariterpaulo ante pr.vmissa: Qum(l)om)notlropriut lect. 21, per quem tecundae/t.

minitleriodefinierat.Nuniab iis qoaefidesdocuit,quae « ln niirgine (>>ncil.ex mss. collect. 21, Sol ju«-
Drus definivii,per qiiodcumq.ieexamenrecederecui- titimsubardensper Orientem.Hic error orlus est ex
quam licel? Qiiidquml roncilii Ciialc<'do»ensistem- arbiiraiii emniiJalione depraval.e leclionis, quam
pore agebaiur nonsolumde d.Tinilioneprimaeet apo- inveiiimusin c>d. Vai. collect. 11, Solis justilimsub-
Stolicaesedis, quamLeo etiam ab iniiio ita tenendam ardentis; ubi tamen lectio texiui inserta salis emi-
credidit, ut naereiico-derlararit qui aliier saperent, 'G cat.
cujusqueproiiidesnbscripiioneinuii onininodebitam d Vulgaii Leonis antiqui cum mss. collect. 24 et
requisivit, vermn eiiain de definiiinnee(>i.-coponim Sichardo, ubiconmercium in apottolis. Binins, ubi
siibscripliooibiisab universaEcclesittrec>'pt<i,uti tra- culmensanctum.Quesnellosei; cod. Grimanico, et
diiur epist. 88, c. 1 et 3, ac e|>isi.91. Q ti- etiam in cum editione Kmiiana,ubi culmensuum. Praelulimus
liberiori nonnulloriiinsystematedeliniiiooi ejusinodi leciionei»sex aliorum mss. Quesnelli, et nostrorum
conirarium seniire. aut conlr iriain senteuiiam ferre collect. II. I2ei21 ac ediiionisSurii. Labbeus, ubi
liciium opineliir? Leoneni quidem non ila sensisse culmenin aposiolis,et summumin margine. Iunuitur
testes sunt ejusdem epislobc t)0 et 93, cap. 2, ubi culmensummum,seu praerogaiivaRomanaeEcclesiae
fidemjaiii in e.i episiola definitam, in concilioreira- supra caeterasetiam principalesob apostolosPelrum
ctari ac in dispiiiaiionemaildnci, ac si anceps esset et Pauluin. Nam, ut Leo ait serm. 82, cap. 1, itti
aiquedubia, oninino inierdixit. Siculconrilium cogi, suntqui te ndhanc gloriam provexerunt,ut ....per sa-
ila et tractaiumin eo haberi consensit, tu qui decepti crambeuti Petri sedemcaputorbis effecta, lalius prm-
fuerant, ad unitatempacisac ftdeicompressaomnidis- sideresreligione divina, quam dominationeterrena.
sentionerevocarentur.Videepisi. 89 , ac plur.i in ob- " Codil.collect. 11 et 21, per sequentisPharaonis.
servationibusaddissert.8 Quesnelli.Adilemustandem Indicaiur Dioscorus jEgyptius . qui in latrocinio
et aliud. Cum posl ipsam Chalcednnensemsynodum Epliesinomulla in catholicosper vim molitus est, ut
ad compescendas,seu revincendasinjusiasEuiychia- Entycliianauihaeresirainduceret. Qui autem lerrore
noriimdeejusdemsyoodidefiniiionequerelas, novnm victi ei cesseruni, remota vi ad sanam mentem et
examen,Leoneiiiiperaioreposiiilaiiie,insiitmuinfuit, D Ecclesiamrediere.
f Cod. Vat. collect.24, contcios.Dein,cmdemsocia-
ediueque episcoporumlotius orbis senlentiie, quaein
Codiceeucyclioconiiiienlur,non aliatribula fuil. nec verat in alio Vat. collecl. 11.
trihui potuit episcopis novi examinis liberias, nisi s Quesnelliis in margine : « Codd. Cantabr. et
utqu.ecoiiciliumiJefinierat,haecnovumexamencon- Barb., viclornobitcumnossecumfecit este victoret. t
firmaret; ac proptereaChalcedonensisconciliiaucto- Antiijuiores edilioues Leonis pro victoret babent
ritas nihilexindedetrimenticepit; et qui, ca libertate tiicluros.
abusi, Chalcerjonensemdeiinitionem repudiarunt, h Sic meliusex Vat. collect. 11. Alias, dicladubi-
hasreticihabiti fuere. Similis libertashic quoque in- tare. '
telligenda est. Idem codex, ex tuo. Mss.collect. 12, 21 et 24,
* Conjuiiciionem«( a Quesnelln omissamauciori- cum exemploSichardi et edilis ante Quesn., exsuis
(ate mss. collect.11 et 12 revocavimus. Dein codd. propriisloquitur. Binius, ex propriis.
coUeit. 11, per se, loco prose; codd. vero cnllect. i Mominalivuiii naiuia a Quesnelloomissum, ex
21 el24 ac Sichardus utrumque desiderant. Posiea C:ilens cditis omnibusi|iie cndicibns restituimus.
pro vicimusediti Leonis ante Quesn. purperam vi- Dem, crescerctper mtaiemin dunbusmss.collect.21.
vimus. Postea, spiritu Dei in plirisque editis aute Quesnel.
b PleraCqueediliones ante Quesn. cum niss. col- luni cuin cod. Vat. collect. 24.
1<$1 S. LEbNlS MjtbM EPISTOL^.
J!'.,*"»lll<hrilf) SUUlltSOITl!'*'!. MMr IMI. vi|.',f.| 1. >. iiii' ' )>' ' 1n»'. >|''l.ll-.i o'l i'-":.'.,.,-> ' . • i'i> • V
sit, aut inconvertibilis
• - crescere per aetates,et m sapten- A j perpelrentur, scripla.sinl, ad perditionis suae -
){:'>"•1 < -viita fli;>lAitfl" i ••!•,Ji'-.-.t'<.firt.ii *l«l." : II
V<!,'„''< Dei >V-(1 *1' 1 ' M-r..» .-• .,.' . - ,,, '.i
tia nroncere sapientia sempuerna, vel Spiritu Deus, lum tranens, quae Filius monuil ad salulem. ud
i"t WW-a vft, fttua,'u-' J.fs*(i. !<{!>ri.-. ln ,o i|ii!)ti !(>•iji 1.«-i. ilii:1 ;.. v> , •. j , f->
qui Spintus est, >•» subinde repleri poluent. Iu hoc quoque surda nimisadre praelenens,quod ab eouem
ir.>-..!»:i ?r>vt;-a <SI,;OI •'. n> i trv <-•• •> >« r.titn»
a accesse-
quoque seacerba vesqnia, ex quo
' auctore Domino diclum est : Ego (juoi vidi apud Palrem
ni
.«.. -ut i:,:itiioi> >'•• ;.< .ii'^ti'i •v T>V«'.-
rit, prodit, quodquanlum m se est, universis nocere tneumytoquor,etvos* quod vidtstis apud patrem ve-
molita Nam qul b vos, persequendo alTlixit.cae- ttrurh,
ifpi.i! est.
i vi"i fn<...- ivc.i> i>>'Y> *"-i'* •• '1'fiil facitis (Ibid.,'3lj).
— Igitur diim sanclaeniemoriac Flaviano
teros ad'- consensumsceleris nnpetlendo depravavit. CAP. I V.
U: llll **•Ul:i. «1BlHiiil. ulf-|f > •:' Ji'fillti
Sed nec nos, licet m singulis i rralnbus, quia membra vitarh praesehtissaeculi'rriolireturauferre, h se verae
'i<<!•.- 1 llli! W.ll» .. a irll.i-.llldolore *'
nosira MVI5A» 4(1" <J"l '11
sunt, vulnerasset, speciali
• fecit ex- vitoeiuce privavit. btim vbsaBEcclesiis veslris co-
n. - <* m
>•nfr. i'.n.,ei".nova et lnaudita l-.H tWî
i:Ui. c v;yi '>liiJ incre- haretur
ceplos, quibus prius atque 6xpeMere,se a Clirislianbrtlmcollegibsegre-
dibili audacii inferfe cblitra suum iiSpiit•est molilus; gavit! Dum ' traliit piurinibs; ei•• impeliit ad erroris
iti >\};.t>h'.KMV,» i.i •jit'ji ln>:'"> I L'--•»')"»il >o'i;-'ii.i:.d<) "i";jiiii,.ft. t.r-.im suamvulnere «•-. :t>l !>t>L"'> i.'i»ii l>"i'i>!> > :ac .: >'iu.
lion nos etiam de s'fa'6 /aeteriiaeaSmnailonis interilu1 vit solus ultra ombes,
:: «'.'ii; omnes, pro omm-
etper iiint..1«-:
rsr «IJI I IKtltK'1tnT i; bSed• ,.licet.
coiiiristaiset. cVaiti mensuram icelePis praelermiiit, bus reus , qui causa reatus omnibbs fuit.
cui nec hoc sufncere potuit,quod nCcvivis parcenao, his iua fraternit,assoiidb cibo firmata indigere rrii-
^JL-jAine!: nec
i™-iHu'. ; CAH: itt
in lv>vwt i «i »:ii!i.<V iit quorj nostri tociest
1224 morluis, etitjm sanguine mnocentis! B ii- nime ..vr. videatur;
.1 , 11 ) tamen,
'I !jj'.i:i.. .1:1 .: ij. _. . 1 implea-
• .'i
et catiiblicisacerdoiis pbliutas ' jampriaenii ab'iii- mus circa yocem dicentis Apostoli: Prmler ea qum
cala verilale atque approbala falgilate, iiiamisi in- extrinsecus > ll»l.suni, tnstdntia mea quolidiana,12_!o
<iLf.li so'-
'•• ' •'.«Jmi"-•«• awhiiiiT• u . u !.<..-.-.','<' ii UrJ.il->..- :»l U, ,.Jl!vlii>'> .-;. .<•, et ego i
tinxtt? Et cum scriplum sit : Qut odtt fralrem tuum, 1ticttudoommumEcctestarum. Qutt mfirmatur,
' .''!."• > « Vi'•' '" !>.,.il'> -<i' .''i •' t "
homicikaesifllloah. in",1J>);ille qubd odio jam fe- npn infirmor ? Quis scamahxatur, t I"'el"' ego non uror
uir<li!•6• ii,-*i)'!i >•">: S:«I/'VIT >-t 'ip>!i i:; jrni '/il iV" J' J»i4.A*\ftfci1!' ) !''!:.! >i. •'.".;
cisse aduictus est, impleyit openbus, quasi nec (II C.or. xi, 28, -9)? Hoc praecipue praesenti occasione
" :i.il
'*»' .!llllHO!>-; l!l '.,,' j > •", UDIIIllllli '.! : nUilliil' r>l - .;>,<>! 19 • •jll{) .'ll t :. rj.li!:: /..'.'»
haecaudisset, nec lllud
»l| Kiiii: i;-. quod Dominusaii:
inli; Is ,;JII;:',;:
Disctle a: llJT-'i
*•>nji, .ir: ., i:')ii(:i; -i
credimus'•adnionendum,
t>;) !';l . i!' lll )|i.. !lfrater -.llVti
chanssime
l''!'i| U, , .:, quo-
ut
01
me ouia mitts sum et humilis corde, et tnvemetts r.e- tiescumque divtna gratia admimstranie,
' :yii-|;'.'lHMl .' .>.j:li| ».t ,t|i : . .--»! illos qui fons
»> .,*! n-nwi: . *• ,(uu <A .-.'i iru'» 'iiss n i ,>i ii 119111 t ,011 !
outentammabuiveslrts. Jugum emmmeumsuaveesl, -sunt i •lonte "i doctnnae
• 11r j aut submergimus
..,£,. '' '• aut purga-
'^.
> >t*;>i,. -:n" i
etonus meumleve esl (Matth. xi, 29, 30). Dignus mus, in nullo ab illis quas Spintus saricti Divinitas
^xai\i ».'ir;i;iunir.) ni:"ii ii,4V.IJHV.->'.'.i?
diaboltci praedicator erroris, Êgyptius vasiator Ip ih- in Chalcedonensi conciuo protulit, fidei regulis re-
ventus esi; qui tamquam ssevissjinustyrannus,Ec- ceêntes, iuter k uirumque hostem oovellaeperfidiae
clesiay,neTandasblaspbemiasfierviOlenlamsedltioso- sermonemnostrum cum omni cauiela libremus : non
rum lurbaiij, "ei per I't'll) cruelitas iVaiiusniilitum iato; duod absh;
veiie- Illf»; tairldtiarri de• dubiis disceptantes', '. led
. l!JSlk..'j!l-ltV'- il.TliV!' iiX|l||.|l Till! •„ 1,1 :il>>!. i. >?,Jf<l'"| i'IV>|-- I fill->- II lli iHlJllll! :i:l|.||rj
âb^fratribus imijonebat. Et cuni voce Reoemptqris juctorijlate^sii^mliiuaejbenejdeflniia^sunt astruen-
otOSlriflrmatumsit, unum eumdemquehomicidiiesse Cteft; < cum et in apostoiicae sjjdis epislola univer-
et falsitatis auclorem (Joan. vm, 44), ille pariler fealis SanCtsesyriodi ' aSsehsu lirniata, tanta' divihse
)>..')'!,'l|,' t ll! I'' Oli(.'l-|M
iillin^) noverimus »!> * 1!'
j esse ''H!>'-,'l .> ,
li^lttinriue'compTeviV: qiiasi tioh."lit c iveantar, 'sed ut auctoritatis teslimonia congesta, ut
' ,' • "' ' -'
afue.ante.Ojiesn.; cufti 'eoiJett c'6'dfeeet Sl- belimcum cou|. cbllbct. 24 et Sichardb. ,
W^M\prqdesswrHf.. s Codd: cbllect. 11 et24 cuiii Sichardo et Bihio
.irEilitffilriestebrjis 'ahtfi dliesii. el Labbeiis ciini addunt ergo.' r
h i •
'WWSWfiteiVW/M '21Kc SYcbfrrfb.Vis;Retiiii«m.)s •Cbd.:, Bari^,,^veri\jê &t Wuct.Tat. cbllecli 2-4
vos aftfeIHsS.%\BJiiibsutfraiiiiriliDttl',hic enin) Le'o ei Sifcliarqus,ie serenm.vilmiuce, , ^
TWeijadritul . ' Vat. 'i«!l\ect.li ei duo cbl.l'^ 21, irariit.Pbfjtrfa
' atfoquitiir;pWscoriis persequ»
affliiit. ,-' iv, |(q|jai cpdfexcollect, ll, solusitlira omniaac pro 6'm-
VocemsMs a OuesiVeiloFeMmaffl prfrerltirit
VAtH c6,dicfe,m)16cF. ir-eik Inflîx&li- v) ^h^h'e's^s}q'^jiia1tqiiibu', inil^pejbajjiiir,qtii ad
nifeKl'6^LDypScipry laVaIboHVra ittstmsuu.m capufM- paplisma accedebarii, vel aii unitatem,^ccle;siaire,-
WanuriipoiitiMeih; riueiii aiisunian'tbainaudllumet Verientes;abbbaerî vel,sfchi^smafepiirjjrpdi eraiii.
Incêdibilein detestaVutfeyriodiisCMlc'e^bhehsJs,.ui Qi.*,tf eH1inwiE#JFi)v.a'n('-s i9jIfMV)^.n^'i.lIui 0,8-
epfet, 9.3. a'dLbonenit»*:* \idi ott. S Ques'.'.'eW. ppsiijs errpribtis calnpiicam fiuem imbetentes.nip-
tfeli lqiiia'am'00%! pliu'6t lirf^lil'. ^jmam loqiiehuicaijlioriemexigebjjni.iilj^.pbntiêx
a lljuidhic teb reSpifcisli vi'de api'd jUuefch,jhqL'J,T» eMlicat Ca^pitesequenti. Post paiuca pro libreiuus
T
*
qui mox pro abdicata scripsii arfaijp/d,el in mar- "^rlam ediu^pes, cum nis. Val. cblieci. 11 et Si-
giriii: tihfhss. bmnes'.\A (tuidenjinvenimus ih Codd. dhardo,/iier^mfii.; (>. ....,.,.., . ,.... ,
coileci. 21. M in aliis cqtfefet. 11', 12 24, acin , * Ita Quesn. exbodJ. Trecopilh. el Tliuan., cuqi
'exeihfyb SichaHl cuiri aliteridiibiis e'ditiOnibus, ab- q|uibus,.copcordaii>j.'du'0, npstrl .coliect, 21. Vulâli
dicfith'. '"'' i , anliqiiioressua-,curn.diipbiisliodd.Jjjuesn. e},.nostrb
» fia oiî8s\juiEJshe1M'Bt pleriqiie nbstri cbdd. at- yaif, cdllect. f24 atgue piphardo. Mox post yerba i»
que Sicliardus. AJias dictus, vel dic(u»j est. Post qnosjolicfe$e'w 'eptitola codiciriSVal. ^pollecl.ti.et
paijfcavulgvanfe Qdesir'.cffrnmss. bollfect.12, quqs,i ihw.jik \nli6sî'p.laudaji npl. 5, oiii Jjarlim ;aij
nppauftissqlillud quodD-pmim/,t ait. Iilem legitur in easderiicolleciionespertinriAt, parlirn e sin(li|ifpn.ije
cbd;.Vat.^pllecl'. ll,'61)1,sbjpfo;additiîn ai.iteyo,- djma,pfint....pe^saUum ^fluot periodqs transilijint
feeiiiDomihtis'Recepimiig leetioneni, fiiiili et ms$. usqtjp ad illa capitls.sefluemik: $ed benedielusDeus
collect. 24, ad quam "aCrcie-dit iQqesnellui cum codd. nqsiir, eûmque]ib(?<>AubstSlutihthsc verba :, K(
cbllebt'.41', praemilteVtibusi"deH!i aiite Dominusnon tmtjirflqumper orrnn«im JjijpVii tooswtiiiu*, boiilintioagfir.
satis apte. cuni in anfecedenti Scjrmtuia!testimonib %d bunediclh JOM.'f$i fbrmiifa«. catlâ ornissiq-
nulia Cjirlsii Obnlini'nibnlilioccVir^Sl. , . neih ihdicah lilifegrninver» lextum ekbibent codices
- *m&.c6nec\. 11 mWf»\. collect. 12,18 ac 24 et exemplar Sichardi.
m$*M %•
auamlegitur in antiquisLeonts vulg. el apud Lao-
1053 kpiôLA cxx. ifol
iiulius
".nW.1?. aueat
!*: ulterius
i '...' <:<:«' dubitare,
"<! ><!jKill.' nisi. qiii••)sibinietipsi A l catholica iiije > iaboraUis, personlm; qui'd'qiiamfe-
111'!.:>',»»
errorumtenebras mferre maluerit, a et synodalia probum videri permisif : qiiia hec pbtefat \ Spiritu
eesla. vel quibus b rprimiim definitio fidet legitiir esse sancto judicante, quisquam,1227 ex eis non victor
<VC.> •<« \ ,. - .-.il:i,i,'i. )<..,;>'i «-: 'l.iiii;; • j.„>
formata,
. >-.i>,.-> vel <:»,!
uuibus praefatae litterae apostolicae se- exire, quorum^vicerajfjdes.^
c t"Hl7 *p t'i.1 m'' jll) 1(1 Jllfriiv. '• . -r.15, u
jis, etiam tuae fraternitatis studio defensae sunt, et CAP. VI. — exhortamur ut quia
; • >,l <..>,i, : jn,;/,>>,>,:iti<:i: < !->>.'.*.', s-jj.ijfH" Quod superest,
;' niiixime' ad ' pnssimos pnncipes totius conciln allo- illic nonnullas Eutycliiarit ac Nestoriani erroris re-
l •».•'"e h> I £ X R .''".>*' 9:i!".ti.' : f-lll'M. 11»
rcutio
I -' ' , tot stnt pracedentium Palrum testimonus
1 i. ->iO'. i -iii'!'.. liqiiias cogriovinnisretiiansisse, nunireiiam sedi apo-
'..:'!. i'i -,l, .-<:'; !<>i>ll ,. ilT
(roborata, ut cuivis imprudenti ac pertinaci an.imo, sioiicsecollabores. Victbria ehiin quarii Christiis Do-
si Vltameh nbri jam curii cliabolo
.' I."»i. ', "ilH'illl!
lvaleanl 1 >'.*, prb sua iiripietate irJa- minus noster suaedonavit Ecciesias, quamdiu in hoc
mnatus est, suaoere. mundo versamur,
.1 ;.i. Il.'''i<licet fiduciam maiorem
lillii.-j -ijilli'.)'. ' ','il.l 'tribuat.
- 1226 CAP.V.—Undehocquoquenosconlraiiostes
• ITtiijlCIII! non tamen m totum solliciludmem perimit; nec ut
**'f!' l.fiil ril! 'f-Jlli :.'!'.» >•'•„ >h >
Ecclesiae
i;. providere
: /i coudignuiiiest,
Cl ii uteis f nullam ca- dormiamiis doriata est', seil ut suaviits Iab6r6miis.
;-«.. ,-litl |l, lllfl-,,-f i •)•! '•I: .'! ,.'!*...|irj
lummandi occasionem, quod ad nos
>; '1!Iil(I.,'.,ll ,»il!!-|. JliJklaltmet,!.l>!ll!r
penitus Unde iri hoc quoijue tuSe vigilantiSe sollicitiidirie
.'>ij;«•,:>ie,.•>:Jnec '-11
relinquamus,
--.l. ^[,:,li.;, l-JMllll! umquam contra Nestortanos aut voiiinius adjuvari, iit tua telatiohe Clirriiritei quid
, l.ll 111h:'"!.5/ Migrtl ,£!»»
Euiyilnauos
« ..«! ' «>)il .agentes , alten eorum videamur terga 1 apiid iilas regiories dOclririaDbminicaproflciat, apo-
',.lit-iu-i. v,l?l»i: j>u!l>!!! i'i in
vertisse; sed utrosque Cbnsti hosles cequa fi-ttrv KiiiceB J sioiicarii sedem festihes instruere : quatenus illius
vitemus atque damneraus : lta ut eos, quoties au- reîonis sacerdoles, in quocunique usus exegerit,
,,<»:•.-."t Ss!i r'i<<ir.l'<.l , :;: v -i , •tM,l|i«f
dienliura Jllftllijrlu
quantalibet posctt utilttas, cum dognlatibus aajuveraiis. De bis vero quaek in saepe dicto cohcilio
eorum digrio anatlfemate proiiiptissiine atque evi-
iTilin..snailT>-.< rtim ri>31£<).'»y>.K '). It. ' i.li ilticita conlra velierabiles Nicaiiios caiidnes praesum-
denttssime fenamus: ne si hoc a nobis aut obscunus piione tentata sunt;' ad fratrem et coepiscopunino-
' .-..•
t.ii f, .«(i il.l'. Illl',' l! .., !!|, l_-; '1
ftert videatur aut tardius, pulelur nivitum. Duod striim Antiochenajsedis prcesulenl scripsimtls; m ad-
oilllti •)) v iilioit..'!'.'., .!ii„,'il.!i j-i i !,;•• ..,.,, -.-t.
quamvis luam s reS
prudentiam
K.:.!) V•' •» •'ii "" . H"hv ipsa > .,..admonere
;: Ull • sur-
'JJ-M jiciehtes et illud, quod nobis propler improbitatem
uciat, jam tamen et experunenta docuerunt. Sed mqnaciiorum ijiiorumdain regidnis vgstrse vbrbd
-»><iliiy. :l- 'rtn:iJ -):)Tli ."li;t" .' .. -.-...ii; VfiV-! TJl)
benedictus Deus noster, cujus mvincibilis veritas ao rriaiidasti per vicarios ndStros', et bbc specialiter
omni bereseosmacula mundum te, secund.umhgedis statuentes., ut praeter Dqmin,}
sacerdo^ ijflllus au-
apostoliKfcjiidlcium, deniohstravit. Ctri dignam redeat prsadicare, seh monachus, sivejlle ,si.t.\aiciis;
tribues pro tot laboriblisirltiani', Sl talem te 'ddalem qui cujuslibet sdientUehomine glorietiir. Quas tanieii
probavimus ac probamus, prq, unjversalis Ecclesiae ijtteras,, pro.utilitatie uhiveirsaiUteccltestSJ,pet bi-ae-
defensibne servaveris. Narri quod Deus omniuui ca- diclum fratrem ,et coepiscopum nosiruni Maximum,
ltfriiniosOrum
t-;... fallacias
î :>.»'iihaiimam
..ii..)l:ti| • : l.'.i-•l',-,solvit, ,. beatissimi i ad omtiium n voliiimus pervenire riotitiam : et ob
Pelri curain pro cunctis nobisagnoscimus; ......i... .m; ,i!,l>-'C
qui postj hoc iiis noiuiiiilis 'earum exemrjlar adiicere, quJa
quam suae sedis judicium in fidei defmiiione firma- qUaepraedicto fratn et coepiscoponostro jnjiinximus,
vit; n'eccircil cujusquim vestrum, 'qtii hbbiscum jii-o non dubitamus implenda. Et atia manu ; Deus te
a- Vnlgatiante Quesn. cum mss. coliect. 12 et 24, stat in Chalcedonensj,act. 1, ubi judices dixerunt
«tim synodulia, ac postea, lol sit. Quesnelli emenda- pag. 874 : Ingrediatur et reverendissimusepiscopqs
tioWem:ftrte ex Grimanico ms. contextus exigit. . Theodoretus, ut sit particepssgns^di^.quiqêijesiituit
> Fiaei definitio in Cbalcedonensi actione quinta Si tanclissirnus 'afchippiscopu^.iUio; et
episcopatum
formata fuk; litterse .autem Leonis ad Flavianum act. 8* pag. 15,23, Jidem judicqs.cqnpjlii sqpientiam
antecedelitibiis actionibiis secunda et quaria, vindi- pro Theodorito postularwi>\>QtmW *<?!\ftWWW&tlo
cataeac loiius synodi assensu receptse fuere; ac pro- archiepiscopus.judico.vit. Quibiis,qgncjnenjsfojtumcori-
pieiea yrinium de brldine temporis intelligi nequit, cilium dixil:, PfittPtumJseQ,judicavif,;.ty.)egijii\pijn-
vel exactum ordinem Leo secutus non est. tificis pag. 1526 : TheodorelumsqQctissimuse.i\,bea(is-
c Cum actibne secunda Leonis epistola 28
iegere- simus universm Ecclesimepiscqpus urbfs.-Aoma}-jLeo
tur, cumque adversus quamdam ejusdem epistbloe dudum in communionG suscepUljta»s'U:u,t, tfyerveafêo
sententiarh ab inyneianis et Palcesliiiis difOcultates ad nostramhumilitatemtestantur. Post pauca retribuds
iiigererentur, TlieodOritussimije <S. Cyrilli testimo- in ms. Vat, collect 41. . ,,,,.,,,,.,....,. „,„,, .,;,,,
nium afferens, eam propugnavit. Vide tom. IV Coh- . ' Sic cum Quesnello,et Blrvia,jnc<sArj,CQd-^,s co,Ile>pt.
cih pag. 1238. .... . • 11 et 21. Alias , laboratis, Paulq post ,j)(fifer«in m>3.
•t-Maifme,inquit, quia in allocutiOnecontilii plrira Vat. collect. II. Dein pro exire quabdam ediiiones
testimnbia Patrnm reeitala fuere. ] exislere.
D .,:,. ... .,..,. ,,., >, ,.
e Part. vi concil. Chaloed. n. .1. i.i Veteres editiopes cum, mss. coll.ect. {i, 12 et
f Haecadmonitio Theodorituni respicit, ob de- 24,.ac exemplo.Sichardi;, att^.af>"^ M(fis,religionis
qui
fensum antea Nestorium, et Ob impngnatum Cyril- doctrinaDominicaproficial;et postea, illiusjeligionis
lum in Nestorianismi suspicionem venerat; unde ih sacerdotes. Veram Jectionem f^.Quesqelfp.jeceptam
synodo Chalcedonensi, ut se calliolicum probaret, mss. coilect. 21 approbant..„peind,qiâuoscumque
Nestorio anathema expresse dixil.; quod ne exigen- usus necessitasexegtrit uosuscoij. y^/ct^leCjt,,^!,
tibils Patribus invite fecisse videatur, hic eidemLeo !. k Alias, in s«prflrf.<y;(fl,,B,espicituj.cpnqnJplia,!pedo-
insiiiuat,(utdata occaSionenon tam Eulychem quam nensis pro Constanttpopolitanae sedjs praei;pgativa.
Nestorium cum suis impiis dogmatibus, digno ana- Gonfer epislolam prajcedentem,,a,dil|fflaxin}um,,,q|i'3e
themate,prdmptissitne: evidentissimeferiat. hic indicatur; ,ubi etiam, moDachofiun improbitas
s Ita nostri codicesatque
cum Sichardo el editis ante reprehenditur, de qua vide ibidera annot. 50 Col.
Guesn., apud quem, res ipsm admonere su/ficiant. 10<i5(,ji..6>..,)
Quod .additur, experimenta,docuerunt, innuit qtiae ri Epist. 119. ,.,, ,., .,., ,- , . „
Epbesiel GhalcedoneThcodorito contigerunt. " 16, qu. .1, AdjicimusUlud, c. 19
^Hiuttsiudiciisedisagostolicw testimonium ex- : n Al., volumus.
1035 S. LEONii MAGNIEPiSTOL/E. lttK,
incolumem custodiat, frater cbarissirae. Data * tertio .A ambigua f occurrat electio, et ex hoc fiat plerumque^
idus Junii, Opilione viro clarissimo consule. quod non licet, ui non siinul omnis Ecclesia quod
EPISTOLA bCXXI. nonnisi unum esse pportei, observei. Stiuluerunt
1228
c ADHARCIANUM itaque sancti Patres occasionem htiiux erroris au-
AUGUSTUM. ferre, omnem hanc curam Alexandrino s episcopo
De Patchate. delegantes ( quoniam apud jEgypiios hujns sup-
«STNOPSIS. — I. Curam paschalis cgcti Alexandrino putatinnis antiquitus tradita 1229 esse videbatur
episcopoolim esse demandatam.— II. Quid diffi- peritia ) h per quera , qiioianms dies praedictseso-
cultatis ex illo ortum sit. — III. Ut de hac difficul- lemnitatis sedi apostolicaeindicaretur, cujus scriptis
tale jubeat inquiri, postulat.
ad longinquiores Ecclesias indicium generale per-
d LEOepiscopus MARCIANO Augusto. currerei.
CAP.I. — e Tam multis documentis per omnes CAP.II. — Sed sanctaememoriaeTheophilus > Ale-
Christi Ecclesias fides veslrae pielatis innotuit : ut xandrinaeEcclesiaeepiscopus. cum linjns observatio-
si quid sollicitudinumpro communi religione gene- nis aunos 1 centum numero collegisset, septuagesimi
ralur, merito vestrum quaeratur auxilium. Et quia sexti anni paschale fesium longe aliter quam alii de-
memor dispensationis mihi creditte, necesse liabeo B creverant tenendum esse constituit. k Nam a prirao
curas meas etiam in ea quaesunt futura praemittere, augustacmemoriaeTheodosii seniorisl consulaiumsuc-
non improbe cupio clementiaevesirae studiis adju- cedentem sibi sacrae observaotiaeordinem ponens,
vari : ut in ea observantia, quae certa semper ra- ut longioris temporis raiio ejus litleris teneretur
tione variatur, niliil possit erroris incurri. Paschale ascripta, cujus 1230 complexionisn septuagesimus
etenim festum , quo sacramentum salutis humanvae et quarius est aimus, ° in quo pridie idus Aprilis
maxime continetur, quamvis in primo semper mense sanctum Pascha celebravimus; sequenti vero anno
Celebrandumsit, ita tamen est lunaris cursus con- pridie n-anas Aprilis eadem, propitio Deo, P agenda
dilione mutabile, ut plerumque sacratissiraaediei erit festivitas, sicut t regulariter centenari<eannota-
• Vulgati ame Quesn. cum nostris codicibus col- cujus scriptis pro ut hujus tcripti, et indiciumpro ju-
lect. 11, 12, 21 et 24, ac exemplo Sichardi, iv idus. dicium, ut in aliis nostns codicibus reperimus.
Solus Quesnellus ex cnd. Grim., ni idut. Id autem 1 Raiisp., Alexandrinmurbit.
immiilare noluimus, propterea quod hoc eodem die i Tlieophili Laierculum 1'aschile annorum cenium
signetur epistola 119, ad Maximum, cum qua hsec hic indicatur, qnbil incipiebat ab anno 380. ita ut
simul eadem occasione trausniissa, ac ex Leonis annus 76 liujus Laterculi incideret in an. 455, de
more eodem die siguata credenda sit. Secus epi-' C cujus Paschaie praesensvertebatur quaesiio. Uisiin-
stola ad Maximum, quae hic scripta praesumitur, guendum est autein boc Laierculum a periodo seu
die sequenti exarata fuisset. Facile autem fuit li- Circulo paschali ejiisdem Theophili annnrum 418,
brariis ex iu idut, duabus unitatibus junctis, iv idus quos Cyrillus in Prologo paschali expresse memorat;
scribere. non vero anuorum 437, uti Quesuellusnot. 1 in hanc
b Alias 94. Quaj autera antea (31 erat, nunc 153. epistolam scripsii. Neque Laiercnlum, ut idem Ques-
Scripta 15 Junii an. 453. nellns eadem nota asseruit, aiim>sceniuni a periodo
° Exsiat in mss. collect. 12, 18,19 et 24, ac in memoraia decerptos exhibebal. Nam periodumanno-
Vat. 541. rum 418 inilium sumpsisse ab auno Clirisli 475, post
d Cod. Raiisp., Leo papa. Cyclus decemnovennales, quos Tlienphilus
e Etiam muttisin m>s. Laurentiano Florentino et quinque in Laterculii ediderat, absoluios anno ejusdem La-
Fesulano. Jam multit in Vat. 1340, in quo etiam terculi 96, opiime demonstravit Joannes Vander
paulo post, geratur pro generatur.
1 Prima Haagen in dissertatione de Theopbili Cyclo paschali
editio Quesn. cum anterioribus editis, 418 annoruu, § 8.'
eurrat. Etnendaiumluit in editione secunda, ut iu po- k Panicula Num deest in editis anle Quesnellum,
tioribus nostris codd. sicui etiam iu nosiris codicibus, excepto Ratispo-
s Ms. Ratisp., antistiti. Alluditur Nicacnis Patri- nensi, qui eam exhibet. Vide not. 2 Quesn.
bus, de qtiibus Cyrillus cum Lenne cousenliens, in i Anno 3S0.
Prologo Paschali tradiderat an. 437 : Sanctorum to- m lia cum Quesn.idem cod. Raiisp. Alii ediii cum
tius orbis sgnodiconsensionedecretum est, ut quoniam D caeteris nostris mss., tuccedenletsibi tacrm obtervan-
apud Alexandriamtalit estet reperta Ecctetia, qumin lim» ordinet.
hujut tcientia clureret, quoia kalendarum, vel iditum, Tria Paschata sibi succedentia in Laterculo
quota luna Pateha debeat celebrari, per singulot an- Tbeophiliano notua indicantur, niiniruin Pascha an.
nos Romanm Eccletim litterit inlimaret, unde apo- 453, quod in compkxione, seu Lalerculo Tlieophili
stotica aucloritate univertalit Eccletia per lotum or- ad annuin 74 assigoabatur pridieid. Aprilit; itein
bem definitum Patchas diem tine ulta disceptatione Pasclia anni 454, i|iit)tlad an. 75 La erculi atfigeba-
cognosceret. tur pridie nonat Aprilit, et in his nnlliiin erat cum
) h Leclionem vetustissimi Ratisponensis ms. prae- Latinis dissidium; ac laudem Pasclia an. 455, quod
ferendam duximus, quaepotior et clarior est, et cum ad an. 76 Latercuii vm kal Maii signabaiur; et in
Cyrilli testimonio, antecedenti annotaiione descripto, boc c
Pascbate Latini ab Alexandriuis dissidebant.
ex quo forte Leo sententiam sumpsit, maximecnn- Sic emeitdavirousex mss. Ratisp. et Val. collerl.
gruit. In ediiis antiquiorihus Leoninis corrupte lege- 24. Ediii ptTperam, in qua. Moxtancium patchale in
balur : Per quam quamvisthigulit dies prmdictceto- eodem Katisp.
lemnitatiseveniret,Sedi apottolicmindicaretur, ut hu- r Editi et plerique codd., habenda. Meliorvisa est
tcripti ad longinqitioresEcclesiasjudicium genera- leciio ms. Ratisp.
}'ut
iter percurrerei. Idem legilur in vulgnli»Cnucil. cum 4 Voxregulariter indnat dies paschales annortim
Merlinoex codd. collect. 12, hac sola exceptione, 453 et 454 in Theophili Laiercuionoialos n«n dis-
qui annis pro quamvit. Hanc posiremam lectionem rrepasse a regnl:», seu Cyclo Lalinoriini annorum
Uuwnellus suscipien», duas eweudatione» addidit, 84, quo Rouiaua Ecclesiatum utebatur. St Latinoruin
1057 EPISTOLA CXX1I. »058
tionis ordo deciarat; sed in anno qui erit septuage- A J supputatione Theophili, septnagesimns sextns anims
simus sexlus, » is Paschaedies invenitur ascriptns, diem Paschaeconlra morem ecclesiaslicumstatuisse
miem a passione Dnraini ntillius exempli, nullius monstratur, et nnn leviier delinquitur si in principio
toiistitulionis admittit auclorilas. Nam diem octavum sacramenti veritas et unitas ab universali Ecclesia
ktlendariim Maiarumab eo cognoseimus prafinitum, non tenetur, obsecroclementiamvestram utstudium
*>qui niuiie limitem antiqua: constitutionit.excedit; veslrum prastare dignemini: quatenus -Egyptii, vel
cum alii quinium decimum kaleudartim Maiarum si qui sunl alii qni certam hujus suppulationis viden-
buic festivitati deputaverint 1231 diem. Siquidem tur habere notitiam, scrupulum * hujus sollicilndinis
' ab undecimo kalendarum Aprilium, tisque in un- absolvant, ut in eum diem generalis observantia di-
deciiiiinn kalendarum Maiarum, legilimum spaiinm rigatur, qui nec paternarum conslitulionum normara
sit prxfixum, inira quod omuium varielatura neces- relinquat , nec ultra pnrfhos terminos evagetur.
sitas concludatur : ut Pascha Dominicumnec prius Quidquid autem pietas vesira de liac consuhatione
possimus habere nec tardius. Quod euim in decimum cognoverii, ad meainjuhe.it mox notitiam pervenire:
et in nonnmkalendarum Maiarumvidelur d nonmtm- ut in divinis mysteriis nulla rlissonanliseculpa na-
quam pervenisse festivitas, quadam raiione defendi- scatur. Daia ' decimo seplimo kalendas Julii, Opi-
tur. Quia etsi dies Kesurrectionis ultra terminiim R ] lione viro clarissiitmconstile.
vldeiur exisse, dies laiiien I assionislimiiem posilum 1232 EPISTOLAs CXXII.
h ADjULIANUM EPISCOPUM.
non invenielur egressus. Ad octavum autem kalen- — liogni eum ul de comrovertiaPaschatis
observantiam STNOPSIS.
darum Maiarum paschalem perducere, anni teqitenliidiliqenliusinquirat, rescribatque.
nimis insoleiiset aperta transgressio est. LEOJULIANO episcopo.
CAP.III. — Quia ergn in illa , ut dixi, centenaria ' De pascliali observantia sanctaememoriaeTheo-
Cyclus aeqtieac Laterciitum Theophili anno 454 si- eosdem Lalinos uliimus erat xi kal. Maii,seu Aprilis
gnahanl diem Paschafs pridie nonasAprilis, -e<|uitur 21, unde trihns diehus excedebat; ac prninde alii, id
evideuter hoc »nnoRomanosusos fuisse Cyclo nnno- est iidem Latini, ex suo Cyclo annornm 84 Pascha
rum 84. quo lun.e salius deiinio qu-rto Cycli anno deputaveranl xvkal. Maii, seu Aprilis 17. In liocau-
admittcbatur; iu Cyclo enini annoruiii 84, qui reci- tem ocio dierum iliscrimineLaiiuoruin et Alexandri-
piebat saltutn lun;e anno (Jyi-.lidund cimo, Pascha normn < qusstio vertebaiur.
nntaliaiiir v kal. Aprilis. Hi-c auiein regulariter su- Dies xi kal. Aprilis seu Martii22 erat apud Ro-
scepiam firissi-paiet enendaiioiiem CycliLatiuoriim, raanoslimes cilimus iJominicarumpascbalium; sicut
qua sallus liioaeah anno 12 ad ainnini 14 prorogatus die< xi knl. Maii, seu Aprilis 21, eral ullimus limes.
fuit. Hic porro ohservatione dignus est nliu- lextus Post p:mca pro prmfixitmQuesnellus in margine :
epist. 88 . ad Pascha-iiinm, cap. 4, ubi cnin esset Alias, d prmfinitum.Confer ejusdein Quesnelli not. 3.
senno de Pascliateauni 455, quod Romani afligebaut '-, . Respicii lioc locoS. Le> Pascha anni 444, quod
^
diei xv kil. Mii. S. ponlifexscrihit : Jn nosiris au- Pascha-ini ei Cyrilli ralionibiis addtictus celebrave-
tem paschalibusCyclis,quod bene nosse diqnaris, xv rai ix Ic.il.Maii; nec non Pascba anni 417, quod ex
kal. Maii ejnsdemanni Pascha celebrandumesse sit ejiisdttm Paschasini epistola nobis 3 celebrandum
scriplum. Ciiinnnn iiniim,sed plures Laiioorum Cy- noverat ctim Alexandrmisx kal. Mniiultra ultimum
clos indicet, et in oniuibus Pascha eo die noiari af- Rouianoruin limiieui. qiiem in xi kal. Maii serius
firmet, proctildnbiii duos saliem Cyclos designat, productiimaliirmaverat. Hancautem objeciionem S
qnorum alter s;>ltumlunaeadmittebai singnlis annis pomifex ca ratioue diluit pro Paschaie anni 455
dnodecim, aller sioûlis qiiiiliiordecim annis; ac quiii eisi dies x et ix kal. Maii extra hunc limitem
proinde vcl ex hoe lesiimonio postreniu» isie Cyclus tiiiimiiiiisupradirtis annis exierit, dies lamen passio-
jam rereptus agni>-ciliii; ahas uniiis tantum (.'.ycli nis eiimdem liiniiemnon excesserit; quaeratio Leo-
saltuto lunaeivsiriienlisdnodecimo t|noque nnno S. ni olim peisuasit m in die Paschatis aimi 444 Pa
Leo inetninissei Urosqneauiem Cyclos|in>Pasthate i-cliasinoconseniirei.Confer annoi. 18(Col. 6U8.M.1)
anni 4 5 itlc>rciinnlic.ivii S. pontifex, quia licet hi in epi-t. 3. At cum dies vni kal. Maii hanc rationem
dissidereot m -laiiieinlo Paschate aoni 454, in Pa- et conciliaiionem nou reciperet, eo quod hoc casu
chate laiuen auni 455 omne.scoiiv.-nieliain.Vulgali non tamuin Kesurrectionis, veruin eiiain Pa-sionis
cum itliquot inss. Iialie am, cenienarimannorum ra- dies eum liniiiein praeteiiret, liinc Alexandrinis sa
tionisordo. EmeiidationeuiQuesneili coufirmatcod. non posse asseuliri prolitelor.
Ratisp. 0 Cod. Raiisp., ejus solliciludinis.Paulo pnst edili
" Ex eodetnR iti»p. supplevimusvocemis. Quidami ame Quesn , ut eum diem generatisobservantiadiri-
editi CIIIIIiino codice, invenietur. Indicatur Paschae iD] gat. LeeiioiiemQue<n.approbal iinsler Ratisp., qui
dies vin kal. Maii, seu 24 Aprilis, qui in Ttieophilii inox , nec ultra prmfixuslerminusevageiw. .
Laierculo anno lantuiii 455 imtabatiir, cum lioc La- fIia veiusiuseiemendaiissimus cod.Ralisp., utin -i-
lerculnm incipen-tab aimo 380- Quod vero Le<isub- duabu-sequentibus epistoliseadem occasione tr.ins- %
dit, nuifiHiexempli,itutliusconslitulionisadmittit au- missis. Etliii cum aliis niss., decimosextokal. Julii •
ctoritat, tle Roiuanis iuielligeiidum est, nun autemi s Alias 9S. Qute auiem autea 122 erai, nunc 148. ;
de Alexatidrinis,qui cum semper decemnovennalii Scriria 15 Jiinii nn. 453. ,.•
Cyelo nsi sinl, anno pariter 371 eodem dic Paschai h Exsiat in iisilem colleeliouihiiset cotlicibus in :-.
celcliraverant.Id autcm (orl<:ignoravii 6. Leo, quudI riuiuus praBceilens.Iu vuljjatis inscribebatur, ad Eu- '
solum Tlieophili Laterculuni a posteriori anno 380) dochiamAugustam, et deinceps EudochimAugustm. ~
incipienscognoscerei. Errorem s.tlis indicat formilla fralernilalem tuam,
b Etliti anie Quesn. cum pl.'ris<|uemss. perperami pro qua in cdilis contia iiiainiscripiorum fidem sup-
legebanl, qui anni limitem antiqwtut constitulum ex- positum fuit serenitatemluam. Eiiiendaiioiiema Ques-
cedit. Lecti<>ni a Quesnello restitutae suirragaiur ms. nello induetam ex Griin.iniconoster Ralisp. appro-
Ratisp. Diemautein vm kal. Maii , seu Aprilis 24 , bat. Vide ejusdem not. 1.
cui Paschaanni 455 ab Alexandrinis deputabatur, li- 1 Haecverba, De paschali obtervantia, quae tiluli
mitem uliimum antiquitusconttitutum (scilicet a La- loco Quesnellus posuit, ex fide Ratisponensiscodicis
liuis) iiimicexcedere Leo affirmavit, quia limes apudI epistolam inchoant.
»059 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJC 1060
pbiliis ad Augustum Theodosium seniorem scribens, A j aliqua, aut transgressione peccetur. Quidquid antem
'
per centum annos, a primo pfseflictiprincipis consu- de-hac re fdfngeritpr sbllicitudb^reêrtr^reitoâil
Jatu, digessit ordinem festi, cujus instructionis se- fldtiliam meah1'glortdSlsSirhu'si itfipeifaforjubeafpeP
pluagesjmUsquartus niinc anriusevolvitur; quo, Opi- veriire: qliia"e*t H iîus' et UdbmnluiiisiirtitiSm(SeF-
lioneconsule, pridie idus Aprilis eelebrata est sacrai tinet 'ut Dei!cuitSs fltilib•errore!1aYdJi%ri''»>'flati Wi
'*'
solemnifas; unde sequenti aiino, pridie nonas Apri-- kalendas Jiilii, dfiilibiaevifo clarisslmb'consulfr;: **
lis, eadgm festivitas ralionabiiiter a consequetur.
Sed annus qui erit septiiagesimus sexios memorati
episcopi aonoialionem habere cognoscitur, quae ai "AHinc!A"-«^-
totius antiquilatis exemplo et ab omni Patrum au- fi8iWJ^feS«te8fl*-
— I. Rogal ut curam suam red&cendisad
ctoritate discordal. Siqnidem in octavumkalendarum, SXNOPSIS.
fidem et quietemntonachis âlmstinis impendoi!.—
jâiarum Dominicum Pascha traristulerit, praefinitos s 'Challeddnehsi syriodo"larii "Euiyclieii
• VE'~Rec'epld'
> antiquitus limites nimis evidenter excedens, curni quam^Nt^tori^^kecrMurîi-ckthoiiii tHdiriW'-
in die quinto decimo kalendanim Maiarurapaschalem, liunt. Quid:autem 'profeceritiexhortatw Exdocite,
sqlemniiatera, sicut constituerunt d alii, potuerit an- \ptius li.lierif[nstrui cup~i.
noiare. Unde quia non mediocris niibi sbllicitudo R LEOepiscgptisEUDOCIÂuguste.
generatur, ne apud .eEgyplioshaec persuasio • robo- CAP.I. — Quanta mihi catbolicaecura sit fidei, et
retur, ad Cbristtatiissirnumet clenafntissiinum prin- qua Sollicitudine, 'iif quariturii' Dominus"'adjuvat\
cipem scripla direxi.quibus causaih scrupuli diligeu-- » debbafnprftcaveVehe ufnquam ab iniperitis atiitiin-
%$iMrfîwl 1' ^f supplicitef postujayi ut ope-- piis teritatis fivahgelfo resisMiir, pie&teni\estram
ram suam, qiiemadmodura consuevit, religionis cul-- scire non dubito.Et ideo Curii salrilatioliis officio,
tuj djgnapter impendat : utc eos qui hujus suppiita- quo^semper mihi est vestra ° hohoranda clementia,
tionis perfectam videntur habere notitiam,. in- unum iun*t»i obsecrp pôminumrA me ije tua |ncoluinitate lactifi-
ii>tei*k nar. Jiwitl' '-ifjj
et U.1JK!».:B!i.ini.w-i: : ne fortei
lubeat
•Ji "ylV.i cbnvemre
--iU\ii\-Hi :<-<,-> diligenter
*:*>Mj,- ..: jnquirere
t,,^ -..,,,T , *.- cef, et causarh fldei, iri qua quorumdara inlra pro-
Jiaecdeljnitio teneatur, etliic excessus, qui prioribuss viriciam Palalsfiriiittmoftafcho^tim fuerahlcorda tur-
il:»'.*j)«ii ij*<.t|iJr>»J) e-i'-.:-: ,n-.i i.' •. ... rt
8, iidsfri» teontfiveiYtiie biilv<: :
videtur r*epugriaVe fempOripus t bata, magis niagjsque per yos faciat adjuvan ut
Vet ri^ligîiM^pi/iW^f fia) fii nostris ,diep,us s quantum pietatistuae studio fleri potest, haereticae
quod, numquarn ant,e praesumplum est. Quia vero» pervet*sitatiOmhls'flducra subtrahatur. Ouos enim
oporlet e fraiernitatera tuam tiuraeistius mecum essee riecraiio riec aucioritas P Scriptu-
MI;K.-)l ,iacramebtofuiri,
»v i.li*i)i. •> ;..- ._ r
pSfticipem,' et neWlaYaieâccidatVsecavere, cre-; rarum, nec ipsa sacratorum locorum testimomacom-
tî.s«:«» ,' • - U-t-.*-f'i , -~>i r'"i
r.H'VWprincipi j. . .'
brius f reljgiosissimo et fideiissimo dignaree C movebant, quid eisnisi abruptum pericuium timere-
-
suggerere, utindissinfulanfer < /Egyplios jubeat ad- Cnirf-praBir^.JÊ^tesitV/"^^ -iW i'.:n-.« 1...1 I.H«j? J -ilil— *.
«»l •,'
fa*enle
i" Deo'i pro-
">. •,,'",'.
mSiMrth'e'insiiriim* lestWitatis
" '' ijfr/, auf
"' djssensione
' '• * e dest, ' et
•"-generj ipsi
• 1235 prosit
•' hurnano in yerbi
W»tX»»| S '-* '- 11
i - H'SI ' l.*i > ' '• • .'* . ; , A ,..5. , -..
1' Tres codd. cum vulg. ante Quesn., consequitur. hujus flliaeconvenit. Ratisp. bic habet Eudochiam,at
Seil cum tfSsescr1pfa*sini arinb 4$37 et hoc Joco sitt iii«pist. 117 EMdoditzm prsefert, ut in aliis codd. et
Sermo 'de Pascliate - anni' 4'54, correctio
T •:" potioribuss edWs concil. boc nomen scribimr. Confer anrtot.t?
nfsOufdttJrr: jn episti 117 (Col. J1037)n. ij.ex qua harum littera-
6^QujaaWcodjces, anliqu'talis. rum causam Seil impulsum discimus.
*' Emti'#um pftiribus iriss.,"auiien(er.Potjor et sen- n Vulg. cummssj collect. 12 et 24atque Sichardo,
terflife aiiTs'epistolis expressae conformiqr vjsa estt debeat prmcaveri.Emendationem Quesn. ex Grimani-
reMto*mi.'Ratisp. yjdiarinqt."'!^ "{CiL'^057,nih) \ni co iioster Ratisp. confirmat. Mox-et impiis in codd.
ef>istbta,hipr«cedeiit'em. collecl. 12 et anliquis editis; apud Sicbardum, et
V^lire^tLalirif.Xjorifw eamd,emannqtatj.onem. tnimicisverilatis.-
* aritiquiores^cuni p lerisque inferioris notae s ° lidem vulg. cum iisdem codd. atque Sichnrdo
Vulj&li
msS.îiroiiflrûr.Codd.^Grim. et.Jâl}s'p."in corre- corrupte, oranda ctemeniia, obsecroDominum, u( me
|rrone cdriveriitirit. luam incolumttatemvin causa fidei.. imagis magisqtte
*' p*AIex'a1ttdrift'os' praesertim intelligjt ex cap. \l et3i facial adjuvare, ul tantttmquodpietatntumêlc.lin- '
epislojaeanlecedentis, ut indicarit etiam sequentia. tisp. et Grim. in emendatione semper consentiuac
,;T'srtj(ir'e^liones^tnteQuesn. lilc pMferant, sereni- P Ita melius Ratisp. quam in vulgatis et aliis etiam
taiemtudm, dtxrrius aririot.1 '(CoL'10§8, n; h). Quesnelli codicibus, Sitriptorum.iMox,eommoncbant > v«
,UA ' RSftisp*. drjfet; relimbs\mmo et. in Ratisp. et mss. collect. 12.»•"•."•
Sic ex Rai^p. Auas, jubeat Mgyplios admonere. . r\ i Editi, el prodett i, et ptosit generi humano. Rati-
i Editi'an\tqul'cuin aliquot cb^4A{êntiu'i inve~ - sponensis codicis'jfectkj-melior» CHIJILeo ad ii.tiic
slihai-esollieitudpûfr(Al? veslra) ppluent. Quesnelli i AtUgustamalitw ijtteras scripserit, quibus eam ab lui
lltfftonem fiilGrimariicO *-"" inveritaracwifirmatJioster r lychianorum patroiiniorevocarey et ad1favendBBhca-
'"' "-"'.
c%rj:Ratrspr tbolicispermoverestuduit.ulvidimusannotiTirtepist.
k Ita cod. Ratisp. Caetericodd. dala xvi i 117 (<Qt)i.l038v«j^.Thasliueras effiectumobtin*iê
1;*' ' '' " '. .> et editi,
kai.jm^ , praesumit1,ut sic facillus ex preesuntptade ea fidueja
-" 1 Afias96. Quaj autem anlea ' 123erat,: nuncl5l!. eamdem impeJIere^ Dicieiiam .potest verbum pri>«Ses»
ScfiMifWah. 4S3. indicare alia ejtisdejmAtigustoepiaopera, quibus:alS«
^«TExstat iri inss'. 1 coflect.Leonis |2, \», 19 et 24, ac jnl- quot in Paiaestina ecclesias, bospitalia et monasle-
exelnpiiiîchitrfli. Vulgati jnscribunt, AdLi^- ria sediiicavitylargijterque ditavti,1ulniarranl Evagrius
\^mEW6ctiiam;' QuesrieyuSj M Lietniam EAido- lib. i cap. codcx 2! et 22J6t «victor.Vit»8.Euthymii. ldem
aSriiiiVnolaiis regi EuaoMam4rims. Grim. Perperam. practerea Rnllsponiinsis seqnentium emenda-
Liciniae Eudoxi» nomen npnuxbHTbeodosiiûnio- tjonem a Quesnelto .hiductaiiKapifl*bat,- cui» in an-
el in aliarai» êolbsctiottunwuss.
*« *»?- - hic
ifiifâd^qtiani •<" Le¥Wiuit,
r" '-'' Jieq ValenUnianrusî i tedoribtis m\t rmept
.".,•:.-;;..?:,^~,, t ... •„,,,'.' r'<' '")'.'.''''t»l ' '• I V"lU'.---fi-.TU'T-.r
: >•
1061 EPISTOLACX.X1V. <06S
Dei incarnationesuscepto, quod domiciliumhabila- A A. noslramin eo naturam non confitetur.— IV. lltos
tioriis vestraeîbT&seVoiiiistis, ubi vobis DoinTnum totum Christi sa>rfguirik'miiiddfi', tn:quotuni corpore
nostrum Jesbriidliristiim siciit veriim Deum",ita et obtatut,passuset nwrlitustriurilphavit.'**-"}. lllrius-
1 que ejus— naturmproprietatesex operumqualitate de-
veruni horiiiiiefn,iri uriiiale person.W, • et mirabiiium clarnri. VI.' Ulramqueinconfusein una persona
,',* i nni ilh A>! .1! 1'* ', ^ 1!Vîfi >> i!.l> J:l< ) cbnvenire.— VII. Nitlit FiH6'Deidcdessii\He de'novo
mdicia, et gassiohumdocuthenta loquuntur. nisi in forma servi.^-SlWGum'Usdemmonachisde
CAP.'\Y.— Si ergo praedicii''noriiencatnolicumye- scandalisipsorumfitrore orlis expostulat.— IX. Vt
nerantur et"diiifeunll!'et"'' ' intef' bomini' cbrporisvo- resipiscant et fidemcommunemampleclantur,exhor-
,'|-'.'J.'li>L.'l"> IJj_l" • <" '"IISII :' ''"> .*"'" ' -'<' tatur.
luntmembra numerari, pravos errores, quos temere
admiser^hT,deiehenlur',' et agarif ptxrritehtiam im- LEOepiscopus ' universis h Monachisper Palaestinam
• •• ' -:i> cbnstitdtis.' • ••'" '' "!-
riiarurn
' . . -t,'Blaspiieiniarum lacSorurii.
; , ..'!'.11,1.i , ..cruentoriiirique'
I-'!I'II'! II-. I'li .V'V-'' CAP. I. — Sollicitudinimeae, quam universaliEc-
Succunibantpro salute ammarumstiarum synodalt*.
clesiae filifsdebeo,' rnultoruriirela-
bus, quae"iii civilaieChaicedonensisunt confirmata, tione omnibusqueejiis
decretis. Et quiaarf inielligeiiaum sacramentumsa- patefaclum estdiledtionis vestrfe ariimis qiiiuf-
lutis uumanae,nisi lidesvera et humilitas quieta non darii offensionisillatum, durn aiit irhperiti; ut afj-
perveriit, credant quod legiint iri Evangeiio, quod paret, iiilefpreles'; aiifnialighi", quaidarii'vosvairtei
Confitenlurin symbolo, nec inipiis dogmatibus rai-1 inielligere.qiiam a nfe'sunl ' pfaedicata,fe"'
P1237
seeanfur. frides enim calhoiica sicut damnat Nesto- cefdrit, non valentei'ih Graectiriieloquium'apte et
curiiiri'rebussubiilibiis et
riuiii','qui in unobomino nosiro"jesu Christo duas propric Latihatrarislerfe,
ausiis esi'pr'ae3icarepersonas, ita damnat etiam Eu- difficilibusfexplicaridis,vixsibiêfJanilri^sua"'lifigiik
J<-JfilA.-:|* '.!.' . ' ', ;'.' .''! ,. «T .'
,11 cum ' ' "siifficiit. Quoil"ta'menâpuij "'nie
tychen Dioscoro, qm ab umgemto DeoVerbo
' dispttfator quisque
..b ,-, o MSUll 5' •" "iU .-''.<! ".!'' .• > > ' ')• eri 'i 'profecft,'ut, dum eaqua3''c'aWiolic^'flaes'resptiit
neganf in utero, virgims matris '' ventatera
'•> ,. carms•"••« irriprobatis,'intelligamus''
,. ..1*:•.:! 1.1I.:. -a?"i'.!, .<:>' veHs ainicitiores esse
humanaesusceptam. S i quid aulem' erga praedictorum V qs"
. ii;i,i'i>~ll.• :t . '•'* >H , .>. '» . ' ,->
quani falsis'; 'et'id mento refutafe,' quotfex aniiqtiae
conversionemexhortatio vestra profecent, quodglo-
i:;l"i"i-, .i!il' !"> ,'•.1 :-l''. •.:.. ; .',.' cle-
',"- iiistituiioriedocirinae etiam Tpse"detestor. Quamvis
nara vobis praestabit aeternam, peto hoc milu
«> < / . eriim epistola mea ad sanctce memoriae'Flaviariurri
>i «!'.' l: < . ',.- •!. '.".. « . ' c
mentiaevestrae litlens indicetis; ut et vos bom
operis fructum cepisse' et iilosgaudeam misericordia episcopum data,'satis sibi ad'maiiifesVationemsu'i
.,'„ ..:.:,-,,. :.,/.. iiti.i . .;i.,:... ,ii ...-
Domini n on periisse. Data d decimo sepiimo kalendas " fpsa sufficiat, neqiie in aliquo aut' purgaliorirs aut
; • >«.'•' >' l-l «i -' -- ....>•", • - ' expos^tionis iridigeat; ket'"aiia tairien iiim "eadem
i,ulii, Opilione viro clarissimoconsule. • •
. : ..-- . • .i: inea scripta cdricrifdaiit,in'qiiiius^simiiiter''pradlca-
1236 EPISTOLA° CXXIV. tioiiis meae sensus'iri'sipefto estV"Nece,ssWtitenl, emm
^!ADrIIONACHOS PAL^STINOS. <j WaBenscOnlfa haerelicds, qfii multo^Cnfisli popufos
Q
* SVNOPSIS. — I. Ex perversaepistolmS. Leonisad - coriturbaverant,'disserendi',ue't^clemfenttsîm^sprincY-
Flavianum interpretationeimpositumesse>Paimsti-
nis. — 11.Tam Eutychen, qui naturas confunditin plbiis, et sanCtocoricilio^nodali,''etC6ristantirib'po-
Cttrislo,'qukm tfestorium,qui persbnas gemiiiat, ess'e Hta'fia3 Ecclesiae, rjuiddeifaiiiafriatlonVYe^biJsecun-
tiitestmdr>\s: <- llli' •Ckristiiton etse•âttlbipem,cfui duni''evariêlicâmaposfolieamquedoctriiiam, aeWe-
IIIIVI !<< .'! .>.>••?',>: ' • ;;'-.« i-;'«e
legatur : In verbisDeivestramibi essevoluntatem,ubii Martii anni 453. §icuti vero hac de causa ad Eudo-
DomininostriJesu Chrihtivobissicut verumDeum,etc. ciam in Palxstina degentem,eortimquemonachorum
"•"Antiquasedtiiones-Crirti'mss."cbltect.'{1 et Vil,, {iaironaniantecederiteslltferas dedil, ita etiam 1 hanc
interDominicorpussevoluntmembranomindri.Ques- episWbm ad ipsos monacboseum: scripsisse proba-
nellus ex Grimanico: Intra Domini corpus volunt t bilissimuqi est. €um vero liortim mohachorumtu-
numerari. Leclio Ratisp. praeferendafuit.
"'membra
k Vulgati, negut. Ex CiihctisnOJtris codd.aique! multusjam
sopitosLeoacceperitantediem yJanuarii
anni sequentis ex epist. 126 et 127, haeprocul dubio
SichardoetBinio eniendavimus. ' ' ' "' lilter.i! ad Palxstinos in ahrturhsequentem dilTerri
c lta cum Grim. noster Ralisp. Alii codices cura1 non possunt. " -••'"' 1 •- <> *1»- --*
--<
vulg. ante Quesu., ul et in vobisboni operisfructum, , B In labula collect, 5 hic titulus legiturc. 81: Ad
etin illisgaudeammisericordiani'Ddmininohperiisse. Paiwstinossuper mobititatefidei ipsorumin Eulychia-
d Omnesediti, septhnokal. Oorrexhnusex optimo) riam hmresimdevolutoscorrectio.
codiceRatisp., sic tanimhsecepisiola eodem diequo) D <iib"Vulgali ante Quesn. cum mss. collect. 13 et 21,
•
duse prsecedentessignanlur, idque ex Leonis more,, perperam, episcopis;cum ex Coniexluad monaelios
cum omnes eadem occasione • simul transmissaevi- in Palaestinatumulttianteshsec epistola scripta fue-
deantar. rit. Hinc jure QuesnelluSBinium secutus mbnachis
:« e Alias97. Quaeautemeratl24, nunc ISS. Scripla» pro episcopissubstiluit.Cohfer fioiamSjtis1. 'Caifri-
sub idem lempusquo praecedens. rtim mss. collect. 5, 11 et 12 inscriptionccarent, et
1 In-VeuitutbiecepislolaiiimsS. collect. 5, 11,12,, sOltimlitulunt p'r;eferiint','Epistala%eoriis pdpm ad
13 et40uscfnead 24, et in exemplo Slchafdi.'Licett Palmstinos,vel ad Paimstinuiri.Cbdicesvero collect.
auiem haseepistola chronica nota careat, certe ta^» 2lbanc inscripiionemeihibent, Leoepistopus Pa-
mcii scripta hoc anno, et probabiliter uua cum an- Imslinis.
teccdentiin Paiaestinammissa fiiit. Leo enim mona- «>ii Vtilg. Leonis antiqui, cum ' -' yat. collect.
''' •'' ' 24
* et
chorumPalaestinorumtumnlius primum audivitanteB Sichardo, prmdicta. ' ':.
diem 25'Novembrisannii52, ex epist. 109; sed quo} ""'PVat. collcct.'ll, proficit. In margine Concil.,
animo moveretitur, ignorabatr unde pleniorem in- prbfuit. Dein in ettllorhfn marrjine'ifoiatum frilfex
•jtfuctionehi-peliitepiSt. 113; C. 5. Pauio pOSthafrtc e rrVss-.:colIbijt.:' 2'i
- ^'iiiCll-Srdt),'
•'•'' 'et1amîpse'E>iidtkes
•'<••' '"' >"-'•-'
tefiriiciionem accep^l, chni«Jnlianusadeuhi trans- detestamr. - >': :".'
misit Marcianiet Pulcheriaescripta ad eosdeilinlO- j1 <jt >pKriifii!amel siimptampro etiam, quam delevit
tlkctrOs.-Mr qtlibds ebruiirliusUsac lurbae deiscrihiin- Quesnellus, revocavimus'ex*'ViridebOn: 'collecl."8.
tur, ut patet ex epist. 115.116 et 117', datisltlTe4t1 Vat. cdliect. 11ac 24'ataaecxempftiîfchardii''
1063 S. LEONISMAGNIEPISTOLÊ. 106*
remus sapere ac sentire, patefeci, et in nullo a san- A CAP.III. — Quae impietatis mendacia quoniam
ctorum Patrum confessione discessi : quia una est, olim fides caiholica delesiatur, et talium sacrilegia
vera, singularis, "calholica fldes, qui nihil addi, concordibus per toium mundnm beatorum Palruni
nec minui potest; quam Nestorius prius, et nunc siint damnaia sentemiis, quicumque illi snni itaob-
Eutyches, diversa quidem assertione, sed simili im- crecati et a lumine veritalis alieni, nt Verbo Dei a
pietate impugnare conati sunt, et Ecclesite Dei duas tempore incarnationis humanam, id est noslrani,
haereses sibimet contrarias inferre lentarunt, ut negent inesse naturaoi, ostendant in quo sibi Chri-
uterque a discipulis veritatis merilodamnareiur: quia slianum nomen usurpent, eicum Evangelioveritatis
insanum nimis et sacrilegum fuit, quod varia filsitate qua ratione coocordent, ' si per beaiie Virginis par-
ambo senserunt. tum, aut caro sine Deitate, aut Deitas est oria sine
CAP.11.— b Anatbematizetur ergo Nesiorius, qui csrne. Sicut enim negari non poiesl, quod Verbum
beatam virginem Mariam hominis tantuinmodo cre- caro factumett, et habitavilin nobit (Joan. i, 14); ita
didit genitricem, ul aliam personam cnrnis, aliam nrgari non potest, quod Deut erat in Chritto, mun-
faceret Deitalis, c nec unum Christum in Verbo Dei dum reconcilianttibi (II Cor. I). Quaeaulem reconci-
et carne senliret, sed separatim atque sejnnctiin, liatio esse poiest, qn.i hum.ino generi propiiiaretur
alium filium Dei, alium hominis praedicaret : cum, B Deus, nisi 1239 6 omnium causam mediator Dei
manente illa incommutabilisVerbi esseutia, quaeei hominumqiiesuscip.ret?Qua vero ratione veritatem
cum Patre et Spiriiu saucto iniempor.ilisatque co- mediatoris impleret, nisi qui in forma Dei aequalis
aeternaest, ita intra virginea viscera Verbumcaro sit erat Patri, in forma servi particeps esset et nostri :
lactum, ut uno concepiu unoque partu eadein virgo, ut per uiium novum hoiuinem fieret renovatio vetu-
secundum unionem utriusque substanibe, et ancilla statis; et mortis vincrilumunius pr.cvariratione con-
Dominiesset et mater. 1238QU0l'elia,l,d Elizabet, tracttim, unius morte, qui solus morti nibil debuit,
sicut Lucas evangelista declarai, inlellexil et dixit: solveietur? h Effusio enim pro injustis sanguinis
Vnde hoc fhihi, «( veniat mater Domini mei ad me justi tam potens fuit ad privilegium, tam dives ad
(Luc. i, 43)? Emyches quoque eodcm percellaiur preiium, ut si universiias capiivnrum in redempto-
anathemate, qui pcr impios velernm hrcieticoruin rem suum crederet, nullum lyrannica vincula reti-
volutatus errores, teriium Apollinarisdogmade.egit: nerent: quoniam, sicut Apostolusait, ubi abundavh
ut negata humanaecarnis alque anima?veritate, to- peccatum, superabunaavit el gratia (Rom. v, 20). Et
tum Dominumnostrum Jesum Chrisium unius as<e- cum sub peccati praejudicio naii poteslaiemaccepe-
rat esse naturae, tamquam verbi Deitae ipsa se in rint ad jui-titiam reoa-cendi, vnlidius factum est
carnem animamqueconvenerit; et concipi et nasci, iC donum lihertalis.quam deliilumservituiis.
nutriri et crescere, cruciflgiac mori, sepeliri ac re- CAP.IV.— Quam itaque sibi in hnjus sacramenli
surgere, et ascendere in coelum,et in P.iti isdextera, praesidiospem felinqiitini qui in Salvatoris nostri
unde ad judicandos vivos et mortuos veniet, conse- corpore negant humanaesuhsianiiaeveritatem?Dicant
dere, * ejus tantura essentiaefuerii, quaeniliil horum quo sacrilicio reconciliali, dicant quo sanguine sint
in se sine carnis recipit veritate : quoniam natura redempii? Quis esi qui tradidit temetiptum pro nobis
Unigeniti, natura est Patris, nalura esl Spiritus san- oblationemet hostiamDeo in odoremsuavitatit (Ephet.
cti, simulqueimpassiiiilis,simul est incommutabilis, T, 2)? aut quod umquain sacrificium sacratius fuit,
sempilernaeTriniiatis indivisa unitas et consubstan- quam qund verus pnntifexalttri crucis per immola-
tialis aequalitas.Unde si ab Apollinaris perversilale tionem suae carnis imposuii? Quamvis enim multo-
haereticus isle desciscit, ne convincatur Deitatem rum sanctorum in conspectu Domini preiiosa mors
passibilem senlire aique morlalem; et tamen Vtrbi fuerit (P*. c»v, 15), nullius lamen insonlis occisio,
incarnati, id est, Verbi et carnis uuam audel pro- propiiiatio fuil niundi. Acceperuntjusti, non dede-
nuntiare naluram, non dubie in Manichaciet Marcio- runt coronas; et de fortitudine fldelium exempla
nis transit insaniara, et mediatoremDei et hominum, nata snnt paiientiae, non dona justiiiae. Singulares
hominem Jesum Chrisium simulatorie oninia credit D quippe in singulis mortes fuerunt, nec alterius
egisse, nec humanum in ipso corpus, sed phaniasii- quisquamdebiinni sno fine persolvit: cum inter filios
cam corporis speciemoculis apparuisse cernentium. hominum unus solus Dominusnoster Jesus Chrisius
* Editiones ante Quesn. cum Sichardo addunt 11,21 et 24, atque Sichardum.Idem Quesnellus,licet
perfecta, inviolabilis: desunl in mss. uiideciin Qnes- vocem divinm reiinuerit, monuit taoien in raargine
nelli, et in nosiris collect. 5,11, 21 et 24. Postea hanc <
votem in quaiuor suis mss. desiderari.
nihilminui in codd. collect. il, 21 ef2i. Vindehon. cnllect. 5 et Vat. Collect. 11, ti beatie
h Ab hoc c. 2 usque ad cap. 8 esidemI. guntur in Virginit pnrlut. Melius in dunbus Vat. collect. 21,
ep.< 165, al. 97, ad Leonem Augusiuin. ti beaimVirginit parlu, et similiter in ep. lt>5, c. 4.
Duo codd. Vat. collect. 21, ne unum. Mox ex s Ita ant.Tiores editioues cum nostris codd. Vin-
VerboDei in Vai. collect. II. Dein in iisdem codd. ilebon.cnllect. 5, Vat.collect. 24,atque Sichardome-
COllect.21, teparatum atque sejunctum. Postea inlius quam apud Quesneliumcum mss. collect. 21,
commutabitilegitur in ep. 165, cap. 2. hominum; nam et in epistola 165, c. 4, omniumpa-
dCodd. collect. 21, Elitabei Lucas evangelistade- riter legitur.
tlarat intellexisse,cumdicit. h Habentur haecin ep. 165, ut dictum est, et in-
Vulgati addunt divinm, et habent considere.Se- super in serm. 64, c. S.
cuti sumus codd. Vindebon. collect. 5, Vat. collect.
1065 EPISTOLA CXXIV. 1000
exsiiterit, in quo omnes crucifixi, omnes mortui, A Salvatoris affixa sit ligno, quaejacuerit in sepulcro.
iuiiiiessepulti, omnes sunt eliam suscilali. De quibus el revoluto monumenti lapide, quae lertio dic caro
a
ipse dicebat : Cum exultatut fuero a lerra, omnia surrexeiit; vel quale corpus Jesus discipnlorum
traham ad me (Joan. xn, 32). Fides eienim vera visui, clausis ad eos osiiis ingressus iniulcrit : cum
ocu-
juMilicaiisimpios, et creans justos.. ad liumanitatis ad abigendam cerncntium diffidenliam, iuspici
suae tracU participem, in illo acquirit salutein, in lis digitisque traclari paientes adhuc fixuras clavo-
'
quo solo bomo se invenil innocentem; liberum harum, et recens compuncti laleris vuliuis exigeret
bens per gratiam Dei de ejus potentia gloriari, quii (Joan. xx). At si iu tanta luceveritatis tenehras suas
contra hostem superbum in carnis noslrae humilitaiei haeretica obduratio non relinquit, ostcndant unde
congressus, his victuriam-suam tribuit, in quorumi sibi spem vitae polliceantur •eternx, ad quam nis
corpore triumphavit. per mediatorem Dei et hominura, hominem Jesum
CAP.V. — Quamvis ergo in uno Domino nostro1 Christum, non polest perveniri. Non enim e&taliud
Jesu Chrislo, vero Dei alque hominis Filio, Verhi ett' nomen daium hominibus sub cmlo, in quo oporteat
camis una persona sit, el utraque essentia communes 1241 salvosfieri (Act. iv, 12): nec est reilemptio
babeat actiones; iutelligendaetamen sunl ipsorumI captivitalis hunianM, nisi in sanguine ejus, qui dedit
operum qualitales, el sincerae fidei contemplatione ' B semelipsumredemplionempro omnibus(I Tim. n, 6).
1244) cernendum est, ad quaeprovehatur humiliias> s Qui, sicut praedicatbeatus apostolus, cum in forma
iiiliiiuitaiis, et ad quae inclinetur altiludo virlutis '•
: Dei esset, non rapinam arbitralus est isse se mqualem
quid sit quod caro sine Verbo non agit, et quid sit' Deo; sed semelipsumexinanivit, formam servi acci-
quod Verbumsine carne non efficil.Siue Verbi enimi piens, in similitudinemhominum factus, et habilu in-
potentia nec conciperet Virgo, necpareret (Luc. \,> ventusul homo.Humiliavilsemetipsum,factus obediens
31): el sine veritate carnis obvoluta pannis iufanliai utque ad mortem, mortem autem crucis. Propter quod
non jaceret (Luc. n, 7). Siue Yerbi potentia noni et Deusillum exaltavit, et donavitilli nomen quod est
adorarent magi puerum novo sidere declaralum» super omnenomen:ut in nomineJesu omnegenu(lecta-
(Malth. u, 11) : el sine veritatecarnis non jubereturr tur, cmleslium, lerreslrium et infernorum, et omnis
transferri in jEgyptumpuer, et ab Herodis persecu- linguaconfiiealurquia DominusJesus Christusin glo-
tione subduci: sine Verbi potentia non diceret vox~> ria est DeiPatris (Phitipp. n, 6-11).
Patris missa de ccelo: Hic est filius meus diltcius,» CAP.VII. — Quamvis ergo unus sit DominusJesus
in quo mihi~>complacui(Matth. m, 17) : el sine ve- Christus, et verae Deitatis veraeque humanitatis in
ritale carnis non protestaretur Joannes : EcceAgms* ipso una prorsus eademque persona sit, neque liujus
Dei, eccequi totlit peuala mundt (Joan. i, 29 ). Sinee C ( t linitionissoliditasulla possit divisioriesejungi, exal-
Verbi potentia non fieret redintegraiio debilium, elII tationem tamen, qua illum exaltavit Deus, et donavit
viviflcaliomortuorum : elsine veritate carnis, necc illi nomen quod super omne nomen excellit, ad eam
cibus jejuno, nec somnus esset necessarius faiigato. intelligiinus periinere formam, quae ditanda erat
Postremo, sine Verbi potentia non se DominusPatri1 tant.figlorificationisaugmento. In forma quippe Dei
profitereiur xqualera, el sine verilate carnis nonn aequaliserat Filius Pairi, et inler Genitorem atque
idem diceret Patrem c se esse majorem : cum catho-- Unigenitumnulla erat in essentia discretio, nulla in
lica fides ulrumque suscipial, ulruraque defendat,, majestate diversitas; nec per incarnationis inyste-
quae secundum proprietatem divinae humanaeque e rium aliquid decesserat Verbo, quod • ei Patris mu-
substantiaeunum Dei Filium, et bominem credit, etit nere redderelur. Forma autem servi, per quam ira-
Verbum. passihilis Deitassacramentum magnaepietatis imple-
CAP.VI. — dQuamvis ergo ab illo initio, quo in n vil, humana humiliias est, quae in gloriam divinae
Uterovirginis Verbumcaro factumest (Joan. i, 14),> potesiatis evecta est, in tantam unitatem ab ipso
nibil umquam inier divinam humanamque substan- conceplu Virginis Deitate et humanitate connexa, ut
tiam divisionisexstiteril, et per omnia incrementa nec sine homine divina, nec sine Deo agerentur hu-
corporea, unius personae fuerint totius temporis 1 mana. Propter quod sicut Dominus majesiatis dici-
actiones; ea ipsa lamen, quse inseparabiliier facia tur
crucifixus, ita qui ex sempilernilate aequalis est
sunl, nulla permixlioneconfundimus; sed quidcujus i
formaesit, ex operumqualitate sentimus. Necdivinaa Deo, dicitur exaltalus. Nec interest ex qua Christus
enim humanispraejudicant,nec humanadivinis, cum n substantia nominelur, cum inseparabiliter, manente
ita in idipsumuiraque conctirrant, ut in eis nec pro- >- unitate personse, idem sit et totus hominis filius
prietas absumatur, nec persona geminelur. * Dicant mt propler camem, et lolus Dei Filius propter unam
igitur isti phantasmalici Christiaui, quae substantia ia cum Patre Deitatem. Quidquid ergo in tcmpore ac
* Vindebon. collect. 5 et Vat. collect. 24, cum m f Unus Vat. collect. 21, exegerit: alius, ab ipsis
Sichanlo, delent a terra. discipulisexegerit. Mox acsi in Vindebon.collect. 5,
h Codd colleci. 21 addunt bene. ac Vat. collect. 2t, atque Sichardo.
« Pronotuen te deest in Vindebon. colljit. 5, in s Codd. collect. 21, elqui.
Vat. citll. 24, alque Sichardo. h Quesnellus in marg.: Alias, unionit.
A Habeniurhaecin serm. 63, c. 1. 1 Dei Patris in mss. collect. 21.
e Haecbabentur eodem serraone 63, c. 4. i lidem codices, DeoPatri.
PATBOL.LIV. , 34
1007 S. LEONIS MAGNI EPlSTOL.fi 1068
cepit Christus, seeundum baminem accepii, cui» quse A obliti symboli salutaril et cnnfessionis quatn pronun-
uon habuit conferuntur. Nam seciindum poteutiam tiantes 1243 coram multis testibus, saeramentura
Verbi, indifferenter omnia i|U« liabei Patereiiam Fi. baptismi suseeplstls, di.tbolioisvns lilugionibus sub-
liua habet, et qttsein furma servi a Paire 1242 ac_ dereiis? Quid apud voa actura; fuerant ungnlae,quid
cepit, (iadem io forma Patris etiam ipse donavii. saeva tnrmenta, Si ad expupnandam fidei vestraeinie-
> Esl idera ipse et dives et pauper (II Cor. vin, 9). gritalem tantura vana haereticorum eommerila va-
Dives, quia in principio erat Verbum, et Verbum erat fuerunt? Pro flrlevos agere crediiis, et fidei cnntra-
apud Deum, et Deus erat Verkum. Hoc erat in ptinci- itis. Ecrlesiae nomine armamini, et contra Eccltsiam
pio apud Deum. Oinnia per tpsum facta tunt, tt sina dimicHtis. Hoccine ;. prophetis, hoc ab evangelistis,
ipso factum ett nihil (Joan. i, 1-3). Pauper vero, quia hoc ab apostolis didicisti-? ut negantes veram Cliri-
Yerbumcaro factum etl, et habitavit in nofits(Ibid., Sti carnem, et Ipsam Verbi esseiiliam passioni morti-
14). Qurjeautem estejus exinanilio, qnaevepauperlas, que subdentes, alienam faciatis nostram a su<>r^pa-
nisi lormae servilis acceptio, per quam, Verbi maje- ratore naturam, toiutHque nuoti crux iniulit, i;und
State velata, dispensatio liumanaeredemptionis ira- lancea vulneratit, quod sepnlcri lapis s suscepit et
jweta est? Nam quia captivitatis nostrte resolvi ori* reddidit, solum fuisse opus divinae potentiae, non
gtnalia vincula non poterant «, nisi exisleret homo B etiam humiliiatis hariianae: Propter qiiam Apo-tolus
nostri geueris nostraeque naturie, quem veteris debiii dicil: Non enim erubescoEvangelium(Rom. i, 16):
praejudicianon tenerent, et qui immaculato sanguina quoniam noverat quale Christianis ab inimicis obji-
GUOchirographum leihale dilueret (Coloss. n, 14), ceretur opprobrium. Et ideo etiam Dominus prote-
sicut ab initiu erat divinitus praeordinatuiii4 ita est stabalur, dicens r Quime confestut fuerit coram ho-
in plenitudine praefinili temporis lactum, ut multis minibus, el ego confitebor illum coram Patre meo
modis significata promissio in diu exspectatum veni- (Matth. x, 32). Hi euim non ernnt digni confessione
rel effectum; nec posset esse amhiguura quod eon- Filii et Patris, quibus nunc caro Christi verecuudiam
tinuis e testificiilianibussempor fuerat nunlialum. facit; probabuntque se nullam de signo crucis sura-
CAP.VIII. -—Destructis itaque tot hsereaibus, quae psisse virtutem, qui quod praeferendura frontlbus
per sanctam devofionem praesidentmmPatrum a cor- acceperunt, promere labiis etubescunt.
pore sunl catholicas unitatis abscissae, quaequeideo CAP.IX. — Declinaie, filii, ab his diabolicis per-
extorres a Christo es$« meruerunt, quia Verbi incar* Suasionitiusdeclin.iie. Veritalem Dei nulta res violat,
nationem, quaesmgularis est recte credentium salus, sed Verilas nos nisi in nostri carne non salrat. Ve-
fecerunt sibi lapidem offensionis et petram seandail ritat qnippe, sicut proplieia ait, dt terra orta est(Ps.
() Petr. n, 8); miror dileciionem vesiram in discer- C LXXXIV, 12); et sic Verbum Maria Virgo concepit,
nendo veritatis lunaine laborare. Ei cuui multis ma- ul uniendaiii ipsi camem de sua substanlia minlstra-
nifestationibus declaratum sit quam recte el Nesto- ret, nec cum adjectione personae, nec cum evacua-
rium et Eutychen cuin Dioscoro lides Christiana da- tione naturaa : quoniain qui erat in forma Dei, Ua
mnaverit, nec Christianus possit vocari qui vel itlius accepit fnrmam servi, ut unns atque idem in fnrma
vel liorum impietali pr&bel assensum, doleo vos Utraque sit Christus : inclinaiiie se Deo usqne ad in-
evangelieae et apostolicae doctrins, ut audio, resul- fima hominis, et proficiente homine u«que ad summa
tare, exagitando seditionibus civitates, conturbando Deitatis, dicente Aposiolo : QuorumPatret, etexqui-
Ecclesias, nec soluin injurias, sed etiara cacdes pre- bus Chrisius secundum carnem, qui est super omnia
sbyteris alque episcopis inferendo : ul prae furore et Deusbenediclusin smcula. Amen(Rom. ix, 5).
saevilia, f propositi vestri et professionis sitis imme- 1244 ErPISTOLA tCXXV.
mores. Ubi esl regula mansuetudinis et quietis? ubi ' EPIsCOPDM.
ADJBLIANUM COEN-EM
longaniuiius patientiGe? ubi tranquilliias pacis? ubi Per comiieui R danum.
firmamenlum dileetionis et lolerantiae fortitudo? Quae De silentio Juliani aniice expostulat; de omnibusvutl
vos ab Evangelio Christi aut persuasio abduxit, aut insirui.
persecutio separavil? Vel quaetanta exstitit decipien- D LEOepiscopus -JULIANO eplscnpo.
tis asiutia, ut obliti prophetaium et apostolorum, i Saepissime dileclionem tuam ad hanc cufafflet
Exemplar Sichardi, quod nonhabuit conferlur. nachorum iutelligit. At lii Consiantinopnlitan), non
In epist. 165, c. 8, aliquot codices habenl conferren- vero Pal;e»tioi fuerunt. R.-spicu S. Leo Palaestinos
tur; alii tamen, conferuntur. moiiachiis, qui duce Tlieodosio toiam Pala3Stinam
k Vindebon. coliect. 8; Et idem ipte est et dives; bello et caedibus pefturbaiuiui ui pluribus narrant
eui lectioni aflinis est Sicbardus, qui solum oroitiit Marciauus in epistal» tihalced»iien<«ibusgestis sub-
esl. Conciuil epist 165. c. 8. jt-cia, et Evagruis lib. n c. S. Confer annot. 1
« Vulgaii aniiqui cum exemplo Sichardi addunt, (Cot. 10i 4, n. ') in «pist. 10».
el ab kostis imperio relaxari. Desunt lum in nostris B Duo Vai. collect.
' ' 21, tuscepit, creditis solum
tum in Quesneili codd., ri.ecnou in epist 163, c. 9. opus.
d lidem vulgati ct Siciiardus, non vero codices, fuisse h Aha- v8. Qna>aniem antea 12S eral, nunc 156.
addunt, et propltelacumaracults prmnuntiaium. Scripia
' 2o.luiiii an. 453.
• Unus Val. collect. 21 cum iisdem vulgatis, signi- Exst.tt in mss. coliect. 12,18,84, ae in exemplo
ficationibus. Sich i.tli,.
1 Haec liidiciint sermnnem esse ciin»inonacbis. < VtiluaiiauteQuesn., Frfijii-sniissiiiie.etinmargine,
Quesnellus «ot. 1 Carosum et Dorollieuiudmjti.-nw~ Sivpisbime,
1069 EPISTOLA CXXVH. 1070
diligenliam meis sum litteris cohortatus, at de his A misericordiaDei.qiiitnvirtiitibus providenliaevestrae,
•
quaecirca idem aguntur sollicitudinem meam inde- et ad utilitatem Romanaereipublicae, et ad catho-
sinenter instrueres. Et cum omnibus occasionibus licaeEcclesiaepacein. gloriosissimumprscsidiumcol-
scribere non quiescam, quibusdam lamen a scriptis locavit. Utideconlido utranique i hanc pielatis veslrae
meis, b id est, per filium nostrum subadjuvam Ro- saluberrimam curam ita divinitus adjuvandam, ut
danum, domesiicum fllii nostri, viri illustrissimi plena tranquillitas et Christianacreligioni et vestro
Asparacii datis, nullum responsum tuae fraternitatis k tribuatur imperio. Quodergo in provinciis Palsesti-
accepi; tamquam ratio temporis non habuerit, ut nis plebes Dei ad unitatem sunt fidei revocatse, et
quid post mea scripta sit gestum, potueris indicare. compressis errantium motibus ad evangelicamapo-
Et ideo per filiummeum c comilem Rodanum his lit- stolicamquedoclrinam omnium, ul indicare digna-
lcris te saiuto; d et ut nullam opportunitatem scri- mini, corda directa sunt, quodque fratri et coepi-
bendi negligas, quo aestussollicitudinis meaereleve- scopo meo Juvenali ad sacerdotiPsui sedem tandem
tur, admoneo. Cumenim in le quamdam mei Con- licuit, non jam resultante populo, sed desiderante,
stantinopolitani habeant portionem, dignum est et remeare, vestrae(ideiopus,vestraepietatis estfructus.
pro comrauni amicitia, et pro tolius Ecclesite dile- Pro cujus augmento per omnes Christi Ecclesias
ctione, incessabilite vigore prospicere ne quid possit B concors multiplicatur oratio ut si qua adhuc apud
de statu fideime latere. Qure ergo e per pracdictos, ./Egyptumcaligo mresidet, quae nondum recepit ra-
vel ad gloriosissimumprincipem, vel ad tuam dile- diosveritatis, totius mundi precibus remedia illumi-
ctionem scripsi, ut celerrime tradanlur effectui, op- nationis accipiat, ct exsecrabilis Dioscori ultra coh-
portunissuggestionibuselabora. Et quidquid fuerit, tagiis non gravetur; nec in illo Dominicre oves
Deo auxiliante, dispositum, scire me facito : ut per- 11imprudenti affectu personam diligant pastoralem,
ductis in effectum his quae rationabiliter ordinata quem experti sunt srjevissimum1246 fuisse raorum
sunt, pax fidei canonumque cuslodia el securior ubi- et fidei vastatorem. Et ideo in sancto et mirabili
que habeatur et fortior. Data septimo kalendas Julii, studio suo perseveret vestra clementia, ut si quid
Opilioneviro clarissimoconsule. usquam aut aegruminvenilur aut turhidum, et saai-
* tali reddatur et paci, quia dignum est ita vos praesi-
1245 EPISTOLA CXXVI.
S ADMARCIANUg dere rebus humanis, ut gaudeatis sacramentisservire
ACGDSTtJU.
SINOPSIS. — Gratias agit pro sedatisPalmstinmtumul- diviuis. Data quinto idus Januarii, Aelio et Studio
tibus, et restiluloin suamsedemJuvenali Jerototy- viris clarissimis consulibus.
milano;Dioseorumetiam ejutque sequaces/Egyplios EPISTOLA»CXXVII
perstringent. c|
LEOMARCIANO r ADJCLIANUU EPISCOPUM COENSEM.
Augusto.
SVNOPSIS. — I. JD«restilutt)Jerosolymilanoepiscopo,
Geminis clementiae veslrae laetificatus alloquiis, conversisPalmslinis monachis, et receplis Proterii
h
cum debita gratiarum actione rescribo, gaudens de litteris. — II. De Paschate anni 455 diligentiusin-
» Epist. 117 vel 118. h Sic Ratisp. Quesnellusex Grim., scribo. Geminaj
b Sichardi exemplum delet id est. Dein vox subad- Mareiaui litterae, quibus nunc Leo respondet, desi-
JNuantexms. Grimanicoa Quesnelloaddita est; quae, derantur.
ttt idem in postilia notavil, significat <satellitem ex j Conjunctionemet ex eodem Ralisp. supplevimus.
,t«rum ordinequi adjutoresadjuvant. Synesius epist. i Ita melius ex nostro codice, quam apud Quesnel-
. 144. Vide et Panciroli Commenlarium ad Notitiam lum ex Grimanico, nunc pielalis.
imperii c. 16. > k Verbum tribuatur, quod in Grimanico deerat,
c Vulgaticummss. collect.12et24 atque Sichardo suppeditavit noster cod. Ratisp. DefertumQnesnellus
desideranleomtleni.Quesoellusex cndice Gnm.mico persensit, unde in margine notavil: « Supple danda
adjecit. VidePancirolumde comiiis Officio. vel siniile. >
d Editi cumiisdem mss., et ut opportunitatemscri- sit,1 Ex quid
eodem Ratisp. addidimus sui. Hierosolymi-
bendinon negligas,in quo qumsiussolliciludinismem.-. lanani seilicet sedem, quam paulo post synodum
relevalur,admoneo.Quesnellus ex eodem ms. Griin. "' Clialcedonensem Jiivenalis ob PaLestinorum mo-
emendavit. n;ich<>ruinlurhas deserere
e Siepislolae antea scriptae hic indicantur, ut vi- turbiS al) imperatore sopitis,coaclus fuer.it, iisdem
ac Tliendo-iomonaclio-
detur, per prmdietum,idesl pcr subadjuvamRodapum rum duce, qtii in eam sederafuerat intrusus, per fu-
legendum esi, Nondumenim comes ftodanus cum gam subdiitto, repetere cidein episcopo iicuit.
lilteris abierat, et quae nunc per eumdem ad Julia- m Iia noster codex. Quesnellus,resedil.
num scribuntur, nibil peculiare continent quoileffe- * Quesnellus ex Grimanico,
imprudenlimdefeclu.
ctui tradendumesset. Pmbabilius itaqne iunuuntur Meliusnoster Raiisp. Innuitur affecius quo iEgyptii
episloloe113 ad Marciannm,et 117 ad Julianum, in Dios oinni, quantiimvisin Clialcedonensidepnsitum,
quibus gravia proposila fuerant quacad pacom lidei atqne in ex-ilium pulsum, prnseiiuebantur, adeo ut
canonumquecustodiam periinebanl; neque enirn inad novicoiscopi electionem difficileadducli fuerint,
telligi possunt epistolae121 ad Marciaiiuin,et 122ad et cooira Proterium tandem electuin non pattci ejus-
Julianum, cum niliil exhibeant qtiod ad (iuVmcano- dem Dioscoriamorc dissensioues excitaverint. Vide
nesque referatur. Aliaslilterae quae interciderint si- Liberatum c. 14, ei Evagrium lib. n, c. 5 et seqq.
gnificarenlur. 0 Aliis 100. Qiae autem antea 127
i f Alias99. Quaeautem antea 126 erat, nunc 157. . Scripia UJanuarii an. 454. erat, nuncl58.
Scripta 9 Januarii an. 454. pExstat in mss. collcct. 12, 18,19, 24, atque in
e HaiioQnesnellusedidit ex ms. Grimanicocollect. exemplo Sicbardi.
18. Contulimuscum Ratisponensi collcct. 19.
1071 S. LEONISJMAGNI EPISTOLJE. 1072
quiri eupit. — ni.De epistolasua ad Chalcedonenses A pro fidei ipsius sinceritate prsestare, ut honorem in
episcopotlectu CP. Aetii ditcustione, et variit epi- nullosnseperdal Ecclesiae,d scd sedis suseprivilegia,
stolis ultro citroquescriptis.
paternaeantiquitatisexemplo,juxta canonuinillibata
LEOurbis Romaeepiscopus JULIANO episcopo. •jura possideat.
CJVP. I.— Cliristianissimiprincipisfiderasaepeevi- CAP.II. — De praesenlisanni Pascha f nulla duhi-
denlissirais probavimusdocumentis, ac Deo nostro tatio esse nobis potuil, sed de futuro quaesivimus
gralias ago, qui talem dignalus est rebus humanis quodTheophilusAlexandrinseurbis episcnpn-,* ocia-
concedere prrt sua pietate rectorem, qui et fideicau- vo kalendarum Maiarum diei, quod numquam ita
sas et reipublicaea summa vigiiantiatueretur, haere- a tempore Dominicaeresurrectionis celebratum est,
licorum ausibus semper obsistens, et niliil eorum credidit ascribendum. Unde sollicitiuscongruit boc
insaniie adversum catholicam fidem licere permit- requiri, ul omnisoccasiotollaiurerroris. 1248 Nam
tens; cujus posl Deumbeneficiishoc debetur, quod in nostris annalibus h quintus decimus kalendarum
et Jerosolymitanus episcopus est receptus, et mo- Maiarumdies apertissime a Patribus nostris et con-
nachos.quos periidia haereticaefalsitatis invaserat, ad stitutus Iegitur et celebratus. Ac ne vel apud nos vel
sanitatem b augusta auctoritate revocavit.Moxitaque Orientalesnascatur ex hac parte diversitas, hoc
talia non solum apud
ut accepiepistolas tuas, continentes,
instantius nostro nomine cum Christianissimoprin-
eadem die, sed 1247 prope eadem hora responsum
tua dignetur diiectio : quamvis et ipse
reddere maturavi; ut certior de omnibusquaescripse- cipe agere
ras reddereris. Fratrem Proterium Alexandrinaeur- clementissimusprincepsse inquisilionesollicitissima
bis episcopum gratulor plenas satisfactionisde fide curam hanc j-Egypliisdelegasse,suis epistolis digna-
sua ad nos litleras direxisse, et«manifestius quid tus sit indicare.
teneat indicasse; cui me dignamgratiam necesseest CAP.III. — Epistolam sane ' meam ad Chalcedo-
• Editi ante Quesn. cum plerisque posterioris aevi Ecclesiam hnjusmodi annales exstitisse. N»m cum
codd., summm vigilantimstudio lueretur. Lectioni llormisda ob dubium diem Paschaiis anni 520 inter-
Quesnelliauae Raisponensis codex suffragaiur. rogassel Joannem episcopumConsiantinopnliianum
J>Editi ante Quesn. minus recte, augustaauctoritas. num Orienlales in eo cum Occidentalihtiscnnrorda-
' Ita ex Griman. Quesnellus,et similiier noster Ra- rent, is respondit lom V Concil. pag. 654 : Inslantis
tisponensis. Alias, manifesle. Manifeslius autem in- aulem Uomtnicmpassionisnumerum, qui vesiriscon-
quit, quia Pmlerius ad Alexandrinamsedem evectus tinelur litteris, ex repositisapud nos diei paschalisan-
litleras quidem de fide sua ad Leonem dederat, nalibus recle haberesignificamus.Idem S. Lco episi.
quibus is respondit, sicul etiam ad nrdinatores ejus 137, c. 1, loquens de Paschale anni 455, plures
et clerum, uii colligitur ex epist. 113, c. 3. At cum pjusmndiannales apud Romanoscomnieinorat scii-
lidei exposiiionemdesideraiit S. pnntifex, bens : Cum a pastione Domini in omnibut nottrit
itteras plcnam rjusmodi expositionemrontinenies se p^" annalibutdecimut quintut kalendarumMaiarum diet
fileniorem
jam yccepissehoc locosignificat,quibus sane respon- legaturatcriptut. Cum de Pa-chaie anni 4oo qusestio
sura dedit epist. 129. inter Alexandrinoset RomannSin eosita esset, quod
d Cod. Vat. collect. 12, et sedis. In Vat. 541, qui illi die vm kal. isti vero die xv kal. Maii Pascha ce-
addiliones exhibet ex collect. 24, tum sed, tum et lebrandiimconienderent, Leo in omnibusLatinnrum
omittuniur. annalibus reperiri quidem nadit Pascha ascriptum
• «In c<>d.Ratisp. deest jura. Aliquid aulem hic diei xv, non vero VIIIkal. Maii. Ajmofitimamem
desiderari sensus osteudit; quod ciim posteriorum nomine intelligit lum CyclosPaschalesannorum 84,
codicum exscriptores deprehendissent, post vocem in quibus Paschaxvkal.Maii assignammfnerai aiims
illibata inseruerunt jura, cum tainen voxitlibuiapro. ejusd.m Cycli primo, iindecimo, vigesimosecun-
prius referenda videatur, non ad jura, sed ad pri- do, eic, ei ita quidem celebratumfuerat annis 382,
vilegia, qu;r juxla canonumforte sanclionesvel regu- 393,404, etc, qui memoratisCycliannis-respondeni,
lat in Nicaenocnnstiluias, Alexaiidriiia; Eeclesiae lum iiliaecclesiasticaLatina inoiiiimeiiia, iu quibus
illibata servanda Leo cnnienditadversuseam praero- pasrhales item djes quovis anno celebraii nntari
gativam, qusecum Alexandrin.csedis ptaejiidicioin solel.ant: nullibiautem descripmsreperitbaiur dies
synodo ChalcedonensiConstanlinnpolitanoepiscopo viu kal. Maii. Annaliumscilicet nomen latius pro
tribiita fuerai. quibusvispublicis actis sumpium liquel ex
' Loquiiur de Paschate anni 454, quod lum in La- Romana BonifaciiII anni 531, in qua post synodo It-cium
terculo Theophili apud Alexandriuos, tiitn in Cyclo supplicem libellumSiephani Larissae episcnpi pon-
Romaiiorum notabaiur pridie nonas Aprilis. Vide tifex dixit: Qum lecia sunt eccletiusticisindanlur
annot. 14 (Col. 1056, n.i) in episi. 121. ]Dannalibut; et ex L. 65, de Appellai. Cod. The<>d.
s Sermo est de Paschate anni 455, de qno erat lib. ii, tit. 50: Appellalioliligantium... nectalur an-
inler Romanos et Alexundriims quaestio. Vulgali nalibus. Porro vox constitutusconvenirevideiur Cy-
Leonini ante Quesn. perperam habebantnono. Vide clisannorum84, iu quilmsjamdiu anie ascribi solehat
ejus not. 1, et confer. annot. 15 (Cot. 1057, n. ") in paschalis dies qtiovisCycli anno Cclebr.uula, ut vi-
epist. 121,sicut et alias in eam annotaiiones,quibus dere est in veteri Cyclo84 annorumapud Muratorium
sequenlia intelligeiilur.Ex ms. Ratisp. diei pro die tom. III Anecdot.Lalinorum; et hos qnidemCyclos
emendavimus. S. Leo commemorans epist. 88, ad Pascnasinum,
h Erai in edilis anlc Quesn. ac in inferioris notae c. 4, ait: In nostris nutempaschalibuscyctitxv kal.
codicibus,kalendarumMaiarumdie aptittimea Patri- Maiat ejut anni (455) Patcha CELEBRANDDM esse.tit
but, etc. Raynauduspro die emendavitdtes; Labbeus tcripium. Vox autem celebratut ecclesiastica gesta
vero in margineet Quesnellusiu lextu supplcverunt videtur respicere, quibus Pascba iia tane celebra-
qninlo dedmo, reiemo die. Veram lectionem suppe- tum uoiabatur, ut iu laudatis Cyclis praestiiutum
dilavil Ratisp. Quod porro ad nomen annaliumper- fueral.
tkiet, in quibus paschales dies signabantur anim- 1 Est epistola 114, et ex ea solum lectum fuit ca-
advertendum est etiam apud Constanlinopolitanam- pitulumprimum,qno decretis synodi in negotio fidej
4<nS EPISTOLA CXXVHI. 1074
nensem synodum datam praesentibus episcopis et A j servaiur, ut vobis omnium, qui ad Christum Domi-
elericis lcctam fuisseluis epistulisrelulisti; sed usque iium nostrum per caiholicamfidem 1250 revocau-
ad illud capitulum, quo ea quaede fideacta suut meus lur aul redemit, sanilas debeatur. Sicut itaque glo-
videtur finnasse consensus. Unde miratus sum quod riamur in 'obis, ila contristamur in eos quibus car-
reliqua quae secuia fuerunl non pariter in noiitiam nali aeiiiulatione praeoccupatis vos pro statu Eccle-
eorum quibus sunt lecta prolata sint; cum maxime siaruin et pace nmnium sacerdotum, spirilu tam
omnibus 12-49 innotescere debuisset, » improbum Christiano quam regio in tantum videmusesse solli-
a nobis ambitum notatum fuisse, ct novis usurpa- citos, ut inteiventioiium vestrarum pro his quos
tionibus obviatum: ul vetustas, quae esl canonibus deviare cognnscitis commodetis f adhnrtando me
constiluta, inviolata, ut semp«°rscripsimus, serva- vestris &episiolis, utcoepiscnpo meo Anatolio ani-
retur. Aetium b vero presbyterum, quem asseris mi mei gratiam fralerna chariiaie restituam, qnam
fuisse discussum, gralulamur, cognitione habita, in illi et amabiliter, ut meministis, impendi, et prae-
omnibus fuisse purgaium. c Epislolam qunque ad bere sempcr oplo; si lamen, ut horiatus anle sum,
Christianissimumpriucipem noveris me misisse, in ab ea quae illum h praegravavitambitionedescisceret,
'
qua illi gratias egi, quia curam mihi suam, tam pro et eos qtii ipsum obfuscabant in suo consorlio non
fidei causa quam pro securitate reipublicaedignatus B ] haberet. Sed ad epislolas meas pia affectione trans-
est indicare. Aliam quoque ad nos epistolam dedit, missas hactenus respondere niliil voluit, et cum de
interveniens pro Analolio episcopo, ut nostri illi persona Aetii, i vel Andreaet,qui illiTueratsubsiitutus,
animi gratia praebeatur, quoniam correciionem ejus ea secuta sint quse debeant improbari, uon otiosum
promillit, et in omnibus se salisfacturum esse quse est quod de his quae maxime fueranl curanda reli-
ad fidei observantiam pertinenl pollicetur. Data cetur. Praceptioni iiaque pielatis vestrae parere
quinto idus Januarii, Aetioet Studio viris clarissimis volueram, etlitieras dare ad episcopumsupradiclum,
consulibus. si priores, quas ad illum direxi, vel cffectu rcrum,
EPISTOLA d CXXVIII. vel scripiis ipsius proficere aliquid probavissem. At
• AD HARCIANDK cum nihil tle ambitionis poenitudine voluerit profi-
AUGUSTUM.
leri, nihilque ad haec respondere quae a me sunt
STNOPSIS. — Laudata principisfide ac religione testa- scripta curaverit, colloquia quidem mea ab illo sus-
tur se libenter Anatoliumin gratiam suam receptu- pendi, sed animum, quo illum corrigi et meliorem
rum, modosatitfaciatcanonibus, et sacerdotumjura esse
non convellal. desidero, non mutavi. Proinde, si placet vestrae
.JEOMABCIANO clementiae, immo, quia id vobis placere cognosco,
Augusto. C satisfaciat canonibus, et omnium gratiam sacerdo-
Si quantum vestra clementia pro evangelicaefidei tum paciiica humilitate servaturum se esse rescribat,
iutegritate sollicita est, tantum Constaritinnpolilanae ambilumque culpabilemse ahjecisse significet; ego
urbis episcopusin cuslodiendis ecclesia^ticis regulis me illum in eam graiiam spondeo recepturuin, ut in
vellet esse devotus, omuia compressis dissensionum omoilius qosesunt Dominoplacitura consonium ejus
scandalis ad stalum proprium jam rediissent, nec amplectar: quoniam illa pax vera, illa charitas erit
quidquamsibi, vobisin imperioconslitutis, qui omnia firma, in qua siniul studebimus et catholicara lidem
justa defenditis, et erroribus obviatis, eorum adhuc et Nicaeriorumcanonum decrela servare. Data septi-
pravitas vindicaret, qui curationem sibi non patiun-> mo idus Martii, Aelio et Studioviris clarissimiscon-
lur adhiberi. Sed vestrae mansuetudini haecpaima sulibus.
pontificiusassensus accedebat; non vero capiiulum Scripta 9 Mariii an. 454.
alternm. quo adversus Con-tantinopolilani episcopi e In solo codice Grimanico collecl. 18 haclenus
in Chalcedonensiconsiiiuiam S. Leo, invent i et a Quesnelloediia fuil.
SRerogativam
icaenoTum observauiiam inculians, resiitii. Iiregra ' Que^nellusin raargine: Suipple,favorem,vel quid
tamen Gra»ce redtliia fuii, el sliquamlo vulgata ; siniile.
unde illius interpretationem ex Vat. codice Gruico 8 llas Marcianilitteras Leo jam anceperal v idus
edidimus. j Jainiarii, ui paiet ex epislola praccedentic.ip. 3.
D
»Ita Kalisp. cum Grimanico concinens Quesoel- h Correxiinus ex ms. Grirn. cujus apngraphum P.
lianae emendaiionisulfragaiur; cuui in editis erro- Caciiaruis ailliibuit.
nee legeretur: Innotesceredebuissel,improbuma vobis 1 Cnnfer episl. 111, c. 3.
ambilumnoia'um fuisse, ne novis usurpuiionibuscon- J Quesiielliis. et Andrem. Leciinnem Grimanici
Stiluta, inviolata(ut sempertcripsimut) servarentur. codicis, ex quo hanccpistola ediia fuil, a P. Cacciario
h Pariitulain veroex Ralisp. adjecimus. noatam pranulimus : ubi vel prn et usurpaiur, m aliis
e Episl. 126. Leonis animadvertiiuusnot. 5 (Col, 886, n.
d Alias101. Quaeautem antea 128 crat, nunc 163. exempli<
s) in epist. 67.
ADMONITIO IN TRES EPISTOLAS SEQUENTES.

1. Cur in edendistribus sequenlibus epistoli- aliuma Quesnellianoordinem secnii simus, paucis dicendum
est. Qnesnellusprimum etliderat epistolam liac in cdiiione lol ml Jiiliauum cum dala vu ifiiis Marlii; lum
epist. 129, ad Proieriiim, ciiindata vi idus; ac landem post iiisertam Proierii epistolam 133, ad Leonem.
subjecit episi. 13l', ad Marcianum, cum data v idus ejusdem mensis, rejecto in marginein vi irfijs.Haedat*
dtversajbunc ordinem exigebani. Atcum in epist. 131, ad Julianum, c. 1, S. pontifex testetur se ad ipsura
107!» :M v-v'- S. LEONIS MAGNlEPISTOLJE. Iff»
miltere exempla litterarum quas ad clementistimumimperatoremvel ad ipsum Alexandtinm urbit ep\tcopum
fld est Proterium) rfire-rerat,qiiibUs duas ad Marciatiuiriet Proterium traditas epistnlas respicil, hae jara
scriptae noscunlur antequam ad Jullantim litteras exararet, ac proiude chrotiicafum notationum qUas Ques-
nellus praelulit manifeslus error agnoscilur, quo ad eum ordinem staiuendum addiicius fuii. Meliusigitur ex
nostro Ratisponensi notas chronicas emendavimus, ex quibus colligitur omnes lias epistolas eodem die vi idut
Mdrtias signatas fhisse.
- 2. Quoad ordinem vero, cum ex laudato testimonio epWtolse151 liquet S. pontiflcemscripsisse litteras ad
Marcianum et Prolerium antequam ad Julianum scriberet, tum vero ex initio cap. 2 epistolar 130, ad Marcia-
num, ubi Leo se Proteriovrescripsisse lestatur, palam (it litteras ad Proierium episiofe ad Mareianum
praecessissc.Ilaque licet oriines li;e epistol.e eotiem dienotentur, ex ipsarum tamen coniextu Leo sciipsit
primum ad Proterium, dein ad Marciahum, ac tandeni ad Julianum, et hiinc ordinem in editinne servabimus.
J253EP1ST0LA»CXXIX. A autem dicat Apostolus : Oportel hmresesesse, ut pro-
b ADPKOlEiSIUM EPISCOPUM ALEXANDBINUM. bali manifeslifiant in vobis (I Cor. xi, 19), ad tolius
STNOPSIS. — I. jEpiscoporumesse vigilare ne fidei uni- Ecclesiaetendit profeclum, quoties contrariorum sen-
tas vel litterulm immutalione fieri siium se prodit impietas, ne quae sunt noxia sini oc-
L violelur, quod
potett. — II. Ex traditione SS. PP. et tuam epi- culta et aliorum laedaul incolumitatem, quae revo*
stolam catholicam,et docendosesse poputos, asserit. cari non poterunt ad salutem. Unde sibi imputent
— III. Fidem, diseiplinam et privilegia Keelesia-
rum ex normavetustatisessetervanda. ruinas et obcaecationessuas.qui imprudenii periina-
cia jacere in reatu suo, quam oblatmn reraedium su-
LEOPROTERIO episcopo Alexandrino. mere, maluerunt. Quorum merilo fraternitati tuae
CAP.I. — Laetificaverunt me ° lilterae dilectionis displicet obduratio, et laudabiliter eam doctrinam,
tuac, quas frater et coepiscopus noster d Nestorius quaea beatis apostolis et sanctis Patribus in nos ma-
pio apporlavit officio. Oportebal enim ut ab Alexan- navit, amplecteris.
drinae Ecclesix prsesule talia scripta ad sedera apo- CAP.II. — Non enim novas praedicationis est epi-
Btolicam mitterentur, quae oslenderent magisterio stola mea, qua ad relalionem sanctae memoriae Fla-
beatissimi Petri apostoli hoc ab initio per beatum viani contra Eutychen de Domininostri Jesu Christi
Marcum ejus discipulum didicisse jEgyplios, quod B incarnatione respondi, in nullo discedens ab ejus fi-
constat credidisse Romanos • : quoniam praeter Do- dei regula, quae eviddnter a nostris vestrisque est
iriinum Jesum Christuni non est atiud nomen datum defensa majoribus. Quos si Dioscorus sequi imitari-
hominibut sub cmlo, in quo oporteal f nos satvos fieri que voiuisset, in Christi corpere permaneret, ha-
(Act. tv, 12). Sed quia nonomnitim estfides, etinsi- bens et in beatae inemorisfeAthanasli opitscuiis unde
diosus ille tentator nullis magis corda bominura instruereiur, et in sanctae recordationis fiieophili
gaudet sauciare vutneribus, quam ut incautas mentes et Cyrilli sermonibus, uriile damn-ito olim dogmati
his inficiat erroribus, qui sint evangelicae veritalis latidabiliter contrairet, potius quam consortium Eu-
inimici, magna sancti Spirilus eruditione nitendum tychianse impietatis eligerqt. Roc igitur, fraier cha-
estNut diabolicis falsitatibus nequeat intelligentia rissime, pro solliciludine fidei oomraunis admoneo,
Christiana violari. Contra quod periculum praecipue Ut quia b inimici crufiis Christi omnibus et verbis
convenit vigiiare Ecclesiarura rectores, et quadam nostris insidiaqtur ef syllabis, nullam illis vel te-
verisimilitudine colorata t mendacia ab animis sim- nuem occasionem deraus, qua Nestoriano nos sensni
plicis plebis avertere. Angusta enim et ardua via est congruere mentiantur. Plebem autem et clerum,
qum ducil ad vitam (Malth. vu, 14). Nec tantum la- omnemque fraternitatem ita debei diiigentia lua ad
queorura in actionura observantia, quanlum inter dis- G profectum fidei cohortari, ut nibil te novum docere
crimina sensuura laiet, 1254 uum vis sententia- demonstres, sed ea omnium insinuare pectoribus
rum brevissima adjectione aut commulatione cor- qUse verierandae raembrise Patres consona praedica-
rumpitur et confessio, quae operabatur salutera, sub- tione docuerunt, cum quibus nostra in nmnihus con-
tili nonnumquam transitu vergit in mortem. Cuin cordat epistola. Hoc autem non solum tuis verbis,
« Alias 103. Quaeautera antea 129 erat, nUnc159. vocatur in codice RattSp., et fuit unus ex illis qua-
Scripta 10 Martii an. 454. tuor jEgjptiis qui Dioscnrum deseruere et Proierii
t>Hanc epistolam ex cod. Grimanico a Quesnello• ordinaiioni interfueriint. Vide Liberatum cap. 14.
editam in Ratisponensi invenimus, ac ex eo emen- • Initium Imjus epUtnlae ad hac usqne verba re-
daviraus. fert Beda lib. de Ratione Temporum c. 4S.
« Hujus epistolae fragmenlum Beda inseruit cap. ' Addidimus nosex ms. Ratisp.
42, de Ratione temporum; ai erravitexistimans Leo- s Eutycliianoruin dnltim perstringit, quo omni*ttj
nem hac epistola regpondisse Proterii litteris de Pa- et verbis insidiantes et syllabis epiS'olae %8, ari Fla-
schate, quas Leo posterius accepit, ul patebit ex epist. vianum, eam Netloriano tensui congruere menliebah-
157. Vide Quesnelli not. 1. Haecautem reddita fuit. tur, Utitradiinr cap. 2, ei aperilus episiola sequrnti
aliis anterioribus Proterii litteris, quaedesiderantur. c. 5 : Quorumdam, hmrelicorum versula nequitia
Pririium is ad pohliliceth scripserat de sua fide, cum p. ad conturbandam nosirorum simplicitatem, epistolam
"
ad Alexandrinam cathedram eveelus fuit, et huic; meam.... fatsaste pefhibetur, ut commutatis quibus-
epistolae ille rescripsit, nec non ad ordiiiatores ejus dam verbisvel syUabisreceptoremme Nestoriuni erro-
et plebem, ut indicatur epist. 113, cap. 3. Plertiorem ris assererent. Hinc ptiulo post senteuliarum vim ne-
vero fidei declaralionem ab eodem Leo desideravit, que adjectione neque commutalione corrumpendam
uti significatur epist. 127, c. 1. Huic aulem pleniori nionet.
declaraiioni nunc respondet. kHaec usque ad seq. periodum habet S. Thomas
dApud Bedam Nectarius, male. Nestorius etiam 2-2, qu. 11, art. % ad 8.
1077 EPISTOLA CXXX. 1078
sed et ipsa praecedentium" exposiiionum recitatione A £ illos ab bac obedientia debeat revocarc, 1256 cum
2255 monstraiidum est: ut plebs Dei noveril ea talis nnbis et fide et rnOribiisiiinotueril fralernitas
sibi praesehti docirina iuSinuan, quaePatres ei acce- tua, ut tibi deauctoritate praccedeniiumdecessorum
perunt a praeCedenlibiissiiis. et posteris tradiderunt. tuorum nihil paiiamur imminui, aut le impmie con-
Unde b lectis primitu> pracdictoruiiisacerdotum as- temni. Data sexio idus Marlii, Aetio et Studio viris
«Sertionibus,tunc deniiim mea quoque scripta reci- clafissimis coss.
tentur: ut aures fideliumprobent non aliud nos quam EPISTOLAi CXXX.
quod a majoribus • accepiriiuspraedicare. El qtiiaad k ADHARCIANUH AUGUSTUX.
hoecdiscernenda minus exebcitatos habent sensus, 1
StNOPSis.— I. De fide Proterii Alexandrini tpi-
ex Patrum saltem liueris discanl quam anliqntlnri scopi gralulatur. — II. Alexandrinosex sumEccle-
hoc malum sit, quod nunc d a nnbis lam in Nestorid sim traditione ab illo esseedocendos.— III. 'Vl epi-
tlola Leonis ad Flavianu n ab hmreticisfalsata i»
quam in Eiitycbe, qui ernhuerunt Evaiigelium Chri- Grrecum transferatur de novo, et Altxandrinis pt(-
sti secundum ipsitis Domiui doctrinam prsedicare, blice recitetur.
darnnatiir.
LEOepiscopus MARCIANO Augusto.
CAP.III. — Per orania igilur et in fidei regula, et
in observaniia disciplinse,vetustatis norma servethr, B ] CAP.I. — Puritatem fidei Christianse, qua cle-
et dilectio tua constantiarh providi rectoris exer- mentia vestra praefulget, etiam his litteris quas fra-
ceat; ut prosit AlexandriiiaeEcttesiae, qund impro- ter et coepiscopusmeus m Nestorius detulii, demon-
bae quorumdam ambitiorii, servato * veterum prlvi- strastis, justissimum fratri meo Proterio Alexandri-
legiorum jure, sbllicitus obviavl, et f metiopolita- nse urbis anlistiii impendenles favorem, quo mihi
nis omnibus illaesammanere volui digniiati-m, sicut per omnia esset acceptior. Nam cui vestra pielas te-
s ex epistolarum mearum, quas ad sanctam syno- stimonium u perhibere dignatur, indubitanter esset
diim, vel ad Christianissimum principera, sive ad probandus, etiamsi taceret. Sed accedit ad gratiam,
Constaulinopolitanum episcopum misi, tenore coquod proprioquoque sermone*cognoscitur, etquam
guosces; manifesteque perspicies hoc speciale esse sincerus sit catholici dngmalis praedicator, ipsiusj
soliicitudinis meae, ut neque a fidei regula in Eccle- professione clarescit. Unde plenissimo affectu dile-
siis Dominidevielur, neque in privilegiis aliquidcu- ctionem orthodoxi fratris amplector, et Deo gratia'
jusquam improbilate minualur. Quaecum iia sint, te- ago, quod r amoio eo qui Evangelio Christi voluit
neat fraternitas tua suorum consueiudinera decessn- contraire, eta sanctorum Patrum intelligcntia dissi-
ttitn, et cnmprovincialassuos episr-bpos,qui Alexan- dere, i lalera prospexit Alexandrinae Ecclesiae sa-
drinae sedi h ex antiqua constitutioue subjecti sunt, C( cerdotem, qui pra?cedenlibus recioribus et fide con-
congrua sibi auctoritate contineat: ut mori ecclesia- cordaret et vila. Nam cum 1257 amplecti »6 epi-
stico non resultent, sed vel statutis temporibus, vel Siolam meam, quam ad bealae memorlaeFlavianum
cum ralio causae alicujus exegeritj, ad charitatem contra Emychen T irapium misi, loto corde profite-
tuam ' convenire non differant; el si quid, quod Ec- tur, quid aliud quam aposlolorum se OBlendit• esse
clesiaesit utilitatihus profuiurum, ex Communicol- discipnlum? Quoniam doctrina Veriialis in lumine
lalione tractandum est, coliecta in unum fraternitale 3110permanet, et non potest esse diversuin, quod
unanimiter ordinetur. Non enim ulla causa est quae unum est * atque individuutn.
" Quesnellus, expositioneel recitdtione. Ratispo- 1 Ex-tat in mss. cnllect. Ilisp., Isid. 11, 12, 13,
nensis leclionem pr;etolimus Prmcedentet exposilio- 19 et 21 usque ad 24, ac in exemplo Sichardi.
nei, Patruii! paulo ;nue memoraionnu, qui Alexao- 1 In lli-p. hic litnln legiiur : t. De Proterio Alex-
drinam sedem obtiniiertint, testimohia signilicant, andrino episcopo, ut priorum iuorum decreta conser-
quae quidem aliquanio post in Erclesi» legijubet; vet. II. Vbi postulat imperatorem ut epistolam quam
quoditcm repetit ep sinla sequenti, cap. 3. ad Flavianum Constantinopolitanitmmiseratin Grmco
h Videoot. Qiiesnelli. translatam AlexandrinmEcclesimdesiinet.
« Sic ms. Ralisp. Quesnellus, accipimut. m Vulg. antii«ni ciim rass. colleet. 24 et Sichardo
d Ratisp. delet a nobis, sed postea habet damnd- perperam, A'e«(orinntt;s. Confer annut. 3 (Col. 1075,
timus. n.d ) in epist. pnrceiientem.
• Quesnellus, verorum. Ex Rniisp. emendavimus. n Ms. Ratisp., prmbere.Mox probatus in mss. Vat.
f Metropoliianorum nomine ipsum Alexamirinae collect. Hisp. ei Isid. 11 et21.
Ecclesiaeepiscopnmcomprebeudit, ei videtur respi- nu ° Ediii auteriores Quesn. cum mss. collect. 11
cere Nicaenumcanonem sextum, in qu<>snla metro- et 21, cognoscalur, et dein clarescal. Postea Inde
1politanorum nuncupatio legitur. Hinc etiam totius pro Vnde in Ratisp.
.jEgypti episcopos paulo post comprovincialesvocat, P Cod. Griui., rfannirtlo.Dcin dissentire pro dis-
eo quod pro una provincia tota j£gyptus haberetur. tidere in antiquis Vulg. cum mss. collect. 24 etSi-
t Quesnellus, et epittolarum. Correctionera suppe- chardo-
ditavit codex Raiisp., qui mo\ omittii mearum.Deini q Codd. Vat.Hisp., Isid., et collect. 11 et 21, u/-
vero habet, sed ei Conttantinopotitanum,ac posiea, terum prospexit; et deiri amptexus estet epistolam
«o/iidlMdmimt?tT,u( neque a fide in Eccletiis Do- meam
tnini, etc. ' Iidem codics. qumcum impiumin lotocorde pro->
h Prnpositionem ex idem c<>dexR-iiisp. jsuggessit. misi, qitid aliud, eic.
1 lta ex eodem codice. Alias, venire. fitelur,
* Verluimesse i^nnrani veteres editiones, et codd.
i Alias104. Quaeautem antea 130 eiat, nunc 160. Ratisp. Vat. collect. 24 atque Sichardus.
Scrinia 10 Marliian. 454. * Vulg. anle Quesn. cumVind.-bon.Ilisp., Ratisp.
1079 S. LEONISMAGNIEPISTOLJE. 108V
CAP. II. — Rescripsi ilaque praedicto fratri quod A gruunt acquiescant. In qno opere multum consacer-
debui, atque a in sancto studio ut perseveraret ad- dntis I mei devolione gaudeho, et semper ipsius
monui. Qui sine dubio constantior erit, si eliam cle- un.mimilate laelabor : quia fraterna pax non nisik in
mentiac vestrae cohortationibiis adjuvetur. Nec in una fidci conlessione servatur.
aliquo eum terreat quorumdam imperila dissensio, CAP. III. — Quia vero quorumdam haereiicorum
x
quos paucorum haereticoruminstigaiionibusignoran- versuia nequiiia arj conturbantlam nostrorum sim-
tia b facit obnoxios. Quod ergo sua ° diligemia as- plicitatem, epistolam meam, quam ad bealas memo-
sequi nequeunt, opportune eorum insinuelur auditui. riae Flavianum dedi, falsasse perhibetur, ut commu-
Et ne memoralus nova inferre, et propria videalur tatis quibusdam mverbis vel syllabis, receptorem me
astruere, venerabilium Patrum qui eidem Ecclesiae Nestoriani erroris assereret: obsecro venerabilem
praefuerunt, scripta d relegantur; et quid B. Alhana- clemenliam vestram ut eamdem epistolam per fra-
sius, quid Theophilus, quid Cyrillus, quid etiam e alii trem meum Julianum episcopum, vel eos quos ido-
Orientales magistri de incarnatione Domini sense- neos ad hoc npus pietas vestra delegerit, in Graecum
rint, recognoscant; f nec repullulantibus decipian- sermoncm jubeatis iritegre diligenterque translatam,
tur erroribus, qui olim evangelici sermonis sunt per idoneum a perlatorem sub veslri signaculi im-
virtute prostrati: quoniam omnes fere haereses quae B pressione deferri, tradendam judicibus Alexandrinis,
diversis temporibus exstiterunt, dum sacramenium qui eam clero et plebi ipsius civitatis cum prredicio-
corporeae nalivitatis et passionis ac resurrectionis rum episcoporum praedicaiionibus,° quibus et mea
Christi nou intelligunt, ab Evangelio deviarunt. Et scripia conseniiunt, faciant recitari, ut 1259 a6no'
1258 8 possemus minus laborare in haereticisre- scant se fallacium hpminum fraude nlterius decipi
pelleudis, si rudes animos h ea non turbarent men- non debere; P et probenlur apostolicaesedis sinceri
dacia quaeperemit autiquitas. Sed nunc, ut dixi, bic esse discipuli, apud quam nec Euiyclies nec Nesio-
docendi optimus modus est, tit paternorum sensuum rius ullum nbtinent lociim, quia sicut alios haereli-
* lineae Alexandrinae plebis et cleri auribus innnte- cos, ita et isios Ecclesia universalis damnavit. Data
scanl; ac si qui sunl qui nostra scripla despiciant, i sexto idus Martii; Aetio et Studio viris clarissimis
illis saltem qui nobiscum apostolicis sensibus con- consulibus.
et mss. collect. 24 ac Sichardo, alquedivinum. Emen- i Val. Hisp.Jsid.et mss. collect. II el 21, nostri.
dationem Quesnelli ex Grim. et Barher. colleci. 11 * Particulam in ex Ratispooensi addidimus.
iriductam confirnianl ceteii nostri codices. I Sic ex optimo Ratisp. Accedit Vindebon. Hisp.,
a Mss. Vat. Hisp. ei Isid., ul in tancto sludio per- in quo nostrm. Hunc errnrem emendavit studiosus
severet. Ratisp., utque in sanctottudio perteceraret. librarius collectinnis Hispanicaenriginis Gallicanae,
h Al., fecit in mss. collect. 21. qui substituit ex arbilrio sanctorum, ut legitur in
° Vulgati antiqni cuin mss.Vat. Hisp , Isid. elaliis 'C Vat. Hisp., in Isid. ac in mss. collecl. 11 el 21.Vul-
inde proficiscenlihus, negligentia. Mss. vero Grim., gati ex mss. collecl. 12et 24. rum Sicbartln, alwrum.
Raiisp., Vindeboii., Hisp. et V.it. colkcl. 24 cum Leo nostrorum suaead nomine cathnlicos iutelligit. Qund
Sicbardo, diligeutia. porro de lalsata Flaviaiitnn epistola; 28 Grae-
d Vat. Hisp., lsid. et alius collect. 11, leganlur. Ex ca versione hoc loco indicai, confer cuin ii< que di-
hoc Leonis teslimonio profecisse videiur imperator centur annnt. 6(Co/. Ii23,».b) in episi. 152, ac prae-
Marcianus, curn in epist«la ad raonachos Alexandri- sertim observaiionem tertiam in disserl. 1 Quesnel-
nos edita tom. IV Concilior. Ven.editionis pag. 1794, li ad annum 454. .
nec non in lege ad Palladium praefecium praetnrio m Editi cum Vat. collect. 24, lilteris vel tgllabit.
pro ./Egypiiis praecipue dala anno 455, pr>g.1832, Prtstulimus veteres libros Katisp.,Binin. utrumque Hi<p.
Mnx Nesto-
Atbanasii, Theophili ac Cyrilli doctrinae Chalcedo- etcodd. collect.11,12 ac2l,cum
nensem iideui chaerenlem prnnuniiavit. rianm hmresisasserant in mss.Vai. Hisp.,lsid. et Cnl-
•Adjecimusa/.iiex Ratisp.utiisqueHisp.,Vat., Isid. lect. 11. ac2l. Raiisp. etVat. colleci. ^4, atsererent.
et alio collect. 11. Quesnellus in pnsiilla explicat, II Alias, latorem.
id etl, anlistites AntiocheniOrientalit dimcesitprima- 0 Vulgati antiqui cum mss. collect. 21, qni et meo
tet, vel episcopiex eadem dimcesi,qualis Theodoretus. scripto consentiunt.Qnesuelli lectioitemexGrimanico
Sed Orieninlium nomeu .hic lale, non autem slncte casteri nostri cndices approbant. Solum ex Ratisp.
sumi de soli- episcopis Antiochenis, vel Antiocheno addidimus el a Qnesnello nm>ssiim.
subjectisrolligi poestex epist. 119, c.2, inquamvide P Hanc veteriim edi.ionum lectionem cnnfirmant
annot. 10 (Col. 1042, n.1). Eni.nvero iner tesiimo- D nostri codiet-s Raiisp., Vat. cnllect. 12 et 24, atque
nia Palruin snbjecta epislul.e 165 a«l Lennera Augu- exemplum Sichardi. Huc accedit Vindebon. Hisp.. in
stiini, praeiertre» laudalosAlexandrinos amistites ex quo pro «inrert esse erronee scriptum esl sinceritnte;
Orienialibu- laudat taniiim Jnannem Chrysnstomum, qui t-rror emendatusi fuil in Vat. Hi-p., Ixid. etcae-
Basilium et Gregoriom Naziauzenum, quorura nemo teris ejusdem originis, sine errore. Qtiesnellns exsolo
a<IAmioihtiiain ilicecesimpertmet. Grim., et probetur qposiolicmsedis sincerilas, apud
f Vat. Hisp., I>id. et aliurscollecl. 11, nerepultu- quam, etc. Qtiod aulem notavit in posiilla, vulgaiara
lantibus. leciionem sensui repitgnare, verum est si haec sen- ,'
s Iniem codices, possent. Mss. Vat. collect. 24 letilia regi credatur panicula u(, non vero si coojun-
ctiio Sithardo et Merlino, possumus. Duo Vatt. col- gaiur cum anlecedehti sententia, faciant recitari
leci. 21, postunt. et probemuraposioticmsedissinceriesse ditcipuli,dnm
k lia uiiique Hisp. ciim Isid., Ratisp. et Vat. col- ejusdem sedis (iileui sequeniur. Hanc pecnliarem
le«i. II; alixs, ipsa. Paulo post nunc deesl in Vat. AlexandrinaeEcclcsiae praerogativam Leo fusius ex-
Hi-p., Isid. ei aio Val. collect 11. ponii epist. 9 in exordio.
' Vnl<j.,linea .... innotescal.Praetulimusleelionem q lla omnes nnsiri codd. et Sichardus ac Binius.
ms. I'.;iti.-p.Moi pro clen utrique codd. Hisp. cum Quesnelltiscuin aliis vulgatis, v idus, el iu margine:
Isid. et mss. collcct. 11 et 21 habenl clericorum. Alias, vi
EPISTOLA CXXXII. - 108«
1081
EPISTOLA« CXXXI. A CAP.It. — De futuro Paschale, ut saepe jam scri-
b ADiOLIANOH EPISCOPUM COENSEH. psi, esto sollicitus, ct clementissimo principi meo
lit- uominc opponunius inlimato, ut quid sibi rescriptum
STNOPSIS.1. — Jnlianum de rtceplis Proierii Alex.
faciat certiorcm, quoniam iiniiiineiiidies ut nosse
lerit monel; suaiuad Fluvianumepistolamtx Latmo sit
in Grmcumab eodem transfcrri cupil ac mandat, possimus quein dicm Formatis ascribere debeamus,
quam tub tignaculo Aitgutti mitsam Alexandrinm et omnium ex bac parte suspicio evidentius pnssit
ptebiin Eccletiarecitari vult.— 11. De Paschatcse- absolvi. e Data vi idus Martii, Aelio et Sludio viris
auemitanni ul rescribatur.
clarissirais consolihus.
LEOJGLIANO cpiscopo. 1261 EPISTOLA < CXXXII.
S ANATOLII EPISCOPI CON-TANTINOPOLITANI ADLEONEH
CAP.I.— Sumptis fratris etcoepiscopi nostri Pro- PAPAH.
terii Atexandrini anlislilis liileris iudubitantcr agno- — I. De inlermisso litterarum commercio
eum siudere et recto corde SYNOPSIS.
vi Citlbolicix doclrinae, amice conqueritur. Dcbitam pontifici obedientiam
baereticisobviarc ; ut meriio sperare possimus eum ostendii.—II.Aetium rettilutum este, Andreamvero
Ecclesiae1260 Cl" praesidet, el exemplo morum, depositumscribit.— III. Litlerit tancti pontificisre-
et insinuatione fidei profulurum. Sed quia non pa- creari peroptat.— IV. Ambitionisculpam a se amo-
ruui ipsi laboris Euiycliianorum factiouibusexcitalur, B * lit:,r, eamqne in cleri sui episcoporumqueOrienla-
lium sludium refundit. GestorumChalcedonensium
qui epistolam meam ad beaiae memoriae Flavianum confirmulio ponlificim auctorilati reservala tra-
datam, fallaci inlerpretalione corruptam simplicibus dititr.
quibusqueaut indociis ita dicunlur ingerere, ut quae- Sanctissimo ac beatissimo coepiscnpopapae LEONI
dam loca Nesloriano congruere videantur errori : ut ANATOLIUS in Dominosaluteto.
baecmalignitas non possit dc cnnturbatione fideliura CAP.I. — Omne quidem solatium prorsus atque
gloriari, hoc fraiernitati tuaelabons injungo, uteam- auxllium quod vitae laboriosae curisque vallataeratio
dem epistolam meam, quam in omnibus aposlolicae flagitaret.in vesira posittim sperans esse beatitudine,
concordare docirinae consonantia majorura exempla totius sarcinam mihi sollicitudiuisinde merito levio-
testaniur, diligenii inierpretalione ex Latino inGrae- rem fore credideram; nunc vero cunciis 1262 a'''s
cum iransferre digneris, quam gloriosissimus et fi- acrior me pressit anxieias, quam h diuiina peperit
deli simus priuceps ad Alexandriuos judices, sicut vestrae non solita sanctiiatis intermissio litterarum,
• poposci, sub signaculi sui impressione iransmitlat, maxime cum mihi, quaescriptae essent a vobis aliis,
Cbristianaeplebi io Ecclesia reciiandam, cum praedi- ostenderentur epistole, quae> majus facerent doloris
caiionihus sanciorum virorum qui ipsi Lcclesiseprae- r augmentum, qui frequeniius ciiperem potiri vestris
fuerunt: quo faciliushi qui d ignoranier fluctuare di- affatibus: ut illa vobis obediendo complerem, quae
cuniur, veiiiate comperia, pravis persuasionibus in vestris omnifariam perfectissimis seusibus placita
errorem ulterius nou Irahantur. Ne auiem fraterni- videbantur. Nam penitus absit ui eis ego quaecum-
tatem ttiam aliquid praierirci, qualia ad clementis- que mihi fuissent mandata per lilteras adversarer.
simum imperaiorem vel ad ipsum Alexandrinaeurbis Quia lamen piissimus et Christianissimus princeps,
episcopum scripta direxerim, subdita huic epistolae qui consultissimse suae providentiae bono tam res
exempla monstrabunt. universas regit humanas, quara philosophia divina-
» Alias 102. Quaeautem antea 131 erat, nunc 161. hanc epislolam Anatolii post Martium et ante Maium
Scripta 10 «Mart.an. 454. exaratam, seu circaAprilem collocamus. Cum porro
b Ex Grimanico codice editam cum Ratisponensii in fine dicatur, Et subscriptiolitteris Grmeit, hic pro-
relegimus. culdtibio indicatur autographa ipsius Anatolii sub-
« Epist. 130.
d Ratisp. omiltit ignoranter. scripiio.quicum Latinam scripturam ignoraret,Grae-
cis lilteris usus est. Ilinc eliam significatur, exem-
* Iia ex eodem Ratisp., ut in duabus epistolis prae- plum
bujus epistolaead Leonem transmissum, fuisse
ex vn
ktdeniibiis. Quesnellus Grimauico, idut. Latine, et solam Anatolii subscriptionem
* Alias post. epi.st. 105. Qu:e auiem anlea 132• scriptum
Graccamfuisse. Anaioliiiuiquidein Graecelucubrasse
erat, nunc 162. Scripta circa April. au. 454. hanc sicut Grvve scrip-it epistolam 101
* Est in una collt-ciione16 Thessalonicensi. Con- quamepistoiam,
nunc primum edidimus, nihil dubitandum vi-
tulimus cnm cod. Rarber, 3336, ex quo illam Holste- detur. At sicuti S. Cyrillus ut prumptiorem et faci-
nius edidil. Ante eum vero eautdem ediderat Alla-• D liorem Coelesiinopap;e redderet lectionera quorum-
lius in Concnrdia Eiclesiae Occidem. ex codice Vati- ] dam documemorum quas Graece erant scripta, ea
cano, queiiifruslra qucesivimus.Qimad tempus, dumi aniea Laiine intirpretanda curavit,acLatinereddita
Leo die 8 Martii anni prasentis 454 scripsit episto- ad eumdem pnmilicein misil, quemadmodiimliquel
iani 128, nondum bas qu.is exspeciabat ab Anatolioi ex epistola ejusdem octava inter epistolas Coelestini
Uiteras arceperat; ibidemque idcirco ab imperalore apud P. Coiistaniium nuin. 9, ita etiam Analoiius
peiiii, efhceretut idem episcopus ea rescribecet quaei hanc epistolam abs se quidera Graece scriptam, at
liis liiteris continentur. Id Marcianus praesliiii, ut. Laline peralios redditam, et abs se lilteris Graecis
liquetex cap. 1 epistol* prresentis. Leo autem epist. siguaiam ad Lconem misisse videlur; unde hic Laii-
136, daia die 29 Maii, cap. 1, se hanc Anatolii mistexiiis pro ipso origiiialiAnatolii mauu subsciipto
epistolam nunc accepisse tesiatur una cum ejus- haberi dctiet.
dem imperatoris litteris ; unde ulrisque staiim rc- 11tVllatius,diulurna.
spondii epist. 135 et 136. Ut auiem congruuiii leni- 1 lia tneliusAllatius quam aitas tiiagis.
pusdelur traiismissi"ni litteraruiu ac responsioni,
1083 S. LEONIS MAGNlEPISTOL/E. 1084
rum poUet ubique virtutum, cum quibus aemuiaA perceplis alacriter vestrse sanctilatis epistolis, ef gra-
• pi&aiis zelare hon riessat, burrisic moderatur genus tias agamus Domino Deo nostro Christo, qui toiius
humahum, ut id studio religionis in DeUm reddat diflicultatis vincula disrtipit, eidemque votasolem-
altentius, vestrse beaiitudinis litteras mihi subleglt, nia pro vestra beatiludine persojvamus,
ea slatim quai ebrilinebahlur eis ut placita b vobis CAP.IV.— Dehls autem quaeConsianlinopolitanae
impleVi,quod me facere vel communis pacis Ulillus, gralia sedis sancita sunt in Chalcedonensi nnper uni-
vel quod decuerat hortabatur. versaji synodo, pro certo beatitudo vestra hocha-
CAP.IL— Et reverehlissimus quidem sacrosahcl* beat, nullam esse culpara in me, bomine qui semper
Ecclesiae noslrae presbyier Aetius in priore Iffco otium et quietem, in. humililale me continens, ab
atque hondre ecclesiastico « nobis est reslituius : ineunle mea setale dilexenm, sed Constantinopolita-
einne-quod d episcopi nostri est medeste faciens nse Ecclesise reverentissimush clerus est, qui hoc
eipseresponsum. Andreas aulem, qui non provectus habuit studium, et islarum partium reiigiosissjmi sa-
a nobis, sed gradu faciente archidiaeoiii dlgnitate fue- cerdotes qui in hoc fuere concordes et sibi pariter
jat horioratus, ' ab Ecclesia separatiis esi, cum his adjulores; cum et sic gastorum visomnis et conftrma-
qui contra sanctae memorigBpalrem nostrum alque tio auctoritati vestrae beatitudlnis fqerit reservata.
episcopum fuerant Flavianum ; qui etiam partis an- B Hoc igitur bene compertum sanctitas vestra cogno-
tea perfidissiml fueranl Euiycheiis; quamyis excu- ' scat, nihil ex me istius causa factum esse negotii, qui
sationibus plurimis et subscriptionibus propriis, semper omnem jaclantite levitatera et aliena appe-
quas epistolae1263 sanctitalis vestrae subdiderant, tendi cupiditatem mihi vitandam crediderim. Omnem
jani viderentur satisfecisse prseteriiis, eo usque fralernitatem jn Christo quas cutn vestra est sancti-
quamdiu quod vobis placitum s super istis fuerit or- tate, tani ego ipse 1264 quam mei plurimum salu-
djnalum. tamus. Et subtcriptio litteris Grmcis.
CAP.III, -^ Consideraqs ergo ;beatitudo veslra
EPISTOLA i CXXXUI
qnani nostrae conjunctio charilatis ipsi Doniino i SANCTI PROTERU ALEXANDRINI EPlSCOPIABBEATISSI-
CUrislo, qui pax ppstra consistit, grata futura sit, et MUMPAPAU LEONEH ROMiE CTtBISEPI5COPDM.'
quaqtum iidelissinii principis aniraus exsuitabit, qt De Rdtione Paschalis.
quari) pariter universa plebs Dei et Ecclesiae Christi DOmitiomeo dilecltsslmo fratri et' Consacerdoti'
procul ab ontqi discprdia liberae permanebuni, lit- . LEONIPaoTERtcsin Dominosilutern.
terjs suis nos lanificare digneMuy qujbus illo per,- CAP.I. <—Piissimus et fidelissimus impprator nos-
fici valeamus affectu, quem RrmJentissiiiiis vestris ter Marcianu»lltteris >*ad nos nuper venerabilibss
iiisUiim-copiose jam navimus vigere prajcordiis : ut usus est, quibus asieruit aestimarequosdam non di-
s Allaijus, pietatit Pcclesia non cctset. Cod. Barb,, G i Duplex hujus epistolasa Proterio Graecescriptee
zelo non cessat. In depravato loco vuigatam ^Latina versio exstitit. Alia veius|ior Leonis tempore
Sietatis
iclionem mutare noluimtis. translata ab mterprete Lalini sermonis minus peritp,
- h God. Barb. cuiri Allatio, nobisimplevil. Holstenii cujus fragmentum recitatur ab Hadriano I, in epi-
emendationem sensus postulat.. stola 97, ad episCoposHispaniae,et a Quesnelloin ob-
«Lege, anobis,, iservationjbus exhibetnr; altera est haec,quam esse
d Forte, episcopii. Dionysii Exigui, cujus meminit Sigeberlus in Cata-
•Qnid hoe loco corrtipto et valde obseuro indice- logo scriptorum ecclesiasticoYumc. 27; iriimo ipse
tur, colligi potest ex illis epist. 127, cap. 3, Aetium Dionysius in praefaiiqne ad Cyclum Paschalem, ubi
presbyterum,quem asteris fuisse discussum, gratula- eam a se translatam eidem operi subjecisse tesiatur,
mur toynilione habitdin omnibui fuiste purgatum. Ar- -iHudevidenter eviricit,qntid el quidem Cfclo sub-
chidiacohus fuerat, et forte eirea administralionem jecla in codicibus inventaesi. Isiam ex Sirniondiano
bonorUmaccuiationem aliquam iiicurrerat. - hiSi ediderunt Pfelaviiii?in append. bperis de Doctr.
„ » lta editi etcodex, non vero, ut legendum credit terap. tom. II; jflgidius Bucherius in Comment. ad
Tillfemontiusart. 62, in Leone, «4 ectletiastici*sep*- Victorii Cannnem Paschalem pag. 82; et accuratius
ratutest. Leo quidem epist. 135, c. 2, et 136, c. 3, P. Lahbeus in Conciliis. Qnesnellus ad Oxoniensera
Andream ab archidiaconi ministerio submotnni tan- cddieehi eamdem relegit: Tartdem Jbannes Guillel-
tummodoindicat. Cumautem lisecepistola apud Grae- mus Jahus iti Historiatycli Dioiiysianl edlt. Vittem-
cos Latine reddlta fuerit, ut annot. 1 (Coi. 1081, n. *) berg. an. 1718, pag. 95, emendatiorem recusit ex
vidimus, forte inlerpres minus peritus non satis apte "n tribus Dlonysil codd. Bodleiano, Coltoniano, etDig-
ab Eeeletia separatum reddidit, ut Signiflcaret An- baeano,e quibtts mulliihi profecimuS. Agitur in hac
dream fuisseomni gradu et officio ecclesiastico pri- epistola de die Paschatls anni 435, et scripta fuit
vatum, quoad Leo rescriberet quid de ipso agendum post Pascha anni 454, iiidictione septima; nam c. 3,
judicaret. Pascha, de qub quacrebatur, solemnilas.futura, et c.
S AllatiuS, suptrstitibus, 1, oclava indictio ejusdem Paschatis indiclio futura
h Hoctestimonium laudat Gelasius in epistola ad vocattir. Igitur post djem 4 Aprilis septimae indictio-
DardanOSiuti auctior edita est ex praestantissima nis, in quem inciderat Pascha anni 454, scripta fuit;
collectione 14 Avellana, et legilur tom. V Concilior. cumque illam jam recepisset die 29 Maiiex epist. 136,
Venetaaedilionis pag. 333 : Audiant, inquit, Anato- c. 1, palam ftt inter diem 4 Aprilis, et 29 Maii an.
lium ijusdem sedis antistitem, clerum polius Constan- 454fuisse exaratam; ;et, ut congruum lempus detur
linopolitanam,quamse lentassetalia confiienlem,atque transmissioni ejusdera Romam ex j£gypto, paulo pos;
in apostolici prmtulis totum dicenlem posilum pote- diem 4 Aprilis.
ttate. k Janus, nuper ad not; et posi pauca, Dominopr#
1 Alias post epist. 105. Quaesutein antea erat 133, stante.
nunc 164. ScrjptaDaulo post 4 April. an. 454.
1085 EPliTOLA CXXXIII. 1086
Ugenter ascripUm diem fesli paschalis, quae per A CAP. II. —•Ut autem non t» arbitremdf absolute
octavam Indictionemfuturam, Deo praestante, cele- quse nnbis videntur scribere seu velle flrmare, inse-
branda est. Verumtamen uon velut a se commotus ruimus P etiam causas buic epistolae, quibus tua saa-
hoc indicavit, sed quia a scripta tuae b sanctitatis ac- ctitas forte aestimet non se deberp repreliendere
ceperit, et praecipiebatoportcre nos causam diligen- jf.gyptiorum Ecclesiaeveritatem, quaemater hujusce-
ter inquirere adhibita nimis tenuissima scrutatione, modi laboris 1266 exstitit, diligenterque conscri-
quaemuliumsolliciludinis ac studii contiueret. Qua- psit. Olim quidem Dominus per Moysem tempus pa-
propternegligendum non fuit qunminus statim ne- schale significavit dicens : Custodi mensemnovorum
goiium ventilarem ; quando ex illo jam iempore, (Deut. xvi, 1); primum hunc esse pronunlians, sicut
quoc commonilorium tuae venerationis accepi, plu- iterum dicit: Mensisiste vobis inilium mensium,pri-
riraam curam rei hujusbabuerim, nunc d legales limus erit in mentibuianni (Exod. xu, 2); et : Faciet
bros inspiciens, nuno antiquorura " doctorum Patcha DominoDeo tuo quarta decima die mentit pri-
1265 instituta contingens, ex quibus pnssibile est mi (Levit.xxm, 5; Num. xxvm, 16). Sed qui liaecper
bujusinodicomputuminvestigare solertius, Sumens Moyseni loculus est Dominus, plenitudo legis exi-
etiam et cenlenalem cursum Paschae descriptum a stens, quaudo dignatus est horao fieri, i quinta sab-
beatissimo palre et' episcopo nostro Theophilo, om-1B batorum xiv luua mensis primi in coanaculo cum
nemquepercurrens, ita reperi diligenter integreque discipulis pascha manducans, paulo post a Juda tra-
compositum, nt quicumque ille sit, aucioritatem ditur, elr sequenti die xv luna crucifigitur, id est
scripturae hujus quolibet modo reprehendere s ac vi feria, et ad inferos descendens, ac dispensationes
Vituperarenon possit, Erat enim inconsequensvirum salutis nostrae perficiens, vespere sabbati lucesceule
jia vigilantemDeoquecharissimum, divinarum etiam * Dominico resurrexit a mortuis. In quo die lunam
dltatum scientia Scripturarum, in negotio tam magno xviiprimimensisjuxtaHebrxosexstitissemanifestum
ac necessario, praeiermissodiligentiaelabore potuisse est. Nos ergo Christiani non solum xiv lunam in Pa-
delinquere. Sed forte, sicnt tua sanctitas h 6cribit, scha requirimus (hoc enim Judaeifacientes sine festi-
mendosi codicis ' aut librarii error est, el propterea vitate sunt), sed ctiani Resurrectionis diem Redem-
nos i oporteret diem sanctae illius festivitalis trans- ptoris nostri, qui est xvu luna praefatiprimi mensis
ferre, ~>quod absit. l Celebretur autem ita poiius nt novorum, sollicitius observamus. Quod si eodera mo-
centenarlus annorum cursus ejusdem beatissimi pa- do plenilunium * semper occurreret quinla sabbato-
tris noslri et m episcopi Theophili coniinet, qui an-. ruin. qtiaudo Salvstorpaschacum discipulis mandu-
tiqnorum paginis omnino concordat, id cst xxix dies1 cavit, omne tolleretur ambiguum, Quia vero lunae
mensis Pharmuthi juxta jfigyptios, qui est vm kal.' ^ clrculus ad solis cursum inaequalisest, et xif luna
Maias. Et nos enim, et toia jEgyptia regio, atque1 paschalis in die Dominico saepe coritingit, non est
Orians universus, n sic ipsum diem celebraturi su- autem possibile tunc festum celebrare, sed nec pri-
wus, Deo praeslante. die, sabbato, luna xniu jejunium solvereîn septiraa-
* Vid. epist. 121, c. 2; epist. 127, c. 2; et epist.. nellus ex ms. Oxon. et Janus ex tribus suis codd.
131, c.l. emendarunt.
h Ms- Oxon., fraternilatis; et postea tenerel pro> ! Ita legendum cum Jano ex ms. Cotton., pro cele-
conlinerel. bratur, quod erat in aliis editis.
« Hoc Leonis commonitnrium ad Proterium de Pa- m Editio Jani, coepiscopi.
schate ann. 455 desideralur. n Cod. Digb., sic ipsius diei celebraluri auctoritatem
d Legalium librorumnomine videiur intelligere li- tumus.
bros legis Moysis, in quibus primum Pascha prae- 0 Arbitremur passive hic sumilur pro exittimemur,
ceptum fuit, ei ascriplum primo raeusi, qui et Novo- uti passive pariter sumitur a Ccelioapud Priscianum
rum vocatur, luna 14. lib. VIII,ei ab Ulpiano D. 11,7, 12.
e Us. Cotton., dicta instiluta. Meliuscod. Oxon.,, P Particula eliam ex Jani editione et mss. inserta
docta instituta. Inlelligere videtur Cyclos et monu-• .y. est. Moxforte deest in ms. Oxon., et tpernere prore-
menta paschaliaamiquiora centenario Theophili La- v prehendere.
lerculo seu cursu, de quo saue paulo post teslatur:: 11ta ex ms. Oxon, et tribus codd. Jani, pro quinta
Qui antiquorumpaginis omninoconcordat. feria, ut erat in editis.
' Janus, coepiscoponostro Theophilo, omnemque ; r Voces tequenti die absunt a ms. Oxon.
decurrens. s Aptid Labbeum Dominut pro Dominico, perpe-
s In rass. Oxon. voces ac viluperare omittuntur. ram. Respiciuntur illa Evangelii: Vetpereautem sab-
" Mss.Cotton. et Digb., scripsit. bati, qum lucescitin prinia sabbali, id est Dominica,
» Erat in edilis, aul scripioris librarii. Quesnellus
s qua Christus resurrexit.
noiavit h.ec omnia dee-se in ms. Oxon. Solam vocem I * Ita Bucherius, et ms. Oxon., ac Janus ex cod.
scriptoris, quae abuudat, auctorilale trium codicum II Digb. reciius quam in aliis edilis, super occurrerit, et
Jani deleviinus. paulo post, tolletur, quaesensum plane penurbant.
i Codd. Colion. et Digb., oportet. In Theophili La- * DuasProterius rationes afferl quibus eo casu quo
lereuloac Alexandiiiioruiii coinputationePascliaanni,i luna 14 incidit in Dominicam, Pascha celebrari ne-
455 xtaluebatur vm kal. M?ii; ex Leonis autem sen- queat ipsa die Dorainica luna 14, sed difiereudum
lemia, t|iti errorem inen Lalerculo itrepsisse putabat,, sit in Dominicam sei|uentem, 1° quia tunc paschale
traii.-ferenilumerat p.sc a iu diem xv kal. ejusdem11 festtimcelehrari nequit, 2* quia pridie, salibaio, luna
mem-is ut Latinis videbiiur, 13, jejuuiuin solverenon licet. Haseasdam rationes,
k Editi ex Siriiioudiauis schedis, 91104abiit. Ques--. quas Proierius iteruni, urgel c, 5 eodem scopo in si-
1087 S. LEONIS MAGNIEPISTOLiE. 1088
nam 1267 «equentem differendum est.« MaximeA septimam, vicesimo qttidem octavo die mensis Pliar-
cum babeamus intra eara xv lunam, quando, sicut mutiii, qni est ix kalendas Maias, jejunia solvemus
scripsilApostolus, Pascha nostrumimmotatutett Chri- vespere sabbalorum, seqiieniivern lucescenie Domi-
ttus (I Cor. v, 7); xiv namque luna primi mensis, nicn, die xmx mensis ipsius Pharinuihi, qui est vni
juxta Hebraeos,ut superius dictum est, Jesus pascha kalendas Maias, 1268 'eslivitatem Mucerissimece-
typicum manducavit; sequenti b vero sena feria xv lebrabiinus.
luna, ut ovis occisionis, cruci pro nobis affixus esi, CAP.IV. — Nam et priscis temporibus, si quando
et vespere sabbati lucescente c Dominico xvn luna die Dominicolunaxiv reperta est, in scquentemsepii-
resurrexit a mortuis. manam est dilata festivitas, sicul in f octogesimo
CAP.III. — Quia ergo in solemnitate futura pa- nono, et nonagesimo terlio anno a Diocleiiani pro-
schali per octavam indiciionem, xxu died Pbarmutbi balur imperio. Sic enim et tunc beatissimi P.itres
mensis novorum, qui est xv kalendas Maias, ° occur- nostri fecisse declarantur. In octngesimoquidem nono
ril xiv luna die Dominico,in septimanam differrecon- anno ab imperio Diocleliani, superstite beataememo-
venit subsequenlem. Habenies enira intra eam tri- rire patre nosiro et episcopo s Aihanasio, cum luna
duanum mysterium, hoc est xv lunam, quando cruci- xiv paschalis die xxvni mensis h Phamenoih, id est
fixus est Christus, quartae deciinae coharrentem, B nono kalendarum Aprilium die provenisset, die Do-
necnon et sextam decimam, et sequentem decimam minico, » in subsequentem iranslatura est hebdoma-
mili controversia jamdiu ante protulerant eiiam Am- e Iia ex Jano reposnimus pro occurrerit, uti etiam
brosius in epislola ad episcopos i>erjEmiliam consti- conlextus i>o»tulat.Indictione aulein 8 an. 455, luna
tutOS, ac Theophilus Aiexandrintis in Prolngo Pa- 14 occurrebai quidem xv kal. Maii ex Alexandrino-
schali agentes de Pascbate an. 387. Ex horum aulem rum supputaiione, noii vero apud Komauos, qui eo
teslimoniis colligilur totam earum ratinnum vim ad die habibant lunam 17.Tanttim verodisiiiinen mter
jejunium revocari, ita ut sensus sit paschale festum Alexandrinosei Romanos ex diverso cyclo, et ex lu-
non posse die Dominica luna 14 celebrari. co quod nre saltibus diversimode conslitntis nriebaiur. Cura
nec jejunare liceat ea die luna 14, nec liceat anti- enim illi ex suo cyclo decemnovenuali tlecimo imno
paschale jejunium solvere seu terroinare Itina 13. Si quoque amio saltum lunae admitteieni, isti vero
nimirum celebrandumesset pasrhale festum luna 14 ex cyclo annorum 84 olim quidem duodecimo quo-
cum incidit in Dominicam, hac eadem luna jejunium que anno, postremmn vero anno qunlibet decimo
esset servandum, el solvendum solum in vespere, ut quarto eumdem salturn receoerint, successu tempnris
lex praecipiebat; sicque jejunandum esset die D»mi- eveuit ut aetaslimaean. 455 triduo discreparet.eiRo-
nico, quod tamen omnino faciendum non esi, ne cum manis xv kal. Maii esset luna 17, quae Alexandrinis
ManiclireisDominica jejunantihus cnnsentiamus. Si erat 14. Hinc Romanis ea dies apta erat Paschati,
vero ob evitandam hanc cum Manichaeissimilitudi- quaesi apud ipsns fuisset luna 14, uti erat apud Ale-
nera non jejunemus ipso Dnminicodie luna 14, quo xandrinos, nnn solum ex Alexandrinorum, verum
Pascha celebrandum puiemus, jejunium antepasehale etiam ex Romanorum regulis paschalis esse nnn po-
cogemiir snlvere, seu terminare die sabbiti praece-r tmssei. Mirum veroaccidil Proterium nnn advertisse
denlis luna 13, quod tamen ex veteris legis praece- hanc lunae aetatem apud Romanos diversam, quam
ptione ante decimam quarlam lunam, qua aguus pa- satis indicaverat S. Cynllus in Prolog» Paschali,
schalis cnmedendus erat, sotvi seu lerminari nequit. quamque si ille pariter observassei, ilepreheudisset
Videc. 5 hujus epislofe. Igitur ut declinetur utrum- suuiu argumenlum soli lunae14 innixum exinde nu-
qne, paschale festura in Dominicam sequentem pro- ' tare, nisi in alia lunaeaetate statuenda Romanos er-
trabendum est. rare docuisset.
a Ms. Oxon., Maximequod; et paulo post perpe- ' Alexunlrini aeraDiocletianeautebantur, quaein-
ram, 14 lunam pro 15. liidicalur auiem intra eam cipit anrio aeraivulgaris 284, unde annus aeracDio-
septimanamsequentemhaberi lunam 15, qua Chrislus cleiiani 89 fuit annus aeraevulgaris 373, et annus
passus est, qu.rque in bypnthesi lunae 14 coucur- aeraeDiocletianeae93 fuit aunns aeraevnlgaris 377.
rentis cum dieDominiio, in feriam secundam incidit; Haecantem duo exerripla S. Ambrosius in eumdem
et similiier intra eam septimanam haberi lunam 17, finem attulerat pro staiuendo die P.ischatis an. 387,
qua Christus resurrexit, qureque in feriam quartara qni fuit annus aeraeDiocletiani 103. Licei cnim is
eadem in hypoihesi incurrit. Hoc antem argumento, Lalinus esset et Laiinae MediolanensisEcclesiae epi-
qun pariter usi fuerant S. Ambrosius ac Theophilus, scopus, non tamen Roraanorum, sed Alexandrinorum
Proterins insinuare nititur. Paschalis dilationem in cycln, mensibus aeraque utebatur, ut ex epistola ad
Doniinicam sequentem esse licitam, quia in eadem jEmilire episcopos liqiiet.
sepiimana per ejusmodi dilati<>neinlunares dies pas- s Edili, Anaslatio. Quesnellusemendavii ex codice
sionis et rcsurreciionis Chrisii comprehenduniur, Oxon.Janus vero ex riiss. Bndl. et Digb Cnnfer illius
quns ulrnsque snbsequi sane poiest dies Pasrhaiis, D notam, ubi Athanasium io Paschaie anni 3/5 adhuc
prrrreilere autem non potest. Il;ec prohe statuebaninr superstitem ex hoc testimonio ad fidem unius codicis
«in stippuiaiione Alexantlrinorum. in qua dies xv kal. emendato, cui nunc duo alii cotlicesaccetlunt, optime
Maiianiii4<55concurrebat cnm luna 14 die Doinini- colligit, idque nos confirmavimu- lib. i Observatio-
co, non vcro in Laiinorum supputatione, qnibus alio num in Hisl. Pelagiiinam card. Norisii c. 2, n. 5,
cyclo utentibus dies xv kal. Maiieo anno incidebat in aucioritaie anonyini Athanasiani, qui postea ex anti-
lunam 17,utannot 27 (Infra. n. °) explicabimus.Qua- quissimo ms. 57 capituli Veronensis a Marchione
re totnni hoc Proierii argumentum,pro Alexandrinis Scipinne Maffeioedilus fuit in append. Hist. Theolog.
quidein cnnjcruum,Romanos mnvere non poterat. pag. 269.
b Pariiciiiaiu veroadjecimus et per eam planiorem h Pro Phamenolhediti Phaminoth.Ms.Oxon., Par-
sensum retldidimus. ope mss. ('otton. el Digb. mothi.
<•Vox Dominicoabest a ms. Oxon. Vide annot. 20 1 Idfm ms., in subsequentemDominicamtranslatum
$ol. 10x6. n. esl Patcha, ita u( pridie kal. Aprilium, etc. Et paulo
d Kiiiii aute »)•
Janum hic inserunt vocem Dominico, post, in tequentem item Dominicampro in tequenlem
iiuaj in codd. Cottou. el Dbjb. abesL et abuudabat. item seplimanam.QDMM.
1089 EPISTOLACXXXIII. 1090
dem, ita ut quinta die mensis Pharmuthi, hoc est;t A scha celebremus, inveniemur pridie, id est sabbato
I idi>-kileiidarum Aprilniin celebrareliir Pascha Do- - xxi die meusis ejusdem, qui est xvi kalend. Maiar.,
it iniciim. In nonage-iiiio autem tertio anno ab im-- xm luna tunc exisiente, non rite jejunia solvere. Nec
perio ejustlemDincleiiani,cum luna xiv paschalis diee enim in xm luna comediiur 1270 1'ascha. Unde
- quia xxti die mensis Pharmutlii, qui est xv kalend.
MViii.-n-.isPliarniuihi qui est v idus Aprilis, die Do-
minico coiiti«?isset,in sequentem item septimanam i Maiar., Dnminicodie xiv Iuna contingit, non antem
dilatio facia est, ita ut Doininioum Pascha die xxii convenii die Dominicojejunare, qnia hoc Manichaeo-
mensis Pharmulhi, qui esi xvi kalend.Maiar. solem-- rum est proprium, consequens est in proximam len-
niie» aêretur. In cemesimo quoque tenio anno ab[> dere septimanam, intra quam, ut diximus, habemus
imperio 1269 prmfati Diocletiani, cumlunapascha- et xv lunam, quando crucifixusest e Dominuset xvi
lisxiv Piiarmuthi xxmdie, qui est xivkalend. Maiar.,, iunam, simul et XTII,quando resurrexit a mortuis:
esset die Doiiiinicnsuperventura, iterum septimanai ita ut xxviu die raensis Pharmuthi, qui est ix kalend.
quicsiia est, el DominicumPascha xxx die mensis5 Maiar., vespere sabbati jejunia pro more solvamus,
ipsius Pharmulhi, qni est vn kalend. Maiar., constatt et sequenii Dominico,xxix die mensis ipsius, qui est
esse celebraium, a propler angustiam temporis im- viu k.ilend. Maiar., feslum paschale celebreinus.
mineutem. Item ctim in centesimo sexagesimo anno> g| CAP. VI. — Illud etiam necessario vobis innotesci-
a Diocletianiimperio xiv luna paschalis Pharmuthii mus, quod et in fuiurof centesimononagesimoociavo
Xiin die qui esi xiv kalend. Maiar., h occurrerit ler-. anno ab imperio Diocletiani, xiv luna rursus occur-
tia feria septimanae,etDominicum Pascha xxvm die> rente xxiu die mensis Pharmuthi, qui est xiv kalend.
mensis ipsius Pharmuihi, qui esl IX kalend. Maiar.,, Maiar., DominicumPascha s xxx die mensis ipsius,
c nos celehrasse memiiiimus. qui est vu kalend. Maiar., Deo praestante celebra-
CAP.V. — Necesse est igitur et d in CLXXIanno> bittir.
aDiocleiiani imperio, in futuro piscliali lesto indi- CAP.VII. — Sed nonnulli subtilitatem paschalis
ciiouis oclavae.,22 die Pharmulhi, qui est xv kalend. computi forsiian ignoranleshJudaicisseducti fahulis,
Maiar., luua xiv nccurrenie die Dominico, in proxi- sesiimabunt nns * in secundum mensera recedere, sj
inam septimanam juxta praecedentemformamconve- festivitatem eatenus exigamus. Ncscio prorsus unde
nienter exteudi, ut die xxix mensis Pliarmulhi, quii hoc i asseremes. Nam xiv luna ipsius mensis occur-
eslvinkaleml. Maiar., liominicuincelebrerausPaschai rentc xxn die mensis Pharmuthi, qui esl xv kal.
propler apprehendentem rur.-us angustiain, sicut pa- Maiar., quomodo querelam sustinebimus, k quod in
tres noslri fecerunt, decimas quartas lunas occur- secimdo mense Pascha celebremus? Judaei namqiie
renles die Dominico, differemes. Nam si xxn die; C ( ignoranies Doininum, tempus quoque Paschac igno-
mensis Pbarmutlii, qui esl xv k.lentl. Maiar., Iuna rant. 1271 Umle saepiusa priino mense recedunt,
XIV,sicut dixi saepius,occurrente die Dominico Pa- et in duodecimo mense Pascha l celebrare aliquate-
* Ha>cverba, propler anguttiam temporit imminen- 482, qui convenit cnm anno aeraeDiocletianicxcviu.
tem, el cap. sequemi, propler apprehendentemangu- Jaciis forie ex suis codd. oraisit particulara et ante
ttiam (quibus conciniint iila Tlieophili in Prnlngo verba in futuro.
Paschali, propter intercurreutem necessilatem), indi- s Edili et mss., 28 die Pharmuti, perperam; nam
cant qund si luni 14 tam sern concurrat cum xiv vel hic flie- respomii-tdiei ix kal. Maiarnm, utipse Pro-
xv k:tl. Maiidie Dominico, cum Pascha t«:ilunreretate terius cap. antecetleuti testatur; acproinde correctio
celebrari nequeat. et differemlutn sit in Doniinicam luiisMmaest, quam alii margini ascribendara scru-
se :iieiitem.pp.pier ejusmodi augu-iias att|ue neces- pulnsius censuere.
silalem ultimiis pasclials Latiiinrum limes, qui lige- h Ex his et êqueiiiihus,qusede Judseis tradunlur,
batur die2l Aprilip,servari nnn pns-it, el Pasclia in colligendnm vidcltir Judaeorum soppulalionem Ro-
diem 24 vel 25 Aprilis irauslereinlnm sit. mauii fivisse, quos tamen aequeerrasse Auctor pro-
bMss. Bndl. et Digb., occurrit. Sermo est de Pa- nuntiat. '
sch.ite aiuti 444, quoil priori contioversiacsub ponli- Haeceadem objectio facta Alexandrinisfnit a Ro-
ficalu ipsins Leonis nccasiniiem deilit. m.inis etiaman. 387, cum illi similiter diem Pascha-
« Nospro tunccx Jano praciulimus.C:it'rum eiiam tis integra hebdomadapost Latnos statuebant, ut ex
S. L'0 P^fCliaSinililleris acquicscens, eademdie Pa- Amhrosii episiola ad episcopos Êmiliaa,ac ex Theo-
sclin celehravii, ut ex iiil.gr.> Clironico Prosperi di- phili Pr.logo Paschali inanifestiimesi; ejusdemqnc
diciinus. objectionis ineminit etiam Cyrillus in Prnlogo. Quo
d Editi ex Sirmondi ap'.grapho et cnd. Colton. in Tj autem sensu Latini comeiidereni Alcxandrinos cele-
JJ
CCLvawioMs. Oxon. ei Bodl., mcLxv anno; Digb., brare Pasclia mcnsesecnndo, cum i-iitrl in hebdoma-
in CCLXV anno. Il;ec varieias mss. errorem innuit, dem priitendereut, Prnlerius indicai capiie sequenii,
qui evidens fit cx qnaesiione 1'asch'lis an. 455, de in quod vide annot. 47 (Infra, cot. 1091, n. d).
qua lnc sermoest. Annus eniin 455 aeiaevulgaris est j 1'orte, asserani, Velaliquid desideraiur. Mox vo-
aiinn- arae DmcletiaiiiCLXXI,uutle tex nm -ine ulla ces mensis Pharmuli pcrperam desunt in ms. Oxon.
dubiiatione correximus, ut sane corrigendum eruditi k lia ex editi.nie Jani; al., quia. In sequentihns
oiiuies cognoverunl. objectionem in Lainos retorquet, qnasi ipsi non lam
e Ex editione et mss. Jani supplevimusvocemDo- secundo t|iiam duod ciran men.se Pascha relebrent,
minus. ciini Judaeorummore Pascha celebrant eo meusequi
' Eili i exSirmondo, CCLXV anno. Mss. Oxon. et Alexandrinis embolismalis est, ut annot. sequenti
Bodl., CCLXVII anno. Alms cndex S. Aiigeinli, quem explicaliimus.
jn emeudaiionibuscitat Bucherius, CCLVIH anno. Cor- 1 Prnnomen te bic additum in plerisque m*s. et
reximus eadem ratione, quain indicavimusannot. 35 omnibus edilis, excepto Peiavio, delevimus auctori.
(Supra, n. di cum Auctor loauatur de Paschate anni tate ms. Cotton., sensu quoque exigenle: nam ven
|M1 5. LEONIS MAGNlEPISTOLJE. JfiOi
ntiS afbitrantur. Sed beatissimi Patres nostri cyclum ^_J est xn kalendar. Apriiium, aequinociiumesse cogoo-
deceHmeventmlem* «ertius affigentes, quem violari scitur; sed non oportptab hoc aequinoctioprimi men-
exordium juxla oursum lunae prorsus affigere.
impossiblle est velut crepidinem ac fundamentumet sis
hUnc eumdem decemnovennalem compu'- Alioquinper omnia SQIISciroulo lunae discursus con-
regtrlam,
tum statuerhnt, non juxta Judaeorum nunc indoctas cordare 1273 debuerat. Verura quia cunctis haben-
intellectum cerlum est quod velocissimumluns
atque ineptas b acilones, heque secun*m exterornm tibus
pdt&llvamfictamque prudenliam, sed secundum gra- motum cursuS solis minime consequatur, age jam
tiam Spiriius sancti instituti, in revolutione snepe nune breviter, Dee prajstante, dubios instruamus,
memorati decemnovennaliscirculi ° decimas quartas quod in secundnm mensem nullo modo possimusex-
pnscbales lunas diligenlius annotarunt. cedere. Si enim in equiiioctio, id est xxv dle mensis
1272 CAP.VIII. — Hls itaque confectis, illud Phantenotb, qui est xn kal. Aprilium juxta cursum
-stlam oportet altendere quod d errent nlmium qui lunae mensis cdnstitueretur initium, rationU esset
primi mensis initium lunaris ctirsus a xxv diemensis opinari nOnnullos iu Secundum mensem nos posse
Phamenoth, qui est xu kal. Aprilium, omnino esse recedere. Nuhc auteia, quia xiv luna primi mensis
constituunt, eo quod tunc initium verni temporis ab per indictioneravm, quaeventura est, xxn die men-
bis qui hoc Invenire" valuerunt, cum omni diligentia B] sis Pharmuthi, qui est xv kal. Maiar., inVenilurtcer-
pHenxum esse videatur. Et manifeste qttidemsecun- tura est quod initium ejusdem mensis primi juxta
dum cursum solls uv dle mensis Phamenoth, qui lunaecursum nono die Pharmutlii, qui est pridie non>
,hum atbitrantur non active sumitur, sed passive pro sed a Cursu luhaevquae cttm suum cursum tum an-
«ais(im(mt«r,ut supra, cap. 2. Vide apnot. 16 (Col. niium tum menstruum ciiius qu.tm sol absolvat, jnir
1086, n. °). Neque enim Judaei umquam arbitrati tiura primi mensisnon polest certn diei cursus solaris
sunt se celebrare Pascha niense 12, sed ita cetebrare affigi, sed per siugul6sannos cycli decemnovennalis
abaliisaliquaienus credebamnr. Id autem accidit cum variet neeesse est. Cum pOrro luna 14 primi knensis
Judaeiannum faciebanlcommunem,qui Alexandrinis hocanno ex Alexandrinorum supputatione incideret
erat embolismalis.Tunc nimirum Judaeicelebrabant in diem xv kal. Maiarum, sequebamr neomeniam
Pascha mense quidem ipsis primn, sed Alexandrinis, paschalem, acproindeinitium primi mensis occtirrere
qui reciius embntismum ndmittebani, ultlino, ac pro- pridie nnn. Aprilis. Hinc dies vm kal. Maii, cuiiidem
inde ex istorum sonteutia reccdebant a mense primoi paschaassignabant,eralluna21seudies21 primimen-
in lege constituto. Mensis autem embolismalis ante- sis, utnehncfestumiriseeunduin mensemrejicere dici
cedens niensem primura, licet additus iri fine annii possent. Lunam autem 14 in eumdehi diem xv kal.
prsecedentismensiumduodecim.decimus tertiusmen- Maiarnmcadere Proterius nullibi probat, ut sniierias
gis reipsa fuerit, accensebatur taine» a Judaeisuieosii annot. 27(Co/. 1088, n. e)monuimus,sedex solocyclo
duodecimo, eodemque nomine Hebraice appellaiusi decemiiovennalicerlum praesumil. Monendum prag-
curii Izmertse, quasi alter mensij"l2 pro duodecimoi terea est Victnrium Aquiianuin in Prologo Paschali
mense aKtiuatemi habebatur. aliter ex Lalinorum sententia primi mensis initiutn
* Voee»tettivs affigentetinnuunt Christianos Patrest siatuere. Lalini namque, inquit, a ni non. Martii
cyclum decemnovennaiem melius ordinasse quami ,Q usquead iu nonas Apritis, diebusscilicet 29 observan-
Judaei; ac proinde Judteis tribuere videniur eumdemi dum maxime contueverunt, ut quocumqueeerum die
cyclum, in quo embolismos ac decimas quarias pa- lunafutrit nata, efficiatprimi mentii initium. Igilur
scbales lunas aliteret indiligenliusannotaverant, in- primi mensis initinm non ab aiquinoctio verno, ul
doctis ducti rationibus, et decepti ftcla et falsa pru- iltis Proterius tribuit, sumebant, sed Proterius id
dentia exterorum, hoc est, Graecorum ethnicorum,, eum Alexandrinis ex Latinorum objectionibuset ra-
, qui etiauidecemnovennalenicyclumadhibebant. Mox: tiociniis collegit. Enimvero haud inielligi pqtest
. verba uiolari impasxtbileest desunt iu ms. Oxon. Ell Alexnndriiios rejioienies Pnscha anni 455 a die xv
post pauca Janus omittit vocemeumdem. kal. Maii, ut Romani volebant, in diem vm kal., seu
' h Forte, rattoites,inquit Bucherius. Dein ted gratia( a die 17 Aprilis in diem 24, ex Romanorum senten-
Spiritus saneti in ros. Btidl. tia transire in secundum inensem, si Leonis tempore
<°Lunretantum 14 paschalis diem in decemnoven-- prinnim mensem inccepissent,ut
- Vicioriuspnstea ex-
nali Alexandrinorum cycloquovis anno notatum in- a
posuit, nenmenia pascliali.Cumenim haecincidisset
dicat. Et licet ex luna paschali 14 facileesset Domi- apud Rumanos in diem primam Aprilis, dies vige-
nicas paschalescolligere, non tamen, n» in eo cyclo) sima quaria ejusdem mensis, in quem Alexandrini
designabanlur, eo quod in revnluiione antiorum 19> -
Paseha prorogabant, excedebai quideiu limiiera Do-
ipsius cycli non ita redireul ad caput paschales Do- minicarum paschalium Romanorum; ai cum esset
minica?, sicut redibant lunae decimsequartaa. id in) dies LunaeaptidLaiinos 24, primi mensis limites non
cyclo Romanorum ann. 84 accidebat, qui proindeI praeieribat, ita ut in secundum mensem a neomenia
cyclus erat Dominioarum paschaliurUjubi ille eratt sequenli inchoandum transiret. igitur hoc tempore
cyclus lunarum paschalium 14. 0 Romani non a neomenia lunae paschalis, sed post
d Proteriu» hic respondere nititur objectioni anle-- ultimum Dominicarum paschaiium terminum secun-
t
cedenti capiie propositae,qna Romani opponebant dum mensem inchoasse videntur, ac promde eosdem
Alexandrinos ex suocycto Pasclia anni455 rejicere; mensem primum ab aequinuctioverno exorsos Pro-
in meijseni «ecunduro»e» quod istud festumcelebra-- terius non male argumentatus credi polesi. In ms.
rent poat diem 81 Aprilis, qui Romanis extremus3 quidem auciiore Chrqnici Prosperi, quod fiuclierius
limos erat DoniiHicarumpaschalium; ac si extremuss allegat pag. 89, ad annum 455 lisecleguntur, qu;n in
L>umlniearumpasoualium limes esset dies ultiinusi editinne Labbei desunt: In quo f Panehate scilket
mensis primi. Infert vero eos bac ratione primumi cura Laliuis celebrando die 17 Aprili-,)nec in ratione
, mensem jrjrohoaroa xn kal. Aprilis, id est, a die 211 plenilmii, nec in primi mcnsislimite fmsset erratum;
Martil, in quem incidit aequinoctiumvernuui. Id au-• ubi primi mensis limilem pro limiie Deninicwum
, teai ex eo probaterroneum, quia inilium priinj raen-- pascbaiiuin Auetor videlur *c«i|>t«re.
sis, qui lunaFiaastt etjuHa lunte cursuni computatii <>lta euiu Jano. Alias, vtltwriwt,
•djtbebnon est sumeadus a die «ertq »quin»et.iiverni,',
1093 EPlSTOLACXXXIV. 4094
April., occurrat. Cum ergq 14 luna xx» die mensjsA X formem sermonem atque incongruum; et qui forle
Pharmuthi inveniatur,qui est xv kal. Maiar., Domi- non ita possit ardenter scienterque transferri, sicut
nicumPascha xxix die mensis ipsius Pharmulhi qui causa poscebat. Salula eam quaetecum est fraterni-
est viu kal. Maiar., celebrantes, in secundummen- tatem. Te quac nobiscum est salutat in Domino.Et
|* sem nunimerecedimus, cum lunani lunc xxi» ipdu- alia manu: Valere te, et nostri meroinisse,domine,
bitanter habeamus. Quomodoigilur excurremus |n precor, dilectissimeet desideralissijue b fraier
mensem secundum, quandoquidem initium primi » CXXXIV.
EPISTOLA
mensisjuxta lunaj cursum, sicut paulo ante dictum
ADHARCIANDH AUGCSTUM.
est, ix die mensis Pharmulhi, qui est pridie non. k
SVNOPSIS.— 1. LaudatoMarciano,pramittitAnatolio
April., existat, et xiv iuna xxu die mensis ipsius, id
est xv kal. Maiar., b die proveniat? Hoc antem ita graliamsuam, si resipiscat.— H. Rogat,ul Eulyclien
virussuumin exsiliotpnrgentemttd lecretiara loca
l declarato, cerlum est quod iq secnndmn mensem . releget. — III. De patchalit diei inquisitionegratias
nullalenusexcurramus, xxix die mensis Pharniuthi, agit,etutcatholicisfaveatprecatur.
qui est yiu kal. Maia,r., Dominicum pasclia cele- LEOepiscopusMARCIANO Augusto.
brantes.
CAP.IX. — Cognoscantitaque per luam sanrtita- IB. CAP.I. — Qutidsaepissimemulla jam experimenla
tem, qui in illis partibus amhigunt, quod legiiime docuernnt sapcmmpietatis vestraestudiumcirca reli-
per octavamindictipnemPascha c peragemus. Pro- gionem Cluirttianam gloriosis perseverat et crescit
'
ptere.i enira.scripsi, Patrum et in hoc ecctesiasti.ras tiugmentis,et IIBBC fides cleraentiie ves|rae qon solum
formulassubsequens,et exiude occasinriesrei bujus ine, sed et (imnes Dominisacerdotes conxojaiur et
assumens. Sic namque et d praecessoresno.stri, si roborat; dumin Chrisiiaiiisiimîprincipeaacerdotalem
quaudo dubietasona esl, praedicere festinabant, nt 1 experimur affetium. Quem si Qnenl.iliiimpartium
ubique consonanter ageretur e sacra festivitas. Quod , sacerdotes 1275 studeaul iinitari, mp.iliijscandalo-
etiam nunc iuxia priscam consuetudipemf credimus rum net|uepax, ncquefidesCtiristiaijapatietur. Unde
in Dominopiaediciri in Ecclesiis et unain fidem, cum Constantinopolitanus"episcopusad omnempie-
unum baptisraa, unarn solemnitatem1274 -sncra- tatis profectumpraesenticlemeniiaevestraedoceatur
tissimam pasclialepiab omnibus Chrisiiaius ubique exeraplo, si fideliter vestris acquiescat hortatibus,
celebrari in Christo Jesu Dominonostro, quia in ipso• ° habel in me sincerae graliae animum : taatuni ut
vivimus,et mo,vein.ur,et sumus(Act.xvu, 28). quodveibisspondetPperficiat-Sivero, quteDeoet pie-
Transierre vero hanp epistolatn in Latinae vocisi tati vestraodisplicent,pertinaci intentione delegerit,
eloquitirnnon satis certum esse putavimus,ne forte: G.( salva mansuetudinis vestrx revereniia, ular cuni
Graecizantespolius s apud nos,[necjam valentes haec omnibus, et pro oranibus, vobis quoque annitenti-
diligeuterexprimere, iaederentveritalem propter in- bus, adversum supefbientem liberiore i constantia ,
* Jani edilio, indubitate. 11, 12, 18, et 21 usque ad 24, nee non in exempio
b Eadem Jani editioomiilit die. Sichardi.
0 Ita correximusex ms. Digb. Al., peragimus.Mox : k Hispanica liunc litulum praefert : Item Leonis
idem codex habet scripta pro scripsi. ad MarcianumAugustum,ubi scribit de exsilio Euty-
d Iia Janus cum mss. Rodi. et Digb., quibus con- cltelis,ut ad secreiioraloca eum transferret, quia vb\
cinit Oxonien., prmdecessores.Caeieri editi, prmcur- posiiuserat, adhuc prava docebat.
soret. Cod. Bodl., pro nostri, habel mei. 1 Mss.collect. 21, exprimitaffectum.
e Janus, tancta. m Ita omnes ediii cum mss. collect. 12, 18, et 24,
t Ita Janus ex suis, ut credimus, mss., cui conci- quibus concinilcod. Vindebon.Hisp., in quo erronee
nuol alii antiquioresediti, qui solum omittunt con- legitur, nihil scandalum.Hic error ex arbitrio cor-
junclionemel ante voces unam solemnitatem.Apud i rectus fuit iu Vat. llisp. cl Isid. aliisque inde profi-
' Quesn., debemusin Domino prmdicarein Ecclesiis,, ciscenlibus, nullumscandalum.
unamfidem,unum baplisma,ita unam solemnila- » Mss. Vindebon.Hisp. et Val. collect. 24, anti-
' ticul
' tem tacratissimam paschulemab omnibusClitistianis s sltt. Moxin plerisque codd. inferioris aetatis, prove-
ubiquecelebrari;in quibus celebraricum verbo debe- clum prmsemit,pro profectumprmtenli.
0 lta
mus non satis cobaeret. cuin Merlino, Sichardoel Quesnelloms. Val.
s Magispiacuit luec lectio Jani, cui ejus codd. suf-- collect. 24, cum in ms. Vindebon.Hisp. habet desi-
fragantur, ueonon ediiio Petavii, quamlectio Buclie- - deretur; in Vat. Hi»p.,Isid. et cacierissuppletum fuit
riaua et Quesnelliana,apud vos; agitur eniin de hiss TJ habebit,ul etiam legitur in vulgalis ame Quesn.
GraecizanlibusapudProterium, quos, cura timerett P Auctoritate plurium nostrorum codicum delevi-
' ne valerentexacte exprimere sermone Latino, noluitt mus corde,quam vocera editi ex Merlino cum Si-
lianc epistoiainLatine reddere. Mox apud Labbeura I chardo ac mss. collect. 24 praemiltuntante verbum
' et Quesiieliumintra parenlhesim (necenimjam vale- perficial.
mus hmcdiligenterexprimere); alii vero editi, necz i MonuitQuesnellusin suis rass. legi, liberiorecon-
enimjam valentes,etc. quaesensum lurbant. Januml scientia,quia (quodsmpedicendumett) matepullulan-
charitateoportetresecuri,glotiotittimeim-
'•seouimaluimus. tiafraterna
h Ultimamhanc vocem, quceadditur a Quesn. ett perator. Idipsum etiam exhibent nosiri codd. Vat.
Jano ex suis codd. Petavius, Bucherius, el Labbetis s liis.p., Isid. cum mss. colleci.11 el 21. Praetulimus
omiserunt. tamcn lectionemeditorumex Merlino,quam iu Vin-
1 Alias105. Quaeautem antea 134 erat, nunc 165. debon. Hisp. et Vat. collect.24 ac 8ichardo reperl-
Bcripla15 Aprilis an. 454. mus. Restituimustantum mallempro maHm, qood
J Exstat in mss. collect. Hispanicac, Isidoriansc,, apud Oucs-iellura dumtaxat legebatur. Ilia autem
1098 S. LEONISMA.GNIEP1ST0L£. 10S6
qnem (quod saepedicendum est) mallem pro sanctis \ tem, quod vestraenovi ciementiaeconvenire, nt eog
actibus fraterna charilate coraplecti, gl «riosissime maxime tueamini contra omnes insidias, quos mihi
imperator. et veslraemansuetudini propter amorem fidei placere
CAP.II. — Qoia vero snggestiones meas pro Iran- cognoscitis, ul eos Consianiinopolitanus episcopus
quillitaie catholica?fidei libenier accipitis, significa- lxdendi non habeal faciiltatera. Data ( decimo septi-
tum * tnibi esse fratris et eoepiscopi mei Juliani sermo kalendas 1277 Maii, Aetio et Studio viris cla-
mone cognoscite, Eutycben impium pro suis quidem rissimis consullbus.
meritis exsulare; sed in ipso sute damnationis loco EPISfOLA h CXXXV.
multa adversus integritatem catholicam blasphemia- 1 ADANAT0L1UK EPISCOPUH.
rum desperatius venena profundere; et quod in illo i Per Nectarium agentemin rebus.
totus mundus b exhorruit alque damnavit, impuden- k SYSOPSIS.— I. Jntermitsi litlerarumeommerciiralio.
tia majore, ut innocentea decipere possit, evomere. nemreddit. — li. De dettituio Andrea archidiacono
Plenum itaqne rationis existimo nt veslra clementia et aliit in EcclesiaCP. resiituiii landat. — III. Ma-
• ad longinquiora eum 1276 jubeat el secretiora jorem in agno,cenda culpa sinceritatemdetiderat.
transferri. d Monasterio vero ejus Constaniinopoli LF.Ocpiscopus ANATOLIO episcopo.
constiluto, in quo habitatores monachi evangelica B CAP.I. — Si firmo incommutabilique proposho
apostolicaque doctrina crebrius sunt et plenius robo- dilectio tua curam gr.uiae rommunis habuissel, nihil
randi, salubriter (ut arbitror) fiet, si is qui ipsi mo- profecto, qund iillani anxietatein tibi ingereret, ex-
nasterio praepositusesse dicitur, a societate venera- slitisset. N.ni enim sinebat ratio ut rjus charitatem
toris vestri Juliani episcopi, quem in speculis pro- spernerem, qnem amore pacis et sludio reparandac
pter fidem iilic esse constitui, non recedat; cujus catholicae fidei inler ipsa episcopatus rudimenta
assidua visitatione profectus servorum Dei illic habi- juvissem, optans in ccclesiaslicis curis lalem habere
tantium possit augeri. consoriem; ut mihi de sanctisl praecessoribustuis,
.CAP.III. — Petiiionem • autem meam de festivitate nec Joannis spiriiuaiem copiosamquedoctrinam. nec
paschalt gaudeoita a vestra pietate susceptam, ut con- auctoritatem Attici, nec indusiriam Procli, nec fidem
festim ' agentem in rebus Alexandriam mitteretis de beati FLAVIANI dcesse sentirem : el ila studiis tuis
errore admonendo, quem sanctaememori.eTlieophili uterer, ut nullus auderet vel fidei catholice resui-
conslitutio videmr inferre. De qua re, sicm scribere tare, vel Nicaenisvenerabilium Patrum regulis con-
dignamini, quidquid ad pielalis vestraenotitiara per- traire. Sed cum in injuriam canonum, ut agnoscis,
latnm fuerit, jubete me nusse; ut de observantia illa m tenUta sint, quae omnibus Ecclesiisscandalum
quam non licet esse diversam, quid potissimum sit maximum generarent; quid aptius ac modestius fa-
tenendum, Eccle»ia universalis agnoscai. Precor au- cerera, quam ut le primum, ul ab hac intentione
Leonis, quod scepedicendumett, ea videntur respi-tC rat, ut ex liluln seqnentis epistolr* ptlam fiei. Mox
cere, quae in anierioribus ad Marcianumliferis 78, in Vindehon. Hisp., mittere, et de errore movendo.
similiter ac in lextu hujus epistohe de Anaiolioscri- Hos errores coirexit .imiquus librarius, prout legitur
pserat c. 5 : Quemopto magisirreprehensibiliteragen- in Vat. Hisp., Isid et aliis mss. ejusdemnriginis cum
tem diligere, quam in hac prmtumplione... perdurare. editioiiibus aittiqniopibus, mitlerel pro milteretitet de
» Codices Vat. Hi-.p.,Isid. et ollect. 11 ac 21, «i- erroreremovendo.Etiam apitdSichardumetincodd. co!-
gnifieatummihi fratris quemexcepittispiissime,Juliani lect.24, qui al>llispanicaGallicatiannn derivant, legi-
sermonecognosciie.Lectio;>ema Quesnello iudiictam tur removendo.Rciitiuimuslamen lcctionema Ques-
reiinuimiis, cum a nosiri-.cotld. Viiidebnn.Hi-p. ac uello indiictnin ex c<»d.Grim., admonendo, eo quod
collecl. 21 ac exeinplis Merliniet Sichardi eonlirme- sequeniia uon absolutamcorrectiouem erroris, sed
tur. Solum in nosiris cndicibuset Sichardn verbum moniiionem de errore qui in Laierculo Thenphili
esse desideratur. Vulgati ante Quesnelluin utrainque ines-e videbaiur faclam indicenl, ita tit qiiidquitl hac
leciionem siinul praefcriint. de re Alexandtini responsuri siut, Leo sibi signifi-
b lia Vir.dcbon.Ilisp. ac Vat. coliect. 11 cum cdi- caudiim petai.
tis Conrilior. Alias, horruit. s Cod. Griman., Qucsnelloannotanie, vn kal. Maii.
« Sic Merlinus,Sichardus, et Quesnelluscum mss. Tres no<iri codd. collect. 11 ac21,xvi kal. Maii. Ms.
Vindebon. llisp. ac Val. collccl. 24. Autii|uiores Vat. collect. 24 et in margine ediloruin, xvu kal.
editi, ad longinquioraloca. MonelQucsnellus in ple- Marlii.
ri-que suis coJil. haberi, ad tutiora, qtind nos i>>ve- h Alias 106. Qure autem antea 135 erat, nunc
nimus in Vat. Hisp. ac in mss. colleci. 11 ct 21, et 166. Scripla 24 Maiian. 454.
solus cod. Val. Isid. praiferi, ad tutiora loca eum. > Exstat in mss. collect. 5, 11,19,13, 16,18 et
6 Que>nellusaddit pr.upositionein de , qtiam non 21 iisque ad 24.
tam anterionnn ediiionum qiiam plurium nostrorum i lla>cinveniiiiiisin mss. collect. 5 et 12.
codicumauctoritate delevimus. Dein duo inss., salu- v Iu tabuln cnllect. 5, cap. 86, hic titulus legilur:
briler id fiet, ut arbitror, ti, c.ic. Ad Anatolinmepiscopumde receptioneAndremarchi-
e Iia e\ Meiliuo ediii ct nostri codtl. Vindchon. diaconiet Eaphrata?, et dt appetili honorit Conttanli-
n
Hisp. ac Vat. collect. 24 cum Sicbardo, qui solum u' uopolitanm sedit ab)eciione
oniiltunl meam. Mss.Vat. liisp. etlsid. ciiui c.rleris 1 Cotld. Vait. rnllect. retrriplum.
II el 24; nec non apud
inde profectis : Pelilionemantemde festivitatepascha- llincniariiin opuseul. 1, c. 25, edii. Paris. an. 1615*
litgaudii ila novi a vettra piclatetttsctplam. Vitlenoi. 1, 2 et 3
' Vulgati ante Quesn. cum uno m<. colleci. 21 m Ita ntisiii codd. colluct. 5,11 Qucsn.
prxcurtoribus.
et24, atque exeiq .
addunt Neciarium, quod ignorant alii cndJ., et Ques- plum llinem.iri. Vulg., tentata tunt. Vide not. 4
nellus jure expunxit. Nectariusenim agens in rebus Quesn. et in eam observationesnostras.
cum Marcianiet Anatolii lilteris Romau missusfue-
1097 EPISTOLACXXXVI. 1098
recederes, fraterno animo missis a litteris admone- A charissime, est, quod dilectio tua id profitetur sibi
rem? Ad qnas cum non rescriberes, ipse te a collo- displicerc, quod (unc etiam placere non debuit. Su(-
quii mei consortio separasti. Deniqueinde jam tacui, ficit in gratiae 1279 communisregressum professio
sed clementissimo principi, ctistodi lidei, frequenli dileclionis luae, et alteslatio principis Christiani.
litterarura petilione suggessi, ut pro pace Ecclesia- Nec videtur tarda correclio, cui tam venerabilisas-
rum, quam tibi maxime prodesse 1278 cognoscis, sertor accessit. Ahjicialur penilus inconcessi juris,
haec quse nunc a tua diiectione facta sunt, imple- qui dissensionem fecerat, appetilus. Sufficiantlimi-
renlur. Cui inefiabiles gratias ago, quod secundum tes, quos sanctorum Palrura providenlissimadecrela
eruditionem Spiritus sancti, cujus est virtute ple- posuerunt: ut quieta sit suis merilis et antiquis pri-
nissimus, sacerdotali h dignatur studere concordiae, vilegiis dignitas omnium sacerdotum. Renovelur et
sciens sibi orationes suppiicantium copiosiusprofu- maneat in te Dominicaecharitalis affectio, ad quam
turas, si famoli imius Domini in nullo sint a verae dilectionem tuam sacpiuscohortatus sura, cum fratre
pacis unitate divisi. et coepiscopo nostro Juliano, qui communem gra-
CAP.II. — Quod ergo in ConsiantinopolltanaEc- tiam semper opiavit; cujus industria el sollicitudines
clesia quaedamin officiis clericorum correcta signi- tuae relevabuntur, et fides catliolica munietur. Super
ficas, ut et c Aetium presbyterum iu gratiam tuam B 1 omnia antein fraterna cliariiate bortor et moueo ut
affeciionemque revocaveris , et Andream ab archi- ea quac ad glori vel ad munimen pertinenl sacer-
diaconi aclione subraoveris, nobis placuisserescribo: doialis oflicii, Nicaenorumcanonum universalis Ec-
quia existimationem tuam, ul oplabam, plurimum clesiae paceni servantia decreta custodias. Sic enim
erigit atque commendat. El merito post correciionem inter Domini sacerdotes inviolata chariias permane-
in oblivioneiu perducilur, quod reprehensioni obno- bit, si paribus siudiis, quae sunta sauctis Palribus
xium videbatur, cum haereiicorum provectione, °et coustituta, servetur. Data f iv kalendas Junii, Aetio,
discipulorum sanctae memoriaeFlaviani injuria gra- et Sludio viris clarissimis consulibus.
vareris , quae nunc simul ab omni offensione, cum EPISTOLAs CXXXVI.
ut
tui, volui, laude cessarunt: quia in ordinera suum, h ADHARCIANCH AUGUSTUH.
quae fuerant lurbata, redierunt. Andream sane, qui De.correctioneAnatolii.
rationabiliter archidiaconi est privaius officio, et — I. Cur Anatolio scribere inlermiserit. —
SlNOPSlS.
Eufratam, qui sanciae memoriae Flaviani, ut com- II. Quibusconditionibusilli reconcilietur.— III. Dt
peri, improbus exstitil accusator, si professionibus> Andrea ab archidiaconaludejecto, et Juliano com-
plenissime scriptis non miuus Eutychianam d haere- mendalo.— IV. Vt Carosusmonachuscompescatur.
sim quam Nestorianum exsecrabile dogma conde-< .C LEOepiscopus MARCIANO Augusto.
mnant, quoniam veniaest praestandacorrectis, pres- CAP.I. — Littcraruni clementiaevestraemultiplex
byteros consecrabis : ut sibi remedium catholicae : gratia debiia a me veneratione suscepta est, et gra-
fidei sentiant profuisse, electo primitus et probato,, tulanter agnovi quarn piam curam Chrislianaereli-
qui archidiaconiofficiumpossit implere, id est, quemi gionjs, ul consuevistis, 1280 'l:,bcaiis; cum inter
nulla umquam praedictarum impietalum fama re- Domini sacerdoles. eara vultis firmare concordiam,
sperserit. Caeteri vero, quos par reaius involverat,, quae et universali Ecclesiae et divino apta sit cultui.
si veniam simili professione cum saiisfactione de- Illa enim probabilis pax et charitas vera est, quam
poscunl, suis ordinibus reformentur : his tantum adI plenissime beatus apostolus praedicatdicens : Chari-
officioriimprimalum admissis, quos ab omni errore! tas de corde puro, et conscientittbona, et fide non
liberos fuisse constiterit. ficla (I Tim. i, 5 ). Obsequensitaque et libenter as-
CAP.III. — lllani autem culpam, quam de augendai sentiens sanclis vestrrc pietatis hortatibus, fratris et
potesl.tte, aliena (ut asseris) adhortaiione contraxe- coepiscopi mei Anatolii scriptis reciproco, ut debui,
ras, efficacius atque sincerius tua charitas diluis- sermone respondi, qui cessationem alloquii mei suo
set, si quod tentari sine tua voluntate non potuit,, silentio > debuit imputare : cum ad litteras meas,
non ad sola clericorum consilia transiulisses. Quiai "• quibus cum fraterna charilate monueram ut a repre-
sicul in mala suasione delinquitur, ita et in malai hensibili amhitione discederet, ulterius respondere
* consensione peccatur. Sed gralum milii, frater? neglexit. Ego vero, qui apud illum tacui, clementiae
* Epist. 106. margine, IVnonasJulii, male, quippe Vat. 3791 ejus-

b Al., dignetur. dem collect. 11, cum caeleris aliarum collectionum
« Videnot. 5 Quesn. mss., habt-nt, iv kal. Junii, eademque dies signatur
d Vocem hmresima Quesnello omissam ex antein epistola sequenti, quaesimul scripta el transmissa
rioribus ediiis, et nostris codd. revocavimus. fuit.
e Quesnellusex Grimanico, confessione,ci in mar- s Alias 107. Quaeautem antea 156 erat, nunc 168.
gine lectioni vulgalae,consensione,quam ex nostris5 Scri|)ia29 Maiian, 454.
codd. et ex Hincmaro restituimus , affixit nolami h Hanc epistolam primtis edidil Lucas Holstenius
male; cum tamen melior et verior sit; significatt ex ms. Barb. 5556 collect. 16. Eamdem emendavit
enim clericoruiu consiliis consensisse Anatolium,de3 Quesnellus ex Grim. collect. 18. Nos invenimus in
qun Leo dixit paulo anie : Quod tentari sine tua vo- Ralisponensi collect. 19, ex quo non pauca resli»
luntatenon potuit. luimus.
t Cod. Rarb. collect. 11, notante Quesnello ini > Codd. Barb. et Ratisp. cura Holstenio, potuit. .
PATROt. UV. 35
fO& S. LEONIS MAGNlEPISTOLjE. 1100
vestri» pTo pace unlversalis Ecclesiae quae essent,A. veiur auxilio. Sugêstiones autem frauis et coepi-
profutura suggerere pro mea cura non destiti. Nam scopi mei Juliani, quem pietati vesirae commendo,
el vestra mansuetudo insinuationem meam « tam qu.TSout benignius, sicut facilis, audiaiis. Hoc etiam
libenler accepii, ut et semper rescribere dignarelur, fratri meo Anatolio proderii, si eum, quem pro ca-
et haec agcret ut qiiaenunc correcia sunt vestrae glo- tbolico dogmute illic esse volui, dignanter liabeatis.
rlae debgauiur : b qund tales riiinc misit epistolas, CAP.IV. — Ulud eiiam, quod Constantinopolitanae
qtfibirs hotabitem ambitus ciiipam aliis poiius quam Eccle>i;eesl saluberrimum, rogo, ut Carosus uiona-
gll/i asscreret depuiandam. chus nimis imperitus nimisque perversus, qui, ut
CAP.H.—Agnoscaiergo, Augustevenerabilis, prae- comperi, multorum corda subvertit, sua venena, pie-
dictiis ahtistes quarito ampluis humilitaie quam ela- tatis vestrae benelicio, ultra nou exerat: »e ubi san-
tibriCCrescalur, ei niemor limiluin paiernoruin salu- cto mansueludinis vestrae studio omnis pene h;ereii-
britatem canonuih ad pacein universalis Ecclesiae corum est conatus exstincius, ihi per vilem ac ra-
coriditorum ea qua debet iri posterum observatione probum damualaeperfidiacdcfensorem ei lidei vestrae
clltttoiHitt; defensioni quoque caihnlic.B fidei inde- gloria, et synodaiis violeiurauctoritas. Datumqoarto
Sinenter iiivigilet , pro cuslodia Dominici gregis kalendas Junii, Aelio et Sludio viris clarissimis ooa-
diligenies praetendat excubias, uiatur in omnibus;B sulibus. .. :
devotissimo vestrae pieiatis auxilio, et si quid us- 1282 EP.ISTOLAt CXXXVII.
tjuam sub cathollco homine hnstiiiiim Traudumlatet, h ADEUHnEHHABCIANUK.
id prodendum glori* veslrae instanter « indaget. SVNSPSIS. —1. Gratidt agit pro perfecta inquitilionc
Qui enim sacrilegura errorem a longinquioribus quode die paschali, dequa Proterii litteras seaccepistt
Significai. — II. OEccmomorumEccle.simralionS,
qtie proviuciis expiilisiis, el ad verilatis lucem con- non judicum, ted sacerdotum examine d&eutitMV&
tenebrala Palaesiiiiorum corda revocaslis, quomodo etse.
d
eum sub vestrte tfdei radiis spirare patiemini? cum LEOMABCIAKO Augnsto.
eliain per yEgypium, Deo vos in omnibos adjuvanie, CAP.I. — Sollicitudinem meam, quam de paschali
celerius credamus omnes pravi dogmatis exsiingueu- observantia babui, sainctoclementiaevestrae studio-
das esse reliquias. Benigne enint his consulitis, qui- pro mea petitione gratulor absolutam, qui diligentius
bus licentiam exseerabilis erroris auferlis. in Alexandrina Ecclesia jussistis inquiri uiium recte
CAP.III. — Gaudeo iiaque, gloriOsfe,qtta perW- possit octavo kalendarum Maiarura secundum defi-
bata fuefant esse composiia; cum et memoria beati nitinnem Tbeopbiii episcopi contra veterem obser-
Ftaviani « in consolationem discipulorqm ejus exco- , vanliam futura paschalis festivitas celebrari; cum a
litur, cum Andreas ab arcbidiaconi ministerio sub- iC passione pomitii in,omnibus nosiris annalibus, de-
movetiir, ciiin 1281 postremo a sarictorumPa- cimus quinius .kalendarum Maiarum dies legatar
trnm injuria letiiperaiur, et a violandis canonibus ascriplus. Sed cum ^gypliis alia raiio pbtceat, con-
abstinetur : iit regnum vestrum Christo regnanie sensum meura, ne qua dl-crepaniia per provincias de
trahqiilllum, r CnriswWendcnle sit validum. Unde observautia lam venejfabilisfesti fieret, coinmodavi:
cUm pet*omnia riie cleinentiae vesirae parere dele- ut resurrectionis Dominicaemaximum sacramentum
ctet, fralris inci Ariafolii cliarilatem lolo corde nusquam die alia relebreiur, et inter Dominisacer-
scipio. AnVaBilemfidiimque se prajbeat, et ab ea dotes nibil in tanta splenmitale sit varium, sed per
quain illi spondeo cliaritate, nulla se deinceps va- universas Ecclesias Deo nostro pro vestrae pieiaiis
rietate dissociet, eOssibi siricera affecti<>neconjun- prosperiiate vel regno pariler stipplicetur. Litieras
gehS, quits Catliolicar;lidei probavimus defensores. autera lralriset coepiscopi mei Proterii Alexandrinae
ffabei in ortinibus vestrae pieiatis quod sequatur civiiatis episcopi me nccepisse significo, quibusapud
etempluin; maxime cum benignitalis vestrae adjii- pietaiem veslram l de mea consensione respondi:
« Excotl. Barb. et Hnlslenioadditnr particulafam, i Hinc cnlligiiur soln pacis bono, non antem Ale-
D
quain sequens u( videtur exigere. Simililer et aute xaudrinnriirn rationibus, qme nou ommno persuase-
semper ex iisdeni ridjecimus. (ul in admonitiOiie ad episl. 88 uidicaviiuus)
b lia Uolstenius et cod. Raiisp. Apnd Quesnellurh, rmit Leotieniconsensisse Ul Pascha vm kal. M;tiicelebra-
quitales; male : «eque eiiiiu imp«-ratnris, de quo relur. Hue aineni poiisslirium aliudere videtur Pro-
conlexius iuquitur, sed Anatolii epislola 132 indi- sper in Chronico iniegro Lahheano ad an. 455, ubi
catur.
• ita cum Quesn. hoster Ratisp. Cod. B.irb., in- Leonis ad Marciauuni epistolani ineinorat. Eod.m
anno, in.piit, Pascha Dominicumdu vm kal. Maii ee-
diget; Holsleiiiiis ex correxil, indieet. lebralum esl pertinaci intentione Alexandrini,episeopi,
«tllOi>tenitiSam ingenio
ms. Barb., sperare, el in niar- eui omnes Orienlqlescqnsentiendumpulaverunt; /juum-
gtne>'. PM^^s^rm. ld Qiifesnellusrecepit ex Gri- vis S. papa Leo \\ knl. Maii poliut obscrvnndumpro-
manico, cui nosler cod. Raiisp. aslipulalur. Mnx teslareiur. Exslant ejusdepi papm epitlblmud clemen-
BiiVb.,patiamini.Quijsii., paiimini. Miiap.,paUmini, tissiiiiuiit princtpein Marciaiium duim, quibas ralio
proe quo melius llolst., patiemini. veritaiis soifciialoi evidenter palefacla-esl, ex quibut
K» Utilisp. OjiCr-rsn.,in consolatione. Ecclesia catholica insirui potest quodhtec persuasio
* hatWp. hoc loco delet, Chrilto. studie uniialis el pacit lolerala sit pqtiut quam proba-
« AliaslOs. Qjriaeaineni antea iZterki, nutt'e 16& ta, non deincepsimilanda* ul qum exitiplemtutulit o(-
Seripta 29 Maiian. 454. fentionem, omnemin rierpeiuiimperdal auclphlalem.
Mlanc epistnlam ex cod. Grimanico a QueineWb Confer epist. 142, c. 1. Licet verijLaiini in posierio-
ediiam nullibi teperire licuit. ribus annis suum cyclum annorum 84 aUquîndiur<*>
flOl EPISTOLACXXXIX. 1108
non quia hoc ratio manifesta docuerit, sed quia uni- A j incurrat. Undequiatempus sacratissimaesolemnitalis
tatis, quam maximecustodimus, cura persuaserit. iia dispositos habel limites suos, ut saluiare sacra-
OAP.II. — Dlud etiam rationabiliter huic epislolae mentum nunc ciiius, nnnc tardius oporteat celebrari,
credidi copulandum, ut de eo quod pietatem 1283 non desinit apostolicaesedis sollicitudoprospicere ne
Vestram prioribus petii litteris, deprecarer, * ut devotio ecclesiasticaf aliquo turbetur incerto. Cum
cecbnomosConstantinopolitanaeEcclcsiaenovoexem- autem in quibtisdam ascriptionibus Patrum futurum
Pascha Dominiab aliis in diem xv kalenda-
pio, et praecipuepietatis vestrae temporibus, a publi- proxime
cis judicibus non Sinatis audiri; et hanc quoque in- rum Maiarum, ab aliis in diem vm kalendarum ea-
inveniretur ascriptum, tantom me diversi-
juriam sacris removeatis ordinibus; sed rationes rumdem
Ecclesiaesecundum traditum morem sacerdotaliexa- tas ista permovit,ut clementissimoprincipi Marciano
mine jubeaiis inquiri. Datum quarto kalendas Junii, curam de hac re animi mei panderem, nl praecipiente
Aetio et Studio viris clarissimis consulibus. ipso ab his qui habent hujussupputalionis peritiam,
b diligeiitius illic discussaraiione quaererelurquo die
EPISTOLA CXXXVIH. veneranda solemnitas rectius celebrari. Quo
c ADEPISCOPOS posset
GALL1ARUH ETHISPANURUH s rescribente, octavo kalendas Maias definitus est
De Patchate. dies. Quia ergo studio unitatis el pacis malui Orien-
— Hanc diei indicemad B
SYNOPSIS. formatampaschalis
Gaflicanosepitcoposmittit, per eosdemad llispa- talium deliniiioni acqniescere, quam in tantae festi-
niarum Ecclesint trantmittendam; ubi el coritrover- vitatis observantia dissidere, noverit fraternitas ve-
timttatut exponitur. stra die ociavo kalendas Maiasab omnibus resurre-
Dileclissimisfratribus universis episcopis catholicis ctionem Dominicamcelebrandam, el hoc ipsum per
per Gallias et Hispanias conSlitulis, LEOR6mae vos aliis esse fratribus intimandum: ut divinaepacis
episcopus. consortio, sicut una fidejungimur, ita una solemni-
Cum in omnibus divinorum praeCeptorumregulis tate feriemur. bDeus vos incolumes cusiodiat, fra-
exseqnendissacerdotaleraobservantiamoporteat essei tres charissimi. Data post consulatum Opilionis,
concordem, maxime d nobis et principaliterprovi- quinto kalendas Augustas.
dendutn est, 1284 ne 'n paschalis festi die, velI Valeniinianovm et Anthemiocoss. Pascha vm ka<
ignoraniia, • vel praesumptio peccatum diversitatisi lendas Maias.
EPISTOLA* CXXXIX.
1 AJD
JUVENALEM JEROSOLVHITANUH EPISCOPUH.
STNOPSIS. — I. Iptum in sedem suam receptum esse gaudet, non dissimulata priori ejus tergiversatione,
tinuerint, inducta bieiraio post nova emendalione Orienlalium consensum in statuendo Paschate anni
ViCtorii,qui sallum lunaeab anno decimoquarto ad futuri die vm kai. Maias.
decimum sextum protraXit; saectilotamen sequenti h Sequeniia usque ad finemse addidisse ex cod.
illum deseruere, poslquamDionysius Exiguus Ale- Grim. testaiur QuesnellnS.In editione tamen Con-
xandrinumcyclumel.regulas suo cyclo annorum 95 ciliorum P. Labbei pariter legnntur, excepla inrli-
accommodataset ralionibus ac documeniis munifas ctione Paschatis post finem episiolre suhjecta, qu;c
Latinis proposuit. Leonis non est nec esse cum v kal. Ausustas
» Hrecvidentur respicere Aetii catisam, quem co- Q anni 453, dum epislolampotuit, scripsit, futuii anni consii-
Itabitain omnibutfuitte purqalumLeo a Ju- les (priescriim Urientalem) rescire nequiverit, ipsn
ndse accepisse testaiur epist. 127, cap. 3. Forte vero an. 455, in duabus epistolis, quas siiperstint,
gHione
«ilm hicConsiaiTtinopolitiin.-e Ecclesiaearcliidiacbnus non alium, nisi Valentinianumvm consulem nomi-
de adminisiratione bonorum culpaius, ut diligeiiii naverit. Haectamen indictio reperiiur in ms. Venetn,
^'ariiliiediscijier.tur, apud publicosseu laicos iiidj- exquo illam emendatius edidimus, quam apud Ques-
ces conventiisfuerai. Id oiiiniub nOvumcuui S. Pon- nellum, in quo sic habeiur: Pascha Valentinianom
tifici displiciiissei, dedit ad Marcianum litteras bic tl Anlkemiocott. vin kal. Maxot.
itldicaiaSatqtie deperduas, ac prohabiliter sub idein 1 Alias 110. Quaeauiem antea 139 erat, nunc 171.
tempusqiio judicinmde Aetiorescivit, nimirum pau- Scripia 4 Septemb. an. 454.
Wptist ScrHitimepist. 127. . I Est in mss. collect. 2, 3, 5, 8, 11,12,18, 19, et
b A ias 109. Quaeaiiiein antea 158 erat, nunc 170. 21 usque ad 24, in exempio Sichardi ac in pecu-
Scripia 28Julii an. 454. liari cod. Vat. Reginre 293. Cum porro in hoc po-
< Haiicepistnlama Quesnelloexaciam.addod. Gri- Stremocodiceet in alio siuiili Quesnelli iusignes va-
inanicum, jiiveiiimqsin mss. collect. 12, aJ quam riantes aliqunt in locis inveuiantur, qiiae librariorum
•^ftrtihetVeuetus cod. 169, ciim quo illam contuli- lapsui aut arbilrio uon videnlur iribueniire,quanq.ie
mus. Leoniimm stylum et morem redolent, suspiciosub-
•""d Mif.Veiiet., tdnobit priitcipnliter. oritur epistolam his mss. contentam fuisse primuiti
••'Hemiiodex, vel prmiunipiione. ejusdern exemplum, quod dein reformaium alicuhi
f AscriptionetPatrum vocat ex pane Latinornm B.fuerit; ita ut epistola plenior, quaek\ aliis codiribus
<j*yleliimaii(ii>nim81 qjio Pascliaanni 455al»illis no- edita est, sit verum exemplumquod ad Juvenalem
Wtosnier:it xv kal, Maias,et ex parle Arexandriuo- transmissum fuit; unde hujus Graeca versio inveni-
rWiHLiitfercriiuinTbeopliili, qui itfemPast.ha sigua^ lur. llanc ameir.versionem Graecam,quaenuhc pri-
verai vm kal. Maias.Mnxin ms. Ven. deest proxime. jrnurriin lncem prodit, nacti sumus in cod. Vai.
s Hic iuiiuiliir illa Marciani epUtpia cui S. Leo Graecol455. Ex uonmillisautem locis minus recte
superioribttsliiterisrefepiindll.Hiiicautem coMigitur, redditis, qure Eutychiauum sensum pr.cferuht, pa-
ticui eiiamex textii Projên anriot.2(jCi)/.ll00,«.') tebit quara facile fuerit in inierpretaiioue Graeca,
in antecedentemepistolamrecitato, M.ircaiiuiiiLeoni commutaiisquibusdamverbit vet tyllabis, liarreticum
kjftQificasse non tam AlexandrTriortfiri quain omnium sensum inducere. uti Leo conquestusest epist, 130
S. LEONlS MAGNIEPISTOLJE.- :'>
1105
— II. Eumdem iptit mysteriorum locis edoceri,—111.Ex veritale crudfixionit vetitatemnottrte t»
carnis defeiidi. — IV. Errantes circd incarnatiohem Domini ex utriiisque Testamenti pagtm . >v
a Jero- A 1286 T4>«?«*«**>«8t>yw'iou6sva)i&> A<i<uv
**"** LEO urbis Romae episcopus JUVENALI
1285 tTvjoTror •Pcoiuif-
•Spjîp'";;
solymilano episcopo. :-*%,
CAP.L —Acceplis dilectionis tuae lilleris, quas ad Aeifafesvof rijf o-Mf<5ia6s'«TSiaf ypaicftaTa,aTtepT&n-
me h iiiii nostri Andreas presbyter et Petrtis diaco- xva lifttuv'AvSpstefo itpso"6uTepof xai 6 Seaxovof Hirpoc
* fitKi,ortitep eireTOVBpovovTijf tns
nus detulerunt, gavisus quidem sura quod tihi ad sxoftterav, >5O"8IQV
episcopaius tui sedem redire licuisset; sed con- ETretTxoTrijf E|OV troeyiyovsveVetTTpsâe" TCOV Sempitrck•
fluentibus in recordationem oinnibus causis quaete aetavTtuvtrwv arratTtuytruppeoutToov stf T>SV avafevjitrev
per quosdam excessus laburare feceruut, dolui ad- TJIV sftijv, aeTcvsftrs «CTaTevaf7raps!;68ouf xafcscvJTS-
versitalum tuarum temetipsum tibi fuisse materiam, 7rooixao"iv, rfkfo-ov, tif av troutrauTiM ysyovOTOf TWV TOO-«
et resistendi liaereticisconslaniiam perditlisse : quia OUTIUV aTu^jjfiaTtuv aiTtou,xacTQV ivtnctatv rw TTSJJC TO
aestimaiit non esse libi liberum ut eos audeas redar- av6io"Tao-Sat Tocf«epSTCxoc.j aTroXstravTOi-r TOIJvofcc?outrcv
3 ouxeTi0"£fcSTti awrouf,ouc
guere qiios libi professus sis in suo errore placuisse. ira/i/ino-caff ToXftav ei.iyx11'»
Beatae enim meraoriaeFlaviani condemnatio, et im- wfj.oX6y>jO"af STTC rrii 7rlav»i? auTtiivrtis iSia; upeaxetvtrot.
c
piissimi Eulychis receptio, quid nisi Domini nostri To xaTaxpcvac âp T6V fiii otria; p.v^p.ris */\atfcav6v, xai TO
Jesu Chrisli secundum carnem negaiio fuit? qtiam SeSatrflac TOV SutrtrstfsttTaTOvEuTuxij, TC^V,SC^TOUXU-
ipse grandi misericordia sua fecit resolvi, 1287 B pcouiptav 'hjirouXpciTou»3xaTa trapxaa.Tta.pvnatt', yv
cum detestandum illud Ephesints synodi judicium, aurof StaTUV [tcycdavaurouocxTcpcuuv avai\u6)jvac irtnoir,-
ita d sancti Chalcedonensis concilii auctoritate de- Mv> 1288 orroTST/IVajrsuxracoyEXECVDV xpctrcv Tnf sv
strnxit, ut nullum depravatorum a remediocorrectio- 'EysVtv) truvoSou,ouTtuf8ta rgf au8svTeafTflfa^cafsvâ).-
nisarceret. Unde quia in tempore indulgenlhe resi- xnSovctruvoSouxaT&uasv,titTTS pySivuTWV irpof TOtpau-
piscetiliam roagis quam pertinaciam delegisti,e gau- XoTspov sxrpa7rtvTtuv aTrscpi;ae T>jfxara TiivcatrcvSiop-
deo te coelestera expetisse medicinam, ut fidei ah fltucrstuf. "08s>eizetSrixura TOV xacpovT>5f •rvy/upritTtat
haorelicis impiignataslandem possis esse defensor. T6eivavijtpac tviaXXov s.u7CEp TOEftftsvscv vyuitmaat, ySo
Quamvis enim nulli sacerdolum liceat nescire f quod ftac rnv avtuflsviiXTpsjavaeVouvTOf trou, evaT>ivTrttTTtv
praedicat, inexcusabilior tamen est omnibus imperi- TqvU7VO TtuvaepsTcxtuy 7Co/\sp.oupiiv)3V, oijiiyovvoVvnSijf
tis quilibet s Jerosolymis habitans Chrislianus, qui tpavnvac SesxScxuv* el xaera piXwto.yap ouSsvcTUVETTC-
ad cognoscendaravirtutem Evangelii, non solum pa- OTttwrtuv i%etrrtvayvoeivo xjiputroee,TZOUU k extt-
[IUXIOV
ginarura eloquiis, sed ipsorum locorum h testimo- vof ouxejêeTfapaeTutrsv uTTEp TravTafToilfafcaSscf,* 6
niis eruditur. Et quod alibi non licet non credi, ibi oeof3)i7coTe TuyâvtuvXpctTTeavof, xae('spoo-oXucca xaT-
non polest non videri. Quid laboral intellectus, ubi otxtuv,otTTCfrrpof T6 yevtuirxscv vnv SuvajccvT^VTSV
estmagister aspectus? Et cur lecia vel audila sunt C fiayycliav oiifiovov£xTtuveyytypap.p.ivo)v aurotf J\oyctuv,
dubia, ubi se et visui et > taclui tota humanaesalutis oiiXuxal ScaTijfTCOV TOTTIUV EXTcacSsuSTat ftaprupcafxai
e
ingerunt sacramenta? Quasi ad singulos quosque OR-cp«a-Tcv aXXajroO jxqTrcOTSuscy, EXSC ou Suvarac f«i
cunctantes Dominus adhuc i voce corporea utatur, opacrdac.Ti xctftvteyap i Scavoca,OTCOU WapetTTcv r>6ea
et dicat : Quid lurbati eslis, el quare cogitaliones SeSao-xaXof; xai ti Tti tx Tflf «vayvwo-twf xac T^f axoijf
c. 5, loquens de suis litteris ad Flavianum, unde ' Iidem duo codiccs QuesneHi et Vat. Reginte,
exactam earumdein interpretationem a Juliano pe- quid prmdicet. Post ntec verba in editis ante Quesn.
tiil ep. 131. —Haec scripseramus dum solum codi- Ciim mss. Vat. collect. i% 11 el 24, additur, quo-
cein Vat. Graec.1455 adliibere licuit. At postquam niam quiignorat,ignorabitur. Desunt in coeteris no-
duos alios codices GraecosVat. 720 et Vat. Oitob. stris et iii qiiinque.Quesnelli codicibus, ac sumpta
29 suggessit Romana editio P. Cacciarii, ex quibus sunt ex I Corinlh. xiV.
noiiuulla loca emendabimus, vide qure in rem prae- s Noster Vat. R^gina?, Jerosolymitanus antistet.
sentem dicentur not. <Veto. (Cot. ltOB, n. *, et col. Posiea veritatempro virtutem iii eodein Val. Reginse
1108, n. *), , et in Vat. colleci. 1J ac in Corbeiensi collect. t.
« Voces urbis Romma Qnesnello additse sunt ex h Vat. 5845 collect. 8, tettimonio. Hos Ratisp. do-
ms. Darb. collect. 5 etaliis. Concinunt etiam aliquot cetur pro eruditur. j
nostri. io Graecaversione : Dilectb fratri Juvenali 1 Vocemtuctui supplevimusex rass. Vindebon.col-
Leo archiepiscopusRomm. Dlect. 5, Ratisp. et duobus Vat. collect. 21, ac ex
b Cod. Vat. 1342 collect. 3, alius collect. 8 et antiqna Graecaversipne.
alius collect. 21, filii mei. i Ms. Barb., vel tiecie velvoceulatur. Vat. collect.
«
, Tres codd. Quesu. et nosler Vat. Reginre295ha- 11, corpore utatur.':'
bent: Quid niii carnis DomininostriJesu Chritti ne- 'Cod. V;it.Griec. 1455, w<?>jftev. Correximus ex
•tatio fuit? aliis mss. Vat. Grnec.720 et Ottob. 29, quos P. Cac-
< In Ratispon.: collect, 19 et in Vindebon.collect. ciarius secutus est.!
1 Pdmis curis edideramus cura ras. Vat. Graec. .
3, tancla. Mox Vat. collect. 3 et alhis collect. 8,
auctoritat. 1455, vofutôuertv ouxtre ftSTa7rappijertafTo)ifeafi~\ty-
.' Vulg. inserunt ita; delevimustion tam auclori- YtivauTouf.N'unc emendavimtisex aliis laudmiscodd.
late duorum codd. Barb. etS. Theodorici, quos Ques- GraricisVat'. . ,
neljus in margine allegai, quam trium nostrornm »Fone,TTJT*/». ..'..-' ;'.
Vindebon. collect. 5, Itatisp. elVat. Reginab. MOK ' H.ec vox execvofabundare videlur.
duo laudati codd, Quesn., excepisse,pro expetisse,et
cumVat. Reginsepro possishauent inciperes; Ratisp. aohttux (* Legendum tjdetar, ooiof'8^7roTfxpivitxmsXifii*,
xaTOixiuv,.'j.,
tero, pattes. • Supple, ovx «Bj.iv
;t>riy.
1105 - EPISTOIA CXXXIX. 1108
•aseradnntin corda vestratVidetemanus measet pedeslA u[ifi§<xXktnut, ojrouo-tpsc xa! TJ5xyri6Xard TJifftrcoTqpdxc
mros, quia ipte ego tum. Palpate et videteqida spiri- rijf TCOV ctvSptuTfcav hapy&s eavra napiamat TCC fJAJtmi-
tus ossaet carnemnon habet, sicut me videtis habere pea; tutravec rrpof a7ravTaff TOUJ evSotd?ovTaff Irt TOV nu-
•
(Luc. xxiv, 38,39). pcouTji xaTtitrdpxa ytavijxe-^pjjftsvou,xal XsyovrofTf
1289CAP-H-—Ulereigilur.frater cbarissime, in- rsrapuyptevoiEOTE , xae Sca TCSeaXoyetxfeoe dvatSacvoutrcv
viciissimiscatholicaefidei documentis, et evangelista- ecf Taf xapSeaf ufttuv;6stup»jo"aT6 Tttf jj-sepdffeouxat
rum pra?dicatioiiemsanctorumlocorum in quibusdegis TOufTroSafftou, 6TCeyti>aUTOfse'fce, f*s,xai
tlirikaifriaa.re
tesiificaliouedefende.b Apud te est Rethleem, in qua CSETS OTC' TTVEuiea crdpxaxae oerTeaoux Eêe, xaScoff epi
salulifer DavidicaeVirginis partus iiluxit, quera in- 1290 SstupseTS T.OCVUV '
EjôvTa.ToefduTTJiTOif Trpo-
volutum pannis inter angustias diversorii, prajsepe tTtyeXcof x&xpvaoTJjfxaSoXexiiff ExxXweaff StSdyieao-e, xae
suscepit. Apud te est declarata ab angelis, adorata TOxjjpuyfiaTOTCOV suayyeXtiTTcov TJJ(/.apTUpca TCOV TOTftuv
a inagis, et per muitorum infantium mortes ab He- sv olf Stdyoeff exSexJitrov' Trapdcroeearcv»)/SrjSÊEft, sv vjj
rode quaesitaSalvatoris infantia. Apud te est ubi pue- •rijf Trapflsvou TJiffAaueS(x»iff 6 trcoTnpeof Toxofsrretjiavsv,
ritia ejus adolevit, ubi adolescenlia maturavit, et ov eXto-irofievov EVa<rtupyuvot;Std TJJVTOUxaTayeoyeou
c per incrementa corporea in virum perfectum veri o-TSvoTJjTa u7reSsi;aT0 tpaTv»'rrapd troestrijfeavS); piv urro
hominis natura profecit, non sine cibo d e-uritionis, dyysXou,7rpoo"sxuvj]8j) Se urro fcdywv,xal 5 Sea TOU 8a-
non sine somuo quietis, non sine Oetu miserationis, ** ' vaTOU TCOV jrXsetTTtav 7rap''HptuSou
j3p£tf>tuv wTOU trtUTijpof
nec sine pavore formidinis : unus enira atque idem ijfccovE7re?)jT);Tac wiTrtoTJif7rapd troe XS8S(TT>7XSV •
est, qni et in Dei forma operatus est miracula magna Ev6aTa7rae5exdaurou jjuc;»jvTae" Ev8ai'xfj.ao"ev vjvsoTJjf,
virtulis, etin forma servi subiit e saevitiam p.tssio- xae * xaT« trcofcaTOff 7rp6o"Satrtv eef avSpa TSêeov *jdX>r)-
nis. Hoclibi ipsa crux indesinenter loquitur; hoc la- 6cofdv6pco7rou tputrefTrposxoiftsv ou Seâ Tpoy^fT«f * ix
pis clainat sepulcri, in quo Dominus liumana condi- iTECvijf, ou Se-â u7rvouTJjf dva7rautTScof, ou Stjâ TOU
lione jacuit, et de quo divina potentia resurrexit. Et xaTa TOVs^sovQpvjvou, HkVouSeStâ SeoufTOUxard
cum ad montem Oliveti, locum ascensionis venera- •njvdyeovtav. "OauTofyitp EO"TC xae6 stf, 6f xaesv feoptjtvj
lurus, accedis, nonne illa vox angelica in tuo resul- 6eouuTfdp^se,xaeTa (j.sydXa 6aufcaT«sepyacrTae Tijf Su-
tal auditu, qua elevationem Domini slupentibus di- vdfiEcof,xae EVT>Jfopy^ TOUSOUXOU TOâXsTrov TCOV
citur : Viri Gaiilmi,quid ttalis aspicientes in cmlum? TrafinftaTcov uTriiftsevs. XOUTO drrauiTTiwf auTOf6 avuvpos
Hic 1291 Jetus gui assumptus est a vobisf in cmlum, troeXaXse.TOUTO 6 Xt8of6TOUftv)jfcaTOf xsxpaysv,evco
sic veniel, quemadmodumvidislis eum euntem in cm- 6 xupeofTOxaT' avSptuTrov SXECTO, xze o8svxaTa TISV
' xae " OTSse'fTOopof dvsp^jjTCOV
lum(Acl. i,ll). SscavSuvatetvtie;av£'iTT>)"
CAP. III. — Veram igitur Cbrisli generationeni l/\utS>v Trpotrxuveev peX).cov TOV TOTTOV Tijf dvat5do"S(af, ap'
crux vera confirmat : quoniam ipse in nostra carnc oux exsevj)troeSoxseTCOV dyysXtuvsvjijêev>5yoov)) Taef
nascitur, qui e in nostra carne crucifigitur : quse, eracfdxoaef JJ Xeyoucra rrpof ToufSauccdSovTaf TOU XU-
nullo intervenienle peccato, nisi fuisset noslri gene- pcouT»Vutj/cocriv, "AvSpef yaXeXaeoe TCetTTiixaTE (5Xe'7rovTEf
ris, b non potuisset esse morlalis. Ut autem repara- eef TOVoupavov; 1292 ouTOf6 'iJicrouf6 «vr/XjjySsif
rel omnium vitam, recepit omniura causam, ac vim dtp'ufttuv,oi/TtufeXeutrsTae rrdXev,v.uti>xmp auToveSEco-
veteris cliirographi, quod solus inier omnes non de- pijtraTedveoWa£e'fTOVoupavov.TrlvyiwriatvToeyapouv
buit, pro omnibus solvendovacuavit (Coloss.u, 14): TvjvdXnSjj TOU Xptorou 6 dX)j8»)ff o-TaupofêiSaeoe, ETCSCSV)
ul sicut per unius reatura omnes facti fuerant peeea- 6 auTofevTCO jjftETEpco TtXTSTac trcoitaTi6 sv TJicrapxerri
tores, ila per unius innocentiam omnes flerent inno- vjftsTspacrTaupouftsvof,>jTef, ou xaT' ouSsvaTpojrov
a IdemVat.collect. il,ascenderunt. W>xpertractale h Vide not. 2 Quesn.
1 I.cg.,
pro palpale in Val. Keginae. Dein voces et videte de- 8 vixpnao, 7rpoo"tpeXsiTTaTe dSeXwl,Tjjff,elc.
sunl in rass. Vind. collect. 5 ac Vat. collect. 11 et24. (,od. Val. Grnec. 1-455 lialiet: »jSedTOU 8avaTou
b Vide not. 1 Quesnelli. In Vat. Reginaehic locus TCOV 7rXet'o"Tcov(3psycovTrap''HptiSouTOUSeoTnpoftiuuv
brevior effertur : Apud le esl Davidicmvirginis con- EjretJjjTouftev» vmtibxn; Minus liene. Quaiii aniein cor-
ceptus el partut. Apud le ett declarata, elc. Codd. reciionem conjectando primis curis in noiatione ex-
Vindebon. collct. 5 et V.it. collect. 2'» cum edilis pressimus, hanc nunc inferimus in lexluin anclori-
anle Quesn., obvolutum,pro involutum. taie aliorum codd. Vat. Graec. 720 et Ottob. 29,
« Vindebon.colleii. 5, duoVai. collect. 21 atque quos Cacciarius recoluit.
Sichardus, per omnia incrementa. Mox corporis pro aCod. Vat. Grasc. 1455, quem primis curis conr
corporea in Vai. collect. 11. ferre licuit, sic ; xaTd npotfuatv crcoftaTOf sef avSpa
« Ms.Vindebon. collei t. 5 et esuritione. Mox Ra- TEXECOV VJdXyiScof auTouyucref.Lectio corrupta, cujU3
lisp. omiuit non sine somno quietis. Dein post vocera D causa in nolatione scripseramus : Vehemenshic no-
formidinis cod. Vat. Reginaesic prosequilur : In mul- bis suspiciosuboriturab Eulychiano aliquo locumhttnc
tis miraculismanifestavitpolentinm virlulis, et in sub- fuisseinterpolalum. Quid enim sibi volunt illa verba
jectione humititaiis subiit smvitiam passionis. Veram xara irphfuatv crcofcaTOf ? et ilem illa rj aXj]8coff aUTOu
Christi generationem,elc, ut cap. 3. tpucref, qum verilatem humanitalis reticent, e cantra
e Ratisp., sententiam. vero speciemcorporis tantum et fictionemeloquuntur.
t Voces in cmlumdesunt in Val. collccl. 11 el24, Hoc forte amanuensis, non autem primi interpretis
in Ratisp. ac in exemplo Sichardi. viiium est. Nam veram interpretis lectionem, quam
t Vat. Reg., in natura noslra naschur. Mox, in lexiui inseruimus, alii duo memoraii Grseci codd,
noslra crucifigitur, omissavoce carne, praeferuntduo suppeditarunl.
codd. collect. 11et 2t cumSichardo. Atciim lectione 4 Haecparticula ex abundare videtur.
texiui inseria hoc Leonis testimonium rechdt Joan- * Ms>.Gr. Vat. 1455, 6re. Aliorumcodicum aucto
•aesllin e;>.3, ad senatores, t. VConc. Ven. ed. p.898. ritatc 07t scripsimus.
im 8. LEONIS'MACNIERSTOLJE. ijog
cenu» (Rom>% t&); inde in bomines niaa»nte jus- A KfMpvApums vsipxorlnoi §V<wxf, ti ui irt i* TWyt-
tiiji»:,uhi humana est suscepta natura. Kuila eoirai voafjfc» TOV itjttvt,ovx <h>&ijrui Tuyxdvttv«JJSUVXTO mt Si
rattoJie1extra noslri est corporis veritatem, de quo>' xai T&V artuvrav* xatveo-j) TOxoevov
JCOJJV, andvrtuv|S«-
etangelista prxdicationem inetHtatisdieit: Liber ge- EaTO' rrpaytta, xai rrfi SuvafttvTOVfraXatouxstpoypd-
nerationitJesu Chritli filii David,fiiii Abrahamh(Mauh. fou, oVrpftovofsvcWeicrei ouxvtds^knaev.ujrepItrrgvTtuv
t, 1): beati Pauli apostoli consonante doctrina, cnraI ixtiffac, ftRTatecviattipyitauro, "tvu xaSdjrep St*evof
dicit: Quorum patres, et ex quibut Ckristut secundum l u7crtt6uvou ytTovtJTtiff ap.upru\oi Trdvrjf(yrvavTO, mtu;
'
earnem, qui est tuper omnia Deutbenediclusin tmculai St' fv6f txvsutruvou ruy^dvovTOf 7rdvT«tfdveufluvtx. yivwj-
(Rom. T, 9). Iiemuue ad Tiniotheum : Memenio,in- Tat, T exst tyoeTJjtrdoTif' Bflf Trsptxoif dvfipuVBuf Stxato-
quit, Jetum Christum returremsseamortuis, ex seminef o-uvjjf,jySa T« Ti3f iJevSpoiirtvjjf ) QuSsviyap
tfUtTEcof.
David o (II Tim. n, »). >\iyi»Jjrrof iatfv ousrofrfc- TOVijfttTspoueruftaTOf idat-
CAP.IV. — H-scautem veritas quanlis at novi ett Qeiaff,Trepit»56 «riijTyiXtoTirB- dpxoftsvofTO5xjjpuyftaTOf
veteris Testamenli auctoritatibus * declaretur, , tatf BitSXof yevetrnoff'hja-ou XpctrrouTO5U!O5AauiS
utou'Atjpadff eruvaSoWiif ry; TOU ptaxapeouIlauXouTOC
1393 Pr0 antiquitate sacerdotii tni evidenier agno- • TQvot
scis, cum fides Patrum et scripta mea ad sanctseme- djrocrToXou TflfSeSctTxaXcaf TOU XeyovTOf 7raT«pef,
moriae Flavianum dat», quorum meniionem ipse fe- B xat e«ft5v6 XpeTTOf T6xaTdtrdpxa, of EO-TCV ini TrdvTMv
cisti, adjecta universalis synodi e conflrmaiione, 6e6f suXoyjjTOf te'f ro-ii ai&va;. 'QtrauTcofSi xai jrpof
sufriciant. Unde prospicere oportet dileclionem tuam, Teft68sov* Msuvnao,tfino-t,'initrouvXpetTTov jynyspftsvov
' ut contra redemptionis ac spei nosiraeineflabilesa- tix vexpcov ix aitipp.uroi buviS. AUTJJ SEVdX«9sea rrocraef
cramenium, niillus obniurmuret. s Sed si qui sunt T>ifTSTraXaeaf xal T>5ffxuivij; SeaUiixwfauSsvTtatfStatrn-
qui adhuc aut ignorantia caligant, aut perversitatei pcatvrrat,xuru 1294T6 Trpoo-tpopovTi)rri;av; emaxomit
discordant, eorum quorum in Ecclesia Dei aposto- dpxatOTJjTc traycofiTrlyevcocrxEif, OJTOTEn TftcrTif i TCOV
lica fuil et k clara doctrina, auctoritatibus instruan- TraTSpcov xal Ta ypdjiftaTa Ta Iftd Ta TrpofTOVT»jf
'
tur, ut de incarnatione Verbi Dei hoc nos credere 6o-tafftvjiftjjf*Xalftav6v,cSvauTOffIfevJjftovsuo-af,eif
truvoSouTrpocrrsflsvTa tSeSattutrtv
quod illi credidere cognoscant, neque se extra cor- T^v T»f oeVouf/evixJJf
pus Cliristi, inquo commortui et conresuscitati su- lijapxtT.*09evrrpovbstlrtjaiTJJVOTJV Sta9eTtvxpij. tatTTS
nius, sua obduratione constituant: quia nee pietai (itJiSeva xaTa TO3dppriTouftutTT»pcou T»f )5f*eTepaf Xu-
fldei, nec ratio * reeipit sacramenti, ut aut in sua es- Tpcotittafxai IXTftSof iJ7royoyyu5stv. 'AXX'olTivef tlev oe
sentia passibilis fuerit Deilas, aut in nostr.-estisce- s"TeTiqvTnf dyvotaf djjXuvuf>taTafitevoe, ^ StJCOVoovvTef
ex rtf eetTJiyntrecoffTtvve»
ptionenaturcc mentita sit veritas i. Data pridie nonas Sed yauXoDjTa,ScSa-^Scoirev
Septembris, Aetio et Siudio viris clarissimis con- C raif IxxXjjtriatfTOU8:ou TJJVdirotTToXexjiv xat aa~\n
sulibus. •jrotouftevcovScSatTXaXtav, irpof T6ytveberxscv auTouf,olf
irepi TjjfftTapxcitTtcof TOU6EOUXoyouTOUTO Tre5"T«ruofMV,
%IxttvocIrrciTTtotrav, wi ftjj Std TOVtrxXupoTiiTa TTJV
Vat. collect.ll, exlra humam est corporis veri- * Editi inserunte««. DelevimiiscumVindeb.colleci.
tatem. 5, Ratisp. et V.il. collect. 11ac 24. Mox et de iucar-
t>Editi ante Qnesn. et mss. aliquot ejusdem coin naiione in endein Vindebon.
1 Al., suscipit.
posiris Val.colltci. 21 ei 21 nee iiou Me.linoei Si-
i Aniiqtiores ediiiones cum Irihtis mss. Quesn. et
Chardo adilunl, etqui Samaritimmtri:ilieri rroleslalur,
ex Judmis est. II me atltlitioiieui pr:e- noslro Val. tleg. i>lii-t|ue<>miiil)ii>
colleci. 12, 21 et
quoniam satus
fert ietiam cod. Vat. Regioae, in q.io prneerea dese 2i, ac exeiiiplo Sichardi adiliinl: Puriicutam Domi-
inserilur anle vncem Samarilinm. In plurihus et po- nicmcrucis cum euhqiii mm dilectionis veueramerac-
tiqribus tuin Quesnelli, ium iiostris desidfraiiiur, nec ccpi.Careni hieadiliiiine pr,i'-l,'inii'>rt:sc d.l. ollect.
non in iiilerpretatione Graeca. S,6, 8. II, Grim. ei Raiisp. ac pr i sertnn Gneca ver-
« Iidera ediii cum mSs. Vimlebon. collect. 5 et sio; quod iiulicioe-t hauc seuteniiam, si forte fuii in
Vat.collect. 11 et 21 ac Sichtrdo ailduni seeitndum primo Leonis exempln, dequo divimusannot. I {Col.
carnein, ApudApostolura legitur, secundum Evange- 1102,». j)t>missamruisseiiiill<> qiiod in Pal;esiinninad
liummeum. Juvei.aleniinissum fuit. V;tt. Regiuiedaiamdesideral.
< Mso.Vat. Restinse,Corbeien. S- Theodorici, et 1 Confer not. 3 Quesnelli.
1 Sic .iiio codtl. Gritc. Val. 720 et Ottob. 29. Male
Thuiin., declaraiu longum est explicare, cum iradilio
Pdirum el scripta mea, elc. Antiquitas sacerdotiiJu- in Vat. 1453, xivjjo-ti.'
venalis resiiiciiepisCopaium,'ad qucmevectus fuerat ' Ita duo laudati Codd. Sfare i'n aiio Vai. 1455,
Circa an. 4"24. rpaufta.
* Ratisp., confirmalionem. Ex Grseca versione, in n" * Korte, e*v9tv.
universalissynodiconfirniationem.Mox ideiu Itatisp., * Primis curis cnm ras. Graec.Vat. 1455 inseruera-
tJnde ei prospicere. mus vocein dvsSttx^Ji,jhanc EiiiychianismmTis.pere
' Vindehoti. colle. t. 5 et duo Vat, collect. 21, ne notanies.el legemluincoiijfceramiis ivsStîj. (Tiram-
eantra uttus obmurmuret. - " que vero vocera alii duo codices ignor.iiu, ei idcirco
BV:it. Reg., insigni varietaie : Sed si qui sunt qui illain e textu expiinxiiiuis.
adhuc dittentiunt, q consentientibusinstruantur, quia " Aliter hic quam qiiod exhihet hodie textus Lati-
inter tot et evangelicaet apostolicaprmconia catigantet nus, legissevitleiurinifirpres,
1 scilicet,adjecta(scripta
nee tperni converiii,riec limeri: quia necpieias, etc. Leonis ad Flaviaiium), in universalit tgnodiconfirnfa-
Eamtleni leclionein Quesnellus reperit iu ms. S. tionem. Si vero hoditirnam leciionera retineas, ita
Theodorici, ubi sblum pro apostolicaerronee legitur. corrige aut simili mndii, rqf rjjf otxovuevtxji;CTVVOCIM
iocalia. riyocrrt9eicrqf/3sSatcoffic«)f.
1100 EPISTOLACXLII. 411«
oitxeurvIxrof laVTOUf TOUai>pMro;TOU
7rotJ}treotrt Xptorou,cpTtvt xai .>rwavs.'rn)fttv'
iTUva7rs9dvoftsv lictiSrtours -i
lyo-eSseaJJrH( itiarita; , OUTS 6 TOUfxuanjpiouXoyofdvti^cTat,>}iv Tji iSioeoutrcatcvat -.jj»BecVnjTa tra6j)Tijv,
f) Sct^suo"9atIv TijX)r)tp9sicr>)
tjjutrstrij ripttovTJJV
dXi)9Etav.
1295 EPISTOLA » CXL. A de provectibus etiam hnjns populi gaudeamus. t)a-
b ADJULIANUH EPISCOPUH COENSEH. tum octavo idus Decembris, Aetio et Studio viris
STNOPSIS. — Faciliorem fore deincepserrantiitm cor- clarissimisconsuiibus.
reclionem,Dioscorosubtato, cujus mortemJulianuti EPISTOLA• CXLl.
Leoni mniiaverai. Eumdem monetut de sialu Ate- * ADEUUDEM
xandrinm Ecclestmscribat. JUL1ANCH.
STSOPSIS. — 1. De Carosi monachi correetione et
LEOJULIA.NO episcopo. Joannis decurionit in /Eqyplum legatione.— II Dt
MaximoAntiochenoepitcopoeriminit alicujut accu-
Litteras diiectionis tux per Qlium« nostrnm Ge- talo, quid evenerit,ul retcribat.
rontium me accepisse rescribo, inihique fuisse per- LEOJULIANO episropo Coensi.
graium, quia non omiseris oppnrtunitaiem familiarisi CAP.I. — Per filiuin meum Geroniiuraliiteras tua»
alloqnii,quod omni occasioneinter nos convenit fre- fraternititis accepi, quibu» devntione con-ueia, t|uoe
•qoeiitari: ul de his quaead curara nostram pro Ec- ad curam nostram pro causa fidei inerito nesiiinas
Clesiaesiatu pertinent, nibil incognitum, nihil habea- pertinere, signilicas: « Carosum scilicet in fidei con-
mus incertum. In hac autem sollicitudine constitutis; fessionecorreclum; sedila conira fratrem Anatolium
numquam desnnt divina praesidia,qu;e d hypocrita- in simuliate nescio qua permanere, ut propter ipsius
trumsimulationesnihil posse permitiunt, occult.im-. B discordiam etiam nunc a communioiie desciscat.
«|ue eorum nequitiam manifesla deslruclione con- ijoannem vero speciabilem viruni et in fldei sinceri-
fiindunt. Quaravis euim jampridem oninia ha?reli- tale laudabilem ad /Egyptuin caus» fldei fuisse dire-
eorum niacbinamentaconfracta sint et universas ejusI clum, qui quantum paci emendalionique profuerit,
Tires dextera veriiatis abslulerit, niinc tamen inler- CIIIIIprimum redierit, scire me facias, quod teetiam
eunte, ut Scrip<isiis,Dioscoro, in profiuidiora ceci- sine meo monitu facturum esse non dubito.
deruni.et perfidiseincentore sublato, instahilesquav CAP.II. — De Aniiocheni autem ' episcopi statu
dam ct insipientesanimse habent quod i>aveani,non, multoanimi dolore cootristor,si,quod absit, veraad-
habent qnod sequaniur. Umleauxiliantemisericordia versus eum ab accusatoribns proferuntur. Sed prae-
Dei faciliusesterrantium sperauda correciio, et ef- ter sacerdotalem diligentiam, quain curaui ulditatis
icacioreritpraedicaiio Evangelii.esslincto delensore, habiiuram esse non ambigo, maximamiui de justitia
mendacii: cooperante ad hoc rcmedium Christia- et benevolentia gloriosissimiprincipis liducia datur,
nissimi principis pielate, cujus devotio pro omnibus;. qua certus snm in quantiiinpotest lieri provitlcndum,
caiholicsefldei provectibus sanctas semper praetendit ne inullam partem possitvalere fallacia.Setl ati i|iiem
excubias. Etideo fraierniialcm tuam hortoret moneo finem 1297 n;rc causa pervenerit, cum opporlu-
ot diguatione et charitaie regia sapienier uiaris, et G uuni fuerit, dignaberis indicare. Datum i quinto idus
de omnibus qu.-e prolutura credideris, opportunas Martii, Valeuiiniano Augustoocties consule.
Stiggeslionesnon moreris offerie: quia mnlts expe- EPISTOLAk CXLII.
rimeniis probavimuseam esse glnriosissimiAugusii 1 ADMARCIAMIM AUGUSTCH.
STNOPRIS. — I. Fide Augustilaudata , iterum de con-
fidem, ut lunc maxime se arbitrelur regno 1296
sensusttocirca diei festicelebrationemdato ceriorem
Sno consnlere, cum praecipuestuduerit pro it)>egri- —
eum facit. II. Gratias agit pro ablatis Carosoet
tate Ecciesix laborare. Si quid sane de Alexandrinse Dorotheoe luis monatteriit.
plebis proveciibus cngnoveris, scire nos facito: ut LEOMARCIANO Augusto.
fiicul de Orienlaliura populorum pace laetaniur,ita CAP.I. — Quanta sit in vestra clementia dileclio
Aiias 111. Qua»autem anlea 140 erat, nunc 172. chronica nntatione careniem, suh finemanni pronce-
Scripta 6 Dec. an. 454. deuiis, vel sub hnjiis aimi iniuo datara, ex tempore
Mu unii-oms.Gnm. hactenus inventa est, ex quo hiijus epistol:!' rogiioscinins.
a Qnesirelloedila fuii. ' Maxiiiitim Doinnosiibr gittim imelligit. de cii[iis
* Nostrum adjeciinus auctorifale ejusdera codicis cansa in synodo discu-sa rouler diss. 1 Quesn. da
cujusapogniplium P. Cacciariusatllnhnil. an. 455, et ihitlem .iiinotaiiniieoi uostr.uii.
d MonachosEutyrhiaiios iiuellij.il, qii zelum ad- ' I Ciimtlo:i'sequeniesepislolaeiii irfuxilaif fuTin',
versus Nesiori.mospranlerenies, specie vioilicaiidrc" etxleoipie die a Leonenntari solrani liiterae quas s.-
Mcaena!fldeiel Ephesini cuncilii, Eutychiauo unori imil in ali'|ii;iin pr..vinciam diifx.t. Iianc quoque
faveb.inl. epismlam III idttt Jl/nrtiisignniiim nrhiir.iiimr; nec
« Alias 113. Quae autcm erat 141, nunc 173. dnliiiaiiiiis qiiin si v.l Itaiisp. vcl alius eineiwl.tius
Seripta 11Marliian. 4)5. co>lexhnic epistolani pr;eferrel, lia-c dies iln ein
t llaecqtioqiieepisiolaest insolo ms. Grimanicn. notaietnr, et eineiulandiimesset Grimauicumexeni-
«HicCar>>sns,qui correctus iradilur, distingiien- plmii, sicuti in data epistolaese<|iientiscoirigemr vel
dus e-t a Caroso mnnacbo, qui cum Ooroiheo ob supplebiiur. Muliotamen coriire npiiulante, datam
Eutychianam hxresiin in exsilium pulsus traditur ex iino Griinanicoedilam immutare noluiinus.
episiolasequenti. k Alias 112. Scripta 13 Mariii an. 455.
hDe hoc Joanne Alexandriammissovide epistolam ' 1 Edita fuit a Quesnello ex ms. Griraanicocollect.
Marcianiad monacbosAlexandrinos tom. IV Goncil. 18. Relegimus cum optirao cod. Ratisp. collect. 19.
pag. 1794 edit. Veu., quain imperialeni epistolara,
jlH S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. 11«
Dei, cuiserviendo regnatis, et regnando servitis, ipsa A, ad totius Ecclesiaepertinet utilitatem, cum quaeagun-
dignatio religiosissimi sermonis oslendit, et in huhc lur agnoscimus. In qua autem sollicitudine ilileciic-
me affectum tolius cordis inflammat, utpro incoiumi- nem tuam vigilare conveniat indubitanler intelligis :
tale glorise.vestrae yota offerre et supplicare non de- I quia aliquaulas apujd vos pravorum hominum re-
sinam : quia raultum et sanctte Ecclesiaeet Romanne sedisse reliquias recognoscis , quibus comprimendis,
reipublicae diviuitus vestra salule consulitur. Eadem velpotius, quantum|Dominus auxiliatur, abolendis
igitur occasione qua pielatis vestrneapices veneranler cupimus te instanter incumbere : ne, quod absit,
»
accepi, debiia salutationis obscquia exsolvo, et in- k sub aliqua segniiie lenitatis, quae tardius fuerint
sufflcientes gratias ago, quod de sacralissimadie Pa- destructa revalescant. Daium terlio idus Martii, Va-
schae sacerdotali me sollicitudine pielas vesira com- lentiniano Augiisto vm consule.
monuit. Licet dudum in hac observantiac regula me i CXLIV.
b 1299 EPISTOLA
acquiescere sim professus, et eumdem diera vene-
rabilis festi oranibusOccident.ilium parlium sacerdo- ADJULIANUH EPISC0PUH COENSEH.
libus inlimasse, quem Alexandrini episcopi declara- Nunc primum edita ex ms. Ratisponensi-
vit instructio, id est ul anno praesenli octavo kalen- SVNOPSIS. — Ejus ditigentiam laudat. Euiychianorum
dasMaii Pascha celebrelur, omissisomniljusscrupulis B nisus post Marcianimortem. Ipsorum tumultut Ale-
c studio unitatis et pacis.' xandrim.
CAP.II. — De d Carosovero et Dorolheo, qui hae- LEOpapfi JULIANO episcopo.
retica pravitate in muliorum perniciem damnatos Gratias Deo, quod in omnibus quae ad Ecclesiae
luebantur errores gaudeo pietaiem 1298 vestram, stalum et ad fldei pertinent sacramentum , in nullo
sicut mihi venerator vester frater raeus Julianus epi- dileeiionis luaeindustria me fefellit, quam intelligo
scopus indicavit, saiuberrime pracepisse ut ablati a vigilanter prospicere, ne quid adversura evangelicam
inonasleriis suis aptid eos degere juberentur, quibus apostolicamque doctrinam haereticorum insidiaeva-
nocere e non posseni: quod, ut spero, niultis reme- ieant obtinere. Siquidem , ut iudicare dignaris, ea
dio erit, quos a perversis doctoribus liberastis, cre- quaem Eutychianistaepost obitum venerabilis memo-
scentibus per omnia gloriaevestraemeritis f in amore rise principis Marcianicxcitare moliti sunt, efficacia
fidei.Chrislianse, ob quam justus et misericors Deus tua et eorum quos tecum Dei Spiritusincitavit, agenle
tribuit ut vobis sicut divina sunt chara, ita sint mun- causam suam ipsa veriiale, destructa sunt; quia vera
dana subjecta. Datum tertio idus 8 Martii, Valenti- et fraternitati luae, et oranibus fidelibus Christi, ma-
hiano Augusto vni consule. ». ximeque glorioso et catholico, ut probamus, Augusto
EPISTOLA h CXLIII. G nibil est ad aeternam beatitudinem fructuosius quam
1 ADANATOLICH EPISCOPUtlCONSTANTINOPOLITANUH. ut ea quae ab ipso spei noslrae auctore fundata sunt,
Ne hmreticorumreliquimin urbe latenteSnimia lenilate nulla perversorum hominura improbiiaie violentur,
foveantur ac revalescant. sed ad perpetem Ecclesiaetranquillitatera secura pace
LEOANATOLIO episcopo. perraaneant. Quod ergo adjuvante Domino pie utili-
Curaeesse dileciioni tute charitatis offlcia-libenter terque curatum est, perseveranti opere rauniatur.
n
accipio; et ut his crebrius utaris exhortor: quoniam ISam quidam ad nos rumores de Alexandrini populi
'
« Sic Ratisp. Apud Quesn., insulficienler Hanc quoque epistolam e Grim. editam cum
b Episi. 137. nostro Ratisp. conlulimus.
« Qtiesnellus, propler sludium unitalis et pacis. i Raiisp., <7«i.
Praelulimus lectionera Raiisp., quam praefert etiam k Quesn., sub alia. Melius Ratisp.
1 Seripta die 1 Junii au. 457.
ProsperinClironico integro. Vide annot. ~l(Col.1100, m Hi Euiycbianoriim motus staiim post Marciani
n.-1) in epist. 137.
d ita imperator satisfecit Leoni, qni in hoc reme- mortem excitaii, quijuliani et aliorum catholieorura
dium poslulaverat episi. 136, c. 4. De his Ca.oso et inddstria cilo fuerunt repressi, ad Con^l.ntinopolim
Doroiheoesl peciiliari- aeiio eoncilii Clialcedonensis pertinent: quae enim Alexandriaecontigerant, non-
in editis tom. IVConcil.Ven.etllt. pag. 1426, subjecta dum Leoni plane explorata fuere, et seiiicm ibus epi-
actioni 4; at in mss. Gr;ccis Venelis 164 et 555, in stolis remedium iisdem procuratum fuit. Eniravero
fme concilii exhibctur, ul in suis quoque codd. Bal- Epiphanius Scholasiicus in praefationecodicis ency-
samon reperit. " clii loiii. V Concil. pag. 51, narrata Marciani rnorte
e Raiisp., non possint. et novi imperatoris eleciioue ail: Illi Eutychiani au-
1 lia Raiisp. Apud Quesn., inamorem. lem qui universalemsynodumrespuebant, credenlesse
s Cumin ms.Grimanicn leg:itur:/)ait<miiiid. Aug. habere licentiamagendi qnmvellent, turbarum repente
Valentinianovm cons., Quesnelliis in notis animad- cogitaveruntvias ; et atii quidem venientesad Constan-
vertit non posse legi m idus Augusti, eo quod h:ec lini regiam civilalem,infringiimperialijussione ea qum
epistola in Augtisium produci uequeat; ct edidit: Chalcedonebene sunlstatnta, poscebant; el deinAle-
Data niidus Augusto Valeniinianovin consule; men- xandrinos motus subjicit. Quid vero statim novus
.sem autem omissiuu raius , in m irginali postilla ad- Augustus Leo ad coimprimendoseos priores inotus
dendum putavil Januarii, vei FtttJrtcarif,jeo quod gesserit, vide epistolain sequentem c. 2 , annot. 2
Carosum hisce litteris meraoratum euradem censuit (Col. 1113, n. <).
11Timoihens jSlurus Eulychianus, quianteriortim
acqutepistola praecedenticorreclus traditur. Omnera
diiiicultatem adimit cod.Ratisp., ex quo verummeii- seditionum fautor, aProterioepiscopodepositus fue-
sem disciiiitis, etCarosum hic indicatum abalio Ca- rai, audita imperatoris Marciani morle, novam sedi-
roso emendato diversum aguoscimus. tioneni adversus eumdem episcopura coramovit, adeo
h Alias 114. Scripta 13 Marlii a;i. 455. ut hoc viveitie ad Aie.vandrinamsedem protnotui
1H3 EPISTOLA CXLV. . 1114
ausibus deferuntur, quos ideo plenius 1300 indicare A Quod opus virtutibus vestris gloriaeque conveniens
non possuraus, quia necdum ex integro quaedicuntur celerem et Deo placituni habebit effeclum,h si apud
gesta cognovimus. Sed hoc vobis pro universali Ec- sanctam Chalcedonensemsynodum deDomini Christi
clesia labnrandum est, ut si vera sttnt qtiaeacta di- incarnatione firmata nulla permiserilis retractatione
cuntur, sanctae Chalcedonensi synodo praejudicare pulsari: quia in illo concilio per Spiritutn sanclum
uon possinl, ut quaeinstruente Spirilu sancto ad lotius congregato, tam plenis atque perfectis dcflnitionibus
mundi salutera delinita sunt, inviolata permaneant. cuncia firmala sunt, ul nihil ' ei regulaequae
ex divina
Dat. kal. Junii, Constanlino et Rufo coss. inspiraiione prolata est, aut addi possit aut minui,
> gloriosissime imperator.
EPISTOLA CXLV. CAP.II. —Hoc I autem eliam apud clementiaeve-
b ADLEONEH ACGUSTUH. Elraescientiam non ambigimus esse perspicuum : si-
STNOPSIS. — I. Rogat ut perlurbatmAlexandrinorum quidem, ut multorum ante relatione k comperimus,
Ecclesimsuccurrat.— \\. Defi.debene definita disce- molitiones haereiicortim,quaecontra praediclaesynodi
plandumdenuononesse;ei ut calholicusAlexandrinm auctoritalem conabantur
Ecclesimepiscopusprmficiatur. assurgere, nihil ex hoc
1 perraiseritis audere. Unde quod negandum illis
LEORomaeepiscopus LEO.NI seraper Augusto.
B sponte vidistis, gloriosum vobis est universali Ec-
CAP.I. — Officiisquae c ad gratulationem imperii clesite me supplicante concedere, et incommutabili-
vestri peitinent persolutis, etiam hanc paginara ne- ter perpetueque prsestare ut quae secundum Evange-
cessariae supplicationis adjeci, qua catholicae fidei lium Christi et prscdicationis m apostolicseveritatem
divinitus praeparatura d favoris vestri posco praesi- omnibus relro saeculis,una flde, unaque intelligentia
dium. Nam talia in Alexandrina Ecclesia perpetrata, roborata sunt, nulla n ulterius possint actione con-
fratris el coepiscopi mei Anatolii relatione cngnovi, velli. Prottt ergo misericordia Dei, consilio Spiritus
ut omnis Chrisliana religio sentiat se e impeti atque sui mentem vestrae pietatis instruxerit, sanctae pri-
violari, nisi f in universum fidei vestrae devotioue mitus AlexandrinaeEcclesiae pacis reparatione con-
prospiciatur, et memoratae Ecclesiae, quaeantea ca- sulite, et per catholicos sacerdotes talem provideri
lholicis fuit clara rectoribus, reddatur Christiana li- jubete ° pontificem, in quo et 1302 p in actuum
berlas; &et cessanlibushaereticorumimpugnalionibus, probitate et in fidei professione nihil possit reprehen-
evangelica1301 doctrina, quaeillic anteDioscorutn sibiie reperiri -.ut omnibus rite composiiis, eadem
viguit, unita cum totius Ecclesioe pace reparetur. ubique servetur praedicatioveritatis. Data i quinto
fuerit, et seditiosi ejus asseclaedie 28 Martii ipsum C (Col, 1112, n. n) in epislolam praecedentem.
Proterium in baptisterio necaverint, et aliailiraatque 1 Eutycbiani scilicet ob mutatioiiem imperatoris,
horrenda coromiserint, quae ab Evagrio et Liberato, opportunitatem, ut ait Leo epistola sequenti, se inve-
ac in aliis pluribus ccclesiasticis documenlis fuse de- nisse temporis mstimabant,quo sanctm synodi Chalct-
scribuntur. doaensis decreta cassarenl; et idcirco, ut narrat Epi-
a Alias 115. Scripta 11 Julii an. 457. Scholasticus in praefat. codicis encyclii,
b Exstat in mss. colleci. 3, 8, 12, 19, 23 et in phanius
venientesad Constantiniregiam civitatem,infringi im-
exemplo primae editiouis seniionum S. Leonis. jussione ea qum Chalcedonebene sunt statula,
« Aliaelitteraegralulaloriacinnuuntur, quaedesunt. periali
poscebant.Hanc tamen molitionem Aiiguslus irritam
Novi imperatoris electionem acceperat ante kal. Ju- reddidit : in ipso enim imperii exordio lilteras dedit
ni.is, ut liquet ex epistola praecedenli. ad omnes metropoliianos, quibus praecessorura suo-
d Tres codd. Vat. 5845, ValliceU.et Vercell. col- rum, ac praesertim Marciani leges pro Chalcedonensi
leci. 8, cum exemplo primae edilionis Sermonum, synodo editas conGrmavit, uti tradunt JSgyptii epi-
laboris. scopi cathnlici in libello ad eumdem imperatorem,
e Prima editio, impediri.
1 Ita ex nosiris mss. ac prima edilione. Quesnellus, qui legitur tnm. IV Concil. Ven. edit. pag. 1837. His
vero imperialibus litteris omnes raetropolilas respon-
jii univtrsa; c;eteraeediiiones, in universati. Moxpro- disse ciim subscriptionibus emscoporum provinciae,
spicitur in Vcrcellensi codice et priraa editione ; ac quibus Clialcedonensemsynodum, saqueac anteriora
dein redditur in Raiisp. conciiia, ratam haberi afftrmabant, discimus ex epi-
s Vulg. cum Vat. collect. 3, Ralisp. et exemplo j» stola episcoporum Syriae secundaead eumdem Au-
primae editionis, ut cessaniibus. gustum tom. lVConcil. pag. 1864.
h Quesn., si sanctamClialcedonensemsynodum.... m Al. in antiquis vulg., evangelicm,
firmalam, niinus bene. Melius in anterioribus vulg., n Duo codd. collect. 8 et exeraplum primae edit.,
quorum lectionemmss. Ratisp. et Vallicell.acexem- alterius possint accusationeconvelli.
plo priffiar!editionis approbatam revocavimus. No- 0 Proierii scilicel episcopi mortem et lolam seriem
vuin concilium imperatorem voluisse cogere tradit Alexandrinorum tumultiiura ex Analolii relatione di-
Facundus lib. xn, c. 2, Ab hoc autera consilio eum dicerat.
S. Leo hoc loco removere studet, ne velui incerla p Ita cum antiquis editis nostri cndd. Vat. collect.
retractentur, quaeapud Chalcedonem firmalafuerant. 3, Vallic. collect. 8, Ratisp. ac exemplum primae
Mox, <7uiaet in illo concilio in Yalliceli. codice el editionis. Quesnellus, in actus. Dein perfectionepro
prima ediiione. in tribus nostris codicibus.
1 Quesnellusdelevitaut. Ex Vat. collect. 3, Vallic. professione
1 Quesnellus, v idus Junii; in margine: AI., vi.
collect. 8, Ralisp. collect. 19 et primae editionis Tillemontius not. 68 in Leonem erroretn in mense
exemplo restituimus. Moxquidam codices cura anti- detexit. Cum enim ex Anatoliirelatione Leo Alexan-
quis edit. omittunt gloriosissimeimperator. drinorum tumullus perceperit, eodem teinpore et ad
I Ratisp. delet autem. etad Anatoliura scripsisse credi debet,
* Ratisp., cognovimus.Vercell., comperi. De mofi- imperatorem,
ita ut vel uiraque epislola Junio mense data fuerit
tmibus vero quae hic indicantur confer annot. 2 vel Julio. Julium menscm prceferendutu credidit.
S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. >P
%m \
$jis Julii, Constantino et Rufo viris clarissirais con- A EPIS 'CXLVH. .
ajpi^. S ADJULIANCH EP1SC0PCOENSEH, tfjftffttfc
• CXLVI. wri. •>>>.**
^PISTOLA
b A» ANATOLIOMEPISCOPUH CP. STNOPSIS. —I. De titentio conquettmeurm,
— I. Hmreticorum Altxandriam tim tommendat.—l}, jjl itatufa sunodi ~
ÎN.OÎS furoreapud nentisinconcussaperhmneant, el Alexandrim
in excidiumChakedonensis iyhodi' teri- ' . . > . -, u
feipelrata licuiepiscoputeltgatur.
fleteex pccasfpnemortis Marcianiimp. —-II Se ad 1304 LBOJOUAHO ''"' e
' piscopo
h et AETIOpresbylero
lêonent Aug. pro servandis tynodi decretit tcri- ' '-"
Âptiri.
piiste. CAP.I. — Quamvisdndum lilteras tuae dilectionis
LEOANATOLIO episcopo. acceperim, mirort<ameneam rescribendi opportuni-
, CAP.I. — Satis claret fraternitatis tuse sermone tatem, qua frater Anatolius necessarie usus esi, si-
qjljem sumpsinius, quam piam et probabilein curarn lentio praeteriisse, cum pro ratlone temporis atque
dolpri Ecclesiarumomnium nuper impenderis, ma- causarum crebriora opprteat esse calloquia.Ego sane
njfestando nobis quaeapud Alexandriam in Chrislia- praediclifralris litteris de his plenius, quaeapud Ale-
nae religionis 1303 opprobriumgesta didicisti, ut xandriam haereticateweritas gessit, edoctus, ad cle-
gioriosus et clemeutissimus imperalor de prospicien- B mentissimura principem scripsi, et pro statu Eccle-
dis remediis etiam meis precibus posceretur. Cujus siae, sicut erat necessarium, suppiicavi, ut rebus
quidem tam laudabilis fides et lam prompta devotio himium perturbatis studium suaepietatis impendat.
est, ut quacpstci ecclesiasticaccongruebant, sine in- Unde sicut fratrem ei coepiscopumnostrum Anato-
tercessione cujusquam, sicut ipse indicas, «spnnte lium cohortatus sum, ita etiam dilectionem tuam ad-
praestiteril, oranes haereticoruminsidias repellendo; monere non desino, ut clementissimi principis fidem
qui opportunitalem se invenisse lemporis aestima- quantis opporlunum fuerit precibus ambiatis, quem
bani, quo sanctacsynodi Chalcedonensisdecreta cas- pro religionis calhoHcaemunimenlosponte jam quae-
sarent. dam praestitissecognovimus; ut non diflicilis apud
CAP.H.—Sed gratias Deo, qui post excessum eum sit actio, cujus voluntaria sollicitudine prseve-
sanclaeac venerandjememoriaeMarciani,talem prin- nimur.
cipem omniura eiectione prospexit, ut in ejus viriu- CAP.II.—Quod ergo in causa fidei principale est,
tibus et Romana respublica, et religio Christiana. incessabilibns suggestionibusobtincte, ut sanctaesy-
gauderet, Secutus ergo tuac dileciionis horlatum, in nodi Chalcedonensisslaltila nullis «haeretieorumpul-
quantum debui glorioso principi supplicavi, ne in sentur insidiis, neque Bceat quidquam ' de illa defi-
pervasionem AlexandrinaeEcclesiaealiquid ulterius " nitione convelli, quain ex inspiratione divina non
Stbi possit haerelicaaudacia vindicare; sed nefariis dubium est per omnia evangelicis aique apostolicis
ausibus salubri fine praeflxo,et libertaii ecclesiasticae consonare doctrinis. Tum illud omni assidtiitate de-
•spnshleretiiret paci. Superest, utd etiam fraiemitas posciie, ut Alexandrinte Ecclesiaesiatus in antiquae
tua ex ppportuniiate praesenlioefldelissimi imperato- fidei libertalem, refuiata atque depulsa baereticorum
ris anirauui studeat enixius deprecari de siatutis obcaecatione,revocetur, per calholicorum scilicet
sanclaesynodi Chalcedonensissine ulla reiraclaiione sacerdotura providenliam, ul in locuin sanclaeme-
gervandis; cum ea, quae Deo aspirante decreta sunt, morisrjProterii probalissimusel de cujus fide nequeat
nulla se patianlur varietate corrumpi. In quem autem dubitari, constiiuatur antistes; cui cum seeuritate
• profectum hujus pietatis cura procedat, frequenti- eoncordiae communio sedis apostolicae praebealur.
bus tuae dilectionis litteris nie debebis instruere, ut Satis enim erit religioso principigloriosum, si dispo-
de sanclis clemenlissimi principis studiis pariter in sitionibus ipsius non solum tota respublica, sed
Domino gloriemur. Datum quinto idus Julii, Con- etiam Dei Ecclesia sit quiela. Datum quinlo idus Ju-
stantiiio et Rufo consultbus. lii, Constantino et Rufo consiilibus.
quod T idus Julias pariter signetur epislola 147, ad D •1 AL, proveclum.

Juliamim, quiB siinul transmi-sa fuit. Sed codices Alias 1(7. Scripjla 11 Julii an. 457.
desideravit qui hac in epistola Julimn prarferrent. s Hanc qu«>qu<; ex Griuianico vulgatara CuraRa-
Noslri codicesdiflicullaienisolvunt. Soli enim rodd. tisponensi conlulimns.
coileot. 13, cum ediiis exinilederivatis, v itlus Junias h Ratispon. cod. pmiltit et Aetio, nec non a pari.
exhibent. Atmss. collect. 3, 8, Ratisp. collect. 19 Solae Jnliani liller.e dmlum acceplaeinilio indican-
et Vat. Ottohon. collect. 23, ac exemplum primae lur, quibus Leo resnondit epist. 144. Id Aetio cnn-
editionis Juliat noiant. Solum in Vai. 1342eollect. venire neqtiil, sicul nec ea cnnvenire videnlur, qui-
S, pro T idut legitur idibut Juliat. Quidam ex liis bus de omissa opportuiiitate rescrihemli queriiur;
codd- pro Comtantino babeni Conttante, sed perpe- neque enim lam frequens cum Aeiin quam cuir, Ju
ram; consu.lenim hujus anui in inscriptionibusaliis- liano Leonis legato lilterarum cnmmerciiinifuii. Hinc
que dooumentis Conttantinvt vocaiur. de hac Grimauici godicis leciione vehemenleranibi-
* Alias 116. Scripta 11 Julii an. 457. Alia cerle epistola ad Aetium hoft eodem in
b Ex Grimanico editam cum Ratisponensi relegimus. negotio, et fortassis per boc idem tempus scripia
ginuis. . desideratur, cujus duo fragmenta In dissert. de epi-
* Confer annot. 2 (Col. 1113, n.') in epist. 145. ttotit deperditisex Pelagii II litteris recitabimus.
* fix Ratisp, etiom adjecimus. 1 Sic Ratisp. Al., ex illa.
ii« EPISTOLACXLVIII. lllg
1305 EPISTOLA • CXLVlil. A omnibus fuerat expetendtim, non desinimus gratias
'
b ADLEONEH AUCUSTIJH. agere, et providentiam Dei in fidei veslrae fervore
benedicere, qui sancloet catholico spjritu, sicut fra-
S-lHOfcJis.-«rfiwtto Augustumtynodi ChalcedoHensit tris ei
' este custotfem,et ab eodemperiinacemet insidiqsam coepiscopi mejiAnatoliisermone cognovi, iia
hdrettcorum contentionemcompetcipostulal. haereticorum impudentiaerestitistis ut profileremini
« in totius mundi paceirj Chalcedonensis synodi
; LEOepiscopus Romae,LEONI semper Augusto.
vps esse custodes. Quo4 cum ex vestrae fidei sen-
Licet proxime ad clementiam vestram c geraina lentia saluberrime delinitum sit, quanto sludiosius
scripta direxerim, quorum unum debilum saliita- universali Ecclesiaeest conferendiim,ul tranquillitas
tionis impleret, d aliud pro statu Ecclesiacsupplica- fidei Christianaeeliani vestro prosit imperio, nec im-
ret, ' tamen 1306 occasione, quaeDeo providente probitas haereticain aliquo de suoinolimine glorie-
se praebuit, iterari utramque convenit, gloriosissime tur! Cujuspertinax etinsidiosa contentie illico h con-
imperator. Secundum illam ergo flduciam,qiiam ex quiescit, si imperiali polestate frenetur. Dala kalen-
Dei inspiralione universali Ecclesiacpraestitislis,ante dis Seplembris, Conslantinoet Rufo viris clarissimis
cujusquam preces' constituendo, quod maxime ab consulibus.
» Alias 122. Scripta 1 Septemb. an. 457. d Ratisp., el aliud.

* Edita olim fuii ex mss. collect. 12. In Raiisp. g e Idera Ratisp., eliamhac tamenoccasione.
'
eamdem invenimus. Videamiot. 11 (Col. 1114, n. ') in epist. 145.
« Nimirum episiolam gratulatoriam pro assura- s Sic ex mss. Veneto S. Marci collect. |2, el Ra-
plione Leonis ad iroperium, quaedesideratur, et epi- lisp. Al., ad lolius.... custodem.
stolam 145datara v idus Julias. h Iia iidem codices. Al., conquiescet.
A.DMONITIO IN DUAS SEQUENTES EPISTOLAS
1. Quesnellusin codiceGrimanicoduas seqnentesepislolas distinclas reperit, alleram BasilioAntiocheno,

alteram Euxitheo Thessalonicenî et Juvenali Jerosolymiinno inscriptam. In codice vero Ratisponensi una
tanttim proferlur, sed cum inscriplione : Leo episcopusRasilio, Juvenali, Euxilheo, Petro, et Lucmepitcopit.
Hi duo postremi, ut ex codice encyclio discimus, sunt Petrus Corinthius et Lucas pyrraclieuus, ad quos pa-
riier eanidem epistolara direciam asnosciinus. Post primairiperiodum solius Basilii Anliochenipropriam, in
eedera codice nolatur : Utquehuc Batilio; ex quo monemur, sequeutia, Cognitisqumapud Alexandiiam,elc,
ad Basiliumaei|ue ac ad caeterosin inscriptione nominaios scripta fuisse a pari. H;vc Ratisponensis codicis
inscriptio atque nnlatio maxime congruit cum iis qu.-eS. Leo scriliit epist. 153: Placuit etiam nqbisttt ad
metropolitanosepiscoposgenerales litieras mitteremus,qum qnimuni eorum firmenl et roborent... De quibus
epistotis unam ad Anliochenum,alteram ad Jerosolgmilanuin...dirigelis.Nos auiem ad Illyrits episcopossi-
milia jam tcripla trantmitimut. Hic tria similis epistolaeexcmpla indiciniur, ad Basilimn Anliochenum, ad
Juvenalem Jerosolymitanum, et ad Illyrios episcopos, id est atl Euxitheum Tliessalunicensem,1'etrum Co-
rinthium, et LucamDyrrachenum, qui accuraiius in inscnptione nosiri codicis Ralisponensis iioininantur.
Ex Griinanieovero cotlice illud elicniius, in exemplo episiolae 1.0 ad Eiixitheum cacicrosi|iiemetropoliias
lilyrici postremaepi-rituloinsertas fuis-e voces per Illyricum; qua: cum Juvenali Jerosolymilauopequaquam
conveniant,in epistola ad eumdeui certissime defuerunt, el idcirco Juvenalis nomen in inscriplipne ejusdera
epistolf delendum credidimus.
2. Eaedemduaeepisiolie suspectae fldei fueront Pagio ad an. 457, n. 7, sicut etiara epistola 15?, ob im-
pioraium auxilium Pairicii Aspaiis, qn;e thn>nomina separaiim posiia in episi. 149et 150 produa,bus per-
sonis accepit, primiim filii, ;<lieriimpatris, ciim tamen mium Asparem signilicenl, qui patricii dignitate or-
naliatur, unde in epist. 1515Patricius Aspar vocalur. Cum vero Aspar esset Arianus, incredihile yisum est
Pagio S. pontilicem ab Ariano openi posiulasse couira Kuiychianos et conlra Titnoilieuiii ÊIiirum,cujus
patrocinium Aspar susceperat. Sedcum Leo imperator Patricio Aspari imperiumdeberet, necessariiimfuit
ad eum confugere qui summam apud principem auctoritaiem obtinehat, tit vel faveret vel non ohsisteret.
Cum veroolim calholicisadversus Eulyihi.mos favissel, adeo ul apud Marcianumintercess^rit pro Theodo-
reio, qui graiias il>ireddidit epist. 139, S- ponlifex forta-sis ex insinuaiione Anatolii vel Aetii ad eum(]em
gcrihens, aiixilimnaliquod sperare se posse e\i-timavit. Timolhei pairocinium non statira ioitio detecttira
fuerai vel saltem spes eral fore ut Leonis litteris et offlciis nioveretur, uti eadem spe S. Leo scripsit ad im-
peratorem TheodoMum,licet eum et Euiychi et latrocinio Ephesino palrocinari scirel. Stylus certe ac totus
reiuin complexusLeonem refert, uiidem Pagius negare non pniuii. Pelagii etiam II epistola 3 ad Eliam et
caeterosepiscoposIstpi.e, ubi ex sequenli epistola duo lestiraonia recitat, de ipsius authcuiicilale dubitare
non sinit. Duorumveroac tam iusigniumdivers;e originis codicum, Grimanici ei Ratisponensis, auctoriins
ila Patriciiet Asparis nomina vindicaot, ut commentitium piane sit haecuomina pro aliorum raagnatuni un-
miuibushis litteris iuseria susi>icari, ut laudatus Pagius in fioe suseannotationis conjecii; cuin pra'serti>u
Patricii nomenin alia epistola 131, qu >mex Ratisponensiedemus, similiter Iegatur.
. 5. Harura epistolarumtempus apud Quesnellumex Grimanicocodice signatum errore manifesto laliorai.
Ciimenim in textu Mlegatoex epist. 153 Leo Aetio commiseril, ul epistolam ad BasiliumAnliochenum diti-
ferel, hsecproculdubio una cuni ipsis ad Aeiium litteris transmissa fuit, ac proinde eodem die ex Leouis
more signata, nimirum kalendis Septeinhris. Praeterea ex eadem ad Aelium epistola discimusaiias lilteras
simul missas fuisse ad imperaiorera, ad Asparem et aljos. Habemus autem epistoiam 148 ad imperaim-em
Leonem, epist. 151ad Anatoliura, et 152 ad Julianum; curaque hae oranes kat. Septembrit notenlur, nihil
dubiumest quin duaeetiam sequentes eadem die signataefuerint, uti sane ex Ratisponensi enieudavinuuB.
,119 S. LEONIS MAGNIEPISTOL-rE. , ,k , ,._ fe
1309 EPISTOLA» CXLIX. «Vcessante,ita fidelissim imperalor parVitidaie^
EPISCOPUM AHTIOCHENUH. men horruerit.ut riull aditum hajreticorum
ADBASlllUH
cesserit actioni, qui post immaniutem
—
PITNOPSIS. I. Prtwnissa de non misso otdmaiionis hoc sibi, possibile esse credebiuit,^
nuntlo querela, hortatur ut retittat Eutychianorum perpetrati ' ' '"
\ furori,qui cmsoapud AlexandriamProterioepitcopo, sanctaeChalcedonensis synodi definitionibus
| tynodum novam, potthabila Chalcedonensi,inslau- tis in aliostractatus vocarelurepiscopale* contilmm.
rari poscebant.— II. Leone imper. taudato, omnia Quod quia, frater charissime, abruple inimicum est
in epistoporumconslanliaposita ette atterit, nt novi
traclatui ineantur. fidei Cbristianae, et npn ob aliud tanta improbitate
LBOBASILIO episcopo Antiocheno. deposcitur, nisi ul praraicatio Evangeliiet Dominicae
incarnationis raysterium subruatur, ' obsecrodilec-
CAP.I. — Ordinationem quidem dilectionis tuae
morera luo vel fratrum tionem « vestrara ut a Chalcedonensissynodi defini-
secundum ecclesiasticum
lionibus in nullo animos relaxetis; et quaeex divina
nostrorum provincialium episcoporumb debueraraus sunt
Kermonecognoscere; sed quia non defuerunt causae inspiratione comppsita, nulla patiamini novitate
et sanctae temerari. 1311 Certus enim sura quod clementis-
quae possent hanc diligentiam praepedire, h magnificus Palricius, cum
suis consecra- simus imperaior et vir
memoriaeMarcianusprinceps scriptis
omniccelu illuslrium potestatum nihil in perturbatio-
tionem tuam nobis cognitamfecit, nec de luo possu- g
de necessitate nem Ecclesiaepatientujrhaereticosobtinere, si paslo-
mus merito dubitarequem novimus,
rales animos in nullo viderint flucluare. > Ut auteui
praesenti, sicut aliquantos fratres nostros, ita etiam
haec I adhortalio ad omniumfralrum et coepiscopo-
1310 dilectionem luam nostris iitteris commone-
rum nostrorum possit notitiam pervenire, k diligen-
mus. Cognilis enim quaeapud Alexandriam Euty- tiaevestraecura
prospiciat, quia, quodsnepedicendum
cbianorum furore commissasuni, qu-xquefraterni- tota religio Chrisiiana turbatur, si quidquam de
tati •»vestraecomperta esse non dubito, pro ea solli- est, liis quaeapud Chalcedonam sunt statuta convella-
citudine quam omnibus Ecclesiis Dei debeo, haec ~-kalendis Septembris, Constantino et
tur. Datum
scripta direxi, quibus dilectionem vestram credidi Rufo consulibus.
commonendam,ut sceleratis ausibus sancta constan- EPISTOLA » CL.
tia resistatis, ne in quoquam d nostrum communis DADEUXITHEDM EPISC<JPUH TBESSAL0N1CENSEH , ET A
fides aut trepida inveniatur aut tepida : cum prnpitio PARIADJUVENALEH JEROSOLYMITANUH, PETRliHC0-
Domino,qui Ecclesiara suam in quacumquetribnla- RINTH1UM, ETLUCAH DVRRACBENUH.
tione non deserit, taiu religiosum lamque calholicum SYNOPSIS. — Mortaturul sceleratisausibusEtilychia-
animum piissimiimperatoris habeamus, ut non aliud norum, qui Proterium Alex. episc. occiderant,
p ttrenue resistant; nec paliantur tynodum alteram
de illo credendum sit, quam probavimus de augustae " eongregari;sedtua Chalcedonensifirmilasasteralur.
memoriaeMarciano. LEO EUXITBEO Thessalonicensiepiscopo.
CAP. II. — Siquidem eliam adhuc nostra actione Cognitis quae apud Alexandriam Eutychianorum
» Alias 118. Scripta 1 Sept. an. 457. 1 llaecreferunt Pelagius et Vigilius.
h Ratisp. cod., debueram.Mos erat Ecclesiarura i Hoctestiraoniiimrecitant et laudaius Pelagius II,
Orienlis ad Romanumpontificemordinaiionem epi- loco allegato, el Vigilius in Consliluto dato pridie
scnporum majorum sedium referre per liiteras ordi- idus Maii an. 553, qui postremus per errorem ad
nali et ordinatorum ejus, ul patet inter Cftera cx Anatolium Conslantinopolilanumepiscopumpro ad
episi. 53 Anatolii ad Leonem, ex epist. 71, 86. c. 3; BasiliumAnliochenumhanc epistolam scripiaui pro-
epistola vero 171, c. 2, necestarieet ex more id fac- d t, et in fine posl verbum convellatur addit qoasi
tum tradilur. Videeliam epist. 172 et 173. HicBasi- unn contextu, et quoeex divinasunt inspirationecom-
lius in MaximiloctimvivoadhucMarcianosubrogatus potila, ulla (lege nutla) patiamini novitatetemerari:
fuerat. Si voces, quemnovimut, BasiliumLeoni jani quaeverba in aniecedeniibusleguntnr. Utrique autern
antea cognitum iudicant, forie hic est ille Basilius hi pontifices habent exhortatio; Ralisp., cohorlalio.
diaconus qui Marciani Augusli et Anatolii lilleras v Quesnellus in margine ex VigiKo, diligent fra-
ad ponlificemattulit an. 452. Vide epist. 104et 106. ternitalit cura. At in ediiione Concil. tom. V, pag.
• Ita Ralisp. et coliaereniiussequentibus, dileetio- 1356, apnd Vigiliumlegitur, diligentimvettrm cura
nem vettram, diligenlimvestrm,elc. Quesn. ex Grim., perficiat.Pelagius vero, diligentervettrmfraternitatit
(«67. cura pertpiciat. Posi pauca in Ralisp., conveltitur.
d Pelagius II, epist. 3 ad episcoposIstriae, c. 5, 1 lia codex Ralisp. Malein Vulg. ex Grim. decimo
hoc Leouis testimonium recilans legit noslra. kal. Sept. Vide admonit. num. 3.
e Sic non solum cod. Ratisp., sed etiam Griin., m Alias 119. Scripta 1 Septemb. an. 457.
Cacciarioteste.Quesnellusexarbitrioediditjud icium. " jv " Quesnellus ex Grimanicosolum addidit, et Juve-
Novutnconcilmminitio imperator volebat, Facundo nalemJerotolymorum. Duos alios episcoposeruiinus
tesle lib. xu, c. 2, sperans fore ut hac via Eutychia- ex cod. Ratisp. Vide Admoniiionemaniecedenti epi-
nos revocaret. In id instilisse eiiam Eutychianos ex slolaepraemissamnum. 1, nbi etiam monuimus hanc
lioc loco discimus. At S. Leo ponlifex ne id fieret epistolamin Ratisp. a praecedentinon separari, ut in
insliiit et oblinuil. Grimanicofactum fuit: quia tota in praecedentiepi- .
' Sequentia relert Pelagius II. slola continetur. Duaesolaevoces per Illyricumpo-
s ApudPelagium loco cilato, tuam, et post pauca, stremaeperiodo insertaein hac episiolalegonlor,qnae
animum. in praecedenti.Ex his autem vocibuscognosci-
h Ralisp., pmcipuus Patricius. Est Patricius Aspar, desunl mus hoc fuisse exemplum epistolae ad Illyricianos
dei|uo in admonit. n. 2. Forte prmcipuusdictus fuit, missac, non vero ad Juvenalem, ad quem fllyricum
ut fioccommuninomine inter alios patricios distin- nihil pertinet; unde hnjus nomenab iiiscriptionequara
gueretur Aspar, qui tum apud Augustum summa dedit Quesnellusexpunximus.
auctoritate potiebaittr.
1121 EPISTOLACLli. im
furore commissasunt, quaequefralernitati » vesiraeA etiam a le defensis cdnslanter assistas. Siquidem
comperta esse non dubito, pro ea sollicitudine quam religiosumcharitalis luae propositum tam apud cle-
oranibus Ecclesiis Dei debeo, haecscripta direxi, mentissimum principem, quam apud magniliceniis
f
quibus dilectionem veslram credidi commonendam simum virum Patricium nosira scripla testantur,
ut sceleratis ausibus sancta constaulia resistaiis, ne quibus e diligenlia tua nos instructos per omnia esse
in quoquam nostrum communis fldesaut trepida in- patefecimus. Agat ergo primitus fraternitas tua ut
venialur aul tepida; cum propilio Domino,qui Ec- Conslantinnpnlitana Ecclesia ab omni haereticorum
clesiam suam in quacumquetribulationenon deserit, labe purgata sii, et ut caiholica puritas, quaeetiam
tam religiosum tamque catholicum animum piissimi in laicis conservanda est, maxirae in clericis repe-
imperatoris babeamus, utnon aliud deillo crcdendum riatur illa?sa, fiaier charissime. Licet enim famae
sit quam 1312 probavimus de augusiaeroemoriae perferrentinm h temere non credamus, tamen quia,
Marciano. Siquidem eliam adhuc nostra actione ces- ubi animarum causa agitur, locuin diabolicisfraudi-
sante, ita fldelissimusiinperator parricidale crimen bus studenius obstruere, prxmonemus dileciionem
horruerit, utnullum aditum liaereiicorumconcesserit luam ut Atticum presbyterum, qui perhibetur Euly-
actioni; qui post immanilatemfacinoris perpetrali, chianorum errorem aperiis intra Ecclesiam disputa-
boe sibi possibileesse credebant, ut sanctaeChalce- B tionibiisconfovere,secreta primumdisquisitionedis-
donensis synodi defrailionibus resolulis, in alios cutias; ac si quid in corde ipsius de liaereticiveneni
traclatus vocaretur episcopale b concilium. Quod permixtione repereris, aut corrigendo catholicum
quia, fraler charissime, abrupte inimicumest lidei facias, aut ab Eci lesia necessariaseveritate depeilas:
Cbristianae, et non ob aliud tanta iraprobitate dene dum innlili lenitate uni parcitur, multis impunito
poscimr, nisi ut pracdicaiioEvangelii et Dominicae errore noceatur. Datumkal. Septembris, Constan-
incarnationis mysterium subrualur, obsecro dile- tino et Rufo coss. '
tionem vestram , ut a Chalcedonensissynodi defini- 1314 EPISTOLA CLII.
lionibus in nullo animos relaxelis, et quaeex divina I ADJULIANUH COENSEM EPISCOPUH.
snnt inspiratione composita, nulla paliamini novitate SvNnpsis.— Jtfonetul epistolmprmcedentesad metro-
temerari. Certus enim suni quod clementissimusim- politanosscripim,ad unumquemqueJuliani cura vel
Aetii perveniant; episcopalemante omnia rtquiri
perator et vir magnificus Patricius cura omni ccetui conttaniiam; nihil ette in tua epistolavel novi, vel
illuslriura potestamm, nihil in perlurbationem Ec- obscuri, veldubii.
clesiae patientur haerelicos obtinere, si pastorales
\ LEOJULIANO episcopo.
animos in nullo viderint fluctuare. Ut aulem liaec
adhortatio ad omniuin fratrum et coepiscoporum iC( Existente occasionefilii nostri Gerohtii Consianii-
nostrorum per Illyricum possit notitiara pervenire,, nopolim revertentis, conveniens fuit ad dileclionem
diligentiaevestrae cura prospiciat : quia, quod saepes tuam scripta dirigere, quibus studium luutn in cau-
dicendum est, lota religio Christiaua lurbatur, sii sis ecclesiasticis, el k in bis quae ad fideni pertinent
quidquam de bis quaeapud Chalcedonamsunt stalutat incitamus; ut contra haereticorum conatusconstan-
convellatur. Dalum c kalendis Septembris, Constan- ter obsistas, coniidentesDei inisericordiarnpraestilu-
tino et Rufo consulibus. ram ut scelestis ausibus etiam in hoc lempore digna
1313 EPISTOLAd CLI. reddantur. Sciat autem dilectio tua ad aliquantos
* ADABATOLIUM EPISCOPUH CONSTANTINOPOLITANUH. fratres et coepiscoposnostros metropolitanos l litte-
Nunc primumeditaex mt. Ralisponensi. , ras nos dedisse, quaeul confesiim ad unumquemquo
STOOPSIS.— Ipsum iaudat, et ut EcclesiamConslanti- perveniant, tua vel filiinostri Aetii presbyterimdebet
nopolilanamab hmresi purget hortatur. De Atlico o diligentia providere. Si enim episcopalis conslantia
presbylerodiscutiendo. a sanctae synodi Chalcedonensisdefinitionibus non
LEOepiscopus ANATOLIO episcopo. recedit, cerius sum qtiod clememissimus et Cbri-
Fidemdilectionistuaeatque constantiam, qua hae- stianissimus princeps libenter tuebitur n senientiam
reticorum insidiis obstitisti, gratanter agnoscimus;; ^ suam, et quod sponte jam praestilit,mtillo magis ro-
et ideo securiore te fiducia cohorlamur ut rebuss galus efficiet, ne bene finila aique compositaaliqua
Quesnellus, tum. Cur Ratisponensis lectionem in tychianorum Alexandrinorum molibus Leonem in-*
hic quoque'prxtulerimus, vide annot. 2 (Col.1119, ), struxerat; sed hae quoque desiderautur.
n. •')in epist. praecedentem. h Hinccognosciiur et prudemia el moderatio S.
h Itacod Grim., non autem judicium, uli Quesnel- I- Leonis in causa Atiici, quaniumque in ea Anatolio
Ins ex arbitriti edidil. Confer not. 4 (Col. 1119, n. e)
e) detulerit, cui discutiendaeu qumad me, inquil episi.
in epist. praccedeiuem. 163, erant perlata, commiti,hae scilicet epistola 151.
c Quesnellus,decimokal. Sept. Ex Ratisp. emen- I- l Alias 1"20.Scripta 1 Septembr. an. 457.
davimus.Confer Admonit.nura. 3. 1 Ex cod. Grimanico ednam cum Ratisponeusi
d Scripta 1 Septemb. an. 457. contnlimus.
* Nunc primum prodit ex ms. Ratisp., atque indi- i- * Praepositionemin ex Rafisp. addidimus.
catur epistolis 157, c. i et 163, ubi de Attici causa>a t Epist. 149 et 150.
sermo est. m Ratisp. cod., debebit.
1 Exstat ad imperatorem epistola 148. At quaead id n Quam scilicet imperator declaravit in litteris ini-
PatriciumAsparemdaia fuit desideratur. tio imperii sui edilis, de quibus vide annot. 11 (Col,
s Hsecinnuunt Anatolii litieras, quibus is de Eu- I- -.-1114,n t) in epist. 1^5. 'f
IW S. LEONIS MGNI gPlSTOL^, |f
pessint novitate violari. Miror sane calumniantium A runt, pariter direximtis ut qu«m >Mt\&
vanilati aliquid adhuc in epistola mea, quaeuniverso biscum sit fides un» non tateat. pj&ti
niundo placuit, obseurum videri, ut de ea putent qnae tam clefnentissimb priiicipi, qnam k
aper.tius exponendum: cum illius praedicationistam personis per filium nostrum Geronfiiim'rntitmu
b plana et solida sit assertio, ut niliil recipiat vel in a dilectione tna, 1316 vel a filio nostro iSirf ;.-'•.
sensu vel in sermone novitalis : quia quidqnid tunc si adhnc vobiseum esi, voluntus offerri, eieii slr-
a nobis scriptum est, ex apostolica et evangelica mone quo convenit idjuv.iri. Ul autem ea quxserh
prebatur sumptum esse doctrina. Datum kalendis Se- psimus scire possitis, exem|>laria direximtis, ut da
ptembris, Constanlino et Rufo consulibus. omnibus instructi esse possitis. Daiura kaiendis Se*
13*15 EPISTOLA 'CLIll. ptembris, Constantiiio et Rnfo consttlibus,.
d ADAETIUH PRESB1TERUH CP. ftPISTOLA ™CLIV.
StNOPSis.— I. fji litteras in Orientemscripias unicui- n ADEPIsCOPOS JEGVPTIOS.
aue dirigat. — Ii. Se pariter misiste liiteras a Gdl- SWOPSis.— Episcopos ASgyptiot pro fide extorret
iit et Italis ad se scriptqs. Item et dt aliis. consulatur, el ui •proincarnaiionis mystertopalien-
LEOAETIOpresbytero. ter adversa toterent, hortatur.
CAP.I. —-Accepimus dilcctionis tttaEf litteras, quae B LEO° episcopis ex ^ypto cathblicisiapud Constan-
diligentiam luam in causa Ecclesiae testarentur; et linop.ilim constitutis.
. breyiier interim eobortamur ut cceptis vigilanler in- Licet laboribus dilectionis vestrae, quds pro ob-
sistas, ne haereticorom perversitas qnidquam, • quo servanlia catliolicaefldei suscepistiS, ioio corde com-
Ecelesia Domini turbetur, obtineat. Nos autem pro patiar, et ea qtiae vobis ab liaereticis illata suivt non
diligeiilia f nostri et ad clementissimum principem, aliter accipiam quam si ipse pertulerim, intelligo
etad magniGcumvirum Patricium Asparent necessa- tamen raagis esse gaitdii quam mberoris, qoOiicdh-
ria in causa fidei scripta transmisimus, quae sine du- fdrtantevOS DominoJesn Chrisio in evahgelica apo-
bio effectum congruum poterunt oblinere, si etiam stolicaque docirina iiisiiperabiles perstiiistis. tt cum
vestra cura pervigilet. Placuit etiam nobis ut <~ad vos inimici fidei Christianae ab Ecclesiariim Vestra-
metropolitaiios episcopos generales litteras mittere- rum sede divellereni, maluislts peregrinatidnis fn-
nrui«>,quse animhm eorum flrment atque corrobo- jtjriam pati, quarh ulla invpierhtis ipsOrura corifa-
renf:; * ut sciVtntaif defendendam Clialcedonensem gfone violari. Unde ad Christbhissimum principein
synodura aequali sludio et concordi unitate niten- nestruni v litteras dirlêns grati;is egi ipfiius piiltati,
dum. De quibus epistolis, unam ad Anliochenum, quod vos, sicut nbbi^ ihtficaium est, ea qua tiighum
aUerarn. ad Jerosoiymiianum, si vobis in commune C erat cbariiafe stiscebit. A CUjusbenevdientia1 rion
, visniu fiterit, dirigetis. Nosauterh ad lllyrios episce- dubito eam vobis fiduelara esse ct>ilatam,Hi prOuhi-
pos simiiia jam scripta transmisimus. versalis Ecclesiae sta|ttj cdiistartter exseqtii tjuaJ sunt
CfP-II—De saeramento vero catholicac ftdei agenda possitis: quia er clenventia ejus pro defen-
nuljis.nobis jam conllictatioiiibtis est agendtim: quia dendis sanctae syrtodi Chalcedonensisdfectetibsicer-
nec diligentius afiquid iiidagari poiest, nec verius de- dotali fervet affectu, ei niliil uiiiverso miitido prat-
finiri.Exemplariaquoque' litterarurn quasi Galli ad stari salubrius acbeaiius polclst,quvtn ut dispOsiium
npg atque Itali episcopi concordi credulitate mise- ante ssecula sacramenium invfOlabiliter per orania
.,-, •-.- 'i-".;i• .i. •' > ' A». -'
'* Sic optimus cnd. Raiisp. Al., upiius. SCripsil,qilia alia scnbendi occasio, quoad hos, se
f> Quesnellus, plena. Melins in Ratisp. Ex his pi- obiulerat, qiioad alios hdn item.
t,«3t,'Leoi)em delexisse dilticultaies coutra suam epi- i Epist. 97 et.99. i.
stolam excitatas non ex Grat-eainterprelatioue ejus- k Nimirum Aiiaiolio, Jnliano et Aspari.
AtrSm "minus congrua, de qua antea eral sollicitus 1 Qnesiiellus, vel ad dilectionemvetlram,wei ad fi-
«Spistolis130 et toi; sed ex cmmnianiium vunitate, lium nostrum,SppBATjiiMi; ei in margine; F.irte, per
aur obscuritaife prsetextu veritoti non acqoiesceltatn, dilectionemvesltam, vel per fitium lioslrum, elc. Ex
dimanare; uude horuin audaciam ab imperalore n Ralisp. ementlaviiiitis. Storalii lei.Miodubitationem
comper-cendauipeliit. suslulit nuni Sporaiius, qui fiiitcorisul in Orienle an.
* Alias 121. ScHpra'1 Septemti. an. 457. 452, hic nomineuir. Nequevero. credirnus iuteltigi
.,..'•Qiiesiiellus ex=eOd.Gririianieoedidit; nos in M- Storatium, qui fiiit praefeelus Urbis an. 143; ejus-
tisp. inveniraus. ntodi enini viri aliqiio honorilico titulo appellari so-
, « Sic Ralisp. Quesnellus, quod Eccletiam Domini lent.
turbei. , - . »tAlias 123. Scripla 11 Oclob. an. 457.
autquid si- ° 1ii solo codice Grimanico, ex quo a Qdesneflo
/ Forte, nojlro, vel supplendnmc,i_)wii;
mile. De,episiolis vero hic niemoratis vide'atntot. 2 edita fnit, haClenUsioveiita est.
(Cij/. il.il, n, ' )'in epist. 151. » Posf PrOterii mbrlehi persCcotlone tfdfitri epi-
S Confer Adraonit. in episi. 149, num. 1. scopos cnholicos exciiata, plures Consiaiiiiniipbrim
' Raiisp., et sciant. priiiecti libellum. subplicem impetatori 6*iW«rrJruiit,
aiijW^W cpdfix,.episrotitjirM». HinCdtecimus sblos qui lejtiiur tom. IV Concil. pag. 1837. Ad hoS.Leo
aii
«GaTlus' et Italos, id esl Mediolaneusis pravitjciaeepi- haiic epistol >indedil, et iieriint episfolas iSSjt foO;
scopos, Leîie.n suara;ad Flavianmn episiolani ini- in liujus postremae inseriptionei ipsoruin cMscii_po-
sisse, ul eamdem solemui subscriptievie recipirent. rum norrtina recense-ntur, quae cnrri ridmthiDUslau-
Si enim aliarum Occidenijs pfwinciaruin epiSciVpos dato libello subscriptis fere concordaut.
^clipsuijipostttUsset,, cu»;.liiWuiii qtftKiiieres>ensa v Cuiii iri-ejiist. lil8 nnllurfi sft hortim jEgVptio-
apcepisset, tuqv vero; exeitiploria>eorum paritisr runi episcopWiMifidtctUib,; aliai^Me ihdicanWr ift-
'iraiisrnisissei. Tfl«overo ad G^lios et Italos ea de re terce ad Lcoiiem JSupium, qu«feîicrt.
im EPISTOLACLV. H2fJ
eeclesiastica 1317 * Pace servetur et regia. Unum- jA ipsis est, latius hoc furore saevirent,quem fratres et
quemque ifcitur vesirum, quos idem animus et ea- coepiscopinostri, qui ad vos nnper ex iEgypti parti-
dera fidei causa conjunxit, vel qui vos haereiicorura bus confngere, se pertulisse deplorant; quibus cl a
h
persecutione despecia, indefesso ardore fnlei ex Chiisiianissinio principe, et a tuaefralernitatisDeo
JSgypto sunt secuti, frateruo siratil el paterno co- placita cliaritalesolaiia pieialis impendinon ambige-
hortor affectu, ut aequoet forli animo haectenta- rcm, etiam si ipse nonscriberes. Opporiiinuinautem
menta toleretis; agnoscentesvos non amisisse pro- credidi ut ad ipsos qunque > scripta dirigerem, quae
pria, sed inajnra nveriiisse,quoruni brevi faligatione, illos i possint in coinniunisfidei propnsilorobor.tre,
qua ail coufessoruiu pervcuitur coronas, iia ulitur et quid pro patieniia sua superna remuneratiouenie-
providenlia Dei, ul per vesiram patientiara multo- reantur, agnoscerent: sicul bcatus aposiolusdocet,
runi devotio roboretur, el cura gloria venerandi dicens : Excipileitaque illot cum k omtii gaudio in
principis AlexaudrinaEcclesia,depulsishaereticis,an- Domino,et hujusmodi cum honore habete, quonidm
tiquain recipialdignitatem. Datumquiuto idus Octo- propter fidem Christi usque ad mortemaccetserunl
bro, Coustantinoel Rufocousulibus. (Phitipp. n, 29).
CAP.II.—Hllud sane plurimum milii displieerCsi-
EPISTOLA•>CLY.
B gnilitti, quod inter dilectionistuaemclericos quldam
• ADANATOLIUM EPISCOPUH CONSTANTINOPOLITANUM. esse dicuntur qui adversariorumconuiveantpra.vii-
* SINOPSIS.— I. Eum ad vigilantiamcontra hmretico- tati, et vasis iravvasa misericordiaemisceantur.Qui-
rum conaiut inciiat.—11. Conniventiamclericorum bus
circa in Analolio investigandis, et severitate congrua cbercendis
Contlantinup.arguit, quosvigorem debei diligentia lua vigilanter insistere : ita ut his
desideratpattoralem.
LEOANATOLIO quibus prodesse non potuerit correclio, non parcat
episcopo. abscissio. Oportet etenim nos evangelici meminisse
CAP. I. — Diligentiam necessariae sollicitudinis, mandati, quod ab ipsa Yerilate praecipitur,tit si nos
(U<vam fraternitas tua in dirigendis ad nos litteris ex- oculus, aut pes, aut dextera scandalizaverilmanus,
•equilirr, approbamus,et acceptisper filiumnostrum a compagecorporis auferaiur: quia melius sitn his
Olympiumpaginis luis, sacerdotalemin te curam vi- in Ecclesia carere merabris, quam cum ipsis in
gere sentinvus:cui nos quoque, quantum Dominus aeiernaire supplicia(Matth. xvm, 8; Ifarc. ix, 42).
• donat posse, non tfesunius, exorantes dileclionem Nam superfluoextra Ecclesiampositts resistiraus, si
tuam, lit quia lempiis laboris incidimus, in sancta ab bis qui intus sunt in eis qiios decipiiintvulnera-
vigilantia perscveres, donec dexlera Domini faciat; mur. Abjiciendaprorsus pestifera haeca:sacerdotali
Tiriulem (Pt. cxvn, 16), et sub pedibusEcclesiaesuoeG Tigore patientia est, quaesibiraei, peccatis aliorUm
•conteratteniatorera.Consolatureteniranos peromnia 1319 parcendn, non parcit. Sicut Heli quondaim
praeparaia diviuilus cleinentissiini 1318 priucipis sacerdos filiorumsuorumdelicta tolerando,cum ipsis
ides, qitem f meo rursus, sicui oportuit, sum cohor- • divinaejustiiiaesenlentiainmeruit experiri (I Reg. n,
UtUSaHocroio:ui impiissimorum latronuni ausibus 27): quia segni indulgentiadissiniulavilplScterepirjc-
dislrictiore consiantia faciat s obviari : quos nefas catores. Qnantumiiaque opportunitas invital officii,
ett lanliuade suo favore praesumere, ut etiam aptid" religiosissimumprincipem dilectio tua sludcat fre-
Constaivtiiiopolini audeani insanire. Sed hoc eis ideo queutare, et non solum regiam, sed et sacerdotalem
diviit» providentiaeralioue permiititur, ut magis ac ipsius mentem, precibiismeis obsecrare persiste: ut
magis quo spiritu agitenlur appareat : ne dubitari rnemorcdmmunis 1320 ^°~> 9"anl Spiritu sancto
possil, in quantam essent audaciam prorupturi, si docenle suscepimus, ouiiiia haereticoruinraachiiia-
post damoationemimpiissimaehaeresis, disceptandi menia confringat; neque quidquamillis in Ecclesiis
eontra fidemacciperent potestatera, ul quantura in Christi licere paliatur, ne in eorum potestate sint
" Forle fegendum,potettate. QIIESN. codd.Cantabrig.Quesnelli.et noSterVat.collect. II
I»Aiia»l24. Scripta 11 Ocitb. an. 457. exhortantes.
c Ex.slai in inss. cnlleci. 5, 11, 12, 21, 24 et in 1 Hic epistola ad imperatorcm iudicatlir, qnaeper
e.xeni|iloSichardi. Qiie-nellua liuic epislolaeliiulum D Olympiumpanlo ante laudatnmmissatiraditur epist.
pr.ffiierat: De relatione conira TimotheumAlexan- 158, ac proiilerea una cum his ad Anatoliunvlitteris
ttrinum.At eum nihil ejusmoli in ipsa epistola lega- transinissa ftiit.
liir, pererrore;n,ul cretfimus,istiiulus huicepisiolae B Cotld.collect 11 elii, obviare.
appositusftiii,quiaqtiiuseonvenitepisioLel.i7. Idem h Mss.colleci.11 et M cum Siciiardo, aiuttfratir
sane Qiiesnellusdisseri.1aij anniim 457, n. 5, hunc nitate; forte melius.
tftulufiviitsiio nvs.legi prodidit, id esi in Grimanicn. i Epist. 154.
Ex hoc aoiwn codict!edidit laudariamepisiolam-157, i Duocodd. coflect. 21, posseni.
S. Leo relaiimii quidein contra Timniheum ab k Vulg. ante Quesn. cum Sichardodetent omni.
qua 1
Aaatolio iransuiissaerespondet. Epistola autera 155 m 2i, qu. 2, lttii.d auteni sane, c. 347 .. .
in nis. Grimanicon.qnaqtiaui inveHinir. Atticum respicit, de quoad AuatoIiUmscripserat
d In tiibula coll.ci. 5, c. 9J, hic lituliis legiiur: kal. Sfepiembris epist. lftl. i -
A&Anatoliumepitcpum de adliortationeexpugnundm ° Quesiiellus et noster Vindebon. codl coliect. 5,
karetii Eaiychanm, et quud eipulsos qUosdamde hisin Ecclesiaofficiiscdrerettiembrorum.Aiiterioruin
JEgyplopro fide catholicaipsesusceperit. ediioitiin lectioinM))iiliis codd. et Sictiardi exempio
.• Vulg. anie Qiiesn. civinmss. fx>sieribrurtT colle- confirinatam, uii apiicrein restituiraus.
Ctiouuniet Sicbardo, dat potte. Deinpro exoranies
1147 S. LEONISMAGNIEPISTOLJ;.
divlna nvysteria, quibus in domo Dei, pro scelerum A orandi. [Dala qninto Idus Oetobjis, -Con
suorum magnitudine, nec babitandi jus residet, nec Rufo viris clarissimisconsulibus. <. -mii '
;•! t
* Vulg. antiquiores cum ms. Vat. collect. 24 ac cum hac transmissa cpgnoscitur.Facile porro fu 2
Sichardo, pridie idus, et in margine, quinto idut. Ve- T idus lihrariorura lapsu lilteram v disiunctiS' ,?A"
rior hacc chronica nota, quara cum mss. Quesnelli ribus in duas unitates convertere, et scribere II ,
nostri eiiam codd. praesiantiorumcollect. 5,11 et 21 ul in codd. collect. 24 haecdies signatur, non vero,
praeferunt: congruitenim cura die signalo in epistola ut iu editis, Pridie idus.
praecedenti, quae in hac indicatur cap. 1, et una
ADMONITIO IN EPISTOLAM SEQUENTEM

1. Seqnens epistolaedita fuit a Merlinoex ms. collect. 12. Quesnellnseam relegit cum ms. Grim.collect. 18.
Cum vern haeceadem epistola inserta fuerit codici encyclio, tiui Leone viveme Gnvce .«-criijtiis fuit, nisi hic
codex nriginalis periissel, hanc S. Leonis epislolam Graecereddituii habeieinus. At exsiat hujiis codiris La-
tina inlerpretalio, quam Epiphanius ScholasticusIncubravit. Hicautem cunvnactus ruissetLeoninaeepistnlae
Laiinum exemplar, hoc suaeversioni inseruit; et idcirco ex hoc codice, uuem a Surio editura Baluziuscum
duobus mss. Bellovaceusiet Corbeiensi contulit, aliquot variantes suppetunt, quaenobis uiiles fuere.
2. Huic episiolaecausam dederonl imperalorN Leonis lillerae, quas ob Alexandrinos lumultus ad univer-
sos metropolitas tradidii.ln latidatocodiceencyclio,cujusordo, utin mss. exstal, ex Baluz.oprofvitar jom.V
Concil. Venetseedit. pag. 55 et seqq. cap. 6, describilur imperatnris epistola ad AuatoliiiinConsinntinopo-
litanum; ei posiea cap. II subjiciuniur caelerorumepiscoporumnomina, ad quos luteraesimilesdirectacfue-
runt, ac inter hos primo datae dicuniur Leoni reverentistimourbis Romm ponlifici. Imperialis epir-tola ad
Anatolium cum quacdamejusdemConstantinopoliianiepiscopi peculiaria coiniiift, mnvvero alia Leonis papae
propria, quae eidem inserla erant (vide annot. 1 [Infra, n. b])omillit; ac propterea eadem omninoad Leo-
nem ponlificein transmissa dici nequit : unde lmic editioni inserenda non fuit. Nihilo tamen minus quid
Augusti lilterae a Leone papa similiter peterent, satis exinde cognoscilur. Promotoscilicet ab Emycliianisad
Alexandrinanvsedem Timotheo Êluro, el occiso S. Proterio, raaximoque luinultu inter Eutychianoset ca-
tholicos ./fcgypiiosexcitato, ulrique cum libellis supplicibus ad imperaiorem confugerunt. Uirosipie libellos
Leo Augustuscum suis litteris adomnes meiropolitanos,etpotissimum ad Romanumponiilicemmisit, petens
ut concilium cogerenl, ibique de prmdictoTimotheo,inquil, et de Chalcedonensiconcilio,quid in communesa-
pitis, tine quotibethumanolerrore, et absquegralia cujuscumquevel odto... cum omniceleritatemeamfacite co-
gnoscerepietatem. Leo papa primus omnium sequeutem epistolam rescripsit, ut Evagrius testaiur lib. u,
cap. 10, eaquc in codice encyclio stalim posl indicata episcoporum nomina primo locodescribiiur cap. 12.
3. Ex his autem cognosciturerror Pagii, qui has pontificislitteras iniperialibusencyclicisreddiias negavit
ad an. 457, n. 11. Cum enim hae litterae pontificiscodici encyclio inserantur, has non minus quain caeteras
aliorum episcoporum in eoilem rodice contenlas imperiali epistolaeencyclicserescriplas agnoscimus. Hinc
etiam c. 4 mentio fit exeraplarium precum catholicorumcl Eutychianoruin, quaeuna cunvimperialibus litte-
ris transraissaein eodeni codite encyclio exhibeniur cap. 7 et 9. Imperaiorisepisiolacirca Ociobreman. 457
per magistrianos ad uuiversos metropolitas celerrime directa fuit. Hinc duo episcopi Agapitus Rhodius
pag. 1892, et Lucas Dyrrachenus pag. 1927, se eas lilteras hieme recepisse subindicant. Quodsi Maicelliuus
comes in Chronicoad an. 458, et Augusii lilteras et episcoporumresponsa conimemorat, id ea de causa ac-
cidit, quod licet imperiaiis eucyclica inissa fuerit an. 457, pleraque tamen responsa nonnisi an. 458 perve-
nere, umle Varadati monaclii epistola(pag. 193*) die 27 Augusli signalur. Ita nihil est cur sequentem
Leonis epistolamimperiali encyclicaeredditam dtibiiemus.
1331 EPISTOLA* CLVI. B rer. Sed magis id Tobis arbitror placiturum , quod
ADLEONEM AUG0STUK. eligendum ratio demonstravit. Nam cura sancto et
STNOPSIS. — I. Post Chalcedonentem synodumnihil spiritali studio in universum pacera Ecclesiaemu-
essedenuotraclandum circa fidem. — II. Anlicliri- niatis, nihilque sit convenienlius 1322 ude>defen-
ttum eum ette qui veritatemab Ecclesiadeclaratam
rurtus examinat.— III. Parricidas Alexandriniepi- dendae, quam his quaeper omnia iiisiruenle Spiritti
•scopi Ecclesimprmsiderenefas etse. — IV. Preces sanclo, irreprehensibiliter defuiiia sunt, inhaerere:
Leoni Auguttooblatmlam a caiholicit quum ab hm- ipsi d videbimur bene statuta convellere, et auctori-
relicti, in quo differant. — V. Omnia Christianm tates quas Ecclesia universalis
religionisofficia el mysteriaapud Alexandriamesse amplexa est, ad ar-
intercepta.— VI. Scripa de fide prolixiora promil- bitrium haereticx peiitionis infringere, atque ita nul-
tit, Analoliiincuriam taxal, calholicoscommendal. luin e collidendis Ecclesiis raodura pnnere, sed data
LEOepiscopus LEONIAugusto. licentia rebeilandi, dilatare magis quam sopire cer-
CAP.I. — Litteras clementiaetuae plenas virtute tamina. Unde quia posi illas E|ihesiua> synodi im-
dei et lumine veritatis veneranter accepi : quibus pietates, quibus Dioscori scelere fides calholica
cupereni, eliam in eo quod b praesentiammeam pie- refutata et perversitas Euiychiana suscepla est, nihil
tasvesira necessariam existimat, obedire, e ut ma- f ad conservalionem fidei Christianae uiilius potuit
jurera fructum conspectu vestri splendoris asseque- ordinari, quam ut praedicti facinussancia synodus
» Alias 125. Scripla 1 Decemb. an. 457.
b Ilaec, quaenon legnnlur in lilleris ad Anatolium C editio codicis encyclii, aique Facundus. Anleriores
editiones
in Admonitioneindicalis, erant procul dubio in pe- vellere. Leonis, quomodovidebimurttatuta velleeon-
culiari iniperatoris ad Leonein epistola. 0 Sic Grim. et nostri codd. cum Facundo. Edit.
c Viilg.Leonisame Quesn. cmii mss.Vat. et Veneto
collecl. 12, ut majori fructu contpectum.Duo codd. anliq. Leonis, corrigendit. Codex encyclius, colti-
gendis.
Baluzii, ul fructu majoremcontpectu. 1 Al. cum mss. collect. 12, ad confirmationem.
d Ita curn ms. Grim. Quesneili noslri codd. et
1139 EPISTOLA CLVL H3t
Chalcedonensisaboleret; et tanta illic haberetur A agere, quos conslat' fidemvelle vacuare. Cum eniin
coelestiscura doctrinae, ut niliil in cujusquam opi- clemenliam tuara Dominustanta sacramenii sui illti-
nione residerei, quod a praedicalionibusvel prophe- minatione ditaverit, debes incunctanter advertere,
;icis vel aposiolicis dissonaret, ea scilicet modcra- regiam potestatem libi s non ad solura mundi regi-
lione servata, ut rebellibus tantum ac peninacibus raen, sed maxinvead Ecclesiae praesiditim esse col-
ab Ecclesiaeunitale rejectis, nulli correclo venia ne- latam: ut ausus nefarios compriraendo, et quocbene
•tareiur : quid probabilius, quid religiosius poterit sunt statuta defendas, ct veram pacem his quae siint
pieias vestra decernere, quam ul quoenon lam hu- lurbala restiluas, depellendoscilicet pervasores juris
manis quain divinissunt statuta decretis, nullus ultra alieni, et anliquse fidei sedem AlexandrinaeEcclcsiae
sinalur impetere : ne vere digni sinl tanlum Dei reformando : ut correclionibus tuis Dei iractindia
munus amittere, qui de veritalc ipsius ausi fuerint mitigata, h religiosaeantea civitali non retribuat quae
dubitare? admissa sunt, sed remiltat. Constilue ante oculos
CAP.11.—Cum ergo ttniversalis Ecclesia per illius cordis tui, venerabilis imperator, oranes quiper to-
principalis pelrae aedificalionemfacta sit pelra, et tum orbem sunt Domini sacerdotes, pro ea tibi fide
primus aposiolorum beatissimus Petrus voce Domini in qua lotius mundi est redemptio, ' supplicare. In
• dicentis audierit: TMet Petrus, et tuper hanc pe- B qua te 1324 specialius ambiunt, quia apostolicae
tram mdificaboEcclesiam meam; quis est, nisi aut fidei seclatores Alexandrinae Ecclesiaepraesedere,
Anticiiristus,aut diabolus, qui pulsare audeat 1323 agentes apud pielalem tuam, ne haereiicoshomines,
inexpugnabilemb firmitalem; qui in malilia sua in- et merito pro sua perversitale damnatos, uti sua
convertibilis perseverans, per vasa irae et suaeapta i pervasione patiamini: cum sive impielatem erroris
fallaciae, falso diligenliaenomine, dum veritatem se aspicias, sive opus perpetrati furoris allendas, non
meniitur inquirere, mendacia desiderat seminare ? solum ad sacerdotii honorem admitti nequeant, sed
Alque c contemnenda et vitanda merito sibi incon- ab ipso christiano nomine mereaiitur k abscindi.
tinens furor el impietas caeca praescripsit, ut dum Nara, qtiod exorata pietatis veslrae venia dixerim,
diabolico instinclu in sanctam Alexandrinarasaevit quodam contagiosplendorem vestrae serenilatis of-
Ecclesiam, quales essent qui Chalcedonensemsyno- fuscant,cum sacrilegi parricidae id audeant peiere
dum retractari cupiunt, d disceretur. In qua nullo quod nec innocentes lice.il oblinere, gloriusissime
modo accipere potuit ut a nobis contra sanctam Ni- imperator.
caenamsynoduin seniireiur , quod haereticimentiun- CAP.IV. — Obtataesunt pietati veslraepreces, qua-
tur, qui se fidem Nicaeniconcilii tenere confingunt, rura x exempiaria vestris litteris subdidistis. Sed in
in quo sancti et venerabilQSPaires nostri contra C his quse calholicorum sunt deplorantium, subscri-
Ariunvcongregati,non caruem Domini, sed Dcitalem plio continetur: et quia catisa probabilis est, fidu-
Filii homoutionPatri esse iirmaverunl; in Chalcedo- cialiter nomina singulorum, vel dignitas sui honoris
nensi auiem concilio adversus Eutychianam impie- aperilur. In illis autem, (|uas orthodoxo principi hae-
taiem definilum est, de substantia virginis raalris reticaponigere non formidavit obreplio, sub incerto
DominumJESUM CHRISTUM sumpsisse nostri corporis confusoe™universitatis vocabulo, ideo certum nomen
veritatem. retrahiiur, ne non solum paucitas personarutn, sed
CAP.IU. — Apud christianissimum igittir princi- etiam meritum detegatur. Latere enim sibi ulile
pem, el inter Cliri-ti praedicatoresdignohonore nu- exisiimat eorum quantiias, quorum est qualitas in-
merandum, ulor caiholicaefidei libertate, el ad con- dicata : nec incongrue cujus loci homines sint, pro-
sortium te aposlolorura ac prophelarum securus fiteri metuuut, qui n meruere daranari. In una ergo
exhorlor: ut constanter despicias ac repellas eos, catholicorum supplicatioconiineiur; in alia, haereli-
qui • ipsi se christiano nomine privavere; nec pa- corura commenia pandtinlur. Hic sacerdolum Domi-
tiaris irapiosparricidas sacrilega simulationede lide ni, et totius christiani populi, ac monasteriorum de-
« Vocem dicentis supplevimus ex duobus noslris ;Dprobant.

mss. collect. 12 et ex codicc encyclio. 1 Vulg., qui. Correximus ex ntrisque Baluzii co-
b Editi Leonis ante Quesn., nullo noslro codice dicibus.
opitulante, veritatem. i lidem Vulg., persuasione.Ms. Bellovac, perver^
c Duonvss.colleci. 12, IKcontemnenda.DunBaluzii sione.Melius in Corbeien. Baluzii codice, quera se-
codicis encyclii, contemnendumatque viiandum.... cuti sumus.
pertcripsil. k Al., abscidi.
d Codd. Baluzii, docerentur. 1 Haeclum catholicorurn tum haereticorum exem-
' Vulg. cum rass. colleci. 12 et Sorii cxemplo plaria precuin legunlur in codice lom. IV
encyclio
orailtum ipji. Qiiesnellusex suo ins. adjeni. cui fa- Concil. pag. 1837 et 1848. Catholicorum precibus
vent exemplaria Baluzii. subscripti sunt episcopi quatuordecim , quatuor pre-
f Anlique ediliones Leonis, a fide deviare. et duo diaconi.
s Sic nosiri codd. collect. 12 ct rass. Baluzii. Al., sbyteri
m Editi antiqui Leonis cum mss. collect. 12, uni-
non solumad mundi regimen. latis. Libellus hcereiicorumin laudato codice ency.
h Edili antiquiores Leoniset cndicis encyclii, regim clio subscriplionibuscaret.
dvilali non relribuat, qumanteaadmissasunt. Emen- " Codd. Baluzii, metuere.
dationem Quesnelli nostra el B.iluziiexciiiplariaap-
PATROL.I.IV. 36
H5l S. LEONIS HAGNIEPISTOL.eE. mi
flemr eversio; ibi immanium scelerum continuatio A i Hns, cum nimis benigne parcit, segnior invenitor,
demonslratur; ut quod non licuit » audiri, liceat dignaminipro fide vestra, etiam isiam Ecclesiseprae-
dilatari. stare medicinam, nt tales non solumab ordine cleri-
CAP.V. — Nonne perspicuura est, quibus pietas catus, sed etiam ab urbis habitatione peilantur : ne
vestra succurrere, et quibus debeat obviare; ne ulterius sanctus Dei populus perrersoruni hominuui
Alexandrina Ecclesia, quae semper fuit domus ora- contagiopolluatur. Cullores aulem pielatis luae Ju-
lionis, speluuca nunc sit latronum ? b Manifestum lianum episcopum et « Aetium presbytermu, mea
c
quippe est, per crudelissiitiam insanissimaiuque petitione commendo, ut suggeslioneseorum pro ca-
saevitiam, omne illic ccelestiumsacramentorum lu- tholicaedefensionefidei placide digneris andire :quia
men exslinclum. lntercepta est sacrificii oblatio,de- vere sunt ejusmbdi, Ut fidei vestrae possint per om-
fecit clirismatis sanctificatio, et parricidalibus mani- nia uliles inveniri. Data h kalendis Decembris, Con-
bus impiorum omnia se subiraxere niysteria. Nec stantino et Rufo viris clarissimis consulibus.
uilo modo amiaigipotest, quid de bis d decernendum * CLVH
san- 1326 EPISTOLA
sit, qui 132S Post nefanda sacrilegia , post I ADANATOLIUM EPISCOPUH CONSTANT1NOPOL1TANUM
guinem probatissimi sacerdotis effusum, et concre-
mati corporis cinerem in contumeliamaeris ccelique B SVNOPSIS_—l.Ut apud imperalorem, qvemlaudat, p>o
] comprimendit hmrelicis slrenue agal; idqne curel ut
dispersum , audcnt sibi jus pervassedignilatis expe- Chatced. sgtiodusfirmapermamat, et pax Ecclesim
tere, et aposlolicaedoctrinae inviolabilem fidemad Alexandriuffretliiualur. — II. Vt parricidmab ea
pellanlur, et affiiclijEgypli episcopiadjuveniur.—
concilia provocare. Magntvmergo vobis est ut dia- III. Profugis ex Mgypto episcopis opem esse feren-
demati vestiode manu Domini etiam fidei addatnr dam; syno&iadversariisconstanterresistendttmesse
— iV. De Alticopresbyteroel Andrea, ut velcorri
corona, et de hostibus Ecclesiaetriumplieiis : quia si
iaudabile vobis est adversarum geniium arma con- gantur, vel repellanlurab Ecclesia.
terere, quanta erit gloria, ab insanissimo lyranno> LEOANATOLIO episcopoConstantinopolitano.
Alexandrinam Ecclesiam, in cujus eontritione ora- CAP.I. —k Rursus acceptis dilectionis iuae litteris,
nium Christianorum est injuria, liberare ? onmia quse Alexandriae insanissime gesla snnt ctim
CAP.VI.—Ut autem liiteraemeaepietati tuaecollo- magno dolore cognovi; si lamen «llae epistolarum
quium quasi praesenlisexhibeant, quidquid de com- paginse tarn alrOcia facinora explicare poiuerunt.
muni fide fueram suggesturtis, scriptis prosequenti- Sed non jam notris in deflendis adversitalibus est
bus insinuandum esse perspexi. Ac ne hujus epistolaei moraudum, cnm titilius sit providere quaeprosint, et
pagina in nimiam longitudinera tenderetur, e aliis• quae haereticorumfurorem landem aliquando ab Ec-
lilteris, quae assertioni catholicae fidei congruunt,<C ( ciesiae quiete depellant.Cum enim talem principem
compreheudi: ut licet ea quaea sede apostnlica suntt nobis divina providentia prospexerit, ut fides ipsius
praedicata sufficerent, insidias tamen haereticorumi sollicitudinera pene superet sacerdotum, tu;e dile-
etiara haecquae sunt adjecta reserarent. Sacerdota» ctionis maxime exspectatur instantia, ut venerandis-
lera naroque et apostolicum luae pietatis animum,i simo imperatori pro universali Ecclesia supplicare
etiam lioc raalura ad justiliam ultionis debet accen- non desinas, et crebris suggestiouiivusposcere, ut
dere, quod ConstantinopolitanoeKcclesiacpuritatemi quamprimum a pervasoribus suisAlexandrina Eccle-
pestilenler obscurat, in qua inveniunturclerici quidami sia libereiur. Ego sane quantum potui,x piissimum
haereticorumsensui consonames, etintra ipsa catho- principem precatus sum, ut et statuta sanctaesynodi
licorum viscera assertionibus suis ' haereticosadju- Cbalcedonensis manere inviolata praeciperet,et hae-
vantes. In quibus delurbandis, sifrater meus Anato- relicorum assertiones in magna vergere ignorantiae
« Sic omnes nostri et Baluziicodd., nec non Vul- oblatum, cujus in Adraonitionepraecedentiepistolae
gati ante Quesn. apud quem, auderi. praeftxa meminimus, alium libellum AnatolioCon-
b 1, qu. 1, Manifestumest crudel., c. 69. stantinopolitano episcopo obtulere, qui in codice en-
o Edil. codicis encyclii, immanissimamquevesa- cyclio legilur c. 8. In hoc euradem episcopum roga-
niam. Mss. Baluzii, insanissimamquevesaniam. runt ut per synodicas lilteras sanctissimoEcclesim
d Eadem mss', dicendum sit, etdein, sacralissimi l liomanmpontificiLeoni suos gemitus indicaret. Ilunc
sacerdotis; ac posiea, in contumelia. 1 quidemad poniificemscripsisse testis est ejusepisiola
D
c Epist. 163, aL 134. ad imperatorera in eodera codice recitata cap. 13.
t Alias editionesLeonis anliqiiae,kmreticorumpar- Analolii porro lilleras ad S. Leonera una cum litteris
lem adjuvantes. Atticura presbyterum intelligit, dei Augusli transmissas fuisse Epiphanius scholasticus
quo epistola sequenti. docet c. 10. Haecpropterea pontificisepistola Ana-
gJSaedem editionestcum mss. collect. .12, Euty- toliilitteris reddila ex Leonis more eodem lempore
c/iiwm,male.Cod. Griman. et codicis encyclii editio- dala fuit quo praecedensad imperalorem epistola si-
nes et.rass., Aetium. gnatur, iiiniirum kalend. Decembris anni 457, quod
b£jf>.demeditionesLeoniscum iisdenimss. collect. tempus aliis argumenlis Quesnellus in notis consti-
12, kal. Novembris.Codicisencyclii lectiocum Ques- luit. Ex cod. Grira. editam nuilo alio in ms. reperire
nello praeferenda fuit, cum eadem occasione trans- poluimus. k Rursus, inquit, quia alias Analolii lilteras de
mjsseevideantur duac seqtienles epistolae, quarurai
altera iisdem kal. Decembrissignalur. i£gyptiorum tumultibus acceperat, quibus respondit
i Alias 126. Eodera die quo praecedens. epist. 155.
j Episcopi catholici, prseter libeliuiu imperatorii ' Epist. 156.
H3S EPISTOLACLVHI. 1134
eaecitatecognosceret,et qusede pervadendo sacerdo-. A solentiamprofecissecognoscam,ut 111 Eccesia 1328
lio parricidae sacrilegi commiseruul, 1,327 nulla contracatholicam fidcmetChalcedoiienseiiisyiiodnra
posse dissimulationetolerari; nec alio modo tolam audeat disputare : cogor vehementius de tua dis.-i-
causam posse consumi, nisi praedictaesynodi consti- mulationc causari. Nain quod incoinmoniius faccr
lutiones perennitatis robur accipiant, et insanissimi debuisti[, miror etiam post evideutia nosira stript
pervasores ab aliena sede pellantur; fiatque landem neglecium. Et ideo acrius moneo neque aniplius dis
Alexandrinuspopulus suae quielis et pacis : ne pau- simulandum esse proleslor, si hominem pestilenteni
corum hsereticorumarbitrio in Ecclesiaenoxam et in ulterius in lua habendum cominunione credideris;
Deipraecipilenturoffensani. quera nos, si iieri potest, emendari malumus quara
CAP.II. — Multum autem in eo consolationis ac- perire : ut scilicet si correctum se videri cupit et in
cepi.quodexomninumero episcoporum quijEgyptia- societate ecclesiastica permanere, de eo lnco unde
cis dicecesibus praesunt, solum dudum damnati po- conlra catliolicam lidem multadisseruit.aperte nunc
luerunt quatuor inveniri qui Timotlieo et impielate ipsius fidei praedicatorappareat, et nihil Eutychiani
'
haereseoset sceleris latrocinio jungerenlur; qui ad dogmatis praetermitlat, quod non manifestaiione
suae professionis Christiano populo audiente con-
petendamsynodumadmitti nullalenus possent,etiam-
si de solo haerelico arguerenlur errore. Ciiin aulem £ demnet: ne, ut dixi. plurimum dissimulatio isla le
et inoccupandoepiscopatum.eiinierficiendo episco- maculet, si vel hic tam noxius, vel Andreas impieta-
tis ipsius socius, nec correcti fuerint, nec repulsi.
pum, inauditum facinus perpetrarint, quid illis in
Ecclesialoci est, etiamsi catholicara suscipiant veri- EPISTOLAb CLVIII.
tatem? Omnibus igitur intra .cEgypiumsacerdotibus c ADEPISCOPOS CATHOLICOS ^GYPTIAPUD CONSTANTINO-
Domini, siverecentioribus, sive ex antiqua consiitu- POLIM CONSTITUTOS.
— Consolatttrepiscopospro fide cxlorres, el
tione residentibus, uno atixilio remedioque praestan- SKNOPSIS.
ad putienliumhorlalur spe cmleslisretribalionisob-
dum est ut lam indignis persecutionibus liberentur, jecla, ct promissa sua apud iiuperatorem actione.
se
et hoc malum, quod penetralibus tantoeurbis in- LEOiEgyptiis episcopis caiholieis apud Constantino-
gessit, salubri auctoritate pellatur, et Christiana poliin constilulis.
plebs fide atque operibus antc devota paternis consli- Olim me commissorum apud Alexandriam sccle-
tulionibusvaleat cum quieie servire. rum indicia conlrisiaverunt, et ita animuin meum
CAP.111.— Fratres autem nostros qui Constanti- ipsius immanitate fjcinoris vulneraveruiit, ut quibus
nopoliinab jEgypti parle venerunt, lilleris ineis im- hoc lacrymis, qua lamentalione defleatur ignorem ;
peratori convraendarenon desiiii; sed eiiam te luae meritoque illa prophetica voce proclamem : Quis da-
hutnanilatis admoneo ul ad consolationemperegriua- ^ bit capiti meo aquam, et oculis meis fonlem lacryma-
tionis ipsorum quantum potes studii adhibere digne- rum? Querelas tanien dileciionis vesirue piaeveniens,
ris, quorum praesentia raulium dilectionem tuara clemenlissimo el Christianissimo principi de lanlo-
juvare apud cleuieutissimum principera potest, ne rura inalorum remediis supplicavi, et per filios no-
pelitioni haereticorumad novara syuoduin, quse uni- stros d Gerontium et Olympium subadjuvas diverso
Tersali Ecclesiteiniraica est, aiinuatur. Quamvisapo- tempore depoposci, ut illius civilatis Ecclesiam, in
slolica sedesea lide ac stabilitate fundata sit, ut nequa lot catlioliei floruere doctores, praciperet datn-
quaquam recipiat istius novitatis assensum, ac si nataehaereseospurgari, et parricidales animos quos
quis adversarioruin machinationibus connivendum a rectoris sui sanguine nec veneralio e loci potuit
esse crediderit, ipse se a comrauuionecatholicaeEc- deterrere nec temporis, nihil de clementia sua sine-
clesiaeseparabit, cum secundum inspiraiionem Deiet ret obiinere; maximecum in eversionem fidei Chal-
in fideincarnationis Christi, et in cuslodia Chalce- cedonense concilium cupiant retractari. Proinde.di-
donensis synodi, universalis Ecclesi.esit una senien- lectionis vestrae tolerantiam eadem causa debet quae
tia; et praecipue in nosiris panibus lam firiniter vos de propriis sedibus expulit, consolari : quia cer-
evangelica doctrina teneatur, ut magnum sacrile- tum est 1329 tribulatos animos et propter nomen
gium puletur si a traditione apostolica vel in exiguo sunni patientes adversa, nequaquam Domini prote-
aliquo devietur. ctione destitui. Ferle igitur magnanimiter, et illam
CAP.IV. — a. Jampridera dileclioni luaescripsisse quae vestra est patriam cogiiantes, de proesentipere-
me recolo, ut in clero Ecclesiac tuae nullum Euty- grinatione gaudete. Absit a vobis exsilii dolor, nec
cbianaehaeresiconsentire paiiiris : quoniara capitis aliijuid de hac fatigalionc moeroris habeatis, qui sci-
periculum respicit, si quid sauciura invenialur in tis propter fidem Dominieliam de periculis plurimis
membris. Sed cura hoc nulla adhuc correctione pur- Apostolumgloriari. Habetis cnra praeparatis reiribu-
gatum sit, et Alticum presbyterum tuum ad eam in- lionis proemiis islius certarainis cognitorem. Nemo
» Epist. 152, 156. die datae fuerunt epistolae152 et 153, quce per Ge-
b Alias127. Scripla 1 Dec. an. 457. rontiuiii iniss;efuere. Epistola vero per Olympium
c Haecepistola, ex Grimanico edita, in nullo alio missa desideratur. Vide annot.4 C I. 1126, n. l) iu
codice-hactenusinvcnia est. episl. 15.J.
d Epistolaper Gerontium missa, est epislola 148, 0 Proterius scilicet in baptisterio die COSIKC
Do-
scripta kal. Seotembris hujus anni 457; eodem enim nviniinlerlcctus fuit. •
«iSS S. LEONISMAGNlEPISTOLJE. «56
fugiat hunc laborem, cujus merces est in setermun A ptixali tunt, tola tancti Sviritut invocationefir-
menlur
regnare * vel vivere. Sint in atriis Jerusalem fixi
pedes omnium dimicantium, qui spe rcfribiitionis LEOepiscopus NICETA Aquileiensiepiscoposalolem.
illius, nec inimicorura caslra poleriini formidare nec
De hostis ab univer- Regressus ad nos filius meus Adeodatuss sedis
proelia. reliquiis abjecti pariter nostraediaconus,dilectionemtuam poposcissememo-
silate perculsis numquamest ardua victoria nec pal-
de his ravit, ul de his a nobis auctoritatem apostolicaesedis
ma difficilis, praecipue quaruni prostratos jam acciperes,
quaequidem magnamdifficultatemdijudi-
vfdelis b auclores. Assiduis ergo precibus (sicut et cationis videntur afierre. Sed pro inspectionetempo-
ipsc non tacuit) favorem, qui Deo propitio proraptus ralium necessilatum adhibenda curatio
est, ut vul-
est, Christianissimi imperatoris ambite : ut secun- nera quaeliostilitatis adversitate illata
duin o scripta quae misi, communisfidei causam ea nis maxime ralione sanentur. sunt, k religio-
rnenlis devoiione quara probavimus eum habere. CAP.I. De feminitquceoecationecaplivitatitvirorum
communiat, dileciionisque vestraereditum, praejudi- '
tuorum, aliit nupterunt. — Cum ergo per bellicam
ciis omnibus quae haereticorumftirore suntgenerata cladem et
sua et per gravissimos hostilitatis incursus, ila
sublatis, pro pietate disponat, singulas quas- _
Ecclesiascum sacerdotibus quaedamdicnlis > divisa esse conjugia, ut abduciis in
que provinciasomnesque viris ferainae eorum remanserint desti-
suis inconcussafaciat Christi pacc gaudere. Datum captivitatem k cum viros 1331 proprios aut interem-
lutae, quce
kalendis Decembris,Constantinn et Rufo consulibus.
ptos putarcnt, aut numquam a dominationecrederent
EPISTOLAd CLIX. liberandos, ad aliorum conjugium,soliludinecogente,
• Ad NICETAM transierint. Cumque hunc slaiu rerum, auxilianle
episcopumAquileiensem.
Domino, in meliora converio, nonnulli eorum qui
1 STNOPSIS (EXDionysioExiguo). —I. Quotfdebeant putabantur periisse, remeaverint, merito charitas tua
feminm,qum, captit viris, nupserant aliis, regressis videtur ambigere quid de inulieribus, quae aliis jun-
de caplivilateviris prioribus coputari, ut quoa suum ctaesunt viris, a nobis debeat ordinari. Sed quia no
est unusquitquereapiat. — 1330 "• Quod n<>n
probeturesteculpabilis,qui uxnremcaptivi[Al., vimus scriplum,* quod a Deo jungilur mulier viro
capti]
in malrimoniumvidetur etse sortitus. — 111.Ul si (Prov. xix, 14), et iterum praeceptumagnovimusut
viri de capiiviiateregressiintemperantiauxorum of- quodDeut junxit homo non teparet (Matth. xix, 6),
fensi non fuerint, el voluerinteas in conjugiumreci- necesseest ut legitimarum fcedera nuptiarum redin-
pere, tiberam habeanlfacultatem.—IV. Ut si mu-
lieresad priores maritos redire noluerint, velul im- tegranda credamus, etremotis malis quaehosliliias
pim ecclesiasticacommunioneprivandmsint. — V. p iniulit, unicuiquemhocquod legilimehabtiil reforme-
Caplivisaut terrore [Al., errore], aut fame, non ve- lur, u omnique sludio procurandura est ut recipiat
neratione, cibosimmolatitiosedere compulsii,pmni-
tentia concedendaest. — VI. Quod hi qui ad itera- unusquisquequod proprium est.
lionembaptismi,velvi vel errore [A!.,timore]coacti, CAP.II. An culpabilistit qui locumcaptivimaritiat-
animos inclinarunt, tint tublevandiremedio,ita ut — Nec tamen culpabilis judicetur, el lam-
et
tenilis mtatis, periculorumquoque mgritudinum, tumptit.
emierarumquenecessilatumhabeatur sollicita consi- quain alieni juris pervasor habealur, qui personara
deralioneretpectut. — VII. Vl qui ab hmrelicisba- ejus mariti, qui jam non esse existimabatur, assum-
o Sic ms. Grim., ex quo unohaecepistola edita est. primum baplismum acceperunt, cumanle non (uerint
Vide editionem P. Cacciarii. Quesnellus muiavil vel baptitati.
in et eo arbilrio quo epist. 149 conciliummutavit in s Vat. Hisp. et Isid. oraillunt sedis nostrm.Postea
judicium,llocet episl. 128 similem particulamvel muta- a nobis deest in mss. Vat. Reg. collect. Vindebon,
vit in et. autem exemploconfirmatur quod alibi collect. 5, Florent., S. Marci collect. 13, et in
animadvertimus, vel pro et identidema Leone acce- Justello.
h Vindebon.collect. 5, in religionis.
plum.
b Eutychen et Dioscorumdamnatos et in exsilium 1 Clades indicatur, quam Atlila Ilaliaeintulit an.
pulsos. 452, quaque Aquileiampraecipuevastavit.
» Epist. 156. i Val. Reginoecollect. 1, diverta.
d Aliis 129. Scripta 21 Martiian. 458. k Particulam cum desidcrant cum vulg. antiquis
' luvenimiis lianc epistolam in rass. collect. 1, 3, mss. codd. Vindebon.collect. 5, utrique Hisp. Vat.,
b, Dionys., Hadrian., Hisp., Isid. 11, 12, 13 et 21 D lsid., alii Vat. collect. 21, nec non exemplaria Ju-
usqne ad 24, ac in exemplo Sichardi. Contulimus stelli, Merlini, alque Sicbardi. Moxiidera vulg., pu-
etiam cum Veronen.60, Cresconii, et nonnulla cum tarint .... crediderint.... et ad aliorum conjugium.
exemplo Herovalliano, quod a Petit ediium fuit. In Sex codicesdiversarura collectionum, licet cum Ju-
boc ad Niceliuminsciibilur. stello praeferantputarent et crederent, hahent nihilo-
' ln mss. collect. 5 dividiturinquatuor capiia, quominus, elin aliorum; Vindebon.Hisp., ted in aliorum;
rnm primum quatuor priora ex Dionysioedita com- Vat. Ilisp., et aliorum; Vindebon.collect.5, tedet in
plectitur, secundum correspondet quinto., tertium aliorum. Dein pro tolitudine ulrique Hisp. cum Yat.
sexto, qtiartuin aulem septirao. In tabula vero colle- Isid. aliisque iude proreciis codd., tollicitudine.Ques-
ctioni praefixahi tiluli proeferunlurcap. 74 : Ad Ni- nellus in margine. AI., ad aliorum conjugumam-
eetam Aquileiensem episcopumtuper qualuOrtitulorum plexus 1
sotlicitudinecogente.
interrogationeretpontio; id eit : I. De mulieribusqum Vat. Dionys. 5845, et Veron. Crescon. delent
hottilitatit tempore,maritit in caplivilalemadductis, quod, et praeferunta Domino.
aliis conjunctmsunt viris. II. Dehis Chrislianis qui m Codd. Vat.collect. 3, Vindebon.collect.5, ulri-
caplitiitaiis necettitateimmolatitiit escis polluti sunt. que n Hisp. Cresc, Isid., cum Juslello, id quod.
III. De his qui baplisma velmetuhotliumvelerrore Vindebon. Hisp., omniumqut.
traducti, viti suntnteratte. IV. Dehis qui ab hmreticit
U37 EPISTOLACLIX. 1138
psit. Sic enim multa quaead eos qui in captivitatem A } fame vel melu compellentecomederunt.— b De his
ducti sunt pertinebant in jus alienum transire polue- autem Chrislianis qui inter eos a quibus fuerant o-
runt, et lamen plenumjustitiae est ut eisdem reversis ptivati immolaiitiiscibis asseruntur esse polluti, con-
propria reforraenlur. Quod si in mancipiis vel in sultationi charitatis tuae hoc eliam respondendum ,'
ngris, aut eliam in domibus ac possessionibus rite esse> credidimus, ul pcenitenliaesaiisfaclione purgen- 'j
servatur, quanto magis in conjugiorum redinlegra- tur, quae non tara temporis longitudine quam cordis
tionefaciendum est, ut quod bellica necessilale tur- compunctione pensanda est. Et sive hoc 1 terror ex-
haluin est pacis remedio reformelur? torserit, sive fames suaserit, non dubiietur abolek-
CAP.III. Rettiluendam etse uxorem primo marito. dum, cum hujusmodi cibus pro metu aut indigentia,
— Et ideo, si viri post longam captivitatem reversi non pro religionis veneratione sit stimplus.
ita in dilectione suarum conjiigttma perseverent, ut CAP.VI. De his qui meluvelerrore rebapthati sunt.
eas cupiant in suura redire consoriium, omittendum — k His vero de quibus dilecliotua similiter nos cre-
est et inculpabile judicandunv quod uecessitas intu- didit consulendos, qui ad iterandum baptismum vel
lit, etb restituendum qu»d lides poscil. metu coacli sunt vel errore traducti, et nunc se
1332 CAP.'^' Excommunicandasessemulieretad 1333 conlra catholicae fidei sacramentum egisse
primum marilum redire nolenlet. — Si autem aliquacB ] cognoscunt, ea custodienda est l moderatio, qua in
mulieresita posteriorumvirorum amore sunt captae,ut societatem nostram non nisi per pcenitentiacreme-
malint c his coliaererequam ad legilimum redirecon- dium, et per impositionem episcopalis matius, com-
sortium, merito sunt noiandae; ita ui eliam ecclesia- munionisrecipiant unitatem; mtempora poeniludinis,
stica communione priventur : d quaede re excusabili habita moderaiione, tuo n conslituente judicio, prout
contaminationenvcriminis elegerunt, ostendentes e si- conversorum animos perspexeris essedevotos : pari-
bimelpro sua iiiconiinenlia placuisse, quod justa re- ter etiam ° liabens senilis aetaiis intuitum, et pericu-
missio poteral expiare. Redeant crgo in stium statum lorum quorumque aut aegriludinis rcspiciens neces-
voluntaria redintegraiionecnnjugia, nequeullo modo sitates.In quibus si quis ita graviter urgeatur, 1334
ad opprobriiiin malaevoluntatis trahatur, quod con- ut dum adhuc pcenitet, de salute ipsius desperetur,
dilio necessitatisextorsit: quia sicut haemulieres, quae oportel ei per sacerdotalem sollicitudinem commu-
reverti ad viros suos ' nolunt, impiae haliendoesunt, nionis gratia subveniri.
ila illaequae in affectum ex Deo initum redeunt me- CAP.VII. De hit qui semel bapthati sunt, sed ab
rito sunl s laudandae. hmreticis.— Nam P hi qui baptismum ab haereticis
CAP.V. De hit qui captivi cum essent, idolothyta acceperunt, cum antea baptizati ? non fuissent, sola
0 Vulg. anliqui cum Vat. Reg. collect. 1 et Vindeb. C ( lect., utrique Vindebon. collect. 5 etHisp. Yeronen-
collect. 5, perseiiercHi!. Postea pro omitlendumYat. sis Cresc, cum Jusiello, aul mgritudinum.
collecl. 3, admitlendumett. P 1, qu. 1, fli qui bapiisma, c. 71.
h Vindeb. colleci. 5 et apud Juslellum, rettiluen- 1 Viudebon. Hisp., tion fuerint. Quod vero de ba-
dum ett. ab baereticis subjicilur, ut sola invocatione
c Quesnellusomisit his; ex omnibus nostris codd. ptizatis S. Spiritus per imposilionemmanuum confirmentur,
et antertorTbns-editisrevocaTirnus. etc. Confirmalionis sacramenlitm indicare Quesnel-
d Anliquivulg. cum ms. Vat. collect. 24 et Sichar- lus in margiuali poslilla notavil; et similiter paulo
do, quia inexcutabilitercontaminationem, e tc. Emen- post ad ul
illa, quod ab hmreticisnemo accipit, a ca-
a
dationem Quesnello ev duobus suis codd. Cresc. ac tholicis sacerdotibus consequatttr, coiifirmationis sa-
Dionys. inductara, nosira caetera detem et septem cramenium inielligens, liancaliam postillanvaffixit:
exeinplaria approbant. Confirmalio eonferri ab hmreiicis non potett valide;
e Vat. collect. 5, sibimelipsis.Dein poluit pro po- qnoect in indit e inseruit. Verbo scilicet confirmentur
terat in Vulg. antiquis cura Vindeb. collect. 5 et lianc significalioiiem subjecit. Sed in duabus aliis
Sichirdo. epistolis de iisdem haereticisad caiholicam redeunti-
' Val. Dionys. cum Justello, notuerint. Vercell. bus S. poniifex loquens, earadem de imposilione
Hadrian. cum Cresc, noluerunt. manuum sententiam repetit, nec lamen confirmandi
n Codd. trium vetusliorum collectionum 1, 3 et 5, verbo utilur. In epist. 166, ad Neonem: Hoc tantum
laudabilesjudicandm. ibi defuil conferaiur, ut per episcopalismanus
h Cod. Veron. Cresc. ejusque editio : Hi aulem n quod xmposilionemvirlulem sancli Spiritus consequantur.
'
"
Chrisliani.Dein in Vat. Dinnys., fuerant captividucti, Et in epist. 167, ad Rusticum, cap. 18 : Per manus i
ininio/aliliisse asserunlessepollutos. imposilionem invocatavirtule Spirilus sancti, quam ab '
1 Val.collect.3. utrique llisp. Vat., isid.,cumMer- hmreticisaccipere non poluerunt, catholicis copulandi
lino et Sicliardo, credimus. SUIK.Palam est hic impositionem manuum indicari, j1'
j Vat. purus Dionys. cum uno Vercell. Hadrian et non qua confiimaiiouis sacramentum semper mini-
Justello, error. Stratum fuit hominibusjam renatis atque justificatis,
k Vercell. Hadrian. cum Justelio et editione Cre- sed qua graiia Spirilus sancti carentes ob haeresim,
sconii, JJi vero, male. et alj Ecclesia scparati. cam gratiam recipiebant et
I Vat. collect. 24 et exemplunvSichardi, ratio. in Ecclcsiaeuniiatein admitlebantur. Hoecamem ma-
26, qu. 7, Temporapmnttudinis,c. 2. nuum impositioritus eral poenitenliae: nnde S. Sle-
II Utriquecodd. Hisp. Vat.lsid., Vercell.Hadrian'., phanus in decrelo de recipiendis hacreticissanxit ttt
Justellus et Cresconius cum editis antiquis, consti- manus illis imponatur in pmiiiientiam,quae forraula
luenda. confirinatinnis sacramenio nequaqu.iiiiconvenit. Et
° Juslcllus cum mss. Vercell. Hadrian., utrisque sirailiier Crescens a Cirta in concilio Carlhaginensi
Hisp. ct Vat. Isid., aliisque collect. 21, habentes,ct 111,Cypriani tempore, ul per manus impositionemin
paulo post, respicientes,male. Codd. Vat. Reg. col- pmitentiamEcclesimreconcilienlur.Et Innocenlius I,
1139 S. LEONIS «MAGNI EP1STOL.E. 1140
invocationeSpiritus 1335 sancti per impositiOnemA omnes fraires 6 et comprovinciales tuos episcopos
manuumconfirmandi5unt,quiaforhvamtantumbapiis- facies pervenire,' ut dmnium observantieedata pro-
mi sine sanctificalionisvirtute sumpseriint. £t»hanc sit auctoritas. t Data xn kalendarum Aprilium, cou-
regulam, ut scitis, servandara in omnibus Ecclesiis sulalu MajOrianiAuguSti
ut lavacrum semel initum, nulla iiera-
' praedicamiis, EPISTOLAbCLX.
tione violetur, dicente Apostolo : Unusb Dominus, 1 ABEPtSCOPOS ET CLERICO^ CATHOLICOS EX ACTPTO
una fides, unum baptisma.Cujus ablutio nulla itera- APUO CONSTANTINOPOLIH CONSTITUTOS.
tione temeranda est, sed, ul diximus, sola sanclifica- SYNOPSIS. —1. Consolaturextorres dlgypti episcoposet
tio Spirilus sancti invocanda c cst : ut quod ab hae- clericot, monetqUede tuis legatit in Orientem ex
reticis nemo d accipit, a catholicis sacerdotibus imperalorit voluntalt miltendit. — 11.Hortalur ul
omnemnovumde fideîraciuiumamoveant,tufficieu-
consequatur. Hanc autera epislolam nostram, quam te synodi auctoritale.
ad consuttationera tuse fraleriiitatis emisiiniis, ad 1336 Dilectissimisfratribus i NESTORIO, ATHANA-
epist. 24, ad Alexandrum : Eorum ( haereticorum) inde ac caeleri laici, quo pariter nomine in clerum
laicos sub imaginepmnitentimet sancti Spiritus invo- adntilli non poterant. Vide epist. 24 IunocentiiI ad
cationeper manus impositionemsuscipimus.Et S. Cy- Rufum, nuin. 4, cum qua conferendus est locus
prianus in epist. 71 in pmnitentiammanum im. epist. 2, ii. 11, in qud rebaptizati sub longa pmniten-
ponere. Haecverba in pmnilentiamomneinsacramettti tim satitfaciioileailmiflendidicuntur. Id respicit eara
confirraationis suspicionem amovent. id pervidit disciplinamqua rel>aptiz:il<>runi reconcitiatio,ait Vt-
I
R
etiara Quesnellus, duin notas scripstt in epistolara gilius episi. 2, ad Proluiuriim, nuui. 4, iion per illam
ad Rusticum. In locum enim paulo ame ex ea cita- tpipositionemmanus qvmper invocationemsaiicli Spi-
tum nOt. 19, scripsit,manus imposiiionemcumsotita- ritus operatur,sed pr illam qua pmnitentimfruclus
rie ponitur, nulhtm significaresacramentum,muttoque '. acquirilur, et sanctmcommitnionisreslitutio perficitur.
minus confirmalionem,sedsotummodoorationesetsup- Prima recoiiciliaiionis ralio, quae sola iinposhioiie
pticationes manuum imposilioniconjunctas.Quod sii mauuum sine exaciionealterins poeniteniiaeperflcie-
iii hac Cpistolaconfirmahdiverbo u-tts est Leo, niliilI batu^, recepta erat ciinvsolis laicis, eo quod clerici
JUoveredebuit. Ciiiihenihvde iisdein haereticiset hic,, rion rebaptizaii in suo grmlu recipereniur; secunda
et in epislola ad Rusticum loquatur (omnes enim adI vero ad|iibebalur cum oiiioiliiisrebaptizatis, sive lai-
eamdem Attilaeinvasioueinet tempiis periinent), sii cis, sive clericis, qui ob iteriitum baptisma in cleriim
in epistola ad Riislicum, uhi verhum confirmarenoni recipi noii poterani. Prihiam vero illani impositio-
legitur, sacramentum confirniationis iugerendumi nem maiiiiuni, t|u;e eisi operibus laboriosis poeniten-
noii est neque inielligendumest in hac ad Nicetami tiae rtou snlijiciebai, prapferebat tamen, ut ex Inno-
epislola, uec in alia au Neonera Raveunaiem, in quai cenlio 1 vidimus, imaginem pmnitentim,clericis in
de iisdera hoereticissernvoest. Cum S. Leo serm. 4', siium gradum resiiiuendis repugnasse, explorate
de Nativit. c. 5, cdnftrraationis sacrahieniuhi indi- sffirmatS. Leoin eadem ad RusticUiiiepistola cap. 2,
cavit, Renali, inquit, per aquam el Spiritum sanctum i ubi et consueludineniecclesiasticam, et traditionem
chrisma salutis el signaculum vilm mternm.Sola im- apostolicamallegut; de tpia re dicemus plura in ob-
posilio manuuifiih latiuatis epistolismemorata, quae : servaiioiiibusad Quesnelli notas.
non renaiis et justificatis, sed hacrelicispeccatoribus( » C * '• I1'- ^» Banc regulam, c.57.
ad Ecclesiam redeuiuibiis adliibetur, non coniirma- b Vat. Hisp.et Isid, Veion. Cresc. atque Justellus,
tio, sed pcenitentioeriftis est. Aliud in hoc arguraen- Deus.
tuhi evidens ex ipso Leone producam. Multisin locis5 c Vindebon.Hisp. et Cresc. delent est.
de clericis hacreiicisloquiltir, qul ad iinitatem red- d Vai. Reg. collect. 1, accepit.
eUtites, in suo gradu recipiebanlur; et nurnqiism l e ln laudato Vat. ReginoeetinVindebon. collect. 1
manus iisdem itfiponeridasindicat, sed solafidei pro- omiltitur et.
fessiohe conietitus est. Vide epist. i, ad Aquileien- ' Cod. Vat. Isid. el alius Vat. collect. H, ut omni
seni episcopum, ubi de recipiendis Ccelestianiscle- observantim.Florent. S. Marcicollect. 13, ut omnibus
rleii agitur; epist. 12, ad episcopos Mauritaniae,ubii observaniim.Vindebon. Hisp., ut ad omnium obser-
de Dnnato episcopo Novatianorura, et de Maximo > vantiam.Proetulimusleclionem codd. Vat. Reg. col-
episcOpoja«nDonatista; episiolam18, ad Januarium,, lect. 1, Vat. Dionys. et alioruin collect. 12 et 24,cunv
iii qua de aliis clcricis haereticis loquitur, (]uorum l Sichardo.
solam fidei prnfessionera requirit : et similiter cuml s Dieset nvensisita notantur in mss.Vat. Dionys.,
in aliis epistolis Eiitychianos clericOs in suo gradui in Hadrian. et in Florentino collect. 13 ac in uno
recipi peHiiillit, si fidei professioneitisincerissimam l Vat. 546 colleci. 21'.Ctd. Vai. Reginoecollect. 1 :
propsttnf. Hoec discipliha constanier servata fuit inv Dat. xv kal. Aprilis, ubi ficile fuil duplicem unila-
Ecclesia, ut cum clerici ab hacresiad Ecclesiamre- teni II jnnctis apicibus conimutare in V. Vindebou.
dirent, si non essent iterato haplismate pblluti, sola) ccllt'ct. 5 : Dat. xiv kal. Aprilis. Mnjorianiconsulatus
prdfessiohe fidei reciJTerentur,et in suo gradu per-. - n signatur in oranibus, excepto Vai. Dionys., in quo
maherent; iiec umd.hara iis manus impoiierentur ::' v per errorem scriptilm est: Cons. Tariani Aug. In
qudd infinitis prope exemplisprobare liceret. Hinci Vindebon.collect.5 : MajoranoAugustoprimum con-
liinocentius I, in lexiu paulo aute descriplo, soloss sule, nt ernt in editis ante Quesnellum,qui einenda-
laieos mantis itifpositione receptos tradidit. Si hac3 vit Majoriaho, sed retinuit primum consule; quod
imposilione raaifuura sacramentum coulirmalionis s tamen non solum abe-t a ca;teris codicibus, sed nb
indicattim fuisset, nihil erat quod soiis laicis, nonv usu eliam aniiqud abhorret. God. Vat. RegiuaeMa-
autein clericis ex hseresiconversis, sed iteraio bapti- joriani nomini praemiltit siglam GL. P. sicuti prae-
smale nequaquani poliutis adhiberetur. Cur ergo> miitiiur etiam in Floreniiuo S. Marci eidemnomini
hoc ciihvclericis tliscriilien?Quia scilicet hoecimpb- in episi. 465. Num legeniltimyloriosi aut gloriosissi-
sitiOritus erat poeoitenliae,qui solis laicis, non au- mi principis,aliorum judicium esto.
tem cleriris in suo gradu recipiemliscongruebal. lii h Alia. 150. Scripia 21 Mariiian. 458.
vero soliclerici,qiii iterato bapiismale fiiissent llncti,, ' Quesnellushancex ctxl. Grimanicoedidit.
a Leone excipiuntur,quia iteratio baptismi ab omnii i Hic qtiindecimepiscopi nonvinaniur: libello au-
clericali gradu arcebat : unde hi eiiain cum recipe- tera supplici ab iisdein j£gyptiis oblato iinpcratori,
rentur in Ecclesia, pcenitenliaesubjiciebanlur, peret ad Leonem papam cntn ipsius Augusti lilteris
!14I EPISTOLA CLXI. 1142
sio, PAULO,PETRO,THEON/E,ISAI<G,APOLLONIO, A pugnari. Nam definitarum rerunt quas lantac synodi
ARPOCRATI, ISIDORO, ISAAC,APQLLONIO, MAXIUO, vel Christianissirai principis sanxit aucloritas, et
MARIONI, POEMENIO, et HELPIDIO episcopis et clericis apostolicoe sedis confirmavit assensus, nihil oportet
catholicis ex Êgypto apud ConSlantinopoliincon-
siitutis LEO. disculi, ne contra fas aliquid videatur infringi. Mul-
tumque fidei el sacerdotali constanliae derogatur, si
CAP.I. — Tribulationem quam dilecfioni veslrae cum liis qui horaicidiiset furore repleti sunt, ac vo-
suo
spiritus diaboiicae tentationis ingessit, ab eo fidncia- liint convertere Evangelium Christi, et facinore
liter credite sublevandum, propter quera talia susii- probantur exosi, superfiuaeet plurimura nocituroeaS-
neiis; atque ipsius auxilio consolandosvos esse prae- tercationis conflictus habeatur. Datunv duodecimo
s'>mile, cujus dileclioni quae toleratis impenditis. kalendas Aprilis, Leone et Majoriano Augustis con-
Q;ii licet temporaliter fieri quaesunt adversa perrait- sulibus. EPISTOLA « CLXI.
tat, constantiara tamen fidei non vult deculi, sed d ADPRESBVTEROS, DIACONOS ET CLER1C0S ECCLESI.*
probari. Promissae beatitudinis spera gereules, pa- C0NSTANTIN0P0L1TAN.E.
tieniiae longanimitatem vestris raentibus adhibete : — 1. Ut in fi.deslabiles et ab hmrelicorum
Fidetis enim Deus non vostentari sn- SVNOPSIS.
est, qui patietur societalealieni perseverenthorlatur. — II. Ul novum
pra id quod polestis, sed [aciel cum tenlatione exitum, B judicium non inslauretur, et ut Alticus el Andreas
ut possitis sustinere (I Cor. x, 13). Nec pedes vestros ordinis sui honore privenlur, flisivoce sciiptoque fi-
visa in ea petra fixos dei Chalcedonensiadhmrerese profileanlur.
peccaiorum pax dimoveat, quos
habere debetis, adversum quam nec portas inferi LEOpresbyteris, diaconibus et clericis Constanlino-
poiitanse Ecclesioe.
praevalere legistis (Matth. xvi, 18). Quia igitur, fra-
ires charissimi, Cbrisiianissiraus imperator rursus CAP.I. — Loetificatus valde sum et plurimum de-
ad nos a scripla direxit, quibus ut aliquem de no- lectatus, qund miln fidei vestrae est, de qua in Do-
stris partibus dirigamits hortatur; el quamvis illic mino glorior, manifestata constantia, et inielligo vos
vestra non desit instructio, quae valeat haereticorum per omnia devotissimos doctrinacevangelicaecsse di-
obstinalionibus obviare, desiderat a nobis taraen discipulos , atque apostolicis praedicationibus, quoe
rigi, qui fidem damnatis, et eam diabolico spiritu 1338 ex eodem fonte manarunt, niliil prorsus sen-
noii recipientibus, lamquam sit adhuc dubia, possit tire diversum : quia catholica fides, quaevera et una
asserere, quae sicut necessarie 1337 proedicatur, est, nulla se patitur diversitate violari, et ideo co-
ila voluiitate percipitur: dilectionem vestram moneo hortari dilectioncm vestram ac monere non desino,
ut inanis gloriaeconientionem id ipsum dicentes om- ut inslruente Spirilu sancto perseveranler id ipsum
nes unanimitatis virtute viletis. Scitis eniin quaevo- C dtcalis omnes, et non sint inter vos schismata. Sitis
bis debeatur hujus palma certaminis, cujus idem co- autem perfecti in eodem sensu et in eadem sententia
gniior qui boc spectat, adjutor est, atque ipse ad (1 Cor. i, 10); proculque a consortio vestro olim da-
vincendum vires sufficit, qui diligentibus se prae- mnatorum depellatis errores, ut inchoastis, in fidei
mium jam paravit. Nullus se propriis sedibus quera- constantia perraanentes; nuiiura sinatisvobis Nesto-
tur extorrem, aut patriis expulsum finibus ingemi- riana vel Eutychiana infecium perversitate sociari,
scat.Nemo vestrumexsnl est Deo,quem auxiliaturum, tamquam leve ac lolerabile sit ad quod e uterque
vobis ubique confidite. Ferte universa patienter, et quorumdam insipientium corda traduxit, et in scele-
confortato corde Dominumfideliter sustinete. RREVIS ra diabolici furoris accendit.
ESTtribulatio quanv tempus incidil; nec confessioni CAP.II. —' Haberaus, propitio Deo, magnum et
vestraenova videantur, quae vos ab inimicis Dnmini divinitus praeparatum Christianissimi imperatoris
tolerare cognoscimus. Sk enim perseculi sunt el pro- auxilium , quem scriptis meis, quantum causa s ex-
phetas qui erant ante vos (Malth. v, 12). pelit, obsecravi, ne itnprobis parricidarum petitioni-
CAP.II. — b Omni itaque dileciionis vestraestudio bus in aliquo clementiae snae praeberet assensum,
ac labore nilendum esi ne ulla insidiantium disce- neque ullo modo sineret sanctae Chalcedonensis sy-
ptatio possit admitti, neve hoc ab haereticisvaleat D nodi definiliones, quaevere de coelestibus prodiere
obtineri, quo evangeiicam fidem manifestum est im- decretis, taraquam necessaria retractatione violari:
transmisso, qui in codice encyclio describitur lom. scriptionibus simul collatis singulorura episcopofum
IVConcil. pag. 1843, quatuordecim tanlum subscri- sedes colligentur, Isidoro excepto, qui in neutris
buniur, et in his non soittnvordo diversus est, verum invenitur.
eliam duo nomina Pulsaminonis, seu potins Pulsa- * Iiinuiiiir imperatoris epistola, cui S. Leo rc-
inonis el alterius Atlianasii episcopi leguniur, quae spondet epislola 162.
in inscriptinne hujus epistolae non recensentur; b Haec usque ad finem referunlur a Factind«j
econtra vero in bac inscriptione tres episcopi nomi- Hernv. lib. xn, c. 2, p. 553.
nanlur, qui in subscriptionibus praediclisdesunt, ni- " Alias 131. Scripia 21 Martii an. 458.
mirum Isidoms. Elpidius el unus Apollonius; alter J Ex cod. card. Griraani a Quesnello edita fuit.
enim Apolloniusidem esse videtur qui in subscriptio- e Forte, utraque.
nibus Apollo vocatur. Sed Elpidius ct iinus Apollo- f Referunlur a Facundo Herm. lib. xn, c. 2, p.
nins al) Apollo divefsus l.«ginir in aliis subscriptioni- 533.
bus synodi Conslanlinopolitanavsub Gennadiotom. V s Vulg. ex. Grim., exstitit. Praetulimuslectionem
Concil. pag. 51, ubi etiam Theonoeet Marionisepir Facundi, quam Quesnellus margini afflx.it.
scouoriimnomina inyenire iicebii. Ex uirisque sub-
1143 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. •''
[
* cum insidias impiorum ad hoc subrepere velle ma-j A quam civitas Dei
aedifitjatur,abigantur, giorio
nifestum sit, ut statuta evangelicis pracdicationibus me imperalor. Haec autem Dei munera ila d
etPatrum traditionibus consonantia novo faciant innobis divinitus conferentur, si de his quaesunt
firraa judicio, et dum disceptatio admittitur, auclori- stita non inveniamur ingrati, et tamquam nuila sint,
tas auferalur b. Aderit, ut spero, suis inspirationibus quae adepti sumus, contraria potius expetamus. Nam
divina protectio, eamque sancto principi tribuet fa- quae patefacta sunt quaerere, quaeperfecta sunt re-
cultateriv, ut nullo modo fieri sinat quod humanaesa- traciare, et quaesunt" definita convcllere, quid aliud
luli sentit adversum. Aliicumvero et Andream, quo- est quam de adeptis gratias non referre, et ad inter-
rttrivnomina fratri et coepiscopo meo Anatolio mis- dictoe arboris cibum improbos appetitus raorliferae
sis ante c lilteris indicavi, quos a vestra laudabili cupiditatis extendere? Unde quia ad pacem universa-
fide dissentire cognovi, atque Eulychianorum aperlis Ecclesiae,et 1340 a0"custodiam catbolicaefidei,
tissime connivere perfidiae,nisi prius hostilia dogma- cura dignamini solliciliore respicere, evidenter agno-
ta propria voce ac subscriptione damnaverint, et fi- scitis qnod magnis haereticorum audetur insidiis, ut
dem Clialcedonensi concilio roboratam in Ecclesia inter Eulychis Dioscoriquediscipulos, et eum qucm
populo Cliristiano praesente se professi fuerinl secu- apostolica sedes direxerit, ° diligentior, tamquam
luros, ordinis sui bonore privenlur; ne diutius lupo- B I nihil fueril anle definiium, tractatiis habealur, et
rum d levitas simplicitati Dominicarum ovium mi- quod tofius mundi caibolici sacerdoles in sancla
sceatur. Datum duodecimo kalendas Aprilis, Leone Chalcedonensi synodoprobant gaudentque firntatum,
et MajorianoAugustis consulibus. in injuriam etiam sacratissimi concilii Nicaeniefficia-
« tur iiifirmum. Quod enim nostris temporibus apud
1339 EPISTOLA CLXII. Chalcedonamde Domininostri Jesu Christi incarna-
' ADLEONEM AUGUSTUH. tione firmatum est, hoc eliam apud Nicaeammysli-
«
Per PHILOXENUH agentemin rebus.
b STNOPSIS. — I. Ul fidemsemel definitamad examen cus ille Patrum numerns definivit; ne calholicorum
revocari non sinat. — II. Se nec posse hmrelicis confessio aut unigenitum Dei Filiura in aliqno crede-
communionesociari, nec definitisa synododissentire. ret Palri imparera, aut eumdeni, cum factusest filius
— III. Legalosa se mittendos, non ut disputent,sed hominis, non veram carnis noslrae atque animaeha-
ut intlruant. — IV. Fugiendos hcereticos,quibus et
buisse naluram.
pwnamimmineretignificat.
CAP. II. — Detestandum ergo nobis est perseve-
LEOepiscopus LEONIAugusto.
vitandum, quod fraus haereticanilitur nb-
1 Multo gaudio mens mea exsultat in Domino, et ranterque
tinere, P nec in aliquam disceptalionem pie et plene
magna mihi est raiio l gratulandi, cum clemenliae(C definita, revocanda sunt, ne ad arbitriura damnato-
vestrac excelleniissimam fidem augeri per omnia rum ipsi de his vidcamur ambigere, quaemanifestum
* donis gratiae ccelestis agnosco; et per incrementa est
per omnia prophelicis et evangelicis atque apo-
diligentise devotionem in vobis animi sacerdotalis stolicis auctoritatibus consonare. Unde si qui sunt
experior. Nara in vestrae pietatis alloquiis non dubie qui ab his quoeccelitus sunt constituta dissentiunt,
patet quid per vos in totius Ecclesiaesalutem Spiritus suis opinionibus relinquantur, et ab unitate Ecclesiae
sanctus operelur, et " quanlum universorum fidelium cum ea quam elegerunt perversitate discedant. Nam
precibus sil optandum ut in omnem gloriam vestrum nullo modo fieri potest ut qui divinis audent contra-
extendalur imperium, qui supra curam rerura lem- dicere sacramenlis, aliqua nobis communionesocien-
poralium, religiosaeprovidentiae famulatum divinis lur. Jactent se in sui eloquii vanitate, et de argu-
et aetcrnis dispositionibusperseveranter impenditis ; mentationum suarum versutia, quaeinimica esl fidei,
ut scilicel catholica fides, quoe humanum genus sola glorientur: t nobis placet Apostoliobedire praeceplis,
vivificat, sola sanclificat, in una confessione perma- dicenlis : Videte nequis votdecipiat per philotophiam
neat, et dissensiones quae de terrenarum opinionumi et inanem seduciionemhominum(Colost. u, 8). Nam
varietate nascuntur, a soliditate illius petrac, suprai secundum eumdem apostolum, si qum deslruxi, hmc
a ApttdFacundum, cum insidiatoret priorum. D ctionem auiem Quesnelliuti congruentiorem expun-
h Hucusque Facundus. gere noluimus.
° Episl. 157, cap. 4. k Sic omnes nosiri codices et vulg. ante Quesn.,
d Forie, smvitia. vel pravitat. Quesn. in marg.
• Aiias 132. Scripla 21 Martii an. 458. apud quera, dono.
1 Codd. collect. 11 et 21 ac Ratisp., quantis.
' Exstat haecepisiola in mss. collect. 5,11,12,18, , m Gloriosisissimeimperator a Quesnello addila ex
19 et 21 tisqtie ad 24. Grim. cod. in aliis dosunt. Solum Ratisp. prafert
ts Ita nostri cud. collect. 5, 11 et 21. Vulg. ante) siglam GL.
Quesn., 1'orteex aliquo cod. collect. 12, per Philo- » Cod. Grim., finita.
nem. 0 Vocem, diligentior a Qnesn. expnnctara ex no-
h In labula collect. 5 haecsynopsis exhibetur cap. slriscndd. revocavimus. Paulo post, a sancta Chalce-
94: De adhortatione abscindendmhmresisEulychia- " donensi in Ratisp. eiin Vat. collect. 11.
.' nm, et confirmaiioneconcilii. pRalisp., nec aliquadisceptatione.
' Cod. Ven.S. Marcicollect. 2'2, Magnogaudio. 11dem Ratisp. et Vat. collect. 11 alqtie 2i, pla-
i Ila.Quesnellus, ut credimus, ex Grimanico, ett ceat aposlolicis obedire prmceptis dieentibut. Vulg.
solo quidein : uam omnes noslri codices alianuni ante Quesn. cum mss. collecl, 21, placetapostolicis
collcctionuii), etiam Vindelion. collect. 5et Ratisp. obedireprmceptisdicentibut.
collect. 19, cum anle vulgatis babent ghriandi. Le-
1143 EPISTOLACLXIIL 1146
mdifico,pravaricatoremme constituo (Galat. n , 18),, A nius; et sicul sirapliciores non spernimus, ita a
et eis rae ullionum conditionibiis subdo, qn.is nonii rebelhhos boercticisabstinemus : memores praecepti
solum auctoritas bealaememoriaeprincipis Marciaui, , Domiiii, dicenlis : Nolite dare tanctum canibut, neque
>edetiam ego mea * consensione firmavi. Quia, sicutt miseritis margaritasvestrasante porcos(Matth. vn, 6).
Sancleveraciierque dixistis, perfectioincremenlum,elt Nimis quippe indignumnimisqueinjustum est eos ad
j.djeclionemplenitudo non recipil. Unde, cuin sciamfi liberlatem disceptationisadinilti, quos significatSpi-
te, vencrabiiis princeps, sincerissimo veriiaiis lumi- riius sanclus per proplieiam, 1342 dicens : Filii
ne imbuium, in nulta fidei parte nutare, sed sanctov alieni mentiti sunt mihi (Pt. xvu, 46). ' Qui eliamsi
perfectoquejudicio a 1341 pravis recta discerneree Evangelio non resisteretu, de illis lamen se esse
et a refutandis amplectenda dividere, obsecrone hu- monsirarent; de quibus scripium est: Deumseprofi-
militatein meam de diffidentia putes esse ciilpandam,, tentur scire , factis autem negant (Tit. i, 16) : cla-
cum haecmea cauiio non solum universali Ecclesiae s mante adliuc justi Abel sanguine adversuin impium
consulat, sed eiiam tuae gloriaefamuletur : ne subV Cain, qui increpaius a Doinino(G'ejies.iv, 10), * non
imperii tui lempore ei haereticorum aucta videaturr quievii ad pcenitudinem, sed exarsit ad caedera. Ctt-
iroprobitas, et catholicorumperturbata securitas. jus vindiclam sic Dominijudicio volumus reservari,
CAP. III. — Qutmvis ergo mullum per omniadej B ] ut improbus pratlo et parricida crudelis in seipsum
pietatis vestraecorde confidam, et per inliabilantemi recidat, et nostra non teneat. Neque sanctaeEcclesiae
in vobis Spiritum Dei satis vos insirucios esse per- Alexandrinoe lamenlabilem capiivitatem paliamini
spiciam, nec fidei veslrae ullus possit error illudere,, ulterius prnlongari, cui oporlet fidei vestrsejustitiae-
praeceplionitamen vestrae in eo b adnitar obedire,, que proesidiosiiam restitui libertatem, ut per omnes
ut aliquos de fratribus meis dirigam, qui apud vos> jCgypii urbes dignitas Patrum et jus sacerdotale re-
praesentioemeaeinstar exhibeant, et quae sit aposto- paretur. Datura b duodecimokalendas Aprilis Leone
licaefideiregula, Iicet, ut dixi, vobis bene sit nola,, el MajorianoAugustis consulibus.
demonstrenl, patefacientes in omnibus el probantes,
non esse omnino inter calholicos computandos, qui!i EPISTOLA i CLXIII
definiiiones venerabilis synndi Nicaenae, vel sanctit ) AD ANATflLIUH EPISCOPUH CONSTANTINOPOLITANUM.
Chalcedonensisconcilii regulas non sequuniur; cum1 Per PATRITIUH diaconem.
c
utroriiinquc sancia decreta ex evangelico et apo-
stolico manifeslumsit fonie prodire, et QUIDQUID , k STNOPSIS.—Quod
I.OII sua monita Anatoliodisplicuerant
est de irrigatione Chrisli, poculi esse viperei. Prae- exposiulat monetque ut Atticus presbyler propria
subscripiionepnblicerecitanda Eutychianumdamnel
noscal igitur d pietas lua, venerabilis imperator, bos C ( errorem, si cathoticusviderivelit.
quos spondeo dirigendos, non ad confligenduracum
hostibus lidei, nec ad certandumconira ullos, a sede LEOepiscopus ANATOLIO episcopo.
apostolica profecturos,quia derebus et apud Ntcaeam Lectis diiectionis tuae litleris, quas per (ilium no-
et apud Chalcedonam, sicut Deo placuit, definitis, strum Patritiura diaconem direxisti, inlellexi tibi
nullum audemus inire traclaluni : tamquara dubia studium meaesolliciludinis displiccre, qua secundum
vel infirma sint quic tania perSpiritum sanciuin tixit dominicam charitatem , quam tibi a nobis impendi
auctoriias. experimcntis plurimis approbasti, de cavendis his
CAP.IV.—Instructioni autem parvulorum noslro- qui l coininunis fidei adversarii dicerentur m admo-
rum, qui posl lactis alimoniam cibo desiderant » so- nui, ne ad negligentiam rectoris referretur, si quis-
lidiore satiari, ministerii nostri pracsidiumnon nega- quain in Ecclesia catholica ea praedicarepraesumeret
• Quesn. in marg.: Al., defensione,\elconfessione. bant, verum etiam quia concordat cumdie signafo in
Neutrum in ullo nostro codice invenimus. duabus antecedentibus epistolis per eumdem Phi-
b Quesn., adnitor. Melius anteriores vulg. cum loxenum Constantinopolimtransmissis. In mss. col-
oostris codd., ac praesertim Ratisp.; de iegatis enim lect. 11, 21 et24, Leonis nnmen in consulari nota
agitur quos Leo solum Augusto mense transmisit, ut onvittitur. DuoVal. collect. 21, GloriosoMajoriano
videre est ex episiola 164. Aug. cons. ln alio Vat. colleci. 24, Calipiopro Glo-
0 Quesnellusdelevit et apostolico.Retinuimuscum D I rioso scriptum legitur. Id ex ea sigla GLP pmfectum
antcrioribus cdilionibus, quas noster Raiisp. et alii videlur, quam Majoriani nomini aliqtiibus in mss.
codices approbant, excepto Vindebon. cnllect. 5. praefixam animadvertimusannot. 51 (Col. H40, n. «)
d Editi ante Quesn. cum Ratisp. et Vat. collect. in epist. 159. Hanc auctor collectionis24 vel libra-
12,e pielas vettra. rius aliqnis perperam imerpretatus est Calipio
Ratisp., solido, et post patica, sed sicut. Dein, 1 Alias 128. Scripla 28 Marlii an. 458.
prmcepti Dominicidicentisin anliquis Tulg. et in Ra- i Exstalin mss. collect. 5, 11, 12,13 et 20 usquo
tisp. aliisque nonnulliscodd. legilur.
' Antiqui
ad2i.
1 In tabula mss. collect. 5 hic lltulus legitur cap.
vulg. cum codd. collect. 12 addunt, filii
alieni invelerali. 95 : Ad Anatoliumepiscopumde Aliico presbytero, ut
« Idem vulg. cum quibusdam codd., non requievit. susceptionemEutychianierrorit a te presbytercompel
b Quesnelluscuin aliis vulg., xikal., et in marg., laiur excludere.
xu kal. Hanc nolam praeitilimus, non solum quia 1 Vat. collect. 11, communifidei adversari dice-
plures et poiiores nostri codd. Vindebon. coilccl. 5, rentur.
">Epi-t. 157, c. 4
Vat. collect. 11 et mss. collect. 21 et 24 eara pro-
IU7 S. LEONIS MAGNlEPlSTOLÊ. 4148
quaehaereilicorumsefisimisconvemrent. 1343Qu°d1 A ctus 1344 habealu».Qui si in eadera pravitate per-
utrum veracifer fama jactaret, dilectionis tuae inqui- duraiK",> praeceplissalubribus parere noluerii, sen-
rendum judicio delegavi. Neque in aliquo honorem tentiain synodi Clialcedonensis,cujus definitionibus
lunnt laesi, « cui discutienda ea quae ad me erant resultat, excipiat. Data i quinto kalendas Aprilis,
perlata b commisi : ut scilicet Atticus presbyter, .Leone etMajoriano Angustisconsulibus.
quem talia audere cognoveram,nisi perfecta se satis- EPISTOLV" CLXIV.
factione purgasset, et non solum voce haereticos,sed 1 ADLBONEH AUGUSTUIf.
etiam proprise manus suhscriptione damnasset, a STNOPSIS. — I. Legatos mitlit vice sua pro Ecclesim
communiohis gratia esset alienus. Qui scripta mit- tibettateactnros,rogatquene benedefinitaad novum
tendodubite fideiet professionisincertae,« confirma- Iraclalumrevocentur,— II. Semper disputationilo-
cumfore, si humano ratiocinioet Rhelorumloqua-
vit raagis quara diluit, quidquid ad nos de eo fama citate expendi inysteria sinanlur. — III. Quam
pertulerat; cura si conscientiamsuam voluisset pro- Evangelioel humanmsalitli inimicumsit Euiychia-
bare sinceram, non Eutycben sibi odiosum fuisse, noruin dogma a synadeproscriplum; cui nulla dis-
putalione derogari debet. — IV. Parricidas Ale-
sed qtiod perfidiam ipsius reprobaret alque damna- iahdrinos omni iridulgenliaindignos este; quibus
d
ret, debuerat confiteri: quia aliud sunt humanae tamen, si rdtipiseakl, de misericordianon desperan-
etiam inter eatholicos simultates; aliud diabolici, D ] ditJji. — V. Legalos commcndat,quos mitiil non
quos fidescaiholica damnat, errores. Et ideo, frater di&ceplqluros,sed 'supplicaiuros;qucennmpro pace
Ecclesimsint agenda; correclis pmnitentiamnon
charissin.e, in nnllo debes de nostra dilectione duhi- neganddm, dbdUrdtisSub synodati sententiarema-
lare, si propbetae exemplum sequaris, et dicas: nentibus.
Nonnequi le oderant, Domine,oderam eillos,et super LEOmepiscopus LEONI Auguslo.
inimicot tuoi tabetcebam (Ps. cxxxvm, 21) ? Per CAP.I. — Multismanifestisquedocumentis proba*
omnia enira volo le esse cerfissimum quod sicut tum mibi esse gaudens , quanto universali Ecclesioe
meara existimationem illaesamcupio permanere, iia consulatis affectu,praeceptispietatis vestrae, ubi pri-
opto te quoque in omnibus irreprehensibilem repe- mum iicuit, parere non disluli, dirigens u Domiiia-
riri. Praedictus autem ' Atticus, ut ab omni suspi- nura et Geminianum fratres et coepiscopos meos,
cione contraria liber appareat quid in Eutyche ana- 1345 1U'aPu(^vos ° Preces nieaesolliciludinisex-
theraatizei ac daranet, evidenter ostendat, et in da- sequentes, pro quiete vobis doctrinaeevangelicae sup-
mnationemerroris expressi, remota omni dubilatione, plicarent, ct libertatem fidei, in qua secundumeru-
siibscrihal •.ita ut Clialcedoucjnsiss synodi definitio- ditioncm Spirilus sancti ipse praecipueemines, obti
nem de fide, cui etiam dilectiotua sub-scribendocon- nerent, repulsis procul bostibus Christi, qui etiams
sensit, et quam apostolicaesedis b firmavii auctori C ( voluissent lurorem suum tegere, non laterent, quia
tas, profileatur se per ontnia servaturura, adjecta alia est Dominici gregis sancta siniplicitas, alia stib
subscriptionepropriaemanus, quae in Ecclesia Chri- vestilu ovium simulaiio latentium besliarum; nec
stiano populo praesente recitetur : ut pro catholica possunt jam per hypocrisini irrepere, quos P tanlav
fide neque nos negligentes, neque ipse ultra suspe- furor manifestavit insaniae.t Agnosceigitur, ougiiote
* Idem codex, cum discutienda. lubri. Dein pro excipiat, ms. Cantabrig., incurrat.
h Epist. 151. t Vat. ciiinmss. collect. 12,21 et 24, xv kal. Apn-
« Vat. 546 coliecl. 21, confirmat. lis. PraBlulimuspotiores codices Vindebon. collect.
d Vulg. anle Quesn., debuit,. Vat. collect. II eiFlorent. collect. 15,quibus tres
» Viridebon. collect. 5, ios. Porro tabescebamha- 5, alii a Quesnello in margine allegaii astipulantur. In
bent Omnesnoslri 'codd. et editi antc Quesn., apud mss. collecl. 11. 1?, 21 et 24 omiltiiur tt?o»is no-
qtiem forle errore librarii vel typographi, tabescam. men , et solius Majoriani consulalus memoralur. At
' Idem Vindebon.cum mss.collect. 11et 24 omittit caeteri codices ac prarserlim Vindebon. collect. 5
Ailicus. iitrumque coiisulem signant, ut nariter in omiiibiis
s Plures Tiilg.ante Quesn., ttjptb.oli,male : novum titleris hnc anno in Oiientcm missis notatnr. Solae
enim symbolutn Chalceaonenses Palres non condi- duaeepistolaead Occidentalesmissoe159 et 166 iinuiii
dere, sed contra Eutycliianoserrores Udeidelinitio- Majorianiiinconsulem memorahi.
nem protulerunt. Synodi habent nostri codices, et iJJ * Alias 153. Scripla 17 Atigust. an. 458.
duo a Quesnellolaudati Barb. etTrecoplth., nec non 1 Celebreni hanc episiolam,ex qua nonnulla fra«j-
PelagiusII, iiiepisl. 5, ad Eliam et caeteros episco- menta stipererant apud Vigiliiim, Pelaginm atque
pps Istriaec. 5, ubi ex hislitteris testimoniumrecitat. Facundum,ciijusqiiedimidiamfere partein descrip»it
Hujus professionis formula exhibelur in collect. 5 Prudentius Tricassinusin lili. de Praedest., inlegram
cap. 55,,quara tomo tertio ederaus; eamque ad Con- edidit Qiie-nclliii ex ms. Griiiianico. Eamdcm io
slaniii.opoiitanam Ecclesiant praesertim pertfnuisse nostio Itiiiispmiensiirivenimiis.VideQuesnellinotam.
discimtis ex mss. collect. 8, in quibus haec eadem m V ccin episcoputa i.obis ex Ratisp. additamPru-
fornrala inscribitur tit. 125 : Confessiopresbyterorum de/itins etiain conlirmat.
seu aiaconorumEcclesimConstantinopolitanm;et in- " ln Katisp. Prudcntium, Donalianum.Re-
etapud
cipit: Ego ille ContlantinopolilanmEcclesimdiaconut limiimus Dpmitianum,quia sic legilur in epist. 170,
vei pretbyterhacscriptura, elc. liaec formuiaex Leo- quaehorum legaiotum nomina repeiit.
nisquidera mentescripia,vel RomaConslantinopolim 0 Quesn. in marg.*.Legendumforte, vices.At precet
missa fuit, velCoustaniinopuliadLeonemtransmissa, habet etiam Raiisp.
atque ab eodem probata, ac Latine reddila in lau- P Ratisp. delel tantm; et postpaucaignorat augu'
datas collectiouestransivit. ste et.
* Vat 546 collect. 21, confirmavit. i Sequentia habel Facundus p. 87.
1 Cod. Florent. S. Marcicollect. 15, prmceplota-
,«49 EPfSTOLA CLXIV. 1150
'
et Teneraoilis imperator, in quantum totius raundi.A esi; scriptum eslenim: Petdam sapientktmsaptenlium,
praesidiumdivina sis providentia praeparatus, et quid etprudentiam prudentiumreptobabo. Vbisapiens? ubi
auxilii matri tuae Ecclesioc debeas, qute te filio scriba? ubi inquisitorhujus smculi? Nonne slultam fe-
raaxime gloriatur, intellige. a Non sinanlur contra cil Deus sapientiam hujus mundi (I Cor, i, 17-20)?
dexterae oranipotentis triumphos redivivis assurgere Argumenla enim b rhetorica et institotae ab homini-
motibus exstincta certaraina; praesertim cum id bus versutiae disputandi in eo praecipue gloriantur,
damnatis jaradudum haereticorum ausibus omnino si in rebusincertis et dpiniohum varietate ' confusis,
non liceat, et hic fructus piis laboribus debeatur, ut ad hocaudientium trahant sensum, quod asserendum
omnis Ecciesiae plenitudo in suoe unitatis solidilate ingenio atqne eloqtiiosuo quisque delegerit; et ita
secura permaneat, nihilque prorsus debene h com- i fit titquod majore facundia defenditur, verius aesti-
positis retractelur : quia post legitimas et divinilus raetur. Sed Chrisli Evangeliura hac arte non indiget,
inspiratas constitutiones velle confligere, non pacifici in quo doctrina veritatis sua luce k manifestata est;
estcanimi, sed rebellis, dicente Apostolo : Verfjis nec quneriturquid auribus placeat, ubi veroe fidei
enim contendere, ad nihil est utite, nisi ad subvertio- sufficil scire quis doceat.
nem audientium(II Tim. II, 24). CAP.III. — Hos autein qui stiis decipiuntur inven-
CAP.H. — Nanv si humanis persuasionibus sem- B ; tis, nihil magis ab evangelica ~-luce dissociat, quam
per disceptnre sit liberum, numquarrideessepoterunt quod incarnationis m Doininicacverifatem non putant
qui veritati audeant resultare, et de * mundanae sa- ad humanam, id est nostrain, perlinere naturam:
pientiaeloquacitateconfidere :*cum hanc nocentissi- tamquam indignum fuerif glOria Dei, nt majestas
niain vauiiatenv quanlum debeat fides ' et sapientia Verbi impassibilis veritalem raortalis carnis assum-
Cbristiana vitare ex ipsa Domini nostri Jesu Christi pserit; cum aliter salus n hominura reparari non
insiitiitione cognoscai; qui oranes nationes ad illumi- posset, nisi qui est in forma Dei, formam suscipere
nationem fidei vocaiurus, non de philosophis aut de dignarelur et servi. Unde cum sancta synodus Chal-
oratoribus, qui proedicandoEvangelio famularentur, cedonensis, ° quae ab universis Romani orbis pro-
elegit; 1346 seu"('e humilibuset piscatoribus, per vinciis cum totius mundi est celebrata consensu, et
tjuos s rrjenianifestaret, assumpsit, ne doctrina a sacrafissirai concilii 1347 Nicaeni.est indivisa
ccelestis, quoe crat plena virtutum, auxilio videre- decretis, omncm Eufychiani dogmatis impietatent a
tur indigere verborum. Unde Apostolus prole- corpore catholicaecommunionis abscideril, quomodo
statur et dicit : Non enim misit me Christus bapli- erit cuiquam lapsorum ad ecclesiasticam pacem re-
zare, sed evangelizare; non in sapienlia verbi, ne cursus, nisi perfecta fuerit satisfactione purgatus ?
tvacuelur.crux Chrisli: verbumenim crucis pereuntibus'C Nara quse istis tribtli potest licentia disserendi, qui
quidemstullitia est, his autem qui salvi fiunt virtus Dei justo sanctoque judicio rtieruere damnari? ut veris-
» Non sinas legitur in Constituto Vigiliipapae, et in glorim.

epistola Pelagii II, ad Eliam Aquileiensem, ubi baec » Idem Ratisp., hominis.
referuntur; et postea apud utrosque exsurgere pro 0 His verbis Quesnellus poslillara affixit: Concilii
atsurgete. mcumenicicharacteresduo: 1" ex ornnibus provinciis;
b Apud Vigilium, constitutis. Mox apud eumdem 2° (o/insort>i'sconsensus.Leo hic Cbalcedoiiensiscon-
Vigiliuraet Prudentium, quia legitimaset divinitusin- cilii, quod a lota Ecclesia receplum fuerat, praeroga-
sphatas constitulionesvelle movere,non, etc. tivas attingere voluit, ut illud mulio magis irrelra-
0 Pelagius, hominis. ctabile ostenderet, non vero voliiitcharacieres gene-
AQuesn., humanm.Praetulimuscura Ratisp., mun- rali synodo necessarias proponere, ut Quesnelli po-
danm; sirailiter eniin legitur etiam apud Vigilium stillavidetur innuere. ConvocatiOquidem generalis
alqueFacundum. requiritur, ut, quod ait noster Auctor epist. 89, evo-
e HucusqueFacundns. catis de cunctis provinciissacerdotibusVEREpossit esse
' Et sapientiadelel Prudentius. Mox, nostri inRa- universale concilium.VERE,inquit, seu stricte gene-
tisp. desideraiur. rale. Si tamen generali convocaiione proemisSa ad
s Quesnellttscum Grim., sancta manifestaret; et in concilium non accedant omnes ex cunctis provinciis,
margine: sancla delet Prudentius. Lcctio nostri Ra- vel accedere nequeant, ut ipsi synodo Chalcedonensi
tisp. magis placuit, ex quo etiam mox virtutum pro accidit, ad quam ob temporis prsefinitiangustias vix
vhtutibuspraelulimus. legati apostplicae sedis ex toto Occidente dirigi po-
h Sic ex Ratisp. aique Prudenlio. Quesn. cum tuere, numidcircogeneraleesse nonpoterit? Immo
j.
Grim., rhetoricminstitutm. praxis Ecclesiaeoslendit, generalia liabita fuisse con-
1 Ita Quesn. cum Prudentio; et in margine : Cod. cilia Orientis, cum plures Orientales episcopi cum
Grimanicus.ccm/isis;raitius recte. NosterRaiisp.cum quibusdam Occidentalibttsa Romana sede praesertim
Prudentio concordat. direciis convenerunt. Id vero quod his synodis pra;-
i Sic Quesn. cum eodem Prudentio, cui Ratisp. rogativam generalium conciliorum praecipue asse-
suflragalur. Cod. Grira., fieri. ruit, nimirum obligandi vim, fuit Romanoe sedis
k Ratisp.,manifesla.Mo\, nec sequitur pro necqum- confirraalio, et assensus, quam unam ipsi Patres
ritur, raale in ms. Grim. Emendatioiiem Quesn. ex Chalcedonenses a Leone petierunt uti necessariam,
Prudenlio noster Ratisp. confirm.it. Poslpauca, quis aliorum quoque episcoporum totius orbis assensura
doceat idcm Prudeutiiis et Ratisp. pracferunt. In pctituri, si buncoequenecessariumjudicassent. Vide
Grim. corrupte, quod doceat. ipsiqs synodi Chalcedonensisepistolam inter Leoni-
'
I Ita ex Ratisp., uti paulo ante, sua luce. Quesn. nas 98, item Anatoliiepist. 101, et iraperatoris Mar
Grira., voce. ciani epist. 110.
Ijcum m Ratisp., divinm; et post pauca, indignumfuerit
1151 S. LEONISMAGNIEPISTOLJE. 1152
sime illam sententiam beati apostoll Joannis exci-- A floruit, nunc quoque evangelica et apostolica possit
perent, qua inter ipsa nascentis Ecciesiaeexordiai Tigere doclrina. Quia et nos divinam misericordiara,
inimicoscrucis Christi percuiit dicens : Omnis spiriin quantum valemus, imitantes, nullum juslitia ple-
tus qui confileturJetum Christum in carne venisseex' cti, sed omnes cupimus misericordia liberari.
Deoetl, et omnittpititut qui tolvitJetum ex Deo non> CAP.V. — i Utatur, obsecro, cleinentia lua prae-
est, ted hic ett Antichritti(I Joan. iv, 2). ° Qua sanciii dicforum fratrum meorum suggestionibus; quos,
Spiritus b praecurrente doctrina, pie nobis et con- sicut jamdudum in praemissak epistola sum locutus,
sianterc ulenduin est, ne, dura taliura disceptaiioad- non disceplaturos' cum damnatis, sed supplicaturos
mittitur, his quaedivinitus defmila sunt auctoritas; vobis pro catholicaetantum fidei stabilitale direxi.
derogetur *, cura per omnes regni vestri partes, et Ei praccipueillud pietas veslra pro fidesua et divinae
in tiniversisfinibusterroeea quaeapud Chalcedonam majestaiis contemplationeconcedat, ut haereticorum
efirmaia est fides, fundatissimapace servetur; nec contemiouibus prorsus amotis misericordem curam
Christianosit dignus nomine qui se a consortio nohis qui infeliciter prolapsi sunt dignetur impendere,
trae' uoitalis abrumpit. De quo Apostolus dicit: et libertate AlexandrinaeEcclesiaein statum prisli-
Hmreticumhominempotl unamet secundamcorreptio- ntim revncala, antistes illic Chalcedonensis synodi
nemdtvita, scientquiahujtttmodipervertut est, et pro- B siatuta custodiens, et concordans evangelicisdisci-
priojudiciosit damnatus(Til. m, 10). plinis, qui conturbatam plebemm pacificare valeat,
CAP.IV. — Quod ergo in sancue Ecclesiae« per- ordinetur. Hi etiam episcopi vei clerici, quos de ec-
vasioneel in praesulisipsius crudelissima coedeim- clesiis suis depulil impiusparricida.pielatis luaeprae-
pius parricida comraisit, non potest humanis remis- cepiione revocentur; caeterisqunque, quos similis
sionibus expiari, nisi ille exoretur qui talia et solus malignilas babiiationibuspropriis fecit extorres, in
potesl digne pleciere, et solus ineflabili misericordia slaium pristinum reslitutis, quaienus plene atque
relaxare. Nosvero non ultionum sumus cupidi, sed perfecte de gratia Dei et fidei vestrae merilo sine
ministrisdiaboli non possumusulla ex parte sociari. ullo jam cniicerlalionum strepilu gaudeamus. Nam
h Quos si a perversisdiscedere, ab erroreresipiscere, si quis ita Chrislianaespei ac propriaesalutisoblilus
et ab armis discordiaead poenitenliaecognoscamus est, ut ad n convulsionemsacratissimiconcilii Nicae-
lamenta converli, possuraus eiiam nos pro illis, ne ni, sanclaeChalcedonensissynodi evangelicumapo-
in ujternum pereant, supplicare: ut pietatis Domini stolieumque decrelum violare aliqua dispulatione
ulamur exeraplo, qui pro persecutoribus' suis ligno praesumat, bunc cum omnibus haerelieis,qui de in-
erucis affixus orabat, dicens : Pater, ignosceillit, carnaiione Domininostri Jesu Chrisli impia et dete-
quia netciunt quid faciunt(Luc. xxm, 24). Quod ut C < slanda senserunt, simili anathemate parique exse-
fructuose pro inimicissuis ch.iriias faciatChristiana, cratione damnamus: tit et legilimasatisfactionecor-
relinquantimpiisemperreligiosamsemperquel348 reclis pcenitentiae remedium IIOIInegetur, et in
devotam EcclesiamDei' lacessere; neque simplicis resultantes sententia synodalis, quoe veritatis est
populi aniinas haerelicaaudeant conlurbare fallacia: plena, permaneat. Dala ° decimo sexto kaleudas
ut ubi oranibus retro temporibus sincerissimafides Septembris,Leone el MajoriauoAugustisconsulibus.
» Haechabent Vigilius et Pelagius, hicque epi- proinde non est necessaria explicatio a Quesnello
stolaead Basiliumtribuit. addita in m.irgine: Idetl, Alexandrinamquam inva-
b Iia ex Ratisp. Qucsnellus cum Grim., percur- terant. Inlelliguntur autenvEutycbianorumac Timo-
rente, minus recie. ihei maledicia cnntra Chalcedonensem synodum,
c ApudVigil., videndum,vel vivendum,vci vitan- conlra Leonis cpistolam, et conlra catholicos, quos
dum. Mox apud eumdem Vigil. cum Pclagio et in veluti Nestorianostraduxerant. Dein,simplicetpoputi
Ratisp., dispuiatiopro disceptatio: ac dein in solo animot in eodem Ralisp.
Pelagio, eorum auclorilali. i Haechabet Prudentius.
d Ratisp.'additsigiam GL, quae,cum in eodem ms. « Epist. 102.
alibi nolalur, in aliis cndd. redditur gloriosissimeim- 1 Ratisp., cumcondemnatit.
perator. Mox ex eodem ms. scripsimus, cum per m Idem cod., placare; et posl pauca, pielatit ve-
omnes,meliusquam apud Quesn., dum. slrm.
»Ila idem Raiisp. AL, confirmata. *a" n ldem Ratisp., compultionem.
' Quesn., veritatis.Correximusex Ratisp. o Ratisp., kttl. Sept. Meliusin QuesnelloexGrim.,
« Ralisn., persuationem,legendumpervasionem,et cum eodemdie xvi kal. Sept. data sit sequens epi-
dein, crudetissimamcmdem. stola, quicj.imdiuante proraissa,pereosdem lcgalos,
h Idem Ratisp., Quodsi a persuasis. qui hanc delulere, raissa videiur.
1 Verbura lacestere ex Ratisp. supplevimus : ac

1. Inter omnesLeonis epistolas duaeproecoeteriset apud Latinos et apud Graecosmaxime celebres inve-
niuntur, epistola 28, ad Flavianum, el sequens ad Leonem Augustum: quippe quoe plenius catliolicum
dogma adversus Eulycbianamhaeresimexplicant atque propugnani. Hinc cum S. Leonis epistolae pro fide
edilaelaitdanliir, haruin proesertimditarum expressa fit mentio : cl cum epistola 28, ad Flavianum, vocare-
tur tomus primus, tttin vero haec,ail LeonemAiguslum , secundustomus appellatura MarlinoI in roueilio
Lateranensi hisverbis : Beali LeonisRomani pontificitde tecundovoluminead Leonemimpertttoremdirecto.
Uinc in professionibusfidefnonuuraquainutriusque epistolaedoctrina ssque ac doctrina conciliorura recepta
H53 ADMONITIO1N EPISTOLAMSEQUENTEM. 1154
declaratur; etSimplicius papa epist. 5, ad Acacitim, de hac scripsit: Notanamque et omnibutillic potettati-
but celtbrata, qumS. memorimprmdecessormeus Leu ad consullationemAugustm recordationis Lronit scripseril,
tt quamvtneranter acctpla sinl, recognoscunl.Ilinc in Lectionariis antiquis haecquoque epislola inseria legi-
tur, uti videreest in cod. Vallicellano xxvi, eademqiie descripta invenitur iit mss. colleciionis 2 Sennonitm
S. Leonis, quae ex Leclionariis originem ducil. Confer mss. BasilieaeVal. 210 et Barber. 88. Graecaetiam
ejusdem iuterprelatio exhibetur in aliquot Graecis codicibus, enmque nos proferemus ex Misrellanei- Ge-
rardi Vossii praepositi Tiingrensis, qui codice Graeco olim card. Sirleli, postea vero card. Colmiinieusus
fuit. Quasdam vero emendationes secundis curis sunvpsimusex codice GraecoVat. 1541, quem P. Cacciarius
in novifsimaRomana editione adbibuil. Neque moveal, si non repeiiiiir in colleclione Chalcedonenî; quippe
haeccollectio, ut in praefatione ostendiinus, vivente Valenliniano, id est antequam hsec epistola scriberetur,
conciiimita fuit. Hac epistola cum praeclaro encontio usus est S. EphracmiusAntiochenus apud Photium
cod. 228.
2 Ui terapus constituaiur, quod a nonnullis vocatnr in dubitim, episiolae scribendae occasio commemo-
randa est. Leo Augustus an. 457, ad reiundendam Eutychiaiiorum audaciam, qui.adversus Clialcedouensem
definiiiouem tnrbas et dubitationes exciiantes, totam iEgyptum coinmoveraiil, nt)viuni|iie examen ac noviim
judicium pelebant, encyclicis litteris ad omnes metropoliianos ac proeseriimdeadChalcedonensi
S. Leonera directis postula-
concilio senti-
vii inter caetera, ut quisque coacla suae cujusque provinchi! .«ynodo, quid
rcni, epistolis exponerent. S. Pontifex stalim, id estkal. Decembrisejnsdem anni rescripsit episiolatendere- 156, et
simul pleniores lilteras c. 6 promisil liis verbis : Ac ne hujus epislolmpagina in nimiam longitudinem
tvr, aliis lilteris, qum asserlioni catholicmfideicongruunt, comprehettdi,ut licet ea, qum a sede apottolica sitnt
prmdicaiasufficerent, imidias tamen hmrelicorumetiam hmc qum sttnt adjecta reserarent. Huic iu promissioni
saiisfecisse epislola sequenli ex initio ejusdem mamfestumcst. Tillemonliu* uot. 70 in Leonem eara sen-
tentiara iuclinat, hancepistolam dalam ftiis-e vcl iisdemkal.Decenibris an. 457, quibus dala fuitepisiola 15(j,
vel paulo posi : inverisimileeniin i|<sividelur, pomificem in octo mensesel amplius disiulisse lifteras, quas
in recitato testimonio jam paratas indicavii. llinc chronicaui not;ilionem huic epistolae suhjeciam rejicien-
dam putat : idque ex eo confirmai, quod ea noiaiio chroiiica in plerisque mss. desidereiur. Cum porro ad
banr. epistolam referenda existimet, i|u;e Leo scripsii epist. 157, ;id Analolium, c. I : Ego sane, quantum
potui, piissimumprincipemprecalus sum, ut hmreticorumassertiones in magna vergereignorantimcmcitale
cognosceret;hanc, uua cum episiola lob, kal. Decembris iradilaui fuisse probaliilius alfirmat. Al nec una
ciiin epistola 156, nec paulo post banc epistolam datsuiifuisse palain faciuut verba : Promisisse IJICHEMINI;
que proinissuin jamdiu anie facium iuanifestant. Verbum auiem proeieriii lemporis comprehendi, quod in
tesiinvoiiinepist. 156has litteras j.im paratas et seriptas indic >revideiur, nihil moveat, qiinininus hoc pro-
nvissumlanidui dilainmcredatur. Lenni euim famiiiaie fuisse proeieritum tempiis usurpare dere, tili crede-
balur, inox futnra, licet postea in longius temptis difTerreiur,aliis exemplis alibi deiuoiislravimus.Illa etium
verba liujus epistolaecap. 1, fideli occasionepersolvo, aliquam occasionem iuiiuunt, quie post promissionera
faclam kal. Decembrisoccurrit. Porro priina po>i eas kalendas occasio incidil in diem 21 Martii amii 458,
cum per Pbiloxeniun agentem in rebus misit epistolas 110, 161 et 162. Poierat his hanc quoque episiolam
annectcre. Cuin vero per eumdein Philoxenuin imperator pctiisset, ut S. Leo aliquos de suis fratribus
optinveinslructos dirigerel, quosquidem dirigendos pollicclur ep. 162, c. 3, in boc tempiis harum liltera-
rum transraissionemdilferendamcen-nil : el Domitiaiius ac Geminianns leg.ili, sunt ea fidelis occasio cujus
inilio epislolae raeminil. Cum vero hi legati discesserint ciiin proecedentihus litieris signatis die xvi kai.
Septembris; hanc eamdem diem ex Leonis more huic qiioqoe epistt>);ejure affixam aguoscimus. Hiuc ex
duobus diebus XIII vel XVI kal. Sepiembris, quorum altcrum habent duo cndices Trecopiih. et Oxon.
Quesuelli ac editiones Josiae Simleri, Surii, etc, alierum vero codex 'Iheodoricianus cjusdera Quesnelli et
noster praestantissimusRatisponensis; liunc postrcmitm cum aiitecedentibus lilieris cnncinnentein pneiu-
iimus : f.icile autem fuit lilirariorum lapsu uotam VI, disjunclis lateribus converiere in III, et scribere XIII
JITOXVIkal. Seplemb. Neque moveal plerosque codices el collectiones oinui chronica notatione carere :
aliocenim insigncs episioloein omnilmsmss. noiam chronieara desideiant; quam si in aliquo codice inveni-
remus, non idcirco expnngendam quispiam crederet, nisi forle historioe repugnaret. lu pnesenti aiiiein
epistola praeter fidein aliquot codicuin diversie originis, inter quos pr;esertiin Raiispouensis maximam
lidem facit, non solum nihil repuguai, sed omuia poiius ex .nnteadictis concordant.
5. Detestimoniis huic epistobe subjectis aliquid hic tandem pnemoncndum est. S. Leo hic post pseudo-
synodum Epbesinam priinnm collegfrai, ac in Orientem per le^.itos miserat, uidoctrinam suoeepistolae 28,
ad Flavianum, Latinorum ac Gr.i;corumPatrum doctrinoecolnereiitem ostenderet. Qtiaeautera tunc misit te-
slimonia, liceta Leone scripta fuerint Latine, Graca lamen eortim versio tautum superest, quai in edilioni-
bus Conciliorumsubjecta legiiur cpislolae ad Flaviaiunn Clialcedonensisconcilii acl. 2, de quo plura dixi-
mus in fine admonitionis ad epist. 28. Eadem vero testimoiiia rursus liuic epistol;e subjecit, eaque Latine
scripta inveniunlur luni in edilis, tura in codicibusLeonis post eamdem epislolam ad Leoneni Augusium; ac
proetereubaecseparatim inveniuntur inserta in antiquissimis collectionibtis3 et 5, nec non iu ms. Capituli
Veronensis58. In bis autem testimoniis aliquoi sunt quoeiu editionibus Concilioruni nequaquam lcguntur
actione2. Id autemexeoproficiscicredimus,quodS.poniifexad LeonemAugustuinscripturus, majoridiligentia
usus, novatestimonia quaesivitet udjecit. Porro aiiimadverieiidummaxiine est, exLatinisPalribus tres lantuin
allegari, Hilarium,Ambrosium, et Aiigiistinum;eoruinque lesiimonia ex ipsis Laliuis fontibus sumpta fuisse.
Plura sunt testimonia Patruin Grsecoruin,eaqiieex illis versiniiibus derivat:i fuerutit, quoeLeonis actile (>ro-
dierant. Sic testimonium Aihauasii inanifesle est ex ea inteipretatione ep<stol* ad Epictetuin, qua eadem
epistolaintegra proferuir in colleciione 5, c:ip. 52, et in mss. collect. i2.Tesli.)iOnia Tlie'ophiliexduabus|epi-
stolispaschalibusversionem Hieronymi palam exliibent : testimonium Cyiilli exepisiofaad Nestorium iisdera
Terbis describitur in laudata collect. 5, cap. 5«, et inier Leouis cpistolas in collect. 12.
1155 IS. lEONIS MAGNlEPISTOLJE. 1156
EPJSTOLA» CLXV.
b ADLEONEM AUGUSTUH.
SYNOPSIS. — 1. Promissaprius teripta adversusEutychianumdogmiise iniltert jndicat. — II. Nestoriiet Eu-
tychetisdogmataeXpomntur,quorunihk Apollinarem, —
Valentinumet MariichmvM iemutatusest.—III. Nicmno
Symboto 'bmniahmc hmresum monslra confodi. IV. Reconcilialionerii — ijjitmrtumex incarnationepeiid&e,
sine qua riec mediatorisnec redemptoris offiium Chrisius implet. y. Splo Christi sacrificio vel re-
cohcihalUmDteofuiste mundum,veljustificatospeccatorcs.— Vl. Utriusqueiit Christoriaturmproprietatesex
diversisejus itcttonibistnanifetlari.— VII. Veritatemcarnisin Cliritto'exvcritatemoitis, sepuliurmet retur-
' recliohis comprobari.— VHl. Chritti exaltationemnpt (n verd fiomtiut nalura perfici non potuisse.—
IX. Sub speeieDmlaiishonorandmmagnaeaminjuriq affici, cumtub menddciop'.iantasmaiistaluisseasseritur.
— X. Ex SS. Patrum traditione catholicam fidem inconcussefirrriari,ijuamtudri impeiatore in primis
ditfnum.— XI. Testimonia SS. Patrum tam Grmcorumquam Latinorum pro asserenda veritale carnit in
Cnristo.
A 1354« 'EjrctTToAjj Aioyros;E7rtcrx67rou'Pap.n; rtpb; T6V
Aiovru.
tSaeriAsce
1353 d LftOepiscopgs LEONIAugusto. T£>vTrepevSoiiu, xul yaikmorurwvewAEOVTC AuYoiitTTw,
AifcivitxiaxaTco;.
"AP.i..— e Promisisse me memini, venerabilis im- 1jrotTêtttevov «jf«uT,6ySiuptip.vnp.at,cjayiarure jSu-
pejaior, in eautjafidci, dequa clementiam tuanvnovi 'l treieu,i7reTOU irpityfiaro;TOU TH;niarea;, fi; olSstT«»
pieessesoiiicitam, f pleniorem humilitaiisraeaedi- eriov-hp.eporrira jrAsio-rtivEutTetjcof7rotEtO"i9r>:c
T«Vpept-
rigendnrhesse sermc-nem: quem nunc, auxiliante5 ptvuv,o>;riXvptari.mtvTrjj jSpaxuTUTOf TIJJepH;«TTO-
Domino, fideli occasionepersolvo, ut s sancto pieta- art/\S>eroeSutke^tv>jveire TOUnapimo; avvepyluTOU
lis tuae studio utilis, quantum arbitror, deesse nont KuptouTijj npoifuaea; napexovra; ftoe TOEujreoTov
possit Instructio. Quamvis enim sciam clemenliam 1 «TroSeScotu. "OO"TS TJJVE7rw!pe^, x«66trovvyovp.atpq-
tuam humanis b institutionibus non egere, et since- SapM>; ei\XEn{iat •Juy»9j,v«t,rii ewyearurri aizouSrirn;
rissimam de abundautia Spiritus sancti bausissed'o- ip&v eucrsSetac; Et xat T« pnxUaruyup lyvi>-
eSenrviocrtv.
ctrinam, officiitamen mei est et patefacere quod in- xattsyavSpcoTrcvJic; SeSacrxaîai; TJJVutetiivjjftEpoTJiTa
ph
telligis, et proedicarequod credis: ut ignis iile, quemI TtpoaStiaSou, xui Tjjv xa8afOTaT)jv 1056 "- *nf T<>u
Dominus veniens misit in terram (Luc. xu, 49),>> b ttycouTrveuctaTO; piaBriaiv
atpfioviac; rivrknxivat.Tcovep.oi
motu crebrse medilationis 1355 agitatus, sic • con- •jrpeKovruv otccofEtTTi, xai tpavejJouv« voeerae,xaeXJJ-
calescat ut ierveat, ei sic inflammelur ut luceat. /ouTTEtv urtep ictartverui' OTroJi; av EXEIVO TOrcvp,ortep
i Magnasenira caliginesEutychiana baeresisOrientis> o Ku/Jio?eXScov e§ui\evei; ryv yHv,Taer aMjryut;TMC
partibus inferre molita est, et ab illa luce quae,sicutl pzi&Tn;xtvhaeatvdXaUVopevov, 6epp.aivtruip.evOUTCOC;
Evangeliuitiloquilur, lucetin tenebris,el lenebrmeaml utTTS xat €etv, eiacêeTac Se rtpb; fkbyucoorexae Sea-
non comprehenderunl(Joan. l, 5), imperitorum ocu- Xactrreev.
loSitentavj,tavert,ere.Cumqueipsa in suam recideritt MeyetTTJjvyup uyîiv,ihutpsai; EutuôOf,ToefxaTa
caeciiaieni, k nunc in dtecipuksrecrudescit, quod ini Tijvmaro\riv pispeatvimfipeiv tp.ti)r,uvhauro' y.uiajr1
aucfore defecit. exetvouTOU tfotrb;,ottep (&; fvat TOeiuyyz/Xiov) ev r-f
C*p. 11-— Non longonamque temporis intervallo trxoTeiatpatvet,xui JJtrxoTeiaC.UTO OUxurekuSev,uizo-
catholica fides, qutfi est singularis et vera, cuique arptyat roxi; oyOaôyfTCOV afia6wveitetpiSn-AuTtjfre
Tiihiladdi, l nihil minui polest, a duobus est hosti- ttpb; rr,v otxetavTuyXtutTtv SeaTCOV
EX7reo"ouo"))'j ftaSijTcov,
busappetita : quorumprior Neistorius,Eutyches se- o>p.brepov uveTtifrtvsv TOU(9'oitep hrbvitaevirti TOU5e-
cundus emersit, qui EcclesiaeDei duas haeresesmsi- Satrxaôu.Oux tlv ptotxpSt yup SiuarhpMrt^povou h
Alias134. Scripta 17 an. 458. C simoet clementissimofilio Leoni AugusloLeo epis-
b Exstat in mss. collect.Aug.
2, 5, 5, 8, Hisp. Isid. 11, eopus.
12,13 et 18 usque ad 24, in peculiari cod. Vat. Re- ? In epist. 136, ak 12-5,c. 6.
293, ac iri exemplo primae editiohis Romanae f Cod. Que.sn.Griraanjcuscollecl. l&,prolixiorem.
ermonumS. Leonis.
finae * Exemplarpriinoe edilionis Sermonum, sanclm.
c In collect. flisp. in tria capita dividilur, quae Jt)e'm, pieiatisvestrmin ms. Vat. collect. 11, et paulo
exinde in editiOnesQnesnello anteriores raanarunt : post clementiamveslramin eodemcod. el in Vindeb.
1. De bldtpheihiis Nestorii et Eulychetit, eorumque Hisp.
dignoanathemate;II. guodinuua DominiJesu Christi h Vulg. antiqui, iristruclionibus.
personageminasit Deitatis et humanUatisatserenda » Vat. 15£2collect. 3, Vat.584Scollect. 8, Ratisp.
natura; 111.de cUpitutisfideiex tanctorumPatrum li- et prima editio , incalescat. Tres codd. Quesnelli
brit collectit.In labula praemissa coilect. 5, cap. 67, JBarb.,2 Bud. t^lCanjt. noster Vat. Rcg. 295, el tres
hic stilustitulus legilur : Dt una DominiuoslriJesu collect. 2,1, convatescat.
Chritli personael duabusDei hominisqUenaturis cum J Vat. collect. ill cutn aliis quatuor codd. Quesn.,
tubjectislestimoniisPatrum. Magna enim caliginese EulychianU,elc.
• In Vulg. Leonisante Quesn. : LeoRommet uni- 1 Vindebon.collect. 5, Katispon.et Val. Reg. de-
versaliscatholicmqueEcclesimepiscopusLeoni semper Ient tiunc.
Augusto;non lamen in nostris codicibus, nec in an- 1 Fta ex Vindebon.collec.t. 5, Ralisp. et cxemplo
tiquis editionibusConciliorum.ln exemploprimoeedi- primaeeditionis. AI., nihilve,aut, nihilque. Moxpro
tionis : Leo papa Leoniimperatorisalutemin Domino._. n a duobusin Vindebon.Hisp. per errorera scriptum
"
Cod. Florenl. S. Marci collect. 13 : Marciano (cor- fuit, ab opus; in Val. liisp. et cxinde in Isid. arbitra-
rige Leoni)imperatoriet perpetuo AugustoLeo urbis ria correctione, obhoc.
Romanmeniscopus.Ex Graeca versione : Gloriosis- m Tres codd., sibimetipsis.
1157 EPISTOLA CLXV. Ho8
bintet contrarias inferre voluerunt: ut uterque a A xaOohxhrciart;, h rt; xui ptovoyevh;eari xul ulnOh;,
proedicatoribus veritatis raerito damnaretur, quia xui f rtvt OUTE npoariQeti6ix.t,OUTE p.hv a7Toieeeouo"0a£
insanuuinirais el sacrilegurafuit quod varia falsitate TevaSuvaTat,T<?vizapuTCOV SUOSeSsr.Tac 6<s-
7ro<\efticov
aiobo senseruni. pthv'tjov6 ftsvTtpono;Nearbpto;,6 Se SsuTEOOf Euruyrj?
mixvjiev; oirtve; Taf up.forepu; aipiaet; ru; euvruT; evuvria; rh ©eou exxknaiuercetaeveyxeiv jjtSouWS/jo-av"
cic exitrepwvnb TCOV TJJVcttrj9eeavXU/IUTTOVTCOV Sexatuc;,eTreeSriafbSpu ijv p.uvto>Se;,
xaT«x/)t9rjvat xatSue—'
atSi;, ortepexTOU irot-/e<\ou
•J/EuSouffpovovvre;vTchpyav up.fbrepot. \
b
* Anatbematizetur ergo Nestorius, qui beatara ToivuvTfearbpto;, 6 TIJVp.ux«pixv
'Ava9efj.aTe?e,76i»
VirginemMariara non Dei, sed iiominis lantummodo UapOivov Ma/Jtaft,ov%i TOUQeoO,avtJpcoTrou 5e ftovov
credidit genitricem, ut aliam per.-onamcarnis faceret, 7rttTTeuiv)v stvacpiTspa, tva rh; ftsv aupxb; aXXo,rh; oe
aliam Deilatis; c nec unura Cliristum iu 1357 Qebrnro; aXi.oTzpbauTzov urtepyuanruf xui ph rbv ivu
Verbo Dei et carne senliret, sed separalira atque se- Xptarbv, 1358 ^vT£T£ ^JicoTCO TOU QeoOvojjtrri.zae
junctim alterura Filiura Dei, allerum d bominis prae- evTCO ai>p.urt,uXkuxeyjApiap.ivta; , xae SeEtêuyftEvcof
,
dicaret; cura manente illa ° incoramutabili Verbi es- erepovph TOV ut'6vTOO0EOO,erepovSeTOV e\ av6j3co7rou
sentia, quae ei cum Patre et cura Spiritu sa.nctoin- xjjpuTTvj' 67T6TE ixtivn; rri; TOO
fievouo-jjir «f*ETaTpS7rTOU
temporalis atque coaeterna esi, ita inlra viiginea kbyovouo-ta?,rh; oucrns«"^fiovou Tezae aeStoufteTizTOO
viscera Verbum caro sit factum, ut f per ineffabileD 7raT,oof auTM.xaeTOU uytovrtvevp-aro;,ouTWi,- SVTOJTCOV
sacramentum uno conceptu, unoque partu, sccun- rh; ixuptlsvov aTtUiyyyav6 \byo;av.p\iyivero,a>arexuru
duin veritatem utriusque naturse eadera virgo et an- TOufpaarov p.varhptovftta o-u)./\ir)ipee, xat Ivt TOXETCO,
cilla Dominiesset et maier. Quod etiam Elizabeth, xaTtirhv ir.uripuc f\taeo>;aWSeeav, rhv auTijv7ra/)8e'vov
sicut Lucas evangelisla declarat, intellexit et dixit; xae Sou^nveevacTOUKUIJCOU ' xaepnrepa.
'Orsepxat h
Undehocnti/Vi,ut veniatad meMaterDominitnei(Luc. EltauSeO(o>;b evuyyeltarh;SteaufnaeAouxa?)VEvojjxe
i, 43) ? Eutyches quoque eodera percellatur anathe- Te xae etsqxey,UoSevfeoeTOOTO , eva e^8>iii pthrnp TOO
male, qui per irapios veterura htcreticorum voluiatys Kuptouftou 7rppjf/.e;r£>auTWSe fiaXkeaQa> x«eEuTu^rif
errores, s tertiura Apollinaris dogmadelegit : uuie- av«9sfeaTe, o; rui; uaeSiat TCOV 7raâtOTepcov aeêTCxeov
gata humanaecarnis atque animaeveritale totura Do- lyxvXtbu-evo;* TtWuvut;,TOO T/JITOV
'A7ro/>.eva/)eou E7reXe<|aTO
minumnostruraJesura Christum unius assereret esse Soyfta"COO-TS rh; uvQpurrivn;urtapvnQeian; aupxb;, xae
naturae,tamquaraVerbiDeitas ipsa se in carncm aui- rh; xarurhv 4>u%)jv cUjjSeeai;,TOV KU/JCOVhp.S>v IJJCTOUV
mamque converterit ;etcoucipi ac nasci, nutriri et TOV Xptarbvfttaf tjiucrEco?,oXovSta>Se€aeoutT>9ai Tuyâ-
crescere, crucifigi ac morj, sepeliri ac resurgere, et veev.'Qcravecrh; TOO/\byo\tOeoTDTOf, «UTJjijeauTJjv
ascendere in ccelum,et h in Patris dextera, unde ad p.eruarpeûon; ei; aupxu re xae Û^JIV,xaeTOUaul-
judicandos vivos.et raortuos veniet, consedere, div.i-C ^rjtp9nvat rs, xul yevvnQhvut, rpufhvui re xaeaui;ji9»rivae,
naolanlum ' essentiae fuerit, quse nihil horum in se tTTauf;co9jjvai TSxae a7ro9avsfv,xat Tayrjvat,xat ava-
sine carnis recipit veritate : quoniam uatura Unige- tTTJivat xat avsMetveeVTOV ovpuvbv,xae xa9eo"TJ)xe'vae e'v
niti natura est Pairis, natura est Spiritus saucti, si- SeiftaTOU bOzvelsvaerut rtpb; TOxfitvat^covTaj
Ttc/.Tpb;,
mulqtie impassibilis, simul cst incommutabili.s, xai vexpov;.Th; $eix; v-rtupyovro;fibvovovaiu;, hrt;
1359 ' sempiternoeTriniiatis iudivisa unitas , et TOUTCJV ouSiv etf eauTnvavaSsÊTatSeâ TJjc;ukrfieiu;
consubstantialis nequalitas. Unde si ab Apollinaris TOUai>;j.xro;.'EizetShneph fvcri; h rov 8 ftovoyEvouf,
perversitate Eutycbianusquisque k desciscit, ne con- >puo"e; eV.t TOUUaTpoj,oucrtc; etTTtxat TOUIIveufeaTOt
Ab his verbis usquc ad illa c. 9, In magnoautem, editio, Virginis.

etc, eademsuitf in ep. 124, al. 97, ad Paheslinos, a 1 Vindeb. Hisp., per id quod inelfabile.In Vai.>
c. 2 ad c. 8, paucis exceptis. Hist., per id quod ine/fabileest. In Vat. Isid.,.per id
h Adversus Nestoriura adeo perspicue et praecise t7uodfaclum est.
disserit S. Leo, ut boc proesertimlestimonium l.tutlet s Exemplumpriraseedit., letrum Apollinarisdogma
S. Ephremius Anliochenus apud Photiura cod. 228. defendit.
Ideo vero Leo Nestorii lixresim exprcsse damnat,. D h Quesn. cum plerisque codd., ad Patris dexteram.
quod Timotheus jElurus in libello ad imperaiorem Anteriorum editorum lectionem, qua?est in Viudeb.
raissocalholicosChalcedonensis fidei defensores, ac collect. 5, Ratisp., Vat. Reg. etVat. collect.24revo-
proesertimipsum LeonemNesioriana hoeresiinfectos caviraus, 1 quippe qua)legilur in epist. 124, c. 2.
vendilarit, ut Gennadius refert de Viris Illuslr. In pseudocpistola Agnpetipapx\ voluntatis.
c. 72. i Ita CIIIH 124 nostri codd. Vindebon. col-
c Ms.Vat. collect. 11 cum Vat. Reg., ne unum. lect. 5, aliuscpist. Vindeb. Hisp., Ratisp., Vat. collect. 11
Dein, separalumatquesejunclumin prima editione. Vat. Reginse,et primaeedit. exemplura. Vulj;.,
d Vai. collect.8 et exemplum primaeeditionis ad- et2i,
sempiterna. Mnx, ct unius voluntatis mqualitas in
dunt filium.
' Mss.Vindeb.collect. 5, Ratir.p.et duo Vat. col- pseudoepistolaAgapetipapse.
k Vat. collect. 21, discessit,cura exemplo primco
lect. 21, cum exemplo primse editinnis, incommuta- editionis, in qua mpx, dicerepro sentire.
bilis. ln Vindebon.Hisp., incommutabilisveritassen- 1Auutl Voss. desitleratur particula x«l, quam ex
tentia; eraendaiumin Yat. Hisp. et exintle in Isid. et ms. Vat. 1341 supplovimus.
in alit)Vat. collect. H, incommutabilisvera esseniut. ' lla idem cod. Apud VossiumrtUtyut;.
Postea pro inlemporalis cod. Corb, collect. 2, in- 9 Miiuluai tiiijiis loci textum ex laudalo cod. sup-
corporatis;el pro virginea Val. colleci. 8 el prima plevimus.
HS9 S. LEONIS MAGNIEPISTOL/E. HCO
vincatur Deitatem passibilemsentire atque mortalem, A TOU tStyiou.'Oftouri EO-TCV xat ofcouxaSeonixcv
«XTTaSrif,
et lamen Verbi incarnati, id esl Verbi et carnis avaXXoeWof, 1360 * **);ae'coveou rptaSo; aStodptro;
unam * audel prouuntiare naturam, manifeste in Va- svorn;, xae avvvTz&p%t)\oaa xaToutreaviabrv;' o8evif
lentini et IVIanicliadtransit insaniam, et mediatorem Ttf ,EuTU/tavto"Trif rh; 'AjroXevafnou
airotjioiTcov Sttmarpn
Dei et bominttm, horainemJesum Chrislum sintula- tyrjf, eva Sri ferj fapudy tppovcov ©eoTOTa nuBnrhvxa!
torieomnia crcdit egisse, b nec humanum in ipso 6v)]Tj)v. oftcofTOU A07OUT0O TOUTêtTTi,
trafxcoflevTOf. TO?
corpus , sed phantaslicam corporis speciem oculis TeXoyouxae Trjf attpxo;, ToXftafteav«7rofa/vecr6a( «j>u
apparuisse cernenlium. trev,izpofuvu;ei; rhv BaXevTevou, xae Maveâcou ftsTa-
CAP.III. — Quas impietatis mendacia quoniamolim Sxivet ftavtav, xal TOVpeairnv ©eou xae av9t)co7rcov,
fides catliolica delestaltir, ctc talium assertionum sa- av9/)t»7rov utzuvruTtercpu-
Xptarbv'irjorovv,TrpotTTroiriTcof
crilegia concordibus per totum mundum beatorura Xivutrztartvet, xat ou trwfta av8f)co7rtvov sv aurco,ccXXa
Patrum dudum sunt damnata sentenliis, non dubium fUvruattaSe;a&piuro;etSofTOtfTCOV Te6eaftevcov
6tj>6aX-
est eara nos fidem prsedicareaique defendere, qttara poi; bpuOhvut'Srzeprh; uaeSeiu; •J/euSof,erretSrirrEjO h
sancta synodtis Nicitina"1 confirmavii, dicens : •jcaSoXtxrj Tziart;tzukat|33eXuTTeTai, xal Ta TWV TOCOUTCOV
SiaTaifecov ev 6XcoTCO
rai; oftoycovotf
Suo-tTe6riftaTa 1)TtuvftaxapecoTaTcov
xocrftt Tzuripuv,riSrjrepunvxuruSeSixuarat
••phfot;"ouxetTTev afeyiSoXov TauTJjvhpu; exSexeev,xai xnpvrretv TJJV 7recmv,hv h uyiu xuru NexaeavauvoSof
£§E§aecocrevXeyoutra'
Credimus in unum Deum Patrem omnipolentem,B IletTTeuofiev ee'feva©e6vrzurepuTzuvroxpuropu, JTOVTWV
* visibiliumel invisibiliumfactorem.Et in unum Do- bpurSrvre, xui aopcntavTzocnrhv. Kal ee';eva xvptov'ln-
minumnoslrumJesum Christum Fitium Dei, natum croOvXptarbv rbv vibv TOU©eou TOV 1362 ftovoyevrj,
1361 <fePalre unigenitum,hocest de subslantiaPa- TOV e'xTOU Tturpb;ytwnQevru,TOUT'SO"TC, TOVe'x Trjf
tris, Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum outrutfTOU7raT_p6f, ©eovix ©eou, tycofex ycoTOf,6e6v
de Deo vero, natum, non faclum, nnius subslantim «XrrScvov ex 6eo0 aXrj6evou. revvrj9evTa,ou 7roer)6evTa,
cum Patre (quod Grsecidicunl oftooucrtov) per quem fttaf u7rotTTacr£cof cruvir«T|3i(oizep e~\knvtarikeyirat
omnia facta sunl, livequmin cmlo, sive qumin terra. tjftooutrtov)' St*ou Tti7Te;evTa iyevero,T« Te EVouoavco,
Qui propter nos et ( nostram salulem descendit,incar- xai Ijri Trjfyh;- TovSt' riftaf, xal St« Trjvhp.erepavao>-
natus est, et homofactus, passut est, et returrexit ler- rnpixvxaTeX66vTa ix TCOVoupavcov,xat tTapxco9evTa, xtvc
tia die. Atcendit s in cmlos, venturusjudicare vivoset evav8pt>)7r)QtTavT«, Tra8o'vra,xae triau^coêvTa, xae T«-
morluos.Et in Spiritum sanctum. fivru, xaeuvaaravra rh rpirri hp-epu,xae aveX66vT« ee'f
In qua professione hoc evidentissime continatur Toufoupavouf'xai ip%apttvov xpivut£wvTafxaevexjoouf.
quod eiiam nos de Dnmini incarnalione confitemur Kae eef TO7rveuftaTO«ytov.— ij TIVIaufS>;oftoXoyta
et credimus, qui ad salutem huraani generis refor- TOUTO irepteêTat,onepx«t rifteefiztpl rh; TOU Kupiou
• Vindeb. Hisp. per errorem, audiet. Arbilrarie C juxia Nha>m decreta ctmcilii. Nicariiura Symbotum
emendaliim in Vat. Hisp. ac in Isid. el in aliis cudd. indicaiur, quo Orientales in baplismate utebamur;
colleci. 11, 21, et caeieris exinde prnfectis, ausus unde apud Eutyrhianos niliil frequenlius quam hnc
fueril. Siiniliiercum iu Vindebnn. Hisp. oraissa fuis- Symboliiiiiingerebnur, in quo erant baplizaii. Iluic
set conjunctio, «tante mediatorem,in Val. Hisp. Isid. objectioni respondel Vigilius, qui eam Leonis epi-
et in alio Vat. collect. 11, qui mediatorem. stnlam luculeuter defendit, his verbis : Sed Romm,et
h Qiiesn. cum non spernendis codd. ex Hispanica anlequamNicmnasynddus convenirel,el a temporibus
profectis, nec veruminipso. Restiluimns anie vulga- apostolorumusquead nunc, et tub beatmmemorimCm-
tam leclionem, quippequse non solum legilur in pr;e- lestino, cui isle (LPO)reetm fidei testimoninmredditlit,
stantissimo Corb. collecl. 2, in Grim. el uno Thuaneo ita fidetibntSymbolumtraditur. CurEulycliianiNicx-
Quesnelli, verum etiain in potioribus noslris mss. num Synihoiitin lanio nisu ingerereni, explicavimus
Vat.collect. 3,Vind. collect. 5, Vat.collect. 8, Ratisp., annot.24(Co/. 892,n.P)in episi. 09. llanc auiem ob-
Vat. Reginae,et aliis invenilur, conlirmaiurqne lectio jectionem, qiiara postscriptam cpist. ^8 Leo didice-
neepist.124, necnon ex antiqudGraecaversione.Post rat, ut everteret, hac in epistola NicienumSymboliini
pauca phanlasmaticamin Vind. Hisp. et apud Merli- proferens, Euiychianam baeresimibidera pariter con-
uuin. ln Vat. Hisp. ac Isid., phantasmalicicorporis. deinnalam osteudit.
c Vulg. ante Quesn. cum mss. collect. 12 et 24, e Vulg. anle Quesn. et Vindebon. culleet. S Ad-
aliarum. Codd. Vat. coliect. 8 et Hisp., cura aliis dunt omnium.Dein Vat. Hisp. et Isid. cum alio Vat.
jnde profectis, aliorum. collect. 11 omittunt unigenilum.
d Tres optimi codd. Vindeb. colleci. 5, Raiisp. et ' Qualuor nostri codd. repelunt propler. Dein, de-
n
Val. Reg., firmavit. Leo in celebri epistola 28, ad " scenditde cmlis,elincarnatus est in Vulg.anteQuesn.,
Flavianum, c.2,usus fuit solo Symboloapustolorum, ut etiam Graecusinterpres legit. Codd. Vat. cnlleci.
quod istud txqueapud Orientales ac apud Occidentales 5, Vat. collect. 8,utrique Hisp. Val., Isid., eialii inde
ante baplismuin tradi exislimarel. Hinc in eadem prufecti, de cmlo, incarnatus cst,• unus Vercell., ctt;
epislola Euiycliemarguii cap. 1, ne ipsius quidem cmlo, et incarnatus est; Ratisp., descenditel incarna-
Symboliinitia comprehendere,quodper lotummundum lus est.
omniumregenerandorumvoce depromiiur. Vcrba au- s Quesnellus, in cmlumcum Vat. collect. 3 et Va'.
lem Symboli c. 2 descripia sunt illa : Credere se in Hisp. aliisque mss. inde profectis. Cyeteraeediliones,
Deum Patrem omnipotenlemel in Jesum ChristumFi- ad coelos.Prsetulimusin cmloscum potioribus codd.
lium ejus unicumDominumnoslrum, etc. Eutychiani, Vindeb. collect. S, Vai. et Vercell. collect. 8, Vin-
leste Vigilio Tapsensi iib. iv contra Euiychem pag. debon. Hisp. et Ratisp., quibus interpretatio Graca
730, Bibliotb. Pnlrum lom. VIII,huic Leonis capitulo astipulaiur. Qualuor codd., et ascendit. Mox mss.
ob id calitmniabanlur,cur non dixerit in ununi Deum Vat. collect. 3 el 21, unde venturtts; Vulg. aniu
Patrera et in unum Jcsum Chrislum Filiura cjus, Quesn. inde venturus.
1161 EPISTOLACLXV. 1162
roandam, veram carnem nostrae fragilitatis nonde ,A aupxaaet»; bij.oloyovp.iv rs xut 7rto"Te0oftev, 6f 7rp6fTO
ccelo secum detulit, sed * in ulero Virginis malris TrjvawmpiuvTOU ysvoufavajrXaerat TWV av9ptu7rwv, aXrj9rj
assnmpsit. erapxaTrjf hp-srepa;auQpbrnro;,oux ECJ oupavoufte9
eauTouxaTexotTfiucrev, «XX'ev TJJyuarpi rh; TrapSsyou junrpb; rzpoaekuSev.
—
CAP.IV. Quicumqueergo illi sunt ita t>bc;ecati, OtTtvefSrjTroTS TOCVUV eecrev,oe OUTW TutpXcorrovTEf,
et a lumine veriiatis alieni, ut Verbo Dei a tempore xae arcbTOOtpcoTOf Trjf oiknOeia;u~0.orptovp.evot, a>are
incarnationis, b humansecarnis denegent veritatem, rS>XoywTWTOO6EO0,«TTO TOUTr5faapxcotrecof ypbvov
ostendaul in quo sibi Christianum nomen usurpent, TrjvaXr)9eeav Trjf,av9peo7rivr)f«7rapvseo"9ae trapxof,Seexvu-
el cum Evangelio veritatis qua ratione concordent, TwtravxaTa Ti XpecrTeavwv sVuTOef ap7ra£ouo"t rtpoanyo-
c si bealse Virgiuis parlu aut caro sine Deilate, aut piccj,xui xuru rcoiovIbyovTCO Trjf uknOeia;suayveXit»
Deitasest orta sine carue. Sicut enint negari non trufiywvot xa6so"Trjzao"iv, Etyeev rf!>TOXETCO Trjfftaxaptaf
polest, evangelistadicenie, quod Verbumcaro 1363 Tcupftevov h h aup\ Siyu rh; Oebmro;, h h 6soTJ!favs-
faclum ett, el habitavitin nobis (Joan. l, 14); ita ne- TeeXev, ' rj sysvvhQn Siynx.TOUatopuro;. 'Q.arzepyup ov
gari non potest, beato Paulo aposlolo praedicante, SuvaTova7rapvefo"8ae, TOUevuyye~ktarov kiyovro;,brt 'O
quod Deuserat in Clirislomundum reconcilianssibi Xoyoftrap? 1364 eyevsTO, xae eaxnvuaevev rjftfv ou-
(II Cor. v, 19). Qu33autem reconciliatio essed pos- Tcof«7rapvr)6rjvae ou^' olovTE,TOOpuxapiovIlauXouTOU
set, qua humano generi repropitiaretur Deus, e nisi «TrotTToXou XDpUTTOVTOf, oTeGe6f rjv ev XpetTTtw xbap-OV
omnium causam iuedialor Dei houiinumque susci- xaTaXXatrtrwv sauTW.Iloia S av rjSuvaTO rvyy_u>>eiv za-
peret? Qua vero ratione veriiatem mediatoris imple- B TaXXayrj, 5e' n; eXswfE^SVSTO ro> yivetTWV «v6pw7rwv 6
ret, nisi qui in forma Dei aequalis esi Patri, in for- ©e6f,ei ftriTrjv«triav TrjvTravTcov 6 0eoOxat av6pw7rwv
ma servi particeps esset et nostri: ut morlis vincu- ptsairn; aveSeJaTo;jroecoS' av Xoyco TIJVaXij9eeav eVXrj-
lum, unius pravaricalione contractuni,f unius morte, pcotrev TOOfteo"tTOu, et ftrj 6 s'vftopyj)0eoOtcrofcovTW
qui solus morii niliil debuit, solveretur. « Elfusio Tzx.rpi,sv TJ) popfh TOOSouXousxotvcovricrs xae rjfcev,
enim pro injuslis sanguinis Cbristi tam fuit divesad eotTTe TOV SetruovTou 6avaTou,6vh TOU s'v6fizupuSuat;
pretium, ut si universiias captivorum in redeinpto- eTzearzaauro, rS>6avaTtoTOOsvof(TOUftovouftrjSEv TCO
rem suum crederet, nullum diaboli vincula retine- 6zvaTco•^pEotTTriiravTOf) SeaXu8rjvai; h yup vrzep TCOV
renl: qunuiam , sicut Aposlolus ait, Vbi abundavil aftapTtoXcov p'ucrifTOOutp.uro; TOOXpetTToO, yiyovev
peccalum, superabundavitet gralia (Rom. v, 20). Et ouTcofTrXoutrta ee'fTtftrjfta,wf et TrtiTTEucroe TO7reev TrXrj-
cum sub peccati proejudicionati potestatem accepe- 8of TWV at5(;fj.«XcoTecr8EVTWvECfTOVEKUTWV XuTpwTriv,
rint ad justiiiam renascendi, validius factura est do- perjSeva xaTao"/s6rjvae TOefTOOSea66XouSserttoif Erret-
num libertatis, quam debitum serviiutis. Shrcsp,wf fnatv b uicbaroho;,"OTCOV erckebvuaev h up.up-
CAP.V. — Quam itaque sibi in hujus sacramenti riu, vTcepsTcipiaaevaev h j^ciptf. Kat TCOV TS%9SVTWV ev
prsesidio spem relinquunt qui in Salvatore nostro TCO Trjfuu.upriu;TCpoxpip.urt, kupSavbvrtav rhv eelovaiuv
negant humani corporis veritatem ? Dicantquo sacri- C TOO rrpofSexaeocruvnv avayevvacrât, TOâpetTftaTOTrif
ficioreconciliati; dicant quo sanguine sinth redem- eXeuSepiaf SuvaTtoTSpov ye'yovsvTOOTrlfSouXsiafbfkh-
pti? Quisest, utait Apostolus,qui tradidit semetipsum ftaTOf.noiav ouv EauTOtf{lonQeiu;sx TOOTOIOUSS peu-
pro nobis oblationemet hostiamDeoin odorem suavi- tTTrjpiou xaTa).tp.7r«vouo'iv sX7riSa, ot evTWcrwTrjpt hpS>v
tatis (Ephes. v, 2)? Aut quod timquam sacrificium «Trapvouftevoe TOSav9pw7rivou ai>p.uro; rhv aXrj9seav;
1365 ' sacratius fuit, quam quod verus el xternus XeyeTwcrav, Sea7rotaf9utriaf xurnkkuynauv;"keyertaauv,
Ponlifex i altari crucis per immolationemsuaecarnis SeaTrotou atftaTOfeXuTpw9r)trav ; Tif etTTtv, 6f (wf fnatv
imposuil? k Quamvis eniin multorum sanclorum in 6 «TrotTToXof) rrapeSwxev eauTovuTreprjfecovTco ©ewrpoo"-
* Vat. Hisp. et Isid., de utero. Vat. Hisp. et Isid.: Effusio enimjusti sanguinisChri-
h Vox humanmdeest in Ratisp. et in cod. Vat. 11. tti, etc. Exemplumprimse editionis : Effutio namque
<=Erat in antiquis edii., tiper beatm Virginit par- jusli sanguinis tam fuit dives, etc. Vat. collect. 24 :
lum, uti iu epist. 124, cap. 5. Mss. Vat. collect. 11 Effusio enim pro injustis sanguinisjusti tam potens
et21, tiper Virginispartum. Quesnellus cum decem fuit ad privilegium,lam dives, etc, ut in epist. 124.
codd., ti Virginispartu. Adjecimus beatmex duobns Editi ante Quesn. banc postreinam lectionem reci-
Viudebon. collect. 5 et Hisp., ex Hatisp. Vat. Reg. D pientes posijusti insertierunt Christi.
et alio Vat. collect. 24, nec non ex prima ediiione. h Cod.Corb. collect. 2, renali.
'
Graecaversio hanc additionem confirmat. Prima editio, lam sacratum. Vossius in marg.,
d Itacum antiquis editis plerique nostri codices. In tam sacrum.
Vindeb. collect. 5, potest, ul in epist. 124. Quesnel- i Ratisp., ex allari. Prima editio, i« altare.
lus, possit,cui aliqui codd. sufTraganiur. Dein propi- k Cum in Viudebon.Hisp. per sahum desinl verba,
tiaretur in tribus mss. et antiquis vulgatis. Quamvis enim mullnrumsanclorum,iiv Vat. Hisp. et
' NisiomniumcausamedialorDei hominumquecar- exinde in Isid. alia leciio inducia fuit arbitrariaacor-
nem susciperetin duobus mss. Quesrt., Thuan. et Tre- rectionis causa : In conspectuDominipreliosajusto•
copith., in noslro Vindebon. collect. 5 et in prima rummors fuit; et nihilomintis subditur, nullius ta-
editione, quat solum discrepai verbo susciperet, pro men, quae prxsumunl auamtii»,vel quid siraile. Dein
qut> liabel suscepisset. Vat. cnllect. 8, nullius tamen in sancli occisionere-
1 Yat. collect.3 et exemplumprimseeditionis, per dcmptio fuit.
unius morlem. 1 *H iytv-nSn.Ha>cduo yerba superflua sunl, ct
B Ita cum undecim mss. Quesnelli ab eo laudatis purum putum glossema sapiunt.
noi. 2, duodeciranoslri codd., iique potiores. Mss.
PATROI..T.IV. 37
1163 S. LEONISMAGNIEPISTOL/E. 1161
conupectuDomioipretiosamors fuerit (Ps. cxv, 14), A fopavx«e6utri«vei; bap-hveOwStaf;rjjrore6ucre«' Trjf
nullius tamen insontis occisiorederaptiofuit mundi. rrpofiepovpyiav invrnSeioripa1366 ytyivnruiTaunjf,
Acceperuntjusti, non dederunt coronas, et de for- hv 6 «Xr)6j)fxaeaiwvtofitpyveptv; rS>SvatuarvpitaTCO
titudine ftdeiiumexempla nata sunt patienliae, non ToOcrcaupou,8ta xh; 6uiri«fTrjffaapxbsrh; iSia; iiri-
dona justitiae.* Singularesquippe in singulis mortes 6irxcv;et xai rk pjxktatur&vrroXXwv ayteovevcomov Ku-
fuerunt, neo alterius quisquam debitum suo fine per- ptourifttof yiyovtvb 9tvcv«T0f, ofttufouSevofTCOV eeveu-
Bolvit:cuminter filioshominumunus solus Dominus 6uvwvTOUTCOV afuyh, t\irptaai; TOUxocrttouyeyivnrut.
noster Jesus Cbristus, qui vere erat Agnus imntacu- Oi Sixatot«TTStpavouf ou ScScoxatrt
ctXtifaiTtv, xal ex Trjf
latus,b exstiterit, in quo omnes crucifixi, omnes «6XrjtTEcof TCOV irtcrrtuv,«rroSetyftaTaxatprtpia;eariv, ou
nvoriui, omnes sepnlti, omnesc sunt etiam suscitaii. yepotrh;Sexaeocruvrif" CXRITTOUyap «UTWV SrjXaSri6avaTOf
De quibus ipse dicebat: Cumexaltatusfuero a terra, yiytrvtv el;, xat ouStiffTOerepovxpeta; SetiTOU «UTOf
d
omnia traham ad me (Joan. xu, 32). Fides etenim \F. auTOv | TeXEtw8r3vctt orroTe
elfrrttTcv' TCOVUICOVTCOV
ptCT«c;u
vera justificans impios, et creans justos, ad huma- «vSpcorrcov eeffptovofCO-TIV 6 Euptofrjftuv'irjcroufXptarb;,
nilatis suae tracta participem, in illo acquirit sa- 6 ftovofaXij6cof «ftvof«tTTctXofyeyovcof, eoTcavTCf trrau-
lutem, in quo solo homo se invenit innocentem: ptaUvrt;, jravTCff arroflavovTSf, TravTCf TayeVreff, x«t
liberum habens per gratiam Dei de ejuspotentia glo- B TravTSf u7r«pôutrev eytpBevxe;. IlcpecovauTOfektyev'
riari, qui contra hostenvhumani generis e in carnis *Oravuijico^t» «JTO Trjfyhs, TravTafcXxutrwttpb; eceau-
noslrte humilitate congressus, his victoriam suam TOV. *Hyup ukifihtiritrfftfh StxutovaaTOtlf«trelSecf, xai
tribuit, in quorum corpore tritimphavit. •yeweotraToufSexaioufnpb; TOV fiCTo;£Ov Trjf tStafav-
6pM7ro'TT)TOf ev tixeivtu
eXxutr8eTo"«, TTJV
7ropetJeTRt EVWptovcoeupttrxetSv6pM7roff
crcoTJjptav, eauTovou-y;'uTreuSuvov,
81«TTjfTOO 8eo0 x&ptro;ftETtiTzupphalu; TreptTijfsxstvouSuvattetuf,of evTjjeursXeea
au-y_cov Trjfhperipa; aapxb;
cvftTrXaxstf TOO
T<5TroXepttco yevoufTCOV Trjve«UToO
«v6pco7rwv, vtxrjvijeupiaa.roTOUTOtf, covevixJjtTEv evTCO erco-
UtZTC.
CAP. VI. — Licet ergo in uno Dominof Jesu Toeyapouv et xal Tti/naktaruev TCO evcSctTTroTJj 'incrou
Christo, vero Dei alque hominis filio, Verbiet car- XpetTTco, TCO «Xrj8ee TOU0eoOxui «v8pw7rou utw, TOO re
nisuna persona sit, quae inseparabililer atque indi- Xoyou, xat Tnf trapxof,i» urrapêtnpbawnov,bnepayja-
vise communeshabeat actiones, intelligend.utamen piarat;, xui aSiatperta; xotvu; eyet ru; TrpacjsifSei
sunl ipsorum operumqualitates, el 1367 g sincerat voeevoftwf1368 aurwvTCOV epywvTaf iTotoTrjTaf, xae
fidei contemplationecernendum est, ad quaeprove- rn xaravohaetrh; etXtxptvoOf Trto-Tewf Sef xc.8opav, S7re
hatur humilitas carnis, et ad quaeinclinetur allitudo rroeaftevrjTrjfaapxb; npoayerut TaTrsevoTrjf. sjri 7rota
Deitatis: quid sit quod caro sine Verbo non agit, et Si TOu^>ofTrjf 6eoTrjTOf ETrtxXivSTae,xat Tt ttsv etTTtv,
quid Sit quod Verbum siue carne non efficit. Sine 07TEp h «rapcjou TrpaTTSt Siv;a TOO X670U, Tt SEstrj07r£p
Verbi enim polenlia nec conciperet Virgo nec pare- C 6 Xoyofxppi; T»f aupxb;ovx epyuêrat. \iy_uftsvydp
ret.etsine veritate carnis obvoluta pannis infantia TrjfXoyouSuvaftewfoitS'uv h nup$ivo; truvsXaSsv ouSe
non jaceret. Sine Verbi potentia non adorarent magi erexev,Stâ Se Trjff«Xrj8ci«fTrjftrapxof, ouxav xcxa-
puerum, stella indice declaralum; et sine veritate Xufcftevrj Toffp'axetrev execTO KaeSi~/uftevTrjf
vrjTteoTrjf.
carnis non juberetur in jEgyptum transferri puer, et TOO XoyouSuvaftewff, ouxav npoaexvvnaavoc ftaôeTO
ab Herodis persecutione subduci. Sine Verbi poten- TratSiov, TOUTTOTOU fcrjvuovTOfuaripo; Srikovpsvov Siya.
tia non h diceret vox Patris nvissade '
ccelo: Hic est SeTrjf aXrj8etaf Trjftrapxof,ouxotvEXEXEUETO TOrratSiov
Filiut meut dilectut in quo mihi bene complacui stf AT/UTTTOV ftCTatj>Epecr8«t, xui rov xurd rbv 'HpwSrjv
(Matth. III, 17), et sine veritale carnis non prolesta- U7re«5«7ecr8at Sttw^ptou. Kai Stâ pev rh; TOO kbyov3u-
retur Joannes : Ecce Agnut Dei, eccequi tollit i pec- vaftswff,ouxav ekeyevh fotvhTOU 7raTp6ff,E§oupavcov
eata mundi (Joan. i, 29). Sine Verbi poteniia non «t»e8ertTa" OuToff EtTTtv6 ueofftou 6 ayaTrjjTOff,ev w rju-
fieret redintegraiio debilium et vivificaliomortuo- Soxrjtra, SiyruSi rh; «Xjj9eiaf TOU trwftaTOf, ouxavnpoa-
rura, et sine verilale carnis nec cibus jejuno, nec CftapTupaTO 6 'Iwavvnf iSe6 aftvofTOU 9eou, 6 aepuv
soranus esset necessarius faiigato. Poslremo siite Tr)v«ftapTiavTOU xotTftou.Kae 8i/a ftiv TrjfTOU X670U
Verbi potentia non se Dominus Patri profiteretur Suvifteojf,oux«v eyeveTO TCOV Te«o"6evouvTwv h putat;,
» Cod. Grim., singillatim. D dei contemptatione.H;j>cleclio est in Agapeti pseu-

* Val. collect. 8, et prima editio, exitteret. dnepistola,quam ex lsidonana colleciione sumptam
1 Mss.Corb.Grim. et Thu >n.Quesnellicuranoslro liouet.
>>Vat. Hisp. et Isid., fitret.
Ratisp. el primaeditione, tint. Muxetiaqi ipsein Vat. 1 Vindebon. colJect. 5 et
Collecl.8 et prima ediiione. prima editio omittunt
* (Jtrique codd. Hisp. cum Isid. et caeteris inde bene, ut in epistola124.MoxVindebon.Hisp. et mss.
proficiscenlibus,nec non antiquioresvulg. habent, coilecl. 24, mthi btnt complacuit,ipsumauditt. Cnd,
ad me ipsum. Vat. collcct. 11 cutn ediiis anteQuesn. habet pariici'
» Ratisp., i» carnt nottrw humililatit. adViitionem,iptum audile.
! Vindeb. coilecl. 5 addit, nostro. i Codd. Ratisp. et Vat. Reginx, peccatum.Paulo
8 Ratisp., tmcera.Vindeb. Hisp., ticvere FUii Dei pdst in cod. 6rim., returrectio pro vfvificatio.
1 rH(- Hic articulus bic lociabundarevidetur, pro-
eontemplatione.Emendalumiuit in codd. Yat. Hisp.
aliisque inde profectis, ad quos referuntur duo a plereaque delendiis.
Uuesn. iaudali Oantabr. et Thuan. unus, -sicvermfi-
1165 EPISTOLACLXV. UiJG
aequalem, et sine veritate carnis non idera diceret A xaeTWV Ts9vewTwv h Kaontinat;, Siâ Si vhs uknBeiu;
Patrem se esse majorem (Joan. xiv,28): cum cailio- Trjffcrapxof,O-JTS Tpotprj TWvrjcmuovTe, OUTC ftrjvuTrvof
lica fides uirumque suscipiat, utrumque defendat, «vayxaeofuTrrjpêvra> xorctuauvrt.Kul TOSr)Trspaf
quae secundum confessionem beali apostoli Petri, Stâ ftsv rh; TOOXoyouSuvaptewff, ouxav iavrav 0 Ku-
unum Cbrislum Dei vivi Filium (Mallh. xvi, 16), et ptof tcrsvTCO 7r«TptTuyâvovraapakbyet,Six*.Se rh;
bominem credit, et Verbum. Quamvis itaque ab illo aXrjSsiafTOUo-cSfcKTOf, oux«v 0 «urof e"Xeyev ftsi?ovue
initio, quo in utero Virginis Verbumcaro 1369 etvatSV.UTOU TOVTzuripu,onbre xai rj x«8oXtxrj niart;
factumest (Joan. i, 14), nihil umquam inter utram- exarepovSeyerut, xal exarepovexSexee, rjTefxuru rhv
que formam divisionisexstiterit, et per omnia in- OftoXo*/iav TOOftaxapioua7roo"T6Xou rJerpou,eva Xpeerrov
crementacorporea unius personacfuerint totius tem- TOV utovTOO QeouTOCtjeovtof,xul Sv8pw7rov ntarevu
poris aciiones; * ea ip.-a tamen quaeinseparabiliter xui kbyov.Ee'xai Tti ftaXtcrTa Toivuvstf exeivn;ri; up-
facta sunt, uulla pcnnixtione confundimus,sed quid Xh;, uf rjffevTrjyaarpi 1370 TJJfTrao8e'vou 6 Xoyoff
h cujus formaesil ex operum qualitale seiilimus". yiyovevadp\, ou5' 0« ouvnvStaepeerewf iteTaifuTrjfexa-
ripu; popfh;' xai St*«Traerrjff trwftaTtxrj;,evof Trpoerw7rou
aucjrjereuff ae TOUiravToffxpovov Ttpu\et;yeybvuatv'
tftwf aura TaOTa,aTrepuya>piora>;yeyivnrut,XOCT'ouSeftiav eruy^softsv,aXXaTi, TroiafeXnp.opfh;exrh;
eTrtfttcjtav
rotv eV/otvTrotoTJjroff
ato"6av6ttE6a.
CAP.VII. — Dicantergo d isti hypocritae,qui ea> B AEyeTwtrav TOeyapouv oe uTroxptTae OUTOC, ot Taff
cis mentibus lumen nolunl recipere veritatis, in qua TutyXaff StavoiatfTOTiiif«Xrj9etaffS>; ettrSse;ao"6at ftrj
forma crucis ligno Dominus majestatis Cbristus affi- (3ouX6ftEvot, evTroiauopyvi,TCO TOUo-TaupoO eJuXw 6 Kti-
xus sit, quid jacuerit in sepulcro, et revoluto monu- peofTJifS6?rjfXpetiTOf sfrjizpoanerzuppivo; ; TiEXEITO EV
nreiili lapide, qua- terlio die caro e resurrexerit, et TCO Tayco; xal TOO ftvrjftaTOf a7roxuXto"8£vTof TOU Xi9ou,
in quo post resurreclionemsuara non credenlesquos- rroia crap| rh rpirn hp-epai\uviarn ; xat rcaTaTi fceTa
dam discipulosarguebat, et lispsiiationemcunctan- TrjvotvuaruatvOUTOO, TCOV fta8rjTeovTtvafftrjTrttTTEuovTaf
tiunt confutabal, cum diceret: Palpate et videte,quia rjXeyxev, xai mv TWVEvStatJovTwv aftijieiSoXiavsvsTpETrsv,
tpirilus carnemet otsa non habet, sicut me videlishtt- keyoivi fnkufhauri p-t,xui XSere,brt jrvsOftaaupxuxui
bere (Luc.c. ull., 39): et apostolo Tliomx : Inferma- barix ouxeyet, xu9ti>;epi 6-apeire eyovru' ) xaeTCO
numluam in latus meum,el videmanusmeasel pedesf, «rrotTToXw ©wita'1 ^speTJJVyelpu aov ei; rhv TrXeupav
et noli esse incredutus, ted fidelis (Joan. xx, 27 )? ftou, xae tSeTaf yeipu; ftou,xat Touf TroSaffftou, xac
Qua utique manifestationecorporis sui jara baereti- fcrjytvouaTrttTTOf, cVXXa TretTTOff.» At'rjfS^Xov OTtTrjfTOU
corum mendaciadestruebat: ut tiniversa Ecclcsia , ai>fj.uro;avrov tp«vepwo"ewf rjSuTCOV aepeTtxcov ra; ipeu-
Chrisli imbuenda doctrinis , hoc sibi non dubit.iret SoXoyiaf avsTpe-rrev, wtTTe Tracrav TTJVsxxXrjiriav TOUXpe-
credendum,quod apostolisu-ceperanlprxdicandum. n arov, rhvru; StSuaxukiu;aOrou ftvrjtrofCEvrjv ftrjSafccof
s At siintanla luce veritatis leuebras 1371 Sl,as atcytffaXXsiv cofTOUTO Ss'oeTrecrTeuetv, oTrspot 'ATTOVTOXOC
haereticaobduralio uon relinquit, ostcudant, unde 7rp6ff TOxrjpuTTSev rjtravuTroSs*;aftsvoe. EeouvevTCO TOCT-
sibi spem vitaepolliceanturaierii.-e, ad quarnuisi per OUTCO TrjfaXrj9siaff 1372 f->^>T6'tTxofOff TOlauTrjf
ntediatoremDei et horainum, hominem Jesum Chri- ri iTreftovri TWV aepcTexwv ouxatptrjcrc, SeexvuTcocrav, TT69EV
.stum,non potest perveniri. Sicut enim ait bcatus eauToffTijffae'»vioue^wrjfTrjveXTrtSa xaTeTrayyeXXovTae,
Peirus apostolus,Non ett aliud nomendalumhoiuini- Trpoff rjvet ftrj Se«TOU ftecrtTOu 8eoOxai «v9pwTrwv txv-
but tub cmlo,in quooporteatnos salvosfieri (Acl. lv, Bpcorrou "Irjo-oOXpecrToO uftxia9at aSuvaTOv. Ka9a yv.p
12); nec est redempito captivilatis bumanae, nisi in foatv 6 pxxupto; unbaroko; Merpo;, Oux eVreverepov
sanguine ejtis, «7111dedit semeiipsumredempiionempro ovofcaScSoftevov Toffav8pw7roef vtzbTOU oupavou,sv w
omnibus(1 Tim. 11,6), et qui, sicul prcdicat beatus Seecrw9rjvae rjftaf' ouSeICTTC kvrptaat; TCOV dv6pwTrwv
aposlolusPatlus, cumin ferma Dei estet, non rapinam ae^fcaXwtrtaf ee fciievrS>utp-uriTOUTOU, of eSwxev eau-
arbitralus etl ette te mqualem Deo , sed temetiptum TOV XuTpov urrepTravTwv. Kai ocrrtf(xuBurrep xnpvrret6
* Vindeb. Hisp., ea ipsa namque ad tibitum, qumD quod non solunidesint in omnibus mss. Quesnelli,
separabilur,faciastcnl.F.mendatumin Vai. Hisp.,Isid. et in noslris diversaruin collectionum,ac in excmplo
et reliquisejusdem oiisjinis, ea ipsa namque, ut ila prim.-eeditionis, nec non in editis Merlini, Crabbi ,
dicam, quminseparabililerfacta sunt. In mss. collect. Nicolini,et Binii, verum eiiani in antiqnissiinaGraeca
81, ea ipsa lameu, qum, ut ita dicam, inseparabiliter versione, qua?ex Leouis exemploin Oiienlein inisso
facta sunt. Ilujus colleciionis aucinr et genuinam et Sumpia fuit.
emendatamleclionemcopulavii. Moxin Vulg. ante d Vat. collect. 8 et prima ediiioaddunt JIKJIC. MOX
QueMi. cum Histv.,Isid. etraeieris, commixtione. cwcimentis Iu prima ediiione.
h Tres Quesitelli codd. Barb., Bodl. et Camahr. e Vindeb. Hisp., resurrexit, et qua. Vat. Hisp. et
cunl nosiris Vat. Hisp. ac Isid., el alio collect. 11, Isid. et alius collecl. II, resurrexit.et quia. Vulg.
cujutque.Origo bujus lectionisest ex codicibusHisp. anliqui cum mss. colleet. 12, resurrexit el in qtta.
Gallicanis. resurrexeril,el in qua. Priftulimusin quo
c Vulg. addunt: Nec divinaenimhumanisprmjudi- Quesnellus,
ex Ratisp., Vat. Reg. el tribus codd. collect. 21, cum
cant, nec humma divinis: cumita in idipsumutraque quibus tres alii codd.QuesnelliCorb.,Grira.elTliuan.
concurrant,ut in eisnecproprietasabsumatur,nec per- consentiunt.
sona geminetur.Licet autem li:rc legantur in epist. 1 Vat. collect. 3 et prima ediiio addunt meos.
124, et in serm. 65, c. 1, ex quibus Leonina csse s Septem codd., inter quos Ralisp. et Vindcb.col^
liubiuii nequit, hinc taiucn cadein expunximus, eo lect. 5, Acti.
1167 S. LEONISMAGNIEPISTOLÊ. *
ffff
«xinanivttformamservi accipient, » in timilitudinemA } ftaxaptof«TrotTToXof IlauXof)EVftoptpji©sou u)T«p-y_wv,
hominumfaclus et habiluinvenlus ul homo. Humilia- oux apjrayceovrjyrjtraTO TOeevatTtrov©ew, «XX'IOUTOV
vit temeliptum, (actus obediens, usque ad morttm , exevuerev, ftopcpijvSouXou XaScov, evoptotcofucTt avdpuiruv
morttm auttm erucis. Propter quod et Deus exaltavit ysvbpsevo;, xat cr^rjfiaTteup£8etfcif av6pw7rof.'ETa-
illum, et donavitilli nomenquod ett super omnenomen: Treivwcrev eauTov,yevbp&vo; uTrrjxoof pte^pt8avaTou,6a-
ut i» nomineJesu omnegenuflectatur,cmlesiium,terre- vaTOU Se tTTaupou.Ae'o xae'6 ©e6f aur>evurrspuij/wcre,
itrium et infernorum, et omnit lingua confiteaturh quia xaeexapicr«TO auTcoovofwe TOojrepTr«vovoita,evaevTCO
DominutJetus Christut in gloria eit Dei Patris (Phi- ovoftaTt'IrjtrouXpttTToO jraVybvv xdfojir),eVoupaviwv,
lipp. ii, 6-11). xae eTrtyeiwv,xal xaraôviwv, xae Trdcraykataau i\\o-
ôXoyritrJiTai,OTIKiiptof'IrjtroufXptarb; sl; Socjavsarc ©soO
€ TraTpof.
CAP.VIII. — Cum ergo unus sii Dominus Jesus 'OrroTeouv et; uTrapêtKuptof'irjtroufXpiaTOf,8eo-
Christus, et verse Deitatis verseque humanitatis in TijTOf aXr)8o0f,xae avSptoTroTJjTOf, ev ewrwTravTa7rao"tv
ipso una prorsus eademquepersona sit, exaltationem evxuiTOauro npbaatnav eerj, oftu; Trjv utf/wtrtv,St' rjf
tamen, qua illum, sicut doctor gentium dicit, exalta- auTov(ciff6 SiSatrxaXof rStveOvwv tsrjerev)
u«|/werev6 ©eof,
vii Deus, et donavit illi noroen quod super omne _, xaeejjapetraTOaurt3 ovopea,TO urrep Trdvovofta.Etf
nomen excellit, c ad eam inlelligimus pertinere for- TauTrjvavrjxetvvoouftev Trjvftopeorjv, TIJVex Trjf ETrauifri-
main, quat ditanda erat d lanlaegloriflcationis aug- trswffrh; TOtrauTJjff SotjrjfTrXouTi£ser8ae fisXXoutrav.
mento. ln forma quippe Dei aequaliserat Filius Patri, ArjXovyup, tuffcovev popff ©eou, tcrofrjv 6 ue6f
et inter genilorera atque unigenitum nulla in essen- TCOrraTpl, fteTaijuTe TOUnurpb; , xui TOUftovo-
lia erat discretio, nulla in majestate diversitas, nec yevoOf, ouSstf xaTtATJJVoucreav^wpttrftoff, ouSe
per incarnationis mysteriumaliquid decesseratVerbo, ftta xaTa TrjvQebrnrurvyxdvet Seayopa,OUTE Sea TOU
quod <"ei 1373 Patris raunere redderetur. Forma 13741 .CtUlTTTipiOU TTJffSVav8pUTTjilTewff aTrEptElWTO Tl
autem servi, per quam impassibilis Deitas sacramen- TOU Xoyou,oTrspeSeexuru x^P'v aurcoTOUnurpb; uno-
tum ntagnscpieiatis implevit, liumana humilitas est, 8i5oo"8ae• h Se TOOSOUXOU
ttopyrj, St' rjf rj «Tr«9rjf6eo-
quae in gloriam divinie potestatis evecta, est(in tan- Tjjf Trjf eutTctSctaf ftuerrriptov.aTrs7rXj)pwtrEv , rj xaT«
tam unitatem ab ipso conceptu Virginis Deitale et avSpwjrov Ta7reev6TJ)fstTTiv,rjTtf etf 36i|avTrpoexcvtfievrh(
humanitate conserta, ut nec sine bomine divina, nec Setaf Suvaptewf,etf TocrauTrjv svorrjTa, X«T' «urrjvTrjf
sine Deo agerenlur humana. Propter quod sicut Do- Trap8evou TrlvcruXXriif/tv,
Trjf^soTrjTOf TExat Trjfav8pw-
minus majestatis dicitur crucifixus, ita qui ex sem- TrorrjTOff COO-TE
truftTrXaxeicrrjf ftrJTCStâ TOUetvaeauTov
piternitate xqualis est Deo, dicitur exaitatus: quia C ( «v8pu7rov,TCC 8cfa, ftMTe Siâ TOU etvat©eov,Taav9pw-
inseparabiliter, manente unitate personse,unus alque •jrevaTzpurreaBat.Atoxal, xa8a7repXrysTaeKuptofrn;
idem est et totus horainis fiiius propter carnem , el Soejflf 0 tTTaupt»8etf , ouTwfex Trif 6e6TrjTOf covTW
eeroff
totus Dei Filius propter unam cum Patre Deitatem. ©cfi, XeyeTaeui|/u8eef ETreeSrJTrcp «xcoptcrTwff (fcevoucrrif
Quidquid s ergo in tempore accepit Cbristus, secun- TrjffevoTDTOf TOUTrpotTco7rou ) elf xeti 6 aurof ecrTc,xaj
dum hominem accepit, cui quaenon habuith coufer- 6Xofucoffav6pcb7rou Sed TJJV trdpxa, xac dXoffueoff©eou
renlur. Nam secundum potentiam Deitalisindifferen- Std TTJV cruvTCO TraTpcftiavOebrnra.Et Tt ToivuvTrpocr-
ter omnia quae habet Pater, etiara Filius habet, ett xaipwffSs-jÊTae 6 XpecrTOf,xaTa rhv uvBptanbrnruSe-
quae in forma servi a Patre accepit, eadem in forma1 x!Tat» 9 Tm ruvff unep oux Ee-y_ev TrpocrtpepeTac. Kard
Dei etiam ipse donavit. Secundum formamenim Dei,, yup rhv SuvatttvTriffSsoTrjTOf, aTrapaXXdxTWf Trdvra
ipse et Pater unum sunt (Joan. x, 30); secundumI otra B^st 6 nurhp rvÊtxat 6 utof xat a7repev popfh
formam autem servi, JVOJI venitfacerevoluntatemsuam,, SouXou TrapdTOUnurpb; eeXrjycv, TaOTaev poptfh©sou
sed voluntalemejus qui misil eum (Joan. v, 30). Se- o)Vxae auTOf eyupiauro. KaTa ftiv ydp TJJV TOU©EOU
cundum formam Dei, Sicut Pater habetvitamin semet- ftoptvrlv, aUTOff xat 6 Tzarhpev ian, xaru Se rhv TOU
ipso, sic deditet Filio vitamhaberein semetipso(Ibid.,, SouXou ftopyrjv,ouxr5X8ev Trotrjo-at TOSeXrjfea TOEauroO,
26); secundum formam servi, Tristisest anima >ejus8 D dXXd TO8sXr)fta TOO auTov.Kat x«T«ftevTrjv
7r6fci|/avTOff
usque ad morlem(Matth. xxvi, 38). Et idem ipse est,, TOU0EOO popfhv,wf 6 nctrhpE*xst?o))5v sveauTt»,OUTMC
sicut Apostolus prsedicat, et dives, et pauper. Dives,, cSuxevx«t TCO uteofwrjv exstv ev eaUTu"x«T«8ETrj»
« Vindeb. collect. 5, et Vat. Reg. ac Vat. collect. epist. 124. Al., in tanta unitate. Hox Deitat et huma-
11, in similitudine.Mox receptut pro inventus in ms. nitat consertaest in prima edilione.
Corb. s Vulg. Leonisaiue Quesn. etLabb. ex codd. Hisp
h Ratisp., quoniam DominusJesus in gloria. Isid. et c.Tleris, enim.
• Idem Raiisp., ad eamdem. h Septem codd.
d Quesn. addit ex cum aliquot nostris codd. Dele- Quesn. et noslri Vindeb. collect.
5, Ralisp. tres collecl. 21 ac epist. 124, conferuntur.
vimus vero anctoritate prsestaniiorum mss. Ratisp., Alii melius ut in textn, nimirum Val. collecl. 3, Val.
utriusque Vindeb. collect. S et Hisp. Vat. Regina;, et Vercell. collect. 8, uirique Hisp. el caeterialiarum
et aliorum quaiuor Vat. collect. 11, 21 el 24. Simi- colleciionum exinde profecti. In Vat. Reginx conci-
liter deest in epist. 124. nente interpretalione Graeca; Quidquidergoin tempore
* Vai. collect. 8 cum Vat. Reginaeet exemplo pri- accipitChristus,secundumhominemaccipit,cuiqumnon
mse edilionis, Dei Patris. hubuit,conferuntur; et post pauca, a Patre accipit.
' Ila Quesnelluscum edilis Conciliorum, potiori- 1 Vindeb. Hisp. el Val. Reg., mea.
bus et plerisque nostris codd. suffragantibus,nec non
UCf) EP1ST0LA.CLXV. 1170
quia evangelista 1375 dicente : In principio eral A /\ ftopyrjvTOOSouXou, Tcepikvnb; iartv h ^Vj^hauTOuseof
Verbum,el VerbumefStapud Deum, et Deut erat Ver- Savccrou. K«ieartv 6 «uTOf(cif 6 aTrOTToXoff xupuTTSt)
bum, hoc erat in principio apud Deum: omnia per xat TrXoutreof, xae Treivrjff-
TrXotitreof/tev, wf TOOeuay-
ipsum facta sunl, et sine ipso factum est nihil (Joan. •ysXttTToO Xe'yovTOfore, Ev 1376 >*PXV W ° *>byo;,
i, 1-5). Pauper vero, quia propter nos Verbumcaro xae 6 kbyo;rjvTrpofTOV ©EOV, xae ©eofrjv 6X6'/Of,ouTOf
factum est, et habitavitin nobis (Ibid., 14). Quse au- rjvsv upxy Tzpb;TOV Seov*nuvra Siuvrov EyivsTO, xae
lera est ejus exinanilio, quievepaupertas, nisi formac ^wptff«UTOU SySVETO OuSsV •
TTTWÔff Ss, STTElSrj St'rjftdff:
servilis acceptio? per quam Verbi majestate velata , 6 Xoyoff xal strxrjvwcrevsv Ttf Ss stTTtv '
trdpi;eyevsTO, rjptv.
dispensatio humanaeredeinpliunis implela est. rj xEvwtrcfautoO,rjTiffrjTrTwyia,ee'urj rj TrpocrXrjiJ/tff,Trjf
TOU ' rrtrov rJotiXou
SouXouftoptjriif;rjffTtvofetf TtapuTceraapjA 6eoTrjTtysvofjivrjf,rj Trjffdv6pw7rtvrjff XuTjOwtrsuf
oexovoftia 7TETrXripwTat.
C/VP.IX. — Nara quia captivitntis nostra? resolvi Kaeydp STrseSrjTa TrjffTrpoyovexrjff ae^ftaXwcriai rjftwv
originalia* vinculanon poterant, nisi existeret hoino ouxrjSuvaTO StaXu6f,v«tSscrfcd,se'feriTOO yevoufrjptwv,
nostri generis nostraeque b naturae, quem peccali xai Trjf hpterepu;yucrewfav6pw7roff yevorro,TOCff TCOV
praejudicianon tenerent, et qui immaculato sanguine kptupmpura>v Trpoxpiftacrev ou xpaTouftevof,xae of TW
suo chirographumlethale dilueret, sicut ab initioerat ._, «0"7reXw aefcaTeTOeauToOT68avdo"tf*ov d7T07rXuvrj X6'/5^"
•
divinituspraeordinatum,ilaestin pleniludinepr.cfiuiti ypatpov,xuBunep\\ upyjh;rjv6so'6sv TrpoTurrwSev OUTWC
temporis faclum: ut mullis raodis significata promis- ev TWTrXrjpwftaTe TWVirpoeeprjftevwv yiyovevj^povwv,
sio in diu exr-peciattimveniret effectum , nec posset WOTE Trjvnokvrpont»;npouyyekOeiauv vnbaxâtv sX8efv
esse ambiguumquod continuis testificationibusc sem- etf rhv nakut npoaSoxa>p.ivnv ee\uvvatv , ftrj Suvatr8atTC
per fueral nuiitialura.In raagno autem sacrilegio d se eivut dpttj>i(5oXov, TOrai; avxvordrut; uei papTupiatf
versari li;ereticorummanifestat inpietas, cum sub spe- TrpoS/jXwSsv. 'Ev ftsyitTTv)ftevTOtye nupuvopiuTCOV aepe-
cie Deitatishonorandae,humanaecarnis in Chrislode- TexwvJJ SvaaeSetu nefuvepa>xev eauTrjveyxuXiser8ae,
negant veritatem; etreligioseexistimantcredi, si dica- 67roTE ETrtnpoaxhpart TOU TtftavTrjv8eoTrjTa , TrjvdXri-
tur in Saivatore noslroverum non esse quodsalvat, BetavevTWXpttTTw Trjfdv6puTrivrjff a7r«pvo0vT«t aapxb;"
e
cum ita secundum proraissionemomnia saecula per- x«t vofti?ouo"tv EucrsiSwffTrecrTSusev, se'XsyoeTO evTCO cru-
currentem, mundussit Deo reconcilialus in Chrislo, Trjperjptwv«XrjSsff ftrj stvat TOcrwijov,bnnvixuOUTCO
ut nisi Verbumdignaretur caro fieri, nulla posset caro xaTa TJJVsnayyekiavrhv npb TrdvTwv atwvwvTW6EW
salvari. Omneenim sacramentumfideiCliristianaeina- 1378 £'uXpttTTW 6 xotTftofserjxaTrjXXayftsvof, wf stivs
gno 1377 f (MtItJereticivolunl) decoloraturobscuro, ftrj xurn>\ia>aev adpi,yeviaBut6 X6yof, ouSEftiatrdpi;«v
si lux veritatis sub mendacio pulatur latuisse phan- —rjSuvaTO crwSrjvat.Kat ydp ajravTOfiuorrjptovTrjf TWV
tasmatis.s Nonergo quisquamsibi erubescenduraexi- XpttTTtavwv niarea>;, Sedpeyiarn: ( wf oe aepeTCXoe 6e-
siimet Christianusde nostri in Christo corporis veri- Xouerev ) dpuvpovratcrxoTeiaf , etre TOtpwffTrjf«Xrj6siaff
tate: quia omnes apostoli aposlolorumqueh discipuli, vo/xto"8etrj Xav8dvstv U7r6Ste>|>sutTfts'vw yavTdtTftare. Mrj-
el praeclari Ecclesiarum quique doctores, qui ad Seif ouverraecrjûvTSOv hyeiaOotXptartuvb;TOO rjftETepou
martyrii coronam vel ad confessionismeruerunt glo- crcbftaTOf E'VXptcrTwTrjv dXrjSetav,E7retS)J7rEp aTrav-
riam pervenire, in hujus iidei lumine splenduerunt, T£f oe dTroaroXot,xui rStv «TrocrToXwv oe fta6rjTae,
consonis ubique sententiis inlonantes, quod in Do- xae TrdvTEfoe Xaprpoi StSdcrxaXot TcovcxxXrjtrcwv,
mino Jesu Chrislo Deitatis el carnis una sit confi- otTtvsf E7ri TOVTOO ftapTupiouarifuvov , rj ocroj
tenda persona. Qua autem rationis similitudine, quaL jrpof TrjvTrjf oftoXoyiafsX8stvrjtfiwvraiS65«v,ev TM
divinoruravoluminumportione, baerelicaimpielas se! tjtwTtTrif TritTTSWf TauTrjfei;eXai/i|/«v TKtf truftt|/rjtj>oic
« Vat. Reg., peccata. vera carne indutus crederelur. Sed dum parenthesis
h Vat. colleci. 8, carnis. (ut hmreticivolunt)anliquo loco restituitur, ut omnes
e Ratisp., smpefuerat nuntiatum. codices exigunt, non eum sensum habet quem Ques-
~~Cod.
Reginae,diversarihmrelicorummanifestatur nellus credidil. SacromeJilitmfidei Christianm, ad
impietas. Duocodd. Ralisp. et Vindeb. collect. 5, se! quod haecverba referuntur, non indicat Divinitatem,
diversari.Mss. duocollect. 21, improbitas. sed incarnationem. Incarnationisenim sacramentum,
' Ratisp. et prima edilio, prmcurrentem.Vossius ini D ut hanreliciilli diabolo obsequentesexcluderent, rei-
marg., prmlercurrentem.
f llanc psa magno decolorarevolebantobscuro,cumsub specie
parenlhesim (ut hmreiicivolunt) hic exlii- Deitatis honorandmveram incarnationera in phanias-
benl cum vulgaiis ante Quesn. oranes ejus codd. ac: maticam traducebaut. ISonigitur filsum sensum an-
noslri, et (quod hac in re non minimura esl) ipsa ve- liqiins parenthesis situs, sed falsus potius «-ensus,
tus interpretalio Graeca,qiueex ipso Leonis originalii quem contexlus non habet, Quesnello fucuin fecit.
in Orientemmisso dimanat. Quesnellus tamen illami s Primaecditionis exemplum : jVouergo quisquam
loco suo movit, et sic transposuit, magno decotora- erubescendumexislimelChrislianis, sutcepisse de no-
tur obscuro,si (ul hmrelicivotunt) lux veritatis, elc. stro Cliristumcorporisverilatem. Huic affinis est le-
Id aulem non ex conjeciura solum se fecis«eail not. ctio iiis. Vat. collect. 5, suscepissede noslroin Cliristo
3, sed potius sensus ipsius necettitate. Falsum enimi cerporis reritalem.
tentum involvitantiquusparenthesisipsius situs ; ac sii > V:>t.Rej»., successores.
h.eretici, qui veritatem carnis negabant, hanc opinio- 1 TrjTOUSoOXou. Haeeverba sensum mire intertur-
nem suam jDiviiitialiinjuriosamette vellent, cum po- bant, 'delendaquesunt; aut si retineantur, pro SOUXQU
lius injuriosum Divinitaticontenderenl, si Dei FiliusI legendiimkbyov.
1174 S. LEONIS MAGM EPISTOLJE. 1172
existimat adjuvari, quae veritatem negat corporis A.' cxSrjXot yevaftsvoe 7r«vT«X0« >' "«• °T' 'v X<V SstT7rt.Tr)
Cbristi, cum hanc non lex testiOcari, non prophetia •Irjo-oS XptarSt,Set xai Tfk 8e6TijTOff, x«t Trjf aupxb; e>
praecinere, non Evangelia docere, non ipse desliterit etvcu auvoftoXoysttr8at TOrrpecrwTrov. HXrjvxuzu rzoiov
Chrislus ostendere? Quaerant per omnem seriem optattv*kbyov,'h Tcoiatftspet ypufSn, h TWVatpSTtxcov
Scriplurarura, quo tenebras suas fugiant, non quo SutTO"c§cta (3orj9eccr6aevofit£ei,rj TJIV «XrjSetav dpvouo.svrj
verum lumen obscurent, et per omnia saeculaila ve- TOUtrwftaTOfTOUXpecrToO, OTTOTS TauTrjvOUTS voftof
riiatera invenient coruscanicm, ut magnuin hoc et ftapTupstaSat,OUTS icpofnreiaTtpokiyeiv, OUTC StSdtrxetv
mirabile sacramentum ab initio videant creditum, Ta tva,yyekta,oux «urof 6 XpttTTOf uTroSetxvuetv eirau-
quod est in fine completutn. De quo cum sanctarum traTo', tv rrdcratf truvTdl;ecrt TCOV ypufStvex?rjT£tTucr«v,
lilterarum nulla pars sileat, sufficit qusedam 1379 TrptTpaTrsvTEf, TOtStovtpuywtrtcrxoTOff, ovyi TcotxXevav-
« consona veritatis signa posuisse, quibus diligentia T£f TOdXrj8ef sjrjtrxOToOcrt «pcofxat xa6'oXoufTouf xpo-
*
fidei b in splendidissimara lalitudinem dirigaiur, et voufsuprjcroutTiv ouTwfsxXdftjroucrav Trjv«XrjSstavtva TO
sincera inlelligentiae luce perspiciat, quod in Filio tieya xat 8auft«tTT6vtSwcreTOUTO pvarhptov i\ dpy_rjf
Dei, qui se incessabiliter iilium hominis et hominem TrttTTeuSev, orrep eir' etrjâTWV TreTrXrjpwTat. nepi ou,
* xat rwv
profitetur, non sit Christianis erubescendum, sed dyiwvypafStvovSkev EtTiwTcrjtrsv ftepof, oftwf
conslantissime gloriandura. eiapxst erufttjoXd Ttva rh; o-Uftycovou TOUToef dXrjSeiaf
IvHeivut,St' wvrj TreplTrjvTrto-Ttv eftftsXeiaetf TJ)XaU7eiTT«T0v«7rcu6uv8rjtT6T«t 1390 wXaTOff, xtdTWTrjffyvitaeat;
* eoiuTov«iraucrTwfuiov dv6pw7rou
xaSapuTaTw«SWTC SeuprjtraeSuvrjtreTae, TOU6' ojrep evTU-uewTOU8eou, CITC
xat «v8pu7TOv oftoXoysi,epuSptavou Trpocrrixst XptcrTtavotf,«XXdTOUTCO aru^npSt; eyx«u^tx!T8ae.
CAP.X. —Ut autem pielas tua cum venerabilium B "lv« Sc TOtffxj)puyf|«tTcTWVTrpotTxuvrjTwv narepatv
Palrura praedicationibusnos concordare cognoscat, avpjfitvov;vndpxttv rjftaf h ah evkdSetayvSt,Stsvorj6rjv
aliquantas eorum senteutias huic credidi subjicien- Tu izupbvrtftou XoyouTtvdf«Troydtretf ixeivatvujroTdcjat
das esse sermoni. Quibtis c si dignaveris recensitis, (Alias, eniarevatt rS>nupbvrt ptavkbyta rtvu; anofu-
non aliud nos praedicare reperies, quam quod sancti erstffExsivwvUTroTdifac).TOvei xaTa|twcrriff6 exsivwv
Patres nostri toto orbe docuerunt; nec quemquam ab Trotrjo"atr8at TIJVdvaTvucriv , oux aXXoxrjpuTTEev evphaet;
illis, nisi solos impios haereiicos, discrepare. His igi- rjfcdf, et ftvj orrepxa8<oXovTOVxotrttovot jjftwvdytot
tur, gloriosissime et venerabilis imperator, quanta Tzarepe;ISiSacjav,x«ejtqSevarrpoffTOUTOt; StKtpuvctv, ei
potui brevitate perstrictis, cum inspirata tibi divini- ptriftovoufTouf SutrtieiSatTTdTouf atpcTtxouf.TOUTMV TOI-
tus fide etiam nostrara prxdicaiionem d unitam esse vuv, VTceptv8o'is xai aeSaare j3ao"tXeu, xa6' iaov otovrt
cognosces, nec in aliquo nos ab evangelica aposto- rjv >3paxcwfey«4>apievuv rjftcov,fteTa Trjf 6e68evep.-
licaque docirina, vel a catholicae professionis sym- TrveucrSetcrrjf erotTricrTecof , xai TOjrap' rjftcovxrjpuTTOfts-
bolo discrepare, quoniam, sicut docet beatus apo- vovofcoyvcoftovouv 7 xae xaTa ftrjSevrjfctvdrto
STrtyvwrjet,
stolus • Paulus, Magnum est pielatis sacramentum, Trjf Twveua«vyeXit>)V xal TJjfTwvaTrotTToXuv StSaerxaXiaf,
quod manifestalum ett in carne, justificatum est in tOTotTOUtruftSoXov Tjjf x«8oXixrjfStattuvEcvOftoXoyiaf'
spiritu, apparuit angelit, prmdicatumestf in genlibus, C i irretSjjTrEp, cof SeSdcrxei 6 ftaxdptof drroo-ToXoff IlauXof,
creditum est in mundo, assumptum est in gloria (I iliyx earl TOrhl evatSeiu; pvarhptov, bizspifuvepi>6n
Tim. ni, 16). Quid igitur tuae utilius e est saluti? ev crapxe, iSixcucoSrj cv jrveuptKTt, wcpSrjTOlf ityyikot;,
<inid tuae congrnentius 1381 potestati? quam ut exrjpu^flrjev HSvctrtv, crrttTTeuSi)ev xauftw,dveXrjejSj) ev
paoi Ecclesiarum Domini h tua constitulione prospi- Sic-j).
cias, el in omnibus tibi subditis Dei dona defendas, Ti TOeyapouv eo-TatXuertTeXciTTSpov Tjjtrp cruirrjpta,ri
<_ Qtiatuor eodd. Quesn., Corb., Grim. et Tlman. 1 Editi ante Quesn. cum noslris codd. Vindeb.
duo, ires nostri Vat. Reg., Kalisp. et Vindeb. collect. collect. 5, Ratisp. et Vat. collect. 11 ac 21 omittunt
5 cum prima editione, et Vossius, consonm.Mox pro in. Cseleri banc praepnsitionem praeferunt, nec non
posuisse Vindeb. Hisp. et Vat. collect. 24, patuisse. iiiterprftatio Graeca.Dein in hoc mundoVat. collect.
b Vulg. Leonis anie Quesn. cum Vat. collect. 24 3, Vindeb. collect. 5, utrique Hisp. lsid. aliique inde.
et exemplo primaeeditionis, splendidissimalatitudine. profecii.
Mox, ut sincera in cod. Raiisp. « Addimus est ex codd. Vindeb. collect. 5, Ralisp.
o lla Quesnellus ex codd.Grim.,Corb.,Vict. etduo- et Vat. collect. 21.
bus Thuaneis, quibiis plures nostri concinunt. Qtii- h Vindebon. Hisp., qui constitutione, meudose.
dam forte suspicabiinliir v pro b scriptnm fuisse, ut Eraeiidatum arbitrio librarii in Vat. Hisp., et exiude
ideuiitlem in codicibus invenitur. Codd. collect. 21, in 'lsid. aliisque ejusdem nriginis, mqua constilutinne.
si digneris, vel si dignaris. Cod. Vat. Reg., Quas si un ln lextu Lalino l^gitur inJtJiiaittcs,quod reddere
dignaverisrecensere.Prima editio, quat cum dignabe- possis xupuTTovTEf. Ciira igiiur interpres verterit,
rit recentere. Vulg. ante Qnesn., Quions, st dignaveris cxSrjXot 7ev6ftcvo(. quod hic nihil ad reni facil, aliud
attendere, recensitis; quam lectionem nullibi reperi- verbum legisse videtnr.
* 'Qf oTt. Horura verbortim allerutrura redundat.
itins. Ms. Theodor. Quesnelli: Quas «i dignatusfuerit ' *lv*TOpiiyu, elc. Non est hic assecutus ment<:m
recentere.
d Vat. collect. 3, Vindeb. collect. 5 et prima edi- Auctons iiiterpres, qui verlere debebat ; 'OO-TSTO
tio, munitam. MoxVulg. ante Quesn., cognoscecura ftcya xul 8aupta«TT6v eeSeev TOUTO fiutTTriptov.
mss. collect. 11 et24. Codd. Vat. Reginae, Vindeb. * Forte, et xat.
collcct. 5, Katisp. el Val. collect. 3, cognoseit. Cae- " Tou6'o7rep,etc. Neque bsecoptima interpreiatio;
teri, cognosces. vertendum erat : 'OTI CVTUui^>,etc.
e Vocera Paulut a Quesnello expunctam, ex le- ' Hsccvox redundal.
T Leg,
ptem noslris codd. et ex Graecorevocavimus. e7rtyvw(Titf.
1175 EPISTOLA CLXV. -1174
neque ulla ralione patiaris per invidiam diaboli mi- ATJI? eifoucrta«pfioStwrepov, 1382 wnp cW rh; ti-
nistros ipsius in cujusquam stevire perniciem : ut privrjfTWVTOO8eo0 exxXnertwv, TKtfftr«tf 8e«T«e|etTtv
qui in hoc sxculo * teraporali emines regno, in Trotrjcrrjff TrjvTTpovotav, xai ev 7rdtrtTOtff
tTOtfujrrjxootfru
xternum merearis regnare cum Chrisio.b Data de- ToO>8eou StiipaixStxhan;'xat ftrj uvdaxri;Tpojrcorivi Std
cimo sexto kaleodas Septembris, Leone et Majoriano Trjf TOOStaSoXou jSatrxaviaf/aXeTraivetv ee'foXeflpovTt-
Augnstis coss. vuv, Touf u7rrjpeTafauToO- ey' WTS ere xaTa TtjvSeTOV
peovTotf TrpotTxaipoif
u7repe-^0VT« paercXetotff, xai Trjffeif atwvap,eruTOU
dejtwSrjvae ' 'O TravTO-
(SacriXsiaff.
XptcrToO
xpdrup 6s6f TJJVjSacriXeiav,xai TrjvtruTrjpiavcrou, eVeftrjxecrTOvexSexwv Sea«yuXd?oe,uTrepsvSoejexat hp.tpi>rart
puatkevaeSuari.
e
Sequuntar dehinc TESTIMONIA excerpta pro re supra scripta de Iibris calholicorum Patrum
a LEONEpapa collecta,d LEONIQUEimperatori direcla.
1383 * Sancti HIIARIIPictavientis episcopitt con- fessa: Tu es, inquit, ChrislusFilius Dei vivi (Matth.
festorit, in libro tecundo de Fide inter cmtera• xvi, 16); tanta in se argumenla sustinens veritalis,
(Num. 23).
quanta?perversilatura qucsiiones et infidelilalis ca-
CAP.]1I.—linum igitur hoc ' est immobile funda- lumnise t movebuntur. 1384 Jam 'n c-seterisdis-
mentum, una haecfelix iidei petra, Petri ore con- pensatio u voluntatis patemse est: virge, partus, et
a 0uo mss. Quesn. et nostri codd. Vat. Hisp. ac; B Grimanico ms. Quesnellus adjecit. In manuscripiis
Isid., aliique exinde derivati, temporaliter homints; colleclinnis S hxc lestimonia bis proferuntiir, pri-
regis. muin separatira cap. H, dein intcr epistolas Leonis
h Graecaversio addit: OmnipotentDeus regnumet; post Iitterag ad Leonera Augustumcap. 67. In liac
salulemtuam longo lempore tueatur alque conservel, autem collectione non solnm diversus est ordo ac in
gtoriotittimeet clemenlittimeimperatoraitgusie; qu;e colleclionc llispanica, sed quaadaraetiam testimonia
salutationis formula in originali ad imperaiorem desitierantiir. Confer lom. III, ubi ipsam colleciio-
transmisso procul dubio legebatur. Haecversio no- nem 5 daliinius. Cum vero Quesnellus in bac colle-
tam chronicara omittit, sicuti etplerique codices et; ctione etlenda dedisset sola tesiimonia capitis 41,
collecliones. Qnesnellus ex duobus mss. Trecopith. omisisset auiem Leonis episiolas, dubitari pntuit
et Oxon., nec non ex edit. JosiaeSimleri, Surii, etc, i)iim ea perinde separata ad Leonis epistolam perli-
hanc aflixil: Data decimoterliokal. Septembris,etc, nerent. Sed oninis dubitaiio adimilur ex hac moni-
et in margine ex cod. Theodoriciano, cui concinit lione, qua eadem tesiimonia eodein numero alque
noster Ralisp., xvi kal. Sept. Cnr hanc postre- ordine utrobique inveniumur. CodexVeronensis 58
inara datam praetuierimus, videsis in adnionitione, eadera tcstimonia eodem ordine profert, quo in coi-
nura. 2. leclione 5 tluplici tanlum discrimine. Nam primo
c Hic tittilus a Quesnellovulgatus e collect. His- omittit Cyrilli tesiimoniumex episiola ad Nesiorium,
panica in alias posteriores manavii. In codd. collect. quod iu collect. 5 ab aliis Cyrilli separatur, et ullimo
8, Jncipiunlcapitula qumdirecta (Al., decerpta) sunt: loco posl ll.isilii lextuin subjicitur. Dein Augustini
in synodocccxviu Patrum cum exemplo papm Leonis _ tesiimnnia in postrenium loeuin rejicit, eo quod scri-
ad LeonemAugustum. Hxc eadem inscriptio legitur ^ ptor in ftne alia ejusdem doctoris valde prolixa testi-
eiiam in mss. collect. S, eap. 83, ubi eadem testi- nionia proprio marte adjecerit. Mss. collect. 3 et 8
monia sipaiatiniabipsa Leonisepistola proferunlur. omnia lesiimonia prolerunt, quneexstaut in collect.
Cur vero hsec qux a Leone [iierunt collecta, in sy- Hisp., sed ordine aliquanlulum immutato. Primo
nodocccxvin Patrum direcla, seu potius decerpta enim Hilarii, dein Ambrnsii, postca Cluysostomi
dicanlur, quis divinet? Aliquis profecto error, licet teslimonia exbibent, quorum ultimnm est illud ex
omnibus quns vidimus codicibus ciimmiinisirrepsit. sermone de Cruce el Latrone; tum Gregorii Nazian-
Leo !-uamfidem symbolo cccxvm Fatrura cohtren- zeni, dein Tbeopliili, Augustini, Basiliiac Cyrilli,
tem cap. 5 oslendil; bic autem iesiimo;iiis Palrum cujus testimoniiim, primuui in Vulgaiis, postremum
eamdem corroborat atque conGrmat. Alia inscriptio elficitur; ac tandeii) cum Atbanasii tesiimonio con-
praefigiturin antiiiuissi.nocod. Veron. 58, num. 37: cludilur. Illud vero inieresi inler collect. 3 et 8,
lncipiunt exemplacalholicabealissinwrumPalrnm de quod iu illa hxc lesiimonia describuntur separaiim
incamationeDominiet Salvatoris nostri Jesu Chrisli, cap. 83, in ista vero ipsi epistolx Leonis subnectun-
qum in sancta ae venerabiliChalcedonensisynodocon- tur. Horum teslimoniorum Gruecamversionera non
firmata sunt adversus Nestorianoset Ewychianos, at- proferimus : qu;« enim GraBceeiiita sunt a Vossio
que hmreticos. Aucior bujus codicis his testimoniis post hanc Leonis epistolam in editione S. Gregorii
pr;cmiserat num. 33 alia leslimonia Patrum, quaein Tbaiimattirgi, ad ea testimonia peninent quse Leo
Ephesino concilio confirmata suutact. 1. Dein num. in Orieutem raisit post Cphesinumlatrocininm, non
3* descripsit Pairum tesiimonia ex allocmione Pa- vero ad haecepistohc ad Leonem Augusiumsubjecia,
trum syuodi Chalcedonensis ad Marcianum. In bis D ] quselicet priora illa contineant, auctiora tamen sunt
omnibus testimoniis collector ea antiqua utriusque multo, et iion solum numero, sed etiam ordine dis-
synodi versione usus est, quam accuratissirae Balu- crepant.
xius edidit. Cum vero in versione amiqiia concilii d Vai. Hisp. et Isid., non vero Vindeb. Hjsp. tres
Cbalcedonensistesiimonia a Leone collecta non in- sequenles voces ignorant.
veniantur, eaque reipsa in eadem synodo nec iecta e Opus bic allatum vulgodicilur de Trinitate. Vide
nec inserta fuerint, uli ostendimus in admonit. ad recensiouem S. llilarii quaro proluliinus torais IX et
epist. 28, cum scripior hujus codicis Chalcedonen- X Patrologia;
~ nostr*. EIUT.
sein confirmaiionemin inscriptione posuit, eo arbi- Codd. collect Hisp. aliique inde derivati delent
trio usus videlur, quo nullo additionis indicio testi- ett.
moniis Leoninis alia mullo plura addidit ex Augu- s Vat. collecl. 8, mot.«Rtar.
stino, qu« procul dubio Leo nequaquam collegit. h Tres codd. Quesnelli ac lotidera nostri untts
Porro tesiimonia cum ordine vulgalo ex Hispanica collect. 11 et duo21, cuin exemplo primse edilionis,
aliisque ejusdem origiuis colleciionibus proficiscun- veritatis
1 palernmsil. Ergo. Va|. collect. 3, sit: Virgo.
lur, si unum Auguslini texlum excipias, quem ex DeaiiniIKCC in Latino,
1173 S. LEONIS MAGNlEPISTOLJ,. 1176
corpus, postque crux, mors, inferi, salus nostra est. A i et ejusdem periculi res est, Christum Jesum vel spi-
» Humaflienim generis causa Dei Filius natus ex Vir- rituin Deum, vel carnem nostri corporis denegare.
gine b et Spiritu sancto, ipso sibi in hac operatione Omnis ergo, i inquil, qui confilebitur me coram homi-
famulante, et sua, Dei videlicet, inumbranle virtute, nibus, confitebor et ego eum coram Patre meo qui est
corporis sibi. initia consevit, et exordia carnis insti- in cmlis, Qui autem negaverit me coram hominibus,
tuit: ut homo factus ex Virgine, naturam in se car- negabo et ego eum coram Palre meo qui esl in cmlis
nis acciperet, perque hujus c admixtionis societatem (Matlh. x, 32). HaecVerbum caro factum lpqueba-
sanclificatum in eo universi generis bumani corpus lur, el homo Jesus Chrislus Dominus majestatis doce-
existeret; a ut quemadmodum omnes in se per id bat: medialor ipse in se ad salutem Ecclesiseconsti-
quod corporeum se esse voluit conderentur, iia rur- tutus, et ipso ilio inter Deum et homines mediatoris
sum in oranes ipse, per id quod ejus est invisibile sacramento utrumque unus existens, dum ipse ex
referrelur. Dei igitur imago invisibilis pudorem hu- unitis in idipsum naturis, naturaeutriusque res eadem
mani exordii non recusavit, et per conceptionem, est : * ita tamen ut neulro careret in utroque : ne
parlum, vagiium et cunas, omnes naluraeuoslraecon- forle Deus esse homo nascendo 1386 desineret,
tumeiias 1385 e transcurrit. Quid tandem dignura a et homo rursus Deus manendo non esset. Haeciiaque
nobis tantae dignationis affeclui rependetur? Inenar- 3] humanae heatitudinis fides vera est, Deum et homi-
rabilis a Deo originis unus unigenitus Deus, in cor- nem praedicare, Verbum et carnera confiieri; neque
pusculi humani formam sanctae Virginis utero inser- Deum nescire l quod homo sii; neque carnem igno-
tus, accrescit. Qui omnia continet, et inlra quera, et rare quod Verbuin sit.
per quem cuncta sunt, humani partus lege profertur; Item tjusdem in eodeinlibro inter cmtera (Num. 5).
et ad cujus voccm archangeli atque angeli tremunt,
ccelum f et terra, et omnia hujus mundi resolventnr Nalus igitur unigeuilus Deus ex Virginehomo, et
elementa, vagitus infantiae auditur. Qui invisibilis secundum plenitudinem lemporum in semetipso pro-
et incomprehensibilis esl, s nunc visu, sensu, tactu- vecturus in Deum horainera, hunc per omnia evan-
que mortalium cunis est obvolulus. Haecsi quis in- gelici sermonis modum tenuit, ut se Filium Dei credi
digna Deo recolit, tanto se majoris beneGcii obno- doceret, el homiuis filinm praedicariadmonerei,mlo-
xium conlitebitur, quanto minus haecDei convenerint culusetgcrens homo universa quaeDei sunl, loquens
majestati. Non ille eguit homo elflci, per quem homo deinde et gerens Deus universa quae hominis sunt:
factus est; sed nos cguiinus ut Deus caro fieret et ita tamen ut in ipso illo ulriusque generis sermone
liabitaret in nobis, id est, assumplione carnis unius nuraquam nisi cura signiftcatione et hominis loculus
b interna universaecamis incolerel. Humilitas ejusi iQ et Dei sit.
nosira nobilitas est; contumelia ejus noster honor il«m alio loco in eodemlibro, inter cmtcra
esl. Quod ille Deus in carne consistens, hoc nos vi- (Num. 5, 6, 7).
cissim in Deuraex carne renovati. Hinc itaque fallendi simplices atque ignorantes
hxreticis occasio est, ut quaeab eo secundttra homi-
Item ejusdemin libro nono, intercmlera (Num. 3). nem dicta sunt, dicta esse secundum naturae divinae
Nescit plane, vitaro suam nescit, qui Christum Je- infirmitaiem inentianlur; "et quia unus atque idem
sura ut verum Deum, ita et verum hominem ignorat; est loquens, omnia quaen loquebatur de se ipso, om-
0 Hic incipit in collect. 5, in cod. Vat. 58, ett visu, sensu tacluquemoderandus. Lcclionem a Ques-
Ratisp. nello inductam ex Grim. invenimus in mss. collect.
b Codd. collect. 3, Hisp. et lsid. addunt est. Moxi 3, 8 et Vindeb. Hisp.
h Vulg. ante Quesn., cum solo primae editionis
pro famulante cod. Vat. collect. 3el alius collect. 8,,
alibi consorte participe, et sua. Ms. collect. 5, con- exemplo, membra.
sorte, et sua. Cod. Grim., participe, et sua. Dein pro> i yuesn. cum Val. collect. 8, in Deo ex carne re-
consevitcodd. Vat. collect. 3 et 8, conseruif; exera- nati. Item renuli est iu Vat. Cnllecl. 3 nec non in
plura priinae editionis, conscivit. duobus Hilarii codicibus. Veterem lectionem ut pote
c Iii collect. 5 c. 41, assumptionis; at admixlionis; veriorem ex aliis nostris inss. revocaviraus. Vide in
ibidein legitur in teslimoniis Leonis episiol* subje- hunc Hilarii locum nol.im P. Couslantii.
clis cap. 67. Post pauca humanum corpus Quesn. ini D 1 Verbnm inquit cum Hilarii mss. apud Coustanlium
margine ex duobus mss. expuiigunt etiara nostri codd. collect. 5, cap. 67.
d Utrique codd. Hisp. et alii ejusdem originis, et( Vindeb. Hisp. et Vat. collect. 11 ac 24.
k Quse sequuntur nsque ad, Hmc ilaque, desiderat
quemadmodum.
e Vindeb. collect. 5cap. 67, et Vat. colleci. 24,, unus cod. Barb. (cbllect. 3). Mox pro neutro, Al.
cum edit. Hilarii, transcucurrit. neutra, Quesnellus in margine.
1 Ita Hilarii editio, et nostri codd. collect. 5 utro- 1 Vindeb. Ilisp. et alius collect. 5, c. 67, quod et
que loco, Val. collect. 3 et ulriqiie Hisp. aliique5 liomosil.m Vulg. ame Quesn. cum Vat. Hisp., Isid. et aliis
ejusdem originis cnm editis ante Quesnellum, apudI
quem, terra, mare et omnia. Mox Vat. Hisp. etlsid., ,- collect. 8 et 11, loquenset gerens. Post pauca, ut ipso
resolvuntur. Dein infanlimvagitusauditur in mss. col- illo in Vindeb. collect 5, c. 67, sicut etiara in edi-
lcci. 5 utroque loco, et in Vindeb. Hisp. ac Val. tione Hilarii.
eollect. 3. D Vat. collect. 3 et alius Vat. collect. 8, loquilur
KVulg. ante Quesn. cum edit. Hilarii, mss. collect. ctim Vat. Hisp. et lsid., in quibus sicut ei in vulg.
5, Vat. Hisp".Isid., el aliis inde proiiciscentibus, nonit ante Quesn., de temttipso.
1177 EPISTOLAULW. 1178
nia eum locutumesse contendant. Nec sane negamusA est mortuus, et rursumChristum a moriuis excitans,
toium illum qni ejus manet naturae suaecsse sermo- idem Christus esl carne se extpolians.) NaluramDei
nem. Sed si Jesus Cbristus et homo et Deus " est, in virlute resurrectionis intellige,dispensationemho-
et neque cum homo, tura primum Deus, ncque cum minis in morte cognosce. Et cum sint ulraque suis
liomo, tum non eliam et Deus, neque post hominem, gesta naturis, unum tamen ChrislumJesum eum me-
in Deo non lotus homo,tolus Deus,unum atque idem mento esse qui utrumque est.
necesseest dictorum ejus sacramentum esse, quod
discernis 1388 I,tm PostP<"tea(Nuin. 14).
generis. Et cum in eo secundum lempus
hominein a Deo, Dei tuin atque hominis discerne Ha?cigilur demonstranda a me paucis fuerunt, ut
sermonem. Etcum Deum alque hominem in lempore utriusque naluioe ' formam traciari in Domino Jesu
confiteberis, Dei atque hominis in lempore dicta di- Christo tneininissemus: &quia qui erat in formaDei,
judica. Cum vero ex liomine et Deo, rursum lotius formam servi accepit.
hominis, totius jam 1387 Dei tempus inielligis. Si
S. ATHANASII AlexandrinmEcctesim episcopi et con-
quid b illud ad demonsiratiouem cjus temporis di- [essorisad EPICTETUM Corinthiorumepiscopum.
ctum est, tempori coaptato, qusedicta sunt, ut cum
aliud sitante hominemDeus, aliud sit homoet Deus, B ] CAP.IV. — Quomodoautem vel dubitare ausi sunt,
aliud sit post liominemelDeum lotus homo, et toitis qui dicunlu-r Christiani, si Dominus, qui ex Maria
Deus: nonconfundastemporibusetgeneribus dispen- h processit, Filius quidem substantia el natura Deiest,
salionis sacramenium, cum pro qualitate generum quod autem secundum carnera, ex semine David est
ac naturaruraaliumei in sacramentohominisnecesse et carne sauclaeMariae?
esl sermonem fuisse,non nato, alium adliuc morituro, S. AMBROSII EcclesimMediolanensisel confes-
episcopi
>
alium jam aeterno. Nostri igitur causa h:cc omnia soris, ex libris quos misit ad imperatorem GRA-
Jesus Christus e manens, ct corporis nostri homoI TIANUM. In libro secundode Fide, inter cmtcra(Ce>p.
natus, secunduracousueiudinemnaturse nostrae lo- 7, num. 58).
cutusest; non tamen omittens naturacsuaeessequod1 CAP.V. — Unde i illud quod lectum esi, Domi-
Deusest. Naralameisi in parlu, et passione, et raorlei num majestatis crucifixumesse, non quasi in maje-
naturaenostrte res peregerit, res tamen ipsas omnes> siate sua crucifixum pulemus; sed quia idera Deus,
virlute naturic snaegessil; el reliqua. idera homo, per DivinitatemDeus, per susceptionem
Item alio locoin eodemlibro, inter cmtera(Num. 11). carnis hoino, Christus Jesus Dominus majestalis di-
citur crocifixus, quia consors utriusque naturae, id
Videsne ita Deumet hominempraedicari, ut mors>C ' est humanae atque divinae,in natura hominis subiit
homini, Deovero carnis excitatio deputelur? d (Non i passionem; ut indiscreteet Dominusmajestatis dica-
tamen ut aiius sit qui morluus est, et alitts sit perr tur esse qui passus est, et filius hominis, sicut scri-
quem mortuus resurgit. e Spoliata enim caro Christusi ptum est, qui descenditdt cmlo(Joan. m, 13).
" Mss.collect. 3, H et 24, ac Vindeb. Hisp., cumn e Vulg. cum Hisp. et Isid., quia qui in forma Dei
exeinplnprimseediiionis delent est. Editi Hilarii ha- manens, formamserviaccepit, ipse Diviuitatemnequa-
bent sit. Moxcumhomosit in Vat. llisp., Isid. et alioo quam amisit. P. Coustantius haecquatuor posnema
collect. 11. Dein neque lum cum et homo in iisdem u verba, qu;c in nullis mss. Hilarii exsiant, neque ex-
codd., necnon in Vat. collect. 24, ac in priuia cdi- siart: debent, cnni I eonina crediderit ex Vulgatis,
lione, qtiam lectionem Cousianlius praetulit. In cod,. , probabile crcdidil iis a Leon'esnmmatiin perstrictum,
Vai. coilect. 3, neque tunc etiamcum homo. quod postea ab Hilario fusius demonstratur. At non
h Vulgati, aliud. Correximus cum niss. collcct. 3,., ita est. Eas enini voces a Leone abjudicandaset ex-
utrisque Hisp. Vat., Isid., alio collect. 11 et 24, qui-- pungendas cognovimus auctoritate praestantiorum
bus duo cttdd.Quesnelliet edili Hilarii suffragantur. collectionum 3, 5 ulroque loco, et 8, cum praesertim
c Vut. Ilisp. etlsid. etaliuscolleci. H, agens.Coddi.
\. desint eliara in Graccaversione borum lestimonio-
collect. 11 et piima editio gerens. rum inserta act. 2 Chalcedon.concilii. ConcinitVat.
d Uncisinclusa desiderautur in codd. Grim. Barb. i. collect. 24, in quo pariler ea verba omiltuntur, et
1, Tbuan. 1, et in Tliiian. ac in Oxon. Quesuelli,necc solum legitur : Quia in forma Dei manens, formam
non in nosiro Vai. colieci. 3, simili B>rb. I, et in n seriii suscepit. In Hilarii editionibus,quiaqui in forma
Vindeb. collect. 5 ulroque loco, an in Vai. collect. I. Dei manebat.
8. Dfsunteiiain in versioneGrxca insertaact. 2con-i- h Vindeb. ilisp. et codd. collect. 21 cum prima
ciliiChalcedonensis. editione addunt Virgine.MoxDeusquidemde substan-
e Quesn., Spoliaia enimcarne, cum exemploprimse e -r. tia et natura Dei est in Vai. Hisp. etlsid. Codd. col-
editionis, et Yal. llisp-, Isid. aliisquc inde profeclis;; lect. 21 et prima editio, Dei sit. Vai. colleci. 11 ei
sed male; uequeeuimHilarius Christum, seu perso- )- 24, Filius quidem de substantianaturmDei est. Pia-
iiam Vcrbi carne spoliatam, seu a carne separalam n tulimus lcctionem anteriurum editioutira .iiictoritate
sensit. Anteiioruniedilionunilectioncinrevucavimus, >, Vindeb. Hisp. et allerius collect. 5, cap. 67, eo qii"d
qiiam perferunt Viudeb. Hisp. collecl. Vat., Colleci. i. haeclectio cohaeret cura iutegra epistola in eadem
21, et eilitiones Hilarii. Solura in Vindeb. Hisp. ba- i- colleciione ediia cap. 52. In capite 41 ejusdem
beiur, dispoliala.
f Codd. collect. 3 et 5 utroqtie loco, nec non Vat. collectionis, Filius quidemsubstantimnaiura Dei est.
t. Postea et ex carne in Vat. Hisp. ac Isid. ct in mss.
collect. 24 cum editis Hilarii personam; ubi tanien !ii collect. 11 et 21.
Cousiantius nolal personmvocabulo cx conlexlu non 'ii ' Vidc Opus Ambrosii ad Gratianum tom. XMI
lam subsisienliam, quam naiurae tilriusquc conditio- o- Patrologiaenosirae. EniT.
nem et proprietatesintelligi. I in collcct. 5, cap. 41, iltud quoquelectumest.
1173 S. LEONJS MAGNIEPISTOLJS. H80
1389
w ltem al'° loco »» eodernlibro, inter cmtera A.usus
i est, dicens de Domino Jesu Christo : ' Cumin
(Cap. 9, ntim. 77). forma Dei esset, nonrapinam arbitratus est este st
Sileant igitur a inanes de sermonibus quaestioues, cequalemDeo; sed semetipsumexinanivit, formamservi
quia regnum Dei, sicut scriptum est, non in persua- accipiens.Quid est in forma Dei, nisi in plenitudine
sione verbi esl, sed in ostensionevirtutis (I Cor. u, 4, Deiiatis, in illa perfectionis divinaeexpressione? Ergo
el iv, 20). Servemus distinctionem Divinitatis et car- cura esset J in plenitudine Divinitatis,exiiianivit se
nis. Unus in ulroque loquitur Dei Filius, quia in eo- (Philip. u, 6), et accepit plenitudinem naturae et
dem utraque nalura est. Et si idera loquitur, non uno perfectionis humanae.Sicut Deo nihil deerat, ita nec
semper loquiiur modo. Intende b in eo nunc gloriam hominis consummaliatii,ut esset perfectus in utraque
Dei, uiinc hominis passioues. Quasi Deus loquiiur, forma. Unde et David dicit: Speciosut forma prm filiit
quae sunt divina, quia Verbumsest: quasi bomo di- hominum(Ps. XLIV,3),Concluditur Apollinarista.nec
cil, quse sunt humana, quia c in ea substautia loque- quo se vertat habet, suis clauditur retibus. Ipseenim
batur. k dixit, formani servi accepit, non servus locutus
Jlem ejnsdemin librode Incarnatione Dominid conlra est. Iterum ergo inlerrogo : Quid est in forma Dei?
Apoltinaristas(Cap. 6, num. 49). Respondit, in natura Dei. Sunt enim, ait Apostolus,
'Sed dum hos redarguimus, emergunt alii qui car- B ] qui non sunt nalura d'i (Galal. iv, 8). Quaeroquid sit,
nem Doraini dicant et Divinitatera uniuse esse na- formam servi accipiens? Sine dubio perfectionem na-
turae. Quae tantum sacrilegiura iuferna voinuerunt? turaeet condilionis, ut dixi, bumanae,ut essei in ho-
Jam tolerabiliores sunt Ariani, quorum per istos minum similitudine. Et pulchre non carnis, sed ho-
perfidiserobur adolescit, { ut majore contentione as- minumdixit simililudinem, quia in carne eadera est.
serant Pairem, et Filium, et Spiritum sanctura, Sed quia sine peccatq erat sclus, omnis autem liomo
unius non esse subslantiae, quia isti Divinitatem Do- in peccalo, in specie hominis videbatur. Uude et
mini et carnem substantise unius dicere (entave- prophela ait: Et homoest, et quis cognosciteum (Jer.
runt. xvn, 1(J)? Homo secundum carnem, l sed ullra ho-
Item infra (Cap. 6, num. 52). minera secundumdivinam operationem. Deniquecum
Et hi mihi frequenter Nicaeniconcilii « tractalum leprosum tangeret, borao videbatur, sed ultra horai-
Lazarum mortuum fie-
Betenere commeraorant. Scd in illo tractatu Patres nent, cum mundaret, Etcum
nostri non carnem, sed Dei Verbum unius substan- ret, mortuum quasi homo flebat; sed supra boniinera
m
tiae cum Patre esse dixerunt. Et Verbum quidem ex erat, cum morluum vinctis juberet pedibus exire.
carnem autem ex Homo videbatur, cum penderet in cruce; sed supra
paterna processisse stibstanlia,
cum reseraiis lumulis morluos suscitaret.
Virgine esse confessi sunt. Quomodo igitur NicaenipI hominem,
concilii nomen obtenditur, et nova inducunlur quae 1391 S. AUGUSTINI n Hipponiregiensis
episcopi
Ecclesim° ad DABDANUB, inter cmtera (Num. 10).
numquam nostri sensere majores? Et reliqua.
1390 I'em ejusdem h ad SABI.NCM episcopum inter CAP.VI. — Noli iiaque dnbitare ibi nunc esse ho-
cmtera (Niim. fi et 7). minem Cbristum, unde venturus est; memoriterque
Unde pulchre Apostolusejusdem verbi repetilione recole et fideliter tene Christianam confessionera :
• Vat. Hisp. et Isid. cum alio cnllect. 11, inanis nere. Vindeb. colleet, 8, c. 67, traclalumte relinere,
dissensionisqumstiones. Cotl. Thuan. Quesn., inanis Post pauca Vindeb. tlisp. et Vat. collect. 11, delent
dissertationisqumttiones.Exemplum priime editinnis Dei.
cum mss. collect. 21, inanis dissensionitinanet de ser- h Vide episl. intei.ram inler alias Ambrosii num.
monibus qumstiones. Paulo post editiones Ambrosii, 46 tomo nostro XVI|. EDIT.
in utraque loquitur. Sed non solum omnes nosiri co- 1 Vat. collecl. 11 et prima editio et vulg. Ambros.,
dices cum vulgatis Leonis habent in utroque, verura Qui' cwn in farma.
eliam vetera exemplaria concilii Ephesini GraeCo Sic ex Vat. collect, 3 et Vindeb. Hisp. cttm vulg.
etiam texlu siiifragante act. 1, Marius Mercaior, Ambrosii. Al. deletur Divinitatis.
Rusiictis ct Ambrosii codex Cotbert., de quibus vide' ' ~~Cod. Vat. Hisp. et Isid. nec non alius collect. H
Baltizinm tom. IV Concil. pag. 67, not. g. edit. Ambrosii, dixerat, ac dein, Respondet. In
b Vindeb. collect. 5, cap. 67. Vat. Hisp. etlsid., , cum eadem Ambrosii editione lectus est pro locutut esl.
aliiqne inde profecti codd., in eum. D Dein «l dixit in eodem Vat. collect. U ac in exemplo
° QaesneWus,inmeasubstantialdquitur. Anterioresi editionis.
primae
1 Utriqne codd. Hisp. cum Vat. collect. 11, et ul-
editiones secuti sumus, cum in ea exhibeant codd.
collect. 5, Vat. Hisp. Isid., alii collect. 11 ac 24, lo- tra hominemdivina operatione.Vulg. ante Qnesn. cum
quebatur aulem omnes codices approbent. Editioi mss. colleci. 21 et 24, Sed ultra hominemdivina ope-
Ambrosii babet, in mea subslantia loquebatur.Conci- ralione. Vat. collect. 5, per divinam operalionem.
nunt exempla antiquaeversionis Epliesiniconcilii, et• Dein et ultra hominemin uirisque Hisp. ac in Vat.
MariusMercaior; sicenimet GraccusinierpresEphe- Isid. et in alio collect. 11.
sini legit. At cum Grancaversio testimoniorum Leo- m Mss. Vai. colleci. 3 et 24, vinctum. Vindeb.
nis inserra act. 2concilii Chalcedonensis prxferat, mi Hisp. erronee vinci; emcndatum ex arbitrio in Val.
ea tubstantia loquebatur, sic Leonem scripsisse ett Hisp. aliisqoe inde profecti, liunc. Postea et supra
aputi Ambrosiura legisse credimus. hominemin Vindeb. Hisp.
d Vat. collect. 3, contra Apotlinarem. » Sic utrique Vindebon.cnm Vat, Hisp., Isid. alio-
e Vindeb. collect. 5 uiroque loco delet esse. collect. 11; alias, Hipponensis.Post pauca in
t Cod.Oxon. Quesnelli, ut minore. Paulo post idemi que tribus postremis codd., undeet venturusest.
cod., quam ki qui, pro quia isli. 0 Vide epistolam ad Dard:inum, inter caeieras An-
KQuesu. in marg. ex cod. Thuan., tractalus expo-- gustini 187, touto XXXIII nostne Bibliothecae.EDIT.
HSl EPISTOLA CLXV. 1182
quoniam returrexit a mortuis, ascenditin cmlum,sedet tt iA que ita fieret terra sublimis, ut incorrtiptibilis pulvU
ad dexteram Patrit; nec aliunde quam * inde vcnttt- i- sederet ad dexteram Patris.
rus est ad vivos et mortuos judicandos; et sic ventu- t- ltem ejusdem ex libro * Astertionit fidei.
rus est, illa angelica voce lestante, quemadmodumest st Nostrum namque est credere, iilius nosse; ac sic
ire visusin cmlum(Act. i, 11), id est in eadem forma ia c ut ipsc Deus Verbum, tolum suscipiens quod est lio-
carnis atque substantia, cui profecto iminortalitateni li uiinis, homo sil; et assumptus homo totum acci-
dedit, naturam non abstulit. piendo quod Dei est, aliud quam Deus esse non pos-
ittiijiin ejusdem* epistola ad VOLUSIANUM, a sit. Non lamen quia incarnatus dicitur et immixtus,
inter cmtera
(Num. 9). imminutio ejus est accipienda substantiae. Novitenira
Nunc vero ita inter Deum et homines mediator ir Dens sine sui corruptione raisceri, et lamen in veri-
apparuit, ut in unitate personae copulans utramque e tate misceri. Novit in se ita suscipere, ut nihil ei
naturain, et soliia sublimarel insolitis, et insoiita so-
)- crcscat augmenti, qui se ipse lotum novit infundere,
litis temperaret. ut nihil ei accidat detrimenti. Non ergo ad intelli-
Ilem ejusdem in c Expositione Evangelii tecundum ,i gentiam imbccilliialis nostrst secundum experimen-
Joannem, inler cmtera (Traci. 78, num. 2). torum visibilia docuinenta facientes conjecturam de
Quid igitur, haereiice? Cum Chrislus Deus sit et !t B] aequalibus se invicem ingredientibus creaturis, pute-
horao, loquitur ut hoino, et calumniaris Deo? Ille in n mus Deum hominemque commixlum, et tali confu-
se naliirara commendat humanam, tu in illo audes ;s sione carnis et Vcrbi, quasi aliquod corpus effectum.
dcformare divinam? Absit ita credcre, ut conflaiili quodaramodo genere
Et iterum infra (Num. 3). duas uaturas in unam redactas arbitremur esse sub-
Agnoscmus geminam subsiantiam Chrisli, divi- i- stantiam. Hujusmodi enim commixtio, partis utrius-
naiu scilicei, qua aequalisest Patri; humanam, d quaa que corrnptio est. Deus enim, qui capax est, non
m..jor est Pater. Ulrumquc autcra simul, non duo,, capabilis, penetrans, nou penetrabilis, implens, non
sed unus est Christus : ne sit quaternilas, non Tri-:- implebilis, qui ubique simui totus et ubique diffusus
nitas Dcus.Sicut enim uuus est homo anima rationa- est per infusionem potentiae suae, misericorditer na-
lis et c.iro, sic unus est Christus, Deus et homo; acc turse est mixtus humanae, nou humana natura est
per hoc Christus est, Deus, anima rationalis et caro.. mixta divinae.
Christum in his omnibus, Christum in singulis con- 1393 S- JOANNIS Conslanlinopolilaniepiscopiet con-
fitemur. Quis est ergo, per quem factus est mundus?? (essoris in &homilia de Cruce et Lalrone.
Clirisius Jesus, seil in forma Dei. Quis est sub Pon- CAP.VII.—Sed cur cum cruce h veniat videaraus.
tio Pilato crucifixus? Chrislus Jesus, scd in formaa C Scilicet ut lii qui eura crucifixerunt suaesenliant de-
servi. • Item de singulis quibus bomo constat. Quiss mentiae caeciiatem; et ideo ' impttdentiaeeorum si-
non est derelictus in iuferno? 1392 Cbrislus Jesus,, gnum portatur. Ideo propheiaaii: Tunc lamenlabun-
sed in aniina sola. Quis resurrecturus, triduo jacnitt tur omnes tribus terrm (Zachar. xn, 10), videntes
in sepulcro? Cbristus Jesus, sed iu carne sola. Dici- accusatoiem, et agnoscentes peccatum. Et quid mi-
tur ergo in his singulis Christus. Veruin hxc omniai rum esl, si crucem portans adveniet, quando et vul-
non duo, vel tres, sed unu-. est Chrisius. Ideo ergo> nera corporis ipse demonstrat? Tunc enim, iuquit,
dixit : Si diligerelis me, gaud.retis utique quia vado) videbunl quem l confixerunl(Ibid., et Joan. xix, 37).
ad Patrem (Joan. xiv, 28). Quoniam naturae humaiise 3 Et sicut post resurrectionem, Thomae voltiit difli-
gratulandura est, eo quod sic assurapta est a Verbo> dentiam confutare, el iili clavorumloca dcmoiislravit,
unigenito, ut immortalis constilueretur in ccelo, atet * lateris vulnera declaravit, et dixit: Milte manum
» Vulg. cum nonnullis codd., inde ad judicandosi stet in testimoniis Chalcedonensi insertis act.
2, quae
venturus est vivos el mortuos. Secuti sumus aliorumi ipsum Leonem jam pridem collegisse et separatim
prsestantissiraorum codicura syiuaxim, qusecum edi- misisse in Orientem certissimum est; omnia enira ea
tis Auguslini cnncordat. testimnnia aliis piuribus additis huic epistolaesulije-
h Vide dicto lomo XXXIIIcpist. 137. EDIT. cit. Unum miramur, Iioc tcstimonium desiderari etiam
< Id est tractatu 78 in Evang. Joan., qui habetur in ms. Veron. 58, in quo siudiosus collector num. 38
tomo XXXVPatrologiae nostrae. D quatuor praecedentibus Augustini testimoniis alia
d Cod. Vat. collt-ct. 11, qua minor est Patre. plura etvnlde prolixa adjecit. Videnotam Quesnelli.
eIn mss. collect. 3, 5, uiroque loco,el 8, ac iuVe- t Vide nosirara recensionem S. Chrysosioml tom
ronens. 58, sequeniia omitlunittr usque ad finem. II, col. 404. EDIT.
Vulg. ante Quesn. cum caeteris nostris codd., velut h Vat collect. 11 et prima editio,
veniet, omisso
separalum tesiiiiinnium sic prnponunt: Item ejusdem verbo' videamus.
cujus supra. Quis non est dereliclus, etc, qnae uovam Codd. collect. 3, 8, Hisp. et reliqui ejusdern ori-
addiiionem indicare videntur Quesnelli lecliouem ex ginis hic quoque habent dementim.Dein Hisp. et lsid.
Grintanico inductam non exclusimus, quippe quae delent omnes.
ediiioni Augusiini cnncinit, ex qua llem priclulimus i A\.,compunxerunt.Mox pro ThommutriqueHisp.
pro1 Idem , quod in Quesnelb) legebatur. Vat., Isid., mortuorum,ac dein etillis. Porro in iisdem
Hoc lesiimoniinii, quod ex Leporii libello fidei et in prima editione cum mss. collect. 21, confortart
sumptum est, Quesnellns edidit ex ins. Griin. Etsi pro*confutare.
vero nullibi in aliis rass. istud reperire potuimus, de kVindeb. Hisp., tatere, perperam. Correclum in
eo tamen a Leone excerpto dubitari nequit, cum ex- Vat. Hisp. et Isid., in lalere.
1183 5. LEONIS MAGNIEPISTOLJ,. 1184
tuam, et vide, quoniam spiritus carnem et ossa non A , valuerunt; naturam nostram * in sedc Dominiraim-
habet, ticut me * vides habere (Joan. xx, 27; Luc. mortali fulgentemgldria perviderunt.
xxiv, 39); sic et tunc ostendet vulnera, crucemque h S. THEOPHILI episcopi Alexandrini, de Epistola
demonstrabit: ut ostendat illum se esse, qui fuerat patchali, quam per AZgyptumdettinavit.
crucifixus. CAP.VIII.— Cujus rei testis est ille qui loquitur:
Item ejutdem in homilia de AscensioneDomini. Omnet declinaverunt, timul inutiles facti sunt (Ps.
>
Nam sicut duobus jurgio separatis, unus in medio xiii, 5). Et propheiaeCbrisli auxilium deprecantes:
altercanlium litem Domine, inclina cmlostuos, et descende(Ps. CXLIII,
5).
positus discordiamque dissolvit, omnia sunt, sed ut
ita et Cbrisius b fecit. Deus nobis juste irascebatur, Non ut mutaret locum, in quo
et nos contemnebamus iratum, et clementem Domi- prepter salulem nostram carnem humanaefragilitatis
Cum
num declinabamus; etse medi<imCbristus ingessit, assumeret, 1 Paulo apostolo eadem concinente:
el sociavitc utramque naturam, et nobis quod immi- esstl dives, pauper factus est, ut not illiut pauperlate
nebat supplicium ipse sustinuit. divitesessemus(II Cor.vm, 9).Venilquekin terras, etde
virginali utero, quem sanctificavit,egressus homo,in-
Jlem ejutdem in eadem homilia, inter cmlera. terpreiaiionem nominissuiEmmanBef,ideslNobiscum
Christus igitur d nostrae naturae primilias obtulit' " Deus(Ma»n.i,25),dispensatione eonfirmans,mirumin
Patri, el oblatum donum miratus esl Pater, quod ei modum ccepit esse quod nos sumus, 1395 et non
lanta dignitas offerebat, 1394 et <1uodofferebatur, desiit esse l quod erat : sic assumens naturara no-
nulla macula fcedabatur. Namet suis manibus susce- slram, ut quod erat ipse non perderet. Quamqtiam
pit oblatum, et suae sedis fecit esse pariicipem, et enira Joannes scribat: Verbumcaro factum est (Joan.
quod plus est, ad partem suae dexierae collocavit. i, 14) mid est aliis verbis, homo, laraen non esl ver-
Cognoscamus e quis est ille qui audivit : Sede ad sus in carnem, qui numquam Deus esse cessavit. Ad
dexteram meum (Pt. cix, 1; Matth. xxn, 44); quae quemetBsanctusDavid loquitur: Tuautemidemipsees
natura estcui dixit: Esto meae particeps sedis. Illa (Ps.ci,28). Et Pater de coeloconlestatur et dicit: Tu
natura est quae audivit: Terra es et in terram ibit es Filius meus dilectut, in quo mihi bene ° complacui
(Gen. lii, 19). (Matth.in,17; Marc.\,\ 1;Luc.m,22): ut et homo fa-
ctus, nostra confessione permanere dicatur P quod
Item ejutdem in eadem homilia, inter cmtera.
fuit priusquam homo (ieret, Paulo nobiscum eadem
Quo sermone utar, quo verbo dicam, reperire non praedicanle: Jesut Chrittus heri et hodie, i ipse et in
possum. Natura fragilis, natura contempta, et omni- mternum (Hebr. xui, 8). In eo enim quod ait ipse,
bus monstrata deterior, omnia vicit, omnia superavit, ostendit eum pristinam non muiasse nalurara, nec
' et omnibus hodierna die meruit excelsior reperiri. Divinitatis suaeimminuisse divitias, ' quia propier
Hodie angeli diu vota desiderata receperunt; hodie nos pauper effectus, plenam similiiudinera nostrae
archangeli, quod multo tempore cupiebant, inspicere conditionis assumpserat.
Utrique codd. Hisp. et alii inde profecli, videtis. J Quidam codd. omitlunt Paulo, alii cum editione
Mox Vindeb. collect. 5, cap. 67, et mss. Vat. coilect. Hieronymi delent apostolo. Dein Vulg. ante Quesn.
11 et 24 delenlse. cum Val. collecl. 24 et editione Hiemnymi, pro nobis
b Vulg. inserunl nobis. Delevimusauctoritate po- pauper. Postea ditaremur iidem Vulgali cuni ulrisque
tiorum codd. collect. 5 Hisp. Isid., etc. et Vat. Isid.
c Utrique codd. Hisp. cuin Isid. et Vat. collecl. 11, Hisp. k Sic cnm anliquioribiiseditis codices collect.5 et 5
utrumque,el nocWs.Dein Quesnellus,imminebata Patre utroque loco, utrique Hisp. et mss. collect. 11 ac 24
supplicium.Expunximusvcro a Patre aucloriiale mss. ac in Hieronymianaedilione. Alias, in lerram.
collect. 3, Vindeb. collect. 5 utroque loco, itera Vin- 1 Mss. collect. 3et 8 cumedit. Hieron., quod fue-
deb. Hisp. et Vat. collect. 11, 21, 24 et editionum rat. Mox sic assumpsit in mss. Hisp. et Isid. ac Vai.
ante Quesn. collect. 11. Deinnaturam humanam pro naluram no-
d Vintleb. collect. 5, c. 41, nostri primitias. _. stram in edil. Hieronymi.
• Idem Vindeb. cap. 67, quis ilte sit, qui. Post " a>Vulg. ex Hisp. aliisqueindeprofectis, id est, aliis
panca Qumilla natura, qumaudivit: Terra et, etc, verbis, Deus hom«faclus est; Verbumtamen non est
ln Vat. Hisp. ac Isid. In utrisque Vindebon. collect. 5 vtrsum in carnem.Pratulinius lectionem mss.colleet.
et Hisp. ac in Vat. collect. 24 deletur tantum verbum 3 et 5 utroque loco, quaeeditione Hieronyraianaconi-
ett post vocemnatura.
t Quidamcodd. delenl et. Vat. collect., 3 et in om- probalur.
n Editiones Quesnello anieriores cum mss. Hisp.
nibut hodierna die meruil angelis excelsior rtperiri. et aliis ejusdem originis, Spiritus sanctus loquilur.
Posl pauca Val. Hisp. et Isid. etmss. colleci. 11, diu Quesnellus cum cddd. collect. 5, Sanctut loquilur.
quod detideraverantacceperunt. In Vindeb. collect. 5 Secuti sumns codd. collect. 8, «um quibus editio Hie-
et Vat. collecl. 24, acceperunt,reliqua ut in lextu. ron. convenit.
( Vulg. inserunt ipsi. Delevimuscum mss. collect. ° Vindeb. Hisp. cum mss. collect. 11 ac 24, com-
3, h5, 8 Hisp., Isid., eic. placuit.
Ex versione S. Hieronymi inter hujus opera ep. p Quesnellus inseruit id. Delevimus cum edilioni-
98, n. -4, lotno XXII bujus Bibliothecae.EDIT. hus approbantibus plerisque et polio-
» Vat. Hisp. et Isid. cum mss. collect. 21 ac exem- ribusanterioribus,
codicibtis, ac edit. Hieron.
plo primaeedilionis: Propheta Chritti auxilium depre- i Vulg., idem ipse. Expunximus vocem idem
cant. Dein utrique Vindeb. et Vat. collect. 3 delent eorunidem codicum auctoritate, concinenie editione
tuos. Postea loca pro locumest in iisdem codd. et in Hier. el sequenli contextu.
Vat. collect. 24 ac in editione Hicronymi. ' Edit. Hicr., qui.
1185 EPISTOLA CLXV. 1186
Jtem * ejusdemin alia Epistolapaschali 'contra Orige- A quo se converiat, lgnoral «TSi hominem putet, devi-
nem, inter cmtera. cto mortis regno cum spoliis redeuntem a mortuis
Unus Filius Patris, noslrique mediator, nec aequa- cernit. Propter quod cum b omni metu et reverentia
litatem ejus araisit, nec a nostro consortio separalus contemplandum est, ut in uno eodemque ila uirius-
esl; invisibilis Deus, et visibilis homo, forma servi que naturae veritas demonslretur, ut neque aliquid
absconditusb,et Dominusgloriaeconfessionecreden- indignum et indecens de divina illa et ineffabilisub-
tium comprobatus. Neque enim privavit eum Pater stantia sentiatur, neque rursum quaebumaniiusgesla
naluroesuae nomine, posiquam pro nobis homo, et sum, falsis illusa imaginibussestiraentur.
pauper effectus est, nec in Jordane fluviobapiizatum > S. CVRILU epitcopi Alexandrini.
altero appellavit vocabulo, sed Filium unigenitum:
Tu et Filius meus dileclus,in quo mihi e bene compla- CAP.XI.—Homo i nominatus est, cum sil nalura
cui (Matth. m, 17; Marc. i, 11; Luc. ni, 22). Nec Dcus, Dei Pairis Verbum, quoniam simililer ut nos
similiiudo noslra in Divinilatis est mutata naluram, sanguini communicavil el carni. Sic eniin in terris
nec Divinitasin nostraenaturae versa est similitudi- apparuit, non aniittens id quod erat, sed assumens
uem. humanilatis naturam in sua ratione peifectam.
S. GREGORII episcopiNazianzeni in homiliade Epi- B ] 1397 Item ejutdem in libro, qui dicilur : Scholia
phania, inler cmlera. de Incarnatione (Jnigeniii.
CAP.IX.—Cumergoprocessisset ex VirgineDeus,, Unus igilur est, et ante incarnaiioneraDeus verus,
in ea quam assumpserat huinana natura, unum e• et qui" in bumanitate mansit id quod erai, et est, et
duobus d sibi invicem contrariis 1396 existens, eril. Non discernendum igitur unum DominumJe-
carne el spiritu, aliud in Deum assumitur, aliud Dei- sum Christum in bominera seorsum, et seorsum in
tatisgratia pracstat. Deum; sed unum eumdemque Jesum Christum esse
Item infra. dicimus, non ignorantes diffcrenlias nalurarura, sed
Missusest quidem, sed ut homo. Duplexenim eratl eas inconfusas ] inter se servantes.
in eo natura. Inde denique et laboravit ex ilinere,, Ilem cujut tupra.
inde et esuriit, et sitivit, el conlristatus est, et flevitt m Intelligitur namque certe tamquam aliud in alio
humani corporis lege. inhabitare, id est, divinam naturam in humanitate
e S. BASILII episcoplCappadocis. non perpessam commixiionem, aul commuiationem,
CAP.X. — Cum ergo quaedam in Christo ila vide-- ut essel quod non eral. Quidquid enim in alio habi-
mus humana, ut nihil a communi morlalium fragili- tare dicitur, non ipsum fit tale quale est id in quo
'
tate distare videantur.quoedamita divina, quaenullii IC habiiat, sed aliud » in alio magisintelligitur. At vero
alii, nisi illi ineffabili naturac conveniant Deitatis,, in Verbi natura et huinanitalis, nobis solam diffc-
hreret humani intelleclus anguslia, et tantaeadmira- rentiam designat diversitas naturarum. Unus enim
tionis stupore perculsa, quo declinet, 'quid teneat,, ex ulraque intelligilur Ghristus. Ergo " inconfu-
» Epist. 96, n. 3, inter Hieron. opera tomo nostro> ' humanilus,

delent
XXII. EDIT. Orat. 2 de recta Fide ad reginas, c. 9.
b Vulg. Ilier. cum Vat. Hisp. et Isid. addunl etl. i Solns Vindeh. Hisp., natus est. Moxidem cod. et
c Iidem Vulg. delent bene. Mox complacuitin rass. Vat. Hisp. Isid., aliusque collect. 11 delent Deus.
Hisp., Isid. et caelerisiude profectis. Paulo post Vindeb. collect. 5 ulroque loco, in terrenis
d Codd. collect. 5 utroque loco delent sibi. Postt apparuit.
pauca unumin Deum duo Vat. collect. 21 et primai " Vulg. cum mss. collecl. 24, in Divinitalemansil,
editio. in qua erat, est, et erit. Correximus ex cotld. collecl.
e Cod.Vat. Hisp. 1341, originis Gallicanne,el Vat. 3, 5,uiroi|ue loco,ambobus Hisp. Vat., Isid., et aliis
630,Isid.cum Vat. 3791 collect. ll,etalii ejusmodi,, ejusdem originis, ut legilur etiam in exempio primae
qui banc epistolam e mss. lsid. ac Hisp. Gallicanas » editionis apud Mirium Mercatorera, et, quod potis-
origiuis derivarunt, habent S. Sabini episcopipro S. simum
' est, in origiuali Graeco.
Basilii episcopiCappadocis.In ms. Vat. 543 collect.21I Vat. Hisp. Isid. et alius collecl. 11, inter se etse
utrumque legitur: S. Basilii CappadoceniSabini epi- tervaniet. Vindebon. collecl. 5, cap. 41, inter te re-
scopi. Id fuisse inducium ab eo studioso ainanuensii servantes. Melius in Val. eollect. 3 et in exemplo
qui.collectionem Hispanicainoriginis Gallicanaescri- prima' ediiionis, inler sesetervantet.
bens, aliquot loca ex arbitrio correxii (vid. pracfat. m Vulg. ante Quesn. cum mss. collect. 24, Dicitur
§ 10)patet ex vetustissimoexemplo Vindebonensi41I namque lamquum. Quesnellus oinisit.tamquam, quod
ejusdemcollectionis puraeHispanicae,in quo sicut et, t f. adjecimus ex utriusque Hisp. ex Vat. Isid. aliisque
in celeris antiquis codicibusatque collectionibus nonl J inde proleclis, ac ex Graeco contexiu. Post pauca
Sabini, sed S. Basiliinoraeii praefertur. Quesnellus addidit aut commulationem;quas voces
f Vtnulli in Vat. collect. 21 et prima edilione. iidem nostri codd. ac priraa editio exhibent.
s ApudQuesn.inc. 41 collect. oecod. Oxou.addi- » Solus Quesn., in eo. Post pauca pro nalura editi
tur : Si Deumputet, crucifixumcontemplatur.At haec c cum soloVat. collcct. persona, male.
oraiitimtur tum in omnibus noslris et Quesuellicodd. ° Sic ciim editis mss. collect. 24,
antiquiores
24. Utrique codd.
Leoninis, tum in ipso codiceVindebonensi collect. 5> Hisp. cum aliis inde profectis, in confestione(perpe-
utroque loco, nec non inThuaneo ejusdem Quesnelli,, ram pro inconfusione), ul ante dixeram, inhabilattt
quih Oxoniensimultum praestat. ait, etc. Ex Graecoonginali inserlo act. 2 Cbalced.,
Codd. Vat. Ilisp. et Isid. atque alius collect. 11,, ut confutionem excluderel, vigilanter ait, inliabitatst
nimio.Deiniidemcodd. cum Vindeb. Hisp. collect. 3,, Vtrbum in nobit.
Vindeb. collect. 5 utroque loco, et Vat. collecl. 24i
•lifti S. LEONISMAGNIEPISTOLJE. 4183
sione, ut ante dixi, servata inhabilasse ait Verbum A saneta Virgine, et tuac demum habilavit in eo Ver-,
in nobis. Seit enim Hnum esse Filium unigenitura, bum; sed in ipsa vutva uteroque virginali, se cum
earnera faciura et hominetn. earne conjunxit, et suslinuit genewlionem carnalein,
Ittm eujut ncpra ad Ntttorium. carnis suae nativitateni, faciens stiam. Sic illum di-
Ait igitur sancta et magnasynodos, ipsum, qui est cimuset passum esseetresurrexisse, non quia Dem
ex Deo Patre natas naturaliter, Filium unigenitum, Verbum in sui natvra passus sit aut piagas, aut
Bettm verum de Deo vero, lumen de lumine, per clavorum iransflxiones, aut aiia vulnera d (Deus
quem el cum quo omnia fecerit Paler, hunc descen- namqweineorporalis extra p«ssionem est), sed quia
disse, incarnatum esse, et hominein factum, passum cerpus illud, 1399 <|uodipsius proprimn factum
esse, resurrexisse tertia die, et ascendisse rursus in est, passum est, ideo haecomnia pro nobis ipse dici-
eoelos.Haecnos sequi verba debemus; his nos contur passus. Inerat enim in eo eorpore quodpatieba-
venit obtemperare dogmatibus : considerantes quid lor, Deus,qui pati non poterat. Simili modoet mor-
sit inC.irnaium1398 esse, et bominem factum Dei tem ipsius intelligimus. Immortale enira et incorru-
Verbum. Non enim dicimus qund Dei ualtira con- ptibile est naturaliier, et vita, et vivificansDei.Ver-
versa, vel immutata, facta sitcaro; nec quod in to- bura. Sed quia corpus ipsius proprium, gratia Dei,
tum hominem, qui est ex aniina et corpore, trans- Bjuxia Pauli vocem, pro omnibus mortem guttavit
formata sil; sed illud magis, quod carnem anima- (Hebr. u, 9), idcirco ipse dicilur mortem passus esse
tam anima rationali sibi copulaveril Verbum snb- pro nobis. Non quod " ipse raortem esset expertos,
stantialiter,aet incomprehensihiliter et iiieffabiliter quaiilum ad ipsius naturam pertmet; insania est
factus sit liomo, et nuncupsius sii etiam filius herai* enira hoc vel sentire, vel dicere : sed quod, ul supra
nis, non nuda tantummodo voluntate, sed nec as- diximus, caro ipsius mortera gustavit. Ita et resur-
sumptione sola person*, sed quod diversaequidem genle carne, ipsius rursus resurrectionem dicimus ;
naturae in unum convenerint, unus tamen ex amba- non quia in corruplionem ceciderit, absit; sed quia
bus Christus et Filius non evacuata aut sublata di- ejus resurrexit corpus. Ita Cbristum unum et Domi-
versitale naturaruin per conjunctionem, sed quia num confitemur, non tamquam hominem cura Verbo
simul nobiseffecerunt unumDominum, et Cbristum, coadorantes, ne divisionis qusedaraspecies induca-
et Filiuea, id est, Divinitas et humanitas, per arca- tur; sed unura jain et eumdem adoranies : quia non
n*m iliam itieffnbilemqueb copulaiinnem ad unitaest alienum a VerbOcorpus sunm, rum quo £ ipsi
Iftto. Itaque is qtii ante saecula oinnia est natus ex eliam assidel Patri. iNechoc ita dicimus, quasi duo-
Patre, etiara ex muliere carnaliter dicitur procreatus. hus filiis assidenlibus, sed unO cum carne per uni-
Non quia divina ipsius natura de sacra Virgine sum-'C tatem : qtiia si talem copulationemfactam per sub-
psil exordiuin, nec quod propter seipsam opus lia- stantiitm, aut quasi impossibilem, aul quasi parum
buit secundo nasci post illam nativitatem, quani ha- decorara nolut-riiuus accipere, in id incidiitiHs,ut
bebat ex Paire (est enim ineptum et stultum hoc duos 1400 Û0Be8sedicauenus:s necesse est enim
diceie, quod is qui ante omnia saeculaest conseinpi- discernere et dicere hominem separaiim fuisse sola
ternus Patri, secundae geiierationis eguerii, ul esse Filii appellaiione bonoratum, et rursum Verbura,
inciperel), sed quia propter nos et propter nostram quod est ex Deo, et nomine, et veritaie Filium Dei.
salutem naturara sibi copulavit humanam, et pruces- Sed discernere in duos filios non debemus unum
sit ex muliere, idcirco dicitur nalus esse earnaliter. Dorainum Jesum Christum. Neque enim id adjuvat
Neque enim e prius nalus est homo communis de rectam lidei rationem, licet nonnulli nescio quam
" Addidimns el incomprthtntibiliter ex ms. Corb. texlus idem verbum ignnrant.

coHect.2 i Quesnello laudato in margine, et nostro " Editi, in se. Prassiantiorum codd. collect. 3 et ~>
Val. collecl. 8. Eodem refeitnr Vindeb. colleci. 5 utroque loco lectionem secuti sumus, concinentibus
ntroque loco, ubi et indeprehentibililer; et alia anti- vetere interpretaliorte Ephesiua, et praesertim origi»
qua versio Ephesino concilio inserla, ubi et inintelli- nali Graeco. Postea, vera caro ipsius in mss. collect.
gibiliter legitur. Vulg. cum codicibus collect. 5 aliis- D 5. Aliquanlo post codd. Vindelion. colleci. 5, c. 41,
que ex Hispanica profectis perperam, et inreprehen-> utrique Hlsp. Isid. et Vat. collect. 24, ceciderat.Mox
tibiliter, quod a Quesnello non inieilectuui etpun- vulg. ante Quesn. cûtnmss. coilect. 21, quoi absit.
ctnm fnlt; at in editione collecl. 5, c. 41, indepre- ' Vindeb. collect. 5 hoc loco, ipse. Dein pro hn-
hentibiitter posuit. Mox Vindeb. collect. 5 delet pottibilem, Vat. Hisp. ei Isitl., impassibilem,male.
etiOm. Hinc forte emendattirain Vat. Collect.24, passibilem,
h Vnlg. Leonis anteQuesn. cum Vai. colleci. 24, quoii iransivii in vulgata ante Quesn., in .{uibusinox
copulaiionit aduttationem.Vat. collect. 8, coputatio- volueritmt pro nolUirimuscum Vat. Hisp. alio et lsid.
nem adunalam; in quo sicut et in Val. collect. 3 post I>eintneiit/emusin iisdem Vat. ilisp., Isid. et col-
pnuca babetar credilur pro dieitur. Dein post vocem lect. 11.
•prOcretttutvulgaii addunt in tempore; expunximus « Solus Vindeb. colleci. 5, c. 41, nrc ejiim debe-
Cirnipotioribus eodicibuset Graecolextu. mus discernere;atcs'p. 67, necenimdiscernere.Tbuan.
'* Al., priHnum,vel primitus. Dein secum camem Qut?sneNiejusdem cbllectionis c. 41,n«e enim dis-
comunxilin Vat. collect. 3. cernere fas est. Retinuimus vulgatam lectiouem aliis
« Vulg. addunt sutceperit. Deleriutus cuin mss. codd. probatam, ac ipsi originali Graeco cohaeren-
collect. 3 el5 utroque loco, cum Vindeb. Hisp. atquc tem; cura id velut coitsequens ex doctrina Nestorit
Yat. collect. 24. Caeterseetiam versiones el Graecus Cyrillus tradiderit.
1189 ADMONITIO1N EPISTOLAMSEQUENTEM. 1190
perhibeanl * copulalionem personarum. Non dixit A quod erat. Hoc ubique reclse fidei ratio protestatur.
enim Scriptura Verbum Dei personara hominis sibi In tali sensu sanctosPalres fuisse comperimus. Itleo
assumpsisse, sed carnem faclum esse (Joan. i, 14). illi non dubilaverunt sanciam Virginem dicere 6to-
Id autem est ostendere Dei Verbum, similiter ac nos TOXOV, non quod Verbi nalura, Deitasquee in san-
b participationem habuisse carnis et sanguinis, et cta Virgine sumpsit exordium, sed quod ex ea na-
corpus nostrum proprie suum fecisse, el hominem tum sit sacrum illud corpus animatum anima ratio-
ex muliere processisse, non abjecta, nec deposita nali, cui substaiiiialiier adunalum Dei Verbtim car-
Deitate, aut generatione illa, quam habebatex Patre; naliter natum esse diciturd.
sed mansisse etiam in assumptione carnis Deum,
a In Vindeb.Hisp. omittitur copulationem.Emen- crealam,mternam,unius essesubstantimin tribus sub-
datum fuit ex arbitrio in Vat. Hisp. et lsid.. perso- stantiis (lege, tubsislentiis) et in una Deiialeadoran-
narum distinctionem;in Vat. collect. 24, dttjisiojiem tes. Ilem fides S. Augusiini.Credimusin Patrem, et
personarton. Filium, et Spiritum sanctum. Hmc mlerna et incom-
•>Codd.Vat. collecf. 3, Vindeb. Hisp. etalius Vin- mulabilia, id est ttnus De.us,una substantia, et Trini-
deb. collect.5, ulroque loco parlicipatum. Vat. Hisp. tas mterna. Deus ex quo omnia, per quem omnia, in
et Isid., participium. B quo omnia. Scimusenim principittmejus, ex quo sunt
c Cum in Yindeb. Hisp. alioque simili deesset in, omnia, et imaginemejus, per quem(ormantur omnia,
Vat. Hisp. ei Lid. aliique inde profecti suppleve- et sanclitaiemejus, in qno ordinanturomnia. Tandcm
runt de. hicc claiisiib»snbdiiur : Explicuerunt tesiimonia de
d In mss. collect. 3 et 8, duo alia testimonia ad- librissanclorumPatrum decerpla,qumostendunlChri-
duntur, quaead Leonis causam non pertinent, nec slum geminm subslaniim gignilum esse (pro quo in
Leonem liabent auctorcra. Suiit autem seijueiiiia : mss. coliei t. 3 erronee gigantemesse)id est et Deita-
Jtem fides S. Hilarii. Nos enim intistentes Patrum tis, et humanitatis veras perfectasquenaturas unam
vestigiis,ut Scriplurarumvocibuserudili, docemuset Chrisli esse personam.
prmdicamusin Eccltsiis el confitemurTrinitatem in-

1. Inscriplioipsius epistolaenon exiguam difficultatenifacessit. Hanc in mss. nnvem collectionum inve-
nimus, nirairura iu Hispanica,Isidoriaua, ll, liei 20 usipie atl 24, ac in exemplari Sichardi. Porro inscri-
piio in cjusmodi codicibusei in episcopi,ei in episcopalissedis nomine variai. Naraexemplaria Vat. Hisp. et
lr-id.ctiin niss. collect. H, 20, 21, 22 et 23, LeonemRavennalem,vel Ravennemem,ant Ravennatensemepi-
scopumpraeferuni.Cotlicesvero collect. 11et 24 ciim exemplaribus Merlitii att|ue Sichaidi, Neonem, Neo-
nium, vel Neoniam,iiidem Ravennutemexbibent. Tres codices aQiiesnello allegati not. 1, in quibus Neonm,
vel Neonimlegitur, ad collectioiiein24 pertiuere cognovimus.Isidori autem ediiioab eodemlaudtita Merlini
exempiuminnuit, quod in hac cpislola, ut et in nonnullis aliis, accedit ad lectiones cnlloctionis 24. Ciim
porro codicesbaclenus cogniti isiis esseni similes, qui in Ravennaii sede conveniunt, de solo nomine epi-
scopi dubitari potuit. Nos vero duos Vindebonensesvettistos libros invenimus, in qtiibus Leonis quidein
nomen reiinetur, at episcopalis sedes maxime discrepat. Nam exemplum Vindebonense, quod puriorem
Hi.-panicamcollectionemcontinere alibi diximus, ad LeonemArbonensemin titulo prodit, et in inscriptione,
Leo LeoniepiscopoArbonensisalutem. Aliud vero exemplumVindebon.collect. 5 signatum nura. 42, cui ali-
quot epislolx inserlae fuerunt ex collectioue Hispanica, buuc tiiulum suggerit : Ad LeonemNarbonensem
episcopum.
2. Ut aulem in tanla varieiate codicmnet colleciionutnfacilior solutio sit, animadvertimusduplicem esse
foiitem unde haec episiola sumpta fuit, iiimirnm collectionem Hispanicam, ex qua hanc cpistolam deriva-
rnni auctores collect. lsid. lv2,20, 21 , 22 ei 25, et exemplumaliud, ex quo eamdem sumpsere auclor col-
lect. 24, Meilinus atque Sichardus. V.irianteseui.n quas relegenies ipsam epislolain in iUdem niss. iuve-
nimus, hanc duplicemoriginem osienderunt. Ciimvero quoadepi-copalis sedis nomen plures codiccsprioris
originissignantes Racennutemconveniautcum omnibiisinss. alierius f mtis, de Ravennaiensisede dubitan-
dum non est. Id autem vel maximeex eo confirmatur, quod codiees duo Vindebonenses, qui disseniiuiit,
aperio errore laborant. NaraArbonensisepiscopatus, qui in tns. Vindcb. Ilisp. legitur, ignotus e>l; Narbo-
nensisvero per boc tempus non a Leone tenebatur, setl a Rnstico, ad quem aliam posieritnem epistolara
datam videbimus. Neque moveat quod primus codex Vindebon. puriorem Hispanicara complectatur. Nam
licet eatenussit purior,quod einendationesin Gallicanoscodices inducias nonrecepii,mendosissimus tamen
est, mendumquesatis prodit in eadem inscriptione episcopatus Arbonensis,qtiein nemo inveuiet. Hoc aiitem
inenduui ev;denliiisdemonstrant antiquiores et emendatlores codices llispanici, quos adlubuit aucior Bre-
viarii canonumEcclesiieHispanaea cardinali de Aguirre ediii, cujus Breviarii exemplar manuscripluin repe-
rimusinterViiiicanoscodicesnum.488;. Hocenimopus cxeunte siecnluvu scriptuin, ut probaviteliam P Cou-
slaniius in praefat.ad epist. Rom. ponlif. num. 150, Breviariurne-l colleciionis llispanicse,quod auclor lli-
sp.inus ex Hispanicis utitfue codicibus sumpsit. Iu eo autem lil>. iv, tit. 3o et 3D, duo tituli rtfeniniiir ex
sequenti epistola,qusehis verbis utroque loco citatur : E\>istolaLeonisad LeonemRavennensemlit. 1 vel 2, a
cap. 73, quo quideincapite in collectione Hispanica sequens epistola descnbitur. Igilur de Ravennalissedis
nomine, in quo puriores et vctustiores codices Ilispanicialiique inde profecti cum aliis mss. ex alio foutc
deductisconveniunt,ambigineqnit.
3. Cum porro de episcopatu Raveunate conslet, Nennis noinen ampleciendumRavcnnales catalogi de-
monstrant; neqtie enim inter episcopos hujus sedis per hoc lempus invemtur nllus Leo. Hacautcm in re
vetnsli catalogiepiscoporum EcclesiaeRavennatis difficultatemafferent: veiusti, iuquam, qui apud Agnel-
luma Bacchinio primum editum legi pnssunt; nam recemiores apud Rubeiim et Ugliellumetsi in re pra>
sentl non obsint, antiqiium lamen ordinem deserucre cx arbitrio, ut cura quibusdam praejudiciisnonnulla
posleriusdetecta monumeulaconciliarentur. In anliquis autem illis catalogis uullus quidem Leo bujus ;evi
episcopusreperilur; at Neo praeccssor fit S. Petro Clirysologo,cum ex hac epistola posieriur esse deliercl.
Ut autem ha'Cdifliculiastollatur, duo in his catalogis distioguenda sunl, ordo episcopnrum, et tempus at
jjesia quseiisdeiniribuuulur. OrJo calalogortiravelerum, auoad prioruui sicculorumeiiiscojioscuiu deriva-.
lus fuerit ex antiqnissimis diptychis quae in quibusque Ecclesiis jamdiu custodita fuere, nisi qnid omnino
cvidens cogat, relinendus est. Tempus auiem et gesta singulis episcopis ascripia, cum ex dipiychis, in qui-
bus sola episcoporum nomina describebautur, sumi nequiverint, ex auctorum medii aevi arbitrin, vel
eliam ex vulgalis quibusdam pr.TJudiciispendent, quse in rebus antiquis minimi hahenda sunt. Hinc plures
fabellaeejusraodicalalogis inveniuntur nonnumquam inserlae, quaeerudilorum calculis reprohaniur; ct alia
incerta vel contradicioria identidem deleguniur, cum certiora antit|ua monumenta in luccm prodeunt. ld
ctim exploratum sit in catalogis aliarum Ecclesiarum, lum praesertim in Ravennatibus evideutissimum
probavimus lib. u Observationum in sacra cardinalis Norisii opera cap. 7, num. 3, tom. IV, pag. 915, ubi
etiam osiendimus pugnamibus episcoporum ordine, et rebus ac lempore episcopis tributis, satius esse de
errore in rebus ac lempore perperam ascriptis, quam in episccporuni ordine suspicari.
4. Ordo episcoporum Ravennatum hujus aeviin Agnello et reliquis anliqiiis EcclesiaeRavennaiis scripio-
ribus bic esi : Ursus, Pelrus, Neo, Exuperantius, Joannes, Petrus. Cum aulem Joanni iribuant prn ilcgium
Valenliniani III, secuudo Petro hujus successori ascribuut quae de S. Petrn Chrysologocerla siint. Ilis vcro
obstanl tria iiioiimnenta posierius ediia: primum epistola Leonis ad Neonem, qnae episcopo Petri Cliryso-
logi successori congruit; seciindura epistola Simplicii papa; ad Joannem episcopum Ravennaiem, qni pnsi
Peirum el Neonem eam sedem nbtinuit; tertium synodi Rnmanaesub Symmacho, in quibus alius Petrus
Ravennas subscriptus invenitur. Hxc animadvertens P. Bacchiuius, ul tripjicem nodum solveret, ad duo
confugit. Primo suspicatus est Leonis epistolam nou ad NeonemRavennaiem missam, sed ati Ravennium
Arelatensem, cui aliae ejusdem pontificis epistolse per hoc tempus datae fuerunt; cum de Galliis vasiaus ab
Atlila conslet, et de captivis inde deductis , qui ad patriam rediere, ut in hac episitila traditur. Dein ut
duobus aliis monumentis salisfaceret, duos episcopos laudatis caialogis adjiciendos creditli', nimiiuiii alte-
rum Joannem , qui sub Simplicio, et tertium Peirum , qtii sub Symmacho vixerit; ac si Agnellus et alii
veleruni calalogorum scriptores in Joanne Angellopte et Petro secundo duos Joannes et duos Peiros con-
fuderint. Haec omnino arbitraria inducat oportet, qui de rebus ac temporibus perperain allributis non
suspicatur.
5. Ravennium quidem Arelalensem inscriptioni epislolaeLeonis sulijicere, conlra omnium codicura fidem
pugnat. Non solaeGalliaevaslataefuerunl ab Atlila , sed is in ipsa Itaiia ad Padum usque pervenii, ulira
quod flumen Ravennalis provincia, et pars ctiam dioeceseosextendebalur. Quid quod haec epistola ex con-
textu encyclica videiur ad plures, ut ne peeuliaris ratio pro Ravennate requirenda si-i? Additio porro duo-
rum episcoporum Joannis et Petri probabilis esset, si nulla alia ratio suppeleret conciliandi omnia. Quando
aulem iu catalogis error aliquis certus est, et sola emendatione rerum ac temporum, quae ex auclomm
arbitrio asciiitia aut praejudiciisconstituta sunt, sanari potest, non est deserendus aut addilionibus pcrtur-
bandus episcoporum ordo, qui ex amiquissimis diptychis originem duxil. Hac regula satis evidenii, qu;c in
aiiis aliarum Ecclesiarum catalogis perutilis invenietur, deteges in re praesenlitotam difficuitaiemet confu-
sionem a caiabgis inductam ex eo proficisci,quod ex duobus Petris Ravennatibus ascripia fuerint secundo,
quaeprimo adjudicanda fuerant; ita enira anteriorem aetatemNeoni et caeteristribuerunt. Hic autem error
si corrigatur, et primns Pelrus, non autem secundus credalur S. Petrus Chrysologus, siatim omnia sanata
oplime congruere invenieniur. IIle enim is erit qui celebres ad Eutychera litteras dedit. Huic deinde suc-
cessit Neo, ad quem S. Poutifex sequentem epistolam scripsit. Dein post Exuperantium Neonis successo-
rem Joannes subSimplicio,et landem alius Petrus sub Symmacho oplime seqiiuutur. Si Agnellus et auctores
calalogorum veterum haec monuraenta vidissent, nihil dubitamus quin ordine episcoporum custodito, ea-
dem monumenla similiter conciliassent, ut Rubeus et Ughellus fecere; sicque vera Neonis aeias ex iisdem
confirmaretur. Ignoralio vero monumentorum, qua>.tunc obtinebat, certaecodicum (idei, qui hanc episto-
lam Neoni Ravennali inseribunt, praejudicare nequit.
1405 EPISTOLA » CLXVI. A ex sanctarum Scriplurarum disciplinis, vel ex Patrum
ADNEONEH RAYENNATEM EPISCOPUM. 1406 regulis colligenles; sed d nuper in synodo
De his qui de captivilate redeuntes, incerlum habenl novura et inauditumantea genus consultationisexor-
uirum ante captivilatem baptisma consecutisinl. tum est.
SYNOPSIS (Ex collectione Hispanica). — I. De parvulis Nam quorumdam fratrum suggestione comperi-
qui ia caplivilatemdevenerunt, el baplismi gratiam mus, aliquos caplivorum ad sedes suas e libere re-
nonreminiscunlur.— II. Ut ab hmreticisbaptizatus, deuntes, qui scilicet in caplivitatem illa setate deve-
per manus impotilionemaccipialSpirilum tanctum. nerint,
quac nullius rei f firmam potuerat habere
LEOepiscopus NEONI episcopo Ravennati salutem. notiliam, remediura quidem implorare baptismatis;
Frequenter quidem in diversarum b ambiguo sed utrum s ejusdem mysterium baptismatis ac sa-
quaestionum tilubantia fralrum corda, Spiritu Dei cramenta perceperint, infanliaeinscientia non posse
«inslruenle, solidavimus, responsionis formam, vel reminisci, et ideo sub hoc h latentis recordalionis
Alias 135. Scripla 24 Octob. an. 458. B nerint.
•>Vat. Hisp. et Isid. cum mss. collect. 11et 21, el f Hanc lectionem ex mss. collect. 24 praetulimus;
caeleris ejusdem originis, ambiguis. nam et Viudeb. Hisp. huc arccdil mendose praefe-
o Utrique Hisp. et Vat. Isid., instruenles. Exem- rens, forma poterit. Vulg. anie Quesn. cum Merlino,
Sichardi, tnsiituenfe. poleral. Quesnellus vero ferme polerat cum
d lta Vnlg. cum mss. colleci. 24 et exemplis Mer- firmam
pium
nostris coild. Vat. Hisp., Isid. aliisque ejusdem ori-
lini ac Sichardi. Vindeb. Hisp., nuncperin syno- ginis; qui codices mox imploranl pro imptorare.
douum, quam corruplam lectionem emendavitauctor s Ita cum Quesiiello tres ipsius codd. ac plures
mss. Hisp. originis Gallicanaesic : Nunc periculotum nostri collect. Vat. Hisp., lsid. aliique collecl. 11, 21
novum, quaearbitraria et falsa emendaiio legiiur in et 24. Caeterseeditione-, ejuidemmysteriiantetacra-
Val. Hisp., Isid. et aliis codd. collectionum, 11,21, menta perceperint; cui lectioni, quaeinserit an(e ,
etc, inde profectis, ad quos duo illi a Qucsnetlo favere videtur corrupia lectio Vindeb.Risp., ejutdem
allegati in margine referendi sunt. it ter be antet ac sacramenta.Sichardus , ejusdemre-
e Vulg.anteQuesn. ctim mss. collect. 24 et Merlino medii ante tacramenta.
ac Sichardo, liberlatemqueredettnles; et mox, perve- h Relinuimus vtilgalam leclionem , quam nonnulli
1195 EPISTOLACLXVI. H94
ineerto animas suas m discrimen adduei, dum sub A aliquis iavacrum, quodregenerandis semel tributum
~~
specie cautionis negatur his gratia, quae ideo non est, bis subire, apostolica reclamante docirina ,
impenditur quia putatur impensa. Cum itaque tri- qme nobis unara praedical in Trinitate Deitatem,
buere talibus Dorainici sacrainenta mysterii, non uuara in fide confessionem, unum in baptismate sa-
immerito quorunidani fratrum formido • dubitaret, cramenlum (Ephes. iv, 5). Sed in hoc nihil simile
ir. synodali, ut diximus, ccetu formam hujusceinodi formidatur, quoniam non potest in ileralionis cri-
consulialionis accepimus, quam diligcntius b discu- men venire, quod factum esse omnino nescimr.
tientes, pro uuiuscujusquesensu solliciia voluimus Alque ideo quotiespersona lalis 1408 inciderit,
raiione tractari, quo ad veritatem, c adbibila cogni- sollicita primum examinationediscutite, ei longotem-
tione multorum, cerlius pervenire possemus. Eadem pore, nisi forte supremus finis immineat, indagale
ergo, quaed in sensum nostrura divina inspiratione utrum nemo sit pcnilus qui testimonio suo juvare
venerunt, frequens etiam fratrum firmavitassensio. possilignoranliamnescientis. Et cum constiierit hunc
In primis itaque providere 1407 debemus, ne dum qui baplismatis indiget sacramento, sola inaniter
speciem quamdam e cautionis tenemus, damnum suspicione prohiberi , accedat intrepidus ad conse-
rcgenerandarum incidamusanimarum. Quis enim ila quendam graliam, cujus in se nullum scil esse vesti-
sit suspicationibus suis deditus, ut vcrum esse de- B gium. '- Nec vereamur huic salutis januam aperire,
(iniat quod, ' onmi manifestalionecessante, ex opi- quam numquam ante docelur ingressus.
nioneambiguasuspicatur? « Cum itaque k baptizatum CAP.II. — Quodsi ab haereticisbaptizatumquem-
se nec ille recordctur, qui regenerationisest cupidus, piam fuisse consiiterit, erga hunc nullatenus sacra-
nec alter attestari de eo possit, ' qui nesciat conse- mentum regenerationis iteretur; sed hoc tanium
cratum , nibil est in quo peccalum possit cbrepere, quod ibi defuit conferatur, ut per m episcopalem
cum in hac parte conscienliaesuaenec ille reus sil manus imposiiinnemviitutem sancti Spititus couse-
qui consecralur, nec illequi consecral. Scimus qui- quatur. Quam rem, frater charissime, ideo genenili-
dcm inexpiabileesse facinus, quoiies i juxia basre- ter ad omniumn veslrum volumuspervenire noiitiain,
ticorum damnataa sanclis Palribus instituta, cogitur nedum plusjusto metuitur, misericordia Dei salvari
codd. probant; pro qua alii exigua et minus con- codd. confirmatis, cap. 12, pag. 413, aniiqnos lihros
grua variationebabent latentetvel lalenter. Quesnel- sic exhibere iradit, qui se nesciatconsecratum, ubi
lus ex conjectura correxii jacentet. qui ad voccm eo revocanda es-el. Sed sicut primura
• Ita cum vulg. anliquis plerique codd. Quesn. relativum qui regeneralionis,etc, refenur ad vocem
cum Yal. Hisp., litubiret. ille, ita seciindumqui ad vocemalter aequiusrnferen-
b Iidem Vulg. cum Vat. colleci. 24, acexemplo ,t dum esl; ei idcirco leciionem pluribus codd. appro-
Sichaidi, discutt, et pro uniuscujutque. t baiam sequendam credidiraus. Mox voces nihil est
C
< Vimleb.Hisp., ad cognitionem, male. Emenda- usqoe ad qui consecratur in Vindeb. Hisp. et Vat.
ttim in Vai. Hisp. ac Isid., ob cognilionem.Cod. Val. co lect. ll omitlunliir per sallum a voce consecratum
collect. 24 et Sicbardus, adhibila cogitatione.Dein ad consecratur;et nibilominus pr<eferunt,qui nesciat
pottimut in utrisqne llisp. et Vat. Isid. consecratum.
d Vat. Hisp. el Isid. cum Vat. collect. 11 ac 21, i Iia Vulg. antiqui cum mss. collect. 24 Merlino
%ntomnit mihidivinainspiratione,eic. el Sichardo. Error cod. Vindeb. Ilisp. ad banc le-
* Uirique codd. Hisp. et Vat. Isid., cautationis, ciionem accedit; ibi enim legitur,juxta hmreticorum
minus recte; uam paulo ante pruiniserat, dum sitbi doclrina a sanctisPatribus instituta, ubi doctrina pro
cautionis. Moxpro regenerandarumduo cotld. damnala erronee scriptum fuit. Lectio vero quam
lesnelli, regendarum.Dein suspicionibusin Vindeb. recepit Quesnellus,juxla hmreticorumdogma, conlra
Secie
Hisp. sanctorum Patrum insliluta, inventa ab eodem in
' Utrique Hisp. et Vat. lsid., .iliusqiiecollect. 11,, duobuscodd. Tbuan. et Cantabrig. a nobis pariler
Dominsmanifestalione.Deiu pi'<> tuspicatur tres codd.,, inventa est inVat. Ilisp., Isid. aliisquesiinilibus, qui
est tntpicalut. ex codice Hisp. Gallicanseoriginis proficiscuntur,
6 De Consecr.dist. 4, Cumitaqnebaplismi,c. 112. ubi arbitrarias emendationes obtinuisse pluribus
h Quesnelluscumdunbus suis mss. nec non cumi exemplisvidimus. Hujus autem codicisscripior cura
Ivone et Graiiano : Cum itaquebaptismisui niltil rt- errorein detexisset in vnce doctrina, nec occurrerit
cordetur. Anteriorumediiionum lcciiouem uti me- subslimenda vox damnata, plures voces immutavit,
liorem revocavimus, quam quideni praelerunt mss.. •r> nisupra.Codd.collect.21 mendose.jwirmhmrelicorum
collect. 24cum exeraplisMerlmiac Sichardi. AcceditL dogma a sanctisPatribus institutum.Vide not. 2 et 3
mendosacaeteroquinleclioVindeb.liisp. : Cumitaque ! Quesn.
baplismatumse nihil recordetur,ubi bapiismatumproi k Quesnellus cum duobus suis mss. et totidem
baptisatum,el te nihil, pro se nec ille per erroremi nosiris, sententia. Anteriorumeditiomimlectionem
scriptumfuit. Hunc autem errorein auctor exempla- potioribus et pluribus nostris codd. firmatamresii-
rium collectiouis Hispanicx origiuis Gallican.c ext tuimus.
ingenioemendavit,uti Quesnelluseditlit ex codicibus i t Videnot. 4 Quesn.
ipii ex Hispanici Gallicanaeoriginis prodeunt, cu- m Sic antiquaeediiiones cum utrisque Hisp. et Vat.
jnsinodi sunt etiam nostri Vat. llisp., I-id. et Vat. Isid. ac exemplisMerliniet Sichardi. Al., episcopalis.
collect. 11 et21. Sequenlia eliamnecaiter cungruen- Vide not. 5 Quesn., cum qua confer annot. 25
tius' exigunt necille, quara nihil. (Col. 1138n. i) in epist. 159.
Vulg. aute Quesir. cum exemplisMcrlini et Si- " Vocemvestruma Quesnelloexpunctam revoca-
chardi, quod nescial. Quesnellus cum nostro Vat. vimus cum mss. Vat. collect. 24, Merlino ac Si-
Hisp.,qui scial. PrtBiulimuslectioiiemVindeb. Hisp. cbardo. Dein meluitur pariter restiiuiraus ex iisdem
et Val. collect. 11, 21 et 21; hunc enim sensum hicC mss.,necuon ex Vat. Ilisp.,lsid. alioque collect. II.
locus habel: Nec alter, qui nescialconsecralum,al- Qucsnclluscum aliis codd., meluimus.
tesiari de eo pottit. Coustaiitiiisin Viudiciis velerum i
PATROL.LIV. 38
lldS S. LEONIS MAuNi iSPKTOLi:. fl9G
copienlibusdenegetur. Dala nono kalendas Novem- A bris, • consulalu Majoriaai Augusti.
« Vulgati cum cedd. colleet. 24, Sichardo et M«T- brarii unitarfemftcifins omitlere qnam addere solent.
iino et aliquibus mss. collect. 21, consulatuMarciani Quod vero fawdaM»Qnesncirus in notis num. 3 ait
Augutti. QuesneHns,noi. 1, errorem in bac consula- numquam ita a Leoue pAsitaitte-seconsntaremnotam
tus nolatione latet*, et pro>Marciani substituendum consulatu, Sedvel consule, vel consulibusunn omnino
esse Majoriani optime. seosit. At eun» non>juva>rent ha.tfet: rtramiweplst. 189, ad Nieetam, eamdemfor-
codices, qui ferechronicam notatn omittunl, epitst.*- i-fcatert*inveninw* itt endice FKirentino S. Sfarci
lam qirrdenThuicanno affixit, sed vulgatum Marciani collect. 43, ettmqae ipeadem epistola sigla Con».
con««4atuiwretinews, iKtttvvrtin posirlfa legendum praemittatur aenitivo Tariani (legendum MajoruH»)
Majoriatii. Nos vero jM«;ona«i cowsuhrtuminserere Augntti iri cotf. Vat. Dionysii, et similiter praemitla-
non diibitavimus, coquod bic cousulatus notetur ia iwrm artii»HatfrfaaefS,pfo cdttsuttitumanifeste acci-
Vindebon. Ilisp. sfc : Dat. vm kal. Novemb. consu- pienda esl: ut enii» Cmantlem stgntflcarel, scribenrjijm
latu Majurimi Attgttsti.tti etie signando antiqui Ii- fuisset Majoriano Augustocontule.
ADMONITIO 1K EPISTOLAM SEQUEOTKM.

1. Qiiesnellus raiionibus judicio Tillenwntii valde CTWibfl*se^rrtetM epistotam datam prodidit cfrCa
an. 442, 443 ei 4*4. Cum Sirmondus atque Baliuuus, nuM* t!M*n attata»dOcmnento, earrtdem affixerint
anuo 492, QtfeSrVelliis conjecil hos ita sensisse, co quod existimaverint Ui hac efiistola, ttbi serrao habeimr
de bie qui ab Itostibus in Mfanlia capti fnerant, reSpfci fld eam vaslitatcm qnani Hunni in Galliisin:ulerunt
an. 451. Hujus aaiem epistotas locnin non atf MunworumirrfipliOnem referri CoMendit,sed ad Vandalorum
persecutionem, quf Africa poiiti sub Geiisericoycatholicos opVffgii;ifinr*;*mfi Mtfirisit.ffy baecpr.eferuntnr:
De hisqniex Africavet de Mauritania venerunt, et nesciunt in qna sectatint baptixuti. Tnm-Vsnrfaifcaperse-
cutione descrispta,efuae€hristi»rtrs ifiata fuit in Afrfca poslan. 459, hac oceasione nonnullos in Gallias sese
recepisse existimai, deiûibiisiweardewfemsi^sWiThosM;ef idcirco e«tmdatam credii circa annos indicatos
442, 443 et 444, in quibus ea persecuiio graât» est.
2. Serf primO evidens argumenlum proferimus, quo haecepislola ipso quoque amn*445 poslieriur denvo*-
Strator. Bertwes,(fut HnsticiRtteras ad Leonem atluiit, in inscriptione Narbonensis Ecclesiaea Quesnello iu
jjovis recusa Diaconm voeatur. HamcaiHtsmmscfiplionem idefn QueSnellus Pagio astipulanie ad an. 443,
num. 24 et 25, adversus Baluutim oatime intespretatur, etrectiseftne insculptampfrotratan. 145. Pono idcm
Hefines in exordio epistolseLeonis ad Rusticura ArcAidwonwdicitur. Haecergoepisiola post eam inseriptio-
•mttt seu post arrr.4*5exarata fuit, cum Hermes a diaconatu ad archidiaconaium provecuis fuisset.
3. Dein licet Africana Vandalorum persecutio elferbuerii posl an. 439, Maurilania tamen in Romanoruin
potestate perstifil ustpw ad. Vatentiniani morfem, quae incidit in an. 455. Igitur si ii qni de Mauritunia in
Gallias uen<3i!ua(, persecuiioiiiiscattsa, nt opiitatttr QuesneHus,trausmisere,id post an. 455 sintuenilum esset.
i. Verum a4 exjsufiartdani Qnesoelli ctHijeCtationem,et ad statuendiim veruirr tempus bujus epi.-.t»l;e,
alia apertiora e>lucwtenti«ram ipsis-Rustici Fnffuisitiomfrussuppetunt. Non solum enim inquir.it. 18 de Itis
quiexAfrica vekdeMavritoiiiavenermt sernftosest, sed etiam inquisit. 17 de hit qui parvuii ab hottibus capii
sunt, el poslea ad Romaniam venerint; et hKfiiisit.1'9 de his qvi parvuti-.,. q gentilibus capti.... ad Remamam
adtim}Uvenesvemrtnt.Est&CMMS inqHiistt.tS Milfos spectet quiex AfricaiiiGallias aliqu;t de causa lempore
peeseculionis VawdaUcat:sem> recepernnt, nori tamen eodem pertinere queum jcasusinquisit. 17 et 19 : kic
enio».indicantur ii:qai tian.it/i ab^hotdbuf, iisque gentilibuscapti, et extra Rwnanum impermm ailducti,. tao-
dem adbuc juvewetm' jj^manittniseu in Romarram imperium redierant, ac ex bis nonnulli in Narbonensem
provinciam, quornm causa inquisitiones a Rmtieo propositas fuerunt. Nbn ergo de Africanis pevsecuii nis
causa exsulibusvel profagis agitur, neC de Vandalis, qui non gentiles, sed Ariani erant. Hminos itaque
aliosqruebarba<rosgewtiles-,etlfriirteriwjtre
RontaMruin hostes imelligere oportet, qui postqtiamGallias det»opu»
laii Miivt,ex ii-sden*pwerosjc-iptWos.seciinTasportarunt. Celebris est aulera illoriim irruptio in Gallias ei M
ipsam NajBonefisew» praviwei<i*.,cujo» memirritHieronymus in epistola ad Agjeruthiam an. 40». Si autem
deparvu-lirsboe wmpoiieeatptisfaisset qiiaestio, circa an. 442 haud scripsisset, ui videtur, Rusti.us inqtii-
sit» 19 qjaodâi Bmnmmm mttkuefavenet venerint. Hunni pariter adVersus Gotlios pugnarunt in Galliis
an.4«31 et 439«.SesAtuin>awxiliatre»fuerunt Koiwinorum, non bostes. De gentilibm aiiiem IwstibusRusticus
loquilur, et de captivis<qrni anl.Hie'juvenesex liostibus in Romaniam redlerunt. jEquius igiiur intelligitur
Hunnoruro irruptiotin Gitllias aiv. 45!, cum non auxiliares, sed hostes acfversusAetium Rnmanoium docem
oUmka«ii>»t. Si.vem>dosparvuli» hoc bello captis mquisiiiones Rustici accipiendte credantur, ut congruum
temfuB reRiM|uiM«r qno-Hdem parvuli» gemilibus capti juvenes in patriam remeaverint, haecepistola affigi
nequi*aw>.452.
~>.Ppobarbiliii3aitteur aono eirciter 45&eoiWcanda vitfetur. In primis enira in duabus epislolis anni 458,
altersi lo*, ad Nicetam Aqnileiemsemcap. 5>,aftcra 166, ad Neonem Ravennaiem, cap. 1, metiiio occurrit
de Romanis al>infkteliin» ca^liivitate ttd sua redeuntibus, quorum alii dubium injecerant de bapiismate, de
idolothybisalii, aeqne atul<egi-Uniin epistdFaad irusticum Narboriensem. Cum porro omnes hae epislolae con-
gruunt captivis qui sub Attila Hunnorum rege rtaliftni ct GaFIiasvasiante capti fuerant, tun. vero non miuus
epistola ad RtrsticuiiK(fasm srtiasdwce',ciwsaeuindem annnm 4SSscripia aequissiine,a«^noscitur.
6, Bein iu-epistota adiNe»n<!W , c. *, Leo ait : Nupef in synodonovumel inauditumantea genusconsulta-
tioni»exorlmn est. Nam qmrmwdjm frstrvm suggestione'eomperimusaliquos capihorum ad sedessaas tibere
redeuntes,qui scilicetin captivitatemillamlale deiteitefint,qucenultius rei fermepoteral habere notiiiam, reme-
dium quidemimptorare bapiisimtk$ sed mrum ejusdemJjfjsierhtinbaptismatis ac sacramenla perceptrint, in-
fmtiim imeientkt nrm pnm» rfmittist-r. Ht«»«iinWsiioeadenves<ac illa quam Rusticus Narbonensis pri>-.<osuit.
QuomodO'autem^*a«<ni>43i8>itt>epi'8t.. fli>$,axiNerinenr,hoc novumet inauditum antea genut consultuiionit
potuisset afftrmare, sieadiein (iji!»s*i*jamdiii' a Rastico iili faisset proposita? Qu»modo in eadem episi. 166
addidisset longiorem ii»ea st»lvendt»ac diligtrjtnioremdiscussionem fuisse necessariam, si jamdiu in episiola
a4 RuclicuHiMlain pa»i ltaijoiie:safeiiSse»?PeTspiciur it.vque prius Neonem, vel potius aiium alii|u«m tjui
occasionem dedit Hsadflndte epislola) an*Neonem',qtiam Rnsiicumde hac qmesiicjnead Leonem scripsisse; ae
propterea IMSCepwHla'ad Ruêmw e«an>at»cogTroscitnrpostdiem ix fcal. Nov. an. 458, qno liit<ral ad
Neonem daiaefuerinit^ Hane igi*»#e}|li9»olam-, liweris atr Nerjfremsubnectimus, eo quod pesteriorein esse
liibil ambigimus: ut netaiwen h ic eooVman. 458 scripiarn afflrmare Velimus,cum scribi potueril aliquanto
1197 EPiStOLA CLXVIf. H%
po>t. Nnn multo lamen post exaraltf dicenda est: siqdldefn flermes, qui in liac episfola appeilaldr Archidia-
conus, vivo adhtic Ru>iicoBiteVreltr.lfnfs episcopris datus fiiil, a quibus cinri lion fuerif fecepius, Narbqnain '
rediii, ei hae de re idettt liusiieus et Hernies iitieras ad Leonem dedere, iit e'x Hilari pap;e epist. 8 colligfie
licel, His autem ut congrnumtempus iribualur, ante Leoftis raorlem, qiiaecohtigit an. 461, Hermes ad Bner-
rensem caibedram proniotus videtur sub. an. 460; baecautem episfola, Hermete adliuc archidiaceno Rom.e
ageuie, scripla' seriiis dicenda cst an. 459.
7. Ilissotefft de lempore litijus episiolas pTsrmissisraahifestum fit quam sinl inaiies duae Quesne/li conje
clurae, quibtis eum animadverterit aliquot ex iis dubiis quae proposuit Rusficus decisa fuisse in conciliis
Arausiennoi, Vasensi l, et Arelatensi n, alierulrum noi. 1 coiligit: Scilicei vet Rusticumad Leonemscripsisse,
anlequamem difficilesqitmslionesih eoitciliitsuprddictisventilareniuret enoduren,tur: supervacaneumenim vide-
retur et prteter contuetttdinemOallieanam, ut pott solula in pluribus comprOvincialibut,dut majoribut ctiam
tynodis dubia, alia de eitdem consultatiohaberetur; velcerte, si non prmcessithas synodos ttuslici epistola, non
ab tllarum alate plurimum recedereputanda est; sed forte Rusiicus exislimavitillarum slalutis sibi standum non
esse, tum quia in mitltisdurior disciplinaapparebut,titmquod inter ipsumet IlitariUmAreluiensemepiscoptim,quo
auctoreuc prmsideconditieanonesfuetani, aliquidsvtbiralsimultaiis, propiersummamhujusin EcclesiasGallicanas
auclorilatem,qumNarbonensismeiropolitmet aliorummetropolitanorumepiscoporumsplendoremobscurabat.Pri-
roum, niiniriim Rii-ticiiin ante praediclaconcilia ad Leoriemscripsisse, quoad Aratisicanura i et Vasense i ex
praestiimobujusepistola;lempore falsissimumagnoscitur. Conciliiiinvero Arelaiense n, quod omm cbronologico
cliaractere esl expers, Rii«ticiaevohabitiim perperam creditur : coflectioneih enim canonum synoddrum ante-
finftim praefert iii ralitmeni S. CaesariiArelatensis pfopriam; adeo ut hoc concilium a C:rsario celebratnm
recie probarit P- Sharaglia; quod conlirmare possumus ex mss. colleciionibus Gallicanis, qu;c in Valicana et
Veronensi bibliotheeis observavimus, ubi haec synodus immediate praemittitiir conciliis Agatbensi et Arausi-
cano n a CiesariOcoaclis ineunte saectffo'vi. De ralione quam Quesnellus stibjicit riiox dieemuj. Alteruin vero
quoad simultsltem titter RBstietfmet Hilarlam, eommeuliiium pariter liqnel. Siqu}demsub hujiis epistolse
tempus quo Rusticus ad Leonem scripsit, nulli)Rustico simultas esse pmeral cum Hilario, qui jamdiu antc
e vivis excesserat, cura prajsertim ex Leonis decreto cerli jam esscnt ecclesiasticarum nrnviuciarum fines,
et cujusque meiropolilaejurai jairf consitfiita paciliceserVSrerttur. Vera igitur fatio', qinj KnsiiciiS ad Leonem
de hls quoqrte dubiis Seripsh, qHaeiff GaUica-nissynodis ftterBnt deftnita, h.nc fuit, ut .iffiosifltlieae
sedis sticto-
rilate ceriior delinitio praeherettir. Hinc vero etiam patet non alienum fnisse a consueliidine episcoporum
Galliae, postsolula in eonciliis Gallicanis dubia, Romanam cnihedrameonsulere, co quod cx niajorum tra-
ditione didieerjnt qnantum pracstel hujus auctoriias atque senleutia, quantamqtie iu febus dubiis certiiudi-
nem pariat. . .
8. Ex constituto etiam hujns eptstolaelempore falsa deiegunlur illa duo, quae idem Quesnellus in confirma-
tionem anui abs se asserli conferre posse existimavit. Primo enim inielligimus gnsia qua^ iu episcoporura
bonoraterumque examine ob Snbiitiuniet Lconis (iresbyterorum causara confecta iniiio episiolaememoranlur,
nou perlinere ad synodum Arausicanam lan. 441', neqiiead Vasensem lan. 442, quihus, ipso observanteQues-
neilo, Rusticus eonnn presbyterorum episcoptis nou interfuit, sed ad alium conveiiliira. fortassis Narbouen-
sem, habilum paulo ante hanc epistofnm ad Kusiicum, idest sub an. 458. HincBafuzius in uova Conciliorum
collectione Narbonense conciliiim, in quo eorum presbyterorum causa cognila fuerit, jure asiruxit, etsolmn
perperam istud aflixii anno 452. Dein cum hapcepistola afdRusticum tam sero fuerit scripfa, dcjeciio illa
auiiiii.qua ideni episcopiisscaudalorum oecasione iurbatus, vacaiio.nemab episcopatus laboribusse peroptnrc
Leoni significavit,non in initia episcopatus, nec in juvei.tutem, ut Quesnellus putavit, sed in seneciuteiu ejiirJ
incidil, cum gravis annis inorli appropinquaret.
9. Nunc de codicibus aliquid diceiidum superest. Invenimus banc epistolam in mss. decetri et septem col-
lectiomim, nimirum 1, 3 et reliu,uis usque atl 13, uec uon in 18 et 21 usque ad 2t, ac prxterea in peculiari
velustissimo nis. capiluli Veronensi- 58. Itiiohnsaulem modis baec in ejusmndi coilcctionibus prxfertur. In
omnihus eniin colleclionibus ptisierioribus Dionysio ipsa?.Ruslici inquisiiionesdcsiilerantiir. bionysiussciiicct.
omissis iiiquisitinnihtts, ipsariim loco liiulos cpisioiaepraefixit.tiuilm-.iionnumqiiamduas Leouis respon<iones
in iititiin mmus nple copulavn, ul suo loco nolahimu-. Hos eiisdem Diony-,iititulos lanluin nacii siimus m
cndicibus aliarum posierioium collectionum Hisp.inice, Hadiianeai, el'c., qu.i! hane epislolain e Wonysio
reeepisse noscnniiir. Ilos tiiulos ims ciiui Quesnello in pncinissa synnpsi csliibehiiiuis. lirquisiiioiiesvero.sine
quibus pleruiiuiiiKLeonis responsa intelligi iiequeiinL, Sinnondiis primus etfidit. Kas nos in quaiuor eolie-
ctionibus niss. Diouysiu auiiipiioribus rcperimus, scilicet in cod. Val. Regina: collect. 1, iu Val. et forher.
colleit. 3, iu Liaensi collect. 4, in Vindcbini. collect. 5, ac landcin in peculiari ms. Veron. 58. Ita pr.eler
codices posierioruin collectionnm, qua? inquisiiionibus careot, sex pr;e.->tantissin>a diveistKoriginis exem-
plaria inquisilionibus prxdiia nobis piasto luere, cuin Quesnellus duo tantum uiiius collectionis 5 invenira
potuerit.
1415 EPISTOLA « CLXVII. A «?«itamen clerici ab his pseudoepiscopisordtftantur,

rala potest « ordinatio lolis existere. — ll. Quod
ADRUSTICUH NARBO.NCXSEM EPISCOPOH.
presbyleriaut diaconi, si in aliquo erimine * detecti
Subdilii responsionibusad ejusdemconsulta fuerint, non postint per manus impositiortempmni-
h rescriptis. tenlim remedium consequi. — III. Quod diaconi,
sicui episcopuset presbyier, cessaredebeatttab ope.e
SINOPSIS(Ex DionysioExiguo). — I. Quod nott ha- conjugali, non tamen repudiare cotijugia. — IV.
beantur episcopiquos nec clerus elegil, nee poputus Quod aliud sit uxor, aliud concubina; nec erret
exquitivit,nec provincialetepitcopi conseeraruitt.Si quisquis filiamsuam e in malrimonium tradideril ei
« AI. 2. Scripla an. 458 vel 459. consultationumcapilulisresponsionibusquesubnexis.

bIn cod. Veron. 58 et Vat. Reg. collect. l,pro c Ita codices. Quesnerius, talis ordinatio huberi.
d fta mss. et Jusiellnsin titulis collectioni
retcriptis habetur respondenti; in Lucensi eollecl. 4, pra'mis«
rt'spo>itiitis;inViudebon. collect. 5, respondent,forte sis. Qiiesnellus cum Justeiliano litulo corpuri cano-
legendumrespondenlibiis.ln labula tiluloruin praefixa nti:n inserto, prolapsi.
cullcctioni 5, cap. 72, sic legilur: C«m subjeclis xix "-Rctiiiiiimus leclionem titulorum
Dionysii, ficet
1190 S. LEONIS MAGNIEPISTOLJE. - 1200
habuil concubinam.— V. Quod non sit conjugiiA
•7111 j >tapatientiae legentis onerosas, ut aliquid earum
duplicalio,quando *
aneilla rejecta, uxor assumitur. inter concurrentes
—VI. b Dt his qui communioneprivanlur, et ila mo- undique sollicitodines fuerit prse-
riuntur. — VII. De his qui pmnitentiamagerediffe- termissum. Unde tolius sermonis lui all.gatione
runt. — VIII. Qnod oporteat eum qui pro illicitis 1 concepia, ei geslis quaein episcoporum honorato-
1616 veniamposcit, etiam c a licitisabslinere.— rumque exaraine confecta sunt, recensiiis, m Sahi-
IX. Quod pmnilentinulla negotiationit lucra exer- n
cere convenial.— X. Quod ad militiam smcularem niano et Leoni preshyteris actionis tuae 1417
post pcenitenliamredire non debeat. — XI. Quod intelleximus fiduciamdefuisse, nec eis justam super- ,
adolesceiis,ti urgentequocumquepericulo, pmniten- esse querimoniam, qui se ab inchoatis disceptatio-
tiam gensil,et nonte conlinet, uxoritpotiit remedio °
tuttineri. —XII. Quod tiquit propotiium monachi nibus sponte sublraxerint. Circa quos quam for-» •
deteruerit, A publicm sit pocnitemimtatisfactione mam quamve mensurara debeas lenere justitiae, tuo
purgandus. — XIII. Quod puellm,qum non coaclm, relinquo moderamini: suadens tamen charitatishor-
sed voluntate propria virginitatis proposhum susce-
perunt, peccant, si nupserint, licet nondum fuerint tatu, ut sanandis aegris spiritalem adhibere dcbeas
consecratm.• — XIV. c De his qui dubitant utrum medicinam; et dicente Scriptura : Noli esse ni-
baptizalisint, necesseesteot baptizari.— XV. Quod miumjustus (Eccle. vn, 17), mitius v agas cum eis
eot qui te bapiizatot agnoscunt,sed in qua s profes- qui pudicitiaezelo videntur modum excessisse vin-
sione nesciunt, per manus impositionemsuscipicon-
veniat.— XVI. h De his qui conviviogentiliumel etcit B diciae; ne diabolus, quidecepit adulteros, de adulte-
immolatitiisusi sunt. rii exsullei ultoribus...
LEOepiscopus ' RUSTICO Narbonensi Miior autem dileclionerotuam in tantum scandalo-
episcopo. rum quacumque occasione nascenlium adversitate
Epistolas fraternitalis tuae, quas J Hermcs archi- 1 turbari, ut vacationem ab episcopatnsr laboribus
diaconus tuus detulit, libenter accepi, diversarum praeoptarete dicas, et malle in sileutio atque otio vi-
quidem causarum k connexione multipliccs, sed non tam degere, quam in his quaetibi commissa sunt per-
cohaerentiustextui Leonino Quesnellus cura Justel- collect. Hispanicaeoriginis Gallicanae, in quibus ar-
liano titulo corpori canonum insertnediderit, inma- bitrariaeemendaliones locum habuerunt, ut »libi plu-
trimoniumconcubinamhabenti tradiderit. ribus exemplis aiinolavimus. Inveniiur enim liaec
a Alias, relicta. lectio in Vat. Hisp. ejus originis, iu Vat. Isid. et in
h Sic cndd. ex Dionysii litulis. Quesnellus cum aliis ex eodem fonte profectis. At Quesuellianamle-
JustcUiano titulo corpori canonum iuserlo: De com- ctionem uniformiler exhibenl non soltim ihss. exera-
munioneprivatis, et ila defunctis. plaria velustissiinarum diverste originis collectionum
c Ita Dionysius. Alias, multis, vel a mullisiicitis. 1, 3, 4 et 5, nec non cod. Veron. 58, in quibus
d AI., publicasit salisfactione. integra haecepistola cum inquisitionibuscrniini-iur,
. • Mss. cnllect. Hispanicar!cum caeterisinde profe- verum etiam codices collect. Dionys. et Hadrian.
ctis et ediiis Leonis anie Quesnellum addunt alium cum Justelli exemplo, rass. Grim. collcct. 18. Vat.
titulum : De his qum jam consecratmsunt si potlea ' collecl.24, el (quod nolabilius esi) codex Vindebon.
nupserint. De hac additioueplura dicentur annot. 76 " purioris collectionis Hisp., ex qtio arbitraria corre- -
(lnfra, col. 1207, n. k). ctio in Gallicanos ejusdem coileciionis codices in-
' Praetulimustitultim tabulaeDionysianae.Al., De ducta confiriiiari videtur. Hinc er«;oQuesnellianam
hit de quibut dubiumest ulrum baplisma perceperint, lectionem tanla auctoritaie suffullara haiid de-eren-
necesseestut renascantur. dam credidiraus, licet quae ei subsit seniemia ex
8 Al., fide, vel fidei professione;el mox, susciptan- iguoranlia facti et circumstaniiarum lateat. Forte
tur, pro suscipiconvemal. Rustico aequeac Sabiniano et Lenni privatun per-
h Aliqui codd., De bapiizatisqui, elc. spectum erat adulterii crimen : unde hi sperabant
1 Confer notam 1 Quesnelli cum nostra admoni- fore ut idem Rusticus, quamvis in episcoporum lio-
tione et cum observationibus eidem notae sub- noratorumque consessu judicis personam gereret,
jiciendis. actionemquoque suamconlra ndulteros, seu favorem
J De hoc Hermete vide quacindicavimus in admo- accusatnribus irapenderet. Cum vero satis idoneaa
nit. num. 2 et 6, ac notam 2 Quesnelli. Mox, tuus probationes istis deessent, ita ulse ab inrhoatis dis-
deest in ms. Florenlino collect. 15 ct in cdilione ceptationibus sponte subtraxerint, Rnsiiius ne dum
Justelli. favere non poiuit, sed eosdem coireciione di-
k Cod.Vat. Hisp. cura aliis inde prorectis, non ipsis gnos ex legibus censuit: in quo initius ei agendum
tamen purior Vindebon. Hisp., addil protinciarum. S. ponlifex respnndet.
Paulo post duo Vat., intercurrente undique sollici- 0 Ita reposuimus cum Sirninndo ex mss. collect.
tudint. 4 et 5 Hisp. Isid., tino Vercell. ct quinque aliis codi-
1 Vulg. ante Quesn., comperta, quod in ms. Ver- D ; cibus, iuter quos anliquissimus Veron.58.Tres niss.
cellensi collectionis Hadrian. reperimus. Dc geslis libri collect. Hadrianeae, et unus Corb. Quesnulli
vide admonilionem num. 7. cum Justello, subtraxerunl. Vat. Dionysiicuni Mer-
m subindicantur,
quae
Vindebon.collect. 5 et quinque Vat. cum Mer- lino et editis LeonisanteQuesn .sutJtruxerint.Quesn.
lino, Satiiiiiajio. cum quibusdam mss., subduxeruni.
n Iia Quesnellus emendavit auctoritate quinque p Duo Vat., age; et post pauca, adulterorum pro
suoruracodicum Grim., Barb. et trium Thuan., cum adulterii.
antea legereiur actionissum.Haecquidera postrema 1 Justellus cum uno Thuan. Quesneili, et cum
lectio congruenlior videri potest, eo quod de actione Vat. Hisp. et Isid., titubare.
judiciali sermo sit, quam nou Uusticus, sed Sabinia- * Veronensis addit tui. Vide not. 4 Quesnelli.
nus ac Leo presbyteri adversus quosdara adulteros Paulo post pro utiam degereidem cod. Veron. habet,
pudicitiaezelo inlenlarunt. Hanc Tillemonlius etiara vilam dirigere,etpost puica pro commissasuntbabet
praeiul'1in notatiunculn ad Rustici Vitain pag. 404, permissa sunt, ut iiidicenliirea qu.T.inter diflicultates
quoad salis aequusQuesnellianaelectionis sensus non de quibus Rusticus conqucrebaiur eidem pcrmissa.
afferatur. Nus inter hsec observavimus vulgatam erant.
lectionera anteriorcm Quesnelloproficisci ex c dl.
120! EPISTOLA CLXVH. 1502
manere. Dicentevero Domino: beatus qm persevera- A j fortitudo sit Christns, h ac sine quo nihil possumus,
veril usquein finem(Malth. xxiv, 13), iimleerit beata per 1419 ipsum cimcta possimus. Qui confirmans
perseverantia, nisi de viriuie paiiei>ii;e?Namsectin- praedicatores Evangelii et sacramenlorum ministros,
dum apostolicampraedicationem, omnes quia volue- Ecce ego, inquil, vobiseumsum omnibusdiebus usque
Hnl I'JJChristo pie vivere persecutionem patientur (II ad consummationemswculi (loan. xv, 5). Et ilerum:
Tim. in, 12). Quacnon in eo tantum computanda est, Hmc, inquit, locutus sum vobis, ut in me pacemha-
quod contra Cbristianam pietatem aut ferro aul igni- bealis (Malth. xxvm, 20). >'In hoc autem mundo tri-
bus b agitur, 1418 ai,t quibuscumque suppliciis , bulationemhubebilis; sed bono animo estole, quia eyo
cum persecutiomira sa'viiiam suppleant el dissimili- vici mttndnm (Joan. xvi, 33). Quacpolliciiatioiies,
tudines morum, et contumaciae inobedientium, et. quia sine dubio manifestaestini, nullis debemus scau-
malignarum lela linguarum : quibus confiictationibus> dalis infirmari, ne electioni Dci videamur ingrati,
cumomniasemperc meir.hrapulsentiir, et nulla piorumi cujus tam polentia sunt adjuloria quam vera pro-
portio a lentatione sit libera, ita ut periculis nec otia: missa.
careant, nec labores, quis inter fluctus maris navimi De coiisuliaiionibus aulem dilectionis luae,quas
dirigei, si gubernator abscedat? Quis ab insidiis lu- separatim conscriptas archidiaconus i tuus detulit,
pnrum oves custodiet, si d pastoris cura non vigilet' B ] quid sentiendum sit, inier pracsentes opportunius
(Joan. x, 12)? Quis denique Iatronibus obsistet et quaereretur de singulis, si nobis tui conspectus copia
furibus, si speculatorem in prospeciu explorationisi provenirei. Nam cum qua'dam k interrogationes mo-
locatum, ab intentionesollicitudinis amor quielis ab- dum diligeniire videantur excedere, intelligo eas
ducat? Permanendum ergo est in opere credito etin i colloquiis aptiores esse quam scriptis. Quia l sicut
labore suscepto. Constanler tenenda est jusiitia, ett quaedamsunt quae nulla possunt m ratione convelli,
benigne praeslandaclementia. c Odio habeanlur pcc- ita multa sunt quae aut pro consideratione aetatum,
cata, non homines. { Corripiantur tumidi, toleren- aut pro necessiiate rerum oporteat lemperari: illa
tur infirrai; et quod in peccatis severius casligarii semper conditione servata , ut in his quae vel dubia
necesse est, non saevienlisplectatur auimo, sed me- fuerint aut obscura, id noverimus sequendum, quod
dentis. s Ac si vehementior trihulatio incubuerit,, nec praeceptis evangelicis contrarium , nec decretis
non ita expavescamus, quasi illi adversiiati propriiss sanctorum Palrum invenialurn adversum.
viribus resistendo, cum et consiliura nostrura, ett
• TJtrique codd. Hisp. cura Vat. Isid. et duobusi Vat. collect. 24,
propriit sit viribus resistendum. Hanc
aliis rass., volunt.M»x Vat. Hisp. et Isid., patiunlur,, lectionem bbenter inseruissemus textui, nisi alii om-
idque ipsum alia manu scripium legilur in Vindeb. lies codices Quesnclli emendationem probarent.
collect. Scum prima manu scriplum esset, patientur. h Editi Lemiis ante Quesn. cum Merlino et Vat.
Merluius cum editis ante Quesn., Omnis qui voluerit,, Q , collect. 24, ut sine quo. In Vindebon. Ilisp., cum per
et deiu pntietur. errorem desi.leretur ac, vel saliem ut, eraendaluin
b (Juiiique pr;pslantissimi cndd. Vat. Reg. collect. luii in Vat. Hisp., et exinde in Isid. aliisque ejusdem
l,Barb. rollect.5, Viiidebon.collecl.5, Griin.collect. originis cndicibus, sine quo nihil possumus, sed per
18 ei Venm. 58 , agiiatur. Post pauca persecutionem t ipsum cuncta possumus. Jusiellus, servata lectione
smeulisuppleant in eodem cod. Veronensi. Dein pro> texuis, ' hahel cuncta possumus.
inobedientiumcod. Vict. Quesnelli, et noster Veron.,, Vulgatianteriores Quesnellocum Vat. collect. 24,
inobedientia. In miindoautem. .Vloxpio bono animo estotems. Vai.
* Vulg. ante Que«n. cum mss. Lucensi collect. 4I Dbinysii cnm Vat. Ilisp. et l&id. aliisque nonuullis
et Vat. collcct. 24 addunt Ecclesim. Post pauct Jti- codd. babet confidiie. Dein, quia vici, omisso prono-
siellus ciim Vat. Dionysii, utrisque llisp. Vat., Isid. mine ego, esi in Val. Hisp. ac Isid.
aliisque non paucis no-tiis codd. etquatiior Thuanfis 5 i In Vat. Dionysii detst tuus. Dein voces de sin-
a
Quesnelli,confliclationepro lentaiione. Cod. Yal. gulis a Quesnello inserlas non timtuiii invenimus in
collect. 24 adtlit hic ante voces a tentatione. posteriorum collectionum mss., verum eiiam in an-
d Vat. D onysii et Justellus, pastorum. Dein exi tiquissimis Vai. Reg. collect. 1, Barb. collect. 3 et
emendatioribus codicibus correximus abducat pro> Vindebon. collect. 5. Desunt tamen in mss. Lucensi
adducat. collecl. 4, Veronensi 5$, in Vat. Dionysii, in ulris-
« Dist. 86, Ocftohabeantur, c. 2.
1 Ms. Val. collect. 24, nunc corripiantur tumidi,, que Hisp., in Vai. Isid. et in alio Vat. collect. 24.
Mox copiam prwbuissespro copia proveniret in utris-
nunc tolerenturinfirmi. Unus cod. Vercell. per erro- que Hisp et in Vat. Isid.
rem uirobique habet Nec pro Nunc. Paulo post proi D ] k Coild. Vai. Hisp.,lsid. ac tres alii cum Justello,
in peccaliscodd. Barb. colleci. 3 ei Vindebon. col- inlerrogationis modumvideantur excedere. Vindebon.
lect. 5 bahent in peccantibus. Utrumque deletur ini Hisp. ctini Vat. Dionyrriioniittit taulum vocem dili-
Vat. Dionysii, in Veron. 58, el in V:>t.Ilisp. ac Isid.,, geniim.
non tamen iu puriori Vindebonensi Hisp. 1 Dist. 14, Sicul qumdam,c.2
« Editi, At si. Meliorvisa est lectio mss. Vat.Reg.,, m Codd. Grim. et Vat. collect. 24, tradilione. Dain
Veronen. et uiriusque Vin.lebon. collecl. 5 et Hisp. pro necessiiudinererum, erat in editis Leouis ame
DeinQuesnelliis,auasi ulli. Id in duobus laniiiincodd. Quesn. In margine editiouis Sirmondi lcmporumpro
reperimus. Revocavimus autem lectionem ante vul- rerum, et consideralionepro conditione.
gatorum , quam caetera melioris notae exemplariai n Idem Sirmondus vocem adversumrejecit in mar-
tuenlur. Vat. Hisp. et Isid. voces ulli et illi praeter- ginem, in textu aulem posuit diversum, quod nullibi
eunt. Mox edili ante Quesn. habebant cum nis. invenimus.
1305 S. LEONJS MAGNlEPJSTOL/E. 1201
1A2Qa Incipiunt ad inquisitfonesejutdem episcopiA j diam Dei, privala m est expelenda secessio, ubi illis
tubjectaresponsa. salisfaclio, si fuerit digna, sit etiam fructuosa.
I. — * De prtsbytsro veidiacone qui st tpi- INOJJIS.
btejOisiTiO 1H.r-r De hit oui allario ministrautet cqnjuge»
mpoi <#»»nmtili mt; $ 4f ku ?«w »<?«elenco§ habent, utrumeis licito misceantur?
STSin^mi- RESP,—nLex conlinentiae° eademest minisiris ai-
laris quaeepiscopis atque presbyleris.quicum essent
—c
RESPONSOII. Nulia ratio sinit ut inter episcopos laici sive lectores, licito et uxores ducere ct filios
babeantur qui < nec a clericis sunt eiecti, nec a ple- procreare potuerunt. Sed cum ad
praedictosP perve-
Vibus sunt expeliti, nec a provinciaiibus episcopis neruntgradus, cffipiteis non licerequod licuii. Unde,
cum melropolitanijudicio consecrati. Unde cum sac- ut de carnali fiat spirlluale conjugiura, oporlet eos
pe quaestiode male accepto honore nascatur, quis i nec dimiltere uxores, et quasi non babeant sic lia
ambigat nequaquam istis esse tribuendum, quod bere, quo et salva sit charitasr connubiorum, et
* non docelur fuissecoilalum* f Si qui autem clerici cesset
opera nuptiarum.
s
ab istis pseudoepiscopis in eis Ecclesiis ordinati
JsQUis.|V, -r-ftf presbytero vel diaconoqui fi-
iUnt quae ad proprios episcopos perlinebanl, ei or- 1422 >
tjamsuam virgxntmitli viro in conjugiumdederiiqui
dinalio eorum consensuet judicio praesidenliurafa- gj jam habebat conjunclam mulitrtm, ex qua ttiam fi-
cta est, petest rata liaberi, ita ut in ipsis Ecclesiis liot suueperat.
perseverent. Aliter aulera vana habenda est •>creatlo RESP.— * Nonomnis » mulier juncia viro uxor est
quaenec tocofundata est nec ' auciore munila. viri.quianec omnisfilinshaeresest patris. Nuptiarura
aulem fcedera inter ingenuos sunt iegitima et inter
1481 '«ftWS-"f — D*presbyterovd diflconoqui ti, squales; T multo prius hoc ipsum Domino consti-
togmf) frimine SUQ,pipnitentiami publieant p$W% tuente
Vtrwn et per maput impotitionemdanda tit f (Gen. n, 24) quam initium Romani juris exi-
~ steret. Itaque aliud est uxor, aliud concubina ; sicut
RESP.— k Alienum est a eonsuetudine ecclesia- aliud ancilla, aliud libera. Propier quod etiam Apo-
stica ut qui in presbyterali honore aut in diaconii stolus ad manifesiandambarum personarum discre-
gradu fuerint eonsecrati, ii pro crimine aliquo suo tionem, testimonium ponit ex Genesi, ubi dicitur
per manus impositionem remedium accipiantpceni- Abrahae:Ejice aneiltamet filium«jus : nonenimhmres
tendi: quod sine dubio ex apostoliea tradilione de- ertt filius ancillm* cum filio meoIsaac (Galat. iv, 30;
scendit, secundum quod scriptum est : Sacerdot si Gen. xxi, 10). Unde f eum soeielas nuptiarum ita ab
peccaveril, quis orabil pro illo (Levit. v, sec. LXX)1 inilio consliiuta sit, ut practersexuum conjunctionem
Unde hujusmodi lapsis, ad promerendam misericor- haberet in se Christi et Ecclesiae* sacraraentum
Hunc litulura conservavit Dionysius,licet inqui- (G cunda manu. consecralio. Vulgati ante Quesn. cum
sltiones omiserit. In IDSB.cnllect. S idem litulus le- ms. Vat. colfect. 14, erdinatio.
gilur, omisso lantum verbo Ineipiunt. In codd. Barb. 1 Ita emn Quesnello mss. cnllect. I, 3,12 et 24,
et Vat. collect. 5 ae in Venmensi 58 haecepistnla et ac Vindebon. Hi-p. Aliaeediiiones cum ewieris no-
inqiiisitiones cum responsis distincto numero descri- stris codd. et apud Hincinnrum opusculo 35, aueto-
bubtur. In Veronensi enfm codiee epistpla praemissa ritate.
ponitur num. 60, et inquisitiones cum responsis 1 Addidimus publicam ex codd. qui inquisitiones
hum. 81. In mss. autem' collect. 3 epistola legitur exhibent, uti eiiam eanidem voeem pracfert Sirmon-
num. 55, et inquisiiiones ac responsa num. 56. In dus, qui inquisitiones primus edidii.
his verb mss. hie tiiulus habetur: Incipiunt inquiti- k Disl, 50, Alienumesi a contueludine,c. 67.
tignet, vel Inquititiones et retponta. 1 Videnoi. 7 Quesn. Post pauca. Qui pretbyleralem
h Ms. Vat. collect. 5 liiulum Dionysianumpro hac honerem aut diaconigradumfuerunt contecutiin Vat.
Ulituni prima inquisitione exhibet, quod colleciinnis colltct. 24.
auctori naud tribiiendum videtur. In Vemnensi, De a ('od Vat. eollect. 3, ett txtpeetandasecessio,ut
pretbyterisvel diacon\s qui, etc., ac similiter plurali iltit,»
Cod- Veron. 60Cresconii, tttt in\llit.
npmero in inquisitionibus sequeutibus. »
Dist.31, Lrxeantintntim, c. 10.
o Dist. 63, Nulla ratio, c. 1. Vide not. 9 Qoesn.
d Vide not. 6 Quesn. Deina comprovinciatibusapud t Editi ante Qursn. cum Vindeb. Ilisp. et Vat.
Juglellum in edi(ioqe collecl. Dionysii atque Cre- collect. M.pervmerint.
sconii. ,n 1 Vide not. 9 Quesn.
• Sex mss, optimae nolaecum Justellp, non doeea-'" r AL, conjugiorum.Mox Vat. collcct. 11 cum Vul-
tur. gatis Qtiesnelloanterioribus, cestenfopera. Justellus
' 1, qu. 1, Si aui clerici, c. 40. cum mss. Vat. Dionys. et aliis Hadrian., eettel ope-
s Vide not. 6 Qtiesn. MoxVindeb. Hisp. delet ittit, ratio.
et deiq cutn Veronensi praeterii ei». Vat. Risp, et • Cod. Veron. 58, in eonjugiojunxerit.
Isid cujn Merlinohabent, ineorum Ecclesiit.Deinqurn * 52, qu. 2, JVOKomnis, c. 12.
qd proprios erat in editis ante Quesn., ita ut relafi- » DuoVat. collecl. Sl, mulierjure uxor ett vin.
vum tjtiai ad Recfesia»referalur. Sed relalivum qui Justellus cum quaiuor noslris codtl. addil con-
plerisque codicibus vindicatum ad clericps referen- junctionem et. Dein. exstiterit pro txistertl in cod.
duni est. Vat. coll.ect. 11. ,
h Ita corjd. Qrim. et Tbuanei duo Qtiesnelli, ct 1 Codj. Yindeb. Hisp- el Vn. collect. 11 cum vul-
nostri Va . Reg. collect. 1, Vindeb. collect. 5, Vat. gaiis ante Quesn., cum fitio liberm. Vndc, elc.
Dionysii Veron. 58, etalius Veron. 60 Cresconii, ac 7 27, qu. 2, CUJM toattat, c. 17; et in Decret. Iv.
nonnulli alii. Codicesvero collect. 3, iitrique l|isp., 1. VI.
Isid., unue Vercell. et quatuor alii Vat., cttra » Vide not. 10 Quesn. Dein,in qua non docetur nu-
ustello et mi. Cantabrig., ac tandem Veron. 00 «•- ptialt (uiise mntterium est jn Vat. collecl. 11 eta»
)'at.
«05 EPISTOLA CLXVH. 1206
(Eph. v, 32), dubium non est eam mulierem non A vcnlibusnon communicavimus,mortuiscommunicare
pertinere ad malrimonium, in qua docetur nuptiale non possumuS.
iion fuisse mystcrium. a Igitur cujuslibet loci cleri- IX.<—Dehitqui dolore»nimio perur-
in ma- 1424INQUIS.
r.us, si filiam suam viro habenli concubinam gente rogaul dari sibi pmnitentiam, el cuin venerii
trimonium dederit, non ita accipiendum est quasi presbyler dalurus quod pelebant,si dolor parum per- >.
eam conjugato dederit; nisi forte b illa mulier, et in- quieverit, excusanttt nolunt aeeiperequ-odofferlur. ;
genua facta, et doiata legitime, el publicis nuptiis RESP.— Dissimulalio haec pote6t nim de contem-
bonesiata videalur, ptu esse remedii, sed de melu gravius delinquendi.
IHQOIS. V. — c De puellisqumviris concubinathabenti- Unde ° pcenitentiaquaedilata est, cum studiosius pe-
bus nupserint. tita fuerit, non negetur, ut quoquo modo ad indul-
RESP.—Palernoarbitrio viris junctae carent culpa, genliae medicinam aniraa vulnerata pervenial.
sl mulieres quae a viris habebanlur in matrimonio X. — De his qui pmniientiamprofesti sunt, si
d non fuerunl. Isojcis.
in foro littgare ceeperint.
1423 IMQUIS- VI. — De his qui mulierescx quibus — PAliudquidem est debha qjusta reposcere,
filios habent et uxores accipiunt. RESP.
relinquunt,
R alittd propria pcrfectionis amore contemnere. Sed
est
RESP.—Quiaaliud nupta.aliud concubina, °an- £ r a multis
illicitoruin veniam postulantem oportet
cillam ' a toro abjicere et uxorera ceriaeingenuitatis etiam liciiis
abstinere, dicenle Apostolo : Omnia
accipere, uon duplicaiio conjugii, sed '
profectus est « mihi Ucent, ted ndn omniaexpedinnt (I Cor. vi, 12).
honestttis.
— Unde si pcenitens habet causam quam negligere forte
INQUIS. VII. Dehis qui in mgritudine pmnitentiam 1
et s cttm eam notunt. non debeat, melius * expetit ecciesiasticum qtiam
accipiunt, revatuerint,agere
forense judicium.
RESP.— Culpanda est h talium negligentia, sed
XI. — De his qui in pcenitentiavel post pxni-
non penitus deserenda : ut crcbris cohortationibus' INQIHS. tentiam negotiantur.
incitali, quod necessaric expeiierunl, fideliter eXse- — u Qualitas lucri ncgotiantem aut excusat
» Nemo enim est dum in hoc RESP.
quantur. desperandus
aul arguit, qnia est et honeslus qusestus et turpis.
corpore constilutus est: quia nonnumquam quod diffi-
dentia aetaiisdifferiur, consilio maturiore perficitur. Verumtamen pnenitentiutilius estdispendia pati quam
periculis negotialionis obstringi, quia difficile est in-
IBQUIS. —
VIII. i De his quik jam deficientespmniten- ter ementis
vendentisque coinmercium non interve-
liam accipiunt, et ante cotiimunionemmoriuntur. nire peccatum.
RESP.— Horum causa l Dei jndicio reservanda est,> XII.—-Dehit qui pott pmnitentiamaA
C 1425 iNQDis.
k) eujus manu/uit uttalium obitus usque ad commu- i- militiam revertuntur,
ionis remediura » differretur. Nos autera quibus vi- RESP. — T Contrarium est omnino ecclesiasticis
tiquioribus Vulgatis. Codiees Vat. Hisp. et Isid., qui li lectio est in alio Vercell., Hadrian. et Vindebon.
tequuntur teetionem textus, pro mysteriumhabentit Hisp., atque in Vulgatis Leonis ante Quesn., excepto
«mjtittertum. sit, pro qno habent esf. Dionysius Justelli et Sirmon-
* Cod. Lucensiscolleci. 4, omissis verbis Igiiur cu- i- dus lectioni textus, quae esl in aliis plerisque et
juslibet toci elerieut, periodum sic incipit: Si quis \s praestantiorihus codd. iuni nostris tura Quesnelli,
igilttr filiamsuam. post' voces culpanda esl adtlunt sane.
b Ms. Veron. 58, ea mulieringenua faeta... Honetla d De Pcenit., dist. 7, iVeiitodesperttndus,c. 1.
videatuf. Alius Teron. Cresc. 60 priraa manu, hone- !- i 24, qu. 2, De communioneprhatis, c. 1.
tta; secunda vero manu, honettata. k Sirmondus et Quesnellus inserunt animo. Dele-
« Sex nostri codices, qui inquisiiiones praeferunt, vimus aucloritaie nostrorum codicum.
I,
hoc membruma eupcriori disiinguunt, cum in aliis is l Confernot. 13Quesn.
exemplaribus, qusinquisitionibuscarent, ex Diony- r- m Unus cod. Vercell., Aifferatut. Alius Vercell. et
sio islud cum antecedeniiconjiingatur; sed perpe- i- secimtla manu in Veron. 60 Crcsc, non differrelur.
ram, ut apud Quesnellum videre licebit not. 11. Mss. i. Justellu-, non dijferatur. Paulo post, non communi-
Lucens. collect. 4 et Vindeb. collect. 5, in ipsa in- i- «amtts in Veron. 58.
quisitione delent viris. n Cod. Lncensis collecl. 4et Veron. 58, nimis per-
d Cod. Vat. Reginae,non fuerint. Porro in omnibus is urgente. Moxin eodem Veron., parvus fueril pro pa-
editionibus et in mss. codd. qui inquisitioncs praeter- rum perquieverii.
inittunt, acetiam in illis collect. 5, licet inquisitiones
is n ° De Poenit., dist. 1, Pmnitenlia qum, c. 02,
praeferanl,post voces non fuernnt haec subjiciuntur, •, P De Pcenit., dist. 1, Aliud quidem est, c. 65; et
quia aliudetlnupta,aliud concubina.Haecatnem verba ia 11, nu. 1. c. 34.
nos auctoritate caeterorum codicum inquisitiones :s 1 Vat. Reg. coilect. 1, jutte.
pracferentium rejecimus in initium sequentis res- >- r Vat. Dionysiiet Hadnan. cum Cresc, etiam a ti-
ponsi, ad quod sane ex Spso contextu pertinere no- i- citis. Veron. 58, a mulUseliam ptacitis.
scuntur. s Scx proba?!notae codices et Crcsconius delent
e 31, qu. 2, Ancillam a loro, c. 11. mihi. Moxunus cod. Vercell. cum Justello, si pmni-
r Cresconius eliam in ms. Veron., ancillam ma- i- tcntes habeant... non debeant.
trona accepta abjicere. 1 Cod. Veron.58, expetat. Vat. Dionysiicum Cresc.
s Cod. Lucensis collecl. 4, cum te levaverinl. Ve- 5- Veron. ct dm.bus aliis Yat., expetit quis. Alius Val.
ron. 58, cum relevati fuerint. cum Barb. Victor. et secunda manu in Vindcbon.
h Vide not. 12 Quesn. Cod. Vat.
Dionysiicum Cre- i- coilcct. 5, exigit pro expetil. Confer not. 14 Quesn.
sconioet uno Vercell. Hadrian., culpandasit tane la- i- u De Poenit., dist. 5, Qualitas tttcri.
lium neqligentia, ted non penitus desperanda, Eadem m T De Poenil., dist. 5, Co«/rtiiiri..!i,c. 7>.
1907 S. LEONIS MAGNlEPISTOLjE. 1208
regulis, post pcenitentiaeactionemredire ad militiam A potest esse conjugium, electionem meliorum dese-
saecularem,cum Apostolus dicat: Nemo militans Deo ruisse transgressio est.
implicat se negoliissmcularibut»(II Tim. II, 4). Unde INQUIS. XV. — De puellit qum aliquamdiu in hab.tu
non est liber a Iaqueisdiaboli qui se militia mundana religiosofuerunt, non tamen consecratm, si pottea
voluerit implicare. nupterint.
INQOLS. XIII.— De hit qui pott pemittntiam uxorts ac- RESP.— > Puellae quaenon coactae parentum ira-
cipiunt, h vel eoncubinatsibi conjungunt. perio, sed spontaneojudicio virginitaiis i propositum
RESP.— c In adolescentia consliiutus, si urgente atque habilura suscepeirunt,si postea nupiias eligunt,
aut metu mortis, aul captivitatis periculo, preniten- praevaricantur, etiam si consecratio nnn accessil;
tiam gessit, et postea timens lapsum incontineuliae cujus utique non fraudarentur munere, si in propo-
juvenilis, copulam uxoris elegit, ue crimen fornica- sito permanerentk.
tionis d incurreret, rem videiur fecisse venialem, si
1427 InQOis.XVI.— l Dehit qui a parentibutCfti».
praeter conjugcm, nullara omnino cognoveril. In quo snajits parvuli derelicti tunt, et utrum baptizati tint
tamen non reguiam constituimus, sed quid sit tole- non potett inveniri, dn debeanl baplizari ?
rabilius aestimamus. Nam secundum veram cogni- RESP.—mSinulla existantindicia inter propinquos
tionem nihil magis ei congruit qui poenitentiara B » aut familiares, nulla intcr clericos aut vicinos,
gessit, quam castitas oerseverans et mentis et cor- quibus hi de quibusquaerilur baptizati fuisse docean-
poris. tur, agendum est ut renascantur: ne manifeste per-
1426 INQUIS. XIV.— De monaehit qui aut militare eant, in quibus quod non ostcnditur geslum, ratio
cmperint,aut uxores * accipere. non sinit ut videatur iteratum.
RESP.— f Propositum monachi s proprio arbitrio
INQUIS. XVII. — De hit qui parvuli ab hottibut capti
aut voluntate susceplum deseri non potest absque sunt, el non se sapiunt baplitatot, ° ted sciunl te
peccato. Quod enim quis vovit Deo, debet et reddere aliquotiet ad eccletiam a parentibut duclot; utrum
(Deut. xxui, 21; Pt. xux, 14). Unde qui relicta sin- possint vel debeant, cum ad Romaniam venerint,
baptizari?
gularilatis professione, ad militiam vel ad nuptias
devolums est, puhlicaepcsnitenliaesaiisfactione pur- BESP.— Qui possunt meminisse quod ad ecclesiam
gandus est: quia etsi innocens h militia, et honestura veniebant cum parcntibus suis, possunt recordari an
"Ctid. Vat. collect. 11 addit, ut ei placeat, cui se nt mirum acciderit ea abesse in editione Merlini,qui
probavit. Postea, militimmundantein quinque mss.et Isidorianaro coltectionem cum multis additamemis
in vetuslioribus Leonis vulgatis. ut videtnr, ex aliquo ms. collert. 12, in
h Videnot. 15 Quesn.Post pauca inLennis responso evulgavit,
cujus ms. Vat. 1340 eadem verba deprehendimus.
codd. Vcron. 58 et Vat. Reg. delent mortis. Immo baecpariler verba posteriori, sed anliqua manu
c 33, qu. 3, /n adolescentia,c. 14. addita leguntur in margine vetustissimi cod. Vat.
d Quesnellus cum aliquibus mss., ineurral. Prae- C 5845, qui puram Dionysianaincnllectionem exbibet.
tulimus leciionem antea editorum, quippe quam et Cum vero desint in omnibus codicibus inquisitiones
plures et velustiores nosiri codices approbant. Mox praeferentibus, qui sunt praestamissimiomnium, nec
pro venialemcod. Veron. 58, jubenalem. Vat. Reg., non in textu mss. Dinnysianaeet H.idrianeaecolletrtio-
juvenalem; forte, juvenilem. Dein post voces nullam num, in ms. Grimanico, necnon in codd. colleci. 24,
omninoSirmondus addil aliam. ea uti Leonina textui non inseruimus. Unde vero
• Mss.Val. R.-g. etLucen., acceperint. auctor praestaniiscollectionis Hispanicae,quae,paulo
' 20, qu. 3, Propotitum, c. 1. ante medium saeculumseptimumcompacta nihil apo-
« Cod. Veron. 68, proprii arbitrii voluntate. Vir» cryphum continet, boc additainentum suinpserit,
debon. Hisp., proprio arbitrio ac voluntale. cum alias omnes Dionysianaecollectionis epistolas
h Vindebnn. collect. 5 addit verbtun sii. Dcin post sine ulla additione receperit, divinare non licet. In
eleclionemSirmondus cum anterioribus editis adjicit nonnullis postcriorum collectionum mss. hnc mem-
tamen. Moxunus cod. Verccll. cum Justello meliortm brum jungitur cum respnnsn ad inquisitinnem prae-
pro meliorum. cedf ntein, sicul eliam in edilioue Sirmondi. Is tamen
»20, qu. 1, Ptie//ar, c. 8. in nolatione dubitalionem indicavit ex codicibus qui
i Vide not. 16 Quesn. Deinde, etiamti eonsecratio inquisitiones sine boc capitulo exhibent.
non accessilest leciio omnium codinim qui inqnisi- 1 Cod. Vernn. 58 banC inquisiiionemsic effert: De
tiones praemillunt; nec non Vat. collect. 24. Carteri, his qui a parentibut parvuli derelicli tunt, et utrum
qui Dionysianain leclionem sequuntnr, habent: bapiizatitint ignoratur. Codex Lucensisomiltit tanlum
Eliamsi nondumeis gratia conseerationisaecessit. n vocem Chrittianis.
k In vultralis ante Quesnetlum adjiciiur capitulum ' °>De Consecr., dist. 4, Si nulla exstant, c. 113; et
cum litulo De his qumjam contecratmtunt, ti postea in Decret. Iv. lib. i.
nupserint. Capituli autem verba haec sunt: Ambigi » Quesnellus, et familiaret... atque vicinos. Praem-
vero non potett magnumcrimenadmitti, ubi el propo- lirouslectionemantea editorum, quam pntiorcs cotli-
situm deseritur, et contecratioviolutur. Nam ti hu- ces approbant.
mana pacta (al., facta) non potsunt impune catcari, 0 Cod. Veron. 58, ted pulant, ct posl pauca, cum
quid eat manebil qum corruperint divini (al., divina) ad Romanam venerint palriam. Porro, Romania pro
fmderasacramenti? Haecomnia Quesnellusexpunxit, Romano imperio adhibetur a P<issidioin Vila Au-
et vel a Graliano vel ab alio studioso margini appo- gustini cap. 30, et ab Qrosio lib. vu, cap. 4, ex quo
sita in textum irr.epsissecensuit iis argumenlis quae etiara vulgaris loculi» colligiiur. Iu vulgatis ante
legi poterunt nnta ejusdem 17. Ea vero inveniuntur Quesn. et in niss. Dionys. Ilisp Isid. et aliis ejusdrin
lextui inserta in aniit|uissimis codicibus Vindebon. originis hoc membrum cum aniecedenii jungilur, ac
et Vat. colleciionisHispanicae,ac in lsidoriauis omni- idcirco fere h.ibent: Qiti aiitcm postunt meminitse,
bus qui cx Hispanica proficiscuntur, nee non in aiiis addita panicula autem.
collcctionihus (juaeex eodeiri fonte dimanant; adeo
1209 EPISTOLA CLXVIH. 1110
quod eoruni parentibus dabatur acceperint. Sed • si A to dolore coutristor, quod quosdara ex vobis comperi
hoc etiam ab ipsorum memoria alienum est, confe- ita esse aposlolicte traditionis oblitos, et studio sui
rendura eis videtur quod collatum esse nescitur, quia erroris intentos, ut praeter i pascbalem festivitatem,
non lemeritasintervenit praesumptiouis,ubi est dili- cui sola Pentecostes solemnilascomparatur, audeant
.trentiapietatis. sibimet, non aliqua humanaeinfirmitatis necessitate
'1428 Ii«QCis. XVIH.— De hit qui ex Africa vel de cogente, sed sola indisciplinali arbitrii libertate,
, Mtttiritattiavenerunt, et netciunt in qua stcla sint k jus baptismatis vindicare, et in naialibus marty-
bapiizati,quid circa eos debealobtervari? rum, quoruin finis aliter honorandus est quam dies
b
RESP. — Non se e isti baptizatos nesciunt, sed Dominicaepassionis, ~-regenerationis celebrare my-
ciijns fidei fuerint qui eos baptizaverunl se nescire steria, ac sine ullis spiritualium 1430 eruditioni-
pnfiientur : unde qunniam quolibet modo formara bus prarparaiionum, ita rudibus et imperitis iradere
baptisinaiis acceperunt, baptizandi non sunt; sed sacramentum, ut circa renovandos nihil doctrinae
per mautis impositionem, invocala vjrtule Spiritus ecclesiasticae,nihil in exorcismis irapositioinanuum,
sancti, quam ab hserelicis accipere non poluerunt, nihil ipsa jejunia, quibus vetus homo destruitur,
catholicis copulandi sunt. operentur; neque m in lanto mysterio salutis huma-
INQOIS XIX. — d Dehit qui parvuli quidem baptitali, B nae ulla ejus diei habeatur exceptio, n quo ipsum
a gentilibnt capti sunt et cum illis gentiliter con- donum est condittimrenascendi. Admonemusigitnr,
vixerunt; cum » ad Romaniamadhuc juvenet vene- et non sine
rint, ti communionempeiierint, quid erit obser- periculo status eorum qui hoc faciunl
vandum? pruteslamur, ut ab hac praesumptione cessetur, et
RE-P. — ' Si conviviosolo gentilium et escis im- sumniam hanc potentissimamque Dei gratiam, non
molaiitiis usi sunt, t possunl jejuniis et raanus impo- nisi in Paschali et Pentecostes die desiderantibus et
sitione purgari: ut deinceps ab idolothylis abstinen- credeniibus conferatis : manente quolibet lempore
tes, sacramenlorumChristi possint esse participes. 0 gravioris necessitatis ac periculorum consideratio-
Si autem aut idola adoraverunt, sut homicidiisvei ne, secundum quam oporteat subvenire;ne condi-
fornicaiionibuscontaminati sunt, ad communionem tione mortali coarctata infirmitas necessaria libera-
eos, nisi per poenilentiam publicam, non oportet tione fraudetur : cum, servata, sicut praelocuti su-
adraitti. mus, duarum tanlummodo festivitaium reverentia,
1429 EPISTOLA» CLXVIU. propter multa pericula sit cavendum ne cuiquam aut
1 ADUNIVERSOS EPISCoPOS PERCAMPANUK, SAHNIDH ET in desperata aegritudine, aut in hostilitatis incursu,
PICENDH CONSTITDTOS. aut in timore naufragii, per sacerdolem Dominire-
STNOPSIS (EXcollectioneHispanica).—I. Vt nonomni C generatio denegetur. Si quis vero post hoc interdi-
temporeb.iptismiregeneratiodetur, nisi in Paschaet ctum in eadem fuerit usurpatione detectus, dignam
Pentecotte, et nisi pmculosa infirmitasoppresserit.
— II. De pmnitentia fidelium, ut confetsio eorum pertinaciae snae incidet ultionem : quoniam osiendil
noa pubticetur. se turpe potius lucruin quam religionis cultum esse
LEOuniversisepiscnpisper Campaniam, Samiiiumet sectatum.
Picenumconstitutis. CAJP.II.— Illam etiam contra apostolicamregulam
CAP.I.—Magna indignationeconsmoveor,etmui- prsesumptionem, P quam nuper agnovi a quibusdam
* Laudatus cod. Veron., etiamsi hoc etiam. Mox t Confer not. 19 Quesn.
Sirmoudus et ediliones velustiores, ab eorum me- k Alias 136. Scripta 6 Martii an. 459.
moria. I Exslat in mss. collect. Hisp. Isid. 11, 12 et 20
b Vctusiiores codices inquisitionibu*carentes sic usque ad 24, ac in exemplo Sichardi.
habenl: Hi autem (vel, Si autem) de quibus nriptitti i Vuig. ante Quesn. cum ms. Vat. collect. 24 et
non se baptizatosnesciunt. Alii recentiores codices: Sichardo, Paschmfestum.
Si autem, de quibus scripsisti, qui non se baplizatos k Vat. Hisp. ct Isid. cum capteiis inde profectis,
nesciunt(editi anie Quesn., qui se baptizatossciunt), usum baptismatit. Mox Vat. collecl. 11, in natalitiit
ted cujut fidei fuerinl qui eos baptizaverunt,se nescire'' martyrttm.
quoniamquolibelmodo, eic. Moxinvocala 1 Vindebon. Hisp. addit tt, quae conjunctio cum
profilentur;
ln ra-s. Lucensi collccl. 4, Verou. 58, nec IIOIIin sensui non congruat, in Val. Hisp. et aliis ojtfsdem
uiristiue Hisp. et Isid., ac in editioneJustelli. Confer n originis mutata fnit iu eo die, sed perperara.
nol. 18 Quesnelii. " m Vindeb. Hisp. et alii codd. inde profecti, wi tot
' De Consecr., dist. 4, Ri de quibus, c. 38, et in mysteriis. Vai. Hisp. et Isid., errore librariorura, mi-
Decret. IV. lib. i. nisteriis.Solicodd. collect. 24 ac exerapla Merlini ei
d Hancultimainiiuiiiisiiionemelsubjectum respon- Sicliardi ut in textu.
sum codices collect. 3 dividunt iu duo, ita ut inqui- u Vindeb. Hisp., quia in ipsum donum.Vai. Hisp.
sitiones et responsa sint viginii hoc modo : Inquisit. ct Isid atque alius cod. collect. 11, auitiin ipso do-
xn, De genlilibutqui etcis immolalitiisusi sunt. Re- num. Mox renascenlibusin editis anle Quesn. cum
spo ivuni:Siconviviousqueadparticipes. Inquisil.xx, Merlinoel Sichardn.
De his qui idola adoraverunt,aul homicidiisvel form- 0 Viil». ante Quesn. cum Vat. collect. 24 et Si-
caiiombutinquinai sunl. Responsum: Si autem aut cbardo. aratimmnecessitalum.
idola, elc. P V;>t.Hisp. et lsid. cum aliis collect. 21, quam
e Cod. Veron., ad Romanam provinciam, Confer nunc per ignaviama quibusdamillicita usurpttlionevi-
annot. 79 (Col. 1208, n. »). demuscommitti.Moxcontliluimusin iisdein Vat. Hisp.
1 Uiriquecodd. ilisp. Vai., lsid. et alius collect. 24 et Isid.
tuni editis ante Quesn., Qui convivio.
ttli S. LEONISMAGNltiPfSTOLJS. «T2
HHefta nsnrpatiofl* comrnitti, modis omnibus consii- A EPlSfOLA t CLXIX.
tuo sUbmoveri. » De 1431 pceniteniiascilicet quae 1 ADjVEONEM AUPUSTQtL
a fideiibuspostulatur, ite cre smgulomm peccatorum
SWOPSIS. —l,De ejnt-loTinoilteo Miure ab Alexan-
genere, libello scripla professio publice recitetur, drina Ecclesia, ei calholicoprmsulein ejus locum
cum reatus conscienliarum sufficiat Solis sacerdoti- eligendo.— II. El fidei integritatem et probitatem
bus Indicari confessione secrefa. fc Quamvis enim •mrtm in ncerdott -requiri.— III. Impium /Etu-
rum, eiti fidet ejus forte integra, retiitui non potse.
plenitudo fidei videatur esse laudabihs, quaepropter
Pei lirabrem apud homines erubescere c non vere- LEOepiscopus LEONIAugusto.
Uir.lamen quia noh omnium hujusmodi suul peccata, CAP.1. — Si sjoriosum pietatis vesiraein fidet
ut ea, * qnf posnilentiam poscunt, non timeantpu- defensione proposituro tania prosequi laude 1432
Micare, removeatur tara improbabilis consuetudo, cupiaraus, k quantara rerum ipsarum magniiudode-
nemulti a poenilenliaeremediis arceantur, dum aut poscit, inveuieomr impares in aciione gratiaru.ni,
erubcscunt aut metuunt Inimicissuis sua facta e resi nostri tantum oris angustiis unirersalis Ecclesiae
SCrari,quibus possint leguin constilutione percelli. gaudia celebremus. Sed l dignius illius rerauneratio
' Suffieit enira iila confesslo quaeprimum Deo offer- vestris actibus meritisque mservabitur, in cujus causa
tur, s tum etiam sacerdoli, qui pro deliclis poeniten-B el speciali excellitis animo, et optato triumphatis
tium precator accedit. Tunc enim demum plures ad eventu " claraefloriac Sciat igitur clemenlia vestra
poenilentiam poterunl provocari, si populi auribus oranes Ecclesias Dei cum laude vestra exsultare pa-
non publicetur conscientia h confitentis. Dalum pri- riter el laetari, quod ab Aiexandrinae Ecclesiaejugo
die nonas Marlii, Recimere consule. improbus parriclda depulsus est; et populus Dei, cui
* Ita nostri codd. diversarum licet collectiontim nostri codicis aucioritate fnlciliir. Dein Merlinuset
eonstanter exhibent cum exemplis Merlini atque Si- Sichardos cum ms. Vindebon. Hisp. habent Ubellis;
ehardi. Ita etiam iegit antiquissimus nnctor cnlie- Vat. Hisp. et Iski. et alii collect. 21, libelti. Postea
Clionis Herovallianicodj.is a Jacnbo Pelit editi post publicelur pro publifxrecitetur apud Que«nellura,non
Theodori Poeniteiitialecap. 68, pag. 257. Ita qu>i|ue autem in nostris codd. Deinde Mdrlinusdelet solis;
ediiiones omnes Quesnello anteriores, quae solutn et ciim Sichardo atque cum Vat. collect. 24 praefert
pro Micet habent vldclicel,el ante voees a fidelibut indicare. Ex hoc flUtemlextu palamcolligitur in ipsa
addunt ita, nt addilnr in Vai. Hisp. ae Isid. et in po3niteniiapublica peccatorum confessionera fuisse
(JUObuscollect, 21. Quesnellus verba, De pmnitenlia secretam, ila nt pceniteiiiia;causaelaterent; nec ora-
sciticet (aut videlicet)qum a ftdelibnsposlulatur, ex- niasaltem peccata Ipsorum pcenitenlium manifesta-
punxlt; quippequm,inquit in poslilla, tituti aut mar- tione
*
in publieum prodiisse.
ginalit annotationis viet fuitte indieant codieetmtt. r*' * De Poenii., diSt. 1. Quamvispleniludo, c. 89.
Quos codices intelligai, »m cur ex iisdera titulum Cod. VindeboB.Hisp., non verentur. Dein apud
vcl ma*rginalemannoiaiionem indicatam elicuerit, Sichardum, qtda non omnia peeeata hujusmodisunt,
ighoramus. Nostra sane exemplaria licet vetuslissi- ut dea sicut pmnitenliapublica poscit, vetint publicare.
ma, et diversaeoriginis sint, ea verba praeferunt in Ita codices Quesneili et nostri; aliae editiones,
tejtiu, quod anootaiionem ac tiiulum excludil. Qu-e qum. e Alias, reserare.
enim ex margine alicubi irrepserunt in textiim, si in
' De Pcenit., Sitifcit pmnltenlia,c. 61.
pluribus mss. libris aequeinveniantur inscrta, ii fere,
ne dicam semper, ad eamdem collectioneraperline- s Sichardus, tunc etiam sacerdospro deliclispani-
bunt, vel si diversarum collectionum sint, ab alia tentium, etc. Mox aecedat in nonnullis mss. Dein
vetustiore omnes originem ducent. Ita eadem addi- Vat. Hisp. el Isid. delent demum.
lamenia, siculi et iidem saltus, ac eaedemarbitrariae h Quesnelliisin margine : Al., pmnitenlit.
lectiones, quae reperiunlur in cod. Vat. Hisp. origi- 1 Alias 137. Scripta 17Junii an. 460.
nis Gallican.T,reperiuntur non solum in nmnibus j Quinquesequentes enislolaein una collectionf -.
CodlclbusHispanoGallicanis, sed etiam iu Isidoria- inveniiintur, quan| Avellanamin praefationevocavi-
nis, aliisque colleciionuin 11, 21, elc, qui ex Hispa- mus. Qiiesnellusnullum codicem reperit; unde ali-
pica Gallicanaeoriginis prodeunt; nec tamen inve- qua ex conjectura corrcxit, rejecta ad. marginera
niunlur in aliis exemplaribus quae aliam originera vulgata editorura lectione. Nos plura exemplaria
habeni. In casu auiem piaeseniiduo salicm sunt fon- consulere potuimus, qu;c uacii sumus in bibliothecis
tes dlversi ex quibus haecepistola derivala fuit: al- Vaticana, Angelica et Veneta S. Marci.
terest collecljo Hispanica, alter vero ille exquo ab 0 k Vulgali, auania. Eraendationem sugge sitcodcx
auctore collect. 24 eatlem epistola snmpla fuit: undc S. III, 9. bibliotliecf. Angelicaepatrum eremitano-
jn codicibus hujiis postremic collectionisdeest cluo- rum S. Augusliui Romx.
nica noialio, quaein aliis ex Hispanica profectis re- 1 Vulgati.m leciiouem, quam omnes codices prae-
I peritur. Cum ergo in utriusque originis exemplaribus ferunt, revocavimus, neque enira necessaria videtur
eadera verba lcgantur, de assumento inducto suspi- eraendatio Quesnelli, dignior.
cari non possumus. Eniravero haec verba, si bene »>Erat in vulgatisLeonis, tervabatur, uti in duohus
expendaniur, superfiua non sunl. Praesumptioenira codicibus S. Marci, et in Vat. 3787. Quesnellus cx
quam Leo submoveri jubet versabatur circa prjeni- conjectura emendavit tervaiur. Sed melins nos cx
tentiam, cura fideles petebant: quippe noiiinilli pa- antiquissimo Vat. 4961, ct ex ms. Angelicaeleclio-
slores nimium excedentes, inter pounitentiacopera nem in edilione Conciliorum receptam pr-vtulimns.
peccatorum publicationem praecipiebant. llac mente » Eratin editis gtorim. Hine Quesnellusin postilla
De pmnitentiascilicet idera signilicat ac Quod attinet suspicatus est forle pro glorimlegendum Gloriosissi.
ad pmnilentiam;et tuni exclusa particula ita, ne ve- me Auguste,ut alibi. Hunc vero conjecturam exclu-
tantis vira babet, ac senleniia oplime constai. Ques- dunt vttustiures codices Vat. 4961 et 3787, quiha«
nellus, laudatis verbis cxpunctis, sic prosequitur : bent, clartMglorim.
Nt videttcetde singulorum,etc, ubi vidtlicet nullius
1815 EPISTOLA CLXX. f214
praedonefarius incubabat, in antiquam tidei liberia-.- A •um prorsus exeluderc, quia in tsntte urbis antistite
teoi reduclus, potest jam in salulis viam fidelium sa- ' universam Eeclesiam decet sancta exsultatione
eerdolum praedicatione revocari, cum videat omnei gaudere, ut vera pax Dorainiuon soium pracdicatione
seininarium venenorum in ipso auctore projeclum.• fidei, sed etiam moruui clarilieelijr exemplo. Data xv
Nunc ergo quia hoc constanli proposito ei raagnai kalendaruin « Juliarum, Magnoej Apollpnip consu-
mente peregistis, consuramato operi lidei illud ad-i- libns, Per Philoxemm agentemin rebus.
jungite, ut de catholico civitatis tllius praesule quod h CLXX.
Deo placeat decernatis, qui nulla damnatae toties im-\ EPISTQLA
ADGENNADIUM EPISCOPDU CONSTANTINOPOLITANUM.
pietatis sit infectus aspergine : ne fortasse tectiim — Queritur qnod TimollieusConstantinopo-
STNOPSIS.
vulnus sub specie obductae cicatricis incre>cal, et' lim veniresit permissus;nullamei reslitutionis spem
plebs Christiana, quae vobis agenlibus aperte ab hae- esse reliuquendam; cavendumquene se publicis pri-
reticorum perversitate liberata est, lethalibus iterumi valisvecolloquiit immkceat. \
obnoxia sit venenis. LEoepiscopusGENNADioepiscopoConstaminopolitano.
CAP.II. — Vides autem, venerabilis imperator, et1 Dilectionis tuae litteris, etfralrum coepiscoporum-
evidenter agnoscis, quod in persona de cujtis ab- que noslrorura Doraitiani et Geminiani sermone
scissione agititr, nun sola est fidei integrilas intuen-" * agnovi, Timotheum postquam Ecclesi.e Alexandrinae
da; quaeetiamsi ullis correctionibus professionibus- civitalis 1434 expulsus est, Constanlinopolim,
que purgari, et in inlegrura valerel qualibet condi- nonnullis boc fidei adversariis agentibus, veuire per-
tionerestilui,nequaquain tamen quae sceleste cruen- missum: ul, quanlum datur intelligi, ' quia univer-
teque coramissa sunl, possunt probabilium verborum1 sorura Domini sacerdotum senlentiis coarctatus, in-
protestationibus aboleri : quia in ponlifice, Dei " ac- vitus saliem ad calholiciitn se dogma convertat, et
maxime tantae Ecclesiaesacerdote, non sufficitsonus5 laraquam propler hanc tanluramodo i causam videa-
linguaeel sermo labiorura, et nihil prodest si Deuss tur ejectus, haereticaeperversilatis errore damnato,
voce prsedicatur, et niens h in impietate convincitur. doctrinae apostolicx, ut ad Alexandrinam redeat, ac-
De lalibiis enim per Aposlolumsanclus Spiritus Joqui- quiescal; cum illi, etiamsi catholicus probaretur, boc
lur : Ilabentet tpeciem1433 pielatit, virtutemautem> vehemenler obsistat, quod vivente episcopo, tancje
ejut abnegantet(II Tim. m, 5); et iterum alibi: Deum1 sedis invasnr esi, k et auctor apparuif inauditae cru-
profiteniur se tcire, factis autem negant (Tit. i, 16). delitaiis admissiL-.El ideo dilectio tua sollicitudine
Unde cum c in omni Ecclesiae membro et integrse: qua l clares eniti et elaborîre debebil ne cutn tam
lidei veritas, et bonoruin opertim plenitudo quaera- nefario homine serrao aliquis privatim vcl publice
'
lur, quanto magis in summo ponlifice debem utra-- ^ misceatur, neve sub specie correctionis ejus quorum-
que praecellere, quia alterum sine altero non polestt dam conventui praebeatur occasio; ne redeundi inte-
cum Cbristi corpore • nabere compagem1 gram capiat libertatem, de quojara edictis suis prin-
CAP.III. — Nec necesse est nunc omnia quaeTi- ceps Cbristiariissimus m judicavit. Omni igitur labore
motheumexsecrabilemfaciunt enarrare, cum copiosei et circumspectione pervigili uniiati ecclesiasticaepto-
alque manifeste in lotius mundi notitiam, quaeper futurus enitere, frater cbarissime, ut spes suffragato-
ipsum ac propter ipsum sunt gesta processerint, ett ribus ipsius adimatur, et Alexandrinis ex clero suo
si quid ab incompositovulgo contra justiiiara perpe- catbolicus episcopus secundum morem veterem per
tratura est, in hujus omnia verlicem confluant, cujusi orthodoxos » Êgyptios consecretur: quia parricida
desideriis manus furentium servierunt. Unde e sii ille non alias a suis defensoribus ° deserilur, nisi
etiam in professione fideinihil hic negligat, nihil fal- Alexandrina Ecclesia, quae Palrum honori et suae
lat, aptissimum gloriaevestraeest ab hoc appetitu il- restituenda esi libertati, rectorera sanandis omnibus
• In Vulgatis Leonis ante Quesn. ac in mss. cor- s In codicibus loco mensis est sigla R|; sed Julium
rnpte, de hac maxime.In editis Conciliorum, de hoc raensem recie appositumliquet ex epistola sequeuli,
maxime. Quesnelli emendationem saiis aequara reti- qii;e eodem die ac de re eadem scripta fuil.
iiuiiiius. ]
D •>Alias138. Scripta 17 Junii an. 400.
b Editi Conciliorura omittunt in. Quesnellus ini i Cod. Angelicac,qui. Panlo post anllqniorcs..edi-
margine : Forte, de impietate. liones, ut Quesnelli emcndationeiiTcodices
c Supplevimuspraposilionem in ex nostris codd. probant. tamquam.
ct editioneConciliorum. j Vulgati cum mss. Venetis, culpam. Antiquiorum
d Ita ex codicibus qui probant Rainaudi correctio- mss. lectionem practulimus.
nem. Anliquaeeditiones habebant taniura compagem. kCodd. Vaiicani et Veneti, et cum auctor. Codex
Rinius correxit compagemfacere. Editi Conciliorura Angelicsemelius, el quod auclor.
et Quesnellus,compaginari. i Ita cod. Anselicae; alii, clareas; vulgali, claret.
e Revocavimus leciionem codicura et editorura m Al., indicavit.
ante Quesnellum, cni placuiledere eliamsi. n Vulgali, episcopos.Codicum lecilonem inserui-
1 Codexexquo i.rima bujus epistolaeeditioprodiit, mus, qua Leo canonum sanctiones et vctcrem ii)'>
habebat unieerta Ecclesim, etannolatum fuit, vidtlur rein servandum praecipiens,cavere voluit ne alterius
deessemembra,quaeannotaiio in plurium etlitionum piovinciae episcopus iia novum Alexandrinum anti-
texlum perperara irrepsii. Labbeus et Quesnellus siitem consecraret, uli Maxiiiiuni Aniiocheiiumcon-
edidernnl lantum universaEcclesimmembra. Nomen secravii Anatolius Lonsiautinopoliianiis,quod ab ipso
mentbrain omnibus codicibus deest. Vcram leclio- Leone reprobatum fuit epist. 106, cap. 2.
nem suppeditavitcodex Angelicae. o Cod. Augelicae,deterelur.
1215 S. LEONIS MAGNIEPISTOLiG. «16
quae male gesta sunt, probatissimum fuerit cnnse-. Asicut s necessarie etiex more fecisii, ut per filios
cuta. Datum xv kalend. Jujias, Magnoet Apollonio nostros Danielem presbytcrum et Timotbeum diaco-
consulibus. Per Philoxenum agentem in rebus. num ordinalionis luae ad nos scripta dirigeres, ila
omni tempore in boc oflicio perseveres, bet de pro-
1435 EPISTOLA » CLXXl.
ADTIMOTHEDH EPISCOPDH ALEXANDRINDM. vectibus pacis saepe, quamom fieri potest, sollicitu-.
STNOPSIS. — '. De electioneejus gralulatur, charita- dini nostrae mitlanturindicia: ut peralternacolloquia
temquecommendat.— II. 111fidei rebut invigilet, seniiamus quia charitas Dei diffuta est in cordibut
[requenterquead ipsum scribat. nottrit per Spiritum tanclum, qui datus est nobit
LEO episiopus b TIHOTHEO episcopo calholico (Rom. v, 5). Datiim xv kalend. Septemb., Magnoet
AlexandrinaeEcclesiae.
Apollonio consulibus.
CAP.I.— Evidenterapparetsubapostolicaesplen- EPISTOLA t CLXXIl.
dore seiiteuiiae, quoniam diligentibus Deum omnia AD
PRESBTTEROS ET DIAC0N0S ECCLESIJE ALEXANDRIN^.
cooperantur in bonum (Rom. vm, 28); et divinae — Ad concordiamin Eccletia Alexandrina
SYNOPSIS.
dispensatitine pietatis ubi excipiuntur adversa, ibi tervandam augendamqueinvitat; el utqui ubhmre-
dunaniur et prospera. Quod AlexandrinaeEcclesiae ticis seducti sunt, ad pmiiitentimremedium provo-
centur.
experiraenta demonstrant, in qua mulios sibi patien-
liactheâurosc humilium modestia et loleraniia con- LEO episcopus presbyteris et diaconibus Ecclesiae
gregavit: quia juxla est Dominus his qui tribulato Alexandrinae,dileclissimisfiliisin Dominosalutem.
sunt corde, et humilesspiritu salvabit (Ps. xxxm, 19); Gaudeo exsultanter in Domino de piissimo quem
glorilitata in omnibus inclyti principisfide, per quem inter vos habeiis affectu; dum sicut scripta vestra
dextera Domini fecit virtutem (Pt. cxvn, lt>), ne in manifestant, et pastor gregera, et grex ostenditur
thronum beatorum Patrum Antichrisii diulius sede- amare pastorem. Solliciti ergo tn invicem, sicut Apo-
ret opprobrium: cujus impietas nemini magis quam stolus ait, servare unitatem spiritus in vinculo pacit
Mbi nocuii: quia etsi aliquos ad societatem facinoris (Ephes. IV, 3), properate I ad fructum verae perve-
impulit, d se lamen inexpiabiliter cruentavit. Unde nire paiientiae. Quid enim dignius aut velle potestis
de co quod insiinciu fidei •>in fraternitate tua cleri et aut agere, quam ut, auxiliante Deigratia, glnhosis-
plebis aique oiunium fidelium egit eleciio, univer- simi principis fide ad profecium soiidissimae pacis
sam uiecum Ecclesiara Domini gaudere rescribo, utamini, remota procul ea beslia quae vineam plan-
utque boc benigniias divinaepietatis multiplicaia gra- (alioiiis Dominicae,sicut psalmus propheticus canit
tia confirraet, exoplo; ita ipsi per omnia tua devo- (Ps. LXXIX,14), singulari feritale vastabat? Quia
tione famulante, ut etiara eos qui veritaii aliquatenus Q ergo in ovili Dominico nec furum jam insidiae, nec
restiterunt, reconciliandos Deo per Ecclesiaepreces latronura limenlur iucursus, redeat universitas veslra
inslanter acquiras, et f sacraraento catholicae fidei, in concordiam, et magisterio Spiriius sancii illa in
cujus soliditas nullam divisionem recipit, sollicitus omnibus unilas expetntur, prorJlerquam dicit Apo-
rector adjungas : illum imitatus verum piumque pa- stolus: Non qumrensquod mihi utite est, sed quod
storem, qui animara suain posuil pro ovibus suis mullis, tii saki fiant (I Cor. x, 33). Idipsittn dicant
(Joan. x, 11), et errantem unam ovcm non flagcllis et sentianl omnes, nulla 1437 sml sensuura dispu-
coercuit, sed ad ovile proprium suis humeris repor- tationumque cerlamina. Quod usquc ad catholicos
lavil (Luc. xv, 5). pracsules in Alexandrina Ecclesia discipuli veritatis
CAP.II. — Agat ergo dilectio lua, fratercharissime, didicerunt atque docuerunl, eadeni .1cunciis fideli-
ne vel Nestoriani dograatis vel Eulychiani erroris bus confessione promaitir : quia VARIETATEH veritas,
ullum in Dei poptilopossit vesiigium reperiri: quia quae est simplex atqite una, non recipit. Si qut>sau-
nemo poiest fundamentumponere, prwler id quod po- tem cujuslibet ordinis Chrislianos impia hacrelico-
silum est, qui est ChrislutJesus (I Cor. xin, 11): qui rum conturbavere mendacia , ad saiisfaciionisre-
universum 1436 mundum noti reconciliarrt Deo media provocate, et in spirilu mansiietudinis cum
Patri, uisi pcr iidei regeuerationem oinnes in nostrce 0 bemgnitate corripile; qnia, sicut ait bcatus aposlolus
caruisveriiate susciperei. Cumergo scribendi oppor- Petrus, non tardal Dominuspromissum,sed patienter
luniiaies, quibus frateruitas tua utatur, exstiterint, agil propter vos, nolens aliquos perire, sed omnes ad
« Alias 139. Scripia 18 augusli an. 460. e Sio quatuor poliores codices. Vulgati, in frater-
h Is est Timoihcus Soiofaei>>luscatliolicus, qui in nitatem luum.
Tinioihei jEluri baereticiacusurpatoiis ioium subro- f Vulgaii, sacramenta. Emendavimusex codicil.us.
gaius est. Credilur aulem esse ille Timotheuspresby- B QuesnelHis in inarginali poslilla explicai, id est
ur etmconomusEcclesimAlexandrinae,qui ciim aliis inccssanier,ut alibi tipiatum. Strd debimm indicaiur
caiholieis ex jEgypto pulsus an. 457 libcllura sup- referendi ad R.iuiaiiui<npontificem ordniiitioiiemepi-
plicem ;idvcr>useumdeiii jElurum impeiatori por- scoporum majorum scdium, ut ostendimus annot. 1
10.1t. Vide codicetn encyclium cap. 7, lom. IV Con- (Col. 1119 i>)in cpisti lâ.
. il. col. 1843. L Sic c.idices. Editi^ ut.
<•Ita ex cndicibus. Vulg., humilitas. > Ali.is UO. Scripa 18 August. an. 460.
d Vulg., se tantum denique inexpiabililer. Lectio- j Vulgati adduiu injmargine, ut possitis, sed cndi-
nem prajiuiimus oiiuiiuiu nostrorum codicum, qui so* ces iguorant. Exemplaria Veneta pro vem habenl
lum pro 1«habent ted. vestrm.
1217 DE EPISTOLIS DEPERDITIS TUM S. LEONIS, ETC, DISSERTATIO. 121»
pcwiilenfiam eonveni(II Pet. m, 9). Agenduraergo est A pace gaudentes, commendamusvobis invicemvesiri
ne diflicultasveniaecuralionem faciat tardiorem. Data operis dignitatem, ut religiose per omnia ordinatus
decimoquinlo kalend. Septemb., Magnoet Apollonio antisles, fraiemo c se juvari experi itur assensu, et
consulibus. ad abolenda scandala. quae error haereiicusexcitave-
EPISTOLA * CLXXIII. rat, cooperatione vestra gaudeat adjuvari. d Exiruso
ADQDOSDAH «GTPTIEPISCOPOS. enim qui imitator diaboli fuit, et in veritate non tletit
STNOPSIS.— De electo Timotheo calholico in locum (Joan. vin, 44), male ulens specie pervasi h noris
Timolhei JEluri yralulalur; unitalem commendat, et nominis, coiigruit ut Alexandrina Ecclesia eura
el ut tollicitudinemtuam ejus curm junganl ad re- veneretur et diligat, quera et probiiate raoriim, et
ducendoserrantes, iuvital. integrilale catholicte fidei, dignum tanto sac rdotio
LEOepiscoptisTnEOpniLO, JOANNI,ATHANASIO, ABRA- comprobavit; cui mutuaecharitatis plenutn anitui
H/E,DA.NlELl,b JtlH/E,PAPHNUTIO, MUS/<EO,PANDLVIO,noslri pr,ibemus affectum : cohortantes, fratres rha-
et PRTRO, episcopis yEgyptiis. riss-imi,et liducialiter exigentes ut in pracdicatione
Litteris fralernitatis vestrae,quas ad me filiinostri verbi, in eruditione praecepiiillam formam custodia-
Daniel presbyter et Timoiheus diaconus detulerunt, tis cbaritatis, sine qua nullae possunt prodesse vir-
cognovisse me gaudeo, quod gloriosi et venerandi JJ tules. Quodautera fratri et coepiscopo nostro Timo-
principis fides, propheticis et evangelicis unita do- tbeode revocandis hisqui a veriiaiisitineredeviante-,
ctrinis, ad sanctos et Deo placitos dispositionum sua- inconsultius se ferociusquegesserunt, scriptum esse
rum 1438 pervcnit effecius, ut cruentissirao cognoscilis, dilectio quoque vestra ad curam suain
AlexandrinaeEcclesise pervasore dejecto, et in Ion- intelligat periinere: ut quia late sese pestilens illa
gintjuiora translato, dignum sua gubernatione recto- aegritudodiffudit, ubique omnibus eadein adbibeatur
rem tolius civitatis mereretur electio, ad ctijus vos medicina vulueribus : ui per diligentiam pasioralem
consecrationemnullus ambitus traherel, nulla seditio in ctinctis Ecclesiis Domini ovile reparetur, et per
impelleret, nulla iniquitas incitaret; sed in medio sollicitudinem cbaritatis atque doclrinae , ornnes
conslituta meritorum sanctitale, eum cunctis non Chrisli oves unum se sentiant habere paslorem.
dubitaret praeponere, quem sibi universitas cupe- Dataxv kalend. Septembris, Maguoel Apollouiocou-
ret prxsidere. Unde reddita populis Christianis Dei sulibus.
• Alias 141. Scripla 18 Angust. an. 460.1 incitari. Ediii, te vivere.
k Ita mss. Vulfr., Ioham. Dein, Panulino pro Pa- d Vulg., Excluso. Lectionem omnium codicum se-
nulvioin Vat. 4061. cuti sumus.
c Ita codd. Vaticani et Veneti. Ms. Angelicae, te
I)E EPISTOLIS DEPERDITIS
Tum S. Leonis ad alios, lum aliorum ad S. Leonem, ac de aliis monumentis ad epistolas per»
linentibus, disposilis ordine chronologico,
DISSERTATIO, C firmare. QuodsanctmmemorimCyrillus Alexa-tdrinut

In qua tria etiam, qumex Leonesupersunt, fragmenta episcoputmerito perhorrescens,tcriptis tuii milu quid
inseruntur. prmdiciicupiditat ausa esset,indicavit:elsollicilaprece
multum poposcitut nulla ilticttit conatibusprmberetur
1439 Quesnellus, in (ine tomi secundi, harum assensio.Vid. anriot. 24 (Cot. 1043, n. b) in epistolara
episioiarum el documentoruin catalogum exliibuit, praedictam.
sctl ila mancuinet perlurbatum, nullo chronologiae CIRCA AN.442.
ordine servaio, et nonnullis etiam documentis bis 2. Septimus Alliuas episcnpus ad Leouein relatio-
rtpetilis, ut modicura prosit. Liiculeniiorem itaque nem misit, qiiam hic subjecerat epistolas prin.ac. In
aiqne exaciiorem uotiiiain hic proferendain credidi- hac auiem ille sigmficabat(uti idem pontifex in ea-
mus. Eorum vero documenlorura lantum, qunrum dem prima epistola tcst.iiur) quosdum presbyierot et
peculiaria indiciaad nos pervenerunt, notitia profe- diaconos, ac diversi orttinit clericos, quos Pelagiana
retur, quin dubiuin sit alia plura exstilisse, quorutn sive Cmlestianahmresishabui: implicalos, ita i;i ve*ira
nulla superest uientio.
ANNO 431. provincia (Aquileiensi) ad communionemertlholicam
pervenitse,ut nulla ab eit damnatio proprii exigeretur
1. Ante pontificalumS. Leonis una epistola S. Cy- errorit. IlarcSeptimi relatio eademest ac illa eju-dein
rilli episcopi Alexandrini ad eumdem lum Rnmanae adLeonem episloi >,qiia;nS. pontilex se legisse tradit
<Ecclesiaearchidiacouum memoratur epist. 119, cap. episl. 42. Ptmiiusliasce lilierasSeplimicommemorat
4, ejust|ue causa sic exponiiur : In Ephesina tynodo, 1440 cot^-->^>'"s veibis : Cumlemporit deinde vro-
qumimpiumNettoriumcum dogmatesuo perculit,Ju- (jrestu tecim hujus homines Ecclesimrestituti essent,
venalit tpiuopus (Jerosolymorum) ad obtinendum tterum malum ab illit renovalumett. At Seplimut
Palmttinm provincimprincipaium credidit te potse f. tpitcoput pettis renascentiscurium repressil, datis ud
sufieere, et intotentesausus per commentiliascripta v Ltontm tum t?demaposlolicamtenentem litterit; qni
1*1!) DB EP13T0US DBPERDITISTUH S. LEONIS, KTC, DISSERTATIO. 12-20
heo fervtnti teto tontra impiot dtpugnavit, nirairum,Acensi episcopoapostolica dclcgalinne prxdito snbje-
ipistj 1 et 3. cerat, membraiurapefie epi-t. 15, cap. I. Dubium
ClRCA AN.443. tero est rium litters Letmis, quibns lllyricianl re-
3. Sub idem tempiis, vel setius ari 443, Leo ad spondent, sint epistolaquinia, an vero alia quaeper-
litteras dedit i e»m is respondissel, ieril; de quo vide aniiot. 5(Co/. 064,». <)in episi. 13.
Cyriflrtm qitibus
S. pontifex aliariiepiskolamtradidil ad Pascbasinum Haecautem epUtola 15 cum scripta fuerit die 6 Ja-
nuarii an. 446, IIIyHcianOTttrn liiierae, quibus Leo
episcopumLilybetanum, oui acceptum a Cyrillo re- eadem cpisiola respondit, ad an. 445 periinere vi-
sponsum subjecit. Vide admonif.in ep. 3. Omfiesliae
dentur.
epistolaetefsinarltrtf dfca dubiom diem Pascbaiis Iu eadem epist. 13, cap. 3, meniio fit reletlo-
»n. 444.Solals»perest Puschasiniresponsio, et frag- nii13. Anasiasii Thessalonieensis, ex qua Lco cognovii,
mentum epistol* S. Cyrilli Alexandrini, quaesuo loco Achaim
edidimus. provineimmetropolilanumilliciiasel constitutis
4. Sdb flnelh*aftni 443 9. pomifexManieliaeosRo Palrum, noslrisque,1442 inqnit, auctoriiatibusin-
m» detecturus «t pubiice coBvieturits, gesta eum bus terdiclnordinationessmpecelebrasse,illudquesuisausi-
sollicilissimis inquisitionibus confecitin frequentis- addidisse, ut Thetpiensibusinritis ei repugnaniibUs
simo convenlu, in quo praeter sacerdoies pars quae- incognitum ei ante non viium epitcopum consecrarel.
ctamsenatos altiqae illustres tifi, et plhfes e populo transmissa Iloccrelalio uua cum Illyricianorumepisiola Roniam
inlerfuerom. VM» serM- 16, e. 4, epist. 7, cap. 1, videtur, ac proinde bxc quoqoe scripta
an. 445.
etepist. 15, c. 16. Haccauiem gesta, tiuihus Mani- cognoscitur
Cbseorum perversa doclrina corruptique mores ex )3 ] ANHO 446.
ipsorum confessionepatefacti fuerunt, die 30Janua-
rii dn. 444 CnmcpistoU 7 id fipiseopos Italise di- lis14. His duabus Illyricianorum cl Anasiasii episto-
Leonem respondisse nibil dubium esl. Rcsponsio
reeta>fo«reret dwwdean. 447 ad Turribium Asturi-
censem cura epist. 15, ex c. 16. IHyrici.inorumfitferjs continetur in episi. 13; epi-
6. Ante epistolam 6 scripfam ineunie an. 444 stofa veroadAnasiaxrBmtrfefactoinelropolilaeAcbaiaP
alianr LeOdederat ad AirastasramTrressatonicensem, desideratur. Plures quidem Leonis epistolaead cum-
iw tpu >Mm&«mmonuerat *t de ttatu Ecctesiarum dem Aiiaslasium datae ante epi.-t. H intercideruni.
veHrarum(Ulyriei)eertioret tubinde tua rtlatione nos In hac enim cap. 1 (ficilur : Abundanl enim apud te
monitorumscripta ndslrorum, quibut te.,... frequen-
facerel, qnemadmodum scribit epist. 5, cap. S. ilaec
ertim fnonltio, uti ObServavimusamiot. 8 (col. 618») ttr inslruxinxus. Solam episiolain6, ad eumdem, quae
voces abundanlet frequenlersignificarenon
tft eamdemepis-t.3, irt sexta Sd ipsum Anssiasitnm superest, Porro in uha epislnla ex bis quae desunf,
epistola haudquaquam legilur. Forte S. Leo post possunt.
Thessalonicensemscribens, Leo ptoviderat, ut ndn fiequensnec levibuscdusitcttn-
assumptionem suam, admonitionecommendaveTat.
hanc ei curam solliclta veniendineeetsiltttindicerelnr,el btnoslernosveepisco-
1441 °- 'uem autem Anastasius bujusmedi mo- potde tingulit provinciisadesse suflicerei,uii tratlilur
nitiuni pariturus, Nicolaumpresbyterum ad Leonem epist. 13, cap. 2. Id feferri ncqiii cum Quesnelio ad
misit cum litteris, in quibus Leotiera de statu Eeele- epislolam 14, quam annnt. 1 (Col.666, n.m) scriptam
tiarttm ctrtioremtBociA;el hac occastoneabeo petiit ostendiraus post ipsanl epist. l3, ac praetereain epist
ut apostolicaevicis auctoritas per Ulyricuma pr;ede- 14, binoslantum ex singulis provinciis adesse jobet,
cessoribus Romanis puntificibusoliin tradila, sibique C ' non vero binosternosve,quod ad alias liitcras deper-
a Xysto delata conlirmarelur. Vide episi.6,c. 1 et2, ditas referendum cst. Id autem probabiliter cOtifine-
quaecum a Leone iili reddita fuerit pridie idus Ja- batur in epistola in qua Leo de metropolita Achaine
nuarii anni 444, haecepistola Anasiasii pertinet ad sfatuerai; dicitur ac iri eadeniea decrcta prnposuissevidelur
annum 443. dequibus epist. 13, cap. 4: Plenius veroob-
ANSO 449. ttrvmredebtnl qumetneri ad ipsumfralremet coepisco-
fim nottrnnnAnaslahhimtcripsimus, eaquein vestram
7. Ob depositum ab Hilario episcopo Arelntensi notiliamlitteris ipsius volumuspervenire.
Celidoniuni, Romanumconciliuin utrisque prarsenti- 15. DuaeAnastasii epistolse ad Leonem in causa
bus-habiUJH» ftrit, cnjuspewa memorantur episi. i0, Afliei vetcris Epiri metropolitae memorantur episi.
cap. 3: Qumigitur apud not in causa Gelidomiepiscopi 14, cap. 1. Uoa illis verbis : De quo (Aliico) nihil
gesta confectatinl, et qum Hilarius dixerit, dum cum ampliusindicaveras,quamquod evocalusadessediffer-
eodem,prmsenlesupradicloepiscopo,audiretur, inditus rel, etexcusationeminfirmiiatisobtenderel.Altera illis:
charlis rerum ordo demonstrat. Legebaturquoquein lilteris tuis, quas iidemdiaconitui
8. Projectiepiscopi epistola, etaltera civium ipsius delulerunl,quod frater AtlicusThessalonicamvenisset,
ad Leonemadversns IIilariure, qai ei aegretantiariium quodque consensumtuum etiam scripturmprofessione
superordinaverat, i» eadem epist. 18, c. 4, memo- signassel. Prior nolitia forte inserla fuit relationi
ranlur. quam de AchaiaemetropolitaAnastasiusdederat, cui-
9. Episiola Leotris, rjua melropoliticumjus Arcla- que Leoncm respondisse innuimus die 6 Januarii an.
tensi Hilario irdetnptuitt, in Viennenseru episcopumJJ , 446. Sed eum pontifexqneratur in cpist. 14, cap. 1,
se translulisse affirmat epist. 66, cap. 2, ad nos non Anastasium, non exspectato priornm litierarum re-
pervenii. Cura enim id farctumnon fuerit ea cpislola sponso, quo cum Attico moderale agendum suaserai,
quara uli supposititiam in appendicem rejecinvus, hiemis tempore Attienra Thessalomcatnvi adducen-
aiii epistolae,quaedesideratur, tribuendum est. dura curasse, b#c factum ipso hieme exeuntis an.
10. Epistola ad episcopos Mauritaniae,qua S. Pon- 445vcl ineunrtisan. 446 coniigisse confirmatur, uti
tifex iisdem significaviise Potentio episcopo in Alri- j»m slatiiimnsaonni. l(Co/. 666, n.m) inepist, 14, ac
cain proficisceuti vicem suam delegasse, ut de epi- proptere i alicra epistola Anastasiide Altico ad hunc
tcopit, quorumculpabilit ferebaturcleclio,quidveriias armum 448 referenda es+.
haberet, inquireret,nobitqueomnia fistetiterindicarel, 1443 16- Tria Turribii AsfnTicensisepise'>p;
colligiiur ex epist. 12, cap. 1. scripta ad Leouem transniissa circ.i Priscillianisia-
11. Relaiio Poleiitii, qua meraoraiae delegaiioni rum hflcre-im,quaein Bispnniisgrassahalur, laudan-
salisfaciens, plenissimmnoiitim(Leonis) cuiicfarese- turepisi. 15, in procemio: Epistolmsermo, etcommo-
ravit, et Sub quibus qualibutque rectoiibus qumdam nitorium,ei libeltitui textustloquituir.Prirmimjjcriptum
Christi plebetin partibut provincimCattarientitkabean- epistolamfamUiareniLeo appellat cap. 17. Commoni-
lur, sincera nobit relaiione pattftcit, indicatur in torium sexdeeim capilulis djsiinetum, totidem dam-
eadera epist. 12, cip. 1. ftnVtsotiH^Priscilliannstarum opiniones coniinebat.
12. lllyricianorumnietropolitarumepislola reddiia LibeUustan4mn Turribii oper» iMubrattts, sex»ieeim
teonis iitteris, quibus iilyrici Ecclesias Tbessalooi- pa*Herc#eitulis conftitatioite» eartMndemepiirremm
1221 DE EPISTOLIS DEPEKDlTiSTUM S. LEONIS, ETG., DIS&ERTATH> 1122
compleclebalur, ut ipse testatur in episiola ad Ida- A cilium potissimumexpelebalur, ad Balconium hnjns
titim et Ceponiurac. 6, de qua plura in admonitione provinciaemetropolitam iransmiserunt, ut exinde ad
ad eamdemepistolam appeudtci inserendamnuui. 5. synodum coLremlainexcitaretnr. Ita porro commode
Sexdecim auiem capitula luin commouilorio, tum li- iniciligiiur quod iu synodo Bracarensi n, tom. 6
beiln iribuimus, quia S. Leo in proceuiioepisl. 15 Conc. Ven. cdit. pag. 517, dixit Lucrelius ejusdem
Priscillianisiarumerrores sexdecim capitulis a Tur- urbis episcopus: Cujut eiiam (Leonis) prmcepto Tar-
ribio confuiatostestatur; capite aulem 16 eaindem raconenseset Carlhaginensesepiscopi,Lusiianiquoque
formam et commonitorio et libello tribuens, utros- el Bmtici, facto inter se concilio, regulamfidei conlra
que in totidem capitula dislinclos indical.Hunclibel- Priscillianamlurresimcum aliquibuicapitutisconicri-
lumeicommonkoriumlibrorumnomine comprehendit bentes,ad Balconiumlunc hujus BracarensisEcclesim
MonianusepiscopusToletanus in epistola atl P.tlen- prmsutemdirexerunt.
tinos ConcilioToletano n addita, dum de Priscillia- 19. Ilic idem auiem Lucretius praeterea tenaitir
nistirum haeresi sc.ribens, laudat Theoribii epitcopi S. Leonemper Turribiumnotarium sedis sum ad syna-
ad S. papam urbis RommLeonemlibrosedilos,in qui- dum Gallicimcontra impiamPrisciltiani seclam
bus hanc sordidam hmresimexplanavil,aperuit, el oc- tua direxisse.Haccuiitem cst epistola ad episcopos scripta
cultamtenebrissuitj perfidiaquenubevelatamin propa- Galliciae quae intercidit. In aniiquissimo codice 59
lulo misit; ex ipsit etenimtibris qualiler cavere,quid capituli Veronensis, qui conlinet Brevlafiuih cano-
respondeteconlra sacrilegospossit, pius leclorinveniet. numet decretalium Romanorum poiitificum, citm ih
Qtiod hos fifrrosTheonbii cpiscopi ad S. Leonemedi- tahula praemirisa,tnm io opere num. 30 balwnr r Ex
lot affinnal, non ita intelligeiidumest ac si libellus.B epistola Leonis papm ad Balconium,nullo ipsius epi-
aeque ac commonitoriuma Turribio jara episcopo stolaofragmento vel capiiulosubjecto.NuriY ha:efuefit
scriptus fuerit : libellumenim anle episcopatum ab
eo probahiliusscripfum in eadem appgudiceostende- pecirtiaris epistola ad Bilconium, ari gencralisadeum
1445 el cacteros Gallicineepiscoposper Turribium
mus; sed eo scnsu est actripiendura,quia libellus et notariuin
contmonitorium cum Turnbii epistola ad Leonem Galliciaeairaiismissa, ignoritnr. Epistola ad synodurh
Leone scripta videtnr, postquam intellexit
missi fuerunt, et bos simul Montanus invenit. Ha«.c ejus provincise episeopos jreneralem synndiirn non
autem omuia ad Leonem missa fuisse per Pervincum adiisse, eosqne ui ad sua?ipiovinchesytiodum
diaconumIradit ldatius ad an. 446. cogett-
dam vehementins nrgeret, Turrlbium Romairaesedis
jtKKO447. notarium cum iisdein liltcris direxit. Hinehje lilter.-e
ad
i~t. Ciim S. Leo ad Turribium rescripsitepist. 13, pertinere possunt annum 448.
die 21 Julii an. 447, aliarif eliam episinlaui direxit 20. Ex capiie 7 epistolae17 ad Siculos scriptaedi#
ad episcopostarraconenses,Ctirlhaginienses. Lusitano* 21 Octobrisan. 14?, liquet quotannis Romarhabitum
atque Gallicos, eisque concitium synodigeneralis in- fuisse concilium, ad quod ex Sicnlis terni semper
dixit, ul seciiudumea qu* ad Turribii consulia re- debebant sunt.
accedere. Nulla ex lot syuodis ge>tasuper-
spondit, plenittimo disquirerelur examine, an estent tum inSolum ex epist. 17 ad Cosdemindiraiur decrc-
atiqui inter epitcopotqui hujus hmreseosconlagiopol- mitan.i Romana synodopro Tanrominitanaet Panor-
Ecclesiis laium ob qiierimoniam a clericis
luerenlur,a commuuionesine dubioseparandi, si nefan-
dissimamsectamper omniwMsensUumpravitalesdam- earumdem Etclesiarum iiroposiiam conira episcopos
-.arenoluittenl. Vide epist. 1S, cap. 17. r( qui ecclesiasiica hnua alieniveranl. In hoc Leo prae-
18. In epist. 15 ad Turribium, cap. 17, Leo cavit scripserat quemadmodumutriusque Ecclesimutililati-
ut si fnrte uoc generafeconr.iliuinaliquoimpedimento, bus consulatur.Confer annot. o (Cof.705, n. ») in
cogi non posset, Galliciaesallem episcopi, iuler quos eamdem epist. 17.
enor serpebat, omnino Convenirent. Cum porro: 21. Januarius episcopus Aquileiensis ad Leoneni
1444 rescisset aliarum provinciarum episcopos scripsit epistolam, in qua de suae provinciaePela-
Tarracouenses, Carihaginienses,Lusilanos, et Baeti- giauis ad sanuui consiliumet ad Eeclesiamrevocatis
cos, nonautemGalliciosepiscoposinTotetana synodo1 ageus, alios ex iisdem clericos cum tlebita cautione
congregandos,aliam ad illo- epistolam dedisse cre- in gradum suum receptos, alios vero ad aliinrem
diiur, in qua praecepilut deCreiumiidei ederent, etL gradum promotos exposuit; quara in rem Leo illi
ad Balconium Bracarensem Galliciae metropolitami reddidit epistolam 18 die 30 Decembris an. 447.
mitlerent. Id autem a nonnullis deductum fuit ex le- Joannes Trithemius in lib. de Script. eccles., inter
clioiie posl Merlinumvulgala in aliquot editionibusi Leonis opusculaquae in suo codictr descnbehaniur,
Conciiiorum,qua regulae lidei Toleiano i siibjeciae i qnarto loco recenset : Ad inquisiiionesJannarii epi-
inscriptio sic exlnbelur : tncipil regula fidei cutholicm ' tcopi lib. i, et initium pracfert: Nulla ralio tinit ut,
conlraomneshmreses,quam maximecontra Prisciltia- etc. Decimoanlem loco : Ad RusticumNarbonensem
nislas, quamepiscopiTarraconenses,Carlhnginienses, > episcopumlib. i, cum hoc initio : Subditit responsio-
Lusitani, el Bcelicifecerunl ex prmcepo pr,pa>Urbis> nibus; quae tamen voces non ad episiolaeinitium,
-
Leonis, et ad BalconiumepitcopumGallicimtransmi- sed ad inscriptionemseu tiluliim pertinent. Ex dis-
serunl. Sed banc ieciionem et inierpunctinnem solii .f. tinctione autem epistolae ad Rusiicuni at>inquisi-
praeferuntcodite-colleclionis Hispanit;u originisGai-• ' lionihus Januarii snspicio quibusdam exoriri poierit
licanae, quos Isitkirus exscripsit; in quibus alienoi aliam deesse Januarii Aquileiensis epistolant, qua
arbiirio aliqua rautaia saepiusobservaviiuus.Codices > aliiuot quiesiiones S. Leoni proposueril, et aliam
sic habent: In- item desiderari episiolam S. Leonis, qua Jannarii
auieiu purioris ci>lleclioiiisfIi.^paiiio;e
cipiuntregulm fidei.... quasepiscopiTurraconenses, intjuisitionibusresponderit. Sed inilium Nulla ratio
etc, fecerunt, et cum prmceplopapmUrbisLeonisadI tinit ut convenit responsionibusS. pontificis ad in-
BalconiumepiscopumGalticim transmiserunt. In cpi- quixiiionesRnstici. Ilae vero cum in aliquot colie-
slola ad Hi*paiios,quain nuinero aulecedenti memo- ctionihus describantur numero distincto post ipsairc
ravimus, Leo pr.i'Cej>eral utomnesHispani êneralemi epistolam , forie in Trithemii exemplari lihranier-
synodum adversus Priscillianain lueie.-iinicogerent,, rore disseclaeal>epistoia ad Rusiicum, breviuri epi-
et si quid buic generali synodo obstitissel ulGallicim ; stolar ad J.inuarium eraut subjectae; idque ilfi occa-
ialtem in unumconvenirentsacerdoles, in epistola 15i sio fuit tribuendi Januario quod Rusiko asseren >
ad Turribium mandaverat. Cnm ergo ex eo Leonis> dum est.
praeceptoTarraconenses. Carthaginenses, Liisitdni,' ANNO 448.
et baetici syooduui habuissem, in tpia comiiderunt
regulainfidei, hanc regulamcum metnorato praecepio i 22. Duo antiquiores presbyteri Beneventani Epi-
ac cpistolaLeonisGilliciis eliain inr-cripia, et fortc; charpio receutius ordinato cura aliorum prarjudicn
etiam cum epistola ad Turribium, qua Gallicisecon- prinium locutn cesserant. Id a;gre ferens Paul;is
4SS3 DE EPISTOLIS DEPERDITISTUM S. LEONIS.; ETC, DISSERTATIO. 1224
presbyter Romam perrexit, eaque super re ad qnaeri- A 32. Epistola episcoporum Gallorum, qui post Hi-
moniae libellum Leoni obtulit, qui epist. 19 Do- larii moriem Ravenuium Arelalensem epi>ropum
rum episcopum subjectus fiiit ex cap. 1, sed ad nos ordinaveram , et alia ejusdem Ravenuii, quibus ex
non pervenit. veieri disciplina de ipsa ordinatione ordinaiores et
23. Cum in hac causa suum cuique gradum pro erdinatns ad Komanum poniificemscripsere. Hi- Leo
ordinationis lempore Leo vindicaril, priinis qui ces- respondetepist. 40et 41, dalis die 22 Auttusiian. 449.
serant ad infinitimrelegaiis, hujus prircepti exsecu- 33. Libellus appel|ationis ad Lt-onem a S. Fia-
lionem Julio e.iiseopoconimisit in litteris quaedesi- viann Constantinopolitano datus legalis 1447 'n
derantur. Vide cap. 2 laudalaeepistolae 19. pseudosynodo Ephesina, memoratur epist. 44, c. 3,
24. In Epbesinae Eccle-iae lumultibus adversus de quo vide observationes nostras iu dissert. 6 Ques-
Bassianum episcopum Leo epistolam dedit in Cb»l- nelli.
cedonensi synodo memoratam tora. IV Concil. pag, 34. In causa lalrocinii Ephesini acla synodi Ro-
1610 a,et 1614 c, in qua eum prmter regutat ordina- manae, cujus nomine Leo scripsit in Orientein epi-
tum non oportere este epitcopumscripsii. Confer an- stolas 44, 45, 50 et 51, signaias die 13 Octobris
nolaiioues nosiras in primam Quesnelli dissertatio- an. 449.
nem ad au. 447, num. 4. 35. Exempla acclamationumConstantinopnliianae
25. Euiyches anlequam a S. Flaviano condemna- plebis pro Flaviano episcopo et conira Ephesiuum
relur in Cousianlinopnlitanasynodo, epistolam dedit latrocinium, quae ad Leonem transmissafuere cum
ad S. Leonem, qua Nestorianam hmresim quorum- litteris cleri et populi Constaniinopoliiani, quibus
dam rursus ttuditt pullutare relulit. Vide responsum R " pontifex respondei epist. 59. Videcap. 1. Hx liiterae
pontificisepist. 20. ante auditam Flaviani inortem circa idem tempus
26. Post coudemnationem vero idem haereticus datae fuere, quo Lep scripsii episi. 50 et 51, id est
alteri epistolaead Leonem scriptae,quae ex ms. Casi- circa idus Ociobris bujus anni 449. Confer annot. 4
nensi couservata legitur epist. 21, quaiuor docu- (Cot. 866, n.') in episl. 59.
menta subjecil ex quibus libellusaccusationisEuselui 36. Eodem lempore quo clerus et pnpulus Con-
Dorylaeensisepiscopi 1446 in Constantinopolilana staminopolitanus, in eamilem senteniiam scripserunt
synodo productus, iicet m eo ms. omiiiatur, inter etiam archimandritae Martinus et Fauslus, quibus
hujus tamen syuodi gesta Chalcedonensi insertus Leo rescripsit epist. 61.
describitur. Deest autem alter ad Leonero libellus 37. Eadem occasione probabilius transmissa fuere
appellationis, quem in ea synodo oblatum , at uon scripta Pulcheriae Augusiaead eumdem pontificem,
susceptum, idem haereticus meniitus est. Ex terlio ouioui evidenterostendil quantum eathoticam diligeret
autem documento superest prima pars, quaeprofes- fidem, el quantum hmreticum detettarelur errorem.
sionem fidei Eutychis exhibet; altera vero par- quae Vide responsionemepisi. 60.
contestationem ad populum Constaniiuopolilaiium 38. Sub finem an. 449, sicut ordinatus fuit Ana-
conlinebat.desideratur.Exquartoautem documtnto, tolins Constantinopolilanusepiscopus, et ad Leonem
quod supposititia Julii, Felicis, Albanasiiel Gregorii dedit epistolam de ordinaiione sui, uii ostendimus
Thaumaiurgi tesliinoiiia praeferebat, ir un posierio- in admoiiiiione ad epist. 53, ita etiam de eadem or-
rum Palrum lesiimonia, mi ab Eu.ycbe fuerunt pro- dinatione litieras adf eumdem ponlificein scripsere
ducia, in eodem ms. omiuuniur. Theodosius imperaior, Pulcheria Augusia, et ordi-
27. Hoc eodem lempore idem Euiyches alias que- Q naiores ejusdem. Unicum exstat Anatolii epistolae
rimoniae litleras dedit ad S. Petruin Chrysologura, fragraentum. Caeleraeepistolae desiderantur. Theo-
ex epist. 25. dosio Leo respondet epist. 6*., Pulcherise epi-t. 70.
28. Theodosius imperator in Iitteris ad Leonem Ordinaiorumvero liiteiae memorantur epist. 71. Ilic
Eutycbi favens, de lumuliibus Constantinopoliad- autem monemus Tbeodosium in epi^tolis 62, 63 et
vcrsus eum excitatis querebatur, seque soliiciliimi 64, quas Valeniinianoet Augustis reddidit, affirmare
praebuit ne in populo Dei aut schismata, aut haere- se de his quacLeo cominemoraverai, niiuiruin de
ses, aut ulla scandala convalescerent, uti colligitur Flavianoac Ephesini latrocmii gestis, fusius, plenius,
ex cpisi. 23 el 24. H* imperiales litlerae una cumi apertius, plenissime,ac tmpiut ad eumdcm pimtilicem
praecedenti Eutychis epistola sub finem an. 448 pro- jam scripsisse. Adverbium tmpiui, quod legitur in
babilius uiissaeluerunt. epist. 63, non unam tantum, sed plures epistolas
ANNO 449. hac de re ab eodem imperatore ad Ltrnnem scriptas
indicai: cui concinit simile adverbiumsmpede Theo-
29. AliaeTheodosii litterae, quibus Leo ad Epbe- dosii litteris a Leone pariier usuipaiiini cpist. 69,
sinam synodum invitalus fuit, ab eodem acceptse cap. 1, et ex his utrisque epistolis 63 et 69 nianife-
fuerunl m id. Maiian. 449, ex epist. 31, c. 4. Julius> stum etiam fit imperaiorem in iisdem ad Leonem
legatus Leonis in pseudosynodoEphesina bas liiteras iitieris sese sollicitum seraper prxiulissc pro custo-
timili tenore scriptas prodidil, ac cpislola ejus inipe- dia synodi Nicaemc.Potuit quidem aliquid ejusmodi
ratoris ad Dioscornm lecta in eadem pseudosynodo1 atiingi in liiteris quas idem Theodtsius occsionc
act. 1. Discrinien vero aliquod interfuisse observavi- ordinationis Anatoliiad nosirum pontificerascripsit.
mus anuot. 29 (Col.793, n. i) in epist. 31, mide voce D Al cum non una tiinlum epistola hac de causa ab
Ttyottoitu,«iiiii.fi,non autem ru>avru, eodem, tenore eodem fuerit exarala, aliera s,«lieni antfrior uon
Julius legatus usus est. mulio post latrociniiim Epbesinuin ad Leonem rmssa
30. Juliaui episcopi Coensis epistola Constantino- dicenda esl, in qua pleuior illa de gestis Epbesiuis
poli scripta , et ad Leonem missa fuit pcr Basilium insiructio contiuerelur, cum Eutychis patrono expe-
diaconura , qua catholicum dogma cuntra Eittycliia- direi poutilicern cinus prarveiiire. Haecauleui Leoni
nam baeresimdeclaravit. Huic S. pontifex respondit tradita mense Decembri, occasionem prsebuit scri-
duabus epislolis 34 et 35, quarum altera per legalos, bendae ad euindem Augustum 1448 epistoU 54,
altera per eumdem Basiliumdirecta fuit. in qua cum de ctistodia Nic.cnai lidei disserit, lum
31. Tcrtia episiola Fiaviani Constantinopolilani ne imperatoris animum acerbius pungeret, se in ca-
episcopi post alias duas, quaeexstant, dad Leonem tcris remittit ad litteras eidem aiuea scriptas in idus
missa per Basilium diaconum, ab co diversura, Octobris.
qui Juliani litteras detulerat, sui desideriuin reliquit. ANNO 450.
Brevis erat, quia plenior inslruciio Basiliocommissa
fuerat. Huic respoudet pontifexepist. 38. Conferan- 39. Acta alterius synodi RomanaeFebruario mcnso
tiot. 2 (Coi. 812, n.<>). an. 450, ob eaindera Epbesini lalrocinii causam eo-
<>Vid. admonit. in epist. 35, n. 4. , , 1-.. <-« .
122K DE. EPISTOLIS DF.PERDITISTUM S. LEONIS, ETC, DISSERTATIO. 12J0
actaeex innumeris totius Italiaeepiscopis,quibus pe- A. j suis litteris scripsisse indicium est; alias, sicut Pul-
teniibus Valentinianus imperator, ejusque mater et cheriaede Anatoliotestanti epist. 77, quae profecto
conjux adTheodosium etPuIclieriam dederunt epist. hac occasionead Leonemmissa fuit, hic pontifex de
55, 56, 57 et 58. Acta hujus synodi missa traduntttr eodem Anatolio rescripsit epist. 79, ita etiam sese
epist. 55. Quoad lerapus quod indicavimus vide ad- gessisset in laudata adMarcianumresponsione, quam
monilionerapraemissamepist. 55. eadem die per eosdemclericos ejus litieris reddidit
40. Viennensisepiscnpus litteras ad Leonem cum si in his Anatolii mentiouem ac imperiale teslirao
legalis misit, conquerentArelatentemepitcopumordi- nium reperissei. Ila>iueh;ec pnntilicis responsio, sea
nationemtibi Vatensit antitiitis uturpasse, ex epist. epist. 78, reddila videtur Marciani episiol.e 76, qua-
66, c. 1. Ailegationesutriusque partis etiam allatae cum sane concinii. Testiinoniumvero ejusdein im-
ex cap. 2. peratoris de fide Anamlii, quod memoratur epist.
41. Fausli archimandritaeConslantinopolilani lit- 104 el 111, Leo colligere poiuit ex ipsa Pulcheriae
tera- ad Leonemper Parilieniuin niissae,quibus suam episi. 77, vel aperiius ex relalione lcgitorum, ut ne
in fide constauiiain patefecit. His respondet epist. aliam Marciani episiolam hac occasioue de Anatolio
72. Videadmonilionemeidem pra-rmissamnum. 2. testautem, cui pontilicis responsio non congruit,
42. Paris constaniiaelineras dedissevidelur etiam astruere necessesit.
Martiuus presbyter, cui Ltrorescripsil epist. 74. ANNO 451
43. Leonis episiolamad Marcianum imperaiorem
per Maximinumcoiiiiiemmissara , qua de ejus as- 46. Marciani epistola per Tatiannm prapfeclum
sumptione ad imperium griitulains respondit impe- "'. urbis Constantinopolis dtrecta, quae ad Leonem
ri>li epistolae 73, tieesse OstemJimusaiiuot. 2 ( Col. perveuit nost legatorum Anaiolii reditum in rejiiam
908, n. >) in epist. 78. urbein, id est post diem 13 Apriiis an. 451. et aute
44. Cum pri»r Anatolii Consiantinnpoliiani cpi- diem 23 .'jn-dein mensis, ut patfl ex annot. 5 (Col.
Stola post ipsius ordiiatinnim ad L.i.iiem scripia 917, n.') inepist. 82.Cum vero Tntianus lanta dijtni-
(cnjus fragmenlum dedimus epist. :Z), prmter id âteornnus expediluui iter lu fecerii, ea epistola ipso
quod ad ordmationemnovi antinitis peninebut, nilnl anno 451 scripia videtur. hac imperator pacis
de compressisvel abdieatiserroribusindicnstet,qutin- eccle-iastic:f sindiosissimus, iierum soil.ciiius apud
adraotluin Leo ait epist. 71, ui eam oidinatiouein pontificem insiilit pro cogenda generali syntlo iu
poniifex confirniaret,expressam iidei piofessionera qua, 1450 "lomnia ad unilateni faciliuscoiuponen-
exspectavil. In bauc rem post diem t(J Julii an. 450 - dain novo liactatu disculereul»r, poslulasse colligi-
quatuor legati Consianiino(>oliinraissi lueie. Abuu- lur ex Leonis respouso epist. 82, c. 2.
dius et Asterius episcopi, Baxiliuset Senator pres- 47. Alia ejusdem imperatons episinla ad Leonem
byteri, qui e Roniana synodo missi vi.lt-iiiur.Vide perl <tafuit per ponlificiosleg.t"sConstaniin.>poliin
Acta sancitirum2 Aprilis pag. 92. liujus syuodi ge- Urbem reversns anie diera 9 Junii an. 451, in qua
sta desiderantur. idera indicendaececumenicaesynodi consilium inge-
45. Cum legaii in regiam urbem venissent, syno- rebaiur, ex epist. 83.
dus convenit; ibiqne lecta dogmaticaLeonis epistola 48. Luceniius episcopus, et Basilius presbyler a
28 ad Flavianum, ncc non testimonia Patrum, quae Lcone lapsorum recipiendnrum cau-a Constaniino-
a Leone per iegatos missa fuere, eidemque epUiolae polim missi fuerunt die 9 Junii an. 451. His plenis-
subjiciuinur iu edilione Clialtedoneiisisconcilii act. (<rjsima ln-mictio tradiia fuit, cum de syuodo convo-
2, Anatolius et ouiues episcopi, arcliimandrilae, canda laniura agerctur. Vide epist. 83, 84, 85 ei 86.
presbyteri et diaconi laudaiaerpistolausiibs,eripseie, 49. Imeriin in.pe.aioris lilterae dat;e 17, ali s 23
ei Nfstnrio, tuiyclti eoruintj :e docirin.e anaibema Maii, quibus synodus Nhae* indicta fuerat kal. Se-
dixerunt. Haecgesta, <|uaelaudautur episi. 80, c. 1 ptembiis, ad Leonem perveuere. Peculiares litieras,
et 2, ad Leonem inissa fueie pt-r Casenum, Palri- quaedesiderantur, ad ipsum missas fuissc osieudi-
cium et Asclepiadem cbricos una . um legatorum mus ann. 2 (Col.934, n.m) in epist. 91, in qua eaedem
relaiione ex epist. 79, ei ciim du bu- epistolis ad litteraeindicautur.
eumdem pontificem,alieia Anaiolii, Juliani Coensis Hac forte occasione ad eum.Iem pontificemraissa
altera. Vide epist. 77, 80 et 81. Cnmmonitorium fuit Anaiolii Coiisiaiitinopolitiiiiia:iiisiiiisepislol.i, in
1449 eiiam laudati Anatolii iistlem clericis tradi- qua indicaverat quod in suscipiendacalhotica fide, el
tuui ac pontifici oblatuin diciiur epist. 85, c. 3. Ex damnatione Eutyrhis alque Nestoriiomnes Oiientulet
bis autemnihit siiperest, nisi unicura gestorum frag- subscripserintsacerdotes, uti ex l.eonis respoiisione
mcntum, quod in appendice edetur. Forte iu litte- epist. 91 coliigere iicel. Ilinc etiain epist. 88 ad
ris Analoliiconlinehalur ea professio t|ii;e memora- Paschasinum, cap. 5, idem pontifexaffirmatse pro-
tur epi-l. 114, c. 1, his verbis : Quem (Andream uti xime epistolamConsiaHtinopolittmi episcopiaccepisse,
Euiychianum) ipte professusesl a se esse rejectum; qumrefert Antiochenum episcopum,missisper provin-
alia- nova et postenor Anatolii epistola desiderare- cias suas tractoriis,universosepiscoposetepistotmmem
tur. Sicut autem gesta Coiisianiinnpolitana,in qui- prmbuisseconsensum,et Neslorium el Eutychen pari
bus AnaloliusLeouis episloliiin subr-cripsit, proba- subscriptionedamnasse.Adverbiumproxime maxime
biliusassignandasiintexeunti anno 450, nti colligere D ' notandum est.
licetex annot.13(C /. 907, n.f) in epist. 77, itaetiam 50. Laudatam synodi indictionem Leo post diem
commoniloriumAnatobi, relationein legatorum el nonain Junii, raemoratis legatisjam profectis, acce-
memoratas episiolas sub idem tempus data fuisse pit.Hisceiu angusliis Paschasiuum Lilybeianum epi-
non est ambigendum. scopum uti legatuin adconcilium elegit; cujus dele-
Suni qui existimant hac eadem occasione per eos- gationisepisiolam desiderari probavimus annct. 4
dera Consiantinopotitanosclericos una cum epist. 77 (Col. 950, n. P) in epist. 89.
PulcheriaeAugustaealiam deperditam Marciani epi- 51. Bonifaciumpresbyterum alium legatum Roma
stolam ad Leonera fuisse transmissam, in qua de misit, et laudaio Pascbasino ac duobus legatis jam
Anatolii(idelaudatis gestis probata testimonium de- transmissis, Lucentio et Basilio adjunxit, <jui vice
derit. Leoenim epist. 104, cap. 2, et 111,cap. 1, se sua concilio praesiderent. Huic Bonifacioliiteras de-
istius ordinationemapprobai.sesignificat ob impera- dit ad eosdem Lucemiumet Basilium, quae hanc de-
toris tesiimonium,qu.>din epist. 76ejusdem Augusti legaiionemdeclarahant, uti liquet ex epist. 94.
sub hoc lempus, ut putamus, tradita nequaquamle- 52. Eidem etiam BonifacioCommonitoriumtradi-
gitur. At cum Leonis epislola 78, quaeMarciani lit- dit, cujus fragmeiiiuniab ipso presbytero productum
teris hoc tempore scriptis per memoratos clericos act. 16 concilii Chalcedonensis,hic appeudimus ex
Consianlinopolimremigrantes reddita fuit, niiiil de mss. Baluzii emendatum, ac prsesertim ex antiquU»
Anatohoindicel, nihil quoque de eo imperatorera in simo Valicano1322,
PATROI. LIV. 39
1227 DE EPISmiS DEPERDITIS TUMS. LEONIS, ETC., DISSERTATio. <J28
1451 Fragmenlum Cemmonilorii. J gitur ex episl. 111 et 112 hac de re a'd Marcianuinct
A
i Bomtircittbpresbyter vicarius sedj^ apostolicse Pulcheriam scriptis die 10 Martii anni ejusdem.
dixit: Beaiissirnus et apostolicusvir papa inier cae- 65. Hac eadem decpusa eoderaque tempore Julia-
tera hoc nobis mandavit. Et ex cbana recitavit: nus ad Leonem scripsit. tbi etiam dc malis Aitilae
<Sahciorum quoque Palrum constilittionemprola- bello Italiaeillatis condoluit. jSreuiarium fidei antea
tam nulla pdliamini temeritateviolarivei \mminui,termissum signilicayit. Huic episiolae Leo respondit
vahies omnimodispersorimnostrm in vobis, qitosyice', epist. 113, diia il M|r|u.an. 453; ,
nottramiamus, dignitatem; ac ti qui forte civitdlum| lerii 61. Tres epistplaBad Leonem de oirdin^tione Pro-
snarum splendorecohfisi,aliquid sibi tenlaverintusitr- episcopi Alexandrjni, una ipsius Proterii, altera
ordinatorura ejus, acteina cleri ejusdem, collignn-
pare, ndc tiua dignumest constanliareiiihdalit. *
In boc forte Commonitoriocoiitinebatuj-etiara il- tur ,ex Iribus epislolis ad singulos rescriptis, quaruin
lud praeceptum (jiiodPascliasirip ex iiy.hodoChalce- exemplaria idem pohtifex ad Jiiliaiium inisit cuin
dohensiact. 1 exposuit his verbisi. iy CnncH.Venp-, epist. 113, c. 3. In epistola ad Proterium pleniorem
lae edit. pag. 863: B'ediistimialqucapostoliciviripapm et apertiorem fidei expositionem ab eo ptHiissevide-
urbis Romm,qui est caput dinnium Ecclesiarum,prm- lur ex epist. 127, c. 1. Haeomnessex epistolaeinter-
cepta habemusprm manibus,inquibus prmciperedigna- cidere. 62. Sub hoc idem tempus aliae epislolaeEuxilhei
tus tst eiusapostolatututDiOseorusnonsedeat in con-
cilio, sed audiendusintromillalur. Hoftrgo nos obser- Thessalonicensis de prdinatione sui et ordinatorum
vare neeette est. &tergqprmcipit vestra maghificenlia, ' ejus, atque, utimos ferebat, cleri eiiam et populj ad
dutitleegredialur,qutnoseximus. , „ia S. Leonein missaefuere per episcopumqui.ab eodeui
53. EpistOlaLeoriisat) eosdem Iegatos circa Thco-. Euxitheo suae brdin^tionis nunliuS Iraditur epis.1.
doretrim sic memoratur act. 8 ejusdem concilii tom. 117, c. 5, data 21 Martii anni 453. Hls pontificerii
IV Concil. pag. 1525, d: Patchatinvi e{ Lucentius| tolidem lilteris rescripsisse nibil dubium est; at nihil
reverendissimiepiscppi,et.Bpnifaciut reverenditsimue t horum superest. t _. ,.
63. Una cum Harciani
presbyter, intupet et Jttliahut reverendittimus epitco-. 15 Febriiarii an.epistola 110, scripla die
pus Coensit (hic postremus caeteris legatis additus 453, Leo accepit epistolam Juljajij,
Itiil), habehtes locum apostolicmsedis dixerunt: San- qua ejusdera imperatoris etsanctionuni Pulcheriacpracclaragesfa
ctissimuinetvenerabilemep\scopumTheodoretumsah- coramendans, exemplaria utriiisque ob
ctissimUset beatissithusuhiverim Eccletim epitcopus s comprimendos et instruendos nionachos Palxs|inqs
urbit Rommdudum in eommunionemsuscepittta, sicut, ad eumdera pontificemdirexit. U;esanctiones 1453
lillermqb eo adnottram humititatemdirectmtestantur.'. supersunt tom. IV Concil. pag. 1798 et 18]l9, ei st|-
Cum Maximum quoque Anliochenum idcm sancius. Julianum perest eliam earumdem antiqua inlerpretaiio, quam
pontifex in communiohemreceperit, et bac de causa. Vide anriot. transraisisse non iinprohabiliier crediinus.
ilTein synbdo Chaicedonerisi fuerit susceptus ex de- 4 (Col.1036, n. i) iri epist. 116.At Juliani
cima actione, ntim concessa eideiri coinraunio con-. epistola sui tlesidcritinj reliquit. ,(il . >v
64. Duae ad
stiterit ex litteris Leonis ad legatos, aii ex epistola, batur ne epjstolae Eudociam, quibus e^m horta-
ad jpsum Maximum, ignoratur. , monachis Palacstinis faveret, desiderantur.
54. Leonis epistola ad Eusebiura . Mediolanensem t Aliera scripla fuit a Leone Marciani imperatoirisii\-
episcopum rrilssa fuit aiite mensem Augusium an.[ 'C sinuatione, qui hocsuum desiderium illi per Pauliiuji
451 per Abundipm ei Senalofem, in qua felici Con- secreto significavite>jepist. 117, c.(?. A\}'<}[a missa
«lan(indpohtari«Blegitipiiis eiitu copimeraorato eij. fuita YalentinianoAugusto,Leonesuadcnteexeadera
%
pfaescripsit ut conciliuni nroviuciaccogeret, ibidem- epistola. 65.
. . ,.„,./r. ,.',, ....^ ..,
Alia epistota JUjlianjde Palajstinorura, mopar
qne legeretiir sua#a'Flayianum epistoia 28, et Euty-. chorUm turbis per Efsichiuinmissa indicatur epist.
chianam haereSirriserjiieritesânalhemate plecteren-
ttif, tfti discirHus;eit ept.97. •' , .. .... . 118, c. 7, , ,[ ', : .Aj. '..,.
55. Qttadalin«pecialiagesta; forte pro Constahti- 66. Cum in Chalcedoriehsi synodp Juvenali Jero-
nopolitanao sedis pjriyilegio, Chaleedonensis, synodi|. solymiiano episcopo êssio f;"cta fuisset triura Palae-
fempofe ab Anatotib i'«l LeOrieramijisa indicamur dis stinarum contra Nicenos caiiones in Antjoclienaesfi-
ebiSi. 101, c. 2. Vide aririqt. 6 (Col, 977, <?••)• prasjudicium, Maximus Antiophenus episcppus
56. Epistola .lulianiCoensis ad Leoiiem, qua pro, ad Leonem epiStolariidedit, in qua de hac cessiqiie
est. Vide respousum Leonis epist. 119,
appetilu hovmtrdhsgressionistniervehtt'et\ epj^si.107, Conquestus
nimirurii pro pfacrogativaSedi Constantinopolitanae 5 ei nostras ohservationes ad diss. 9 Quesnelli.
in Cbalcedoriensi1452 tfibuta.Haecepistola allataI 67. DuaeMarciani episiolae ad S. Leonem, quibus
fuit per Lucianum episcopum una cum litteris 100 ett htc respondit die 9 Januarii an. 454, epist. 126, datas
101eadem super re sciiptismense Decembrisan.451. fuerunt an. 455. Iu aliera de coinpressis Palaeslinis
452. turaultibus ac de Juvenali in suain sedem restitulo
ANN0 In altera vero pro Aiiatolio episcopo in-
37. Theodori Forojuliensis in Gallia episcopi lit- scripserat. ut iiquet ex epi>t. 127,cap. 3. In alter-
terae curii quibusdam interrogationibus dereconci-* tercesserat,
utra ex his indicaverat eliam se curam de paschali
liatione poeniteiitium,quibus Leo respondit die 11' 1 j." die anni 455 Alexandrinis iuquisitione soJliciiissima
Junii ap. «452,epist. 108. Videejuspêmepistolaecaput 2.
58. Jiiliani episipla de Palaestinorum monachorum1 delegasse.68. Una cum his Marciani episiolis tradita Leoni
tumullijbiis^tyiolentiisjquibuscatholicosexagiiabant, > fuit epistola Juliani Coensis, in qua practer notiiiam
et Eutychiariis favebant. Leo respondit epist. 109. , eorumdem gestorura Marciani, relulit, S. pontificis
ANRO453. epistolam 114ad synodum ClialcedonensemConsian-
59. Verba epistolaeLeonisWi,c.l,prmdicti Aetiii tinopoli praesentibusrepiscopisetclericis lectam fuisse
lacrymabilh(,quere(a, innuunt litteras ejusdera adI dimidiatam, suppressp scilicet eo extremo capite quo
Iêojienj<,.quibuSde injuria sibi ab Anatolio illatai S. Leo de AnajLdjii ambitu et de caiione pro Cpnslan-
querebauir, eo quod sub honoris speeie ad presby- tinopolitana setie edito querebatur, Addiderat etiam
teratum promotns, archidiaconatu priVatus fuerat,, Aetium presbyterum cognitione habiia discussum, in
et .coemeterio praepositus, quodamrtiodo damriatusi oiilriibusfuisse purgatuiu. Vide epist. 127, c. 3.
fuerat exsilio. Indicavit etiam Anatolium ad pOnlifi- 69. Epistola Prolerii Alexandriqj ad Leonera, qua
cem missurum lideras, quas lamen se non susce- pleniorera de fitle sua expositionemdirexit, cumper
tesiatur epist. 115, c. 1. Chartatpraetereai Nestoriura episcopum accepta tradatur in epist. 127,
omam ante fuisse directas significavit, quaepariter scripta die 9 Januarii an. 454, exarata coguogcitur
SjsseLeo
BQIIpervenisse ibidem traduntur c. 3. Hanc Aetiii an. 453, eique S. ponlifex respoudit die 10 Martii
epistolam datam fuisse circa initium anni 483 colli-' an. 454.
m9 DE EPISTOLIS DEPERDITIS TUMS. LEONIS, ETC, DISSERTATIO 1250
ANNO 454. A AMNO 457.
70. Beperdita Leonis epistoia ad Marcianumme- 80. Julianus Coensis motus ab Eutychianis exci-
moratur epist. 137, cap. 2, bis verbis: Prioribus petii tatos Constantinopoli post Marciani
litterit, ut mconomot ConslantinopotilanmEcclesim que ad eos reprimendos ipse et alii mortem, quid-
caiholici apud
novo exemploet prmcipuepielatit vettrm tempoributa novum imperatorem Leonem egerint, indicavit litte-
publicitjudicibusnon tinatii audiri, et hanc quoquein- ris quibus Leo respondit epist. 144 scripta die 1 Ju-
jurium tacrit removeatitordinibut; ted ratibnei Eccle- nii an. 457.
sim secundum iraditum morem 1454 tacerdotali 81. Ex epislola 145 ad Leonem Augustum, data
examine jubeatit inquiri. Haec scripta fuisse paulo die 11 Julii, sanctum Leonem alias ad eumdera de-
post epistolam 127, daiam die 9 Jannarii an. 454, et disse litteras paiet, quibus de promotione ejus ad
spectare factum Aetii probabiliter conjecimus annot. imperium gratulatus fuerat.
3 (Col. 1101, ») epist. 137.
n. in 82. Ante aliquanto Anatolium ad pontificem retu-
71. Julianus hoc anno ad Leonem scripsit Euty- lisse de Prolerii morte ac de turbis ex
chen exsulantem muttaadversusinlegrilalem cathoti- laudata epist. 145 ac ex epist. 146, Alexandrinis, eadem die scri-
cam blasphemiarumvenenaprofundere, et quod in itlo ptis manifeslumest.
totut mundut horruit atque damnavil, impudenlia ma- 83. Aliaeposieriores ejusdem Anatolii litterae, qui-
jore, ut innocentes decipere posset, evomere. Vide bus Alexandrinosmotus relulit, colligi posse viden-
epist. 134, datam 15 Aprilis, cap. 2. tur ex epist. 151, qua eidem Leo rescripsit die 1 Se-
72. Harciani epistola, qua Leoni significaverat, se, ptembris hujus an. 457. At ne id certo affirmemus,
ul eidem morem gereret, circa quaestionemPascba- B illud in causa est quia fieri potuit ut, sicut S. ponti-
tis anni 455, agentem in rebus Alexandriam misisse. fex duabus occasionibus oblalis, de iisdem Alexau-
et quidquid exinde responsi afferrelur, statim ad drinis motibus bis scripsit ad Leonem Augiistum,
pontificis notitiam se transraissurum. Vide enist. primum die 11 Julii epist. 145,, ac dein 1 Septera-
134. c. 3. bris epist. 148, ita eiiam ad Anatolium ex priori
73. Duaealiaeepistolaeimperatoris Marciani ad S. ejusdera relatione iisdera diebus binas
Leonemd.ttaemense Aprili an. 454. Altera post ac- rit, ut ne novara hujus epislolam de eo litteras dede- acce-
Alexandrinorum responsionem circa Pascha negotio
ceptam
an. 455,signiQcavitapud Orientalescoustiluiumfuisse perit. 84. Desideratur epistola Aetii presbyteri Constau-
Pascba vui kil. Maii, ac Proterii epistolam 133 ad tinopolitani ad Leonera de iisdem Alexandrinismoti-
Leonem de eadem quaestionesimul transmisit. Vide bus, quaediligentiatn ipsius in causa Ecclesiaetesta-
episi. 137, c. 1, et 138. Aliera quidquid egerit cum batur, cuique pontifex respondit epist. 153, data 1
Anatolio, ut hunc Leoni conciliaret, exponebat, an- Septembris. Forte in hac epistola etiam de Altico
nexiimqnetransmiltensipsiusAnatolii epistolam 132, presbyieroConstantinopolitaiipLconem coinmonuit,
qua is ponlifici satisfacere studuit, ut ad eumdem ita ut hac ex notitia is ad Anatolium scrjpserit epist.
scriberet, honabatur. Vide epist. 156, cap. 1. 151, eodem die exarata : Atticus perhibelur Evty-
74.JnvenalisepiscopusJerosolymitanusadLeonem chianorumerroremapertis intra Ecclesiamdisputalio-
epi-tolam misit per Andream presbyterum et Petrum nibui confovere. -,..
diaconum, qua se suaesedirestitutum nuntiavit. Huic 1456 85- Cum in Alexandrinjstiirbis Eutychiani
Leb respOndit epist. 139, die quarta Septembris novura examen de rebus in Chalcedonensidcfimtis
an. 454. r*-•
poslulareui, constanier restitit S. Leo pluribus epi-
, 75. Julianus Dioscori mortem Leoni nuntiaverat stolis an. 457 et 458. Intra hoc tempus daia
lilteris quibus respondetur epist. 140, 6 Decembris fuit adscriptis Aetium presbyterum ejusdetn S. pontificis
an.454. epistola, cujus duo insignia fragmenla eamdem con-
ANNO 455. stautiam praeferenliusupersunt,. Ila porro eam afil-
76. AliseJuliani litierae ad Leonem, quibus is re- gendara an. 457 probabiliter.conjecirnus annot. 2
spondil epist. 141, die 11 Manii an. 455, hoc eodern 16, n.h) in epist.147, ul tarae;ippsterius scr,pta
arino ineunte script* videntur. In his signifiraverat (Col.U certo affirraari non possit. Landaxa vero fragmenta
Carosum monachiim in fidei confcssione correctum, hic inserimus ex epist. 7 Peiagii II, ad Eliara Aqui-
sed ita contra fratrem Analoliura in simultate nescio leienseraet alios Istriaeepiscoposc.,6. Quaui
episto-
qua permanere, ut propier ipsius discordiam adliiic lam a S. Gregorio papa I, cum adhuc esset diaco-
a communionedescisceret: Joannem decurionemad nus, scriptam fuisse iipmiiie,Pelagii papae, testalur
JSgyptum causa fidei fuisse directum, ut paci emeri- Paulus Varnefridi,lib. iu de jGestisLongubardorum,
dationii|ue prospiceret. Addideral eliam quredamab cap. 10, al. 20. Haccaulera ibideralegunlur toni. VI
accusatonbus fuisse producta adversus M.iximum Coocil. Venetaeeditionis pag. 264.
Antiocbenum,qui idcirco episcopatu periclitabalur.
Praeierea ex epist. 142, c. 2, liquet S. Leonem de Fragmenta duo epistolmad Aetium.
Juliano pariier accepi-se, imperatorera raandasse ut « Extremum quoque saepe fati Leonis ad Aetium
alius Carosus et Dorolheus, qui damnatos tueban- praesbyterumtestiraoniutn ponitis, quo ait :
tiir errures, ablaii a monasteriis suis, apud eos de- _. « Ne patiatur sopitarum rerum certamen afferri,
"
gerent, quitras nocere non possent. quarum reiractator non nisi sacrilegusinvenilur.
77. Alia Marciani cpistola, qtia Leonem de die t Quod de quibus rebus adstruat, ad eumdem Ae-
Paschatis solliciie corninonuir,cuique Leo respondit tiura scribens, ipse manifestatdicens :
cpist. 142 die 13 Mariii 1455 an- 455, hoc eodem « Nihil ab aposlolicisumquam potero sentire diver-
anno scripta colligitur. sum, nec a mea ipse deviare sententia; ut quod sancto
78. Anatolii lilierse ad Leonem de haereticorum Spirilu revelanle confessussum, quodifue,mecumlo-
reliquiis Consiantinopolilatentibus, indicari viden- tius synodiprofettioneprmdicante,paiefeci,aliqua va-
tur epist. 143 eodera die et anno signata. rietate commutem; cum facilius mihi sil quibuslibet
ANNO 456. et suppliciis ab hoc mundo. duferri^ quam ab ta,
79. Marcianiinjperatoris litterae,quibus ordinatio- tfuamgeneralitercredidi [Forte, edidi~\, professione
nem Basilii. Antiotbeni Leoni significavit, memora- muiari. >
lur epist. 149, cap. 1. Maximus,ejus praedecessor, 86. Leonis epistola ad Patricium Asparem una
anno 445 accusatus fuerat. Eura depositum tradit cum epist. 148 aid imperatorem Leoriera missa pef
Sjicepbprus; sed alii mortuuinvolunt. Quidquid au- Gerontiumdie 1 Septembris an. 457, landatur epist.
tem fuerit, sicut consecratio Basilii, quae vivo adhuc 151 et 153. In hac illi qui apud imperatorem magna
Marcianofacta fuitj. circa an. 456.dollocanda est, non solum gratia, verura eîam auctoritaie pojlelat,
iia eiiaiu epistola imperatoris de ordinatione ejus- eadem commendabai, quae iu epist. 148 ab irape-
dera. ratore petebantur, de compescendascilieet haereli-
1131 DE EPISTOLISDEPERDITISTUM S. LEON1S,ETC, DISSERTATIO. 1232
coram pertinacia, qui novum in examendefinitavo- A quam nobis, eliam tunc altulerunt dolorit, illicitit pt-
cabant. t titionibusaudendoprosequi,quod vix apud palientiam
87. Anatolius ad Leonem alias lilteras direxii per nostram tola necestilaiumpotuit deplorationeleniri.
Olympinm, quibus iste respondit epist. 155, 11 Octo- Forie in eo Rusiicus inStitit, iit Henneti epi-copatum
bns an. 457. In his exposuit qiianttirajuverit epi>co- reiiiiniiarei. Haecpaulo ante Leonismorlem circa an-
pos caiholicos Êgyptios, qni Constanlinopolim fidei num 460 contigere.
causa ad imperatorem cnnfugerant. 97. Ex epistola ejusdem llilari papaedun alia do-
88. S. Leo alia epistola ad Leonem Augustum ea- cumenla colligimus : primum Verani episcopi, uti
dem die sr.ripta, ac per eumdem * Olympiuradirecta crediiur, Vencienitis, et aliorum comprovincialium
una cum epistolis 154 et 155, eidem gratias egit quod Alpiummaritimarumad nostrum Leonemrelaiiocirca
episcopos 1457 Êgyptiosea qua diguum eral cha- duos episcopaius civiiatis Cemelenensis et castelli
rilate tuicepiiiet, ex epist. 154. Ipsos quoque eidem Nicaensis;alterum ejusdemLeonis responsio, qua ea
etiam atque etiam commendavitex episi. 157, c. 3. utraque loca ab uno lantutn episcopo regenda pra>
Eumdem pnrro Augustum cohortatus esl ut impiitti- cepit: quod decretum laudatns pontifex llilarus, cas-
morum latronum (id esi Eutychiauoriim Timothei sato conlrario privilegioabs se per obreptioneui ex-
jBluri lautorum ) autibut dittricliori conttantiafaciat tnrto, confirmavit. Cum porro iiic in meinoraiislit-
obviari,quot nefat tantumde tuo favoreprmtumere,ut teris addal Ingenuum EhredunensemAlpiuin mariti-
etiam apud Conttantinopotim audeant intanirt, ex mariun meiropolitamab eodeiuLeone dudumde suae
epist. 155. provinciteillicita eetsionefuiste culpatum, iucertum
89. Oblatis imperalori libellis catholicorumetEu- n est uirum baecreprebensio hac occasiouein supra-
tycbianoruin,qui ex jEgypto ad eumdemconfugerant, dicia responsione,velpoiiusin aliis liiieris ad ipsum
idein Augustus ntrosque libellos cum suis liiterisad Ingennumscriptis contineretur, an vero particuhtdu-
omnes metropolitanosmisit, et praecipuead Leonem tjumanleriorem reprebensionem indicet, qna sciluet
papam, ejusque praesentiamao has lurbas compe- S. Leo epist. 10, c. 6, aliquot metropolitaios coar-
scendas necessariam significavit.Vide adinonitionem guil quoiijus sibi dehitiim in aliura, id esi in Arela-
in epist. 156, fina S. pontifex imperialibus litieris lensem episcopum, transtuleriul. Primura videlur
respnndit kal. Decembris hujus anni 457. Soli duo prnbabilius : cum enim idem lugenuus adhuc pnst
libellimemoraii editi sunt in codice encyclio tom. IV editam epistolam10, sese ul Arelatensissedis suffra-
Concil. pag. 1837 et 1848. ganeum apud ipsuiii Leonem protulerit in libello
90. Alia Anatolii epistola, peteniibus jEgyptiis precumpro privilegiisejusdem sedis epist. 65, iniiio
catholicis, cum alio istorum libelload Leonem pari- autem pontificalusHilarisemetropolitaiiunnxhibeat,
ter data fuit, cui is responsum dedit epist. 157. Vide baud intelligimus, undenam tanta mulatio in eodem
annot. 1 (Col.1131, n. i) in hanc epistolam. conligerit, nisi quiaS.Leo ipsumpostea, nongenera-
ANNO 458. tim et indistincte cum aliis, uti facluuifuerat epist.
91. Cum imperator liiteris memoratis num. 86 a 10, sed nominatim etexpresse reprehendit, adeo ut
pontifice non obtinuisset ut ipse Constantinopolim baec peculiaris correctio eum ad jus in provinciam
veniret, rursus ad eumdemscripsit petens ut aliquos Alpium mariliroarumsibi vindicandumimpulerit. Id
de suis fratribus vice sui dirigeret. Haecepistola im- autem occasioneprsedictaerelationis fortassis evenit.
peraioris indicatur in epist. 160, c. 1, eidemqueLeo Cumenim non Ingenuus, sed Veranus cum aliiscom-
respondii epist. 162, data 21 Martiian. 458, undehae C provincialibnsad Leonem scripserint, binc forle S.
Augusti liileraesub initium hujus anni exaratae no- poniifex eum jus suum metropnliiicum non exercere
scuntur. Ex his litteris S. pontifex haecverba recitat cognoscens, praeier responsionem ad Veranuin et
in laudata epislola 162, c. 2 : Perfectioincrementum, coraprovinciales.ad ipsuniquoque Ingenuunilitleras
el adjeciionemplenitudonon recipit. dedil, 1459 '" Quibusillicitaiusui jnris cessionem
92. Cirta idemiempus Anatoliusad Leonempariter culpaus, iii causa fuil ut is jus suum sibi exiude
scripsit respmidens epistolae157, sibique displicere asseruerii. H;ecpleniusinlelligeuturex iisquae fusius
ostendit qiiod Leo de Auico scripserat. Vide respon- disseremus tomoll, in ubservationibusad dissert.
sionem Lconis epist. 165, scripta 28 Mariti an. 458. 5 Quesnelli, part. u, c. 6. Cum vero itlem Ingemius
93. In hacsiibindicaiurejiistola ipsius Attici, qua- sub ftnemanni 451, vel iiiemiie anno 452, Gallicano-
cum tcripta dubimfideiet profestionh incertmad Leo- rum episcoporum epistolam 99 ad Leonem R.unara
nem missa fuere. detulerit, ut liquet ex epist. 102, c. 1, si quis bac
94. Acta synodi Romariaean. 458, in qua novumet potius occasioneeum a pontificereprehensum, ttad
inauditumante genui consultationiscxorlumest, de bis suum jus arripiendumetcitatum credere nialit, niliil
scilicet qui in puerilia capti a barbaris, et postea ad morabimur.
suos redeuntes, i>>norabantnum baplizati fuissent. 98. EpistolaGennadiiConsiantinopnliianiepiscopi,
Videepisl. 166, scripiam die 24 Octobris an. 458. qua Leoni sigiiificavitTiiiuitheuiiiÊliiriiin,postquam
95. EpistolaRiisiiciNiirbonensispauloanteid tem- EcclesimAlexandrinmcivitatitcxpuhut fuerat, Constan-
pus missa ad Leonem per Hermetem arcbidiaconum tinopolim, nonnullishec fidei advertariit agentibut,
de causa Sabiniaui et Leonis presbylerorum cum T\ venirepermissum.Pontifexaulem responditepist. 170,
geslisqme in episcoporumbonoratorumque examine c. 1, data 17 Junii an. 460.
confecta fuerant. In hac illud etiam scripsit, sevaca- 99. Tres epistolae,una TimotheiSolofaciolicatho-
tionemab episcopatuslaboribusprmoptare, et maltein lici cpiscopi Alexandrini, altera ordinatorum ejus,
silentioatque olio vilam degere, quam in his qum ipsi terlia Cleii Alexandfini ad Lctmem de ordiuatione
eommissafuerantpermanere.Separatimadjecii 1458 ejusdem Timothei, qnibus Leo respondii epist. 171,
consultationescum xix inquisiiionibus, quaetutidem 172 et 173, datis 18 Augusti an. 460.
Rustici verbiSinseruntur epistolae167. 100. Inter fragmenia epislolarum deperditarum
ANNIS 459 ET460. Leouis Quesnejlusduo primum descripsit ex epist. 7
96. Cum laudatus HermesBilerrensibusepiscopns Pelagii papaeadEliamAquileiensemetcxteros Isni.u
datus, ab iisdem non fuisset receptus, idem Hermes episcopos, ubi hacclegumur c. 6:
et Rusticus litteras hac de re ad Leonem dedisse vi-. «Adhucauterri (inquit Pelagius) ex ejusdem beali
dentur ex Hilari papaeepist. 8, ubi memoratis Nar- Leonis epistola testimoniiimscriptis vesiris inseritis,
bohensi ac Biterrensicivitatibus,quaeob eam causam quaead Basiliumdicit:
turbataefuerant, addit: Olim igitur urbium prmsides tPie nobit.et contianlerh utendumetl; nt dum ta-
prmdictarumsahctmmemorimdecessorimeo,nonminus lium disputatioadmiltitur, eorumqumdivinitutdefinito;
» Vide annot. 4 (Col. 1126,».') in epist. 155, et h ln epist. 162, melius, vitandum,
annot. 2 (Cef;1133, n.<i)in npist,.158
1*55 APPENDIXI AD PARTEM 11 OPP. S. LEONIS MAGNI.- PRJIFATIO. 1234
tunt auetoritatiderogetur. El infra : a Nec enim ali- A , dem primum decretum in editionihus Parisiensi Fa-
quam ditceptalionemplenedefinita revocandasunt: ne brnlti, Romana,Francisci Blanchinii, ei Mediolanensi
adarbitriumdamnatorumipsidehis videamurambigere, Muratorii non legitur ; sicul nec invenilur in iis ve-
qummanifeiiumett per omniapropheiicitel evangeticit tustis exemplaribus quibus iidem usi fuerunt. At
atqueapotiolicit auctoritalibut consonare.it praeterquamquod inaliis codicibns profertur, descri-
Dein banc admonitionem subjecit: «Prius quidem bebatur eiiam in exemplariex qiioValafridus Strabo
illud fragmeutum habciniis, non in epistola ad Basi- noni saeculiauctor eadera verba decerpsit in libro de
lium, sed in cap. 3 epistolae ad Leonem Augusium, Reb. Ecclesiasticis c. 22. Antiquius autem lestimo-
quaeex codice ms. cardinalis Grimani nunc primum nium hujus decreti suppetit ex breviori et vetustiori
in lucem a nobis emittiiur, eslque ordine 133 (nunc Pontificali coniento in ms. Veronensi, cujus primus
164). Posterius vero, nec in hac, nec in illa, nec in auctor desinens in Conone, septimo sacculo flnruit.
ulla alia ad Basilium epistola reperi, quamt.uamea- Vide hoc pontificale ediium a P. Josepho Blauchinio
dem fere babentur iu epist. 132 (nunc 162) ad eum- tom. IV Anastasii pag. 6. 1461 Velustus scriplor
dem Leonem Augustum cap. 2. Unde ex iribus his librorum de Sacramentis, qui inter Amhrosii Opera
unum aliqund dicendum est: scilicet, vel haecverba exbibentur, in fiue libri sexii eam canonis precem
quaeleguntur in epistola ad Leonem Auguslum, re- recitans quae incipit, Supra qum propitio , concludit
petiia fuisse a Leone nostro in alia episiola ad Basi- illis verbis, Sacerdot tuus Metchisedech,et caret illis,
lium, quaenondum e lenebris emerserit, vel mutilam tnnctum tacrificium, immaculatamhottiam, quae id-
esse epistoiam ad Leonem, illamque ejus partem in- circo ante Leonem defuisse videnlur.
tercidisse in qua fragmentum a Pelagio relatum le- "J.•n II. Hic quoque constiluitul monacha non acciperet
gebatur; veldeni<|iiemeraoriaiapsumessePelagium, velaminis capilis benediclionem,nisi probata fueril in
cum posterius fraginentumex eadein 1460 epistola, virginitateLXannis; ubi alii codiceset laudatum Pon-
e qua prius, acceptum significavit. Hocuftimuincon- tificale Veronense mclius habent XL annis. Exstat
tigisse aegre admodum ego crediderim. JNonsolus Majoriani Augusti lex an. 458, quaa XL annnrum
enim Pelagius hunc errorem incurrisset, sed in illum probationem requirit. Fofle S. Leo Majoriano hnjus
pariter prolapsi essenl Islri;e episcopi, a quibus legis edemlae auclor fuit, et eatenus hoc decretum
ulruiiique fragmentum tr.inscriptura eo modo fuerat Leoni trihuilur.
in eorum episiola. Quod si aliter fuisset ab iisdem III. Hic etiam consiiluit, et addidit super sepulcrum
citatum, non id omisisset objicere Pelagiu-, qui vel apostolorum ex clero Romano custodes, qui dicuntur
ipsumordinem ciiaiarumabilliscpi<copisepistolarum cubicularii. Decretum de libris apocryphis in appen-
arguere non neglexil. Mufilamesse epistolam novam dice dabiiur.
adLeonem, nihil omninoest unde vellevissnne con- Decreta apud Gralianum Lennis nomine inscripta,
jiciatur, optimeeuim omnia sibicohaerent.Ad primam quae ex epist««lisnostri pnnlificis excerpta fuere,
igitur responsionem confiigienilum, niuiiruiu aliam Quesnelliis suis locis imlicavitin margiue nos ea an-
scriptam esse a Leone ad Basilinm epi-tnlam , quain notavimus, quae ex ejur-demsermonibiis surapia fue-
quaea nobisedita est ordine 118 (nuucl49), nisi pro runt. lieliiiua vero, quac nosiri Aucloris non sunt,
quarta conjeclnra dixeris mendosa esse omnia epi- cum ex simpbci inscriptione Leo papa colligi ne-
stohe hujus Pelagii papaeexemplaria excusa.i qneal ea Lenni nostro pt>tiusquam alii ejusdem no-
Haecex Quesnelln fuse dediinus, quia orania ejus iiiinis 1462 l>"nlilicifuisse attribtita , inler dccreta
inserere nobis proposuiinns. Ciftcrum tanla admoni- C i Leoni I certo ascripta recensenda non fuere. Sex ex
tione loique conjecluris opus non fuit. Facde enira liiijusmodiderretis nullo apud Gratianum citato ser-
hoc negoiiumsolviiur, si dicaraus episcopns Istiiae, mone, ej.islola nulla, alios quidera babent au<>iores.
quorum ex litleris utrumque fraginentnni a Pelagio Nam canon 1, disl. tt, est canon 18 concilii Rnmani
transrriptura fnit, ita bic errasse in inscriplioue epi- sub Eugenio II babiti, et Leone IV confirmaii; can.
Stolaead Basilium pto adLeonem Attgustum,uli erra- 16, caus. 3, quaest. 9, Leoni III vel IV ascribendiis
vit in Constiiuto Vigilius lom. V Ct-ncil. pag. 1356, videlur; can. 4, caus. 16, Lenni IV raaxime cmigruit;
allegans alium t.xtiun exepislola. quani datam pro- can. 4, caus. 50, quaest.5, est cnnon8 concilii Tros-
didii ad AnatoliumConstantinopolitanum,cuin tamen lejani an. 909; can. 1, caus. 31, quaest. 1, pertinet
ad Basiliumtrailita fuerit, uiinbservaviinus annot.7 atl concilium Tr hnriense an. 895, can. 31; landem
(Col. 1120, « I) in episl. 149. Ea qiiiilenifra^nienta canon 101 de Consecr. disi. 4, forie refereudus ad
tolidemverbis inveiiiuulur ui epistolis 162 et 164 ad concilium Sttessionenseanni 853. De his plura dis-
Leonem imperatorem, ac Vigilius in Constitutocadem seret Carolus SebastianusBerardusin pr.cclaro opere
fragmenta recitans, liiteras ad hunc iiuperaturem, inscripio : Graliani Canones genuini ab apocryphis
non vero ad Baailiumlaudavit. llinc ergo inter de- discreti, part. n, tom. I. Duoalia pariter decreta ex
perditas Leonis epistolas ad Basiliumbaecfragmenta duabus epistolis sumpla apud eumdem Gratianum
inserenda non fuere. leguniur, quaeLeonis nosiri iion suut: primum dist
6«, can. 4, ex cpistola ad episcopos Germaniae e
DECRETA LEONI PXPJE TRIBUTA. Gallia;, quam in appendice recensehimus episl. 2;
•p.alterum caus. 33, quaest. 2, can. 13, ex epist. ad
"
Tria dpcreta Leoni noslro in vnlgato libro Ponti- GalleriumepiscopumTripolitanum, quam Piihceus in
ficali tribuiintur. suo codice Leoui IV ascriptam invenii, Leoni quidem
I. Hiccontliluilut intra actionemtacrificii diceretur: nnstro noii convenire vel ex stylo colligere licet.
Sanctum tacrificium, immaculatamhosliam. Hoc qni- Haecautem indicasse sufficiat.
In epist. 162, melius, nec in aliquam ditceptationempie et plene.
APPENDIX PRIOTA
AD SECUNDAM
PARTEM
rR/EFATIO.
1. Hxc appendix Irium documenlorum genera complectetur. Primum epistolas Leoni afficlas, ct senten-
tiam de apocryphisex Leonis epistola ad Turribiuiuex parle transcriptam. Dein duas epistolas a Quesnello
ISgp APPENDI^ I AD PARTEM II OPP. S. LEONIS MA|GNI. 1236
Lepninis adjeclas, alleram Turribii ad Idatium et Ceponium episcopos, ajterain Juliani Coensis ad Leonem
Augustum. Subjiciemus tertiam ex cjjdice Gasinensi ediiam a Gbristiano Lupo et Baluzio, qtia coaevusaucior
anonymus refellit Eutychis epistolam 21 ad Leonem scriptam. Tandem duo mbmtmentaad Leonis epistolas
p'ertinentia, nimirum fragmentum gestorum Constantinopolitani concilii ex VilaS. AbimdiiComensis editum,
j/i quo epistola 28 Leonis ad Flaviapura recepla fuit, et actioneni ineditam concilii Chalcedoneusis, in qua
Lieonisepistola 93 ad synodum
" Nicaeaeprimura indiclam, pOstea yero ChaTcetTohe habitam, Latine ac Graece
recilata coghoscitur'.'
"2. In serie autern epistolarum quac Leoni perperam tributae fuere, hic non recensuimus epistolam ad De-
metriadem, quia haec longior tractatus est, non disjungendus a duobus libris de Vocaiiohe omnium geniiuin,
qiiisecundo torap reservantur. Inserenduin potius hoc loco videbatur breve iflud fragmentura analbematis-
inatum adyersus errbres Manichaeorumel Priscillianistarum, quod e velustissimo ms. Ambrosianaebiblio-
thecae Ludovicus Muraloriusedidit tom. II Anecdot. Latin. pag. 112. Cum etririiistortim hareticorum errores
S. Leo condemnaverit, hunc ille eorumdem anaihemalismatum auctorem suspicalus est. Ilinc P. Mansiusin
Leone boc fraginenlum recusit toni. I Supplememi Conciliorum pag. 118. Sed cum de Leone nibil certi
affirmari queat, adeo ut idem Muratorius scripserit pag. 119: An it qni hos ahaihematismos antiqtiiius prc-
posuit Leo Magnut (uerit, an quitquam aliut, holo divinare; hoc fragmentum indicasse sufficiat, ut ne tamen
ex simplici stispicione, qua, ipso codice non Suffragante, Leoni tributum dici nequit, eodem appendicem
augendam pulemus.
3. Inter docuinenta ad Leonis epistolas perlinentia proferri potuissel liber quarlus Vigilii Tapsensis ad-
versus Eulychianos, editustom. VIIIBiblioihecae Patrum pag. 730, necnon qtiaecodice 228 excerpsit Photius
ex libris S. Ephremii Theopolitani, ac Eulogii Alexandrini contra Severianos et Acephalos, in quibus apo-
logia luculentissima texitur Leoninx epistolac28 ad Flavianum. Sed ne nimiura augeretur editio, sola hujus
generis documenta Leoui coaeva in hac appendice collocanda credidimus.
h —— .
ADMONITIO IN EPISTOLAM PRIMAM.
1. SequentemLeonit epittolam ad Gallicanos provincimViennentit Quesnellusnon exiguis argumentis in tu-
tpicionemadduxit, qumtamen ex aliorum potius quam exsuo tentu ita explicare ct emollwestuduit, ut eam, li-
eet suspectm fidei, a Leoninis plane expungendamhaudquaquam crediderit, eademqueprmterea velut indubio
Leonis fetu usus sit in diss. 5, part. I, c. 8. lntegram ejus observalionemnotis ejusdeminsertamin primis ap-
ponamus : Vix digna erai hacc epistola, quae ex bibliotheca Floriacensi prodii, ut inter Leoninas locum
obtineret, cum suppo-itionis characteres plnrimos prac se ferat. Primum eninl abhorret omnino a Leoninne
dictionis nitnre, vixque intelligi potest aliquot in locis. 2° Ipsa epistolae inscriptio PerGallias el Viennensem
provineiam insulsa est. Quasi vero extra Gallias consiituta esset Viennal 3° Etsi vices suas nonnullis dederit
S. Leo, episcopis videlicel Thcssalonicensibus, numquam tamen eosdem vicarios suosappellavii, nec ea voce
usus est uspiam. Sic etiain ea utitur suppositor hoc loco, quasi plurimos per 1 regiones vicarios haberet, cum
unicus Thessalonicensis ejus vices tunc temporis gereret. Vicariatus enim Arilatensis consiitmio posterioris
estaevi. 4° Archiepiscopinomen aliam aetatem, et quidem recenliorem, arguit; etsi enim Gracis eliam liinc
in usn erat, at Lalinis nequaquara. 5° Consularis nota nullo modo convenit anuo quo Leonem inler et Hila-
rium orla est contentio, atque in hunc ab illo lala senlentia. Immo ncc ulli anno congruit : ctim enim Va-
lentiniaiius Augustus quarlum gessit consulatum anno scilicel 43S, nec Avienum collegam habuit, sed Tbeo-
dosiiim Augustum, nec Leo pontificatum adeptus erat; cum vero Avienusconsiil fuit an. 430, Valentiniamis
septimum agebal consulatum, et llilarius jam e vivis exierat. Denlque;vaide inutilis erat brevior hasc epi-
glula, cvimprolixiorem, quaesequitnr, scripserit ad ejusdem provinciaeepiscopos eodein anno et codem cnn-
silio. Qui tamen hujus eîslolae ««ejvTtjtvtueri voluerit, respondere poierit scribarum errore lactum ut ar-
chiepiscopi nomen pro episcop.ivoce suppositum fueril; duni sciliceiaevi sui usum ob oculos habereni : eo-
rumdera oscitantiae tribuenduin, quodiv pro vi iu Valentiniani consulalu scriptum sit, el Avieno pro Nomo;
unura enim pro attero sumi in mss. codd facile fuit. Denique quod stylus miniis accnratus esl, inde evenit
quod stalim atque discessil ab urbe Hilarius, Leo, judicio quod inchoamra fuerat perfeclo, confestim in Gal-
lias currente c.ilamo scrips.it perbreves has litieras, ut adventum narraiioneroque Hilarii praeveuiret, scri-
pturus pestmodum prolixiorem per oiium epistolam. Quamobrem nec inutilis, inquient, videtur oinnino epi-
alola, imnio necessaria, cum inter utramque sex fere mensium intervnlluni fuerit; et alieramense Januario,
altera Junio scripla videattir. Hiemis videlicet tempnre e Galliis profectum Hilarium narrat ejus Vitaescri-
ptor : unde et Januario inense scribere potuil sanctus Leoad Gallicanos episcopos, quos cum didicisset nihilo
secius in Hilarium propensos, nec quidquam de sua in illum gratia et obseqtfiis retiiisisse, tnnc Leo proli-
xiorem episiolam scripsit, quam et Valentiniani edicto praemuniri curayit, ut parendi necessilas Gallicanis
episcopis imponeretur.
< In eadem Floriacensi bibliotheca, iuler vetera monumenta quse res Viennenses attinent, exstat epistola
Adriani papaeI ad Bertericum Viennensera arcbiepiscopum, in qua lestarur npntifex sanctum Leonem posl
Chalcedoneiisem synodum Singulis uietropolitis civitates quas subjeclas sibi inabereiit distinxisse : quod de
solis Arelatensi et Viennensi verum est, et quidem ante synodum Chalcedonensem. »
; 2. Cum ea qum ex tuo sensu suoque nomine opposuil Quesnellussatis sunt gravia, tum vero qum ex alieno
•
reposuit, quam tint imbecitlaquisquecognoscet.In trrore quidem consularisnotmetsi facile tribui passit librarii
oscitanlimnumerales litteras iv pro vt in Yalentiniani consulatu signafe, non tamen eidem lapsuiverti potest
Avieno pro Nomo scribere, nee unum ejusmodinomen pro altero sumi in mss. codicibusfacile fuissequispiam
probaverit. Neque verum esse potett hanc epistolamdatam fuitse die 6 Januarii an. 443, tex circiter mensibus
ante alteram, quqm scriptam ostendimusmense non Juhio, sed Julio. Hilarium enim Roma discessisseVien-
nentibus notuminitio ejusdem epistolmtraditur. Ex Hilarii aulem Vita c. 16 liquet eum hiemistemporepeditem
0BrAlpesprofectumin Urbem, et postquam ibidemaliquamdiuconstitisset,hiemepariter exinde aufugisse : quod
1237 EPISTOLJE AD S. LEONEMMAGNUMPERTINENTES. — EPIST. I AD IV. 1258
tt non OdFebruarii initia, sallemad finemJanuarii referendumvidetur; ac propterea probabilissimumest non-
rfitmporilificempublicissaltem litteris quidquam siatuisse in Hilarium, cum is Arelatemreversusillum placa-
ftcrtisRomam mitil primo Ravennium pretbyterum, deinde Nectarium atque Constantiumtpiseopos; cumque
Auxiliaris Prmfectut ad Hilarium rescribens, mitius eidem consiliumsuasit. Quod si ad hmc concilianda cum
Tiltemonliogtitsptamsuspicetur, in Leonis epistotd pro viu id. Jan. legendumvm id. Jun., ut in Valentiniani
hdvellainter Leonis epistoinsrelala epist. 11, editum fuerat : cum novetlam datam ottenderimusvm id. Julii,
tion Junii, hmc conciliandiratio haudquaquamsubsislit.
5. Tandemaddendumest suppositionisargumenlumnostro quidemjudicio maximum.Hmc epistola in biblio-
theca Floriacensi prodiit ex V.iennensisEcclesimarchivo, ex quo alim pariter decretaletejutdem Eccletim prm-
rogaiivatet privilegiaingerentet, ibidemeditmtunl. Cumverocmtermomnes anliquiorum ponlificumepislolmeo
ixlibrdvttlgalm, apocryphmet commentitimsint, ut videreest apud P. Coustanlium(Tom. I Epitt. Rom- pontif.),
ifni eas idcirco in appendicem.tpuriarum cum opportunis monitis rejecit, quis hanc pariter aliquot prmserlim
faltitatis indiciis inspersameadem imppstura fabrieatamnequaquamagnoscat? Recte siquidem P. Sirmondusin
hotis posthumis tom. IVConcil. pag. 697, eamdem, prmsertimex manifesloerrore chronicmnotalionis, subditi-
liam pronuntians, monuit haud laborandum in hoc vitioexcutando et tribuendo tcriptoribut, cum in caeleris
ôntilicuin ad episcopns Viennenses epistolis, quae in eo voluraine continentur, alia sint piurima tam aperte
detrabant eiiam probabilibus fidem.
" 4. nt merito
falsa,
Neque moveat mira qumdam cum rebut gestis hujus temporis convenientia,et timplicissimusantiquitatis
candor qui in ea deprehendilur.Impostor enini,.ul fraudemanttquitatis et simplicitatiscolore velarel, ex anliquis
monumentisplura decerpsit, uti animadverterelicel potissimumex epistola Silvestri pro Ecclesia Viennensi,qua
ex genuinisZosimilitteris pro EcclesiaArelatehsifere ad verbumexscriptafuit. Hmc autem Leonis decretalisa
sincera ac fusiore ejusdemepistola ad Viennensesquasdamsententiasrecepit. In iis porro qum ibidem peculiaria
adduntur : Siique redintegralum Viennen«.iarchiepiscopo privilegium et jus antiquum, quod apostolica beni-
gnitas ad Arelatensem ex parte transiutit civiiatem; verba ex parte eam ex apostolica auclorilate ante hoe
tempus oblinuisseprmsumunt Viennensisprovincimdivisionemin partes duas, quam posteriori decrelo ipse Leo:
eonslituit, ita ut hmc senlenlia ex epitt. Leonis 66 ad eomprovincialetmetropolisAreiatentii deducla videalur
unde etiam contularit notatio Valentiniani et Avieniex eadem transcripta ett : quod tupposilionemevidentiut
eonfirmatatque demenslrat.
EPISTOLA«I. Arius coercitus, discat non temere transgredi termlJ

Ad episcoposGallicanos provincim Viennensis. nos antiquos canotiica prolatione fundatos. Data
octavo [Al. lertio] idus JanuariiValentiniano Augusto
Dilectissimis frairibus per Gallias et Viennensem iv et Avieno consulibus.
provinciara episcopis constitutis, LEOepiscopus.
EPISTOLAh H.
Quali pertinacia Hilarius Arelatensis episcopnsju- Ad univtrsosGermaniarumet Galtiarum regionum
dieiura noslrum effugerit, sancta vestra fraternilas
non ignorat. Undeet justura esse videmus, ut quia episcopos.
principis apostolorum magnam in judiciis modera- De privilegiochorepiscoporumsive pretbyterorum.
tioriem, quam in potestaie per vicarios suos semper LEORomanaeEcclesiaeet apostolicaesedis episcopus
exhibet, Arelatensis episcopus non exspectavit, a universis Germauiarum et Galliarum regionum
privilegio suaecivitatis subniotus humili loc<>discat, episcopis saluiem.
qtiod in inagno graiis munere pra?decessorumno-
strorum concessotenere noluit. Sitque redintegratum Cum in Dei nomine in Romana Ecclesia synodum
Viennensi arcbiepiscopo privilegiuui, et jus anti- episcoporum, sive caeierorum consacerdotum Chri-
quum, quod apostolica benigniias ad Arelateusera siique Udcliunicoadunaiam habuissemus. Vide reli-
ex parte transtulit civitatem, ui tali severitale Ilila- qua lom. II, in diss. 11 Quesnelti ».
* Apud Quesnel. inler Leoninas9. B nostro tribuitur. Isidoro lamen ascribi nequit, cum
•>Olim inter Leoninas 88. in codice Vat. 630 purar Isidorianaerolleciiouis nou
< Haec,quae in vulgatis editionibus ante Quesnel- inveuiaiur. Ilauc vero cum Quesnellus apenat snp-
um erat epistola 88, in codicibuscollectionis 11, ac posiiionis notaiam iuserueril dissert. 11, cu lectores
exinde in mss. collect. 12 et 20 usque ad 24 Leoni remitlimus, ne idem documentum bis repetamus.
ADMONITIO IN EPISTOLAM TERTIAM.
Cumtequent epittola, in vulgatit aniiquisQHtcripta prmferatur a Leone, Victorioet Eustochio, ac inter Leo-
uinat epistolasrecenseaturin codicibuscollectionis12, una cum Leonisepistolisedila fuit a Merlino, et ex ipso
in alias ante Quesnellumeditiones manavit.Hanc quidem, ac si esset nostri Leoniscum synodo Romm habtta,
bis taudavitHincmarus Rliemensis,primum in quaternionead Carolumregem opusc. 1, tom. X Concil. Venetm
editioniscol.12*3,ac deininitiooputculi2 col. 868. ltaque vetushmchatlucinaliocognoscilur.Supposilionemaulem
delexeruntnonnulli, inlerquos prmcipueaudienduseslP. Jacobus Sirmondutin notit potthumit tom. IV Concil.
pag. 667 : Leonis nomen, inquit, plerosque omnes hactenus induxit, ut hanc epistolam Leoni papae ascri-
berent, atque inter ejus epistolas collocarent numero 96, cum revera sit Leonis Bituricensis, qui tina cum
Victurio Cenomanensiet Eustocbio Turonensi eam scripsit ad episcopos et presbyteros provinciae, non
Thraciae, ut inter Leonis epistolas vulgaiumest, sed Teriiae, quo nomine Turonica provincia designatur,
quaeest lertia Lugdunensis. Ad calcem vero epistolae,post subscriptiones trium episcoporum, sequebaiur in
codiceS. RemigiiRemensis, e*.cmteri qui adfueruntepitcopi subscripserunt,ul hinc apparcat, a pluribus epi-
scopis et in synodo fortasse aliqua editam fuisse, post Andegavensem (an. 453), cui cum his tribus adfuerat
etiam Chariato, qui hoc loco inter ejusdem provinciaeTertiae antistites numeratur. Quapropter hme epistola
S. Leonisnostri mlate scripta fuit. Qumdam autem vulgalorummenda laudatus Sirmondus correxit ex codice
Remigianocoltect.12, ctii etiamnostri ejusdemcollectionissuffragantur. Hinc sota mendavulgalorumin annota-
tionibutindicabuntur.
Ifm APPENDIX I AD PARTEM U OPP. S. LEONIS MAGNL «40
EPISTOLA«III. A praesensuleiscerelur plena districtio,bet ooservandain
formulam constilueret in fuiuriim. Censuimui ila-
Leonis Bituricensis, Victorii Cenomanensis, et Eu- que iil quicnmqiie, pnctermisso sacerdoie Ecclesia
stochii Turonensis ad episcopos et presbyteros suae, ad disceplationem veuerit sarcularium, sacris
intra Terliani proviuciamconsiilutos. liminibns expulsus, a ccelestiarceslur aliario; neque
Domini fratribus merilo beatmimit, tn Chritto venera- ullus post banc definiiionem,quat communi sedit
bilibut h Sarmationi,Chariaioni, Desiderioepiscopis arbitrio, quidt|uam sibi ultra praescriplum vindicare
et presbyieris omniumEcclesiarum, qum sunt inlra nitaiur. Iia fiet ut bi qui ante erravere, congrua
» quisquis sub ohser-
» Terliam d emendatione se corrigant, et
provinciam cottsliiutm,Leo, Victorius, vatione <lericali ccele»li
Eustochiut episcopi. prohatur servire oflicio, ex
clero abjicieniliim i se noverit, si praetermisso sa-
Tanta saeculi poiestates circa sacerdntalem ordi- cerdoluni jntlicio, saecnlarem adierit poiesiatem.
nem reveremia prwvaluere, eiiam hi qnos sub im- Qnod ideo singulos universosque voluimus agnosce-
periali"nomine terris divioa potcntia praeesse prae- re, ul quod pleno iusiiiiaeet juris ordine constitutum
cepit, ul jusdisiriiigeiidoriiin neg.itiornraepiscopig e-i, effeciuui totius finniiaiis in oinnibus cleritorum
sanct s juxta divalia consliiuia permiserint. Quod netroiiiss.riiatur. Sane si k clericuin laicus pulset,
cum et juris antiqul formnlis, et ' in latis frequen- prius se audiri ab eplscopo poscat; luni si petitioni
tius sit legibus coiifirmatiini,pracseulilauien lempo- suae liiicuoivideril obviare, ex permissu episcopi sui
re a plerisque inveiiiinusfui>secalcaimn. Nam prae- in sa-culi m<>der:itoris di<ceptationeconfligat.
termii-snsacerdoiali judicio, pissun ad exaincn sae- R Leo t
episcopus subscripsi.
s "
culare iransiere. Idciico nobis visuin est ut banc Viciorins episcopus subscripsi.
et sacrae legis et nostri ordinis coniuineliain et ad Eustocbius episcopus subscripsi.
* Oliminier Lenninas 96. t Ihid., Quoeirea.
b Vulgati, Samartioni, Charaioni. h Ediii, censemus.
c In iisdera vulg., Thraciam. 1 Ihitl., qui sub obtervalione.
d AI., Vkturius.ilxx in vulg., Eustachiut. i V<.ce-i«enovertiin vulgatis desiderabantur.
» Parlicula ut, perperam transposita , ante etiam k Vulgati comrario sensu et contexiu repugnante,
collocanda videttir. Mox pro dittringendorum vulg., clericustaicum. Paulo post, ab episcopis.
dittinguendorum. 1 Vu g., scribit.
<Ibid., itlibatis.
ADMONITIO 1N SEQUENTEM SENTENTIAM.

In duobusmanuscriplisVallicellanisxvm, ef B S8, wc non in multo vetustiore Vat. Palatino 277, exhibe-
tur Sentenlia papse Leonis de apocryphis r-crii>'uiis.Ilunc tentenliame codice HerovnllianmcollectionitLeoni
tributam vulqavitJacobus Petil post Theodori Pmnitenliale, ac dein ex memorutoms. Palntmo nosler concivit
P. Joseph. Blanchiniut tom. I VindiciarumcanonicnrumScripiurarttmpag. 405, qni et characleritoctavumcir-
citer tmculumreferentisspecimendedit pug «295.Primum capttt hujut sententimsumpium quidemest ex Leonit
epitt. i5. ad Turribium,cap. lf>. Caput vero secnndumLeonemnon habel auctorem. lnsignis porro ett hujut
teeundi capitit varietat in laudalit codicibns.Nam codexanliquior Pulalinut pluru continet qumin tribus aliit
tnss. detunt. In his generalissanctionis (orma primo capite inducta, qua libri ab hmreticis corrupti in Ecclesia
legi proh.benlur, altero breviori capitede legendisorthodoxorumPatrum libris decernitur. In Palatino autem
ms. priori capiteex Leone exacuus sumplointerdiciiur, ne sub canniiicornni codicuin nomine libri a Priteit-
liano vitiati legantur: altero autem capite proponitur ordo quo canonicilibri juxta ritum BasilicmS. Petri le-
gendi sint; quod ex aliquo perantiquoRomano Ordinesumptumvidetur. Qui enim Ordo apud Burchardum lib.
Iii, c. 222, et apud Gratianumdist. 15, c. 3, § 82, subjicitur Gelasii decreto de apocryphis, licel in pluribus
concinat, uberiortamen et recentiorest. Tnm veroin Palatino pauca adduntur de leclione librorum sanctorum
Patrum, quma textu aliorum codicumnon nihilumdiscrepant. Palatini vetustioriscodicislectionemexhibebimus,
cmterorumautem variantet in annotationibusindicabuntur.
EPISTOLA IV, C lornm miillarnm habent semina falsitalum, non so-
SEU* SENTENTli PAP£LEONIS lum inlerdicendacsuni, sed eliara penitus auferendao
De apocryphitScrivturis. atque ignibtis concrem.ind:e. Quamvis enira sint in
illis qiuelam qu;c d videantur speciem hahere pieta-
Curandum ergn esl, el sac<rdotali b diligentia matis, numquamtamen vacua suni venenis; et perfabii-
xime providendum, ut falsi codices et a sincera veri- larum illecebras hoc laienter oneraniur » ut mirabi-
taie discordes, in nullo usu lectinnis habeantur. liuin narratinnesediictos, laqueisciijuscum.ineerrnris
« ApocryphaeScripturae, quaesub nominibus aposto- involvani. Unde si quis episcoporum f vel apocrypha
« Hic titulus legitnr in mss. Vat. Pal.il. 277. Val- d Aliasvidenturih duohus Vallicell.
licell. B. 58, et in Herovallianoedito a Petit. In alio e Seculi sumus vetustiorem cndicem Palatinum,
autem Vallicell. xuu saeculixi, De apocryphis Scri- quippequi magis concint cmn fpislola Leonis , ex
pluris ex Leonepapa. qua solmn duos ejusdem codicis crrore* emendavi-
b Ita cum ct>d.Palatino ep'SloIa 15 ad Turribium mus, narrationum seducius,et involvunt.Prnnum er-
c. 15. Alias, providenlia.Paulopost pro falsi melius rorem aliorum codicumexscrintores ex arbitrio einen-
in laudata episiola, falsati; innuuntur enim codices dautes, alia mutaruiit. In ms. Herovalliano: Vt mira-
corrupti a Priscillianistis, de quibus postea. biliumnarrationumseducti,quiqueadmiratione, taqueis
e Sic ms. Palat., concinente Leonina edilione. cujuscumqueerrorisimplicentur. In cod. Vallicell. B.
Alii codices quaedampraelermittentessic prosequun- 38, ut mirabiliumnarra'icnum seducti, laqueiscujus-
tur : Quia (unus cod. perperam qui) habentsemina cumaueerroris implicenlur.In alio autem Vallicell. ,
falsitatum. Non sotum aulem hmc inlerdicenda sunt, hoc loquunlurquod speranlur, ut simplicesquoque mi-
sed etiam penitus auferenda, atqueignibusconcreman-1) rabilium narrationeteducti, laqueiscujnscumqueerro-
dum (lege, concremanda).Quia quamvissint in itris implicentur.
»'*,elc. ' Quidam codd. delent vel; el mox perperam habert
1241 EPISTOLJE AD S. LEONEMMAGNUMPERTINENTES.— EPIST. V. 1248
haberi non probibuerit, a vel canonicorum cndicum A apostolorum atque Apocalypsisusque Pentecosiem.
nomine eos libros in Ecclesia permiserit legi, qui In lempore amem aestatis Rtgum et Paralipomenon
Priscilliani sunt adulterina emendalione vitiaii, hae- usque ad medium autumni, hoc est xv kal. Novein-
reticum se noverit judicandum : quoniam qui b alios bris : deinde liber [Legelibri] Salomonis, et Mulie-
ab errore non revocat, se ipsum errare deraonsirat °. rum, atque Macbabaeorum, et liber Tobi usque ad
CAP.II. — d Legitur autem omnis Scriplura divina kal. Decembris. Ante autem Natalem Domininostri
'sancti Canonis ab iuitio anni usque ad finem in ec- Jesu Christi, Isaias, Hieremiae, et Daniel usque ad
clesia S. Pelri hoc ordine. Tempore veris, hoc est Epiphaniam. Postea quidem Ezechiel, et Propbetae
vn diebus ante initium Quadragesimaeusque ad ocia- minores, atque Joh usque idus Februarias. Psalmi
vam diem ante Pascha, leguntur quinque libri Moysi, omni tempore. Evangeliumet Aposiolum [LegeApo-
cum Jesu Nave, et Judicum. Et vn dies anie Pascba stolus] similiter. Tractatus vero sancti Hieronymi,
liber Isaiae prophetae, unde ad passionem Christi Ambrosii, et caeterorumPatrum, prout ordo poscit,
(Sic cod.) cuin venit, et Lamentationes Hieremiae. leguutur.
Diebusautem Paschaeepislolaeaposlolorum et Actus
* Praetulimuslectionem codicis Palatini, cui affinis vail. addit et Augustini) et cmterorumsanctorum Pa-
est Leonis epistola. In aliis vero codicibus Leonis trum, expositionesqueVeteriset Novi Testamenli,quas
verba de solis Priscilliani libris loquentia, in genera- a nominatissimisdoctorum orthodoxorum(unus cod.
lem sanciionem inflectuntur sic: Vel eos libros qui Vallicell., ortkodoxis)Patribus faclmsunt, prout ordo
ab hmreticisvitiati sunt, in Ecclesia ptrmiserit legi, poscet,in Ecclesialegantur. Haecclausula cum clausula
hmreticumse noverit, etc. Palatini cndicis congruit, iniersertis in medio vocibus
* Duo codices, alium. B expositionesque,etc, usque ad factmsunl, quaee Re-
e Huc usque ex epist. 15 Leonis ad Turribitim. Bei>edicii,uiiapparei,sumptae,ex eadem etiam
d Quaesequunlur usque ad voces Traciatus vero in gulaS. ad aequioremlectionemrevocariqueunt. Sic enim ibi-
solo Palatino codice praeferuntur, ordinemque sacra- dem legitur cap. 9 : Codicesautem legantur in vigiliis
rum lectionumRomaine Ecclesiae omniiim qui editi tam VeterisTestamentiquam Novi divinmauctoriialis;
sunt vetustissimumexhibere videntur. Caeiericodices sed el expositioneseorum quuea nominatitsimisdocto-
decreli formam prosequentes, haecstatim subjiciunt: ribus orthodoxiset catholicisPalribut factmsunt.
Tractatus autem S. Hieronymi,Ambrosii(cod. Hero-
ADMONITIO IN SEQUENTEM EPISTOLAM.

Turribii Atturicensisepittolam ad Idalium et Ceponiumepiscopos,quam Quesnellutinter Leoninas edidit post
Leonis epistolam ad Turribium, Stephanus Baluzius(Vid. t. IV Concil. pag. 731), el alii nonnulli in tutpicio-
nem vocanl.Al illam satis vindicat anliquitas codicisS. Mmiliani, ex quo ea ab AmbrosioMoralesprimumpro-
diit, uti pluribus ostendemusin observationibutad not. 8 Qutmelli in epitt. 15 S. Leonis ad Turribium. Alim
tero objectionet,qumproferri possent, facile elidentur, si hanc epistolamnon minusquam libellumadversusPri-
tcitlianitiat, qui cumhac epistola ad Idatium et Ceponium episcoposdireclus agnoscitur, ante episcopatuma
Turribio scriptoscredamus.HinciidemIdalius et CeponiusTurribio antiquioresepiscopidicendisunt: undeIda-
tins ad an. 445, se ante Turribiumnominal. Idem verotibellus cum eadem epistola ipsi prmfixa ad Leonem
potlea missut videtur, ita ut ex hac epittola Idatii et Ceponiiantiquitatemet meritum S. pontifex intelligens,
hos infine epistolm15 maximeidoneoscrediderit,qui Turribiojuniori episcopoefficacioremoperamadjungtrent,
«{advertut PriscillianittasGallicimsynodus convocaretur.
EPISTOLA V iG afferenda erat lota epistola Turribii. Sed eum impresta

S. TURRIBH ASTIRICENSIS. fuerit pott Leonis epistolam XV, ad eumdemTurri-
De non recipiendis in aucloritatem fidei apocryphis bium col.
Scripturis, et de secta Priscillianistarum. 711, eo quod eam tubjectam inventrirmtttn
Sanctis ac beaiissimis et omni veneralione colendis Quesnellianaeditione quausi sumus, ne bit repetatur,
IDATIO et CEPOMO episcopis TCRRIBIUS. eo lectoresremitlimus.
Molesta semper est et injucunda peregrinatio. Hic <
>> —
1. In epittolam Juliani Coensis ad LeonemAuguslumhmc Quesnellus prmmonuit.Leonis Magniepistolis
unicam, quae superest, Juliani episcopi Coen-is epistolam subjicimus, non implendac solummodo vacuae
paginaegraiia, sed et propter summam, qu;e inter utrumque pontificem fuit, necessitudinem. Haecmaxiine
enituit in causa fidei, quam adversus Emychianam impielatem alter ex apostolica?sedis specnla in Occiden-
talihus praesertim jiartibus, hic tamquam aposlolicae sollicitudinis vicarius in Orientalibus defendil. 'Argu-
menlum epistolaehabet Liberatus Diaconus cap. 15 Breviarii ubi narrat Leonem Augustum, ut haereiicos
novam synodum congregari importune llagilantes compesceret, scripsisse singularum civitatumepitcopii de
ulroque negolioconsulensquid fieri oporterel, vel de ordinalioneTimothei, vel de terminis synodi Chalcedonen-
sit... Qui retcribunt Chalcedonentemsynodum usque ad sanguinemvindicandam: eo quod non alleram fidem
leneret, quamsynodusNicmnaconsliluil. Timotheumveronon soluminter episcoposnon haberi, sed etiam Chri-
stiana appellationeprivari. Hanc ouinium sententiam in una habes Juliani epistola, quae ab octodecim (nunc
viginti)quas ad eum scripsit Leo epistolis dividi neutiquam debuit.
2. Porro idem Quetnellutin ditterl.\,ad an. 457, num. 1,hanc epislolama JulianoscriptampulatCoi, unde
ejutdem redilum ad tuam Ecclesiamex hac epittola colliyil; nequeampliut Conttanlinopolieum commoratum
opinatur, ex quo Marcianus obiit. Hmc autem falta colligunturex epistola nunc primum edita 144, ad ipsum
/ulianum, nec non ex epist. 147 et 152, sub Leone Augusloscriptis anno 457, in quibuspatam prmsumiturillum
Conjtontmopo/tadhuc exstilisse, et lilteras eliamad S. Leonemdedisse de turbis Constantinopoliexcitatis post
novi imperatorisassumplionem,quibus S. ponlifexrespondit epittola 144. Jutianum quidem demandatamsibi
ab eodempontificevicem el citram sine ipsius consensu deseruisseincredibile est, cumprmsertimalim difficitu
cireumtlanlimejus diligentiampostularent. Neque veroAelius Juliano tubstitutut credi potest, ac ti ille Con-
{$43 APPENDIX 1 AD PARTEM II OPP. S. LEONIS MAGNI. \U}
sfanlinopqli jam atfhstt, com,missumque tibi dtposwttet officium: nam et ad Jutianum, el ad Aetinm iisdem
kq(^ndit:Septembrisann. iljl ifrinfdi fppatunt Leonis tpistolm 152 et 153, i» quibus utriusque cura in fidei
bpftumexfflq}ur.N^qufmoveat inscripliq epistglmHl ad Iu(iayum;qum cum -in ms. Grimanicoinscribatur et
.Ae/tjp:prsshylero a pari, ea ad Aetiunt quqquetmisiacredilur eodem exemplo, proplerea quod ponlificiincertum
W*ef>9fmJ«/i<?«f§Gpnstantinopolidifgeret. Nam ei eum epigrapheq ei A^tid presbytero a pari, 'tn ebdiceRdli-
qfflitiqm,delendamtutpicqmur, et Aetio aUitmepistoiameodemfortassis die tradilam conjeciniusahnot.
Qsf. Ut6, Hif) in ep{s,t.\il\ Quod fi S. ponlifexih hacepiildla querilurJulianum non scripiiste ea 'occatione.
Spitjjiti
qjWAnatoliutgi eumd/empqntificemiitteras trqntmiteirat,id potius eum Cpntidhtinopoliadhuc subsisleniemprm-
guiti}: eqvefpforte deequsa offliyt scrii/ere, quia de eadem ferere scripscrqt phtilo ante, elAnatolium pteniores
d$4)sse tUteraS'(cieb^. 4elio quiiem delegalioet tubstituiiq ip Julfani Iqcpih nullibi ihdicatur. Quod in annit
st,qft?utibyinqHo}altfpad •JttHanun}epitlolceirtventmsunt,'cumdtimplures certdscriptas desiderehiiir, hocargu-
•meylunti^tfitmumest, ut Jutiqnus Constanlinopolimdeseruisse,officiumquesuum, quod adhuc fidei causa reqUi-
rebal, dimisitte credatur. Cumporro idemJulianus tubscriptuslegatitr syhodoConstanlinopotitahmtubGennadio
Anatolii successorecirca an. 459 (Tom V. Conc. p. 81), eum ad hoc usque tempus in eadem urbe perstitisse
tatit probabilevidetur.
v'i. Intereos ad quosLeo Aygustusertcyclicamded.il, de qua diximusin admonit. ad epist. {56, Julianus fuit,
«S<f<JjcafConttaiitinopoliexistwii potuit ea ehcyclicadirigi, sicut et AnatolioepucopoContlantinbpolitdhoinscri-
ftainveniluu Gum<tlH#mcmleri qnines,ad quas eadem imperiatisepistola direcig (uil,esient satlem metropoliim,
toius-Julianus simptex Coensisepiscopushoc gradu expers eral. Id autem peculiarem cjusdem exisiimalioheim
db prmclara ipsiut t» Eutychianot gesta demonstrat. Hmc in codict encyclionobisconservalafuit ab Epiphanio
Scholastieo, quiprater autographam Leonis epislolam, quam Occidentaltsvir facile invenit el inseruil, cmteras
Htteras e Grmcoreddidu; ac propterea hmc Jutiani non originale ipsum, ted versioest ex Grmco: tolus enim
codex encycliusGrepeqprodiil. Hunc codicemcum aliquot mss. collalum post Surium' detfit BaluziUs, ejusque
Vdrianlesnobitutiles fuere.
EPISTOLAVI, 1A injurias inferendo, inimicus nescio quo modo totius

JULIANI SPISCpPI Cf*ENSiS ADLtlONEM IUPERATOREU.Cbristianitalis effecltis.Captusenim in talibus vestram
Piissfm'6aique fi'd^lissirn'l>,
victori alque iriumphalori justitiam debet experiri solummndo : quoniam ad
LEONI,principi sempcr Augusto, JDLIANUS humiiis inagnitudinem commissorum ejris, sicut » in precibus
-- eê+tpus ôensis. continelur, potestas ecclesiasticarumnon sufficit san-
Ego, doinine Christo amabilis imperator, illam ctionum. Pando siquidem vesirae poteniiaeet quid de
sapieiitissimam monitionem mente percipiens, qua saDctoChalcedonensi conciliosentire dignoscor. Hoc
dictum est, Cognoscetemettpsum, voitii taciturnitate elenim nullateiiusa veriiatediscordat: qnoniam fidem
<»>ipeM»re, «t"Si)®J0rnmPatrum judicium suslinere. traditam a sanctis heatisqiie treceniis decem et oclo
-Skftt enim evocalionis aequalita;sparem rerum servat Patribus consona voluritate divina inspiratiohe firraa-
effpctum, sed quando coactus cura evocatione con- vii, non dogma aliud introdiixit, noh allerurn sym-
•aotdat.tnnc siiiiilitgdonorpinurphapet rerum quoque bolum, non vanam expositionem, non dualitaiem
rmpernHiiahilem veriiatem. Verumtainen quoniam unigeniti Filii Dei, neque novilatem aliquam cele-
>">oonsuiere nos tranquillitas vestra praecepit de uno- bravit; sed per omnia consonat etfaiii sacro concilio
quuqUe capitulo, quod contineiur in precibus Deo ceutura quinquaginta sanctorum Patrura pariter, et
amabilium consacerdotuni jEgypliacaediarcesis, ma- Ephesino, cui prse|ederunt ter beati et sanctissimi
n»H<4SUra meae parvitatis faeio voluntalem, mosstns Patres CoelestinusRomanae pontifex civitatis, el Cy-
existens1, et laerymaruro imbribus irrigatus, quid rillus Alexandrinus episcopus. Stipplicarhiis igitur
loquar ignorans,'capiivitaiera ac destruclionem uti- veslrae poientiae, ut inviolabiliter conservelis ea quae
que pietaiis, illam tamen etc pontificislugens inopi- nD a Christo per ipsum de ipso bene sunt consiituta. Obi
nabilem necem. Ea siquidem, quae in Alexandrina enim tantorura erat congregata multitudo pontifi-
eivitatecoriimissa sunt, ex ipsa narratione declarant cnm, et sanctorum praesentia Evangeliorum, et fre-
animi palssionem, et ad vindictam tanti facinoris ve- quens simul oratio; illic creaturae totius opificem
strain splumraodo prpvocaut aequitatera. Nam consti- invisibili viriute credimus fuisse praesentem. Terror
tuti ut prbem debeaiis gubernare terraruin, indisci- enim lunc nullus fuit imperialis auctoriialis: quoniam
plinaiionls .Tgritudinem ad interiium perducentem Sanctae piaeque memoriae Marcianus, amoris divini
mederi summo studio fesiinantes, rion gladium eva- diademate coronatiis, spiritalem quoque suscipiens
ginantes ad necem, sed inlerminationis verbo in- curam, festinavii apostolorum dogmaia confirmari a
disciplinatos regulariler perducentes ad obedientiae praesulibus Ecclesiae,desiderio fidei accensus ortho-
voluntatem. Senleniiam itaque quam conira se Ti- doxae.Quenrcunrvestra^^pietasimttatur, el victoriam
molheus nefaudus exegit, * sancti canones aper- contra barbarps adjpiscitur, et veritatis quoque de-
lius explanarunt, quos sua tyrannide saepius abne- struit inimicos.
gavît; disciplinam ccclesiasticam confundendo, et Juiianus humilis episcopus definiens retuli.
" Veteres libri Baluzii, malorum. d Vulg., sanctionts.... quas. Codicum lectionem
t Sitj ex eistlem libris. Vulg., consultare. praeiuhmus.
%Sj. Proterii Alexandrini. ° Codd. omittunt in.
EpMfo/aEutychis ad S. Leonem, inler Leoninas 21, cum cmteris documentiseidem annexis, post Flaviani
moneih, ieu post an. 449, a nobili qtiodam viro ad peritum ketcio quem missa fuit, ul quid circa illa sen-
iirei?%kpQtthei.'Qumisle confittanda credidit, una cum ipta censura addita fuerunl velut Appendix documeniis
ad Nettihhnam hmretim pertinentibus qum e Casinensi codice Lupus et Baluzius typis dedervnt, ac lom.
IV ConWTtekusainveniunturpag. 490. Epittolam Eutyclds et cmtera fragmettta,qum ab anonymoua crisim vo-
canlur, jdni^jchibuimiisepist. 21. Nunc ipsam confuialionemproferimus,qum cum nullum mentionemfaciat sy-
noMChaliieddnensis,ante hoc Conciliumscripta videtur, nimirum circa an. 459. Ipsum tilulum ex eodemcodtce
Cmnehsi etHhibehius.
1245 IPISTOLJE AD S. LEONEMMAGNUM PERTINENTES.- EPIST. VII. |246
EPISTOLAVII i fidei teneamus tramitem. Optime enim eos dedigna-
A
Taeito nomine (acla ad qutmdam senem ûpientem ris, quia omne quod confusum, obsriiirumCt incer-
scire quideontrariumcathoticmfidei tenterit tum esse cognoscitur: siquidem ill datilr inteiligi,
" ' Euty- proprias easdem naturas Divinitatisef humanititis
ehes.
imprudenti sensu in unum confondferevidentur, ot
Misit mihi nobilitastua exeraplum libelli de novae nou separanles humanitatis substantiama Christi Di-
fideiExpositioneEutychetis,quemexposuitscribendo vinitalis natura, ipsa vnce Deumpassibilemproniin-
ad beatissimum papam sedis aposlolicaeLeonera. liei.t. Namdeniqueepistolaquamdicil EutychesJutii
Scribere el dignatuses ut si quid inde sentirem, hu- quondam episcopiurbis Roina; esse, qiiam et ad so-
militatis raeaelitteris indicarem. Quodquidem ipse lalium suaeperfidios,ignoro, forsitan falsam protulit,
pro studio sanctavaffectuose injungeredignatus es; cujuset pravo sensuduci cngnoscitur,in ipso ultirao
sed mibi trepidam habenti mentem et timore reple- textus sui ita profitelur, dicens: Qui igitur sic sen-
tum cor, in hac quaesiionepericulosumvideturag- liunt, non excedunt, ab inconsonacontrttriatenlienti-
gredi, prapcipientedoctore et illuminatore geniium bus, ut cummentedivinisprmceptisconsonanl,sermo-
apostolo Paulo et generaliter monente ac diceute : nibus discrepent.Necesseestenimeos, cumduasnatu -
Stultas autemet ineruditasqumstioneset comeniionet ras intelligunt, alleram colere, alteram noHadorare,
et pugnaslegis devita. Sunt inutiles et vanm.Tamen et in divinamquidembaplizari, in humanantvero non
ipsius beatissimi apostoli Pauli precibus, adjuvanle baptizari. Videsergo qiioraodoimpugnanteset con-
Dominoei DeoJesu Christo, quod poluerit ruslicus fnndentes duirum naturarum substantiam, Deum
sermoet lentiis meussensus aggrediar; non ut ma- JJ j passibilempionuntiare perfidosensu eonantur. Nos
guitudo el majestas fidei exigit, sed ut leuues vires . vero, qui catholicaefidei rectuiri tenemus tramitem,
meae humilitatis patiuntur. Cum ergo percnrrerem praetermissa hac confusioneduarum naturarum, in
prxdictura exemplar epistoluevel libirlliimfidei Eu- Dominicaracarnem bapiizati, propterea eam adora-
tycbetis, inter caeteratextus verborum ejus inveni, mus, quia a Divinitatesusceplaaique eidem ita unita
ubi a sanctoconcilio Episcopurum expeti a se duas sit, ut non aluira atque alimn, sed unum eumdemqite
naturas in Christo conqueritur confiteri.Quodsi con- Deumet boininem, Dei Filium confiieamur. Nam si
sulens suaecontiiientiaeei vetustaein se castitalis la- Euiyches aut caeteriejus consentienteshominemse-
boribus confiierivoluisset, numquam sentenliaesuae parant a Cbristo Deo, illi nos numquarit adoramtis
fidei periculura fuisset pissus. Sed quia in unara aut servimus.Aut si quis nostrumpnrpuram aut dia-
Cbristi personam secundum apostolorum vel pro- dema regalejacentia inveniat, numquid ea conabitur
plietaruin seu Evangeliorumtradilionem duas nalu- adorare? Moxvero ut ea rex fuerit indulus, pericu-
ras in Cbristo confiteri noiuit, in ipso portu exilus lum raortis incurrit, si quis eam simulcum rege ad-
sui nonsolumipse laborumcoutinentiaasuaenaufra- orare contempserit. Ita ChristiDomininostri perfe-
giura passusest, verum eliam jam olim bene funda- ctam humaiiitatem, non solam et nudam, sed Divi-
tam Ecclesiarumper orberalerrarum perlurbavit fi- nitati suae unitam, unum eumdemque Dei Filium,
dera, et ad cumulumperfidiaesuae,Christi venerato- Deum verum, et hominemverum, si quis adorare
rem et bon.sefidei fidelem praedicatorembeatum oc- contempserit, aeternammortem patietur. Seqniiuret
CJdjtepiscopum Flavianum. Et ille quidem quietis Julius, cujus sensu ducitur Eutyches, et dicit: Siau-
temporibus, nulla existente publica persecutione, (-< _ tetnin mortem Dominibaptizamur,unam profitemwr
t
coronamaccipiensmartyrii, nunccuni beatosuoma- naturaintt impassionabilis Deitatiselpassionabiliscar-
gistro aposlolo Paulo gloriatur et dicil : Bonum nis. Velimpleniusagnoscerequomododicantcarnis?
certamencerlavi, cursumconsummavi,fidem servavi. Si hacccaro sine anima est, quid est caro ista nisi
Decmterosuperestcoronajustitim, quam reddet mihi terra sine sensu, quae nec gratias agere valuit, nec
Dominusinitladie justusjudex, nonsolumautemmihi, crucis pcenas sentire potuit? Quod autem caro sine
ted el omnibutqui diligunt manifestationemejus. El anima sentirenon possit, cunctis est manifestum.Si
illo quidemcum omnibus sanciisin Duminogloriante autem, utilli semiunt, in illa Dominicacarne Divi-
nobisnecesse esi, si meremur ejus sequi vestigiaet niias pro anima fuit, Divinitatem ergo passionibus
traditionemfidei,per quamgloriosummeruilexitum, subjiciunt. Si autem, ul vera se habet Scripturarum
totis fidei viribus et usque ad mortem tenere et in fidelissimaratio, simul cum carne et humatiamsus-
unarnChristi personam duas confiteri naturas, Divi- cepit animam, ergo perfectusDcus perfectam susce-
piialis et huinanitaiis, creatricis et creatse, assum- pit hominis naturam, utostenderet se simulcum hu-
ptricis et assumptae.Quaetanien substaniiaeaut na- mana carne el humanam susccpisse animam, id est
turae, non cuufusae,sed unitae, et in una eademque perfectum hominem. Dicit enim: Pastor bonus ani-
personainseparabiliter,et in sua semper proprietile mam ponit pro ovibus suis. Et PoiestalemKhbeopo-
sunt permauentes.Quapropier unicuique stibsiantiae nendianimam meam, ei iterum potetldtemhHbeosu-
naiurae propriaulique aptanda sunt, id est, infirmi- mendieam. Et in ipso arlicultf parssionissube dicit':
tatis humanitaii,quaecreataest digna, non vero mu- Tristis est animameausqueadmorteni; et:' ftitntfcmi-
tabilia Divinilaii, quaecreavit. lu tantum enim hae ma meaconlurbalaest. NorienimDeus aliquandop^r-
duaenaturaein una persona Christi siroulunitsesunt D ] turbatur, sed ille utique homoqui esuriit, qui sitiit,
atqueconjunclae,ut idem Jesus Christus Dei Filius, qui dormivit, qui lassilus fuit atque ploravit: qua»
Deuset homo, aliquandores aut agat aut loqualur omnia sine aifeciibus animaecaro SOlasenlire nori
bumanas, aliquando vero divinas. Nam denique ut potuit, riisi ille homo perfectusquerh suscepit Deus
duarum naturarum,id est Divinitatiset humanitatis, perfeclus, dicenie Hieremiapropheta : Hic Deusno-
inse ostenderetsubsiantias, navigans dormit in navi tter, non mstimabituralius ad eum : qui invenitomnem
ut homo,et procellae,eminenii venio, vel mari im- viamdisciplinm,et dediteamJacobpuerosuo, el Israel
peral ut Deus, dicens: Tace, obmutesce.Et postqua- ditectoa se. Et adjecit: Post hmcin terrisvisus est, el
dragiuta dierum atque noctium jejunium esuril ut cum hominibusconvertatusest. Qua porro forma in
homo, et in solitudine quinque millia virorum, ex- terra visus fucrit et conversatus sit, sancfissimus
ceptis infantibuset mulieribus, de quinque panibus prophetarum Isaias plenissimeet apertius exponit:
et duobus piscibusrefecit ut Deus. Et quid plura? A Domine,quis crediditaudituinostro,-et brachiumDo-
Judaeis crucifixus,et lancea in latere compunctus, mini cui revelatumest? Annuntiavimuscoram ipso
morilur ut horao, et Lazarura quatriduanurade mo- tamquampueri, ut radix in terra sitienti.N:onest ei
nnmentoresnscitavit ut Deus, auctoritate divina di- specietnequegloria. Vidimuteum, el non habuilspe-
ceus: Lazare, veniforas. Harum ergo, domine, dua- ciem nequedecorem;ted tpecieseius sine honore, el
rani nalurarumin Chrisio traditio est forliter custo- abjectaprm omnibushominibus.Homoin plaga posi-
dienda, ne cum Eulychete aul caeteris ejus consen- tus, sciens ferre infirmitates. Quoniam aversata est
taneis eas in unam confundentes, novum inceriae specicsejus, et delioneslatus,elpro nihilomslimatm
«47 APPENDIXI AD PARTEMII OPP. S. LEONIS MAGNI. 1248
ett. Hie peccatanottra poriat, et pro nobit dolet. Not A tulisset perturbationem per confusas duarum natu-
mslimavimustum in doloreette el in plaga tt in vexa- rarum subslantias, Deum passihilem pronuniians.
tione. Ipse autemvulneratus propter peccatanostra, et Sed cura in ista suam sententiam Paulus apostolus
infirmalus est proptr.riniquiiales nostras. Eruditio pa- compleat dicens: Quia in novissimistemporibusrece-
eis noitrm in eum, tivoreejus not sanati tumus. Omnts dent quidam a fide, tamen nos sollicitus praeinouet
«I oveserravimus, et omneshomints a tua via errave- dicens: Altenditetpiritibut teductoribut in hyprocrisi
runl. EtDominus tradiditeum pro peccatisnostris.Ipse mendaciloquorum, cauteriatam habentium contcitn-
autem malevexatuscontinuit labia sua, ui ovisad im- tiam. Nisi enim secundum Aposlnli diclum cauieria-
molandum ductut ett. Et ticut agnut coram londente lam el incertain suae fidei babuisset conscienliara,
te tine voce, sic non aperuit os suum. In humilitale numquam lantam confusionem Ecclesiis Dei exci-
judieium ejus sublatum ett. Generationemautem ejus tans, suaeperfidiae sncios fecisset sanctos trecenios
quis enarravit? Quoniumtolletur a terra vita ejut, et decem et octo Patres Nicaeni concilii. nec non et
ab iniquitalibut populi mei ductut ett ad mortem.Et Cyrillura et Athanasium, Felicem, Gregorium, et
dabo inanes pro sepultura ejus, et divitet pro morte Proclum, sanclos episcopos; qui non utique ejus
ejus. Quoniaminiquitalem non fecit, necdolusinven- perfidiam sequendo, sed superius a raea humilitate
tus est in ore ejut. Et Dominut vult purgare eum de exposilam fidem docendo , inter sanctos et electos
plaga. Si detit pro peccaloanimat vettras, videbititte- Dei in numero et libro viventium dinumerati sunt.
men longmvitm, et vuit Dominutadolere animmejut, Sed ut simpiicium et imperitorum illudal et ad se
ottendere ei lumen, formare vrudentiam, justificare ducens aduniatanimos, ideo praedictosviros, catbo-
justum, bene tervienlempluribut. Et peccata eorum n Iicaefidei auctores et praedicatores, suaenovaeet no-
ipte portavil. Ideo ipte hmreditatempottidebit mullot, vissimae perfidiae fingil esse soiios. Vere in hunc
et fortium partietur tpolia. Propter quod tradita etl Eutycheten completa est Apostolisemeniia dicentis:
in morlem anima ejut, et inier iniquot deputalut est. Hujusmodi pteudoapottoti,operarii doloti, transfigu-
Et ipte peccata mullontm tollil, et propter iniquitatet rant se in apotiolot Christi. Et non mirum. Ipse ehim
nostras traditut est. Pervide igilur, dominemi, se- Satanas tranifigural se sieul angtlum lucit. Non ergo
cuiidum sanciaeluaeraeniis studium, quomodoprae- •magnum,ti minittri ejut transfigurenlurticut minittri
dicti propbetae Hieremias et Isaias sibimet consen- juttitim : quorum finit ett tecundum operaionem eo-
tientes asserant qualiter perfectus Deus de coelo rum. Secundum hanc ergo Aposiolisenteniiani, cum
descendens pro salute generis humani, susceperit sit minisier perfidiae, simulai se sncium esse mini-
borainem, et superius ab Isaia pracdiclas passiones slris justitiae, a quibus praedictamlidei nosirae(non)
uterque naturaeilliusin Christo suscepti hominis as- tenuit, a se doctam exposuil rationem: inter quorum
signet. Nam numquid Deus, qui est invisibilis, in- discipulos et dulcissimos fideles fidei filios cupio
comprehensibiliterpotcrat coinprchendi, aut inimicis tuam nobilitaiem niecum pariier ascribi; ut enrum,
tradi, aut inter impios depuiari, aut mori, aut vita si meremur, sequenies fidei vestigia, precibus in fu-
ejus a lerra lolli? Sed ille uiique qui, ut supra jam luro judicio misericordiara impelrare mereamur a
diximus, esuriit, silivit, las-atus fuit, dormivit atque triplici pieiatis unita majestate, hoc est Patris, et
ploravii, qui etiam in cruce passiouis pendens, cum Filii, et Spiritus sancti, cui gloria in saeculasaeculo-
Vidissetin se inliabiiamem Deum tle suo exire corrum. Amen.
pore, lacrymabili vocc clamavii posi eum, Hebiaica EPISTOLA VIII,
lingua dicens : Heli, Heli lamasabactani: hoc est: " Seu FBAGMENTtM a GESTORUM Cdnstantinopolitanm ty-
Deusmeui, quare medereliquitti? quamvis tertia die nodi habitm anno 450, tn qua lecla et recepla fuit
eum esset resuscitaturus. Tainen necesse erat illud S. Leonit epitt. 28, ad Ftavianum,ex Vita S. Abun-
in
adimpleri quod jam praedixeral EvangelioJesus, dii episcopiComehtis.
suis discipulis dicens : Ego a Deo processi, exivi a
Patre, et veni in hunc mundum, et iierum retinquo Anatnlius episcopus Constantinopolilanus novae
hunc mundum el vadoad Patrem. Siquidemet in ipsa Romaeaccepta epistiil» S. Leonis pap;e ad confirma-
passioue , quamvis ille perfecius homo, a peifecto lionem caiholicacfideiconlra vesaniam haereucorum,
Deo suscepius, impiam moriens in cruce patiatur congregavit concilium oinnium episcoporura, archi-
pcenam, lamen et ipse impassibilis Deus in eodema mandritarum, preshyieroruni b
et diacoiiorum; el ante
se suscepto perfecto homine, quaravispassionem non conspectum omniura reciiaia est epistnla S. Leonis
sustinuerii, tamen injuriam p.issus est. Nam sicut papae, quara beatus Abtindius coi am oiunibus prae-
qui indumentum conscindit, et indutofacit injuriam, sentavit: coneordanlibiistestimoniisRomaiiorumPa-
ita etqui carnem ejus crucifixernnt, Divinitati ejus trum ac Graecorum, Anatolius episcopus Constaiiti-
injuriam itituleiunl. Hanc ergo Diviniiatis injuriam nopoliianus huic epi*tolaeS. Leonis papaecontinenli
omaia elemema videntia expaverunt. Nam denique catholica?fidei veritatetn, concordaiitibus eliam te-
terra contremuit, petrae scissae sunl, sol fugit in stimoniis Pnirum ab eadem apostolica sede decreto-
nociem, luna sauguineo colore fuscaia est, et tam- rum (Legedireciis) [Legedirectorum] plena devoiione
quam damnatione perpetua jara mundus oppressus consensit et subscnpsit, annlbema dicens Eutycheti
esset, avulsae locis ccelestibusstellae ruerunt, ele- p ei Nestorio , el ipsorum dogmaii cum sectatoribus
mentorum lege confusa, apertis monuraenlis, sepulta eoruni. Id ipsum fecere omnes qui aderant episcopi,
jam olim corpora animas receperunl. Ideo ergo ca- presbyteri, archiniandriue atque diaconi.
iholici per orbem terrarum fidelissimiEcclesurum » M»x sanctus Abundius, Aslerius episcopi, Basi-
doctores secundum Scripiurarum aucinriiaiem duas iius et Senator presbyieri dixerunt: Onuiipotenti
inChristo naturas prxdicant, Diviuitatis (et huina- Deo gratias : quoniam reverendorum episcoporum,
nitaiis. Qtiaeutinam considerasset Eutyches), et tot presbyterorum, archimandritarum, diaconorum, ac
annorum contineniue laboribus (se) apertis oculis totius cleri professiones cognovimus, fidem rectam
non immersisset, nec Orientis Ecclesiis irapiampro- et a Patribus traditara profiteri, sicut eorumdemsub-
Gesta hujus synodi ad S. pontificemmissa, lau- illud fragmentura card. Baronius Annalibus jure in^
dantur epist. 80. Horum tantum fragmentumsuper- seruit ad an. 450, n. 29, ac exinde in ediiionibits
est insertum VitaeS. Abundii ComensU, qui unus Conciliorum descriptum fuit. Hoc vero nos in appen-
fuit e quatuor legatis a S. Leone raissis ad pacetn dice daturos proraisimus annot. 6 (Cof. 913, n.d) in
cum Orientalibus ea ratione componeodam, ut ejus epist. 80.
epistolam ad Flaviinum reciperent, eidemque sub- b Haecnarratio ab auctore Vitae ex synodi gestis
scriberent. Elsi hujus Vitae auctor nec coaevus nec derivata oinnino concinit cum Leonis verbis iiisertu
valde antiquus sit, cum ipsa taraen synodi acta inve- epistolaj 88, c. 3, ad Paschasinum.
iieriu bac in joarte suramara fidem mereiur; unde .c Hic incipit geslorum fragmentum
1249 EPISTOLJE AD S. LEONEMMAGNUMPERTINENTES.— EPIST. IX, 425U
scripiio geslis praesentibusinserta declarat. ldeo nos A post incarnaiionem duas, id est, Verbi et perfecti
quoque, quia omnesbocexigereet exspectare compe- hominis fateaiur in una persona, inconfusa proprie-
riniu«, secunduiii assertionem venerabilis viri Euse- tate sui, mauere naturas. Nestorio etiam, qui vesa-
bii episcopiDnrylaeiet sentenliani sanctae metnoriae num (ut legilur) dudiim dogma dispersit, diceudo
Flaviani episcupi, vel assensuin papaeLeonis, qui ad Doininum Jesura Chrixtum ex Maria Virgine hmni-
insiniiaiulani cunciis fidem cathoiicam nos Roma nem tannim, non etiam Deum naium, sed ei secta-
misit, anatbenia dicimus Euiycheti, vel omnibus qui toribus ejus in hujusmodi perversiiate durainihus
ejus perfidiam s.quoniur, et dicunt in Cbrisio ante anaihema dicimus. Propter qnod convenit; ad con-
incaniaiioneui duas fuisse naluras, post incarnatio- firmationem subscripiionis, sanciam, qu;e prae-
nem unaai tantum naturam : ctuu catholica fides et sens est, fraieriiitatem iisdem, vel omnibus, qui eo
ante fncarnationem unam tantum Verbi fuisse, et rum doctrinara sequuntur, anatliemasimiliter dicers.
ADMONITIO
In sequentem actionem hactenus ineditam concilii Chalcedonensis.
1. GrmcieodicesconciliiChalcedonentitbibliothecmVenelmS. Marci 164 et 555, loeupletioret sunt iis qui-
but Romaniediloresusi fuerunt. Lacunm qum in Grmcopunctis signantur initio aciionii 4 in iitdem codicibut
supptentur, ita ut tn (ucuna lerlia notata tom. IV Concil. edilionis Venetm pag. 1357, duas inlegras p>:ginat
impltant episcoporumnomina, qum in ipsa antiqua versioneLatina e regione posita desiderantur. Supplentur
quoqueepitcoporumnominainitio aclionis 6, qumin Grmcovutgalodesunl, et in sola anliqua interprelatione
Latina legunlur, ac proplereaomilluntur itla, xae TtuvXotircov ocrttuTaTuvxaecutreuetTTccTtuv et caete-
ejrterxo7rtuv,
ris sanctissimis ac religiosissimis episcopis , qum integro episcoporumcalalogorecitato locumnon habent.
Aetione14 de Sabiniano Perrhenorumepiscopo, qumin codd. Venetisest 15, Grwcuslexlus edilusqumdamsola
nominaprmfert,qumomninodesunt in antiqua versione: plura autemiidem cudices addunt, et tolum per sal-
tum antiqui librarii iitlermediaqumdamnominaomitta fuere. Idipsum acciditaclione in vulgatis 16, in titdem
autem mantucripiti 17; qum enim nominain antiqtta interpreiationeexltibita, aetunt in Grmcovulgato, tx lau-
datis codictbuthauriri poterunt, ticut el alia, quteconferentibutpatefient.
2. Quodautem in hit prmcipuuminvenitur, ett Actio 16 hactenut ignota, in qua lecla fuit Leonit epislola 93.
Id vel maximeeam teatenliam confirmat,in codicibut Grmcitconcilii Chalcedonensitnon omnet actionet col-
lectat fuisse,necex eo quod aliqua aclio deestin uno vel pluribus codicibusGrmcis, illam repudiari posse. Ita
aetio de Domnoin codicibusnostris Grmcitnecnonin Romanit nonlegitur, et deerat eliam in eo exemplo ex
quo antiqua vertio prodiit; al in mt. Patricim Jutim a Rutticoinventa fuit. Actiode Pholio Tyri epitcopo,qum
aberat ab excmplitantiqui interpretit et Rustici, in GrmcisRomanis, et noslris codicibusinvenitur in fine cm-
terarum aetionum,quemadmodumerat in codicequem Baltamon laudat. Ita eliam Grmcicodices, qui noti tunt,
concitHEphesini,carent aliquotactionibut, qum cum ex antiqua versione tupersint, in aliquo anttquo codice
Grmcoinventmfuere. Cur id acciderit optimeexplicatBaluzius in prmfatione ad versionem antiquam synodi
Chalcedonentitnum. 40 et 41. Hanc qnidem ineditam aclionem,quamtoli codicet Venetisuppeditarunt,insup-
potitionemvocari non potte, prmter manuscriptorumauctoritatem, ex eo manifettumfit, quta ex omnium conci-
liorum morelittermsummi pontificisad conciliumsemper lectmfuerunt. Hmcigitur actio, qua ad S. Leonem
nostrummaximepertinet, appendicemclaudet.
3. Quoniamverode manuscriptorumGrmcorumS. Marci utilitate hoc loco incidit menlio, aliam observatio-
nemgralam (uturam arbitramur, quam ex alio Grmcocodiceejusdem bibtiothecmVenetmsignato num. 165 crui-
mus. In hoc, qui partem actorum Chalcedonensiumconlinel, descripti leguniur canones 27 ejutdem concilii,
affixocuiquecanoni numero 1, 2, 3, elc, usquead 27, eo quod hi sint canonesuna eademqueactione constituti.
Tum vero post uliimumcanonemducta linea, qumcanonumfinem indicat, post intervallumquoidam subjiciun-
tur sine ulla numerali nola tres alii addititii canones,qui in solis Grmciscotlectionibuscanonumuna eum cmteris
proftruntur, simulque omnet efficiuntcanones 30, uti ex collectionibuset collectoribuscanonum Grmcis editi
sunt tom. IV Conciliorumpaq. 1691. Canon primusqui in vulgutts est 28, Constantinopotitanm sedis privilegia
decemit, iitdemqueverbitexpnmitur ac in vutqatit, et sumptusesl ex actioneullima. At duoalii canonesuberiores
sunt quamin editis. Nam canonin vulgalis 29 excerptusex aciionepro Photio Tyri meiropolita, incipit a verbis
ejusdtm attionis pag. 1440, D. Ot p.iyaj.OKpsv.iura.rot xai evSoifoTaToi
apxovrs ttirov. UspiTCOV emtTxojrw,etc,
ustjuead TjicrytatruvoSco, quibut pelitiojucticumad canoneminielligendumnecessaria exprimitur. Tum subji-
citmtur interlocutionetlegalorumapouoliae tedis et Anatolii, ex quibut vulgaius canoncompactusetl. Tandem
approbaliotynodi ex eademactionepag. 1449, C; canon veroin vulgatit 30, ex actione4 male digettus, in nostro
codiceincipit ab inlertocutionejudicum et tenatus pag. 1407, D, et subjecta interlocutionePaschatini legali
apottolicmitdit, eorumdtmjudicum et senatus sententia concludilur usqiiead pag. 1410, A Eadem quoad hos
eanonts legunturin collcciioneGrmcacanonum, qum conlineiur in vetustocodtce wimonacltorum S. Batilii
Ronuepag. 54. Ex hit quid et undetres istiaddititii canonessinl, perspicuecognoscitur.
EPISTOLA IX,
SEU' ACTIO XVICHALCEDONENSIS.
JVnncprimum edita ex mss. GrmcitbibliothecmVenetmS. Marci 555, tmculi xii, et 164 smculi xrv, in
qua lecta fuit epittola 93 S. Leonis ad ipsam tynodum.
Consulaiudomininostri Marciani semper Augusli, p 'Tjr«TEtafTOUSeo-jroTou ljftwvMa/JXtavoOroJ aewvtQ-j
et <|ui erit nuntiandus , pridie kaiendas Novembris 'AuyouerTou, xat TOUSnXwSntroftevou TJJitpbfiiaff xaAav-
Chalcedone juxta mandaium divinissimi et piissimi ScovNoeieSptcov. 'EvXa/xi)Sovtxara xeXeucrevTOO fletOTti-
doraini uosiri Marciani semper Augusti congregatis TOUxae euue6so-TaTou jictcovSecriroTouMapxtavouTOO
in sauctissima Ecclesia sanctae mariyris Eupheraiae, atovtou auyoutjTOU eruveX6()VTtV)v
ev rp a-/m>T«T>) 'Ex-
1 Cum inlaudaiis rass. Venetis canones Chalcedo- aciioni de Sabinianoepiscopo Perrhae habila eodera
nenses actioni 15 in editis ascripti, optime collocen- die 31 Octobris, quaein vulgatis quidem est actio 14,
turactione 7, dequo alibiplura, hsecactio subjicitur at in iisdem codicibus est actio 15.
Ittt APPENDIXI AD PARTEM 11 OPP. S. LEONIS»MAGNI. 1252
A xXnnaTD;&yUtfpxprufXKEuyiofifaf • - TOU
macniflcent&gimoet gioriosissimomagistro militum, X fie/tDnntpi-
' exconsule, « Patficio A,oatolio, e* roa^nificeJHissimo n«ffT«TOU X«i l»3»go«tTOU «7TO
OTpOTfliaTOV 7r«T6)V U XCtl
ae gloHosisattojr.^fefilg sacrorum praetoriorumPa> B(«T/)txipu 'AirmrpXiou- xoi TOUfniekmptict&T&xmxai
ladio, et mifgnjflcentfssimaatqrie gloriosissimoma- jvSo(OT«Tou gjrapôu.TuvUpSytnpuwoiax»IlcuOiaSiou :
gistrp divinorum officiorumVincomalo; convenien- xsd TOO fuyoôirp>iriaT«TOu x«i Evdogoraroupayi~
iibus cjiioqiiereyerepdissimisepiscopis Paschasino et p-TOOv TUVfittuv oyucuav B(TXO|X«XOU : — SuveXSovruv 3e
Lucentio, «,t reverendissimo presbytero Bonifacio xai x al
nao-xaaivou, Aouxajvcriou, T«VeuXaSterraTuv eiri-
locnVrthabentibus sanctissimi arcjiiepiscopi senioris erxo7rwv,xai BovutaTioVTOv cuX«6serr««» 7rpeo-6uT«pou ine•
fttfmab'Leomsi eiAnatnljo reveremlissimo archiepi- %WTmT6VTOTTOV TOU a^tuTarouapÛ7T(crxo?rou
— Tijfirpear-
sccfjioma'gni nominis CQnstantinopolis, et Maximo ttu«8of 'Fufuo;Asovrof: xai 'AvaToXiov TOU ivXaSs-
fev^rrdissimo eniscopoAntiochiaeSyriae,ei.Juvenali CTaTOu apxwjritrxouiou
xai
T«J(*eyaX»ivufiou Kuvo-TavTtvou-
reverfeiidissimocpiscopoJerosolymorum, et Quintillo 7ro'Xeu; , Maî/iou TOU euXa@eo-TaTOu i-Kiay.qnoD
re.tetfiJidksiinoepiscopo lleracleaeMacedoniae locum 'AvTioêiaySvpiut, xai 'IoufisvaXiou TOU euXafieoraTov
habente sanciissitni archiepiscopi Thessalonicensiiim eTricrxorrou 'IepocroXuftuv, x«iKuvTiXXou TOU euXaSeoTaTou
Anastasii, et Thalassio reverendissimo episcopoCe- i7riffxo7rou UpaxXeia;MaxeSoviaf,eiriôvxosT6VT07rov
sarese Cappadocise,et Stephano reverendissimo epi- TOUaytoiTaTouapxteirtcrxoTrou Tijf 8eo-craXovtxe&)v 'Ava-
scopo Ephesi, -ei Luciano reverendissimo episcopo crTacrtou, wni daXao-criou TOUeuXafieaTaTou E7rtcrx67rou
'
xai 2TE<P«VOU TOU
Byzaeteiienie locumDeoamantissimiCyriaci episcopi Katcrapeiaf K«7rir«Soxta;, euXa£e<rra-
HeracleafeThracise, el Eusebio reyerendissimo epi- TOUeTrto-xoTrou 'Eyeaauxai AouxtavouTOUeuXaSearaTou
scdpo AncyroeGalatiiR, et Diogene reverendissimo i, i7rto-xo7rou
"p* TOU Bu£»f, eTrJxovrofT6VT07rov TOU fleoytXecrra-
episcOpqCycizj, el Petro reverendigsimo episcopo ejrtaxojrov 'HpaxXttaf6pax»f Kuptaxou,r.aXBuo-e-
Coriniiii, e,t piorentio reverendissimo episcopo Sar- 6iou TOU«uXa6eo-TaTou S7rt<rxo7rou 'AyxupafraXaTtaf,
et
diittn, iSunpmioreyerendtssimo episcopoNicome- xal. Atoyevouj TOV euXa6eoT«TOU e7rto-xo7rou
Kucîxou, xai
diaV,et Ariastasioreverehdissimo episcopo Nicaeae, DsVpou TOUsuXaêo-TfltTOu e7rto-x67rou Kopivflou, xai #Xw-
et Juliano feverendissimo episcopo»Coensi locutn pevriouTOU tvXafieo-TRTOv e7rto-xo7rou SapSeuv,ycal£u-
habente etiam ipso apostolica?sedis ftoroae,et Elcu- vottiouTou euXaSeoTarov eirierxorrou Ntxo/x>iSeiaf, xai
therio reverendissimo episcopoChalcedonensium,et 'Avao-Tacriou TOUeuXafieo-TaTOu e7rto-xo7rouNtxîaf, xai
BaSilio revereiidissinio episcopo Seleuciae Isauri.e, IouXtavou TOUeuXaSecrTaTOu 67rto-x67rou Ti)f KtovoravTi-
et Mefetio revcrendissimo episcopo Larissse locum vou7roXscaf, STceôvrofi xai «urou TOV TOTTOVTOUearoo-TO-
habente reverendissimi episcopi Apamese Syriae Xtxouflpovou'PwptDf,x«i'EXeuflepiou TOUeuXa6eor«T0v
llpmni, et Amnhilocbio revcrendissimo episcopo e7rtcrx6rrou T&iv XaXxnSoveov, xai Bao-tXiou TOUeuXaê-
Sida^, et Theodoro reverendissimo episcopoTapsi, CTT«TOU e7rto-xo7rou SiXeuxeiaf'lo-aupiaf, rm MeXtriou
et CjtfiJfeverendissimo episcopo Anazarbi, et Con- TOUeuXaSeo-Tarou E7rwrx67rou Aapio-enjf,67reôvTOf TO»
itanfino reverendissimo episcnpo Bostrorum , ct T,6TTOV TOUsuXa6eo-T«TOu 67rto-x67rou 'ATrapteiarSv/biaf
Phdtiq ;feyer§ndtssimo episcoppTyri, et Theodoro Aofivou, 'Aft^ptXoxiou xai TOU euXaêo-TaTou eVto-xo7rou
reêr^VdiSsimoepiscopo Damasci, etet Siephauo re- ftdVj^, xai 6eoSupouTOUcuXaSeoraTou E7rto-xo7rov Tap-
Vefenuisaijioepiscopo Hierapoleos, Symeooe re- aou» Kupou xa.) TOU euXa€eerTaTou S7rto-x67rou
'AvafapSou,
Vefe^dis^roOepistjgpo Amldae, et Epipbapio reve- xai K&AvoravTivou TOV luXaSeaTaTOV 67rto-x67rov Siarptov,
renifesirrjj».ep^copo lpcun\. hi^bente reverendissimi .
,. xai *o)TiouTOU , euX«feo-vaTOU 67rio-xo7rovTvîov xai
tfly^jii^pisjconi .dmsiantise, ,et Joaime reverendisr Q C ^soScapouTOVeuXaSiioTaTou e7rto-xo7rauAaptao*xov, xccj
iiffid,emsc,6poSejastise,.$ S.eleucosreyerendissiroo STftjavou TOUeOXa64crr«Tou /epaf *6XewfeTttOTCoTVou,
8 xai SuftewvouTOV«0Xa6eo-Tarou
ejpiscdpo Amasise, et Consianiirio reverendissimo IwtirxoTrou 'XptiSsf,
episcopQiiMe,IUe|jiae,ilei1jpairieio,: revere»4issim,oepl- Kod'ETrtpaviou ^TOO etoaSecrTaTov e7rtorxo7rou, eTrijjovrof
SCOBO :$yan,o.fqro~ et/P&co ,rev$rendi8sjinQepiscopo T6V T07rov Toij eOXa|6eo-taTou Iwto-xOTrou Kuvo-TavTtaf
Gingforiitn,, et,rEustaibm reverendissimo episcopo 'OXuft7riou, xai r»av»ou TOUevXttSeoTaTou ejricrx67rov
B^flft.ef ^pfajgmpgj,©re.yerendtssjmoepiscop.olo- SsSaoreiaf, xai SsXevxovTou euXa6to-TaTOV ETrtaxoTrou
cum. hajpente reyereridissiini episeopi Ctaudiopolis 'Aftaertiaf,xal KMVo-TOVTtou TOV euXacTeoTarou J7rto-xo7rou
C^QKri, ct Atarbio reverendis.sintoepiscopo Tra- MsXtTtvrif, xai QarpixtiouTOUeuXaSeo-Tetrou E7rto-x67rou
pelJunlis, fVcijntil^bente Dorothei reverendissimi Tuavuv, xai llirpdu ir*6.,euXa6eo-T«Tou l7rterx67rou Tty~
epl^c.oDi Neoca?saxeae, etPliolmo archidiaconolocum ypav, * *.xai EuorafltoO TOU tuXa6eo-T«TOV ETricrxoVov Bri-
liabenteTbeociisti reverendissimi episcopi Pissinuu- puTOu, xcci'ATrpayftoViou TOU euXaSioraTou eTrarxOTrou,
' Nomina
judicum et episcppornm hujus eademi Nostri autem 6r»ci codices nbn solum actione hac
suttt itf CtfdfjcibusVenetis, ac ih aciionihus15 et 17,, inedita 16, verum etiam 17, ulrumque nomen praeter-
sfpaucaexcipias, quae in sequentibus annotationi-• fiiinl. Cum Ibas actione 10 restitutus fuerit; actione
bVisTnilfcabuntur;ac propterea unica hac actiouei 15 Ibas, non autem Monnus inserendus, nec in se-
6ra<$ ifiUniactionum nomina, uii suntin iisdemmss. queutibus omiltendus fuerat, cum praesertim actioni
pftffeniniuf, quae ih vulgato lextu vel inuiila suni,. , -. -
"
17 subscriptus legaiur. Quld ita t Nimirum quia no-
-
yet, omrtii.io,de*unt.Observavimus autem episeopo- tarii exscribentes episcoporumnomina in actione 15,
rurfi homVnaeadem fere esse,ac eodemordine recen- non animadvenerunt Nonnuin esse expungeAdum;
seri ac in versione antiqua priinae aciionis a Baluzio > in actiouibus autein 16 et 17 cautius praeterierunt
editatom. IV Concil. edit. Venetae nec; quidem hoc nomen, at de lba substituendonon cogi-
- non in versione actionum 6, 7 et 8. pag. 1987, tarunt. Aliiatitem ex quibus antiqua versio
1 Hic Stephanus in hac et praeceden.liactione ha-- tradueta fuit, Ibamnotarii, pro Nonno actioue ultima jure
bitis pridie kal. Novembris adhnc nominatur epi- recensucre. ^ .iM*i.
tiimenact. 15, in * Eusiaibii nomen ac solum in actione
«copusEpheS'imis»ciurt vulgatis 12,, BerTtensis
pridie depositus fuerii, id est tertio kut. Novembris. 16 iiiter metropVihiaslegitur, uli in versione actio-
Jd ex nolariorum oscitantia oriiun credimus, quii nis 5. A.tin praecedenM15 et ifl êquenti 1,7bttpc
cpiscoporum noiu^ni transcripsere ei anierioribuss episcopuiiijiffe oroittunt nostri ,cp(Jtces,quemadmo-
aclionibus, in quibus Stephanus nondum deposituss dum hoc loco inter metropolitas deest in interpreta-
recetisebMur..-...» tione antiqua aciionum 1,6, et 8, in quibus yel omit-
.'.ln noslris mss. actione 15 addifur, *ai NowooTOU 5 titur, vel inter episcOposposierius.recensemr. ..,
iwXocSicrrirov Invrxilmov 'EJio-oiij. in versione etiaml * In aclione sequehti tiim in editis Latinis, tum in
actionum &, o et 8, idem Nonnus eodem loco et or- nostris mss. Graecisaliter liabetur : £( CalogerQ*e-
djne quera U»nostris mss. Grascishabel act. 15 inse-- verendittimoepUtopoClaMiopolit, et Apragmonicire-
ritjUf.,jp, yersjjoi(9,ajtte«i(vulgatae.actionis16,.«|uae t verendimmoepttcopirTii. In bac aiitem actione 16
]u nostris cddicibus cst 17, loco Nonni legilur Ibat. legitur, ut in actiono 15, nec non in antiqua version^
&SS EPlSTOLiE AD S. LEONEMMACNUMPERTINENTES. - EPIST. IX. UU
fis, et Romano reverendissimo episcopo Myrorum. 1 A 67rev_ovTof TOV TOTTOVTOUeuXaSeoraT6u l7rterx67fou KXctv-
Lyciae, et Nunechio reverendissimo episcopoAphro- StourroXewf xai
KaXoyijpou, ATapSiouTOUeuXaSeoToVrov
disiadisCariac,etCritopiano r.eyerendissimoepiscopoJ t,7rto-xo'7rou TpaTre?OuyTo£.,'l7rlôvrof TOVTOTTOV TOVeu-
LaodiceaePhrygiae,et Mariniano reverendissimo epi- XaSeoraTousrrto-xoTrou Neoxato-apsiaf Awpo8e'ou, xal *&>-
scopo Synadsrum , et Onesiphoro reverendissimo ) Tecvou app^tStaxovou,ETreôvTOf TOVTOTTOV 6eoxTiorou
)
episcopo icnnii,et Pergamio reverendissimo episcopo TOUeOXxSsoraTou 67rto-x6irou IIlCriVOUVTOf , vati 'Po)-
Antiochiae,Pisidiae, el Epiphanio reverendissimo) ftavou TOUsuXa§Eo-Tarou ' E7rto-xo'7rou Mupsov rr)f Au-
episcopo Pirgae, Auicoet reverendissimo )
episcopo xtaf, v.ai NouvsjîouTOUeuXaSeoTKrbu ;-i7rterx67rou
et
NicopolisEpiri, Mariyrio reverendissimo e:>iscopo) 'AypoSuo-taSof Kaptaf, xai KptToivtavou TOV evXaSe-
Gortynse, el Ltica revbreudissimo episcopo Dyrrha- 0"T«TOU ETrto-xoTrou
AaoStxeiafipuyiaf, xai Maptvtavou
et
chii, Yigilantio reverendis-imo eoiscopo Larissae! TOUeuXaSso-Tarou e7rto-x6_ou SuvaSoj, xal 'Ovjjertyopou
Thessaliae, et Francione reverendissimo episcopo) TOUeu)aSeo-TarouE7rto-x6-ou 'Ixoviou, ' xat tlepyaaiov
Pliilippopolis,et Sebastiano reverendissimo episcopo) TOUeuXaSeo-TaTOU E7rto-x67rou 'AvTto%etaf IltertSiaf, xat
Beroae, et Basilio reverendissimo episcopn Traja- 'E7rtyzvtouTOUeuXaêcrTaTOU E7rto-x67cou rjspyijf, xai
nopolis, el Triphone revereudissimo Chii locunil 'ArrtxouTOVeuXaSeo-TaTou eTrterxoTrou Ntxo7r6Xe<uf 'HTret-
habente Jnannis episcopi Rhodi, et Theoctisto reve- pou. xai MapTupiouTOUeuXaSso-TaTOU l7rto-x67roo Top-
rendissimo episcopo Berceae, et Geroniio reveien- Tuvjjf, xat Aouxa TOUsuX^.Seo-TaTOu eTrto-xoTrou Aupp'a-
dissimo episcopo SeleuciaeSyriae, et Eusebio preshy- Jjiou, xat BtytXavrtouTOUeuXaSso-TaTou S7rto-x67rou Aa-
tero locum liabeute Macarii episcopi Laodiceae Sy- pt'o-o-«f 0so-o-aXtaf,xai *payxtwvo?TOUeuXaSsffTaTOU
riae, et Eusebioreverendissimo episcopo Donlei, ett „. s7rio-x6rrou *tXt7rrrou7r6Xe«f, r.ai SeSao-Ttavou TOU euXaSe •
reliqua sancta et oeciiinenicasynodo, qu:e secuudoml crTiiTou67rt(rxo7rou Bsporjf,xai Bao-tXiou TOU euXaSsora-
sanctionem divmis-iiui et piissnni Uomini unstri inI TOUS7rtox6rrou Tpatavou7r6XsMf, xai TpuywvofTOU euXa-
Chalcedonensiuincivitale colleca; et resul-nlilnisi 6so-Taro)sn-to-zoTrou 8
Xiou. £7rsôvTOf TOVTOTTOV iuavvov
omnibus ante cancellos sacri aliaris Bonifacius pres- e7rtcrx67rou 'PoSou, xai QSOXTITTOU STfto-xorrou
locum habens sedis seniorU Romo ! xai TspovTtouTOUeuXaSeo-TaTou Bepoiafj
byter aposlolicae eirterxoTtou SeXeuxei«f
ait: Apostolicusepiscopus, et aposiolicae(idei Romae ! Supiaf. xai Euo-sSiou Trpeo-SuTepou, STrevjovTOf TovTOTTOV
Leo doinimismeus ad sanctissimam synodumepislo- MaxapiouETrto-zoTrou AaoStxetafSuptaf, xai EuceSiou
lam misit: jnbete ut recipiatur et leâlur. Glorio- TOUeuXaSso-TaTou Errio-xoTrou AopuXatou, xai TMfXotrrnf
sissiroi judices dixerunt: Legalur epistula Leonisi ccyiacxai oixou(xsvtx»,f cruvoSou Trjfx«Ta BicmiajiaTOU
reverendissiroi archiepiscopi Romae. Et praebenleS fletoTorou xat EuueSEO-TaTOu rjp;5vOWTTOTOU ev TflXaX-
Julianoreverendissimo eptscopo civitatis Coensiuiui xrjSovewv 7r6XetcfuvaSpoto-flsio-rjf, xii xaSeo-flevTtav 7rav-
locum babente etiam ipso aposiolicas sedis, curnl TOIV 7rp6 TWV xaxxiXXwv TOU ayiou 8uo-tab-TV)otov•— fiovt-
authenticam Latiuam epistolam, tum ejusdem inier- yaTtofTrpso-SuTepof iiziyjxn TOV TOTTOV Trjf «TroeTToXtxijf
pretaiionem Constanlinus dcvotissimus secretanus! xafle'5paf TrjfTrpso-SuTSpaf 'P4)(a»f slTrsVt 'O arrocrToXtxof
sic habentem legit: xai Trjf aTrooToXixrjf
JTrto-xOTrof TrierTewf 'Pdftrjf Aeeovo
Leo episcopus sanctae synodo apud CbalcedoneraI ^ftof Secr7r6Trjf, 67rtcrToXr)V
Trpof TrivocvtMTatrjv eruvoSov
constitutae,dilectissimis in Doniinofratrilnis salutem. «Tre'o-TetXs, xeXeucrare auTijva7roSe^8rjvat,xai «vayviKr»
et
Opiaveramquidein... ccttera, uti !
legitur epislola 6rjvat.)Otsv5o|oTaTot ap/ovTEf etirov*t 'AvaytVuo-xeV&u »}
93, utque ad iila: Bene valete in Domino, fratresi errto-ToXri Asovrof TOUeuXaSscrTaTOu
cliarLssimi. 1 Ltnc.i KatêfftSovTocMouXtavourou apy^tE7ri6-xoiroy'Pw-
euXaSsorarou iirtffxo-
-jrouT»3fKwoov rroXewfT07roTrjpouvrof xaeaurov TMOTroerToXtxw 6p6vw. TIJVTS
auSsvTtxrlv 'Pw/aaixrlvi7rtOToXrjv, ieai
.c4»TauTijfep/xrjvstav, KwwTavTtvof o xa8wo-twptsv0f XrjrcprjTaptdfaveyvwej>ouo-av ouTwf'« Aewve7rte>xo7rof Tp aîoe
evvoSwTJ h CaXxrjSovt, *
rolt xyaicriroit«SsXyotfevKupiw yaipsei.... *Epp'wo-8e evKupiw,aSiXjiot *,i
itpoaycXeffTaTot
actionum f, 5, 6et 8, et rectius qiiidem, cuni hoc C ( episcopiRhodi, uti semperin Clialcedqnehsihscdele-
ioeo soli inetrOpolitae describantur. Apraginoniiis gatio exprimitur, iiinle perperam omiltitur iri ver-
auiem inter hos locum non hahet, riisi quatenus sione actiouis vulgatae16.
Calogeri metropolitani Claudiopolis vicem gerit. * Juliani peritia in utraque linguaLatina et Graeca
Hectius, inquam-. nam cum in subscriptionibus actio- notissima est. Is enim Italus origineLatinam linguani
nis sequentis 17 Calogerus nou per Apragmouium, tenebat, Graecaeantein Ecclesiae praefecius linguani
sed per Stephanum presbyterum subscripserit, sicut Grsecam ignornre non polerai. Hinc Leo inierpre-
et Relatioiu synodi ad S. Leonem subscripsit per lalionem epistolae28, ad Flavianiim, a Juliano iieri
Euphrosinum diaconum, Apragmonius locum ejus in desideravit ex epist. 151. Cur porro is, non autem
actione 17 non amplius tenuisse videtur. Hic quoque Bonifacius paulo ante tnemoratus, qui peiierat ut
error ex notariis originem ducit, qui episcopos ex haec epistola legeretur; is, inquam, Julianus eam
anterioribus actionibus descripsere, in quibus Aprag- preduxerit una cum interpretatione Graeca, non alia
monius Calogeri vices gerebat. probabilior videtur ratio, nisi quia ipse Julianus
1 Hic notarii vel amanuensis error manifestus est liujus
interprelationis aucior fuit. Latinum ori-
ex aliis locis quampluribns hujus synodi, in quibus ginale una cum Grseca versione oblatnmporro tradituf,
NuncchfusLaodiceaePhrygiae, et Critonianus Apho- quia Philippo presbytero apostolicse sedis legato in
disiadis episcopus iraditur. Recte igitur in ipsis co- Ephesina synodo testanie act. 2: Consuetuao erat
dicibus Venetisact. 15 et 17 legiiur: Kat XptTwvtavou ut apostolico?sedis litterceLatine in primti lederenlur.
TOVevXaSeoTOTOv eTrterxorrov
'AwpoSto-taSofKapiaf, In actis vero GraecissolaeGraecseversiones desCfiptat'
xodNouveîouTOVevXatteo-T«TOu e7rterx67rov
AaoScxeiaf__^ inveniuntur.
tpuyiaf. , »
D »
* Sequeritesepiscopi usque ad Videannot.3(Co/. 936,n.')inepisf. 93, ubTj/fte-
Tryphonem Chium gram hujus epistolseversionem huic aclfoni insertara
inclusive librarii saltu desunt in Graeco act. 15 dedimus. ' /
nostrorum codicuro, sed leguntur in Graeco, et in 6 Chronica notatio, quaahutc
epistofoemmgsVGr'!*-
antiqua versione act. 17, eodem ordine et iisdem cis anie gesia descripiae afligitur; deest hdc loCdVet
verbis. sic actio 16 desinit.
•Optime hic Triphon dicitur tocum tenensJoannis
1258 APPENDIX II AD PARTEM II OPP. S. LEONIS MAGNl. &S&
APPENDIX SEGUNDA
AD SECUNDAMPARTEM I
ADMONITIO.
Post vulgalumtomum primum nostreeeditionis(a), in quopraelerSermonet Epistolceetiam S. Leonit ad eotti-

eet proesenim Romanot exactmet emendalaecontinentur, e Romanis typis Josephi Collini prodiii in lueem itla
pars Operum ejusdem S. doctoris qumipsius Epislolas ad eosdemfere codicesrecognitasexhibet.Circa hot vero
codices, qui el nosrm el Romnnaseditioniusui fuere, unum monerenecessarium ducimus, ne quis forle de fide
nostra in iisdem mss. exemplaribusallegandis addubitel. In prcefalioneRomanceeditionishascadmonitio legitur
pag. 55 : ln hac uostra (editione)erudiiolectoii notae manusiripiorum indices, qusein onmibusaliis deside-
rantur, occurrunt : quod ea quidem ducti raiimie fecimus, ut a leciorum animo omiiein suspicionem remo-
veremus, nus putius conjectnris indulsisse, quam religiose eorumdem mss. codicum lectionibus et auctorita-
tibus institisse. Qnare in posterum cmque de nosira lide dubiianli oronino facile esse polerit ad nostros
indicalns lontes provocare, atque subinde cognoscere an variaelectiones, ve| a nobis ad calcem cujuscunique
annoiatae, vel in lextum inductoe, vere ati|ue sincere iis fontibus respondeant, ex
epistolse, aut iuouuiuentifuisse
quibus easdem hauslas indicavimus. Conferen.es vero Vaticanos codices in hac editione ad eujusque
epislotmmarginemindicatos cum iis quos nos t» nostra edilione allegavimus, deprehendimus nonnumquamiu
ea Romana editione noiari hanc vel illam Leonisepistolam inveniriin aliquibut Romanis codicibus, qui eis cer-
lissime carent. Exaclhsimum enim catalogumepistolurum,qucein quoviscodice describuntur, separatis paginit,
ne conlusioirrepeiet, conlexuimus; nec plures vel pauciores in stngulit codicibusseu mtt. colleclionibusreperiri
Leonis ep.stolas, quam qum a nubis vel in prmfationevel in notts recensilce fuerunt, certissimi tumus, ut et
conferentibusipsot codices palam fiel. Romana autem ediiiocodicesnon raro atsignat epitlolit quas in ipsit de-
suiu, idque ceno errori tribuendumex eadem editioneevincerepotsumut.
In nolitia manuscriptorum Vaticanatbibliolhecm,qumprcefationiejusdem editionissubjicitur,pag. 66 rcribitur
Valicanumcodicem1541 conlinere epistolas Leoninas unam et quadraginla; ubi legendum unam de quadra-
ginta : ille enim codex pertinet ad collectionemHispanicqm, queecomplectilw lanlum Leoninas epitloias 59 a
nobis exacte recensilat in prafatione ad Epistolas, § 10, pag. 522 e( 523. At in edilione Epislolurum, prmter
quam quod hujus codicis altegatio omittitur in epistolisdecemqum in eo leguntur, numerus ipsiuseodicis Val.
4341 uffigitur epistolisAS,ex quibus sexdecim in eodem codice desunt, nimirum epistotas24, 34, 35, 36, 59,
46, 48, 58, 68, 98, 99, nec non una Valentinianiad Theodosium,Marcianiad Levnem,Pulcheriw, Ceretiiac
Saionii, et synvdi Chalcedonentisad eumdempontificem,qum in ngstra ediiionesunt epistolce54, 57, 38, 39,
42, 50, 51, 72, 67,1-25,124, 55, 75, 77, 68 et 98. Iri eadem manuscriptorum notitia pag. 65, Vaticanonu.
1342 cotleclionistertias ascribuntur sexdecim S. Leoms epislolae, quot quidpmin eodeminvenimus.Aiin cor-
pore edilionis numerus ipsius codicis1342 annolatur epjsiotis21, iiaut omissa allegatione ejusdem ad epistolat
tex, quat in eo continenlur, perperam addalur idetn numerus epistolisundecim, quas«'«jpsonequaquaminveniet,
ntmirum epittolis ejut edilionit 5,7, 8, 14, 15,73,81,91,95, 139, et sgnadtcat Ravennii ac aliorum Gallo-
rumad Leonem; nobis vero epist. 5, 2, 7, 18, 15, 95, 106, 115,120, 160 \et 99. Simileslapsus occurrunt in
allegnndit aliquot etaliit codicibus. Epislolm, ex. gr., 24, nobis 54, apponttnlur in margine codd. Vat. 1340,
1341, 13*5, 1353 5791, cum lamen eadem epistola inveniatur in uno mt. 1340, in cceteritdesiderelur. Epi-
stolce39, nobis 42, quceexnal in sola collectioneArelatensi, ex qua reperire licuit unum codieemVailicellanum
G, 99, ascribunlur tn margine codd. Val. 541, 54-2,1340 et 1341, qui ad alias collectionesea epistolaexpertes
spectant. Idetn referrede aiiis epistolissupersedemus, cum huctenusindicata siifficiant.Bi errores parlim opera-
rumoscitantice,partim vero confusioniannotationumin adversariis, quatseparatamcujusque codicisdescriptionem
non proeferrenl,tribuendi videntur.
ISumvero aliquis pariter error laleat xn quibusdamlectionibushuic vel illi codici in eadem editione ascriptit,
non vacavitexpendere. Certe pag. 1, not. a , dttm traditur omnes Vat. codd\.antiquiorcs et insignioris nolae,
excepto Vat. regio 1997, haberehcec verba, ln causa Lupicini episcopi, manifestusest error : qnippeantiquiores
quidem el insignioris notaecodicesin margine laudati Vat. 1511el 1342, non sotumcarenl iisdem verbis, verum
etiam tn eorpore ipsius epislolmprimce, nobis 12, omiuunltllud caput, quod ad Lnpicini causam pertinet. Pag.
62, not. e, m epistolam15 adnot. Turribium nffirmatur codicemVat. Reg. 1997 habere seniinam, cum senlenliam
ibidemlegerimus. Pag. 194, b et f, in epist. 47, nobis 59, lectionesafferuntur excodd. Vat. 3787 et 4961,
qui cum tinl colleclionisAvellanie, eadem epistola carent : eceautem lectionesa nobis fuerunl reptrlm in mss.
collectionis21, ad quamspeclanl mss. codd. Vat. 542 et 543, quos una cumduobus memoratiscollecliomsAvel-
lanosin ejusdem editionis margine indicatosinvenies.Alia observare, quat ad editionem nostram vindicandam
necessaria non sunt, prcelermiitimus.
Porro in eadem editione Romana, in qua lucubranda cl. auclor plurimumoperceet laboris impendent, Grcecos
eliam codicesrecolendoscuravit, tria fragmenta Grasca antea inedila invenimus, qucein hac Appendicularecu-
denda credidimus. Primum e ms. Vat. Grac. 720, sceculi,uti traditur, deeimieductumfuit. aic codex multa
GrcecorumPatrum opuscula seu fragmenta continet. Inter hceclegitur pars epistolceS. Leonis ad imperatorem
Theodotium. Nihil ex stylo conjicere licuit, cum sit Grascaversio. Substanfia vero ipsius fragmenti nikil repu-
gnat : nam reclam fidemeamdemque doctrinam exhibet, quam Leo docuit. Auclor Romanoeeditioniscentet hoc
(rugmenlum pertinere ad epistolam quat a Leone indicatur epist. 24, nobis 54, ad eumdemimperatorem,illis
verbit: A me sutem atque ab omnibus catbolicis sacerdolibus, quaeevangelicaefidei pietas defendatur, satis
plene ac lucide litteris meis, quas clementiam vestram per famulum veslrum Epiphanium tribunum, qui
pro hac causa missus est, arbitror accepisse, reseratum est. Id autem iUe eensuit deceptut erronea hujus epi~
(a) Hanc appendicem edebanl Ballerinii sub flnem lomi 11editionis suae,EDIT.
«57 FRAGMENTAS. LEONI MAGNOATTRIBUTA.—FRAGM.I ET II, 1258
stolmehronieanotatione, qua in vulgalissignabaturdata vtn kal. Junias, id est ante epistolamnobis44 ad ipsum
imprratorem; underecitatit verbit alia epislolae taeerdotum synodoscripta atque deperditasignificarividebalur.
Emendataveroea chronicanota ex nostro oplimocodiceRatisponensisic, vm kal. Januarias, id est die 25 De-
eembrisanni 449, stalimliquetmemoratisverbisindicari ipsam epistolam44, qumquidemjamdiu ante luudatam
epistolam54, nimirumIII idus, vel idibusOctobrisanni ejusdemduta fuerat e synodo. Quid ergo? Si huic frag-
tnento, quod ex Grmcamiscellanea collectionesumprumest, ftdendumomnino sit, multo est credibitiushue
Ltonemrespicerein epist. 6t>,dum ad eumdemimperatoremscribit c. 2 : Qnaenostra forma sii fidei, maui-
festaiis instruciio»ibus quas misimus possitu dignanter agnoscere. In hanc quidemrcma Leone missa fue-
runt in OrientemTheodotiotradenda tetlimonia Patrum, quibus probaret sese in dogmalicaepisiota28, non -i
atiumdoctrinamdocuissequam qum a sanctiset Latinis et GrcecisPalnbus tradita fuerat. Videepist. 71. Sed
ex hoc (ragmefto,si genuinumsit, mitsa simutvideturalia epistolicadeclaratioad ipsum imperatoremdirecta,
qum tettimoniitPatrum et legatorum intiructioniaddita dicendaesset. Cumverosola epistota28 eelebrissil,
huicqueurtt testimoniaPatrum subjecta (uerint in mss. Grmcisvetustissimmcolleclionis Chalcedowmsis ante
hujut conciliigetla, nec prmter hanc ulla utpiam fial menlioalius Leoninmdeclarationisac veluli formulatfidei
ad imperatoremTheodosium,qumpost edilam dogmaticamepislolam28 superfluavideri poiest,hiuc de hujus-
modi(ragmentoaliqua suipicio necomninolevii ingeritur. Quidquidautem id esl, ipsum fragmentum in hac
appendiculaexhibebimtu,uti editumfuit.
Secundumest fragmentumlibelli S. Flaviani Constantinopolilaniepiscopiad S. Leonem,quod suppeditavil
eodexVat. Grmc.451. In hoc fragmentononnullapaulo difficilioraoccurrunl. Duatin eo panes distinquendm,
prior qua libellusquidamfideiproponitur, posteriorqua gestacircaJoannemel Gregoriumdescribunlur.ln priori
parte, seuin tibellofidei, laudatur dogmaticaLeonis epistola28, qua dumnalurmet una personadecluranturin
Chnslo: In unam enim personam, inquil, siculet TUASANCTITAS DOCET (in epist. 28) duaenaturae coucurrunt.
Hae atttemLeonisepislola28 Flaviano tradita fuit non Constantinopoli,sed Ephesi, quo Flavianusad conci-
lium accetseral.Legati enim pontificisqui easdemlitteras perferendusacceperanl,ob indicliconciliitempusnon
Constanlinopolim,sed Ephetum contendcrecompulti fuerunt. Porro gesta qum in poslerioriparte narranlur
Constantinepolievenerunl.Joannis eniniet Gregoriicondemnalioa Flaciano peracta, ac plebistumultusin eos-
dem,non Epheso, nec temporilalrocinii Ephesini, quo Eutychianorumfactiopraivalebat,sed Constuntinopoli
convenitante tempuseiutdem lalrocinii,cum Flavianus, damnatoEuiyche, catholicumfidemlibere propugnabat,
populusquefavebal.Nequeenim rejicipoteslpost idemlatroctnium: nam lunc Ftavianusnon rediit Constantino-
potim,ted in exsilium pulsusin ipso itmere supremumdiemobiit. Vide nostram admonitionemin cpist. 53. Cum
vero prior pars hujus fragmenti, in qua epislolmLeonis fit mentio,eum fidei libellum contineat, qui ante hmc
Conttantinopoliianagetta circa Joannemel Gregoriumleclui traditur (Haeccum libelluscontiueret, EOLECTO,
etc. ), iptequoque libeUusContlanlinopoli tcriptut fuerat, antequamFlavianusEoliesumpergeret.Quomodoigi-
tur inee laudari potuit Leonisepittola 28, qumsolumEphesi aFlaviano acceptafuit? Addequod dum hic liiel-
lus Conttantinopolilegeretur, Eutyches deposilusfuerat. Qui autemFlavianus hominemabs sejam depositum
et archimandritmdignitateprivatum, archimandritam in ipso iibelloappellasset? Cum integrum documentum
ex quo hoc fragmemumexcerptum (uit desideretur, nihil certi affirmari potest. Ne vero suppositionisnota
eideminuratur, tutpicari licethoc fragmentumpertiiteread Itbellum uppellationisFluviani, qui Ephesi scriptus
etlegatii Leonit traditut fuil. In hocauteminserlusdicendusest libeltusfideiqui Consiantiiiopolilectusfuerat,
et geita de Joanne et Gregorio pariter inserta. Verba quibus laudatur Leonis episl. 28, eidem libello, dum
Epheti exscriberetur,adjecla. Tum veroFtavianus Eutychemvocavilarchimandritam, quia is in pieudosynodo
restilutuspro archimandrilatete grrebat.
Tertium fragmentumtumptumex mt. Vat. Gmc. 1455, mera paraphrasis est capitit oclaviepistolm14 Leo-
nisad Anattasium.
FRAGMENTUM I.
Ex cod.Val.Graec.720.
LEONIS PAPjEADTHEODOSIUMtMPEFUTOKEM, DEDIVIMI VERBl 1NCARNATIONB.
LEONIS Rommepitcopiexempluminlerpretationispartis A A60VTOf 'Errto-xoTrou "Ptuftjjfecvriypayovepurjvetafjtte'oouf
ad
quam imperatorein THEODOSIUM scripsit 7jf xa
eTrto-ToXrjf,cypatyt J3ao-tXet &to5ocria>
Stistolm,
e divina incarnatione, et contra eos qui credunt TzepiTrjf
xai
0eiaf svavflpwTrrjo-eoif,xaxaTWV 7rtoTeu6vTeov Toif
abominandisdogmatibuthwretiarcharumPholini el uuoapoifooyuao-tT5vatpeo-tap;£wv*wTtvou, xai A7ro-
Apolttnaritatque horum timilium. Xtvapiou,xai TWV TOUTMV oftoiwv.
Credimus Filiura Dei ab telerno, et siue exteriori TOV
rJto-Teuoftev utovTOU ©eouTOV atSitufxai avocp^cof
principio,qui cum Patre et Spiritu sancto est, in fteTa TOU7raTp6f,xai TOUayiov 7rveuftaT0fOVTOT £7r'
exlremissaeculispeifectumnostraenaiuiaesuscepisse eo-jjaToiv TWV acwvwvTeXetov av9pw7rov TrjfrjfttTepafpb-
bominemex Maria semper virgine, et quod Verbtim o-ewfavecXrjyevat ex MaptafaecTrapfievou. Kai TOVXoyov
caro factnm fuerit, liominem suscipiendo, neque o-apxa7tyevrjo-8at TWavaXa€eivavflpwTrov, ouTefteTaX-
Divinilatemmutasse, uequc, iilquidani impie exis- XajatTri»SeoTrjTa , xai ou^' fif Ttvefuuo-apwfu7reXa§ov
limarunt, sanclum Spiritum pro seminc fuisse; scd TOaytovTrveu ua avri o-7ropaf aXkaT>jSuva-
ytysvijo-Sai,
t per virtulemel sapientiam Coudilorisgenlium confi- ftet xai T*5 ooyia Srjttcoupyou ^tvoftevovOftoXoyouftsv TOV
temur Chrislum unam esse personaro Filii, duas Jtpto-Tov ev etvat 7rpoo-w7rov utou.AuoSe TeXeiaf r.ai 6Xo-
vero perfectas inlegrasque subslaniias Divinitalis xXijpouf ouo-iaf8eoT)jTOf xai av8pu7roTrjTOf Tijfexipu^r^f
atme huuianilalis, qtr.eex auima el corpore conslat. xat trwfiaTOf o-uveo-T<io-»!f.'AvaeeftaTiJouev 4MTIV6V TOV
Anatbemadiciinus contia Phoiinuin , qui Cbristum AeyovTa TOV j^pto-Tov <fid.avxai yuftvovav9pt»7rov. "Qcrau-
piiruiu uudumquelioiiiinciuasserit; similiier etcon- Tt»f5e xai 'ATroXtvaptov xai TOUf TOUTOU opvoiwf TOufXe-
ira Apollinariiim,illiusquesimilcs, qui dicunt Filium yovTafTOV uiovTOU 8eoueXaTrov Tt TrjfavSpuTrivrjf yu -
Dei ininus quiddam hiiiiian.i nalura suscepisse sive B o-eo>f avetXyjêvat, ri ev aupxl, r) evûj^rj, rj t'vvu evTTJ
in carne, sive in aniina, sive in menle, sivein lionii- 7rpocrXrji|/et TOU av6po)7rou, xai avoftotovyeyevrjo-flatrjuiv, »
uis assumptione, et dissiiuilem uobis fuhse in eo 5" ou 7rpoo-eXriy9rj. °Ov Ttva avflpoiTrov aveu ftovouTOU1
quod assuinplum est : quem hominemsine soia ma- o-TriXou TrjfaftapTtaf.(rjTtfajiapria yuo-txrjouxBVTCV),
cula peccati (quod peccatum pliysicum non est), Suftuopcpov rjfttvxaTajravTayeyevrjo-flat 7tto-T6uouev. Ka-
ejusdtm formaecuiu nostra per otnnia factumesse xetvwvoe oftoioifTrjvp.acryrjuiavavafleftaTtcÔftev TWV
credimus.lllorum quoqueblaspheroiamexsecramur, êvrjewoia errtêtpouvTtov Xeyetv,arro TOUxatpouTrjf
qui novainventionedicere conantur, a tempore sus- avaXrjyfleiorjf crapxof7TC<VT« T« TrjffieoTrjTOfeif TOV av-
PATROL.Lt > . ftW
12K0 APPENDIX II AD PARTEMII OPP. S. LEONISMAGNI. IJfJO
fcgptaecamis omnia divihae fiatliraein liUfflSHam, A »/J«*<*iitfi « zni M"(*miki6i tis Toy6tcv ftlttSt-
atqne omnia kumanaeiu divinam rommutata fuisse, BXrjrfset, oo-7rep ouSeuiajrwTroTe «tpeertfeertefveroiftrjo-t.
jjtioti hulU umtjiiain hfferesisdibere «Usa est. Ptir AtSfkp-TfjftaiwufijfoUettoW ixaUiavîftv IJeorrjteW
filijtiSmodifnim coufessioiitihi,utrartiqlie Diviuitatls tt'kal «»9pw7rqTrj¥if tlfuhil U ~&mtt$).fcfai voftt-
aiilue htimanitatis naturam in aliud qdidpiaitt eom- j}puo-t. ktsciburl 'ftfcStb.ft8v,odte cTyflp^rVbv tfteiby xara
HiUtatame-se atilUmaill,neqiie Dduin (JCifectllm, TOaXrjWf'TOVy7ovJtibXSvoucrtv tyitttf tt OUTM ifutiiv
heijue perlecinm liomineitlsijtundum ' ' terltatdiri Ft- i&VetXrjcpcit TOO
TTCJIJSSJ utcjf T6U felou TMyVjftiVieav iucrjv.
litiui cmifittliilur. i, T«f tte6trifdfc«7rj^|)t.^foltiiaorjf. ^TrctSeyty l ucpf
i Nos verd iti dlcitnus asSiiitiptama Fillb Det riatlt- relo#e6b 6u oJlxrjTit 1,«^CaX^Biloi7favTi^ccrcep rj 7payrj
tHia Uoslraiti,DiVliiitateimpaiiblli pdrmaiiertte: nas- jiolû^tt ^tpllTlSTi7V|tvR^. J.t^cev. »07r.6i(,fovpv, t/ayo;-
isus est enim D.i Filins nori opinimie, fcedre vera, tciv jtai Ta XqiTra x Siaufa'. 'tefr* exetvo di iTTKHiv zaBq-i
' nuTCumrjiieScripmra test.itur, IVc est famem,slum, StaiTretBJtv 6u TijvavtjXaSou-
fjoyvpcTS, Squ«fft'tv XCCT?
defatlgallori>-in, labortim, liirtKem, et i-eilquahiijus- o-av, «XVi; xafa TJJ^'7fpqerXrjy9etâv ejiufe. Auto; ycip6
rnodi. Secmitiuliiailtem iliud piissu*eSl, secumitim utof tbu' €fibu xaf^tij» Qlqtnjta.Ifra^rjf en-Ttv,tlf 6
qliOdpnii potuit, iit est ndntiaiuram.
secundiiitt assumentem, 7reetrij0 «qp^Tpf, % q rrcfTrjp«ilrjAoty^Tqf, 2>cq Trct-rrjp
gdd secundtiitiassumptarti lpse eillifi Del «yaX./6iwttiff^wp xypVv.rVpoerqi]7tiov*Tqy utqy 6 %to;
Filins secUudiiliiDlvuiitatem InipailMlis est, sicuf WôfifpqerXaSotfevjf' 7rqjj/it6v a vSpwfrov xat xffTbtxrjq-af
Paier inVhlbllis, sicul P.ner sub tactum ttOncadens, tv auffl buSeverratev,bif d TrocTrjp xjtfto «vtbyjtytip.%'
sicut Piiter immutaluTis.Propria enim persona Filii 7rao-aîp >^yx^ TBV jjjjacta oftqXqêtv
ecjrectlrj ^Trnlavwv
Dcus Verbuiri aSsurtiehs _
hoiiiineiii paiihileiii, itique " totywv^q ut*qftqv jfffi" i??ta ftif ypif&i xaBqorrcpl3e;vetv
iti Ipso habitaris, tiiliil passa est, slcut I gier et Spi- rjcluvojify. avejjf(jlii^Mx^jyv^ fa Tgirrjrjufotj ivrjXSivetf
fitul sahcius: oriliiitioeniiil Trinitatetn inlnatip idtij toif oyâVou^, ^lêfat ex qiiiwv
' jrpu 8epu, fievouertf
conllierl ilebemtlS. CUin ftlorimis igitlir Fitiiis D^l THf pytrtaf ocufgf'Tjjf kS-apxofEVIJevevviriSrj xcetenaiSe
fdlsset secuudum Scriitturas, quateiius itiori ptjuitt, xat etvlerfn O-"T|Vgf.«jjfivonn ueTeeXrjfirj rj quo-iartf
SUffexltex mortuis leflia die\ asCeilditad cffilos, se- «v9p^7rp>nfqf,ai*a eJjt?S*o-Test etf TQ Strjjiexifevrrj
rjfet ati dexieram Oel, manelite S.ibsUuia c;liriis fleqTrjf» ftevouefej, ... . ,
liisluS, In i|ua getillils m, et feasSsus fdit, et resufr&it. Nqji efiifii distgjiil^ ijtiftcdipuiiilala full |)Milianilalis
substantla, sed pCfntanenslil Difinitate in {terpeinuniglon(lc^Lte«l.
FRAGMENTUMIk
fix cqd, Vat. Qr»c. *?1.
»LittUMiEnseOpi censtAttfiNotoLintti A» «AKCttJiLfcoriiM HiPAii.
FtiviAMl epiieopi Gtjns/aiiiiiiopoli»tx /fde/io qtiem •%(t6M«sv ijrlo-«oVou «««CTavrtvouTroXtwf, i* tbu toftbu'
tcriplit aa Lp.tNPxfiomanuinponlifieemde iiicornav w sypaî irfAt T6» Atovta natra 'Peiftrjftrtpi Trjf
ijonis m<peii«aii«tie Domininattri Jetu Chritti vfri •Bveraexou oinovopiaiTOO xuptpuriu«v'ItxroSXptorov,
Dei nottri. TOU 4Xtjt3ivo9 ecofirlutuv.
Vej-pum,ditili, caro factum esl, et liabitavtt in no- t 'd 5-oypf,ftjq-l,vup\\4ye'veT0, xai iffxrjvwo-ev h rifttv.
bWj AliUtl V ero lislbiinio, et aliud esl h.bitms Nori ETeppvSi^Ttipeiitrjjirj, rat ak~k) TO-/aTaoxnvauv- oii'kiyoi
de duulitis st>d Q
dleo, alius et allliS, ui jJeismiis, di- jpikotxai aW.of,wf itri 8uo wioo-wrruv, eiXV eTepe»v xat
vefstiiii et dive^lun, ui IH(luabiis nituris. pimiii CTepov.u.t irre Suo eêretkiv. tl-/o-ayap tua^ye/axrjxat
ehuli iBvaitgelicaet apostoliCaaditOiiaiio el tesiifi- aTroo-To).txfl Trorpatyiertf xai ftapTupta trepi TOU'liufea-
catjo de Einiiiaiiiiel in dtnis moil.is divj.littir: i.li- vourj^lif Suo 5tai^f««<lTporrouf,ttp uiv T» ftpvetjtxov
«jiiandoiJuidenS•ioliliirifirii Ipsins pers.mam signifl- auTouorj).oCo-a
duas
trpoo-wrrov. TT^ Se Taf Suo CCUTOU cr«tif
cans, ali.|uaiido vero perspicue ipsius naturas fiapTMpouera yuo-etf. Kai yap rjv xai eore 8tTc),ouf o etf
declarans. Cienim erat duplex, el esl unus et snlus leaiftdvofutbf zat jjpto-TOfxai d'tTr).ou« 6 etr a\>z£> Wiyot,
Filius etChrisius, etduplex in ipso raiio, nmi aule- ou trpo Trjfevio-SMf. « /),« /xeTa Tijv aypaa-Tovevtoo^tv.
quam cnpularelur, sed o
posl inexplicabileiii conjun- Te).eto; auTOfwoirrp 9:OT»TI, sv oiJTM xxi iv av9pw-
Ctionem: periectus ille tmn in Umnitute, tuin in 7*«trjtt.Bi ykp TJV ijriVtiwr.trfi^ iraTv_etvxat Bvmxetv
humaniiaie. Si enim sunplex eiat, quo paeio piti et rjSuvaro; rriif TVTfTeojSat, xeciTrpoenjApuerSat, xai parrt-
jtfbfi pdi6rat? diifi {!»«» vferile^H, ei filavis alfigi, ^to-ffai,et ftrjTJTPSo-*i#atoftratlriTpzat yrjyevetyup-ee;
*t cblapBiSeaedf. hlsf lh patiBHIcotjiore et tei^rena oip-jrep yapôuppuo-tof *T| Qs^lxat rraTptTeXstpf eo-ttvix
itattit-at nuemadnlodiiiticoflsultstarltl.illsDeo et Pa tlljiou ©I0f, OUTIU xae^ pupovcrtof râivujrapûrv,Tfletof
tFi, dUmSit DeUs,«st ncrfecitisex perfeeto, slceitam tuyâvet avOpwno;. 'a yap evftopyjjQJOU wv,ftppyrjy5ou-
eamdem nobiscum hatiirain halieris, homo |.erieeuis XoueXaSe3i' rjftaf. 'Hrii ftopiprj ©eououeriavo-puaivei 6eou,
exiStt'; Qui euiW Snform» P.ei eral, forma.Hi servi WFKtp xai i jxopyr) :tou ccv9p&rrou ûercvavSpwTftvr,v
pfofiter nosaccepii, Dei vero fi-rm» solislaiiliaii)Dei 5rj).oi.At ctevouv Tr).rjyatYOX b crraupof r.ai i 9av«r«f
sigijjljeat, sieul el fontia lioiniuis huniauambominem natijr.nii ecfTtTOV avSpoiTrsu. svu ip-Ttvs dco-rroTDf 0 6l8f l.oytf
de^Jaât. PlagajJ|iji!r.ei crjjx et.mor» nd D v M S«fa xat TOxpiTgf eart TO(58io-trotau, trepe e7v
penineiit, iu quft.Roniiflusyeus Verbomest; glorw eenev6 SouXof,TOUTiortv 6 Sv9pturr«fEt suv ro anaOi;
vero 9t potentia Qoiuinjes(, \u qm est servus. id «sl e»Tttreî TOflitov,ra\ Je trafirjtripi TOdevSpiitrtvov, trSf
iioiiio. S) iîtur iiuodpati rioo jiotest, ad Pivinitsuem KVTtf TMVeufpovouvTtwv ptiaV>t$ettTaf Sao OUTOU fi-
spectai, pi:rpe$*,o autîrj Ip liuma.iitate esl, fjjis «Hf; et 8i ftia io-riv, apa av rjuideof co-«pxw6rj 6(t)f,
yeciftseBuepiiumulia"A iJi^rit» uo* du-v riuttwe in xai rjftifurif«ivilrifdrjj iJv9piarrof 'k)X «OS't>^Ttuf 3eSao-^
ips.0«wii?.Si vecpima v*ij *c>li99tsemideus earnBin xliTr); tub-e@ii«f p dterftbf,;£v Stmpbuo-afbGuru^rjf 6
fSSWHPsii^ Dûii ^^«Wiî» «nWi* assumptus esi ip^tftavSpirar , uiaV^xripuTT-uv; yur<v *Sr Axtto-Tou
lipuaii. y«rAiwuffli tla niewk sajtctiodoeet» qnam •titTiTOf.-<f*e Tiif*a«1n|life;dcvflpwtnpTllTPf T»0HpcaTov.
fpinilit JKuijfcUs»ijfcfemaBtJrita,«UOUH liridienido 'oH traf r&v Uyitav'JJ°pof8tTTbv''T*iV owtfttni eVvatTJTOC
naniratn ijicreatio Dîjtsti^ «t btjiofluitiiiisGlwi- T4Vyiertv oabUi-vittt* .X.pt'a-Toi», ou fti ydip^ otttov T«V
liii wt». AiinqtUOSira«admu a»t. Uuiy«rt>usaulem wwoo-raertv rjrot TOTrpcttMiTov eif iv yitp trpoffiiTtbv, XK-
iaftefervni cti'nus (JmiliBSMn s»Jaiitiintiai»isiVenatn- 8«ifnat rj uftercpa 8l6ao-xetaytueruvq,o-uveSpaftby at
. jrain «sse QofisiHtu«fDftlitstur,-n<mjfeto dttplieeiii $fiof JCretfaamp xejiltlrrovxui vi)£is8ai «tpitrraif xat
SUl'#IS..eHlia'>i)*iY«|.^9VSpn»H». lo lllWllirn.Uipoi'9. aSimptT^; e* HaiatiiiiuuMyoiiuiv.'t>tTtyap elf x«2fio-
jlimo,ficmet vestra siiiiaii;.? doct, <iuuniture con• vt)fftovaytvnt; utW Stii~H'/o;xoi dtou, oii T6V6UO*U-
cuiriint, i|iias ei>»miifi «I mim.uinUiltfutione cOn- «6tv aOtftSeif 6Vî^TroaT«(itM»tIftVo«iî)v. tWi)*t«u
tsryari, et Hidivi>it»iiuiodo iu GluurtOeduQteuitir. Aiirlrou >«94*tiif p&» Urtoo-T«a-tV nif Suo î(ir«efi<tir
1261 PRAGHENTAS. LEONI HAGNOAtTiuBUTA. — FRAGM.iii. mi'
Est enim unus etsolus uhigenilus FiliitSe( VerbufnA erkvtof,ftSoOtVftiv xofrjttooftivou TOU rravaytouo-oouaTOf
Dei, nun quod illius nHuruein duas subsistenliasdt- Std TOU BeiouXoyou,cguScvSe xC>7.veuftaTt ypoupoufte-
versse sint, setj quori Verbum inexplicabile in unam vpy, Iva TO
i% dfteorep&iv irepifavis Te3v yuerewv drro-
subsistentiam0u«s fiatAraicOputaverit: interius i|Ui- Siiîj oirw yttp xal lerMet»auriv fttftev, ou npb tou
dem saerosancto curpore perdivinum Verbumexor- treeSouf ftovov,dXXdxai fterd rrjv dvdoTaerev rrjv yus-tv
nato, exserius vero tjpiiitu cunodiret, utex utrttqlie tbu tfwpaTOf aurou trtertlubfiev.Ei §i TOertuftaee'fo oc
naiurarum perspicuilatemosiendat.Stc ehitri el mati- aipeTtxotStaottptSdXXoub-e, finrts r.aibuertanpoaayopeve-
ducare illum dicimus, fttin atite p.issiohatnsollim, Tat, CuSljXtiv XbtjrivûletTTtcrSae ev t« e'viXptaxSie'x«-
verum etiain poslquamresurrexit, natiiramcredimus xipav yuertv,TOUTSO-TI TijvSetav xai rrjv «vSpwTrivrjv, .
corporis ipsius. Si enim corpus, contra quod h;erelici xai ev ftevTJVSsia X«§etvaurovTti fleorrpeTrrj, ev 3e Trj
dubiuitiones movent, oatura et substantia appella- rjftereparrdXtv fQiyyetrQai «UTOV xa avSptorrtva xaiTTToj^d,
tur, maniffsium pnrro est in uno Ghristo uiramque ou yupftovTtva,ou b-uyyjuoev, ou StaipttrlVtreptrdf yii-
lialurani, boc est divinam atque humanam, cortser* o-eifeyovxa,dXX'eva utov xat Xptaroyxat xuptpvxae
vari, et in divina quid.m qtiaeDeoconveniebaniac- enwTrjpaurrapôvra TOtfevtreSSisTtib-Teueiv etf aurov
cepisse, innosira vero rursus ipsum prolerre humana /3ouXoftevotf. Taurft SiiTOU ToftbujtepeeôvTOf xae«vay-
•t misera, qui non iiiquinaineiilumaliquod, 1101con- vsoerflevTOf eS8eXut;aVTO , «Treocr«VTO , «vaSeftarteraV rece'v
fusionem, noii divisionemcirca nattiras habet, sed Toutwyeypaftfteva, oTC'Iwavvrjfxal Tprjyopeof. KatueTw
unus Filius et Ciiristuset Dominuset Salvatorexistit rp xarapaoâo-Sat xai dvaSeuaTio-ac, Kporiyayojitvetf
lis i|u>pie voluntin ipsiim credere. Haeccum libellus pticrovr«f j3t(?)oufTMVayiav naxipuivi\ (3vuTrrjpôv
contineret, eo leclo, respuerunt, abjecerunt, anatlie- ^j rraerae«t j^prjo-etf, «! iv tfi TOftw uTrapôuo-at. Erôftei»
mate pprculernntijuaein hoc scripta sunt, et Joan- xal auraf auTbtJtfteta X*'!0*^«WTpiTfterpevaf, xae eej
ne> etGregoriuss quibus m.ilodiclis atque anathe- ixaffTrjf^prjo-etuf TOiXty/ltv SlSnXeuftivov. Kaiore «7re-
mate pmscissis, in mediumattulimus sanctorumPa- Set?aa-vix TUVtSituv«utfiv jStSXuv ott ou *)afftavov,
Irum libroa, ex quibus erant cuncta lestiinoniaqu» «XXa ToOf«yi»ufTraripafx«Tepao-avto xai «vcfieuaTtanv,
in libelloexistunt. ilabebamus etiam ea in mambus orWerti) 6 XerfTOf 8rifioftV/itxais artua^v, xai a^cSov
parata, et ex quacumque responsione redargutiones XtSoSoXqo-at «OroufScXoiv. OurOfb flptauSof,xai aterû-
exnressas; cumque osteiidissemusex propnis ipw- vr), rjvxai loiavvrjfxai ot p-uvauru Srjftos-ieaf ikafiov.
ruui libris, non Flavianummaledictis et anatliemaie perculsum fuisse, sed sanclos Patres, minutus populus
surrexit, summopere contemnens, et ferme voienseos lapidibus obruere. Hic triumpbus, et dedecus Aiil,
quod ioannes et illius gregalespublioepassi sunt.
FRAGMENTUM III.
* Ex ms. Vat. Grac. U55. I
|EONI9PAP* ADANASTASIUM EPISOOPUH THESSALONICENSM
t,i6 episcopusRomm, ANASTASIO episcopoThessalo- Aeiav'Errto-xoTrof "Pwftrjf' 'Avao-Taertep 'ErrlerxoTrijj
nicm. SeoôâXovtxrjf.
Si quis episcopuspropriaeUrbistenuilitem asperna- Et rtf iTcio-xotrofTrjfiwteXeiaftrjf otxeiarTroXewf x« •
lus fnerit, ad illustriorisloci miiiisteriuintransierit,et Tafpov/ian,urrrjpeo-iav Treptâvto-Tipou TOTTPU fitTcXfipt)
ad majnrem pnptilum sliilio consilio seipsum trans- x«i rrpoffc;t?ov/ SrjttovScavoiR «X67&1 iaurov fctreviyxoe,
lulfrit; tum exaliena cathedra expelleiur, lum ix
pro- p ftevTrjf aXXoTpiaf x«9eSp«f«TreXauveTat, o-TeprjSijo-e-
ut
pria privabiliir. neqile illis praesit quns propter TatSi xeti
rrjf btxeiaf «f ftjire ixeivuv Ttpolo-xaaHai, ouf
cupidiialem affectavit. iis
neque quos ob superliiam Std rrjf TrXeoveJtaf eTrtfluftrjcrtv,ftrjTeTOUTCUV, ouf St'
despexit. Pr»priis igitur linibus qriisque contentus urreprjyaviaf OrrecjeSev.Toefoiitcteiif roivuvcxaorofopotf
sil, tieqne modum potestalis angeri coooupiical. «pxeio-fiw,ftrj S' ijrip T6 ftirpov 8uv«ftetaf6Tri8ufteiT0J
Scias, frater cliarissiine, aliam esse necessnatiS at*. «uEjaveerSae. "itrQi,aleXîrroSttvoTaTS, aXXrjv ftiv ouo-ail
que utilitatis, aliam veru temeritatis ac proprite vo- trjf dvieyxrjf x«t wyeXsiaf , ixipav 8e rrjvrrjf TrpoTriTteaf
luntatis, vel privaue voluptatis (causa) transeundi xat TOU cSiov6eXn ttaTef, h xris oixetafrjSovrjffttTatSai-
de eivittte in civitatein, sed ob m-cessitatem atque vttvexTroXswf eif rroXtv,«XX'«iTta dvsyxrjfxal eoyeXtiaf
uiilitatemtraiisferri. Nam plurium uiilitalem uiiius ft6T«Ti6eo6atKai yap xr,vTWV TrXetoveov elyiXttavrris
utiliiativel voluulaii anteponere oporiet; aliudenim TOUcvof trtfeletas tti SeXrjftaTOf TrpoTtftav Xr,1'•"Eripoi
esl triinsire, aliudtr.«iisferri:illud enim spontetrans- yap eo-TtTOfteTaSatvetv, x«i etepov TOftCTaTi9co8at.
cendere en, h..c coacie atque invite progredi. Qua- Itai yap erepovecrTtTOixouo-icof fttTaSaivetv,trtpov ai
pnipter ln non urbem inutant, sed mutautur: non TOpia rj dvtzyxrjeXSetv.°08ev ou^' ourot TTJV TroXf
enim sua spnnte, sed per vim illaiatii boc laeiunU dtxeiiSoua-ev, dXX'dfttiiSovTat, OuSiyap av&xtpixug,«XX
Monigilur sciunl ecclesiasticoscanones, qui inlician- dvayxao-Twf TOUTO Trotouo-tV. Oux «p»evooOerev rouf ix-
tur ulilitatis ac necessitatis causa fieri non posse, xXrjere«a-Texouf x«vovafoe TOUTO «pvouftcvoi, TOxaptv
quolies comnjunisnecessitas uiilitasque idsuadeat, «ysXeiaf,rj dvdyxrjfftri Suuceerfiat vivsafiat)oerdxtfav
xotvr)dvdyxrj,rj wfiXttaTPOTO rrciSrj.
1 Amanucnsiserrore in cod. legilur 'ASavao-tu pro 'Avgtrt&crtu.
1265 PASCH. QUESNELLI NOT^ IN EPISTOLASS. LEONI HAGNL
PASCHASII QUESNE LI .
*YARII IECTMES, NOTI, ETOBSIMATlof ,

IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI, W
AD CALCULOS
IN SUBJECTISANNOTATIONIBUS
REVOCATJE.
1279. AD EPISTOLAM1. k epistolaeencyclicae a pari scriptae; cum idem esset

A
APUDQOESNELLUU VI. Aquileiensis episcopus et Venetiae metropolnanus,
qui in epistola sequehli hujus nomine digniiatis de-
Episcopo Aquileiensi. signatur; unde et nostr.e opinioni snffragantur,
i. Quo (a) tempore et ad quem data fuerit hxc quolquot excusi vel mss. codices hunc eumdem ti-
etistola, nulla ratione quaecerla sit manifestum est. lulum prae se ferunt In editione Conciliornm Merlini
Ctiniecturis igitur nobis est agendum. Et tempus seu collectionisIsidorjanae,et in ejusdem codice ms.,
quidem quod atlinet, ad ad nulluin aliud potius rele- Iiaecpro titulo leguntur : ltem ejusdemad eumdem,
rcnda milii videtur quam 444. Nam cum lesletur scilicet Altinum episcopura : qui titulus genuinus
auelor libri de Promissionibusel Prmdiclionibusdimi- esse uon potest, cum ad cjusdem Altini episcopi re-
dii temporis, inter Prosperi Opera cap. 6, eodem laiionem scriptam dicat Leo episiolam.
Umpore quo Manichaeossubverlebat S. Leo apud Ex diclis corrigendus nobis venit auctor Iialiae
Campaniam, Pelagianos quoque elManicbaeosauiem
maximeJulianura sacrse, ulii de Aquileiensibus episcopis 1281 scr'~
ibidem ab illo fuisse contritos; bit, ipsaque Aquileiensis histnria ementtanda. Pri-
siibversos a Leone fuisse eodem illoanno constet ex mum enim cum ille asserit Jaiuiarium successisse
ejus epistoIaS ad episcopos Italia?,cladem vix dubium re- Nicetaj, eum, inquam, ad quem Leo scribil anno
linquitur quin ad eam Pelagianorum pertineat 447, quam manifeste hallucinatur, cuui potius dicere
hac epislola , ac proiude anuo 444 scripta sit. Etsi debueritNicetam Januario fuisse subrogatum. Erroris
enim jam ab anno 459 Pelagiani connnunionem pariter convincitur Aqnileiensis historia, eamque
Ecciesise snbripere simulata erroris sui ejuralione .R "
secuti Baronius, Ughellus et alii, cum ab iis Nicetas
tentarint, jam lamen aliquot annos in episcopatu immediaie post Chromatiumnumeralur. Cbromatius
egisse Leonein oportel, cum haecscripsil, siquidera enim, a quo Rufinus eignaculumfidei conteeutum te
testatur nonnulladiscplinaeecclesiaslica?capitassepe profitelur, ante an. 400 episcopus fuil, proindeque
a se fuisse decreta. Nec serius emissam esse credi- inter liunc et Nicetammedius ftiit, saltem unus Ja-
derim epistolam in qua siguilicat non ita pridem nuarius. ImmoAugustinumet AdelphumAquileienses
detectam quadani ex parte esse Pelagianorum hypo- pariter episcopos inler Chromatium el Januarium
crisim : Nunc saltem, inquit cap. 2, posteaquamhy- collocat Palladius rerum A.|iiileiensiuin scriptor ,
pocrisit eorum ex quadam parte detegitur. Jam enima teste H. de Noris Hist. Pelag. lib. n, c. \1. Terlio,
ab anno 459, ut testatur Prosper, detegi coeperat si conjectura imstra de epocha liujus epistolas vana
Leone hsereticorum istorum simulatio. non cst, uon ad Nicetam, sed potius vel ad Januarium
Quod si verum est edilam eam fuisse banc epistolam vel ad Adelphum datam esse nccesse est. Januario
anno 444, certiim est pariter ad Nicetam scrip- inscriplam eam pulat H. de Noris, et quidem missam
tam non esse, ejusque nomen fuisse per errorem huic anno 447, quoalia data legitur a Leone ad eumdera
epistolaj affixum ab 1280 imperito scriba, aliam Januariuin. Facile assentior quoad Januarii perso-
Lconis epistolam ad Nicemm ob oculos habente. nam : jam enim anno 444 sedisse eum in cailiedra
Enimvero ex epislolal29 (nune:159) a Leone noslro Aquileiensi, iniiuere videntur prima verba epistolaj
ad Nicelam scripta ann. 458, et epist. 14 (nunc 18) anno447dalse : Vigoremfidei 1282 <ua;><J"""nmm
einsdem ad Januarium Aquileiensemquoque episco- noveramui; quaeindicant eum jani ab aliquot annis
pum, manifestum est au.urbis 447, quo haec ultima data Ecclesiam Aquileiensem rexisse, el aliquod habuisse
est, Nicetam nondumad illius episcopalumeve- C I lilterarum cuin Leone commercium. Nec temerarie
clum fuisse.Nec bujus epistolie, vel consularis, quam forsan suspiceris Leonem tunc in mente babuisse
Jhabet, notaj fidesvacillal, cum et UionysiusExiguus, negoliumilludcirca Peiagianos, ex quo nala est Leoni
qui scripstlpaulo post Leonis obiium, el Cresconius, occasio ad Aquileiensemepiscopmn scribendi, vigo-
etanliqui codd. mss., eam ita nomennolalam nobis reprae- remque fldei ejus explorandi. Qu;e conjeciura no-
senient. E contra vero Niietae in liac episiola straiu de anno dalae epistobe opiuionem confirmat,
quam nunc tractamus, non exbibent autiqui codices probalque poiiuscirca ann. 444 scriptam essequam
Isidori, Colonien- ann. 447, ut auliimaiNurisius. Probaiionem opinioni-
aliquot excusi, ut Crabbi, Sicrdi,vidimus
uis an. 1551, omnesquequolquot mss. Baib. suaearcessil ex similiiudine epislolse14 (nunc 18) ad
duo, Thuanei tres, Cantabrig., Cisterciens. at Treco- Janiiarium cum epistola ad Septimiuiu Aliiuum , et
AutissiodorensisS. Mariani,Uerovaliianus alteram alierius exempluiu esse,et ad utrumqtie
sidori, etc, qui habent tanlum : Ad Aquileientem episcopum a pari ejndem lempore scripiam. Sed ex
fiilhoean.,
episcopum: exceptis: Cisterciensi et Isidoriauo. In utriusquc discriminc, quod iu nniis ad sequcnteni
iflo enim ita legitur Ad metropolilanumepitcopum epistolam statuemus, conjeciutne huic robur oiiine
provincimVenetim,quod ad marginem priorura edi- detrabetiir.
tionum adjectum reperitur; quasi alter esset litulus 2. Damnenttuperbi errorit auctores; (b) auditos sci-
BALLERINIORUKANNOTATIONES.
* In editione Balleriana notse Quesnelli rejiciuntur D (a) Qnoad tempus et nomen episcopi Aquileiensis
ad calcem tomi secundi: unde, dislributione lypogra- cui haicepistoladatafuit, videsisadmonitionemeidem
phica permittenle, revncavimus ut in eodera volu- prxinissam §5.
mine lector haberet et textum et in eum omnes an- (b) Saiis fuit Peljagium,t|ui errores libris insper-
notationes digeslas. In tomoaulem secundo nostro serat, judiciiim nou adire, ut jure dainnareliir ali ln-
lacunam complevimus opere eximio P. Cacciarii nocentiol, unde auditut et discussusdici nequit. linmo
liuncupalo : Exercitalionesin S. Leonem.EDIT. cum errores ejus ex suis libris constarent, idem pon-
«65 PASCH. QUESNELLINOT.1K1N EPISTOLAS S. LEONISMAGNI. 116«
licet, diseussos, damnatos, tam in conciliisAfricanis A 6. Omnisitaquebonorumoperumdonalio,divinaprm-
etOrientalibus, quam in Romano judicio, et (a) in paratio est: quia non prius quisquam justificatur vir-
Ephesina synodncecumenica, errorisque sui damna- tute.quamgratia, qnmunicnique,etc. Hanc hujus loci
tum sensum palam confitentes,propugnantes, disse- lectionem, quam nobis exliibent edil. Rom. ad marg.
minanies. et mss. Cod. Barb., duo Cantabrig., Trecopilh. et
3. Decretatynodalia. Africanaein primis 1283 Tliuanei tres, alteri prxtulimus, qnse in vulg. etlit.
Ecclesix Mileviet Carthagine pluries congregatae. Isidoriana et ms. Vict. sic se habet: Omntsilaque
Qnaj decreta primum a pontificibus RomanisInno- bontrum operum devoiio, divina prmparatio est; nee
centio, Zisimo, Bonifacio et Ccelestino approbata propria quisquamjustificatur virtute, quoniam gratia
sunt; deinde ab cecumenica synodo Ephesina (b) ir- unicuique, etc.; pralulimus, inquam, quia verbis
retraciabili decreto firmata, una cum gestis a Coe- Apostoli, ex quibus argumentatur S.Leo, magis con-
lestino papa in eorumdem hxrelicorum damnatio- gruit. Edit. Canisii et Paris. an. 1568 habent ad
nem. Sic enim scribunt Palres in epistola synodali marg., divina operatio est: 1284 quamcumquc le-
ad Coeleslinum: Cmlerumubi leeti sunt in sancta sy- ctionem elegeris, nihii eaihoiicaedoctrinte interest,
nodocommentariide deposilioneimpiorum Pelaqiano- quam omncs continent; sed ea praeserlimquam reti-
rum Cmlestii,Pelagii, Juliani, Perfidii, Flori, Marcel- nuimus, miamque S. Fulgenlius lib. de Fide ad Pe-
lini, Orontii,et retiquorumeademeumillis sentientitim, Irum c. 35, iisdem verbis exprimit.ut fidefirmissima
judicavimusel nos solida el firma permaneredebere, tenendam. Prmdestinatioenim itla, inquit, graltiitm
quma pietatetua sunt dccrela,sumusqueomnesejusdem donationiseslprmparatioquanosApostolus,ail (Ephes.
tententim.Videctiam canones 1 et4 ejusdein synodi. R i, 5), prmdestinatosinadoptionemfiliorumDei per Je<
4. Ut in quacumqueparticuta dogmatit exsecrandi, " sum Christumin ipsum. Augustiniimsequebatur Ful-
quam-a damnandorum(doginatum)soliditatediscreve- genlius : haecenim ille lili. de Praed. sanct. c. 20 :
rint. Ita emendavimus hunc locum ex mss. codd. Prmdestinatioest gratim praparatio; gratia verojam
Barb. duob., Trecopithoeano,Thuaneis etCantabr. et ipsa donatio.
edilione Nicolini,licet non omni mendo carerent po- 7. Salvare quodperierat. Post haec verba in omni-
steriores codices. Sic antea lectura in edilis : Ut in bus editionibus, quas quidem vidi, in ms. cod. Vict.
quacumqueparlicula dogmatis exsecrandi, qua te a etaliero insertus est pannusex pluribus locisEnchi-
damnalorum societaie discreverint, etc. Quo sensu? ridii sancti Augustini consutus, capp. scilicel 45, 46
Nescio: quomodoenim quis se a damnatorumsocie- et 47, excepta prima panni particula, cujus fontem
late discernat per exsecrandum dogma? Porro du- nondum retegere potui. Quoniam vero in mss. pluri-
bium non est quin Semipelagianos hoc loco indicet bus, et longe melioris notse codicibus, pannum istnm
S. Leo, quos iisdem fernie verbis depingit aurtor non inveniinus. in iribus scilicet Thuaneis, Barb.
epistolx ad Demetriadem cap. 11, ubi illos pariter duob., Cantabrig. ac Trecopilhoeano, expungendum
Pelagianprum surculos esse dncet, eorumdemque pulavimus a contextu epistolae. Ne quis tamen illuiu
consilia callida, simulatam confessionem, unicam subreptutn sibi possit conqueri, eumdem hic reprae.
dogmatisPelagianiportionem, qux lotum illius virus sentamus. Sic igitur se habel:
tegat, ab illis servatam commemorat. c Ideoetiam parvulos dicunt, si sine baptismo hinc
5. Adsnbrependifacililatem.Ila Barb. 2, Trecopith. de sserulo exierinl, non posse damnari, neque reos in
et ThuaneusCod.ed. Rnm. 1591, et Nicolini, cum in peccato Ad:e teneri, sed ad regnuin Dei, vel ad vitam
vulg. ed. ad tantam facilttatem habealur, el in tribus C auernani, sine ulla cunciatione venire, cum Aposto-
mss., ad subrepentem[aeilitatem; quod et in editis lus dicat: Per unum hominem peceatum intravit in
aliquot leeitur. mundum,et per peccalummors, et ita in omneshomi-
BALLERINIORUM ANNOTATIONES.
lifex eum haud arcessendum credidit ad judicium : (a) Cum S. Leo a Pelagianis qui ad Ecclesiam re-
quia, si ctnfidil, inqiiil in epistola ad Aurelium et dirent, apertas professiones exigi voluit, quibus et
qualuor alios episcopos Africae, novitque non nostra errores, et errorum auotores expresse et sine ullo
dignttmessedamnatione quod dical, aut jam hoctotum fucn damnarent; allegans decreta synodalia, qnm ad
se refulaste quod dixerat, non a nobii accertiri, ted excisionemhujus hoereteotapotlolicmsedisconfirmavit
ipse potius debet festinare, ut possit abtolvi. Nam si auctoritas, decreta respexit synodorum Africx, quse
idhuc taliter sentit, quando se nostrojudicio quibusvis cum Zosimus confirmavit per celebrem tractoriam
accilusliiteris, cum sciutdamnandumse esse, commit- toio orbe vulgatam, II.TCquidemhaeresis in universa
tet? Itlem Pelagiusetsi Zosimo Innocenlii successori Ecclesia excisa fuil; unde Prosper in Chroniro ad
fucumfecerit ea epistnla ac fidei professione quibus an. 418 : Concilio,inquit, apud Carthaginem habito
suoserroresoccultaresiuduit, postea tamen ab eodem ducentorumquatuordecimepiscoporum,ad papam Zo-
poniiftceejns errores edocto, licet abspns, damnaius timum STNODALIA DECRETA perlata:quibutprobatitper
fuit; et simililer Ccelestius, qui eumdem pontificem totum mundum hxresis Pelagiana aamnata est. Leo
auditus fefellerat, ab ipso anathemate percussus fuit, eodem sensu quo Prosper coevus et sibi intimus
cinn vocatusad judicium sese snbduxit. Pelagiiqui- locnius est. Quidergo Qnesnellus hic Ephesinam sy-
dem professio lidei ita errores tegebat, ui catholicus nodum ingerit, de qua S. pontifex hac in re ne co-
videri potuerii, eidemque Augustino fticum fecisset, gitavit quidem? Num indicare voluit, a nemine posse
nisi eam ex erroribus ipsius aliunde cognitis ambi- exigi ut vel errores, vel errorum auctores damnen-
guam et dolosam diligentiori examine deiexissei. ,jv tiir, nisi postquam generalis concilii judicium acces-
Vide librum de Peccain originali nuto. 20. Ilinc licet serit ? Nonne ante Kphesinum concilium universa
Pelagius hujnsmodiprofessioneerroris sui damnalum Ecclesia subscripsit Zosimi tractorlae qua Pelagiani
tensum palam eonfiteri, propugnare, ac disseminare errores enrumque anctores anathemate pleciebantur?
dici non possot, non pntuit tamcn Zosiuii damnatio- Nonne hse suhscriptiones fuerunt ante eamdem sy-
nem eviiare, nec impedire quin ideni pnntifex ejus nodum prseceptai; et Julianus cxierique complice»
condeiiiuationemab aliispersubscriptiones tractoriis ejus subscribere detreclantes, non solum imperiali-
lilteris exigeret. Qui in ipsa Aquileiensi provincia bus legibus, sed et sacerdotalibus statuiis depositi
Zosimi tracioriae eo nomine noluerunt subscribere, aique exauctorati ex omni Italia deturbati sunt, ut
ne absenteset inauditosdamnarent, soli haereticifue- MariusMercator in Commentario tradit?
runt eadem labe infccti, et hac de causa damnaii, ut (b) Quod irretractabile soluni appellat cecumenic.o
videbimus iu annotalione sequenti. Confer libellutu Ephesinnesynodi decretum, ac si judicia sedis apo-
fidei iu append. tom. X Operum S. Augustini, quem stolicae, nisi a generali synodo firmentur, retractari
ad Aquileiensemprovinciampertinere vidimusin ad- queant, fusins refellimnsanivilat. 2 (Col. 1046, D. l)
mouit. ad epist. l,n. 26. in epist. 120.
WT PASCH. QU«8NELLI NOTJE IN EPI3TOLAS 6, fcfi^B M46WL MM
n«Mr*Mfttitt<AMi>v*19): propier quod «t ipti par- A script» (qu» aJJM%,«tinc 14 [Inhac eait. jpift. |gi
vqli baptoflntur. > numeratur) ut altetutram »d alierius exemplum
# QiiKHrvisin illo uno possiflt inteliigi plura pet> trajitcripUim esse dnhitwi non po«sit. Non certe ab
caj», «i unttm ipssm in sua quasi merobra singnla ipso Leone : quis *«inj vere crediderit facundissimi
dividatur. Nam et tuperbia es( illic, quia in sua liwno fecundissimiqnesermonis poniificem ad hanc verbo-
podus «IP« qiiaw in Dei pntestate dilexit; et sacrile- r«w penuria» redaGim»,ui epimolam ad uuu.ii olim
gium, qa+a0e* «ten cnedidit; et homicidium, quia se scriptam «ciscapum ad alinm miitendam integram
pracjpUavi*i« mtrrtew| «t foruieitfo spiritualis, quia descripserit, prajseriim vero cuin uierque imra eam-
iulegNtaa mefrlis buman* serffemiua tuasione cordem provinciaia epincopatuui gereret? Eatn porro
nipta est; et uifmi», quia probibitus u&urpaiusest quaeest ad iastwrium geuuinum e&se Leonis 0|ius
cibus; et avaritla, qoia plus quau» suffieere #11* de- nau est ambigiuvm, c*im ab anilquitsimo (ollecore
buit, appetivitj et si quidaliud in bucunn admisso Dionysio Exiguo uMengermanasLeonisi-r»istolasde-
diligenti oeu6ideriSio§e poterit invcjoiri (S. Aug, seripU fuerit, et JM>SUW a Cr«aeonio Africano epi-
Enehirut. cap. 45). > scopo. et iiwupar inventa sit a noJiis in nus. codici-
< Parenlum quoque peocatisparvulos oh|igari,non bus Tbuau- dunbns, Piihqjano, Victoriuo et aliis.
solum pfiirmrijiii howinum, sed etiam suorum, de Antiqua atiam EcciesiipAquileiensismonumeuta le-
quibus ipsi nati sunt, non improbabjliier dicitur. Illa siantur. auctore 1'ghellom Iialia sacra, ad Januarium
quippe «enientia, fttddqm ptccata patrum in filios, AqujJeieiis.'!»scriplain fuisse a saucto Leone episio-
tenet eos utique, antequam per rogeneraiionero ad lam, I»«e»t««igiiur «olanda est altera, etsi in aliqui-
testamentum novutnineipiant periinere; quod testa- R btis mss. exstet, «ed ex isidoriana collectioiie trans-
mentum prophetabaiur, cum dieebatur per Eiecliie- *»cript».
lem, 1285 "°" aeceptnroe iiiios ueccata patrum i. H*c verha epislola)ad Septimium inserta (c):
suoruro, nee ullerius futuram in Israel parabolam ii- Ai metropolitautmepiscopumprmncim Veuetimscri-
lam : Patres manducaveruntuvam acerbam, el denlet pta direvtnut, fraudeie impostorisarguunl. Numquara
filiorumobitupescMnt(Eseeh.f.vinii,'ili;Jerem.xxxi, eitim, ui falior, aute divitiouem metropoleos Aqui-
i»). ldao «uim quisque mnasoiiur, ut solvatiir in eo leiencis, metropolitanvmprovincke Venetimlegimut
paceati est cnm quo nascilur. Nam peceata apud tcriptor*» ecclesjasticos,setl potius Itirim mt-
usettale flgendopostea coromiituntur, possunt «fi trepotitamm et tpiietpot sape s*pms scriptum ba-
Suidqdid
pcenitende eanari, aieut siiaro post baptismum fieri bemns. Plerumque tn civilibus Veueiix et Istria;
videmus. Ac per hoe non ob aliud est iastitula rega- iiOHiinajnngunluri in eccle«ia»tiejsnon meinini V«-
neratio, aisi quia vitlosoest generalk), usque adeo ueliw provincise mehtionein soiitarie haberi; nec
ut otiam dalegititae mttrimoaio procreatus dicat: ln Venetiiemelropolitanunidictum esse puiem ante con-
iniquitatibuseoncepiuetum, etin pwta(i$mater mea in tlilutam Venetiis e|tispopalem sedem. Hinc 1'elagii
utero me aluit (P«. t, 5). Neque hjc dixit, In injqutr p»pasepislolie iresintcribiiiilur ElimAquileiensiepi-
tatt, vel in pe«oaio, eum boe recte dici posset, sod teopn it univertu lnrim episcopit; quo nomine pro-
iniquitaies et peccata dioere maluit, quia et in iilo evl dnbio omne» lttri* «i Yeneti* epi>copossignifl-
uno, qued in omnes bomiues pertraasivit, quodque cat. Gregorius quoqqe llagnus scribii Petro et Pru~
tam magnum est, ut eo tnutaretur et converteretur dtntio epiteopjtde Istrig; item, ad Firminumepiscopum
in necessitaiem mortis liuman» naturai (sient supra lttri». lde«i P"»tifa» htricorum tthitma appellat,
disserpi) reperiuntBrplura peeeata, et alia parenium, G ittricet tpitcopot.tt Itirim partes 4e eadem causa lib.
qux licM non ita posstmt mutare natureni, reatu tavii, epitt, 94, 95, 96, 97, 98 el 99, licet cenum sit
mm ebtigant iilios, nisi gratuita gratia «t misericor- Veneti.e qno.iue episcnpos in eodem schismaie tura
dia divina subveniat (S. Aug.Enchir. cap. 46). » - versatos esse. Hauriiius etiam imperator ad Grego-
< A parvulo enim rccens nato, usque ad decrepl- rium M. SeHI>eh*, vocat episcopos Istrimseu Venetia-
tflm eenem, quamlibet eorporia *tatem ferant, sieut rum; ex quo palet sub Isin» nomine Veuetiamquo-
IttilllHiproblbenduse»t a baptitmo, ita nullus est qlii oomprebendi. In synodo Unmana subscribit
nOn peecato raortatur in baptitmo. Sed parvuK tan- 3ue gatho episeopnttanctmEcelesia Aquileienshprovin-
tum originall, majore» autcm etiSm hi« omnitoiismo- eimlitrim, liueris ad imperntoresscriptis reciialisque
riuntut1pecealis, (idaeuipque male vivendo uddide- aet. 4 eoncilii sexti; subscnbunt eidem epistolasepi-
runt ad llliid quod uasrjendotraxeruut (S. Aug. E** scopi Paiavinus, Ailinus, aliique, qui sine cootrover-
chkt eap. 43). sia ex Venetiaeprovineia 1287 erant, oonsei|uenler
8i A nobis smp$deeretumett. Vide notam nostrara hoe loco siib Istriaeuontine intelligen.la,
ad eapi 8 epistol» 42 (nunt 14) et cap. 9 ejusdem Recentiom igilur siyli est nonienclaiioilla metro-
Ctmnife etlam, ei Idheti conc. Antioeh. can. 5, et pntitaniprovinoiaeVenetiae;iinxfnrte pott insiituiam
caSeros eartones a tiroseonio abunde rclato» «olle- Venetiarum metropolimecclesiasticamadinventaesi.
ettonls sna?tit. 17. Forle etiam eo consilio hic conlieia , ul ex anliquo
AD EPJSTOLAMII. monumenioilli consliluendaJcoloriiuxreretur: quod
Appn(JDfcSSEI,LUM VII. oerte ante nonutnsseclilumfactumesse non existima-
n bit qui cnin Sabellico primuin episcopum Venetiis
^fptifnio &ltinensiepitcopo, " daturo anno 774 asseruerit.
Quid de hujus episiolse av&tvxia prohuoiiarem, 5. Hsecverba epistol«einserta : (d) Quibut ad tta-
dlu «ticeps fui i neque lum adliuc quo iiiclinarem tut tui perieulumcognoscftt pertinere, etc, nec seta-
certns eram, eum typis maudata est in prima nosira tem nec siylum sancti Leo.iis redolent. Hujusmodi
edltlone. (n) Buppositionemtamen statim deprehen- enim minis non erediderim eum uti vel consuevitse
dlmiis, «t ln nalts ]am tunc expotujmus. At looo ta- vel voluiste in metropolilanosepiteopos, multo mi-
ineti movendanl episiolam non censuimus, ne eate- nut erga Aquileientem, qui ad tynodum Romanam
rSium «rdo nimieni9quftjam ftxi non sina lectoris tune non perlinabat, nec n pontifice Romano ordi-
Iticdmmodo lmmutarentur. Xd suppositionis argu- nabatur sed a Mediolanensi.In epistolaquideinsupe-
meilia Jara venio. riori ad Aquileiensemepiscopum, minitatur se veht-
A«frimo qnidera Ita (b) sirailis est alteri 1286 mentius commovtndvm,si pro eanonuin cuitudia et
Leohlt nOstri epistolao ad Januarium AqiiileiennBm fidei inlegritate negiigentlus se haberenl episcopi ;
JlALLERlSIOHUM ANNOTATIONES.
(a) llanc episfolam a suppoiiiionis nota eruimus el 20.
\H admonitione eidem praauiissa nmn. 10, i3, 14 (e) Responsum in eadem admonitione invenies
et!9. aum. 15.
t (b) Istam objectionem ibidem refellitnus imm. 19 (d) Lege num. 14 ejusdem admoniiiouis.
JI269 PASCH. QUESNELLI NOTvE IN EPiSTOLAS S. LEQMS MAQNl. 1270
sed neque ad unnm mclropolilaniim spectant min» A / niqu", si qni ab iis rehaptizati estent, ad clernm ad-
liuj"Sinodi,nec eum e sna14sede tlejiciendiim ininiia- inissi.s n.iti fulSse.Nihil iglttir in ea epistola 14 (nunc
tur. Uuamnbreminepisl (nunc 18) gmuina, unde 18) quod in Dotiatislasnou qnadrct; qui adhitc desi-
Laecverba sqbrepta snni, Aiiuileieiisein episcopum, giiantur voce schisniaticornmliuic inserta; a scl.i-
non de status, sed de animse pericnlo monet ponti- smate enim 1289 "d hu-resimdeflexerant, et con-r
fex: Intinuaptes, inquit, adanimm periculumperiinere. ira utiiiaiem bccles^ pugnabantex professo.
4 Licet Photlus Bihliothecaelib. i, cod, 54, epi- Ctim lisecita sint. notitia episeopalissedis Septimi
stolse Sepiimii ad Leonetn PP. memineril, silet ta- seque iibscura manet ac si nnmqiiam liasc epistola
men de Leoni- ad Sepiiinium rescripto. Hnc sunt innotnisêt. lmpnstor enim qni episiolaeartifex fuit,
ejus verha : EXEMPLAR, inquii, ACTORUM ABOCCIDEN-Sepliiuin eam se.lem attrihnit quse Irt memem venit,
TISEPISC PISADVERSUS NE»TRIANA DOGMATA (lioc etiam ac prout fraiidis siiocconsilio melius conducere pu-
ni>uiiiiePelajtian» inteilig l), ubi hcechabentur: Cum lavit. Ilevera nihil ah Ughellodc Altinengi huitis no-
tempcrisdande proqressusectmhujus hominesper hm- minis episeopo in aniiquis mouumenlis inventum,
resis sum abjurationemEccledctrestituii essent, iterwn qiiiindo|indeiii de eo nihil in Itnlia sacra, legitur.
matum ab ipîs princiviumsumpsit : ut Septimo epi- AD PPISTOLAMHl.
scoporenascens eadem tues, antequam tongiusserperet, Paschasini l*ilybmiepitcopi ad S. Ltonem, de
ftierit reprimendq, dalis ad LeonemRomm tunc sedent Paschate.
dpostolicam tenentem litteris; qui Leo ferventi xelo
contra \mpios depugnavit.Si tuiic responsum sancti APUDQUESNELLUM ROSTEPI8T0LAU 11.
Leonis ad Sepiiniiumexslitissei, cum scribebat Pho- "R J
Hanc epistolam in anterioribtis edilionibns trun-
tius, vel poiius cum acia illa a Puotio recensita eo- cam et iuuiilam , modo iniegram et emendaiam da-
due anllquipra descripta sunl, (a) non omjssa fuisset mus ex MarianoSco(o el ei Pelavii ei Bucherii Ope-
iliiiis memoria. Et certe nulla necessila» fuit ut peribus de Doctrinq temportim; in qiiihus ille nnnnulla
ciiilaremad eum facerel enismlam, qui ex epislola castigavit ad mss. codd. Jac. Sirmomli, hic tolam
ad Aquileiensem scripta ile Leonis consilio cettior de-crip-.it niultis auctiorem nc eliipatiorem ex tnss.
fiCripoterat. aliis codicibns. IIujus menlionnn faciunt Ado Vlen-
5,. Suppqsitionisargnmentn est qnod 1288 uir^T nenîs in Chronico, ei venerabilis Beda lih. de Tem-«
que episttiia dlversis lemporibiis el (t>)c.iiiiYa divei"- pnribus. Eaiudem Marianns Sc.iius nou landat modq,
sqs, Iia2re,tic"6(ul nrobabimus) emissa, eadeiu tamen sed et refert integram in Chrniiicn lib. n, atl an 445,
^qutfoeat ijdaedifhcile est in diversis negoiiis simul ubi eam male in duas secat epismlas. Eamdem nuq-
cjn.ligisse: pt quod Leo a. cenerit liuerasabab ej>isco* que epistobe clatisulam quam addidi( Bucneriiis,
po reviviscentis httresens indices, qiiod episctipo habet Marianus. Ante illosouii.es DionysiusExigutis
in quo fides vigerct, qqod eu>n vigorem jam olim in cpistola de Batione Pasclne ad p.mifaciiiin primi-
eognilum Leo habiieril, quod diversi illi hnerelici ceritiiii noiaiiorum et Bonum seciindiceriiim, qiianj
sine professione legitima satisfactionis recepti sint Bncheriiis et Petavius in litcetn eili.lerunt. Quoniam,
in Ecclesi* eoimiiuninnero;quod eoi qro clericj pro* inquit, sanclitas restra, orta rei htfjus qnmttione. de
prias reliquerint Ecclesias, et ad loca sibi non depu- drchivo Romanm EcclesimPaschasitii venerabilis epi-
laia Iransierint: hsec et alia ejiismodi ita quasi ex scopi scripta. quem constatpro personabeatissimipapm
(pndictq simul coutigisse in diver.-dsoceasionibus di- Leqnis sancto Chalcedonenti prmsedisseconcilio, ad
versisque erroribus, ut un.i iitrisque eplsiula niitli C ( eumdempapam per iilem ientms directa iftutcprotulH,
poiuertt, vix ac he vix fidem inveniet. qnse snnctis Patribus evidentira(ionecouseittiiint,huie
Quod porro vir erqdlus Henricus de Noris blnag PTWtfntiindidimusoperi: ut liujuseliam viri tettimo-
episiolas ejusdeni exempli esse putat, quas de eodeih, nip nileremur, qiti ntauifesld niifacula venerabdium
fejaeianOfuin tegotjo eodem leiupore miserit ad Ja- pontificumpaxchaliadecreta conflrmat. Ubi quod tan-
nuantmi Aqnileiensem et ad Septimium Ahinensem, ta cura in incliivo sedis apqsiolicx servata sit, ma-
nace vjri opiinji dixerim, veruni esse non potesi. S| hifestum f.icit plurimi serpper fecisse Riiiiianospon-
emm esseut uniqs enist..loeexeinpla, non recisa es- tiflcesaliotnm episcoporumrescripia. Eamdqmautem
sepi ex altera nQnnoll*vnces, qnaj necessarise vide- esse hauc qua,pi Imtiemusin mi.nilius episiolam, et
renmr, qualrs sunt istje d> Pe/ewanorKmet Cmlestia- rniraculi memin demonstrat, et aiiiiorum in commti-
noTumeonsgrtio. Qejpde de redeuulibus ab baeresj hes et emhqlismales divisio. quorum explicationi
cfericis aliqua decernpntur in ^pNtola ad Januariom, unice iucumbit Dinnysiiisjii hac sua eplstolo, qnam
qtiaein alera non apparent: ne videlicet ad superio- vice coiiiiiienlariiaditiis, leCtor, Si voles, apttd Bu-
rem ordineni prnmoveanli!r,_sed in _eoqiiem atlepti clierium pag. 489.
sqni porseverare sinanlur, si lameii iterala tinctimie Si riipiiluin lamen alicni forsin injicienl ha!c epl-
non fuerint maculati. Mnlta eiiam alia omiiiiiniiir in StoliE verba, per idem (emptls^scilicei concilij Chal-
episuila ad Sepiiniium, quae ex encyclica episto|q ce.lonensis, persuadebunique Dinnysio uiagl- ser-
stiblata non fuissent. moiieni esse de scriptis 1290 mi-sis a.l sanciinn
S.d quod observaiione digoissimum est, liiemque,[ Leinieui de comroversia |ias.:iialT..ii|ii 455 quam nnnl
dirimit, de diverîs d'Minctistlue prorsus h.ireticisi ». v 444- Conslat eniin eo ipsn anno 11110 syi.oiluSconvo-
sermoest in epislola inra.|iie, l'e Pelaginnis et Cee- cabattir, scripsiSseLeoncm liostruiti an Paschasinum
lestianis tota est epistola ad Sepiiinium; de iisdcm dePaschate, ali eoqueexspectasse resnonStini; illnm
altum in alia siientium; sed potins de Donatistig. pubhci nunc juris facimus, isiuil iio.uluin e tcnehris
Hoc clarissimeinnuit cond)tioiia|is II.TCcluisuln : S> erutuin est, si tamen uniqpaiii daluip. Sed, uljam
tamenilerala tinctionenottfnerint maculati: numquam diximus, et miraculi et eii.noiisnlbruni eonimutiium-
enim Pelagiani rebapiizasse dicli sunt; immo verci aiinorum explicailo evincqni, non de a|ia quam
cnni peqcati origjnalis coniagium non agnoscereqt, 3ue e hao. ips;i Dionysiumjnielligenduin esse: qiiam ad
bapiismiimvel seme| recipere non valde necessariuni1 anni 455 diiflruliatem periinerp iiui Dionvsiumexi-j
arliiiraliatmir. A Donatistis vero ccrtuin est rebapti- stim.sse crediderit, injiirjain (ifofecto fecerit Vlrtf
zatum esse. Certum etiam eosdem ad catliolicam re- erudiio ipiiusi|iie liujuSinodi(jlscinlinaj peritissli|ip,l
versos suo ordine potiri esse pennissos. Certum de- ac Paschasini epistolaiii bx professo Commeniaiiti|
BALLERINIOUUM ANNOTATIONES.
a) Hoc negaljyum argumentum ex silentio Pbotij, ceriam f.ciant Seplimi episcnpiepi^mlam ad S, Leo-
Vel poiius acioruiii qu;e Photius reccnsuit, contra ruin, quis liunc ei rescripsisse in duhiumvocelT
argmueu a positiva, qua3pro vindicanda hacLeonis (b) Ad eosdeiiiPelagianosuiraraque episiolam, di-
epistola in laudata admonilioue attulimus, nihil evin- verso licet anno scriptam, pertiiiere probavimus an-
cere potest. Immo cum eadem acta ac ex iis Photius not. 5(Cot. 707, n. <=) et 6 (Col. 707,«. ') in epist. 18
1271 PASCH. QCESNELLl NOTJE IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. «7S
Benigne igitur interpretamur haec verba, per idemi A epistola, partim ex mss. codd., partim ex Petavi/
tempus. Etsi enim integri octennii sit intervallumabi Bucheriiqueeditionibus, apud quos doctrinam tem-
anno 445, quo data est Paschasini epistola, ad con - porum accurate edisserenles, illustratam Paschasini
cilium Chalcedonense, non est tamen insolens lo- epi<tolamreperies. j
quendi modus homini post centum fere annos istai Miraculumquod idem narrat, de baptisterio aqua
; scribenti, et S. Leonis tempora hoc loquendi modoI divinilus immissa repleri ac vacuari soliio, qni aliis
V indicanti. non absimilibus confirmari voluerit, adeat Pratum
8 Emendandi igitur Annales ecclesiaslici (Baron. adI spiriluale (cujus Sophronius auctor prsedicalur) cap.
tjan. 453, num. 34), qui inter utramque de Paschatei 214 et2l5, et Gregorium Turonensera, de Gloria
Jlconlroversiam non digcernentes, hanc epistolam adI marl. lib. i, cap. 24.
||posteriorem referunt; quod ex ipsis Pascliasini ver- (a) Hebraeorum seu legalem supputationera, de
||bis refellitur. Scribit enim annum de cujus Paschate qua Lilybaetanusepisciopusmentionemfacit, et cujus
Jfconteiiiio naia erat fuissesexagesimum terlium sup- ignorantia Romanos in errorem dicit inductos, si
'•''
putalionis Romanse,quaea consulaiu Anionii et Sya-• quem videre curiosilas incessit, apud Bucberium in-
grii ccepit. Horum porro consulatus incurrit in an- veniet, ejusque insnper locuplelem de hujusmodi
num Christi 382, a quo si tres et sexagintanumeren- Judaeoruincyclo disquisiiiooem. Illum sine castiga-
tur, calculus desinel in annum 444. Ex quo priores tione ulla primis Christiamsusui fuisse, saliem usque
hujus epistolseeditiones corrigendse, et pro texage- ad annum Christi 222, idem probat cap. 6 Cnmmen-
simus quartus, legendum sexagesimus terliut, uti tarii in Victorii Aqiiitani Canonem Paschalem, circa
emendarunl Petavius ex Sirmondiann codice, et Bu- R quem annum ab Hippolyto Pnrtuensi episcopo pro-
cherius ex suo, et in suis quoque MarianusScotus; D latus est non felici successu, Canon Paschalis. Qui
legeral. Ex quo corrigas eumdem Marianum, qui cum Judaico deterior facile deprehensus esset, ea
post hsec verba, A consulatuAntoniiet Syagrii, ad- causa fuit ut legalis de novn interpolaius in usum
dit, anno quarto Gratiani. Legendumenim Theodosii, reductus 1292 fl,erl1 (*) circa aunum Chrisii vul-
cnjus revera quarius annus erat, Graiiani vero de- garem 38C isme cyclus est qtti a Paschasino BOMAMA.
cimus sextus; vel illud omnino expungendum. SUPPDTATIO appellatur, de qua etiam ct Prusper
Praeterea dicit Paschasinus vu kalend. Aprilis hu- Aquilanus in prolixiore Chronico ad annum mimdi
jus anni Dominicam fuisse diem et liinatn 21, et Eusebianum 5583, Christi 382. et Lcn nosier (Epist.
iierum iv kalend. Maias Dnminicamdiem el lunam 104, uiinc 130, el 105, ininc 131): quo vivente per-
19, quod alteri anno quam 444 quadrare non potest. severabat illius usus ih Romanaet in tota etiam Oc-
Addit etiam ogdoademquse coss. Aelio et Sigesvulto cidentali Ecclesia. De hujusinodicyclo, qui 84 anno-
Cceperat, illo ipso anno terminatam de quo qtiaesi- rum-erat, vide euindem Bucherium in tractalu de
tum fuerat. Amio Christi 437, quo consulatum isti Paschali Judaeorum cyclo cap. 9, et toto passim
gesserunt, cyclus fuit lunae 1, atque adeo ogdoadis opere.
inilium, cujus ultimus annus incidit in annum 444, AD EPISTOLAMIV.
Theodosioxvui et Albinocoss. Hsccex Petavio deli- APUDQOESNELLUll III.
bavimus.
Baronius errandi occasionem forsitan ex Jordane Epiuopitper versat Campaniam,Picenum, Tusciamet uni-
sumpsit, qui pariter circa utriusque Paschatis nego- provinciasconstitutis.
tium hallucinaius est in Annalibus, cum ail de anni C 1- Per dissimilationemcompagonon eongruat. lUi
444 Paschaie ad Leonem papam scripsisse Prote- corrigendum putavimus ex edilione Epistolarum
rium et Paschasinuin. De Paschasino quidem verum S. Leniiis, quaeprodiit Parisiis ann. 1568, cum ope-
est, at de Proterio falsissimum ; qui anno solum ribus S. Clememis Rom.ini et aliorum pontificum
452 ordinatus Alexandrinorum episcopus. 1291 Romanorum epislolis, qua; ad Victorinnriimcodicnm
Cyrillum dicere debuil Jordanis; qui Cyrillus anno fidem emendalae dicuniur. Ita etiam babent Conci-
eodem, mense Junio obiii, et ante srripserat ad Leo- liorum editiones Petri Crabbe, Nicolinl, Merliniana
nem lilteras de Paschate, quas Paschasinus ipse Isidori, in lextu, et aliquserccentiores ad marginem.
commemorat. Baronio et Jordani elsi errasse com- Omnes porro codices mss. Iiujus epistolaequibus usi
mune est, unius tamen error alteri conlrarius est: sumus, Thuanei sex, Viciorinus, Corbeiensis, Bello-
cum enim epistolarum Pascbasini et Proterii altera vacus, Trecopilhceanus, Cantabrigensis, Herovallia»
ad annnm 444, altera ad ann. 455 pertineat, utrius- nus Isidori, collectiones Donysii, Cresconii et alio-
que epistolam priori anno ascripsil Jordanis, ulram- rum conslanter habenl dissimulationem. Romana
que posteriori Baronius attribuit. editio ad marg., dissxmilitudinem,ex conjectura, ut
Ex quo errore in alium ruit idem auctor (Ad ann. opinor.
454, num. 22), dum Sicilise populationem, quam 2. Qui aut origini, aut alicui conditioniobligati sunt.
Paschasinus in sua epistola recenset, ad annum 454 (c) Sic legendum exhibent mss. Thuan. duo, Corb.
revocat; arguilque Adonem Viennensem, quasi ca- et Trecopiih., quod conslructioni magiscongruit et
ptivilati Canhaginensi male conjungat Sicilise cla- senstii quam alia haeclectio, ORICINAM, quaeDionysii
:
dem his verbis Wandali, Carthaginecapla, Siciliam et Cresconii est, et editorum passim exemplarium.
Li- '
D Gralianus 21: Admit/unfurpastim;
quoque deleverunt; eujus caplivilalis Patehatinut distinct. 54, cap.
lybmlanutantistes in epistotaquam de RationePascha- ila legit: Sed etiamab aliis originariis, vel qui alicui
tis papm Leoni teripsit, meminit. Haec optime, et conditioniobligati sunt; quod a jurc civilt muluatus
Prospero concinunt, qui in auctiori Chronico sun esse videturcbllector. Dicebatur porro oiigiiii obliga-
consiilaiu Valenliniani Aug. v et Anatolii, hoc est tus, teu colonusoriginarius, qui coloni conditionalis
an. Chr. 440, Siciliama Gensericograviter afQictam filius erat: ex eo quod originaliter conditioni colj-
narrat, cum superiori anno Carthagineni dolo pacis nariae erat subjectus. Colonusautemerat conditionalis,
captam dixisset. Recte igitur Ado alterara alteri seti, ut Leo, condiiioni obligatus, is qui ex con-
connexuit; nec BaroniusSiciliaecladem, de qua Pa- ditione sua prsedia seu agros colcndos accipiebat a
schasinus, ad an. 454 referre potuit, nisi iredecim suo domino: quod et ipse dum viveret, et ejns posi
aut quatuordecim annorum metacbronismo. ipsum filii praeslare tenebaniur. Potest et S. Leo in-
Plurima porro emendavimus addidimusque in bac _ telligi de servis cuivis condilioni ascriptis; de qui-
BALLERINIORUMANNOTATIONES.
Ja) Conferannot. 10 (Co!.607, n.d) in epist. 3. (c) Aliam leclionera ex praestantioribus mss. in-
(b) HicLatinorum cyclus annorum 84 ante annum ductamconstituimus annot.ltl (Col.611, n.') in hanc
382 erat in usu, uti ex anliquis Fastis consularibus epistolnm.
probavit noster card, Norisiusdissert. 1.
1275 PASCH. QUESNELLI NOTJl IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1274
bus Tertullianus lib. de Idololairia cap. 12 1293 A arcent. Sed ensdem in fine cpislolaeindicat. Hujus
varias perseouens cansatioues enrum Clirisuar.iirom cnnstituiionis rationem vide supra in epist. 1 (nunc
qui victitaudi gratia iis vacabanl arlibns quaeidolola- 12), cap. 3, et apud Innocemium III, epist. ad Me-
triaeinserviebanl. haechahel: Sed eonditionaliseram, tensem episcnpnm. H.uid pcenitebit libelium quoque
inquil artifex. Nemo, reponit Tertullianiis, duobus Galli. um D. Leschasserii de Digamis legisse, lametsi
dominis servire potest, ete. Porro, si conditionarii a eommiini «etueniia recedat.
iidem snnl qui et ascriplilii, quod jurisperiiis reser- 5. Nec sibi poteruhtvindicare.Edili codices habent,
vamus diligenttus excuiiendiun. dicendu.n est eos pro arbilrio vindicare: ex recentiori procul duhio
quos ord.nari veiant S. Leo hic, et Gelasius papa consueiudine adjectum, qua plerumque non pro trbi-
epist. 9 ad episcopos per Lucauiam, et Bruiios, et trio digami, sed tamen cum dispensaiinne ac venia
Siciliamronstitutos, posimodum in ipsis possessioni- pontifieisclero seaddicuut. At aurea illa setate nulli
bus clericosettam prmter voluntatemdominorumfieri ministerium ecclesiastictiin vel capessere licuit, vel
permitiste JiiMinianum imperatorem relalum a Gra- servare, qui vel si trausisset prius ad uuplias, non esset
tiano dist. 54, cp. 20. Ita tamen ut clerici facli im- unusunius, etijus uxor non unica untci, ut loqui-
positam nioi agriculluram implerent. Observandtim turlnnocenliiis III. Quod ita religiose observari vo-
insu. er hanc S. Leonis legemde servis a clero remo- luit S. Leo, ut uec in stimma ministrorum eccleîa-
vendis primam omniumecelesiasticariimconslitutio- sticorum penuria, qnaMaunlanix CaesariensisEccle-
num esse, nisi me fallit memoria, sed lamen ad sise laborabanl, bigamosordinatosgradusuo gaudere
apostol c* consiiiiiiionis instar esse couditam. Vide passus sit, ul ex cpist. 1 (nunc 12) manifestum est.
de iisdem cnncilium Aurelianen.sei, cap. 8. _ Immo duodecimo jam exeunte sacculo, Lucius III
3. Qualis vero cum unicuique eonstiterit natatium ° ponlifex Romauus dispensari posse non censuit cum
honestat et morutn, esse debeatsacri allaris tniniste- bigamo nrdinato, ui in presbyierali gradit perroane-
rio socinndus,elc. Locusin priorihus ednioniliusadeo ret: si qiiidem germana est ejusdem rpistola, qtiae
mend.ius, ula neinine i.ielleciimi putem. Iia legc- referlur c. super eo, de Bigamis. Recle igitur verba
batur: QualitVi.rounicuiquenalalinm honestuset mo- illa in omnibiiseodicibus mss. oinitluntur, necnon et
rum essedebeat qui sttcri altaris ministerioesl socian- apud Hiolysiutn Exig. et Cresconium. Leguntiir in
dus. et Apostolo nos docente, et divina prceccplione excusa lsidnri c»Ilec:ione; non lamen in ejusdem
didtcimu*et canonumregnlis. mss. codice Herovalliano, aliisque.
Ex dtiaium vociilarmn omissioue, cutn constiterit, 6. Hujus discussioniscuram nobisspecialiter(a) vin-
et prava iuterpui.ctione, sensus el a Leonis mente dicantes.Nec mirum, cum Ecclesiaead quis in priinis
alienus, et oininno falsus exsitrgit: nimirum de ser- scribebai, ad Romanain synodum pertinerent, ntp.ite
vis non ordinandis, deque naialiinn honestate ad quae ex urbicariis provinciis essent. Hiec porro de-
clerica um neccssana edictum csse divino, aposiolico creta non a solo Leone, sed a synodo eiiam Romana
canouicoque praecepto,quod nec usqttam, ni fallor, profecta crediderim, ex qua et cujus decretn tres
invenias, uec intendit aucior noster; sed solum do- episcopi Innoceniius, Legitimus et Segetius direcii,
cere qualem praetereavelint esse Scripiurae etCano- qui Leonis episcopi liltens perferrem. Teninus sy-
nes virum ecclesiasticum, de cujus naialibus mnrum- nndi et litterarum congruil: sexlo enim 1295 'llus
que honestatc jam constat. Mss. BellovaceosisEccle- Ociobris hae dataesunt, et ex epistola 16 onstat ad
siae codex sic babet tu restituimits, Cresconius ct m kalendas Octobris synodum Romaesolilam esse
Isidorus etcusus (non iieni ms.), si commatum vitia C convenire.
excipias ad quos plerique alii codices mss. accedunt. 7. Usurariamexercerepecuniam.(b) Ante Leon;nam
4. Viduarum maritos. Canonetn aposiolicum 18 hanc sententiam, vix ecclesiasticam legem invenias
non commemorat, quod argumenlo est nondiim lunc quae laicis usura interdicat; si canonem 20 Eliberi-
eos rannnes plene 1294 auctoratos fnisse. Non tani concilii excipias, quod tamen nec lucrum fenore
meminit quoque epis.ole Siricii ad Himerium Tar- conlractnm reddi jnbet, nec usiine reos ulla pcena
rac. cap. 8, nec epist. Innocentii ad Viclricium, ad afficit, sed tantutn deinceps exerceri probibet. Non
Felicem Nucerianum, ad episcopos Macedoniae,etc, quod primis saeculis approbarit Ecclesia improbum
nec Onlesiini ad episcopos provinciarum Viennens. usurae qnaestum; ahsil: sed quia usuras etiam ipsm
et Narbouens., ubi viduaemaritos et digaraos a clero legeset judices reddi jubent, inniiil Augustinus(Epist.
BALLERJNIORUM ANNOTATIONES.
(a) Si reservationem discussionis, ubi aliqua dubi- ter Illiberiianam synodum, usuras in laicis reprehen-
tatio incideret, S Leo non solum ad suburbicarias, dit etiam concilium Carthagiuense sub Grato can.
sed ad universatetiam provinciat his litteris exten- 13, et Basilius in epislola 1 canonica ad Amphilo-
disset, nihilessei mirum, cum Romaniis poutifex pro chium can. iA,injustum /ucrumetiain in laicis appel-
ea pntesiaie qua toti Ecclesiaeomnibnsqueprovinciis lat. Quod si canones non iia multi bac in re suppe-
ex primatu praesidet, noo modo suburbicariis, sed lunt, cerium tamen esl EcclesiaePatres in concionibus
aliarum qunque prnvinciarum episcnpis praecipere et catechesihtis contra idem vitiumantiquissimisquo-
possit, ul alia mulia Leo praecepitGallis, Hispanis, que leinporibus disseruisse; iidemque ciiin ejus
Afris, etc, nisi forte reservaiionem discussionisejus- injustitiam notarunt (ut inier caeteros legimus apud
mndi in quaesiionibusfacti ad reinotiora loca exten- Clemcntem Alexandrinum lib. n Stromaium c. 18,
dere ob nnnnulla iucommoda et difficultates non ex- £) Lactainium lib. vi Iuslit. c 18, S. Hilarium in psal.
ped re credatur. Non improbabilis tamen est conje- xiv, ii. 15, S. Gregorium Nyssenum houi. 4 in Kze-
Clura P. Coustantii in pnefal. ad tom. I Episi. Ko- chiele.n, S. Ainbrosiuinde Bono mortis num. 57, et
man. pontif, n. 47, hanc epistolam Leonis primo ali.is), restitutiouis debiium satis docuere. Quis enim
''j directam fuisse ad solos episcopos per Campaniam nescii restiiuendum quod fuit injusle percepttnn ?
Picenum et Tusciam, ad quas provincias pcrlinere Hiuc porro falsum est episcopos istoium temporum
videntur verba c. 2: Ilcec ergo ad provinciasvestras non ausos fuisse palain et publice damnare boc sce-
per lunocentittm, Legitimum et Segetiuni fratres et lus , quod Scriptura manifeste condemnai : eadem
coepiscoposnostrosscripladireximus; sed aliissubinde seinper traditio et doctrina viguit. Quod si non ila
aliarum provjnci.irumepiscopiscoinmunicatara1'uisse, niulli '..c cxpressiora eorum lemporum testimonia
ut aliis K.nnaiiorumpontificum decretalibus ad cer- suppeiiint, id non ex doctrinae, sed ex librorum vel
tas provincias mis»is contigit, et Iiac ratione com- occ:isioiiuui qum hanc scriptiooem postularenl, de-
muuem epistolam evasisse, atque ideo in ejus inscri- fectii cvenit, ut alia non pauca iisdetn de causis de-
ptione adjectas fuisse voces et univertas provincias; suin testimonia in aliis certissimis doctrinae capiti-
qnod aliis exemplis confirnntt. bus, quae nihilominus prioribus quoque saeculis
(») Hie nonntilla animadversione digna sttnt. Prae- tradita iuisse nihii ambigimus.
«75 PASCH. QUESNELLlNOTJt IN EPISTOLASS. LEOWS MAGNI. m6
54, iu4 finm). Tunc temporis non audebant episcopi A Isidorus qnqque, yt ipse dicit, auctore Tnllio, expo-
pllam et publieedamnare quod saBCiili legcs et priu- suit dicens : PrQPnulgdtum ett forat prolatum; ut lex
eipesauctoritale sua sanciebant: el eamobrem ctr- dicitur promulgqla; fjrqmutgatum autem ad omnium
eumspeoteloquuniur, Audet taroen AugustiuusMace- nalitiam et totiut vuigi(ntimatum.
donium Caesareum judicem alloquens iu epistota Postea iiuid volijerjl his, verbis Leo, disculit Hine-
eitata ilasoribere: Hme et hujusmodi, inquit, male rnarus; Pnmum, inquit, nobit tciendumest aliud esse
utique possidentur,et vellemul retliluerenlur; sed nan prpmulgqre sacrot ordines et eanonum disciplinas,
est quo judiee repeiantur. Ita S. Len hoc nou solum aliud promulgarede tacris ordinibuset canonum di-
in eos qui sunt iu clericali offlcio constituli, ted in icipiinif; ticut aliudett promulgareleget, el aliud pro-
laieot cadere qui Christiani se dici cupiunt, condolei. mulqarede legibut,Prgnmtgareaiitem leges, est leges
Sed neque bio, qimmvismajori niens liducia, tisura- condere; promulgarejitirode teqibus,est de ittis judicia
rios laieos condemnat. ne.iue ulli fere ante ipsum sun\ere,et secundum Utas judicare, earumque obser-
pojnam ullam laicis infligereausi suni : solos cleri- vatimtm e( judifia otnnibusimimare.Sic sacros ordi-
cos, ut suaejiirisdiciioni magis snlijectos, pcena in- nes promutgqre,e$t o. Domino cohstituereepiscopos,
dicia d<torrere a turpi liujusmodilucro aggressistmt pretbylerat, etc„ (orupi ministerio qui a Dominoad
saneli Pnlres Arolaieusis cuncilii t, can, 12, Njcaeni hoceonsthulisu\tl, 1287 Bominoquod suum est ex-
oan. 17, Laodicenican. 4, Cartbaginensisl, sub Au- sequente. De tacris pytem ordMbus promulgareest,
relio, can. 5, Leo, Gelasius et alii, Pri.iiut imperulO' qui et quol siut et qtiatet ac qualiter, et a quibusvel
rumLeo, inquil Grotius in sexluin caput S, Lucae,ut quando tint ordinanai, el quomodoae quantumin tin-
idem Hermeuopulutnotat, txislimansomnefenusChri- ~,guiis gradibus depednt ministrare, etc Simi(iter,
"
ttiano iiiterdicluni,tegt id ipsumeommunisanxil; cum Siihjungit Hincmarug post pauca, alind est sacros
ante ipsmEcclesimsoleient peemiat tumeresub trien- canonespTQmulgare, et atiud est de tacrorum canonum
talibus usuris. disciplinisconslituia,4w«talia promnlgare. Qui nam-
8. Omniadeeretaliaeonstituta, tam bealmrecorda- que sint cfliiprtfJ, dt quarum ditciplinis promulgata
HonisInnoeentii,quamomniumdecestorumnostrorum; aaeo conservqria S- l>eonepapa jubeniur, ut si quis
qum de eeelesiastieisordinibutet canonum(«) pramul- in illa cQinmiterit,veniamsibi demceps noverit dene-
gata sunt disciplinis.1296'"» scribitur in Tliuaneis gari, memoratutab eobealut Innocenliusin disciplina
eotllcibusmss. quinque, in Herovslliano Isidnri, in ex eisdemwcri* (anouibus decretaad VictriciumRc->
Belltrvacensi, Corbeiensi, Victorino el Caotabrig. iomagentew tpifcomm patenter ostendit: t Si quae,
apud Dioiiysinm Exig. Nicolatim I PR., uirumque inquifnt, caus* vel Roiitentionesjnter clericos lam
HinemariimR*>mensem et Laii.Iuiianseni,et in edii. iuperioris nrdjnis qu.un eliam inferioris fuerint ex-
Ganiiif ad marginem, Nicolini,eic. Aliquaeedil. pro ortse, ut secuntluni synodum Nicaenam congrcga.tis
ordinibusleg. ordinationibus,et pro promulgata.leg. ejusdem prpvipcia;epUcopis,jurgium termineiur,»
ordinata. Prior leetio prncul dnbio pneferenda Co- t( retiqm-
dicem decretalium consiitutorum a ponlificibusRo- Penique longe plqribus sanctorum Patrum ponlifi-
mauls nromulgatorum indicare mihi videntur verba curoqtmtestitnoniis jo mediumatlductis, ex his cop-
itta, ut fusiusannuiavimusin dissertalione de Codice cludit HincinarusLeonem niliil nisi sacrormn cano-
Romano. Maeeeadem Hincmarui Laudunensii epi- num obsen ationein praecipere; imino prxcipuorum
scopus inseruit collectioni ex aniiquis pnntificum Leopis prsBdecessofiimsuccessorumque auciori;ate
Romanorum epistolis ad Hincmarum RemensemC osiendil nullum robur oplinere decretalia conslituta,
mUste, ui probaret ii-dein epistolis neminem olie- quasconlr.i cannnuip discip iuam fuerint promulgata.
dioftiiamsine temeritatis nnta detrectare posse. His Leone ita scribente; Si quid usquam atiter quam illi
dum reipondet Hinemarus Remeutit in opusculo ea- (Nicsni Patres) ttqluertfnt, ptmsumitur,tine cuncta-
piltllortim 55 pluribus prosequilur verba illa capitulo tiane cessatur(l,eo ep, 80, nitnc 10». cap. 4), Et alibi:
10 et sequentihus, fusius etiam de vociselymol. di«- Omni penitvt auctQfllaleft( vacuum,quidqutdab illo-
wrens. Itaque Promulgt ita dictum putat, quasi rum fucrit eonttituiiqnediversum(tbid., t. 27) Haec
premo vulgo, sive primum in vulgut edo. Unde, jii- ax prolixiore liincqiarj tractaiionedelihala e>Leonis
quit, Paulus in Glossii suis dicit hoo modo: Prp- mpniem aue.riuul,e| Uiiicutaricjrqa decreialia pon-
mulgari legei dicuntur, cum in vulgut eduntur,.... lificumdecrcia.
BALLERINIORUM ANNOTATlONES.
(a) Diioin sequantemQuesnellinotam observanda pontilicescustodiamsacrorunicanoniim prxqipientes,
tunt. Primum quod »)l idcirco prtmulgata tradi de- «ot priraine noiaiqnl, <Jlliab enruq»observanlia le-
creialia constitulapraideceisorumLeonls, quia Codici inere discedereol. Jalsr plur.t autem lestimonia Leo-
oanonum, qnem Romanie Eccleti» codicem publice nis verba reeitat, quibus indicatuin Clialcedonense
editum putat, inserla legtinlur, falsmhypothesiinniti- decretuin respicient, quidqnid Nicaenisconsiiiuiis
tur, eujus falsiiatem nstendemus in observalinnibus repugnat, nihil auctorjlaiis lnhere voluit. QuoJ si
ad dissert. li Quesnelli de Codieeeanonum Romanm idem Hmcmarus Iunoeeniii decreHim de cau<is vel
Eeettsim,quaetnm. III inseretur. Promulgata aulem contentionibus clerioorum in provincia terminandis
•atenus diota sunt, quia ad episcnpos per prnvincias D laudavit, resarvalipnem lainen majorunicausarmn ab
missa publieeprodierunt; el licet uori pauca consti- eedem ponlificeconfirmatamslatimsubjecit iiiquiens:
(ulaadcertas tantuni prnvinciasdireclafuerint.exinde Et ibi postaliquantn; Si qua aulem nutjqrescausmin
lamen cnromunicalafuerunt eorum exemplaria aliis medio fuerlnt dtvtyutm, ad sedem apostolkam, ticut
atque aliis provinciis vicinioribus, ita ul universim tynadut ttatuit (scilicet Sardicemis) et velut consue-
innntuerint; quemadmodiimprobe statuit P. Coustan- tudo exigit, post judicium episcopalereferantur. Cur
tius in piaefalionead t. 1 Eplst. Roman. pontif. n. priorem tanlum iltncmari partem Quesnellusdescri-
47. Alierum est quod oblrudit quasi ex Leonis atque psit? NecLeo igilar, nec liiiicmarus ullibi indicant
Hincmari sententia, nullum robur oblineredecretalia nullum robttr obtinfre decrttatia constitutaqumcontra
eonstituta, qum contra eanonum ditciplinam fuerinl canonumdisciplinamfuerinl promulgata.Hacin seu-
prtmutgata. At in laudatis S. Leonis locis de Roma- tenlia numqiiam miitari possetdisciplinaquamcano-
norum pontificumdecretalibussermo non est, sed de nes semel statuissent; nec ulla cujusqne auctnriialc
canone Chalcedonensi pro staluenda praerogaliva ferri possenl decrata, quae pro varieiate leniporutn
Coiistaniiiiopolitanresedis ediio, qui ciim adversa- atque circumstantiarum aliter constiiuerent. Confer
retur canonibus Nicamis,eum S. Pontifexnoluit con- in htne rem animadvenimusiu obscrv. ad serm.
firmsre, sed potius cassum et irriluin declaravit. Stistt S. Leonis, tom. I. col. 405, ubi alium Quesnelli
Hincmarus quoque nihil pronuntiat de decretalibus locam excutiimuti
pontificiis.Solum urget tettimonia quibus Leo et alii
I»ff PASCd. QUESNELLINOTJE IN EMSTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1278
1298 AD EPISTOLAMV. A 10. Aliler olim intellexit Hinomarua Remensis epist.
Jxelropoltianisper Illyricum epitcopis. 9, cap. 12, et duo priora capita ad synndum Nicaenam
pertinere, postremum vero ad Sardicensem existi.
Hancpariter epistolameumsuperiore (nunesequenti) mavit. Diversam ab utroque sententiara inire m«
publici ji.ris fecit Holsteniui. Cui manum medicam cogunt rationes inferius exponendne, et totum illud
necesse fuit alicubi adbibere; In quo ne propriis con* Sardicensi concilioiribuere, cujus eanonet sub Ni.
jecturis plus aequoindulsisse videamur, emendatio- caenaesynodi nomine priscis illis temporibus a Ro-
num hic reddenda ratio. manis episeopis laudatos fuisse, lestes sunt Innocen-
1. Fidei tuceremuneratione.Apud Holstenium lege- lius ipse, Zosimus, et noster Leo epist. 40 (nune 44),
batnr sui; quod in conslructione textus sensum vix In quem errorem qua raiione inciderint, Codex Ro-
aliquem habere potest. manus, qun publicumbeamus, manifestum facit. Non,
t. In fundamentiipsius soliditate. Snspieor legen- inquam, Nicaenog,sed sub Nicseni eoncilii nomine
dum iitiiii, nempe lidei, cujus ante mentionera fecit: Sardicenses adducere mibi videtur Innocentius I
ita enim (a) alibi idem pontifex interpretatur petram 1300 °."ia :'gil de oleriels tam superioris quam in-
illam super quam Christus Ecelesiam suam aedifica- fenuris ordinis inter se liliganlibus, de quibus syno-
vii, ut epist. 92 (nune 119) ad MaximumAniioche- dus Nicaenasermonem noii habet can. 5, qnem ab
num cap. 2, epist. 132 (ntinc 162)cap. 1, epist. 10, Iunoceiitio not.itura putant; sed tantum de ils qui a
cap. 1, et serm. "S(nune4) in annivers. assiunpiionia proprio episcopo sunl excommmiioati, sive sint ex
suae cap. 2. In quo a ca-terorum Pairum traditione laico ordine, sive ex clero: quod ad elerieoi superio-
non reeessii, qui verba Chritii ei cap.lt> S. Mntihaei,_ ris ordinis, qui depositioni, non exeommunicationi,
quaeexplicat S. Leo, eodem nt plurimum modo inter- " siihjacebant.minime perlinet, nec cum jnrgiis eorum-
pretaniiir. Consule, si placet, Joannis Launoii theo- dem inter se, de quibus loquilur Innoceniius, ullate-
logi Pari&iensisepistolas, parten, eplst. ad Adr.Val- nusconvenit. Conveniunt veroquammaxiineejusdem
lantiutn, et paite iv, epist. 1, ubi abunde SS. Patrum pontiflcis verba cura canone S Sardicensi, ciijns hic
de hac re teslimonia congerit. titulus apud Dionysium Exignnm: Ut inter diieordes
5. Aeceperint.Holstenius legit Accipiant; sed tum episcopos comprovinclalesantistitts audiant: quod si
ex sequeiiiibiisverbis, lum ex superioii epistola, in damnalus appellaverit Romanumpontifieem,ia obser-
qua eadem Tere in hunc modum leguntur : Ut unius vandum quod ipse censueril.Deindede his qul, relietis
uxoris vir sit, et hanc virgintm, ut auetoritat divinm provinciae suae sacerdotlbus, ad alias judicandi con-
ttgit crnet, accepent; inde constat, inquam, it< oor- volant, ne verhnm quidera in NieaBno;in Sardicensl
rigi dchuisse. Sensus enim quem prae se 1299 êrt autem plura reperiuniur. Deuique de relatione ad
nccessario mendosa illa leciio, aiictoriiate antiqiio- apostolicam sedem post episcopaleJndlcium faeienda
rum c.inonum,ecclesiasticaequenumqiiaminterrtiptse iu cnusis majoribtis, prorsus tacent NioaeniPatres; ex
consiietudinisproscribitur, cujus discutiendae locus professo autem Sardicenses agunt can. 3, 4 et 7.
opporiuuior infra ordirrel. Qdare argumentuni illnstrissimi Petrl deMarca assu-
4. Iptum verosecundumdefinitaeanonum, ete. To- inens, senteuiiam opposltam siceonflrmo. De eadem
tus bic loens subobscuitis est. Hoc lamen videtur synndo bic inielligcntltis esl Innoeeniii texlus quan-
asserere, (b) jus illud relailnnis, qii"d sedi uposiolicce tuscumque est; at in posterioii loco Sardicensis in-
competebat, s-inctorum conclliorum auctoritate pro telllgeuda, nnn Nieaenii:in prioribus ergo parlter ad
reverentia principis apostoloriiin illi esse collainm. .C Saidicenses aiiimum advertehal Innocenlius.
diserte Innncentiusasserit epist. ad Viciricium
olomagensemcap. 3, qui jus illud ex veteri quoque
Simd AD EPISTOLAMVI.
consueludine rep.til. Si qumautem causa, inqun, vel APDD QlieSSELLUM IV.
lontentionesinter elericostam superioris ordinis quam AnasiasioepiscopoThessalonicenti.
itiam inferioris fuerint exortm, ul secundumsynodum
Nkcenam congregatisejusdemproviucimepiscepisjur- Hanc epistolam aeoeptam referimus doctissimo
oium terminetur,nee alteuiticeat (sint prmjudictotamen viro, deqne ccclesiastica anliquitate bene merito
Romanm Eeclesim,eui debetin omnibus causis reve- Lttc« Holstenio Vaticanae et Basilicae eannnico et
rentia eustodiri) relictis his sacerdoltbus,qui in eadem bibliothecie prsefeclo. Eam in collectione Roniana
ptovineia Dei Ecclesiamnutu divino gubernant, ad inter acta syoodi Romanaesub Bonifacio papa II ha.
atiai convolare prorincias. Si vero majores causmin biiae insertam puhlicavit Romae an. 1662, editionem
medio fuerint devoluim. ad sedem apostolieam, sicut ab illo cceptam procuranle post ejus obiium eminen-
tynodus slatuit, et vetusconsuemdo exigil, post judi- tissimodo. tissiinoqtiecardinaleFrancisco B.rberino.
eium episcopalereferanlur. Gelasius item papa Lom- Ejusdem fragmenla annn 1648 jtm emiseral in lucem
monitorio ad Fauilum : Ipi snnt, inquit, eanonesqui in opere de Eocles. Orient. elOocid. consensione,in
appetlationet totiut Ecctesite ad hujut tedis examen addendis p. 1368 Leo Allatius; sed plurimis mendis
deferri voluere. Quin eamdem synodttm eosdemque scatentia.
canones, Gelasius, Leo et Inuocentius pontifices Ro- 1301 1- ûm nottra viee<elc- Ne erudlte jam
mani in nienie habuerint.dubitarivix posse existimo. _." Ir.iciaia retractemus, consule clarissimum virum
Sed (c) qiiinam canones illi ftierint, dtsceptatiir ab Stephatiuni Baluzium in appendice libri v illustriss.
eniditis. Totus ille papaeInnocentii textus mox tran- Petri de Marca de Concord. sacerdot. et imperii,
scripiiis ad Nicaenosrefereodus videlur illustrissimo cap. 22, ubi ex hnc epistola et aliis arguit vicaria-
Petro de Marcalib. i Concordisesacerd. et imp. cap. lum ThessalonicensembuicEcclesiaefuisse tributum,
BALLERINIORUMANNOTATIONES
(a) Quo sensn S. Leo petram tuper quam Eeetesia prioribus saeculis supersunt. Appellationum quidem
mdificatae-l, explicaverit de fide, non exciuso Petro, jus in cansis majoribusex primaiu divini juris profl-
nec apnsiolicaesedis aiicioritale ullatenus imminula, cisci ostendimus in observationibns ad disiert. 5
fusius ostendimus in observat. ad serm. 2. Quesnellipart. I, C. 7.
(b) Et-i relaiionis jus, praesertim ih majoribus (e) Cum in canonibus Sardicemihus de cansiscle-
causis, quod sedi apostolicaecoropetit, in sacris ca- ricorum inferioris ordinis nihil constituatur, nisi ca-
nonibus asseratur. ex altiori tamen priraatus jure, none 16, ubi finitimos epiicopos interpellare permit-
qnod divinam originemagnoscit, provenit, Hinc ante titur, probabilinr est Hincmari sentenlia, quam P.
ouines canones, qui de bac relatione decernerent, Couuantius propugnat in Innocentii epist. 1, tom. I
allqiiot ejusmodi relationes ad Romanos ponlifices Episi. Rom. pontif. pag. 749, not. a(Patrol. XX,
delaue iuveniunturiuter ea pauca documenta quaj «s ttl. 463).
1279 PASCH. QUESNELLINOTA! IN EPISTOLAS S. LEONISMAGNI. 12M
(a) nec personale tanium privilegium fuisse. Vide A num [ Leg. Barberinum], quod habet, si tamen ha-
etiam, si lubct, Fr.mciscum Florentem tracl. 6, ad bet: Quitquit vero de mctropolitanis episcopis; qnod
tit. de Electioneet Elecli potestate; Pelrum Franci- manifeste contra mentem Leonis est. Non enini hic
tciun Chiffletium in notis ad Vigiliutn Tapsensem, agit de ordinatione melropnlitanorum, quam post
ubi contra LucaeHolsteniisementiam disputat. aliquot lineas aitingil.lted de provincialibus tautum,
2. Propter eustodiamregularum. Sicul paries hae qui inconsulto vicario illlyrici a meiropolilanis nrdi-
snnt poiissimae Romani pontificis tamquam in Ec- nabanlurepiseopis; quod et ex epistola subseqnenie
clesia universa capitis, divinae legis esse vindicem, (ntmeprmcedente)comprnbatur cap. 5, et ex 12 (nune
prop.igoaiorem traditionis. canonum custodem, pa- 14) ad eumdem Anastasium cap. 6. Lalum revera
ternarumi|ue constituiioiiumexsecutorem assiduum; inter utramque ordinalionem discrimen pnnit : om-
ila his quos per varias paries orbis Christiani vice nes enim metrepolitanos non modo consulto vicario
sna delegat, haccmaxime (6) et unice cura incumbit, Illyrici, sed ab ipso consecrari vult: alios provin-
regularura seu canonura custo.liaeinvigilare, el in cialea episcopos, non a vicario, sed a propriis me-
speculis esse : Nequid UHeitum,ul Leo loquitur epi- tropolitanis. qui de ordinatione ad vicarium Illyrici
stola sequenti (nunc anleeedenti)a quoquam prmsu- referant, ordinari praecipit.Contra istos pcenamnon
matur adversus cmiones. Qui si ubique et ab omni- edicit, quoniain metuebat ne minis oflensi metropo-
bus rite servemur, jam pene otiosa est delegata litani vicariatus a se i(e) jugum ahjicere teniarent,
vic.riorum in aliis Ecclesiis potestas. De propria quod ab illis aegre susceptum ipsaeLeonis litterae
quid sentiret sanciissimus papa Gregorius I aperit indicant; at episcopis, inconsullo Thessalonicensi
ipse lib. vit, epist. 65, ad Joannem Syracusanum R ordinatis, denuntiat 1303 nullam ab eo status sni
epi-copuni. habiluros esse firmitatem.
3. Certa tum primum ratione commisit.Quo sensu 6. Vocem appellationis. Ratio exceptionis est,
vicariaius Thessalonicensis initia sua Siricio debeat (d)quod Illyricianaeprovineiae,ut Occidentaliumpar-
(quae Damnso iribiiiiutur ab Innocenlio 1, Nicolao I, tium qucdaro portio, ad Romaiium pnnlificem jure
ei Joanne III, Romanis ponlificibus, quod et mani- peculiari pertinehant. Caeleriimqund hio de appella-
festumest ex epi-tola Damasi ad Acholium Thessa- tionibus scribit S. LeO, id ex Sardicensibus canoni-
loniceiisemab Holstenioedit.iinRomana collectione) bus asserit, ut veteris instituti et reverentiae sedis
vide in appendice lib. v Petri de Marca cap. 23, uhi apostolicae mentio lestatiir : qui canones Orientali-
supra laudatus Baluzius primum lnijns dignitatis bus ignnti erant tunc temporis.
velutcrepusculum, quodsubDainaso ctepitillucesce- 7. Circa quos par eonsecraiio fieri debet. Procul
re, a majorihus ejusdem incrementis certa quadam abest ut senteniiae, quae S. Hierouymo tribuitur, ob-
ratione a Siricio primum 1302 firmatis, recte dis- secundet Leo nosler, dum pareni consecraiinnem
tinguit, ut facile sit utramque opinionem conci- immo et diacono cum episcopo iribnit.
liare. n muliis quidem tres hi gradus conveniniu, servaia
fnesbyiern,
4. Sieut enim peceataet qum, etc. Has duas voces, tainen ubique episcopis et presbyteris dignitatis suae
sicul enim,supplevimus; et abolentur pro abolebuntur praerogativa. Id porro, in quo paritatem suggerit
reposuimiis ex conjectura, non temeraria, ul puto, S.Leo inter triplicis illiusordinis viros, procul dubio
sed quam complendi sensus necessitas confirroat. iropositiomaniium est, qua lam diaconi quam sacer-
Caeierum haecverba de bigamia etiam post baptis- dotes consecrantur. Unde quod ait auctor Cnmmen-
uiiim remauente a Leone transcripta videnlur ex C lariorum in Epistolas Pauli («),qui Damaso papae
cap. 3 ppist. Ionocentii I, Rufo, Eusebio, etc. Epi- aequalisfuit, et Ainbrosiusdicilur : Episcopi et pre-
scopis Macedouiaecirca cujus tempora contrariara sbyteri una ordinatio ett; idem et de diacono poiest
sentenliam tenebat Hieronymusscribens adOceanum asseri. Qua de c.iusa nondubitavitOptatus lib.i.dia-
epist. 83, quem S. Aiigusiinus tacito nnmine repre- conos sacerdotii nomine nrnare, cum lapsos in per-
hendere videtur lih. i de Bono conjugali cap. 18. ubi secuiione recensens <: Quid. inquit, commemorem
veram opinionera tuettir : opinionero dico, quia nul- laicos, qui lunc in Eedtsia nulla fueranl dignilatesuf-
liim ea de re canonem seu consiitutuin videtur ob fulti ? Quid miniitrot plurimos? Quid dinconosin ter-
oculnshabui-se. tio? Qtiidpresbylerosin secundosacerdolioconslitulost
5. Quisquisvero a metrtpolitanit episcopus,etc. Ita ipsi apices et principit omnium, aliqui epitcopi, etc.
corrigendum censuimus Holstenii exemplar Vatica- Iramo et subdiaconum Epipbanius sacerdotem esse
(«) Immo vero personale privilegium fuisse, quod definilionem ipsi Iribuere? Num synodis cogendis
morte cujusque pomificis exspiraret, hinc colligi ejus consensum aut pr.esjdentiam requirere? Nura
posse videiur, qui Anastasius licet a Xysto antea formalarum juseidem vinmcare?quaetamenin litteris
creaius apostolicse sedis in Illyrico vicarius, ejus- Coelestini,Xysii ac Leonis episcopis Thessalonicen-
dem tamen praerogalivaeconfirmationem a Leone sibus tribuuntur.
petiit, et S. pontifex ipsi annuens, idem privilegium (c) Jugum ne appellari polest vicarialut apostoli-
ita coucessit, ut encyclicam ea de re ad omnes Illy- J) cus, quo Romani pnniifices jam inde a Damasovel
rici metropolitanos iransmiscrit : quae novae dele- Siricio pro sun, quod postea vocarunt pairiarcha-
gaiionis notitiam necessariam praesumunt. lem, in lotum Occidentemjure. ob disciplimc cano-
(b) Non ?atis fuit Quesnello maxime; restringen- numque custodiam in Hlyrico institueriint?
dam adhuc duxit vicarinrum aposiolicorum auctori- (d) Si Illyrichnariim provinciaruin appellaiones
tatcm et unice, ac si praeter id quod ad custodiam ad Rornanum poiilificemjure peculiari pertiuebant,
canoniim pertinet, nihil aliud vicariis apostolicis nimiruni uti patriarcliaeOccideniis, quia erant Occi-
tribui faculiatis possit. At cum Romanus pomifex dentalium partium qumdamportio, ad ipsiiin altiori
prceter custodiam cannnum, pro suo divinijnris pri- jure spectabanl ex tota Ecclesia, quia tota Ecclesia
matu multa alia potest in tola Ecclesia; tum alia eidem tili priiriaii a Cliristo snbjecia fuit : unde ca-
potest quibusdam vice sua in provinciis committere, nones Sardicenses non de soiis Occidentalium,sed
prout ex circumstantiaruin ac temporiim varietate et de Orientalium appcllationibus ad Rnmanam se-
credideril expedire. Ita vel amiquis temporibiisquae- dem statuerunt: quos quidem canones Orientalibus
dam demandaia leguntur episcopo Tiiessalonicensi, fuisse lunc leropore ignoios, qnemadmodum hic
aliisve in aliis provinciis, quae ad custodiam cano- Quesnellus repelit, falsum probavimus in observat.
num necessaria non erant. Num huic fini opus erat ad dissert. 5, part. i, cap. 6, num. 16.
Thessalonicensireservare meiropoliiarum ordinatio- («) Hilario diacono tribuitur Comraentariut itte,
nes? Num causarum episcopalium cogn.tiouein et . cap. 3 iu Epist. 1 ad Timotheum.
«81 PASCH. QUESNELLI NOTÊ 1N EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1232
aliquo sensti insinuat, cnm lib. in advers. bnereses A Lticii papaead Galloset Hispanos, et rescripti Marci
1
in Exposit. fidei num. 21, ait subdiaconum, sicu et papaead'Anastasiumde canonibus Nicaenis,ex hujus
alios superiorum ordiuura clericos, ab uxoribus se pariter iine coalescit.
abslinere, uoii vero lectorem : Quippe lector, inquit,
non sacerdosett, xai yap oux(crrevitptv; b avayvitaTtif. AD EPISTOLAMIX.
Nam presbyieri, iuquit lnn.icentitis PP. epUt. ad APUD QUESNELLUM XI.
Decentium Eugu., licet sint saeerdotes, pontificatut DioscoroepiscopoAlexandrino.
tamen apicemnon habent. Hinc porro aliter de sacer-
doiio disserere cogiinur, quam solet a plerisque dis- 1. Haecepistola extra suum hactenus locum vaga,
seri, qui presbyteratum primura sub nculis haben- hic reponenda mihi videiur. Certum est enim ex ip-
tes, episcopatum aliud nihil quara presbyteratus siusmet initio scriptam fuisse a S. Leone ad Diosco-
extensionem et ampiiationem quamdam existimant; rumcuin hicAlcxandrinaeEcclesix prseesseinciperet.
cum potius primo conspectu intuendus sit episcopa- Tua, inquit, firmiusfundare desideramus initia. Quo-
tus lamquam sacerdolii apex summus, plenitudo, ac rum iiiiiioriini seu ordinationis nuntius Possidonius
perfecta, ut ita dicam, totalitas; a ponlificatu vero presbyter adbuc tunc Romaeversabatur. Consiat au-
caeterigradus veluti 1304 portiones ijuaedamdeli- tem ad hanc sedcm evectum esse anno 444, tum quia
bantur, ac cerlis quibu*damofficiiset roinisleriispro hujus anui mense vel Februario secundum Latinos,
Ecclesiae necessitatc circumscnbuntur. Nam in epi- vel Junio secundum Graecos, dece-sit ex hacvita
tcopo, inquii coniinentator anonymus jam laiidaius, illius praedecessorCyriilus; tum quia Diostorus de-
omnesordinessunt: quia primustacerdos est, hoc est, positus est ab episcopatu septimo ordinationis suae
princepsest sacerdolum,el propheia, et evangelista,et B anno, ut teslalur Liberatus diaconus cap. 13 ; hoc
emieraadtmplendaoffieia Ecclesimin ministerio fide- auiem mense Ociobri an. D. 431 coniigit, ac proinde
lium; tamen poslquam onmibus locis Ecclesim sunt ejus ordinalio cadit in anuum 444. Non poiuit vero
constitutm. et officiaordinata, aliter compositares est eodem anno scribi epistola quo creatus est Diosco-
quam cmperat.Intelligit aulera auctor ille per evan- rus, cuni ad lantae sedis cpiscopi eiectionem et con-
gelistam, diaconuin, et per caetera officia, lectores secrationem plures menses necessarii fuerint, nee
et exorcistas. His bene inlellectis, intelliget quisque nisi post alios plures Possidonius ordinalionis nuntius
pariler quid sibi velit sanctus pontifex cum hic as- mitti potuerii ad Romanum poulificem, et ab eodem
serit presbyterotet diaconotdignitatemofficiisacerdo- litteras ad Dioscorumaccipere perferendas, unde nec
talit accipere(quamquam nou sacerdolium,sed offi- citius nec lardius .scriplaestquain kalendis Julii anni
cium saetrdotale, dicit), et qii.nlopere discrepet 445. Quis porro fuerit Dioscorus tota clamat ecclesia-
saltem in loquendi modo a canone qui dicitur esse stica sieculi quinii histnria, tesianturque ejus nomine
concilii Carthaginensisiv, negatque diaconos sacer- ad hanc usque diem dicti haeretici.Ejus electioni suf-
dotii vimet consecratiouem consequi : Diaconuscum fragata erant spiritalis vel specialis gratim merita, ut
ordinatur, sotus episcopus,qui eum benedicit,manum eodem praefatiouisloco habet l.eo noster : VAoxsi-
super caput ejus ponit: quia non ad sacerdolium,ted quidein fama, ul loquiiur Theodoretiis ad ipsum Din-
ad minisleriumconsecralur. scorurn scrihens(£pijl. 60), quaqtiaversumdiscurrens
8. Conlra canoneset tradilionem Palrum. De tra- omnium aures gloria ejus repleverat; maxime anteni
dilione apostolica,cujus oblitus vel nescius Anatolius 1306 omnes prmdicabant ejus anhni modestiam.
episcopus CP. Aetium in presbyierum sexta sabbaii Q Quaiiiopere uirtnnqiie faina fefellerii, quurtus post
ordinarat, meminit sanctus Leo epist. 84 (nunc 111), aiinits in latrociiiio Etihesino edocuit.
cap. 2. Eamdem allegat in epist. 11 ( nunc 9) ad 2. Exordia deligantur. Post ista verba, nescio
ha;c alia in quo
Dioscorura; sed in neutra canones commemorat, pacto irrepserunt omnia excnsa exempla-
nec revera ullos habemus ante ejus lempora, quibus ria : Hoc est sub lege divini officiisubstiluantur; quae
scilicet ejusmodi ordinationes qualibet die celebrari nos expiini,jnda censnimus, tum quia desideraiiiur in
prohibeantur : forte quia nullus contra tradilionem mss. codd. Grim., Vict., Cantabr. et Thuanen, irnmo
et consuetudinemabiens, condendo canoni occasio- et apud Gratiaiiimi, et Isidorum lam excusum quam
nem dederat. Per canones igiiur nihil aliud Leonem manuscriptum, tum propterea quod senstim omnem
velle arbitror, quara regulam ecclesiasticamsolousu hnjus loc.isubverlunt. Agilurenitii dc delectu diei et
et tr.iditioue ecclesiastica firmataw, quomodo saepe horie cnnfereudaebenedictionissacerdotalis et leviti-
saepiususurpare videlur. cae, pro qua ejus noctisqum in prima sabbali luce~cit,
exordia deiigipraecipitS. Leo; non autem de delectti
AD EPISTOLAMVII. miiiistroriim consecrandnrum, ut imperitus ille gios-
APUDO.UESNELLUM VIII. sator iniellexit : cui forsan imposuerc codices mss.
Ilaliam constilutis. similes Thuaneo et Caulabrig., in quibus legilur :
Episcopisper Exordiis consecrandideligantur.
Septem codd. mss. ad quos relegimus banc 3. Ex liis porro et adjacentibus verbis nascitur
episiolam, inter se non conveniiuit de tilulo. Corb. apud nonnullos duplex diflicultas: una, an qnodlibet
et Tbuan. 1 sic habent : Unkersis episcopis per "n sahbatutn vel qiiielibet Doiuinica per anntim occur-
diversas provincias conslilulis. Bellovac., Universis rens desigueiur a S. Leone tamquam ordinationi
Eeelesiisper llalim provinciai constitulis. Thiianens sacerdolaii et leviticmconstituta; an vero solum sab-
unus, 1305 Universisepiscopisper Siciliam consti- liatum san. liiin ei anniversaria Dominicac Resurre-
tuiis. Thuan. tres, Dionys., Exig. et Isidorus, Univer- ciionis solemnitast Altera diflicultas est, utruin nox
sit episeopisper Ilaiice provincias. Edit. vulg., per sabbatum consequensad hancconsecrationem delecta
Ilaliam. Qui sciunt magnas saepe difficultates ex liu- fuerit, ut pars sabbati antecedentis, an utpars instau-
jusmodi titulis vel emergere vel dissolvi, non mira- lis Dominicae?Ulerque nodus facile soivilur, si paulo
buniur isla a nobis adeo scrupulose annntata. aitentius Leonis verba considerentur, et redeant iu
Ex hujus maxime episioke verbis conflitae sunt mentem lemporis illius mores et diseiplina. Taniuni
comroentitixlitteraeAnastasii pap« I ad omnes Ger- enim abest ut sabbaio solumsancto ministroriim Ec-
maniae et Burgundiaeepiscopos; fiuisetiara epistolae clesiae consecratio fieret, ut potius c numquam illa
(a) Si de die pascbaliqui a vigilia sabbaii sancti ini- die Paschatis, seu in pervigilio Paschce, id est sab-
tiuin suuiit, baec iutelligantur, vera forlassis sunt de bato sancto, ut ex tractatu ejus 50 libri secundi per-
Romanael aliis plerisque eiiam Ecclesiis, non aulera spicue (ut uobis quidera videlur) colligere licet, uli
de omnibus.Certe enira in VeronensiEcclesia sancti monuimus annotatione 4 in eumdem sermonem pag.
Zenonisaevo nunittrorum promotionet peragebantur 261, quod testimonium autea uon observatum adan-
1283 PASCH. QUESNELLl NOTÊ 1N EPISTOLAS S. LEONIS HAGNI. 1184
i
die facta mibj fuisse videatur, nnn Leonis taniutn- A eonsteranii stmi numqunmbenedicttomsi m die fte-
modo, sed pliirimoruin eiiam successoruiu ejus lem- surreetionit Dontittietttribnaiur, cui a vespera sabbati
pOrlbbi:linde tiluliu huie epistolaehactenus pnefixus initium constat «seriai, Deinde dmn recenset liln-
merito a nobis expmigendus fuit, qui ordinatiooem strjora niysiena ontfi dle OomlniCacont genmi ex
sacerdotalem sabbttu saiictOceiebrandaiiiasserebat. divina ordinalinnft(o) salis innuit, el per diem Domi.
Ui auiem hoc fieri non potuujse ore.lam, facit sole- nic* Resiirrectioiiis «a* intelligi debere <iui>mnunc
mnilas baptismi, cut i onlerendo paselialis dies con- Dominicam absoIutevocitamuS; nec sabhatiim, sed
secraius erSi,lia Ut dtes sanctam banc solemnitatem iptam Domiiiicam ex apostolonnii hi-iittiio Con*;e-
aiittcedenies toti insumeieiilur sciutiiuis, exorci- erationi 1308 *«*«rdoiOnifuisse dedicntim. Ileni-
smis, catecliisuiis,alilsq.ieeohferetidobaplismo pr»- que, ut alia mtttta niteta faciamus, illud in.licat Ur-
viis i'«eieiiii>nii»; et ipsa octava Pasclias, octava banus feeundus in comilioCiaiomontario ciiaio.cum
Neopliylorinii appellaretur. Hinc est quod GelasiusJ priecipierts ut ordineS sahlnlo quaitior temporum
PP, t|iii oidinjiioiies cerlis teitiporibus lleri prttci- «elebrnremur, addit i E% tnnt protrnhatur jejuninm
pit, scriuens episcopis per Lueaniam et Brulios con- mqni ad »eiper4»itt 1>fieri potest usquead crasiinum,
siitutis, de sabb.il.i saricto ineniionem non facit. ut magis «poimwiin die tidminico ordines fieri. Nihil
quamvis de qnatuor solitts anni temporibus 1307 oiiim niflgis evmcit haitc sucraiissimaiii dlem nrdini-
exacte nieinineiit. Ordination*»,inqtiit,pretbyteraium bus cnferetidi» destltiat.m ftiisse, quam quod ne
ei dtaconorum, nisi certit temporibaset die.buseterteti luiic quideiii ojtiS coOSiieiudlnis memoriam penlius
non debejii,\d ett quarti mtnth jejunio, septinli et Ae<- abolmi voluerunt saweti pontiuVes, cnm raiinnes
cimi, lea etiam quddragesimttii initti, ae medianmht- B _ magui, ulcredere pajr est, momenii ad illam mutan-
bdomfu(met sabbatijtjunio ciret tesperbm nOverinte&- dam «6s iuipiilere. Tdijttsmutaiionis varii per 'ucce-
iebidnfas,- Dusabbato tapeto itidem silent, dum alios denle» sibi astaiesfu«re gradns. Primum enim extra
qies prWuictosnumeraiil, syuodus Romana sub Za- dubitationem omnem esse videtur lianc cxremoniam
cliaria PP. an. Ponii 743, c 2, Lemnvicensis sub ipso die Domiiibo iliter sacras syrtnxes celebratam
Beiietltctoan, 1034, Claromoiitanasub U.banoll.an. fuisse ab aposiolis et apost.licOrinn tempornm epi-
1O0D,IX, etc, Quamvis aulem hoc non constarei, lit scopis; idqm»liora diei tertia; qu* sacris mystertis
certe conslai, mauifestum lameli estel nihil de sab* agendis semperassignata fuit.
bato sancto haberi in hoe Leonis roeo qiiod ad ordi- PO*tmodumingrnente persecutionftgenlilium, cttrri
nalionem speclet. Gum enim inquirat ad qii&mdiem iidem eosttii antelUcabis horis agl cosperttftii Cliri-
noclis iiibbalum exaipienlis initia periineahi, conclu- stianis, ut videllcet dinrnam hoslimn lidei diligentiatti
dil ad diem Resurrectionie, id ett, ad dlem Domini* eluderent, eadem qmique hora ordimuinnes celebr.1-
cam peninere, atqneid evincitadducto sabbati sancll tas lulsse terisiiniHiiitttm esl.Quod pttstea etiam fed-
exemplo, cujus liociis initia ex lolemnitate ofllcii ec* dita Ecclesi* paoe coittinuattim: unde indnctaesab-
clesiaslici el baptismi eollatione, cenuin est ad diem baii vigiliae,de quibus Leo nosier : tum ne conSUe-
Dominieam peninere. Iloc seniel constiluio, restat titdinis snnguine marlyrum veliui Consecrataemetno-
exainlnaudum an certi aliqui diei Dominici ordina- ria aboleretur; tum dt Restirrectionis Dtiminicse.qiiS
tioni deputarentur, an vero quemlibet ad id eligere summo mane contigit, honOr eadem hora elhibere-
permiitereiur. Quod postremum apud me certissi- tur; tum denique fte sabbatl jejunium ad ulteriorem
mnm est: 1° quia nullum in particulari designat Leo Dominic* partem eontinuatam, tam consccrantem
noster, nullumque proinde excludit, uti ned ante G epitcopum quam contecratos nimium faiigaret. Quae
ipsum facium fuisse deprehendimus. 2' Ex hOdierna rniro, opinOr, iu csusa fnit Ut sensitn a mane Domi-
etiam coiisuetudine cognoscimus Dominictim quem- nire ad initia noctist ileinde a noclis exordio ad afi-
libet diem ex auctoritate consueiudinis antlijUae,tra» teeed*ntis sabbati Vesperam, ut ex Gelasio supra
dilionis apostolicae, et sacrarum ScriptnrarOm, ex eiwwpamt; post * vespera ad ttieridiem; deniiue 4
quibus arguitS. Leo,adipiscoporumteuoseeralionem meridie »d inatiitinaa hotas, ui fit hodie, oi-dmaiio
assuinptaiii fuisse. Si autem episcoporum, procul du- relrogrediens, landem revocata sit.
bio et presbyterorum ao diaoonnrum t nullum euim Qrtod autem qntdam aiont ob eam rationem Circa
discrimen, quo ad diem ordinationi», inier ulrosqtie noctisinitii celebratiiesse ordirtaiiohes, neofHcium
ponit S. Leo in praesenliepistola. 3° MoSistevigebat Dominicoepet occnrreriiem hujns consecrationis so-
aureis illis temporibus, ut qno citius fleri poieiat, teirmiialem impediretur, verum esse non existirtio:
Ecclesiaepaslore suo viduataeper alteriu- pontificis quemadmodum enim in ipso Resurrectiotii- die, tm-
electionem subveniretur; sicut vidimus etiam Chal- mo et per totam oetayam Pasch» toiuin officiumEc-
ce.donensidecrclo caulum fuisse. clesiae neoptiyios adinebat, ita nullam er.it aliud
Alteri demum qusestioni satitfiet tine uilo negOtio; Dominicaeofficium, lmlla sacrrfleHoblatio in die or-
taiis eiiim ex bac *ola epistola perspicuum est no- dinationis quaniquse ipsius gratia celebrahatur.Quod
ctem illam quaecelebrandis ordinationibus eligebatur ila veruni est, ut cum ad diem sabbati revocata est
ad Dominicamperlinuisse. Primum eivimS. Leo ex- ordinationis solemnitas, in eiimdeit) quoque diein
presse asseril satagendunt esse Dioscoro, ut hit qui transhtum sit (b) missseofficiutt, et Domirricasequens
BALLERINIORUMANNQTATIONES.
liquam originero 'sacrarum ordinationum in sabbato D centwr antipbon*, reSpdnsotia, offettorium, et Com-
sancto demonstran«>m mirificeconfert, munk), qu« a choTo Canebantiir, solOnii» qiiatnor
(u\ Videdissert. $, de Jejunio tabbati. Dmtinicis s»bseqBenttbus sabbata quatmsr lempo-
(b) Cum omnes codiees fiaeramcntarii Gregoriani rum ordinatkjhihus jMn deputata hacc omitia Omit-
exnibeant orafiones praprias ad mttsam sabbaii ordi- tiintur. Id au*emmdiftic'esse vMetur, in his quattrtr
na,tionis,etproprias item DQminicse,qaieordinationis DoMnicis nort missam, nec totum officinm mlss*,
sabbatunrtsubsequitur, verum e»ftenequit, bb tradu- sedsolum offieWmhnVtWioiiius cantuu antlphoharum,
ctas ordinatienes in diem ssbbali pro die Domlnico, rBSponSorfWiiiti,etc., fuisse omriStim, ea forte de
toium quuqro officium mkue «rsunlatum Mts» in csusa st mittiifris hiboreel prolixiori cantu «acfarttm
sabbatum. Dominicam vero mi«Heoffisio fuisse ex>- ordiuationura laxatis parcerctttf; et hoc sensfl hae
pertem. Quis credal hos Dominicosdies divino cultui Dominie» dieebantur vacare, nimirum officio cantus;
sequeac caeteros semper in Ecclesia addictos SiCri- ac prOpterea qitae iiicidebant in Adventumet Qua-
fteto caruiSBe?Quod si haeDorainica!eacart iniiidert» dragesrmam, cuijt statkmes debtftssefltrecipere, 8ta-
Sacr^meiitaiitstrflduntur, idaliler quam desacrifteln» titme etiam *e prcwegfsiotre vacabatrt. Qaoil sl harum
inlelligeiidunie«i iti ntsv Gregoriiw» SaOTa«feftl8»to qnoqiie fmmihfesftim ahtiphOMe,T<tstoBWtia,eic,
Oliobouiano apu4 Mwatoriuinv qued «Mntam *ntiv n«uiWiir m Anfflnârlo Gregm^n», mft tst&.
«a|s«imuiii esi, cuui ouuHbusdiebus Dftmldrattia#- TftbmasftfSVulgatit,« p«ieTfiWIttctitSsilMit mbden-
«85 PASCH. QUESNELLlNOTJE1N EPISTOLAS S. LEONiS MAGNL 128C
propriocarneril; 1300 unde etsunt Dominicaevacan- A sed toties quoties batilicam in qua agitur prmtenlia
t*s ait hune osqnedie.SiTppellat* illm qu RBab- novmplebisimpleverit,
batnm itrdiiiationissub-equiiiiiur, qnaehodie qniUem Inde i.atam puto consuetudipem bis vel ter cele-
i.lflrlo siio gaudeiit, sed ex prircfedeiitiuindierum of- brandiinaliquotsiilemnitatihus,1311 puta(o)inNa-
liciis eninposiio. Vide Microlngiinicap. 89. tiviiaie Doinint, in Paschate, iu NauvnaieS. Joannis,
4. !/i qtotm batilicamin quukgilurprmtentiunovm in Natali aposiolorum,etc., ita ut non modoin eadem
piebii iniptevefit,toties saertfieiUmsubsequens offerttt- basihca eodemqneallari, sed et ab eodemsacer.lote
lur, etc. Plarima diseiplin* anliquaecapiia iiotanda sacrificii rept tereiur oblatio. De Paschaie lamen du-
fiictibi veniunt tam in his verbi» quam in aliis ait- bitaveriin antiquitus iisiirpatum, lum qtiia testein ve-
i.exis. terem non lialieo, tuiii quia solemnis biiptismicolla-
Primd enim doeemurhano tunc temporis Romahife tio, prolixteque circa bhpiizandosac baptizatos cae-
Ecclesi»cnnsuetudinemfuisse, ut quoties pOpulinli- remoniaemissarumrepetitioni nbstabant.
merosiorisconcursus exigeret, sacriliciiohlaiio ite- Antiqnaetamen consuettidiuissaltem Anglicuise
rarelur. Hocenimab Alexandrinisobscrvarisirnlliler vesiig.tnii csse potest, qnod a Siephano Laugionar-
postiilat: Ut, inquit Leo, in omnibusobservantiatid- ciiiepiscopo Cantuariensi statuitur in concilio Oxo-
stra eoneordet.Quod in Afr.canis provinciis eadem niensi amii 1922, can. ti: Ad hmc duximat ttattten-
Leonisnnslri ir-tatepro minoris etiam momenticatt- dum, districtiusinhibentetne sncerdosqnihpiafomista-
sis factiiaiiiniesse legimuslib. de Proin. et Pned.dl- rum solemnia celebretbis in die, exira diem Natalis
midii leulporiscap. 6, nimiliini Clini per.iciomatu- Domini et HesurreetitnisDominicm.ldem legitur in
tino sacrificio puella quadam de potestaie dieinonii B Constiiutionibus Aitglicanislom. II Coll. Angl. cir-
eruta esset, ublatioitunsim grariarttm actionis pro ea citer nii. 1257, vel in exsequiismortuerum, vidAicet
fit, sacrificiiguepercipiensctnam patlem puelltti pri- eum corpusalicnjus eodemdie ftterii titttiufaHaum.(Iit
seo ett reddtla utui. Innnoex concilio Carthaginertsi collectioneConciliorumlegittir fn Ecctesia,quod ine-
anni 397, can. 8, qiti eodicis Alricaniil, liquet ite- rito in provincialiCantuaiieusi noii legilur.) Eitune
ratam tuisseroissaecel.bi-.tiionem,obfotumqueeii.im prima missade die, posteriorvero pro defuneto cele-
pomeridianolemirare 1310 «M&rificium pro mor- bretur. Ita refert in provinciali AnglicanoGuillelmus
luis: Si aliquorum, inquu, pomtridiano temporede- Lindewode, qul et alias causas repetendi eatlem die
funetorum,siveepitcoporum,tiri cmtererumeommtn- ab eOderasaccrdote sacriflciienuinerat, hisqtie ver-
dalio faeiendaest, solilorativnibutfial, <f itti qui ftt- sibtisexlnbet:
ciunljam pransitmneiriimikr. lgiinr si jejuni inyeniun- Unadiesmissamlantumexposlulatunam:
tur tiittil prohibet quin eiiam pomeHdiahotempore Empitur defuncluscerte cum peregrino,
celebretttr, fttitmsi matulints horis )am «elbbratum IiiBmius,coinmeans,DominiNatalis,et fiospes,
esset. Et muliernubeus,cumlempuslabiturUli.
SecundoS. Leo saeriflciliteratam Oblationemttoii
novellx-coiisuetudiiiisesse ait in ttomana fccclesia, Sexio sequittir non matutinis tantnm horis cele-
sed antiquieinsiiiutionis,qu* ex forma paierwtefra- brata esse sacra mysteria, etiam in festis tolemuio-
ditionisinttdtrat. rihns, sed etiam vespeninis. Cnm enlm hora fere
Tertium inde consequitur : SCilicet nnn canone, lertia, seii, ut nostro more loqilnmur,hora nona ma-
non lege aliqua ecclesiastica, sed sola consuelodine lutina sacrificium celebrari solilum esset, prolixio-
istud invectumin EeclesiamRomanam siveetiam Iti C resque essent riltls precesqne s.icrlflcio iiitmixtoe,
Africhnam,ubi ex arbitrio pomifieis repeiitionem multolies peragi nequibant tiiysieria miliitino tem-
tacrilicii e vesiigio ac pro re nala decernl videmus. pore, sed ad vespertinumusque protrahi spaiiuni ne-
QusrioItcenliamistam nOnextendit Leo ad qtiam- cesse erat. Ad qilod forte referenda memio mlssa-
libet Deminicamdiera (quae (a) sola mysieriis Cele- rum vespertinarum, qusc habetur in Concil. Agalb.
brandis Rumaedeputabatur), sed ad sotemniorem Can. 30, et in Aurclianens. in, cnn. 29. lametsi de
festivilatemtantmnmodo, hocque solo casu ac coit- jejunioriim diebus inlelligipnssit. Nisi ex necessitake
ditinne, cum populus solito numerosior eoncurreret pluries offerendimiitaiafueril lioia, qitotl non iuipro-
ad basiliCam. babile videtur; et conflrmarivldetur bis Leonis ver-
Qnintononsetncltaniumet iterum offerripotuisse, bls: Si Uniustantum misscemore servato, tacrificium
BALLERINIORUM
ANNOTATIONES.
dum vidclur, cum codex Ottobonianus a Miiratorio Pascha ac Pentecosten, in quibus.lamen SaCrificlum
ediius, quiantiquiorest, in hit solis Dominicisnibil eelebratum liiisse nemo ambiget? Sicut autem hoc
ejusroodi iudicet. Ilinc etiam tria mss. a monachis teinpoie, diebus Domiuicispropria missa carenlihus,
Mauriuislaudatatoin. 111S. Gregorii pag. 672, hot. celebrantis aihitrio missaee communibus sumeban-
h, Doininicasecuuda Quadragesimaeolllcio carent, iur, ut in prafaiione ad idem Sacramentarium ani-
et solas orationesad niissnmperlinentes pnelerunt; madvertimus, ita post assignatas missas Cniquediei
ibiqoe iidemediiores nolanmt: Forte hac DominicaD Dominico, qui ferialibus diebus celebrabahi sacrili-
missaquidemcelebrabatur,se&tb nimiumsabbatiprm- ciura, missas vel ex Domiuicapraecedenti, vel ex
eedemisiakeremnihH canebatnr. Fortassis vero ipse Communibitsrepeiebaiit;nec inKom.na EccleSia et
Quesnellus pro cantu antiphonarum, responsorio- clertt extinctus plaite credendus est antiquus fervor,
rUni, eic, misswofficiumaccepit. qtli Hieronymiac Atigusliniaevoin ea vigebat, ul sci-
in
(a) Nonnutla sequeutibtisnobls incerta aul dif- licet plures quotidie communicarent, ac idcirco Deo
flciliasunt. Qnodhic afflrmatQuesnellus,sotamdiem quotioie sacrilicium offerebatnr.
Dominicammysteriis celebraudis Romaedeputaiam, (b) Consuetudocelebranditer in NaUvitateDomiui
concedi potest, si eo sensu affirmat, quod aliis feria- CXeo potiiis orta videtur, quod in iribus distinctif
libus diellus niillo peculiari feslo celebratis, nulla Ronianisbasilicisdistinclishorishac die trCsstatioiies
terta et soleiniiismissaessel praescripta.At si id eo ac niissaeceiebrarentur, primum in S. Maria Majori,
sensu affirmai, ae si aliis diebus niiSsaesacriflcium dein in S. Anastasia, tandem in S. Petro, ut cx Sa-
non offerreiur, <|Uoid fundamehtofUlciaturignora- cramentario et Antiphonario Gregoriano colligere
mus. Si enim hoc collegit ex Sacramentariis Gela- licet. ldem forte aliis solemnitatibusaccidit, qtue di-
siano et Gregoriano, tibi frotisDntninicis, ndn aiitem Versas missas eodem die boris diversis celebratas
ferialihus d.ebus, praetei Qiiadragesimae tempns, recipiebaut, ut olim die Nalali SS.aposioloruin Petri
missaeassignantur, nonne in anliquiori Sacramenla- et Patilidnabmissaecanebantur in duabus eoruindeut
•tio.quod Leoiiiatiributumboc romoedidimus, nullijc ecciesiis,altera in S. Petri, in S. Pauli altera.
missas propriaeleguntur ipsaraih Dominicarumpost
1*87 PASCH. QUESNELLINOWE IN EPISfOLAS S. LEONlS MAGNI. 1188
offerrenon possint, nisi qui PRIMJV 1312 D1KI ÂRTEA ronitm Syri, inquit Morinus(Prmf. in ordin. Syrorum
eomien«rint.Ubivix prima ilia diei par» de hora ter- Maronitarum),contueiudinetGrmeorumut plerumque
tia seu nona bodierna intelligi potest. Quod cum re- tequuntur... temel tan'um tingulit diebus missam in
pugnare videatur consuetudiuiquam modo comme- ecelemacelebrant; nee tine urgenti necettitate el epi-
moravimus, hora uona celebrandi, hoc modo conci- tcopi lieentia bisin die tuper uno el eodemaltari tacri-
liari posse mibi videlur, si dixerirauspromiscuis Do- ficant. Hoc, puto, Morinus ex epistola Abrahami
minicis hora tertia seu nona celebratumesse : in so- Echellensis Maronitae,quara ad eum Roma scripsii
lemnionbus vero festivitatibus, de quibus hic Leoni anno 1654. Hunc etimdem morem inviolalumad n..s
sermo est, prima diei parte, hoc est summo mane usque conservasseUrientalesomnes, Graecos,Mosco-
peracium esse missae sacrificium. Ratio discriminis vitas , iEihiopes, alibi ettam usserit idem Moriiiu*;
haecest, quod vigiliis nociurnis gaudebant istaeso- aique adeo unicum ineorum ecclesiisaliare esse col-
lemnilates, qtiibus peractis conveuieniissimumerat locatum.
ul populusjejunio ac vigiliafaiigalus ad propriasdo- 10* Animadverte offerendiverbumeliam laicis at-
mos, nec nisi post celebrata sumplaque mysteria, tribulum, quod sexcenlis exemplisprobare in prom-
dimitteretur. Ita fiebat ut aliis fidelium turmis basi- esset. El revera ab universa Ecclesia sacr.Ocium
licain de novo implenlibus, repetendaeoblationisuf- Slu eo offertur, etsi ab uno soloque sacerdote conse-
ficiens tempus haberelur. Haecipsa epistola lestatur crelur. Hinc in sacra Lilurgia : Orate, fairet, u»
persaepe nonam horam praeventam esse sacrificio, meumac vettrumtacrificium; el, Omniumcireumstan-
ctimscilicet mane ipso Dominicodie, a quo lempore tium qui tibi offerunt,elc.
praecedentisnoctis initia non receduni, consecratio- R "
11* Ex his verbis : Quum recipere basitica simul
nis sacerdotalis benediclio conferebatur, haud dubie unanon possit, videormihi colligere(a)unicam fuisse
iuter sacraeoblationismysteria. illic basilicam in qua offerretur. De basilicismhil
7* Cognoscirous hinc sufficientem sancto Leoni hnc loco aniiotamus, quia de hujusmodi basilicarum
causam fuisserepelendi sacrificii, populi devoliooem, Orientalium forma ac capaciiate plma el exquisiie
quam vntis suis ac exspectationenon privari, plenum docta habebit aliquando lector erudilus in amplis-
pieiatis alque ralionis esse existimavil. simo tractalu de Basilicis auciore Joanne"M<irino
8* Notanda haecloquendi ralio: In qua agitur, qua Oratorii Gallicani presbytero, quem cum ejusdem
sacrificiummissaesignilicatur: Agere enim et sacri- materiae episiola ad Allalinm ab eodem scnpla in
ficare idem sunt, unde et actio dicitur ipsa consecra- lucem publicam edemus propediem.
tio in canone : infra aclionem,et agenda saepe usur- 5. Familiariter admonemus.Tria epistnlarum ge-
patur pro raissa. Conc. Carthag. u dictum, Lectiena- nera di>tinguere mini Leo nosier 1314 videtur.
rium Hieroiiyminomen praeferens,Regula S. Bene- Primum est earum quas synodicasdici.inis, e synodo
dicti, Beda, et CapitulariaCaroliMagui.Pltiravidesis nimirura et synodi nomuie scnpias; tales sunt epi-
lib. i, cap. 3 Rerum liturgicarum emiiientissimido- stolae40, 41, 45, 47 (nune 44, 45, 50, 51), et aliae,
ctissimiqne cardinalis Bonae, heul nuper Ecclesiae quarum haecinscriptio: Leo et taneta tynodut, etc.
militanti praematuramorie erepti, non sine acerbis- Sunt aliae(b) decretales, quas et constituta decreta-
simo bonorum eruditorumque omnium dolore. Sed lia appellat, quae niinirum de disciplinaeecclesiasti-
et priorem lege hujus episiolae synopsiu, cui etsi cae capitibus ail eas Eccle>ias\el provincias ab eo
aliam subrogaverimus,quia et falsa et barbara con- dabantur, quas metropolitica vel exarchica auctori-
tinebat, non erit tamen iucongruum eam hic exscri- G tate regebat Urbis episcopus, et ad quarum exsecu-
bere. Sic se bubet: tionemdelegabat aliquosex iisdem pmvinciis episco-
De ordinatione pretbyteri aut diaconi, ut tabbato pos; tales sunt episiolae2, 3, 8 (nunc 167, 4, 7) et
tancto cetebreiur,id ett, die DominicoI. De fettnita- aliaeplurimae. Tertii generis epistolaefamiliares di-
iibus, ut ti una JLCKNDA, id est, mittm celebratiopo- cuntur, quaead aliarum dioeceseonepiscoposscriplae
putis non tuffecerit, nulta sit dubitatioiterari tacrifi- erant, vel de disciplinae ecclesiasticaeobservantia,
cium II. vel de rebus ecclesiatticisoccurrentibus, aut episco-
9* lhielligimus consuetudinem, quam in Romana pa>is necessitudinis significaudaegralia. Talis esse
et Africana Ecclesiis usurpari vidiinus, in Alexan- mihi videlur haec ad Dioscorum epistola, qua ttu-
drina non viguisse lunc 1313 temporis. An post dioie et FAUILURITEH eura admouet, quamque pater-
Leonis admonitionem recepu sii, inibi non liquet. natnet fraternam callationemdicit in prxfatione. Ita
Anliquum in illa ritum, Romano postbabilo, obser- familiarera Turribii Asturicensis epistolam discer-
vatum esse, persuadel quod de recentioribus Graecis, nere videtur a commoniiorio, lam in praefatione
Syris, aliisque Orientalibus viri docti referuut. Ma- quam in capite 17. Denique Innocentii papaeI epi-
(a) Ex verbis, ea fidelium mullitudo convenerit, cium iterare licebat.
quam reciperebasilicasimul una non possit, sequitur (6) DecretalethicQuesnellus appell.itRomani pon-
quidem btc sermonem esse de una' basilica, in qua tificis epislolas datas Ecclesiisvel provinciisquas me-
magna ali.[ua festivitas maximopopuli concursu ce- tropolitica vel exarchicaaucloritate regebal.Quaeau-
lebraretur; uon vcro sei|uilur unicam Alexandriae tem ad aliarum dimceteon(id est Orienialium) miite-
fuisse basilicam, tu qua offerrelur. Sic licct Romaein buntur, non decrelalet, sed [amiliaresepistolas vocat.
unica ecclesia fesium magua cum frequentia agere- D Quid isthaecdistinciio, vocumque iiitcrpretatio esl?
lur, non lamen ibidem tantum eodem die perageba- Esto famitiarisepistoladici queal haecad Dioscorum
tur sacrificium. Id palam fit ex epist. 25 Innocen- script.i, quaienus non solemniter exarata iu synodo,
lii I ad Decentium c. 5, ubi fennentum ad presby- nec ad synodum missa, cum tamen contineat disci-
teros titulorum Urbis a sc iiiissumtradit quavis die plinae regulas, et praecepta, quae indicantur verbo
Dominica, quia die ipsa propter plebem sibi creditam .Volumus,cap. 1 et 2, jure decretalit babenda ent;
nobiscum convenirenon possunt. IIi ergn presbyteri qua*.si in Otiente decreli vim non oblinebat ex au-
seu parochi cumsua cujusque plebe dielius Doniini- cloritate meiropoliticavel esarchica seu patriarcbuli,
cis sacrificium peragebant in siiis titulis, el ad hos cx primatu tamen in totam Ecclesiam vim habuisse
miltebatur portio sacrificiia pontificeobiati in Eccle- negari uequit nisi ab eo qui primatum divini juris
sia Lateranensi, ut se, inquil, a noslra communione apostolicaePetri sedi cum heterodoxis neget. For
maximeilla die non judicenlteparatot. Sicut ergo Ro- muiae familiariter admonemus, paterna et fraterna
mae, ita etiam Alexandriaein singulis tilulis unicura collatio tnoderaiionera et suavitatcm Leoms com-
sacrificium agebalur, et solum si ad aliquod festum mendant; auctorilati autem, quasrepetito verbo Vo
alicubl celebrandutn ea multitudoconcurreret, quam tumus satis ihdtcatiir, nihilutn detrahunt.
basilica recipere simiil non posset, ibidetn sacrifi-
.. . :Â
1289 PASCII. QUESNELLINOTJE1N EPISTOLAS S. LEONISMAGNL 1290
stola una ad quinque Africanos episcopos familtaris A dere multorum intererat, vix in aliquotmss. codd. a
dicitur in Codice canonum Ecclesiae Romanae, et nobis esse reperiam. Jacet in ms. Corbeiensi biblio-
alibi; nt discernatur ab aliis, quibus ad synodicas tbecaeS. Germani a Pratis non spernendaeantiquita-
Africanorum anlislitum ex synodo pariler rescri- tis, el in altero Thuaueo, sed qui Corbeiensi ita si-
bcbat. milis est, ut ex eo transcripium eum existimem. Ha-
6, Possidoniopresbytero. Episcopos ordinationis beittr etiam 1316'" VictorinoomniumEpistolarum
iniulios nonnumquamvidemus missosa primariis il- et Sermonuui sancti Leonis codice non admodum
lis sedibus, cura niiniruiii eorura aliqui Romanam antiquo, vix in aliis mss. codicibusapparet. Habetur
profectionem ambibant : aliquando presbyteri vcl in lsidoriana colleclione. Apud Yvoneinet Graiia-
minorumeliam ordinum clerici directi sunt cum lit- num exstat ejusdem mcmoria : hicenim, dist. 19, c.
teris : nonnumquam utrumque omissum, ut de Ba- Ita Dominus,hujns epistolte priinum caput fere to-
silio Antiocheno queritur Leo 1315 "oster epist. tum describit: ille vero parle qiiinia cap. 6. Hanc
118 (nune 149). Porro Possidon.us presbyter idera vere Leonis esse, et stylus el tota epistolae series
est, opinor, ac diaconus ille qui Romam olim mis- arguunt.
sus esl a Cyrillo Dioscoripraedecessoread Coelesii- 2. Per Viennensem,etc. In veteri scheda, inquit
num papam a. 430, nascente tum Nestoriana hae- Jacobus Sirmondiis, liaec epistola Leonis non ad
resi; quam ob causammultoiiesRomam missum di- Viennensistantum provincite, sed etiam ad Maximae
cit Leo. Sequanorum episcopos missa inscribitur lioc modo :
7. Apostolicmauctoritatis.lia mss. Codd. Grim. et (b) Dileclissimis universis episcopis per provincias
Victor. necnon edit. P. Caitisii, Nicolini, Crabhi, _ MaximamSequanorumet Viennensiumconstitutis Leo.
"
Surii, Sichardi, Merliniana Isidori, elc. Hoc etiam Quaeres et probabilem de loco synodi (nimiriim Ve-
modo legit Baronius : ut merito corrigi debeant Ro- sonlione)conjecluram facit, el CelidoniumVesontio-
mana editio et aliaequae habent : Apostoltcmsedis nis, qnaeMaximaeSequanorura est metropolis, epi-
aucloritalis, et posirema Coi.ciliornui editio, quae scopum fuisse confirmat. llirc Sirmondus, de quibus
hanc subdilitiam lectionem iu lextu habet, et aliam quid senliendum nobis videatur jam diclutn est in
hanc niargini inscribit, Apostolicmsedis auctoritaste- dissert. 5. tloc solum dico, illam incenae anliquita-
net. Non enim ad apostolicaesedis aucioriiatein atti- tis ac fidei schedam omnium codicum seu mss. seu
nent baecverba, sed ad tradilioiiein aposiolic.m, seu excusorum testimonio prxponderare non posse : ni-
ad ConsuetudinemRomanaeEcclesiacex forma paler- hil enim tale exhibenl quotquot videre nobis conti-
nm tradilionis derivatam, ut pnucis antelineis loqui- git, et insuper ab hisconfictutn esse litulum, qui Ce-
tur, seu, ut cap. 1, ad auctoritalem consuetudinis lidonio sedern Vesontioneposuere : quod omni pro-
quam ex apostotica, inquit, novimusveniredoctrina; babilitatecarere ostendimus.
quam eodem loco apostolica instituta appellat. 3. PRINCIPALITER COLLOCARIT, et ab ipsoquasi quo-
dam capite dona sua velitin omnecorpus manare. Iia
(a) AD EPISTOLAMX. Corb. et Thuaii. cod., pro quo prius legebatur :
Episcopis Gallicanis Viennensit provincim. Collocaret, ut ab ipso quasi quodamcapite dona sua
1. Mirari subil hanc lam celebrem tanlique mo- velut in omnecorpus diffunderet. Erit forsan qui has
menli epislolain, quam exscribere ac posteritali ira- voces, (c) principaliter collocarit, sic inlerprelabitur,
(a) Cnm epistolam aptid Quesnellum9 ad episco- G nere. Recedet ergo a soliditale Pelri, qui a doctrina
pos GallicanosViennensis provinciaerejecerimus iu fidei Petri et Romanorum pontificum,quae in Peiro
appendicem Epistolarum tom. I, col. 1469, notam solidata fuit a Cbrislo, eademque soliditate ad Ro-
fusiorem Quesnelli in admonitione ei praefixainse- inanos ponlifices transivit, recedere voluerit. Cum
ruiinits col. 1463. porro Leo alliruiat eum qui a solidilate Petri recedit
(b) Yideannot. 2 (Col.6*28,n.") in banc epistnlam, exsortem esse mysterii divini, necessilatem indicat
ac praesertim observationes in disserl. 5 Quesnelli conveniGiidicum lide et doctrina Pelri ac successo-
part. i, c.2, n. 4, ubiistam inscriptionemvindicavimus. rum ejus. lloc sensu praedicatio fidei omnibus licet
(c) Quo sensu S. Leo cap. 1 usus sit adverbio apostulis commissa, 1'etro principalitercrediia est,
principaliter ex contextu ita perspicuufn fit, ut ex- quia soli Petro ita est credita, ut eadetn solidiias fi-
plicatio Quesnelli potius involvat quod clarum esl, dei ad successores ejus transiens, omnibus catholicis
quam obscurum declaret. Loquiiur S. pontifex de conveniendi necessitaiein imponat : quod nuili alia-
pracdicatione Evangelii in uuiverso mundo, quam rum etiam apostolicarum sedium episcopo contigit.
Cbristus apostolis commisit, sicul scriplmn est: In Quare de nuila alia sede vel Ecclesia, sed de sola
omnemterramexivitsonuseorum, et in fines orbis ter- Romana scripsit S. Irenaeusab ipso Quesnello paulo
rm verbaeorum. iloc aulem officiumita a Cbristo ante laudatus : Ad RomanamEcclesiam propter po-
omnibtts apostolis commissum affirmat, ut in Petro tentioremprincipalitateinnecesseesi omnemconvenire
aposlolorumomniumsummoprincipalitercollocarit,et Ecctesiam.Id inteltigere IIOIIpotuil de ritibus et di-
ab ipso quasiquodumcapile, dona sua velit in corpus sciplina, qua; in Ecclesiis diversis (eo potissimtim
omnemanare: ut exsortemse mysteriiinieltigereiesse teinpore) diversa esse poterat. De sola doctrina fi-
divini, qui ausus fuissel a Petri solidilate recedere." dei accipienduui,quaecuni in omnibus Ecclesiis una
Verba quibus Petrus aposlolorum omnium summus esse debet, tum cum doclrina fidei Romanorum pon-
dicitur, primalura ejns inter apostolos declarant: tificum successorura P*etri,in quos eadem Petri ac
hujus autem primatus vim atque raiionem sequentia fidei ejus soliditastrausivii, convenire omnes caiho-
eiplicant. Ipsum scilicet prxdicationis munus, etsi lici debent, ne siqui recedant ab hac soliditate Pe-
omuibus apostolis comiuissum, ratione tainen pri- tri, myslerii diviniexsortessint. Id propter potentio-
maius principalitercollocatum alfirinit iu Petro tam- rem piincipalitatem, id est p.iiiiaius causa, Koniana;
quam incapite, a quosua dona in omnes dimanent, Eeclestae tribuil S. Irenaeus, eo quod inter inultas
id.|uo iia ul exsortemse myslerii inlelligeretessedi- primatus prarogativus haec prsecipua el principalis
viui, qui aususfuisseta Petri solidilaterecedere.Porro sii, cum primatus a Chrisio eo consilio lueril insti-
sotidittisPetri de Pelri pracdicatione,seu de fidequain tutus, ut in Petro ac successoribus ejus non solum
Peirus praedicavit,ex Leonis meute accipienda est, ostenderet, verum eiiaui lormaret et custodiret lo-
ut patebit ex observationibusad scnn. 3, num. 2, tius Ecclesiaeunitatein, ac potissimumunitatem prae
ibideiuquenum. 3 ostendiinus eamdem soliditatem dicationis et lidei, de qua in observatiune sequeuti
fidei, quam S. ponlifex affirmavit in Peiro, eodem redibit senno. Haec obvia Leoniui lextus explicatio
docente fuissetransmissam in omnes successoresS. est, qtiaeiion lam cum aliis cjusdem pontificis testi-
Petri, et aequesolidam iu Romana Ecclesia perma- nioniis, quatn cum aliis aliorum Patrum cohaeret.
PATROL.LIV. 41
4291 PASCH. QUESNELLINOTJE 1N EPISTOLAS S. LEONJS MAGNI. 1292
ul ex illis apostoiieam1317 saoerdotalemquedigni- A tim mutuatmtunt, et quotidie mutuantur ut Ecelesim
tatem in Petrn ejusque snccessoribua plenam per- fiant (De Ptmuript. adv. hmret.c. 20). Romana po-
fectamquecogitei, in caeteris vero aposlolis eorum- lentior, fecundior, inler Occidentales antii|iiior, et
qtie successowbusepiscopis, eamdem non sequalen», propter principis apqstolorum, a quo unitatis origo
ted auasi dimiiiutanisomniabit. Verum iiunn/iiid/iam incipit, auctoritatem ac praerogativam, omniuin Ec-
retiqui umcti et beali apostoli, iftftWliGelasius PP., clesiarum caput. Atque ut is principalitatis sensus'
non erant simili virtute tucdncti ? Quit hoc audeat apud Irenaeumette qredainr, licet aliquibus uon ar-
affirmare?Sed ut eapiteconslitulosckitmatisChristi...
lolleretur rideat, facit tmn loei ipsius eontexlus, tum alier
occasio,eluna monstrarelurcompagoeorporis libri iv, eap. 7$, ubi basc habei de rerum omnium
Duodecimcerte(ueruntapostoli,paribusmerilit pariqut quat a Deo Irahilnr origtne. Et sic, inquit, principa-
dignitaie suffuiti; cumque omnes cequalileripiriiali palitatemquidtm habebiti» omnibusDeus: quoniam,
luce fulgerent, unum tamen principemetseex illis vo- el solus infectvt, Ot prior omnium, el omnibus, ut
luit Christus(Gelas. I, Tract. adv. Greecos-, apud Sir- tint, ipseest causa. Eadem est principatitaiisacceptio
mond. in app. Cod.Tlteodos. pag. 184 et 187). Quid apud Tertullian. lib, de Prsescript. baeret., cap. 31,
igijturest principaHter? Non idetn quod magis com- cum ail: Sed ab exettsu revertar ad principaiitalem
plete magbque perfecte, sed primum quidem boc veritati, et posleritntemmendaciiati deputandam. Eo-
potest signittcare qiiod habet Gelasius i>P., Petrum dera sensa Faeundus Hermianensis 1. ix, sub finera,
videlicet inter caeierosaposloios paribus meritii pa- asserit quod antiqui doctoresEcclesimdixerunt quo-
tique dignitatesuffultos,el mqualiterspiritali luee ful- niam Deus Verbumsit yrincipaliter, et secundumes-
geules, prineipemesse consiitutnm. Quis enim hoc B j. tentiam unigenitus Fi&tt Dei; homo vero assumvtus
negel nisi aiuiquiiatis ignarus, vel unitalis infensusT ex unitate personm ejus accepit ut unigemtus filius
Deinde principaliter idem etiam polesl esse ac origi- temper essetae diceretur. Dent.iuealius non est ver-
nqiiter, ui ita loquar, et in ipsa apostoli&eponiifl- borum Leonis sensus, quam qui istorum Innoeentii
calisque digniutis inslitutione atque principio. Quo papae I, epist. ad Victricium Kotomag.: Incipiam,
sensu idem sanctus Leo epist. 95 (nune 120) ad Theo- inquil, adjteixJitfesanclo apostoloPetro, per quem et
dorilnm ait: Solemjustitimin Occidenteculmansuum apottotatut, et episcopatutm Christo cmpitexordium.
iu apostotiset doeioribusPRINCIPALITER coliocasse; et Nee Umen animns est qtiidi|uam hoc loco pontifteis
inepisl. 12 (nunc 14), ad AnastasmmThessal. cap. 1, Romani auctoritati detrahere, qtii procul dubio prin-
se euram univermsEccletiis PRINCIPALITER es divina cipalem cathedrain tenei, ac ratione primatiis apo-
insiittttionedebere; et serm. 83 (nunc 85) de S. Laur., slolici siogulos Clirtsiiani orbis episcopossplendore,
ewiimiforlitudode Christi principaliteramoreconcepla. auetoritate ac iurisdictione longe antei-ellit.
Et in epislota ad Demeiriadem, quam illi modo as- 1319 *• '" consorlium individuoeunitatis as-
serimus, ait, Naturam nostramin AdamPRINCIPALITER sumptum.(a) Vuhiuakei us, teste AmlreaRiveto Cri-
esseinttitutam, boc esl, in ipso creatiouis prineipio. tici sacri lib. ty, cap. 21, legit individnmTrinitatis.
Ad eumdem sensum revooandus est Cypriauus, cum Unde istud hauserit, nescio : boc scio, nibil bis
epist. 54 EcctesiamRomanam principalemniuicupn, verbis inesse qnnd stomacbum illi movere debuerit,
idest, ul statiin explicai, unde uniias sacerdotatit ut haeccanino dente carperet, quasi elaliorein ani-
exorta; et 1318 lrenaeuscum lik. m,cap. 3,scribtt: mum spirintia. Quasi vero elationis ambitionisque
Ad RomanamEcclesiampropterpotentionm.principa- reum ipsum saiictum Petrum quis dtserit, qui se
Hlaletn, necetseesl omnemconvenireEcclesiam; quia C Christianosque omnes dmnm consorlet factos naturm
videticet inter Eeetetiai apostoticas, matrices, et eri- . praedicat. Miror e"tiamkaacum Casaubonumlibera-
ginalet fidei, ut Terlullianus loquilur, a quibus tra- lioris ingenii virum scripsisse (Exerc. 15, ad Annal.
dueem fidei, et semma doetrinmemtermexinde Eccle- Eccies. Buronvi),maguam hmc verba desiderare mqui
pontificiique priniatus praecipuam vtm ac facultatem participaiionecommunia. El super hanc petram di-
declarat. Qui aliorsum Leonis verba distorquere stu- ficabo Kcclesiam meam, et portae inferi unn pmva-
deitt, verendura est ne eumdem prseciputejurisdi- lebunt adversus eaip. Super hanc,inquit, fonitudinem
clionis primatum, queai verbis fatenlur, ita exte- miernumexstruamtemplum; et Eeclesimmememloin-
nuent, utnon minus a Leonis mente discedant, quam ferenda sublimilas, in htijus fidei firmitaie consurget.
eum tantum primatum videantur reipsa astruere, qui Qtisecum recitaiis praesentisepftloke verbis mirilice
a mero primatu ordinis nihilum aut modicumdif- concinunt, palamquefaciunt, S. Petrum, peiratn Ec-
ferat. clesiae constilutum. ea solidilale ac firmiiale fidei
(a) Quid multa hic congeruntur ad explicandum donatum fuiste a Cnristo, ut in ea Ecclesia corro-
testnaaonium,quod planissimum est? S. pontifex, nt borata consisteret, quod non nisi per unitatem fidei
ratiunem afferrel ejus seulentiae,qua affirmavit eum cum Peiro fieri potest; unde laudaiosermone 4, i. 5,
exsorlemmysteriidtvini, qui ausus fuisset a Petri so- postquam scripsit : Specialis a DominoPetri cura
tiditate recedere, subdidit: tiunc enim in consortium suscipitur, et pro fide Petri proprie supplicalur, tam-
individumunitatisassumplum,id quod ipse erat, voluit quam aliorum stalus eerlior sit futurtis, si mens prin-
nominari, dicendo: Tu es Petrus, et super Nanc pe- cipis victa non fuertt; sic conilndit: in Pelro ergo
tram aedificaboEeclesiam meam; ut mterni templi 9 omniumfortitudo mtmilur, et divinmgraiim ita ordi-
mdificatio,mirabtli munere gratim Dei, in Petri soli- natur auxilium, ut firmitas qum per Chrislum Pelro
ditate consisteret; hac Ecclesiamsuam firmitale corro- tribuitur, per Petrurh apostolisconferalur. Ciiinigitur
borans, ut illam nec humanalemeritaspossetappelere, S. Petrus eaienus in individumuiiitatis consortitim
nee portm contra illam inferi prmualerent. Notntehic assump us fueril a Christo, quatenus ad formaiidam
in;nii!'e>tuniesl individumunitatis consortiumeo re- et eiistodiendam Epclesiaeuiuiatem in consoitiutii
ferri, quod sicut Chnstus ob unitatem Eccleshepetra assumplus non minus nominis quam soliditaiis ejus
est et liindanieniuiii,cui loia debet adliaerereEccle- petrae, quae Christus est, conslitutus fuu peira et
sia, ita ejusdein unkatis bono in hujus praerogativa} fiindamentiim Ecc|esiae, nihit mirum si eum S.
consoriiiim Petrus assumptus fuit a Christo, cum poniifex expertem dix.ilmjslerii ccele>tis,seu extra
;psuiu sui loco coustituii petram Ecclesiae,et petram unitatem Ecclesiae,quicumque ausus fuerit non lam
ila solidain, cui portae inferi non praevaleremf Hinc a Christi quam a Perri solidilate recedere. Qnod au-
siniiliter dixit serm. 4, c. 2 : Cumego sim inviotabilis tem de Petro hic docet, aequede successoribus ejus
petrn, ego-taph angularis,qui faciouiraque unum, ego mtelligendum est, cum ob idem consiliuin eadem
fundamentumprmterquod nemo potetl aHudtponere: fidei soiiditas ad ibsos transierit, ut observatione.
tamtn lu quoque petra es, quia mea vrrtule sdlidaris, antecedenii oslendimus.
m qumtnihi polestate tunt propria, sinl tibi mecum
12J3 PASCH. QUESNELLINOTiE IN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. 1294
leetorisdveftxKxiaw. Nam si verba speetenlur, inquit, jA dicendo: Tu es Petrus , etc.; id est, qtiemadrnoduni
videturprmelusaomnissanminterpretationisvia. Quid ipse snnctus Leo expticat sermone cilato : Cum ego
enim eit, sssutni in consnrtium individu.e unitatis, inMabilis petra, ego hpis angularis, qui facio uira-
tiiji transcrii in numerumpnsonarum sacrotanctmel que unum, ego fundamemum, prmter quod nemopo-
bntpbaioTjTrinitatis? Sed hujusmodi senlenlim adeo testaliud ponere; tamentumihi quoquePelra et, quia mea
manifeste impim et blasphemm,vel venisseumqutmt virtute solidaris, ut qum poteslatetunt propria
sanetoviro in menlem, credat per mt qui volet, ego sint tifti mecum ptirlicipntionecOmrHuniai efc. Unitas
numquamin animuminducttmut vei de eo suspicer. igitur et omnium paslorum inter 9e, et Ipsorum cutii
Tum verba sancti Leonis irtterpreiamr de conjult' Eeclesia , individuam unitalem imitatur tinn Cliristi
ctione Petri pasloris Ecctesimcum Christo, non qua- Dominiciini suo corpore , ium ejtisdem allarumque
tenusuna est e tribus sacrosdnctmTritiitatis personis, personartim Trinitatis ad invicem. Ad Trinitalis in-
sed qualenut etiam ipse, licet diverto modo, ett Ecele- star, inquit Symmachus papa (Epiit. 1, ad Moniwn
tim paslor. Haec quidem vere, qitamquam timide Arelat.), cujus una est atque individuapotestas, unum
nimis, dicta sunt a Casanbono. Sed ali.iuaiilo expli- esl per diversosantislites saeerdotium.Nisi beterodoxl
catins proi oneuda sunt. H»c est sancti Leonismens oculos lascino impedilos liaberelit, viderent fncile
aique consilittm. Clirisius Dominus, inquit, Dei cnl- nihil verbis Leonis contineri in qrto non Cypria-
tnm, qui antra intra Judaeamcoi.cliidebaiur, per lioin, non Peirum apostolum, nou ipsum Christum
omnes gentes votnii diffuudi: hoc 1320 Per aP0- prseeunlemsecuius luerit; uec illtira hoc loco repre-
slotorum praedicationem,quorum soiins in oinnem hensione digniorem esse quarn ctsmserm. 3 (nunc 4)
terram exiret, ad effeciuniperducendum esse statuit. H in Assumpt. sua cap. 2, dixit: Magnum et mirabile
Sed quoniam omnia Dei oninipolentis opera ab uni- huie viro ( Petro) consortiumpotenlimsum tribuit di-
tate dueont exordimn, et ad nniiatein tendunt, stc Vinadignatio, etc.
omnibu* aposlolis Evangelii praedicandi cominune 5. Satubriler custodilum. Codices omnes ttiss.,
officiumesse voluit, ut unum iuier ontnes deligeret, Corb., Tiiiian., Victor., quibus solis uli licuit, ita
cui uni prae omnibns et pro omnibus illud commen- legendum exliihent; non vero, ut alias, salubriter
daret, in qno omnes illud acciperent, ad quem oinnes constitutum: quae 1322 d»o lato discrimine diffe-
velut ad communis dignitatis exordittm concurre- runl. Illud enim (a) solam indicat consueiudinein,
reutiid est,nt ipse Leoserm. 7>(nunci) in Assttmpt.: hoe vero vel divinam vel ecelesiasticam legem si-
Uni eommendaturqnod omnibusintimetur; ei Pelro gnificat, quam Leo in mente haboisse boc loco uon
hoc sinfulariter ereditur, quia cunciis Ecclesia reeto- existimaveriin.
ribut Petri formaprmponitur; vel, ut sanctus Cyprta- 6. Ordinationessibi omnium per Gatlias Ecclesia-
nus (Lib. de UnitateEcclesim): Ul unitatem mamfesla- rum vindicans.(b) Si usitatiorem vocum acceptionein
rel, unitalis ejusdem originemnb tmo incipienlemHta spectes, nihil prius menti occurrit qunm ut ex his
auctoritatedisporuit... Exordiumab unitate profieisci* verbis existimes sancium Hilarium Arelaiensem
tur, *t Ecclesiauna monslretur. Hocest tacramentum omnium Gallicanorum episcoporuro consecralioifem
unitatis, ut ibidem toqnitur sanctus tyf.rianus, cujus sibi asserere voluisse.Aliter tamen intelligenda esse
prineipium et orlgo, exemplir et finis, suprema et Leonis verba probavimus in dissertationis apologe-
individuaTrinitatis unitas est, qoam illa imitatur tlcae pro sancto Hilario parte ui, cap. 1, ubi non de
aique participat, ut de Christiana unitate Pairem .. consecratione antistitum , sed de admiiiistratione ,
Christus alloquens lestatur (Joan. xvn): Ut omnet C seu exarchica, seu meiropolitica Ecclesiarum inter-
unum tinl, sicut tu, Pater, in me, et ego in te; ut et pretamur : nec per orones Gallias, sed per eas pro-
ipsi in nebis unum sint: ut sinl unum, sicut et not vincias Gatliarum quseantiquam Narbonensem olim
unum sumus. In tioe ergo unitatis saeramenio eni- eonflaverant.
scopus est in Eeclesia, el Kcclesiain episcopo. Et 7. Cu»c«m prm cmteris solvendi et ligandi tradiia
rursns tunc cnm Christus Peirum instituil, oinnes sit potestas,pascendarumtamen oviitmcura specialiut
apostnii atqne episcopi, el Ecclesia ipsa erant in mandata est. Nemo nisi emotse meniis tmt liaeretieec
Petro. Pelrus denique cuni omnibu6erat in Christo, pervicaci» sancti Petri successorumque ejus prima-
1321 *ta '" consortium individumunitatis assum- tui detrabere velit, quem cum ipso Leone prm cm-
ptus, ut id quodipse erat, Petrum voluerit nominari terit ordinatum credimus. Hoc tamen loco (c) prm
(a) Licet verba salubriter eustoditumde appellatio- mondi mss. exemplaria habent prm cmteris. Nnllis
nibus ad sedem aposlolicam adhibita per se consue- autem codicibns suffraganiibiisquis de einendiitione
tudinem indicent, cum lamen haec consuetudo et pro cmteris cngiiet? Quid quod emendatione opus
Sacris canonibus et divino jure fnlciator, uli late noit esl ? Si enim animadverias quo iiiriimque
probavimus in Observaiionibns ad dissert. 5 Que- membrum referainr, cognita vi comparativi specia-
snelli, part. l, c. 6 et 7, ecclesiasticutn .{tioqueet Hussecundo membro iuserti, absque ulla correctione
dtvinum quoddamjus Leoneoiin mcnte hahere po- optimum sensum elicies. Sie attlem hic locns intef-
tuisse negari nequit. Sardicenses qnidem canones ligendus. Licet S. Petro prm cetteris speeinliter ira-
Nicaenorumnnmine pro appellaiionum jure alibi S. dita fuerit a Christo ligandi aiqtie solveudi faculws,
pontifex aUegavii, et divinum quoddam jns eiiam TJenm ipsi ante passionem suam seniel dixit : Tibi
cogiusse videtur, ctiin S. Hilarium obsisleiilemap- dabo claves regni cmlorum: quodcumqueligaveris,
pellationi Celidonii nullis instiluiionis Dominicmre- erc.; speciutluslamen pascendarum ovium cur.i ei-
gulis contineri; et poieslnlein ligandi ac solvendi demcoiiiniissa fuit, cumpo9t passiouemnon semel (nt
Peiro prm cmterisattnbutam a Chrisio aliqiia ra- iti tr.idenda facultate cliivium) sed ter, triptici inter-
tione impeiereconquestus est. Vide cap. 1 et 2 epi- rogatione ac responsioneinterjecta, eidem m.imtavit:
slol.e 10. Pasee oves meas, pasee agnos meos, pasee ovesmeas.
(*) Cem S. Leo in S. Hilario reprebendil qn«d Quod si aliqim codiee ahquando invenio pro cmieris
ordmationessibi omnitm per GalliasEeclesiarumtin- corrigendiiin credatur, certe tanieti potestas ligandi
dietret, voces tmnium Eeclesiarumlate accepit, eo et solvendi S. Petro non solnm pro cmteris, sed prm
qund ilte in alienas previneiis sese exien.le.at. Or- cmteris etiam tradita fuit; quatentis eidem raltone
uSnationemenita episeopi in locutn Projecti in pro- priniatus potestas data e-tt in ipsos apostoios, et in
vincia akteuafuisse peraciam, et depositioneni Celi- omnes episcopos apostolorum successores , quibus
doniiexira ipsaiuNarbouensemsolidam ad Maximam eum primatus jure praefuisse nemo catholicus inli-
Sequanorumpertinuisse, fuse constittiimusin obser- ciari potest. Transivit quidem in alios apostolos ac
Valiombasad diss. 5 Quesnelli part. i et H. in episcopos vis potestatis ligandi aique solvendi;
(c) Omnianon tam Quesnelliquam noslra et Sir- sed cura primalus in neminem alium nisi in Roma-
1205 PASCH. QUESNELLINOTiE IN EPISTOLAS S. LEONISMAGNI. '"-* 129«
cieteris Iegendumesse non puto; sed potius pro cm- A ceptum, observatumque legebat, a traditione aposto-
teris. Particula adversativa tamen, ut docent gram- lica descendere persuasum babuisset. Et sane quem-
matici, aliam particulam adversativam , vel mem- adraodum ipsi apostolici canones ex consuetudinibus
brum opposituinsupponit in 1323 eadem periodo,, regulisque ab apostolisvirisque aposiolicis velut per
ut cum serni. 1 (nunc 2) Leo nostur : Et si necesta- manum traditis et accepiis conflati fuerant ab Orien-
riumest trepidare de merito, religiosumest tamengau- talibus : ita certum est, complures regulas ecclesia-
dere de dono. Et serm. 3 (nunc 4) cap. 1 : Quod cum sticas in Romana Ecclesia viguisse priinis tempori-
omnibus commune sil faclum , religiosum tamenest. bus , non aliunde acceptas quam ex consuetudine
quati de proprio honoregaudere; et cap. 2 : Cumde: aniiqua et ex Iradilione sanctorum apostolorum Pe-
contortioistius muneris magna nobismateria sit com- tri et Pauli : bas pbrro cum aliquibus canonibus
munium gaudiorum, verior tamen, etc., ubi et parti- apostolicis convenire quis mireiur? cum una esset
cula cum adversative, pro ticet, non secus atque bic omnium apostolorum fides, una plerumque disci-
sumilur. Al unum ejus periodi quam disculimus plina ex unius magistri schola descendens. llinc fa-
membrum alteri nullatenus adversamr: prae caeteris ctum est ut qumdam conttituta ponlificumex ipsit
enim traditam esse Petro ligandi solvendique pote- canonibut assumpta este videantur, ut loquilur Diony-
statem, et de curandis ovibus specialius mandatum sius Exiguus in praefaiionecanonum, cura poiius ex
ei esse quam caeteris, sensu inier se non differum; communi tradilionis fonte tam constituia fluerent,
aliquatenus autem opponuntur, quod Pelrus specia- quam canones apostolici. Quamquam non gravatc
lem ovium curam acceperit, et tamen non sibi soli, fatebor innuere aliquoinodoLeonem se ad canonem
sed etiam pro aliis poiestaiem acceperit. Hoc igitur apostolicum hoc loco respexisse: etsi enim pluribus
modo corrigendum, salvo erudiiioruin judicio, puia- u' in locis solius apostoli auctoritatem proferat, ut
rem : Cui cum pro cmterissolvendiel ligandi tradita bigamosremoveat ab ordine ecclesiastico, solumque
sit potestas,pascendarum tamen oviumcura specialius legis praeceptum, quo pariter viduarum ac inter-
mandata est. Conjeclura ex ipso Leone conlirmatur, nuptarum maritos in clerum admiui vetet, ui in
qni passim docet quod cum >elro dicium est, Tibi epist. 3 (nune 4) ad episcoposCampaniae, etc, in
daboclaves,et Qumcumque ligaveris,elc., transivileiiam hac ipsa ad Viennenses, et 12 (nunc 14) ad Anasta-
in alios apostolosjus potestatisistius, et ad omnesEc- sium Thessalon., tamen in epistola 5 (nunc 5) ad
cletimprincipesdecreli hujut consliluliocommeavil,ila episcopos Illyricianos vidctur aliquorum canonum
ut quod uni commendatur,omnibusinlimelur (S. Leo merainisse, quos ecclesiaslicosvocal. Volumus, in-
serm. 3 nunc 4, cap. 3). Penuria mss. codd. hujns quit, tates fieri Dominosacerdotes,quibuscuncta con-
epistolae non sinit ullorum aucioritate lirmare no- veniant qum sunt ecelesiasticitcanonibus definita, ut
stram conjecturara , qu.im aliorum judicio relinqui- episcopi, presbyleri, atque diaeoni, unius uxoris viri
mus. sint, secundumbeati Apostolisententiam; et hanc se-
8. Quodlamquamvidummaritus sacerdotiumtenere cundum tegis prmcepta virginemaeceperint, non vi-
non votsel; quod nos quidem servantes (a) legalia duam, non repudiatam, ticut legis Seriplura testatur.
constitutasollicitiusvoluimuscusiodiri, eic. Bigamos Ubi iiihilnminusnotandum , et ad prius solummodo
a sacerdotio excludi, et canones ubique clamitaut, meuibrum canoues illos ecclesiasiicos referri posse,
et pronuntiat per apostolum Paulum Spiritus san- et si quidem apostolicosrespexerit Leo, aposiolicos
ctus. Unde dubitandi locus non fuit ut qui duas uxo- lamen ab eo non esse nuncupaios : ne dubiis et
res vel haberet, vel habuisset, ad ecclesiasticumC { nondum receptis canonibus auctoriias inde accede-
gradum ei aditus omnis praecluderetur. At ut eidera ret. In epist. 1 (nunc 12)ad Africanos(Cap. 3) innuit
pcenaesubjicerentur, qui unicam uxorera, sed viduam aucinr noster hanc de bigamia uxorum sacerdoium
et non virginem habuissent, neque edicit Apostolus, regulam velut 1325 exiensionem esse et explica-
neque cauonesanteLeonem noslrum sanciunt. Unum tionem aposlolici piaecepti, quod semper ila fuerit
Valentini i concilii canonem 1 excipio, qui de diga- in Ecclesia iniellecium : DicenteApostolo,ONIUS uxo-
mis aut internuptarum marilis ordinari clericumnon RISVIRDH, lam sacrahabita est ista prmceptio,ul etiam
poste statuit; nihil lamen de eorum stalu qui prius de muliere sacerdolis eligendi eadem inlelligeretur
ordinati sunt, revolvi decernens. Est quidem et ca- servandaeondilto, eic.
non 17 apostolicus, qui expressis verbis viduarum 9. Et armaii prmsidii prmsumptionestiffulto, etc.
ejectarumque maritos arcet a clero. Sed neulrum Toium hunc locum mss. codicum ope restiiuimus,
eorum Leonem in rnente habuisse existimo : cum nec qui antea perturbalus erat et mancus, in hunc mo-
aliarum Ecclesiaium canones, nisi fone Africanos, dum : Et armalis prmsumplionesuffullumad inv. P.
quos approbando sttos fecerat, usurpare lunc soleret lum fam. Eccl. qumpropriosamiserint. Traduntur or-
Ecclesia Romana : nec lum apostolici 1324 cano- dinandi ad hoc officium,his quibut prmficiendisunl
nes ab ea recepti essent; inter apocryptu eiiim re- (b) civiiatibusignoti.
leganlur a Gelasio papa : nec paulo post a Dionysio 10. Qui prmfuturut est omnibus,ab omnibus eliga-
Exiguo Collectioni canouum praclixi sunt, nisi cum tur. Familtare istud ac multotiesa SS. Patribos de-
hujus admonitionis cautela : Quibusquiaplurimi con- canlatum : i'n quo ad vulgare effalum, quod in Pli-
tentum non prmbuerefacilem, hoc ipsum veslramno- TJ | niano Trajani panegyrico legitur, eos allusisse puto.
luimus ignorare tancliiatem. Istud nihilominus non Imperalurus omnibus, inquit ille, eligi debetex om-
Statuisset sanclus Leo, nisi quod a praedecessoribus nibus.
suis Ccelestino,Zosimo, lnnocentio, et Siricio prae- 11. Leontium. (c)Forojul«nsem in secunda Nar-
noi pontifices Petri successores transierit, nemini quam Ezechiel repetit XLIV,22. Haec eadem Iegalia
alii, nisi bis, ea potesias obvenit, quaeprimatus pro- praecepia Siricius antea inseruerat epistolae 1 ad
pria in lotam Ecclesiam ac in omnes episcopos ex- Hymerium, c. 7. Leviticum ipse Leo allegat epist.
tendilur. Adde quod cum ea potestas, Leone aliisque 4 c. 2.
Patribus docentibus , in caeteros transierit per Pe- (b) Inseruimus civitaiibus,ut erat in anlea vulga-
trum; potestati ac jurisdictioni Petri et successo- tis. Ita etiam Sirmondus ex suis mss.
rum ejus subest ipsa alioruin episcoporumpotestas, . (c) Leontius Forojuliensis jam obierat circa an.
ita ut, quod Leo tradit, serm. 4 C. 2, omnes proprie 432. Faustus enim Reiensis de laudibus S. Maximi
regat Petrut, et successoresPetri similiter regant ac episcopisui praedecessorisnarrat, hunc,antequam ad
moderentur. Reiensem lepiscopatum promoveretur, expetitum
(a) Legatium constitutorumnomine Leo intelligit, fuisse episcopummaximea proximaeremi(Lirinensis)
non canones, sed, ut ait epist. 5, ad episcopos Illy- civitate, qum territoriiac finium suorum incolamvelut
lici, teitis prmcepta,nimirum legeni Leviiici xxi, 1*, proorium amplectebatur indigenatn. Urbs autem Li-
129T PASCH. QUESNELLINOT.eEIN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1298
bonensi episcopumfuisse valde probabile est. Cele- Aplum, cujus disciplinam aemulabaiur Gallicana, fa-
berrimum, inquam, Leontium, quem laudat ipse cilioreni rei exitum promiitebat: in illa quippe, ut
Hilarius Arelatensis in Vita S. Honorati decessoris norunl omnes, honor primatus, non sedis splendo-
sui, qui Lirinensem insulam petiit: Prmter secreti rera, sed poniificalus aniiquitaiem sequebatur, si
opportunittilem sanctiac beatissimiin Christoviri Leon- Carthaginensem sedem excipias. Aliter sese res ha-
tii episcopioblectalusvicinia el charitate consiriclus. bnil. Moribus anliquis stetit Gallia, rnanseruntque
Ad eunid.m Bonifaciuset Ccelestinus pomifices Ro- semper penes Arelatensem Ecclesiam et jus convo-
mani scribunt. Collaiiones suas Joannes Cassianus cainiaemajoris synodi, etalite primatus praerogaiivae.
consecrat. Plura qui volet, adeat GalliamGhrist. Ca- Hoc sane magis ecclesiasticaerei congruebat, ut pe-
veat lamen ne illum ciim alio Leontio 1326 co"~ nes certam aliquam se.lem resideret hujusmodipo-
fundat, cui Apnll. Sidonins scribit, lib. vi, epist. 3, testas, cui ferendae par epNcopus eligeretur, quam
quem ettogatorum illic perorantium, et advocationis ut per unamqiiamquc civitatem pro con«ecratinnis
consultae,et privilegii loci mentio Arefuensem epi- velustate erraret: cum enim non nisi senibus ac de-
scopum innuit. Ex liiijus praeierea initio docemur crepiiis obveniret, quibus non minus vigor mentis
Sidonium, cum scribebal, jam tum episcopali infula faiiscere consuevit quam vires corporis, iners ple-
insignitum fuisse, ac proiude epistolam scriptam non rumque et oiiosa mnnsisset bujusmodi poiesias, alia-
esse ante annum 472, quo in locum Eparchii Arver- rutnque potestaiumconatibus lacilius patuisset. Sen-
nensis episcnpidefuncti suffectus est. Leonlium au- sit hoc diu post Leonem Gregorius PP. I, qui, lib. i,
tem Fnrojulienseracnnslat, et ipsi clarissimi Galliae epist. 72, ad Gennadiumexarchum Africaescribens,
Christianaeauctores fatentur, obiisse ante annnm hortatur: Ut concilium cutholicorum episcoporum
455, quo Th'odotus ejus successor cum Fausto Li- B admoneri prmcipialul primatem non ex ordine ioci,
rinensi abbate de jurisdictione decerlab.it; immo poslposilisviim meritis, faciat: quoniam apud Deum
anteannum 452. Hoc enim anno scripsit ad Tiieodo- non gradus eleganlior, sed vitmmeliorisactio compro-
rtim Len noster epistolam 83 (nunc 108), quod nec batur. Ipse vero primas non passim, sicut moris esl,
Gall. Chr. auclores satis attenderunt, nec Joannes per villas; sed in una juxta eorumelectionemcivitate
Savaro, nec eniinentiss. Baronius, quippe qui inter permaneat: quaienus adeptmdigmtaiis melioriingenio
utrumque nondiscernunt. resistendiDonatislispossibilitasdisponatur.
Jam vero quod Leontium Forojuliensem prae cx- AD EPISTOLAMXII.
teris elegerit S. Leo, cui honorem primatus in quin- ' APUD QUESNELLUM 1.
que provtncias deferret, non sine consilioac summa Episcopis Africanis MauritanimCmsarientis
pruênlia actum est. Noverat Gatlicanorum episco-
porum ingeniumac mores, quos acgreeo adduceudos lationibus,Antequam de hujus epistolae(a) aetate, inlerpo-
et emendatione disseramus, operae pre-
praevidebat,ut novaedisciplinaemauus darent, anti-> lium est
quae nimiruin tenaces. Eam ob causam novitatis inlegram eam lectoris oculis subjicere,
odium et invidiam abs se deprecatur (Non nova in- qualem omnes a centum et amplius annis editiones
stituentes,sed velera renovanles)nihil nisi communi- una excepta reprasentant: utet nolas observationes-
cato cum ipsit labore faciendum spondel, de sedis que no^traefacilius inlellignniur, nec aliquid ex ea
apostoltcaegratia semper Gallis impensa memoriam sibi surreptum quisquam possit conqueri. Primam
lamen partem, seu 1328 caput primum, breviiatis
refricat, reni illorum potius agi 1327 qiiain suam, _ causa omittimus : q.ioniunide eo omnes excusi ma-
prolestaiur, consensum denique e.uum euixe pre- C nuque exarati codices conveniunt, variis lectionibus
catur : Si placet; quem facilius dandum speravit, si
Leontiumjam aetale, sacerdotio ac morum probitate exceplis, quas in margine ipsius epistolae videre
facile primaiem, honorisetiam ac potestatis primatu cst
ornaret. Houorandamsemper antiquitatem quodsug- EPISTOLA LXXXVII.
gerit, spem dabat plerisque Galliarum episcopis ad Leo episcopus umversis episcopis per Cmsariensem
hanc dignitaiematiquandoveniendi, si primatus non Mauritaniamin Africa conslilutis, in Domino sa-
amplius sedis excellenliae,sed sacerdotii anliquitati lutem.
annexus esset. Denique Africanae Ecclesiaeexem- Cap. I. — Cumde ordinalionibus sacerdolum quae-
rino proximior, cujus territormm et fines lpsam in- subjccium proposuit: Si vobisptacet. Verba nonnova
sulam tuuc cnnlinebant, erat Forumjulium; ac pro- instiluentes, sed vetera renovantes,cap. 2 descripta ,
inde ad episcopatum Forojuliensem S. Maximus hoc novum institutum non respiciunt, sicut nec illa
expeliius fuit, antequam ad Heiensem cathedram ejusdem capitis communicatovobiscumlabore, ut ex
ascenderet. Cum vero is hanc cathedram obiinuerit coniextu ipso patebit. Num vero buic Leonisdeside-
an. 433, jam ante huncannum Leontius Fornjulien- rio episcopi Gallicaniassensi fuerint nec ne, ob mo-
sis excesserat, ut ad sedem ejus morte vacanlem S. numentorum inopiam latet. Illud autem certum est,
Maxirousexpetereiur. Quoepiscopatum Fon.julien- ipsos in reliquis, quae a Leoue praerepta et consti-
sem aufugiente, Theodorus ante eumdem S. Maxi- tuia fuerunt, non repugnasse, uti probavimus in
mum jam episcopum Reiensem subscriplus in conci- observat. ad dissert. 5 part. III c. 2, unde falsum
liis Reiensianni 439 el Arausicano anni 442. Foro- agnoscitur quod paulo ante (inemQuesnellusingerit:
loco S. Maximi,Leontiosuffecius n Moribus antiquis sletil Gallia, manseruntquesemper
juliensisepiscopus,enim
jure crediiur; sic Forojuliensibus consecratus penes ArelalensemEcctesiamet jus convocandmmajo-
episcopusipso an. 432, quo Leoniius obiit, S. Maxi- ris synodi,et alim primatus prmrogativm.Neque enim
mo, qui postea Reiensem episcopatum suscepit, ipsura jns convocandarutnsynodorum ex aliis pro-
sacerdotii aniiquitaie satis praestabat, ut ame eum- vinciis, quo Hilarius absolute privatus fuerat, eo vi-
dem Maximiimsynodis subscriberet. Alius ilaque vente apud Arelatensem Ecclesiammansit, sicut nec
Leoniius, cujusepiscopalissedes ignota est, a Leone manserunt aliae praerogativaejuris metropolitici, ut
hac in epislola indicatur. Eum porro tamummodo ibidem nstendimus.
primalus houoremita Leonlio deferendum S. ponti- (a) Vide nostram admonilionem buic epistolae
fex concupivit, ut ipsius consensus requirerelur, si praefixam,ubi et probabilins ipsius epistolaeteinpns
ex aliis provinciissynodusiudicenda esset. Id autem slatuimus, et varias dilficultateshic a Quesnello pro-
jus cum ablaium fuis-et S- Hilario, Leontioob anti- dueias solventes, sive concilianies, hanc epistolain
quitatem tribuendum putavit. Cum vero novum id duobus exemplis editam ostendimus, qiiorum alle-
esset, et displicere posset metropolitis, ut simplex rum est decurtatum, alierura integrura ; eainqiie par-
episcopusipsis hac in re praeferretur, noluit id abso- tem, quam illehoc loco supposililiamprobare nitilur,
lute praecipere,ul caclera; sed assensum condiiioni luculenier vindicavimus.
1298 PASCH. QUESNELLINOTJE 1N EPISTOLAS S. LEONISMAGNI. 1SC0
dam apud vos illicite usurpaia crebrior ad nos com- A , in viduarum dejiciantur gradum, neque in sasrarum
meantium sermo perferret, et cmtera, ut habentur pl perseverantium yirginum numero censeantur.
tom. I, pag. 195 (nune tupra 645) usque ad caput 6 Quibus, si in omnibut virginalibus perseverani, ct
noslrmedil. pag. 197 (nunc tupra 655) eaclusive. castimoniaesoliditatem mente custodiunt, sacramen-'
Cap. II. — a Cum itaque de omnibus fere quae fra- torum non est neganda commuuio, quia injusium
tris noslri Poteoiii relatio continebal, plenissime est eas in eo vei argui vel nolari, quod non voluntas
dilectionem veslram per David fratrem et coepisco- amisit, sed vis hostiiis eripuit. Causam quoque Lupi-
pum nostrum, qui e( sacerdoiii merilo nobis est pro- cini episcopi illic Jubemus audiri, cui multura et sae-
batus et moribus, videatis instructam, superest, fra- pius postulanti communionem bac ratione reddidi-
tres, ut eoucordi obedientia \ Corrigt concordiler ], mua, quonlam cum ad nostrutn judicium provocas-
salubres suscipiatis hortatus, et nilill per contentio- set, immerilo Cum, 1330 pendente negolio, a
nem agentes, sed ad omne stqdium devotionis unani- communionevidebamus fuisse suspensum. Adjecium
mes, divinis et apostolicis eonstitutionibus pareatis; eliam illud est, quod huic temere superordinatus esse
et in nullo patiamini providenlissima canonum de- cognoscitur, qui non dehuit ordinari antequam Lu-
creta violari. Quaeenim nunc certarum remisimus piciuus in pracsenli posilus aut confutatus, aut certe
consideratione causarum, antiquis deinceps custo- B confessus, justae posset subjacere suntenlise : ut va-
dienda sunt regulis: ne quod ad tempus pia lenitate cantem locum, quemadmodum disciplina ecclesia-
concessimus, jusla post hacc ultione plectamus. In stica exigit, is qui consecrabatur exciperet.
eos specialiuset propeusiuscommovendi, qui in epi- Sequunlur deincept in vulgatit editionibuscapite 3,
scopis ordinandis sanclorum Patrura statuta negle- 4 el 8 (qum in nostra tuni cap. 6, 7 et 8). Quintum
xerint, et quos refulare debuerant consecrarint. vero illud caput totamque epistolam claudunt liax
Unde b si qui episcopi talem consecraverint sacerdo- verba.
tem, qualem esse non lieeat, etiamsi aliquo modo Si vero aliaeemerserint caussequae ad statum Ec-
dainnum proprii honoris evaserint, ordinationis ta- clesiarum et ad coneordiam pertineant sacerdotum,
men jus ulterius 1329no" habebunt, nec umquam illic snb timore Dominivolumus venlilentur, el de
ei sacraniento intererunt, quod neglectodlvino judi- componendisalque compositis omnibus ad nos rela-
cio imiiierito praestiterunt. c Illud sane, quod ad satio plena mittatur, Ut ea quae juxta ecclesiasticum
cerdotalenj pertinet dlgnitalem, inter omnia volumus morem jusie et raiionabiiiter fuerini definita, nostia
canonuni statuta servari: utnon in quibuslibel locis, quoque senientia roborentnr. Dala quario idus Au-
neque in quibuslihet castellis, et ubi ante non fue- gusti. Hactenusephlota.
runt, episcopi consecrenlur : cum ubi minores sunt v Diulissimelorsit .ne, fateor, haec epistola : cum
plebes minoresque conventus, presbyterorum ctira enim tuin (a) excusi codices, tum mss. variis eam
sufliciat; episcopalia autem gubernacula non nisi vel panibus diminutamvel assumenlis amplificaiam
et civitatibus repraescntarent, in quam pariein inclinari me sine-
majoribus populis frequentioribus opor- rem in lania perturbaiione vix landem aliquando
teat praesidere:ne, quod sanctorum Patrum diviiiitus perspiccre potui. Hoc unum primo fere intuitu cer-
tum lalein nobis in
inspirala decreta vetuerant, viculis etpossessionibus, ediiitlnil, iioii qualem eam postremis exemplaribus
emlsit in lucem S. Leo:
exhiberi,
vel obscurjs et soliuriis, rauuicipijs tribuatur sacer- sed qua ratioiie restitui possel pristinae integritaii,
dotale fastigium; et honor cui debent excellentiora non siatim iutellexi. Videbam cniiii una ex parte
committi, ipsa sui numerositate vilescat. Quod nunc Coltectioiii Dlonysii Exigui, qui decretales, ul vo-
in sua dicecesiRestitulus episcopus factum esse cau- eodicioant, epistolas Romanuruni poiiiiflcuinsuo eauouuin
aiiexull circa quinquagesimumpost moriein
gatus est, et rationabiliter postulavit ul si episcopi Leonis iiostri snnuni, banc ejus episioiamad Mi.uros
eorum locorum in quibus non debuerant ordinari CKsaricnses fuisse iuserlam : cui collectori defuisse
auibenlicos todices in ipsa videlicel urbe
humana conditione decesserint, loca ipsa ad jus ejus Roma scnbeiili, et suspicari,
omnia aposlolicae sedis scrinia
antistitis redigantur, cujus fuerani anie priora. Et exeuiienti, vel receniiora eidein anteferreexempla-
inutile est ut sacerdotalis dignitas inennsiderata or- ria, suiniiiif videbalur esse teineiilatis. Porro Dio-
dinantis facilitate superflua multiplicatione minua- TJ nysii Collecllo primuin et secundtim capnt bujus
epistolse habel eo modo quo in recentioribus editio-
tur. r.ibus legtintur; sed alia aliqua de*iderat, scilicet
De his autera quse in saoro virginitatis proposito lertiuot, qftartnm, et quinti partem dimidiam,
constitutaebarbaricam perlutere yiolentiam, et inte- 1331 1uaBs"n( tfe Donato, Maximo,Aggaro, Ty-
nou beiiano, etde virginibtis sacris oppressioue barh.i-
grtutem pudoris aniqiq, sed corpore perdide- riea viotatis. Quo inspecto nemo est qui continuo
runt, ea nobis servanda videtur moderaiio, ut neque biee ut adjeeiitia proeul amandanda non pronuntiet,
BA^LERINIORUMANNQTATIONES-
Ilaec usque ad verba In eot ipeciatius genui- b 1 qu. 1, et 13 qu. 2, Siqui.
nam elaudunt epistolam. « Dist. 80, Illud sane.
(a) Disttnguendisunt excusicodicesamanuscriptis. est, nulloque ms. exemplo fulcitur. De bis exactius
Tres quideiii formae hujus epistolae tum in manu- in laudata admonitione nostra n. 2, 3el4. N bis
scripth, tum in exeusis libris prostant. At forma porro contigit quajrtamformam Invenire, quae dua.s
tertia Leoninis edittonibus otim iuserta, licet ad ter- formas in antiquoribus mss. descripias coticliiaus
tiam codicumformam aceodat, reipsa tamen diversa integram epistolara aptissime praefert.
1301 PASCH. QWfiSNELLlNOTJEIN EPISTOLASS. LE0NI5 MAGNI. 1305
illa vero omuia genuina noo existimet et germana : A qtiaein calce epistolse hujus et aliquot aitarum le-
praeseriimcum Dionysiosuffragentur nonnutli tna- gitur.
niiscripiicodices, quorum duo Thuanei eadem desi- 2. Cumcapitailla, tertium, qnartum.et quinii di-
deranl quae Dionysius; aliiduo item Thuanei cum midium optime cohaereant initio hujus episiotaeus-
Caiiiabrigensiunohabent quidem, sed extra epistolae que ad secundum asteriscum capitis 2, supra de-
coiiiexiinn,etpost linem clausulamqueipsius, instar scripti, par est credere omuia illa ad eanidem epi-
appendicula;. slol.mi pertinere, antiquis id mss. cOdicibusatlesta-
Sed alteraex parie sex alii longe melioris aelatis tione sua conllrniamilius. In ipso siquidem exordio
elnotae mss.Thuaneiis,Trecopitliceanus, Viclorinus, apparet de provinciaCaesariensiAfricana agere Leb-
HeiovaHinnus,etBarlier. dun 77 et 28s8, ea quaede- rtem nostrum; cui pariter provinci» conveniunt tria
suni in cndicibussupra citaiis, coniinenl, scilicet 9 posteriora capiia, in quibus de Novaiianortim et
et4 caput cuin parte quinti dimidia; non habent au- Donaiisiarum aliquot episcoporum conversione vel
tem secundiimillud caput ( exceptis novem primis ordinatioiie disseritur, et de barbarica oppressione,
lineis)nec finem quinti. Et iuter codices excusos his quae omnia prorsus statui Alricanae regionis compe-
mss. soccii.it editio Purisiensis Conciliorum, quae iunt, qualis erat per eam qua scribit Leo tempesta-
auno 1524in-folio, el anno 1535 in-octavo prodiil, tem, qitam impacatam fuisse asserit.
procurante Jacoho Merlino, doctore tbeologo : quo- 3. E contra vero tolum illud, quod post secundum
rum iicns epistolaeLeonis insertaereperiuutur, et eo- asieriscum capitis 2 ad fineii)ns.jue ejusdem capitls
dem inodohabetur hxc ad Mauros epistola, quo ja- exiendiiur, omninoalienum esse intelligitur tum ab
cet iu sex laudatis mss. codicibus; quibus acccdunt R eo statu in quo Afrinana tunc Ecclesia versabalur,
"
abi duo, uniis Regniacensis monasterii ordinis Cis- tum a S. Leonis slylo, tum denique ab Africanorum
lercietisis prope Amissiodorum, alter S. Mariani episcoporum moribus et coitsuetudine. (c) Quam
Autissiodorensis ordinis Praemonstraiensis: in his enim siipervacaneiimerat nostro poniifici prohibere
enim eadem babentur quaein sex superioribus. ne in Africaua regione in quibnslibet tocis, neque in
Deinum ex uiraque bac notata edilione conflata quibuslibet castellis, et ubi anic non fuerant, epi-
est tertia, quas niiiicomniiim versatur manibus, et Scopiconsecrarentur, sed majorilms tantum popiilis
sola meruit prelis strpe saepiusrepeiitis bactenus a et frequentioribiis civitatibus? Quaenamerat Leoni
plensque pro genuina recipi. Ilanc lamen interpola- causa timendi ne per iJ tempnris episcopale fasti-
lam fuissecerium babeo, lnni propterea qnod nitlli gium ipsa sui numerosiiate 1333 vilesceret apud
manu exarati codices eara nobis boc inodo repraesen- Africanos, et superflua multiplicatione ex ordinandi
tant, tumex iis quaejamjam de aliis duabtis dicluri facililate minueretur? Quis exisiimet haecet nlia hu-
sumus, quarum alieram, alterea posthabiia, eiigen- jiismodi in aliquibus regionis illius Ecclesiis atten-
dam esse, mihi omnino persiiasiini. tata, ul Reslilulns quidam episcopns conquestus esse
Licet vero u robique valida videanlur ceriare ar- diciiur, ciim per ea lempora Vandalis totam AfricaAi
gumenta, eorum tamen codicurn tiuctoritati cederC occupantibus,Ecclesiasomnes barbarorum exercitus
coacti sunius, qui caput secundum oniillunt, servant- depopularelur, vixque episcnpi aliqui snperessent
que tertium, quartum ctquinti partem ab aliis (a) rein insignioribus civitatibus, nec in decedentium lo-
probata. cuin alii nisi fnrlini et clanculum subrogari possenl?
1. Quia (b) codices mss. qui posleriori parli fa- Tanium abest ut nbscuris viculiset solitariis muni-
vent, nutiieroet aniiquiiate eos antecelliinl, quibus C cipiis episcnpos depuiare cuiquam in mentem ve-
prior pars fulciiur. E Thuaneis enim quatuor, qui nire pOsset. Iiiimo vero lania Lennis aetaie eccle-
Dionysiame1332 'eclioui consenliuut, duo sunt siasiicorum , niinistroium, sacerdotumve penuria
recentiorimaouexarati, nec nisi exlra epistolaecou- laborabanlAfricanaeEcclesiae, ut cum Vandalnrum
textum habenl, quic rejiciuius : alii duo sitnt jpsa plures captiviregi cuidam Muirorum in eremi parte
Dionysii Colleclio, ac proiude majorem codicibus manenii in niiinus traditi essenl, et ingentem pnpulo-
excusis auctonlatem non habenl; Cantabrigensem rum multitudinem ad notitiam Dnmini Jesu Christi
deniquequein hahere praesentemnon potui, iu locis addiixissent, testis sit Victor Vileusis lib. i de Per-
longe pluriniis depravalum esse, excerptae lecliones secntione Africana, legatns Ron.am per itinera di-
variae demoiistram, i|uas ad nos Oxonio liansinisil stenta deserii missos luisse rogaluros poiiiificemut
vir clarissimus tiduardus tieniardus. Quid ad Dio- presbyteriimacministros credeiui popnlodeslinaret:
nysii aiictoriiatein sit repouendum, inferiusdicemtts. quod cum gaudio expletum esse ibidem testatum ha-
Econlra vero optinue nolai sunt alii cotlices Barlie- belur. Quis vero credat taiito labore, tanio lemporis
rini duo, Viclorinus,Trecopilbceaiius,lleiovalli.niiis, et animarum etiain dispendio decretam fuisse l.-ga-
et in piimis Thuaneus, qui suhjectas hnbel codici tionem ad pnnlificemHomaiium^nisi ila exhauslie
Romano Leonis epislolas, quarum iudicem excudi essent niimsiris ecclesiasticis omnes vicihte provin-
curaviinus : cujus colleciionis epistolaium anliitui- ci;e, IIl ad iransmarinas confugerecogerenlur?
latem comroendal plurimumejtis ctlni codlce cano- 4. tum in ea parte epistolaelegimus : Quod nunc
iium nexus, diligeiiiiamvero scribae aliorumque anin sua (d) dlmcesi Restiiutut epitcoput fuctumesse
tiquorum eodicum consensura indicat vox eontuli, causatus est, eic., facile illiUsauctbr alius eSse a S.
Yerius, omissa. D agens de ejiisdem epistolx tempore, banc scriptam
!a)b) lli codires id untum probant, ea quaein liac siatuit, anlequam in barbarorum dltionein biec pro-
epistolaedecurlaiae forma continenlur, Leonis e.-se, vincia venirel. Argiimentumex Victore Vitensi illud
et prhuainhitjusepisiolaeformam exhibere; non au- tempus respcit quo Mauriiania a barbariserat oc-
lem supposititiam probant eam p^rlem quam alii cupaia, ac propterea ad rem prseseniem nibil con-
opiimseuolaecodices vindicant, quimque ad aliam fert.
integram ejusdem episiohe editioneni perlinere in (d) Dimcesisnofrienpro parochiaprovineialinon so-.
meuioraia adioonitioiieostendimus. lUmab Alris, ad quos Leo scribebat, verum etiam
(c) Haec, quibus probare sludet, alienum fuissea ab Italis et Romanis usurpalum videre esi apiid Hi-
statu iu quo Alncana tunc Eceiesia versabatur, inter- larumLeonissiiccessorem, uti pariterapud Gelasium,
diccre ne in quibuslibetcastellis, ubi autea ntm fue- Vigilitnn et alios. Iniiocentium qtioque noii pro ad-
rint, episcopiconse.renliir, falsa hypolhesi niiniilur. ministratione, sed pro parochia provinciaiieamdem
Nequeenim tota Airica barbaris tum suberal. Mauri- voceiii sumerecontraQuesnellumprobat Goustantius
tania, ad quam h*c epistola perlinet, usqtie ad an. in ipsara liinocentii epistolain not. L, pag. 914.
455 Roiuauis paruil; idemque Quesnellus inferius
1303 PASCH. QUESNELLI NOT.eEIN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1504
Leone convinciiur: apudquem certumest numquam A fecisse (illud eniro fere, quod in vulgatis legitur,
vocem illam dimcesisinveniri, immo vix illis lerapo- adjectilium esse comprobant mss. codices, creden-
ribns usu probatam a Rnmanis, vetOrienlalium par- dumque ab iis insertinn fuisse qui epistolaenrdinera
tium episcopis, pro parochia provinciali alicui epi- mutare et alienis fragmentis amplilicare moliti sunl),
scoposnbjecia. Seioesse hoc Africanisfamiliare; scio tum id unum superesse ait, ut concorditer ejus mo-
et Gallicanis esse post Leonis tempora, sed ab Itolis nitis et aposlolicis constitulionibus obtemperarenl,
jiumnuam mcmini me usiirpatum legere. Unicus est, cumtamen statim sequantur maximi momenti decreia,
ni fallor, Innocenlii 1locus in epistola ad Florentium de episcopis illicite ordinatis vel ordinantibus, de iis-
Tiburtinum episcopum, ubihabet, parochiamad suam dem minot-ibtisviculis non praficiendis, deRestiluti
dimcesim pertinentem; sed videtur hoc loco 1334 querelis, de virginibus barbarica oppressione vinla-
\ox dimcesissumi pro adminislratinne, quaepmpria tis, de Lupicini causa et appellatione ad sedem apo-
vocis hujus potestas esl, quo sensu universim usur- stolicam, etde aliero iiiejus locum superordinato. Ex
aliis quibusperspicunm est priora capitis verba nulloroodo
pari potuit ab exarchis, melropolitis et quibusvisalteri
aniistitibus: si hanc vocem adminislrationem posterioribus cohaerere, et extra nativum suum locum
subsiitueris, nibil sequetur incommodiin Innocenlii esse pnsita. Praeierea nonnulla importuna repetilione
sermone ; ut si dixerit, parochiam ad suam admini- regeruntur in illa epistolae parte quae jam iterum et
quam tertio in priori capite scripia fuerant, puta de indul-
straiionemperiinentem.Inea vero epistolaehujusditioni
discutiraus parte , ita sumitur pro locis ipsis gentia, qua usum se esse protestatur, el de majori
Reslituti illius episcopi subjectis, ul nullalenus ejus pcenaqua posthac in sacrorum canonum contempto-
Joco administrationisvox subrogari queat, nisi ob- T. res animadversurum se minitatur. Quin et de virgi-
"
scure et barbare loqui velis, hoc pacto : Quod nunc nibtis barbarica violenlia oppressis quid faciendum
in sua administralioneReslitutusepiscopusfactumesse sil duobus distinctis epistolae locis statuit, nec uno
eausalus est, etc. modo. Capite enim 8 noslrae cdiiionis hoc decernit,
5. Quod («) deLupicinicausa ibidem legitur, quam vel polius hoc dat consilium : Laudabilioreserunt,
perturbatis perseculionis Africanaetemporibus, quam si se inconlaminatisnon audeant comparare virginibus.
HliusEcclesiasmoribusel disciplinaecontrarium est! In parte vero illa quam rejicimus, quasi nihil de vir-
Norunt enim omnes quantopere abhorrebant Africani ginibus illis antea scrtpsisset, quid senliat, statuit:
ab appellationibiis transmarinis, qui in concilio Car- Ut nequein viduarum dejicianturgradum, nec in sacra-
thaginensi, quod sextum vocant, et in epistola porum et perseverantium virginum numero censeantur.
slerioris etiam conciliiadCcelestinumpapam, ignotae Tumeisdem nisi probalis communionemdandamnon
sibi huic disciplinaesubjicere se recusarunt : cujus esse decernit. Haeccerte, si Leonis sunt, non ejus-
negotii recens adhuc erat memoria, triginta vix ab dem esse epistolaeoculalus quisque facile perspi-
itla annis elapsis. Quid quod lunc temporisita omnes cit.
illas provincias bellorum lumultus aut persecuiionis 7. Hujus partis stylus a Leonis stylo 1336 al)"
aestus vastabat, ut nuliiis vel instruendo episcopali horrere mihi videtur. Vix enim mibi persuadeo hoec
judicio, vel synodo congregandae locus esse posset: a disertissimo nostro pracsule fuisse usurpanda :
cum lamen Lnpicini cansam illic jubeat audiri auctor (c)specialiuselpropensiuscommoveri,damnttm proprii
epistolie. Addo hunc Leonem nostrum non esse vel honoris evadere, episcopaliaultimum gubernacula prmsidere,
non nisi recen-
ex eo persuasum me habere, quod vir sagacissimus pendenlenegotio,etc, quod
vel ad se cau«am traxisset episcopi Romaiium tribu- G tioribus pontificibus vel canonistis familiare fuisse
nal appellanlis, vel saltem aliquem e suis dclegassei, mihi videtur.
qui interesset judicio , el ex ejus auctoritate totum 8. Magni momenti est boc in negotio Isidoriamx
negotiiim cum uliis discuteret; nec conientus esset colleclionisenim suffragium , lum propter antiquitatem,
scribere, ut illic causa audiretur, nulla vel loci, vel nongentis fere annis antiquior videtur; tum
judicis, vel legati facta mentione. propter mss. cjusdem codicum consensura : tum de-
6. Geiiiiiiiamnon esse editionem hujus epistolae, niquc quia Riculfus Moguntinus episcopns, a quo
quam colleciio dionysiana exhibet, germanam vero publicatam enm colleclionem aiunt, ac forie interpn-
esse quam habent et conciliorum editio Merlinianaet lalam, sive quis alius nntiquortim Romaepontifictim
sex cilati codices mss., qui capitibus terlio el qnarto epistolas illasconsarcinavit, collectionique isli iuse-
cum quinti parte reservatis, seeundura pene toium ruit, alienissimuserala miiiuendaista episiolaeparle,
exscindunt, inde conjicio. 1335 COlnitium capitis in qua Romanae sedis auctoritas per appellationem
2 tale est, ut polius Unemet claiisulam epistolseesse Ltipicini Africani episcopi elucebat miruminmodum;
appareat, sicut revera est in aliis melioris notaecodi- cum e contra lot epislolas non alio consilio suppo-
cibus. Claudenti enim similis auclcr epistolae tesia- siierit, aut interpolaVerit, quam ut Homame sedis
tur se omnibus, quaePotentiirelatiocontinebat, satis- aucioritatem fulcirel ampliarctque. (d) Talem igitur
(a) Tribus hanc Lupicini appellationem eludere seu omnia concilianlur. Quesnelluslicet solam editionem
Quesnellus studet; at imbecillaomniaet inania. Quoad formam decurtatam genuinam propugnei, saepius
primum, persecutionem aetuniultus barbarorum, qut tainen exclusis lectionibus hujus priutic ediiionis ac
Africam divexabant, a Mauritania exclusimus anno- formae, alias substituit exediiioneseu forma secunda
tatione pnecedenli. Atieruni de consueludine et leet Hadrianea , quam iuterpolalam existimat. Nos
gibus Africanis appellationes transmarinas adyersan- D ulrasque disiincte edidimus cum propriis cujusqiie
tibus, clericos inferioris ordinis, non vero episcopos formaelectionibus ; et ex harum collatione patebit,
respicit, uti fuse probavimus in nbservat. ad dissert. quae primiscuris Leo scripsit : quaeitem curis secun-
5 Quesnelli c.5, n. 12, et c. 6, n.20 elseqq. Tertium dis mntavit vel adjecit : et quse Quesnellus potius
sanctissimo pontifici injuriosum est, ciuii eum saga- confudit atque pervertit.
cissimumet solliciluinin captandis occasionibusexer- (c) Cum totus hiijus capitis contextus optimis et
cendi sui juris traducit. Polerai ad se hanc causam antiquissimis codicibus probatussyniaxim Leoninani
evocare , poierat aliquem in Africam miitere , vel cxbibe.U, morosioris et cavillantis est hominis pau-
certos judices delegare, ut ipsa Sardicensis synodus casquasdam voces excerpere, qux cum lectores nullo
siatuerat; at ad id , quod poterat, nnn cogebalur, praejudicio impeditos nibil offendent, luin vero aliis
satiusque esse duxil hanc causam provincialibus epi- ceriis Leonis lestimoniis, si opus esset, vindicari
scopis committere, in quo ejus potius moderalio a possenl.
summo jure exigendo aliena cognoscitur. (d) Isidorianaecollectionis auctor, qui non consilio
(b) Huic objectioni satisfecimus in admonitione Roraanaeauctnritatis fulciendoe vel amplianda;, scd
nuni. 14. ubi ex duobus hujus epistolae exemplis potius ea mente tol decrelales finxit, ut episcopos n
I30S PASCH. QUESNELLI NOT^ 1N EPISTOLASS. LEONISMAGNi. 130«
invenit epistolam in antiquis quibus usus est codici-' A ne antiqnius, nultaque auctoritas hujus auctorilati
bus, qualem eam in sua collectioneexhibuit. praeponenda videatur, niliilominus exisiimo poslha-
9. Multuraelevatur auctnritas manuscriptorum co- bendam esse hoc in negoiio collectionisillius fidcm,
dicum qui Dionysianaecollectioni concinuut, ex eoi quia hac integra episiola amplilicatam illam esse
quod in omnibusaliis locis secum invicemei cum illai 1338 auctioremque factam asserere non dubito,
conveniunt; ut prorsusappareat unum ex altern tran- idque iion levibus argumenlis.
. scriptum fuisse, et proinde unici lestis instar essei 1. Ex tiiulis decreiorum qui simul omnes colle-
deberc. Tiiulus liic omnibuscommunis est: In causa; ctioni toti DionysianaepraeOguuliir.Lennis quidem
Lupicini episcopi,qui et ipse totum illud caputsecun- de.creia quadragiiita novem numerantur indicantur-
dum vel supposilionis merito suspectiim mihi re.ldit, que : verum patet illum quadragesimum nonum et
vel aliunde buc translatura fuisse significat. Cuin ultimiiiii aliena et recentinri manu caeteris fuisse
enim prolixissimasit haecepistola, et looge gravioris, annexum ; a quibus in hncdiscrepat, quod illi solam
momeniidecreta complectatur, qua?effnsioris tituli canonis maleriem design.mt, bic vero Leonis nomen
et plurium capitulorum roateriesessedebuerant, dum in fionte babet, hoc m.ido : Leo episcopis Mauris de
soli buic capiiulo auctor intentus , ubi de Lupicini conservationeet disciptinacanonum, ne indebite et in-
nescio cujus appellatione ad sedem apostolicam fit . ordinatead clericatumaliquisprcesumataccedere: quod
roentio, caetera pr.itermissa facit , (a) suspicandi nec in Leonis, nec in aliorum poulificum decretorum
locum 1337 nierilo praebel depravatam et inier- titulis factum a Dinnysio fuisse invenimus; et eo
polatam de iudustria fuisse epistolaro hanc ab aliquo magis inutile erat in hoc pcstremo capiiulo seu de-
transmarinis hujusmodiappellalionibus patrocinium _" creto apponere, quam in prioribus, quod jam qua-
inde arcessere volente. Omitto recensere decein fere: draginla et octo ejusdem pontilicis tituli praecessis-
loca, in quibus recentiores illi Thuanei codices mss. sent, qui auctorem satis superque indicabant.
et Diony-i.inaediiio in vitiosa et corrupta lectione 2. Decreiorum 48 Leonis aliorumque item ponti-
consemiunt. Unum el alteruro referre sufficiet, ex ficum tiiuli, in fronte totius hujus collectionis in
quo de aliis judicelur. Haech.ibet in omnibus edilis Uiiiim collecti, oronimode concinunt titulis qui sin-
cxemplis et in mss. Barber. Thuan. Viciorino, llero- gulis decretis praefigiinturincorporeDionysianicodi-
vall. et Trecopith. caput 1 (nobis 4) epistoLe : Quo- cis; iiniciisvero hujus epistolaelitulus, qui in indice
rum ontnismtas a puerilibusexordiis usque ad prove- diversus est ab eo qui epistolaepramittilur. Sic enim
ctioresannos per disciplinmecclesiasliccestipendia cu- legitur in fronle episiolae : In causa Lupicini episco-
currisset; vt unicuiquetestimoniumprior vita prmberet: pi, Leo universisepiscopisper CmsariensemMaurita-
nec possetde ejus proveclionedubilari, cui prp labori- niam conslitutis; qui titulus ab altero quem supra
bus multis , pro caslis moribus, pro aciibus ttrenuisi descripsimus prorsus discrepat : unde manifestum
cetsioris loci prmmium deberetur. Niliil hic omninoi est uon a Dionysio composilum, sed ab alio esse
quod Leonis stylum, disciplinam, ingeniumque noni confietum.
spiret: pro quibus hxc solinninodo leguutur, tami 3. Si a Dionysiosuaecollecti.ini inserta fuisset haec
apud Dioiiysium, quam in duobus mss. eidcm con- episiola, non eam nobis sub unico liltilo repraesen-
sentieutibus : Qui multo tcmporeper singulosofficio- tassel,sed in plures dissecuisset partes, suum cuique
rum gradus provecti, experimentumsui probabileprm- titulum affigens, quemadmndum in aliis omnibus
buissenl; ut unicuiquetestimoniumvitw sum actuum> epistolis ab co praeslitum fuisse videmus, quamvis
suorumratio perhiberet.Et sub line.n ejusdem cap. 1 < C iilae loi.ge ista breviores essent. Haecenim nuliis di-
(nobis 5) ita in editis et melioris noiae mss. : Noni siincla titulis quinque iniegras columnas occupat in
prmjudicantesaposlolicmsedis statutis, nec prmdecesso- Justelliana edi.ione; epislola vero ad Nicetam Aqui-
rum noslrorum, nostrisquedecretis, quibus saltibriter leiensem, quae immediale prsemitlitur (ut de aliis si-
stalutum esi, ne, etc.; apud Dionys. et induobus illisi leam), cum tres coliimuas non impleat, in octo lamen
iiiss.: Non prmjud. aposl. sed. stal., nec bealorumi partes disiribula cum prolixioribus litulis invenitur.
Patrum regulas resolvenles,quibus satubriterconsiitu- 1339 *• Dionysius abbas Romanus et Romae
tum est, ne, elc. Quis porro iiouvideat priorem proe- scnbens non nroisissetea in titulis annotare, quaeRo-
serlim liunc locum a novellis huminibus truncatum, mani pontificis auctoritati et ampliludini plurimum
etad recentiorisdisciplinaeusuroesseaccoinroodi.lum, conferre videbantur : qualis est appellalio Lupiciui
tamque evidentem corruptelam mss. iilis codicibusi Africani, ui vult epislolae fragmenium, episcopi :
et edilioni pseudo-Dionysianaeomnem omnino de- quod exempltim ex Africana Ecclesia singtilarejMtTf"
trabere aucioritaiem ? nino est Leonis temporibus.
(6) Pseudo-Dionysianamdico, quoniam etsi nihilI 5. Sed niillius sint ponderis momenia ha«/r^"'-, qnae
fere sit inter hujusmodi scripta Dionysiaua collectio- jam expendimus; p.ilmarc enim argumenHim;, et
metropolitarum et conciliorum provincialium auclo- sam et corruplam traducit. Ea vero duo loca qnaj
ritate. quanlumfieri poterat, subduceret, idcircohanc uti vitiata exempli causa proponit, in annoiat. 27 ac
epistolam decurtalam dedit, quia inepislolis Lconinis 39 liiculcnier vindicavimus, et secundo loco prioris
Hispanicam collectionem exscripsit, quae eamdem formu; leciionem a Lcone ipso in melius niulatam ac
epistolam hac decnrtata forma priefert: unde nil n' emendatam ostcndimus.
mirum, si eam integram aut cum forma lladrianeae (b) Jure hanc epistolam abjudicat a collectione
collectionis, quia in Leoninis epislolis describendis Dionysii, quia DionysiusExignus ipsam nec decur-
usus nnn esl, nequaquam exhibuil, latam nec iutegram suae collectioni inseruit. Praeier
(a) Titulus et lectiones in his codicibus similes, at raiiones a Quesnelloallatas, duas hic adjicere pqssu-
diversaeab edilione decurlata, id quidem evincunt, mus. Prima ex colleciione Hispanica, cujus aiictor
hanc secundamHadrianeameditionemdiversam esse cum accurate descripserit quascumque pontiiicias
ab editione decurlata, non vero depravatam aut inler- epislolas in Dionysiana invcnit, adeo ut ctiam ipsius
polatam probant. Ipsas autem varianles non ab cx- litulos usurpaverit, hanc quoque epistolara ex ea
scripioreaut interpolatore prodire, sed ipami Leo- snrnpsisset, si nactus fuisset apud ipsum Dionysiuiii.
nem praefcrre auctorem, quipritniscuris decurtatam Quam vero decurtaiam cum aliis tilulis declit, ex aliis
formam lucubravit, deinde vero ob quasdam novas colleclionibus, tit alia inulla, derivavit. Secunda ex
circumstaiiiiasquaedamadjiciens, nonnulla loca mu- co.lice Y;.l. 5845, qui cum puruni Dionysiumexhibet,
tavit, exnoslra admonilionen.15 ac ex annolaiioni- lianc cpistnlam non babel in Dionysianacolleciione,
'bus palam fiet.Mirificumporroesl Quesnellumquas- sed in additamentis, quae posiea accessere. Vide ad-
tlam lectiones adoptasse ex ea editione, quam vitio- nionilionemnum. II.
1507 PASCH. QUE6NELLINOT/E IN EPISTOLASS. LEON|S MAGNI. 1301
quod ecxcenlorum instar esl, nobis suppcditant Cre- A riter epistolam esse cnmplcxura : ac promde ill.ini
sconii episcopl Africaninpusciilti(a) duo, qtiacsuper- antequam Rohla lh GjflliaSasrjorlarelttr, trtincatnm,
sunt, alterum quod BreviariumCanonicumnuncupa- interpplatam, et Dloftjrsianocodici Insertam fuisse
tur, capiiula vel potius indicemconlinens capitulo- inlra Gregdriijuniofis!« AdrlahiI tempora, seu intra
ruAi tani canonum synndalium qnam decrelorunj annos fere sexSginta. HujilSmndlcodices plnres vi-
poniificiorum,qu* Dionysianacnlleciiocomplectitttr; deri pnssunl ih bibliotheca regia, duo in Tliuahea,
alierum vero Colleetioteu LiberCanonumdicilur, in totidem in Segiieriana, hnus procctafisstmUsin cele-
quo inlegros cnnoiliorum caimnes el poniificumde- berrimo SanCtiGermafliParislenSismnnasierio,qui-
crela eo ordine quo in Breviarioalleganiur, descri- buSadde venefdndcfeinilqultallscndicferh e monaste-
et
psit : non ordinem scilicet conciliorum canonum rio sancti Galli, queni eruditi Balnzllbeneficiovidi-
seqtiens, sed maleriaesolius habens rationem. PorrO nius. Eatndem ihierpolntionis atiiiqtiitatem probat
quod ad rem nostram lacit, Crescnnius Dionysii Hincmari Remensls opusculum 55 capitiiloriniiad-
Exigui collectionemper omnia (si appositos ad Afri- versus lliiicniaruinLludiinensem cap. 5, ubi ex epi-
canos canones numeros excipias) sectalus est, eos- slola ad M.iuros referUiiluf et causa Lupicini, et
dem canones, eadem decreta, ex ejusdemedilinne, iii Dionyslanaappendice non leguntor) cattsae
iisdemverbis et numeris exliibet, ut evidens sit epi- tquae)onatiSalicinCdsis,Maxlmi,Aggariet Tyberiaiii,epi-
scopum hunc Africanum Dionysii colleelionem se- scoporum.
cundum materiae ordinem digerendam suscepisse : Porro miritm Vidifri non debet epistolam hanc
quod et erudiii quique codicum canonicorumcolle- pOsllot annofuni&Dlonysioiiiiervallnmdepravatam
ctores ac smdiosi ultro fatentur. _ fuisse, cum ipse Leo eam quam ad Flaviauuniscri-
Qnantacumqiievern diligeniia evnlveris lustrave- " psit, eiiam se adhuc superstitisse (c) corruptam fuisse
risqueCresconii Breviariumet Colleclionem,ne ver- saepiussit conqUestuS.13&1 Q"a autem ratinue ea
bulnm quidem ex hac Leonisad MaurosCxsarienses Corrupiioconllgerli, etsi divinarevelleotiosihominis
epistola excerptiim invenies : quam nefasest credere esse yidetur, dicafn lamen quod in meinem venit.
a Cresconio fuisse prsetermilleudam, Si sub finem Pars illa epistolaeqJae capnt 2 conflat invei.ta est ab
septimi, quo vivebat,saeculi,eam in Dinnysianaeol- aliquo sludioso, Leoriit noinine decnraia; quam cum
leciione invenisset. Lennis enim auctorilas, rerum in Suumcodieem vetlet referre, eam vel ad margi-
quae in epistola tractanlur uiilitas et nioinenium, nem vel ad calcetn CpistolaeLeonis I ad Maurosap-
ipsiiro etiara erga suos Africanos sludium, rescripto pnsuil, sive propler iiiateritr, sive propier nommis
illi majorem commendationemapud Cresconiumcon- affinitatem; et revcra adhuc hal.etur ad caleem epi-
ciliasseitt. Igilur Dionysiaiiaepistolarum poniiflcia- stolaein afiquibusniss. codicibus,qnos servat Tbua-
rum collectio, qna aetate viveliai scribebatque Cre- nea bibliotheCii.Scidnt poffo viri eruditi quantiser-
sco.iius, nec episiolam Leonisad Afrlcanoscomple- roribus lociim dederit nominum sin.ilitudo, quae ef-
ctebaiur, nec llil.iri, Simpl cii, Felicis , Syinmacbi, fecit etiam ut Leoois Bituricensls episcopi epistola
Hormisdaevedecreia': vivebat aulem Cresconius, ut Leoni papaeascripta sit ad nosiram usque aeinteui.
ex Baronio ColliguiitBibliolliec* 1340 juriscano- Sciunt qui antiquis ntanu exaratis codicibusversan-
niei anliqui cliirissimiedimres, circa finem seplimi dis assueverunt, quain (nulti hiijnsmodireperiantur,
steculi, seu eirca amiura 690. Quamobrempro certo in quibus aniiquilalis ecrlesiasiicaeomnis geuerls
babeonon fuisse banc episiolania Dionysioipso suae iiioniiinenia promiscue collecta simt, nullo servato
collectkmi appositam, sed ab alio snperaddium : el C nisi materiaequalicUmqueOrdinr.Multa porro inier
fonasse ah eodein illo incerto auclore, qui eamdera eiiistolamgenuinamet fragmentnmillud conveniunt.
«ollectioncin auxil epistolis Romannrum pontificum Uirobiqne enim agitnr de ordinationibus illicitis,
HiUri, Siuvplicii,Felicis, Symmachi, Hnrmisdae,et utrobiqne de virgitiil.usbarbarica opptessionecorru-
Gregorii jnnioris : cumque hic itUimusadhuc esset ptls consullus pontifex respondet. Facile auiem fuit
in vivis tiigesimo octavi saeculi anno, et decreta tilelatcrevelecalceepisiolawn ipSamepisiolamimpe-
ipsios ia concilio Romanocirca annum Christi 720 riti scribae viiio irrepseril. Cene ut credam pannuui
condila ad calcembnjiis additioirislegantur, (») crrca istum ex aliqua colleciionecauonitm et decretaliutti
eadem quofiae tempora additam esse Leonts epislo- siimplumesse , fere persnadel(d) Gratiani collectio,
lam de qtia agimus, sospicari Hcet. Cujusdecreio quaedaroex hoc tapite 2 insertn legtin-
Suspicionem de tempore biijus addilionis auget tur non lamquam et epistola ad Manros decerpta,
consensusomniiimquos quidem vidi codiCummss. neque inscripta Leonis primi nomine, sed Siutplicier
collectionis Dionysianaeantiquissitnorum,el qui Ca- Ct absoliite Lenni atlribulii, hoc inndo : Item Leo
rolo Magnoimperatori .fquales aul suppares videnn- episcopus,vel Item Leo, cuni alia, quaeex capitibus
tur. Eam enim epistolam omnes repraeseuiant : ut f, 3, 4 et 5 ibidera adducuntor, ex epistola ad Mau-
indubitatum appareat illud quoque exemplar quod rOSdesumpta 6t.se dicantur. Quod discri.ien non ex
Adrianus papa I Carolo imperatori dono dedit, et ex pnsierioribusquidem Gratiani editionibus depreheu-
niio omnia forie apograpba qnaetn Gallicanis nunc dfter, in quibus plura a Romaniscoirectoribus male
biblioibecis asservantar, descripta sunt, eamdem pa- correcta sunt, sed lum ex mss. codic, tum ex edi-
(o) Non duo, sed unum et idem opus sunt Cresco- D postea detexii, et nos fusius ostendimus annot. 3,
nii Breviariumet CotlectioCanonum.Breviariumenim ad an. 454. Depravationemvero hojus episiolaead
uibil aliud est nisi index seu tabula canonumcolle- episcopos Maurilaniaennndum Quesuellusprobavit,
elioai praeraissa;quod ciiin apnd Justellum editum adeo ut ea quae mox subdit, etplieaturus ralionem
sit seorsim a Cellecltonecanotnira, duorum opuscu- qua haecdepravatlo inducta fuerit, inanissiniredivi-
lorum opinienempeperit.Sed hac de re ptura lom.III nationi tribuenda Siht, ac ex nostris argumentit,
iu traclaiu de anliquis collectionibuSet collectoribus quibus hanc partem genuinam constiluimus, satis
canonum. superquedisjiciantur.
(b) Si in manuscriptoDionysiano,quo Cresconius (d) Gralianus in allegandis antiquis canonibuset
usiis est, haecepistola non legebatur, et idcirco a episiolisRoinanorumpootificumirsusestdusbuscolle-
Dionysiosuaecolfectioiriinserla. uon fuit; non lamen clionihus Hadrianeaet fsidoriana, vel cene iis paulo
hinc sequitur, lianc Dionysiofuisse additam post ae- ante suam aeiatemscriplis collectionihusquaeex iis-
lalem Crescomi: priunini enim addiiamentiimalicni dem doobos foniibtisebtbernnt. Quod si haftcepisto-
Dionysiano exeraplari oliin accessisse videtur paulo lam laudans, Omitlittitulum ad Mauros, nihil fnitum,
post Symmachimortem. Lege admonitionem n. 11. cum idipsura in altegandis aliis certissimis quoqua
^c) Leo quidem aliquandocorruptam credidil suae epistoiis eidem acciderit.
epistolaiGrxcara versionem,quod taraen falsum ipse
1309 PASCH. QUESNELLl NOTiE IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 13)0
tione qnae Pansiis anno 1531, Theodorico quodara A / num eiiam tribunal transferendam esSe; et si aliter
Minimiianoprocuranie, prodiit, et editione Lugdun. aliquando fieri cnntingeret, id ex indulgentia et
Hue. * porU an. 1648, 1342 mjnsvidesis (1, q. 1, voluntate ponlificiscoi.cessum. Eo consilio posterio-
eap. 44, et 15, qu. 11, cap. 21, Si qui episcopitalem; res corruptie jam epistol e vitialores, his verbis, cau-
et diit. 80, lllud tane quod ad, cap. 4, el 32, q. 5). tam Lupicini ittic jubemui audiri, alia isthaeciuscrue-
Legimus etiam in •ddiiionc quaria capitulurum Ca- runt: QOIAsic NOBISPLACUIT ; qnasi oiuniiim ratio-
roli Mugniei LudoviciPii imperatorum pariem bujus niini omniumquecanonuminstar deberet esse vnluntas
p.inni, sed, quaj esl hiijusmndi inierpnlatorum Va- pontificis, quod a mente pontilicis ipsius alienissi-
frilies, plurimis adhuc (a) addiiameuiis inlert xlatii, mtim puto.
titulii* iia se babet : In causa Lupicini episeopi ex Denique omnem Romanorum episcoporum agendi
epislola Leonis papm Africanis episcopisdirecia. Se- raiionem solis praedecessorumstatutis inuixani videri
quitur deiude capiitilum : Causant Lupicini episcopi, viiHiiliiniiiinadditamentum, quod in additioneqtiaria
QDIA sic NOBIS PLACUIT,illicjubemusaudiri, et caeleru, Cai.iliil.iium Caroli Magni et Ludovici Pii legitur ,
ut apud Dionysium, usque ad hacc ullitiin verba : habeturquc supcrius descriptum.
Noslra quoque senlentia roborenlur, quae hic ultima Absil autein ut liuju-modi corrupielarum vel artl-
non sunl, ut in Dinnysii codice; baecquippe alia se- fices, vel pnrticipes fuisse puiem sanctissimosprima-
quuntur : Ei his enim possumuseognoscerequaliler riaesedis episcopos. Nibil tale ah iis tentatum esse
de cmterisagattir, qualiter nos nihil contra stalula ma- et pcrsuademnr, et adversus novatores qui linjusmodi
jorum egissepmniteat. Dala iv id. Aitg. occasiones avide cnpiant ut seileni apnstolicnm diris
Ex quihiisintelligts, leclor, quam iniemperans fue- *,j proscindanl conviciis, toto aninio profiiemur. Istud
'
•
ril inlerpolandi libido, quainque impune in hftnc epi- omne palponum opus est, et hominummenle corru-
stolam quam disculimiis gtas«ala gii. ptorum, qui veritate privati sunt, existimantinm qum-
(b) Primuin eniin consiliuin fuil, angendam esse ttum esse et pietalem (I Tim. vi, 5), et iradilionem
bac ad Africanos epistola Dinnysiauamcolleclieheni, apostolicani, et quidquid sanclius habet Cbristiana
nt delsta in AfricainpontificisRomani decreia, majo- religio.
rem ex codice aiicioritalem sumerent, nec aliter re- Uiuim adhuc est de quo lectorem monitmn velim,
cipi posset, sive a Gullicanis, sive ab aliis Ecclesiis videlicet pannutn istum iniegrum, qtiem ex hac epi-
Dionystana collectio, quin simul Romnnam circa ap- slola eliminavtmns , in Merliniana Epistotarum S.
pellaliones aliaque hujusmodi disciplinsecapita pote- Leonis ediiione reperiri, non lniic insertum, sed illi-
siatem sroplecierentur. Sed quia parum erat mandata galum ficliliaeepistolaead episcoposGalliaeei Germa-
poittificisilluc transmissa esse, ntsi obediendi neces- niaede chorepiscopis : dignum scilicet 1344 patelta
silas, el exempluro apparerei; h*e ob eam causam opercitlura. Quo pacto quove id consitio 1'actum,
verba supposuerunt initio cap. 2, Superest, frttret, ut inquirat qui hujusmodi quisquiliis delectalur.
cONCOitBiotEOilSNTii salubressuseipiatishortatus, etc, Boc ccrte ostendit mamfeste pannum istum lace-
quorum locomss. codices habent solnniinodoconcor- rum variis olim sedibus jactatum, nnnc uni episiolse,
diter. Qud postea? Manebat adhuc alta mente repo- nunc alieri illigatum fuisse : donec tandem placuit
siium concilii Afiieani responsum ad Zosimum, Bo- impostori sedem itli iri epistola ad Afrieanos Dgere.
itifacium,CoelestinumqueLeonis praedecessores,quo. Haeconinia si accurate legisset ac perpendi-set
ex Africaail Rnmanum pontificem causas eeclesia- clarissimus Baluzius, de snpposilionepauni noti dubi-
slitas per libellum appellationis deferri non possei iC lasset, nec dissimutassel invicia argnmenta quaeex
invicte coiitenderiinl: opus ilaque fnit ut appellalio. mss. codicibus et ex Cresconii Breviario et Colle-
alicujus episcopi 1343 Africani ad sanctum Leo- ctione protiilimus adversus iiiterpolaiorem Dionysii
nem, Afrieanos illos »piscoposfacti sui pcenitentesi Exigui, el epistolaeLeoninae, pratef alia interpola-
appellationiiniquejuri succumbentesexlnberet. Hinc tionis indicia quae.ex situ, titolis et ipso («iispectu
assutos de Lupicini causa etappellaiione panims, cuii epislolae,ut jaeent apud eollectorem, eruuntur. Cse-
et alia quoque annexa decreta de illicitisordinaiioni- lera quae h»nc in rem aonotat ad 4addilionem Capi-
bus deqne aliis negotiis, ut et consilium magis tege- tol. p. 1249, infirma sont hec responsione indigent.
relnr, et supremiimfuisse Romani pontificisin Eccle- Ex hnjus epislotaerestitinione, interpolationisque
siam Africanaiiidoiiiiniiuninnueretur. posteriorum edilionmn noiitia, (c) niuut observatio-
Nec islud satis fuit. Ut enim plenum jus pontificisi nes omnes quas illi siiperstruierat Joaniies David.
in omnihus cattsi*AlricanaeEccbsia 1 clarius emica- Ex hujosenim jam resectis panuis asserebsl, 1° Sar-
ret, placuit ut quaccumque emersissent ad staturai dicenses canones a S. Leone plurimi factos fuisse,
eccle-iasncuni et ad concordiam sacerdotnm perti- qnod et si nemo inftcias ierit, quam infirmo lamen
nentes, de bis omnibus componcudis atque compo- id fundamento a Davideasseratur, mndo perspicuuin
silis plen» ad Romanum episcopum relatio mitiere- est. 2*Ex eorurn pluribus confectamesse ait magnara
tur, ui ex illius vel inflrmarentur , vel roborttftntur epistolaebujus partem. 3* Canonem praeseriim ter-
tentenlia. Ipsa sunt verba clausulae superaddiiae. lium, qnoappellationes episcopoRomanoviadicantur,
Sed ticc hic quievtt iiiterpelaiorum andacia. Hii ab eodem esse allegaium in causa Lupkini. 4*C.mo-
enim certum habere voluerunt post inierpositam ap-• jv nis 4 aucloritate prohibitum, ne appellauli homanatn
pellaiionem,causam non modo in ea Africae provin- sedem episcopo alter superordinetur. 5* Sexti pariter,
cia, in qua nita esset, tcrminari posse per judices in! qui episcopos in villis oidinari prohihet, mentionem
panibus, ut alunt, a pontifice datos; sed ad Roma- esse factam. 6" Observari quam maxime cupit hanc
(a) Hxc quae assuta sunt in Capiiulaiibus, aliena latio imponitur, habeant coneordiler, el codiees edi-
esse adddamentaevineitur, quippequa: in ntillisom- tionis decurtatae, quae ab ipso Quesnello sincera
nino hujusepisiolae codicibtis legnrrtni*.Hinc autem habetor, prrrferant eoncordiobedientia.Vide Amwt.
non sequitur additamenio pariier esse deputandara 48 (Cot. 654, n. k) iu epistolam imegram, et 42 in
eam partemquaepluribusct antiqtiissimisMaHUscrtptis decnrtaiam. MolestaQuesnello est Roinaniesedis an-
fulcitur. ctoritas praeseriim in appellationibiis,qo« boceiipite
(b) Cum hi omncs corruptionis gradus hypolhesi confirmatur; et ideirea plerique gradus *d hane
niianinr quaeprobatainon rait, immo ex nostris ratio- auctoritatem elevandam ralerpolationis nomine diri-
nibus falsa est, mera commentaet soimiia esse aper- guntur.
tissime liquet. EnhnferO gradus secundns, quo inier (c) Immo fero ex *m*«»tioii»hujus capitit., «fuod
assumenta atqne interpolationes referumur voces solis inanibas eonjecturis Qoesnettus rropetere et
concordiobedientiapro concorditer, adeo conimenti- interpoiationis aeeusare studuit, satis ftrma noscun-
tius est, ut omnes Hadrianei codices, quibus interpo- tur quse Joannes David eklem ssperslruxit.
i3H PASCH. QUESNELLIHOTJE IN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. Iil2
cpistolam ad Africanos missam, atqtie ex Sardicen- Acedere potuisse post morlem Valentiuiani,Vandalis
sibus canonibus contextam, argiimentutn esse vali- universam Africam occupanlibus et vastanlibus : nec
dissimum, totam illam camarinam in Garthaginensi ullam ibi judiciorum formam, ullum consecrationum
conciliovi adversus appellationes motam, tandem in sacerdotalium ordineui constitui potuisse; ut necesse
apostolicae sedis emolumenlum quievisse; siquidera sit hujus episiolaeepocham intra illos quindecim an-
vidimus, iiiqttit, Ccelestini successorem eodem jure nos siatuere qui ab episcopatus sancti Leonis exor-
potitum de quo tunc contenlioerat, noiimodo legatos diis ad mortem usque Valentiniani inieifluunt, hoc
in Africam misisse, sed et canones Sardicenses, quo- est ab anno 440 ad 455 inchoatum. Et quidem ex
riim occasionelis moia erat Africanis tamquam rece- ipso Leoue. qui tempus illud solummodo impacitura
plas ah eis discipiime regulas ob oculos posuisse. appellat, apparet tunc temporis scriptain fuisse epi-
7° Pcnes pontificemunum fuisse de appellantiumepi- stolam cum adhuc Mauritaniis potiretur Valentinia-
scoporum Africajcausis judicare. 8° Penes eumdera nus ; quo elsi impacata essenl omnia propter vicinas
unum fuisse episcopos etiam Africanns , prnut con- barbarorum acies his Afriraerelitiuiis imininenles, et
ducere judicasset, commuuioiii ecclesiasiicae resti- mulia hac occasione perturbaiio in Ecclesias inducta
tuere, a qua provinciali decreto fuerant abslenti. Ha;c essei, nondnin tainen ordinationum Iibertas adempta
et alia hujii-modi cmn astruit scriptor ille ex epistolae erat episcopis. (b) Et certe valde Leonis nosirisoler-
hujus fragmento,jam ex superioribus observationibus tiaeet ingenio consentaneum mihi videiur, nt tem-
discere potesi, qtiam caduco et ruinoso fundameuto poris opportunilatem captaverit ad confirmandam
opininnein suam substruere tentaverit. sedis suaeauctoritatem in Africanas Ecclesias.Nemo
1345 i- Quod attinet autem (a) ad annum quo n est qui nesciat quoties quantisque conatibus id lenta-
scrtpta luit haec epistola, nihil certi habemus. Eara verint Lennis praedecessores: quantumque Leonis
anno Dom. 456 assignant eminenliss. cardin. Baro- ipsius aetate Bonifaciuset Goeleslinusin eam rera la-
nitis in Annalibus, et Blondellusin Apologiapro sen- boraverint, Africanis consueludinera Ecclesiaruin
tentia S. Hieronymide presbyteris; ille occasione le- suarum invicte semper propugnautibus. Exspeclanda
gationis ad Romanum pontificem missse a captivis tum illis fuerat opportunior occasio, quac ut sese
calholic s pro insliiutione novellaeEcclesiae,quae in Leoni obtultt, cam vir cordatissimus sibi elabi nou
cujusdam Maurorum regis dilione enascebatur; bic est passus.
vero Baronii ductum in re obscura incaute secuius. Perierat cum Africana liberlate pristinus illedisci-
Hoc tamen mihi persuadere non possuin. Primum plinse vigor quem tum sanctus Cyprianus, tum illa-
enira anno superiori, Christi scilicet 455, constat carum regionum concilia nobis exbibent. Innnmerae
ptam fuisse a VandalisRomanam urbem : cujus cla- jam Ecclesiae«uis orbataepastoribus el ministris, sub
des et direptio ita Leonem noslruin paslorem opti- Vandalica gemebant tyrannide. Ipsa oinnium Afric.
mum occupavit.ut de longinquarumEcclesiaruuicura Eccl. mater, lotius regionis caput, Canbagn, mise-
et sollicitudinenonuihiliniermiiterecoacms fuerit.quie randa strage jacebat proslrata,suo senalu, suo clero,
causaestcurnullam habcmusabeoscriptauiepistolam suu pastore destituta. Carthaginensem enim episco-
a quinto idus Maii anni 455 ad quintum idus Junii pum nomine Quodvultdeumcum maxima clericorum
anni 457, ita ut per biennium integrum liiterarura turba navibus fractis iiiiposilutn manis fluctibusconi-
commercium inierriiptura fuisse videalur. Totus mitti pr&cepit Geisericus, quos Deus miseratione
quippe erat sanctus Leo posl ciadem Vandalicam, ut bonitatis suae prospera 1347 navigalione Neapolim
liber d.:Romniis pontificibusleslatur, in renovandis G Campaniasperducere dignatus est. El ut nihil deesset
sacris ministeriis, totus in reparanda urbis ruina, quod pontilicis consilium juvare posset, ad Leonis
rcsarciendisque datnnis quae barbarorum exercitus nutum et vnluntalem roovebalurValeniinianus impe-
civitati intulerat. raior; cujus poteslate adversus Gallicanarum Eccle-
Praelereanec staiim postistam cladem.nec sequen- siarum primatem quam pro suis votis usus fuerit,
tibus etiamaiinisquidquam potuisse Leonein nostrum testatur ejusdem imperatoris constitutio adversus S.
circa Africanas Ecclesias statuere et ordinare, satis Hilarium Arelatensem anno 445 emis-a.
perspicuum esse mihi videtur ex Victoris Vitensis His ila se habentibus, praesidioqueAugusti ad Leo-
narratione. Nempe lib. i de Africana Persecutione nis vota semper paraio, de Africanaruiu Ecclesiarutn
commemorat Geisericura, ut primum Canhaginensi rebus ad sedis suaenotitiam et judicium penrahendis
urbe potitusest, singulasquasqueAfricanasprovincias serio cogituvit. Non earum quidem regionum quae
disposuisse, sibique reservatis Bixacena, Abaritana, sub Vandali imperio jacebant oppressae,sed earum
Getulia, et parte Numidim, exercitui (uniculo, ut ait, qtiaeadbuc Valentiniano parebant, quas inter praeci-
hmreditatisdivitisseZeugitanamvelproconsularem,Va- pua erat CsesariensisMauritania.
lentiniano adhuc imperalorereliquas licet jam extermi- Ad bujus igilur provinciae episcopos legatum vice
natas provinciasdefendente. Posl cujus mortem, quae sua acturum destinat Potentium, qui et litteras ad
illi anno 455 ferro illata est, tolius Africmambitum eosdem dedit, ut de ordinationibus illicite celebratis,
obtinuit. Ex quibus patet nihil fere amplius commer- de violatis canonum regulis, et aliis btijusmudidili-
cii inter Africanas 1346 Ecclesiaset Leonem inter- gentius inquireret, el ad aposlolicam sedem, cujus
(a) Videnostram admonitionemnum. 16. stiidium

D pendere debebat, in dilatandae jurisdictionis Africano
(b) Huic male animati hominis ac pontificiaeaucto- traducit. Id Leonem sponte nullo episcopo
riiati iufensi ingenium prodilur, ac si appellaliones invitante egisse notat. Num si negligentes fuisscnt
episcoporum Africae, et relationes ad apostolicam Afri, dissimulandaeerant lot corrnptelae ab eo cui
Petri sedem nov.i res sint, ac praeterjus ejus Prima- tolius Ecclesiaecuram Chrislus commisit? Ai Poien-
lis, qui divina institutione toti Ecclesiacpraesidet. tius, qui haec mala sua relalione pat.ifecit, Aler epi-
Audacem hujusscriptoris nisum satis quond appella- scopus fuit. Afri etiam episcopi fuere Restiiuius, et
tiones repressimus atque fetudimus in observaiioni- David, quorum alter de quibusdam suae provinci.e
bus ad disserl. 5, in qua non dissiniilia effutiit.Quod abusibus conquestus est, alter vero post Poieniiura
autem de appellationura jure ibidera probatum est, Romam transmiserat, ac exinde cum Leonis inslru-
seque,immo mullo inagis probari potest de jure rela- ctione atque lilleris in Mauritaniam redierat. Post
tionura, quarura multo plura documenta ac exempla taraaudacemcensuram Casauboniverbis S. pontificem
suppetunt. exciisat. Sed hxc ipsa heterodoxi hominis confessb
Ita porro quod ad exscindendas corruptelas com- ipsum docere debuerai, ne de ponlifice lara sancto
meantium sermone instructusS. pomifexgessit,illius, ambiius aut alieni juris imminuti suspicionem spar-
ul ipse Quesnelluspnstea fatetur, lollicitudinit initin- geret.
ttu, quamuniversmEcclesimexdivina inttilutione im-
1313 PASCH. QUESNELLINOTJl IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1314
auclorilatem gerebat, referret plenissime. Cum Po- A A laicorum quibuslibelsuffragiisfullut ascendat, prius-
tentii relalionibus instructus fuisset S. Leo, hanc quatn ad hocmeritumper tegilimaaugmentaperveniat.
alteram prolixioremepistolamscripsit ad Africanos: Quaeverba indicare videntur epistolam 12 (nunc 14)
in qua et moderationemeam servat quaecongruebat ad Anasiasium Thessalunicensem,ubi cap. 3 decer-
tempori, et eumexerit vigoremqui rescindendiscor- nitur: Ut is qui ordinandus esl, etiamsibonmvitmlesli-
ruplelis suxque potestati stabiliendaenecessarius vi- moniofulciatur,nonlaicus,non neophytus,necsecundm
debatur. Islud omne porro sponte propria nulloque conjugissit maritus. Verumhoc opinioni nostraenon
ex Africanisepiscopis invitame actura est a Leone, nocel: poluil enim Leo intra primum pontiftcalussui
quemadmodumipsumhnjus epistolaeexordium testa- trienniumnonniilladecretaeniiitere.quibus eam quam
tur: ubi asserit se commeantiumtantummodo ser- coinineiiior.1tdiscipliuam statuerit. Porro non mihi
mone instructum fuisse de illicite usurpatis circa innuere videlur illud epistolaead Anastasium decre-
ordinationesAfricanas; se solius pietalis ratione exi- lum,in quonulla secundiveltertii gradusmentio, nec
gente ad legaium mittendum cominoltini fuisse, il- varioriiiu auginenlorum,perquaelaici ad sacerdotium
liusque snllicitudinisinsiiuciii quam universaeEccle- deberent pervenire. Caeierumetsi serius dari episto-
siaeex divina inslilutione impcndere debebat. lam forte comigerit, primus tamen ei locus commo-
Dum baecscribo, videor mihi hinc catholicorum dius assignatus est, vacuumscilicet iriennium imple-
nonnullos submurmurantes audire, illinc seclarios tnraj, quam si ad inreriorem reservala, certae netatis
utraque applaudentesmanu;quasi pnnlificemRoma- epislolarum ordinem inierriimpat.
num mali ambilus alienique juris imminuti notare Quaeadtextus reliqui emendationempertinent, seu
videamur. Uirisqtiesatisfaciamunius Casauboniver- .n" leciioiies vari.is, vel ad raarginem rejecia reperies,
bis, cui non assenliri nec acatholici audeant, nec vel bic breviler annolaia.
debeaut liac in re catbolici. 2. Conlra divinmlegis prmcepla.Ita quatuor mss.
Sic igitur vir doc issunus, utinam et catholiciis, codices Thtianei cum Cantabrigensi, necnon et Dio-
exerciiatione 15 ad Annalesecclesiasticosc.rditialis nysiusExiguus, episiola 5 Adriani papaeII, ad Basi-
Baronii: Nonignoramui, inquit, quantushic Leo fue- liuni imperatorem, Gratianus disl. 61. Horum porro
rit sincerm fidei defensor, et pro recta fide quantos verborum loco tum vulg. ediiiones, tum mss. cod.
laboressustiuuerit,quamqueEcclesimDeiutiles.Neque Trecopiibceanusel Tbuaneus unus babent: De pm-
veroditbiummihiesl lantumillud studium, quodvide- varicalione.
mus ab eo adhibilum,ut sedesRomanain majus exten- 1349 3. De hujusmodi virginibus vi barbarica
derelur, a bonoprincipiofuisse profeclum,et ad finem oppressis aliter decernendum pulat Gregorius Neo-
optimumspectasse.Vastubantitta mtateEcctesiasper- caesar. in epist. cauonica, cap. 1, ubi ex anteacta
ditissimihccrelici,quimagnasquotidiestrages, ut apri hujusmod! virginis vita judicandum existimat : quae
vineamingressi, edebanl: neque erat qui progressibus si fuerit ab omni suspicione pura, oppressara virgi-
eorumsese opponeret,qui quidemcausambonamposset iiem absolvii; sin minus, cum ejusmodi non facile
adjuvare, prmter Romanum episcopum.Nemo autem orationibus commiinicaiidumopinatur.
peritusrerumEcclesimignoral, operaRomanorumpon- 4. Concorditer.lta legitur in codd. mss. septem et
lificumper multa smcula1348 Deumesse usutn in apud Dionys.Exig. Ita etiam in pseudn-epistolisIsi-
conservandasarlaieclarecimfideidoctrina. Hoc intelti- doriaois, >|uaeex pannis compactaesunl hujus epi-
gens Leo magnus, et quolidianaexperienlia edoctus, slolae. In poslerioribus porro edit., pro concordiler,
quanlum verm fidei interesselut paratum illi semperG ( legiimisconcordiobedientia,quod ita aLeonescripluin
tsset in sede Romanaprasidium firmissimum, modis noii csse evincunt mss. codd.
omnibusut ita esset procuravit : quod quidem minus AD EPISTOLAMXIII.
viderimirumdebet,quia sicEcclesimDei expedireopli-
mus quisquelum credebat,et erat ita revera illis tem- EpiseopismetropolitanisAcltaiw.(Lege Itlyrici.)
poribus.Neminemesseputo qui his libentissimenon Prseseniemepistolam reslituit nobisRomana Lucse
subscribal. Holstenii collectio. Ex illa cum inielligamus serius
Per illud crgo lempus scripta est epistola, quod ab rescriptum fuisse ad sanctum Leonem a melropoli-
electioneLeonis ad mortem usque Valentiniani ef- tanis lllyricianis (tolum enim (a) biennium inlerces-
fluxii; sed quo praeciseanno, decernere diflicileesl. serat), discimus pariternon paucos ex illis restitisse,
Ad initia tamen episcoputus Leonis pertinere non nec se nisi aegre submisissepoteslati, quam Anasta-
obscurum ex diciis, et eam ob rem illam primo om- sio pontifexet confirmaveratetauctiorem lecerat non
nium loco ponendam esse existimavimus. Nullius medioeribtisincrementis.ContraPeirum Corinthiseu
eniin epocbam, qtiajcerta sit, habemus antiquiorem Achaiaenietropornanumejusque illicitasordinationes,
decimadie Octobris annis 443, ad quem usque anni conjicit Lucas Holstenius; enm cerie tangit epistolae
jam quatuor elapsi erant ab cxpugnata Carlhagine, caput 3. Senecionemfttisse episcopum Scndrensero,
et bujus civitatisantistite et clero ad transmarina re- Lucam Dyrrachii, VigilantiumLarissae, asserit idem
legatis. vir clarissimus. Suspicatur insiipcr pro Amiochole-
Unumest qtiod adversus hanc epistolacistius epo- gendum esse (b)Allico, qui fuit Epiri veieris melro-
cham objicipnssit: nempe ex capite 5, quod prinii,pj politaNicopolitanus;dequoepist. 12Inunc 14)cap.l.
pars est postrema in superioribus editionihus, intel- 1. Majores inter episcoposcausm. Ejusmodi cau-
ligt earo priroaronon esse epistolarum poutificis no- sas (c) non ad se trahit Romae judicandas, sed ad
stri, aliaquepraecessisseejus decreta, quaeipse his Anastasium vult referri: non tainen omnes, sed qum
vcrbis allcgat: Non prmjudicantes,inquit, apostolicm in provinciiseidem subjectis nequeant terminari. Eas
sedis stalutis, nec prmcessorumnostrorum nosirisque denique non laro ab eo tamqnamjudice disculi fini-
decretit, quibussalubriiersiatulumesl ne primum, vel rique ntandat, quam ab eodem, ut arbilro, sub divini
tecundum, aut tertium in Ecclesia gradum quisquam timorejudicii componicupit. Eadem fere habentur in
(a) Aliqtiotlitteras, quae interciderini hoc biennio vero de neutro hoc causarum genere in praesenti
ulriinquescriptasconjccimusannot. 5(Col. 664,». *) epistola agatur, nihil mirum si nihil hic S. pontifex
iu hanc epUtolam. sibi reservet. Si quaevero causaein provinciis termi
(b) Nona-sentimur. Videnostram annot. 2 in eam- nari nequirent, a Thessalonicensi auiera possent,
dcm epi-t. (Col. 663, n.h). hunc non modo ut arbitrum, sed etiam ut judicem
(c) Iu epistola 6 ad Anastasium, cap. 5, duplex fuisse constitutum liquet ex epist. 14, c. 7, ubi cau-
causarum genus Leo sibi reservat: 1* illas quae ab sam graviorem solummodo sibi reservat, quae nec
ipso Anastasiocomponi nequiverint; 2° illas in qui- luo fueril soptlajudicio.
bus ad sedem apostolicam appellalum fuerii. Cum
«SiS PASCrl. QUESNELLl NOfM IN EPISTOLAS S. LEONJS MAGNI. 131C
cpistola 4 (nunc 6} ad Anastasium, et 5 ad eosdem A vatus episeoput Vegtseiitanusdixil: Suggerosanctilati
metrnpolitanos, quae supra editse sunt ex Hotsienio: vestrmul Statualis non licere clericum alienum ab ali-
nisi quod aliquid minus slbi assumere mihi videtuf quosuscipl sine lilteris episcopisui, nequeapud se re-
in nae quam in praecedentibus 1350 epistolls. Et tinere nee taicum usurpare sibi de plebealiena, ut eum
in epist. 12 (nurrc14), qnam etdem Anastasio scripsit otdinet sine conscie.htitiejus episcopide cujut plebeest.
ilt causa Attici vetefis Epiri metrnpolitaui, non ait Gratus episcopuidixit: Hcecobservdntiapacem custo-
iHr necessariUm, sed tiberwft fuiste majora negofia et dit : nam et meinini in sanctissimoconciltoSardicensi
difficitiorescausarum exitus sub eiusdamsententimex- statUtUmut nemo anjeftusplebis hominem a
usurpel;
tpeetationetutpendete. Unde et itlud elicittir majnrum J.351 ie^ *' torie er,f necessarius, pelat cotlegasito,
causarum jtidieia, ad majores sedes non ex defectu et per consetisumhabeat. Vide et superiorem episto-
potestatis iii metropoliticis episcopis, sed ex difftcul- lam 12 (nunc 14) saiicti Leouis au Aiutsiasiura in
tate ineurrenlinm qUaestionuin, quae dtim saeplaset causa Attici, cap. 9.
a plutlbifs eiaininantnr, tandein ex sapientiofura Mirantur porro nonjnulliquod Gratus Sardicensem
constlio componuniur. Et revera sattera aliquas illa- poiiUScjtiam Nicuenatii synodnm in eonfirmaiioiiem
rum sd ctitvsultatiotiem, magis qoam ad judicium, sententise Privali adduxerii, magnumque iude snffra-
cvocat sanctus Leo : ut ex his verbis episiolae priorls gtuin arcessuiit ilii synodo. Verum nnu estquod tanli
sett 4 (nwte 6) ad Anastasiura cap. 5 fit niatiifestum. IiOcfaeianl, nec ullum latet bic niysterium : scilicet
tua [taler- Gratus inierlo iuentem audiens Privatum contra alie-
Siqua, inqii.it,causa major evenetit, quma relatio
nitate UHcprmsidentenon potuerit defihiri, tua noruin clericorura subreptionera, hoc primum alle-
missa notconsuiat :ut revetanteDomino,cuiut miseti- ft gavfc quod magis memoriae insederat. Sardicensis
cordim profitemuresse quodpossumut, quoa ipse nobis H atitem polius quam Nicaenaesynodi meniinii, quia et
atpitaverit reietibamus. illa recentior, et illius pars ipse fuerat cum plurimis
% Invitati ftatres in cttusis maximis, etc. Hinc quo- Africaiuedioscesis epjscopis ; haeoeniin est bomipura
qne disce eausus majores maximasque, exarchi quae in pro- indoles, ut ea potius i mediura proferani qme ipsis
vinciis terminari neqtiibant, non e sofitis nutu vel testibiis, vel sufffagantibus, vel aeloribus conti-
pependisse, sed easdem in concilio episcoporum e gere, qitam quaeex aliorum concordiae relatinne perceperunt;
diversis provrnciis evocatorum discussas flnitasque ob id etiam quod paeis el ratio, cujus
fuisse. mentionem fecerat, in Sardicensi cnnsilio fuerat pro-
3. Qaottiam koc et canonum definivitauctoritas, el lata, non item io Nicaeno.Deniqtte hoc ad concilian-
ipta servandmunitatis ratio. Canon scilicet Nicaenus dam Sardicensibus cannnibus auctoritatem, eorum-
16, Sardicenses 18 et 19. lnnno et (a) ad Canhagi- que usuni in Africa comprobandum, (b) inlirniumesse
nensis i can. 5 resptcere milli videtur sanctus Leo, inde patet, quud nec proferuntur ipsa cai.oniiinverba,
non minusquam ad iltos; unitatis enim servan.laeratio nec ali aliis Iaiidantur, nec citantur 1332 IHS'ex
quaro cemmemoral, et consensus scripto iradlti men- recenii forte rerum iilic aclaruin meiuorii, nonasser- vero
tio, nec ad Niesenum, nec ad Sardicense pertinent. ex aichivis EcciesiaeCarthaginensis, m qdibus
Nicaenumenim neutrum continet; Sardicense de uni- vata uon fuisse, Hnw-k&c, tum Africanorum Patrum
tatisrationehabetnonnihil; sedCarHiaginenseutrum- sub Aurelio cngregatOTtitn epistola ad Ccelestinura
que disertts verbis expressum habet hoc modo: Pri- P. R. abunde testantur.
BALLERINIORUMANNOTATI0NE8.
Cum Leo canonea allegat, semper intelligit Ni-1G Qjuaduo ex iisdem canonibns repetlti inveniiintnr; et
os el Sardteeiises Nicsenorum nomine signatos,
Si) nihilominus eos ignOravitAuguslinus, cum anno406
quos solos Romana Ecclesia,tomo ut i» traeiatu de anti- adversus Donatistas scripsit. Cmn enim ab iffisob-
quk canouun) colieclionibus III videbimus, ad jecta fuisset epistola Sardicensis ad Donatum Car-
hujus poniilicis usquetempus reee-perat.Quod si qua tbaginensem, si eos Grali canones cognovisset, faci-
ratio afferttrr q«ae iu aliis oanonibu» invenilur, hoc tiorem et efficacioremresponsioneni dedissei,quaDo-
pep accidens est: plures enim eamdem rationem in natistarum fraus fuisset evidentius evicla, nimirum
se eadem excogilare queunt. Sardicense catbolicum concilium, cui non Donaius,
(6) Haec canonum Sardicensium commemoratio a sed Gratus Carthaginensis interfuit, nt ex taudato
GFatQfactaineonctlioCarihaginensi non ita infirmum carrone discitur, ad Donaium pseudo-episcopumCar-
est auctoritatis eoruindem argunientom, uti hic a thagirrrs non potuiss.eobjectas litteras scribere^ in-
Quesnelk) traducitur. Intirma potius est hujus ratio, deque multo evidentjus confirmasset,illirrlconciltum,
quod Gratus non profert ipsa canonis verba, sed uti- qnod S.irdtcensis inddcio nomine ad Donatum scri-
tur verbo memini; nan in conciliis verba aliorum psit, Arianorumfuisse conventum; verumautem Sar-
canonum recitari non solent. Verbo antem memini dicense cum solo Grato el ntiis Alricanis catholieis,
usns est etiam Osius Cordubensis in synodo Sardi- non autem cum Donatnel schismalicisDotiatistiscom-
censi ca». 14, loqnens de Eliberitana synodo, quae mnnicasse. Fatendum quidem esl Alrtcanosie epistola
sane apud Hispanos maximaa auctoritatis fuii. Quis ad Ccelestinuinindicare se in quaestione de duobus
porro eredat Afrvcanos non magui fecisse concilii CanonibusSnrdiceiisibtis, qui tamquam Nicaenialle-
Sardkensis ca-itones, nee eefum aliquod exemplar j, u gati fuerant, non solnm evolvisse Nicaenoscanones
secum detulisse i» Africam, cum ab Africanis epi- qiri in suis archrvis eXStabant,sed aliarum eiiam sy-
scopia praesentibw fuerinl (rrmati, et unusuteoruro nodornm exemplairii; et in nulla Patrum synodo eos
canonum pro ipsis potissiM»mAfris, Grato, vide- reperissc. ttutjura efgoSardicensi-icoiiciliiexeinpliim
tur, iiismnte, erfin» fuerit? Quod sr sub eeMestino i'n eorum arcfiivis eisihtsse videtur. At si negari
hos canones Afri ignorarunt, id ex eo ^rofeciBiBvi- nequniqujn atifued aclorum Sardicensiuniexeinplum
detur, quod iidera Afri satis insirucli recentioribus ab Africanis allalum iuerit in Afiicam,et cum aliqui
canoitibus, quibwsveteres repetebantar, non inultum canones Afrorumcausat.onditi merint, cum ii-dem
v«»sar«wur inevalven.lis antsiquis, qni in archivis actis alii plufOS- Alricaoi tesie Athanasvo snbscripse-
custttdieliantor. Certe-eeucrlium Cartbaginense sub rint, dicendum erit Africanos Coale-liot lempore in
Gralo, quo Savdieense concilium laudatur, erat io evolvendis archivis non oninem dilkenliam adhi-
archiivis Bcctoeue Africanae, unde ejiw canones in- buisse, quam cum sequenli sseciiloFerrandus Car-
venti fuerenon solum sab Boaifaci*earlJiaginensi in thagincnsis commodius posUtt, eosdem canoues ex
iiitiro Cancuiamvex qtfe>unus ex iisdem synodo amti aftquo exeinpJo peculiari; divisione transcriptos na-
525 insertus fuit, verum etiam stnV;AuteHoet Augtt- cius, breviationi cajioiium inseruil.
stino lemporc synodi Carthaginensis anni 419, in
1317 PASCH. QUESNELLINOl^ IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI, 1318
AD EPISTOLAMXIV. & iuoeanus,et eau, aa marginem, naoem ttae. nuiiutii
A
XII. insensu disciimen.
jkPUD QUES.NBLLUid 3. A nobit.Ita codicesTbuanei quinque, Corbeien-
AiMstesioThestalonieensiepiscopo. sis, Gantabrigensis,Trecopitlioeanus,Isider. ross. et
Dionys,iusExiguus, pro quo aljas legebatur, Abapo-
1. Nnllaest consularis nnta huic epistolaeascripta, tloliea te.de.
cujusope (a), qun anno data sit, possit intelligi. Non 4. Sed ab bis qui qum,eic. Hune looumrostituimus
lemere lamen hanc assignamus quadringentesimo ex Dionys. et Crescqnio et niss. codd. Corbeiensi,
quadragesimoquinto. vices Superiori quippe anuo com- Canlabrigensi,TrecopiltiOMiio.etThuaneis quinque;
missaesiint Anaslnsio apostolic* sedis per llly- veierem tainen lectiouem eiliibemiis : Sed qui qux
ricum aliasque annexas provincias, ac proinde npn sua sunl qumrunt, uon qumJetu Cluisli, facile ab hae
potest prius esse scripia. Quaeenim acta suiu et prae- lege discernuntur; et dum daminari magit quam con-
ex vicaria ilta, suleresubditis qumrunt,vlaael henor, infiuttuperbia,
sumpia a Tliessalonicensi episcopo
auctoritaie Leonis, adversus Aiticum veleris Epiri eic. Quis haec intelligatr
Meiropolitamun, ipsius Attici coniprovincialiutiique 5. Metropotitanus.Crah.,, Nicol.,Canisius, Sichar-
ejus Romam uique proficisceiititim iter diuluruuin, dus, Suriiis legunt Nicopalilanui.Ceriuin est, velex
causacillorum omniumventilatio in Roiiiano judicio1 stibscriptionibiisChalcedouensiscoucilii Nicopolila-
habita, uuius saltem anui spatium consumpsere, ut niiin episcopurareapse veteris Epiri meiropuliianum
anie medium sequentis anni scribi imn poiuerit epi- fuisse, el ex contentione quan inier Nicopolisanti-
stola: quod insuper confirinant 1353 hxc Leonis stiieni et Thessalojiicacepiscopnm ona est lempo-
verba, cap. 1: Abundantenim apiidte, inquit, moni- B I ribus Hormisd.u PP. apparet illum Epiri metropoli-
torum scriptanostrorum,quibusle deomniumactionum lanum avide arripuisse occasioiiemsese a poteslale
temperantia frequenter inslruximus, etc. Scriplam Tliessalonicensiseximendi, quam ex Acaciano schi-
auletn esse anie quadriiigentesimumquadragesimum sruate, cui adha;rebai Thessalonicensistunc autisies,
sextum ex epistola sequenti (nunc pfxcedenti) quse nacius fuerat ; quod etiam ante S. Leonis tempora
die 6 iunuarii data est, cerio eruere milti vidcor. teiiiauiin eral, ut tesUntur epistolae Uonifaciipapje
Primo enim, totum illud dissidium Anastasii cnm ad ttufum et ad episcopqs Illyricianosapud ilolste-
provinciarum illarum meiropolitanis contigissepro- iiiuni, vel toin. IVconcil. Labbei p. 1702; ex qnibus
babile esl occasione vic ui.itus a Leone dali, et intrai coiligitur (e) plurimos illaium regionum episcopos
illud biennium quod intercessil a prima Leonis adI statutis sedis Romauui pro vicariatu Tbessalonicensi
illus epistola usque ad eorumdem consensum, quemi emissis non ac.puevisse, aegrcque admodum pas»os
ind.catepistoli posterior (nuncprmcedens);nec lantae t esse Tbessalonicensi episcopo se subjici. Unde su-
dilaliouiscansa alia apparet, quam idem dissidrum;; spicor lotatn ill un coutroversiam, quue hac episloia
quo composito, manus dedere. seu 2° Plura revera ha- ventilatur, inde natam esse, quod Attieus synodo
bet posterior (nttnc prmcedens) 13 epistola, quae : Thei-salonicaeab An.istasio indictae pr.eêntem so
pacem et concordiam non niullo ante resar.am indi- sistere seu disuili-set, seu reituisset, excusaiionein
Canl. 3° Cumcapite 2 ejusdem moiiel iiietropolituiios i iiifirmitaiis, ut querebaiur Anastasius, obleudetis.
* Hoc enim inter cietera priyilegium erai Thessaloni-
ne se conciliisdenegenl ab Anastasio indicendis,haec
addit: Maxtmeeummoderationostra provideritul noni- censis episcopi, velut sedis apostolicaeper ilkis re-
frequent, nequepro levibuscausis conveniendi necessi-/Q giones vice fungeutis. Ut (verba suut lnnoceniii ad
tas bidicalur, et binos lerncsve episcoposde singulis i Riifnm) cum atiqua ecclestasticaratio vel m ma, vel
leve fiat paucis quodt in memoralisptooinciisagitanda cognoscendaqve
provinciis adesse sttfficiul: ut verbis fue-
multis essetonerosum. Quihus quis non videat t rit, quos velis episcoporum socios quibuscumquede
iudic.iri a Leonecapul fOhujus epigtnlae,in qua Leo, l Ecclesiisassumaslecum; quorumet fide el modera,tm-
haecverba habet: In evocandiiautem ad te episcopis r ne quidqnidnecessitascausaveflagitaverit,optimus di-
moderatissimumle essevolumus: ne per majoris iHli- rigas arbiler, et pmcipuus, quippca nobis kctus, defi-
gentimspeciemfraternisvidearisgloriari injuriis. ilndee niasintercessor.
si causa major uliqua exstiterit ob quam necessariunt. e Iluic prieserlim ordinationi sacpe rcstiterunt; ita
sit fraternum advocan eonventum, binos de singulis s ul Sixtus et Leo lioc iraprimis solficitius cowinen-
ad fraternitatem tuam venire
provinciisepiscopos... sancit e dare coacti sint, ut evocatus 135% aa< syuodum
sufficiat,etc. i° Quod Leo tnijns epist. cap. 5:: raetropoliianorura nemo venite conlemneret, nce
Ut nullus invitis et non pelentibusordiuetur, necsinee coogregationisanelae,ad qnam festiiiare dehebat, se
cleriplebisqueconsensu,decreium est propier ordina- denegaret. Vide Stepbani Baluzii appendicem ad li-
lioneinepiscopi Thespiensibustmiittset repugnanlibus s brum xv Petri de Marca. Lege et epistolara Sixti par
consecrali,de quvoretulerat Anaslasius, ut ex posle- pae in collectione Uomani Holsienii, vel lom. IV
rioris (nuneprinris) seu 13 epistolaecap. 3 habetur. recentioris edilionis Conciliorum, et aequcntein.
5° Dealienoclerieo, invilo episcopo ipsius, non su- (nunc prcecedemem) epistol.nn Leonis, ca,p.i, qua>n>
scipiendoutraque staluit: haeccup. c
9, sequens (nurcc cutn hujus c.ip. primo si conluleris, judicabis eatu
prmcedem)cap. 4. 6" Berrique hanc ad Anastasiura i fuisse quam diximus epislolaeocc;vsioiiein.
i-D Aniciifuo
epistolam vel eodemdie vel paulo anie scriptam de- causam.
sigoat Leo in calce suhsequentis : (b) Plenius vero,, 6. Astrictione. Ita edit. Mertini, Crabbi, Nicgliui,
inquil, observaridebent,qumcaveriad ipsum fratrem n Surii et ms. cod. Victor. iu aliis plerumque lo^.
el coepiseopumuosirumAnastasiumscripsimus,eaque s afflictioue,quae mimis convenit. Vox isia atitiqiLis
in vesiramnotitiam litteris ipsius volumuspervenire. i. laiinliaris, cl ea Leo ipse non semel iititiir.
ilaecde anno dataeepist l;e. Caeterumsubit inirari inn 7. In exhibilioneminsonlisanlisiilis, Exhiberfi.,io
dissidio, qtiod anno 517 inter Thessalonicens.emet it jure civili, est praBscntiamcorporis priebere : und.i
Nicopoiianum episcnposortum est, praesentisepi- i- et exbibitio est alicujus, ut ila dicao>,pr«seij,talio;
siolaeinentionem faciainnoit fuisse, eum 'Fhessalo- i- de qua m Cod. tib. u, til. 3, de ExitibendiAet ir,ans-
nicensis Ecclesiaejuribus lucis affunderet pltiritnum. i. mitlendisreis. Recte Leo noster objurgai A.ua><taswm
2. Auetoritate. lta plerique codices 1354 aoo quod exhiberi fecerit insontemantisdleni,etnullo vel
etiam Dionysiusexiguusel Isidori cod. Ms.Cufueien- i- fatso insimulaium crimine; in eodero enitt), tit. 3-,
Sis lamen, Victorinus,Thuaueus unus, et Trecopi- i- edictum est imp. Grat., Valent. ei Tlieodos. Auft.
BALLERlNIOfiUM ANNOTATIONES.
(a) Hanc epistolam post prascedentem scriptam stolam*probavimus annot 16 in epist. 13,
ostendimusannot. 1 (Cof. 66^, n.«). (c) Denonnullis ceriunt est, de plurimjs nou ilem.
(b) His verbis aliam, qus intercidit, indicari ept-
1319 PASCH. QUESNELLI MTA IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1320
quo jubent ex longinquo si quit ett aeciewiut, non A I lege continentiaesuperioribus gradibus indicta : cuin
priut insimulanli, id est accusatori, accommodetur lamen Gregorii Magnitempore, qui centura et quin-
assensus, quam solemni lege te vinxerit; et in pmnam quaginta post Lconein annis vivebat, nondum lex
reciproci siylo trepidanie recaverit. Adierat igitur, id illa plene otninnisset, saltem in Siciliaeprovincia ad
est, per libellum convenerat Anastasius praefectum Romani episcopi synodum seu ordinatinnem perii-
Illynci, ut Atlicum litteris tractoriis ad synodum nente; li.et observaretur Romae.Ante triennium, in-
parere renuentem, exbibendum pronunliarei : Ne- quit (Lib. i Registr. epist. 42), subdiaconi omnium
minemenim exhibendum esse in judicio praecipiunt EcclesiarumSicilim prohibitifuerant, ut moreRonta-
imperat. Valent. Theodos. et Arcad., nisi de cujus nce Ecctesim nullatenut suis uxoribus miscerentur :
exkibitionejudex pronuntiaverit. PraefectusThessato- quod mihi durum atque incompetensvidetur, ut qtii
nica Nicopolimexsecutionem,ul Leovocai, terribilem usum ejusdem continentim non invenil, neque casti-
millit, id est exsecutorum publicorum ttitmam seu tatem ante promisil, compellatur a sua uxore sepa-
ministrorum quorum officii est mandata et senten- rari, etc. Q.iod durum lunc videbaitir Gregorio,
tias ad effectum perducere, I. Exsecutorem, c. de tale eidem non estvisnm, cum scribebat Leoni epi-
Exsecutoribut tit. 61. Qum exseeutio,inquit Leo, om- scopo Catanensi; ibi enim (Lib. iv epist. 34) pro-
nia sibi officiapublica ad effectumprmceptionis,prse- bibet 135T ne tubdiaconi cumsuis uxoribusmiscendi
fecti videlicei, adjungeret. Officia publica dicil offi- se licentia peiiantur, sed ad similitudinemsedis apo-
ciales ipsos et ministros magistraiuum ac praesiduni, stolicmabslineant.Cum ergo in provinciis a Romana
quorum plures eodem tit. 61 nominantur : coniptil- urbe non mulium dissiiis ista coniineniiaelex nondum
sor, exactor, admonitor, portitor praecepti, agens .B vigerel Gregorii I aetate, miror qnod ex subdiacono-
in rcbus, vel palatintts, vel apparilores illusuium *» J rum continentia ul Ubique introducia suo temporc
polestatum, etc. llorum ministerio Atticus a sacris argual S. Leo. Fatendum interim (quod recenliorum
Ecclesim adglis exiractus dicitur, vel quod relicia Graecorumigiiorantiam corruptelamque prodit) anti-
Ecclesia sua Thessalonicam statim proficisci coactus quionim Gnecorum Ecclesiam praevenisse Laiinam
sit praetoriana praeceptione, vel etiam quod violenta in impnnenda subdiaconis continentiaeneccssiiateac
manu extractus e sacrario, in quo ab exsecuioribu? coelibatu. Testis est enim Epiphanius, qui vix saeculi
inventus erat. Cui non ob molettiam mgriludinis,non quinli initium attigit, quod sacrosancta Dei Ecclesia
ob tmvitiam hiemit darentur inducim : has rationes eum qui adhuc in mairinionio degit ac liberis dat
communi legi subjungil. Nara Grat., Va- operam, tametsi unius sit nxoris vir, nequsquam.
eni. et Theodos. imp. in Cod. lib. ix, tit. 3 de Ex- tamcn ad diaconi, presbyieri, episcopi aut bypodia-
{tarticulares
kibendis, spatium sufficientium dierum, non minus coni ordinem admitlit, sed eum dumlaxat, qui ab
tamen triginta tribui jubet exhibendis. Patet ex his unius uxoris consuetudine sesu continuerit, aut ea sit
et quam diserte injuriam Attico illatam describat orbalus, quod in illis locis pnrcipue fit, ubi ecclesia-
Leo nosier, et quam propriis aique ex ipso jure de- stici canones accurate servanltir. Quodque nonnullis
sumplis 1356 vocabulis utalur : adire prsefectu- in locis presbyteri, diaconi et hypodiaconi liberos
ram, exhibmo, exseculio, officia publica, insimula- suscipiunl, id contra canones fieri asserit, seu propler
tus, induciae, civilia, etc, quae tironum gratia an- necessitatem, seu propter hominum ignaviam. Loca
notare operae pretium duxi. Epipbanii sunt lib. n advers. hsereses, contra Catha-
8. Civilia. Civile, apud jurisperitos, prmtorio op- ros harresi 39 vel 59, et lib. in Exposit. fidei cathol.
poniiur. Ui.de forsan S. Leo hac voce a foro assumpta (Q num. 21. Qui porro siut canones quos Epiphanius
innuit, non se pr.id'ecturae poleslatem, queinadmo- commemorat ignoramus. Dicendum autem, vel ipsum
dum fecerat Anasiasius, adiiurum, sed ex propria consuetudinem ab omnibus Ecclesiis receplam, ipso-
sedis suaeauctoritate aciurum fuisseet respon-urum. que usu vim canonis obtinentam intelligere, vel ca-
Civilia quoqoe ea verba dicuntur in jure, qnaelegiti- nones illos periisse, et a GraecUoblivione damnatos.
ma et imperativa; Papin. in Dtgest. 1. vn, ei passim, Illorum lamen vestigiuni nonnullum deprehendiinus
civite pro justo, aequo, legiiimo accipi solet : quo in can. 14 concil. Cbalcedonensis.
sensu et a Leone acceplum pulo. E diverso incivile 13. Cleri plebisqueconsensusposlularit.Vide S. Cy-
dicitur inhonesium, illicitum, iniquum, et comra priani epistolam 6$ ad cler. et pleb. Emeritae in
juris ordinem. BRISSONIUS. Hispania, ubi asserit potestatem vel eligendidignos
9. Aut qui unam quidem habeal vel habueril, sed sacerdotes,vel indignosrecusandi, quam canones pas-
quam sibi viduam copularit. Caveant qui prioribus simulconcilioriim pontificumquedecreta plebi iribuunt,
edilionibus ulentur, ne in errorem incurrant, quem et sacerdos plebeprmsentesub omnium eculis deii-
mendosa haec Rumanaeeditionis aliarumque poste- gatur, et dignus aique idoneus publicojudicio ac testi-
riorum lectio praeseferl: Aut qui vel unam quidem monio comprobetur,de divinaauctoritale et tradilione,
habeat, vel habuerit, sed nec qui tibi viduam copula- et apostolicaobservationedescendere.Nec lamen creajri
rit; numquam enim Ecclesia removit ab ecclesiasti- a plebeutsacerdotes putandi sunt : Electio enim epi-
Cis olficiis unius uxoris viros, sive adhttc viventis, scopi, scribit episcopalis ordinis vindex strenuus,
sive jam moriuae, juxta Apostoli doitrinam. Neces- non est episcopi cretttio, sed creationisinchoatio.Ob-
saria ergo imprimis erat correclio, quam uobis col- _. "
via tunt omnibus plura alia Coeiestini, Leonis, alio-
lectiones Dionysii et Cresconii, edtt. Surii, Nicolini, ruraque ponlificumde cleri plebisque consensu tesii-
Merlini et mss. codd. Corb., Canlabrig., Victor., monia et decreta, qiiibus recensendis abstinemus.
Thuan. et Trecopith. suppeditaruni. 14. Ejusdem Ecclesim.Ab hac lege discedere ma-
10. Clerieorum. Slrictius usurpat clerici nomen joribus sedibus semper licitum 1358 fuit- De Ro"
pro iis qui majoribus ordinibus erant initiaii. Lecto- mana plurimis exemplis constat. De Carlhaginensi
res eniro, qui inferioris ordinis clerici plerumque testatur Aurelius in conc. Carlbag. cap. 55 Codic.
nominantur, uxores ducere et filios procreare pote- can. Eccl. Afr., in quo et Numidius episcopus h«c
rant, ut expresse ait ipse Leo epist. 2 (nunc 167) ad ail: Fuit semperhmcticentiahuic sedi, ut unde vellet,
Rusticum Narbonensem, cap. 3. et de cujusnominefuisselconventus,prodetideriocujus-
11. Nec subdiaconisconnubiumcarnale conceditur. que Ecclesimordinaret episcopum. Eamdem quoque
Haec disciplina, cujus testis et assertor est S. Leo> praerogativamsibi assumpsisse videtur in Galliis uo-
tam hic quam in epist. 2 (nune 167) ad Rusticumi stris Arelatensis episcopus, qui majores sedes per
Navbonensemc. 3, si cum superiorum posteiiorum- omnia aemulabaiur. Multi eniin ex Lirinensi mona-
que temporum usu couferatur, non leves patitur sterio, quodForojuliensis episcopi dilioni subjecium
diflicultates. Tam enim certo et indubiianter dei erat, vel ex aliis monasteriis in aliis provinciis epi-
coniineniiae praecepto quasi passim et ubiquc sub- scopi. constituti sunt, ut Honoralus et Hilarius ad
diaconis praescriptoloquHur, ut ex eo argumentumi Arelatensera, Faustus ad Regiensem, Honoratus alter
atniuori (utaiunt) ad inajus eliciat pro assereudai Hilarii Arelatensis discipuluj ad Massiliensem. Ru-
13» PASCH. QUESNELLINOTJEIN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1529
sticus ad Narbonensem: quod Coelestinus PP. mo- A j tuatur Ecclesim eui fuit episcopus. Chalcedoneuse
leste tulisse inibi videtur, quem scribentem ad epi- concilium, post hanc cpistolam scriptam habitum,
scoposper Vicnnensemet Narbonensem provincias hoc sancti Leonis decretitm relormasse videtur. cum
coiistitntosadLirinense monasterium oculos conver- can. 5 decrevit: De his qui transmigrant de chitate
tisse existimo : Alterin alteriui provincia nihil prm- in civitatem episcopis aut clericis, placuit ut canonet
tumat, nee emerititin tuis Ecclesiisclericis peregrini qui de hac re a sattctis Patribus statuti sunt. habeanl
et extranei, et qui ante ignorati sunt ad exelusionem propriam firmitatem.Quamobrem cum Hilarus Len-
eorumqui benedesuorum civiummerenturtestimonio, nis successor epist. 1 ad episcopos Tarraconcnsis
prmponantur: ne noiium quoddam, de quo episeopi provinciaj de Irenaeoquodam episcopo ab Ecclesia
fiant, inttitutum videatur esse collegium. Ubi etiam sua ad Barcinonensem trauslato quereretur, non
vide quamobremex ejusdem Ecclesi.e sinu clericos Utraque eum spoliari, juxta Leonis decretum, sed ad
assumiad ordines sacros statuunt sacri canones. primam remitti jnbei, juxta statiitum NicaMium.
15. Vel de diaconis. Plerumque diaconos, aique Quamquam et Leonis severitas astipulatores habeat
inter diaconos primum, magis quam presbyteros in Sardicenses Patres, qui can. 1 et 2 laica etiam com-
locum decedentiumpnntificumeligere consueverant, muiiione privarijubent episcopnsqui de sua civitate
quia apud archidiaconuindispensalionemtotius causm in aliam transierint; atque hoc etiam in exitu sett
et curmecclesiasticm depnnere mos eral, ut haecsan- mnrle, si ad occuttandumsuum ambimm Iitteras aut
cli Leonis verba epist. 84 (nune 111) declarant; qui sufiragia populorumpecunia redemerint.
proinde pontificiooneri ferendo magis quam quis- 1360 18- Alienum clericum, etc. Eamdem fere
quam alius idoneus erat. Exemplum habemus (ne -** ,R excepiio.iem, quam majoribus Ecclesiis iribui supra
exlra Leonis tempora excurramus) in Hilarodiacono, notaviinus, ut eis liceret ex quacumque Ecclesiaepi-
qui Leoni successit, et in Leone qui Sixto suffecius scopuni suroere, hic quoque intellige. De Constanii-
est. Sixtus tamen presbyter erat, cum electus est in nopoliiana et Carthaginensi testantur Balsamn ad
ponlificem: ut vel numquaminvaluisse, vel tunc in can. 17 concilii sexti, etad Nomocan. Photii lit. 1,
desuetudinemabiisse oporteat morem illum Eccle-' cap. 26,
siaeRomanae,cujus(a) testis est Photius CP. lib. i, 19. Quibusel si dignitat communis, non est tamen.
cod. 182, post Eulogium Alexandrinum antistitem. ordo generalis(b). ilic locus ad depressionem epi-
Eufogiu»,inquit, arc/itcpisco/jujAlexandrinus lib. scoporumolim dcpravatus fuit: ita enim hacienus in
eontra Novatumde administratione ecclesiastica, seu editis codd. legebatur : Quibus etsi digniias non sit
poteslate Eecletim in recipiendis lapsis (Grmceirspl communis,esl tamen ordo generalis. Secundum hanc
oexovopta;) refert Novalum, Corneliopontifice,Roma- enim inendosam lectionera intra generalem clerico-
nm etie Ecclesimarchidiaconumcreatum, ad quem riim ordinem episcopos agnoscit, sed non ejusdem
ipsumpontifieium,pro ejus lemporismore, decedenle omnes dignitatis consortes, contra unanimem san-
e vita pontifice,deferebatur; archidiaconumenimsuc- ctorum Pairum senteniiam, quibus, ut verbis uiar
cederesummopontificistatutum erat. 1359 Verum Cypriani, episcopalusunus est alque indivisusepisco-
kunc, ait Eulogius,tupexbialaborantem Cornelius, et porummultorumconcordinumerositalediffusus, cujut
in tudmmortemimminentemcum cognovittet,presbg- a singulis in solidumpars tenelur (Epist. 52, seu lib.
terumordinat, omnessic illi ad supremam cathedram de UnitateEcct. cath.). Apudnos enim, inquit sanctus
pervenienditpet prmcidens. Hieroiiymns(Epist. 54). Apostolorumtocumepiscopi
16. SanctiPatres. Nicaenos inlelligit, qui can. S Q ( tenent. Omnes,scribil idem (Epist. 85, ad Evagrium),
unum conciliumante quadragesimam Paschae, alte- Apostolorumsuccessoressunt, RomanusPetri, emteri
rum circa tempus aulumni celebrandum esse sta- episcopialiorum apostolorum.Porro hoc erant cmteri
tuunt. In quo quidem majores eliam causas discuti apostoli quod fuit Petrus, pari consortio prmditi el
ac finiri posse satis indicat sanctus Leo, si inter hu- honoris et polestatis(Cypr., tib. de Unitale Eccles.).
jusmodi caosas episcoporum depositiones numerari Cuncti, ait Hieronymus(Lib. l contra Pelag.), ctavet
placet, quandoquidemepiscopos de majoribus cri- regni cmlorum accipiunt, et ex mquosuper eos Eccle-
minibuspostulatos,quos convictos depositio mane- sice(ortitudo solidatur. Quod et auctor nosler bic
bat, illicjudicari siatuit, nec ad suam cognilionem agnoscit, cum in omnibuset similitudinemhonoris, et
transferri, si Thessalonicensis episcopi sopita fuerit paritatem eleclionisconlitetur. Vide et Gelasium pa-
causa judicio: quanlo niinus ergoOrientaliura causae, pam supra laudatumad epist. 10. Igilur episcoporum
quaepari ac Tbessalonicensisvicariatus jure ad Oc- omnium dignitas communit,nonett tamen ordo gene-
cidentalempatriarchain non peninebant. ralit, quia omnium caput Petrus, el unitalis originem
a17. Si qtdt episcopus,etc. Duo hic notanda ve» ab uno (Petro) incipienfemsua auctorilate (Clnistus)
niunt: unum est, non omnem episcoporum ad alias disposuil(Cypr. tib. de Unit. Eccl.); et ut hoc ipso
sedes translationema Leone noslro daranari, sed loco loquitur sancius Leo, uni datum est, ut cmterit
eas solummodo quae ex ambitu vel avaritia fiunt. prmemineret.QuOdegregio sancti Auguslini lestimo-
Procli enimCP. ex Cizyci episcopo creati migratio- nio iilustrare juvat ex cap. 1 libri i contra epistolas
nem approbavitCcelestinus Leonis praedecessor lit- Pelagianorum ad Bonifacium PP., quera sic alloqui-
teris antea scriptis Cyrillo Alexandr., Joanni Anlio- n tur: Cum eommunissit omnibusnobis, qui fungimur
cheno et Rufo Thessalonicensi; ex Socrate, lib. vu, D episcopatusofficio(quamvisipse in eo prmemineascel-
cap. 40. sxorefastigio),specula pastoralis, facio quod possum
Allerum, longe graviorem poenaracontra episco- pro mei pttrticula muneris.Malein vulg. Ie«. speculae
pos sedem cupiditatis solum explendae causa muian- pro specula; quod mendumcum prava imerpuuctione
tes a sanctoLeone decerni, dum illos utraque cathe- conjunctumperturbat sensum hujits loci, auctorisque
' dra privari jubet, quam quae a sanctis Patribus mentein obscurat. Leoneinemendamus ex lide mss.
decreta fuerat ante ipsum. Synodus enira Nicaena codd. Corbeiensis,Trecopithceaniet quatuorThuan.,
can. 15 vult tantum ut si quis tale quid agere tenta- quibus cl.irius aliquid et cavillationiminns obvium
nrit, koe factumprortut in irritum mitlalur, el retti- liabent cod. Victor. ms. et edit. Surii, Merliniet Ni-
(a)Hoc testimoniumPhotii ex S. Eulogioscriptore conum succedere sumrao pontifici stalulum prodit.
Graeco exeuntis saeculi sexti niliili habenduro est. (b) Haecleciio emendatior a nobis profertur annot.
Licet enim scripserit adversus Novaiianos, sicut er- 52 (Col. 675, n. ') ubi eliam aequamejussentenliam,
ravit, cum Novatianum, qnem Novatum vocat, ex episcopis quidem haud injiiriosaui, at >imul ^radui
archidiaconoa S. Cornelio presbyterum creatum praecellentiet auctoritati summorumpontiiicum con-
narrat, quippequi jam anteelectionemCornelii pres- sonam exhibuimus: iia ut exinde nonnulla quae hic
byteratu fungebatur, ita etiara fallitur dum archidia- a Quesnellosubjiciuntur corrigenda sint.
PATROL.LIV. *2
ISSS PASCH. QUESNELLINOTtB IN EPISTOLAS&. LEONIS MACN1 tSB4
colini, cum lie legunt: Quibuscum dignitat tit com- A. { die Apfilis, tum «tiam eplstolse, quas et ad Leonem
munit, non est lamenordo generatit.1361 Antiquam nnstrura dedlt, et ad fejiiscoposHispanos Idacinmet
niliilomintis fatemur hujtiSloci depravationem: Hiuc- Ceponium : qtras nllimas habent Ambrosius Moralez,
marus enim Remensis in 32 opusculo Capitulorum Hisloriae Hispan^ llb] it cap. 26; Bivarus, in Com-
65 ad llincmanim Laudunensem, eodem modolegit, mentariis ad Pseudo-ChroniconOextri; et cardinalis
capile scilicet 13, cujus etiam titulus hoc meudo ni- Baronius, ad an. 447. Ilas etiam Leonis ad ipsum
litur: Cnp. 13: Quod ti ordo gehetttttt ett ommbta epistulaesubdidimusi: quOniamel illi cognatae sunt,
tpiscopis, noh tamen eommunisest dignitas omnibut. et iti edilioneConciliomm Hispaniaea Garsia Loaysa,
Deiiide Leonis verba in ipso contextu capitis refert. Cl in uttima otnniumConciliorumcollectione pritter-
Ab aliiore adhuc fonte haustus error est, nempe a miSsseBunt, quasi lucem publicamnondum aspexis-
Dionysio Exiguo,qui eamdem quam rejicimus lectio- «Bflt.
nem exhibet. Ex ilta porro Dionysii collectioneaccl- Locus est in cnncilio Bracarensi t, cujus occasinne
ttit Hiticmarusquidquid decretorum poniificiorumat- quaestioiiemmovtftntBarunius ejnsque pedissequus
legat: quod et de hac ipsa epistola liquet ex optisc. Binius, quaestionem vix serio excntieiidani. Verba
45, de Translationibus, cap. 14, ut mirum nen sit haecSunl Lueretii epSseopiin illa synotlo proloqnen-
arem in utToque errorem reperiri: ideoque pro tis : Credo autm ttssttm beatitudinis fraternitutem
E'iriee leste utcrque habendus est. Magna quidem notse, quia <e»temport quo in hit regionibus nefandis-
Dionysii auetoritas, si constaret talem esse missam tiHimPritciitHtttmteitti vtnena serpebanl, beatissimus
in Galliasejns oolleciionem, qualem eam ipse eon- papt urbit Remte, Lee, fui quadragesimut fere apo-
cinnavit; at contra ceftum ex inspteciione omnium H . stoli Pelri tttcewmr 'ttatuit, per Turribiim notarium
codicum mss. qnibns abundant bibli.ithecaeGallica- B tedis tttmad sgnodmhGvHrcim contra implam Priseit-
nae, priina omnium exemplaria Dionysiani codicis, ilanmhmresisiecthm taipta sua direxil. Cujus ettnm
quse huc advecta sunt, plaribus ancta, interpolata, ac prmcepto Tarmconentes et Carthaginensesepiscopi,
vitiata fuisse supra (tn epist. 12) probavimus. Unum ' Lusitanimqueqve et'Bmticce, facto inter seconcilio,
in praesentiasseram,in coilectione Epistolarumsancli Regulam fidei eOntrtiPrisciUiannmhterestmcam ali-
Leonis, quaead calcem jacet codicis Romani Diony- auiflHseapttuIi»Mnseribentes,adBedtcinmmtune hujus
«ano antiqoioris tectionem nostram haberi: hoc de BraearensisEccletiti prmtuttm iiteserunt. Vult ergo
Thuaneo ms. codice spondeo; de Oxoniensi,cnjus emineniissimus car4malis 13B3 unicum esse Tur-
hanc parlem videre non contigit, idem opinandum. ribium, qui et AsiuriCetisisepiscopiisfuerit,et eodem
20. Ne omnessibi ommavirtdiearent.Ad unitatem tempore Notarius Rmiian* sedis, snggiltatqnetam-
«onspirant (fl) varii distinctiqne sacerdotum gradus quam a verilaie abhorrentem AnibmsiiMorarezsen-
in Ecctesia : Propierea enim inter duodecimunus eli- temiam, qni duos Twribios distinxit, altemm ad
gitur, ut capite ctnslituto tchismatistollatur occasio, quem Leo scribH, «nmqttc Asturicaeepiscopum; al-
ait Hieronymus (Lib. i cont. Pet.). Quem transcri- terum per quem stfipsStad HiSpaniaeepiscoiios, qui
-psit GelasiusPP. in tractatu ad Graecosiu Sinnondl Roma misstts est a Leone in Hispanias, ut ejns litte-
«ppendice Od. Theod. pag. 184. Iterura de illa ras deferret. Dttptet argnmentum profert Annalaun
forma, epitcoporumquoque, inquit sanctus Leo, est «Vndiiorpro soasententia, tenue Utrumque ct cxile
Wta distinctio,Heonmessibi omiAavindicarent.Deni- admodum. Si iittents, Inqnit, iam ttd Twrribiumepi-
ique, ttim idm vrat presbyterqui el episcopus(verba scopum, tum ad synodum celebrandamnotario suo,
«mit liieronyini [In eap. i fipist. ad Titulm]), Vt1C ifufrtfrtoitem 4ivto,'dedisiet, ittiqUein liiteris ad epi-
<tuttequam diaboli inittneftt studta m Eeclesiafiereht... scopum sctiptis ejtts fhentiohem[echset. Boc enbnto-
<bommuni presbyterorumconsilio Ecclesimgubernaban- lemnt erat, etc. Esto solemne fuerit ui in qutbusque
iur. Non quod pares tohc fnerint episcopi et presby- litteris ejusmenrto rieret per quem deferebaitiur (boc
-teri, sed qnia inaltus presbyier constituebatur, qoii enim ex abiimtanliajuris concedimus, tametsi nullo
«aeerdotio pleno et perfecto, quale est in episcopis,, nixtnn fundamento). Hoc«tiam ipse praestrtumfhisse
Uon Simuloniaretur; isque tunc presbyteri nomme, fatetur. Sedut idem nuntii» ad synodum totius pro-
Jquodmalis est, magisgaudebat, quam episcopi,quodl vinciae missus mcpistola ad Tutrtbinm scripta nomj-
momenett dignimit. naretur, nnlla necessitas fuit. Ad istum enim rescri-
psit per ettntdem diacOnum,a quo ejus litteras acce-
13Qft AD EPISTOLAMXV. •perat, et ejttsderain suo rescripto meniionem habet:
Tuttibio Asturicensiepiscopo. xHsynodUmtrefOseu provinciamillam episcoporum
Hispanorum , a quibus nnHas habtierat litteras nul-
4. AdTurribium, etc. Mirumest quanta varietate) Hiuique nnntitrni, SperTurribium e latere suo dire-
«scriptum reperiatar hujus episcopi nomen. Crim.• «luin litieTasmisit.nocenimest,quoi1 solemnissimum
«od. faabet : M f-oruvium Asturjgensem; Thuaneii esse assero, tftcum Rornauittonnfices ad syuoduni
tres «t TrecOpftti. cum Surio : Turbio Asturiensi;; velad episcopnsallquosprOalicujusmomentiuegolio
%od. Regius : Tubirio dt Tuberio Asiuricensi; Cor- scfibebant, per ftliiiueme suis ad boc imprimts des-
-beien. et Thuan. 1 : Torebio Atihoracemi; lsklorus> tinatnm id facerent, uonVero per alienum clericura :
4fere. : Tornulo Austorigeitsi; Montanos episcopusi ») qnod si ComnrisissexLeo, hoc ex aiiquo contempiu
f oletanus in epistola afd fratres territorii Palentinii oescendisse proculdubio suspicaii essent liispani
«d eateem«oircmi Toietanin : Tkearibius. Aliis de- antisliles. Deinde ut adhuc rationem Baroniiin tpsum
ftique vet Turibiia Astnriensis, ul Surio; vel Turri- refdfqueamus, huju^ ttomen liiterrs inscribi solebat,
*hesAslurfcenjt»,tfi vurgo legitur, et nos reiinnimus :: ^ffttiiitteras tp>asdefefeiidasaccipiebat, et revera de-
eadem est vox aciWaqrwehodiernis HispanisTorret,. Terebat, Sive ehaconusiHe esset, sive notarius; uon
«obis-Gallts ef«te Tmr. Tfiro iiomen ejus tuiperlatot ipse cniimendabatur.
HuncTtitTibiumcoWSBt^fuisseepiscopum Asturicac, A!tUec Turrlbitls Aviuricensislias Leonis ad Flispa-
VoigoAitorga mtjatiiciseprovmcta, oiim sub Braca- hos episcopos litierasRoiiia datrtrsse dici polesi, nec
TenslmctropoH, Ittiirc «Ob-ComposTellanoarchiepi- ea>.dein ipse a diac-onosuo accepisse delerendas;
scopo pietate, doctrina et zelo reiigionis insignerai jutseiiiniliancepi.-.copo pr.ivinciaindciin.iidarivelii?
fuisse ciamant tum ecclesiasticaetabulae, in quibusi llnde ex eo quod; omnia, quae in hoc negotio tra-
hiter 'vindicatos cdetites cotiirameraius babetur 16i ctanda erant, Turiribiiepiscopi curae ac soiliciludiui
BALLERmiORUMANNWTATIONES.
<«) €«m omnes efftebpornm 'grtdfts ad mifiarein *Petti sedeihuniversalis Ecclesim ciira conflueret, et
-cMKpirem,tum vero ipslus vmftaitis'cenlftfmitlcrrco Hitift utqua.ii h' suo capUedktideret. Sic ipsc£. Leo
^ttteMuwfuit mftumaira seiie dtfn SifccessrJHbus Ttacfw eptstola c. jll.
S.Petri,utpCT:c^fitT«^âus'etmcft^wyftm advrmft
i32S PASCH. QIESNELLI NOT.eEIN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. 1526
commissasnnt a sancto Leone, cum argumenturase-.A intercesserint, anlequam ad singulos Hispaniarum
cundura deducit Baronius, ul prohet litteras per episcopos litteraeLeonis transmilterenlur, utde hoo
eiimdcm latas esse ad episcopos Hispanos, videlur negotio deliberareut, inter se illarum Ecclesiarum
oblitus esse quidnamsit discriiiiinis iuter episcopum ul principum voliintatem explorarent,
iceniiam|tie ad conciiii plenarii congregaiionem
rebus<Ecdesiaesacerdotalisolliciiuilineincumbeniem, firimates,
et diaconum,vel notarium episcopi maudata ex prae- 1365 conarentur obtinere; quod cnni frustra de-
scripto exsequeiitem, et buc illucquelitteras bajuli iiiiiin tentari a se perspexerunt, reiiitentibus princi-
instar deferentem.Mitto quod notarii vox numquam pibus, inin de Galliciaesynodo habenda inilum est
in ecciesiasticis1364 nionumenlis iu eo signiiicatn ab iilius proviuciaeepiscopis consiliu.n. Hoc rescivit
usurpatur quem ei atlingitauctor ille, ut sciliceteuin sanctus Leo, vel sciibeuie iterum Turribio, vel re-
notarium dicas, qui quod agilur in provinciisad Ro- deuute nuntio, que.inad qualiior illarum provincia-
manam sedem referre aq nolum facere satagil. runi antistites cum liileris delegarat, esseqne e re
Praeterea cum (a) tres epistolas Leonis omnino Ecclesiae existimav.it,ut ad syuodiiuiquseparabatnr,
distinctas agposeerecogamur, partim ex ipso Leone, vel jam etiaui coacta eral, scriheret; et bxc sunt
pnrtiir. ex Lueretii Bracarensis interlocutione, non scripta, quaeper Turribium noiarium Romauaesedis
item cogimureodem tempore missas existimare. Ita ad synodum GalliciaecontraimpiainPriscillianaehae-
enim sese res, ui ego quidem reor, habuit. Monitus resis sectara directa esse a Leone coiumemoravit
a saucto Turribio Asiuricen-i Leo noster de pro- Lucretius in Bracarensiconcilio.
gressu Priscillianae haereseos quae per Hispanias Porro diim pararetur concilium Galliciae, vel eo
grassabatnr, statim quibus remediis tam nefandaer. " jam soluto, aliaruin quoque provinciaruw episcopi
pestioccurrerelurcogilare. cepit.Necaliudpronipiius conventiim inter se feceruni, eodem Lucretio teste,
occurrit, quam ul generalisHispanorumepiscoporum secuti hac iu re cousiliura Leouis; in quo regulam
cceiuscongregareiur, qui de siatu reruiu iuquirerent fidei cum aliquibus capiiulis descnbeuies ad Balco-
decernerentque. Quamobrem litteras ad Turribium niuintnnc BiacarensuiEccJesi*prajsulemdirexerunt.
Asturicensemejusdem diacono Pervinco, ut habet Eam, inquam, regulam lidei, quaj male couciljo To-
Idatii Cbonicou, tradidit perferendas, in quibus euui letano i ad an. Chrisii 400 atiexitur, cum rcvera sit
de congreganda generali synodo monet: Habeatur hujus Hispaniciquatunr provinciarju.ro coticilii, ut vel
ergo, kiqnit, inier vosepiscopaleconciiium,et ad eum ex titulo regulae subjunctorumque capiiulorum ar-
locum qui omnibusopporlunus sit, vicinarumprovin- guiiur, qui eade.njhabet quaeLucr^tius in sua iiiier-
darum conveniantsacerdoles. Verum cum ad ejus- locutione; sed imprimis ex .Bracar. i concilio, quod
modi convocaiionemfaciendam nulla inesset Turri- utruinque Hispanjca;illi syuodo Leonis tempore et
bio aucteritas, quippe qui metropolitanus non erat; prceceptocongregatscassexH.Dehac fldeireguia plura
sed petius inier Galttcisecompmvinciiles episcopos iu dissenatione 14.
ultimus, neeesse fuit ut de loto lioc negotin Hispani Exdictis paiet non simul missain esse epslolam
monerenlurepiscopi. Itaque ad Tarraconenses, Car- hanc ad Turribium nostruui, et alieratn, qustifl ad
thaginenses, Litsitano.-, atque Galticios scripsit san- synodum Galliciaescriptam lestatur Lucreiiue : jiaec
CtusLeo, eost|ue ad conciliiimsynotli generalts rite enim iionduiii erat congregata, nec tain cito coactam
celebrasduin liortatus est. De quibus litteris ipsuin fuisse videor niihi in hoc raliocinio certo evin-
Turribium monuit, ut ejus cura omurbus episcopis cere.
redderentur, totumque negotium ad opt.luui lioem C 1366 Eodem fere tempore habiias esse duas il-
perduceretur. Sed cum per itlam tempestatem sub las sy..o.ios, uiiam Galliciae.,alteram quatuor pro-
diversa ditione jacerent Hispanicaeillae provinciae, vinciarinn. et Baronius latetur, et Lucrelii interlo-
GalliciamoccupattieReciiilaSuevorumrege, caeieris cutio manifesledeclarat. Cum autera postrema haec
subGotborumimperiodegeniibus, non potuit Leonis coacta es.t, tunc Balconius Bracarensjs erat episco-
desklerio salisfleri : qiioniaiii Galliciieepiscopi cum pus : non videtur autem ideni iiujus civitaiis Eccle-
episeopisaliarum provinciarum convenire pennissi siain rexisse ciiui scribebal sanctus Leo ad Turri-
non sunt. Et id quidemjam tum augurabaliir sauctus biura alio.-queH.spanosepUcopos; sed probabile est
Leo, cum ad Turribium scribebat. Si autem, inquit, admodtim vel Idatiura, vel Cepowium iu bac sede
aiiquid (quode/bsH)obstileritquominuspossii celebrari fuisse collocalum. 1" enira h»c videtur probari ex
-generaleconcitium,Gallicicesaliem in unum conve- episiolaquam Tnrribius scripsit ad utrumque iltum
lOant taeerdotet, quibus congregandisfraires noslri episcopuin, cum primuni PrisciUiaiisesectaeiinpiura
Idatius et Ceponius imminebuiit, conjuncia cum eis dognia grassari aniuiadveriit: cur eniui ad illos epi-
inslantia tua. Dubium aulem non est quin plures scopos, cteieris praetermissis, querelas sttas direxis-
menses post receplam Leonis epiatolam a Turribio set, uisi quia (b) metropolilica auctoriiate supra cae-
{a) Tres basce Leonis epistolas optirae distiuguit quel ex prima Bracarensi synodo, et ea fidei regula
Quesnellos, sed earura occasiouem ac tempus nos quae ab Hispanica synodo cura Leonis praeceptoad
exactiusconstituiraus in dissert. de epistolis dejaer- Balconiuin missa, liunc Balconiinu, non vero Cepo-
ditis, u. 17, 18 et 19. niiiin Bracarensem episcopumnominal. Quod si BaJ-
(b) CumS. Leo in fine hujus epistolseinter Galli- conius Bracarensis, ad quem Avitus anno 4io scri-
ciae episcoposldatium ei Cepoiiium nominei, Ques- psit epistolam de reliquiis S. Stenha.ni, non «redatur
nelltishos duosGalliciaemeiropoliias, et Idatiura qui- Ddiversus a B.lc.nio, qui sub-Leone vitaxnagebat,
dera Lucensem, Ceponiumautem Bracareusem epi- iiiulto magis rejiciendacngiiosceiurQiiesnelliopinio,
scopura fusiusconjectando traduxii. At pra'teru,uain qua BaltroniumCeponiosulfectume-xi^limat-S. Lec
-quodperperamtnterprelatur cnncilitiraLucense anni autetn idcirco Jdatium ei Cepouiu.m tongregandis
569, in qtto, Galliciaprovincia divisa iu dnas, Lu- JGaLliciae episcopisadversus PrisoiLlianistaspreeciput>
censi sedi tum priiniiin aitribuiuui traditur jus me- nomiuavitin epistola ad Xurrjhiuui c. 1,7,nou quod
tropoliticum, qnod per liocce lemptis iini Braearensi ejns provinciieepiscopis metropoliticadignitateprae-
compeiebai, fatsumomninoest Idttium LuoensiEc- emiiierent, sed quod ex Turrihii epistota ad eosdem,
clesineprsefuisse,Idetii enim ldaiius, quiiu pioceniio quam S. pontifex cum UbeUoTunrihiiiaoceperat,
ad Chronicoiise episcopum creatuin indicat circa eortira antiquiiatera ac meritum.oognoscens, .ipsos
aniium 427 aut 428, et ad annum 431 se episcopum maxiine idoueos credidii, qui Siurribiumjuniorem
Tiowinat, Agrcstium Lucehsem eptscapuiu disenjbe fpiscopumconira PrisciUianwiaslineogendatfeftiliciie
appellat ad annum 453, non vero circa annum430, jsynodomaxime juvareut. VadeadmonitianeiU'in(epi-
ot Quesnellusin bac eadem nolatione signavit. Ce- stolam Turribii ad Idatiumet Ceponium, quain ap-
pouium vero Bracarenscra episcopum non fuissc li- pcndici cpibtobrum supra inseruimus. llinc Idatius
1327 PASCH. QTJESNELLINOT.E IN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. 1328
leros eroinebant, atque ideo eosdem hujus nefandse A j nuo instauratumsit, quod jam ab antiquo in usu fue-
baeresis compescendaecuraac sollicitudo spectabat? rat, et per aliquod forsan tempus interruptum, am-
2* Eosdem metropolitanos fuisse provinciseGatliciae bitione Bracarensiun>metropolitanorum. Demum in
salis indicat sanctus Leo, cum penes eos curam con- illo concilio contentiflniquaeinter utrumque metro-
gregandorum episcoporum intra illam provinciam politanum 1368 iuerat, finis est impositus decreto
residere asserit : Quibut eongregandisfratret nottri peremptorio, qdod Lucensi metropoliticam dignita-
Idalius et Ceponiusimminebunt. 3° Eumdemldatium temasseruit.
legimus gesta episcopalia habuisse in urbe latenles Astnri- 6. Idatius inChronico, olympiade 303 circa an-
censi, cum hujus civitatis episcopo adversus num 430, haec narrat accidisse : In eonventu, inquit,
Manichaeos,quos suo judicio damnarunt, dirigentes Lucenti contra voluntatem Agrestii Lucensit epitcopi
ejusmodi gesta ad Antoninum Emeritensem episco- Pastor et Syagrius episcopi ordinantur. Vides in his
pum : hoc enim Taletestatur Idatius ipse in suo Chronico verbis plura metropoliticaedignitatis argumenta pro
ad olymp. 306. porro judicium habere in aliena Locensi episcopo. Cur enim apud Lucumconveniunt
Ecclesia nequaquara potuit, nisi jure metropolitico episcopi, nisi quia metropolis erai?Cur in illa urbe
potitus esset in Galliciaeprovincia. ordinationes episcoporum factae, nisi quia metropo-
Si porro conjecluris licet in re obscurissimaindul- lilani sedes erat? solemne enim antiquitus fuit ut
*ere, facile rrediderim jus melropolicum jam per episcopus vel in propria cui pracficiebaturCur Ecclesia,
Tlla tempora fuisse penes 1367 duos episcopos in velin metropolitana civitate ordinaretur. deni-
provincia Galliciae; cujus assertionis istae sunt ra- _ que ordinatos illos episcoposfuisse notat contra vo-
tiones. luntalera Lucensis episcopi, nisi quia liic erat mani-
1. Cum Turribius de Priscillianistarum redivivis "J festus canonum contemptus, qtii toties vetant ne
erroribus eos monere vellet, quorum ofliciumet po- episcopus citra metropelitani episcopi voluntatem et
testas erat errores hujusmodiin provincia Galliciae conscientiam consecretur 1
exstinguere, non unicum, sed duos episcopos Ida- fuisse Quae superius dixi jam paucis colligo. Ac i* duos
lium et Ceponium conjunctim adiit, velut dignitate in GalliciaeprOvinciametropolitanos; 2° unum
et auctoritate pares, ut testis est epistola ad eos eorum Bracarensem episcopum fuisse, extra omne
scripia. dubium esse; 3° alterutrum e nominatis episcopis,
2. Eosdem cogendaeGallicisesynodo praesiderede- Ceponium dico et Idatium, Bracarensem melropoli-
bere signilicat sanctus Leo; quod jus proculdubio tanura fuisse; 4° videri Ceponium hoc anno 447 Bra-
metropoliticam arguit dignitatem : nisi enim uterque carensem Ecclesiam rexisse potius quam Idatium.
ea praefulsisset,fuissetque liberum sancto Leoni prae- Oportet enim eum, qui tunc Bracarensibus praeerat,
sidem hujus concilii ex arbitrio constituere, non decessisse ame synodum Galliciaa, cum hujus tem-
alium quam Turribium hoc munere ornasset, cujus pore Balconius Bracarensem Ecclesiam regeret; at
sollicitudinem indusiriamque perspectam habebal. Idatius luncadhuc in vivis erat, si lides libellode duo-
3. Hoc eliam persuadet provinciae hujus iramensa decim Scriptoribus ecclesiasticis, qui Isidoro et II-
amplitudo: quseLucensem synodum anni569 coegit, depbonso subjici solet : Decestit enim, inquil ille,
ut ex praecepto principis in duas eam provincias ec- tub Leone principe ultima jam pene tenectute, sicut
clesiaslicas scinderet, attributis Ecclesise Lucensi etiam prmfationit tum demonstratiniiio. Quod etiam
metropoliticis juribus; quae non tam nova insiitutio patet ex ipso Chronico, quod ultra Leonis papaetem-
mihi videiur, quam prisiinaeinstauratio : quaetumul- C I pora ab eo exlenditur. 5° Igitur Lucensis metropoli-
tuum bellicorum occasione, antiquitate posthabita,- tanus fuisse videtur Idatius, quamvisSigebertus eum
immutata erat, ut in unum episcopum omnia metro- Lemicaeepiscopum faciat. Sed videtur confundere
politica jura tunc confluxerint. duos Idatios, quorura unus lempore Leonis, et Chro-
4. Conflrmatur ex eorum sententia qui in hac nici auctor fuit; alter Priscilliani olim accusator, qui
causa Lucense ponunt concilium in Celenis munici- revera Lemicaeepiscopus fuit. Errandi praetereaSi-
Lucensis dicccesis eodem tempore collectum;; geberto occasio fuit, quod recemior Idatius in prae-
Siooc enim si verum est, jus metropoliticum Lucensii fatione sui Chronici natum se in Lemica civitate af-
episcopo inesse pene necesse fuit, qui dum Braca-t firmat: qui si ejusdem civilalis episcopus fuisset,
rensis in eadem provincia metropolitanus synodum boc non omisisset eo loco commemorare, ubi et Le-
habet Bracari, atteram in eadem provincia propriat• micseet suae in ea nalivitatis mentionem faciebat.
auctoritate coegerit. Yide qtiae in prsefatione Tole- Meliusdixeris videri eum meiropolitanam suam di-
tani i concilii an. 400 referuntur de boc Celenensii• gnitatem indicare, cumibidera se sumwi prmsulemof-
seu Lucensi concilio, quse male illic inserta, ad Leo- ficii ereatumdicit: summumest enim inter episcopos
nis tempora rejicienda esse videntur : tametsi adl provinciaemetropolitani officium, et in fine ejusdem
nostrum nihil intersit an hujus an supe- praefationis, ita gemebundus deformem luget eccle-
propositum Lucensis
riori setate illa svnodus coacta fuerit. siastici ordinis staium in provincia Galliciae, ac si ad
i. 5. In prafatione concilti Bracarensis i, quod priusi eum prsecipue pertinuisset, velut provinciae caput;
fuit illo Lucensi, in quo primum divisa dicitur pro- crealionidusinrfisereit*,quas nolat, et universa;prope-
vincia Galliciaein duos metropolitanos, aliquod mihii f. modumin divina dhciplind religionit occasui ex ofii-
videor vestigium deprebendere divisionis jam anteatv cio occurrere ac subvenire.
factae : Bracarensis quippe Ecclesia dicitur Bracaren- Deniquevix locum dubitandi relinquit 1369 ida-
tit provincimmetropolitana, cum dicere debuissett- tius, cum olympiade 510 Gallicianseprovinciaepopu-
provinciae Galliciae, si unica fuisset ecclesiastica pro- lationem describit, Suevosque apud Lucum direptos
vincia. Deinde huic concilio oclo tantummodo epi-• narrat. Statim enim haec subjicit : Capto Idatio epi-
scopi adfuerunt, cum quindecim ad minus essentt tcopoteptimo kalendat Augutlt in AquwflaviensiEccle-
Gallicianaeprovincise episcopi : ut suspicari liceatt sia, eumdem conventumgrandi evertitexcidio.Manife-
eos tantum convenisse qui Bracarensi suberant, noni stum est non de alio eum quam de seipso sermonem
eos qui Lucensi. Quod vero primum in Lucensi sy- habere, nec dealioconvenlu, quam de Lucensi, de
nodo facta divisio legitur, facile ita interprelor, utt cujus vastatione narrationem inierat; nec aliam ejus
tum primum synodali statuto ac regio praeceptode-- episcopalem sedem quam Lucum indicari; Aqualla-
qui se in Aquseflaviensi Ecclesia captura tradit circa Lucensem melropojitam prsesumpsit. Turribii autem
annum 462, episcopus creditur ejusdem Ecclesiae,ad amicissimus , eodemque zelo prseditus agnoscitur,
quam se post tres menses rediisse commemorat. cum ambo simul an. 445 Asturicae adversus latentes
Hancautem episcopalemsedem fuisseQuesnellus ne- Manicbseosdimicarint.
gavit ex sola nondum probata hypotbesi, qua eum
1329 PASCH. QUESNELLI NOT.eEIN EPISTOLAS S. LEONISMAGNI. 1330
viensisenim Ecclesia, quam commemorat, episcopa-.Aconsilia ita approbartint. Sanctus enim Marlinua
lis sedes non erat, sed particularis aliqua Lucensis omni studio egit apud Maximum, ut sanguine infe-
parochiaeecclesia. ,. . •;;. licium abstineret, non desinens increpare Idatium,
Jam quod idem Idatiiis frequenter appellat con- ut ab accusatione desisteret; novum et inaudilum
ventum Bracarensem et conventum Lucensera, su- nefas asserens ut causam Kcclesia?,judex saeculiju-
spicor partitionem provinciae Gailicianaehis verbis dicaret: satis superque sufflcere, ul episcopali sen-
indicare. Provinciam scilicet amplissimam in dtias tentia haeretici judicati Ecclesiis pellerentur. Seve-
partes divisas puto, quas placuit conventus nomine rus ipse, qui hsec refert lib. 11Hist., Priscillianistas
discernere, et utrique suam meiropolim, uni Braca- parum sanis consiliis, pertinacibus studiis, pessimo
ram, alteri Lucum attribuere, cum juribus metropo- exemplo necatos aut exsiliis mulctatos esse testatur;
liticis tam in civilibus, quam in ecclesiasticis. Eodem Ithaciumque eam ob rem et coepiscoporumcomrau-
fere loquendi modo in antiquis praesertimque Afri- nione, et episcopatu fuisse privatum, non est qui
canis monumentis unaquaeque provincia concilium nesciat. Quae causa fuit ul Hieronyraus in Catalogo
appellatur, quodidem est atqueconventus. scriptorum ecclesiasticorum Priscilliani necem fa-
2. Epittolm termo, et commonitoriiseries, et libelli ctioni Hylatii (forte Idatii) et Ilhacii tribuat. Quo
tui lextus. Tria manifeste dislinguit: (a) Epistolam, tamen loco, ut verum fatear, valde suspicor (6) de-
commonitorium et libellum. Epistolam familiarera pravatum esse et interpolatum hunc Hieronymi li-
appellatipsecap. 17. Commonitorium,quod nos vulgo brum; illudque omne quod 1371 de Priscilliano
memoriale dicimus, scriptum ittud est sexdecimca- habet, ab aliqtio ejus assecla olim esse insertum.
comprehensum,quod damnatas olim Priscil- ".n Vix enira conciliare possis quae alibi habet seu ad
fiitulis
ianistarum opinionescontinebat, cuique totidera ca-J Ctesiphontem contra Pelagium scribens, seu Danie-
pitibus respondet hac epistola S. Leo. Libellus deni- lem comraentans, cum his quse in isto Catalogo le-
que sexdecim pariter capitulis constans aliud a guntur de Priscilliano. Hic enim Abilaeeura episco-
priori scripti genus est, quo Turribius haereticorum pum vocat; cum a paucis discipulis suis episcopus
istorum blasphemiasconfutavit, ut ipsc testis est in ibidem constitulus, nuraquara pro episcopo habitus
finesuaead Idaiiumet Ceponiumepistolae.Libros vo- sit a catholicis, numquam episcopus nominatus ,
cat additio ad Isidori libr. de Viris Illustribus supe- numquam ut lalis accusatus vel damnatus reperia-
rius laudata, quibus eadem Priscillianorum hmresit tur. Nullam praelerea ei nolam afflngit, nec baereti-
deiettata, convicta, atque decenler abdicata fuisse cum appellat: e contra vero ejus accusalores epi-
ibidem dicilur. De eodem libello intelligenda viden- scopos, ne episcoposquidem nominat, sed polius ut
tur, quae habet Montanus cpiscopus Toleianus in homines factiosos infamat. Denique insignem haere-
epistola ad Paleminos, concilio Toletano 11annexa: siarcham, seu potius omnium haeresumantiquarum
Hunc , inquit, Prisciltianum talem fuisseplenius di- instauratorera satis babet, si sparsis rumoribus hae-
tcet, qui beatissimiac religiosissimiviri Theoribii epi- reseos a nonnullis accusatura esse indicet, a pluribus
tcopi ad sanctum papam urbis Romm Leonem librot euradem simul defensum ita asserens, ut in quam
editot legit. In quibus hanc sordidamhwresimexpla- partein seseinclinet lector anceps remanere cogatur.
navit, aperuit, et occuliamtenebris suis perfidimque Hie, inquit, utque hodie a nonnultit Gnosticce,id est
nube velatamin propatulomisit. Ex ipsis etenimLIBRIS Basilidis et Marcionis, de quibus lrenmut scripsit,
qualiter cavere,quid responderecontra sacrilegospos- hmreseosaccusatur, defendentibusaliis non ita eum
mt, piut leclorinveniet. Q sensisse ut arguitur. Ita anno Theodosii 14, id est,
1370 3. Priteiltianistarum fmtidissimamapud vos Christi 392, scribit Hieronymus, vir nihil eorum
reealuUsesentinam. Haec ex Augustino, lib. de Hae- quae in Ecclesia gerebantur ignarus, post Caesarau-
resib. ad Quodvulideum, haeresi 79, mutuatus esse gustanam synodum , post Burdigalensem, post dam-
videtur S. Leo. Hujus turpissimTtsectaecunabtilaet natum totius orbis, ut ipse ait, auetoritale Priscillia-
progressus qui scire volet, adeat Sulpitium Severum nura, post Damasi, cui ipse aderat, repulsara, talem
lib. 11Histor. in fine. Videateliam Hieronymum in ut ne in conspectu quidem pontificis admissi sint
Daniel. IL, et ad Ctesiphontem contra Pelagianos; Priscillianus et socii se illi purgare cupientes. Quin
Idatii Chron. olymp. 291, concili.i Toletan. let Bra- el libro taudato ad Ctesiphontem, PrisciUianumvo-
car. 1. De hac haeresi nibil apud Epiphanium, qui cat partetn Manichmi, asserit eum habere partem
forte eam a Gnosticorum. Manichaeorumaliorumque Gnosticmhmreseosde Basilidis impietale venientem,
sectis, quibiiscum pleraque habebant Priscillianista) et ibidemac alibt adversus ejus turpitudinem stylum
coromunia, non distiuxit. Est et apud Augustinum acriter exerit.
tom. VIconsuliatio Orosii Hispani a.l ipsura, et Au- S. Sexdecim capitulis. Ita mss. codic. Barb. 1,
guslini ad Orosium responsio, seu liber adversus Thuan. quatuor, Corb. duo, Trecopitb., Cantabrig.,
Priscillianisias et Origenisias. Superiorem lectionem Herovallianus Isidori Merc, editiones Crabbi, Cani-
fmtidissimamsentinamexbibent omnes excusi codices sii, Sichardi, Nicoliui, Surii, etc., et recte quidem ;
el aliquotmss. Plerique tamen sententiam;Corbeiens. revera enim sexdecim lantum capilula commonito-
duo, Cantabrig., Thuan. 1. Ita et Grimanic., sed rium el libeltus Turribii complectebatur, ut ex his
alio atramento correcium, etsi eadem , ut pulo, capituli 16 verbis patet: Decursis ilaque omnibusqum
x*
manu: prius eniro sentinam legebalur.,Pro fmdissi- libelli seties comprehendit, et a quibus commonitorii
mam quoque manu et atramento iisdem repositum forma non discrepat, etc. Vulgotamen in excusis le-
fmtidistimam,quod et Corbeien. 1 habet et Thuan. 1. gitur: Decem et septem capitulis, quibus Griaaan.
4. Ul auclorem ejus cum plerisquediscipulis lequm ms. suiTragatur.
publicarum ente prosternerentmundi prineipes. fyuid Notatu porro dignum esi, ex sexdecimhorum Leo-
loquar de Priscilliano (mquit Hieronymus ad Ctesi- nis capitum seu responsionum non modo sententiis,
pbontem adversus Pelagium scribens), qui et soscuti' sed et ipsis verbis, confiata fere esse illa capitula
gladio et totius orbit auctoriiale damnalus ett ? Idem quaea concilio Bracarensi 1 condila sunt ad clario-
babes apud Sulpitiura Severum. Sed neque hic, ne- rem catbolicaeveritatis expositionem. Relectis enim
que ille, nec quisquam alius sanctorum Patrura, qui approbalisque tara regula lidei, quara subjectis ca-
ilio Priscilliani aevo vixerunt, cruenta hujusraodi pitulis quseedita olim fuerant a concilio Tarraconen-
(a) Confer nostram dissertationem de epistolis decausa cur Hieronyraus in eo libro alia ratione de
perditis num. 16, quam post S. Leonis epislolas Priscilliano scripsit, quam in posterioribus libris,
dedimus. haec est, quia tunc de ejus erroribus et geslis non ita
(6) Decorruplione hujus loci in Catalogo, cui nulli erat instructus ut postea fuit.
codices suffragantur, non est suspicandum. Vera
iXSl :=J PASCH. OUESNELLINOTJE1N EPISTOLASS. LEONISMAGNL IKSl
sis, Carthaginensis, Lusitanae, et Bceticaeprovincia- A Barb. 1, in quibus sic legitur: Sed omnibusipse tit
rnm ex suggestione Leoniscoaeto, visum est illis principium atque substaniia, etc.; quam lectionem
Bracarensis synodi Patribus aliqua etiam proponere coiiflrmarevidetur S. Auguslinus, qni libro de Hae-
capitula, quscut magissimpllcia 1372 evidcntiaque rcsibusad Quodvultdeum,cap. 70, imef Priscilliani-
a minns erudilis intelligi facilfepnssent. Quodaptius Starutn dogmata hnc recensel, quod a malignoprin-
a se praestari non posse existitnarUM,'qUatfigi Leo- eipe istum mundum faletumfuisse asserunt, e<opifi
nis resportsa dlrecta olira ad Tnrribium ob oculos eium omnis carni», non Deobono et vero,sed malignis
sib) ponerent et, in Compendiummissa, sub anaihe- angelit tribuunt: quodfet de totins mundi rreannne
fiiatis poenasuscipienda popolis praeciperenl.Quod eosdemsen-isse cap. 14 hujus epist. lestatur Leo.
feliciter quidem impletitmest, ut tegenti fquido ap- Jndicet lector el eliga|.
parebit. Nullum enim fere verbum est qnod a Leone 7. Sine eorpore. Iia eThtianeis codic. unicus cnm
non sintmutuati, nulla Leonis capiiula qu;e suis nnn Treenpithosano, quem ex illo tran-ci iptuot dixerls,
comprebenderlnt. Priores enim qttlliqne conciliiar- ita in omnibus ei conCinit; ita etiaro Herovallianus
ticuli quinque prioribus Leonls capitibus ex ordine lsidnri Merc.cod.ms.C.Tlerilamexarati manu.quam
respondenl; alii cura aliis, eisi nec nrdine servato excusi eliam IsidorianseMerln.icolleclinnis, hal.ent:
eodem, nec numero, omnino coiiveninnt. TJnieum In eorpore. Sed huic lectioui priorem quam reposui-
est Leonis capliulum, quod illi intactum reliqUernnt; mus anteponendam eSse nemn est qni non intelligat,
nonum videlicet, quo refellitur Prlscillianistarum tam ex sermonis coutextu, quo animas corporibus
senteiilia dlcentium: Filios promisstonise&mulieri- postinodum inclusas fuisse a daemonibus asserit,
bus quidemnatos, sed ex Spiritu sanetoesseconceptos. R qu.im ex Auaitstini verbis dehaeresibus cap. 70, quae
ideo praeiermiscrunt, vel talia non sen- **auctori uostro ob ocUlosfui«se et sensus et verbo-
QuamPriscillianlstas suO qtiia
tire tempnre animadverterunt, rurti similitudo argutml. Wi,inquii, animasdicunt
vel quia ambigua illa propositio cathollco sensu de- ejusdem naturm atque subsiantimcujus est Deus, ad
fendi poterat, Si de solo regenerationis sacramento agonemquemdamspomaneumin terris exercendumper
intelllgereliir, quo forte defendei.amr abillis haere- septem cmlos et per quosdam gradatim desceitdere
licis; nec enim omniaha-reticoruindiciahsereticasunt. prineipatus.et in malit)numprincipemincurrere, a quo
b.Sed omnismali ipsesit principiumatque substan- islum mundum factum voluni, atque ab koe principe
tia. Ua omnes codices, exceptis Thuaneo uno, qui per diversacarnis corpora seminari.
habet: Omnibus malis ipse tit, elc, et Griman. ac 1373 K- Dietiniitractatus. (a) Diclinium fuisse
(a) Quidquid In hac annotationo Quesnellusdlsse- sententiam inToletana synodneditoscensuerunt anno
rit de ejeclione Dictihii, innititur Idacii testimonio, 400, vel 405, in quibus Siilicn consulatum gessit;
in prima Leonis editione allatum, in secunda regulamvero fldei in alia synodoLeoneponiificeanno
alelur apud Idaciumnon reperiri. Excliatusiiimirnm 447, atil panlo post. Tillemonnus tom. VIII. noi. 15,
Jiuod
fuerat Tillemontii litieris ut etnn locumubiuam aptid in Priscillianistartimbisioriam pag. 796, etsi c.gno-
Idaciutnesset indicaret. Hincse deceptum detexit, et sceret professiortesSymposiiac Dictinii,nec no.i sen-
solum excusationiscausa eum locurtinon abs se con- tentiam synodi cnndiias fuisse in concilio Toletano
fictum, sed aliquo ex libro, cujus oblilus est, bona an. 400, II.ECtamen dnrumenia, tili nunc habei.ttif,
fide descriptura tesialuf. Licet vero agnoscat ei indi- excerpta cnntenditex ejusdetn synodi gestis, ei reci-
cet non obscure hoc teslimonindeflciehte ea omnia lata ac inscrta in alia synodosub Leone,huicqueprae-
corruere, quaein tota annotatione illi tubstructasunt; lerea non solum regulam fldei.sed etiam cauonestri-
cum tamen mullas conjectationesadhuc congesserit, „' buit hac potissimumratione, quia de Patribus, qui
more suo, quibussuSpectareddantur exemplaria pro- ^ subLeoneCondiderunlrcgulamfitlei,eodeinconiextti
fessionura Symposii et Dictinii Toletano i concilio in praemissotitulo, afflrmaiur: Ipsi etiam et supra-
subjecta, nec non senlentia ejusdem synodi, quse scripta viginti canonum eapiiula statuerunt. Ita haec
Ambrosius Morales ediderat; cumque de his docu- omnia ad synodum Toleianam sub Leone habitam
mentis, ac de aliis nonhullis rebus ad idem Toleia- referri posse indicat eodem tnmo, pag. 524. P. Gou-
num concilium pertinentibus aliquoi noii leves con- stantius vero in monlto ad epist. 3 Innocentii n. 4,
trovefsia) inter eruditosagilentur; nos, qui ex codi- ciini incredibileviderjetcanones abjudicaria concilio
cibus quos vidimushac )n re aliquid lucis afferre et Tolelanocoacto an. 400, ad dlfflculiatesconciliandas
ea documenta geniiina demonstrare pnsse credimus, aliam viam ingressus;est. Regulam fl.lei asseruit sy-
rem gratara lectoribus facturos arbilramur, si de nodo sub Lenne, caetera vero, ijuacToletani i esse
iisdem non paucadisseramus. nnn dubitat, ad synodum sub Lenne eatenns referri
In recentibus concijiorum editionibus Toletahi J, posse aulumat, qiiatetiusin ea ante fldei regutam re-
nomine proferuntur viginti canones, tUm Subjlcitur lecti et conflrmatifuerint canonesiOin anteriori sy-
reguia fiaeicontra Priscillianislas,poslea exemplaria nodo conditi, quo saiis explicatur illud ttaluerunt;
professionum Symposii ac Dictinii, ac tandem pjus- post regulam autem professioneset sententia excer-
dem conciliisenlentia. Canonesdicunlur editi in To- ptae fuerint e pleniofibus Toleianael synodi gestis.
lelano concilio Stiliconeconsule sera 438, qui cha- Soli codices ex qjulbus haec documenta prodiere
racteres anno 400 congruunt. Regula fidci, quam aliqtiid subsidii afferre queunt in hac controversia.
advejsus Priscillianistas ex praeceptoLeonis fecisse Canoneset regula fldei qui a Merlinoprimum editi
traduntur episcopi TarraconenSes, Canhaginienses, J) J ex manuscripto collectionisIsidorianae,a cnllectione
Lusilani et Bcetici, convenit ei concilio, quod idem Hispauica, quam Pseudo-lsidorus transcripsit, origi-
convocandumpraecepilin epistola ad Ttirri- nem ducunt. Porro omnia exemplaria liujus colle-
ium, c. 17. Exemplaria professionum SympOsiiet clionis in prima parte, quacconcilia exhibet, Tole-
«onlifex
Dictinii prxferunt aeram 438, et 6entemiaconcilii lanam i synodum cum viginti canonibus praeferunt,•
vivum supponit S. Simplicianum Mediolanensem, solamque fidei regulamsulijiciunt. Canonibusautem
aliasque notas exhibet, quaeomnia coha:rentcum an. pfaeflglturuniverslmjhaecchronicanotatio: ArcadUet
400 cui sane Idatius Symposiiet Dictiniiretraclatio- Honoriittmpotibusstibdie xu id. Sept., SlUiconecon-
nem, id est mcmoratas fidei professiones.assignat. tule, qua canonum et eoncilii tempus designatur.
At in iisdem professionumexemplaribus hi episcopi Plures ex iisdera mss. libris adduut aeramHispani-
Symposiuset Dictiniussanctmmemorimappellaniur, cam cum quodamexiguo discrimiue. Quatuorcodices
quae formula scriptum prodii boc documentum post purioris collecti/BiiisHispanicse viditJoannes Baptista
eorum mortem, ac propterea post an- 400. Perezius, quos receoset in tns. Va . 4887: Alvenden-
Haevariaenotsevarias inler criticos senteniias pe- sem Vigilse,Lucensem,Hispaleiisem,etS.vEroiliani.
perere. Plerique eos canones, pfofessiones Hdei, et Nog ttac in fe totidem Codtcescontulimus, duospu
133* PASCH. OUESNELLl NOT/E IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1334
aiunt Asturicensem episcopum, in cujus decedentis A habemus. fuerit subr.ogatus. Hunc palrem habuisse
Jocura Turribius Ipse, cujus epistolam in manibus Syinpliosiuin seu Symposium episcopum, indicat
rioris Hispanicae,nnum Palatinum 7S5, alterum emi-• tos. qui sub Leone convenerant, ad BalconiumGal-
nentissimi cardinalis Passionei; tenium antiqiiissi- liciaemetrnpolitam nna cum fidei regula quam con-
mun Veronensiscapituli ms. 59, qui abbrevialionemi didere misisse etiain Leonis praecepium, seu ejus
canonum ex Hispaniscodicibus ipsa Hispanicacolle- litteras, quibus prscceperatut omnes Hispani ac prae-
clioqe antiquioribus conliuet; quartum denique Vat. sertim Gallicisc episcnpi, adversus Priscillianisias
1341,quicollectionemHispanicamGallicanaeet minusi qni hanc prseserlimprovinciaminfeeeranl, synodutr
purae originis exhibet. Ex his omnibus mss. libris Iresi cogerent. Vide dissert. de epist. deperdilis num. 18.
geramoraittunt, Hispalensis,Palatinuset Vatic.1341. Post lianc regulain fldeiin memoralis codicibusad
(jxteri sic eam signant. Codex Alvendensis Vigilae ! aliud conciliumToletanum u trapsitnr; et nec unus
notat aeram 435; praestantissimus Lucensis praefert l quidem exemplaria professionumSymposii ac Dicli-
jeram 438; et similiier vetustissimus Veronensisi nii, vel conciliisementiam subjicit. Haecautem docu-
eamdem icram sic exhibet: Ex synodo Toletanaera i menta una cum epistola Turribii ad Idaciumel Cepo-
438. Coticinitetiam codex S. .eEmiliani,qui licet ini nium ab Ambrosio Morales edita fnerunt ex ms. S.
conciliis mutilus Toletano i careat, alihi lamen, utt jEmiliaoi, qui in biblioiheca regia S. Laurenlii
postea dicemiis,exliibetantiquissiniaexcerpia ex ge- Escuriarum servabaiur. Cumvero ejus codicis noti-
stis ejtisdemToletaniconcilii, et iu liis annotatur aerai liam satis exactam ille non dederii, nec quo loco ea
438, Tandemcodex Hispanicaecollectionisapud emi- documenta in ms. reperianiur indicaverit, creditum
nentissimum Passioneum signat aeram 439. Ex bac; est ea ibidemanuexa fuisse, utin editis, Toletano i;
autem, quantumvisdiversa, aeraenotaiione colligiiur,, Q quod cuni ntilli alii praeferant codices inter tot qui
synodum ejusmodi nnn pnsse produci ad conciliumi hanc syuodum conlinent, ejus codicis lides ac docu-
sub Leone, sed Toletanum concilium exigii, qund menla ejusmodi in suspicionemvenerunt, aliique haec
cum Sliliconisconsulaiuin eadem inscripiione desi- supposiiitia, nlii interpolata opinali sunt;alii vero ex
gnalo cohaereat.Curo antem Siilico bis consulaium formula sancimmemorimdefunctorum propria, qua
gesseril, nimirum an. 400 et 405, nullaeautem serae Sympnsius et Diciiniusnominantur, ea documentaad
Iii mss, indieataeincidant in an. 405, qun Slilico. coiiciliumsub Leone habitum traducenda judicarnnt.
secundo consul fuit; hic secuudus consulatus, seu. Al Joannes Baptista Perezius, qui ante Ambrosium
annus 405 intelligi nequit. Cum vero a?ra438 in tri- Moraleseum codicemvidit,omnem difficultatemadi-
bus vetuslisslmjscndicibus ascripta anno40u conve- mit. Is an. 1575, jussu Gasparis Quirogae,lunc epi-
niat, manifestum fit alias duas aerasduoruni aliorum scopi Conchensis ex mss. Hispanicis conscripsit
codicum ainaniiensium lapsu esse corruptas, et ad librum canonura, in quo edllorura Hispaniaeconci-
aeram 438 emcndandas esse, ac propterea concilium liorum variantes, inedita vero diligehter transcripta,
jndicatur Toleti hahituman. 400, quo Stilico primum variaeque annotationes, ubi opus esset, adjeclaecon-
cppsulatum gessit: tinde eum non iierum cohsuiem, tineniur. Hic auiem liber ab eodem episcopoRomam
ut ip secundo consulatu scribi solet, sed simpliciter Iransmissus ad GregoriumXIII, qui id opus praece-
contulem inscriptio nominat. Canones igitur et epi- perat, ut editioni et einendaiioiiiGraliani inserviret,
scopi eisdem subscripli pertinent ad conciliumTole- in bibliotheca Vaticana ntim. 4887 cuStoditur. Qua-
Uraumanni 400. tuor autem eximii codices Hispaniere coliectionis
Post canones et subscriptiones episcoperumsequi- '-' „ ibidetn latidaniur, ac iuter bos ins. S. iCmiltani,qui
tur haec clausula : Exptitit eonstitutioconcitii Tole- his verbis designaiur pag. 128: S. Mmiliani codex
tani; quseiu eilitis Conciliornmomittitur, at a Garzia allaius ex monasterioS.Mmiliani de la Cogolla,prope
Loayza ex Hispanis codicibus profertur in editione Najarum, scriptus anno Domini962, ul ibi dicitur; est
Conciliorumllispanlae. Haecautem clausula prsemis- vero omnium locupltdssimut, nam prmter communia
sos quidemcanones, nonvero quaepostea describitur habet hmc, etc. Dein poslquam, pag. 145, Toletano i
Reguta fidei, ad eamdein syuodumspectare ostendit. perperam addilam conteudit regulqmfidei, quaead
Id vero aperliiis patet ex diverso titulo qui in mss. aliam posterioremsynodumperlinet, haecde pru-fatis
purae collectionis Hispanicaestatim subjcctiis, aliud documentis subjicil : Nunc rejecla hac concitiiTole-
copcilium a Lenne praeceptumepist. 15, c. 17,palam tani appendice,atleram illi magisgermqnamtubttitua-
designat. lnciyiunt regulmfideicafholicmconlraemnes mus, qumin eodem veluslissimacodice S. jEmiliani
hmreset, et quam maxime conlra Priscillianos, quas exstal, licel seorsim,non hocipso loco(ejusdem Tole-
tpiscopi Tarraconenses,Carihaginenses,Lusitani, el tani) posita; nempe abjuralia ficeresitPriscillianicm
Daeiictfecerunt,et cumprceceptopapm UrbisLeonisad facta ab episcopisDictinioel Symposio,et conciiiisen-
BalconiumepiicopumGallicim transmiserunt.Ipsi etiam lentiade communione quibusdamepiscopisvelreddenda
tt suprascriptaviginlicanonumcapitula statuerunt in vel neganda; et ea monumenta tuncinedila cum qui-
concilioTolelano; et mox subditur ipsa regula fldei. busdam annolaiioiubus subnectit. Patet igitur haec
Postrema verba 7p»i etiam et tuprasoripta,etc, nihil documenta non post Toleianam synodum, sed loco
moveant: haec enim addilamentum esse perperam separato in ms. exhiberi. Inter pontificisautem epi-
insertnm Qstetidemuspostea. Codex Vat. 1341col- stolas eadem documenta hoc in codice reperiri idera
leciionis Hispaniflaeoriginis GalHcanaecum Isidoria- D ] Perezius innmt, cum loqttens de epistola Turribii ad
nis hanp descripti liluli variam lectionem praefert: Idacium et Ceponium, quae in eodem ms. una cum
Jttfipit regula fidel ctthelicm conlra Priscillianistas, praedictisdocumentis inventa est, hunc ms. librum
quamepiscopiTarraconenses,Carthaginenses,Lusitani, codicem epistolarum pontificiarum appellat. Neque
et Bmltci[eceruntex prceceptopapmUrbisLeonis,et ad enim hunc ita appellat, ac si solas epistolas pontifi-
BalconiumepitcopumGallicim,etc. Ex hac lectione, cum contineat, quem et conciliacollectionis Hispa-
qua fideireguU ex prmceptoLeonis facta, et ad Bal- nicaeexhibere prodidit; sed quia in ea parle, quae
conium transmissa traditur, alia Leonis epistola ad epistolas poniificias compleclilur, illa monuraenta
eos episcoppsdata dicenda esset, in qua lioc praece- inserla inveniuntur.
ptum conliiierelur. Sed liisce originis Gallicansemss. Insignis aniiquilas atque prsestantia singularis
praeferendi sunt codices purioris Hispanicae.In bis hiijus codicisalia eximia monumeuta exhibentis qtiae
autera omnibus alia inlerpunctione legitur cum prm- in caelerisdesunl, quaeque ab omnibus sincera ha-
eepto : unde tres alios codices similes allegat etiam benlur, omnem interpolationis aut suppositionissus-
Baluzius, not. 14, in episl. 40 S. Cypriani, qui cum picionem excludit etiam quoad professiones Syra-
prmceptosirailiter exhibent. Ex hac autem leciione posii et Dictinii, et quoad sententiam concilii, quae
et interpunctionecolligi videtur episcopos memora- scriptor aeque ac caeteraex antiquioribus genutnis
I33S PASCH. QUESNELLI NOT.eEIN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. 1S3G
bictinii 1374 ipsius professio fidei in Tolelano i A el patris mei et genitorit et doctorismei Sympkosii.Ab
emissa in huucmodtim:SequorsenlentiamDominimei eodem porro Priscilliiaiiaehaeresis venenum hausit, a
fontibns derivasse credendus est. Ex loco auteml Leone sumpti ftiissenjt, el non potius ex Tolelano t,
separato, in quo ea documenta de^cripta fuerunt,, atque ab ejus conciliiPatribus veluti proprii adoplati
agnoscimus eademin vulgatis ConciliorumToletauo i fuissent et constituii, ut indicat verbum ttatueruttt;
perperam fuisse subjecta, ac si non tam documeniaa nec subscriptiones Toletani i insertae fuissent, nec
lpsa quam iniroductiones his prsefixaeei conciliotri- post canones et subscripiiones ante fidei regulam
buantur una cum formula tanctm memorim, quaeillii apposiia fuissel clausula Expticit. Quod si relectione
convenire non potest. Separatus hic locus opus pa-- Toletani i fuissent confirniati, non fuisset diclum
riler indicat distinctum, et a Toletano sejuncliim,quoi stattierunl, sed (ut casu nou dissimili factum est in
quis ex amplinribus bujus synodi gestis haec docu-- Bracarensi an. 5l»3)jrelecii, vei aliquid simile; et
menta ad Priscillianisias pertineniia posterius ex- praetermissa clausul-1Expticit, ad condendam fidei
cerpsit : unde is annotata aera 438, cui exeerptai regulam Paires trausissent.
documenta in ipsis gestis attributa reperit, Sympo- Qnid auiem censendum de verbo statuerunt, quod
sium et Dictinium jam defuncios tanctm memorim t nulla in sententia Patribus concilii sub Leone conve-
appellavit. Auctor colleclionis Hispanicaedura nota-- nire potest? Solis conjecturis locus est. Cum certum
vit in procemioTolelani i hujus conciliiPatres adversit canones esse concilii Toletani anni 400, regulam
sus Priscillianos aliis gestis libellarem direxisses vern fidei speciare ad aliud conciiium sub Leone, cui
sententiam, hanc sententiam innuere satis duxit, acu quidem ea sola fidej regula tribuitur in laudata sy-
proinde ejus excerpti quod senteniiam continet auc- nedo Bracarensi; verba inserta in titulo regulaefidei,
tor non fuil. Nuin hoc excerplum in concilio sub> g Ipsi etiam et suprascripta viginti canonum capitula
Leone conditum fuerit, nullo certo indicio proditur. ttatuerunt in concilio Toletano, additamentum perpe-
Quoniam vero non hoc solum excerptum; sed ett ram imrusum videntur, quod sane nec com antece-
Turribii episiola ad Idacium atque Ceponium missai dentibus, nec cum subsequentibus quidquam babet
codici inseruntur, forte excerptor fuit ipse Turri- nexus, et in codice, unde ipsa regula sumpta fuit,
bius. Sed absque fundamentonihil aflirmari potesi. procul dubio nequaquam exstabat. Forte marginalis
Id autem sufflcitad dilueudainomnem suppositionis 3 annoialio fuit oltm a fquopiamsuhscriptionibus appo-
aut interpolationis suspicionem, quam Quesnellusi sita, quaesubinde extra proprium locum irrepsit in
inspersit. Excerptor non ipsa integra acia descripsit,, textum tituli reguls proximi, post quem sine hoc
sed quidquid ex professionibusac senieniia excer- extraneo addilamento, quod contextus non recipit,
pendum puiavit, iisdein verbis excerpsii quae in ple- ipsa siatim reguta subjicienda fuerat. Quod si haec
nioribus gestis invenit. Solum in titulis seu inlro- responsiotoon placeat, id errori collectoris Hispanici
ductionibus qusesententiaeac professionibuspraemit- iribuendtim erit. In tractatu de anliquis canonum
tuniur suis verbis usus, indicium gestorum praebuit,, cotleciionibits, quem tomo III praemittemus,alii er-
aeramque et varios cognitionum dies ad Priscillia- rores detegentur in titulis ac prooemiis canonum
nistarum causamperliuentesexiisdem geslissumptos> Africanorum, quorum colleciionem Hispanica anti-
notavit. quiorera et ab Hispanicocollectore recepiam ibidem
In mss. collectionumHispanicaeet Isidorianaeverbai probabimus. Vide, jinter caetera, quaedicentur de
procemiocauoniiminserta de Patribos Tolelanis, quii canonibus Milevitani concilii, et Carthaginensis iv.
et in aliis gestis adversut Priscilliani tectatoret, etI ' Sicut autem hic antiquus collector erravit, dum in
hmretimquamattruxerat, tibellaremdederetententiam,, G tilulis vel procemiishorum conciliorum, his ascripsit
ostendunt collectorem, qui lioc procemium scripsit,, cannnes qui ipsis non competunt, ut in allegato tra-
voluisse solos canones ex Toletano i exscribere, noni ctatu pluribusostendetur; ita nihilmirum, si poslerior
autem gesta in Priscillianos : unde el post canonesi collector Hispanicus, qni hanc Africanorum cano-
apposuit clausulam Explicit. (Eorte colleciionis aunum collectionemcum iisdem erroribus recepit, in
ctor eo concilio senlenliam Toletani i omisit, quiai colligendis canonihiis synodorum Hispaniae, eos
posl canones ejusdem concilii subjiciendara putavit canones qui conditi fuerunt in Toletana i synodo,
regulam fidei, quse advcrsus Priscillianam liaeresimi perperam asseruit Patribus ejus synodi quaeregulam
expressior et poiior visa est.) Consutatusvero et aerai fidei sub Leone condiderat.
satis ostendunt laudatos canones pertinere ad Tole- Alinm ouoqne errorem in procemioejusdem con-
tanum anni 400, non vero ad aliud conciliura fnrtas- cilii Toletani exploiatum animadvertere placet. Po-
Sis Tolelanum sub Leone habiium, ad quod certuroi stremus enim episcopus in eo recensitus peculiari
est periinerc regulam fidei, cum praeserlimiuter sub- rationo cum inentioiiesedis appellatur Exuperantius
scriptiones saltem tres episcopi, Orligius in senteniia de Gallelia Lueentit conventutmunicipiiCelenii; cum
memoratus, ac Patruinus et Hilarius nominati in tamen in eodem prooemio et in subscriptionibus ac
episiola Innocentii I, ad synodum Toleianam, con- in sententia ejusdem synodi nominetur Ortigiut,
gruant quidem anno 400, non vero an. 447. Adde quem fuisse episcopumCelenensemToleianaesynodi
quodInnoceiliiis I, in laudaiaepistola,c. 6, n. 9,detempore ex Idacio cognoscimus. Cum vero in aliis
cretuin Toleianiconcilti laudans, quo ordinationesse- codicibus, quos Merlinushabuit, idem Exuperantius
cundum Nicasnoscanones laciendasstatuium fuit, in- T\ sine mentione sedis legatur, alioque episcoporum
j ordine
terlociilionera Palruini canonibus praemissamaperte inducto, aliter ea verba efferantur sic : Exu-
respicit, ut nptime observavit P. Coustantius, ac perantio, Sereno, Fliro, Leporio, Aureliano, Lampa-
haecinterlocutio cum iisdera canonibus post, dio, Leona de Gallia, Lucentio. Bic conventut muni-
nnocentium referri nequil. Idacius sane, in Cbro- cipii Celenitactut esti nonnulli suspicati sunt una cum
Jiroinde
nico, ad anntiin Abrahami 2416, praeter gesta in Toletano i hic confusumfuisse alium conventura, seu
Priscillianos disciplinae,etiam canones buic concilio concilium Celenense, quod sub Leone in Gallicia
attribuit. Cum annus Abrahami 2416 inchoarit kal. habilura fuerit. Sed omnis haecconjecturaevanescet,
Octobrisanni Christi399, mensisSeptemberejusdem si liseclectio non ex collectore Hispanicoprofecia,
anni, cui illud conciliura in gestis assignatur, re- sed ejus amanuensis arbinio inducta credatur, qtii /
spondet Septembri an. Christi 400. Eaedem porro non inlelligens mendosamlectionemcodicis puraecol- i .
subscriptiones et clausula Explicit nstenduni etiam lectionisHispanicx, eam sic emendandamputavit. ld "
praedictoscanones neque eo sensu posse tribui con- autem ita esse eviderisfit ex codicibuspuraecolleciio-
cilio sub Leone, qualeiitis in hocrepetiti etconlirmali nis Hispanicae,qui banc lectionemignoranl, et cx illis
fuerint ante siatuendaui regulam lidei, quemadmo- originis Gallicanaeac Isidorianis, qui soli hanc, u|
dum Cousiantiuscredidit. Si enim ex concilio sub alias plurcs ejusmodi emendattonesarbitrarias, praefe-
1537 PASCH. QUESNELLINOTJEIN EPISTOLASS. LEONISMAGNI. 1338
qun et vitam. De qua haeresiinfamatus uterque fuit JAsententia, nimirum suam illi sedem servatam fuisse
1375 '" Caesaraugustanasynodoanni 381adversus post ejuraiam Priscillianisectam, vix conciliari posse
Priscillianum congregata: cujus judiciuin declinasse mihi videlur cum his quaerefert Idatius hoc in ne-
dicilurSympbosius in sententia Toletanae1 synodo se gotio lestis fide dignissiraus : Dictiniut Asturicensis
subducens. Unde postmodura cura pacem sibi reddi episcopus,inquit ille, cui obPriscitlianihmresim,quam
cum aliis postularei, vix oblinuit ut audiretur, nisi profitebatur,ejecto,cum atiis ejusdemsectmepiscopis,
1376 intercessisset litteris suis S. Ambrosius,tara tuccetsit Turribius. Lapsum memoriae,seu allucina-
pro Symphosio episcopo, et Dictinio presbytero, tionem, quam hoc loco passus sum in priraa editione,
quam pro caeteris de eodem errore accusatis; qui faieri ac publicare non erubescam. Istam de Dictinio
Mediolanumse contulisse videnlur, ut apud S. Am- narrationem, quam sub Idalii nomine bona fide lau-
brosium de reconciiiatione sua agerent, cum eo davi ac retuli, apud Idatiumnon invenio, nec cujus
prasente el 1377 audiente sibi ipsi certas pacis sit illa prorsus dicere ullatenus possum. Hoc testari
conditionesimposuissedicantur; inter qtias haecuna et sancte possumaffirmare, illam a me confictamnon
erat, ut Dictinius bonm pacis locum teneret presby- fuisse, sed ex aliquo libro descriptam, cujus alta me
terii, non aceiperethonoris augmentum;altera vero, nnnc tenet oblivio. Historicum istud fragmentum,
ut quod perperam egerant, ipsi damnarent. Neutrum parente modo orbatum, ex hoc loco abradere ani-
praestiterunt. Nam et 1378 in sua sentenlia diu mus fueratcum iis omnibus quaeilli substructa suni;
perseveraveruni,etDicUnraraSympliosiusepiscopum verum hoc consilium postea abjeci, spem hanc con-
consccravit. De quibus ut rationem redderent, evo- cipiens, id quod ad meam nunc memoriam non re-
cati ab Hispaniarumepiscopis ad conciliura Toleta- ,n0J currit alicujus eruditi oculis inter legendum posse
num, eidem se prasenles sislere renuerunt, ejusque aliquando occurrere, et ad lypographuradeferri huic
subterfugeruntjudicium, 1379 donec ad saniorera loco inserendura. Si enim sede sua ejectus est Dicti-
meniem reversi, alteri huic Toletano anni 400 se nius, et ejus locosuccessit statim Turribius, non video
repraesentarunt, in quo et pravos omnes sensus ab- qua ratione Asturicensem iile cathedram recipere
jecere, etullrodamnavere Priscillianumcum scriplis potuerit in concilioToletano anni 400, cum canoni-
ejus. Cujus concilii indulgentia in sede uterque sua cis legibusvetitum esset ne duo simul episcopiunam
consisterc permissus est; suspensa tamen commu- Ecctesiam administrarent. His adde quod si ante an-
nione, prius eis non imperlienda, quam in Romani nura 400 Turribius Asturicensiumerat episcopus, ut
et Mediolanensisponlificutncoramunionem recepli esse debuit, si vera sunt simul et Acta Tolelani con-
esse per illorum litteras probarentur; inde exspe- cilii et Idatii narratio, annum fere octogesimumatti-
ctantes communionem,unde priut spemfuturmpaeis gerat, cum scripsit ad sanclum Leonem hanc episto-
aueperant. Inlerira tamen ab episcoporura, presby- lam, et alteram ad Idaiium et Ceponium. Eodem
terorum el diaconorum ordinandorum facullate re- enim lempore scriptas esse clamat utriusque hujus
moveniur. mentio, quam babet Leo noster in sua, et eaedem
Ex dictis patet plures fuisse Tolelanas synodos querelae, quas ad Hispanosepiscopos et ad Roraa-
huc usque creditum sit : unicam illam anni num contra earadem haeresimreviviscentem detulit
00 statuerat cardinalis Baronius 1380 alios secu~ Turribius. Illasautem scripsit cum jam novissimead
2uam
tus. Alterara in posterioribus Annaliura editionibus suam ecclesiam rediisset post dinturnam molestam-
agnovitet probat ad an. Christi405, num. 43.Terliam que peregrinalionem,quam per Hispaniaslustranda-
modo asserimus utraque illa aelate superiorem, quaeC rum Ecclesiarum gratia obierat, cujus duris mole-
videlicetinter Caesaraugustanamanni 381 et Toleta- stiis, ut loquitur, lacrymabilibusque necessitatum
nam anni 400 collocanda veniat. Arguuntur enira curis, tam provecta aelas omnino inepta erat: ut
in hac ultima haeretici,quod prius indiclumin Tole- verisiraile non sit eam a Turribio umquam susci-
tana urbe eonciliumdeclinarunt, ad quod , inquiunt piendam fuisse, si ad 1382 eam senectutem tunc
Patres, iltot evocaveramus,el auditsemuscur non temporis pervenisset, quam eum assecutum fuisse
implestentconditioneiquas tibi ipsi sancto Ambrotio necessario evincitur, si ante illam Diclinii resipi-
prmtenleet audienteposuissent.Nec est quod indictum scentiam episcopatumgessit.
tantummodoconcilium causetur quis 11011 coactum; His ex angustiis ut evadere possimusvix ulla patet
cum illud deciinassedici non potuerint quod congre- via. Certe non potest mihi non esse suspecta illa de
gatumnon fuisset.Sedel quartam addere possumus, Dictinii restitutione narratio: 1* quia cum in illius
quaeLeonis nostri tempore 1381 celebrala sit ex propter haeresimdejecti locum subrogatumesse Tur-
Tarraconensibus, Cartuaginensibus, Lusitanis atque1 ribium asserat Idatius, nec de hujus cessione vel illius
Gallicianisepiscopis, quamipsecogendaraesseraonet restitutione quidquam habeat, non est quod lantsc
in fine hujus episloiae,quam revera coaclam testatur fidei auctori praeponderarequeat, qui eadem aetate
conciliumprimum Bracarense, quod el regulam fidei inler illius provinciaeepiscopos emicuit et Turribii
ab eodem ilio couditamnarrat; cujus denique locumi familiaris (uit, quicum, ut ipse narrat, latenles in
indigitat ejusdem regulaelidei illi synodo male as- Asturicensi urbe Manichaeosgestis episcopalibus
sutae titulus. De Diclinii scriptis seu tractaiibus, detexit, ad judicium traxit, damnatosque per Hispa-
quorum lectionemprohibet hoc capite S. Leo, habes j\ nias publicavit: ubi Manichaeorumnomine Priscillia-
Bracarensis concilii 1 capitulum 17, quod eosdem nistas videtur inlelligere, quod et faciunt sancli Leo
sub anaihemaiis pcenaa quoquam legi vetat. et Hieronyraus. 2° Elsi aliis episcopis post lapsura
Quodde Dictinioretuiimus ex conciiii Toleiani 1 potaitentibus quacumque de causa indultum volue-
runt. CodicespuraecollectionisHispanicoeet ordinem "Florus, Leporiut, Euttoekiut, Aurelianut, Lampius
et lectionemexhibent quam prirauin dedimus ex edi- de Galtia, Lucentius. Is eonventusmunieipiiCelenis
tione GarziaeLoaysae, quaraque coufiitnat Perezius actus est. Ila in cod. Val. 1341 originis Gallicansc,el
ex ms. Lucensi, et nos in nostris pariter exempta- similiterin aliis Isidorianis,qui ex HispanicisGallica-
ribus puraeHispanicaesiroiliterinvenimus.Solum qui- naeoriginis hocceconciliumsuscepere : ubi palam est
dam ex his libriseamderaleclionera valde corruptam ex de Gallatia Lucentiosisemendatum esse deGallia
praebent, uli mss. Vat. Palat. 575, in quo babetur : Lticentius.Is, et ad perficiendum sensum additum
Exuperanliusde CallatiaLucenliosisconventusman- fuisse actus est. Ilac igitur arbitraria emendatione
cipii Celenis.Similera errorem nactus qui hanc col- nihili habita, ul ne convenlusaut synodusCelenensis
lectiotiernnon tam exscripsit quam emendavit in co- hinc cotligatur, evidens fit in codicibus puriorislli-
dicibusHispanicaecoliectionisoriginisGallicanae,non spanicaeerrorem aliquem hoc loco a collectore com-
solumordinera episcoporum mutavit, verum eliara missum,quem nemo intelligere aut explicarc facile
bunc locura correxit sic : Exuperantius, Serenus, polerit. :.: %:
15» PASCH. QUBSNELLlNOTJR IN EPFSTOLiS & LEONIS MAGHi. 1340
raa* Tototam»synodi Patres, erant gravissima mo- h. , tam ab Idatio qusrnab aliis referuntur, ant certe atiis
menta propler quaeab illts seeerni deberet Dioiinius, ea cencilianda relinquimus.
etab indutgentisegratia arceri. Nonsolum enimhie- i%tamenalteram adbuo tentare licetexeundi.viam.
retieornm dogmaii adhceserat, sed et scripii, hoc 1H et eonjeoturis agere permitliiur, non duos quidem
bris propugnaveral,muhoaquehac ratione induxerat flngemus Dietinios (qiii ooneiliationismodus, ut om
in errorem : quae quidem scripta tantam cr.avere nino facilis est, et exbedilus, iia lemeriiate pienis
pernlciem, ut itlorum vinis eiiani post ipsius aucto- simus), sed duos Diciinii lapsus nnn abs re forsitan
ris ejuraiionem necaret plurimos, ut ex Turribii ad erit dislinguere. Quo posilo, dieendura essei Dicii-
Leonem querelis, Leonisqne ad Tnrribium rescripto nium a primo lapsu resurgenlem ex indulgentia To-
manifestnm est; sed et ex eoneilii Bracarensisi cap. leiani concilii i sedem suam recepisse. Eumdemau-
17, postcentum foreaminse.mdilo, quoDiciiuiiseri- lem post aliquamos amios relapsum, meriloa sacer-
pta denuo proscripla sunt, adeo pesiis illa longe la- doiali diguiiate repulsum Turribio locum cessisse.
teque serpebat. 3* Hoc adversus Dieiinii restitutio- Haneviam iteeesse e|t eum inire, qni receptam To-
nem pugnat, quod post baeresimsuseeptam ordinatus letaniconeilii epocham reiiuere voluerit; illius Aclo-
fuerat; quod a parente etipso in h.eresim prolupso; rum excerptam pariem non rejicere, et mraroque
qood is tumuliuante populo fuerat posiulaius, et per cum Idatio 1884 Chronographo onnciliare. Nec
vim ad sedem episcopalem eveoius; quod eontra deesl in illo exeerpto onde nostram de gemino Dicti-
8. Ambrosiidecretum, quopresbylerali honore con- nii lapsu oonjeeturamfirmare possimus; id enim in-
tentum eum esse debere sanciverat. Hco enim om- nuunl haecipsius verba prnfessionis: In priori eom-
nia ActorumToletanorumcitata excerpta continent: _ prehtnsione mea. in principiisconversionitmemqtim-
quorum Bdemqui in dubium vocare metuerii, h|i se " cumqueconseripti.Inde etiamforsiian descendit,quod
diffleultatumnexibus involvat necesse est; qui vero in excerpto senleniiaelanluropentlapsusdicitur Dicti-
spuria censuerit vel adulterata, is et omnibus se isiis nius; in excerpto professionis >emet ipseerroris ac-
expediet, et M quod verilati simillimuin est ample- cusal, praesumpiionemsuam arguit, corrigi se postu-
ctelur. Fatcor enim iltorum excerptorum fldem vilat, precatur sibi non inferorum, sed cceli januam
deri mifaiplurimum vacillare: ex unico enim codice aperiri, ea quaeanle scripserat, anathemaie percellit,
ms. non ila pridem publicoinnotuerunt opera Ambro- etc. Syniposium et pictinium aliquando, et quidem
aii Morales,nec usquam illorum apparel vestigium in Innocenlii papaslemporibns, sedibus suis esse resti-
aliis mss. codicibns, iisque praesertim, qiioruin ope tulos, videor milii ex ipsius Innocentii PP. epistola
duplex canonumToletanornm jam oliin prodiit edilio. ad synodumTolelainainelicere, cap. 3, ex quo liquet
Praelereaconflclasesse illas professionesab aliquo aliquos moleste tuliaae receplionem utriusque illius
Priscillianarum partium studioso, non sine raiione episcopi; quam videlicet contra canones esse couton-
suspicor. Primum enim sanclie memoriaeepiscopos debant. At si soli communioni ecclesiasticae,et non
appellal Symposiumet Dictinium,quod etsi alias teetiam snis sedibus resiituti essent, probabile nou est
lerabite esset, in ea lamen professione, qna bairesim id episcopo Joanni, et aliis fnrlasse, ita molestnm
abdicant, absurdum videtur. Deinde errores Priseil- fulurum, cum nemini umquam ab hnresi vel scbi-
liani et asseclarumejus vix attigii. 1383 de solap'lii smate revertenti negala communioniseoclesiastieae
innascibilitaie loquens, et de duotius principiis, et graiia (uerit. Gaeterum hsec exemplaria professionis
animsBcum Patre consiibstanlialiiate; quas senlen- resipiscentium episcoporum, el definitivaecoucilii
tias ita condemnanl, ul fucum facere videanlur, sibi- G senteiitiae,vei ab homine imperito excepta, ve) eliam
qiie suas professiones elplicandi reservare faculta- ab haerelicotruncala et inierpolaia fuisse videutur,
tem. Ex teriio enim S. Leonis capitulo patet illos qui forsan exdiversis conciliismale consutos pannos
aliquo sensu nascibilem Filium dixisse. Ex quinto nobis exhibuerit: quibus tamen aliqnid veri interse-
non illos coniendisse diserils verbis, unam Dti tt ho- ruisse, quo roagis ffaudem faceret, non est admndura
minis tste naturam, quod in se soloinrandoreprehen- creditu difflcile. Quidquid tandem sit, cnnjecluras
dit Dictiniusin illa professione; sed animamhominis exponimus, rem integrara doctiorum judicio relin-
divinmessesubttanlim,qusediversaesse apparet. Duo quimus.
denique illos agnoviss*principia non legimus, oro- 0. Tarraeonenusi Carthaginenut, Lusilanos, atque
nem enim earnis et corporum creationem tribuebant Qailicot. Ita GatHc&thabetur in cndd. mss. Griman.,
diabolo; animas autem fuisse aliquid divmum et in- Corbeiens., Vicior., Caniabrig.,Thuan.; idem habent
creatum snmniatse videntur. Iia igitur condhae sunt ediliones omnes, eêeptis receniioribns duabus col-
illse professiones, ut totae ad Iraudera confictaeesse leciionibusConeiliojrum,et edit. Nicolini,quashabent
appareant. Quam suspicionem augent cueterat cum Gallaecos, sive Galliciosvel Gallicianos ad marg.:
emm sua scripta dauipat Dictinius, id verbis magno- sed in hoc difficultas posita non est, cum tot mss.
pere obscuris prastnt: In priori, inquit, comprthtn- eicusisque codicibusqui ita exhibent, reluctari leme-
tione mea, et in prineipiit convertioniitnemqucecum- rilalis sit. Hoc autem quaeritur. utrum de Galliarura
que eontcripsiomnia metoto corde respuere; postea : episcopis IiaBC vox inielligenda sit; an vero de his qui
Omnia quminveniunturcontra fidem.Qwbus non om- in Hispana Galliciaeprovinciaconsiituti erant. Priorf
nia, sed qutedam tantnm scripta rejieere videtur, et n" sententiae favet, quod Priscillianns ejiisque asseclae
cnm ea restriclione, si contra fldemesse convincan- per Gallicanas Aquitaniasprovinciassuasperfidiaese-
tur. Similiter et Symposius non omnes Priscilliani mina sparserant, ut narral Severus Suipilius lib. n,
libros respnit et damnat, sed ens solummodoubi in- et pravis praedicationibussuis Elusaoatnmaiime ple-
nascibilemFilium scripsissedicitur; ubi et illud dici- bem perverterant. Facit eiiam quod Gallicani anti-
tur et sola mnascibilismentio, hominisvel scriploris Slites Caesarangustanoconciliocontra Priscillianistas
subdolam mentem, meo quidemjtidicio, «rguit, sicut congregaiocircaaanum 381 iuterfuerunt: quod apuc
et illud quod in posteriori pmfessionisparte legitur: Burdigalam alia synodus coacia est adversus eosden,
Si quot male eondidit librot, cum ipse attctore eon- haereticos, cui dubiura non est Hispanos pariterad-
demno. fuisie. Constu eliam sancli Leonis aetate magnum
In deflniiivsesentenliaeexcerpto aliqna smitetiam inter Gallicanas tlispaiiasque Ecclesias commerciura
quaeillius fideminflrmeni. Ita enim utriusque illius fuisse, cujus rei duaeepistolaepontificis noslri testes
episcopi cuipam miimit, ut vix eos in errorem lapsos sunt, una qua per Gillicaoos antistiies 1385 cer~
fuisse dixeris. Symphosium (inquiunt Patres) dece- tiores reddi vult Hispanosde rebus quaemnc tempo-
ptum tentumqueper pltirimos secut aliqua gettittere- ris agehanlur in Oriente, et maxime desynodi Chal-
perimus, nullis libris apocryphii, aut novii scientiis, cedonensis prospero exitu (Kpin. 77, adepise. Galt.
quas Pritcitlianus composuerat,involutum; Dictinium e. 1); altera, quam ad utrarum.|iie provinciarum
epistotis aliquaniit penelaptum, etc.: quaeomnia pa- episcopos conjunctim scripsil de Paschale. Priori
rum conveniunt cum his quaede Dictinio sociisque eplstolaesucciait idatii Cbronicon: Dt Galiiit, inquit,
4X14 PASCH. OUESNELLI NOTJE IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 4SJ«
deferuntur Flaviani epittotm ad Leonem episcopumA.metropoliiis, qui a pnnlificibusUrbis sacerdotii lio-
mssm, cum scripiis Cyrilli Alexandrini ad Nestprium norem adepli, ab iisdem toti p^Bdenani.
CP- de Euiychete Ebionitaharetico, et Leonis episcqpi Aliqunditaque discrimen deprehendere mlhi videor
ad eum responta: qum cum aliorum episcoporumet inter ordiuandi niorem a Roinano pomifieesihi in tir-
gestis el scnptis per Ecctesiat dirigunlur. Adde quod bicariis regionihus vindicatum, et eura quem caeteri
cum Hispauiarum Ecclesiaein magna tunc ignorantia ex.irchi seu patriarcliaeustirpabanl. Hi emm iia exar-
ac perturbatione versarenlur, plurimis eanim episco- chatns sui concilium convocabant, ui metropolitis
pis vel errnre infectis, vel de Ecclesia?doctrina non qinbusque proviuciaesuaesynodum pro jure suo ca-
satis inslructis, adniodum conveniens erat ul earuui nonihus indulin indicere essei liberum; ita inepisco-
synodis ex Gallicanorura antistimm fide ac doclrina porum provincialium ordinationibus decretum suum
rohur accederet, in quibus vldelicet Leo noveralca- interponebant,iitmetropo)itani piiminn accederetau-
lesiem, ut ipse loquitur,ex sancti Spiritus erudiiione' ctoritas, nec nisi ejus relatinne cleri eleciioitem ple-
vigeredeetrinam-Alteri tamen sententiaelilieniius ad- bisque cousensum rescifent : sic totam exarcliiam
cedimus: 1" quia etsi olim Priscilliana peste laboras- suam admlnistrabatit ut metrnpolitanisjura sua mu-
senl Eccle-iaeGallicanae,lunc lamen temporis ab illa niaque illibaia servarenttir. Nihil iflle in regionihus
peiitus liberaeerant, ut ex silentio synodorum maiii- urbicarlis. Primum enim niillam meirnpnlitanis sinira
fesium esl. 2° Peinde mimquam memini me legere provinciale concilium convocandi 1387 facult ttem
vocem Gaiiicospro Gallicanis vel regionibus, vel bo- fuisse permissam reperintus, necrevera ulla exstant
minibus usurpaiam saltem a Leoue aiictoribusque, hujiismodi synodorum acta, saltem, ni falior, ante
ecclesiasticis supparibus; semper enim vel Galliae,'B x vel xn saculum, nec ulla eariun inentio apud
vel Gall arttm, vel Gallicanae regiones appellantur. " auctores ecclesiasticos celebratur. E contra vero
3° Cumgenerale concilium congregari vellet S. Leo jubebantur etiam remotissimarum provinciarum epi-
ex onintbus Hispaniarum pruvinciis, quis credait scopi Rnmsead synodum se sistere singulis annis, ut
omissam esse Gallicise provinciam, quaeamplissinia ex ipsius hujus epistola* cap. 7 paiam fll, qtiod cum
et nobilissitnaomitinm videtur fuisse; in qua Turri- se ex auctnritate cnnonis Nicaeniprsecipere testetur
bius, Idatius, et Ceponius episcnpi erani; quse etiam S. Leo (Can. 5 Nicmn.), mauifesium est illum ad
maxime medica ;-ynodimanu indigebat, cum in illa suam sedem eas synndos traxisse quaead singularttm
poiissimumPriscillianus morbus exarsisset; ex citjus provinciarum metropotim convocandaeerant secun-
denique episcopis praesertira concilium congregari dum metitem Nicaenorumcanntium. De solis enim
CupiebatS. Len, etsi aliarum provinciartim episc.pi provincialibiis synodis.igit can. S jam laudatus:Bene
convenire non pos-eut: quis, inquam, exisiimet ad placuit, inqiiil, annis singulis per unamquamque pro-
Galliciosepiscopos nnn scripsisse S. Leonem? QuO- vinciambis in anno eoncilia eelebrari, ut eommuniter
rum quidem loco Boeiicosnominai Lucretius Toleta- omnibus simul episcopis provincimcongregatisdiscu-
nns in Bracarensi i concilio, cujus verba supra retu- tiantur Itujusmodiqumstiones.
limus; sed quia jam de Galliciae episcopis, qui in 2. (6)ln electionibns et ordinationibusepiscoporum
synodum provinciae suae senrsim congregati erant, ntill-is partes egisse deprehenduntur metropolitani;
sermonem habuerat, nec alteri quatuor provinciarura sed cujusque civitatis clerum populumque electioni
1386 concilio imeresse permissi fueraut a suis incuhuisse, par est credere: de qua cum ad pontificem
priuciptbus. Haecde re minime obscura dicere visum Romanum retulissent, vel ad electi consecrationem
est: quoniain nonmillos in eam sententiam propen- G ( detegabat pomifex, vel (quod sscpesaepius tiebat)
dere videmus, ut de Gallicanis nostris antistitibus Romain consecrandus accersebatur, aut sponte sua
eam vocem inierpreteniur. veniebat. Id autem inde cnnjicimus, quod imlFaein
AD EPISTOLAMXVI. pracseiili occurruni episiolae, vel metropolitanorum
ad Urbis antistitem, vel htijus ad metropolitanos sive
Universisepiscopiiper Siciliam conslitutis. electionis episcnporum iudices, slve qmd aliud circa
consecrationis negotiumcominentes; quod numquam
1. Si unde conseerationem honoris accipilis, inde le- de aliquibus episcopis male ordinatis, numquam de
gem totius observantimsumeretis. Contrnvertitur inler metropolitanis urbicariis tonqueruntur pontiflces;
viros eruditos uiniui in regionibus urbicariis singulae numqiiain de iisdem querelat ad illos deferuntur a
provinciae suos haberent melropolitas a qnibus ipsae provincialibus : etst plurimaesint quibus cnntra epi-
regerentur, consecrarentur episcnpi provinciales, scopnsqui clericos contra canones ordiiiaverant sedis
congregarenlur synodi, et alia metropolitica nnioia apostolicacpuisaiitr auctoritas; el atlaeqtiibus episco-
implerentur. Plurimi affirmani, negant nonnnlli. Me- pos arguit poniifex Romanus de quibusdam contra
tropolitanos quidem. si qui fuerini, tituluin sine re canonum dispositionem in clerum ascitis. Demum
habuisse, Leonissaltem tempore pro ceiio habendum exsecutionem constilutionum suarum non metropoli-
putn : omnesenim meiropoliticaedignilatis prseroga- tarum curae ac sollicitudini coramendal, sed ad eam
tivas alque offlci'1(a) ad se traxeraui Romani pomi- rem aliquns e provinciaiibus episcopis pro arbiirio
fices, annilentibtis Augusiis, provincialibus episcopis deligil, nunc hos, nunc illns. nutla iiietropolitarum
conniventibus, qtii magno honori ducebani a primae< p. facia menlione. MittoCcelestini PP. aucioritaiem ab
sedis episcopo iiiiiniumqueepisropnrum apice pnnti- aliis ssepe adductam, qui quidem epistola ad Apuliae
flciam dignitalemsumere; non reluctaniibus etiara et Calabriaeepiseopos scripta, eorum sibi ordinatio-
(a)MetropoIiticaedignilaltspraerogativaset olficiain his solus Rnmanus pontifex metropoliticumjus exer-
regionessiiburhicaiias ad se traxisse Romani pontifl- cebat, quod antea semper solus exercuit: unde hanc
ces dici neqiiemit nisi praesumamr singulas provin- dignitatem cum ejusdem praernpativisac officiis S.
cias earuradem regio.uini ecclesiastieos metropolitas Leo ad se non attraxit, sed in iis quaeab iniiio suae
Inliuisse : quod lanieo falsum e>t. Cuin in Occidente soli sedicompeiebant, pro suo jure perseveravit ac
po>tCo..stauiinitrvum ecrlesiasiicae metropoles in- perstitit, siculi etiam successores ejus, quoad insti-
siiiui loeperint, ut colligere licet ex iis qttic de origine tutionc metropoliiarum in iisdem regioiiibus aliis
meiropoleon ecclesia-iicarum inGalliis pluribus dis- episcopis hunc gradum communicare expediens du-
seriiiiiius in observat. ad dis-ert. 5 Quesnelli part. xere. Ilinc porro cadunt quaecumijue in fusiori hac
II c. 5. tiini vero in Italia Mediolanensis et Aqui- notatinne QuesnelluSdisputat.
leieusis -ub linem quariisaeculi,Ravennas sub LeoniS (b) Vide Greg. I, lib. v, epist. 13, ad rectorem Sici-
poiiiiliiaiuiii metr.ipoliiicam dignitaiem obtinuere. lise, de Lilyketaiio clero petente liceiitiarn a R. P.,
Nulliis "i-i miilto post metropoliia institutusiu c.cte- ut sibi episc. eligeret
ris^rovraciis, seu iu regiontbuSsuburbicariis; sedin
1543 PASCH. QUESNELLI NOTiE 1N EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. 1544
nes vindicat. Mitto etiam libri pontiflcalisteslimo-,A ministrationem spectare potuit, penes metropolltanos
ninm , qui plures ab episcopis Romanis antistites semper fuit. Exempla exBiantapud S. Leonem(extra
consecratos commemorai, quara ut ad solam metro- quem vagari modo non convenit); epistolaeenim
politanam Romse provinciam perlinuisse credi pos- quas ad tfesillos metropolitasItalicaediccceseosscri-
sint. Sixtus enim tertius Leonis prsedecessorquinqua- psit, Mediolanensem, scit., Aquileiensemet Raven-
ginta et duos ordinasse dicitur per octo ad summura nensem, disciplinse,dejquasermonem mox habuimus,
ponlificatus annos, et Leo ipse cenlum et octoginta clarissimammenllonerafaciunt. Septimius.seu Allini
quatuor creavit, qui si e sola metropoli assumptt es- seu alterius civitatis In Istria provincia, episcopus,
sent, ter ad minus vacasse cujuslibel civitatis sedes litteris suis mohet S. Leonemde reviviscentibusPe-
dicenda est per viginti annorum decursum, quod lagianornm reliquiis: atatira metropolitanum provin-
fidem facilenon invenerit. ciaelitteris suis Leo spllicitat ut pastorali cura invi-
13883- Quod spectal ad diversasconsultationes, gilet custodiendissacrorum canonum decrctis, Eccle-
relationes et alia negotia quse inter admiuistrandam siaeque adversns vipeream haereticorum fallaciam
provinciam solent plerumque occurrere, nullura su- protegendse,eidemquetotam hujus negotii sollicitu-
perest vestigiumexquo ea permetropoliunos urbica- dinem commendat. Cum item anno 458 aliquotannis
riae regionis praestitafuisse appareat; sed qusein aliis cladem Allilanam, Adeodatus Romanae sedis
dioecesibusexarchiisquemetropolitanoruminterven- Sost iaconus ab Aquileiensi regione regressus retulisset
lu ac relatione ad patriarcham deferri soleni, ea per ad S. Leonemnon scripto, sed viva solum voce, Ni-
singularum civitalum vel episcopos,vel clericos, vel cetam Aquileiensemepiscopumdifflcultatempati circa
eliam cives ad Romanamsedem videmus esse deiata. "D nonnulla disciplinae capita, quse occasione bellicae
Consuluit episcopus Nucerinus Innocentium I de va- cladis versabantur, setjisqueapostolicaede bis senten-
riis disciplinseecclesiasticaecapilulis non interposito tiam poscere, adsolum metropolitanum,nec adalios
metropolitano. Hoc laudat Innocentius : Mirari, in- episcopos nisi peripsnm dirigit epistolara 129 (nunc
quit, non pottumut dilectionemtuam tequi inslituta 159). Hanc autem, inquit, epistolamquamad eonsut-
majorum, omniaquequa pottunt aliquam recipere du- tationemtum fraternilatis emisimus,ad omnet fratret
bitationem,ad notauati ad caputatquead apicemepitco- et comprovinciatetiuos episcoposfaeiet pervenire.
patus referre, elc. (Epist. 4, adFeiic. epitc. Nuc.) Scri- De Ravennensi noii minus clarum est: cum enim
bit idem Innocentius Maxiraoet Severo episcopisper eadem occasione gravis orta esset controversia circa
Brulios conslitutis, cum a Maximilianoquodam laico baptismi sacramentum, tam iis conferendumqui ab
agente in rebus querelam accepisset de indignispre- haereticis baptizati erant, quam parvulis qui ulrum
sbyteris: nec conqueritur pontifex de raetropolitani bapiizati ante captivitatem barbaricam fuissent igno-
negligentia, ut fieri solet cum tale aliquid contra ca- rabant, res primum jn concilio Romanodiscepiata :
nones in aliis provinciis perpetratur. Idemobservan- inde transmittendam esse censnerunt Patres concilii
dum de ejusdem epistola 6, ad episcopos Apuliae Leonis nomine encyclicam epistolamad omnes Itali-
Agapitum, Macedonium,et Maurianum. Horum nul- carum regionum provincias, quae bostiles incursus
lnra ad meiropolitanos remiltit, contra id quod in passaefuerant, ut qujd agendum esset agnoscerent.
aliis dioecesibususurpari solebat. Testis est episiqla Quam quidem ad siiigulos metropolitanos directam
83 (nunc108), ad Theodorum Forojuliensem in Gal- esse teslatur finis ejus epistolse135 (nunc 166) Leo-
licana provincia episcopura,qui cum S. Leonem con- nis ad Neonam yel LeoneraepiscopumRavennensem.
suluisset de nonnullis quaestionibus.itaeum objurgat C Quamrem, inqult, /raler ckarissime,ideo generaliter
sanctus pontifex: Sollicitudinis quidem lum ii ordo ad omniumvolumus pervenirenotitiam, ne dum plut
ette debuerat, ut cummelropotitanotuo primitusdeeo jutto metuilur, misericordiaDei salvari cupientibusde-
tjuod qutetendumvidebaturesteconferret; acinstrui
ti id quod negetur. Qnibus verbis rem insolitam quasi excusat
tgnorabutdilectio tua, eliam ipse nesciret, vot S. Leo, quia cum ad conciliumdioscesis urbicaenon
pariter poteeretii: quia in cautit qumad generalemob- pertineret ISdO^roiliensisprovincia.cujus metro-
tervanUampertinent omniumDominisacerdolum,nihil polita erat Neonas, ad eam quoque synodi illius de-
tine primattbutoportetinquiri. Haecconfer cum Inno- creta transmilti non' conSueverant. rlec observare
centii
' verbis ad Felicem Nucerinum. omiltam, Ravennensem episcopumPetrum Chryso-
Praelereaj cura rescribit S. Leo ad provinciarum logum, cum ad Eutycbis litteras responderet, quibus
urbicariarum episcopos, vel eos monitis suis adire ejus opem ille implorabat, niliil se posse reposuisse
cupii, non ad melropolitanum.et per eum ad caeteros sineRoraanipontiflcisnutu, quia non de Ecclesiaesuae
provinciales litteras dirigit, sed aliquem alium epi- vel provinciaedisciplina agebatur, sed de fide : Not
scopum ad id delegat: quodargumento est vix ac ne enimpro studio paeis et fidei,inquit, extra eonsensum
vix quidem aliquod munus ab ejttsmodimetropolitis Romanmcivitatit episcopicautat fidei audire non pos-
esse usurpalura : ita in praesentiepistola per Pascha- tumut. Alias non iletn.
sinum Lilybaeiin eadem Siciliaeprovincia, et Baccil- De MediolanensiqUoqueprobat epistola S. Leonis
lum alterius civitatis episcopos, nanc ad omniumsa- ad Eusebium Mediolam antistitem, quam ex hujus
cerdotum notitiam voluit pervenire, cum ad Syracu- reseripto dignoscimus.Patet enim quod peculiarem
sanum debuisset transmilti, nisi omnia metropolitica Q synodum habuil Eusebius episcnporum suaeprovin-
v
munia qtise ad se transtulerat, modo, huic, modo illi cise: quorum ordinalionem pariter babuisse, sicut
episcopo per vices conferri a se posse exisiiraasset. Ravennensis et Aquileiensis suorum provinciatium
Eadem ratione ad Dorum Beneventanum scribens praeter caetera argumenta, intelligitur ex eo prae-
exsecutionem praeceplionissuae, non metropolitano, sertim solemni effaiq, quo pertineread alicujusconci-
sed Julio cnidam (forte Puteolano) episcopo com- lium vel pertinere ad ejus consecrationem,vel ordina-
mittit. tionem, pro eodem prorsus hahentur.
Longe aliter se gessit, cum ad episcopos 1389 i Ex dictis eruitnus latum fuisse discrimeninler pa-
non modo remotiorum diceceseon, puta Gallicanae, triarclialis jurisdictionis usum, quem sibi pontifex
Hispanicae.Illyricianaelitterae fuerunt dirigendae; sed Romanus in Occidehtis Ecclesias vindicabat, et eum
etiam ItalicaequseUrbi adjacebat. Metropolitanienim qui caeteris patfiarchis pro jure competebat. Si enim
provinciarum nujus dioecesisliberam habuerunl pro- Italicam dicecesim caelerasquetransalpinas spectes,
vincialium suorum antistitum ordinandorum pote- vel transmarinas, nec earum episcopos ad suam sy-
statem; synodos suas citra Romani pontificisindi- nodum vocabat, nee per se vel decreto suo ordina-
ctionem convocaverunt; si quae dubia in provinciis bat. Si regiones illas urbicarias consideres, ita et
ejusraodi orirr contigit, quac adapostolicam prima- electos ordinabat et ad suum conciliumcogebat, ut
riamque Occidentissedem pro more deferri par es- metropoiitarumjurisdictio in iis regionibas omnino
set, ea per metropolitani consultalionem transmissa iners et otiosa esset; cum nec ad suum concilium,
sunt: quidquid denique ad provincise cujusque ad- nec ad coDsecrationfem suam accire iis licttum esset
*
1345 PASCH. QUESNELLI NOT;£ IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNl. 1346
suos provinciales, sed totum jus penes se haberet A niaque a baptizandis subeunda praescribat? Ila forte,
Urbis poniifex. nescio tamen an a sanciis Patribus asseratur. Anti-
Haec paulo fusius observare non piguit occastone quissimamEccletim traditionem Augustinus lib. n de
horum verborum : Si unde consecrationem honorit Nupt. et COncup.cap. 29 ad finem, eam consuetudi-
accipitis,inde legemtQliusobservantimsumeretis, etc, nem appellat, qua exorcisantur et exsufflantur par-
quae ullinia verba id etiara quod supra diximus con- vuli. Hoc ipsum circa baplizandosin universomundo
finnant : illac enim partes erant metropolitani, ut 1392 tancta Ecclesia uniformiteragit, inquit Leo'
episcopum, cui consecrationis honorera contulerat, nosier insecundura capitulis Coelestino olim attributis: ac
legibus ecclesiasticae disciplinse primum imbueret, proinde S. Augnstini regulam, cum id nec
at.|iie in dubiis subinde occurrentibus instrueret in Scripturis, nec in conciliorum decreiis reperiatur,
consulentein, ut primarius provinciae suaedocior ac ab apostolica traditione descendere dicendum est.
magister. Egregie buic consueiudini ac legi suffraga- Potuit et Leo ad illam apostoiicam praeceptionem
lur concilium Tarraconense, can. 5. Si quis, inquit, altendere, quaeest in epist. 1 ad Cor. cap. v, quam-
in metropolitanacwitatenon fuerit episcopusordinatus, que indigiiavit Siricius papa epist. ad Himerium
postquamsuscepiabenedictioneper metropolitani litle- Tarracon. cap. 2, quae Lconis oculis procul dubio
ras, honoremfuerit epitcopi adeplus, id optimum ette observabatur, cumdehsec scribebat tam de tempore
his cacremoniis; sic autem lo-
decemimus,ut postmodumstatuto lempore, id est, iro- baptismatis, quam electis
pletis duobus tnentibus, se metropolitani sui reprm- quitur: His dumtaxat (quibus baptismi irada-
sentetaspectibus,ut ab illo monilis ecclesiaslicisinstru- tur sacramentum) qui ante quadraginla vel eo ampliut
ctut, pleniut quid obtervare debeat recognotcat. Ad — "
diet nomen dederint, et exorcitmis quolidianisqueora-
idem redit quod supra ex epist. Leonis nostri ad tionibusatquejejuniis fuerint expiati, quatenusaposto-
Theodorum Forojuliensem retulimus. Consulendae lica itla impleatur prmceptio,ut, expurgato fermento
eliam episcopaliura promotionum forroulaea Jacobo veteri, nova incipiat esse conspersio, De jejuniis tota-
Sirmondo 1391 Conciliis Gallicanis insertae, et a que catechumenorum poenitenlia, vide, si lubet, Ga-
Baluzio tom. II Capitular. recusae. ConsulendiPon- brielis Albaspinei Aurelian. episcopi luculentam ob-
tificales libri antiquiores. Ex quibus oranibus intelli- servationem, quae est prima libri n Observationum.
gitur quanta cura ordinandi vel recens ordinati a Ante 6. Duo tantum tempora, Pascha et Pentecosten.
suis consecratoribus vel inetropolilanis instrueren- sanctum Leonem, nullus canon, nullum decre-
tur, scripto etiam accipientes regularum ecclesiasti- tiim, prseter Siricianum mox citatum, tempus bapti-
caruin codicem, quem decretum appellabant. smati conferendo praefixil. Siricius solam suae sedis
2. Mystica et rationabilis exemplatio. Tot fere auctoritatem omniuraqueEcclesiarum consuetudinem
hujus loci diversae lectiones quot codices. Cantabr. tionis in medium adducit. Sanctus Leo apostolicseinstitu-
et Thuan. unus habent: Mytticm traditionis rationa- consuetudinem, apostolicas regutas, sedis suae
bilis exceplio'.Alter Tlnian. el Trecopitb., Mystiem, instituta solummodocommemorat. Frustra ergo ca-
vel mysticerationalis exceptio.Edit. omnes ad margi- nones aliquos ea de re conditos notatosque a sancto
nem : Mystica et rationabilisexceptio. Isidorus Merc, Leone somniavit auctor Gallici operis de episcopis
Mytticmrationit exceplio. Dionysii Exigui et Cresco- canonice judicandis, pag. 78, ut aliud somnium de
nii leciionem retinuimus in textu (quamquam Cre- codice canonumEcclesiaeuniversae utcumque defen-
scon. legit rationalii), tum propter certam utriusque deret. Canonum enim mentio, quam capite sequenti
antiquitatem et auctoritatem, tum quia mentem au- C injicit sanclusLeo,ad generalem canonum custodiam
ctoris nostri attingere proplus mihi videntur. Ideo spectat, ut quisque vel cursim legensperspiciet. Post
enim S. Leo prineipalis et maximi tacramenti, id est sanctum Leonem de Paschate et Pentecoste similiter
baptismi, mysiicamet rationabilemexemplalionemdi- decreverunt Gelasius papa, epist. ad episcopos Luca-
cit, cum in Paschate confertur : quia apparet, ut lo- nise, etc, cap. 10, ann. 494, Gerundense concilium,
cap. 3, regenerandis filiis hominum et in Dei an. 517; Autissiodor., can, 18, an. 578; Matiscon.
liosadoptandis,illum diemesse et tempuselectum, in n, an. 585, can. 3; Gregorius PP. II, an. 723, epist.
Suitur
quo per similitudinemformamque myslerii ea qumge- ad Turingiae clerum et plebem, etc.
runtur in membris his qum in ipso sunt capite gesta 7. Indissimulanteroccurrant, Ila Dionysiuset omncs
congruerent,quippe cui commoriuntur, consepeliun- mss.codices, qui bsecverba, quaesequuntur in pleris-
tur el conresuscitantur in baptismo. que codicibus excusis, et kmca vobisconsuetudoser-
3. Quidamputant quod in eadem die Dominus ad vetur, non habent, exceptisThuaneounoetTrecopiih.,
baptismum, etc- Vides nondum ilbxsaeculo certum quorura unus ad alterum exscriptus est. Edilio Nico-
fuisse quo die baptizatus fuit Dominus Jesus , cum lini, in textu, et Stirii, Crabbi, Sichafdi, atque Cani-
quorumdam tantum opinione ad vm id. Januarikre- sii ad marginem sic legendum exhibent: Indissimu-
ferri pronuntiet >. Leo : Epiphanius autem, qui initio lanter concurrant, quod ulique laboriosumnon ett, si
bujus quinti saeculi adhuc in vivis erat, vi id. No- vicissiminter voshmcconsuetudoservelur.
vembris baptizatum fuisse ait lib. n advers. Haereses,
aaer. 5, sect. 24. 1393 AD EPISTOLAMXVII.
4. Diversa sacrificia unam hosliam reformarunt. B Episcopit per Siciliam constitutis.
Libenter retinuissem pmformarunt, quod vulgo legi-
tur, nisi Diouysii, Cresconii et quinque codd. mss. 1. flanc ad Sicilise episcopos (a) epistolam, cujus
superius laudatornm concentu reprobaretur haec le- nulium exemplar manuscriptum nancisci poiuimus,
ctio. Hoc porro sibi vult auctor noster : non uno le- primus evulgavit Gerardus Vossius, doctor catholi-
gali sacrificio unam sacrificii nostri hostiam esse ficus, quam ex antiquo cardinalis Sirleti ms. codice
guratara, sed plurima eaque diversa fuisse olim in- acceptam, ex consulari nota et ex ipsius Leonis
stituia sacrificia, ut multifariara muliisque modis pbrasi ac dictione, quam spirare eidem visa est,
Christianum deiinearetur ac figuraretur sacrificium. Leonis Magni esse non suspicatur modo, sed plane
flaee in praesenliloco potestas est hujus vocis refor- et indubitanter asseverat. Mihi vero Leonis non esse
mare, hoc est, iterum iterumque formare, seu figu- pene certum est, vel unius styli inspeclione, quem a
rare el adumbrare. Leonino abhorrere quivis facile deprebenderit. Prse-
5. Secundum apostolicam regulam. Quaenam haec terquam quod jejuna in omnibus et exilis admodura
apostolica regula? anregula per traditionem ab apo- est totius epistolae diclio.
stolis descendens, quae exorcismos, scrutinia, jeju- 2. Hsec epistola data ad Sicilise episcopos signifi-
His, quaehic Quesnellus oppomt, ul hanc epi- admomtione eidem prsemissa, ac prsescrlim tn annc-
S>)
am in dubium vocet, plenissime respondimus in tationibus quas eidem subjecimus.
,347 PASCII. QUESNELLI NOl\E 1NEPlSfOLAS S. LEONIS MAGNI. 1348
catur xt kaleodas Cfovembris, Alypio seu Calepio A.commulare,vel vehdefe, nisi forte ita aliquid horum
ccnsule; aliemm atitem habemus eamque indubitaia» faciat, ulmet\<traprotpifiat, et eumtolius cleri traclalu
fidei Leonis noslri epistoiam ad eosdera Siciliaeepi- qlqttt consensu id eliqqt, quod w» sit dubium Eccletia
scopos seriptam xmkalendas Novembris sub eodem pr^puturiun. At i$tna receotioris el reniissions disci-
consule, id est pridie quam hsec scriberetur, si Deo pljiUie^Si,.ut ex «nius |Ecclesi« cleri nutu et consensu
placet. Quis porro sibi persuadeai doas eodam fcne rerum ^cclesiaslicarum distractio pendere permit-
temjiore epistolas a Leone scriptas esse ad eptscopos talur, cwn HiJaruspapa easdem in alifnum jut trant-
i« remotissima negiwaeconsiitutos? cumside 1M^«T f«rri yetet, nisipriusajuutconciliumialienalionisipsiut
rum aUenaUonescribendom babwissetiisdem episca* eausa doceatur, yl quxjlfieri debf^communi omnium
pis, id facillime potuisset pr«-tare ia illa epistola, delikeratiouetracmur, ,
quam de tempore baptisraatis neiebrandi, in Sici- 7, Cun» suidecneti transgressores vull auctor epi-
liaui scribebat per illos dies, aui si qua de nove stolae ordine et comntunioneprivari, 139$ satis se
ad gemioandain epistolam coegisset pouti- recentiwem Leone nostro prodU, cujus aeiaieduplex
cem, posterior prioris mentiooem nennulkm ha- haM:pcena clericis non infligebatur, nisi forte, quod
Suerel»
i)oret» nonnullis placet, prOpler gravissima omnium faci-
3, Non erat lanta Leonis tempore eeclesiastic* nora. j
diseiplinaeperlurbatio, ut in j*rovincia Roroanue sedi His perpensis hanc sentenliara facile adducor,
in
eufejeda, in qua praesules erant vigilaniissimi, inter ut «el hanc epistolam existiinem supposililiara esse,
quos Pascbasinus Ulybseianns, omnia alicujus Eccle- eo scilicet consiiio coniictam ut alicui illarum Eccle-
tim prmdia vendendo, donande, et divems modi* T. ° siarura praedia disiracta denuo vindicarentur: quod
ttliaumdo epitcapu*dittipmrei; immotaula eorruplela, ssepe facuun esse notum est, ut germanorura raoni-
ut ptures qui vi agereo* invenirentur, quod epistala weutorum loco fictitiasnbstituereulur asserendis Ec-
diserte asseriu Qtiamebrem ad posiertura fseciilare- clesiarum juribus vel privilegiis queûomodo accom-
jiciendam esse hajusmodi depraedationem existkoo; modaia; vel saltem credam alterius esse Leonis quam
siûidewifictiiiam omnino esse hanc epistolam asse- secimdi pula, jveltertii, vel etiam posterioris.
rere qui» noluerit ? it facile pouiil consulis nomen irrepere, vel data
toyri,
4. Mentip<iiin eadem lepjstoJaduplicis decreti quo opera iuseri, cum «tiam et Alypii dubia leciio et Ar-
a Leone ordmattm erat, •quemadmodumulrinLsque Ijkr daburis tejuscoMegaejouussa meutio aliquam fraudis
cietim vMitatibus consukrelur, adversus iitijusraodi vel err.iris iflik.iat suspicionem.
ecclesiasticoram boaortim praedoues.Quae<kcreta<si Ut tamen fic4tia«i epUujlaw con existimem facit
sere a Leone ewissa essent, uon foeiJe eorum *oe- tjuod pnimas tius legftur apud Gratiannm 12, qu. 2,
aioria excidisset. fitsi enim plorimae JUeonis alio- cap Si, Sine exceptiQne,ubi el Leoai tribuitur, et
rumque pemifieum familiares episiol* vel omnioe m.issainscribitur wiitienis episeepisper SkUkun cou-
perieriui, vel «d tempus ah hoHiioiiiu1394 notitia sututis. Sed cujus Leonis sit, an priini an secundi,
fiuhlrjftci*sint» Unge difOciliusid potuit wntingere nec antiquae editioues ^raiiani aperiunt, iiec recen-
-circa decretales et constituta qnae piwium Ecclesia- tiores. Aliquaetiaa apud G.ratjaflumassuumur, iam-
rum negotia et ©rdiu*tionemaiuweat, ei nuilio misus ijuam ejusdem cpvBloibpars, quae ia epistola tamea
fii ad toiius pwvwci* ampiis6'i#»*queiusulae episcq- BOHleguntur, sed legwAur pro canoae 31 et 52 eea-
pos ei Eccie&iasfueriut direotae; cnjus geperis esse ciUi, seu verj seu ficniii, jquod Cartbagi..enseûar-
debueraiH tam h»«, si geniiina -essei, -quajn illaede G tum nuucintaturSl. Ut episcopusrebu*Ecclesimtaot-
mjibus menMonamtacit. Sed bec etiam maKitnepen- auam commendtuis,w* tamquam propriis matur. 52.
sandnm est, ntdlarum episielaMMi piura exstare Irrita <mitdom&o gf^ftigp&rtm,vet vendilio, vel com-
exemplaria niwi exarata, quaw #atrum ûse ad Ita- muialiq rei ecct&iasliemabsque conniventiu et sub-
jjpe atwrumtjpe adjacentiuui prov.moiar.uiiiepiscopos tcripiione clemonim. J?#rtewarginj kiscripii canones
scriptaesimu Id vere inde factanj est quod cum ad in texium irrepseraut cedicis qoo Gratianus uie-
rloiuani pontificis curam -el wlimtudinem propius batur. Ex isiis judiqet Jeclw qtiid de tuta epislola
gneeutiwftt, ad ejus aynodumconvenirent scepe sse- fiitdecernendum. JJos eam, quaJkcamque^st, reprae-
4Wus;«t ab ejus initu et ore peiidereui, illius q*ipque sentavimus. i
4ecretis parendi necessiias Bicumbebat,.qu»3 propter-
ea diligetitius exscribi par eiat *b oouuum illarum (APEPJISTOLAMXVra.
Ecclesiarum episcopis et clero; imrao vel ab ipso AW3D COESNELUIU XIV.
Xeone, vel a nictropolitis ad siugulos provinciarum
^piscopos epistolarum hujusmodi exemplaria a pari, Jaauario Aquileienti epitcopo.
»t aiebant, mitti consueverani. Vix eisgodivinare pos- i
sis qua ratioae tanti memenli decreioruua memoria £d Januarium. Editi codices habent Jultanum,
tot saeculorum spatio intercepta fuisset. quibus Bepugaaat Dionys. Exiguus, Cresc. Hinoasa-
. 5. Si Leonis nestni essetrt baecdecreta, numquam rus, mss. cod. Barb. 1, Thuan. quinque, Cantahrig.
ea recensere omisisserHejus successores, quibns de et Victorin., %uiJegtmt, Januarium, quod etiam ad
rebus ecclesiasticis non diSirahendis seu alienandis _n»rginem edit. legiftw. Qonferenda baec epistoia
eonstitutiones emUtere .contigit: quod iecit Hilarus JJ CWB7 (nu«c 2), quaeest ad Septimium, cum notis
proximus Leoais ûcce&spr scribens ad plures Gal- de ejus (a) suppositione.
liarjim epi&copoi, Sy,wuiachus «adem tractans in ]£96 2- Si tamen ilerata tinctione non fuerint
.cpncilio Romana, ^giyietus seriibens ad Caesariura macutati. t,b\Qancexjcepiionemaddit forte attendens
Arelatensein, Gregonus Jlaguus ad eosdein Siciliae eanones Africanos, cujus 27 collectionisAfricanaeitt
episcopos, eic. Atjdebjs ne verbura quidem babent legttttr: Neque permiuendum ut rebaptizati ad cleri-
laudali p9ntifices, JEWsteriorês ûiijem flUarjBad.ejus eatutgradum promovemuur. Vide et Felic. 5 P. R. in
aecretuni îciunj, fA^fus «4w *pJja,miHWtntur, sy,nod. Romaua an. D. 487, tam inier acta concilii
jut jtel Jiinc f^cexu^ pcîtnullura^Hilajiapp^fveW aii epistola syaodka ad universos episcopes.
aiUiquiuîiwgûMe, t#U>& 3^>oufteum*pclesise$pnjt Suaim anonis illius Africapi exceptto qusedam legilur in
«erivaMeaemjerîorjW,. , :...„. ,„ ,. gratiam parvulorum oan. 4.7, «t altera can. 68, pro
6. Decerntt bsec epistolai JS* jwt eptsco#ut,de clericis apud Donatistas ordinatis, in suo honore
JEfiflmt? ms ffkttf. (^tttfiiidquMWlveMte, vel susoipieuelis. . j
miKRBnbWJM MWfdtATIONeS.
(a) Hujus eptsloT^yjndicias lufAul^ter ^xîjiaaujS , I^CoaiertWfti^ *aaolat.*(Cef. »7,.I»,*J4B
uii admoait, ad episiolam primam. epist. 18,J
1349 PASCIL QUESNELLINOTiE 1N EPiSTOLAS S. LEONlS MAGNL l&tt
3, Adtotiut Eccletimincolumitatemordinata. (a)Mi- A j ilios cum suis simUibusconjunqendosputavimus(Adv.
for Supinitalemscriptoris, duplici islius et quariae Bmres-, lib. u, lom. J, Hmr. 59, in fine). Quare mi-
epistolae loco abutentis. Canones, inquit, de nnn rum ti<>ii est si teJa adversus Catharos vibrala a Ni-
proniovendis ad superiorem clericatus gradum his caenisPatribus conira Donatislascoutorserit sanctus
qui ab bacresi ad coinmuiiionerocatholicam rever- Leo. Sed et nihil vetal quin comra ipsos Novatiauos
luntur, pro universa ubique Ecclesia condilos fuisse lisecscripsisse credalur sanctus Leo, cum ei epistola
leslanlur haeCLeonisverba : Det operam ut circttm- Innocentii papae ad Victricium Roihomag., cap. 8,
ipecte atqUevelociterimpleantur, qum ad lotiusjfcc- palam fiat, repetitura etiam ab illis haereticis fuisse
ctesimincotumitatemet laudabilitersuggestasunt, tt baptisina circa eos qui a calliolicis ad ipsos deficie-
salubriterordinata. At, urget ille, nec lnter Nicsenos baot; cuiii eoira venienlesa Novatianit et Montensi-
" Canonesejusmodi numeranlur, nec in tolo Justelli but per manus tanlum impositionemsuscipidecrevit-
codice reperiuntur. Erant igitur praelerNicaenade- tet, addit : Prmter eos, ei qui forte a nobis ad illos
Creta alia quaedara quibus et Januarium astringi transeuntes rebaptiiati sunt. Quo amplius detegilur
Volebatsanctus Leo, quacque universae Ecclesioein allucinaiio scriptoris, qui decrelum illud S. Leonis t
disceptandis rebus ecclesiasticisiu usu erant. Quae- nullis canonibus conlineri asserere non dubitavit.
nara haechominis oscitantia, ut de canonibus verba Jam vero quod Leo subjicit: Ad totius Ecclesimin-
haecinterpreielur? Nonnesole meridiano clarius est columitatem et tuggesta, et ordinata esse illa, quis
legenii, ea qumtaudabititersuggestaesse dicuntur, de negaverit ad lotius corporis incolumiiaiempertinere,
litteris vigore fidei plenis, quas scripserat Januarius quid.juid a quolibet episcopo contra 1398 hsereti-
ad sanctom Leouein, e>se inteltigeuda; qux vero .to cos vel suggeritur, vel staluitur : inaxime vero, ac
talubriter ordinata, de hoc ipso sancli Leonis re-'>" prse aliis omnibus, qnaecumqueadversus hsereses,
scripto, quo canonum consiitutiones praecipilcusto- vel morum ac disciplin* corruptelas ab apostolica
diri? Quodaniinadveriere facile poterat scripior ilte, sede decernuniur?
nisi verba proxime lextum landatiimantecedentia ad 4. iti kalend. Januarii. lla Bionys. Exig. et Cre-
obscurandara veritatem resecuisset. Protnde, inquit; scon., quos ut antiquissimns secnti suinus, asiipu-
sanctus Len, dilectiolua, cujus devQlionegaudemut, lantibus codd. mss. uuo Bellovacen.etiribus Thua-
jungat curam suam DISFO-ITIOMBOS NOSTBIS, et dtt! neis. KaUndis vel )U Ualend.Julii habent Tliuaneus
operamut circuin«pecte,ctc. unus, Trecopiihceauus,et Victor., qut.d ideo scrupu-
Quod vem subdil nullum canonem aut Nicaeno i lose annntamus, quia saepe ex hujusniodi uotis tem-
concilioaut Ju-telliano codice comineri, qui cteri- porariis pendet difficilt.irumquaesiionumenodatio.
cos ad superiorem ministerii ecclesiastici ordineaii Ex liujus epislota: exordio consarciualum esl ini-
evetri prohibeat, cum ab haereticavel schisiuaticat tium fictnii rescripli Marcipapse ad Aihanasiumet
Communionead catliolicamreveriuntur, lapsus me- alios JEgypti episcupos, de Nicseniscapilulis, ueC-
moriae est. Si enira cannnem 8 Nicamumadiisset,, non et epistolaePebgii 2 ad Beuigiium.
haec in eo legisset verba : De his qui se Catka-
rot, id ett puros, nominant, si aliqvando adI AD EPISTOLAMXIX.
eatholicamel aposlolicam Ecclesiam redierint, vi- APIID QUESNiiXLUU XVIII.
tum esl sancim et magnce synodo ut accepta ma-
nmm 1397 impositione,stc in CLERO MANEAKT. Prm\ Doro Benevtntantepiseopt.
omnibuiautem eos scripto profiteri oportetquod con- 'C 1. Minorquese fierel. Ita codd. Thuan., lr.es Can-
temient et tequentur dogmata Ecclesimcatholiemet1 tabrig., et Trccopnli., et edit. Nicolini, quam po-
apostolicm,etc. Ubicumqueauiem sivein vicis, sivein> strema secuta est; anien sic : Miror quis fieret. To-
dvitatibut ipsi soli inventi fuerint ordinati, qui inve- lUmboc membriimlibenter ita legerem ac inlerpun-
nruniur tn clero, m EODEM ORSUTE PEKMANEANT. ltai gereoi : Ne is, quem sacerddtali propere provehebas
conciiinm Nicaenurain codice Jnstelliano. Quibtfs > honore, ab injuria eorutn quibut tociabalur inciperet,
verbis nrail clarius est, nt mihi quidem videiur: quii minorquese fieret.
enim tic m clero manere, et tn eodemordine perma- 2. Sed elaiionisvitium roboraretur. Ita in vulgatis
nere jubentur, iis proculditbio ad suueriora miitiste- edit., pro quo sic habent codd. mss. Thuanei duo,
ria aditus omnis praecluditur.Cumque sancti Leonis3 Victorinus etTrecopiih.: Sed fortioris viiiumrobora-
verba verbis canonis illius maxime concinant, facilei retur. Caniahrigeusis vero et Thuaneus alter, sic:
mihi persuadeo ad illa oculus coi.jecisse sauctumi Sed futoris vitiumsuperaret.
poniihcem. Licel enim de Caihaiis solis agalur in^ S. iVîjueentm ignorabas dixisse, etc. (b) Totum
Hicaeno, niliil lamen vetat ad atios haereticos ea» hunc locum priores ediliones el Hincmarus, opusc.
vîba extendi. Et revera hic ipsitis loquernlimodtis S 44, de Jure meirnpolit., cap. 17, sic legiint : Neque
CIBCA Quns ETIAM ittam canonumtonstitunonemprm- enim ignorabasdixisse Dominum,quodqui se humi-
cipimut cuttodiri,etc, extensionem canonis sonaree Uat, exaltabitur; qui vero se exaltat, humiliabitur;
mihi videuir. Quodeo potiori jnre ab ilio potuit prae- eumdemquedixisse: Quicumquevuit inter vos major
stari, quod non de quilmslibei hsereticis agii haec c fieri, sit vesterminister; et quicumquevoluerilinter vos
Leouis ep.stola, sed, ut reor, de Donatisiis. Primnm fi D primus esse, erit vesterservus. Vos autem qumrilisde
enim sclii-malis inenlio bnc ipsum indicat : vixc pusitlo crescere, et de honore majores esse. Sed cum
quippe luuc temporis alia vtgebai faaeresisquse a po-teiioi Evangelii textiis : Quicumquevuit, etc, de-
scb.smatenrtnm duxisset. Oeinde qnod addit de Te- sideremr in omnibus quos vidi mss. codd. iribus,
petitione baplisiualis: Si tamen, inquit, iterata tm- scilicet Thuaneis. Cantabrigensi et Viciorino, et in
clione non fuerint maculati; lioc eniin familiare raitt ediiiune Suriana, enmderaexpungeiiduracensuimus.
D uialisiis, eos qui a catliolicis ad ipsos desciscebantt Caetera a.l ensdem codiceseinendavimus : ubi adver-
iierato tingere; ab atiis nusquatn lere usurpaium. teiiduni, haecsancti Leonis verbu, Vosautem qumri-
Pnrro Donatittmcommuneeum Novaiianisseu Ca-- Hs de pusitlo crescere,opponi prioribus illis Evangc-
tharis jugum frahunt, ut senlit et loqniiur sanctuss lii verliis, Qui se humiUai, exahabitur : 1399 '"a
tpipliauius, eademeumitlis teniientet. eamdemqueobb Vero, Et de majore minoret esse, respOnderesequen-
cutttam rebellantet.Quocirca,impiil, necetsenon ha- tibns his. Qui verose exaltat,huiniliabilur: quod cum
butmusprhatim di illil amplius aliquid tractare; sed i ab aniiquis Operura sancti Leonis ediloribus non
BALLEfiiNlORiUM ANNOTATIONES.
(a) Qui canones a L«one aflegentirr, et quo sehsti \€ol. 707, n. =).
huc reierendi siut, iicet *net de D .naiislis, «ec €e ''"'fK De hoc textu et SimohSianimadversionesatis
Nuvatianis, sed de Pelagianis agatur, diximus in misseruimus anaot, 10 (Ct»L7W, n, *) in liaitc epi-
laudata admonitionen. 18et 20.Confereiiamannot.5 stolam.
ISSl PASCH. QUESNELLINOLE IN EPISTOLAS§. LEONIS MAGNI. 1352
animadverteretur, hoc in causa fuit nt textum adul- A his nativis verbis quiejin eodem loco legebaniur, et
teraverint. Duoenim haccsibi invicem opponidebere de minoremajoresejie.si revera in Vulgaia bseclunc
testantur sequentia hsec auctoris verba : Ulrumque habebanlur. Et qttod ps non usus fuerit pontifex,
enim inordinatum, utrumqueprmpotterum,elc. Quod certum mihi argumenjum est ea in codice quo ille
non fiet, si hoc modo iegatur : De putillo creteereet utebalur lecta non fuisse, sed potius de majore tm-
de honoremajoret esse, quaenon opponuntur. noret ette. I .
Posf primam meam Leonis editionem prodierunt In epistola vero ad Dorum non modo haecultima
in lucemîVovee Observationes(Gallicae)ad textumet verba vel resecandi, vel in alia mutandi necessitatem
vertionet noviTetlamenti per R. S. P. id est, Ricar- non habuit, sed contra baec pontifici ila necessaria
dum Simonem presb., ubi auctor, cap. 21, p. 458, fucrunt, ut sine itlis sua ipsius verbis veritas non
hanc nostram Leonini lexlus emendationemvellicat. conslet. Duoenim redarguit in Beneventana Eccle-
Ac primum quidem contendit haecverba epistotaead sia: 1° immaturam pfesbyteri novissimi proveetio-
Dorum : Vot autem qumritis de putillo eretcert et de nem; 2° eorum dejetiionem quorum mtas ordinem
majoreminores eue, assumpta esse ex Evangeliise- commendabal,et nulla eulpa minuebat... qui illum
cundum Matthseumexemplari quod penes se habebat cum tui dedecorepotcebant honorari... qui proprio te
Leo: quae verba eadem fere habentur in celebri judicio dejieiebant... qui primalut tuos deformi et
Evangeliorum codicems. Graeco,qui olim Theodori ignavadejectione in ailerum trantferentes suhttquen-
Bezsefuit, nunc in universitate Canlabrigensi serva- lium suorum minuebantdignitatem...qui ultimumsibi
tur. Sed, quod mirere, lectionem hanc, de majore anteposuerant... qui indignos se honorit sui ordine
minores ette, male suppositam a me fuisse queritur, n tunt professi... qui noveltoet immature ordinalo infe-
etsi pravsc lectioni de minore majoret eue; et lamen rioret fieri deleaerunt. Ecce verba de majore minores
fatetur priorem illam meam lectionem conformem aliis verbis sexiesab ipso Leonereddita. Duobusvero
esse ms. codici Bezae. 2° Quatuor alios laudal ipse hujusmodi vitiis quodjse cpiscopus non opposuisset
qui Bezsecodici succinunt. 5° Versionesitem Saxo- vebemenler a pontifice redarguitur, utrumque Chri-
nes quae,inquit, ad antiqua exemplaria conditsesunt. sti verbis contrarium jesse sic demonstrante. Neqne
4* Quinque mss. codices, id est, quotquot mibi ad- enim ignorabas,inquit, dixisse Dominumquod QCISE
fuerunt ad hanc epistolam relegendam, correctioni HDMILIAT EIALTABITUR; eumdemquedixitse: Qoi VERO
suffraganlur. 5° Alios procul dubio habuit Labbeus SEEXALTAT HUUILIABITCH. En ut brevissimam Domini
qui eamdem lectionem exhiberent, com eam mar- sententiam in duas scindit pontifex, ut cuique vitio
gini ascripserit in volumine III Conciliorumgenera- suam paniculara ascribal, et utrumque a Christo
lium. 6* Suriana editio excusa eamdem repraesentat. fuisse ostendat, ut mox subjicit bis ver-
is: Vosautemqumritisde pusillocreseere, 1401 et
7°Favet metrica versio Juvenci, quam ipseSimon Sroscriptum
allegat. 8° Hanc lectionem ler ipse ordinariam ap- de majoreminoret esse; ulrumqtteenim inordinatum,
pellat. 9° Ipse Leonis textum corrigitlegendo minore utrumque prmposterutftest. Potuitne diserte magis
pro honore sine ullius ope ms. codicis, contra om- aperire Leo duo oppositavitia se illis verbis arguere,
nium editorum fidem. 10° Lectionem quam praetnli, unum his de putillo cretcere, alterum islis, de majore
talem fuisse in anliqua Vulgata fatetur idem Simon. minoret este; in quornm ultimorum loco si haecsup-
11* In sequenti pagina scribit lectionemhanc ordi- posueris, de minore majores este, jam non duo inor-
nariam, etsi obscuram, et vix boui sensus capacem, dinata ac prsepostera[, sed unicum; nullus denique
mutandam tamen non esse. Bene igitur fuitrestituta.' C subest Leonis serinom sensus.
12*Carpit audaculos quosdam criticos, quod has vo- lam, opinor, intelligil Simonins quse intelligi a
ces de majore minores abraserint, et in eorumlocura quoquam posse antea ofesperabat,nec amplius intu-
bas alias substituerint, de minore majoret, quorum perabilemobjecturus est difficultatem,qua se a reci-
infeticem conjecturam ex Grteco textu suggillat, cu- pienda lectione noslra deterreri scribebat. Arguit
jos, inquit, voces non eamdem inter se similitudi- enim Dorumpootifexi quod injutta petentium detide-
nem habent, quam inler se voces Lalinse. 13° Cre- ria rationabili auctorfyttenon cohibuerit,impedieodo
dere amat R. Simon additionem illam iuisse in anti- ne novellus presbyier exaltaretur, nec antiquiores
qua Vulgata, ejusque exemplaria Romsesuperraisse, humiliarentur, ac proprio u judicio dejicerenl, et de
Leone papa Ecclesiam Romanam regente. Alqui si majore minores flerent; sic facile intelligenda venit
ad eam allusit pontifex, non potuit ob aliam id ra- hsec particula, cum emeritis et anliquis presbyteris
tionem facere, quam quia plerisque nota erat, et illis addicitur. Nec tamen novello applicata, suo
propter abundantiam codicum vulgalissima. Quis etiam carebit sensu, quem Leo ipse explicat his ver-
vero 1400 sibi persuadeat ponlifici prsesto non bis: Ne quem taeerdqialipropere provehebashonore,
fuisse nisi codices depravatos? ab injuria eorumquibut soeiabaturtnciperet,MINORQUE
Demumultro profiletur unum tantummodoobstare SE FIERETdum in illo non humilitalis virlus, sed
quominus nostram lectionem, quam ordinariam vo- elationisvitiumroboraretur. Hocsensu bumiliari quac-
cat, retinendam censeat, quod nimirum se ipse Leo rit, et de majore minor esse qui exaltari ambit, et
explicuit in epistola 79 (nunc 105) quse est ad Pul- de pusillo crescere: coram Deo enim se ipse dejicit,
cheriam AugUstaro, ubi eamdem vulgatae antiqnts] [) qui per elationis vitium cxteris vult prxeminere ac
addiiionemhis iterum verbis referre videtur : Et ta- dominari.
men hme illit insinuabanlur, qui de pusitlovolebant Quod rarsus objicit Simoniusde lectione Hincmari
ctetcere, el de infimit adsumma trantire. Verum ne- Remensis, nullius est momenti. Primura enim gra-
scio an cuiquam persuadere possil vir eruditus, hsec tis asserit scripta illius manuscriptis uoslris codici-
tillima verba de infimit ad summa trantire, esse ex- bus esse antiquitate superiora. Deinde lectionis
plicalionem illorum de minore majoret ette: certum Hincmarianse mendosilatem prodit ipse Simonius
potius mihi est nihil aliud esse quam priorum repe- dum vocem honore, iquam habet illa, rejicit ac vo-
titionem aliis verbis conceptam. Nimirumhoc unum cem minore propria auctoritate illi supponit. Deni-
in ea epistola Leonis menti insidebat consilium, ut que quod vel Hincmarus, vel quivis alius, totnm
Anatolii ambitum culparet, ac odiosum Pulcheriae hunc locum epistol» Leoninse adulteraverit, alia
redderet, auctoritate verborum quibus duorum apo- verba locosuo moverit, alia de suo addiderit, patel ex
slolorum ambitionem Christus represseral. At vero collatione lectionis illius quam supra reluli, cum ea
aposloli non volebant de majore minoret ette, et eam quara omnes manuscripti codices ac contextus ipsius
ob causam ab his describendis verbis abstinuit Leo; series genninam esse clamant. Maneat itaque bene
et eorura loco antecedentia sub aliis terminis incul- emendata lectio, et cum bona Simonii venia in hac
cavit, et de infimit ad tumma trantire. Quae certe etiam posteriori editione perseverabit. ,
non ex proprio penu deprompsissetpontifex, spretis .i ; . . . •}- '<
1355 PASCH. QUESNELLINOTJE IN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. ISSi
AD EPISTOLAMXXII \ AD EPISTOLAMXXV.
APCD POSTEPISTOLAH XXXIH. S. PETRICHRYSOLOGI
QUE-NELLUM
Flaviani episcopiConstantinopoliianiad Lconem. Episcopi Ravennatisad Eutychenarchimandritam.
APUD QUESNELLUM POsTEPISTOLAH XXIII.
Nolam Quesnelliintegram dedimusannol. 10 (Col.
tib, ii.-a)in haucepistolam,ibiqueeliamnoslrasobser- unam, Triplicem (6) hujus epistolse editionem invenio:
talioneseihibuimus. quam habent pngterioressancti Leouis editio-
nes, ubi ex ms. cod. Tbuaneaebililiotliecaedescripta
1402 AD EPISTOLAMXXIV. legitur epistola; alteram, quam ex mss. cndicibus
APUD XXI. Valicanis niini. 2574 et 2580, et cardinalis Suleti
QCESNELLUM
procnravitGerardus Vossiusdoctorcailinliciis; terlia
TheodosioAuguslo. denique ea estqu.e in prima parte ActoruniCbalce-
doiieusis concilii legimr cum Graecaversione. Prima
1. Eusebii.De eodem in sequenii paritcr epislola editio primum lautummodu caput c..ntinei, alterum
et aliquot aliis inemiiiit S. Leo. Episcopus fuit Do- integrum desiderat : relique duae uiriimt|ue caput
rylaei, civiialis provinciae Pbrygiae Salutaris. Libel- complectuiiiur. Umle ista diversiias fluxerit certo as-
lus supplex quem advcrsus Eiiiycheu obtulii concilio serere non ausim ; verisimilelamen est vel edilnrem
Consiaiilimipoliiano,quemque liic comuieinorat pnn- illuin incidisse in iiiutiiumcodicem, vel ipsuin codi-
tifex uoster, babeiur iu tonc. Coiisiaiitiiiiip.il.actione cem ab editore fuisse mniil.iium. lu aposiolicamsci-
1, inter ActaClialcedou.actione itcm priraa, sicut et B licel sedem niale affectus, plus ei juris quain par
alius libelius, ad Valenliui.iiiiim et MarciantiniAu- erat a Petro Chrysologo tribui existimavit. Quasi
giislos adversus eiinidem Eulychen et Dioscoruin, a vero Leoni Magnoevangelicaui apostolicuroque de
quo deposilus fuerat in depraedaloriasyuodo Eplie- incarnaiione Dmniiii dnclrin.im tam pie, lam i-atlio-
sina. H.ec porro illius viri siiigularis et vix cuin alio lice explananii in epistnlis stiis ad Orientales missis,
commiuiislaus est, qund conlra duas comrarias hae- obedie.nierattendere, crimen in Eutyche fnisset, vel
reses suo tempore emergentes primus in Ecclesia in Peiro ad id Eniycheii ipsuin bortari: cutti pnlius
CP. insurrexerit. Contra monachum Eutychen li- suinmac Iiuic fuerit dementiae, qnod sancii pnniilicis
bellum obtulitjam episcopus; contra Nestoriumvero monitis non obtemperarit; illi vero sacerdotalis nfli-
episcopum adbuc laicus vexillumerexit. Cum enim cii et cliaritatis, quod presliyteriim ab aposlolica do-
Nestorins (inquit sanctus Cyrillus tib. i contra Ne- ctrina r.cedeniem, seque ultro dantem praecipilio
slorium) in media ecclesia profanis itterelur vocum avertere conalus sit.
novilalibus,quibuset 6;OT6XOV el geminamCluistina- Jam vero ad id quod asserit Pelrus Raven. (c), se
tivitaiem insectabalur,vir quidam sane probus, qui non pos-e catisas fideiextra consensumRomani pon-
adlttic inter taicoseral, sed tamen adinirabilemsibi lilicisaudire, primn iioiandum diligenter non de om-
collegerat eruditionem, fervenii et religioso zelo per- nibus causis sermonem esse, sed prudenter et caute
molus, el conientiorivoceinclamans, t Ipsiiin, inquit, secerni ;.b eo lidei causas ab atits qu.e disciplinaiu
ante saeculaVerburaetiam secundara subiisse genc- 1404 eccle-iasiicam vel propriae provinciaj adini-
ratiouein. i iiisiiaiio.ieni speclarent. Seeundo non de iis iteruin
2. Quamviset ipse episcopusNicmnmsynodiprofi- r fidei causis qu.c in ejus provincia moverenturse ex-
teatur se inhmreredecreiis: propter quod non liabui- ^ cusai, sed de iis qua; alitmde ad ejus sedem deferri
mus unde aliquid diceremus.Hacc emendavimus ad possent, qund cum aliter qitam per appellationis li-
codic. Grinian. qui solus adluit: prius iia legebatur: beilum fieri non solorel, vel O.tcidonttlein sy.ioduin
Quamviset ipse episcopusNicmnmsynodi profiteatur ejusque prim tein (d) Romaiiuui p inliliceiiiill.eat-
in hac re se essedecretis: propler quod non habuimut••. tiuebanl, vel propri.e dicecesisexarchum ; nec par
unde aliud disceremus. eratut illic cilrasedis aposiolicie conscieiiliamcom-
3. Ad i kalendas Martii. (a) Ita cod. Grim. et edit. munis iidei causa tractaretnr. Tertio addit Pelrus
omnes, pro quo in i parte Act. cnncil. Cbalcedonens. alii|iiid quod senlenliam plurimum restringit : Pro
legitur : AdkalendasMaii, et in 20 (nunc23) epistola: sludio, iiiquit, pacis et fidei non possumus.PACISqui-
xu kalendasMaii. At in ulraque legendumessc Martii dem, qunuiain noverat niimquanipermissuruin pon-
exislimamtis.lixaciioiieeniin babiia Cnnstanlinopoli lificem Romauum, ac praesertim Leonem, ut ciira
posl depositiunemEtitycliis, certum est jam luiu cum R.iin IIKVsynndi conscientiam causa li.leiinlra Ita-
haberetiir, pervenisse in eam urbein epistolam sancti liam ageretur; FIDEIvero, quia tantisapud Orientein
I«onis ail Flavianiiiii; babila est auiem actio ilia v pncsidi.s muniebatiir Euiyches, in cujus patrociniuin
idus Aprilis.Nou puluii igitur Ruma mitii Leonis epi- impeialore.it Cbrysapbius eunuclius inclinaral, ut
slola mensc Maio, sed polius Martio. Ante paucot solus ponttfcx Komauus,qui Valeininiaiiuinad niitum
diet, iiiqitit Seleucus episcopus, litterm sanctissimi movebat, causaeistius possel curara utiliter in se sus-
archiepiscopiRomanorumLeonisinsinuatmsunl nobis, cipere.
eonlinentesquia quesius est 1403 reverendisdmus Nthil igitur veiat quin integra illa epistnla sit epi-
archimandritaEutyches,et appeltavilin lemporeexami-0 scopi Raveiiiiensis.Unde quo faiodecurlata babeatur
nationisnosiramaudientiamper dalionem tibelii, eic. in vulgatis sancti Leouis edititmilju-, nun assequor.
Idem staluendumde epistola 20 (nunc 23) ad Flavia- Codicem quidem Thuaueum comiiieiiiorant, ex quo
num. deprompta luerit ab editore. An hoc ita sit ne»cio;
BALLERINIORUM
ANNOTATIONES.
(a) Vide nostram emendationem annot. 12 (Col. leclionum Hispanicxet Isidorianaesine ulla editorum
736, n. a) in hanc epist. fraude deiexiraus.
(6)-.Dua;tantum editiones dislinguendae, de qui- (c) Videnosiram annot. 19 (Col. 743,n.h) in hanc
bus diximus iu admonitioiie ad hanc epist., altera Petri Clirysologiepisiolam.
episiolse deciirtatae,aliera iniegrae. Triplicem vero (d) Appellatiunisproprie dictae libellum ad Ro-
Quesnellusdixit, eo quod ediiio Vossiiel ediiio Con- inanum puutilicem,non vero ad Occidenialenisyno-
ciiioruui, licet integram epistolam exbibeanl, e di- duiii ab Eiityche inissum ostendimus in observ. ad
versis lainen codicibus originem diicentes, pro edi- dissert. 7 Quesnelti. Cur autem eiiam ad S. Petrum
tioniliusdiversis baberi qucant. In admonilioneau- Chrysologum scripserit, ibidem explicavimusn. 9
tera allegata cum integram editionem viudicavimus, etlO.
lum vero decurtalaeeditionis oi igiuetn ex uiss. col-
PATHOL.LIV. , 43
ISBft PASCH. QUBSHELLIMQTÊIM EPISTOLAS S. LEONISMAGNI, 1351,
boc scio, unicumtn caulogo Thuaneornm mss. codi- A tinopolilanae conqupslnnies«e tamqusm a corruptis
cem a me repertum, .quiepiftojamsaiicti Petri Chry- et male affectis judicibus prolata. Si enim, intjuit
sologj con(inea( cuni aliis nonnullis ad synodum Ravennensis episcopus, tibi displicet, quoniam scri-
Chalceaonensem pertinentibus; ih hoc vero codice psisti (e), flecttfjhjuîcium, hoc es.t, conducios et
integram habert epistolam. Cui si mss. Vaiicanos et affectatos judices episcopos : ubi hntare mihi vide-
card. SirJetJ Pp^jcfiS,anliqua|qqeacrecentiores'8a- tur synodum svSnfiouo-oev, a qna sententiam excepe-
vix restat rat : quae quidem canolnicastricto jure non- erat,
rQn\Ve>Cpf|g(}Qr«(7J eS!}!?nes «»
dubilaMi lqpu? oi|in,yel in eduoris llljus, si non cum nec a primale dicecesis,nec a metropolitano ex
malam fidem, Mljem oscitantiara. vel in codicis vi- una provincia cogpfetur, sed ex episcopis promi-
tium ferun(|ef)di}sit epislolsedimjhulio. scuis variarum diceceseonin Urbe lunc f.ne com-
Iptegnjm noprp vpl non vldii, vel non atlendit, vir morantibus coalesceret, aucloritate Consiantinopo-
doclfeiinuy flgriricps.d.e Nqris ipter prinios sancti litani episcopi, quam sola recensque consuetudo
Augustihj t)ispipplo.set defensores, etsi cum scriptorum firmabat. !
tempnre pQjS^remus Ijiefitb numerandus, Histo- 3. Certum exeadem epistola videlur EuiychenRa-
ria PetagianseTjb. n, cap. 11, haec habeat: Arnio vennatis episcopi iudiciam poslulasse, cum Imc non
i§k jêtnCtfryscilogus liltfras ad Eutuchenmale jam setnel neget dari \ se pjpsspmultiplicemob cau-ain.
obfimreîp(Hfdteptein dedtt. Sienim vidisset, intelle- Prima est quod cnm a nroprin episcopo damnatibnis
xisset « mWPU *4©$ epistolae capite (a) lit- senientiani excepisset Eutyches, nullus melrop dita-
teras afceptSiCQpQ jâvennepsiad Eutyphendaias non uus judtcii jsiius reiraclandi jus habebat, nisi forip
/uisse, nisi MSlVaccepiasa|) eodemquerimonias de n ex consensu et concessione proprii episcopi. Raiio-
juficio CbrislantinqRolitpinp, quod 22 idtjeNoyembris q nem hanc aliquomodqinnuit Pelrus verbis islis :
an. 418 brolafujji est, nec ab illo rescribi potuisse Hmc breviter tetpqndf,frqter, titteris luis, plura re-
an|e seqqeiitis|nni jf*9fnjti»in, immonec ante diem scripluyus,si ad mefrqêr et coepiscopusnoster Fla-
18 Feqruarji. Jac enjm dle SCrjptsesuut priinaesan- vianui qliqud de hac capsa scriptq misisset.Secunda
di jLeimisue guiycniaho pegpiio litterae, quas daias est, quod aequitati adversum erat partis unius cau-
jam esse cum suas Peirus exarayji, haec istarum sam altera parte non atidita, vel discutere, vel etiam
verba teslantjir: ^" QW'hu*1#?m htiftamurte, frater audire. Nos, inquit, quomodode his judicare poteri-
a fteatissimopapa Jlomarta?cimus, qUos neque vtdimus propter absemiam, et quici
honorabilit, ut ftis ejfjtj»
vilatis \cr\ptq tunt qbedietilerattendqs. Quaesi intel- inlellexerunteorumlaciiurnitateneteimut? Justus me-
ligas de fusiori ijta ad FlavianumepislplS, quam cum diator (k\. judex) non est, quisic unampartem midit.
septem aliis tlie 13 Junii in Orieplem direxit, ut ul nihil alteri parti retervet. Tertia raiio esl, quou
certe intejligenda videntur, jam non ineunte ah. 449, cum ad sedem apostolicamscripta misisset, et ab ea
sed eodem i||edia lam fere parle elapso scripsit ad vicjssim scripta in Orientem missa essent, salius
Eutycliei) Cjirylflipgus. Quaecausa est cur ejus epi- erai ut liis obedienter attenderet, et fidei veritatem,
stolan) fusiori Lf.onis epistelaead Flaviannm praell- quara a Romaua sede quaesiissevidebatur, a beato
xerim, quoniiini cum ea aliisqiie seplem missam Petro in propria sede el viventeinet praesidentem
ftiisse in urieokem prpbabile est. au.liret. Jn omnibut, inquit, horlamur le, frater ho-
Hapc upicam vidlego Pelri Ravennaiis epistolara : norabilis, ut kis quma beatissimopapa Romanmcivi-
quam ubi recepsuit Pliilippus Labbe scriptor fecun,-'G tatis scripla in sunt, obedienterattenaat: quoniambeatus
dissimiis in disserlatioiie tlieologica de Scrjptoribus Petrus, qui vrqprta tede el vivitei prmsidet,prmstat
Ecplgsjastjcis, haec $upjicU : 4"«r« quoque ejusdem qumrentibusfideiveriiaiem.Quarta denique raiio erat
epistata"ffgitbf l!j)fr etj^ ejua-'concilio Chatceônensl studium pacis et fidei. Nos, inquit, pro studio pacis
prmmUluntur.}a diio proCuldubio vel raemoria la- et jtdei, exirq cqnifntuni Romanm civitatis episcopi
psiis es[ vir erpditus, vel epistolam Graeco-Latiiiain cau§asfidfi audire non possumtts. Causas quippe in
el Lappqm ejusdem fragmenlumpro diiabus integris aiiqua parte Ecclesiaenatas audire, yel proprii eni-
Eideih similiter as"- scopi est ejus Ecclesiae, in qua orta causa, vel ejus
disliiiclisqpe apcepif epislolis.Petri
sentin noii possuni. cpm has episcopi litteras ad qtieii) n proprio episcopoappellatur : cura porro
datas esse scrfbjt anie ce|ebcrrimara sancii Leonis (d) ad 1407 Occidentales episcopos appellabatur,
ad Flavianum CP. episiolam; hancenim pmculdubio Roni^prproctil dubio episcopiomniuinaliorum prin-
commeniorat Clirysologgs.,cum duaealiae brpviores cipis consensns exploranduserat, qifiet kynodi Occi-
quae prqecefserunl nihil pforsus decernanl, nihilque denialis peculiari noniine caput et universalis Eccle-
exiganl, cpi oiedienter qtlenderepoluisset Eutycbes. siae, in causa maxime lidei, procurator erat et exse-
1. Ex ista porrp S: Pelri Raveniiatis epistola do- cutor praecipuuscanonum, qui a conciliis cecumeni
cemur, non (b) apiid solum pontificem Romanum cis adversuShaereiicosolim conditi erant.
querelas,suasdefi(i|SHis.i8 Eutychen(quod dissenal. 1 4. Igitur evidensest judicium Ravennensis episcopi
fusius pxpendin}us},s|d ct apud alios Occidentis postulari ab Eutyche non potuisse, nisi per appella-
nieiropoiiiahos de judicio Constantinopolitanoesse lionis libellum, seu Verum, seu ficiitium. Ex quo
conquestum, libe|luni<]ueiisdem dedisse : et forsan constat quod superius asserebamus, ad synodum
aliorunj aliquo| eojscpiiprum lilterae, velalia monu-j p Occidenlalem appellasse Eutycben, et ad praecipuos
menta latent in blbirQthepip,sicut haecPeiri inille et proplerea aliqtiot metropolitanos lilteras scripsisse,
duceniis annis. d,e|itulh qmpus manifeslum fierei, si maxime autem ad Romanum lolius synodi omniura-
prodirent in Itjcem,Eqiychepaliorum Occidentalium que episcoporum principem.
pariter judicium postulasse; sicut nunc ex Raven-
nensis episcopi liiteris patet ejus tribunal ab Euty- AD EPISTOLAMXXVIII.
che pulsalum fuisse. Conslal eiiiin .ex isla epislola APUDQtlESNELLUM XXIV.
datas fuisse ab Eulyche lilleras ad Petrum Raven-
natem, Tritlii, inquil hic, legi tritlct liiteras tuas Ftqviano episcopoCP.
ffme 1406 brevilerrespondilitlerit luit, elc. 1. Celeberriraamhanc sanclissimi ponlificis(e) epi-
9. Apparet Eutychen de sentenlia synodi Constan- slolam, quia multum intererat rei cbristianae ut ca-
BALLERINIOULM ANNQTATIONES.
(o) Haneepislalam sub ldem tempus a Petro Chry- (d) Haec et sequentia, quibus Romani ponlificis
sologo scriptam quo S. Leo dedit epist. 23 et 24, polestatemin appellationibusQuesnellus resiringere
probavimusin admonitionead hauc epistolamnum. 6. nititur, confutaniur inobservat. ad dissert.7 num.9.
(b) Confcr praemissamannot. 3 (Col. 000, ti. "). (e) Videsis de hujus epistolaecelebritate ejusque
(c) Hunc locum raendosuraet corrigendum couje- tum Latinis tum Greecismss. plura in admonitione
cimus annot. 15 (Col, 1354, n. d). eidem prasmissa
1JJ57 tASCH. QUESNELLI NOT,£ IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGKt. 1358
Stigatissimaederelur,accuratissimerclegimnsadmss. A ij antiquis tam Graecisqunm Latinis Symboli Constnn-
codd. Barberioos duos, Thuaneos seplcm, Regios ttnnpolilani, atque inier alia in Breviario caeunbii
dups, Viclorinum, Cnrbeiensem, TrecopiihiB.iiiuiii, moniis Cassini a sexcenlis fere anuis esar.no, qnoil
Oraloriarium, Reraen;ein sancii Remjgij, ad omues as-erv.itur in bihliotheca domus liisijiuiinnis 1409
e.ditiones,et Grjecamyersinnem, e'c. Quibus adjuti- Oratorii D. Jesu ad subiirbiiimParisienseS M.c.ae-
gere Jjcel tres alios probalae notaeet ad.irandie velis. Concii.il Gra'ca versio babens, xai Wapiat; qund
lustatis codd. piss.,ad quos eamdem banc epislolam et legittir etiam in recentioribus Graecnrum-ymlm
a se recensitam fuisse lesialur Petrus Franciscus lortim exemplaribus, ut palet ex libelln Galirielis
CbJffleliusiq notis suis ad VigiliumTap-ensem, ad Pliiludeipliiae metropolilae de Sacramenio pceuiten-
cujus calcem jllan) edi curavii, jsclioljisqueillustravit. tiae.ad calcem Commenlarii Jn.Morini de Pcenilent.
Triuni purro nieinora'0'iim co.dicuin piimus e-t, ln vtilgatis vero legitur, ex Maria Virgine. An h:ec
Actorum concilii Clialceilonensiscqleciore Kusiico tanttila varietas alj.|iiam pariat in sensu diversiia-
diacojio, ex bibjiolueca D. Jonniis qoubierii Divio- tem, tbeologisrelinquo examinandum.
nensis viri senaiorjj; alier ex jibro. Sacrargin Le- 9. El omnipotenset mternus creditur Pater. Parura
cijoiium sancti Benigrjiejusdein urbis; lertjus Cbif- abfuit iu vocem illam mlernut expungerem. quod a
flelii jpgius est, copiinet.|ue lidei dogmaja ex Aoi- Cbiifleiiofactum est; deest enim in duobtis ejusmss.
brosip, Augustino, Fglgentio, yariisque c.inc.Iioruiii necnon iu Barber. duob., Tlmaueis i|uatuor, Treco-
ap pqiHiliciiinu>crelis excerpta. Quil.us omnibus piiliceano, Remensi, Victorino, et insuper in Graecae
nefas non cst conjtingere Jo-iani Si»i| riini Zuin- versninis textu. Eam tamen visuro est mihi retinere,
giianinn, ct Jpannem LeunclayiumCalviiiisfam,qno-,_"' tiun quia in aliis mss reperitur, pula Tbuaneis iri-
ruui ffdes bpc loco non debpt e$se suspecta, cuiii bus, Regiis duobtis, Corbeiensi el aliis, praeter ex-
lusiratos a se codipes mss. refernnt, varias.|iie ex cusa oiiinia exemplaria; tura quia vocetn illam exi-
eis leciioqes excerptas repiaeseiiiaiit. Quod praestitit gere videtur c ntextiis series, qua ex nlernitaie Pa-
ille iq collectione veierinn de ilu.bus in Chnsio 111- tris .i'ieiiiiias Filii aiguilur, ac perlecta ejusdera
luris scriptorum; hic vero po-t legaiionem Mmuelis per oinnia cum Patre sequalitas demnnstratur.
Comneui Augusti ad Armenios, ubi Grxco-Latinam 10. Instructnm.Ita codd. oinnes.Ad niargin. edit.,
epislplani edidii Basileasan. Jo^S- Cum aulem Imjus intirumentum Gnece titr-nynaiv,inslituiionem.
epistolaelexlura usque ad unum iota venerabiliierte- 11. Piam sollicitudinem contulisset. torbeiens.
cipere quisque catholicus teneatiusuli pcen.ianalbe- et nonnulli alii mss. cod., Pia solliciludinese contu-
matis auctoritate concilii Itomani si)liGelqsio PP. ab lisset.
universali Ecclesja 1408 recepti, oinues omniiio 12. Et iinjenieiii.lta mss. omnes et Graecaversio,
yariantes lectiones, quaeiu mss codd. occuneiunt, lOfeerxuv;vulg., et invtnisset.
scrupulosius anuotare non piguit, ne vel tauiillura 13. In uleo accipiet.Ita Barber.,Thuanei quatttor,
quidproprio ingenioa nobisraniaiiim fuisse credalor. Rcmensis, Tiecnpiihosanus et Victorinus cod. De
2. Quid apud vos scandali contra, etc. Duas voces suis silet Cltifilelius, vulgatam lectionem concipict
superlluas addunt vulgataeediliones iu hunc iiiodinn: relincns.
Quid apud vosscandalieonligeritaique contra; desuut 14. Vocabunt.Ita cndd. mox laudati cum Chiffle-
tam in Grxca versiune quam in oronibus codtci- lianis, quibus concordat Gracciiinx«)ia-ouac.In vul-
bus mss. galis: Et vucabitur.
3. Imprudens. Non impudens, ut aliqui codices. C ( 15. Super humerum. Vict., Trccnpith. el alii qui-
praeceiurbvecos.Quamleclionempntius sequaris, pa- dam, stiper humeros.
runi releil; utraqueeiiiiu Eutychismtiribusconvenit. 16. Voea6imt.Iia cod. Rcmen., Trecnpith., Vi-
4. Cedere.Ita codex Cliiffleiii,nec non e Tliuaneis ctorin. et Tnuan. quatiinr, ei Gr.cc. ad marginem-
unus; et Graccaediclionitixeevrespondet: caeteritam 17. Frustratorie loquent. God.Trecopilh. etThuan.
iuss. quain excusi codiccs liabenl credere. tres, (ruslratoriaeloquens.
5. Obscuro.Ita Tliuan. dun, tres Cliilfletiani,Tre- 18. Spirilus vitm. Suritis ad marginem, Canisitis,
copiiliceanus, ct Rrgii duo, Simleri edit. Graece, Merliiius, Sic.irdos et Crahbus in text i et ms. Victo-
xara -rt fiivip.isb$tovi.dafiiai, pey nliquod oDscuritalis rin. legunt, Spirilu vitm; et forte melius; Gnvce,
iijipedimenlum: unde liquet hauc lecli.nein anlepo- jrviiifeaTi.
liendjni alleri, quac ad vulgataruin et Surianae edi- 19. Et subslawim.Geminamhanc vocera addidimus
tionum niarginem, el in qualuor Tliuan-is et Barb. ex ntss. coild. Barhcr., Rera., Trecopith., Gorb. et
duob. mss. reperitur in hunc nioduni, aliquo impe- du bus Thiian.
diunlur obslaculo,quod procul abesl a mente auctnris. 20. Prajiaricaiom. Codd. ins^. Remensis, Vicio-
6. Regenerandorum.ln vnlâtis, regeneratorum, rintis, e Thuaneis uuus, et e Cliilfletianisduo, Prm-
GraRceavaysiveofxsvwv, eorum qut regenerantur. Le- varicalionis.
ctionem quam in vulgatse loctini sulisiiiuinius reti- 21. Dispositionem.Iia Tltuan. Ires cum Remensi,
nendam esse probant mss. otnnes, edit. Merlin.et et texltts epi-tiil« inler Acta Cli.lced. concil. edilae.
totus hujus loci conlexius : ei quo paiet sancliim Graeca versin, 6toexi?(rev. vtilg., dispi-iisalioiiem.
Leonenide catechumenis serinoneni haliere, non iis 22. Assumpta est igitur. Hanc uliimam vncul.im
qui inter auditorum lirocinia. ut Terlulliauiis loqin- "I expiinxiuius, quod ea careanl cum mss. omnes, tiim
tur, sed iis quos competentesvoia.it Aniliro-iii-, Gr.vca versio.
llieronynius, Augustinus et coiicilunn Agatbense, 23. iVoslriest natura dissimitis. Sic Chiffleliiticn
can. 13. Uis enim tradebatur Symliolum, .|tio.Jme- cod.l., toiidem Tliiian., Hemeusis et Trecopitli. Iloc
moriter reddere tenebantur feria qttinia nllintmsepti- qunque inodo refertiir 1410 a Fiilgenlio in emen-
manm qtiadragesimalis,ex cnncil.o La.nlicensi, cait. daii.irilius codicibusr<spi.nsionis ad secundam Fer-
4G; Agatiiensi,can. 13; Bracarensi n, <an. t. Vi.le randi qiixsiinnem. Favel Gra-ca versio, np-tv.Vitlg'.,
cliaiii Isidorurallispal.,de Divin.01'iic; Fiilgeiiiitiin, nostrm est itaturmdissimilis; alias, nostrmest natura
cpist. de DuabtisQuaest.; cl Oidinem R.iuiaiium. dissimilis.
7. Recepisset.Ita Barb. 2, Corb., Tliuanei duo, 2t. Recedit.... relinquil. Ita mss. plerique ct
Trecopith., Remensis et trcs ulii apud Cbilflelium;; Graca vtTsio; antea, recessil... relitjuit.
non vero apprehendissel,ut iu yuigalis. 25. Desideniibus.Iia Barber. 1, Corbeiens., Re-
8. De Spirilu sanctoet MaritrVirgine. Ila Rarb. 2, mens., Trecnpitb., qiiatuor Tbtianei ei Chiffletiani
quiuque Thuanei codices, tres Clnllleiiani, Victori- diin. Vulg. subsidentibus; Graece, TMViroSoSv ou (3«.
nus, Remensis, Trccopitboeanus, edit. Merlini, Si- 5TTie;oîv6ov.
cbardi, Canisii, Crabbi, quod el apud sanctum Au- 2b. Fidem discipularumsuis interrogationibtts«««
giialinum sexcentis locis, et apud autiqnioies scri- diret. Ita inss. omnes. In vulg., fidtm discipitlorivu
, iVtoresecclesiaslicos, nec non in exemplaribus. stion.m jiiis interrogatiohibmauditet.
1389 PASCH. QUESNELLI NOT£ IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1360
27. Veri eorporis. Sic iu omnibus mss. Grtxce,, k nensis, quem ut probae notae et adorandaevetustatis
o-wewtTo;; in vulgaiis, verlhominis. codicem laudat Cbiffletlus: in eo enim legit Julium,
28. Non alter est resuseitatus. Ita mss. omnes, non Julianum. Julium pariier babent Evagrius lib. I
qtiibiisGraecaconcinunt. Vulgat., aliier nonest retut- cap. 10, Nicephorns Call. lib. xiv cap. 47, Prosperi
'Alatut. Clironicon , Breviculus historiae Eiiiychiaiiisian.m
29. Sucramentumper quod unum talv. Vtilg., Sa- pracfixusepistolis sancli Leonis in ediiioneRoniana,
eramentum fidei per quod talv. Mss. omnes priorem adeoque non primum a Sirmondo ediius, liber de
c.ibibent leciionem, quae Graecoconcinit. Romanis Pontificibus, Marianus Scntm, etc. Ex
30. Fluxerit. Sic omnes, pro quo antea, effluxe- quibus postremis quatuor docemur Julium fuisse
rint. episcopum Puieolanum. Unde hallucinatum constat
31. Spiritus est veritas. Sic habent omnes mss. doctissimum Morinum, «um lib. i, exercitatione 20,
cod.; sic quoque legit Augnstinus lib. de Bnno per- scribit Julianum Coensem ad synodum Ephesinam
severant., cap. 22, et Fnlgent. lih. x conira Fabia- n missum a Leone, ut ex ejut, mquit, epitiolis 15,
num, etc. Graecus lexius lum cpistnlw snicti Joan- 18, 19 (nunc 15, 19 et 20) altisque constat. Erravit
nis , tum sancti Leonis babent : To mtxiaa.sorevvj similiter Christianus Lunus in dissenaiioue de La-
HriBtitx;idemque exhibel Syriaca Joannis versio; irocinio Ephesino cap. 5, cum legatom quem Leo
unde dubiuin esse nequit quin ita legerit sanctus in epislolis scribit ad synodum hanc missum, Julia-
Leo; non vero, ut in vulgatis, Chrislusest veritas. num episcopumCoensemfuisse contendit, suggillans
32. Interloctitionem. Ila mss. omnes cum Gracca Chronicon Prosperi, qui Jtitianum Coensem, inquit,
versione, SeataMac ln vulg., Interrogalionem. n mate permutal in Julium epiteopumPuleolanum.Quasi
33. Niinisqueblasphemum.H.e vuces desiderantur vero quis qualisve fueril legalus isle laiere imluerit
in Thuan. duobus et apud Facundum. Prosperum, tunc Romae versantem, 1412 Lenni
34. Ita omissum, quasi nihil quod offenderel esset familiarissimum, eique a secretis, a coiistliis, ab epi-
audilum. Cod. Corb. et Facundtis lili. u. cap. 6, stolis; ila ut non modo htec, sed et aliaeomm-sad-
sic habenl: Ita emittum, quati niliil offenderet, etu versus Eutychen de vera Christi iiic»rnaiioue (b) ab
auditum. ipso dictataecrederentur, lesiibus Marcelliuo comiie
35. Ante incarnationem. Solus Facundus, Anle in Clironico, et Gennadio in Caialogo illustrium vi-
adunalionem. rorum. Morino et Lupn imposuil tuui notninis affi-
36. Sollicitudinitlum.Cod. Bouhierii, Tbuan. qua- nitas, tum quod is qui vices Leonis agebat in synndo
tuor, edit aliquol: Dilectiouistum. Jtilianus fere ubique dicaiur. At vero, ut probabile
37. Ab hac teniui sui pesle purgetur. lla mss. mibi videtur Juliaiium Coensero Leonis nomine in-
omnes cura Facundo, quibus et Grseca versio re- terfuisse synodo, iia certissimum esl JulianuniCoen-
spondet; alias in vulg., abhactentus tui macula per sem non eum esse qui Roma missnsest ad synodum,
te purgetur. et in Episiolis S. Leonis mties cum alii- legaiis cnm-
3». Fralret nottrot. Ita plerique codd. mss. et memoralur. Hoc posterins etsi satis probaium jam
pmnes exeusi cum Graecaversione, et cnngruit illius aticloriiate codicum pliirimnrumque illius aevi scri-
sevi mnribus, cura episcopi presbyteros fratres voci- ptorum , adhuc ex abundanti manifeslum fit duplici
tabant. Quatuor codd. mss. habeni, fralrem nostrum, boc arguraento.
quam leciionem Chiffletius exbibet, de suis mss. 1. Jiilianiis Coensis episcnpus interfuit el subscri-
codd. nihil asserens. G psil tam concilio Constaiitinnpnlitano, in quo pri-
39. Julium. Ita legendum esse tam in hac epistola mum damnaius Euiyches a Flaviano, quam conven-
quam in aliis, quaeeosdem legalos ad Ephesinam ttii episcoporum, qui anno sequenii in eadein urbe
synudtim missos recensent, evincunt mss. codd. jussu imoeratoris babitus est. Porro, cum hic con-
Grimaii., Barb. dno, Thuauei duo, Trecopith., etc, vetitus babitus sit mense Aprili, quis facile credat
et Graxa 1411 versio epistolarum 26, 29, 30 et eiimdem Roma missum mense Junio ejusdem anui
31 (itunc 38, 33, 30 et 34), quae habemur in prima qun dit.-e legnutur epistolaepontilicis?
parte Actnrum Chalcednnensis concilii. In sola hu- 2. Scribit Leo ad Julianum Coensem in Oriente
jus epistolae 24 (nunc 28) ad Flaviauum (a) Graeca versantem episiolas 25 et 31 (nunc 35 et 34), eodem
versione legitur TouWvo;, et in Lalina eju-dem edi- die scriptas quo et aliae in quibus legatns missosre-
tioue, quc in collauoiie sexta synodi v babetur, le- censet. Iinrao in posteriori eosdera nnminat, elinier
gilur Julianus, quod scribarum oscitantiae imputan- eos Julium episcopum; quod certe cum illorum opi«
dum esse conjicio ex ms. codice Actorum concilii nione cohaprere iron pm>st.
Chalcedon. ex bibliotlieca Joannis Bouhierii Divio- Quodvero non (c) Julius Puteolanus, sed 1413
BALLERINIORCMANNOTATIONES.
(a) Duo nostri codices Veneli Graecaeversionis ha- paucis toia vis ratiocinationis Qnesnelli revncatur:
bent'iouXcovJulium, non 'iouWvovJulianum. Exem- caeteraenim ejus argnmenia snnt inerae conjectura?,
plaria etiam inss. synndi v, coilaiione sexta, anno- quae Thendoreti auctnritati, et vulgatis gestis incunv
lanle Balusio, babent Julium. bunt, ita ut si haec(undamenla nutenl, caeieraoumia
(b) Confcr admonitioncm huic epistolse 28 prsefi- pariter corruant necesse sit.
xam niiin. 4 et seqq. Itaque Renatum preshyierum, non autem Julium
(c) Opliine sane Quesnellus boc loco staluit epi- D episcopum anle synudura vita functum primum saiis
scopum a Leone legatura ad Ephesinam synodum indicat Prosper coaevusauctnr, dum in Chronico ad
Jiibum esse Puteolauura, non vero Julianum Coen- an. 449 de pseudtuynodo Epbesiua loquens, solius
sem, ut quidam perperam opinati fueranl. Quod vero Hilari diaconi et Julii episcopi Puteulaui meminit;
fusius probare nitiiur, Julianum Coensem Julii loco de Renato autem ne verbum quidem. Reclamante
inierfuisse Ephesinaesynodo, falso fuiidamenlo ful- Hitaro diacono Eceletim Romanm,qui vice S. Leonit
cilur. Renatum scilicet, qui in Breviculo historiae papm eum Julio episcopo Puteolano a sede apotiotica
Eutychianistarum in Deln insula mortuus traditur, fuerat destinatiis.Qu<>dsi desiinatus fuit etiani Rena-
vivum constiluit ex Thcodoreto, qui post eamdem tus, hiijiis tamen non meroiuit, quia de lis loquiiur
synodum ad ipsum litteras dedit. Hiuc Breviculiau- qui Ephesi gesiik sese opponentes, eodem pervene-
ctorem aut memoria lapsuin, aut incertis documeniis rant; nec pro RenfloJulium memoraret,si Henatus,
deceptutn affirmans, conjicit Julium Puteolanum non autem Julius, in synodo consedisset. Id autem
apud Delos mortuum, ejusque loco Julianum Coen- multo evidentius denionslrant ipsa acta Ephesina,
sem in legaiione Romansesedis asstimplum in Epbe- quae actioni primae synodi Chakedonensis inserta
sino concilio sedisse; unde Julianus in vulgatis ge- leguntur. Licet enim lbi non solum legati nominen-
stis appellatur, qui vice Leonis ibidem interfuit, Huc tur, sed etiam Dulcitius notarius RomanaeEcclesis»
1561 PASCH. OUESNELLi L\b1J£ IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1362
Julianus Coensisinlerfueril vice Leonis synndoEphe-, A plura quae probabile efficiant. Quod ullimum si ve-
sinse, etsi nolira ut certum asserere, sunl lamen rum est, hoc ea ralione contigisse puto, quod vel
Renalus tamen nullibi appellatur, quod incredibile talione a Rustico recognita Julium item fuisse in
est si cuiti cseteris adfuisset. Neque gesta ipsa Epbe- Graecis exemplaribus qiiibus vetus interpres et Ru-
sina deesse Quesuellusaffirmet, nec quod iu Chalce- siicus usi sunl, discimus; et jure Evagrium ac Nice-
donensi legititr, eoruiiideui gesiorum excerptum esse phnruro Graccos scriplores Julium, non Julianum
prnnuniiei. Chalcedonei.sibusenim gestis palam re- praemlisse; ac per errorem iu editis Conciliorum
vincimr : ex qiiihus ipsa Ephesina acta imegra et Graecis Jiilianiim alicnhi appellari, qni Julius fuit.
sine ulfosaltn lecta fuisse iiosciiniur u-que ad aciio- Enimvero in ambobus Gracris codd. concilii Chalce-
nem quae Eutycbis absolutiunem et Flaviani ac dnnensis bibboihecae VeneiaeS. Marci 164 et 555,
Eusebii coiideninationein coniinebai, cnique soliRo- lovXeoc. Julius, ubique legitur, excepto secundo acto-
mauae sedis L-g.ttiinlerfueruni. Cur ergo Julio epi- rum, ubi lovktmbs.Julianus,habeiur, quiunicus locus
scnpo, Hdaro diacono, etDulciiio notario nieinoratis, ex quinque aliis iovW, Juliiis, praeferentibuseroen-
Reuatiis in bis gestis omitiitur, nisi quia apud Delos dandusest.
morluus, ut in Breviculo tradiiur, ei roucilio non Quod si cx his Julius in Ephesina synodo legatio-
adfuii? Qui auiem omitii poterat, si ei qum Ephesi nein Rnmanacsedis gessit, duo sequiiniur, qnaeQues-
audacter gesla sunt arguissel e.lrepressisset, ut Tbeo- nelli systema everlunl : primo commentilia esse
doretus in episiola^proniintial? llic praesertiinno- quae de-Julann Cnensi legato inanibus conjeciuris
miuandus in gestis fueral, et haccejus comradictio comminiscitur; deinde eiiin qui apud Delos obiit non
iisdem gestis procul dubio fuisset inseria. Cum vero fuisse Jiiliuiu episcopum, sed Renatum presbyterum,
ex gestis paleat Julium inteilocutum, Hilari aiitem g ut in Breviculo bistoriae Eutychianistarum traditur.
coutradiciio non ia.n probetur ex gesiis quam ex Qiioniamvero hoc Breviruli tesllmonium Quesnel-
ChronicoProsperi,Tlieodoretusincerla fama aca-qui- lus panno tribuit, quia abest in Quesnellianaecol-
vncatione aliqua deceptus nnsritur, dum id iribuit leciionis capite 43, ubi eade n bistoria inserta esi,
Renaio quud Hilaro erat tribuenditm : nisi tiuis forte quid hac in re scntiendum sii, ope vetustissimnrum
R. naii iiomeii pro tlilari nnmine in inscriplionem codiciim detegere plurimiim refert. In Quesnelliana
epistola? Tlie.idoreii per errorem irrepsisse malit, quidem et iu nnnnullis aliis anliquis collectionibus
quod taraen ne snspicaii quidem audemus. Potius lia»c historia Acacianaecausae dncumentis prrfixa
eniro credimus Tlieodoreliun , qui tres legaios a brevius describitnr; incipit enim a dainnalione Dio-
Leone missnscx epislola 28 ad Flavianum didicerat, scori, et in iis gestis desinil quaeAcaciidamnationem
ex fama aulem acceperat lcgaios Epbesinis gestis praecesserunt. Duoautem addiiamenta Imic historiae
restilisse, nec de Henati morte quidquam audierat, accessere, alteruni initio, quo hisioria ab nrigine, a
ad singiilosscripsisse eodem exemplo, ut suam illis Nesturio sci'i et ci Eutyche, inchoatur; alterura in
causam cnmmendarel; sulam aiiteni ad Renatum fine, quo eadem hiStoria ad Acacii damnaiionem
episiolaui superfuisse. Qn* enim exstat Theodoreli usque peidmitur. Ilaecvern historia cuni bis addita-
epistola ad aichidiaconum Ecclesiae Hoinan*, ei qui mentis in Virdunensi cndice, qui sola monuineiita
in hac Ecclesia primus eral, directurus, licet nonien Acaciana compleclitur, inventa fuil a Sirmnndo cum
ignnraret, daiam credimus, ctiin arcliidiacouoriim tilulo : Gesta de nomine Acacii, a nobis autem ciun
nuia essei pmestns; non autem Hilaro, queni cum endem liiulo iu ms. Vat. Reginae1997. Novalandcra
sciret legaiionis offu-iofunctum, aliquid de hoc pe- aliquoi lineirum addiiin in fine lacia fuit, cum qua
culiare litteris inseruisset. C excusa janipriilem habebatur in Romana editione
Qnid quod Julium, non autem Julianiim Ephesinae Epistolaruiii Rninanoriiin poniillcum an. 1591, tom.
synodo interluisse certissiinumest? In id satis efficax I, pari. ii, pag. 142. Hoc autem integrum dnciimeii-
argumentuni esse pos-eni intei locutiones p.r inier- liim reperimtis in aliquot mss. liliris pneslanlissimre
pretem in Ephesinis ge-tis conientie, qu:e Julio qui- cnllectionis Avellanae, in quibus hoc initium est ab
dem coiiveninni.a Juliano autemCoensi alieme suni, editnribiisRomaiiis omissum: lncipit. In causa fidei
quippe qui Gracae urbis episropus uou per interpre- ehrislianm, cui ab exordioyti numquamdefuisse pro-
tero, sed per seseGracceIwuiu» esl non lam in Cbai- " bantur inimici. Nostro quidem smculo, etc.; unde
cedoneiisi quam iu Constanlinopoliiaiia synodosub' Quesnelliis nniavit banc hisioriam duabiis prirais
Flaviano anieEphesiiiam Itabita:unde irritus cogno- lineis in edilione Rnmanabreviorem esse quam qu*
sciluraudax Quesnelli i.isus, quo, ut hanc ralu.nemi aSirinondo publicata fuit. Integrahujusmodi bistnria
eliderel, Juli»num Ephesinaesynodi lempore Graecac i Liberaius usus est, non auiem contra, ulPagiusper-
linguaeminus peritum iraduxit. Sed luculeniiora ex peram exisiimavii ad an. 496. num i. Nunc oliser-
ipsis gesiis suppetunt. Julium enim, i on Julianumi- vainus hanc liislorianiin cnllectionibus Quesiielliana,
babe.it mss. codic s aniiqua: versionis conciliiChal- et Vaticanis 1512, llii, in Birb. 2888, in Veronensi
cedonensU.Sex codices hitjus versionis expendimus,, 46, el in ms. Vir.lunensi praemitti monumeniis Aca-
qiiaiunr Vaiicanos 1321, 1323, 4106 et 5t05, Ghi- cianis, i|ua; in Gelasio desimini; in Val. Reg. 1997
gianum 485, et aniiquissimura Veronensem i>7.Ex; subjici epistnlaeGelasii; in Avellanoauteincaterisque
scx autem vicibus quibus bic legalus noiuinatur,, sitnilihus referri inter Gelasii episl.das : adeo ut
quiiiquiesdicilur Julius in quaiuor codicibus, nempe!- n ejusdem bisioriaeGelasium ancioreni esse non male
lribiisValicanisl3z3, 4l66et54»5, alque inGhigia- conjecerit Henricus Valesius. Tempus quidem initio
, no,et semeltautum per errorem Julianus iuGhigiann,, opusculi ii.dicaium, quod respondet an. 493, aut 494,
/ Eusebiusautem iiem semel in iisdein ross. Vaiicanisi et histnriae ftnis ciiinGelasii lemporibus ronveniunt.
! tribus. In aniiqiiissiiiioauiem Veronensi, et in eiuen- Gelasii pnrro morem fuis>ennnnulla suis opusculis
datiori Vat. 1321, tibique seroper Julius scribilur. addere, liquet ex epistola ad Dardanos, quae in Ques-
Idipsum pariter iu quaiuor suis mss. observavit Ba- nelliaiia aliisque colleclionibusbrevior est, aliquot
luzius.NamCnrbeiensisei ColbertinusJulianumsemel1 vero additamentis auctior invenitur in codice Avel-
tanturo exhioenl; Parisieusis ac DivionensisJuliuini lauo, unde illam Romani editores lypis tradidere.
semper ingerniit. Confer apud ipsum Baluziumsin- ldipsum ergn credimus evenisse hisloriae Euiychia-
gula concilii loca, nec unuiii taiiiuminodo prinremt nisiarum; aden ut addilamenia quaesubinde acces-
textum, ubi Julianum in diiobus codicibus praferrii sere.eidemGelasio tribuenda sint. llinc autem quanta
notavii, cura Quesnello consideres, quud noiiuullisi sit auctnriias cjus testimouii quo Renaius apud De-
fucum faceie p.isset. Hinc atilein erronea cognnscitur lum mortuus ibidem traditur, uemo nnn videl. Quam-
edilorura lecliuJuUanum ubique exbibens, cui Qites- quam etiamsi alius a Gelasio habeatur ejus addiia-
uelius innixus est. Ex bac autem aniiqua inlerore- tneuti auctor, cum lamen Rqraanusluerit aique setaia
13« PA9CH. QUftSNBLlJ tffylM IN EPISTOLASS. LEGNI3 MAGNI. 13M
Jutinv vlu ftmctusest sfntequaWpsertddsjffodtis m- AterfuiSse A ait, mortonm vero Renalum; sed vereor
cboiretorj 1414 vel a',,ul fl»'Wimpednrtento fuit plurimnra ne memoriaelapsnm passus sit auctor Rre-
ne Ephesum accederet. Quoniam vero muliiim in- viculi, aut incertis iiiiiioribus scriptisve deceptus : ut
lererat ut qui vices pontificis Romani in eo concilio potius inleffiiisse-yi.oilodiceudus sitRenatus, morte-
hablltfrmTerrt episetfpaildignitafe'fulgWei, snbstltii- quft praeventu-Juliiis. Curo enim scribit unum esse
tus «sl in IrfciWtT Jdlii Juiiaims, proiit in manilatis prO- mortuurii in Delo msula, vix errori locus esse po-
Culdubid 1415 hsfbeharttreliqui legatl. Alqueiti Iioc ittit, nflif eiiim hoc soiriifiavitnuctor ille; at cum
vefr«i«iil*fexl*Wmem,seqifeiitibiiscoiijeciurisadtIucor. Jiiliiifninterfiiissedicit synodo, declpipoluil nominis
. 1° Quoiies de legsto sedis .ipo-toHCa;mentio firr- simif.iudirie.Ciiin legefetJenirti in epistola S. Leonis
belhf in sViiedOlEpbedna, JiiiiannS sempCfappella- 1417 missdm eSseJnHrimqui vicespontificisage-
tttr ift Latimi vdfsiohtf; ifi lexib Gr.rcollef Jrtliairfrt, ret, liUniinatuhi.fuereperisset in actis Ephesinis Ju-
bis tanttfmtriodoJiilins dieitur: ul inifiiin sit qua ra- luiinim, vel Julmm, iisdeui fungentem vicibus S.
tiime » cfarlsSirtifiBalazio scfiptum iu 1torrio novijs Leoltis, fatilfcfuit in eam opinioneiiiire, unum eum-
colleciiOfifSGoncil. pfaef. in Cbalceil., eonstantervo- demque esse, ac proinde de alio e tribus legaiis intel-
cari Jnliurti iii OrtthibuiaHliquk cbditibut ntss. Q irtd ligeiidumesse qnod Scriplumreperil de nnius illomm
argumentn est de alio sermonem esse quarii dfeillii morie. NOricerle de Hilafo, cujus frequeffsmemoria
Roma mfsSn, tfrti iri Epislolaiuui S. Leonis Graeca iu synodo et posi synotliim.Igituf, concltiSit ille, de
vefslBtoe,' f pMrMieiiricflHClialcedoneiisis semper Reuato vertim fuit. At, repono ego, de Renafoveriun
iovKlot" dfeituf,-Sttla24 (hune 28) excepia. Non igitur esse nou potest, ad quem niniiriim litteras po-t syno-
Jiflid!»Ih «yhotlc;vlCtfSpnntllicis egii, Sed Julianus, „ duin dedit TheodOriios.Gum etmt a sede sua deje-
nec"dlitts qifafm'Coensis episcnpus. 2' Nisi supremuni " ctfis csset sententia pseudosynodi, querelas suas
obllsS.tt«fem'Irt OrlefjiliJulius, .ilii|uapost iufaustarrt detulit tufii ad S. Leonfcm, tom ad ejus legatos ad
synofltotiiAfbii rtfiintie'Habereitir: vel enifti ejiis fe- ReriafUmpreSbyterum et Hijarum diaconnm. Ex quo
dituS titttsttfHiii **!mtfr*ejus inter falfoeinalisillius et duplex robof cOnjectrir* nostrae accedii. Quod
corlvfentictlllIftfpf6busarfslisreceriseretfir: iderii ipsei enim scfipserit ad Reualum, argult errofem auctoris
ad PulcflefitinrtScripsissel,ipse Sd Leoifem'retulis-et; iucertl; qrii moriuunt anie synodum seripsit; quod
de gSsfJsSyliftdl,ipsefa Lcoue vel de <oiisetfsuexhi- vero ad juluim uon seripsit, aliqualcnus pfobat eum
bito vitttplraretrtr, flel laudafetrtr de fecilsalo ; at; lunc iton stipeffuisse in vivis, ncc praesentemsynodo
niHllt.ile feiltof.- 3« Jiilianum Coetisemmdltis ifis- fuf*>e. AlinqUlneuin iii pninis conveniebat adire,
gnlsqtit trflMatWiiimis vexauirrifuMfi per impViteri- . qtrf pftniatSbabnissei in SVnodoportlificis viCes, tit
teni Dioseofl stsbvitfafrltesialuf Leo itti ipstifriscri- per efiriiS- LeoniSmentehi mnveret excilaretque ad
bCnSefJistofla44 (Mrit 18) 13 die OctobHs eiusdCiii i siiscpieridam depositi eplScopi defensionem. Qnod
annl tfata, et 61 (Mtib 8i), 13 Apfilis ieqmmtis anni:; ertimad Julianum Coeniem nnn scripserit, ratio in
quod Honaildnf dti fcrfbstttrt acfcldissfccfedendtufl
1 est,t pr.uriplu est: is enim iri Ofientalibus partibus rema-
qnaffl qttod nt WgsltbsRoriiarii pOntiflcisll.lei jusli- neris, idoneus non erat qui Theodoriti res apud Ro-
tlaeqmidalfttscoiisfctritiSifimoiriiaius fiierat, iriipiiqiid j manum poutilicerticorairi ageret. Jam vero si Julius
DTOSCOTi nftlandis iritllliiOiiibris(ralam criirifadixerat. mortrtos erat, Jirliaims episcopus Coensisis est pro-
** Ei eatfemCoftt. 81 (nunc 811 liqiiei}afiniib ttiodo' i cul drtbiu qtielri legifilu»fh actis Ephesini latrocinii
JuliaiiufrrS. Leernispersonam seu vrceSCtiarrt a"htC i egtS^ viees Itomani piintiftcis.Qui Brevlculumbisto-
ChalcCdotiensefrisynridUmgeisisse : sicjuidemeiiuii C rfe Euiychi .nistariini edenrium denuo curarunt, ex
exbfirtans ut cbHlra fdlHltiiit dstulias pertevkraniehi ii hujus vefbis de nionC Renati presbyteri argount epK
dilijjehliaintenirbi, addll: Cum ad hocei ttius ahiiiiui i siolam Tbeodorlti ad illlfm presbyternm scriptam
et MrstitAAbcttihTitj stiffftigtnur.Et posua1: Adquam h non esse, sed polius ad Ilil <rtiin.At superest etiatiH
riiii koiitdi poit diiih bkbrabilein I4i*j PiUilimdi- j: riiimejrisdefn epistola bd llil.irum; ae praeierea si
rigeiMs, tful ittutii pdtikipato contttio, ea qtima itbbii i qiiis errof in alierutrO .inclore istO agnoScendusest,
coMtMttl[UeHht,exseqUdhiur.Imnioet iriIp-a epi-1.25 § satius eSt minusqrteiiiconim.dutn a Brevicnltauclore
(riutte 35) dd eumdeiiffcripla per legatris a'dEbbesi-. commiSsiimlateri, i|uafn a TlieodOrito. Q.iid enim?
narii syfindiini riiissos, testatur has ad ehrtl litier.is S An TheodorilUsquid de Renaio factura eSset ignora-
ideb scflljere, iii, inoiiit, rJnANiitif ERaitjue ioitsidntet
f vii? nemo id dixerit. An librariorum error est, qui
hii Hui EVdngetlitih Ckfisil cotrumpereciipintitresista- i. pro llilaro Kenairi,. sitpposueriiit? At non tam ertt-
tii. Iri enisHolaetlam 60 (nunc 80) Jilliîum siilliciie |£ dita esse solet operarotti osciiantia, ttt pro uno lega-
corrirHgrtdatAnalolio CP. et huic illmri vult adliae- >. torum altefum scribere cogitaverlnt. Adde qtiod in
rer#: Qdbftliinuit ihstiniLeonis j.artes egis-e ih syno- ,. omnitius ros.-. excrisisque Theodoriti exemplaribus
dd, cui ^fopitrea tlmendumerat ne Entychis scqnaces >s eadem epigrapbe coiistaiiter reperitur; nec solent
niolCsiiarti facescefeuf. 5° Vix dubitare licet Jhlia- i. fepisiolarumin-criptiories ab aliis quam ab auctoribus
rihrtr Co^fVserit epi^cotdiri pseudosynoô inlerfaissfe, >, ipsafum componi, curride aliis opnsculorum generi-
cum*e't ealn 06 causdni iriandata S. Leortisafccepefit jt bns allief (leirsaepefieri eontingat. Auclor porro Bre-
ante synndurn, rit iinanimiierchm aliis Ifcg.î s resl-|- ViculiigudiOS,aiiCloriJasincerta, fides vacillans, rari
steret adversalriis vefitatis, et ad euirideinde rebus 1S•nv codices triss. excusi certtum aiiuis juniores. Quid igi-
ihaie e( ln SynodogCstis litteras sfcripseflt poriiifci, t, tur habet uride cflm Tlteodorito in hac conlroversia
et SCfcfetioribtJsetiarh riiandatis liioiitierit de siiis is coniehdaf?
epdem ln riegotid cbQSlliis.At iuisquamJuliani Cneri- ri- Si haecvera surit, a scriptoribus variis varie hoc
sfs nOmCri.liabciUfin gestis pseiidosynodl, t\ jiiWi- i- loco erfatuiri. Erraruiit qui Julium Puteolanum et
rius Vel Jufins, qiil Vices pomificis ibidem gesSisse se Roma niisstririesse, et synodo inierfuisse asserue-
legPf. a'lius flfit 3 CoefisiJiiliano. runt. Errdni parilef qiii utfumqne de Juliano Coensi
6. Narfat B>e'Vlfc.tiltis historiae Etttycliianlsiarum m coniendurit. 1418 Na,n ,nissus quidem est Julius
hriririiletfaiOnirriHRomaiia sede missoitim ad syiiO- b- ut intefesset Synodo, sed non interfuil. Non roissus
ilum Epneiiuairii,llltic ridn perveniss6, mnrte scfliCet et est Julianns Coensis, qui in Oriente tunc residebat, i
jfacvenliiin iii Delo insula. Intetfuerunt etiam, inquit, it, et taiheti vice Leonis iiiterfuit, in locum, ut dixi, Julii
iiedfii (tb ahostoiicdSede direcii, Jutius PuleoluHUt us stiffectus. Hinc eorrige Evagrium Scholasticum Eccl.;
. tplicbpiH. HildtUs dtcliidiaconus, quia ptisbyUr Rt- t- Histor. lib. I, cap. 10*:'i.a.1/xijv xdd 'tou>ioj'(o*vv^v)
naitisiri Qitd insitta iiwrle prweeitlusesi: ddfdit elialn ftl TOitovirW/iwvAiovrof TOVTnf ttptffStnipaf^ Vi>p.vi
\Dutbiliiti fibtdiiiii, dtc Juliitrii quidem concilioin- a- imar.oTzov : Julius iteni epiteoput (aderat) qui Leonit
BALLERINIOKUM ANNOTATIONES.
ueiasii de Romano presbytero testtmoliiiim dederrt, prsfcsertimet Frospero, et jspnesmaepseuaosynoa»
fldem'iii Iioc praeclpuemaximaraobtinere debet, com geii» cortgriiat.
1365 PASGfl. QTJfcSNELLINOT£ LN EPISTOLAS S. LEONIS MAGM. I3CG
tpiscopi Romahi vieesqerebal. Corrige iiem Nicepho- A synndnm invitatus esset S: Leo, et breve adiriodum
rum lib. xiv Hisl. Eccl. fcap.47 : Vta.pnvM 51 Tfjo-uvo- spatium deligendismittehdisqueepiScripisconcesStmi,
5w... irW*AiovrofTOO TH; TrpetrSxnspa; 'Pwpj? noip.i- coactus fuit pnntifex iis contentus esse legatis quos
v»r, TOUTOO yip T6VTOTTOV 'lovWto;neiifQiis Consiaiiiinopolirildifigendos designaverat. Nec rae-
iireoTeoiroj
u-jsizWxipov: Atlfuerunt cohcilio... Leone veteris Rovhm lius aliquid ei venit in inenlera quam ut Julianum
pastort excep'0, ciijui locumJulius episcopuseo ailcto-
missUs Coensem, Orientalem quidem episcopum , sed patria
oblihtdi. Cofrigenda, iuquslm, utriusque hujns Romanum, et in apostolicae sedis siiiu nutritnm,
ris nartaiio, qriia uterqite friale Julii Puteolarii mis- legatis adjungeret, praesertim enm toiurii Eufychis
sionera a Leone, cum Juliani Coensis praesentiaiin negoiiura perspeclum haheret,acde eo ad pontilicem
synodd fconfundit.At non corrigendus textus, ut vult litlefas dedisset. Nullas quidem epistolas proferiraus
doctissiraus Henr. ValeSiuSannotal. in hunc Evngfii quac hoc Lcrinis consilium retegant; veruin haecnon
locum, ubi corrupte legi putal in uifoque 'iouAeo?pro erat epistolarum raateries, sed secretiorutn manda-
T.ovkmbt;cum certum sit ila scfipsisse aticlores illos, cnida torum, quse nisi cura neeessitas postularet, publi-
«Jiscrimen,quod supra observaviraus, noii attenderi- erant: quemadmodum soli cominonilorii pri-
tes, et cum plerisque aliis scriptoribus existiinaitfCs vati secreto cOmmiserat Coslestinus papa mandatum,
eura adfuisse synodo Lennis noraine, qui ed consllio quo jubebat ut legati sui ad Ephesiriam primam syno-
missus ftierat; qnnd discrimen nec ab eodem Valesio dum, prgevenientesad Cyrillum Alexandrinum con-
ariimadver-um puto. siliuiii omne converterent. Scio per lltteras Cyrillo
Cohtrariam Opinionem,quaeJulium interfuisse sy- delegatas esse poniilicis vlces , quta nimirum prae-
hndo con.endil, Renato in Delo insula prius inortuo, 4j. sentiscebat Ccelestlnus; quod revera accidit, legatos
l
"
non sperriendis argumentis tuentur viri docti. Pfi- mattire satis ad indictarii synodo dierii non esse per-
mum est quod Renati mentio nulla prorsus habetuf venturos. Non eSdem erat Leoni ratio, atque adeo
in actis EpliesiniJatrocinii, ex quosilentio conflrmatur Sufliciebdtut caniionem de stibslliuendo vel adjuu-
narratio Brevicutide eodefn morle praevento,ttt Scri- geiidiJ iiovo legato penes legatos deponeret pro data
bit ill us auctof, aniequairi Ephesum potuisset acce- occasione seu necessitale in medium adducendam.
dere. Noduscerte difQcilis,nisiqtiis dixerit vix locum Interim boc 1420 ex Coelestinlexemplo eolligimus
fuisse loqtiendi legalis in pseudosynodo, praesertim non sine exemplo eoque recenii Orientalium parlium
vero Renato; cum et Jutianus prc)eplscopali digniiate episcopo Roraani pOntificis vices fuisse mandatas.
vocera arriperet, et Hilarus pro suo archidiaconi ac Liquet sane ex episiola 61 (nunc 81) ad eumdera Ju-
specialis Ecclesbc RomahaeIegati mimere praeciptias lianum scfipta pro reparauda pseudosynodi calami-
haberet legationis partes. ls enim et prolixioribus tale ipSum jara tunc auctoriiatem sedis apostolicae
semper verbis synodiim allriqUitur; ipse solus epistd- circtimHilisse in Orientililiits regionibus. Horlans eiiim
lain S. Leonis legi postulat semel et itertim; soliis enm iit contra falsitatls attiiiias petieveranlem diligen-
adversiis latrocinale decrelufn intercedit. tiam teneat, addit: Cum tibi ad hoc et luus animus et
2. Prosperi sitentiiiitt de Renato, ac ejtisdem de NOSTRA AUCT0R1TAS suffrdgelUr...dd quain remnostros...
Julio misso tesliiiionium (ifgenl. At raissum Jtilium, dirigehiusquiTECUM PARTicif ATO cottsitio,eitqttma nobis
seu destinaiuiii,ui PrOsperi affectata voee utar, non constituta fueriht, ixiequahtur. Qunndunamergo pon-
negamus. Silei qiiidein de Rehato, sed aequede Dul- tiflcis est auctdrilate munitus ftlerat Jtilianus? atinon
eitio, 'luem synodd praeseihfemfuisse liquet exaclis, istud aliquod aeceptaepbifestatis«estigium, qua
ut nihil inde coulici pdssil. ( in synodo vice poritifitis uteretuf ?
C
3. Breviculi HistOrlatiNestorlarise et Eutycbianae 5. Instant, eplscopum EpbeSi legatum agentem ,
gravis ct ineluclabilif, Videtiif aiictoriiatis tiarralio. per irtterpretera lociiiuitisempef fuisse, cum Julianus
Ejus enim ûctbr Roniae,ul apparet, scripsit quadra- GraecC ac sifife intefprete setftfJer verba feceril in
gesimo circitef ppst synodum dhiio. Neque lamen Chalcedonensi cohcilio. At forte homo Latinus non-
deerit forsan qui reponat incertatri hujus Brflvjctili dum Graccamsatis eaTlebstpSfeudo-Ephesirii tempore,
auctoriiatem, qiiia inceftus auctof et iiicertse etiam ut iu tarito eplscobofum Consessil Graccum ageret,
fidei seripium lpsurti ceriseri pblest. Conflaium etiim posthiodum vefo cxercltaiior ilt ea lingua per SubSe-
illud videtur eipiufibus pannis qiii aliis et aliis tehi- qtieits bienrilriinfactUs. ititerprfetisope ffori iridiguit.
poribus 1419 consnti fiieiunt. Parinus omniiim Ex eadeni patfiaj ratiOne desCendittjuod de LCOne
antiquissimus esse hiihi videiiir ille qtii capiliilum differens in synodfj satietissthiumpapam sHUthillum
43 codicis mei Romarii conilat, et de rebUs iti Ale- appellet. Htic decfebdtlibmlrigfilirt ROfrian* Eccle-
xandrina Ecclesia gestis a damnatioiie Dioscofi usque siaesinti educatitifi.
ad Acaciidamnationeiri uriice tfactat; quaeeniin bre- 6. Opponlint Leotiis verba iii epistola 591(hunc 43):
yiora, plerumque siirit et antiquiora. Ex eo plrifa srio Hmc Epheslha laifbbiiiia it tibbii; Inquit, contperta
Breyiario inseruii Libefattis diactfnus cap. 1S, 16, sunt noh ineittb iiuritio, stli db ipsts (a) teverendissimis
et 18, et siio BreviciildaiiclOt infcOgnituS.lmmo Bie- episcopisqui d 'iobis iitissi itiht; U fidelistimo rerum
viculus ipse niliil aiiiid esse videtur quam scriptiim qum gestmsiiht liitrrdtdfi tiildib. At episcOpusRoma
istud brevius, plufibus jiOsieaauCturriab aliquo scri- misstis ad syriOdtilniitih alicisHJuliO Pliteolano. Ego
ptore, qui bistoriam toiam ab origine repetens suis ,T- " vero, si qua fldes episiblae itu± SubSequentis rude
usibus Breviciiliiriiconcinriavft; qui in edltione anni exetnplum qiiibusdairiesse viafeltir, sufffagari potius
15dl diiabns primis liiieis breviOr est, auclior vero priiiiie oplnirini ffdtd qdarh"adversafi; ettth eriim
in fineduodefcim,vel quiridecim atiis. Porro, ciitn in solus Julius Roma niissiis *lt, plnfes fulsse missos
ea parie quse in codice Roniano nostro habetUr, nihil vere scribere Leri rioh bbiiiil, iiisi hoc sensU qiiod
apparet qttod veriiali conseiitatieuiii rion sit, non iia duo revera stlnt legatioriisfiiifherfeornati, altero Ro-
est in iis qine priniam Breviculi partem conficiunt: ma misso ad Htinc firteiri,aHerb vefb vel adjuncto ,
(diira sunt enim quaa a vero discrepant et a narra- vel suffecto Epliesi.
lione Liberali. \ix igitur fides certa adbiberi potest 7. Urget cldrissirim^Baltiieluscddlces tfiss., riam
fcripliuiiculaeilli, cum nullum habet sibi suffragan- constanlervocttHJuliuht iir dihnibusithtiqtiii cbdiclbus
lein alium scriptorero; tameisi abroganda non videa- mss. Actorurrt EpbesinrJrdiri, nec irt eisdeiri Jliliani
tur ejus aucloritas criui pluribus aliis accinit. lieri mentioiiertitotideiffvefbls ds$erit. At seeuib ipse
i. At iiisolens videtur, nec timquam alias ustirpa- pugnat: ih eadeifi enifrf iifaifillirjtK» a*dsyfi: Ciialce-
tum, ut in loeum uniiis legati alius ab aliis Ifegalis ; don. fateiur modrjlJuiiiint, friddoiJiMMtifh legl. Re-
subsiituatur. Novum id forsan nec fieri solitum ; sed vera ad loCurriprimum syrifjtllEjjtieS. piif|. 119 edit.
uecessitas id poslulabat. Cum cnim ex improviso ad Labbei fatetur soloi codices Divionensemet Parisien-
(a) Vide annot. 5 (Col. 825, n. •) in episl. *3L
I3C7 PASCH. QUESNELLINOTiE 1N EPISTOLAS S. LEONIS HAGNI. 136»
sem habere Julium, caeterosJuthntim; et inier istos; A Sed quis modo Acta iniegra pseudosynodipenes se
codices, Crabbi, Surii, Nicolini, edilique alii, quos babent ? excerpta euim illius lantuminodnChalcedo-
veterem versionera ronservassecintentlit, numerandii nensi cnncilio inserta servata suni, et ex illis sola
sunt, ipseque Gr.pcuslextus. 1481 Addo Labbeum, fere PJIIibustxlnbila qtia?damnanda ac rescindenda
qui Divioneiisiscodicis varias leciionessedulu excer- eranl. Nuniriim post prolaiam adversns Flavianum
psit, marginique ascripsil, nihil ule annntasse , sed et Eusebium senlentiam, hoc unum Hilari verbum.
solius Juliani nomen exhibere. Eaindem fere varie- contradiciiur,in Aelis superest. Caeteraquae de lega-
tatem in aliis Aciorum locis obsnrvat ipse Baluzius. tis praedicautTheodoijituset alii, imercidere.
Observ-induminsuper in exeini lari Grar-coepisioke Qiiod Theodnrilus niinex prirais dubiisque rumo-
ad Flavianum, et in versione Laiina quae adjacel rihus scripserii ad Rnmanosde latrocinin Ephe-ino,
inter Acta Chalcedon. Julianun haberi; nec aliac proinde nonnisi bene edoclus de toiius uegolii ac
ter in ejusdem epistolae exeniflo, quod inserium persnnarum i|ux inlerfuerant circnmstantiis, ipsius
est collaiioni sextae synodi v, e. ex Aclis Cbalce- rei quam tractahat moinenium ei graviias persuadet.
donensibus derivalum. Unde islud cnntigerit, cura Cum enim de appePando lotius Oecidentis concilio
ubique Jtttius legatur in epistolin S. Leonis, uolim agereiur, cnm legatorura Romam miltendorum dele-
ego decernere. Sed quid si ab ipso Juliano ita rectus babendits esset, iiistruciionibus el mandatis
posiium sil, quem videlicet versionis Actorura iidem muiiiendi,pluresprolixaequeliiterx scribendie;
Chalcedonensiumauctorem esseopinanlur viridocii, qnis credat de his omnibus non esse din ac mature
'
et (a) probaliile admodum est Quid si ab ipsis deliberatum a Tbeodorilo cum suis aniicis. ac iis
legalis id pr.estitum in eo exem ilari epstolae quod n praeserlim quibuscum eoininuiiis erat causa? Revera
syuodo offerendumerat'/ Sed mit ,n cnnjeciuras. Hoc nnn sialim missos esse legatos probant ipsae Theo-
certum, noiirecentinris scribie trratum illud esse, dorili epistobe. Non scripsit enim in Occidemera,
cuin in Aclis Clialcedonensibus, quibus concilii v nisi post lectam Leonis epistolam ad Flavianum, ut
Patres uiebaniur, eadera lectio j icueril. Quodargu- certum est; nt non illam recepit statim post nuntia-
mento est, ita reveta, leciuiii e<sj in genuinis Ubal- lain cladem Epbesiiain. Cum enira scribebat episto-
cedoncnsis synodi cndicibus seu llraecis, seu Laiinis, lam 111,ad Anatoliumpairiciura, nondum Lenninain
aique adeo in illa piisca versionc qua usos esse con- manus ejus venerai, ciiin lamen et de Ephesinorum
cihi qiiinti Patres praedicat clarissimtis collector, ac judieio ipse edocius esset, et tn omnem terram, ut
forsan cx Leonis epistolis pracpcsiera emendatinne scnbit. jam exiistetsonuseorum et in finet orbisterrm
Julium pro Julianum esse reposituin. Etti eniiii cer- rectissimasenteniiaeorum. Inimo ciiui de singulis sy-
lura sit Juliiim legeuduin esse in epistolis extra synodi episcopis,qmecujusqiie sors fuissei.qui animus
nodi Acia ; at siepistotaeActisimert* Juliaui noinen tunc essei, sic didicissel, ut apud atnicuin conqne-
inscriptum est antiquilus, mala f lil illa bonaelectio- ratur vix esse aliqnani Ecclesiarum qum commotam
tiis resliiuiio. inde lempeslatem1423 non senserit. Nam injuriam
Ad aiictoritatemTheodoriliad ltenatum scribentis, alii intulerunt, alit acceperunt;qui vero nee tmsi snnt
respondent, Theodoriium non siiis edoctura fuisse ipsi, nec tmserunl,et condolenliis quibusinjuria facta
de rebus legatorum. At graiis boc dicitur, cum non est, et eos lugentqui fecerunt. Postinodiim accepto
graiis asseratur ad Renatuin fuisie scripias a Theo- aniigrapho liuerarum S. Leonis, gratulatus sibi
dorito litieras. Nec solumnio.lo(xatis, sed absnrde. doctrin* consensiunerhcum S. Leone, cnntinere se
Quis enim serin cogitans putet non diligeuter moni IC non poiuit, ut faletur Garnerius, quin inde apud
luin fuisse Theodorilum de rebns in synndo gesiis; amicum potfiitissimiim apologiam sibi conficeret in
Theodorituni, inquam, ex cujus ore pendebant episiola 121. Verisimile eliam putat Garnerius jam
omnes Orientnlis dicecesisepiscopi, qua de causa in- tunc gestorum Ephesinorum apograplium penes
tra Cyrum se conlinere jussus erat, et a synodo Tlieodoritum fuisse, ob id, opinor, q lod plures epi-
abesse unus noniinatim per imperatoriam consiitu- stolas ad Ephesinos Patres a Leone directas legisse
tionem coaclus. At licet absens corpore, per amicos videatur, et cuin Anatolio patricio tunc len.poris
aderat, quorum opera facile de «mnibus edoceri po- coramuiiicasse.Quod si verum est, frustra ohjinatur
tuit. Revera jam tum cinn ad Leoneui, Renaiura, Theodorilum inrerlis rumusculis delusum ad Rena-
caeterosque Romanos scribebat Theodoriius, Leonis tum, velut synodi lestein et conscium, lineras de-
ad Flaviantim epistnlam acceperat, quae ad ipsum disse, quod ipsum adhuc in vivis esse falso putaret.
non nisi post pseudosynodummitii potuii et ab iis Utriusque senienti* probatinnibtis in inedium
qui synodo interfueranl, cum a legalis Romanis pri- adductis, litem erndilorum judicio dirimendam di-
mum iu Orientein allaia sit. Jam lum etiam rescierat miilo, illi parti adhaesiurusquara firmioribus funda-
Renaium suli Flaviani depnsinoni interfuisse, et anle raeiitis incumhere decreverint. Jnannes Girnerius,
di-cessisse a synodo quam in alios episcupos eadem vir erudiius. iu auctario Theodoritiano stat ab utrius-
sententia 1422 decerneretur. Nec illa ex primis que opiuionis partibus: nam dissert. 1 de Hisioria
incertisque nnnoribus liaiistn esse, sed certis nun- Tlieodorili, cap. 9, n. 9, de Julin silct omuino;
tiis, probare videntur quaeanie omnia scribil de ar- Julianuin vero et Renalura cum Hilaro Ephesum
denti zelo et jusia libertate qua Renaius nefandis T) couvenisse scribit : ac de utroque iterum n. 10 :
Dinscori uioli.iotiibus obstilerat: Nec soli nos ista Incertum, inquit, quiq operm navaritJulianus; Rena-
dtdtctmus,addit ille, sed in omnemterramrectmmeniit tus certe tumma confiaentiaobstitit tynodi malignan-
tumsonus exivit, et omnesjusliliam, xelum,libertaiem lium prmsidi. et indelaudem a summopontificeprome-
et adversus iniquitateminjectas a te minas decanlant. ruit. Deniquerap. 10, n 5 : Oculati. inquit. duo tesies
Et hmc quidemegit ptetas tua cum ttnicamcmdem(id (lairocinii Ephesini), Renatus presbyter ei Rilarus I
est depositionem) contpexisset Quod si cmleraseliam archidiaconus,uterque sedis apostolicmlegaltts, uler-
vidissesqum post diseettum luum pairatm tunt, Pki- que a Theodorelo tupplicibus iiiferis compellatus. In
neemillum fortasse imitatusettrt. Laudes ejusmodi a disserlaliune vero secunda ad epist. 116, qu.c est :ul
Tbeodorito impendi homini ex sulo legati noiuine Renaium, intactis primaeverbis, contrana scribii, ac
cognim, el non ex peculiari gestarum ab eo rerum priorem quam suam feceral opinienera ut coiiimen-
iiotitia, nemn facile crediderit. Has certe laudes po- liliam ridet, cum tanien eodem loco fateri cogaiur
tius Juliu episcopo servasset, si et is synodo inier- implicatissimam esse julii hisioriam.
fuissel, et ad eiun scripsisset Thendoruus. 40. Tituli S. Clementis.(6) lia omnes codd. lam exa-
Al nihil tale du Renato legitur in Actis. Ita est. rati manu quam typis excusi, uno ex Barber. exceplo
(a) Id falsum ostendemusin observationibus ad (b) Confer noslram annot. 82 (Col. 779, n. •) lq
notam 3 Quesnelli in epist. 113. hanc epist.
136» PASCH. QUESNELLI NOT^RIX EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 137«
Sola Grapcaversio, ad quam Bouhierii Laiinus Acto-.A taudi icmpnris modus receniior a Rnmanis non nisi
rum Clialcedunensiiuncodex accoiiiiiiodatnsesl, eain post saneii Leonis tempora usurpalus, et liuicepisto-
aniioialioneroomillil. Quamobrem malim ego gemini lae adjecius e-se creditur a plerisque, el advectusex
bnjiis codicisexscripioiein uscilaiitiie arguere, qiinm llispa.iia. ubi Idatius Hispanus, qui scripsit aeiale
falsiaccusareantiqiiis-imns quosque otbis Chri-liani Leonis nostri, piitnus umniiim bac imta usus ftiisse
codices, eosi|iie pr.eserliin qnos (ialliis nnstris epi- videttir; si tameii ejus clironicn aliena ac recentiori
scopi sui reliqiiermit ab ipso L'.uie cmend.itns, ut iii.iiiunon est siiperj.l.lua, qunn et epistolae S. Leo-
ex epislnla Ceretii, Salonii, el Vcrani ai S. Leonem nis additam esse crediderim opera Li.lori Mercaloris
perspiiiium est. Id v.-ro, qun.l nit Clulfl-liiis. usu mi- H.ec ennn aera llispanica esi qtiaeiriginia el octo au
niine 1424 recepluui ui Rommi presbyteri scripio ms vulgarein Cluisti a»ramantecedit. Unde et errnr
a suis imiiis .ippellarenltir anle Sy.nniaclii PP. tem- in ipsa aijectinnc defireliendiiur; additis enim 38
pora, gratis dicilnr; ideuim mulio satius eslasserere annis anuo vulg.iris aera? 4i9, qund prndiii licc
quam negarc, cum iisserliunis arîinieiiiuin sit haec epistola, non 485, vel 486, sed 487 annus efficitur
eadem saucti Leonis episiola, quam si h.c luco in- acraeHispanicae.
terpolatam dicere licuerit, licebil et ideni vitium Ad calcem liujtis epislolae, in actione 2 1425
im, ingere synodo illi Romauaesub Syramacbo, iu concilii Clialcedonensis subjiciiiniur (b) tesiitnuuia
qua pnniura aiinolationem eju-modi annexam fuisse sanctorum Patruin partiui Laiinortiin, partim Grae-
couiendit scripmr laudatus. Et quidein miror cur coriiin, qiii duas iu Chri>tonaluras asseruere. llaec
ejusmodi presbyteros SCriptonolil appellalns fuisse a Theodorii.i epistobe Leonis adjuncta esse opinio
a suis tiiutis, ctnii id nsu ac viva vo.e reeeptum n esl Joinnis Garnerii in parie pnsieriori Operum Ma-
fni-se ullro profiteatur. Deiude cur lempore Leonis rii Mercatoris siib liiiem praefationis i.l Scliolia S.
usurpatum esse non vnll quod quadragesimn circiter Cyrilli de Incarnaiioiie. Ratio muliiplex ab eo pro-
post Leonem anno usnrpatum faietur, quudque tot; ferinr; nulla, meo judicio, sulficiens.
codices a Le«ne usurpatum docenl? E Scholiis, inquil, S. Cyrilli tria lestironnia Theo-
41. Estprobata. In vulgatis: Est tmpeprobata. SedI doriius a.liliixit iu secunilo Eianisiae dialogo. el <;ui-
istud tmpe et in Graecodesideralur, et in omnibus dein tutidem verl.is ac in calc.i episiobe referuiiliir
fere mss. codicibus. in actinne 2 Clialceduiieusi. Bcue est: sed si ante.ha-
42. Dzitste incolumemcuslodiat, frater charissime. bita esi Cbalcedoiieiisissynndus ipiain scripti Tlteo-
Ilanc clausulain non babeul codd. 2 Uarber. quin- doriiiani diaiogi, qnac est Baronii aliorutnqne opinio,
que Thiian., nec Reinensis, Vietorinus et Trecopith. jam a syno.li aclis polius acccpisse censendus est
43. Ad calcem hujus epistolae post annoiaiioneint Tbeodoritiis, quam synodusa Tlieodoritn. Quodporro
con-iilarein baec verba addit CliifQ.tius; Tiburliusi in actioue 2 Chalcedouensi epistolam S. Leouis ab
notarius, jussu domni mei venerabilis papm Leonisi lllyricianis et Palicslinis episcopis suggillatam asse-
idUi; quain subscriplionem duxinius omitleinlami ruisae legitur Tlieodoritusaddueio Cyrilli tesliinonio,
esse, ciiuiunicus Bouhierii codex m->.Acturura Clial- quod inler subjuncta legtliir, nec addiicluin fuisset
cedonen-iuui, correctore Rustico diacono, eam exsi jam epistnlie subjectiim occurrissei: nihil vetal
bibeat, nec prxterea conslet cujus Leonis, au piimi,, tesiiinonium a Lenue descriiiliim, prolaiuniesepost-
an secuudi, vel alteriusnotarius fuerit Tibtirtius ille. mo.luin a Theodoriio, iramo eo magis Le.mis mens
Hanc enim vncem, (a) domnus, t.-mpore Leonis I ini catliolic.e et Cyrillianacsementias cnnsentanea e>se
usu fuisse non existiino, et aliunde constat saepe sa>- C probabatur a Tlieodor.lo, qnod ideui aliuiroque testi-
pius prodiversis occasionibus ediiam ac laudatarai moniunies-ei piolaiuni. Deinde brevissimumlanliiin-
fuissepiae-enteinepi-iolam. modo 1426 adductlur a Theodorito testiraonium,
44. jEiani seu 485, seu 486, fjiiaein pluribus3 cujus lu.-.iia pars a Lenne uon est descripta.
codd. additur ad finem liujus epislolae, r.tuiendaral Addit Ganicrius : Quod a Theodorito, aut certe at>
esse iu textu nou exisiimaviinus. Hic enira corapu- iit qui Theodoritiparttbus sludebant, versamin sermo-
BALLERlNIORUMANNOTATIONES.
(a) Videannot. 85 (Col. 781, n.«). vulgala aut cogniia dici quennt. H:ec aulem ex Leo-
(b) ln adinoniiiuiiead hanc epislolam n. 8 ostendi- nina colleciione Tbeodoreiiim accepisse id muliuma-
mus haectesiinionia actioni secundacconcilii Clialce- gis confirinai, quia eas omnes auctnritates Patrum
doncnsis perperam fuisse in vulgalis instrla poa Laiiuoruiii, qiia; posi epistnlam Leonis ame gesia
Leonis epislolam ad Flavianum, cum iu Gra?ciscodi- descripia- sunt, iisdem verbis ex eadem Graecaver-
cibus eidem epistobe ante gesia descriptie subjician- sione, endemque ordme Tbeodoreti dialugo secnndo
lur. Leoni vero hanc teslimoiiiuruincolleciionemtri- insertae lcgunlur. In quibus evideniius biijus addita-
buen.lim ibidem prnbavimus n. 9, ex quo saiis eli- menti iiidiciiimesl testiinoniumS. Ambrnsiiex lib. u
ditur Garneru'opinio, qua ea testimonia a Tbeodo- de Fide ad Graiiaiiuin, quod aptid Leonein iucipit :
reio collecta etLeonis epistolaeaddtta contendii. II- Sileanl igitur inanesde sertnonibusqumstiones.Partem
lud aulem probabiliuscrcdimus, Tlie.doretuin potius eniin linju. lesiimonii, qute incboat a verbo serve-
quasdam Latmoruni Pairutn ancloritates ex Leone "n mus, jam Theodoreius atiuleral ex Graeca versmne
accepisse. Neque refert ejtis dialogos sctipios luisse diversa a versione Leonis; posiea autem iteriini eum-
an. 448, amei|iiain Leo ea testimonia Constanlinopo- dem iiitcsrura texuim intcr Lenninos snbjicit ex
liin mitteret. P. tuit enim Tlieodorelus lesiimoniis Gr.cca versione diveisa. iiualis in Leoninis Giaece
anlea congestisi|ua*damadjicere, cum Leonis colle- red.liti-, deprebeiiditui'. Si Tiieodorems noii sunipsis-
clionem Grxce red.litam accepit. Id aiitem iiun lcvis set lios lexius ex testimoniis Lennis Gra-cosermone
ratio nobis snadei. Leo nimirum, si de GraecisPa- donatis, nonne, cum primum texltiroattulil, integrura
Iribus sermo sit, boriiui testimonia ex Laiinis vcr- cademque versioue redditum protulisset? Haec repe-
ston.lius, quaeautc ipsum erant apud Latinos ccle- litio diversae versionis posteriorein additiouem ex
bres, f.icilesumpsit, ut ne ex GraecoTbeodoreti ea Leone sumptam declarat, qua Tbeodoretus omnes
denvaril, tili observavimusinadmnnit. ad epist. 165, aiiclorilaies a Lenne proposilas voluit suis at.teriori-
n. 3. Tbeudorclus vero eisi quaedam lesiimonia Pa- bus testimoniis ad.lere, ut ne animadverterit (diversa
iriiin Latinnriim, Dainasiscilicet et Amlirosii, Grac- fortassis iiiterpret.iiiune fuciira faciente) id.-in Am-
cis nota, suis dialogis priina manu inseruerit, quac brosii tcstiinouiuin sese jam paulo ante proiulisse ,
apud Leiuiemnon inveniunlur, alia t unen Hilarii et iitillnd repetere opus iint: fuerii. Quod si tria testi-
Augustini ex Leone sumpia el dialogo 2 adjecia di- monia S. Cyrilli apud Tlieodoretum iisdem verbis
cenda siinl; neqtie enim hnrum Patrum opera seu Graecisexliibeniiirac iu t.siinioniisLeonis, nihil re-
opuscula, praesenim Augustiui epislola ad Volusia- feit, cum xque GraecusLeonis interpres ac Theodo-
liuni, et eipositio Mei, intcr Gixcos ante Leonem reius ea cx Cyrilli libris Gnece scripiis excerpserit
ItH fASCH. dUteSNELLI NOTJB 1N EPISTOLAS S. LfetiMs iAtttil. ,57*
HfiriWmtttM ipistStdtn, pmdititlh est, immo it a ver-1A sedis legatos allata est, cum ad PaScIiasInufriLily-
iihiihtt iiitiittafti,qutitl postrehium Le'6 ipse quetitur baei episcoputtfjarii tiiiri ad synodiittt Chaicednnen-
tipitd Mnhianum ittiperiittireih.Quitialrisitit hujiisopi- setn destinatriiridirecia1,cum ineadetri synodo 1428
iiiofiis(d) asseftbres, nhn riiertiltfiriie legere : boc felecta et approbsita.^Dehoc lesîmrfniorumdelecta
rinum ego asSefo, ftiliiltalfesuspicaithmeSSeLeonein intelligeridum : Qiiod Aesufficientipdternarum aucto-
tfOstrtitnde Tllebdofito, quantum ex scriptis conjici ritdtum instructione aj iie direCia in fepislolisS2, 53,
potfest. Iirimo vferbsimilius est vefsitrii fesse ac cof- 94, 53 et 56 (niinc69, 71, 70, 74 et 75) vel inmiitur,
ruptarfi ejiisiOlafria THfeOdririli adfefsafiis, qiiam ab vel eipressis illis vefbis refertur. f,nstar omnium erit
flsseclis. Scilicet ed ftnevitiatafnVdlebanteam episto- loeus epistolae 68 (tiunc 88) ad Pascbasihum, quae
laffl USoitisadvfef-sarii,ut iri suspicloneui Nestoria- nuhc pfimitm edita: (// aulemirt othnibusplenius lutt
nismi vocattii, odititn ciitliollcdriiriiincurreret, ejiis- sit insltdcta ditectiii, iriqtiitcap. 3, saiictorumPdlrum
qtlfcepistrtla iit fidei absona rfejicereliir. Quis porro ndstrorum di sdcraHifmo Incafnallohis Domini qiiid
istttfl"teliiilldm credai a Theddoflto, qiii Nesioria- sehsirint et quid Ettlisiii priedicaiierini, ut evideniet
nismi suspicionem olim in Epbesinb concilio sibi aghoicerts, diiqiid dd dileclionemludm scripta trans-
aiperiaifi, omni tunc temporis stridioet npera oblit- tnisl, qttte hbstri qttoitue apttd ConsiantinopoliinCUM
teratartt volebat, iiec aliam sibi quani Leoni fidetri HEtePIS+OtAALifiGARfJtlT.
IiiesSe elartiabat? Qllam satiits est igiiur exisniiiare Sfedet iîS tîiilfiimioriiinirispectio Leonehi cla-
eam eplslblaeLeOhlHaldepravationerti ifiduetitti esse rhiit adc(lir'fe'i«.Niilldin feriiiriest iri Cfialcedo.ieiisi
ab fVlexShdrinis,ctifn qliibtis tara diuturnas simulld- deldctd {eJCehlbLepbrii (eSiiraoriin)quod noii lega-
tes exercufefahtThfeodoritusaliique Orientalis dice- if, trir totiderii verbis, ejt.fexihderii locis, iii epistola ad
°
cesiS epiScobi. Neque id asSereiites diviiiauius : ipsa LfeBHem Aiiijiisiuni134 (riunc465), rit prrirsus exisii
qiiippe LeoniS ait Mircianum epislola 104 1427 iriaiidilinsii ab eride|n utruiiique esse concinnaium,
(nunc 130), quaih laudat Gafrterius, hoc evideniis- Uberitis quidem in 15* (rittric165) epistola, quia po-
slirie drtent: TOtaest fenlmde AlexandfiiiiSepisiola. steriora scripta pfioHbus auctiofa esse solent.
Prirrio capitfelrilidsttProlerii Alexandrini episcopi ff- Ptist pi-imam'Leorits editionem prodiil posthumum
dem. lil sectirtdrimonet iil patfcos imperitos haereli- TheridriritiAiictafidmGarherio auctore, in quo eidem
CiirumiBsiigaitiorilbiistumultiiantes ex traditione ip- suae de testimqniis qpipioni inhaerens scribit illa a
»tUsEcfelfesia? Alexandrinae,scriptis scilicct Aihanasii, Tbeodorito Ûtolife'S. Leohis esse subjecta, eariique
TheiiMiiliet Cyrilli doceat Proterius. Iri lertlri queri- epistolam UiSrhurtita(inpfaesidilsab illo ttinc missam
ttir Hfioriqttbi-umdamhmriiicorumVerstitdhtquitia, ad Anatollo patridio', jihi ipsi Leo'h'i papae"remissahi.
cdhlkibdridatrialioruth simpticitdtem,tpisldlani midih, dferiirii somhiurii, dS_qiione nhuni quidem verbum
ifiqhit, quaih ttd beiim membrimFlavianum didi, fdl- tiiib iii epistola Hi Tlieodoriii ad.Artatolium, qiiam
mie fierhibeiur}ut bomtnuiatlsqttibusdam HUerisvil liiiidsitfetlorqfiet iriijtilitef cap. 9 rfisioriaeTheodoriti
iyllabis, rictplotefn ttte Nestbriani eiroris asstririi. ntim. 26, sivCiri i\V\s.
Vbticro, Sulidii ille, venerabilemtltiriihiittrh veslram Iderii in diSsfert.^â'd auctoris siii tranisten, gravi-
iit eaffidehtejHildt&rit ptr frattiHi hiettihJulianUthepl- tef Objdrgat riife", qudd ifnpnideriteradhLtserim Cal-
ieojiuht, vet eos-qaoiidiiheditid hoc opui pieias vettra ViiiiSliSdUobiisAlbfertinbet Blohdeiid, et secnndum '
AitiîHl, iri GrkektH.sermonemjubittiis iriiegre dili- eds seritenfiam dixerlm liac in Coritroversia.Diceres
geiitirtjUe iranslaldm, per idoheum perlatoreth sub ,p^ dd j|r'a'vlssim'6'dd jSriecipttoqliodarii fidei capite litem
veitH signacidi itiipemoUe defirii tradendam judici- esse, cum tainen de fe (eriuissiiriaagatur, quic tam
bus Atexahdrinis, qui edth clerott plebi ipsius civitatis invidioSairtac iiidfficiosim reprebensionem ferre non
etiHtptmdittorum epiichporuhiprmdicattonibut,quibus possit, praesertim curiiine seciindumeminentissimum
mea scripta eonseniiiint,faciant recitaii, etc. Ex cjui- Baroniurii senlentiam dixisSe, scribere potius pottterit
bus Ilquidoapparel totarii haric fallaciam circa Leonis afedebuerit. Dicariiqundresesl, riecAIbertinumBlon-
scfipta Alexandririorurn haefetiCorumartibus stru- dfellumvfe lioc de Caplte a me esse Iectuiri, nec meara
ctam esse, et Juliano potius quam Theodortlo ascri- illorumque opinionem, m a Garnerio refertur, unain
bendam esse versiouem epistolaeponlificis. Ipse enim eamdemque esse. Illi siquidem contendunt lestimo-
Theddofitus S. Leonis epistolae subscripserat eiiam nia Patrum a Tlieodoriio allata suiriptaab eodem esse
arite -syndiiutriClialcedonensem curti aliis oiiniibus ex episiola S. Leonis. Ego vefo boc solum scrlpsi:
OrienialiS dicecesis cpiscOjiis,iii Harrat epistola 68, Quott si dhte hdbfta esi synodusChqlcedonensisquant
cap: 3, e't epist. 70 subscripsit eiderti in synodo, ut tchipti fJte\Jofiiidni Dialogi, quae Baronii opinio cst,
aftirnidtit legdti sedis apostoticat!aci. 8. Immo eam d Syhodidttii voliiis dipepissecensendusest Theodori-
assefderal aciiohe 2 adversus lllyricianos ei Palabsii- ttis, qttfimsi/nHus d Theodorito.Veriim neuiruni ab
ito^ ijtibtf et Fîiiidtis co'fHmelnhf"aviL Depravatio altefo tnuluatiim esse illa, ac praesertim Cyrilli, de
verO ebislplafeItrcfetlCoriiitiopus fiijl. qito res erat, testlmrinia, saiis aperui oplnionera
Urget Garnerius pro sua conjectura. Nulla fit, in- irieain esse, curiibrevissimtnna Theodorito addiictura
ijttit. in tota eplstola sive nientio, sive promissio affe- scfipsi, crijns v,ii media pars a Leohe prodncta esset.
feridofiim teSlimoniofum.Responsio inpromptu est: , Ad finem capitis reiniserat Garnerius qiiaeadversnm
fcurtiscriptsfdStfepistoia,itrimOet ciim primum riiissiiD rrifedicenda 1429habebat; sed intercidit, iuqiiiunt
iri Oritjntehi ad synodum Ephesinam, animus non editores, incertum 4uo casu, partieula hmc linjus con-
erail adjiceffetfeStihioniasanctnrum Patrum, quibiis cetlalionis. Hoc intjerim faletur, me et qtios carpit
doctfinaiii stiam poriijfexmuniret adversus calumnias Calvinistas abduciosessein errorem ex iis qum Baro-
tiaerfeticdrum.At vero ciirii iri latrociuio Ephesino nius in Ahnaliousmandavil scripto.
imitiafiiief a DioScorosaevitumesset ih episcopos ca- Revera Eranistae dialogos post synodum Clialce •
tbolicoSet Ifi Ipsani Ecclfesiaefideiii, expulsis, depo- donensem scriptos puiavit eminentissimus scriptnr.
siiis caesisdtrfefldei defensoribus, rejecta etiain Ro- Mea non interest isiud vel aslruere vel destruere.
mani portutiCis epistola, alii posttnodiiiii legaii in Licet eijim dialogorum confectio toto decennio epi-
Orienteffiniissi cbm episiola eadem : quam cum pfae- stolam Leonis anteyertisset, non propierea sequitur
videret ab haereticis impughandani, eam sancinrumi- ex illissua Leoriem accepisse testimonia. Quammodo
Patrtith testimoniis et auctoritate riiunivit; qua per- opinionem ampleclendam putem, paulo inferius pa-
rnotioriiriiiimEcclesiaruriiepiseOpi,ad qtidseam trans- tebit. Sed quam verae sint el ceriae Garnerii proba-
miserat approbandam, ei facilius subscriberent. Ilisi tiones, quibus ante annum 445 conscriptos dialogos
lestiiiioniis munita erat episiola cuin Constantinopo- contendit, juvalprius iuquirere. .
lim eemina legalione anuis 4S0 et 451 per Komanae i Priroa est petita ex epistola 16 Theodoriti ad Ire.
BALLERINIORUMANNOTATIONES. -
t«f| Hac de re vlde plura annol. 3 in dissert. I Quesnelli au ari. 454
131? PASCH; QUESNELL\ NOTÊ IN EPISTOLAS S. LEONIS MA8NL iflt
naeiifn,quam scriptdm fatetur post indictionem pseu- A petra, inquit S. Leo (Epist. 99, hitnc 119), Eilfttehen
dosynodi Ephesinsc primunt ad Anliechenum pri- exsecratur, qtli in DominoJetu Chtiste vefildtem ItU-
maiem, et inde-ad provinciaeEuphratesiaemetropo- thanceearttit evacuant, iptum Verbumin eatnim dtse-
litas delatam, adeoque vix ante mensem Junium ril transformatum, ut nasci, nuttiri, prOftcere.patl,
anni 449. At ut demus Garnerio iii hac epistola men- ntori, etc, sotius fuerit Deitatit. En paucis vfefbisde-
tionera fieri Eranistae, quid nccesse est hunc librum signatam trium dialogorum materiam, quibris assefit
ante quatunr vel quinque annos fiiisse composilum, incommutabilemVerbi persnnam sibt veratri sfervi
cum potius appareat recentem tunc fuisse isliuslibri, forroam ineonfuseadunassOj ne passlo Cllfisti solius
qualis qualis fueril, cOmposilionem,de quo videlicet Deitatis fuisse dicatur. Simililer stnodtiS Ohalcedo-
alii etiam judicarent, amice nensis in definitione fidei proscribit Euiychen, et
' quid senliret ipse, quid Irenaeus
tunc pfimum aperuerat ? quictimque dicentes naturam unam esse csimis et
At vere, ut quod seniio non conlradicendi, sed Divinilalis, mutabilemet passibilem percortfuSionfem
illnstrandaeliistorije causa, in medium prdferam, non Unigeniti Divinitatehi asserebant, slatuiiqufe unririi
deEranistie libro sc-riberead Irenxum, sed de alio eumdemque Cbristitm,- Filiuni bominutri in duabus
prorsus divferso,certum mihi videtur. Primum enim naturis inconfuse,immutabiliter, itidiviiii insepdrabi-
de eo opere scriliit in que vel ea quaestio tractabatur liter agnoscendum.
utrum \irginetn Mariam Deiparam sine addito dicerei Coneinit etiam Dialogistes Ciirtt Synndo Flaviani.
Iiceret, an non addere necesse Rominiparam, vel sal- Eranistae enim et Eulycliis eamdeririprorsus loquela,
tem saepe stepius Maria Deipara simpliciter appellala uterque ex duabus naturis 1431 dirit Christurri,
fuerat. At ne semel quidem id occurrit in tribus dia- gj uterque duas naturas negal^ vel ifi ditabus tialtlfis,
logis, tfltiimubique de bac i|u:estioneet appellationei uierque post unionem iiuam natufdm fiiissftconten-
silentiiim; nec iractanda materies id revera posee- dit, uierque corpus Cbristi, corpus hutnanum dicere
bat. refugit.
Seciindo, poslquam aliofum reprehensionibus sa- Ex diciis veram epocham composiiiotitSDlalogb-
tisfecit Theoderitus, Irenaeoqnoque scrupulum exi- rum Eranistae assignare facile fest, tiirtiifurif inier
mit; Quohiam; inquil, me etiam reprekenditit quasii mensem Novembrem anni 448, quo Eutycbes de
tanelot ae beatos Patret Diodorum et Theodorumint tiseresiconvictus in synodo Flaviani daninatus est; et
magistrorumnumero prmterierim,necestariumduxi de; mensem Aprilem vel Junirim annl StibseqUCrttiS, ijiio
hoe etiam pauca dieerei At deEranistae dialogis talemi de indicta Ephesina n synodo nuntilim vertfetuntad
querelam frustra emisisset Irenieus, et inutile pror- Euphratesiae melropolitanos, et postea ad Thebdori-
sus fuisset Tlieodorito , quod necestarium hoc locoi lum. Slntim enim atque haeresim palam prdfessus
slrbilratur, de duobus illis in magisirorum enumera-- Eutyclies ab Ecclesia ejectus est, et sectain, discipu-
tione ptsetfermiS'isrationem reddere, autex aliissuis* 9 los patronosque liabuit, illtim publice convinceridum,
HbriS sitain erga illos reverentiam lestaiam facere. isios doceiiilosfet a prsecipitio retraheiidos pfo sua
Hseeftnlhl omnia prirstiiil in primo dialogo, in ante-- charitate et forsan rogatu Flaviaifi, qltem familiarem
cesstiin qiferelis ejusmodi salisfaciens. Proferremji habebat, aggressus est vlr pro catholica fidezelo irii-
- rabili accensus.
iriquit, itiam tibi fortistimorumveritatis propugnato-
Eodem fere tempore scripta est epistnla ad Diosco-
rum Diodoriet Tkeodorieharraliones, niti videremvott
• infenso in kos animo ette, Apollinarisquein eot odio o rttm 83. Manifesteerrimexortam ac publicatam Euty-
et mateiiolentimsuccessisse.Vidittes enim hot etiam nC 1 chis haercsim in ea notat his verbis : Eot ehim qui
cmteris1430 centonantiascripsisse,et ex divinofonte e Domihiemcarniiae Deitatii differetitiamnetjdntêinunc
fluenta hatnisse, rivosqueet ipsot quoque Spiriiut ex- t- quidem divinamnaturarh ih earntm diunt isti cbriver-
ititisse. Stdhosquidemprmtermittam, quia imptatabile e tam, nunc verocarnemin Divinitalisnaturani traniiitie,
bellumadversusiptos tuscipistit. admirandorum Patrutn istotum tnedieamehtis curare
3. Opus de qno Irenseus in hac epistola, erat Apc- i- nitimur. Apertesiquidemit duaruth nalurainni discii-
logeticum adversus catholieorum aliqiios a quibtis s men not docent (Theophiltis et Cyrillus); et intmuia-
fides Theodoriti petebatur. Hoc etiam, inquit, conti- I- bililatem divinm prmdicattl hatitrm. Nafeddrttlranda
deranduni est, eum qni accusatur testestninimedubios is Garnerii sublilitas, qui I3m verbls isils qtiam toto
producert oportere, quot redarguere nee accusatorum n Eranistae opere suggillari vttlt Cyrlllufrisub fictaelau-
quisquamposstt. Et pbstea : Si eum accusarer defen- i- dis fictique nominis larva ! Noti eninf imprudentis
sidnemsumaggressui, etiestesindubiiatosadduxi, quitt d- modo, quod sentit Garneritis, sed irrtpfuderilisinsa-
ihcassumnos vituperdnt,tjUihorumviderenihilvolunt?? nique fuisset ejusmodi ageridifaifri.
At dialogds adverstirh haereticds scriptos esse auclor ir QuibUseriim verbis ridfet Genriadii harfationem,
in praefalione,immo in toto operis decursu dedarat: : qiii opus dialogisticum, cum DioscriroTheodoritus
ubique enim si non actoris partes agit, saltem docto- )- Utteras excusatorias daret, ab ipso laudatuin, credi-
ris catholici personam gefit. Sie In ipso limine depin-i- derit adversus ipSiimmet Dioscofuin sciiptura esse,
git quos refutandi in Se provinciam suseepil. Prae- i- eadem Garnerioreddi possuht; ûi advcrsus Cyrlllum
missis enirii exemplis Alexandri Êrarii, Semei et 5t Cyrillianosque scriplum opus censel. Nm Theodotitus
Manetis, ifui cum ex genere, vel eruditione, vel rebut'tt J) fuisset aut impudentissimushominum, qui secundum
prmclare gestis laude dignamclaritatem noh haberent, t, attomaho Eccleiimantistiteniprovocdtsttad legeitdum
imprbbit ttudiit insighes evadere contenderunt: Hoc tc oput qUo tradttcttitut Cyrillut ridicutd sul) pertidhu;
ipsum, inquit, nonnulii NUSC <rn aut incontuliissihtus;qui purgare si voluistet dpudetim
faciunt, qui expetendam
virtuiis gloriam propter labores, qui ilttim prmcedunt,t, quemipse in suo Cyrillo accutaret; aut amehtissimut,
fugienies, iurpissintaihet miserrimam sibi famam pe- e- qui amiciliam expetiisset hominis qtiem tudificatur.
pererunt. Cum enim novbrum dogmatumauctores esse te Qiiaiiiqitarriliieriloquisexcipiat, non Dialogosa Gen-
cuperent, ex mtitlisseclis impietatememendicarunt, et nadio appellatos, sed alium de Incarnatione Domini
HANC perniciosamUMKE&iu e- libfum, querii laudat ipse Thcodorilus in epislola ad
conflarunt. Ego igilur pau-
cis ctim eis disserere cbnabor, etc. S. Leonetn, et Giiriiefiiis iniferThebdofiii Opfefarc-
PorrO aui iri bis verbis Euiycbianam liaeresim, ip- >- censet. Nam rdiibne et iisiithoiiiit Strijtitifmihi iny-
CumquehaeresiarcliamEulyChen nativis suis colori- i- steritim incarnalidnis defensum bric opeffe scribit
feus depictum non agnoscit, is non meminit quae de le GennadiUs, nulla meritioneiacta tesiihiotiidrum quce
utroque Flavianus CP. in gemina adLeonem epistola la cx SS. Patribtis aburide cofigeSsitiri Dialogis Theo-
et in synodo stta Constantinopolitana, quid LCoipse, i, doriitis. Unde cfertiiminter uirumque opus discrimen.
quid Cbalcedonensissynodus scriptis Suisdecretisque ife Non Ctrillurii igiltif eiiisve amlcosspectafVtflla verba,
tradiderint.Tribusenimdialogis, ipsisqrictilulis prae- s- sed Euiyclien eimque asseclasmonaclfos norinullos
ciptie Eutycliianabhaeresiscapita coufiguntur, ac ipsa >a &gtpli, qriorririicdlii 1432,hotidum Diofccdfuspro^
etiam ssepeEutychis verba referuntur. CathoiicmHdei ei tecttofteiifpaitam et apertt su^tejdsiMt; nHtiri^puia^
1575 PiVSCH.QUESNELLI NOTiE IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNL 1370
balTheodorilus in illo articuln lemporisgratisimum A i quem invenimus in mss. cndd. Thuan. dnobus, Gri-1
fore primati, quod adversus novellam heresim jam man.. Trecopiih., Corb. Victnrin. et omnihus Latinis
synodi ancloritate cum invenlore su« repressam :id editinnilius Cave ttmen, cnm legis Ecclesiaecatho-
eum scribebat. Quamobrem eum confideuter borla- lic e papam seu episcopum, ne idera esse puies ac
tjir ul eot qui veriiaiisdogmaia corrumpere non veren- cecumenicumet universalem episcopmn, quem litu-
tur, aut salularibusrurei medicamentis,attl curotionem lum num.|uam usurpavii pnnlifex noster, teste S.
reentantet tamquam insanabileta caulis ejicial. Cyril- Gregorio Magno pluribus locis. Immo saepe sapius
lianos, an Euiychianos? neuio nisi dormilans d<:illis hac simpliri ap|iellalione cnnl«nms est: Leo tpitco-
cnm Gamerio cogiiet. Caeierumopinionesua falleba- pu<: vel ista: F.pisc&pus urbis Romm. Quid eign, in-
tnr Tbendmitns, ratus, nt ad Fiavianum scribil, se quies, sibi vult illi epigraphef Nihil aliu.l quam
adjtttorem ac sociumad ea qumcomra filem apottoti- qunri de Anrelio C.rtlinginensi, Auguslitio et Fnrlu-
cammoventurhabiturttmDeo tharissimumAtexandrim natiano episenpis Africanis in Carihaginensi cnlla-
episcopumdominumDioscorum.Jam tnmeniin abeo lione cinn Donaiistis, ita scribiiur: Foriunalianut
conceptum erat c«nsiliura juvandi Eutychen ejnsque epiteopus Ecclesimcdtholicm; Aurelius epitcoput Ec-
partes adversus Fl ivianum luendns suscipiendi. ctetim catholtcm; Augusiinusepitcoput Ecclesimcalht-
Quod de Dialogisgemina Tbcodnsti Augusii con- licmdixit. Tam eiiim S. Leo qu.nn alii unum hnc in
Stitutione proscriptis igniqiie atldictis adjicil Gar- aniino habuerunt, ut se-e formula isia ab haereti-
iieriiis, mernm est romnieiitum. In prima eoim ne corum coiiventiculis et communione secernerent.
Theodorili quidem nomen apparei, nec aliquod ejus- (a) Eccle-i e igitur callmlici- episcopus, est caihoticm
dem opus appellaiur. Ad seciindim quod attinet, _. communionisepiseoput, ut loqnititr Epiphanius haer.
proscribuntur quidem in ea Sermonesalloculorii, tive **42. Ilnic appellaiioiii occasinnera primi, nifallor,
Traditionts; veriim 1° non magis ad Tlieodoiiium dederunt Donatista?,qni Kcclesiamin parte colloca-
referenda sunt lnei: verba quam ad Neslorium : In- bani: quibus calbolicae Kcclesi.e noraen opponunt
terprelationei (Nestorii et Theodoriii) eorum, vel qui Ecclesi.i!"per orbem diffusae assertores episcopi.
vocantur Srrmonet allocuiuriistveTraditiones. 2° Du- Hinc eliam Conslantinus Auguslus, in etustnla ad
biiim an pro voce Theodoriti non potius legendum Aiiuliiiim, apnd Eit-ebiuni, lib. x,, cap. 7: Qui i»
Theodori; sic enim lesfimrin cnnilio v, collat. 5, provincia,inqiiit, tibi concredita,in Eeclesiacatholica,
ubi refertur Coiistittitio Tbeodosii. 3° Certtim appa- cui Cmcilianus prmest, etc. Kcclesia igiiur quaelihet
rebit omnibus non occupato annno haec legeniibus, parlicularis, cum servai comii.unionis el fidei caiho-
Alloculiones,ul iu concilio v, seu Sermones allocuto- licae unitatem, 1434 catliolica nuncupatur. Quam-
rios, ut alibi, niliil alind esse quain sermonesad po- obrem horuin sanc.i Lypriani veiborum sensum at-
pulum vel alios viva voce depromplos. qiiod sexcen- ligisse mihi nnn videtur vir dnclissimus, qui post
tisexemplis probari possit. Sic Cyrillus Alcxaiiririnus Pamelium similia verba Cypriani ad Corneliuin ut
Tbeudori MopsuesteniAllocutionesnd baplisandosap- soli RnmanaeEcclesiaenrnpria accipit: Nos. inquiu.nt
pellat. Sic Allocuiio Maniani Augiisii ad quarlam Novatiani conversi (Epist. 45), nos Cornelium epiteo-
synudum. Et in synndo 5 proferunlur evcerpla : Ex pum tanctitsimmcatlioiicx Ecclesimelectum Deo... a
AllocutioneTheodoritidicta adversusS. CyrilliunCltal- tcimus. Manifesinm eiiiin est ex serie epislolaeilla
cedone,elc. Ex alia Allocutionedicta in eademcivitate. etiam extendi ad reliquas tntins orhis Ecclesias nbi-
Et post mulia ; Et ilerumposl mortemB Cyrilli idem que diffu-as; qnm est proprielat calliolicinominit, in-
Theodoriius in Allocuiionedicla Antiochimprmsente: 'C 'liiii Optatus lib. u. Sicut enim tolius est Ecclesiae
Domno, etc. De ejusmodi Allociilionibus iiilelligenda maxirae illi urgeni) unum Deum habere, nnura
esse Theodosii verba, sive Tlieudoruin specient, sive [quod lumiiium, nnuni Spirilum; iia et ad toiam Ecclesiam
Theodorituni.ceosebiint, opinor. meciiin viri eruditi, et ad qiiamlibei panicularem atiinet, quod de uno
improbabunique Garnerii iinerpreiatinncm; nec ina- episcopo illic disseriiur. Nec enim ignoramus, iu-
gis arridebit imporiunadiligentia infelixque et caco- quiunt iidem, unum\Deumesteelunum unum Christumeste
zelia qua libros Theodoriti, in primis caiholicos, sic Dominum, quetn corifetti tumut, Spirilum san-
insectatur ul pleraque illorum capita ad senstira he- ctum, unum episcopumin Ecclesiacatholica esse de-
terodoxum obiorto collo Irabere coneiur. bere. Quod autem ideni aucior ait, ideo Romanam
Liquidoigilur apparet evanida esse argumema qui- Ecclesiam specialiter cathnlicam vocari, quod radix
bus suam sententiam statuere conatus est Garnerius el matrix sit Ecclesia?catholicae; pace doclissimi viri
de scripiis anie annum 445 Tbeodoriii Dtalogis ; et dixeriin, imn est ea mens Cypriani, nec esse putuit.
una ruere quod idem acriter defendit, lesiimonia SS. Non fuil re ipsa : cuni enini episiola 45, ad Come-
PatruinepistolaeadFlavianum suhjecia 1433.Tbeo- lium, haec haliei verba , quaeauctnr illc assumpsit,
doriti diligentise debcri, non S. Leonis. ralionem reddidissenos scimus, et korlalos esseul Ec-
ctesim catholicm tnatricem et radicem agnoscerent ac
AD EPISTOLAMXXIX. lenerent, etc. sensus Cypriani esi, bortaium se esse
APUD QUE-NELLtJM XXVI. eos ne parii Novaii adliarerent, ue schisma et divi-
heotlosioAugusto. sionem sectarentur; sed ut uniiatem caibolicam,
_. quam Ecclesiae catholicas radicem et matricem ap-
1. Cmsari Tneodosio religiosissimoet piissimoAu- "pellat, agnoscerent ac lenerem. Tot sunt loca Cy-
gusto, Leo papa Ecclesimcatltolicmurbis Romm.Cod.. priani quae hanc de uniute facile exposilionem compro-
incurrant. Adeat,
unus ms. Thiiau. habet: Gloriosissimoetclemenlissimo bent, ut in oculos omniuin
TheodosioAugusto,Leo episcopus; <juenililulum na- qui volet, traciatuiif de Unitate Ecclesle, epistolam
tivum esse elgenuinuiii, Grcecaversio, quae enindem ad Antonianiim, et alias: ubi passim uniiaiem prae-
exhibet, probare videlur. Priorem taraen reiinuimus, dicat Ecclesiae, cui (aiuquum radius solis, fonli rivus,
BALLERINIORUMANNOTATIONES i
tuern yue«-
(a) Etsi quilibet episcopus catholic.ecommnnionis diaue fidelet; qnod lrenaei testimonmm inaxiini la-
sit et appellari possit episcopus Ecclesim cailtoticm, nellus in Memorialt sepiimo, pag. 137ille
Romanus tainen pontilex specialiter en nomine vo- ciendum monuit, propterea quod licel Orciden-
catur. sicut specialiter Romana Ecclesia appellatur talis episcopus luefit, Orientalis lameu Ecclesiernm
ciniifoiet,
catholica ratione primalus, qnia scilicet hujus pri- omnium malricum el originaliutn Orientis
matus causa in Romana sede, ac in ipso sunimo pon- traditionem ad not atutiu. Piura m hanc remcleio, ex Leo-
lifice centrutn est et radix commiiiiiouiset uniiatis ne, aliisque Palribus, ac ex ipso Gall.cano qui
siium
in Roinana sede
catbolicae; adeo ut, lienaeo teslante, ad hanc Eccle- unitatis eatholicm cenlrumsed
siam proplet potenliorem principalitatem necestetit agnoscit, afferri posseiit; Uujus loci nun est le-
omnem.eonvenirt Eccltiiam, hoe ttt.eot qui tunt un> ctorem pluribus disttuere.
1377 t»ASCH. QUESNELLI NOTJE IN EPI8TOLAS S. LEONIS MAGNI. I37d
radici ramus individua unitate quisqtie conjungi de- A in praes-ntiMatiscnnensissynodusti, sub Guntramno
beal. Avelle, inquit (Lib.de Uniiate Ecclesim), et Hincmarus Remcnsis, epist. 6, cap. 26, edit.
radium solis a corpore, divisionem litcis unitas non Mngunt. Qu:e vox significal . dielum principis, ut
capil; ab arbore frange ramum, fraclus germinarenon pass m viilere e-t in rotlice leguni imperialium: unde
pqterit; a fonle prmciderivum, prmcisus arescet: sie et disposiiiontimscrinium i i eodein, et disposiiionum
tl Ecclesia Domtni ttice perfusa per orbem totum ra- comites, alibi coraiiiemoraniiir. Eam vocem ad eccle-
dios Jiios porrigil, el ramos suos in untversam terram, siasticas su i-que sanctiones iraxil pontifex nosier
copia uberialis exlendit; proflueiiies laigiler rivos la- episi. 6i, 6 > (IIWIIC 84, 85), elc, nec non el ad divi-
tius expandtt : unum 1435 'amen capul est, et origo ii3 aeier.iaque decreta, nl epist. 24, 132 (nunc 28 et
unn, et una mater fecundttatis tuccessibus eopiosa. 162), et alibi.
Illius fetu nascimnr, illnts lacle nutritnur, spiritu ejus
animamur. Denique quid per matricem iiileilijai san- AD EPISTOLAM XXXI.
clus marlyr, epistola 71, ad Quinluui, «leclarat AP0DQUESNELLUM XXVII.
luce mendiaua clarius. Quos, in.|tiit, constat hic, lioc Pulcherim Augustm.
est in Ecclesta caih l.ea, bupttzatosesse, el a nobis
ad kmreticostransiste, si poslinodum, peccato suo co- 1. Ul quod (orntam servi gessit. Variant mulfum
gnito et errore dtgesto, ADVERH ATEM ETMATRICEM re- cndices. Tbiian. iinns ei Trecopith.: Ut in quo for-
deanl, salis sit in pmniteniiinnmanum imponere. Hoc mam, elc.; Vb-ior: Ut quod in forma, etc.; Corbeien.
igiiur esi, catliolicum tenere matrieem, iu epistnla ad el Griman.: Ut quod in formam, etc.; alii alner.
Corneltiiin, quod b.ereliciini redire ad mairicem, ii 2. Patriarchis el prophetis in spede carnis apparuit.
episiola ad Quiutum; hoc est, et Ecclesim eatho- B SS. Paues Augiisitno anleriores apparitiones liujus-
licm unitatem tenere, ut habet ead. epist. 71, et ad modi pleriimq.ie iribueruni Filio, <ptisieut Patris an-
eam e scliisniate puslliininio reverti. gelus, a.linii.ister nc repr.isentator ab eodem sub
Jaui veroqtiod proprie non pinuerii Romana Ecclc- corpoiali -pecie missiis fuerit in veieri leslaiiienlo;
sia simpliciler vocari a Cyprianu catlioliei' Eeclesiae ut, ini|iiiunt, edi-ceiet Coiiversaii cum bo.ninibiis,
matrix, iiiaiiifestuni esl, cu.n poiiori jure uom-n ei ail siiiiiii consp cinm homines assuelaceret. Con-
ismd debeaiur aliis Ecclesiis . postoliets, quae in irariam seutentiaiu erroris damnavii Sirmiensis sy-
Otiente el Palaestina printuin cnaluerant auteqii.nn iiodiis an.3ai contra Pliotinuiii cougregaia: sed quo-
Ruinanaecivitati firieset episcopains iiilerreiiliir. Iloc niaro lninc iipiiininem Ariani in Itaresis suaepairo-
in primis conveitit Jerosolyniilan.e Ecicsi.e, qnae cinium di tnrqneb nt, aliam viam iiieundani esse
revera niater et malrix onniiiiro Eccle-iarum appel- censuit Aiigusiiuus m appariiionibus priurum tem-
lalur in ep.stola Patruro concilii Coiisiaini.iopoliiani, poriim inierpiciaiidis, ai.iue aden illas angelis esse
ad Dainasiiiii, Anibrosium et alios cpiscopos Homae tribiiend is uitis viribus 1437 ('outendit, lib. n et 111
congregalos. Eadem appellaiimie Rnmanam donaut de Trinitate. et alibi. Qoeni plerique sequentis aevi
episiolae Lucii I ad eptscopos G li. et llt-p., el Fe- P.ilies el scr.ptoies scnii s.int, ut mirum sil Leo-
licts I ad Benigiiiim; sed eas esse snpposititias ne- nem nns.ru.n liic ab eo disceile.e.
mo non novii. Reêra I..iiocenliiis PP., ui episl. ad 3. Necuti possemts tiiumpltanlis victoria, si exlra
Deceiitiura episcopuin receosens proviinias qu.e nostram esset eonsena naturam. lm omnes ross. ct
S. Peiro ejusve siicce-sorihtis fi.lei suae seraiiia Ec- plures riia.n exusi coifcis ; sic vero in vulgatis :
clesiariiin.iiie iiisiiiutionem debenl, nullas iiotiiiual P' Nec nliter possideremus triumphaniis victoriatn, ti
praeter/ta/intii. Gallias, llispanias, Africam, atque extra tiostrumliaheiiu>.Tlieodeiici
esstt confectanattiram. Ilanc vocem
Siciliam, tnsulasqueinterjacentes. confecta,quatn >nu«,retinuissem,
i. Synodalejudicium. Ita mss. Criman. et Tliuan., nt mag s iiuic loco CDiiveiiieiileni,insi npiimi codd.
pro syuodate coitcilium,quod in Thuau. ; Ji s diiolius Gr.mi.n., Tivcupiilicenius et Thuanei legerent con-
aliisque, piaeier edita umiiia. Nescioan aliqm.il inter serta. Illuxit. Iia Corbeiens., Tbeodoric, Barb. et Tbuan.
uinmique discrimen. Dixerii aliqu.s pr.us .|iio.l re-
tinuimus de quaciinque synodo, si\e prnvineiali, unus; induxit lcû.it Tunan. ires, necnon ed. Canisii
sive oecumenica, inte l.gi posse; posterius plerum- et al.ae ad marg. : sed fae.le uiiitts liilerae muiatioiie
que de roncilio vel ex oinuibus syuodis. seii cecume- iuducla esliiecessatiuiu
hm: leclin, pro inluxit, quod sensus in-
nico, vel sallem ex pluribus syuod.s, seu pluriutn tcgritaii videlur. Indulsii babent et
provinciarum episcopis coalescenle, quales er.mt vuig. edit. eic d. Griuian.
synodi quibus Hilario Arettl. inlerdieit Leo episiola ex5.nis». Necpotesl in filiorum Dei adoptione censeri. Sic
sua 10, quasque vocal synotales convenius, eo quod Thu..neis qiiinque, Tiieoderic, Barher.,
ex pluribiis .-ynodisseu provmciis coiiveiiieb.uit epi- Trecopith.,Cotbeieiis., Griman. ei Bodleiano. Antea
scopi sub priuiario metropolilano. leg. : Nec potest filiorum Dei adopiionemconseqtti.
6. Principaliter salvat. I)e h tc voce vide ooi. 3 -id
1436 AD EPISTOLAM XXX. episl. 10, ad provinc Vieiinensis efii-cop. Divinitas
PulcherimAugustm. C\im \ \\,s piincipaliter salvat, si pretii ac meritnruin
1. Haec epistola alieri, quae est 27 (nunc 31), et diguiialeui i|it« tuta liinuaiii.aiiex Diviuitate prove-
Piilcbej-iacittdeui in-cribiitir, persiuiil s est, etsi l>re-D
1 nii -spectemus; Humaititas principaliler satvat, eo
vior. Pnc.-ensauiein videiur fnis-e intssa per legatos, quod passionis tnoriisq.ie inysleria, quibus Deo re-
cum adbuc spes nonnulla resiabat Leoni, ut synodus conciliati suniiis, non i.isi in liumana nalura adim-
Ephesi indicla in conveiiiuiii simpliceui apud Cou- pleii potuerunt, ac prniude priucipium etorigosalu-
slaiitiuopoliin cuinmuiaretur, ut ex fiiie episiolae tis huinanae, ipsa est natura Iiuuiana a verbo as-
conjici polest. (a) De aiicra vero, qu.e in melioris siiinpta.
nolaecodicibusnuta cansuliim, diei ei inensis caret, 7. Noia diei, mcnsis eicoss.,deest in mss. Grim.,
diximus, ad epist. 27 (nunc 51) : Sed ei, inquit, qui Bodl., Tre.copiih., Viciorin., Barber. et Tbuaneis :
fft errore est, meliusconsuletur, si rjuidesipuit, ibidem ui nienio liuc translaia inilii luisse videalur ex brc-
retipitcat; el UBIdamnationemmeruit, illic indulgen- viori epist. 30, quie ad eanidem Pulcheriam iisdem
tiam consequatur. die, uieiise et coss., et in eadem pene verba scripta
2. Principisdispositioni.Eadem voce saepius utilur esl. (b) ll.am igiiur eradendam credimus; iion eain
S. Leo; saepeetiain alii scnptores. Ad inanura sunt soluui ob caus.iii, sed praUereaquia pluribus dicbus
BALLERINIORUMANJ.OTATIONES.
a) Vide admonitionem in epistolas 30 et 31. de bac et aniecedenti episiola censendum su accura»
(b) Confer nostram annotat. 40 (Col. 7»5, n, 1>J, lius exquisivimus
et admonilionemepistolae 30 pracmissam, ubi quid
1$70 PASCH. QCriSNELLl NOt.€ 1N EPISTOLAS S. LEONIS MAGNl. 1380
vel etiam hebdomadibus ante 13 Junii scriptain esse A lere ponlificis Romani mitli, qni ex sinu propriaevel
apparet ex hiscap. 4 verbis : Gum, inquit, a lerlio Ecclesiae, vel prpvineiae, vel dicecescns, ad aliquud
idUumMaiarum, quo terenitatit ejut tcripta suscepi- qegotium delegabajur : sicut imperatores a latere
mus, major pars reliqui sit temporis abtumenda, ut seucomilalu suo ajiquos in provincias missitabant,/
profectio sacerdotumqui negotio sufliciantvaleat ordi- qui el mitti dominicisolebant appellari.
nari. Quis enim vero ex liis non inteiligatstatim scri-
piam epistolam posl acceptas imperaiorias litteras, ADE^QI.AMXXXy.
Id est paulo post diem 16 Maii, et antequam legati ABUD QUESNELLUtl XXV-
ad profeclionem accincti essenl? Prius igitur haec Jutiano Coenti episeopo !
missa est mense Maio, tum aiia, qu» hujqs compen-
dium est, mense Junio per legatos directa. Huic 1. Adiecimut. Haseaddit Gf»pa versio : 'QSTSici;
posteriori cogitaiq cedat necesse est prioris edilionis VHfeMti^s rif htpfipanmtrivic TOW X/JUTTOU; id p$',
1438 conjectura, qua suspicaius eram primam il- ut pro vtmtalt hmnmitatii Chritii.
lara nihil aliud esse quam amplificatum secundae 3.1» nobit atque tn vobis. Pro |iis verbis Grsca
exemplar, quod eg epist- 4| (nunc 45) missuin esse versiohabet: 'Evir««jj Tjj wQoltxp'Btaihaitf, id est,
ad Pulcberiam conslat; quia Hilaro, qui eam perla- in unipersacatholica Ecclesia.
turus erat, propler Dioscpri lalroeinia, Gonstaulino- 3. Ab assumpti hgmims s^ftsfanlia.Graecayers. ad-
polim pervenire non licuit. dit: gseiare âprqctit apMitetuc rijj;UapQivau;id est,
ei ab iptq, Virginit qmctpHone.
AD EPI§TQL^M XXXIJ. 4- Qtii thim mgat mtdiqtmm Dei el hon\inumho-
APIID XXVIII. H tttintm Jesum Chmtum. Ita cqd. Tliuan., Grijpan.,
qUBSNELLUH
elc. Gflifbeiensis,Victpripus, Surius, elc. Prius sjc : Ne-
FaustOj Martinof gatorenim Wfgafgtit, etp. Graece : 'q yip ipvoujxsvpf
Hane epislolam relfigimus ad codic Griman. et , TOU«I»i8ev6vavflp&jtjrpv TOOSW/SWU 'inatni 3Cpeo"T0v;
Thuan. unum lantuua, et ad versionem Graccam: ex Qui enim negat vefam Damini Jm Christi numqni-
quibus duas lineas.quaedesiderabantur versusfinem tatm-
supplevimus. 5. Sive quod tolus ab inviol. Virg. sine conaip. ett
De latere meo. S. Leo (a) primus emnium pontifi- concpptus. Ita co4d. Barb. duo, Tbua,n. quatnor,
cum Romanorum de legaiis a latere missis mentio- CanLabrigenS-,Griman., Trecopilb. In yulgatisyero:
nem fecil. Hujusmodi lOquendi raodns, quem videre Sive quod «o/u*ex Spititu tanptq ab inviotala Virgine
est etiam epist. 31, cap.2, ex sseculariumprincipum sine concupiftenlia tornit ett cqnceptut; quod ex
stylo assumptus videtur ad hnnc significatum, cujus ftraeca vereione assumplum est, quqe tanien vocem
rei exempla nonnulla reperies in notis viri doctissimi carnts npn babet, uti nec Viclorinus cod. cum aliis
Christophori Jusielli, ad co/jieem canonum Ecclesiae lam citati».
Africanae, seu ad can.7 concilii Sardicensis, qui ini- 6. Nec diiCQidiadesideriorumgignebat compugnqn-
tio hujus codicis refertur, et in quo primum reperi- tiam vqtuntatum. Ita ex pleiisquerelinuinius. Cod.
tur vox isia, a latere mitti, ad res ecelesiaslicastrans- Griman.: JVccdiscprdimdesideriorumgignibaift copt-
laia. Quam sefio considerantes Patres Africani cnn- pugnanliam vQtuptatuth-SSihilhabeift Graeca quod Jiis
cilii in epistola ad Ccelestinum papam in fine codicis verbis respondeat; sed Latina, quae bis adjacent,
citali edita, hsec reseribere non dubitarunt : iYoufQ item Cauisitis, Sicardus, Nicolinus et Surius sic ha-
ut atiqui tantquam a tum sanctilelis lattfe millanlur, bent: Nec discordiain desideriorum gignebat cpmpu-
nuila tnvenimusPatrum synodo conslitutum. E latere guantia volunlfttum; 1440 nec inepte: cessimus ta-
autem mitti, ait Morinus, esl velut t familia ponlificis, men codieum muliitudini in priori lectione relinepda,
ex officialibiistt procuratoribut dometticit in oput ali- quaeet optima est.
mtod eligi et deputari. Ds quo fusius idem tractat., 7. Eamdemgereni in verbiDeilatepersonam-Grneca:
Exercit. Eccl. lib. i cap. 20, et Petrus de Marca, de 'Aiia TOauro sxMVh&tkwtt *"' «vflpwô-njTi ^jooaiair.ov;
Concord. sacerd. et imp. iib. v c. 4. Primi tamen id est, sed eatndem habent in Dicinilateel humaniiate
tam definitio legati a latere, quam discrimen inter perionam.
legatos pontificiset legatos conxilii Romani, quod ex 8. Antenotam copsul.iremGraccaversio lisc liabet:
hisce verbis elici exislimat, a Leonis menle aliena Deut te tervet incalumem, honqtabilissimefrater. De
tnihi esse videntur. Julius enim episeopus Puteola- annotatis autera (b) die et mense major difflcultas-
nus horum legalorumprincepsnec e famiiiaejus erat, jNaraidibus Junit seu die 13 data legitur, quom qb
nec ex officialibuset procuratoribus domeslicis, cura causam hanp ab aiijs eodem die datis epistolis sejun-
nee de ipso quidem Renato presbytero Utuli S. Cle- gere nefas duximus. Et tamen certum apparet post
mentis istud dici possit; et indiscriminatim de iisdem aliquot dies fuisse scriptam, nimirum una cum ept-
aliisque duobus loquaiur lam iu prsesenli epistola stola ad Flavianum data 23 Julii, nam et banc ct il-
quam in 31. Mysterioigitur, mea quidem senlentia, iam scripsit post acceptas ulriusque litleras per Ba-
vacanl baec verba, saliem quod ad praesentem lo- silium diacorium.Is aiitem Flaviani litteras non attulit
cum atlinet, nec aliud siguiucaaf quam hine, ut "n nisi icgatis jam ad synodum profectis, et paucis ante
eliam ex versiope Graecaevincitur, quse vecuin ista- 23 Julii diebus ex epist. 34 (nunc 38). Igitur el isla
tum loco habet lantum sv«36*v, Ainc,id esl ab Urbe, ad Julianum secunda est eodem tempore scripta. Ex
ut habet epistol» 25, ex his partibus : nec verisimile quo idetiam eommodi accidit, quod cum geraina ad
esl Julianum episcopum1439 Coensem, quem hu- enmdem eodem die scripta legatur, deinceps prior
jus versionis auctorem par est existimare, quique quae 51 (nunc 34) loco jacet I3die Jnnii; posterior
apud Romanos multos annos egerat, foruiulae bujus quae25 (nunc 55) locum babet 23 JuJii data babebi-
vim el usum ignorasse, si quid aliud in ea delituisset tur. Haecporro sic inclioatnr : Licet per nosiros quos
arcani. Immo se ipse sanctus Leo tnlerprelalur, cum (tb Urbe pro fidei cama direximus, etc. Ex quibus
seribens rursum de iisdem begatis.episi. 33,adTheo- trja verba pro fidei causa delenda censemus aucto-
dosium Augustura, verboque Gr*co prorsus conci- ritate septem ad minus codieum mss., ut quae ex
nens; habet tantum : tirdinatis nijfc fwtribus meis, Grqecaversione in textuiu Lalinum irrepserunl, qute
qui prmsentimmemtmp/eantwcein.Siquid tamen pecu- versio longe plura babet a texlu orjginali discrepan-
liare inesthis vocibus, crediderim libenter eum a la- tia. Observandiim porro simile quid haberi in epi-
(a) Uaccopinio refellitur annot. 3 in hanc episto- sione Grsecapiura disseruimus in admonitione eidenj
texn (Cot. 795. n. t). piaefixa.
(b) De tempore hujus epislolac, el de cjusiiem ver-
1381 PASCH. QUESNELLI NOJM 1N EPJSjOLAS S. LEON|S MApNIT 1$S?
siola 24 (nune 28) seu celebri illa ad Flavianum :: A illips prdinationem cprivenisse unanhfttterf oinnes ej
Ad omnemenim causampie ac fideliler exsequendam i pritpatum dettilisse, pranes abeb Vieiipenseinremb-
eosdera legatos a se mitti scribit S. Leo, nulla sy- vjsse : quem videinus nec consecrationis gratiam con-
nodi facta meniione. Cur ita faclum sit, nescio ani tulisse Ravennio, nec de usurpata ab alio hacce con-
mea me fallat haec conjectura. Cum Leo, acceplisi secratione ftiisse CQnquestum
primis Flaviani liiteris cum gestis synodi CP. adver-• Alterum, qtiod liinc elicimus, jllud est, Rusticum,
sus Eulychen, agnovisset hsereticum suae damna- qqi in hiijus epistofae inscriptione numeratur inter
lioninon aquiescere, nec a prava doctrina resilire, caeteros Ravennii ordinatores, aliuin, esse procnj
iuuno vero multa moliri adversus Flavianum, cpn- dtjbio ab illo Narbonensi ad queiri alias scrip-it
silium cepit miitendi legatos quainor in Orienlein, S. Leo. Alterius enini prpvinciae metropolitanus,
qui vel auctoritate pontificis Euiychen ad meliorem quafem se gerebat Ruslicus Narbonensis, mimqiiain
inentem revocarent, vet auctoritate imperatoris rese ordinationi cpiscopali in aliena provincia conira
primi curarent. Ad hunc unice finem scriptaeprimiimi canoncs imniiscuisset, multnque minus in Viennensi,
suiit epistolaeplures quae 13 Junii datae nunc legun- cujus nictropolitanus etiam Narbonenseu) provinciijni
lur, alque in primis celebris illa 24 (nunc 28) ad Fla- silji subjectam essc vel lunc adhuc conipndebat, yei
vianum; in qua reapse nihil de synodo babetur, sed certe non ita prideiri poniepderat: Areiatensjum enim
de fidei tantum causa per legatos curanda. Talis esti vplis pltjrimtimsuffr£jgatusesset Rpsticus, sj ad Aie-
etiara epist. 28 (nunc 52) ad arcliimandritas CP., in Iatensjs episcnpi prdinaijoiieii) cppvolasset,' yeiiit
qua propler causamfidei legatos de latere suo missos ejusdem provinciae episcopus. Dcinde Ritsticiis Nar-
scribit. At antequam legati profecti essent, acceptae _ bonensis non lerliits scriplus reperiretur in hac epi-
sunt a Leone Theodosii litteroe, quibus de 1441 Bsiola, qui alibi vel statim post Rnveiipium, ut in
indicta syuodo monebalur; siatiraque iidem legan, epistola synodipa qu^drpgjnta, miatiiqr episcoporum
qui ad fidei negolium cura Flaviano traclandum de- Gallorum ad S. Lnonetii, et ip lerjio Arelatensi con-
stinati erant, ad synodum directi sunt, eorumqtte cilio, vel etiam ante Ravenniumnominatus repcritur,
tardata profectio, quo novis liiteris scribendis tein- ut in S. Leonis epist. 82 (nunc 103).
pus daretur, vel prioribus amplilicandis. In quarum Satius esl ergo existiniare alium a Narbonensi Ru-
nonnullis, sic Theodosii de synodo cogenda et in- sticum hiiic epistolaeinscribi: quod eo Iqpenîis cre-
dicta jussis oblemperat Leo, ut tamen ad prius cou- dimus, quod et coromune adinodiira est bujusmodi
silium redeat, el exsecutioni optet maudari, ut epist. Rustici nomep, et plpres revera 'legijpps circa illa
30 : Sed ei, inquit, qui in errore est, melius consuleiur, tempora in Gajjiis floruisse, quorqnt nonnullps com-
si ubi desipuit, ibi resipiscat; et ubi damnationemme- memorat App|linaris Sidpnius Epistiilaruni |ib. u,
ruit, illic indulgentiam consequatur. Cum autem diti epist. 11; lib. v, episf, 9, et |jb, yiji, epist. lj. Alius
ante 13 Junii, hoc est 16 Maiireceplae sint illauTheo- Riisticus a)j liis onuijbus forte distincuis scripsil ad
dosii de synodo litterae, ex episl. 27 (nunc 31), et Eucherium eam epjsiq|am qiiara repraisemavit J.Sir-
jam in procinclu essent legati, integro fere mense iiiondusiu notis a4 epjst. 11 lib. i) Sidonii
dilaia eorum profeclio, et epistolse 24 (nunciS) nota
diei mutala. Exdictis patel hanc episiolam 25 (nunc AD EPISTOLAM XLI.
35) nativam suam sedem posl trigesimam quartam SfVDQpESNELLpnj XXXVII.
(mnie38) babere. RavennioArelatenti episcopo.
AD EPISTOLAMXL. \. Secundum prpecedeptemnoiitiam. lta cum ms.
JkPUD QUESNELLUU XXXVI. Tliuaii. legeiifJuni; niin vero, ut habent edita, Se-
cundum prmsenlerpnp,litigm.I|espicit enjin S. Leo ad
Epitcopit provincimArelatensis. legalioijem quaui S. llilarii Arelatensis noiiiine,
Ad Constantinum, etc. Si talis fuisset provinciae Leonis placandi gratia, Qbieratliavennius mncpres-
Viennensis slalus aetate Leonis papse, qualis in byter, cujus nccasione Romaeiniioiuit poutifici; cujus
(a) notitia Sirmondiexhibelur, vixdubitari posset quin gratiam morumsitprum mansuetudineet sanclitate me-
duodecim illi Galliarum episcopi, ad quos praesen- ruisse dicitur in libello supplici episcoporum Gnlli-
lem Leo scribit epislolam, el oinnes et soli ad pro- canorum ad Leouerp, ut videre est (Col. 880 hujus
vinciamVicnnensempertinerent. Si enim duos adjece- tomi).
ris Arelatensemei Viennensem episcopos, qui depri- 1443 2- Modeslimiyilur tucetton desit aucloritat,
matu contendebanl, eum invenies numerum qui to- constantiam tnansueiudo coinmendet.Iia mss. codd.
lara illam provinciani confiabat, quatuordecim vidc- Anlea cnrruple : Modeslimigilur lum non auctoritas
licet episcopos, qui in noiitia describuntur, quique conslaniiam, sed mansuetudocomtnenêtjuslitiam, le-
ad consccrationemRavennii convenerunt. Verum aii- nilas lemperel, etc.
ter se res habenl: nam niliil hac in re elicere possu- 3. Cumverus recii amor in semetipsohabet, etc. Ita
mus ex noiilia quam Leonis aetale posleriorem esse mss. codd. ilerovallian. et Tbuaneus, ciiin Merli-
probavimus dissert. 5, parte i, cap. 10, ac praeterea niana Isidori editinne. Arridebil forsitan raagis non-
Tarentasiam, quam inter Viennensis provinciaecivi- nullis alia bxc vtilgala lectio: Cuni verus recli amor
tates iion numerat notitia, ad eain tamen tunc perii- D J in semetipsohabcal et aposlolicasauctaritates et cano-
nuisse episi. 50 (nunc 66) Leonis probat, cum illam nicas sanctiones; sicut et placuit milii aliquando. Sed
Viennensi Episcoposubjiciat. (quod^re atteniius perpensa fateri cogor) sic lectio
Ex eo taiiien episcoporum nuraero queni haec epi- haec mysierio vacare mibi videtur, ut meo judicio,
stola exhibet, duo habemus. Primum, quod alibi careal et vcro sensu : etsi enim verus recli amor men-
jam suggessinius, nihil novi inducluin esse in provin- tem hominis legi Deisubjiciat, perfectamque inspiret
ciam Viennensem, tamelsi (b) Leonis papae decre- pro humanis etiam prxceptis obedientiam, numquam
tnra et Vatentiniani conslitutio novum aliquid insti- tamen vel apostolicarum auctoritaiura, vel canqni-
iiiissent; sed omnes pro antiqua consuetudine epi- carum sanctionum, quse leges, ut aiunt, posilivae
scnpos ad ciyitatera Arelatensera concurrisse velut sunt, notifiam per senielipsum potest imperlire.
ad metropolim provinciae, 1442 omnes ad episcopt Hanc quarn restituiraus lectionem confirmo nuclori-
RALLERINIORUMANNOTATIONES.
(a) Hanc notitiam civiles, non ecclesiasticas pro- (b) Qiiateniis episcopi Arelalcnsi seeii addicti in
vincias designare, ostendiraus in.observat. ad dis- ordinatione Rarennii nulli Leonis decreto coutra-
sert. 5 Quesiiel.part. 11,cap. 4. Ecclesiasticas auiem ierint, probatmn invepies in obsery. ad disserl. S
provincias Gallicauas ad civilem forinam liau.l.|ua- Quesn. part. n, cap. 2, num. 4.
uuaiu exactas ibidem probavimus cap. 5.
«88 PASCH. QUESNELLI NOTiE IN EPISTOLASS. LEONIS MAGNI. 1384
tate HinemariRemensis et codicum ims. quihns usus A AD LPISTOLAMXLV.
i
est. In opusculo enim Capitulorura55 adversus Hiuc- APUDQUESNELLUH Hl.
marnm Laudunensem, quod trigesimo teriio loco ba-
Pulcherim Angiistm.
betur apud Sirmnnduin, cap. 10, referiur paiiuus
hujus epistolaeab his vcrbis : Justo quippe ideo, etc, Hujus epistol.e ver-ionem Giaceam edi.lii Jnan.
ubi eadem prnrsus lect.o habetur. Cotelerius ex ins. cnd. Regi.i t026, ulii ad lixc
i. Ilanc epistolain srripiam esse Aslerio el Pro- verba : (b) et Pro fide regia, qua; re-tiinunn- ex ms.
aliis (iiaiu amea Ingebiitm, Pro sede
togene consultbus, hoc est an. 449, prohat altera Grimanico Grsrca babeitt, vtrip -riir'Peafteeixrjfmtrxtnn :
Leonis epislola ad ptovinciae Arelalensis episcopos regia),
scripla eodem amio quo Hilariu*Arelaiensis obiil, et Pro fide Romana; Sane conlia inent.-in Leoois,
Ravennins in ejus locum suffectus esi. Ex quo Phi- 1445 I" 1borlalur Pnlcheri nn ut pro fide, In.c esi,
lippmn Labhe corrigas, qui in dissert. vixisse de Scripto- secuinlum eam qua pollet (idem, seu vigore illius
ribus ecclesiasticis llilarium Arelatensem scri- fidei uovellis erroribus rcsUiai.
bit usque ad diem 5 mnii anni 454, qund falsi ar- AD EPISTOLAMLIIIj,
ex duabus epistolis ad Ravennium Hilarii
guitur seu
successorem, el tertia nd nrdinatores scr.ptis hoc
anno 449, ex qualuqr eliain aliis ad enmdem datis, ADFRAGHENTUM EPI-TOL*
annis tribus seqiientibus, el ex liileri- Gallicanorum Anatolii CP. epitcopi ad S. Leonem.
episcoporum, iuter quos numeratur aiin. 451.
_ APUD QUESNELLUH POT EPIST.Ll.
AD EPISTOLAM XLIII 1. Hoc praerlarum eiiisiolae fragmenium PXRegio
APDDQUESNELLtm XXXIX. codire ins., niim. 940, eruit vir <Ineli«si;nusJoannes
TheodosioAugusto. Baptisia Cnteierius, et inter hci-lesiaeGraeca:Mnnu-
inenia, lom. I, pag, 66, excudi curavit anno 1677,
Qnid (a) de praesenti eprsiola seniiendnm sit, pror- biennio pnst primairi Leonis nnstri ediiionem. Mnnet
sus in ambiguo est. Editionum tam concilii Cialce- in notis conferenilum cum his quae So/.oineniishabet
donensis quam Operum S. Lennis procnramres cen- lib. VII, cnp. 8 de electiom;Neclarii Coiistantinnpnlj-
suerunl potius esse frugmenluin sequentis episiolae tani pariier episcopi. Non dcbnit pmro in bac edi-
quam integram epislolani; non omnia in ea cobae- lione oniili II.TCepistolae pariicula, uec nlium locum
rere. nec invenlam esse in mss. Codd. 1444 mss- soriiri, cum de illa in conseqtieniibus epi-tnlis men-
quod aliinel, plures nacti sunius i|tii eam coiitineanl, tio habcatur, et lunc prinuim reccpia es-el a Leone
quos inter Thuaneus iiniis, alter Grimanii us nosler cinn nd Theodnsium, Pulrberiam, aliosque episiolas
ociingeninrum et amplius annorum, ut diximits, et 52, fi3, 54 (niinc 69, 71, 70), elc, scnbebat ponlifex
opiiraacnoise. Forsitan vst exeraplar cpistolaesequen- 16 Julii. Ad illnm respiiiunt rnrum iili.|ii;i!;imnnnllae
tis seu 40 (nunc44), quod nonutillis mulaiis, niherit expresse elimn memiiierinit: sic enini epist. 53 (niinc
sanctus Leo ad 1'ulchenam Atigusiam; nam in cpist. 71), ad arcliimnndrilas : Ipse Constantinopolitanus
41 (ntinc 4'-.),qnam ad eamdem scribit dc Ephesino episcoptts et hi qui eutndemconsecrttrtint, prmter id
lairncinin, se ejusmodi exemplar iniuere leslalur. qnod ad ordinalioneinnovi antistilis pertinebat, nihil
Piurirna lamen sunl in quibus ambae discrepent. nobisde compressis,vel abdicatis erroribusindicarunt.
Ilauc cnim primam suo lanlura nnmiite scribit C Ex quibus cuin fragmenio cnllatis doceinur, t* circa
S. Leo, alteram quaesequilur, s.io et concilii Rwnaui (c) lucc icmpora ad nieliormu viinm iransi-se s.in-
nomine. In illa magniimex sua auclnritite i-apit fidu- cium Fiaviannm ; V anie illitts obitiini, Anatoliuni
ciam pro defendenda per se verilate; in bac sumit nec eleciiiin, nec ordinatum, eleriinnem cnim, niilla
ex lineris iinperainris liduciam fidei et pacis per mora imerposita. secuta est ordinalio; 5' nnn solum
ipsum delendeiiilae.In hae iiltima aii silii qua: Ephesi Anaioliiim, sed ejus etiara ordinatnres ad S. Leonein
gesla erani, narrnta eê ab llilaro diacono, qni solus litteras ordinaiionis indices misissc.
effugerat; prior illa, ab ipsis eiiam reverendissimis
missi erant, ha-c AD EPISTOLAMLIX.
cpiscopis qui a sede apostolica
ntintiata fuisse aflirmnt; qin>dfalsuin e*l, cum unicus APUDQITESNEI.LUM XLVI.
episcopus missus liierit ad Orientales partes, Jultus Cleroet plebi urbis Consianiinos.
scilicct Piiteolaiiiis, quem eiiam suspicaiuur diem
uliimumoliiisseaniequam Epbesum perveniret. Prae- 1. Plebis acclamaiionibnt. Plebis snff.agia in ele-
lerea uui epistol* snbjecit exempl.ir eaiinuiitiiNicae- clinn.bus episcnpnrum olim intervenisse, vel ex uno
norum seu potins Sanlieen ium ; alleri nun itein. De- Leone nostro perspicuiimesi: euleiii pariter in irans-
nique nonnulla suiil in ill.i epistola qu« iiuncatam liifionibus adniissa fuisse, aeqne cerlum ex llislor.
eaindem fuisse argunni, vel iioudum petfciam et Miscell., lib. xx, cap. 23. In deposiiionibus autera
ab>oliilam; ut potius sit rudis aliqua epistolaedeli- episcopoium seu approbaodis seu improbandis locum
neatio quain epistola cxteris accensenda. Mauifestus habmsse ex liis verhis discimus. Hoc persoepeaccla-
eniin bialus appnret m loco punciis notalo; ct pauln p msiiouibus pnpuli fiebat; quai cum seditiosaeerant
inlertus bac leguntur : Pro supradicii sacerdoiis ar- ac tumuliuosx,1446 merito rejiciebantur.ei revera
bitrio, elc., nulla prius f.cta nientione Duiscori, prohibeniur .%sai.ctis Patribus, qui electiones per
quem IIIECverba indicant in aliera epistola. Quidquid iiiijn-iiioiliacclainationes fuclas rescitsas volunt; ut
sit, eani e iiumeroepislolaruin siibtrabcrc n..Iiimius, in Cbalcedon., act. 11, et apud Palladiummodeste in Vita
suum cuique de ea judicium liberum permitientes. Cbrysosiomi cap. 13 et sequeul. Cum vero
Hnjus episiofe iniimni assiimptuinest ab imposiore et ex ardore fidei vel jusiitiae acclamatur a populo,
lsidoro ad Consli-iicndumcaput fictiiic epistolae 2 lunc, ut hic a Leone prsstituni, et approbata, et in
Dionysii I pontificis Romani ad Severum episcopum, serinia eliam ecclesiastica sunl redacta ejusmotli
et licliiii rcscripti Liberii papae ad Atbanasiuin acclnmationum vota. Harum porro nsum ab eiliniris
Alexandrinum el alios iEgypli episcopos. ad Christianos, ct a rebus civilibus ad ecclesiaslicas
fc BALLERLNIORUM ANNOTATIONES.
(a) Ut difficultates hic proposilre disjicerenliir, (c) De lempore morlis S. Flaviani, ordinalionis
quid in hac episiola edeoda prsesliieriinus, vide no- Anatolii, et epislolarum quae in ejus ordinatione ad
Blram adinouilioncin huic epist. praefixam. S. Leonem scriptaefueruut, vide admonilionem huic
(b) Confer annot. nostram 8 'Co(. 834, n. ') in fragraenlo pneUxam.
hanccpistolam.
1385 PASCH,QUESNELLINOTJE1N EPISTOLASS. LEONISMAGNI. 1386
translatura fuisse, apposite notavit vir doctissimusA occasione lairocinii Ephesini, vel pro more ad ter-
Franc. Florens, ad titulum 7 de Translatione epi- tium kalendas Octobr. ut ex epist. 16, cap. 6, colli-
scopi. gitur, convenerat. Hanc vero prolixiorem suo ipse
2. Ul nec ab infanliumlinguis veritas corporis et nomine scripsit, ut ex serie epistolaeconstat, a cujus
sanguinisChristiinler communionissacramenta tacea- tiluloinrejicienda sunt illa verba: El sancta synodus,
tur. Locus ita necessario restituendus ex codd. Gri- qum urbe Roma convenit,sicut rejccimus auctori-
man., Rarber., Trecopith. et Thuan. tribus. Quartus tate mss. Griman., Corb., Trecopith. et Tlman., in
Thuan. leg., inter commtiniasacramenta; vulgata quibus desiderantur. Scripta est procul dubio post
vero lectio, qua?babet, nec... inter communissacra- episl. ".!)et 40 (nunc 43 ct 44) quibus conciiium ab
tnenta fideileneatur, absurdum omnino sensum con- imperatore indici postulat : de sua enira petitione
tinet, eta Leonis mente remotissiinum. Alluditporro monel Constantinopolitnnosin fine hujiis episfolae.
ad velens Eccle-iaeritum et ad ipsa Ambrosiiverba, 3° Prima scripta esl statim pnst acceptam Lphesini
quibus ritus ille nobis expot.itur, lib. iv de Sacram. turbiuis notiliam, ei auiequam lilteraeet acclamatio-
cap. 4: iVonotiose, cumaccipis, lu dicis, AHEN,jam nes Constitniinopnliianoniinad Leouem essenl de-
in spiriluconfitensquod accipiascorpus Chritli. Dicit lat.c; sectinda in-n i.i-i accei.tis lii*litieris data est,
tibi sacerdos,CORPUS CBRISTI;et lu dicis, AHEN,hoc utex cap. 1 patet: ..ique adeo aliquantu post lem-
ett, verum. El Leo ipse, serm. 5, de Jejun. decimi pore. Revera non videlur nllus de Flaviani morte
mensis: Boc, inquit, ore sumilur, et frustra ab illis niintiiisR.imum pervenisse (b) anle mensem Juliura
AHCNrespondclur, a quibus contra id qnod accipitur anni 450. Raraelitteraeliiijus anni anle diem 16Julii,
ditpuiatur. Porrocum tam Ambrosius quaraLeonon 'n 1448 1"° lempore scribensS. Leoad Theodosium
nisi ab accipieuiibuscorpns Christi Amenresponderi A.igiislumde Anntoliorecens ordinato (qui Constan-
solitum asserant, et illud ab infantibusinter commu- tinopolitanmEcclesimcmpiiprmsidere), innuit tum
nionis mysteria pronunliari Leodicat, ab iisdemquo- primura factum se fuisse certiorem seu de Flaviani
que accipi ac manducari consuevisse corpus Christi obitu, seu de successoris ejns ordinatione.
consequensesse mihi videiur. Quam cnnsueludinem A die Octobris15 nnni 449 ad decimumseptimum
testatara parilcr nobis reliquit sancii Cypriani epi- Martii seqitentisanni (c) duaesolummudoLeonisepi-
stolaseu lib.de Lapsis,pauloante linem,quem locum stolaecoinparenl in Oriemem scriptae, una ad Pul-
commenlaiursanctus Augustinusepist. 23, ad Boni- cheriam, altera ad M.irlinumelFaustum presbyteros,
facium. Sed quod episi. 107 ad Vitalem, habet de nec alias usque ad diem Julii 16 habemus. Porro in
iisdem parvuliscorpus et sanguinemDomini sumen- epistola ad Pulcberiam nihil de Flaviaui morte: ex
tibus vel non sumeniibus, utruin de manducatione quo promptum est arguere nihil itidem de ea scri-
ipsorum infantiumore facienda, an aliter inlelligen- pttnii a Pulcheria. In altera tesiatur se nondumcer-
dum sit, manifestumesse non existimo. tiorem facluraesse de receptione lilterarum a synodo
Z.Supra omnetn Ecclesiam.Ita cum vulg. Pauli Romana scriptarum die 15 Oclobris superioris anni.
editione ross. cod. Griman.,Victorin.,Trecopith. et Quod argumento est nibil tunc adhuc auditum Romie
Thuan. unus. Sed Corbeiens., ettresThuan.,et edit. de novo Ecclesix CP. staiu. Ex quo rursum infero
vulg. Leonisad marginem habent.supraomiiiaEccle- Tbeodosii liiteras ad Valentiniannmet AugustasRo-
««, juxta textum Graec, vnip rticna.TJJ'ExjeWea. main mense Martio nondum allatas. Siquidem ex
4. Manichmi.Non quod de Divinitatesaltem Chri- lilteiis ad LiciniamEudoxiam scriplis apparet, Fla-
sti sane sentirent; multis enim 1447 fabulis hanc IG vianum ex hac vita iiiorie sublatum eo lempore
suam confessioneraaspergebanl, ita ut Christum as- fuisse, ila euim GraecaLatinereddi debent; (d) Fta-
sererent fuisse illutn quem dicit nostra Scriptura ser- vianus memoratus diuitw judicio ab Itumanis rcbus
penlem, etc, ut ex August. haer. 46. ablaius est, quaienustotiusdubielatiscontenlioa saeris
5. Apillinaristarum.QttJide his habet sanctus Leo, removeturEcclesiis.Porro vix credibile est lam sero
ab Aug. haer.55 mutualus est; sicut Augustinusab fuisse a Theodosio responsum, cum a 15 Octobrisad
Epiphanio, lib. III contra Hoeres., tom. II, haor. 57, 17 Martii quatuor integri menses cucurrissent. In
sive 77, quse est Dimceritarum,ubi prolixam sancti secunda primaefit mentio tamquam antea scriptae,et
AthanasiiAlexaiidriniadEpictetumreferi epistolam. per alios nunlios missae: ut manifesiumsit banc non
Tres illas Apollinaristarumpartes aliter dinunierat, eodem die datam esse, sed aliquantopost idus octo-
acdistingnit Epiplianius.Prima eniin secundum ip- bris.
sumafiirmabat Christum corpus e ccelo delulisse: AD EPISTOLAMLXV.
2° Christum aniraam non assumpsisse, quia vicem SEUADPRECES
ejui expleverilipsa Divinitas,inquit Leo noster serm.
4 in Nalivitaie Domini: ubi lianc solam recenset EpiscoporumprovincimViennensissancto Leoni
Apoilinaris sentemiara, ut verisimile sit alia liujus papm oblatas.
haeresiscapila discipulorumejus felum esse; 3° de- APUD QUESNELLUH POSTEPIST.XLIX.
nique ejusdem Christi corpus Divinitati consubstan-
tiale nondubitaruntasserere. Fidem supplicis bujus libelli quem Gallicani epi-
6. Nota (a) diei, mensis et consulnm, quibus data j) j scopi ad sanctum Leonem pro Arslatensis Ecclesiae
est episiola, carent mss. Griraan., Barber., Treco- privilegiismiseruiit, in dubiura revocant virt insigni-
piib,, Victorin.et e Thuaneisaliqui: item Merliniel ter eruditi Jacobus Sirmondus, qui illura velut sup-
Crabbi edit. Hinc mihi facile persuadeo adjeciitiam posititium diverso a germunis monumeniis cbara- .
esse illamquaevulg. edit. apponitur: idibusOctobris. ctere excudi curavit in lom. I Concil.' Galliae,et ,
2* lisdem idibus et coss. data reperitur altera ad Joannes Launoius in dissenationede duobus Diony.
eosdemConstaulinopolitanos,ut probabile non sit siis, et aliqnnt alii. 1449 Econtra vero ut genui-
hanc diitamesse eodemdie. Inler eas hoc discrimen num opus suscipitur a doctissiraoviro Henrico Vale-
interccdit, quod breviur illa non a S. Leone solo sioin nolis ad Socratis Hislor. Iib.u.cap. 29,aliisque
scnpta sil, sed eliam a synodo Romana, quae vel ecclesiasticis scriptoribus. Et certe nihil est, meo
(a) Confer annot. 3 (Col. 866, n. l) et 48 (Col. ad Theodosiumdistulerit.
871, n. m) in bauc epistolam. (c) Ante du.is epistolas hic memoratas alia exstat ,
(b) Circa Aprilem an. 450 S. Leonera accepisse epistola 5i, ad Tlieodosiumscripta mense Decembri
nuniium non solum de Flaviani morte, verum etiam anni 449, ut vidimus annot. 8 (Col. 856, n. ') in ,
de ordinatione Anatelii conjecimusannnt. 2 in dis- epist. 5i.
sert. 1 Quesnelliad eumdem an. 450, uhi eiiam ra- (d) Hnnc locum aliterexplicavimusannot. 5 (Cot,
lionemattuliinuscur S. pontifexresponsum hac de re 879, n. b) in hanc episl. 64.
PATHOL.LIV. 44
1587 PASCH. QUESNELLI NOTÊ IN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1588
qntdem judicio, unda ei merito sapposilionis noia A t rius dicemus. Aiia sttnt eiiam quae fingere vix in
inuratur, sive stylum attendas, sive res ipsas spectes menlenj cujusquam.venissent, et qu« Scribentisbo-
qfras in nls precibus Gallicani antistiiej edisserunt; nam fidem scriptiqne sinceriialem arguiihi, qnala
nec ulla etiaih apparet ratio qun valide satis prae- est quod de anni prmuntis quo scribebant penuria
clari hujds ecclCsiasticimonumenli fidesconcutiatur. dicitur. I
1. Totn hiijus libelli series sibi optime cohaeret, 6. Hoc moris est spuriorum scriplorum aurjori-
nec atiqtiid uspiain pccurrit in quo earum a quibns bns, ut quia frattdem potissimiim moliuntur. bujns-
conscripium luit ingenium, sihceritas, prudeniia iV modi scripia iiac de causa ubique niagna anibilione
duslriadue desiderentur, ut desideraiitiir plerunique disseinineni, ne queqt lateat aund oninihus eiiam
in scriplis lictitiis. Cnm enim ab homine cordato et arte pessima nntum lieri discupium. Unde lli ut nu-
liberali Indole prabditoalienissimum sit hujnsmodi n.erosa spargamur eorum exenip)ari.i, qnaefreqnen-
opusculis confingendis maiiuin admovere, fil plerum- ter postniod.ini occurfunt in biblioihecarumcodici-
queul lalla scripta vel ex pannis sibi inyicem assulis bus; nibil lale Arelaiensis provinciaelibello eontigit,
Compinganlur, vel ubiqiie incoiiiposilis barbarisque cum e «onira ad.iostra usqtie tempora inArelalensi
vocibns, nnachroiiisniis, aliisque siniiljbus scaleant arcbiyo delituerit, e qno uno nuper deprnmptus
veltateefcihdiciis; ita Ui saepe illoriim snppositio IU est et ab eminenliss. card. Baronio suis Annalibus
deulos eiiam minus perspicaces faicifeincurrai. insertus.
% Numquam bujiisniddi scfipla lingi solent, njsi Denique arguraenta omnia quaea doctissimo anii-
ttt ijonnulliim ex i\i palrocinium desperaiae alicui quilatis scrutalore adyersus has preces instruuniur,
eausse conqiiiraiuf. Parum autetn cante ciinsuluisset £ talia esse inibi videutur ut ex liis quae jimjain
scripti hujus aftiffcxArelateiisisEcclesliBpfivjlegijs, dicturi sumus abunde sibi sattsfacitim confessiirus
si ex prtcibus eurum nnmine oblatis, qui iTHus sit, ut spero, vir verae opinionis amaniior quam
causaro defendenddm suscepferanl, eadeiii privilegia suae.
COnfirmari posse sitji persuasisset. tjuis enim ex i. Nulla, inquit, intibello tupplici kenorificapapm
panis unius praejudiciosententiaih adversus ijiigan- illttis, cui miltitur, insciiptio. Sed quid sj seribae
tem alterum decerjriat?Qefte Sialiqiija ednungeiidum unius osciinniia omisjsa est? Cum enim ex unko
habebai Arelatensis caus» patronus, id illius iiomjne exemplari desumptse sint preces istae, qniil ab aliis
proniulgandum eral cujus judicium posiulajjatur, et laciqm sit non. apparet; nec fas est adversus scri-
fonge gravioris niomeuti fuisset alicujus pontilicis ptiun hujusmndi ex leviculaeomissionis praejndicio
RomarUdecretutn. ln quo omnia eadem argumenla qnidqtiam decernere. Adde quod aliier epistola per
quae continentur nis precibus exponerentur, quam labellarium mittenda,aliter supplex Jibellus per pres-
preces ipSae,qitae pranervoia ratipiies quibus lulciuhltir bylerum et diaconum legatos offerendus ordinatur.
nihit nisi suppiiCantiiim exhibent, nec ulla pro- Denique lantum abest ul supposiiionis argunnntum
pria pollent auctdritate. sil 1451 splendidarum bujusmodi inscriptionum
5. Dicant velim, qui Scriptum istttd falsitaiis ar- omissio, giiin potius scripli sincerilaiem eviticit,
guunt, qtio tempofe, qua aetate procusum fuisse cum plerumque non nisi fraudis faciendae gratia
pbtent. An Leonis et Ravenmi? At quidni potiiii operosiiis adornari et ad fucum compoui soleant
verjje preces el jijenuinaVoblatae fuisse credunjur, bujusmodi liluli, ut lesies sunt isidori pseudo-epi-
qusm aTraentala arte exiStinienio,r cnnfictae? cum slolae; cujusmiidi lilujos laudaius scriptor non semel
rrihil 6%stet. sed cortstei & contra o'e iwc e.QdemL<genuinis etiam epistolis ex maio consilio ascriptos
afgifraento a Gallicanis episcopis flatas ess^ ad Leo- coijiprobat.
ltem epistoias. Ah BseciiiisLeone et Stmmiclib pp_- 2. Sinfi consuleet die, inquil, appeu-etteripium il-
stefjofibius? Vtiruiti posi uiriusq.ue:h^jus pnntjpcjj lud; qttm 4uo publicis mottumentisauctoritaiem vin-
decreta, qnorom auCtoritate aitrrouiis Arelêiiî ,e| dicant. Et h c paijter magis epistola convenit quam
Vieiinensi c^rth) lEcdlesiis, tpta hjtic ebnlroverfja supplici libello. Deinde tnt sunt indubiutae fidei
composiia est, riiimquam ArelalenMS sipi arrogajfe moiiumenia in quibus hnjusmodi consueiitdini dero-
tCntavit trium illariim brovlndrafum ordinaiiVn^h, gatuiii est, pt ex illms omissione wihilcerli stntui
quarum libellus mentibirtemfa.cit,nulli ut dniiiinq gujier- queai. Hac uij annotatione inter episcopos Komanis
flhum viderelur preces cbndere ifsni prbfuiu- famijiare jjiagis eiai,,quain aliarum rcgionum epi-
ra1*. Sl quae enim pnstiiac motse suijt rixae ipter scopis. Vix eiiim in Orientalium, Africanorum, lii-
ulfumque ilWtn episcoiium, inde naise snht alleri qiiod stjaporum, ltalorum et Gallici.norum episcoporum
alteruter eas Ecclesias iiivadebat quas 1450 epislolis talis usquaiii formula conspicitiir. (Jbi enim,
subjectas esse decfeverant summi pfjntilices mox ne a Leonis aeute reced.imus, ubi cnnsularis nota in
laudaii. epLsfulisAiigustini Afficani, Flaviajii Cpnstantinopo-
4. Nihil fere toto hoc libello occurrit quqd anti- litiiiti, Ambrosii et Eusebii Mediolanensiiim,Pascba-
quiiatem noh redoleal, illius aevi stylum, qtii et in sirjt Siciili, Proterii Alexandrini, Cereiii, Sainnii,
Leonis epistolis et in aliis coaevisGalliaenostrae mo- Veraniqiie,inque aliorum plusqu.nn quadragiota Gal-
numenlis passim usurpatur, ut suiil voces apostola- lorum syaodica ad Lennetn epislola ?
tut, tummum sacerdotium, et tummum poniificiumD ; 5. Nthil, inquit, in hoc libetlo deprehendttur quo
cuilibet episcopo attributum, ut ipse Leo llabet friitip Leoni potius quam Anqslasiovel Symmachonuncupe-
epistnlee57 (nitne 41i ad Ravenniura; cororiavestra, tur. lmmo verd: plura sunt quibus td deprehendaiiir;
quod et tres Galticahi antistiies, Ceretius, Saiohius haec videlicet Ordiiiationem qua sanctut frater et
et Veranus in Siia ad Leonem epistola assumunt; eoepiscopusnoster liapennius in civitaleArdate posl
taeerdot pro episcopo ubique; auctoniale*sedis apo- transitum beatmrecordalionisHitarii episeopi,coneer-
ttolicm pro decretis; apeas tanetm dignitatis; ordi- danlibus omnium volif ad summumpantificium, Do-
nandi ponlificium; prtmafus, pro metropoliiico jure; minq favepte, proveclu*est, missit eontinuo litteris
potettdtet pro magistratibos; poteslate propria guber- apostolalui vestrq indipareeuravimus. Quibus a beati-
nare, ttib omni ecclesiattica regula conlfnere,aeftuum tudine vestra tfttua dignatione et charitate fuisse res-
pontificiumrcvoedre.Std el totus orationis iextus ponsum, immensat grittias agimus. Et postea : Notum
antiquam earti et getiuinam esse clamat ac suadet licet hobit anie jqm fUerit,prmdiciumsanctum fratrem
wivis attentius ac seposito omni mentis praejudieio et coepiscepumtteSttummaximeeoronmvestrmgratiam
pwlegenli. morum suorum mansueludine et tanctilate meruiste.
b, Nonnulla sunt in ea epistola quae recdnditioris Ex his, inquam, manifesiuin est uiti Leoni nowro
Sum emditionis quam ut a doctulis ac recenlioribus oflerri potuisse libelliim buiic suppticem. Sub quo
impostoribus fraudera meditanlibus usurpari pntue- enim Romano poiiiifice et llilarius Arelat. decessit e
rini. Tale est quod ait: Ottentare voluit insignia vita, et liavemiiiis ordinalus est in ejus locum, nisi
dignilatit, consulatumtuteepit et dedit, de quo infe- sub Leone 1? Cui, taisi Leoni, huj»s ordinationis
1588 PASCH. QUESNELLINOTJ, IN EPlSTOLAS S. LEONIS MAGNI. 1390
nuntius missusest a Gallicanis episcopis? A quo de„li Rufura et caeterosThessalonicensisvicariatus epis-
eadem responsumest illis aulistiiibus, nisi a Leonef copos, a beati Petri communionesejungi, idem est ac
Cui raorumsuorum mansueludinemprobavitRavqn- ah aposiolice sedis communionesecerni. Posterio-
nius? A quo impense dileclus? Cujus meruit gra- ribus etiara saeculisNicolausI, epist. 24: Beatissimo
liam, nisiLeonis nostri, ad quem ab Hilario poiililic» Petro apostotorumprincipi contradicerenullus prmsu-
missusestcum Constanlio,ut Roraaui poniificisani- tnat. Sed ne extra proprins veluti fines Leonisque
ranm occasione depositionis Celi lonii exasperatura Epislolasevagemur, nonne haec legimus boc eodera
1452 dejiniret, tesie aticlore Vitae sancti Hilarii sensn in epistola 10 ad Viennensisprovinciaeepisco-
Arelaieiisis?Queminsuper infensum babuit Ravennii pos adversus sanctum llilarium Arelmensem? Ita,
praedecessorllilarius, nisi sanciumLeonemMagnuin? inquil, sumvoseupient tubdere potettati, ut te beato
Oiniii.iergo illi sententiaesiilfraganiur, quaelibelluin apottoloPetro non paiialur etie subjectum.Ei postea :
Leoni direcium fuisseasserii. Ipsius quoquebeatissimiPelri reverentiamverbisarro-
4. Ex bis libelli verbis argumemum contrn libel- gantioribus minuendo. Et in epistola 41 (nunc 45)
lum ijisuraeruil idem vir doctissimus: Omntbusenim ad Pulcheriam Anguststmc. 5 : Pietas, inquit, tua
regionibusGailicanisnolum est, sed nec sacrosancim supplicationemnosiram apud clementissimumprinci-
Ecclesim Romanmhabetur incognitum, quod prima pem, sibi specialiter A BIATISSIMO PBTROapostolo
inter Gallias missum a bealissimo(a) Pelro apostolo legalionecommissa,dignetur asserere. Milto sexcenta
sanetum Trophimumhabere meruit sacerdotem, etc. lestimonia his similia. Il.ec igitur libelli verba nee
Al istud, inquit, tara obscutura quara quod obscu- ejus auctorilati quidqunra derngant, nec Gregorio
rissinium : etenim nullus est Graecus vel Latinus, n Turonensi veraequeepocbceadvenlus seplem primo-
Giillusvel Italus scriptor, qui per annos a Cliristo >*rum episcoporum in Gallias, quam viri eruditissimi
sexcentos huic rei fidemlaciat. amplectunlur, adversari ullalenns videntur.
Sed quid rairum si quod illa aetatemanifeslissimunj 5. Urgetsequentia verba : Et (b) exinde aliit pau-
erat, successu lemporis, mitleque ac ducentorum lalim regionibus Galliarumdonum fidei et religionis
annoruni inierslitioevaserit lam obscurumqttamquod infusum, etc. Pugnant baec, inquii, cum Innoceniio
obtcuritsimum?Quamquamnec istud bodie obscurum PP. ita scribenle in episiol.iad Decentium Eugubi-
esse ultro fatebilur vir doclissimus, si meminerit se num episcopum : Cumtit, inquit, manifestumin om-
tam ex auctore Viiaesancti Salurnini, quam ex Gre- nemItaliam, Gallias, Hispanias, Africam,atque Siei-
gorio Turonensi pro certo asseruisse prima fidei liam, insutasqueinterjacentesnutluminstituisseEccle*
Cbristianaesemina jacta fuisse in Gallicanis regio- sias, nisieosquosvenerabilisaposlolusPetrus aut ejus
nibus a sancto Tropbimo ejusque sociis sex, quos successoresconstituerintsacerdotes.Ista profecto non
huc transuii»itsedes apostolica; quos omnes primtira nocent: quis enim non videat ex his indislincte ei
Arelatem appulisse, ibidemque coromoratos esse, confuse positis nihil cerli vel clari posse elici quod
dubiiari vix potest, cum inter provinciaeRomanae ad exactamhistoriaenotitiam conferat? Quis nou fa-
civitatesilla emineret: nam nonsolum maris vicinia, teatur raulla hic Innocentiura(e) paulo commoiiorera
sed, ut legimus in conslitutione irapp. Honorii et factum tnoreoratorio conglobaread Romanorum pri-
Theodosii ad AgricolampraefectumGalliarum, qua vilegioruradefensionem? Aut quis demum non nd-
in ea civitatecouventum provinciarumfieri priecipit: veriat ita conteitum esse pontificishujus sermonera,
DecursusRhodani et Tirrheni recursus necesse est uf nt eura distribulive 1454 *c relative, quemadmo-
ricinum (acian.lac, pene conto-miitum,vel quod iste C dum lo.|ui soleut, SUIIIL veht? Non enim frustra de
prmterfluit,velille quod circuii, iu ut ad iianc urbera sex diversarumregionuraEcclesiisdisserens,eas om-
velo, rcmq, vehiculo, terra, mari, fiumine deferatur nesa so|o Petroautab episcopis abeo missis institu-
quidquidtingutis nascilur. tas esse asserere noluil, sed addidit, aut ejut tueeei-
Praeierea, si per sexcentosa Cbristo annos nullus toret; indicare scilieet volensnon omnesillas a Petro,
auctor huic rei fidera pracstitit, unde illara-bausere sed aliquas earum ab ejus successoribus fuisse fun •
auctores duo laudati quos pro impostoribus babere datas; quas inier Gallicanaeprocul dubio numerandse
nemo volet? Sed elsi neque hi «eque alii de ea re sunt, etiara doctissiraoeodem viro assertore. Janj
quidquain scripto tradidissent, quara multa sunt vero eisi absque Roraanaesedis praejudiciopossit as-
quae per Ecclesias quasi vivaevocis manu tradun- seripost consiitutara Arelatensem Ecclesiam opera
tur posteris, et ad remotiores usque traiisuiiuumur sancti Trophimi a pontiliceRomanomissi.aiias com-
aetates? plures inlra Gallias ipsas erectas ab eo fuisse, hoc
Videoquid diligentissimumantiquitatis indagato- tamen Gallicani episcopinon assemnt in suo libello
rem aliosqueauciores angal in bac libelli parle, hoc sed lantum, exinde, hoc est, ex civitale Arelaiensi)
njmirura est, quod injecia beati Petri mentio, apo- ut scriplur idem interpreiatur, aliis paulalim regioni-
stolo ipsi sancti Trophimi missionem tribuere vide- but Galliaruindonumfideiet religionisinfusumfttiiie-
tur: quod a veritate alienumesse exislimant. Et boc quoniam ex illa urbe et ex Trophimiseu coosilioseu
ego falsissimumputo; sed non is est, opinor, illorum mandato, alii sex viri qui cum eodem illuc appule-
verborum sensus, quem prima fronle praeseferunt. rant, sese ad alias regiontira illarum civitates contu-
Tam soleuine emm 1453 est ac usitatura apud _ lerunt, pustquamex illa metropoli, velut ex quadam
scrjptores ecclesiasticos, ut pro apostolica Peiri "specula, opportunilatera expioraverunt, prospexe-
sede, ipsum Petri apostoli nomen usurpent, ut niliil runlquequid magisreligioni Chrisiianaeet Galliarum
{ fere magislegeuli sit obvium. Hoc elsi vel monuisse saluti conveniret, quaeet quo tempore civitates, quse
sufficiat, nonnulla tanien exemplimagis quam pro- loca illis prius esseut adeunda.
baiinnis gratia adduco. Ronifaciuspapa iu epistola Adverto, pro majori hujus loci elucidatione, cnm
ad Rufum Thessalonicensemapud Holsteniumet in Galliarumbic menlionem faciunt episcopi, non esse
nltima Conciliorum collectione scribit: Ita quippe necessariode omnibusid Galliarum regionibusiniel-
vicesua beatus aposiolusPetrus EccletimThessaloni- iigendum,sed tantum de Narbouensisolida, quaj pri-
centi cttnctacemmtit, etc. Idem in epistola ad epi- mum a Roraanis in provlnciara redacta, provinciae
scopos per Thessjliam constitutos : Scitit, inquit, Romanaenomen oblinuit, et saepesimplici Galliarum
beatoPetro utrumquepossibile,id est, in mantuetudine nomine decoratur. De quoquia alibi fusius egimus,
««'«, in virga superbosarguere. Item in epistola ad nen est quod bic diutius immoremur.
BALLERINIORUM, ANNOTATIONES.
(a) Vide annol, 10 (Cot.881») in hanc epist. 65, sert. 5.
ac prxsertim observat. ad dissert. 5 Quesn. part. u, (c) Rem ipso facto manifettamInnocentius refert.
cap 2. Cur ergo nic ponlifex paulo commotiorfaetut more
(b) Confer idem cap. 2 observat. in part. «, dis- oratoriomulta conglobaredicatur, nihil est.
1391 PASCH. QUESNELLINOT/E IN EPlSTOLAS5. LEONIS AlAGNI. «9fc
6. Ex aliis etiam bis verbis impostorem seipsum A cana dicecesitale aliquidaggressusest idem Leo, eum
prodere existimanl : Cuicollatum
(Arelatensi episcopn) id abiatam Hilario potestaiem cogendi Gallicanarum
eliamhonorit dignitatitque ett,ut non tanlum provinciarumsynodalisconventusin Leontiumirans-
has provittciatpotettalepropria gnbernaret,verumetiam tulit. Hoc enim sibi non assurapsisset, nisi eum qui
omnet Galliassibi apostoticmsedit vice mandata, tub inier caeteros metropolitanos praecipua auciorilate
omni ecclesiasticaregula eontineret.Manifeste, inquit eminebat, sua id vice agere persuasura vel habuisset,
auclor laudaius.quihujusmodi preces consarcinavit, vel haberi vellet; ojuem proinde pro nutu suo vel
posteriorem se indicat fuisse Caesario,Auxanio, Au- conservare posset, vel dejicere. Nec aliquid procul
reliano, aliisque Arelatensibus episcopis, qnibus Ro- dubio novilatis inducere se putavit idem pontifex,
mani pnntillces suas in Gallia vices posterioribus cum Ravennii curaeea orania commisit, quae agi i»
Leonesacculis demandaverunt; ante hos enim nihil Galliis volebat adversus nascentem Euiychis erro-
tale commissum legitur Arelatensibus eoiscopis vice rem. Universa, inquit epist. 51 (nune 67) per te cupi.
poniificis Romani. mut ad omnium fratrum et consacerdotumnoslrorum
Fateor plus aliquid difficultalissubesse his vernis, notitiam pervenire : hoc dilectioni tum SPECULITER
non tantum lamen ut propterea rejiciendaesint istae DELEGANTES, ut sollicitudinevtgilantimtum.... Univer-
preces. Primum enim, cum episcopi Gallicani sua tii fratribui innotetcat.Quam curam eiiam alias pro-
sibi jura sarta tectaque maxime vellent, officiosis vincias spectasse, in qunsjus metropoliiicumsibi non
verbis 1455 demulceut pontificem,qui imperatoria arrogabat Arelatensis episcopus, palet ex epistolae
potestatefuitus, graviter illa privilegiaconcutere jam subscriptionibus quam ad Leonem dedit synodus
cceperat, nec aliter quam demissisnfficiisplacari po- .n™Galiicana.Idem Leonis cnnsiliumapparet ex epistola
terat. Caeterum.quodde mandata Arelatensibusolim 58 (nunc42), ad eumdem Ravennium, qnem de Pe-
episcopis apostolicaesedis vice fatenlur, eodem for- troniano quodam pseudo-diacono vago admonet, ut
tassis sensu intelliguntquo sancius ipse Leo aposto- ab omnibus Galliarum Ecclesiis excommunicetnr, et
licara legaiionerabentissimoPetro apostolo Pulclie- ex epist. 76 (nunc 96), qua ejiudem Havennii cura
riae imperatrici commissamscribit in epist. 41 (nunc Galliarum episcopos de Paschatis die cerliores fieri
45) mox laudaia : quia videlicet tam in indicando praecipit.quodex longxva consuetudinefactum ab eo
Paschalis die quam in aliis negotiis intra Galliasoc- fuisse satis indicat, sufficitque ut apostolicae sedis
currenlibns, ad Arelatensem semper episcopumsuas vicem Arelaiensi episcopo fuisse deinandatam non
litteras dirigere consueverant, ut ad Galliarum pri- mendaciter asserere pomerinl Gallicaui episcopi,
malem. Deinde, qnainvis hodie non appareant pon- Leoni placentia loqui volentes.
lificum Romanorum epislolaequibus suas vices cx- Ccelestinuspapa, cui pnst Sixtum Leo suceessiH
presse commiuere voluerint Arelatensibus episcopis, ideni confirmat cum ad Arelatensemepiscoimmscri-
non satis est.ut niihi videtur, ul id numquam factum bit de nescio quo Daniele, qui ex Orientalibns parti-
pronuniietur, cura pleraque bujusmodi moniimenta bus, ulii'inullis se criminibus pollnerat, iit Gallias se
ecclesiastica injuria temporum interciderint.In simili recipiens, ib dem ordinatuse-se episcopus ferebatur.
causa hallucinatus est vir inler beierodoxoseruditus Hunc nbicninqiieGatliarnm esset, ad episcopale ju-
Blondellus,judiciumqtie suum praecipitavit,cum in dicium per eumdemArelatensemepiscopumdestinari
suo de Priinatu opeie nulln »pud amiquos Thessalo- vull pnnt.fex. Qua auctoritate? Qnojure? Eo jure,
nicensis vicariatus vestigia.exslare pronuntiavit. sal- opinor, quod ei ex ahtiquo semper deitilerant Galli-
tem ante Leonis 1PP. lempora. Eranl certe pluritna; C I cani antis.ites.sed qand.ni fallor.ex sna delegaiione
sed laiebant, prodieruntque tandem in publicuiuin factumvideri cnpiebatCeelesttnus,qui ineadem epi-
collectione RmniioaLncseHolstenii. Sed etquaead- stola Massiliensisepiscopi,de hoc accusati quod de
buc supersunt monunienta sulficere potuerunt Galli- fralris et coepiscopi sui nece gralulaius esset, ju-
canis aiitislilibus, ut qui Rnmanis anribus blandiri dicium episcopi»Viennensiset Narbonensis provin-
volebant, Leonemquc sermonennn injucundoad sua ciarum deiegarese pronuntiat.
vota pellicere.idsine mendacii ac falsitatisnota prae- Ensdem atrtem vioes expresse delegalas esse Are-
starent. Etsi enim solito semper more, eiiam pust latensi episcopoper Zosimum pomificemnemo infi-
Leonis senientiam adversus sancinm llilarium emis- cias ierit, nisi qui bujjuspapaeepistolas quuead Are-
sam, suas EcdesiasrexissentGaliicaniepiscopi.cum latensem cnniroversiam periinent Octitiasesse volue-
tamen imperatorem, a Leonis nre pendentem, viderit, uuod ntale asseri, et ex dociissimorum virorura
rent pontificisdecretum sua aucioritaie firinasse,rei- suffragio,qui eas pro geuiianis baheni, 1457 et
que exsecutioneminjunxisse magistrn miliium, tum plunbus eiiam argumeniis ilenvmsiramusio «iisser-
e resua esse duxeruni delinire Leonis meutem.eique laiione aimlogeticapro sanclo Hilario Arelatensi.
jus suum acprivilegia probaretquodalvixaliter illius 7. Objicit rursus libellum ita Valentinianum el
animo iiisiiiuandumputabani, qnam ei persuade- Honoriiimin regendo imperin conjungere, quasi col-
renl jam olim Romanorumponlificumvicilmson.aios legae fner.nt. Revera conjunguntur, non lamen ut
esse Arelatenses episcopos, ut Galli.is sub omni ec- cnllrgas(de hoc enim ne ;t|>exquidem), sed ul de-
clesiasticadiicipiina eontinerent, hoc est, ut ex illa cessorsuccessorquejiui piter et filius, uteorumdem
metropoli vigilanter prospicerent ne aliquid conira iTVprivilegiorum Arelnlensiscivilatis auctnres asserlo-
canonum regulnsin Ecclesiis.Gallic.inisaitentareiur, resque. lnstat : Nullum Valenliiiiauus privilegium
quaepropria est pontilicisRomani cura et solliciiudo, Arelaiensibus concessisse reperitur, in cujus edicto
utpote omnium episcoporum primatis, canonumex- Arelas oinniumGallliarummater nuncnpetiir. Verum
secutoris ac vindicis, el eui vinemcuttodia, ut Patres bac in re negaliva probaiio nullius est momenti:
Chalcedonensesscribunt ad Leonem ipsum, a Salva- quara niuliaeenim Angustorumconsiituiinnes poste-
tore eommitta ttt. Et quidemquod Occulentalesdice- .- rioribus saeculise leneliris prodierunt, quibus ante
ceses aliinei, hanc maxime consuetudinem observa- sepultac jacuerant? Deinde quis ignorat illius tropi
vit sanCtusLeo, ut identidem, prout se dabat occa- frequentero «sse usum, quo pluralis numerus pro
sio, illuc episcoposvice sua acturos dirigerei, vel singulari ponitur, praesertim cum in praecedentibus
ibidem commorantes hac insirueret potestaie. Sic pluriuin mentionein tieri contigit? Quem usitatum
Potentio vicem curaesuaein AfricanaMauritaniaiCae- eliam in sacra hislona loquendi modum pluribus
sariensis prdvincia injunxit epist. 1 (nunc 12), Ana- exemplis probat Augustinns lib. in de Consensu
stasio Tiiessnloiiicensemvicariatum delegavit, Tur- Evangelistarum,cap. 16, ubi de duobus lalronibus
ribium 1456 Idatio et Ceponio metropolitanis in agitur, qui Cliristura pariter blasphemassedicuntur,
Hispania atlversus Priscillianistasconjungi vuluit ad cum id ab .alio-evangelisla de uno tanium eorum re-
cogendam synodum: ut de Orientalibussileam, ut de citetur. ,
Juliano Coensi episcopo aliisque compluribus Con- 8. Contralibellura argumentatur ex verbis capitis
Slantinopolimpontificisvice direciis_.Sedet in Galli- terlii, quibus asserit auod temperticul EccletiaAreUf
1395 PASCH. QUESNELLINOXeEIN EPISTOLASS. LEONISMAGNI. 1394
tentii intra Gallias primatumin tacerdotio antiquitatisi A uni pontificiproprium existimasse. Verum illnd pro-
inerito, ita eiiam eivitasipsa principatumin smcu'oop- miscue cuilibet episropo attrihutum fuisse liquet,
•portunitatisgratia possederil.Qnis, quaeso, ioqitit, al tum ex aliis, tmn ex Atigustino,qui epist. 147 sic
Cbristo usque ad ConstantintimMagnura,Arelatensisi Proculianum Dinaliaiiiu partis episcopum affaiur:
EcclesiaesacerdotemGaMiarumprimatera dixit? Qtiisi Per coronam nostramnos adjurant vestri; per eoro-
aComtant no usque ad Honoriumet TheodosiiimAre- nam vestramvos adjtirant nostri; ex HiernnyinoAu-
latensi Ecclesiv prunatum Gallinrum tribuit? Quisi gusiinumipsum sic alloquente: Precor coronamtuam:
Arelatensi oppido principatum Galliarura ascripsitt ex Apnlliniri Sidonio, qui Lenniiuin Arelatensem
praecedeniiumiuiperaiorum temporibus? Sunt isla, 1459 ii^demverbis allot|iiitur epist' 3 libri vi. Fa-
inquil, recentiorum somnia, quae Gallicani episcopi m.liarem 1'uisseGallisbwicsalutandi formulam liquet
nun qiiamsomniasseni. tam ex endem Snlonio quain ex epistola? synodicae
Nonsunl profecto haecsomnia, vir doctissime, nisi Gallnrumad S. Lennem subscriptiouibiis,ex epistola
somniasse dixerimus Lennem Magnum, cum in epi- Ceretii, Salonii et Verani, item Gallorumad enm-
slola 50 (nunc 66), quaeconiroversiam inier Vien- dem, etex hoc ipso lihello, in quo ter idem loquendi
nensem et Arelale sem eiiiscopos motara dirimit, modus usurpattir. Sed uiide manavii, ei quis illius
haec ait non ex proprin ingeni i, nec nlla pennnlus sensus est? Sunt qui alludi putent ad clericalem epi-
auctoritale, sed, ut loquiliir, ronsideratis allegationi- scopalem.|iie t.msuram, qme instar coronae erat,
but utriuttue partit prmtenliumclericorum,ila temper praesenim secundum form.im antiquitus usiiatam.
intra provinciamvettram Viennentemet Arelalentem Quidquidsilde hiijusmodiconsueluiline.dequaconsu-
civitatesclaras fuisse reperimut, ut quarumdamcauia- D les, si lubet, Gregorium Turonensemde Nicetio Tre-
rum allerna ratione, nunc illa in eeclesiasticisprivile- " virorum episcopo loquemem, et eoncilium Toleia-
giis, nunc ista prmcelleret; cum lamen eisdem com- num IV, can. 40, hoc Hieronymo veuissein menlem
munejut quondam fuisse AGBNTIBUS proderetur. En non puto; sed nec alios id voluWseprobabile adino-
quomodo id quod Gallicaniasserunt antistites, uliro dum videtur. Aliquid enim sublimius spirat haeclo-
faieatur sanctus Leo, consideratisutriusque partis al- cuiio, et, ut puto, significatsupremum ecclesiastici
legationibut; quaeallegationet,si ad nos usqueperve- ordinis apicem, qualis est dignitas episcopalis, in
nissent, omnem oinnino tergiversandi sustulissent quem sensum a Valentiniano imperatore in novella
occasionera : sed satis superque est quod etiam ante- de episcop. ordinat. adversus Hilarium Arelat. san-
qnam Cnristianx fideilux Galliis affulgeret, ac pro- Ctus Petrus appellatur princeps episcopaliscoronm,
inde ante Constantinum communesallem jut 1458 hoc est dignitatis. Indiscrimiiiaiimassumebaiur haec
Viennaeet Arelato fuisse in confesso est. Niiuleuiin formula; in epistola enim synodica Gallorum ad
amplius profiteri debeat sanctus Leo, qui ex com- Leonem alii ejus coronam salutant, alii sanetitatem,
muni jure communem utrique provinciam facere in- alii beatitudinem,alii denique apostolatum.
tendebat, licet se de Arelatensiumjure magis fuisse 2. Consulatumtutcepit et dedit. Consulatumdare
persuasum evidenter ostenderit, cum eorum melro- explicat vir singularis eruditionis H. Valesiusad So-
poli longe majorem Ecclesiarumnumerum assigna- cratis lib. n, cap. 29 de Ludis Circensibus, quos con-
vit. Principatumautem Arelatensis civitatis, etsi ante sules initio consulalus sui edebant. Ita et haecillius
Clirisium oatum exsiitisse, ea quaedicta sunt com- loci Socratici verba, TACeruvnjDee? Oiraweaf,interpre-
ut
probent, sufGcittamen ex illo solum terapore de- talur, solemnesludosa consulibusedi tolilot.
ducatur quo sanctus Trophimus primus ArelatensiumiC
coepit guberuare Ecclesiam, ul siiperflutiiiisit quae- AD EPISTOLAMLXVIII.
rere quis a Cbrisio nato ad Constantinumusque illius Ceretii, Satonii et Verani ad LeonemPP.
primatum asseruerit. APUD QOESNELLUH POSTEPIST.LXXVl.
Uliimum denique adversus libellum supplicem tor-
quetur argumenium, ex eo quod sancius Leo rescri- 1. Ceretiut, etc. Tres istos, qui praesentes ad S.
bens ad episcoposquorum noinine offerri debuit, si Leonemlitteras dedere, episcoposfuisseipsa clamant
germanusest, nibil omnino de utraque Narbonensi epistolaeverba : Sancti, inquiuni, epitcopifratret no-
loquiiur; cum de ea serraonera liabere debuisset, si ttri per Gallias; episcopos enim fralres vocare solo-
respnndisset ad libellumde quo quaestio versatur. rum episcoporumest. E Gallia fuisse, ista sollicitudo
Respnndeosenienliara sancti Leonis latam non esse de epistola Leonis per Gallias spargenda, satis indi->
nisi inler Arelatensem et Vieunensemepiscopos, in- cat. Duos ex illis, Salonium et Veranum, fratres
ter quos constat liiem non fuisse nisi de solo pri- fuisse. et eos Eucherii Lugdunensisepiscopi filios ,
matu, seu metropoliticojure in provinriam Viennen- quns frequenter celebmnt illiusaeviscriplores, Baro*.
sem; episcopus enim Viennensis nibil in Narbonen- nii, Sirmondi, aliorumquecommunisopinio est, quam
sem umquam sibi arrogavit. De sola ergo provincia vel cx una ista epistnla, ad quam siraul scribendam
Viennensia Lenne prnnuntiandum erat. Ilis adde convenerunt, probabilem adinodum puto, ac pene
quod post morlem Hilarii, qui suae Ecclesix- jura ceriam.
Slrenue semper defenderat, Ravennius, qui ab hiijus- Sed in qua Galliarnm parte episcopatum gesserint,
modi conteiitiouibus alienior erat, pro sua videlicet."_ hactenus incompertum. Ali.|uando suspicatus sum
indoleet, ut loquuntur episcopi in libello, pro mo-' eos ex illa provinciae Viennensis parte fuisse, quae
rum tuorum mantuetudine, jus in abas provincias in ejus divisionedecreto Leonis PP. non ita pridem
tepide adm«dumac cedemi similis propugiiabat,con- facla Viennensi episcopoassignalafuerat; suspicio-
tentus sibi primaium in Viennen-emconservare. In nisque 1460 '13ecral'° erat> <)uodab eorum uno,
boc totus est revera lib*-lliis,nec de tribus pmvinciis Cereiio scnicet, Medinlanensisprovinciae episcopi
mentionem facit, nisi aliud agendo, et ut inde jus mutuaii erant dogmaiicam illam Leonis epittolam,
suinii in Viennenseramagisac magis roborarel. Hoc non ob aliam, ut videtur, rationem, quam propter
isia loco sufficiant; reliqua ad eamdem controver- viciniam : nulli autem Gallicani episcopi Italicaedice-
siam pertinenlia repetantur ex dissertatione 5 apo- cesi propinquiores erant, quam aliqui ex qualuor
logelica pro sanclo Hilario Arelatensi. episcopis Viennensi subjeciis: una enun ex istis, Ta-
His ita explicatis, nihil amplius, opinor, obstat reatasia, AugustaePraetoriae,quam eiiain bodie inter
quominus pro lincero germanoque habeatur supplex comprovincialeshabet, vicina admodumest. Praele-
antistilum Gallorum libellus, ex quo nnn inodicum rea nulla occurrebat ratio cur tres hi episcopiinter
accedit auctoriiatis ac roboris Arelatensis Ecclesiae illos 41 antistites Gallicanos, qui ad Leonem de ea-
privilegiis.Superest ut, si quae alia iilusirari egent dem epistola scripsere, et ad quos Leo rescripsit,
in hac epistola, id paucis absolvamus. non legerentur syimdo Gallican» interfnisse, quam
1. Coronmveilrm.Ex marginalibuspriorura edilio- quia ex illa Vienuensisprovinciaeparie erant, cujus
num notis apparet nonnullos hoc epitheton quasi soli episcopi Arelalensis EceUsia juribus subscribere
1395 PASCH. QUESNELLINOT.E IN EPISTI3LASS-Lf OJHSMAGNjI. K%
refugiebant,_neadversus metropolilauumsuum Viep-A pttipne. Haic de CeFetii»SaJonij.et Verani episcnpa-
tiensem praejiidicarent. lu, pccasionq(ej>istokequam ad Romanum poniificem
iHegistamen placetmodo aliaopinio. Conjicioigi- dedere; alteram ad;(eosdem dalam a Leone jaudat
tqr tres illos episcoposex provincia Alpiutn mariti- illustr. Auscensiumarcbiepiscopus prn se pernrans
inarum fuisse, tum propter rationes alias, tum proin generadibiiscleri Qaiiicani cnmitiis anni 1663, ut
pter banc maxime quod el hi vicini fuerunt, eorum ex istorum ActfeinteJJigo; sed an ex ediijs codicibus,
unum, Veranum ex UlaAlpiumproyincia fujsse cer- anêx maouscriptis postissiroo praesuli epislola illa
lis argumeniis deprehcndere mihivideor. ipflfttuerit,cpmpestiju»non habeo.
Primo ex epistoia,^ Hilari PP. docemur Veraoum
episcopum scripsissead sancturoLeonem pfo jtiri- AD EPISTOLAMLXX.
Jtuis metropoliticis Ingenuo ^lpium manlimarum APDD QDISNELLUH UV.
metropolitano asserendis; nec solus scrjpsii, sed PulcherimAuguslm.
cumcmlerisprovincimsacerdotibjut,ut,Hilarus habel:
provinciaeutique AJpiuni niariltmarum, de qua lis . \. Cum ordinatiofifmipsius dura prcecftserint.Ita
erat, et cujus ille menlionem tertia superjus linea ex. Gîman. ms. reponendtim censui, cui lectinni
fecerat. At cur, quaeso, lantopere pro jurtbus illius prope acceditVictofina :Cum in ordinalioneejus dura
melrbpolitani sollicitus fuisset Veranus, iit Ingenuo yTeecetierini;eodem Teresensu h.inc 1402 vocem
liltro jura propria dimittenle, ad Leonera querelas dyra usurpante Leone nostro, quo et supenus, cum
de imminulametropolitaniillius auctnritatedeierret? ait; quoruni cay.sad»r'ior,epist. 40 (nunc44). Tres
Cur coinmunem cum ejusdem provinciae eplscopis _™lamen Thuan. mss., unus Canlabrig. et edit. vulg.
scripsisset epistolam, nisi pro communis Alpiura habeni: Cumin orainationeejus plura prmcesserint.
provincise digniiale agendum sibi credblisset? Cur % pisputaônum.^Griman. cod. et Thuan. unus
etiam de Ceineleiiensiscivitalis et Nicaeensiscastelli leg., dispontufKim. L%quod ut ad plura extenditur, ita
negntio discutiendo ad eimideiii Veranum scriberet forte magjs hoc lacu a Leone usurpatum, ut in eadem
Hilarus papa, eumque Leontio primario partiura epistola factum e;St,
illarum nieiropoliiano pingeret, nisi quia ex illa 3. Vel epiitolq tnem. Ita Griman. et Caniabrig.
eadem Alpimnprovinqia er-il? codd. mss.; non yero : Et epiitolmmem, ut iu vul-
2. Veranum Euclierii filium Venciensemin Al- galis; tevi quidem, sed non levis mouenli, discri-
pium mariiimaruiu provincia episcopumfuisse asse- mine; si legis eninj vel, (a) opiiouem dedit Anaiolio
rit Joann. Savaro ad epist. 15 lihri yu Sidouii, ex ut allerutri epistol* subscribcrel, praesentiscensIi-
veterj:ms. codiceLirinensis ccenubii,iu quo nomina bentius ab illo episcopo subscribendumfore epistolaa
sunt episcoporum, abbatutn et moiiacborum, qui ex saricti Cyrilli Qri«ntalium parlium episcopi, cujus
Lerino in sanctnrum nunierum sunt relati: Veranut sccipiaa prima synpdo Ephesina appi obala fuerant,
Venciensisepiteoput, Idem elex MartyrologioEecle- quam sua», quae ajb Orientalibtis Ecclesiis nonduni
sise VenciensiscnnfirmatVinceniius Baralisin Cbro- erat suscepia. Eamdem alieniirius epistolaesubscri-
nologia Liiinensi pag. 362 : /n Galliit civitate Ven- bendi facuitalem reiinquit scribensGallicanisepisco-
eiensi, depositiobeali Verani epitcopi Ventiensis,qui pis epist. Si (nunc67) ad Kavennium. Hoc, inqmi,
fuit monachusiusulm Lirinensis,discipulusbeatiHi- dilectioni ium specialiter deleganles, ut solliciludine
larii abbalit dictm intuim, et pottea tpiscopiAretaten- vigilantimttue epiitola noslra quam ad Orieniempro
tis. Qui beatusVeranus tepuliut est in eademecclestaC fideidefensionedirtximut, vel tanctm menwrimCyrilli,
Venciensiin iareophago mamoreo in pariete deftxo, gumnostristemibustota eoncordat,universit(ratribus
1461 9"« muitit virlutibutet miraeulisclaruit, ac de tnnoleical. {
nobili prosapia ortus iu pace quievit,quqrto idus Se- 4. Quod auta ett imperila insipienlia definire. Ita
ptembris. Cum aucldr Martyrologii flilarium facit opiime ms. Grimani codex, quorura Ioco in excusis
Lirinensis ccenobiiabbalem, falsiis est Eucbetiiver- bajc leguntur : Quod ausus est: imperita insipientia,
bis, ubi Saloniiini fratrem Verani bent.s-imi Hilarii etc, sensu falsissiinoel a Leoni<mente«lieiio. Ana-
docirina formatumscribit: quod abbUem hunc fnisse tolius enim, quera baecverba tangereut, nihil defi-
non significat,cum econtra ibidem ab Eucherio vo- nieratfidei adversum; sed et nihil omnino, sive post
cetur Hilarius, insulanns liro. cpnsecrationerosuam, siveanle.Nequeenirapseudo-
3. Hanc de Verani episcopatuopinionemprobabi- synodo Ephesinaeinierfuit, dum habebatur, sed lunc
liorem adhuc reddit, quod Lirineasi insula; omnino temparisapud Conttantinopolimmorabalur,utexpres-
vicina erat Venciensiumciviias : ut facilecredideris sis yerbis observat Breviculus bistoriae Eutycbiani-
ex illo coenonioad istiiis civitalis sedem postulatum stariun, apocrisiafij munere pro Dioscoro fungensin
esse VeranumproptersanciiiaiiBopinipnemex vicinia comitatu. Quibus adde, ntnnquam Anatolium tam
bene notam :quod praeterea eidem oivitati proxima acerbis verbis a Leone fuisse nolandum, ut et impe-
erat Cemelenensis,ut et Castrum Nicaeense,de quo- rUiaeet insipienii» argueretur.
rum unione sub eodem episcopo, et scripserat olim
adiS. Leonem cum caeteris provinciceepiscopis, et AD EPISTOLAMLXXX.
ad enm prae eaeterisposteascripsit Uilarius papa. APDD QDESNELLCH LX.
Quid porro moverit et Jarobum Sirmondum, et Anatolioepistopo CP.
DavidemBlondeUum,nl Veranum istum Lugdunensis
EeeJesiaepraesulem fuisse scripserint, uescio. liac i.Ut tuarum Ecclet. etsent communionecontenti.
ita forte opinati sunt ex quibusdam Lnajdutiensium Quatuor hujusmodi abstentionis genus capita com-
«rpjscoponnntabulis, quibus fldes ab eruditis abro- plecteb^tur. Cunf enim episcnpi sola soarum Eccle-
fptatr. siarum communionefruebaniur, 1° nec ii visitationis
Jam ex Verani sede non temere conjicio in ejus officiaa cbliegis,suis, nec iteni cnllegceab iis reci-
viclnia Saloniura fratrem et Geretium episcopalum piebant; V sacra solemmter 1463. omre in ?liena
gessisse,atqueadeo tres eosdemsedes habuissepro- parochia non sinebantur; 3* jnjiuio litterarinti fnr-
vinciaeMediolanensivieinas : et revera nullae sunt matarumseucqmmendaiitiaruniconimerciointerdice-
viciniores quam Venciensis,Glandevensis, Senecen- bantur; 4" ad concilia aliosqueecclesiasticosconses-
sis, qoaeAlbigaunensi,Genuensi, Taurinensi et aliis aus simulcum eis non converiiebant,et' onfni in illis
vaide proximaesunl; quaeratio fuit cur epistolaraS. auctorilate sujTragiorumquejure spoliabahtur. Dc
Leonis ab eorum tino,Cerelio, mutnaiisint Mediola- primo babesconcilii Tofetahi ican. 15; de secundo
nonsis provinciaeepiscopiex ejusdem Leonis ajlmo- apud Epiphan. haer. 70, uhi Polycarpi et Vicloris
BALLERINIORUM ANNOTATIONESi
(a) Hunc explicationemrefellimus annol. 8 (Col. 893, n. *) in hanc epist.
1597 PASCH. QUESNELLINOTJE IN EPISTOLASS. LEONISMAGNI. 1398
setate Orientales ab Occidcntalibnsdivulsos pacificasA rum mysteriorumsecundumsanctat regulas relequnlur)
aseinvicem litteras iiullas accepisse scrib.t. Tertium iuum poiuit et Diotcotihomen, etc.
et quartum satis indicant pbrases illae quibus haec AD EPISTOLAMLXXXVHL
fixcommuhicalionisspeciesexprimitur, charitale fra- IPDDQDESNELLDH LXVUJ.
irum privari, alienurhesse a fralrum communione,et
similes quaepassim occurrunt. Plura qui vnlct, adeat Paschatino Lilybmlanoepiscopo.
jdoctissimumJoannera Mnrinum, Exercitnt. Eccle- Quanii facienda sit baec ad Paschasioum epistola
siast. lib. u, exercitai. 17, 18 et 19. Vide eiiam S nemn non intelligit, tiiinex earnm rerum noliiia qunm
Augustinumepist. 261. . uni debeinuS, Cum nmime quod ad primarium
2. Diotcori,Juvenalis et Eustathii. De Dioscoro et JJii
Juveuale cur praecipuemeniioneut faciat, netnini no- fe. Lenuis legatum dala, qtiem vice sua in magna illa
Ciiiilcedoneiisiaciurum pro lidei causa tnnc
Suih non est. Ille enim irnpieiatis Ephesime cof^- syuodo miiiehal. Pneteriinc commouitoriumaliud secrelius
pha-us; hicvero pernmnia suffragaior, utex epistola(
d.ituin esse a Leoue dopet netio 16 illins sy-
S. Leonis ad eumdem, et ex ActisChalcedun. con- eidem
cilii. Eusialbins vero epi-cnpusReryllu. iiniis i|iiidem, Oodi, ex qiia partem in.inda.tiexcerpsiiuiis excudi-
fuit ex iis oui potesialemhabueruntet principes(uerunt t musque (b) lom I. Oe nniniuiii Oiienia'ium subscri-
conciliiEphesini,utdiciPir art. 4. Cbalcedon.Sed curr ptione adversus Nesioriumet Enlyclie.n,deqtie Ana-
n S- Leoue ei ab Anatnlio potius nntatus sil quam, tnlii epistola, ex qua id faciuindidiceral snnctus Leo,
Thalas ius CaesareaeCappndociie, Euselnus Ancyra; , habes alteruin ponuficis testimoni'im in epist. *0
biiluumAnatolio scripia. Reliqua quae
, (nitncII91) post observaumiis
et BasilntsSeleuciaeIsaun.e episcopi, qui itidem iuterr B noia digna, in dissert. 1 de Vita et
eos nunieianlur, haecin.lii nccurrit i atio: quodEusia-_ Reb.
thius pr.eouinibtis visus f.iernt coufessioneuiedjdisse g gest. nd ann. 4151.
iu Kpliesinolnirocinio Rutychianaeconsonam, usur- AD EPISTOLAMXC.
pans baecverba : iVonoportel igitur inielligere duas APCD QDF.SNELLDMLXXIJJ.
naturas, ted unamnaturamDei Verbiincarnatam: quae e
etsi Ephesi approbaia est, slaiim lainen ac fitit reci-. MarcianoAugusto.
tata in Chalcedoneusisynodo, clamatum est ab epi- 1. Praecedentium ediiionum procuratores, immo
scopis praesertiroUrientalibus : lsta Eulyches dicit, ', et colleciionummss. auctores in liujusepistolaetitulo
hme Dioscorusdicit. Deinde (a) Simuliatis forsan ali-- de Ch.ilcedunensi synodo mentiunera f.tciimt, quae
quid residuumeral inter Anaioliumci Eustaibiuin ob b tamen e Nicaenacivitaie, quo primum convocafafue-
eam causam, qund Eustatltius Ibani Edessenum epi- i- rni, 1465 non "isi mense Septembri jam exeunte
scopnm absolverat in conventu Beritensi, cui Ibae B ad l^liaicedonenseinfuit translata.
infensis imus erat Dioscorus. Dinscori autein apo- >- 2. Sed et in fratre meo Juliano, Coehsi videlicet
crisiarius erat tuuc lemporis Anatolius, qui eidem, >, episcopo, quem epist. 69 (nunc 89) consortemlegatis
ut suaedignitatis auctori, qttantnm poluit favit, efiamn sutsa se additum testatur, et in epist. 70 (nunc 91)
post ejus a Chalcedouensisynodn damnaiionem. participemin omnibusaclionibusesse praecipit; sed et
3. Adtacrum aliare non recilundis. Cl.irumest hoc ic in episi. 71 (nunc 92) ad Julianum ipsnm eam obcau-
locosermnnem esse de sacrisdipiyclns, quoriim usus is sam scripla, ipsi injungit ul enm fratribus, etc, in-
quanti factus olim fuerit, patet ex comroversiis qnae ae . quii, quosvicenoslraad prmdictumconvintumireprm-
in Ecclesia efferbuerunt occasione sancli 1464 % G cipimtts, curam tuam aclionemqueconjungas in omni-
Joannis Cbrysostomi, Acacii, Eiitychiannruui, irium ii bus, auctoritule nostrm prmceplionis usurus, etc. lix
capitutorum, etc. Non pigeat lecloiem adire episto- i- qiiibus li.jiiet (c) Jitlianum, non secirs ac alios lega-
lam Aitici episcopiCP. ad sanctum CyrilluraAlexan- i- tos locnm S. Leonis lenui-se in concilio. Qno.l id-
drinum, apud NicephnrumCallist., lib. xiv, cap. 2t>, i, circo noiavimus, quia doctissiinus Morinus exercit.
et Cyrilli rescripiuin ad enmdera lam loco ciiato to 20, lib. n, scribebat, non aliam ob catisam episco-
quam iuter Cyrilli Opera. Unicum lociimjuvat hic ic pum illum legati nomen induisse, cum Cbalcedonensi
exscribere, tum quia ad rem nostfatn facit, lum quia ia syno.lo subscriberet, quain quia titulum quem paulo
breviler diptychorum naturam, originem et ustnn in anle in pseudo-sytodoEpltesina re et meritousurpave-
descriliit. Est in epistola vEgypliorniiiepiscoporuin m rat, eum ut honorificumel suspkiendutn.ilirum susci-
ad AnatnliuraCP. episcopum adversus Timotlieura m pienditmel sibi conservandumesse credidil Illam Ju-
EccfesiaeAlexaiidrfnaeiovasurem, pan. III Act.Chal- I- tiani legationemgeneralemfuisse, et hbnorariam, non
ced. syuod. : Eiiam, inquiunt, in venerabilidiptycho io specialem,ctijutmodtfuitlegatioPaschasiniet Lueentii,
(in quo pim tnemorimtrantitum ad cmloshabcnlium m su*picaiur vir de historia ecclesiastica optime meri-
episcoporutnvocabulacontinentur,qucetemporesancto- o- lus U. Valesius ad Evagrii lib. 1, cap. 10, ubi et Ba-
RALLERINIORUMANN0TATIONES.
(a) Haec, quae de 6imultate inter Anatolium et in Dioscorum,et definitionemfldeitfes memorati le-
Eustaihiuni QuesneHusconjicif, nullo documenlo ni- gati simul praestituere, vel aute omnes signarunt.
tui.tnr. Quin cum Anatolius dubitasse videalur, num Julianus autem licet se legaiura nnminet, non tamen
Enstaihii nomen in legatorum sententiam ex dipty- cum iisdem, sed pnst aliquot praecipuarum sedium
chis recitandum non esset, ut observavimus annot. episcopos ensdemapprobavit. Qtiod si alibi una cnra
19 (Col. 914, n.') in hanc episiolam, ea simultas legatis cacleris Ioquitur, et nonnumquam eliam Bo-
poiius ex<luditur. Confer annoi. 15 (Col. 944, n. I) D nifacio presbytero ejus nomen praemittitur, haud ta-
m epist. 95. men credimus eum in praecipuisactionibus, in qui-
(*) Hujuscommonitoriifragmentum nos inseruimus bus praesertim apostolicaedelegationis vls enituit, a
in disserlatione de epistolis deperditis, num. 52, caeteris legatis fuisse separandum, si aequaliset p <ri
quam post Leoninas epistolas dedimus (Vid. sup. cum iisdem auctoritate functus fuissef. Forte cum
Col. 1M7). Julianusa Leone pontifice non fuissef recensitus cuui
(c) Negari nequit Julianum in Chalcedonensicon- caeleris legatis in epistola 95 ad concilium, hiiic par
cilio S. Leonis ac aposiolicaesedis lesatione aliqua eidem locus in praecipuisipsius concilii aciionibus
functum; at banc ejus legationem ejusdem generis attributus non fuit; ejus tamen delegatio aliis Leonis
fuisse ac illa Pascbasini et Lucentii, ac presbyteri litteris declarata majorem locum ipsi prae aliis epi-
Bonifacii affirmari nnn potest. Aliquodsane discri- scopis et metropolitis, quam ejtis episiiopatus ferret,
men satis praeferuhtdue praecipuaeactiones, in qua- vindicavit. VideannotationesRustici Diaconi tom. IV
rum altera Dioscofusdarahatus, in aliera vero fidei Concil. col. 1306, not. f, et 2031, not. a.
deffnitioedita et subscriptu fuit. Senlentiaiu autera
1399 PASCH. QUESNELLI NOT.eEIN EPISTOLAS S. LEONIS MAGNl. 1400
ut significarevelit, TCNC
ronii de Juliano loquentis inconslantiamnotat. Porro, \ pontificismeniem essepulo, Nestorium
cnm Jnlianus pars non esset Occidentalis synodi, cum Ephesinmsynodieonlra speeialitertta-
damnata impietat, praesedisse
(a)cujus partes et praesentiamsupplehant alii legali, tula sunt edita el ejus sedisaposlolicae Epliesurnnon,
eam causam esse puto cur inter istos Occidemales Cyrillnm. Reveralegati
Iegatos sessionis praerogativamnon habuerit; in cae- attigerunt, nisi decimooctavo die a prolata in Nesto-•
teris nihil discriminis inter hunc et illos fuisse facile rium sententia, qnemadmodum ethistorica acta synodi pro-
existimaverim. bant, et narrat in sua pracfatione ad partem
noslcriorem Operum Marii Mercatoris vir eruditus
1466 AD EPISTOLAMXCIII. oannes Garnerius.
APDD QDESNELLIJH LXXIl.
AD EPISTOLAMXCVII.
Synodo Chalcedenensi.
Eusebii Mediotanensisepiscopiad S. Leonempapam.
1 Apud Chalcedonamconstitutm. Propter haecverba, APDD QUESHELLDH POSTEPIST.LXXVII.
praeter hanc ad
epistolam synodum Chalcedonensera
scriptam, aliam desiderari ad eosdem episcopos Ni- " 1. Catholicm.Ex Thuan. tribus, Cantnbrigensi et
caeaeantea congregatos, asserit vir doclissimus in Trecopith., mss. codd., quibus solis usi sumus in
epistola 4 partis vi Epp. quaeJoanni Braycro nuncu- hujus epistolaerelectiohe. unus Tbuan. ct alter Tre-
patur. Utque id suspicetur in causa sunt non sola ti- copith. 1468 addunt fidei, succinentibus edit. vul-
tuli verba, sed et Evagrii lib. n Histor. cap. 2, quae gat. Verum non de fide loqui mihividetur Eusebius,
sic se babent: His de causis concilium Chalcedonin sed de Ecclesia,quae persaepea scriptoribus amiquis
eoaetumett, nuneiiqueae tabellarii missi, sacerdotes•" Catholicasine addilo nominatur, in quo frequens est
per liiterat plenas pietalis undiqueacciti, ac primo Ni- Augustinus. Unicum, qui ad raanum est. locum ac-
cmam; adeo ut cumLeo epitcoput Romanut ad eot lit- cipe ex tib. III deBaptlsmo conira Donatist., cap. 10
terasdaretper Paschatinum,Lucentiumetcmteros,quot et 11: Novaiianentetrebaptizare eot quiad te ex Ca-
eo ad tuum loeumsupplendunt miserat, eas sic inscri- tholicavenirenl.... necstin Calholicafaciendumesset....
beret: KPISCOPISNICEVECONVOCVTIS. Mihivero cerium Catholicaveroproplereqnon debetiterare, etc. Vel igi-
est (6) aliam non luisse scriptam. Haec enim ipsa, tur nihil hic addendum, vel addenda vox Ecclesim.
quae nunc Chalcedonensi synodo inscribitur, sine 2. Senator. Tunc lemporis MediolanensisEcclesiae
dubio ad episcopos Nicaeaecnngregaios directa est. presbyter, postea vero episcopns sub Simpliciopapa
Cum enim scripta sit v kal. Julii, inscribi non potuit circa ann. 480. De ejus in Orientem legatione memi-
episcopis Chalcedoneconsiittuis, qui illuc evocili non nit Ennodius Ticinensis in fine Epigrammalis, quo
fuerunt Niciealitteris imperatoriis anie x kal. Octo- sanctissimi doctissimique antistilis laudes cecinil:
bris sequentis. Quod adhuc confirraatur ex epist. 75 Orbisad extremimissusscereta, verendis
(nunc 90) S. Leonis ad Marcianumscripia eodemdie Curavitsludiisquodfuerallacerum.
de synndo eadem, in cujus titulo licet meniio fiat TuncOriensvictumperegrinoluminefassus,
Chalcedonensiscnncilii, certum tamen est in ea de Hsesitad aspectumlampadisalterius.
concilio Nicacaratunc, non Cbalcedonemconvncato
agi, ium ob eam qu:e dicta est rationem, lum quia Quod cum de legatione ad concilitimChalcedonense
1467 de Nicieinesynodi inagnie decielis disserens, extendit Ughellns, absque dubin erravit. Erratum est
anttquam N.caenamvocai, uln post*riori, qua-ibidem C simililer in syoopsis liujus epistolaecap. 1, ubi pro,
parabatnr, synodo distin^tieretur. Iinmo in epist. 71 Econcilio Chalcedonehsi, legi velim, Ex Orienle.
ad Juli.iniimdiserte scribit quod in urbe Nicmnasa- Inter sanctns refertuf Senaior in MartyrologioRo-
cerdotalishabendasit tynodnt. Non ergo • x tilitli>ar- mano ad diem 28 Maii.
giimenlis.|iieepisiolarura i|uidpi.imalicujus momenti 3. Crelio. Priorum editionum procuratores posue-
deceriiendtim est, cum pluta kujusmodi adjectiiia runt Cyriaco, cujus quia nomen nccnrrit inferius,
Sint, et pro seitsucapiiiqiiede-cnbenliiim concinnala eumdem esse existimarunt a quo liiteras Lennis mu-
et imiiiinala, quod ele biiius epi-lolie inscripiionepa- ttiatus est Eusebius, et qui Eusebii ad Leonem delu-
let ex Graecaversiune, quae Latinum texium haud lerat. Sed eos errasse mss. omnes, Thuanei, Cania-
dubie imil .la est, et baliet: Tjih Nixocea, Nicaeae. hrig., Trecopitli., tesiantur, sulTraganleeiiam emin.
2. Cyrillut epitc. tunc prmtedtt. To't scriptoruin Baronin : hi quippe oinnes habeut Cerctium, quera
anliqunrum le-nm..ina ubique ncciirrunt, quihus eumdem esse enistimamus ac eum qui cura Salonio
constet' (c) Cyrillum Ephesin* synodo praesedisse, ei Verano ad Leonemscripsit.
ut ea describeie siipervacaiiemnjudicem. Eorumali- 4. Quos beatus Ambirosius, elc. Hinc intellige istam
qua mudo Coeb-stinumet Cyrillum praesedi-se nar- fuis-e in Eccle-ia cnnsuetudinem, ut si quae de iide
rant, moJo Cyiilluin et Ccelesiinum.Panicula tunc quaeslionesninvereniiir, vel aliqua scripti propone-
in Leonis verbis obscrvanda inihi videlur, eamque rentur 1469 W examinanda.onines majorum prae-
(a) Quod hic legati sedis apostolicie pro legaiis sy- D (c) S. Cyr.llus ante legatorum Romanorum adven-
nodi Occideuialis iradm uuttir, fti-e refellimus innb- tum E|ihesinaesynodo praefuiteo nomine, quia Cce-
servst. nd ilissert. 8, § 3. Pasciiaînus quidem, Lu- lestini leg.itinne eidero ab ipso pontifire auierioribus
centius et Bonifacius numqnam Occidentalis. iuiino litleris crediia fuugebatur; ac proinde in ipso gesio-
nec Romauaesynodi, sed S. Lennis locum teneuies rum exordio act. 1, ile Cyrillo prirnnni nominatodi-
semper dicunltir. Qund porro Julianns, etsi Orienta- cilur, out et Cmlestiniquoquesanctissimisacralitsimi-
. lis episcopus, veram legalionem sedis aposiolicaepo- que Rotnanm Ecclesimarchiepiscopilocum obtinebat.
. tuerit gerere, ex S. Cyrilloagnosciiur, qui in Bplie- Caeterumtama poniificiaeauctoriiatis ralio habua est
, sina synodo S. Cuelestinivicem et legaiionem susti- ab eadem generali synndo, ut se ad condemnaiionem
nuit. Vide not. 2 (Infra, n. «) ad notes Quesnelli in Nestorii necessarioveniisecoactos per sacros eanones,
episiolam sequentera. Ratio etiam manifesta est. Ille et epistolam sanetissimi patris nostri et comministri
enim, qiiictimque a Romano pontifice delegationis Cmlestini Romanm Ecclesimepiscopiin ipsa conlra
mandatum accepit, verus est legatus, sive Occiden- illum sententia ejusdeffl synodi Patres professi sint.
talis sit, sive Orientalis. Vide tnm. III Conc. Venetaeedit. col. 1078.
(b) Vide nostrara annot. 3 (Col. 936, n. k) jn hanc (d) Hac notatione Quesnellus insinuare videtur,
eptstolam, ubi primigeniam epistolae inscriptionera quod apertius ingessit dissert. 1 ad an. 451, num. 4,
Nicmampraeferentemex ms. Ratisponensi exhibui- dogmaticamLeonis epistolam non solum a Patribus
mus, quaevox deinceps, mutatosynodi loco, mutala concilii Mediolanensisexamini fuisse subjectam, ve-
fuit in Chalcedonem. rum etiam idcircoeanl ab ipsis fuisse receptam, quia
1401 PASCH. QUESNELLI NOTiE IN EPISTOLAS S. LEONISMAGNI. 1402
sertim sedium episcopiad propriae Ecclesiaesucetra-, A suis (a) definilionem synodi Chalcedonensis appro-
ditionemrecurrerent. Hoc praestitere provinciaeMe- bat: Quia, inqnit, omniamajorumfidti nobis antiqui-
diolanensis episcopi, testatique sunt epistolara S. tus iraditmtota puritate conveniunt.
Leonis omnibussensibutconvenire,quosbeaius Ambro- 5. Superest ut, etc. Quantoperemedica maitu ege-
siusde incarnationisDominicmmysteriosuis librit, Spi- ret totus hic locus, quera ad mss. Trecop. et Thuan.
ritu sancloexcitanle,ini«rut(.Sic Gallicani in epistola cod. eraendavimus, mauifestum faciet iliius cutn hac
sua ad sanctum Leonem, ej us epistolam ad Flavia- vulgatalectionecollatio: Superesseut annuente1471
num recensentes, recognoveruntfidei tum tenium; et Domino,perpelue relinenles, hoc fulurit memorabile
ita se semperex traditione paterna lenuisselestantur. tmculisrelinquatit; ul ab hoc temporeprmtenli extlin-
Sic Leoipseinsua adeosdemGalliarum episcopos, et eta impimsectmcontumaciavideatur, ut novii purga-
alibi DioscorumAlexandrinumex traditione Ecclesiae tionibusin mternumprostrata sticcumberet.
Alexandrinsecondemnat, quam a Petro per Marcum 6. Eusebius.De eo, sicut et de caeteris episcopis in
1470 ejusdem Ecclesiaefundatorem, et Albanasiura, praesenli epistola subscriptis qui plura nosse cupiet,
Tbeopliilum, ac Cyrillum praesules deducit. Ita ex convenint Ughellum tomo IV Italise Sacrae.Ea solum
singularum Ecclesiarumtraditione generalis illa uni- atiingam quae vel non liabat ille, vel male habet.
versalis Ecclesiaetraditio conflatur, cui definitiones Eusebium ordinatum esse a S. Leone I, unde illo
fidei in conciliis sancitas, consensumque Ecclesia- bauserit, nescio : lioc scio, penes episcopos (b) cu-
rum inniti necesse est : unde iterum Eusebius cum jusque provincke jus el consueiudiuem fuisse tunc
post cjusmodi examen cum traditione EcclesiaeB henderint, gaudeant. Hac quidem methodo episcopi
Mediolanensis convenire inventa est. Ne vero hac Mediolanensisprovinciseusi sunt, sicut etiam Galli-
in re aliquis error subrepat, vide nostram annot. 8 cani: cumque suarum Ecclesiarum doclrinam cum
in dissert. 1 ad an. 451. Negari quidem nequit Leonina consentientem invenissent, gaudium suum
quin universalis Ecclesiae tradilio ex omuium ca- declarariint, datamque sibi occasionemtestati sunt
tholicarumEcclesiarura in eamdem doctrinam con- (Gallorum verba proferimus ex epist. 99, c. 2) qua
spiranliuin tradiiione coalescat. At simul cum vera libere ac fiducialiler, suffraganle eam aposlolicmsedis
tradiliodebeat esseapostolica, liocest,abapostolorum auctoritate, eloquantur, et asserat unusquisquequod
doctrina ac praedicalioneoriginemducere, ut pariicu- credit; cum scilicet id quod credit, ex concnrdia cum
lariuin Ecclesiaruro tradilio vera sit, conspirare Romana fide, catbolicum agnoscatur. Caelerum si
debet cum doclrina earum Ecclesiarum quas apostoli qtiid in suarum Ecclesiarumaut episcoporum doctri-
aedificarunt,et in quibussuamdoctrinam deposuerunt, na nacti essent a Leonis epistola discrepans, nihil
acproindefertullianusinlibrode Praescript.cap. 21, dubium est quin idslaiim emendassent, et ad Rnma-
ut vera traditio di.cerneretur a faisa, illud exquiri nam doctrinam, cum qua omnes calbolicos onines-
voluit, iiitm conveniret cum apostolicarum Ecclesia- que Ecclesias, Irenaeodocente, convenirenecesseest,
rum fide atque docirina. Constai proinde, inquit, sese et suas Ecclesias revocassent. Quod si de ipso
otnnenidoctrinam,qum cumilliiF.cclesiis malricibuset Chalcedonensi concilio, in quo quidam a Leonis do-
originalibus fidei conspirel, veritati deputandam, id ctrina discrepabant, affirmavit Anatolius episcopus
tine dubiotenentemquod Eccletim ab aposlolit, apo- Constantinopnlitanusepist. 101, cap. 3, ad eumdem
stoli a Christo,Chrislusa Deosuscepit; reliqnamvero p pontificem: Opus erat ui in rectm vestrm fidei sensuth
omnemdoclrinamde mendacioprmjudicandam. Inter omniumconveniretintelligentia; quis suspicari possit
onines autem Ecclesias apostolicns cum primum loin Mediolanensisym.do Romano episcnpo peculiari
cum teneal Romana,quaeunitatis catholicaecentrum nnmine subdiia non fuisse necessarium, quod in ge-
etomnium Ecclesiarum estcaput; cuui bac poiissi- nerali concilio necessnrium fuit ? Patrum Mpdiola-
mum cnnferenda est oiniiium Ecclesiarum doctrina nensium hac in re iradilio miaefuerii, salis colligitur
atque traditio, ut dignoscaiur uiruni apostolica et ex Ambrosio, seu ex eo antiquo Mediolanensis pro-
genuina, an adulterina sit: ac proplerea S. Irenaeus, vinciaeepiscopo, qui auctnr fuit librorum de Sacra-
tametsi Graecusorigine, et Graccarum Ecclesiarum mentis; is enim ex suortim ntique trndilinne scri-
privilegiis instrnctissiinus, hanc prae caeteris aposto- ptnm reliquit, lib. m, c. 1: In omnibus cupio sequi
licis Ecclesiis praerogativam, Romanae sedis tradi- EcclesiamRomanam; qnod cura in ritibus usqucqua*
tioni ac doctrinaelidei trihuii, ut ob primatum ejus que verum non fnerit, de doctrina praesenim fidei
potentiorem cum ea omnibus undique (idelibus et intelligendnmest. Alia plura, quae in banc eamdem
Ecclesiis conveniendumsit. Post laudatam e im il- sententiam afferre possemus, annolationis angusliae
lam ejus Ecclesi.e, quam habel nb apostolis (Pelro et nequaquam lerunt. Vtde plura in laudaia annot. 8.
Paulo) frodilioiiem,et annuntiatam hominibusfidem (Loco supra laud.).
per successionemepiscoporutnvenienlemusquead nos, (a) Memoriaelapsu definilionemsynodi Chalcedo-
subdit: Ad hanc enimEcclesiam propler potenliorem nensis, qux nondum erat ediia, ab episcopis Meiiio-
principtlttalemnecesseeslomnemconvenireEccltsiam, lanensibus approbatnra Qucsnellus scripsit. De sola
hoc est, eosqui sunt undiquefideles; utex conveuien- enim Lennis defiuitione iidem episropi loquunttir.
lia et uiiilbrmilale doclrinaeciuii Romaua. jure di- D Multnnutem magis errnt cum hanc idcirco npproba-
scernatur quae sit vera traditio; ex dissimililudin

Migne. Patrologia Latina Tomus LIV.

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Migne. Patrologia Latina Tomus LIV.

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

Léon 01 (pape ; 039.?-0461). Sancti Leonis Magni... Opera omnia, post Paschasii Quesnelli recensionem...

emendata, et ineditis aucta : praefationibus, admonitionibus et

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTOMM SCRIPTORUMQUE

QUI AB ^VO APOSTOLICO ADUSQUE INNOCENTIIIIITEMPORA

ACCURANTE J.-P. MIGNE, «Cttt^ttttttt CdtttpktOtTttttt IN SINGULOS SCIEN'

PATROLOGm TOMUS LIV.

S. LEONIS MAGNI TOMUSPRIMCS.

PARISIIS, VENIT APUD EDITOREM

OUJECUMQUEIN QUESNELLIANAEDITIONEINVENIUNTUREAQUE AD CRISIN REVOCANTUR:

PETRO ET HIERONYMO FRATRIBUS BALLERINIIS,

QUISCPERADDIDIT \;. , \,\\"",...£"Jf

SINCERA S. PONTIFICIS OPERA CONTINENS,ID EST SERMONES ET EPISTOLAS

PARISIIS,VENIT APUD EDITOREM,

QUJE ftf mC TOMO ^OllflNENftlR.

Imprimeriede BAIUT,place Sortxmne,2, &Paris.

PETRUS ET HIERONYMUS FRATRES HALLERllYII

(a)-In ps. LXV.

ia) Critiguedeta Bibliolhequt parM. Dupin, liv. n, c. lt-.

(a) Ciil/flnedt la Bibliolliiyue...-par M. Dupiu, liv. u. c. 16.

(o) Confer noslram praefationemSermqnibus prae,- Episiolis praemissarn.•

EJUSDEM QUESNELLI NUNCUPATORIA

(a) Hincm. Rem. I. de Praedest. c. 33 (h) Pral. Spirit. c. 149.

(a) In Serm. et alibi passim. Alevaiul. in defens. S. Leonis PP.

CAPUT PRIMUM. suimet ingenii felicitate id adeptum esse, quo postea

ia) Easdem, quas boe ipso fere tenpore Cacciarius ewljtavit.

VETERUM PATRUM TESTIMONIA DE S. LEONE*

IN PR.ECIPUIS TOTIUS ANNI FESTIVITATIBUS

AD ROMANAM PLEBEM HABITI.

ADMONITIO 1N DUOS SEQUENTES SERMONE8,

ADMONITIO IN SEQUENTES SERMONES DE CQS.LECTIS.

* Emendavimusex ms. Vallic. In caeteiis nostris

et aliis Vat. Perpernm in aliis editis et nonnullis »iiExodo canilur.

Quesnellus hoc loco addidit, islum, quod et ab D ] significaiumsibi puerum.

• Particulam ila addidimus ex duobus mss. S. ciliatione.

» Editi, et quia sevtrtuttbttsvacuosdespicinoverunt. gelistm)legitur. Dein post voces,qui diligit, duocodd.

» Prima edilio et codd. collect. 5, et pascit, etpw- D

rem, ex codd. collect. 5. reperimus. Mox, aui iicet intellexittent in exemplo

• ldem codex Ven., pactum. Romanus, ad Basilicam SS. apostolorumPhilippi et

JesumChrittumFilium tuum, qui cumDeo et Spiritu•i tuam.

» Sift amiquissinausVat. Al., vocat. n IdemiVerceii, cod. omittil impii, ei paulopost,

Homil.PauliDiac, et mss. S. Petri, seditionibus.JP niamverteretur.Erat quidemhoe apud impiorumocu-

ADMONITIO 1N TRES SERMONES SEQUENTES.

11In duobus mss. Vat., in Vercell. et fin Homil. iC

a Edili anie Quesnellum et plures codd. collectio- Christo

« Conjunctionemef, mulalainterpunclioneaQues- omnes.Mox, pro tcienlia, alias, tentenlia.

ADMONITIO IN DUOS SEQUENTES SERMONES.

» Ita melius ex nostris mss. Editi,

ADMQiMTIO IN SERMONEM 8EOUENTEM.

ADMONITIO IN SERMONEM SEQUENTEM.

• Prima editio ei unus cod. Val., feticitaiis. ]D pro recidimus.

« Al , tanctiorque. solem naseeiiiem a pagsnis derivatam Bflrm-97. c- 4-

a Ms.Bergom., in imis. • Sic ex nostris mss. et editis, excepto Quesn.,

QtiemeUutduas prmfationet, alteram in epitcopi consecratione, aiterem tn ordinatidne presbyteri, et aUocu-

OPERUM S. LEONIS MAGNI.

S. LEOM MAGIVO ATTRIRUTI.

ADMONITIO IN TRACTATUM SEQUENTEM.

» Quidaro codd. habetit, debiles. quamur.

Quidamcodd. addtmtTion,sed perperam, nt ex ">Alias, confusionemortfminduit.

ADMONITIO IN SEQUENTEM SERMONEM.

ADMONITIO IN SERMONEM SEQDENTEM.