Anselme (saint ; 1033-1109). S. Anselmi,... Opera omnia, nec non Eadmeri,...

Historia novorum et alia opuscula, labore ac studio D. Gabrielis Gerberon,... expurgata et aucta.
Editio nova, opusculis recens editis illustrata... accurante J.-P. Migne,.... 1853.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGLE

CURSUS COMPLETUS
SIVE
BIBLIOTHEGA CNIVEUSALIS, 1NTEGRA, DNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUAl SS. PATRUM, DOCTORUM SCMPTORUMQUE ECCLESIASTICOMM

QUI
AB M\0 APOSTOLICO Ai) INIVOCENTIl III TEMPORA
FLORUERUNT;
UECUSIO CHRONOLOGIOA
OMNIU.MQL'.* EXSTITEKE MO.NUMENTORUM CATIIOLKVETHADITIONISPEH DUODECIMPIUOIU
ECCLESLE SyECULA,
JUXTAEDITIONES ACCURATISSIMAS, 1NTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRITTIS COLLATAS.
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA J
DISSERTATIONIBLS, COMMENTARIIS LECTIONIRUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA;
OMNIBUS OPERIBUS POSTAMPLISSIMAS EDITIONES QU.ETRIBUSNOVISSIMIS S.ECULIS DEBE.VIURABSOLUTAS
DETECTIS, ALCTAJ
INDICIBUS PARrlCULARlBUS ANALVTICIS, SINCULOS SIVETOMOS, SIVEAUCTORES ALICUJUS MOMENTI
SUBSF.QUENTIBUS,DONATAJ
CAPITULIS INTRAIPSUMTEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNONET TITULISSINGLLARUM PAGINARUM MARGINEM
SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATEKIAM SIGNIHCANTIBUS, ADORNATA ;
OPERIBLS CUMDUBIISTUMAPOCRYPIHS, ALIQUA VEROAUCTOP.ITATE 1NORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLI.ENTIBUS,AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIllUSGENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET UEUUM, QUOCONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM )NQUOFILIBET TIIEMA SCRIPSERITUNO1NTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO
SCH1PTUK.<ESACU/E, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET 1NQUIBUS OPERUM SUORUM LOCISSINCULOS SINGLT.ORUM LIBR0RUM
SCRIPTURiE TEXTUS COMMENTATI SINT.
BDITIOACCURATISSIMA, C.-ETERISQUEOMNIliUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CIIARACTERUM NITIDIJJ*». ~
CIMHT.£QUALITAS, INTEGRITAS TE.XTUS, PERFF.CTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUMVARIETAJT fc>
TUSINUMF.RUS,FORXIA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE1NTOTOOPERISDECUHSU CONSTANTER f ^ CJ"Cv'
SIMILIS,PRETIlEXIGUITAS, PR.ESERTIMQUE ISTACOLI.ECTIO,UNA,METIIODICA ET CHRONOLOGICA, / /*CO V^
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE IIACTENUS HIC ILLIC / / ~~ \
SPARSOIIUM,
PRIMUM AUTF.M )N NOSTRABIBLIOTIIECA , EX OPERIBUS All OMNES yETATES , /^ ' r— '
LOCOS, LINCUAS FORMASQUE PERTINI.NTIBUS
, COADUNATORUM. i—<
SERIES SECUNDA, H 3
IN ()UA PKODEUNTPATHES, DOCTOKES SCRIPTORESQUE IiCCLESI*:I.AlTNiU ~~*\ ~~\,
A GREGOKIO MAGNOAD INNOCENTIUM 111. '.
-^ Jg
Stccutante 3.*«p. SDXigne, \" \^/
8IBLIOTHECX CLEKI DNIVEKB^S, \ # ^X
SIVE \. \
CURSULMCO.MHLETORLM IN SINGLLOSSCIENTIJJECCLESIASTICAi HA.VIOS EUITOHE.

PATUOLOGIA —
BI!VAEDITIONETYPIS MANDATAEST, ALIA NEMPE LATINA,ALIA GR/ECO-I.ATINA.
VENEUNTMILLEFRANCISDUCENTAVOLUMINA EDITTONISLATI.NVE ET
; OCTINGENTIS
MII.LETRECENTAGR.ECO-LATI.N.E.— MEREI.ATINAUNIVERSOSAUCTORESTUMOCCIDENTALES, TUM
ORIENTALES EQUIOEMAMPI.ECTITUR ; HI AUTEM,IN EA, SOLAVERSIONEl.ATINADONANTUR

PATROLOGI^ TOMUS CLVIII.

S. ANSKLMUiBEX I5ECCE.NSIABBATE CA.NTUAUIENSISAHCIIIEPISCOPWS.

EXCUDEHATUU KT VEMT APUI) J.-P. MIC.NK KDITOHEM,

LNVIADICTADWIIIOISE, PUOPE POKTAMLUTETL-EPAIUSIOHUMVULGO/^ltiVFliiiNOiMINATAra,
IROUGE.
SEU PETTT-MON
1833
 S^GULUM XII

S. ANSELMI

EX BECCENS! ABBATE CANTUARIENSIS AHCHIEPISCOPI

OPERA OMNIA

NEC NON

EADUIERI MONACHI

HISTORIA NOVORUM ET ALIA OPUSCULA

LABORE AC STCDIO

D. GABRIELIS GERBERON Y^T"'"-;

IMonachi Congregationi» S. IHanri lfe\

ET ATJCTA
ADMSS.FIDEMEXPUHCATA ^^",

EDITIO NOVA, OPUSCDLIS RECENS EDITIS ILLUSTRATA

ACCURANTE J.-P. MIGNE

RIBLIOTHECX CLERI UNIVERSvE
SIVE
1N SINGULOSSCIENTIJ5ECCLESIASTiCERAMOSEDITORE
CBHSUUJfCOMPLETOBUM

TOMUS PRIMUS

YENEUNT2 VOLUMINA14 FR.ANCISGAIXICIS

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM

IINVIADICTAVAMBOISE, PROPE PORTAMLUTETI^E PARISIORUMVULGOD'ENFER. N0MINAT4M
SEU FETIT-MONTROUGE

1853
 ELENCHUS

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOIVIO CLVIII CONTINENTUR.

—i»t-0 ) —

S. ANSELMUS CANTUARIENSISARCHIEPISCOPUS.
PARSHUilA.— DOGMATICA.
OPEP.UM
De divinitf.lis cssentia Monoiogium. cel. 141
Proslogion seu Alloquinra dc Dei existentia. 2-25
Liber pro insiplenle auclore Gaunilone. 242
S. Anselmi liber apologelieus contra Gaunilonem. ' 247
De lide Trinitatis et de incarnalione Verbi. •: '. r 239
De processione Spirilus sancti coutra Grsecos. ..-•.. 285
Dialogus de casu diaboli. "
,.""•?.""" r" 525
Cur Deus homo. '...':: .... 559
Liber de coneeptu virginali et originali peccato 451
Dialogus de veritate. 407
Liber de voluulaie. 487
Dialogus de libcro arbitrio. 489
Dc concordia prsescienli;e et prsedestinationis. 507
De azymo et 1'ermenlalo. 541
De sacramentoriiin diversitate. — Waleranni epistola quse beato Anselmo scribendi ar-
gumentum praibuit. 547
Responsio ad Waleranni querelas. 551
Oflendiculuin sacerdolum. 555
De nuptiis consanguineorum. 557
Dialogus de grammatieo. 561
Liberde voluntateDci. 581
OPEUU.M PARSSECUNDA. — ASCETICA ET FAIt/ENETlCA.
HomilkBet Exbortalioncs. 585
Sermo de passione Domini. (J75
Exlioriatio ad contemptum iniiiporaliiini el desiderium selernorum. (577
Admonilio morieicti. 685
Carmen dc contemptu iiiiindi. 687
Aliud. , 705
Libcr Medilaiionum el Oralioniim. 709
Mediialio super Sliserere. 821
t)e pace et concordia. 1015
Traelalus ascelicus. 1021
Oratio dicenda ante perccplioncni corporis el sanguinis Domini. 1055
Salulatio ail Jesuni Chiislum 1055
llymni et psalterium de S. Maria. 1055
Versus de LanlVanco. 1049
De verbis Ansclmi. 1051
Quxdam dicta ulilia cx dictis S. Anselmi. 1051
OliMiWI'.'AIISTKIUTA.— EPISTOLAHU.M Lllllll QUATUOR.
Liber primus, cpislolns coniinens quas scripsit Anselinus nondiim abbas. 10^0
Liber sccuiulus, cpislolas cnnfmcns quas scripsil Anselmus cuni abbas Heccensis agercl. II47

E.v lypis MIGNE, uu PeliiMoiitrouge.

 AD OPERA

SANCTI ANSELMI

PROLEGOMENA.

ILLUSTRISSIMO NOBILISSIMOQUE £'""

DOMINO V

D. JAGOBO NICOLAO COLBERT

ABBATI BECCENhl,

PRIORIAC DOMINOCHARITATISSCPBALIGERIM,NECNONAMBERT.C

Qui cunctis supereminet sacrae doctrinae magistris, illustrissime domine, is tibi se sfstit
ut in ejus amplexus ruas, quem ut patrem colis; et eum attentus auscultes, quem ut
magistrum revereris, qui purioris theologiae studiosissimus es.
ls ipse suas, et quidem expurgalas, tibi offert lectiones, in quibus unis ea omnia teneas
flusa in caeteris legisti: ut quae eo exponente noveris, ea te docente omnes quandoquo
discanU
Anselmus est, ex abbate Beccensi Cantuariensis archiepiscopus, aui, suo tandern splen-
dori restitutus, abbatem Beccensem suo sic adgaudet illustrare lumine, ut in gratiae vi-
cem ipse tuo nomine illuslrior fiat; et ita splendenli Anselmo ab eo illustratus ipse afful-
geas.
Hactenus vel mutilus, vel mendis ut nequidem legeretur,
fcedus adeo viluerat eo quod
vix ac ne vix quidem intelligeretur : ipsum modo nativae suae integritati ac puritati red-
didimus, consullis quampluribus, quos undequaque corrogavimus, codicibus manussri-
ptis; adeo ut qui offendebat in singulis, jam integrum inoffenso decurrat pede; et qui has-
rebat in verbis, sensum facilis attingat.
Jara ergo ut S. Anselmi Opera cunctis fiant amori ac studio, quid superest nisi ut tuo
fulgeant nomine? Quo enim felicius quam tuo, sancti illius doctoris Opera prodireiit?
Quidquid in scienliis altum, quidquid mirum in arlibus, hoc Colberti nomen jure celebrat,
dum ambit tutelam. Ecquis ejus non ambirct pntrocinium, qui, dum rcgis regnique ad-
PATBOL.CLVHl. 1
minister secretioribus assidet consiliis, sicomnium promovet vel protegit sludia, ut ia
ipso babeant scientiarum alumni Mecaenatem, omnes lillerati patronum.
In te ergo, iilustrissime domine, ut uobis sit, quem in Parente se habere gloriatur non
Gallia modo, sed luropa, sed totus orbis, Anselmus primaevo suo splendori redditus, tuo
nomine gestit insigniri, qui olim Gallise, Angliae, vel magis orbis Christiani decus fuit et
ornamentum. . t
Is ex abbate Beccensi, cujus locum tenes, ad infulas raptus, quas ut scientiae pietatisque
merito quamprimum obtineas, jam in omnium votis est; is, inquam, sua Opera non tuo
examini, ut olim Lanfranci censurae, corrigenda subjicit, sed emendata, tuis studiis tuae-
que tutelae committit.
Unus forte miraberis quod Theologorum facile princeps te sacrae doclrinae alumnum,
suae quaerat habere tutorem. Hoc unum in te mirantur omnes quod taee parentis non tam
alumnus quam actor, et vindex sis magis quam discipulus. Sublimiorem sane intelligen-
tiam spiranl hujus sancti docloris Opera; verum, quo ferves, animus nec sublimioribus
*
impar.
S. Anselmus unus ipse est qui summae essentiae majestatis ea humilitate scrutatus est,
quae non opprimeretur a gloria; et ea sapientia attigit, quae intelligeret quod fide credi-
dit. Unus ipse est qtri divini Veroi oeconomiam sic exposuit, ut quod caperet nemo, nemo
non apprehendat, qui cum ipso per fidem ad intellectum profecerit. Unus ipse est qui
angeli et hominis casum, originalisque labis traducem sic edisseruit, ut quod caeteros
occultum latuit, jam omnibus fiat manifestum, qui ideo credunt ut intelligant, Unus porro
ipse est qui eam, quam pauci penetrare valent, divinae praescientiae, praedestinationis et
gratiae cum humana libertate concordiam ea lege composuit, ut pereat necesse sit qui sie
unum defendit ut alterum neget.
Haec sunt, illustrissime domine, quae S. Anselmus sapuit: haec sunt quae S. Anselmus
docuit; et quidem haec alta, haec summa sunt, sed et ideo tuis digna studiis, quibus in id
unum tendis ut Deo digna sapias. His itaque qui in sancti hujusce doctoris Operibus la-
tent, divinae sapientiae thesauris te quis dignior, vel (e ouid dignius? Hos igitur eo animo
excipias, quo ipsosin suae erga te reverentiae obsequium tuo nomini dicat, qui ut nihil
unquam nisi rectum, nisi sanctum, cum Anselmo sapias, et in Deo semper vaieas, aeter-
num precatur. v

Tibi

Addiclissimus F. GABRIELGERBERON,
Presbyter ac monachus in congregatione Sancti Mau.ru
 IN OMNIA S. ANSELMI OPERA PROLOQUIUM

: Qaidquid verbo Dei edocti credimus, id inlelligi-. A librum De excellentia B. Virginis, librum De cceleili
mus SS. Patrum voluminibus eruditi; et ex publi- bealiludine, ct librum De similitudinibut.
cis bisce Ecclesi» fonlibus uberiores purioresque Haecaulem ul ordine aliquo prodirent, in quatuor
noslrae fidei latices bauriendos esse non dubilat partes. dislribjita sunt. Prima pars continet opera
quisquis catholice sapit. Unde non evolvendis modo didactica seu dogmaiica; hoc esl, traclatus qui
his sacraedoclrinaecodicibus loti incubuere quotquot tbeologiae vel eliam philosophiss placita exponunt.
vere docli fuerunt, sed et in illis sedulo expurgandis Altera pars babet paraenetica, homilias videlicet et
a labe et sordibus quas temporum lapsu et exscri- exhorialiones. Terlia includit ascelica, id est me-
plorum nescientia vel incuria conlraxerant, om- ditaliones ct orationes. Quarla epistolas conlinet.
nem, ut par erat, insumpserunt operam quolqnot Dogmatica sic disposuimus, ut non aetaiis ordine,
veritaii non discendae solum, sed et posleris tra- sed juxta subjecti seu argumenli dignitatem, aut
dendae invigilaront. meihodi legis, procederent. Sic quae de Deo uno
Haec nusquam laudata satis monachorum, et pro agunt, scilicct Monologion, Proslogion, et Liber
cseteris, si Eadmero credimus, ipsiusmet Anselmi conlra Respondentem pro insipiente; deinde quae
studia; hic pins juxla aculilis eorum labor, qni ut de Deo trino liber De fide Trinilatis, etc., et liber
scienliae pariler ac virtntis exemplo nobis praeirent, B De procetsione Spirilus sancli. Tum quae de Verbi
non legendis duntaxat, sed et emendandis sanclo- Incarnalione, nimirum libri Cur Deus homo el liber
rum scriplis impalluere. De conceptu virginali, etc., justo ordine procedunt:
Avitae hujusce pielalis avilique islius laboris liis tamen praemisso libello De voluntate Dei, nee
xniuli nonniiUa sanciorum doctorum opera jam ty- non libro De casu diaboli, ut pole qui ad divinseIn-
pis purgatoribus excusa dederunl, et excudenda carnationis intelligentiam conducunt. Deiude Iiber
eliatnnum parant plures congregalionis S. Mauri De concordia prcescientiwcura libero arbilrio; qui-
ascelae. Nos in S. Anselmum cx abbate Beccensi bus pariter ex legilimae meibodi praescripto proeiissft
Cautuariensem arcliiepiscopum incidimus; cujus debuerunl diilogi Ce veritale clDe libero arbilrio,
scripta, dum sublimioris doclrinae splendoribus et libellus De voluniale'. Post haec libri seu epislolac
hinc inde micarent, adeo corrupta deprehcndimus, qiicc de sacramenlis aliquid tractant, quales sunt
nt vix una snperessel in eis integra senlentia. episloloe De azymo, De tacramentorum dhersilale,
Haec ut nalivae suaa. purilati redderenlur plu- De presbyteris concubinariis, et De nuptiis consan-
res consuluimus codices rass. quos ultro nobis guineorum. Primam hanc partem claudil quaeslio
suppeditavere bibliolhecse non ignobiles, videlicet dialeclica, quse esl argumentiim dialogi De grani-
Regia, Victorina , Thuana, Cisterciensis , Cotlo- - malico.
niana in Anglia, Tornacensis Martiniana, clar. Pancnelica, videlicet homilias. secunduji seriem
V. D. Joly, praecentoris Parisiensis, et cl. V. D. librornm et capilulorum Scriptur» qu.e in eis ex-
Bigol Rolhomagensis : nec omisimus liibliotbe- plananlur, jure distribuimus. Ascelica, hoc est ms-
earuin, Beccensis, Geinmeticensis , S. Michaelis ditationes et oraliones sic distinximus, ut medila-
in Monte, Corbeiensis, et San-Germanensis, ex- lionesquibus mens Deuin conlemplatur, Jeinde ora-
emplaria mss. Consuluimus et varias S. Anselmi tiones, quihtis Denm anima fldelis invocat, el san-
Operum ediliones; duas nempe Golhicas sine loco ctorum suffragia exorat. singulatim protulim«u.
el anno : unam Nurembergensem anno 1491; duas In his ita distinguendis hunc ordihein duximus
Parisienses, unam anno 1544, el alteram anno 1549. observandum. Prsemilluntur medilationes sive ura-
Venelam anno!549, duas Colonienses, unam anno tiones quibus mens compungitiir, lum illae subse-
4573, alteram anno 4612; et Luadunensem, quae quunlur quibus amore virlulum anima inarda-
ulliina est, anno 4630. scit.
Ad istorum cum excusorum, tum mss. fldem ca Porro epistolarum tribus Iibris qnos primu» edi
quse in S. Anselmi Operibus vel expuncla (uerant - dcrat D. Picardus, quartum adjecimus. caeteras
vel omissa, restiluimus; quae male inserta, rese- P omnes complectentem qiiseinmss.bibliolhecac Colio^
euimus; et quae in alia verba aliosve sensus dis- nianae babentur. Ipsa enim, numero supra centurfi
tracta, in auctoris verba mentemque eo quo po- quae haclenus incdilae sunt, solila* sua erga ve*l
tuimus studio., et ea qua debuimus sinceritate, re- sludiosos humanitale nobis communicavit V. cl.. D.
duximus. Colton, instanle apnd eum singulari benevoleniia
Ea etiam quae S. Anselmi constat non esse, ab iis V. cl. D. Joly, regi a consiliis, in Anglia tuin r«-
qnaejureipsi retribuuntur, ex aequo secernenles, illa sidenle. Monnullasinsuper ex mss. biblioihecse lum
. vel in Appendice seposuimus, vel inier Eadmeri Regiae, lum Gislenianae, liim Marliniauss Torna-
Opera, qui aliqua haud dubie scripsit ex his quae censis, lum RemigianseRemensis, in qua fragmen-
inler S. Anselmi Opcra circumferuntur, vidclicet lu n magis cst quam cpistola, deprompsimus; ct eas
15 S. ANSELMUS CANTUAR. ARCHIEP. 4«
parlim lertio, partim-quarto libro anneximus; par- \ diligenlia ex ms. codico transcriptum, et ad nos
tim quoque in Supplemento, post imlicem, evulga- imice transmissum, publici juris fecimus, eum
vimus, eo quod nobis non occurrerim nisi jam aplissime alleri allerius abbalis contra Judaeos
excusis omnihus aliis sancti hujusce docloris ope- Dialogo adnectentes.
ribus. Commentationes in Matlhseum, in Canlica cantic,
Appendicem subjunximus, in qua ea opera sepo- in Apocalypsim, et in Epislolas Pauli, hic excu-
sita sunt quae, etsi Anselmi nomen falso prseferrent, dendasnon duximus, cum nobis conslet eas nnn
non tamen prorsus excludenda censuimus, eoquod esse Anselmi, sed maxime Hervaei, monachi Burgi-
alibi edila non exstenl; quae enim in aliis volumi- dolensis; et animus sil omnes ejus in sacram Scri-
nibus excusa sunt, his typis iion expressimus. Sic pluram commentarios, quos in mss. codicibus ha-
libruin De membris et dctibus Deo attributis, qtii bemus, aliis lypis ederc, cum tempora dabunt.
inler S. Hieronymi et S. Auguslini opera reperilur; Tanderii hic monuisse javat, 1° nonnullas forte
sic librum De corpore et sanguine Domini, qui inci- exliortationes et orationts, aliave opuscula inter
pil: Lego et relego, ctc, et inlerGuillcImi S. Theodo- S. Anselmi libros hic quati recenseri, quae tamen
rici abbatis Opera in Bibliotheca Cistercicnsi edilus ejus esse minime conslat; at quid ei jure aijudican-
ost; sic denique libros De imagine tnundi, qui in B dum sil, severior censura infra subjicienda demon-
Bibliolheca PP. Hohorio Auguslodensi tribuilur, slrabit; 2° castigaliones singulas omnesque varias
omnino exclusimus. Dispulatio vero Judsei cum lectiones ad finem Operum accuralius scrupulosius-
Chrisliano, quam Gislebertus abbas "Weslmona- que colleclas recudi (Nos ad calcem paginarum, ut
slerii scripsil, hic locum oblinuii co quod ad S. An- moris estnostri, posuimut. EDIT. PATKOLOG.) , ul
selmum ab auctore directa fuerit, nec in lucem ba- qnam varie mss. tegant ab edilione Ltigdunensi
ctenus edita sit. anni 1630, cum qua ipsa coiitulimus, uoveril quis-
lpsi ex subjecti paritale adjunximus alterum Dia- quis islis voluerit intendere.
logum Judsei et Chrisliani, non diu post a Ruperto Cseterum, he quid opellae nostrse huic editioni
Tuitiensi coniposilum. Is ab ipso vocatur Annulus desit, singulorum quse in hoc volumine continenlur
/Srfet/tle quo pluribus in locis dixi in Apologia pro operum censuram subjicienius, ex qua facilc quivis
Ritperto. Ilunc cum diii conquisivissem, ulpote qui spuria a legilimis S. Anselmi operibus disceruet;
scrrcm boc opus in edilis Tuiliensis abbalis desi- el qua retate quove auclore unumquodquc prodierit,
dcrari, fausle tandem naclus sum, et R. P. D. quantum in his conjicere dalur, nullo labore digno-
liartini de Buseh, prioris monasterii Lsetiensis, scet: noslro inlerim fruatur.

OPERUM S. ANSELMI CENSURA.

CESSUBA Monologii. C ulria exponcndum resumil, et bene posilum sic

Hunc libiTim habenl omnes ediliones, et illum demonslrat ut discipulus nibil cjus ralioni posse
Ansclmo ndjudicant oninia cum excusa tum manu- objici respondeal. Totam igitur hujusce dialogi se-
scripiu. lllius ipse meminit pluribus in locis iuira riem atlendenli, isla ex Monologionon fuisse huic
cilandis. dialogo adjecla Hquet. Adde quod omnia mss.
Iloc opus quo ordine et qua setate scriptum sit, sic legunt. Nec Eadmerus hoc opus post dialogns
non ila conslal. lllud post qualuor Dialogos, de qtii- editum asserit, sed poslquam ab Anselmo scriptos
bus infra, scriplum iunucre \ideliir Eadmerus (/. l. fuisse hosce Dialogos dixit, subjungit: Fecit quoque
De Vita S. Anselmi, col. 63), ex cujus flde idem tibellum unum quem Monologionappeltavit, quaeverba
cseleri censenl, quinlum locuni huic operi conceden- non arguunt hunc librum non nisi post Dialogos
les. Verum hujusce libri menlio mulla fit in priino prodiisse. Quod autem Monologii nomine liber iste
capiie primi borumcc Dialogorum, dialogi videlicet proferalur in 4 et 40 [«/. 41] capile istius dialogi,
Ve verilate. Undc cohfici videlur hunc librum hu- facile censuerim hoc apposilum postquam Auselmus
ju.smodi dialogis non csse posleriorem. Paler Theo- hujus operis lilulum immutavit, el Monologiumvo-
phylus Raynaudus putal (in hujus libri synlaxi, ciiari voluil. Constat ergo hoc opus ab Anselmo esse
p'. 435) isla ex Monologiopostea inserla sive allexta D compositum anlequam dialogum De veritate sci i-
fuisse huic dialogo. ,Cui conjeclurse favere vidctur pserit.
quod nome"nMonologii, quo co in capite liber iste Verum non scriptionis ordine dunlaxai, sed et
vocalur, non fuerit ei praeflxum nisi diu posl editos argumenli dignitate primum cst. In eo enim pluribiis
hujusniodi Diatogos, ut infia dicctur. Nihiloininus el quidem necessariis ralioiiibus sine Scripturarum
lamen fallit hnecconjectatio. Mamhoc quod discipu- aiiclorilate S. Ansclmus in persona alirujus secuni
lus in co primo capite adduxerat ex Monologio, id raiiocinantis probat quidquid fide de Dei exisieulia
iu decimo cjusdcm dialogi capite magisler ex indu- ci essenlia credimus. llinc illud opus iuscripserat:
47 CENSURA OPERUMS. ANSELMI. 18
Exemplum meditandi de ralione fidei, nnllo aucioris A CESSCRA Retpontionis pro insipiente.
nomine prseposiio, ut prseferl ms. Sagicnse, quod Cum Proslogium in manus cujusdam venisset,
proplerea cseteris anliquius ducimus; deinde Mono- qui hanc Anselmi argnmentationem, id quod mojns
loginm nuncupavit. Hugone vero Lugdunensi archi- cogitari nequit, ett saltem in intellectu, ergo et neces-
episcopo jubente ut nomen suum illi prsescriberet, tario reipsa exitlet, non ralam esse pulans, cam
ipse jam abbas Beccensis, illud Monologium, id est refellere gestiens, scriptum illud edidit, ut narrnt
Soliloquium, nominavit. Hsec ex ipso discere est in Eadmerus lib. i DeVita S. Anselmi, col. cil. Hoc
ejus prologo ad Proslogion et in eapilibns 4 et 9 opus varias habet intitulationes, quas videre licet
libri De fide Trin. et de incarn. Verbii et in ejus in variis hujusce libelli leclionibus ad calcem Ope-
epistola ad Hogonem, quaV est 17 libri u, et in rum positis. In hujus responsionis flne plurimum
epislola ad Lanfrancum, quse est 63 libri i, et in commendalur liber Proslogii.
epist. ad Mauricium, quae est 65 ejusdem tibri Hujusce vero Responsionis quis auetor csset An-
primi. selmus aded tacere volxiit, ut eum nori esse insipien-
Hunc aulem librum instantibus suis monachis, et tero, sed Catholicum dixisse salis esse duxerit in
naxime Mauricio, Anselmus, lum Becci prior, scri- prologo sui Apologetici, pag. 37. Unde hactenus
psit, et antequam evulgaret, corrigendum Lanfranco B bujusce Respondentis nomen audiium non fucrat,
jam lura archiepiscopo misit, ut ipse suis ad eura quod nos declaravimus ex mss. fide quse Gaunikinem
epistolis lestalur. Yide lib. IV, epist. 102, el lib. i, Majoris-Monaslerii monachum hujus responsionis
epist. 63. auctorem proclamant. Vide varias hnjusce et se-
Cum autem S. Anselmus eo in Iibro dixisset non quenlis opusculi lecliones. Abeat jam ergo procul
proprie dici in Deo tres personas quomodo tres sub- Francisci Pici senlentia hoc opus irilmentis Roberto
stantias, etc, inde a nonnullis reprebensus est, a Olkot, qnem conslat ducentis annis essc Anselmo
quorum censura se vindicavil B. Auguslini auctori- juniorem. Is quidem et cum eo alii hanc S. Anselmi
tate, ut ipse adhuc prior scribit Rainaldo abbati in ratiocinationem, veluti quse in logicam peccaret^
epistola qnae est 74 1.1, el Lanfranco arciiiepiscopo exploserunl; sed ausim dipere quod nec eam in-
in episl. quae est 68 lib. i. tellexemnt. Alius fortc dabitur de ea disserendi
-
CENSCRA Proslogii. locus.
Hujus lihrj argumentum et intitulalioncm discere CENSUIU LIBBIconlra Gaunilonem respondentem pro
qiiivis potest ab Eadmero in lib. i De vila S. An- insipiente.
selmi (col. 63), ex prologo hujusce libri, et ex r Quidam S. Anselmi amicus ad eum misil Gauni-
epist. 14 et 47 libri u. Hoc opus inier alia S. An- lonis responsionem, quam ut sanctus doclor consi-
selrai exslal in omnibus edilis ac mss. In edilis dcravil, gavisus est, el eam, adjuncta confulaiione,
quidem inscribilur Prosologion, sed per errorem: aidem amico rcniisit, ut testatnr Eadmerus 1. I De
inscribendus enim est isle liber, Proslogion, ut ba- vita S. Anselmi, col. cit. Hsec confulalio legitur in
bent mss. 464 et 2267 Bibliothecae Regiae et alia omuibus S. Ansclmi lam excusis quam mss. cndi-
antiquiora, ot videre licel in casligalionibus quas ad cibus. In mss. 442 bibliothecac Domus S. Petri,
calcem Operum posuimus. . . tract. 3, exstat sub boc titulo ; Conlra insipienles.
Quod Anselmus adbuc prior Becci, el quidem post ln mss. biblioth. aulse Pembroch., tracl. 8, bunc
Monologium,ipsum coroposucril (ab ann. 4063 ad praefert lilulum : Conlra respondentem insipientcm.
an. 4077), ex Eadraero loc. cit. palam est. QuaeeO In ea spectabiiis cst Anselmi modestia, qui, ut re-
in opusculo de divina natura et ejiis pcrsonis fcrt Eadmerus loco cit., gratias agit suo reprehen-
S. Anselmus edisseruit, ipse commendat in c. 4 libri ' sori; quem non insipientem sed Calholicum ipse
De fide Trinilalit et de Incarnatione Verbi. Qnse prouunliat in suse responsionis prologo, cl quem
antem in eo de pleno bealiludinis gaudio elocutns non malevoIentia,sed benevolentia, quae ipsi inflrma
est, Hugoni incluso legenda consulit in ep. 22 1. n. D visa sunt, confulanda suscepisse censuit; ut ait in
Elsi libellus iste senientiariim ac subtilissimsecon- hujusce Apologetici clausula. Hasc S. Anselmum,
templalionis pondere magnus esset, ut ait Willelmus dum Becci prior esset (circa an. 4070) scripsisse
Gemmet. lib. vi Hist. Northman., c. 9, quidam ta- discimusab Eadmero cilato loco.
men hujus libri ratiocinaiionein confutare aggres* CEnsnRALIBEISEUEWSTOL^De fide Trinitatis et de
sns est, de quo in sequentis opusculi censura di- Incarnalione Verbi.
cemus. Hic Iiber exstat in omnihus sive mss. sive excusis
Observandum hic superest quod cum S. Anselmus sancli Anselmi cxemplaribus ; et qiiidem inventus
indubius sit hujusce opusculi auctor, ex quo maxima est sic praenolalus : Liber sive epistola de fide, seu.
pars Manuaiis, quod S. Auguslini operibus instrl- Ltber de Inearnalione Verbi conlra Judmos, ut fidcm
tur, conflala est, liquido constat Manuale islud non facit hujusce libelli prsefalio in edilionibus Gotbicis
Auguslini, sed magna ex parte Anselmi fetum esse, quse nec annum nec locum habent, cl in quarum al-
nt infra demonstrabimus in censura Mediiationis 21, tera omilluntur hseeverba, contra iudmos; qnse et
qnae incipil: Eia nunc, clc, et ex islo opuseulr-io*i in suiisequentibus postea editionious meritocxp inci-.i
excerpla est. sunl. lrrepserant enim, ut conjicio, cx Trilhemio,
 19 S. ANSELMUS CANTUAR. ARCHIEP. 2t
qui in libro De eccl. script. censuit S. Anselmumi A diensis. Iste Rucelinus fuit Abailardi prseceptor, ut
librum De Trinilate, et quidem ab eo opere distin- observal Horsiius ad S. Bernardi epistolas, lom. V,
cturii, contra Judseos scripsisse; qui error ex variisi p. 37, col. 1. Illius denique errores notantur a
hujus opuscuji inscriptionibns ortus esl. Nam ini S. Auselmo 1. n, ep. 35, 41 et 51; ab Abailardo
ms. 336 Biblioihecse Regise hic liber sic inscriplusi ep. 21 ; ab Ivone Carn. ep. 7; el ab Annalium scri-
legitur : Anselmus de Trinitale. Nec immerito, quan-- ptoribus ad an. 1092 el 1094. Ea aulem setaleplu-
doquidem Trinitalis fldes in eo maxime explicalur. rimi isla diflicultale tenebantur, ut ipse Anselmus
Unde el nos inlegrum lilulum restituimus, De fidei tradit (col. 263).
Trinitatis, elc.; nec enim etim duximus omitlendum,, CENSURA LIBRIDe processione Spiritus sancti.
qui magis operis argumentiim indicat. Legitur hic liber in onmibus tum mss. lum excu-
Sanclus Anselmus in c 4 bujiis operis commendat, sis Operum sancii Anselmi* voluminibus. Canla-
Monologion el Proslogion, quibus proinde posteriusi brigse in ms. 235 collegii Sancli Benedicii Iribui-
est; al in cap. 17 libri De processioneSpirilus tanctii lur Augustino; per errorem haud dubie prioris lit-
meminil istius epistolse, quse propterea illum librurai lerse A.quas Augustinum pro Anselmo significavit.
prsecessit. Anselmum aulem hoc opus -edidisse licet non
"
Eadmerus 1.n De vita S. Anselmi (col. 84), ell. n expresse tradal Eadmerus in libris De ejus Vita
Histor. novor., scribit hoc opus ab Anselmo initioi (lib. ii,. col. 102), el ibi solummodo dical Grseces
sui archiepiscopatus fuisse composilum slylo episto- ab Anselmo catholiea disputatione fuisse confulalos,
Iari et Urbano II papse destinatum; et ex eo S. pon- manifeslum lamen fit ex eodem in lib. n Hislor. r.o-
tiflcem in Barensi concilio errorem Grsecorum fir-. vor., ubi ait quod ipse Anselmus post Barense con-
mius confulasse. Nihilominus lamen certum est, cilium, quod anno 1098 coactum est, inde diligen-
4» Anselinuin adhuc ahbalem primam buic operi1 tius atque subtilius traclans, egregium opus scripsif,
manum admovisse, videlicet anno 1092: ipse enim, et per multa loca ab amicis suis rogatus direxit. Id
in episloIaadBaldricum,quse esl511ibri n, significat cliam patet ex Anselmi libro seu epislola De azymo,
se hunc lihrum inchoasse antequain in Angliami in cujus cap. 1 docet se ad Walerannum misisse
transfretaret. Cantuariam autem venit pridie Nali- opusculum quod de processione Spiritus sancli edi-
vitalis B. V., el anno sequenli, qui ab Eadmero 1093; derat, De eadem isla dispulalione scribilur in ep.
noialur, in archiepiscopum eleclus est : juxta i- 53 et 160 libri III et in epist. lllibri iv. Hic liber in
psiusmcl Endmeri historiam, 1. u De Vila sanctii edilionibus Golhicis et in Coloniensibus inscribilur
Anselmi (loc. cit.). Pridie, inquit, Nativitaiis B. Dexi g Epistola, etc, quod ev eo faclum conjcio quod
Genitricis et perpetuce virginis Marioi, Cantuariami Hildeberli instanlia conscriplum Anselmus ad cum
venit... Rapitur et violenter in vicinam ecclesiam cumi transmiseril, ut ex citalis epislolis liquel.
hymnis porlalur. Aela tunt hasc an. D. lncar- Hoc opus editum esse anie complelum an. 1101,
nal. 1093, pridie Non. Martii. quo schisma exslinclum est, colligilur ex prsefata
Id insuper es eo probatur quod, ut Anselmus in- epistola qua Waleranno in schismate slanti misisse
dical in c. 1 hujusce operis, incceplum sit ante con- se istud opusculum Anselmus scrihit. Prseadducla
cilium Suesslonense, quod Raynaldo Remensi ar- quoque Eadmpri verba(I. u Bist. nov.) cerlam fidem
chiepiscc-po praesiJe celebralum est anno 10921 faciunt illud non esse compositum nisi post conci-
abeunte, vel ineunte anno 1093. lium Barense, quod non anno 1097, ut conciliorum
Cerlum esl,2°, manum ultimam huic operi S. An- colleclores falso computant, sed anno 1098 ce-
selmum dedisse anno 1094, videlicel post S. Anselmii lebralum est. Anselraus enim anno 1097, feria
inaugurationem anno 1093, pridie Non. Decemb.,, V, quse fuit Idus Oclobris, a curia discessit, et
peraclam, cum rege in Normanniara transvectot postera die ex Anglia Romam profecturus ad por-
Anselmus studiis cceleslibus vacarel, ut tradil Ead- tum Dofris venil. Lugduni moratus est usque ad fe-
merus 1. n De Yila sancli Anselmi; hsec auleni,, D riam lerliam 1anle Dominicam Pahnarum (anni pro-
eodem tesle (loc. cit.), anno 1094 contigeruhl. inde 1098), quo die Lugduno recessit, et post ali-
Hunc aulem librum sanctus Ansehnus scripsitt quot dies Romam pervenit, et prse niinia aeslaie in
ccmra quemdam clericum, qui asserebat in Deo tresi viilam Schlaviam divertit; unde Barum cum Ur-
personas esse ires res, sicut tres angeli aul tresi bano II petiil, et concilio adfuit. Haec fuse narrat
animae; quem cum resipuisse audiisset, et ipse suumi Eadmerus 1. u Hist. novor., ex quibus fit evideus
opus dimiserat, quod non pcrfccit nisi postquami Bareuse concilium anno 1098 coaclum esse, et li-
eum ficte suum errorem abjurasse didicerit. Haec : brum De processione Spiritus sancli non editum esse
ipse inc. 1 liujus libri proloquilur. nisi post linjus annoI098 decursum.Mihiergoproba-
Porro clericus hic, conlra cujns blasphemias ca- lur, 1° ad id operis excitalmn Anselmum ab Hilde-
lamum S. Anselmus exacuit, Roscelinus sive Ru-- berlo Cenomanensi cpiscopo anno 1100, posl mensem
zelinus vocatur in ms. 3 biblioihecae Thuanse, utt Augusluin, quo rex Willclmus regnum cum vita de-
notant varise lecliones; el in ms. monaslerii Longi- posuit, IHICest statim atque a carcere quo inclusus
Ponlis, in quo exstal hic liber eo lilulo : De incar- fueral Hildeberlus Iiberatus est, et quo Anselmus iri
nalione Verbi contra btasphemias Rucelini Compen- Angliam jcversus cst; ibi cnim tunc fuisse Ansel-
21 CENSURA OPERUM S. ANSELUI. 22
mum con obscure innuil prsefala Hildeberil ad An- A tur in prsefaiione, el Eadmerus referl 1. n De rjus
seimum epislola quse esl!60 I. Ili, his verbis : Feli- vila. Inde coitsequi necesse est hoc opus prodijsse
eeni me, ti metuissem vel prmens inslrui. Hoc aulem ante librum De processione Spiritus sancti,qw, nt
tnihi loeut invidet, nec aliter salutalionis induttit probavimus, non nisi post Barense conciliuni scr:--
obsequia, niti prius orbis dimidium consultarem : ptus est. Anno itaqne 1094, poslquam libriim T)e
oportel enim maris et aeris explorare clemenliam,elc; incarnalione Verbi perfecil, hosee fibros S.AnscImus
in qda eliam se nondum in Angliam transfretasse aggressus est, dum per rcgis absenliam studiis
indicat. Unde et colligo eam scriptam ante annum sanclis tolum se daret, juxta Eadm. 1. u De ej4ts
1401, quo ineunte, videKcel paulo anle vcrnum tem- Vita (col. 84). Ipsos aulem coinplevit in villa Schla-
pns, in Angtiam Ilildeberlus transivit, antequam viam, quo diverlerat anno 1098, et ubi remanere
Elias, urbecapla, Cenomanensecastrum obsedissef, nimio calore compulsus est, donec instaret statiis.
nt de Hildeberto observal D. de Bondonnet in libro dies concilii, videlicet Kal. Octob. isliusanni 1098,
De Vitis Cenoro. pontiGcum. —2° Mihi probaturhoc et non anni 1097, ut ex Eadmero demonslravimus
opus ab Anselmo compositnm ab anno 1101 ineunle in libri De processione Spiritus sancti censura. .
ad annum 1403, quo ilerum ex Anglia Anselmus Hos libros Eadmerus ipse Becccnsi Ecclesise,
exivii, et eo ipso tempore Anselmum illud Hildeberlo B I cujns erat filius, transcripsit, ul testalur S. An-
ac Waleranno misisse. selmus in epislola quseesl 2q libri u. Ipsos eliam a
CENSCRA LIBRIDe voluntale Dei. monachis Cantuariae transcribi ad Paschalem II mil-
In nullo ex his in quse incidi mss. reperitur isle tendos rogavit S. Ansclmus, si ejus epislolae credi-
libellus. Cum lamen in omnibus editis legalur sub mus, quae est 55 libri iv. , ,(, ~
Anselmi Canluar. archiep. nominc, et in eo verba Adverlendum etiam est quod in fine cap. 17 I:-.
ac sententise S. Anselmi deprebendahtur, illura ad bri n dical Anselmus volunlatem se habere scri-
appendicem non duximus ablegandum. Equidem bendi de originali peccalo; undc consequilur li-
seio Anselmum Laudnnensem de volunlale Dei eo brum De conceptu tirgin. el orig. pecc. esse isto
sseculo disputasse, et ejus hac de re sententiam a posleriorem; quod eliam arguiffir ex prologo el ex
Ruperto Tuitiensi acriter impugnatam non verbis c 22 istius Iibri, ubi raeminit librorum Cur Deiis
modo, sed et scriptis, ut in Ruperti Apologia lale homo.
disserui (in prol >g. et in parte i, p, 40, 41,12, 13, CENSURA LIBRIDe conceplu virginali el origina'i
46,47, 43 et 81). Verum quidni et Anselmus Can- peccato.
tuariensis de eadem quaestione simul ac de con- r Post Barerise conciiium Romanamque synodum
cordia praescientiac,elc, scripserit circa vilacflnem, S. Anselmus, dum Lugduni morarctur, explelis 1L-
effervescenlibus tunc animis circa hanc de Dei vo- bris Cur Deut homp, boc opus scripsit anle mcilita.-
lunlate quscslionem,paucis videlicet annis antequam lionem fle redemptionehumana, ut fidem facil Ead-
Rriperlus cum Anselmo Laudunensi congrederetur. merus lib. nDe ejus vila (coI.lQ7)ALiquet argoli^
Nam adversus eum scripsit circa annum 1116, ut brum hunc esse composilum anno 1099, quoconc,
in ejusApoiogia animadverli; Anselmusvero deces- Rprii. celebratum esl sub Urbano II, in fesio Appa-
serat anno 4409.. rilionis scilicet S. Micfaelis, quod erat lerminus
CENSURA LIBRIDe casu diaboli. induciarum quas in festo Nalrvitatis Domini post.
Isiitis dialogi S. Anselmus ipse meminil in c 17 concilium Barense rex Anglise oblinuerat,. juxta
libri i Cur Deus homo; et inc. 5 libri De conceplu Eadmer. L n Hist. novor. Iluic enim synodo Ro-
virginali, circa fincra, el in c 7 iibri De concordiai manse S. Anselmns inlerfuit, nec nisi ca-peracta
prcescienti-, elc Argumentum libri declaralur ini Lugdunuro repetiit, ul ex Eadm. ibidem conslal ^
prologo ad dialogum De veritale. nec Lugduno discessit nisi post regis obitum, qtii
Huoc ut et alios tres S. Anselmus scripsil dumi an. 1100, mensc Aiiguslo, contigit, uno videlicet
adhuc prior csset Becci, ut tradit Eadm. L i Dei D ] anno post mortcm Urbani II, qui luimana exuerat
cjus Vita, hoc cst ab anno 1063, quo prscposilusi incnse Oclobri [corr. Julio] anni praecedenlis. ut
est, ad annum 1077, quo in abbatem est electus. Eadmerus in fin&Iib. n, Hist. novor. observat.
Observandum bic unum esl quod traclalus Dei Hic liber aliquando duntuxat inscribilnr De con-
malo, de quo ipse scripsil ad Mauriiium, non estl ceplu virginali. Sic Cantabrigse in ms. 161 bihlioth.
nisi excerplum ex c. 14 dialogi islins, remola fortnai publicse, et in ms. 217 cotlegii Caii, el in ms. 203
interloculionis, ul facile adverlet quisquis epistolami atih» Pemhrochianse, el in aliis. Aliquando simplici-
ad Maurilium, quse est 8 libri n, conluleril cumi ter, De originati peccalo, sic Cantahrigse in ms. 235
prsefato capite 41 [al. 10 J. Quapropter scriptum illudI collegii S. Benedicli, et aliis quse videre c&lin va-
separatim non edidimus, cum et in co capite, ett riis Ieclionibus. Hinc forie error Trilhemii disJin-
in ista epislola uno conlexlu inlegrum habeatur. - guenlis librum De virginati conceplu, a libro De pec-
CEHSDBA. LIBRORUU Cur Deus homo. cato originali.
IIoc opus in Anglia ad Bospnis inslanliam S. An- in prsclalione ct in c 22. istius opusculi S. An-
scImusinchoavit,elinCapuana provincia, aulequami selmus memiDil librorum Cur Deus h,omo.,q:ii pro-
cogerelur Barcnse concilium, perfecii, ut ipse testa-- indc eo sunt anliquiorcs; illud vero rfrscccssitlibrum
 23 S. ANSELMUS CANTUAR. ARCHIEP. 24
De concordia prtescient., in cujus c 7 mentionerii A ipse liber in c. 1 declarat se ab eo scriptum qui
hahel opusculi istius. tracialum De processione Spiritus tancti ediderat,
Denique in epistola ad Theodoricum, quse est 42 de quo supra diximus. In ms. 22 bibliolhecse Lin-
lib. iv, de eo opere scribit, et illud cum libris Cur colniensis , et in mss. 217 bibliotbecse Caii, et in
Denthomo transcribi mandat.ut eos omnes adPasch. ms. 44S bibl. publicse Canlabrigensis, et in ms.
II dirigeret. Vide epist 55 libri iv. Cisterciensi inscriptus est De tacrificio azymi et
CENSURA DECLARATIONIS eiijutdam in pracedentem fermenlati. In ms. Sancti Martini Torn. inlitulatus
librum. est De pane tacrificii conlra Gr~cos. Inler epislolas
Etsi declaralio hscc in mss. sancli Anselmi volu- excusa fuit editione Colon. an. 4612; in aliisomni-
minibus non occurrat, in omnibus tamen illius ope- bus inter libros edila esl sub eo titulo quem ei prae-
riim editionibus reperiltir. Illius occasionem el ar- flximus. Vide varias Iecliones>
gumentum ex ipsamet discere licet. Verum de illius Cum prsefatus liber De procestione, etc, cujus in
auclore et setale non aliud scimus nisi quod cooela- c 1 hujusce epislolse fit menlio, prodierit ab amio
neus fueril S. Bernardo Clarnevallensi, quem vccat 4101 adannum 1103, ut supra demonstratum, et
sui temporis Spirilus sancli organum. Undejcon- hsec epislola direcla fuerit Waleranno Novembur-
sectaneum eslhancccdcclaralionem esse posteriorem " gensi, adbuc stanti in schismale, quod Guiberti
Anselmo, qui-decesserat anno 1109. Bemardus vero morle, qusejuxta Dodech. anno 4100 obtigit, exs-
junior monacbum induit anno 4113. tingui coepit, certo cerlius est eam ab Anselmoscri-
CENSURA DIALOGI De veritate. plam non fuisse anle annum 4101, sed paulo -posl
Sanctus Ansclmug adhuc prior hunc dialogum librum De processioneSpirilut tancti, circa annuin
Bcripsil, Eadmero lesle 1.1 De cjus Vita (col. 62), 1402: hanc enjra protrahere usque ad annum 4406,
eodem videlicet tempore quo dialogos De casu dia- sub cujus fine Anselmus in Angliam rediit, et quo
boli, De libertate et De grammatieo. Vide sancti Henricus IV imp. Leodii vita functus est, abs re
Anselmi prologum ad hunc dialogum, cujus adliuc diceretur, cum eo temporeschisma penitusdesiisset,
ipse meminit in C—Slibri De conceplu virginali. Ilenrico V jam imperanle. Hcec praecessit alteram
Eadem proinde sit dialogorum De libero arbitrio et De sacramentorum diversitale, in cujus fine aqctor
De grammatico censura; si adilideris quod in c 4, meminit istius.
qnaest.3 Deconcordia grali~, etc, menlio fiat dialogi CENSUBA LIBRISITEDUARCM EPISTOLAIUIII De tacra-
De libero arbilrio. mentorum divertilale.
CENSURA TRACTATUS De voluntate. - Primam bujuscemodi epistolarum esse Waleranni,
Sanelus Anselmus I. De concordia gralias cum lib. alleram Anselmi Cantuar., inscriptiones pneseferunt
arb., c. 41, utcunque promisil, elsi infirnise admo- in omnibus tam edilis quam mss. Ideo autem Ead-
dum valeludinis, se aliqnando dicturum de mulli- merus islius sicut el praecedentis opusculi non me-
plici divisione volunlaiis quse est usus. Id autem minit, qtiod inter epistolas ea recensenda duxerit:
cum nullo in loco alligerit, non abs re conjicio ab nos ea libris accensuimus, juxta omnes pene editio-
eo panlo anlequam decederel libellum hnnc esse ncs, et pleraque mss. In ms. 22 bibl. Lincol., el in
coinposituin , quom ex ms. Viclor. Cd. 12 edidi; et ms. 217 bib!. Caii, et in ras. 203 aulse Pembroch.,
quidem eo rabcntius, quod non modo Anselmi no- et in ms. Cisterc, ac in edilione Nuremberg. anno
mcn, sed el senlenlias babet. 4491 bic liber inscriplus legilur De tacramentit
CENSURA LIBRIDe concordia pr~scienli~ ,pr~desli- Ecclesiw. Quo eodem litulo illum citat S. Bonav. t.
nalionis et graliw cum libero arbiirio. VII, parte iv, in c 4 terlise Responsionis Apobgiae
Anglicanae Ecdesise pace reddita, S. Anselmus pauperum. Diversos alios tilulos vide in variis lectio-
circa viue finem, hoc est anrio 1109, hoc opus nibus.
scripsil, juxta Eadmer. 1. n De cjus Vita (col. 114). Qua aulem aelate duse istse epistolse scriptae slnt,
Varia esl hiiuisce operis dislribulio, ut in variis D sic conjicimus. Anselmus Waleranno fim miserat
Icciionibus nolalum est; qneis adde quod in ms. epistolam de azymo, ul ipse in fine bujusce opusculi
442 domus sancli Pelri in Anglia in duos traclatus significal. Deinde ex c ult. epislolse Waleranui ct ex
iste libcr dividilur : primiis est de praescientia'et c 4 epistolaesancli Anselmi constat quod lunc Wa-
pradesiinaiione; aller de gratia el libero arbitrio : lerannus Pascbalill essetreconciliatus , et adeo ipsi
at justius in ms. 203 aulsePcmbioch. in tres parles familiaris , ut cardinalium jam tum essel consecre-
dislribuilnr : 1° de prsescicntia et libero arbiirio ; larius , iil refert Paulus Langius in Cbronico Cili-
2» de prfcdcstinaiione ct libero arbilrio; 3» dc gra- ' zensi. Igitur scriplam censeo hanc sancli Anselmi
tia el libero arbitrio. In ms. bibliotbecse Viliariensis epistolani anno4102, quo Anselmus Ecclesiaebono
in Brabantia dicilur Liber trium qumlionum. Di- totus invigilavit,priusquam ex Anglia Romam iterum
gnus sane liber qui lanli viri vilam clanderet. pergeret, quo pervenit circa finem anni 1103. Et ita
CENSURA LIBRISEUEPISTOI.-E De azymo etfermento. S. Anselmus perduosislos an. 1101 et 1102 scripsit
Librum hunc sen epistolam esse Auselmi pro- librum De processioneSpiritus sancti. Deinde librum
testantur omnia ciim exeusa tiim mss. exempla- De azymo, el tandem epislolam Dc sacramenlorum
ria ; et ipse Dodcchinus ad ann. 4094; sed el differcnliis.
 Ǥ CENSURA OPEKUM S. A^iiUii. 26
CENSURA Offendiculi tacerdotum. A . CENSURA DIALOGI De grammahco.
Hie liber exstat Cantabrigae in ms. 235 collegii (Vide censuram dialogi De casu diabqli, et dialogi
Sancti Benedicti, in ms. E 10 Corbeiensi, et in ms. De verilate.)
S. Ebrulphi, ex quo ipsum edidimus. Is tamen non CENSURA IIOUiLlABUM.
aliud est quam excerplum ex S. Anselmi cpistola ad Quandoquidem pastoralis esl muneris Verbo Dci
Guillelmum abbalem , quseest56 1. i, ut utrumque gregem pascere, Anselmum, qni facundia ct zelo
Iegenti fil evidens. Hunc aulem Guillelmum Dode- ad dicendum promptus scniper ac paratus erat,
chinus ad ann. 4094 ait fuisse abbalem Dersagien- sermonem ad populum frequenler habuisse non est
sem; sed abbos Hirsaugiensis dicilur in veteribus unde qnis dubitet. Eadmerus eum diversis in locis
moniraeniis conira schismaticos a Sebasliano Ten- concionatum fuisse testatur.
gnagel cdilis anno 4612, et mihi a doclissimo D. Ex omnibus autem sancli Anselmi sermonibus sive
Baluzio communicalis, ubi lisec epistola legitur. homiliis paucissimse reslant. In anliquis editionibus.
Quam falso libcllus hic ascribalur Honorio Auguslod. videlicet duabus Golhieis, una Nurembergensi anno
L. XI! Bibl. PP. ex prsefatis liquet. 4491, una et altera Parisiensi anno 1544 ci 4549,
CENSURA LIBRIDe nuptiis consanguineorum. una Veneta an. 1549, unica homilia exslat, quse
Iri ediiione Coloniensi an. 1612 primum, quod " cst in iliud : IulravilJesus, cic. Et in Colon. anno
sciam, excusus est hic liber, et quidem inter cpi- 4575 primum lypis datac sunt enarralioncs seu homi-
slolas. Nos lamen ipsam, quia Jogmatica cst, aliis lisc in aliquot evangclia, et in illud Eccli. xxiv : In
opusculis adjunxiraus. Anselmo autem Cantuaricnsi omnibus requiem, elc. Ansclmi Canluar. archicp.
cam adjudicaitt inscriptio quae illius nomen prscfert, nomcn prseferentes.
Methodut inqukendi rationet eorum qu~ observamus, Altera Coloniensis anno W3I2, et Lugdun. anno
et senteiitia qua in c. 6 dicitur pcr Adam lola nalura 4650, easdero codcm nomine dederunt. Ipsas crgo
fuisse corrupia, quia tota iunc in ipso erat, cl extra ca fide, etsi nullo quod viderim ms. sulfragantc,
cum non eral: haecenim omnia Anselmi siint. nihilquc de ipsis Eadmero proferente, edidinius;
Nec quem movere debct quod Ansclmus c 3 cl 7 nihil tamen inde asscrenles, scd quod accepimus,
hujusce libri deGuial mairimonium intcr cognatos in tradentes. Ordinem dtintaxat immutavimus, eas
sexto gradu posse contrahi, cum tamen in anliquio- disponendo juxta seriem locorum Scripturae, quse iu
ribus eliam Anglise conciliis, et in iis quibus ipsc his cxponunliir. -
praefuit, prohibita sinl connubia usque ad seplimum Adnolasse sufliciat eodem slylo ct sensu scriplas
gradum. Hsec enim quse videlur dissonantia .facile r cssc hujusmodi homilias quo ct enarraliones in
, concordat, si altendalur quod canones intra sepli- Matlh. quas Coloniensis edilio in codem voluniine,
mum gradura conjugia probibucrint quoadusquc pa- Anselmi nominc prscfixo , compcgil. ld facile sccun-
reutcla ex alterutra partc ad scptimum gradum pcr- dum me discernct quisquis pariter ea loca qusc in
venial, jjtexprimit synodus Londonicnsis sub Lan- ulrisque cxplorala sunl inviccm contuleril.
franco, anno 1075, adco ut si cx una duntaxat Oxonisc quidem in ms. 242 bibl. Mcrton. cxstant
partc scxtus gradils allingitur, ct ex allera septimus, homiliae B. Anselmi; sed qutc elqnot, disccrc uon
luric in sexlo gradu matrimonium possSl conlrahi. polui, • . .i •
P. Raynallus liunc nodym u.1solvcrcl, in sua Syn- In ms. S 45 Sancli Ebrulphi una homilia legitur co
laxi censuit S. Anselmum co loci gradus cognalionis litulo: Anselmisermo in c Videns Jesus turbas, > ctc,
computasse non a fralreet sorore, sed a nepole ct hanc ad nos iransniissam ordinc sccundam cscleris
ncpte, juxla concilii Salguasladfcnsis dcfulitionem. inseruimus.
Verum quaeralio Anselmo fuil alio ordine hic recen- Uiiam quoquc in illud Apostoli : Decebat enim,
serc bos gradus quam in libro De azymo cl in cano- elc, adjccimus cx ms. Corb'. S596, boctilulo : Se-
nibus quos ipse condidit in Londinensi eoiic. an. cuiidum magistrum Ansetmum super tersum illum :
4102? '
D c Decebat enim >, etc. . .
iibil ergo repugnat, scd omnia suadent hanc cpi- Ea porro quse est in illud : Jntravit Jcsns. cic, ct
stolam ab Ansclmo scriplam fuisse. Sed cui, ci qua quamnonam posuimus, in omnibus !cum mss. lum
ariate, non est nnde conjiciain. Inscripiio cjtis mu- cdilis eliam antiquioribus rcpclitur. In mss. rioincn
lila cst, nomen enini ejus cui sCribilur non legilur, Anselmi pracferl, clhunc litiilum babcl jn ms. 1106
nccAnselmus archiepiscopus vocalur. Muricrdarcho Bibl. Regise : In assumptione B.Maria.;Anselmusiii
sive MurchertachO Hibernisc rcgi, ut cognatorum illud : c Jntravit, » clc In ms. Corb. P 507, Sermo
conjugia prohibeal, S. Anselmus scribit epislolam Anselmi\in Assuinptione,'jn illud : t Intravit, > ctc.
quae est 442 librim, et ab eo rege ad B. Ansclmum In ms. 596 Corb., Ex diclis domini Anselmi arcliiepi-
missas cpislolas anno 409S et 4096 pro consccra- scopi. In ms. Breviaro EcclcsiseCarcassoncnsis : Vrb
tiOne cpiscopi Dublinensis ct episcopi Walafefdijc, fetlo Assumplionis B. Mariai Vmjuiis : i In illo
ab Eadmero in I. u llist. nov. discimus. Unde ab tempore, intravit, » elC Jlomiliayenerabitis Anselmi
Anselmo ad quemdam forte Hibernum co tempore, •
archiep. Coiisuie varias lecliories.
scilicet circa annum 1096, scriplam fuissc Iianc Hanc homiliam S. Ansclmus n Guiiiclmo abbaic
cpistolam iitCunqiie^onjici poicst. Fiscancnsi ci ab Arnulfo Trcarncnsi abbalc rogatus
 «7 *. ANSELMUS CANTURA. ARCHlEP. 2g
scripsit, ul discimus ex ejus prologo querii ex ms. A conlulimus, sed in nullo ex Iiis nomen sancli Ansel-
Corb. edidimus. mi habet. Imo in ms. bill. Aldenburg. carmen De
Quod eamscripserit nondum archiepiscopus, et conlemptu mundi tribuilur Bernardo Cluniacensi.
proinde ante an. 1093, ipse satis indicat in prologo, In ms. Gemmet. C. 70 duo sunt carmina De mundi
ubi ail se ex obedienlia illam scripto tradidisse , conlemptu : unum quod incipit : Cartula noslra
quam plus quam semel in conventu fralrum dixerat. Hbi, etc, alterum est illud quod Anselmi oper bus
Scripla ilaque cst ab anno 1088, quo Arnulphus arijectuin , el intilulalur: Claudianut ad monachos.
clectus est abbas Troarn. juxta Chronicon Goferni ln ms. Becc K 10 Rogerio Cadomo monacho Bec-
ab auctore pise Neustrise citalum in c 2 De abbalia censi ascribilur. Unde quid jaris Anselmus habeat
Troarnensi, ad annum 1093 , quo Anselmus Eccle- in id operis, definire non audeo. Verum quideni esl
sise Canluariensi praefeclus esl. huiic S. doctorem nonnullos .versus el bexametros et
Dcnique in ms. bibl. clar. V. D. Bigot exslat una pentamelros composuisse; al quid inde consequitur?
bomilia sic inscripta : Incipit homilia B. Anselmi Unum dixerim, carmen islud a monacho qui san-
super Joannem , de planclu Magdalenw ; haec ipsa clain regulam est professus, composilum csse. In co
est quse Origeni vulgo sed falso tribnilur. Quando- cuim plura ad menlem regulae sancti Benedicli pro-
B
quidem vero non plane mihi corislaleam esse Ansel- ferunlur, ut cum ad eos expresse loquilur qui mo-
mi, et pluribus aliis iu locis edila babetur, idco illatn rum conversionem promiserunt, et inonachum hor-
dimisimus. taiur ut Deum ubique et semper prsesenlem credat,
CENSURA Exliortationum. etc.
Istas exhortationes seu sententias P. Theophilus, Alia duo carmina in sola D. PicardL, qui ea pri-
utscio, primus emisil. Unde eas habueril et quo musdedit, fide subjecimus.
jure eas sancla Anselmo ascripscrit, nos sciremus si CENSCRA TRACTATCS De pace et concordia.
ipse docuissel; ea igitur quac ei debelur fide illas Is Anselmo tribuilur in ms. Lovaniensi,, ex quo
inler sancti Anselmi Opera edidimus. transumpliim elad nos transmissum edidimus: ecce
Unum mihi constat, ipsas a monacho Benedictino ab Anselmi siylo et sensu abhorret.
conscriptas. Etenim plures ex sancli Benedicli re- CENSURA LIBRIMEDITATIONUM ET ORATIONCM.
gula colleciae sunt; ut cum dicilur: Cur mdlis acli- Sanctum Auselmum oraliones slve meditaliones
bus tuis contristas Palrem piissimum qui le in filio- scripsisse teslatur Eadmerus I. n. De ejus vita
rum numero dignalus est coinputare. Ilem : Ne irri- (Col. 56); teslaturet Durandus abbas Casse-Dei in
latus Dominus malis luis ut nequissimum servum p, epistola ad Anselmum, quat eslOl libri i, lestatur
perpeluam tradat ad poznam, etc. Ilem : JElerno et ipse Anselmus in ep. 20 1.1 et in cp. 51 1. u : ke-
Regi militaturus propriis abrenuntia volunlalibus, etc statur denique innumera pene mss.
Item : Age, dum vacal, quod in ~ternum expediat. Non una vero setate, sed diversis lemporibus illas
Quse omnia in S. regulse prologo expressa sunt. Et scripsit, ut ex singularum censuris fiet manifeslum,
cum dicilur : Estoomni vililate vel extremitale con- ex quibus etiam constabit quse el quol a sanclo An-
tentus. Item : Pronunlia te omnibus viliorem , quod selmo vere prodierint.
in c 5 regulse legitur. Et cum dicilur : Diem judi- Censura protogi.
cii lime : actus vilat luat omni hora custodi: fac te Prologum a sancto Anselmo scriplum mecnm cen-
aiienum ab aclibus scvculi, etc, qusuomnia in san- sebit, qui in eo mecum deprehenderil et verba et
clae regulse c. 6 proposita sunt. meniem epist. qua sanctus Auselmus Gonduipbo
CENSURA Admonitionis Morienli. scribit (Ep. 20, lib. i) se suas rationes ideo para-
P. Tbeophilus eam primus publicam fecil ex ms. graphis distinxisse ne prolixitas gencraret fasti-
Biul. Valic Quae lamen inde ad nos transmissa est, dium, et ut eas lector incidat, hoc est ibi desinat
in aliquid ab ea discrepat, ul ex variis lectionibus nd vcl incipiat ubi voluerit. Hsec enim eadem in
operis calcein positis esl evidens. ]) prologo.
Hscc autem admonilionis forrnula sic inscripla le- Censura vtedilationis 1.
gitur in ms. bibl. S. Marlini Tornac. : Tractalus B. EamP. Theophilus primus evulgavit inler sancli
Anselmi, quomodo debeat interrogari frater morti Anselmi Meditationes. A quibus vcro illam acceperit,
proximus, et quomodo respondere, Vide varias lectio- ipse non edicit.
nes. In ms. Bibl. D. Bigot eam inler sancli Anselmi
Qua sclate sanctus Anselmus hanc formulam prse- Medilaliones haberi certos nos fecit R. P. D. Fran-
scripserit, non esl unde conjiciam. ciscus Pommeraye, illud prae manibus tenens.
CEINSURA CARMINIS De contemplu mundi, et daorum Ipsa sane sancli AnseLnisenleiilias habet. Quod
aliorum carminum. enirn in § 1 dicil mortuam magis quam dormientem
Colonise anno 1573 primum typis excusum est csse animam quse ad Dei vocem non expergiscilur,
carmen istud, sed mancum et niulilum. Inlcgrum iilem in medilatione2 sensit. Quodibidem dicitani-
illum ex Sancti Yictoris. Paris. bibliot. cdilum est mam ad hocfaclam esse ad imaginem Dei ut memi-
ibidem an. 1612. nerit, intelligat et amet summumbonum, id ipsum
Exslal quidem in pluribus mss., cum quibus illud cst quod in Monologio^Proslogioet alibi passim edo-
29 CENSURA OPERUM S. ANSELMI. t4
cuit. In § 3 dicit quodsolus Deusvere eslet est A Censura meditationum 4, 5 el 6.
verum esse.sine quo nulli potestbene esse.Hocidem Inler S. Anselmi medilaiiones, eas habenl othnia
in Monologio et aliis pluribus in locis sanclus Ansel- mss. cum quibuscollalcc suntet ms. 2024, Bibl.
mus exposuit. Regise, etms. D. Bigot. Videvariaslectiones.
Licet ergo in paucis ms. reperialur hsec medita- Censura meditalionis 7.
tio, saltem sub Anselmi nomine, hanc tamen sanclo EamPaierRaynaudus ediditcompivsitameldiversis
Anselmo non possum abjudicare. parlibus quae in aliis orationibus legunlur quarum
Censura meditationis 2. S. Anselmi est auctor indubius: nos, iis sepositis,
illam dedimus illis dunlaxat inslructam quae ipsi
In omnibus editis bsec exslat sic inscripla: Liber
de miseria hominis. Exslal et in ms. omnibus, sed sunt propria nec in aliis reperiuntur.
PrJmi duo Iuijuscemedilationis paragraphihabcn-
diverso sub titulo. ln ms. D. Bigot intitulalur : De
terrore extremi judicii. In ms, 2024 Bibl. Regise, tur in ms. S. Mart. Tornac, cujus Iranssuinplum
in ms. Cisterc. et in aliis inscribilur : Meditatio ad nobis missum esl : duos alios in nullo ms. comperi,
concitandum timorem. Consule varias lectiones.Illam el in sola P. Tbeophili fide proluli, eo quidem
ab Anselmi monachis se accepisse scribit Durandus libenlius quod in eis menlem et linguam Anselmi
P noverim.
epist. 61, libri i. Ex qua et ex Anselmi responso Dissimulare hic nequeo duos priores paragraphos
liquet eam ab Anselmoesse editam antequam esset
legi ip libro De contritione cordis, qui exstat
abbas, hoc est anle annum 4078. In illa enim An- inlegros in Appenaice lom. IX Operum S. Auguslhii. Verum
selmus non ut abbas salutatur, nec in eo abbas in-
id nihil juris S. Anselmo detrahil, cum libcr isie
scribilur. Durandus aulem hanc meditationem acce-
nihil sit aliudquam excerptum ex variismedilalioni-
peral, dum esset abbas monaslerii Casse-Dei,,cujus bus et orationibus
qnas Anselmi esseomni cerio
regimen tenuit ab anno 4068 ad ann. 4078, quo in
certiusest. Id infra demonstrabimus in judicio libri
Claremont. Eccl. episc. eleclus est. Unde ab anno de cordis contritione.
1068 ad an. 4078, quo Anselmus Beccensis mo- Censura meditationisS.
nasterii faclus eslabbas, eam scriplam esse fit
A< P. Theophilo primum edita esl ex ms. Bi-
manifestum. blioth. ,Vatic. el in ea nihil occurril S. Anselmo
Hanc citat S. Bonavent. c 3 Soliloq., el eam
indignum.
integre describit S. Anloninus, p. u, tit. 46, Censura meditalionis 9.
c.42,§7. Hsec medilatio, quse incipit, Jesawi NazareiiKm ,
Duo hic observo, 4. Inter S. Bernardi. opera
inter S. Anselmi Opera in omnibus excnsislegi-
exstare librum qni eumdem lilulum, De miseria ho- etc,
lur stili hoc litulo : Speculum evangcliei semonis;
minis, prsefert; sed qui ab isto omninoalius est; 2.
alias, Stimutus amoris. In ms. D. Bigot inscribilur :
Ipsam inter preces a Joanrie abbale collectas haberi De humanitate;, in ms. Oralorii Paris.bunc liluliim
in cod. ms. Metlensi. Quod non levi argumento est
habet: Passio Domini nostri Jesu Chrisli, mundi
preces istas ab eo riiagis exscriplas esse quam Salvatoris , secundum B. Anselmunt archiepisc In
composilas, ul fusius infra demonstrabimus. lom. VII, Operum S. Bonav. unus exslat liber cui
Censura medilationis 5. lilulus : Slimulus amoris; al lotus ab isto distal.
Hsec in omnibus editis el mss. Meditalionem S. Faleor quidem inler S. Bernardi Op^ra occur; ere
Anselnii exemplaribus legitur : inscriplionum diver- hanc meditalionem inscriptam: Sermo B. Bernardi
sitatem vide in variislectionibus. de Ptssione Domini. At S. Bernardo eam abjudi-
Ipsam censeo ex illis esse contriti cordis opu- cant (<ui eam Bernardi siylo miniine descriptam
scnlis qu* prsefatus Durandus accepisse se gratu- advertuni; nec ego camAnselmo firmius asseram,
latur in pruvtdtlucli epist.; unde et eadem selate cum in ea Anselmi verba nonlegam; in nullo tamen
eam fuisse compositam qua prsecedens edita est, Q ejus doctrinse ac pielati rcpugnat, et nomcn ejus
lubens concedo. praeferl in omnibus eliam anliquiorjbus excusis, et
P. Theopliilus in sua hujusce meditalionis synlaxi in aliquibus m&s.
agitatan sua sibi criininasuoque nomineS Anselmus Censura medilalionis 10.
hic expiobret et describat; el negamio conclndil, Ex ms. Vatic. eam P. Theopliil. publici juris
ncplus ifiquo suse famse prodigus Sanctus hic doclor fecil; et mihi non est unde illam S. Anselnii non
ju licotur. Verum delicalior hxc mihi visa est essejudicem. ,
reljgio : Ut quid Ariselmi conscieniiam excutere. Censura medilationis 11.
quem a pielalis studio recessisse ul sibi indulgeret, In omnibus lam excusis quam mss. S. Anselnn
Eadmerus ipse scribit? Sat sit Anselmum suse meditationihus hsec legitur. In ms. 22 biblioth.
juvenlutis delicta verav pcenitentiae lacryiuis di- Lincoln. habet hunclilulum, Derecreatione hominis.
luisse Diversos titulos vide in variis lectionibus.
Plures hujusce meditalionis senlenlias habet Eadmerus 1. n. De ejus Vita, leslalnr ipsam ab
c 39 libri Meditationura , qui S. Augustino falso Anselmo Lugduni -seriptam csse auno. 10i)9 , post
tribuilur. librum De conceplu virqiiiali,.etc.
54 S. ANSELMUSCANTUAR.ARCIHEP. 32
Censura Meditationitm12 et 13. j
A Auclorhiijus libelli in c ult. fatetur se his raedia-
Primus, si bene scio, P. Raynaudus eas inter lionibus De divinit beneficiit, adjunxisse vivendi
sancli Anselmi medilationes evulgavil: et eas in formam quam per 46 capitula ibi prspseripsit; unde
unico ms., quod est domini Bigot, S. Anselmus fit evidens untim esse et istius vivendi formute et
meditationibus accenseri didici. In duodecima istarum medilalionem auctorem.
phrasim Anselmi adverlo, in tertia dccima siylum Centura meditationit 48.
video omnino disparem; utraque tamcnpiis menti- Ex ms.collegii Viennensis P. Thcophil., utait in
bus sapit. prselatione ad Mantissam, hanc inler alias omnes,
Censura meditalionis 14. ul vocat, faculas.seu alloquia sancti Anselmi in lu-
Hanc sancli Anselmi nomine P. Theopbilusex ms. cem primus emisit. Hnjus initium legilur in prima
codie (collegii, ulpulo, Viennensis)primus edidil; parte cap. 48 libri Meditationum qui inter sancti
ipsa eliam inter S. Anselmi Medilaiionesoccurrit iri Augustini opera volvitur.
ms. D. Bigol; in aliis eam non legi. De illius auctore hoc unnm scilur, quod viverel
Observandum aulemestin ea conlineri nOvem in socictate fralrum quibus praeerat; id enim ibi
priora capitula libelli qui Manuale S. Augustini pluribus indicat. Nihil auiem in ea est quod An-
vulgo dicilur. Unde istius libri, sicut et Meditalio- B selmum npn sapiat, unde ab Anselmo, dum Bec-
num, et libri De contrilione cordis, crisim infra cense coenobiumregeret, eam scriptam esse facile
dubimus. crediderim.
Centura Medilationum 15, 46 et 17. Centura meditationit 49.
Unica in tres partes distributa exslat iri editione Primus eam ex ms.Valican. edidit P. Raynaldus.
Lugdunensi an. 1630, quam nos in tres meditationcs Ipsam nos ex ms. S. Mart. Tornac. casligatam dedi-
divisimus. Huic P. Theoph. ex ms. primam lucem mus. Anselrao prorsusdigna est.
dcdit, et eam abAnselmo adsororem suamdirectara Centura medilalionit 20.
scribit. Mihi quidem certo renuntialum est triparti- Inler S. Anselmi oraliones hsechabetur inms.267
tara banc nieditationemad sororem haberi in ssepe- bibliolh. Thuanse, ex quo ipsam typis dedimus.
fato. ms. D. Bigot; ego vero me illam in nullo ms. Hsecsancti Anselmi doctrinam ac pielalem in omni-
legisse fateor. busexprimit.
De iilarum auctore certum est: 1. cum fnisse Centura meditationit 21.
fratrem illius virginis ad quam direclse sunt; ipse Hanc non aliud censeo quam pielatis flores ex
cnim in secunda declarat quod eos idcm pater ge- r Proslogio sive ab ipso Anselmo, sive ab alio colle-
nuerit, idem venier complexus est, eadem visccra clos; et ita omni jure Ansclmoascribilur inpluribus
profuderunt; 2. eum in juvenlutis vilia prolapsum, mss. ac in P. Theophili edilione,
iit codem loci ipsi fatetur; 5. ipsum tandem Dei CENSUI>ORATIONUM.
misericordia a sseculo esse conversum; 4. quod il- Centura orationit 4.
lius soror in virginitatis proposilo viveret, ul in bis A P. Rayn. exms. coll. Vien. primum evulgala
apcrte significatur. esl, nec cani in ullis sive excusis sive mss. comperi.
At S. Anselmus unicam sororem habuisse scilur, Allamen ab Anselmi slylo non distat, el auctoreiri
nomine Richeram, quse nupsit Burgondio, ex quo suum proposilo et babitu religionis dislinguit.
filium genuit cui Anselmi nomen impositum est. Id Centura orationit 2.
testantur plures epistolae ab Anselmo ad Buvgon-
Ipsa in excusis eliam antiquioribus exstat, quasi
dium, et ad Richerara et ad Anselmum nepotem
pars orationis, quse incipit; Deus meus, da cordi
I.
scriptse. In earum una, quse est 67 m, sorori suse meo, elc Nos eam ab iilanon sejunximus, nisi ut
scribit neminem esse, excepto ejus viro, cujus salu- eas
quse compunctionem excilant, illis prxmittere-
tem tanturo nosse et audire ipsa desiderat quantum
musqux advirlules impenelrandassuut composilsc.
suam et filii sui; quia ipse unicus ejus frater cst, ct
Capitula5,6, 7, 81ibri Medilalionum, qui Augustino
ille unicu3 ejus fllius : quse non obscure indicant falso tribuitur, constant ex ista oratione, quac
non aliam fuisse S. Anselmi sororem; si qua cnim lamen in ms. et in omnibus excusis S. Anselmo
fuisset, Anselmus non esset post marilum unicus ascribitur. Vide infra judicium istius libelli Medi-
qui cum ncpole suo a Richera unice diligeretur. Id talionum.
unum prohibel quin credani ab Anselmo scriplas esse Centura orationit 3, 4, 5, 6, 7.
islas meditaliones.
eas S. et Inler S. Anselmi oraliones h* legunlur in mss.
Quidam Augustino ascripsere; quidem
in variis leclionibus nolavimus : quibus adde
in lihello De vita eremit. ad tororem, c. 47, ad quse
D. et ms. coli.Vien.,ex quoeas P.Rayn.
finem tres istse ex integro legunlur. Verum nec ms. Bigot,
c 34praefati libri Medi-
islius libelli Augustinus auctor est, sed aliquis san- primus edidit. Quintaest.
talionum.
cto Benedicto et sancto Gregorio junior; illiusenim
Centura ordtionit 8.
meminit in c. 44 et 49, clislius iri c. 46. Adjice
quod in nulloex antiquioribus snncli Auguslini mss. In ms. bibliolh. S. Martini Tornac Iegunlur plu-
. id opcris descriplum rrpcriatur. res S. Ansclmi lamcntationes, hocest meditalones.
S3 CENSURA OPERUM S. ANSELMI. 54
inlcr quas hacchabelur, qtiam ad uos Iransmissatr. A 1 esse probenovit quisquis in rjus leciione versatus
protulimus. est. Quod autem bsec inler Joannis abbatis Fisca-
Oratio 9 eadem est ac 2, cujus vide censuram nensis pia collectanea reperialur in Metensi ms.,
Centura oralionis 10. quid consequens est, nisi abbalem Iiunc, qui ea
Hsec confecit quatuor priora capilula prsefali li- adliuc setale vigebal qua a S. Anselmo plurimi pias
belli Meditationum. Altamen omnes etiam aoliquio - quas composuerat, orationes deposcebant, ab co
res MeditationumS. Anselmi editiones ipsara tabent; istam, accepisse el acceptara exscripsisse? ld infra
nec noii ms. Thuan. 267 el ms. colleg. Vienn. sumus demonstraturi.
Censura arationis 41. ; Censura orationumSO, 31, 32, 33,34, 35'el 36.
inler S. Anselmi orationes legitur haecin pluribus Has omnes P. Raynaud. ex ms. Vien. primus
mss. inquibus diversos habel titulos, ut videre lieet edidit tricesima lertia legitur etiam in ms. D. Bigot
in variis lectionibus. In ms. D.Bigot hsec oralio aliis sub Imc tilulft: Oratiq apologetica tancli Anselmi.
duabus conjuncta est. Eain ex ms. Vatic. P. Ray- tricesima quarta vero exstal in ms. Tliuan et in
naldi primus publicam fecit. ms. fiecc, ul in variis leclionibus indicavimtis.
CenturaOralionum 42e<13. Censura orationum 37, 38,39 el 40.
P. Theopb. ex ms. Vienn. primus eas inler S. B ' Ex ms. CorbeiensiieO iliaspublici juris fecimus et
Anselmi alloquia recensuit. Anselmo. ascripsimus. Qusequadragesima est repe-
Centura orationis H. riluretiamin ms. Viclor. KK.16. .
'
Exstal hsec in omnibus cxcusis, et in ms. D. Bigot Centura orationum 41, 42, 43« 44.
ac in ms. Tbuan. et in ms. Vien. Ipsa tamen esl c.9 Harumprima in omnibus pene mss. inler S. An-
ssepe fati libelli Heditationum, cujus infra judicium sehni oraliones.legilur. Vide varias lectipnes. Caeie-
dabimus. ras vero non ita firmus Anselmo asseruerim : Jicet
Censura oratioms 15. eam quse quadragesima secunda est ex ms. Vieu-
Hanc inter S. Anselmi oralionCs habenl ms. nensi.et alias ex ms. Valic P. Raynaudus in lu-
Corb. 460, ins. Vallis Luc, ms. San-Germ. et ms. cein ediderit.
CoH. Vien., ex quo eam P. Theoph. primus edidit. Censura oralionum 45, 46,47 et 48.
Censura oralionum 16, 47, 48 el 49. Pater Raynaudus has quatuor ad B. V, oralior.es
Islaj capita 36 et 37 pracdicli libri Meditalionum exms. colleg. Vienn. primus typis expressil ii.ter
complent. Ipsa tamen, nec immerilo, P. Rayn. ex Anselmianas.
ms. Coll. Vien. S. Anselmi alloquiis accensuit. orationum 49,50 et 51.
GCensura
Censura orationis 20. Hsebabenlur non modo in ins. colleg. Vien. et
Hac oralione claudilur praefalus liber Mcdiialio- in ms. Vatic. et in San German., sed et in iis om-
num : ipsa lamen inler S. Anselmi oraliones legi- nibus qtise evolvi, ut in variis lectionibus signavi.
lur non solum in ms. quse in variis lectionibus de- Unde illas esse reor quas prolixiores composuisse
signavimus, sed el in ms. S. Germani, inms. Lo- se Anselmus nondumabbas scribil in epist. ad Gon-
van. el in ms. Vienn. ex quo P. Rayn. eam S. An- dulphum, quseest 20 lib. i. Unum hic obseivan-
selini alloquiis primus adjunxit. dumest, quod in anlea edilis orationes 49 el 50 ab-
Censura orationis 21 et 22. breviatse quasi unam conficjunt sub hoc tiiulo :
Ipsas ex ms. Vatic. accepit ac dedil P. Raynau- Intocatio Malris Virginis Mariw simul ac Filii ejus,
dus. Reperiunlur quidem in libro De contritione el incipit: Sancta et in}er, elc.
cordit, ac in libro Medilalionum, c 10. Al quam\ Censura orationum 52, 53, 54, 55, 56,57, 58 et 59.
falso bi libri nomen Auguslini prseferant, infra Ex ms. Vien, oralioneni 52, alias vero ex ms.
demonslrabimus. Vatic P. Raynaudus inler Anselmianas primus
Censura oralionum 23, 24, 25, 26, 27 el 28. edidil.
Prseter ms. quse in variis lectionibus nolata sunt, fj Censura orationis 60..
ms. Lov., riis. Bibliolh. Regiae, ms. Floriac, nec Rbythmus bic inter sancli Anselmi oralioncs.
non mss. Vatican. etCollonien. Vien., ex quibus easi babelur in ms. Corbeiensi 160et in ms. Vict- KK.16,
P. Theopb. deprompsil, eas esse Anselmi proleslan- ex quibus illum prxlo commisimus sancli Anselnii
tur. orationibus inserlum.
Censura oralianis 29. Censura oralionis 62 et aliarum ad SS.
Cum fides mss. codicibus integra danda sit, ubi. Guillelmus Gemmeticensis, lib. vi, cap. .9, de
nulla alia suppetit judicandi ratio, el niliil aliunde Anselmo scribil quod lihrum orationuin ad sanctos
repugnat hanc orationem uulli alii quamS. Anselmoi ediderit; etcas esse Anselmi non est unde quis, r.u-
adjudicandam censuimus. Eam enim in pluribus noni bitet, nisi omnem ms. codicibus fid&raabneg.ivii. In
ignobilioris notse codicibus mss. inter alias sanclii aliquibus qtiidem oralio 04, qu« esl ad sanciuin An
hujusce doctoris orationes perlegimus : quos, cuii dreaiu; et oratioGS, qusuest ad sanctum Laurentiuin
libuerit, consulat in variis leclionibus nolalos. Iis; el 71, quse est ad sanctum Dunslanuin, desideran-
adjicianlur ms. 2024 Bibliotb. Regise, el aliud ms. lur: sed cum prima in ms. Yien. et iu ins. Th. ct.
D. Bigol. Slylo quoque Anselmi descriplam liauc in ms. Sancli Germani
legalur; altera vero iu nis.
55 S. ANSELMUS CANTUAR. ARCHIEP. 36
Th. el in ms.Vien.terlia landem in ms. Vicn.,ea sa- \ oralionem 69, quae nullo dubio Anselmi sunl, et in
tis sint faciendae hac in re lidei. quibus homuncioncm et homunculum ipse se nun-
Advertendum superesl: 1. In ms. codice Sancli cupal.
Arnulphi Melensis, ex supra recentis sancti Anselmi In alloquio 12, quod in noslra hac ediiione est
MeditationibuselOralionibusplurimas(quariimspeci- medilalio, 181, auclor indicat se pastoris habece
mina D. Mabillonius1.1Analeclorum exhibuit) reperiri ofOciumcnjus onere pressus ingemiscebat. Et harc
iriter varia pietatis opusciila quse Joannes abbas Au- quidcm Anselmo priori aptissime conveniunt, cujus
gnsise nuncupavit. Ipsas autem non abeo compositas, sub prselationis istius pondere suspiria lacrymasque
sedex jam tumedilisa sanclo AnselraoMediialioni- describit Eadmerus (/. i De Vita S. Ant.) Cum, in»
bus sive Oralionibus colleclas inde arguitur, 1° quod quit, pro amitsa stalus sui tranquUlitaie vehemenlis-
ex omnibus Oralionum sancli Anselmicodicibus ms. sime fieret, ab onere praslalionis, quod sibi fatebalur
quos viderim, et qui tam in proloquio quam in va- importabile, ut relevari mererelttr, magnopere (Mau-
riis lecVionibus denotanlur, nullus sit qui istarum rilium) archiepisc. Rolhom, coepitrogare. Ipiivero
precum saltem quam plurimas sancto Anselmo non Maurilius prcecepil ut pralationem quam habebalre-
ascribal. Qua quseso sequilalis lance tot ms. fiiiem tineret.
elevabit unicus codex ms. cui nulia alia suffragalur B Denique quod gratiam loca commissa ordinandi
ralio? auclor oraiionura postulet, Jonnnem Fiscanensem,
2. Quod exsancli Anselmi epislolis, quas in prima qui duo rcgtibat monasleria, ulquid arguit: quasi
Medilalionum censura indicavimus, et ex ipsiusmct vero plures ecclesias regere credalur sacerdos quis-
Eadmeri testimonio (I. i De Vil S. Anselmi, col. 56) quis in fine brevium litaniarum recilat oralionem
conslet orationesab Auselmo dumadhuc prior esset, in qua hscc verba loca nobis commista expressa
hoc est ante ann. 1078, edilas, et a pluribus cx- leguntur.
scriplas. Unde non Ieviter conjiciam ipsum eliam UniigiturAnselmo Canluariensi jure merito islas
Joannem Fiscanensem Anselmo Beccensi viciniorem orationes asseruimus, quas non Fiscanensis modo ,
illas ab eo accepisse. seJ et DTirandusCasse-Dei abbasabanno 1068 ad
5. Qtiod inter eas illae passim descriptsc leganlur annum 1078 ctplures alii Tnulta pictalis sludio cx-
quasAnselmo asserunt ipssemet Anselmi cpistolse, ccperunt et collegerunt.
videlicet tres oraliones ad sanctam Mariam, qnas Advertendum 2 ex orationibus quse nullo dubio
ipse suas facit in epistola ad Gondulpbum, quse est snnt Anselmi, videlicet ex orat. ad S. Pelrum, ad
20 lib. n, el raeditalio , Terret me, elc (Vide cen- S. Paulum, ad S. Nicolaum, ad S. Benedicluro, plu-
suram Medilationis2)cum aliisde cordis contritione, C*rima excerpta esse ex quibus magna ex parte com-
de quibus Durandus abbas Cas%-Deiei gratulaturio posili sunt Iiber De contritione cordis, et Iiber Me-
ejusdem libri epistola 61. Ex quibus conficitur, 1° dilationum, qui in t. lXOperum S. Aug. babentnr,
oodicem hunc Metensem non esse descriptum nisi ei de qtiibus propterea quid senlienduin sil in-
poslquam sanclus Anselmus suas Meditalionessive fra pronunliabimus; 3. oralionem 69 minus recte
Orationes edidit; 2° Joannem huncabbatem plures inscriplam esse ad sanctum Marlinum, cum ad S.
ab Anselmo composilas oraliones exscripsisse, el ex- Nirolaiun eam se fecisse ipse Ansehnus scribat in
scriptas direxisse ad Auguslam. 3° Istarum proihde cpisl. ad Baidricum, quse eslSI Hb. n, inquaetiam
precationum bunc non auclorem, sedpium dunlaxat indicateam paulo antequamin Angliam ipse trans-
coilectorem habendum. frelaret, esse composilam, videlicet circa idem
Porro nihil repugnat certo liuic juri quod istas lempus quo librum De Incarnalione Verbi contra
preces sanclo Anselmo adjudicat. Quod enim prae- Roscelinuminchoaveral. Exstai haec oralio sancti
falus Metensiscodex optimse notse scriplus sit ad Nicolai nomine inscripla in ms. monaslcrii de Lira.
iindecimi saeculifinem, el quod Joannes Fiscanensis CENSURA Psalterii beatw Virg'm't.
viia cesserit anno 1078, quem lamen monaslerium
D Illud D. Picardus primus in lucem irisit, baud
rexisse usque ad annum 1082 auclor Neustrise Pisc dubie ex aliquo ms. quod sancti Anselini nomen
refert ex Orderico Vit., 1. iv, ad ann. 1072, et 1. n, praelert. P. Rayn. nullum habuisse illius operis
ad ann. 1107, non modo nihil obslant, sed favent codicem ms. faletur. Ego quidem incidi in duos,
pliirimum, Nam, ut supra jain teligit, Anselmus vidclicet unnm Viclorinum, et alterum Floria-
(IIIIIIBccci prior erat, plures oraliones scripsisse censem, in quibus bnjusce Psalterii iniiium us-
ccrto scitnr, el ab ann. 1063 hoc munere perfunctus que ad Complelorium habelur : sel in utroque
ad an. 1078, quo in abbalem assumplus est. caetera desiderantur, et iu neutro legilur nomen
Earum auctor homuncionem quidem se dicit. At aucloris. Occurril etiam mihi in nostrse b blioih.
cum non de corporis mole, sed ex animo de se.hu- codicelns. 345 Psalterium B. V. et aliud eliam in
militer senlientis ista prolala sinl Joannem hunc, ms. Bibliol. Regise; sed duohse prorsus alia sunl ab
qui cx corporis exiguitaie Joannellinus dicebalur, eo quodbic editum est, etabco quod S. Bonaventura
uihil juvanl; sed Anseliniim apcrte produni, cui composuit.
frequens erat bujusoe vocis homuncionis el homun- JUDICIUH LIBRIDe contrilione cordit.
culi usus, ul palel legeuli terliam medilationcm el Primi capitis ultima pars, cum secundo capiiJC,
 - '*
37 r •^-GEI<S^^^PERiji'S.^ANSELMl?<- &*
tota ad verbum sumpia est ex poslrcma parieme-j A JUDICIUM LIB. MeiHiatiohum",out m)sa>Sv AtrGCiSTTN*
ditalionis 2, quarii S. AnseJmus anno 4099 scripsit ' '0«;»* eiRCUwPERfuB:.
. -
de humaha redeniplione. -,"*• Duo MedltaaffwtimftSifex«tafniiu t^nti IX Operum
Tertii capitis pars poslerior, Qualemtrie fecitli, sancli Augustini : uhus inler efus Opera, alter in
etc, et prior pars capilis4, usque ad hsec verba, Appendice edittfSest. De secundo cui nihil cum An-
Anima meaanteomnia, etc, decerpUe sunt ex san- selmi Meitifatipnibus commune csl, nibil hic sla-
cli Anschnijpralione ad S. Joann. Bapl. Altera pars luiinuS, s«d deprimo quid senliendum sil ut con-
istiusCapitis 4,sunt autem hcec, elc, transumpta cludaiur, duo praemiltenda stint.
est ex oralione 4 ad Deum, quse idcipil: Altissime, 1. Totusfere. hic, liber legiiurin sancti Anselmi
elc Ullima tandem pars ab bis verbis, Quam tole- Mcditationibus ef Orationibus. Quatuor enim priora
rabilius, etc, et initium capitis sequenlis usqne bujnsce libri capiiula conficiunt orationem 40, quse
ad isla JVofi,Domine, etc, translata sunt ex secuuda incipil, Domine Deus, daedrdi, etc.^"lisque a'd haec:
indubitataque S. Anselmi meditalione cujus ini- Quam magnas, Domine; etc. Quatnor aurem sequen-
lium est, Terret me, etc. tia capitula de verbo ad verbum reddunlur in ora-
lione2, quse incipil: Invoco /e. . .
Abistis autem verbis : Noti, Domine, elc, ad haec, B
Parce peccalrici animas me~, elc, deprompla sunt Capul nonum istiuslibelli implet S. Anselmi ora-
tionem 44, Jam o divihi amor, etc._
ex ullima parle terlise medilationis sancti Anselmi,
est male amissse Cap. 10 est ipsa oralio -21, Scio^Domine, etc
quse deploratio virginitatis. Initiiun capilis 18 incboal meditatirinem 18, omissis
Ab his quinii capilis verbis , heu ! miser semper,
versibus huic prsemi:tuhtiif?f"
elc, usque ad isla, penersum etiam, elc, emendi- aliquot 22 et qna?
caia sunl, inverso livcl ordine ex S. Anselmi oratio- Capita 25plurima habent qusc leguntnr in
6 el 7 Meditationis 44, qnse et Enchiridion di-
ne leriia ad Deum. Ab istis atilem, perversum etiam, § 5,
eitur.
etc, usqiie ad isia 0 peccata, eic., excerpla sunt,
miitaio tamen ordine, exoralionead S. Beaed. quam tionis Cap. 29 et 30 continentur in § 4 prscfatss Mcdita-
44.
esse sancti Anselmi coustat.
Caput 54 est oraiic integra qiiam quinlam ntime-
Ab iis porro verbis 0 peccala, elc , usqne ad hsec ravimus.
Exaudi ergo, etc, quse sunt initium capilis 10, Caput 35 conficit oratioriem 47. .
sumpta sunt ex oralione ad sancliun Nicolaum, Caput 36 dat oraiionem 16.
quam ipse Anselmus se fecissedeclarat in epist. 51, - Caput37 comp!etl8et 19 orationes.
1. ii. Ab bis, Exaudi ergo, etc, ad ista Sed unde 39 aliquas ii tbet sententias qiise sunl in
Caput
Deus meut, etc, extracia pariter sunt e*x prsefata oratione 62
aliquas quse occurrunt iu mcdit. 3, ali-
orat. ad S. Nic.
quas quaeleguntur in orat. 2, aliquas etiam quseiu
Ab islis Sed unde Deus, elc, ad hsec Memento, c I Proslogii reperiuntur.
elc, sunl ex lerliasancti Anselmi meditatione, quse Dcnique capnt 41 et ult. integrara conficit ora-
est de virginitate male amissa. tionem 20. ^
Ab his Memento, etc, ad ista : Deusmeus, in\te Ex his lucc clarius est aul istas meditaiiones et
pono, etc, deducla sunt ex fine oralionis ad sanclum oraiiones ex prsefato libro esse descriptas, aut Ii-
Nicolaum, elex medilalione de ir.ale amissa virgini- brum hunc ex istis maxiine oralionibus seu riiedila-
lale. tionibus non ab Anselmo sed alio juniore fuissecom-
Ista capilis ultimi, Peccare est Deum inhonorare, posilum. Utrum verum sit ut intelligaiur, adverto :
1» Prosloghn et alias saltem ex his oratioi ilus quse
elc, sunt ex meditalione II, quam sanclus Ansel-
mus Lugduni composuit, et ei pluribus aliis ejus eadem habent ac isle liber, indubilaia esse sancti
Anselmi opuscula. Unde consectaneum riiagis est ex
capilulis:
D sancli Anselmi orationibus librum hunc esse Iran-
Hjecejusdem capilis, heu melpeccavi, etc, atl sumptum quam ex eo libello, cnjus aiictor nullus
isla : Deus Dominus cujus, ctc., cxseripla sunt cx ante Anselmum certo
scilur, et qui non h'si in mss.
secunda sancti Ansehni medilalione. Ilsec tamen rccentioribus
legitur, istas bra:iones fuisse ab Ansel-
verba : V~ male agenti, elc, transumpta sunt ex mo
descriptas. Nec ehim is erat sai.cti Anselmi
oralionc ad sanclum Paulum ex qtia etiam deccrpla animus.
sunl ista Deus cujus bonilas, elc, usque ad hxc Adverlo 2° librum hunc Medilationum nihil aliud
Scio quidem et fateor, elc. esse quam centones nonnunquani minus apte assu-
Ex his autem omnibus fit evidens librum Decon- tos. In orationibus vero sancti Anselmi sententise
tritione cordit, cnjus auclor incertiis fuit ipsis sancli seiilent is et parles parlibus magis cohoerent. Poiius
Auguslinicensoribus fuisse conipositum^ab^aliquo ilaque ille ex islis, quam istae ex illo, composilus
receniiore, qui sancti Auguslini et sancti Anselmi est.
scnlenlias quse magis ad cordis contrilionem movere ICBICIUM LIBRIQDI Mdnuale DICITUR.
possunt sludiosissime collegit, fct ex ipsis librum Hunc librum non esse Auguslini constal : 4° ex
hunc aplissime concinnavii. eo quod in antiquioribus ins. rion iegalur, 2* ex
 ' '
" .. 40
3% , '%l^^fiUI^-^TaUAR^.^Ili^.
ipsius prologo, ^ibi auctw qprfefatur se ex' elegao' Aniaaf. -lEquijts tameij. ee£s3$rim id Operisnec ab
lidribus dictis S§. Palrum Manuale 4&C cojujgiisse, AugiBtiiiOi-neCabA«se|D»0 prodiisse, sed ab aliquo
5* ek«o quoH sex ultfiha hujdsce libtl eaoitMtaver- ipsis recenliore, quFSt .diVersis e£ maxime S. Au-
batim sancli Ansefini Proslogio.Usnsumpta «inW. -> gustini et sancli Anselmi sentenliis et capitulis bunc
An vero hie liber sit AnselmLnOn.esl Ande-defl* librum con. sarcinavit.

CESStRA OPERUM
TQUlE^m APPENDICE EDITA S U N T.
CEHSUBAT Eiucidarik nibil loquitur; 4° et maxime prse fabulis et puerilk
~
Qxonfcein ms.-*223bibL Mertonengis liberisle sic bus nugis quibus dialogus iste opplelus est.
inscripius ^egitur': Liber*qui vocatur Elucidarius CENSURA LIBRIDe mensuratione crucis.
ff. Anslimi^r^rxpiXa ms. 423, colleg. Bened., In omnibus quidem, etiam anliquioribus, excusis
EtucidaritttkAnsetmi^ lu pluribws aliis mss.,'ejstal, S. Anselmi Operibus Iiber iste legitur. Verum cum
seti sine, somine auctoris. Jn ms»,cuJMsdar»*Jpiblio- " in nullis
reperiatur mss. el auclor in cap. 5 Bcr-
IheCseiAngrtbaiise exstateiiam;bqcopus Gallice scri- nardum Citet, palam esl eum esse Anselmo poste-
ptuiii, ut certo mtlii ab amico, prse cujus manibus riorem, qui anno 4109 decesserat, antequara Ber-
erat, renuntiatOtri%st. . nardus vel riionachum induisset. Quod eliam de
, Hunc libnim Anselmi nomine insignilum Espen- merilo ex condigno Ioquilur in c 4, indicat hoc
cscus prelo primus commisil Parisiis an. 1360, unde opus non prodiisse anle saeculum decimum lerlium.
postea inter sancli Anselini Opera excusum est Co- CENSURA LIBRIDe conceptione beatm Virginis.
loifiacan. 1573. Quandoqnidem yero in eo plurima Ilujusce tractationis' fragmenta cum hac epigra-
vana, inepla, et sancli Anselmi doclrinse adyersa phe, De conceptu virginati passivo, primus edidit
deprebenduntur, indignum prorsus quod illius Ope- P. Raynaudus, qui tolus contendit buricce traclalum
ribus adnumerarelur, judicalum est. Quse enini de a S. Anselmoesse composi:um. Equidem ipse scio
liiciu Adam, Abel occisq, dicuntur in 1. i, c.4Set in ms. 271 bib). Merton. in Anglia, ante tractatum
de miraculis qui Domino nascente contigisse nar- De excellentiu B. JfanVhunc legi siC iriscriptum :
ranlur in eod. 1., c. 49, nec theqlogo, necsanoca- Anselmusde conceplione B. Marim': et in ras. 22
pite digna sunt: Et cum arbiuium definilur (I.in, bibl. Lincol. inler alia S. AnSelmi opera illud ha-
c. 3) « liberlas eligendi bonum vel malum, > ab C beri De Conceplione B. Virginit. Canlabrigsc in ms.
Anselmi doctrina recedilur : cujus eiiam • senlentise 338 CoIIeg.S. Benedict. posl Eadmeri Opera pariicr
repugnal quod 1. n, c. 15, de seminis immuuditia occnrrit traclatus De conceplione S. Marice. Sed et
pronuntialur. Deinde sanclus Anselmus in prologo in ms. Cluniac legilur : Tractatut B. Anselmi de
ad dialogum De veritale ipse qualuor a se composi- conceplioheB: Mariat Virg. Et in ms. Corb. inter
tosd.ialogosseribens et emimerans, hujus non me- sancti Anselmi Opera hic eliam tractalus reperitur,
minil. Nec quis dicat ea setate dialogum hunc non- De conceplioneB. Virg. Marice ex quibos duobus
dum ab eo editum fuisse; nara ex Elucidarii prse- ms. huncce tractatum integrum edidimus. Non ta-
fattone liquet ipsurii ab aliquo qui in scbolis adhtic men inter sancti Anselmi Opera quandoquidem ho-
ageret, et nondum esset prselatus, esse compositum : ruin mss. quae pauciora sunt, el alios quam sancti
Anseliuo autem Becccnsis coenobiiregimen jam tum Anselmi tractalus conlinent, fidem penilos ahro-
obligeralcum ad suosdialogos prologum scripsit, gant alia innumera Operum S. Anselmi mss. quse in
Hono.rioAgguslodunensi id operis ascripsit Tri- Regia, YictOrina, Tbuana, et pluribus aliis biblio-
themius I. De Eccl. scripl. Guillelmo Convcnlrieiisi thecis in Gailia, in Anglia el \n Belgio asservanlur.
Carmelitae, qui vix.it circa an. 1360, P. Theopbilus ln his euim omnibus ne fragmentum quidem ista-
in Eromaiis adjudicavit: cujus lamen sententiam D rum tracialionom reperire est. Sed nec scio quis
P. Labbe confulat ex ms. codice coll. Clarom., qtii tractatus ille sit, quem tres Anglicani isti codices
hujusce Carmelilseselatein superat. Netilri ego iUud inscribunt: De i onceptione Bi Virginis; hicenim
opus asseram, sed cuidam sancli Anselmi sludioso tilulus libro De comeptu tirginali ab exscriptoribus
qui ex ipsius maxime sententiis hanc Christianae, prsefigipotuit. •
ut ait, theologiaesuminam concinuavit. lnsuper sanclo Anselmohunc librum falso ascribi
CENSURA DIALOGI De Passione Domni. lOta ipsiusdOclrina reclamat, ut novit quisquis ejus
Exstal bicdialqgus in ms. 519bibl. Thuan. sub libmm n Cur Deus homot, el maxime c 16 et 17,
hoc lilulo: Planctut beatas Mari~V. ad Antelmum, logil ut inlelligeret. P. Raynaudus in sua hujusce
dt patsione Chritti. Exstal et in omnibus cditis. Ni- libelli Synlaxi vull Anselmum eo loci, sicutetalios
hilominus tamen bunc non esse S..Anselini milii PP. lochlura de prima conceplione quau in paterni
constai, 1" ex prologo, ubi hsec leguntur : Bealus semiois^susceptione Consistit, et unde incurritur
Ansetmus,elc.; 2° quiais non esl ex quatuor dialogis debilum contrahendi peecatum originis. Verum his
quos a se compositos Ansehnus ipsc recenset in pne- totus adversaiur AnSelmus cilatis maxime in locis,
tatione ad dial. Pe veritate; 3° qnia de eo Eadmeriis ubi probaliiullam essCin semine imraundiliam guac
 "'
41 '' > . - . ' "" 43"
2L -^* "
Miundat^^a ^ h' > a«t abolilio1ae*«o tenjpoia
necessfefuisse "''.«$N Jgum-tainen Imjnsce setatis gesia'tot"Scri*
wtiu;fer^&r,'"" ' «*» lor<W«o^|radulerid£ Denftfue pui-drci poi«s%pri-
esse luuivlalam. uni in tesciS|jenjporil»os iifatttulafeStiviras",praewalenieco»>
cnatratiouibus sjgj&jtasa#eti Pauli eadetn ^^^Bar^atem simphchim aiicioriiaie quorumdam
sensjgge quae i* isto libro deduci*. In ista enim q^'*&clesksiia ^a^nllate prjtemineb«nt, abolita
Apostoli M~l~.t- ~rff<:-. peccalb %damnavif peccatum ess* qKa;i»afe Xmmik 9»! ^t pi#rem suum &
(Roiti.H~i^^:^\i:^Maria ex Adatti mofflttfnisi rf*»- dvitate-&|^im«T^iji|)i ab eailsiittirfafeiJlur) redi-
ukwtt^fmpUifuisset, etcu; «r ista : Omnes mortui IIHIIvix dec^%nnos im|^|verri? * ->\ *
jHHt (Il£e~. v),.sic ejrpianat: Omnes itaque moriut JTon e^A^BAi,' sed lemardi artas hsee tulhv
tuut inpeccmit, ytemwe .p*m#* exceptp, dempta Ea mmcftifr,
siquidei»^ten>oie»&^-'vllyice^i1j^
Uatre Dei, sive. originabbus, sive etiam Vfitmlale L8gdtmess&|%Ie8iIfi3Stivam ie^era^MiiiMVat*
addilis. %> s&i^*Sertrard«s
Vir^hfocooa|^s^^iJ^c«ii
Ad quid hsec? nou cuiin istas enarrationes scripsii et
p^^altfmimisVleque ferfe&t,' -v^mSkm^
Anselmiis, seu!Ilcivieus Bffrgulolensis, ut ipsi Bel- iwv^^n»tsestfeMte^,^^i«ibu^^Hp^^
lariuinus et Labbe in I. DescrrpU eccl. observant, B essel-haac conceTMionenvspectMiterrec^feiid>xat|»;
ct.nobisconsiai cxcodice ms. quL penes. nos es(, ct 2. quoti si ante CfarHtl^jpartumP^^fngo decelstsset,
ex cujns etiam fiile certo liquet has .clausulas, nist originaUs peccali sorlem MtF^fcimiSt, ut refert
divinitus exempla fuittet, et dempla Malre Dei, esse ipse auctor hujusce llbri. His auteri^^abtndicari prse
ab aiio inserlas ut Estius fuerat jam.subodora$us. cseteris ac redargui videlur. qui
Potbft|p^pensis,
llaec^enim in ms, minime leguniur. anno 1151 in lib. IH De statu doiJ^Ss$&ei (t. XII,
Non est ergo uude concilietur sec.umpugnans san* part. i,'Bibl. PP.), sub fmem, ait maxime absurdum
cti Anselmi doctrina, si Jiber iste ab eo sit editus; videri quod fesUimConceptionis sanclse Mariaefuerit
umle magis eum Auscimo supponi, quam Anselmum de novo inductiiin, nec tamenae devqtioni fidelioni
sibi non conslare non iuique censuerim. Hoc eodem derogare, si bujus festivilatis ratioriem quserat. Ubi
argumenli generc Angelus Rocca, Augustinianus, Pol.hosens.umac verba profert sancli Bemardi iri
citm sancti Bonavenlurae Opera Romaeexcudi cura- epist. 174 ad canonicos.Lugdunenses. -
ret, sermonem secundum de beala Maria, qui eadem Advertendu-mquoque est quod in ea epistola gan-
expohjt ac iste liber, ad marginem (t. III, in term. Glus Remardus dicat se jam antcquam eam scri-
tteja-ctis, p, 3S9 edict. Rom), conctadi* hunc ser- beret, hunc-(verba eju» sunt)ecrerem apudaliqoos
monein S. Bonavenlurse non esse, cum ipse muliit Comperisse; sed dissimulaiido pepcrcisse simpli-
aliit: in tocitzdpinionem in l.- IH Sent. affirmaimn cium devQtioni, quem iniquiori animotulit in sapieu-
omnino et conttaiiter defettdaX.' libus virjs etin irisigni Ecclesia. Ex quibus fit ina-
. Boronius ipse in nolis ad MartyroL observat quod nifestum, 1. hocsancti Bernardi tempore, qui posi
an tractatus De concep. B.. V. sil Anselmi merito Ansebnum floruit, aliquos duntaxal simplicioros, de
lUvcituriu con.lroversiam,. cum nuilta haheal quae quibus in prsefato Iractatu dictum est, bealae Maiiae
ciJemauclori Fepiigneul,ut nolat JoaU. Twrecreio. cooceptionem fuisse veneratos; 3. necdum publico
in tracUDe concept. B. V., parte XII,c. 3. Hoc ipsiits ac solemniter ab Ecclesiis recoli solitam; 3. et
Baronii judicium. proinde hanc festivitatem ab Ecclesia Lugdunensiv
Ipsequoqne tractatjis, liie su;e it.tegrilati ac pu- uon ex Auselmi instiliito, nec ejus setate firisse cele-
rilaU jam-redditus, se neanisi post Anselmi tem- bratum, cum sauctus Bernardus illius Ecclesise cano-
pora editum protesiator. Eienim ab ipso sermonis nicos hujus celebritatis redarguerit stalim atqueeam
cxordio declarajur, 1. quod mullisiu locisjam tum deprehendit. Superstitione,-inquil, deprehensa, elc.
fesliya eral soleinnitas Conoeptionis B. Marise; Eam aulem non ignorasset si ab Ansclmi tempore
2. quod priscis temporihtre frequentioti usucele- U esset iristituta in ea Ecelesia, cujus ipse, ut ibi ait,
braretuiydum pnra simplicilas vigebat; 3. quod per- speeialiter erat filius. Cum ergo bsec quae Jn eq tra-
et aholirione
spieacia et examinatio «odernoi-um quorumtiam, Ctatu de festivitatis ilHns-insiitutione
qui-saenlwi et ecclesiastiea auctoritate, divitia- scripta legimus, sancti Amselmi lenqjoriJMis«Mirime
rumqiie abundantia praeemiftebant, hanc solemni-' coiigTuaiii, tracialus hic rioit-ab Ausekno,sedab alio
tatNU quasi ratiene vacantcm de otedk) sustoleril vecentiore compositus est.
et redegerit in nibilum; 4. quod GharRas simpli- CENS(IB\EPISTOL^
eium de tantue fesTivitatis. abolitione tum gemerel. SIVESERMONIS De conceptionebeaite Vitgiitis.
At ista eum Anselmi aetate Slftr» nequeuirt; siwit
nec cOihmeHtumiHud quo ista festrvitag dicitiir alj Paier Raynaudus sermonem himc e». ws\. mowa-
Aaselmo instkutar dum Lugckini m&MretpK|Quafl- sterii Sancti Ragueberli Jureiisisedidit'Sicinsert-;
de siluit Eadmerus; plum : Ephtota tancli Anselmi dreonceptiaiie be<a~ .
doquidem iisplane qwj^Wgtila, • >
vel minutissima, "quseLugduni ab AiKehriii^eita IjLari-.. .
Anteimus Cantuarkum archiepitcopm et-.Anglo*
stnrt, accurarissime deseribit lam: in Kbris de ejns tuit el omnibu*B. Mariat
Vita qiiam in Historia novorum. Nec ullus de islius rum paslbr coepiscopit 2
PATOO*. CLVIH.
 **-* r>* * - -, ,-, "v '.. ».>-;££"--«''Ssfe.
">':'^X\ ,.. <^
'''
" nda^fenliftB
' COB*
'-% 'Wltri^r--.

aBis ist1lfe'erfrii
r
^l^^i^iehsemi^efcx
^apt^ qu .NMrlle #o^ul^4fic^'^ rranif^terei,
quTil^ CirhluarhjnJ^; # q* R*S^»se cflelio-
l^rtgeTfe^^SfexSraiil'^
' ;
*fis adtg
?*; .v -:>.., -'.*.'. '. ,,
~. » '
'-^' '^'^ '*•**".
' '' -.'.Jf*»n ,ifi^ti1^'f'M*^^^'?*','i;'
C ' ; - ^l^^smlil^lj^l^KH/prtxlmiis' adee scripli-
'"'-
^ :. »a^fSrfm*#6^
officio, ui aj*e.coj|ip06Ua hsec riarraiio facile cr<f-
•:..: ,
:^^imJy^ -;;--;"
- ' '" - .''^!8lir^^v^K'&scrlMh>est li*b epistola, ut nien-
-'•V 't¥- , "'< * oWo-
*', in^mc^bnirt^nii quam veriiati qiire sibi
<dtf . .'.... -. :• ' CT ' * couslat,
pro^plr ^tSBTea quam edidit Patef tenez
'lie.iradu , "'III, uffi» statim in in
api)endre^itn.^%R Chron. ord. S. Bened., edi-
/ Aftgltse us esl, in Noi^imanniam%att»- Cifur qriod stnctUS NreOlaussil infiilalus hic qui
—
ftetasse,' >.Dan$$ni potentissimaiti EftlMmaijfragandi ^uccurrit, bec nisi una sppirilio
classem m irrupisse. ChmVquibusprofecto in iea.narratur. In ea quae'hic edha esl, dMT^tse
:Aiv«''6erBi«riais eodem stylontjjectse sunt narrationts. Ilia tandem
roalecoiKeret-Vjpnrioi»^ttn»'-:'^lBtt>1£'
na«irt!to.»8i enim Elsinus paralam «lassem remin- quam ex msi Gemmet. sfibjeei eo tftulo: Miracuium
iiastK»VGuiHehiW»,vel ipse ex Angtia non exiisset, de*onceplione B. *«****, Dartlhi rhylhmis, partiin
vel saUem Oaiifc-eameO imparato non invasfssent. soluta oratione composita est, et utijcam dflnlaxat
S. ElsinuSf AngliCe Aiegetsm, rion fuil in abbatem apparitio»iwn~enu»iitti. Denique reVelationein hanc
Ramesiensem electus ntei au. 1080, ul habetur m faotari»abbati in naufragio constitulo Durandu? ipse
Re^tro oe Ramsey,.roti'il8. Fabwla igiuir est Miuiateiisis episcopti»(1296), 1.VJI De divm. offie.,
coeoobii Ramesiensis abbatem Elshiuma GmHelmo1 conewdil ri«n esse authenticam nec approbandanl.
accersiiunti direetuwque ftrisse in Daniam statim _ V8. Moonm§is wri specietn babet quo;I de quodam
atque Angliam suseditieai subjecit, lioc est aario 1966. tttacono Htmgariao regis germano narratur. Hunc
> Elsinus hic in^ecclesiaSancti Augustini aiiquando volnnt ^VIONk n. Lijtit iiiia) esse.-Fridericiim, qua-
resedisse dicilur in allera nar-ratione. El quidem dragfesimum leriium Aquileiensis Ecclesiae patriar-
GoiHelntus Torne iri Cbronicis abbatem SanCti Ad- ei^m, qnem Car«Ii-Calvi Ittiiim et mooachum'Ful-
gustini Canluar. ad ann. 1059 inter eos abbaiee bene derisem fihguflt, dciode ab- eo in aicbiepiscopiim
recensel Egelsinum; et de eo inler-cajtera sterifeit a«8iH»aiornstitut»m hiissehtnc fostiwtalem. %het-
quod, ipso et Siigando archiepiseopo Csmtriarfenhsi lus in tom. V haiiifi Sacrse, qnae Romse«diur esi,
ducibus, popolus Canliorum anno 1066 GttiHelffio haoc fabuiam rejicit et coRfuial ex eo qiiOd iste
oecurrerunt; et quodpaclo inter eos foedere abbas archiepiscopus inter Caroli filios non recensealur in
istein Daniam navigaverit, sed profugus ut irftui stemiiiaie:€arolingoftim : neqae in epilaphio qtto-J
GuUletmi•declinaret, non ut ejus legitus aut explo- ejus septilcro-incismn-est, ulia de iis habeattrr meri-
rator, ul llngitfabulK; Denique quotl non solam non ti»; nee de eoGhristophorus Browerus uHain men-
fuerit ad ecolesiani Ramesiensem promotus, sed tkmem Babetln libnoAnrtqujtatiim Fuldensiutri ubi
quodnusqtiam ex eo lempore comparuerh Egelsimis de prsestantia, doetrina ot pieiate illuslrium Fulden-
iste, adeo nt in ejus locum rex lalium suflecwil 0 swm- msnacherum drserte agit-. Denique nuHu»
^ nomine Scoilaiidum, eujns insUrilta a >ege man- scilur Aqnileieiisfspatriarcba foisse regis ffungarise
rs^ifaiuiri est ea onwiabona coenpbte Sancli Abgbsiwii germanus. Nec de >festivitaterecens inducl* Bei*-
i^Ui», qu*"«bba« isteEgelsinus, quemircx Jpse-in nar4ui, Poriw-etfltii c»«a «wuim 1140 &aimffime->
si»oresdriplo vocai fitgittvtom,-veL«oricessewriV vel sent4-si'ii>Itafltae«ede patriaFehali ab iano 8*H,.qit'o
iibripi permiserat. Non ergo is ElSimisest qtii»arege iste^tkpirfleieasifrarihiepfeflOjios eleetus esly v«lBa«io
in Daniam missus esl, ei qui re cum Danisfaclain posty oiw/OOtoi^fuwset celob»*i«. :, ^' '
Angliam, redeunli facia sit praefata revelatio. Nec 9. top<B»itet>titt^fiMii, qitas tflud peceatam «t
enim is ruil unquara Ramesiepsis coenobn Paler, quod neqaa in ftrtaro sseculo remittetur, njmium
ncead Danos tfahgiv"rt,njsr proftigus; unde nec favetietlia^Hijitsee epjstolseuarratio^ et SeBptitrte
uspiam reversus est. dijajfl|SHfeb»"gbi arbot ceciderit, ji^bi mauebb;
Sed nec abbas RainesieHsis ad id imineris'a rege profftenti quod in ioferio n«Ua -est
EO^HK
deligi poluit, cum Elsinus hic abbatem non nisi re^fippnby Jtimie repugnat ut fiderit RMpBfttor.
anao 108« git electus, et nusqoamin-Daniam-lrans- 10. RSBC«artk>qiiodideoestollidebeat B.M.c*»v-
 45 CENSURA OPEKUMS. ANSELMI. 46
Ceplio, sicul el ejtis nalivitas, qnia nisi illa concipe- A De bqraijia, autem in ill-vl, Decebat enim, elc.,
/retur, non nasceretur, a S. Bernardo referlur ac quid censendum sil dixi in aliarum hOmiliarum "" •
refellLtur (epitt. 174): quod argnmento esl fabulara ccnsura. '"..'-
'hanc easetate fuisse confictam. . ..' . CENSURA DUORUH MIRACDLORUM.
_.":'11. Auctor in eos qui baric festivilatem celebrare In.ms, San-Germanensi 608 duo haec miracula a
abnuebant, tanquam in insanos et insensalos inve- sancio Anselmo edita dicuntur. Undq jne quid Ope-
hittrrVQuod quam.ab Anselmi modeslia ac mansue- rum quae ipsi ascribuniur, in hoc volumine deside-
ludine alienum .sit, novit quisquis ejus scripta vel raretur, ea, quanlumvis fabulosa et nulla fide digria,
cursim evolvit. adjecimus. Ejusdem generis haec suut cujus et prse-
Circa miracnlum de conceptione S.Marise quod fati tractalusDeconceptione, etmiraculum ahbalissse '
cx ms. Gemmet. c. 40, idem censeto quod de epislola quse arigelis obsletricanlibus partum edidit.
*
praecedente. CENSCRA LIBRIDe sacramento altaris.
' llfs auiem in omnibus id unum In ms. Canibronensi hic liber exstat sic inscri-
cgi ut hasce tra-
c:airones non esse sancli Anselmi demonslrareni, pins,: Incipii liber dominiAnsetmi deiacramento. al-
nihilquead Conceplionis- festivitatem ac mysteriutn laris. Sub eodem litulo Iegiiur in ms. Atrebal.
B
atiigi, de quilius-semper id'senliam quod Ecclesiee Qiiaiidoquidemvero eo in opere aliqua redargiiutitur
}udicio slabil. quae legimus in libris De divinis ofilciis , quos Rii-
CENSURA. PASSIONIS sanclorum Guigneri, etc. pertus Tuiticnsis anno 1111 scripsit, Ariselmusvero
humanis exempius sit anno 1109, liquet lllud opus
D. Joannes Picardus hanchistoriam, si bisloria
dicenda est, ex ms. bibiiolh. Victorinse priraus ab Anselmo non prodiisse. Quod et in Ruperti Apo-
fusius exposui. Hunc ilaque libriim suo auctori,
cdidit, et sancto Anselmo ascripsit. Ipsara tamen vix logia
GuillelmoSaucli Tl.eidorici, cujus nomen prtefcrt
AHSCIIHO digna judicavimus, quia in ea leguniiir in ms.
multa quae vero minime similia sensatis visa sunt, Longi-Pontis ei in aliis, dimitleriies, ipsuiu
cl qose risnm magis excutere quam ad pielalem hic excudendum minime censuimus, cum inior Gnii-
Iclini abbatis S. Theodorici Opera iu Bibliotheca
inovere possuntj
Cislerciensi editushabealur.
CENSUR*. judicii de stabililate. CtNsuRALIBRIDemembris et actibut Deo atlributis.
Nihil sancto Anselmo indignum habet; nec dis- Hic-iber in tora. IV operum S. AugUStihiinsCri-
sonat ahiis quse sanctus Anselmus Lanzoni scripsit ptuslegitur, De ettentia Diviiiitatis; -et in lom IX.
in epistola quae est 29 libri i. „ Operum S. Hieronymi estepistola 13, De iit qumde
CENSURA. Disputationis Jud~i cum Chrisliano. Deo in Scripturit tanctis attrjbuuntur: exstat etiarit
Dispuiaiionis islius auctorem et argumenlum inler S. Bonavenlurse opuscula. Unde, licet in prio-
apene indicat epistola quae-locoprologi prsemittitur. ribus editis sancti Ansclmi operibus iiabeatur, cnm
Haclcnus inedita fuerat, etsi in plurihus ms. repe-r in nullo ms.cod. Anselmi nomen oblineat, iUinndi-
ritur, videlicet in ms. bibl. Elnon., bibl. Longi misimus. ;
' Pontis, bibl. ecclesisecathed. Tornac, et bibl. Sancii
CENSCRA LIBRORUM De imagine tnundi.
Lamberti; praeter ms. bibl. S. Remigii Rem., hibl. Hoc qpns exslat in ms. 14 bibi. collegii Ovialensis,
Vict. et bibl. Sau-Gcrmanensis; ex quibus ijlam sic inscriptum : Epilogui mappm mUndi per eumdem
juris poblici fecimus. (Petrum de Alliaco Cameracensem). In ms. 12 colle-
CENSDBA. Annuli. gii Corporis Christi, inter Hugonis Opera, t)e ima-
Dialogum hunc, qui a quingenlis annis et amplius gine mundi Ubri duo. ln ms. 7 colleg. Saiicls&TrMii-
in bibliolhecarum scriiiiis delituerat, e-Ltetiensi tatis: Li6er Henrici Hunlingdon, qui dicitur Imago
feliciier deprqmpsimus. A Rnperlo Tuiiiensis coeno- Dei.ln ms. 567 collegii S. Benedicti: Imago mundi
bii abbale Anpulum hunc esse compositum, et tribus composita per H. canonicunt. Ibid in ms; 32 : lmugo
librisqnasi lotidem gemmis distinctum ab ipsomet D mundi cuin prologo doctoris clarissimi Anselmi sup>fr
disciinns in ejus prologo ad YtbrosDe glorificatione librum cujus auctor esl Greg. Huniingdon,- In ms.
S. Trinitatis et pracessioneSpiritus sancli, ubi se hunc 280 Bibliolh. Regise : Incipit prblogus beali Anselmi
Annulum, expetenle Cunone quondam abbate Syn- episcopi super librum qui dicitur: Imago mundi. Iu
gebemensi, tum Ralisponensi episcopo, post com- ms. 512 noslrse bibliolh. San-German. exsiat libcr
pletos tredecim libellos De gloria Filii hominis, et intitulalus : Speculum vel Imago mundi, editus a
anle susceplos libros De glorificalione, etc. (hoc est fralre Vincentio ordinis Fr. Prced.; sed is alius cst
circa an. 1127) conscripsissc se praefalur. De his ab eo qui inler S. Ansehni Opera fuit edilus. In
plura disserui in Apologia pro Ruperlo. ejusdem bibl. ms. 513 alius liber legilur eo titulo :
CENSCRA LIBCLLI COITITULUS : Qu~dam dicta Speculum vel imago miindi, nullo auctoris nomine;
utilia, elc. sed nec is est idem cum aliis.
Ea P. Rayn. ex mss. bibl. Vatic. primus in lucem In omnibus vero, etiam antiquioribus, excusis
tnisil: et hsecquidem Ansehnum sapiunt. Nonnuila sancti Anselmi Operibus exstant bi duo libri.
ex ms. Corbeiensi his subjunximus, qusc ncc ab Altamen ab islo volumine ipsos exclusimus, nec
Anselmo aliena sunt. quidem in Appendice eis dedimus locum, uipolequos
i* S. ANSELMl-CANTUAiLARCUIEP. . .. 4«
Aosehni esse non consiat, et quos aiibi, videticel, A easdem iu istq Similitudinum libro simul colkeclaa
inierHoaorli Angustodunensis Opera expressqs Iegi- Jegimus. Quod, sicut et tqlus istius libri cooilexius,
mHs in tom. XIl BiWioiheea?PP. certo milii argumenlq ,esl ipsum ab eodem Eadmero
CENSDRA LIBRIDe bealitudine cotletlit Palrim. esse compositum ex iis quas simul colle|it^ S. An-
loms. bibliolh. Clarajvatl. S. Ebrulphi, Longi selmi non similitudinibus modo sed et sentenliis,
Poqtia et S. Martini Tornac. huic libro sancti An- maxime de votuntate, de humiiitate ac de bealitu-
selini noroen prsefixum est. Verum iu ms. Corb. E. dineetmiseria.1lR.de una illius pars nononnquam
19 elin ms. Bec. Eadmero ascribitur, eisimulexslat inscripta reperitur: Libtr de triplici voluntate; altei a
cjus ad Guilielmum monachum epislola 'quse simui Demontehumititatit; ei tertia, de quatuordecimbea-
cum prologo enarrat describendi bujusce bbelli ra- titudinibus et totidem miseriis.
lionerii, et fcadmerum ejus auctorem aperte dcnun- CENSURA LIBBIDe excellentiagloriot- Virgtnit.
liat. Plura etiam ex eo proferunttir in 1. De sumii- fai editione Nurembergensi non exstal hic Bber;
tudmibus, a c. 47, ad c. 71. Nomen autem S. An- iftaliis lamen, etia« Golhicis, legitur inler sancU
selmi non immerilo prsefert in pluribus nws. cura Anselmi Opera : bunc vero ex ms Becc. E16 Eadme-
sermo sit quem sandus Anselmus Ciuniaci habtiit, IO restituimus, eujus stylo cqnscriptus esl.
etquem individuus ejus comes Eadmerus in iibri B CENSURA LIBRIDe quatuor virlutibut beatx Marite."
ferma descripsit. Ilunc librum Pater Raynaudus primus edidit et
. CENSURA LIBRIDe similitudinibus. S. An&elmoad]udicavit.Quandoqu}demvero iri nutli»
Liber bic in ms. Lirano. et in ras. aulsePembroch. mss.. aut antea editis sancti Anselmi operibu» illom
inscribilur: De moribus humanis; inter S. Anselmi coinpererim, in-eo lamen sancli Anselmi sententise
opera exstat in omntbus excusis et in plaribus mss. deprehendantur, maxime ubi de Dei potentia agit,
Unde S. Thomas, S. Bonav., sanctns Antoninus adeo et verbis et sensu libro prsecedenti affinis raibi
et alil ipsum S. Anseima aduidicavere. Unus Paler visus est, ut et Eadmeri, qui S. Anselmi placitis fir-
Theephylus idopus inter notha recensuil; nec inju- railer constanterque adhsesil, partum esse non levi-
ria. Hunc eniin librum ab Anselmo non esse compor ter conjiciam : ipsius iamen nomen hiiic operi hac
silumconvineitur, 1. ex septem capitulis lS6-lti, una talione pra?rfgere nori ausus sum.
quae in antea editispostrema sunt; sed eis cmn, ex Iri mss. bibl. Alhensis exslat Iractatus inscriptus:
ms. S. Germani tttm ex ms. Becccnsi, dno suhjun- Aritelmus de dupttti slota. In ms G. '6 bibtiolheese
ximus.qu» in prioribus excusis non legebantur. IB Bodleianseinler saneti Auselmi Opera occurrit liber
iis aulem septem capitulis auctor de S. Anselnio I«- De ttola duptici pbtt returrectionem. flujus operis ul
quitur^unde necessario consequitureuro a S. Au- C aliquod haberem exemplar, in me non fuit; sed nee
sejmo aliura esse. Nec qujs ea dical adjecla fuisse, ab Anselmo Gantuarierisi ilrad compositum censeo,
sicut revera in edttione Nuremberg. non babenltur, cujiis EadmeTusaUtalius qtris non memmit.
»n omnibus enim mss. ea legunlur, et unum ipsq- De Antichrislo liber unut Anselmo trrbuhur iri ms.
rum sub Anselmi eliamiioroinea S. Bonav. eitatur. 122 et 154 bibl. coll. S. Bened. Canlabrigse; etir»
. Hiflcaulera errqr nalus est quod liber iste compo- mSi393 aufeePeitrijfOch.Htmchbruui eOBJiCio exeer-
sjuts sit ex similiiudinibus quas S. Anselmusad ptura ex c. 3» et seq. Etucidarii, quod Ahselmo
niore8 facile componendos adhibere consuevoral: ascribilur, etsi falso.
unde liber Siroiliuidiuura AiiseJmi recle diei po- Libriim eliam Debona occupationeAase\vao ascri-
ttiil, vql inscrjbi S, Anselmi Sirmliludinet. Quam bualms. 154 prsefati collegii S. Bened. et ms: 16,
tilurtmas enim ex iis quibus S.Anselmus ususest, bibl. coHegii Magdsrfen.Oxoniensis.
Eadmertis profert in I. De ejus Vita : nempe simili- De quibos vero hk liber agat rescire non patiii.
lijtdinem.Wrsarii, col. &g; Cera, 59; Plantse, 67 ; Ipsuia denifiM, utetaiiosqui Ansehni itomen pra:fe-
ViS*rii,26i*ul»Bis>«;Molena^ni,8^Lq)oris,9i; runt, fotus tanto Palr» «upBosiios ktdico, quibus se-
AvicufeeV92.; MRilia SoJidarii^ col. 94; quas censendtsnousequura esldtuliusimroorari.
49 VITA AUCTOREEADMERO.— LIB. I. 80

VITA SANGTI ANSELMl

AUCTORE EADMERO
CANTUAUIENSIMONACHO,SANCTI ANSELMIDISCIPULO ET COMITEINDIVtDUO.

PROLtGUS.
Quoniam mullas et antecessorum nostrorum lem- A prece perducere ut, sicul descnplione notarum re-
poribus insolilas rerum mutaliones noslris die- rum posleris, ita designatione ignolarum satagerem
bos in Anglia accidisse el coaluisse conspeximus, [al., salageremus] lam futuris quairi et prsesenlibus
ne mutaliones ipsse posterorum scienliam penitus aliquod oflicii raei munus inipendere. Quos eo quod
laterenl, qusedam ex illis succincte excerpta [al., offendere sumniopere cavebam, dedi operam volun-
excepta], Iilterarum memorisetradidimus. Sed quo- tali corum pro posse morem gerere. Opus igitur
niam opus ipsum in hoc maxime versatur, ut ea quse ipsum de vita et conversalione Anselmi archiepi-
inter reges Anglorum et Anselmom archiepiscopum scopi Cantuariensis titulalum, taliter, Deo adjuvante,
Cantuarium facla sunt, inconcussa veritale designet, curavi disponere, ut quamvis alitid opus qnod prse-
quseque omnibus puram illorum bisloriam scire vo- signavimus ex majori parle de ejusdem viri conver-
lentibus tunc temporis innotescere potuerunt, licet satione subsistat; ita lamen in sua maleria inlegrse
kiculto, plano tamen sermone describat. Nec adeo narrationis formam prsetendat, ul nec illud istius ,
quidquam inse contineat, quod ad privatam conver- nec islud illius pro mulua sui. cognitione multum
salionem, vel ad morum fpsius Anselmi qualitatem, videatur indigere. Plene tamen aclus ejus scire vo-
aut ad miraculorum exhibitioaem pertinere videatur, lentibus, nec illud sine isto, nec islud sine illo suf-
placuit quibusdam familiaribus meis me ad hoc sua Q ftcere[oI. omit.J posse prqnuniio.

LIBER PRIMUS.
ACTA S. ANSELMIANTE EPISCOPATUM.
CAPUT PRIMUM. etiam prodigus atqne vaslalor a nonnuHissestimare-
S.Amelmi ortut, tludia, ditcettut in Gallias, delibe- tur. Ermemberga vero bonis siudiis serviens, doinus
ralio de ttatu vitat amplectendo. curam bene gerens, sua cum discretioue dispensans
1. Inslituta vilae et conversalionis Anselmi Can- . alque conservans, bonse malrisfamilias ofliciofun-
tuariensis archiepiscopi litlerarum memorise tradi- gebatur. Mores erant probi et irreprehensibiles, ao
turus, primo omnium vocata in auxilium meum juxta rectam considerationem ralione subnixi. Haec
summa Dei dementia et majestate, qusedam brevi fuit vita ejus, in bac dum vixit permansit, in bae
dicam de orlu et tnoribus parentum ejus, ut hinc finem vilse sortiri promeruil. Gtindulphus vero circa
lector adverlat de qua radice prodierit quod in stu- diem obitus sni, spreto saeculo monachus factus,
diis nascitnrse prolis postmodum fulsil. Pater igilnr inoiiacbus defunclus est.
ejus Gundulphus, mater Ermemberga vocabalur. 2. At-Anselmus fllius horum, cum puer parvutus
Uirique juxla sseculi dignitalem nobiliter nati, riobi- esset, malcmis, prout selas sua paliebatur, collo-
Hter sunt in (i) Augusta civilale cnnversati. QIISR quiis libenler animnm intendebat. Et audito unum
civilas confinis Burgundiseet Langobardise, Ermem- Deum siirsum in coeloesse, omnia regenlem, omnia
bergapt in se edidil; Gundulphum in Langobardia C contineiHem, suspicalus est (2), ulpole puer inter
nalum, civem sui ex advena fedt. Conjuitcti sunt montes nulritus, coelum montihus incumbere, in
lege conjugali, ambo divitiis rion ignobiles, sed mo- . quo et aulam Dei esse, eamque per montes adiri
ribus ex quadam parte dissimiles. Gunduiphus enim posse. Cumque hoc ssepitis animo volveret, conligit
sseculari dedilus vilse, non adeo curam suis rebuS ut quadam nocte per visum videret se debere roontis
impendere, sed habila frequenler ab re dislribuere, cacumen ascendere, et ad aulam magni regis Dei
intantum ul non modo largus atque beneficus, verum properare. Verum priusquara monlem ccepisset
HENSCMENIINOT^E (2*).
(1) Est hsec non Augutla Taurinorum, ut irilelle- riensem in descriplione Galliarum edila apitd An-
xisse argiiilur Thomas Unionatus, sed Augutta Prat- dream du Chesne lomb I scripiorum HistoriseFrau-
toria, melropolis olim Sahtssiorum facla ab Aiigusto corum p. 22, et hac ratione llalus babelur Ansel-
conditore, vulgo Aotte, ac.dueatns caput sub bo- mus apud Ordeiicum Vitalera 1. IV Hisl. Eccles.,
dierno Pedemontio : limes Italise dicilur a Solino et ad an. 1072, ibi nalus circa ann. 1033.
Capella, uti bic Burgundiae et Longobardise. Est (2) Sciticet Augusta undequaque montibus cin-
autem episcopalis, in proviiicia Alpium Graiarum, gilur.
sub metropoii Tarenlasiensi; hsec vero una ex sex (2*) Acta SS. Bolland., Aprilis t. II, die2i.
melrooolibus Bqrgundise apud Gervasium, Tjsjfibe.
 51' S. ANSELMI ^TUArV XftG^IlaN :....&?'
asceudere, vidit in planitie qua pergebal ad pedeni A - chijs fieri cuperet. Studium quoque litterarnm, ih
mqnlis mulieres, quse regis erant auciltae , segete;s qtlu se rnagnopete ;sofeba*iexercere, sensim post-
metere, sed hoc nimis negligenter raciebant;el desi- ponere, ac juvenilibus ludis coepil operam dare. Ve-
diose. Quarum puer desidiam tlolens ac redarguens, rumtamen pia dileclio et diligens pietas, quas in
proposuit arijmo se apud dorainum regem ipsasac- matrein suam habehat, nonnihil eum ab istis restrin-
cusaturum. Dehincmoiite transcenso, regiam aulam «gebant. Defuncla verO"illa, illico navis cordis ejus
subit. Dominum cum solo suo dapifero invenit. Nam iquasi anchora perdita in fluctus sseculi perie tola
familiam suam, ut sibi videbalur, quoniam autamnus Wilapsa est.sSed omnipotens Deus pracvidens quid de
erat, ad colligendas messes miserat. Ingrediens ita- nilo facturns erat, ne animam suam pace traositoria
que puer, a domirio vocalur. Aceedit, atque ad pedes '', potilus perderet, infestuni ei et inlcstiniim beflbni
ejus sedetl Inierrogatiir/ucurida affabiliiaiequis sit, . generavit. Hoc est, animum patris ejus aiccrbOcon-
vel unde qiiidte veliti Respondel ille ad jiiterMigatii,' tra illum odio inflammavit. iniantum, ut aeqrte, aut
juxla quod rem esse sciebat. Tunc ad iinperium do- certe magis ea quac berie, sicu t quae perperam facie->
mini panis ei nilidissimus per dapiferum afferlur, bat, insequerelur. Nec aliqua poterat patrem humili-
eoqtte coraniipsoreficitur. Mane igilur cumquid VH- taie lenire, sed quanlo illi se exhibebat humiWorerit,
derit ante ocutos mentis reduceret, sicul puqr simv B tanio illuiri sibl sentiebat asperioTem. Quod' riimis
plex et innocens se veraciler :iu coelo et ex pane intolerabile cernens, el rie deterius quid inde con-
Domini refeclum fuisse credebai, hocque coram alijs: lingeretllrnens, elegit potius paierriis rebusetpatrise
ita esse publlce asserebat. . abrenuQliare, quam patri suo vel sibi quamlibet in-
3. Crevit ergo puer et ab omnibus diligebatur. famiam ex sua cohabitatione procreare. Paratis ita-
MoreSetenltti prbbi in «o erant, qui niagnopere eurir que his, quse necessaria erant in viam ituris, palria
diligi faciebartt. Tradilur lilleris, discit, el in brevi [al., palriam] egreditur,. mio qui sibi ministraret
-
plurintuin proficit. Necdum atiigerat aclatis airoum clerico, comitatns. Cumque dehinc in transcensu
qulritum deeimum; et jam qualiler secundum Deum moiitis Senisii (3) fatigaretur, et laboris impatiens
vitant melius instituere posset, meiile traclabal, id- oorpore deticerei, vires suas nivem mandendo repa-
que concepit apud se, nihil in hominum conyersa- rare tentabal. Nec enim aliud quo vescerelur, prsesto
tibne momachorum vfia prseslantius esse. Quam fuil. Qubd miriisler illius advertens, doluit el ne
assequi cupiens, veuit ad qtiemdam sibi notum abba- forte qnid edendum baberetur in sacculo qui asino
teta, rogans Hlum ut se monaehum faceret. Sed abr illorum vehebaiur, diligenler investigare ccepit, et
bas, voluntate illius agtiila, quod petebat inscio patre mox conlra f>pempaneni iii eo nilitlissiraum reperit.
C Quo itle refeCius,^ fecreiJtus dt^ et vita; IncOlumis
illhis, ne offenderet aniroum ejus, facere recusavit.•'".
At ille in suo preposita perslans oravit Deum, qua- redonalus [«/., restitutus].
tenus iniirmari mererelur, ut vel sic ad nionachi- S. Exactis dehinc parlinv in Burgundia, partim iu
otim:quem desidcrabat, ordinem susciperetur. Mira Fcancia ferme iribus annis, Northmaniaro vadlt
resl Ui enim Deus declararet quariium etiam in aliis [at. emii.],. Wri^caur ipsius proyincisfi urbem per
ile suse pietaiis auditu confidere. posset, preces iljius tit, jobi: aliquandiu demoralnr : jiost haec venil BeC-
exaudivil, ac iili protinus validani f0rpqrls:del>i|ija-. cum, et magistrum quemdam nomine Lanfranr
lein immisit. Acriter igitur infirmatus ad abbatem cum (^), virumvidelicetvaldebonuni, praeslanti reli-
nwttit, mo.rteiii se limereproimmiat, orat ut mona- giqneic sapiep.lifl^verfenobiieiri, videre, alloqui, et
cbjnsflai:pr*falo tiinareobslante.nqn fitquodposlii- cqhabitare volens. Exceltens siquidem fama iltius
lajbajt,, et hoc quidem quantum ad humanum %pe- circumquaque percrebnerat, et nobilissimos quosque
ctatL«/„,iaiitiimspectab.at].exameii.Caeteruiii Deusy clericorum ad eum de curictis mundi parlibus agebat.
quem futura uqn fal|unt, servum suuui i^sius loci Aosehnus igilur viro adilo, eumque singUlari quadam
cqnyersalicjie nofuit iroplicari, proptereaqtiod alios sapientia pollere agnilo, ejus se.magisterio subdif,
qtiosdam in sinu mis,ericordiacsuae recondUos haber ]D eique post modicum familiaris prae caeteris discipulis
bat,: quos ut postmodum claruit, magis, per illura fit. Occupatur die noctuque in lilterarum stndio, non
ad suam voluiitatem in posteruro disponebat infor- solum quae volebat a Lanfranco legendo, sed et alios
inari. Post iitec sanitas redit juveni; quodque lunc quserogabatur studiose docendo. Propter qusestudia,
nequibat, in fuiuro se per gratiam Dei facturum cum corpus, vigiliis, frtgore et inedia fatigaret [«/.,
mente proponi(. fatigaretur], veait ei-in menlem quia si aliquando
i.. pxindeetimcbrporis sanilas, juvenilfs setas, sce-< monachus, ut olim proposuerat, esset, acriora quam
c%.Brq^!ejril^s i^;'.a^^VJ'ici^pJt. paulalim Teryqi* paliebatiir, eum pati nori operteret, [a(., oportelj.nec
animt ejusa religioso proposilotepescere, inlajuum tune sui laboris meritum perderel, quod nunc utrutrjt
u,t sseeuii viasmajjis ingredi,quaitt retietis eis mqna-. sibi maneret, non prospiciebat {al., perspiciebal}.

. .'^sppiiNQtjEr:? ',;;.,.; .|;.;',, .,,;,., -.; ":':.;;;

^5) Est notissimus mons Senisius, ehisque diffici-
|is ascensus per quem transitur ex Ilalia in Galliain (&) Erat:B. Lanfrancut originePapiensis Cx Ila,-
Uli bic factuin; aul eliam yice versa ex Gallia iu lia, poslea arch'u:pisCopusCaiiiuariepsis,
 n VITA AUCTOKEEADMERO.— LIB. I. 54
Iloc rrgo menle concepto, totam iiitentionem suam A / volo, aul eremi cullor esse desidero, aul ex proprio
ad placetiduta DeO dirigere ccepit, et spernendo patiimonio vivens, quibusiibet indigentibus propter
mundum cum obleclamniibus [aL, oblectationibus] Deum pro meo pbsse exinde ministrare, si consulitis,
suis, reveracupitfieri niQiiachuS. ': cupio. Jam enim pater ejus obierai, el toia hseiedi-
6. Quid plura? Cogilal ubt meiius proficere queat, tas ad iflum respiciebat. In his, inquam, tribus vo-
qttad facere desiderat, el ita secum traciavEcce, iuntatem meam, domine Lanfrance, fluctuare scialis,
inquit, monachus Oain. Sed ubi? Si Cluniaci vel ised precor ut me in horttm polissfmo stabililatis.
Becci (5), tolum terapus quod in discendis littetis Differt Larifraiicus serileriliarii ferre,. suadetque ne-
posui, perJidi, Nam et Cluuiaci disirictio ordinis, et goliHin ad venerabiHs (6) Maurilii [at., Maurici]
Becci supereintnens prudentia Lanfranci, qui. illic Rothomagensis episcopi [al., archiepiscopi] audieu-
monachus est, me [al,, mihi] aul nulli prodesse, aut liam magis referre. Acquiescil Anselmus consilio,
xihil valere coinprobabil. Ilaque in lali loeo per- et comitatus Lanfranco pontiflcem petit. Tanta au-
ficiain quod dispono, iu quo et scire meura possira tem vis devOlionispeclus Anselmi tunc possidebat,
oslendere, et inullis prodesse. Hsec ut ludens [«/., tanlumque veri consilii Lanfranco inesse Credebai,
lubeitsj ipsemel referre solebal, secum medhabaltir, ' utcuiit Rolbomagum petentes, per magiiam quai
addebatque : Necdtini eram edomitns, needam in fisuper Beccum est sitvam pergerent, si Lanfrancus
me vigebat mundi cojitemptus. Unde quod ego ut ei dicerel, in bac silva mane, et ne dum vixeris
puUibain, freuis aliorum charitate dieebam, quam hincexeas cave, procul dubio ut fatebalur imperaia
daiiinosura esset non advertebam. Postmodum au- servaret. Pervenientes ergo ad episcopum adventus
tem in se reversus. Quid, inquii? essene, monachuiu sui causas ei exponnnl, quid inde senliat quseruni.
[a/., monachus] hoc est, velle scilicel aliis prseponi, Nec moira, monacbicus ordo prx cseleris laudatur,
prae aliis bouorari, ante alios magnificari ? Non. Hlic ejusque proposilum omnibus aliis anteferturs
ergo deposila contumacia monachus deveni, ubt CAPUT II.
sicut aequumest, cimctis propier Deuin postponaris, Vila monaslica, prioralus administralus. Adolescens
. cunctis alijectior habearis, prse cunctis parvipenda- in vita et in morte adjuius.
ris, et ubt hoc esse poterit? Equidcm Bccci. Ibi 8. Anselmus bsec audiens et approbans, omissts
siquidem nutlius ponderis ero, qiiandoquidem ifle aliis, sseculo relicto, Beeci monachus factus esr,
ibi est, qui prseeminentis scientise [at., sapientise] anno seiatis suae vicesimo seplimo (7). Regebat eo
luce conspicuus cunctis sufficiens, euiicliv honora- lempore ecenobium ipsum dominus abbas Herluinus
bilis et acceplus. Ulic ergo requies mea, iilic solus nomine, vir grandaevus, et magria probilate conspi-
Deus intentio mea, illic solus amor ejus erit con- cuus, qui prhnus ipsius loci abbas monaslerium
templatio mea, illic beala et assidua memoria ejus ipsum a fundamentis de suo patrimonio fecerat.
felix solamen el satietas mea. Haec cogitabat, hsec Ssepe dictus auteiri Lanfrancus gradum prioris obli-
desiderabat, haecsibi provenire sperabat. nebat. Anselmiis vero novus monachus factus, stu-
7. Raptabatur quoque mens ejus per id temporht, diose vilam aliorum religiosius vlventium semulaba-
ia alias sec.tandaesemitas vilse, sed vis desiderii Hur. kno ipse sic religioni per omnia serviebat, ut
ejus in hanc quammaxime declinaveral. Sciens ita- quisquis religiose in lota ipsa congregalione vivere
que scriplam esse: Omnia fae cum consilie, et pott volebat, in ejus vila salis inveniret quod imilaretur,
factum non pcenilebit(Eecli. XKXII,24), nOlebat ee el ila per triennium de die in diem semper in melius
alicui uni vitseearura quas mente volebat inconsulte proficiens, magnus et honorandus habebatur.
credere, ne in aiiquo videretur Scripturse prseceptisi 9. Venerabili autero Lanfranco in Cadomensis (8)
non obedirc. Amicos insnper multos habens, sed cui ccenobii (9) regimen assumpto (10), ipse prioriS
se totum in istis cominitteret consiliarium unum, de oflicio functus est, sicque Deo serviendi ampliore
mille videlicet pnefalum Lanfrancurn eligens, venit iibertale poiilus, toium se, toturn tcmpus suuin in
ad eum, indicans volunlatem suam ad iria penderc,, Q illius obsequia expendere, saeCultimet cuncla negolia
sed per consilium ejus ad unura quod potissimum! ejus [al., omit. ejus| ab intenlione sua, furiditus
judicaret, duobus relictis, se velle tenere, Quse iria! ccepit amovere. Facluinque esl ut sOli Deo, coelesli-
sic ei exposuil. Aut enim, inquit, monachus fieri busque disciplinis jugiter occupalus, iiilantum spe-
HENSCHENnNOm
(5) Nblissiroamonasteria : de Cluniaco saepe egi- nise ad Ornam fluvium, cuin celebri academia et.va-
mua, polissimum 15 Januarii ad vilam B. Bernonis riis. monasteriis.
priini abbatis. Est Beccum in dioscesi Rolhoinageiisi (9) CcenobinmS. Slepbano prolomariyri dicalum,
irans Sequanam ad rivum Beccani prope^amneiu a Guillelino Conquestore rege Augliaeel duceNorth*
Rillani. dolatum a Guilielmo duce Norihniannise mannise fundatum, sed a sceleralissimis Calvinislis
an. 1034. In utroque monasterio an. 16G2singiila- eversumscharlas fundationisediditLucasAcheries,
rem charitalent oxperli sumus, eo profecli ob mo- in Nolis ad Vitam B. Lanfranci edilarit ante ejus
numenta de Vitis el veneralione sanctorurii. opera.
(6) Maurilius prsefuil Ecclesise Rothoroagensi ab (10) AsSunipUisesl abbas primus B. Lanfrancis
an. 1055ad 1067. aono 1002 uli sitpra ex Chronico BeCCertsirelu-
(7) Anno Cbrisii 1060. limus. ., ...
(8) Cadomus urbs praecipua infcrioris Norlhinaii-
M S. ANSELMteANTUAr;. AtfUttlfiiR M
*~
culatiqnis divinse culmen ascenderit, iil obscurissir A loqtii. Qiiid oamque «te illius jejunio dicerem, cuin
roag, et ante tempus suum insoluias fof., insolitas] ab initiq (li) prioratus *ui tanta corpus suum inedia
de divinitale Dei et nostra fide quaesliones, Deo re- maceraverit, ut non solomdnnis illecebra iguhepe-
serante perspicerei, ac perspeclas enodarel, aper- nilus in eo postmodum exstinct» sit, sed nec famcit»
tisque ratioi>ibusausedicefwt rala et calbolica esse sive dclectationem comederidipro qtiavi abstinenlia,
probaret. fiivjnis namque Scripluris lantam fident lrt dicere consueveral, aliqtiando pateretur. Come-
adbibebal ul iodissolubili firmilale. cordis crederet debat tamen ut alii horaines, sed omnitM -paree,
nibil in ejs esse, quod solidaeveritatis tramkem ullo sciens corpus siium sine cibo non posse uubsisiere
mpdo exiret. Quapropler suromo sUidioanimuin ad [al., sustinere]. In orationibus aulem qnasipsejiixta
hoc iiitenderat, quatenns jnxta fidem suani inentis d^iderium et petilionem amicorum stio#itm seri-
ralione mere(relu,r peretpere, quae in ipsis sensit ptas (45) -edidtt, qua solliciludine, quotiniorc, qiia
inulla cab'ginfi,tecta Iatere. Coutigit ergo quadam spe, quo aitforeDeum et sanctes ejus inierpellaverit,
nocte ul ipse 1n hujusmodi raeiile deteiitus, auie itec non interpetlandos docueril, salrs est et roe
nocjlurnas vigilias yigilans iu lecto jaceret, et roed - lacente videre : s& modo qni eis-pie inieriifat, et
lando sccum riuiari conaretur quonani modo pro- speroquia eordis ejus nffectum, sunmque profectnm
jljeise prseterita simul et futura, quasi prsesentia, B in illis ei perillas gaudens percipiet. Quid de vhjV-
pUrn agnoveriot, et indubilanler ea dicto vet scripto liisr Totus dies in dandis consiliis ssepisshue nori
proliilerint. Et ecce cum in his lolus esset, et ea snfBciehal, addeiiaUtr ab hoc pars maxima tjodtis.
iuteUigere magnopere desidcraret, defixis oculontm Praeterea libros, qni anteid temporis nintfscorrupti
suorum radiis, viilit per medias maceries oralorii ac ubique terrarum erant, nocte corrigehat, sanCiis
dorniilorii mqnachos, quorum hoc officiumerat, pro raedilationibus iusislebat, ex contemphitionesnmmse
apparalu maiulinarum altare et alia loca ecclesise beatilutfinis et dcsiderio vitas perennis inlinensos
cicumeunies, luminaria acqendentes, cl ad uliimum I.K'rymaruraimbres •iffitndelial.Hujus viue ntiserias,
unum eorum sumpta in manibus chorda pro exci- suaqiie, si quaeerant peccata.ct aliorum am»riss'me
tandis fratiibus scillam (II) pulsantem, ad cujus flebat, et vix parum aute vigitias nocUiwias,sfepc-
sonlium couvenlu fratrum de lectis surgenle, nrira- que nihtl somni capiebat. Talibus slmliis vha ej'is
lus esl de re quae acciderat. Concepitcrgo apud.se ornabalur.
beo levissimum esse, prophetis in spiriiu venlura 44. Qualiter auiem erga sobditos se habebai, det
/.qnslrare, cum sibi concesserit quse fiebantjnjr lol Deus ad seinutalionem prxlatorum posse quid vel
obstacula corpqreis oculis posse videre. . , .. modicumdici. Cuin prtmum igitur prior factus fuis-
10,. Hinc perspieaciori interius sapientiaeluceper- ^«et, qnidam fratres ipeius coenobli facti sunt semiiK
fusus, mpres qmnis sexus el setaiis ila discrelionia ejus, vtdentes et videndo inrtdentes illum prseponi.
ratione monslranle penelrayil, ut eutn palam indc quein juxta conversionisordineni jiidicabant *ibi de-
tractantem, adverteres cuique sui cordis arcaiw rer bere posiponi. Itaque lurbati, atiosque turbantes,
v.ehre. Origines insoper el ipsa, nt Ua dwam, ae- *candala movcnt, dtsseasiones parinitt; sectas nu-
minaatque radiccs, nec nqn processusQmniiUJi~Wr Iriunt, odia fovcnt: at ipse cuo» his.qui oderutvt
lutum ac vitioriim detegebat, ct.qiiemadmodum veJ ^dcem, eral pacificns (Pmi. cxix, 7), ct delraetioni-
liaj^af, b«c] adipisci, vel haec devitari aul devtnci Iws eormn reddebat officia fralernae charitaiis, nia-
DO^sciitluce clarius edocebat. Tantam autem omnie fens vincere «lalUiam in bono, quam a nialitia eo-
houi cqiisilii vjm in eo elucere«cerneres,,ut peclori mm.vinci ift malo (flwn.xn,21). Quod; miseranle
ejus tspiritum, cqusilii ipraesidere non ambjgeres. Deo, facium est, sh|nidemilti animadvertenWsteDm
Quam proniptus yero alque asshluus in-sanclis ex- oranmtodtspure acstinpliciter in cunctis actionibirs
bort&lioiiibusfueril, supervacuum est dieere, CUBI suis incedere, nequc quod }ure btasphemari posse»
illum,semper,in ipsis infatigabiiemoronesferme au- MIillo residere, mafa voluntate in bonam mnuta;
• ieiites constet faligasse; quodque.dicitur de sanctc n^ticta ejus et facta in bono semulari coepere.#drum
Manttuq, ejys ori nunquam defuit Christus, ,siv« ut «lareat quo paeto id provenerit, unum es ipsts
juslkia, vei quidquid ad veram vitam pertinet, iu- exemplt gralia ponam, quatenns agnito qtw»doio
cunctanter confirmemus sine mendacio posse dici Anselmi a s«« pravitate sit mutaius, qualtter et atii
de ilto. In his leve esl lectorein advertere, eum 4f per^um (correcti sint, perpcndaiur.
inensa Domini, non sine quodam prresagio,per vi- 13. Qsbernus quidam nomine, aetale adolescen-
sum jam olim riiridorefeclum pane fuisse. tufus, ipsius eral monasterii monacbos : Kigeuio
11. De corporalibusejus exercitiis, jejtiniis dico, quidem sagax, et arliffciosis ad divers» opera nob-
oraliouibus atque vigiliis, metius testimosilere quam lens i-manibus, bonam fjtt ' se bonae. spet materiaoi
BENSeBENH NOTJE.
(II) SctWa*,'alia Squilla et Skeilii ex Teulqnica (13) Forsan sunl AJioquiacoekuia teu (acmeepio-
lirigua significal nolam; anctores vide,.l2 Feb. ad rum affeciuumerga Deum, Chrittum/Domimm>^bei-
Viiam 3.Benedicti Aniancnsis, num. 3S8. . param, cmliteseompturet, a Rainaudo editse a iwg.
(tt) Ab aririo Cliristi 1065 usqiie ad aiinum 1078 197.
per annos quindecim.
B VITAABCTOREE«DMER0. — HB. U M
prxferebaU Sed mores qui in co valileperversi erant, A niini, [iil. oiiiif.] cuni aul cx hinguorc,aut e« itimia
isla routluro decolorabant, el insuper odiuni quod sangiiiitis muuitione fuerit cxanimatus, ad se rer
omnino more canino ojplra Aiisetmum exerceliat. deuiili. Ad quem patcr: Quid esl, illi? Quemodo es?
Quod odium quanlum ad, se Anscliiius non niagni Cui ille haecverba respondit: llle antiquus serpcns
pendens; sed lamen mores illius cOiicinere [al., con- ter insurrexit in mc, el ter cecidit in semetipsum, et
venire] sagacilali iugenii ejus maguqpere CHpiens, urs.irius Doroini Dei liberavit tne. Quo dicto Ansel-
ctepit quadam sancla calliditate puerum piis.blan- mus ocnlos a somno levavii, cl Osbernus non coin-
dimenlis delinire, puerilia facla cjus benigne tole- paruii. Ett obedientiam mortuiis vivo exhibeb.it,
mre, mulla nisi quae sine ordinis delriinenlo lole- qiiain vivens vivenli exliibere solitus erat [at., snlc-
rari polerant conte.lere, in quibus cl seias ejus de» bai}.
leclarelur, cl effrenis animiis in maiisiieiiidiiicin 15. Quod si quispiam audirc voluerit qualiter bsec
curvareiur. Gaudel puer in lalibus, et sensim a sua obedientis verba defuncii, ipse Auselmus fuerit in-
feriiate \al., vcrilale] ipsius demiitilur animus. In- lerpretatus, brevi accommoilet aures. Ter, inquit,
cipit Anselmiini diligere, ejus monita susciperc,. mo- anliquus scrpcns insurrexit in eum, quia de peccatis
res s:ios componere. Quod ille inluens, prceeaeteris qusc posl baplismuni priusquam a parentibus atj
cum faimliarilcr ainpleclilur [el. oiuii.], nutrit, fo- " scrvitium Dei in monasierium offerretur [al. omit.],
vet, et ul semper in raelius proficiat qninibus motlis comroiseral,. i.llum diabolus accusavit; de peccalis
hor.alur et instruit. Dehinc panlatiin ei qnse con- Cliam qnaeposl oblationem parentum anle siiam pro-
ces^erat puerilia, siihlrabit; eumque ad hoiiestam fessionem fccerai, ilhim accusavil; de peccatis ni-
iuorum malnritaiem proveliere salagil. Non frustra- hilominiis, quse posl prnfessioiieiri anle obilum suum
tur pin sollicitudo ejus, proliciuitt Jn jiivenc ac ro- egeral, illum accusavit. Sed ter cecidil in senret-
horanlur sacra monila ejus. Ergo ubi de lirmitate ipsum, quia peccata quae in saeculo consiiluttis ad-
Loni siudii adolesceiilis «e posse confidere aniraad- miseral, per fidem parenlum, quandoeum Deo ob-
vertit, mox omnes pueriles aclus in eo resecat, et Merunt, deleta inveoil. Et peccala, quse postmodum
fi ijuid reprehensionis eum admitlerc coinperil, noti in monaslerio degens ar.te suam prqfessionem fece-
niod» verhis, sed et verbcrjbus in ep acriter [«4, rat, in ipsa professione delela invenil. Peccala etiam
aciiis] viiidic.it. Quidille? /Eqiianiroiler cuncta sns- quac posl professionem anle obitum suuuv egerai,
tinet, confirinatiir in propnsilo oinuis religionis, per verain confessionem, et 'pceiiilentiam deleta al-
fervet in exercitio discendse omiiis sanclse aclionis, que dimissa in ipso cjns obilu coufiisus; invenit :
siifiert patienler alionun contuiiiclias, npprobria,. P sicque maligiius [al., maljgnas] versulias suas qui-
^etraciiones, servans erga omnes alfeclum sineer.e Uus etiin ad peccanduin illexerat, juslo Deijudicio
dileciionis. Lselalur paler in bis, ultra quam dici in se ad ciimuluro suse damnalionis reiorqueri in-
possit, et diligit filiuni sanclo chariliitis igue, plus- gemuit. El ursarius Domini Dei lilieravit eum : ur-
qiiani credi possit. snrii Dci, boni angeli sunl. Sicut enim ursarii ur-
j4. Sed cum ipse (ul flens referebat) eum ad ma- sos, iia angeli malignos dxinones a sua ssevitia
gnum Ecclesiae frucluin proficere spcraret, eccc coerceut el oppriiiiniit, ne nobis r.oceanl [«/., tan-
gravi corporis infirmilate prscripilur, lccloque reci- limi noceant], quantum voliml.
pilur. Videres [al., videiis] lunc bonura patrem feli- 16. Post iisec Anscliuus ut sanctse dilectionis nm •
ds juvenis ainicum, lecto jacentis die noctuqiie nus quod vivo impenderal, mortno non negaret, per
assidere, cibura et poluro ministrare; omuium mi- iutegrum aimuni missam pro anima ejus omni die
nistrorum snper se minisleria suscipere, veri amici celebravil. Quod si aliquando a celebralione ipsins ;
morem in omoibus gererc; ipse corpus, ipse animani sacranienti impediebalur, eos qui missas familiares
ejtis studiosissime refovebat.*Appropinquanti autem dcbebani, suam pro aniroa fratris missam diccre fa-
ad exilum familiari .prsecepitalloquii, quatenns post cieb.it; elipse missas eoruin, dum opportunum erat,
obitnm suum si possibilc foret, suum esse sibi reve- JD anle missain sui defuncti alia missa persolvebai.
larct. SpoponJil, et transiit. Corpus defuncli ex Itaque per singulos dies totius anni aut ipse pro illo
more lotum, vesiitum, in feretro coinposilum, in raissath eelcbravit, aut ab alio celebralarn alia missa
ecclesiaro delatum est. Circumsoderunl fratres psal- v mutuatus [al.t mutatus} est. Super lissc missis cir-
mos pro ejus aniina decanlanles; Anselmus vero cumquanuc epistoiis pro anima sui Osbcrni qralio-
quo liberius pro eo.preces funderet, in secreiiorcm ues fieri pctiil, et obtiimit. Hsecfratres videiiles et
ecclesiaelocum seccssil. Qui ctiui inler ipsas lacry- socordiam sui cordis redargueriles, se miseros ac
mas ex gravi cordis moestiludinc corpore [«/., tor- idfclices, Osbcrnum beaium prsedicant aC feliccrii,
pnre] deficeret, et paiilulum o.'utos in foninuin qui lalem amorem, lalem mcruit invenisse subven-
deprimeret, vidit in spirit.u mcnlis suse quasdam lionein. Ex hoc crgo singuli quiqiie ]a/.,.({uippcj
roverendi vnlttis persqnas candidissimis veslibus corpore, et animo sesubdunl Anselraq, cupieutes in
ornalas, domum in qua idem Osbernus vitara finic- aiiiicitiam c|us hseredilario jure succedcre Osberno.
ral introisse, et ad judicandura circumsedisse. Vcrum Ai ille in conversionc ipsorum Deo gratias agens,
cmn jmficii scnlcntiam ignorarel, camqiie sollicilns auinihmvomnia facluscst, ul onines sa^vo.s.faceret
nosse desiderarci, ccce Osbernus adcsi siinilis hor (/ Cor. ix, 22), ':.,'.' 7.'Z '".
#> S. iNSELSft^rTlM^Mator^ *
"\f7:. Vei^itamen adofescentibus aique jiivenibtis S tiihir bdus|i^fc^
pfjeclpuif cura"|af.; phiecipuam cuf»iii1thUri*dei^a't, |t CtWih, 'eilJurprlnt6'jiibet ne;^lansJ(reoiatuIli,:'':
-•.'.;„;-;:,--
ihqufrenfirohS}de; Iiqfi ratabrienii^sui»;ex^nplq 'fe^- -y^.tAF^tm, ""•;•;';'"; ^;;S;;
dbblil.' Cbmparabat ceraj juvenis staiem, quae ad in- '"' omnet. Libri nonnulii
'"Benignitaserga
'''' ' ""'" etepiitolee .
formanduiii^sigillumapteesi^^temperata.Namsicera, ';"" tcnpiie.' ''"'.J~;"';''
iiiqMi, iiimis dtira velmollis fuerttj sigillbr impressa 19. l^binc Ansefmus ad moirasterinm rtversus ia-
[al., impresso] ejus figuram in se- nequaquant ad lemse Cunclis esthibuit, iit ab oinnibus iocbcba-
pleiVtimrecipii; Si;verb ex ulrisqae, durilia scilicet lisstmi Patris difigeretiir. Ipse eftim nibres omniiiiii
atque inotlitiei discrele habens sigitio impriiiiilnr, et 'Hifirrriilafcssequariimitersufferebat;' el uiiicuiqiie
tunc forma sigilli omniiio pei*picita et integra red- sicut expedire sciebat, necessaria suggerebal. 0 qtibl
dlirir, Stc /est iii setatihiis hominum. Videas hqmi- in stia jam infirmitate desperati per piam sqllfcitudi-
nein in vanitate hujus saeculi ab Infantia usqiie act nem ejus sunt ad pristinam sanilatein revocati!
proftihdam seneciuiem conversatum, sota lerreiia sa« . Quod lu Herewalde, decrepite senex, in leipsqper-
pientcm, etin his penitus obduratum. Cum hoc age cepisti, quarido gravalus non sojum setate sed et
de spiritualibus, hurc de subtilitate conteinplationis vatMa infirmilalft, ila ot riifiH tui cbrporis praeler
diyiriae loquere, huitc secreta cceleslia doCe rimari, B ' iingnam haberes' in tua potestate, per mantis iltius
et perspicies eum nec qitid velis quidem posse vi- pastHS, el vino de raceinis per uvam m afiara ejtis
dere. Nec mirum induraia cera est, fn islis actatein maHiimexpre&o, de ejns ipsa niano bibehs es [a/.V
nori trivit ];«'•, nulrivit],alienaab istis sequi didicii. Ct] refbcttlatiis, ac pristinse sahiiali redonatiis. Me-'
Econlrario consideres puerum-aetate ac scienlia te- quc eriim nliuitl aut atiundc potiiro snmerepbleras,
neruro, nec bonum nec malum discernere valentem, qui tibi cordi esset, lit referebas. lpse quippe An-
nec te quidem inlelligere de hiljusmodi dissereniem: sefmns in usu habebat infirmonim domum frequert^
Nimirum molfis cera est et quasiiiqnens, nec ima- tare, singulofiim frafrum iufirmitates diligenter in-
ginem sigilli quoquo modb recipiens. McdiiisIioriirii vesttgare, et quod mfiriiiitas cujusqueexpeiebat,sirigU'
adolcscens el iuvenis esl, ex teneritudine alqlie du- Ks absque mora seu tsedio subministrare. Sicquc sa-
rilia congrue lemperalits. Si hunc inslruxeris, ad nis pater, et infirmls Crat mater, imo sanis el infir-
quae voles informare valebis. Quod ipse anhnadver-. mis pater el mater i» commune. Unde et quidquid
tens juvenibus majori sollicitudine invigilo, procu- secrettapiidsequivisillorum habebat.nonsecusquaiu
ran> cttucta in rls vitiorum germina exslirpare, ot dulcissimaemairi ille revelare satagebat.Yerumiameii
in sanctarum exercitiis Viriutum posrea competen- ,r solers dirigentia juvenum hoC praecipneexercebat.
ter edqcli, spiiilaiis in se transforment imaginem 20. De quoniin nuinero quidam in ipso conyeutii
viti. bocapitdse pfoposuerat, qiiatcrius nulla occasione
18. Sed cum inler lisec eum divcrsa divcrsorum unqiiam suam mariiim suis genitalibus membris ad-
negolia fatigarent, el npnnunquam ilfius mentem a moyeret, Cui proposilb invidens «liabolus, ianlurii
sua quiete lurbarent, consirinm super his a supra doforem et angiisliam in eisdem inembris fecil eum
dicio veneraiidaememorise archieptscopo Rbfhoma- senrtre, ut se juvenis nullo modo lerre valeret^
gensi Maurillo poslulaturus Rotiiomagumveriit. Cun> Seriiiebatur etenim caro ipsa ianti ponderis esse,
qtie sui adyCniiis causam pontifici exponerct; ac ac si quaedampfumbi gravissima niotes ad ima eum
inter verba pro amissa stattis sut tranquillilute ve- derrabens, in illa sui corporis parte' penderel. Cmn-
liementteshhe fleret, ab onere prselationis quod Sitji que iri h^bitu siio anXieialis magniludinein dissi-
falebalur imporlabile, iil relevari mcreretur, magrio' inutare iion pbssel, requisitiis ab Anselriio qtiid
opere coepil rogare. Al ilte sicuti vir magriae san- haberet, rem celare imn poluit. Admonitus jiaque
cTrlalts : Noli, inquil, iiri fili charissime, quod qua- > irt raodum aegriludinis admota manu probaret, ve-
ris quaerere, nCcte a subvectione [«/., te"subjectione][ recuiidaius recusavit.timensne propositum yiolaret!,
idiorum liii solius ciirara gerens velii retrahere. . D | Tunc Anselmus, assuinpto seciim quodam grandaevq
Vere etenim dico tibi me de multis audisse, mul- fralre cl religioso, juvenem tanguidum in secretio-
losque vidisse, qui qnbniam causa-suae quielis"prc- rem Iricum ducil, utpote modiim infirmiislis illius
ximorum utitilati per pasioratem curam invigilarei agiiiturus, el auxilium pro posslbililale iaturus.
iiotuerunt, per desidiant anibulantes semper dcnialoi Qtlid amplius? Caro sanissima reperilur, et admo-
iii pejus prqfeccrunt. Quapropler ne libfXquodabsit)i dtim riiirati sunt. E vestigio quippe omnis llla dia-
hqc idem coiilirigat, per sanclam obedicntiam prae- botica vexalio cadil, nec in liujiisinodt fatigat.ulte-
cipio quatCnus prseialionem quam nuiic habes re- riiis juvenein, quem simplex" Aiiselmi aspectus a
lineas, nec eanrf [at., jam] nisi lub jubeute abbalei lanla clade fecit inimunein, ';
quomodolibet deseras; etsi qnando fueris ad niajo- 11.Prseterea quldam ex an.tiquioribusipsiusco lto»
rem vocaius, eara suscipere nulfalerius abnuas. Scio> bii fralribus, c,ui vieterl otlio plnrimuin erai inrestus
cntni quod iri hacguain tenes non diu manebis, Ve- Anselm*),nec ulTalenuspoteral super eum respicere
rum ad Sitibfem prailalibnls gradtimhon "post mnl- siiiiplici dcufo7inrirmitaie.pressnS ad exlrema perr
tiim proVeheris. Qiifbus auditis, va?', friqliR,' ihisero> duclus est. Cbln ilaqne fratres nicridiana liora ip
'
niihi. In eo quod porlo deficio ; et si gravius impo-- leclis ex morc (Jiifescerent, ipse in- domo tnfirnic*
«l-..;.,-.._:.. VITA A^CtO^E.I>ADtfERO,---LIB. I. «•
r :.— .,.;».i;t.ttM.I, --. *? .,»;*»«:•=;;.;,*..iri»«'t; -';.
runi inquaJacfjbaJ^^i^piser^q^^ A ea^^Iij^i^jeA; pr^p^ ^^-W^f^-^
et quasi qiioromdam horridos [a/,, horrendqrjuiH]' sejnjo nutla. cui» deUtebal.. QttqiiJ^uifi Awelmo
aspectussHbterfugere g^sUiel,[ra,Her>,setansie Ire- iiraotuita.^iljil siipr re I(>/.,"Se]. cu^»jj8mi:;ifiCi«iis;;i
mens vutiura suumldeliiesTendo hinc inde commu- accepta ltceniia loob decessit.Eunti auiiejn^et, qaq
tare. Territtftatees qtjiaderan^qiiid haberet pei> diverteret incertum habenli (Beccus enim Jongi»ali-
cnnclantur.: At ille : Gominqs immanes lupos me erat) occurrit unus de monachis Becci, volensithic
iitter brachia soacoiniiressum tenere, et guuur ire, quo eum sctebat; principis coliqquio detineri.
riteura impsessis denlibus jainjam siiffocare videlis, hilenogat ergo eutn Ansehnus quo lendat,ac deinde
et quid tnihi fit quseritis 1 Quo audito, iiouft ex mo- quid coiisilii de suo liospilio Terat. Respondjt: Et
nacbis Ricutphusnomirie, :'M Anselmum qui tunc quidem, Pater, hospilium quatecunque noh lbnge
hi etaustrq emendaridis tibris intendebat,: conciius liabemus, sed quid vobis et fralribus pracier panem
perresii; el ei [iif;,«b];exlra claUstmm eductOj et caseum apporietur, nihil habemus; At ille sub-
quid cirea irifirriium rratrem ageretur, patefecit. riiiens : Bone vlr, ait.Ke timeas, itno GituS[«/.,
Jussus ergo Rieulphus Sd segrum rediit, et Ansct citius] procede, el misso reti in vicimim anvnem,
mus m secretiOTumlocUmsoIUs secessit. Post mo- siatim invenies piscem qui sulliciet omnibus nobis.
dieum, domuin iii qua frater se iiiale habebat [n/., " tlle aeceplo mandato praevolat, acciloque piscatori',
qui paliebaTur], ingiediens, ievata JVianu, sigftum quid Anselmus jusseril, intimal, ac ut veloctiis reie
sanctse crueis etftdil dieeris : /n "notftinePalrit, et in fluvium jactet, jubet, hortalur et obsecral. Ad-
FHii, et Spiritut sancli. Ad qbod factum slaiiiti x- miiatus ille, parere pelenti moratur^rideniluin po-
ger cooqnievit, el exbilaralo vulluy iiiiiinocordis lius quam alleritandum quod diccbat fore, pi'aeintu-
afieetu Deo gratias agere ecenit. Dicebatenim quod lians, Tandem taraeri a fratre coactus, conira spcra
Ansehuo oslium mgredicnte, et extensa manu si- rcte jecit, et ifltco tructaiii insolitae magnkudinis
giiuw sanctse crucis edpnle, yiderit ex ore illius ciim alio quodam pisciculo cepil. Teitius piscator
flamroamigiiis inmriduroiaoceae procedeiilem, qjise ad faclum et obslupefactus, asseruii se jaropcr yi-
in lqpo jaculata ed« delerruit", et ceteri fiiga difa- giiiti annos reces.sus aquae illius rimasse, et nun-
psos procul abegit, Tunc AnseUnus ad fralrem ac- quam hujusraodi tructam in ea rcperire poluisse.
ccdens atque cUm Code salrite animse suae secrelius Parala igilur et vir.o apposita, justa verhutu cjtis
louuens, ad p»iiitudinem et confessionem omtiium, sibi el suis copiose suffecit et superabiHtdivit. .
jit quibus se Deum offendisse rCcordari valeba t, esr 2i. Alia vice,vir quidamWalterus uqmiiie,^irbgriqf
ejus inelraavit, paterna dehirtc aucloritate a.cunclis /. mine tirellus, eumdein hominem per terram suam
absolulum, dixit eum hora qua- fratres. ad nonam transeunlem detinuit, nolens oum a se.impraiisiini
sntgereijt, prsesenti vitae decessuruai [<r/., discessu- dimittere. Veruiri cum ipse de penuria pisciqm con-
rutu]. OjuQdet factum est. Na». monachis a Jeclo quereretur,et qiiod tonto viro ac monachis euis, nisi
siirgentibus, ipse ad terram depositus est.el jtlis vifta qnsedam non haberel quae apponereBlur, allu-
circa ipsum sub unb coilflciis defwiclus est, dens dixit ei Anselmus : Sturio unus cn tibi defer-
22. Praefalus Riculphus secrejavii oflicio in ipso iur, et animus ttfiis de deliciarum inopia querilur ?
caatobio fungebatur. Hic quadam nocte dum tempus Ridet ille, fidem his qiiae audiebai praebere nullatc-
ethoraro qua fratres ad vigilias excitaiet, per clau- hus vatens. E' vestigio autem verbqjmra Anselirii
sljuin- iens observawt, forte ante oslium capiluti duoex hominibus viri atlulerunt sturiqnera unura
pertransivit; introspiciens vero, vidit Anselmum ia praegrandem : queiu in.ripa fluroinis ^11.^,(14) ,#-
Oralioiie slanlem, ingenli ^plendentis flamroaj^obo xerunt a pastoribtts stijs invenlum,, siluquc trans-
eircumcinctum, Miraturretqni>tt videbat quhi navi missura. Sispiritiiin prophetiae in his viro adfuisse
prsetenderet ignorabat; aesthnabal etiim Ansetmum quis dubitai, gestse rei veritas quid sit, lenendum
ea [a/Y»ex ea] hora sopori potius, qiiam oralioiii oc- • declarat. .. ;" ;:: ',:';:-';"::;':-'-
cupatum. Oeius ilaque dormilor.um ascehdif, ad D 25. His temporibiis scripsit traclatns tres (1S),
lectum Assetmi vadit, sed eum ilii riequaquaui is- scilicet />e wrilale, De libertaie arbilrii, el De casu
venit. Regressus igitur., homiriejp in capkulo repe- diaboli; hi quibuS saljs patet ubi aniu»um"flxlerjt,
rir, sed-globuni iguis quem rcliquerat, uon ioVenit. quamvis ab eis quse aliorum cura expelebat talinm
*8*«Atto quodaui tempore eidem Ansetmo njanda- rerum consideratione nutlp se gwdp subtraxeril.
tum ab une de principibus NorlbmaniuaB est, qua- Scripsilet quartum quem intillilavit fle jraflimaiwo.
temts-ad se ii>"AngIiat»transire voletttem [<ri., vel- Inquo cum disciputo quem.secumdispiuante.mlii-
let], cum propler alia negolia, lum ut sua preceiter troducit, disputans [«/., dispulat] cum muttas quse-
illius per marina pericula tueretur, [at. omit.] ve- stiones dialecticas proponitetsolviti lum qualitates
niret. Ascendit, jam dies mutui c"olloqiiiiiit v«Spe- et rnialia, quomodb sint diferete «ce%ie«8a ex^oiiit
" '
•. ••":V: ;";' - ,;:^. MNSCHENU NOl^b ..,;.-:'' yA"':
\U) Atthea rivulus, Picardise, -rope oppidui» iiUer«agistBJJin etdiscijtuhtm scripti.fiOritmeHlur,
^ottrtens, dequo iitActis S.rf&tey.M^^J»jwi:ii^i 4>arte^riiua„uiter qpusonla.dittacljca, j< ^ .^'-i
•'-'
(15) Qiiatuor hi priores lib*i»i»*"«bd««Mhateij;i 'f-;'•'i''':.'"-i. i.'-;'x *•^''.'* '•'-^- '",.i '-i
 63 S. ANSELMi CANTUAR. ARCfflEP. . U
et instruit. Fecit quoque libellum unum queni Mo- A . dam venisset, et is in quamdam jpsius operis ar
notogium (M8)appeHaVit. Solus enim Hi Coefsectrtn gunientatioilem noh parurii offendisset, ratus [a/.,
loquituf, ac tacfta omni auClorftaTe dlvinse Scri- iratus] est eamdem argumentationera ratam nori
pturse quidDeus sil sota [a/., onr%.[\ ratiqiie quse- esse : quam refeflere geslienS, quoddam coptra iilaut
rfo ei invenit •et^tiqd ver> fidbs de tteo Sertlit, ['*!., illum] scriplum Composuit, et itlud fini ejus-
inviHcibtli ratione sic nec aliter esse prbbat et ferii operis scriptum (18) apposuii. Qnod cum sibi
astnrit. . a qiiodam ainico suo traHSmissum Anselmus consi-
36: Post haec incidit sibi i<tmeritem iiivesiigare derassel, gavisris est; et repreheiisori Suo gratias
Mlriim nno solo el "breyTarguritento nrqbart pbsset agens, suam ad hoc respqhstonem edidit, eamque
id qnodde Beo credilur el .prsedicatiir : vldeltcet libello sibi direclo subscriptam sub uno ei qui rci-
tfaod sit selerims, liicbmmutabHis, omnipotcris, utii- serat ainico remisH. Hoc ali eo et abatiis, qui lj-
que tolns, iiicomprehensibilis, justus, pius, miseri- belliim illiim habere dignantur peiitum iri deside-
eors, verax, yeHias, boiiitas, jusiitia, et nonhirfla rans, quatenus iri fine ipsius operis (vide var. lect.),
alfe, et qilomodo hsecbmriia iri ipsO uhum sirit {JoaiL snse argumentatioitis reprebensio^ et reprehensioni
KVitfSl). Quse regj, sicutipse rqferbbat, magnam sna responsio subscribalur. "> .
sHii peiwrit diflieullatem. Nam liaec cogitailojpartirii ^ 27. Iriter haec scripsitetiam quamptures epislo-
illi cHnnn, poiiim.et somrium tolleliat, pariini et tasffiJ), "pCICeasriorinulltseaj qusesecundum diver-
qtmit"nvirgfs ehm' gravabat, inlehtibnem 'ejtis qiia stetem caiisaruriisua[a/.,suartim] intere^arit.proi
maiiiiinis el aTri servilio Dei inieridere debebat, ctirare iriandans, ct nonnultis corisilirimdehegbtibsuo
pcrlurhabal. Quod ipse .inimadvertens, nec adhtic qiiaerenlibus,pro ratione respondens.El quideriide his
qtibd qiiserebat ad pleniiin (^pere vaieiis, ratus est quse diversse causacscrftii cogebant, mentionem fa-
hujusmodi cogitalionem, diaboti es.se tentoiionem, cere supersedcmus. Quid autem consitii cuidara Lan-
htsnsqtte eSl eani procul repellere a sua iYilentione. ioni, noviier apnd Ctuniacum facto monaciio, per
Yerum qiranio pms iri hoc desttdiil&ti ianio itiuni unam inandaverit, "tiuic operi iriserere curavi, qita-
cogiiatio ipsa magis ac magis infesiabat. Et ecce fenus in hac una cognoscatur quid de altis perpen-
quadam nocte inter nocturnas tigillas, Dei gralti disrar (10); ScHpsit rtaquetnter alia sic i lHgrettut
fllnxit i* cbrde ejus, et res patiilt inlettecliii, im- es, ckariisime, professusque Chrisii mtlitiam;in quu
irtensoque gandio et jubHatiqnerepkvil omriia iri- nonioMMty^ hottit violeritia est pro-
tima ejns. Repntans ergoapiid seitoc ipsiim,et shYs pOHerida,&<t]'ii~tfuatt comuleniis astulia cavenda.
Si scireiur posse ptacere, tivore carens, rem IBjco r Smpe namque dttm tironem Cttriiilvulnere malm vo-
^psiHri taliitisV easqiie so^tci tStis"cns^iehdas ". tUHtaiis aperte matevolus iien vtilet perimire, titieri-
imTet monasterii Tratribiis tr^ffitflt!'Pbst ules
atf- iemeum [sik;/omei»] poctrfovenenosceralicmh inale-
qubi, tabulas repetit a^cusroifef ^uoeruriiur in foco mfte cMduiunutfixi^itguerie. Ndmcutit mvnachum
ubi repbsi^ raisrant; nec ihV^riiuiAuri'ReqiiiriiniiiV KtiequiCobrutre,'mtwquamprtifestuiett odib, nititur
afratrrbiis, rie fotte' atiquis'e^sa&el&rit, tfed he- eitmconversa.ibiiis ht qua est subfuere fustidio.Et
qiiamiam. Nec entm tiuif usquq inveritus est, ijui re- licet ilii motiachicum propositnm ttnendum quasi
cofnOVerit se qtiiflqnarii iiide!,'scivis^e!IfepririU An- toncedat, t-amenquialtbctub talibut, aul ititertales,
sebhiis aliud de eadem maieria diciamen iri aliis aux in eo loco iriebipit, ittum stuttum nimis,impm-
tabiriis, et iHas eidem siib cautiori cilsiodiii tradjt denlemquefmtUis modis Wrttttiis arguerenon cetral,
'castodreinlas. Ifle iri Secretiorb parlb leCtiili siit ta- •m dutn iW*perinad*liHcepio Bei benefieiomgrcttttm
hotas repotift, etrscquenti M nfl sttisifi exittefe, jtt&o juiicio nec ad nteOora proficiat; nec
sas^icaiui,
easdemln pavimento spairsas, ante lcctunT repetrt, quoi actepit^enem, wttinto inutUiter [afc, utUiter]
'Uera^ijse iri fpsis' ersrt^hae lltire ^statim dtspCrsa. penitnm. &urppedum incet»antf?r laboribsis cogiia-
fietsniirr tahnlse, cera colligittir, et pariter Anseimb Htmibutde mnlaitdo ,aut si mutari non tatei., saltem
repertantiir; adunat ipse ceram, et, licet vl*,' seri-. 0-lte impfobandfrinitio ittedUalur, mttiquam ad finem
•pttirairif recilperat. .Veritiiis autem ne qiiii iriciiria perfeetionhxendvre conatur. Mam quoniam Mli fun<-
penitus perditum eat, eaiti in nomine Domini peC- damentum quod posuit dispUcetimltntenntHM stru-
gffmefnO jtrbet iradf. Composuit ergb inde vohimen etutam botice vitm tuper-dtfimretHtet. Jfnie fit ut
parvntom, sed seiilentiariim a^ siAtitissiinai cori- tpemadmodum arbutcttla si swpe traHtplantetur [ai,
te^WIIwrils pmiierV rita|fiiirin^O^'&roiiiig0i (lt) Ihsm^artoiir] , tiittituper ptmtal«mtodemleie»tfe-
rioniiriavit. AHoqriitrir etbhim iri;eo; biiere alti s6- #r» coitvtthione [tA., convetsione] inquktelur, tte-
rpsiim, autDeum. Quodqpiis, cuin ttimanits^ciijiis- quaquam radicare vtdms, wriditalem etiomtrakit,
IIENSCUENtnNOTj;.
: A16) ;Sfec Monologium in capita 77 .diiiinfilum, gfilicus contra insipiejtlem, capitibus 10 coinnre^
'.'•••"<
exslat inler diclai didactica opnsciila. hen<ns.
(17) UocProBotogion substituitur diclo MbBOIogio, (iS) liGontirieniurlib. i epistolse quas necdrim ab-
in 26 dislinclum. bas scripsit, et sunt 77, simul cum paucis ad eam
• (itr)capita
StiBStituitrit s»* I»oetitulo : Libet pro imi- ^tinistot^saKoruinw : •
piente, au Bx Ansilmi in Profotogio ratiecitmhnem, (20) Est huecepistola 29 abi phtra sub hiUijtBi '
itritibfe incerto<";el addttnr: Liber B. AiiseimiaribhB'- tte e^ii«n witifleiiWfl:. , .
fiS VITA AIICTORE K4DMERO. — LIB. I. 6&
nec adaliquam fructut fmitilstem petvenil; sicinfe-J A epislola fxeetti, et fo:um quod hiye dixi, aul dken-
tix monachus, si seepiut de loeo ad locum prqpriqap- dutn fuit, ad cuslodiendam meulit quietem perlinel,
petitu mutatur, aut in uno permanent freqttenler ejm liujus [al„ omit.] rei brevis exhorlatio epislolqm no-
odiq concUtitur, nusquam amorit ttabilitu» railicibus slram terniinet. Nec, putes, charissime ,h<ec me di-
ad omne utile exercitium tanguescit, et nulla bonorum cereideirco quod tuspicer le aliqua menlis inquietu-
operum ubertate ditetcit. Cumque se nequaquam ad dine laborqre. Sed quoniam dontinus (Jrsio [al,, Ur-
bonum, ted in malum proficere, ti forte hoc.recqgi- sws] cogit me aliquam admoiiitionem tibi scribere,
tat, perpendit; omr.em sum miserimcausam nonsuis, nescio quid potius moneam, quam cavere hoc sub
ted aliorum moribut injuslus intendit; alque inde te tpecie reclx volunlatit, ijrtiodscio twviliis quibutdam.
magis ad odium eorum, inter quos caaversqlur, in- sulere subrepere. Quapropter, amiee mi et frqter di-.
feliciter acceudit. Quapropler quieunque cienobilarum leclissime; consulil, tnqnel, precatur ie tuut dilectut
forle propotilum aggredilur, expedit ei ut in quocun- dilector totis cordis visceribus, u: totis viribut quieti
qne monitlerio profettut fuerit, nisi talefuertt ulibi menlis sludeas, shtequa nulli licel calltdi hostis in-
malum facete intitus cogatur, lota tneulis intentione sidias circumspicere vel semilas virtulum angustisti-
atnqrit radicibus ibi radicare tludeat, atque aliorum tnas prospicere. Ad hanc vero monachus qui tn
mores aut loci consuetudinet, ti coulra divina prte-,' B monusterio convenalur, perlingere nullaienut valet
cepta non sunl, eliamsi inutilet videanlur, dijudicare tine corittantia et mansuetudine, quw maiitueludo
re.fngiat. Gaudeat te jam tandem invenitse ubi se npn indissolubilis comes esl patientim; et nisi mona-
invittim, ted volunlarium tqla vila mansurum, omni sterii sui instiluta, qum divinis non pro/iibentur
transmigrandi soltieiludine propulsa, deliberet : ul tnandalis, etiamsi rationem eorum non perviderit,.
quielut ad tola pim vilce exercitia exquireitda tedulo ut reiigiqsa siuduerit observare. Vale, et omnipoiens
vacet.. Dominus perficiat gressus luos in semilis suis, ul ncn
28. Quod ti tibi videtur majora qumdam ac uliliora moveantur vesligia lua, ul in justilia appa.eas in
tpiritualifervoreappetere, quam illi prmsentitmonasie- conspectu Domini, el satieris cum apparueril jgloria
rii inslituiionibuslieeat, mstimetautse falli sive prmfe- ejnsJ:' ....•.'
rendo paria paribus, vet minora majoribus [al., mino-
CAPUT IV.
ribus], tive prmsumendo se poste quod non pottil,
aut eerte credat te non meruiste quod detiderai. Quod
Obtulm divinitus miones^ eotailium circu reginten
ti fattitur, agat gratias divinm mitericordim, qua ab puerorum, amot viiw commuuis et ditcreiio.
errore tuo defenditur, ne tine emotumenlo, aut etiam ','--•-.,,-
C
"
cumjaclura locum vel vilm ordinem mutando, in- 29. Intcr liaec, cum jam et diclis et scriptis snis
conttantim tevitatisquefrustra crimen subeal, aul tna- iriores sui in nullo discordarcnt, lotam suse mentis
jbra tuitviribut experiendofaligalus, deieriut in priora, inlenlionem in coniemptum mundi composuisset,
aul etiam in pejora prioribut deficiat. Si. aulem vere et his solis quse Dei eraitt totum studium suum in-
meliora itlitquminprompiuswUnondum meritus optat, fixisset, coniigit ul inOrmitate correplus graviter
patienter toleret divinum judidum, quod ulli fal., aOligerelur. Sed ipse in Deo seniper [at. omit.] idera
illi] aliquid infutte non denegat, [Ms. bsec om.] ne- existens, languore paulisper sedato, exlra se per
que murmurando aut obloquendoDeum offendat, ted menlis excessum raplus vidit lluvium unum rapidum
dequanimiler Omnia sujferel, omnia cd meliora co- alque praecipitem, in quem confluebant omnium
nelur deducere ferendo ne per impalienliam judicem fluxuum [al., fluminuin] purgaturae, el quarumcun-
justum exasperant merealur quod non hubel rion ac- que rerum terrae lavalurae. Videbatur itaque aqua
cipere, et quod accepil amillere; aut quia [al.,; quod] ipsa nimis turbida el immunda, et omni spurcilia-
non amat, inuliliter tenere. Sett^vero misericordiam, rumsorde horrida. Rapiebat igitur in se quidquid
seujudicium erga te in illit qum non habel et oplat, altingere poterat, et devolvebat tam viros qtiant
persenlial; tmtut ex his quw accepit, largilati supernm p mulieres, divites el iriopes simul. Quod cum AitseU
gratiat dignat persolvat. Et q.uia ad quulemcunque' mus vidissct, et lam obscenam revolutionem illo-
porlum de procellosit mundi lurbinibut poluit perlin- rum miseralus unde vivercnt, aut iinde silim suam
gere, careat in porlut tronquillitalem ventum levitatis refocillarent qui sic ferebanlur, inquireret; acce-
et impatientim turbinem inducere; qualenus tnent pissetque rqspoosum, eos ea qua trahebantur aqua
constanlia el mansuetudine tulanlibus quieto, diviui vivere deleclarique, indignanlis voce inquil [«/.,,
timorit tollieitudini el amorit deteclationi sil vacua, si inquit] : Quomodo? Tali ne aliquis coeno potaius,
Nam limot per tqllicitudinem cuttodil, amor vero per vel prp ipso hominum pudore se ferret? Ad hoc iile
delectaliottem perficil. Scio quia hmc majorem aut qui comitahatnr eum : Ne mireris, ait; torrens
tcribendi aut colloquendi exigunt amplitudinem , ut mundi est quod vides, quo rapiunlur et kivolvuntur
plenius intelligatur, quibus sciticet dolis antiquut ter-. homines mundi; et adjecit: Visne videre quid sit
pent ignarum monachum in hoc genere tentationii il- verus |o/„ vejej monachaius? Respondit: Volo.
laqtteet, et contra quibus ralionibus prudens mona- Duxit ewj5»iliumquasi in conseplw» cuiusdam magni
chut ejus[al., eas] callidas persuasionet dissokat et et ampli clalislri, et dixit ei :Circumspice. Aspexil,
trinihitet: sed qitoniam jam breviiatem quam exigit el ecce parietes claustri illius obducli erant argento
B-j S. ANSELMI CANTUAR.ARCHIEP. 68
purissimo [al.,omit. et candidissimo.JHeTba quoouo $\ ambr^nihli pictalis, niiiil benevolenliae, sive dol-
vrrerts ejtat eTipsa ar|ehtea» mot«i : cedtnis cirisiise #n,?^o3^i^. _istiL<£uJfis
•Saec-;ij|9j:
«swHvytlvf^»
riVedSBiJflaoitiel
n^ildwii^t inftra blmsmant ^i&qlrtm; ieleiBfcil&r [^wi^Jiii vq*^I^,,px^^
.Hiiiitiii. jif
iiiiiJiWjiii^apii^ei:ii^pfe -
ri*cfafcv!nec]Tiiore'afteirtes beri^wwitS. t^^~mWc KQPjM^siigatiia^er»
ea paasabant, leriitbr ftectttoap *.ejfestt^atlBds: CTftrfaofc^^^gtfiiV0^,v£Sodi»•:tiiifs^abiii^,,^- sitBiit
ipsis, et ipsa erigebaiiir. tta^ toeiwifle tbtus erat rfeinceps corpore crescunt, sic in eis odiuin et sus-
athtenus.^pweiaj^^cufllSftate repielus; hunc ergo picio oirmis mali crescat, semper proni ct iuciirvi ad
»& i«liabtiSndtthr elegit sibi Aijsetmus, 'TBTMS;ductor vitia. Cumque ad nullum fiierint in vera" charitate
e>us dixtt. ei: Eial vis videre miid sil l>Mei|tia nutrivi, milhjfli nisi depressis superciliis, oculove
veraf Adqiiodcrim ilte magno cofdisaffeitu^eslV obliquovalenl intireri, ,,
rei, et «eid quammaxime vete tesjMrideret, ad*e ,' St. iSed prppier; Deum vetlem dieeretis miht,
stmHoTevetsus, et visfoneaiv ei vifltohts demenstra- qriid cansae sit quod eis tanjum irifesii estis? Norine
torem dotens ac gemebhomts parMr amisU.ttBis bothines; nonne ejusdem naturae sunt cfljus vos
autem'<qjbasviiierat vlsiohesv lriteli%ensy s^i»<tue esXis? Velfetisnevobis fleri quod iltis infertis [«/.,
revolveiTs,eq magis untis fcrmrem! fngere, qiio #Ite- facTtis]?Si qriideiii quod sunt, vos esselis? Sed esto.
fius amoenitate stiiduit delectari. Totom 'eii^b deiri- B ' Sofir eos percussionrbus et flagellis ad roqres bonos
ice]pssese tfeUit in hoc, ul verus fafc»verej: isiqma-v vulfis irirqrmare '*[at., miriarej ? Vidislis unquani
chus esset, et ut \itani mohac.hicam firma ratione artiftflew ex Itfmlna auri vel argenti solis peicuSsto-
cbiwpTOhejiflerei,aliisqueproponbrel[«/.', prxponc- nibus' iniaginem spCciosam formasse ? Non pulo.
reV,] riecesl privatus (lesfderiq suo. Qtiod qiiidem, Qrild tunc ? Qiiateniis apiam forinam ex lariiina for-
ut sesiimb, ariquaiitnm percipi poierit ex verbts ejus, niet [«/.; apHet]j niine eam siioinsirunieiito lcniter
qux per vicesbuic opuscuJoiniiere rati sumits; jnxta prcmil et percutit, nnnc di»crelo levamine leniiis
qiiod series geslee rfei quam siisccpimus enarrare leval el format. Sic et vos si pueros veslros cDpilis
postHlabii. NecVeriiramihi videtur: pleniter; posse onirftis moribus esse,: necesse est ot cura depres-
perlhigi ad"notiliam instilulibnis vitae itliiis, si "de- sionibus verberum impendatis eis ^aiernse pietatis
scriplis aclibus ejus quis vel qualis luerit in sermorie el mansueTOdinistevamen aique suhsidiurii. Ad bsec
taccalur. ; ^. abbas : Quod levameii? quod siibsidium ? %d graves
30. Quodam igilur lempOre cum quidam abbas ct maluros moles illos constringere laboramus. Gui
qti» admodum religiosus iiabebatur r secuin de his itte: Bene quidem. Etpanis et quisque solidus utilis
qiiso mqnasricsi!ret^fewfe erawt loqBereturi ac inter /c etbbrius esi, eo iiti: valenti. Verum subiracio Ijcle
atia de pueris in clauslro nulrilis verba consercret ciba inde iaclenteril infanleni, el videbis etim magis
\ufc; confcrret], adjeeil: Quid, obsecro, fiel de islis ? exboC strangulari, qUam recreari. Cnr hoc ? Dicere
PerVersi stfrrt'et inebrTijibiles', dfc ac nocte non -riolo, qiioniain claret. Allamen hbc tehete, quia sicut
ccssamiis ebs veilierantes, et semper fiunt sibi ipsis fragifeet forte corpus pro sua quatltale habet cibuin
deteriores. Ad quae [a/., quem] miralus Anselmus: sriuin; ita fragilis et fbrtis animahaliet pro sui
Nimcessaiisy ihqiiit, ebsverberare ? El ciirh adtijti menstjM Vtbtiiro^twh, Fbrtis-anima deleciatur et
sWt, quaies sunt ? Hebetes, inquit.et besliales. At paScitiir solido cibb, pal ieniia sciljcet in Iribula-
itte-: <Jubf(bno oiiitne niitriiiTentiim vestrum Cxper.- tibiiibtis, nrfn coricupiscere^aliena, percutienli uham
dftis, qiii dfehoniinibiis bestias nuirivistis ? Etnos, maxillam-Fn^bere alieraih , orare pro 'iriimTcis,
ail, quid possimtis fnde? Mbdis omnibus conslringi- ddienles diligere, fel mulla in hunc modum. Fragflis
nius eOStit proficiailt et nihil proficiinus. Conslrin- aiitem ct adhuc fft Dbi servitio tenera [uL, leherej,
j^rjis? dic mihi, qiiajso [«/., dic, rquseso, mi], doniine tacte indiget, riiarisuetudine videlicet alionim ,
ablla, Si pJantam arboris in horlo tuo plantares, et beiiigiiilate, misericordia, hilari advocatjone, chari-
:Ai«f itfimi onini ex parle ila conctuderes, 01 raroos lativa
supporiatiOne", ct plurihus hujusmqdi. Si
stlbs nuHateniis extemlerc posset, cinn eam post D ] tather vestris et fbrtibus et infirmis ves coapiafis ;
anmfS e*cMdeires,qualiil arhbr inde prbdiret? Pro- ;per Dei grattam omires, quantum vestra refert, Deo
fecto irJitnlte,' tricnrvts^rahils et ^rpleiisrEi hocex [hf., cufa Beo] acqoirelis. His abbas andtlis inge-
cfljuseiiilpKi^^jJrlsCedel-etriisttuia;,qui eam imniode- liittit >"dieeiis"-:ViSreerravimus a veritale, el tux
fMe CoiM*teststt ? tlertS Iioc facitis de piiefis veslris; dfscretiorins non ItiXit nobis. Et cadens in terram
pl^tatl siiht per obtetroiiem in(llorlo Ecc|e.?i;B'ut; arite -pedesejus se peccasse, se reum esse corifessus
Crescant et-i^iii#etfr^b est, yeniamque de praicritis petiit, et emendatfonem
[ftfc, miWi^HerliliB-Ibfts', f^bis^'i«^^^i^r]bt|l^'iih'0i^ jdefiftiifS reproniisiU Habcidcirco diximus^quateniis
qtie irros:CoaTcIiRis,- tll iihfla sibi pBntfiil *fea'f pei-hscc quam piaediscrelioiiis et discretae pietalis tn.
Bberiate pottri. ttaqiic indiscrele oppressi pravas et' omnes fnerit agrioscahius.
8p1«aViim'iitore(njr^sxas tiitra [«/.,inMj sb :t«pgi- 52. Talmii» sludiiVIrilendcbat, in istis Deo ser-
hitloiWlscWtfenintVfovent, nutritint, CanXaqueeas vietiaf, per hseciKmisomniblis valde placebaf. Unde
triMribfd^it^ciuM^ oniiia bbna fatriaetiisndn modo Northmannia lotaestres-
q|»i!isi#ifWr«^^ otMi- pSrsa, verurri etiam Francia tota , Flandria tbia,
:i^;^i*li#l(i!W Bi, tff fjjitia rttliH cohtiguaequfehfe terrar omnes [a/.v terra omniiij;
69 * VfTAJhECypm EADMERiO»~r LIB. I. 70
quin el inare transiit Ajjgliaiiique rcplevit. Exciti ^; " lenus ibi et.puUice m. capitulo fialribus, et secm»
simf qriaque gentiiim imilii nobilcs, prudentes clerici, privatiin foqui, yolenlibiis., vcrba viia? roinlslraret,
strenui milites alque ad euni confluxcre, seque et sua NHinqjie solenine exsliterat omnilius, ut quidqtiid
iii ipsum mouaslcrium serviiio Dei tradidere. Crescit ab ore illius foret audilum, sic baberclur quasi plauq
coenobiiimillud intus el extr.i, iriiits in snncla reli- divinum responsom. Unde requirendi consilii graUa,,
gione, extra in iiiultimoda.possessione. ,/.. ex divcrsis ad eum locis feslinabauir. Quae resjn-,
3SLCom vero abbas Herhiinus, cnjns mtpTfi'ffmvtfi-' vidia gravi diaboluin vulneravit [«/., vtiUierabat]..
nhniis, pm dccrcpkris monasrerii eausis intetitiere Nonnullos ergo quos ab ea intentione secrCta frauile.
el epem ferre nort vateret, qitidqiitd 'agr oportebat non poterat, manifesla increpalione avertere fliacbi-
sub Auselmi, ntpole prioris, dispositione fiebai. nahatur. Exempli cansa, milcs quidam erat, Cadlilus
Exigenlibos igitur inukiplicimis cansis, cum foras nomine. Hic qttadam yice vigiliis et orationibus Deo
«onaeterium rre saepe necessefuit. Cui dum Boii- inlenliis aiidivif dialqfhm sub voee scutarii sui exlra
niinquam equi ct alia quse suni equitaiuris neces- ccclesiam in qua eral vociferaniem, et lurbato nvur-
saria deessenl, praecepit abbas ei omnia quac opws mure equos cl 'ijiuiia sua fraclo hospiiio a talronibiis
eranl parari, el illt soli sicut propria mjnistrari. At , jam tunc direpia esse, atquc abducta conquerejiiem,
ilte ad nomen proprietalis iolMrrriiii, cl reversus de B, riec aliquid eorum ulterius reiuperaridtim, ni ci ius
kinere quseque sibi specialiier fueranl prseparala, ht acc-urreret. Ad qtise cmn ille nequaquam inovcretur,
viam ituris eommuniter expoui jussk, nec propter raajus videlieet damnum deputans oratioui cedere,
sccuturam quam fprsan eral passurus peniiriani, quam sua perdere; dalens diabolus se despecltun, in
unquam se relraxerit, quin ex sua eopia cseterorum speciem ursi deuiulatus esl, el ecelesiae per leclum
sappleret inopiam. Ciec niiraixtum cinu jam muntt» dilapsus, ante ipsiiin .ptsecpps corniil, ul liorroro
Uluserat [al., ilkixeral} enm se fr.itribus taleft* salteio el ftagore sui casusvirum a coeplo proiu;-.
exhibuisse, cum sicut ipseniet referre soliitts erat baret [al,, perturbaret]. Sed miles immobilis per-
etianvquandoadhuc in sseculari vita degebat, eo numel, el monslruni securus irridet, Pos.t qua; sia-
oirca alios amore fervebat, ut qnemcunqtie sui lum vitse suse prqposiio sanctiori fundare desjde*
ordjtiis mimis se habentem videret, ejus inopiam de rans Anselmum adiit, eonsilium ojus stqier.boc ad-
abwidanlia sua libens pro pesse suppleret. Jdmtune discere eupiens. Verum dum ad ipsum vadens ,iter
enim ratio Hlum docebat omnes divitias mmidi' pro accelcrarel, ecee msliginis liostis iiuniariara vocem
communi hominum ulilitaic arb uno omnium Patre ex adyerso, edens,. in hsec ver-ba proritpil: Cadule»
crcatas et secundum Daturalem legem nihil rerum (*-•Cadule, quo temlis? Igilnr oum ille. ad vocem hanc
tnagis ad hunc qitam ad istum pertinere. Taceoqtrod siibsisterel, scire rqlens qui esset qui lalia dicerei,
illi sscpeplura auri et argenti pondera a nonnulKs repetivi.t dsenjon.et ail: Quq tendis^ CaduJe? Quid
sitnl oblata, quatenus ea in suos suorumque usus tc lanlopere priorem illum hypocrJtam eogkadire?
sitsciperet, scrvaret, dispenderet: quse ipse- nulta Opinio. siquidem ejus omnino alia.esl a couvetsa-
tione vitte itlius. Quapropter stia.leo, consulto ul ce-
patiebalur ratione suscipere, nisi forte eoritmnrii
fratrum utilUati profutura abliati prsesenlare*lur. Lrius re.deas,,ne sedocius ab eo sliiliitia, qua roodo,
SeJ cum is qui sua offerebat, econlra cKceretse riut- trafieris, illaque eris. Hypocriss namque stia uvu
lam timc voliinlatem habere ut abbati vel monachis miiltos deeepil, el spe vana delibutos suis vacuostt
nisi ei iiii,iniineseffecil. Haecille auilicns, ct dseaionem.esse
aliquid daret, soli, referebal ille se laliuni
ovusnon habere.nec aliter a quoqnam vetle qiiid- qui lnquebainr recognoscens, signo se ctucis muai-
quam accipere. vit, el sprclo hosle, quo proposuerat ire, perrexit.
Quid plura? Audito Anselmo, ahnegalo seipso el sae-
34. Hlud autera breviter dico quod iiiter hiijusce- culo religiossevitae se tradidil, et apud Majns-Mona-
modi studiadiequadam,dum ad lectum sutiinin dor- sterium qionachus factus est.
Uunc etenim u u »
niitorio diverteret, annutupt aureum in eo irisperaius rv
A.nselinus habebat, ut p.unquam alicujus commodi
invenit, et admodum' tjjiratus cst. '
ftepiitans ergo causa suaderet alicui sx-ciilo renunliare voJeuti,
apud se, rie forle aliquis eorum, qui res monasterii quatenus.Ln suo moBa&teriopotius quam bt-aUeno i I
procurabant, quovis everiiu euiiidem annulum ibi faceret, Qiiqd iiiimruii) eo intuitu, eacpusideraliofta
reliquerit, Ievavil eiira et sfhgiifis osteridit. Sliran- f^cicbal, nciillus postmqdum toeq 4U?m cx p/qprUt
tur illi, et se rei conscios omnirio negant. Osiendi- detiberaiione non iqlraveraj., aliqua irt fti, pqlsmus.
lur aliis alque aliis, sed hucusque nulliis fuit, qui
niqlesfia delraheret, e.t scandali sqi ac impatieufe
recognoveril unde vet a quo illuc detatus sil. Et tnnc niiirmiir persuasioni ilUuSImpuiaret, Uaque.se al.«
quiilem annulus in opus Ecclesise expensus est, et' el alios sibi ad iquUa diVisusgrayes eiTicerct,
res ita remansit. Postmodum vero cum ipsi Anscl-
nius ad ponlificatum sumptus est, fueriint qui hoc\ CAPBT V.
ipsum per annulum illum jam lunc quodam prsesagio1 Abbalis etecti
fuisse assererent. Nos autem ' benignilat erga hospiles et dometticos.
prsesignatum quse gea her in Angliam. Colloquium cum B. Lanfranco de
sta. sunt.sintplici tanlumsljladigeriinus. .^.ciUtu/S.Eipliegu , .'. , ... . -
35. Invilabalur prselerea a diversis abbaiiis, qiia* 36. Defuncto, sacpe superius nominate, atSMft*
 *
r¥ S. )l*^»<e*.YKJAR. A-HCrtm 74
IlerrolTio(24), imo oitr?rtiritir[«f.fomhtH fratfuni A ileri nollet. iiiitc pt«cedet*J»tqiiod hrter ptaciianteg
BetceiteiWn cohsensu in abhatem erlgiltiT.Qtiod fpse i«esi(!nis, eiim atfverSsrii Cjus per sua cojiiiilia dis-
offl»* frtmlra w***fft»ge& geiffltens,hri^ eftRveip. qtrfrerent quo ihgehto, qitave callidiiate, siise caitste
s*s ratrones he td fieret obtendebal» Seil' fttis neC: aihftlitttittfari, Cl illiUS valerent fraudulenier fhsi-
auditum u#htem raiMtrbits ejins i^iaWe» ltciiem- tlfari; tpSe lalia niittatenus curans, eisqui sihi vole-
mwlare vetenlibus, anxiatus est in eo sptrittm ejiiB", bant intendere aut de Evangetio, aiit de aliqiia alia
etq%til!stjjeret i^orallst,- TransfeThWt it» tei»«s<*ies dfpta Scekyura, a.ut certe Alii|uid de kitbrreatior.e
qnidam. ferum DftriAnselmurVidH se Bioiracmrt-ttni inorum bouoru.m dtsserebat. Ssepe etiam eutt» hu-
intatthneii» cotistat«ia«t ma posse verbis nwrtare, jusee-awditoiies deera»ty suavtter in sui cordis p»rl-
tentavit «i qnomodo esMrival«i»»l^el< preetlluS' mcH* tate quiescens, corpqre d«rmJebat. Evemebatqite
nare. gis kaque priore sub UBOCGflstitutis^aceifcr, HOHiuinqjjamut fraudes sufcttjt ina«h«B»tiQflecqffi*
omisfcisolijectMriiHji»sotttis, afebasfieri acquiescerel posii^e, mox ubj surit in audientiami itiUiadeitta^
insistcmtiliuS,ille fleriset i»fe«rai»dosstttgittttmedehs, noii quasi a downieiile , qui tunc erat, »eil sk*«
prosternkur m faciem eoram eiwnrhus, «rans et a petspiCJiciier vigilante et ioletwietiie sittt ttetccfe»
olftestaits eoS per ftomen iM oHHiipetetrtrs,per si atqne disseciae. Charitas ettim ijttse nou awtalainr,
qtt» in e» erah* fj*et*tis [t**v,Bifseifeiwdh*]viscera, B qu;e «on agit perperam, qws»iwm qnserit^n»tse stta
qtfifteiius respectu mfeericordiie [M., pietafis^Dei sunt if,Gor.. -vu, •*), ia e« vigebat, iper qHftnt qn*
super eunr intendafti, ec ab incepto dfesistentesse vkle«<iaeraitt. veritate moitstmiite ««tewpto^perspi-
at-jiild owere qoietum manere peniiitumt. At Rft ciobatj. . , -
omnes ecoutra in terram prestralr, orairt ut ips* ;58. QtKim*igit autem atqtte soilteitus fuerit Ciw«
patkis tecMlltes ei eortMB tsisere.u*tr, »e postposita tiosfMturasiiseepiiooeni, eorumqiie in oinni homaft-»
utititote conwmihi se solum prae eaeterie^tiigiilariter tfcl-is[a/.,fa«*»iJ»taits] ofh\io relevalionetn, «t«
amafe «tnviiteatitr. Acto suut de Ms tttrmque («Iu-' pcohaMMqaod ittttm p»» studk) in boc et ge et su.l
rhu* ittttuwe iuodum; sed jaih nflhc-efs is-tttiiipoHi- ito»iint« cxpendisse; se in omnir htlsrltate, na in
m*«ifieeii# m^uht. Vick tamteta diltgais [o/., tti- atwii kuf^tatc. guad si aiiquande; adt refeetionem
cendi] htipertwnhas et IwportUita dttigCRtki#a"tw«it otk-pora» vicl*i«otHnine pto voto suo iton-*ulBekv
jug«m©»HMt>» sub ejus regimine ferre vetetMum ? bat, hoc ^qttoddeei-ut ekts hqoa. wlimlas et vnhws
vkit qusqiie et iiiuko maxittte vieit pneeentttm, ate(rii}aa;iiftjd^ies|MtiBSigrat^^ Araeterea
(faosl,ni sifjsra retuKnws, ei ftierat-» archHJpiseoptf HOU««nqua»w «ibus fratrum suo jussu de iwieclcro
M#w<ti« per obedientiatn htjtwcium,vtdetieet, tn -si snbkHus^-et l»>sp'iltbiisest aWaltis atqne api bs t is,
majtw pratteeioq»am J+tius|>rioTatitsexstkeral, ipsf Neqnc eniin. luuc in promptu atktd crai, qtjod els
»l^*arto^ i^ngereluiv Btillateitns e«Ptn sttscipere a^ possetamiofti. V«:tHSaotem monatbqriim ita,'
recosaret. »a«», sieut ipsc («siMiatw, mfflquaw se l>ee pwvjdjiiiuerdispeiisabatur, ut niltil etiriun quat
ahteatetn fieri coitsensrsset, hisf «timtooe (ped'd$ef«- iiei^siiMex^ejebat U-hs-deessel, Iketsapps^m:' in
ttftts imperium ad h»e consirhmsset. Tafi ergo vte- boc es&eiitriittttimofctitfiii» in ciasik.unn efc^nctt
leittiaest abbnseffectus, ftcBecVidebtte ew« ttonore d««s«eitl. Ski)u« itoamtnq«a«i inier ^fiquid et qunst
suctatws (94)!. Quafera vero«e deineeps ht ctttnMg B»WJerel»aHttic,.iUaJiquid eis uoii sM&erfliterel; ft
»meWrttriie*erC'rtHsvirlutUme!thibHerit,indecotligf qtt#d- eijat quasi irihit eos iieqttaq«ain per inopiam
poiest quod nunquafli de retroacta sanCtitaiis sttse £a4uja*at. .
conversatidne caosa abbatiae aiiqtiid miinrit, sed . ^ Q»«4 pfiiittus iilis conlmgebat secHiidwtHverl a
i^iwper de virliite rn virttttem, utDeunt deorunt in sui patris, qui ea praedicebat, diun miuistri EcJetiu
Sten mereretuT videre, conscendere svudait. apud ciuri querebaniur de formiuine imptinenJis
57. Belegaiis kaque nionaslerii causrs cttrse ac iiecessitaiisy|requbiiier iiamque a ceHerarijs, a c;i-
soBicitutlifli fratrutii, de quorum vita et streuuitate mcrariis, a secretariis aditus csl.,. el qnid, cq^siii
tfett *- erat, ipse'Dei contonpfartoni, ntonachorera
j. coaira p^pvifiam 4«(aecujusmie obedieytiaiii pessHPr
eniditkmi, admonrlioBi, correcfteni jtigiier insisle- ilabai darel iiiqiiisitus. Quibus cuin respoiitleretj
bart. ^uattdo atrtem aliquid magtii iu Begotks Ecde- Sperate in DontinOj et spero quia ipse riecessaria
siee ewt agendirrti tfutod m ejus afeseniLi non sesti- vobis quseque miuistiabrt; hurabili triodb iion secus
itSartJaWt>port*#e dieflnfri, ttfnc pro temj>ore et ra- evenieqat iu re, qiiamipie (Ticebatse haberehi spe.
ti^ nogo^m qwW iniirnitfbi^ HteoHan VMer^s enim posi Iisec yerba staiim ipsa" <fieTwl
diipoirebal. Abommabile qnlppe JudtcaJ/at, si quidvis cerle sequeiiii inaue, sive quqd falti noh jpolerat,
fiiwi twseifraereitjr e« eo q^atWs coiatra ihodera- ' Briiisjuain jpeJiurSa^iqub lijliiro affligeref, ui nives
uttna ji»r« quaVis a«iwta pdrdeTBposset. Uude ue- de AngJia oneratas onmi copia in usunt illoriim joxu
miiiera in placitis pattebahir a suis aliqua fraude appelu, ajil qui"ml)hei.iieidiviiibus iBrrse fraternila-
circumveniri, observans ne cni facerel quod sibi , ieiu ECclesise qiiairenleiu cuiii iiiagna pccunia ad-
'',.-' ,:..'.:.':.. .,•'•.,;• IfENSeHENH JNOT^E. -•
(£1) Defunctus est B. Herluinns awio 4078, M caihedram dnrio Wf9, abEbroIceiMi episCopoCiste-i
' becto. :
(al) Sacfatus esl Anse^nMism festo S. Petri ad
"",-' VITA AUeiORE J3AMER0. -~ LIB. I. 74-
ventarc; aut aliquem rclinquere mundum votentem, A magis nobis esse gauderidufti-, sialips diligimus,
seelsua in tiibnaslerium offerre; ant denique aliiinde quam si diliginiur ab alfifc Qiibd guia noii omnes
aliqnid apportari, unde per plurimos dies necessaria faciunt, inulii poiius iarb*afi!ii':!a'M!vri"qiiam amare;
quaequepolerant minislrari. alios cupiunt.» Hsecet liiijrismbdi ihuttalocritus est,
40. Ilabebat praeterea ipsum ccenobium plures etaccepta fraternitate mbriaclibruiii, factus esl iriter
possessiones in Anglia, quas pro communi fratnim eos nnus ex eis. Degens per dies aliqiiol inter eos
uliiilate necesse eral per abbatis praesenliam non- et quotidie, aut in capitiitb, aut iri ctauslro mira
nunqiiam visitari. Ipso itaque stiseordinalionis arino, qusedam et illis adhuc temporibits tnsolita de vita et
Aiisehnus in Angtiain profeeius est. Ad quod, licet moribus monnchorum coram eis naionabili facun-
hscc, quam dixi, satis firma causa exstiteret; alia dia disserens. Privalim quoqrie aliis horis agebat,.
lamen erat non infirmior ista, videlicet ut rcvereu- cum his qui proftindioris ingenii erarit, prqfiindas
diim Lanfraneuui, cujus supra meminimns, videret eis de divinis riec non saecularibus libris quaestiones
et cum eo de his quae corde gerebat familiari affaiu proponens, pnipositasque Cxponbris.^Qub lempqre
agcret. Ipse siquidcm venerabilis vir jam de abbale et ego ad sanctitatis ejus riotili^rii pervehire nierui,
Cadomensi faclus fuerat (23) archiepiscopus Gan- ac pro modulo parvitalis triese beaia ittius familiari-
iuariensi»voinnibus valde bonorabilis el sublimi pro- B tate utpole adolesceris, qui liuric eram, non parum
bilate conspicuus. •:!::,:• •.,-•>„ .. potiri;: ;:.;'(,'<& y':.^.
41. Cuin, igitnr An&elmus transilo mari Cantua- 42. Inler reyerendum aulem poiitiiiccm Lanfrar.-
riani Teniret, pro sua reverenlia el omnibus noia cum, ct hunc abbatem Anselmuni
qitld iri illis diebus
sanctitate, bonorifice a convenlu Ecclesiae(2-i)^Christi aclum diclumve sit, planum est irifblligere his qui
in ipsa civitale siiae susceptus est. Pro quo honoie vitam etmores noverurit uirorumque. Qiii vero non
nolens ingralus exislere, poslmodum ipsi mqnacho- noverimt, ex eo intelligant qubtf, iri quanlum nostra
rtim convenlUi a graliarum actione inchoans, pio- et mutlorum fert opinio, nbn erat illo lempore ullus
cedciite tn hbc vcrborum serie de charitate locutns qui aut Lanfranco in auctbrita:*evel mutliplici [al.,
est, rationabililer ostendens eum qui charitaiem erga triplici] reruin scienli.i, aul Anselmo praeslaret iu
alterum [al. ontit.-e. a.J habet, majus atiquid ha- sanctilate vet Dei sapientia. Erat prseterea Lanfran-
bcre, quam illum ad quem ebarilas ipsa habetur: cus adbnc quasi rudis Anglus, necdumque sedCranl
<ipse cniin inter alia, inquit, qui charitatera Iiabet, animb ejus qusedam insiitulirilies^ quas repererat
hoc uhde Deus ei scit gralias habet; ilie veroad inAnglia. Quaprqpter cum plurcs de illis magna
qucm tanturamodo babetur, minime. Quas etenim frelus ratione, lumquasdam [al.amit.t.q.] mutavit
gratias inihi debet Deits, si lu tne vel quilibet alius C sOta auctoritatis susfe deliberatiorie. Itaque duiri
ditigit? Quod si majus csl habere boc unde Deus scit illarum mutatfoni intenderel, et Anselmiim [al., An-
hoiiiiiit grates, quam hoc unde nutlas; cumpro selmus] unanimem scilicel amicum el fratrem secum
ltabita charilale gralias sciat, pro suscepla non haberet, quadam die famifiarius/ cuih eo Ibquens,
itdco; cotligitur euni qui chariiatein erga alium ha- dixit ei: i Angli isli, interquosdegimus.inslitiieruiit
bet, majus quid haberequam ipsum qui impenditur. sibi qiiosdam quos colerent sanclos. De quibus cum
Amplins: Is cui dileclio alterius servit, soliuscom- aliqusfhdoqui fuerint, secundum quod ipsimet rcfe-
roodi niunus pelfnnctorie suscipil; verbi gratia, ho- runt, niente rcvolvo; de sanclitatis eoriini merilo
norcm uniini, beneficium unum, prandiunr ttnum, anitrium a dubietate flectere neqtieo.
vcl qitodlibet officii gcnus iri hrihc modum. Alius 43. <El ecce uniis illorum est in 'sancla, cui nunc
vero cbaritatem quae coramodi-munus exhiburt, sibi [al., nec], Deoauctore, praesidemus sede quiescens,
relinuil. Quod in vobis et in ine, sanctissimi fratres, Elfegus (2S) nomine, vir honus quidem, et suo tem-
iibel in pracsenli considcrare. Ecce unum charitaiis pore gradui archfepiscOpatus prsesidens ibidem.
officiumrnihi impendistis. lmpeiidistis, inquam, mihi Hunc non modo iiiter sanclos, verum et inler n ar-
«harilalis offlciuiuunum, el a me jam ipsuin ofBciiim tyres"humerant; licet eurii rion proconfessione hc-
transiil; charitas vero ipsa, quse DeOest grala, vobis minis Chrisii, sed quia se pecunia redimere non
Temansil. Nonne melius judicalis bonum permanens voluit, occisnra non negent. Narit cum'illum, nt
bono transeunte? Adhaec si ex ipso officio circa vos vefbis Ulai*Angloriim, ceniufi ejtis et inimici Dei
aliquid charitalis in mecrcvit, et libcipsririi vObis pagani cepissbnt; et tamen p'ro reverentia ilJius ei"
ad cuinulum reiribulionis erit, qni feeistis unde poiestatem se redimendi concessisseiil, immerisain
mibi' tanlnm bonuffl Brovenit. Si non vobis tanien pro hoc ab eo peeuniaio expeliveriiiK; Quairi quia
[al, lanlwn] charitas vestra remaqsit, a me officium riullo pacto poterat habere, riisi homitiei suos eorum
qood exhibuistis penitus transik. Ikec igitur si; recla pecuitia spoliaret et noririulios foraitari ilivisse men-
consideratione allendimus, profeclo perspiciemus dicitaii SHhjugarel; elegit Vilam perdere, quarii eam
HENSCHENil KOm :
(23). Anno 1070. De ejns anliquilale el possessionibus agitur tomo I
i24) Esl ecclesia callicdralis, a S; Augiistino , Monastici Analicani pag. 18 Ct seqq.
in bonorcm Salvaloris Jcsu - (25) Coliiur S. Elphegns 19 Aprilts, ad quem
primo episco.o dcdicatalitit
Christi, cui-adjuncUis coiivenlus moii.ichorum. dicm noiinulla de cullu.proponunlur.
PATROL.-CLVHt. 3
-K &. ANSELMl CANTOAR. ARCIHEP 76
tali modo cuslodire. Qtiid hinc igitur loa fralernitas A inodiim devole excrcilus esl, quin ct bisloriam
senliai, audire desidero.» Et quidem itle, siculi no- viiae ac passionis ejus diligenli sludio fieril prsece-
vus Anglise civis, haec suramatim perstringeiis An- pit. Quam quidera historiam non soluin plauo dicta-
selmo proposuit. Attamen xausam necis beati Elfegi mine. ad legendum, verum etiam musico modula-
hislorialiler iiiluentes videmus non itlam solam, mine ad canendum a jucuhdse memorise Osberno
sed aliani fui.sseista antiquiqrem. pehique non ideo Canluariensis Ecclesisemonactio ad prxceptum illius
tanlum quia se pecunia redimere noluil, sed eliam nobilitereditam, ipse sua prudentia proamoreillius
quia pagariis perseculoribus suis civilatem Canlua- martyris celsius insignivit, insignitam auctorisavit,
riam et ecclesiam Cbrisli in ea sitam coucremauti- auclorisalam in Ecclesia Dei Iegi cantarique insli->
bus, civesque innocuos atroci morle necanlibus mit, nomenque marlyris bac in parle iion parura
[ql. umit. c. q.i. a, in. n.] Chrisiiana liberiale qbsi- gloiificavit.
stere eosque a sua inlideiilale convertere nisus, esl CAPOT VI.
ab eis caplns, et crudeli exanimalione est occisus. Monitorum suavitas el efficaciamiracula.
i 44. Sed Aiiselmus, ut vir prudens, viro prudenti 45. Posihsrc Anselmus ad agenda "propter quse
jiixla interrogationem sibi propositam simpticiicr venerat, terras EcclesiseBeccensis per Angliam adiil,
ita reshondil, dicens: < Palam esf qubd is, qui ne utilitati monacbbrum suorum per omnia sludiose
leve quidem contra Deum peccatum adraiiiat, mori secundum Deuin serviens. Vadens autem et ad di-
riqn dubllat; multo niaxime moTi riori dUbitaret, versa monasteria monachorum, canonicorum, san- >
priusquam aliquo gravi peccato Deum exacerbaret. ctimonialium, nec nou ad curias quorumque nobi-
Et revera gravius peccatum videtur essb Cbrisluni lium, prout etim ralio ducebal perveniens, Iselis-
negare, qiiam quemlibet lerrenum Dominum pro sime suscipiebatur, et suscepto quseque cbarilalis
redeniplione vitai suse bomines suos per abiationein1 obsequia gralissime miiiislrabanlur. Qiiid ille? So-
pecuniae Htoruiri ad modicUm gravar.e. Sed hoc lilo more cunctis se jucundum et affabilem exhibe-
quod niiinis esl, Elfegus noluit facere. Multo igilur bat, moresque singtitorum inquanlumsine peccalo
ininus Christum negarel, si vesana liianus euin ad polerat, iri se suscipiebat. Nam, juxla Aposiolum,
hoc mortem inlentando constringerel. Onde dalur his qui sine lege eraiif tanquam sine lege essct
intetligi miram pectus ejus jusliliam possedisse, (I Cor. ix, 21), cum sine Iege Dei nqn esset, sed
quando vitani sualn inaluil dare, quara, sprela cha- in lege Cbristi esset.se coaptabat, ut lucrifacerct
riiate,proxiraossuosscandaiizare. Quainobrem Iorige eos qui non mqdo sine lege, ut putabalur beali Bc-
fuil ab eo illud vsc, qtiod Dominus miiiatur ei per C nedicli, sed el eos qui saculari vitsededtti in niullis
quem scandalum venil [Mallh. XVIII, 7). Nec iiume- vivebant sine lege Chrisli. Unde eorda omniuni
ri;o, ut Teor, inler martyres compulatur, qui pro miro modo in amorera ejus verlebantur, el ad euiu.
tanla juslilia mortem sponte suslinuisse veraciler audiendum famelica a.viditate replehantur. .
prxdicalur. Nam el bealus Joannes Baplisla, qui 4G. Dicta etiam sua sic unicuique hominum ordiui
praecipuus niartyr el veneratur et creditur a lola conformabat, ul audilores s.ui nifiil morihus sui*
Dei Ecclesia, non quia Cbrislum negarq , sqd quia cqncordtiis dici posse falerenlur. Ille monacliis, ille
verilatein lacere noluil, occisus est. Et quid distat clericis, ilie laicis, ad
cujusque proposilum sua
iiilermori prb juslkia el mori pro veritate? Aiu- verba dispensabat. Monarhos ut ne minima
qtiidciu
plius: cum teslante sacro eloquio, ul vestra paler- sui ordinis coiitemtierenl admonebal, contestaus
hiias optinie novit, Chiisius verilas (Joan. xiv, 6)
quia per conlempfum niiuimoruni ruerenl in destru-
ei justitia sit; qui pro juslilia ct verilaie moriiur, clioiieni et.despectum oinnium Iwnqrum. Quod di-
pro Cliristo inoritur; qui autem proChristo iiioritur, clumsub exemplq yivarii proponebat, dicens clau-
Ecclesia leste, marlyi' liabelur. Beatus vero Elfe- suram iJlius.districtioni ordinis nionastici a-similari.
gus seque pro justilia, iit bealus Joamies passus Qiiandoquidem, inijuit, sicut pisces dccurrente
est pro vcriiate. Cur ergo magis de unius quain u aqtia vivarii iiioriiintur, si claus.une
ipsius niinuta-
de alteriits vero sanctoque mariyrio quisquani lim ac ssepe crepaiil nec reficiuntur; ila omnisrc- '
ambigat, cum par causa in nioriis perpessione ligio inonaslici. ordinis funditus perit, si custodia
ulrumque delineat? Haec riie quidem, reverende ejiis per modicarum contempluiu culparum paula-
Paler, in quantum peispicere pqssum , rata li.m a fervore sui tepescil, attestanle Scriplura ,
eiise ipsa ratio docet , altaiuen vestrse pruden-
quai ait :. Qui medica despieit, paulalim decidit
tiae esl, et me. si aliler seiitit ab hqc corrjgendo
(Eccli. xix, 1). Clericos quoque qualiler seMrisorte
rgyocare,eiqujd poiissimum in laiitareseniiendum Dei cuslodire deiiereiit instruebat, eisque inagno-
sil,Ecc!esiaeDeidoceiido monsirare.» Adquod Lan- pere esse cavendum, ne si a soite Dei caderent, iu
francus; t; Faleor, inquit, sublitein perspicaciam, ei sorleiii diaboli
per negleclum conversationis et or-
perspicacem subtililatem ingenii tui vebertienier dinis siii deciderenl. Conjugalos ctiam qua fide, qua
approbo et veneror, firmaque ratione iua edocius difeciione, qua fainiliarilate, secuhdum lam Deum ,
beatura Elfegum ut vere magnum et gloriosiim mar-
quain seciiiidiuri sseculum sibi iiiviccm coputari dc-
tyrem Chrisli deinceps me colere et venerari ex berent edoceba'l; virura
qnidein ul suam uxoiem
corde, graiiaDeijuyanle.confido.» Qnr-' ipsejiosi- sicut scipsum diligerel, nec prseter illam afiam uos-
7T VITA AUCTORE EADMEfiO. — LIB, I. 78
set, ejnsque sicut sui corporis absqne omni sinistra A crebris oralionibus cum eleemosynarura largitioni-
saspicione curam haberet. Mulierem vero qualerius bus opem ab eo precabatur. Ona igilur noctium ci
viro suo cum omni subjectione et amore oblempe- per visrim quidam apparuit, monens u't,si pristinse
raret, eumque ad bene agendum sedula incitaret, saniiaii restitui vellct, Beccum iret, et apud abba-
nec non aniinum ejus si forte contra sequura in lem Ansetmuni efficeret quatenus aquam, unde
quemquam tumeret, qua affabililale miligaret. manus inter missam suam lavaret, in potum illi
47. Haecautem quse crira vel adnionuisse, vet in- coqferret. Qui visioni credulus quo momiiatur, im-
struxisse, veledocuissediciinus, noneout aliis nios piger lendit, aique Anselmo cur adveniret secreto
estdocelidi mbdo exercebat, sed tongc atiter singiila innotuit. Slupet ille ad verba, et hominem ut ta-
qiiaeque sub vnlgaribiis et noiis exemplis proponens, libiis desistat hiultis modis adjuvat. At ipse in pre-
solidseqne raiionis testimonio futciens, ac reraota cibus perslal, et multo magis ul sibi misereatur
omni ambiguilale, in mentibus auditorum deponens. f|exorat, nec paliatur ut ea- niedecina fraudelur,
Lsetabalur ergO quisquis illius colloquio uli poteral, urtde sibi celerem salutem ad fuuiram pro divino
njioniam in eo quodcuinque petebatur divinum con- proinisso credebal. Quid plura? Vicit pietas pectus
sifiiim m promptu erat. Hinc eum omnis sexus ct liumililatis, et pro honiiiie Deum poslulaturus ma-
seias mirabafur, et mirando amplectebatur, quoque B luiino^tempore missam secreiius celebrat. Adnriiti-
pofeotior afiisque prseslanlior, eo magis quisque lur seger, et quam petebal aquam de lnanu viri ac-
eral ad ininislrauduin ei devotior atque proclivior. cepii. Quse in potum illico sump^ta, el hominem
Non fuit comes in Anglia seu comilissa, vel iilla morbidum integerrimie sanitati reslituit, et in lau-
persona polens, quse non judicaret se siia coram dem Deimultorum ora tlissolvit. Clam itaque virum
Deo merila perdidisse, si contingerel se Anselmo qui venerat a se Anselmiis emisit, denuiiiians ei
abbati Beccensi gratiam oojusvis oificii tunc lempo- in nomine Domini ne iinquam boc facluin sibi ascri-
ris non exhibuisse [al., babuissej. Rex ipse Wilhet- beret, sed sola divina tniseralione perfectum esse
inus (26), qtii armis Angliam ceperat et ea lempe- certissime sciret, el hoc ita esse lacita fundilus
staie regnabat, quamvis ob magnitudinem sui cun- menlione suaepersorise sciscilantibus responderet.
elis fere videretur rigidus ac formidabilis, Anselmo -50. Qtio eliam teihpore quidam frater de con-
tamen ita erat inclinus [al., inclinalus] el affabilis, gregatione, valida corporis infirmitate perciissus,
ut ipso prajsente omnino quam esse solebat, stupen- ad exlrema deductus est. Huic in sommo qni-
tibus aliis, fierel alius. dam astitil, et quod vitam atque saluiem recupera-
48. Pro sua igitur excellenti fama Anselmus to-. ret, si aqua ab Anselmo sanclificata aspergerctur,
tios Angliaeparlibus nolus, ac pro reverenda sancti- . ^ ipsi promisil: aegerergo Anselmumsevisitaniem se-
tate! ebarus cunetis effectu, iier repetendi Norih-, cundiirii visioncm \al., tacita visione], de aqua pre-
trtanniam iitgteditur dilalus -mulliplici dono, quod[ cams est, et, volunlaiis compos effectus, evesiigio
Itonori ac utilitati Ecctesise suse usque hodie servire , sanitati rcslilnliis est.
digrioscitur. Familiaris ergo ei dehinc Anglia facta Sl.Hsec pro oslcridenda gralia viri paiicis inte-
est, et prout diversitas causarum ferehat, ab eo rimdicta sint. Atlameit de gratia quam meruerat
frequentala. Ul autem oranipotens Dens demonslra- apud liOmines, non multum his qui mores illius no-
ret se gratise ipsius quam invenerat apud homines vere mirandum video, propterea qtiod quaedam ap-
esse auctorem, et illum apud sequam apuil hoini- petibilis suavitatis ubicunque erat ex conversalione
nes gratiam invenisse potiorem, quosdam viros per ejusemergebat, qjiac in aniiciliam illius ac fainilla-
visum dignalus est visilare, el qualiter per eum abi ritatem cunctos agebat. Ipsius elenim studii semper
mfirmitaie, qua nimis graviter vexabaniur, conva- erga onities exstiierai, ui ea polissimum agerel,
lescerent edocere. Horum quos dico, duos qui in- quac aliis magis commoda esse posse inielligebat.
ter snos non ignobilis famse erant, exempli cansa, 1,'iidccuin iiilerrog.iretur qukt emolumeiili acquire-
proponam, qtri, sicut a veridicis ipsius monasterii r\ reni, qui servata aeqiikaie aliorum volitniati ,in
cajus abbas diu exslherat, monackis accept, io qulbusciinque posseni conconlare saiagerehl: quidve
eodem ipsius monaslerio,' iltis praesenlibus, per etini delrimenti eccurrercnt, qui suam potius quam cse-
curati SHIU. - terOrurii voIiniUiein iihplere sltiderent, boc modo,
49. Quidam igiturvir nobilis et slrenuns in con- respondebal: iQuiaiioriimvoluniaii concordareper
fiuio Pontivi (27) ac Flandrise prjepotens babeitalur. omnia in bouo nililur, hoc apud justtim judicem
Ilic in corpore lepra percussus, eo majoii moerore Deum roerelur, ut quemadmqdum ipse aliorum vo-
afllietus est, quo se et a suis contra dignitalem na- luntati in hac yita , ita Deus el omnia sccum sua
lalium suqrumproobsceniiate tanli mali despici desi voluntali concordent in alia vita. Qui vero aliorum
serique videbal. Conversus itaque ad Deum est, etI- voluntate contempta suam implere contendit, id
IIENSCHENII NOm
'
(2(5)Wilhelmus Conqiteslor occupavil Angliam conligua esl Arlhesia, lunc pars Flandrise bahila,
anno 1066, «t regnavit usque ad annum 1087, inde avulsa anno 1192, et sic Flandria hic late sri-
: (47) De Pontivo regione a«idexleram ripamagen- mitur.
dum erit ad Vitain S. Richarii 16 Apritis. Ei
7?Y S. ASSELMI CANTOAR. AKCWEP. 80*
ejusdcm jndicis seittenlia damni subibit, nl qno- ji graviler iuviilens, in taiitamillum tei.tationis pro-
niam ipse in vila pracsenti voluntali nullius; millus cellam demersit, tit, snccedendibus sibi variis cogi-
quoque in fulura velit, aut debeat concors esse vo- laiiofiiim ttimiiliibus, vix mcntis suaecompos exisle^
ltintati illius. Eadem qttippe menstira; qua quisque rejt.. Transieriini in hoc quidam dies, et seipsa
aiiis mensus fuerit, remetieliir ei (L«c. vi,38).». semper fiebat innnanior lentatio cadem. Tiirbatus
Hiijus igitur ralionis Anselmus consideratione stib* ergo et mcnte confusus Anselmura adiit, aniimque
nixiis, milli gravis, nulli vofebat onerosus exisfere, sni fluctus illi expo&uil.Al-ipse Cum singuta intei-
ethrm si amoiiacliicse inslilulionis austeritate hac de lexissel, hoc soium pio affectu, «.scilicet eonsulat
causa deberet aliquantulum temperare. Et quidem tibi Deust»ei respondit, illicoque fralrem a se dt-
ul eum discretionis ordo docebal, nonnunqtiam ab misit. Evestigio aiilem lanla tranquiHitas raentis
ipsa severitate atiis condescendo .tcmperabat; ln quo: ilhim secula est, ut, sicul ipsemet inihi referebal,
qnid hi sensuri sint qui post nos ista fortasssis' uiira quam dictu credibile sil, subilo atkts ficret
leeluri vel audilUri suot, praseire non possumns; ab eo qui fuit. Itaque omnis illa tenLaiiopciutus eva-
Nos lamen qui vitae illius. moaum sctre meruimtis; nttit, uec quidquam hiijusmodi in se ulterius sctisit.
magis in eo lattdandum acstimamtts , quod a rigore 53. Fiebant prseterea ab Aiiselmo plurima in bimc
sui. proposili aliqtiando -pro ralione descendebat, & madum, quse nos brevitati siiiilenles ex indusiria
qnam si conliniie in ipso rigidus ihdlscrete per- praeterimiis, Sifeniio quoque prteieiire plactiil iiiiki-
sislerel. Ralionc siquidcm agi virlulis est, vitii vero' nteros homines tam pcr tavaiuras mairiiuiri ekis,
conlrh. quam per reliquias ciborunt cj»s de anlc illuin clam
52. Inler haec qtiidam clericus setate juvetiis, eo; subtractas, a diversis btnguoribits, sed niqxime
Boso nomine, Beccum venit, abbatis cpttoquium febribus. euratos, dispeiisante Deo sua dona juxl.t
cxpetens. Eral enim idcm acer ingenio , et quibusi meritum fidei iiniuscujusqtie. Nam si ctiticta qune
dam perplexis quaestionibus involverat animum,"iieo inde a veracissimis.viris aecepimus describbrcvet-
reperire quemquam poteral qui eas sibi ad votuiri temus, loquacilati potius quara rcriiln gestarum
evotvereU Loquens igilur eum Anselmo, ac nodos simplici narralioni nos operam dare (ut reoi) judi-
ei sui cordis depromens, omnia quse desiderabat ab cari possemus. Quapropler ne nimis lougiim fa-
eo sine scrnpiilo deceplionis [«/., disceptationis] ac- ciamus hujiiscemodi imraorando, istis omissis, tcn-
cepit. Miratus ergo horainem est, et nimio illius damus ad alia. Verum ne inculla oratio prolixa sui
amore devinctus. Deliinc ergo cum ejus allocutione conlinualione tegentcs seu audicnles faslidio gra-
familiarile polirelur, illectus ad coiitemplum sseCnIi(,,J vet, hic primum coepto operi terminum ponamus,
emenso brevispatio, Becci monachus factns est. qualenus iliis quse magis delectant recrcali, aliud
Cujus conversioni simul et conversalioni diabolus exordium scqucntia nosse volenlcs expediti reperiant.
awii . ^ i... . i ——-. ' , , , . , . . ., ' . ' 'j'i.. '.i '' "'
LIBER SECUNDUS,
GESTA IN ARCHIEPISCOPATUCANTOARItiNSI.

CAPOT PRIMOM. . gnoqiie ipsum ciiin honore stiscipiuni. Rcx tpseso-

lio exsilit, et ad bstium domus viro gaiidciisoccurri!,
Archiepiseopalnsassnmptns. Quies monastica dilaUu
Aliqua cum rege dissensio. ac in Oscula ruensper dexteraiii eumad sedem snsun
1. Defuncto memoraio rege Anglorum Wilhelmo, perducit. Consident, et loela inleriin quaetfarii inter
Wilhelmus filius ejus regnum oblinuil. llic, snblato se verlia permiscent. Deinde Ansclmus secrelius cum
de bac vila venerabili Palre Lanfranco, ecctesias ac rege acttirus cseleros secedere monet. Oinissfs igitur
nionasleria tolius Atiglisegravi niniium oppressiqne mwiaslerii sui causis, pro quibus maxime illuc ve-
niTlix.it.Cuuis oppressionis annoquarto Anselmus in- nisse puiabatur, regem de his quse fama de eo fere-
viiatus, imo districla interpellalione adjuratus ab bat Anselmus arguere coepit, nec quidquamebruin
IlugoueCestrensi comite, muilisque alils Aiigloriiin qiiaeilli dicerida esse sciebat, sitenlio pressit. Pene
rcgni principibus, qui euiri animarum siiarum me- ' etenim tolius regni homines omnes talia quolidia
dicinn et advocalum elegcrant, et instiper Ecclesise nimc clairi huric palaiii o*eeo dicebanj, qiiaiia* re-
suse prece atque praeceplo pro communi ulililale giam dignilalem nequaquam decebanl. Finilb Cpllo- .
coacius, Angliam higressus esl. Prfdie igithr*Naiivi- quio divisi ab ihvicem sunt, et de Ecclesise siiae iie-
latis bealse Dei geiiitricis et perpetux virginis Ma- D goiiis ea vice ab Anselmq nihit acium esl.
rise Canluariam venil. Ubi cum qriasi ex prsesagio 2. DeiridcCeSlram ad comileni ablil, ac in parti-
ftiturorum mtilii ,et monsichi et laici* cbnciamareht busiifis degere'per plurcs dies ex necessitaie cbiri-
iilum archiepiscopum fore, summo mane a loco dis- ptitsuslesC lnlerea rex Wilhelmus gravi languore
cessit, nec ullqgaclo acqiiiescere petenljbus, ut ibi corripituret pene ad exlrema perducitur. Suadetur
festum celebraret,. voluit, Venieriti autem ei ad cn- ei inler alia a prineipibits til de matre loliiis regni,
riam regis, oplimates quique aIacresoccurrunt,ma- Ecclesia videlfcet Cantuariensi, cogitci [ul. , co-
 81 . VITA:AOCT0B:EEABMERCy—LIB. II. 6-2
giaiilj; et eam a prislina yiduilate et calajniiate, A nariorumeiproagendis. [n/., pcragen.dis]munificen-
perinsikutiqnempontiftcis relevel, Acquie^cil, ille tjse suae.gratHs dare nbkit, el ila principe turbato
consiliqj^el'Anselmurnln^oc^op^.forfr.d^nis^simum a;,ciwFa'iii9^8Sli.;.','','".' _
'proiiauija^ S.jVenicnsjiiitem in yitlani suam, qtiseBerga vo-
eilielum] regis laudal cleruset populus bmiiis, Hcc calur, deiiicavit ibi ecclesiain ad parochiain pei-ti-
resonai ibi ulla.contradictio cujusiibet homiuis. Au- ncnlein, qiiain quidem antecessor ejus Lanfrancus
dk liaec ilte, et fere usqtie ad Cxanimationem sui conslrnxerat, sed obitu praevenlus dedicare nequi-
coutradicil, reluclalur et obsistit [o/., obstat]. Prae- verat. Ad quara dedicalionem quidam clericus inter
valet tamen EcctesiseDei convenlus. Rapilur, ergq aliqs de Londonia veniens, seque inler clericos viri
et violeiiier in vicinam ecclesiam cum hymnis et quasi ad comministrandum millens, cbrismalorium
laudibusportalur magis quain ducitur. Acta sunt ponlificis clam subripuit, et in turbam mersus fu-
baecanni» DominiqaeIncarnationis inilles. «onage- gam arripuit. Dum igitur iter, quod Lqudoniam du-
sbne lerlio, prid. Non. Marlii, priipa Dominica Qua- cit, ingressus cum furto fuisset, reflexit gressum
4~\8, ,....,; '- :--v- ..'.;%,:" .- .-.-'•..'' ,V : nqn aulumans [a/., gressum auluniaiis..'..| sed ,ad
. -i3. In $^i>9eqiiep festo ^Pasjctiss
lj;^Mteirii- ^jnionia^iti i^ciimquem [a/., quo] fugiebat feslinare. Sed cum
Aaselimis adventt, eijni guburbiq. eivitatjs, hqsoita^ H fc|iei)s aduhatse nle.bis muttitudiriem rcpcrissct,
l«s esl. Utia igititr nocte in tecla suburbiiper incu- animadvertit se cupitum iler permulasse, e,t qua
rfamY)jm|sd#abilur.,rQno crcscente* a^ilicia qj|se- yenerat.viain.reneiit [a/.,:.reperi.t].. Aliqiiaiiliim pro-
q«e passkn consumebantiif. Et jam ignbs Ldetu kp- ccsseral, et iterom visiim esl sibi eo tendere qiio
spitium^es^niiconsumpturus„ ,d«abus,tantum,d#<- fiigieliat. Factumest boc freqtieiilius, ct nunc liao
tuibiis inlerposilis, aderat. Qqibusdam igkucea quae nunc itlac nesciens quo iret erronens ferebalttr. Po-
iu domo erant asporlantibiis, inlerdixit domina do- pujus aulem qui eum sic se habentem inluebatur,
tnus, affirraans se uullo modq sibi vet &uisaliquid quidnam baberet mirabatur. At ubi minislri pomili-
(Jatjiiiitimere, qnse taotum bospUeqi,, Iiqciest, An- cis vas ctiTismatisperdilura esse cpgnoverunl, cqn-
setmum archiepiscqpum ineruisset secnm habere.' fusi et tumulluantes discurrunt, quod perdilum erat
Prq quibus yerbis Batduinus vir strenuus et niooa- liinc inde quaorunt,ignorantes a quo vel ubi idquse-
chus mulieri compassus, suasit Anselmo ut hospiti rere certo debeant. Rumor damni fertur in populum,
suse snbveniret. At ille : t Egoin qua re?-^Egredere,. et opinio multorum cadil in crroneiim clericum.
inquit, ct signum crucis igni oppone, arcebit illura Capilur, et sub cappa illius yas abreptuni invenitur.
fprteDens.»Respondit: t Prqrae? Nihjlest quod.di-. r. Referluranlisiiti quod aclumerat, Alipse modestq
cis, > Egressus lamcn.doimimesl, limoreincendii.du- vultu , m.enteque.tranqujfla slatiin jussit ciilpam
<<lus,el visis fkmniaiitibus globis, a venerabili fjlui}- ignosci, et clericum ad sua liberum .dimilli. Tunc
dulpuo episcopo et ab eodem Balduino contra ignem ijle iler.quod furto gravalus nullalemis lenere scie-
«ignnni c.ritcis, crrcta in allum dexlra, .edere cc~, bal, liber iflicoet rtihil Iicesilans ingressus agebat.
acius esl- Mirabiie diclu. N.00nriiis.roan.|unexleridc- 6. PpSt hajc, pauqis diebus interposilis, mandn-
rat, qnam iti se inccqdiutn relprqueri, flammas defi- lurad curiam ire.Anselmiis, regem mare Iransitu-
ccre cerneres, it.a ut domuin ctiam quam vorare, rurasua tenedictione.prosecuturus. C;ui transiius
coeperani, semiustain relinqiierent. , dum vcrilq obstante differtur, Anselmus opporlunuiiL
4. Igitur Anselmus, propter mulias, raiiones quae se; lempus naclum exislimans, regein pro ecclesia.
inlervenerant, noudum consenseral ctectioni quse, rtun qnaede die in diem destruebantur relevalione,
de se facta fuerat ut pontifex fieret; sed tamen de- pro Christiame legis quse in multis violabalur re-
lincnte illuin rcge morabatur in Anglia, conversante novalione, pro diversorum morum, qui in [al.,omii.]
cum eo ex jussu regis prscfaio Guudulpho Roffensi omni ordinc hominum quotidie nlmis corrumpe-
episcopo, etei quaeopuserant miiiislrante. Ablalis, bantur, correclione coepit inlerpettare, quae onmia
aiitem dc medio ralionibus illis, tandem pqst lon- ]D ' cuni magna indignatione suscipiens, nec se causa
giiiu tcmporis spalium, obedieiitia simtil ac neces- illius quidquam de.omnibus acturum fore protestans
sitate constrictus consensit, et prid. Non,, Pccem^ hominem discederc, nec se transfretaturum diutius
debito ciira honore ab omnibus episcopia Angliae, ibi exspeciare iratus prsecepit.
Cantnarix consccratus cst. In qua consecratione 7. Considerans Anselmus pqst bsec qutd quietis
'
eyaigcliea illa senlenfia super eum repcrtaest: Fo- perdiderit, quid laboris inveneril, anxialus est spf-
catwimultos : Elmisit servum.suum hora ccenaidicere • ritu, et vehementi dolore altrilus, Ducebat enim
bmlatif ut -enirent, quiajam parata suntqmnia, -Et. ante oculos suse meniis qualem in prioralu el abba-
e~pi-tnttimul omnet excusare {Ma,lth,jLXti,$)r,Der lia posilus vitam agere sqlebat, quam scilicel jucunde
hiqc cum se t?egalicurise ia Natiyitate pomtnijesu: in Dei et proximi ctiaritate quiesceBat ac delecta-
prsesentasset, et.hqnbrilice a rege susceplus, primos, baiur.quam devote verba vilse loquens ab omntbus
tres^^diesTesiivi.lalisircirca;>^em'.'i^us'.[qi.l'..^aci^s|( aufiebatur, quam devo.iiusad SUSF,ut sperabat, cu-
ijaiisegisset; post, .insiinclu diaboii iiominuqique. miilum reiributiqnis, quae dicebaf, .pp.ere exerce-
nialoruin mulalus esl aniraus regis conlra eum, eo> bantur.: et nunc e;cpnyerso,cum in melius per epi-
qiioi ip espolialis bominibus siiis mille lihras de- seqpaium prqficere debu^rit, ecce die ac nqcie ir.
«, «* S. ANSELMl CANTUAR. ARCiUEP» . 84
saecularibus laborans vidcbat se [a/., si] nec Deo A ret, homines sui ex advectione vieltialium oppido
nec proximo secundum Deumjiixta pristinum mo- giavareiilnr; et insupera praeposilis [«/., app.ositis],
reni intendere posse, nec adeo [«/., a Deo] quem- lit ssepe conlingebat, multis ex causis oppressi si
quam ex ore sno verbinn vit;e quod facto impleret, quem inierpellarent, nunquam praesenlem babereni;
ad stiae, iit.repulabat, delrimeriliim mercedis, au- niitgis ac imagis oppressi in deslnictionem ftindilus
dire vetle. Accesserant isiis in aiigmeiitum mali sui, ireul; Nullo tanienfoco vel tempbre sine suis mona-
crtrdcles [al., crehrae] stiorum hominum oppressio- chis el clericis erat. His diintaxat exceptis, qui ad
nes quoiidie auribus ejus insonantes, et minae riiati- eura ex diversis kicis coufluenles raro deerarit. Om-
giianliuin deteriora in posterum pollicerttium cir- ites elenim ad se venienles dutci alacritate «useipie-
ciiiiiquaque delonantes: sciebalur[a/.,sciebat]enim bat, et cuique pro sui negotii qualitate eflicaeiter
regiam mentem contra eum iu utorcm concitatam respondebal. Videres siquidem islos Scripluraruni
esse; el ob hoc quisque malus beatum se fore cre- senlenliis ac qusestionibus irivolutos niox ratione
debat, si quod illum exasperaret ullo ingenio fa- prbposita ab eo evolvi, istos in morum \al„ mino-
cere posset, Multis itaque ac diversis injuriarura rum] discretione nutantes non segnius inforroari,
procellis fatigabatur, el nutla lerreni honoris vel iltos necessarium rerura (enuilate laboranles, dat»
commodi suayitate , uude cohsolationem liaberet, B quibus opus habebant, ab inopia relevari. Nec ista
fovebatur. largitas solummodo monachorum seu clericorum
8. Verum, satva in omnibus et ad omnes inno- penuriam sublevabat, sed el in quosque laieos ea
cenlia suae couscientise [«/., conscienlise suse puri- indigentes ea sibi suhveniri petenles pro posse, ct
tate], modicum respirabat ab his, ct magnopere nonnunquam ullra posse pii Palris redundabat.
consolabalur, si quando se moriachorum claustro 10. Quoties autem opportunilas sese pracbebat, in
iiiferre, et quse instituiio vilse ipsorum expetebat, remoiiorem camerae suse locum secedere, solusquc
coram eis eflari valebat. Quod ipse quadam vice ccelestibus sludiis consueverat inhserere. Unde fidei
capitulo eorum prsesidens, et ex more de Iiujusmodi Christianse zelo commotus egregtum el pro iflius
Jiberius agens, dicendifine complelo, jucunda hi- lemporis slatu pernecessarium opus De Ittcamatione
laritate alludens, jocosa comparalione innoluit, di- Verbi coinposuil. Quod opus epistolari siylo conscri-
cens: iSicut bubo, dtim in cavema cum pullis suis ptum, venerabili Crbano sanctae Rora. Ecclesiae
est, laetalur, et suo sibi modo bene est; dum vero summo pontiliei dicavit, deslinavit. Qnod ille gra-
inter corvos aul corniculas seu atias aves det, incur- liose susctpiens, ac invincibilt veritalis raiione sub-
satur ac dilaniatur, oriinino quoque sibi male est; p nixum inlelligens, in tanta aucloritate habitit, ut
ita el mihi. Quando enim vobiscum sum, bene mihi poslmodum conlra Grsecosin concilio Barensi, cu-
est, et grata ac singularis vitse mese consolatio. jus suo Ioco nienfie fiet, dispntans inde robur suoe
Qtiando vero, remotus a vobis, inler saeculares con- disputationis assumeret, et quam damnabilis fuerit
versor, hinc inde variarum me cansarum incursus error eorum in hoc, quod Spiritum sanctura a Filio
dilacerant, et quse non amo ssecularia negotia ve- procedere negabaot, asirueret.
xant. Male igitur mihi est quando sic sum,' ac tre- 11. Sed nqs ista prselermiltentes et coepiae [a/.,
mens periimesco ne meum hujusmodi esse procreet certse] narrationi operam dantes, dicamus quod ipse
immane dispendium animsemese. > Ad quod verbum Ansetmus ad refeclionem corporis sederis, mrido.de
lieel alludens, utdixi, ccepit amarissirae Itens sub- sacra quse eorara eo legebatur lectione, maleria !>•
inferre, et ait : t Sed, quxso,misereminimei,misere- quendi sumpta, convescentes sedificabat, modo ex
mini mei, taltem.vot amici mei, quia manus .Domini sua parte sacra verba cdisserens loco sacrse leclio-
teligil me (Job xix, 21). > Qiiia ergo in tali conver- riis prseseritium mentes instruebat, modo de aliqua
satione magnopere re^pirabat, ea sibi deficiente' re ulili vel necessaria requisitiis requirenlem pari~
graviter suspirabaf. Deum leslor me saepe illnm ter [al., partem] et coaudientes mira suavitate refr
sub veritatis lestimonio audisse prolestanlem, quod D ciebat. Hujus rei CognosCendsegralia, quod levitis
Iibenlius vellet in cdngregnlione mbnactiorum pueri occurrit exempli causa unum subjiciam, non quo
Ioco inter pueros sub virga magisiri pavere, quam ulla doclrinse ejus eflieacia per hoc designelur, sed
per pastoralem curam loli Brilannia?prselalus in con- ut in quibus lingua ejus inler carnales epulas [al.,
ventu populorum cathedfae pontificali praesidere. epislqlas] versari sofila fuerit, paulisper inlimetur.
9. Fortedicet aliquis : Si tam bonum tamjucun- 12. Yenit ad eum quadam vice quidarii ex saecu-
lum erat ilti habkare cum monachis, cur non con- lari vita monachus factus, consilium de vita sna
tinue habilabat Canluariaecum suis? Ad quodego: Si flagitans. Hic cum alias familiarius ei locutus fuis-
hoc solum sibi possibile esset, magno se consolatum set, inler prandendum opportunilate polkus dixitv
reputaret. Sed el hocpariimremotio villarumsuarum quia cum se in ssecrilari vha teneret, inlellexit nor.
partim iisus et inslktitio antecessortim suorum [al. reclum fuisse iter suum pergendi ad vitam.«Quamo
omit. p. u. e..i. a, s.], parlim numerositas horainum, brem, inquit, relicto sseculo.veni ad ordinem mona-
siqe quibus eum esse pontificalis honor non sineba t, iili chorum, sperans me ibi posse pcnitusintendere vhas
adimebat, eumque per villas suas ire ac inibi degere perenniel Deo. Ecce aulem ex praeceplo abbatis
compellebat, Pfseterea si Cantuariam assidue incole- mei ssecularibus nepoiiis inlendo, et dum res Eccle-
85 VITA AUGTORE EADMERO—-LIB.-II. t6
siicconlra sacculares defendere tuerique desidero, A qttcrelar-,placita, ntes. Cnsto.Iial ergo sapicnsHio-
placilo, litigo, nec raibi forsan magiiac citrx cst si nachus fariiiarii suam, eamqtte in vas suiim diligen-
alii perdunl in meo liicro. Qnapropter fere cogor ter recipiat, ne in fluvium defluat. Qiio, inquis,
dcsperare, dum ea qua? reliqui cnm lot peccatis vi- pacto?.Nihil per inanem jactanliam agat, nihii qiiod
tlcor administrare.» Ad haecAriselmustali sub exem- Deus prohibet etijuslibet lucri gratia faciat. Obe-
plo respondit: c Tola vita hqmiiuim eomparari pqtest dientise qua3 sibl hijurict* est ita $lutfeal, itt et res
moleodiiio siiper prsecipilem fiuvium consiitulo. SU Ecclesiaecontra omnes viriliter justeque luealur et
igitur in boc molendino atl manum homiqis roolens protegat, etde alieno per injiistitiam subdominium
inola, qua qui molunt alii sic suam farinam negli- Ecclcsiae nihil redigere salagat. Si in hnjusmodi
gunt, ut tola in fluvium labalur ac defluat, alii conversalur et vivit, quamvis aliqiiando pro lalibns
parle retenta partcm in prseccps ire sinant, alii 10- missas perdal, nonnunqiiam foquatur, cum fralres
lam colligant atque in sua custodia cqndanl. Horum in clauslro tacenl, Cl quxdam similia horum faciat
scilicet qui nibtl sibi defarina servavil, qtiid in ve- vel dimiltat, qiise ipsi nec faciunt nec dimitltint;
spere comedat non habebit. Qui parum retkiuil, pro obedienlisc virtiis, quam exeroef, hsecCiincla consu-
portionesna pamm inveniel. Qui loiam collegit, mit; et vas suitm integnim serviirtS, farinam de
large se pascere polerit. ; >...: B sua mota fhieiiteinv qitoe iHum «eternaliter pasc.it,
: 13. t haque mqlendino assiniileltir, ut dixi, vita tolam ac puram coltigit atque recondit. Non crtim
bominum; molse aclus eornm. Nam sicul mola, dum seeundurii carnem sed secundum obedientiam in-
aliquid molit, in.. circuitu ducitur, el circumducia ccdit; ac per hoc, ul Apostolus ait, nihil damnaiiotiis
stuiili cursu ssepe reducitur; sic et actus humani itli erit(Rom. viii, 1). »
quibusque temporibirs in se revertunlur. Verl;i • 15. t El quid de illo sentiendum est, inqttit, qui se
graiia : Arant homines, seminant, metunt, motunt, uttro ad dispositionem viHartim olTert: alque ut id
panificant, comedonl. En circuitum suum mola per- qtiod cupil ad effcctura pervcniat, ciam sibi adji.ilores
cgit. Ultrane qttiescil?^ Nequaquani. Repctitur [ai., auditoresj advocat, ratinera pollicelur, graliam
enim idipsum. Aralur, seminalur, metifur, inolitur, spondet? > Referf: i Nihil Iioc ad proposilum monaehi
fit panis el comedilur. Ilsec fiunt oriini anno, et iripre periinet.»Ait: t Quare?Nonnehic talisficelIioC qnott
utotae recurrunt in idipsum. Yideas ergo hominem dixi cupiat, lamen sine licentia sui praclaii nil fa-
ciatcta opera sua pro terreno commodo facienlem, cere tcnlat? » Respondit: « Licenlia multos decipit.
uibil in eis nisi transilorium quid desideranlem. Obedieritia- enim et inobedienlia contraria sunt.
I te siquidem molit quia operatur; sed tota farhia Harum media licenlia est. ts igitur qiiem obedientia
sna, qui fructus est operis, fluvio, idest a fltixtisse- G non conslringil claustra -monasterii egredi, yult
cidaris desiderii rapilur ac praecipilatur. Hic cum tamen exire, regulaeque districtibnom lieeiiier de-
iu fitie vitse suav molendinum egressus, atque in clinare, quamvis nolit sine licentia id prsestirriere,
doniumsnam reversus.operum suorum fructus man- et idcirco aclum suum licenlia qiia nilitur possft
ducarc vqluerit, nihil inveniet, eo quod fluvius tor- , deferidere,. peccalum tamen babet ex illiciia volun-
rcns tolum absorbuit. Jejtmabil ergo, vse roisero in tale. Nec ehim poslquam morluus mundb clausiriiin
.tlernum. Est atius qui stiam non omnimodis farinam subiit, ad mundi negotia vel volunlate uilaienus re>
perdil, qiioniam nunc aliquam pro Deo eelemosynam diredebuit. Quia tamen ipsum velle suurii nonnisi:
fecit, mine ad ecclesiam proDeiserviliovadif, nunc permissus facto implere volnit, obedientia qnam in
Miitrmtiirivisilat, itunc morluum sepelit, et aliis in hoc amplexatus est, ipsum factum excusabit; sed
liunc ntodum bonis inlendit. Verum cura is ipse vo- velle quod contra obedientiam habuit, periculosum,.
kiplalibuscarnis inservit, pro illala injuria perodium nisi pcenitueril, illi erit. Quod nonntilti rninus alten-
sscvit, bumanis laudibus pascitur. crapula et ebrie- dentes, licentta, quam pro implenda voluikale sua
tate sopitur, horiimque similibus enervatiir, ne fa- expetunt, ssepefaltuntur.» .p>---.--w.ih,:-.;i
riusepars maxima pereat, neqiia-guam cautus invi- _. 16. Hsec, ut dixi, rion pro ostendenda;doctrinsftr
giht. Qnid de isto erit iu fultiro, itjsi qtiiai recipiet snsc qiialilate proposui", sed quibus inter: epnhis
prout gessit? occupari sqtitus erat, levi exemplq mbnslrayi. Nani
- 14. i Jamtertium gennsin ordinemonactioriimat- - si de humilitate, de palientia, de mansueludine, et
tende. Est igitur nonachus sub abbatis sui irirperlo de hac quam nunc paukilum lctigi obedientia, nec
posilus, obedientiam in omnibus quae.sibi secundum nori dealiis inriunierisri.c:profnndissenteniiis, eum,
disserentem in-
Deiiminjunguntur professus, sua quaiituni in se est iit singiitis fere diebus.audiebamus,
volttntale nunquam claustra monaslerii pro qiiovis introducerem, aliudopus cudehdum, et quod manu
saeculari negolio egredi volens. Iluic forte praecipi- habemus iesset ihtermittendiim. Quandq ergo, atl
tur ut exlra claustrutn ad cuslodicndam aliquam aiiquis, manducabat? Manducabat plarie inter lo-.
Eccfesiae vilfameat. Excusat se, el ne (iat obseerat. qriendum, parce quidem, et ut niirareris unde vi-
Pcrslal abbas in senlenlia fiua, etpfer obedientiam vetet. Veriiiiiiamen fatebaiur, et verum esse cogno-.
alicui longsedisputalioni occupatus
jubct peragi imperata. Nori atiJens illq recusare viinus, quia dum
selito .«nesCieriler edebat,' riobis:
[at., excusare], pafet. Ecce venit-ad molam, tteces- erat, magts
wrio illtim molere efortet. hisuigurit:'hiiic inde qui propinquiores sedeEajnus, clanculo panem et
87 S. ANSELMI CANTUAR. ARCIHEP. $8
iiotitiutiqoam sitbministranlihns. Cum veroabsen- A tiiiiem Hicurrebat. Qnani cqnsuctiidiriem ejus edocli
irhus hospitibiis privatim cum suis ederet, et nuila saepe illuin reipsa cqgenie de medio miiltitndittis
qnacsliospirituatis cujusvis ex parlc pfodirel, praeli- eduximus, propbnentesqiifi ei aliquam ex divina
baio potius quam sumpto cibo tuox cessabal, lectio- pagina qusestionem illico corpus et anioium ejus,
n qne inteiidens trianducanles exspectabat. Quod si quasi satubri anlidolo medicatum, in consuetom
«liqucm cerneret aut pro sui exspectatione cclerius statum [dt., stratum] reduximus. Bequisitus.autem
eome lentem, aut forteeibiim relinquentem, utrum- qiiamobrem slc imbecillis ad sseeulares causas ac
que redarguebat, et quo suo commodo nihil htesi- pusiltanirois existeret, respondebat: c Qui otnnem
tanles operam darent, affecluose admonebat. Ubi [«/., omnium] soeculariuni rerum amorem ac con-
autem atiquos [a/., a/io*]libenter edenlesadverlebat, ciipiscenliara ab animo meo jamdndum pepuli,
affabili viiltus jucunditale super eos aspiciebat, el . qiialiter in causis earum forliset dHigens existani?
adgaudens levala tnodicum dextra benedicebat eis, lino veritatem dico, noh. mentior, quia quando
dicens: .« Bene faciat vobis!» ipse i>.ihisese imporlune et ex necessitate ingeriint,
CAPUT II. ila mens mea illarum horrore conculitur, sicut in-
Variantm virtulum exercilalio. fans, cum aliqiia lerribitis imago vultui ejns ingeri-
17. Exposito igitur qtiibus modulis Anselmus iniei iur. Necin earum dispositioneimagisdelector, quain
suas epufas delectari consueverit, ut paucis expona- puer iri uberibus matris delectalur, dum iHis acerba
tur quibuseliam atiis horis inlenderit, repetam quod araaritudine superlilis ablactatiir.»His necessilatibits
de eo roe superius dixisse rocordor., videlicet ejns aclus totam domus suse curam iet disposilionem
orinunquam Ghristus deftiil, sivejusiitia, vel quid- domno Balduino moriacho, cujus supra meminimus,
quid ad verant viiam'-pervinet. Oraneque lempus imposuit; qualcnus ail nulum iltius ciintla pcn-
perditum iri asserebat, quod bonis sludiis aut ne- derent, et siaiuta contra [a/., exlra] ordinatio-'
cessariaeutili.ati non serviebat. Opinari autem illuiii nem cjus irrita fierenl. Igitur securitale potittis,
secusvixisse qtiam docebat profiteor nefas csse. spirilualibus disciplinis et conlcmplationi operan
Nam euro iltum, ex quo rfeligionisbabiium smnpsil dabat. ,
usque ad susceptam poirtificaius dignitaiem, omiiinin t!>. Verumtainen diversse tribulaliones el anxieta-
virtutum ornamcntis ratum sit studuisse [at,, cla- tes, quas tum propter terras Ecclesise, quas quidaht
ruisse], ipsasque virtutcs in quorumcunque nientibtis maligni lnjuna, rege non prohibenle, iuvadebani;
poterat verbo et exemplo inseruisse: ita niliilominus tum pro pecunariutn exactionibus, quse lolum ro-
ratum esseConfirmamus eum lotiusBrilanniseprima- Q gnum, sed maxime suos horaines in imineiisuui dc-
tem factum omnimodis in hac parte claruisse. vastabanl; ttim prb nioriasteriorum oppressionibits,
Unde eliam pro ipsariirii indiscreta ceu nonnullis qiias sedare non poterai, et quolidie ad eum rcfc-
etmihi quoqueatiqiiando visnroest virtulum cuslo- rebantur; lum pro inultis atiisquseln htinc modum
dia ssepe reprebensus, et quod monachus claustra- sa-pe patiebatur, hanC ejits quietem interrumpc-
lis quatn primas lanise gentis esse deberet, prejudi- bant, et atiena qusedam mediiari eompellebinit.
catus est.Hocproexceltenti humititate ejus, hoc prii Praeterea hi qui ante episcopaliim viro submissi
immensa patienlia ejus, hoCpro niraia abstinenlia eum diligebant diligendq favebant[a/. omit. d. f.], fa-
ejus dicebalur, dicium accusabalur, accosatum vendo quseque elccta de suis alacres conferebaut,.
damnabatur. Prsccipue taraen: in servando iuan- mmc lerras Ecclesise petere, nnnc cquos rogare,
saetudinem iiidiscretionis arguebalur, quoniam sicul nunc pecuniam, nimc hoc vetitlud ad quod scilicet
a pluripus putotum est, mtilti quo3 Ecclesiastica sua qiiemque voluptas [at:, volunlas] trahebat, ab
disciptina corripere debuerat, intcllecia lenitatc eo precari. Adverteres itaque peiita obtitientes in
ejus, in suis pravit&tibus quasi licke quiescebanl. praesentia cjus ficla pace adgaudere, relribtiliones
Vurum audita sitper bis excusalione sua, nara ne- et obsequia pqlliceri, alios in conlraria lapsosho-.
niinein spernebat, neinintratioiiem ad inquisita red- D nori ejus. delrahere, bomines ejus pro posse impu-
dere contemnebat, mox liquido ccgnpscebatur ipsuro gnare, in immensum minari. ';' . ^-
aliter quam faciebat, minime. in talibus faccre de- 20. Ille aiitem in pattcnlia stta sciens possidere
bere vel posse, dum se in regttla verse discretionis a:iitnam stiam, cum bisqui oderunt pacem eralpa-
veltet absque errore tenere. cihcus (Psal. eix, 7), verba mansuetudinis et.pacis
18. Saicularia vero nfegOfiasequanimiter ferre ne- seuiper reddens iinpugnaioribussiiis, cupicns iqalttm
quibai, sed pro suo posse modis omnibus Suara eis Hlorumin bono vincerc. Atlariien ea-quaein sequenli
praesentiam subtrahehat. St quando autem lalis causa tcmpore poterant Ecclesiaesuse damno esse, nequa-
emergebat, ut ei necessario interesse cporteret, soli quam sequo animo 'tolerare, aut snb negligentiara
verkati studere, nutlt fraudem, nulli quodlibet praeju- cadere paltebatur. Sed quid dicam? Tanta cupidilas
diciuin, quantum sua iiitererat.patiebatiirinferre. Si ea tempestatedominabatur in menlibus quoruiudaiii,
vani clamores, si coUtentiOnes,si jurgia, ut fit, tit nec palientia ipsiusdeliniti irionilis ejus acquiesce-
oriebantur, aut ea sedare, aut cilius sese absenlare reiit, nec- terroribuspuIsatiCsecitalem sui-cordis
curabat. Nisi enim ita faceret, tsedio affecius statim exuerent. Veruni de extraneis iion mtillum forte mi-
animodeficiebat, el insuper gravcm corporis segrilu- randum. Ipsi su{ proprii ac domcsiici liomiues
 89 VITA AUCTORE EADMERO.— LiC. IT. 80
. peccatnm appelerel. Afiad quoquc non mmus forsan
riientili sunt ci, et Inltdeles facti. Aniroadvertentes A
quippe TOansuelum,terie, sitnjilexque cdr ejtis, in aliquibus-mirum dicere solebflt, videlieet Biajfcsfl
plufibuscausis fraudulenla callidiiate, compositisqiie pnmrm a peceaio, et-tmiocenlem gehennain Iiabere,
serinonibus eiim multoties cirCumvenere, et qqae qiurm peceali sorde polfijtum coelorum.regmt tc-
ilfius juris esse debebant diroinuentes, ac '-exiittfe nera. Quod diclum cuki aliqiiibus. exrea eutn vttlere-
siia nori jurc augentes, qua ei fuerant alligalij tur, reddita -ratiene temperabat, dicens ; Cuin
fidem perdidere. Qua de re cum a Baldutno, aliisqne eonstel solos raalos tn inferno torqueri et solos bo-
fidelibus suis nimfte sfmpticitatis minorisqiie pru- nos-incostesli regno foveri, patet nee honos tn IH-
dentise familiariter reprehertderetrir, simplioi admH ferno, w.illue i»trare»+, posse teneni dehilai pcena
rationerespondebat,dicens : t QuidCst hoc?Nrinne malorum; nec malos in coelosi-forte aeceBderent
Christiani suhl? Et siChrisliahi,huni [al., nonttfen- [at,, sfccedentj, frui -vatero fetiwtatc jbonoi»in.
liri] alicujus commodi Causa vctlent cotttra fideiA ttaec propler roagtto studio ^semperr Mtitebamr
suam scienler mentiri? NihtT est. Tanto nempe peccalorum contagia devitare^ CDqmdiptid eis
«tuoTio mjbi loqueriles sua verba compoiiunt, et fea atiqttam nascendi occasionem poleral ministrarc,
lldesua interpbstla vera esse jurant, irtinercduK- ab intenlione siia fliMH-soHicilHdiiiepropulsare.
lali putelur posse ascribi nbtte eredereeos ipsa've- '' Nec ta bk mfKnenlafleasierat. in hisdeniqocversa*-
ritatisfirmitudiire niti. > Dicebal Bsetille, sestimans balur quoiidiana iflsiituiio^tnorum -ejos,: in his
ipsos stbi nolle qirad sciebat se nemitii facere velle. stabat assidua cooversalio vilae ejus, 'm>his irigebat
Cumque responderetuT Sut -moris illos non esse, indertcieBSexseen.tio pToposlti- ejus, ili- istis Deo ',
aiebat: (Faleor.malodecipi kma defltis eredendo, serviebat, pro bis .'quibusqvie boois- acceptua erat,
etiainsi roe nesciente mali sonl, quam* decipwe per.haecviiamseternara adipiscisatagcbat. >
meipsum, credendo mala de ipsis quos• nbndum verC tAPUTIH.
'
probavi quod boni non sittt. »' AHgretandeni itiipelrataabirato'regeadeundiItdriiaht '
' -'">
^l.Haectameninprincipiqpontiflca.tnssm-dicJame- facilitate,iatedlcitsitis.-j'
minerim. Poslmodum enimrei verilas vird innotuil, 23/Regem auiem dc trans niare regreSshm An-
el quse sibi a suis vere dicfa fuerant, nimis vera selmtis adtft, et ut stbi Roittam ad papalh Wliamim
fuisse cognovit. Qtiamv» igilur sotilam fldem nom proslota sui archiepiscopaws OTndRiwhiiorintlaref,
cx toto verbis eoram deinceps prsebtierit, tamen bumiliter petiit. At Ille ad ftofticii TTTliarnitttrbaitrs
suisrebos in pqsterlim non paruitt-obfuit, qood ipsis dixit se iltuin pro papaiioh teriete/nec SiinRcOiisne-
ib prirtcipio lam credulus fuit. Siquidem illi cerlo -j ttidinis esse, ut absque sua eteclione alierii licerel
scientes eum promalis sibi illatis ad maia redderida fn regno suo papam nominare. Ilinc igitirr orta
coriion habere, a iiraore suspensi [«/., rsnspendr] qnsetfamdisserisi<ygravis-est, sed in aliud tempus
sibique ipsis deteriqres effecti; in pejus profecere. discuttenda est dilata. Jobetur ergo ut totius Aiigliu:
Quod Pater tracians apud se, riiagis JHorum quam episcopi, abbates et prtnctpes;-flddiscussionetii dis-
subsequf praevidebal, perdftiont, qtrttmsiisBiridoluit sidii hnjus apud castrwm, qriod Roehingeham dtcij-
trarisitoriae deceptioni. Pro qua lamen deceptiphe, tifr, una-veiriant: faclutn esl, et tertia IseptiniaTia
et fidei non servalse corruplione, saepe Anselmus Quadragesimae{a/. omif.t.s.q.]JuxlaedIertiincoirve'-
dtcere sotitus erat eos quandoque aui itf se autin nenmt. Gausainmedhiraducitur, ct Ansehnusdivcrsis
liberis suis de rebus Ecctesiae, qtiibus tunc hi su- qtlereli» hinc inrde-'Concfltkur;'Siquidem millii, et
btime raptabantur exbaeredandOs; 6t antiquse patt- maxime episcopi regise voluntati faverew-Volciites,
perlali in qna nati fuerant et nutriti sitbjngandbs, spreto aeqiiilaiisjudreio id-probare nitebanliir, quoil
aulcerteafiquagraviet contumeliosa vindicia, ante Anselmus saiva fiiie quam regi debcbat, miHatenus
morlem vel in morte, tjuod deterius esset, pimien- possel in reguo ipsius Urbaoum sedis aposiolicae
dos. Quod diclum ejus in qnibusdam jamcomplelum prsesulempro papa tenere. Quibus cum plttra qu;e
videmus, et ex hocquid atiis ettam timendum sit/E ) •ratiotulerat objecta fuissent, et Anselmus eos ex
conjeclamus. Ideo autero eos corrigere nequibaf, VerbisDomini : Reddite qum tunt Ctetaris Cmsari,
quoniam ipsi more densarum spinarum perplext, el qum tunt DeiDeo (Mallh. xn, 17), aliisqu6 hoti-
argulis verborum assertionibus se lales nen esse, riirilis,quse ratio iiulla refellere poteral, penitus in-
qui hujiismodt correclione opos haberent, affirma'- fienassel; illi econlra quitl dicerent non bftbentes,
barit, ''; eum in regerc blasphemare uno sirepitu conclama-
22. At ille eontenlioni serviredevitans, dimiHebal vere, quandoqiiidem ausus erat iri regrio ojus, nisi
eos, sibi litnens no mcnsuram-discretionis excede- «4 concedcnte, fmidqriam vet D.eoascribere." >
ret, si in rimandis actibus iltorum- nimis siudiosus 4*.. Igiiut ad unarn regise indignationis vocem,
exislqret. Nihit eniin in mufidb, quanlum peecare .qutdam ex -episcopis, archiephtcopo suo alqtie pri-
timebat. ConsciCntiamea teste noiimentior, qnia mali omBem subjectionem professarirr.obedfetilian)
ssepe illum sub veritaiis testimonio profiteniem au- •uito impetu abnegant,"eique unitatem fratemsc go* •
diviunv, quoniam si hinc peccali borrorem, hinc cielalis pari voto mtscrandi abjurant; quidata vcro
inferni dolorem corporalker cernerel, et necessario in eis inntum [a/., lame»], qtiaeex parte Ui^banipa^
osii.eoruih iumicrgidebcrct, piitis •iiifcrnitm qnara p:c praeriperct, illi sc obedifuro» iuiga»t. Epi|eopi
gi S. ANSELMICANTUAR. ARCIIIEP. »2
haque omnos qui adfueranl, Rofensi solo exceplo, A j equitibus aspexit ridere, el quasi pro capta bestia
aul ttiio auialio modo debitam illi «ubjecljoncro et heiitias. .frena Iaxare, solulus in lacrymas, ait:
obedienriaffi abriegant. Rex eiiam ipse cunctam ei i Ridelis ? Ft utique infetici huic nullus risus, Iseti-
confidentiam el securitatem in suis omnibus odimit, tia nulla est. Hostes ejus circa eam surit, el ipsa de
nec se illum pro archiepiscope vei palre ampUus vitasollicka coufugit ad nos prsesidium flagitans. Hoc
Itabiiurum jurat, nisi ipse vicario beati Petri se ul- plane estet aninisehomiiiis. Namcqmdecorporeexit,
terius obediturum stalira denegel. Tres dies itt islo mox iniraici sui, sciltcet maligni spiritus, quj eani iu
negotio clahtoribus m Anselmura et contumeliis corpore degentcm per anfraclus vitiorom muliis
gravwi expensi sunt, et landem ih boc quem dtxi modis perseculi supt, crudeliler ,'adsunt paratf eam
liiie conckisi suat. rapere et.iu morlem seternam praecipitare. At ipsa
25. Tunc Anselmus, in suo proposko cottstans, nknis anxia huc illucque circumspicil, et qna tuea-
per internunttos conductum a rege poslulat, quo tur defensionis et auxilii manum sibi porrigi inef-
tuius regno decedal. Qood principes mukis dam- fabili desiderio concupiscit. Dsemones autctm econ-
nosiiin fore dignoscentes, pro restitoenda pace hidu- trario rident, el utagno gandio gaudent, se illam
cias ulrinque ad Penlecostem nsque dari preeantur nullo fultam adminiculo inveniunl. » Quibus diclis
et obtinent; ac sic eum ne regno decedat impe- B laxato freno, in iler rediit, besliam utira perseqtti
d-itml.Spandet igitur rex se rebus ejus usquo ad ctara voce canibus interdicens. Tunc illa ab oftini
praefixum tempus kiduciarum plenam pacem el tran- laesioneimmunis exsultanset hilaris pnepeti cursu
qnillitaiemindulturum, et.lunc voluntati illkis prb campos silvasque revisit. Nos vcro deposilis joris,
sua religione mullum in negqtio quod- emerserat sed non modico alacres effecti de tam pia libera-
eoudescensurura. Verumomnino m contraria lapsus ikme pavidi aniraalis, cceplo itinere vjam delri-
esi, et Ansetmus, Domino Baldtiino exlra regnrim vimus.
dcpulso, hoininibusque suis captis el exspoliaiis, 28. Atia vice conspexit puerum cum avicuta in
lerrisque vastalis in immensum afflielns. viaiudentem. Quaeavis pedem filo innexiim liabens,
26. AUamen post haec, el Urbanum per Walte- ssepe cum Saxiusire permillebalur, fuga sibi con-
rum Albanensem cpiscOpum, tjui pallium Anselmo «ulere cupiens avolare nitebatur. Al pucr lilum
Itoma CaiHtiariam detulit, pro papa suscepit, et nanu tenens, retractam usque ad se dejieiebat, et
priiicipum suorum consilio aclus, in araiciliam suain boc ingefts gaudium illi erat. Factura esl id fre-
virum siiscepit. Verum postaliqiiantum lemptis idem quentius. Quod Paier aspiciens, misere condoluit
rex a Gallis viclor regressus, renovala ira propter avi, ut rupto filo liberlati redderetur oplavit. Et
r;
milites, quos, sicul falso a matignis dicebalur, ecce fitum ruwpilur, avis avolai, puer plorat, Paler,
iuale iiisiwiciosin expeditionera Anselimis dkexerat, exsultat. Et vocatis nobis : t Cbnsidcrastis, inqnil,
contra ipsmn couturbatus est. Tunc Anselrotis con- jocumpueri?»Elcoufessis cqnsiderasse, ak: c Simiti
.sidcrans apud se omnj lempore lalia pro nibilo posse consideratione jocatur diaboluscum muliis boinini-
«ri i i, el se eis occupatum semper ab otllcio ponlift- bus, quos suis laqueis irrelilos pro sua volunlaie in
cali posse, impediri, tractavil; secum sibi Romami diversa vilia pertrahit. Suulenim quidam, ut verbi
eundum, et consilium a sede beati Petri super-bw! gratiadicam, aut avaritise, aut tuxurke, et simiiium
petendum. Cum igiiur iu soleinnitate Peniecosles, flamiais succensi; etex mafa [al., magna] consue-
ad curiam apud Vindlesboriam venissel, per fami- tudine illis addicti, his contigit aliquando ul sua
liares suos regi mandavU sibi pernccessariuni essei facla considerent, defleanl, seqne amodo a talibus
Romam ire; elboc si ei placeret, se per liceniiami cessaluros sibi prbmillant. El more avis se liberos
ejus facere velle. At ille : i Nequaquam, inquit. Nec volare autumanl. Scd quia pravo usu irreiili [al.,
eiiiin eum,aul iahis, qusc.agenda sunt, cujusvis con- allecti] ab boste lenenlur, volantes in eadera viiia
silii kisciuin, aut alicui gravi peccalo obnoxiumi dcjiciunlur. Fitque hoc sscpius. Nec.omnimodislibe-
esse Kcimus, unde. vel papam consulere, vel illiusi D ranlur, nisi magno conaiu per respectura gralise
absohiiionem necesse sit illi implorare.»El res igilur Dei funis [al., filuin] pravse consuetudinis dirum-
ita tunc quidem remahsit. palnr. » .
27. Discedenteautem Ansclmo a curia, et ad vil- 29. Hinc iterum Anselmns curiam veniens, jairt
fcinfsuain nomine Heysem properante, pueri quos; .pelitaiu licenliam Romam eundi a rege pelivit, sed
Hu:ricbat, leporem sibi occtirsantem in via canibusi eam non obliimit. Posl quae in mense Oclobri invi-
insecuti snnt, el fugitanlem infra pedes equi, quemi tatus a rcge Winloniam vadil; ct quod jam bis
Pater ipse sedebal, subsi-Jentem consecutt sunt. Itle> rogaverat, atlenlius per iniernunlios lertio rogat,
sciens miseraurbestiarn sibisub sc refngio ceusu- Turbatur ille, el niraiura se vexari ab ,eo anxie
luisse, retentis habenis equum loco fixit, ncc cupi-. querilur. Ad quod Anseknus: *El quidem quod Ro-
tttih bestise veluit praesidium denegare. Qtiam canesi mam ire dispeno causa sanctaeChrislianilatis, quam
circumdantes,etlinguissuis[a/. omit.1.s.] haud graloi in tiac lerra regere suscepi, causaque salutis aih- .
obsequio hinc inde lingentes, nec de stib equo po- mse mese, causa eliam sui honoris et ulililajis, sic
teraht ejicere, nec in aliquo Jaedcre. Quod videnles,, ereJere vetit, id ago. Si ergo mihi bono animo li-
ailmirali sumus. At Anselrous, ubi quosdam ex; oeiiiiain dederit cundi, gratiosus accioiam. Si non»
M VITA AUCTOREEADMERO.- LIB. II. M
ego uliqne quod Deus prsecipit postponcre non debeo jA ro, Ut quia Deo mtlilaltiri in conseptum hujtis
quia scriplam est r Obedire mttgit Deo oportet quam monasterii cbnvenistis, prse oculis seroper habeatis
hoimnibut (Ae/. v, 28). Quod itle audiens, lurbalo qneinadmodum mtliietis. Non enim omnesunO EIO-
aoime jtabet nt aut coepio desisiat, et insuper se domilitant. Quod eliam in terrenorum ciirils prin-
nuitqaam bealum Petrirm vel sedem ejus pro quo c.ipum videre plaiium est. Estetenim princeps di-
lihel negotio appoltaturum jurehjrando promrttst, vCrsi ordkiis in sua curia mifiies habens., Habet 1
aut sine mora, omni spe remeandi sublata, sue [al., habenl] namque qui pro terris quas de se te-
regno decedat. Et subdens att : t Si Verolerritosistls tient, servitio sno invigitant, habet fa/., babent] qni
ceepto desistere et remanere quam ire delegerit, ,- pro slipendiis in mililaribus armis sibi desutlanl,
lunevolequatemis proutmihi judicabit curia mea habel [ir/., habent] etiam qui pro recuperaiida liaepe-
emendel, quoniam illud sibi concedt a me tertto reditale, quam in cutpa parcntuin stiorum -se perdi-
petik, ki quo se perseveraturum certus non fuitv » . disse deplorant, invicta mentis virtnte voJuntati susc
Respondit: t Dominus est, quodvqlt dicit. Ego ta- parere taborant. Hi ergo qui pro terris quas possi-
jtteB sciens ad quid assumptus sim, et quid in An- dent seivkiflt; jam radicati sunt et fundati, nec
f|Ugerendum sosceperim, non mihi esse honestura evelli femiidant, dum se in domtni sui vohihtate
prounnlio, cuhtsvis trahsitorii eommodi oausa illud IB conservanl. Al hi qul pro stipendiis in militiaHi
orokiere, qood in ope [a/., opere] raisericordiae Dci sese dederiint, nonniwiquam fatigati laboribus a
spero fuiuris lemporibus Ecclesiae ejus uliJe fore. » mililia, qiiam aggressf sunt, segiiiler cadtint; dum
Acla siint htnc his muilo pfura, quse quoniam alias fbrte magnkudini exercitii alque laboris magiiiiudo,
scripsirau*, hic paucis perstringimus.: Rege igitur et sicul ipsi existimant, non aoqualnr impendii ac
curialibuseontravirum io iram permolis, ipse ad relributionis. Qui vero recuperaridse causa bseredi-
euip placido vultu ingredilur, et ad dexlram ejus ex tatis serviendi eonditionem arripuere, quanivis
more assidens ait: cEgo, Domine, ut disposui vade; nunc istis vel [«/., nunc] illis taborum generibus
sed primo meam vobis benediciionem, si eam nori opprimanlur, ntinc his vel [a/., ritine] ilJis conlii-
abjicilis, dabo.» Quam cum ilLese nolle abjicere re- meliis aflicianinr, aeqitanimiter omnia sustinenl, si
sponderel, conqtriescentem regem ad hoc levata firmum recuperandse bseredilalis suseamoremCertar
dexlera benedixit, sicque relicia curia.Canluamm spei gratia tenent. .
venit. '
.•-,... , , ,51i :t:Haec.fieriitrterhoraines liqiiel; ei binc .pjid
50. Poslera die adunalos monachos in ipsa sede in curia principis omnium fiat, reipsa monsirante
Domino Jesu Christo famutantes his verbis allucutus ^ advertere libet. Deus enim, cujus siint onmia qttse
est: i Fratres et fiiii meidileclissimi, sicut audistis -*sunt, in his tribus gerierihus distinclam ad sui oli-
et scilis, ego regnohuic proxime sum decessurus sequium curiam habel. Ilabel quippo angolos, qui
[at., dlscessurus]. Causa quippe quse inter domi- aHerna bealitudine slabilili sibi ministrant. Habet
niunnostrura regem etme janidiu de Christianse etiam homines sibi pro terrenis commodis, qtiasi.
religionis correctione versata est, ad liocest tandem mililes stipendiarios, servieiiles, habel qnoque non-
perducla, ut aut ea quse contra Deiim et honesla- ntilfos, qiti die nociuqttc suae volunlali inb;ersn'.es
tem meam sunt me. oporieat agere, aut huic regno ad regnutn coeforum, quod in pattis sui Adce culpa
sineniora decedere. Et ego quidem tibens vado, perdtderunt, haeredliariqjuTe pcrvenire contendiiiii.
spelans in respectum misericordis Dei iter riieum Sed riobis ad beatorum spirituum socieiatem magis
liberlati Ecclesise futuris leinporibus noniiilitli pio- est suspirandum,'quam de eorum procinclu,: qtio
futurum. Super vos tamen, quos ait prsesens relin- Deo fierennifer astant, in prsesenti disptttaridum. Ad
quo, non modica pietate moveor, tiipole quos tri- solidarios Dei riiitkes verba veriamus. Videalis
butatiobes et angusiias, oppressiones et cootumes quamplurimOs in saeculari vita degcntes, Dcum in
lias acerbius
'. solito me abscnte passuros ••intueor. his quae possidenl specic tenus diligentcs, et ejus
w . ... '
Licet enmi consletitlas necme praesente ex toto i0 perqusedsim bona opera qiise.faciunt, famittaiiii insi-
fnisse rembtas, tamen quando emergebant, contra stentes. Superveriit his Dei judicio tentatio aliqua,
eas vobis quoddam quasi umbraculitm exstiti: el, perdunl sua. Quid dicam? Mutata protinus mente,
ne in immensum vos ferirent scuto [al., scutiira], volant ab amoreDei, deseruiit bona.quae facijebant,
me vestrae proleclionis medium objeci. Et quidetn murmuranl, injnstitise Deinn accusant; Qitid de islhi
Hfajori pace ac securitate vos usos exisiiwo post- dicendum : SbHdarii sunt, et impletiir iri iliis qiiod
quam inier vos veni, qnam a decessu venerandae ' dtcit Psaimus : Cqnfilebilur tibi, eum benefmrit ei
memoriaeLanfranci Palris nostii usi fiierilis usque (Ptal. xLviii, 191. lloc do sseeiilaribus dictitm. Sed
ad introitum mei. Undc etiam videor mihi videreeo nos raonachi utinam tatesvessenwts,ul Jtorum siroi^
magis ipsos qui vosinfeslare solebant adversum Vos les nbn essemiis l- Nafli qui i(l. projiqsili Sfti^riotima,
roe abeunte ssevittiros, quo a daminalu qito vos op- qnain professi sunt; stare recusant, hisi cuncta quae
primebant vkfent se in prseseiitia mei dejcctos. Sed sibi ad voinm: simt copiqsius habeant, nec;b'me
vos non «stis rudesaut bebetes ia schola Domini, ul propter Deum cujusfibet rei pemiriam,«ec hinc. re-
qnaliterin hnJHsmodi, si ingnierint, tlebeatrs vos grtla?tiiscipIiHam:pati volunt -f«i., notuiuj, quibus,
liaberc, epus babeatis doccri. Paticis taincn suggc- obsccrq, rai.ibnibHs kivabuntu*, ne horum siuiiles
93 S. ANSELMI QANXUAA-ARailER. sjg
hU;e.inliir? In onmi quippe opere suq prius merce- A ; eomedeqs^. nijlli prqpter quam rem missus fuerat
deiti extgunt, quain cui merces debelur ministerji denudare vqtebal. Die vero, quintodecimo cumnos
manus exsqlvaiil. Et hi tales Tegni cceleslis hsere- iiaiitse-urgereut naves pbtere, et nos ti-ansire avidi
dcs eriinf? Fidenler dico, nequaquamj.si nonpoeni- ad hoe fatigaremur, ecee Videres-rem miserandam,
luerihl se tales fuisse. palrem patrise, primalem letius Britannise WiJIiel-
32L-< Qni vero ad recuperandum [al.; recupc- mus ille quasi higilivum et alreujtis crirainis reum
randa)] vilse regnum , obsequii sui dirigit intentio- io fitlttre detinet, ac ne, niare transeat ex parte
ncm, Deo per omnia inhserCre, et lotam fidueiam domini saijubet, donec omnia qtiae secum- fereliat
stiam infiexibili mentis statu uteum defigere nkilur, singulaturi sibi -revelet. AUatae igiluf ante iHum
nulla hunc adversitas Dei servitjo deir.ahk, itulla bulgae et maittiese reseratse simt,. tota supettex H-
transeuiilis viXaevoluplas ab ejtis amore compesck. IkiS.ipe-pecttoiaeteperiendae subversa atque exqui-
Per dura et aspera viam mandatormn iLlkisincedit, siia est, ingenti plebis multitudme circitmstanle, ac
et exspe reiribuiionisfuuira? cor .suiHnmdeficieuLi nefariuin opus pro sui novitate admirando spe-
cbaritalis ardore succendit, ac sj"c[«/., ac se] ta ctanite, el spectstndo exsecrante. Rebus ergo ever-
ctinctisvcra patienlia freltis, cum Psalmjsta lsetus sis, sed nibil hottim quorttm causa evetsse sunl ra
canit: Magna ett gloria Domini (Psat.jix, <>).Qnaut " ets, roperlo, detusa solfkiludo perscrutaiitis est et
gloriam sic in Iiac peregrinatione poskus gustat, Anselmus cuat suis abire perniissns.
gnstando, rumiiiat, rumiitand»' desiderat, deskte* 35. Itaque riavem ingreditur, venlts veta pan-
rando a longesaratat, m ad iltam spe perveniendi duntur : et atiquanlo ijiaris spatio promovemur,
siibnixus, ea se inler mundana pericula consotettir ,Cum stibilo nautse primo imersestifjtnnnr.il-
et alacriter caritetri Mogim est glorj.a DominL Et ranles, ac deinde•manifesta voce.-murmtir ipsuiri
scialis qnoi hic ipsa glotia Dtfmini nullo modo de- deprqmenies aJBrmanl nullo penitns conatu, nullo
fratidabilur, qtioniam tomm qitod in eo vigei vohm- numerosorom remorum impulsu, eo quo fere-
tali Domtfti faniiilatiir, atque ad hanc oblinendam bamur veitlo^. Witsandis peningendum, iino si
dirigiltir..Sed o jam ab islis inler vos mihi eessan» marhiis' fluctibus pariier invelvi imHemus sine
dum viileo, fratres mei, obsecro vos, si hic doleule» mora remeandum. higemuit Ansehtius ad- isla, et
ntinc ab invicem separamur, lendite ut in futuro ak : « 5i-omnipotentis Dei judicio placet me magis
ante Deum Iseli ad invicem coiTJiigamiii'..Ektole illi, redire ad prislinas miserias, quam liberatum ab il-
qui veraciler velitis effiei haeredes Dei. -» Ks tetKtere ad id quod ipse novit me animo propo-
35. Hisdictiscrumpentes ab ejus oculis lacryitisc r suisse, ipse videat, ipse dispenscl; ego volutilaii
eum plura loqui prohihuerc. Gemitum fratriiinqui ejus obsequi paralus-sum, nec eiiim meus, scd
siibseetitus esl qiiis enarrabit ? Ita flettis impfevit ipsius sum. i.Dixil el suffusis in lacrymas ocu-
omnia, ut vox-nulli superesset ad verba. Tandem lis ejus, concasstsquc ih -gemitum eordibus no-
Pater medios rumpens singultiisait : t Charissimi stris qqi tisec audiebamus ac videbamus. iliico
mei, scitis quod vos esse,etquo vos tendere c»— ventus ex alio Jatere «urgens in vehini percns-
piam, Sed hora liaecplura loqui vetat, Deo omnipo- sit, et naHtas jam velo reflexo terrant peienics,
tunti et bealissimo aposlolorura principi Petro ad priorem cursum reverli eoegit. Nos igitur nou
vos commendo, ut etipse Deus inter sua&oves vos iiiodiciiin exiiilarati, et in bFevi' prosperrime itrari-
agnoscat, et bealusPetrus in sui tukionem, sicut oves nis fluciibus evecli, Witsandis pio voto aputi-
Uet sibi commendalas, vos suscipiat, Ego vestra mus.
ltcemia et benediclione vado, ac ut Dcus pacis ac 36. Egredienlibus aulem nobis de navi, lii quo-
ditectionis vobiscum maoeat oro.»PostiiaecsHrrexit, rum navis erat, retinentes domnhm Balduimim,
et dato pacis oseulo cunclis, in oratorium ivit, po- qiietn provisorem et ordinatorem rerum - Ausetmi
pulo.sanclum ejus alloquium prs&stofanti pro in- Sitpra diximus, qstenderunt ei mirabile quiddam
slantis qualiiale negolii verbum eonsolalionis et D quod acciderat. In fundo eteitim navis, quae viruni
exhorlatioiiis minislraturus. Quod nbi excellenler per itudas transvexerat fraclura unius tabulsc fora-
peregil, astante nionaehorinn, clerieoftim ac niinie- men unum, ferme duoruin spatiopedum magnitutii-
rosa populorum mullkudiue perani el haculuni itis habens, effecerat, quod fluilanti elenrento latum
peiegrinairti.iim more coram altari suscepit, coiri- [al., -laciim] dcmonslrabat, sed nullum «mnino,
mciidaiisqueomnibusChristo ingenlittetn elcjulalti -quandiu Anseliinis in ea fuerat, reserabat iiilrb-
prosccntus egressus est. Uitm. Quaeressi admiralionem sese inluenlibus in-
CAPUT IV. tulit, nen pitto mirandum. Tunc Balduinus- suinmo
Ducessus in Galliam, inde Bomam el iri, Sanuiium. sltiilio -cunctis rem celare prsecepit, et-ea resper
54. Ipso die ad portum DofiaS ivinius, ibiqite id teti>[ioris neu multis imiotuit. Ego lamen [«/.,
ctericum quemdam "Wilhelmum nomine a «ege ad aUletn] cum inde quscdam persensissem, ac post
Anselmum dk-eclum- reperinuis. Detenti airtem loirgum leiiipns dnin islis, qrise in manti habemus
ibi qtiindecim diebus suittus; v«m®inobis transiiitn} scriiietiiik, aniiflum apjtiicuissem, nihifque unde
prehibenle. Mjqaia mOra kfem Wilhelmns ctiHiPa- mihi vel fevis dubitatio inesse poterat describere
trc intraris- et e»ien%et iir mcnsa illius qnotidie vqliiisseii», kTeirogavi eurodem •vlrurade negotio.
9t' VITA AUCTORE EADMERO.^-LIB.II. ggr
et veritaUim magiioperesciscilaius sum. Qui inter- A qhoqtie qttamptures ob W ipsum pro iorihus-at-
pbsita' verilatis- assertiofte, qua servus-Bei ac ve- tcntos slare, f aratosqne irrumpere, si ei soii ac^
rus monachus innili debet, confeSsus esl rem.ex quiesceret, detinnerunt, et ne voci ipsins audiltim
loto sicut eam retuli factain ; nec qiiidqnam in ea prseberel obikiueruni. Sed ubi aliquantiim prqccs-
confiClum. simus, venif Patri in menlem quibus acquieverit,
57. Ansetmus itaqueextra Angliara positns in e» qiiidegerit. Ulico nimise impjelalis seipsum argucns,
magnifice kelaius est et mullipliccs Deo.gratias lanluin qxinde concepit in cordc dotorem, ut qttan-
cgit, quodsc quasHmmaiiem Babvionis fornacenf diu vitse praesenti superfuit, poenitudo ipsius fa-
evasisse et< culmen quodammode piacidse quielis cii, utsaepe -falcbalur, ab animo ejus.non rccesse-
contigisse videb.it. Willelimis aulem rex, audilo rii. • ''•'', ": •...*.'.
Ansehmtw Iransfretasse, confestim prsecepit cuncfa 40.JXobisdehinccceptHm iterdedie iri diem acce:
quae illiuK juris fuerant >i>suuin tratiscribi domi- leraiilibus, fama. viri multo celerius prseciurebat,
niuni, cl irrila fieri Omnia qitse per ipsnm swtula cl miillipliCi populbs voce.replebal. Unde UiTbanim
fuis«e probari potcranl; ex qno vencrat in arcbi- concijrsiist, clcricorum ccetus; monachorum exer- ,
cpiscopatum. Quas Siaque fribtilaiiones- Eeeles» ciiu? ei, quoqunque veniebal, occurrunt: isli gnit-
Christi passa sitintus, et cxtra, eogilatu nedim B dioet exsutlalione concrepanles, illi vexillis et so-
dictu percipcre difllcifeesse pronifnlio. noris. concenlibus Deo pro illius sulvenlu conjubi-
58. Igttur Ariselmus a Witsandis mane discedens, lrtnies. Cum autem Lugdunum venissct, et ab ar-
et post dies ad ssiicliim Bertinnm . veniens, magria chiupiscopo. civilalis ipsins. gloriose. susceptus
plcbis, clericorum ac monachoriim aJacrilale sns- fuisset.-posl dies paucos missis liiteris conskiuni a
cepius esi, et per quinqne dies ibi detehtus. Iute- DOIDUIOp;ipa de negoiio. suo qusesivit, et qqia:
rca rogatu canonicorum [al., amicerum et cano- partim imbeciililale sui corporis, partira aliis plu-
nie.] altare URUIII aptid «ancluni Audomarum con- ribns causis prscpeditus uttra Lugduiuini progredi
secravit. Quo faclo veneruril ad eum honorati qui- iieqiiaquam posset, ei suggessil. Ita ergo Litgduni
.dantde indigenis viri, flexis genibus olisecraiites, rescdii, rediluin nuntiorum suoruni ibi exspcctans»
qualeiiHSfilios coriim per impositionem raanus SIISB Pest lempus Roqia miiitii redcunl, et quouiam oiviui
6acri eurisiuatis-unctionC sigoaret. Ad qnod inox subjata cxcusalione eum ad se papa. properare pra>
ita respondit: c Ei hos pro quibus petiiis lihens in ccpcrit, referunt. Ille nescius. morse ponlificali-
bac tausa suscipiam, et alios boCsaeramehfo egen- busjussis obaudit, viae se pericutis mortem pro
tcs si pracslofueriut non ahjiciaiii » Qua illi facili- Dco non veritus •tradil. .
C
u 41. Hinc,Secusiani
laleresponsi benigHitaiem viri admirantes magni- (28).venimus, et nos abbati
fice xlati surii, et gralias egerunt, coufirmalisqtie loci-ilius praMenlayinius. Eratnus quippe monachi
ptteri» suis, iltico teiam urbcm his qnae ab ejtis ircs. doininus videlicetet Pa.ter Anselmus, dom-
ore acceperanl iutpleverunt,. Vklbres ergo viros ac nus Balduiiiiis,-el ego qui haec scribo frater ;Ead-
muCeres magnos ae parvos e dpmibns ruere, cer- rocriis. Qni ita ibainus qttasi pa.res esserous, nullo
t.ilimque eurrejido -ad nostrtim hospithim prsedicti uuhci» quisctii praastaret coraia aliis oslendentcs.
gratia. sacraiaeiui >properare. Piures simiidem Ab abbale igilur qui vcl unde esseinjjs-jiinerrog.tti,
atini jam apud eos Irswsieraiit, in quibns millus paucis re$pondimiis.-£i audito qubsdatn cx noltis
epis^qperujn iHrc-/ueral Iftli offickr passus occu- BeCcensiS:ccenobji inbnaehosesse, sciscitatun est .-
pari. t Fratres, obsecra vos, vivii ille adhuc, ille Dci c-t
59. Scxio deraum dje cum jam inhumeram mul- omnium bonoruni amicus Anselmus, sciticet cceno-
tiludinciN cOHfirmassef, et nos a loeo discessuros bii ipsius ablias, vir ia. omni refigione probalns.el-
loogum iler ipskis diei quod instabat festinan; acceptus?» Balduktiis adhscc :«llleait, ad arcJtiepi-
couipclleret, eccc puetla qttaedam domnm de-qua scopaltim in ahud regnum raptusest. >AliUe : t Au-
cquus asceiisuri egredtebamur iutroiit, flebili pie- U divi, Scd nunc, quacso, qualiler est? valct?—Lquir
bitis affeclu se couiirinari deposcens. Qnod quklam dem ex eo lempore, ait, quo ftmctus est pqnlilicaki,
ex sofiiis iiostris audienles nimis molesie toteiuni, non vitli euni Becci; dicUur lamen.bene valereubi
eVverha iUJus, iilpole qni jam talium eraint latdio esl. J Tiuic abbas; i Ei ut valeat -oro.» Haecde sa
affeeti, contTadicetido depresscrtinl; Qukl ptura? Anselmus dici audiens, contestim leeto cucullse fAiac
ViruBt preeibus puellaeassensuin praebevew»kiiicm capitio capitc, demisso, vultu sedebat. NoJebaBnis
ipsi, objccta lotigitudkie dUiroae viat, objeelis pcrf- euim agnosci, ne forte prflecurrenle faina de adyeiitii, .
cuijs qiue ..Jtoeturnos vialores ,in peregrina quam- tami viri ciiivig. pericijlo ^ioslra "incuria ftereiMiis
maxirae patria . «qitiprelieudere sofent, objecto obnoxii. Cetebratis dehinc in coenobio (29V sanciL
..-...'.' .•"... . IIEXSCUESU NOT^E. ,
(S8) Seetisia vulgq Susa, haud prq^nl Sepjso. (29)CeteberrimiHnJHud lunc erai ecenobiuraS.Jli-
monie, in Pcdemoniana diiionq.' Est ibi abbalia chaelis, an. 96B corisecratum, Cui varise eranl sub-
S. Justi, erecia anhd 1020, ciijits'ereclionis iristrii- jeclseabbaiiae': rtunc esi ecclesia colfeglafa canoiii-
menium cnni ehrottologia abbiitum exhihet Frsnci^ (orura ssccularitim, uli lcgitur in ciiala chronologia
scus Angusiinus. ab ccclesia in llisloria clirono- p. 209 et-seqq. '•.'•
fo-*icaPedemonianse rcgionis p. 237 ct sequeiitibus.
a« S. ANSELHI CANTUAR.ARCtllEP 100
Michaclis arctiangeli, quod ih moute situm Clusa A eduxil ia suam villam Schlaviam nomine, quse in
voealur, passionis ac resurreetierits Dominicse so- monlis verlice ska sano jugUeraere atque tepenli,
lemniis, in iler reversi Romam festinavimus. Mi- conversantibus illie habllis exslat. Igitur babitatio
rum dietu : pauci alqtie ignoti per loca peregrina nostra iu niontis eral summilato locata, a turha-
ibamus, neminem agnescenies'; nemini qui vel unde rum lumullu instar soliludinis vacua. Quod An-
essemus innoiesceiiles, et ecce solus Anselmi «elmiis advertens, ex spe futurie quietis exhila-
aspeclus in adinirationem sui pepulos exckabat, ratusait: Hwc requies tnea, hichabitabo (Psal.cxxxi,
euinque esse viruin vitse designabal. Unde cum jam 14). Ad prirauin igilur conversationis ordincm
hospitati etiam ihter eos, quorum hvsidias melue- (quem aulequam abbatresset habebat, quemque se
banius, fuissemus, nonniittquam vlri cum mulie- iu pontificaiu positum msrxime perdidisse defleba,)
ribus hospilium intrare [«!., tntravere], et ut ho- vitam instiliiit, sanctis operibus, divinae con-tempta-
minem' videre ejusque niererenlur benedictiene tioui, mysticarum rerunt enodaliOiti die noctuque
potiri obnixe precabantur [a/., precari]. inentem isteitdens. Unde Christianse fiilei ainore
42. Tali ergo vulgi favore Romam usque prose- permolus, jnsigne volumen edidil, quod C«r I>e*«
crilus, Lateranis, ubi tunc temporis summus pen- homo titutaviL Quod opus sicut in protogo ejus
tifex morabalur, advenit. Nunlialur ponlittci Pa- B ipso lestalur in Anglia ccepil, sed hic in Capuana
trht adventus, et ovans juhet itltim in parle ipsius videlicet proviacia constitutus absolvit. Inler hsec
sui palatii bospitari, et die illo indiilgcre qtiieli. oinniasese omnibus fecit, cuncta pro posse subve-
Mane confluil ad papam Romana nobitilas, etde nieus ; cunctos qui se audire volebant, non consi-
riovi bospitis adventu sermo ceriseritor. Addncilur derala alicujus persona, ad snum colloquium adinil-
cum reverentia vir in medium, el in qua coram tens, et siiigulis pro qualilate inotaj qusesiionis
papa decenler scdeat, Sella profertur. Ingressus. bu- benigna affabilkate atque affabili benignitate salis-
milial se pro more ad peides summi ponlificis, sed faeieus. Quapropter fama ilfius iit brcti circuni -
slalim ab ipso erigilur ad osculum ejus. Sedet, circa percrebnit, ct in dilectionem aique veneratio-
acpro ad.venlu illius Isetari se apostolicus citm Re- nem ejus cunclorum corda converiiu Quietinqiie
mana curia dick, acchmal Curia dicto. Postea igitur eum videre, ejusque polflit benedtetionem
silentio facto, multa; in laudera hominis papa tocu- babere, beatum se proprii censura judicii sestima-
•' "
tus est, virum illum virlutis ac iotius religionisi vit.
esse Conlestans".Et quidein, inquii, ita est. Cuin- 44. Monachus eliam qui viltse ipsius pro abbatis
que illuro, ulpole bominem cunctis liberalium ar- ^ iuiperio custos eral, qnique nebis more boui hospi-
iiuiri: disciplitiis. innutrilum pro magistro lenea- tis in nontiullis ministrabat, considerans vitam et
mus, et qnasi comparem vet ut alterkis orbis apo- aclus Patris, coucepit aputl' se spem boni maguiet
stolieuro, ct palriarcham jure venerandgm censea- graliarii Dei in eo vigere, credidiique qHod Deus
raus ; ita lamen exceilens lneiiti ejus humititalis; niulta libens facerel ob merita ejus. Hoinines aii-
ooiisiaiitia prsesidet, ,ut nec marinis periculis, nec tem villae mullas kicommoditates quotidie patie-
longissimis peregrinse terrse spatiis lerreri polue- baulurpro pemiria aqute; in devexo lamen laiere
rit, quin vesligiis beali Pelri pro nostrse parvitatis i moittis pttteits unus iiimiaeprofunditatis babebatur ,
minisierio se praesenlare, nosque magis itltus quam sed ita singutis diebus exhauriebatur, ut ab hora
illum Rostro egentem cbnsilio, super causis suis dici ruMia nulla quse extrabi posset iu Hlo aqua
consuleudos. adire studuerit. Quapropier conside- usque litanc repcriretur. Quo incouiraodo fraler ilfe
rate quo amore, quo Iionore suscipiendtis sil et subveHtumiri desiderans, rem AnsehnO conquc-
amplecfendus. Haoccum Anselmus dese, etmulto i rentis more kntotuit, et suae votuntati inesse sub-
biS plura pro sui laude diei audiret, sicut ipseiuet juitxk puteum in ipso quo habitatiamus loco facerc,
saipe fateri sblebat, nen parum erubuit, quoniami si forte D@ussua pietale dignarelor hoc iiieomiiio-
se lafem apud se, qualht a lanto vire praedicaba-. p dum propulsare. Laudal Anschuus piam fraliis vo-
luT, ininiriie cogtiovil. Veriuntamen erat inter kinialem, et rem lentare suadet. Lsetalur jlte ad
verba tacfns, deceulius fore perpendens ad ejusi hsec, et rogal quatenns ipse locum inspicbt, ac
modi silere - quam loqui. Posi hsecde sui udventusi praeraisssaprece eum beiiedictkme sua primus te.-
causa percuiiclatus a papa, eo sibi tnodo narravit- ratn aperiat. Acquiescil ilte precanti, et notens
eatn, quo veritatis ac discreiioriis ratio popescit. effendere voknitatem hospitis soi. Quid dkani?
lile ad autlita miratnr, et subve»t*enem plenam Cernebatur mirae celsitudinis rupes, et quaside-
pollicetur. Prsecepit kaque ut subveHtionis.fpsiusi mefltia videbator m tali loco vetle tonlem aquaS
eHeclnii)circa se Anseltnu» prsestelarcttir. . investigare. Vadittamen Ansetlnus nobis ctfwitetus
43. Verum quia calor qeslalis in parlibus illis> adlocutn, et supplici prece prscmissa, bocest, ut
cuiicia urebat, et habitatio urbis iiimiura insalubris, , abtindantiam jugis alque salubris aqose Beris inibi
scd prsecipue peregrinis homitiibus erai, Joanries largirelur, lertjo feriens lerram aperuil, el reti-
quidaiii noiiiine, olim monachus Becci, tunc auiem! quo operi dari operam jussil. Pcrpauci diea coepti
abbas ccenobii Sancli Salvatoris Tclesim, annuenle operts transierani, et ecce fous vivus e durilia rnpis
papa suscipit cum ut propriuui 'patrcm in stia, ci crumpens, ingenii cunctos siupore percussit. Ncc
«*|-. * VITA AUCIOREEADMJERO.— UB.II. 10*'
mirura •: aqua eniin, quam se magister operis nec A 1 iioiiem iransiil, obsidio ilfius dominum papam et
in pturimis diebtts reperturum putabat, non miiuni Ahselinum vieinos babuit, iia ul faroilia ulrorum-
si stuporem incusserft brevt reperta. Perfeetus ila- que magis videreiur• una. qitam duse, nec ,facile
que puleus esi, modicae qtttdem profttndiiatis ex- quivk.dectinaret ,aJ p;tpam,.qui IIQIIdiverterel ad
slans, sed limpidissimsc atque sahibris aquae jogi:: Anseknum. Papa namqiie colebalur a cunctis, que-
fonie-redoridans. Quae r.esillico divulgala non parvae niadiiioduni paler et pastqr, cominunis; AusehnBS
adiuiralioni fuit, et eam viri merilis. omnis -qui vcro diligebatur ab onniibus, sicuthome mansnetus
andivit aseripsil. Ilaquepuleus illc, piileus Canlua- • et niitis, el cui suo judicio nihil debebutur a qtto-
riensis archiepiscopi tisque hodie- ab iiicelis ipsins', vis. Iu papa donique supei'emiilens vigebat cuth
terrse voealur. Feranl autem hi, qui ad iios iituV diguiiatis auetoritaie poieslas; in Anselmo iiHra et.
saepe venerunt, quia muki diversis languoribu» ac , quse ciuiclos demukebai Jmra cum simplicilaie
febribus tenti,. sumpla in poium eadein aqua, pri- humilitas. Multi .ergo, quos 4imor pretiibebat ad
sliiisesairitali>mox restitiiuniur-(50); ' papam
accedene, festinabant ad Anselniuiu venire,
"'" '" '' '' ' CAPUT v. '• amore ductiqui nescif timere. Majestas eienim
Excursio in Campaniam. Reditui iri Gdllidm. Varia • papse sotos-adinittebat diviles, Ijuinanilas Atisolt.i,
. ,.' \ ntiracHla. •• '-,.'}P sine personaruin acceptiene suscipiebat omnes. Et
45. His diebus Rogerius dux .AptiKa; civitatcm q.uos oames? Raganos ctiam.ul. de ChiistiaBis ta-
Capuam obsederal. Qui fama viri permoitts inklcn» , ceam. Siqiiidem nonmjlli talium, nam eomm mul.a
rogavit eturi venire ad se: ascendkivus,'ivimtis, et ; miltia in ipsam exepeditionem secum adduxerai [nt.
plures in obsidione dies exegimns, remoti in. ten- s>iitU.,&., a.] tiqrao.dueisRogerus; comes de Sicili»,
toriis a frequentia el tumuku perstrepentis exerei uis, nonnulii, inqtiam, ialiuiu.fauia boniiatrs ejtis inler
Erat autera ubi emmus qusedam eeclesiola penitus . suos exciii Hwnsionem Hoslrara freqiicntabttnt,, efr
deserta, '«t juxta Ostioro cistertia desuper diruta suniptis ab Ansekno corporafibus cibis gratfosi re-
inagnse prOfutidilatis bialuni sia dirupiione praetcn- venebantur, adiiiirandam viri iieitignkateiii suis
dens. In qtia ecclesisr velut in camera provejhv praedicanies quam. experiebaritur. - Unde iu lattta
conversabamnr, lam quieti quam operi in ea in- deinceps veueratione etiam-aptid eos haliitus esl, ut
dulgentes, et ducem ipsum cum suis nqbiscmn sin- cumpercaslra [<i.'.,-clanslra] iRoTtimfquaein uimm
gulis diebusadquae volebamus in promptii baben- locata erant; transiremus, ingehs niiillihidoeortiin
tes. Quadarm vero nocle cum :iif ea dormiremus,' > elevatis adccelum inanibus eiprOspera iroprecaren-
contigit Anselmum sui corporis necessitate silenlio tui>, et.osculalispro ritu suo maiiibus propriiS'. nec
-
surgere, et ne'inqufelareniur suo iriore Jeiito pede ne«)i;aii).eo.genrbus.ftexis, prq ,sua eum benigini;.
ad osUum.tendere.' QuoiJ cum exissel, et rmniemor largitategrates agendo veaerarentitr. Quoruin etiant
foveseper tcnebras iii partem diveriisset, in pro- pluririii, velui comperimus, se libenler ejus doctriuae
fiindtim «ecidit, ciamesa voce cadendo dieeiis: iiistrtiendos submisissent, ac CJiristianae fidei jngq
Sttncta Maria! Ad qiiem sonilum nos sc sqcii nestri' sua per eum cella injeeisseiil, si credulitaiem cotni-c
qui in lcntoriis quiescebant expergcfacti,; leclis; tis sui per hoc in se saevknram non formiJassent.
prosilivimus, accnrrentes hemroem m proftnraV( Nain revera nuIUimeorutn pali volebat Cbristianum
vidiinus, et prse limore simul ei ahgnslia cordis;• imputie. fieri. Qtiod qua iutkistria, iit ila dicam, -
exaiihnati fere suroits.-Qubd ipse percipiens; mox fatiebat, nibil mea htleresl; videril Dcus et ipse.
levafo capite cbini vullu, jncundo intriUu ne-bis in- 47. Dehkic soluta obsidione, Aiiseltnus. mufta
nuit nihil Isesionis sese perpessum. DescendeHtes i prece papam ad hoc fleetere conalus est, quateiius
igilnr quidara ex. nostris ex altera patte ipsins, ab onere pontiticati eum absolveret, "elqafeti-libe-
pitccipilii, qua via eral descenderidi, eduxeruiilt rum vacare concederel. Verum cum, in quanlum
eum a toco sanum Omninoalque incolumem. qitidem-ad effectum speclabal, iri nihilum taboras-
46. Gtim post haec sedis" apostoHcse ponirfex Ur-. n set;: fretris benedictione: ejiis, -Schlaviam reversiw
hanus illo adventarei, elei ab Anselmo el prmcipi-i esr, operiens ibi lempus cOneitri,quod idem papa
bus lotius exercitus obviam ittim esset, inge^nti i apudBarum Kalend. Octob. erai celebralkKns'. Gui
inundialis gloriae poinpa prosficutus, duclus est ini coticitio dum Ansehnus_se iiisesentasseh et pers*s>
tcniorium qnod juxta mbs sibi erat caeteris exccl- sns a papa GrsecOsin processiotte SpkitBs sandi,
Icutius cotislilutuiii. Sicque donec civitas hi dedi-..;• uipote qiieni a Patre utm a'Fifjo procedere aslrue-
IIENSCJiENIi NOTjiE.
{S>mtjnjus rel tesles iitieras naaerousji cl. virq cpistola -faclum m se rairacuium prsfiflicans, uuravii
D. Silveslro'Ayossa, presbyieio Capuaho; qiti ari. aqua ilta, triodicis porliunciilis disperisaia, aiiilis
1640 devotionis catisa ad piiteum illum profecliis, oiunino «ribus absqtie ebrruptiorie- i |>ostea vero
eunrinvenit profunduni 5U, latuin 6 palmos; hatisut- ejusdeiri Sitvestri horialii, doctor medicus cuidaui
qtteinde aqua iiuplevitvasculum el.Capuain deiulk; ,depo3i(o segro.ex ijisq pjjleoaqiiaih.-cfh flde bbtulit
deiude nuilieri fehrienti potandatn deJit, et cum ea ari. 1650, et sanum subitiifecit, cuni sua mag^naad?
stibitain sapkaiem. Ex cadem rqgatus coinmunicare niiratione. Ilaec Ayossa, significans caslruin Sclavbr
atiquid jtiveni Notario, Leqnardo Pizzo, de vita de- ruiti, essbin districtu Catatinse seu Cajaceiisis civi-
speranli, similis effcctiis experieniiam halmil; vive- talis, distai;t:s a Ciipiia circitcr ix./P; M. vcrsus
balqne adhuc juvcnis ille an. 1060, quando scripla oricuiciri,.'
 m S. ANSELMICANTUARi ARCIBI3V I* M:
ba«iif errantes, rationabili atque calboltca disputa- A tiam tara in laicos qiii, investUuras ecclesiarum
tione eonftitasset; magni spud omnes habitas est, tlanl, quata in cos^qui Je manibus eorutq. illas sus-
el veiieraltone digmssimus comprobslus. cipiunt, cuni Joto coneilio papa inlersit. Eadem
48. Fiiiiio concilio, Romam cum apostolico pro- senteutia quoqite damnavit et eos qui In officium
fccti sumus; Transaclis autem aliquantis diebus, sic adepli honoris aliquem sacrant.
venifRomam Willelmlis ille, cujus in exilii Anglise 50. Soluta conventu, acceptalicenlia,Romadi-
meniionem fecimus. Is i.nter alia hoc efiecil apttd gredimur. Via vero redeundi nuiltis erat pericjilis
-
apostolicum, ut inducias regi Anglisedaret de causa obnaxia, sed. protegcnte nos Domino periowla
Anselm-i-tisque ad feslum sancti Micbaelis archan- cuncta evasimus, ac Lttgdunum illaesi pervenimus.
gcli. Quoil Anselmus agnoseens, illico Lugdiinum Ubi summocum honore gaudioque suscepli, et a
redire volebat; sed prohibitus a papa est proprer pontiQce cjviutis yenerabfli sciticet tiugone [al.
concilium, quod se terlia hebdotrioda Paschse Ronrce. omit.v. s. ll.]detenti, mansioiiemnostram itticftrma-
babilurura slatueral. Morati ilaque -stfmuS Roras£- vimus amissa omni; liducia, viyente rege Willehno,
fernie. per dimidium annum, conlinue circa papam Angliam remeandi. Habiialus est ergo ibi Anselmus
degeules, et quasi in coramiiRe viventes. Unde el non siculbospesaut peregrimus,sedveresicut in-
ipse papa nomiuntfuam.ad Aitselmum venrebal, Jaete r>digena ct foci domintis. Unde nusquam ipse ipsius
cum eo «ese agendo, et cuciaro ei faciendo. Dedit ei urbis antisles eo praesenle suo Votebat locopraejst-
quoque-iiospilium in quo conversabamur eo JHre, dere, sed prseitkleaie ubique Anselrao, ille mira hu-
ut- «i atiquaudo ftouiani redirel, coiitra oujnes lio- miJitate et hqnestate prseditus, rnferions, et quasi
mines illud sibi vindJcarcl. Ipse in convemu nobi- suSraganej k>cosimul et ofikao fungebatur. Super
lium, ki processie-nibus, iri stationilx.it>,seroper « haec ut episcopale oflicium per lotam parochwm
ubique a papasseounduserat, prse cuilctis honora- suaiu pj.'o velJe exercerel, in. voluntate ejus ac de-r
tus, cuHctis acceptus, el ipse oimilbimsimplici hn- liberatjoae ooustiluit. Qu»d ubi jper lqca victaa
reililaU; snbmissus. Prselerea Angli illls temporibus iouotuil, iltico frequens populorum concursus faclus
Bomam veniontes, pedes ejusad instar pedumRo- est, unctioneni sacri cbrisuialjs per impqsilionem
mani pomiftcis sua oblalieuc bouorar* deslderabant. roanus illkis posceutium sibi conferri. At iile omnes
Quibus ttle-nequaquam aoquie$cen«r iu sec refiorein ad graliara ipsius sacramenti a.dmittebat, i|a ut
domqs parteoi fugiebat, et eos pro tali re- nulle pa- sacpissime in hoc tolus dies expenderelur, et hes
tiebatur ad se pacto accedere. Quod ubi papa>re- qtli ei inuiistrabantus gravi. l.sedioafliceremur, ipso
htuun-esl, admkaUis ki homkie btimililatotn mtHi- sempgr jucqiido el bilari vullu existente. CrevU,
dique contemptum, jttssit sese in se [ttt., in co] ^ aulcm ex boc in. eum mira quaedam et iucredibihs
lenerc, et irulluin benefacei<euitra volentem pro- dJleclio. oinnium, et bqniias ejus divulgabalurpcr
liibere, sed omnes pro- lali causa advenlanies pa- circuitpm.. ....•- . _'
tjenter admiltere. At ille modesta quadam vere- 151. Igitur qHi illis diebus saltem reliquias de
cuudia acius [at., iotus], jussa profocto postpone- mensa illius poterat habere, contra, oiunia pericula
rei, si iton inobedieiiliae nsevo•corrumpt time> ct infirmilates se salutifera credebal medecina di-
»et. ..-.•, tatum.Nec isla lides ftllebal cos. Nam revera non--
49. Quid referam nonitiilloscives Urbis, quortHn uullos febribus teotos., .el.quibusdam. a.iiis infirroila-
iiigen» muliimdo propter fidelitatem imperatoria libtis pressos, mox sumpiis ciborum ejus reliqiiiis,
iu&ipapae eral infesla, nenaunqiiam iu unmn con- noyiinu^ iniegrae sanilati reslitutos. Exenjp.ligratia,
floba^os, Anseknum a Laleranis ad Sanctum Petrum festivitas lteati. Mauritii .(51) cetebris habelur
euntero cum suhj. propter odjum papse..capere vo? yiejinae. Rogatus ilaqtie Anselnius a Guidonc (52)
lenles, sed inox vise v.oJtu cjus lerrilos proiectis yisius urbis archiepjscopo, in ipsa feslivitale veuit
arntis lerrse procumbere, el se Uhus.Jienedkiione • eo. Et celejbrato solemni missse ac prsedjcationis
dcpescere iusiguiii? Ht lionores, eLkorum similes n ollicio, cum^ ad uefcctionqm corporis jsedisset, ve-
vulgi favores hiuin ubique co.mitabanlur, qujajnores serunt ante ittum milkes duo, voce et vultu ajgco-
sui- in.cituc.tis Dco lamtilabaiUur. Uinc etiain erat, tatioojs molestiani qua p.remebaiilur prseferentes,
quptl noivfaiiilea quoquam Roui.sesimplicker.hoiiio fogaulejSquaieuus tle micis sui panis eisdarcdi-
\sel ajcbiejiiscopus,. se4 qnasi proprio ^iomine san- gaaietur. At ilje: •« Nequaquairi, inqu{l; nec euim
clus Jiomo vocabatur. Qtiicunque. igiuir ei servie- paiie iqlegrq. nedujn oiieis ves indigere copspiqio.
banitts, amori elhonori cunclis erarous. Ciira vero Sed si comedere vobis placel, amplus tocus est,
[al., ergo] ad praefalum conciliuro ventum csset; sedefe, et cuih benedictione Dei quse vobis appp-
et jam quae recidenda reCisa, et quaesiatiieqda vide- neuiur comcdite.» Responderunt se pro lioc m>n
J»ali>urstalula fuissent, escoiuininticalionis senten- venUsc. < Necesb. ail, vobisatiud faciaro. >lnu41e-
''.'••:' HENSCHENH NOTJE. ,
(51) S. Maurilllts Agaunonsis tohtur ibidcm his dettir.indicari ; eslque
' ' " . Hliccclesia-calhedratis
" dcdi-
sotemiii offlcio, sCiticet '1± Septcmbris die naiali, ct ciia. /'--
ilerimi 2i> Qctqbris, ct tficktir fcslum revetaiicnis (33) Gnklo Vienriensfs arehlcpiseopna, crcalus
S. Mjurilii et soeiorurii, quando sacra eoruiii ah. 1085, factusest pontifex 1119 Calixtusil
corpora co fueritnl ilelaia, et InccFesitvitas hic vi-
403 - VITA AUCTOREEADMERO.— LIB. II. 106
xerat enim quo inlendcrenl. Unus ergo ex his qui iA struxil, et familiarem sibi effectum correctiori vitae
in ejus dextra sedebanl intelligens illos salutis ut post multorum testimonio comperiraus, reddi
proprise curam habere, el virum in boc nihil quod dit.
miraculo possel ascribi velle facere, quasi eorum 53. His fere temporibus, Cluniaciim eunlibus
importunitate pertsesus, arrepta desuper mensa nobis occurrit quidam sacri ordinis homo, lacrymo-
fragmenta praebuit eis, et ne horaineni faligarent sis precibus virum deprecans quatenus et se oculo
secedere monuit. Qui sfalira ut exinde modicum misericordise et sororem suam iiuper amentem
gustaveruut cum benediclione viri egressi sunt. Post effeclam dextera suse benedictionis dignaretur re-
inensam in secreliorem locum me tulerunt, magno- spicere. Et subdens : Ecce, ait, in via qua transi-
pere poslulantes qualenus adjuli mea ope ad mis- luri estis inter multos lenetur, speranles quia si tu,
sam Patris mererenlur de manu ejus Dominicum domine, ei manura iraposueris, conlinuo favente
corpus et sanguinem sumere. Quos cum libenter gralia Dei, suse menli reslilueretur. Ad bsec ille
audissem, et quando, quove in loco id fieret edo- inuta voce et quasi surda perlransiit aure. Pre-
cuissem, graliosa voce responderunt: Et nos qui- sbylerum autem eo magis instanlem ac preces
dera omni excusatione semota, sicut dicis, venie- multiplicantem repulil a se, omnibus modis asserens
mus, si bac medecina, quam nunc de mcnsa ipsius B tam exlraneura faclum nulla sibi ralione tentan-
suscepimus a quartanis, et mortiferis febribus, ac dura. Inler hsec procedimus et Hlam in medio adu-
inteslinorum lortionibus, quibus inloterabili cru- nalae miillilUdinis cominus teneri conspicimus,
ciatu conculimnr, liberati non fuerimus. El hoc furibundos motus, et inhumanos nulus, vullu, ore,
eril signum [al., signi] inler nos el le, quoniam oculis, et totius corporis geslu edentem. Populus
si convaluerimus, non veniemus : veniemus si non itaque virum advenienlem circumdat, retentis ha-
convaluimus. Adquievi diclo [al., quibus diclis] et benis preces ingeminal, ut miserse mulieri manura
ad invicem divisi sumus. Non venerunt, quia sicut iraponat, orat, obsecrat. Obsistit ille dicens quod
accepi ab eis qui ulrumque noverunl eo quod de postulant nequaquara esse sapienlise. Objiciunt illi
inensa acceperant ad plenum Dei gratia convalue- vulgi more quae occurrebant, saltem improbitate
runt. Quod quidem si ita non fuisset, quemadmo- viricere geslienles. Tunc vir aliter se non posse
dum illos infirmitate gravatos sanilati voluisse evadere sentiens, hoc solo eis morem gessit, vide-
restitui credibile esl; ita eos ab requisilione istius licet quod nulli negare solebat, signo eam sanctsc
posterioris medicinse stipersedere uoluisse dubium crucis levata dextra signavit. Quo iaclo, laxatis
non est. habcnis ocior abil, imposiloque cucultsesuse capilio
C
52. Cerlo nempe tenebanl ista se, quin convale- capiti, remolis sociis, singularis vadit, irifelicis fe-
scerent falli non posse, scientes quemdam non minse seruinnas pietatis affectuperfiisuslacrymis \al.
ignoli nominis virum eo solo quod spe recuperandse omit. p. 1.] tenerrime deflens. Iiac nos coiilriiione
sanilatis missse illius interfuit, a pari lunc noviter alilicti Cluniacum, illa vulgi manibus acta domuni
invaietudine convaiuisse. Siquidem iintis e prinCi- telendit. Necdum pes ejus limen suse domus allri-
pibus terrse illius diu eadem qua ipsi languoris vil, et integerrimse sanitati donata in laudem viri
molestia vexatus fuerat. Hic agnito Anselroum in linguas oranium solvit. Quam rem sic faclam dum
ecdcsia Beati Slephani (33) missam ex more cele- certa relatione Cluniaciaccepissemus, gavisi sumus,
braturum, feslinavil itlo arbiirans sibi ad recupe- ac pro sua misericordia Deo gratiaiu et gloriain
randam sanilatem utile fore, si missa tanli viri dedimus.
ac benedictione meruisset potiri. Faleor, vidimus 54. Aclis deinde propter quse Cluniacum adveni-
Iiominem suorum manibus innixum ecclesiam in- mus, reversuri Lugdunum iter per civitatem Ma-
iroeuntem, morluo quant vivenli similiorem. Sedit, tisconensem arripuimus. Ubi Anselinus rogalu epi-
et iinita missa egressus est. Nobis vero, nic quis, scopi (34) et canonicorum missam publice apml
vel unde aut cur advenerit scientibus aut curanti- p Sanctum Vincentiuiti celebravii; et inter senno-
bus, idem vir, evolutis paucis diebus, ad Patrem nein, quem ad populum habuit, ul oinnes Dominuiu
venit, flexis genibus ei pro adepta sanilale gratias pro siccitate qua iu iromcnsum terra aruerat, coro-
agens. Ad quod cum ille obstupesceret, indicavit eii muniter precarentur, admoniiit. Dicunt se jam id
ordinem gestse rei, confirmans quod ab ea hora, ssepius fecisse, sed nibil effecisse; et ca re, ut
qua se raissseillius praesentavit, omni doloris vexa- preces eorum ipse sua prece coram Deo efficaces
tione depulsa, sauitati reslilitlus sit. Al ille nihil ad elficiat, magnopere orant et obsecranl. Quid dicam ?
se hoc pertinere, sed ipsius fidei ac merilis beatii Necdum pransi eramus, et ecce subitn stupenlibus
raarlyris, ad quem diverlit, ascribendum asscrens, cunctis serenitas cceli in nubilum vertitur, ipsaque
his quse saluti animseillius competereut, eum in- die priusquam civilale egrederemur, pluvia dul-
HENSCHENHNOT^.
(33) Oppidum S. Siephani de Furennis, inlra est.
nonam a Vienna leucam, fortasse inlelligitur; .si (34) Bernardus is fuil, anno 1097factus episeopus
taraen exlra civitatem ipsam Viennensem, Lug.lii- Maiisconensis.
nensem, aul similem aliam quserendurohocteinpluro
PATBOL.CLVIII, 4
 " * - 108
107 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP.
cis el copiosa tcrris illabitur. Plebs igitur viso hoc . i et WHIelmumregem, determinatum esl atque seda-
facto benedixit Dominum, et ejus post Deum au- tum. Ad quod ille alacrior faclus illico caput leva-
ctorem inagnis laudibus praedicant Anselraum. Ita- vit, et aperlis oculis circumspectans neminem vidil.
nocte intermatutinas unus nostrum
que, in babitaculum. noslrum; Lugdunum reversi, Sequenti autem
Et ecce illi quidam
quietam vitam ab omni tumultu negolii ssecularis ctausis oculis stabat et psallebat.
exbibuit.
agebamus. Anselmus vero vitam veri servi Dei in cbarlulam adraodum parvam legCndam
sanclis ineditationilHis, in omnis sexus, aelatis et Aspcxit, et in ea, Obiit rex Willelmut, scriptum in-
ordinis hominum ad se venienlium aedilicationibus, venil. Confestim aperuit eculos, et nutlum vidit
ac in cseterarum virtntum exhibitiOnibus exercebat. prseter socios.
Per id eliam temporis scripsit librum unum De 57. Post triduum abhinc ad abbatiam quae voca-
conceplu virginali et De peccato originati, et aliud tur Casa Dei, muttis precibus Invitatus Ansetmus
quodtlam opusculum rotillis gratura el deleclabile, perrexit. Ubi cum honorifice susceptus et hospila-
cui titiirum indidit : Meditalio redemptionis hu- tus fuisset, unadierumfratribus loci iltiuspostmen-
mance. sam in lectis suis pausantibus, subito fragore coeium
CAPUT VI. inlonuit, el vibrantibus coruscis crebraper montcin
Mors WiUielmi regis, et twvacum succettore Henrico 3 fulgura volitant. Crescit tempestas ilta, et multipli-
difficultas ob inyestilurat. Romana legatio. Reditus cata non modicura fulminis super dorourii, qua fe-
interdictus. num monasterii servabatur, praecipilat. Unde proti-
55. lnter hsec Urbanus sedis apostolicseponlifex nus horridus ignis accensus teierrimuni atque feien-
huic vitse decedil; et ad inducias quas de causa An- tem ex se fumum per aera sparglt. Quicunque igitur
selmi regi dederat, non pervenit. Quo lempore cunTAnselmo in hospitio eraiit, timore concussi
mulla eliam de regis interitu a mullis prsediceban- dissiliunt. Remansi itaque solus cum solo. At ille
lur, et lam ex signis quae nova et inusilata per An- leeto volens decumbere, interrogavit me utruronam
gliara monstrabanlur, quam ex visionibus quae plu- ignis, qui erupcrat, sopitus esset. Cui cum respon-
ribus religiosis personis revelabantur, quia uliio derem auctum polius quam sopitum esse, erexit se,
divina in proximo eum pro persecutione Anselmi ac vultu placido atque modesto dixit: Melius est ut
oppressura essel ferebatur. Scd Anselmus in nihil nobis provideamus, quia tua lunc res agitur, paries
horum animum poneus, quolidie pro conversione et cum proximus ardet. Quo dieto ad ignem concitns
salute ejus Deum precabatur. Hinc exsilii noslri venit; eoque viso, mox illi sariclseerucis signum le-
anno tertio, qui ex quo Roma Lugdunum venimus vata dextera objecit. Videres evestigio flammam ss
erat secundus, ivit Anselmus Marciniacum (35) loqui - ila demittentem, ac pro suscipienda benediclione
domino abbali Cluniacensi Hugoni et sanclimoniali- iilius conquiesceret. Ignis ergo siatira iu semei re-
bus. Ubi cum anle ipsum abbalem consedissemus, diens lotus elanguit, nec aliquid absumplurus
et de his quse inter Anselmum et regem eousque usquam processil. Quodque forlassis non minos sli>
versabanlur, verba ut fil nonnulla hincinde profer- peas, voratis quibusdam sedibus, quse cirea erant,
renlur, intulit idera venerabilis abbas sub leslirao- nihil Uesionis intulit feno monacborum qui Anset-
nio veritalis proxime prselerita nocte eumdem regem raum hospitem babebant, quo sciticet feno dorous
ante thronum Dei accusatum, judicatum, senten- ferme plena erat, super quam fulgur 'ipsura primo
ttariique damnalionis in eum proraulgatam. gx. qui- corruerai.
biis verbis admirali rion raodice sumus, sed perpen- 58. Exinde duo sui monachi ad Anselmum vene-
dentes eminenliam sanctilaiis ac reverentise ejus, runt, nunliantes ei decessnra [ai., discessum] prse-
fldem his quse dicebat, nullatenus non babere ne- fati regis. Siquidem secunda die mertsisAugusti, qui
quivimus. posl primam visionem, quara Lugduni"faclam novi-
56. Postera die cura inde digressi Lugdunum ve- ter reluli secundus, et posl secundam primus illu-
nissemus, etinslanli feslo beati Petri (36), quodco- Q xit, idem rex mane iu silvam venatum ivit, ibique
litur Kalendis Augusti, dictis matulinis, nos qui illum sagilla in corde perciiSsit, et nnlta interve-
circa Anselmuui assidue eramus, quieti, indulgere niente mora exslinxit. Quo Anselmus vehementi stu-
cuperemus, ecce quidam juvenis ornatu ac.vultu pore pereussus, mox est iii acerbissimum flelum
rion vtlis clerico noslro qui prope ostium camerae concussus. Quodvidentes, admirali admodumsumus;
jacebat, et necdttm dormiens, oculps taroen ad som- At ille singuliu verba ejus inlerrumpenle, asseruit
num clausos tenebat, astitit vocans eum ocroi.ne quod si hoc efficere possel, mullo magis eligerel se
suo : Adam, inquit, dormis? Cui dum ille. responde- ipsuni corpore, quam illum sicut erat morluuro esse.
ret: Non. Dixil ei: Vis audire nova? Et libens, in- Nobis post hsec Lugdunum reversis, ecce nuntii
qiiit. At ille : Pro certo, ait, noveris quia lolum unus post unum Anselrao occurrunl, litleras ei cnm
dissidtum quod est inler archiepiscopum Anselmum, precibus ex parte malris Ecclesiae Angloruni, ex
HENSCHENIINOTJE
(35) Marciniacum, monaslerium sanctimonialium lis.
in dioecesi Augtistodunensi a S. Hugone coiistru- (36) Est id festuin Vinculorum S. Pelri.
ctum, uti ad Iiujus Vilam late deducimus 29 Apri-
 109 , VITA AUCTORE EADMERO. — LIB. II. 110
parle novi regis Henrici, qui fratri successerat, nec A ecce qui venerat, secundo jam vultu paululum mi-
noa ex parte principum regui, deferunt summopere naci assislit, repetens dicla quse primo protuleral.
poslulanles eum feslinalo gressu redire, et asseren- At ille expergefactus, ac visione ul priqio posth»-
tes totam terraip in adventum illius allonilam, om- bita, nocte tertia in solilo loco somno se tradit. Cui
niaque negotia regni ad nutqm ejus pendere dilata. obdormienti,. idem qui secundo apparucrat, tertio
His acceptis Anselmus velox Angliara petit [al., apparuit irali mentem vullu ac voce prseieiidens.
oinil. H. a« A-V- A. p.]. ...;, Quare, ait, facis quod jam semel tibi et iterum ne
59. Verum ubi Serberiam ad regem venit, et ei faceres dixi ? Nunc tgitur vcl tertioadroonitlissiirge,
quid de Ecclesiarum inveslituris in Romano concilio et te a leclo pontificis amodo cobibe. Nam dico tibi
acceperit, ptano sermone innotuil; turbatus est rex, quia si ullra in eo reperlus fueris, experieris niliil
ac vehemenler indoluil, hec nutum ejus in aliquo, pbantasmatis esse in istis qitaoaudis. Tunc ilte vehe-
sicul nunlii dixerant, exspeclare voluit. Quse igitur menler exterritus lccto desilil, episcopum (37) civi-
inter eos per duos semis [o/., omit. s.] annospro isto tatis super negotio consulturus celerius adil, etque
negoiioacia sint, et quol quanlasve minas ac tribu- ordinem rei iri praesentia multorum exponiti Episco-
laliones Anselmus passus sit, vel quomodo nuntii pus autero jamduduro viri sanctitalem fama discur-
semel ac ilerum Romam pro mulatione ipsorum de- B ' rente cdoctus, ac nupcrrime cx collocutione illius
cretorim missi sint, quidque effecerint, qui nosse eam nonnihil expertus, hominis audaciain ,durius
voluerit, opus illud, cujus in prologo hujus opuscitli increpavit, et quia slulte et insipientium more
inentionem fecimus, Iegal, et ibi singula plene [al., egerit, qttod Iccto ubi vir tantus quieverat, cu-
planej, ut puto, digesta reperiet. Post quse omnia bare prsesumpsisset, asseveravit. Eurodeiii ilaque
rogavit Anselmum rex, qualenus ipseroet Romam lcctum reverenter deinceps scrvatum iri praece-
iret, et cum nuntio quem eo directurus erat, causse . pit, et ne aliquis in eo ulterius jacere praesitmeret,
quaeemerserat, prosuo honore opem ferret. In quoi jussit. Quod usque hodie, uti accepimus, serva-
' cum omries totiusAnglise episcopi [«/., ipsi] abbatesi -tum cst;: ,;;M . . :, ,-;. ...;'. (;:.•. :.•
et principes acqqiescerent, et eum pro tanta re, quini 61. Anselmus autem, cum emenso itinere Lug-
iret nullatenus snpersedere debere conclamareni; duno appropinquasset, Willelmus prsefatus comita-
se quidem iturura respondit, sed nihil quod vel Ec-. tum illius deserere volens, inlerdixit ei ex parie
clesiarum Iibertali, vel suae possel obv.iare bone- domini sUi regis redire in Angliain, nisi ipsebmnes
stati, suo vel rogatu vel consilio unquam papami ;palris el fratris illius constietudines postposita sedis
aclurum viva voce spopondit [al., respondil]. Itaque1 apostqlicaesubjeclione et obedienjia, se ei servatu-
cum Romam venisset, a domino papa Paschaii qtiii • rpm certo promitteret. Quod ille audiens admirattls
Urbano successerat, lotaque urbis nobilitate hono-. .est, sciens se alia [a'., non alia] conditione An-
rifice susceptus est. Die dehinc constitulo, Willel-. gliam exstitisse. Perveniens vero LtigduiHimrese-
mus ilte, cujus supra merainimus, a rege directus,, dil ibi ex more anliquo in paee et quiele propriam
causam regis in medium tulit, ac inter alia, quodI prsefali roverendi .Hugonis ejusdem urbis archie-
rex ipse nec pro regoi amissione investiluras Ec- piscopi domum inhabitans, el qe ad horam quideni
clesiarum paterelur amiilere, minacibus verbisi ab his quae Dei sunt, verbo se yel aciu elorigans. -
asseruit. Ad quse papa : Si, quemadmodum dicis,, 62. Accidit.auiem una dierum.dumipse Pater
rex tuus nec pro regni amissione patietur Eccle- cetebrato solemni missaeoflicio, solus, proul>.eicoif-
siarura donationes ainittere; scias, ecce corami suetudinis erat.in oratorio per.fleuim Deo sese ma-
Deo dico, quia nec prb sui capitis redemptiqnei ctaret, ul quidam honio pedes suos baculo regenie
eas iilt aliquando Paschalis papa impune permitlett -adveniret .oralorium ipsum rumpere gestiens. Queni
habere. fraler et socins noster Alexander monachus Eccle-
60. ln his negotium regis ita finem tunc lemporisi ,sise scilicet Cantuariensis, qui pro foribus egressuin
sumpsii, et Anselmus aliis atque aliis cum papa des p. Palris foriepraestolabalur, irituens Eccfesiam subire
ecclesiaslicarum rerum insiiiutiouibus actis, in iter.•' volentem delinuit, susciuns quidnam vellet. At ille
reyersus civitatem Florenliam usque pervenit, ett clamosa voce se oculorum lumen amisisse respondit,
nocte una in ea quievit. Leclo igilur in quo soporii ac veUe ut servus Dei sibi manum imponeret, sciens
antistes indulserat, domintis domus ,eo disccdente> quqd sancta rnerka ejus sibi subvenirent. Pater
pro more decubuit. Cni obdormienli astitit quidami igilur qlamorem audiens, sed verba nainime discer-
ignoti vultus homo, monqns ut leclo ocior decederel. nens, innuit prsefalo fratri venire ad se, et causam
Nec enim decet, inquit, te lua prsesentia loco prse- clamoris ipsius intiipare. Tunc ilie : Domine Pater,
ripere, quod ex prsesenlia tanti viri meruit obli-• ail, pauper quidam venit conquerens se in oculis
nere. Qui mane consurgens, et visum menle revol-- affligi, precaturque per vos ei signum sanclaecrucis
- yens phanlasmali deputat, ac nocte
; sequenti ini imponi. At,ille ipse pio vullu, ventat dixit: Itaqiie
eodera se lecto nibil hsesitans coltocat. Dormit, ett teriio*uper oculos ejus quod pelebat signum crucis
" :'
;• \; HENSCHENHNfJTiE. '; _ '.' ;, '.'^''l^'':'' •
• .
(37) Rainerius hic fuit, qui Florenlinam sedem 42 annis lenuil.a 1071 ad 1113.
111 S. ANSELMl CANTUAR^ARCIflEP. 114
cuni pollice pingens, oravil sic : Virlus crucis Chri- H cial libi. I11veritate quippc dico libi, quia pro tolo
sti iliuminet oculos istos, el ab eis omnem infirmi- auro quod Conslanlinopoliin et ultra citrave habe-
lalem depellal, inlegrseque sanilali restiluat. Et lur, non omilleret domina ipsa cujus est, quin itlud
aspergens eos aqua sanctiflcata, hominem prsecepit sibi vindicaret in die resurrectionis cunclorum.
abire. Alexander vero mox illum reducens, monuit Quamobrem si debitam illi reverentiam exhibueris,
ut si factum viri Dei non usquequaque illihac vice scque Suscipiet ac si toti corpori ejus exhiberes.
primo profuil, mane rediret, pollieens quod lioc Qtiod ego audiens acquievi, et quam decentius potui
ipsum illi repelita vice fieri impetraret. Ad quae ille: ipsum ex boc buc usqite servavi; de qno osse post
Ego quidem, borie doroine, hac de causa non re- plures dies Pelrus qtiidam monachus Cluniacensis,
dibo, quia gralia Dei et fidelis cjus famuli, omni vir suo teropore (58) magn* aucloriiatis, qtli canie-
csecitale fugata, «larissime video. Hsec ita scripsi, rarius erat domini papceUrbaiii atque Pascbalis ad
sicut ab ore ipsius Alexandri, qui prscsentem se nos veniens a me percunctatus est quid senliret. At
fuisse teslatur, accepi. ille ubi me referenteaccepit qualiler id adeplnsfue-
.63. Rex autem Henricus ut coniperit papam rim, vera omnino esse confessus est, quae episcopus
in sua sentenlia stare, mox archiepiscopalum in inde dixerat, seque praesentem fuisse asseruit,
suura dominium redegit, el Anselroum suis oroni- B quando idem os a corpore martyris sublaituma ear-
bus spotiavit. Acta sunl hinc inler eos multa, et dinali susceperat. *
anno uno ac semis iudignalio regis iton est CAPUT VU.
sopita. Iteconcilialio cum rege. Reditus in Angliam. Morbus,
64. Itiler bsec venit ad nos Walo episcopus Pari- obiius, miraeula.
siacensis, vir bene religiosus, et ecclesiasticarum 65. Post hsec cum pro exercendo ecdesiasticse
consueludiiium instilulionibus ab iiieuuie setate iin- diseiplinae rigore, tum pro Ecclesiarum in Angfia
bulus. Hic Romse notus, el aposlolicse legationis mi- constilutarum retevaltone, relicta Burgundio, Ansel-
nislerio functus, familiaritate Palris Anselmi polie- mus Franciam ivit. Quod ubi regi AnglOrumHen-
baltir. Igitur iste a Romaad nos veuiens quoromdam rico innoluit, rogatus ad eum in Norlhmanniam
sanclorum reliquias secura ferebal, quas, ul r.erto venit, ibique rex limore simul et amore Dei corre-
comperimus, sibi Romse datas habebat. Itaque cinn ptris revestivil illum desuis, etin amicitiam ejus re-
Ansehno ine prsesente loquens, innoluil ei quid re- ceptus est. Conversante dehinc Anselmo in Norih-
liquiarum a Roma secum delulerit. Ad quod cum mannia, reversisque Balduino et Willelmo, qui ex
iile D20 gralias ageret, episcopus unura os, quod de jussu regis alque poniificis Romam pro expleiione
capile sanclae marlyris Dei Priscaeesse asserebat, e C negolii quod de investituris ecclesiarum inter eos eo
pyxide protulit, et id qualiter adeptus fuerit illico usqtie versabatur, directi fuerant, Willelmus An-
subinferens ail : Romse eram, et oraloriuin nomi- gliam ad regem vadii, ac in brevi Becetim ad An-
nalae mariyris, in quo beatissimus aposlolorum selnium regressus rogat eum ex parte ipsius regis ut
princeps Petrus altare sacravit, veluslate consum- jam sopilis retroactis queretis ocior Angliam visitei.
ptum, dirutum esl, et corpus martyris in nova re- Ctli curii ille promptus acquiescerel, et iler aggrcs-
condeudum ecclesia, me astante, levaluin esl. Igi- sus Gemmeticum venrret, infirraitate neilerexnk-
tur cum ioci ipsius cardinalis reliquias sanclse iri suo ret inibi delenlus cst. Qua sopita Beccuni reverti-
jure baberei, el ipse idein mihi familiaris existeret, tur, regem Angliae transfretaturum iilic prsestolatu-
os istud quod videtis de sacro cbrpore sumptum rus. Ubicum pro redilu ejusomnes exsullatio mira
mihi pro signo mutui amoris dedit. Finieral prsesul lenerel, ecce infirmilas Ansetmi renovata, et ipsuni
in istis^ Astego earumdem reliquiarum habenda- leclo et subversa exsultatione gravi cunctos moerbre
rum amore illeclus, ut ex ipso osse mibi parlera prostravit. Igitur ipse nec manducare, nec aliquiil
daret, deprecari episcopuih ccepi. Et ilte : Accipe, urtde salulem ejus sperare possemus facere poteral,
kiquit, et quanlum inde primo conalu frangere pote- el de morle illius tanlum [al., tamen] nosformido
ris, luum sit. Accepi, et enextra quam sperabam in immensa lenebal. Inter bsec ut eibi [al., in cibum]
principio mei conatus, una mihi particula in dexlera aliquid sumeret diligenti cura petebatur, sed itle
manu remansil. Cumque de parvitale ipsius nifiero- nihil sibi animo esse, quomodo poteral, anhelb spi-
rera animi dissimulare nequirem, etut semel adhuc rilu fatebatur. Nobis tamen preces raultiplicantibus,
frangere [al., frangerem] inde mihi liceret magno- tandem ne penitus negando nos magis niagisque
pere geslirem [al., geslire] rupii desiderium meum gravaret: Forte, ait, de perdice comederem si lia-
Pater Anselmus, et ait: Noli, noli; quod habes sufli- berem. Quid plura? Per campos el silvas dispersi
HENSCHENn NOTiE.
(38) Si de suhsequenli leropare agitur, deque illa annum atligerit aut transcenderit ?) qnam quod nihil.
auctbrilale qua Petrus sub Paschali uoruil usque ad de rebus a"Petro anle prselaluram gestis itiveniatur
annmn 1118; snspicari quis posset, bunc eumdero quod istam fulciat; etquod Eadmerus scribens post
esse famosuni illuiii gesiis, scriptis ac sanclitate istius Peiri qui abbas fuil eleclionero, quse haud
Pelrura, anno 1122 faclum abbalem Cluniacensem; dubicCantuarise cilo innotuit, non expresse addide-
sed conjecluram inoratur nou lam annus niortis, qui rit, euro de quoagil Pctrum, haud ita pridem luisse
fuil Cliiisti 1157 (quidni enim octogesimum vike faclum abbatem.
u- VITA AUCTORE EADMERO. — LID. II. 114
s ml quique suoriiin, et dies unus in requirenda A J pU- Unde pautulum guslans juxta fidem suam sta-
perdice casso labore consumplus. Conligit aulem, tim convalescere coepit, iniegraeque sanilati dona-
ut unus ex monasterii servientibus ipsa die per vi- lus, Derfet Dei viro ex corde gralias egil.
cinam silvam iterforle caperet, negolio quo alii oc- 69. Iuter haec rex in, Norlhniannia positus valde
eupabantnr nihil inlendens, et ecce in via qua gradie- lselabalur, sicut ferebanl hi qui ad nos inde venie-
batur, bestiola, quammartyram(39) vocant,perdicem bant, quod fueral Anselmi pace potitus. Unde etiam
in ore ferebat. Quae bestiola, viso horaine, suain ei firma sibi spe applaudebat, suo se dominio totam
praedam relfquit, sibique fuga consuluit. At ille per- Nqrtlinianniam subjugalurum. Quod el factum est.
dicem assumens ad nos detulil. Ex qua seger nosler Nam conserto gravi prselio fratrem suum Robertum,
refectus, slaliro meliorari ab rcgriiuiline cocpil, ac Nortbmanniae comilem, et alios principes, qui con-
ricmum in dies melius meliusque habendo, pristi- tra illuro in hellum venerunt, coepil; innumerisque
nam esl sanilatem adeptus. peremplis, tolam lerram viclor obtinuit, idque per
66. Post hsec episcopis et abbalibus, qui exse- litleras Anselmo gaudentur et gratiosus mox inti-
qiiiarmn illius causa convenerant, in sua remeanli- mavit. Omnes vero qui hsec gesla tunc lemporis
bus, remeavit etiam Radulphus (40), abbascceriobii audiere, ea merhis concordise, quam rex cum An-
Sagiensis; qui unus erat ex eis. Unus igitur ex ho- B ; selmo fecerat, ascripsere.
minibus ejus per viam coepit Anselmo detrahere, et 70. Ipso anno Anselmus celebrata pascbali solem-
quod merito nullus infirmiiati ejus compali deberet, nitate, in curia regis apud Londoniam abiit ad ab-
prseserlim, iiiquiens, ciun ipse cibo el potu saltiti batiam Sancli Edmundi, electum inibi (41) abbatem
suse, si remola' jactantia vellet, facile succurrere sua aiicloritate roboraturus, el atia qusedam oflicia
posset, irialedicavoce astruere. Quod abbas audiens, poniificalia pro sunjure celebraturiis. Qusetibi so-
bominem monuit ut sileret, nec de lanto viro quid lemnilercuncla peregit, gravissima febre correptus,
sinisiri nlira proferref. Quse Hle subsannando despi- per plures dies pene usque ad emissionem ullimi
ciens, el in bis quae cceperat furore quodam exagi- flatus vexalus cst. Pro quo illicoclavas Penlecostes
tatus, persistens equo calcaribus iustilk, ut ab usque delenius est, et consilium, quod se vidualis
abbate clongalus liberius ederet quod suae inenlis Ecclcsiis rex propostierat collaturum, propter ejtis
amaritudo sibi proponeret. Verum cnm ipse prae- absenliam in Kalendas Augusti dilatum est. Eo igi-
peti eursu ferri gesliret, ac reroissis habenis ocior tur tempore adunatis in palalio regis Londbnise
ire inciperet, quem sedebat quadrupes corruit, cunclis primoribus Anglise, victoriam de liberlale
eumque magno cum dedecore tergo suo excussit, ic Ecclesise, pro qua diu laboraverat Anselmus ade-
perdevexuro montera longo rolatu prsecipitaluia a **plus est. Rex enim, anlecessorum suorum usu relicto,
viri blaspbemia linguairi compescerc doctiit. nec personas quse in regimen Ecclesiarum suroe-
67. Dehinc in Assumpiione beatse Dei grnitricis et baiitnr per se clegit, nec eas per dationem virgse
pcrpetusc virginis Mflriffi rex HeiTiicus Beccum ad- pasloralis Ecclesiis quibus prseficiebantur inveslivit.
veniens,. oninia quae inter se el Anselmura de sscpe 71. Scripsit inter haec Anselmus libellum unum
falo negolio resederant, moderante sedis aposlolicse De concordia prmscientimet prwdestirialionis,el gralim
sanctione delevil, alque de singulis ad quse lende- Dei, cum libero arbilrio. In quo opere contra mo-
bat, susc illum voluntatis compolero fecit. Cum rem, moram in scriberido passus est, quoniam ex
igitur Angliam repetendi Iler Anselmi certis ex cau- quo apud sanclum Edmundum fuerat inlirmatus,
sis aliquantisper demoraretur, rogatus ab abbale doriec prsesenti vitse superfuit, solito imbecillior
Beccensi, dedicavit capeltam unam infra curiam corpore fuit. Quapropler de loco ad locum migrans,
ipsiusccenobiisitarii.Inqua dedicatione quidani cle- leclica deiuceps non equo sedens vehebatur. Vexa-
ricus pbrenesis valetudine tunc noviter caplus, a balur prseterea frequentibus ct acerbis inftrmitati-
suis est iinte pontificero ductus, illicoque ad bene- bus, ita ul vix illl vilam promillere auderemus.
dictionem ejus a suse mentis alienalione sanatus. Ipse tamen nunquam pristinse conversationis obli-
68. Cum post bsec prospero ctirsu Angliam venis- viscebatur, sed semper aul meditalionibus bonis,
set, magnb sanclae Ecclcsiae gaudio et honore su- aut exbortationibus [at., exercitationibus] sanclis,
sceplus esl. Inde evolutis diebus nonnullis, Anglus aut aliis piis operibus occupabatur.
quidam vir nobilis quidem et dives valida corporis 72. Terlio igitur anno poslquam a secundo exsilio
infirmitale gravatus, ab Anselmo sibi panem a se oer regem Henricum revocatus est, orones cibi qui-
bcnediclum iransiuitli per nunlium petiil, et acce- nis huniana nalura vegetalur el alilur, in fastidiuro
^ HENSCIIENtl NOTJE.
(59) Martira, vulgo martre, alias fovine, Latine primo ejus abbali Roberlo
martes dicitur, ovis pullisque infestumanimalculuro, (4f) In Monastico Angjicano p. 295 dicilur post
quasvis facile perreplans anguslias. moricm Roberli abbalis, an. 1107 defunctis, vacasse
(40) Paulo posl, sriliccl anno 1108 Roffcnsis epi- abhatia S. Eilmundi annis seplem; ac denmm au.
scopus, et anno 1114 Canluariensis archiepiscopus 1115 Abboiduin esse conlirroaium, qui fuerat Prior
crealus : in Sagiensi auiem abbatia (quae a Rogerio S. Nicasii de Melente an autem elcctus vivente S.
Monlis-gomerii vicecomite et uxore Mabitia restau- Anicimo, an postea cassata priori clectione subsli-
rata fueral an. 1060) successeral ipse an. 1089 lutus, quis dicei?
115. S. ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. 116
ei versi sunt. Manducabat lamen nalurse suae vira jK lionis miilesimo centesimo nono, qni fuil anmis
faciendo, sciens se vivere non posse sine cibo. Qua pontiftcalus ejus decimus sexlus [al., xni], vitse veio
vi per diinidiurii circiter annum vilam quoquo modo sepiuagcsiimis sextus.
" 74. Lolo
trarisigeris sensitn corpore deficiebat.anirai virlute igitur ex more corpore ejtis, petiit supra
semper idem qni esse sotebal existens. Spirilu ita- ssepe memoralus rerum Anselmi proVisor ac dispen-
que forlis, sed carne riimium fragilis pedes oralo«. satbr Balduirius, quatenus facies Palris halsamo,
rhim adire nequibat. Altamen consecrationi Doriii- quod admodum parum in parvuto vase sibi majori
nici corporis, quod speciali quodam devotionis ejus parte perdiia remanseral, inungerelur, sperans
aiTeciii venerabatur, interesse desiderans, singulis atque peroptans eo modo illam vel modice amplius
diebus illuc se in sella faclebal deferri. A quodum servatum iri ne corrumperelur. Acquievimus, viri
nos qui ei serviebahius, eum, qiiia multum exinde ilidtistriara ampleclentes. Vas ergo ipsius liquoris in
faligabatur, decliriare niteremur; vix quirito anle maiiuin episcopus sumpsit, et uncturus vullum de-
sui exiiris dieni eviiicere potuimus. Exinde ergo as- furicli, digilum fundo vasis immersil. Quero jllieo
sidue lecto decubaris, anhela voce oinnes qui ad estrahens, sed vix summitalem sui digiti madefa-
eum accedere merebantur, in suo quemque Ordine ctaro reperiens, ratus est balsarouin ipsum ungendae
'
Deo vivere bortabalur. Iltuxerat Dominica dies Pal- " faciei hatidquaquaro posse sufflcere. Quapropler ro-
marum, et nos pro liiore cfrca enm sedebamus. Di- gat, balsamnm quod conlieiendo chrismati in ma-
>it itaque ei ririris nostrum : Domirie Pater, uino- jori ecctesia servabalur, afferri, cupiens videlicet
biS inlelligi dalur, ad pascbalem domini lui curiam, una cuni capite dexteram ejus, per quae mtilla bona
reiicib siCCtilovadis. Respondit : Equidem si vb- atque divina dixerat el scripserat, tali unclura ho-
lurilas ejus tn hbc esl, yotuntali ejus libens parebo norari. In bis cum episcopo eram, et etim inmini-
[al., non conlradicam]. Yerum si mallet me adbuc slerio illo jiivabam. lmpressi post eum in vas bal-
inter vos sattem tam diu manere, donec quacstio- saini digiluin meum, elaeque, aut certe ininusdigilo
netri, quam de animse origine nienle revolvo, ab- ejus madentem extraxi. Itaque rogatus episcopus
sblvere possero, graliosus acciperem; eo quod ne- ntihi vas iu palmam versare si forle inde aliqua
scio utruni aliquis eam me defuncto sil absolulurus. gutta deflueret; acquievit, et iltico stupentibus cun-
Egb quippe, si come.dere possem, spero convalesce- ciis liquor desiliens, copia sui manum meam com-
rem. Nain nihil dotoris in aliqua corporis parte ptevit et superemuxit? Hoc ipsum secundo el lerlio
senlio, nisi quod tacessente stqmacbo, ob cibum ac ssepius factum est. El quid dicam ? Tantam
quehi capere riequit [at., neqiieo], lolus deficio. - abundantiam balsttmi vas fcrme vacuura niiiitslravil,
73. Vesperascente dehinc feria terlia, cum ipse ut intaclo vase ecclesise non solum capul et nianus,
verba, quse iriteUigi possent, edere jam nullavalerei, sed bracbia, pectus, pedes quoque et tolum corpus
rogatus a Radulpho (42) Rofensi episcopo, ut nobis ejus non Una sed saepius repetila vicc omni ex parte
qui aderamtts, el aliis filiis suis, regi quoque et re- inungeremus. Dehinc more summi ponlificis vesli-
ginae curoVfiberis corum, ac populo terrse, qui in biis est sacris iiidutus, et in qratorium debita cum
ejus obedientia se sub Deo leiiiierat, suam absolu- veneralione delatus.
lionem ac benedictionem largiretur, dexteram quasi 75. Iri craslino aulem cum sepullurse traderetur,
niiiil mali pateretur erexit, et signo sanctse crucis sarcophagum quod illi fuerat pltiribus relroaclisdie-
editq, deihisso capite sedit. Jam fratrum conventus bus prseparatum, longitudine quidem et Iatiludine
in iriajori ecclesia matutinas laudes decautabat, et aplum, sed profunditale-magna ex parle minus ha-
iihus eorum qui circa Patrem excubabant, sumpto bens inventum esi. Qtiod cqnsiderantes animo deli-
texlu Evarigeliorum Iegit Passionem cqram eo, ciebamus, nulla stilicet ralione pali valentes, ut
quse (i^^.jpsa die ad missam tegi debebat. Ubi au- siiperiori lapide pressus, sua integrilate aliqtiatenus
tein Venii ait verba Dornini : Vos estit qui perman- lsesus privaretur. Cum ilaque in bqc plurimi fluclua-
thiis mecum in teniationibus tneis, et ego dispono 'rjrent, et alii sic.alii vero sic rem posse componi
vbbis, ttcut dispotuil milii Pater meut regnum, ut diclitarent; quidam ex conferta multiludine fra-
edaiit et bibatis super mensam meam in regno meo trum, accepium baculum episcopi Rofensis, qui fu-
(Luc. XXII,29), terttius sblilo spiriliim trahere cce- neris officiiim praesens agebat, per transversum
pit. Sehsimus igittir eum jamjatn obiturum, et de sarcophagi super corpus Palris ducere coepit, et jam
leclO super cilicitifn et cirieies posilus est. Adunalo- illud oroni ex parle corpori jacentis prseeminere
que ciica eum universo filiorum suorum agmine, magna nobis exinde admiralione permoiis invenit.
ulfimum spiriium in manus Creatoris emittens dor- Ila ergo venerabile corpus Patris Anselmi Cantua-
mivit in pace. Transiit autem ilhicescenle aurora - riensis [at, Dorobernensis] archiepiscopi ac prima-
qjiartse feria: prsecedentis CcenamDoroini, quseeral xi tis lolius Brilannise sepulcro inclusum, quid condi-
Kalendas Maii, anno videlicel Dominicae Incarna- lio sorlisbumanse habeat, in se omnes qui pertrans-
HENSCHENII NOTiE.
(i2) Qui scilicet ex abbate Sagiensi,jam anle as^ pro feria iv Majoris hebdomadae, quse illa noclc erat
sumptus erat, ut dictum est. inchoala.
(43) Ea est Passio secuiidum Lucam, praescripla
117 VITA AUCTORE EADMERO.—- SUPPLEM. 118
eunt, sui exemplo monet allendere. Sane m obitu j\. videril anteferre. Ut emm cuncta scribanliir, infiniii
etposl qbitum ejus, mulla a mulfis visa narrantur, negotii est. Aperla denique .faeta, quaj Deus per ip-
quae gloriam ejus, quam prq meritis suis eum rece- sum facere dignalus est, et nos taliuni nudi pro posse
pisse a Deo,non dubitamus, atleslanlur. Quibus ta-,, digessimus, puto suflicere ad notiljam retribntionis
men scribendis laborem inliare noluimus, magis et conversationis vifse [al., relributionis vilsejejus.
videliceteligenles siletitio noslro omnes qui dqr- Sit.ilaque Deo Patri omnjpqtenfi, etFilio, etsancto
mieudo ea viderunt pares facere,- quam isla scri- Spiritui laus et, gratiarum aplio, nunc el peromnia
bcndo, illa non scribendo, unum alii quasi poliora , saeculorum saecula. Amen, , .

AD EADMERI LIBR0& DE f ITA S. ttSELMl

i: ;'"'.; .. . ': . ':' .SUPPLEMENfUM. ' . .

: '•; ;;• c;. .-..;..
Anqtiatacra; Ibm. II, pag. 181.) •
(WARTIIOS, ''.v

(II) Quaedamautem quae non per sqmnium acci- Bejusi Magna Dei pietas, magna potentia. Nccduiii
disse elapsopost obitura ejgs non: longo temporis eam, quam statim ad verbuin connlis cceperant,
spatio, sed in gravi discrimine constitutis per me- DoniinicarnOralionem perduxerant cum subilo eva-
moriam pii nominis ejus provenisse feruntur, vis ; nescente nebnla, cceli senerins toia redit, et )ittus
atrioris quo erga eum quidam meorum adhuc ar- . ad quod primo festiivarant non longe abesse laeti
dent, paucisme notare compellit. conspiciunl. Gralias igilur Deo et fideli famulo ejus
[CAP.LXVL] Arnulfus qtiidam nomine, filiusco- agentes, animi aequiores effecli, oppanso yelq pro-
mitis Rqgeri.de Monte Gnmmeri, et ipse comes, de , sperrime sunt in portum.desideratum eyecli. Inde
Norlhmaania Angliam rediens, marmi itineris me- petenles curiam Henrici, regis Anglortim, cuncta quau
diumprosperocursu peregerat; elecce eontra spem illisacciderant ordine supra digcslq ipst regi, pru>
omniumin navi consisteiitium subito nebuta nimise sentibus episcopis regnique piimoribus, exposue-
denskatis exsurgit, supercrescit, quin el venlus runi. Quod atidilum multis inujtum placuit, nqn
oomis ^uo vebebanlur, cadit, evanescit, deperit. -diibitanlibus vitam ejus in mundo lalera exslilisse,
Navis io medio pelagi iiullum quo in ulteriora rape- qaodcthoc et mullo majora debuqril a Deo mundo
returventum habens, nee qusein ea consisiebat ho- sublatus merito oblinuisse.
minum mulliludo prae densitate nebulse quam te- C ; Item monacbus erat, Robertus nomine, assiduus
neret viam dignoscere valens, huc el illuc inter un- in servjtio Radulphi, Rofensis episcopi, cujtis in
darum cumulos navis nullum iter explicans lluclua- sjtperioribus habita memoria est. Hic per pqnieiii
bat; elconsislens in ea t-sedio vehementi afHicla yi- Londonise eo fere lempqre pergens, inforUmiq quo-
rortmi turba aniroo deficiebat. Mare siquidem eos damsubilo percusstjs esf excasu equi qui nianii-
perdies dnos lalimodo sibi haud gra.toobsequio camsuam ferebal. Idetn etenira qquus minus caute
vimUeabat; et in diversa votn mentes illoium, quo per pontem hinc inde djrupluro a fainulotractus in
asuo relinaculo solveieniur, et ora concilabat. ffuvium cecidit ubi major vis undarum ei aquae pro-
Tandera memoratus comes, memqrandae mcmoriae fumiitas exsiitil. Licet.. igilnr pominatus frater,
Patris Ansetmi recordatus, vota qmnium rupil; et cujus hsec oinnia erant, damno animaljs ,et rerura
ut sibi paucis intenderenl, brevi alloquio cunclos ad- qnse inmantica servalantur, coniristatam.aliquate
monuit: c,Omissis, ait, omnibus aliis, in causa prse- nusmenlein haberet, lanien quasi eqrum omniuin
senti convertamus cor el linguam nostram ad pa- imraemor, prouno delibris beaise men:orite Palris
Irem et ponlificem nostrum -sanctum Anse'mum, Anselmi, qui inler alia inibi habebatur intrusus,
quem ssepe vidimus, cui adhsesimus, cujus sacra valde erat sollicilus. Pergebat igilur per pontem
doclriiia imbuti, et beaia sumus benedictione sacpius quomodo poleral, pro libri cusiouia et restilulione
peifuiicli,imploraiilesnolam nobis pietalem pectoris ob merila illius qui eum fecerat Dominum orans; el
ejus quatenus sanctis meriiis suis impeiret a crealo- equus in profunditale tumidi fluctus tendebat ad
re noslro et omnium Doroino Jesu Christo nobis et ripam forti conamine natans. Quid dicam ? Uirique
peccatorum remisionem, et bujus gravissimsein- emenso kinere, isle pontis, ille fluminis, altrinsecus
coinmodilatis, quam piocisjuste palimur, cele- sese conseculi sunt. Mox deposita mantica et rese-
rem absolutionem. Assenserunl omnes admonitioni rata, utqua plena timebatur aqua excuteretur, re-
(11) lu editis duo hsec posteriora Vitse S. Anselroi laudentur. Inibienim Eadmerus dicit sede mira-
capilula desideranlur, quamvis ea in omnibus quse culis Arnulfi comilis el ltoberli monachi in calce
vidi codicibus raanuscriptis reperiaritur, et ab Ead- Iibrorum De Vita S. Anselroi egisse. WAETBOS
mero in prologb ad librum de miraculis S. Aiiselmi
11», rS. ANSELMt CANTUAIC ARCHIEP/ 120
peiiunliir omnia quse intus erant prteler uriam solam A rans eum insita sibi benevoleniia quse-Cbrrigenda
tineam vesleiri itsVab humore vactia, quasi eadem correcturum, quse aliler se habebant singula loco
mantica nnnqttam tincta fuisset in aqua. Reversus sibi coropelenli ordinalitruro. Nec aut spesautopinio
ad episcbpuni, rem gesiam me prsesente retutit, et mea fefellit me.Siquidem in ipso opusculo nonnulla
inlaudem Dei audientium ora resolvit. correxit, nonnulla Subvertit,quaedam mutavit, quse-
Ilinc fini prsesens opusculum subdam ; dum om- dam probavit. Uride cum nonnibil corde Iaetarer,
nes id legere vel audire dignantes prius brevi com- et quod edideram tanta ac tali auctoritate suffuttum
nioneam quatenus nutta incredulitate ex iis qnae forte plus aequopenes memeiipsum Eadmerum glo-
descripta suut mentem vulnerent. Talibus enim ifi riarer post paucos correcli operis dies vocalo mibi
eis scrihendis aucloribus usiis sum in quorum rela- ad se.ponlifex ipse praecepit quatenus quafernio-
tione omnem falsitalis suspicionem^procul ahesse nesinquibus ipsum opus conjeceram, penitus de-
dubiusnon sum. Siquidero pturima quae primilibri struerem: indignumprofecto sese judicans cujus lau-
series continel, ex verbis ejusdem Patris Ansetmi dem seculura posteritas ex litierarum monimenlis
collegi. Solebat enim nonnunquam, ut bomojocun- praelli cujusvis baberel. Quod nimiruni segre tuli.
dilate prseslantissimus, inter alia dicta sua qiiasi Non audens tamen ipsi prsecepto funditus inobediens
ludens, quid puer, quid juvenis, quid ante susce- " esse nec opus, quod n.ulto labore Compegeram,
plum monachihabilum, quid in ipso habitu positus, votens omnino perditum ire, nolalis verbis ejus qna-
quid prior, quid abbas egerit, simplici sermone re- terniones ipsos destmxi, iis quibus scripti erant
fcrre, autumans audientes eadem qua ferebantur aliis <|uaiernionibus primo inscriptis. Quod tamen
intentione et ^erfunctorie illa suscipere. Ea vero faclum meum inobedientiae pcccato forte non caret.
quse inter miracula in ipso libello compulanltir, Aliter enim imptert prseceptum ejus ac illum intel-
qiisedain a BalJwino, quaedam a Bosone, quaedam a lexisse scieham. Quapropler ab omnibus in quorum
Ricttlfo, monachis Beccensibus, quorum me Eadhie- manus forte ista ceciderint, siquidem isthic quid-
rum monaehum EcclesiseSalvatoris Cantuarise inibi quam quod non omnino quanlura ad fatuitaleni
rneminisse recordor, accepi: qiiihus, sicut ipsi riar- narrationis dispiiceat, repererint, petilum iri sum-
rabarit, aut interfuere, aut in seipsis ea experti mopere posluto quatenus pro hoc et pro aliis pecca-
fuere, aut ab illis qui testati striit se dUmfierent tis meis dignentur intercedere, ne moles eorum me
prsesentes fuisse, accepere. Qnac autem libro secun- lahlum deprimat ul ad illum cujus Vitam et aclus
do notantur, pene omhia aul propriis oculis intuilus qiialictinque stilo digessi, pertingere posse rion
suni.aul auditu aurium sensi, aul alio aliquo modo, „ sinit. Nec enim animo elabi potest qualiter mihi
uipote qui ejus itrseseiitia jngiter ex quo pontificalu ^ respbnderil, cum quadam vjce illuni rogarem ut
fuhetus esf potitos sum, per memetipsum Eadmcrum sicut in iinis me consortem laboris haboerat, ita
uddicere merui. Falsa vero sciunter aliquem in sa- et in superis parlicipem suse relribulionis efficerct.
cris hisleriis sciibere nefas esse pronuntio. Nara Ait nempe id se quidem llbenter ac laete facturuin,
qiioties eavel legunlur, vel audiiintur, aniraascri- providerem solummodo ne in hoc nimii ponderis
ploris occiditur, eo quod omnibus per ea quse falso facerem. In quo si peccatorum meorum poridug
scripsit ihfando ore mentitur. justi judicis ajquilas pietate remola appcnderit pro-
(IS) [&&, LXVII.J Prseterea cum operi manum fecto anima mea non sursum sed in profundum
prkno imposuissem et quse irt cera dictaveram, per- abyssi prseceps ibit. Unde quemadmoilum ego Ead-
gamenbe niagrta ex parte Iradidissem quodam die merus ccepi, adhuc quibus possum precibus insisio
ipse Paler Ansefmus secretius roe convenit, scisci- quatenus quain sibi impendi desideranl, mihi secum
lansquid dictarem, quid scriptitarem. Cui cum rein a Dfeolevameii et veniam detictorum obtineant ne
magis sitCntio tegere quam deiegere maluissem, prse- riiriiiis me peccalis oneralum quo pollicitus est pius
cepit quatenus aut ccepio desistens aliis inienderem, Pater sublevare nonvalCat* QuOdsua clementiapro-
autqusesertbebam sibi ostenderero. Egoautem qui cul avertal epii super omnia Dcus vivit, dominalur
jarii in nonnullis quse scripseram ejus ope fretus et et regnat. Amen.
emendalione ftieram roboralus, libens parui, spe-
(i5) Habeiur.in margine allerius codicis isibsec nem ponit. Qui vidii, tettimohium pethiouit. Et prte-
nola : Eailmerut qui huric-librum n compotuit, hicfi- cepto Radulphi pontificis perfecit.

M.RACULA S. ANSELMI

amtl. Cotleel. t. Vl.-col. 983.)

Edidit D. MARTfeNE,
(Ex m's. reginae Sueciae eruit MABILLOSUI*.

Cum Patris Anselmi miracula plura ferantiir, Res et apud paucos jam cognita vix liabcalur,
Ouse pcr eum Chrislui>specialiier est operalus, Ut paleat quanli merili fuit isle beatus,
iii MIRACULA. ft m
»
Quaedamdisliuxi, qitse dignuin scribere duxi, AMundus etincolumis redit adsua pelleiiovatiis.
Subneclens operis praedicti maieriei (16). Tempoi^equo sanctiiseiirampastbris^agebat,
Vir fuit iri pago Pontif qui jungiiur Ango, Et sriper Angligensis pritriat^^anv*c1tafaV:;
NotUsdiviliis, sed marcidus ulcere earnis, Pluribus ex causis in regni finibus OTtis :
Servis vallatus, sed lepra contaminalus, ; '
Pracipiie regisGuillelmi, sedfBtoioris
Aclibus ipse boriis insistens quotidianis, Impete saevkia cerebri comilante maiiia,
Flelibus admistis, preCibus curii mulliplicaiis Ecclesias regni qua vexaris diripieridb,
Christum pulsabat, Dominum sic efllagitabat Non erat ille Deum reverens hominesVe furciWo.
Quod siiper alfisum dignetur flectere visuiri, Hsec per se quoniam sedare nequibat nd ungucm,
Qui mtmdando putem sibi conferat ipse salutem. Exiil e dulci palria Rbmam petiliiriis;
At qui contrilum cor respicit el sibi striicium, Cousilium domini papse siiper hbcliabiturus,
Ipsius Eegrotinon defuil aitxielali, A quo suscipitur nimio proeventitShonore
lmo sibi mira subvenit et indice cura. '' ' Urbis ela lota veneratur nobilitalc. "
ln sorohis igilur quadam sub nocte mouetur, Ejus in occursum pompose nam prOperabat,'
Qnod si jam fieri sanus velit atque videri, Prsesutis ad lanli famam Currens roanicabat,
llinc berie securus surgat Beccum pelilurtis, ® Tum quia seraotis illuc de partibusi orliis
Atque monasterii Patrem secretius orel, Venerat is sancli repetehssuffragia Petri,
Oranibus ipse modis magis extorquere lahoret, Ttim quia nolus eral mirandse relligionis,
Qiiod dignetur aqiias sibi conferre bibendas, Actibus hinc roulto satis experlae ratioriisT
Abluil unde manus dura missse concinit acius, . Ast ubi causa su,i fuit advenltis matiifesta,
Credulus hic monitis, eXfaclos certior ipsis, . Suramo pojitifici per eumdein quippe relata,
impiger aseendit itluc, sed el illicotendit. Ex tunc majorem sibi praetendebat bonorem,
Indicat, Anselmo sumroaiim suggerit almo Ul deeuit tali personse taro speciali.
Quse sibi per visum fuerant ostensa supernum. Nam retinens secum, sibimet facit esse secundum,
Quisiupeiex verbis primoque repeilit acerbis Actibus iu cunclis secrelis el manifestis ,
Vocibus, alque nionel ne talibus ipse laborel, Ipsius ad lauilem quampluriina s;cpe peroraiis,
NOJIqpus esse suura proteslans quod, petit ipstim,, Nunc in privaio, «tiodoccetu muliiplicato,
Iniq beatorura qui prscessere virorum: .'.,,.,.. Sic utrouJtoliesyerecundaretur kiiisdero,,,
§q.,peccai^rem, procul his sed et inferiorero, i; Urbis vero silus, quia roorbidus haudque salubris
Qiijque.super laiilishis audiri oon mereattir G Noscitur sestivq sub tempore,, quin peregriuis,
Quippe suisculpisposcenlibus impedialur. •'Exdqmini papae consensu coiisilioque
At magis in precibus perslabat hoino miserandus.. Transiitad villam quae Sclavia dicitur, in qua
AUiusingeminans, quod ferret opem venerandus, , Ssepe qujescebal, corpus recreando foyebat.
Necpalereturea fraudari seraedicina, Hsec quoniain alti constal sila montis ki ipsq
Ujl^.siliicelei-enii credebaf, adessemedelani. Sanior inde datur, clivique salubris i^abetur, ,.
Vij; tandem Domini, clainoribus hjs stimulatus, Nee procul a miiris Ronianae sislkur ijrjGis. .
Et super aflKctum de niore suo miseratus, ..,,, , , Qno Patris ad jussuro reroeabat et ipse i*requei!tert.
Intrjl, iii ecclesiam, prccibus conscendit-ad aram, Grandia sed quoties tractabat et ipse pateujer.
Ma,;ierqgattirus pro cura corporis hujus,, Ipsius at montis hqmines penuria grandis y
Ve tkbus aUjuc sacris iijdutus,.miles ut armis, Conficiebataquse.jamteroporis iltud £|d usqtie.
Conceleiirat missam, sed non sine fletibus ipsara. XJuodbqne perpcndens bujus custodia yillse,
,Astai et segrolus, proslernitur in prece tplus,'"' , Insuper et vitaro ,sa]icl|iis..q.uAiii(Jiixierati||e, .
Orans ex imis aniiiii cordisque medultis, ,'. Et quia plura suis precibus jam cominqda mutlis
jam sibi promissum compten ccelitus ipsum. ' , rrassiiterit, Ctiristus iriorbqrum. tabe gravaiis,
Atqiie raysteriis cbhsummalis sacrosanctis ,TJAlloquitur saaclum, preciDus circumvenil 'ipsum,
(pira refaturus siim, raira sed exposilUrus), UiS'gnareIocum.put|i dl^neturtbidem,
Accipit e manibus abbatis aquas sitibundus, Quod mage conveniens latici decreverit idem,
().ueis(jeguslatis deyote, queis magis haustis, Digens velle suum fore, s{ jain fqrte vafere,t (
Mox.opiata salus membiis infunditur ejus. , ld fieri, pr^cibusque juvamqn ferre placeret
Nam, caro mundatur, nam spurca cutis reparattir, , Quod non esset opus descendere vallis ad initiin
Et sic in laudem praeriiropens Omnipolfintis, Gurgitis ad lympbas referendas montis in allum,'
Nqn minus Aiiselmum tollebat yocibus altis. Audiit Anselmus, tandenique precaiibus ejus
Quem conipcscebatvir sanctus, eumque monebat Annuit, et laudat qiiod disposuisse iatelur :
ife Sibiouid facti velit huic ascribere tanli, Assumptisque sibi sociis, monachisqtie duobus,
ImoDeosolipersolvat munia Iaudis, Exiil aclurus fuerat quod ssepe rbgaius.
A quo procedil tolius cura salutis. Sed mons sublimis erat arduus et nimis ipse,
Talibus instructus, hinc el nirois exbilaralus, Desuper et rupes quo mons erat obsilus ipse;
(16) bi ms. codice reginse Suecise exsiant Iii ver- scriplse-.Hinc conjicies horum etiam verstium auc.o-
sus ad catcein ViiseS. Anselmi ah Eadmero con- rem fuisse praediclum Eadmeriim.
135; S. ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. 12*
Uiide videbatiipideinenlpsuiuma'probari \ Fons e vestigio prorqmpens colis, et unda
Quod quis ibi vellet puleuni salleui medkari. Perculil astantes subito grandique sluppre.
Attamen ajilistes.scripti,non iinmemor exstans Ilinc pro Iselitia irientis cum latidis hooore
Quod qui habens fidei qtiantiHn sit sperma sinapis, Christum magnificant, sanctumque Dei repelilis
Iinperat binc raqnti.traniiferri, cifqque mqvebit; Vocibus acclamant, lum facli pro novitaie
Ac tunc ipse fretus spe sicut erat bene suelus, Muneris, et divi lain mira pro novitate.
Inspicieudo locum, peiiustrat striclius ipsum. Hoc et habelur ibi pro miro, nam patet omni
Tunc preee praemissa, quge semper erat sibi prom- Cum raqns procerua conslet modiceque cavalus,
'..:. .< LP"». Fonle salubris aqua jugis et fll, el ipse replelns.
Atque gehuflexo, crucis exhibiiq quqque signo, Nam. febrientibiis,lisec in potum sumpla medefur,
Ter 'eriens, terram lapidi saxoque propinqiiam, Insuper et variis languoribus apta probatur.
Jussil ul inslarent pperi puteumque, pararent, Ad iDomini laudem qood pertinet indubilanter
Non diffidenles, sed in ipso spem statuenlcs,:. - Talia qui populo dat dona suo miseranler.
Qui populo quondam per desertutn. gradienti Prsesul et ipse quidem non expers laudis habetur,
Firraa de pelra produxil aquas silienii. Cujus amore Deus opus hoc pairasse videlur,
Perpaucis igilur, trapsactis inde diebus, B Hinc Sclavise puleus palri» vocilalur in omni
Ex quo coeperuntiii vertice scajpere niontisr Prsesulis Anselmi puteus de taiitle percnni.

SANGTI ANSELMI VITA BREVIOR

Ex manuscripto codice bibliothecce Victorin-.

Anselmus ex Aitgusla Burgundtsc civitate ad Al- que divinis dedito, perferri ac sustentari posset.
pium radices posita oriundus, ac itluslribus parenii- Sed cum neque hac suasione quidquam protecisset,
bus, Gundulfb palre acHermenberga matre progna- proque certo compcrisset proceres populumque An-
tns, et a pueritia ingenue liberaliterque institutus, gtise adversos aiit minus fidossibi, Anselmo favere
a;l Beccense cbenobium, permotus Lanfranci fama, . euinque ad archiepiscopi munus jam oblatum flagi -
dia^fiodique studio, venit. Ibi sefatis suse anno vice- tare, aperle contradicere noluil. Verumtamen ex-
simo septimo primum litmonachus,deindeLanfranco cepit possessionem rerura ecclesiasticarum, quas
a I Cadbmerisem abbatiam praefecto, in Beccensi illo vacatioriis quadriennio fecerat, ut Anselmi qno-
prioratu successit: in quo ordine quindecim anriis que aucloritate et sententia ratse essent.' Ad quse
stetif : Trira Erluiiio Beccensi abbate morluo,'An- Anselraus dixit illi noile se Ecclesise nocere inquam
selmus abbaS crealur; quem gradum quindecim ofiiciinihit contutisset. Itaque abbatiam Beccensem,
etiam itrinis gessit. Tandem ab Hugone' Cesfrise obtenta Rothomagensis episcopi licentia (in cujus
coroifb gravlter aegrolante, celebritate sui liomiriis dioecesi fuil) deserens, archiepiscopus Canttiarien-
pervulgata, inAngliam accersiius venit, uf quaedani sis a Walchelino Wintoniensi turo episcopo con-
illiuscomitisnegotiaprocuraret, et Ceslrensis mbria- firroatur , fidelitatemque Rufo regi de more fecit.
sterii coelum, exclusis sacerdolibus, monachis com-
pteret. De' qub cum Guillelmus RufaS accepissei, Tum veroin ea sede locatus et constttulns, coepit
enni Canluariensem archiepiscopum noniinavit. regem liberius atqueseverius de tam inexplebili cu-
Omnes enim archiepiscopalus provenlus lOto qua- piditate et rapinabonoruin ecclesiasticorum admone-
driennio rex perceperat, plurimasque Ecclesias ve- U re, qua nihil possit esse cerlius quod tot ccemeleria
nales habuerat, el trigirita ccemeteria in ferarum feris ipsisob ruinam ecctesiarum compascua (ecissel.
pascua redegerat, et ecclesiarura vacantium fructus Sed cum suis precibus et exhortalionibus, de regis
sibi reservaverat. Cujus lucri suavitatera, cum Vel animo spem riullam concipere poluisset, veniatn
prorsus airiitlerfdaiii, vet valde miniiendam ex ar- peliii Romam eundi pro obtinendo ab Urbanb papa
cbiepiscopaitis concessione senserat, ppenituit illum pallio. Qua sive petiiione, sive nominalione turbaliis
illicb hujus tam promptae et propensi» in Anselmum et accensus vehementer rex asseruil et acriter con-
beneficentise. Iiaque ut ejus ariimiim a suscipiendo tendil hoc Ariselmum conlra suse (idelitatis promis-
oblato archiepiscbpalu averleret, simulale primo ssefoedus fedsse; fuisse enim a palre suo decrctum
cxposuit, elsi amore et meritis ejus duclus Cantua- ne quisqiiam, qui a rege nuncupatus nbn esset, iri
nensem arcliiepiscopatuin contulisset, lamen se Angliseregno papse nomine censerelur, et qui secus
i,am cernere graviiaieiri et magnitiidinem provincise fecisset Isessemajestalis reum regisque iniriiicuin,
Canluarierisis niajbrein esse quam quse ab homine quod regni corisueludinem violarel judicauduro.
monasticis occupalionibus, vigiliis, lucubralionibus- Ilujus verorei veritatcm Eadmerus his verbisdeseri-
125 VITA BREVtOR. 126
bit: ( Regem be transmare regressum Anselrous.A ad rcgis Murierdach populique in Ilihernia peiitio-
adiit, el ut sibi Romam ad papam Urbanuni, pro nem, afiosqtieepiscopos, accepta subjectiouis pro-
stola sui arcbiepiscopalus, eundi licentiam darel, fessione Lnmbethi consccravit. Sed post Camhren-
humililer peiiil. Atillead nomen Urbani turbatus, sem expeditionem reversus rex, exposlutaii cum
dixit se illura pro papa uon lenere, nec suaeconsue- Aiiselmo coepit, de militibus ab eo missis ad lantmii
ludinis esse ut absque sua eiectione alicui Iiceret in gerendum bellum parum idoneis, et nova crimina
regno suo papam nominare. > Hinc igitur orla quse- inferre de his quse Anselmus de ecclesiaslica liber-
daiii gravis dissensio esl, sedin aliud tempus discu- tale recuperanda aiqne retinenda, nec non dc vasii-
licnda esl dclata. Jtibet ergo ut totius Anglise epi- tateel ruina ecclcsiarum, quse regis invasione ac-
scopi, abbates, et principesad discussionem dissis ciderant, liberius ct palam et seciim privatim egis-
dii hujus apud castrurn, quod Rochiiigam dicilur, set. Quibtis suis faclis recensilis, dalur itlico Ausel-
una veniani. Faclumcst.et terlia septimaita Qiiadra- mo iitriusque rci facultas atque optio, sive manendi
gesimse,jiixla edictum, convenerunt. Causa in me- in regno Angliae, cum ea prsestalione fidelitatis et
dium ducitur, el Anselrousdiversis querelis binc inde obsequii regi, qiiam jurisjurandi sacramenlopromi-
concutittir; siquidero niulli, sed maxiroe episcopi,re- seral, et a superioribus archiepiscopis praeslari con-
giacvokintaiifaverevolentes.sprelosequilalis judicio, ^suevit, et ne quacimqne deread papam de rege
id probare nitebanlurqtiod Anselnius, salva fidequam provocarct, et ad sederti apostolicam appetlaret :
regi de!ebat, nullalenus posset in regno ipsius Ur- vcl ex Angliseregno discedendi, qtiod homini pere-
banuin sedis aposloticse prasulem pro papa tenere. grino et advcnsedifficilenon fuerat. ItaqueAnselrous
Quibus cum plura qusc ralio tulerat, objecta fnis- constituiis sibi undecim dierum induciis, inlra qttos
senl, et Anselmus eos ex verbis Domini : Reddite Confcctisrationibus suis, transfretaret: Ego (inquit
qum sunt Cmtaris, Cwtari, et qum Dei, Deo (Mattk. regi ct proCeribns)vado, vobis tamen benediclionem
xxn, 21); aliisquenonnullis.qtiserationullarefellere meam, si non contemnitis, imperlior. Quani cum se
posset, penitus infrenasset; illi econira, qtiod dicerent, rex non sprettirum dixil, Anselnius ei levata dexlera
nou babenles, eum in regem blasphemare uno stre- bcnedixil, el Canluaria discessit, ibi quatuordecira
pitu clamaverunt, quandoquidem ausus erat in regae dies mansit, et, pnstridie navem Doveri conscensu-
ejus(nisi eoconcedente)quidquam vet Deo ascribere. rus, tanquam insignis aliciijus criminis reusa quo-
Igitur, ad unam regise indignationis vecem quidam dam Guitlelmoclerico regis ad id- nuntio delineiur.
ex episcopis archiepiscopo suo alque priroali omnem doncc magna plebis astanle corona, supellectile stu
subjectionein, alque professam obedientiam tinoim- _ tota perscruiala, bonis omnibus exultis, superato
petu abnegant, eiqueiinitatemfraternsesocietatispari raari, alieno liltori nudus expositus est. Pcst eais
volo miserandi abjuraqt. Quidam veroin eis tantiim discessum, rex proscripsit omnia quseAnselmi ju.is
qua?ex parlc Urbauipapaepracciperet illi se negant erant, et in suum dominium transtulit, et qtisecun-
obediluros. Episcopi itaque omnes (Roffensi solo que statuerat, irrila pronunliavit. Ariselmus autem
exceplo) aut uno aut atio modo, debiiam illi subje- Lugdiinum perrexit, inde Roniain a papa accersitus,
clionem et obedientiam abnegant. Rex eliam ipse qui perbenigno enm bospilio accepit.
cunctam Si confldenliain et securilatem in suis om- Interea Romam venil Guillelmus, qui Ariselnium
nibus ademit, necse iilum pro archicpi copo vel in litlore discedentem scrulalusesl, regis ad papam
paire amplius habilurum jurat, nisi ipse vicario legatus, ut de Anselmi causa inducias ad sequens
beati Petri ullerius obediturum denegcl. Tres dies Micbaelis archangeli feslum impelraret. Quo con-
in islo negoiio clamoribus in Anselmum, et contu- cesso, Anseknus id segre ferens, Lugdunum reverli
meliis gravidi expensi sunt, landem in hoc fine con- conslituit, sed a papa ad concilium quod tum con-
cludunt. vocalum fuit, retentus est. Inter cseleras hujus con-
Al Anselmus in suo proposilo constans postulat a cilii sancliones, excommuiiicationis lata sententia
rege ut tuliis regno diseedat. Quo sibi negato , faclse :0 est, lara in laicos investiluras ecclesiarum dantes
sunt utrinque indicisead Pentecoslem, et plenapax quani in clericos easdem a laicis accipientes. Et
ettranquillitas promissa. NihilominnsAnselmiis, ho- pendenlibus de Anselmi causa induciis, obiit papa,
minibus suis captis, et spotiatis lerrisque vaslatis.in el paulo post Rufus rex, qui se vivente, nec synodos
imiriensum afflictus est. Post haec lamen Urbanum ecclesiasticas ad vitia corrigenda celebrari, nec plu-
per Walterum Albanensem episcopum (qui pallium riraas ecclesias a clericis possideri permisil* sed
Anselmoa Roma Cantuariani detnlit) pro papa sus- earum fructus percepit, jocose seroper hoc versti il-
cepil. In hac autem tractanda conlroversia rex cum ludens toli clero : PanisChristi,panispinguis <«>'
Urbano papa privatim egil de Anselmo ab Anglia Rufo autcm mortuo, snccessil fraler ejus, Henricus,
peoilus abducendo. Sed cum ob eximiam viri do- a Mauricio Londinensis episcopo consecratus, qui
clrinam moruraque probilalem id eflicene non pos- calarailosum et discerptnm a fralre ecclesiseslattim
sel, Anselmus jam acceplo pallio, archiepiscopalem resarcivil, Anselmura ab exsilio revocavit, eique
curam el auclorilatem rege connivente exercuil, ct procuralionem eeclesiasticam commisit. Quanltim
San:«ielemquemdam Dublinensem archiepiscopmn, aulem Anselmo faverit, ex suo ad Londinenses de
Malcumque Vaterfordienscm primum episcopmn, Anselnii servorum elfainuloruin immunitatc, cosque
127 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. 128
bene bnmaniterque traclandq, misso diplomale quo A Ecclesiis vacantibus, rexarbitratu suo viros eccle-
petit ul Ausetmus ac sui lam liberi esse possint, ac siasiieos praeposoit, earumque possessionem, per
Lanfrancus cum suis fueril, ut e concessione Guil- invesliluram, el baculi pastoralis et Knnuli donatio-
lcl.ui Cpnquse&lorisintelligi potesl. El ut perspicia- nem Iradidit. Quod quidem investiendi ac in pos-
mns quara fuerit illa seias aperla etsimplex, mini- scssionem inducendi jus, Christiani principes tunc
liieqne prolixa et cttriosa verbis, non eril alienum temporis stbi vindicarunt. Ex his igitur qui auctori-
ips iin diplonia, Laline Angliceque scriptum verba- tate regia episcopalibus et Ecclesiis inducti fuerunt,
liro inserere. Quod lotiun in utraque lingna- com- peliit rex ut qui sacrali non essent, ab Anselmo
p eheiisutn, nC palmse laliludinem atlingit. Magnura consecrarenlur; qui vero absente eo ab aliis episco-
aute.n regis sigillum, quod nunc in flne diplomatum pis consecrali essent, in consortium el consuetudi-
ap enJi solut,in hoc antiqnodiplomaiead inodicam nero suara et episcoporum coelum permitleret. In
in «1'iranae partem paulaiim extensam et excisam utroque horum Anselmus regi resistit, lum quod
ex diplomatis sinistro latere adhacret. Sigilla vero caeterijaici regis exemplo, auctoritate privala, pre-
aittiquiltis diploinatibusstiis reges non appeudebanl; sbyleros sine legitima episcoporum approbalione,
quotl tamen ab Eduardo reguro Angliseprimo indu- sacerdotiis praeOcerent: lum quod Urbanus Roma-
ctwra ftiit, qui chartis suis ad veritatis testimonium B nus pontifex superiori concitio staluisset ne quis dc
ccrain iinpressam appendebat. manu regis aut laici Ecclesise alicujus investituram
Diptoma Ilenrici regis acciperel, aut laici aucloritate potestatem appre-
henderet.
t Henricus, rex Augloriim, Uugode Boctaude, et Al rex regnique proceres, episcopi, et cujuscun-.
W. Baignardo, el omnibus miuislris roeis Londonise qne generis aulici, hoc prscler regni consuetudinem '
S. Praecipioet volo nt onmes homines Anselmi Can- abAnselmofaclilahim indigne ferenles, asserehant
luaiieusis archiepiscopi, quos in Loudonia habet, et assensuros sese nunquam tam iniquo papse decreio,
onines sui in illa villa eunlesel redeuntes, ila quieti etpotius lam Anselmum regno extermjnaluros.etab
dc omnibus consueludinibus^inl, sicut unquam Lan- Ecclesia Romana penilus discessuros quam banc
franciis archiepiscppus suos in eanielius etquietius papaesenlenliam.a jure regio regnique consueludine
Iiabuil leropore patris niei, el videteneeis ullam prorsus alienam, ratam haberent. Quem prpcerum
injiiriam lacialis. TesleHug. comile de Ceslra apud et episcoporum secumconspirantemet congruentem
Westmonsler.».....•.' stnsum cum animadvertisset rex, Girardo Ebora-
Anselmus vero ecclesiaslicam suatn procuratio- „ censi archiepiscopo suasil et mandavit ut ipse boc
neiti ditigenier exercens, lotius cleri synodum Lon- consecralionis munus sttsciperel et absolveret. Gi-
d.i.i convocayit. luqua plurimosab ecclesiasticis rardiis hoc oneris in se assumpsit, diemque ad con-
ilignitatibus,. obiSimoniacas pactiones aliaque flagi- secrationis hiijus cetebrationem Londini in Paulina
lia ,dejecit,, Guidonem abbatem Wimqndensem ecclesia praescripsit. Quo cum plures (onvenissent
liidwiiiumque Ramsensem Simoniacbs, Gatfricium Guitlelniiis, Winloniensis episcopus tuncsacraudus,
Prttiiburgensem, Hayroonem Cervellensem, et Rb- baeujum pastorale et annul ura, quaea regeaccepissel,
htrium Sancti Edraundi, ob varios defectus et ex- iterura regi tradidil; dixitquequae injuste» accepis-
ce^ssius.SyiiodusisiaLondinensis synodi appetlatione set, amplius se non posse retinere. Cujus facli no-
eiiara vulgo ferebatur, cujtis constiiutiones slatim vitate,"quod prseler omnium exspectationem tam
spretse alqne contemplac fuerunt. Nam Girardus subitoet inopinato accidit, perculsus rex Guillelrai
Hboracetiisisarchiepiscopus, cum illos canones edi» bona proscripsit, eumque regno ejecit. Postea mul-
xjsset servandos, lotns illius provinciae clerus recu- lis in ulramque partem sicut in omni dissidio fleri
savit. Uiide Ansetmo scripsit : « Silio clericorum solet, hliciiluc inclinanlibus ad lanlam discordiam,
meoru n integritalem; sed praeler in paucis admO- quac regi receulis regni vicloris lilio periculosafo-
dum vel aspidis surditalem, vel fabulosi cujusdam D ret sedandaih, cqnventum est ul ad sciscilandura
Prolhej. miitabililalem invenio. V*riis , iinguarum papae oraculum, Ansetraus eiGuillelinus Warelvast
aculeistnodo mifias, modo eonvicia infligunt. :ProT regis legalus qui semper Ansehni parlibus adversus
fessiques vero uiihi penitus abnegant canonici illi, fuit, Romam proficiscerenlur. His Romaeante papse
qui skie professtone ad sacros ordines inordinabiliter tribunal hanc causam agentibus, Anselmiis papse
sunt provecli. Hi etiam qui in presbytqiio vel diaco- causam, coram papa praesenleet judice .Guillelrous
natiieoiisiiuiii, eluxores sive concubinas inpublico regis sui absenlis, nec judicis, causam tractavit.
haclenus habiwrunt, et ab allari nullasereverenlia Cumque Guillelmus yeheroenlius in regis propqsi-
conlinucruirt. Cum verO ad ordines aliquos invito, luin affectiis dixisset regein suum, ne pro regni An-
dura cervice renituntur, ne inordinando castilatem gliaeamissione, jus Ecctesias donandi et earum pos-
profiteanlur. » Olistilk etiam ne canones hujus sy- sessionem tradendi amissurnro, respondit Paschalis
nodi leguoi vim et polestatem sortireniur, ingens papa (utverbis Eadmeri auctoris utar): Si qnem-
inter regem el Anselmum discordia et conlentio de admodum dicis, rex tuus nec pro regni sui amis-
ErciYaurum iuycslilurisorta. Nam tolo illotriennio sione palietur Ecclcsiarum donationem amitlcre,
quo abfuerat Anselmus,. sedibus cpiscopalibus et scias, cccc coram Deo dico, quia nec pro sul capitis
1« VITA BREViOR. 150
redemplioue, eas illi aliquando Pascbatis papa A nibus per invesiiturse priviiegium coniposita, per
impunepermiilel habere. illud papajis arse sacramentum sic confirraaia est.
Hoc itaque papaeresponso,, causa secundum An- Papa cetebrans imperatori sacramenlum his verbis
selmum contra regem definita est. Alii scribunt An- porrexit : Domine imperator, hoc eorpus Dotnini
selmum audivisse Paschalem papam illam excommu- natura ex Maria Virgine, passum in cruce pro no-
nicationis senlenliam in laicos invesliluras daoles, bis sicut sancla et apostolica tenet Eoctesiaf'iIamHS
et clericoseas a laicis;capientes fuloiinanlera, eaque tibi in confirmalionem verae pacis inter me et te.
perterritum, principi suo, a majorilius suis jub ven- Sumptoque sacramento, imperatoris pacem, amis-
dicanli, consentire non ausum. Nara in illa excom- sione investiturarum papa consecutus est. ;
municatione papa bujusmodi verbis.usus est: exse- NuiicadAuselmuin redcamus, quiRoroadiscedcns
crabiie videri manus, quse in tantam eminentiam LugdHnumpervenil. Cui una-iillucprofiqisceiisregis
exoreverant, ut, quod nulli Anglorumconcessum est, legalus GuiltelmuS, ex regis riiandaW interdixilhi
Domioum cuncla creantem suo ministerio creent, et Angliam redituni, nisi omnes regni cousuettidines a
eumdem ipsum pro redemptione et salute lotius patre ac fratre regis retenlas ac observatas, se quo-
muadi suinmi Dei Palris obtutibus offerant, in hanc que servaturum cerlo promitteret, pqstposita sedi
ignomiuiam tradi ut ancillse fiant earuni manuum, -S B Romame subjectione et obedieutia. Sed Anselinus a
quae die ac nocte obscenis contagiis inqui.naiitur, sententia discedere noluit. ltaque Lugduni cum archi-
rapinis, ei injusta» sanguinis effusioni addictaecom- episcopo Hugone iriennio pene tolo :permansit. Rex
maculantur. Cerium enim est Henricum impera- omnes archiepiscopalus redilus in flscum deferri
lorem Romam ad sedandara hanc discordiam quae jussit, landem per Adelam comitissam Btesenseiii
inter regem el clerura coepta esset, tanquam orbis regts sororem, hoc casu Anselmus regi reconcilia-
Chrisliani scandahim, venisse. Hoc autem . inve- lur, et ad archiepiscopatusjura restittituscst.Adea
sliendi jus aGregorio septimo dicto ilildebrando gravissimo et periculosissimo morbo diu; labora-
regibus delrabi coepit. Deinde a successoribus ejus, veral, ad hanc in lanla corporis iiifirmilale conso-
Victore.el Urbano, roaxime autem a Pascbali, sub landam accessit Anselmus.•:Cujus advenlus tauium
excommurocalionis censura interdictum fuit; sed a et lara repertiiiium gaudium comilissse latii ~%t~
Garolo magno Franciaerege imperatore, et a sequen- atinlitut profligalo roorbo valetudinem recupera-
tibus imperatoribus, qui trecenlis amplius annis verk. Ilaque regem fralrem, Norlhmannisc suaedi-
imperabant, quibus annorum sseculis sexaginla tres tioni redigendaeoccupalum pro Anselmo adiii, et in
Romani pontilkesordine secuti sunt, hoc inyesiiendi, pf regis colloquium adduxit. Tanclem iri regis graliain
et iu.possessionem miitendi clcricos inecclesiastica accepto Anselmo, prior illa de Ecclesiarum invcsi-
beneficia per virgse el annnli traditionem frequenla- turis eonlroversia, qitse eos aniea disjunxerat, Pa-
lumetretentura fuit. Conlra banc Csesarum princi- scbalisjudicio ilerum relata esl. lsiieregisaninium
pumque auctoritatem el consueludinem ceiisebani quera irriiabilem antea seuserat, in Anselmum itc*
synodalijudicio pontiGces nec posse nec debere per rum accenderel, nec tatnen de investifurae jure
virgam necper annulum episcopatus aut Ecclesiceali- quidquam discederet, mediam quamdani in iiujus
cujus inrestiluram possessionemque a principis aut caussedecisione viam secutus est, ut episcopi a rege
Iaicimanuapprehendi,etqui id facerentsententialata ante invesliti, quos PascAalis excoinmunicaverai,
excommunicarcnl. Hancigitur pblissimara ob cau- ah illa senlenlia solverenlur, et in sedibus suis
sam, Henricus imperator Roroam properat, Lorigo- cbnfirmarenlur; sed, ne tale quid in posierum a
bardosque in via sibi resistentes fortiter prosternit. rege aut laico quocunque fiat, cavit atque statuii.
Tum Romam ingrcssus, acceplo diaderaale, papara Quo papse decrelo rex acquievil, et Anselmuin om-
cum episcopis et cardinalibus capit, et sub arcla nibus bonis.et fructibus exsilii tempore a se per-
custodia delinet. Die Pascbse reconciliatio inler- ceplis el retentis plene restiluit. Redil igitur in
venit, quo die post lecium in missarum soleranibus D ] Angliam Anselmus, summo lotius populi applausu :i
Evangelium, ad aliare apostolorum Pelri el Pauli, regina et optimatibns perbonorifice iu regnum ac-
in oculis quam plurimorum principum, Paschalis ceplus; rex enim Nqrthmannicq inqlu delentus
papalradidit imperatori privilegium, ul is solus in erat, quo sedato, Norlhmanniam itcrum suo subjecit
suoregnb investituras Ecctesiarum, per virgse et imperio. Reversusque concilium regni publicuni
arinuli traditionem in clericos transferret, iia si Londini indixit, in quo slatulum fuit nort licere
post investiluram ab episcopo, cujus dicecesis sint regi, vel cuicunque laico per baculum et annuluiii
ecclesiaeconsecralionem canonice accipiant. At hoc episcopum vel presbyterum quemcunque investire;
niodo investiendi jus, synbdali tanlum constilutione satjs. esse ut homagium ab episcopis regi fiat, pro
a papa, cseieris demptum principibus, in illo reguo possessionibus temporatibus. His ex Anselmi sen-
solumreiinetur, taniumiamlerrorisanalberoatum et tenlia geslis, ccepil prioris illius Londineasis.a se
excommunicaiionuma papa projecta fulmina regibus celebratae synodi decrela exseculioni mandare, et
incusserunl m pavido et trementi aticui Herculi sacerdotum nupiias dissolvere.
clavum, ut dicitur, extorsissent/ Sed Henricus illa Sub baec lempora mortuo Girardo Eboracensi
lonilrua compescuit. Haec pax in missarum solem- archiepiscopo, Thomas archiepiscopus eleclus esl.
 431 S. ANSELMl CAN.TUAR.ARCHIEP. 134
Qui cura ab Anselmo consecrandus esset, provincise A crandus melropolilanus, prolitebr subjecliqneiu et
suse cleroeum pellenle et insligante; subjectionem canonicam obedienliam sanctse Dorovernensi Ec-
CanluariCnsi sedi debilam, el a prioribus Ehoracen- clesiae, et ejusdem Ecclesiae primati canonice electo
sibusarchiepiscopis prsestitam, profUeri recusavit. el consecrato, et sucCessoribus suis canonice in-
Ob quam contumaciam Anselmus nec eum conse- thronisatis, salva fidelitale Henrici regis, et salva
crare voluit, et ne ab alio quoqne episcopo sacra- obedientia mea Romanac Ecclesiae. >
retur, per lilieras vetuit. Itaque Thomas sine con- Anselmus vero Cantuariae, lvldus Augusti, Guil-
secratione tolo Anselmi tempore vilae electus lan- lelmura Wintoniensem, Rogerura Salisburiensem,
tummodo stetit. Eo vero mortuo, rex, regni pro- Raynelium Herefordiensem Urbaniimque Glamorga-
ceres atque praesules ad ineundum de Eboracensis mensem episcopos consecravit, prsesentibus Girardo
archiepiscopi consecralione concilium Londini Eboracensi archiepiscopo, et aliis Cantuariensis
convocavit. Episcopi enim, ab Anselmo prohibiti, provincise prsesutibus. Multum autem et operse et
consecrare illum noluerunt. Quod cum Thomas suinptus conlulit in ornando et inslaurando eccle-
quondam Meletensis, cujus lunc fuitcum rege inlima siam Christi Canluariensem, et in instiiuendo Ce •
maximaque gratia, sensisset vuttu sermoneque sse- strise monachorum ccenobio, ab Hugone comite
viori qusesivit an quisquam hujusmodi lilteris pa- " prius exslruclo; cujus Richardum capellanum suum
rere auderel sine regis auctoritate et senlenlia. Quo abbalem fecit. In scribendis epistolis frequens et
perterriti el stupefacti episcopi, Samsonem Wingor- assiduus fuit, quarum 367 ad nostra tempora reser-
niensem episcopum, utThoiham Eboracensero ar- vanlur. Scripsil tractatus varios, 1. De veritate, 2.
chiepiscoptim consecraret, rogarunt. Qui id se De libertate arbitrii, 5.- De casu diaboli, 4. De
facturum negavit, nisi Thomas Canluariensi sedi Grammalico et discipulo, 5. vocatur . Monolo-
subjectionem ex more professurum promitleret. gium. Mullas dialeclicas quaestiones proposuit el
Cui et rex assensus est, jussitque ut quinto Kal. solvit. Scripsit etiam libellum sententiarum, Pros-
Julii proximi in ecclesia Paulina prsesentibus epi- logion , librum epistolarum ad diversos, -tibrum
scopis Thomas sacraretur, et prsestitam a superio- De incarnatione Verbi, librum cur Deris hqmo, ad
ribus arcbiepiscopis professionem faceret. Quo hsec De conceptu virginali, De orationibus conlem-
lempore convenieniibus episcopis, qui sacrascsere- plallvis, et De processione Spirilus sancti. El bien-
monias absolverent, porrigitur Thomae professio nio post secundura in Angliam ab exsilio reditum
sigillo obsignata jam olim a suis prsedecessoribus transaclo, in abbatia Sancli Edniundi gravissima
legi solita. Quam cura summa gravitale et reve- , febri correplus, Gantuariam festinavit ibique diu
renlia, qua decuit, aperle legisset, episcopo Lon- ' lecto decumbeus, undecimo Kal. Maii, an. ,1109,
dinensi, Ecclesise Cantuariensis decano, priore setatis suse LXXVI,et pontificatus anno xvi, obiit,
eliam ejusdem Ecclesise prsesenle, tradidi:. Pro- luiriuloqiie ad caput Lanfranci sepullus et condilus
fessionis forma hsec erat. jacet
I < Ego Thouias, Eboracensis Ecctesise conse-

'yVTM SANCTI ANSELMI

•CANTUARlEiSSISARCHIEPISCOPI

SYNOPSIS CHRONOLOGIGA.
r -
Anni Chr. SS. Pontifices.
1033. "BENED.VIII. Anselmus Arigusiae ad Alpium radices ex Gondulpho patre et Ermengarda malre
• riascilur.- ,
1060. NICOL.II. Paremibusorbalus, aeiatis suse an-27, AnseirausBeccuro venit, etibi suh Herluino,
huiusce coenobii fundalore ac primo abbate, ac Laufranco priore mbnachum
induit.
1083. ALEX.11. Ansetmris, Lanfranco in Cadomensis coenobii abbatem assumpkV, fit Beccensis
monasierii prior.
Scribit Monologion, Proslogion , Contra Gaunilonem respondenlem pro instpiente ,
Deveritate, Decasu diaboli, De liberldte arbitrii, De Grammdlico , Meditatio-
hem : TERRETHE, efc, et alias."
1078. GREG.VII. Herluino vu Kal. Septemb. hiimanisexeropto. Anselmusin abbatem electus est.
1079. Benedictus esl in ecclesia Becci a GislebfertoEbroicensi episcopq. lu Angliaropro-
ficiscitur. Cantuarise in cbnventu fratrum sermonem de chantate fralerna habet.
1088. URBAN.II. Anselmrim ad se Giiillelmus 1 Angtiserex, eo raorbo qno prexime decessif ingra-
i vescenle, acCersit. Ipse regem adit, sed raorbo correptus regi moriqnli non
'poiuii adesse.;
 '
135 VITJS SYNOPSIS.: ,k |34 ,
^ Anni Chr. SS. EonliBce?. . .
1090. Rogatus a Guillelmo abbale Fiscanensi et ab Arnnlpho Troarnensi abbale Anselmus "
circa hoc tempus scripsit homiliam in jllud : Ihtravit Jesut, elc, quam ssepe in
i corivenfu fraitrum dixerat. ; '_ './. ; ,;'
1092. liichoai librum sive epistolarii De incdrnalione.•Verbi. In Angliam ab Hugqiie coraite
Cieeslrensi evocattis proficiscitur, et pridie Nalivijatis B. Mariae Cantiiariain '-
venit.
1093. In arcbiepiscopum Canluariensein Anselmus Glocestrise eligitur pridie Non. Marlii
Dominica IQuadragesimse. .i ;;I;<:I,'
Wintonise signo Crticis incendium exslinguit. ,;...,.,
VII Kal. Octobr. Cantuariam ingreditur, et sedem poiitificisconscendit.
• ,i Ibi pridio
Non. Decemb. consecratur. ... _....-,.
1094. Ab Anselmo Willelmus rex exigit pecuniam; quam ipsedarerecttsaiis a Curia disce-
.'•.• dit.iDedicatecciesiam in villaquae Berga dicitur. , ;.,...;,;..;
% , .Ad.HastingescuroatiiSepiscqpisacprincipibus cqnvenit, ut regemin Norlhihannktm
"'"'iransfreiaturum benediceret. In mora Robertuin Lincolniensem sacral. Iri Capiie
Jejunii, die Cinerum, inlra roissaruiri soleronia sermonem habet conlra comaiii
->;•;; nutrienies.; piurimi aitonsis crinibus egerunt pcenilentiam , caeleros a cinerum
suscepliqne ei suas absolutionis benediciioiie Anselmus suspendit, ' . ''''" ,,
Perficit librum De incarnalione Verbi, et euiri Urbano II dicat.
'•-."':-'' ;,• ;-t;f :;': :
Iricipit scribere libros, Cuf Deus homb.
1095. IV. IdusJunii Gualterus Albanensis episcopus et sedis apqstoficae :ieg;tftis Anselmo
; palliUin defert. ; - :::'! :::: .,...'.:• ;!,;,•.''••
1096. Dieoctava Paschae, et dieoctava Pentecoslesplures ' episcopos Anseimiis consetrai. ,..
«*y. ..:.:>,• *.;..;>.-.....
ScribitlibrumDenupHis cpnsanguineorum.
1097. Tertio petita, ac lerlio negata eundi Romam licenlia, idihus Oelobiis Anselmus a
rege discedit ;el postera die Cantuaria egressus ad portutn Dofris v.enit;: undg.
. post 15 dies navem conscendit, et ex Anglia exiit Liigduuum. . r:>i
1098. Liigduno Anselmus discedi* feria III ante Doiritriicain Pakriaruro. Roinain pervenit.
Pbst decem diesdivertitin villam Schlaviam"in GapuanaprovihCia.: ^ ;JV
< Periicit libros Gut Deut homo, Obsidioni Capuanse cum, Urbaho IL aaest.iKalend.
Oclobr. inlerest concilio Barensi. Ibi contra Graecos disputat: et concilti Patres
ne regem excommunicent, flexis genibus exorat.
1099.' Ansetmus ihleresl concilio Rom. in quo excoinmunicantur dantes vet accipienles
investillirag, etc. 'Roraa Lugdunum discedit; ubi, dum^morajmr, Urbanum II
quarto Kal. Aug. vila functuin accipit
. Ibi lum scribit libruni De eonceplu virginah, e<c, et medilalibiiem tte humana
redempiione.
1100.- PASCH.II. - Dum Cluniaci degeret, sermonem habuit De beatitudine ioilettit patriw,et nuntiatus
est eiobilus Guillelmi II, qui conligerat mense Augusto iiujtis aniii. In Angliam
ab Henrico II revocatur, Eal. Octob. Dofris appuljt. tfominiuni regi fa.cere
renuit. Ea dereijantur iiitluciaead proximiuri Pascha. ;;;.,:
s 1101. In feslo Pentecosles Angtia commota cst ex Roberli, fratris HenricHl.reditu ai
'....;• Palsestina : pro Henrico rege stal Anselmns, •..;:;; -.•.-.„'•,_..•,.•.•..
. Scribit librum De-rocessione Spiritus sancti, et epistolant Oe Azymp , ail yt&te-
"''
rannum. ','' -;"->•
,
1102. AnselmusLondoniaecogitcohcilitim. Episcopos aregeinvcslilos consecrarerecusal.
Scribitepistblaro De diversitale sacramentofum, ad Walerannum. . ,y...,',
1103. Post Pascha, rege annuente, Anselmus ex Anglia v Kal. Maii egredimr : Carnotuni
veriit. Becci fesluni Pentecosies celebrat: el posl Assumptionis B. V. festivilaiem
Romara pergit. Circa liriemNovembris Roma discedit, et paulo ante Natale Do-
mini pervenit Lugdunuin. .;
1104. Lugduni manei usque ad mensem Martium sequentis anni.
1105. Concilium Rom. sub Pasch. II. Comiiem de Mellento vn Kalend. Aprilis excommu-
nicat. Anselmus ad cellam Charilalisord. Cluriiac secedii; iride Blesium ad comi-
tissam Henrici II sbrorem; cura ea ad caslruin quod Aquilav dicitur, venit, ubi
n Kalend, Aug. cum Henrico II colloquiuin habet: deinde inodo Reinis, modo
Becci moratur. ,
1106. Anselmus Henrico II prsesente in festo Assuriiptionis B. V. iriissaruni solemriia BeCci
celebrat; post hsec, rebus cum rege composilis, in Angliaur regreditur.' '•'
1107. A Pascha adPentecosien in regis curia Ansetmus infinniiate detinetur.Kal. Ang.
conventus fit Anglicaiius v et in eo pax ' et libertas esl Ecclesiae reddita. m Id.
. Augusti ptures episcoposconsecrat. ""..'." '.:",','."'.
1108. Initio Quadragesiniae Anselmus juxlaLbhdbtiiam ad regisColloquiilm veriii. In Pen-
tecoste rex cum eo agit de clericorum iiiionlinentia. Solula curia :Anselmus in
villa Murtelac ptures iri jejunio quarti men.sis ordinat. Post festum SS. Pelri el
Pauli Cantuariam venil. Episcopum Londonienseni consecrat apud Pagabain,
CantUarise verb episcopum RofTensem.
1109. Anselmiis scribit tractalum De volunlate: tres tjusestiones De coneordia prmseien-
tite, etc, et institu.it scribere de Origine animse.. His iiitenlus Anselmus anno
, pqnlif. xvi, setaiis txxvi, Cantuariae niorte preiiqsa decubuit. Vixit in ssecillo
tres annos, moiiachus sine prselationeires, prior quindecim, abbas quiiideciin,
archiepiscopus sexdecini, eihis completisbeato fiuedevixit.' '!! •
 133 S: ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP.
CARMEN IN LAUDEM
Haud habiture parem sumas, Pater alme, satuiem A Et tamen in terris ipse superstes eris,
Quam mea disparibus tnusa vehit pedibus.
ttbn habet aequos,
Quod raeamusapedes tibiscribens
Pauperlalemeiconiigit kigenii.
Laudari p.roles.prpcerum pede debet Homeri.
I>a veniara, timuipondera tanlapati.
Materiae, fateor, sura tantse pondere pressus,
Nec mea niusa rei sustinel hujus onus.
Indefective j'am si mea peclora clament,
Et mea centenis yocibus ora sonent,
Fonle Caballino si me respergat Apollo,
Ad te laudandum non satis unus ero.
Tu generosus homo, magnisque parentibus ortus,
, .Exsuperas morum nobilitate genus.
Jam (ua fama domum solis replevit utramque,
Et talem miindus gatidel habere Patrem.
Axis et australes le novit hyperborettsque,
Parsque luis mundi nulla carel meritis.
Fulta luis meritis si non foret Ahglica terra,
Corrueret yitii pqndere quassa sui.
llla tuis raerilis, •faleor, vatet alque valebit,
Alque tuis precibus ue cadat efficitur.
Quis te non norit mensura vivere recti?
Quis te sariciorum nescit babere fidem?
Tu delinquentes castigas verbere dulci;
Ne peccaVe velinl, ipse moiies homines.
Arguis ul debes homines peccata lucranles.
Te raercede caret judice ciirta fides.
Judice te dives peccalor vivit egeuus,
Et dorainus nequain satlniser esl fainulus.
Solus in hoc sevo, Paler, es laudabilis sevo.
; Solus habes vitse, vir veneraride, modum.
Solusesin terris deflens peccala malorum.
Tu solus limidis es medicina reis.
His quoque.pro meritis merito, Pater Optime loto
Est propagatum noroen in orbe tuura.
IntereuiH casu quae primum magiia fuerunt,
Nec quemquam cerlo limite fata regunt.
, Qui raodo dives erat, forlunae corruil iclu.
Atque modo cum sim, non reor esse diu.
Hoc noh atlendunt quos roundi gloria ducit,
Quosque fefellit amor non saliaius opum.l
Al tu, praeterita qui spectas quod sequiturque,
-Scis quia quse modo surit interitum capient.
Hscfcquse per spaliura yix durant unius horae
Credis perpetuis aequiparanda bonis,
Nattirse paret quidquid roortate creatur; .
Quodque fuit quondara, desinit esse modo.
Tu quoque parebis morti, sed dispare iractu;
Nec tu ciim reprobis ipse tocandus eris.
Tu cum mutabis terram ccelo potieris,
(47) "A6ov>os; inconsultus, pravo consilioincitatus.
156
S. ANSELMl.
Excipiet primo quoniam te gaudens curia cceli,
Et tibi promissa sedelocatus eris.
Credo luis hominum iiullus succedet habenis
Io bonitate tua qui moderetur eas.
Cura Deus omnipotens protoplastum fecit abyle(i7),
Te noslris nasci lemporibus voluit.
Cur tamen hoc voluit, nisi quod te noveral anle
Posse cruentatis freha parare tupis?
Ecce cruenlalus tupus assistit, aggrediturque
Caulas, quse firmae le vigilante manent.
Si quam crudus ovemcasu lupus ore cruentat,
f. Evadit fauces te properante lupi.
Mundi tempesias aliquem si depulitad le,
Armamentaratis,uepereal, reficis.
" Divinis armis iristaritem perculis bostera.
Divinis armis tula quiescil ovis. '
Quod nolles, ovium: periit tamen una luarmn;
Necperit ex toto, si vigilare velis.
Hsecde qua dico, bahalans est presbyter Hitgo,
Abstulit in scopulos quem sua stuttilia.
Sed quoniam, Pater, est miseris pietas tua valluni,
Auxilium, quaeso, senliat iUe luuro.
Hoc quod vivit adhuc, quod non est luroina fossu.v,
Effectum cura quis neget esse tua ?
Nam nisi te rabi.es timuisset sseva liiporura,
Quera non carcer babet, crux babilura foret. .
Estgrave, confileor, quod commisit miserilie,
Sed non cxcedit culpa gravis veniam.
_ Quis quam primus homo peccavit acerbius unquan_is
lllius iiileriit culpa tamen venia.
Altius incipiam : quis eril Judse sceleri par? ;
Huic, reor, esse comesnulla potest venia.
Csede lamen sacra madidus si paenituisset,
Qui pius est ctinctis, non ferus esset ei.
Tu debere manum dicis supponere nanti,
Ne demergat eum qtiae venit unda maris.
Mergitur hic, puppim niagna ferienle procella;
Et ni jam properes, vita relinquit eum.
Ex iilo loto soluiri caput eminet undis;
Quod si mergatur, hei mibi! vita ftigit.
Illius ergo precor fracto succurre pbaselo,
Quaenullum, nisi des, Iitlus babere potesl.
Aut igilur properans tua cura medebitur illi,
JJ Aut nullo certe lempore sanus erit.
Ille fuil multis et magnis fultus amicis,
Dum ridebat ei quse st.at in orbe dea :
Quseposlquam risum subitam comraxitin iram,
Illos non puduit quin retro terga darent.
lllum nonnulli rion cum ratidrie remordent,
Nec, quia desipuii, nossefatentur eum.
 137 CAftMEN »SLABBEM$. AWSELMI. '
fSg
Al, puto, csm poterat «aritisvilare ruiiiam, A lllum, sancte Psfter, qusese «tere reitm.
; HMincede vh, dWere dehueraflt. Sancte Dei ciittbr, fidci fons, pecun amatoi-,
Ntinc Hti fracla"havi quid dicm prodest, Spes, decufc;anxiliuiu, yita, silusVliOinMium, '
CurrCreCaulius ttbc per raare debtieras. '
Usque quod Csl dtcara, patriae lolius asyluai.
Ei-gocommunis cumsls ttitela reorum, '-'; Unica scala poli, ncettitttra, vale. *

EPICEDION IN OBITUM EJUSDEM;

IVsesulisAnsclmi, qttcm miper"obisse doleraus, ';'
Laudibus aptari Jittera nostra enpit. '•' •
' '"
Estlamen alantoqiiod irie deJcrreat ausu,
Ne res chara meum nqrt amel fngeniuni.
'
Aggrediar vera, de Christi «iunerr fidcng,
Dicere quhd pbssurii de bonitale \Jri.
ftes pretfosa ntriiis, res iililis atqiie decora,
Virchirus, sapteris liic et honesius erat,
Kotuset ignotus, iapfens simul InstpieiTSVc,
fitlbtus parilermiindusamahuiCuiiL.
Ejus amor dulcis faslldia tiulla gerebar.
Cjnque parurii fiieraf qiridqtiiit airiarei «iktt.
Quio%»eroagisvkiiilisopein roijeris inillo^
Ckanis fiahetiatuf hostibus ipse siirs. :
NempeJKereiyirl (|$|qiiosejus cjiussigravabal;
taun^ai^iie iariien 'qnod bqiiu&jpse itoret.
Quidqiiid erai qubd*els supe> IHb disfillcuisset, \
lilorum plarie, nbirsuUs error ifeWt.
Tola qufdeih ]oiiiii CitiitfViVpravl JariluSjiaberef ?).. Inter divilia?,"quas stilBcienter babebat,
' "'"'
^f^QScilecre^sflnaiilihni vi#claruttilte;!
""JTec tibi tirigua pbfest itlia referiie salis. !'
Ipse Deus'noy'if qula s^ro vera /atcri . '_"'
Nec lauilaridb yiriini faU^re quemque volo.
Tcslpr ehitri ilesuro, iiec inanisbprnio fallitj
Qirod satis inrioeubs duxerat ille dies.
Que^nla^iiyerbo, hisi quenipeccasse pularet?
Hqc qwjtti: o quam sobrie f eccrat aique pie!
Opprobrium dttruni qujsabillius orerecepU? ;
Quodriderct eHm diceieqiiis potuil?
Quera mafp iracfayil,vel iniqiie niovit ad. iram? '"
Queih vivens lwminum fraitde sqa noctjtit.
Nec mutftim ligerat,sine criraine duoere viiam, '
Si non yirlulis plena decbrc fuiu
Si placet, auditq sanctissiraus ile viroruiri
Viriutum inerito quaro preiiosus erat.
Esjtlaiucn.incertuin,^ guia ^iiriuia cojpia/ajSt,
Quidprius iiiiipiani jiosteHus^ lo^ar.' J
Cen videas aJiqueiujmu terapore veris amceiuim,
" "'
I^lurus flbres, ingiediatiir agruih.
Cegital, bunccarpam? scd yalde pulChribr isteest.
liium decerpam? Mtl supprant atii., .
tgnorausque dk.pjd a^^.e^i&ra^o&eSj^. '
Miratur, nescltquem magisacclpiat. . Cum tartien ipse tuam non videas Hebitlam?
Sic ego multa dui mectim dicenda revoiven«,
Cngito de rotjW.s,^gu* recifere vejim.
" .,..
(*8) Hexelvcbiiipliee**nis.
Denique si rcferam quanto Pplemiore sqpbise ''
'- llle niteret ho*o, qtiis milri credet horiio?
-'
Otnnes tti faJlor, quos tempore cernimus ist»
' '
Viceral cleclos egregiosqiie viros.
.. Si mihi non"credis, illius opuncala eallem
Non inihi nori^polerunt visa negare (idetn.
Quiiegisse volet quos SCTipserafiUetibeltos,
lllic perspiciet quani saplefisifuerif.'
€l rccte sapuit qui Chrisluni semper ainavk, t
Qui ininqjiain sceleri prsebuit obsequiinu.
Talis qui>pe DeOsapifenlia grala probalnr
Quae vUiuraprohibet jiistitifunqwe doCet.
;.*' Sed depisttiia, quapleoius iHe vigebat,
Quiddam dicendf lempus adesse reor.
0 quam juslns erat qui non adversa timcpei,
Nec plus qtiatn satis eut prospeVa diligeret.
Non erat in rebus qtiidquam, quasctmque Vidchau*.,
Quod ttvitatfs euni cogerel in vitiuml .
£ Virlirium plCrius,rebiisegefliis^rat. ""
.',' Sic sibi vivebat ul nil habuisse ptitaTes.
\ li;erebat liiundo corpore, rioh animO.
Omnia prudentef et foriiter omnia piensan», ..
Nolebttl sibt displicuisse Deo.
lnier nlruinque inanens, inodCratecuncta gerel>\
Oiiivii nimib qtiidquiderainiiriium.
Sitnl aulem qiiidatn qui riie foriasse riotaliant
Qnod tairtis illnm l.tudibus exlulerim.
Nam dicenl: Aileoiiou debttil ille levari,
Qai nimiiimviimplex atqtie reniissus er.il.
Qui, sicul tegilur, seductac more cohimbac, '
- Quse citodeciifkilr, sic sinecorde fuit,'
Qui prohibere nefas ut pnrsul iiqii salageliat,
Nec pdp'utimiserum corripieb.il opiis;
'B Qtii dignos sapidq non proiutil Ore latraias,
Sed sese iriutum protulil es&ecaneiri:'
Qni sibi commissum nori eiisto.livk ovile,
Imo loeum sceleridissimiilan.lo dedif. (
0 tiimis insane prseeeps aiidaciii Mentlsl
'
0 csecus lumida pro pietate ftiTor i
TII quis es ut servum damnare queas atientim T "
Non tibi, sed Domiuosubdilur oriuiis homo.
' Quid prodest alios si lumine cernis acuto.
"
Respicc cor proprium qni sic delicla reinordes,
"'
Nigra videbhritur qiiaeqiicgeruntur ilii.
j.
**39 S. ANSELMI CANTUAft. ARCHIEP. OPP. PARS I.. — DWJMATICA.
Difficilepropriaro poteris dignoscere v.itam«.
"*'
Qtii solus damnas quidquid agunt alii.
Otia sectantem utiirapedit esse laquacen».
Pugnaplte vilium plangere novit iners.
Parce, miser, justura morsu^Iacenare «auino;
Nec dabfs"insonli quod nocuere mali.
Feedera, jora, ftdem coolemnit nescia veri.
Odit majorem, non amat illa parem.
Ilbs igilur quando ddectet habere magistrum,
Qui mores homiuum eorrigat indomiibs,
Qui doceat non esse bonum conlemnere legem,
Qui .inandala Dei praedicet ac tehea t ?
Porro timere Deum quando non iile monebat?
Aut quando laliiit ejus in ore Deus?
Si misit vacuuro quem sciret velle dqceri, .
Tunc jusle potuil.displicuisse libi:
Si cuiquam verbum de re quacunque petenti ,
Non stalim pleiiam reddjdit ipse vicein;
lndignum nimis estsi te rcpreheridere frustra,
Arit illum faisoinaghittcare velim.
Veruinquid noceal ?em si descripserq^estam,
Qusevere iiteriiunijqniificafe prqbet?
Mfillis quippe liquel qnbd regia jussa volebant .
Ut qiiiitdam fleiet quod minus esse bonum
Lex divina docei. Sed prsesul fortiieif idein
Restitit, elfteri muJtolies vetuil.
Unde ratum Umjem praeceplolegis habelur
QuatctiHSexsitti debeai esse reus,
Quid faceret posl haec sanct* prudejtfia mejitis f.
Regis ob imperium despiceretne Deum f
Maluit ergo loco secedere quam vittqsp
Contra veltq Dei subdere colla viro.
Quid moror? E patria depeliitur, exsiltumque
Passus, lqnginquas cogilur ire vias.
lloc semel, hoc iteruro, virtutis amore coacius,
FeKeqm pugtiam ducere proroeruit.
£stetiam, fateor, dictu uitrabile quiddam,
Quod lilulura nostri praesulis araplilicet.
Nam cui non placeat quod quamvis dignior essel
Omnibus esse faraen maiuil inferiqr?
Inferior neino quara subditus inferiq^i,
Qu.ise nec minimo judtcat osse parem.
Sic bonis ille suae ctiltor cuslosqiiejsaluljs,
Quot setvos habuil, tot dominos habuit,
Uiilius reputans proprium si velle rclinquens,,
Prouus adajterius curreret arbilriuni.
Laus soti DoraLno,de cujus munere tantae
Gralia virtutis venit iu hinic hqroinem, . .
Qnem laudare pium.de quo jueinkiisse saluhre.
Nampiewiisopusimeikiqtalis^rik ...
Sed fateor culpam, quia sensusque manusqua
Qusejnoyi saltem scribere deficiunl.
Me quoqtie mulla laient; qujs enini sc nosse putaret
Omnia quseyita gcsserat ille sua?
Charius ille quidem certa ratione yalebal . .
Quara pleoe quisqiiam cernere possil homo.
Nec merito dignus privari liinde videlur.
Qui lantse nieruil laiidis hahere fldem;
Qukl porro miraris cum, si plebisiuifl.ua:
Mi>
A Non statimpoltiitpefleregrande acelu*? .
' -
Uesine mirari. Deusestquijudicat orbem.
Non homo cor nostrum, sed Deus ipse traliiu ,
Corripuisse maluro, vel verbadedisse salUtis
Erranti, passim ^uisque poiest bominum;
Sed planlasse nihil, nihil est plantala rigasse,,
Increroenla nisi conferal ipse Deus. :
Quem Deus indurat, nufiius cura tevahit :
Absque Dei flutu nil valet omnis homo.
Aiida sempcr erunt humanaegermina roerilis,
Si non rorc suo complual itla Deus.
Hic ergo lafis, tam fldus amator bonesti,
Hic fideiprincepsel'decds Ecctesise;
Hic aries geniinis dcpellens cornibus hosiero,
Hic vitispalmcs, hic pietatisodor,
™
Hic lapis seleroi.riililans in imagine Regis, •
Corporis exuvias grande reliquil bnus.
Heu quara flebiliter, quam multo fusa dolore,
Menstanti recotitpraesulisexseqnias!
0 qnampre>iqsu8*ral,o qustm pluribusulilis! Eirgo
Illius raultos aggrayai iriteriiusi
. Felix ltalia pra cuncijsparlibus^rbis, _
Qitsc ineruit taleni pr.ogcnuissevirum. ;
Infelix iterum quae latera perdit at»imnuiii,\
Infelix ptane pighqrls orba sui.
Tu quoque cdjnobium quondam Beccensqyigebas,
Dum tuus Anselrous dux fuit et raenachus. '
Amisit veterem facies tua pene deeorein,
Duin tuus Ansetmus deiiiifesse Pater. , •
P Canlia tu quondam tqtuovveneranila per orbera,
PrsesulisAnseiinitempore signa djihas.
Te minor orbis eral; pqpulus lua laraa per omnes
Fluxit amica boois, invidiosa ntalts.
Te monachus, cterus populusqtie docendus adibat,
Dum tuus Anseimus vixerat illebonus.
Non erat in terris quisquam qqi dicere vellet: .
Meminor Ansetiiius est, simill&vqroilu. '
Nunc l«a f>qristrahilur scabrosis obsiia rugis :
Nunc pdtitur n.iseram cervix demissa ruinam.
Quaeqqohdain celsseUirfis ad instar erat.
Nunciricuttajaces laiiio viduata pastore,
Quantiis neino (piidem divus in orbe roanet,
Quo iiiorlenle, simul dispendia mulia recepil
Ecclesiaematris religiosa Ddes.
0 Nullris enim sexus, non setas ulla videttir,
- Cui boiiilas «jus fere hequisset opcm.
Feljx queni populi tot dulciavota seqiiuntur,
Quem lot coinraendant, tot redlrount lacryroa;.
Multis communem nTorsintulit isla dotorem :
UniHScasus piibljca pceiia fuil.
Qiiid nbs, quitt miseri mortachomm nomeii lia-
[ bentesl
Nobis semper erit propriutistedblor.
Ordinis itle decus, princeps et semita nostr[,
'
Currus et auriga, pqrius et aura fuit.
Maxima spes vilsenobis eyasit ift illo,
Nec superest alius.qui sit ei similis,
Qui velut ille pari ribs possit honore beare
Erigat et noSlruni siejfl et itle caput.
 m '••••• #»N0I#6MW. .-, .••-. .•,-:-: i.M
©•Ansehtie^ateTs ogtoria potttiftcatis, ASemper habe» Christiim-, quera temper habere te-
Odecus, olunien, opteprjBsuI, ave. ;; .... . 1'ebas t
Jamniundi variosmeruisti vtncere inolus,: : Unatrorsemper poriio Chrislus erit. . :;
Secttrhs plaeida jam slalione manes ; Caniica laetitisenutlo tibi teropore dr-sunt.
Curris in amplexus coetestis et oscula Rfigis.. Etsineltfle-cant.s : Gloria magna Deo. • _;:_,-
NullBrpoiwtuiftnis honbris erll-: . . ,:; *.. ;.''•. •. .:,; •Aiiien.;,., .,.,• :,.:,.:.,..

'"''•"".: "''. --' "'' '-'' "' -

y(Exmt,Vm.etextn*;tiece.) ';-

R Relligio, morutn prohitas Ct spiendor avornm,••*

^:*'^'.'> .'l-:''',':
Alib>tsEe_iSC«(i^vpo^prasulCahlurfeiisis,
tttgenlo^^eEtH» t SCi-iptiira cognitor akus,
fero»-.di*pbstitor, verkptq fiFeqiiettsspeeiitatorj
G^templaja sjjlo, scriben^ o*i«araineconiptot
»miios(anSih1, cottatorerejuSegeiiti :
De se sbHjektis -,siinul omttibttsorariia faclus :'
Sesatyare volens, aliosposfponere nOtens.
Mundides^ectqr^Christi perfeclusaroatijr,
yra rigans taci^riiisjtimia dulcediiie cordis,
Cum m(Bslis ntcesius, cum fseiis exhilarafus:
li%HU 1*1(^1}, mWsiieiisniijis utagtiiis»
E^ttira votI«tfo prsestahs, recJa voTenlj
Largiter qtWbuens, sibi yix alieha reposcens i -
Factis cbriJpositUa, verbo gravisatque facetus
i^ciei^pi%ibus iriira^
Contemptbrjlaodis, tot praeditus appreliaHdis.
CridecirooMaias resokiius Carne Katendas
Credilur
I.-—.:?r AnsehnUs Coeieslibos
?S;'. associaiidus.
: u- ,.;.-:i.-".;;:'j:* .-i'•.'.,1;'....!'.•-..,_.'
-«:--;•,,_:•.:. - ,11. ;:
' Condoleal,
'_:._ r (S&.mfc Viei. tf rii«. Becci)
6^ittsts-*l^iidteris,lectori sinoscerequseriS)
Per me scirrpoteSi si inea fata noris.
Ututl hfeit»fatum tibi credas Csse paraltim,
Curasit terraKcthis,tnaterieshbmiiiis.
'::':''.'; -LitterjiivdelicisB,:formaquecum facie, . •
Vivere
' si facerent, non sic mea membrajacerbftt
' llac constricta domo: sic erif dmnis hoirto,
-"-
';...;.-,;; "-;;;;.• ':.&-3..:".""::;.
- -. : ^Ex m*. -3QTJtmn.) ,, ..-.; ,
'
- Qiiisquis districiam compleCti riilere vitsrmk
Insigoem meritiB hunc speculare viram >
Mopbusiste luis speeulum vilale ministrat. r
Hujus adcslo viri: liurtc properato seqtii.
llere", siste gradum, qrii chrris ad rmpitf^Ken» "'-
- Justitiae cohibelis htijus adhistar equum : -.
M.eiUesacrum, earne niliduni, purHmque dicavtjt,.
Gralia santfi.flt^ns.hnncperietrale sibf. ;
Doxa, decus mltndi, siibtto afjentia Casu,
Coelica captauti displicuere virof ~
. Teroparequsequecadunt, decernit rejicierida £ ,
' r Mente, qianu, liiigua, summa peteqda doce»». r
VirlUtuthjubareiJecorabat climata cosmi.
Lhce saCra rutitains nriblla hostra fiigsit.
IIuiic regnare quidepn super aetfieralividHShoslis
-...'. - ; ad • -
quoqiam vjctus ima redit,
Ctii siiperi cedanl, applauditcuriacti-li.
'• Hujtisovaits titutos praedicet Eoclesia.
Exstiltetiellus, lamclaro ftifla patrono,
Tanlo cousorle.sieJleus axis ovei.
Signifer isteDei, donalus lionore iropsei, '
Aitiia docet llitei sigriifer iste Dbi.

W:\;;;; ;;;;BMcii ^steft: ^^:::

'
: v ; /ifJ^UAlHEfiSIS , AR€BIEPISC0PI • -'-*-.... r ..'
. , L&-

;, :FAft!f
^'V©I»E»»M;' -ffti|(-Aj;:;-

-.:'.\ . ; :D06MAIJCA. ;

\:;Em:M^
'
1<*#PRJEFATIO. -f ':;:.-•* maxime bemi AHgustiniscriptit noytcbhtereat Otm
De l^i-haJUette-tia,-ermeditatioHumpdtim dixiteap. iGT-rinittttem pdsscdicitret tubtlantiu*,
hocett tres pirsonas, eumGrceerstoculUt eit.
Scriftorarvuclbritaie, ted rfitianum monteniis hio,
dit^tAnteJmjus^ NihiLdixU qupd &^ (l Quidaro' fraires sacpe me studioseque piecati
v,::... ••-.,-.s:.:i., ',:[; : .TAlHiE.liECtlOWtESv^v'': • v
'; .::,:*?:
''VoJtaium estMbnoiogtUm cummst. Gemmeiicensi, Corbeiensi, Sagiensi S. |6^S. Michaelisin Mohte,fttua-
mtSOiit 90; et Vietbtinis RH. tfet '££ Wi et GittercientuMi. iriclpti Prblbgiis iii Monblogium Jibrnm
Anselmi archiepiscopl C^riaTierisis.~w«;^Siifer. Incipit Prooihifuiif in MoriotogiumAuselrai.
IW S. ANSELMl CANTUAR. AftCHim <B»P. PARSI.-DOGMATICA. 1*1;
siiM ut'qui»diim qurcillis de * medilanda Divinitaiis A ciat*°, deinde seeundum eos opusculum meum.diju-
Trkikatem posse
cssentia, et quibusdam aliis huic medilalioni Conse- dicet. Qiiod enim dixi suminam
rcntibus *, osttaio sermone-colloqueriilbprbtuleram, dici tres substantias, Graecossecutus sum, qni con-
4 fttenlur tres sobslantias in-una *• essentia ** eadera
sub quodam eis riredilationiB exemplo describe-
rora. Cujus scUicei scribendse medilationis magis fide, qua nos. tres personas-in tina substantia. Nao»
secuhdrim suam voluntaieiDtt, ijuam secundum rei hoc significant in Deo per subslanliam, qtiod nos
facilitatem * aul roeam possibifitalem, hanc mibi perpersonam. Quaecunque autem ibi diii ",-sub
formam prsestituerunt"•: qiiatenus auctojritale Scri- persona secum sola eogkatione dispulantis el inve-
pltiraepenitus nihif in ea persuaderetur; sed quid* sligaitlis ea, quse prius non animadveriissei, prolata
itlos velle quorum peliiioni
quid per singulas investigationes finis assercret, id sunt: sicut sciebam
ita esse plano styloej Vutgartbus argumenlisT, sim- obsequi inleridebaro. Precor aulero et obsecro ve-
transcri-
plicique disputatiofie, et raii.onis necessilas breviler hementer, si quis hqc opusculuni voluerit
libelli airie *ipsa-
cogcret, et yejilatis clfiritas" patfiiiter qstei»der»l. bere, ul.hanc praefatiotiemin capiie -^
Yoluerunt etiam ut ncc sinipticifehspen^efaluis», capitula 4 sfhdeat praepoocre. Multum cttim pi o-
objectionibus mihi occurrentibus obyiare contem- ^ desseputoad iiHeltigcnda ea quae legeril ibi, siquis
Rcrem. Quod quiilem dw tentare recusavi, atque prius, quai inientione, quove modo disputala sint»
iiiccum reipsa compiarahsvriiuUts ,me ralionilMisex* cognoveril. Pulo etiain qtto.l si quis hartc ipsam pra»
cusare tenWyii;i|uan^:ep^^:W fationera videril prius, non tejiiere judicahit,, si qikid;
"
sibi optabaiitfacilius. tanlo niilii illud actu injunge- conlra• sttam opinionem prolatum inveiierU.
bant diiTicilkis.;Tandem tanien victtis, lum piecuih »v «VeAPlJT PWIiiUM. > v;
mc^lesia imporUirtiiaie, iitm s.ltidB eojfum nqh.«qn- . Quod tit quiddam " bylmumelmaximumelwmmtm -
'•'\•';. emmtimquatum. ''';
temqenda lionostate; invirns (piideiu propter rei sttihmam. nai^ram ixC
dilfiefItateni, el tiigeniiihetiinbeciUkatem,; qiiqd CoNSPECTijsc^i,rJ%.-^'tiBfflilii
siere, sibi sufflcienlehi, et a ciijus oronijMiteiiiibb-
precabanlur incccpi; sgft Ubeniei*,.^piwpjterebrum nilale qmitia aliitsjrii, pTuraqhe aliat^a^ de.PeO;
charitateni, quanium polui secnridum ipsonim '* crediiiius, sbla raiio radgna ex pwiepe.isuadere
dimititidheh) ^t^bi. Adfluod criin qa |p<e/sim addti- poiest. Mqdus ariiera invesiigandi siimmairi naiut-
ram pTopipUssimushic est. Non appetirous utst
ctus, ul qtiidqnkl facerem illis sqlis **-a, quibus exi- qtiaeboijai pulamii'}: ef pliiriina bona e?se faikipe
gebalur, essia noLum, et paulo post idipsum u* ut discernimus. Cerlissiniuni est auleih quia qiiiiecuiH
vileni rem faslidientibus, contempiuesset '* obruen- que dicunlur aliqtiid, ka ut ad iiivkem riiagis aut
miiius aut aequaliler dicariiur, per aliquid. rtieun-
dum: scio enim nie hi eo non larit precatHihus sa-
C lur quod non afitid el aliuij, sed itfero intctligiiur
tisfacereeisdempoiuisse, qttam^precibus me pro- in diversis qwaein. eq uno- conveniunu Ergo ne-
seqiientibus finero posuisse. Nescio tamen quo paclo cesse esl ul ontnia sinl I ona per aliqjjHif.quod-
uiinro itlent sil in diversis bonis. Ergq dajLHrnutini
sic •• prseter spem eVenjf,,'nt rioa sqlum praedicti
per qubd cum;ia sunl bona, et in .qup bw*
IVatres, sed el plures aliiScripturam-ipsam, qtiisque 3uid
iversa conveniunt. Quisautei»dtibileiiJkulipsuro,
eam sibi transcribcndo in longunt;1*--roemoriae~con- per quod cuHClasunt boua, esse magnum bonuB»,
demnare salaRerenl : quam ego stepe retractans " el esse honumjier seipsum? Ewo omnia alia boua
sunt per aHud; et ipsum soluin est per seipsum.
nihil potui invenire me jn ca dixisse. qupd non ca- At qhod pei? atiud est, mintis est eo quod per se
tholicorum Palrum, el iiiaxime beaii Augustini, est boniim. Ergoillu# quod est. pcr se hoiinni, est
scriptis cohsereat. Quapropter, si cui videbitur quod siimme bqnum, ei suronium omniitm qnse sunt:
nam quod qst suniine bonum, eslsttmmeniagnuin.
in eodem opuseulo aliquid prolulerim, quod aul ni- Est igiturumiro aliquid summe magnum el sumhie
iriis novum sil, aul a veritale dissentiat, roga iw bouiim, id est sunniium oinniiim quae sunt.
siaiim irieaut pr^st^lorem^nqyiiatum, ^utfaJ- >, Sl quis u^i^ na^j*aj^8i^namqi^iimqii3esnnt,
sitaiis assertoreAi ex3|amet;^d prii^ librbfipraifai -; soiaijfisibi rb«tern1» lieiiillhi_iiiiesoa sufficicntem **
doctoris Augustini *• de Triniiaie diligenter perspi omnibusque rebus aliis hoc ipsum quod aliquid sunt,

VA^ife LECtiOiSES.
' Qusedam de itlis quaede ms».Gem. Cerb.Sag- Viel,"Cisi. '
qusedamquae iiiis de Httjiismedilationi cohaeren-
libus'UiM. Cisier. Vict. 3. £em. Corb. Sag. S. ^io/i. hujusnlodi meditatioui cohaerentibus -t.Qiiodam ejus
m*. quodatn teiA.^^Mht^t^^miMff- rei ^Cililal^m^orBftihijp^^
7 hi«; verita-
AuginentismsMKiW.^v^.-.Mfc^i
'• ^^mWniWm' ai^8»«WWt#fl^»tMmrita^f
lis ciaritas P%equeimis ftf. Oiiter. neque-fattiis.,»• #otui Jh^eAahi .«^1" lotui secmlliim ipsorum
11 Facerem sotus mtt. facerem illis soiis mt. S. Mich. facerem illis solus Paulo post id ipsum mtt.
'*
paulo post eisdem id ipsiim Gqntemptum esset ma. Thuan. coutempttirocsset: '• Scio enim roe in eo
qon taki-prcGarifibns satisfaeere pqtui»i« qttam-tjrw.6'orfr. Scis enim me in.eo nOn taia.precanlibus satisfa-
cere*qutai » Quomodo sio««.; Via.Gemmet.Corb. " Sag. qno paclosic «Ijj Ibhguih m»r; CortV,f rcl. 43. *»
iri toiigb .j.|l^pe ti^tans w^s^^^aoS Au4 tfi^Wlitti^ilbiEte^
Libros beati
" Aiigust. m«s. kbros praefati |Joctoci.s_.Augh9tiiM «^Pe^s^cfiti^tii^iGeWG^
spkfa-t Substanlias esse in una mss. mhiii* esse ms.Citter. omit. substantia» *» In una persona «t».
Tfi;i. 3. iri una essentia "Aiiteitt dkrijiijfcv^'tt4^:'Jbi:dhti<,.:A'.tfiiIt.uw...euiw .•»«,,.Viet.BE. 13. multum
au.tpm *• Si quid ei cwiira n^
3. Incipil MouoJogioiiliber Anselmi, wi. l^ici. 15. Incipil Mqtiolbgion Ahsekhi archicpiscopi. tns. S- Micn-
Intipil Monologfon |rber Aoselnii arcblepi&copi. mt. Cister. Iiicipti MonofogitimAnselmi. " Oirodslrqiiod-
datn mu. qubti sii qiitddatn " SiiiDcieiitiaiii ms. Corb. Sumcientemquc.
 • u«
f*5 HONOLOGILM,
aul quod aliquo**modcrbcnesunt, per omnipOlentem A tem, non tamen idcm videlur esse velOcilaset foni-
bonkatero suam danlem et facieiuem, aliaque per- liidp. Verum $i.equus, quia esl fqriiset yelox, idcirco
plura, quae de Deo, sive de ejus crealura necessario bonu.s*? esl; quomodo forlis cl vel.ox tatro maltis
credimus, aut non audiendo, aul non credendo igno- qst? Potius igkur quemadmodom fortis et velox- la-
rat, pulal quia ea ipsa ex magna parte, si vel medio- tro ideo malusest quia. W noxius esl; ita forlis et
eris iogeniiM est ,• polest ipse sibi" sallem sola velox equus idcirco bonus est, quia ulitis est. Et
raiione persuadere. Quod cum mullis roodis facere quidem nihil soletputari bonum, nisi aut propter
possit, ntuim ponam, quem iHi .aeslimoesse prom- titilitatem aliquam, ulbona dicilur salns, el quse
piissimum. Etenimcum omnesfruisolis his appeiant, saluti prosunt; aul propter quamlibet lioneslalem,
qu-ebonapujanl; in promptu esl, ul aliquando raen- sicut pulchritudo sestimalur bona, et quse pUlcbritii-
tts oculum convertal ad invesiigandum. iltud, unde dinem juvaril. Sed quoniam jam perspecla ratio tT
snat <** bonaea ipsa, q.usenon appetit, nisi qtiia ju- nullo polest dissolvi paclo, necesse esl omne queque
d.cat esse hona, ut deinde ratione ducealc,et illa utile vel honesliiiii, si vere bona sunl, per klipsum
**
prosequento **ad ea, quae irrationabiliter ignoral, csse bona per quod necesse est cuncla esse bona,
rati tnabiliter proficial. In quo "> tamen si quid di- quidquid illud sit, Quis autem dubitet illud ipsum,
xero, <*faedmajor non monstret '* auclorkas,. sic per quod cuncla sunt hona esse magnom heriuin?
volo accipi.: ut quamvis ex ralioiiibus, ,qu» mihi vi- Illud igitur est bonuro pet seipsum; quoniam omne
deliuniur, quasi necessarkun conctudatur, MOBob bohuro est per ipsum. Ergo conseqtiilur ut omnia
h c lathi n omnino uecessarium, sed tantum sic inle- atia bona sint per aliud qiiam quod ipsa sunt M et
rim videri posse dicalur. Facile esl igitur ut aliquis , ipsum '• solum per seipsum. At nullum bonum quod
s c secum **.tacitus dicat; Cum lara ".inuuiiwrabitia per alkid' est, est acquale aut riiajus co libno quod
bona sint, quoruro laro inullam diversilatem et sen- per se est lionuin. Ilhid itaque solum esl summe "
sibus corporeis experimur, et ralione mentis discer- bonutii, quod solum est per se bonum. Id enim sum-
" nec
nimus, eslne credendum esseuniim aliquid.perquod ' ihtlm *•*est, qiiod Sic supereminet atiis, at
unumsi.il "bona quoecunquebona sunt; an sunt par ftabeat, nec praestantitls. Sed quod esl summe
BVn-l.**atii per afirid. Certissimum quktem et qthni- bontint, esl etiam summe magnuin. Est igitur ununi
bus est voteiilibus aJvertere peispicuuin quia quae- aliqoid summe magniim, et shnimC lwiiuirt, td est
canque dicuntur aliquid, ita ut ad invicem ma- somroum omnium quae sunt.
'*• per aliquid '
gis; aut rainus aui seqnaliler dtcantur ."'"'€AP0.*T-II.'
sed " intel-
dictmtur, quod non aliud et aliud, idem Deeadeinre.
ligitiir in diyersis, sjve in ilfis sequaliter siye ince- -,'CoNSPECTtjs
ciWTis.—SiGUlestuiiuro-atiq.uidstuTiine
qnaliter eonsideretur. Nam qutecunque justa dicun- L bonum, qtiia curicta boitiiper uniiriv aliqiiid sunt,
tur ad iuvfcem, sive pariier si.ve magis vet minus, quodeslborium per se; ita existil urium alfquid
iionpossuatiolelligi iqsla nisi per juslitiani,-quae . summe magnum; quia quaeciinque magita sunt,
' per unum aliquid magna sunt, quod smagniini est
itonest alhtd el aliud in diversis. Ergo ctiln eertuni
per se.ipsum.Magnuiniiiielligo, non spalio, ut esl
sit quod omnia bona, si ad Inviceni coiiferantur, cbfpus, sed sapteutia; qubd melius el dignius est.
aut arqualiler, ant inaequalitcr sint" bona , necesse Qiiemadmodum autem hivelntum est- iHiqiiid esse
est Ut otHriia**'sint per aliquid bona, qiiod intelli- siimme bonUm, quoniam cunCla bona per uriuin ali-
gknridem in diversis bonis'**-,tket aliquando vi- quid*" sunt bona, quod est bonuin pfir seipsum; sic
deantur hona dici alift per aliud. Per altud enim vi- ex iiecessitate cdlligitur aliquid esse summe riia-
delor dici bouus oqntis, quia forlis est; el per aliud gnlitn, qubriiam qusecunque magna suril,' per unuin
honns eqtttis. quia vclox est. Cuin euim videalur aliqtiid magna sunt, qnod magnum esi per seipsum.
(1» bohus per forlitudinem, el bontis per vciecita- Dico ariiem noli magntim spatio, ttlcsl corpus ali-
VARLE LECTIONES.
**Aul quod atiquo nis. Corb.omil. quod MIngcnii estms. Corbeienseomit.est sihi »«*.Gori.
** *'Potestipse
•**
omit, ipse Umlesint inss. Vicl. Sag. undesuht **ttfapersequcnle mi. illo prosequente Profiqiai..Tnqup,
ete<m*. Sag. Proftciat. Qttod cummultimodefacerepossk, huncniodumptitoilliesseprompUssimuin atquefa-
CillknBm;ulsicseciintlaciiusdicai:Cum tam'"innHmerabilia.eft:. "Non monstral »*»».nonmonsfreT. **AIi-
•ouissibi qui secum tnss. Aliquis sic seciim Gum lam mss. Corb. Vict. 13. curti lamen *• Brtum siirit mss.
Gem.Corb. Vict. unum sint *• Aut sunt bona mt*. exeepto ms. Victotino 1$. aiisunt bona "Qusecun-
qtte dicuntur aliquid, ita ut ad invicem inagis .. . dicanlur, per atiud dicuntur, quod non aliud el aliud,
sed, «lc.ms. Corbeiens. quaecunque dreunlur aliquid, iia ad invicein magis . ; . dicunlur, per aliqtiiildiciin-
tur, quod nonaliud, sed, etc. **' Ms. Gem.Sag. Vict. 3. S. Mich, Cister. qusecunque dicuntur aliquid, ita
ut. . per akqoid dicuntur . . . sed-, elc. ims. Thuan. et Viet. 13. qiisecunque dicuntur ad aliquiit . .
per aliquid dicuntur . . . -sed, etc. ** Aiit insequatiter stnt mt. Viet. 3. bmit. aul msequaliler "*** Necesse
est otttniamss. necesse esi at omnia u Diversis boflis mt. Corb. omil. bonis ** Aut yelox, bonus mss. et
vefbx, i«leir«» bonus ** Ideo malus qnia mss. ChlCr. Gem. Corb: Vict. Stig. ideo mattis esl, qqia " Per-
spectattli» edit. Venet. perfecta raiio **•Perlpstun esse »»**. Vtct. -Sttg. per itlipsum e^e *' Quaen
qttodipsa sutrft: et m«. Corb. quam quod ipsa "'*•Et fpsum, at' mtt. Thtta. quam ipua sunl, el " "*Iiaque
estrsuuuBemts. itaqne solum est suinme **rSummum bonuni est quod mss. gummum est qjiod Qued
**Ibid EdittbVeriel
j»et>seeminct aliis ita ut mss.qttod sie snperemJnet aliis, til ....C. Uriurii aiiqriid •'',' \ityun\
aliqitod'
 147 S. ANSELMI CANTUAR. AfiCHI#, OPP. ?A^S». - DOGMATICA. H$
qnod; sedquod quanto majus, tanto melkis esl aut A cem, et jpsr horiimes qui referuntur, oninrno non
dignius **, ut cst sapientia. Et qiiohiam nqri phtesl stint pfer mvicero; et tps* ieiationes quib»s re*h
vesse sumroe magnuih, riisi id quod esl sumroe bb- rimlur, non oinBmofShritpei se invicem, qiiia eaederu
nutn, necesse est aliipiiif esse maxrmum etoptiinuro, i^tpt^ itif^eiMa **;€unt Ifc^ae^vetrtijis ohi»ri-
id est sutiimitm omraum quae sunt. . ' modo excludat ptura esse, per quse cnncta' suritw,
<-':"'' '
".'.. Gkpw m; _ :; ;- necesse est ununi ilhtd esse, per quod SIIBIcuncta
Quodsitqutedttm naturaper qudmeUquidijiiid eit, quae sunt. Quoniam ergo curieta qnae snnt, suiil pl r
et quqeper se.esti et ett tummuth **'omntwn qu~ ipsum utiilm; procul dubiriet ipsum unritn est p<r
MttL ':.'.; »:.:_.• >'" :' - "' ' '"
scipsum. QiifECUnque igTtur alia suni, surit-pbr aliud
Coss^ECT^s^CABfTiSi^-Qmne quod est, aiu per ali- et ipsumsohim per seipsum. At qiiidquiif est pcr
quid, aut per nihil. Non per tiihi!,; ergq pcr ali-
quid esi. Illud aufeui per quod crincta iiiht, aiit afnid, minus esl qiiam itlud per qiiod cifncia sut.t
. est unijtm,-aut pfura: st ptura, Iisec phua -suht alia, et (^uod solum esl per se. Qttare illiid quod
singula per s_3:e,tita e&t,una. ralift seit vis qua ?sl per sfe';\maxhne briiiiitim est. Estigituriinuiri ali-
pitorsi haec fcusbenttrt si^l jtej* .se.. &gq esWttoum
,: aliquld per ijuqd siini quaecunque sunt : et illud qnid, qtiod sohim maxime;«t suwme ejniiiiim est:
,;_sjftju^i.:0k%pwse.'Nlilla eniiri; iieqtie^qHa rijfe- qtiod autetn maxihieoriinirimMt^^et per quod est
, rtihtur, neque ipsse reJaiibneSi surii per invicem. " quidquid est bbnum vel magnum, el ororiirto qitid-
At-qiipil pcr aljud eslj, rainiis est eo quod maxiineper sfr
•:-.ieftu bstHJpiuf ifriuhi aliqtiid quod sql.um quid aliqiittt est, id'»«6***«^
5"; el suirime' oinrinim esl, simirtieqtie; bbnum et et shinmb magnurri, et summiim omniiiin quse suntj.
srtimme magnum extslit; «ipote per quod est, Quare est aliquid quod sive esseijlia, siye substair-
qjuidqqid bbimm et et
niagn'im aliquid est.
tia, sive natura dicatur, optimum ethiaximum est,
Deqique nqn splum omnia bona per ktem aliquid e.t summum qmiiium qoie sunti
siiqt bona, ql qninia roagna per idem aliquid sunt . ... ^GAPUTiy.,;.
inagna; sed quidquid est, per unum aliquid videtur _'.''".
esse. Oqnne namque^piqd «st, aut esl per ahquid *7, pe etidem re '*.
aut pernjhil; s^d nihhVest per nibil. Non enira vel CONSPECTCS CAPITIS.— Non omnes naturse «iht ps-
cogiiar,i potest iilsiialiqnid "I non pcr aljquid. Q«id- res dignitate; sedaliaealiis siirilmeliores. Ergo ni>t
nou esl. cum daturqnse caeterissic supereminet, ut nqri.habeat
qjiid igitur est, nisipei; aliqujd Quod se superiorem : alioquin riaitiranira iiiultiiitdq
ita sii, aut est unum, aut sunt plura, per quae suat nofto ftne cfauderetur , quod est absurdum.
cujicla qqse sunt. Sfjd si sunt plura, aut ipsa »*.re- Superiar anteoi i,attlisi aut est sota, aut pfti-
fcriiutqr ad unum aliquid, per quod sunt; aut eadem res Stmt aequaleSi Si plures, ^gtiales non sunt,
Q . nisi per aliqurd idcm qtiod ipsa sit earum esseii-
ptura singula suntper se; autipsa per se invicem tla : si enim per alind essertt aeqnales, essent ille.
sunt' **•:At si plura ipsa siinl per unum, jam hon minores; nec proinde summa esseiil ac eteteris
suBt oniii.taperpiura; sedpottus per illud unum' 51, superiores. Est igiiur utia qtnedam natura seu
essentia, qu-c est summuro oriinium qilae sunl:
per quod hsec plura suiit ••V.Si, verq: ** ipsa plura i|use per 86 Koria"et magna; qiise per ie e-it itl
singtita sunt per se, utique est uua atiqua vi.s vel q,uodipsa est, et per quahtest qHidqtiid aul bft-
Jjatura existendi.per se, qua habenl.ut jjcr se sinjl**. iium attt magnuro aut aliquid est.
Sftn esV aiitern duhVm qimd pei idipsum " ttnum Ampl.ius•*.: St quis inlendat rertim naturas, yelitr
sinl, pe> qupd hijbeiit wl §hil p_ei;se. Verii}sergo per nolil, senlil nqn easorones conliueri una dighitalis
ipsuiii unum cuncta sitnt, qu.amperplura, quae ane pariiaie ^; sed- qua?dam earura distiugui graduitm
t^ uim esse nbtj R<-§SUB|I: ut vero pluia [jer, se in- iiBparitate. Qui eiHiii dubitat qnod in nalura sua
viceiii siut, nulla patitur,ralio; qaonianri i.rrationaUs TigntT" melior sic eqtius, et eque praestantibr homo,
cqgilatio est ut aliqtia rcs sit per ** illud«qi dat is profeeto oon est dicemlushomo. Cum igitur na-
«sse: najn necipsa relaliva sicsunlpersein.^cem'". turarum alise aIMs_uegarl non possint " tneliores,
INara Cura dominus etseryus referantur ad invi- nihitoininus persuadel ratio aliquam in eis sic super-
YARUE LECTKtNES. , . '„:,,:;";-:
"Jt&t: P, .«Sid qhqd quanto mqjus, IIMIJOmelius aut, dignius m«s. (Jem. Cor*. Thu^ S. Mich. sed
^uod larito metius est aut. dignius mss. Vici.Sag.ssd qiianto
** majus, tanlo meltjis est a«t dignias »*».
t4_tiier' sfed qiiod qiiaiuo. maju_s,tantq meliiiSjCstaut dtgnius GJVIP.3- Jn'•$*!*iQtiai-per,se e^t, et•egti^iwsr
nium ms. S. Mich. ci quseper se estet summurii tjtss^ Thua. et quae per se est, et est summum mt. Sag.
qbx per se est, et esl suinma f? .Aiii^peralppii|;;i^»j,; aiil estper aliqukt .** Non enim est, vqlMbbgitari
^bfiest, m si aliqiiid nis, C^ri>. nonte.nin>yull cogjiari, tit sj aj.itjuhl mss. Gem. Thu. flqn; e«im vd: cogkari
poiest, >it:sH-auqtii^ ms«. 1nci\\\f_vaJ^e^i^cegitariip^i^l,;; ut» sit a.liq^id •: '! Ttmc ipsa tnss- autjpsa . .**,
Singula sinit per se : aul_ipsaperse inyicero sunt ms. torfr.singqly smit, perseluviceiB snnl 61.Per tt_tii(I
iiniliri itfg, Corii&ilit: ritiitj^m';**,fiir .ttjtwi.plf>ra,isunt:inssv per qtiod hgbeptqrit.^nit. *1Si vei o ws«. Vitf.

per ipsunt.»»ss. qqqdpqrjdi^su.uij **Aliai^s.itjet'»?*»• "^W^

^(ltM'pbft:'$u$t^
ita tuss. Cttnrifaqfe . " Sriqf Miiqta tnss, cuticfa sunl j11,Qu^d aulqnt ma^iroe oiwikim, osln^^ii^^
jfflt&t. '^ :Qiiic»d Wt^tttim;*^, tymt. gi^iiijjjaliquft^st, id ..^JDe^teiiai^i-^W-iia^lte.m
«erse, et alia pei* ip'm;fp *^ia siicx s,e, ^t aliit ex ilte mfciC^:^
diicta ad essg; ribc $t "i^odper nihit.atiL ex nibltoi; et qaomodo. iijiieltigipossit essqper se;ete«i •»!»»»«.
Tku. Cister. de eaoem re r*: IbiH. '$'. in Tepiu^ Anqiiius ras. Citter.omitt.' ** Paritate mt. Cisler. pajrilt»
** w
W* Naluraisuolignomss. naitft-asiui liguo. Negjri non posstiiH mst: negari.non possitxt.
 m IIONOLOGlim !80
eminere, ul nen liabeat se superioretn. Si eniin A existenliuro; aut* e; converso iiL^jtiod cst suimiiuni,
hiijusmodi graduum " dhuinclio sic est #finita, ut esl pcr se, et.cuiicta alia peri.lud ; aut eriiiit pltira
nullus sitT* ibi gradus superior, quo superior alius sumnia. Sedprtara summa non esse ".maiiifestam
non mventator;,ad hoc ralio** deducilur,ut ipsa- est.Quare est qusedam natura, vel subslantia, vci
rum mullitudo naturarum nullo fine claudalur. Moc essentia, quse esl per se bona el magria **,et per se
aulem nemo non pulal absurduro, nfei qui nimisest esl id qiiod est •*, et per quam cst quidqujd vere
absurdus. Est igitur ex necessilale aliqua natura, aut bonum, aul magnum, aot aliquid " est; et qure
qtiae sic-est alicui vcl aliquibus superior, ut nulla estsummum bonum, summum magnum.stlmmum ens
sK cuf ordmelhr inferior. Haccvero natnra quse talis sivesubsistens **,idest,summum omnium quae sunt.
est, aul sola esl, aut plures hujiismodi' et srqUales ;;
siml: veram si plures sunt et sequates, cutti '-**' Quod ticut itla estCAFUT;Y<49);
per se,et.alia per iltam; iia ilia
•pqiiales esse non ppssint **, per diversa qiiaedam, tit exte, elalia e&illa.
sed per idem aliquid, illud unum, per quod aequali- Quoniam itaqiie phicel*' quod inventttm esi, jtivat
ter lam magnaeSnnl, aut est idipsuni quod ipsae sunt, inttagare utrum bsec ipsa naiura et cuticla qtiae ati-
td est, ipsa rerum essenlia **, aut aliud quam quod qutd stint, riori sint nisi ex ipsa *\ qccmadniodiim
ipsae sunl. Sed si nihil est alitid quain ipsa eartiro noii sunl ntsi pe»*" ipsam. Sed.tiijuet posse dtei *•
esSenlia, sieul earum essenttae non sunt pliires, sed quia quod esl ex aliquo, cst etiam per id ipsttin •_
tina; ka et nalurse non sunt plures , sed una. el quod est pcraliquid, est etiam ex eo ipso :. quero»
fdem namque naluram hic intelligo, quod es- admodum quod cst ex maleria " et per artificem,
ceptiam. Si vero id, per qtiod plures ipste naturae polest etiam dici esse per maleriam et ex artifice;
tain magnse stmt, aliud esl qnam qnod ipsse sunt, quoniam per utrumqiie, et ex tttroque, td est ab
pro cerlo mkiores snnt, quain idper quod magnse ulroque habet ut sit, quamvis alitcr sit per inalc-
snnl. Qtiidqutd enim per atiud: est magnum, minus riairi ef ex materia, quam pbr arliflcem ei ex arti-
est qn.wi id perquod est raagnum. Quare non stiril flce. Consequitur " Crgo ut quomodo cuncta qiise
sir, magnse, ut illis niliil aliud sit majus. Quod si nec sunt, persuinman naturamsunt idqiiod siint; el ideo
per boe quod sunt **, nec per aliud possibi|e est itta eslper seipsam, alia vero per aliud; ita oninia
lales esse ptures natdras, quibus tiibil sit prsestan- quaj snnt, sint ex " eadem sumnia hatura: elToV
lius **; nullo modo possunl esse naturae plures hu- circo illa sit cx "-"-seipsa, alia auiem cx ilta. '
jusmodi "•*.Reslat igitur unam el solam naturatn CAPUT vi [«/., .yj»•*.• /
aliqnam esse, quse sic est aliis superior, ut nulli sit C non til utla juvanle causa ducta ad^sse;
inferior; sed quod tale est, maximuro et optimuin Quoditla nec tdmen sit-er nihil ant ex nihitb^ elquomjodg
esf omnium quae sunl' 87;Est igitur quscdam nalura, ** '' "
inteUigi pbssit esseperse,eVe- ie.;;'
7
quse est summum oronium quse sunl. Hoc autem* GONSPECTCS CAPITIS. —Qiromqdo summa natura per
esse uon potest, nisi ipsa sit per se id quod est; et se esse dicenda est ? Quidquid cniih per «liquid
cuncla qoae sunl, sint per ipsam id quod sunt.Nahi cst, aul per elliciens, aui per materiam, aul per
instruiiientiini esse videtur. Quod autem aliquo ex
cum panlo anle ratio docuerk id quod per se cst, his mbdisest, peraliud est, ei proinde tniiius eo
*
ct per qHodalia cuncla sunt, esse summum oinnimn per quod habet ut sit; sumroa vero naiura nci.
''''".. VARIJE LECTIONES. .', ,;
.••"Hiijusgradiiummss.liiijusmodigradttum "Nulluss>tm», Cister. omk.sit "Abboc ratiouist.Adiiocralio»
Et sequafessunt, cum mss. Gem. Vict. Thu. Cerb. Cister. omitt. sunt ** Esse non possmit mss. essenbii
possint *' lpsarum essentia mss.Vict. Getn. Cerb. Cisler. ipsa rerum cssenlia" 8VNecper hocquodsuntHis,
Cdrb. nec per quod sunt ,8*Nihil est praestanliits mss. iiihil sit praestaiitius Plures bujtis mss. plur.es |m-
jnsroodi "Quae sunt... ,s Hoc autem mss. qnaesunt. Est igilur qusedam ("natura 1 quae est summtiih 1 omniuhi
quaesunt. llocaulem Pliira iion esse iiiss. plura sutnma non esse Bona vel magna mss. T/itt. bona et
inagna "Perseestid
" quod est mss.77j«.per sehoc esf quodest-'•'M.agnum aliqiiid twss. Vid. inagiuim
aut aliquid Summuni magnum, summrimque bonum, suriimum ens siye evisiens mss. sunimuin bonnnv,
siimmum magnum, summum ens sivestibsislens ,.»*,Quqniam itaque placet, etc. in mss. Gem. Cprb^Thu.
Cisier. hic incipit Cap. 5. tub eo titul. intnss. Gem. thu. Cisler. quod sicut illa esl perse et alia per iflain ;
ita sitei se, el alia ex iila in mss. Corb. quomodo omtiia atia suntper illam etex ilja. Ibid. Zi. Quoniam
ilaque m». Cister. quoniam ita •* Non sunt nisi ex ipsa mss. non sint nisi ex ipsa " Non nisi per mss,.
non sunt nisi per " Sedlicet possel dici : quiaqtiod ex, aliquo est, etiam per idipstim quod est per ali-
quid, estetex eo ipso : qnemaduiodum tns, Corb. sqd licel posse dici quod quia ex eo ipso : qiieniadmodutn
mtt. sed liquet posse dici quia quod est ex altquo, cst etiam per idipsum :elquod esl per aliquid, est
etiam ex eoipsb : queniadmodum <" QuemadmOdum etest ex niateria, etper artificem, potest enim dict
esseper maleriam et ex artiftce : qtioiii.un per uiriimque, et ex utroque, et ab utroque habet ut sit, quam-
vis aliter per maieriam mt.Corb. quemsidiiiodum qiiod est et materia. et per arlilicem, polesl etiaiti dici
per materiam et ex artifice : quoniam tnrrimque et-ex utroque hahet Ulsii : qnamvis aliler sit per mate-
riam mst. queiriadmodum quod est e\ ivateria et-per artificem, poiest etiani dici esso per mat*riam*el ex
artifice :'quoniam per utruiilqiie et ex utrqque, id esi, ab ulroquehabet ut sit, quamvis aliler sit per ma-
leriam '<•'•l^^tienter conseqtiilur *• Quae sunt, sunl ex mss. quae siint, sint ex '
ergoniss. ergq
*•• Iifcirco illa exmss. idcirco itla sit ex -,"' Cap.5: inmss:Eorb.:Gem: Thuan. etCisteir. est cap. 6.
***Ms. Cqrb. QuomodoinieHigeiidttm sit, qriia fecit oninia de nihilq
'
-•'• • ' '• ." NOT^.-'
(4D)Atias esl pars capilis 4.. •
 .AJT '.--. -.5. AMSELMICANTUAR»^mm^MPr P^RS f, — JpOGJBATICA. ..,.„, .fl»
perathidesf.nec mlnor nutposteriorscipsa,aut *ai tr»ere- Qooitiam Bamqite^ad tii^tMn etdetecjaWie
*Hq^ ie. Ergo siimma tiaiura; nec a setiee.sib
alio fteri phlest; nec ipsa sibi ant aliqmd aHnd quidaro *i|fe}~t, **umlft.perdu*it|isec mea |fteditaljb,
maiCTia"ftiil, unde flerel; aut aRqiiairesipSiOTi, nutliim, vefsimplicem peneqiie |attt!(h» oBjeclioReiu
nt easet, atlfuvh. Sed aec imetrigi potest WHpiod rtiM f-Hsi^teBtj^j^ \#te
iiliqunl.es»i sit-pr nihit. Si igibur sH,nimanalura
est ex niliilo r aut per se, aut per ^liutt est ex ni- : praterire: qtiatenus eVeg^^
*• tiilo. Ifen (Jer *se,:*fi^ ctidCiiiibus relinqiiefls, eeilior vaJeaift ad ^N|ueniia
lion per allud, atioquin ipsa non esset swrirtia, procedere;et si forte e^__t&fio^^^^^rsu,»-
^iiafejji^^ supuna dere voluero, <Huni,.veI raodteo^reruoiOdob&taciiJo
tiatiira per aliquid esl nihilo, ,id quod cansa taiili
^iii fuit, m-t^auin iionUin est. Nullum auiem bo- : qaiUbel tardl^ i-ikelteeuis ad audita ,,fa<^ pqssil
Bum intelligi pqtest 81110;iHud bqoHinsineqiio acoedere V1**-.«JuadigHu* Mfeh^i*ra,,i^^iwimlla
nihilesibohum, Iioc est, Wit^ sumroam uafuraiu. est natura, sitnihil, lai» falsum est; qua,m alsiH-
Eilg* iwc iujelligi potest^:^juj^p^iM%rei. per duiii.erit si dit aKujr41*-quidquidesi m^ e^ies;.^er
t|iiam suiiima riatiira sii exiiihiiq;ilein %.,Sihaec
*M akqrii^ iti^r», atii per riJhtf^ Hthil vero, j»o».estrqiH« iiutlq inqdp wJ^Bijgipqttpl,
-•;.•ox-W^V^se^.^ .; jut ^Jtfer S^ A*^< JS.*»^h'1*
niiltbteiitis est per nitiilvaut ex nihko, sedjpsa tfa^^Mm
::s||*^"seM ;0:(***>?S^^
• ^Iu^js .IBsse*:|wr seipsaih ;*&_&.istS^-^i^ 1l^eajex u*i^; sed consw quianu^Io^
• •m 'V^siM. JjSsi^ite^^fW
- f&; lusdiie-t.iijbilo;
, -.^ii|^;.i^».^fr;.pj»jp'^d.t^^^W^^.#e^.;-|wi^
.Quqnwm igUor n«i ^ . ^Mi^l><>^^
sum quod diciturm^-^^Si^^^-j^f^^.^*^. : .a^ife4»ef;fli|tM^!S«i^ i&mhliW*. MWf$0*
aliquq, qu*rendum e-a dlli^rtius q*wi»iqdoper- i piHus?^ mt^ MfcF,S^"
suminaift naturam, vel ex ipsa si^qmniaiyi*», sunt: '-:.<inni< ei^-i^,Ji^.-i*^##i> ^JS^-s®», =# f».
_et qttoiiiani id quod esl per «(^^^.'.^^.(jgitiid.! %*?'
^wr^ig^H^-^^WW*^
est per aliud^ nonca iinfjem^i^j^^iiE^ii^ji^^^ ••;fctof'ffl»Jtt
e^ttptwi^
tiflnem. Prius separatim videamus de MJ ipsa steu- ^ M <psr^ hqeo^^
IIIJInalura quae per se est;postea de his, quaeper Sirper aliquid eaA**;^.*^.^
aJkid sunt. Cum igiuir constet qoia illa egt-per
•eipsaui quidqukl est,. et otmtia alia sunt per illam lunt bonutn, petest iiiteUi|ii ^nn? i|I^d bq^tjtn,, sine
id quod suntr qtioiii«do.ipsa e»t per se ? Quod enim ^win^I «§t;teaiM»* )»c.w
tiicitur **• esse pCr aliqtiid yldelUr eise stiiper eiV nulwm est "> hquti^ sa^s liquel Jiiiiic^^
•HcienSiaut pCr iriaicriafnr atit pir aliquod aliu<rad- (G «lawftjMirjaiUyjii^ gjgk -a^y^.^^ ^^^la vel
iuineiitum vehitper inslrumeiiturii *", Sed qtiidqiiitl irifeBect»/<^.fjfa<i&^
aliquocx his tribus-***modis esl, per aKiidest^el set.vBeniqile si bpee^sa;|iat«|!i|fi^Ca^f-Jtii. |iil ,pcr
l>osteriu»v;etah'quoinodo™rius«steo^pCrqiiod1i(iI>ci nibil, aut es nihitot,pMK;iil duhio,•tutip-^.Ja.qn est
ut sit: at smnma nattira nullaleiHis est per atkid ; per se et ex se quidq-ltid.est; apt dtfUur i|p jaibil:
nec eiVtpo^teriorvauimmorsi3ipsa, tml aliquaaha re. _ quod utrumque superfluum esl expqnere quam hd-
Quare sumnia natw* nec a se, nec ab atio.fieri po- snmsit. Licel igilur suroma subslantia non sit per
tuit; uec i-psa sibi, nee aliquid a*kudiHimaieria "*r aliquid efficien», aut ex aliqua maleria, nec ali-
unde tieret, fuil; nec ipsa se aliquo modo, aut ali— qnibus adjuta sil causis, wt ad esse perducere-
qua res ipsam, ut essqt quod noti erat, adjuvil. • tur "•: imllatenus U»men esl pjefSHMl.a?» « •«'-
fjju>digkur ? Quod enim non est a quo fiieieote, aut hilo; quia per seipsam, qt" ex «eipfs^est quktqjiid
ex qiia materia, aut qiribus "* adjumentis ad esse est. Quomodo ergo landem csse^inteltigenda est per
perveneritr kl videlttraut esseuihil; ant, si altquid se et ex se; sie- nec ipsa se fecit, iiec ips* sibi
est *•*, per nibil esse, et ex niliilo. Quse lieet cx giateriar exstkit, neq ipsa se qqofihet" mod»,
iis "*, qnae rattonis hicede summajam animatdveiti ut -quod non erat esset_ adjutfit **T, nisi forte
***
sitbstaVia, putem nulluienus in illam posse cadere; :D eo modo infetligendum videtur, quo d'ciiur
«oii tamen iiegHgam bufus rci probationeni con- quia lu\ lucel, vel Iqcens. est per, seipsaui, £t es
* J I *1 * J
YAftkE LEGTIONES. *
•** Aijt per esseejt m*. aut«8se e*t *•* Viitem»ps4e m»*' €em. Cori. €»««,vidpthrjile. "* Qupjl^ninr
<K«it»rms. S. JtfiVri.quod autem fficttiir ***Vel instpMttOpwra^.veltUi^i^tlS^tUini»*^^
"* AliudJIUm^r»^.
iiistruroemtun '»TKxalk|uo his lrib»s.m«. aliqtioex^bistwbus,
* por^.-aMtilla
materia ••* Aut e* qtillui» mt, Vitn. aut quibus "•- At» si attw* est •«»!*« •rf,ali4u!4,^,,,"r>(_ptiod
kcet e% his mtt. quce licet e*( iis ••<*
Quoddam me mtt. Vicf. qukhlam m«,. l\*$$mmpr?*M-< fwmiwin
1»,*4«dU*_, . - accipere mt*. ad audiia , . * accedere t'*'Brit at»t M dteatuf ra«.. $ra, S^JJJI^IIHI
*K*>AatM«iwjimdo m*t_.alsi q»i>_mtofa *n ftlqid "• e»t permw, a,tir*jmdestpep. ^'i fe/ta«ad.eM««tjsx
Bihilo m*.'Coifr. per aHud esl, est ex uihUo Per -tbquod' j^eeesse «M». gez alitjuid MSESp ' "^ao/lo
snotloex mhilo w», nuHo mod»-Cfitejt,oihilo "* Sed atnpio iirferloc mm^^tmy -Cot*^^ ,»»iWHt m-
ferior '*» Hoc est, Sed mtt. hoc quod sst-sed "* Si per aliud est m*t. si per ajiquid esl S»i*> quo
mhil esl ntu. smeqtio nulium esl "' Nulla vel intetlecla »»M*.Vi. Thu. nulla vel iniellectu "• Ad e»se
produceretur mtt. Thu, Viet. ad csse oerduceretiir "T Adjuvat m«. ladkivit "*'• Coi.% A* Qqod dici-
tur nw». quo diciiut . > .
153 '"•' '«©SOILOGIrliMi :.^ • ;•:„-, ,„•.,.
r.-.;_ _,-. «fii
seipsa. Qtiemadiiiodimieniui sese babentad inviceiit A quara dixi, iwtiuthiiiaRmoJis i^«_B*sii. JlajiiiSi hu- ,
lux, el lucere,el'itieejns'; sic sunt ad siv &$§kcni •'' jus maieri* esi aliqua roateria,: itla, verjgs,-.^^RI
esseutia, esse, et ens.lioe csl exislens, sifve subw- cotp6reae-universilatis,inaleija..SiIi^Uir*iiiversitas '
slens.Ergo summa essetttta, et shiiimeesse,etsuui- ri»nu*h,-settvi^iIi^in^:'iiC»tiovMI«li^^^^^
me ens, id est summe exisien», sive Summesiibsi- qua tltaieria, profeoto aion solnai iioa polett esse,
stens non dtssiiiiiliter sibi couvenient, qUam lux^ et %ejliipcdici potextiessex'x.ati* Wimat^a.i^iianj^x
lueere,et lucens. \"-\j!:-;'":\
'"".',",':";' ;-----/c-^ 6umroa nalura, aut ex se ipsa, aul es Atiq_4'v .lertin
**•essentia; quao ittiquehulla esfe
Qflippe nihil om-
Q~omod^eii»omnia'tlinfperiltam nta» velcogitaripotestesse prselftr illiid, suiffHMir.i
COKSPECTBS CAmi*.-'-Uinim cuneiasinl persun- omnium, quod esl per seipsum; el universilalein eo-
itiam iilatjinaiuram, utcausam efBcicntem, vet e» :tmn tfiisdnon per se, sed per idein sunmmm «tiht?:
itt», lanqnam etiiialeria, sfh itiquirilhr :, Qiiat^or quare qnbtl uullo
elcmeittastnesuis foniu<3, quas conspiciiiins in ''mfkQ\^_^^:e^,^^}9"'j^'^tsi-
< rebus foitnatts, imetfigi possunt^ Htec infoi-tii-tsivtbifta.est. Exsua verq;wuM^^^wpy^^^g^uae
seu confusa enrum naluraiimte est? 1. Si ex ali- per se non est, esse tto» potest; quoniiHn siphoc
qtta inatcria esi, vefcsl exstimnTaiiaiura, vcl^ex csset, aliquo mbtip «sset'ip^jSi^t^^et"
seipsa, VPIex aHqua teriia essehlia, quae iiulh esi, ^ntJ'dv£*'*j|ham
. Non;BXse; tUinquia h;cc non per ss sed.|>er:°aBiuf•|:pi^;itl;per"stftod:-tui]!t;^iitic^i^^h.ie^^llli id
est, lum quia eiim hibit sit posferihs seipso, nih.f peripjbdemicia «iiiil: quiE omuia g?p| fclsa.. V* 1.
, est maieri»|itCr ex Seipso: noil ex niateria sumhia ;jic^;,pliiiireiqubdex miAeriaest, OXitilidPseit^*'*,ct
iialuraK;alioquIiiextpsa aliquid mintis ipsa fitHel, „ IH»§*!«t"l««*? a
«t proindeipsa mutareiur el, cqi;ruinp$rctt|r z (fiiihi
•-.* ®s*'ep;;''^'{jj«^L,s<||il^;"|^.^f£J.'^ftil
pefasesl dicere.'2. i\on est bonuiiu pe^ itiiu- setpso, vcfposleriiisfseipSb»COiiseauilU^ #|jtij|jl sit
v.'"tatur vel corrumpilui summum bmiutit; A-t^nld» mateiiatilcrex seipsb. AV*J.e*;-^ Mil»««c. natune
fluid est,-per sBrtimainesscntiain est Ergosiqiiiil ;
csi ex suiiiini boni materia, stii(^m< ,essj3iigiihi v^t^ia j»oii^i,; ,ess? _.aii^|ia::i^|»^itk:;|j»f|^-^iWihiiiii»
_- <oorruB)pf|ijir «t^ots.ttur sitromuin botiuni. Et ita bbnuin mtitaEijelcoiiiinip.i ppi^j;^|vgef|| est
' suninuim ^oniini, nnllatennsestbbnum : qiibd cst ;: •djfeiij-ev-i^!^^ est
iiicbnventehs^Ergo nulla niihOr nattira cst ui^te-
• rialiler eXsumma natuw. Ergo elenientopuin cs-
-^liaex nidla irialeria est. trgo Miiiiiiiaesscfrfia "t: ^ilitid;lijac4nodo:.esse e* jasi^!*V^|»pJius,- ^Uffl'"
,. tantara reruiii" mtileinsola per seipsam produxit UOIICSl^013.01111^1011113^^11^11^^^110^,|Hll4,a-
eillihilo. .'-:-';;-';"':<-:--.-!.S,:.:;;•-'^.;.-;^:j _ s; t^r,:vel corriwipilUr SMnjnis^^lapjmto
Resial nmtc de rehun •earhiH liijivci^iia^; qii».
per atiud suin, discuterC quompdo sint pcr sum-:p sit undeciinqiie ,***hisl per suiiitnaro essenttaui,.mn-
uiara substairiiaih, utrum qtiia ipsa reeil univcrsa,, iaior el corrumpilur stimiiiuin bontim .IJ*jjCfJBS^n:
aut <{[uia itiateria fuK uiiiversoruni. Nan euira opus - t|iiare suinma essenlia, 7 (Jii* est ipsum ,suiiiintim
cst quserere utrora ideo, sinl >*' universa per ipsam •_ bonum, nullatenjis esl bonum;. quqd :§st iuconve-
qt»iaattoIaCienle, aut alla raaleria;. exislente, ijta I: Milens.Nulla, igUur ininor natur^ malerialit^f.est ex
iauluro quolibetmodo, ut resomnes essertt; ndju- suroroa italurv.Guro igi|ur eorum .^^iijsiraj, tyiae
verit '**cum repugnet his quaejam supra pawermu, per aliud siini, con^tel non esse vehit ex niaievia,
si secuiido loco el non priiieipa'iler sint per ipsam, =.•ex summa essentia, nec ex se, nec ^x alip, "^.ipa-
quaecunquesunt. Primimi itaque mihi qna-retidujit ; uifesium est quia ex nullii materia es,l, .^iare, ^uo-
esse pulo ulruni universiias rerum, quae per aliud ; niam quidquid est persuuimam essenliaiii est, nec
sttnl, sit ex aliqua materia. Non aulent dobitooni' . per ipsam aliquid aliud 66S0polesl,iiisi ea mit fa-
nem hanc m inundi molcni, cum parlihus suis, sic- ciente aut tiialeria e\istente, consequitur de iieces-
ul videmus , formatam constare ex terra et aqua, sitate, utpraeler eam nihil sil, nisi ea facicnte, et
et aere et igne : qtiae, scilicei, quatuor "* elenieiila, qiioniam fithil aliiid est vel fult, nisi illa, et.qnae fa-
aliquo modo inlelligi pbssuht "**sine his formts qnas ctasunt ah illa, iiiliiteiiiiiino facere potuit pe.raltud,
conspicimus in rebus formatis, ut eorum informis _ vet in&lrumenliiin, vel adjumentum, quam per se-
aill etiain confusa natura videatiir esse inaleria oni- ipsani. At omne n* qnod lecit, sine dubio atit fecit
triuro corporum suis formis discreiortim; non in- ,ex aliquo, veltit ex mateiia; aut ex nihilo. Qtioniam
qiiimi, lioc dubiio; sed quaero, unde lisec ipsa13", igiliir cerlissime pitlbt qiiia issehtki bmiiiiiin, qnae
'" :.,';.'•'•. VARIJE I.ECTIONES. .:.-,:;.: ,^: .•,-.;-,,:,' '<
'- Gon. S.est _J-in ;tnst. heni. Lorb et ,
•':***'Snnt adiiivircnv mtt,- '-Viet. «tut ad se invicem
Thm Jn ttu. Sancti iliejt. klislribuuntiir t'«]M'Mm ih <*rff"(J« H*.$/*- JtfOifi.,;_Q^if,-M . qtuc. fac-irt
suiit de itjhilo, non wibii erant arilequam fiei^nt; quattiuro *jd ralijiniertj faciens.;: £*. esl tiiutus,
rapilitB medjlis I»* Ijiruro a Deb stht mwltalruiu-ideown adjuverit
«* Dubjtb hanc m«. diibito bhment banfe is* QmenintqiiaiuorfiiM-l.qw^sct^cci,
^ m^% yt.JnW"&: "*
fHfssemit, vihtelligi pqssunt: ywdelucIps>*tMs/,;:unde haec «is* , ,.M?r AtiaverJ^SiiH^i^fllii yeriui
Pblest"eis, aj.ia mjtt: €«i»^ Cbr*.?Vict. S. Mieh. -ttt&n essc. ex alia •.;,;?*?Ex^at^u^lertia^M.^». *M>lia
Jei-tla- >" i^ioiiianrper ItlpeV.qubdsiiiit Ciincts: et W
folsa. ifu. e&rb,. qnanjiper fd per pod sUtft:«uncia sufti; .qtiie Oiupia.,I|ilsa ssuul. »>(«?iB _qiiamwr, id per
qiiod siint cuiictawet unn esie^l.sokiifrul per quotl cunctd siHit^flu*ouMttft,f(i1sasuiiii.'*•;•» Kiv ahquo est
»««/i.exalibist '"* Ac siex,»ii*> at:^ex-: •-'^iEssjf^jiiiips^.wWvesseex IpsA ,
t,s ,^;ui^mciioqiie.
w«. sit tiiidecuiique Siiiivnium per ipsuni bo.ium ni«. suiiiwum bonuni ptr ipsaiit '^NeeahoMs*,
Mcexaho '»* Acomue mss. at omuc . ., ,
 "
.881 S. ANSELMl CANTUA-K.ARCHlfcPf&& PARS I. - DOCMATICA. t.:
p*rj*^ii>i«^m»m^ X aHq^djr-tiinitl^iK-^d^iir trt qmdqaid teltiii|f^(St
1. factwa ^ix attiquo. Quod si verum esse ponUult,'
essHikiii JSicita«st^ et ^hW--.-ME•-te-fellfiBk^'frt^ee-rf.a:;-*Vfc.*^*»t_t
?prkBl dii^ nM iHa sarhmia- oqnibus^^uie sttpra disposita snnil**, bpp^itur^
f gs&itla ktwki .i^jfr ttrafem^^ l)<Hle*quoni9n) o,nod -erat njhil, aliquid eril'; ilqaodt,
tkn^nem, t^formose- Kmattm > Jtm ordlnnte maxinie aMfuid erat; nihil eril'**.Ex eo ttamque
variattnr*,taro convenienter diversam, sola per se- qhod quamdjim ^bstawtiam maiime omnitim exi-
''"''''"''''•* * • ' stentem inveneraio, ad boc ut omnia aHa slc fircta
ipsain '" prOdtiXitex:iStlHl»\r
;_;.' essent ab ea, ut nihil '** essel undd; facla essent,
-'^^Wto-Ylff^^^v ^>.<s-';-
j^oowrfo fiKef%eiid«ti»«k qubd'omnia fteit ex raitockuiido pei^tenifram, (Juare si IBu4ui»de tacta
._..::..*
-,':-:.': '-. nMb***. .;.:- ,•',"• :•, ,:,-. ',•;.-; sunt, quodipiljisj^esseiiiWl*est
aliquid;=quidqutd
fc\m-fl«b*>T>**."*fr^ invenwm ^im^itf dfrsdmiha e^ntia,;est nUiil.
cauw -aikwjttS qu-ad;ejl: el. vox ommum tgg|* Qiuid
nUiil |te h^1«.^ptfe.videhir guod quidqhid Itt, i^ur tni^Uii^
'imW4lWffi?$m&Venm'm,^mhnt^MM qtwd,«deam* posse obiHCi,vgt pene fatuuni!(,r°i:jara
•^ sittrfS pb6il4 stmt tfe surmna «ssentki,<qi»e slai»i% faacVawditatieiteitegtigere. \al.,Cap. &.}ia
<4iwia'(etiit ex ntbile.Tribus qUhtemntodis sub- itoiiw, ilt Pltto,' mbdis, quod ad p^sentis
Tribti^
s-wi^ fl#8bwsi*&'c;^
llon l&fa"MetliM«ir': ac de tai^ de B itt^^imenti suflicit wpediinehlum, «xpoei f«iftst:>,
robtW-I-t^^ fafcwe^iiiliUo, qhasi si qua «ubstantia Aieitur esse JacU ex niUlo. Uiu»
ex atiquo signiftcalHT: et hsec s»gi»i*8caik> eemper quiidm inodiisest, o^iovoli^s
estJ»l8a»:3.rCuro s^:^c^MMl94^\'»Mif>i- int^Wgipejiftuiffon
e|a,Qonexaliquq iniellijratur. Eo sensii cmicta, 0»^ faetum^piod ijicitur ex nihito ease '**: cui si-
praeler Shnliiiam eSsentiSh; taM ef nHiih)dicith- raite est, cirai qtiffirenli de lacenle, unde loquatur,
tur : hoc' eslj tfuse prihs iiitil^raitt, t-mKC-suttt i-espendetur de hiWo, Id est, non loqultur. Secutw
atiquid; ficut qois di-akurdivea fieri ex paupej*e, duoi queih fnpdjim de ipsa sttnima esseMfa, et de
sanus exifiljruyiate. jgt hjc est»eusu8, qui' patgjer
vel *ger erftl, hiinc est fttves fel S8*tit*-S. ta. quod penitus nec foil» nec est, quserwiti unda
Sed occurrif qusedam dubitatio de nilrft. "«. Nafli • f«eti^sit,*i^eres»)ondwi^^^^p^
'*» est: qat sehSui de nuUbeorum,
e*tqubcHiiqHeyt afiquill, itf;cau*I eH Cjos bjUoa n^^qutm^ctina'
ex 6e ft^^ret bBfnis causa neeetse esi aliquod ad . qw facia suot, iii^ii^ px>test, Atta ^ullteatio
essentiam' elbcii"11*ji^IJeat adinWenWm. Quod sfc esl,'^amy dM quidein;pbtest, vera tamen esse non
omnes teheni experlhietffb, ut etiam mWi ^» ra-piatiir potest'": ut, si dicalur aliquid sic esse faetuniin hx
cbinen^ndd,'(Stvtx litil'**>Stf$rfpi^_titr^i^rehdiiv nihito, ut ex ipso ftihilo4M,id tel, ex^O-qinodpeni-
Si er-go'*•**fjf-eWtai esf%-' «Uiife altii»iiil^ JpsuW tus non est, facUiBV4iit:i^iasf ipsum mbH sit ah-
nmil ftit caiisa ejiis, qubd ex ipso ftrtum est. 'Sed C qitkt -exislens '", ex qua possit cdiqutd fieri: <-<JUOd
qubm^lo'id'qTirbdrrtMiiWhSetwt 'tittk;^tj¥ii Mi> qtimiiamseroperfai-gum estf quotms esse1T*ponilun
qiiiiffi**Nii{t^rremret :M*esse;? Sf awe$i nuttiiih impef^^illititte^
acijtimenfuiri'' ife nthito provenirad aliqtiljd, ciil atit prfelatio,^qua-dkikw ^
qualitef persua^eatur quia ei mteih^ etMcum ";"*kiteHigimns'ecse qaidem factum, «etf
tnr f k*txteVe*'m, nilJfl' aht Siighfttiiat%ti<fti\&auf nett esse aHqtjid, tti*de-sit -faetimj. Per SknU6m»i-
<
non significai aHquid. Sed si nttiitest aliqm*d;'quae- gnMlcaftonem"» dici vtdetUr, «urt bomo^mtrista-
cunque facia siinl ex nihild, fafcta suht"fciiati^flo. tns sine causa, dicilur cotitristblus de *t* niliilo.
Si vero iiibil non e*Statiquid: quontam ihietJigi hon Seeundiim i*gitur "' hunc sensuro si intelKgaiar,
polest ut e^eb *•*» qsod penitus nbn^est, ftat afiquiil, quod supra concliiMtth est, quia prteter siiiiim-tn>
nifiit fit ex niliiio;isicut vox omhibm esl quia nthil essertliara cortcta, qttae sittit ab eadeih; er nihilo
tle nibifo. iJnde videtur cbnsequt ut qufdquid ftt, facta sunl.idest, noti:ex aliquo:sicut ipsa'Coiiclu-
tlal ei aliqiio: aut eniin fit^^'dealiquo,autde':Djlifloi sio, prmcedfetitia eojivenieitter «oiiseip^air;'TS Ka
Sive igilui* liihil ***sit aliqiiid, sive hHiit iioh stt cx eadem condusione niiulinconvciiiens«ibsequc<-
. ...;,...;,.. • .. .. .vm&i^iw^-:, .yi^:. :::,
***» Qiftn hnlkt mrtteria mtt.~ oitia «x nti*iB'materia ,** jGqp, -7 .*»* 8 itt mss. Gem. Cotb. et
TJiutin "l Vss. Corb. Quod ilia ratio sit, eic. tit t» til. capilis 9 in etJitis. *" Quiedaniduhiiatio
de nihilo mss. quidam de nihilo u* Causa ejos nw*.causa est ejns m Quodex se' fit ht*. quod'ex
it ,<"*Aliquid a<l essentiam effedjus mtt. aliqiitltf ad essentiarii effecti '** Ui etiam nulli m*. S. Mich.
nf et KHlli i»" Ul vix , itlli mu.- ,ct vix'•.tilli mss. Tfinari.et vts illi ,*-Si-ei^) ;»wtf. 'Wfd. sed
eqjo u'\<<Adjiivitaliud mu.' adjuvit aliquid ',»•• Propterea ttw«;prateTea ^* 1 Pmest «t eo m»».,p^test ut
ex eo Si igiliir ni1iilra«i". sive idtur, nihif''1,J Dispni^'!Siht' »w. Cor/>.dicla sthtt m».-ditopjwfl»
stint "*
Ma«*^ aliqiiid ei-at, nfliii «it. ^
ess^nt V§ic,iilflffmmMf.alJa sicfacta ^e nibh' 1MPosse o3$& *H»ipeneiaiB*fatuu5ii<iyiii
•*"lnmu.MM.CM.:
tHivObj&ijiwstf elri&i.30f<*«ili»»»ifli«' cUjhW-pm*i
*Wk^^W°mmW^sim^^^ mHfM_d&facttim mchur ei nibilo "^IMci pbtik^iildem VCT^-|E«e.
fWtitin i^. difc^ ni ex ipso nihiloi*^ SH
alinrf e^ste^s w-usiT^liiihW^ien^ <Oifoi_|»sCst»». '•q^ilS*'^:^' De nititfo, cfini1!©. dc
n3if|oest, ciiro mt. Corb:de hihilo est qnoJ "•"Piir sfihitejh sirfbifteationem mw. T/i«. persimitem enim
slgittllralioiieni w* CoiiWisiiifus«le mt.' Jhnl contTisiart'*3e '*"•"Sfeciit>d«'n-r
«nim IT*Convcnicntcr seijnetur mss. conveiiicnier coiisrquctiii'. ' "fcmstf• -fku. -SewiidurR
*igitur
 157 MOSOLOGtUM: *58
tur; quamvis non incoiivenienler et Sine onini re- A CAPUT X[<//;;IX]»V ' ,
pugnanlia,ea qure facta sunt a creairice "* snbstan- Qttod Hla ratio "* tit qttiedam rerum locutio, sicut
tia dici possini esse ex rithilo m facta; eb modo qiio f*ber;dieit prius apud se quod ***facturus est.
dict snlet dives faclus ex paupere, et recepisse quis (UONSPECTUS «APITIS.—Forma- rerum in menie di-
sanitatem ex aegritudine : itf est, qui prius panper vihii esl eariim qnadam in ipsa ralione loculio.
Sic ftiber opus, quod factitrus est, intra se dicit.
eral, nunc est dives, qtiod antea non erSi; et qni fi em unam aulem tripliciter loqui possuinus :
prius babebat argritudinem,, nuncliabet sanitaleirt 1. Sensibititer, sensibilibus signis ntendo; 2. in-
quam antea hon habebat. Hoc igitur modo non in- sensibiliier, bsec signa iiisensibiliterixilranas
cogitaudo; 3. nec sensibitiier nec insensibilher,
cortvenieiiterinielligi potesl, si dicatur creatrix es- "u.oii sigiia sed res jpsas nieiile dicendo. His tribns
seniht unfversa fecisse de nihilo, sive quod imiversa lociitionrs ^eneribiis sirigute verba cohveilkiiit.
per illaro facta sint ,sl de nihilo : id est, quae prius Tertia locuiionis verba sunt naturalia, et proi|nle,
nihil erant nuirc simt aliquid. Hac ipsa quippe voce eadem apud omncs. Ilaec ubi sunt, niilluin aliud
verhum est necessariuin ad rem cognoscendatn:
qua dicitiir, quia illa fetil- siveV qfliai&ta^facfa' el:.ubi Ifeecesse non possuni, omne aliiui vcrbiini
suirt; iirtelKgilur quia eumilta fecit, alrqtiid feCit71»*'; esl inutile ad rem demonstrandam. Verha iiatu-
et cum isl&T-iclasunt,norrtiiH aliquhJ facia-shnf-"•*; ralia synt vgriora, quia rebus sutil magis sknilia.
„ lltide'..verbiini jialiirale eSihiaxime prO!prminet
Sic enim **• aspieientes aliquem de valde humili-«<x priiicipale rei verhuiii. Ilaec ergo loctilio fiifi, qtia
forluna, multis opibus, bonoribusve '*' ab aliquo suinina essentia.dixil N oinnia, antcquam essenf, tit
exakalum, dicimus: Ecee itle fecit istum de nihito, fler Itlai» fierent. ..',,,
aut factus est Hle ab isto de nihito : kf est, ipse qui . illa jtiitem forma rcrum, quae in ejus ratione res
priusquasi nihihim reputahatur '»**,nunc illo faciertle ft-eandas pnrcedehat, quid alittd est quatn rcruni
yere aliquid xsthhaiur. qucedam in ipsa ralione loculjo; veluli cum fabcr
CAPUT IX (50). faclurus aliquod suae artis optis, prius-illu.d -iulrajse
*•** dicit inemis coiiceptione? Menlis aulenilin sive ra-
ea
Quod qu~ faeta tunt ex nihilo, ntnnihil erant tionalis
antequam fierenl, quantum ad rationem facientis. locuiionem l" hic inlelligo, non cum voces
Cotispecrcs CAPITIS. — Nihil rationabililer ah aliquo reruin singnilicalivae cogitanlur; scd cum res ipsac,
fit, nisi in ipso praecedat rei facienda» forma. vel futnrae, vel fam existenles acie cogitationis in
Eral igilur in ralione summa nalura: quid, aul niente coiispicittntur;1", Frefjuenti usu co-
aut fuiura essent namque
qualia, quomoilo, iiniversa,
pritisqtiam fierent. Ergo artleqiiam esserit, non gnoscilur quia rem unam tripliciter loqui pOsSumus.
erant nibii; nec ex nihilo snnt, quando suiil, Aut enim res loquimiir signis sensibilibus, id est,
qiianlum ad rationem faciemis. qu*e sensibtts corporeis senliri possunt, sen'sibililer
Vernm video.r milii videre quiddam quod 11011 ne-i 0 utendo; auteadem signa, quoe foris sensihili'! suni,
giigenter1»? discernere cogil, seoundumquid ea qttae inlra nos iiisensibiliter cogiiahdo*0*'; aui nec seiisi-
facta sunt, auteqtiuro liercut, dici possint .}**fuisse bitiier, nec insensibiliier bis ,M signis utendo, sed
ijihil. Nullo uaiiique pacto lieii potcsl aliquid ra- res ipsas, vel corporuro imaginatione, vet ralionis
tionabiJjter "" ab aliquo, nisi in facieniis ratione iiileilectu, pro rerum ipsimini tfiversilate, intus in
praecedai aliquod rei faciendae quasi cxeuiplum, hbstra nienle dicendo. Aliter namqtie lvomiiiem
Sive (ul aptius 1«' diciturk foruia, vel skniliiudo, aut dieo, cum eimt hoc nomiue, quod esl, homb, sign'-
regula. Palet itaque quoniam priusquam fierent ficO; aliter Curo hlem nomen tacens cogtlo; aliter
universa, eral in ratione !?*.suimnse naliira, quid cum eum ipstitn honiiiieiii mens, aul per corpori-"
aul qualia aul quoniodo fulura esseni: quare cum iniaginem, aul per rationem intiielur ;.per corporis
ea quae facta sunt, clarum sil nikil fuisse "aiilequam qiiidemiinaginetn, iit cuin ejus "*t seusibitero fign-
flerent, quanlum ad hoc, quia non eraiil quod uunc ranv imaginatur : per rationem verov ut cum»unk
snnt, nec erat ex quo frerent; non tamen niliit versaleni ejiis essenfiam, quajesl, aiitmal*raliohate
eranl, quanlum ad rationero facienlis, per quaro ct morlate, cogital. Hie vero tres kxjuendi :varietiites
secundum quam fierent. siuguliB verbis sui generiscOnstant; sed illius,
VARIiE LECTIONES.
"* Facla ar creatrice mts. Atcta sunl a crealrice •',»» Possnnt hx nihito esse ex hihitb
,81 m*»vpossFnf
focla Per illa facla siint tnss. Vicl. Sag. per itlati»^^ facla sint 1MSive quod ista mss. sive quia ista
1S*Aliqua fecit tnu aliquid lecil 18!>Nisi' aliqua facla siint mss. nisi aliquid lacta sunt ,8S Sic enint
tnt. Vict.13. sic aniem 1MIlOnoribusque tfm; Vict.. Sag; bonoribnsve ,87 Hepiilahaliu* mss. Vrcl. Sag.
deputabalur *»» Verum videor nm: Gem. Corb. Thu. Vict. Sag. ab hit verbis incttodM capui 9y qmdin-
mt. iCorfr.ntitium prasfen titutum : msts.vero aHa hnncpr&miumi. ^uod ea qtiie facta suftl, ele. qu~ tiint
titulut capitis 8 tn excusis,. **»•Qiioddam qiiotl ti(%ligeiUei* mst. quiddam quod nbn liegUgetiier ,*•";Diei
t>ossiinlm«». iiici possint M*.Aliud ratibiiabitiierMMM.aliquhl ralionabiliter -"* Sive ui aplins mts. siye
.-iptiiis 1»*Eranfin>ratione mst. Vict. Sug.:Gem: Corb.exal in ralione ,s* G«rp.9 tu ttu«. caput 10. WMss?,
Cvrtn Quod lameii, elc. tu tn tiiulo capitis 10. hteskusiz. Mss.alin Quod illa ratio siWetc. ui: intitutoeapi-
iit 9Vih ediiis. .*»*Qiiod-factum est. itM*iqiiodCtctutus est. ,M Meulero aute|n »IM. mentis nutani ;..*,*_•
R.nionis Conceptioiiein et iociitioiiein u»i*. omktunt conceptionem, ,w Cmispicitinturw*. Vftl; 3? conci-
uitiiiuir *•* Seiisihititer cogitando WISJI. iiiseusiJtilker cogitando ***Nec sierisi)yilitei'hismss. n«5 sensibi<-
tilcr nec inseiisibililer hts^^ 1 Cuih ejus HJi». ol«umejus.
-1?* *•.--. . . •
:-- : " .,• .-.• .,.•;_.--». - ' "-'- ..;
^••v;';-N0fif:> ';
_ _ y. -\\ ;; -;;• ;•:
'
^O) Alias cst pars c|^itis t|, , , ,
 m S. ANSELYHCANTUAR. ARfS^.,^ PARS I. - DOGM\TICA. 16»
quam terliam el uU maro posuU, locatioiiis \erba, A concipe-*^ unagiuandq, nisi id quoJ aui totum si-
«tui de. ^us IW9 !W!;all**'!" 8U,y» V»*ur'*lta ifljij, anjyier partes,«t alfquIhnsTebus a$<jua modtt
suik,.el apud >oiunesfeules sunt .fiadftia. El-qtiO- jam dtdicil; pec opns mente conceptum ^fflccre, si
uijtit «iimia a|<a,verba jwqpter Ii*»j5suni inventa; dessit aut inateria, aut altquid»1*»,sineqhC^opus
uW tsla' snn>, milftim alkt^verjtatarestiiecessasrii^m pj*af^itJ(Oilii fleri noo possit: quatiquam eriimhomo
ad r&n co^nostjentfthn; etjjlilii-ata b&e «on ptissjfint, tftle alfquod aoimaf possit cogitatido vel pingendo,
itujium a^mfist uljle ad -*4tm^lre«de«dfifti. Possmit <i?tafeuhsquam sh, confingere; nequaquam tamen
ettwnnon absrfrde dtcj l^ntir verii*ra,^uaiilo tnagis hoc ticere valet, nisi componemfo i~ eo partes,
»'* Cx remtS altas eognilis m in itiemoriam
rebrfs,' ipSrum auril *vi*bif,'sftitifia SUMVSPcas quaS
«'(pijessHis #gi»$cai^-**< .exe-ljfiis'twmqnjsr retas a|tra*dt. Ouiire In hbo rfilfcrrtiii ab invicem illre in
>Utev<]»ibuiV »ps»* uitrou-r fra itotiiintbus <auw ad cr^aiiicti si^stantia, etin f^bro saornm operum la-
"
«i»#JC»''ii^yi«irhdas, fit <Miia-flii?edaro voeesj velut dbndlonup liitipffijochtiones, quod iila nec assum-
w- pla, nec adjuia atiunde, seiJ prhna, et sola causa
Ipt Ijft^^vp, *** fe^feiV^ *** ad shuw
biifli.#e widetWi rei, siintW, rCirjus oai verbntn, sufficVre pgihh, *"'«utj _a)rtifici pptjs
1
. a^b.-k^ke^tv evpfimrt,' TjuonpodwitkBtniUiTiitlorq~~ p^»ffi(;iep4»#rfefW-^erd ^c prima, nee mht nec
ffiMQ%&v^im\&&iti ^8|tiiIn0*r-exiiFixiNHBl*•. IIsufBcienseSl adiuum tncipiendum. .ftuapropter ea
ll^-Aeg^^^j^Mntf* ^«j6t£|$ufi»^s^<i^ftSJ4_p«, pjfo^j^rtn ef 'qh.i^-pei*i!t£mtr«tta«unl,Omnia nonsmit-quod-hon
-piincipale rei verbum. Quaproplerl-tftiutlafde qnati- $&»]Lper illaja **VQme vero peir islam llunl»»», pe-
be#<rt-***f*C»iti& fhmttin»pTOprtiquat-rei, qttontuilf illa lutlis non es^ent, htsi essCnt alt^uitl"' 'ipiod i»On
»*». *
qw» HmJiisTiiijdi 5vel*bi* •cdhjftat';'nec* aliqtiM-stiiid siitil pei'
' '- iplsam
'' '
rtuh fsimifei t~i VeJ'itofrfra Wj^el'^!»» cxisthttti-in -fiA^ljT'XIttal.,XI]»»».
" «sse :<qMrtf><%p«ierIia Quod htec tumm~ essentim iocutM til kmtnta
i^iww^llbt^^po-iesf viSCri " edenho»»*.
p(West-*jip<sd f^n-mttm^^iibstahtiamftaletti: femn
*loci«jai»e!«elf-Bi~,i anleifflai» eMewtfJntpee*am Cow^f^j^c^iws. ^-^Sumrna. su>sta»j}if3^ «e-
jpe|ipsam_oronia,|ecil. Per naHJrateui ^utemet
^tre-f.ftvtr-mte-i cuta**ftct» «ttjaoit*«_6?pep eam _ iDtHiiawJa^lJ^wi^n 9»P»i->feeit. Er|[« ^i>OT»lis
1 shbstahtfa.- '
ij^tt*^ti©%ei^ip^sUiftma
:Wi« - Qfcitt»--gl H*.XJ»»»«4 r< -Sts!^fih paTiter ratippe docenie sit certum quia
4t_mM^Htm«- mti*fr!*i<hi*1tabmtMii3iti* ftttei qt^douidU«rama ^ubstaniia fe^it,< iiouJocit pcr
, „„ . ,* j, iVl rfi«*»»tfa/««il»^^,, ^ J_ atiu*1»*^^»*» per WhttAipsam\ et quid$uid-fecit,
tyiitMam eAWte*-^fyMWaHW^&f^$ij»*- per snam'ihiimaiiti-»**loCulionemfecit, sit^ singola
e
niiJitHjlft 1 st *,!.iiveo qupit^uarowiftailife-tfo^ntani. t' 1
' tiKr^fifefe 3. Ih siofiiii^ verh1s,»8ivfepftlhis, inio verbo simut: omnia
- »rt«e»«*iiiirJam roiffpiitgitft; ^ $»?qiioil-^i^ni*^
^figa^ mateHith- «t^uii prae^n- dieendo^ ip»id ntajtis neccssarluin videri poiest,
cepWro opta-perffciaij SUiv^m-xl creatrifeeis qmt-mr/liahcsummae «ssenii*e loctitionem non esse
aimd <j*wtn<sui*mwttm, cssentiam ? Non igiiur negti-
' jfwiftpw» rpras
m<su\ ili-if^sfest^arqnirquoid w>u «fla' per genter.prastereuhdaro hujqs totuittonis consideratio-
lieirt jmio \&t\ prhi^atn de Hla jpossit traclari,
S'ed qiiiimiVis«ummam, substantiauv cons.teLprin» dilJ^nter, ejusdeiiiSfntiffls? substanliae prbprieta-
hi i?e*q>*Mdisisse euiicttun croytuTam, quam fcarti les^aliquassttniiose iavestigtindaSexistimo.
setamdiHn eamdem, et.per eamdem «ttam intimam CAPUTlui [m., Xin*".
locutionem icouderei; qticmadwodiiro f^ber prios
I Quod ticut omnia ijtr tH.mma.rnessenXam fueta tunt,
mepte condpivqwo p.ostea secundum mentis. con- * »t« «tsfetiit*per tpsani "*.
eepttenein opere pcrficJt» Muttam tainen iu hac si- COSSPECTPS cAMits.— Sicnt ofipiia fluae sunl, per
inilitud-ine inliieor dijsiputitudtiiemi llla uahique wium aliquid sunt, qtiod solum esj, per .geipsmti;
iiibil' «mnino aliunde assumpsit', urole vel eorum ita Ohinia per umlm :ihqittd vigeiit, quod seliiiii
>igel-per sei|fen»rt.Ergo sicitt nihil f.icHimest nisi
qtiaefi^ctura erat,u, fgrmam in se ipsa wurottige- ' per creairicem esswitiam. ila niMl vigei nisi per
lel, vel ca ipsa, id quod sunl "*, peifieereUjiabeir D eamdem serv.itncem pnrsenfam.
>erppe«i(us noc meiije .potcst ahquid coiporeuiu Coiist.it ergo per summam iialuram csse fiictum,
vmx LECTIO^CS.
»*»Non fguoralur, tnu. non iioorpllfi SOitt, ^^EvpTfiSiaus^ignani»»*. expressius signifnarot ***Sic di-
rei «•CoinWfiiiiS es^iii *»•'«ei (oMfrsemts.
eiturmyM. videiiw mu^VjUt^Stf. (*J(^toltti$expriUittur
** Cap: Wiit ih«*. tMput^W.. *".Quo* hmtjsWHin-e,
rei vel fatiiniB ***Ipsam 5^^01/1^ mm. (Jtu^iiisani
ei«,*ti/in tkumemti*VJ.ine-cu*H W/it.qVhemiiitmhafeiif nmhtm, fgpitim t*l>-^wnenda en»ht mu.
sunt *'» Materia aoi
f.»ctanw»at nr. Cwrlf.*&&tai*to:«M&t **«,Jtf^idd *»lHii»t«ir. trrfekSttU<t>oe<|mi»d "*
aitudiw*^T/i«. materta, aut io-#re*ehl!if»v a* atquid 5,'-AIh»(iV,^hier*»||b ««^«ttqiiid, sine ({aB f~r-
twmmik*' Mk«. *Miteiiiu«,Ttf^^ ^^i^SL^ 11:
e&e m»M~mnttfW causa^iSSietiJl, pbftiil sho *i*J9nut arffMbmfe Ft^^^itso-wrtiflt**;L*:*»«<• <Jwid
Hwrv^^Blain jaS7«uo^|ion^ttit ne»iiji»|s, »**P<*ipiiawaiH^iw^iels^m^iBt JftA ,ess«*
•$$*.mss. «m lm£.wm r fytobjm2jt
est cttp. 13. f» mtt. ***-Mt/Carb. Qrfod sicui «inaiapefeJ4i*a««.m»*tim^i^^f^^\am^'£
^*\momtftm^fy*t*fl*er hiliroam e^i**\Kiffi&»kx
stantia fccit, per alind nrn. substaniia fecii, DOtijfWfVflbraliud ****** mst. persuam inti-
ir,am **" Proprieiates uiw. Viet. Saq. per propriWales »»' *"
Cap. 12 ett caput J3 i» nus. -.- Jft». torfr.
•ftuod illj Sit, ete. ut m tituto capitts 13 m ofih». ---»*. \.
 quidquid.noh est idem ith. Dubiiim 'antem .nbniilsi A ih ai;qWniiei-ttis:.est quam tpsum. fpsiim nohlb-
ralionali roenti esse pqiesl,ijMid C»ta, ^i* J8^ij %(ittt4hi^t%itt#t"ut -verum «BiH^eWinK-.co>-
i-its wW-Mtt^^-et aliahiihisiii*odi.4p!Viiai,utsa-
sunl, eodem ipso sustmente vigeht et perseveraii 1!
^1** (»,Mi»J#lJcWecjne^sfiiijiijHsi^Jpyi^,,-
esse qnandiu siint, qno facieirte (fe nfhitb iiabeiit tscti,n^ sapjens^aii,ip^
esse quod snnt. Simili iiamque per omnia ratione,
UHiiniron est mtwiina et sirtipJiciter hiellus ^quam
qua cdlectumi esl onirtiay quae.siiqt, esse per unum i.-.non<«iihOMiui.;quia, relativtiin est^ Nfifl«nm&ttm-
aliquid.unde ip^m soliim esl per s^psijni, ^ nohmi^atiqup ii)elwf-di^roMffl^muim^^^ ^umiiii
per aliud; siniili, inquam, ralione polest probail . dgsigninSitrninienaurae «sefinam.Suniroa natiia
quia qnaecunqiie vigeiil per unum idfsjpnd^yi* ;''eBtq^fh|iiirfot*hniiiOthetih*te*q^ira*m'^
ipsa eoim-'s»la estuiu»1.nihiljatetiusvjet qtiaoui-
gfs-Mi^.uii^
per afttid. Quod qiioiiiam; aliter ,e*«er lioii ^^ejl',; ,, atiqflid cor|«l)relinii:,nani^est al^id corfiore me-
nisi ul ea, qtiae sunt lacta, p^r ahutt ylgc-inl, et itl
'vettsj safrfeiiS.^ite^^ww^jwsta^lwatSj *tema,*
a quo facla >nint,vigeaVper seipsiim/iiecesse esj. ut
s^iinihU f«lum est (dsi percreatticem pi^^i^-jm . .oteliqjiiilqMldiSb^ittj^W^^
(>:**m:^;l8f»i»e;^^
^irt<^irit*AiltfL*^^
ig>s^i%i^i^^»ji*(fflwifum,,-q^dp^3iiqiift.!di«i
B
iritWprasestti^^1;^ h^iu^if; poss^it iutaiic;!^, aiin^WJ^-ili^^^^n^
i _h -<<- =a-i»»a iiii£ fwbaan.iisjiter,^anq-ia^
^ ftgwjsimi^mr**^
,:;'i-: .'a.*tc~h'.i v-i-.t ;•.'.!!»^t^poiup^p _-.$"i•.<;;•« ^ijn^roiiec^poss.tt
8*^.«**S: «BB*it li^mp mii^ini^vfiiU^
,.-.- <';- iintexiHa,e^periltam^elm_iliar. ;j?>-.?.,. tej4ifo^r^8f|_^ ^j^^n^M^i^^gf^
iriceuuivfii^rtiiii.suhs^Bl^
T^](^e*|ki^i^ *4 <eti4^;.ba_%Hii|^i<^^
deiw^ls^^^iillilipbKHBftqMJ* «M^immmk
•»M.!>«^|i|ile(»}<4U>i'^*3i9ii1^ -^aMyfM^ijyi^iQ^asTs^f
' ^piuinii^
7--VS* •
Jp&^v&i;;,JN^l^^iim^<^t^^-^^i|
- ^*,™A-r.>.*".TJj
l"* v*\f«_; »£ -*-->*?:'.
f?*__iiSJ_^3;t4..* 'T,i.''<»Jtl|-
_ ^'l^jiMu^-wb^i^i £j. j&i#ife*? mm <mh
suifum 'HimuiiHi»^7,! sivsf^pR^ii^jqp jdi-
t1(W^ 1U^*3_%^» quia ^Jiec^ffl^ 8j<g|j»t,
\ #!^im'&!i^^
fc«n^4uiiur *tftubi tbsat «oiif^V iht^'^Hpi^tpie
TJ^^^t-^-tii^l^ ,
*»*
niam iibsurdiim.est^.i$ sciUcei', qiie^admo^n I
iiiiti iiiiiiifi lfiiji^' ijfiiViijiiijiiiiiiffi TffiijjfiftMlrit I.!.
fbventis tameii^ itir,t^J^i^fil||^<ti^S^
\k$m® -^itftfilssis^aJI-^ detrinjcqiinn ^.
tjmim,;7Tftgi; aiIjq^ *^ 1m$!b..^'c^riB/^toroii-
HniverSittleni; liquet'."^«fMiifti^'^'1^/,:^»*^ V'*€^*^ft_||* ^ifuidquii.^o^tffi^ ilSfj wjpAiifyi,.
cnue^aHa^portot-iM-^pe^
Siigitur Iwc illis,ijtiie (W^^ujrs.^ '
«»yBi^
gantur, eadem esi qiue in bmnibus est, ef per oin*
sifTOWr^uli^i^r.ijiua^.^
nia.el «i qui», ' ei(fer qnahyettn qna.
w*#i-li«'*f»4ft,yi- ^»1^* m-M>
_;;,':,' ^.^^J^^^C^ £%% ***
'•• g*-i^.p0*-w*(*"**4^ niamifumjnum iipu,.«•i^^Sf.t^W^A^I^*
.•-• :---v •_'•.</>• iiiatittr\[ ~ .':i,:..;:/:.;:,\. z_
GoNspEC^ WMTflkteNulldm in ei^ii** rcslattvtwn ^iSq^non^ (^^^^-.-ft^H^i^
esi subslanli*»^ iHfc^quo relative dteilur. Etga, tio jlc^-ijt,^;juin^iq, ^non. d|^ij|ltter ^<^Mir<{m.
qnod de summa nf»turiMlative dicitur^ v. g- ouo<l s|ni^iCT,r|ia^v^.j lH^ ^giig^ ^e^ r«?^^ ^twit-
roajor sitoranibus, nbn stgriillcat ejus essenllam.. Jui",, p»iss|sci. 4«)^
IpsaehlWperseetnon pw <alluda« ad-aliud esi ^1
quidquid Csu Pneter rclatwa qiiidquid est^aut luortSiJraialiciiiiB es^ntiaro,. aij atia disciitieiida -^ :
ipsum iroJUisfsu quamnon ipsmiv; aiiliion jpsiiin ^•iVertai inieii||^jfil ^i|v|<jm..;si;9iii!|"'8^|ula ijj^,;

''y^Wk^^liti^lftoi-iSii^rfi^filH^aiTl' »»#b1^riIa**»Ws*p*!K i*B^p.ASesleaputUii»,

«OMIiKri^. ;*»*l<f;'t-Co*
IRM,ih onitni^, t^nvjjteponurra,;ettMJttria^. TAwiiti*^-^W'oiJW»ii>.hs, eic.iutin.ieditit. m* Qtt»usilvii»
quohiaih -1»w».JFAtt.'Giftv (fetit.-S.' MleM At i^onita**».*.»?Valeant'*fiquo»«)i*.
tlii*^|teM-fj.iii ''****J**4iSve
«ltit^iWb^j»*» Lii^^'auortodb;^
yut^o^%Miil^Mnu: Ijuiaipossijt »v»'rtepertf«,tjSbiiha^-repi-rJrt. q*** '^©eiW-iaf mmtfk-.S,
JM-^. pcrdueei ^liijus sigrtifltjotum sub^
mu. ejccepiisThuan. i$iii*l tamiha^ bmit. (fSt<.<»is*Aiiqiiidaliud.quott
similiter m«. ««««pr»-TAait». alitid .•rtiqu
intelligi mtt. sic polest intelltgi-'*»_»Manifestmh est quoitiahi^immnmin ow. 7/njtfii. 3tt. hac, omitiii; •'**
S*^t»Wcaiillam «imiham esseiftiam «*. Gori^g^
•••(Stod ipia. Qtiod t»i|*. TAu. qiiod ipsa est. ettind * ; -i ;. ;.;..;:'.-,.,-:,._.
 A63 S-'ANSELMl CASTUAIX. ABCIipB.^^«WB^ PARS I, — 60G»ATICA. t«i
a»at;^iapMijL, taofa *" quodlihet;eorunn
genter;iiH»<jaiur, qiii^ilid. -^;^-^\~^i*^n^ m^trest, quaui
tsUp.est,; jii ;ipst»»ji.ontttiiiQ ineliiis^sH ,qua«* jion fesitu^e^tuiij^asitmma essentia taceitdaestesse
ipsum; autt-ile, UfcttbnipsntftjinaW^a1©!»*!!!»B*i, ajtiqiwd e«rttHi t.K--^m est ahqnid, qudd OMI est
qtiamipsiim. Ipsiim irateitvet.t^J^in;,.n$i^ m°$;iif5» vw^^^^* s ^,«*,.^i^3Sicui m-
iiic Uitellfgij,;quani verum 'non verum,;corptis non "ti«r-.**• ^doieei, dicenda quodta^i*«tBiB, quibtts est
coVpus, et liis siiitili-.i.Metiusqttidem est «inmno ouine, quotliioiiest quoilipsa <«ro|, iiifeBui^Qtiai-e
.tliquid qtiam hOh ipititTiyutr^ non necesse esi eauiesse viveiiteni, Mpuarteuitipoieftiem
ipsum sapietts, id esj, mefuis est sapieoS.qtiain nou etomnipoteiitem,vei*am,jiistam, beauin.-etwuam,
sapiens"!»».,QuamvisenimjUsttl&Ren sbpiens ineHor cl qiiidquid siniiliter.«ll. absolute melius quam non
videatitr, qaattv iiowjustus sapiens, iion "tainen me- ipsum. Quid ergo quseratur aroplius qtyd sumroa
-iifti 'simpiicifer eSt, non sapieifs' qmttf^jpeftis e ilk sit natlira, s.i.nianifcslum cst quid oauiimn sft,
eftiie ehjin notv^ aul(JHIidalMliumnOllsil,6'?
sapieiisi est miiius qiiatn sapietis* quiaomtie non*sa- ;. - '.,' ,:,(^l»IIT,;X*rt.I>I»iX^];»''».
pieiiffnielitts esset, si eSsef sapiyis:Similitcioinnino **
Q_*od idem tititli ette jutxam , quo4***ett esse
ihetihftfest *s#um^quiim'nmt iijsftm.ht est, (jriatitiiou jusijtiam; et epdem modo de his jquo?timiliter de
•Seruiit^*efjtrefftmquai»nofijhiiutii ei-vivi^quam g illd diei poistint; et qttod ttihil horuni' monsirit
rioh *>r*r|ur:MeU^aute»h est in stliqub hon ipsuih qualis illa, vel quanta til, ted quid tit.
CAr-iTis.— Summa natura non peraliitd
qiiatrttiisum, Ui iron fturttinqirahraiirum. iNahihie-. GONSMCTHS sed perse esl, qiiidquid esi; ipsa atileme»tjnsta,
ittisulilliibmlitiesse iimiii*uriiihft^t^in^rfrtim; «iiitint- et qtiidero per jusittiatii. Ei^o ipsa sumuia iialhra
vis 1b'^iim.':.fiUiil'Us;--'^^('::iiticiiiauiwih csse qiiain est ipsa sua jtisttlia; et ciim per justittam justa
Mbh-ahrtiiu-^esSiB, utplmhbo.CttiheriitWiitriimqiie, . dicitnr, per sc jusia ittlelttgitiiF. Deintfe si quae-
SCiticet,*libmoi% piitwtnnii ''sflr' libti aiirlBi; iahlo ratur quid sit sttmHia^iauira, quid verius respoiH
delurquaiii jusiitia^firgo de summa lia-tura iton
rtT^iis atiiiuid esi hoilte JjiJam^aiftTJtii,qhatiti» iiile- proprie dicnnr quod habet jnslitiam, sed qobd
rioris iiatui-je esset', si' esset aurtnn : ei plifmbnm extstil justiiia s et ctiro dieitur existensjtistiiia,
rciriiovilius est quanto preiiosliw essct,- si aurtim non dicitur qiialis se I quid est. Ergo eutu dicitur
essel. "Palel auteih eit eo qnotf sutnTna natura sic jiista, iion diiiturqUatis sit, setf quid ipsa sil: et
: idemest ac si diceretur, ipsa est jnstitia: Sic hitel-
iiiteltigi pitest IUJIT sunmia; ut nec sUminnm oifimwo lige et de caeterisipix de DeosiuiiJiterdicuntiir.
melhnj sit qtiam rmii ^Hitihum; nec lioti sUinfflutii : Porro.qiiodtibethoiium ^umm.a natura sit, sumine
itlud est. I'tl:| igiliir est sninma esseinia, siimroa
atitui irieKusqiiahi surointiiii : rfltlttarelatlva bsse, "-i^VA^iwWd-^iiioHa hfstitia; etc, qftbd hbh
qiiite^-hi-qi^ -«est aliudqitanrStiimneens.suimiieVivCus,suitthie
aht^a-ItqW P jatioiiaJe, sumipe.jjistuiii, etc. \ ;
cum •*! propbsiluni*»»*sufflcliAqtfeirde ilt1&-iteitiih lft Seil foiHasse eum dicilurjusta , vel magiA,
est, imlhifn, sciticet, eorum Sihtpficem sttmmaena- Vel atiqjijd «luifiam ,68, non oslendilur qtiid sit,
tfiT-esiibsttuitlam desijbare. Ctitn igitur qiiYdqifid sed potius- 67qualis, vel quanta sit. Per qualiUtem
athid esf si siitgula dispiciantiir, aut ipsum slt nie- quipl>e, vel qnantilatero , qnodlibet hbrum*** tliei
tftis ***'qiiam noii ipstthi, aUtnbrt T*jtshiTi-iH sfi^to' videlur. Omue namqite quod juslum esl, per jusli-
< sit meliiis qliarti ipsiiin; sittil iieRis est pittiire qiiod liaro jusium e&t; et. alia hujiismodi '" siniiiilei*
'--'-«cfiiB^taEKrdkfc' i^t.•a^tqnici.'ci^Hx^iai-QHus
li>rfiS^ftae;;fli^'Ctt^^'.•,**,* Quareipsastimma mitiira non est jiisla, nisi per
sil aHqbb nindb tion ipsuin; %k hecessG esl ut s"rt jnstitiam. Videttir. igitUr pariicipatione qiialilatis»
qhfdquid oiiiiiilib melius csl qtlaui noii ipsuni. flla jusliti-c scilicelj justa ilici sitmuie bona substaiilia :
enim s6la Cst, qna pUniitis nttiil est ineliiis; eiqiise quod si ilaest, peraliudest jtisla, non perse. At
Tiielloi' est bmtiiliiis, qda*.iion suiil qtlod est ipsa. boc conirariuni est veritaii perfcctse; quia bona,
Non eif, igttur^cqrpiis, yelatiqtiiil ebruin quai cbr- vel magna, vel subsisiens, quod est omninO , per
porei seijsus discernunl. Qiiippe bis oinnilius itlelius se est, non per atiud. Si ighur non est justa, ntsi
esCatiquid qtiod non est quod ipSa siinl. Mens eniro per jusiitiam, riec jusla esse potest,'*- nisi per se:
, ratioiiaiis, qnac nnllo corporco seiisti quid , vetqiia-' **,quhl tnagis conspicuum , quid magis necessarium,
iis, vel quanl3 sit percipilur; qtianio minor essbl, si qnain quod eadem naltira, cst ipsa juslitia : Ctcum
essel aliqtiid ***ebruni quaccoiporeis sensibiis sub- dicilur esse justa per jusiiiiaro'", idem est qcol
VARIjEtfiCTIOiSES.
\*Pi Quam iion sapiens m»»'jquain non ipsum sapiens «•».Qiiam uon aurum esse mtt. fto* omiu. ei*e
*f* Elati propositumniss. cumad prop6sitnm_•»¥» Aht si-ineltos IM*. 1?A».:aiilHps!^^ *-* Si essetaluidm»«.si-esset
C«««. Cor*.vSnj. aulsit meltus W-Huiuaniehaturaemss. suiiim*nattine ***
afijiuiti ;;^»;Ja^iM>*esl qirnm MM. tiorbCVict. i&. ttietior emel tpm Siv JTWO M«*.-..-.ifc-*,; raia»
*;";^piCqtHd; SNiipl-ieiterJIM.quicqitid siiiiiiiter *«*-"Et quoti noit sit m« ant qaid non sit «di*ip Gol, aut
omiiiiim non sit•..!'» Sap. l^ in tnss.eU caput Un qtiid *•*Jf«:. C*fli!'$; Q^il~..tiu^t.-mM-4itiidM,<«^^^-
i&Wedjtitti"" Hii justil quod-niss. illiesse juslaiii quod **»:Vel alro^Ksimilium tnu., veUaliquid- suiri^
liuiiiv *,?0.Velpoihts mt*. sed poiiiis ^* QubdtibCt Teniitf; i»a***. Micfa- quodlBiet:horuro:i«?«;AIia
irtijns nus. aJia Itlijiismodi *?*«JSecsurama potest esseittmt nec iusta «ifee: potest^*?* Cum jtista per
sfrdtcitur esse,nbn atiudintelligilur qtiam per jostitiam lisvlCor^Ei ci}*diciiur jh^
i leu! est qtiod per se dicitur-eSse; non inieltigilur qitaui per justitiam «ts». Viet. Su9.Gem.ISl cum ditiiur
esse jtisia per jtislitiam,ideui est quod per se; et cutn ju.taper se dieimr eSse,_iioijaliud intelligiliir quam
f-ii jiisliliain mtt. Thuan. S. Mich. El cu.nijusta perse dicitur-csse, non aliud iiitelligitur,qit-.iiiiper justitiaro.
 >m8 .'.-.: -:: i :-:>-:?: MietiWniNt '•<'v;'^- -••*- ••"•;'" . - *6»
per^se; ei cotn justa per se dieiiuresse, noii alitid iL dicuntiir, neces^ i^ ul haK;omiiia^boi|« iron p.l«ra
iuteiJigiltir quam per justiliam. Qtwptopler' sijqua'- .. sed miurosi»L.Ergo,^num jlIoriHn est irfgip.quod
: oti.Hiia,;*ive sieriult sii^ sinwla. Et cijm suiiiina
/ rahtr quid sit ipsa summa nafura de qua agittir; _ n^tura ima coitsideratione sit quidquid esf, quia
;quid verius respondetur quam justttia ? Videiidiim essenfialiter est.boc totum quod ips» est: niliil de
igitur quhmpdo iateliigendtlra sjt quando Ma natora, _ il|a tticitur iji eo quod quatis vet quauta; |ed in
; qu*>5 est ijBa juslitia»!.', dicilur justa. Quoniam eHtm ,. fio, q^-a^.qitid.stt.,; ,r^., :;•>::_'v*.;/''"^'? \.
homo hon potest-esse justilta, justitiani autem ba- Quid ergo, si ilfa sitmma namra lot boiti est,
bere petest; non intelligiturjusttis homo: existens eritne coroposita tam pluribus ,S10 bonis'; an potins
justjtia,ssedhabens justitiam. jQuoniam igitur de lion stijj.t,plura bona, sed uritim bop^m .tajli i>l^rii>us
.suiama natura non proprte dicitur "* qiiia babet nominibus signifieatum?. Omne enim «ompositiiiii,
ut subsislat, indiget bis ex quibii-sconiportitiir; et
^ustittain, sed existit justitia : cum diciutr jasta, 1
^roprie "'* ; jiUis; dehei qi-idetn qiiiia;M e^l, qtiifi qijttlquid est,
inieltigilur eiistens,justitia..jion-aiiMim
habeus justitiam- Quare si, cum difiilur esiston? per itlii est; et ilta quod sunt, per illud noti suni:
justiti?, tion dicituT;qnatisest sed qitid est;w>»se- ;ei. idcirco penitus summum non esi, Si jgiturna-
qttilur uivcum diciiurjtista^non dicaiur qualisjsit, . ttira .«» ilta couqxisita est ex plti^bus bpnis , liaic
i^quidsit. J^inde,qiioniam-deiItasupremaesseii-I ^Pj^ift^^nu-e-oqanji;OOJI^S||6;^jastMi.t:,^%i!Hai|i;..i3»jci-
. tiaidem estdicere quia est jusla, et quia est €*(-" .dere .necesse m:, quod nefos. M^
_stens juslitia-: et cumdkitur, esi-eiisiens»-»^!*- • tkme'" destruil et -okruiUola, quf Stiyi^ patiiit,
lia, non est alhid gnam esl justHia rniMKdMfertin necessitas veriialis.; Ciim,igituir ilia .nalura tjjtlo
Wa, sivedicaluryestiusliiia, siveestjusta'•,. raode coroposit*!sil ^t lamen oi^nhno^ tot.iljiit hina
Qua- *8%illa oiniiia,non,pliira , jed
propjer cum illa minus sit, uecesse. esl. ut
qHsritnrde ijuid est, ^
, ununvsinf. Idem igiiiir.est qw^liJjeluywii jUor<iiii,
cMgroeresp^ yero
; ifl;**tei^^ justitiae rafWesse conty^ quodfomnia,. sive s^ul-M'* si«e, «|tM_»^,l;#^^»»
omm'bu<s>q»ja»>siw*liter^deip^ sttmma natura di- , 4i^fAil»i^*,V«l. «M^^.i^^s,fii^^(t !•*,
cuhlur.intc-tlwtbSM .qnod alia.vetqiiini^siro«Ii volsingula. Qtiema(j|Hi©-
. dum itaque unum esi, quitlqiiid esseiHialiter de
;;.'^^^ilj^|ij( .^l^^-^^-I^^^ic^r.!.. non
qsalis, vej.^a»Hi}j>^: magisr^uid.siijumnstraiur. ,^ununa subsiautia dicitur; ita ipsa H«o,ut»^ uua
Sed palam est quia quodtibet bonum summa nalura .consideratioue est, quidtiuid est esser^tWer, -Cwtm
sil, sumineiltad es^ emrn aliquis boroo dicitur et corpus 'V, ^t.ratipiia-
somma viU ^summa ratio, stunma salos, strM-ma ,lisj otboroo ;-non;uI^-MI?: vcl cotisi^e^ieniii b*ec
}63titia, sumena sapientia^ summa veriia^ suroma*-Q.i^.dii^hir... t^iaii^^-jp|^^i|'.d.-^^t.-^^^irjp/i^^ct
-bOnitas,^«nmia maghiludo'; «ttfnmii-palcl^tutio, serandwa aliud ratiott^is **», et shig^huik howm
suraan hnmortaiitas, suntma fncorruptibilitas , now. est iotum id '^ : quod est bomo.; llja v^-o
swM-aa imhiotabilitas , sumiiia beatitudo ,sumroa summa essentia iiuUo int^O: sic est aliquiil,.nt iljiid
atternKas, gumntapoteslar, sumtiita uiritas; quod idemsecuiidum aliurot^duro.aui^^^^
• oonm, atiud qnam summe («nsideialioiiemuoriait; quia quidquid atiqno.nioi o
eus, suihni© vivens tet
i alia shmtiter'". ; • */ ;;«; i-i*' 1 /-.; ; es6eotia|iter (^st, boc est toium quqd.ipsa est. Kibil
-i-;-,..-'.,'..: .s«»IlW-'WiI«^':i;''';* -':' ait^ltW..-ff^JIOlls^^Sill*.-»3fM^»^P jt?l«^ .ilktllU^ill |0
• Qiwttiu*ti*^timplex,ut et Qfi^i_^($_i,
omnia,qu~ ite ejtts-tssen- ;^u^ ^ans,,vd.4ii^
, ' .-,_
tia^iici ^uut^,UHumidettt^e.~nt in UIW;Mnm^ -iecip^ijr? Iluidquidijntoi esi, yet duak, pt ^•io-
deea dici potsit .subttafyiiiliter,
^ niii in eo gttod ", f»m, est etiam,.'alto(t-«••Sih «0; qti^d quid esl, M$$e
;\i^m^';\;\:\;\ --;-\ "'.;;; . tton jiimplej **^sed,<w^
— Ohine ;;.;';';";„
^^^^cios jdtipiTiS: compoSitttrii indiget eAPUt xvui \itb, xyuj «•**. • ,..
.-'.i,>'^iiWM*aBB6s'componitur; JtftsHlebet qootl esi,
, ebper illa esl quidquid;est ;quodautem illa:»unt,
'_,_ suhl: el non est. gBoa sit sine prihtipfo, et ime /l»»'»»*. !: *
,^ffli$.u_?ji prftiude suiiiroihh
H»<f'attterirde stimma natura dicere nefas est. ;Ta CwtsrECTijsCAPITIS."— S^isomma substaiitiii prjhci-
"Etfo itta tiOBestctfnposifa. EteiimipsaiotblMia ptuth liM>et,'aiit ex se,^^at!t ei ario,^aTfSi nihiJo
: shj vila, nttie, bonitasi justitia, etc, quse de Deo : ; Iiabret.KOnes alio, aut es nihiio habei: cuu» pv»-

::'.,lt^u';. -_ . ..' ^jM^ LECITONES. : '''" >'..''"•-'• : ;

; f; *?' QWeest justitia mts. qu*e est ipsa jifstitia ***~ISiijh proprie dicitur justamt*> otnitt.
*'* Vkt.S-g.Thu.
...justo *^:€um; didtur jusla, proprie t*f*». <
TAitaii. uro dfciiiir justilia, proprie Gum dicitur «st eiiT
stiensitw»;' Tftiwn. cum diciiur existeus "" Esi justitia, &ive esl jusia mtt. Yict. 'Sag. esl iusia,; wje
4M':^0mm]->;.^ AM simpliciler m_tt. alla siniilifer "*Ca-_.':vi in mts.:eti ettpityi, ,*?»*».
'^Giaili, QiMd-sit sine, elc. ui in Ikulo cupitis iS. in excusis. .**• Tot pluritms mss. iam ptuiibus
^ipe]^j4mmm'.:.^uotf m?». TA«. offl^. quidem •.''*»•Si jgitur summa m«. Gent. Vict. Sag. omiitunL
stunma W'^Ui "railiohe^mss. Vtii. Sag. S. Mich. aperl» ratione '»* Necesse ut m*s. riecesse est «t
^OhwiaiwaLsImul i^**.^ »*• tJhum-sighiBcal m*V.
is^^ Pfc^turcoc-***
pus»»»«: dicituKet cbp$a&fia* Attud,j^iiOri-Ue mi*. atitid rationalis "^'otum id m*i. toitiiTihoc
, N%U<-{Ucitur mm'titthil. ig:t$nr.;;?9;1 ^t *lv,aIJi*ffti -rnM><Kicl.Sa-?. Kst ctihin attud *" Noi» iiiiipliciter, sed
mu~ non stmples, sed''^*^^/iJ:Mi'^i'^,^i^:iii,, ' . **'-«. Gorb..QiiointiJo;mliil«fuil,:.,««.- utiii
.j^;i-t9»i*l8;iii''*t^^^^ ^" ':.-:';.-" -\yvW: -. /.;-".•';. ;:xy;;. •;;"-
 S. AXSEl;SH {.ANTUAlt. *««p^^I>. PARS I. - DOGMATICA. W8
fM
•^Mk^?***^ .-gftijp. A nitas : quodessestipna inexpiigiiabiliter iBventum
'£&.<<
^«^'«fiawiCtf-iSP^ipSr •^^•^fttia ^tj^ir.sic *Mjesti^D^Ieyeo^itet;^^'qiitii^test, qtiando inccepit,
• «CBfWi ewM- -Se *M>pefcseir*ut;"i^_^: sjt^^i''» aut quan<^ i^ hrfthw: voritmr
^^iiajfeSl p^Wfjpl J6s^;;-*:*^_?|i*<l^»«Sf_ifS.f.x
qtli«st S:attoplBriainnnen! '-«WSt^^Wvj/Wffi-_Scr rum erat iiliqiitd : aut quarido desiriet, et non erit
- aliud. »M»ipa :i<giWin]ili»far;nbftjfCffl^r-net* ase ififp^
ftncui hOC;^ei!tflh;:'j^^ii:0ia_i:^p^ttiiiiiiA
vel ex se. Setl nec linem habebft, Si eilitti Ouod Si iwutriim horirm cogitari potesi, et utniiUqUe
*abi*w*i e# :)4,.,N(m#fM^umipiBjVJli|* ,|p.Mmr- hoe vjeiriifni<un^^M?;e*fe* noii' potesi; irilpos:»!-;
et
tsijis incbjrriipiibiliij.'% 'atftvolen^ Afijtnpens
(fefec»i: hSif H-oleifs1,'qiira lian W^m|Iei! bff- Wfel^sity^ C^^ft^w>()tertias; pftridpuim vel B-
iiiftB' cfcjiirTOliMatS^^^ I»^ro balieat. r>Wiqiie"si vefilas habtitt pijncipiuni,
«ero-noteiiSKijnon e$i;«*.iramepo!ens^ 5.: non esset vet habebil finem ; atitequam ip«a incipeftf, verom
~ erna;..4. ,ve-l.Ua.s nruicipiufti v«ITinem habere
liequtt ^|Tt*irl.'Niiiiiiuiiih ehliWiihn;vertfiftluft erat tune quia *^»ijtin erMi?^-' 5 ^ f^qftahi It^
i^iidffliWirriniPbiHt-afiqriifl; et-nuMpaw itorivertwi» 'piia -^ritQnia""*^^'B'erft-. A^m ^*'*^-*5um iipn-'poie>sit
; ,-«l*tqnia:|«W(^IU*Si'»liqjMit!V; _£:.;.:; £:__•__•:: fciue,„^eri^Vlel.t^^^.igltur veiilas , anteqliaiii
.c^se
Ex quo Ifttiariiaectai»-»!&&&&mM* $*&>*&> ** cssel veritas.* et erll verilas , poslquam filiila erit
vigor •omuium IhiU^ v-el usqttfiliiWtiftititra esi *_.A.n verilas; qiwd iiiconyenierilissimtim est. Slve igilur
potlus «ec e<jiquo. oec usqueqtie esi&st^.jjin-ej^^r^l * y^^'^t^^-^if^i^i_]_Stite "mteHi*gararn^ri hatieri
dpweisinefitie?** •^}l:SI«to;p^i>^p<^#'#^ veri.ias
i^i^i^i^^I., "i^^'--|]mtfo-; ,-(%.'»rdipotM-'
•aht^tf '#t«~& pes se hoc. jfcateStjjaifi^iSiie'"'&J& ^f^^^^^l^^^ini'' sequftuf -fe suirittia
ifrHfdjsafates Bililo»i»a!per!nthiI*IS,;<%dfWtSat -_g#r j-B«.w^.q^.ifi»:^|i|^;';^ "",;;'-'"•'*"'.'".;
verttateittjmi»upei^e-etarmgjfptl-m !t»iT^€mfi^r.ex:^|<i0, -<i;J »> ;; l
aRti<I'tvdipsan^esi. N«^k» ly^^W^W&f-'y::':l:,:\
vSeJi^arfv^f**
vd-ex a%, JBftfjpet;^^^^ s^^UjJi^w^^ii^-fe?*^ ;.;
igitu^ mo^s^^dv
^~\\itiWM_^ai <«j'ttit-j'«sti*!|§it,S!<|tlW; - C^sp^DscwiTii^ ^.Ditplex estsensus huu^ pro-
mttw^ff .. witjitia<M|i£||i fuJt ante Mimin-tmesseftijaih.
M tato^%abeijft iw(*-^>ijteM, !-#^a^^«^I»S?- '\' 1, to , pHt^omi 8t.Bti.iaesse.rtk e-Jset, fiiii,
cwii efat -tttbili.,^ Esf, arife MatWam.fSseiiiiain
s*i «MlteifliB-tesHjsWi^s»;'^1!. .VWi^llJSD^iSlF ;• nowitiit afiqiriit.vIPfiro» I^SM fe^
;-".'-se.iisU^i^vel». |^ipteiseii>u*f |arilcr e-il •aiini.-ili-
**»<•, «*i«Ha?T*(rqu*met j9f_<lf$i,(^V^^^I^I . "jeftwi^AirSUfBnte esseiitiish hiltit eSl ftifii-
-'^ari-itVrtfc!^^ \;\ii!Wr;:H::'^ ';"; \:%'"'if'^./jr-'" '-":-:'': i:'-'
i^t~Um,ttti^tpq^ ^;pfti;-fi<»a-..i^^i3^'
.fiiiwirajig^ II^MMNIW^*} S^^fP ^ii^Rt?i^;v:ei^i^.iE^S;*i^
?^iOT*M»5i.*i^ ^i^iahtto-M, diti«^K,\^
-ni^4*c<tiiaBiJ3iW ^ifmW^Mt, «il^ J^iiel,,^-'' e^ qi_ite>6»ij>rsi dif«ia 'sui^, necessariie vefTtafis
' swk, lion^^
?<4piu«»iiiti%#i0# h»^ priiic^'iM^;S^^q^|i- mUfliiBihe^r^ta 5
^f^talt^tfcSi. jetiiririviki^ i«ttiwaS;ei^it<iami hec erii! alt#id ;*^i ^^S : -
r^&re IIBIS Wi"wie" eiim^ «t riihilerit fost eam.
; Nam -"mValiqSid"*, aul riibil iiecesse est praftces-
tiflis:•Bon-tebebii igtt.ur;Jte^'A^j^lhif^ ^|N«u sisse, VeJsiibsecutiiTumesi^. Qiit auteiri Wit qttia
iliafiitfl«^rtr?ttl;f,W»J^^:-^ •i^e^«teficteift;;^d niliil fuit airte ipsam, et nihil erli pest ipsarii, id
prom»l6 a«^:«si^toti|flc;**: HK~vm.,-'oi^w^rrffte ppomiuljare videlnr. Quia fuitairte ^psam, quando
$fetftt'sumuatm'banum'; ai^^'^^^ra^e.^m- ': <!$$: 'ijjrs^; *i ifjtti'; *^t; '^^''[aam^i, iisi^0iit.
(_^Sx -bohu'#<;:q»are._si:iai^onte no» ^ei^t r^ , Qtiaftdo ergo niliil; eraW
quam certumest«ssB-si^ftiBUin Itofiuin,;^~irti:tio- iiihil eril, illa non erii. Quomodo ergn iicm^^tjopii
Jens *•• peritufsteat, non esi«unanetpotens, nec om- . &nihiiWu-^quomM :
iiipotens; sed ralioiiis iiecessiias asseruil eajn summe /^.illft'^»©»^!! :;^t*^m^~i ekk^i^nW^ [aL
l>oieniem"e&ee( 6M^bM&m'Mii er$&mtetis $e- ^^ijQ'et«^^;j^j^'e^;;|i^
^iei.^iiat» JisiW&.volens, n^uewoiens j^fcoj«Si;| ^uid ergo'?10motita esl unla moles,ae^imenttortim,
•sitntma natura fiiiem habebit, n^.lld^"mWet.ll si iaiif fsiciledemortltiT iilhituhi nwlitntn* eorum?
fmem habebii. Amplius : Si illa siiihma hatura Sttiaroqiie "' constituiiur ul summum eSsehilitlo
linero habet ***,vel principiuin, non esl vera «J*f-_ et praecedenti succedat, et subsequenti decedal *'*•
VAlU^LECflOKES.. , *,-.-. — '
...(•...-.,,•' ....„.' :,,- .,„..-;...'., '%
;,*w Sins:_B_het.«I-htiii, siBfr'i5^iv^t^;;:.^.';^|^;,/et,|'^^ :B«f^i^^|^r;nih!i|^i|rf ^.«st
(@t.se;sp"erie»*£ estev*se.rCi';^!|ie;;.:'!t*'4$'t';;Tefo.pio%is;.mfc;S..:''^irA.IV!^'.'iguuf
'" it0M ';&*ffijfe-i
«iiiiiiiiii iialuM.;tinem«IiabelittkliiiS^ nm:^Cisf. noleris; imj.lo .^Sipemfikbebili; vet 'mh-^^rWity^ma-
S. Mich' fiitem liatiet. vdv ***
Qudd.e«lsuiira;inventuni tj^; ^i^e^eJup^WnvejPtjjWm;,;"
fiiiu eriiilhntviiiiiaViw. Cisi. vcruin eral qqia tiinc *?*-X_^mk'-ij^':'0tXm§^ vefum crii tiific 'pm?r!8 M
•qtrta «r*«; atqttl; ,M*,-Ga«;^8 tn. «t^*«i,0^jif "l^a^flM^in.vefi^
Ctfrt. raiio veriWte; *•? i^Hi^s*^atte;» . , ^d'_j0St w»»4 aj»MW ,91%,V ^m^Tit fr&;':*• l^ijajiud
mts. naihsffit aliqiiJd *** JJon'deySeuiet:;_M_1»*.. %*.,:;'&^0S^(^m '^:^i...^mtW^'W^-^''
Kith Wem: exeepiit mss;:TJm< erai _Whi% ei eaderafcAn^^^^ IjmBr^Kfh.
•ftotte^efai ^trta^adt^ijaia.T^iiefit-: ° **f ;.ai
"* iam«n^Hte^ii^^iWBi;^ •fjRid:-9*18^ naoiqt^'mjb'T|ii^Bic
':. :-;; "."T \\'\'"
iiamque Dicebal aw«. decedat
 16TV ./.,-f;:-v.o :,: HOJiOMJjGiWJl;' .-. ::, . ;::._::-_•. ? iTOt
quiilqnid supra slaluit vCrum, necessc destituilur.. Ai crealricc essentta, sine, qna Mu.Spiain vc. imn-
***.-& inanc niliilum. An poiius repugmtndttm esi quam esl aliquid. Dcnique.qiiia ncc deterininatc
est alicubi et aliqnando; nbi eniiri ipsa 11011 est,
niliitot,ue,lot iiriictum necessaria; rntionis a niliilp • ibi nulla est essentia : nec detcfnitnaic per se in
ejpugiientiti--, et sumtiiuro bonum, quo>l iucefna. uholoco ettempore; in e*cteris vero jper1siiiihi
veritatis qiiDesitumet inventum esl, amittalurpro poteriiiaih; nani potenliq ejus esl ipsius cssentia.
niltilo, pothts igiliir asseratur, si fieri potcst,,quia.,: Ergo ubique eisemper cst.-
nihil noo fuit anle summam.essenliam, nee erit
Quanqtiain aulem snpra conclusbm sit, qiiia crea-
posl iflam; quam, cum locits datar ante vel post liix hacc namra ubiquc, et in piiiiiil>us,ol 'pcr 6m- -
iliaa>nibito, pcr nihilum redlicaliir adnihilumillud nla sit • ct ex co, qiiia tiee iitccepit, hcc <Iesinet
essev qnod per; seipsiim condiisit id: qnod.erat niliil,; esse "* consequatuf qiuia ei est "*, et
, serti^er fiitt,
e*se "<*,:Oiipjicem namque .,mia<pronuotia lio.gerlt, erit, sentio lamcn
quiddam.', conlradictionis sub-
«eBlenttam, <cumdiciltfr quta itibil. fiiil ante suih- murmiMre me cbgit ditigeniius, Hbi et
"8;quhd
mam eSsentiam, Unus euiro-esl ejus sensus, quia,
qiiando itla sii^; iridagiaiVc.^ Itaque,;sijroma esseiiiia,
piitisqtiaui summ*i essentia esset , fuit, cum eratj aut ubiquQi.'et
^mperest, aiil.lanita-prira1icul>i;et pli-
mhii. Altef vcro-ejus cst inlellcclHsrquia ante sum»;- aut nusquam et nunquaiii : quod diCo, aut
quando,
nmn essentiam nori fuit aliquid -W^velati si dicam, - iri oriirii
locti effempbrc'3i'.{ aut detcrminate "* iii
nibiiidocuitme volarc i <anl;hoc sic -.»*•.exponara,
aliqiioi yet in^iiiilto.,Se.itqnid viilptu^fepiiigpaniiu^,
quiaiiisum nihil^quod; significat non>*7aliqiiid,' qiiam ut quod verissime cl summe cst, id jnusgua.m
docujt roe volare; et erk falsum: aut^quia riori roe et
liiinqtfam fit.***. igitnr nusqnam vel
<fecuitaIi(7oi(lvotarc•*1*,qii<Hicfttvewfln.Prior ila- nunqii-im illam csseFalsiimjdst *30. De|nde, .quoiiiam-niillum
qn« sessus ast, qucm seiruitui* supra iraclala in-
'*•.bonum, nec penitus aliquid est sinc ca : ,siJpsa
«MtVcniciilia, a oiitnimoda raltoae pro- f-tlso repel- nusquain vel
liuir.>Attcr vdro esl, qni sltperioril)ii9 perfecfa eo- nuncjuam; csl, liusquam vel nunqiiani
bonum est, et nusquam vcl riiinquam omnino
laBrc**"' coitvenicntia el tirta iHorHm cdniexione. aliquoil
aliqiiid est, Qiiotl,quam falsum *** sit, iiec dicefe
venisesse cPnipelRlur. Quiire ciinidlciturqiiiahi-; est: falsiim igilur eslei illuil.qnod ill.i iiiisquam
Iiil -***ftiit ianlo illani jiccuitdiirt pOsiertorCminteI-< opus 3 sit,. Aiitest,ergo determinatc
aut nunquam f** a|i-
leelum aeeipiendhm est;< nccsie .esl e*ponendiim,
el aut tibique ct.seriippr. At si de-
ui InlelKgaltir aliqtlando fuisse, qtiando illa tton cubi aliquando;
terminale *" esl fn aliquo tpco vet.tempofe; ibi.ei
erat- et riihif erai; sed ita ut inlcUigalhr fjuiaanlc
tunc tanturo, ubi et quapdir) ipsa est, potest atiquid
iH4m*'ii0it'!fnit aliqtrtd.' Eadeiti ratio cst fduplicis
tlbi vero et quantlo ypsa non est, ibi et ttinc
iniellecuis st nibil diCatnr post iltanr esse-fuiurcim.:C esse.
- St"et>^oliiee mterpreiatfo, qitae'ftftita est de nibilo, penitns nulla estesscnlTa, qtiia siiie Ca niliil cst:
unde conscqiieiii.r ***ul;sil aliquis locus el aliquod
^igetrter dlscernitrir, verisSiroe itec aliqflid ncc
nibil snmmatn essentiam aut pra<cCssisseaiit subse- tempiis, iibti e| qjiandp orni\ii»o niliit cst. Quqd
est falsum; ipse namque Iocus et (empus
cutirumesso, elntMI fuisee anle Vcl post illam esse quoniam
SteiiUirum»" coticludititr^et t>merf nulfa ja^ ipsuni aliqiiidest; npn potest csse sutnma nalura
stttmorrimsoliifil*^ nibiHIrianitJite concutitur. aliculJ), vet aliquamlo delerminale *38. Qupd si dici-
' CAPGT lur quqd determinate ipsa*".^perse aJictibi e't ali-
XX-[fl/. XIX] *'».
•» >Quodilta sitin «mniJoeoet-iemporei- ' quando est; sed per polenliam stiani esl iiliicunquc,
CtttsrEcrts fcAwtis.'*"- 2 Greatffx .e^sferituiiibiqtie-ei vel, quaudocunque aliquid e*l; flQn,est yerum :
•
semper e&t,,t. quia nunquara inccepit aiu desinejt. qupnlam. enim potcriliam cjus itihil aliud qnam ip-
essft: a._qiiia snmma natura ant.ubiqiie el sem- sam csse m-yiifcstum est; nullo niodp polentia ejus
. per-^Uaiil lantum alicubietaliquahdo, autniis- sine ipsa esl, Cura ergo non sit alicubi vel aliijuando
A#
^ tfs»j^%t •irtqfnati*.* repWj|nirt;- l' -Jirtquid' ve--'
Tisstftietet snmme-est, id< Hiisqiiam et mmqiiain; n deterroi.nate, necesse est ui sil ubique, et semper,
sit; 2. utuHuro bonuni vel aliouidsit sjue ipsa idestin bnini locp ei ienipcre. '..;
. ;•>,,; , l-..:.v-.=.-.. VARIvELECTIONES. ; '•,-;,;;..
• m Necessitate deslitiiitnr mss; necesse desiiluttur » *1VNihil ad esse ms. V.ict. 15. ad nibiJ esse
tMM. et Edit.. Gothiea nibil ad esse ms. Gisleu nibil esse ,- ad esse. sl» Nou fuit alhid mss, hou
ftiit aliquid *16 Hoc autein sic ms. S. Mich, hQC aut sic 31TQjiod signat non mss. 3I» qnid sigriificat noin
*l* Non me docuit volare mss. Vict. Sag. S. Mtch. non nie docuit aliquid volare Pcrlecla cobseret
««. T/m. perspecla cohaeret •*** Qui cum dicittir: riiliit^mss. exc. Thu. quarc cuni dicilur qnia
nihil Ed»Gor.^et Venei.quia cum dicitur : nihil .'" Illam;csse seculiirum mss, Tbu. ;illaui essc SriUsecu-
turum ,».-**-< Cop. 49in niss. est caputQ/A• *'* Nec desinitessemss. el Ed. Goth. nec desiueicsse. »*>Sem-
per futt, est w«s. Wict.Gem. Gorb. Sag.efedil. Gotlt. semper filil,el est :.'*.' Tjimen fjuidam ms«. etexlit.
Gol. tameivqiiiddaiii *•*.Conlradictionis submurmurarems. S. Mic/i. subiriurmiiralioiiis _"TJjpco vel
*** ***•
lemporc mssjTJtu. tocoet teinpofe ; Aot detefmmante n»ss. aut delermjnale
*'* Idnusqiiam elnun-
quaro ess* tftss. >e-cep~Tku. id ntisquarii et tumquam sit lgilur; nusquam. et nuriquamesse;h«s.;(jVni.
Yiit. Sag.Citterj et ed. Gotk, igitiirTiiisquain vel nunquatn iliam essc. *'1;-Quomodonullum piisi YM<
tS^.Sajfivqaoai-nticm ed. 6'olft.Qnodquaitifalsuni s" 111,1 nusquam
"el nunqiiani mss. ^ed.Goth. illa iiusqiiam aul nunquam ** At si deierrainaietnss. Thn. Aut si deterroi;
nate *** Unde consequitur mss. Vict. Saj. erW: tjofi^tinde consequelur "6 Alicubi ct aliqnarido dcter-
minala niss. el ed. Goflt. alieubi Vel aliqtiahdo /eterotinalo 3" Quod dctcrminare ipsi. .>».»»." Vjct.Jhu.-
Gm. Snq. quia dcterminate ipsa .; ..<<..'•
PATBOL.CLViSK . « • .
 171 S. ANSELMlCANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS1. — DOGMATICA. m
CAPUTXXI [al. XX] *'». A singulis locis, per singuta loca sunt singulu totae.
Quod in nutlo sit loco aitt tempore. Sicut enim locus a loco distinguilur ut singula loca
CONSPKCTUS CAPITIS.— A summa natura valde alie- sint, ita id quod lolum esl in uno loco, ab eo
qnod
mim est habere compositionem parliiim vel divi- eodern lempore totum est in alio loco
sionero. Efgo ipsa non ita esl tola in omnibus ut dislinguiiur,
locis el leinporibiis, ut per partes sil in singulis. singula tota sint. Nam quod totum est in aliqtio
Ulrum sil lota simul iu singtilis lncis et tempo- loco, nibil ejus est quod non sit in ipso loeo. Al de
ribus sic inquirilur : Si lota est simiil in singiilis quo nihil est quod non sitin aliquo loco, nihil esl
locis, per singiiia loca sunt slngulae toise. Nam de eo quod sit eodem tempore extra eumdemtocum.
quod totum est in alii^uo loco, nihil est ejus ex-
Ira islum locum; sed de quo nihit est extra istum Quod igitur totum esl in aliquo loco, nihil cst ejus
locum, nihil ejus est simul in atio toco. Ergo quod eodem tempore sit extra ipsum locum. Sed de
iiniiin loluui 'non potest esse simul in diversis
locis loluro. Ergo per siiigula loca, singirla sunt quo nihilest-exlra quemlibet locum, nibil ejusest
tola. Ergo si summa natura est lota siinul in sin- eodem tempore in alio loco. <juare quod totum est
gutis locis, quot sihgula loca esse possunt, tot in quolibet loco, nibil ejus est simul in alio'" loc*.
singulsesunt naturae siimmae.Ergo ipsa non est Quod igitur totum *u est in aliquo loco, quomodolo-
tota simul in omnibus locis.iSic nec ipsa est tota tum
simulin omnibiis temporibus; cum ipsa lempora quoque simul est ***in atio loco, si nibil de eo
non simul sint: nec est tota simul distincte in IB poiest esse in alio toco? Quoniara igitur unuro lotum
singulis temppribus; alioquin ejus aslernitas, quae nen potest esse siniul in diversis locis lotum, conse-
esl ipsa ejus essentia, haberet partes, prasens, ut per singula loca, singula sint lota, si in
pneteritum ac fulurum. Ergo nullo modoest iu quitur locis
omiii loco vel lempore. Sed quoniam aliquid sine singulis simul aliquiJ est tolum. Quapropier
ea nec usquam nec unquam est, necesse esl illain si summa nalura ioia est tmo -lempore ia singttlis
esse ubique et semper omnibus locis, quot singula loca esse possunt, lol
12 Quod si ila est, aut lota esl in omnl loco vel singulae sunt naturae summse, quod iiratiouabile cst
temporc, aut tantum quxlibet pars ejus, ut allera opinari. Non esl igilur tota uno tempore in singnfls
pars sit exlra omnem locnm cl lempus. Si vere locis. At vero si diversis *M lempoiibus iola est in
partim esf, et partim non in omn! locovel tempore, singulis locis, quando esl in tmo loco, uuUum bo-
partes babet: quod falsum est. Nou igitur parlim num et nulla essentia esl inlerim in aliis locis, qtiia
esl ubiqne el seinper. Tola autem quomodo est ubi- sine ea prorsus aliquid non existii. Quod absurdum
que et semper? [al. omit. T. a.q.e.u.e. s.] *3*Aut esse vel ipsa loca probant, quae uonnihil, sed ali-
enim sic est inlclligendum, ul tola siraut sit'" in quid sunt. Non est itaque summa nalura toia in sii.-
omnibus locis vel temporibus, et per partes in sin- gulis locis, diversis temporibtis. Quod si nec eodcm
C tempore, nec diversis temporibus **1 totaesli* sin-
gulis; aut sic, ut tola sit etiam "*' in singulis. Ve- *•
rum si per partes est in singulis, non effugit phr- gulis locis, liquel quia nullo modo«sl tota in siogu-
tiuin compositionem et divisionem : quod valde Jis omnibus locis. Nunc igittir esl ***indagandum si
alienum a summa natura invenlum est. Quapropler eadem summa natura sillota in singulis iemporibus,
non est ila tola in omnibus locis et temporibus, ut atu simul, aut distinctepersingula tempora.-(SI) *"
per partes sit in singulis. Restat attera pars discu- Sed quomodo est aliquid toium simul in singuli»
tienda, scilicet, qualiter summa natura sii tola in temporibus, si ipsa tempora simul non sunt?Si vero
omnibus, el singulis locis et temporibus ***..Hoc ni- separatim et distincte lota est in singulis tcmporibus,
mirum esse. non polest, nisi aut simut, aul diversis quemadmodum aliquis bomo lotus esi heri, et ho-
temporibus. Sed quoniam ralio loci, aut ralio lem- die, et cras; proprie dicitur quia fuit, et est, et
poris, qitas liaclenus sitnul progressas eisdem vesli- erit. Ergo ejus astas, quae nihil aliud esl quam ejus
giis una potuit indagare proseculio ***,hic ab invi- seternitas, non est tota simul; sed est parlibus ex
cem ***digredientes •**disputationem videnlur di- lensa per temporum partes. Al ejus xternitas uihil
versis quasi fugere anfractibus, singillatim suis In- aliud est, quara ipsa. Summa igitur essenlia '** erit
vestigentur discussionibus. Primum ergo videatiir . divisa per partes, secnndttm lemporum distincliones.
si summa ***natura tota possit esse in singulis locis, Si enim ejus aelas per lemporum cursus prodncitur,
aul simul aut per diversa tempora. Deinde idipsum habet cum ipsis lemporibus praesens,praeleritum et
in tempofibus inquiratur. Si igitur tola est simul in futurum. Quid autem aliud esl eius aetas, vel exi-
VARl^S LECTIONES.
888Cap. -20 est in mtt. camtt 21 "* Tota aulem quomodo est
'" ubique et"'semper. Ed. Gotlu
hcee omittit Ut lota simul sit mtt. Vict. Sag. Gem. ut tola semel sit Aut sil ut tota
etiam mtt. aut sic ut tola sit etiam *u Locis vel temporibus mtt. Vict. Sag. locis et lemporibits
***Persecutio mss. Gem. Vict. Sdg. Thu. Cister. prosequatio Mt-Hic ab invicem ed. Goth. baecab invicem.
"» Disgredientes tnss. digredienies s*6Si in summa mss. si sumina '" Nihil est siroul in alio msi. nihit
eius est simul in alio ***Quod igitur lotum ms. Gem. ld igitur lotum m Quomodo lolum simul est mst,
Vict. Sag. S. Mieh. Cister. qnomodo totum quoque esl simul aB0 Al vero iu diversis mss. et ed. Geth. SA
vero si diversis *" Nec iu diversis •»»«. Vict. Sag. Cister. nec diversis *" Nunc igitur est mss. Vict. 15.
Thu. Cister. nunc est ***Cap. 21 esl in mss. caput $i m Quam ipsa essenlia summa m». quam ipn
sumro?
WTM.
(51^Atias bic incipit cap. 21.
 *•'*
m MONOLOGIUM: m
siendi diulurniUs, quaroejus aelernius? Ergo cum A . suntin toco et tempore, ut loci spalium vel lem-
ejus aeterniUs nihil aliud sit quam ejus esseiilia, poris diuturnitateiti noa excedant. , lllius enim
ralio dunlaxatreiest Jocus, cujusquantiiatem Ucus cir-
sicutsupra digesu indubitabililer probal: si cumscribit ac continet: et illius solum rei est
ejus aeternius habet praeleritum, praesens et fuii- aliquod tempus, cujus diuturniiatem metiendo
rura, coasequenter quoque ejas essentia habet prs- teraiiitat. At summa natura nullis lerminis clau-
ieritum, -pnesens, ei fulurum. At quod praelerilum dilur; sed ejus polentia, quaeest ipsius essenliae,
omnia sub se concludit. Ergo ipsam nulla toci vcl
est, non estpraesens vel Aitururo; et quod prse- temporis cohibitio includil, et cum nutlam localis
sensesi, nou estpr-cteritum, nec fulurum *"; et vel temporalis disteasionis magnitudiiieui vel par-
quod futurum est, non est praeteritani, vel praesens viialem «icut nec partem, suscipiat; nullo loco
aui tempore circumscribitur. At lamen iiecessilas
***.Quoroodo ergo slabil qried stipra ralionabili et exigit summam essentiam toUm nutli toco ve!
perspicua aecessiute claruit, scilicet, quia iila sum- tempori deesse : et nulta lex loci aut tcmporis
ma natura nutlo *** niodo composiu, sed summe probibet eam oir.ni loco et tempori siinut tetam
adesse. Ipsa igilur tou simuloronibtisetsngulis
siroplex ei «umme 'ucommutabitis, si aliud *** el locis et temporibus praesens est. Ideo enirii in loco
aKud est in divers'» lemporibus, et per tempora dts- veltenipore esse dicilur, non quia conlinetur;
iributas kabet parles; aut potius, si Hla Verasuni; scd quia prae6ensest. Aplius tamen baecdiceretur
a esse cum toeo el leinpore, quam in loco et tem-
imo-quialiquida"* vera sunt, quomodo baec possi- pore; quia esse in locovel tempore, proprie imel-
bii^ >iiOi)i>f
Nuila-igilBr triodo crealrix essentia, aut ligilur conlineri. Iiaque in omni loco ei leropOre
seUs, aut aeternttas ejus recijiit praeterllum vel futu- summa natara est, quia nulli abesl; et in iitillo
ram. Praeseas eniro quomodo non habel, si vere esl? loco vel leropore est, quia nulta claudilur, nec
loci aut teroporis lcgibus subjicilur.
sedfuit, significat praeterilnm; et.erit, fulurum. Quomodo ergo convenieut haec lam nece£sarta
Nunquam igitor illa fuit, vel erit; quare. non est secundum prolationem, et lam necessaria secundum
disiincte ***,sicut nee simul toia in diversis siago- ForUsse quodam modo est suiunia
tis leroporibus. Si igitur, sicul disciissum **' probalionem?
est, nmura in Joco vel lempore, quo nou proliibetur siu
nec sic est Urta ih omnibus locis vel lemporibus, ut essesimul toU in singulis tocis vel lemporibus "',
semel sit loia in omnibus, et per partes in suigulis; ui tamen non sintplures totae, sed una sola tou ; nec
uec sic, ut tola sit in singulis, manifestum est quia ejus aeUS, quiaenon est nisi vera aeternitas, non sit
non est ullo modo in omni toco vel iempore lota. Et distribula in praelerilum, praesens el fulurum. Non
qaoniam shniliter pervisum est '" quia necsic est enim videntur hac lege loci actemporis cogi.nisi ea
in ohuii loco vel tempore, nt pars sil in omni, et
qusesic sunt in toco vcl tempore, ut loci spaiiura vel
pars sit exlra onmem locum vel tempus, impossi- C temporis diuturniutem non excedanl. Quare, sicut
bile est ut sil ubique et semper. Nullatenus enim de Iiis
qusehnjusmodi sunl, unum ideroque tolum si-
polest intelfigi esse ubique et semper, nisi aut toia, mulnon posse esse lotum in diversis locis vet lera-
aut pars. Quod si nequaquam est ubique el semper, omni veritale asseriliir; ita in bis quaehu-
poribus"'
aul erit delermihate in aliquo Ioco vel lempore,
jusmodi non sunt, idipsum nulla necessitale concludi-
aut in nullo;delerminateaulem.eam in a'.iquo 11011
Ur.Jurenamquedicividetur.quod lantumejusreisit
posseesse, jamdiscussum esl. In nutlo igitur vel locus circumscri-
aliquis 131ocus,cujusquanliUiem
tempore, id est, nusquam et nunquam est "*. Non bendo continet, et coniinendo circumscribit, et quod
enini potest esse, nisi aut in omni, aut in aliquo. rei solum sit atiquod lemptis, cujus diuturnita-
ejus
Sed rursus cum constet inexpugnabiliter non solum tem
tempus roeliendo aliquo modo terminat, elter-
qttia estper se, et sine principio, et sine line; sed minando metitur. Quapropter cujtts ampliludini,
quia aliquid sine ea nec usquam nec nunquara esi, aui diuturnilati, nulla roeU vel a loro vcl a tero-
necesse Ulamesse '"> ubique el seropcr.
pore ppponitur; ulli nullum esse locum vcl tem-
CAPUTXXII [a/. XXHIJ»". pus vere proponitur. Quoniam iiainque nec locus
***Quomodosil in omni, et in nutlo loco et tem- itli facit, quod locus; nec tempus, qued lempus:
pore***. ^ non irrationabiliter dicilur quia nullus locus est
CONSPECTUS CIPITIS.— Hfec Urti conlraria secun- ejus locus, et nulluro tempus estejus tei p;is. Quol
dum prolalionem, et necessaria secunduin pro- vero nullum locum aul lempushabere eonspicitur,
baiionem,' inler se couveriiunt : siquidem unuin id
totum non posse simul esse in diversis locis vel profecto nuUatenus toci aut lemporis legein sub-
lemporibus, verum est dunuxat de iis quae sic ire convincitur. NuIIa igitur lex loci aul temporis,
VARI^: LECTIONES.
"" Non erit prseterilum nee fulurura mss. non esl futurum nec praeleritum ms. S. Mieh. non est
praeieritum nec futurum "' Non est praeterituro vel praesens mss. T/iu. non est praeteritum nec praesens
HTClaruit, quta summa illa nalura scilicel nullo mss. Gem. Vict. Sag. Cister. claruit, scilicet qma sumroa
illa naiura nullo "* Sin aliud mss. et ed. Gotlt. si aliud **' Liquido mst. Vi. Sag. liquida *" ** Non.est
distincta mst. non est distincle '" Sic igitur disciissum mtt.ed.Golh. si igitur. sicut discussum Pra>-
visum est mtt. Thu. et ed. Goth. pervisum esl "' Nusquam et nunquamest mi*. Thu, nusquam, vet nun-
est '" Necesseillani esl mss. Vi. Gem. Sag. necesse est iltam esse *w Cap. Ss2ettin mts. 'aliquibu*
2uam
ap. 23. subhoc tUulo: Quomodo melius intelligi ptirtj&esie ubiqtie quam iri oroni loco mtt, Gem^Quo-
niodosit in omni el in nullo loco el tempore "• In^mWVict^ Thu.Gem. Cisler, Viot. Sag. conlinuatur.
cap. 21 loco mss. S. Ktcft. Thu. loco et lempore *^ Locis vel temporibes ms». Vicl, Gem, Sag. Cttt:
locis el lemporibus
m. S. ANSELMI CANTUAR7ARCWEP. OPP..J»ARS 1. — DOGMATICA. IV»
naturam ullam *-*-*, aliquo modo cpgit, quam nullus A<!de localibus'sive lemporalibus naiuris una's,it prola-
locus aut lempus ***aliqua conlinenlia claudit. Quae- tio, propter loquendi consuetudiuem, diyersus la-
nijm atilerii rationalis *™eensidcralio omnimoda ra- men est intelleclus, propter rerum dissiraililudi-
*81 duo qtiaedaro eade ti
liwie noncoflcludal .«V jot creajricem sitmmajpcpie nem *M.jn illis namque
oiiHiium substantiam ,. quam necesse est aKenam prolatio significat.idest, quia"--praeseuliasunt locis
es*seet liberam a natura el jnre omnium, qitse cl tenippribus, in quibus esse dicuntur; et quiacon
*7*chbibiiio vet tent- linenlur ab ipsis. In summa vero esscntia unum
ip^a.fecit de HiiiiiIb,.aulla luci
poris inclndal, cum pQlius ejus ppteiitia, quag non lantum praecipiluf, id est **', qufa praesCnsesi; noii '
ert'" aliild quam ejus esseittia, cimcta a se fecta etiam quia contineritur. Unde, si usiis loquen-
si\b**~coniinendo conclttdat. -Qupmodoqupqueinon di adniitterel, convenieritkis dici yideretur esse
est iropudeiitis imprudciitiaedicere "* quod sbijBriijB ciim toco vel lcmpore, quam in jocp vet lempore.
veriiaiis aut loctis circumscriba-i quantitaten», aut Verius enim *** significatur conlineri afiijuid ,
ieriipus ihetiatur iliiiiurniiatem* qnaehnFlampenilus cqm dicitur esse In a|io, quain cum diciliir esse
localis vel leinporalis distensionis *•' magriitudiHem cura alio. Iri nullo itaque loco vel tempore pro-
suspicit vcl parvkalem ? Qumuam itaque loci Iiacc prie dicitur esse, quia onlnino a nutlo alio con-
est vel tempbris conditio " 6, ut tantummodo quid- IBjtfneturVet. lamen' iri pinni lrico vel tempoie siio
qiijd eoniin tneiis claudilur, nec pariium fugiat ra- quodarii modo dic| potest esse; quoniaro qnldquid
lionem.vel quajem suscipit Ipcus ejus secundum aliud est, ne in nihitum cadal, ab ea praeseiite stis-
qnantiiatem, vel qualera patiiur tempusejussecun- lineiur : in pmni loco et tempore esl, qiita riulli
dum diiilurnilaterti; nec ullo modo possit tdtnm a abest; et in riullp est, quia hiillum locuin.aui tein-
dirersiif locis vel lemporibus simul contineri: quid- pus babef, nec in se recepit disiinciiones locoruin
quid vero Ibci vel tempofis continentia nequaquam aut tempofnm; necliic vel illic '**, vet alicubi, vel
coerCeiur, nulta locorum vel temporum lege ad tiinc, vel riuhc, vei aliqiiando; nec secundum la-
'*' aut secun-
partium multipliciiaiem cogalur; auf praesens esse bile praesens lenipiisquo ulimur, esl
lOtum siiiiul pliiribus lOcis aul lemporibus prolii-' dum {iraeterilum, vel futurum, fuft, velerii, quo-
heaiiii-; qtioniam, inquain, baec est condilio loci niam hacc circumscriptoruin et mutabilium propria
aul tempoiis, procul dubio sumroa substanlia, suht; quod illa non esl. El tflmen fiaec de ea que-
quae nulla loci vel lehippfis contirtenlia cingitur, dammodo dici possunip-quohiam sic est praesens
imlla eornm legecmistriiigilur. Qnare quoitiam sutn- omnibus circumscriptis et mulabilibus,' ac si ilta
niam essentiani lolamel irievilabilis necessitas exigit circiimscribalur eisdem locis, et mutelur tempori-
nutli I0C0vel leirip.orideesse, et nulla ratio loci aut IC bus. Palet ilaque, quaiilum "". satis est ad dis-
teiriporis prohibet omni loco vel lempOri simul lo- solvendam, qtiaeinsonabat, conirarielatem; quali-
tain ndesse, necesse est eam simul toiam oninibus ler sUmma omnium cssentia ubique et semper, et
ct singulis locis el lemporilius praesentemesse. Non utisqu.lin et mmqtiam, jd esl, in omni et in niilto
eiiini, qnia liuic loco vel tempori praesens est,. id- loco *88, aiit tempore sil, juxla diversorom intel-
ctrco probibetur illi vet illi loco, aut lempori simul leciuum S8IKconcordem veritatem.
<:lsiniilitei*praeseiiscsse; rtec quoniam fuit, aut esl, CAPUT XXIII [fli. XXIV.l
aut crii, ideo aeternilatis ejus aliquid *'r evanuit a ***
Quomodometius inlelligi potsit ette ub\que, quam
prjcsenii leropore cura praelerilo" 8, quod jam non tn omni loco.
esl; aut iransii cum praesenii, quod vix est; aut CONSPECTUS CAPIIIS.— Cum localia verha {ubi,
venlurtim, csf cum luluro, quod nonduro esi. Nulla- ibi, elc.) saepe irrepiehensibiliter allribuaniui*
<rebus quae nec loca sunt, nec circuroscriptione
tenus nanique cogitur vel proliibclur lege "* loco- locali conLiuenlur, ut cum dicitur ibr esse intel-
rum vel lemporum, alicubi aiit aliqUando esse vel lecttis in aninia, ubi est raiionaliias : sumiva na-
npn esse, quod nullo mpdo intra Ibcura vet tempus - iura ubique, id est in omnibus quae siinl, esse
claudit suum esse. Nara, sj ipsa sumroa essentia , aptius dicilur, quaro esse in omtiilius locis- Non
0; eiiim velul quaeconlincaliir, sed qua: penetraiido
dicitur esse in-loco aut temporc, qiiamvis de illa el cuncta contiiieat iii omiiibus est.
VARIiE LECTIONES
'** Naturam itlam mtt. naturam tillam , .**•'Locus aut
"° tempus mst. Vici. ,!1 Sag. Gem, tocus
ae lempns Qiiienaiii au| ratioualis «w. et ed. Goth. quaenam auteni raiionalis iNon ctincluj;n
mss. exc. Thu. non excludal 37' Nulla loci mst. VL Sag. S. Mich. ulla loci '''Quie nonest mts. Vi. Sag.
qu-e nibil est a71impudentis iinpiulenliae dicere mss. Vlct. 15. el Cister. et edit. Veneta impruuentis
(liCcfe *'* Dissensioriis htss. ei ed. Got. dislensioriis "• Loci hbc est vel lemporis condiiio niss. loci lia-c
est vcl temporis condilio ms.Citter. loci vel temporis hicc est conditio '" Ejus aliquis mt. et etlit. Goth.
***Etpfseterilo twss. Vi. SagyGem. Cister, cum
«jjiis atyuiil' praelerito **•Prohibetur legem tuss. el edit.
•Soi/r,'jlyphibettirlege
' ""Renim dissiiiiililiidinem»ts. Sag. omif. rerum tns. Vict. 13. propter renun sitiu-
lTmdinefn "* In illa nammiemsj. et edit. Goth. iniflis iiatiiqne *"*rtignilicatio est quia t»ss. ete.1. Goth.
«RriifiCai, id est-qpia^^"*Prt«jipTliir, id est m»s. Tftan. percipittir idcm *•*VeiiuS cnira niss ptus euiin
***
rfac habet rieijiltic ms«. lit bic vel illic ym'$i%lietn&quo utiinur ieihptisesi mss. piiesens feitipiis, quo
ritimiir, esl '"^IQ^ioirquIiniuni'' mis.omitl.irnm^^la millo loco mss. Sag. omitt. in'• •*• Divcrsoruiu
iiilellectnjiin utt. Cisler. omit; inlctlecltuiin *™:64pllo. 1n aliquibus mss. cap. .24 s«6 hoc litulo: Qiio-
iiioJb mcthls intelligi possil essc senqier'quam.in "oniiH-teiapore
177 • MOXOLOGlrai. 178
Verum cnm constet camdem summaro naiiiram A bilem vilaro siinul pcrfeelc loiam oblittere. Videiur
non magis esse in omuibus locis, quam in omnilms eniiii 398cjiis aeternilas J4 esse interminabitis vita
quae sutif, non \eliil qtiae contiiienliir, quae penc- siiiiul--perfccte lola exisieris. Cum eriim ^supra jam
trando cuneta contitieal : cur non dicatur esse ubi- salis liqneat quod e.idem substantia rion sil aliutt
que, Itoc sensu , ul potius intelligatur esse in omni- quam vita sua, et aUerniUs sua; nec sit aliquo
bus quae sunt, quam tantura in omnibus locis, ciihi , modo terminabilis m, nec nisi siinul et perfecie
biinc inlellectum et rei ;verilas exJiibeat, el ipsa lo- totai, quid alind esl vera xterriitas, quaesoli illi con-
Calisverbi preprielas nequnquam prohibeat. Solemus v»nii, quam interminabilis vita simul et pferfecletoia
namque localia verba saepe irrepiehensibililer atlri- exisiens? Nam vel hoc solo, veram aeiernilatem sbli
buere rebus, quae nec loca sunt., nec circnmseri- inesse illi substanliae, quse sota non facta, sed
plione locali conlinentur, velut si dicam ibi essc factrix esse inventa est, aperle percipittir; qno-
iniellectum in anima, ubi est raiionalitas. Nara cura niani vera aelernitas principii finisqiie riiela carerc
ibi, el ubi,. adverbia localia sint "•; non tamen intelligilur : "qiiod nulli rerum creatarum conve-
lceatt eircumscriplione aut anima conlinet aliquid, nn-e, eo ipso qupd de niliilo factae sunt, convin-
aul iulelleclus aut ralionalitas . continetur. Qtiare Cilur.
sumroa natura secundum rei verilateni, aptius di- B CAPUT XXV (52)
"*
ciltir ubiqtie esse secunduro hanc significalionem, Quod nullis tnulabilis sit accidentibus.
ul intelligatur esse in omnibus qusc sunt, quam si — Accidenlia alia mulaiioneirt
in "* El CPNSPECTUS CAPITIS.
inlfHigaturlanlum omnibus locis. quoniam, cfliciunt: alia, ut relationes, niillam mutationein
sicut supra exposilaeraliones docenl, aliter esse non induciinl. Sumina aulem nalura, quia simplex
potcsl; necesse esl eain sic esse in omnibus quse est, non subesl accrdentibiis quae mutationem fa-
siint, ut una eademque perfecte tota simul"* silin ciunt. Ergo nec suscepiibilis esl uitius acchlenlis:
accidenlia enim iinproprie dicuulur, quae rera
singuJis. ,j non mntant. Igiluf nullo prorsus niotlo summ.i
CAPUTXXIV [a/. XXVJ. essentia routabilis est; -cum seuiper sit eadcm
***Quomoao.meliusinlelligi possit, c esse semper,t snbslanlialiter. et nullo unariam modo diversa sit
accidenlaliter. .
quani, t in omni iempote.t
CotiSPECTOS CAPITIS.— Summa natiira non liabet Sed baec cssentia " 8, quam patuit omnimodo
priiicipiuro aut fmeirt, riec praesens, praclefituin aut sibi esse eamdem subslantialiter, ironne est ali-
(utucuro, quae sunt iempbrales diflereniiae; qrioniain , qnaiido'** a se diversa vel aqcidentaliler. Verufji
aeterniUs ejus, quce niliil aliud esl quaro ipsa , im-
muUbilis et sine pariibus est. Cuni ergo vov sein- quomodo est sumiqe iiicomniiitabilis, si per acci-
per,'magis proprie significet -eiernitaiem, el tem- C denlia polesl, non dicam esse, sed vel intetligi va-
pus dicat varietaem, magis congrue sumnia nalura riabilis? Et econtra qnoinodo hon est particcps
dicitur semper esse, quam esse in omiii tempore. cum et "° ipsum, qnod major est
Et cum aeternius sil.iuierroiiiabitis vita siroul per- accidenlis; hoc
fecte tola exislens, soli hiiic naturae sunjmaeCoiive- omhibus aliis naturis, et quod illis *01 dissimilis
nlt, quae pnricipio et line et omiii leriiimOcaret. esl **.\ illi'viiteatur accidere? Sed quid repugnant >**
Eamdem quoquc summain substantiam constat quprumdam, qnae accidenlia dicuniur, suscepii-
sineprincipio et sine firie esse; riec liabere prxter- bititas, et naturalis incommiilabilitas; siexeorum
iium, aut fulurum, nec temporale, hoc 6st, labite assuniplione nulla substantiani consequalur ""•va-
prxseus, quo rioSutimur, quoniam aetas sive aeler-, riabililas? Omnium quippe qiiae acceileniia dicun-
riitas ejus quae nihil aliitd est qttam ipsa, iriimutabi- lur, alia non nisi cum aliqiia parliciparilis yafla-
lis et sihe partibus est. Noiine ergo semper quod vi- tiorie adesse et abesse posse intelliguntur, ul onines
dclur designare tolum tempus, mullo verius (si de colores, alia omnino nutlam vel accidendo vel rece-
illa dicitur) inielligitur significare aeternilatem, quae deodo mutalionem circa id de qtio dicuntur, efRcere
Sjbi ipsi niiiiquam esl dissimilis , quam temportnn noscuniur, ul quacdam relallones. Ctroslal namqni!
varielatem, quae sibi ipsi semper esl in atiquo non quia liotnini posl annum praesenlem nascituro, nce
siinilis. Quare si dicitur semper esse, quoniaro D mnjor, nec minor, nec aequalis sim, nec similis.
itlem est illi esse et vivere;niliil meliiis intelligiiiir, Omnes autem relaliones lias, ulique curo naius
quam aelerne esse vel vivere, id esf, interriiina- ftterit, sine omni mei miitatione, ad illum liaberc
VARIJE LECTIONES.
*•*ILi el ubi advefbia Iocalia sint cent'nenirmsii.T/ia ubi"cl ibi sinl localia verba conlineniur *" DtcUurj
"' Quam in ,oiiiiiihus, et mss,. quain si inlelligiiiir
apiius iibiqne mss. aptiiis dicitnr ubiqtie i.iitelli^atur
tantnm irt oriinil)iis)ocis,el 39iSimul peffeCtam-niis. tolam sunul perfecle totam itsCap. 24 esf in aliquibutl
mss. cdp. 25. mss. Gem. Cister. "Quortiodo nielius 'irilefligi
97 possii esse semper, quani jji omai lenipore
***'Videtur auiein tnss.Gem. Sag. videtur' eniih Hodo lerininabilis mss. Thu. modo determinabilis
***?ed haecesseritia, etc, iii mss. Gent.Thu.Cisler. incipit htc capul%sub hoc titulo. Quod nullis roiitabilis
accid<*ntibos. "• Non esf aliquando . . . niss.exceplis Thua. nonne estaliquaiido .. .? *•• Cuin etboc
titss. Sag. Cister. cum hoc *"> 1 Et qiiod illis tiis. S. Mich. el quod ipsum editio Gothica. Et qupd siraut
*" Dissimile esl mss.el ed. Gotli. dissihiilisest ***Quid repugnal mss. quid repugnant *•*Nqlla suusuntiae
conscquiiur mss. iiulla subslantiam conscqualur ed. Goth. nullara subslantiain cpnsequalut
HOTJE^
{oi) Alias cst parscapiiis 24.
179 S. ANSELMI CANTUAR. ARCilEP. OPP. PARS. I. — DOGMATICA. t«0
polero el amittere, secnndura quod crescetm, vel <vxilio, esse quidquid esl; quomodo- non est singula-
per qiialilates diversas mulabifur. Patam ilaque fii riier, absqne suae creatnrae consorlio, qnidquid ipsa
quia eorum quse aocidentia dicuntur, quaedain afi- esi? tJnde si quando itli esl cnm aliis nominis ali-
quatenus aitraliant cnmmutabilitatem, quaedam yero cujus communio, vatde procut dubio inielligenda em
nullatenus subtrahanl incommutabilitaiem *•". Sicnt diversa sigiHfkaliOr
igitur sumnra natnra nccideniibus- mhtationero effi- CAPtJT XXVII [o/. XXVI] M**
cienilbus nunquam in sua simplicitate locum tri—
summaein- Qnod non cqntineatur in communi traclatn substan-
buil; sic secnndum ea, quae ntiUalenus
ali- tiarum; et tamen sit tubslantid, et individuus tpi-
co nmutibililati repugnant 4"r aliquandp dici ritus\
qur-d non r spuii, et tamen nliquid ejus essentiae4t"8, CONSPECTOS ciPiTis.— Omnfs STJbstantiaaut est, nnf-
unde ipsa variabilis intelHgi possit,. non accidit. versali.vboceslplirribuscoinmiirfis, antesl ihdivi-
Unde lioe quoqite conchidi polegt, quia nullius ae- dua, quae cum aliis conimtinemtiitbet. Snmma vera>
cidentis suseeptibilis est: quippeqiiemadmodum itla nalura ncc in plures subslantias se dividit, nce
cnm alia se essentia commiinione cotligit. Efgo
aceidentia, quac mutationem aliquam aceedendo vel non includitur in communi siibsianliarum tra,
"•
recedendo faciunt, ipso suo effcctu vere accidere elatu, Quta lamen summe exislit, ideOmaxtme
rei, qnam mutant, perpendnnlur; sic illa, qtise a B subsianlia dici polest: et quia dignior est, ideo
non corpus, sed spiritus est; et qnidem indivi-
simili effectu deficiunt, improprie dici accidenlia de- drius, quia nec partibus conslat, nec differcmiis
prehendiiniur. Sicut.igitur semper sibi est'•,• omni- aut accidentilius esl mutabilis, nec" proinde ull*
modo eadem snbstantialiter, ita nunqtiam est a se ralione divisibilis.
diversa nlfo modo*, ver accidenlatlfer. Sed qnoquo €onstat hriturquia ilfa snbslantia nullo commnnr
modo sese habeat ratio de proprietate nominis ac- tractatu suKstantiarum inclhditur, a citjns essen-
cideritium, illud sine dubio verum est, qnia* de tiali commtinione omnis natura exchiditm*. Nempe,
summe incommutabili natura niliil potest dici, unde cura omnis subslanlia tractetur ant esse untversa-
mulabilis ppssit intelligi. substanliis essenlialiter communis
. lis, quaepluribus
CAPDT XXVI {al. XXV*]: homi-
U1 Quomodo illa dieenda sil este tubstantia; et quod est, ut, bominem esse, commune est singulis
essen-
stt extrn omnem tulttlantiam,- et singulariler tit nibus; aut esse individua, qnae universalem
qnidqiiid est, tiam communem habet cum aliis, quemadmodnm.
COMSPBCTUS CAPITIS.-<- Cum summa nafura nntlius sihguli homines coramune habent cum stngulis, ut
mntalinnis aut accidentis sit siisceplibilis, npii di- homines sint; quomodo aliquis sulnmam naturam
Cifur suhslanlia rtlsi substanlia dicatirr pro essen- , in aliarum stibstantiarum tractalu conlineri intelti-
tia j; sed ipsa est et extra et sirpra ontnem snb- "
stantiam -\.qtiia ipsa sola per se esi. Itaque non gil, qv~ nec in pfures subsiantias se dividit, ncc
habet nisi nomen comroiinc cum creaiuris. oum aliqua- alta per essenliatem communionem se
Sed&i ratumest qnbd deliujus natune simplieitate eolligil? Qnoniam Umen ipsa non sofura Certissime
***existit, et.
perspeetum M1est, quomodo subsfaiiiia. est? Nanr exi^tit, sed eliam summe omnium
cuiri omnis subslanlia admislioni'* difler^ntiarum, cnjuslibet rei essentia dici solel subslantia; profe-
vel mntationis aecidentiiim sit susceptibilis, bnjiig cto, si quid digne *" dici polesl^ non prohibelur
immutafiilis M* sinceriias omnimod;B adjiiistioni, dici substanlia. Et qupniam. non noscitur digiiior
sive miitationi est inaccessibilis; quomodo ergotU cssentia quam. spiritus aut corpus uo; et ex hi»
obliuebilur eam esse quanilibet substantiam, ni»i dignior est spiritns quam corpus : ulique eadero
dicator stibsiantia pro essentia,. et sic Sit exlra, asserenda est csse spiritus^non eorpus-***.Quoniam
'
sicutesl supra omnem substanliani? Nam quanttim autem nec ullae partes sunt ejusdera. spiritus, nee
illtid esse, quod per se esi qnidquid, et de nihilo plures'esse possunt ejusmodi spjriius^ necesse e»t
facit omire atiud esse,. diversuin esl ab eo esse, ut sit omnino individuus spirilus. Quoniam enim,
quod per aliud fit de nibilo qtiidquidest "*;_ Untum sicut supra consut, nec pariibus est composiius,
omnino distat summa substanlia ab-"liis quac non D nec ullis dififerentiis vel accidentibus inlelligi polest
sunt idero.qnod ipsa. Cumque ipsa sola omnium *<*.* esse muubilis, imppssibile est ut quatibet seclione
naturarum habeat a se,, sine alierius naturae au- sit divisibilis.
VARI^L LECTIONES.
*°*QuoJ crcsci tmss.TAu.quod "'crescit v08Atlraliunt^. .subtrabmitimmtitabiliUlem ms.Sag.ailrahani...
subtraliaiil incommuiabiliiaieni Incommulabiliter
*"• repugnanl mss. incommulabililati repugnanl M8Ejns
essentiae ms. Vict. 5* esse essentise Ipsasuo effectu mss. ipso. suo efieclu *V Sibi esse mss. sibiest
*"Cap. 25 esl ittmss. cap. 26. Titulns ih mss. Thu. quomodo illa sit dicendaesse subslantja :etelUmCnqaod sii
sit
extra omnen:» sUiitiain,etsirigiilariier sit quidquid est in communi contraciii substanliarum,
sUbSlanlia et iiidividtuis spiritus. MePeTSpecluro est mss. Tic/. perspicuum esl ***Hujusmodi imntutabilis.
mss.Genu Vict. Sag. bu^is immutabilis *"*Quomodo ergo, etc. utque od h~c: nam quantum, eic.+desunt
iri m«. Tftit. 50. *" Ab eo esse quod per aliud fii de niliilo qnidquid est. ws. Gem. ab eo. esse, quod per
aliud esse diversuro est ab eo esse, quod per atiud fii de nullo, quicquid est **"-Cumquesola pmniuin.
ms. Thu. 3d. cumque ipsa omnium tns. Thu. 80. ciimqueM8 ipsa causam omnium mss. Sag. Viet. Gem. cum-
*u
qne ipsa sola omniiim "" Cap. 28"est in ms. capul 27. Summa omnium mss. summe omnium Pro-
fecto ilaque si qtiid dici polest digne mss. prnfecto si wiid digne dici potest" *-"*Spirilus et corpus mss,.
spi.Uus aut corpus "l Lsse spiritus et non corpus ms.Vict. Sag. Thu. Cisier. omilt. ei
 ttiv MOSOLOGIUM*. ttfc
,,. ..CAPUT XXVIR [al. XXVII]***. A quam per sc, id esl, per hoc quod ipse est, tioiinc
QlttodMem tpirilut timpliciter tit: el *• ereata hli IHJJUSesse merilo soluro intclligilur shnplcx per-
eomparata non tinl. fectumque et ""absoluluro^-Quod vero sic simplf-
Co.-tsPECTUA —
CAPITIS. Summus spiritirs propter citer et oranimoda ratione solum. est
incommuUbilem aeiernilatein nnllp modo dici po- perfeclum,
***
test, quia fuit aul erit, sed simpticiler est. Caetera simplex et absoluliim, id nimium qiiedammbdo
vero, quia muubilia sunt, secundum aliquid aul jure dici potest solum esse: et econira ***,quidqnid
., ftterant aliqoando aui erunt quod non sunt, el per superiorem rationem, nec
simpliciter, neC per-
-hocqood sunt vix esl: insiiper de non esse ve- fecte, nec absolute
niunt ad esse non per se, sed per aliud : ei iia esse;. sed vix esse, ant fere non
redeunt ad rion esse, riisi sustinCanlur per aliud. esse cognoscilur; id ulique aliquo modo recte, non
Solus ergo siimmus spiritus simpliciler vere per- esse dicitur. Secundum hanc
fecle el absolute esl; caetera aut non sunl, aut igitur ralionem ille
vix sunl: non tamen omnino non sunt; nam de solus creator Spiritus est, el omnia creata, non
nihilo' aliouid facU siint ab eo oui solus absotuie sunl; nec laracn oihnino *" rion sunt, quia per il-
esi. lum qui solus absotute est, de nibilo aliquid facia
15 Videinr ergo conseiui ex prsecedenlibus qued sunt.
iste spiritus, qui sic suo quodam mirabiliter singnlari _
CAPUT XXIX [al. XXVHI] ***.
et singuhriter mirabili modo esl, quadam ralione
solos sil; alia vero quserunque vtdentur esse huic Quoa ejus loeutio idtpsum stt quod ipse, et ipsi sit
consubslanltalis, eum non tint duo, ted uttut Soi- .
cottaU, non sint. Si enim diiigenter intendatur, ilfe rilut.
solus videbifur simpliciter et perfecte et absolule CONSPECTUS CAPITIS.— Summus Spiritns nibil fecit
- esse; alia vero oronia fere non esse ***,et vix esse/ • - nisi
per seipsum; quidquid autem fecit, per suam
^uoBiam namqae idcm spiritus, propter incommuta- jocuiionem fecil. Ergo ejus locutio scn verbum non
lilem aetemiwem suam, nullo modo secundum ali- est aliud qtiam ipse snmmus Spirilns. Deinde isia
locutio per quam factum est qmdquid erealum est,
q-tem moturodlci potesi quia fuit, aut eril; sed simpli- nnn est crcalura, sed esl omni crealnra priur.
ciler, est: nec muUbiliter est aliqtiid, quod aliquando Ergo ipsa est creans Spirilus. Rursns : Isla locu-
aut non fuit, anl non eril; neque non est' quod ali- tio est sitmmi Spiritus intelligentia; stm.ma autem
natura, cum sit simplex, e$l ipsa sua intelligeiUia.
quando ftiit, aqt eril; Sed quidquid est, semel et si- Ergo surama natii[a est.ipsa sua lociTtio; et baec
mul, el int rurinab liter est. Quoniam, inquam ***, esi ilti consubsiantialis, quia ipse individuus cst
hHJusmodi esl esse fjus; jure ipse siropliciter et ab- Spiritus.
sobite et perfecte dici:ur esse. Quoniam vero omnia Jam vero ***his quae de proprielatibus bujussum-
alia secundum aliquid mulabilRer aliquando aut Mis namrac ad prsesens mihi ducem ralionem se-
fuefunt, aut erunt quod non sunt; aul sunt C quenli occurrerunl *" perspeclis, ppporttinum exi-
qnod aliquando non ftierunt, vel non erunt : stimo ut de ejus Ipcutione, per quam facia snnt om-
et qaoniam hoc quia fuerunt, jara non est; illnd nia, si quid possim, considerem. Etenim i nm omnia
Sralem, stsffieei quia erunt, nondum est; el boc qnae de illa supra potuit aiiiihadvertere, rationis ro-
qoia ***m tibiii brevissimoque et vlx existente prae- bii.r inflexibile teneant, illud me maximc cogit de illa
senti stmt, vix esl. Quoniara ergo tam muiabiliter diligenlius discutere, quia id ipsum, quod ipse sum-
sunt, ne*>immerilo neganlur simpliciter et perfecte mus spirilus jest, probatur esse. Si enim ilte nibil
e%absohite esse; el assertinlur fere non esse, vix fecit, nisi per spipsum, et quidquid ab eo factum est
esse. Deinde, cum omuia, quaecunque aliud sunt per illam est factum, quomodp illa est aliud quam
'
' quam ipse *", de non esse venerint ad esse, non per qiibd est idem "'-ipse? Amplius : asserunt utique
se,«ed per aliud; et cum de ease redeant ad nen inexptieabitiier ea qoaejam inventa sunt, quia nibil
- esse, quantum ad se, nisi sustineantur per aliud, oiMiioo potuit unquam aut polest subsislere praeter
quomodo illis simpliciter convenit, aul perfecte sive creaniem spiriium et ejus creaturam. Hanc vero
absoluieesse, et non magis fere vix noo esse?Cum- spirilus ejusdem loculionem impossibile esl.*'* inler
que esse solius ejusdem ineffabiiis Spiritns inlelligi creata cpntineri : qupniam quidquid creatum suli-
niillo modo possit, aut ex non esse Inrceptum ***,aut " sislit *••, per illara fadum est; illa vero per se fieri
aliquero pali *" posse, ex eo quod esi in non esse, non potuil. Nihil quippe per seipsum fieri polest,
defecturo; el quidquid ipse esi, Hon >il per aliuti quia quidquid fil, posierius est eo per quod fit; el
VARLE ^ECTIONES.
*" Cap, 27 ett in mst. eapui 28 **' Til. Creata.. ,'non sint ms.. Tau^ 90 creatura.. .'non sit "* Vere non
esse nus. Viet.Z^Sag. Tliu. S. Mich.Cister. fere non esse *" Quoniam in qiiantum mss. Vict. Sag.S.Miclt.
• ***Hoc quod mtt, hoc quia ***Dehide, ctim oinnia quajciinque aliud sunt quam ipse
Qiioniaro, inqnam
»it*.Thu. 50. dcmde curo omtiia quaecunque aliud siinl quam ipsa, ms_.Thu. 90. denique cnm omnia alia
sunt quaro ipse. *-** Aut non esse inceplum t-ss^ aut ex non esse incepium ***Aul aliquam pati mss. aut
aliqiiein pali *•• Merito intelligitur simpliciter
*91
soluin perfecljiim et tnss. Vicl, Sag. Cister. ineriio soluni
iiiteltigitur simplex, perfeclumque Solum est perfeclum siinpliciler el tnss. Vici. Sag. Gem. solnm est
perfectuni simplex ei *" A coulra mss. e conlra ***Nec laincn omnia »iss. ncc lamen oninino *•*COJJ.
28.est in mss. cap. 29. *">Jani nunc ntss. Vicl. Sag. Thu. Cisler. Jam vero *" Sequcnli occurrunl mttf.
exe. Thu. sequciiii occurrerunl. "" Quam csl idem mtt. qnain quod csl idem *'* luipossibite ex Hisa*.
***Crcatuin snbsislil inss. Thu. creatum existil '-„,...
impossibil.cc$'
_,*%& S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP.0PP.PARS I. — DOGMATICA. m
niUiiesl poslerins seipso. "Relinquilur itaque ut liaec A ipso magis sit et prsesiantior, quo suniKpr est illi
stminii spiriius locutfo, ciun cfeatura esse nbn pos- csseniiae qnae sunime est et summe fr~$(M^miB.
nifeslum est qtiia.Verbum nonest creattirse sinii-
sii,: non sit atiud quam sumnTtis spirilus. Denique, litudo, sed vera esseniia; et in.creaii^ nop (sgtab-
liaec ipsa locutio nibit aliud polest intelligt •qiiam sblufa essentia, sed veraeesseriiiaeiuulalm;,/ii<cque-
ejUsttem spiritus intelligentia, qua citnCta iMeMigit. rpsa creata eo inagis vel miims snnt,veii»^iiuonia-
Quid enim est aliod illi rem loqui aliqnam, hoc lo- gistyetj»iu,ui5 i.LUapprophiquaut. ..jj, ,,; ,,
Sed ccCfi videtur ***roihi suboriri nec facitis «ee
qtieqdi modo, qnam intelligere? Narti non, »1 hrtnlo,
ullatcnus Sub ambiguitale relinquenda quaftilib. Et-
non;semperdicilHo,quod inteltigit.-Si igiliirsumme enim omnia hujusmodi verKa, quibus res quaslibet
simplex natura;non estaliudqoam quOdest sua in-
mente dicimus, id est cogitanius, similitudmes et
telljgeiHia,quemadiiiodumest idem quod est ***•sua sunt rerum quaruhi verba sunt; el omnis
sapictUta, necesse est ut shniliter non sil aliud quam imagines vd
qttod eslsua locitlio. Sed quoniam jam manifcslum siinilitudo, imago ***jfanlo magis vel minus esl
minus
est summuih spiritum uuum tanturo esse, et otmi.t- vera, quanto magis vel **• imilaiur rero Ciijtisest
mode iiidividuum, ilccesse esl ut sic illi lisec sna lo- simiiitudo. ^Juid igitur lcnendum esl de Yerbo,
et per quod facla sunt omniji? Erijf, an;
citlio sil cotisubslaulkitis ***=ut non sjnl duo, sed quo dicujitur ***similitudp eorum quae pei*ipsum facta-
B noii erit
unus spiritns.
suiit? Si enim ipsum est vera mutabilium siinili-
CAPDT XXX [al. XXIX] *•'. tudo, non est consubslanliale sutninae incomroula-
Quod eadem locutio non constet ex pluribus verbis, bili.aii : quod fatsum esl. Si aulein nori omnino "_%
sedsit unum Verbum,
— vera, sed qoaliseunqiie siniHitudo mulabiBum esl,
CCWSPECTDS CAPITIS. Cum isla.Iociitio sit consub-
sl.ntialis suiiniiaenaliirae qn-Bsimplex etuiia esl, non esf Verbum sumraae veritatis oinniuo veruro;
• parTter siroplex et uiig est; iiee pliiribus proiaiJc quod absurdum, esl. At si nuJlam nuilabiliiHn IialxH
conslal verbis, sed e?t unum V.erbum. siiuilitudiiiem, quomodo ad iliius extmipihin facla
Cur igitur dubitem quod supra-dubium dimise- sunt? Verum forsitari niliil bujus rcm^ucbii *'* ara-
rnm, scilicet, qtrum baec locntio in pluribus verbis biguiiaiis, si IQ quemailmodum in vivo Iiomine
a*niri unovcrbo cpnsistat? Nam si sic esl sumuiae veritas hominis esse dicilur.in picto vero simit t do
natunb consubsiaiitiajis, ut non sinl diio, sed unns sive imago illius veriiaiis, sic exislendi yer.las iu-
**• summe siinplfi* est, ila
' spiiilns, ulique- sicut illa leltigiiur ***iu Verbp, cujus essentia sip summe esi,
ct ista^.Non igilur.eonstat pluribus verbis; sed e.sl Btqubdammpdo illasola sil, in his verp quae in ejus
iihiiro,.**•* Verbuu*>per qiibd facia sunt pmnia. comparaiipne quodamropdo npp sunt,, el tainen per
. CAPUf XXXI ia/, XXX]. C illud et secumUim jllud; facla sunt aliqjiidy ati-
^Quod ipsum. V.erbumnon sit tdmilitudo factorum, qua ijnitatjo ***Hliu.s.siimmae.ie*sentiac perpenda-
.s.ed veriiasesfenikeifacimvetv smt aiigHo veritatis- tur. Sie quippe .Verbum sumn^,v*r^a_tis,,;q«oii,
"imilalio. Et qucehdium magts siht et prtesjaniidrei
tjuutn dliat. "'. •"!••.'• " • et -ipsum esi s-jiiima .verifas, nuIjBro «ugineiir
CpssiPEcf-osCAWTIS. — Vefbum quo dlcniitur ei per iun> vej .delHniettlum isenliet, secpridtlill Upcq«p4,
• qnod-fopia s-niiionvnjn cst confciroSUiHiatesumniae raagis vei minus orealuris sit simUe;, sed po-.
i Wmifn^M.labilita^.^uia qortsubstantiale esl swiim-B; tius necesse etit o-niie quod creaturo egt laaip roa-;
iia)iir;c qiiie csl ipsa sua iiicoinmulabiUlas. Ergo, gis esse el tanloesse praeslanlins, .quanlo simlLus,
VeWimiMti iibti<&i'Verastihililiido toolabiliijm,
; qiiui iam'*i >ad iit;us"excnipluiri facla snnl. Verum est illi qtiod.summe «st^ et stintme magmran est.
wtm. i(li(is esscptia:siiinine sit, ct sola: vsne.sit, Hinc eteniiii foriasse, imo non fortasse, sed prp^
i|isiim csl cxistendi verita», caeiep-^.vero non swit eerto, binfi ohinis intellectus **<*
nisi illiusimUiitio. Uridecrcatiira tanlo magis est, judicalnaiuras quo-
ei Janfo praesianiidr, quantoshhHiof esi illi<Verbb libel modo vivenles praeslare non viveiitibtis, sen-
. quodsmrime esl, et suiiiiiic inagnum. llitic natur* tietiies non sentienlibus, rationales irralianalibtis.
. viveutes prsestant IIQIIviveiitibus,. senlieutes nou Qupniam enim sunima "6 hatura suo quodam roodo,
seniientibiis, rationales non ralionalibus. Ilinc
titiani lijiiet qiiia illa niagis suntquam ista : nani n singulari"' non sotum esl, sed et vivit, et seniit^et
:i la n inra.iiTagjs esl quac similior esl sunimx es- ratiorialis est, liquet quoniam omuiuin quaesimt*"',
senliae. Quae.autein plnra particip.it, siiiiilior est id mbdo ***vivit magls est illi siroile,
; seu in pltiiiius esl siinilis suniiiia.' essentiac; illa quod' aliqiio
vero* plira par;icipnt, cui plura possimr saltein quam id qubd nullatenus vivil; et quod modoquat.
o^ilal one aufetri. Porro cuin oronis cssenlia to libet vel corooreo sensu ccnoscit aliquid, magis
VARl^: LECTIONES.
'" **Homo, sempcf dicitttiss. lionio, nbn ***Esl td qnod est csl ** tlt
semper dicit m^s. es^tdeiri qjibtl
sit ilK tiaec sna Ibcuiio cbnsubsl. mtt. utsic illi sua Jocutio; sit consubstantialis.. **• Cap. 29 est in tnssJ
AVV *•" Sed unuiii thsis-.stSIiest urtuiri *»•
edpui 30/ Utique Sicul illc tiiss. miqrie sictit ilfa **• Cuput 31, suir
Iwc titulo: Quod ipsuni vertmiil, etc., ui in titulo Cdpitis 30. hi earcusts.v Sed eccC videltir, elc. ineipit
inmss. Gem.et Cister. **»Simililudo etimago mss.Thu. Cis'er. *" sirailitudo vcl imago **• Qtiid igitur »«ssf."
*"•'Erit aiit non erit ms. Sag. eril an non erit Noii Cst omiiiiio mss: Vict. Sag.Cisier.
qiiitiaufein *•* ****
iionomnino Hujusmodi remanebil ms. Sag. hujus remanebit 1 Veritas intelligitur mss. Veril; s intelli-
*** Hinc omnis iiitellecliis rwss.Thu. hic oniiiis
pttir-'**» Imniuiaiio mss. Vict. Sag. Cister. imilatio
intellectus **• Quoniam enitn sunima*** mss. Tlm. qubuiain cniro sine summa • *" Qnodaroroodosingulari
«iss. Vict. Sag. singnlari quodam moJo Oinnia qux sunt IHSS.ointtium quae sunt *511 El qnodmpdd mss, cl
quo inodo '.*•;.
- *,f ••
 i«f MONOLOGIOM. iM
quam quod *60 nihil omnino sentit; ct qtibd fatio- JA non est similitudo? cuni o.mnc.veroum quo aliqtia
iiafe est, magis quatn quod rationis *61capas nori res sic mente dicitur, simililudo sit rei ejusdem; ei,
est. Quoniam vero" simili ratione qiiaedant naiurae si non est verbum eoruiii qtiac facta surii pbripsum,
magis minusre Siinl quam aliae *<-*,perspiciium est. quomodo conslabit quia sit Verfrum? Nehjpe' oiiinc
Queinadmodiim enhii naltira illttd pracstaniius est, verbum alicujus rei vcrbum esl. Denique si tiDn-
quotf per naturalem essentiam propinquius est prie- quatn crealura m essel, nulibm cjus essel verbum.
sl.iniissimo, ita uiiqtfe illa' natura magis estj Cnjus Quid igitiir? An concludeiidum est quiit si; hiflto
essentia similior esl siimmaeessenlire. Quod sic qtio- modo esset crealura, nequaquam essct VprbuiiriiUvd,
que animadverti facileposse exislimo. Neiripe si quod est sunima et nullius indigcns essentia; aut for-
cuilibet substanliae; quae et vivit, et sensibilis, et ra- tasseipsa summa*'** essentia, quse Veibuni esi, bs-
tionalis esl, cogitaiione *° aiiferatuf quod rationalis sentia quideni cssel *elCrria,sed Verbuiiinpn pss^t,
cst, deinde quod sensibilis,. et postea qttod vilalis, si nihil unquam per illam fieret? Ejus cnim quod
postreino ipsum niidum esse, qtiod remanet; quis npn fuitrnecesi, nec fiiluriirit est, nilHuni"*'*Ver-
non intelligat quod iiia substantia quae sic paulatlm buni esse pciest.Verifm secuiidurii iiiiicfaCioriejn,
destrtiilur, ad [minus et mimis *6*esse, et ad ulti- si nunquam ullai ".*' praeier stimmtini spirituni essct
mnm ad non esse gradalini perduciliir?- Quacautem B | essentia, nullum omnhioesset vorbnm in itlo. Si nul-
*6*
singulalim assuinpta quairilibet esseniiam ad mi- fum in illo verburii esset, nibit .ipilil sb dicprei'".6.^!
nns el minus esse dedncunt, eadein ordinatim as- niliilapud se diceret,cum ijiem sil ijii*77, sicdicere -
siimpia, illam admagis el magis esse perduciint*66.; aliquid quod esl intelligere, non aliquid intelligerel;
Patel igiiur quia magis est vfvens siibstaniia quam si niliil intelligerel, ergo surama sapientifl, quae riop^
non vivens, et sensibilis quam non scnsibilis,. el ra- est aliud quara idera spirilus, nibil iritelligcret;:
tionalis quam non rationalis. Non est ilaque dubiuni quod absiirdissimum est. Quid igilur? Si eniih. nihjjj
quod omnis essentia eo ipso magis est, prsestsntior- inlelligeret, quomodo essel siimma sapienlia? Aut si
qtiecst, qtio similior est illi essentiae quae sumroe nullo modb esset atiquid prfcter iUam, quidilla iil-
e-t et siinime praesiat. Satis ilaque manifeslum est telligeret? Sed nunquid seipsam non irileUigeret;?Aij
iu Verbo, per quod *6'facta sunt oinnia, rion esse quomodoHCvelcogilari polest qtiod suimr.a sapieji-f
eorum simililudinem, sed veram simplicemque es- tia se aliquando nbn inteitfgat-; cuin mens,*.79,raijo-,
senliam; in factis vero non essc simplicem absolu- natis possit nonsoliim suimet, sed et illius sjiijiiiisa
-
taroque essentiam, sed verae illius esseriliae vix ati- sapieiitiae reminisci; el illam *81*, et sij inielligere *?!?
qu«m imilationeni. Unde hecesse' est nort ideni.Ver- Si enim mens 'hiimana nullam ejus aul si»i, liabpre,
buni, sCcundum reruni crcalarum similitudinem, *• C merooriam aut intelligeiitiairi *8*ppsse.l.,.iie.3^aqjiaiii
magis vel minus esse veruih, sed otiinem *68creatam se ab irraiipnalibus creaturis, qt illaip ab omiii j^ea^
natttram eo attiori gradii essentia* dignilatisqtre con- lura, secum.sola.tacite disputando, "slcul punp'.men|
sislcre, quo magis tlli pfopiriquafe videtur. mea facit, disccrnerel!. Ergo surariius itle;..sp'i*ji^iisi
--'•*'. GAPDT XXXII [«K xxxi46'- Sicut est aelernus; ita aelerne,sui mcmpr.esl;, j,ij><yr?
Quodsurhmus SpirHus seipium dkat cowlerno Verbo- tellieit >e ad siriiHiliittinein meiitU ratipiialis;^iiija
CoriSPECfcsCAPiTis.— I. Surnnnis spiritus est ipsa non ad ullius.siniiliiudinent., jsed, % -ir^ijjii,!!^
summa sapienlia : siimma sapienlia se ipsam et merts ralioriali&^ad.eaus
iclerne et sumnie inleltigit, et idera est dicere ^similitudkem^^jSII, ;
suroirius aelerne se intelligii, a.leme se'
quod intelligere. Efgo SRicitusselerne se ffi^t^st^^qfcsj
et
dicit, proinde liabtl Vefbum cbaeternurti. 2. Cum dicit, aelernp est Verbuin ejus apud ]psuro?;i^iv^;.
inens rationalis se et ipsam summaro sapienliam. igiiiir illecogil.etiif iiu]la.aiia
: intelligat, summusspiritus.qui cst aelernus, prin- existen^^^f^lia^va
necesse esl Verbum ijljijk.^o.fciefi
cipaliter aeterne se inlelligk. Al si se aelerne inlel- aliis exisientibus,
ligit, aeierne se dicit; si aeterne sedicit, aeterne est huin illi esse' cum.ipso-. „-..:.. •.•. <A..vr
Verbum ejus apud ipsnm. Et ita eliam si nulla
alia existeret essenlia, necesse foret Verbuni illius , :CAPUT XXXIII._[«^.:XXXI1.^ <"-?'.;•./.'''
esse ilti coaeternum.- -;''] D *8' Qnod •consubstanliali uno Verbo. dkdl se, et^tptt^
Sed cum ila sil *'°, quomodo illnd quod simplex facit.
est *71 veritas potest esse Verbum eorum quorum CONSPECTOS CAPITIS. — Vcrbuin, quo seipsum suiri^
VARI^-LECTIONES. •• ; -^ : •: ,.m <?>•*
*66 Magisesi qnam qnod mss. magisquam quod 46i
Magis quam raiioms wss. magis qiiam qripdTfttioTii»
"'Minusye sunl quam aliae niu, Thu. minusve sunt quam aliquie aliae *6aCogitalioiieniss. T/iii; a cOgiiilttPii*;
*«»Ad minus etad minus mss.Vict.
Sag. ad niinus el mhius *6SSingillatim mss. singiilmiiri *66„f%tIu,ct*!nC
mss. perducunl **"Inverbo, quo mss. in-verbo per quod M8Sed omnem mss. Thu. si oliitiem' H*li*"Ca,iS 3t*;
est in mss, capul 31. el ir, mss. Gem. et Cister. caput 32. sub.hoc tiiulo: Quod stiintniis Spiriltis, efc.-utiMUulo'
capilis 31. »'»editis, *70Cum ita sil mss. Thu. cum ita sint *71 Siriipliciter est mss. simplex ex *7*Si
iiunqu.iro crcalura mss. Tliu. si nunquam nalura ms. S. Mich. si nunquam creala "3 llla sumiria
tnss. Ipsa sunima *7* Nec fulurmn est , rtulltim ms. Thu. 90. ncc 'fulurum non est *'* Si
imnquam ulla nis. Thu. 30. Si iiunqiiain illa 476Niliil apud se diccrct cum mss. excepto S. Micli.
Nihil apud se tlicerct, si niliil apud se diceret, cum. *77 Sit illi mss. Thu. sit illa 4'8 Aut quomodo mss.
atquomodo *'9 Cum aliquando mens mss. Thu. omill. *80 Scd cl illaro mss. cl
Vic.Sag. aliquando
illam *81 Et se intelligere mss. Thu. a se intelligere *8a Aut intelligenliam mss. 77i«. ricc inlcUigeuliini»
*88Ciip. 31 in tnss. esl caput 32;i?i mss. Gem. Cisler. esl
capul 53. sUb hoc litulo : QuoJ uno vcrbo etc
ut in tiiulo capitii 52. D. In titulo Cooelernovcrbo mss. Thtt. 30. coociemum vcrbo
tft7 R. ANSP.l.MICANTIUR. ARC.HIF.P flPP. PARS I. _. nfTGMtTir*;». 1»»
tnus Spiritus dicit, est idipsnm quod summus spi- i . imaginem *'*, ad ejus simililudinem *•*, tanquam
rilus, ut snpra demonstratum esl. Verbum eliam, ex ejus impressione formatam. Quamciinque enim*
quodicil ea quaefacta snnt, est ipse sunirous spi- rem mens, seti per corporis imaginationem seu per
rilus, ui supra pariier esi probalum. Ergo unum
est sibi cpnsubstanliale Verbum quo sumrous spi- raiionem copit veraciter cogitare, ejus atique simi-
et quo ea dicit qttre facit. Praeterea litudineis, quantum valet, in ipsa sua cogitatione
' rilus se dich, se
Vefbum, quo dicit summa sapienlia, coiiveriien- *<"• cpnatur exprimerc. Qucd quanto verios facit,
lissime dici potest Verbom ejus, quia perfectam
ejuslenet similitudinem: Verbum enim esl imago tanto rem ipsam verhis cogitat; et hoc qqidem, cum
rei ex cngilatione fonnala; et ideo tanlo verius cogitat aliquid atiud quod ipsa non est, et ma-
est verbum, quanto verius rem mens cogilat. Ite- ximp cum aliquod cogitat ***corpus. clarius per-
rum, mens rationalis, cum se cogilando intelligit, enim cogilo nolum mihl hominem ab-
imaginem suam seu verbum sui producitquod a spicittir. Cum
se noh nisi ralione potesl separari. Ergo etsumma senlem, formatur acies cogitationis meaein lalem
sapientia, cum se dicendb inielligit, gignit con- imaginem ejus qualem illam per visura oculorum
sobstantialem sibi similimdinem suain , id est in memoriam
Verbiim suum. Verburo islud dici potest et imago atlraxi; quaa imago in cogitalione,
rt figura et cbaracler ejus : Verbum autem quo verbum est ejusdem hominis, quem cogilando *w
crcaturam dicit, verbum, aut imago, aut flgura dico. Habet igitur mens ralipnalis, cum se cogitando
creaturae dici hon petest; quia est principalis ejus ]' id est
essentia. Ergo sununus spirituscrealuram non intelligit, secum iraaginem suam ex se natara,
dicit Verbo crealurae, sed suo. Ergo quidquid di- cogilationem sui ad suam similiiudinem, quasi sua
cit, Verbo suo dicit. Ergo unico eodemque Vcrbo impressione formalaro, quamvis ipsa se a sua iroa-
dicit seipsom el cuncta quae fecit.
gine, non ntsi ralione sola, separare possil, qiias
Sed ecce quacrenti mibi de Verbo qtto Creator di- imago ejus verbum ejus cst. (53) *** Hoc ilaque
cit oronia quae facit, obtutit se Verbum quo seipsum modo, quis neget summam sapienliam, cum se di-
dicit qni oinnia facit. Au ergb atio verbo dicit se- cendo intelligit *", gignere consubslantialem sibi
ipsum, el atio ea quacfacit ***;auf^poliuseodem ipso simililudinem suam, id est Verbum suum ? Quod -f"
Verboquo dicil seipsum, dicit quaecunquefacit *"? Verbum, licel de re tam singiilariter eminenti prc~
Nam hoc quoque Verbum, qub seipsum dicit, necesse prie atiquid salis convcnienler dici non possii, non»
est idipsum Csse qnod ipse esl ***,sicut consiat de tameii inconvenienter, sicut simililudo, ita et ima-
Verbo illo quo dicit ea quae facta sunl a se. Cum go, et figura **'et character, ejus dici ppiest. Ver-
enim, etiamsi nihil unquam aliud esset nisi stimmus bumaulem quo crealuram dicit, nequaquam simili-
ilte spiriUis, ratio tamen cogal *6' Verbum Hlud ter est verbum crealurae, quia non esl ejus siroilitu-
quo se dicit ex necessilate esse, quid verius ***->do, sed principalis essentia. Consequilur igiiur ut
quam hoc Verbum ejus non esse aliud quam ipsaro*creaturam non dicai verbo crealurae.. Cujus.
qnod ipse est? Ergo si el seipsum, et ea quae fa- ergo verbo eam dicit, si non dicit eam verbp «jus?*
cit ***,consubslanliali sibi Verbo dicit, manifeslum Nam quod dicit, verbo dicil; et verbum alicujus est
est quta Verbi quo se dicii, et Verbi quo crea- verbum, idest siroilitudo. Sed si nihil aUud dicit
luram tticit, Una substaulia esl. Quomodo ergo, qnam se aut creaturam nibil dicere polest, niciaut
si Hna subslantia *•*est, duo verba sunl? Sed 17 suo, aut ejus verbo. Si ergoTiihil dicit verbo» crea-
forstUn noo cogil identitas substantiae Verbi unila- lurae, quidquid dicit, Verbo suo dicit. IJBO igilur
teift adtniitere *", Nam idem ipse qui bis verbis lo- eodemque Verbodicil seipsum, el qtiaecunque fecit
quithr, eamdem cum illis ***babel substanliam, et CAPOT XXXIV [al. XXXIU] ^*1.
lairien Vcrbum non esU Sed utique verbum, quo Quomodo suo ***Verbo tideri*** postit dicere crea-
se dicit summa sapieniia, coiivenienlissime dici luram.
potest Verbum ejus secunduro superiorem rationem, CONSPECTCS CAPITIS.—Ipseesl summa ratio, in qua
suntomnia quae facla sunt. Ergo cumdicil.$e-
qufa ejus perfeclam tenel siraiiitudinem. Nam nulla
ratjone negari potest. cum mens ralionalis seipsam ipsum, dicit oronia quaefacta sttnt. Creaturae autenv
ifl seipsis sunt essenlia mutabilis; in ipso sunt ipsa,
cogilando intelligii imaginem ipstus nasci in sua co- Q prima essenlia, el prima existendi veritas.
gHatipne ; ioio ipsam cogilationem sui esse suam Sed quomodo tara difforentes res, sciticei creans.

VARI^; LECTIONES
***Eaqois fecft mss.ca quae facit ***Quaeeunque fecif mss. quaecunquefacit *86 Qqod ipsum est mtt.
*MTamen cogit nii. lamen cogat ***Quod verius mss. quid verttts *8»- Erea quae fecit mss,
quod ipse est *91
et^aquae facit "'Si una substanila mt. Thu. si una summa substanlia Unitalem admittere mt. Vic.
3. unhaletn amittcre *<"Eamdem iilis mst. Thu. eamdem cum illis ***Suiesse imaginem mss. sui esse suam
imagii>era"M*Ad sui simililudinem mst. ad ejussiroiliUidinem **"Sua cogitationemtt.Tku. sua cognitipne
***Cum aliquid cogilat mtt. eum aliquod cogilal **TQuem cogitarido mt. Thu. 90. quam cogilando
***Cap. 32. in mtt. omnibut.eotilinuatur. Caput prcecedent *9' Dicendo mss. dicendo inlelligit
*" Ila el imagoel figura mss. Thu. 90. omitl, ita et imago "" Cap. 33inlelligat
ett tn mss. caput 34 eumhec
titulo : Quomodosuo verbo videri elc. ut in litulo capitis 33 "" In tit. quod suo mst. quoroodo suo "*'
Videre mtt. et ed. Got. videri
NOT.E.
{53) Alias hic incipit cap. 32. ' ,<•
w*..
' •'
f-' * t
 489 MONorofttiiM ;,A
et creata essenlia, dici possunl uno Verbo.praesertitn
;
cum Verbum ipsum sit dicenti coaelernuni; crealura A Verbo; quam Inseipsrs^ quanto veriusex'stitcrca
trix, quam creala essentia. Quod bumana scienlia
autera non sit illi coaclerna? Forsitan q-uia est comprehendere non poiest.
•** snmma ipse
sapieulia ct siiroma ratio, in qua sunt Qua ex re "* manifesiissime compretiendi pp- j.
-f-omnfa quae facta sunt; quemadmodum
opus, quod tesl quomodo dicat idem Spirilus, vel quomodo
lil secundum atiquam artem , non soluro quando
flt, sciat ea quac facta sunl, ab butnana "*_* scienlia com-
verumet antequam fial',, et postquaro dissolviUir, preliendi non posseM. Nan nijlli dubium creaias
semper esi in ipsa arte pon aliudquaro quodestars substaniias"I6miiIloa!iieresse in seipsis, qiiam in
ipsa. Idcirco cum ipsesommus S_pirilusdicit seipsum,. noslra scieniia. In seipsis namqtie sunt per ipsain .*
diciloronia quae facta sunt. Nam etantequam fie- suam essentiam; in nostra vero scienlia non sunt
rent, et cumjaro facta sunt, el cum corrumpuntur, eanim essentiae tUTsedearum siniiliiudines. Reslat
seu aliquo modo varientur, semper in igifur ul tanto verius sinl in. seipsis *is-"*,qiiam in
ipso sunl,
nPn quod snnt in seipsis, sed quod est idem
ipse noslra scienlia; quanto verins sttnlaliciibi per suam
j. '". Etenim in seipsis sunt essenlia riiutabilis *M,se- essenliam, quampe^Misim stmililiidinem. (S5) ^*0
cundum immutabilera rationeni'"" creata; in
ipso Cuin ergo et boc cbnslet, quia oinnis creaia sub-
vero siint ipsa prima essentia, pt prima existendi B stanlia lanto verius eslin Verboride»l inhitelligentia
. verilascui, proutmagis utcunqiie illa similfa stmt e-1 Crcaioris, quam in seipsa; qnanto verius exislit
***,ita verius et pracstanlius existunt. HQC tlaque crealrix quam creata essenlia : qriomodb compre-
irtodp hon irraltonabiliier. asseri potest quia, cum benditt humana meus, cujusmodi sit illud dicerc et
seipsirro dicit suramus UleSpiritus, dicit elium quid- illa scientia, quue sic longe superior etveripr cst
quid fttctuui est uno Codemijue Verbo. creaiis substantiis; si nosira scfentia lam longe
. CAPUT XXXV [at.. XXXIV] »»*. . superalur '*** ab illis, qu-antum earum similitudo
Quod quidquidfactum ett, in ejut Verbo ei scieatia, disiatab earlim essentia.
sit vita et veriias.
COHSPECTOS CAMTIS. qAPUTXXXVII [al. xXxyfi *».
—-Omnia qftae sunt in summo
Spt-ritu, eadefflel eodem mode sujit in Verbo ejus, Quod quidquid ipse est ad ctieamram, hoe tit et
qi^iptaimeslHli^onsubstiintiale. Ergo pmnla sunt Xerbum ejtts; hee tamenambo sitnuipluraliter "*.
. io Verbovila et veiitas. Etqtiandoqtiidem scireest CWSPBCTUS cABiTiS.^SummiisSpiriiiisperVefbiim
irtara Hit quod dicere, siciit omnia sunlin Verbo fecil oronia. Ergo et ipsura Verbiuh fecit eadem
*(ala*etterttas, itasuiitinscientia ejus. , omniaiqiiodenimsumrousSpiritiisperVerlmmfa-
VerumcuTit conslelquia Verbum*-10ejus consub- cii per sefacil; et Verbi sninmique Spiritus mia
est essentia, quse sola esl creatnx et principium
stantiateestiltiet perfecle simile, necessario con- G omniumquaesunt. Quidquidergo siinlnius Spiritns
seqoitur5ttl«uinia qiiae sunt iniOo^eademet eodem est ad creaturam, lioc et Verbiim ejus est :et
n»o«h> smt m Verbo ejus. Quidquid igitur factum proinde sicut Hle est creator, ita et isiud; nec
tairien sunt duo, sed unus creator ct unum prin-
est,srtevi^t,sivewwiyivat.aut
w1 stti*Mfc {»»!!• qHpmoilocuiique Cipium.
C^ipsavitaet veritas. Quoniara Verum cum manifesle rationes supefiores doceant
•MM!f_£Mra»^ inteUigere, suromum Spiritum per Verbura suuih fecisse omnia,
medie^ neee^ e^u^^^im "* motlo 'sciai nunquid noB et ipsum Verbum fecit eadem omnia ?
ointiia qtt» scit qpad; intelligil. Quein- Quoniam enim itli esl consubstantiale, cnjus est Ver-
w^Vwt
admadwn igil*» ompia 8tjm,tin Verbo ejus vita et. bum.necesseestiitsilsummaesseiilia.Summaaiiten»
vefitas, ila s«H j_£scien-ti» tfus. essenlia non est nisi una, quae sola crealrix et solnm
principium estomnium qtiK facta sunt. Ipsa hamqiie
Quamihcompreltensibia ntodo dieat, vel^eiatteta solafeCit, nODperaliudquamperse.ointiiiieShlbilOl .
se factas. Quare quaecunque summus Spiriius facit, eademet
COKSPECTUS CAPITIS.—<Cumresm nostfa scientia 1 Verbumejusfacit,elsimititef***.Qwidqitidigilurl8
sint <*9usecunduroearumessenliam.sedsecuiidiini 1
siiniltlmiiiiem-.veriiis sunt in ipsis.quam in nostr.t summus spiritus est ad creaturam; hoc et Verbum
scjenlia. Et taroea coastaKiuod tanloveriussinl iniI>«" eius est. et similiter. Nec tamen ambo Simul
AM/E LECTIOHES.
*•* Quia ipsa est »is». quia . "" Quod est idem ipse ms. Thuan. 30. qupd csl iJem
ipse est
'" Esseniia mutabilis mss. T/iu. essentia routiibiii "" Mu-
esse MM. Thu. 90. quod esl ipse
tabtleih rationem A»s. Vict. Sag. Gem. immiUabilem rationem *08 Similla sint-mstKsimtKa «tnt "*
Cap„M est in tnss. eaputZS. sub hoe titulo : Quod quicquid elc. ut in titttlo GdpitisZl. in emmi,; -•*•Quia
veriMminus. eaxeptis Thit. quia verbnm ejus S11Aul quottCunque mst, aut quomodocunqiie *" Quod eo-
dem m*t. Vict. Sag.Thu. Gem. Citler. ut eodcfri *" Qua ex re in mst. hie ihcipitCaput 56 Sttf>;»delitule:
Qaam incomprebensibili elc.. iu i* tituto Capitit 35 in M* excusit "* A«J. huroana mss. ih hi|miMiii *111;
Comprehendi " non posse mss. Thu. 90. omi«. npa posse Crealas substantias mss. Thu. 3t>. inerealas
substantias Eorum essenlia mss. eamm essenliae *-8-M»Sitiii*5^psisnw*.sint in seipsis *** Intnss.
conlin-atur caput prcecedens. *" Et inlelligentia mss. id est in intelligentia ***Tanluni siiperalur mss^
Um longe superatur *'* Cap. 36 est in mss. Caput 37 "* Simililer pluraliler mss. exceptis Thu. simul
pturalitcr fi* Facit similiter. mss. facit, et similiter. *'6 Hoc el verbum mss. Tku. hoc autem verbuia
N0T.E.
(54) Atias est pars capius 3i. 65} Alias hic incipil cap. 3S.
 m S. ANSELMI CANTUAR. A.<RCJttfifcj<M«.PARS t. — DOGMATICA. 192
pluralUer, quia non, pii.iv!pjures crealricessiimnKe fA-tiiditiem alleriu^ ad allefUm, quia nec duo yerba,
0senli*E. SicuU •necdiraeimagines. Verbum namqub lioc tpsnrii quod
ripiitm; sic el Verbtim-ejns :<iiecftaifien^UUi' ilbp_ -Verbum -A", aut imago, ad atternm estfquia liori
sed unas creater», elunum prfnclpiufn. • ''• ''- fttsi' alieajus Veft><umii*S aui iinflgh; ei stcTpropria
•- CA#t5r xxxviii t«i. "'
xxitil] «'«*'!;
;v.' smil h-seiailWlusvk i^quaquam alleri cbapfentur.
Quoi diii hbn' possfi qUid dun Sint, qiiainvh; ncces.se Nint^ittb;titi$ttk***efi^Vei^Kura kul imago nec imago,
•• , , iii/t <',-,i sil esse duos. '' <<< '.-;•<
m^m$mim'Sp8f Cbnsta,! i^iliir quia'"* exprimi
&>S!a*o%o<l cipiTi^. ;•—Qiiidquid summhs Spirilus tlonpote^^uift dftokini, stitrimiis Spirilus et Verbpm
. et ;Vf*buBi: fiunt in esseritia et- ad 'ci-eaiuriifii'1 ejii#ji
, iieinpe quod-sjt yerUas«.et_qii<iJd;_6it qhaiitvyr' qii^sd-im siriguloruin proprielatL-
creatOTj! lioe
iih|i;iiH|ue.ei ulrique. sic, eon,venit.*., ut laraen uon bus db^antur e^^duo. Etenim proprium unius est
siftt ddo, alif dtia* verilates, aut duo creaiores; esse'ex allbrb', et ^i^opfiiim est alierius allerum esse
seduniim siirK-Me- lahteh, ctif/iis est* VerbriiV», e^Hfo*"^ ij --*/i--\ ;•'" :;'
iion poiest csse verbuiii SUIHB: ijec verbum potesi ''
esse ilte, ciijus egt j-erj»!^ teojiieo seloquod ;;••--; ';^tijTixxix (57|. _;;
ille nofi esi exisfa,Iiocititem estex ilto, admih Qfwd idem Vetbitm'stid summo Spirilu, nascendo.
lilUf pteralii-t-lf' (^iaie^b -qfifbttsiht duo; setl CoNsrifcTtjscitiTis. —:Terbum sumriii Spirittis sic
, re^primi.nan poiest'^uid*duo sint: nbnenim stiril "> B e» eo esrfiquasi idem-ipsiim -de ebdeiriltisb/Ei iia
...(Iu_p,spiriljisft;aee.,diibcfeaf^resj,
' aeii duo.vcltba-, icperfectw e|liSi.q)iiasiprolesparentis, teiret slmi-
ribcdiiK iriiagines. '. ,. .,.'. ...,., ,^ jiiudine% Ergo npa convenientiits, cogjt^ri potest
Studiose itaque attendendum est qgiddiiiii,^gijpilj exilio esse, nascerido._Et q.uiderocongruen-
•* ttus de iRo quam'
nasd-di-Mlufc^qiiaiW^ihulto'1^
valde insolitum atiis rebus,. i*j -
summp'Siij^u^
Vbrbp ejus vicfetiir- evenire. Nam certuiii jst sic na^ci. de aHqao a qiiohabent ul* siwt, sed cum quo
<__>;:. ;>-;»._,;,;;.r''V ^-- '",.*'•;'.--;< <Wi* ,%*** % p,^"-t iuillam liabent StnviUludinem ut capilli qui t(c
8
unicui.que1* singulatim, et utrisque, "".jsjinul ih.e^| eapite na^ci dicuutur. , . , ,
qHifrto^iidSunTinesserilia, et .buidWl^.SiuinU ^e-^^ Qtipd i^sum! nnllbJ^*utiquei yewyi%ttr fenMr
taram, ut el simjutatim pefifecftfi|®§a|rimi5^s, ifariusposse pfoferri,qriam sidi^ur prbprhira esse-
el tamen-plnrlMffefn nbh^adiiliifi^fin (JuOtius.Licet ynius. ruy&ct .eXjalterp; et propriiira allerius,.iiasci
eniiri smgulatinr ei ttte plii^fefeteliiiSijViif^V^i^iis^ altemim;:ex ipsp, Cerlum; riamq^e' jam "cei*lat **•
CrHfor; et vcrb^^ qala Vef^ftmfsu^nViS^friius rion sibest exyeb^qriem-
tor; ppn tamen ambo simul sont duse veritales, aut admodum ea •qiiaf,ati i^pfactesunt; sed quemad-
duo crealores., Sed cum haec ita sint; miro tamen modum Creator de Creaibre '*<>',sijmi»-mm«*^wiTiHio.
«Qdb apeffi^riioin estf qiita fotic'.illie, ciyiis esi %r- El at plena brevjlafe bmnimoda ateoJvatrir simili-
|)jun, potesl.esse, Vertiiim sWn>; nec Verbum po- £ tudoi"4:3, penitusideiri Jpsunv esi dje eeidemlp^; et ifa
test esse iste ettjus esi!*,1<iVerbam,m in^eo i$uod utriullateiws sitnisi ex ePi Cun^igitBTpateht Veil»im.
si-gniflcatyetqui^ s«mmi Spimius sipfesse ex ipso sol6, utjS^rfCctam
aif6reaturafri setfrper indiviijfuaniteneant" ujitajjejn. ejus quasi proles pafemis;terie*« siffliia-d^giiSfiS^ tiec
JIIJBO, ^e^^quftf^Jle»pfo i»fr_es;ist©ijiIiocr;a<n«em»fesl -liessfti^ips&sutf«-Bi^iit-iB^t^i^lpfe
°"*xi)Ip; iiieffauileiiiiadmUiat»^pia<rali^iiem;;ii«_fi fonv|«iferitioe(pgit«i^b-^es'ilf^ess^'^^
foWteife.«#r,tej-,qiiainvis,: eii1m<iiejiesskas' cegafttat SCCndo.•Nenfpe M>I«l^^i%biI'^ W iriffSWtanfe*
>%l,*(i)li^aifttlQ tameii' modo, expritiii-potest.i.qtiid dwunturina-ircfcexhweiri^ibas^^
^SintfM^J^iim^iSi:<Iofle,!f* duo pares aitt aiiquid nullatiT ee^ii»»-,ide>«qUibosm%i' *^biiii*J'%iti3*tm
all^d^sjaijtife!;!*>^diriviccm.. poss<iiitdieh hi:<his:aipFis similitudinem sicutwprote^;p&reritisi^DitJtnuScriirt
fsipfiftjp4ajyivis si, qu«_rata*?iqiiid;.sii illud dequo capillos nasci de-capite^^oma ex «itbore, licel nec
(IjSltfHliisjBWiiibiestdi^ «?"pptaie<rfiier, ^ueroadroo- illi capitis, uec,ista^artioris simMfesi%«.Si;' ht(pant4
SWfi.«ti-31'nmr. .-djiim,
p«res lineee, aul duohomine» mutta hujnsmodinon alsrtrde iticiinlur nasci, taiito,
. ^|iIes.»QiMppfi!hec suni dutx^^paresipiritttsvnec con-grhfentrus^aid ppie
(jhtopare? erea_tores, nec duo aliquid, qtiod signiltcet illp ejiistere *.*?,haseendQ_;qiiaiitii ^ifectiuSj, quasi
epru.m %«gejseitljam authabitudinejn M ereaturam; D proles parentis, trahit. ejus;*M sii»rfWiMn«i»^ex4tlo
sed ncc duo aliquid, quod designet propriara habi- •exlsfeirefo'»
%' :' ; 1: '" "' '"- ' •':'' >'-' '"'^' "
r':.'::* l;:;- ftARlM
-*'.!.''• . I..'.::-».^, i", .,',.•:, .!-: ;..(:;, ..,•.:'-,;; LlCTlOJSfES.
-;,!<; v " ' • - ' <~t. ' /'''',
: • ..*" :" - ,*
-*"Ga~. $] estjn:mte.*a~ui7>& <*** Est, untcuique<m«s«est, sit uliicuiqhe »*' Et iiirifsqiie mss. KKitM-e*
Wlriiiqne .'i^^n^MiiwpiSKfoctinii tttJOtiTiiu. singtilalim perfecltimque *i( Esse;enjitsi»est; mss. ess^illC
€uji%^ **'* Sic,Ati^(es^!»!^:h qirotl4up sirtl ?*»-Ife*m-*i
frtia_ents«Al<(ol.Sdf/jnarti-etsi.fortO -x**Jk Ncn;p(jtest dici mss. Viet. Sag;,Cfaleh aoirppteriidiei,- ***Jto»
SithlM0jmA.MhUi-VidtSa^. hee tstiiil-duo , ?37^Coj»;58.7« iwss. eonlimiatur.capuitfpaicedens. Qnodideta
vei*b«mta^ JiyMieftiji-flfi^idem igiltir qubd.mss. COrtstat auteip quia ?*%:Alt!ewiil
esse ex ilfo utss,;TAM^bfthV^Jiase?*** Qubd ipsurii nuilo;ef*>.inmss. hie inHpit Caput 59 ***Jam<conslal,
qiiod «iss.jam cohslat qriia "'h Qnemadmodtim de creatore mss. eteeptii Thu. qttemadmodiim Crcator de
Crealore ,'4J Absolviitur similitudo niss. Thu. 90. absolvalur ptenitudo ,mExeo ipsoul ntss. Vic&Sag.
Thu.50. Cisler. cx ipso ut *w Ex illo existere ms. Vict. 13. ex illo subsistere "** Trabit cjus ms. Viel. 13,
trahat eius
JN0T.-E. ...^.
(SC) Alias hic iiicrtVilcap. 5S. (57) Alias esl pars-cap. 38.
 : ' •••
195 MONOLOGimiJ; itjf-
' <
CAPUTXL[af. XXXIXI»1». A VellemlaBiquidero !8T,et foiieposscm,:illinnesse
***protet. vbrissimePatfem; hod vere verissime esse FHiutn '
Quod verissime ille paretts, iltud iiero
CONSPECTDS CAPITIS. — Tanlo verius itleparens, et concluJerc; Sed nec hoc ncgIigentiuinl9exislimo,
istud.protes dicitur : quanto magis ille ad hanc an Patiijet Fitii, et an mairis*"> et lilisbmagis illis
genefationem solns snfficit, et istud similitudiqein apla.sif appellatio, cum in eis nulla sit sexus dis-
cjns exprimil nulfa adinisla dissimililudine, Ergo crelio. Nam si idcircoconvenienler est ille
iltius propriiim esi, verissimum esse pareritem,: Paler,
islius vero, esse verissimam prolem, elproles ejus Filius, quia uterque est Spiritus:
Quod sl convenienlissime dicilur nasci, et lam ciir non pari ratione altcri convcnit esse matrcro.
simile est illi de qub nascituf "*', cur sesiimelur alleri filiam, quia uterque est veritas et sapienlia? •
siinite, quasi proles parenii; nori potiiis asserauir An quia in liis naluris, qu» sexus habent <differen-'
quia lanto verior. est ille parens, et isiud proles**°, liam, melioris sexus est patrem esse vel filium;
M1 nalivitalis perfe- mmoris
quanlo magis et ille ad hujus vero, matre-ra vet filiam? Et hoc quidem
ctionemsoliissuflicil, etquod naScilqr ejus simililu- ***-Tiaturalilef' in pliirtbhs; in qnibusdam ^ero
dinem.expriniii! Nainque in rehusaliig, quas pareu- etonlrario, ut in quibusdam aviiitn generiLitis, in
tis prolisque certum est habitudinem liabere, nulta quibus femineus*6l>sexus setripef majbr et vatidior
sic gignit ut bmnino nutlius indigcns sola per se ad " est; masculinus vero minor et iiifirmior. Aut certe
gignendain prolem sufliciat; nulla sic gigniiur, ut idcirco magis convenit smnmo Spirilui dici Patrem
nnHaadmisla dissimilitudine oinnimodam simjlitu- quam malrem, quia pririia et principalis causa prolis
dinem parenlis exhibeat. Si ergo Verbttm suinmi semperesl in patre. Nam si maleruam causam quo-
Spiritns sic est omnino ex ipsius sola esseiitia, et libet modo semper palerfta praecedit, nimis est
sic singulariter est illi siriiile ut nulla proles sfc sit incongroum ut illi parenli adaplelur **1 nomen roa-
otanino ex sola parentis essentia, aul sic similis tris, cui ad gignendam protem nulla atia causa aut
parenti, profecto, nullis rebus tam convenienler sbcialttT, aut pnccedit. Verissimum est igitur suin-
videtur aplari habitudo parenlis et prolis, quam nilim Spirituin Patrem esse prolis suac. Quod si
suinmo Spirilui et Verbo ejus. Quapropter illiusest fllius seinper similior est palri quam fllia; n hil
***esse parenlem, islius vero autem similius est alteri quam summo Palri proles
proprium verissimum
verissimam *" esse prolem. sua; verissimum est hanc prolem iiori esse flliam,
CAPUT XLI [al. XLj '»*. sed Filium. (50) u* Sicut igitur proprium csl illius
Quodille verissime gignat***,illudverissime verissime gignere, istius vero gigni, sic proprium
gignatur"". est illius esse verissiroum gignilorem, islius vero
CoNSPECTCs —
CAPITIS. Ergo summi Spirilus esl Q
verissime gigiiere, et Verbi ejus verissime gigui. verissimum esse genitum "•*.El sicul alter esl veris-
Al boc "* constare non polerlt, nisi pariler ille simus parens, alter verissima proles; sic aller est
verissime glgnat; el istud verissiroe gignatur. Sicut verissimus Pater, aller verissimus Filius.
igituf iltud esl perspicuum, ita hoc esse cprlissimum' CAPUT XLHt (60). .'.'•
neccsse est. Quare summi Spiritus est verissimc gi- Retraetalio communionis amborum, et ptoprielalum
singulorum.
gnere, et Verbi ejus verissime gigni.
CAPUT XLII (5&). CONSPECTCS CAPITIS.—Ita impossibHe est eumdem
Cssequi gignit, eteum qui gignitur; ui iamen ne-<
Quod allerius verissimesit esse genltorem et Palrem; cesse sii idem esse illura qui gignit, el eum qui
alletiut genitum et Filium. : et ila alius est genilor, atius genitus;
C.ONSPECTUS -^-
CAPITIS. Ergo hic hoc Fili-is gignitur
Pater, ul rion aiiiid sit genitof, quam quod est genitus.
esl, non vero hic roaler, et hoc fllia dici debel: Iiaquc patel quia duo sunt, sed quid duo sunt la-
non quod sit ulla in his sexus differenlia; nec tel: nec enim stini duo Spiritus, necduo Palres,
quod validior sit ut plurimum sexus masculinus : nec duoFilii. Sic enim solis relationibus opposti
sed polius quia Patns nomen roagis quam malris stint, ut alier nunquam suscipiat, quod est pro-
huic coDvenil,.cul ad gignendum nulla alia causa prium aReriiis : et sic concordes nattira, ul alier
sociatur:el nomen Filii magis quam fili*eliuic seraper teneal alierius cssenliam. Unde nec Pater
p
congruil, qui siriiilior eslPatri: curo Filius sem- unqiiain dicitur Filius, nec Filius unquam diciiur
per sitPalri simiiior, quani lilia qua: estdisparis Pater; sed in Patre est essenlia Filii, et in Filio
sexus. est essenlia Palris.
VARIiE LECTIONES.
,w Cap. Z9} est in mss. eaput 40 "4* Illevero mss. illud vero mss. Gem. Cister. et itlud "*9IIlud
***-Et ista proles mss. et istud proles M1 Ad ejus tnss.
qnod nascitur mss.*"illi de quo nascitur
Vict. Sag. ad ejus Verissimum proprium mss. proprium verissimuro "3 Veracissimara mss. vict. Sag.
S. Mich. verissimam •** Cap: -40. estin mss.caput 41. *" ltle verissime gignalur mss. illud verissimc gi-
***At hoc mss. Vict. 13. Sag. el hoc. *" Velleinjam quidem, ete. in mss:
gnaiurmsj. Cisfer. ille gignatnr in edilis. *m Et
Tticincipit Caput 42 stib hoc litulo : Quod alterius verissime, etc. ut in lilulo Capitis 41.
an matris mss. Vici. Sag. Cisler. an uiatris *" Et hoc quideni mss. est hoc quidem "-0 Femininus ITISS.:
fenineus "" Adapietur mss: Vict. Sag. aptetur *<-•In mss. continuatur Caput prtecedens.. :***Verissi-
iuuin essc genilum mss. Vicl. Sttg. omit, csse
NOT-E, .
(58) Alitis est pars cap. 40. (60) Alias eslpars cap. 41.
(5U) Alias bic ittcipil cap. 41. , .'
 m S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA m
Inventis lol et tantis "" siiigulrirtm "gr^prfelati- A dici potest ul suiema unitas simplicitasque
bus, quibus mira qu-cdam tam ineffaibilJs quara commendetur conununis nafune. Non lamen did-
lur Pater essentia Filii, et Filius cssentia Pairis;
inevitabiltsinsummauniuieprobaturessepkiralilas, quasi alter non per-se, sedper alteruro existat:
valde milii videtur deleciabile retraciare s«pius tam sumnm enim esSentia seuiper est per se, sicut
impenelrabile secretum. Ecce enira cumsicimpos- summa sapientia seroper sapit per se. Unde Pater
sibHe sil ***etimdem esse qui gignit, el eum qui per se est, et pariter Filius per se est; quia Pater
est summa essentia, et pariler Filius est sumroa
gignilur; atque eiundeni esse parenlem et protero : essenlia. Filius quidem est essenlia nata de Pa-
ut necesse sil atium esse genitorera, alium genitura; Iris essentia, et sapientia de sapienlia; sed non
et aliuro esse Paircm, alium FHiura: sic tamen ne- idcirco mious perfecla est, nibilominus enim ipsa
cesse "'* esl idem esse illura qui gignit, et ilium qui per se est, et per se sapit. Nec repugnal quod
Filius el per se subsistat, et de Palre habeatesse.
gignitur, nec non pareniem ei prolem, ut impossi- Nam a Palre habet ut per se sit et per se sapiat;
bile sii aliud esse geniiorem *", quam quod esi ge- alioquin noa essel idem esse Pairis et Filii. Deni-
nitus; aJiud esse Patrem, quam quod est Fi- que ulrique non aliud esi habere essenliam, quam
csseniiam esse. Ergo sicut habet aller aherius
Hus. (61) "* Et cum ita sit alius ille, et alius ilte, ut essenliam; ita alter est alterius essentia, hoc est,
orotiino pateat quod duo sint *"; sic tamen unum idero esse est alieri, quod est alteii.
. el idem ipsum *" est, id qnod esl ille et ille, ul B Unde etiaa si "* *Her alterius dieatwr essentift, ~f-
penHus lateat qui duo sint. Nam sio estalius Paler, nonerraiura veritaie; sed summa unitas-simpljct^
alius Filius, ut.cum ambos dixerim, videam me duos lasque commeBdatur communis nalurse. Npn eitim
dixisse; et sic est idtpsum quod esl, et Pater et quemadmodum intelligitur sapientia horoinis, per
Filius, ut non intelligam quid duos dixerim. Quam- quam boctm sapiens est, qui per se non potest esse
vis namque singulus Pater sit perfecte samoms •" sapiens; ita imeHigi polest, si dkatur Paier es-
Spirilus, et singulus Filius sit perfeete sujffi&Uij Spt» sentia Filii, et Fitius essentia Palris, ul eo modo
ritus; sic tamen unum ideinque *" est- ^rkus"****' "» sit FMhis existens per patrem, et Pater per Fi-
Pater et Spirilus Filius, ut Paler et Fifius non sint lium, quasi not> possit aller exislens esse nisi per
duo Spiritus, sed uuus Spiritus: ut sicut singula alierum; sicut hpmo non poiest esse sapiens, nisi
propria singulorum non recipiunlpluralitatem, quia per sapientiam. Sicut namque sumraa sapientia""
non suni duorum; ita id quod commune est ambo- sewper sapit per sc; ita summa essentia semperest
rum, individuam leneat unitatem, quamvis totum per se. Esl aulem perfecte '** summa essenia
sit singulorum. Nam sicut non sunl duo palres, aul Pater, el perfecle summa essentiaFilius; pariter
duo lilii; sed unus Pater, el unus Filius, quoniam ergo perfectus Pater per seest,el pariler perfeclus
~
singula stint singuloruni propria; ita non sunl duo, '" Filius per se est, sicut uterque sapit per se. Non
sed unus Spirilus; quamvis et singuli Patris, et enim idcirco minus perfecta est essenlia vel sapien-
singuli Filii,'sit perfectum esse Spiritum. Sic s-unt tia Filius, quia est essenlia nala de Palris essenlia,
oppositi relalionibus, ut alter nunquam suscipiat et sapientia de sapientia; sed lunc minus perfecta
proprium alterius; sic sunl concordes nalura ut essentia vel sapientia esset, si non esset.per se aut
aller "* semper teneat essentiam alterius. (62) "n non saperet per se. Nequaquam ienim rcpugnat ut
Sidenim diversi sunt, per hoc quod aller est Paler, Filius et per se *" subsistat, et de Palrehabeat
et alter Filius "", ui nunquam dicatur aut Paler esse. Sicut enim Paler habet essentiam, et sapien-
Filius, aut Filius Paler; et sic idem sunt per sub- tiam, el vitam in semetipso; ut non per alienam,
stantiam, ut semper sit in Patre essenlia Filii, el in sed per suam essentiam sit, per suam sapienliam
Filio essentia Palris. Est enim non diversa, sed sapiat, per suam vitam vival; ila gignendo, dat
esdem; non plures, sed una utriusque esseulia. Fitio essentiam habere, et sapientiam et vilam in
CAPUT XLIV (63). semetipso; ut non per extraneam, sed suam essen-
Quomodo alter alteriut tit essentia. tiam, sapienliam et vilam subsislat, sapiat et vivat;
Cor-isrECTus CAPITIS. — Aller alterius essenlia recte D alioquln iion erit idem esse Patris el Filii, nec erit
VARIJE LECTIONES. .
B6*lnvenlis tot ct lanlis, etc. in mss. hic. incipit caput 43. sub hoc tilulo : Retraclalio, etc. ut itt titulo
capiiis H. in excusts. ***Cum sil impossibile sic*'7mss. Vicl. Sag. cum sic impossibile sit ***Sic
laincn necesse mss. .Thu. si lamen necesse Alium esse genitorem... ahum esse mss. aliud
esse genilorem... aliud esse "* In mss. continuatur\capui prmcedens. *'* Quid duo sint mss.
J/i«. quod duo sint *™ Unum et idem ipsum mss. iGem. Cister. urium et id ipsum "'• Unus
idemt|ue tnss. unuro idemque "* Summus spirilus ms. S. Mich. omil. summus "* "' Sicut sunt
concordes natura, et aller mss. sic sunl natura concordes ut aller ms. Cister. OmiLsunt /n mtt. eon-
linuatur Caput prmcedens. "" Et aliler lilius mtt. Vict. Sag. omit. et "" Unde etiam si ete. in mitt. hie
incipit Caput 44. cum eo litulo : Quomodo aller, elc. ut in. titulo Capitit 43 in excutis. m Nen potesl esse
per se mss. per se non potesl esse """8 Ut eo modo mss. Thu. ul eodem modo *" Namque summa sapien-
tia nu. Thuan. 30, omitt. sumroa Est aulem perfecte ms. Vict. 3. omit. perfecte "' Et paritef per-
fectus mst. Vict. Sag. Thu. omit. pariler "*'
Repugnat ul lilius per se mts. Vict. Sag. Thu. Citter. repu-
gnaitt ul filius et per se
NOTJE.
(Gl) Alias hic incipit cap. 42. (63) Alias est pars cap. 43.
(62) Alias (lic incipil cap. 43.
m £$&.£ .> MONOLOGIUM/ *&_ * . *te_ . -*&>-
,,-•,v _. • _* ..—?'
"' sit liqui- A Fithis -w
par Patri Filius : quod quam falsum Patrfs essenliam qnam Paler FHii^ &HloA-
dissime superius pervisum est. Quare non repugnat venienrms dici' potest Filius Patris ^ssenlia quarii
Fitium ef subsislere per se, et esse de Patre; quia Paler Filii. Nam h-ee una,si fiat prolatio, satis
lioc ipsum, id esl, per se ipsum posse subsisfere, acuta brevitate commeDdat Fitium non selttin liarit-
neresse esl illum de Patre babere **. Nam si quis dem essenliam habere eum Patre, sed Iianc ipsaro
sapiens suam me ***sapientiam, cujus prius expers habere de Patre: ut hoc sit"", Filius est esseutia
essero, doceret, ulique hoc ipsa "* sapientia ejus Patris, quod est, Fitius est non differens esientia de
facere non incongrue dicerelur, sed quamvis mea Palrisessentia, imo de Patre essentia *^,jSimiIiter
sapientia ab illius Sapientia haberet esse et sapere; ergo esl Filius Patris virtus, et sa^entfei', jen *".
tamen cum jam essei, nonnisi sua essentia esset "*", veritas et juslilia; et quidquid sumnu Spirttus bSsri-
nec saperel nhsi seipsa *«'< Multo igitur magis venit essenli-e "':?"'::
aelerni Palris coaeternus Filius, qui sic habel a Palre CAPUT XLVr[«/. XLV] "•,
esse, m non sintduse essentiae, per se subsislit, sa- Quomodo quadam ex his quce sic vroferuntur, atiter
pit el vivit. Non rgilur sic intelligi potest quod Pater quoque \.ossint intelligi.
Filii, aul FiliusPalris sitessenlia; quast aller non CONSPECTUS CAPITIS.— Filius dici eliara poiest in-
lelligentia et sapientia, scienlia et co*jnitioPatris;
possil subsislere per se sed per aflerum; sed ad g quia iutelligit, scil el novil ipsam Patns essentiaui.
**'
significandum quam habent commuiiionemsummo Veritas eliam Patris eo sensu dici potes. quii,
simplicis, summeque unius essentiae, sic congrue non est imperfecta imitatio, sed integra ventas
*" dici et slc est "91 atter id- et ipsa essentia palernce subslantite, et non est
intelligi potest quia aliud quam quod esl Pater.
ipsum quod aller, ut alter habeat essenliam alte- Videntur tamen "' quaedara, ex bis quse sic pro-
rius. Uac ilaque ralione, quoniara utique non aliud ferri et aliara quoque non incoit-
est babere essentiani, quam essenliam 20 esse : intelligi possunt,
sub hac ipsa pronuntiatione ialelJigentiam
sicul habet alter alterius essentiam, ila est alter gruam
enim Filium esse verum Verburo,
alterius essentia, id est, idem esse esl alleri, quod suscipere. Liquet
id est perfeclam intelligentiam, sive perfectam to-
alleri,
tius paternie subslantiae cognitionem, et scienliam,
CAPUT XLV [a/. XLIV] •". el sapientiam, id est, quse ipsamPatris iutelligit
Quod aptius dici pottit Filius ettenlia Palris, quam essenliam, et cognoscit, et scii, et sapit. Si igiiur
Paler ettentia Filii: et.quod simililer sit Filhts hoc sensu dicaiur Filius Patris intelligentia, et sa-
Palris virtus, et saptentia, etsimilia. pientia, et scientia, et cognitio, sivc noiitia; qno-
CONSPECTDS CAPITIS. — Magis lamen congruit Filitim C nium intelligit, sapit, scit et novit Pajrem, nequa-
dici essentiam Patris, quam Patrem dici esseriiiam quam a veritate disceditur. Veritas quoque Patris
FHii: cura enim Fitius habeal essenliam a Patre, -
dici polesl habere essentiam Patris, et proinde aptissime dici potest Filius, non solum eo sensti,
esse essenlia Palris. Sic Filius dicitttr Palris vir- quia est eadem Filii veritas quse est et Patris, sicut
tug^sapienlia. veritas, justitia,etc, quiabsec babet jara perspectum est; sed eliam hoc sensu ut
aPatre. in eo intelligatur non iniperfecta quaedam imitalio,
Quod licet secundum perspectam rationem verum sed integra veritas paternse substantite» quia non est
sii, valde taroen magis congruit Filium dici essen- aliud quam quod est Paler.
liam Palris, quam Patrem essenliam Filii, quoniam
nisi a se- CAPUT XLVII (64).
nanlque Pater a nullo habel essenliam
ipso, non satis apte dicilur habere essentiam ali- Quod Filius sil inlelligentia intelligenli- ei Veritat
veritatis.
cujus nisi suaro; quia vero Filius essenliam suam CONSPECTUS GAPITIS. — Id patet, quia Filius est in--
habet a Patre, et eamdem quamhabet "* Pater, ap- et scientia, et sapientia, et veritas
telligenlia,
tissime dici potest habere essentiam Patris. Quare paternae substantiae, quse ipsa est inlelligentia, et
quoniara neuter ,n aliler habel esseniiam, quam scientia, et sapientia, et veritas.
'** Patiis esl intelligentia,
existendo essenlia; sicut aptius intellis-itur liabere D At si ipsa substantia
VARIiE LECTIONES
"* Quodque \aisum mss. quod quam falsum "•* De patre liabere wiss. T/i». ex pa.re ha-
"• Utique haec ipsa mtt.
bere ***Suam me habere sap. mss. exceplo mt. S. Mich. omit. habere
utique hoc ipsa **' Tameo cum jam non esset, Thu. nisi sua sapienlia esset mst. excepto ms. S. Mich. lamen
cum jam esset, non nisi sua essenlia esset mts. tamen cum jam esset, sua sapientia essei mss. Cisler.
lamen cura jaro esset, non nisi in sua essentia esset. ***Nec separet nisi seipsa ms. Cister. •"nec separet
**"Ad designandum mss. ad signiflcandam •»• Si congrue mss. sic eongrue QuodIsic
nisiinseipsa ""
est mss. VHl. Sag. quia sic est *" Cap. 44 est i» mss. caput 45. "• Et eandem babet mss.et eandeui
*»*Qooniam neutermss. Thu. 30. quoniam netilrum Uthicsitmss.uthoc sit ""Immo
quamhabet
de patris essenlia mss. immo de palre essenlia •" Palris essentia, virtus*" el sapienlia sive wss.videnlur Gemi Vtct.
ta-
Sag. Palris virlus et sapientia seu •*• Cap. 45. est in mst. caput 46. Videlur tamen mss.
men. "• Al si ipsa subsianlia etc. in mts. hie incipitCap. 47 tub hoe tilulo : Quod iilius sit intelligeiit'»
ete. ut tn itiufo Capi(is46 tn excusit. mss. Thu. Quod filius sit intelligenlia inlelligentise, etverilas venta-
tis : ei siutiliter. r
v* <-.. miM.
(64) Alias est pars cap. 45,
yp?t:*rf- «• #SELMI Mmyit. ARGBIEP, OPP. PAI^ I. - DOGMA#p|f" 206
;J**1^— ; V-if-SR: ' ____)*' " '-'i*l*'
T£i<setepia,;'et. sapTMtia, et veritM^^^oitseirtieiiter Aipsa noslra^mempria^^sed^sijceslmemorsui, ut
ipse mempria sua s'it. Conseqiiitiir ilaque ut quo-
tbi; tel sapienci*), et-y.^afiipalernae-siibstaiifise; ila; modo Filius esl inleUigenlia sivesapienlia Palris, ita
: t_^i|M^ntia ^inteJ^nMl^sejeoIiia actentitf*,sa- sil et paternsc memorisc At quidquid Filius sapit,
<%^i|^ii_«a>3pj«^:tUeT' et.'j^B^iiir:'^e^l3aMs.;."..• aut iulelligil; ejus simiHter el meminil. (65) '"Est
|j^j^l^fiS^^iteijj^Tiy^P'"i-LVSfiw^^^^sEiLTfl"^**.*
''*•' igitur Filius memoria Pairis, et inemoria memoria*,
id est, memoria memor Patris, qui est mcmoria,
it'&^l^:g^lB&fi,.F.iliu$ sit, ititeliigentia ve,\sapieit- sicut est
Patris etmeinbrid!.' sapientia Palris, et sapienlia sapienlioe, id
t^^B^^SS^iW^ttneniorid est, sapienlia sapiens Patrera sapientiam : ct Filius
^Gemt-^^uiriis. -4 Verbiimfei esi ipsa cogiiatiu
mebfcfri*i formar*». quide.u memoria nala de mempria, sicut sapienlia
---:'''.f^P^fp»M!l^'ein'''iJk' Ergo'
Verbuihetmemorianascitur.ErgosicHlFHiusdie- nata de sapienlia; Paler vero de nullo nata memo-
i.,v. iurVerbui)t;*siiyI^ler;:®fgo-gfeijitur. dici polest ria vel sapienlia. : .
P^emocia^BrgosicutFimis^ihlelligentiaeisapien- CAPUT XLIX (66).
">.TWPairis,' ilaestihielJl^ntTaet.-siipIentiapaiCrnae
memOriae.Et quia Filius quidquid Sapit el inteliigil, Quod summus Spirilus se amet.
^jh^inWmirtiij.Fithiisesirmemoria Patris, et CONSPECTUS CAPITIS.— Summus SpiritiiSi sicut sui
;^TSfteiwrfa' iheftibriSe;iil eat merooria memor Pa- B memor est.et se hifelligit, ila se araat. Nam et
• trisqui est menioria de nulJo nat»; FiliUs vfird
- esl memoria riata deinemoria, lioe est dePatre. ' ipsa mens ralibnaiis se et iltuui amaretposse con-
. ; _j. : ;,'_.. . , • ; ,_ : ;, , . • vihcitur ex eo quod se et illum possit intelligere.
.-.-.. .: .' ;. :
^SPP,Ofvemoriayerp quidsentiendqni esi? an xsji- Sed ecce ddm "° hujus Palris Filiique proprieta-
mandus est Filius inletligentia mempria), siveirte- tes comrounioneinque' deleclabiliter inlueor, nibil
mOfin Patris, aiii memoria memOriie?Equi^em crtm detectabilius in illis conteniplandum irtvenioquam*11'
summa sapienfia spi memor csse negari' non possit. ijiului amoris affectum.
Quara enim "* absurde ne-
liihilconipeteniiusquamin memoria Pater, siout in getursummus Spiriius se amare, sicut sui memor
VerboFdiusiiJieiJigiiur; quoniamdememorianasci est, et se inteiligit! cum et mens "* raiionalis el se
Verbu» v.idetur,- quod Clarius in, noslra raenle per- et illum amare posse convincatur ex eo, quia sui et
gpitur. iQuoiiiam oawque mens huihana non sem- illius meinor esse, et se el illum inlelligere poiest:
per «C:pogilai,_sjcut gui semper meminil, Jiquet, oiiosa namque, et peuiltis inutilis est mcmoria et
e#m_,se cogttat, qgia, verbpm ejus *" naseitur de
intelligentia cujuslibet rei; nisi, prout ratio exigit,
nienwia. Unde apparet quia sisemper secogitarel, res ipsa amelur aut reprobetur. Ahiat ergo seipsum
semper verbaroejus de meiiioria<:nasceretur. Rem sumraus Spirilus; sicut sui merainit, et se in-
eenim: cogitare, cujus memoriam babemus, hoc ~
lelligit. :
ost mehle. eam< dicere; verbura veco rei, estipsa
CA.POT L,{al. XLVIIIl •»
cpgitaiio-ad -ejus simiHludiiifrn. ex , memoria ior- Quod idem amor pariter procedut a Palre et Filio.
maia. llinc.iiaqne liquido animadverti polest de
summa sapientia, qure gio. semper se dicit, sicut CONSPECTUS CAPITIS. ---Paliet aulem-su iron Spir l g
ambrCin ex eo procedere quia sui meffior este se
seroper sid<metBor est, quia dc aelerna memoria ' 21inielligit:nu|Iaenimresainaiursiiieehisiiieiiio-
ria Ct iiilelligeniia. Ergo aroor itle procetlii a Patre
ejas coaBternqro^Verbum nascitur. Sicut igiiur
Verbum congrue inlelligitur proles; ita memoiia, qui est inemoria, et a Fiiio qui est inielligeniia.
parenlis nomen aptfe^itne suscipit. Si ergo proles, Palam certe est ralionem habenli, euro non id-
~u~ omnino de solp summo Spiritu nata est, proles circo 6*'-sui memorem esse aut se inlelligere, quia
cst memdriaj ejtis; nib,il, consequcnlius ***,'quam se amat, sed ideose amare, quia sui roemitiit, else
quiajinemoria^uaest 6*",;ii4eia.ipse. Quippenon in intelligii; nec eum se posse amare, si sui non sit.
eo""*qiiod stii memonest, stc est in sua memo- memor, aut se non intelligai •". Nulla enim res ama-
ria «,T,velut alia rCsih alia; quemadmodum ea qox tur. sine ejus memoria aut inlelligentia <-*; et multa
sicsunt in humana? mentis memoria, ut non sint fenentur memoria et inteltigunlur qusenpft amantur.
ARLE LECTIONE^
- '•**'Gap. 46 est.tn tnss. caput 48 sub. hoc tituio : Quod et quoraodo Fjlius sil intelligenlia vel. sapienlia
Weitoriie:; et memoria Patris et merooriae. "" Quod verbum cjtis "*
mts. Vici. Sagi quia Verbum
*•*
ijni > MCtnoria coaelernuni mss. mcraoria ejus coicternnm Nihil convenientius mss. Vict
608Memoria ejus est mss. memoria sua est "• Quippe
Uett. Sag. S. Mick. Cisler. nibil consequentitts eor
Bon est, iir eo mss, S.Miclt. quippenoii in eo Sicest in sui memoria*°*mss; Gem. S. Mich. Ctsier.
sic esl in sua merooria 60SIpsa nostra mss. ipsa nosira meihoria /n tnss. coiilt'n«aitir Caput
ymaedens. . *lS Sed ecce dum elc. in mss. Hic incipit 49 tub hoc titulo : Quod suramus '" Spi-
rims se ameliuiin eu Inveni, quam tnss. invenio, quam Quoniam
tituioCaptiisMineditis. '«•*
eimh ms. «e»i. quam enim '"Cum, roens mss. Vict, Sitg. Thu. euffi ei mens Cap. 48 estin mss. ca-
ptit o sub hoc titulo•'. Quod idem amor pariler procedai a Palrp et Frtio; nt t» titulo
*" capttts 48 if* editts.
*-* Euirt idcirco «iss. eum npn idcirco *16 Se lion iutelligit mss,.se non ihlclligat Et intelligenliamts:
auliiilelligentiu , ..
*• NOm
(Q® Alias hic incipil cap. 47. *CGtAlias csl pars cap. 47.
 «8i «£&&< '•"-'•' :MON6LoctuM.sMi'^,^/ J!\. . .^Mm^:\
Patet igitui* -MBrenisiinfimi Spiritus ex eo proce- A Spiritu^peiiique si'<nullaw|()iam creafej^tiFest
dere, quia sui^wcnlor est, et se inlelligit. Quod si si niliil unquam alittd essel qiiam summ^ Sjteus, '
-inmemOiiasumml Spfritus intclligitur Pafer, in in- Pater et Fitius nihilomiiiuS^psos el fnviceuiljaler
telirgentia Filius mamfeslum est quia a Patre pari- et Filius diligercnl. CJifll^ttiiiiiritaque liaj^i^ieiit
ter et a Fitio •'*, summi Spiritus amor procedii. non esse ahud^mn^^MK^t Pater-tet F^wi^qttpil
CAPUT Ll [at. XLIX] <-*. esl sttfflma essenlij-^^^^ioijiain «uit^i^^e|^-tj6
QuodUlerquepari amore diligat se, et alterum. plures esse non possom^i}Otd -<n^^|^^jpiimtt#v
CONSPECTDS CAPITIS. — Summus Spirilus se amat. quam.Patrein et Filium, .eiuirj^m^pi^^^m '-\
Ergo Paler se amat, et Filius se amat; et alter esse summam esseniiam? EttV^Kwifa^tojw^j^er
alteram amat: sumiinis enim et individuus Spi- summa
ritus est Paler et Fiiius, ei anlbo simul sunt uniis sapiejilia, surama veilt#, •wjjw^^^jiunii 1,
spiritus. Ulerque etiam se et aiierum intelligit, el quidquid de summi SpiriluJfsubst^^a^wi'po- '
quia suiet alterius meminit. Et quoniain in utro- test. . '. . • - -f -'.:-• - '"
que quod aroal idipsum est quod amaluf, uterque CAPUtiM:[at. Ln] *'.*• vjv\;
•pari amore se et atlermn diligit.
tolus procedat a Palre, lolus a FiUoi-et tahttn
Sed si se amat suiiimus Spirilus, procul dubio sc Qnoa non.sit nisi utius atnor.
amat Pater, ainat se Filius, et alter aiteruni-, quia B CONSPECTDS." CAPITIS. — Araor iste non eoprocedil-in
singulus Pater esi summus *" Spiritiis, et singnlus quoPater eiFilius ptures simt, sed ex eo in quo
Filius, summus Spiritus; et ambo simul, unus spi- suntumnn. Nonenim procedifexrelatihriibus,qua;
ritus. Et-quia uterque pariier sui et alterius memi- plures sunt, ctim aliasit retalio Pirtris, et afri
relatio Filii; sed ex ipsa sua essenlia, quaepktva-
nit, et se et afternm inlelligit :"et qtioniam oninino lilatem non admittil, Pale.r et Filius emilluiit lan-
idipsufnest quod ainat, vej amatur in Palrc . **•*,et tum bonutn; sic Utinen,"ut lottis a Patre et hmi,-
a.Filio et totns ab tttrotitieiinus ideniqiTeproce-
quod in Filio necesse est ut pairi amore ulerque di- dat; qtiia a Patre, qui singtilus el sunitnus Spi-
iigal se el alterum. rilus, noiTprocedil nisi summus Spiriuis, et.a
CAPUT Lll.[-i/. L]•»• Filio qni sihgulus pariier est sumimis Spiriius,
non procedit iiisi summus Spiriitis; ct -fPatre et
Quod lanlus sil isle amor, quanlus est ipse" tummut Filio, qui IIOIIduo sed unus suiii Spirkus, nou
Spiritus. jrocedeie polesl nisi unus stiiiiinus spftj|us>
CONSPECTUS —
CAPITIS. Id constat. qpia lanlns est
amorisle, qiiantum ille se intelligit; lantuin au- Intuendum est diligenter ulrum sint duo ampres,
lem inlelligit, quantus esl. unus a Patre proeedens, aller a Filio : an untJs, noii
. Quanlus ergo esl amor iste siimmi •'•"Spirilus, lolus ab uno procedens, sed parliin a Patre, parlint
sic communis Palri el Filio! Sed si se taiiliim diti- r a Filio : an nec plures, nec unus partim procedens
J
gil, quanlum sui roeminii et se inlellfgit: tautiim a singidis, sed unus lolns a singulis, et idem toius a
auiero sui memor est et intelligit se, quanta est ejus dtiobus simul, Sed hujusmodi dubilalinnis cerliiudo
esseniia, quod aliter esse non potesl: profecto tan- Jiinc indubitaiuer cognoscitur, quia iton ex eoproce-
tus est amor ejus, quantus ipse est. dit, In quo plures sunl Pater et Filius, sed ex eo in
CAPUT LIH [a/. LI] «**. quounum sunt. Nam non ex relationibns suis, qti*»
Qitodidem amor sit idipsum quod ett tummut Spiri- plures snnl, alia est enim relatio Patris, alia'Filii;
tus; et lamenipse titcum Patreel Filiounus tpi- sedexipsaSiiaesSeniia,qii3epluraliia.temnoiwadmittit,
ritus, ciiiittunl Pateret Filius tantum pitriter-honum. Sreut
. CONSPBCTOS CAPITIS. — Nibil potest esse par stimmo ergo sifigulusPater eslrsuinmiis Spiriluset siiigulus
Spirilui nisi summus Spirittis. Ctim crgo amor Filins est surarous Spiritus et simiil P.aCeret Filius
iste lanlus sit, quantus est summus Spiritus, If- •" spiriius; ita a sinjgutoPatre
iste anior est sumrous Spiiitus. Detnde. non duo, sed unus
quel quia
efei nihH tihquam existeret quam summus.Spiri- manat totus amor stimmi Spirilus et a singulo.Filio
tus, Paler et Filius nihilomiuus"seipsos ei invicem totus; et simul a Patre ct Filio non duo.toti, sed
ditigerent. Ergo aroor iste non est aliud qtiain uiius
quod est Pater el Filins, qitod est summa essentia. idemque totus. ,
Deniqne sumraa- essenlia> plures esse neqiieunt. D CAPUT LV [«/. -LIII] 6»«.
Ergo utriusque amor una esf cum Patre.et Filio
suiiim-t essenlia. Ergo aroor ipse est stimma sa- Quod-non tit eorum Filiut amor
pientia, summa veritas, sumuuin bomtm, et quid- COMSPECTXJS CAPITIS. -^- Anior tamett isie nec Patris
quid de summi Spirilus substantia dici pofest.. nec Verhi, a quibus.prpcedit, est Filius, quia ex
Verunr qnid.polest esse par su.mmoSpirhui, ntsi quo ab illis procedit, non refert eorum simililii-
dinem ; licet omninp idein sit qnod est Paler et
summus SpirilusHste ilaque 6" amor est sunimus Filius. Deindesi proleseorum esl, autalter eorum
VARLE LECTIONES.
«"El aFilio mst. Vici. Sag.. et Filio «1»Cap. 49 esi tn mss. 51 sub hottttntd .-.OJuod uter-
qne, elc. uttn tiutlo tapitis 49 iueditistm. Thu.90 omitt. et atterum. 6,° Paiet*stmiihus 6il mss. paier est
suminus •" In patre mss. Vict. Sag. a patre •'.*Cap. SOest in mss. capul S2 sub koe iititto : Quod laii-'
lus sil, etc. utintitulo Capilis 50 in editis^mss. Thuan. 90. Quod tanlus sif amPr *fste-,qiianfus suihmus
Spiritus. ms. Thuan. 50.jQuod tantus.siiamor iste, qrtanlus e*t ipse Soifkus shmiiiuS. **" Esi *%iorsum-
«".'«*-/''<*'• $M- TlH>~ S. Mich, esf amor isie summi.:,.***Cap. &\esi rnms*iaput1ib?-~**^\&T~immas
Sptnlus? *" itaqtie mss. Vict. Sag* Nisi siimiwi Spiriius-anwr? hte naraque '-***e<rp.*5f esf in T»SS.ca-
Isle
pul 5t Fifius, non duo, sed unus mss. Thu. 90. Filtus, non dico, duuyscd "iirios **»Cap. 53 est m
ms*. caput 55 cum hoc titulo : Quod non sil eorum Fitius.
PATROL CLVHI. 7
 *•"' :-^lrfKp '.£a\
"' "' '
...'. ,m!§\: ANSEMa^CANTUA^RCHlEP. OPP. PARSI. — TK^MtmO^^ «H
Apeiest; quia Verbum verisspHRie protem, et
verissiroum fllium; amorero v^^oltatenus' filium
aut prolero esse, manifeslum e&l. Potest itaque,
jrao debet dici solus ille, cujus Verbum est, geai-
l#et ingenitus; quia solus est Pater et parens, et
nullo modo abalip est: solum auiem Verbum geni-
tum, qui solum filius et proles esl. Solus vero aroor
utriusque, necgenittis, nec ingenitus, quia nec fllius
est, nec proles est •**, nee omnino non est ab alio.
C(,.ns*(,eratttr*"» se pre-
- ^'^*' evidentissime <t^PUTLvii[a/.Ly];***. %:.::
'^^^^^^^PqM^esl, probat-
•**, sic Quod amor Uem tic sit increattts et ereator, sttmt
^ipl^^P^erelMo parentis imagkieni; . Pater et Fitius: et tamen ipse eum iliii nontres,
l*mprraperle se prolein ii«|-^£qtiia duin a Patre ct sed unus iucreatus, et unus crentor. Et qitod idem
".' ~^^ip procedereinielligituf^ifst^tini tam perspicuam posstl diciSpiritus P-atriset Filii. ,,..
v
«*rtrit>«^!e.eontemplanti ejus, ex quo est, «imilttudt- COMSPSCTCS CAPITIS.—Cumamdr iste uu<e**demqiie
fteni, q«amvis:ipsun«considerata ratfodoceat omnino B sit cum Patre et Filio summa essemia; quae sota
. -ijijij^^-^ si' a liuttefacu,per se o.mnia -fec.it;neceiseest si- -
* '(^^lef^IiWlBisi, ita et isle amor sit increatu* et
p^l(iy«or(Hn /esi,'si&ti atter eprum erit pater ejus, . creatoir;M^ fete; K#e$^riM^t-lotalpe^;eietf'tintissibt
ttteii;ifta^ef.; aululerque paler, sive inater est: qnae incrcatus-eirmius creatori Patren» iiaqtte nullus
.Mttniaverildti repugnare videntur. Qaoniam namqiie facit, sive ciseal, au.t.ifetit, fdijWi Pater; sohts
nuliaienus "alller a Paire pfpcedit,.. quam a FiJio; gtgnit, setTnon facit. Pater ef Ftfius non faciunt
atit gignmit, sed s_pirant suuitt ai.-ioreiii, quia ab
jiuHa verilas palitur ut dissimili vocabulo ad illuin eis prooediloon discedendoa sumroa ilta essentia,
Paierel Filius referantiir : non est igilur alter pater sed existendo ex illa. Hinc sumoiaeessentte Spiri-
lus recte potest appellari., Coimnunio eiiam Pairis
jjns, alter maler. Ut aiitem duo aliqua sint, quae et Filiidici potest, tum qtiia noroen habet coiiiinune
^hgul^perfectam, el nutla cohsideratione differen- Patri et FHio. tum quta ipse illud ipsum oiimino
teni (iabeaiit priter ad aliquid unum, palris atit est, quod Pater et Filius. .
inatris-ttaljHUilinem, nnlla natura aliquo mpnstrari Quoniam aulera idem amor singulus est summa
concedii esempto. Ergo non est uterque, sciticet
essentia, siciit Pater et Filius, et lamem simul Paier,
Pateret Fitius, paler aut roater amoris a se uintian-
eiFilius, et uiriusque amor non plures •", sed una
lis.: Nlquaquim itaatte videiur veritati convenire, ut. „ stimma sola a nullo facla, non per
fHiussit essentia, quse
idem afaor eoruro aut proles.
aliiidquam-per se oinfiia fecit. Necesse estutquem-
CAPUT 1>VI [«/. IifV]*»'. adrooikim stngulus Pater, et singuius Filiits est in-
Qm4 totus Pater sit genitofi el ingenhtts; tittts creatos et creator; ita el amor singtilus sit in-
Fititts genituti tolus amoi-tiec genitut, nec ingeni- creatus et creator, et tamen omnes tres
_ tUS. . ... : ,._._ ;..:' '/-: simut,
non •"
GoNSPEercsCA*ITJS. -r- Ergo amor igte non potest plures, sed unus increatns et unus creator.
Palrem itaque ntfflits facit, sive creaf, aut gigtiit;
proprie dici gBnitiis, sjciit Verium : sed iiec Jg
oainiiio ihgenitus dicendhs esi; quia non oiniiino Filiumvero Patef solusgignit, sed npn faclt "* :
itbn'est atValio. ;jtoeHaqne soli Patffconveuit, Pater auiem pa-fiter et Filius iion faciunf, neque
qaodstt gcniwr et wgeiiiltts; soli Verbo ,'quod gigmint; sedquodaninodo, si sic dici polesi» -spirant
' sit gemtuni,; soli amori, quod nec pfoprie geniitis siium amorero i
iiec.onitiiuo iiigeiiilus, sed-prpcedeiis sit; quia nec quamvis enim iion noslrp Tnodo6M
proles est nec omnino non esl ab aljo. spiret summe incommutabilis essenlia, tameh ipsum
Sed videtttf tamen aropr idem, nec omnino, se- suura amoreih :<-*» :a se ineffabititef. prpcedeatera,
cundum ooromunis Tociiiionls Usum *", dici posse non dtscedendo ab itla, sed existendo ex illa, forsitan
iiVgeoiuis.;riec ita prbpfie, 'sicut' Yerbunj, jjenitus. npn alio modo Videtur posse dici apthls ex se emil-.
Solemus enim ssepe dicere aliquid gtgftlex ea re de D j tere q«a.m spirahdo. Quodsi dicipoteSI, sicul Vur-
qua exislit: ut cam dicimus «ptendofem aut calo- bum suromae essentiae Fiiius est ejus^ itaejnsdem
rem gigni ab igne, se» atequod efifectum'"'*'ex causa aroar salis ^pflVenienier appellari potest Spiritus
sutu:SecUiidurobanc igitttr rationem, amorasumrtio ; ejus: ul cum etsentialiter ipse slt ^pirittis, sicui
Spiritu exiens, non ommiio a-s^ri j>6testingenitus; Pater et Filius, llti lipn puienlur alieujus spiriius;
ita vero pifoprtej rfcul Terjbtinii fjfc!;jg&&i-^s:i»on qiiia nei;^Pwe»-.-**• *Bt> alip est, hec FiliuSS Palre
'
'"'.'.'• .:',-.. v'Vi^JE. I^T^QPS. .. "«t

«"Slojt utiConiiidierattHVi»»*». m(« Prohipiam^raifereBiio mss. fhn. Q&.Prtmiptam

'*' Gap. &kest in mts. capul 56 •" Lociitionis mottum rass. Thu. Gem. Chter. locotioiiis
refereudp
IISH^I ;**-*dffl'»Jem eiact«p mss. Viet.Sm.Thua. Cister.^aftquod efectiihi:,*** SeeMM&^w:it^e_Ms^0
ml^liisesifleciJ^ • WGttp.W.ettt in mss. eapul$7sui> koey^m:: i^:i^Wm^.^
t^_mm^'-*%.^**i'*%:'**^*M m^t-MMeM^i ***:i&~fti--mi-fwit*--&i.:;m,W. Wr:*.^:;.
*rt'tMKf'ii»iI«^',fe m •
Paf^^^^farf^ selgipiit ***.Nounostfea«tiore iwss.wen wSlrfr Aedo Taroeh Ipsjiih-itfBlfelu,.
msj.S. 'MCIM C'i»ir.^JaBt*ii ipsuni suiwi ainofeut .'..'.-> " ':,:. '"'.''' . V-
_«B5 MONOLOGIUM. 208
quasispiraniei-iAseiiur; iste autem xslimetur Spiri- A genlise meroinit, et toiaro aroat; et tolius amoiis
tusutriusque; qu$aabutroque, suo quodam inenarra- ' meminit, et tolum inlelligit. Inlelligitur auiein iu
bili modo, spirantewirabiliier procedil. Qui etiam memoria Paler; in inlelligentia Filius; in amore,
ex eo quiaesl communio Patris et Filii, non absque uiriusque Spirilus. Tanta igitur Paler el Filius, et
raiione qnasi prepriura assumere posse videlur ali- ulriusque Spiritus, iequalitate sese complectunlur,
quod nomen, quod Palri Filioque commune sil; $i et sunt in se invicem ut eoruin nullui atlum exce-
proprii nominis exigit indigentia. Quod qtiidem dere aul sine eo esse probeiur.
si 641fiat, scilicet, ul ipae amor nomine Spirilus, CAPUT LX [al. LVHI]•».
qudd subslpnliam parjter.Palris et Filii significat, Quod nullus eorum alio
: ad boc non in- indigeat ad memorandttm,
quasi proprio designetur quoque vel intetligendum, vet amandum; qitia singutus
utiliter vatebit, ut per hop idipsum esse, quod est quisqueest memoria, etinteiUgeatia, e( anior, et
Paier et Filius, quamvis pb iliis esse suura habeat, quidquid necesseest inesse summeeessenliw.
intimeiur. CONSPECTDS CAPITIS. — Nec tamen TiulJus eorum
CAPOT LVHl [a/. LVI] «M. alio indiget sive ad memorandum, sive ad inielli-
. gendum, sive ad amandum. Cum enim quisque
Quod tidut Filius est essentiavel sapientia Patris, eo silsummaesseniia,singulus quisque per se est roe-
sensu, quiahabet eathdem essentiamvel sapientiam B moria, iiiteJtigeiHiaetamor; et ita singulus quis-
qugm Pater; shc idem_.Spiriius sit Patris et Filii que per se meminit, per se inielligit, et per se
essenlia el sapientia, et simiiia. amat; sicut per se est.
Polest quoque qneihadmoduin Filius est substan •
Sed in his nullalenus negligenler memoria-icom-
tia, et sapientia, el virlus Patris, eo sensu quia
habet «*»eamdemessentiam, el sapientiam, ei vir- mendandum, quod intuenti milii occurrit, exisiimo.
Sic enim necesse esl ut Pater inlelligatur memoria,
tulem, quam Paler; ita ulriugque Spirilus inlelligi Filius
essenlia, vel sapienlia, vel virtus Patris et Filii, intelligentia, bpiriius amor; ut nec Pater
illi indigeal Filio, aut communi Spjritu, hec FiliusPa-
quia habei eranino eamdem quam habeul tre vel eodem Spiritu, sive idem. Spiritus Palre aut
CAPUT LIX [«/. LVll] ***.. Filio "-*; quasi Pater per se meminisse solum pos-
Quod Pater, et Filius, et eorum Spirilus, pariter sit, intelligere autem nonnisi per Filium, et amare
tint in$e invicem. nonnisi per suum Filiique Spirilum; el Filius per
CONSPECTOS CAPITIS. — IIi tres sunt una eadem,. se intelligere tanlumqueai, per Palrem autem me -
summa essentia, quae nec sine se, nec exlra _se, mor sit, etpcr Spirilum suum amet; el idem Spiri-
nec major vel minor seipsa esse potesl. Ergo hi tus
tres sunt in se invicera; ita ui nullus alium exce- per se non aliud quam amare «wvaleat, sed Pa-
dat. Deinde memoria sumraa*essentiae lota est in . ter illisit memor, el Filius illi inlelligat. Nam cum
ejusintelligenliaetamore, et intelligenlia in ejus in his tribus, umisqiiisquesingulus sit sumroa essen-
memoriaet amore, et amor in memoria el in- lia et summa
totus Pater qui est memoria, sapienlia sic perfecla, ut ipsa per se
telligenlia ejus. Brgo
est in Filio, qui est intelligentia, et in Spiritu, memor sil et inlellig.it, et amet, necesse est ut
qui eslamor : et totus Filius est in Patreet Spi- nutlus horum triitm •" alio indigeat, 23 sul ad
ritu, et totus Spiritus in Patre et Fitio : et onus meinorandum, aut ad
illorum noh potest esse sine aliis. intelligeodum, aut ad aman-
dum. Singulus enim quisque essentialiter est et
Jucundumesl inlueri in Patre, et Fitio etutrius-
tania memoria, et intelltgenlia, et amor, et' quidquid
que Spiritu, quomodo sinl in se invicein
summaeessentiae hecesse est inesse "*.
aequalitale ut ntillusalium excedat. Prseter hpc enim,
quia unusquisque eorum sic est perfecle sumnia CAPUT LXI [«/. LIX] «»*.
essentia, ut tamen omnes fres simul non sint nisi Quod tamen non sint tres, sedunus, seu Pater, teu
essentia una summa, quse hec sine se vel exlra se, Filius, seu ulriutque Spiritus.
nec major vel minor seipsa esse potest : pef singulos CONSPECTUS CAPITJS.— Quamvis aulera Patersit i,t-
tamen idipsum non minus valet probafi. Est etenim telligentia et ampf, non tamen est Filius,' aut
totus Paler in Fiiio el communi Spiritu; el Filius I) alicujos Spirilus; quia non est intelligenlia ge-
in Palre, et eddera Spiritu; el idera Spiritus in Pa- nita, nec amor ab aliquo procedens. Et licel Fi-
lius sitmemoria et amor, non tainen est Paier,.
treeiFilio; quia memoria suininse essentise toia aut Spirilus aticujus; quia non est memoria gi-
esl in ejus iutelligeulia el in amore, et intelligentia *•• gnens, nec amor ab alio procedens, sicut Spifilus.
Sic elsi Spiritus est memoria et intelligenlia, non
in memoria el in amore, et amor in niemoria el in lamen Pater, aut Filius, quia non est memoria
**« memofiam
intelligenlia. Totam quippe suam gignens, nec intelligeiilia geiiiia.Unus itaque in
suiumusintelliftttSpiritus.el amat; et totins intelli- summa essentia Pater, unus Filius, unus Spiri-
\ \ VABI^ELECTIOJ^S. \
**•Qoodquidem si mt. Thuan. 50 quoo idem si .«**' caput 58, «»*JQuiahafieat mst.
«u iiap.M^Uin^mss.
'
TnUi Sw.Cister. quia babet **«Cap. 57 est in mst. capui,S9 •'-'."E^amoreel inietligentia mts.** Vict. Sag.
7 Gap.M
etiiiainore et intelligenlia Totaro qnippe suaifi mst. Tte. 9tf|otam qtiippe suromam
euin mts. eap-t $<) ***Spirilus I*atre et Fitio mis. Gem, Vict.Sag. S. Mich. Spiritus *** Palre elFiliu
•**Spirilus per se non aliud quam amare mss. Thtutn. Spiritus per se non per aliud amare
Nutlus^eoi.
rmii triuro »iss. S. Mich. Cister. nullus horum trium•****- Sumnne est necesse "uiesse essentiae mss, Vhl,
Sag. Qister. Sumraaeessenlii» necesse est inesse Cap. 59 esi in mss. caput 6'1
 S. ANSELMI CANTUAR. AfcClII*P>. «8P.. PARS I. -- DOGM.YTICA. f&S
$97
tira-: el nm tres Patres,.nee
' Ires.EiJii; vtee lres,_ ialiquidquodeilra epismentem est.noiinascinirver-
• buiii cogilatae rei ex ipsare;-qmbi ipsa abseirs est
"Si)iriit*.s?;-" '. ...., . _ , ..,..:
Qtiamdam hic video quiestionem occflrfew., jSajn. a cogitationis intuitu, setl ex rei ^tliquti simtlitii-
si Paler ila est intelligentia et amor, sicut est me- dine vel imagine, quae est in cogitantis roChiOriaL.aut
jiidf iii, et Filius sic est mempria et aroor, quoniodo forle qute tmic, eum cogitat, per «orporeum sen-
est' inielli^ehtia; et utriusque SpifUus »on n»»tis est .sum ex i*epr*esenUinmenfem attfahilufi In suinma
ineiiioria etlnteliigenlia, quani aropr:qnoraodo.non vero essentia sic sifai semper ***suni praBseates Pa-
esiPalor, Filius, et atii^us"*» Spiritus; etquare ;is~, et Filius, eieorum Spirims : est enim, sicut
flpn est Filius, paier etaiicujus SpiHtus, et cur non jam pcrspeclnm est, tinusquisque non ifthtus m
•est ideni Spiritus, alicujiis Paler, et alicujns Filins? aliisquam in seipso; ut cum invicem sedicunt,-sic
stc quippe thtejligebaliif quod niemoris esset Paier, yidealur idem ipse, qui dicitur , gignere' verbHm
Tiliiis mtfcttigenlja,,uU<iusqueSpi]Eitu&amor, Veriim suum, quemadinoditm eum a seipso dicitur. Qno-
liaec quaeslio non dilTieilesolvitur, si ea quaejam ra- modo ergo nitiil gignit Filius, aul ejtis Pairisqfte
•M>Jinein^ta^siiht consi%rentuf.^irj«i enim noti Spirilus; siunusqujsqueeorum vefbumgignilsuum,
esi 5aief Filius, aut aticuius Spiritus ***,-licet sit cum a seips-3 diciiuttvel a,b alio"•*»•?-Qftot. aulein
intelligciuia et amor; quia non est inteHtgentia ge- ? verba-prob-iri possunt de sumina nasci Snbslaniia,
itita, a-HiVnmr ab atiquo procedens; sed quidquid tPt eaiu necesse est; secundulii *• Siipei-roremcou-
est, gignens esl tantum,'et a quo procedit aJius. sideraiionem', filios -|i|nert!, «t lolemittere '* |pi-
Fiiius queque ideo non est Pater, aut alicujus Spi- fitus.< '-':' • "-• '"- " '"""-
riins; quainvis seipso ei membr "**sit, et aniiet; GAPCT LXIII \<oJ).
quia non esl inemoria gigneiis, aut amorab Slio.ad Qudmoao horisitibi nisi Uitiisttnius; hocest, uiium
' ;"'
simil tudinem sui Spirilus, procedehs; sed quidquid :, V^erbum;-eiex toloPatre. '-
existit, tanlom gignitur, et est a quo Spiritus pro- CONSPECTUS CAPITIS.—Aitamen cum nec plnres sitit
cedit. Spiriltim quoque non cogil esse Patrem aut diceiitesrijee pl.urasiiit quas dicnntur, seduna sit
Fitiutn, hoc, qnia contentos est memoria aul iiilel- essenlia qua* iuielligit et iiiteJIigiUlr, conslal quia
neqiie suiit Iplhfes palres, nec plura verba, neu
tigcntia sua, cum noh *'<*-sitmemdriii gignens, aut plures filii; sed iinus est dicens.seu Paier; et nntrm
inieHigeniia geniia , sed Solum, quidqiiid esl, proee- Verbum, seu unus-Filius.. Licet ergoPater, Ver-
ilnt «". Quid igiliir protfibet coiicludi qtiia uniis bum, et Spirilus pariler se el anibos alios dicani,
tanttim est in smnnra esseniia' Pater, unus Filius, , unuiii^olum ilit est Verbnmy qriod nec uBatCmis
omnrain triuin, sed duntaxal unius ipsorum, sci-
uuus Spiritus; et non tres Patres, aut Filii.aut Spi- c licet PafriU; VeFbu«Sdict potest. Non ehira imago
*-* atil Filius est stiimet, aiit a se procedenUs Spin-
rttus ?
CAPUT LXHJfl/. LX}»**. tus. Natn nec ex seipso, nec ex prot-edenie a se
nascitur; nec seipsinn, anl prOcedentem a se,
Quomodo ex his tribus plures fitii tiasci videantur. exislendo iinilatiir. lleslat igitur hoc splum Ver-
COKSPECTUS CAPITIS.—Cumsiiigulus quisque illorum bum illius solius esse de quo nascendo liabet esse,
iriiiiii se el alios inielligat, ac proiiule dicat, vi- el ad ciijus oiiiiiimoilam siniitiludinera exisiil.
detur quod singiiliis quisqoe prodticat stium Ver- «**videiitur in illa esse non
bmn sea'Filium : el quotl proiifde plures siul llae ilaque ratipiie
.Filiu . , sotuin multi patres, et fitii, et procedentes, sed et
Sed ne forie reptignel huic asserlionJ quod ia- aliae necessiindines; aut cerie Pater, et Filius, et
tueor : nam dubitim esse non debet quia Paler, et eprum Spiriliis, de quibus jam certissimum est .{ttia
Filius, el eorum Spirilus, uniisqiiisqiie seipsiim et vere exislunt, jion sunl tres dicenles, quamvis sio-
alios ambos dicil; sicttt sc, el alios inlelligil. Quod giiltis, quisqite sit dicens; n-ec suat plura;, quae
si ila est, quoinodo non suiit In summa essentia tot diciintur, cum unusquisque seipsum , et «lios duos
verbii qnol sunl dieentcs, et quot stint qui dicuntnr ? dicit. Sicut eniin sunimse sapientiaa inesit scirec»
Si eniin ptiires Iioraines unUm aliquitl cogitalione intelligere; iia utique aelferii-eincpmmutatnlisque
dicanl, tot eiusvidcntufr esse \%&bi qupisun) co- " scientiae et inleiligeptiae naturale est, id semper
, ghanies; qpia in singulorum cogilationibus veibum praesens iolueri, auod scit et intelligit. Nihil suten»
ejus esU ltem, si unus Iiorap<cogitataliqoa plura, aliud est summo spiritui hujusmodi dicere'5**,qnam
tot verba sunt in mente cogilantis qiiot sunt rcs quasi cogitando intueri: sicul nostrae mentis Joeatio
««• qoam cogilanlis inspectio. Ger-
cogiiatic. Sed in lipminis cogilatibne ***icum cogital nihil aliud est
.-.;'' '"*ARIJE LECTIONES.
. ,. • - ' #
**»'Faler et Filius et alicujus ttttt. Pater Filiiis„et alicujns. 6'* Ant aliciijns Spirilns mst; aut altejdtfs Spi-
r(taB>'*«*Sdfjiso inemorrtws'. Vict."Skg.77iu. Cisler. seipsoictitiemor . «•"Iiitciligeiiiia.ciimiidii ntss^intelligenlia
***lnomni co- .
sua; 0^11111011,**'Est,, procedat tnss. ««• est, procedil ••??Cap. 60 ejstiu ms*. caput 62.
gilatione mss. in hoininis c.ogitatione Sic tibi seroper mssf sic si}>isemper M1A seipso dicitur.velaiio
mss.~ se^licilwr-vel-ab attti ««*"Necessesecundum inss; necessp est secuhduih - *«*,Hac itatpie ratiom etc,
inmsi.McincipH ceput®5 ab imclttuto': Quomodo hon sil ibi.«6S nisi uinjs unitts.uf intitulo ca#kts:t>l t»
r-iKsA «»vSpiiitW bujte «cwemsr.^ifltyi tftilusmodi djcere; mst. T/tu. nonmod«sl
"
- mjM... ". -'- *
- *.
^31) Aliai. cirt pars cap, 60..
*H MONOLOGIIJ». 2!(jp
l ssimum autem jam consideratae raiiones reddide-} k existii. Unus ergo Pafer, nonpiufes palres* untis
ruh^quidquid summaeTiaturaeiitest essentkiliter;id Filios, non pturesfilii, iiiius procedens Spirilus, non
pertoit* cpjiveiijre Patri.etF-ilio, e| eoruro Spiri- pluresproeedenles spirilus,s-.int in sitmma essentia.
tu|,.singulatim;et ifiroen idipsnm+ sisimni dicalur Qui cum ita tres sii.l, ut nunqtiam Paier sit Filiys,
de.iribiiis,vnpii adiuiiiere pluralilalera, Cunv ergo aut procedensSpirilus; nec Filius aliquando sit Pa-
cof^et q^ia sicut pfirlinet ad ejus, essejitiam scientia ter, aut Spiritus procedens; nec unquam Spiritus
el iuielii^tia,si_c e}us scire et intclligere non esl Patrts et Filii'" sit Pater, aut Filius, et singulus
alind qittm dteerie;£•,*;.id est seraper prsesiensinltieri quisqne sie sil perfectus «*8, ut nullo imjtgeal; itl
qopd scit^ el htalligit: i-eccsse e?l ut quemadmo- lanien qiiod sunt, sic esl unum; ul sicut de singulis
(lun} s^u!oR:Pater,^inguIus «"^Filjiis.et singiilus pluratiler dici non potcsl, ita nec tribus simul. Et
eopi^S^^fs estseie^ et intelligeng, etviamen bi cuin pariter umisquisque seipsum, el omnes invi-
ire^,wn^Iapn sunt plures seienjes aut htletligenles, cero sedicanl;non tamen siintibi plufa vefba, sed
s-d-tgM^.sei»'^*^^^ umitn :-el ipsum non sihgulorum, aui omhium st-
"
mul, seduiiius t.intuni.
qo»i|ift&a.t^*(iit_liens;:nect-amensint tres dicentes "'
sitnut »***,«ed unus dieens. Hinc ilhid quoque ti-
j|_. "';' ''JEAPIIT i^^]^*^'-',..^"',,-''"
quid&t-^osci po.tesl quia, cora hr wes dicunlur, QuodItoelicet inexplicabilesit, tamen credendumsit.
vet^sejpsis, Vel ab -inwcew, iton sunt plura quse COKSPECTUS CAPITIS.—UQCceriissime sicessemens
mcuuti|f,:>i>iid-mirique ibl dicitur, nisi eorum es- litiiiiana coguoscal,
' etiam si penetrare iiequea.i
seiiiia? Si ergoilla «na sot* est"', unuro solom •<|tioroodosil. Inconipreliensibile esl qUomodir»'
«n smiima aapientia sciai ea quae fecitJ Efge miilto
esl, quoddieitur: ergosi unum solumest inillis, iiiinus potest explicari quomodo sciat a« dtcat
'
quol dicit, et unum, quod dicitur; una quippe sa- seipsain. . . ,*
pientia <est,qu*ein illis dicit, et una stibslantia qtiae Videtnr mitii biijtis tain stiblimis, rei seccetum
dicitur : coitsequitur non ibi esse plura Verba, sed transcendere omnem intellectus aciem humani:,-et
unum. Ltcet igiiur unusquisque seipsum, et omnes idcirCo conalum explicandi qiialiter boc sit, conli-
iuvicem SedFcaril, impossibile lamen estinsumma neiitlum puto. Snmcere liamque debere existim»
e?s *niia esse verbom aliud practer iltud, de quo jam rem incompi^ensibilem indag-tnli, si ad bpcra-
cohstaf qt/od stc nascHur*ex eo cujus est Verbum, liocinando perveneril ut earo cerlissime esse co-
ut et vcra *" ejus idici poRsitimago, el vere Filius giioseat; etiamsi penelrare nequeat inlelleclu, quo
ejus sit. Inquo mirum quiddam el inexplicabile miido ila sil : ncc idcirco minus his adhibeiidani
video. Ecce enim cuin manifesium sit unumqucm- ,C Odei cerlitudineni, qiiae'probationibus necessariis,
que, sciticei Palrem, el Filium, et Patris Fitiique nulla -alia repugnante raiione assernntiii; si suae
Spiritom, pariter se et ambos alios dicere, et unom n.ituralis altitudihis incompreliensibiliiale. explicari,
sotum ibi esse Verbum; nullatenus iamen ipsrim non patianlur. Qoid auteni lam ineonipreliensiLile,
Verbum videtur posse dici Verbum omnium trium, tam inelTabilc,quam ***id"quod supra, oiiiiiia estv?
sed lantura unius eorum. Constal enim ipsum esse <-* Qiiapropter si ea, quao de sumina esseiiiia Iiaeleuu*
imaginem et Fiiium ejus cujus est Verbura : el patet disputata sunt, necessariis rationibus stini asserta,
quia '***.nec,imago, nee Filius suimet, aut a se **** quamvis sic: inlelleclu penetrari non ppssiut, ut et
procedenlis Spiriius congrue dici polest. Nam nec ex verbis. valeant explicari; iitiltatehus tamen ccrlilu-
seipsO,necexpi*ocedentease,nasciiur:Becseipsum, dinlseoruro nutat soliditas. Nam, si superior eon-
aut prooedeutem a se, exislendo imiiatur. Seipsnm sideratio ralionabililer coroprehendit incomprelien-
quippenonrimiutor, nec a se trahit existendi similitu- «ibilc esse, quoroodo eadem sumroa sapientia sciat
dioem; quiaimilatioel simililudo non est in uno soto, ea quaefecil, de quibus lara muUa nos ^cire necesso
sed in pluribus; 24 ilfum vero upn imilatur nec ad est Lquis explicetquomodo sciat autdicatseipsara,.
ejus similitudinera exislit,quia iste non habet ab ilto de qua ahl nibil, aut yix aliquid ab horoine sciri
esse, sed illfcab isto«". (68) Restat igitur hoc so- D possibile esl? Ergo si non eo quod^ipsaro dicit'*8LV
hira Verbamiltiussolius esse, de quo nascendo ha- general Pater, et generatur Filius : Generattonem,
bet esse, et ad cujus omnimodam similitudinem ejus quis.enariabill {lsa. UH, 8^
VARliE LECT10NE&
•«• Non est aKquam dicere mss. non est aliud quanvdieere •"'Singulus Pater» sing-ikis tass. Vict. Sag..
siQgulusPater, et shignlus ««*TDnussciens, ei unus «iss. Vict. Sag. omitt. el «•*Nec iamen sint* tres.
dicentes slroul: mss. Nec,Tl lamen omnes,simul tres dicentes »'* Si ergo ilia uua sola est »i«. Thudn. 3ft
si «*» illasola una est Ergo nnum solum esl ms». «rgp si unum cst ms. Gister; ergo si dfiliiii sottinr'
,T*
esl •" Ot etiam vera mss. ut el vera «»Constat enim esse mss.67« consial enim ipsum esse Et pater,'
quod nectnss. elpalelquia «"Neca s$ms. S.Mich. autase tnmss. continuatui•pr~cedenseaput. i^i
Fifius. *»'.Palfis-aulTilii »*
Inlilul. Sit^umwunius ntss. sitnisi-unu^ uniusms. Tnu. 50. siinisi nnusunius «7*
mtt. Viet'Sag. P.alriset Fitii '*** Si sit perfectus ms. Cister. sic sil perfectus •*' Cap. Gi.eitin mts. eapul^
M. *»*liiwniprensibiIequam»7WJ.incompreheiisibile, tam ineafabile, quam Quod selpsaiii -didttuaL^
T/rn. SOquod ipsamdfcit
. NOT^;,. .
(68) Alias bic incipit cap. 61 , ,
 211 S. ANSELMI CANTUAR. AKCHIEP. 0PPC PARS I. — DOf.MATICA. *ttf
CAPUT LXV(69). A minus ineffabifem persistere : sf neqnaquam iHa
, Quomodp de ineffabili re verum dispttlatwn sit. putetur per essentiafe suae prbprielatera expressa;
COSSPECTCS CAPiTis,— Hqc atitem Jlcet ineiTabilesit sed utcunqne per aliud designala. Nani, quiecunque
secundum proprietatein, niliit proliibel verum nomifta de ilta natura dici posse videntur. non tam
esse qcrodhaclerius de summa naliira dispiiUitiiro mihi eam ostendunt
- eslperaertigtnala, per propVietatem quam per
tmaginem acsiraililHdineni. Quae-
, cunque noniina, quaede itla iiaiura tlicnntiir, non atiquam innuunt sirailitudinem. Etenim com eafum-
' tam illius proprietatem innuuni, quam similittidi- dem vocum signiticaiiories cogito, farailiarfus conci-
enim quod in rebusfaciisconcipi-
< neiii:signilicani
mus: nec tamen falsum est qttod per verba de ipsa pio
meiile quod in rebus factis conspicio, quam id
iiilimatur v«l aestimatur. QuPdde ipsa cognoscttur, quod omnem homanum intellectum transcendere
yerinn est; licet non lotum cognoscalur qued ipsa inlelljgp: nam valde minus aliquid, imo liinge aliud
vefe est. in mente mea sua signiflcatione constituiint, quam
Sed riirsum, siita *— se ralip ineffabilftalis ilHsa sit illud ad quod inteHigendum per haric ieuuemi
liabet, imo quia sicest: quomodo stabil quidquid de significalipnem mens ipsa mea conatur proficerC.
illa es^ seciindum Patris, et Fiiii, et Spiritus proce- Nam., nec nomen sapientiae mihi sulBcil bslendere*
dentis babilttdinem, disputatum est? Nam si vera illud, per
quod omnia facta sunt de nihilo, et ser-
illud ratione explicitara est •**,qu.iliter est illa inef- B vantur a nihMo; nec nomen essenti* mihi vafet ex-
labilis? Aut si ineflabilis ***est, qnomodo est ita, primere illud, quod per singularem aftitudinem
siouldispaiaiium est? An qiiodiMitetitts ''*•• de flla longe est stipra omnia, et per haturalem preprie-
potuit expficari: et ideo-nibil protiibet esse verura latem valde est extra otnnia. Sic ergo illanalura
quod dispuiatiiin est. Sed quia penitus non potuit et iheffabilis est; quia pcr verba; sicutiest nut
cothpreheridiV idcifco est ineffabilis. Sed ad illud Iateuus valet inlimari: el falsum non est, si quid de
quid responderi poterit, quod jam supra in bac illa, ratione docenle, per aliud velut in senigmaifr
ipsa disputalione constitil; quia sic cst summa es- polest aestimari.
sentiar supra el exlra omneni allam naturaro, ut si • CAPDT LXVI [al. LXIVj«".
qnandodeitla dicitur aliqitid verbis, qiise communia Quod per rationalem meniem maxime accedalur ad
sunt alits naluris, sensus nullafeiius sUM*ommunis? cogrioscendum summam essentiam..
— Nihtl ilaque de illa nalura
Qtiem enim sensum in omnibus his verbis, quae CONSPECTUS CAPITIS.
potest percipi per proprielatem, sed pier.aliud.
cogitavr, inlellexi nisi communem et usitatum 1 Si Ergo tanto aliius crealrix essenlia eognoscituf,
crgo usitatiis sensus verborura alienus est ab illa qiiautp per propinquiorem ipsi crealuram indaga-
•*'.; qurdqoitf ratiocinatus sum, non pertinet ad il- lur. Sicut itaque sola mensralionalis ad ejus invesJi-
tam. Quomodo igttur verum est inventum esse «" Q gationem assurgere. valet, ila eadem sola est, per
quam maxime ipsametadejusinvenlionemproficere
aliquid de summa essentia ; si qnod esl invcnliim, queat: quia haecllli propinquat. tlnde quanto stu-
longe diversum est ab illa? Quid ergo? An quodara- diosius mens ad se discendum intendit.tanto^eQica-.
modo invenlum est afiquid de incbmprehensibili re; ctusad iltiussumtnae essenliae cognitionem ascen-
dit: Ct qoanio se tntueri negtigil; tanto a crealricis
ct quodaromodo nihii perspectura est de ea? Saepe esseniiae speculaiione et intuilti descendit.
namque multa dicimus, quae proprie sicut sunt non Cum igitur pateat quia «'* nibii de hac natura pos-
expfimimus; sed per atiud signiDcainus id quod sil percipi per suam proprielalem, sed per aliud ,
prOprie aut nolumtis, aut «" nbn possumus depro- ceftum esl quia per lltud magis ad ejus cog«itio-
mere, ut eum per aenigmala lequimur. Et saepe nem "* acceditur, quod illi raagis *" per similitu-
videmus aliqnid, non prpprie .*••' quemadmodnm res diuem propinquat. Quidqnid enim inler creata con-
ipsa est; sed per aliquam simililudinem aut ima- slat illi esSe similius, id nccesse esl esse nalura,
gihem, ul cum vulturo alicojus **1 consideramus in pnestantitts. Quapropler id et per roajorem simili-
specuto. Sic quippe unani eamdenique rem dicimus tudinem plus juvat mentem iiidagajUem summae
et non dicimus; videmus et npnvidemus : dicimus veritalipropinquare; et per excellentioreni crealanv
et viderausper aliud; non dicimus et non videnros essentiaro plus docet quid de creante mens ipsa de-
n
per suam proprietatem •»'. (70) Hac itaque ralione beat aestimare. Prpcui dubio itaque tanto attius
niliil proliibet et veruro esse qtiod dispiitatum est creatrix esseiilia cognoscilur, quanto per. propin-
haclenusde summa natura; et ipsam tamen nihilo- quioremsibi creaturam indagatur. Nam quod om-
VARLE LECTIONES.
«*' Sed rursum si ita esl, ete. in msi. hic
incipit eaput 65, sub hoe tiluto : Quomodo^de ineffa-
bWire, elc. m ut in lituto caputftb. in edilis M»,De illa snbslantia mss. Vicl. Sag. Thu.' Gem. omitt.
subsjaiUia Raiione explicatamesims. Vict. ratione explicaiuro est m*s. Sdg. Thu. ratione explicitum *
cst *•*»Si iHa ineffabilis mss. Thuitiet. Sag. Gitten bmitt. illa **-Aut qiiodanlenus mst, an quodam
leniis , *" Alienusesladilla mss. alienuseSt ab illa ***Veriim inventum esl esse rnss. verum est inventam
essa "» Aut volunuis aut mss. aul nolumus, aut *•• Non prope mijs. non ptdprie **1 Vultum cniiiBj«ss. v
vultpin alieujiis «»»ln mss. eontinualut caput prmcedens. «'* Cap- 6* «' i« m*s. eaput 66 e*J^»a*;
quiHl mss. pateat, quia :.**?E*us,cogpitiouera mi. TAti. 30 ejus cogilationem. «" Quod illi ma|is m«.
T/iM.50 quo illi uiagis .-•':-.
' '
.-A,,w NOT^,
{69) Alias est pars cap. 62. '"".. (70) Atias.hic ineipil cap, 63..
«213 MONOLOGIUM. 2rfc
nis essentia, inquanlum est, intantum sit similis __ L, liora sunl in potestate, ea magisesse debent in
stiminaeessenliae, ratio jam supra considerata du- voluntate. Deinde non aliudest esse rationalem,.
bitare non permittit. Patel ilaqne quia sicut sola quam posse disceniere justum a non jusio,.
verum a non vero, bOnuma non bono, magis bo-
est mens rationalis inter omnes creaturas, qux ad nrim a minus bono. Frustra aulem ista polest nisi
ejus investigationemassurgerevaleat ;ita nihilominus quod discernit, amet vel reprobet, secunduro
verae discreltonis judicium; magis videlicet vel
eadem sola, est, per quara maxime ipsamet ad 25 minus amando quod magis yel ininus- bonum es&e
ejusdero invenlionem proficere qtieal. Nam, jam judicat. Ergo rationalis creatura ad lioc facta est,
cognilum est quia baec illi maxiroe per natufalis ut sumraam essenliam, quaeesl summum bonum,
essentiae propinquat similjtudineih. Qttid igilur amet super omnia bona; inio ut nihilamet nisi-
illam, quia illa est bona per se, et nihit est bo-
aperiius, quara quia mens rationaris quanto stu- num nisi per tilam.
dbsiusad se discendum intendii; tanto efficacitis Consequi itaque'<">videtur qnod rationalis cfealura
ad illius cogniiionem ascendit : et quanto seipsam nihit tanluni debet studere, qnam hanc imaginem
inluerit negligii, tanio ab ejus specutatione descen- sibi per naluralem potenliam impressam, per vo-
dit? luntarium effectum exprimere. Etenim praeter hoc,
CAPUT LXVII [al. LXV]«". quod creanli se debet hoc ipsum quod est: hinc
. Quoa tnens ipta tpeculum ejut, et imago ejus til. •-*quoque"", quia iiihil lam praecipuum posse, quam
CORSKCTUS CAPITIS.—rQuoniam sola mens et sui reminisci et intelligere et amare summurti benura,
et bujus summaeessentiaememor et intelligens ct '
amans esse potest: ideo ea sola vera esl iraago cognoscilur, nimirum nihil lam praecipue debere
illius essentiae, quae per sui memOriara, intelli- vclle convincitur. Quis enim neget qu*ecunque me-
gemiam, et amorem, in Trinilale ineffabili consi- tiora sniU in potestale, ea magis esse deberc in vo-
slit. Maximeautem in boc mens estsimilis summae luntate?
essentiae qiiod possit reminisci, inlelligere et Denique ralionali naturae non est aliud esse
amare id quod optimum et maximiim est, hoc est, ralionalem, quam posse discernere justum a non
summam essentiam. justo, verum a non vero, bonum a npn boho, ma-
Aptissiraeigitur «Mipsa sibimet esse velut specu- gis bonum a minus bono'" : hoc autem posse om-
liim dici polest, in quo specutetur, ut ita dicam, ima- nino inuliie esl illi et supervacuuro, nisi quod di-
ginera ejiis quam facie ad faciem videre nequit, scernit amet vet reprobet secundum veraediscretionis
Nam , si mens ipsa sola ex oinnibus qua>facla sunt, judicium '»*. (72)-Hinc itaque satis patenter7»1-vide-
sui memor ei inlelligens eiamans esse polest, non tur onlne rationale ad hoe existere, ul sicut raiione
video cur negetur esse in illa vera imago illius es- discretionis aliquid magis, vel"* minusbonHin sive
sentiae, qu* per soi memoriam, et inieltigentiam, nonbonuirn judical; ita magis aut minus id ame>,
ei aroorem in-Tninilate ineffabili consistit. Aut **" aut respuat. Nibil igitur apertius"" quam raiiona-
certe"» ihde verius esse illius se probat imaginem; lem creaturam ad hoc esse factam, ut summam es-
quia illius potest esse memor, illam InteHigere et sentiara amet super .omnia bona, sicul ipsa cst
amare. In quo enim major est et illi similior, in eo sumraum bonum : imo ul nibil amel nisi illam, aut
vcrior illius esse imago cognoscilur. Omnino autem propler illam; qttia illa esl bona per se, et niliit
cngitari non potest raliOnali creaiurae naturaliter aliud est bonum nisi per iilara. Amare autem eam
esse dalum aliquid lam pmcipuum, tamque simile nequit, nisi ejus reminisci, et eam sluduerit iutel-
suniraaesapientiae quam hoc, quia potest reminisci, ligere. Clarum esl ergo rationalem creatnrara, lo-
et intelligere, et amare id quod oplimum et maxi- lum suum posse el yellem ad memoranduro, el in-
mum est omnium. Nihil igilur aliud esl inditum ali- lelligertdum, el amandum summum bonum impea-
cui creaturae quodsic praeferat imaginem Creatoris. dere debcre, ad quod ipsum esse suum se cognoscit
CAPUT LXVIH (71). habere.
Quod ralionalii crealura ad amandum iltam [acla sit. CAPUT LXIX [a/. LXVII] '«*.
CotiSPECTus CAPITIS.— Ergo mens ralionalis nihil Quod anima semper. illam amans,. aliquando vere-
lanhim studere debel, quam hanc iinagitiem na- beate vivat.
turaliter sibi impressam, per voluntarium effe- -^CONSPECTCS CApms. — At antma liumana est ratio-
cium expriinere. Ergo cum praecipuuroquod po- natis creatura. Ergo ad boc facta est ul amet sum-
test, si reminisci et intelligere, el amare summum mam essentiam, et quidera sine fine. Nefas enim
bonum, id praecipue debet velle : quae enim me- est aestiinare ouod sumina sapientia ad bou
'
I VAR\M LECTIONES.
«" Cap. 65 est ih mss. caput 67. ••• Aptissirae igitnr ms. Thu. 30 apertissime igittir «*»At
ceriemss. aut certe '•• Consequi ilaque, etc. inmss. hic incipit caputGSsub Uoc titulo : Qiiod ralit-
nalis creatura, etc. ut in titulo capitis 66 in edilis. m Iluic quoque, quia tuss. Gem. et S. Micli. hinc
quoque,'•»quia ms. Citler. hic quoque quia "" Majus bonum a minus bono tns. Gem. magis bonum a minus
bono Inmtt. continuatur caput prwcedent. m Satis palienter m»«. salis patenter '"Aliquid majus
vel tnss. Ffci. Sag. Thu. Cister. aliquid magis vel '*• Nihil enim aptius mss. Viet. Sag: Thu.S. Mtcli.
Cis«'?r.uibil igUur apertius '•' Velle el posse mss. Viet. Sag: posse el vclle "-* Cap. 67 eit inmss. caput.

'NOT-iE.-
-- "
(Ti) Alias esl p^rs eap. 05. (72) Aiia.shic inctpit cap. 66^
 «5 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP, OPP. PARS I. — DOGMATICA. 216
fceerit ut aliqnando vel spoirte vel violenter hunc A CAPUT LXX [«/. LXVIII]»'.
ainorem aroitlat. Reslat igitur earo esse ad liee, Quod illu te amanli seiptam relribual''" tit mterne
faclaro, nt sine ftne amet stiroroamesseiiiiam. At beala sit.
hoc facerC non potest, nisi sempCr vival, Sic igi- —>
tui*est facta m semper vivat.si semper veJitfileere CoNSPECTtjs —
CAPITIS. Repugnat eum, qui jiistissi-
ad quod facia est. Deinde Deo bono non convenit miisest, non discernere inler amanlem et conlem-
ut quod fecit esse ad se nmandum, id faciat non nentem id qnod summe amari debet: ef eura noh
esse, quandiu vere amaverit; el quod sponte dedit «inare amantem se, aul nihil prodesse ab eo
non anianti, nt semper amafei, id auferat vel au- amari, Ergo repugnat eum nihil retribuere amanli
ferri permittat amanli,ul*ex necessitate nonartiet: se. At hujtts amoris, quo rationalis crealura aliis
cnm dubilari non debeat quod ipse omnemnaturam eminet, nihil potest esse prapminra nisi quod su-
se vere amantem amet. Ergo liquet humanae na» pereminel in omnibus haturis : bonus enim qood
turae nunquam auferri suam vitam, si semper sicse amari exigit, non minus se desiderari cogit.
studeal amare summam vilam. Sed ahsurdum est Nihil ergo suitima bonilas retribuere potest amahli.
ut aliqua natura semper araando iliuro qui est ac desideranli se, ntsi seipsam. Si enim vult-araari
'stthiihe bontis et omnipolens, seniper miserevi- iit aliud relribuai, non vult amari propter se, sed
ttal. Ergo a-sima huraana, quia rationalis est, aid propler atiud; et ila non se. sed aliud voltaraari.
Iioc esi facla ut si servet id ad qttid facla est, ali- Conslat ergo quia is qui illam, 26 ut debet, de-
quando secura a morte et ab omni moleslia beate sideraverit, sttmma perfruetur bealittidine; et
vival. illam nunquam amittet, quia nec illaro po-
0JJ quod
terit non amare, nec.illa amantem se poteril dese-
Duhium autem non est animam humanam esse xCre. Ergo aeteme beata erit.
ralionaleni creaturam ; ergo necesse est eam esse
faclamad hoc ut amet summatn essenliam. Necesse simus Denique nultatenusverum videri polest, pl justis-
et potentissimus nihil relribuai amanli se per-
cst tg.ltir eamesse factam aut ad h.oc, utsine fioe cui uon amahti tribuit essenliara" 3, ul
vel severanter;
amel; aut ad hoc, ut aliquando sponte , velvio- amans esse posset. Si enim nihil relribuit amanli»
tenier liunc amorem amitlat. Sednefas esl «stimai e non discernit justissimus inter amantera, et con*
stimuatnsapientiaraadboccamfecisse.titaliqtiaitdo lemncntein id quod summe amari debet'u, nec
lanturo bpn.um, aut contemnat, aut volens tenefe
aroat amantem se, aut non prodest ab illo amari:
al qjtia violenlia perdal. Hestat igitur eam esse ad
~i amet summam essentiam. quae omnia ab illo dissonant: retribuit igilur omni
tiocjfaclam, siste fine se amare perseveranti. Quid autem relribnii? Si
Al hoc. facere^» non potest nisi sempw vival. Sic
nihilo dedit ralionalera "<" essentiam lil amans es-
igitur est facla qt semper vival, si seroper velil fa- set^ quid dabil amanti, si amare non cesset? Si
ce»e-a4quod faoia est. Deinde ineonveniens nimis tam.grande esiquod amori famutalur, quam grande
est summe bono, summeque sapienli, et om- est
esse ad se aman- Q quod-amori recompensaUir?Et si lale estamoris
nipoleuti Cfeatori- ut quod fecit
et fulciroentum, quale esl amoris emoIumenturo?Nam,
iliun, id faciat npn esse, quandiuyereamaverit; si rationatis crealura, quae sibi inutilis est stne boc
quod sponi« ftedit non amanti, ut semper amaret, si emiiiel in omnibus crealuris : utique ni-
id mferat vel auferri perrailtat amanti, ut ex ne- aroore, hil potest esse praemium hujus amoris, nis'rquod
cessiiate non amet; praeserlim cum dtibilari nulla- in omnibus naturis. Etenim ipsum idem
naluram se vere supereminet
lenus debeal quod ipse omnem
bonum, quod sic se amari exigit, nou niinus se ab
amaiUem amel, Quare manifesttiiii est humanae amanie desiderari Nam quis sic amet ju-
stu- cpgit'1'.
animaenunquam aufetri suam vilani, si semper stiliam, veritalem, bealiludinem, incarfuplibilitar
deat amare summam vitam. Quahier ergo vivel? lem ut bis frui non
nisi sit a mole-. appeiat ? Quid ergo summa "bo-
Quid enira magnum est longa vila, nitas relribuet aroanliel dcsideranti se nisi seipsam?-
stiarura inoursione vere secura ? Quisqiiis enim dum
Nam quidquid aliud tribuat, noo relribuit; quia itec
vivit, aut timendo, aut paiiendo motesliis suttjacct,
compensalur amori, nec consolalur amantem, nee
aut falsa securitate fallitur, quid nisi misere vivit? saiiat desiderantem. Aut si se vutt amari el deside-.
Si quis aulem ab his liber"» vivit, beate vivil. Sed
rari, ul atiud relribuat, non se. vult' 11amari et
absurdissimum est ut aliqua natUra semper amando D desiderari
bonus et sem- propter se, sed propter aiiud; et sic non
itlum, qui esl summe omnipolens, vult se amari, sed aliud : qued cogitare nefas esl'1*.
per misere vivat. Liquet igilnr humanam animam
Niliil ergo verius quam quod omnis aniraa fatiotia-
hujusrapdi esse, ut si servet id a-tqupdfesi.^ii-
alia mo- lis, si, quemadmodum debet, sludeal amando de-
quandp vere secura ab ipsa mprle el omni
siderare summam. beatitudinem, aliquando illam ai
lestia beale vival.
fruendum percipiat, ut quod nunc vidcl'"quasi per
sngeulum. et in ce-igmate tunc videat facie ad [a-

YAR14! LECTIOJSES,

. ***--it%hoc focere mtt. At hoe facere "»Ab hts tiberc mts. sVict. Sug. Gem, Ckter: ab bis Itbefr
"« C«p. 68 etl ittmst. caput 70 '**.TribufU«iss. relribuat. . "* Tribnit essenliam mst. Viet. Sdg. tri^
Iniat essienliam '-* Summe amaredebet mss. summe amari debet "* Rationabilem mss. ratioiialem
"« Cogitur tnss. cogit "' Nec se vull inss. Fici. Sag. Thu. nori se vult "«Cogitari nelas tnss. Viet. Sag.,
T/i«. S, H'(h, Cister. cogitare nefas <" Nunc videat mss. Vict. Saq, S. Mtch. Thu, nunc vidijl
417 MONOLOGIUM. 218
ciem (75)'". Ulrum aulera ea sine fine frtiatur, du- A CAPUT LXXII (76).
bilare stullissimura est; quoniam illa fruens ilec Quod omnts.anima humana sit immortalis. Et quotf
timore torqueri poterit, ncc fallaci secttrilale de- aut semper misera, aut aUquando verebeala.ttl.
cipi, nec cjus indigentiam'" jam experla; illam CoptspECTcsCAPITIS.—Verum nec aeierne beata, nec
seterne misera esset anima, si esset mortalis. Ergo
polerit non amare; nec illa deseret amantem se, immortalisest.Omnes atitem .inimaesunl ejusdeni
nec aliquideril poleutius, quod eas separet invitas. natuiae : ergo oinnes suni immortales, cum saltem
Quare quaccunque anima summa beatitudine semel aliquie immorlales sini. Porro omne quod vivit, aut
fruicojperit, alerne beala erit. nuiiquam,aut aliquandoerit veresecurum abomnt
molestia : ergo oranis aniina liiimana aul semper
CAPUT LXX1(74). misera erit, aut erit aliquando vere beata.
Quod illam contemnens, mterne misera sit. Sednec amanlem"' animani necesse est aeterne
CONSPECTUS CAPITIS. — Econtrario qui summi boni beatam nec contemnenlem, miseram, si sit
aniorem contemnet, aeterne miser erit: nara vet mortalis.esse;
ijesinetesse, vel in aelerna eril miseria. Non suf- Sive igitur amei, sive conlemnal id ad
ficii aulero ad poenam, quod non sil; esset eniro quod amandum creata est, necesseest eam ironior-
posl culpam id quod anle culpam fuit; elsicju- talem esse. Si auteih aliquae sunt animae rationales,
siitia non discernerel inter id quodnullum bonum
polest, elnullum malum vult, et id quod maxi- B sicut quaenec amantcs, nec conlemnenles judicandcesim,
inum bonuro polest, et maximtim mafum vult. Iu esse videnlur animae iufantum, quid de his
aeterna ergo eritmiseria, si suromam essetiliain senliendum est? Stint mortales, an immortales "*?
amare contemnat. Sed procnl dubio omnes liumanae animae ejusdem
Hinc otique consequenler'" colligilur, quod illa, naturae sunt. Quare, quoiiiam constat quasdaro csse
qua*summi boni ainorero contemnit, aelernain mi- iinmorliiles , necesse est omnem liumanaro animaro
seriam incurret'". Nam si dicitur quod pfo lali con- esse immortalem. Verum, cumomne' 8" vivit
quod
temptu sic justius puniatur, ut ipsum esse, vel vitata aut nunquam, aut aliquando sil vere securum ab
perdat; quia se non utitur ad id ad quod est facta; omni molestia; nihilominus est necesse omnem bu-
iiullalenus lioc admittit ratio, ut, post lantam cut- roanam animam' 3' aut semper miseram esse, aiit
paro, pro poena recipial esse quodm erat ante om- aliquando vere beatam.
nem culpani. Quippe antequam esset, nec culpam
CAPUT LXXtll [al. LXXl]'".
habere, nqc pcenam senlire polerat. Si ergo anima
nulla anima tnjuste privetur summq oono, et
cpnlcmnens id ad quod fecta est, sic morilur, ul Quod quod omninoad ipsum sit nilendum.
niliil sentiat, aut ut omnhio'" nib«I sil; similiter CONSPECTUS — Quae autem sint anjmae sic
CAPITIS.
se habebit, et in maxima culpa, el sine'" oroni amanles, uialiqttando beatae; aut sic contemiien-
culpa; nec.discernet'?' summe sapiens juslilia"» C les, ul aliquando miscrae futurae sint, compre-
iiiler id quod nullum bonum polest, et nullum ina- hendi non potest a,bhomine. Sufficiat quod surome
jtistus neminem injuste privet summo bono. Ad
liiro vult; et id quod maximuro bonum polest, et illud itaque omni homini totp Corde , lota anima,
inaximuiu malum vult. Al boc salis palel quam in- tota mente amando et desiderando nitendum est.
conveniens sil'". (75) Nibit igilurvideripotestcon- Quae vero animac incunctanler judicandae sint"*,
sequenlius, et nihil credi debet certius, quaro lio- sic amanles id'", ad quod amandum facloesunl, ut
iiiinis animam sic esse factam, ul si coniemnat illo.quandoque frui; quae autein sic contemneiites,
amare summam essentiam, apternam paliatur' 3' ut illo semper indigere mercantur, aut qualiler,
miseriam : ut sicut ainans aeterno gaudebit praeinio, quove merilo illae, quae nec amantes nec coniem-
ita conteronens aelerna pcena doleat : el sicul illa nenles dici posse videnlur, ad beatiludinem aelernaiii
seitliet iroroutabilem sumcientiam, ila isla sential" 1 miseriainve dislribuanlur, aliquem morlalium dis-
iiiconsolabilem' 1" indigeiiliam. putando posse comprebcndere, procul dubio vel
VAIUJE LECTIONES. ,
***Inmss.cortinuaturcaputprmcedens "'Indulgentiammss.indigentiam '" Hinc uliqtie consequenter, etc.
inmss.hicincipitcapuilX subhoc '"tittdo : Quod illam contemnens aeterne misera sit ms.Thu. 30. Quod illa
couteronens, aierne misera sit Incurril. inss. Vict. 3. Sag. Thu. 30. Cister. incurrat ms. Vict. 13
incurrel. '" Recipiat esse quod mss. Cister. recipiat non esse quod "'• E. Ant omnino mss*.Vicl. Sag.
Thu. aul ut oinnino "«Culpa sine mss. culpa et sine '"' Nec discernit »nss. nec disceruet "* Sapiens
iustitiam mss, sapieusjustitia ""**/>»mss. continuatur caput prmceitens. "« Contemnat amare summam
juslitiaiu, aeternam paliatur "' Ita isla sentiat mss.
justiliam, aelernam palieiur ms. Cisler. contemnal
Gem. S. Mich. Cister. iu isla sentiet *" Inconsolabilcm ms. Thu. 90 incomprehensibilem "' Sed neo
amantem, etc. in tnss. hic incipit
"** caput 72. sub hoc titulo : Quod omnis"*aninia humana sit immortalis ut in
tituto eapitis 79in edit. Sive immorlales mts. ai^imniorlales Verura cuin onine, etc. in mss. hie
ineipit capul73"•sub hoc tilulo : Quod atit semper misera aut aliquando vere beata sit: ut ih'" titulo captu
lOtneditis. Oronera animanl wss. Thu. Yict. Sag. Cister. onroem liumaiiain aniniain Cap. est i»
tnss. capulli subhoc titulo: Quod nulla aniina itijuste privelur summo bono, et quod ad ipsuin niteiidtiin
bil, ut tn tilulo capitis 71 m editis mss. Thuau. 60 et"*Cister.. Quod nulla aniroa injuste priveiur suromp
sono; et quod omiiino ad ipsum iiilendendum sil Judicandaesunl mss. Vict. Sag. Thu. judieandae sini
"' Ainantes illud mss. Thu. Cister. aroantes id
JNOTiE.
(73) Alias bic incipit cap. b9. (75) Alias hic incipit cap. 70.
l'i) Alias est pars, cap. Oij. (70) Alias esl pars cap. 70,
219 S. ANSELMI GANTUAR. AWMra». iSR». PARS I. — DGGMATICA. 22«
difflcilllmum vel 'z-r-m-JT^^T^^frr* -Q?** SSHWBB A esse in fllam, quam si dicitur ad illam. Hac itaque
***»tuaune Josh» -s*M«meqt»e l»iw toeatore rerum fatione pnlo congnieninjs pdsse dici crederidum essa
nuflaeoioho, afl™ quod facia est, injuste privetur, iu illam quam ad itjam. '"*'"'.'..
cenissiime est'*" lenendum; et ad i#em ipsum bo- CAPUT LXXVI[<rf.JLXXIV]»•*..-..'.'.
nun»«sl «aani homiiii loto corde, lola anima, lota Quod in Patrem, et Filium.et eorum Spiritum partler
roemeamaiido e| desidefando nitendtim. . el in singulos, et simul in tres credenium sil.
IJAPCT LXXIV [ttt.' UHLtiy**. ./'' CONSPECTUS CAPITIS.— Sic credendum Cst, qoiSi
ipsi tres et singutus eorum est una suroraa essen-
Quod summa essentia sit speranda. tia; in quam solam oinnis homo debet credere.
CoysvBCTusCAP1.TIS.---'Adilludyero tenderenemo sicut haec sola est unicus finis quera iii omni
polest, si ad illud se possepervenire desperel. Ergo cogitatu, aCtuqiie suo homo per amorem debet
praeter amorem hecessaria esl spes iniendere. Qitemadmodum autem in iHam len-
Sed in hac intentione humana anima nullaieiius dere, nisi credat illani, nullus potCst, ita illam
se poterlt exercere, si desperet quo intendit se poSse credefe, nisi tendat in itlam, nulli prodest.
pervenire. Quapropter quantum illi esl utile studium CrCdendumigitur est pariler in Pairem, et Filiiim,
adnilendi 'H, taritum necessaria est spes pertiii- et eorum Spiritum, et in singulos, et siroul in tres;
geudi. „,quja ei singulits Pater, et sitigul»is :Mttus,! et rfn-
' •S gulus eorum Spiritus e<ilsumroa essenlia : et simul
27CAPUTLXXV (77). ;
Quod credendum sil in illam, hoc est, "credendo Pater, et Filius, curo suo Spiritu sunt una eademqiie
. lendendum in itlam. -" summa essentia, in quam solam orariis homo debel
CONSPECTUS CAPITIS.'—Arhare autem aiit sperare non credere; quia est solus finis, quem in omni cogitatu
potest, quod non credlt. Ergo et fides necessaria actuqtie so!6 per amprein debet intcndere. Unde
est.qua non modo summam essenttam et ea sine roanifestum estquia sicut in illam tendere, nisi
amari npn potest, eredat; sed qua cre-
3iiitius
ehdo tendat in illani. Iii illam enira credere est credat illam, mdtus potest; ita illam credere, nisi
credendo tendere iri illam. Ergo non cfedit in tendat inillam, nulli prodest. ;
illam qui, per hoc quod. credit, non ad tllam lendit. GAEUT LXXVH [ai: LXXV] "*.
Qui vero credeiido in illam tendii, ad illam sic
perveniet ut inlra illain perinansurus sit. Umfe Qum sit viva, qu~ mortua fides..
ipiitis dicifur ciedendum et lendenduin esse in CoitspEcftjs CAPITIS.— Ergo fldes sine dileclione
illam, quam credenduro aut ieiidendum esse ad inutilis est, et quasi»orluum aliquid. FidCs vero
, illaro. cum dilectione nonest otiosa: nam quod summam
Amare autem "*, aul sperare n« non potest quod justitiam diligit, nihil justtim conteroiiere, nihil
non credit. Expedit itaque eidem lromanae animae Valet injusttim admillere. Ergo et operPsa fides
snmmam essehiiam, et ea sine quibus illa amari non G _ vivit, quia habet vitam dileeiionis sine qua hPn
pperaretur; el olio-ja lides non vivil, quia caret
polest, credere, lit illam crederido"", tendat in vita dilectionis, curii qua non otiarelur. Ideo
illam. Qiiod idem apte breviusque signiflcari posse autera fldes morliia dicitur quia non habef vllam,
"*puto, si pro eo qubd esVcfedendo tehdere in semper habere debeti Porfd -vWfldes ea
icitur qua) credil in id, in quod credi debet;
3uam
summam essenliam, dlcatur credere in summairi morlua vero fides, ea quae credit lanturo id, quod
essenfiam. Nam, si quis dicat se creilere in illam, credidebet ,
satis Videtur ostendere, et per fldem quam proftte*- Quapropter • quanlacunque certiliidine credatur
tur, ad sumniam se lendere esseiiliani, et illa se tarita resj, iriulilis erit lides, et quasi mortuum alt-
credere, quae ad hanc peftiheht ihtentiortem : nam, qufd, nisi ditectione valeat et vivat. Etcnim nulla-
non videtur credere '*» in illam, sive qui credit tenuS (iilemillam, quam coropelens comitatur dile-
"
quod ad tendendutn in illam non perlinet, give qui ctio, si seopporturiilasbfferat "* operandi, otiOsam
per hoc quod credit, non ad iltam tehdit'T**i (78) Et esse, sed inagis se quadam ™* operum exefcere
forlasse indifferenter dici potest, credere in illahi, frequentia, quod sine dileclione facefe non posset,
et ad illam : sicut pfo eodem accipi potest credendo '" vel hoc solo probari polesl; quia quod summaro
lendere in illam et ad itlam, nisi quia quisquis ten- jusiiiiara diligit, nibil justum contemnere,nihil valet
dendo ad illam pervenerit, non extra illam remane- D injuslum admitlere. Ergo, quoniam quod aliquid
bil, sed intra illam permanebit. Quod expressius operatur, inesse sibi vttam, sine qua operari non
et lamiliarius significalur, si dicilur tendendum vaterel, ostendit : hon absurde dicilur et ope-

.-,.":.-.. . ...'?'.- VARIJ" LECTIQNES. ..., \:_ . . \\

"-•Quodtam aniss quod tamena '" Exbono ad mss. eobonoad. ™.Certissimee8liBss.
"**
Tltua. 30
cerlissimum est ***Cap.73 ett inmss. 75 m Adhfhendum tnss; adnitendi Amare autera, etc. tn
mss. Me incipit eaputlHtub hoc tituto ;Quod credendomsit, elc. ut.in titulo capitis 73m editis. '** Et
sperare mss, Ficlor. Sagiens Cisterciens. 7«Ul itla credendomss. utillamcredendo '*» Si-
aulsperare
gnari posse mss. signiDcari posse "" '*'
Non videttir credere ms. T/iuan. 50 non videntur credere
'***
"'tii
mst continuatur capul prmcedent.
'** Of^rat m*s. Thu. conferat '" Gap.ti eslinmss. caputTJ Gap. 75 est inmss. '"cdput 78
Magis esse quadara msi. Thu. Gem. magi||se quadam Facere
non possit mss. facere non Dosset *..•'-
NOTiE,
(77) Alias est pars cap. 7i. . " (78) Atias hic tncipit cap. 73.
«I MOTIOLOGICM. «9.3
rosa"* fldes vivere, quia habet vitam -iMeciwnissme j Lila -nec pfaires persome. Si quis itaque inde velit
qua non operareln r; et otiosa&dtsm nmvvivere*1*,qm aRcui loqni qmd tres, &-m. esse Patran, et Fdiam,
carel vita dileclionis, cum qua non otiarelur. Quare, et ntrinsqaeSpiritm,nisifomini1tgentianomints
si csecus dicitur, non tanlum qui perdidit visum ; proprie conveuientis coactus elegerit, aliquod ex
s;il qui cum debet habere '", non habet : cur non illism nominibus, quaepluraliter in summa essentia
similiter potest diei fides sine dileclione, mortua; non dici non possunt "* ad significandum "• id quod
quia Vitamsuam, id est, dilectionem perdidert; sed congruo nomine dici non potest : ut si dicat illam
quia non habetqnam semper habefe debet? Queni- admirabilem Trinitatem esse unam essentiam, vet
admodum igitur illa fides, qurn per dilectionem naturam; et tres personas, sive substanlias. Nam
operaiur, viva esse cognoscitur; ita illa, qnae per hsec duo nomina aptius eligunlur ad significandara
conlemptum otiatur, morttia esse convincitur. Satis '" pluralitalem in summa essenlia, quia persona non
ilaque convenienler dici potest viva fides credere in dicitur, nisi de individua rationali natura; et sub-
id, in quod credi ™ debet; mortua vero fides cre- slantia principaliter dicitur de individuis, quae
(!e;e tantum id, quodcredi debet. maxime in pluralitale subsistunt "*. Individua
CAPCT LXXVIII[al. LXXVI]'". namque maxime snbslant, id est, subjacent acci-
°
Qttod tres summa essentia quodammodo dici possit. • dentibus : et ideo magis proprie nomen subslantiae
COISPECTUS CAPITIS.— Omni homini expedit ut stiscipiunt. Unde jam supra manifesluro est summam
credat in trinam unitaiem, et unam Triiiitatem;
unam propter essentiam; trinam, propier tres essentiam, quae nullis sabjacet accidentibus, proprie
nesch» quid. Dici enim non potest quid sinl tres non posse dici substantiam; nisi substantia ponatur
personae,qno.ipsaeplurcs fiant. Nec enim sunt lot pro essenlia. Potest ergo hac necessilalis ratione
substantiae, quot personne, ut in bominibus, qui irreprehensibiliter illa summa et una Trinilas, sive
quot personae, tot individuaesunt substantiae. lta-
que in summa essentia siCut non sunt plnres trina uniias, dici una essentia, el tres persona", sive
substaniiae, ita nec plures personse. Sola ergo tres substanliae.
indigeniia nominis, quo pluraiilas in essenlia una
slgnificelur, dieitur esse tres personas sive sub- 28 CAPUT LXXIX (79),
s'amias in una suroma; essenlia seu nalura. Indi-
vidua maxime substant accidentibus : unde magis Quodipsa sit Deus, qui solus omnibusdominalur et
proprie nomen subslantiae suscipiunt : et ita omniairegil.
sninma essentia, quae nullis suhest accidentibus, CO.NSPECTUS CAPITIS. — Huic soli summae esseniiae,
non polest proprie dici snbstanlia, nisi subslanlia quae omnibus dominatur eiomnia. regil, proprie
ponaiufpro essenlia. Hac ratione irreprehensi- nomen Pei assignatur. Dei eniro nomine non intel-
biliterilla suromaet una Tririitas dici potest una ligiiur nisi substantia qiiae est supra oronem na-
esseutia, et tres personae, sive tres subslanliae. C lurara ab hominibus veneranda propter dignila-
Ecce patet omni homini expedire ut credat in tem, et exoranda propter imminentem quamlibet
unam necessitalem. Sicut autem a summe hono.summe-
quamdam ineffabilem trinam unitatem, et
que sapienle Spirilu facla sunt omnia; ita ipse
Trinilatem : unam quidem et unitalem, propter omnibus dominatur, et omnia regit. Ergo non ab
uitam essentiam; trinam vero et tsinitatera, propler alio, neccasu cuncla reguntur. Isergo solus esi
tres, nescio quid. Licet enim possim dicere Trini- quem omnis alia na.tura debet diligendo venerari,
de quo solo prospera sunt speranda, ad quem
talem, propter Patrem, et Filium, et ulriiisque solum ab adversis esl fugiendum, cui soli pro
Spiritum, qui sunt tres; non tamen possum '" quavis re supplicandum. Hic ergo solus vere est
et dicilur Deus, ineffabiliter Irinus et unus.
proferre uno nomine, propler quid tres; vetut si
dicerero propter tres personas; sicut dicerem '" Videtnr ergo "', imo incunclanler asseritur quia
unitatem, propler unam subslanliam. Non enim nec nihil "• est id quod dicitur Deus; et huic soti
pulandae sunt ires personae; quia omnes plures per- summae essenliae proprie nomen Dei assignatur.
sonae sic subsistunt separatim ab invicem, ut tot Quippe omnis qui Deum esse dicit, sive unuiri sive
necesse sit esse substantias , quot sunt personae : plures, honinlelligit nisialiquamsubstanliam.quam
quod in pluribus bominibus, qui quot personae, lot censet snpra omnem natiiram, quae Deus rion est, ab
individuae sunl substantiae, cognoscitur. Quare in ® hominibus et venerandam, propter ejus eminentem
summa essentia, sicul non snnt plures substantiae; dignilalem, et exorandam sibi propter quamlibet'"
VARLE LECTIONES.
""• Dicitur operosa mts. dicilur et operosa '" Otiosa fides mst. et otiosa fidere '" Non Viveret mtt.
Inu. 30 non iu jusle mss. Fict. Sag. Citter. non vivere '»• Qui cnm debet habere mtt. Thu. '"qnicUnque
"» In quo credi iitst. in quod credi '" Cap. 76 est in mss. caput.79 non la-
quod debet habere "* m de illis ms. Thu.
men possum mss. Thtt. omitt. possum Sicut si dicerem mss. omitt. si Aliquid
30 aliquot de illis mt. S. Mich. aliquod ex iis.'•' '«* Dici non possintmss. Thu. S, Mich. dicimnon possuut
'*« Ad designandum m*t. ad Signilicandam Ad designandam mss, ad signiltcandam Pluralitale
subsistunt mss. pluralitate cOnstunt "» Videtur ergo, etc. in mti. hic incipitcaput W) tub hoc"*tilulo:
"• Qnia vero nihil msi. quia necnihil
Quod ipsa dominetur, etc. ulin titulo capitis Tl.ineditis, Pro-,
pterquamUbet mst. Vict. Sag. conlra quaralibet
A . NOTJE. . •
(79) Alias est pars cap. 76.
 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHPP. BPP. PARS I. — DOGMATICA. 224
2|S
el exauo, et perquem, et in auo sunt
imnijnenlem neccssiiat-sm'", (?0) Qjjiid fiujen}.{$$, AJteae, fisl, botitts
pfo sua dignitate yeiieTaodum et pro qualibet fe omnia. Cum igrtur solus sit ipse, non solum
deprecanduro, "qnarasumme bottus etr sunime poiens Creaior, sed et potentissirous Dominus et sapienlis-
Spiritiis; ;q»i dmninatur oroai&is ef regii opinia ? simus reclor omuium : tiquidissimum est himc
Sicut enlra COnstat quia omnia per surame bonam, solum esse, quem omnis atfa natura, secundum
et
summeque sapientem omiiipolentiarti ejus facta SUnt Iptitm suum posse, debet diligendo venerari,
et vtgerit, ila nimis ihcenventeqse^l '7', s)«stimeiur verterandodiligere; Jp qiip solp prqspera siint spe-
sive ad stmim ab adversisi m fHgiendum,
qubd rebus a se factis ip.se"npii d^miuelur; randa, qseih
Veffeigitur hie
quod factaeab ilio, abatio niinuspotenle, minusve cui soli pro quavisipe supplicandum.
; sed solus Beiis, 1-Jfeffabitiler
lipiio, vel sapienie; atfl iiella, \pehi«(S falione, sed est nonsolum Deus, '-"'••
ci^siunii?Inpt^i^i|«,?roiu,^.^'fe fegn*antur; cum trinus etfunus "*,
&t'»lav
ille solus sit; pef «tuethcuilibet, et sine que nulti
.''">' . . ____:
_. ; •'

/' ;
y':M:::SANCTI:M0mmm:'' ;;::

::-:vPROSLOGr» :.:>'.
' ' '' -
"\'",':;: \ __ SE0 :;-:,

29 "«PROOEMIUM. B raentis aciem otnnnio fugeret, landem 'desperans

Vno argumenlo in lioc opuscuto inlendit ptobare quia voliii cessare, velut ab inquisilibne rei, quaminve-
Deus est, et qumcunqiie de Deo credimus. Difficul- niri esset impossibile.Sed cum illam cogitalionem,
tas opem, Auclor scribit sub.persona comtemplantis ne menteiri meam ff®tra
Deum et quterentis intetligere quod credit. Euie oecupande, ab aliis, ia
opusculo hunc titulum dederat : Fides qtiaerens in- qtiibus .proficere possem "°, impediret, penitus a
letlBcmm. Deinde Prptldgioii, id esf Attpquium hoc me velleni excludere ; tunc magis ac magis, nolenli
opustiuncupavit. 781et defendenti se coepit cum imporiunitate qua-
Postquam opusculum quoddam (Monologion),vel- d.arti ingerere. Quadaro igiturdie, curti venementer
ut exemplum meditandi de ralione fldei, cogentibus Cjtis importuniiati resisten.do fatigarer, iri ipso cp-
me pfecibiis quorumdam fratrpm, in persona ali- gitationum conflictu sic se oblulit quod desperave-
cuj,tisfacite secum raliocinando quae nesciat invesii- ram, ut studiose cogilalionem amplectefer, quain
ganiis'" edidi : eonsiderans illud esse multorum sollicitus repellebam. ^Esiiraans igitur quod me
concatenalione contexlum argunieniorum, coepi me- gaudebam invenjsse, si scriptum esset alicui legenii
cuin quaqrere si forle posset inyeniri unum argu- placilurura, de boc ipsoelde quibusdam matiis, lub
menlum, quod nullo alio ad se probandum, quam persona conanlis erigere mentem **' suam adcoh-
se solo indigerei; et solum ad astruendum quia C lemplandum Deum, et quaerenlis intelligere quod
Deus vere est, el quia est sumraum bohum nullo credit, subdilum scripsi opuscutum. Et quoniam
alio indjgens, et quoomnia indigent ut sint et-bene nec isitid nec illttd, cujus supra memini, digiium Ii-
"* stnt; et
quaeciinque credimu-s;de divina substan- bii nomine, aut cui auctoris,8i praeponeretur nomen,
tia, sufliceret. Ad quod cum saepe sludioseque cogi- judicabam; nec tamen eadem sine '*' atiquo tilulo,
tafionem convefterem'" aique aliquando iriibi vi- qno aliquem, in cujus manus venirent,'quodam-
deretur jam capi posse quo;I quoerebam, aliquando inotto ad se legcndum invilarent, dimittenda pa-
'
TJrHLi; LECTIONES.
"* /n mss. coutinuatur caput prcecedens, "* nimis et inconveniens est mss. Vict. Sag. Cisler.
omitt. et "* in adversis mss. ab adversis "'S.Micn, Viet. 3. Gisler. Explicit Monologion liber AnScImi
'" Collatus est liber ProsloqiontZum mss. Gemmelicensibus, Beccensibus, tribus Viclorinit RR 3, EE 13,
(CC9» Corbeienti 501,quatuor Thuanis, 90, 391,451 «/633, uho Cislerciensi, et uno monaiterii Michaelis in
periculomaris. — Ms. Cisl. fncipit Prologus in Proslogion Anseimi .Caniuarjensis archiepiscopi ms. Genu
Incipit Procemium in Proslogion librum Anselmi archiepiscopi. ms. Viet.Z. Incipit Prooemium in Prostogton
jibnrm Anselmi. nis. Tnua. 391 Inctpit Pnefatio in Prosologion libri Anselmi Cantnariensis archtepiscopi
tns.' TAtt, 633. Incipil Proslogion, id est^alloquium, liber Anselmi ms. S. Mich. Incipil Prooemium in Proslo-
giow tfbi<umAnselmi arctiiepiscopi Cantuariensis "' Investigaodis mts. Bec: Gem. investiganlis "*.Ut
wni>behe mss. thu.Cister. ttt sint et*ut bene "* Cogitationes converterem mi».Mfilaliohem converiefera
*|?<Pfoltcere possent
'"
mss. Gem.Bee.Viet. 13 et Gister. prOficere possem m^jigis voleriti mis. TAs.
riiagis nolenti Et quibusdam ms. S. Mich. et de qnibusdam "" Exigere mentem msi. erigere meriiem
***Cuiainorismss.cuiauctoris ™ Tamensinemss. lamen eadem sine
NQtvE.
(80) Alias hic inciplt cap. 77.
 •228 PROSLOGIOtf. . 220
tabam, tinicu-que siram deJi'" liiulum ut prius X desiderat, et inaccessibilis est habilaiio liia. Invenire
exemplum medilandi de ralione fidei, et sequensi lecirpil, el nescit locum luum. Quaerere te affeclat,
! w lides quaerens inlellectum, djcereiur. Sed cumi etignorat vultum tuum. Domine, Deus raeus es, ct
' jam a pluribus curo Itis titulis' 88 utrumque tran- Dorainusmeus es;etnunquara80'te vidi.Te hiefeci-
scriptuin '* essel, coegerunt me plures, et maxime sli et refecisti, et omnia mea bona tu roibi coiitulisii,
revereridus archiepiscopus Lugdunensis, Hugo no- elno.idura iiovi le. Denique ad te videndum facius
mine, fungens in Gallia Iegatlone aposlotica , qui sum;et nondum feci propter quod facius sum. 0
mihi hoc ex aposlolica praecepU"* auclorilate, ut misera sors hominis, cum boc perdidit, ad quod fa-
nomen meum illis praescriberem. Quod nt aptius ctus est. 0 durus, et dirus casus ille! Heu! quid
fierel.illud quideni Monologium,id est Soliloquium; perdidit, et quid invenil ? quid abscessit, et quid re-
rstud vero Prostogion" 1, id est Alloquium nomi- mansii ? Perdidit beatitudinein ad quam factiis est,
navi. et invenit miseriam propter quam faclus non est:
CAPUT PRIMUM. ahscessit, siiie quo riihil felix esi' 01, et remansil,
se nonnisi miserum esl. Manducabat tiinc
Excitatio mentis orf conlemplandum Deum. — Abji- quod per
cit curas el omnia prmter Deum excludit ul Deum homo paiiero angelorum, quem nunc esurit; man-
qurerat. Ilomo ad videndum Deuin factus est. j. ducat nunc.paitem dolorunij qtiem lunc nesciebat.
llonio peecdns perdidit beatiiudinem ad qudm fa- Heti! publicus luctus hominum, tiniversalis
clus est; et invenil miseriam propter quam facltts plancins
*
non est. Benum non custodivit, cum facite posset. Sroruni Adre ! llle ruclabat saturilate, libs suspira-
SiaeDeo male est uobis. Labores et conaius nostri mus esurie. Ille abundabat, nos mendicamus. tlle
suutirritisine Deo.Deumliomoqiwrerenon potett, feliciter lenebat, el misere desefuit; nos infeliciter
nisi ipse doceat; nec iiivenire, nisi ipse se osiendal.
Deus hominem creavil ad imaginem suam,nl sui egeinus, et roiserabilitef desideramns; et beu! va-
memor sil,. ipsum cogitet et ipsum amet. Homo eui reraanemus! Cur riop nobis custodivit, ciim facile
fidelis non qumrit ''ntetligereut credat; sed credit, posset, quo tam graviler careremus? 8" Quare sic
ut inlelligal : quia, nisi credidertt, non intelliget. nobis obseravit lucem, et obduxit nos lenebris?Ut
Eia nunc homuncio, fuge paululum occupatioiies quid abstiiiit nobis vitam,et inflixit moilein? ^rum-
tuas, absconde te niodicum a tumultiiosis cogilatio- nosi, unde sumns exptilsi, quo sumus impulsi?
nibus luis. Abjice miiic onerosas curas, et'"" post- Unde praecipitali? Quo obritti ? A patria in exsiliiiin,
pone laboriosas distensiones I" tuas. Vaca aliquan- a visione Dei in caccitatem noslram, a jiicunditaie
lidum Deo, el requiesce aliquantulura in eo. Iutra immortalitalis in amarimdinem et horroreni mortis.
in cubiculum mentis tuae; exclude onraia praeier Misera mutatio de qttanto bono in quantum malum!
Deum, et quae le juvenl""* ad quaerendum emn, et, Q Grave damnum, gravis dolof, grave lotiini. Sed h3ii!
clausoosiio, qu.xreetim. Dicnunc, lotum cor metiin, me miserum, iintiin de aliis miseris filiis Evae, elort-
dic nunc Deo : Quaero vullum luura; vultum iuum, gatis a Deo! Qttid inccepi ?.Quid effeci ? Qito ten-
Doniine, requiro (Psal. xxvi, 8}. Eia ntitic ergn, tu, debam ?_Quodeveni ? Ad quid aspirabam ? In auibus
Domine Dcus meus, doce cor raeum ubi et quo- snspiro ? Quxsivi bona, et ecce lurbaiio. Tendebam
modo te qu-erat, ubi et quomodo te inveniat. Do- iii Deiiin', el offendi ih meipsiim. Requlerii quaere-
***el dolorem
mine, si non es hic , ubi le quxram abseniein ? Si bam in secreto meo, et tribulationem
autem ubique"*es, <;urnon video le praesenlem796? inveni in inlimis meis. Vplebam ridere a gaudio
Sed cerle habitas lucem inaccessiliilem. Et iibi -est nicniis nieae, et cogor rugire a geraitu cordis mri-.
lux inaccessibilis, aut quomodo. accedam ad lucem Sperabattir laelilia, et ecce unde densentur suspiria.
inaccessibilem ? Aul quis roe ducet, et iuducet"" in Et p tu, Domine, usquequo ?. Usquequo, Domine,
illam; ul videam le in illa? Deinde, quibus" 8 si- oblivisceris nos, usquequo avertis facieni luaiii a
giiis, qua facie te quaeram? Nunquam le vidi, Do- nobis ? Quando respicies et exaudiesjhos ? Quando
iiiine Deiis meus; 30 non novi faciem iuani. Qttid illnniinabis oculos noslros, et ostendes nobis facicm
faciet, allissime Doiiiine, quid faciet isle luusm tnam ? Qaando restitiles le nobis ? Respire, Domine;
longimpius exsul ? Quid faciel servus luus anxius D exaudi, illumina nos, pstende nobis leipsum. Resti-
amore tui, et lOnge projeclns a faCie lua ? Aulielat tue le riobisut be«esil"nobis"; sirie quo lam riiale
videre te ei niroisabest illi facies tua.Accedefe ad te esf nobis. Miserarc labores *04-et conalus nostros
VAUliE LECTIONES. .
"•Unicuiqiiededi m»». uniciiique suiimdedi '" Et scquens ms. S. Micfi el freqnens .'•**El-liis tituli»
-mss. cum his lilulis '" Traiissuiiiptuni mss. Iranscripliira .'»• Aposlolica, praecepil ms*. Apostplica,,.Qui
milii lioc ex aposiolica piaecepit aucloriiate '" JMss-.Explicit "» Proceraiura. PROSOLOGION, etc. mss.
Incipit Proslogion liber Anselmi, Cahtuariensis archiepiscopi. Onerosas etmss. onerosas curas el
"» Dissentiones mss. VictlThu.el S. Mich. distenlioiies ms. Vicl. 9 'inteniioues "* QuS#in te jiiven*
mss. Ginic.in ***si ergo ubique mss. si autem ubique "' Video le praesentem mss. Thu. Ytct.elCister.
omilt. te w Aut iiiducet mss. et inducet "» Deinde quibus ms, Cister. Denique qtiibus '•» Quidislc
ttms mss.quid faciet iste luus *•' Locum tuum. Domiuus roeus es et Deus roeus et nunquam mss. locuf|
tuum: quaerere te affectal, et ignorat vultum tirani, Domine, Deus raeus es, et PoroiiMismeus es; cljnuiiijuam:
•', Quo iiifojl« estmss. quoniliil ftelix est .-»*.»Caremus. wss. carererous '.**Meo, tribulaiionem mss.
Thu. et Vict. mpo, et tribulationem •" Miserere labores mss; Thu. el Vicl, Getn. Bec. Cisler. nnscrare
tabores
JiSJ S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA. 228
adte, qui nihil valemt» si^ ^tovilasnos*"*; ad- A dmn esse inteiligit quod nondum fecit. um vero
juva nos. Obsecro, Doinine, ne desperera suspirand©; jm pinxii, ei kabet in inieiieciu, et inlelligit esse
scdrespirem sperando. Obsecro, Domine, amarica- >"»qnod jam fceiuCooviBcitiir ergo eliam insipiens
tum estcormeum sua desolatione; indulca80'illud »>'esse vel in intellectu aliquid, quo mhtl majus
tua consolatione. Obsecro, Domine, esuriens inccepi cogitari polest; quia hoc cum audit, intetligit; et
quaerere te, ne desinam jejunus de te: famelicus quidquid intelligitur, in intellectu est. Etcerle id,
accessi, ne recedam impastus. Pauper veni ad di- quo'u majus cogitari nequit, non potest esse in
vilem, miser ad misericordem, ne redeam vacuus et intetlectu solo. Si enim vel in«" solo inlelleclii est,
*" re :
conleraptus. Et si anlequam comedam suspiro, da, polesl cogitari esse et in quod majus est. Si
vel ppst suspiria, quod comedam. Doniine, incurva- ergo id, quo majus *" cogitari non polest, est in
tus npri possum nisi deorsum aspicere; erige me solo inleilectu, idipsuro, quo majus cogitari non
ut possim sursura intendere. Iniquitates meaesuper- potest, est quo majus cogitari potest: sed certe
gressae*" caput meura, pbvolvuntme; et siculonus boc esse non potest. Existit ergo procul dubio ati-
grave, gravant me. Evolve me, exonera me neur- quid, quo majus cogitari non valel, et in inlellectu,
geal puteus earum os suum super rae : liceat raihi et in re.
suspicere lucem »0' luara,.vel de longe, vel de pro- B CAPUT 111
fundo. Doce me quaerere te, et ostende le quacrenti;
Quod Deus non possit cogitari non esse. — Deus est
quia nec quaerere te possum, nisi lu doceas, nec id quo majus cogitari non potest. Id quod potest
invenire, nisi le oslendas. Quseram te desiderando, cogtlari non esse, non esl Deus.
desiderem quaerendo, inveniam amando, amem in- Quod ulique sic vere est, ut nec cogilari possit
veniendo. Fateor, Domine, et gralias ago, quia crea- non esse. Nam polest cogitari esse aliquid quod non
sli in me banc imaginem tuam, ul lui memor sim, possil cogilari non esse; quod majus est, quam
te cogitem, te amem : sed sic est abolita atiritione quod non esse cogitarl potest. Quaresi id, quo ma-
viliorum, sic esl offuscala fumo peccatorum, m jus"» nequit cogilari, poiest cogilari non esse : id-
non possit faceread quod facta est.nisi tu reno- ipsuro quo majus cogitari nequil, non esi id quoma-
ves et reformes eam. Non tento, D.omine,penelrare juscogitari nequit: quod*"convenirenon potesl. Sic
alliludinem tuam ; quia nullatenus comparo illi in- ergo vere est aliquid quo majus cogitari non potest,
telleciiim meum, sed desidero aliquatenus inlefli- ut nec cogitari possit>pn esse: et hoc es tu, Doroiue
gere veritalera tuam, quam credit et amat cor meum. Deus noster. Sic ergo vere es, Domine, Deus meus,
Neque enim"»quiBro inlelligere, ut credam ; sed „ ul nec cogilari possis non esse; et merilo. Si enim
credo, ut ,inl.elligam. Nam et hoc credo quia nisi aliqua mens posset cogitare aliquid melius te, ascen-
credidero, non inlelligam, derel crealura super Creatorem, et judicaret de
CAPUT II. Creatore: quod valde est absurdum. El quidem
Quod veresit Deus, etsi insipiens dixit in cordesuo: quidquid est aliud praeler solum te, polest co|itari
Non est Deus. non esse. Solus igiiur verissime omnium, et ideo
Ergo, Domine, qui das fidei inlelleclum, da mihi, maxime oranium habes esse; quia quidquid aliud
ut, quantum scis expedire, intelligam quiaes, sicut est, non sic vemeest, et idcirco*" minus habet esse.
credimus; et hoc es, quod crediinus. Et quideni Curitaque dixit insipiens in corde suo: Nott est Deust
credimus le, esse aliquid, quo uibil majus cogitari (Psal. XIII, 1) cuni iara in *" promptu sit rationali
possit.An ergo non est aliqua talisnatura,quiaeft<ct< menli, te maxime omnium esse. Cur, nisi quia stul-
insipiens ineorde SUQ:NoneslDeut?(Psal. XIII,1.) tus el insipiens f .
Sed cer.te idem ipse insipiens'", cum audil hoc
JAPUT IV.
ipsum quod dico, aliquid quo majus riihil cogitari
polest; intelligit quod apdil, el quod inlelligil in Quomodoinsipiens dixit in*"corde tuo, quod eogitari
iiuellectu ejus est; etiamsi non Jntelligai illudesse. nonpotest.— Duobus thodis res cogitatur. i. Cum
U vox eam significans cogilatur. 2. cum ipsa res in-
ASiudes» enim.»". rem esse in inlellectu; aliud in- telligitur. Secundum vocem, Deus poiest cogiiari
lelligere rem esse. Nam cum picldr praecogilat quae tion ette; secundum rem, non polest.
facturus esl, babet quidem in intelleciu ; sed non- Verum quomodo dixit insipiens in corde suo*"
VARIiE LECTIONES.
"•» invila nos mss. Invitas-|»s" *" IndUlcora mss. indulca »" Supergressae sunl »»«». Gem.
Bec. omilt. sunl. •'* Suscipere lucem mss. Vict, et Hem. et Bec. suspicere lucem "* Neque enim
ms; Vict. 3 omil. enim »" Sed certe idem ipse insipiens, etc. ms. Thu.*** 451 sed ccne ipsideest: «sipiens,
etc. »" Aliudest etiam mss.Tltu. Vict. et S. Mich. Aliud est eoha Esse iatelligif mss. iulet<*igttesse
***•Convincitur ergo insipiens mss. Gem. Bee. Thuan. Caa~iaeHmr etam in^piens ms». Ftrt. 8. Mieh.
Tliuan. 451. etieisier. ConvincitUr ergoetiam *" Certe id quo uts. Cisler. certe id quod '" Si enim vel in
»H»«.Thu. Quicquid enim in »'• Es«e, et in ms». esse et in re *" Id, quo majus mss. S. Miek. Cisler.
id qno maius *" Siidauo majusnu:S.Mieh. etEdit.Col. i^l%siid qnod ma,}\is '" Cogilari nequit,
^est i*quo*ma^iscogitarinequitquod, elc, m*. Thuan.ibl cogitari nequit, raajus seipso esl; quod,
eeenmm.Citter. cogitari nequit, noh est idqiiotnajusquid cogilari iiequit: etc. '" Vcre est, idcirco ms. S.
Mtch. vere el idcirco *" Cunioausa inmss.cum tam iu »" Dixit iusipiens in mss. Thuam. et VieU Cister.
omitt. insioieiis *" Corde suo ms. Ctster. omil. suo
 *m PROSLOGION. 230
qttod cogilare non potuil; aul quoniodo cogitare31 A sjmuletiropassibilis? Namsisola corporea8S* stiot
flon potuit, quod dix.il in corde ? cum idem sit di- seusibilia; quoniam sensus circa corpus, etihcor-
cere in" corde, et cogilare. Quod si vere, imo quia pore sunt; quomodo e? senstWIis, cum non sis
'VereelcogilavilM,>,quia dixit in corde; el non di- corpus; sed summus Spiritiis, qui corpore melior
xit in cbrde, quia cogitare non poiuit; non uno tan- est. Sed si sentire non esl nisi cognoscere, aut non-
lurri modo dicilur aliquid in corde vel cogilalur *". nisi ad cognoscendum; qui enim senlit, cognoscit se-
Alitef enira cogilalur res, ciim vox eam significans citndum sensuum proprietalem,ut pervisumcolores,
cogitalur; aliter cum idipsurii, quod res est, intelli- per gusliim sapores : non inconvenienlef dicitur
gitur. Illo itaque modo polest cogilari Deus non aliquo modo sentire, quidquid aliquo modo co
, esse; isTovero, mininie. Ntillus quippe intelligens gnoscit. Ergo, Domine, quamvis npn sis corpus;
id quod *" suntignis et aqua, polesl cogitare ignem vere tamen eo modo summe sensibilis es, quo
' esse
aquam seehndum rem'; licet hoc possii, secun- summe omnia cognoscis; non quo animal corporeo
dum voces. Ita igilur nemo inielligetis id quod Deus seusu cognoscit. '
est, potest cogitare quta Deus hbn est; licet haec CAPUT-m"
vcrba dicat incorde, aut sine utla, aut curii aliqua Quomodo sit omnipotens,cum multa non possit. — '
extranea significaciene.Deus enim estid quo majus *> Corrumpi aul mentirt posse, non potenlia tst, sed
cogitari non potesti Qttbd qui bene inlelligit, utique impotentia. Deus potesl riihil per impotentiam, et
nihtl potesl contra ipsutrt. .
inlelligit idTpsamsic esse, ut nec cogilatione queat Sed et omnipotens quomodo es, si non omnia
non e*»e. Qtri ergo inlelligit sicesse Detiin, nequit
eirm nefl esse cogitare. Gralias libi, bone Domine, potes? Aut si non poles corrumpi, nec mentiri, nec
facere vertim esse falsum : ut, quod factum est, non
gritbii titii; quia quod prius credidi, le donante, esse facturo, et plura ***simitiler : quomodo potes:
jatn sic inlelligo, le illuminante ; ut si te esse no- orania? aut haec
liro credere, non possira non intelligere. posse "«, non esl potenlia; sed ira-
CAPUT V. potcntia. Nam qui haec potest, quod sibi non expe-
et quod non debet, potesl; quae quanlo niagis
Quod Beus sit quidquid melius est esse, quam non dit,
esse;. el soVusexistens per se, omnia "" raciat de potest, lanlo magis adversrtas et perversitas possunt
uihito. .-. " ; in illuin, et ipse minus contra illas. Qui ergo sic
Quid igitur "*. es, Domine Deus, qno nihil majus polest, non potentia potest, sed impotentia. Non
*" posse, quia ipse possit; sed
valetcpgilari? .Sed qnid es, nisi id quod:*" sum-- enim ideo dicitur
muin omnium sohim existens per seipsum, omnia quia sua impolentia facil aliud <inse posse, sive ali-
atia fecit de niliilo? Quidquid enim hoc non esl, quo *" genere loquendi, sicut mulla itnproprie
- miaus est quam quod cogitari *'• possit; sed hoc de dicunttir, ul cum ponimusesse pro rion esSe,el facere
ie. cpgi'ari non polesi. Quod ergo bonum deest pro ep quod est non facere, aul pro nUtil facete.
sumuio bono, per quod est orone bonum? Tu es Nam saepedicimus ei, qui rem aliquam essencgat:
iiaqM juslus, verax, beatus, et quidqiiid roelius Sic est, quemadmodumdicis esse: cum magis proprie
est esse quam non esse : meliiis namqne est esse videalur dici : Sic nohett, quemadmodumdicit non
juslum, quam nou juslum; beatuni, quam non ette. Item diciraus: Itte sedet, sicut illefacii:zul, iste
beatura. quietcit iicutille facit: cum.sedere sit qniddam non <
CAPUT VI. Y','...• facere, et qoiescere sit nihil 1'acere.Sic itaque cum
QuqmodoDeussit"liensibitis,.cum non sitcorput.—, quisdicilur babere potentiam faciendi aut patiendi
Deusest tensibilii, omnipoiehs,misiricdrs, impassi- -
bilis: quia meliusesthmc essequamnon esse. Nori qiiod sibi non expedit, aul quod non debet; iinpn
inepte dicitur aliquo modosentire qui aUquo modo lenlia intelligiiurperpotenliam; quia quo plus habel
. cognoscil. hanc polenliatn, eo adversilas el pervefsitas in illum
Verura cum melius sit le esse sensibilem '", om- sttiit potenliores, et ille conlra eas impblenlior.
nipotentem, misericordem, iinpassibilefe, qttam non Ergo, Domine Deus, inde verius es omnipotens,
esse; quoinodoes sensibilis, si noh es corptis ; aul D quia potes nibil per *" impolenliam, et nihil potest
oiniiipoteiis,si non omnia poles"* aut misericors: conlra **' le
VARLE LECTIONES.
»" Vere, et cogilavit ms. Thu. 451 el vere cogiiavil »" Aliquid in corde vel cogilatur ms. Thu.
451 Aiiquidiri cordc dicere el cogitare, »" In/elligeris itl quod Deus est, elc. mt. Thu. 391 intelligens id
quod sunl ignis etaqua, polest cogitare ignemiion esse ct aquain secunduot-rem; licet itl pbssit secun-
dum voces. Ila igitur nemo Intelligens id quod Deus est etc. ms. Thu. 451 intelligens. id quod sunt ignis et
aqua pOieslcogitare ignem esseaquam secundumres; licet lioc possil secundum voces. Ita agitur hemo
"'Omnia alia facit mss. Vict.Bec. Gem. S. Mich.omitt.mm "" Qui
inielligenSidqdodDeusestrtc. «" Quis es nisi quod mss. quid es, nisi id quod. •*?;Minus esl
igitur mss. ThUfVict. Cister. quid igitur »" Quombdo>sit mts. quomodo Bius sit ,***
quam cogilari ms. Thu.451 mimis est quam quod cogilati »" Si omnia non poles mt. Thitari. 451 si non potes
sensibilemmtt. Thii. sit le esse sensibilem
Sit esse ***
oninia Sola corpora mti. sitla corporea "* Veramessefalsum : ulquoil faclum est, non esse faclum,
et iHurams. TAui451 verum falsiim, etplura *" An haecposse t»i«: Vicl. 5 ad haec nosse mt. Vict. 13
airihaec posse *" A. Non enimdicilur mss. iiori.enimideo diciltir "» Sinealiquo mss. Thu. et Vict. sive
»*•Nihil potes contra inss. S. Mieh." Viet. nihil
mijqub •" Potes niljil per mss. Vict. riihil potes pcr
potest contra
 m S. 4NSELMI CANTUAR. Aft-SRtEPiOPI». PARS\. — DOGMATICA.• 23<1
GAPUT VIU; - ' A-Sifinmebonus es. ^t cum forsitan videatur cur
Quomodo sil mttericors et impattimlit. — Deuseil el malis mata relribuas : illud oerle pe-
. mitericart tecundum not,qui;teniimus misericordis bonisbona,
nilus est miranduni, cur tu tbtus et summer JHSIUS
effectum. Deus non est misericor^ teeundum se:,
qui non sentit compassionisaffectum. ***, el nullo egens, raalis et reis tuts boijajlribuas.
Sedet misericors simul et impassibilis quomodo 0 attitudo lonitaiis ttiae, Deus, tei V'detu)Lpnde sit
es?Nara si es impassibilis, nori cbropateris; si non miseficors, et non pervidelur! Cernilur uadeftumen
compateris, non est tibi misefum cor ex conipas- manat, et non perspicitur "Vftms unde nasciiur
siohe miseri; quod esl esse misericordem. At si non T". Nara et de plenitudine bonitalis est, quia pecca-
es misericors, unde miserisesi •" tsinta cbhsolafio? (oribus tuis pius es; et in altitudine bpntkatis **»
Quomodo ergo es, et nbn es misericors, Doraine, tuae Iatet, qua raUone hoe es. gienim Ucet bonis^
liisi quia es itiiseficors secundum nbs, et non es se- bona, et malis roala, ex bpnitate retribuas; raiio
cundum te? Es quippe secundiini seiistitii nosifiiin, tamen juslitiae hoc postulare videtur. (^um vero
et non es secundum luum. Eienim cum ,tu fespicis malis bona tribuis, et strftur quia surome bonus hoc
nos miseros, nos sentrihus raTseficordiseffecium *"; facere voluil, et mirum est cur summe jjisius boc
' tu
non senus affectum. Et misericors es-igilur, vellepbtuii. 0;mIsericordia, de quaiii^^opiilentii dul-
quia miseros salvas, et peccatoribus luis parcis; el *° cetline, et dulci opulenlia nobis prpfluis.!.jfj 6 im-
misericprsnon es, quia nulla roiseriae compassione raensitasbonitatisDei, quo affectu amanda espec-
afficeris •*'.
• • , <:.. _. ;'. -' caloribus! Juslos enim salyas, jiisliiia com]taqle;
_ CAPUT ix ::;-,. .;. vero liberas, jiistilia dominanle 8". tlJos, mc-
et istps
Quomoao totus justus, summejuslus _.** mrfal ritis adjuvantibus; istos, ineriiis repugnanlibus.
irialtt, et quod jusle misefedtur nialis. "^f- Metinr '••
^esl qui bonis et malis bonui tst, qriam qiti bonis lltos, bona quae dedisli cognoscehdo; istps, mala
tanlum. Cum Deits sit summe juslus, lalet unde quae odisti ignosceiido. 0 immensa bonilas, quae.sic
sit misericors.Deusideoest sumntemisexkors, quia omnein intellectuin excedis, veniat super me mise-
summejuslus esi. Jusios salvat.justiliacothilante : ricordia illa, quac de tanla opulpntia lui procedill
peccalores tiberat,justilia domindrite. Deus pdrcit
malis ex justitia : quia justitm epl ut, Deus, quo Inflttat in me, quae profluii "' de le. Parce per cle-
nemo ntelior aut potenlior, etiam malis bonussit, mentiam, ne ulciscaris ***per justitiam. Nam etsi
et de ritatis bonosfdciat. Si Deus,non tlebei misereri, diilicile sit
tnjuste miseretw: quod dieere nefaSest. Ergo Deus non absit a inlelligere quomodo miserieordia iua
juste miseretur. lua justitia; necessarium tamen est
Verum malis quomodo parcis; si es tolus juslus, credere quia nequaquam adversatur justitoe, quod
el suinmejustus »". Quomodoeiiimrtotusjustus et P exundat ex bonitate.iquae nulla est sine jnstilia, imo
surame juslus •*-*facis aliquid **' non justum? Atit vere concordat justitiae. Nempe si tnisericors noh -
*•*surame bonus; et summe bonus
qiKEjustitia est, mereati morteiu aeternam dare vi- es, nisi quia es
tatn sempiternani ? Unde ergo, bone Deus, bone non es, nisi quia es summe juslus : vere idcirco es *
bbnis et malis, unde libi salvare malos; si hoc non misericors, quia sumrae justus es. Adjuva rae^juste
esl justuro, et tu non facisaliquid hon justum ***? 860et miserieorsDeuS, cujus lucera quaero; adjuva
An quia bonitas tua est incomprehensibilis, latet me, ut intelligam quod dico. Vere ergo ideo mise-
hoc in luce inaccessibili quam inhabitas? Vere in al- ricorses, qniaLJuslus. Ergone misericordia lua na-
tissimo-et secreiissimo bonitatis tuslatel fons unde scitur ex justilia tua? Ergone parcis malis ex jusli-
nianal fluvius misericordiae tme. Nam «imi loius et tia? Si sic ept, Domine, si sic est, doce me quomodo
summe juslus sis, tamen idcirco etiam roalis beni- esl. An quia jttstum est te sic esse bonum, ut ne-
gnus es- quia lolus summe bonus esi Mintts namque queua iiitetligi melior; el sic potenler operari, ut
bonus esses, si nullLmaloesses '*' benignus. Melior non possis cogilari potenlior? Quid enim hoc ju-
enim est qui el boniset matis bonus est, qoam qui stius? Iloc__fltlique'»" non fierei; si esses bbhus.
bonis tanlum est benus; et meiiorest, qui maliset tantum reinouendo, et non parcendo; et si faceresl
puuiendo el parcendo est bonus, quain qui puniendo 0"* de non bonis (Shtum bonos, el non etiam de ma-j
tantuin. Ideo ergo misericors es, quia totus el li6. Uoc itaque modo justum cSt ul parcas malis, et
'•-.-, :<_.:-. /ARIiEvLECTK)SES'
8MUiide miseris e«l »i»s.Gisler. tindi^ miseris e».,<*** Senlis .iffectum mssi. Vict. 3. «fv|$., seuiis
coropassioni s affectum 8" Nplla miseriae eompassionis afliceiis ms. T/iu. 451 8W
nxlla ntiseria: ex com- '
passioiie afflceris mss. S. meht Cister. miJlamiseriae compassione afficeris Tolvs jusius et sumuie
justus tfis.-Thu':80 totusap summe iuslos *" Es totus jtisius et snmme justusnts. tlja: 481., es tottis
et stnnmB^aslus »" Eniin totus et;siiinu1ejiistus mss. Thu. Vic/, eniiiiiatiis justus.et survnie jiisius, "'
Facis aliqiiod mss\ facilaliquid ***Altqnotf non justum mss. Tliu. Vict. aliquid injnsium 8i-* Malo esse
niss. Tihuyett^ict, S; Micli. maloesses SB 0 Cum tottis el summe jusliis inss. TA». 451 el S. 3/ic/i. curo
totusjhstus "* •".Peraiiciiuf mss.Bec. Gem. S. Jfic/i. percipiiur "* Nascituf mss- T/iu. et E$it._G\otfi;
nascatur. Bpnitatis mss. Thu. bonitalis luae- "* Misericordia Dei, de qria mss. Thu. et Vict. Bec. Gejri.
Cittei. niisericordia, de quam '" A. Damnante mst. Thu. doroinanle "6 Jpsis ma\A ritss. Thu^jMVict.
istps, mala »w'Profluit de ms. S, Mkh. tleflnit de ***Neulciscarisjns. **• Cisler, nec ulciscaris *^fiw2iftj-
mss. Thu. 451. si misericors nones , nisi quia es
riotrs.es, quia es *" iuste elsuminemss. Tfttkel YitK
omiti. bt suitiine lloc utique ms. Cister. lioc itaque **' Et si faceresde mss. Thu. ct si nou faceres ue.
 83* PROSLOGION. 254
. Ul fecias bonos dc matis. Dcnique, qnoJ non jusle A cur de sirailibus mulis lios magis salves, quam
fil, non debet (ieri; et qtiod non dcbet fieri, inujste illos, per summam bonitalem; et iJlos magis dain-
It*. Si«ergo non jnsle malis misereris, non debes mi- nes, qiiam islos, per suramam justiliam ? Sic ergo
sereri. Efrsi non debes misereri, injusle misereris. vere es sensibilis, omnipotens, miscricors ei im-
Quod si nefas esl dicere, fas est credere te juste mi*-* passibilis; quemadinodiiin vivens, sapiens, Lonus,
sereri malis. bealus, sternus; etquidqiiid inelius esl essc quam
CAPUT X non esse.
Quomodojusle puniat, etjusle parcat malis. — Deus CArUT XI/.
parcendo matis juslus est secundumse , quia faeit Qwod Deus sit ipsa vita qtta vivit; el sic de similibns.
quod convenit sum bonitati: sed non esl juslut se- Seil cerle quidquid es, non per aliud es quam
eundum nos, quia non reddit debitum suppli-
cium. pcr teipsum. Tu Cs igilur ipsa vita, qua vivis; et sa-
Sed el justum est ut malos punias : quid namqne pientia, qua sapis^ et bonitas ipsa, qita bonis et ma-
jusliusquam ut boni bona, et mali mala recipiaut? lisbpnuses : et ila desimilibus.
Quomodo ergo el justum est ut Inalos punias, et CAPUTXIII.
jusltim est utmalis parcas?An alio modojuste punis Quomodosolus sil incircumscriptus el mternus; ciim
malos, et alio modo jusle parcis malis? Cum enim B alii spirilus sinl incircumscripti, et mterni. — Nui-
lus locus e( tempus Deum cohibent. Sed ipse tibique
punis*malos,justum est, quia illorum meritis con- et semperest. Solus sicutnon desinit, ita non incipit
venit; cum vero parcis raalis, justum est; non quia esse.
illorura nierilis, sed quia bonilatis tuae condecens Sed omne quod clauditui aliqualenus toco ant
est. Nam parcendo malis ita jusius **•*es secui:- teropore, fninus est quam quod niilla lex loci aul
dumle, etnon secundum nos; sicut misericors es temporis coercet *". Qitonham crgo majus le nihil
secundum nos, et npn secundum te; quoniam sal- est, nullus Iocus aul lempus le cohibet, sed ubique
vaudo nos, qups jusleperderes, sicut misericors es, et sempcr es: quod quia de le solo dicipotesi: Tu
aon quia lu sentias affectum, sed quia nos senti- solus iiicircumscriplus es et aeternus. Quomodo igi-
mus effectum; ita justus es, non quia nobis reddas tuf diCuniur et alii sp:rilus. incircumscripli ct
debilum, sed quia facis quod decet tc summe bo- aeterni? Et quidem sptus es aeternus; quia solus
nuin. Sic itaque sine repugnanlia juste punis, et omnium sicut npn desinrs, sic non incipis esse. Sed
juste parcis. quomodo solus es incircumscriptus? An crealus spi-
CAPUT XI. ritus ad le colialus, esl «• circuroscriptus; ad cor-
Quomodoutdversmvim Domini misericordia et veri- pus vero, incircumscripius. Nempe omnino circuin-
las; ei lamen justus Dominusin omnibus viis suis. ^ scriptum est, quod cum alicubi lolum esl, non
— Capi nullatenus potett cur de malit, hot mdgit
salvet quam illot, per tumtnam bomtatem : et potest simul esse alibi: quod de solis corporeis ccr-
illos magis damnet quam istos, per summam ju- nitur. Incircuniscriptum vcro, quod simul est ubi-
sliliam.. que totum : quod de te solo intelligilur. Circurascri-
Sed nunquid eiiam non est justum, secundnm le, plum autem simul et incircumscriptum est, quod
Domine, ut matos prinias? Justum quippe est, te cum alicubi sit totum, polest simul esse tolum alibi,
sic esse justum, ul justior nequeas cogitari *": quod non tamcn ubique : quod de creatis splrtlibus co-
nequaquam csses, si tantum bonis bbna, et non gnoscitur, Si cnim non esset anima tota in singtitis
malis *" raala redderes. Juslior enim est qui et menibris sui corporjs, non sentiret tota in singulis.
bonisel malis, quam qui bonis lantura merita re- Tu ergo, Doniine, singulariter es incircumscriptus
tribuit. Justum igitur est secundum te, juste et be- ctaeternus; et tamen el alii *«' spiritus sunt incir-
nigne Deus, et cum punis, et cum parcis. Vere igi- cumscripti el aelcrni.
tur utdversm vim Domini misericor.dia et veritas CAPUT XIV.
(Psal. xxiv, 10); et tamen justus Dominusin omni- Quomodo, el. cur videlnr, et non videlur Deus a qum-
bus viis suis (Psal. CXLIV,17). Et utique sine repu- jj renlibus eum.
gnantia;quia quos vis punire, non est juslum sal- An invenisti, anima mea, quod qucerebas? Quae-
vari; etquibus visparcere, non est juslum daranari. rebas Deum, invenisti eum esse quiddam s.ummuni
Nam id solum justum est, quod vis; et non justum, omnium, quo nihil melius cpgitari polesl; el hoc
quQdnon vis. Sicergo naseilur.de juslitia tua mi- esse vilam ipsam, lucem, sapientiaro, bonilatem,
. sericordia lua; quia justum est le sic esse bonum, oeternara beatitudinem el bealam aHernitalem.; et
ut el parcendo sis bonus : et hoc forsitan est, cui boc esse ubique et semper. Nam si non inveriisti
summe justus polest velle bona malis? Sed si ut- Deum tuum, quomodo est ille hoc, -qiiod invenisti,
cunque capi '"polest cur malos potes velle salvare: et quod illum tam certa veritate et vera cerlitudine
iilud certe nulla ratione coraprehendt potest, , intellexisli? Si vero irivenisli, quid est quod non
VARIiE LEGTIONES.
"' Malisita iustus ms. Cister. malis juslus ««*Nequeas cogilari mt. Thu. 451. nequeat cogilari. *•* Et
•" Quod nulla lex loci aut
aiion malis mt. Thu. 451. et malis •" A. Ulrumqoe capi mtt. utcumque capi »" Cotlatus, stl msi. Thu. et Vtct.
lemporis coercet ms. Thu. 451. quod-lex loci aut temporis non *cbercet
collatus, est "'Et tamen et alii ms. Cister. et tanien alii.
PATROL. CLVHI. 8
 235 S. ANSELMI CANTUAR. ARCMEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA. 23«
seniis quod invenisti? Cur non le senlit, Domine A animae meae diu intendere in illam. Reyerber**ur
Deus, anima mea, si invcnit lc? An non iovenil, futgore, vincitur amplitudine, obruitur immensitafe,
"° et verilalem? Qubmodo contnndilur capacilate. 0 sUmma et inaecessibUis
quem Invenit esse lucem
naroque intellexit hoc, nisi videndo lucem et veri- lux! 0 tota, et beala veritas, quam longe^p a me,
talem? Aut poluil omnino aliquid inlelligere de te, qui tam prope tibi sum! Quam feraola es a con-
nisi per lucem luam et veritalem luam? Si ergo spectu meo, qui sic prsesens, sum ooiispectui.tuo 1
vidit luceiri el veritatem, vidit te : si non vidil te, Ubique es tota "»praesens, et non te video. In le
non vidit lucem nec veritatem. An et veritas et lux moveor et in le sum, et ad te non possum acccdere.
est, quod vidii; et tatneu nundum te vidit, quia Intra me et circa me es, et non le sentio.
vtdit te aljqualenus"'; sed nori vidit "* le, sicuti CAPUT XVII.
es? Domine Deus meus, formator et reformalof
dic desideranti aniinac aliud Quod iwDeo sit harmonia, odor, sapor, levilas "',
meus, 33 meae, quitt pulchriludo, suo ineffabili modo.
es quam quod vidit, ul pure videat quod desiderat. Adliuc lates, Domine, animam meam in luce et
Inlendil se, ut plus videat; el nihil videt ullra hoc beatitudine tua; etidcirco versalur ilta adbuc in
quod^idil, nisi tenebras. lmo non videt »" lene- tenebris, et misefia sua. Circumspicit eniffi et nonf
bras, quac nnllaesurti in te; sed videt se non plus videt pulchriludinem tuam. Auscttltal, el non audit
posse vidc.re, propter tcnebras suas. Cur hpc, Do- harinoniam' ttiam. Olfaeil, el non percipit Sforem
mine, cur lioc? Tenebralur ocutus ejus *" inftrmi- tuum. Gpstat, et non cognoscitsaporem luum. Pat-
tate sua, aul reverberatur fulgore luo? Sed cerleet
pat, el tton sentit lcvitalem tuam. Habes enim "•
tcnebratur in se, et reverberatur a te. Utique et baec, Domine Deus, in te, tuo ineffabili modo, qtti
ibscuratur sna brcvitate, et obruilur tua immcnsi- ca dedisti rebus a te creatis, suo sensibili niodo;
iale. Vere et conlrahilur angustia sua, et vincitur sed obriguerunt, sed oljstupiieriint, sed obstruclt
tmplitudine lua. Qnanla namque esl lox illa, de qtra sunt sensus atiimae meae vetusto languore pec-
mical omne verum, quod ralionali menti Iucel *'•? cali.
Quam ampla est illa veritas, in qua est »" cmne CAPUTXVIII.
quod veruin est; et extra quam nonnisi nihil et 881Quod Deus sil vila, mlernilas, et omne
fatsum est? Qnam immensa esl, quae uno iniuitn sapientia,
verum bonum. —. Quidquid est -artibusjunctum,
videt quaecunque facta stmi, el a qno, ct per non est omnino unum; aclu vel intellectu dissolvi
quem, et quomodo de nibilo facta sunl? Qiiidpu- potest. Sapientia, mlernitas, eic., non sunt in Deo
parlet, sed unum, el ipsum totum quod ett Deus
ritalis, quid simplicitalis, quid cerliludinis, et sen ipsa unitas, rie quidem intelleclu divisibilis..
r
splendofis ubi est? Certe plus quam a creaturh va- Et iterum ecce lurbatio; ecce iterum obviat Bion-
leat inlelligi. ror, et iuctus quaerenli gaudium el Iaetitiam. Spera-
CAPUT XV bat jam anima mea satietatem, et ecce iterum
Quod major sit, quam cogilari possit. obruitur egeslate. Affeclabamjam comedere, et ecce
Ergb, Domine, non solum es quo majus cogitari magis esurio ***.Conabar assurgere ad lucem Dei,
riequit; sed es quiddani majus quam cbgitari possit. et recidi in tenebras meas. Imo nori modo ceciot in
Quoniam namque valet cogitari esse aliquid liujus- eas, sed sentio me mvotutum in eis. Anle cecidi
inodi; si tu non es hoc ipsum, potest cogilari alr- quam conciperet me mater mea. Cerle"* in illis
quid majus te : quod fieri ncquit. conceptussura, et cum earum obvolulionenalus sum.
Cerle '*' in illo omnes cecidimus, m qtto omnes pec-
CAPUT XVI. cavimus. Inillo omnes perdidimus, qui facile lenebat,
Quodhmcsit inaccessibilis,quam inliabitat. et maie sibi el nobis perdidtt, quod cum voturaUs
Vere, Domine, haec esl Iux ihaccessibilis, in qua quaerere,neabimus; cum quaerimus, non inveniraus;
habitas; vere eriim non est atiud, quod hanc lucem cum invenimus, lion est qnod quaerimusi Adjuva
penelret "', ut ibi te pervideat. "Vere ideo hanc D me, tu, propter bonitatem tuam ; Domine, qumsivi
non video, quia nimia mihi esl; et tamen quidquid vultum tuum; vullum tuum, Damine, requiram ***-,
video per illam video, sicut infirmus oculus, qtiod ne avertas faciem tuam a tne (Psal. xxvi, 9). Revela
videt, per lucem solis videt, quam in ipso sofe ne- me de roe *" ad te. Munda, sana, acue, illumina
quit aspicere. Non potest intelleclus meusad illam, oculum menlis meaeut intueatur.le. Recolligal vires
nimis fulget, non capit illam, nec suffert oculus suas anima mea, et toto mtetlectu ilerum inten-
**
** VARI^! LECTIONES.
•" An non invenit esse lucemlmss. an non mvenit esse lucem m Aliquatenus wst.
"• quem.invenit.»»»
Vict. pt Thu. 451. aliquanlulum Et non vidit mss. sed non vidit A. tmo non vidit mss. Imo nbn
videt «"-Oculus ejus in mss. Thu.el Vict. omitt, in »'• Mente lucel tnss. Thu. et Vicl. roenli lucet
*" In qija eliam est mts. Thu. et Vict. Omitt. etiam »" Hanc penetret mss. Thu. hanc lucem penetret
*'» Ubique tota mtt. Viet. ubiqne "•
• es^lola »'»Leriilas hw. Vict. 3. *"ievitas Habes enim mt. Cffter. reete
omit. enim **lmi. Thu. 90. Quod Deus sit onihia, et qiiombdo Esurio mtt.Thu. Vict. Ctsf. esuriit£.
ms. 451. esurio te »" Olim. certe ms. 451. bmil. olim • •»* Tum reqiiiraro mtt.Vict. Citter. luuni^Domine,
requiram '" Revetade me tnss. releva me de hie
m PROSLOGION. 238
daf ***in le, Domine. Quid es, Domine, quid es, A_sunt; lu 34 aulem nullo modo minus es; eliamsi
*" quodammodo
quid te inlelligei cor niettm? Cerle vita cs, sapien- illa redeant in nihilum? Sic enim
tts es, verilas es, boriitas es, bealitudo es, seterni- es ultra illa. An eliam quia iila cogilari possunt .
tsfe es, et omue verum bonum es. Mulla sunt haec: habere Qnem; tu vero nequaqtiam ? Nam s':c illa
hoh potesl angustns intellectus meus toi unb "' quidero *" babenl fliiem qnodammodp; tu vero
simnl iniuilu videre, ut omnibiis simul delecletur. nullo modo. El Certe quod nullo modo hatel finem,
Qtiomodo ergo, Domine, es omnia haec? An sunt ultra illud esl, quod aliquo mpdo finilur. An hoc
paTtcstni, an potius "8 unuroqiiodque horum lotum quoque modo transis omnia etiam aelerna, quia tua
est qnod es? Nara quidquid est partibus jflnctuni, cl illorum aeternitas lota tibi praescns est; cum
non esl oranino unum, sed quodammodo ptura, el illa nondum habeant de sua aclernitate quod venlu-
diversum a seipso; et vel actu, vel intelleclu dis- rum est, sicut jam non liabent quod praeteritum
splvipolesl: quae aliena surit a IC, qiio nihil me- esl? Sic qnippe seraper es utlra illa; cum semper
tiuscogitari potest. Nullae igilur parles in. le sunt, ibt sis praesens, seii cum illud sempcr sit libi prac-
Domine, nec esplufa; sed sic es unum qupddam, et sens, ad quod illa nondum pervenerunt.
i-fetri libi ipSi; ht in nutjo tibi ipsi sis dissimiljs:
es nniias, nullo intellectu divisibilis. ]^ CAPL;T XXI. ^
imp^tu, ipsa
et sapienlia, el reliqua, non sunt partes An hoe til smculum s-culi, sive swcnla smeulorum.
Et^jfijjila, — Dei miernilas continet ipsa saxula temporum:
tul, sed omnia sunt nnum; et unumquodque borum et dici potest smcutum smculi, site stecuta smculo-
esir lotum quod es »", et quod sunl reliqna omnia. rum. _
Quompdo ergo nec "•• lu babes parles; nec tua An ergo hoc est sacculum sacculi, sive saecula
aeternitas, quae tu es, nnsquam et, nunquam est pars saeculorum? Sicut enim sa-culum lemporura conli-
lita aul aelernilaiis luac: sed ubique lolus es, et net omnia lemporalia; sic lua aeternilas contiuet
aelernitas lua tola est semper. etiam ipsa stccula temporum. Quae sa3culum"«
CAPUT XIX. * quidem est, propter iridivisibitem unitalem; saecula
interminabilem immensitalem. El
Quodnon tit inloco aut lempore, sed omnia tint in vero, propler
iUo. quamvis ita sis magnus, Domlne, ut omnia sinl le
Sed si per aetcrnitatem tuam fuisti, et es, et plcna, et sint in le; sic lamen es sineomni spalio,
nec dimiditim, nec ulla pars sit
«ris; ei fuisse, non est futurum esse; et esse, nbn ut nec medium,
est fuisse vel fulurbm esse : quomodo aelernitas tua in le.
tota ett semper ? An de aelernitale lua nihil praeterit,, C CAPUT XXII.
nt jam nbn sil; nec aliquid fulurum est, quasi non- soltts sit quod est, et qui esl. — Omnia Deo
Quod
dum sit? Non ergo fuisti beri, aut eris cras; sed indigent ut sini, et ut bene sint.
heri, et hodie, et cras es: imo nec beri '*', nec Tu solus ergo, Domine, es quod es; et lu es qui
hodic, nec eras es; sed "* simpticiter es exlra orime es. Nam quod aliud est in tolo, el aliud in parli-
leapus. Nam nShilatiudest heri, et hodie, et cras, bus; et in quo aliquid est inulabile, non oninino est
qmim in lempore; to autem, licel nihil sit sine quod est. Et quod inceepit "' a non esse, el potest
te.^ion es lainen in loco aut tempore, sed omnia cogilari non esse; et nisi pcr aliud subsistat, redit
sUntinte: nibil enim te continet, sed lu conlines in non esse: et
quod habel fuisse, quodjam non
omnia.
esl; et fuiurum esse, quod noridtim esl, id non est
CAPUT XX. proprie et absolutc. Tu vero es. quod es, quia quid-
vJ«oi stt anie el vltra omnta etiam mlerna. — Dei quid aliquando, aut aliquo raodo es hoc lotus et
aHerniiasestipsi lotaprasens ': crnterade sua rnter- seniper.es. Et lues qui proprie cl simpliciler es;
nitate riondum habenl quod futitrum ett, et jam
tton habent quod esl prmterilum, quia nec habes fuisse, atit fuiurum esse; sed tan-
lum praesens esse, nec poles cogilari "* aliquando
Tu ergo-rmplesef complecteris omnia; lu es ante P non esse. Sed et yita •" es, et lux, et sapientia "',
et ultra orania. Et quidem arite bmnia es; quia, el.bealitudo, et aelernilas, et inulta hujusmodi bona;
anlequam flerent, lu es. Ulira omnia vero quompilo et tainen non es nisi junum et summum bonum, tu
es? Qualiter enim "' es ultra es quae finero non tibi pmnino sufficiens, et nullo '•' indigens; quo
habebunt? An quja illa sine le nullalenus esse pos- " omnia indigent ul sint; et ul bene sint.
• '«*.
VARli; LECTIONES.
•" Ilerummtendatmss.T/iu. Omitt. itetum «" 'Tblus Uno mss. Thu. 451. Vict.et Mich. Bee. Gem. lol uno
***Tui autpptius mss. Thua. tui, an potius 8" Totum est quod ms. Cisier. totum es quod "° Quomodo
"nec mss. Thu et Vict, ef jS. Mieh. Gem. Bee. tjuomodoergo nec»««. Ctsiet. Quoniam ergo nec *" Imo non
heri ntss. Th*. et Viet. iihmb nec heri »" Nec cras: sed mss. Vict. Gem.bec. nec cras es : sed »" Qnali-
• ier enim mss. Fic/. 3 et 15. quombito enim "v Sj ehim triss. Gem. Bec. Cister. sic enim *** Sic illa
omk. quidem »" Quod saeculummss. Quaesaeculum *" Et quod incepit nis. Fi'«. 5.
quidero nis. Cister,***
sed quod incepit Nce potest cbgit^ri m*. Thu. 451. nec potes cbgitafi. »"Sed vita mss. sed et viia •"
Et luxet sapienlia et uu. Tftu.'451. et Iux es, et sapientia es, et **•Sulliciens et nulto.ms». Thu. et Vict.
omttt.ei:
259 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARSI. - DOGHATICA. 240
*
CAPUT XXIII. k delectatio csl in ilto qui fecit ipsa delectabitia 1
Quod hocbonum sit pariier Paler, el Filius, et Spi- CAPUT XXV "*.
ritus sanctui; el hoc siiunum necessarium qnod
esl ••» omne, et totum, el solum bonum. •— Verbum Quat et quantabma sint fruenitbut eo. — Gauditmt
cum sit verax et ipsa veritat; nihil est in Patte in beatis multiplicabiiur ex bealitudtne et garidio
dicenle quod nett ftt in Verb&quvseipsum dicit. aliorum.
Nec amor d Paire et a Fitiv proeedens, est impar 0 qiii hoc bono "••fruetur I Et quid illi *" erii,
Patri aul Filio, quia lantum Pdlerei Fiiius amant etquid illi hou erit ? Cerle, quidquid volet, erit; et
se,quantum bonumsunt Patef et Fitiut, Ex summa quod nolet, non erit. Ibi qutppe erunt bon.acorporis
simplieilale non potesl nasci aut procederes quam
quod est hoc de quo nascitur aut procedit'. et animae, qtialia nec oculus vidit, nec auris audivit,
Iloc bonum es, lu "* Deus Pater; hbc esi Verbum ttee <:orhominis (fsa. LXIV,4; I Cor. n, 9) cogila-
tuum, id est, Filius luus. Elenim non potesl aliud, vil. Ctir ergo per multa vagarts, homtincio, qoa>
qtiam quod es, anl aliquid majus vel minus le, esse rendo boria animae tuacet corporis tui ? Ama ununi
in Verbo, quo "*-teipsum dicis; qtipiiiam Verbum bbnum in qub sunt omnia bona, el sufficit. Desidera
tuum*sic est verum, quoinodo tu' es verax "*. Et simptex bonnm quod esl omne bonum, et satis est.
idcirco esl ipsa veritas sicut tu; non atia quam *»* Qtiid eniiii anws, caro roea; quid desideras, aniina
lu*; elsic es tu siraplex, ut de te non possit nasci B mea? Ibi esl, it>iest qnidquid amatis, quidquid de-
aliud quam quod tu es. Hoe ipsum est araor unus et sideratis. Si deleetat pulctiritudo, fulgebunt justi
coramunis tibi et Filio luo "', id eSl, sanctus Spi- sieut sol (Mallh. xm, 43,1.Si velocitas, aut tortilOtlP, .
rilus, ab ulroque procedens. Nam idem amor non aut libertas corporis, cui nihil obsistere possit, erunt
estimpar tibi, ant Filio luo; quia tanlum amas te timiiei dngelis Dei, quia seminaiur torpus animalc,
et lllum, et ille te et seipsum; quanlus es tu, el itte; et surgei corpus spiritale (I Cbr<xv, 44), polestale
ncc csl aliud a le et ab illb quod dispar non sif utique, non rialura. Sitonga et salubris vila, Hii
tibi ••» ct illi; nec de summa simplicitate polest sana est aelernitas, el aelerna sanitas; quia justi m
•" pro- perpetuum vivent (Sdpieni. v, Iti), et, salus justorum
pfocederc aliud qitam quod est hoc de quo
cedit. Quod aulem esf singulus qtitsque, hoc est a Domino (Psal. xxivi, 39). Si saiietas, saftiabtmltfr
toia Trinitas simtil, Paler, et Filius, et Spirilus eum apparuerit gloria Dei *" (Psal. x»i, 15). Si
sanctus; qiioniam singulns quisquc hon est atiud ebrielas, inebriabuntur qb ubertale domus Dei (Psat.
quam summe simptex unitas, et sfrmrne una sim- xxxv, 9). Si melodia, ibi angelorum chori concinunt
plicitas; quae nec mulliplicari, nec aliud el aliud sine line Deo. Si quaelibet non immunda sed muuda
esse polesl. Porro unum est necessarium. Porro boe voiuptas, torrente volupiatis sum potabis "*»eott Beus
est illud unum necessarium, in quo est omne *"° *-'(Ibid). Si sapienlia, ipsa Dei sapienlia ostendet eis
boiuim; imo quod esi omne, et unum lolum "', et seipsam. Si amieitia, diligenl Deum plus quara se-
solum bonutn. ipsos, et invicem lanquam seipsos; el Deus illos,
CAPUf XXIV. plusquam illi seipsos; quia ilii illum, el se, elinvi-
Conjectatio quale et quanlum sil hoc bonitm "*. — St cem per illum; et ille se, et illoTper seipsum.. Si
bona esl vita ereata, quam' bona est vita creutrixf coneordia, oronibus ilJis erit una voluntas, quia
Excila nunc, anima mea, et erige louim intelle- nulla illis eril, nisi sota Dei volunlas. Si potCstas,
cturii tuum, et cogita quantum potes quale etquan- 4>mnipotenles enint Suae volunialis, ul Deus suac.
turii sit illnd bonuro. Si enim singula boiia detecta- Nam, sicut polerit Deus, quod volel, per seipsum;
bilia sunt, cogita inlenle quam tfelectabile sit itlod ila poterunt Ilti, quod votenty per illuro ; quia, sicut
borium, quod continel jucunditaiem omnium bono- illi non atiud volent, quam quod ille; ila itte volet
rum; el non qnalem in rebus creatis sumus experti, quidquid illi volenl; et quod ille volpl, non ppterit
sedianto differenlem quanto diffftrt Creator a crea- non esse. Si honor et diviliae, Deus servos suos
tura. Si eiiim boha cst vta creala, quam bona est bonos et fideles supra mulla constituel (ttte. sin,
yita Crealrix 1 Si jucunda est"salils facta, qiiam ju- 42); imo filii Dei, et dii vocabunlur ;;el ubi *}*erit
cuhdaesl salus quac fecit omneni *-•*salujemi Si " Filius ejus, ibi erunl et itli, hmredes *" quidem Dei,
amabilis est saplentia in cognilione rerum condita- cohmredesautem Christi (Rom. VIM, 17).Si vera
ruhi, quam amabilis est sapientia, qoae Pmnia con- securitas, cerle itacerti erunt nunquam, eMiulla-
dldii ex nihilo! Deniqiie, si multae et ma|naj dele- lenus ista, vel potitts islud bonum sibi defiitunim:
ctaliones suril in rebus delectabHibuS,qualiSetquanta sicutcerU, erunt.se non sua sponie illud amissuros,
VAHLE LECTIONES.
»" Qtiod est ms.Thu. 90. qjii est. •"•"* Hoc bonum es m ms.Cister. hoc bomim ens tti »"ln Verl»,
-Mmss.Bee: Gem. invbrbo tub, ~tid »»»Ttivefattwl*. 45!.. etCiiier. tuesverax "" Npn alia,<quain
ms. Thu. 451. nen atrad ooam "'Filib tao est, sariclus mss. filib luo, id est, sanclus »•» No*'i??t tibi
«l«. Thu. nOBisiltiM »" Quod esiv.dftxilui'ntiii.'Thu.Miji est lioc, de qiib *" ttt quoprone<wss^i«,q|w:e3t
omtte »"Et Unhm fotiimmss.'&:Wth. Bec. Gem. etuiiUih«tlotunims.^a.Jibnum^imoquodesfce^lolum
"* Conjeclalio qual« et quahtum sit hoc bbilniti. mss.Beccehs. Otm et sint frue«tibus eo.
•*"* quanla bono
***
' •"FaCil omnem mss. Thu. fecit o<mh<Sifri 1nms. Bec. cum pmcedentiunum est. Qui hpc iljorio mss.
1
Getft. BeciThu; 0 qui hbc bono '"Qiiidilli mss. Thu; e'l qiulfilH* »«*Gloiiia Det ms.£ister. glona ;Do-
mini "**Tuae nhtabis mss. Getri:Bee. Thtt. Cister. sttaepOiabit *'* vocabuntur et ubi mss. vocabuntur et
eruntetubi *!0 Hli, et hscredes mss. Thu.. Vkt. illi, baeredes
 241 PROSLOGION. . %i%
nec ihleelorem Denm itlud dilecloribjis suis in- Adiiim, dequo nobis dicis per Filium luum: Petile,
vilis. abfauirttm, nec aliquid Deo polenlius in- •et accipielis, ut gaudium vestrum sit plenum (Joan.
•vtlos Deum- et illos sep-iraiuruni. Gaiidiiim vero xvi, 24). Inveni namque gaudium. quoddam pleiuim,
quate, aut qnantam esl, ubi lale ac "L tanturo et plusquam plenuni. Plenum quippe corde, plena
bcuium est 1 Cor bumanum , cor indigcos, Cor ex- mcnte, plena anima, pleno lolo homine gaudio illo,
pertum aerumnas, imo obrutum sefumnis, quantum adhuc supra mpdum supererit gaudiiim. Non ergo
JI5 gauderes, si his omnibus abundares ! lnlerroga toturo illpd gaudiuin intrabit in gaudentes; sed
intjma lua si capere possint gaudium suum de tpti gaudentes jntrabunl in gaudium. Dic, Domine,
ianla heaiiludine sua_ Sed certe si quis alius, quera. dic scrvo luo intus in corde suo, si tipc esl gau-
omnino sicut teipsum diligeres, eamdem beaiiiudi- dium, in\quod intrabunt servi tui, qni inlrabunt in
liem haberpt, duplicaretur gandium luum, quia -gaudiiim Domini sui. Sed gaudium illud eerle, quod
iioii minus ganderes pro eo quam pro leipso. <Si gaudebunt electi tui, nec.oculus vidit,nec aurisaudi*
vero doo vel Ires vel mtilio plures idipsum liabe- xit, neein cor lio$tinisttsceniit (/so. j,xiv, 4 ; I Cot.
reiit,tantnmdem pro singtilis, quanium proteipso n, 9), Nondura, ergo dixi, aut cogilavi, Domiiic,
gsuderes ; si singnloSi sicut teipsum, amares, Ergo quantum gaiiilebnnt illi beali lui. Utique tanluni
iri iHa perfecta charitale innunierabilinin angolo- R gaudebunt, quantu.m amabunt; tanlum amabuut,
rum bfeitonim, el-hominuin, ubi millus minus diti- quanlum cognoseenl, Quanttifn te cognoscent, Do -
get alium quam seipsuih, iionalitergaudebit quis- inine, ttinc ; et qtiantum le amabunt ! . Cerie nec
que pro singulls aliis, -quara pro seipso,. Si ergo oeitlus vidit, nee durts auifivU,, nee.in cor hominis
cOr hominis de tanio suo bono vix capiet gaudium ascenditm haevita, quanium le cognoscent et.-ama-
suum, qtiomotlo capax erit tol et tanlontm gau- bunl in "* illa vita. Qro, Deus, cognoscani le, amem
diorum? Elutique, quoniam quantum quisquedir ie.ut gaudeara dc te. Et si non possum iu hacvila
ligit aliquem, tantum de bono ejus gatiilel: sicut ad plenum, vel proficiam **?in dies, usque dum
jn illa perfecta feliciiate iinusquisqiie pliisamahii . veniat iltud ad plenum ; prpGcial hic in me cotitia
sine courparalione Deum qn.im se et Oinnes. alios tui"» et ibi fiat plena ; crescat arapr tuus,; ef, ibj
secutn ; Ita ptus gaudebit al.sque aeslimatione de sit plenus ul hicgaudium meura sil in spe magnum
fefcilale Dei quam de Suaetomnium aliorum se- el ibi sit in re pleimtn. Dorojne, per Filium ttiup:i
^cihn/Secl si Deum sic diligenf toto cerde; tota jtibes, imo consuljs, petere; etprpraitlis •jcdpere
mei.te, tota anima ;tu lamen lolum cpr, loia mens, ut gaudiiim nostrum sit plenum. Pelo, Dpmine,
lota anima non sulftciat dignitali dileciionis ; pro- _ qubd consulis per admrrabiJemco-nsiliaisumnosirum;
-feclo sic gaudebuiit toto carde, tota mente, tota ' accipiam quod promillis per veritalem tuam, |it
anima; ui totiim cor, loia meris, tota auima, non gaudium mcum plenuih sit. Deus verax,, peto ;
siifficial pleliiludini gaudii. accipiam ut gaudium roeum plenum sit. Meditetur
CAPUTXXVl. «» interim inde mens "7 mea; loquatu»; inde tingtiik
An hoc .fit gaudium ptetfum quod pronUltilDomi- mca. Amet illud cormeum ; sermoeinetur osroeuro.
_tit(S..***— fieati ianlum gaude_bjintqttanlum ama- Esuriat illud anima mea, sitiatcaro mea, deside-
buttt ; taittum amabunt, quantum cogndtcent; ret tota siibsianlia mea, donec intrem in gaudium.
Deas meus, et Dominus mens, spes ntea, el gau- Domini, qui es trinus et unus Deus, benedictus iii
4itiai cordis mei, dic ajaim-e meae, si boc estgau- saecuta »", Amen "'.
VARI^E LECTIONES. '*'' .
»" Tateaiit mss. Viet. S. Mich. tate ac •" CAP.26.«« 25; in Bec. ms. *" pis, Thu. 90. An hoc jjau-
dturo, quod promittat Deus. '"Jitmabunt in mss. et amabnnt in '" Ut proficiam mss. vel""'"" proficiam
P" Nolilia tna mss. Thu. nolilia lui "' inlerim menSmss. inleriro inde mens ""^W^lii—* ,**ss%
X4M«. saaculassectriorum. Amen '" Afss. Explicit Pyoslogiou liber Attselmi .CM^fmrji^tiCchiepiscopi

LIBER
PRO:iSSIPiENT.%f^,. '" "*'
ADVERSUS :
S. ANSELMl IN PROSLOGIO RATlOCINAflOMEM '^<^M/_
A"ctor« GAOHILONEMajoris Momsterii monacho,
f. Dubitauli utrum sit, tel neganti '" quod sit aUqualalisnaiura.,quanihilmaji~<eogitaripostil;
\&MM LECTIONES.
*" Collatum est hoc opusculum cvmmss. duobus Victorinis EE. 15elRRZ, uno. Gemmeticensi G 54, uno
Corbeiensi 307, uno bibtiothecmThuance 90, uno Cisler«'«-Tsi et uno eamobii 5. Michaelis in mohle--
Mss. Gem.et Vict. 5. et S. Miclt. Huncprmfiguht lilulum Qnid adhajc respoudeal quidam prp insipiente
mi. Tku.. Incipit disputatio insipienlis dicentis in cordesuO :Non estDeus.ms. Gorb, Responsipquatiter
respondeat quidam ms. Vicl. 13. Iiicipit dispulalio pro insipieiite. ms. Cister. Quidadhific
auclor
respondeatqm-
dam pro insipiente. In mss, Gemmelicensi et Sanett Michaelis notatur hajus libri fuisse Gauntlo
tnonacliHs Majoris-Monasterii, vulgo, Mair-Moutier »" Dubilanti utrum sit, vel neganti tns. Corb. dufete
tiianjlrum sit, vcl negaiit
 243 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS I. — DOG.MATICA. 2«
tamen esse *" ittam, hinc dicitur primo probari: .k in dubio aliquo probandum raihi est argumento: non
quod ipse negans «el ambigens de itta, jam habeat autem isto ; quod jam sit hqc.in injelleclu meo, eum
eam in inlelleclu; cum audiens illam dici, id quod audilum inleltigo .*.m quo itmiliter esse posse quter
dicitur intelligit; deinde, quia quod intelligit, cunque atia incerta, vet etiam falta ab aliquo, cujus
necesse est ut non in solo intelleclu, tedetiam in ie verba intelligeremdkta adhue *>*puto; el insuper **?
tit. Et hoc ita probatur, quia majut eit ette in intet- tnagis, si ilUt deceptus "', ut smpe fit *", erederem
lectu et in "* re, quam in solo intellectu. Et si itlud m ***quiistudnOndum ***.ereda.
solo est inletlectu, majus ilto erit quidquid etiam fue- 3. Vttde nee ***illud exemplum de pietore, pielttr
rit in re : ac sicmnjus '" omnibus,minui eritatiquo; .ram, quam -faeturusest, jam in inletlectu habente,
el non erit majus omnibus, quod utique repugnat. Et satis 36 polesl huit; argumenlo congruere. Illaenim
ideo necesseest ut majus omnibus,quodjam probatum pietura,- anlequam fiat "P,in.ipsa pielorit arte"!
est esse in intelleclu,non intoto inteltectu, sedet iu re habetur; et tale quidpiam in arle arlificis alkujus
*" sit; quoniam alHer majus omnibusesse non poteril. nihilesl aliudquampars quiedam inielligentitvipsius;
2. Respendere forsilah polest -***,quod Itoc jam quia et (sieut "^sanclus Auguslinusait) cum (aber ar-
etse dicitur in intellectu meo, non ob atiud, nisi quia cam facturu* in opere, prius habet illam inarle.:
id quod dicilur intelitgo. Nonne el qumcunque falsa, " arca, qu~ fit in opere, non est vila; arca, quceetf
ae nullo prortut.mado in teipsis existenlia "', tn •*•* inarte, vita est; quia vivit anima artifieis^in quft
intellectu habere simititer dici possem•'» cum eq, di- sunt ista pmnja, anlequam proferanfur. Ut quijl
cenle '***aliquo, qumcumqueille dieeret, egot intelli- cnim in vivente artifieis anima vila '*' sunt ista , r.isi
gerem ? nisi forie tale itlud contlat ette, ut non eo quia mltil sunl ajiud quam seientia, vel intetligentia
modo quo etiam falta qumque vel dubia, haberi pos- animm ipsius ? At vertt "* quidquid exlra ilia •'?,
sit'" iu cogitalwne: et ideo itondicor illud auditum qucecd ipsgm menlit noscuntur pertinefe naturan\,
cogitare, vel in cogitatione habere ; sed intelligere, et aut. audtlum aul excogitaluminlellectupercipitur ve-
in intellectu habere; quia seilicet, non possum •>* rum; aliud sine dubio est verum illua, alittft
hoc aliter cogilare, nisi intetligendo, id est tcienlia inletleclus *". ipte quo capitur : quocirca etiamti
com;ireltendendo, reipsa illud existerc. Sed si hoc verum tit etse aliquid, quo majus quidquam nequeal
ett : primo. quidem nqn hie erit "' aliud, idemque cogitari; non tamenhoc audifum el intellectum, ta*e
timpore prmcedens,habere remia inlellectu ;.et aliud, est, qualis nondum factapiclttja in. intelleciu pkloris.
idemque 6>>lempore sequens,inteliigere rem esse, ut 4. Uuc accedit illud, quod prmtaxatum.est supe-
fit th piclum, qum prius esl in animo pictoris **", (n rius; quia scilkel iltud omnibus, qucc cogilgri pos-
deinde in.opere. Deinde, vtx uttquam poterit esseere- . siut, majus, quod. nihil alfud"*posse esse dieilur.
dibile, cum dietum et auaitum. fuerit. islud non eo quam ipse Deus ; tam ego "* secundum rem, velex
*" modo passe eogilari non esse, quo eiiam potesl speeie mihi vel ex genere uotflm, cogitare audilum vet
"*
eogi'ari-npn. esse Deus*". Namsi non polest, cur in intellectu hgbere non postutn, quam nec iptum
eontra negantem aut dubilanlem quod sibaliqna talis Deum, quem uiique ob hoc iptum etiam non esse eogi-
nalura, tota ista disputatio assumpta est ? Postremo, tare postum '**. Neque eriim aul rem ipsam qvte
quod tttle sit illud, ut non possit, nisi mox.cogitulum, Deus esl, novi ; aut ipsam possum coitjicere^ex alia
indvbitabilisexistentimsum certapereipf.t* intelleclu; simili *"., (/uanrfo-JHMei»».ettutqlem"*.assertsillam.f
VARLE LECTIONES.
'" Tameitesse mss. Gem. Vorb. Thu. curo esse "' Esse in intelleclii et in mss. Vicl. 13. et Cister. omitt.
in intellectu et ***Ac s.imajus mss. Vict. et Cisler. ac sic niajus *" Quod esl jam probaium, csse in iulel-
leclu, et non in solo intelleclti, sed in re mss, qnod esse jam proliatum csl in iitlellectu, non in splo inlelleclti,
sed et in *ce "•• Responderi potest inss,Respondere foijsanpptesl •**ln seipsis exislenlia, ms.Vict. 3. iu sc
exislealia "• Exisientia, esse in mss. Corb.VictiThu. otnilt. esse "'.Similiter dici possel mss. simiBter djci
possero.ms,.€orb. simpliciter dici possent '>• Cumea dicente ms. Corb. cttni dkenie "• llaberi possmt iwis.
baberi possil '" Iiilelligitur habere esse, quia , scilicet, licel non possum mss. in inte|lectji babere ,-quia,
scilicel, non possum ms. Corb. iniellecti»babere quia solum non possim. ***Sed.boc non est. Primo qui-
'
dem non boc erat mst. sed si hocest; primo qtiidem non hic erit "> Et aiind , itlque mtt. Vict. Citter. et
aliutl, idemque ms. Corb. aul aliud idemque •**QUOB prius est in imimo pictorum mtt. Vict. Thu. et
Cisler. quae prius est in, aiiiroo pictoris mst. Coyb. omilt. quae prius est "' Fuerit illud non eo
mtt. Viet.t.orbr. Thu. Cister. fuerit istud non eo ,iT Potest non '"esse Deus ms. Corjt. polcst co-
gitari nnn e-se Deus "• Certo percipi »is. Cqrb. pro cerio peicipi
"* '" InleUigeienlur dicta : adbuc
iiiss. intelligerem, dicta adhuc Et insuper ms. Corb. hisuper Illa deceplcs ms. Corb. ipsa de-
ceptus '" Ut saepe fil ms. Cotb. ul sectim '** CredeQtur mss. crederem '" *<*Credentur quod isiud
nondum mss. crederem qui istud nondum ms. Vict. 13. quia islud nondum Unde nec nis. Corb. omitt.
unde. '." Antequam fieret mss. antequam fial '•" Pktoris arte ms. Corb. picloris menle '" Quia, sicut
tnss.Thu. Vicl. Corb. quia, etsicut "' Vtiventeaninia, viia.rn.ss. in vivente aniiicis aninva vita "• Al
vero. m$. Corb. omit. vero '".Exlra illams. Corb. non exlra illa ••* Percipitur verum, aliud est siije!,
dubio verum illtid , aliud intellectus mss. Gem. Vict. et Thu. peicipitur veruro; aliud sine dubio est, verum
illud, aliud intelleclus ms, Corb. Percipitur,-verum aliud sine dubio e&t. Undeillud aliud inlelleclus. ».ta
Majus, nibil alindmss. Vict.et Corb. elS. Mich.niajus quod n*hil aliud ,6*Tainergomss. tamego '" Cogitare,
auultum, vel inlelleclum mt. Corb. cogilare audim, veMntellectu niss. \ict. Gem. cogitare audilum, Velin
inlellectn '" Non essecogilare possum mt: Vicl. 13. iion esse cogilare non possuro "7 Rero ipsam novi,
aut ex alia possum conjicere simili mt. Vict. 13. rem ipsam, quaeDeus est novi;aut ipsam posstim couviu-
CC^ecx alia simili 9" Et tulalem ms. Corb. el cum.talem
 *K5 PROSLOGION. 246
ut esse non possit tmite quidqnam. Nam sideho- A fuerit, quidquid est in re, majus illa erii: ac per
Htiriealiquo, mihi prorsus ignoto, qnem etiam esse hoc**',non eril illud majus omnibus, quod uiique
nescirem, dici tamen aliquid audirem, per iltam jam essein intelleclu probalum est. Adltucrespondeo:
specialem generalemvenolitiam, qua quid sit homo Si este. dicendum est in intelleetu, quod tecundum
vel hominesnovi, deillo quoque secundum rem ipsam, veritatem cujusquam rei "• nequit sallem cogitari ;
aum est homo, cogilare possem : et tamen*** fieri et hoc in mea »" sk esse non denego. Sed quia per
posset, ut,menliente illoqui diceret, ipse, quemcogi- hoc esse quoque. in re non polesl ultalenus *»*obli-
tarem "*, homo non esset; cum tamenego •" de illo, nere, ittud esse ei adhue penilus *** non concedo,
tecundum veram nihilominus rem, uon qumesset ilte quousque thihi argumenlo probetur indubio; quod
homo,sedgumestV*homoauilibel, cogitarem. Nec • quiesse*"' dicil hoc "*, quod majus omnibut ali-
sic igitur,ut haberem falsum islud in cogitatwne vel ter non erit omnibus majus'",. non satis aUendit cu.i
in inteJtertu, habere posmm iltud "*, cum audio toqualur. Ego enim nondum dico, imo eliam.nego,
dki,Deus, aut, aliquid omnibus »-**majus, Cum vel dubilo, ulla re.-»"'•vera^essemajus illud : nec
illttd *** secundum rem vetam*** aliud ei este sidicendum est" 3
quando mihique concedo, quamilludi,
notam cogitarc pottum v, istud "8 nfl<jue«ra, este, cum seeundum vocemtantum auditdm rem pror
om_ni"io
ittsi tantmnsecundumvocem, secundum quam solain " sus ignotam sibi conalur animus effingere. Quomodo
aul vix aut nunquam polest ullum cogitati verum. igitur "' inde. tnihi probatur majus iilud rei veritate
Siquidem *" cumita cogitatur ; non tam ipsa vox, subsislere, quia constet".*••••iliudmajus omnibus esse:
1001con-
q*at res est ulique vera, hoc est, liiterarum stonusvel cum id ega eousque negem adhuc, dubilemse
syllabarum, quamvocis auditas signtficatio cogitelur ; stare ; ut ne in intellectu ,0" quidem vel cogilatione
ted non ita ut ab iUo, qui novit quid ea soleat voce mea, eo sallemmodo majus ipsum esse dicam, quo
significari'-:-.a qne, scilicet, cogitatur secundum rem ditbia eftam multa sunt et incerta.Prius enim cerlum
vel in sola. cogilalione vera »" : verum ul ab eo, niltil necesseesl1003/iai,re«eraesse alicub: majusipsum
illud non etsolummodo seeundum et lum demum ejc •" eo, quod majus esl omni
qui novil; cogital 100*',
animi motum "x illiut audilu pocit effeclum*", bus, in seipso quoque subsistere non erit ambiguuni.
significalionemque.perceptm; twcis conantem effingere 6, Exempli gralitt: Aiunt quidam alic.ubi Ocean\
sibii qttod***mirum est si unquam reiveritate potue- esse insutam, quam ex difficullale vel polius 1006int-
rit •»*. Ita ergo, rie prersus aliler adhuc et iifiritel- possibilitate inveniendi quod non esl, cognommai.u
leetumeo*** eoaslat illud haberi, cum -audiq intel- aliqui perditam : quamque fabulanlurmulto amplius,
ligoque dicentem esse aliquid niajus omnibus quw qnam de fortunqlis insulis fertur, divitiarum, deli-
valeanl eogitati:hmc de eo***,quod_summaiUana- c.arumque omniuminceslimabili ubertal.e.poUere,nqi-
tnrajamesse dieilur in intellectu meo "", loque possessore aul habitatore, univems aliis,.quas
5. Quod auteot non solum in intellectu, sed el in . iucolunl homines, terris, possidendorum rednndan-
""• dkflt.
!&*?"netessario esse, inde mihi probalur; qttia msi lia usqiiequaque prmslare. Hoc Ha es_\e

VARUE LECTIONES.
*M Cnni fameh ego.
, !5?>£l^p^n mss. Vict. sed'" lameii "* Qneiri esse cpgilarem mss..'omtif.. csse
»i«,fi{ag|Scum laiien esse Non qtti essel.. sed qtiiest mss.non qmcesset.... sed qnae est '"Possum
illtidnW'lX_SE<: 13. possem illud "* Atil aliud omnibus tnss. aut aliquid oninibns ""Quando illud ms.
Corb. qiis-IKaut iilud "* Illud. rcm verarn mss.. Corb.. S. Mich. Vici. Thu. *" illud securodum reiri ve-
ram *" liiigiiare posseillud •"mss.Viet. Z.Corb. Cist. editi Col. 1612. cogiiare Ppssem istud nis. Vict.
13. possuni cogilare istud. Nequeam, polest iilluni cogitari verura, siqttidem tnss. Vitt.. Thti. Gein.
S. Mich. Cisl. uequeam, nisi laninm secundum vocem, seciindiim quam solam aut vix atit niinquam po-
test ullum cogilari veruni. Siquidem ms. Cor6. nequeam, fiisi laroen secundtim vocem seiuttdum qtiam
snlarti ant vix aut nunqnam potest ilJumcegitare.Ver-um siqnidem "°<Cogitatioiie vera, verums81ut ab mss.
Gem. Vict. Cister. T/i».'epgilatioiie .veram, vcrurnutab tnt.. Corb. cogitatione vera ftt ab Seciindum
''"*
aniroi motuin ms. Corb. animi rooiu '" Aiidilu vocis eHfcrtim riis. Coi'/i. audilu vel vocis effecliun tns.
:_:,Viet 13. auditu vocisqueaffectum Eflingere : sibi : qiiodniss."eJIingei^e sibi : qno 1 ms. Corb. efBngere
: qaid "4 Verilale potuerit ms. Viet. 13.veritalera poliierit '"Abintellectuineo mss. in intellectu
^i^bi *" Uoc de eo mss. hancde eo '8T Jam esse dicilur in itiiellectu meo ms. Corb. jam diciiur inlellectii
.rafep •" Quia ubi
*3MS .***QuanMtiletn el in rems. Corb. Qtiod.atilem noti soliiin in inteHectti, spd el iu re
fiiieritquidquid oSt majtis, in re illa eral: acsi per hocthss. quia nisi fiieritquidquid cst in re, iii^jus illt
eril:acper boc "• Ad boc respondeo, si esse dicendmfi: esl in iulelleclii, quod seciiiidiiin veritateni
cujusqtte rei mss. VJct. et Thtt. Adhuc respondeo. Si esse dicendum es.t in intellectu, qtiod iei uiitliint
veritaiero eujusquam rei rits. Cister. Ad hoc ego tespondeo : si esse dieeiiduro" est in iiitellecttt eic."' tns.
Corb. Respondeo. Sic enim dicendiiin estin intejleclu quidero secunduro veritateinciijusquam rei Et
'"
hoc in meo mtt. et bocin meo "' Non potesl inillatentis rtiss. iionpoiesl ••*
nllaientis Adlitic penilus
tiw. Citler. omi».adhuc '"Qio.l qui esseint. TAu.qifoil si esse Dicit lioc.ins. Vict. 13. essedicit,Tsed
hoc "* Non eril omnibus miniis nis.s. Vict, Thu, Gem. Cjtter. »" non erii omnibus lnajits •" Ulla re ms.
Thu. roilla re ***Si diceiiduin est ms. Corb. Non dicendum 1M 1est: Quando. igimr mss. quomodo i-^itur
*"• Qoia constet mss. Vicl. 13, Cister. quomodo igitur Eo usque negein adhuc iltibitemve ms lorb.
adhuc dubilem, negemve 100*Ut ue intellectu mss. ul ne in intellectu "•* Certum mihi necesse est ms^
Vict. 13. omitt. mihi lm AILcubimajus ipsum ms, Vict. 13. pmilt. ipsum '"* Ef tainen deinde ex mis.,
$t lum dprauro ex 1008Vel poliqs ex. mssi omitt. cx 108-llpc ila esse m»s. Vjct. el Corb. Iisocita ess.%
247 S. ANSELMI CANTUAR. AR3DBIEP.OPP. PARS. I. - DOGMATtCA. 248
miliiquisptatit ; et ego facite dicium,in quo niliil est \lum etiam **" retptaid esse, ul. nec possit, cogitari
ttiffieuitath, inlelligapt.. Atti tunc vetut -"-»couse- **s%nqnesse hQuapropter certistimo primitut aliqua
quenter1"' adjurigutac dical •"• • Noripotes uttra probandtim.estarg»menta. atiquam superiorem, hec
tiubUare insnlain. Uldm omnibus tertis praaiantiorem est, mijorem ac meliorem omnium, qu~ sunt,etse.
*"'
*ere esse alicubi inre, qmmet.fnint^eeiu1*1* naturjtm, ut e~ Itoc, \atia "*• jam possintus omnia
tuo non ambigis esse : et quia prwstantms est non prbtarewtquittui neeesse ettiliud Jf.uod mojus ac
iniuteUectu tblo *•!*, sed eliam etsein re^; Meo metius est om«i&nr *"S mntarere. 6«m, autem At? v
sc "^e/n» tiecesseest esse ; quia nisi fuerit,qu«- eitur quod summa resitta rton etse nequeat cogitari,
tnnqttedlia1'" inrtiest terra ptiaslcthiht iMaerit; trielius fortassediceretttrquad non esse, aut etiam
acsitipsrijama teprmstaniior iritetketn, prmslan- posse nonesse, nonpossit intetligi: nam secunduht
tior '.»'.*•non \erit; Si„ inquam, perhme ille l*F ntrlii -tpprietttimtverbi isiius, faha nequeunt intelligt'-;.
tetit astruere de insuta iHa,quod vere sit, el ambi- qine pos_sunt uliqueeo modp cegiiari, qtto Deum.
qenditm 1»18"ultra non ewiaut jbcaritipsum "" non este,intipiens cogitavit: el me quoque etse cer-_
eredam u**;aut nesciq qtiem tiittiiorem debeam *"? tissime srftr, sed ei possenon-esse nihilominus seio ;
reputare } utmmme, ti e**f concedam ; an ilUtm.l°a, sunrmttmi vera UM.qtto^ est Deus *»**,eteue,et
site putet aliqmcenkiklme.imut-Mlius esentiam " twnesse non posse, indubitanler inlelligo. Cogitare
asirusmsse, nisiprius ipsam.pralsiantkim ejus solum- autem me non esse, quandiu esse certissime scio,
medosicut remvere. atque kifubie existenlem, nee neseio utrum patsiin; sed si possunt, eur nonet quid
utlaienut tiimt fdtsamaut iiicemm atiquidiri intet- quid atittd *•**'eadem cerliiudine scio t Si aulea\
lectumeo 1(n*essedp^uerit. ndnpeisum, rion eiriifam istud proprium Deo.
7. Hceeinrerim'***adobjeetainltipientiUe respon- & Gmtera libelli itliUt tam veraciter el lam prm-.
derit10»*eui cum deincept asseritur late esse majus ctare sunt magnificeque disserta ?", tanta denique.
illud, utnec sbla cogitatione vateat non esse: el lioc refirta """utUifale, et pii dc; sanctt affecius iniimo
rumtsnon alittn.de prjobalur, qttam eoipso, quod ali- qMtthm' otiore fragranria, «i* nuiio mpdo propter
ternon erit emriibtts majus, ident ipsum possit itlai quwininiliis ^reelequjiemse-fa, sbd minits
referre resppnsum; "**", et dicere. Quaridonamego firmiter arqtimeniala turit, ista sinl corilemnendu1*".,
iei verUale,"» esse tate aliquid, hoc esl, majus sed ilta potius argumenlanda robusthts, ae omnia
omnWuSidixi :'ui.e_x_hoc.m_ihidepeatpipbftri intpu- Q W-cum; ingeriti -ftieratione et luude suscijnenda.
VARI.E LECTIONES.
1008Ac si iiinc velil mss. At si lunc velut 10"
Consequenter ms.Virf. 13. contingenlcr ""'Acsidicae, oi
»w». ac disa.t "J1^Vere esse alicubi nisl Corb. nec esse alicubi ^".Quam th intelleciu niss. Ft«. quam
in intellcctii ms.Coifr. qtiam el .inleltectu »*• Non in inlellectu solo ms Coi*. «ouin inlelleclu solo "IV.
Idcosic ni*. Tftyt.idcpque sic **"<Quicunque alia mss. quaccnnqiie alia *•'» Braestantior et inteflecla
praeslantipr wss.. Prae&taittior iiitellecta, praeslanlior *»" Perhoc ille mti, *"°
oei haecille "'"ArobtgCnduiii
tiis. Thu, et ainbigendam "!' Jocari ipsum mi. Corb. attercari itlum Gredam... debeam nis. Corb.
credant... debeani lm An illum ms.Corb. aut iltiiro ""Intelteclu in eo mss. ititellectit meomi. Corb.,
intellectiimeco ****Hoc interim mss.Coib.Gem,Vict. Cister. haseinteriin. 10" l|Ie responderitms. Vict.
13. ille resppnderel *"» jPossit respondere mss. possit rcferre responsum "" Rei verilalem mss. Gem.
Vict. S, J/ic/i, rei veritate "•«*In taiilum eliam ms. Tllu. iu lantis etiam ****.Necposset cogilari mss, nec
possit cogijaii »°ia Ex bac alia DIS«.ex hoc alia "?» Probare triss. Vict Thu. Cister. cortiprpbate "»1-.
Necesse esl, ac qjiod majtis ac melius est illpd oinitibtisnis$. Gem. ¥*#.'& MicM, Cister.. necessel^st illud.
quod iiiiijns aq melius est omnibuS "Kllliut, qiiod estscilicet, et Deus. m*.' Th#. illud quod Deus mss.
Vicl. et Corb., iltudquodest, scilicel, est Deus '•»» Cur elnunquid aliud mss. Cifter. Gern^ Gorb. Viet,
Cur non e} quiilquidaliud '??* Pracstaiilia msstfhu. Gem.Vict. Gislef. disserta ms. Corb. diserta '*** Reslri-
jcta inss. rererla ,'•••,Quaovideniiirniss. quae in iiiiliis ed. Fen. quae virlus 10" Argumentata, sibi isla sint
tjpiilemnenila HJSS.argumentata siintj Ista stnt contemnenda '?" Ac oinnia ms. Ciitei. ac sic Omnla

SANGTI ANSELMI

mmk OAllllOMl I|SPONpNl!EI PRO IISiMEKTE'".

37Quoniain non me "-*»reprehendit ipliisdk. ihpyCus, pro insipienle, sufficcre inihi polest xe.
ciis illp insipiens, contra qucm stim locuius ih mep sppndere catltojico.
opiisculo *?*'; sed quidam non insipiens "*", etca-,
VARl^E LECTIONES.
*"• Jlf*.F»«/. 13* Incipil l,iber Anselmi arctiiepiscopi el abbatis conlra respohdentem pro iiisiptenle.. mss.
Cen»,elIC«'(ii.Cisier.Qtiid adhiEe respOndeat editor ipsiiis libelli (ProSlogion.) mt.TnB.Incipiunl respBdisiones
Anselmiconlrarespondentem pro insijiientedicente in corde suo; Non est Deus : sive Responsio contra
fatuum. mf, S, Michaelis, ResponsioAnselmi ad eumdem, idest, Gaunilonetn "" Quoniaiu non me ms.
10"
Vici, 13. omit. non "*' Ininco opusctilp ms. Thu. in eo opusculo Quinam non insipiens ms. loib.
q^qitl-ajninsipicns.
 119 LIBERAPOLOGiCONTiMtGAUNILONEM. .250
GAWJT PRIMUM; 4 quo Hiajiis cogitari non posset,0"; sed qiiidquid
Cenetatim refellitur adversarii ratiocinalio; etosleu- cogitari potesl, et non esl; si esset, possei*"*', vet
diiur id quomajuscogitari non potest, esse reipsq, aclu vet intellectu npn csse, Qiiare si vet cogi-
""
Dicis qui^iu (quicunqua es qui dicis hsec tari 10" potesl, non potest non esse quo majus cogi-
pi«se djcere "" insipieiitera) quia non esl in.ihtet- tari nequit. Sed popamus noh csse, si yel cogitari
leclu aliquid, qupinajus cogitari *•" nonpossii, ali- yalet: at qt idquid '^6* cogitari pptest, et hoh vesi;
iprqutam quod seoundum veritatem xiijiisqup rei si esset, npn esset quo majus cogiiari non possit. Si
.. nequil saltero cpgHari: el quia nen magis cpnse- . ergo esset qno majus cogilari iid:i possit, non esset
tjtiitur"" hec, quod dico, quo majus cpgilari non .qup niajus.cogt^ari iton ppssit: jjjuofquod] njmls*'**
ppssit, ex eo quia est in iiiieltectu, csse et in re, est absurdum. Falsuro est igilur non esso aliquid,
quara perditam "tT'ihSnlam certissime exislere ex qup majus eogitarivuon possil "*v si vct cogltari
;
^-qftia cifiiw*"* dascribiliir verbis, ahiifierise*9iih
iion potest: roulto iiaqhe! rroagis, si ^?*-Uilelligi autjn
ambigit in inielleclu suo esse. Ego vera dico : Si, ' intell^etii^ 0" eSSe-pdte»."!?!!» aliquid dicam i-pro-
qso majus cogitairinon po!esl, non iiiteJHgiWr;vel cul diibio quidquid alicubi aUt aliquaiido non esl,
cogltatur, nec est ht inteHectu vel cogitatione; pro- eliamsi e&*t%f,*S^iSii.&ti **aifit'
'''titftietita-
{•"
^'aU-qaaDt***»
fccto Deus aut non c_stqno majus cogilanhort pos- * iiiiCh*"»' cbgftari iuiiiiquanl 'et hfisijiiafrii -"*» esse,
sit, aiit nohiiiteiligitur *•" vel co^tatar; ef Bon est siciit riotfest alfi^lilMfiiflquahttbi Mm qiibd beri
in fnteltCciu vet cogititione. Quod quam fakum sit, non fuit/et bodie est: sicut lieri nori ftiisstJ fntclli-
fjde ct consetenlia tua profirmissimo utbr argti- giturjitarihhquboj. e^iuMhtelil^^teWitt^-quod
uieiito. Ergp qno iriajus cogitari rton potest, vere bic hon Csi, et alibl est, sicul non'es^Sic'f**', , tla
intelligilur et cogffatur, et est fn intellecfu et crtgi- potest cogitari nusquam esse. Similiter cu^is paries
iattone. Qifarc, aut VeCa non surit qliiBuS contra sing;tila! nbh' -fiint ufii aul qnarido sttnt aliae parles
conaris **»• probare, aul ex eis heii coriscqiiiiur c|us; oinnes partfes, et Ideo ipsurn lotum, possitnt
quod lc consequehlei' opinaris cbhetififere*''"1',Qiiod cdgitaVihuhquara aut nusquam esse^Niim et'st*dica^
atttem putas ei eo, quia inlelligi lur '*" aliquid qno tur tempus semper e:-se, et -muhfluis'"* ubique;
majus cogilari iiequtt, hon conseqiii illud esse in noti tamen illud lotum seiiiper,'aut iSie toiuif est""
iutelleclu; jiec si es( in ihtellectu, uteo essc in re : " ubiqne : et sicut sln^nlae parteS temporis' non
c,erteegp dico'*•**:si' VeTcogitari- poiesl ,esSe, ne- 1Siini, quando alise suht; iia possunt nunquam esse
cessc esl illud esM^VTSahf'qiio majus cogitari cogitarf'"»; elsihgiil»muTitli '•""parteS; Sictit mm
ncqtiit, non potest cogilari esse, nisi sine initio. - sunt ubialite sunt; ita subintelligi possunt nusquam
Qtiiilqnid autem potest cogilariesse, et non esf"":' esse : sed et quod •»'» paritbftsairtjuhctumest1**' 6,
pr iniiiiim potest cogilari esse." Non ergo.quo ma- c6gitatione:dtssotVi, et hon esse potfest.^Qu^re-quid-.
jtis cogitari nequit, cogilari potest essiy et nbn quid aticUbi attt 'aliqUartdo-Hofiim hhn<CStj eiiamst. 1
'est1^."!^! ergo polest cogitari esse, ex necessi- est, potest cogiiari ncn esse: at (juh majus1*" co-
tate •»" esl. Amptius. Si uiique vel cogitari poiesi, gilari' nequit, isi est, 'noh potes.t'1*'* cogliari rion
"" eogitari
(iccesseesl illnd esse. Nullus enim negans aut dubi- cSsie,atibqiiin st Csl, non est qhh majuil
tans esse atiqtiid, quo rtiajus cogilari non possit, non potest: quod1»" non convenit. NuIIaiehtis ergo
negat vel dubitat quia'si esst-1, nec aclu nec intel- "Michbi*»*1; aiil aliquando iotiniithon est; sed sem-
tcclu possel noii *"• esse. Aliter namque non esset per et iibique totum esU Putasne i0"« aliqualenus.

VARIJ LECTIONES
*»**Ilicis qiiidem ms, T/i«. dicis qaidam '"^ Ilpc-posse dicere ritss. Genu et SL,Jfh", j hsec dk
<ere posse '•"Suo majus quod cogitari miss. qiio majus cogitari m*"Et quOd non magis conseqaiilur
tnss. <et quia non roagis conseqiiilur 10H Quaiii.;perditam ms.Corb. quam priiedielam '*"riGertissirti&
exeocum mss, cerlissiine exislereex eoquia cnm . "»» Possil, aut tien inlelligilur mt, Ce'ri«rp6ssit, aut
inteHigilur 10" Conaris contro mss. coriira conaris *?'*Coiicludere wss. Vict. 13. excludere '"" Ex co.
qiiodiiileUigiiur. mts.fhu. Vict. Gem. Cister, ex eo qnia intcjligiuir i 0" Certe, ergo dico mts,, cerle ega
tlico "5V Neresse esl illud esse. Nain quo ms. Tlm. nccesse ijlud esiesse quo '•"> Cogilariesse et non
essc mss. cogitari esse, et non est "•" -Poiesl esseei hon esse -mss.Gem. Thu. Vict. potest esse et nou
^st *•*' IIIBIJ ex.-tiecessiialeimss. «mi(/. iHud ""bitelieclu posset npn ritss. TAu. Vic/. 13. intelleciu
1W°Siesspt,S)pPsselni*,. J"tcl. 13. -eiiaiu
(Kissenon **** Gpgitari non. posset ms*:Vict::fXjntaripmset
si esset. ppssel -??\_Qiiare siuijiil cpgitaiinus^Quare si;^vel cpgitari "•* Aut qtiidquid »»*«. al quid-
qrtid J08*NtHipossii; quod niniis niss. non possit Si ergo esset quo majus cogitari npn possit, noi\
essclquo roajiis eogitari non'»"possil; qiiod<n"itiiis '"SMajiis eogitari no.n ppssit. si ms. CorA..inajus ali-
quid cogilari non possit, si MuUo tnagis si,«iss. iimlto iiaque-magis, sir. '•" Intelligi et in intellecm
inss. iutelbgi aul in inlelleciu "" Etiam si esl m». Vict, Gotb. ct si est *"" Polest tamcn *t^s.;\€orb\
emitt. laiinn "" Atitniisquam mis. etnusquain 10<°Quodhoc non est... non esl boc mss. qtiod hic noik
esl.:. non estliie »•" Esse, aiilinundus mss. Firi. 13, T:hu.Corb. Ckter. esse.et:inundus; "'llste *07* sempep
est mss. iste tolus est • i°» Possuro etiam mroqHa»heogitari mssi ppsstmt ntinquam esse ,iogitari Et.
singulie ibiimindi :.1"»Sed et qupdtm."'• Fi-C-13. sed*tiaift;quod '^'Junctuiii
stngitlaeiiiUndinis. Corfr. et *•"
est. mss. conjiinctnm est . Acquo iuajiis ms.t.atquo majtis St est, «ori.po<Jpslms. Gorb, sicut
non potest 10" Non quo majus «iss. non est quo majus ,08°Non possit: quod ms. Viet. 13. iion polesl:
quod " 81 Nullalciius ergo alicubi... Ptitas ms. Cprb. imllaleiius ergo qucd alichbi... putas
 S. ANSELMl CANMAR. ABCHIEP. OPP. PARS I. - BOGMATICA. W
SKl
vel a»t esse i« A intelleciu? Quid ergo consequentius, quam si qno
posse cogitari iiilelligi, cogitatiMie
est in solo inlelleclu; ideiu
YBIinicllectu 10M,de quo haec intellijgimi«r? Si enim majus cogitari nequit,
iton potest, non possuiil haw inieMigl de eo"M- esse qtio 110fmajus cOgitari possil? Sed utiqtie, qno
si dicis ,0SV noh etnon esse inintcl- raajus cogiiari poiest, in nullo intelleclu est quo
Qtidil inlelligi
non dic quia qur majus cogitari non possit. An ergo non conseqiii-
lectu, quod penitus ihleUigitur;
non potest intueri purissrmam lucemsolis, nori *i- tuv »»', quo majus cogitari11" nequit, si est inuHp
inlelleclu? Sienim
det lucem diei, qtwe non esl nisitax snlfe.Certe vel inteUecio, non esse In solo
liaeteiius intelligilur, et esl in hrfelh^uWvquo est in sc4o ihtellectu, esl quo»»»»ma}us cogilari po-
ut hsec de eo inleiHgan lcsi : quod non coirvenik
majns cogliari heqttit; ~
tur»»«, ;,":- CAPOT III.
.-.;,,,;.JGAP.UT;1|»-: ,.;;, ,;;,i-.. Adimianlitim advenarii : quod sequerelur msulam
.
Magiiurgetur, ratiocinatio prmpotila; ef otlendit-ur jietUiam e$$ereipsa, quia cogitatur.
jd qiwmnjus cogitari nequit, cogilari posse, atque
adeo etiam esse. : ! Sed lale esu inquis, ae si 110"aliquis insulam
Dixi itaque in argurneniatione, quam ireprelien- Oceani, omnes terfas sua furlililale vincentem, qu:«
djs, qate cuiaa insipiens audit proferri, quo*majus R diflricujtate, iino impossibilitale inveniendi quod nou
cogitaii non potest, inlelligit quod audit. Ulique est, perdila iioiiiinatur, dicat idcireo non posse du-
,,s" inlelligit, sj hola lingua dlcilur, aiil nul- bilari vere esse in re, quia verbis descriptam facile
qui «on 110'
jum» aul nimis obtBSum ie8S habet inielleclum. qUis inlelligit. Fidens loquor110"; quia si quis
si est in Tntcl- invenerit mihi 110aaliquid aul reipsa, atil sola cogi-
peinde $£'<".*•' °.u'a iiitelligilur, 1109cogitari non
leclu. An esi ,0** jih nullo intellcclu, quod ne- laiioue exUtens, praeler quo majus
cessario in rei veritaie esse monslralum est *•*•? possil, ciii aplare "'•'valeat connexianem luijys y
Sed dices quia etsi esl 10" in intelieclu, hon nieseargumeniationis, inveaiam, el dabo ilii perdi-
tamen c6r.seiuehier io" quja inlelligiiur. Vide tain insulam amplius non perdendam. Palain nuient
quia consequiiur esse in inielleclu, ex eo qufa ,of" jahi videturquo non valet co^ilari ma^ustnon possc
inlclligilur. Sicut enim ,0,i quoti cogilalur, cogita- cogilari non esse, quod lam certa ratioue veriial.is
lione cogilalur; el quud cogitbiione cQgiiaiiir, sicul existit; aliier eniin nullatenus existerel. Deiiique si
cogilalur, sic esl in cogitalidiie,0"; iia quotl iiitejli- quisdicit se cogitare illud non esse: dico quod tum
1'11 hoc cogitat aiit cogilal aliquid*11*, qua
giiur, intelleclu iiileljigiiiir: et quod intellectu in- cuin
telligilur, sicul intelligilur, sic est in i.niellectu1096. mnjus cogitari non possit, aut npn cogitat. Si npn
Quid hocplanius? Postea dixi quia, si esl vel in SQIOg cogital,11S, non cogitat hon essequod nop cogilat,
intellectu, polest cogitari esse el in re; quod ma- Si vero cogital, utique cogilat aliquid "u, quod nec
jus 10" est. Si ergo in inlellectu solo est, idipsmn cogilaii possil npn esse "'. Si eniin possct cogitari
scilicet quo inajusnonpotest cogilari, esl quo majus iion esse, cogitari posset liabere piincipiuin el li-
cogitari pplesl: rogo quid consequentius ? An euim nem; setl lioc non potest. Qui ergo illud cogitat,
si est,0M vel in solo iniellectu, non pPlcsi cogitari aliqiiid cogital quod nec cogitari possil lipn essei
esse el hi re? Aiit •*" si potest, nonne qui hoc co- hpcvero qui Togitai "*, nou cogilat idipsum npn
gitat, aliquid cogitat 1100majtis eo ; si est in solo esse ,11T; alioquin cogital quod cogilari non polest.
VARIj; LECTIOJSES,
,M*In cogitalione vel intellectu m*. Chter. incogitalione vel in iiitclleclu *°8JNon possunl lisec
intelligi de
,08*
eo. mti. Vict. 13. noii de Deo possunl hsec intelligj. .mt. Gister. iion de eo possunt haec inlelligi. Quod si
dicitur mss. Ouod si dicis ,M< El est in inlelluclu mss.Vicl. et non est in intellectu '•»• De eo iutelligatur
msi. Cari>. Vicl. 15. tje Deti intelliganiur 10OT si non mss. utiqtiequi non ,088 Nimis obrutum mt.
"•• Oiique '•*•
Vict. 13. nimis oblustim An noh est nw*.An est Necessarioin rei Veritate esse monstraium
est ms. Tliti. omitt. esse ms. Cdrb. Necessario tamen consequiiur in rei verilale esse monslralum ' ,081Sed
dicis quia si est mss. sed dicis quia etsi est .•***Tainen cohseiiuilur mu. lamen consequenter "»* Ex
eoqiiia ms. Corb. ex10M eo qubil lt,i Sicenim mis. siculenim 10" Sie esl in,<;bgilatioiiems. Vict. 13. sic et
est in cogilatione Inlellectti intelligitnr, sicui intelligttiir, sicesl in iqtellectti ms. Corb. intelligitur
Snlellectii, ita, sjcut iiilelligitur, inlelleciiim est nij. Vict. 43. inteJtectu iaitiltigiliir>, ita estin iptnHectu
siCut intelligi ur •»»*In re, quod majus ms. Corb. in re, quia niajiis ,0*Anenimsi esl ms. Cisler. an
emm est, si est '•»* Esse in re, aiit mss. esseeiin re, aiit ,,m Cogilal, aliud cogitat mss. cogitat, aliquid
cogilat 1,01Jdeih esse qm6ms. Thu. M estr esse 4"<> ll"' EVgo non sequitur mu. Tbu. Corh. Ykt. ergo
noncotiseqiniur. ^109Nonest in solo m«s. Non essesolo "•»Si eiirm pst, insolaintelleciuest,quoms*.
Geiii.Carb. Vict. si eniin esi in solo iiiielleciu, est quo ms. Thu. si eutm in solo intelleetu, est quo roajus
«•» Sed taleest majus ac si ms. Gem. sed iale esl, ac si mss. Tltu. Vict.et S. Mich. Cisler.
inquis,majtis
lloe
sed laleesi, ihquis, ie si ms. Corb. sed lale est, inquit, ac si Fidens loquorm». Corft. fidens loquar 110T
<Juia siqcism». FicM3.etsi qnis llM Si quis non veneril nisi mst. Gem'. S. Mich.Vict. si quis inve-
«erit mihi ant mn. Corb: et Vict.etCisfer. si "qiiis inveneril milii aliqoid aul ^0* Exislens, quod
majus nw*. Thu. Vicl. Corb. S. Mich. exislens praeter quo majus U1* Cni aptare m*. Corb. cui compeleic,
*"f Dico quia eam ms. Corb. dico quodtum cqm hoc ,lu Aut aul cogilal aliquid U1*
11UUlique cogitat aliquotijmss.
Juittd si noh cogitat mu. omht. quod cogiial aliquod mss. ulique cogitat aJiquid ,,u ,11»Cogitari
«lOfiesse possil mss. Corb. cogilari non ppssitesse ms. Vict. 13. cogitari possit non esse Boevera
«juod cogital mss. Iioc yero qui cogitat "" Idipsum esse mss.Gem. Vict.Thu. Cisler. idipsum nan
esse
 "
S53 LIBERAPOLOG: CdWTRA GADNMiONEM.r 954
Nonigilur potest cogitari non esse quo majus nequil A simul el iilud possumus, et islud scimus; et non
cogilari. possumus cogilare non esse quandiu scimus esse;
CAPUT IV. quia non possumUs cogilarc esse siraul, et non
Dijferenlia inlerposse cogilari, el intelligi non etse. esse11". Si quis igitur sic distiugitatUM bujus pro-
Quod autem diois : quia enm dicitur qued sunima lationis "feasduag sehtentias : intelliget nihilu",
res ista non esse nequeat cogitari."'», meiiusfor-
quandiu esse scitur, posse cogitari non esse,13"; et
tasse dicerctur*"» quod non esse, aut etiamposse
quidquid est, prater id quo majus cogilari nequii,
non esse, non- possit inlelligi; polius dicendum fuit, etiam cum scilur esse, posse cogilarinon esse. Sic
non pnssil cogitari "**. Sl cnjm dixissemrcm ipsam lgitiiriu* et proprinm ;est Dep, non ppsse cogitari
uon ppsse inlelligi non esse, forlasso tu ipse, qui noncsse; el, lainen mulla non possuhl cogitari u",
«licisquia sccundum proprietatem verbi islitis falsa auandiii sunt, non esse. Quomodo aulem dicalur
uequeunl inlelligi, objiceres nibil, quod 11" esl, ppgitari DeusT)rohesse, ih jpso****littcTtofuto Suf-
p -s^e intelligi non esse, (alsum est eniin u" non Doicnlcresse dictum.
1" " s,
Y esse quod esl: quarc HOU esscl proprium ^ Deo, CAPIJT v.,
.; y.-...*\.J
non posse inlelJigi non esse. Quod sic aliquid""
discuttio tatiorumodversnmdiclorum :«c
corum, quaj cerlissime sunt, potcsl itilelhgi uon R Specialis primum quod inilio infideliter reluleril ratiocina •
esse similiter et alia. certa posse inteUigi nou tionem, quatn>refeltendam suscepit: /
«sse "**. Sed hoc ulique non poieslM" objici de Qualia vero siiit et atia quis mihi objicis pro insi-
cogitalione, si bene consideictur. Nam etsi niilla piente facile esl deprehendere vel parum sapienti;
quae sunl"", possunt intelligi non csse; oninia et ideo id ostendere siipersedendum exhjtimaveram.
lameh 1,M possunt cogitari non esse, prailer id Sed quoniam audioquibusdam ea JegenUbus aliquid
quod summe est. Ula quippe ouuiia et sola possuut contra me valere videri, paucis de illis commcmo-
cogitari non esse, qux inilium, aut flnem, aul par- iubo.- Primuni, quod saepe repetis me dicere quia
lium habenl conjunctiononi, et, sicut jara dixi, quid- quod est niajus omnibus, est in intellcctu1UJ; et si
qjid alicubi aut aliquando totum non csl; illud vero esl in inteJIectu, est et in re: aliter cnim omnibus
SJIUIUnon polest u*» cogitari non essc, in quo nec majus non essel oninibus majus m*. Nusquam in
inilium, nec finem, nec partiuiu conjunctionero, el omnibus diclis meis invenilur talis probalio. Non
quod nounisi semperet ubique lotum ulla iuvenil11" enim idem valel,U 5, quod dicitur; majus ohinibus,
cogilalio. Scito igitur quia potes cogitare le non et, qiio majns cogitari nequit, ad u4' probandum
esse, qnandiu lm esse cerlissime scis : quod le uii- quia esl in re quod dicitur. Si quis enim dicat qiio
ror dixisse nescire. Multa namque ua* cogilatnus *-*hiajus11*7 cogilari non posSil, noh essc aliquid in
. uon esse, quse scimus esse; et multa esse.quce non re, aul possenon esse, aul velnon esse posse cogi-
esse scimus u": non cxistimando, sed fiugeiido"' 1 tsrri, facile refelli |K)lest. Nam quod non est, potest
ita esse ul cogilamus "". Et qnideni possumus co- non esse; et qtiod non esse polest, cogitari polest
gilare aliquid nen csse, quaudiu scimus esse, quia non csse 1148.Quidquid autcm cogitari potcst non
VARLE LECTIONES.
1118Non esse neqneat cogitari niss. Vict. non csse ul» Forlasse diceretur ms.Viet. 13.
qucat cpgitari
fortasse dicerem "*• Noii posse cogilart msi Cofb. rioli possil cogilari '"^ 1 Objiceres 'nifiiJ quod ms.
"" Niliilquod csl. posseiiilclligi, non est falsum, esl enim mst. Nihil, quod
ifOrb. objiceres mihi quod "" Non est
cst, nosse intelligi nonesse; falsumesl eniinllu propriuni mst.Thu Gem. Vict. 3. non esse pro-
priuin mt. Corb. uon esset propriuin Quod si esset aliquid mtu omiu. esset- ,u* Non esseu** possct
liitelligi mtt. Corb. Thu.Vtcl. 3. non esse posse intclligi mt. Viet. 13. posse inlelligi non esse Hoc
nlique non potest m». 7/IH. ha'c utique non possunt ,l 17 Nulla quae sunt ms. Corb. Nulia quse non snnt
u"» Omnia lainen tns. Citter* omnia taiiluni ,u» Solum iion polesl m*..Coi6: solummoilo polesl:»i», Vict.
15. solum notest u** Olla nrvenit m«. Tltu et Viet. 13. illa invenit '"*• Cogitare te non^esse qtiandiu
ms.7ict^l3. cogitarerem non esse quam W Mulla nnmqtie ms. Viel. 13. Multa qnippe u** Non esse
sciinus mt. Thu omiit. schuus mt. Corb. NcscimOsesse ,,ai Fiiigemlo mi. Corb. signilicantJo . "W lta esse
eogilainos mss. ila csse ul cogilitnius ,l** El illutl qnidem possumus et isind scimus elnon possumtis
cogilarealiquid non esse qttanditi scimus esse, qtiia siimiletHlid possumus, et isludscimiis,et noniiossumus
cogitare non esse, qoia non possumus cogiUireessesimuJ cl non esse mss. Gcm. Thu. Vict. i&i-S.Sticli.
Gitter. Et qnidem pessunins cogitare aiiquid non esse, qiiandhi scimus,csse; quia shnul. etillud possmius,
et istud scimus, et uon possuiuuS cogitare non esse, quandiu sciintis cssc; quia nen possunms cogiure
e&sesimtdel non csse m*. Viet. 3, El quidem possumus cogitare aliquid noivesse, qiiandiu scUims esse:
simul el illud possumus et istud-scimus: ct noii possumus cogiiare non esse quandiii scimus esse; quia
non possumus cogilare essp simul ethonresse. Ms. Gorb. Et quidem possumos cogitai-e atiqnid noti esse,
qjiaiidiu scimus esse. Non possiimus cogitare esse siniul el noii esse U,T Sie distinguat »<s. Corb. omitt.
sic 1M*Intelligit nihilmss. inlell get hihil "" Scilur, posse cogilari ncn «sse inst. Gorb. stilur, sed
secundum sensum coniposilioliis posse intelligi non csse. ms. Kici. 13. Scittir, «sse non posse 11011 osso
eogilari 1IM Si igitur mts. sic igiinr ,U1 Mulla possunl cogjtari mts. mulla npn possuiii cogitari *is.
Corb. inulta non possunt inlelligi u** In isfo mtt. Thu. Corb. Vict. Citter. in ipso • "** Maius omnibus,
ih iniellectu mts. Gem. Vict. 3. majus omnibtis est ct in inteileciu tntt.Thu.Cotb. Viel. \3. S. Mhh. wd~
jus omnihnsest in inlellectu 1IU Omnibtis inajus, HOIIessel omnibus majus mt. Corb. omuibus non esset
majus ,,w Idem valel ms. Thu. valet "" Majus cogitari nequit, ad ms. Corb. majus qnhleiu cpgitari
ncquit, ad "" Si quidein cum dicilur, quo majus mt. si quis eniin dicat, quo inajtis ,u8^ucd si uoii,
csi : uliqttc si cssct, non esscl quo ma}us noii possit cogitaji ms* Corb\ liecc omiti.
 3o5 S. ANSELMi .CASTiJAa. ARGiMEP; OPP. PARS I. - DOGMATICA. 25G
esse; si est, non est quo majus cogHari nmi possil: A Sicut ergo quo majus cogilari nequit lnlelligitur,
qusd si non esl, utique si-esset, jion essei qnoma- etcsl iitU 68 inlelleclu; et ideoesse in rei veritate
jua non possil cogilari. Sed dici 110:1pptest; quia asserilur : sic quod inajus11^ dicilur omnibus in-
quo majus u>* aon ppssilcogitari ,,f°,.,sMsl»!non iest telligi, et esse in intelleclu; et idcirco reipsa esse
qua majus cogiiari npn possitll,t; ,aiit sj. esset, nen -exnecessilale conduditHr. Vides ergo quaih recte
cssel.qiio non possil "** cogilari majus. Patel ergo . ine comparasti; slulio illi, qui lioc soUrquod de-
quianec non es.t1"',nec potesL.non esse, au.t cogi- scripta inielligerelur, perditam insulam esse veljet
lari non csse. Aliter enlm, sj est, pon esl,quod di- assereie.
eitui; et si esset, non esset. JIQUautem: non tam GAPBT VI.
facile prpbni ppsseu,\vi4ctur: de ,«o qwpd majus Ditculilur diclum
adtersariiin num.l, qnalibel falsa
oronjbus.dicitur. Npn,«nini i.)iai.patetqufe quod non timiHterjpossent intelligi, aique adeo essenl.
esse cogilari polest, non est roajus omnibus qiise Quod autem objieis, quaeiibetfatsa veldubia simi-
sunl; sicut quia 11011 cstqup majus cogitarinoupos- liler posse intelligi, et esse in intellectu : quemad-
sit: nec sic est lltf ipdubiiabile quia, si esl ali- ntodtim illuJ, quod dicebam. Miror quid hic sen-
qnid "" majus pnjnibus, ,noii est aliud quaro quo Sisti 117?conlra me , dubium prubare volentem; «uj
inajus npui ppssji cogjlari,,("; auisi^sse,l,.noii es;- •* priinum hoc satis eral, ul quolilei modo illud inteU
set similiter aliud : quoniodo eertum «st.tJe «o qucd Jigiel esse in inle leclu oslenderem ,in : qualenus
d-cilur,,quo majus cogilari nequit, 11'8. Qiiid eniin : consequcnler 41**eonsideraretur —*. utrsin esset
S^flHiS;dical esse aliquid. majus "*•• joiiniibus qpaj ,,T*.in solo inlellcctu, velulfalsa; an et inre, u(
«ait.et idipsumumen posse cog-Uari iion esse;et W. vera. Natn si falsa et dnbia boc niodo iuteliigiiii-
8iU|uid majus sco, etiamsi,uo rkJii;sit posse iamen tur; elsunl in intellectii; quia, cum; diCuiiturlu* ,
eigitari:&n .hic.-sic 9pertei,¥t.inIeri'i.polest, non audiensinleHigit qtiid dipens signifieet: uihil prahi-
est engo, 39 majus omnibus qtise sunt, sicutibiu" betquoddixi inteltigi, el esse in inlcllectu. Quo-
apertissime 'di^retiir^ua; ergcnon estjquo majus niodoautem sibi convenianl qtiQd dicis quia falsi
eogitari nequil? lluid namque aiio iudiget argu^ dicentev11T? aliquo, qusecunqtie ille diceret, rntflli-
menlorquam hoc quod diciuir, omnibm majua. \n geres: ei quia- illud quod est non .eo modo .quo etiani
isto vero non esl opus alio, qiiam hoe ipso qtiod so- falsa liateiilur iu eogitatione, non diceris 11,s audi-
».ut'"',: iijitto.majuscogiimi non potsU~Ergoasi non ttini eogitare, aut in cogitalione babere; quia scili-
1179
' iiaiiliter-potest probari de eo qtiod majuftomnibtis eel, hon possis Jmcaliter cogiiare, nisi inteliigendo,
dicitur, qtiod de se per seipsuin probat quo majtis p id est, scientia eomprehendendo reipsa illtid e*i-
iiequit cogitai i, injuste mereprehendisli dixisseqnod slere ? Quoihodo, inquam, conveniant, et falsa iu-
i« i dixi, cum tiinlum differat abeo qttod dixi. Si lelligi; et inteltigere esse scieiitia cpmprehendcre
AJerp.veialiud^^argttmentum polest '***.*nec sic esislere.aliquid., 18°i nihiladine, lu videiris. Quod
me debuisii ccprebeii.lere dixisie quod probaiipo- •siiet f»'sa aliquomodo inteHigiiutttr; et non oninis,
*est. Utruiu ajitem possit^ facile perpeiwtitlfiW, qui seJ cujusdam ititellecius est h;cc tLelBnitio:Non
hoe posse, quo majus coghari nequil, cognoscit: . debui, repreliendi, quia tlixi quo majus cogitari noa
jiwllalenus enim polest inteHigi quo magis cogilari possii inlelligi, et in iijlellectu esse; elian^ "^ ante,-
non pdssit; nisi id quod solum umnibus esl majus. quam cerUnn esset reipsa illud exislere.
;•' VArauf: LECTJONES.
1119Qttia qui niajiis w*s» qtiiaquo inajns ,,so Non
possitcogitarimss. Corh noQ poteslcegitari ~1,MSiest,
si noii quiitiiuqiis cogltari noiipolest i;(c. nm. si est, nou est<)uo majtis CQgitari non possit etc. ms. Corb.
si cnim est.iienest jquo.niitjiisnoii possii .e/:*. u" Quo itqii: pjossel mss. Vict.Thu. Corb, quonon possit
*,S3 Quia neenonestrms. 77tH.quianec estms.Cisler.
quia;neciion esse etixoe nieliut' u."*PnabarUpossemt.
Vict. 13.omiif. posse-' ,1<!S<Nee; siiesim*, Vic<,;nec esl ms^ Corb. neeiiioh sic«sl ,,M-Quia si est aliquod
fiiss. qiiia si est aliquid ms. Corft. quia sicut aliqttid ur"Noii est aJiquid quaut quo uiajus nonpossil qo-
gitari mss. «on est iiliiitjqiiam, etc. ms. €oi*. uon esl id quo nutjtis cogitan nequit ,,s* Aut.si essel, nop
cssei siwilitec alujuid : (fuouiain cerlumest de eoqiiod dicitur, quo inajits cogitari neqtiit, mt.Corp.-hac
" fimitt. mss. alia aut si essct,. 0
uon essel similiter aliud; quomodo certutii «sl, eic. ,,E»Esse aliqupd uiajus
^MS.csse, alituiid majus uf Majiisosse.eiiiinisi mtt. Gmu. Vici. Carb. majus,eo, etiamsi ,ul An hocsic
fiMtle nttt:.Gem. Vicl. Tfm. Ctsler. an hio sit aper,le ms, Corb. an.hic atil sic aperte 116>Sieut ubi mss.
fiemjVict. STAu.CVrA.sicul ibi ^^'^ioeiseftir.,»»*, Cwb, dicetiir l1**Quod soijat ms.. Corb, 4pi sona|
*!**^Siverevel posl aliud »w._Cor&.si v^ro pio|>oni aliud ,,e* Arguinenlum posuisli Manuscripla »rgu-
laentum potest 1W!Poroendi mss. perpendit ,16«Neqtiit, inlctligilur et esv in m«- Cotb. nequii, el inud-
Jigitui esse;in u 09Sio qnod majus ms. sic quo majus .UT0-Quod boc sensisli mss. qttid bic seusisli ,,T'
Jtt inleJleclu oslcnderein ms. Cor/i. iiHelletlu ostenderem niunusciipWm Fkt.,13, iniellectum oslendercm
*1TV^Quq coiisequenter mss. qittitehus coasequeuter UT* Coiisideratur mss. considerarelur lin Uinini
: vcssetmss. Tici. utrum esse '""iAn.et te ut mss. ahi elui re ut •'*'• Quod cum tlicitur «iss. quia cum
tlicuiitur ms. Corfe. ctun dicuntur lin Quomodo autem sibi conveniat quod dieis, quod falsa dicente mss.
Hem. TUuiVict.A^iGitter.. qttoaiodQauten» sibi conveniaiil quoil dicis quia falsa dicente m«. Corb. qno-
jnodosibiconveiiianlqui dicis quia talsa dicenle ,,T8 Quod notv esl, eo modo qtio etiam fiilsa habentttr
jn cogitatione,n\<m dicens mst. Gem~ V.ictiThu. quod non eo modo qtio etiaiH falsa babenlur iw cogita-
lione non diccns ms. C»ri>.,quod esl non-eo uiodo quo eliam fulsa habentur in cogiiaiione, «on dicis mt.
£isier. qtipd non est... non diceris '"^Scilicel IIQIIpossnmmss. sciticet. «aii possis U8° Existere aliud
mss. existcrc aliquid UB1 ln iutellectu esse, etianji >m. Corb. ih intejleciu ciiain esse
 2i7 LIBER APOLOG. CONTRA GAUNILONEM. 238
CAPUT VII. K cognoscere ,1M; palam est rem aliler sese habere.
Contra diclum al.ud adversarii ibidem : nempe quod Quoniam namque omne minus bonum in lantum est
sttmmummagnum o?quepossit coneipi non etse ; ac simile majori bono, in quantum est
Deus ab insipienle.concipitur. bonum; patet
ratiohali menti '"'*
Deinde "*' quod dicis vix unquam posse esse 'cre- cuilibet quia de minoribus bonis
ad majora conscendendo 119*, ex his, quibus 119*
dibile 1,ss, ciim dictum et audilum fiierit, isiud non
eo ihodo.posse cogilari nOhesse, quo etiam polesl aliquid cogilari polest majus ^»8 "•*, miilltnn possu-
us» iiiusconjicereu"iJiud, quo nihil potest majns
cogiiari non esse Deus. Respondeant pro ine, qui cogitari. Qiris
vel parvam scientiam disputandi argunienlandiqiie enim, veFbi gratia, vel hoe cogitare
nonpntesl, etiam si non credat in re e se quod
attigerunt. An entm ratiouabile esl, ul idcirco iieget scilicet , si bonum esl aliquid •"••, quod
aliquis qnod intelligit; quia esse dicitttr id qudd iJeo cogilat, iiiilium et finem habet; multo mciiUs esse boiniin ,
negal ,,M, quia rton intelligit ? Aut si aliquahdo
el idehi est quod, licet incipiat, non lamcn tlesinil: elVcul istud
ncgalur, quod aliquatenus iiiiclligilur,
illomelius est, itaisfoesse melius Hlud ,,0°, quod
illi, quod nullaleiius inlelligilur; nonne faciiius pro-
batur quod dul ium esl, de illo quod ih aliquo, qiiani nec linem habet nec iniiium, eliumsi seinper de pra-
1* 1 transeat ad futunim: el sive
in
de eo quod nullo est intcllectu ? Quare nec credi- B terilo per praesens
u»* bujuSmodi, sive noh
hile polest esse, itlcirco quemlibel iiegare qtto ma- sk in re aliquid sit; valtle
tamen eo meliusesse ,'°*id, quod hullo modo indi-
jus cogitaii nequit, quod auditum aliqiiatenus intel- vel eogittir mutari, vel moveri: an hoccogitari
quia uegat Deum, sensum nullo hiodo gei
ligit; cujus aut aliquid hoc majus cogitari potcst,
cogilal. Aiit si et aliud 1186,quia.non oinnino iniel- nonpotest; antnonest hoc ex iis, quibuS majus cogitari valet
ligitur, negatur, nonne lamen ,,8T facilius id qtiod
u0*, conjicereid quo****majus cogitari nequil ? Est
aliquomodo, quam id quod nullomodo inteiligilur,
unde possilconjici, quomajiis cogitarincqucat.
probalur ? Non crgo irrationabilfter contra insipien- igitur Sic ilaque facile rofeJIi potest insipiens, qui sacram
lem, ad probandura Deum esse, allulit, quomajus
non itltid nullo aucioritaiem non recipil; si riegat, quo majus cogi-
cogilari possit; cum modo, istud
tari non valet, es aliis rebfls,M 8 Coiijici pbsse U0T.
aliquo modo inlelligeret. At si quis "° 8 Calliolicns boc neget, memiherit quia
CAPUT VIII.
3 exaimnalur. Et invisibilia Dei a creatura mundi, per ea qum facta
Comparalio piclurat num. proposita
unde conjiei queat tummum mugimm ,. de quo tuni, inlellecta conspiciuntur; tempiterna quoque
j, advertariut num. 4 quasierat.' ejut virtut et difinitas (Roni. i, 20).
'
Quod vero lamsludiose probas, quo majus cogi* G CAPUTIX;',
tari nequil, non tale esse; qualis nondum facia Summummagnum cogitdri el inteltigiposte: et robo-
piclura in intellectti picloris, sinecausa fil. Noneirim ralurratio contm insipientemfacla.
ad hoc proluli picturam prsecogitatam , ul lale illud, Sed etsi '*°9 verum esset non posse cogitari vel
de quoagebatur, vellem asserere; sed tanlnm, ut inlelligi illud, quo "" majut.nequii cogitari; ncn
aliquid esse in 1,s»intellectu, quod nun esse intelli- tamen falsum esset quo raajus cogitari nequit1,H ,
geretur u" , possem ostendere. Ilem , quod dicis: cogitari posse eHiitelligi m*. Sfcui enim nibil ul*
quo majus cogiiari nequit, secundum rem vel ex probibet dici, iheffabile; lieel illud diei non possit,
genere libi velex specie nolam, le cogilareaudilum, qnod ineffabile dicilur ; et quemadmodum cogitari
vel in intelleclu habere u'° npn posse; quoniam nec potest non cogiiabile, quamvis illud cogilari non
ipsam rem nosti119i, nec eam ex; alia sn^hrJipore# possiti cui «onveriit pbn cogiiabile dici "u: ita
VARfeE LECTIONES.
'•* Deinde mst. Corb. Vict. 13. deniqne u** Posse esse credibile ms. Corb. omitt. posse esse "8* Quo
etiam potest mSi Corfr, quo etiain non potesl 11"5Quia csse dieitur, id quod negat»?«. Corb. qpia id esse
dicitur, qnia id negat mts. 1quia esse dicitur id quodideo negal. 1,8° Acsi ;et;iHiidmss-.Gem.Thuan. Vict. 3.
S. Mich.Cister.\ui s\ei illud ms. Corb. nui si illiid ms.Kic(. 3. aut si id.,,8T Minime lanienmss. nonne lamcn
1188Ut aliquid essel in mss. nl atkpiid csse in intRHeclu 1,8*Esse non intelligeretur ms. Corb. non esse
UM Vel intcllecluin habere mst. vel in intellectu habere ^*1 Rem noscis mtt. rem nosti
inleHigeretur
^»* Potes conjicere mtt. Corb. et Ftrt.i3. conyincere mt. Vicl. 3. cognoseere "" Ralionabili menli
mtt. ralionali menli ,m Coiiscendendo ms. Cofb. ascendendo 1U" Ex his qiiiBus mt. Thu. liaf ex his n»s.
Viet. 13. ex quibus ^1**Aliud quid majus cogitarijjotest mst. aliquid cogitari potest in.ijuS Possti-
nius conjicere mtt. Cdrb. et Vict; 13. possumus coitvincere ,'** Illud :quo mt.Vict. 13. quod, omitt. illud
."*• Bonum est aliquod mss.Thu. Viet. Corb. Citter. bonum est aliquid "•» Istud esse mclius ilh>mss.
' Gem. Corb. Thu. Vict. 3. isto esse melius illud mt. Vict. 13. isto est melius illud "°l Per
uo* pripsens mt.
Vict.Somit. per , In re aliquod mtt. Thu. Viet.Corb. inre aliquid ""Eomeliiisessemi.yto.lS. eo
majus esse ,m Aut non est hoc ex his tribus majiis cogitare valet trnt. aut- aliquid hoc majiis cogitari
potest?aut nonesthocex iis quibus "°* cogitari valet ms. lister. aut aliquid hpc majus cogilari potesl? an
non ex nis quibus inajus potest Conjicere in quo ms. Gem. cogitare id quo ms. Corb. convihcere id
rebus mtt. ex aliis rebus ls"7 mt. Corb. cogilari posse "•• At si quis
quo ""Exhis Conjici posse
tns. Vicl. 13. et si quis "»* Sed et si w*. S. Mkh. sed si u,° Cogilari vel jnlelligi illud quo ms. Corb.
cogitari illud vel intelligi rem SHhjeclam illi quo ,iu Non tamen falsum esset, qpo majus cogitari nequit
ms.Corb.omil. isia "4* Cogilari posse et inlelligi m». Vict,. 13. omit, cogitiri; uu Si enim nihil»mss.
sicul enim nibil '"* Gogilari non possit, cui couvenit uon cogilabile dici mss. cogilari potest non cogita-
biie, quamvis iltud cogiiari non possit, cui convenit non cogitabile dici
450 S. ANSELMrCANTUAR. ARGHPP. OPP> *>ARSI. — DOGMATICA. 260
eum dicilur, qtto 'nibil majus valel cogitari; procul A CAPUT X.
dubio qttod atiditur ui", cogitari et intelligi^potesl'.,
Firmitas rationis prwdkta; , et iibeUi clautula.
eiiamsi res iJJa cogitari non valeat aiit intelligi, qua
majnslM cogitari nequii. Nam elsi qttisqua n esi Pulo quia monstravi roe nonlnlirma, sed satis
•*"
lam.insipieiis, ut dicat non esse aliquid quo necessaria argumenl^pne probasse in prafalo
majus non possit cogilari, iion lauten ita erit iin- libeUo, reipsa existere ffjqtiid, quo majus cogitari
ptidGnsU1*, ul dicat se non^posse inteliigere a;t '"non pBssit; nec eam aliciijus objeclionis inlir-
cogiiare quid dicat 1*«»:40 aut si.quis lalis iuvc- roari fifraiiate iU8. Tanlara enim vim btijus proba-
nitur, non modo senop ejus esl respuendus ^ sed et tienis'"' in se coiiiinel Significalio; ul hoc ipsum
if^ conspuendt«. Qpwquis igitnr negataKqiiidesse, quod dicitur, ei necessitate, eo ipso qaod intelli-
qiwin^sjiequeali^UMi; uli^ g|hrr vei cogitatnr, el rcvera prolielur existere, et
tat negatioftem, qnam factt: quaBi negaiiaaem ^** id(psjTO;Cssequittyttid de divina KubstantBi opottct
intelligereaut cogilare tionpofest sinepartibus ejus: credere. Ctcdirous naraque de dtviaa suhsianti»,
pare aiiWia ejus est, quo mejus cogilari non polest. quicjguid absotute "is cogitari polest meftns esse
Qukmnque igitur hoc negat; intelligit ct cogitat, 4)uo quamesse. Verbi gratia : ihelius est esse&ierniim»
majtis cogitari nequiu Palam autem esl qwia simi• ° quam non selernum; bonum, quam non bonnm;
litier polest cogitari et intelligi, qiibdnonpolest non imo bonilalem ipsam ,-qtiam non bouilaiem ipsam.
cssclUl; majus veco cogitai qui lioc cogitat, quaro Niliil autem htijnSmodi non esse potesl" "*', quo
qui cogital qnbd possil non esse u". Cum ecgo co- majus aliquid cogilari hon potest. Necesse igitur est,
gilatur, quo inajus non possit cogitari "", si cogi- quo majus cogiiari non potest, esse quidquid dc
laiur quod possit hon esse, nbn cogiialur quo non diviha esseuiia credi bporlel. Gralias ago benignitali
possil cpgilari majus ; sed neqnit idem simul cogi' '"* luse ei in reprehensione, el io laude opUscuti
lari, ct non cogitari. Quare qui "** cogitat quo mei. Cum eniih ea , cjnae dbi digna susceptione
majus non possit cogilari, npn cogital quod possil, videnlur, lanta laude extulisti, salis apparel, qtila
sed quod non possit non esse» Quapropter necesse quas tibi infirma visa sunt, benevolentia; npn malc-
cst cssequod Cogitat; quia quidquid non essepotest, voleutia ",l, repiehendisti u".
nmi est quod cogilat.
VARLE LECTIONES.
"'•Qnod audiltir ms. Corb. qtiod non audilur u' 8 InteHigi, quo majus mst. Thu. Vi6t. Corbt
inudligi qua majus u,T Non esse aliquod mti. Thu. Viet..,*1' Corb. nou esse aliqnid ",s Iniprudens
mss. Gem. Tltu. Vicl. 3. impudens mt. Viet. 13. insipiens. Iutelligere quid dicat mts. intelligere
wt cogitare quid dicat "'• •
Quoniam negationem nuu quatn negationem u»' Quod non potest noft
esse m*. Fi«!. quod potest non esse "** vero cogitat qui Jioc cogitat qUam qui cogilat quod
Majus
possitiion essem*. J/«i. 15. hcte omih ****Cogitnri, cogitaturqnod possit Cogitari majus mtt. cogitari,
si cc^itatujrquod possitnonesse^ non cogitaturquo nort possit cogitari majtis tnt. Thuan. cogitari, seil co-
gUatur tt& utmtMt m«, ^» ^Qhareq;!!! ms. Cort. qiiapropler qui ,,M Quo majus Cogilari nu. Corb.
4 ln«rm»riftiiiwjatems.V»«t. 3. iniirmari infirmitate "" Hujus probationis
qtto majus aliqttid cogitaii ""
mt. W*u 5. c^st^lu^vpr«f»4v>n^ ***?Ab»ljttc ms. C«r6. a te, Non csse potest mt. Citter. UOBesse
non potest .••^'WriQnMli^KMKf^.'^ honitatf *•»*Reprehendisli mt. Vict. 13. deprehendisii "" mts.
Cem. &C 84. et S. JffirAjE^iB^ r^spwtsia Anseimi ad tJanhilbnero. Majoris^Monasterii monaehuni

SAMGTI AIV&&E.M1

Dt INCMNATKfiSE TOtM
MMfH^ '
Gontra Wa6ph»rjQias Rozeliai sirfl Roscelini ,"*.

'C lectanlur, ut nec nostris nec futuris temporibus ul-

Qaamvis postapostoios, sancti,Patres et doctorts lum illis parem in verilaiis tontemplatipne spere-
nostri multi totettanta dfe ftdei ti6$tit&rationedi- mus; nollum tamen reprehendendumarbitror, si fide
cant,m ad confutandam :1*Minsipiehtiam «iMjpan» stabilitus, in rationis ejus indagine se voluerit exer-,
gendam duritiam in(idejium,«t ad pascenduaa eo& cere. Nam etiJIi, quia brevesdies sunl (Job xnr, SS^*
qui.jamcoEde fide mundalo,ejusdem fidei ratione non omniajquoepossent, si1M*diutius vixissen(, -di-
(qiiarh post ejuS; certilhdi*em debemus esurire) de- cere potuerurtt: et veritalis ralio lam ampla,tam-
--:.•. '; . VAttLE LECTIONES .- "
£;.
i«" Coltdtut est libef de fide eum mti. Gemmelicenti:Corbeiensi5Q7,Cittertiensi, S. Michaelit de Monte,
elit^iU^ieidriniiEEii, etHRtduobut Thvanit 30 et 546. — Mn. Cerb. Incipit Epislola Anseuni, de
IncarBaflone' Verbi, vel fide clwistiana ad.Urbanum papam ms. Thv. 90. lncipil Epistola Anselmi deincar-
nalione Vetbi aKl0roannm Papam, cbntra WaspHemias Ruzelihi Compendiensis "** Raiione dicunt mt.
Corb. ralione dicanl ,,3BConfutandam ms.Corb. confundendam "*' PPssent, si m». Corb. possent dici. ci
201 D£ FIDE TRIKITATIS. a 26«
quc profunda est ut a mortalibus nequeat exhauriri; A sumpta est a quotlam cleiico iu Fiancia talis asser-
ct Dominusin Ecclesiasua, ciim qtia se esse usque tio : Siin Deo, iiiquii, tres personm sunt una tantnm
ad consummalionem sscculi promittit, gratise SIITJ res; el non sunt tres res unaquwqtteper se sepciratim,
donanon desinit iniperliri. Et, ulalia taceam, qui- sicui tres angeli, aut tres anima}• ita lamentttpolen-},
bus sacra pagina nos ad investigandam rationem tia el voluiilateomnino sint idem:ergo Valer el Spifir
invilat, nbi dicit: Nisi crediderilis,non intelligelis lut sanctus cumEilio est incarnalus.QuoAcum ad me
(Isa. VII,9), aperte nos nionet U8Tintenlionem ad pcrlatum essei, inccepi conlra hunc errorcm quam-
intellectum exlendere ; cum docct qualiter ad ijlinii dam epistolam, qtiam, parte quadarn edita, perfice-
debeamns proficcre. Denique quoniam inter fidem re contempsi • credens non eaopusessc; quoiuam
et speciem intellectum, quem in hac vila capiinus, et iile, contra quem fiebat, in..consilio a venerabili
esse medium intelligo, quaclo aliquis ad illum pro- Renensi archiepiscopo
Raynaldo collecto, errcrem
licit, lanlo eum prqpiiiqtiare speciei (ad quam om- 42 suum abjiiraveral et nullus vi/eliatur qui enm
nes anhelamus) existimo. Hac igilur ergo consiile- errarc ignoraret; pai tem tamen illam
quam f ceram
ralioue, ticet sim liomo parvs nimis scientise, con- qiiidam fratrcs, menestienle, transc fpsenml, atqne
forlatus, ad eorum qmiecredimus, rationem inluen- aliis hgendam Iradiderunt; q,od hlcino dico u.i, si
dam, qiianiuin superna gratia milii dare dignatur, B in ajicujus raanus pars ilia venerit, qu.nquam ibi
aliquando conor assurgere u,s, et cum aliquid qnod nihil falsum s'.t, lamen. lanquam imperfecta et non
prius non videbam reperio, id aliis libenler aperio; exquisila relinquatur ; et liic quod il i incoepi, dili-
quatenus quid secure tenere debeam, alieno discam geniius incepium et perfectum roquit; tnr. Poslquam
judicio. Quapropter, mi patcr et domine, Chrislianis enim in Anglia ad episcopatum, nescio qua Dei dis-
omnibus cum reverenlia amande, el cum amore re-. posilione, captus et reteiilus sum; suilivi.."*•
pra>
vcrende, papa Urbane, quem Dei providentia in sua fata; novitatis auclorem in sua re se.erantem sen-
Ecclesia summuin constituit pontificem, quoniam lenlia dicere se npn ob aliud al na se dice-
j quoJ
ntilli rectius possum, vestne sanclilatis prsesenlo bat, nisi
qnia a populo interfici timeb tl. Hac igitur
conspeclui subdilum oposculum, ut ejus auclorilale, causa quidam fratres precibus siis me coegerunt ut
qu:e ibi suscipienda sunt, approbentur, el qux cor- solverem qnseslionem, qua ipsesc irretilus erat, ut
'
rigenda siinl emendenlur. nullomodo se expediri ab ca posse crederet""; nisi
Domino et Patri tmhersce Ecclesiae in lerra peregri- aut incarnalione Dei Patris cl Spiritus sancti, aut
nantit, summo pontifici URBANO , frater ANSELMUSdeorum "" miiliitttdine se "** impediret. QuoJ ra-
vita.peccator, habitu monachus, sive jubente sive per- . gone quis p< tet pr.t sumpsi se ne qtugi fortitutli-
mittente Deo, Cantuarim metropolis vocatus episco- 'C nem fidei Cbristianx, me:e exittimem indigere de-
pus,debilam tubjectionem, cum humili senilio, el fensionis auxilio. Qnippe s' ego coiilemp ibilis ho-
devolis oralionibut. munclo, lot sancts et s pi<n bus nbiqpe exi VMi-
Quoniam divina providentia vestram elegit san- bus, ad coriflrmaniliinifiJei Chrslianae firn a nentiim,
ctilalem, cui vilamet fidem Chrislianam custodien- quasi inea intlije.it d^fcntion?, itrquffsciiliere ten-
dam, et Ecclesiam suam regendam oommitteret; ail laremfprjesurhptflr uiique judicari, et »'e "d*tM|!ls;
iuillum aiium rectius refertur, si quid contra ca- possem videri. Si enim me vhlcrent houinesalii
tholicam fidemoritur in Ecclesia, ut ejus auctorila:e onuslnm paxillis, et funibns, el aliis rebus, qu bus
•"* soJe t, e!a' orare circa
corrigatur; nec ulii alii lulius , si quid conlra erro- nulantia ligari et stabiliri
rera respondetur, ostenditur, ut ejus prndentia exa- montem Olymptim, adconfirmatd m eum, nc ali-
minetur. Quapropter , sicut nulli dignius possnni, cujus impulsii nutaret aul subverterelu•; niirum, si
ita nulli libenlinsprsesentem epistolam, quam vestras se a risu et derisu conlineant 1Um6 5; qranto magis
deslino sapienlise; qualenus si quid in ea .corri- cum lapis,U4T qui abcissus demonte sine man bus,
et comminuit staiuam, quam vidit in
gcndum esl, vestra censnra castigctur, etquod re- percussit,us
gulam veritalis tenel, vestra aucloritale robore- somnio Nabuchpdonosor; jam factus mons •»'*
tuf,M'. magnus impleverilitM universam lerram, si eum
CAPUT PRIMUM. meis ralionibus fukire et quasi nutanlein slabil^e
nilar; tot sancti el sapientes, q isuperejus selei-
Scribendi oeeasio, et status quiestionis. nam firmtigem V'»1 se stabilitos esse gaudent, in-
Cnm adhuc in Becci monasterio essem abbas, pra> dignari miht posjunt; el bpc impnt u e, non studiosar
VARIiE LECTIONES.
"" Aperte monet ms. Corb. aperle nos monct. ".»»Gohor assngere ms. Corb. conabcr assprgere ,u»
Etquod regulam veritatis tenel, vestra aucloritale"*lroboretiir ms. Thu. S46. hcsc omit. ms. Thu. 30. et quml
"»• Audivit mss. audivi Expcdiri ab ea crederet mst. expediri alj ea po se
regula veritatis
""
tenel
"V8
crederet Aut Deorum edit. Goih. de eortim ; Mtillitudine se mss. Geni. Vict. 3. lM S.Mich. Lisier.
TAu.546. multiplicatione se lw» Et solidari mss. Gem Vict.S. Mich. Thu. et stabiliri Conlinereiit
mst. Thuan. Citter. Vut. Gem. conlineant "*• Abscissus est de monte mss. Thu. Gem, Virf.abscissiis de
roonle "»T Et percussil tnts. Gem.Vict. Cister. Thu. percussit "»»In sorano mss.Gem. Jict. in somiiio
"*» Facius est mons mss. Gem. Cister. Thu.Vicl. Cgrb. "'• Et impleverit mss. Cisier. fhu. Vict. Gern.
Corb. impleverit UM Pro ejus «lerna firmiiale mss. Super ejus asternam firmilaiem
mr- JSkANSELMI CANTUAR. ARCIIIEP; OPP. PARS I. — DOGMATICA. 2S*
""•* ? Siqhldergode A lccliis defcctiim cognahlur descendere. Palam nain-
gjjaviinli, sed jactainw levitali '
fiimftrftefidui hostrse in liac epislola "" dispulavero, qnc Cst quia il'i rton habent fidei firmitatem, qni,
iwn^ajj confirmandam itlani, sed adfialrum lioc quoniam qnod credunl inlelligere non possunt, dis-
""* silisfactenduiri. Sed si ille putant conlra ejusoem fidei a sanciis Patrihuscon-
<§*^ititnh precibUs
^jii^pj«fatam prbuillt senlcntiam, peb corrigcnitc, lirmalam verrtatem; vehu si vesperliliones & noct m
an*fefilajeiiri redfil» huflaiehtis putei me in hac epf- tionnisi in nbcte ccelurt^dentes, demeridianis so-
stola contra se loqui; qiiia jam non est qnod fuit. lis radiis disceplent cbulfS aqnilas soiem ipsu:n ir-
Sienim fuil aliquando tenebrse, nunc aulem Iux in reverberato visu intiientcs. Prius ergo UtJemundan-
Doftdiio; hon suntafguendiB tenebras ijiiai'jam non dumestcbf, sicut diciiur de 0eo: Fide mundum
stint, sctJ tux approlianda qiuc hicet. Verumlanien cordaeoruin (Act. xv,9); et priusperpncceptorum
sive adtiuc ad liicein redierit, sive hoii; quoiTi.im Domhiiciistodiahi ," 1 illuininantli suiil oculi, quia
setitio laborare ptures ih eiuiein qusestiorte, eliantsi pra'ceptum Domini lucidum illuminaiit oculot(Pial.
flues ih iliis superet ralionem, 'qJiaVilns lidei vidc- xvtii.a); et prius per iiumilem obetMentiam testi-
tur repugnarei nbn mihi videlur stiperfiifuro re- inonibrum Dei debemus fieri parvtili^ ut. discamis
-
pugnantiani isiani dissolvcre. sapiciiliam, quam dal tesiimonium Domini fidele,
B sapientiam prceslans parvulis (Ptal. xvm, 8). Unde
'' Donihiiis iConfifeor libir Pater, Domine *&*cceli et
CAPUf it
terf<B,qiiiiabieoniiiti hrne asapienlibus et pruden-
Quod sacrcc fideiquwstione^ quns dismt(amns, atit
rimamur, non quilibel dtaiectici, sed ih Scripluris Hbits, el revetdsliea parvulis (Matth. xi, 23). Prius,
tacrii experifiuiciperehumifiterd^benti ' inquam, ea quaa carnis sunl pnslponcntes "", se-
Sed priusqtiam de quscsiiohe (Jjsseraiii, aHt|uid cundum spiritum vivanms qtiani profunda fidei diju-
dicando disculiamus : riam qni secundum carnem.
prsemiltam ad contpescendain eorum prscsuroplio- sive aniinatis cst, de quo di itur:
neni, qtii pefaiula" ienierilate audent dispulare con- vivii, carnalis
ira aliquid cortim, qiise fides Christiana cotiltletiir, Animatit homo non pertipil ea quce' sunt SpiritusDei
vero spiritii facta carnis morli-
quoniam id .inlellectii eapere netjticuiil: cl potius (ICor. ii,l*J. Qui
inspienli superbia judicaiil rittilaienus posje esse, flcal, spirifualis efficiiur; deqiio legitnr quia spin-
quod nequeuiil inlelligere; qtiaro. humili.sapientia tualisomnia judicat, el ipsea nemtne,m)udicatur(lbid-,
iateaiilur csse rnulta posse, qua.,,M ipsi nop ya- 13). Verumenim csi qnia quanto opulentius nu
leajit coniprelicndere. Nujlus quippe, Curislianus trimur ih sacra Sciiptura ex Iiis qiise per obedieh-
debel.disputare quomodo quod caihpiica"*' Eccle- liam pascUiit,. tsinio suMiinins nrovehimlir ad ea
sii corde credit^ et ore.confltetur,,nop sit; sed sejn quaeperinfelleictiirp satiant:: frustraqpippe ct>"ftur
per earadem fidem indubitanler leiipndo, amando, dicere: Siiper oninet docenles me iritelieti (Psai.
et secundum illam vivendo, huniiliter quantum po- cvirt,99), qui proferre non audet; ijtttii testimdnia
tesl, quscrere rationem qupmodo sit l**TiIsippicst luameditdtiomea etl(IBid.):El mendacilcr pranun-
inipiiigefe, Dep gralias.a^t^ si noh poUi.sk npri liat: Suptr senes inteUexi, cui non est familiare
imrnillat cornua ad venlitabtTutil, sed submitt.it quod sequitur.- -Quia mandata iu' tua qutesioi. Ni-
caput ad vehpranifum. Citius enjm pofest in se con- mirum hoc ipsum qnod dico, qni non cfediderit,
fidens ""* liumaha sapiehlia imptngeiiao cornua sibi non inlelliget. Nitmqui non creliderit, npw expe-
1
e\rellere, qharh vi nitendo pctrani lianc eyiejlere"**. rietur; et qui expertus non fuerit, non iioielliget
Solent ertim quitJain, cum ceeperini miasi corntia "•*. Nam quatttuni rei auditum superat experientia,
confidenlis "*• siht scienliaa proaucere, nescientcs lantum \incit audientis cognitionem cxperientis
quodsiquis oesiimai se scire aliqiild,. iibirdiiin co- scientiac et non soium ad intelligendum alliora pro-
gMovilquemadmodum opbrteat eum scire, anieqttam hibetur imens ascenilcresine (ide ,,M el maodatorum
liaTieantper solidiLttem fitieiajas spirllales, pfaesu- Dei OlKRjientiavsedetkimaiiquando dittts intetlei taS
inendo ih aliissimas de flde qiia^siTbnesassurgere. n snbtralrilur, et tldes ips» subvertitur, neglecta bona
Unde fii ul, dum ad illa, qha^prius fidei scalain exi- conscienlia. Aitenim 1M»de qtiibnsJam Aposloltis:
gunt, sicul scriptum esi i Nisi cfedi&erilis, hohinlel- - Cum cognovissent Deitnt, mon stctit Deum glorifica-
ligeiit (ifa. vn, g), praposlcre prius per intellecium verunt,aul gtatiat egerunt; sed evanuerunl in, eogila-
cohahturascendere, nitiltiinodos errores per irtlel- lionibut tuis, el obscuratum ett insipiens cor eorum

VABLELECTJONES.
l***In epistelanws. Tfi».Cor*. Vtrt. Gem. editio Golh.in liac
•'"Jactabundajlevilaiimsjjaciaoiiielevitati
stoltt '«'»Precibus mss. fimet: Gent. Thu, petiiiortilMis: ****Miillftj^u» mss. edit. Goth. mtillafwssej
quse ""QuodCatliol.ica.mw.quomodo qliod Calholica edtti&Goit. Catholica "" »j|uooTodo
quoniathquod
non sitn«s. Eitit.Gm.onHtu miomodp u,a lu sepolcst cMft,dpnsmM,_potesl in se cOnfidens /****te*
nitchdp.. eveljere mss.TKulm. VktJmtb: Gem. nitehdo.. evplVere 1>< 0 Confideniise mss. Vtct.tiBitter.
S.Mteh. mtio, Ggtti. confldeniis mts. Vict. 13. et €oflbi confllehtis :,M 1 Prseceptorum DtJmintW&Wdia
Gb/Lper prseceplprum Doniini
rriss^ediiio»wi 1 cuslodiahi «'P Domini Patjerj.mf»; Pater, Donrine 4***Pbst-
pohetites *3«nC pfoponentes "^* Verum enim est quia quanlo mt». Tnu omiH. quia '««"Sequl-
tur : manda mss. Gem. Vici. Cotfb. edit..Goth. sequitur : quia mandaia "•• Nam intelliget mss.' non co-
gnoscet "" Sirie vitee mss. edit. Goth. sine flde "e8 At eninr m*s. edit, Goth. Aif enim
265 DE FIDE TRINITATIS. ••.___ W>
(Rom. i, $1). Et curo prscciperet Timotheo militare A Pagani defendunt legem sttam : fiimi defendunl le-
milhiam bonam, ail habens fidem,et boham con- gemsuam: efgoet nos Chrisliani debemut defeiidere
'
uieniiam, quam quidam repellentes, circa fidem fidemnostram. Audiamtts quomodo iste Christianus
naufragaveruni(I Tim. i, 19). Neiho ergo se temerc defendat fidem suam. Si, iiiquit, trci persona suiU*
immergat in "•* condensa divinarum "" qusestio- . una iantitm res, et hon sunt tres res, unaquarqueversfk^
num, nisi priiis in solldilate fidei * conquisita mo- separalim,sicut tresangeli aut tres,an\mai;itaiamen
rum et sapicntise gravitate ne per multiplicia so- ut voluiitateet potentia omnino sint idem : ergo Pater
phismauim diverlicula incauta "T1 levitale discur- et Spiriius sanclus eum Filio incarnatus est. Videie
rens, aliqtta lenaci iUaquealur falsitate. Cumque quid dicaVisie homo; quomodo defendat istc Chr>
Omnes, ul caulissime ad sacrse paginse quaesliones stianus fidem suam, Certe aut vult confateri trcs
accedant, sint commonendi "T*; illi titique noslri deos, aut non inlelligil quod dicit. Sed si ires deos
leroporis dialeetici (imo dialectice '"' hxretici, cbnfiletur, non est Clirislianus; si autem affirmat
,m hisi flatum vocis
qui non putanl esse univerSa- qnod non iritelligii, non illi credenttum est. Iluic
les substanlias, et qni colorem non aliud queunt liomini non cst respondendum aucloritaie sacrsc
inteliigere quam corpus ,,T*, nec sapiemiatn JiOmi- Scriptursc; quia aul ei non credit, aut eam pervcrso
nis aliud quam animam)prorsus a spirilualium qux- " sensu iiiterprelattir. Quidcnim apertius dicit Scri-
stiunum disputationc sunt cxsufflandi. In 43 eoriMn ptufa sacra, quam quod Deus "•' tinus et solus esl ?
quippe ariimabus ralio, quae et princeps UT*etjU- Ralione igilur, qua sc defehdere hititur, ejus error
dex omrtium debet esse quse suht in homine, sic est dcmonslrandus est. Ut attlem faciliuset brevius Iioc
in iihaginaliontbiis "" corporaiibus obvolula, utex faciam, loquar tantum de Palre et Filio; quohiam
cSsse noh possit evolvere, ncc ab ipsis ea; quscipsa iise duaepersonse suis propriis vobibus alise ab invi-
sola ef.pura "7* comtemplari dcbe t. valeat discer- cem aperle designahlur. Nani homen Spiritus Sancti
liere. Qui enim nondum intelligit quomodo plures non esl alienum a.Palre et Filio \ quia ulerque est
homines in specie sint urtus homo; qualitcr in illa et Spiritus, et sancius. Quod aulem in Patrc et Fi-
secrelissima el altissima uatura cbmpreliendet quo- lio de unitale substanliae, vel-pluralitale persoharum
modo Dlures personae, quarum singula quseque est inveiiiemtis; hoc in tribus absque dubio cognosce-
perfeclus Deus, sint unus Deus? Et cujus mcns nius "*'. Dical ergo : Siduce persoriw, Paler el Fi-
obscura esl "T*ad discernendum "8* inter equum. lius, non sunl duce res. Qiiserainusprimuih quid velit
siium et colorem ejus; qualiier discefnet inler hic dicere t/uas res. Nam unamquamque persbnani
unum Deura et pluces relationes ejus ? Denique qui _ credimtis esse hoc, qiiodcommune esi ambobus; et
hon potcst intelligere aliquid esse Iiomineui, nisi esse boc, quod proprium est sibi. Persona enim Pa-
inditiduum; nullalcnus intelliget homioem, nisi iris, et Deus est, quod cominune est illi cumFilio;
humaham persdnam. Onmis enim indiViduus homov etPaler est, quotl ei propriiitn **8*est. Similiter
pcrsona est. Quomodo ergo isle intelliget hominem persona Filii, et Deus est, quod commline csl illi
assumptum esse a Verbo, non personam, id est cum Patre; el Filius esl, quod nonnisi de hac sola
aliam naturam, non aliam personam esse asstim- persona dicilur. In his igitur duabus personis ununi
? Hasc dixi ne sit al- esl commuue, id esl "8* Deus : el
ptaoi -, qujs antequam idoneus, dup propria, qusu
Ussimas de flde qua:siiones prarsumat disculere; sunl Pateret Filius. Quxcurtque enim i|Ji$ surit com-
aul, si prxsumpserit, nulla difficullas aut iinpossi- munia, ut omnipotens, seternus; in Iibc sojo cora-
bililas inlelligendi valeat illum a vcrilatc, cui per muni intelligunliir. El qtisesunl sipguijs propria, ut
fidera adhsesit, excutere " 81. Jani veniendum esl est Patri geuitor ,*"*,vpl gignens; et Filio Verbum,
ad id propler quod inceepimus. velgenitus; his dtiobus nominibu9, Patris scilicet
CAPUT III. . . - et Filii sigiiificantur. Cum igitur dicit has duasper-
sonas esse duaS res, quseroquid dicat ibi esse duas
Quod non sint ires dii : et quanqmm sint tres rit U8Tres : an id quod commune est i)lis? an ea qiiai
personales; una tamen esl res essentialis. D
Dicit (sicut audio) ille, qui tres persouas dicitur piopria sunt singula singulis? Setl si duas res esse
dsserere esse vehil tfes angelos, aul tres animas. dicit duo propria, id cSt Palrcm el Filium; ul lamcn

VARI_EliECTIONESt

""Mergaiinmss.firfil.G0//1.iirimergatin u'°DifficilJiittarum mss.Gem. Vict.S. JfteA.Divinarum UT,In

tanu mu.Gem.Vict.Corb. Editio Golhkaincauta "T* Sunlcommonendi mss. sint commonendi "" Dia-
lecticamss. Edit. Goth. dialeclicc "T* Qtii quidem non ms«. Cister. Vict.Gorb.Thtt.iomitt. quidem "T*
Nisi eorpHsm**- Edit. Goth. qnamcorpus U7SQuse pripceps mu. Vict. Cfster. Edit>Gath. quseet prtu-
tfeps 1,tTEst iroaginalionjbus mss. est in imaginalionibUs 1*T* rns.Thu. 546 jn imagiuibiis. \ u.' 8 Jfca» solat
et ptira ips» rtttt. Gem. Viet. Corb. quse ipsa sota et pura Obscurata ^st%ss. dbsura,est *'*• Ad
disceruendsm uut. ad dijudicandum mt. Gister. ad judicandum "sl Excutere%«. Gemy dmvlen u"
Quam 4{uodDeus mu. TAutj». quam qnia Detis u«'Dubio cognoscimus mw. Vlubio coftuoscemus •"*
9«». ei proprium mss.Vict.Corb. Gister. Edit. Goth. ejus "** Unum est comnMine, itl
qupd proprium
«St, mu. TUu. uuum est, quod commmievid est "••' Utest Palcr, gcniior m$$. Edil. Gotlt. ut est Patri.
genitor 1**'fticatiM..dH.asnyvCi«te^5f. ^i^.Gens; Fj«. firfi^ Gol/i. djcat ibi esseduas.
PATBOL, CLVIII * 9
 - D06MATICA. 26*
_«. *%ANSELMI CANTUAR; AKCflflEt». dPP. tffcRS L
id, quod eommune est, non sil plures res , sed una A ; Deos: et tahien riec credimus nec dicimus plurss
• et solares : superJlueliocdicit; quianemo Cliristia- essedeos; sed ita unmn esse Defem numero, sicot
, nus cbnfiletur Palrem et Filium, secundum Iisec duo hatura, quamvis Pater el Filius noh sint unus, sed
jiropria, unam rem esse, sed duas. Solemus enim usu duo. Angeluin enim et animam secunuum strbstan-
dfcere rem, quidquid aliquo modp dicimus esse ali- tiam dicimus, non secundirm relationem. Nam, licet
"* qula* aii-
quid. Qui autem dicil de Deo Palrem aut Filimn , angeli nomen ab offlcio sumptuin sit
aliquid de eo dicil; et oinnes sciiint iri OeoPalrem getus nuhtius dicitur; tamen, sicut anima pro specie
iion csse Filium, elFiliiimnon essePatrem; quam- substanlise acclpilur, ita et angelus. Quod ipse ft»-»
vis in unohominepater sil filitts, etfilius sit pater, leltigere semonslral, cum pariter dicil : Sicut suiit
si idcm bomo est pater el fifius : quod ideo flt, quia tret angeli, aul irei ahima;. Talem iiaque "'* signili-
in Deo dicunlur opposile; in uno verb homine non cal pluralitatem uw el separalionem, qualem habeiit
ad invicem; sed ad alium fitium paler, ct ad alium plures ahgeli aul animse, id est qiiatem babehl plu-
pairem filius dicitur. Hoc ergo niodo nihil prohibet res substautise. Quod adhuc aperte morislrarp vide-
dicere duas pcrsohas, Patrem el Filium esse duas tur, cdm subdil :lta iameh ul voltintate et polestate
res; si lamen intelligafur cujusmbdi sirit fes ****. omhiriosiht ideni. Sic enim intelligit volunlatem et
Noh eniin sic stinVPaier el Fifius duse res, ut inhis 'B potestatem in illis pluribus rebus, quemadmc-dumin
duabus rebtis intelligatur eorum substantia, sed eo- pturibus angelis aul animabus : quod intetligi non
rum relationes; quamvis ille perea, quse Subjungit, potest, si illse plures res putantur secundum proprie-
aperte oslendat se non intetiigere hbc modo duas tales pefsonafum esse, iiOn secundum lioc qnotl
persohas esse diias res. Nam cuin dicit: Sitres per- commuiiiter dicuntur 44- Nullatenus namque Pa-
sonce sint uha tahtum res, et non ires res, sflhjtingit, tris efFilii, secundum ipsas proprielales, id esl se-
pef se separaiim. tluippe lalem videtur pronuntiare cunduhi palernrtalem et filiationem "" ulla */oIun-
separatioheni, qusd profiibeal esse simul in eodem tas aut potentia est; sed secuhdunl divinitaiis sub-
hominepalrem et fiiium. Per hanc nahique solam staniiam, quse commttnis esl illis. Quare si dicit
pnlat se posse liberare "*• Patrem a comrhiinione tres personas esse tresres, secundum ipsa propria ;
incarnationis ciirh Filio. Nam per illam separatib- palam est quam superflue hoc dicai, qtiam eliam itt*
neni, qua aliud est esse Patiem , et aliud esse Fi- convenienter, cum addit: Sicul "'* tunt tres angeiii
Ilum ***•(quchiam alisesu;it u,i ab invicem pater- aut iret animcc.At si dicil,M* easdem personasduas
hitas et filiatio) si credit tiiiuni et solum csse Deum, esse res, secundum hoc quod conimttnC est Illis,. id
qui est Pater et Filius, non videt Palrem cl Filitiiii _ est secundum qtiod singula qnaeq*iie,ct ptures siirful,
posse separari, qtiiri sint in eodeiii Jiomine siniul. unhs perfectus Deus est. Pnmiini qusero an sit Cliri-
Aut ergo aliam separationem personarum Palris et slianus. Respondeblt, ut scstimo, se hoc esse '"*.
Filii loqttitur, quam illam, qua, scciiiidiim propria, Ergo cfedif Untim esse Deum, el ipsum esse tres
alii sunl ab ihvicbmPaler el Filius; qiiia pcr hanc persohas, id est Patrem, et Filium, el Spiritui»
iTon inletligii incarnationeirt alienairi esse a Palre; sanctum; etFilii perSonam solam inparnatanv, aliis
fmo si siniut sunt Pater et Filius, dplnatur c0rts.qui tamen duabris cooperanlibusi Qui autem ita credit,
Patrcm esse pafircipera incarmviicfriiseum Filio. afllrmat ctim nort esse Clirisiianum; qui aliquid vuli
Aut si iltam dicit, ffustra laborat, sifctit jam dixi , dsserere contra aliquid liOrum. Si ergo isie ita cre-
quia Cliristiana fides hoc modo inleHfgil PStrem et dilj negal eum eSSeCJiristiahnm, qui contra liscc ****
Filium esse duas res. Sed cnm aii':Sicttt suht Irei disputat. Utrum autem Jtanc fidem subvcrtere ipse
arigeti, aut tres animce, aperte inpnstrat se "" non nitalur, videamus. Cum igitur dicit, ul de dtiabus
de pluralitaie vel separalione illa loqui, quae in illis personis dicam, sicul incoepi, quod de tribus inleJ*
esf ,M*personis seCtinduinpropria. Nempe de hulla ligattir; cum.inquam, dicit, si duse personse sunt
iiiia cademque nOmerore duo aiigeli dicunlur, aut una res, el non uuai siculsuul duo angeli aul duaft
ttuse anima!; nCc iniuni aliquid nuihefo de diiPbtts U i anima?, conseqtii Patrcm quoque esse incafnalum,
yngelis diCitur, aut de duabus animabus; Sicut Pa- si Filius esl incarnalus; puto quia stc ratiocinatnr
tfem et Filium diciinus de Dcb uno numero, et secuin "•*: Si una et eatlem nnmero res fieus esi,
imum numero Deum de Palre el Filio. Credimus el ipsa eadem esl Pater, et Filius '"*; cum Filius
cnim et diciiuus quia Deus est Palcr, et Deus est sit incarnatus, qnomodo non etPater csl incarnn-
Filius;elconversim, Paler est Deus, el Filius est tus? De una quippe el eadem re non csl vera simul

, ViRUS LECtl6!SES.
lM*CuJusmodisunl reSmss. E&it. Golh. cujusmodi sint res " 8»Se posscliberare mts. GetmVittt Thuatt,
S.Hie^-geliberare u'°Etaliu_ est esse filiuni mss.^icKCisJer.
-1»"
etaliud essefiltiimms.Cort.alititlessefifiuhi
'^Nsim alise sunt mst. quortiam aliaSsunl Monsirat se msi. Thu. demoHstral se illis"
est m«. qu.e.in illis est "»»Ab oflkio dictum sif mss. Gem. Corb. Vicl. Citter. ab officio "**0«S6sumplum sil
"•*• Talem et namque mss. Ctfrb.Gem. Vict. Gister. talera »"•
iiaque"»* Signat pluralitalem mss. signiflcal
Et
**»•Ac si dicat mss. alfilialioncm
pluralilatem.•;,MT m*. Cisler. aut filialionem addit; sicul mss. _um addit.; sicut
si dicit **••Hic se essP mss.se hoc esse» ,MI Conira Jioc mst. conlra hsec m*
Ratiocinatur-secuin ntt. Chlen omit. secuin- ,M*Est et «iu>-m»»*«!^«st fliius mt. Corb.etMail
 2W» .:...,,.->,'_ DE FIBE TRJN|TAT|S., , 5, ,;....,.,,, 250
affirmalio, et ejiisitcgatio; sed dcalia re aflirmare A lanta seqiietur confusio, ut quidquid de singuli 3
aliquid, et de alia tdem ipsum hegafe simul liihii[ proprie dicitur, de omnibus dicendum communiter
'••* probibel. Non enira idem Pelrus aposlolus est,,. sit. Quamobrein non erit undePater, et
Filius, et
ei noo esl apostolus. Sed et si alio rioinihe idem ipse Spiritus sanctus procedens a Patre ct Filio ', sint
affirmeiur apostolus, et alio hegetur : ut, Peirus est; alii ab invicem, sicut osleiidi in PdireeiFilio.Quare
apOstoliis, el Simonnoh est apostolus; nbnesl utra- neC ulla erit ibi reliitio, qusc nttllatenus ibi est, iiisi
que vera cnuhliatib, sed una harum falsa. Pelrifnti sectinJum lioc, secundum qtiod U1*alii sunl ab iu-
atileni cssse aposlolum, ei Stephahum non esse apo- vicein. Ergo nec plures efunt persoiise. Posito nam-
stoltim; quoniam alius est Pelrus, et aiius est Ste- que uiiam rem esse ires personas ; atil illud non
phanus, ppssibile est vefiim esse. Si ergo eademi consequetur qimd ,S1*dicil; aut oniiiia lila simul,
riuraefoel non ajia res est Pater quam Filius, hont quse dixi, consequenlur: siiniiis namqtic e.t in om-
esl veriim amrmari debere aliquid de Filio, el negarii nibus, vis cpnsequeiitise. Cur ergo per^ii ad ihcafna-
de Palre; aul amrmari debere de Patre ^*"*,et dei lionem, qtiasl ipsa sola faciat qucestionein; el non
FiJio negari. Quidquid igiliir est Pater, est el Filitis; polius dicit, si Ires personse suiit una res, non sunt
et qUod dicitiir de Filio, non debel negari de Palre. tresperso!ise?Nani nonminus ante incarnalionem,
Est autem incarnatu3 Filius; est ergo incarnalus P qtiam post facere lianc quaestionem poiest. Si au-
quoque Pater.J Sed hsec raliocinaiio si vera et rata lem hoc omniiio vull asserere, tres scilicet perso-
est,M», vefa esl hseresis Sabellii. Si enim quidquid nas, secuodum quod uitaquseque Deus est, non essp
dicilur de una persona, dicilur et de altera, idcirco> unam rem, sed tres res, uiianiiiuamque per se, si-
qudriiani una res dux sunt personse; ergo siciti de cut sUnl ires aiigeii ; aperlissimum est quia tres
Filio dicitur FiJiiiSiet Verbum, el gehitus; ita hsec deos constituit. Sed forsitan ipse non dipjt : Skut
«Ucentor-dePalre :et qtremadraedum Pater est e( sunttres animcc, aul Ires angeli, sed ille, qui mibi
Piiter-, etgesjtorv et ingehitus; sic baec de Filio di- ejus mandavit quajstipkuni, hanc cx suo ppsuit simi-
eendasunkAt, siHaest ""; non esi ajius Pater iitddinem; sed soJiimmodo tres personas i4,8aftirmst
quara Filius-,v nec- FHius aJhis a Palpe M*». QHare esse tres res, sine additaniento alicujus similitudi-
HOHscnt duaepersonar, sed una persoua; ideo nam- nis. Curergo falliiur aut fallitsubuoiniiierei, cum
qoe dkwtur personse duse, quia alii ereduiilur ah idipsum significetnr sub nomine Dei? ftempe ar.t
invicem Pater et Filius : si tainen Deus eril Pater et beuni csse rein illam negabit, in qtta tres personas,
Filius. Namsemper Pater esl alicujus Pater et Fi- imo quitm trcs fatcuiur esse personas. Aut si iioq
Jius alteujus Filws-; nec unquam, Paler suimet ipsius _ nbn negat, consequens est ut, sicut ipse asserttUu,
esi Paler» a.ut FHtus; suimel ipsius Filius est; sed personas trcs non unam, sed tres essp fes; ila qtio-
alius esl pater, etali.iis cujus est paier^ *t siiniJiter quc afurmet casdera pers.onas npn uniiih, sed trei
alws esl filius, et alius cujiis.esi iUius» Quare si in debs csse. Quae U17quaai impia sint, judtcent Chri-
Deo non est ajius Pater, el alius Cnjus est Pa,ter"% Sliani. Sed dicei, npn cOgit qppd dicp ireS' res fa•
uec Fihus ula alios est, el alius ciijus est FHius.; ier.i tres '*18 deos; qiionitim trcs illx res simul• stiut
falso dtciiur "M Deus Paler aul Filius. Si cnim in uiius Deus. El nps, diciinus : Ergo singula qtiseque
Deo BOB esl alius a Patre cujus Pater $jt, non res delil 9 tribus illis, id egi singtila quseque perso-
potest-esse Pater; et similiter si non est in coalius na, non est Dcus; sed ex tribus rebus conficilur
a Filib,cujiissilFilius. non yaiet esse Filius. Qua- Djpu%:Paternigil'ur non est bcuSjFlIiqg npn esi
proplcr non erit unde illaeduse persoaai dicantur ui toeus, Spiritus sanclus non est Deus; quonlam nec
Deo ;q«se itlea dicuntur, quiaf Deus est 1'titer, et de singttiis, lioc de dupbus^sed splum, Je iribus si-
Deus est Filius» et seroper aliusesl Pater, alius cst mui nominalis ilicchdus pst Deus: qnOd simililer
Filius. VidetisUl* crgo qunmodo destruatur fidcs esi, impium. Nam, si ita est, nbn esi simplex iiatura
nostrasecundum seBSum ejus, qtii pulat consequi »»>•sed parlibus composila. Sed si siniplicem habet
Palreui «sccum Filio^arnaium; si una, et non D intelleclum, ,et non ^mulliplitilale pbantasmalum
phtres sunt res ui Deo pbrsonaj plures. Si enira ve- obruluai; inteliigit simplieia 13ii prsestare composi-
ra est fcsecejus consequenlia, non solum Uoc qtiod tis, quantum ad siuipliciialein el ,ce,inppsitionemat-
0« Paira etFiJio, sed in omnibus tribus petsonis linel; quoniam omne composituui neccsse est aut

VARLE.LECTIOWES.".'-'. ....
****Negare, nihil m«. nCgaresimnl, nihil "•• AfBrmaridebere de palre mss. Thu. Vict.Gem. Corb. affirmari
depaire ***•^JM'tefaeVrataesi:»}is.tJ)sier..sl VfefaW, m*. Cofb. si *m est.'»*•* Atsi iia estm*s Cister.
atftsi ita%l ^'«tfebFftiiis alius a Batre ms. Cister. necPiHus aliussest *P«re ""Est-pateri aliiis
cn|us estPaler nfs.diier, esi Pater, el iitius :eujiis est Patef ,,u^Nec' siorfJiter- fiHus ms». nec**"flJius
*^Fafs^^icitur"ifefc^aISndicituf :,*irAfiusest^filras: Videlis ms. Gister. et alius fiiius.-Videtis Se-
cnhdum^Uoc^jiiodmss. Yicil !thuan.S. IficA. secundum hoq, secUndum quod ^*1* Non sequitur quo I
a«*;"hort cohseqnethf qnod im Soltinl tres persohas !msi. solumniodo tres personad -^u,« Jpse asserit m».
Cij^f.vmiuit ipse w^TfesDedS, qiiai m«. etEdit.G4th.4res Beos esse; qhse l*** TreS fateri ireinm.
« Etfil: €oa. tres |-es;firteri tres '****
S|rifBk quseque de^^m»«tsingida qUseqtieres de ;"**Non est Deus
«nhplet ui»Wra1iiw;i:hq^^ stm_dpithatu»u**" ttteIMgit,*miplM!ia' ms.<Ghtee%inteUiget simplicia
*?_ S. ANSELMI CANTUAtt. AKCfflEP. OPP. PARS I. — DOGSiAtlCA. if_
aclti, aul intellectu posse disjungi, quod****b*esirti-J Vsicut homo dicilur rex per regiam poleslatem, rion
plicibus intelligi neqtiit: cujus eniin partes cogitari est Deus nomen substantise; sed accidenlahter di-
non possupt, id in parfes nullus intellectus dissol- Cunlur ifise (nescio quse) tres res tres dii "**, sicut
tere potest. Si ergo Deus tribus ex rebus composi- tres bomines eamdem habenles regiam poleslatein,
tus est, aul nulla natura simplex est, aut aliqua tres reges dicunlur: tres enim homines unus rex
nalura esl alia, qux in aliquoeslprsestanliorrialura esse nequeunt: qtibd quam nefandum sit, non est
Dei : qux ulraque quam falsa sint,non est obscu- opus dicere. Codex magniis implendus esl, si vo-
rum. Quod si iste de illis dialeclicis modernis est, luero scribere absurditales et impielaies, quse sc-
qui nihil csse credunt, nisi quod imaginaiiooibiis quuntur, si verum est, una Dei persona incarnala,
eomprchendere possunt, nec pdtatu" aliquid esse, reliquas duas consefai -esse incarnalas; quia tres
in quo partes nullse sunt; vel non negabit intelligere illse personse stint una res, secundum id quod com-
se quia si esset aliquid, quod ncc aclu, riec irtlel- muniter dc tribus dicimus 1H1; aut si siinl tres res
Jeetu dissolvi posset; majus esset, qiiam quod vel separalse, queniadmodum ille putat, cor.lra qucm
inlelleclu est dissoiubile. ltaque si omne composi- ista dixi, quoniain solus "'* Filius esl incarnalusi
tum saliera cogitatione dissotvi polest, curo dicit Paiam ergo esl quod non debeal "" esse promptus
Deum esse compositum, dicit Deo aliquid niajus se > ad dispiilancluni de rebus profundis; «l maxime de
posse inlelligere : transil itaque ejus intellecttis ul- illis, in quibus non "' erraiur sinc periculo. -
tra Deum : quod nullus facere potesl inteltectus. Sed -CAPlIT iv,: ...
videamus quid addaltn» quasi ad inconvenientiain Tres persorias esse incarhalas, Filro mearnato.im-
repelleiitlam, quse videtur nasci, si tres iflse per- possibile est : Fitio lamen amplius coneeuit incar-
sonse sunt tres res. Sic lamen, inquit, ittuna trium itari, quam Patri et SpirittU sanclo.
earum rerurii sit voluntas et poletlas. Ilic quseren- Sed forsitan dicet iste ,m milii: Sicut putas isla
dum est ah illse ires res secundum Iioc, quodsepa- pariler cortsequi ex necessilale, quse dicis, sic con^
****
ratim ab invicem intelliguotur; an secundum com- sequitur quod dico ita mihi necessaria mea
munem voluniaiem et polestalem; an neque sc- ndetur conseqiienlia. Ergo ostende now consequi,
cundum illud solum, quod separatim Iiabenl, qusedico; et fatcbor ego tecum nullura iuconvenien»
si solus Filiusest incarnatus, aut si tres per-
heque secundum hoc quod commune est illis; sed seqtii,
sonsesunt unares.Quod si ab hac ostensione deOcis,
45 secundum iitrumquc simul sint divinse naturse.
non solvis, sed magis ligas qusestionem ; cum tu
Quippesi secundum iHud, quod sunl separalihi, lia- ***•inconve-
bent divinilalem , erunl tres dii; el idem inlelligi ipse inecum probas innumera nasci
C si
poterunt sine voJuntate et'potesiale. Semper eniin nieutia; quse neganda sunl) onrbo dcbemus pari-
ier concIutJere tres personas noh esse unam rcm, si
pfopria discrele intelliguntur a communibus, et com-
inunia a discrelis. Sed divina rialura sihe volunlate solus Filius est incarnatus; aut si sunt nna res,
et poteslate nullatenus "'* inlelligi valet. Quod si oiimes pari ler esse incarnatas; Qstendenduin ergo esi,
secundum unain et communem volunlaiem et pote- in quo isle falliiur; et quo modo incanialioneni so-
statem sunt et singulse.el binse, el tressimul, Deus; liiis Filii non sequitur tres personas esse ires res
quid ibi faciunl iifseires discordes res, qlisc nec nisi separatas; aut, si sunt una res tres personse, omnes
per aliud in unitatem concordare possunt Dettatis, easesse incarnatas. Quodutique Deusuna elsola,
liec ad peffectionem, nec ad auxilitim aliquod, ul et individua, et simpJex sit nalura, et tres personse,
Deus sit.valent ""? Nam si uria siifflcil volunlas el sanclomm Patrtim, et maxime beati Augustini post
poteslas ad perfectionem Dei: quSesuhtiHse tres fes, apostolos et evangelislas incxpugnabilibus ratiotii-
, quibus indiget Deos , aut ad quid ittis egel? Credi- bus dispulainm est. Sed etsi quis Jegere dignabi-
mus enim Deuin nullo indigere : fruslra igitur co- iur duo parva opuscttJa mea, Monologionscilicet et
illse tres rcs in Deo. Al si nec '****
Sol» tres Proslogion, qnse ad hoc maxhne u" facta sunt, ut
gitantur
illse res '***, nec sola voluhtas cl polestas; sed lisec n quod fide tenemus de divina nalura el ejus perso-
omnia siniut conBciunl Deum : ilerum dico "** quia nis prseter Incarnalionem, necessariis rationibns
sine •l**» auctoritale probari possit; si,
compositus est; et ea, quac non sunt per se Deus, Scripturse
aut dii faciunt Deum. Aut si dicit quia illsc tres res inquam, ea aliquis legere voluerit, puto quia el ibi
ita nomen Dei Jiabent per polestalem cl volunlalein. inveniet de hoc quod non improbare polerit, nec

VAJMiELECTIONES.
"*' Necesse est, aut inleJleclu posse disjungi aul reipsa quod mts. niecesseest aut aclu 3ui inteUeclu posse
quod "'* Nec pulant mu. et Edit. Golh. ncc putat "*» addat mss. et E4. Goth.quid addal
disjungi, Qui
™> A. Sine voJtiitlale nuMatenus mss. et Ed.Goth. sine yoluntaleet polestate nuliaten»s u" S^t valeant
mst. sit valent """ 30Ac si nec mss, at si nec l!** Solsetres res m*». solse fres ilfc» res "•• Jtem dko
mss- ileruin dico Tres res dii trm. et Edil. Goth. tres res, tres dii "" De tribus dicilur m»i. de tri-
bus diciiiuis "•* QUomodoSokis mss. uuoniam solus •"** Quoniam uon est debeat mss. quam^ion debea»
msSiCorb. quod non debeat .***»Dicit iste mss. dicet iste. '***Et sequitur quod dico ila nece*sarja mea
mss coiiseqttiltir qood puto ita miiii necessaria mea ,1*«Innproerabiiia nasci mu, Gem. Viet. Cfotb.Thua.
iniitimera inde nasc. la" Ad hsec taaxiuie m«. ad hoc maxinje "'' Siue scrioluraj ms.Vict.Z. sh«
scripturse
«73 DE FIPE TRINITATIS. 87.
contemnere volet. In quibus si aliquid quod alibi. A accidentalem, aut snbslanlialem : accidenlalis qui-
aut non Iegi, aut non "" memini me legisse, hon dem non est Deo potestas; quia cum omne sub-
quasi dbccndo quod doctores nostri nescierunt, aut jectum slne accidente, aut esse, aut inlclligi possil;
corrigendo *•*•quodnon bene dixerunt; scd dicendo Deus sine poleslalc nec csse, nec iulelllgi potest.
forsilan quod illi tacucrunl: quod tapien a,b eorum. Si vero Deo potestas subslantialis est, aut pars est
dictis noa discordet, sed illis cohsereat; posui ad ejus "»* essentise, aut esl idipsum, quod est lola
xespondendom pro fide nostra conlra eos, qtii no- ejus csseniia. Pars autem non est; quia (sicut supra
lenles credere ,U 1 qupd non intelligunt, dcrident diclum est) quod parles habel, aut actu, aut intel-
credenles; sivc ad adjuvandum religiosum studium lectu est dissolubilc: quod omnino exlraneum est a
«orum, qui humiliter qiixrunl infelligere quod fir- Deo. Idem igilur cst esse Dci, et potestas ejus '"*.
missimc credunl: nequaquani ob bbcmeredarguen- Sictit ilaque ppleslasDei estsemper, el ubique; ita
«Jumexislimo. Ne laracn hanc legentibus cpistolani, quidquid esl Deus ubique et semper est. Ergo, cum
taborem ipjungam quacrendi alia scripla, ul non so- prsediclus nostra? fldei defensor secuodum se dicit
ijimmodo fide, verum ctiam cvidenti cognoscanl ra- csse Ires deos; monslrare nequit quomodo sint
tionc tres pcrsonas non esse tres deos, sed ununi separatim, ea segaralione qua puiat se Palrem et
solura; ncc taroen, Dco secundum unam personam.,B Spiritum sanclum, ab incarnalione liberare. Non
incarnato, ex necessitale secundum alias personas ergo illum potest atjjuvare multitudo deorum, ad
cumdem Deum incarnari: aliquid hic, quantum ad:: defendendum Patrem et Spiritura sanclum ab incar-
rcpellendam opinionem Jnijus defensoris,. sicut ipse . natione; quoniam inveniri non polest in deorum
rjutnl, noslrse fidel suflteere, credo _. subjungam, multipticalione illa distinctio "", sine qua defen-
Aperle dicil aulPatrem, et Spiritum sanclum cura sionem istam fieri posse nequaquam exislimat.
Eilio esse incarnnium; aul tres illas personas esso Quod aulem untis solus Deus sit, ct non plures, hinc
tres res separatas. Qnam nimimra separationein la- facile probattir quia aul Deus non est summum bo-
lcm existiroat, ul nec Paler, nec Spirilus sanctus,. . n.um, aut sunt plura summa bona; aul non sunt
sint in Filio. Nam si duse alise personse sunt in Fi- pliircs dii, sed unus sotus. Deum vcro suramum bo-
lio et Filius in horoine, illsc quoque sunt in liomine. num esse nullus negat; quia quidquid aliquo liiinus
IJnde putalcouseqtii, cum tres personse simulfSiot est, nuliatenus Dcus. est..„; et quidquid summum
ineodem liomine, si sunt.unares, nnllaienus perso-. bonum non esl, tninns*jst,«Uquo^4Sm«ia niinus
Qam Fitii posse in bominc ipso incarnari, sine ajiis _ est sumroo bonpu,Summum pprte bonum pluralitar
duabus personis. Persopas lamen tres essenonne- tem sui non admiltit, ul plura sinl summa borta. Si
gat, nec Filium esse incarnatum. Quoniam igitur"** ^ cnim plura sunt summa bona, paria stint. Snmmum
supra mppstralum *»»>$st, sj.tres perspnse sunl tres vero bonum esl iU1, quod sie praestataliis bonis,
res separalse, aut (res deps esse consequi, aut alias.. ut nec par habcat, nec prscslanlius. Summum ergo
(de quibus jam dictum esl) absurdilates; nunc bre- bonum unum et solum est. Non igilur sunt pttires
liiter oslendam, adjuyaule uno solo Deo, primum dii, sed unus et solus esl Deus; sicut summum bc-
quia etiam si sinures di\nibi| illi proderit "»*.ad num est unum et sojum : et sicut summa substan-
defendendum Palrem et Spiritum saneium ab in- lia "" vel essentia .sive natura;, quaj eadem rar
carnatione: quod fieri non posse putat sine deo^ tjone, qua summum^bonum, nullatenus "" pluraliter
rum rnukitudine. Deinde, quod npn ut* sunt plu- dici posse probanlur. Qui unus solus Deus cum sit
^cs dii, sed unus solns. Postea patefaciam_ quant- lces'"»personse, Pater, et Filius, ct Sptritus san-
vis sit unus. Dcus tres personse, non tamern ctus;non lamen Filio incarjiato, necesse cst alias
qna qualibet incarnala, alias quoque incarnari ne- quoqpe personas (sicut ille disputator pttlal) jncar-
ces&eesse; sed polius esse irapossibile **»•,Divinse• nari, sed impossibile. Personas enira non hcgat
l»tique naturse est, sjc spmper ,S4Tet, ubiqueesse, plures esse, idcirco quoniam alise sunt ab invi-
ut nibil.upquaro aut aljcubi sitsine e]us prsesentia; Cjtun.Si enim ab invicem non essent alise, pJures
aToquin nequaquam ubique et seraper est polens, "non essent. Sed, ut brevius explicem, el facilius
et quod tibique potens non. esl et semper, nulla- qiiod volo,"** Ioquar lanlum, sicut supra feci, de
temisesl Deus. Si enira dicit non ipsam divinami Palre ef Filio; quia per hos clarum erit qutd inlel-
subsuntiam, sed polestalem ejus esse semper etl ' ligendum sit de Spirilu sanctp, Paler ergo et Fijius
ubique; non tameu negabit ppteslalejn illi esse, aut; secundum snbslantiara non sunt plures, nec alii ab
VARLB LECTIONES. . . , ,r , ,
. l*»'
"'•Aut qnae pon mj». au,t non ,,*k»Aut corrigendo mss. Thu. aut nou carrigendo,, Voleotet.
rredere mss: noleJUescredere •***Qaod igitur mts. quoniam igilur " »*:Utsupra monstratum mu. Gem,
Vict. Corb. TJiuan. omitf.vi W .lli proderit ms. S. Mlch. illi proderunt *»**Denique^*» qpod non mu._
**»« 1 Sicut semper
dcindcquia noii Essetimpossibile mu.Gem. & Mith. Tfman. esse iropossiblJe "*'
mu. Gem. Thu. sic, sempcr u" Aui pare ejus ms*. Vic/. Corfr. aut uars est ejtis Et pptestates ejus
ms*.Gem. Viet. Corb, %hu. et potestalis ejus ,*»*Jlla distioclio m*«. 7/iua»t, Gem. Qisler. illa disjunctio
1
M* Summum ergp bbnom est m»». summum vero bonum est .****Sic summa Siibstanlia tmt. tet sicut
shrama substanlia ****Summum nullatenus mst. summtim bonum, nullatcnus. i,u Cum sint tres m*s.
«VEdif. Gt>fn.cumsltlres ^»**gretiu^expliperii quod \o\6, >.i fa^ilius (^«« breyjus pxpliceio et facUiu'
qiiod volo). ...
«5 S. ANSELHl CANTUAR.ARCfllEP. OPP. PARS I. — DQ&MATICA 276
tnviccm; quia non suirt dnsc substantisc, nec alia A unam et eamdera personam esse cum nno codem-
substanlia Patcr "", alia Filiifs; sed una eteadem, que homine nequil inlelligi. Nam, si umis homo cum
substanlia sunl Pater et Filius. Secunduui personam singulis pluribus personis una persona, est, hepesse
vero sunt plures, el alii abinvicem; quia Pater et est plures personas, qux alise sunt a se invicem,
Filius rton suiit una et eadem persona, sed duse e.t esseunam eamderiique personam : quod nonest pos-
aliae abinvicem "". Dicitergo "»•: Si F-iliiisincaN sibile. Quaproplef imposslbile esl, Deo incarnato
natus est, et Filius non est alia, sed una et eadem secundum unam quamiibcl personam, illtim secun^
numero res qnae Palcr "•» esl; ergo necesse est dum aliam quoque personani incarnari.
patrem qiioque esse incarnatum. Unam enim ct CAPUT V [a/.IVL
eamdcm nnmerorem impossibile est simnl esse, ct Cur Filius
magis quam Paler attl Spirilu* sanctus%
non esse in codem bomine incarnatam. Et ego dico : inearnatus sit.
Si Filius incnrnalus est, et Filius non est una et Gur anlcm Qeus magis assumpserit "* 7 hominem
eadem numero persoha, qnaePater "*• esf, sed alia; ih unilatera personse Filii.quara in iinilalem ati-
non jdcirco necesse cst Palrem quoqne esse incar- ciijus aliarum personarum, quamvis in liac epislola
natum "•*. Alram enim personam esse in uno lio- nostrum hoc proposilum rionfuerii "•*, tameii, qub-
mine incarnatairt, et aliam simul non essc In codem B niam htijus rei menlio se obtulit, aliquam reddendam
homine incarnatam possibile est. Et ille : Si Dens ralionem existimo. Ncmpe si Spiritus sanctus iiicar-
Filius incarnatus est; el Dciis qui est Filius non est natus essel, sicut Filius est incarnatus, essct Spi-
alius, sed unus et idem numerp Deus, qoi Paler est; ritus sanctus fllius liominis. Essent igitur duo Filii
plus lamen (quamvis diverssc personse sinl Pater in Trinilate Dei, scilicet Filius Dei, et Filius homi-
ct Filius) videtur necesse Patrem quoqtie esse his. Unde qusedam hasceretur dubietalis confusio,,
incarnnliim cum Fitio, propler idciitilatem "" cum de Deo Filio loqueremur; uterque eriim esset
Ddtafis, quam possibile esse propter divcrsiialcm Deus, et Filius; qiiamvis alter Dei, alter homihis:
personarum eum non «sse simnl incarnaium ue*. fieret quoqiie quasi qusedaminsequalitas diversarurri
Videle qui hoc dicil "** quomodp clapdicat utromie personarum secundum hoc quod filii essent, quse
pcde iu incarnationc Filii Dci. Nam qui recje suscipit oronino U6' scquales esse debent, cum atter fitius
ejus incarnationem, cretllt eum non assumpsisse raajoris parenlis dignitale exceUerel, alter rainoris
liominem in unilatem i|turse, scd in unilatem pcr- parentis hpmililate subcsset. Quanlo enim major est
sonse. Ric auterh somnial liomiiieriia Filio Dei maeis natura Dei quam hominis, lanto dignius est csse
esse assumptum
'. * in naturse unllatem, quam ih per- Filium Dei quam esse fillum hominis ,,T*, Si ergo
«'. .' ' . •
fSS!M'*'"'~ '
sonse unitalem. Si enim hoc non opinaretur, non ^ Spiritus sanclus nalus esset e^ Virgine, cum Filius
diceret magis necessarium esse Patrem esse cum Dei haberet excellcntiorcm nativitatem soJam, quse
Filio incarnntum "•*, quoniariAihus cst Deus Palef, ex Depest; et Spirilps sanctus minorera tantum,
et Filius, quam esse possibile^ll.iiimsimul non esse quscesset exhpmine; alia persona esset major, et
incarnatum, qtiia plures sdW personse. Utroque alia minor secundum dignitatem naiiviiatis '*":
igilurpede, id estutraquc rjrie ctaudicat in incar- qtiod non convenlt. Qupd si Paler in unilatem suae
nationo Filii Dei, qui una 4*$>riatura est cum Patre personse liominem assumpslsset, easdem facerei in
«talia perspna a Piitrc, quMinque cxislimat hanc Deo pluraliias filiorum inconvenieiilias, et adhuc
ihcarnalionem "•• sic esse secundum naturse unila- aliam. Nam si esset filkis Virginis, duse personsc m
lem, ul Fitius non possit incarnari sine Patre; nec Trinitale nomen nepotis assttmerenl; quia el Pater
"T* esset parenlum Virginis; el Filius ejus,
intelligil eam sic secunduni unilatem esse personsc, nepos
ul Pater non possit incarnari cum Filio. Quippc Virginis essel nepos; cum ipse lamen niliil halieret
Deus non sic assumpsil liominem, ul nalura Dei et ex Virgine. Quoniam ergo quamlibet pafvum "'*
hominis sil una et eadem; sed ul persona Dei et inconveniens in Dco cst impossibile; non debtiit
hominis uria eademque sit : quod nonnisi in una rjalia Dei persona "'* incarnari quam Filius. IHo
nulhim sequiiur inconveniens. Quod
persona Dei esse poiesl. Diversas enim personas, enim incarnato,

VARI^'LEJCTIONES.
1,58 Substanlia Palris, atia Filii triss. Substahlia Patcr, alia Filitis "" AJise invicem mss. atisa
ab invjcera 1M*Dic ergo msj.dicit ergo V* Quai Paler mss. qux Pater est '»•• 1
Idcirco esse P.atrcm
-*1*
Incamaluih necesse est m»*.idcirco est necesse Palrem quoque esse incarnalum Propter identiiaieni
nisi. Viei. Corb. propter iiHilatein *.'•«Non esse siroul incarnalum m«*. non eum esse siniiil incarnatum
*»**Qhid hrc dicit mss. xpiid hoc dicit. "•Pairem eum Eilio incarnatum mss. Gem. Co_rb.Vtet.Tku.
Palrem esse cum Filio incarnalum "** Quia una mss. et EdUi Gotft. qui una "" Hanc incarnaiioneip
mis.Thu. S. Mich. Cister. eandem incarnalionem "•' Magis assumpsit m»«.Cem. Vtcl. Coxb.. roagis
assumpserit **••Proposiium non fuit mss. proposilum non fuerit M"Qui oninino mu.. A. Micli.et
Edit. Gotk. quse omrtiho "'•• Qiiam FUium bonrtnis m»«. Vict. Corb. quam esse Filium homunjs "" Sse-
cuhdum dignitatera nativkatis m«. Cister.intSecundum nalivitotem digirualis **" Paler eti wptis 4««.
Vici.Corb. et Editio Gcnhica Pater nepos Quodlibet parvun» «<*. el Edmp (?WA/caquainhbet pajr-.
vura '"» Debuit alia persona mss. debuit alia Dei persona
m v DE FIDE TRMTATIS. :-."'• »78
enim, Patre el Spiritu sancto minor dicitur Filius _ raisericordius parcit, vel pro eo iqiercedit, quam cui
secundum humanitalem, non tamen illse duse per- specialius injuria fieri probatur; nec aliquid conve-
souse ideo eicellunl Filio itn; quia eamdera majes- nientius opponitur falsitati ad expugnandum, aut
tafem, qua majores sunl bumanitaie Filii, habet et apponitur ad sanandum "*\qua,m veritas. Inillum
Eilius, qua et ipse prseestjcum illissusehumanitati. enim falsa.m Dei prsesumentes sirnililudbieirt spe-
Est el alind, car magis conveniat Fitio incanjatip cjalius peccasse videnlur, qtii vera Dei Patrissimi-
quam alii. Qui enim erat incarnandus, Qralurus litudo credilur.
erat pro lwmano geuere; et convqnienlius Satis "*• -•;• CAPDT VJ [«/. LV].
Kuscipit meas humana Filium Patri, quam alium Qu6nioaoin.Christo mn sunt ducepersonm, sictit suni
aliis supplicare."", qtwmvis hsec supplicaiio nod •• dute naturte.
lat _ divinitale, sed ab. Iwmajiitate ad tlivinitatem, : Suscepit autemin unilalem personse hominem, ut
quam idcjcco Filins.Dei facit; quia hpmo, pcr uni- dictum est, ul sint duse natnrse : divina sciticet et
tatempersonstFitius Dei est. Amplius, r-Qni hQmi- humanaiunapersona. Dequaunitatepersonse, quam
Rem ^*" erat. assumpturus, venlurus erat ad pu- firmisslrnsecredimus esse non ex duabus porsonis in
gnandum contra diabohim, et ad intercedendum, Chrislo; lamen quia potest dici nnde pamm caule
sicut dixi. pro hominibus "'*: qui ambo, diabolus B iiiluentibus videri possit Christus ex duabus et in
scilicet et homo per rapinam se voluerunt Jacere duabus personis existere, non, inulile milii videlur
shniles Deo, cum propria sint usi voluntate. Et quia aliquid dicere. Dictinl enim quidam : Quompdo dicir
per rapinam vQluernnt, nonnisi per falsitaiem "*•; mus "" in Chrislo non esse duas personag sicut
quoniam nonnisi injuste potuerunl uel. Propria, duas na^uras, Nam Deus et ante hominis assump.tio-
enim yohintas. angeK sive.homjnisest, quse_conlra nem persona erat; nec poslquam hominem, assum-
volunialem, Dei es|- Cuni enim vult, aliquis qtiod psitpersona.desiilit esse: etliomo.assunVpluspersona
Deus vetje prohibet, nullum. babet auctorera suse est; qtiia.omnis homo individuus esse^ersona co-
Holiinlalis, nisi seipsum : et ideo sua propria cst, gnpscitur. Quare alia ,s*' est persona Dd, qusefui|
Nam,trpamyis homo voluntatem suam aliquando ante incarnationem, alia hominis assumpti : sicut
subdat-voluntali allerius horainis, propria tamen igitur Cbrislus est Deus,, et homo: ita duse.iri.illo,
est, si contra Deum esl; quoniam non eam subdit, yjdentur, esse perspnse. Quae ratiocinatio ppr hoc
njsi ut ad aliquid, quod "** Yirft,allingat; et idcjrco videtur probare duas esse.personas,in Christo, quia
seipsum habejL,auctorejn cur eam ajii subdat. Qua* ei Deus.est pejsona, et homo assumptu.esipersona.
propter propria voluntas est, quse nulli alji„ est n Sftd nonita est. Sicut: enim in Deo unanalura est
UIIHKU.Sojius. autem Dei est propriam habere »o- "" pltirespersonse, et piures personsesunt unanalura;
Ipntatem, idest, quse nulli subdjta, sit. Quicjunque ita in Cliristo una persona est plures nalqrse, el ptu-
igitur propriayvoluntate ulilur, ad similitudinem Dei rcs naturse sunt una persona. Que-.iiadmoduraenim
pcrrapinam nitilur, et Deum propria dignitate et PalerestDeus.etFiliusest Dens, et SpifUus san-
singulari excellentia privare, quantiim in ipso est, clusest Deusj et tamennon tresdii, sed, unus. est
convincitur. Si enim est alia aliqua voluntas, 47 Deus; itainChristb Deus estpersonat ejt Jhpmpi es^
•*•»una
qtrs nuilisubditasit, nonerit vpluntasDei omnibus persona, neclanten duse supt pepsonae.sed
. prsclata, nec ipsa crt sola '*", cui nulla alia prsesil. persona. Non enim est alius Deus, alius Iiomo in.
NuHa igitur trium personarum Dei congruenlius Clirislo, quamvis aliud sit Dfius, aliud homo; sed
Semetipsam exinanivit (ormam servi accipiens (Phi- idejn ipse est Deus, qui et^homo "*'. Verbum enim.
lip. n, 7), ad debellandum diabolum, et interceden- caro factum assumpsit oaturam ajiam, non aljam
dum pro horoine, qui per rapinam falsam simililu- personam. Nam, cum profertur, homo natura lan-
dinem Dei prsesumpserant .*»•*.•quam Filii, qui tum, quce cbmmunis est omnibus hominibus, signi-
sptendor lucis seternx, et vera Patris imago, non ficatur. Cura vero demonstralive dicimus istum', vel
tapinam arbilraius esl essese cequalem Deo ijbid., 6); _ illum hominem * tel prpprio nomine Jesum , perso-
Terum per veram sequalitaiem et similitudinem, nam designamus quae cum nalura cpUeciionem
dixit: Ego el Patejunum. sutnsts (Joan. x, 50); et: habet-proprietalum, quibus homo cammunis sit
Qui videt m.e, videlet PMrem.(Joan. xiv, 9). Nullus singuhis "'•, et ab alils singulis distinguilur. Nam,
namque juslius,expugnat reum, vel punit, aut illi cum ita designalur, pon quilibet homo inteUigitur;
VARLE L?CTH)NES_
u"ExceyiiptJilipjn«. Ci«fer. exceljent filio "'• Satis convenientius mts. convenieptius safjs ,mAliis
sitpplicare "'* Qui hominem m*. Vict. S. si hbminem ,M•"'Pro
snpplicafe m*. Cister,, alii"**- 1
bominibus
mt. Cister. prp homine Nisi falsitatem mts. et Edit. Gfith. nisi pef falsitatem Injusle voloenirit
mss. et Edit. GothXinjusle potuewirtt, ,s" Ut altquid qupd mss. Gem.Corb. S. Mich. Viet, 5. ul ad aliquid
quod **•*Efit ipsa
la'
sola m*s. Viel. Cqrb.Cister. Thu.otnjit. ip^a ; 1M*~Pfaesumpsefatmss.Cofb.Vict. 3.
prsesumpserat Opponitur ad salvandum mss. apponitur a,a sahandum Editio Gotkica appoiiit.ur ad sal-
vandum "»• Quomodo dicis mss. e( Edh. Goih. quomqdo dicimus ,s»'i Quia atia msi.elEdit. Goth.
1W*Deus, et„
Quarealia »»"^1«»sunt, sed mss. Vici.Corb.Citter. et Edit. Goth.duxsupt persohac, sed
qui hombo»t. el Edit. Gottti Deus, ' qui et homo "^ Communis ftt singulis msi. Gorb., r/i>f,-commliri|sfit
fciilgujus . '-" '''-:
&o S. ANSELMI CANTUARi ARCfiffiP. t^ PARS 1. — DOGMATICA. 219
^»' 6st i qui Deus et A tnr. Nam nec DeUmnee personas ejus cogilat, sed
sedqui al) angelo anniihfiitus
homo, Filius Dei et FiliusVffgirifs est r.tquldquid lale aliquitf: quales sunt plures hunianae personse.
tfe illo dicitur u", aiit secunduhi Deum, aut securi- Et qnia videt unum boininem plures persohas csse
dum honiinem , vcfum est dicere; Nequefenim pef* nonposse, npgal boc ipsurri de Deo. Non enim
sonaliter Filius Dei designari polest velnominari, idcirco dicuntur tres personse, quia sint tres rcs'
sine filio hominis; riec filiiis hominis , sine Filio separata?, sicul tres homines; sed quia simiiitudi-
Dei ;quia idem ipse esl FiliusDei, qui fHiusJiomi- nem babent quaradam cum tribus separalispersonis.
nis; et eadem esl Verbi, et assumpti liominis prb- ConsideremUs hoc in Patre et Filio, el idipsum
prietatum cotlectio. Diversarum vero personarum intelligatur dc Spiritu sancto. Ponamus igitur homi-
impossibile est eamdem esse prpprietatum colleclio- nehl qiii tantum sil pater, et non filius ; et filiuni
riem ; auf db ihviceni eaS _Mr£_*!icafi. Biam et Pelfi ejus, qui tantum fiiius "•* sit, el non paler; id est
Ct Pauli noh est eadem proprietatum colleclio;et Adani et Abel. bicimns ilaqne de Adam patre, et de
Petrus non dieilurPaulus, necPaulus Petrus. Cum Abel lilio **•*, quia pater nbn est filius, et filtiis non
crgo Yerbiim "»'. carofacturaesl"; natorarii assum? estpater; quoniam duo hominos et separatse per-
psil, quce_ola nomine hpmlnis significalur.ptsemper sopsesunt Adatn et Abel, riec est cujus filius sil
est alia a divina nattira; non aliam assnmpsit perso- B Adam aut cujus pater sit Abel UM.Sic itaque fato-
nam, quoriiam eamdemhabetcum assumptohoraine riiuf in Deo quia Pater non est Filius , aut Filius
proprielatum colleclionem. Non enim idem est Paler (quamvis dua dii non sinl); quoniam Paler
liomo et assamptus a Verbo homo, id est Jesus; nbn habet palrem, aulFilius filium. Similiter Spi.
esl
quoniam in nomine hominis, sicut diclum est, so'a riltis sanclus non est Paler aul Filhis; quia non
filius. Quoiiiam, crgo
intetiigilhr iiiatufa;iiFassumpiOvcrp lromine,'vel in cujus sit patcr, aut cujus sii
riomine Jesu , inleiijgitur cuni natura , id est cum Pater et Fitius et Spirilus sanctus tres stint, ct alii
hbmine, cbllectio prpprietatnm, quae est eadem abinviccrii,nep dei*** invicem dici qneniit (sicnt
pidem assumpto hbmini et VerbP. Quapropter nori de palre ct filio in divcrsis pcrsonis hominum osten-
afeimus Vertum, et simpliciter liominem, eamdem dimus);ideo dicuntur tres pcrsonse; npn q"uia sint
uo' tria dici posse de
esse personam; ne rion magis dicamtis illiim homi- tres res separatse. At si negat "*»
liem eamdeih esse personam cum Verbo, quam uno, et unum de tribus: ut tria non dicantur de
sicut in bis tribus persoriis et uno Deo
quemlibel hominem; sedVerbum, et itlum assum- invicem; aliisrelms non videt, nec
ptum hofriinem, id est Jesum; siciit non credimus facimus, quoniamhocin u«?
eiirodem Iiominem eamdetn simpliciter esse perso- in Deo intelligere valet \ sufferat pauKsper ali-
$ quid ^***, quod intellectus ejuspenetrarenonpossit
namcumDeO, sed cumilla persoiia, quiae Verbum
,3,*'Filius'«si ,'ne confifert videamiir ipsum bomi- esse in Deo, nec comparet naturam, '»"
quse super
onrnia est libera ab omni lege loci et temporis
nerii, personam eairidem esse, quae Pater est, aut
sanclus. et Yerbuai est et compositionis partium, rebus qusetoco aot tcra-
Spiritus $ed quoiiiam Deus,
el ille assumptus hOrao eSt homo; verum est dicere pore claudunlur, aul partibus componuntur;; sed
rjuia Deiis et horno eadeiri persona est: sed in no- credataliquid in iila esse, quod in istis essenequit, et
iniiie Dci, siibaudiendum est Vefburii, et in nomine acquiescat auctoritali Christianse '»•*, nec disputet
libminis subinlelligeiidus est'****FiTra§ conlraillam.
' ' V/irgiriis.
'
CAPUT Vn [a/. VI.J 48 CAPUT VIII \al. VII].
Qttod Pater,et Filius,.' et Sphkus sanctus non sinl Origihem personarum in divinis alia fontis, rivi el
tres ressepatatts, naturali Adamet Abel probalur lacus similitudine explicat.
exempto. yidcamus lamen an in rebus creatis, quse el loei,
De spirilu illius, cui respondeo in hac epistola, et temporis, et composilionis partium legi suhjacent,
nihil potui videre prseter iiludquod supra posui.1*" ; inyeniri possit aliquaienus Iioc quod negat in Deo.
sed puto sic rei veritalem palet ex his quse dixi* _ Ponamus fontcm, de qub nascatur et fluat rivus, qui
ut nulli ialeat inlclligenli U9r,nibil quod contra illam poslea colligatur in laciim : sitque nomen ejus Nilus,
diciltir,"», vim veritatis lenere. Sed si revocaius Sic itaque discrete dicimus fontem, rivinn, Iacum ;
a mulliludine deorum, pltiralitaiem abneget in Deo ut fontemnon dicamus rivum, atttlaciini; necrivum,
personarum : hoc ideofacil .jquianeseilnndeloqui- fontem, aut lacuin; nec lacum, fontem, aut rivum.
' ' '"
VAI^fcE-^ECTIONES.
.. .**'!,Anjelo nunciatus..tnss. ei Edil.Goth. Aiigelo annunciatus ****.. Quicquid de "*•»
iljo dicituf mss. Thu.
Cisier. omiti. dibitiir 18** Cum efgb verbtim mss., Corft. Ticf. ciim verovefbum Quaeverbiim esi,'et
iuss.Corb. Vict. Cister. qtue Verbum e't "»* Subaudieiidus est »««. el Edil. Goth. est
***• Supra dixi-mss, eiJEdh. Goth. supra posui 1(*TNulli Jateat intelligenli mss. Thu.subinlelligendus nullum Jateat intel-
ligehti lt>."Qtibd ah il|p dicituf ;m«. et Edit. Golti. quod cohtra lUariidicitur m»
liM Qui tantum fiUus^mss.
Jliui et Edit. Goth. qiii tanttim flliussit Et AbeJ Filio mss. et de Ahbl Filio ****.- Pater est Alilms».
Cork, Viit. Patersjt A^bel,' ••'"•*;,Et nec de m*i. Vtci. Corb. necde **•' Acsi riegat mu. CisUr.Vki.3* 'd-
Mdjl.Goih, hysS n^at ^*«. %*. 13; Aut sj nejgat ""•* Cum tria ntu: e( Ea_il..€oih_.M tria •»**Iniet-
Tigere valeat mss. inlelligefe Vsilet ,M* S-jltbrai pantisper pef aliquid mts. sufferat aliquid n,T Libera al>
8 Attctoritate Chrisli mss. aucloritati Clinstianse
omni lege m«. Cisier. liberam ab omni lege Ul>
m wfm?mmm& m
Fons lamen Nilus voealur ,01 rivus Nilus, et Jacus A iehni/a,i»a^t^ol^*Mtmie^i& riro» ut
Niius'; et duo sinhil fons et rivus, Nilus; fPns et Jacnsnon dicator rivus ; sic suo qtiodam alio modo
Jacus, NiJus;rivus ellacus, Nilus; el simul ires »«* Verbum est de Palre, et Spiriius sanetus aJio
fons, et rfvus , et laciis, Nilus; cum tamen non sit modo d« Palreet Verbo, ut hterh Spirittis sanctusnon
alus, etalius Nilus; sedunus idemque, sive cum sit Verbum aul Filius, sed procedens. Atfhtic volo
singuJus quisque, sive cum bini, sive cum ires di- quiddam diecre, quod qnamvis magnam lKibeatdis-
cuntur Nitus. Tres igitur sunt, fons, rivus, Jacus; similitudinem, nonnullam tamen habel ad incarna-
et umis Nijus, upus fliivius, rma nalura, una aqua ; ttonem Verbi siroiJkudinem : quod forsilan aliquis
Ct dici non potest quid tres. Narti neque tres, aul legensconlemnet, dicam lamen; quia ego, r.lio di-
Nili,aut fluvii, auf rralurse, aul aqttsc sunt; neque cente, omnino noir contemnerem. Si ehim riv-usper
trcs, autfonles, ant fivi, ant lacus. Unum igitur fislulam currat a fonte usqne ad lacum, nonnesolus
dicirur hicde tribus '»", et tria de uno; nec tameti rivus (quamvis non alius Nilns, rniam fonsel laeus),
tria defovkem. Quod si objicit non esse singiilum utila dicam, iiifistulatns esl ? Sic solus Filius '»'•
quemque, aulfoniem, aUlrivum, aut lacum, aut incarnaius est, licet non alitts Deus, quam Patei ct
liinos, perfecinm Nilura, sed partes Nili; eogitet Spiritus sanctus ,»'>.
totum hunc Nitum, ex qtio incoepit, usque dum B CAPUT IX [w/, VIIIl
desinetesse, in tota qfrasi aelate sua, quia necrpse Quodunasit, et simplex anetnitat, cui mtiirtum
lottis esl simul aut foco, aut tempore, sed perpar- comparat.
* •• • ^i..'-
tes; nec perfectus eril, donec desinat esse : liabet Sed quQniam isla terrena valde longeSsuiit a smn-
eniin Nilus quamdaro in hoc cum oratione u,<l siini- ma nalura, levemus ad illam, ipsa opitilt!iiite;,:)mcn-
Jiludiucm, qusc, quandiii quasi ex Oris fonte procc- tem, ei in ea conleinpleaiur aJt.iualenus et brevUer
dit, perfecta non esl; et cuih perfecla est, jatn non qtiod dicinnis. Deus non est aliud qtiam ipsa sim-
esu Siqusenim sic consideret, et diligenter intel- plex aeternitas •»". jEternitales auiem plures iiitel-
ljgat, cognoscet lolum Nilum 'esse fontem, totuiii ligi rtequeunt. Nam, si ptures stint, auf sunl extra
eSse rivuih lotum esse lacuni; nec fontem «sse se invieem , aut sunt intra se invicem ***VSednilHl
rivum, autlaeum; riec rivum csse fontem, aut est extra seternilnlem: ergo nec setcrnitas cst csrra
lacura; riec Jacum esse fontem, aut rivum. Non seternilatem. Ileni, si exlra se. invicem sunl, in
enim est ideraipse fons, qui rivus aut lactfs; quam- diversis locis sunt aut temporibus: qtiod atienum
jjs idipsum sit livtrs et lacus, quod est fons ; id est, est ab seternitate. Non ilaque suntplures sel.rnilaies
jdem Nilus, i(|em fluvius, eadem aqua, eadem rra- cxtra se irivicem. Si verolnwe inyicem plures esse
tura. Tria igitur liic,M 1 dicuritur de uno loto per- C dictmtur, screndtim est quia qiretiescunque rep_ialur
fecto uu, et urium perfectum lolum de tribus; nee aetcrnitas inseternilate, rion cst nisi tina et Padem
lamen ipsa tria dc invicem dicunltir : quamvis hoc aPtemitas. Digniorestenim riaiura1**», qiisc in se
atiter uri' vafdeel perfectius sif in illa nalura sim- repelila semper sibi convenit in perfeclam unilatem,
plicissima , el ab omni lege loci.vel temporis , vel quam qusc sui admillit pluralitalerii. Ubi enim plu-
compositionis parlium iiberrima uu. Verumlanien si ratitas, rbi diversiias; at ubi diversilas est, non cst
hocaliquatenu3 videtur in re, qnae parlibus compo- pcrfecta concordia ^»": perfecta namque est u",
sita, tocaKs et (emporalis est, nor. esl incredibile quse in unam iJeniitatem c'l eamdeni unilaiem U*T
jn iUa summe libera natura perfecte esse, Est ltoc couveiiil. Si crgo u" meUor est perfecta cohcordia,
quoque hic considerandum , quia fons non csl de qusm iniperfecla; et impossibile est in summo bon >,
rivo , nec de lacu; rivus vero de solo fonte est, non quod esl ipsa seternitas, esse impcrfecttun aliquid ,
*»ude lacu; lacus vero de fonte, et de rivo: et ita non esl possibile naturam aelernilalis piuraiilatem
tolus »•* rivus de toto fonte, et tolus lacus et de toto adinittere. Quapropler quolieseurtqne repelatur aeter-
fonte,etuetoto rivo; sicul dicimus U,Tin Palre el nitas iu xternitate, seroper unaet eadein oeiernitas.
FHioet Spiritu Sanclo. Etquia alro mpdo rivus cst D est u". Quoddemultis aliis similiter dicitur : ul,
VARMEI.ECTIONES.
""Hocde tribiisms». hicde lril)us ^***Habetcnini Nilus quandam cum orafione mss. Gorb.Vkt.Gem.
thu. S. ilich. habet enim quaridam in hoc cum oralione uu Tria igitur hsee m«».et Edit. Goth. tria igiiur-
liic 14a De uho perfecto mss. Viy. Corb. elEdii.Goth. dc uno totoperfecw u,'Quainvis Iioealiter IRM.
Ciifer. quamvis haec aliter *M*:Omni lcgc loci vcl tcmporis liberrima ms.Cister. omni loci, vel temporis,
vel compositionis partium liberrima *»" De Solo fonte, rio» mss. S. Mieh. Cister. et Edit. Golh. de sola.
fonjteest, non ,H*'Et ita lolus mss. YicV.Corb. et ita irttotus u,T- Sic dieirous in «i*t. Viet. Corb.
Citier. sicut dicimus in .**1*.El alio modO m*. Cister. omit. modo-.,"** Sic suo quodam ntodo alio m«.
Cister. Viel. Cotb. Gem. sicul SuP quedairi alio modo UM Sic soliis Filius »«»*•Gerb.iViet.S.0iehiStenl
solus Filius u'l Quani Pater et Spirilus sanctus ms. S. Mich. qiiam Paler el Filius et Spirilus sanctus
m»». Cister. Vict. 5. quam Pater et Filius u** Simplicilcr aeternitas mss. et Edit.Goth. simplex aelerniias.
****Aut sunt inlra se invicem mss. Cister.Thu. ant sunt iu se invicem '**» Dighior est autem iiaWra.
mu. Vict. Corb.Cister. dignlorenim natura est •**• Ubi diversitas, ibi non est perfecla concprdia mss,
libi diversilas est, non est perfecta cnncordia '»*• Perfecta naiutjtie cst mss, perfecta namque concordia
est U,T Quse in ideniitalem et eandem mss. qnae in unam ideiitiiatem et eandem ****Sic ergp nras. e^
Edif. Gotft. si ergo '»*• Una el eadcm aelernilas esl mss. unal cademque el sola xteriiitas est ms. Citten
upa eaderaque acternilas est '.•'.-'
283 S. ANSELMICANTUAR. AftCrHBP. OBP> PAftS 1. — DOGMATICA. 2$*
onrnipoterrtia in em_ipoiehtia, mn est nisi omn'13AestDeura semper unum el eumdem esse, et non
potenlia uim, Et, ut unum de.his, qusa,divinaro non; aliura et alium; ita Pater nunquam est idem Filio
habenl naturam , in quo. similjter esl, ponaTn: suo, aut procedens illi a quo, procedit, secundum
pnnctum in punclo non est aisi punelum : habet has relaliones. Sed semper aljus Pater el alius
enjw minclum, veJut.meditim puncUifnmundi, velut Filius,, a|ius procedens et alius de quo procedil ^»**;
punctum teroppiis, id est ^ prsesens lempus ad nec unquam dicipossunt de invicem. Quoniamergp
seternilalem, nOHqulIamu" simiKtudjnem non pa- cum Deqs nasciturde Deo", vel cum Deu.s procedii
rum ad ejnsdem teterniiaiis comteroplationem uti- UMde Deo., nec substaalia potesi amittere singula-
lem : unde latius alias disputandum est, Hio.lanlum ritalem, nec.relatjo.pluralilalem; idcirco unum esl
lioc sufficiat qilia u" punclum sjmplex est, id est ibi tria, el tria unum; nec laroen tria de invicem
sine parlibiis, et indivisibile e&lvejut. u.3*sRteroilas,^ dicnntur, nec.incredibile 43 debet esse in.nalura,
cl idco punctuna cum punctp sine inteEvallo, non est quaesuper.omnia e .omnibus aliis dissimilis est, esse
nisi utuiin otincliim; sicul selernitas usa-cum scter- aJJqtiid,: cujus exemnjum in aliis rebus non valeat
uitpte nun est nisi una aelewitas. Etgo quoniam perfecte inveniri : baec aulem tria Lalini dicunt.
Deusaeieniilas est, non sunt pltires dii;. quia nec personas , Grseci substantias. Sicut enira diciuius
Deuseslexlra u?» Deum, nec.Deus in Deo addit ? noi (Menpl. cap. 78, a(., 76).Ain Deo substantiam
i)tmipriHrtpso. Seroper igiiur upus et idem et solus unam, tres personas; ita illi dicunt unamessen-
eslu"Deus. Cum iiaque Deus de Deo nascilur; tiam, tres subslantias.1*" : idipsum ibi per subslan-,
qnia quod nascitur non estextra id , de quo nasci- tjam ^»1^ quodnos pcr perspnam, significanies;
tur; esl proles in parenle, etpatens in prole, unus nec a nobip. aliquatenus in fide discrepantes. Quo-
scilicet Deii»Paterel Filius.::et cum Deus:ptocedit modo vero FUitis nascatur de Patre, et Spiritus
•:«.Beo Patre ef,Fiiio, nec exit extra **»•Deum; sanctus procedat a Palre iet Filio ^nec lanien sit Fi-
nianel Deus, idest Spirilus sanctus, in Deo de quo lius; qupniam sicu:i estvideri in hac vita npppotest,
proeedit: el est. mius Dous;, Pater, ct Fiiius,, et bealus Auguslintis (Ub. ix, c. 12; 1.11, c. 3; I. xn,
Spirilus sanctus. El quoniani isla nativitas, et isla, e. 5; 1. xv, c. 26) velul per speculura et in seni-
processio sine prjncipio sunt; alipquin solernilas gmate •»", in libro de hac ipsa Triniiale diligenler
nata et aeternilas prpcedees, quod faJsura est,babet conlemplalus est; et ego in Monologiomeo (cap. 55,
principium ; npquaquaiiiOeum, inqtepjsse esse Pa- a/. 53) pro uv* mea possibililale disputavi.: Si quis^
trem, aut Filium, aut Spiritura sanclum cogitare aulem velit scire cur cum in summa ,u* essentia,
dcbemuA'aut ppssumus. Sicut aptero subslanlia di- _ nuUus sit sexus; parens ***•Ibi potius dicatur Paler,
yi»»y,seternam et ^|»gubtr^i; s^rvat unilatem; sic quam mater; aut proles Filius, quam filia; aut cur,
boirpro relativoruni,; Palrjs, scilicel,ej: f ilii';Kproce* gater lanluro ingenitus.Filius lanlum genitus, Spi-
dcntis et.de qup procedit, natura inseparabilem ritus sanclus nec genilus, nec ingenitus, in eodeni
lenet pluralilateui U'T4Nam quemadmodum nectsse llJjeUo(cap. 561 nf^ 55) aperte u»* inYenjet,l»*\

'. *'•':..;.. ..-.:,;: VARtE LECTIONES,

u*° Ponam. Punctuiri in
puncto ripjnest nisi pnnctum : Habet enlm punctum, yelul medram, puncturm
mundi, vehit ptinctum teiriporis; id est prajserts lempus, selernitatis nbnnullam mtt.Thu. ponam : quod pun-t
ctiiro in puncto non est nisi iirium punclum, vetm medium mundi; tiabel enim punctum. El ^uncluin^
lemporis, id est prseseas tempns ad scternitatem nonni|llain. mtt. Citler. Viet. Corb. Gem. ponam. Pun-
clum in puncto nbn est riisi unum piihctum: habet enim puncttim, velut roedium punctum miindi,
ct punciiim icmppris, id esl prsesens tempus ad acterriitaterii noimullam m». S. Mich. ponam. Pun-
ctuin in puncto non nisi unnm punctum : habet enim punctum, velut medium punctum mundi, et, mcdium
punciimi teniporis, id estprajsens lempiis ad seternitaiem iionnullam u" Ilic lantum hoc sufliciat, qui
ro»». Thu. hbc, tanttim hic suflkiai.' Quia '»'* Siroplex, id est, sine partibus, ct indivisibile est, velut mtt.
Thu. el Vict. simplex sine partibus esl el indivisibile, velut ms. Corb. simplex, id est, sine parlibus, indi-
vtsibile est, velul • u" Sic aeternitas msi. sictit seternitas «Ht.Nec Deus extra m»*. nec Deqs est extfa
'»** ldem esl sohis m««. Vict. Corb. idem et solus est ***•Nec exil extra m*«. Vicf. Corb. non exit exlra
***TTenet cum unitate mts. omitt.cum iinilate u*s Sed Pater alius est, et Filius aliusest,
pliiratitatem
procedens alius *»*» a quo procedit mss. sed semper alius Paler et alius Filius; et alius procedens, etalius.de
quo procedit. Vel cum Deus procedit ms. Cistet. omifccum ****Unaroessentiam tres substantias m«.
S. Miehi.nnam personam, tres Substanlias ^»*. 1 Idipsum per substantiam mss. idipsum ibi per siibstan-
tiam ***!Inaenigmaie mu. el in aemgmate ,*»' Meo, pro mss. meo, cujus supra memini, prb uu Cur
in summa ms«. eur eum in sunima ****Gur parens mss. Vicl.Cotb. omitt.cur *»*•lnveniel mu. aperte
inveniet ,1**»if»»; Gemm. Expiicit Liher S. Auselmlde Incarnaiioiie. EditioVenela 1547. Explicit Epistola
Anseutii Canluariensis arehiepiscopi, de Incarnatione Verbi. if*. TA».3f). Explicit Epislola Anselmi adUr-
iMoumpapam, delncarnatioHe Verbi, «mtra btesphemias Buxelipi CompeBdiensis ,
 »E MOCESaOM «. SPIIIWUS. 880

SANGTI ANSELMI
. : DE v

PROCESSIQNE SPIRITCS SAMCTI

CONTRA GpfllCOS

: LISER.<;.:'i-

PROLOGUS'-»»»-««**. A siraul^ Paler, Filitis, el Spiritus sanctus, idein tplttt

et perfeclus '*?" designelur Detis, quamvis non iAvm
Negalur a Gracis qnpd Spirilus' sanclus dc Filio
nomen Patris aut Filii, quod nomen Dei.
procedat, sicut nos Latini confiteniur. Nec recipiunt significet
doctores noslros Laiinos, quos in boe sequimur. Non eitira idpin est esse Deum, quotl est esse Pa-
Qui quoniam evangelia nobiscuni veneranlur, etin trem, aut Filinm. Noincn aiitem Spiiiius sancti,
aliis de trino el uno Deo eredunt hoc ipsum per ora- idep quia Spiritus sanctusralicujiis intelligilur spi-
nia. quodnos, qui de eadem re cerli sumus: spero per rilus, pro relalivo nominc ponittir. Narii quamvis
auxilium ejtisdcm Spiritus "" sancti.quia si malunt Patcr sit spiritus, el sancliis; et Filius sil-spiritus,
solidse verilali acquiescere quam pro inaiii victori.1 et sanelu?; npn esl tamen, Pater .alicii|us;,*."- spiri-
^»" canleridere, per hoe quod absque ambiguilate lus, nec Filius alicujusest 8pil•i,tus..u',,: siept Spi-
ponfitenlur, ad hoc quodnon recipiunt, raiionabili- ritus sanclus alicujus esl spititus; est enirir spititus
Jer duci possunl. Quamvis igitur mnlli sinl"", qui Dei, el spiritus Palris, et Filii. Quamvis eniin Grscci
hoc melius me ppssint eHJcere; tamen quoniam mihi pegeiiide FiJio illum procedere; non tamen ncgant
a pluribus hoc injungilur '»**,quoruro pelilioni, tnm eum esse spirituin bWv. Credunt quoque et confi-
Deurii de Deo csse nascendo, et Deum esse
pro debilo veriialis amore, tiim pro eorum chari- ipnlur
tale et religiosa volunlaie non audeo resislere; in- Bde Deo procedendo ,»'*;jijuia;,F,iIius Deus; est.dp
voco eumdem Spirilum sanclum ul ad Jioc mc di- Patre Deo, nascendo; et Spifilus sanctus peus est
dirigere. Jlac mesescierilise ) de Palrp **": Dee, procedertdo. Nec pulanl alium
jmelur ilaque spe pro
****humililate, scientioribus alliOra reiinquens , esse Deum, qui nascilur, quam de qup hascitur : et
quod poslulant aggrcdiar; et Grsecorum Me alque qui procedit, quam de quo pjocedit, quamvia secun-
his, quae credunt *** indubitanler et corrfitentUr di|in nomina signiflcaniia quia est de quo aliquis
1U*,pro ceriissimis argumentis ad probandum quod nasxilur, et est qui de aliqupjiascitur, el est, qui
'***non credunl, ular. de aliqito procedit, pluraliiatem admiltal; se-
'
CAPUT PRiMUM «*•». cundum qtiam plurcs el alii stint ab inviccm Pa-
Quce communis esi Latinit et Grcecis fides ttetrin*- ter, ef Filius, et Spiritus sanclus. Nam cum dici-
- utfe. • tue Deus esae Paler ',. significaHir . psse de qup
Credunt qtiidem unum et solum ac perfectum esse aliquls nascilur; et cum uoininatur Filius, inlelli-
Deum, nec critara eum habero partem, sed lotum gilur esse qui de aliquo nascitur; et.quando Spiritus
csse quidqind esl. Bunc quoque corifitenlur esse ;saiiclus nominatur u,v, quja non absohite spiritum,
Patrem, et Fitinm, et Spiritum sanctuni; ita ut sive sedspiritum Dei intetligimus, inpnsl«at»r esse qui
soltis dicaturPaler, aut Filius, anl Spirrttis sanclus; C de aliquo procedit. Sed cum dicilur quia Filius est
sive duosimul, Pa:er el Filius,aitl Pater et Spuitus !de Paire, et Spirilus sanctus est de. Palre **•.* hitel-
sauctus, aul FHIus el Spiritus sanclus; sive tres ligilur 50 quia faoc. duod esl FUius, aul Spiritus
' - "' '''
. , ... . .' '.'^..'^
- >: " ' : '«<:_:. ^i^ ^XlONES. . \" ]. '. ..,, '.
lus.iw» Collatus esl.liber De proceisione SpititUs sancti eum r.is$. Deccensi, Cemmeticensi, Viclorinistri-
but atiat notalitCC 9, EE 1.3, *( RR. 3 duobus Thuahii', trilicet 50«(|M), uno Corbeiensi 307, uno Cisier-
-.ciensi,elunobibliolhecwS.Michaelis in monte, inquo non eoinpteiushabeittr; et cum ediiioneGdthica. —Ms.
rict. 3. LibdlusedilusabAnselriioarchiepiscopoC
liber ejusdem deProcpsSiorieSpifitus saiicli. mji Corf».507. Be Processione Spiritui sahCli fiber Anselnii.
In ms. Corb. esl per modum prblogi iiita Auijitium Spirittismss.Iiec.-Gent. Vici.Coib.etEdit.Goth.aii-
xilinm ejusdem Spiritus iai Inani gtoriam**.ihain victoria u" MuJti suntm««. irtulli sfrtt «*WAplu-
ribus ihjungilur tns. Vict. 13. a plunbus hpc injungitnr .*»•» Meaescientiae t»«; Vict. 15. mese conscien- ,
tiae **•*QUKcredunl mu. Viet: torb. qui credunt *»*•Et confidenler m*s. et conllteniur * 1**T: Pro cer-
tissimis atf reprpbandum quotl mss. prb cerliSsimis argumeniis ad probandum quod Edit.Goth.pro ceriiss.
,**»; • •**•
argumeniis ,,uad reproh. quod £*( th m». Cdrbl Capul t Toius perfeclus m*«. tolus et
perfectris Npn tamen pater alicujus m*«.non est tamen paler alieofus **•*Nec Jilius alieiitus spirilus
mu. Yiel. nec filiiis alictijus est spiritus tris. Corb. vel filiiis alicujus spirittis **" Deuiride Deofesseproce-
dendri m«*.Denm esse de Deo procedendo u" Spiritiis sanctus est de Palre msi. Spiritns sanctus Deus
est de Paire ,*e»Spffilus sanctus nomtnatur m». Ci*fer. nunciipatuf' u™ Et Spirilus sanclus de Patre
Bi«. et Spirilus sanctus est de Palre ••' ': • - '»'-. -, <
 287 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. *3PP. PARS h — DOGMATICA. _*A
UTTquonram Filius.
sanclHS,liabent dc Patre '*••. Sed alip modoinleHi- A tus sanctus est Paler. Quippe
gitur Fiiius ps.sede Patre, et J^^^|m^f|^_|:, ^est
" fHf|riref «rSpMtm«sanctus esl de Palre UT»;
Fiiitis cnim est de Patre sup, id est de Deo qui est "hec file, de^uB e^ffflqlis, potest esse ille qui d* so
Paterejus; Spiritus sanclus vero non cstdeDeopatre esl; nec ille, qui de aliquo est, valel esse is de quo
suo, sed laniiim de Dep qui egt Paler.Er.go Filius esi, sicut jam dictum est : idcirco nec Pater cst
gecundum qijotfi csl dp Deo, dicilur Fifius ejjiis;:et Fihus, aut SpifiluS sanfctus; nec Filius,, sive Spiri-
ille de quo cst, Paler cjus : Spiritus sanclus autem ritus sanctiis est Pater. Filius auiem, ut inlerim
non secundum quod csl de Dep est. filius ejus aliam causam dicam, quoniam nondum conslat quod
u"; nec ille de quo est pater cjus. Certum est etiam Spiritus sanctus de illo sit et procedal, ideo non
quia^ Dcus non est Pa,tcr aut Filius, aut Spiritu^ est Spiritus sanctus, nec Spiritus sancius est Filius;
aliciijtis nisi Dei ,***; ncc ulla rcs cst Deus, tiisi quia Filius, nascendo, babet esse de Palre; Spiritus
idem Paler, cl Filius, et Spirilus sanctus. Et sicut sanctusvero, non iiascendo, sed procedendo, nec
uirus Detis est, sie unus tantnm Pater, unus Filius* Filius polestesse suus spirjtus, nec Spiritus sanctus.
iinns Spiriius sancltis est. Unde ftt ul nOh-sit ilta valet esse ilje cnj,us spiritus est.
Trinitate Patcr nisi ejusdem Filii; nec Filius, hisi CAPUT II UT«.
ejusdem Patris; neque Spirilns sanclns-aliciijtts spiv " Quqmodo iudmsibilis unUas, et insociabitis plura-
ritus, nisi ejttsdem Patris et Filii. Haec itaque sola litasin Deo conveniant,
causa pluralitaiis esl in Deo; ut Paler, et Filius, et Ilis prsemissis, quomodo.ipdivisibilis unitas, et in-
Spirilus sahcitis dicj non possint de inyiccm, sed alii sociabilis pluralilas in Deo se ad invicem habeant,
siut ab itivicem '*8*; qnia prsedictis duobus modis inquiramus. Quoniam autpm hsec^ quse dicla sunf,
est Dcus de Dep. Quod lotum polest dici relatio : pariter credimus indubilanler et confitcmur : el nos.
iiam, qiioniahi '**• Filius exisfij de Dep nascendo, et qni dicimus Spirilum sanctum de Filio procedere,
Spiriliis sanclus, procedcmlo; ipsa divershate na- et Graeciqui nobiscum de hac re non sentiunt, debe-
ltvitatis, et processionis referuntur ad invicem, _v mus absque ulla anibiguiiate, quaeex his neccssarie.
*:iversi et atii ab invjcerp. E\ quando substantia cpnsequuntur, uno consenSu susciperc. Sequilur
habet psse destibslantia, dnse flunt ij)i relationes in- enim secundum uiiilalis Dei, quse nullas habet par-
sociabiles; >i seciindiim illas nomina poiiantur t,es, proprielalem; utquidquid de uno Deo, qui lolus,
substantiae : cum euim bpmo, esl, gignendo, de lio- est quidquid cst, dicitur, de tolo Deo Palre dica-
mino; dicitur homo, de quo. est homo, pnter; el tur, et deFilio, cl deSpirilu sanclo; quia unusquis-
Immo, qui cst de homine, filius. Impossiliitil.eigitur que solus, el IQIUS,et perfeclus Deus est. Sttpra-
esl pairerii esse i{lum .fihurii, cujus paler est; et C dtcla vero relalionis oppositio, quse ex boc nascitur
fttium esse illum palrem, cujus filius esl: quamvis ^»".:quia stipraditjlis, duobus modis Deus de Deo est,
patrcm esse lllium, et fflium esse pA.tremnihil pro- prohibet Patrem, el Filium, et Spiritum sanctum de.
Iiibeat, ctim urtus liomo paler csl,et iTlius; quorKam invicem dici, cl propria singulorum aliis attribui.
ad aliiim esl parery et ad atitim filius u'*. Nempe Sricergo liujus unilalis, et hujus relalionis conse-
cnrn Isaac sil pater Jacob, ct fllius Abratise; pater quenlise se cnrttemperant; ut nec pluralitas quse
cst filius, el filius paier sine '*'* repugnainia; quo- spquitur relalionem transeat ad ea in quibus prae-
niam ad alium pater dicitur quam ad Stiiimpatrem ; diclsc simplicitas sonat unitatis,»"-; ncc unitasco-
et fitius ad alium qitam ad suum filium; palrem hibcat pluraliiatein, ubi padem relalio significalur;
mitem esse in eodeni Isaac illum «***fitium , eujus quatenus. nec upitas amillai.aliquando suam conse-
pater est; aut filium esse illum patrem UT*,ciijus quenliain L»**,ubi non obviat aliqua relationis op-
est fiUus UT*,non est possibile. Ita Prgo in Deo, positio; necrelatio perdat quod sunmest, nisi ubi
cum Dcus sit Paicr, et Filitis, el Spirittis sanclus; obsistil unitas inseparabilis. Quo^l si pcr exempla
nec sit Pater, nisi ejusdem Filli; nec- Filius, nisi consideremus, clarius apparebit '»**qualitcr quidem
ejusderii Patris; ucc Spirilus alicuhis'•'•**", rtisi unitatis simplicitas a.se excludat pluralilatem,
pjusdem Palris et Filii: Pater non est Filius, aut "quseest in relativorum nominum significatione, fa-
Spirilus sanclus; Filius non est Pater; nec Spiri- cile eslcognoscere: confilemur enini quia Pater non
TARIiE tECXIONES.
n" Ilabel de Patre ms*. el Ed. Golh. habenl de Palre U8T Dicitiir itlius ejus m**. eSt filius
cjus u<* Aut Spirilus saiiclus alicujus nisi Dei mss. Corb. u'Vict. 3. aut spiritns alicuj.iis nisi Dei
!**• Alii, sicut ab invicein mss. sed alii «int ab invicem 4 Nam qupmodo m«*. riam quoniam
,m Ad alium esl pater, ad alinro (ilius ms*. ad
UT* ali,uro est Paier, el ad aliuni filius m«*. Corb.
ad aHumest Pater, ad alium est Filius Et tilius est Pater sine ttfu. Ytct. et Filius Patef sine u"
ln eodem HHusm*».in eotlein Isaae illum uu Aul Filium esse illius Patrem mss. aiit Filiiim esse illum
-P_lrerom»< Coi*. aut illuro Fihura esse illum Palreih u" Cujps est Fflius mi. Corfr. ctijiis sit Filius %U7*-
Patris, ne Spiritus alicujus nisi m*«.Patris, nec Spiritus alicnjus, nisi **'* FiJius pop est Pater aut Spi-
rims sancUis; uec Spiritus sariclus est Pater, aut Filius. Quippe m*«. Filius non est Pater; nec ^pifilus
sahctus est patcr. Quippe UT*Quoniam Filiusde Palre, et Spiritus sanclus de Patre m»«,et EdU. Goth.
nuoniam Fitius est de Patre, el Spiritus sanctus est de I>tre UT*CAP,3. Estin ms. Corb.CaputX i%u-
Exeonasciuir ms«. ex boc iiascitnr UB1 Praediclae simplicitas soriat unitati^ m«*. Corb. Vi«;f.15. prse-
dicine simpUcilatis sonat unilas u** Suam coiisequenliam mu. suum consequens '
"" Clarjuserit mt_\_._
Vict S. Mich. Corb. Cister. clatius apparebjt
 ' s^''—": -
_& DE-l^rfOC^^Ni^^SttftlT^Sv-'^'- :;M"*<.-; '•. S.tf
eslFuiui, aritSpiritui sanclrts; necfiliuS Pater, Adicta Palfern quoquSelF-iiiirm:t_m Rprrltum san-
aut Spifitus sanclus; nec Spirirus sartetus Pater, aut cthm; setf nec Pater, de qUo cst SpirituS sanetuit
Rlius. Sequitur ergo alios ab rnvicem, et plures potest ilte esse qui de se est; nec Filius, qut
csse, Palrerii, el Filitlm, el Spiriium sanctom. At exislit de Patre nascendb, cst ille qui de eodeni
Paler est Deus, Fitius esl Deus, el Spirtlus sancius $1 Palre csl procedendo, id esl Spiritus sanctus.
est Deus. Quid itaque consequentius, si prsedida Cum autem apparebit quia Spirilus sanctus est de
persbnarum'»**pluralitas sitam servat proprieUlera, Frlio, lunc quoqiie palam eril qiiia propter hoc ne-
quam Patrem et Filiurael Spiritom sanctum pltires quit esse Fiiius Spiritus sanclus, et Sprritus san-
deos esse, et alips ab inviceih? Sed hoc nulta- clhs Filius. Consideremtis adhuc *»»•qfiornodPSIJM
lenus admiltit inviolabilis simplicitas Deitatis, quam pradiclae oppositiones obsislant ^»'1 coHsequentiso
uriumsolum Deum esse credimus. Sie repellit uni- pracdiciseutiitatis : Deus est de Deo. Hoc ergo se-
tas essenliae Dei» retativorum consequenliam. Con- mel accepto, qiioniam idem Deas eSt Pater et Filius
siderandum quoquc est quomodo relalionum plura- el Spiritus sanctus ; seqoitur secunduin haric iden-
litas obviet unitalis consequeritise; si prifts posucfi- titatem ut Deus Pater sit Deus de Deo, el Deus de
TOUS aliqoa ex his, in quibus ntrlla obsislil opposi- quo cstDetfs ; el simililer Filius, Dens de Deo , et
tio. Dicimus unftm Deum esse Patrem, el esse Fi- B DeUs de quo est Deus; «t «oderii nfodo Spiritus
lium, et esse Spiritum sanctum, et untim eumdem- sanctus. Vertiiii quaerere "litruht mtiftqnrsqtie" Sit
nn de quo est Deus.non est atiudquam con-
<que'***Deum esse,rsive singuiit sive biiii, sive tres Deus
Simul dicantiir *»**.Si ergo Deiisesf sefernus, propier siderarC utrum singulus quisquresit DeUs de Deo.
urrilatem Deitatis, ex nccessitaie seqtiitur quta Nori eifim potest de;Deo Deffs; esse-1****nist Pater
jctcrnns est Palbf> sctprnus esl Ftiiiis» setcrnus est aut Filius aut 8pirilussahclus; el hisi de Patre aut
SpiHtui ssaclUs^triiionhm^^^ derFilio atft de Sprrifcr safielp. Inspiciamus ergo
sfmiil, sunt anuS Deus; non estnisi uhus aclerrius. uli^ ^" iriiusqirisque sit Deus de Deo, et paitebit
fiimilh cohseqiientia, si Deusr dicitur crcator/sive uirrim sit Singulus qulsque DeuS de qu» ert Deus.
justus, sivc aliquid aliorum, in quibus nuHa prsetlietn Sfed1t»iat_1rnbtr 'p%iie_i^esseW De^» propter prae-
. • - •'•.. : -i dictam opposrtiotiemi Cntn enim non sft 'OenS nisi
inlelfigi-ufretatio.
\'..- ''''^:;''''1CAPiirm,:''f-'':i. •',:'-;>..' a«t Pater auf-FiJiiis auVSpifilus sairctus, aut drio
Qnomodo uniiaiis Dei tonsequehtiarit restringai re* eir his, aut trcs slrmtf; noff pfttcst esse Beus Pater
> /fofia,- - i-
deDeo, niHdntd-Palru^lio^cW
Videamus nunc **# quomodo banc itnitalis Dei Frlio, aut de Spirilu sahcto ««^ul deduobus, aut
conscquentiam reslringal relaliO;Dieimus enim quia *^'de tribus. De seipsh rioh^^pbtcst esse;?ipiiaf e*isfens
Deuscst Paler. Quoniam ergo unus est DeusPater, de' atiqUOi:et de quo etisiit lion pPtest^hlPhi esse.
et Filise, el Spirilus sanclus, esigit unitas Dei ut DeFjiio iiiorieSlt qiira" Filiiis estffe ^sof et ideo
Filius sil Pater, et Spiritus sanctus sit Pater; sed hon poiest eSse de Fitio. De Spirilu isaiicfd non est,
obviat relalio quse probibelFilium aut Spiritum- qu1a?dPiJlo cst Spirifus satiCtus; hec valci esse ille
-sanctum esse Patremj Quippe nec natura -pefthittitt ***•qtfidPse esfeDe duobus vel IribuS Sirnui neqhit
nee inieSeclas capil exislcntem de aliquo esse de esse Pater, propteT eanidem oppOsitionis ratioaein.
quecxisih.; aul de quo existit, esse existentem de Fittum Vero Deum necesse cst esse de Patre Deo,
ke. Exislit autem Filiuscl Spiritus sanclus de fa- quia Pater nOiiest de illo; de Filio vero, hoc est de
tre; quareoon potesl Filius aut Spiritus sauctus seipsPesso iieqUit; npriestidem exisfens de"atiquo,
«sse Pater; quamvis Deus sit P*ter, et.uBus,:idem- et de quo exislit. Utrum autem sit de Spirttu'san-
que Deus sit Paler«l FiJius et Spiritus mn&m* clot aut Spiritus sancius de itlo post monstrabitur.
Idipsum.-eognpscitar imt si dkilur Deue esse. Fi- Sed prws dieennis de Spiritu saiicto sr seeimdum
lius: yujt ^eniinunilatis Dei eonsequenlia, ufcet Pa- coiisequentiam prsediclanrsit de Patfe, et *e seipso. .
ter1**', el Spiritns sanctns sil Filius. Sed Paler, de De Patre quidem nccesse esl eum esse ; quia nulla
quo esl Filius, non potesl esse qui de se esl; Spirilus ^* obvial opposilio : non-enmest Paler de illo. De
vero sanctus, qni existit de Patre procedendoy non seipso vcfo irtfppssibiloesf ?eiiin
iesj8^^i^lia^nuii po-
est ille qui est de Patre nascendo.' Iiero : Cum dici- test existeiis de aliquo, et. de qtip egt, idein essc.
lur^Petw est Spitilus sanclus; requirit unitas prse- Ia his omnibus nihil obvial consequentiaeunius iden-

'.^ v ^Rf^ IJECTIONES. '", '•'-•'

^*" Si prscdictaruro personartim mu. si RTsedicia -'»*5 £t uniim eiirtdein »«*.!Genu Uet.
p ersonarnm
Corb. Cisier. et unum eundemqup Deum '»*' Tres siraut dicantur ms. Fict.^i. fres simiu\csse dicanlur
*»**Yideamns nunc «"• ?»»ms.Corb. hic
8»incipHCapui3, **•..ijipsum et cogriosmur.m**. Fi«l. Gem.
Bec.Cotb. Cistet. idipsum cognuscilur ,-,i Ut.Pater el m«*. FiVf. Corft. utlel Pafer ets J^^
nms adhuc «fc. in m*.>Vitt. lo. hicJncipit Cgput 4 1»" OppositipneSvobsislunt. niss. Vktr9,,fil &,Corl>~
Gem. Bec. opposiliones obsistarit !»•* Utruro quisquis sit Dcus m**..Vicf. Carb. S, Mkh. .Ci$ter,-eiEdii.
Goth, utrnm uniisqiiisque sit Peus u". Pptest Deus de DeOjDeusesse,w«s,. Yie_,S. JtficA,^or*: ppiest
deDeoDeusesse .*.»** Inspiciamus;utrum m«*.(nspiciamus ergoutrum, u" Bocesi ihj FilifrautdeSpi-
niii sancto mss^ei.Ed. Gpi. hoc est de "ipsp, autde Filio, ^ut deSpiritu; s^cW u»9» ' ' fievalot
Eitt. Goih. necvalet essc ille ';\ •»»;,(-'^'-':
SM' S. ANSELMI CANT.UA*.AACHIE^ 0B& J»AR« I. ^- DOGMATICA. m
Ulsjjs *.»?VnWaUqua ,de auprAdjctispppositio. Quod A ter pt Spiriuts sanclus, «ul alius toUis erjt Pater,
vefo.in hiscognoscilur, in ouuUbus, quse de l»eo aduis totus Spiriitissancuis, ut detoioPaire sit, et
dicunfur, immulabiliter pvemre nccesse e*t. non de loto Spirilu saiicio; aut si idera totus Qeus
:.:_: ... CAfHJT IV:1»'*. esl PaUr et SpirHus sanclus : ex necessUate ciini
Cnm Fi«'u* non sit dt Spiritu sanclo, ipse Spiritus t& est de Deo toto.qui unus lolus cstPater el Spirilus
Filio procedit, sanclus; est pariter^^^de Palre el Spirilu sancto, si
Nunc quserendum est per supradictas irrefraga.- nonrepugnat alitid. Eodcmmodo, cunnlicilur Spiri-
biles rationes, ulruni Eilius sil de Spirilu sancto, lussancUis esse de toto Deo, qui esl Pater et F_ilius;
aul Spirilus sanctus de Filio. Dico quia sictitj per autalius lotus eiil Pater, alius totus Filius, ut sit de
supradktara rationeui, aul Paler esl de Filio , aut tploPalre, elBon.de toto Filio Spirilus sanclus; aut
Filius de patre : et siiniliier aut esl de Spirilu san- ctimest de Patre Spiritus sapctus, non potesl non
«toPaier '*'• aut Spiritus sanclus_de Patre; ila est esse de Filio; si non est Fiiiusde Spirilu sancto,
aul Filius de Spiritu sancte, aul Spiritus sanclns <le Nulla euiui alia raiione polest negarL Spifitus
Fiiio, Quod qui negat, negel ctiam necesse esl untun s.anclus.essede Filio.
eolura Deuro esse; auf Filiunt Deum esse; aul Spi- Dicet aliqnis : Si quoniam unus Deus esl Paler
rilum sanctum Deura, esse;; aul Dteupiesse de Deo j Bet Spiritus sancius,.cum Filius uor estde I*atre, se-
cjuia,ex liis, sequiiHr qupd dico. Aniplius: Non est quilnr cum csse.de Spiritu sancto; aul cum Spiritus
"!*• FUiusatit SpiriU1ssancU1s.dePatre, nisi de.Pa- sanctus esl de Palre, quia idem Deus esl Pater ,M*
trit»essentia, quse una esl iJlicuni Fijioel Spiritu elFilius, est ctiam ,de Filio : cura Pater gignit Fi-
s»nc4«. Curo crgp dicitur quia Filius est de Deo I'a- lium; necesse est eum giguere quoque Spiiilum
tre; si itlera Deus esl Pater et Spiritus sancUts, sanctum; qiiia unus idemque Deus est Filius et
sequilur> secuiuJum,unitatem Deitnlig, ut sit eliam Sphitus sanctus. Etcum Spiritus «anclus procedit
de ^pii itu sancto. Epdam mocjp:, (_nando eonlite- de Patre, _«_pier,«a»deui unjiatem Deitatis Filii
rrcur SpUitura sanctuin esse de^Deo P&lre; si ideni et SpiriUts saacti, procedit ,et Filius de Patre iw
Deus esl, Paler et Filius, scquitur sccunduu) eam,- sieul Spiritus sanclus. Si vere uiiitas Dei1(M i» Fi-
dem Deilstiis unilalem., ul,sit, ^t, ^$110,; Ex , his lio et Spiritu sarioto non illam hahet vira consc-
igttur aperle cognoscilur quia auf Fihus est de Spi- quenlise^ ut ulerque similiter sit genitus et procc-
rilii saucto, aut Spirilussatseiits do,Filio ; quo- di^^vj,ii«i^-AfUj4^!M..:ex;iM>.«j(id.'.-,ff*' unus Deu»
liiai» uirumque pequit esse veruiu aul fal^uiiu Ne- est Pater uu ct Spirilus sonclus sequHur Filium
cesse esiergo Spirilum sancium esse de Fiiipjsi esse de Spiritu sanclo, a«t Spiritum sanctum essc
potest monslrari Filium non es&e de illo. Naui si C de FHio; quoniam idern Deus esl Pater etFiiius, i.t
quisdi$t,nprispq,fli pliuniessc de Palre et de Spiri- dicis. Ad quod ego : »
tu sancto ,**1, idrirco quoniam upus esl'"' Deus, Habent otiqne a Palreesse Filius ef-Spirilus san-
Pater elSpiiluissaiicius; etiamsi .*••' non, opRpn»- ctus, sed diversofnodo; quia atter nascendo, altcr pro-
tuf aliud, aut Spiriuim saiicliiiu esse de Paue et cedendo, ut alii sintper lioc ab invicerii, ut dictutn est
Filio, qiipniain unus cst DeusPater et Filius,; quam- uu.Etideo, cumnasciturunus,nonpotestcumeon.t-
visupn sU Fitiiis ,de Spirilu sanctp : considerel, sciiHejqni per hocestaflusab eo, qt.ra nonsiroiliter rw-
quia cum esl Deus de Deo, aul esl lotus de lolo, aut; scitur, sed procedil, etcumunusprocedit; rfequitille
pars de parle, aul totus dc parle, aut pars delolo, smwl procedere, qui per Iwc esl aJius ab -iltoj quia
Sed jpeus"'* nullain habet partem : imppssibile igi- non similiter procedit, sed nascitur. Et ideo non
tur esl ul sil Deus de Qeo, aut ul lotus de parle hsbel hic unitas Jlknrt vim 1,u conseqttenliae; qtiia
U0%,aul.utparsdelolo,autulp»rsdeparle.Necesse pluralttas obviar, qnaeex-flalivitate naseilur et pro-
esf,igiUir, ut, si est Deus de Deo, tpUts sit, de lolo. cesswne. Nam etsi per atiyd noa essent plures Fi-
Cuni crgo Filius dicitur essc de Dep. quiest Pa-. linfret Spiritus sanelus, per ltoc soHHnessetitdiver'
D
'..':.'.".' '-^^"iiJMWW^^ ::'.:'-
*,**!.bnius.jdeiuitM.m».^4 ^r>.el.it<^ "npstMmstVitt.lo.QipnlS.,M* »»«»6«
Patfe," aut de Spiritu sancto Pater m**.de Patrt; et similitef, aul esl de Spiriiu sancto Paier Amplius,
non est alitis m*»r ainplhis, non est Frmtt •***'Esse'€e Patre et Splritu sanctom**. Cftfer. Cofb. S.
Mkh. esse de Patreel deSpirilu sancto ...int, Quoniam unus est ms*.idcircoqnoniam unus est **•*Deus
Pater et Spiritus sanclus, etiarosi mss. Yict. 9 Cdtb. Deus etPaler ei Filius et Spiriuis sanctus etiamsi
,n* Pars de parte, aut pars de toto, sed Deus;m**.:pars de parte aut totus de parte, aul par»de toto
sedDeus "•* Ut si Deus esl de Deo, totus sit de parte mu. ut si Deusde Deout totus de parte £4if/i.
Gol/i'.nt si Deus est de Deo: m lolas Sit de parte uo* Tolo quia est unns Uifus, tam P_ierquam&>iriiiM
sanetus : est pariter mss. loto qumnus totus est Pater el Spiriius sanctusrEst parifer m*. Corb. toto quf
unus tntus est Pater el FUius et Spiritus sahcius: el pariler. ****• Quoniam:tonus Deus Pater et Splriuis,
cum FiKus triss. et Edit. Goth, si quoniamunus Detis Paier et lSpiritus sawctus cniri Filius m*.C«i*. fei
qupttiam unu. est Deus Paler et Spiritus Sanctus, Curo FiliuS u«> Idefn eSf Deus Pater m*«. Viit.Corb.
idem Deus esl Pater *••• Si Vefo Uiutas Deitatis m«*. si vero unitas Dei *•*•Non ex eoqitod 1 w**. Fin.
nonei bp®quia > -*•" TJnus «st-Deus Patermsti V-kt^ Corb, imiisDeusesi PaUir **'* Sint ab Ihvicero,
peftliop 4«od dictdmm m*. Cemsfie*. Viet.TIHit.Ckfet. siht pei«%»c ab iiMrScem,ut Mtum' _sl msi.
Cpi*wsi«ttper*ocib invicem, qilia tttdkMum est*-»**»Uitilas ifla vi« m«. 6*c. Gem. S. Uitk. Cdrb. uiit-
- ;'
lasillani vim .•".... .•-..;
m ' f~ "''.^-- Mi^dCKMt^WkP^^ i--U:.^---r-. _g|v
si. O^autemtHtoex eo quiaPater unus Deos e^t A tfMs^UftcJra*-ttimhi_*t Filiurii. *_f *lioc"e«jim!pt6*
cam IHio aut «um Spifitu sancto, _equi Fitiufh esse tari puSsunt <*" quhi alii surit ab iiivicem; non ta^
****de Sptritu sanclb, aut Spirilhm sanctum esse menhseceft causa ut drverssesint persohse. Quippe
deE|_tp : nutla ibi pJuraHtas generatur, qtlse uni- siduo'sirif hbmrnes; quorum after habeat fiiiuirr,
tatis otjviel consequenliae; aursi rioh utrumque dico aher hon, quamvk per hoc osfttidi 'possirtt esse
esse, sed allerum tantum. Omnimoda igUur el inex- diversi; non tamen ob lioe alii sunt ab invfcem,
pugnabili necessitale conchidiUtr, quJa si vera sunt quia qudqriomodo se habeant In habenio 1
et' riPii
qnscsnpra dixi rios pariter cum Grsccis crederc, aul nabemlb Mirimydi\-ersitatem tarheii rfOni;aniiltUht;
Filius est de Spiritu sancto, aut Spirilns sanctusest ita hi PatfeleVSpifitu sancto, non quia alius Filluirt
deFilio, Quod autem Filius non sft de Spiritu san* Mbel, aliii-hPnnatiet *•**;idcifcosriritdJVfefsfw**;
cto, palaro e$t ex eathoHca lide. Non enim est Deus Sedquonism diversi SUnt, ideo nihil prPliibet eos in
deDeo, nisiautnascende, irtFilius; autproceden- haberidb,wv et ribnFliaberidtiFii{um;egsfedissimilcs.
db, utSpiritus sanclus. ffiHus.autemnori nascitur Stmiliter respohtlefi potest, si ideo di.rtur hllus,
de Spirilu sanclo: si eaim nascitur de iJIoy cst fiKttt tjttia non*abalio piocedit Spirittis sanclus, sfcht ipse
Spiritus sancli, el Spiritus saneUis estpaler ejus^ 'prbcedit a Paire. Qnrppo, ui secumruni iltos loquar
sed atyer atterius nec patett, nec filius ul* est. Nou B qui negant Spiriuim saricfum de Filid procedcre;
ergo nagciw de Spirttu sancto FHius; nec mmus sicul nori est kaec cftusa, '^hla Sptrltifm* Sanciuiiv
apertum cstquia son procedil de illo.Esset enim FIRhs de se ptocedehtem 11011 habet, SiJStffTatet;ii'i
spirilus pjusdeui Spirilus sancti. Q«>d aperte nega^- nfius sit a Patre (sequerettrr entm ut Sf Spirilus
tur, cum Spiriuissanclus dicitur et creditur spiri- sanclus procederet de Frlio, Fitius lion esset alius
lus Filii. Neneoim (2 potest esse spiritus sui spi- a Palre), ila per hoc non esl S)>iritus sphcius a Pa-
rrtus. Qpare non _>roceditFilius de Splrttu sanetov tre alius, quia nori habel Filitiin, aut Spiritum san-
NuIJpergo rnudaest de Spjritu sauclo Filiusj Sequi- ew»^^de******rpfocedeMfein;, iltuf Pater. Et queiiiad-i
luf iiaque inexpugpabifi raikme <SprriUna saecttKa BtPduroFithtsnortide^estalmS aJ PatrP; qiiia Pai» 1
«sseiteFilio»_ic«tesldePaU;o. ,, .,,; .1 ,v. trem habet,let :Patcf 'rion liabei piitremv (si eriiirn
Pwterliaberct patrem, aKtistanieri esset a Ffltir ****)'.
^/C^lStil;T^.l.*i, ^.'--.i.''.i::'.'.''.-i^-" Ita Spirilris sanPttrs, qttla' de aJiqtio procedit, et; Pa-
f"l^.;.';i*^-V.'?'-'/'.
Evmritur Sprthum tanctum hoc,quod ett, Itabere_ tefia nuHoVnW pfoptelf hocest aliUs\ PafreVquiai
Patre.; conira
' quemdam epitcapum. Gtcecis fnven- *i KtUsrdc:aBq,iiPpfhceBeret-w,f npn niinus lameii
- Vttm. 1-'';.-. ' '•''"-'.'..., •..,..,.-•
Z->.-: -:: ' *-• M-.<---.-^ eusel alhis^atfe, de;o^;prpcedit'. Palam igituf
Forsilan negabunt Grseci Spiritum, sancfiint «ssa Pest qttia'ndii icteb estfepifittis'Saftctus 'atius al^fe,'
ueum de Deo, sicut est Frlius Deus de Deo; quo- quia rioii;liaibeiFllidhi,' aut Spiritum sartct,uhi de se
niam.probanuis per hpc^lHmfisse et pio«e^&yde pro.etfeiifeihvSicut Pai.f; 'net quia de atiqiio pfoce-
Filip; ugc, est posituittin iUo.sjmbolp, iu. quo cer «ilVetfateiHde tiultoi 'Sieil riwfutf pef hoe iiifcltigl
prelieiMlujHirabilli&addidisse-processiofleoi ejusde potestcsse a'Patfe atius; quia Spiritus est Pairis;
Filio. Sett qui hoc. puta^ aegat atu^ Patrera eass si derltp rioh habet esse. Polfet erirm iiiteJfi^I ali-
Deura, de qup esj. Spjritag sanctus; aut Spiritwn quisalmsab aliquo,:priiiSfju.% Sit iJllUs;.u
sanctutu esse, Deum, qui esl dePaU-c; aul hoc ip- : ahcojns tieqticat esse, iiisi sit aliiis : utcum1 dicitur
suro quod est SpiriUi^ sanctus esse de Palre. At homOdominusaliciijtis, aut „mrio atterhis hominis,
Patrem non esse Deuro, aul Spiritum saneturo, .naU priusintetligttUraliUs abiHo ^.cujUSessedicilifr,
jus .'*" suscipil Chrislranus. Yideamus jgiiur utrum quam sit ejus dominus ve) liomo. Sie itaque, si
hoc ipsum quod esl essentialiu» Spjfitussanctus, Spiritus1**' sanctus nonest dePatre, nlMl ^rphilief
silitlt «le Patre -.quod quemdam„ episeopum, GrA- com inteUigi piHis-atihm ab illb, i^uari.*.trirttii;
cis-forsilan faventem, in Bareust civilate sensi uolle : QHare non facit illuffi aliom esse a PairP'hoc quiii
senlire. Nam si non est hoc ipsum "" de Palre, Spiritusejus esi: si per hoc non habet ut sit aliusab
,8*°illius; sicut Filius
quod est: cum sit unus idemque Deus, qui Pater; D iilo,per iioc quod est Spiritus
iaieniri nequit unde sitahus a Patre. Noir entm ';)^f noceif^iiis^Pj?
in*i afius ,M*esti quia Patef htibet: Filiumi ijstSpi- : quod hop esi aliud »si quiadeipspe»isti>«as«endo'

•':::;.:, V':.:,:''i.w;.,y.ii:r^ ^- '

****Sequitur Bliura esse msuv.Gmi Uec.W
Fiiius w». el Edit* Coth; nec Paler Filius «st «***«*«• f» »|S. ffc*.' *3>:' e«^ .0 . ".*j;Sp)Httiirf
sanctum iiutltisna. Cwfer. Spiritura sancttim non esse Deurn, nulius ,,lffFissehtiaiiter Spiritus srttn«».£</if.
Got^.essentialiier, sil Spiriuissancllis i •"* Si non est ipsum mi». _i hbnliocipstnii ',**?*!^» eiiiin iisi*
aliustttu.non eniro indealius t*I*,Hper'*" hoc enim probari potest rif«. per hoc eniirt prblJafi,po'ssUnl,»isj|,
S. Jficft. perhaec enim probari possurit Atius (ilhnn liabet, alius itoh habel m«^Corfr.alius iiapel,
alius non habetfilium a**Idcircosunl diversi ms. Ficf. S.idCireonori sunt diversi ,"**;idcir_bhihil pro-
hibet eos in habendo mu.Gtm. BtcVici.Z, Cortrideo nihitfi^
Spirilumsanctum denw.Ciif.reciiiMaui SpiMlum^ ****AIiu8famcri essetaTatre »«i. aliuSjUtTrieh cssel
a FBio **" Si Paler de aliquo proeederef iu»i S;:ificA. siPater de alfqim pfbcederet; '••'Ijrlus eii^ih.
intel|igilOr alius ab illo »*«. omitt. enm ." Si itaque Sprrttus «m. Sicitaqtre si Spifitus ""floj quod.
Spiritus rii»».Yict. Bec. Cem.' hoc quia Spirilus mt. Cotb, hoc Spiritus
«K S. ANSELMl CANIBAB. ARGHB^^P*^» |. - DOGMATICA. «6
non parvae auctori-
"•SVjdeaturjtaqti&qupd Spirilus sanclus non sit per i t in hoc immp|sa4 "V, quonjam
aliud a.$atre^lius^ni$i quiaab.illa.babel essfiqupd tatis eral illejnAer suos, quem sensi ao» seuUre Spi-
hibere ex Batr^,; nec,
est; quamvis alio suo -modp- qiiara Filius. InyesuV riujm, saoclurn hoc, qiiod est, - «^ >.i
tamen•*»'»: h oc diligehlius. Iltique. aut, ppst? func liabiii opporiuniiatem respoitdendi.
gemus
qnam fuit Spirilus sanctiii hoc qtiod est, cbnligit .. - .«CAPDT.VI "^*. . -«",'•„
ijli alium esse a Patre, aut in existendo. habcl unde SpirifH«i sffncfitiH, tiisi etse a Patre habeat; rib|
aliug est. Conlingit Cnim ,M*aliquem esse, auodest, -posse inietligi aliumeste ab eo, per niiuiorinin sH
ib
priiisquam sit alins; et cpnlingit aliqttem alium proeeiiiot&ri.
exislerido fieri: pruis atitem qtieroquam esse aliuro, Qui ergo Spiritum sanetum dicere vult ex sola
quam sit boc quod est, non est possibile. Nainque processione alitim esse a Pafre, licet non sit es illo,
primus homo, priusquam de illo esset lionio aliquis, iiilelligit aul idipsum esse procedere de Patre solum-
eral ipse liomo, sed uon erat alius: cura vero pri- modo, qubd est ntittivel dari a Patre: ut cum inittii
inum exstiiit de illo aliquis; et ille de qtib exStitft Vel daieutn Pater, lunc tantum procedat >**' i Pa-
posUmam fuit, faclus eslalius:*».*>;,'e> aui de illo tre, auilioc essc procedcre, quod esl dc Patre; sed
exstiiit, simlil habuit et esse, el alium csse. Aut ii idem est "^procedetej qttod est dari vel milli,
ergo Spiritus sanclus, sicul dixi, postquam fuil,: B procedit pariiera Filio sicut a Patre Spiritus san-
ftiptus esl a Patje alius; auf Jiabet ip, cijsiehdb etus; quttaiiam ab ilJo siniiliter niitlitur el datw;
pro^iet- quod aliuS dicilur. Sed si postqiiam fuit, kem : S't non aliud Spif itui sancto procedere, qriatn
cpjuigil iili aliura esstj a Palre; cuia. rton sitalia mitti vel dari; noii «it atius a Patre, nep procedit
persond, nisi quoniam alius est ab illo, nou fuentr.t a Patre; ritsi cum datur vel miitittrr : qnbd nemo;
illse semper tres persOnse; qttia ista non semper puto, inlclligit. Semper enim cst alrus a Palre Sp-i
lS" Spirilu, saiictus rilns sanctiis, ctiam ante crealuram; rroft auleth
full; sictit non sempef ftiil
alius a Patre. Qupniam ilaque ,"**:falsa sunl lisec: dalur, vel mrttitBr, nisi cfcalurse! nec lameh diceh^
patet quia in existcndo babet unde aliits est, £sse dum est quod accidat ei uarl, vel miuii Nahi cunt
atilem hcqtiit hisi aut ex aliqao, sicut Filiusj aut ipse sit ubique el immutabilis, fleCtpi.nTi qttidelrl
ex nullo, sicut Paler. Qupd si ex nullo quemadnio- accidit aliquid; qUia circh illum fit quod priuB nori
dum Pater cxislit; aut ila cxislit unusquisque per eral, ct abesse pplest; clrca Spiritum sanclurti
se, ut neuter ab alterb quidquam habeitl; el sunt vero nihil iit quod prius nori eral M"; Cum enlm
duo .djl.***',Paler et Spiritus sanclus,: aul quoniam ccecus in luce »OH sentit luceni, hcm magis hec
unus Deus sunt****. si uterquede nullo est; pcnhus ****minUsi habet aliquid lux; etsi depulsa csc-
nihil jnveniri valet in Ilde Chrisiiana, uiide sint ab C citale 6entiat caeens lucem , clrca Ultim flt motiis,
invicem alii; sed unus idemquc est l>»ter 1*^',;et not» circa lucem. Patet Itaque ****hon esse Splrl-
Spiritus sanctus, el una persona .vqnse vera fldes tum 53 sanclum alium a Patre per sit ihtelleciam
abborret. Non esl ergo vcrum Spirifum sanclura a processionem, ut-non sit aliud illi procedere qilam
nullo esse. Si atttem est ab ajiquo, non esl nisi cx dari vel mttti.Bste^o paiteris*'**Veum p^TprbceS;
Deo qui esl Paler, el Filius, et SpiriUis sancUis; sed sionem haDere esse de Palrejet per hoc alium
a seipso nequil esse; quoniam niilla persona a seipsa essfea Patre; sifcul Filius non per aliud est a Pa-
potest existere 18i'. Quare si quls eum negat esse a tre alitis quam perliocqUid de iJlp exigtft. Esf Igi-
Filio, negare nequit illum a Patre esse. Si quis au-- tur Deus de Deo; et procedit de Deo; quta et ipsc fet
te.m dicitqulalicet nonliabeat cssedpPalfe; Jarafrr Deus, et Pater Deris, de quo cst et procedil. At si
per processiohem aliiis potest uitelJigU Ad hoc4*iP- dicimiis duas Spirktts sancti posse liomiftari prb-
qup resporrdenduih arbiirorj ne possit aliqtiid in hae cessiones : unam, quaiido existit de Patre; alteram;
qnagsilohe;npstrae bbjici asswjiipni* cui «osUa wt- quamlo dalur vef miltitur, _fon- puto hoc esse ne-
sponsio non obviet: nec mirelur aliquis me tanUtm D gandum; si iinaquseqiie in suo sensti inlcltigitur •**»;

VAJliiE LECTIOSBS.
•«'QupdnonestaliuupisiqHOddsipsbexisliliiascendoM^.'Ti«i<t^«^f^.<^_M4_tt.«liiid«i»
existilnascendo «*.yirt. 3; qUodnonestalius;hisiquiadb ipsoexislitnascemlo nu. Corfr.quodnon_m^M';ps« estaliquid
aliudnisiqutaexip&pexistal iKis«en_0 '••Investigeihus tamen eicXih ms. Cotb.htc incipit CapitlS. et irims
Ihu. 90;.Ate HKtpilGupat 7 «"Contigit.enim.. etcoirtigii thss. Conlingitenim.. efeonCIngit "** Cum
vero exlilit deillo aliquo el ille de quo extitit, postquam nic fiiit faclus est alius; et qui de illo extitit,
&W 1 hahMi*esse, ,et alius factlis pst m«*.Cqw TeropMmum.extiiitdeiII« aliquis; efiBe de qubexiitlt:
WjSWam.MHt^factus.etalius; etqui deillo "**
exlititsiroul habuit ctesseel alium c_se IHS.-COWV. ctm vbruiri
***•
Pra?Wm ^IVU ^*> "' »» W«* *»£•* Sj BQRIseruper ,ftiit ntu. sicul» nbn sempef- fuH' Quohwap
l!|4Pe !?•**?JWflWW»"" ita#e ,**ir
S ^d sunl duo Dii. ms«. sunt duo dii »»• unus Deus
Quoniam eStfhl*.:<_*&
?,a1!SnW*D«_*»^n*..: : UnnsidemquePatermM. yif/.unusidemqueeStPater m«. Cbfb. onuSriuiSjfdS
!fl®"^T :- *?xistere nisi spis(Palris. Quare mss. exislere : Quare **** In hoc cOwmorari*fc«».'•$icf.
ms. Corb. ia[ hac-mprari «*» in ms. .Gorh contintmtur CSpnl prcecedeiitsin n£*.
'4-W&vVWWM *« .VPPf 7 ; A,MT!iBjeitan^jW^dil«i«»virii«.,19, ***»
smm el5.Gem.Bec. turic tanfum'prbee«il
W*^# ^*; ^d I* ^^ ,e^ -i^
$?$! p£f£ J'^ imipi
WS l.l:i™.^)^0Mi^-$iiii^ - ^»?- #»t er»,paKfosi **>»S uo lensaaiseipiwt**!*^ YiW Cotbi GiWK
Mb.sensu^nteUigiluf .•..-.'•'... , ;:: > . ,, -f. : ^
 S$f DE PROCESSIONE S. SPIRITUS m
f)c ilfarqnippe processione, qua datur vcl miltitur, A.esse Spirilum sanclum dc Palre, est causa ut sit de
rioii hicongrue Dominuin sic dixisse iritelligimUs : Deo; cnm dicitur essc de Patre, non est inlelligeu-
Spfritusubi vull tpirat, el vocemejus audts, et nescis dum qtiod sil de hoc, qtiod Pater est Deus, id est
unde veniat,aul quovadal(Joan. m, 8). Sic enim hoc de divin.t essenlia; sed de hoc quod **'*Dcus Paler
potiitfseitici videttir: Kescis unde procedit, aui qno est, id est de hoc unde refertur ad Filitim. Eritigi-
recedat. Ctrm enim daltir, quasi de occullo venit et lur divina essentia in Spiritn sancto, non de dei-
prPcedit; cum vero SHbtrahilur, velut ad occujlom talte Patris, sed de relatione: quod stultissimum est
vadit, elrebedrl. De hac processione potesl dici quia dicere. Quainvis et sihoc velitaliquis aecipcre, non
fdera iitf esl procedere, quod mitli. minus sequitur Spiritum saneitfm de Filio quamde
CAPVT VU1»". Patre procedere. Nempe nulla rehtlio esi Patrissine
Spirilut tancti processio de Patre mporiat ejns relalione Fifti, sicut hlhit est Filii feiatio shie Pairts
processionemde Filio. relatione. Si ergo '*** altera nihil est sine altera,
Sive igitur nori procedat, itisi existendo de Patre; noii polest aliqiiid de relalione Patiis esse sihe Ve^
sivenonnisi cura datur, aul railtilur, el procedif ad Jalionc Filii. Quare sbquitur l.M"Spiritum sancltim
sanctiucandaiH lttl creaturam; sive utroque roodo essc de titraque, si estde una. Ilaque si esl dePatre
prbcedat, seqaitur ut procedat de Filio. Si enimest B secun lum relationem, erit similiter cl de ""** Filio
dePatre, Deus eslde De<>:unde probatur, ut di- secundum eutndem senSutri. Veriiin quia "m neinb
eruin esl, esse quoque de Filio et proccdere. Abillo tam insipiens est qui hoc opiiietur, credendum et
wamque '***procedit de quo est, el de illo exislil a confitendum esl itleO de Palre Spiritum sanctum
qtio procedit. Si vero lunc taulum procedit, cum esse, qtiia est de Deo. Non autcm magis esl Paler
«lRUlur veldatur, procedita Filio, a quo datur et Deus quani FiJitts; sed mius soius vcrus Dens, Pater
ntiitifar. Quod si utroque modo procedit, pariter elFilius. Quapropicr siSpiritus sancliiscsidePalre
utroque modo procedere cognoscilur ,M* a Filio; quia est dc Deo qui Pater csl, negari neqtiil esse
Kcee videmus Spiritum sanctuin esse Deuui de Deo qtioqtie de Fiiio, ciint sit de Dco qui esl Fitius.
"**, et procederedeDeo; quodnon est posilum in CAPCf VHI ,*68.
praefato symbolo: si ergo ideo negant eum esse et Spiritus sanclus proccdil de Patre tl Filio, quid
proeedere de Filio, qnia ibi tacelur , negeni simiJi- :
procedit de solo vero Deo, qui Pater esi et Filiui:
tereuraesse de Deo ****el procedere, quod ibidem Consideremus etiam quod Dumiuus dicil iiiEvau-
****IKUIdicitur. Aut si hoc diffiteri nequeunl, non
gelio. Ait enini : Ilceeest autem vita ,86* aiierna, ut
tiineaiit conilteri nobiscuin Spiriiuin sanctitm esse cognoscant te soluni verum Deum, et, quem misisti,
ct prbcedere de Filio; qiioulam hoc in eodeni w Q Jesum Christum (Jodifcxvii, 5). Atil ergo ila intelli-
symbolo non inveniunt J***.At dkenl "*» : Satis gendusesl iste SoIus1,'")verus Deus, titcutn nonif-
ibi signilicatur quia esl et procedit de Deo, cuin natmis soJtiin Palrein iali, non sigiiificeturille sobs
-dicitur quia a Palre prooedil, quoniam Pater est verus Deus, ncqtte qu.-Uido nomitiamus solutrt Fi-
***• Deus : etnos similileT diciinus quia aperte
Jium; sed tunc solumtnodo intelligatui' isto solus
monsiratur procedere dcFHio, cura dicitur pro- verus Deus, quaiido simitl dicimus Patrem et Fi-
«edere de Deo, quia Filius est Dcus ,,6i. ln- riuih. Autsotiis verus Deus ihtetligiluf, cuin nomi-
terrogo enim Utrtiin ideo intelligendus sit Splritus iiarnus solum Patrem **T,,;aul solum Filium ; al st
sanclus esse de Patre, quia de Dco est; aut ideirco solo *«T* Patre nominato, aitt' Solo Fitio, hen Tntefli^
esse de Dco, quia esl de Palre. Licet enirii iimceiri gitursolus verusDeus sineabjectibne iiohritiis alie-
atterum altero prebetur {si enim est de Patre, eSt r;u«, hon est Pater peifectus Dcus, heqiie Filius 1M*
de Deo; elsi est de Deo, est de Patre; qttotiiain peffecttis Deus; sed est DeUsconipositiis *"T*ex Pa
nulla supradicia obviat relalio): non tameu sfitiUi- ire et Ftlio. Sed credimus Patrem essb perfecuim,
ter invicein suntalterumaiterius eausa **'*. Nam si D etsolum venimDeum-etFiliUmVrriilitcr perfcctum
VARI^: LEGTIONES.
"'•CAP. 7. In ms. Corb. continuatur caput ptascedens, et es.i in ms. Vict. 15. eapuf 8 ,H1 Aut
miliiltir ad sanciilicandain mss. Vicl.Corb.Bee. Gem. Cister. aul rnittiiur el procedil ad sanclificiindani
***-» Et procedcre ab illo, naniqiie mst. Bec. Gem. Vict. Corb. et procedere. Ab illo namque "<">Pro-
ceilere""eognoscatur »ts«. procedere cognosciunr l*** Sanetum esse ,**»
de Deomis. sanctmn esSe Deum de
Deo Simititer cnm de Deo ms. Corb. simititer esse de Beo Et procedere, qnia ibidem mss. et
proeedere quod ibidera"" ,MTQuoniarohajcin eodemmss. "«* qironiani hoc in eoderti ****Non inveniuiilur triss.
Corb. nou iiiveniunl Ac si dicunt mss. Ac dicenl Procedit de Deo, qnia a Patre procedili quia
Fater est ms«. procedil-dc Deo cum dicitnr, quia a Patre procedit; qitamnm Pater.esl I*MQitia Filiris
Dei» mi«. et EdU. Gofh. quia Filius est Deus **" Alter alterius "5V causa m«s. et Edil. Goth: Allertim alte-
ritiscausa aa Sed de hoc qnod »i«. Vicf. 9. sed de -hoc unde^ 6' Si ergo mss. si ergoaitera "" Quare
sequitur msi. S. Mich. Thu.SOet Gem. 45. Quare seqnetur Erit simul el de mss. eril similiter el tle
*»**Verum qtiia mu. YicL Gorb. verhm qnoniam "" CAP.8. Etl in ms. .Viei. 15 «op«f 9 *"•• Hiec
<st vtta mst. haecest aotem vita »»'•lla inteUigendus est iste solus m«. Vict. 9. inlelligendiis est loctrs iste
sotus ms.Corb. intelligefi ium est, iste soliis **TiAut sohim PoU-emmss. Vict-.-S.et 9. Corb.ontitt. auims.
Yiei. 13. omlf».aul SOIHIII•*»*»Aut si solo IM*«.Al si solo "'»Perfectus, neqne Fiiius mss. perfectus Deus^
neque FiHuSm*. Corfcomiti. neque Filins perfeeUis Deus "'^Scd esl Deus conippsilusms. Corb: si cst
Deus omnipotens compositus
PATE.L. CLVIJI. 10
m S. ANSELHi CANf UARwARG1HE%PE. ?A§S,J, — DOGMATICA. m
et sflhi» verum Deum. Cum crgonojninaniusPalrcm vV missio itileiligaiur Filii ? QuoJ vero ai»,^:,fiuem
solum aut Filiuni, npn aliud iulelligimus,, excepla ego mitlom vobis a Patrt, qtiomodo inlplligetidum
relatione.qua referunlur ad invicem, quara solum est? Uliquea qiipettm inillil Filitts, ab ep.millitur.
verum Deuin el eunidein quem in iitritisqiie prola- Miltii «utem eiun a Palre : ergo a Paire rujfiitur.
tioue cognoscimus. llaqueciini dixil Doroinus : licvc Sed ille milUl a qso niittiiur: Pater itaque^p|tlere
at autem.vila wlerna, ut eo$no\canl te solum verum inlclligilur, eum FHius dicit : £t/o niiffu» o Palfe.
Deitm, et,quent misisii, Jesum Christuni (Joan.xyu, Quid esi ergo, Ego mitlam a Patre, n,Ui, Ego nrit-
5) ;,si ^ddidisset, dicens.: J£ide,Moctplo-terotDeo tain lanquain si Paler utiltal, ut una otemlem sU
l"83 Filius lanla
procediifSpir\iu$sanciu$,q^s sraihwel separarje Fi- missio mea cl Patris?Cum iuique
liuiu ah iha proeessione, «umTJJesofus verus Deus diligenlia ostendattinainesse niissioieni Palris et
uuu magis aut roinu» sil Pater qiiara FiUus ? Qua- suain; ut nec Pater inillal, nisi cpni Filius miUil;
,,8Vctnn niiUil Pater : quid
propter si idem: solus verus Deus inU-lligitur, citm necFilius miltal, nisi
sohisPater diciru a_t, Jilius et cumarabo siiuul yult sighiucare *.»*•,aiU qpld intelligi, "** nisi qitia
iiftminatitiir ; quid apertius quam quia de solo yerp " Hpnalitersehabcat ac.Palreni Spiritussaufttiis,,et
Deo, quj Palpr esCel EiJius, procedit Spiritus san- aJUer ad Filium; necmagisest uuitistjuam ajterius?
tus, cutn dicilur a palre procedere? Quare sicul in- 1B Quampbrem iiimis ilifQcile, inip impossibile c»;,
(eUigereUir de Filio procedere, si idera Filius dixis- ostendere qupmoda npp procedat.ab utrogite. Uude
sot de splo vero Deo illnm procedere, quando dtxil eoim esl Filio SHIIUIcura Palredare vel 'j881inittere
se etPatremsolum verum Deumesse; iucuin dicit Spirilum sancttim, et hunc esse ulriusque; si siiutil
eum de Patreprocedere'"', abstiue dubio signiucat iion;esl deulroque? Cur euim magis.dal Filius3pi-
rilum sancuim, quam Spirilus sancuis Filium? A^tt
•;-*f'*-' CAPUTIX "": , cur inagis Spiritus sanclus est Filiij. qpara., Fjhus
Mis.io Spirilusinnomine Fitii el a Fifio confirmal Spiritus sancti, nisiquia Fiiiusuon .est ila de Patt»
rocessionemejus de Filio. - simul cl de Spirilu sancto, sicut Spiriti«>.sancU*,^Sl
Dicil eliam Dominus :Paraclitusauiem SptrifK*"" de ^Patre siintil ct, ..de "•» Filip1 SJ ergo Spiritus
sanctus, quem millel Paler in nominemeo (Joan.iiv, sanciiisiioii cst de Filio, non detur a Filio, nec dt-
26). Ef rursum :,Cum auUm "" veneril Paraclius, calur "?* esseFilii; sicutFilius oon datur aSpi*itu
quem ego mittam vobisa Patre(Joan. xv, 26). Q.iid sanctOj necdicituresse Spiritus sancli; quontamnpu
ergoinielligendum esl, cum dfoit,:QuemmiitelPa- esldeSpirilu sartcto. Si autem dicuntquia SpiriUis
ter in nominetneo?.an quiaSpiritus sanclus habeliit sanclus Hiiltil eUam Filium, sicul idera ip»e dicjt
nonien ejus, ut, cum miUet :1*'»Pater Spiriluni san-: ^ per prOphetam} Et uunc Dominus Deut misit me*
lura, idera si.t qiied miitere Filium l Sedquod ail : el Spiritut ejut (Isui. xi.vin, 16), hoc secundum ho-
Quetn ego mitlam ,vobis a Patro "•' uon cecipi.i minem, quem gerebal, intelligeiidum est, qHj Patrjs
Jiunc seiisum ; tjuia eumdein ipsum Spiritum satt- el Spiritus sancti uua vohnilaic etdispositiotie inuu-
ctuin, qtiera millit Paler, inilMt et Filius; neqiie*"** dtHii reilemplunis in rouiido.artparuil... - .
tiiillii Filius. Fiiipm. Depiqiie niisqiiani Jegimus, et ....Quscro tauien abhisqui negartt Spirilum san-
oinnino negamus Spiriuiut sauctuin esse Filium. cluin esse el procedere de Filio, quoinodo inieUir-
<Quidilaqueest i.Quem milt&lPaiet innontine meo, ganl"" eum sic esse, Spiritum .Filii,, ul: Eiliu?
nisi, quein Paler mitlet, Filjusquoque mittei? Sicut laiiquam suum Spiritutn Ulum mittai? An pnlant
cuui dicil; Qiiem ego mittam a Palre, upn eslaliud quia Paler dedit Eilio Sp.iriluin sanclttm 1M1 sijum
quam ego niillameiPaler. Filiusiiainque eslnojrien tanquam a senpnjiabenii? Aul enim habet a seaut
illius qui uicebai : Miilel Paler in nomiue meo 54 ab alio.^Sedab alio nonpoleslhabere, nisia Palrje.
Npn esl ergo aliud :. ififfef Pafer,in nomine meo Accepit igilur apatre, a quojiabet; et dedileipaler
nisi, millet Palet in namint Fiiii.Quid igitur, est, Spiriliim sanclum, ul a ,se non habenii. Uic osten-
mittet Paier in nomine Filii, nisi, miffef Pater,' n dant, cum aeqnales sint Pater et Filius el Spirilus
tanquam si miltat Filius.nt in missione Patris, sanctus, et unusquisque sibi sit sufficieus '*'*, quae
fARLE LECTIONEb. /
,««T»Ita com dicit pum de Patreproccoere mt. Com. ila cum diceret eumdero procedcre. f*14
Dubio. eum de se;sigiiificat procedere m*s. Vicl.- dnbio cum significat de se proced^re: m*. Cegb*
dubio tamen de se procedere signilicat r 1*?TCkv.QrEtt in- mt- Viet. 15. capjii ijj 1"T»ParacleUw
Spirilus mss. Paraclelus aiitem Spirilus . "^Ei, cum auterii n«*.,Ktc/. Etrtirstmi: CHmautem 1
jn». Cna*.
Et iterum : cttm aulem:•****.Et curo .Wittel rnss. Ul cura milMHmt. Corb, ut cum roiuil -A»» %em-iwc
mittain yobis a Patre ws*. Vfcf..Corb. omitt. VoKs "»*-fAitiit fiiiiis, neqpe niss. mlttit et fllius" ROC>jff?
Cummiqiie m.$s.eiEdit. Goth. cuinitaque ms.Corb. cuin sic itaque "8VNec lilius uullatnisijttsk, YijQt/.
Cor,b..Citier:oviiU. initfai ?««»:Quidj-vuiltsignificari niu. Yict,Corb.qaU vult significare '«f i^it quid
vujl inlelligi mss, Yiet, Corb., emitt. quid vult ; "*T<Uride eium fliio cum Pater dare simul vel nm^et Ed.
CnMb,.undeeoim est fijjo.sitmilcuiu Palr& dare.vel.v^De"palrts siiiuilde«i««.,Yki.Korb^iier^
iafre el dp,; ,l«»»Nbn;devi?ilio,'(|non^atur, nee. djcitur m*s. «f ,EMl, 6pt/k non^est ,ds,|'iiHi,,s»_^ej_f a
Kilio, nec dicatur, "** ^mmodo inteJligtmt mu.Viet.- Thu. Gm* Bec. Edit. Goth..quompdp^dligani
^VfFiJjb^iriiuin sujmi ««.,TieMHio Spiritum sancRin?sutm..,»»»* Sibi sufficiens muf VitUfiorb:*
Edit. Goth. sibi sit'sum"ciens
m t)E WIOCESSIONE S, SPHUTUS. m
ruitcausa^rel quse iiidrgciitkt Filti, ut Pater darel A re ? Ac si diceret : Sicul videtis liunc flaltiw per
ei Spiritum suura, raagis qtiam Spirilui sanctoFi- quem vobis Spiritum sanclum, sicut sensibrlibus
lium suum. Non negamus boc modo habere Filium ipsensibilia significari queunt, signinco-.de intkno
Spiritum saactuin aPaire ; qula a qtio liabet esse, corporis mei el de persona mea procedete; ila sci-.
ab e&babet utde seSpiritumexistentein "'»habeat tote Sptrifuni sanctum, quem vobis per Jiunc Jtetuni
sicut PaUir; quoniaiB idem esse esl Palris et Filii. signiflco, de secreto deitatis mese el de tnea persona
^ton est^KimiderirarPatre accipereesseflliaro.de qua procedere. Unani enim pcrsonam Verbi et liominis,
procedH Spiritas .'*»•* sanciris. ef aceipere a Patfe etineaduasnaUiras, divinam scilicetel liumanam,
Spirittinisarictum. Cuin-enimdicitur habere a Patre cfedimus el coiifiiemur. Sed dicent forsitan : Flatus
essentwm, de^s? Spiritnsw**san_ius-procetlii, niHla utiqiie ille non erat de substanlia humans), el taraeu
monstralvr jndigenti» Fiiii. €um vero dicitur quia quasi suum iHum *••* emittebal. Quaprojitcr doce-
Fitwsacelfiit"** a Patre Spiritum sanclum, quem mnr per."*» hujusmodi Spiritus sanclidalionem,
de se norfeafeet SicutPaicr, videiursigniflcari Fi- quia cum dal Filius Spirilum sanctum dat et miuU
tiusquasimiitasaiHtaid^^ta suum spirllum; sed nort de suse divinitaUsessenlia.
«t Tehtt jid sopptementtim ei dari,w* SpiriUimsi.n- Dicanl igilur, si qui hoc opinanlur, quia sicut flatus
ctwn. Seu^Mn apparet eur rittgis «geat Fihus Spi- B non est bumana natnra, cum emiitilur ab liomiue;
irftu.satictcs quain SpiriUis sancttls FJlio "1. Si enitn ila Spiritus saoctus non est divina sulistanUa, cum
i^sforidetnrad' hoc datum esse Spiritum sanelum daturvei millilHra Deo Fijio : qiiod nullus conllle-
Ftiio, uf ciiriiipsequeqiie enra Patre daret eurodem lur Christianus. Dicant etiara cum audimus '.**•*:
Spirrtum sanctum, pars "•* illi cum Patre gratia Verbo Domini cceiifirmali tunt,el spirilut orit ejut
tmputaretur: terrena _st Iiaecopiiiio, ct longeab in- omitii virtut eorum (Psal.-Lxxn, 6), si ibi non nc-
tetlectu dkittitatis extranea, ut tanquam bomohomi- gant inlelligendum per spjriiuiri oris Domini, Spiri-
ni; DeusDeo quasi ihdigenli,s<>»subveHial.Namque tinnsanctuni; oonillumesse ileessenliaDoinini, ctdus
«dat Pliter Spiritum sanctum Filio, d»t DcusDeura oris spirilus diciiur; quia spiritus qui ex ore solet
Beo t**».Paler enim Deus, el Ftlius Detis, et Spiri- hoitiinttm procedere, non est de substaniia itlius de
tussanetus Deus, et unus idemque Deus, Non art- «tijus ore procedil. Quod si non audeal djcerp, _pt-
tett^mteJHgfenti. "** Deum aDeoDeura accipfre; riluin sciliccl Dei non esse de essenlia Del, et per
«isT I«e Scat«r,^m Deus est de Bep. ut Films wrba rerum seasi!)ilium, id est per spii^tum oris,
el Sph-iUts sanetus. Dicitur ergo SpiriUis san- iateHiguiil Spiritum sanclum de secreto ejus essen-
«tus "FtHi-Spiritus , iion ob aliud nisi qttia ex liaeprocedere, cuutsor.is spirilus dicilur : fateanlur
'-'; •'. ^ eriam eumdem Spirituin sauclum de illius ossentia
ipsoest ="/
.-; :-:—' , /^CaMPIJTX^:::, -,'.v :•.-. procedere, cujus labioriim spiriuis diciiur.Leghnus
Eadeih proeeubd pti&iturex Christi intnfllatione in euim in propheta de Christo1**.*, quia syiiUu labiarum
''';' *°fs-i-^y apmoios. .•-.»,, suorum intfrficiet fytpito® (hm. w, 4), Aj t er_o
^l Itesufreefionera iegiiimsqiik insonlawl Do- ©stOBdatitdiversitalcm inter spiritum. «cjs et spt-
im^ttsmdfcctputos snos'***, et.ait ilJis : Acdpiie rituni laliioiiim*'»', quod fieri noquit; aul psrriter
SpttitvmumctuM(Joan. __:,;_% Quidsibi vullisla «oncedaul Spiriiumsancturaprocedere deillo cnjiis
ins.fflalio? Scimus enim quia flalus ille, qui de}ore oris.el de illo cujua labiorura SjpirijUifJesigiiatur.At
ejtis lunc processity noncrai Spirilus sanctus. Non S»dicuttliiequaquam |ier:spiriliim,labiprtnnibi inlel-
ergo credimus HiaminsuuTalionemsine aliquo my- ligiSpirltuiii saiicturadebere, sed verba praedicatio-
Stefio facttm'timJ^M >_itur rectinshic inletligi ms pjus «use ex . isto aereo spiiilu huinaho in ore
petest, _ul aptius ****v quaui hoc ideo illum focisse forriiavit""; quia verbis. suis iiiler41cilunpiura "%
«t iiilefligeremus Spirjtum sanctum de ilfoprocedc- cum docendo1'" ab homine avertit impielaiem:
'> VARIiE LECTIONES.
"»* De se Spiritum sancluro existentem m«. Vtr/. ul de se Spiritnm exislenlem ms. Corb. de
seipso
existeniem "** Essenliam, de quo procedtt.. esseiitiam, de quo Spirilus mu. et Edit. Goth. essen-
tiam, de qiia procedil.. cssenliain, de qua SpiriUis *" Quia Filius acccpit m«s. Corb. quia Filius
_Ac|pit '»*'. Supplemeniuro ei dare mu. Vicl. 3. et 13. Corb. siippleinenliini ei dari "*T Qiiam
^irttus JWp, rnsfc Ytit.: Cotb: quajn, SpirWhs.Sanctiis Fttio tm- vi cum- ipse cum Partre qiloqi e
Wn»demf^fitum sapctumjtalieal, parmis. utxiHm^
totnu.;S.Mjch. et EdH. Gofft.ut eUui ipse qnoqtie eura Patrei daret' eumdeiri Spirimm sanctirtn par ms.
"torfc.vEtcoriirfipse«uoqu«^m.Pa|r%o1iret ettmUw» SpiTittiinsanctnm et par »,»*»iDeohidigenti mw. Dei>
"** Dat Deus Deuni Deo m*«.S.Mich. dat Dens Detinrde ©eo ; ,6MNon enimtegiiim^ms».
O^kiiidigerili
iion aipttefimtettigimus V***•!?*»•• IO.:.iEitiit«i««, Yiti. f$. eapux •ii. ****Dom1niisdiscipulbs snos tnu4.
Bpmimis iri (Bsciptilossuos m*. Ficf. 9. Dominus discipulis suis "°» Aut aperltus nf». aut sipiius quam
^***QuaSi suam illum m«*.ef Edit. GofA. qiiasisuum itlnm m*. Gor6.quasi spiritum Htuni • ^Docetur
***TEtiairi euiri' audiunt mt». etiairi.cmri aiidinMis
ppr-m«.,<f _^i7. GofA.dowmur per •,ro» <**^liliprppfc_ttt
piOhiJpo ihM. Ym:\pL pfbjlhetia de Inlpr ispiritum labiorttm mss.etEM. «of/i. ihter SpiHMiinoris et
Soiriltmi lab»r_B)i"*«* Aefiospiritu humsino tt OWformabh mu. Yict. «t mki #W*. __rer_ttirNii 1m-
»«mfr iri «#ftiruiavii-M, tbtV. aereo ^ritu iferhiaVifhemano ihore ,***'IifleyBcfefInHiWi, fut.-Gorb.
'SfMch: Ftcf.lS: 5. fHtfdr. Hfter&clet imphimm*»; Thtt. fd. YM.9. iaiiO^ivmf^mK^^&iBcrim
docendom*s. ei Edii. Goth. cuni docendo - • •''-;'"^ ''^«^<-* :.V^'r';
 sus s. ANSEMii eiy^Tm^^ So*
.NMI,utique hoc faciunl verbp sensibilia; ,et isle[AJJ; J ""... ...cfPBt J^Mt:.
sensibilisspirilus.sed Spiriliis sapoius^"u^qu6 dfcit Eitaem proeeuioatgutihrVx'-'mtft'tyritkiititede
Deuspcr proplielam : Auferatur^tamdeumdetarne ' '
vistra, et ttatm vowscpt cutneumi et Spiruum tneum lteivli^fnf#'_ifei^
piriktfmirr ijredibv$sfn,lBx?tft?.^xifi.,-Sp).., gpirituf quetHrasemeiiptiii ^
crpl sanctrrslnier^cit ^1»' intprtim,'. cujiikcpr ejns. (Joan. xvr, 131, Quid est, ^.mfoq.rtttr.^^w
cohveriii"1* ab. inipifeiatp:'$;$j$^£§$$ 4 '''' riisi ab alib Sstfebif o^Ouibqhefur7_a <rWit-eSt,ab
mfetligiinusih illo'iih^^fAiit^cli^n^i^^ifenii- itiio hancbifqhbdio^eitif-iilsi
fiUS'Jesus '.'itileriD^le*.'
..^lr^ii^ «^^'>^^[ii^-tii^^j|^^i|<;aiio«y. ^•^^^^^*^^ lo^etu^iftdft^stiiuam
Mtfjuistanrflm aUrita^^^ '';: iiMVlftft toqui^'k^i^pi^^mmymi)um-
voc% huinapai, q^artW^ c^ue '^6«<>if i /oawrfiiri 0tfid &t- _Mdif«-^Sfrlrito*
Sptrilus sauctus intelligiiur, injtiis^clU^cttrflijiari- saiicto '»" iiisi q«asi! tiisctre?.Et qdid e#t dUcete,
tbf dicitlur spiritus/ orj SgDp^&if^jcuJi!S)'!'i»erp<o°carli '"' iu'tf!_$enH_^r_t*ij^f iSnSS^s^i^ia^mV^bn- est
;'V
/SfiiSflfl«snT.,td est l^a^is, f}J^^^\^%^riiiA^ alliir^*iiM'es»feiM»M^ «|^'il^;^'^*a^^i^_^_ltiii« a.
!
feti^ et spiriius iabiprunij «bwj nftn'vamia,r«t___•' qiiOair_ft <^^*I<^tWfl*l» WtfS_Mo^ qttth^ m
magis inteI%idebeai;procede.re d|!;^re^at^r.s^ciitain B i«Krt est illi loqui firetl:>ifti^J^ariiitautem,
de «re Filli. Et _i^pV,^'.^^ rit^e;iial)We^ghi?a«^ '
tiam Patris, non enini.'.i.sl^i^^iSs./eiiis^^aiJi; !-f^#iti_i^^i..''Y^rdiiradrfifsifi^es^^:*f^ir^^i_diim
essentia ejns, itl sicut; ^«ru^^j^ri^j i^-alSte^mfatj_M^nau«e_ijfiii **li**W ttafe
^^sseri^
Ha; ejitS, ila spirilus oris.e|tt8.,jipi^ fet Tde.iiFlitis dieit. ;/fV«hfi»*fartyS«ifa/,«it«rtfc «*o
sentia ejils : quid.. aperitwi qri^m.v,;sicut shiriliis iccf^iir*»**'!» 'flWi^V^^r<ri^'i{ffriii., ft^. Qnippe
oris fatris est de esseutia, J^gtrj| ef,jirpcedrt, ita uui^ cscaMud hocdicWe:^ sest
55 spW1"» »r^ ?t labte^ '^^^•ei^i^a^rlitf <nfifo^iKE-
Ml el proeedat ? ful^e.nimjjp^rl», rjerjip^inteflige^ ctmijue meH(t, itiijtWityi «^'u^i^iiiste ai qoo
iimplichcr, riui dictun.'"'t^^T0o^min^:ecM_ 'Ti^^v'6m^!i)^^^W^*^^ t_^'<Y»li.'«»B
Afjhaitiuttl, et spiritus qri^j^^mnhvtnuihrmii /'.i^litriMatip^ial1,*^^
:
(Pifl/: xxxri, f) :'y^ qiio sietrt a ^atrti 8%iSriiia
<fe":lm€. uete assumpias ner;' Ibqiietiiis oi iiniltitur. '.: '^itenipiistfiaWSiftaten^ 1cunis ^Wi
wWife^e^
ScdqubmOilocnnque: boie »i^*iris;.^jp^«efe^'«tSt^etui^ « semelipso; »«k :i,***: tiilttiVl,i©gw_*wrrl
igtf<Bin_iir/i«r
suftcltquodinilla IiisuulatibneBto "p <m»i«Biflrtii:t*H», ^fea«f;,^*jj*i^;<^^ p»-
ch.risfecf meplipiriVft,^ '^ cedefef a tjiib auuli;^ta,s<^Eprofito%fiWi^_lif
**" med
4_railee3ijrsd%mpersp^ aeeipitt et anmritiabil vebis, palam ,u* bsiendit
f^iritiis quemdaitet.de Citjiir ille eum de suo, hoe, de ess.utia sua esseuliam '*'• Ita-
procetlebat; ipieiu IhsouT^ 1 bere et proceilere. QHHKl««aim' di^hta essentia noo
fKurk diymaslgflte ' t^,stm vSpiritu Banctp'bl; nec ipseaccJphai;_uiJ
.ffiiffttui similltudines-; ribh per 6irih« quae _t_nifi^'; * hW,q(ubd s<A;se*st: ^
ieanl et «Jiiaesignift^iiiif*****, s^fe p6's>utti* fesse: '': ''# iri^ifciS^*^ n^WtJiiiif
ib£'istitj^^«g^laat^itatoi.
uon efiim hoc «sset stfhiJltndb, sfed ideniiiias, nisi '.' siW"'es6eiitiaiii."- :»'.r.~,^}J--.^'.^_; , ,
ftfrte <_ui_dicere voJuerit illam irtsutoioiiem ka •
VTJ'.- TJ^--
simpliciter esse-fectarata ii^ientia^Ef^y,"rs^iifedoi»»ii., Uraejttur arf i«.mr^^^w^S^-vut;t;
.«rA« iffe CJrtWi.; Nemo iMvfft
SpirirualrsigtiifiealioneBei. Se* neininem puio 4i°a:.::'', s ; jmm^^ •»-:
ni^iitttftat:'' ""'l' ^- 'y;'
•loserii^Miritf, ^J^lZ "
:'' ;-'V'\''-'".'".'V" l''^''"*i.' "^' c" -V':;': •'>_. --sj: ^diruTsitan^qilo^^
;'-;.'_:4.
'';A - .-Ji-'-"' '- :,"--<'-; . •- ^iw.i.^Qt"*ir:'_.u>"»_:-^-_i^l_.;
t ;::

'!".. -- ,(>•...'"u-* ^:«M -.

- - -:-:v '•''' •!;- .-''[' 33^AlUft^lJ^«Om^::,::,;^
••' A>"!!'-''=":#5..wi!«.'i..'|ii"
/.::'. si: .-^ci:^:-c>;. "tu witsm^
*
_. '««',Saoctas.'. fo^rft^.HWMi* ''#$$&&>(%' 'ssjri«J^fiiiyca .^
'«u*.VieAfk ejufrayertot lc^-AMl|^i*>)^i|j|)«^fW ««WA*W#mfl_fflml^* Sf-
MWISB tantum <i<»ntMmii»^ ?F«i«fc ^
*•*•AJiouodsecretum mtKYitt. A^. '**«^^
^|[<|itft^«,,aMM: sai^ l*|fflp||jl Wf®®r#.
els
SJ,J_M*.1Bvresignififlant «WsSigiiMi^^
aUo habebitJS<«f. Ct#.,«<f(iw*«Hiiist^tjiaMfc li^et ^^^H^frM/ialMj^
«ffleto "f»*.» qu«, tafli|filU«*»M.e*-qua£{offlMMU',i, J£k$m 3l^M^-'Pii^-)^M^SMJi1^''
i^o ****IIaJ^eta ]MioII^^
:«M»a^i^.™i.,iJk^<^ acc|_tet„ :^-A,^m^^^'W'"Wb'&m^6a
_i_»MiBM,sed^-WA«t«rt ^^ifos*i
W^iet^iaiiiW.^^
de.essf^La «__!_.'eswnlitys, m«.^^Tft*p9»^^^(e^ttt+a,||WMM|__J^Pl^-%l^
,a ^I<*iii365; «wid ,lpla».^ft, ^rs.U»R
' ejt^fe ,* ,$„ J# ac^t, ^Vpbp^,nnlo
accipiet et annunciabtt vobis, ahier ; ......,_. •;/,?,
'W8_-.„ . ^nAH^.^iui^fiy^iie^ st^miiwti-jr.n^^,^:-.{. 50*
coiiakiBt.r iiiteljigere;flBam egp esposyetiiB.: Sed.!A iicacK'QfHe:[utKjque'essecratur vcra eOnfessio. SioV
qufd dice(Mr.ul>iailr^fnu>:^te_^t.filum~mi J*««r_•_ .i^nimatr Verilas **"":•mmo rioviCFitiumitiii Patit};
ntmt» ^fffrVm <_*t»fc twttif, HHi,Faiu_t,atUcui vptue- neqtte Palrem qttis riovH IW'MFH.itu, el eui votuerit
rh FUtts*rt^feiyfatthy xr, 27^ Audimus quia <>!
****ne«»o hpt* ^_»r#.•__,ajgt,f ijipfli,.nisi fijfrfoi-ufit . '^*7***;"|f^l^|^_^,P^*^? v^7^^r:*^!'^M?»l«»
'''r1?*"» -e*w»w*
Spirititm sanctum nosse Pairem elFiliiim per reve-
FHiwi,«t«mWi^^'^m-:9^d^-im^nv ; JatiorieroEiliij.jbabel s.ph> nosse, qnod noh est
Wtf qtiaf<yip»fti8 -lu^ifr, _.°MA_ #$ sja d«»r«t, '«ujijit ... alhid Hti qp?n> esse, Esl igitiir el prbccfflt a Fitfo;
<mrpi«: ^ppejsi hpp;io<&'I^jr,ii. BP»,adderei hh$•' . quopiain; »i%iJlb^re(f^i|a.<<MpH»t.Si autefn dicuhi,
a.!pam$tj/ipr,& Wtfaffimfy*tomo&
per qtH_]p?figjipscuntv eadem, est Spirittri sancto;
<fcK<^tjiitt,e.iwj_v§ij«t>^ ,: conseqiti Spiritu_nt,«iawMunr 'ejustjem esse BOnsortem
qas4fj|tt£$r><^^
BfttUiainy»isi*ajer *f FaiH^ - _t;cw ^)ipsi,{tert» fe-, :_..i_fe"q!|^_§$'liMlOj^
*etat^l«t ife^;§^^^ ,; teantw:ppWsj(^m,;P.rppter;,^
ir^k^iKum-.qupd 'Hl^i^tf^^i>i^_1_'^|f'.i__, ,-,sjPatr%_9t^i.j^^m]_a;}^..j^)^:f!^s_\^»t^.
*e^^m ^ *^lri«5S<^am4,1qira» npftesMfiud, ^* lu^tt^bi.'^ iiv.z i*-w e-'- -diA-y- ..'
t|wm^o»dem,;j^iriiu. ,sac«Uess.nijj, Qgfc&ifo, 'J.--K ' _i! °5£3"bb;ipjeAMM mtimiiftm^m ;,h, ;:
*OTk*I^#!**^J^fc^ ;.>§piri(Mi>sancHsprecedejtsa Milia)imriesleo posUrior
*.ttoel,:iwJI<i^^^ «-'..-' '.!!«.!?'.«,';_.. J5 7^%^°.%: ::::,•'?', '<"'-.
iteetPitrem,<a^jpse re*elat;,npn.tamfmfSpiriy ..yt,- Si Terppbjipitiir.,'»1t cpm .diciraus '•'V-^lHim a
tum ,saiKtiiii_ «II-r_s^^%.;4|«^aj^t4na^au|Jpif*|a»%i*?tni ;. ,|»alre na|cji, et Spirilum sapctym a,Pa*re et Filio
•u \m ai^^a^^ '<$' ^procjetW, ..qiiia qtosdatti grailnsetfwacdaminter-
*®&*0.l 8ei<jfflp|o_siint,;_ ni^pj6rb_3.^t_i^,.iji|i^ ...: vatla coiisiittiimiis quasi-Spiiitiis, swlus esse noB
sunt,«!«Sp^us^tp.iEl 4_epr ciio>fiil $&****,,; pos&it, uisiFiKus plius,nascaUtr a Patre,.ut. poste*
«t Fyium wwif^ sa wsse°,
int^ifepadtis est siniui ;r rior Fiiio sjt Spii-Uiissanctiis :,el ideo rectius di*
«IHiritHSsafl<*»_«teuoi ^Bjat^Biufff.on.Sflirili»»: . qitodpa.ritersinlaPatre,Filins pascendo,et SprituS
s-»etff^sed«reajurai .revelafc-Si, mqiitro, Jioo dir , i-f^^uVj^p^eeid^p, ita ut nec Fitius a Spiritii san
«mfemMi st{^;<^staiiter4nferinMis '«'«.Ergo siubi . cto sit,nec Spirilus Sanctusa Filio, sicut sptendm*
apeHe verjtas. s«*<i^^ pr«- etcalor parMer suut tle ono sole,. nee ^ «
nBii|l3^t,lief>|^irJ[*^***| saiicwimCnosse;ni4 re* ^.^lore_es|,1V«e_^,^ra^U^^ si, inquam, Jbpc
velante FiHo-P^rem «^^ ;f,ia%u^*toy_i_aipbIicIt assertioni, respondeinus :J4os
tanturii itbs •***TJrba !attender<>:d**ere, quantum nec Uradus dignjtatis ponimus ip Deo,4[ui.untt&est;
rninteni/essetti^q^una trijius <t; inseparabalis .. neciufjxistehdpEFJJipm de Paire, atrt-S[)ir.ilnm san-
est;'m_Jt* rrfngh^del^ ctum- procejdere J«.Paire ^tv.-.fjfe-.jii^CT _Ha-in
_ori*i^^iJi^dp,|pi»i|(ipr8i!'{pcndi. sitm»,<)Wm eim.; «lermtate,;-<_j[u;ae*b|.l extra pmnejempus^ sUluimus;
ii:Ij«^«.«nrsjripte,, aiil sensu nrgat, aucloritas; Siroiliter etijm omnes Chiislianam fidem lenentcs
nec prnft-i.tajj^uldj l.wtj co-tlrariiirriigfonaut aiiqpp confttemttr npc miubr^m, nec posteriorem Filium
ra^Hl»1r«¥*agiiel^I^.gaiU .itrqiie ^i^ nnum ,dfe esse Patre; qaamvis nonuisi de iljo 6© sit. Ita
dtiobos, fi aperte -*pluiH;:veritali resteleree aut, . : qiiojtie nos qui dicimus Spiritum sanCtum de Filio
sciJcnSpiritum saHum nonnosse Palrem el Fir esse sivepi^oteJerenec minorem nec posleriorem
liuro,nisi***>re¥»kin!e,£^ , ^iWJ^p'*/*^^^^^
hoc per quodse <^no8Dunt ^*1* I»ater et Fil;us, calor de sole procedant, nec possint esse nisi sit
nnfiu>i«fja*.,fi_im%t^ . iille,p"e,qup'_sunt;;;nihit^men prius autposiernisift.
euntur «e ttpsse epnsequi «1 neces4itatft utineadein tribus, in sole seilicet, et '««*splendore, et, caiore
notitia ia*eligaiurSprrUu$san<tis: nempe niliil esi D inielligiimis :; moltp itaque mious, 0um haec in1re-
nie^ure si nolunt banc_}t#: noiHiam a SpHitusan- -. bii8 lemporalilius ila siol, in aeternitate, quse tem-
cto, aut.ver.itaie»a verbis verjiatisp efiituti;****. a*_-..-;jjporejnppjCJ^ditpr*, P*j*u°!l#®: exi-
tres |»._ers_oiiae*in
VABIiELECTIONES.
'»***Audiviinusqnia mss. Gtm. Bee. Thu.. Fici;'i. auiniiih. «pna ittB Novit Palrem aut FiJium nisi Pater
atil Filius aul cui tiw», Kicf. 5..cf 9^ novitPatren», aul Pater aut F.ilius, et pui ****Admitlit iioiiliam mss.
1*lU^;<jiU^rS^iui^
reuHis wu.mdientit iitfeiiiwts; W" Nei|»l Sr^Atim^. r^,:^*^ wos
a^t*abtip-msf_0u& -%;'i^,^M&nf4m» i*»tauihro hos ',*.^e^^W•wio.^f*,»;««tf«w,ii*.
^^.^u|ri.<«i^ii **?*?WlTinufl. M& <«*• W ^orb- ClstiKi» f piunt jiisf ^v%^J-^k *
<»«hw^l »4^6*11*.^*•**
quandoipsi dicuhlur, Si. yoliiut u^ip^ii. ?i nolunt Jiapc ivi^C^^taij W*WV^«»«1*.-'^'»»_?" "^M v*rbts
peiiiius>»<*,*,verfovcrijBtispc^ vejitas:..,B*".Currji le-
pilur m«. cnmrlegunt ms- Corb: cumle^ant '*•»» "*' A Filio prbciildubib m*». rt KiHoqiioqiie prpcid dub»
**HCM-.13. £«i in m». YicifiS, capul U Si vero objieiiiir m*. S.,Ji"ic/r;Si-/ero Ob.iciniil; ,6«*Uim
tlicitur"niw. cum dicimus ,«*^Posierioreiii ciim Ejlio mst. posteriorcm ciim Filio ***ln sttte et «iss. Vtcf.
Coib. Ctster.m solesciltcef:«V
307 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS L — DOGMATICA. 30$
uendo susceplibiles iutervalli possunt intelligi "**. _A probare queant. Nam, si hoc sibi suffragari exieti-
'_ CAPUTXIV"»» mantquod legimus de Deo :<_ui_ exiptp, et a*r
et inipso suut omnia (Rpm. xi, 3% ut ex
Bisparttas tnter Fitii ae Spirilns tancti procettionem i;tum,sunt omnia
dePatre,elsplendoris ac calor.s ptoeeutonem de quo sit Pate.r et per. quem EiJius el '>>
, *<M>._' ....... •.;;-'" quo Spirilus sanctus : et inier omnia, qtue suntijer
Quod autem diellurquia Filiits et Spirilus san- FiJiuin Spiritussanctus inlelligalur."**. Hpc qukJem.
elus sic possuut esse de soloPatreut.ee Filius sit quod ex "" Patre sint omnia., et per FiUiim,et iit
de Spiritu sancto, nec Spiritcs.sanctus de Filio; Spiritu saucto, sine scrupulo accroijnus ; itlud yer#
sicut splendor etcalor simul proceduut de unp sole, quod Spirhus sanctus sit inter otnnia, qtwBsic esae
yi uJter nou sit de alu ro : rtonrecte hoc iiflbjs oppo- dicit Appstolus, iiirois esl scrupulosum asserere.
iiiuir. Cun en;m dcimitsFiiim dePatre "*' esse, luipossibile naiHqueesttmamquainlibet ^le Uiis trir
etSp r tyUinianctuiii de Palre esse, Filhim fatemur bns personis inter illaomnia includere ,,e«, etdua*
Deuut, el Spi.itutn sanctum Deutn esse de ,(**Palre alias excludere. Quod si Paler el Filius "•*. et SpirL-
D*P, et J*as tres personas unum soluro Deum esse, tus sanctus sunt inte.r omnia, quae sunt ex Patre,
ct idipsum esse de eodem ipso. In so!e vero non etper Fiihun, eljn Spiritu saircto: et vidpat mens
dicimus sotem esse de sole, cum^plendor aut ealor B raiionalis quanta sequ%lurcontusio. Cumergpdicit
«j_5tde sple; uec idipsum esse soleni et qiiod est de Apostolus : Es ipso, et per ipsum,. et in tpso sunl
"*' sole; nec illa tria unutn esse so!em. Nam si sol omnia,
intelligere debemus sine dubjoomnfacreata a
et splendor unus essent sol, aut si sol et calor simili- Deo.qtiae ita sunl ei ip*o, et per ipsum, ei in rp*oi,
wr unusfol essent "•*, necesse essel aut splenoo- sicul aliod ex ajio, et per aliud, et in alio. Qnidquid
rcun esse de calere, cum tssel de letosole, qui id- enim factum est, non est idcm Peo, sed ab illo
ipsuro esset quod ealor; aut caJorom de spLn'ore alitkl. Spirilus autem sanclus non estalind, f«d
<»»i»,cunide sole haheret este "",-qui hoh a spttn- idem ipsura quod est Paler. et "•' FilKis. Utique
d ris t^iflerrei.essenlia. Ponamus tanien FHiura et iiihii aliud inteUigi potesl, quo ostenderc possint
Spir,tum sanctnm ika pariter esse de gphvPatre sic- "'« Spiritum sancium per Eilium de Palre (sicnt
ut calor «t splendor sunt de uuo sole. Sed, si ita aiuni) procedere. Cura «nim Patpr et EiKus non
es<yunde babent, qui lioc dicunt, quod Spii-itum differant in unitaie deitalis nec Spirifus sanclus
nanoiutncpnuiejiiur esse Filii.etFilimnnegantesse procedatde Palie nisi de deitate; si eadetn deilas
Sptritus saneli? Naro, sicul nulla ratio admittit ut est Filii, neqHit intelligi quomodo proceilat dedeitate
calor sit splendoris, aul sptendor caloris; ita noo f, { Patrisper deilatera Filii, etnon de ejusdem Filii
pawtnr veritas ut Spiiilus sanetus magis sit Filii, ttcilafe; nisi forte quis dicat Spiritum sancluin non
quam F lus Spirilus saneti. Quapropler si negare prpcederede deiiale Patris, seddepaternilate; nec
non atident Spiritum sanctum esse Filii, negent per deililem Filii, sed per fllialionem : quae opinip
Fiiium el Sp rituni sanc.um ita esse pariler de soto . sua se patenti faluitate suflbcat. Quod si dicit,M*
Palre, sicut stint splendor et calor: de uno sole. alit_uis quia cum dico illum procedere de deitate
4_u_re, si boc nobis objieiunt tfttod dixi de splendore Palris cl FiUi, non posshm deitatem M** Spiritus
ct caJofesolis, neccum ittis nec contra nos est. sancti ab hac Palris et Filii deitate separare; quo-
niam uoa et eadem est deitas trium : el ideoseqtii,
:;'-"::'-;K_^UT:XV:'"**. si dc deitale Palris el Filii procedil de sua quoqne
Quod Gra,ct non recle dicanl Spirilwri sanclum prd- eutn procedere: et ob bpc S|>irilum sanclum de
cedere de Patre per Fitium yer qnem sunt omnia ;
sed ipse procedat ex Deilate, quce una esl Patris tt sepsi*procedere.Ad hoc jainsupra me suflicie:itcr
. Filii. '.-.; ineiniiii respondisse quia ntiJIa personajex seipsa
Sicut. npbis dkitur, ne piiinjnp separent Filiuin a esse poiesl: nam, sicpt Filius, ctiro est de. Patris
Pat is coinmunione in liac Spirilits sancti proces- C:sintia, quamvis pon sit aliased eadetn Filii essen-
sione, asserunl eum de Patre per Fitium procedere. D,tia quauesl Patris, non lanieu est de seipso, sed "'*
Sed hoc qi.01110,.0'inteUigi possit, non videtur; de Patre solo; ita Spirilus sanclus, cum esl de
prae ertlm cum nus.uani legant, unde boc apcrte esseiit» Patris ct Filii, quac esl eadem illi, uon la-

VARIiE LECTIONfiS.
'«•• Possint inlelligimM. Possunt
inteiligi. **«•CAP. 14. In ms. Corb. '"»
continuatur Caput prmcedem.
"•'Filium rle Patre et m». Vkt. Corft. Filiuro de Patre esse et SpirUuro sanclum esse de.mu.
-
itEdii. Goth. Spifitum sahctttni esse je l«»»Et qnidest de mts. Thu:Gem 6kc. S. _Uiek.Corb.tt Edit.
CofA.et quod est de mts. Viei. 9. ef 13-eo quod eslde "so Siimtit unus sol esset ms. 5. «ic/i. simul iinus
sol essent "«- Qui de sole haberet esse mu. cumJ de sotehaberet esse "*» Cap. iS. Ett iumt. Cotb.
caput U."'• Olim cdwinualur caput preecedens us* Spiritus sanctus accipitnr m«. Spirilus sanctus mtelli-
ginjr HDCqnidein quod i.t mt. Corb. Iioc quod dicilnr quod ex ."•* Hla omnia claudere«iM. ilia
"•• Si Paire et Filhts sunl mss.Si Patef «tFilius
ot»|H"aiiiclutlere mst. Corb."•'Ciiter. omnia itta iiicludere
et Spirilus sauctiis stint et triss. Vict. Corb. Cister. ipsuin qnod est Paier et "**
Ipsuni qiiod Pater *••»
Qtib osteiidi possit 7»
triss. quo ostentlere posSinl Qtrod si dicil, mss. V-ict.Corb. S. Mich. Cisier. quOtl
si dicil aliquis 'f Non possumus Deitatcm tnss. non possum Deitatem " 71 De scipso. sed msii. Vitt. *>.•
ei 15. de i.so, seJ
599 DE PROCESSHWE S. SPIKITDS. 5I(J
uen est de seipso, sed lantumniodo de Patre et. _ cttis est Adani. At inferent "»•: Benedicimus Spi-
Filib. ritiim sanclum lton procedere de Filio, sed de Patrc
CAPUT XVI [at. XV_. per Filium, qiiamvis sit de Patre et de Filio, s.icut
Qtiod Spiritus sanctits non proeedat a Patre per tlicis lacum esse de Ibnle et de rivo. De processionis
Filium';' stiut omnia a Patre per Verbum sunt nanique verbo quaestio est inter nos.quam vos asse-
facla. riiis esse- de Filio, el nos negamus "»l : ecce enim
Dicenl: Ctir non simiiiter 16Y*dicere. possumus videtis rivum de fonte procedere, quasi de originalL
Spirilum Sanctitm de Palre per Filium procedere, principib; tacus aufein non procedil, sed colligilur
sicut diermiis a Palre omnia facta per Verbiim quod de rivo, quamvis habeal esse de illo. Ila igilnr etsl
cil "T* Filiust SicUt enim cum Pater facit per Ver- Spirilus sanctus habeat esse de Filio, non lamen
biim suntn, non facil per atiud quam per lioc quod proceilere proprie dicitur de Filio, sed de Palre
rpse est, hoceslper essentialem potestaiein, quae quasi de principio. Hoc forsilan diceretur recle, si
est eatlem Yerbi; et lamen dicitur facere per Ver- Filius nascens de Patre procederet extra Palrem, et
buin U7V: cur non sihiililer dicimus Spiritum san- medio quodam spalio intcrveniente, prius intellige-
etnm a Palre procedere per Verbum cum nOn pro- retur esse Spirilus sanclus de Patre quaro de Filio;
cedal a Palre, niside lioc et per Jioe quod idem est B sicut rivus de fonte fluens-extra fonlera procedil, et
****illicum Filio quamvis non ut crealura, sed ut quodam inlervatto in lacum colligilur, et prius est
iihpsunt deeodem ipsof Videamus quid sequatur, lacus de fonte quam de rivo: et ideo est de fonte
si boc dicimtts; el pax sit intcr nos. Nempe quae per rivum, non de rivo per fontem. Verum cum
facta sunl a Palre pcr Verbum, facta sunl ab ipso Filius nascens de Patre non exeat extra Palrem;
Yerbo: ipsum namque Verbum dicit: Qucecunque sed in ipso manens, nec loco, nec lempore, nec cs-
enim Paier iv,t fecerit, liwe el Filius stmititer fucit sentia divisus sil "*' a Patre; et cum unum sil ideiu-
(Joan. v, 19). Dieamns igittir quia Sprritits saitclus, que Patri et Filio id unde procedil Spiriltis sanclus,
CIIIIIprocedit a Palre perFilium , procedit et a Fitio nec inlelligi polest, nec dici debet Spirilum san-
siiniliter; sicul quae facta sunt aPatre per Verbum, cluin prpcedere de Palre, et non de Filio. Non ergo
facla sunt siroiHierab ipso Verbo, nisi forte intelli- videtur qua ratione dicatur Spirilus sanclus no»
guntSpritom sanctnmprocedere de PalreperFi- procedere de Filio, sed de Patre per Filium, cunft
lium quemadmodum cuin fons fluil in rivam, et cliainsi per Filium nequeat, non de Filio. Si quis la
rivtis colligitur in lacum, dicilur lacus esse de fonte men vull dicere Filium de Palre procedere inagi.
per rivum. Sed ibi non est rivus in fonle, sed extra proprie quam Spiritum sanctum de Filio, quamvis
fonlem sicul est Filitts in Patre, el non exira Pa- C Spirilus sanclus de illo; sicul rivus magis illi vide-
Irem. Qnare non sic esl "" Spiriltis sanetus de lur procedere de fbnte quam lacus de rivo : ne con •
Patre perFilium, sicut est lacus de fonieper rivum. cedat Spiritum sanctum ""* procedere de Filio.de
Si lamen sic.esl, ncgari nequil esse de Filio quam- quo babel esse, sicul lacus de rivo, nos non nega-
vts sit de Palre per Filium; sicut falendum esl la- mus nascentem aliqno modo procedere de illo, do
cum essc de rivo quamvis silde fonle per rivum. qiio nascilur; el Spiritum sancluni asserirous su*
Q»i eniro negal lacum esse de rivo "T* quoniam inodo, non quasi de duobus fonlibus, sed verqdeitne
prius est de fonte rivus t dicat se non esse de Palre fonte procedere; ita lamen ut nomen nativitatis ne«
SHO,sed tle Adam, qnoniam per Palrem suum est de processio Fihi amiitat, hec Spirilus sancli processio
Atlain. Dicat eliam Filium virginis non esse de recipiat. Non esligitur cur magis dici debeat Filius
Marja, necdeDavid, nec deAbrabam; quoniam isli piocedere de Patre quam Spirilus sanctus de Filio.
pritis fue iuit de Adam : etdicat faisum esse quod , CAPUT XVII [al. XVIII "»*.
d cluinesl Abrahae: 1n semine tuo benedicenluromnes Quod sicul lacus est de rivo et fonte, ita Spirilus san
genles (Gen. xxn, 18). El ad David : De fructuvenlris clus procedat de Palre el Filio.
tuiponam supersedem tuam (Psa/. cxxxi, 11). Et ad Diligentius consideremus quomodo lacus sit de
Mariam : lienediclus fructus ventris tui (Luc. i, i2). fonle, pariter et de rivo : ut per hoc, sicut per lem-
Dicaiqiie Christnm uon esse semen horum,, vel 1'rti- porale el locaje aliquid potest inlelligi quod acter-
ctum 57 se(l ***dac;quoniam isli ab illo descentle- num esl, cognoscamus Spirilum sanclum esse do
riuit"". Sed nequc de Adam est Filius Virginis, Paire el Filio. Mulla eiiim in horum considcralione,
secunduro hunc sensum ; sed de Iimo.de qtio fa- sicut in epistola ad venerabitis memoriae Urbanum
VAR1_ELECTIONES.
•"** Dieenl, Cur non simiiiter ete. 7« nis. Corb. hie triodo incipil Capul 15. Olim continuabalur
"7* Et non , dicilur
Caput praeedens "" Per verbum facla qtiod est mss. facla per verbum quod "7* Non procedai de Patre,
tamen facere nisi per verbum mss. cl lamen. dicitur facere per verbum
nisi de hoc quod idem esl mss. et Edit. Golh. non procedal a Patre, nisi de hoc et per hoc quod idcm est
""Quaecurique Pater imi. Qiiaecunqiie enim Paier ,677Quare sic non est" mss.Vict.
79
9. Corb. Qiiare non
sic est "7* Lacum esse rivo mss. Vict.Corb. S. Mich. lacuiu esse de rivo Descenderunt mss. S. Mich.
Cister. illo descentlniil *•*•At iuferent elc. ht ms. Corb. hic modo incipit Caput 16. Olim continuabatut
"8* Diversus sit a tms. S.
Caput prmcedens "" De"*» Filio, nos negamiis ni3s. de Filio, el nos negttmits
tnih.Corb. divisus est Non concedat Spiriinin tnss. ne concedal Spirittim. tns. Corb. ncc concedat
"•* Cnr. 16. Est in ms. Corb. Capui 17'. otim in eoclemms. eral Caput H
Spiriiutn
fti S. ANSELMICANTtTA*.-"^«Gllt^. &W: 'PStt». t D0G.UATICA. 3».
«apam de**88 mcarnalibne Verbi scnpsi, invenittn- K bplriius saticrus prirrcipinm sive crealor. Si igitur
wquae uni Deo et tribus personis per quarhdiarn (jtiauivis Piiter sit principium, et FUius sit princi-
siniiliiudinem aptahlur. Consiat quia j nna "'• pium, et Spirilus sanctus sil priirciphim, hon tamPn-
eidenifwe aqiia esl, qua: et fons, et riVus, et lactts siinl tria principia. sed linum : ita, aini ^iiriuts
«ficitiir,iion tres aqnae,quamvis tressiht, fbris, rivus sancttis dieiitir esse de Patre et de Filio, non esl de
et iaeiis. Discemamus itaque inter fbnlem, rivurirei dttobns principiis, sed de uno, quod est Pater et
facuin; et videamus qtfid sihgiila rt*Thaec, curh trla Ftlius, sictit est de uno Deo qtit est Pater et Filhw;
sint, in una inteiligahtur aqtia. In fonte quidem si ianieh**** dici debet Deus baDere principiom aut
atjiia de abysso ascehdeirTsebtiltii; iii rivo db forite eausam; Prihcipium.iiahiq.iie vitletilr iionnisi rci inci-
tlescendens fluit; in la_cu'<^ijBtur^ plenfi» esKs****Ct caiisa nbimisi cttVeuisancuju.; et
Per fpntem ergo intelligiiUr aqlia de abyssb <8)tfl- Spirittis sahctus nuhqhain iticoRpitcssc, iiPcest efl£-
ILetis__peirrlvum, qitla <iefpni<_fihi.jperiacum****, <iiiis aiiciij*fsJ,***r Qiiptf enlht incipit esse, prOflett
iiuia simuj ibi cbadun^^.Tiifenifls^iiieirt fe nbhWss^adesse: eintife fljt
viis non est delioc Undbaqua fonsditiiUrjsed de aWa^isvitleinif _ir<^fe^
hoc quod esi', id est _e aqna; hec lacus est de Tibc "est Fifiiim bsse de ftiti'e.;'et'' Spiritum sainctum de
iihde aqua dicitur fbns aut rivus, sed de ipsa aq^ B Patrp .i^itio, "sT iqo' fn<|u%iii1lf qo_^°am.v*to<Jd6 _*?».
qu* irna et eadem est m fonteet rivo. Nbn'eirj$ode ititelJ^iiir, qiibniam atttef'iii'bf^ri't hfittuil|,J'^jh<)ii'
kbcj nhdedittferuht fons el rivus; sedde hoeih ijno 1ncp^r^e":potest:°Ti%if|r^ j^nei|uicmi.
Hjiiim siint, tacus exislit. Si ergo non magis fonsest fiiii.-ei-^i^et Fij^ p^^
hbc iinde tacus est quaih rivus, hequit inleliigi la- Nec tameh duo confiu;mtir principia; tinuin, Pali^
Ctis magis esse de fonte quam de rivo. Sic ilaqnci iifiiiiiin;*••; aiterbm, Pairem eiFiliuiti^ilSpiifi-
cuin****diciturDeiis Pater, autFilius, aut Spirilus linii sahclum. Sicul hon credinius aliiim Deum Pa-
sanetus; una In tribtis inlelligitur essenlia, el uniis trein de qiio esl Filitis, et aliuih Denm Pajrem et
Deus, quod nomen esl ipsius signifieativum esseh- tiliuin de qupestSpiritussahctus?<__jiaiiivisdeeodeni
tise; sed Jn Patre intelligitur gignens_,.in Filio geni- Dco, sive deeodem principio suo qiiisqtieihodo sit,
tus, et in Spiritu sancto singulari quodam et iiieffa- altcr scilicel nascendo, alter procedendo; siqupV
bili modo. proccdens. Quematlmodum igitur lactts dam "" singttlaii et meffabili inodb ***•^tilBlligUiir
rionest deboc,uhde diversisuhtab invicem fonscl isla processio. Processio nanique multis «___{$__-
rivus; sedde aqua in qua unum Sunt m,;ila Spiri- cilur, de quibus iste solitarius iiitelligiliir, sichl iia-
tns sanctns non est oe Iioc, uhde atiisunt ab invi- liviias Filii singiiiaris tbgiioscilur. Idipsum intelU-
cein Pater et Filius; sed tte divina essentia, ih qna giiur,"*, si; dicimtis •Piitrein esse causam '"*» Filiv
nintni suiit. Si ergo noh niagis est Pater hoc hntle ct Patrem et Filfum caiisaiii Spiritus sancti. Npi.
Spirittis sanclus est quaro FiHus, ihtelligi neqttil cur eiiiin duas possumus dicere causas, aliam videlicet
ningis sit de Patre qtiam de Filib. Fiiii, alkun Spiriliis sancli, sed unam : quemaidmo-*
.'.'.C^PttXVIIL,ja/.'.XV^l|,'»'.• ''/"'::' dtuii non dno dii SIIIU,sed uiius Deusj de quo esl
>^aterctFiliussunt unuin principium Spirilus saneti. Filiits et Spirilns sanctus.
Qiiod si dicunl non eurii esse pp«se de ttUabuscau- CAPlir XIX irt.xviiii^v .
sis, sive ex duobusprineipiis, respondemus Qtio :
arqumenlum dticlum en eoquod Clirislu*
niani sicut non eredinitis Spiritum sanClum esse de iufrmgiurexpresserii solam Smrilus saneti proceSsionem a
Pdlte ''-"-' -- •'" ''" •'" '
boc unde duo sunt Pa_3relFiKus,Sed de hocin qtio
iiniim sunt, ita non dicimus duo esse ejus'"** prjn- Si autem qtiaeritttr, cum Dominns dixil: Cum ve-
cipay sed uniim principitim. Quippe cum dicimus nerit Paraetitvs, qtiem eqo miltamtobis a Ptlfe, Spi-
lietiin principium creaturae, intelligimus Pairera et ricum, Spirittti verimtii', qui aPdlreprocedil{Joan.
Filium et Spiritum san.roih unum principium, hon xv, W) rcur hoh additlit, ei _ Filio, Vela"m« si sic
tiia principia; sicut iihumCreatbrem, non tres cTea• voihil .iH^Bigir Non.st hoc iniisitalum in dictis
tores, qaamvis tres sint Paler et FiliusetSpiritiis illius, utcum atlribiiit aliqttid 58 Patri quasi soli,
sifnctus; quoniam per hoc ih bjtto hiium^sunt, rioa vei sitJi^el Spirittii sanClo; velit in al Js iiiieiligi
per hoc qiiod tres suiii1"* cst Paler anl Frliiisaiit qtiod iri uno toquitur,m. Nam citin dicil ttit-ftus tty
VARIJS Lj:CFiONES.
,68*j.jrbanu-mde»is_.UrbamimPapam'de '^Coustiiieuiniqpoiljunamss. constat qtiinuna WQopmodo.
singulamjs.qtiidsingula ,*»*lnla«tmi<*ulligtlur.;piiia.^1a^ ,***|'liiit
inlacutn m««.fluilperlacum '^ Si itaquc ciiin msi. sic itaque eutn. Insns.S, Michaelisccclerahttius tfbri
lesideraruur <Mt Aqua m tinuiii suttt riiss. Aqiia m qua unum sunt "**€$_. _7; Est in ihi. Cot$:fcapn£
iX. otim Capttt 15 "".Dicirnu. duo ejus m*«.Dicinius duo esse ejtis "»* fe quoires sunt, est mi^: dhod
tres suiit, est :**»»Et Fiiius, si lamen mst> el Filius, sicut esl de.uno l^inii esf Pater _.'Fit%_iff ti»-
8
nien "! Incipit esse m«. incepit esse *,»•*Nec esnaffectits attciijns mii. Yi(t. et Cister. ori:ht.]§MuiuB
l^iQubmodo tamen mss. Qitmiam iamen ,:**»Qiiodiirael iheffabili tiipdb mss,: Vtet. Gdrti.: Sfefffflili
qutidam modo "** Principia, uniim Palrem ad Fithiin mss. Vicf/9. ei l^prlncipio, sed iihiim,'P.ttrem
el Fitinm ,7" Sed quodatn ms;. si quodaui *"* IdJpsitm intelligtliir tns. Corb. i.Tipsuin BiteJuJimiiS:
*7**Dicimus esse catisam mss.et Edii Goth. dicimiis patrem esse causani ""CAP. 18.
,70S Esiihm.poib.
Cnput 19. olim Cavut 16 Quod de uno loquitur ma». auOd in uno loquitur
315 DE Pi*©CESSK>NES* SPIRITMS, $1* _
Simon Ba:jonq , quia cato etsangttis non revelavit . boc enim est Spiritus saiictus, quod esl Filius et
tibi,ted-~Patetnieus quiin coetisesl (Matth. xvi, 17). quodestPater
Nonne ipse Filius et Spirilus sanetus intelligendus CAPUT XX [«'. XIX] u'». ;
est revelasse eum Patre ? Quoniam enim Pater non Ejusdem argumenti confirmatio refutatur.
revelal 'per hoCj ^quia Paler est "••; sed per hoc, Sed dicel aliqtiis : Ideo intelliginius FiliumelSpi-
qnod Deus est, et idem Deus est Filius"*' el SpM- rilum Sanctum fevelare, quod solus Pater ;revelare
tus sanctas; sequiiur ut, quod revelat Pater, revelet dicilur; et Patrem et Spiritumsanclnm revelare et
Filius, et Spiritus sanclus. Item cum dicit: Kemo nosse, tjuod solus Fititis. facere dicitur; ftPatrem
novit Filium, nisi Pater; tteque Patremquis no&t? et Filium docere, quod solus spirittis sanclus doctum ,
nisi Fitius, el cui volueril Filius revelare (Mtttth. ire promittiuir, quia quod de uno solo in uiio loco
v, 27), qiiasi sotus Filius cognoscat'^* et revefel Jcgitiir.de aliis alibi aperte sigtiificatur *•**.Gtunv
Pairein, et se; et solus Pater ,,l)9 cognoscat Filimuj vcro dlcii Spiritum sanctutn de Ptttre procedere,
intelligendum est ibi revelare et nosse, iribusperso- npn legimus alieubi «uni. dp Fijip procedCFl?»P«-r-
nis esse commune; quoniam non per hoc; quod alri quod mortenturi'* 1 non noslro senstt, quod nusquanV
sunl a'j itivicem; seU per hoc, quod unuiu sunt Pa- diclum esl, asserere, Ad quod respondemns quia
ter et Filiiis ct Spiritus sanptus,7,-°, cognoscutti et; 3 potitts doceinttr per Iiaccqfise sic dicta sunt, ea, qua
revelanl, Cum etiaui dicil 1711Patrem nosse Filkim, in similibus tliclis lacenlur, simililer intelligere;
et Fiiiuui posse Palrem, et revelare se et Patrpm,. p-ieserlim cum ex his qti.-edicuntiir, nulla rntione
aperte vult inielligr qtiia Pater cognoscit SpiriUuni conlradicente, ea, qua^ non dicnnlur, rationabiti ne-
saucUini, elFilius noscil et revelat Spirituui san- cessitate consequi stpertissime viderimH^^,^". Cum •
c tiin; quoniam idjpsum quod est Paler et Filius, eidm dicil Dominus ad Palrem : Hcec esl autem vifa
e t etiam Spirilus "" sanclus. Similiter cum dicit: 0,'terna, ut cognotcant te solum vetum Deum, et quem
Quimevidel, videt et Palrem(Joan. xiv, 9;, non est mhistiJesum Christum(Joan. xvn, 5); an ideo de-
separaudns Spiritus sanclus; quoniaro qui viilet boc bemus separare ab hac salubri el vitali cognitione
in quo iiiiuin sunl."" Pater et Filius el Spirilus Spirilum sanctum, quia nusquani legitur': Hcee est
s-anctus, non potest videre unum de his tribus sine autem viiawlerna,uicognoscamPalrmMlum vetiim,
atiis ditobus. De Spiritu sancto quoque dicitad apo- Deitm, et Spiriiumsanclum.knl: R<ecest vita eetet-
sldlos : Cum autem venerilille Spifitusfetttatis, do- .na,uteognoscant:-FiUum solum.verum,Deum,etSpi-
cebil vos omnem vetitatem (Joan. xvi, 13), quasi so- riium sanctum 1 Aut cum legimus : Quia siVufPater
l.is Spiritus sanclus doceat omnem veritatem; cum habel vitam in semelipto; *it dedii et Filio vitam
nec sinePatr», nec sine Filio doceat oronem yerila- -• haberein semelipsa(Joan. v, 26), dicemus Spirilttra
tem. Non enini perboc, quia esl Spirilus alicujtis, sanctum non habcre a Patre, a. qup est, ut habeat
scilicetPalris ct Filii et Spirilus; sed per hoc, quod in semetipso vitam, sictit liabei P.tter el Filius; quo-*,
unufn est cnm Patr» «l Filio, id esl per boc quod niam hoc nusquam dicil Filius de Spiritu sancto,
Deus est, docet omnem veiilatcm. Videtisigitur quo- sicut dc seipso. Item cum dicit: Palerin meesi, ei
modo in his quae proposui ,m, quod uui quasi soli ego in Palre. Et : Qui videl me, videt el Patrem
attribuit,T", ab aliis duabus personis non pos- (Joan, xiv, 10), an negabimus Spirilum sanclum
_'l " 16srparari. Multa hujusmodi in sacra Seriptura esse in Patra etFilio, et Patrem et Filium esse in
Ii'giinus : ut qno.l de uiia persona singulariter dici- Spiritu sanclo; aut eum, qui videt Filiiim, videre
tur, indifferenier dc tribus inlelligatur. Quidquid Spiritum sanciiini, sicut videt Patrem; si bxc n)n,
enirade una persona pronuntialur, de aliis paritor catlem pronuntiatione leguniur, qtia ,7,s de Patre el
oportet intelligi; nisi cum boc 1717,unde aliaesiint, Filln) proferuntur? Imo quoniam unus iilemqne Deus.
ut dixi, ab invicem obviare cognoscitur. Quapropter est, Paler, el Filiiis, et Spiritus sanctus: cum dici-
cum credimus Spiriium sanclum de Patre proce- tur cognoscere solum verUni Deum Palrein el Fk
«lere; quoniain Deus de Deo, id esl essenlia Spirilus lium esse vilam a:lernam, inseparabililer intelligcii-
stncti de essenlia Pairis, quae.una esl in tribus,7,s, ^ dps est in ilJa cognitione Spirilus sanctus. El cum
e<seinlelligilur: neccsse esl til de Filio eum simi- tegimus : Qliia strut Pater habet vilam in semeiipso;
liler esse confiteamur, si Filius non est de illo; de \ siededit Ftiio habere vllam in semelipso, non debe->
VABl^ ^EGTIOJSES. '
"•"*Ab his verbts, i,on reve,at per hbc quiaPaier est,iis^ue ad ista, Quamvis quaesupfa jatnefc.ms. Corb.
tmittit "" Per hoc quia DeuSest, ei ideih Dens esiPater, et FiIiuSms».per'hbcmiod "**
Deus est, et ident
DeusestFilius ,"*SoliisFiruts Filitis cbghbscat mss. Vict. soliis Filins cognoscat Palrem et solus Pater
mss.Palreih et se. el sblqs Paicr "_•»Qiiod iintihi sunt Paler et Fifius ei SpirilUS Saticitismtt; Geiri. Bec^
"*l"Cttiri eniin dicit mss. cnm etiam dibit *T" Esl et
quod unum stint Pater et Spiritns sanctus w" '*"* Spiritu»
mss.
Hii. Vici. Cisier. Est etiain Spiritus Uitile tinitm siinl mss. in quo unum sunt Qiia^posni qn»
proposui riitt. Vict. 9. et 13. qiias proposuit .*_*'* Uni qiiasi spli attribui riiss. et Edit. Gbi/i. ipipd uij(IquaSt
soliattribuil *7" Ab aliis IHIIIpoSsit personiS tnu. ab aliis dualiUs peHonts nOn possit 1717 Cum de hoc
mss_.cum lioc ,7!» Una est tiibus m«r. nnaiestiu tribus "" CAP.19. iri ms. Corb. Cqp. 20. 17MApferte
sighificatur ms. Gem: aperte figuratnr ms. Vict. 13. apcrle liionstratur **»*Per quod nionemiif m*s. Gerit.
3
per quod monemus 17" Apeftissimc videmus inss. apcrtissime viderimus ,7' Ijegunittr, qrta*htss. lc**
guuliir, qua
3^ S ANSELMI CANTUAU. tftflpEp._$&9 JRAJ.S.J-- DOGMATICA. 516
roj)j_fitam earoJe.m exisiiroarg ..Jienam a SpirUu Aique iiijleliigjlttr u*.uA_4apFitii,nisi Densqni FiliuseM,
sanclo, aut quod illani non in semetipsp '*» haiipat. autrelatipqiiardeFttirailPaueiii173', perquam Filins
Etcuin audimus : Pattr in me. est,,et ego in Palre. appejlatai!?Sed uutlus sensus capil SpmtUDisaiiGtiiut
El: 0»' **»< videl, videt et Patttm, cogposcere debe-> esseSpiritumPatris,autUiIii, secundnroqiiod^iUeresi.
inu^per haec quse ita dicuntur, quia Spirilus san- Pater, aller Filius; sed.secundum quod tilerque timis
rtus non esl extra Patre.n et Filium, autPateret idem.qtieDeusest. Qaare identest intellcctus, cum diti-
Fjjiiisextra Spirilum sanclum; el quia peryisio- turSpiriiusDei1T'S elSpiriltisPairu,et SpitiliisFilii;
n,im,*T"Fjjii videturSpiritus sanctiis sicut P^ter"", _ sedSpirilusDei,cl SptritiisPalrisdickttr.quiaeslel
S_cui^enim. ptjn est aliu„, Deus Pater, aiius Deus *$$-proeedilde.Deo,Jetdc Patre. liaqtii. estet pro-
Eiiius, alius Deus Spiritussanctus; sicnon habet cedit eliara de Filio '"*, quia eodcm. scnsit spiritus
Qeus.aJittd inseipso quam Deum; neceslDeus ex- FUii dicitiir. Nam, ciim Spiiittts sanefiis diciiitr
t_»3etHh; nep.Deus esl dissiflt Hs,D«o "_•. Denique, spiritus Dei,m spjrilUs Domini, si.npn iittetliginiiis
tt&degjiaas"** itt propheta, aul evangelista, aut ibi apirlium Fiiii eo sensu quo spiriuint Pat is, aut
A#t»lplo his Terbts \\vm^W9f» Psse tres persopas, ,, separabitnus Filium a noraine Dci vet Doirimi. aut
a<fiUuiuiii,.Deiira-esse Trinitatem, a>_t Beum .de.Deo? bifemm intelligetur.Spiritus Dei, sive s-jiiiuis Du-
SJM).pe.ue, in ibVSymbolo, in qoo nonestprolata : Bmini. Sediuode huuc habent-sensiiin., attlubi Iegi-
po»estao Spiritus sancti ds FJio, invenimus nomen tur iii sacra Scriplura qtiod simililer non «iteltiga-
^Sipnse,, v«l Tjciniiatis Ir". Qiioniam tamep ex his tpr de Patre et de Fitio, cum legihius splritum D<*i>
qtta; fegimus haecapertissime seqtnnuur, constanter aut spiritum Domini "'*, am quid iiiveniltiiy mt'_
•a,etcorde credimiis, et ore cot_Gleutur. Quare non> hoc sequatur" 37?Nam si dicunt : Cum dicjtur spi-
lHHtuflisuscipere cum cerlitiidUie debemus quce in rilus palris, duobus-modis intelligiMir : Est eninv
s cra Scripiura-legunlur, sed etjam e,i qitae ex big. spirilus Palris, qnia esl dePatre, ct qiiiadatur a
rmfla aJia coutr_dicente ralione, ral.oiiabHi necessi- Palre; FilH vero spiritus non,7*' est, n'si .qiia d.itr rt
tate sequuntur. a Filio. Hocestquod qitaero, nnde lial.ejtil. Ei si
CAPUT XXI [at. XX] "»». dicutil qubd in nujla-autheniica dictum est pagina;
Ptocestio Spiritus tancti de Fitio ^exprimitur, eum nec sequUtirex eo quod ibi seriptum V"8 sil: cur
:..,•;'. Spirilus Sanclus dicilur Spiritus Filii. : nos reprehendunt, cttm dickims Spiriiuni saixiuiii
: Qttamvis qTuaestipra jam dicta stmt sulueere pos-- procedere de Filio, ideo quja hajc verha noii legnnb;
sttiJ,;. adliuc taanen aliquid atldam, unde Spirilits t cimi ev his. quae leguol et crethni t , hoc ex iitces-
sarietus Cftgnoscalur esse de Ftlio. Cbiifitentur;Gn3.cit sttale-sequi intelligamus""? Jutlicenl quoqiie ipsi
AobiSCUm Sptriium sanctum esse Spiriium Dei, et Spi- rj quid potitis siiscipiendura sit, quamvis in. sacra
SiltimPairis, ei SpiritumFilii.'QUi»'roi.laquesieoue«i» pagina:utrumqtie lacealiir; aii lioc, quod lOi dici-
modoiii telligtint illum esse *"* Spiiituro?Dei, et Spiri-: mns, Spiriinm sanclum procedere de Filio, qnotl
ttVMRatris; clSpiritumffiW i ostendimiis;ex his consequi quae veraciler credimus ;
esiiiirtetnquianondiciturSpiiiliisfcet.siciitpossessfo; > an quod ipsi dicUnl, SpiriUim. sancluro aliter esse
•l^iniMiciiur equusalicujus,vel donilis. Major eiiimr SpirijfhihJPateis1'*^ aliter esse Filii: quqdsiiecau-
est-qtii pDssideii qtiara qttbd^possidptuil Detts auiemi ctorilate;neeratione, nec ex bis quaj ceriasunl,
nbirest«tajbr Spirim satcto ;.qtttaiSpirith__S i possunl ostendere. Utique aut debenl ccssare ab
estDeus, nec Deusest major De». Neqtie dicitur Spiri-• liac sua sehtehtia, si tamen hoc dicunt, ut<audio,
t«sDei,utinejiibrumDei,siculiiiamisvelpeshorninis: : quOd Spirittis"?'sanictus aliter est Filii spiritus^
hns OIIiirr Dcus tiabct meuibrum, aut partere ullam. quam spiritus Patris; cum nusqitam hoc legant, vel
Qubmbdo ergb mtelligendus esl Spirittis esse" «Deij i uhde tioc probent; aiil sallein nos reprehendere tioit
iifet;quia hbci quodtsi1?**; ex Dce?*Nonatilein.si-• dtsbent, <jbi dicimus' 7" Spiritum sanciiini prbce-
ghiiicul aliuil iioinenPatris, quaiivDetiin, qul eslPa- deredef ilio; quahivis his verbis-hoc non lega-
ter;aHl fftratione)nejnsadFili'uni,exquanomenPa- mtis "**, qtioniam ex his, quaepariter cretlimits, hn*
tris habet. SiHiiliter difeenilninest tfcFifto. Quid iiiftii- i) consetjiil mpnstramus, Sed si cessant ab hac sua
;':':;'"' '''*''/_''Yyfc^ :',/,.-.
*7** f°foiia sehietipso' mss. Thu. Gem. Bet. iion in semetipso.,.'"** Quia per visioriem, vfti. et
'
quia per visionem ,7*«Sicul et Palcr mss. sictitPjiter ,Wi.Sii non habet Deus in seipso aliud qitanv
l^iiiu : iipn est Deus extra Deum : nec Deus dissiinilis Deb^ Detiique mss.. sic non habet aliittl in seipso
ottaiHiDefis, ncc est Dpiis eitlra, Detini; nlec Deris est dissiinllis Deb. Deniqtie ms. fhw. 50. sic non habet
fe%aljhd fn seipso qtiaro Deiitn, «fc «f in aliit msk.:, ^w/^uleg^ihus mit. uW, le^imus "«. Invenimns
i|Mn°Tr_friiiap. Qti^
tegSjg. '^'•5j§_»_l'«».Hiri. **,' WmCitfiut W: ""^ liiielli^iSir esse' mts.° iritefeiint .<&jM. mt. Corb. ,ii\telli-
jHp&iil.essS... 'fP^ist Jtbc %M esX ifiis. riisi qui_,hoc uuod.est 1,*'°°l_» i»K«pr fid Ilatrem iiissv
^iHHl&^liirpaireiii !*»*Ctm|di<Mttir Spiritus sahclus Spiriiu? Dei i$|».; Jciiiridtcittir Spiriius _EK.it
•PPpMlice^t.deFiJip uis*.Prfi:»; Cdrb. et Ciiter. et jroceaij etfSm tle Filio ,"": Spirittnn pi el
^ptitw iw'ini|li. aiit mu. '^piriljinti,''.^! _a»t,Spiritiijri' Dpuiirti ""Unde hof5 non se .iiaiur m*<ruode-
^'illiiiaiur "^tilius.vero w*., fii Edti-Goth. Fitii vpnpSjbirittis ri>n ,"'* Bt ^<iibd.
Pttlris.pon ,7M
sciifi^ii m«. ex eoquod ibi scripttim "-Se:'|i)iinlelliginnis ms». coiiseqiii intelligamiis ''"^twer-
esse Pairis mss. aiiter esse Spiritiim T>atfis ,7V* Autlio quoil Spirinis niis. atidio quia t.pirifiis '****De-
bijnl auod dicinius hss. deb.nl qui dic,mits mi- Yerbis nbh Ieganius nm. verliis hbc non legatuus
.17 DE PftOCESSfQNES. SWRlTrJS. 518
a_serH'one,credanlparilernobiscuhiSpiritumsanctUm A non.est. Respondemtfs qtiia et niiiits entt diSicila
simiiiter esse Palris 61 Filii spiritum, et iitielligant Latinis, eorum episcopos ad cbiisiilendum de Ii;,e
•utri"** a FHio, Sicut a Palre proceder*. El si ribS re cotligere; nec crat necesse nnde non dubilant hoc
reprehenderp desiininl, faleantur nobisfcum lioc, ih qu.X'Stionem""'atfdticiere. QuaeeSl enim Ecclesia
unde cpgnosctint nps reprehendi non debere. quaa velper ampllttidfneiit ufrius regni dftalatrir"'*,
/, . CAPUT XXII [al. XXI] "*•,"/." / / cui non ltceaf aliqriid seeuntluiri*reciain fidem con*
in conventn. poptrti uliliter legatur
Cur in Sumboh non sk expressa processio SpitUut stlluere, quod
tancli a Filio : el cur ' a Lalinis fuerit adjecla, aul fantetuf? Quanio ergo mngislictiit Lalinis hoc
ircecis inconsuitis. COnstanter proferre, in qito ohines geriles et omnia
Ad hoc aHtem, quod nos reprehendunt in Sym- regna, qtiae LTalin*t_ iitunliir titteris, pariter con-
bolo illo, quod pariler nps et illi suscipimus et te- cordant.
nctnjis. addidisse Spirilum sanctutu a Filio proce- , CAf»t]T XXHI [at. XXII.*7**
dere; et ^uaerunt cur hoc faclum sit, et quare lioc 5i.mma doclrinw etprobationum proccssionit Spirilus
' iaticti de Fitiif: > -
p4ps eorom Ecclesiae monslraluni nou esl, ut coin- '
munilei- considerarelur, el communi consensu ad- Colligainus breviler qtiod snpra pltiiibus ralioni-
deretur qiipd addeudum erat: ad hoc, inqiiarh, re- B bus effeclumest; Constat inexpugnabirt ralitfne Spi-
sppnsum sulpciens habemns. Nam si quaeritur cur rilum sancttun esse de Filio, sicuti est de Patfe;
faclum sit, dicimus quianecesse erat propler qnos- nec iameri esse quasi de uuobris diversis, se"d qtiasi
dam roinus intelligentes, qui non animadveriebant de uno "'». Ex eo ehitn, fjuod Pater ei^FfliiSsuntfm
in illis, <juaeuniversa credit Ecclesia, contineri, et sunt, id esl ex Deo, esl Spirilus sanclus; non ex
ex bis sequi Spiriliim sanctum de Filio procedere; eo, unde alii sUnl ab invicem, sed quoniain Dcus,
«eforie hoccredcre dubilarent. Qubd qtiam neces- de quo"est Spiritus sanctiis,'e-i^^ "Paieret Fitiui;
sariitm fuerit, per illos qui hoc nngant, qtiia in ilio idcircovere dicilur bsse de PatTfi et FtMo, qrii dtto
SymLoIoposltiim ncn esl, cognoscimus. Quoniam sunt. El quoniam Pater noh est prior ant posteribr
igitur elnecessitas cogcbat, et iiuila ratio probi- Filio, atit iriajor aut minor, uec alter magis ant
bebat, et vera fides hoc adniitlebat; /iduciajiter as- miriiis est Deus quarii alter : noii est Spiriuis san-
seruil Laiinilas, quod credendum el coiililendum cliis prius de Palre, quam de Filio; ncc dc Filio,
esse cognoscebal. Scimus euiin qiiod nbn oinnia., quam de Palre; nec major nec"niirior esl exisiens
quw credere et confitcri debemits, ibi dicta stint; dc Patfe, quam existens de Tilio; nec magis nec
ncc iili qui Symboliim illud dictuvere, voluerunt r minns est de uno, quam de aliero. Nam si prius atil
fldera Chrisliaiiam esse conteniam ea tantumroodp post, ve. 17" major vcl niinor, aut magis aulminus
«redere cl confiteri, qpae tibi posuerunt.'Ul enim de uno csset quam de altero, ex necessitaie seque-
alia laccaniL"", non ibi dicilur Dpminus ad infer- retnrul ant Spiritus sanclUs non esset de tioc, in
num tlescendisse; quod laroen pariter et nos et quo unum sunlPaler et Filius; aul ipsum unitniiion
Graccicredimus. Si auleni dicunt uullo modo de- essel perfecte el sitnplicitcr uinnn, sed esset ibi alt-
bubse corrumpi Symbolnm lanta auctoritale taxa- qua diversitas, de qua illa, quain dixi, in cxistcndo
ttitti "**, nos non judicamus esse corruptionem, ttbi dje codem uno Spiritum saiiclum"«*,essei varielas.
niliil addimus1"' quod bis, quae ibi dicla sunt, ad- Sed dici npn potesl quod Spiritus sanctus non sit
vcrsclur. Et quamvis defentlere. possenips, 7»9 hanc de lioc, in quo unum stirit Pater ei Filius; alioquin
adjeclionem non esse corruptioneni, si quis lamcn non esset de Deo. Nec credi debct qiiod in ipso
lioc conteniiose volticrit asserere, respondemiis nos uno"" sil, secuiidum quod esl, aliqiia diversitait.
ilhid non corrupisse", sed aliud novum edidisse : il- Quare nec prius nec post, nec iriajor aiit minor, nec
Jud enim secundum "" proprietatem Graecidifitami- niagis aiil mirius est SpiiilUs sanctus dc Patre,
nis Iranslatum, cum illis integrum servamus et ve- qtiam dc Filio; aiil de Filio, quam de Patre. Non
neramur; istud autem, quo"" frequentius in po- D enitn uniis idemque Spirilns sanctus, qui Scihel
pnli audienlia ulimur, Latino more diclatum cum - totus est de Dco loto, magis"" autmimis"" potcst
addiraento supradicto edidimus. Quod autcm qute- esse de uno et sunuue simplici "M Deo.
ritur,quarehoc Graecoruinecclesia*cpnsensu factum
VARI^E LECTIONES.

"**EtintelIigenteunimss.«f Edit. Golh. et intdlliganl erim ms. Corb. inteUigahl eum "*« CAP.21. Est in
tnt. Cofb.Cdp.Vi. "" Ui aJia taceam mss. ut eniiri alia taceam "** Attctorilate firmaitim mis. aucto-
ritate Uxatum -"*', Ubi niliil addidimiis mss. Vict.Corb. ubi nihil addiinus "*• • Defendere possemns
'_htss. Vitt. Corb. defendere possimus "*'lllud seciiridum mss. illud enim secnndum ms. Corb. illtitl quod
fccciindnin "** lllud autem quo mti. istutl autem qtfo "*' In lioc quaestionem mti. hoc in qiiaeslioitem
»»v Regni dilatalur mtt. Vict. Corb. Regni tlilatettir "** C*r-. 22. Est in ms. Corb. Cnput 23. ""
Esse tte duobus diversis, s'.'d de uno mss. esse quasi de duobus diversis, sed quasi tle uiio "»7 Nam de
' aitero si prior aut posterior, vel tnss. nam si prius ant post vel "** DennP eotleni Spirltu Saneto htss. de
eoilem uno Spiriliuu sanctum "** Quod iti ipso uno ms. Vict. 13. quod ex ipso uno "** Qni simul est
itilns, tle Deo toto, magis mss. qui semel totus est tle Deo toto, magis ms. Thu. 90. qui seinul totns esl
. (JeDco, niagis ,7C1 Magis aut miiiiis mss. m gts et minus '"".Et siunmo siiiiplici mss. summe simplici
Mfl R. ANSELUI CANTUAfc.AABRIKP. QM>; RA*5 I. — DOGMATICA. 520
.;v'i!>_/"'.'' tiAP#:xxte.'[ii<^^ iA priocijialiter-i^tumu^
':
(^^^ftdiJ-i^g^t^n %J,^tei^etm;$dm^ <M^f^t^|H_Bt(ir." <_MD«!
i|ttodJSiiEtiritr;' '4lltf<l%^qd<Sf' -
..__ifd<it&/idtk*i|_^i«tt|^^. Sj^rtti** sa^ci^s j»irici- ' refertur: ut cuto^
palilei: est dc Patre, quasi iha_iS4t^e PtiW praeeeptp jascit familiarri dbmtts, dorahiiis priiicw
<te Eijty, "ttm M. :ti$^$:M$00^a1,''^' paliler et m^s eam paswe tetl^ dicit^
pr^iicUriw v^ietit^iri lnesse; sed quoni^ FiHujS dispensalor. Naro non pmnja qtij»' soi^
it__^£^Hidt_ esa,: ''^_x*:4ar:i^l,
J_.aii(^_i';°M<j0^^L
|w»^ti»!^'*!0*": sunt ^dMpensatoris at^uati ter; sicut :m qu* sunl
•
^od.S^rituiian«tu$^ijfe $j&i$^&$iks% -'Ht^i^^qtm^^k^- in^iiaHue^. 5V'";.,'.,ft,..'
•;'--"-"'' •• ;' • - ; .!VriMS;-;.-,nt-'sH..i;-.
j*&,§Bjo, J»rib^_«^j__ifc

Dtnniiip"**hjtpsujmsit qitod Pater, el unus i^nw^e Procmio

' htacnktUoMinm _\tetm_pmHiuiem^i^if^ ,
Deus : sicut_<»I_6pt.ih^h^ ^usnori potcst esse . -^n . W .S /; '^$W^h^>tlti?. <.„.;.<(.?:__J._;.
ni^or fetmiti& seiiM^ nec , $<ts>j&?fof6tai^ _$_,,,
aifqujd in sc |*^^^ Filius nec Qupmoito.po'^1 ii^
p^ijesj?i_# : de"T« aliijtio^etnbn aitaliqBO j__rioW,;de<_uo«sH,;.
Bpi_nc ipalias^tt^%»%i_a__g_.:- -<*M ^t_ar_i«02xe_i_iia-:;_
neafeajliej!^^ ••BB^-.w.piws»!:
ht^ ai^$'i^^ '^^0^^ *|! qiio_j»»ino<lo»Ipufr.pts<iWB .
lim «uihiidqued':tm4&'^W^-i'-''¥^^'$it&*s\tiiiv
Qpg^g^iife^^^ / *}Uaw ul si*. ed =$6^&Pmi. HI^ T«^i;d«'',ji«*»t* ;
'' ia«q^<lij.iitliii
l^i^i ^ett^^jilciit^r> ste esfc?Ad <vifKl»*p:*
Fiiijlisy^M^
1*4.(gi^tira^ «*fc» .• spondesadomqiiia i^^esseirtia Detvalde#i(er^«t.
alieitaiOSta <»^a:ess^iil&i, ita; cni*dictoij«©tMrm;..
ifefi^(ii##pbi ir^^J^npa^;-_|^:_%^
Sfurittip s^Miiji. ^ <» *i W iir/qao^ -: ife Beb 0iiste|* has*eudo ^I^MSdeodo, lw_g»afr..
iter itrtelm_elridaee*^bta nativitas; «U« J^oee_sia,
quii^ij^'^
atttis **•.-$ififkf^gt'Eritef; j^iiisdii^ii^te^hai- <]uam~cutti dicfenusiiii aiiis rtlms at_^d;ri»sjqi ^
befet^^?*-^ .V proeSdeire; ;IW *ii1qii;mtiilest aut »Miim^V*»ikS:
' ^rol»»v**H«l* aIiqu<»!priUs,*7*;a»U t^slei|»ftj3m*.;;;
iH^fcef ih :§d ^^'i]lli^:<^-^lr^rii' :'!_»^^to|«*"??«l*' gis ant miotis, aril .uHaratione,',• aliquO i|*di|eiis;
«ijasji ^^t!Iar^.p^»>|u,*|<Jui; sed tolum quod esl npn; tarii *qiwtle4™f_"^_»*Bi»Jh.->..-:
Mu*tjl$i$
aliit. :I^pS ^iiai*^awf| ita ^cUrjdum quOdDell»' < sihi et c»_.terniMi»,'quain idem sihi ipsi, ct per se
e ,|i';;:rijriri;. P sfbi fpsinmiiino suili.ieiis; hec nascitur veJijrocPdit.
KJt^jfl^
'H^i$tf-.iji H»ialiqn|d, quaffl de jioiv ess» p/oliciens pd psse..
fipiialuiMiptelfigiriius Deuiri de ffepaljo; seii «iiiih- Sicut Jgilur ihtejiee _» nosWr npn potest transire
•
'4^.ij_Mjri^ ': ultra 3jteroitatem, ut^si de ptmcipio ejusjud
camus atiiiin de 'tBb, Filiri^ isie «Pn^ot^tjdi»;;ha*^natlfltpte T«Ipr«<_?^ip»»|-:
siipra di<Huin esijqrieinimii^ necdehet;snj similitudiiiem civeaturaeseulire *»elju- .
Ipimtim iMWiibri sighiB.ans'hniiateffl/ nuiiam recipit «!'• dic*re. 8ed qrioniam el quod nascilur et qpod pro-
VerstMero; Ha secuhto eeiKtf n<m**tstaliud quam id,7»*dequo estnascens.
csse d. Deo,' iiecess4iib'admitiil pluraliiatem. Si . :;vel^b««dehSj quodpstsolus et itnns Deus : sicut
erj^ diciiur .ubd-SpiriiM «aricllus pWncipaliler a idem Deus non «isl,«eipso majpr vel niinor; ita in
J*ai*e sit; hbn aSad-sigrilDoatUfqtfia» qhia ipse Fl-, tribus, Iioc est fa P^iii. etf iKp el SpiEilusancto,
ilioSf de _ub est SpiritriB sarictriS, a Patre ha_«t non esl atiquid ntajus ^rel raipns, nccestaiius alio
jibb****tpsurh, «i Sp^Jiis si^us?%it i^-ill©;<qu% : hpe^ qnod «st majas vel niinu? { quamvis veritm «U
ailrif »**?_ $_& 0^lrtBet $JPi*fe> ^^emad"
n quia Deu&«stt**' de Deo, nascendo «t procedendo.
'ffii^lni-MitN
• :-
,7«*Quod si^^^'h^'^
dicilur, ptiia ete: fti mt. €otb. MemeipU Caaul |_*«-.*.**•„ ut 9moino;»i»».^iati^..,
,7'« pePntrp
' *****
filius ut omnino JEqnale illi et simile mss. ille aBquuiemet srmilem Habeoiit'_^<|^;.ii»wrlff«?"
habeatessea ,7*
7 Necest alius niu*. Nonjestaiius ille ;*T*. dissimiliter sunt id q__d sunt
Cprb. Neqne
mss.Gem. Bec. Yiet. Thu. 90. Cisler. Neque dissMititer hahet/atiqnitl: quia non esl aiius Deus Pater, et
alius Deus Filitis, neque dissimiliter sunl itl quod siint ,78' Iste ^ilius, alius est ille, et aiius esl is|e ms.
Coi»^i]>teI||iu9 <sstf!.^
itta -*#*,A&i»^ ^feuiit^telk^.Fluim-de
J*J»^to..;^€*^
*7* $H de^illo _ <pioni<WL »««w8it^ <^%.qri«suiiiimi». Wvn>pit6m*
mt^mmA, .'''fi^&,j&iwms.Gorb. Cttput,^. *jr»jf__jji^ifi<ji^f_W«difm». Yfei.w.tymmm*:.:
itiiiS-tjqnOpriu6,»i«.Stm~ t'»»>.fiid,^. 4^;e'*«*?%• arit vi SJifliEiP"'*»? "**, Aiil ali<|t*a-^ratl^Wfc
781
l'i*..'am _4ta ralioae nw. C<j)6.nt itulta rati_iie „> Non lam *qualp mi». nbn lainen «quale mts.^Vtit.:
I 5J ^CiW.-taro aBqtiak ¥**;AUiidnisi _id rm, Y^:.fy^'C^>'^^,'il^m.'idi iTt*
VCriifflsil;qiiod
Di3i»s^t *»«»>verurosit quia Deus esl - ,
 321 DE PttOCESStOINE S. SPIRITIS. ___
CAPUT XXYl ,m. \ seqtierctur de Soiriiu sancto Filium esse. Apparet
Veritas pfucessiottisSpiritus sancti a Fitio, ideo ma- itaqueper supraddas raliones, quiaPater estDeus
xinte jtrmatiir; quia fide certa sutit, ex quibut ne- de quo Dcus e»l, et non esl Deus de Deo; et Filius est
cessario stquilur. Deus de Deo, et Dcus de quo esl Deus; et Spirilus
~EeeevtdmTU.de qitanla "»» veritate et qnanta,7*» sanctns est Deus de,m Deo, nec est Detts de qw
neeessitale sequatnr Spiritum sanctum de Filiopro- est Deus. El quamvis de Patre sint duo, id est Fi-
cedere. Qood sr verum non est aul aliquid eorum, lius et Spifitus sanctus, non lamen duo dii stint de
exqurtmsboc ditirotisconsequi, fatsuro esl: quod P.ttre, sed tmus est Deus qtti esl Filius el Spiritus
estcorrtra*Christiana«i*,*T fidem, quam cum Graecis sanclus. El licet duosint, de quoest Fitius et qui
fenenws; aut uon consequenter cenctnsimus; quod est de Filio; id est Pater et Spiritus sancttis, hon
«stendiiteqw.. Quare si verum aon esl, fides Cliri- tamen sont duo dii, sed unus Deus, qui es't Pater et
•itana!-desiruiiiit>. Palam etiam est mtelftgenii, si
Spii itus sarictus. Et quanquam'Spiriius*»* saiietus
falSmn esse ponitur, quia nitJla inde veritas nasci- sit de duobus, id est de Patre el FiJic. non lainen
tar. €ottsideremtis quoque qoid evenlat, eiini pro de duobus esl diis, sed de uno Deb,
qnf est Pater
•«eroasserftur. (frique si vertim esl Spiritum san** et Filius. Si autcm Pater et Filius et Spiritus san-
etWfrprocedere a Fitfo-skut a Patre, sequilur quia Bctns bini consklercnlur, Iiquet ex liis qnse dicta
Filii sptritus est sietit Patris, el mittitiir et datur a sunt, qiiia necesse est alleruin ex allero aut esse,
Fiiioskut a Patre; quod diviua docet aucteritas,
quia ille non ex se esl: aut non rsse qtiia ifle est
et Butta penitus sequitttr falsitas. €un> aiilem pro* ex se. Nam si conferamus"" 8 Patrem ctFilium, vi-
cessib Spiritus sancti a Filfc>negata laulam inducat deniusFiJittiiicsse dePatrc.quiaPaiernoncst de illo;
falsitaiem,- «t illa ex quibus-cam conscqui monstra- et Patrem non esse de Filio, qttia Filiiis est de
viraus, .desirual contra lldem Cliristianam, nec ul- Patre. El siinililer si considcramus Patrem,7> 7 ct
kuttgeiteret verilatem, .1 asserta tantam prohet Spirittim sanctum, iiiveuimus 17'8 Spiriluin sauctuiii
Veritalem, sicut ostendimus, nec aliqitam ulJate- esse de Paire; qnia non est de illo Pater; et Patrei»
nusWM seeum frabal fahitaiem, cogitel cOr ratio- non esse de Spiritu
61 sanclo, qui.i Spiritus san-
«alcqtta raliene htam excliitlat a OdcChristhtna. clus est de illo. Ila quoque si Filir.s et Spiiitus
Denique si etror est hanc cfedere de Fiiio SpiriluS sanctus qtiomodo siiit""» adinvicem, specolamur;
sancti proeessionem-, ipsa divina aiit-lorila. nos iu intolligimus **°» Spirilum tanctum csse de _ilio,
errorem inditeil, cutn ct illa ex qiitbus b-ee sequi- quia Filins non est de illo; elFiJium 1.0.1esse de
tur-processio et qwe Illam seqtiunlur, nos docet; r Spiritu sancto, quia Spirittis sanctus est dc Filio.
necalicuhi aut iltam negal, aut quod ille repiignet Apparet igitttr, quod snpra dixi, qura relationes
atiqtto modo prontintia't. Si w* ergo opponilur, quia praedirlae licet sint in nno, non tostmt tmitati
mtstpiam eam profert divina auctoritas, ideo non immiticre plnralilatem suam; nec unilas relatiou.-
esse dkendam*'**. Dicatiir similiter, quia nus_uam bus singularitalem stiam.
iUain negat.nec aliqnid dicit quoJ repugnet, hon esse GAPUT XXVIH •»».
uegandam. Dicimns ctram quia satis illam aflirmat,"
cumilla asserit, uhde probalur; et nullo modoali- Cemmunia et propria Patri, ac F1R0, tt Spiriiui
sancto
quid signifieat***-, utide wegetitr.
CAPUT XXVII"» Porro sex surrt differeiitix Patris et^jlii et Spiri-
ex his nascenles uomviw^St Wtesthabe-
SiSpiritus sanctus aFtlio nonprocederet, itott esset lus sancti,
eut FxUus tton procedertt de Sptritu tuncto. re Paireni et non lialiere Patrem; liabere Fiiium, et
Palet ergo, sicut supra pracmisi '**, praeter hsc non habere Filium; babere Spirituiu sancluni dese
quia Filius «xistit naseeiulo, el Spiritus sanclus procedeolem, et non liabere Spiritum sanctum de se
procedendo; hac quoqiie causa, quia scilicet Spi- proeedenlem. Harum differentiarum singultts quis-
rilus sanelus e&lde Filio, eos de invicem non.posse que ttabel unam propriam, qtia differt ab aliis duo-
dici, et propter hoc soluin, Filium npn posse esse ?htis; et dutis ita communes et propitas, ut qtia com-
deSpirtlu sanelo. Naih, quoniam, ut dictum est, «MmicatW uui,: ea differal »b •al^o. Pater nam-
aul Filius est de Spiritu sancto, aiil SpiriUis s.in- quehaiwt1^lihmisplusi'qiibdfffiert ab alf^is uubbu»;
etuS de Fiiio; Si npn esset Spiritus sanclus de Filip, haliet Spiritttm sarictpm pjpcedeiUew ^e^,^^

-*.-_ '":- . VAttliE LECTIOSES. •> : :':- "';._'^!-^':J_i:',iv

***.CiP. 2i. Eil inms Corb. Capul %&. "»" Eece fidemus quanla'»»«».;ecce vidimus dequanta ;*?»*
Et
quaota m»,. Corft. el elian» quanta ,78TQtiotl contra Cliristianato mst. quod est coulra Christianam
,7.'«.Nee utlam; ullatenus mss. nec aliquani tilJateuus :''«f Pronuniiat anctoritas. Si«w»«* prbnuuttet Si
,T*»Esse dicentia mss. Viet. Corb. esse dicendam , .*"* Aliquid signifleet sic m«>Lotb*seAaitamst. aliquirt.
signilicat «** C*i*.SJ3.EfU inms.GorbtCmputM* HM,Praeinisiina.Ci«ier._pFomUi. ,7»*Sptritus Saiiclus*
De$»sde»«««. Spiriliis Sauclus est Deus de - ,7,s Quanquaro Spirilus IMS»,Et quanqtiam Spintus *?»•bi
cmiferamus m«». si conferimus **** Si consideremus conferendo Patrem »»**.si coiisitleramus Patrem
,7**InvenieaMisI»M, invenimus "»» Quomodo -sunt mst. Viet. Corh* qnomodosint f80*Inlelligimus mit,
Yiet. Corb. iutelligemus ,M1 CAP;26. £,'«(in mt. Gotb. G_oput,$& "«* Ut pua communicai »««». »1
quam communica
5__ S. ANSELMl CANTI^-^tHBP. P*. Wl**| 1, «-DOfiflATICA. Sjftt
co__v__neest illi cum EHHo» etqw difiert a fipiritu . . nec diversarum iittegre servat aliaruin personartiiti
saneto; Paireut autem non habel, siculnec %ht|to8 proprielaiem.
ganctu», et in hoc •>»*»,.dt«^>ft^iii<>*, Eilius s»»M»_ha** CAWS?;xxa *v*.
_Bl;Patt«em,Inquo-mfferta Patre*t*pirila sat^ In Deo per ea propriaeitpertonarvmptuYoM/m^pet
cemmuumverOimtMtieBumtat,, -
et esl itH comnwne cutn fiatni. sicut diclum esi,
€ur abtem ita sit, quamvis in praefata -pistote
quia prpced_.de ilio Spirltus «anelus, unde ab co-
dem S^i*htfsancto divisus est.j-cawt- «tttom FiJio, defncarnatione V^rbi.debeeath^ntulriadixertfli
•*»**>breviter lamen Imrrepetam. Ssspe Ut w phiftr
sicut _VirUussanctus U»*dediscrep^ta PfclW Sftfc
rku* st»*»etussohis. esl<<hvquoa»^ non prpcetlit: converiiant in uhnm Sub eodem itoniine et .adein
__aftlitrtl<ri*,»I quanr 4»afeebMtlsin_uta _Mfi|«_rii
Paireoi. tyquodHisiiat^est-F «P»»** iiritwi flerinl. t_*rif»peSl pimcto punctnfri additilfa.
queestiUrco.»tini»tie^^^ sine IirtervaMb aril asqiratein litteamin acquMiIrnea
lwbereFlliui__**nd«^ri nori 6»ncbfdat. Solus ita- *#, aut^sriperiMerh-4q«_*^ in _*quatr^s%p<!r1»iii
quePaterestqur-eftd« ri^, et'0J9&' «ri^;*•*{ ^_oil<»<^ii«,' nd#S'JHnSst «iu»|«iiia>j« ****,utta
dKO.-aftittc^ uui dp . Baea, utto.sitperucias:In nitfftis'gi quis vOiatHftqirte-
:&3^ff i^^jttefimt»., B rere ih*i*eni<« Sn*t«ii"***>Boctoqtie rto<», tiittin-
<fct<i*»s*efiu^qt^^
et de qup oous. &t aiitpm: Inhi»» vis non sml! pWfes anernitiiei, si lahJi^ didftif
iluos-tetbere rt^Uonem i Paier eniat ad Fiiiuni et aHertritasin aeternitate, nonesrh^ utta »fer%ri_t; -
Spiiitumsanaupi,rei*ertrir,sipt_% ef tuaiitiftIh l_mitib.Tlriflm lanthm himen PsuEodem
stint: Filius adPatrem et adSg«r4tuxirsaiieU»OT, quia iii^ *^ra«<M«que'<^ in se'
estde Pstre,et §piriius sanetus de illo; Spiritus repHcef»«if,nec quaiititaiem atigent, n^ pturatiia-
sanctus ad Pairem et Filium, _U'MI est de utroqjie. teni admittunt. Qudhiam atitem teiis est teternitas*
Possidel ergp uunsqnisque snas proprietaies, qua- sicut exlra xternitat^ nibil est ot>m)mo, Ha Cxfta
ruin colleclro iaalio noci i^ ejwli^^ sipuJiludinera rteum penittisiwiiest aliqttitl: alqtie siciit. aeierniias
divemri^ homiitm^ pers^Bia^ru».;Per hoc enim, in aeternitate non est nisi una aelernita^, sic Det»
hotninuut personae _iversae.sui.l_ab inviceinyquia '•"in Deo, untts est/Sbhts Deus. Habemus: aotem ex
uniuscuiiisqiie '*^ prppfi^ai^ vera fidc Denm-essed<i/i)eo;:tnseen <__:,: etD
alia eadeiu '**»,.^i^s^. ta^.|||l^i; -i^^jf^r; E»_orprfteedendo. Sedquontam ntjneHatiiluid e*t*t*_
toni&hprowumsiutia^^ DeuiHfctim -Mscita^Deus <lfrDeo veixumi jm»»(«_r.
el si uniis est hrwe^ una .<^^ers(ma: ilero,^si pit*- Deusde De j. wm e«Sl iwseens -vel tuvoetleris ***•
^- ettratoin.sedmai^
erge Deu_
iu iDeo:noa,<«i fl_u uhusl&us,. curanaseMur Beo.
sf^^Titrejt'*•» stm£ _f^^t.,^_i|p^i: *$&$?.
d»_ft<», un_s,«ohis esf;_>ens gigncns et^esitj^^cit
nus tamen est Deus: etiicet sit.unu» Deus,, neuua-. cunupt*e«edtt*Deus._*»*» de. J>eo, trnus taMtwsaofte
quara tanifn persontepjuralitalero anutlunt. In hoc ttws est rwocedens ^" el de quoptocedit;W|*. Uade
^taque quod relaiive DSus ad icdm dicitur, sicul itwita{H7iiprse<[^tur: quoniam fieus nul__s. lKt_»iit
plttWhbmirtes, personarurii adnriMtt pturafTtate<n partes,sed: t^us estquiA(uidesi;uirom etun_eB«
'***el diversitalem.';. in Iioc vero; quod per se est, id que, et non alium t»eii«Htwum wefWe^v^*, 4»,
est. iti *»**; De<>,nisep^i^l<M. ad Simihtudini» tuni esse Filiuni, totura: esse ^iritum sanctum,
U»VlW_9HIIllri»^ Qu^ Pater et Fil_t>»et Spiritus stMetufi^er -;__>_:
4|iliM
<}#<!• quia et.ni est DfetttideDeoetDeus in Dee,-ifbri est
l»*_jc^ij|l|^^ ^•lusi IUIHSDeiw; s<»rv_ti1phi Deiiiie ad ^ieiyitn-
_pT»^»*#^-;': Beti* vew nmis >ssttres' peritiiriipi.et dinetnuntiisliothinis, smgHkritatem: perlM>C'Yeirt.
p1^fl«Ar&^intfa^ D quldcuui-•Dbus est de D<waiU n«<*<mdoti«t prot»-

****"!V'".:U;'"/' !;:,''',,i:'>iiii!i|a^
Sicut nec Spirilus sarietu£;'el \u\m msi. GemBec. Yict. Tk*. W. Corb. Cisier: sifciitSttttiiji
sanctus, sed itt hoctn*. Ttmi9U. utSpiritus sau*»!*, et iniioc ****Et Wi cim»Hne ctmi Patr<#i«:est
ilK^pmmime t-nro.Patre^ ^*».5i_wia!jHK»qiia^
eadem »»u.Mwn.M.M aHo. »**'Kt isuepkresmM. fiem.Bee. et si-isli ulurajes suut mss.&tt.Tktu_
tatein ,M*Quod per se, kl esl, in mtt. quodper se est, id est in **u CAP,27. Ettin mt. Corb. Cqput
29. '«" AliquaiiUilumdisinius m*i. aliquantuluaiaiitferim ,*t*;Eadem qualitale, quam m«. eadem quan-
lilato et quam mt. Corb. eadem qnantilate, quam ,81*hnequali linesem*t. in aequali Jinea ^*1*Inaequati
stjperl.hi}-*»**. e^ Bev. TUu. Corb.
<*M««rw*Nist-uii<trfl
pttiictom 1*« .«veitiet smite i»^ nori est rri^
tnm aelerniiasIn aeternitate, siclieusi»»««. siiatt acternita^hiaetermtatenon est nisi nna aeterniia»; Sic
Detts »Nt.Gnr.; si<»t aeteriuustoaitei^ •,«*» Non ern^niijesf
^/procedtat* /»f«*. fion <ait nast^s vel p^ uascens, VPIItiM&m.:
m «ttm iproeedit^ Deusmtw.;•& cum pfoeedit ***.Duusfet et^wcedehs »»t*.Deusest proice*;»^»»»*^
(leDeo qu_! procedk m»*.et-cteqtiopr^edil '«**Eittndem^ueet non alium, et alium Detmi »t__a esso
PatreinmM. yi«. 5. it 9. eundew»queel non alium Deum tottiro «sse Patrem, «"Cjim «»t • «•i»>^ut_ tiet.
not»est m*.. cttnrestDcustleDcO, et DensmBeo, non«sr < 'v *: u; -• t ,, « ip- . ,'
5|5 .; .: s. .'..;• DIALGG. DE CASU EHABOLl. .. 53$
deiido, non potest tinus ideinque esse qui est tle a- A bus, quod singulis quasi proprium allribtiit. Nori
liqno, el de quo est; secundum noroina has relatio- eniin ignoratPater aul Filius seipsuiu et quae Dei
nes signilkaniia, tenent, sicul-diversaciioinii.um per- sunt, neqne Spifitus sanclus Patreui aut Filium. Cur
sonae, pluraliiatein. Nolandura lamen quia nec Deiis atiiem et quando qtiod de mio quasi de solo dicilur,
esl sine pcrsoiia, nec persona sine Deo; el quia sin- de aliis intelligalur, satis supra tlicluiiresl.
gtilis personis atiribuiuius aliquando p.ropria singti- Operis etausula. .
larum aliqtiando nni quasi propriiim, quod commti- Haecde proccssione Spiriius sancli, aliis cogenti-
ne esl aliis. Nam cnin diciinus : soliis Paler esi'in bus, non de tne, s.ed de eodein Spiritu sancio confi-
trihns personis, qui anullo est ""»*-»»_,
solns Fjli.us.esl deus, pro Latinis contra Graecosscribere; et ea oc-
qui de uno et de qtio tinus esl; solus Spiritus san- casipnp de uiiitaie Deiiatis et de Trinjtate persoiia-
ciusest,dequo "** intlltis esl; singtilas pcrsonas 110- riunaliquid adderepraesuinpsiquamvis inumerabiles
minanles, singnlis propria attribitinius. Curo vero sint inter illos qui Latinis uluiruir littcris, qui hoc
legimus: Nemo novit Fitium, nisi Paler; tteque Pa- melius quam ego facere possinl. Quidqnid ergo dixi
trem quis novil nisi Filius (.Jfaf/i./xi, 27J.Ej, qntc qtiod suscipiendum sil, non mihi attrkbuafur, sed
tunl Dei, nemo cqgnovil niti SpirilutDii,ilCar, 11," Spiritui vcriialis. Si autem aliqnid prolUliqtiQd ali-
II). Quamvis videatur Srriptitra quod de.una dicit qualeniis corrigendum sit, mihi impiilelur, non_en*
nersoiia, ncgarede aliis; coinniuiie tamen esl. oniiii- stii Lalinitalis [Ecclesias Lalinae]"•.
1- ' -- --- A^-^-i: _..,

SANCTI ANSELMI

DIAtOGUS

DE CASU DIABOLI

68 CAPUT PRIMUM •«**•, C iia ab illo noriiiisi aliqtiid habent. Disc. Non plane
Quod etiam ad angetos dicatur: Qiiiii habes, quod vitleo quod ait, quod a Deo noh habent alia nisi ahV
.11011 accepisti ? et a Deo non tit nisi bonum, eiessei qtiid. Nairi qnis facit alius ,"**,ut mujta, quae vide-
tt omne bonum sit essentia, et ^ontitis esstrilia
bonmri (82). ritus Iransire de esso ad non esse, non sint quod
DISCIPOLOS. Illud Apostol.: Quid habei,qnod nori crant; eiiauisi omnino In nihilum non transeantt
accepistit (I.Cor. 4,T. )d»citur lioniiuibus tariiurii, Aut quis facitnon esse, qtiitlqnid non est; ntsi ille
an el angells? MACISTEK. Nulla creatura habet ali- qni facit csse, omne qued esl? Item si, iwn est ali»
qnid a se. Qnod enim seipsum a se riori Iiabet, quo- quitl, nisi ideo qtiia Deus facit '«f*; necesse est?ut
inodo habet a se aliqiiid? Deniqiie si non cst aliquid, quod lion.esl iilcirco non sit, quia ipse non. Ittcit.
nisi unns qui fecit et quae fiicla sunt ab ,s,f rino: Sictit ergo illa quae suh.,a_ illo babent es3e atiquid;
ctarum est quia nUHatenus ,8" potest haberi aliquid ita quaenon stiiit, vel quae.de.esse transeunt ad.npn
"", nisi qui fecit, aut quod fecil. Disc. Vere claruin esse, videntur ab eodemipso habereesse nilt|l.,8".
****est. HAG. Sed MAG.Noh sotuin illi dicitur facere aliquid esse, aut
neque ipse factor, neqne quod
ficlumest, potest haberi nisi ab ipsb faclore. Disc. aliqnid hon esse. ,8'«, qtii facil lit sit, qiiotl non esl;
Nec hoc minus clarrim. MAG.Ille igitur solhs a se . aut ul non sit 1<"T, quod esi: scd etiam Hler qui^io-.
habet quidquid habet; elomnia alia ifonnisi at»illo D test facere 111non sit aliquid ia'8, et rton facit, dicif,
habeiit aliquid: et, sicut a se nonnis'i niliil habent; tur facere esse; etqui potest facere ut aliquid sit^

YARI^E LECTIONES.. .;'.'...

*•»*Quia nullo esl ms.Viet. 3. quia nullo est ms. Vict. 15. quia anullo estms. Coift. qnia nnlla est
*»**Solus Filins qui est de uiio, et de qtib tinus, solns m.. Sulus Filius esi,
qui de 11110est, el de quo
nnus est, solus »»w.TKu. 30. Sbttis Filins, qui de uito el de quo unusest. Sohis ms. Thu. 90. solus Filihs*
est, qui de uno el de quo unus est. Solus '"" Spirilus snnclus ile quo mss. Spiriritus saiiclus est de
quo "*7 Mss. Explicil Liber S. Anselroi.de Processionc sancti Spiriius. w*» Colliitus est liber De casu
diaboli, «i»n mss. iribus Vidorinit CC 9, EE 13, et_.BR 3 Gemmet., Beccens.Cisierciensi et S. Michaelis
inMonte; el eum edilione Cothica. — Ms.Cisier. Incipil iractatiis de casu dinboli, ediius ab Aiiselnio ar-
cliiepiscopoCantuariensi. nw. Vict. 9. Liber Magistri Anselini, Dec.isu ,f«*
diaboli. ms. Vict.X. Incipil trac-
tatus Anselmi ArcliiepisCopiCantuaiiensis, de casii diaboli. Facta sunt, sunt ab »1«. fftcta siint ab
**'• Quia nullatentis mw. Yict. ,**1
qriia a-se
'»»'
nullatenus Haberi aliquid mi. Cister. babere allquid ,8»*:
tfere clarum. nits. Vere clarum est. Quis fecit alius mtt. Yiet. Cuter. S. Mich. qnis facit alius *"»•'
tuia Deus fecit mtt. et EdU. Goth. quia Deus facil l»s»llabcre uihil mss. et Edil. Goih. hahere esse niliil
'** Aut non esse
aliquid mss. Vict. aut aliquid non esse ms. Cisier. el non esse aliquid Edit. Goth. atit
sse JttJBahqtad ^**'Aut non,sit mss. aut ut non sit 18'8 Aliquid.ul non Sil mss. ut 11011 sit atiquid
'.-'"'. - ' Nom
(_82)_Side infra prologum in Dialogum de Veritale.
 M S. ANSELMI CANttfM. Al&irnE». ^, IWL -.DOCIIATICA*. -_,M
ti. Disc.lsta tfbnnlsrnOn inlelligetili ftut cai^iniiihre:*
,;.t^i^;';<ui|iir. 'p^^^:$0fc** $£':* \ *' iric».
ii^ ttti^ifts^iettiir fawe aliquerp: itutlpm esse, attt ha^oppsdicertillifc.fi^.ad«i <|uod
in4ulupt, ^M^^^f^-i^'.^--^'-- pisti, et vide si non solonjihomihi, sed et atngtjo po-
tesi dici quia rioriItatiet qtiod nbii aecbpit '
tessefct^i^u.»]^
JI!epi^ri^ V^'f ,te 't:-,^:::.:,'^0'iL, .._..'.".v::.:':
grie'•**. Ci»Br«$|308iie^t^r qiiia fecit esse »**., Cur videatur, diabqfuriflea non accepisse perieveran-
. *i0&k'X$ i^t^if^w >.i''.^$&«:_ty">w®m-: liani,'qhk Deus non dedil.
.'.';'Disc. SStis piatet nPri mihus angelb quani homiiii
,, ^mm^m^M *M %'W^f* J 009' cbnvenire. i^ristal ergo quia Ille angelus, qpi stetit
«<».f • iri t_ift^, si^^^^
^pl^iiic. ^ Jj|^_%^aSJire.^^.^»^ .»<-» »S*«ilu,i*
:_=¥.?!>_
tiain tiafcriit; itk Weo pereevi.rpriltairi tiabuit, qttta'
;>P»«l!^%.i°^^ «V
;;tientik^^; c.ojoj|.^_^li:.f • aceepit *bi-ideoaccepit quia Deus dedH. Consequens
^' f^*.»!.: ii^''«>^>yEi_ii>^^lYiMt
i5Mcon- e'5till',*,i^ur <piiarJlje,qui in veriute riori Su*ift,
«*£ftj_}|ii^^
quemadtnbdiirn Itjfjp n_on.,perse'veravilVquia pers,-
_»}"fl|t_l|^
-.IjMfci^ #.*^^ spri' i&tuiri rerantiam ribri;ha^ttil; sic ideb non habuii perseve-
. j»p|^;*l_^.;^ ; B Mfftiairi, -qjM n^ It^pil; ei; ideo liori atcepit, qnia
sediiec altquateaus maaere pbteSt.qribd faciaest Betis nob d^etfflt. $i.$8tf JBbt^.i^uloSt^!fe*ri»iHT
_^^ttW^9^'}f0. &™*^:&um *** M*,**le8,**'t culpamejus; eum ideo iion persevertVerit »**, P,i_ii'
serrare quod fecit; non tde<^^tt|^^^^Kij| '. Wi^lt^^i^^uMijiin dante nihil babcre potuit.
non esse, qaia ipse &ci4__a_»_iit'?>UM^r_j||»_~_3tili9t;s_*»Sat' CerTus^t^iiJp,^amsi non videam, nonQ3 '"l,ra
facere esse. Nam et cum quasi iratus destrii«ii_o njsi justt a suraine jnslo'*** damnatura, nee sine
aliquid auferl esse, non est ab illo non _s_ef;'setf crihja juste illum potuisse damnari. MAG.Unde puus
illo tollente, velut suum, fluod praestiteral, qpod ab consequi, si bonus angelus ideo accepil perseveran-
eo factum servabarur ^-es^^ re|it 4>i rtbn esse, • lisiii qula Deus ti^dit, malum ideo non aecepisse,
quodnon ab itlo, seti a^, a»t«a^m Oeret, habe- quia Deus non dcdil? Disc. Qtiia si bono arigelo da-
bat. Si enim ab alique loriicam repetas, quam ilti tfbeslcausa acceplionis, puto non dalionem esse
t»i>ido spome ad ttnnpus prastii^ras "", nOn -habei malb angelo catisam non accepHonis. et si ponitur
*tt> WditiBem ;*sed. te^ r_- hoii datto, -«4il^4i*_^_«i«!riain_i "^iesse (ntttssitMul uH
d»%t^<^__»i_f^Kt _m«e^(t« faiditiaf«lH^a lev Neoi- qiitttur nbnaccepttb i e. oVi^eSSciriius^**» ^riia tura
p» «feut a«wit»Q $.no«m%st nts. _*onui»,etontne - iwriacc _»imus,M''qdod^ riori ideo npn da-
fiomrinetsta siam«jJI0n©, tta a sumro**ss<mtfanen' lur, quia npn accipimus; sed ideo non acrtpimus,
ej^ate <»sb»tt»».et-OHMsesieirtia est a sunnha ciw qtria &on dalur. IteniqHe qnoscunque legi aut audi-
"'
tititlB? 'w^ssj&Mifr- bbnmn «st bum* vifacerequaestionein hanc : hac ratione <»B»,in
iSfttSSsbntta,t*en_.quenrest htbmwe-boritimsitbs- quantum OtemiHiconstituunl; qura si bonus anj?elus
__«rVet'©mriis»^ntb bontiro1.Nittl ergo et non idep accepit,:4uia itettsdedit, malus angehis ideo
; '^j5*^i_t**>_<^i*^ . ,s,,*inm»accepit, qui» l^us non dedit: nec^K-emitii
_tt_tf-itaqtHS'etT^^w^^^^aif*u%.'a qrionon me adiiuc Jrqjus coQscqiieRUaesolutioueut vWisse.
_^riWWii«»m<^<^iWta.ft :,:---:-_\:--K,,- ^ JqykPIfl. IH.
' <_^_ si<«t'b*»i*« ^ ita ': Quod idea Deut noudedit,guia iUe non eccepit.
H_ae**feb. ;M_.G;NriHa est tibi consequentia : potfst eniin
_4_|_teliuspates, e^ '
nofi dare; hoiiesse causa npn accipientli_ etiamsi
«Mse<kitkkm itlos ;dMilM«^De_(iia_ -t1i_-rreiTmattdtti,}:dpTO
teuiperlesset tvausaacci_iieBdi.DiSG.Ergo si
awfawrtnottesse. <i«ia ne^^ ppoatur non darevhon necesse est sequi non acci-
dletttir; aiil reprehendafhi quiii ita dichurr sediion . per*. Cjuare polest esse accipere, etiamsinoo sit
tanttim debemus inhserere improprietati Terbprriro ^ darie;"Bic. Non esl ila. Disc. Exemplo volo mihi
^B^.^pti, quain^m in •; t0e^^t^^'-0^-:'^^ & ^0 I^rigbtibi ali-
•iuttis ^muiumpf_o gmeiilo^tionuui ^**Jaieu- ;quW, ^.iu^ do quia accipis.; sed
. :.'•.'.-;:.;<:".:
; ..!,*•.-....^cf<:..':: „;.;_,.' .;';.„h; ^Btifi^ijEGIldNES; :1i>h~..^ti - - ..,., .:..-, , :t}: : '

S___^««S_n*____i^ mpmm^^m^<ttn,^m fe__»

wam^k__SS^- 'mAmmm ,tojmifr-.tf_&m&*mk.tim mm^.mmMmm

pM*°P9*ra
IW*'Vm?:Gister. dedii, consequeris est •***Ctttrila<#°^iiMrsef.mii^ ideonon .perseferaWrtV
"f* A suhwnojiislo «nsi. a sumine iostb «*» Inde rieces*_»miiiiiw, vMpp^n«^M»riam »***
scimus uw». et omnes scimus *»**(_tiianon ' itoei^iwft-'£«&'^iifaa^ €SSK.M^ftC: ''dl_t_(n_n M. omnes
*^ abceWmus'
nti^qfii uon acciptmus «»**Malus Angelus ideo «iss. Ciift». omif. Angeiiis T^
$$ :-:,'- JmiiQG' BJi GASt. DIADQLV 550
ideo accjpis, quia do; et esl datjo cansa acceptionis.. _. raihiostendas. MAG.Incoepisliiinqiiair»ajiquidcutn \ o-
Disc. Ita est.M_c. Quid si id ipsum ,8'9 porrigo alii.et luntate et potestate perflciendi, quod taiiien VO!UH>
non accipat, 860;illene ideo non accipit, quia non do? tate anle Dnein rei mutata non perfecisli ? Dtsc.
Disc.Poliusvidetur quia tu ideonon das.quia iJle non Saepe. MAG.Voluisti igitur et potuisti perseverare,
accepit. MAG.Hic igitur non "" dare, non est causa in quonon perseverasti. Disc. Volui utique; sed non
npnaccipiendi; etiamen sipono menon dedisse,86% perseveravi in voluntate, et ideo non perseveravi
causa est cousequendi illum non accepisse. Aliud in actione. MAG.Quare non perseverasli in volttn*
namque est rem causam esse alteri.us.rei : aliud tate? Disc. Qnia iiott volui. MAG.Nonne quandiu
posilionem rei esse causam ut sequalur aliud ,86V voluisti perseverare in actione,-voluisli perseverare .
Cum enira incendium non sit causa ignis, sed ignis in ipsa voluntate ? Disc. Non possum negare. MAC.
incendii, posilio taroen incendii semper catisa eslut Cur ergodicis le non voluisse'««^-perseverarein illa?
sequatur esse ignem. Si enim csl inccndium, ueccsse Dtsc»Iterum respomlerera : Quia perseverare volni;
est ignem esse. Disc. Necesse est nie.sic esse faleri. se«lnon perseveravi in bac voluntate, nisi rem vitle-
MAG.Vides ergo, ut.pulo. si tu ideo acceptsti, quia rem in inflnrtum procedere, te semper idipsum ,M*
ego dedi, non lameu idcirco cc-nsequiillutn, qui inlerroganle, et me eaiiem respondente. MAC.Non
noa accepit, itleo'non accepisse, quia ego non dedi; ;ergo.debes dicere.':. Ideo non volhi perseverare iH,
et laineii conseqni quia si ego non detli.,ille non ac- volttniale, qiiia non voltii perseverare in voluntaln
cepit. Dfsc. Video, etplacet mihi quhi videp. MAS, hujtts volunlalis ,8'«; sed cum.qoaeritiw: Quare nm
AII amplius dubilas qtiia sicut angelus, qui sletil, perseyerasti in. actione, in qua voltiisti et potuisti
idep accepit peiseveraniiani, quia Deus dedit, iia perseverare ?'»*csponderepotes '?•'.*: qnia non perse- .
non slanli•»•* idcircoDeus non dedit, quia ille non veravi in voluntaie. Quod si uuaeritar iterum quare
accepil? Disc. Nondum niilii hoc ostendisti; sed non perseverasti Jn voluntate: alia causa reddentla
illud taulum suflicienler dcmonstrasii,*", scilicet est, iinde scilicetconligeritdefectus iJlius voibntatis,
non esse consequens ex eo quia bonus angelus idep quam quia non perseveiasti ,e'* veile voluntaiein.
accepil, qoia Dcus dedit ***»;nialuro ideo non acce-. Non enim rcspondendo aliud bstendis quam idipsum
pisse, quia Deus non dedil. Si. eniin vis asserere quod quxrilur; id est non perseverasti in volmitate
Deum illi idep non dedisse, quia non accepit, qucero perseverandi in actione. Disc. Video quia non vide-
cunion accepit? Aut qoia non potuit, agt quia non bam (inid dicerem. MAG.Dic ergo uno verbo qtiid sii>
voluit. Nam si non habuit polcslatem aui volunia- perseverare, qiiantum res exigit, in faciendo ali-|
lem accipiendi, Deusnon dedil. Si euim Deus dedis- s quiiL Disc. Perfleere: nam perfeverare in scriheiidt»
set, pro certo habuissel. Quare, si non potuit ha- aliquid, dicimus perscribere; in ducendo, perducere.
bere polestatein aut vpluntatein accipicndi perseve- MAG.Dicamus igitur simililer, etiamsi non sit iu
ranliam, nisi ante Deo, quitl peccavit, si non acce- usu,quod perseverate in vblitntale, sit pervelJe ****.
pit quod Deusillinon dedit posse aul velle accipere? Disc. Ila. liat. MAG. Cum .ergo ,non "7* perfeoistii
MAG.Deusdedil illi poleslalem et volunlateii) acci- quod voluisti, ot potuisli, cur non perfecisti? Disc.
piendi perseveranliam. Disc. Accepit igitur quod Quia non pervoJui ,8T*.MAO,Ita ergo dic qtifa dia-
Deus detlit.et habuit quod accepit. MAG.Vere ha- bolus, qui accepit velle, ei posse accipere perseve-
buit, et accepil. Disc. Accepit ergo, et habuit rantiam, et velle el posse perseverare, iileo non ac-
perseveranliatti. MAG. Non, accepit, el ideo non cepit.nec perseveraveril, quia noh pervoluit, 8'6. Disc.
habuit. Dtsc. Nonne dixisli Deumilli dedisse, et llem quaeroquare non pervoluit ,e"? Ctim enini'
illutn accepissepoleslalem et voluutalem accipiendi dicisqnia qitod voluit, non pervoluit, tale est "»8ac
perseverantiam ? MAG.Dixi; sed nondixiDeumiilide- si dicas : Quod voluit prius, postea uon volnit.
disse accipere perseverantiani, sed tantum velle et Quando ergo ,8" non voluit quod priusvoluii, quare
posse perseveranliam accipere. Disc. Ergp, si voluit non voluit, nisi quia nott habuit yolumatem? Noti,
ct potiiit, accepit perseveranliam. MAG.Noncstncces- D dico YOlunlalemquain pritis habtiil, cum voluil "»•;,.
saritiniconsequcns. Disc. Noiivideocur non, nisi "" sed qtiam noit habuii, cuui non voluit. llanc auteitt
VABI.E LECTIONES.
***»Qtitd si ipsum mss. quid si idipsum ,8MEt non accepil mst. et non accipit hic igitur nen ,e" Ho*.
igimr non mtt. "" Non me dedisse mts,. me rion dodis-se "6*:Sequatnr aliquid mtt. sequatur alitni'
****.Ita non slatim mtt. Citter. S.Mich. ila non stanli ,86«Denionslrasti,mt. Cister. roonstrasii '"•• Ac-'
cepit, quia dedil mss. Vict.,,6Set S. Mich. acqepit, quia Deus dedit """ Non video cur nisi mss. VicL Centj
Btc. non video cur : nisi Dicis, non volujsse ms». dicis te non voluisse ***'Semper idipsuni ms.<
Cisler. semper idem ipsum '»'* Meo non volui perseverare in volunlale hiijns voliintaiis. Sed mss. Ideo n«rt!
volui pcrseverare in voluntale, quia non volui perseverare ih vohinlale hujuS voluntalis. Sed ms. S. Mich.>
ideonon volui perseverare; quia non volui perseverare in voluntaie bujus voluntatis "" Potes vel debes
tlebes **'*Quia nori perseveravi mi«. quia non perseverasli "'* Sit perseverare velte^
quia mst. omitl. vel,»'*
mu. sit pervelle Ciiin ergo non mt. S. Mieh. cur ergo non **'*Qnia non perseverare volui m«*.quia
nori pervolui **'• Qnia non perseverare voiuil. IIIM.quia non pervoluit. '*" Quare rion perseverartt'
votuitl' m«. qriare nori pervoluil? ,8T8 Cum enim dicis, qiiia non perseverare voluit qtiod voltt-t, tale est,'
etc. ntw. cum enim dicis quia quod voluit, iion pervoluit, laJe est, etc. ms. SiMieh. cm« enim tlicis q«i»
quod voJiiit, tton perseverare voluit, lale "" Quoniamergo mts. QtKtudoergo, ,8*°Habuit cun»
* esi, etc. '
voluerit m%s.habtiit cum votuit ,.r,
PATUOI..CLVIIf. 1|
mi S. ANSELMl C.VNTUAR;ARCIBEP. OPP, PAiftS 1. — DOGMATICA. ___
volunlalem quare non habuit, nisiquia non accepii?. _ qnam velle deserere; sed aftquando prius est,-*vei-
4_iiare autem nou accepit, nisi quia Deus non de- lere deserere. Disc. Non possum negare. MAG.D:eo
ditra» 1? MAG.Iteniro dico quia non ideo non scce- ergo"»' qttia non ideo non voluit, cum debuit, et
pit, <_wiaDeus non dedit; sed ideo Deus non dedil quod debuit quia volunlas aefccit *•", Deodare delf-
flttia ille non accepit. Disc. floc ostende. MAG. cientc; sed quia ipse volendo quod 110:1debuit, bo-
Sttonte ditnisit voJuntalem, quara habebal ,8**_et nam volunlatem expulit mala superveniente. Qua-
sicul aecepil habere "»* quousque liabuit; ila po- propler non ideo non habuit bonani Volunlatem per-
tuit aocipere semper *»»*tenei», quod deseruitJ**»: severaniein, aut non accepil, qtiia Deusnon dedil;
sed quia tlcsertiit, non accepi*. Quod ergo ideo rion se.l i.leo Deus non dedit, quia iile volendo quod^noB
•
•^scepit tenere, quia deseruii "", non ideo non _c- delwii, eatn deseruil.et eam deserendo non te-
"*r tiuit,89*. Disc. Inlelligo quod.dicis.
«epit,8* 8,qiria Deits non dedit; sed itleo DeuSnon
Dtsc. Quis nonvideat
de.lit.qtiia ilie non accepil .».***. CAPCTIV.
tjiiianon itleonon voluit "•'leiiere.quiadeseriiil, sed Quomodo itle peccavil, et voluit timilis etst Deo.
ideo deseruii, quia non voluit tenere ? Semper enim MAG.Duiiitas adhuc diabolum non ideo voluisse
tetienti.prius est non velte tenere, quam velle dese- deserere quotl baliebal, quia non yptuit tenere; seVl
_ere.'Ideo finint; vult aii_uis deserere qiiod lenet, B ideo non voluisse lenere, qnia voluit deserere? Disc.
quia non vult lenere. <_uaerol*'»igiiiir quare leuere Non dubitosic esseposse ; sed nonduin fecisli me
UOQvoluit quod tenebat, nisi quia Deus non dedit eertum eic esse. Prius ergo ostende quid voluit ha-
vetle? MA<;.Non semper prius est non vtlle tenere, bere qttod nbn habebat, ut vellet deserere qnod te-
qmira veHe deserere. Disc. Quando non sit oslende nebal, sicut in avaro monstrasti. Deinde, si ntliil
Miihi,MA-J.Quando aliquam _em.,«•, propter se non conlradici polerit ila esse, me.non dubitare fatebor,
vis *enere,;sed deserere, ut carbonem igniluin in M*G.Peceasse illum non dubilas; quoniam a justo
tu-auti nuda .wsiluni : lunc forsitan prius est non Deo non potntl injuste damnari; sed quaeris qno-
velje tenere, quam velleJeserere; el ideo vis desererp, ihodo peccavit. Disc. Ila est. MAG.Si jnstitnun
ijuia IIM vis tenereieFPrius eiiim quam teneas, perseveranter servassel, non peccassel unquam, nee
Hpa, VJS lenere; velle autemi deserere non potes miser esset. Disc. Ita credimus. MAG.Justitiam vero
uki cu.i lenes.-Gum'attietn tewesquod nonnisi pro- iiulliis servat, nisi volendo quod debet; neque de-
aliud non vis "»* lenere, nec nisi propler serit, nisi volendo quod non debet. Disc. Ntilli du-
pler
aliud '*»*desjerere vis; «tinagis visaliud,W, qubd biuni. MAG.Volendo aliquid igittir, quod velle ttinc
uon potes nabere, <}4 n's° deseras quod tenes: non debebat, deseruil justitiam; el sic peccavil.
tunc velle deserere ptius est, quam «011velle tenere. C Disc Ita seqtiilur. Sed qtiaero quid alihd Vtiluil,
Avarns namque, eum^vult tenere ninnmttm, et ma- quam quod ltabebat. MAG. Qniilt|iiid habebat **.*,
viilt panem quem tiequit habere, nisi iiumimim det, debebal velle, Disc. Debebat vere velle quod a Deb
prws vult dare, id «sl deserere 'nuramum, quaro noo acceperat; nec ltoe voiendo peccavit. MAG.Voiuit
velil tenere : non enitn illumstfdeovult, ideo non vnH igi ttr aliqtfid quotlnon habebat.nec lnncvelle d.'l;e-
teuere dare quia non viik-lenere; sed ideo non vult bat, sicttl Eva similis vohiit esse diis prins qnain
teaere, quia ut ,!***psinesi habeat necesse Iiabet Deus hec veJlet. DKC. Nec hoc ita sequi negare
dare. Nam el aiilequatn habeat, vult lenere et Ita- queo. MAG.Nibil autern velle polerat nisi juslitiam,
berp'; et cum habel, 'nequaqaam non vwt tenere, ant. comuiodum : ex commodis enim oonstat beati-
tjuandiu non habet necesse deserere. Disc. Vcrum tudo, quani vultomnis ralionalis naiura.DisC.lt»
est. MAG.Non ergosenvper est prius non velle.teneio, wobis possumus hoc cognoscere, qui nihil volumus,
"";" VkRiM LECTrONES. 7'.,"
. "»• Deusnon de.lit? Sedideo ,M*Dens non dedil, quia ille non accepit. M. Ilerum m.j. Gem. Bec. S. Mith.
_ieus 11011 M. lterum
dedit? ^*** Quam liabuil iiis«. quain babebat **_*» Siuut accepit habuil mst, sieut
itccepit ftaberfe Potuit accipere et seiriper tiiss. potnit acrlpere semper lenere "s" Tcnere tiuoil dese-
*«Mtm*s. tenere qaia deseruit *»**Nbiiideb nbn a_cepil'_». S. Mich. non ideo accepii *»»'Seirl>eus iion
mst. seil ideo Deus 11011"»* Non "»° accepit. Quis non I«M. UOIIaccepit. D. Quis now " 8» Non ideo 11011
,8,i
voluit
__if. Yen. ideo non voluit Tenere. D. Quierb «««."teiere. Quaero Quando aliqiiando-rem mst.
*••* Quod propler aliquitl non vis nu*. quod nOnnisi propter aliud non vis ms. Cister.
quando aliquam rem
quod «Jsi prppter stHittJ^^ hoft *m. edit.Goth. quod noivpropler aliquid vis "»»Nec tamprt propter aliqujd
ittw. nee »isi.p,rbpler ali«d **»,*.-Etmagis visaliquidiiww. et raagis vis aliud "*' Tenere : sfid qiiia ut
ideo non vall tenere; qitia tit ,8*6 Dic ergb mss, dlco ergo. "" Volnntas deBcil mst.
mss. tenere : setl ^*9*
_vblurita:Sdpleek Inmi. -Ghiet. ad murqimm-eaderihmunutcfipia legttntur ista: Creavit Deus iurtir
caeleros angeloS tinum, non ordinem, sed spiritum individtialem qui insaera Scripttira l.ucifer appellari
sclet, honcque onmibus aliis in sua creatione dignioreminter conslituit; de eo ad beatum Job Dominus loquenS
dicit: Ipte mprincipiummarmiDei,id' est principale opera Dei. Et.Gregoriiis super eundetii Ipciiriti
B&ts qtu cuttctu ereavit, hunc eminentiorem omnibus condidii; et si aequalem (qttod certum non _sl) super
setatnen nullum liabiiit. Et EieehieJde ipso dicit: Omnis lapis pretiosus operimentum tuum, hoc estbmitcs
aogeltci spiriitts-tibt sibi subjec;;, tibi veneralionem exhibeiKes, et te quSsi vesliu;entum prelidsuiii tir-
ewmbrnanties-;Hic ergo Lueifer quia in taoia' dignitale sublimatum se vidit, et Creatori suo inpidinati!
sjinUiS*ieri voluit; irfemissibiliterfeccavit, et cfflrruenshtira Se: illios besrtitudinis, qtinin
*«**
hahiwnis brat
s^^rj^HBfasset, cura pmhjbus si>i iriiiacvoluhutei^nseiititriiib^s,*' gaudla amistt M.' Verupi qubtf
i>»i_ebatm».M. Q^tfei»i4 habebati .. ._':. : 7
- • •• • ' --';
i\ .
 _S3 DIALOG.DE CASC IIABOLL 354
nisiqoodjuslum autcommodum "*« putamus. MAG.A CAPUT V^
iustitiam vero volendo, peccare non potuit. Disc. Quedboni angeli ante.casum matorum pecccare
Verum est. MAG.Peccavit ergo volendo aliquod1 poluerunt.
eommodum, quod nec habebat, nec lunc velle de- MAG.Putasne bonos angelos similiter potuisse
buit, quod lamen ad augmenlum bealitudinis esse peccare, antequam mali'caderenl? Disc. Puto; sed
illi poterat. Disc. Palam est quoniam aliler non po- ratione comprehendere vellein. MAG.IIOCcerttim
init. MAG.Cernis, nt ptito, <_itiaplus aliquid quam habes quia sinon potuerunt peccarc, honpotestate
i acceperat, inorjlinate••** volendo, volunlatem suam sed necessilate servaverant juslitiam. Quarc nbn
cxlra justitiam «ktendit l**»;.Disc. Aperle nunc vi- magis meruerunt gratiam a Deo, quia sleteriint,
deo quia peccavit, et volendo quod non debuit, et aliis cadentibns, qnam quia servaverunt rationalita-
non volendo quod l**» debuit >•el palara est quia lem iHi, quam perdere neqtiiverunt. Sed necjusti
non ideo voluit '*•* plusquam debnit, quia noluit recte, si bene consideres. dicerentur. Disc. Sic
tenere juslitiam; sed ideo justiliam non lenuit, quia monstrat ratio. MAG. llli ergo t.ui cectderunt, si
. aliud voluit 1»**,'quodvolendo illam deseruit, sicut non peccasseut curo possent, tante meliores es-
in avaro, de nttmmo et pane monstrasti. MAG.At senl quam isti,M 3, qnanto et vcre cssent iusti «t
cum hbc voluit, quod Deus illum velle nolebal, vov B graliam a Deo merereniur. Dnde sequitiir quia aut
tuit inordinale similis esse Deo. Disc. Si Deus cogi- electi homines majores et meliores erunl angelis
tari non potesl,nisi ita solus utnibil ilii simile cogi- bonis, aiat reprobi angeli perfecte non resf aurabun-
tari possit, qnomodo poluil diabolus velle qnod non tur, otionktm non tales erunl horaines, qui pro Ulis
poluit cogitare? Non enim ila oblusaementis erat, assumenlur "", qitalesiUi futuri erattt; Disc. Ha>c
ut nihil aliud simile Deo cogitari posse nescirel. duo penitus neganda existimo. MAG.Poltierunl igi-
MAG-Eiiamsi noluit omnino par esse Deo, sed ali- lur ,,u boni angeli peecare, antecasum «9810™«*""
quid minus Deo "*', contra voluntatem Dei, hoc nee aliter, quam sicut oslensum est de iliis qui pec-
ipso vohiit inordinate "»T similis esse Deo, quia caveruut. Disc. Aliter esse posse non video..
propria volunlate, quae nulli subdita fuit, voluil ali- CAPBT°m .
quid. Solius enim Dei esse debet, sic volunlale pro- •Quomodo boni confirmati tunt in tuo siatu, el mak
pria velle aliquid, ut superiorera non sequaltir vo- incasu tuo. ,ri,
luntatem. Disc. Ita est. MAG.Non solum atilem . MAG.Hli itaque angeli,{qui magis voluerunt justi-
voluit esse sequalis Deo, quia prsesumpsii habere liam quam habebanl/quam illnd plus quod non1M'
propriam voluntatem; sed etiam major vohtit esse, habebant, bonum quod quasi propler jusliliam,
voleado quod Deus illum velle nolebat, quoniam C quanlum ad volunlatem perlinuit , pcrdidenmt;
voluntalem suam supra voluntatem Dei posuit. justitia retribuenle, acceperunt et de illo» quodlia-
Disc. Salis liquet. MAG.Jam igilur tibi "•* manife- bebanl, in vera securitate perman?erunt. Quaproplpr
sttim esse puto ex rationibus supraposilis diabolum adeo sunl provecli ,*", ut sint adepii'»" quidquj|i
sponle dimisissevelle quod debebat, et juste ami- poluerunt velle; necj^» videant quid plus velle W
sisse quod habebat; qiiia sponle et juste votiiit possinli" 1: et propier hocpeccare nequeunti Uli
quod non habebat, et velle non debebat -"", Disc. vero angeli qtii maluerunt illud plus, qttod npndum
Nihil puto manifeslius. MAG.Quaravis igitur bonus Deusillis dare volebat, quamstare in justilia,,in
angelus ideo accepit perseveranliam, quia Deus qua facli eranl, cadem justitia judicanle, et illud
dedit, non ideo tamen malos non accepit, quia propter quod illam con^mfiserutil nequaquam obli**
Eteus "" non dedil: sed Deus ideo non dedit, qtiia nuerunt; et quod lenebant bonupi aniiserunt. Sio
iJIe non accepit; el ideo non accepit, quia accipet^ er_go distincti sunt angeli, ut adhaerentes justitiae
noluiu Disc. Mihi quidem ita satisfacis ad ,*11.ea nulluro velle bonum possint, quonon 65 gaudtanl;
<ju* quaero, ut nec iri his quae proponis, nec in et deserentes iliaro, nullom veUeqtieant, quo non ca-
ipsa consequentia conclusionum tuarum ullam vj- reant. Disc. Nihil pulchrius, aut jusiius hac distin-
deam, sensu meo, titubare veritatem. .' D elione. Sed si posses dicere, veliem, audire cujusr
'
'.-:.'.; VAitfcf; LECTiONES. ' "-v"-
U::^[:':,
**" Justura etcommodum mtt. jtisUim aulcommodum l**1Aecepit inordinale »»»*.acceperat btordtnatii
*»**Extendil mt. Viet. 3 ostendit ""Etnolendo quod mts. et non volendoquod '»•* Qu»a ideo non
voluit mtt. Viet. qnia non ideovolnit ,'»*Quia aliqiiid voluit mss. quia aliu.t voluit l.0* Voluit omnin»
esse Deo secnndum aliquid minus Deo mss. noluil omnino par esse Dei, setl aliquitt minus Deo f.»T
Eiroc voluit inordi ate nw». hoc ipso voluit inonlinale "** iam tibi mst.- Gister. Yicl. S. Mich^io.sn igitur
tibi ,M*Et veUe imn debebal »»u. Vict. 9 H 13 et velle quod non debebal '"^ Non ideo non accepit
tamen malus angelus, quia Deus ms. Vief. 13 mahis tamen non ideo non accepit, quiu Detis "" SaiiSr
fecisli ad mt. S.,,uMieh. salisfacis ad mss. Gem. Bec. Vict.'•" ita salisfacis ad .,*1*Ralionabijilatem »_*_.
rationalitatem Qoam isti mt. Vict.o- quam justi Itli snmunlurm». Bec. Gem. Cifet. S. Miefe
illis assumuntur «u«. Viet. 3 et 9 illis assumenlur "^* Polerant igitur nu*. poluerunt igitur "" Casnta
malormn mj. Viu. Z omit. malorum "*•, In.msi; eapul 6 incivit ajb' his verbis :'M. 1111 itaqiie illud plt»
***• ^"
A Deosiint profecti «w*.adeo sunt provecti ^*1 Ut suiit
qubd non nu. Viel. 9 illud,»»°quod ,plus non
adepti mss. ut sint adcpti Quodplus velle ms*. Vict.Bec. Gem. S. Mie.h.quid plusvelle Possunt,
et nuj. possint, et
 .___ S.
-*"* ANSELMI
- -*»*— CANTCAt.. ATtCHIRP.
--- OPP. PARS I. — DOGJIATICA. S5S
yw
ihodi commodtmi illud fuit, quod et boni angeJi A mftltum me, unde ipsatn perversam habiiit diaboliis
el 'caelera quae <levolun-
juste volendo sic profeceruni "'_ el mali lBjuste v.luntalis conversionem,
concupiscendo sic defecerunU MAG.Quid illu. ftieril late modo dixi "3*. Est adhuc aliud "", quod valde
ihon video; sed quldquid iiieritj siiflicit scire quia niiror, cum considero hanc voluntalis conversio-
Jiiil aliquid, ad qiied crescere potuerunt; quod.non nem : cur, videlicet Detrs talem fecerit iHam natu-
ut eo
acceperuhi, quarido creatisunt, ulad aliud suo me- ram, quam tanta excellenlia sublimaverat; ,m volunta-
rito proucerenl. quod debuitvelle, posset eonwrlere
'.'CAPUTTIl. ._ lem suain ad idquod non debuit; *sed de eo quod
an et cottversio afl non nondebet, non possil adid qupd debet: ctim multo
Qtiivstio, volunlas, ejus e/uod
ipsum maium quod matos facil; elcdri- eut m.gis videaiur ,9S*.poiesiatem debuisse talis crea-
" de'bet,,sil
riort pOJstt raiiorialiScretilufd pet• se'de mdio tura a lali faclore accipere faciendi bonum, ad qtiod
verti dd bonum, sicut potest de bono ad malum.
facla pst "*«; quam faciendi malum, ad quod vi-
Disc. Et nobls hrinc sufficiaf hucusqite de hbc landam facta est. Qttod eliam in nostra nalura
inVeStigasse ****.'Sed nescib qufd Sit *'**,iil ciiin quaeripotest, quouiam crediiuus niilliim boinincm
i_ie s_ero "'***; ad finem qu*stibriis jlm pertiri^re posse lionam volunlatem ltabere, nisi tlante Dco;
**•*..(iHp nia^K vidbamVeiur^^ B malam vero semper haberp posse, sola permissiono
Vum qnaesttorium alias^pulhilaintes consurgere. Ecce :.:.D<av ..::-:- .'•-•--:
eiiilri cuiri manifeslissiirie vidfeain ^
raiione deveriirb ih immodera- -;CAPUT;VIIL', ;•••
fiifn hulla pntuisse
tarri boni iriifigentiam, hisi pTbpter imrnodcratam Qucestioconwrsionon preposila resohilur. Quod "*' volunlas, et ejus
me untfe sil ipstim nudum.
concupiscenliam; non parmri movet,
ipsam inordinatam habuii volttnlatem. Si emrri bona MAG.Ncc voluntatem, ncc voluniatis conversio-
fuit, propter bonatti voliinlatem, de tanlo liono ce- nem pulo negari. posse aliquid esse. Nara etsi noti
cidil in taritnm matutii. Hem •: Si hpnafuit,'De«s sunl substantia*, non tamen prpbari potest eas nou
illam illi dedit; qnia nonnisi niliil babtiil a se. Si esse essentias, quoniara niultae sunt essentiae prae-
*_f__voluil tjtiod.Deus dedil ^etle, qoid peccavii! ter illam, qtiae proprie diciitir substantia. Denii|ue
Aut si a se habutt liahe votiinlatem, habnit ali- bona voluntas non magis ,****) est alkjuid, quao.
"dirofl****bbrium, <pibd riori iecepit. 'Qiiod si rhala mala volunias; nec est isla magis maluni quata illa
est, et aliqiiid est; iterum bccorfit quia nbnnisi a bonum. Non enim inagis est ali(|tiid voluntas, qihe
D.0 est, a <jno esiomne quod aliquid est "*». El vult dare misericorditer, quam illa qttae vull rapere
sfiirfiliterqoiferipbtest quid p_.caV%'nabehdosvolUU' vrojenter; nec magis hsec malum quam itlabohuin
tatem quam Deus dedil; aut quomodo poluit Dens C est. Ergo si mala volunlas esl ipstim nialnm, qubd
dare maiam yoluntalem. Si vero haec mala*»**vo- niahis aliquis dicitur, erit ct bona voluntas ipsttiii
turrUs ab ipso diaboto fuit, et aliquid est, liabuii bonum, quo fit allquis boims : scd mala voltinlas
atiqtiid a se, et nbn est orirnYsessentia bona, iie< eril nihil, si est ipsum ihahim quod credimus esse
.ftatiim erit niliiJ, sicul solemus dicere; siquidert niliil. Boua igilur voltintas niliil erit, qiioniarn ipsa
rriala votunlas esseniia est; aut si iriala Volunlas nori magisest aliquid, quam mata vollinias. Qtiare
nihil est, propler nibilet ideo sine causa, tam gra- ipsum bOnttm quod bonos facit nou poterimtis ne-
viter damnalus est. Quod auteiri dico de voluniale, gare nihilesse, qnoniam ipsum est bona volunias
"'^ potest de concupiscentia, siv<
hbeipsuin ttici qnae nibil erit. Sed f.tlsum esse nulluS ambigit, bo-
desiderio, quontam ei ephcuplsceiitia. et desideritin nam voluhlatem sive bonum ipsura esse nihiL ltaqne
voluntas esl: el sicut est bona et roala vortiiitas, it: riiala voluntas non esl ipsum raahim quod malos
est boria ****et mala conctipiscenlia, ei bohum e facit; sicut nec bona voluntas est ipsttrii bontih.
matum desitiertum. Quod si dicitur quia voluiitai quOKTboriosfacit. flOc ipsnro, quod dixi de volun-
est aliqua essentia, et ideo bonum est aliquid; sec fsfle, pOtest etiam considerari ^**»iri conversiose
conversa ad hoc, quod debet velte, fit bona volun- _. volunlalis. Non eniin tnagis esl aliquid conversio
tas; ad id vero, quod non debet, conversa, dicHm illa qua; convertit voluntatem derapina ad tribucn-
voluntas mala: quidqttid dixi de voluntate, vidct dum, quam est ilta quae m° convertit eamdem vo-
posse dfci de tpsa convcrsione volufltatis. Movet enin luntatem de largilate ad avsTitiam; et caetera, quas

"'"";"V ''•''"' '-'-...'.;''::: ':'.'•''• ^AftijELEeTK)NES.':'

"•*»« Vblendosicperfecerunl tn.r. nolendo sic profeeeriiut ****Investigasse»»».Firf. invpsiigar,e ,m/«
»t»i Cisler. hinrihftii iticipiiab his vefbis : SedTne_iio qiiid sit. eic. **«*Me spbr.rii ritss: Vict.Cistet.mp
*•**flatmit a!se aJiituod mss. Vici. eiCisier. omitt. a se
sperb ,,M:_am p_rtip_Sr»im*.Cilf^^ omiti; fam *"* Sr vero ihala »«is.si vero
«"•"^ uuo omneqttod est, atittiitdiystmis. a' qno est omne qtiodaliqnid est
- ,m lla esVet bona mss. Vict.
Bajiljriiaia " 80 Hbc idem dici mss. Ciitet, et Yiet. hoc tpsmit tfici ifi| est bbria
»**f0evoJunfcite mo<1o'tlij.ims.-Vict, 13 de vohnitaiis conversibne tnodo dixi ****Est adhuc al'j|tiii1niss.
-Vhit.lElem.Bec. Est adhuc aliud "** Possit converiere »is*. posset convertere "3* Cum magis^ideatnr
"**
mss. ciith mullo magis Videatur AU quodfacfa est. edit. Venet.Cot. ei Golhica,a6 quod facla surit ****'
•Corrversiosit, hon ipsum ntss. eonversio non.sit ipsum "** Bona nbn magis mss. boha voluntas rion magis
«»»?Potesl Considerari mss. poiesl etiam considerari "*l>Quam illa quae mss. quam esl IIK qua?
 537 DJAJ.OMG>,I_E( QAJ5IJIMABOLL^ ; f; _'.'$ SSf
de voluntate patilo anledixi. Dtsc. Mihi quoque hoc ._ nihil: Hcet, inquam, sie aut alio modo probetur
ipsnm videtur *»**quod asseris "**. *d_b. "Neqiie rtihit esse malum ; npri potesi aiumus mens ****nisi:
ergo yoluntas mala, neqtte prava voluntatis coh- sola fitle acquiescere; si nori illud mihiauferatiir,
yefsip, €.1, ipsuro inalum. quo angelus vel homo qtiod milii econtra probat "*» nialum nonnisi ali-
fitmafiis, et quod nihil esse dicimus_ riunc bona qiiid esse. Nain cum auditiir nonien maH^Yrusira
voluntas aut bona volunlatis ,***.conversio esl bo- borrenl corda nostra qnod in tiujus nominis signi-
uuni quo bpni fiunt r ficatione inteHigtint, si nibil significatur hpc tnu
.-.- :::-: - CLAPBTIX, •-''_ "V::'_\ \~:. riomfrie;Item : Si vbx haec, scilicet. '***malum no-
" sit sit nihil. riien est; utique signiucalivum ,M*esl. Si. aiitem,
Quod injuttilia ipSum malum, et
sigiiificativum "** psf, significal; sed,, nonnisi ali?
Djsc. Quid ergo diceraus ipsum inalum quod ma- qiiid significal. Qtiomptlo malum est nihil; si
el ergo
laf. facil: fluid ipsum bonum quodbpnos facil? qiiod signilicat nomen ejhs "*«, ^estaiicjuld? peni-
M*G.jusliliam credere debemus esse ipsum lionum
qtte, cum manenle justitia, tanta videatur tran-
quo sunt boni ****,idest justi, et angeli, et homi- quillitas, lanta quies ut in multis nihil aliud videa-
ries; et quo ipsa voluntas bona sive jusla dicitur•_,. tur justilia quam quiescere a malo; sicut est
casfij
injustiiiam vero ipsnm mahtm esse*•**»quod nihil *** j tais, palientia : recedenle autem
justiiia, tarit
aliud dicimus esse quam boni privationem, quod diverstis, tam laboriosus
tamqiie multiplex occupet.
inalos et majam voltiplatem facit: et ideo eamdem anintum "" affectus, velut crudelis Dbminus
qui
injuslitiamnon aliud esse asserimus quam privalio- miserum bomunculum cogat toi turpium et laboria-
nem injustitia*. Quandiu enim volunlas primum sorum cura solHcilum "''.esse., et ipsis
Ppenim
data rationali naturap, et simul in ipsa dationeab
pperibus tatti graviter laborare: mirum est, si p,o-
»_ io daiore conversa, imo hon conversa, sed facla lerit oslendi nihil lisec omnia operari.
recta ad hoc quod veiie debuit ? slelit ia ipsa recti-
tiitfine, quam dicimus veritalein sive injustiliam, in ',.•:'..;:.';:CAPIJT;XI^LXJ....; ;•'. -
qtsai facta est, justa "*• fiiii. Cum vero. ayertitse Quod malum et nihil hori possint pet• ridmen siium
*b*eo qnod debuit. et convertit se ad id **" quod " '*
probari qtiquid esse, sed quasi aliquid.
ribii debttil, non steiit in originali (ut ita dicam)
MAC.Puto quia non ita es insanus ':.M ut dica*
rectiiudine, in qua f:tcta est? Quam cum deseruit, nibil esse aliquid, cum lamen non possis negare
magnum aliqitlt perditlii'; et nihil pro ea, nisi prii
iationetu ejus, quse ntttlain habet essentkm, et niliil esse nomenv Quaprppter si nibil non potest
qtiam .hjustiliairi nominamus^suscepil. prbbare *'•*•_' aliquid esse, per noraen nibil, qup-
r>jnodo aestimas le probare inaltim esse aliquid, per
'^CAPDT x. ;' p':;^{!:,^ nomen niali. Disc. Nihil agitexeinpium,qtiod litem
Quomodo malum videatur esse aliquid. lite rp|blvit. Nam et hoc ipsjipi, hihii,^iteseip.qu«l
Dtsc. Quod dicis malum esse privalioiiem boni, Sit. Qtiapropter quoniam in manibus quaestio est de
«oucedo; sed nihiJoroinus video bonuin pr.ivatio- niiilo "6*t qubd <tic?Sipsseiiihil: siyisme, <h>cpre,
aem esse mali. Et, sicut percipio in privatione ma|i quid intelligam essemalora.*»«,_,doce me prips quid
^liqtiid aliud fieri, quod bonum diciiwis» tta ani- ifiteiligam esse nihil 'S8*i deiiids^adaJIia quibus
lujnlverto ih privalione boni aliquid aliud fieri, propter nomen mali dixi me mdveri de eo, ut ali-
quod malum nominamus *'*-_,. Qtiapropler licpl _ni--~ quid esse yideatur," resppndehis. |fib. CUBSI. i»equa_*
feusdam argtunentis malum nihil esse probelur; quam differanl nihil esse el non aliquid esse, quo-
qtwiiiam raalum nonnisi vilium aut corruptio est, modo dici potest quid sil qttod non est aliquid
quae nu!Io modo sunt nisi in aliqua essentia, et ****.tDisc^...Sjt.idOii^^ esi aliquid, quod hpp, nomina
qtianto magis ibi sunt, lanlp niagis illam redigunt signilicatur, npij. sigtii(J<s_taiiquiii. Si;_,yijr.o.i»pii &*»
in nihilum; el si eadcm esseiitia omnino deveniat gmflcat aliquid, non est nomen : sed utique iiomeu.'
ad nihil, vitium quoqne et eorruptio inveniunlur est, quanquam igitur nullus dieat niliil esse.aji*.

: , • ,:VA8iaS,LE65)GiNES.. -,.-::--
***lTdipsum viik turm?.. CUter. S. Mich.hoc ipsum videtur "** Ut asseris mst. qriod asseris m» Nec bona
voluntalis msi. Cister. Vict. 3. S. Mich, aul boua voluntatis ms. Viel.: 13 aul bon;e voluntatis ms. Vicl. .,.
aut uialx volimialis m* Credere dicimus, ipsum:bonum, quo fiunt boni »«•!. credere debemus essc ipstinv
lionum qno suiit boni **'**Ipsum malum esse nts^ Cister. oi»k,,esse *»*.« Facta. fiiil, jusla mss. Viei.
S. Mich. Citler. faeta esl, justa fttit ,9WCofivertiti,se ad;id**« C«*»er.omtt. se- '•"'Dicimus mss. VieU
Cisler. nominaintis ,»*»Minus mens ws. animus meus ""* Mihi etiam probat i»n*. mihi e contra probit
***1 Signiflcelur boc mw.
siguifi<^tur_»o.pv>"** H sigoiueatuni mst..
Wique signifit-alivuiii "»Siautem signilicatuin WM. si autem signifibatiwim\ ""****Nomine ejttSitntt. Np-
men ejus .**' Gccupat animum wa*_ V.iei.Gem.Corb. Bee. occupet animum Operum solJicituro m«._
operum cura soJlicilttm "*» In mss. incipit ab his verbis ; M. Puto quia non es insanus, etc. ,M»Nihil
polest probari ms. Qsier. nihil potes prohare ms*. niliUpotes.probare ,*««Quaestioest <<emalo in ma~
BiimsuM-.Vicf. demaloqii.-esUoest mroanibus^^;
essemabim "«*-Qutd Infeiligam esse liihti imt. Vici.io quidiniejl^aniiessenibil "«'itQuid^it» elquntfe
uon estaliqukl mst. quid sit qiiod non esl aliquitl i»__Vu-f.3 Quid sii quod esl aiiquid
 839 S. ANSELMI CANTCAR. ARCH.EP, QPP. PARS L — DOGMATICA. 540
iiiiid, sed semper nihil esse nihil cogamur fateri j_diversis r .ttoritbos allquaienus slgniflcat rem, et
*.*'*. nemo lamennolesl "** nomen nihiii signiftca- ajiquid; et nullatenus significal retn, aulajiquid:
tivura esse '»"• dimteri. Verura, si lioc ipsum nomen significat enim removendo. et non significat eon-
iioii significat nihil, sed aliquid , id quod significa- sliluendo. Hac ralione noroen, nihil, qtiod perinut
tur, videtur non posse esse nihit, sed magis aliquicl. omne qtfod est aliquid, et destruendo non significat
Si ergo quod significatur non est nihil, sed aliquid, nihil, sed afiquid; et constiluendo non significatali-
qualiter verum erit ut nihil significeiur "6* perlioc quid, sed nihil. Quapropter non esl necesse, nihil
nomen, quod est nibil? Quippesi vere niliil dicitur, esse aliquid, ideo quia nomenejus significat aliquid
Vere nihll est; et idcirco noh e$t aliquid. Quare, *••*. qnolibet raodo; sed potius necesse est niliil
si quod significatur hoc nomine, non est nihil, sed esse nihil, quia nomen ejus significal hoc rootlo ali-
aliquid (quemadiuodum conscquentia videtur os- quid. Iloc ilaque modo non repugnat malum nibM
tendere), falso et incongrue "** vocatur hoc no- esse el mali nomen esse signiOcativum;sisic ""* al»>
mine. At econlra, si secundum judicium omnium quid perimendo significat, utnullius rei sil conslt-
****.,idquod noroinatur liibit vere est nihil, nequa- tuliyum "'*. Disc. Nequeo negare nomeu iiibilj,
quam est aliquid; usquamne videtur aliquid, conse- secundum prsedictam a te ralionem, aliquo modo
quehtius, quam ut boc ipsum nemen nihil siguifi- g sigitilicare atiquid; sed satis notum egt quia illud
cBt,id esl noa signilicet •»*• aliquid? Quid itaque aliquid, qupd islo modo boc noinine significatiir,
est qiiia hoc nomen, videlicet nihit non significat non nominatur nihil; nec cum audimus hoc nomeo,
'*" nihil, sed
aliquid; et non significat aliquid, sed accipimuS illud pro illa re "", quam ita signiftcat _
niliil? MAC. Forsitan non repugnant, signilicare IlJud igilur "*° quaero, pro quo boc noroen ponilur;
nibil el aliquid. Disc. Si non repugoant: aut ista et quod intelligimus 1381,cum ipsura audimus "** .
vox diversa consitleratione significat nibil et ali- illud, inquam, qusero, quid sit. Ulud enim hoc no-r
quid; aut "'* iiivenienda res est aliqua, quae sit men proprie ,9S3 significat; et idcirco nomen est,
aliquid, et nibil. MAC.Quid si ulrumque inveniri quia ejus signillcativunt est "»*•, non quia supra,
potest, ef diversa, scilicet significalionis conside- diclo modo negando signi.ficat aliquid : ejus quippe
ralio iri hoc nomine, et eamdem rem esse aliquid, noraen esl, pro cujus significalione inter nomiua
et nthit? Dise. UlrUmque vellem cognoscere. MAG. coniputaliir, et illud vocatur nihil, Dlud quaero, quo-
Constat quoniam haec vox, sciticet nihll, quanliim modo sit aliqutd, si proprie vocalur nihil ;"aui qua*
d signilicationem, nullatentis differt ab eo quod liter sit nibil, si nomen signiftcativum ejus significat
dico, non abquid "'*. Nihil quoque hoc apertius, aliquid ***', aul quomodo idem sit aliquid, et niliil!
quam quod haee vbx, scilicet non aliquid, omnem (__;Itlud idem qua.ro de nomine mali; el de eo quod
reth penitus et omne quod est aliquid, intellectu significat, et quod malum nominatur. MAG.Recte
removendum; nec omnino utiairi rem, aut penilus quseris; quia licet, supraposita ralione, malum et
quod aliquid sit in inteltectu letinendum "'*, sua nihil significent aliquid, lamen quod signilicalur
signilicatrone consliluit. Sed quoniam remotio ali- nonest malum aut nihil ,M*: sed est alia ratio"**
cujus rei sigmficari nullatenus potesl nisi cum signi- qua significant aliquid, et quod significalur est
ficalione ejus ipsius, cujus signillcatur remotio : aliqttid; sed non vere aliquid "»8, sed quasi alquid.
millusenrm intelligit quid significet non homo, nisi Muila quippe esse dicuntur ""» secunduro formam,
inteHigendo quid sit homo : necesse est ut baec "* qua. non sunt secundum rem : ut, timere, se-
vox quse es . non aliquid, destruendo id qubd est cundum fonnam vocis, dicitur activum, cum sit
alJquid, aignifket aliquid. Quoniam vero auferendp ^7 passiyum, secundum rem. Ita quoqup csecitas
onme quod est atiquid, nullam significat easentiam, dicitur aliquid, secundum forraam loquendi, cum
quam in audientis inlellectu retinendam constituat: non sil aliquid, secundum rem. Sicut enim de ali-
ideirco vox, non aliqirid, nullam rem, auf quod sit quo dicinms quia visiim habet, et visus est :n eo;
aliquid, si&nifieat. Igilur hsec vox. nou aliqtitd, bis ita dichnus quia habet caecilalem, et caecilas est it

VARIiELECTIONES.
"•* Nihil esse, cogamtir fateri nihil tnss. Vici. Bec. Gem. Corb. nihit esse nihil cogamur fateri ,M*Nemo
potest fnst. iierrip taroen potesl ***»"*e SignifiCalitni esse mts. significativum esse "" Ut sigiiificetiir msi
Vfel. •!*>ttl nillil significetiir : Faliseel incongrue ms.Viet.9. falso elincongrue ,96SJudicitim omne
mst. jiidiciiim omiiium "M Id non significet ntss. id est non significet ,9,,Vi_elicet non significat mss,
•videlicel nihil non significat "7* Aul aliquid : aut mss.elaliquid,aut " 7»Dicii non aliquid mss. el edit.
Goth. dicp non aliquid "n Intetlectu retinendum mss. in intellectu relinehdum "'" Necesse ul haec mss,
necesscest ut haec **•*Nomen significetaliquid mss. nomen ejus significat aliquid ** Siguificatutri, sed st
»n»s.significatiyum, sislc ""i?.. tn mss. inc. cap. 11. i» titulo Quomodo malum mss. Quodmalum **n>
lltud pro illa re i«ss. Cister.'omit. illnd et te l,»*'lllud igittir mss. Cister. iUuilvero **"1 Etquid inltdligimus
rim.y Vicf. et <juodintelligimns w Cum ipsum audimus mss. Cisler. cum ipsum nomen audimus '•**•Hoc
liomine propriemss. boc nomen proprie As«*Ejussignificatuni est tnss. ejus significativuro est. *»•*Siguifi .
ciuum signilicat nihit nm. signilicativum ejus significat aliquid mss. S. Mich. significalivum ejus *igttH.cat
itihit "M Signiiicatur rnatum non est aut nihil mss.Cisler. significatur, non est inahim aut nihil ***'Sed
et alia ratio msi. est alia ratio ,M» Sjed non vere est atiquid MM.Cister. sed non vere.aliquid "** Muita,
quidero dicunlur mss, niulla quippe dicuntur
 • ***'•'* __.-^ST
_*. \ -'DiA^G.^ C^mim^ 8**
-_*__T ''**;.' __
eo: "cura baec non Sit '*'* atiqii.d, sed poltus rioh A non siniul loliim, sed per fflftrlf ritii^^tfisfint ."_
Itqtiid; et hanchabere, non sil habere aliquid, imo esse faclurii, uljam sit aptu-i ad»fiSl»_l^life|^__._i?
carere eo, quod est aliquid. Caecitas riamque nori tem, sed nondum velit alkjttid. Dtsc. I*tiiii|j|uod vis,
est aliud quam non vistts, aul absenlia visus ubi vi- et expone quod quaero. MAG.Ari ergo *m quod*
sus debetesse; non visus vero vel "" absentia vi- iste angelus per se possil velle aJiquid ? DI.G. Noft
sus noii magis est aliquid, ubi visus debet esse bene video quod dicis per se. Quod enim (sicut
qjiam ubi non debet esse. Quare caecitas non inagig Suprajam dixisli de omni crealura) nihil habet.
esl in oculo aliquid quia ibi debet esse visus , quain qtiod non accepit, nihil polesl per se-. BLtfi.Perte
non visus vel absenlia vistis in lapidc, ubi non tlebet dico, per hocquod jam babet: ut qui habet pedes
tsse visjis. ItuJla quoque alia siiiiititer dicuntur ali- et quae sufilciuul ,ss«ad po.eniiam ainbulandi, polest
quid, secuntlum formam loquehtli, quje non suut ambulare per se; qui aulem babet pedes, et nett
ajiquid.fmoniamslcloquimurde itlis, sictil dc rehuS babetincolumitatem pedum non potest ambulare pee
cxislenlibus. Hoc ergp roodo malum el nihil sighift- se. tloc itaque modo quaero an ilie angelus, qut
canlaliqtiid; et quod signiflcaiur, est '*•* aliqujd, jarii aptus est ad volenduw, et nondunt quidquant
non secundum rem, sed secundum fonnam loqneii- vfilt, possit per se vellealiquid. Disc Pitto quia po-
di. Nihil enimnou aliudsignillcat,qtiain non aliqttid, B tesi, si aliqtiando Vult. MAG.Non respondes ad hiter-
aulabsenliam eorum quaesunl aliquid; et maluiri iogalionem meam. fi.sc. Quomodo? MAG.Egoquae-
non est aliud, quain non bonum, aut absentia boni; ro de niliil volenle, et de potestate quae prsocedit
nbi debel et expedit esse bonum. Quod auicm non retu-f et lu resipondesde-volente *•••et-de potestale
est alittd, quam abseutia ejus qttod est aliquid, uli- qu;e fit cum re. Natii omne quod est, eoipso _uia
que non est aliquid. Halum igilur vere est nihil, et est •**', potesl esse; non autem oimie qtiod est,
uibil non esl aliquid, et lanien quodamraodo suut potuit esse, anteqtlam esset **ot. GUHIergo qnajio
aliquid, quia sic loqtiimur dehis, quasi sinl aliquid, ulrum ille qui nibil vrilt, possit velle, qiiaero
cumdieimus : Nihil, vel malum fecit, aut, nihil aut potestatem ante voluntatem, qua se possit raovcre
roalutn est, quod fecil: sicut dicimus : Aliquid, vel ad volunlatem. Tu vero, cum respondes quia si vult
bonum fecit, aut, aliquid vel bonuin est quod fecit. polest, dicis polestatem quae fit cum ipsa voluntale. '
Hincestquod cuin negamiis omnino esse aliquid Necesse enim est si vult, ut possit velle. Disc. Scro >
qhad dicit aliqnis, ita dicimus: Hbc quod dicis, ni- duas esse potestales : unam; quie nonilinn esl in re;
hit est, Nara hoc et quod proprie non dicunlur nisi atteram, qti* jam pSltn re. Sed el hoc non possuttt-
de eo ****quod est atiqUid: el curii ila dicuntur, nescire, quia quidquid ita potest esse ut jaiu sit, si
sicutmododixi, nondicuntur deeo quod sitaliquid, c aliquando non fuif, potuit priusesse. Si eniin noit
sed quod quasi a.iquid dicitur "»*. Disc.De ralione potuisset, nunquamesset. Deneergoaestimo me re-
nominis mali, qua me putabam posse probare ma- spondisse, quia qui ideo potesl veHe, quia jam vult,
Itim esse aliquid, satisfecisli. necesse esi eum.prius potuisse, quam vellet. MAG.
CAPLT jai. Putas quia quod nihiLest, omnino nihil habet; et
ideb nttllam babet potestatem, el sine potestate otn-
Quod angeltua te nonpotuit habere votuntitem pri- nino niliil
mam; el quod multa dicunlur posse _.'».»_potes- polest. Disc. Hocnon possum negare.
late, el ndn possectlieiKhmpotenlia. MAG.^Estimo quia inundus, antequam fieret, i.thU
Kestat nuqc ut me ad alia, quae uiihi matum esse erai. Disc. Verum dicis. MAG.Ergo oirmino nilitt
aliquid persuadere nituniur, quid res[»ondere poluil, autequam essel. Disc. Ila seqtiilur. M_4<
vafeam edoceas. MAG.fll veritaletn rei enodare *w» Nou ergo poluit esse, anlequani esset. Disc. Etego
possimus, longius **** aliquauUilum exordiri nos dico: Sinon potuit esse, lropos.ibile fiiit titesset
oportet; sed elopus est ul tu ea, quee dicanv non aliquando. MAG.El possibile, et impossibiJe erat,
i sis conlentus sittgula. lantum i»lelligerer sed omuia* antequam esset: et quidem in cttjus poteslale nott
simul memoria qttasi sul>uno intuitu ,»*TcoHigere. erat ul esset. eratimpossibile; sed Deo, in eitjti*.
Disc. Ego-quidem intentus ero quantitm potero : V polestate erat ul fieret possibile erat; quia ergo
venirolamen si Jn aliquo lardior qiiam velis exsli** Detts prius niutidum potull facere **•* quam fterel,
tero, nonte me exspeclare pigeat, prout videris tar- ideoest mundus; nouquia ipsemundus prHispottiit
ditatem meara expetcre. _._«, Ponamus ergo Deum esse. Disc. Rationi non possum eoutradicere; sed
nunc facere angelum, quem velil facere bea.um; et usus loqueitdi ijpn consentii. MAG.NOU esl niicunu

VARI.E LECTIONES..
"•* Cum hoc non sil nut. cum haec non sit *••*•Non visus-,yeVmt». non vero visns, vet ,**«Et quod
srgnificat, est mtt, et edit. Yen. el quod signifrcaiur_ est l***Nam et boc quOdproprie non dicitur; nou de
"** Quod est aliquid dicitur, el Cum ita dici-
eomtt. nam hoc, et quod proprie non dtcuntur: nisi de ea
lur, sicut modo dixi, rion dicitur, eoquod sit aliquid, sed quasi aliqnid diciiur mit. Qaod est tiliquid, el
eirm Hp dicuntur, sicut modo dixi, non dicttnlur de eo quod sit aliquid; setl quod quasi aiiquid dicilitt,
,«**-Enodaie mtt. Yiel. emicleare *•*• Longe tnsi. longius "" Crib iiituitu mts. Cisier. unb coiiliiilu.
siifficiantIUM.quae sufiiciunt "»» De votunlale et mst. de volente et MM El ipsu quod <tsl'm«.
•»**-<Jn_j
eO;tp_ofpiia est «**.:Anieqiiam esset m«. Cister, priusquaiii esset .»'*'Mundum fiicere poleralj»rins mss.•
|rius mundutn potuit facere : »..
 '
V __W "1____!#S_**».-i^^ 3***
'
. cujus.commodi ad volendum aUqtiitL.nisi qui prius
"-i-Hjjft-«i.locutiotie i dicun ttir im- A
;__t.>*^..{_fi<__HHw.xiv^^'^ bahet nittiraleE? votuntateai vilandi racommoduui
q»jt.r e;est imi»i^t*lte*ew:_H^rh^ , -aujh^bgndic^rop^^ vp.urj-flfe _$e movel
expetit et.pc><sMfr:est,w»rnere. Ex: ad alias voluntateSfDisc. Negare nequeo. _jj.s. Di.
jjj|jjij»ji
C jpa imp_opriet_l<3loqtiendi % i ergo quia qtiidqnid se movel ad volendiim, prius se .
sem _>o_9<» j. nbn;fluod ilta pnssit. Sml qtioniam. alia1 vtilt ita movere. Disc. Ha est. MAG.iQitpdergo nibjl
se movere ad volendum,
5fefrpe.es,. ;etrem. qiiaer>ote_t,«on posse, quoniam, yult, iiuljo modp potest,
siiaves non potest-. ut.sidieo:. Liber. potest a me_. Disc Non possnra CQnlradicere. MA,G.Resta. igit_t.
»*rib., utique iiber nihil pote»t»>*sed ego possum! ul iJUeangelus, quj jatu aptos fawlusest ad baben-
&cri)'ere Itbrum. fc^ * da|n.vIoi_»nia,*n^sed lamen nihil vult, noo possit
yinci ab illo, non alitui intelligimus quam iUe non, Jiabete priraam veJuntatema se. Disc. Necesse esf
p*>test:yincereistunt. Hine est qood diciilius Deum! C«ieriJne gt.i,a nihil potest.perse y^ile»qui piliil vuJt.
pn ppsse^aliqiiid sibi Mversuiri, ,aut perversum,; . MAG.Beatus aulera npn potest esse, si nou;vuli be?t,
quoniajH.sic.estpoi^nsiiijbeaiitudHieetjustiiu, imo1 lituditieiri. Dico aul.ern.nunc M^bealitudinem, non
qupniam i^atiludo etjpstUia npn sunt iUo_diyersa,: be.titudinemcunvjustitia, sedqqain volunl omnes,
sed unuin bonma-,sic est outoipo.lensin simplici ho**. j eiianiii.jusii. timnc^ quippe volunt bene sibi, esse,
,B
uoulnufiares possit,quod npceat '1'Vsummobono: . E. cepto namqtte.hpc, quod omnis nalura hxjpa dicir
W1» <H>nir.ari>; ipala usu
_.$, «.iriqppBop,p®test '.M <_OT.!WMe_,meBtiri., ttu;_.dup J.paa etdup.his
U» ergo,quidtitiid> non.est, aniequam sttsua pote-, dicuntur,; ttnurpbonum e^., qnod*.*.*,didtur, justi-,
Mftte esse noivp^lesliiSed^rsLpotest aliares la^, li^, cui Gpntrariu_m);ro^l_uui ?*" est, injusliiia; alte-
cere tu sjt, hoc mtJto^ie^ieitaj)pt^t4tef potest esse. rum bQnumest, quod hlibi videtur posse dici coni-.
Quaiii.vis.^utetfli.pJnrilwtPSfidte . moijum; el htiic majum opponitur incorampduia.
tia yel impotentia. JMhclanlum lsunc. tibi sufficiati Sed jtistitiapi qujdera npn omnes vpjftnl, nefjueota-.
ttuia;.jpjil^ djetipl. r. pps.sp*»j_i#aa_ sed.. alwna. po,*' nes fugiunt injustiliam; commoduui vero npi» solum
*»**qpod sen-
testate; e* mtiila Bo»v.pogsfnon sua, sedr«*M«ye.a' pmnis i;a.tional_3natura, sed et ornne
impolenlia. De propriaigtlur.pptestale loquor, cum lijre potest-. vult; et yital incomrood^m. Nam nullus,
quaijrodeangeto, qtiem iioyuin jtpsuinijiS; iieriy el vull^ nisi qupd aliquo modo putat sibi commodum.,
liactenusjamessefacUim, utjara apius *4t""sit sd IIoc igituE motlo, bpne sibi esse omnes voJunt, el,
kibendam voluntaiem, sed nihtt adhuc vejit; an iliale sibi esse noljun»,De hac beatitudine nunc dico,
ipse possil per se veUe afi _uid ei de ipsa mihi re- quia *°" nullus potest esse bealus quinon vuit beat.
sponde. Disc, Si jan. sic apttis *M* est ad yoluuta- f titudinem. Nujlusnamque. beaius„ potest «sse ant
temut nibiltUi aliud desit quai» veile, noa video C babendo quod non vull, aut iton habentlo quod vult..
cur per se non possit: quicunque eniin ,apius-3sl ad : Ptsp. Non est negandum. MAC. Nec beaius esse
*0Mqui non -vult justittam. Disp. Nec hoc mi-.
vtdendum, et clausis oculis in luee posilu. nihit vi- oeoet
dpt, potest tatnen videre. **•*per.se : quare ergo nus concedeudum.
noa voJens simiHter M,*rnpnvetiti per se, sicut non
;:.v':.-., • CAPUT Pa.:- -
videas potest per se, yidere? M_«. Quia JUe KOIIvi-
dejM habet visuip et volunlatem» qua poteslmovere Quod accepta sola voluntate bealitudittis^titeaiiud
vjsilm; nuncyero de «'^Jilo, q# npljam nttbet yp-, n<mveile;^:-ju^^JLiiMtiet
:pess^,,v^fifi,;^e i(_fVi»fi
liinlatem, loquimur. Quare, respoude roibi, si qua '"*MI_iionessetjastavelinjustavoluntcis. ......
res seipsam movet de non velle ad velle, ulrum sic MAG.Dicaraus ergo Deum illi dare primum so
'fisa.'"* velit moyeye. 6g Disc. Si dixero qoia mo* lanv bealiludinis yoluntatem, et videaraus an idcireo
vealur non volens, consequens erh ut nona se sed quia accepit aliquam volunlalem, jam. ipse se pos-.
ab alio moveatttr, nisi forte si quis subtto cJaudit sit movere ad volendum aliud quam quod aceepit
oeulos ad ictum venientem, aut si cogilur quis ali-i velle. Disc. Proseqiiere quod incoepisli . ego enim
quo incommodo, ut velit quod prius uon votebat. paratus sttm intelligere. MA«. Conslat quia non- •
Neseioeniraan ttroc »*" prios se velit movere ad D dttm vtilt aliud quam beatitudinem; quia non aliud
hanc voltwtatem. MAG.Nulfus cogiiur vel limore vet, acc«»pitiVeHe. Disc, Veruni est»»»». 1IA_.Quseroergo
seusu alicujus iocommodi, nec atlrahitur aroere ali- a te an possil se mpvere ad aliud volendum, Disc.
' ""*' ''-- VARLB liECTIONEJ...; '-'
',***.Sed tamen opoi tel «.*.. sed cum opprtev :.»*.•* jQnae noceal nist. quod noeeat M»*Ideo non pOtest mst.
ideo namque non polest *»06Nonpossesua sedmj.1 Yict. S.Micii. non posse non siia sed *°07Ut el aptus
jamH.SS. K'fof.ulaptii8»u«,Ci>^r,ii|i,a^aptus M0'Sijamsit aplus i»i«ii.;siiaj!J,si,c»p.ns """Poiestiarhen
vifere_|tss: VicU butii,lamen »°" Nbn yolens .siaiplipiter IJISS,po» volfens^irailiier ,'.»" Nos vero fle mss-.
nupc vprb de, '•" Bt sip ipsia mts, itirmn sic ipsa ».*-'» Enim tunc «ss. eniro an tunc »»u Dico enim nunc
mi.J.itL:Qm. Bee, Cgrb, Dico aritem Biinc , .*-*M Dividitur in dttp bonsi'el dno hismts. diciiur. Dupbona,
el.tmphis; ^'«Booum,^ mss. contrarium est malum
*M8,S,t>fl p| bmnp mst. Cist.er.sed eliarri omne .,'.™**.'Nunc dico_p,uia mss. Ctster, non dico quia ***»JBeatus
1
nm,fiQitm'm*\beatus essedebet..,-. .M,Quidquid vellet mrVtci. 9 quj$pid rioiiyellet M»'M.4onstat
qUiaiiptidpB»: .iiud accepit velte«D. Hnde __stmst, %, Cbnslat quia noj_t_oroivuitialiudquairi beiitjtudL-
atem, qma non altpd accepil velle. D. verumest
m .r•.-:..:-:.:: WALOG.w<**ss.DttBmW .|/ .
Jiequeo -videre quoraodo se moveat ad volendum A lantum velle posttimtts. Di
'
aliud hon "" vult. SUe nibilvellet xilsi c »
atiitdqvtam beaiitudinem, qni ***'.qtii
flam si vtilt se hiovere ad aliud volendum, vuft habere majora el veriora,*veiletn.'.". '
quibus-
utique aliud »***.MAG.Sicut ergo, nuUa volui.late cunque uti posset? Disc. Imonon pp n velje,%
adhuc data, nihil polerat per se velle "**, ita, soJa quarolibet infitria, si majora '•*' non posset, MA6>'
voluntate lieatiludinis accepta, hullatn aliam _ se Nonne, cum vellet commoda infiiria et immunda,
potesthalierevolunialetij. Disc. Ita est, MA_.Non- qtiibusirrafionabiliBanimaliadelectantur.esseteadeMit,
itest ptttat protlessea.iquid ad adipiscendaru beatt» yolunlas injusta el viiiiperabilis? Disc. Quomodo in-
tj_d_Bert,_»otestsemo?ereadvolendum illud?Disc. justa aut reprebendfinda voluntasesset; quia vellet,
Dt*&ioquid resf-otideam, nam si non potest, non quod non posse non velle accepissel *°"?: *_j__. Vo-
v.ite<j<fuora<Hlo veht ****beatitudinem qui non potest iunlatem tamen ipsam, siye cum vult summa com-
velle quo se adipisci pos.se bealitudinem pulat; si inoda, sive cum vult infima, coBslat esse opus el
vero pptcst, non intelligo quomodo non possit velle tkmom Dei, sicut est vita aut sonsibililas , et noii
aiiud._fAC.Qui vult aliquid non propterfem quariv esse in ea »»'»justiliam sive injustitiara. Disc.Non
videtsr velle, sedpropter aliud, quid proprie judi- esl dubium. MAO.Ergo.in quanlum essentia est bo-
canuos est velte ? an-aliud quod dicitur velle, an B num, aliquid esl; quantum veco ad justiliam perti-
llfad proptejrquod vult? Disc. Illifd utique *•», pro- net sive injustiliani, nec bona nec mala est. Disc. Ni-
pler quod vult, yidelur •***-vetle. MAG. Qui ergo bil clariiis. MAG.Sed hon debet esse bealus, si noq
vultaliquid propler beatiludinem, non aliud vult habet justam volunlatem ; imo non potest perfecte
quam be»<-»^udinem:quare potest et quod putat pro- nec laudabiliier esse beatus, qui yutt quod nec po-
dssse ad bealilttdinem, el solam beafiludiiiem velle. tesf, nec Jebetesse. Disc^liultum palel." ,
I_>rsc.fkus est plaou.n. MAG.Quaero adhuc an ac.
;' ; ;:': ^ '-CAPBf fiY.:.;W'';. ."':' .;",,;
ceptafia&sola voluntate possitnon velie beatitudi- timililer iit, si sola accepta ett toluntas recti-
(_MO(/
hem. Disc. No» potest ulramque siinul et velle, tut.in.-i: et idcirco utratnque voluntatem accepit
etnoo velle. ___£. Veriim eSt. Sed non hoc qutero, timulul etjustus *•'»,et ut bealus esset.
£edqu_ero ahpossil dcserere hanc volttntatein, et MAG.Consitlereinus ergo de justitiae voluntate. Si
tnovere se de velle iul j_on velle bealiludinem . Disc. d.tretttr eidein angelo velle solum quod ettm vella
__quidemboc facit nolens^ non ipse f«eit; si vcrb conveii*rret,an posset aliud velle; aut si posset ****
volcns^Valiud vult quam beatitudinem ; sed non non veJle per se, quod accepissel velle? Disc. Om-
vitl. «liud; quare roanifesturo pulo quia nullatenus nino quod vidimus in votunlate bealitudinis, necesse
polest perse nou yeUe id quod soltitrt »•»• acoepil P eslin hae quoque voluntate evenire. MAG.Ergo nep
velle. MAG.Bene iotelligis. Sed responde mihi ad- justam , nec injuslam liaberet volunlalem. Sicut
_»©: Si potestnon velte "" neatiludinem, quanto enim ibi non esset voluntas injusta, si vellet incon-
inajoremoam iateliiget quFnihil nisi beatitudinem venienlia. <_uoniamhoc non posset non velle; ita 1
vnltetnon polest non velle ***"beatiludinem? Disc. hte si yellet inconveitieritia; nbn idcitsci) »**, essct
Si non lantomagis vellet beatitudinem quanto nie- jttsla voluntas; qnoniam sic lioc accepissei, ut noti
liorem ac majorem tllam putaret, aut omnino non ppsset aliter velle. Disc. Ita est. MAG.Qaohiara ergo
veljet beatitudioem '•'*, aut veJtet ajiquid aliud pro- nec soluraniodo *•_»volendo beatitudinein, nec so-
pter quod raeliorem nollet; sed dicfmus quia illam hitiimodo'volendo 69 quod converiit, curo ex neces-
vult, elnonaliud. M_G.Vultergoessebealus quanlo siiate sic velit, justus vel injusius potest appellari;
j*_ti_shoc esse posse cognoscii. Disc Procul dubio nec potest nec debet esse beatus nisi vplit, et nisi
vult. MAG.Ergo vult sirailis esse Dep. Disc. Nibil jitste velit: necesse est ut sic faciatj)eus utramquo
apcriius. 1L.C.Qtltd libi videtur ? ari, esset injusU volunlalem in illo cpnvenire, ut et beatiis esse vplit,
*M*volpjitas, si hoc roodo similis Vellet esse Deo? et juste velit: quatenus "*' addita juslitia sic tem-
Dfsc. Nec iustara *.otodicere, quia vellet quod non peret voluntalem beatitutlinis, et resecet voluntatis
conveniretjnecinjustaro, quia ex necessilate veflet. e.cessum, el excedendi non aroputel potestatem, ut„
Mjt«-At eum qui vultbealitudinetn solam, conimoda ctinv per hoc quia volet.°" bealus esse, modum pos-
VARLE LECTIONES.
****Quia aliml non mtt. qui aliud non ****> Vult uliquc alitid ms. Cislet. otnil. tiliqiie '»** Nihil poterat
se velte mss. Nihil poterat persevelle 'M*»vQnodveliltiiss. quoiuodo velit .*•" Illud ilaque mss. illtid
ntique M»*Quod ,ull videtur mti,quod videiur '****Si verbVolens, aliud yult mrs, Vict.9 & vero facit
voleits,vutt atiud '"• Ad qttod soltim mss. id qtfod solum »M,Si non poiest nbn yetle miti Gqm.Corb.
Brt. sipotest velte »»w«.Vi'cf.Cister.S. ttick. si^potesi Aon vafle M"Non^»otest nisi. vefle «a. »»pi»polesT
no;» velle ****CtmBipo si vellet beatitudinera, aut vellet aliud msi. *°"
omnino non vellet beatitiidinem, aut
vellct atiuuid aliud *»**An***• esset justa »ii«. ari essef injusta l^osuimus si ergo Ule tris*. posnrmiis,
D. tta est. M. S ergo ille Nec vellet quaelibet infima, sip majora mss. *°«* riori velle quanilibet infi,roai_
si inajora «»'fNon posse velle accepissbl msi, non.pbsse non velle accepisset Aut nonb .se.ih eo »»»<l*.
etri<m<$ssembaiits;C»*<«r; et noii esse iri eb *0*'Et ut jtistus ritts.:'ot et iostus ;.MMAut/sf.Tn_pn. posset
msr;at»t s|;p__9ei*r ****i»Te<Jnvenieiilia nec fdcirco mss. inconvenientia,'qooniani hoc non possetnon velle,
iftfiicsiveltetTOBvenicmtiaVnon idcirco "•'*••* M*:»Ali^rv<dIe.Qttoniato «rgo riecsblu
D. liacst. M;(_uoniamergo solnnimodo Essc Veill. Qualcnus n»ss. csse "velit, ctiu^leyelJl,qualenus
MiVPerhoc quod volet mss. per lioc quia votct »'""''
?o%^ >.-j-,__ ^S^SELMI CANTCAft. ABCIHH». OPP. PARS I.-1 DOGMATICA. Slf
non velit. 5 quando habuisse et seinper habere ut babeal tani
i*"!!?!^^
tjabens beatlludinis volun- bonestum bonnm convincitur ****,quara quae hoc
*'*ei<^rW^Ki_^in '*** ipsnm non habere nec debere aliquando cogrio-
, Utem, p8^?el dcbeat esse bealus : qui non volen-
do quoA.lion debet velje, ctim tamen possit, merea- scitur. MAG.Bene consideras : sed adde huic titae
lur ulquod vellenpn debet, nunquam veile possit; sentenliae, quia qnaiito natura, qna. hoc habuit *•*•
et semper lenendojustitiam per moderatam voluu- et debet, monslraiur laudabilior, tanlo persona,
fatem nullo modo indigeal; ant si deseiuerit Justi- qua. non habet qiiod debet, convincitur vilqperabi>t
tlam per immo;Ieralam voluntatem, omnj modo in- Iior. Disc. Vebementer assentio. MAG.Discernere
digeat .****.Disc. Nihif «onvenierttius cogftarl polest. milii bene, quid ibi monstret *"* naturam laudabi-
MAG,Memcnto quia, cum supeiius coniiderabamus fera, el; qtiiil Taciat personam viluperabilem. Disc.
sblam beratitudinis volunlatem sine hac meta, quafil Habursse vel debere monsirat naturalem dignila-
addidimus, tit sub Deo se coerceat, dicebamus in ea lem, et non hnbere facil personalem inhonestalem.
non esse jiistitiam vpl injusi.tia-m,quidqnid vellet. Debere eriiin **•', faclum est ab eo qui dedit; npn
Disc. Bene memini. . - .:-.-'_ -_.;<,,,••, ffalierevbrb, facium esi ab ipso MMqrii deseruit.
xv -'-••
':'.': CAPOT [_f.j XIYJV- .. ldeo namque debet, qui accepit; ideo verb non ha--
-'•- B bei, quisi deseruit *•**.MAG.Npri crgo reprebendis
Qtiqd-juitiiia sitdliqtM.
MAG.An ptttas aliqtlid ****essd quodaddilum *M*in ipsa voluillate, qiiaerion stetit in justitia, de-
eiileitt -.oluntaij temperal JH_m M**,'ne plifls velit Jiere jiisthiani; sed non liabere jusliiiam. Disc.
»•• qu4m velle oportet, etexpedit? Disc. NuHiisin- Olnuino niliU aliud"ilii
repreliendo quam absenliam
tellgens, nihil hpc esse pntabll. MAG.Hoc, satis justitire, sive iion hahere justitiam. Nam, sicut jani-
credo, animadverlis non aliud esse qiiain jusliliam. drixi, tleliere, decorat ****;_nonItabere vero, delur-
Disc. Nihil aliud cogilari potest. MAG.Certum pat^ ei qtto nlagis illud decet, eo magis islud dede-
est igltrir jiistiliam esse aliquid, Disc. Iiuo valde cei: iino, non ob atiud volunlatem ijlajn deturpat ex
aliquid bonuin. MAG.Antequam acciperet jusiitiain propiia ciitpa non babere, quam qnta illam decprat
hanc, volUnlas illa debebat velle et non velle ex bonitate dautis debere habere "**. MAG.Nonne
secundrim justiliam? Disc. Nori debenat quod ideo jani vomntaterri ipsam, quae non habet justitiam,
oon habeb.it '**', quia nori acceperat. MAG..Posl- quam denet habere, judicas injuslam, et in illa esse
quara aiitem accepit *•" : non dubitas debere, nisi injusliliamtDisc. Quishon ita judicet t MAG.Si noni,
aliqua viotentia araittat? Dtfic. Semper eam huic de- esset iniusta, nec essel in illa injustitia; puto quia
bilo alligatam puto, slve teneat quod accepit slve nihil in ea repAibenderes. Disc. Nibil omnino. MAG..
sponte deserat. MAG."Reciejudicas"****,:Sed quid, C Ergo nibil aliud in ea reprchendis qtiam injusiiliam,
s! voluntas eadem jusliliam lam utilileret tam sa- et quia" itijiisla est. Disc. Non possum aliud quid-
pienter additam sibi, nulfa indigeritia ef nulta vio- qnam in ea repretiendere. MAG.Si ergo niliil aliud
Ientia cogenle, deseral, utendo sporite sua polestate, ibi reprehendis quam abSenliam injustiliac, ef iltam
id est plus volcndo quam debeat? An remariibit ali- non habere justitiam, sicul paulo ante dixisti; et
quid aliud cum ipsa voluntale, quam quod prius iterum verum est qriia nihil aliud repreheridis in ea,
eonslderabamus ante additameninm jusiitiae? Disc. qiiam in illa esse injuslitiam, sive illara esse inju-
Quoniam M*«nihil aliud est aitdiliim qnam Justitla, stntn; palam est qufa non aliud in illa est injusli-
separata justilia nihil atiud certura est refnanere tia aut esse injustam, quam absentia jiisiitia* aut
quam quod priuserat. nisi quia debiliicem fecit iiori habere jusliliam. Disc. Nttllo modo possitnt haec
eara accepta justitia, et quasi quaedam pulchra esse diversa. MAG.Sicut igittir ab.senita justitiae et
vestigia sui reliquit derelrcta eadem jitstltia. Eo rion habere justiiiam, rmllam essentiam habet »•**•,
enim ipso, quo debitrix juslitiae permahet, monslra- iia iiijiistiliit, et csse injustnm, nullum babet esse
tur honestate justiliae fuisse decorata. Sed et boC ****,«l tdcirco non esl atiquid, sed nihil. Disc. Non
satis justum est, ut ouod semel aceepit justiiiam . est consequentins aliquid. MAG.Memento etiam j*m
eam semper debeat »°»*,nisi violehler amiserit. Et 6 coristare quia reCeilenle justitia, excepto debito j«-
cerle multunt dignior nalura probatur, qtiae vel ali- Slitia?, nihil aliud itli remansit "« 7 qtiam quod ha-

VARli: LECTIONES.
••*»P^rIfoc quoirju.te volet, nonvolet mi», ****Omnino
pechocquiajnsle yolet^nonvelit indigeat mss.Yiet.
Gem Bec.Corb.bnmimodbiridi^eat M*T_I,AnputasaU_uid,eic.Afcint:»p»'t caput 15.inmss. *°*»Temperet
illam mss. Vict. temperat illam *0**Ne plus velit ms. Yict. 3 nec plus ve.it "*°'.a_eonon debebat mit. ideo
non habebat MMPostquam autem nori accepit mss. postquam aulem aecepit ""'Recte asseris mtt. Vict.
Cister. Recte judicas »M,'Justitia_t Qubniam mtt. justitiae. D. Quoniam ****Justitiam, servare eam sem*.
pef debeat rrisi. Cister. Gem.Bec.Corb. omilt. seryare *.»'"Comrminiler
-""
mss. convincenlur mti. S.Mich.
convinceretur ,mQuam quia hoc mss. quain quae hoc Habuit, quod debet mss. habuit etdebet
'•** qtiid tibi monstret mss. quid tibi monslret *MSBabere enim mst. debere enim *»60Nonhabare, fa-
ctrim ab ipso mss. nori hafbere vero, factum est ah ipso *•" Quia deseruit mss. Vict. Cisler. quia dereliqnit
'•*' Reprebemjas in trii». iri '••* Habere decoral mss. debere dccorat *••*•Daulis babera
reprpheridis *'** Essentiam habenl mss.Gem. Bee. Cotb.
riebere m«. Gem. Bec. Corb. 'Viet. daritis debere habere
Vict, essentia hahel ••*• Nullum habcnt csse ms. Cister. millum habet esse *°"Ibi reuiansit mss.
tlll rcinansit
 5.9 DIALOGJ.DE GASWDttBOM. f: -•".. ?^i* * : SSOi
bebatanlesusceptamjustitiam. Disc. Consiatiilique.. A' •••.>;v-e.tforx'Mi^^
MAG.At injusta non erat, nec injus.iiiam habebal, Quotnodd mritus dngelWik fec^rn^uiMri^^MriW
antequam haberet justitiam. Disc. Non. MAG.Ergo, . sejtntom:eiquo&malu&sicitebelDedWifiSliatpro>
aut recedenle justitia *•"»,ribn est in illa jnjasrtrtia^ _ boiiis, quce accepit, et deSeruit; sicut.oorius, qii
riec eslinjusla; aut nihil est injuslitia, vel esse in- servavil accepla.
justuih. Disc. Non potest videri aliquid niagis ne- MAGr"Noouealjquo mo.lp:,'?.«, yei. cun* bafcere.
0'
cessariutn. MAG.Al injusiitiam illam habere,:_. esse * 9, ptiluit ipse.sibi dare.iustiUam?, Disc.,Quttmod».
iiijuslam, post deserlam juslilianr coucessisli. Disc.- potuisset ? MAG.,PJiirjbus modis. diciniur facere ;.
Imo rion possum non videre. MAG.Niliil igitur est dicimur enim facere.alio_Mdt,ciimesse facimus.rem;
injusiilia, vel esse injustum. DfSc. Credentem me el ctitn facere possttmus ut. non sit, ,el non: faeimus.
fecisti scire quod nesciens credebam. - Hoc itaque modo potuit ipse sibi dare justitiam, quia,
' •
. CAPOT XVI. r'.;' ppluit »ibi auferre. e^m+:el,pptui-,npn,rapfjer.rp„:qgf..
; nieilollle, quistetitin veritatein qua facjLusest, not*.
Quod injustitia hon sit *•**,•riisi' dbsentia debiies
."'-:'. ... juiikim. -'>* :''•:;;"' fecit, cum potuit, ul eara non hajjeret; et ita eam
MAG.jEstimo te jpri*,cognoscere, cun, **.'•«ijusti- ipse sibi.dedit, et lotuip h.oca,Deo;.accepil: ab eo •
tfa npnsit aliiid quara absentia juslilia., nec inju- 01 eBipi .«sppperunt am, P M*°l^erp, ,e_.poMe,tenere;,
stum esse aliud quam non habere justitiam, cur non . et possedeserere^,HQcultimum idep...D_us,dpdit.ut
ante datam, sed post derelictam jtistiliam , eadetir pf ssent ,sibi dare aliquo modo iustiliaiji. Si eiiim
absenlia jusliliae vocetur iujustilia, etnon bahere nullo iiwdo eam.sibi, possent auferre,,nullp modp
histiliam, sit injttslttin esse, et sil ultuBique repre- ppssent sibi dare. Qui ergo hoc modo sibi dedit eani,
hensibile : nori entm propter aliud , nisi quia non bpe. ipsum a D.ep.accip.it_;'u°.sibi eam x<taret,*".*'..
dedecet abesse jiistitiam, nisi ubi debet esse. Sicut liisc. '"IJlttleo'-"qvjia^^-^n....,au'jfein!e»i_tcit-.'.^Hi^efuot"_
sibi
enim virum.qui nonduro debet habere barbam, non dajre justiliara; sed aller sibi dedit, aller sijbi absin-
dedecel non habere, cum vero jam debet habere, in- lit. MAG.;Vides ergo,De<>P*>f.!. !^ MP£r§>%rMi'*n\
decorum est non habere, ita naturam, quaenoridebet •°»', quantum ad M8Snoni_,atemipsius, nec dijibc.lii:u
babere juslitiam, non deformat non babere; Hlain idgo ininus debere Dep reddere, quod Dei est; quia
•
vero, quaehaberedebet, dehonestat non habere: et Silii abslulit quod Deus dedit, et noluit accipere quod
qoanto magis debere habere ""', virilem osteBdit Deus obtulit. Disc, Video. MAG.Semper igitur debet
naturara "• *, tanlo magis non babere, feadat virilem Deo gratias agere malus angelus pro beaiitudine
figurara. Disc. Suflicienler video injustitiam non esse, quam sibi abstulit; sicut bonus pro ea quani sibi ipse
nisi absentiam justilia., ubi debet esse justitia. ' C dedit. Disc. Verissimum est. MAG./Estimp quja ani-
GAPOT XVII [al., XVI]; ; < madvertis Deum nullp modo ppsse facere iiijustum .
Cur deterlor angetut rion possit redire ad jiistiiiam: nisi injustum noti faciendp justupi, cum possit *08\
MAG.Gum posuimus m* solam voluntatetn beati- Nam ante, acceplam justitiam nullus est jttstus, vel,
lutlinis.praefato angelo dari '"*, vidimus eum iiihiJ injustus; qt; nullus pos.t aeceptam justiliamsit in-
potuisse 70 vel!c aKud. Disc. Aperte yidimus quod justus, aisi spcnite deserta.ustitia. Sicutergo bonus
dicis. MAG.An modo, derelicla justitia et rema- angelusfecit se jusium.non auferendo sibi.ustitiara,
nenle illa sola M7«volunlate, quce prius fuerat, cum potuit, ita Deus malum aogelum.,facit inju-
beatitudinis, potest idem deserlor ad voltuvta- stum ***',.npn reddendo ei justitiam, cum, possit.
tem justitiac redire per se ad quam non potuit; Djs>3.Faci|e cp^npscitur. .,. . ; *
aiiiequatn daretur, venire? Disc. Sed modo multo :.:--:, : CAPDT XIX.v —':
lnirius : turic cniui conditione naturx- non poterat Quod voluntas, in quanlum esl, bonum sit; et ntilla
habcre; nuuc vero merilo quoque culpae non debet '-,"< :,,.--. .tetnudumiit'-*-'*-. ,,':-:i- . :-
habere. MAG.Nullo ergo modo polest habere justi- MAO.'Redeamus ad considerationerii volUritritrs;
liam a se, cum non habet jnstiiiam; quia nec ante- et remiiiiseaninr
0] quOd consideramus, vplunlaleni
qiiam eatn accipiat »••«, nec postquam cam deseruit :sctlicet beatittidinis, qiiidqtiid Verit, hbti <Vssema-
*•". Disc. Non debet aliquid habere a se. " r
lum, sed esse bonum aliquod;_•*", anlequam acci-
VA^I_^^EC:TIONIJS. .
*»**Aut recedente injustitia mtt. S. Mich, aul. recedente
tilia non sit "'«Eliam te cognoscere jara, qnod ei.ni mss. jnstilia .»,*•»Non injustitia sit mts. injus-
">71 Debet habere mss. Vict. Gem. Bec. Vict. Gem.Bec. Corb. le jara cognos
cere cum justitia Corb. debere liabere ;MT"ViriIem
oslendit. naluram mi- Viet. 9 virilis .wstendit naiura **"• Curii possirims, _lc. »iis».ei edit. Golhi Cttm
posuitnus, etc. tieincipit 17. *»'* 1
mss. iHa sola »•'* Eameayut AngelO dare tnts. etedit. Goth. Angelo dari .M7*illa-sbltimi
accepit. mss. accipiat »». Eairi deserit mss. ofnit. eam M78 Npnpe aliqut>
niodo, etc. inmss.hic incipit eaput 18. 9
,0' Cura habefet ms. Cisier. *'*M
ipse
ambo mss. et edit, Goth. acceperunt ambo *m Ih mss. continuaitir omii. ipse ; ^cceperiuit
*»«'Eos hatiere
tiam mst. et edit. tVoiA.eos debere gratiam M»*Quahtura ad ms. S. picecedens "edput
Mich .ijuantiihi ad M**-D6us
gra-
Tnuistttm
facit.quando non facit justum, quem jnstum facere potest.mss. et edii.Goih, oihii.hasc oriinia ' "*? Maliiin
angeluro, angelum facit injustuni mss. Vkt. Bee. Gem. Gorb. maliinv angelum facil iiijustiim . *0MJo,m(. n-
triih sit, bonumesi, et nuUa res mala sit mss. ih quanlum ie.l, boriuiri sit, et nittia reS riialUfhsit "M87Esse
bouum alitpiod mis. Vkt. Cisl. esse bouun» aliqitid ! • ' -
 551 S.ANSELMICANTUAR.. ARCUIE.P.OPP. PARS I. — DQGMATICA. SS*
piat jusiiiiam. Uiule consequittir quia cum deserit A consensil? Disc. Nihil hic repugnare **•*videtur v»»-
acceplam justitiam (si eadeni esseiitia esl, quaeprius ritati. MAG,Cura igitur diaboltis converlit voJuntar
erat) liotwm est aliquod'*0'8. quantum ad hoc quod tem ad qtiod non debuil, et ipsum velle, et ipsa con-
est; quantum vero atl hoc qtiia justitia quae fuil in versio fuit aliquid; et tamen nonnisi a Deo etde
illa, non est, dicilur raala el injtista. Nara Si velle Dei voluntate aliqnhl babuit, quoniim nee velle ali.
Dt-osimilem esse, niaiitm esset, FiliusDei noit vetlel quid, nec movere. potuit voluntatem, nisi Hlo pcr-
smittts esse-Patri: aut velte qnaslibet hifimas volu- millenle, qui fecit omnes ""-naturas subslaniiales.
pMtes, essot niatuin; mala <ttcerei'ir voluntas feruto- et- accidcntaJes, universales et individuas :*"*•. _»
rirm animaHunr.Sed nec vottmis-sFilii Dei estmala, quanlum enim vohmlas v et conversio, sjve motus
qttia est jusia; nec volontaSirrntionaJis mala dicilur, voiuntatis esl aliquid, bonum est, et Deiesi; in
_V.ianen est inJHSta.Umle seqtritur hullaro volunta- qttanium vero jusliliacaret, sine qua esse non debet,
tem esse malum; sed esse botmm in qnantumest, non simpUciler mahim , sed abqtiid malum est : et
qiiin epu.De.est; necnisi Sriqoanlum est mjnsta, qttod malom est, non Dei,sed volenlis, sive moven-
mnlam esse »**»: ei quoniani nulla res niala dicitur, tis voluntatem »,ot est. Siinple*. quippe raaliim, est
nisi mala1Vbmritas, aut propter nialam volitnlaiem, inJMSiitia.qttoniam non est aliud qtiam malum, quod
Tif maJtts homo, et maia a_l.<r-SnlKtl est apertius ° nihil eslvAiiquidjyeroi*^ 8 malum esljialura, in qua
qitani HalJaiitrem psse malum »0»*,ncc aliud eSse esl injustilia, <jm>.estaliquid et alhid quam inju«
n.aluin quam abseniiatn jnslilia. derelictse in vohin- atiiia, quae malum «t nthil est-4_uare qupd aliquid.
! est, a Deo fit, et Det
ta.e. aut in aliqua re propter raalsimvoluntatem; esl; quod veronihiJ est, id est
"''"• C&PUTXX. '" ''' — maltiin, ab iujusto.flt, etejus est. Disc. Quod qui-
"_' ;'
Quomodo Deus faciat mnlas el vdltintates*•*** it aclio- dein Dteusnaturas reruro oraniuin faciat * fateodum.
nes": et quomodo aceipiantHrab ee. est; quod vero singttlas aetiones perversarura volun-
Disc. Sic lua dispnlatio veris, el necessarit*aper- taturo, velut ipsum pravura motum.volunlalis, qoot
tisqtie rationibus concatenatur rit ntilla ratione, quod ipsa tnala votuntas se movet, facial, quis concedal ?•
dicis, dissolvi posse videam : nisi quia vtdeo ati- MAG.Quidmirum, sidicimus Deum fac.re singulas.
ijuid *•»•consequi, qhod hec dici debere ""credo. actiones, quce Jitini mata voluntale, cum Catearaur
riec quombdo nbn sit *»•*si vera sutit qtisedtcis, non »>.** eom facere singulas substantias, qua. fiunl in-
Vitleo.Natrisi velle esse simileni Deo, non nihil, nec iusta voluntale et inhonesta aclione? Disc. Nont
riifllmri, sed quotldam boniim esl; nonni-i at> eo, a habeo quid conlradicam: quippe nec negare possuui-
qiio est brririe qtiod est ****,haberi potuit. Si=_rgO vere aliquid esse """quamlibet aclionem;,nec faterL
arigehis non habnit tjuod non accepit, quod habuil, C volo non fieri a Deo, quod vere aliquam habet essen-
ab itlb accepit a qttb babuit. Quid autem ab jllo ac- liara. Neque ista lua ratio ullo.mpdp accusat Deuro^
cepil, quod ille riori dedit ? Quare se habuit velle aut excusat diabolura? sed omnino.Deuro 71 ex"
esse similem Deo, ideo habttit, qUia Deus dedit. cusat, et diaboium accusat, Sed vellein scire utruiu,
MAG.Quid mirum , si quemadmodmn Deus dieiuir idem desertor augelus ista de se praesciyerit.
indttcere *°»«in lenlationem, quando non liberat ab . ;«iAPOT'XXl. ..=......:<-
ea »»" , ita fateraur euin dare voliinfalem malam, Quod malus dngelut nonpotuit ptmteire se tasutttm.
iton prolribendo eam cum potesl: pneserliin, cum .. «*!**•:
pbtestas volendi quidlibet *•»• nonnisi s»bilto sit? MAG,Cuni quseris utrum ille angelus, <mi non
Disc. IIoc modo non videlur esse inconveniens. MAG. st.etjt in veritale, praesciveril se esse casurum
Si ergodatio non estsineacccptionerqtiematlmodtim *P«, discernendtun est de qua scientia dicas. Nam si
non iiiiisitate ditilur dare, e( qqi sponle concedit, de illa scienlia quaeritur, quae non est njsi '**' cum
el qui non approbau<lo,permiltit, ila non incongrue Certa ratione aliquid inlelligilur, omnino respondeo
accipere dicitur, et qtti concessa suscipil, et qui illi- non posse,sciri ",* quod potest non esse, Quod enim
cila praesumil, Disc. Nec incongruum, nec inusita- non esse potest csse nequaquam cerla polest colligi
lum mihi videtur quod dicis. MAG.Quid ergo dici- D ralione. Qtiapropier constat iilum nullatenus poluisse-
intis conlra veritalem, si.dicimus cum diabolus vp- praescire casum suura, quem necesse non eral esse
Jtiil quori non debiiit, hoc illum et a Deo accepisse, futurum *,09.Ponamus enim non fuisse fulurum ca-
quia Deus permisit; et non accepisse, quia ille non snm illum; an itaque pulas prxsciri potuisse, si fu-
VARIiE LECTIONES.
...;..*•**Eratbontiinaliquod. msi. erat, bornim estaliquid ****'Injusta ma.um esse m_s. injust.i malam esse-
?•».»Essemalain mss. esse irialum ">*'Malas volunlates mss. malas et volunlatcs **•*Vitleo aliud nus.
yidepatfluid $""'Nec dici debere »n«s.S.Mich. dici non debere *•»*Quomodo non sunt mss. quomodo-
non sii **•*Omne bonum, qupd est mtt. omne qood esl MM Dicilur indncere «iss. Deus tlicitur indu-
cere »MTLiberat de ea mtt. liberalabea •*•• Volendi qu.iplibet mis. volendi quidlibet »•»»Nihil hoc re-
ptiftuariemss. nihil hic repugnare ',M Qui fecit omnes ms. Cister. qoi facil omnes *101Et individnales nus.
pl.iniiividuas '"* Voltinlalem.
*10"
mss. Vtcf. B.c. Gem. Corb. et Edtt. Golk. volni.talemesl. ""Alitidvero-
tiiss, Aliquid vero Cum falcmur mss.cumfateamur .****Verealiudesscmss. vere alqnid essb *,MSe-
esse casiirum m*. Cisf.r. omif. esse '"" Qtia non nisi msi. quaenon estiiisi *10*Non posse sciri edit.
Goth. tion posse scire '""Neccsse non cral fuluriim nai. necesse non erat csse fulurum
 5.3 BIALOG. DE GASU BIABDLI. 3..I
liiruS non eralTDtsc. Videttir non posse prajsciri,. A curii pr_>scientia voltintatem habebat aliqtiando ca
qubd potest futuram non esse; nec posse rion esse dentH; janj tpsa iifafa vblritVtatececideratv DfSfc,Pa**
futnriim, qttod praescitur. Sed reininiscor nunc illius let quod dicis. MAG.Non itaque volendo leadere,
fainosissiinae qtnestioiiis de prasscientia •divina et prius scivit se casurumquatn cecklit *,«4. Dis<j<Non
libero arbitrio, quamvisenim tantaauctoritateasse- potest aliquid objici *1'*conclusioni luae. )__WQ, Alsi
ratur, et tSnta leneatur utilitate ut nullatenus »•_»» praesciebat se casurum, el nolebat rtanluni roi-
propter ullam humaiiara'11* ralionem dnbitandum sit ser erat dolendo quantum slare volebat. Disc. Ne~
tfoinaro prasc.eiitianr et liberum arbrtniim sibi m- gari HOIIpotest. MAG.At lauto ju_tior erat quanto
Vteem consenlire, tain_il quantum ad ralioiiis con- Btagisvolebat stare, et q»o erai i»islipr,,po riehebaf.
siderationem quae videtiir, spectat **»*. ii.sneiabili- esse fclicior. Disc. Non..***.. ppie^t; negat;i,;,MA,p,:
ler videiitur dlsseh.ire : unde viti.nuts'•'«** rh" ha« Ergo sinoleikio prccsciebai se casuruin, tanto etat
qttasiione honnutlos sic-in uriiim partem vergentes, miscrior , qunnto deLebal «sse ftlif-lor,; ouod jpn
utalterani oiniiiiio deseraht!;»1,*t, iinda frifidelitatifet eonvenit. Disc. Ita quidein consequi negare nequoo;
submergente '^yperir.; i^horveror; vefuf eoh- sed hoc saepe non solum sine incoiiveiiienlia, scd e.
irariis ventis hiiic ihde coritra Jnvicem stisientantfo landabiliter et superna graliafiericogiioscitiir: miil-
qnassantihus, periclilari. Giinvvero divinam eotistet' ' lotie3 enim ut pauca.de incommndis .usiorum
*1,'prae-,ieientistmesse otnniuro, quae fluntliberoarb.- ' commemorem, quanto quisjustipr est. _ftt>»t.o niajpie
trio, hec aliqnid horura *M* Sit ex necessitate,; n.h_*. doloriscompassione dealieno casu. afiicitur. S-vpe
tominus videtur pa&senort essefuturttra, quod prae- etiatn *'*' eum, qui niajotepi babet injustiiia consiaii -
scitur. ____. Brevirer interimhoc respondeo -**% tiam, videmus ab injuslis im.Tianioiempati *lie,
per-
Praescientia Dei nbtt proprie dicitur prcesc.etitia: eui secutionis iiistantiaiiu MAG,Non est eadcm Mlio iii
eith»odiniasetnper sunt pr_es_ntia, non Itabel futtt- hojninibus, et in illp angelo. Hominuin eniin '"
roi-im pitesciehtiai», sed prasent.ura scientiam. Cum - natura, proptLTpeccatuni primi parenlis,iim innu,-
ergo alia sil raliode praescienlia futurae, quain de merabilium incommodorum facla,,,esi ppstibilis: ex -.
pr.esentis rei scientia; nott est necesse divinam qna passibililate multis moilis gralia nobis pperatiir
praescienlian, etijlan, dequa quaerimus, eamdeiri incorriiptibiiitalem. Ilte yero, adliuc nullo pecc.a:o
habere conseqtientiani. Disc. Assentio. MAG.Redea- praecedentev aliciijus niali nori ineruerat »,M,passii!-
mus ad illam, quae erat in manibus, quaeslioiiem. i*_m. Dree. Satisfecisti olijcclioHi mcae. Patet ^niin
Disc. Placet quod dicis. Sed eo paClo , ut cum de «"^ quia haec ipsa ratio sicut separatab ipso m»lp
illa, cojns meinionem feci *IM, quaesletd," riiihi fe- angelo sur casns pr_e_cieniiam ita nihiloiiiinus
spondere quod ii.de Deus tibi dignabilur osieriderc, omnera segregat opiuionem. MAG.Est et atiud quod
noii remras. Yalde namque necessaria est ejns solu- (r; mihi satis videtur ostendere nttllo modo «um suam
tio, si jam ab aliquo facta est, aut si fiat: fateor ante putovisse fotnram praevaricationem; Nempe'la"
enim nondum afi.ubi, exeepla divttiS auctori.ate j atit coactam pt»tavis_*t, aut sponlaneam ; sed nec
cui iiidubitanter credo; me legisse ratit.nem, quse ullatentis erat iifHJes€ aJiqii_ndo cogi suspicarcltH,
niihi sufficeret ad ejitsitem solulionis intelleciitm. necquaiidiu votnii iit:veritateperseverare tillo modo
MAG.Cum ad Dlani venieinus, si forle veneriiniis , pittare pottiit se sola voluntale illain. deserluriin..
erit sicul Deus dabit. Nunc autem, quoniam snpra Supra nainqiie j.im motistr-Hiimesl cnm , qtiandiu
posita ratione palet apostaiam angelitm non potttisse rctvtam volTtntatem habuit, ?ta hac ipsa voiunta..
praescire ruinain suam , ea praescTeri tia , quam rei vofnisse perseveiare. Quapropter vofendo lcneie
necessitas sequitur: aecipe adliuc aliam ratioiiem, perseveranter, qtiod teneliai; niillo tnoilo videoiinde
q- * noh sotuni praescierilia, sedet_es.iinat.ibne aut pftMuissetvelsusptcari, liulla alia accedente causa
qtiaubet suspicione suum enm praeserisissc castim soln se illtid desertumm voliiiit;tle. Non nego ittum
e-.clndit.Disc. Hoc ekspeclo **•».MAG."Si adhue in scivisse qwa posset mntare voltintateti»-,qttam tene-
DOriavoluniate statis praesciebat se easuriim, aut bat; sed dico Htum non pofukse piriar* qttia ali-
voJebat nt ita lieret, attt nori; volebat -"•**.frisd. qnamdo, omni stia cessante eausa, spoivte mutarel
Unum horuin necesse esl verum esse. MVG. Seil st voluntatem, quam perseveranter teitere voiebatv
....-..,. VARIJI^LECTIONES..:,.'.',.,'
•"•Propter hnmanam mss. propter uUam htiinanani «M*Videtnr spectare mss. Yict. Bec. Gem. Corb,
tt ediu Gmh. videltir, spectal *1}*Unde vWeitius ms. Cisler. ii.nde et vitieinus * *» Onm s d.serant
rnss. omniito deserant *,u Unde infideliiafis suae submergente mH: et eiiit Goili. iiiida irindetitati»
siibmergenle ^11»Cum ergo consiet mss. Cister. curii vero constet MU Aliild horiimimst. Sliquid liorum
*UTRespondebo mss. hoc respondebo wss«S. Mich. et Citttr. Jtoc respondep .*11»Menlionem fecimng.ms».
mentionem fecit *"» Hoc accepfo nw, lioc expecib *1MFieret, aiit nolebat msi. Jleret aul non volebai
**»*Qiiamcaderet mst. quam cecidit *'»»Alind oliiici mss. aliquid objici »"*Ac si mss. M.Alsi
*'**Quanlum magis stare voJebat, et quse erat iusiior,eo debebat esse; foeUeior.!>. negari itpn potest. »1-
Ac tanlo juslior erat, quanto magis votelntt stare; et quo eral justior, ep dplielJat esse faeltct*.>«; non
niss. quanuim stare vmebat. D. negari non potest. M.At tanto jtistior eritt, quitnlo magt. V^tiat stare
et qno erat jitstior, ep dehebat esse fteJic.or. D. ribn .**.*.Saepe enii. tnss; Saepe eiiam *"* Wis^wjm.pat.
mss. immanioreit) pali ^1*' Hominis eniro mss. Iioininum eniin *1MInveherat mss. meruerat *,M Patet
fuim mtt. Citter. omit. eniro. *,3° Nempe ,ut wss. nempe aut
 «85 S. ANSELMICANTrUAR-ARCHIBP.OPP. PAilS. I. — DOGMATICA. 5__
Disc Qtti diligenler intelligit quod dicis, patenler '., luluriim *,M, ant si f.xlus nondum homo erat',
videl quia nullo modo sciie vel ptilare potuit angelus mtillo minus putare posset ad subtitutionem alterius
maJus sefacturuin quod malefecit. naturae illum esse faciendum. Si, inquaro, aliquis
CAPUT XXII. hoc dicat, quce inconvenienlia inest? Disc. Mihi
Quod stivfi se rion rieberevellehoc qiiodvolendofecea- quidem videlur magis convenienlia '•"
quam inconve-
til; el debere puniri si peccarel. nientia. MAG.Kedeamus ad Jtoc quad dixeram,
."' Sed el boc Volout pari*er bstendas, si scivit se iUumscilicel, lianc non debuisse babere scientiam.
tloii dfhere velle quod praevaricando Vohiil. MAB." In Si enim scivisset, non posset volens et habens
beaiitudineni sponte velle unde miser esset: quare
iificdiibitarp riondebes, si supra dicta consideras. nou esset
Si «iiiih hescisset se non debere velle quod injuste justtts, non volendo quod non deberel,
v_Jtiir, ignorasset se debere voluntatem lenere quam qiioiiiam non po set velle. Sed.el hac ralione con-
descriiit. Quapmpter nec justtis esset tenentlo, nec sidera utrum scire,, quod quaeris, debuerit: nam
si sciissel, aut peccassel, aut non ? Disc. Unum
fnjusfns deserentfo jiislitiam, quam nesciisset: imo
horuin esset. MAG. Si praevisa tanta pcena, nulla
riec poierat ncn yelle plusquarn habebat, si ncscie-
liai setfeiiere esse cpnierimm eo qriod acceperat. indigenlia et nulla re cqgente peccasset; lanto ma-
Dtsc. Ila est. MAG. Non ergo
iienlque\, qtiiai'*iil ila r. tionaifs erat utnulla repro- 1g gis puniejulus esset.
hiiieWlur riii ratione, nori ignorabatquidI deberet haccpraescienUailli expediebat. Disc. Vere peccaturo
vel nori deDcreivelic; Dt<c.Rationemttiamnon video iipn expediebat prcescire pcenam. MAG.,Qnod si non
posseinnrmari; sed tamen iridemihi videtur qtiaediim peccassel, aulsola bona voluniate non peccasset,
oriri quaestio.Si eniin sciebal se noudebere deserere aut timore poenae.Disc. Nihil aliud dici potest. MAC.
Sed qttoniam non cavisset peccalum solo amore
qtiodaccbperat,ulique sciebalniliiloiiiinnssedebere
piiniri, si desererel. Quomodo igiltir sponte potuit jiislitiae, ipso opere monstravit. Disc. Non est du-
vefie unde miser esset, qui acceperat iiisflparabiliter bitim. MAG.Si vero liinore cavisset, non esset
velle uf bc^lusesset**»*... jtistns.
'' CAPUT XXIV [al. XXIII].
<. ..'.; -GAPUTXXIII. ' Quod eliam bonut
Quod non debuit icire quia si pecearel, punirelur. atigelus hbi scire non debuit.
MAG.Sicutceriumest quia debere se puniri, gl DisC, Paiarii est _*.'• nullo rriodb ciim debuisse
sciie indictam sibi *1M
peccaret, ignorare fion poluil; ila quia piinirefur, pocnamsnum secuturam pec-
tsi peccaret, scire non debuif. Disc. Quomodo Iioc catiim. Sed quoniain et euni *,Mangeliim qui stetil,
ignoravit, si ita raiionaJis eral, ut cjus ralionalilas (-r* el eura qui non slelit in yerilale, pari scieulia prj-
non .impedirelur veritalem cognoscere, sicut saepe dilos in prima condilioiie credimus , non 'video cnr
iiostra impeditiir, 72 gravante "** corrtiptibili «sot. illi negata sil scieutia ista, ctii lam lenax eril bona
pore ? MAG.Qtiia raiionalis erat, powi t inteJHgere volantas ut suOiceret ad cavcndum pcccalum. MAG.
qtiiajuste, si peccaret, punireltir. Sed, quoniara Non lamen possel, nec ilcberelconleninerepocnam,
}iidicia Dci ahyssiis multa **•*.(Ptal. xxxv, 7), el quaitt.prasc-issel. Disc. Sic videtur. MAG.Sicutergp
invesligabiles Viaeejus (Rom. xi, 55), nequiyil com- soliis amor jitstitiae; ilasoluin odium pcenaesntliceret
preliendere an Deus faceret quod jtiste facere posset. ad rion peccahduin. Disc. Niiiil planius. MAG.DU.IS
Sed et si quis dical qtiia niilla.enus credere potiiit igitur liabuisset causas non peccandi: unara hone-
•Dcumcreaturani suain propler ejus culpam dainnr- slain elnlilerii; alieraninnnhonestain *ul etinulilcm;
tucura , quam lan.a suabonilatefecerat; prfcseri.ii., id est amorein jiistitUe elbdiura pcenoc. Nam non
cum nullurii exemplum jusiHiae ulcisceutis injusti- esl bonestum »'•*»sblo otlib po3iiaenon peccare; et
tiam prseeessisset, el eerius essel numerum, in quo adInbn peccandum Jriutile esf oditim poenae, ubi
Hli facti erant"»», <jui Deo frui deberent, tanta solus amor jusfiliae sujticit. Disc. Non est qnpd pos-
sapieirtia esse prceslitutum : ul, sicut nihil habebat sim objicere. MAG.Quid ergo? Nonne mullp nitidiiis
_uperfluum, ita si miniieretur impcrfecliis esset; D placel ejusperseveranii.i, cum iila sola perseyeraiidi
hec liftmpraeclariirh optis Dei ex aii.ita parte per- caiisa videlpr in illo, quactililis esl et lionesta quia
niansurum impcrfectum; nec ulla rafone scire spontanea, quam si simul scse illa ostenderet, quse
posset si liomo jain faclus erat, Deum litimanam iiiuttlis et inhoiiesta, quia necessaria intclligittir ?
rtaluram pro angellca, aut angelicam pro humaiia, .-"•* Disc. Sic patel quod dicis, tit quod paulo anle
si cadoret, SUbslitutiiriim:sed
potiii^rinatnq!i.,ihfj|iie volebameum scivisse, nuncgattdeam eura nescivissc;
iti id, ad quod facta erat, pro se, nen pro alia resti- quia ntinc eamtlem eum negare non pos.umus habere
" 1 •
_''';;";,'':'" '''."; ;; VARt_E LECTIONES.
M" Denique quia itiss. Denique: qHoniam *"* Unde beaius esset ««. ut bealus esset "" Re**
gnJnitimss. gravante ',** jjeimulta mss.Deiabyssus multa . *,MEssel numerus, in qno futen eraitt
«.s.esset in numeruro in quo illi facli eranl •"* Reslilutum;mss, reslituturiim ••*. Inest? sed^eatr.us,
etc-mss. inesl? D. roilii qtiidem videtur nia^is convenienlia, quam inconvenienlifl. M. Redesmns *
Piitii» est. etc. inmss. hic incipit eaput U ,*-**lnilictaui sibi »«*.Cisfer. inditam sibi »**•Qnoiiiflmenm
*jts»."t|noniam et etim »"* Inhoneslam mss.Ge.», Bet., »»onhonfStam *u* Npn satis honesttim est »»»»*>
<uni«.salis *1*'D. sic palel in mss. continualtir capitl 23
 357 ...". «BIALOG.DE CASU DIAROLI. RSft
scientiam, _quara ipso aiigeli peecantis exemplo, I datiirus erat Deus earadem scicntiani merito perse-
ignorare non potest. MAG.Q _pdnu0j_6 Olerqite scilicet veranlfae, alio rhbdosine alicujus cadenlis exempJo.
bonns angetus ef inalus. eerlus est quia talem cul- Nulhis enim"dicel"** Deuiii non aiip modo poluisse
pam talis sequiinr pcena; sicul scienfia est ambobus angelis suis hanc .daresc entiatri. Cum ergo ille
diversa, ita est scientiaecausa non eadem, et fints peccavit, exemplo ejris i&tum docnil quod docturus
tlissimilis. Nam quod ille scit ipsosui experimento, erat; non impotentia, quia alio modo non potuit;
. hoc isle diflicit solo alleriiis exemplo : sed .ileillo sed majore potentia , qua cfe malo bonum iacere
modo ***,,quia non perseveravit; <Jsle alio modo, potnit, ut nec malum inordinalum jn regnp oipiii-
quia perseveravit.. Quapropter, •sictit illi q«o- potentis sapienfia.permanerel.Disc. Placet mi!ii
niam vkiiperabiltter non perseveravit, scientia sua valde qnod dicis. MAG.Patet itaque sl bonus ang -
est ad contumetiatn"**; ita fati<p©hlam*,** perse- lus hoc solo jani ^eccare non posset, quiascil p'c-
veravit, scientia sua esl *'" ad gloriam, Si ergo caturo mali angeli poenam secutamesse; quo laim n
isli *_*.dicitur hocsolo,. quia hanc liabet scientiam. liaecimpoteiilia non illi esset add intninuiionein Jai -
>am peccare non posse; satispalet qnia, sicutglo- dissl"; sed ad pncmium servalaejustitiae. Sed stis
riosa esl scienlia qua. ex laudabili perseverantia est quia sripra clarujl euiri idcirco peccare npn posse ,
*'"
comparaia; sic ad gloriam est iinpoleiilia pec«ahiii, Bquoniam merito perseveraufiae adep provectns
qitae ex gloriosa scientia estnata. Quemadmodnm est, ul jam iiori videat qiiid plus velle queat. Disc.
ergo-mahisangelusvituperandus est- quia non potest Nibil excidil_eorumquaesupra, ralione invesligante,
ad justiliam redire; ita iste laudandus est, quia non comperitrius, a memoria inea. .,. -,
potest.abire. Siculenim ille jam redire non potest, 73 |(_\PUT xitvi.: ..>•-'..
quia sola malavtfluntale abiit; sic islejamabirenort
bona Palam Quid hortemut *.** audito hbmirie'-mi'i;. ei quid fa-
potest, quia ?ola. yohinlale permatisit. ': e't*lty opera.quw dicilur *,m injustilia facere, cum
igilur esl quia sicqt illi non posse recuperare r qtiod '';: ym.et^mqluin.mMl iiii';..-. \y-?_ '".!*:
ileseruit, estppenapeccati, jta huic non posse dese- : Scd cmn omnibus qtiseslionibrismeis 'sa ttsfeceris,
"rcrequod lcnail,estpraemiuminstitiaj. Hlud adliuc exspecip aperiri <.tii.'sit qriod''11'*» librre-
",, !.,_.... :.l. .:;,i-CAPUx;xxv.-':---y: :-::;.;. mus audito noniine inatl; et quid faciat opera, qtia.
Qnod Me etiatoti hocsoio dicitur jam rion possepec- in justilia, qua. malum est, Videltir' tacere, tit, Sft
. . caie ,quicr tiune habelhanc teithliam*^* ex catu Tapiore, in libidinosO ciim maIurani_R.it. MAG.
diaboli, lainen»'./»"»»/adglotiam. ';-.f°V Breviter ttbi respondeo *,«».M..Iiirh_,_ribdest jnsti-
: Valde pulchra esset hajiig scieniia. alqiie impoten- tia, semper nihil esl; mahim vero, qnod esl incOm-
tiae.tua ista <or»iempl_.io,si quemadmoduinasseri»,' modilavaliquando sine diibio esl nihil, ut caecitas;
ideo bono angelo eadcm scientia «l impolehlia, qiiia atiqilando est aliquid, ttf trrstitia etdofor.'Et baiTe
perseveravil,, conligissent. Non enirh eas adepliis ihcommodilalero, qtiae est aliquid, semper odio ba-
esse videtur, quia ipse perseverayii *"°; sed quia benius. Ctin) itaque auilimus nomen mali; non ma-
desetlor iion perseveravil. MAG.Si ila.esl tjt dicis,, Inm quod. »»»ni e&J.,tjmemus; sed rraluni quoJ
gaudere poteslbonus angelu^^l^a^^^i^fi^fis: * alit^ib^stv^ti&aiSeiiiiim boni [.eqilitur. Nam in-
geli, ulpole cui expediebat ut ille caderel; qtioiiiarii jusliiiam d caecitatem, qnac maluin et nihil sunl,
aieptus est hanc scientiam, qua nec pecCare, iiji-c seqtiufJliH'multa iucommod;t,quae malum et aliquitl
roiseresse amplius possit; non quia ipse bcne merui!, sunt: el hsecsunt quaehorremus andito noroine inali.
sed quia alius male meruil: quae piniiia suiit nimia Cum aulem|icimua quia injustilia facit rapinam,
absurdilale plena. Disc. Quanto abiurdiris 'vfdetitr', aut caecilaSfaCitliominem cadere in foveam, nequa-
sicul tn mon tras, sianti angelo profuisse casum quam iut.lligendum est quod injuslitia aut caecilas
pcccanlis; lanto magis necessarium *,Mest ut pslen- faciaiU aliqitiU; sed quod si jusliiia "" essel in vo-
das istnm non ideo adeptum esse scientia.ri, de qua luiitate, et visus in ocrflo, nec rapina fieret, ncc
agilu., quia ille peccavit. MAC.Non dtebesdicere casus in foVeam. Tale oit, cum dieitnus.' Absetiiia
ideobonum angelum ad' scieittiatn profecisse Jianc, «^gubernactili irapellit navem in scopulos, aui afcssn-
quia malos peccavit; sed bonuin angelum ideo pro- tia freni facit equum discnrrere : quo.l non est a.iud
fecisse ad hanc scientiam exemplo cadentis,: qitia; qnam si gubern:;ciilum aJessel navi ^1»' et frentun
illepeccavii ***».Sienim neuter peccasset, ulriqne eqno, nec venli riaveinvi»iipellererit,nec equus dis-
'f .:-";.'J,- VARI_E LECTIONES.
*,4>>llfeid©t>^modomsi.ille 1116mbdb *1*"*.A_I pcenam mss. adcoiitumeliam *,*«:Sicisli qiii fi*j.s,ita
tstrquomam ***TScieiitia est mi. Cistet. scientia sua est *'**Si ergo ille*"" mss; Vici, Ctster. si eigb iste
,t*i.^Quia none habet scientiarn mst. qliia nunc habet hanc sciehtiain Qriia ipse perseverityit riis.
Ctsfer. _•*»...ipse *,e*Sicul tu monsiras, casum peccantis angeli profuisse staiiti : ianto magis liecessa-
ritHriI-ms.GtHet. sicut lu monstras stanli ahgelb profuisse casum peccantis, tanlo magis liecesse *'*'
Gadentis quia iilb peccavit ms. Cisfer. catleitlisqtfi1*iile rion peccavit **,*.Kulliis enitttdieiif nisi,: Vict.,
Cisfer.'nullus enim dicel .*"* Minutionein laudjs mss. immiiniiioneni laudis '"** A Deo peifectris * mss,-
adeo proveelus »'***^toA; uorremus mss,. Qnid iiorremtis *im faciat mssp quid!fa<St **** Qtta.
Quid
»ffl
0
v__emr mst- qnae dicitur -.»..**••*» Quod sitquod ms*.: quid «1M sit qt.od Tibi' respondebo »i»s. Vicil fibi
respoti_eo «»*,.S*ettsfjustiiia mss. sed qitotl si jOstiiia Abest nirei mss. adesset navi.'•'Qriafesi ades-
seut mss. haKomit: ''-• ':' ".'.'':. : :.•"'•.'•:'-'
SSl S. ANSELMl CANTUAtl, ARCniEt». 0pp. PAlKS I. — DOGMATICA. fflr
el freno A seruit, ostendo cur et illam*.* 1 de-
tEHrreret, Sicut namque gubernacnlo navis, aperte quomodo
regilur equus; stc juslilia guberiiaiur volunias ho-* seruit. Nam idef.,iJIant. deseruit, quia voluil qnod
minis, et visu pedes. velle non debnit; et hoc modo id volendo quod noc
; -, CAP^T XXVll. : debuit illam dcseri.il. Disc. Cur voluit quod i.on de-
Unde venil *it%malum ih angelum, quibonus erat, buif ? MAG.Nulla causa praecessit banc voluniatera,
fltsc, Sic u-ihi de raato, qubdest '*•«*iojuslilia, nisiquia velle potuil, Disc. An ideo voluit, qtiia po-
*"' an-
sstisfecisli, ut jam omnis hmorde meo, quse de illo tuii? MAG.Non; qnia similiter'potuit bonus
inesse splebat, qutesliosit decisa*,**YDe hoe enim gelus velle; nse lamen voluiu Nam nullus vult,
raaJp quaestio nasci videlur, quoniam si esset aliqua quod velle potest, ideo qtiia polest. Disc. Cur ergo
esse.itja, esset a Deo, a qttoiieeesse est esse omne, Votuit ? MAG.Nonnisi quia voltiit. Nam hsec voluntas
qiiaii al»quid est, et impossibile esl, esse *.*»,«;pecca- nullam aliam hahuit causam, qua impellerelur ali-
tum sive injustitiam. De inalo vero, quod esl incotn- quateniis, aitt attrabereiur; sed ipsa sibi *"'effi-
moditas, si aliqtiam.o est aliquid *16'f,nihil video ciens causa Juit, si dici polesl, etjeff<«ctu9*'?>
rectac fltlei Obviare. Sed, nb laedeat te breviter re- CAPUTXXVIH.
spondere fatua. lnterrogaiioiii raeas, ut seian. quaJi- , Qitorf poteslas votehdi quod non debvil, hdna fttit
ter boc ipstim quaerentibus respondeara: quippe non semper, etipsum telle,bonum, quanium adesse.
semper facile est insipienti irisipienler»1*»qucerenti, Disc. Si potestas ipsa voleutli el ipsum velle, fuit
sapienler respondere. Qua.ro igitur unde priinum atiqnid, bonum fuit el a Deo"". MAG. Utrunique
venit malum, quod tlictiur iujuslilia, sive peccatum fuit aliquid : el potestas quWera norinisi bonum ali-
ih angelum, qui faclus'est juslus ? MAG.JDictii mihi quid, et spontaneum donum Dei; velle aulem, se-
unde venil nihil in aliquid ?_Dlsc. Nihil nec venit, cnndum essentiam, bonum: sed quoniam tnjuste "'
riec recedit. MAG. Cur ergo quaeris unde venit in- faclum est malura, et laroen a Deo f|iit, a quo est
jusiitia, quae nibilest ? Disc. Quia quando justttia omne qnod aliquid est. Nerape non 6olum hoc habe»
recedil inde .,-,«*ubi erat, dicimus accedere injusti- aliqtiis a Deo, quod Detis sponle daf; sed etiam
tiam. MAG.Dic ergo qliod magis proprie et apertius quod injuste rapit, Deo permitlente. Et sicut dicitttr
dicitur; el qua_r. de '"• abscessu justitite. Siquidcm Deus facere, quod permilUt fieri; ila dicitur dare,
saepe apta interrogatio expedit responsioiiem, et quod permitlit rapi. Qtioniam igitur, permitler.te
inepta reddit ii.ipediliorem. Disc. Cur ergo recessit Deo, angelus malus per rapinam usus est pbtestale
ab angelo justo justitia ? MAG.Si proprie vis loqiii, a Deo sponte dala, a Deo tiabuit ipsum uli *,;",<{uod
riot»recessit ab eo ; sed ipse deseruit eam, volendo - non est aliud quam ipsum velle. Non est enira alhn.
qitod non deuuil. Disc. Cttr dese.uii eara ? MAG. vellc quam uti potestate volendi; sictit idein esl lo-
Cumdico quia voleiulo quod iiori debuil, eam de- qui, et uli potestate loquendi.
-_- —— —— '"-'...,.. ... ... ,::,,: . —• ... »
'
SANGTI ANSELBD .:

Ltijai »uo

CURPEUSH»i«a .

PRSFATia ::"::
""* qnosdarn, parles ejus, me nesciente, sibi transcribebanl, fesfi-
174 ***-";iOpits siibdilu-n proplet.
. roii aiileqnam perfecliim ei exqtiisilura esset, priroas nantius quain raihi opportunum esset, ac idcobre-
"."'" yARI^.LEC-riONI^,'""'''-: :'°:;'v'- '/-'•'"'"
. 'f,\**' nniJLeveniat «ws, Vict, S> Jtfic/t. uhde yeitit *"* Malo, <piaeesl mss. malo, qupd es| ***.Oinnes in
cbrdp ipep,qu« de tlto Irie^se solebant, ^uaestiooes siut ''"
detei^
nieo, qux ^1"(le iiio inesse solebat quaeslio sit decisa Impossibile est esse ms. Cister. impossibile estab
nihit video tnss S!. Mich. si est nihil, video *,«*
«p esse Si aliqnando e*t aliqujd, aliquando aliquid
,lilsU>ieiv«_iinsipienter nu. Ciiiet biitlf. iiispienli *,e*Recedet iride mtt. recedit iiide **»*•
Bt quare de mss.
"'*
Gm, Bee,S. Mich. et qti8ere.de '"' Etqtiani illam mss. et quomodo *17*
illam Potest bonus msi.Bec.
%^;:MfMiib.»ai»\lbonm **?*Sed ipse sibi »1.s. spd ipsa sibi Potest effecius178 mss. potest et eflec-
fuit, et a Deo. *
"°»Js":*m Fuit ajiqupd bbnuni.: fuila iDeoniss. fuit aliquid, bonum *"* Quoniamn<» juste
mss. quoniam injiisle *"'Habuit uti mss. habuii ipsum titi CoJ/aftsunf .i*n' Cur Deus homiium mSi.
tiUius Victorinis P. 19, Rfi 3, et EE .13, uno dqmini Jply-uno bibtiolhmt Cislerciensis; uno biwiolftecwS.
liifkaeiis invericulo maris; et euui ttibus atiis nm, ItmVemmeticjensis, tum Beccensis motm^0i el cum
edilione Gothica. ifii, Golh. C. i% el ms. Citier., Ineipit, Cur Deus UOIHO.Liber AnseJmj Ajfttiepisctipi
Caiiiuariensis. ms.S. Mich. D. Ansetmi, CurDerisboriib . *"*Mti /<j/y, lticipit prsefatioin,Cnr Deushon.t»,
lilirum Ansclmi Cantuariensis Arcbiepiseopi ms. Gem. C. 9. Incipit Praefatio in libntm Cur Deus hoHto
"»• Subditumquod propler mss. subditum prouter >
 S64 CfR DEUS HOMO.— LIB. I. '
;. •• :----, - ^, ..... . . _*,_,
v. ns quara veltem sutn coacitis, ul potui, consum-J \ sine illo. Iu secundo nutcm librn siniililcr, quasi
roare. Nam plura, qtiae tacui, inseruissem el adtli- ii.hil sciatur de Christo, monslratiir "rionriiinus apciia
dissem, si in quiete el cbligruofispalio illud milii ratione et veritale natriram humanam ad hoc iristiiu-
edere licuisset. ln magna enim cordis iribttlaiione, tam. esse, ut aliquando imnwitalilale beaia loliis
qtiam unde et cur passus sim novit Deus, illud in lionto, 1d est in corpore el iil ariima ",8°*fruerctur :
Anglia "«i rogatus inccepi, et in Capoana provincia ac necesse esse ut hoc fiafde lioniine, propter quo;l
peregrinus perfeci. Quod secundum materiam, de fuctus esf; sed nonnlsi per hominem Deum, afqtie
qua editum est,,CutDeut homo iroroinavi, elin duos ex necessitaie oriinia, qua* de Chrislo cretfimirs,
li.bellbs aistinxi. Quorum prior qfitdem iiilideliuiii fieri oportere. Hari. pra.fatiunctiiffm '__"__cap..uris
respuenliom Cbristianam fidem, quia ralioni pulaiil tolius bperis, onines, qui libruni hunc tratiscriliere
illa.m repugnare, continet ohjectiones et fidelium volent, arite ejus principium, ui praefigaiii,posiulo :
responsiones: ac latttlem remoto Cbrislo (quaSi riun- qua.ehus ih ciguscimtjue inanHS veiierit, quasi iu
quam aliquid fueril de iilo) probat rationibus ne- ejus fionte aspicial s>iquid in toto coipofc sit quOtl
ccssariis esse impossibite ulluin hominem salyari nOrideSDiciat.
. .. . .. * _ __ _ -

LfBEfl PftliTOS.

CAPUT PT.1MUM. D dignabilur aperire, petentibus osteadere. f.t qtto,-

Queeslio de qua totum opusyendet. Jiiamea.*»**, quae per inlerrogationeni et responsia-
Saepe ets.udiosissime ****a multis rogatus sum et nem investigantur, raultis et maxiroe t.riUoiibtis
verb.s, et litteris, quatenus cujusdara q_„*_t_un.sde ingeniis magis paient, ct itfeo plus pJacent: unuo»
fidei-ostrarationes, quas seleo -espoitdere qtiaeren- ,*.,Mex illis qui hoc flagitant, qui inter alios in-
tsbtts..:memoriae seribeado commendarem *m : di- stantius ad hoc me sollicitai *'»6, accipiam mecMMM
cunt enira «bi pJacere eas,i_t 'arbilranlur satisfa- disputanlem : ul £OSQquacral, et Amelmusrempoa-
eere. Qnod petuut *•»«, non ut per rationem ad fi- deat hoc modo.
deat. accedaiH, sed ut eoru», quae credant, intel- CAPUT II. ','.''.'.'.
lecttj bt contemplatione delecteniur *'**, _st utskit Qtt<mo4o aetipietuta tuntea qucedicenda suttt.
Qaafltjimpossunt*lw, parati s.mper ad satisfactio- Ups. Sicut rectus ordo exigit ut profunda Cltri-
nem oron. poseentise rationera de ea, quae in nobis stiana. fidei credamus, piiusquara ea pra_siim,.imis
est.spe.Quam quaestionem setenl et ktfideles"M no- raiipne disculore, ita ncgligenii.a iiiiW videtiiK, M,
bis, SHiipIicilatem Clnistian.-Mnquasl fatuam deri- poslqttum confirhiati siituits in fide, non slutlemus
dentes,objieere, «t lidcles inulii in corde vcrsare : qnod ccedimus iuteJligere. Quapropter quoniam.
qtia scilicet ratione vel necesSilaie Deus bowo fa 'C gratia Dei pravenienle, lldem nostrae redcnipiipnis
ct«s_sit, et utorle sna.sicutnos eredimtis*'»»et con- sic pulo me tenere, ul etiam si iuilla ralione qiiott
ftiwiiir, nraitdo vitara reddiderit. Cum-hoe aut per credo possim comprebendere, niliiJ taraen sit quotl
aliam personam, sive angelicam, sive humanam '*">, roe _ib pj"S ftrmifate vajeat evellere._a te pcto milii
aiit sola vohmtate facere potoerit, tte qua quaestiosie aperiri quod, ul scis, plurcs mccum pettnil: qua ne- -
nonsoiura litterati, sed etiam rHitterati miiltt quae- ccssifate Scilicel et ratioue Deus, cum sit omnipo-
mnt ct ralionem ejus desiderant, jQuoniam ergo tens, hurailiwiem et iiiliimilateiii bumanse natune
multi dehactractaripostulant *u,,«t lieetin quae- pro ejus reslauratione assumpserit. ANS. Quod
rendo "»' valde videatnr difficilis , ta selvendo U- qtueris a me, suprarae esl, et idcirco aitipra nte
mcn offlnibus est intelligibilis, el propter utilitaleBi Usaclaretimeo ne forte, cum puiaverif.aiit eliam vi-
ratiouisqne pulchritudinera *1,s amabilis. Quamvis derit aliquis me nrn sibi salisfacere, plus cxislimet
a sanclis Palribus inde, quod sufficere debeat, di- rei veriVutetiiniibi deficere quam iritelleeluin meuin
ctum sil, tamen de illa *}$ curabo, quod mihiDeus' ®ad eam capientlam non sufBcere. Bos. Non hoc
VAfiliE Lt_CTIONES.
»*•»Deus : iri Anglia mss. et 'eiLGotk. Deiis : iliud in "" El in aniiBa mt. Gimr. et attHna
»*»» Siudiose mss. Cister. Anglia
Gem:Bec.Jolq,S.MUfiLeie^U.Go^ '"^Commendem-iiis-s.
¥ict. P. [I. el Mg, commendarcm ****ArbiH-antur smi satfsfacere. Qtipd appeiniit mss. et edit. Goth.
arbitraritur safisjacere.Quodpetunt «•*»Iiitellectu ef dbfecic»lur conlemplaiioiie»»iss. Vin.Joty,S.Mieh.
ei tdH. Goth. intellecui et coniemplaiione delectenttir *»• Qaahtum possuit mtt. Viet: Joty et S. Mkh.
qilanliim nossunt **?*Soleol .infideles mis. el edit. Golh. solent et inftdetes '"^ Sicut nostVedinWS ritss.
et edil. Goth. omit. oos *-**Cuiri haec aut per aliam personam sive per angebeain, slve per httnianartt
ai»s. ei edit. Goth. Cum hoc aut per at. p*er!fon.jiiveangelicam, sive huinanaii» "*• QnomOdOergo de;li*c
mutU iraclare postulent msi. ei edit. Gdth. Quoniain ergo tinrlt- de hac tractari postiiJaut *M»*ieet»fn'iW-
quiremlo mtt. Citler. $. Miciu et edit.*m Gotli. shit in qiiaereiiilo "" Rationisque puichriitidih.nr mtt. Tiei.
et Joly, et pulcliritudineni verilaiis Quomodo ea tnss. et edii.Goth. auotiiaiii ca ****Wtfb pftis pf_-
cet, unum mss. et edit. tioih. fdeb plus placent; unum ex iHis "*« Me soHicitant mss. et etltt: Goth. itte
sotlidlal •. '.' f .
P*TRor. CLVIII. 12 v
 j__3 S. ANSELMI CAr-rTUAB.ARCHIBP..QPfc_PA°.S I. — DOCHATICA. 504
tantuai liraere debes quanlum el reminisci, quia A rit: imo sciettdum est quidquid horao inde diccre
saene conliiigit in collpquendo de aliqua quaestiotie Velscirc possit ***-,altiores tanlae rei adluc laiere
ut, Detis aperiat qpod.prius Jfitcbat; et sperare ,oe ;i^'«fiOTiis.-;60s|V ^^refi||^.**'»«*':'rtt^feAisfSttor
Ma-
gratia Dei ijuia',' si ea quae gratis aceepisti libenter deliuni: a^qiitup enirn ^t ut, cum nbslrae fidei ra-
*19' nondum attigisli, tionem studemtis mquirere, ponainus
inipariiris, aliiora, a^ quae <_bjecliones
ihereberis accipere. ANS.Est et adiud propter quod "^*9 eorum, qni nullateiiiis ad lidem eatndem sine
vjdeo aut vix aut nullatenus posse ad plenutri inter ratione Voluntacccdere. Quamvis enfm ilD ideo ra-
nps de hac re nunc tractari; qppiiiam ad hoc est ne- tloriem quaeranl, q;iiia'non credunt, hos veirb, qnia
cessaria notitia polestalis et neces»itatis, et volu.- crediratis, unu^ idemque lamen est qtfbd quJcri-
latis *,9,f et oliat;timquarumdairi rprum, qri* sic se mus:et siqtridresponderis, cuiauctpriiassacraob-
habent ut earunv nutla j^ssit ptene sine aliis consi- sisterp videatur «i**,^ftcea|;mihi *»**itlam otrtendere
derarl; et ide_otftClatus earum soura opus postnlat, ,"', quatenus qup^opdo noh obsislat, aperias. Atts.
iiori rouliuii. ut^to^ ' 6ic<_u^:ti»rv«teUtir^ .':.'":"' '.
'
natrt eantm Ighorantia quccliam facil dUBcilia, qiia* ': :-':-^.y- t ;fy^3Si.~;,r; ''';;' -^
per carum notitiam fiunt facilia *tt9. Bos. Sic bre- Objectionesuifidettum, el retponstones fidelium.
>>_!_* de *hissuifilo<Us<Itoepoteris': ut et.qu__.*'ot!D ;_tos..._tojiduii_j_<»_^ no-
smTiciatad praesens opus habeamiis, et quod plus slraininfideles; quiaDeo facirausinjuriametcoatu-
iHcenduriiest, in alittd tempusdifferamus? A«s>^lioe metiamr ptwt e«m asserirous in uternm mtilieris *"*
quoquemultum me relrahit **•*a petitione lua, quia descendisse, natum esse de femina, Iacle et aliinen-
materia non soltim preliosa, sed sicul est de spe- tis iiumants nulriluni crevisse, et, nl mttlta alia
<S__oformd****friv ftiiisbeMnum^^[:xUri 3), taceam, qua.Deo.Miff****vtderitur convenire. lassi-
_*#_ti«H'e<r._e__'e^^ ludinem,-«faineii. »iti»iM,Verbera et:int#«. iatrones
ti_w.tni.rr: »i___:rftnep ne, <Jt_omadmOdimego soleo «W!^i i»_w^t*»_ip_.st»hit^ AKS.I^miMisei-
iWdignart pravis piclbrtbus, ctim ipsiim Doihinum mus DM 4«jut^^i__bmja9t'emil«m
»»sl«im infoTitri *m figura pingi Videb, itp mibi ««fdefratias atjeMes, l_ra_w»*us-*tfti«di<»«His in-
«oWrrigat, st taiit decoram rtialterianvhwotttpto %t PftWfera arti_tidie_*««i^ ;.<fttia
c_t»_eTOpt.brti dictamm. exararC pi^umw. Bos. l^c <fita4>toim'-''Vmkabiliittv et^f^tt^r*ap_HMe«K_c
lioc le debet rcirahe/e; quip .sicut #* $eriM-tte ul tai»^s;et*t-->ti-^e_4tis,ma1_» tanta
qui potesl melius dical, sie riulli praeslituis ttt, cui ettam iwtehita hena auae peididmrnKfMf*. i-Jsti-
(tictanicn tuttra non placet. ptttebrjus non scrihat: tttit; lanto ttiaj<ti>t>m'dUt*etioiiem erga nos etpietsr-
v_fjnv; Ut oiniiesexcusationes tuas ei_cJuifair.:quodC lom motwtravit.; 8_ eriim diligenter- cotisideraretit
pbjtiilo nonfacies dtwtls* sedMhi; et ^ ipsttm t_riamconv«i*i«nt<ir_«c ittO^ si_t*tei»_»ciM
iiipeum peteutrbus. Aw: i^hittm' vldeo impetiuni- mtairi«l$ei,:__^ sinipjlici^te-i.;
tat-tmitriamcl niorum, qui,'boc te_t_mief «^rftate sed IM at^itetim 4<ui_«t«entsa_rl_Mem-ft«»ii«_ni^
«f rettgfeso _ttt_.opctu.nV tem*%oi»^t iwmqw
Iftate (Deo adjuvatite et vcstrJ* oratibn^>»is, 1 '
qtras tJieiHicMtf n^ •i» faMBaiium gerws intr<tiveraivib»
hi* pt»?_t_lanipa:^.:iiii|t|tMttl t^ob tpsiini per h«mmi»<tt)»i9<)»^
pT^isistis), quod <_uawto adinoikini peeeatam; qued' f_U eaut_am»_tm
tecum quaerere; sed eb pacto quo omnia, qnae>dlcb, riatmnteM»^t<-»m*-M>t^
fteclptvolo : videlicet, ut si <^id dixero qiwd rtEfjor <<t»re-et-saltjtlsifeeier-W ttascet-eun^de t&tim-'«*•&,
nbncimifirMetauctbri.asvqtiamvisitJtrd raitontJHpro-
W* v«_ar; flon"atia"cbkitd'diri* ^aiptatur,1^! >ii^i«<)iM__8lrat^^ passffiftemMgw,qttaai
qtJiii interkn **M __ii_iiIra •fri-.fetHrr
donec w»i_bi
JEtews .<Mfi.it.«b hoirime v«ic<tr«tur.^Swi qtt_4_e>ijf)ia
irieilusailqubivK^Tev^ t^ttft ;»jiM8>s*udi<ite>ooi*fSi^erat<t tBef-aWtea .***"
quaestioni iu-e safistacere potero, ^ <^ain4a-n<irtstn. t-edemptiofiis.-hoom^-ftovm-
beJJit qtiia et sapientior rrie ptenius hoc fttcerepoie- D,t_^p_|_brit__Kiiem PstCBdu^ ;•,',-.' ,
: ;:.:': •'- • TAR1.E LEGTI»_*«_S.> ^r-^n.^,^,:.;,.::- ;_.._,,..,,:;._,...;-..
*"» Altierii, quaeHMS. Alttora, Sd qua. s»»*8 iot^itis^^^ n^^siJ^fe,, yoiptaas .mffc Rli%^pJli
ei Cisler. poiestalis et necessilatis et voluntatis *,MQua. ]_er eanun nbtitiam mihi Tacilia tri tnt.Joly hn
de«»« :**»^UtqttbdmM: ^ »•»*• multum me retraJiir **" Di
>sij««iOsafyemnm- ¥i_cir^&i&<lte,ii}jm.,£mfer, fonna "•' De swsciosa ratione mtt
de^sMcip^
Viet. etCitUr.omitt. dft '"vftominum isos^mm&^0i^ fi0ir.ofnit. nostrtim ;****Iriterirti^;Wi jquji
HHS:nisi -qiiia interim. ****DosuscDeus afiquoiribol»»n«^ et Jolu donec miili Dehi
mt^al-qwnuwto rt^l^.nfKT^itJSW v*^#ci^j^ etJBee.C.Z
ietWtabhisterbit.iPateee -_.#.;'$$PpnaioHSbS^^eSJ^iuM.m^f^^^e^it^». *,,i pOip_t».0%
«riiiMllt»^'^ conirajreIJWS. s^toritas^isteret^^ litoit imh
:mtt*-r(fa...B&>.r¥iei.;j.olV& s^m^ip^^m^m. Bee. JpM^Jh
i^ir. atom^ttndere «'^flMsrt^ mul^T»^ rtpMro^nonmt&/ffl%noi
-fH^iM^M«i_tte sjilwisst.»8s».,tmf»r^flMi|e:iiiisiiiWisse 'Jl^J&fmm^ W§*$>*m mJ*^*l_P2-_«ni-
.•irirtcbt^fe-ii^WttU
M*J|S*,$'4l^V^j^
f»»ct«* 1»**^aauw swart...,!^^ : '
inenarrabilem EE. 13. venerabilero. ', .:,] . _
.65 CJDRDECS HOMO.— LIB. I. 5C6
CAPUT IV. A CAPIJTVI.

Quod hce retponsionet videanlur infideiibus strie ne- Qttaliter reprekendaul infideiet quod dicimtis Denin
el morte sua nos redemisse, et sic dileclionem .*•» -mi
cessttate, quasi quwdampicturte. etga rios osteridiste, et pro nobis exptignare iliaiw-
Bos. Omnia haecpulchrn et quasi qnaedampiclurae lum venisse.
suscipienda sunl: sed si non sil aliquid solidum stt- Bos. Hoc esl quod valde mirantiir, quia liber.itin-
per quod sedeaut, rion videntur tnfidelibus sulucere hem hanc redemptionem vocamus. In qua namque
cur Deum ea, quae dicimos, pali Votnissecredere dc- *»", aiunl nobis, caplione, aut inqtte caTcere, ant
heamus. Nam qui picturam vull facere, aliquid eli- in ctijiis polestate tenebamini, iintle vos Deus non
git ^olidum snper qund pingat ul maneat quod pin- potuit liberare nisi vos lol Iaboribus ct atl ullimuni
git. Nemo enim pingit in aqua vel in aere; quia ibi suo sanguine redimerel? Qiiibus eum dicimus : Re-
iHtllamanent picturre vestigia. Quapropter cnm has deniit nos a peccatis, et ab ira sua, cl de inferno
convenienlias, quas dici.s, infidelibus qnaSi quasilam et de pole.slale diaboli, quem quia nos non polera-
picluras rei geslae obiendimus, quoniam non rem mns, ipse pro nobis venit expugnare, et rcdemit
gestara, sed figmenliim arbitranliir esse quod credi- nobis regnnm ccelonim : ct quia hafc omnia hpc
nitis, quasi super nubem pingere nos existimant. B modo fecif "", ostendit quantum rios diligeret. Rc-
Moiislranda «st ergo prius veritalis rationabilis so- spondent : Si dicitis quia Deus hsec omnia facere
liditas »»'*-,id est necessilas quae probet *'**Dcuin non potuit solo jnssu, quem cuncta jubendo crcasse
ad ea, qnac praedicamus, debiiisse aul potuisse *"* dicilis, repugnalls vobismelipsis, quia impotenlem
humiliari. Deinde, ul ipsum quasi corjius verilatis illum facilis. Aul si falemini quia potiiit, sed non
"»* nisi boc moilo "»*, quomoi.o sapientem
}dHSniteat "**, istaeconvenientia. quasi piclurae cor- votuit
poris 7£ sitnl exponendae. AHS.Nonne salis neces- illum ostendcre polestis --'" qncm sine ulla ralione
saria ratio videlur cur Deus ea, quae dicimus, facere lam indecenlia velle pali asserilis.?Omnia enim hrer,
debuerit; qitiagenus humanum, lam scilicel prelio- quae obtendilis in ejns voluntale consislunt : ira
Mim****opus, ejus omnino perierat; nec decebalnl namqueDei non est aliud quam voluntns ptinicndi.
tpiod Deus de hoinine proposuerat, peniliis annibi- Si ergo non vult punire peccala hominnm, liber est
larelur: nec idero ejus proposiluin ad etTectiimdtici homoa peccatis, et ab ira Dei, el ab inferno, et a
poterat, nisi genus huuianum ab ipso Crealore suo poleslate diaboli, qux omnia propter peccata pati-
liberaretur? . ... tnr, et recipil ea quibus pTopler eailem pcccata pri-
CAP.UT ?....'. vatur. Nam in cufus poleslate est iiifernus, aut dia-
C Wlus, aul cnjos esl rcgniim coelorum, nisi ejus qui
Quod redemptio hemlhis non pvltiil fiert per aiiam fecil omnia ? Qtiaecunqne ilaqoe limetis aitt desidc-
qnam per Dei persottam. .",: .
ratis, ejtis voluniati subjacent cui nibil resistcre
Bos. H;ec ipsa liberatiO si per aliam quam per Dei potest. Quaproplersi hnmamim genussalvarenoluit.
personam (sive per angeluin, sive per hominero) nisi co quo dicitis moJo *»_*•,ciim sola voluntate po-
esse facta quoliliei modo dicerelur, mens humana tuerit, ut milius dicam "**, videte quomodo ejus
*"* hoc mutlo lolerabilius acciperct. Potuit Jenim
sapientiae repugnalis. Nam si homo, quod facile
Deitshominem aliquem facere sine peccato, non de posset, id cum gravi labore sine ratione faceret, non
massa peccatrice, nec de aliquo homine "'*, sed utique sapiens ab ullo judicarelur. Quippe qnod di-
sictil fecit Adam *"* per quem hoc ipstim opus fieri cilis Deum taliter oslondisse qnantum vos difigeret,
poluisse videtur. ANS.An non inieHigis quia qtiae- nullaratione defendilur, si nullalenus hotninem ali-
cunque alia persona hominem a morte aeterna ler potuisse sa.vare non monstratur. Nam si aliter
redimcrel, ejus servus idein liomo recte judicare- non poluisset, tunc forsilan neccsse esset ut hoc
lnr? Quotl si esspt, niillatcmis reslanralus esset ih modb suam dilectionem ostenderet: nunc vero, cuni
illam dignitatem quam babilurus erat, si non pec- aliter possit salyare hominem, quae ratio esl ut,
casset: cum ipse, qui nounisi Dei servus "** el ac- D propter oslendendam dilectionem suam, ea quae di-
qtialis angelis bonis per omnia futurus erat, servus citls faciat et suslineat? An eniro non oslendit auge-
csset ejns, qui Deus nen essct, et cujus **" angeli lis bonis qnantum eos diligat, pro quibus lalin non
servi non essent. suslinet? Quod vero euro dicitis venisse expiignare
pro vobis diabolum, quo sensu audetis proferrc.
• ''•.••' VABIj; LECTIONES. .
*"» Verilaiis ralionabilis solidilas msi, Vict, et Joly veritatis solhlitas rationalis ****;Qu__pro-
baitt ins*. qnae probet *"* Debuisse ant potttissc ms. Joly omit. aul polnisse *"'tpstim... niteat
w»s. Joty. ipsae niteant *"" Tam preciosum «iss. lam scilicet preciosiini *"T Mcns liaechnmana
mst. amiit. haec ****De..alio.'bo_.ii.ie ttisi. Vict, de aliquo botiiine'**** Fecil Adanv ins. Joly fecit
Deus Adani ****Non riisi Deus seryns msi. Vici. el Joly non nisi DeusSetvus "*' Et cujuT m». jioly fct
cui "** In qua namque mi. Jolyiri qua autcm ****Omiiia feclt, hoc riiodo mss. Vim. JtilyetST Mich.
omnia hoc inodo fecit «"»*setl iiolnil,-nisi tris. Joty et non voltiit nisi mss. Vict. Sed nOnvoltiilHisi "**»
Nisi hoc modo tht. S. Mich. nisi modo **»»llltim dicitis vel nstenderc poterilis niss. illiim poteslis ostcn-
derc ms. Mici. 13, illnro poteritis oslendere *** 7 Nisi qno dicilis modo mss. S. Mich. et Cisler. et Yict. nisi
quomotlo dicilis ",s Yolunlale poluerit ut minus dicam mss. Yotuntate poluit ul mitius tlicain.
 .67 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIErVOPP- PARS I. — DOGMATICA. 568
Nonne Dei omnipotentia '•**»regnal ubiqtte? Quo- A lioni subjacere jnste, el Denm hocjuste permitiere:
itiodo ergo indigebat Deus, ut ,d'vin_eB<Ittindiabb- ct idcirco putanf diabolum illam jttsfe inforre. €on-
lunt de ctelo desccnderet? Haecnobis irifldeleS obji tingiteniro ideiri aliquid diversis consideralionibiis
esse el et ob hoc a nou *'**ilili-
cere posse videntur. jnstum iitjuBlnm;
CAPUT VII. _ . genlcr intuenfibus lOtum jtistum otit injustiim )wli-
cari. Evenit eriini ut aliquis innocentem percutiat
Quod mtllam eUabokuhubebaijutliliam adt\er^ut,_hp-
minem.: el quqre vid,ealur hqbuisse ****•,' et curDeai injuste, unde ipse joste perctui ntereatur; *i tamcn
hoc modo hominem tibernverii**'*. percussiis vmuieare se ***?' nbn debct ct perchtit per-
Sedel illnd quod dicere sb*.mtis>|Deum scilicef, critieiitem se, injnsle hoc faicit.BaecigitBr perepsstp
debuisse prius per jiislitiam cotilra diabolum agere, ex parle repercitlientis **•• injitsi, e»_,;qnisl non de>
ut liberarel hoininem, quam per forlitudihem ; ill, btiit se vindicare; ex parte vero perenssi justa, qttia
eum diabolus eum, in quo nuUa mortis erat causa, iiqiisle pei*_irtiensrjttste perculi- menril. ,Biy.i_p
ct qui Deris eral, occideret, justc potesiistcrii, qtiarii igiliir inluttu jiista et injusia est eadera actio,
*"**potest ab alio jqdicari jtistam
super peccaiores babebat, amiftefel; aliotiuln injn- qtiia c'on"lift0.fg,
slam violenliam fecisset illi *"*, qrioniarii juslepos- Unium, ' ttb alio ittjustara. Hoc ilaque modo dw-
sidebal liOminem,qriem non ipse vioteriter altraxe- „ hbtus tTtctluK juste i-_xare **•_*hominem ;,?quia
ral, seil idera Jiomo se sponle ad jlluro contu.erai, beus libcjitoe permtnli, et hbroo Iioct .^fy-jn-
non video qtiam vim habebal. Naro, si diiihoiu. •**** ".?:.*_ p_ii._r.Sed et ftoc, tmoi homovjusla, ****di-
arit bomo suus esset arut alierius qtlani Dei, attt In feitur,:'-pa*fl:V'"'rffti Stta .nslilta jtisle dicilur patri, .
alia qiiarii in Dei poleslate maheret, forsitan lioc sed q*ia pfitrilllfip |D9to |«a_cib Dei. At si otileriditur
recte dicerelur: cUm aotem diabolris aui homo ifiori ctiirograi»Iforriilhtd decreti quoil adversmn nos di-
sit nisi Dei "•*, et exlra poteslateihDei rieuter cbtt* cit ApoSlblus fuisse , el per moitem Clirftti dele-
sisfat, quam causa*radebuit Deus agere cttm siio, dc titm esse (Cbfoss.n, f 4), et ptitat aliquis per ilhnt
suo, in sUo, nisi ut servuin suum punirel, qui stio signiflcari quia diabolus, quasi sub ctijosdaTnpacti
conservo commiinem Domintim deserere, et nd se chirographo ab hbniine juste ante passionem Chri-
persuasissel Iransire, ac iraditbrTugUivum, iur *_- sti pecca.rim, Veltitusuram primi peccati quod per-
rem cum furto Dominl sui suscepisset? Uterque siiasil liomirii, et pcenampeccati exigerel, ui per hoc
iiauique fur erat; curo alter, altero persiiaderite. jtistiliain suam super horiiiuem videatur probare»
seipsum Domino sup fiirabatur. Quid eniih jtistius nequaquam ita inlelligendum puto. Qnippe chiro-
fieri posset, sie hoc Deus facerel? Auf si jii_e_ graphum illud non esl diaboli; quia chirpgraphum
omniiini deus hominem sic possessum, de potesiaie dicilur decreti; decretum aulem ijlud non erat
Q
lam injtiste possidentls, vel ao poriieridSni ilhim diaboli, sed Dei. Justo namque judicio Dei decre-
aliter quam per diabolum, vet pf|»arcW__ni illi eri- lumerat, et quasi chirographb conilrmatiim*1",
'yerei : |i»ae fcec 1.justiiia sesse'i? Qitamvis enlih ut homo qui sponle peccaveral, riec peccaium nec
Iibmpjiisie a (Jtabblp tbit|uereiiir; ipse lahieri illurii pcenam peccaii ppr se vitare posset: est eiiim sp»'-
ifUu.sttTiorqtiebat. Honio namque meruerat iil riiusvadens, elnon rediens (Psal. -.xxvrtv_9); «l
pnriirelur. nec ab utlo convenieriltBS quam ab itto quifacit peccalttm servus esl peccati (Joan. viu, "ol).
eul, cbnsenserat ul pecearel. Diajbolfifeto irieriitim nec qui peccat;'ifnpuiiitos debet dimitti, nisi iBiseri--
nuliuin ''" ul niiniret: itno hoc ian.o faciebal iri- cordia peccalpri parcat, et euni liberel ac reducat.
..''-:_. -1'.erat, ;., " •.;,.;..-!'.
S'>r.t!*:ii';; .'•i«&';_.t**_j_>>;*ti:
trahcba- QuamcArem per boc cbirographum nullam inveniri
inslitis, non ad
quanlo -'-.,,. -
: t: *i.*.:.•-'•-.•-." hoc ?:- iusiilia.
amore " ••-'-^•i -•|-:..:.,>-.
ttir.; sed inslinclu malitiae impellebalitr. Nam lioc posse diaboli justitiaro iri hominis vesatione crcder»
ii011faciebal, Deojubenle, sed incomprehensibiii sa- debenius. Denique sicul In bono angelo rinlla btnnino
"•lf _ene brdiriat, per- est iniustitia; ita in malo ***'*• nulla est penifris
pientipi,,8iio.qiia mata eliam
niiltenle. Et puip iliqs, qui diabolum aliquam oprnari- justilia. Nihil igitur eral in diabolo, cur Detis con-
tiir babere in possidendo homine **" justlliani, ad tra illura ad liberandum bbminem srin ttfi foni-
iipc iride addtici, qriia yident hpminem diaboli vexa- rj tudine non deberet.
"' -':"; ' "'' .'=>'•-..(. "' -'- :_."W;.;
VARIJE LECTIONES.

*"*Npnne Dei omiiipolenlia ms../p/j/nonneI>eusoninipolenlia "wDicil|irbabuissevel videatur; elcnr hoe

modoliominern mss. Gem. Bee. et ¥ict. vitlealur habuisse, el cur Deus hoc niodo honiinem ms. Joly videalur
habuisse. et cnr Deus horoinem "" Lilieraret msi. Kirt. ftberaverit "** Fecisset illi «ns. Joly fecisse
Naw si ipse diabolus *»««.nam si diabolus '*** Nisi De| »»**•
ilJi ...****, Joly nisiin Det pbtestate «»*'.llle
(•.riien etii-vniss. Vict.eUoiy ei Citier. ipse f amen illum '*•*•Qriaenfsila eiiaim mss. qiia mata eli _m *n*
Possidendo Iiomine mss. Viet.etS, Mich. possidendo hominem "** Ob tipc aut non triss. ob hbc a non «n.
Percussus (qui noa debet se vintlicare percutiat ,mii. pereussus vindicare se riitn debet, et perGtitit »**•..
Reperciiti<miis JJISS.Yict, ei /o'|..Bercutieiitis "** Quam conlingere ms.^olu ^uia coniingere :»**;_*to&
inodo diabolns nqn juste dicilur vexare mss. boc Jt?|que ippdo diabolus diciiiir juste Vexare'' *m
<i,iiij_que
Itomahoc jusle mss. Cisiet, e(S, Mifh. homojuste «*«*Cbyrographo confirii:atum etfif. Yentti iSil.
"
'
chyipgrapliiirii conlirmatinn "**lu maloniss. itainmato
 1
3G* /« CUR DEUS H0«0. — LIB. f. 3T»
' CAPUT VII.. ..1 ejus atqoe jnslitiam? ANS.Deus Pater non quemati-
QucmodoHcet humitia, qticedicimus de Chrislo, non modum vkleris intelligeve, IwmttieiHiUtu» tmctavit,
' perttnetml ai divinilatew, iamen'-***inconvenien,s aul innocentem pro nocente morti U-tdidtf. Nou
mdeniur in&delifas(eq.4tHlo.4i0 seeumium.homi- enim eum invilum ad morie-n ille«ee_H>;aut oceidi
nerit.i ei_»«-/.illis videatur""
''"'' idem homo non sed idem ipse sponte- sua ****raortcm
ipp^etuolrtriut ette. permisii;
snsliuuit, ut hontines salvaret, Dos. Eii-tuisi noii
ANS._Stitlccre nobk ti*2>bet ad rationem volunias invilum, quoniam volnntati Patris consensit »*",
Dci, cum alit|tijd fiicit, licel.nou videamus cur.ila qiioi-immodolaiiienilmm^tiegissevidet^-pM^Bdiiien-
vettt ***•: yol_ata.s..mmqu_j;Dei nunquam est ir-ra» do. Dicitur enim t^ia Christus Aurm^iswt-t~imetip-
tioaa bttis. Bos.. Yerum est, si censlaiDeum id . t-tte sum, faclus obediftil P-Hnuiqttead miortem, mor-
nnde ^gilur : nequ»q.uam eniui acqniescunt mulli temaulemcrticis.Propter quod el Deut-itiumexnltamt
Deum aliquid velle, si raiioni repugnare vijeiur (Philip. u,- 8); et quia didicit obedienliamex his qw«
****.Aas. Quid tibi.videturrepugnare rationi, .uni passusesl (Hibr.y,%),e\.t\iUAproprioFUio tttonm
Deura ea voluisse fatemur quae de ejus incarna- pepercilPMr,sed-pre.nobii.om*ibus ttadUil "«* iUtm
irone cretlirhus. Bos. Ut breviter dicam ^AWssi•wtoi -<^fit»»n.vi«.52). EtidemFiliu»dicit:Nonveni votun-
ad laa» hutnilta ipcliitari, omnipotenteiii. sliquid fa-, B tmmmeam- facere, sed volunlulem, ejutquimkit me
CCTe<iimi.intoiabore. ANS,_)tii hoc roctintiton »n- (Joan. vr, 38). Et ilnrus ad passionem dicil: Sicut
telligimt. quod icredimus. Divinara >eniinnaluratn mandatnm dedit mihiPaler, tic[acio (Joan. xtv, 31).
at»t_aedm_io asserimiisitnpassibilero, nec nllateniis Item t Calkem qutm dedil milii Patttruon bibam
; pesse a Sua celskudjne numiliari, nec in eo quod Uhimi{Joan, xravll^Ef aubi»****: -_Ra<^,ai pot-
'
T«.if*cere, labore. Sed Dotninum Jesuiii Clirisliini sibiteesi, transeat a tne calix hie; vemmiemen mn
dicimus Deutu verum, ct veruin bominero; unam ticutego volo,ttd skui tu (Matth. xxvi, 39). Etiterum :
persoham ih Kfuabus iialuris, e*l duas naluras^ in Pateri si nori poiesl hic calix transire, nhi bibam.
wta perSana. QtiaprofUer, ciim' dicimus Deum ali- :Ulum,fiatvotuntas iua(lbid., __).,fnliis omnibus "T*
quid Iiumile aut iiitlrrmim pati, non hoc intelligi- plus videtur Christus obedieiUia cogente, quam
JIMISsccundtnn snblimitaiein impassibilis nalurae; spootanea voluntale disponenle mortem sustinuissc..
sed secundutn infirmUalem liitmanae substantiae
'';;;.*'; CAPUT ix. \"'ft :-;'
fluaingerebat; Ct sicnostra_fidei ir_Jla ratio ebviare
coguoscilur. Sic eniih iiullam diviha. substantiEesi- . Quod iponte motj(unt sit; ,f quid «tf,factus est Deus o_&--
ad morlem; _(, propter quod
gHiCeamusht.militatem; sed unain Dei el botniois '"'' dicnsusqtte
illumeiaitavft; tt, hori veriif fae^re vbluntalem
uionstramtis essepersanain. Non ergo in incarna- C riieam; erjproprio Fitio suo npn pepercit *•"; et,,
tione "'* Dei Immilifas ejtis ulla it.telligitur facla; non sicul ego Volo-.sedsicutJu vJs,*?',•«
sed natura hotuinis crediturexallata. Itos. Ilasil: , AMS,iUt nvihi tidelur, ,npn bene discernis inter
fHh'ditnptiteturdivinae nalurae quoif secundum in- hpc Hqupdcfecil exjgen.le pbedieutia; el quot* s''u*-
-iraiitatetii horaiitisdeClirislo dicitur; veruin quo- facturo, quia servavit obedienliam, sustinuit non
inodo ***'justum aiit rationabile probari poteril exigenle obedienlia. Bos. Necesse liabeo ut hec
qtiia Deus bominem illum, quem Paler Fitium stiuni apcrtius exponas. ANS. Cur perseculi sunt euui
.flnec.um, m quosibi beriej.complacuit (Malth. xn, Jud*.» usque ad inorteni ? Bos. Non ob aliud nisi
18), vocavit, et quem Filius seipsutti fecit, sic tra- quia veritaten» et justiliam vivendo et loquendo
ctavit aut tractari permisit? Qu» autem justitia indeclinabiliter lenebat. Ass. Hoc pulpquia Deus
£St hominem. omniom juslissiroum morli tradere ab Omni ralionali creatura exigit ; et hoc illa
pro*"** peccatore* Quis homo, si innocentem dam- perobedienliam Deodebel.Bos. Sic nos fatcri opor-
narel ut «ocentem liberaret, damnandus non judi- let, Ai.s.Hanc igitur obedie-liajtt debebat homo ille
caretur? Adidem enim res "" deduci videtur in- Deb Patri, et humanitas divinitati; et hanc aU
**'» est.
conveniens, quod supra diclum est. Nam si aliler illo exigebat Pater. Bos. Hoc nulli dubium
peccalores non poluil salyare quam justum dam- 0 ANS.Ecee habes quid fecil exigente obedieutia. Bos.
naiido.iibi estejus orattipolen.ia "•*? Si verp po- Verum est; et jam video.***' qui sibi illatum, quia
.uit, sed noluit**6»,qnomodo defendemus sapienl.am. ;" obediendo perseveravil, sustinuit. N,amillpta est

:':;.':,;:;;';y\^_»^TiONEiS;y.-
••witws.Ffcf.etJoiyomilf.Umen M «'««Ctirlta vplit mss,"eur velit
«*« Si ratioui repugnare videtur ms|. siratiorep. gnarb videlur **«* Ergo incarnalione m». Fkl. <*lCfsfer.
ineamatione **•*Verunlamen quomodo insi. yerum quoroodo «*•• Mbni traderepro mt.Joly mOri
ergo in
««» •••»
pro \d 'ritem ergo res »«ss. ad idera res Est.omnipbtentia mt. Gem. Bee, Viet. »••• et Jvty est ejus
omnipotentia _WSedneluit: quomodo mss. Vicf. 13. J6iy,Citter, non voltiit.- quomodo Spontesuam
mst. Viet. C«n. Ikc. Cisfer. sponle _na .•*«!Palrisc0nseu.il **•••
Prt» riobis omnibus tradidit ms. Jolu omit
omhibus *•*«.Et_ilibi»»4./t»fi<<»mft^aliWm&^S^^ .'****Ii»omnibns-islis mt. CiHer. in his .
omnibHs "" Pepercit.etniss.Cem. Yiet. etJoly pepercil Deus, et. '.*'* Sicut lu vis t»»ss.Gejm. Yict.el Joty
sienim .''*'NolIi*|biMm»»if. S. «icA. nuili dubinm_est "* Ve.ruraeslet jam yidere elc. ;m.^VM/.13^
J0/9 Vcrum etiam vidcbetc, :
 37I S. ANSELMICANTFJAR.ARCHIEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA. 37«»
illi mors *"*, quia perstitit tn obedienlia et. \ «'»• ipse cum Palre sanctoque Spiritu disposucrat
hanc suslinu.., sed quoinodohocobedieniia non exigat se non aliier',qiiam permorlera, celsiludinem oinui
"'* non iutelligo. ANS. Si homo
nunquam peccas- potentia. suae ostensurum mnndo : quippe quod
set,, deberet pati inortera; aut deberet Deus boc nonnisi per "»»illam morietn fieri dispositum est,
ab illoexigere? Bos. Qneni-tdmodum credimus, nec ciim per iilara flt, non incongrue dieitur proplet
bomo moreretur , nec lioc exigeretur ab ilTo; sed illam»»»»fieri. Si enim inteiitlimus aliquid facere,.
tmjus rei a te.tmlire veio rationem. Arts. Raliona- sed proponirotts nos prius aliud facturos, per quod
letn creaturaui justam faciam esse, et ad hoc, irt iliud fiat: cum jam factuin est quod voluinus prae-
Deo fruendo beata esset, non negas. Bos. Non. Ans. cedere, sifit qtiod inlendinus, recte dicilur propter-
Deo autem nequaquam aes.imabis convenire ut, ea fieri qtioniatn factura esl "•• propter qtiod dif-
tfuam fecit justam ad beatitudinem, cogatsine culpa ferebalur; quta nonnisi per illud fieri disposiluiu
esse miseram : bominem enim invilum mori, m_- erat. Nam si fluvium , quem equo vel navi transire
serum est. Bos. Paiel quia si non peccasSet liomo, possum, propono ***-•me noanisi navi traiisituiuui;
iion deberet Deus ab eo niortem exigere. ANS.Non et ideirco differo irahsroearc ***', quia navis abest:
ergo coegit Detis Cliristum mori, in quo nullum cum jatn praeslo est navis, si transeO, recte de roe
tijit peccalnra; sed ipse sponte sustinuit morlem, 1I dicitur: Navis parata fuit, propterea transiviu El
nonjier obedieniiai» deserendi vilam, sed propter Bon soltnn ita loquinmr quando per itlud, quod
obedienliam servandi justiliam, in qua tam fortiter prsecedere voluinus•, sed etiam qttando non peril-
pirseveravit ut inde nvortcm incurreret. Polestetiam hid , sed lantummodo postillud, facere aliud ali-
dtei quia praecepit illi tnori Pater, cum boc praecepit qnid statuimus. Si quis enim differt cibum sttmere
ttii le ittcurril,!" raortem. lta ergo: Sicut mandatum propterea qtiia nonduni ea die raissae celebrationi
dodit MiPater, sic(Joan. xiv, 31) fecit; el, calieein adfuit, peracloquod prius facere votebat, nbn in-
quem dedit (Joan. xvm, 11) ei, btbit 78 "™; congrue dicilur illi: Jam sume eibum, propterca
et faettis esl obediens Patri usque ad morlem; quia jatn lecisli propter qubd snmere differebas.
«1 sicdM.eif exhis qwBpassus ett obedientiam, idest Mullo igitur minus inusitala est loculio, cum Cbii-
quousque debeat servari obedientia. Verbum au- stus dieilar exaltatus propterca quiamortem susti-
tem qtiod positumesl"", didicit, duobusmodisihtel- 1111R, per quam et post qiiam iHam exattatrniiem
ligi polesl. Aut enim didicit, dictum est pro, alios ddcrevit facere *"*. Pblest hoc el eo modo hitelligi,
lecil discere ***°;aut quia , quod per scienliam non quo idem Dorainus legitur profecisse sapientia et
ignorabat, experimento didicit. Quod autem Apo- , gratia apud Deum : non quia ii? erat, sed quia iile
slolus, cum dixissel: Humiliavit semetipsum, factus ' "*sic se habebat, ac si ita essel. Nam sic posl mor-
obediens usque ad mottem, mortem atitem crttcis, tem »*'*exaltatus est, qnasi propter illam hoc fierct.
subdidit: Propter quod el Deus itlum exallaml; et Quod aiitein ipse ail: Non veni volunlutem meam
donavit illi"*i nomen, quod estsuper omne notnen fucete, sed ejtis qtti misit me (Joan. vi, 38), tale est,
(Philip. 11, 8). Cui simile est quod DaVid dixit: quale est et illud "'* : Mea doetrina non esl mea
Be torrente in via bibet ****,propterea exaltavit eaput (Joan, vn, 16) : nam quodquisnon habet a se ---',
****(Psal. cix, 7) : nou ita dictum est, quasi nulla- sed a Deo, hoc non tain suum qnain Dei dicere dc-
tenus potuisset pervenire ad hane exaltatiohem nisi bet. Nullus vero liomo.*"' a se habet veritatem
pcrhanc morlis obedientiam; elhaecexaltaliononnisi quam docet aut juslam volurilatera, sed a Deo. Noi»
in retrihutionero "** bujus obedieiiliae collata sit. ergo yenii Ghrislus voluntalem. suaro facere, sed Pa-
eni n dixit "8* omnia tris; quia justa voluntas quam habebat non eral-ex
Priiisquam pateretur, ipse
fitbi esse tradita a Palre (Luc. x, 22); el omnia buinanitaie, sed ex divinitale. Proprio aulem Filiq
*** Patris csse sua (Joan. xvi, iSH. Sed qttbniain D »»-«5tt0nou pepereit Deus, sed pro nobis omuibus

VARI^ LECTIOxNJES.
«"» Nam iilata est illi mors : quia perstilit in obedientia, et nanc sustinoit: ms. Jaly nae omtf.
**** Hanc obedienliam exigat mst. Gem. Vict. Jaly, Cittet. et edit. Goth. hajc obedieniia non
exigat " 7' Praecepit pater, unde incurreret mss. praecepit, unde incurrit **78 Dedil ei, bibil mss.
****
Vict. Joly. Cisler. et S. Mich. dedit, bibit **'*ProposHuin est mss. positum est Dictum est pro eo
quod esl alios dicere fecit »»»ss.Gem. Bee. Jolu et Viet. 19. dictum esl pro, alios fecit discere mss. Vict. 5.
Vict. 13. dictum est prb eo quod per **»'
et 19. diclum est, per alios fecit discere ms. **»* alios- fecit discere ms. S.
Mieh. dictum est; quod alios fecil discere "»' Et deditilli mst. et donavil ilti Dicit de lorrente in
in via bibit Exaltavit capul ms. Joly exalubit "«* In relributionem
via bibet, mtt. dixilde torrenie
mt.Cister. in6 retribulione ""» Priusquam pateretur dixit tnss. et edit. Goih. Priusquam enitn paterelur,
jpsedixit "» Et ilerura omnia mss. biniiia "*' Sed quod riiodo mss. et edit. Goth. sed quomam *'»»Quod
iiisi per mtt. quod non nisi per "»»Illam. Si mss. Viel. Joty et S. Mieh.factum illam fieri. Si »»• Quod voJumus
praeceder. : si fit quod intendimus, recle dicitur, propterea fieri quoniam est ms. S. Mtch. hme otmtt.
*>n Possura, et prbpono mss. jjossuro , propono "»' Differo me iransnieare mss. Bee. Gem. Vtct.etJolt)
«*»*Si post mortein... fierent hasc mts.
«liirero trarismeare »*»'Decrevit""facere ms. Joly facere decreium
sic posi moriem... hoc fierel Quale esl aliud ms. Joly quale el illud "»• Habet de se mss. Bee. Lem.
Vlct.Jotyet S.Mich. habel a se '"• Nullus enim homo mss.Bec. Gem. Vict. et Joly nullus vero nonK
"»» Proprio eriim filio mss. Gem, Bee.et Vict. 3. proprib verafilio mss.Ficf. 15. et 19. et Joty pro-
prio filio.
373 €6R DEUS IIOMO.--LIB; I. 37*
iradiMt**** i//»«-.(Rw«. vn.,32), non est aliutt, A . lem "" qua, ut lantttm bonum faceret, mori vbluii,
quam non tibcravil illiini*30'. Nam raulta **•*in non pptuit habere nisi a Palre lumiuum, a quo est
sacra Scriplura hujtismodi inveniuntur. Ubi aulem omne datum optimum, et omne donum
**•*dicit: Pater, ti possibite esl perfeclum
**",transeat a me (Jae. i, 17): et sictit Paler trahere «»"•; dando
calix iste ; verumlamennon sicut ego volo, sed sieut voluntatem, dicilur; ita -non incongriie
fit, si im-
lu (Maith. xxvi, Z9); ei: Si non potest Mc taiix pellere asserilur. Sictit: enim dicil Fitlus dePatre,:
transire, nisi bibam illum, fiat volunlas tua (Jbid.-, Nemo veniladme, riisi Pater traxerit eum (Joan^i^
42), naiuraleui salutis per volunlat em suaro signifi- U); iladicere poluit, riisi impulerit eum. Simillter
cat appetilum, quo humana caro dolorera mortis quoque proferre pottiit, nemo curritad mortem prdB ,
fugiebat. Voluntatem vero Patris dicit, non quo- pter nomeri meum, nisi Paler impulerit aut traxerit
niam malueril Paler mortem Filii quam vitam , sed euffl. Quoniamnamque voluntate quisqueadid quod
quia humanum genus restaurari **" notebat Palcr indeclinabiliter vult, trahitur vel impellilur; non
*3»', nisi faceret bomo tan. magnum aliquid,. sicul inconvenienter trahere aut impellere dicitur Deus,
eral raors ilta. Quia nonposcebal ratio qtiod alius cum lalem dat voluntatem **'*: in quo tractu vel
facere horao non polerat, idcirco dicit Filius illuin impulsu nulla intelligitur violenlise necessilas, sed
vejle saam, raoriem; quoniam ipse raaluil illum .»»••B acceptaebonaevoluntatis spontanea et amata lena-
pati, quam ut genus humanum non salvaretur "° 7; cilas. Si ergo hoc modo nequit negari Patrem ***»,
acsi dicerel: Quoniam non visaliler reconciliationem voluntatem illam dando, Filium ad mortein
roundi fieri, dico te hoc roodo velle morlem meam: traxisse *»*"vel impuliSse, quisnoh videateadem
Oalergo voluntas "e8tua, id est fiat mors mea, ut ratioue mandalum illi, ut rivortemsuslineret sponte,
iniintJus libi reconcilielur. Nam saepe aliquem velle et calicem, quem non invitus biberet, dedisse? Et
tlicimus aliquid, quia non vult aliud quod si vellef, si Fiiius sibi non pepercisse, sed pronobis sponla-
i.on fieret illud quod dicitur velle : ut, cum di- nea voluntate seipsiim tradidisse, recte dicitur, quis
clmus illum lueernam vetle exslinguere, qui nou vtilt negel recte dici quia Pater, a quo talem habuit VQ.
fcneslram claudere per quani ventus intral, qui lu- luntatem, ilii non pepercit, sed pro nobis tradidit
cernara exstinguit. Sic ergo voluitPaler "»»,.mor- illum el mortem ejus voluit? Hocetiam modo inde-
teni Filii, quia non aliter voluit mundum salrari, clinabiliter et sponte seryando acceplam volunlatem
nisi horao tam magnura aliqitid faceret, ul jamdixi aPatreFilfus factus est illi obediens usquead mor-
*'**. QuodFilio volenti salutem bominum lantum- lem, et didicit ex his quse passusest, obedientiam,
dem valuit, quoniam hoc aliusfacere non valebat, id est quam magna res facienda sit per obedientiam.
»*", quantum si illi mori praectperet: unde ille,' ^ Nam tunc esl vera et simplex obediehtia, cum ra-
sicut mandalura illi dedit Paier, sic fecit; elcalicem, lionalis natura , non necessitate, sed sponte servat
qnem dedit ei Pater, bibit, obediens usque ad mor- voluntatem a Deo acceptam. Aliis quoqiie modis
lem. recte possumus Patrem voluisse Filii mortem intel-
CAPUTX. ligere, quamvis isti possint sufficere. Nam, sicuf
Item de eisdem; quomodo aliterrecte intettigi velle dicimus eum, qui facit ul alius velit; ita etiam
possunl. dicimus eum »8ITvelle.qttinon facit ut alins ve*
Potesteliam recte intelligi quia per ilfam piam lii, sed approbat quia vult : ut, cum videraus
vohtntaten, quavoluitFitius prosalute muiidi mori, aliquem forliter pati velle molestiam ut perficiat
dedit iUiPater (non taraem cogendo) mandatum et quod bene vult, quamvis faleamur nos velle ut illam
calicem passionis; et uoa pepereit iili, sed pro nobis pcenam snslineat, non tanien voliimus aut amamus
tradidit illum, et morlem illius voluil; et quia ipse poenamejus, sedvoluntatem. Hlum quoquequiprohi-
Filius obediens fuit iisque ad mortem,et didicitex his berepotest.et npn probibet, solemus dicere quia
quae passus est; obedientiara. Quemadmodum enim vult quod non proliibet.Quoniamergo Patri voluntas
secundum humamlatem non habebat a se volunta- jj Filii placuit, nec prohibuit eum velle aut implere
lem jusle vtvendi, sedaPatre; itaet illam volunla. quod volebat reete vohiisse ut Filius mprtem tap_-

VARI.E LECTIONKS., .
•**»Pronobis omnibus tradidit mss.¥ict. et Cist. omitl. omnibus "** Liberavit itjuiri. Editio Yenela liberabit
eum ***'.Nara multa ms: Vict. 13. sed multa "°* Ubi aiitem ms. Vici. 13. ulii naraqrie .*'•• Si fleri po-
test mss. si possibile est »»•'*Reslaurati ms.Yici. .91.restaurare »"" Nolebal pate>itns. Joly volebat pa-
ter **»»Quam ipse malnit tnss. Gem. Bee. Joty,' Vict; 13. quamipsemavultms.T.cf. 13. qnoniain ipse
maluit illura pati ms. Vict. 3. quia ipse mavnlt **** Non salvarelor mss. Gem. Bec, Yiet. 13."°et9 19. el S.
Mich. non sa.velur ***»Fial ergo voluntas mss. Jolu, Gem. ei Bee. fial igitur haec vnlurilas Sic ergo
voltiit Deus Paler... salvare nist. Gem. Bec. Cister. loly et Vict. sic igitur voluil Paler.,< salvari '"* Ct
jam dixi. mss. Vict.Jotu, Bec. Gem.Cister. utdixi. *»" Non volebat mss. non valebat *'" tta quoque
iltam voluntalem mss. Vict. Gem. Bec. Cisler. ita et voluntatem illam *»" Pater tradere ntss. PJiler tra-
here **•*Aut iinpetlerc dicitur Deus curo talem volunlatem dat, tnss. Vict, Joly, Bec. Gem. Chtet. ant
impellere Detis, cnm talein dat voluntatem **,«Denegari Patrpra mss. negariPatrem *"• Filiuin ejus ad
mortero traxisse mss. omitt. ejus *"7 ila eliara curitdicinius ms. S. Mich. ita traiu dicimus etiam illuri.
IITS.Cister ita eliani dicimus
 374 i, S* ANSELMI CANTUAR. ARCBIEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA. 376
79 pie et tam utililersustineret, quamvis pcenaniejus _ incarnatione.Dei lantura et de his quaedc illo as-
tton amaret, affirmalur, Non aulem potuisse caliccm sumpto homine crbdimus quaestio est. Bos. Ila esl.
trnnsire nisi biberel illum, dixit. Non quia non pos- ANS.Ponaiuus ergo Dei incariialioneni, et qtuc dc
sel morlero vitare, si vellet; sed quoniam, sicut di- iHo diciinns boraine, nunquam fuisse : et conslet ie-
ctum est, miinduin erat imppssibile aKter salvari; et ler nos hominem esse factum ad bealitndinem, quae
ipse indeclinabililer volebat potius mortem pati, iu hac vila haberi non potest; nec ad illam posse
qt£m ut msndus non salvarelur. Idcirco aulem di- pervenire quemquam, nisf dimissis peccatis; nec
xil verba illa ul doceret humanum gentts atiter non ullunt. bominem banc vitam transire sine peccato:
•«oliiisse salvari, quara per mortera suam "•*; np» etalia quorum fides ad salulem aeteruamnecessaria
%\ oslenderet se mortera nequaquam valuisse vi- est. Bos. Ita liat; quia nihil in his inconveniens, aui
tare *m. Nam, quaecuaque de Lllodicuntur bis quce impossibile Deo videtur. AKS.Necessaria est igitttr
dicla sunt, similia sic sunt*»**exponenda, ut nulla homini peccalorum remissio, ut ad beaiitudineiu
necessitale, sed libera voluntale *"' mortuus creda- perveniat. Bos. Sic omnes lenemus.
tur. Eral namque omnipolens, et de illo legitur quo- CAJ»UTXI.
niam oblalus est, <_at_ipse votuit (I§ai. uu, 7). Et Quid sil peceare, et pro peccalo salisfacere.
'
ipse dicit: Ego pono animam meam, ut iterum su? Aits. Quaerendum est igitnrqua ralioae Deus di-
mam eam : nemo lollk eam a me; sed ego pono eam miltat **" peccata hoininibus : et ut lioc facianms
rimeipso. Potestatem habeo ponendi animam meam, "'" apertios, prius videamusquid silpeccare, etquid
et iterum sumendi eam **»*. (Joan, x, 17). Quod ergo- prp-peccalo •***saiisfacere. Bos. Tunro esl osten-
htem ipsesua polestate el sua voluntale facit, nulja- dere, et meum intendere. ANS.Si angelus et homo
tenus ad hoc cogi rectc dici polest"". Bos. IIoc seinper redderet Deo quod debet, nunquam pecca-
solum, quia permillii Deus iUunisic tractari, quain- ret. Bos. Nequeaconlradicere. ANS.Non esl itaqne
vis volentem, non videtur-tali Palri de lali Filio aliud peccare qoam Deo non reddere debltum? Bos.
convenire. AKS.Imo maxirac decel lalem Palremlali Quod est debitum **'»quod Deo debemtis? ANS.Oin-
Filio consentire, si cpiid viitl laudabiliter ad liono- nis voluntas.rationalis creaturae subjecla debet esse
rem Dei, et utililer ad salulem bominum, qua, ali- vo.antat]Dei. Bos. Nihil verius. Ans.IIoe.est debi-
lcr*'" fieri non poluit. Bos. ln boc adhuc versamur, tum, quod debel angelus el liorao Deo, quod sol-
qualiter mors Ula rationabiiis et necessaria uion- vendo nullus peccat; el qtiod omnis, qui non solvil,
strari possil. Afitcr namque nec ipse Filius eam peccal. Ha*cest justitia sive reetitudo voluntatis,
velle, nec Paler eogere aut permittere debuisse vi- g quaejustos ftieit sive reclos corde, id est vohinlale;
detur. Quceritur enim cur Deus aiilcr boniHierosal- liic est sojus et tolus honor, quem debemus Dco, et
vare non poluit; aut si potuit, cur IIQCmodo voluit. quem a nobis **" exigit Deus. Sola natpque taHs
Nam et inconveniens "" videlur esse Deo hominem volnntasopera facil ptacita Deo, cnm potest operari;
BOCmodo salvasse; nec apparet qjtiklraors Hta va- et cum non polest, ipsa sola per se placet, quia nul-
leat ad satvandum hominem. Mirum enira esl, si lura opus sine illa placet. Iltinc bonorem debilum-
Deus sic deleclalur aut eget sangtiine innocentis,.ut qui Deo non reddit, aufert Deo qtiod suuro est, et
nonnisi interfecto eo parcere velil aut possil nocenli. Deum exhonorat; et boe esl peccare. Quandiu au-
ANS. Quoniam aceipis in- hac quaeslionc personam lem non solvitquod rapuit, inanet in culpa; nee suf
eorum qui credere nibil volunl nisi praemoostrata flcit solumroodoreddere quoil abiatum est, sed pro
ratione, volo tecum pacisei, ul nulhim vel minimum contuinelia illata plus debet "" reddere quam ab-
inconveniens iu Deo a nobis accipiatur, et nulla vcl stulit. Sicut enim qui laedit salulem alterhis non
minima ralio, si major non repngnat, rejieialur. Si- sullicit, sisalutem restituit, nisi pro itlata doloris
cut enirn in Deo quatnlibet pyrvum ineonvenieus injuria recPmpenset atiquid; ita qui honorem alicu-
sequitur inipossibiliias; ila quamlibct parvam "" jusviolat, non sufficit honorem reddere, si non se-
rationem, si majori non vincilur. comilalur neces- D cundura exhonoralionis factam molestiam, aliquid
slas. Bos. Nihil ih hac rc libeiilius accipio quara ul quod placeat illi, quem exhonoravit, reslituat *"*. .
hac pactura inler nos eonvrauniter servetur. ANS.De Hoc quoque altendendum, quodcumaliquis,u**quod
VABJiE LECTIONES.
"'» Per morlem e}us »*s. per niorlem suam " 19 Voluisse vitare m*s. yaluisse vilare »"• De
illo dicuntur , ex his, quae dicla sunl similia , sic sunt mss. Gem. Bee. Vkf.de **" illo dicunlur,
iis, quae dicla sunt, siinilia, sic**" sunt mt. Joly de ille dicla sunt simifia, sic sunl Libera vo-
liiritate ttis. Joly propria voluntate Et iterum surao eam, nemo loltet eam a me; sed cgo ponam eam,
ct iterum sumo eam; poleslatem habere ponere.. sumere eani mss. ul iterum suinam eam : nemo tollit
eam a *"*roe; sed ego pono ean» a me ipso. Polestatem babeo ponendi animam meam, et iterum snmemli
**** "*• JbidemC. Nam el.incon-
eam Recte potesl mtt. recledicilur
"" Quod aliter mts. qnae aliter
Veniens mt. Citteir.otnit. et Quantumlibet parvum.... ita quanlurolibel parvain mit. Viet. Joly. Gem.
*3WDeus dimitlit mtt. Deus dimitlat "** Ul hasc fa-
et Bee. quamlibet parvinn... ita qitamlibet parvam
ctamus nus. ut hoc faciarous '•"*'**Et pro peccato mss. et quid propeccato "** Quid est debituro mtt. Joly
etCitier. Qnpd est debittim SoIuShbnor el totus quem debemus Deo et quera a nobis tnit. solus- el to-
tus honor qnem dcbenius Deo, el a uobis *"' Plus habet mss. Viet. Gem. Bec. el S. Mieh. plus debet
_M9piacei j|ii qiiera... rcslatirel mss. pttf. •>•illi quem. rcstiluat *»'1 Qubd cum alinuis mss. quia cum ali-
quis.
 577 CUR DEUS IIOMO.— LIB. r. 578
o A lcgi, nullius snlijaceat judicio *'»', ef sit ita*|$hi-
injiisle abslul.t, soJvil; boc debel dare, qtiod ab illo
noii posset exigi, si alienum non rapuissel. Sic crgo 0 gnus ut niliil benignitis cogitari queat, et nihil sil
debet biririis qiii peeeat, lionorem, qtieih rapui.r'l rectnm aut decens, nisi quod ipse vultrmirum vi-
Deo, solvere; et ha_cest "***satisfacttoy qtiam Om- • dclur, si dicimus quia niillatenus vull, autnon ci li-
nis peccator debet Deotacere Bos. In his onniilms, i, cet uijuriam 80 suam ditnittere, a qito etiara de
quoniain rationein sequi proposuimus, qtian.vis ali-- his, quas aliis faciitnis, soleinus indulgenliam pe-
quaiiluliim nie terreas, nihil habeo quod possim di-- tPre. A»s, Vorum est quod dicis de libertate, el vo-
cerecontra. luntate, et benigftitate illius; setl sic cas debeinjs
CAPUT Xlt. rationabiliter inlelligere ut dignitati illitis non videa-
Ulrum spla mise_ticordiatsineontni debili sotuliom, rius repugnare. Liberlas eniin non est nisi ad boc,
deceal Deum peccala dimittere. quod expedit aulquod dPcet••***». neC benignilasdi-iA
ANS.Redeamus ei videamus utrum sbfa miseri-: cenda esl, quae aliquid Deo indecens operatnr "*•'.
rortlia, sine omni soltitione ablali sibi lionoris, de-'- Quod autem dicitur, quia quod vull justuin esl, et
ceat Detim peccafa difniltere. Bbs. Ndri video cnrr qnod no» vult, jus.um non est; i;on ila iutelligen-
non deceat. ANS.Sie dimiltere pcccatum non estt dtim est,- ut si Deus velil qnodlibet incenveniens,
aliud quain uon ptinire,.''__'quoniam recte ordinare_:? Justum sit. quia; ipse vult. Nen-eifhtf sequitur, si
pecialum sirie shtisfactlOnc,ribn est nisi piinire; sii Deus vull mentiri, justum esse menliii; «ed polius
iiori punitur, inordinatUm diinittitUr. Bos.' Raiiona- Deum illum non csse. Nam nequaquam potest velle
bile est quotl dicis. Atts. Deura verb nori decet ali- inentiri voluntas, nisi in qua corritpta esl verilas,
qnitMn suo reguo ittordjnahira dfmittere. Bos. Sii imo quae deserendo veritalem corrupta est. Ctim
aiiud Volo ****dicere, tiroeo peccarc.'A_is. Igiftfrr ergo dicilur, si Deus vult menliri, non est alii.d
non decet Dcurripeccafuin sicimpunittiin dimitlere.. qnam si Deus est lalis nalura *****>; qu» yelit men-
Bos. Ita _eq.ii.ur.Aris, Estet aliud qubd sequiittr,, tiri : et idcirco non sequitnr, jtistum essemenda-
si peccatum si diihittitur imptinituni; quia siiniliterr cium, nisi ila intelliga^ur, sicut eum de duobtts iin-
crit apud Deura peecanti, et non peccanti : quod1 possibilibus dicimus : Si.boc est, illud est; quia
Deonon cohvenit. Bos. Non possum negare. ANS. . nec boc, nec illud est : ut si quis dicat; Si aqua
Videet lioc : Justitiam hominuiri nemo nescil esse9 estsicca, et ignisest huniidtis;neulrumenimverum
sublege. ul secundum ejtis quantitatem, mensura> est. Itaque de illis lantum est verum dicere : Si
retrihrilionis a Deo recompensetur. Bos. Ila credi-- Deus hoc vtilt, jusluin est : quae Dcum velle non
intis. ANS.Si aulem peccaium nec solvitur, nec pu- est inconveniens. Si enim vnlt Deus ut pltiat, jti-
ititiir, nulli legi siibjacet. Bos. Noti possum aliter'p C stum _st ut pluat; et si volt ut aliquls horoo occi-
inlelligere. ANS.Liberior igitur est irijuslitia »"T, sli datur.juslum est ut occidatur. Quaptopter si non
SOta misericordia dimittitur, quam justilia : quodI decet Deum aliquid injuste aul inordinate facere,
valde iriconVeniensvidetttr. Ad hocetiam "»» ex> non perlinet ad ejus tiberlalem, aul lienignitatem,
tenditur faaecinconvenientia, ttt injastiliam Deosi-- aut volimtatem, peccantem qui non solvit Deo,quod
milem faciat *»", qnia sicut Deus nulllus legi •**» 1 abstulit, impttnitum dimittere. Bos. Omniamilii au-
subjacet, itaei irijustitia. Bos. Nequeo resistere ra-- fers, qute putabam tibi posse objici. ANS.Vide ad-
tionr tuae : sed, com Deus nobis prsecipiat omnirio» huccur Deum non deceat hoc faccre »'*?.Bos. Li-
dimitlere peccanlibus in nbs, videtur repugnare utl benter ausculto quidquid dicis.
boc praecipiat *"' nobis, qtiod ipsura facere non> CAPUT XIII.
decet. ANS.Nulla in itoc esf repttgnantia; qtiia1 Qubd riihil mintts sit tolerandum in rerum ordine,
Derishoc praecipit nobis ut nort preesumamus qttodl quam Utcrealura Creatori debitttm honoremaufe-
solius Del est. Ad niillum enim pertinet vindictam! rat, et non »**• solvat quod aufert. .
facere, nisi ad illum qui Dominus est omiiiurti : ANS.Ntbil niinus tolerandum est in rerum ordine
•
iiarocum terrcnse potestales hoc recle facinnl, ipse quam ut crcalura Crealori debiium lionorem aufe-
. facit Deus, a-quo "** ad hoc ipsum sunl ordinalae. •*' ' ral, non solval quod atifert. Bos. ifoc. uibil cla-
llos. Removisti *'**repugnaniiam, qtiani pulabam rius "*. ANS.Nihil autem injuslius ipleraiur quam.
'
inesse; sed esl aliutl, ad quod tuura volo babere re- N quo nibil minus est lolerandum. Bps. Neque boc est
sponstun : nam, cuin Dsus sic sit lilier '3Viut nulli. obscurnm. ANS.Puto ergo quia non dices Deum dc-

VARLE LEGTIONES.
***•El hoc est mst. et liaecest. *"• Si aliquid aliud volo m.s, _i aliud vok> »'*" Estomnis injuslitia mtt.
Vicl.foty.Gem.Bee.omit. oranis ''''Adlia.ceiiammss.t-f
*'"
edit.Goth.M hoc etiam. *"*Siuiilemesse faciat
m.\i. etedit. Golh. siriiilemfaeiat Nullilegi tnss, nulliiis legi ***>'
Ul haecpraecipiat mst. et: edit. Goth.
iithocpraecipiat •»*» Facit Deus, aqtio,niss. Cister.faicita quo ****
Arisetih.Beriioyisttmss.eiedU.Golh. liosn
Keiiiovisli ****,Deussitliber.mss..f ediiio Gothira Deiissfcsitliber ***»Nnlliuslegissttbjacet'judilio mts
V d.Joty.Cister et Mich.et edii. Gath. riiitlilegi, riulliusSubjaceatjudicio "** Aut tlecel mss.et edit. Gotk. aut
quoddecet *"' Operelur mss. et edit. Gdth. operatur : ***»Taltsualiiri_ »«s.Fi«t. Joty et edit GothAalh
ttattira .****Dece_li\g(H,Taeeremst.et edil.Goth. tieceat hoc facere *3««Et quod non mss. Gem.Bec. Viei.
et edil. Golh. ct rion *"• Nihil clariiis judicio mis. hoc iiihil •'clirius
370« S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP.PAR-5 I.—DOGMATICA 380
bere tolerare "", qito niliil injustius tole-ralur : ut, A verlit utilitatem : hoc tamen quod aufeit, utitur ad
quod crealura '***npn redtlal Deo quod aufer.l. Bos. suuin honorem, per hoc, quia aufert, Auferemlo
Jino pcnitus negandum esse video "**. ANS.Ilem si eniin, peccatorem, et quae illius sunl, subjecta sibi
Deo uihil roajus aut inelius est '_", niliil juslius esse probat.
quam quae *" 8 honorem illius servat **" in reruni CAPUTXV.
tlispositione, suinroa juslilia, quacnon est aliud quain Si Deut rel ad modicum palialur honorem
ipse Deus. Bos. Hoc quoque nijiil apertius. AKS. sttttm violari.
Ni-lil ergo serval Deus justius quam suae dignilalis Bos. Placcl quod dicis. Sed esl et aliud, ad qtitxt
honorem. Bos. Concedere me oporiet *"*. Ass. Vi- luani rcsponsionem postulo : nam si Deus ita, sicttt
delur tibi tiuoii eum integre servet si sic auferrt sibi probas, suum debet honorem scrvarc, rur velad
permitlit, ut nec solvalur, nec ipse aufcrcritem pu. inodicum patilur illura violari ? Quod enini aliquo
nial? Bos. Non audeo dicere. ANS.Necesse esl ergo modo lacdj sinitur, non integre uec perfecle •**•cu-
ulaul ablatus lionor solvalur, aul poena scqualur; stoditur. Ans. Dei honori nequil aliquid, quanlimi
alioquin aul sibiipsi Dcus juslus non erit, aut ad ad illum pertinel, addi vel roinui. Iilem namque ipse
utriimque impoteqs erit : quod nefas est vel cbgi- sibi bonor est iiicorruplibilis, el nullo moda muUi-
lare *****Bos. Nihil ralionabilius dici posse iutel- B bilis. Veram quamJo un.iqujeque "'* crealura
ligo'"*. suuro, et quasi sibi praeceptmn ordiiiem, sive natu-
CAPUT XIV. raiiler, sive rationabiliter scrvat, Deo obedire, et
Cujuttnodi honor Dei til poenapeccantis. eum dicitur *"• honorare : et hoc maxime ralioiia-
.Bos. Sed volo a le audire si peccantis pcena sil lis natura, cui dalum csl iulelligere quid debeat *'•.
illi borior, aut cujusmodi bonor sit. Si enim pcena Quoecura vult quod debet, Deum honorat; non quia
peccantis non ejus honor est, cuiii peccator non illi aliquitl confert, sed qtiia sponle se ejus voluntali
solvit quoJ abslulit, sed punilur, sic perdit Deus eldisposilioni subdil, et in rerum universitale or-
honorem suiiin, ul non reciiperet "" : quod his dinem suum, el ejusdem tinivcrsitatis pulchritudi-
quae dicta sunt repugnare videtur. ANS.Deum im- nem, quantum in ipsaest, servat **7*.Cum vero non
possibile cst honorcnr suuinperdere : aut cnim pec- vult quod debet, Derim, quantum ad illara »*'*per-
calor sponte solvit quod dcbet, aul Dctts ab invilo tinet, inlionoral; quoniam non subdit se sponte il-
accipil*"*. Nam aut honio debilam subjectionem lius disposilioni, el universilalis ordinein el pulclui-
Deo, siye non peccarido, sive quod peccat solyeiido, ludiiie.ro,quanlutn in se esl, perlurbat, licel poto-
votuntate spontanea exhiliel; aut Deus eum invi- slalera aut dignitalera Dei nullaienus Itedal aut dc-
luin "•» sibi torquendo subjicit, el sic se Dominuin Q coloret. Si enim ea, qua>cceli ambilu conlinentur,
cjtis esse Ostendit '"*, quod ipse homo voluntate vellenl non csse sub coeloaul clongari a ccelo, ntil-
fateri recusat. In quo cousiderandum qnia skut lalenus possenl nisi sub ccelo esse, nec fugere cce-
homo peccando rapit qnod Dei est, ila Deus pu- luin nisi appropinquando ccelo. Nam el unde, el quo,
niendo aufert quod bominisesi. Quippe non solum id el qua irent *37*,sub ctelo essenl .***, et quanlo
ipsum '"* alicujns esse dicitur, quod jampossidel; magis a qualibet parte coeli elongareufur, tanlo ma-
scd quod in ejus poteslate esl, ul babeat. Quoniam gis oppositseparli appropinquarcnt '*76. Ita. quant-
ergo liorao ila factus est "•• ut beatitudinem habere vis homo, vel malus augelus divina. voluntali et or-
posset, si non peccarel: cum, proplertm peccatum dinatioui subjacere nolit, non iaroen eam fiigere *'77
bealitudine et omni bono privatur, de suo, quamvis valel; quia si vult fugere de sub voluntate jubente,
invitus, solvit quodrapuit; quia licet Deus hoc ad currit sub volunlatem "7* punientem. Et si quae-
tisum sui commodi non transferat, quod aufert; si- j. ris *'79 qua transil, nonnisi sub volunlale permit-
cut homo pecuniam, quam alii auferl, in suam con- tente "*' : et hoc ipsum, quod perverse vult aut
VARL-ELECTIONES.
«"»Debere lolerare mst. Jolti omit. debere ""* Ut quod crealuraiitss. Vid. Joly, Cister.S. Mich.Ut****creatura
«»«•Esse itidico mss. et edit. Goth. esse video *»**Aut nieiiusesl mt. Citt. et edit. Goth. otnit. est Qnam
mi-emfs. Gem. Bee. Joly,Vict. 3 et15. et edit.Gotli. omiUquae '"7ilJiusseryetmss.y»'cf.Gem.i5ec./o/ifilliflS
servat <_editio Gothicailliusservare "»»B- Quodulique necessario concedi oportet mss. B. concederemeopnrlet
'"• Esl' eliam cogitare mts. Vici. Gem.Bee. Joly, Cister. et editio Gothica est vel cogitare *"* Diei
potesl, ut puto. mst. et edil. Goth. dici posse imeliigo »»"Non recunerelur, mtt. et edil. Goth. non
recuperet »*•»"6VInvito accipit ms. Vicl. 19. invito recipit *"' Deus invitum mss. el edtiio Gothica "•*
Deus
curo invitum Dominum ejus esse ostendil ms. Joly omit. esse mt. Vict. 19. omitt. ejus "««
esse Non
soiumid snum mt. Yict. 19. nonsolum suum mss. Yict.3. et 15. non solum idipsum Homo faclus
eslmss.Vfcf.ef edit. Goth. homoiialactus est ut *** Cum ergo propler mss. Gem. Bec. Vic». loly et
edit. Goth. cum propler **••Aul perfecle mss. nec perfecle »'»' Vertimlaroeri curii unaquaeque"^mss.1
et
edit. Goth. veruin quando unaqnaeque »'7»ElDeumdiciturms». et edit.Goth, et cum dicitur Hoc
cst maxirae rationalis creatura.. qtiod debebat mtt. et edit."7* Goik. hoc nvaxime ralionalis natuta.. quld
debeat »"' Est, conservat mtt. et edit. Golh. est, serval Ad ipsara ini. Vict. 19. ad illum mss^Ficf.
3: et 15. ad illarn "7* Unde et qua el qrio etquae irent mts. et edit. Goth. unde et qrio et qua irent T* SuD
ccelo essent mss. Gem. Bec. "7T Viet. et Joly sub coeloesset "7« Appropinquarent mss. Gem. Bec. Jotu; Vtct.
5. el 19. apprbpinquarent Eara fugere-ffl*.Joly ea fugcre *'78Curril sub voluntalem ms. Vtct. 19.
cnrril in voluntaieni ''*" Si quaeris mss. Yiet. si quaerit "so Voluntate pcrrailtentis mst. et edtt. Goth.
voiuniaic perrailicnlc
381 CUR DEUS HOMO.— LIB, f. „ 582
ugit, i» universitalis pracfatacordinem el pulchrilu- A cecideninl: qtiod absurdum est opinari. Bos. Veri-
dinem sumrna sapientia converiil *"'. Ipsa uamqiie tas csi aperta quod dicis. ANS.Quoniam ergo *'" de
perversttatis spoutanea satisfactio, vel a non satisfa- illo nuinero esse debuerunt, aul rcslaurandus
ciente poenaeexactio (excepto hoc quod Deus de est "." cx necessitate numerus eorum; aut in im-
inalis niiillimodis *"* bona facil) in eadem univer- peifcclo numero reinanebil ralionajis natura, qua;
siiate locum tenenl '*" suum el ordinis pulcbrilu- in nuniero perfeclo praescita est: quod csse nou po-
diuein. Quas si divina sapientia, ubi perVersilas test. Bos, Itestaurantli proeul dubio su»t. ANS,Ne-
rectum ordinem perturbare nitilur, non adderet, cesse esl ergo eos "" de humana iiaiur», q»oniam
lieret in ipsa uuiversitate, quam Dcus debet ordi- noii esl alia, de qua possinl rbstaurari.t"-*.
nare, quaedamex yiolata ordinis pulchritudine de- CAPUT XVII.., : ,,u,,..:,_„
formilas, el Deosin sua disposkionc videretur defi- Quod alii ongeli pro itlis **'*, non possinl restitui.
rcre. 81 Quaeduo quoniam sicul sunt inconvenieiilia, Bos. Cur non ipsi aut *m, alii angeli pro illis
ita sunt iropossibilia; neeesss esl rit orane peccalum possint reslilui *"* ? ANS.Cum vidcbis nostrae re-
salisfactio aut pcena sequafur. Bos. Salisfecisli ob- stauratioiiis dilTicultaletii iiilelliges eorum reconci-
jectiotit meae. ANS.Palara est crgo quia"Deuin, liationis impassibilitatem. Alii attlem augeli pro illi.
qnantum iu ipso est, nullus potest honorare, vel B restilui non possunt, ideo (ut laceam quomodo
exhoQorare : sed qiiantiun iu se est boc aliquis fa- hoc "" repugnare videatur primae creatipnis per-
cere vhletur; cum vtiluntatcin suam vnlunlaii ejus feclioni) quia non debent; nisi tales esse possint,
subjieii, aul sublrahil. Bos. Neseio quid contra quales illi fuissent, si non pecc.ssent; ,cum illi no°
queain diccre •'*•. Aas. Adhucaddain aliquid. Bos. nulla visa viudirta peccali perseverassent : quod
Taudiu dic donec me lae.leat audire. posl illorum casun»aliis, qui pro illis reslituei-enluf,
CAPUT XVI. esset iropossibile. Nouciiini pariter laudabiles suiit,
Ratio cur numerut augelotum, quiceeiderunt si stans in veritate, et qui ntillaui novit »'01peccaii
restiluendussit de homiuibus. poeiiam, el qui eam semper aspicil aeternain. Nani
ANS.Deum constal proposuisse ulde bumana na- nequaquaui pulanduin est bonos angelus esse con-
tura, quam fecit sine peccato, .lumerum angelorum lirinatos casu maloruni, sed suo inerilo. Sicut
qui ceciderant, reslilueret. Bos. Hoc credimus, sed iiamque ****,si boni cum inalis peccassenl, simul
vellem aliquam nujus rei rationem habere .**•*. ANS. daranaii essenl : ita injtisti "*', si curo jusiis sie-
Fatlis me: non enim proposuimus tractare, nisi de lisseut, pariiercoiiforniali fuissenl. Quippe si ajiqui
Incarnatione "** Dei; el _lu mihi alias inierseris eorum, noiinisi casu aliorum, coiifirinandi erant,
qnaestiones.Bos. Ne irascaris, hilarem enim dalo- C aul nullus unquam confiriiiareiur, aut necesse eral
rem ***'diligit Deut (// Cor. ix, 7) : nam nemo aliquem casurum, qui ad alios coniirroandos '"* pu-
probal magis se bilariter dare quod promitlit, quam niretur : quae utraqtie absurda siint. IIIn itaquo
qtii plus dat quam promillit: dic ergo libenter quod modo confirmati sunt illi, qui sleterunt, quo parilcr
qua.ro. Ass. Rationalem naturam "»*, quae Dei con- confirmati «ssenl *--. oinnes, si sleiissent: queii»
templatione beata vel esl '*»', vel futura esl, in quo- inodum **•'osleudi, sicut pptui, ubi tractavi rur
dam Ritionabili et perfecto numero praescilan» esse Deus diabolo perseveranliam uon dedit. Bos. Pio-
a Deo "**; ila ulnec niajorem, nec minorem illum basti malos attgelos de liumana nalurAreslaurandos:
esse deceat, uon est dubiianduin. Aul enim nescit el palet ex bac ratione qtiia non in minori numero
Deos in quo numero melius eam deceat constitui, erunl electi '*07hoinines, quam sutil angeli reprobi.
quod falsum esl: aut si scit, in eo illain constiluel, Sed utrum plures futuri sinl, si potcs, oslende.
quem ad hoc decenliorem iutelliget. Quapiopler aut CAPUT XVIII.
angeli illi qui ceciderunl, facti etanl ad hoc utessent Vlrum pluret futuri tint sancii homiites, quam
inlra illuin numerum "" : aulquia extra illum nu- sint mati angeli.
menuu permanere noa poluerunt, ex necessitate ANS.Si angeli, antequara quidani illorum cadc-
VARLE LECTIONES.
'"• Sapientia converlit mu. S. Miehaelit sapienlia everlit ****Quod Detis de malis multimotlis
mss. Yict. Gem. Bee. el Joly, quia Deus de malis muliis modis "»' Locum tenenl ms. Ykt.
19. locum teneret **•*Contra queau» dicere ms. S. Mich. conlra respontleam "»' Rationera audire mss.
et edil. Goth. rationem habere **»•De sola Incarnalione tns. Joly. de Incarnalione "**7 Hilareut dalo-
rem mst. Viet. 19. Joiy et edit. Goih. hilarem enim datorem ****Ralionalem creaturam mss. et edit.
Goth. rationalem naluram "«• Beata vel est mss. Joly et Viel. 19. beata est *'** Praescitam a Deo mt.
Cister. praescitamest a Deo *'" Intra illa numerum permanere htss. extra illum numerum permanere
*"' Quomodo ergo mss. Viet. et edit. Goth. quoniaro ergo "" Aut resliluendiis est... aut iriiperfeelo
mst. eted.Goth. aut resUurandus est... autin imperfecto »'•* Ergo eos dems. Vict. 19. orriiu. eos 7*"
De qua restaurari mt. Cittet. de qua possint riatura restaurari "" Pro illis mt. Joty pro ipsis *" /n
mts. incipil ab hit: Cur non aut ipsi ete. ****Cur non ipsi, aut alii Angeli pro illis possint reslitui mss.
Bee. Gem. Vict. et edit. Goth. Quod alii Angeli pro iliis non possinf restifui *"' Quoniain hoc inss. Gem.
Bee. Viet. Joty et edit. Golh. quomodo hoc '** Et cum illi mss, cum illi *"' Nullam novit ms. Vicl, 19.
nullara noverat ****Sic namque mss. sictit namque **•*Ila injusti ms. Joly ila jusli '*•*Alios confirinatt-
dos ms. Joty illos confirtnandos »*•*Pariter coiifirmati essenl ms. Joty oiniu cbuliiinati **• Qiieinadmor
dum »IM. Cem. Bec. quem modura *"7 Erunl elccli »is. Joly sunt elccti
 _83 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHHSPsOPP. •PAftS I. — DOGMATICA. 381
rerit, eranf in•*•*•illo ^rofeeto. <teqtio diximus, na- A qtiortim -wjualitas ei debetur. profeceruntposl rui-
inero; non snmhomines raclf, nisi pro restanratione i_ammatontm, quia pe*?severav_ru;it,Ex bis ratioui-
artgetbrutn pertlilorum; et pal-mi esl quin nbn erunt bus polius mihi vidcltir qttia hi augelis non fuit
phtres illis. Si autem ille nnmeras non erat in illi. ille perfeclus numerus, quo civilas illa snperna
omnibus arigelts. complertdumest de hominrbus, et perficeretur : quoiiiam si horoo "" simul cum
quod periit, ef quod prius deerat; erunt electi hc- angehsfaclus non est; sic possibileesl-*>**esse et
iniiies plures reprobhj artgeHs: et sic dicefnus *** si simtil facti sunl, quo raagis pulanl midli, quoniam
quia iton ftierti.ilhniiiines faeti tanttnti ad reslauian- legitur ; Q«i vitJifm-tFferiniHi,creavil omnia sintul
tlitm numeriftn immintiium, sed etiam ad pcrficicn- (Eecli, xviu.l): videtur necesse esse, Sed efsi per-
dum noudtiro perfeclutri. Bos.Quid polius lenendutn feelio lhitndanae prcaturae non lanlura est intelli-
est : an quod angeli•***•priusfiicii sint iti hinneia genda inviuniero indiyi.duprum.quanlum in numero
'
perfecto, an non ? ANS. Quod riiihi videlur, dic-rin. iiaturai;uiu, ueccsse esl-huinanaiii naluram aut ad
Bos. Nbnpossittria leplusexigere**".A«s.Sihomo conipleroenljim ejusdem perfccttoiiis csse- faclaitv,
factus est post casmri• malanitn angelorum, sicut aut iUi superabundare : quod de n.inimi .yermiciili
qti.dam inteHigilnt in Genesi; non Video posse me natiwa-dicere iion audemus. Qu.repro scipsa ibi
perItoc probar. atterutn liorum deteraiinate. Polcst IJ faela est, et non splum pro resiauraiidis indivitltiis
eniin (ut pulo)«sse qiiod aiigeJi priuS fuerint iri !***.. aIler._s82-n*lUlr'*i*•Jhdcpalain e^i quia eiiamsi,v"
ntiriieTOperfectoi ct postea factiis sit homo proptpr aegelusiiulJusperiisset, Iipntiues tapien m coelcsti
lesiairraritftun inimiiiutiiin eorirm nutnerum . et civitate snuni, locum babuissenl. Seqitittir itaqtie
potest esse qtiod non fuei.nl •'**** in rvtiriierOperfecto; quia in angelis, antequam -quidam illoruiii caderent,
qtiia differcbat Dtius, sicttl atHiuc ditTerl, HJumim- non eral ille pevfectus numerus : alioquin necesse
ptere ntimerinn, factiirus linmaiiam natttram sno cral ul aul bomincs, atit angeli aiiqui caderent •_._
lempore. Ui.de, aul soltnrimodo numeium nonduut ('tioniam exlra numerum peifeclum ibi nullus *v"
inftigrum perficeret; aut, etiarrt si minueretur, resli- manere poterat. E*bs.Nouniliil effecisti. ANS.Esl et
tiierer.^Si autem tota crealura sitnul facta est; ct alia ratio, t»t mihi yiilelMr;,quae iiQnparum suffraga-
tlies illi, in qulbiis Moyses istii.n murtdnm non simui tnr illi sententiae, quae angelos non esse factos in
factum esse videtui-dicere, aliler sunt intelligendi, perfeclo ituraero existimal. Bos. Dic illaiii. ANS.Si
qtiam siciit vidcmus istos dies, iti quibris Vtvimus: angeli in illo perfecto numero facti sunt.,. .1 nulja-
infelligere nequco qiiotnodo facti sint angeli in illo lenus facti sunt homines, nisi pro restauralioiie
p'.ri.cia **u iniiuero. Quippe si ita essct, videltir pcrditorum angelorum, palaro esl quia, hisi augeli
ittiiii qitia ex neccssitate, aut atiqul homines vel' C •",1, ab illa beattiudine *»'*cecidissent, homines ad
ah&elicaSuri 'ei-af.t; aufplurcsessenf in itla ccelesti illamnon ascenderent. Bos. Hocconstat. Ans.Si quis
civitale,' quairi itla perfecli numeri cbnvenientia exi - vero '*" dixerit quia tantum laetabuntur electi homtV
ger.l. Si*ergo oriiriia siiniil fabta sifhf; sle videntirr nes de atigelorum perditione, quantum gaudebunt
angeli, et duo priirii liomines in numero imperfecto de. sua assuinptione, quoniam absque dubio bace
futsse **'*; ttt liominibits, siilttllus caileret angehrs', non esset, nisi illa fuisset, quomodo poterunt ab
qridd tieerat' soliiriiperficereiui"-**>*,et si aliqi.is per- liac perversa gratutatione defendi? Attt quomodo
iref , li.c qttbqtre, qudd catierot. restitue.eitir. et dicemusangelos,quiceciderunt,exborainibiis reslau-
hbmiriis iiattira.qnae ihJlrmibr eraf, qnasi Denm ratos'•'****; si illisine hoc vilio permansuri eranl, si
excusaret, atquc diabohiiii coiiftmderet; si ille suuui non cccidissenl, id est sine gralulatione de casu
custirriinfiriiiilati subeimpotaret, cum ipsa infirmiiir aliorum "**; isti verosine illoesse non poterunt?
sforet: ae, si el eactem ipsa caderet, mullo magis **" Imo qualiter cum boc vitio beali esse debebunt?
Dethii' defenderet contra diabolum, et conlra Deinde qtia audacia dicemus Detitn non vel.Ie, aut
selpsam : cum ipsa facta vaide intlrmior el morlis, non posse '4r, banc resiauraiionem sine hoc vitiu
in eleclis tle lantainfirmilale tanto altitts .scenderel JJ lacere.?_Bos.'_Nonne siinilitcr est in gentibus, quav atl
qiiam unde diabolus cccitlisset; qtianto boni angeli (ide.n vocatae sunl, quia illam Judaei repulerunl ?~

,..."> ..'...;. yARI_E LECTIONES.

_'._8Er;,ni jiihis, Joly esseril in »vo*$icdicimusmss. et edil.Goth sicdtcemus *.w*An quodAngeli»»ss.an An-
'gtjli *fli NbnpluSafte exigo msi. B. hOirpossiima' te plrisexigere '*'*Fueruiil prius iir mss.Gem.Bee. Jolget
Yict. 13,.prius l.i.eriufin i«*s. Yict. ftt. primpfiiernnt **'»Qnbdnuri ftiernntmss^quod'v'° non fnerint "^Facli
stiiit arigpii inilloperfeclomss. Gfm.Bec.Viii.eiJoly faclisinl angeli in.ilointegro *v,« ln numeroperfecto
tiiisse iiiss. Jfec.Gem. 'Tict.'.'iS.et 19. et edit. 'Gbtk.ihriumerbImperfeciofuisse Solura -perflceretur
tns. Johj. soliiipraodoperficerelUr **" Illa coeleslisperlicereiur' qui si bomo mss. illa supema. perflcietiir
*44*Sicut posSibite est msi. Bee. Vvct.Joty, Cister. sic possi-
qiipitiant si homomi. Joly legit, perflcei;ett!r
bilcest.mss, Cem, sic iriipossibileest •*'» Quia si etiamniss, Bec. Gem. Vici. el Joly quia etiatn si ***•
Naiiieruiii peifectuin ibi nttlJus ms. Ki.f. 19. niimCruni illtim perfectum itullits *>" Nisi illi angeli mss.
Vici.o.et fS.iiisi atigeh..'*"'» Ab iltabeatilfidine mt. Ytct. 19. al>itlaCivitate ,v"Si qnisergoriis.My
r si quis verp.',",.*.?'In honiiiiibu. restauralos mi. Cisier. _* bomiiiibtis restaritatos : ***'*Casu aHOrum
"i«.t. Joly casii iiloruiii "*v**Esse'ijOh.pbtucriiht»»si.^ 3. et 19. 'et S. Mich. esse non
potiicruiit *•*' Nou pirtuissi.'tiist''it*eSit. Gvtli.iion posse. .;
 53S CCR DEUJMIOMO.— LIBi I.v ..... , -•>,,._>, , 5S6
ANS.Non; nam si omnes Judaei credidissenl, Gente s A mniata in melius, suoquoJam moilo quasi,cougra-
(ttnicn vocarcnlur: quin m omni gentequi tititetDetmt tularetur; irao omui» crealura de laju gloriosa.et
el operalur justitiqm »*»8 ncceplusest illi (Act. x;Zt>), t.im admirabili stii consummalione ipsi Creptori, et
Sed quoniam Jiidaeiapo.tolas cdntempserurit, ea lnrtii* siWinvicem, qtia>qtiesuo oiodo aelerne eongaudeii.do
fuiloecasiouladGentes illiconverterentur.Bos.NiiBt > jucundareluf; qualenus quod voluntas 4n ralionali
modo video quid contra liaecdicere **'• possim. ****nalura sponte facit, hoc et jam **_»? iiisensibijis
Ass. Tjude libi videiur accidere sihgularis irtft "**• 1 creatura per DeJdispositionem naluraliler exbijiefcl.
txlitia de alieno casu ? Bos. tnde, nisl quia certus> Solemus natnque in major.m nostrorum c^ .Ilalione
erit unusquisque, quoniarii ubi erit nullatenus esset,, congandere: nt cum in nalaliti» swiclt_«-»nicxsulta-
nlsi aliiisinde.cecidissel *'*•? ANS.Si ergo lianc''cer- ttone festiva jiicundaraur de £.oria eorutn laetaoles
titudinem ntillus baberet. nori essei ulide ulltis de. ***».Quam sententiam illud adjiivare videtur: quia.
alieno daronogauderet. Bos. Ita videtbr "".ANS.PU-. si Adam non peccasset, differret lamen Deus iliam
lasne aliquem illorum babilur nm bari.certiiub.nem; civitatem p."riicere, ilonec, cotopleto ex hominibus,
.*.imulto plures efunt, quam qui ceclderurit. **•*« • tpiem exspeclabat, numero, ipsi quoque lmmines in
Bos. Nequaqiiara possum opinaii quod eam habeat, corporum, ut ita dicara, immprtalem transmula-
aul habere .debeat. Quomodo namqiie quis poterit B reiilur immorialttateni "M. Itabebant entni in para-
soire utnim pro restaurando quod imiujiiuliith erat, diso qiiamdam immortalitatem, Id est,,polestalein
ant pro complendo qtiod uoridUmperreCtiirti erat tie uon moriendi : sed nOn erat immorlalis, haec po-
jlfff nutperp eonslilueridae cmtatis, sit faclus : Sed iesias, qiffa poterat riiori *>M.tif. Bpilieet, .ipsi npn
omnes cerli prnni se faeios esse ad perflciendam possent mori "". S*edsi iia.'.^v' est,,-ut', yidelicct,,
illam civitatem? ANS. Ergo si pfurcs erunt qnam rationem illara el boaiam civttatcni, et hanc inpnda-
n*probi angcli riiiHif. pblerif aiit debei.it scire se nam *Insensibilemque haturam^'** DsuSt ab .injlip
noh essc ibi assumpturn, nisi pro alieno casU. Bos; proposuerit simul perfteere: videtur quia atit ilia ci-
Vcrum csl. ANS.Nbn igilur babebit aliquis cnr gaii- vitas.non erat «ompJeUiin nUmero angelprupi anle
dere debeat dc alterius perditione. Bos.Tta sequitur. nialorum ruinain; sed exspeclahat Deus ut eam tle
Ai-i. Cum ilaque videamus quia si plures eriint ho- hominibus compleret, quando corpoream **_.» mundi
mines electi qtiam siril rcprobi Angeli, illa nbri se- naturam in melius mutarel ***': aui si perfccta erat
quatiir iticonvenienlia quam ,v**sequi necesse esl, in nuniero. riotipcrtl.cta.erat in confirmatione; ,;t
."i pltires non eronl: et cum impossiblie sit utliini differenda eral ejus confirmalio, ctiam si nulltis ii<
in ifla civitatc fuiurtim inconveniens, videturnecesse ca pecasset, usque ad eaih innndiv*"' , quaiu
esse nl angeli rion sinl facfi illo perfecto numero, C exspcctamus, renovationem ; aut si nondiutius illa
et ptures futuri sint beali homines, quarti sint •___- confirmatioditfereirda;erat,acceleraiida crat mund-na
scri ongeli. Bos. Nori video qtta ratlbrie fioc ne- renovatio, ut «um eadcm confinnatipne fieret. Setl
gari ****queat. AHS.Atiah. adhuc ejusUcmsententiae quod miindum noviter factum sio.im Deus rctio-
posse dici poto raiionem. Bos. Haric quoque pro- vare*vV»,ei eas res, qoae poet renoiationem illam
ferredebes. A»s. Crediniu. hanb riitfriu. rriblerocor- vioii erunl, in ipsoinitio, 3iuequam appareret cur
poream in riielius renovandam; rtec hoc firtiirura faclae essent destruere instituerit.**%; .ppid^aret
esse, dpnec fmpleatur riumcfuseleclorumliominiirii, ralione. Sequitur ergo qtvia angeli 110*1ita fuerunt
cl illa Deata perflcialnr' civitas; tieb posf eji»s"per- in numero perfecto, ut eorum conftrmatio non diu
fectionem diiTerentlum »"«. TJiifle coH-gi pbti!sr, differetuf propteTea quia mundi nori renovationem ,,
Demn ah iiiiiio propOsuisse"ifl iilriimqiie siniol pter- tnoxbpotteret fleri*'**: quod nori eonvenit,::Qopd
fiCeret; qtiateiius el riiii.br, quce Dcnm ribif schtifet, aulem eamdem conlirmationem usque ad muntli fu-
naitfra arite inajtfreth,' _incLDeo frui deheref, ne- ttrram renbvatWnem differreDeus voluerit, inconvc-
qtinquam perlicerclur; ct in majoris perfoctione, IX niens yidelur, praesertim cum illam in aliquibus lam
• '" •-; VARI.EXECTIONES. ;,,•..; .-,{, •
*»«*Operaiur juslitiam , acceptus est ms. Yiit. .19. cbopefafuf, justitiam, adeptus esl *v" Con-
tra boc dicere niss. 6'eiii. Vict. Cisler, contra hacc dicefe *"** Singulis illa mss. Cisier. sirigtilarrs
illa **" Si aHiis inile rioii *•'» •''i.i.si''-alius'inde-''«^ecitli!isei ****°
cocidisset''».«_.. «_'.'__tfl.-''4.o3rA. fta fidelnr
«I». Joly ila mibi Videtnr Quatn cecideruiil mss. Bee. Geiri. Vict. ct Jbty quam qiii cecidefuiil
****.Npn seqititur incoiiyenientia, quain n»is. Bee. Getn, Virt. 3. et','.". "non set.naiur iticbnve-
nienlia quani niss. Vicf. 19. non sequetur incoiivenionliaqitam ms./o/t; ilTanoniequaliiriiiCoiiyeiiienl
^"'Hoc negari -m»- Cisfer. idhegari *"• Hoic<liflerenduiri'mts. .Bec.Gem. Vietljoly o0'tt.\xoe ***'4<
ln ration.bili ors».iBec.el Gem. iri rationali ****Et hbc jara mii. Vict. Gem. Bet'.xIipc eiiaro ****-Ejfril.'
tautes ntst, Yict. 5. efI9. Itetantes ,»vwDic«m, iraiismutarenltir Iniiiiortalitatetii. k»s. _.e»fr.;Be_.r»cf. 3,
etjji.S. Mick. et erfifip Goihica dicam iraiiiortalem imnibfiMflplein iransriiutafehiur '»***quia pOier.atit
mori mss. Geni. Bec. Joty, S. Mich, Vict. \Z. qufa polerat raofi riiis. Vict. 5, et 19. qiiia nori ppteral mori
***»Scilicel ipsi non possent mori mst. Gem. Bee. S. Mick. Cisier.Yict. 13. scihcet ipsi hbri ppssoitt
non mori ****Quod si»rt* ita mt, Yiei. 19. sed si ifa »vvvSensibileuique naturairi mss. et edit.Golh. insen-
sibilemque naitiram Quaridp cbrppfeairi nlS. foty qubnlam cbrpbreani ^^MeliusIriribVfirbf mss.
GemBec. Yict. Joly, S. Miclt.liimeliu. mularct m*. Cister.ac ih hiejius inuovarel ****Ad eamderojmuiiiii
m*.Joiy ad eam nimidi ***»Reriovhre et '•»».V.C..49. reriovaret el **•**fiistiftterUiijM .S.Mick. iusliluerai
«»»• Oporteret fleri mss. JolyVict. 13. oportel fieri ms. Vict. _5. oportcsl Ileft-'-.'
 .87 S. ANSELMICANWAR. ARCHIEP. OPP. PARS I. - DOGMATICA. 388
cilo perfecerit; el ciu» iritelligi possil qtiia in primis __ eerlitiKline accipiatnr, nisi quia inlerim miiii ila
homifiibus quando peeeaverunt, illam fecissel, si videtur , donee mihi Deus nielius aJitiuo moJo
non peccassent, stcut fecit in pettseveraniibus an- revelet. Certus enim sum, si qttid dico quod sacrae
geiis. Qttamvis «him nondum proye_eren_ur ad ilJttin Scriplurac absque dubio contradicat, quia falsum
aeqtialilatem angelortim, ad qnam perventuri eraat esl: nec iJJudtenere volo, si cognovero. Sed si in
hotnincs, cnrri perfectus essel numerns de illis illis rebus de quibus divcrsa sentiri possunt sine
arssiifncndus.Iii illa tamen jttstiiia, in qtta erant, periculo, sicuf esl illud unde nunc agimus : sl cnim
videttir qned si vicissent ut nen peccarent ten- nescimus utrum plures horoines eligendi sint quam
ls.tr ***; i** comlrmarentHr ctttn omni propagine sint angeli porditi **•*, an non, et aliernm horum
**" nonpossonl: qtiemadnia- a.siitnamus magis quam allerum, nullum puto esse
srta, uf utira peceare ,V811
dumq.ua vicli »**»peccavefunt, sic Hifirina.i sunt, animae*v«»pcriculum : si, inquain, in hujusuiodi
tit, qoantiim in ipsis est, sioe peecato esse non rebus sic exponimus divina dicta, ul diversis
possirit '***. Quis enim auttaat dieere plus valere in- sentcntiis favere videanlur, nec alicubi invenitur,
**••hominem nbi qnid indubilanter tehendum sit detcrmincnt
jits.itlam ad »***itH igandum in servilute
in pr.ma suasione***T-stbi©onsenlienlem, quanvva- '**', npn arbitror reprehendi debere. lllud aulem
Jeret justilia ad conlirmandum eum in liberlote, 1B quod dixisti: Contfiluit terminos popuiorum, seu
sbi in eatleni pritna lentationc adhajrenleui. Nam gentium, juxta numerum angelorum Dei, quod in
qucinadmodum quoniam humana nalur.i lola prat alia translatione legitur, juxta numerum fitiorum
*"* in parenlibus primis, teta in iJlis victa est ut israel: quoniain ambse translationes aul idem signi-
peccaret (excepto illo solo bomine, quem Deus ficant, stut diversa sine repugnantia, iu» intelligen-
sicul scivil sine, viri semiue de Virgine Iacere, sic dum esl, ut et perangclos **" Dei, et per filios
scivit a peccalo Adaesecefiiere *»*•);ita in eisdem Israel, angeli boni signilicenlur tantummodo, aut
Urta vicisset, si non pcccassenl **•*.Reslat ergo «t soli homines elecli, aut siinul angeli ct clecti homi-
non compleia in illoprimobumeroangelorumsupcrna nes, tola, scilicet, illa civitas superna. Aut per an-
civitas, sed dehominihus complenda fuisse dicatur. gelos Dei, sancti angeli tantum ; et per filios Israel,
Qttse si rata stint, plures erunt electi.bomines, quam soli homines jiisli. Aut soli angeli per lilios Isracl,
siiil reprobi angeli. Bos. Ralionabilia- mibi valde et justi homines per angelos Dei. Si boni angeli tan-
Videntur quac dicis : sed quid dicemus; quia legilur luin designantur prr ulrumque, itjem est quod si so-
deDco: Constituit terminospopttlorumjuxta numemm luin perangelos Dei; si veroiola co.Ieslis civilas, hic
filiorum israetf (Deul iii, 3.) Quodquidait_-_uia pro esl sensus, quia *v,*laiidiuassnmeinur '*'* populi, id
/i.._rum7sr„_.invenilur angetorum Dei.sicexponuul; iC est, mulliludines electorum hominnm, aul Uudiu
ut, secundum ntimerura bonum angelorum, assumen- erunt pppuli iu boe saccujo; tlonec de horoinibus
diis intelligatur numerus electomm homiuum.Aiss. pracdcslinatus iiumenis illius civilatis nonduni per-
llocnoh rcpugnal'v,1praidiclaesciileiitiae, si eerlum fectus compleatur. Sed non vitleo i)Unc quomodo
non cst quoil totitlemangeli ceciilis.oivl,quot reman- soli ongeli, aut siniul angeli ct bomiues sancli per
se.imt.-Nam siplures sint Angeli electi, quam re- llijoslsrael iiilelligantiir: sanctos aulem homines
probi ,*83 pt necesse est ut reprobos electi liomi- *vn filios Israel, sicut filios Abrabae vocari non est
nes reslaurent; et polest ileri •*-««ut beaiorum alienum. Qiii angeli qut)que Dei per hoc recte
numero coaequenlur ; et sic plurcs ernnt bomines possunt vocari '*'*, quia yilam angelicam intitantur,
jnsti quam nngeli iiijusli. Sed memento quo paeto alque similitudo et aeqiialitas angelorum illis pro-
inccepi tute respondere quaestioni: ut, videlicet, si mitlilur hi ccelo, et quia oranes jusle viventes an-
quid dixerO. quod inajor non conlirmet '*•*auctori- geli Deisunt. Unde et ipsi confessorcs, a<|t marly-
tas, quamvis Ulud ralione probare yidear, non alia res «** dicunlur: qtii enun confiletur et lestaiur
VARIJE LECTIONES.
»**•In qna eranl, videtnrquod si vicisscnt, ut nonpeccarenl tentalt mss.
quia pro qtiod ms. Vict. 19. in qua
cranl, videtur quiasi vixissent inlemplaliiion peccareul ms. Vict. 3. in qua videtur quia si vicissent; ut non
peccaient tentati **•*Quod ullra peccarems, ut peccare **»*Quivicti ms. Joly qui victi »*»*Esse non pos*
sinlmi. 5, Mick. essenonpossent **•»Valerejiistiliamadms.etedit.Gotlt. valerein.usliliam ad ***«Inservi-
iiiiem mss. iiv servilute *v»7 Prima persuasione msi. priir.a suasione »*»»Tota, quae eral ms». lota erat
*"* Facere sciyit, sic a Ada. secemere voluit ita mss. facere, sic scivit a peccato Adae secer-
»*•• ppecato
nere, Ita"*" Sinon peccasset qt»«. si iioh peccassenl *WlHoe npn fepugnat ms.Vict. 19. hoc rcjw-
_n*St ft potest-fiefi ms, Joty eliam potest tipfi .»*** Tuaevidelicet, si 'quod disero maior non <^flr-
ittpt mtt. er mt. Gblh, videlicet, ut si qutd dixero quod major non conJirmet **•*Quam angeli perdiii
mss. Yict.Gem. Bee. tjuam sint angeltti perditi tht.Jotu quam sint feprbbi **«»Puto animte JBSTDUIO
esseanim* **'«ln his rehus mst. in hujijsrooili rebus ***>Sit detefminettt mtt. Yiet. sil determlnant
tns. Cisfer. sit delerminetur **•*Ulper angelos mst. Bec. Gem. Vict. utet ppr
angelos **MSirhorii
angeli lairtum designanlitr per ulratnque, idm *st, uuod si solum per angelos Dei; sic verb tota cceleais
clviias. tjic esl sensus, qifta. taridiu, etc., m*. Joly Sj boni arigeli tarilum designantur,perturui_a»eidem
esl.QuOdst sblum per angi-IosDei tola ccelestis civitas, hjc est sbnsus, quia tandiu, etc, '*T*Tfaridiu
aSsrimentttr mu. Viet, et Joly landiu assutniintur "n Sanclos autem hoiuiiies m». Vicf. 19. sari«os au-
,em,_.l,,£*5l'I>$.,*W Possent vocari m*». pbssiinl tocafi *•" Umte et ipsi coufessores. *toue_martj_es *»«*».
tiiidf*ipS confessorcs atqric inartyies *^ «vt*««*^ mst.
389. CU_ADEUS IIO|«0. — LIB. I. ._yO
verilatcm, Dei nunlius, id esl, angcinsejusesl *'•*. A bus angelos, qui cccideranl, res.tauraret. Bos. Cer-
El si roalus horao diclHir diabolus, sicut de Juda Inm est. ANS.Tales ergo opoftei essc I10rnT1.es in
dkit Dominus prepter simililudinera maJi.ta. ciir, illa ciVifate superna, qtii pro angeli. h_ .lfe:_Y____-
lttih etisrn bohns »*w homo dicetur angelus *m, meiittfr, qiiales ifli fiflnri **»*ilf erarii, pro qrii-
propter iroitatioiiem justitiae? Quare possumus, tit bus ibidem erunf, id est, quates niiric sii.it boni
ptjtofv", dtcero Deum const.tuisse terminos pejm- arigcli; alioquin rton ernnt ..siariratjf ijni cecide-
lwumr .aasfcjpumerum electornm hominum : quia riint:ct sequctiir quia »*"* Deiis aiu non poterit
UCKUU eruit-1popnli,et eritin hoc mundo hominum pcrEeere boniim qiiod inctBpil, aitl p__iiit_biteum
procteaiio"' 8, donec numeFus eorumdem t.kctortim laiiium bontini ihcoepisSe'".quaj .dttp i|_sur_a suiit.
hominum '*"• compkaUir ; et eo completo cessabit ' Bos. Yere bppriet ut **"" aequiajiesilrit hotiiries
ho-»kit_m,w,»generat_D, quae fit in bac vita, At si pcr bonis angeJis. ANS.Boifi angeli uriquaihHe peccfi-
angelosfiei, raleiiigiiTius-sancfosangelo*.tantum , ct Ver&htT Boi. Non, ANS. Pote.srie cpgi%tre ijubft
per filiostsrael, tanltimmodo iustos boiiiines, duolius hohib, qtii aliquaoilo pe.cavit, nec unquam Deo
madis.intelltgi petesi.quia constituil Deus lerntim>s.po- pfo peccalP suo satisfecil:»*•'*.sediantum itnpurtitus
puhwm juxiu uumerum angelorum Dei ; aut quia dimittiutr, aequalis sil angelo, qui nunqiiain pecca-
lantus popttltis, id csl, lot homines assumeniur, ^ vlf ?Bos. Yerba ista cogitafe .ct' dicere pbssurfi;
*p»otstmt sancti angeli Dei ****,aut qtiia l..nditi sed seiisum eoriim ita cbgifarc rieqtteo; sieul falsi-
eruht populi, donec ntimejus an_G.oron.Dei coiiv. tatem ribn possum i_iidtlig.ro Veriiplcm esse. ANS.
8' Non decel
pleatur ex bominibtis? Etlioc unosoJolnpdp *V ergo Dcuhi, bominem peecanlem **97
cxptwi posse vidco • Ganstituit terminos poputOrum, sine saiisfaetioiie ad restaurationem angeloruni
jtixta. ttumerum filiorum Israet.,.__' est, quia •**** asstiniere perditorum **'", quoniatn ripn patilur
(siettisupra dtctum ,est) latidiu erunl-popiili: in hoc veritas, eum levari iid aetju.ilftaiem bonorum •*••».
sae_ulo, donec numemis sancterum hominiim assu- Bos. Sic Ostendit ratio. ANS.Corisidera etiam **°» -
inalur. Et col.igitur :****ex utraqiie Irausiatioiie in solo homine, sine eb qnia -»••' debet angeifs
quht tot- lioniines assumen-tur ***«,,quol remanse- aequari, utrum eum laliter Deus.ad beatitwlinem
rtrol angeh. Unde tamen non sequitur **»«,quaui- ullara "M, vel talem qitalera habebat anteqiiarn
vis perdili angeti ex liominibus resl-.mraritli sittt peccaret, debeat provehere. Bos. Dic tu quod cogi-
'*•:, tol angelos cecidisse quot persevoravenint. tas **•*.;et cgo considerirbo pfout potero. ANS.
Quod tamen si dieitur. *!***%• invenieirdura erU jq*to- Ponamus divitem atiqueni in manu tenere marga» j
"°*
moiI©rat_>non siiit **»»-__tpra poaUreraliones, q.ia* ritam pretiosam, quaro nuiiquam pollulio uMa
videnluroslenderenonfiiisse in angefis, prittsquain " tetigit, qurimque nifilnr aKus possit amovere <te
Hlorura qtiidam caderent, illtim perfeckim nume- iriahuejns, hisi ipso *"" permitterite: et eam dispo-
rum,quera stipra dixi; et phnes lioinines elcctos nat recbiidefe" iri ihcsuirrum smtm, ubi sunt »»*«
ftrturos, quain siitt mali angetr. Bos. Non nie pteni- clrarissiina et pretiosissinra quae possidet. Bos.
tet quia <*egi •*»•te tit de arigclte bsecdiceres *V9«; Cogito iioc, veltit ante nos. ftssv Quid, si ipse
ram n»n frustra faclum est: nunc rcdi ad id untlc periniltai earodem margaritam sth aliquo invido-ex-
sumus. - cuti de^riianu sunin eoeiimn ciim proliibere posset
<figr-fts__
€*P8fXIX _«/., XViHJ. *»»'; ac-postca eam deefenosumetis, pollutaro et non
Quod komo nan possil salvari iine peccali satis- lofam ihaliqitem locum sutim mtmdum et cJiarnm,
factiane. deinceps illam sic scrvaturus, recoiwlal; pufabisnc
Arts. CoBslat-Deum'*" proposuisscutd.tiomifii- illtfrii sapientemt Bos. Quoinodo hoc posstun?
. '':' __";r;: ;": ,'__:'YAiti^ECTioisES-,; ..;'.'.'.•"'..
»*" Cu. non
**-*Anj5elusest. mss. et edit. Goth. Arigcfus«*" ejus.e.st »«»«, Vict. Angclus Dei est.
est borius mst. Viet. .uf non" etiam bontis Honto dicituf angelus mst. et dit. Goth. bomo
t,Jicelur aitgelus •"' Ut aestimo »»»».•ut puto »*» Hbriiinum prPcreatio ms. Joly prbcrcalio poptili
**••-Eleclortim hoininiira compleatur. nis». Joiy.et Yict, omiti, homiiMun »*•• Gessabit esse liomi-
r.um m*». Yict. 19. ontiV.esse **•'.,(Jubt angeli Dei mss, Gem. Joty S. Mich. Vtcl. 19, **»'qtiol. stint
sancti aiigeJiDei ****Et hoc rino «rbdomss. ef iino solo hiodo ms. Joly soluni, pro, solo Filiorum
Dei*,item qnia mss. filiomm Israel, id est quia •*»*El colligitur tnss. Vict. 3. ef 19. Bec. Gem. Joly et
**"» »*8" Non seqiiitur tnss. Bec. et Geth,non sc-
colligetur**»* Tot assumentur ntss. Vict.iot assumiinttir
tltteiiir Restaurandi sunl mss. Via. Gem.Bet. hly restatirandi sint *V 8»Si dicerelur mss, si dicimr
**»»Raljr,non sint mss.¥iet. rataesint **»•Fruslra faclum mss. Vict. frustra hor.factum ,**,, Hbc dice.es
mss. Viel. 3. ei _3. Jioft/ef Ctsler. haec dicenles /*v«*/» mss. caputi9 incipit u. Ak;.t_pnsta,t Deutn, etc.
***»Quales illi fiflttri ms. Giser. omif. ilii **9V Et seqiiiiur qiija mss, el seqttpttir quia '*" Ye>e*v" Ojortgt
ut mss.Vicf. itnde epor.et quod »*'»Propcccato satisfecit nis./o/jfpro pect-aioJsuo satisfti;.it.. Hp-
tniiieiii peecatorera »»»*». ef ecftf. Gdlh. boininera peccaniem »*»' $utnei'§ pefditorniu »__».Yjet. Jnlyet S.
Miek. assttmere perditorum **9'yEquaiitatem angeiomm mss^ Gemmet. Beccetis. Vtct. 3, el 13, Cwfer.
S.i/icA.ei Jo/t/a*qiialilaleni beatoi'Uinm_s.*»of Becc.2..\>ict..\§. et edit. GqUi.d^AMtfiiu boiiprpi. °jGon-
sitlera etiam mt. Joly consideralio etiara Sine eb quod mss. sinejipc quia, .«*•*Ad Jiealitua^rietiiillarii
»»»*».Gem. Bee. Yict. Joly et edit Goth. ad healiiudinem utiarii *'•*.Dic qnae cogitas mflM««<*»Vfa Getrimet*
Beccens. Joly, Vict.Z.et t3., Cisfercfewseef erfif.o Goiliica ilic tu qnod cogilas m». Vict. 19. tfip lu proul
»"°» Slsl ipsO ms, Jhty 'uop ipsvt»
«HgUas »*?*'Ntirit|uam poljiitro ulla *507
mss. Vicl. utillb iiii.uani polltmip
$**^Ubi sunliHs. Jo/j/.-ub'rsiitl Ttinven prbJiiberc. possei m«s. cum prPbibeie pps-sij, . __.
 StJi :'. , S. A^Et^&^ "ftil
* ',-**_-. - '^„_Wi-^
ii^:»»i»*l»m-^i^ .>_ ......
suatp iQri^am m^ t*je»i_ar^ Q»m>dMi&pttem-mmsun^
/_^L, ^*J^$«^^ Wisft&t^m.;- tt*c„tum temo? ^^ejftomo.
•ntgelis ^2ci_w|t4c|!tar ja^^-^^^yjJSB&aaBi^. _|^Mt.-J»A»**M*^»f^ii., &mil:' ,.,;.--,:?_::-_--, .',,; .- .''..', °°.;'.'.,;'.
°^,'
si^. |e*ej»fjitii_ti.fi RSI$^.J<;6^^ _tas; M#i*_^^
invi^ dikiolus <._f^i_ii,lot»Jt_tip_^»_|H»,-^jnp» <>#»_i.i_r'-1il^
c_*nsetrtte_ten),d$cei*e_-l Si ertiai_^i^i^_,^lfct <#8es'v-*>%S'i
Ali*^'Ml_|>t*at^Btffl»- ihordffwtu» _rt jncitot
d__^-t|»>i «0* 'igP***_:&&tofe•tyw%WK**^9$> -'^-^fs-f/t»^
I>eoy-i^_*6>%^
l^»m„ ^m^. '^t\^d^^^'.^^.- «#&ti#.h!_*>t_^^
sorde mm^tW* ^mi'-W0'"^l-i^f>^ >-"•#* Sf^HiWcfifeqftwmWbCt ftwvaw '*" ili_wi¥atrt<!<*»i
ai^ne _4«<.i.^ii^cik.Uc, t^io'ty&W&mm* ": 'm -f^> Hflj^Wlle %H.r?__#9>.;'_M_ «rtoiw» .
engO<__«»&
f^iri^||^aii^p,.*?f_itf ej^^.fi__r,a|i,$•&-., -«BS. Pcenit*-tl»t%ih,i «ft*;
l«5<t_#o.»*^ffcei^.t|i_.
_^f5l|i^«(_^ <*t«»mr«_»jret -k_ii_tiHW_lBih^
_bBta.»^esVw[<i*TfS. >t^^
soa aitiipo **»^; ^ttet^ j^psajlil _|_«&_;J^St_JO--,
^Mi*t«_ailt%«^^
si-^t/Jpe-ii^ tttVt^Ot^-tesi-AH rion JHffloi***>«s«m,*|__i__w,_#»-•
eura pp8tiiti»__e,: quae itvMm ca4e_e esqueunjt, ^.rtiiii^eftr^tiSet aintdem, iri ctW-tts «HA_^(t«.>
A Jun . ;^i^-,»*Af .^ssio^^^i. tm.i:^M^: f-«(iii_mtct#_rt>r«»3W ****.'*.«.
cMpno",';'.wk^_^;-;^.<i^i&i ,*..* >?^m§ &vm l_bOT3wftsdeI<$t_-a*t^^
i»W^'-':^'9_pM l^teik.'!s.fysjij^^HB:..J»>l_H«_t____*» m d-Mttteet dmiU»*i»t-o qwse-i»_a stfttt l«*}jik>r, «w*
<Km_.t^;&|frfi|c$^ in ebe^Mtf»#in<»i^
qu«le«9:..ha^tiii. J*«^»a«i •'..• ggl$<q$|*&.p<.ry«|iir^_ ati^qnWf'<f»Wi_^^
£& noti Cnim hoc m«t.t. Eepai'__rcturhppioyel ta.. debes «***Cv»ti*__«i-^ ^ ,
lik, fp^fc-ftsefit aftti. pepfauioi. B^s.,_l-rt'M .tj&us «"^-peccato^uia ati-fewista debeS«e«viqtHDdit**.
tuis ris_)t»..»&< .'*«- <lo^ll^diee_^Uh»i.t^HVSwim; .-',-||a. fanttts riairiiqtte-Setet*^» ht»er_»w
tuid e>l,..qupd dicti«.s IJteQi&milte u&t.0ji{a' ei*ia(F<_(il*s_F>_i^itfinf4_H»»iai. .«r-ii.-
d«lid_«»_i«m-.-f*?-
mstra ^M^Itt. ty-i^iiQ&ifejym orat Bcui-i, iitehdi-aditt
ad*^tt»}d-*<*t«j^^
quera c _edj#':*'*%jtn.dimUtateiW __iCjeata?_lie#» dum ibi<es.->W4____)_«iroiii,_->w»»6fila*i.^
solvimus quod debemtis, .cur araBms «t 4iir.ittat. lwtttiam- s<NHiM>><l«l(6<»v_Msi d_- -ftis-qwa»H«i*l__>at**
JSunqu.iMeus.vi^ j_.«i^i_% a*_»tk sfiem 4itiHf^piweiiienili. _JSw.iSiJlfi4
tiiro.%_.*_$':BHst«f non soK*insus,v9tw fruslra p^ws »i>*t'e>i*is^bi*«_^<>p_d iionsewn-te
ttt faeiMqiipil, quia non<«iLVOBJt, facere iioa_**Kesi ? ?m<*dc«t<fc«e. t_4dt*-qi»<»,i^
Ans. Quinon splvi., frttstra idieit •;D»»«iff^ijiH au- aid-iae«.tui]. 4ta%i«
tem '^tyit,'^P. '411^1«)^;. <J^N_»J^:S_5-»»4»^'C.; ^niin. -^•i?.-': m.ri<H_iiw)i**ti<^
tinetimi sfiitttiori_-_.-•,». ^0<m1;._tii0B0i^i^ bm»M**-«*J«_»J>HUO--»_8. laMiiBtton». , qua.asi»|»ji.w »b
qj,tidftia«bifebtit, «*d onihisj&iH.gixifj.itti. dphet '*#. iUa vera quiete et delectalione revp*at%|«g«^:
iV::}i^>»__4jE.i^i-|.t.-
ideo'.;'i_^ft5«3»S^ie.4 *->#iiiit.'
t«|i_||ft»
|^_|_^^^<«__n_«_l-: nisi quantuin ad-inteniioiiowi ithie">_»erveiiiendicp-
w<-d-tffl.pafte g«»s«is su-t%tere-.*a_Jo«era TOr*ita-^^
iM**W**_sp«Ml6t-c.Cum e»t«,. og__spc« etff C^ri- te facere ex debito; sietttifttelligisquia quod das a
sf_ti*in^^cs^'fe^a%. ftts. &vit^bi.8W*' ,S»#S*> w noii4*afe«si;sed^ _-te, trt^
rts. fi ,s. Siifflcite^ eui das : ethatura te docetul converso lup, id est
qtiaesiioiie respondes. Quod aulem nullus honfo ad hotao honiini facias, qnod libi ab ilk» vis fieri; et
fe tftudinppi jpfwjgfe |t«^^ui* pfK»ro,',' *•_* «juia^ap^^dl^^ pori.4^jj^«^ta_>.
st&yia jpis^„_nM.#^ . P<-TO qti«d ao» ha^. De mmi^
sie apcrte ni#_stM»®ti,;• Jrt, e*t»tv«i-*si*eJ^ noibptis- ® •**dic*1iui'|t^Stt^its »*»»_#«" -iindi-
"'"" ' j^tiaeret
zm d.tbiiar^. ,';"""''."' ', ,V ,': .' _" jflv, ^t^ig^t J^lii^s". ^ti^*a»_aec||i_u."es;

" .'• ;. . -^ ;:'" ;'.,

;'-'.' T.C:'-'..'" ;.;/.,,''.:.'''°f_i^;'Tf^er!^^ "',

^t^e^«^^i^'^iit' -^%o^tm^miim.Vmm_#d_it_ftn^_if«_i ****tt»*3rieom.tfflh altiijtJo

*wft* _4__._?__iii%4. «&tf*_ ptf** A^irn"l_-. '«,*McsjLsh.e
«t_»_lJ«ti«i5|<;o... t.il>IPa»i»^r ^i_^i^for-
t_.6ili mt,VM, -119, o»tff>.«^^''•-WrHi^ilO*»»»*». t* <8fff.Ifbm. omtrino »»,*_*trotHamcretlit wM.-t_tip*.i
°___^-'''!!J*'W'.'W*)^e 4»"^'»**';°*t*.''W.. '*_* _<««&»» somtir *****: Wunc fibi nnis €S««r. «Wif. iitiae
«•w^tipeit'•'Wi'Mrie. _i>-r6|i£fW*»v ¥^.MVM MitW^m^^Ce\\.Afi,o*»*• nt.hie%it*ii *«**-i$8&t%-.
•|^ar_/uj«'-ipr, ^awift^t^^trrtiit -^ >M*\*_s. pr® _.__•sokes «.«grofv AhstteeTttiis t»t»».i. ^ifS.
WfaW-mtww^ utit. vmiW. »0&iSii\immF, ^***__MfiIar#en-te^mmk^ef mt.
**»*€<__«itii*_t_111*0
mKi^m^^T^n Mp: T»'«^ l*. ffes-u^ m*«vt!<e<ftf.(mu._«_»*-
Wtfife."»*^ ,*^ tTOfW fiiitr^G* *»ei^et
otfi. ino ile|4<te»rlV '****jp»:es, i^~mxut:1Fto.J^^eMr: _%_. ^o«-e%f sirtas »*ltori%»|»i*ll|».
f«i.i_.et noliapllis ««wfwrtMi.icl^fl^<«*.-«
"isj. «f edU. Goth, periinct
39$' / CURDECS UOMO. — LIB. I. 594
nec ille luus aul SHUsyqui!-ibi fecit injuriam, sed j_ tus, utsit necesse me aut boc aut majus peccalum
unius Domini servi facii, ab illo de nihilo estis : et facere. ANS.Remove hanc necessitatem : et desolo
si dfi "** conservo luo te viridicas; judicium , quod ***' hoc peccalo considera, si possis illud facerepro
proprium Domiui el judicis omnium est, super illum teipsoredimendo.Bos.Apertevideo quia nonpossum.
saperbe praesumis. In obediehiia vero quid das Deo, ANS.Nele diutius prolraham : quid, si necesse es-
qried non debes : cui jubertti,. totum quod es, ct set aut tolnm muudttm, et quidquid Deus non est,
qnod habes el qnod potes, debes? Bos. Nihit jan» perire et nihilura redigi; aut te facere tam parvam
audeo iu bis omnibus diceremedare Deo, quod de- rem contra voluntatem Dei? Bos. Cum considero
beo. Atis.Quid ergosolves Deo pro peccalotuo?Bos. actionera ipsam, Ievissimum quiddam video esse;
Si raeipsum, el quidquid possum, etiam quando non sed Ctim intueor quid sil conlra voluntatem Dei,
pecco, illi debeo, nc peccem; nihil habeo quod pro gravissimum qniddam, et nulli damno comparabile
peecatoiili reddam **»1. ANS.Quid ergoerit de te? intelligo : sed solemus aliquando facere conlra vo-
quomodo. poleris salvus esse? Bos. Si rationes lunlatem alicujus non reprehensibililer, nt resejtis
tuas consitjero, non video quomodo. Si autem ad serventur; quod postea illi placet, conlra volunta-
fidem raeam recurro; in fide Cbristiana, quce per tera facimus. ANS. Hoc fit homini, qiii aliquamlo
diteclianemoperatur (Galat.y,1), spero me posse1B non intelligit qttid sit sibi ttlile, atit npn polest ****
salvari, et quia legimus, , i injustus conversus restaurare quod perdidit; sed Deus nullo indiget,
fuenfab inj,tisiiiia sua, et fecerit justitiam, omnes et omnia, si perirent, posset, sicut ea fecit, resti-
injustitias ejos "" tradi oblivioni (Ezech. xvni). tuere ***». Bos. Fateri me necesse est quia pfo
Kjis. Hoc non dicilur nisi illi»'»», quiaut exspecla- conservanda totacrealura nihil deberern facefe con-
verunl Chrisliira **»*,antequam venirel;aut cre- tra volontalem Dei. ANS.Quid, si plures essent
diint in eum, postquam venit. Sed Chrislum et mundi pleni creaturis "", sicut iste est? Bos. Si
Cbrislianam fidem, qnasi nnnquam fuissent *"*, infinito numeco multiplicarentur, el similiter miiii
ppsuiraus; quando sola ralione.ulrum adventus ostcnderenlur "", idipsnm responderem. ANS. Ni-
^_S ad salvationcm Jtominum esse necessarius, hil rectius potes : sed considera etiam, si contin-
quaerere proposuimus. Bos. Ita feqimus. ANS.Sola geret ut contra volunlatem Dei.illtim aspectnm fa-
igitur ratione procedamus. Bos. Qttamvis in angu- ceres, quid posses pro hoc peccalo solvere? Bos.
slias quasdam me ducas **", desidero lamen mul- Non habeo aliquid majns, quam qtiod supra dixi.
tum ut sicuiinccepisli progrediaris. ANS.Sic graviter peccamus, quotiescunque scieri-
ter aliquid qnamlibet parvum -"* contra VOIOK -
CAPOT XXK C latem Dei facimns : quoniam semper suintis iii
Quunli ponderis sit peccatum. conspectu ejus, et scmper ipse praecepit nobis nc
Ans. Ppnamus omnia, **" illa, quae modo posuisli 85 peccemus. Bos. Ut audio, nimis periculose vi-
***»,tepropeccatopossesolvere, te non debere; et vimns. ANS.Patet qnia secundum quaiilitatem exigit
videamus tUrom possint **" sulGcere "*' ad satisfa- Deus satisfactionem. Bos. Non possnm negare. ANS.
ctionem unius tam parvi peccali, sicnti est unus Non ergo satisfacis **»»,si non reddis aliquitl
aspectqs contra volunlatem Dei. Bos. Nisi qnia au- majus, qtiam sit id pro quo peccatum facere nou
dio te boc ponere in quxslionem, putare me boc debueras. Bos. Et ralio.tein video sic exigere, et
peccalum nna sola cotnponclione delere. ANS.Non- omnino esse impossibile. ANS. Nec Deus ullum
dura iconsiderasti quanti ponderissitpeccalum.Dos. obligatum aliqiiatenus debito peccati assumere po-
JSuncostende **** mihi. Ans. Si videres le in con- tesl ad beatiludinem, qnia non debet. Bos. Nimis
spectu Dei.elaliquis libi diceret. Aspice illuc ; et est gravis liaec senlentia. ANS. Audi adhuc '""
Deus econlra: Nullatentis voto ul aspicias ; quaire aliud, cnr non minus sit dilBcile hominem recon-
to ipse ih eorde luo,*quid sit, iri omnibus qna. sunt, ciliari Deo. Bos. Nisi fides me consolaretur, hoc
pro qijo dcberes contra voluntatera Dei illum aspe- solum cogeret me desperare. ANS. Audi tamen.
ctum facere. Bos. Nihil invenio propler quod hoc D Bos. Dic.
***' debeam, nisi forle sim in ea necessitale posi-

VARIiE LECTIONES.
*»'• Si et de mts. Vicl. Gemm. Bec. Joly et Edit. Colh. elsi de *8MPeccato illi redtlam mst.
Yicl. omitl. illi "" Injuslilias suas mts. et Edit. Golh. injustitias ejus *"»«Nisi de illis mss.
et Edk. Goth. nisi illis "** Expectabant Christum mst. et Edit. Goth. Cliristum
»«»•Nunquam fuissent mtt. et Edit. Goth. ***• expeclaverunt
""
nunquam fuisset Deducas mtt. ducas Ponamus omnia
mst. Yiet. ponamnsefso omnia »*" Modo proposuisli mss. et Edit. Golh. modo posuisli »'3» Ulrum
ppssitm»». Gem. Bee.Vict. 3. el 19. C»«K.r.S Mich. Joly et Edit.Golh. utrura possinl "M Sufhcere ms.
iily nonsutBcere "" Nune ostende mss. Vict. Ostende "** Pro qno hic mtt. "**
et Edit. Goth. propter
quod hoc *«*»Desolo tiu_. Yirt. Bec, Gem. Joly ei. Edil. Golh. el de solo Aut non posset mss. et
»•** "»•*•
Editf Gotk.*'M aut non pote.t Fecit restanrare mss. fecit restituere
**** Pleni creaturae mss. pleBi
creaturis Obiendefentur mss. Vict. 19. CJsftir.et Joly ostenderentiir Quanlumlibet parvum m»».
'•*» ", 0
quamlibet parvtim Ergo satisfacies mss. et Edit. Goth. erg« satisfacis Audi adhuc. etc. In mtt.
kie incipit caput ii.
PATROL. CLVIII. 13
395 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA. 396
CAPUT XXII. h Deus perdidil;, ita, per boc quod vincal, perdat dia-
*m Deo homo cum se Itolus, et Deus recnperet. Bos. Nec districiius ncc
Quam cottfume.iain fecil , ANS.Putasne snm-
permisii a diabolo vinci ; pro qua tutitfaeere tion justius aliquid potest cogitari.
polest™-. mam jnsliliam, hanc justitiam posse violare? Bos.
ANS.Homo in paradiso sine peccato.faclns, quasj Non andeo cogitare. ANS. Nullatenus ergo deliet
""-'*accipere homo a Deo, quod Deus illi
positus esi pro Deo ituer Deum et diaboluni, ut aut polest
vinceret diabolum non consentiendo suadenti pccca- dare proposuil; si non reddit Deo totum qtiod ill.i
lum ad cxcusalionem et honorem Dei,,. elad confu- abstulit: ut sicutper illnni Deus perdidit, ila per
slonem al»»diaboli; cum ille infirmior in lerranon illum Deus recuperet »•'•. Quod non aliler fieri va-
peccaret, eodem diabolo suadente, qui fortior pec_- let, nisi ut, qiiemadmpdnm per viclom lota humana
cavit in ccelo, nullo suadente "•**: et, cum hochomo nalura corrnpta et qnasi fernienlala cst peccalO,
facile »*"»possel efficere, nulla vi coacttis, sola sua- citm qno ntillum Deus assurail ad perftciendam illam
sione sporitesevinci periYiisitadvoluritatcm diab.oli, civitatcm ccclestem: ita per yincentera justificen-
et contra voluniatem el honorem Dei. Bos. Ad quid tur," 66a peccalo lot homines, quot illiim nnmcnim
vis tendere? ANS..ludica, tu ipse, sinon est contra completnri erant, ad quetn complendiim factus est
honorem Deij ut homo reeonciliclur »*'•' illi cum B homo. Sed hoc facere nuJJa.tenus polcst homo pec-
calumnia hiijtis contumeliae Deo irrogalae , nisi prius cator; quia peccator peccatorem justificare nequit.
Iio.noraveril Deum vincerido diabottim; sicut inho- Bos. Et nihil jnstius,! et riihil impossibilius : sed ex
noravii illuiri ,'»' victus a diabolo. Victoria vero his omnibus videtur misericordia Dei el spes bomi-
lalis esse dpbel, ut sicut forlis ac potestate immor- nis perire, quantiim ad bealitutlinein spcclat, ad
'
lalis consensit facilediabolo nl peccaret, unde jusle quain faclus est hpmo. ANS.Exspecta adbuc pa-
incurrit pcenam mortalilatis : ila infirmtis et mor- riun. Bns. Quid habes ampjius *"6' ?
talis, qiialem se fecit ipsc, per mortis difhcultatem CAPUT XXIV.
vincat diabolum, rit nullo raodo peccet; quodfacere
Quod quandiu «•'•-Bomonon"" reddit Deo *"* qued
non potesl, quandiu ex vujnere pfimi peccati conci- . debet ,non possil esse beittut: nee excuselnr im-
pilur et nascitur iii peccato. Bos. Iterum dico quia polenlia. •....
el ratio*'""' probat qttod dicis; et impossibiie est. ANS. Si horao dicilur injustus, qui homitii non
ANS.Adliuc aceipe ****upuin, sine quojuste non re- reddit quod debet, mulio niagis iiijusius est, qui
conciiialur homo: nec minus inipossibileest"' 0.Bos. Deo quod debct non reddil. Bos. Sipolcst, et non
Tol jam proposnisti nohis, qiiaefacere debcrnus, ut rcddil, vere injuslus esl. Si vcro non polest, quo-
quidquid snperaddas, nonme magis terrere possit. ^ modo injustus esl? ANS.Forsilan si nulla in illo est
ANS.Audi lamen. Bos. Audio. . impotcntiac causa, aliqttatenus excusari potcst. Setl
CAPUT XXIII. si in ipsa inipoientia esl culpa*" 1, sicul npn levigat
debi-
Quid abslulil " 61 Deo cum peccnvil, quod reddere. peccatum , ila npn excusal non reddentem.
nequit. tum. Nam si quis injtmgal aliquodopus servotiio
ANS.Quid abstulit horno Deo, cum vinci se per- ,*'•*, et praecipiat illi ne dejiciiit.se in foveam, qoati»
misit a diabolo? Bos. Dic tu, ut inccepis.i; quia ego illi tlemonslfat "", unde nullatenus exire possit :
nescio quid, super haec mala quae ostendisti, potnit eiservns ille coniemnens mandatum clmonitionem
addere. ANS.Nonne abslulil Deo qnidquid de liunia- domini sui, spontc se in pracraonstratam miltal ft;-
nanatura facere propusueral? Bos. Non polest ne- veam, ut nuUalenus jiossit injtincliim opus etficere
gari. ANS.Intende 5B<!Jin districlam jusliliarti; et "n : putasne illi aliqtialenus^^impolentiamistairi
"6S ad excnsationem valere, cur
judica secundum illam, utrum ad aequalitatem opus "" injnnctnm
peccati horrio satisfacial Deo; nisi idipstim quod, non facial? Bos. Ntillo raodo, sel ad augmenlum
perinillcndo sevinci a diabolo, Deoabsiutit, diabo- polius culpae; quoniam ipse impotenliam illam sibi
lum vincendo reslilual : ut quemadtnodum per boc fecit. Dupliciter namque peccavit, quia et quo/l jus-
p
quod victtts est, rapuit diaboliis quod Dei erat, et , sus esl facere, non fecit; el quod praeceptunl est ne
YARI_E LECTIONES.
,M1 Qunm coiilumeliam ms. Joty Quod conlumeliam •»«» Non potest ms. Joly non polest
Deo »••»l£tconfusionem mss. et ad confiisionem "»* Qui fortior peccavit in co3lo,nulIo suadente ms.
Joly hcec omilt. •«» Hoc homo facile mss. hoc faciJe ""Uloino reconcilielur mss. Gem. et Bec. reconci-
liarelur "« Inbonoraveril iiliun mss. Bec. Gem. Viel.Joly inbonoravit illiim •."*••Qnia ralio mss. Gem.
Bec. Viet. et Joly quia et ratio "» 9 Adhuc accipe. elc., in manuscript. hk incipit capui 23. " 60Impossi-
hile est, ms. Cisler. omitiit est "«* Qnod abstulii inss. et Edit. Goih. et Venei. quid abstulit "«* Alten-
dere in mss. et Edit. Golh. intentle in *"6' Ulrum et aeqiialilalein mss. utrum ad-aequalitatem *««*Ant
potestm». Yict. aut lotum "6« Illum recnperet ms. V.<_.illuiri Deus recnperet *«6' tuslificentiir ms. Joly
vivificenlur *«6' Adhuc amplius mss. Joly et Vict. omitt. adhuc *«•»Quia quandiu mss. quod qnantliii
*"» Homo non mss. Bec. et Genu omili. honio "-r,, Reddit Deo mss. Joty et Vict. reddet Deo ."".I».
ipso impotentia est culpa ms. Joly iri ipsa potentia est «ulpa mss. Vict. 3. et 19. Cister. et Edit.Golh. in
ipsa impotentia culpa esl ms. S. Mich. ipsa iinpoieniia est culpa ms. Vici. 15. nulla est in illo causa impo-
lenliae "" Scrvo suo, ei »»s. Joly servo et »'»llli deinonsiial mss. Gem; Bec. Vict. illi monstral
.'"'» Opus efficere ms./o.t/opus pcrUcere "'« Ptitasne illi aliqrialenus ms. Vict. omit. ilii ""Cumopiis
mss. et Edil. Golh. eur opus
39f- CUR DE.US HOMO. - LIB. l. 398
facerel, fecit. ANS.Ita homo, qui se sponte obtigayit A cordia Deo atlribualur. At si diinittit quod invito 1
illo debito '"', quod solvere non potest; et sua erat ablaturus, propter impotentiam reddendi quod
culpa dejecit se in hanc impotenliam, ut nec illud sponte reddere debet, relaxat Deus pcenam, et facit
possit solvere, quoddebebat ante peccatum, id est bealum bominem propter peccatum, quia habet
ne peccarei;nechoc qupddebet *"8 quia peccavit: «_uod debet non habere. Nam ipsam impolentiam
incxcusabilis est"". Ipsa namque impotenlia culpa debet non habere, et idcirco quandiu iliam habet
esi; quia non debet eam habere, imo debet eam stne satisfaclione peccalum est illi: verum htijus-
no;i habere: nam, sicul culpa est non habere quod modi misericordia Dei nimis "8»est contraria justi-
debet habere, ila, culpa esl habere quod debet npri tiae illius, quae nonnisi poenara permittilreddi pro-
liabere. Sicut ergo *"•«culpa est homini npnhabere pter peccalum. Quapropler, quemadmodum Deum
poteslaiem illam, qttam accepit ut posset cavere sibiesse contrarium, ita hoc modo illum essemise-
peccattsm: sic culpa est. ilti habere inipptentiam, ricordein est impossibile. Bos> AJiara Dei misericor-
qua nec '""injustitiam tenere.etpeccatumcavere; diam video esse quaerentlam, quam istam. ANS.
nec quod pro peceato dehet reddere potesi. Sponle Yeruni esto .'.*•*: dimittit Detts ei, qui non solvit
namque fecit, unde perdidil illam potestaiem, et qnod debel "", idcirco quoniam non potest »•".
devenit in hanc impolentiam. Idem enim.est non B Bos. Ita vellem. ANS. At qttanditi non reddet, aut
habere po.eslalem, quamdebet .haberc; ctbabere volet reddere, aut rion yolet. Spd si volet .****quod"
impotentiam, quam debet npri nabere. Qiiaproptec non polerit, indigens erit : si vero non volet, in-
impotenlia reddendi Deo quod .debet, quae facit ut jtistns erit. Bos. Hoc nihil clarius .**•*-ANS."Sive
non reddat, non excusat hominen., si non reddit": aulcin indigens, sive injuslus sit, bpifius non
quoniameffectum peccali *"**nonexcusat p.ccalum erit. Bos. Et hoc apertutn *»*».ANS. Quandiu ergo
quod facit *»•", Bps. Et grave nimis est, et ita esSe non **96rcddel, bealus esse non polerit. Bos. Si ra-
necesse est, ANS.Injustus ergo bomo est, qni. ripn tionem seqiialur Deus jn.sliiia;, non est qua cvadat
reddit Deo quod debet. Bos. Nimis cst verum; nani miser homuncio; et misericordia Dei perirevidclur.
injustusesi quta non reddit: el injuslus est, qtiia ANS.Rationem poslulasti, ralionem accipe; miseri- "
reddere nequit. Axs. Nullus. autem ii.justus admilie- cordem Deumesse nonnegp,qtti homineseljiimenta
tur ad *•**beatitudinem; quoniam queraadraodum salyat, quemadmotliim miiliiplicayit miserieordiam
beatitudo est sufficientia, in qua nulja est indigen- suam. Nos aulem loquiinur de illa ullima miseri-
lia : sic nulli convenit, nisi in quo ita pura est ju- cordia, qua post hanc vilam bealiim facit hominem:
stitia, ut nolla in eo sit injuslitia. Bos. Non audeo hanc bealitudinem nulli dari debere *'", nisi illi,
aliter credere. ANS.Qui ergo non solvil Deo, quod *-*cui penitus dimissa »°98sunt peccata; nec har»cdi-
debel, non polerit esse *•*• beatus. Bos. Nec boc missioriem lieri, nisi debilo reddilo, qudd deLetur,
consequi*•»*negare possum "".ANS. Quod si vis pro peccato secundnm magnitudinem peccati, supra>
dicere quia misericors358S Deus dimillit supplicanli positis rationibus puto rae sutlicienter ostendissc.
qnoddebef, idcirco quia reddere neqnit; nonpolest Quibus si quid libi videtnr posse rationibus objici,
dici dimillere, nisi aut hoc, quod horap sponte red- dicere debes ••*'. Bos. Ego utique nullam tuarum
dere debet, nec potest, id est quod recoinpensari ralionum aliquatenus infirmari posse video. ANS.
possitpeccato quodfiefi non deberel gg pro con- Keque ego, si bene considerentur, existimo : ve-
versatione omnis rei, quae Deus non est: aul hoc, . riimlairieii si velunade omnibus, qnas posui, inex-
quod puniendo eral abiaturus invito, sicut supra pugnabili veritale roboraiur, sufficere debet. Sive
dixi, id est bealiludinem : sed si dimillit qnotl iiamqueuno.sivepluribus arguinenlis veritasinexpu-
sponte reddere debel Iioino , ideo qtiia reddere non gnabiHtcr nionslrctuf, acqualiterabomnidubilaiione
polest; quid esl aliud, quani dimillit Deus quod defendiiiir. Bos. Ecce ita est »600. Quomodo ergo
habere non potesl? Sed derisio est.ul talis miseri- salvus erit homo, si ipse nec solvit quod debet; ncc

VARI.E LECTIONES.
**"Illi debito mss. el Edit. Golh. illo debilo ",B Nee quod debet mss. el Edil. Golh. nec
hoc quot debet *"'9 liiexcusabtlis est ms. Joly inexcusabile est " 80 Sicut ergo, etc, usque ad
hwc. Qnapropter, etc, ms. Joly omillit. "8l Pef quam nec mss. qua nec " 8" EtTeclits peccati
»»»*.effectum peccali "»* Qnod facit ms. S. Mich. qtiod fccil •*'•** Admillilur ad ms. Vicl. et Edit. Goth.
admitteiur ad "**.;N6II potest esse tnss. et Edit. Golh. non poteritesse "8« Nec hoc conseqrii possum
m*. Joly nee hoc consequenler *"8'Negare possum. »ri».Vict. 19. ncc consequi negare possum. mss. Vict.
3. et 13. et hoc consequi riori possum. »ns. S. Mich. et edit. Golh. nec hoc cotisequi negare possura.; '
"** Dieere quia misericors »n>is.dicere; misericors »"*9 Dei nimis mss. Beccens. Gemmel. Vict: 19. Dei
csl nithis ***•Vefum eslo ms. Joly verum est " 91 Dimitlat Deus ei, qui non solvit debitum, mss. et Edit.
Goth. dimiltit Deus ei, qui non solvit qttod debet *M*Idcirco qilod non potesl mss. Vicl.et Jcly,Cisler.
S. Mich. et Edit. Golh. iticirco quohiara uon potest mss. Geni. et Bec. omitt. idcirco **" Quod Si volet
mss. et Edit.Goitt. sed si volct "*'* Niliil clarius ms. Joty mihi clarius »"'* Hoc apertumtBS.-Vicf. aperr
tttm est *••• Quandiii noh mss. et Edit. Gotlt. quandiii ergo non »"" Dare debere mss. Gem, Bec, Joty, '
Cisler. Vict: 19. et Edii.Goth. dari debere *»••Penitus demissa ms. Vicf. 19. omiff. peniliis- *M»Dicere
deberes »»»».etEdit. Gotk. dicefe debes """ B. Ecce ifa esl, ctc , in mss. hic incipit capui 25.
399 S. ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS h — DOGMATJCA. 400
salvari »«••, si nonsolvit, debet»«°*?atit qua fronle A cesseest aliquos homines ad bealitudinem perve-
asseremus *'°' Deum in misericordia divitem supra nire? Nara si Deo est inconveniens hominem cuin
huraanum "'* intellectum, hanc misericordiam fa- aliqua macula perdocere ad boc, ad quod ijlum sine
cere nori posse? ANS. Hoc debes nunc ab illis *60» omni macula fecil*_•"; ne aut boni inccepti poenite-
cxigere (qui Christum non essetredunlnecessarium re, aut propositum implere non posse videatur :
ad illam salutem *••• hominis) quoruin vice loque- multo magis propter eamdem inconvenientiam im-
ris; ut dicant qualiter homo salvafi sine Christo possibile est nullum hominem ad hoc provehi, ad
possit. Quod si non possuntullomodo; desinanlnos quod faclus est. Quapropier aut extra fidem Cliri-
irritlere, e't accedant, et jungant »«•' se nobis, qui stianam invenienda esl peccati satisfactio, qualem
non dubi.amus hominem salvari possc per Christum supra esse debere oslendimus; quod nulLi ralio po-
aut desperent hoc ullo modo posse fieri. quod si test ostendere, aut indubitanler in illa essecredeuda
horrent, credanl nobiscum in Cbrislum ul possint est. Quod enim necessaria *6,"ratioite veraciteresse
salvari. Bos. A te quieram *6»9, sicut inccepi *«0*, colligitur, id in miUamdebet deduci ""' dubietalem
utostendas mihi qua ralione salvelur homo per »6*°,etiam si ralio, quomodo *6'Vsit, non percipilur.
Cbrislairi. Bos. Verum esl quod dicis. ANS.Qnid ergo quaeris
CAPUT XXV. B araplius? Bos. Non ad hoc veni, ut auferas mihi
Quod ex neeessilale per Christumsalvelur homo. fidei dubitationem *•**; sed ut ostendas mihi certi-
ANS.Nonne sufficienler probatur pcr Chrislum tudinis meaerationem: quapropter sicut.me ratio-
hominem posse salvari; cum eliam infideles non nabiliter deduxisli ad hoo, ut videam homihempec-
negent hominein ullo modo posse fieribealum, et calorem hoc debere Deo pro peccalo, quod et red-
satis ostensumsit quia si ponimus Christum non dere *««'nequil; et nisi reddiderit salvari nen valet,
esse, nullomodo polesl inveniri salus hominis? Aut ita volo me perducas illuc, ul rationabili necessitale
enim perChristum, aut alioaliquo, aut nullo *61* inlelligam esse oportere omnia illa, qtrae nobis fides
modo poterit homo salvus 161'esse : quapropler si catholica de Christo credere praccipit, si yoiumus
falsum est quia nullo, aut aliqtio alio modo potest salvari; et quid valeanl "** ad salulem hominis; et
hoc esse, necesse esl fieri *61*per Christum. Bos. Si qualiter Deus misericordia salvet hominero, cum
quis.videns ralionemquia ajiomodononpoteslesse, non dimittat illi peccalum, nisi reddiderit quod
etnon intelligensqua ratione perChristum esse va- propter illud debet: et ut certiores sint arginnenta- .
leat *613,asserere velit quia nec per Clirislum, nec tiones luae , sic a longe incipe, ut eas supra firmura
ullo modo queat ltoc esse : quid huic respondebi- tnndamentum constituas. ANS. Atljuvet me nimc
mus? ANS.Quid respondendum *'u est illi,. qui id- C Deus, quia tu nullatenus mibi parcis, neccousideras
circo astruit esse impossibile quod necesse estesse, iinbecillitatem scienliae meae, cui tam magnumopus
quia nescil quomodo sii? Bos. Quia insipiens cst. injungis. Tentabo tamen, quandoquidein inccepi,
ANS.Contemnemdum estergo quod dicil. Bos. Ve non in tne, sed in Deo confidens; et faciam quotl,
ruin est; sed'61* hocipsum illi oslendendum est* 61" ipsp adjuvante,r5otero. Sed ne fasiidiuiri baecvolent»
qua ralione sit, quod pulat impossibile. ANS. An legere nimis longa conlintialione generetur , a
non intclligis ex his quae supra diximus, quia ne- . dictis "'" dicenda aiio exordio dislinguamus.

LIBER SECUNI)USM 8.
CAPUT PRIMUM. ut illo fruendo beala esset, dubilari non debef.
Quod homo a Deo factus sit justus, ut Deo Ideo namque ralionalis est, ut discerriaf inter
fruendo beatus »6*'essel *6'*. juslum et injustum, inter "'"bonum et raahnri, in-
Ralionalem naluram «•"•aDeo factam essejtistam ter ••" majus bonura **" et rainus bonuin; alioqnin
VARl/E LECTIONES.
*601Nec salvari valet mss. omill. valet *60* Si non solvit quod debet mss. Bee. Gem. Vict.
3. Joly S. Mich. si non solvil, deliet mss. Vict. 19. si nch solvitur, debet ""Fronte asserimus
mss. et Edit. Goth. asseremus a6£"
*60" Supcr humanum mss. Gem. Bec. Vict. et Joly snpra huma-
' 606Ad salulem mss. et Edit. Golh. ad illain salulem
iitiin Nunc ab illis ms. Joly ab illis non.
*60' Ut jungitttl se mss.et £_if. Goth. el jungant se ms. Joly et adjungant se < "° 8 A te quaero mss. a te
quaerani ' 609Sicut ihcepi ms. Vict. sicut incepisti *6,° Ant atioaliquo modo aut nullo mss. Cisler. S.
Mich. alio aliquo aut nullo "•" Poterit salvus mss. Vict, Cister. S. Mich. el Edit. Goth. polerit homo sal-
vus *6UNecesse est fieri ms. S. Mich. omit. esl "1J Esse valeat mss. Viet. essevalet **1*Quod respon-
dendum ms». Joly, Via. et 13 S. Mich. et Edit. Goth. Quid respondendum ,61«Verum est, sed w*. Cislet.
Verum quidem est, sed *618 *816Ostendendnra esl ms. Joly responilendum est *6" Sine omni macnla fecit ms.
/_/jl Sine macula fecit In necessaria mss. et Edit. Goth. omiit. in , 1619Duci dubieiatem mss. Vicl.
Jfifff,Gem. Bec. S. Mick. detluci »6" Duhitalionem ms. Cisler. dednci dubietatem ^6*1Ralio qnomodo »»».
Cisler. ratione quoraodo . **••Milii dubilalionem mss.Gem.Bec. Vict. Joly mihi fidei dubilaiionem ""
Quod et reddere m». Vict. quOd reddere ."** Quomodo valeant m». Joly quid valeant *«**Generem, a
tficlism*«. generelur, a dictis "*« In ms. Gem. Liber 2 Anselmi Cantuariensis episcopi. Non posse fieii
liomtnem beaiiiin, nisi per bominem Deum *6" Lt bealus ntt. Joly unde beatus *6**In, Edit. Coth. Quod
Hotno a Deofactus sit justiis, ut Deo favendo bealus essel **" Rationalem naturam ms. S.Mich. ralioua-
lem creatnram "*' Injusium, inler mss. Vict. el Joly injusium, el iuler s'aiMaIum. inlerm»». Vict. Joly
S. Mich. uialum, etinlcr *68*Majusbonum mss.Gem. Bec. Vict. Joly magis bonuin
 10» CUR DEUS HOMO.— L.B. II. 402
frustra facta esset rationatis. Sed Deus non fecit cam ,/_ staurandus est; lalis debet reslilui, qualis fulurus
rationalem frnstra. Quare ad boc eam factam esse eral, si non peccassct. Bos. Aliter esse non potest.
rationalem *•'* dubium non est. Siraili ratione pro- ANS.Quemadmodum igilur si non peccasset homo,
battir quia ad hoc accepit pptestatem discernendi, cum eodem quod gerebat corpore in incorruplibi-
ut odisset etvitaret malum, ac amaret et eligeret lilatem transmutandus eral; ita oportet ul cum
bonnm, alque majus bonum magis diligeret *«**et restaurabilur, cum suo, in quo vivit in hac vita,
eligeret. Aliter natnque frostra illi Deus dedisset corpore restauretur. Bos. Quid««*«respondebimus, si
poleslalem illam *•**discernendi : quia in 87 va" quis dicat quia hoc fieri oportel de illis, in quibtis
uum discernerel, si seeundum discretionera non. humanum genus reslaurabitur; de reprobis vero
amaret et vitaret. Sed non convenit uf Deus tantam nonesl necesse? ANS. Nihil justius aut.convenien-
potestatem frusira dederit. Ad hoc ilaque factam tius intelligilur, quam "** ut sicut homo, si per-
esse rationalera naturara cerlum est, ut summum- severassel in justitia, tolus. idesl aniuia et corpore,
bonura super omnia amaret el eiigeret ***', non aeterne beatus essel: ita, si perseveral in injustitia,.
propler aliud, sed propter ipsum ; si enim propter lolus similiter aeterne miser sil "". Bos. Breviter
aliud, non ipsum, sed aliud amat. At hoc nisi **" mihi de his salisfecisli.
jusla fucere nequit. Ut igitur frustra non sil ratio B CAPUT I\.
nalis, simul ad hoc rationalis '•*• et justa facta esl. Quod de kumana natura perficietDeus quou
Quod s.i ad sarnmum banum eligendum etamandum incmpit.
jusla facla est; aul lalis ad *'"hoc facla'est, ul A.NS.Ex his est facile cognoscere quoniam aut
aliquando assequeretur quod amarelet eligeret, hoc de «"* humana nalura perliciet Deus quod in-
ant non. Sed si non ad hoc jusla est facta .***•,
ccepil; aul in vanum fecit lam sublimem naturam
ut qucd sic amal eteligil assfqualur,frustra facla ad tanliim bonum. Al si nihil
pretiosius agnoscilur
esl talis, ul sic iliud amet et eligat; nec ulla ratio Dieusfecisse,
quam ralionalem ualuram ad gauden-
erit cur illud assequi debeat aliquando. Quandiu dum de
se; valdc alienum est ab eo, ut ullam "V9
ergo amando et eligendo suriimum bonum, justa ralionalem naturam penilus perire sinat. Bos. Non
faciet ad qnod facta esl, misera erit ;.quia indigens aliler putare cor rationale. ANS.Necesse est
polest
erit conlra voluntalein, non habendo quod deside- ul de humaita natura perficiat quod inccepit;
rat: quod nimis absurdum est. Quaproptec rationa- ergo boc autera fieri, sicttt diximus, nequit, nisi per in-
lis natura justa est facla, ut summo bono, id est
**** tegram peccali satisfactionem, quam nullus pecca-
Deo, fruendo beata esset : homo ergo, qui ra- tor facere potest. Bos. Inlelligo jam necesse esse, rit
tionalis natura est, faclus esl justus ad boc, ut Deo DeusQ
perficiat quod inccepit; ne aliter quam deceat
fruendo beatus essei. a suqMiicoeptovidealur deficere.
CAPUT II. CAPUT V.
Quod komo non morereiur, si non peccasset. Quod quamvis koc necesse sit fieri., lamen"**
hoe non
ANS.Quod autem lalis faclus sil, ut necessilale faciel cogente necessilate: et quoesil necessilas,
m* quoe aufert gratiam aut minuil; et qua neeessitas
non morerelur, binc facile probatur; quia, ut augeat *•»*
jam diximus, sapientiae et justitiae Dei repugnat, ut Bos. Sed si ita est, videlur quasi cogi Deus ne-
"**
cogeret hominem morlera pali sine culpa, quem cessilale vitandi indecenliam, ul salulem procuf.t
jusium fecitad actcrnam beatiludiiiem. Sequitur humanam. Quomodo ergo negari poterit plus hou
ergo qiiiasinunquampeecasset.nunquani raoreretur. propter se facere, quam proptor nos? At si ila
CAPUT III. esl "**, quam gratiam illi debemus, pro eo quod
Quod cum eorpore, in quo vjvit in hac vilu, homo facil »•**propter se ? Quomodo etiam noslram im-
resurgel "**. putabimus salutem ejus gralice, si nos salvat neces-
ANS.Unde aperle quandoque futura mortuorum sitaie? ANS.Est necessilas, quae benefacienti --
resurreclio probatur. Qtiippe si homo perfeete re- **gratiara auferl aut minuil; et cst necessilas, qua
VARI.E LECTIONES.
***»Faclam rationatem esse constat tnss. etEdit. Goth. faclam esse ralionalem dub.um non est
•«"Amarelqueetriiligeret bonum, aique majus bonura magis tliligeret tnss. et Edif.Gof/i.acamareteleligerel
bonom atquems. Cister.majus inagis bonuinmagis amarel *68»Potcslaieinillamms.Cister. et Vict. poteslau.ni
islam **** Omnia amaret et diligcret »»«».et Edit, Gotk. omnia ariiarct et eligeret ' 637Atl hocnisi ni»». Yi:t.
JolyelS.Mieh.Al boc uisi '6MSiraulad boc rationalis ms. Vicf.siintil ralionalisms.S.MiV/i.sinniladhop^t
raiiottalis *»" Anl talia ad m». Vicf. at lalis ad «*•••Si non ad hoc jusla esl facta ms. Vict. si ad ho _*4»ij8ir
noii est facla «^ 1 Bouo frucndo «.*».et Edit. Goth. bono, id esl Deo, fruendo "*' Iloc facile mss, ei Edti.
Goih. binc facile *«*'Cogeret iiiorlem »n». Vief. cogerel hoiniiieui mortem justum feceratmss. juslum fecit
»•*»Ans. quid »is». et Edit. Goth. Bus. quid »•*•
•«•*Resurgatiii». Vict. resurget
'*" *"» Inlelligilur, quam
w*. Joty inieltigi, qnam Miser sit m». Vicf. niiser erit Ad hoc de msi. et Edit. Goth,- atit hoc de
*64»Ab eo ut illain mss. ab eo ul uilara »6»0 Et quod sil ms, Vict. el quaesit »6"'E( sil necessifas quai
augeat m». Vicf.et quae necessitas augeat »•»»Ai si ila cst mss. el Edil. Gtrth.,aul si ita est »6"' Quod
' facil»»«. Yict.et Edtt. Gotlt.
quod fecil *«»•Dencfaciendi mss. Joly, Vict. 3. el 13. S. Mich. Ctster, «l
Edit. Gvlh. bencfacicnii
403 S. ANSELMI CANTUAR. ARCUIEP. OPP. PARS I. — DOUMATICA.. .04
major beneficio *•"• gralia debctur. (ium enim ali- A Deo pro peccalo bonitnis aliquid nmjtis quain «uinc.
quis ea necessitatc, cui subjacei invitus, bene- quod prseter Deum est "•». Bos. lta constat. ANS.
facit, aut nulla, aut minorilli gratia debetur. Cum IJtnm quOque, qu_ de suo poteril Deo dare aliquid,
vero ipse se spnnte necessilati benefaciendi subdit, quodsupere t orane "" quod subDeo esl, majorem esse
nec invitus earii sustinet, tunc utique beneficii gra- necesse est quam omne quod hon est Deus. Bos.
tiam meretur majorem. Non enim li.ec est dicenda Nequeo 88 negare. ANS.Nibif aitlem est supra
necessilas, sed gralia;. quia nullo eogente illam Omne quod Deris non est *«", nisi Deus. Bos. Ve-
sascepitaut servat, sed gratis. Natn si quod ho;lie rum cst. ANS.Non ergo potest hanc salisfactioneni
*«""sppnte.
pr_0-.ilt.js..te cras daturunt eadem cras facere, nisiDeus.Bos.Sicsequilur.ANS. Sed ncc
volunlale das, quamvis necesse sit le cras reddere facere illam debet, nisi homo; aKoquin non satisfa
promissum.si potes, aut mentiri »"Tj non lamen cit liomo, Bes. Nori vtdetur aliqoid juslitis. ANS.Si
niinus tibi debel ille pro impenso bcneficio, cui das, ergo, sicut constat, riecesse est ul de hominibus
quant si npn promisisses: quoniam te debitprera perficialur illa superna civitas; nec lioc esse valet,
iin.le lempus dationis illi facerenones coactus .«•••.. nisi fiat praedictasalisfaClio, quam nec potest facere-
Tale est cuin quis sanctae conversalionis sponte vo- uisi Deus, nec debei nisi liomo; necesse esl ul eani
vet *6'9 propositmn. Quamvis nanique servare illud facial Deus homo. Bos. Benedictus DeUs: jam ma-
ex neccas.i.te post votum debeat, ne aposialse dain- gnum quidtlain iiivcnimus de bnc quOd quaerimus :
nationem incurral-; et licelcogipossii servare, si nolil . prosequere igittir rit inccepisti. Spero enim quia
*•«*: si lamen non invilus servut quod vovit, non Deusrios adjuvabit. ANS.Investigandum est "e*nunc:
ininus, sed riiagis gralus estDeo quam si non vovis- quomodo possit fieri Deus homo *«63.
set: quoriiam non solum communeiii vilani^sed etiara CAPUTVII.
ejus licentiaui sibi prnpler Deum abnegavit; nec Quod necessesil eumdem ipsumesse perfeclum Deum,,
sancte vivere dicendus esl necessilate, sed eadem et perfeclum hominem.
qua vovit libertale. Quare tnulio magis si Deus facit Divina cnim natura *670et humana non possunt
komtni hpmini quod inccepit, licel nou deceat cuin in invicem S6n mulari, ut divina fiat humana, vel-
a bono inccepio "" deficere, loiura graiiae debenius humana divina; nec ita misceri, ut qu-edan»terlia
iraputare : quia hoc propter nos, non propter se sil ex duabus, quae.nec divina sil oranino, nec hu-
iiulliusegeusinco.pit.Non enini illum laluit quid mana. Denique si fieri posset ut altera iu alteram.
lioiiio facturiis erat, cum illuni fecit: et lanien bo- converteretur, aut essel lanlum Deus, et non homo;
nilaie sua illura creando, sponte.se ut perficeret in- _ aul solum bomo et nonDeus : attt si miscerentur iia
<:o.plumbonum quasi obligavit. Denique Deus nihil ut ex duabus corruplis fieret qucedam terlia (quem-
fjcit necessitate, quia uullo modo cogilur, aul prohi- admodum de duobtis iiulividuis animalibus diversa-
lielur atiquid facere. Et cuni diciinu. Deum aliquid fa- rum specicrum masculo et feinina nascilur tertium,
cere qua. i necessitate vitandi iiilionestateiii.quam uti- quod ncc palris inlegram, heC matris servat natu-
"'« mistara), nec homp-
quenon timet; potiusinlelligendumestquiahoc facit rara, sed ex utiaque tertiam
*06".necessitate .servandae lioneslatis; qua. scilxei esset, nec Deus. Non igilur potesl fleri bomo Deus,
necessitas non est aliud quara immutabilitas lione- queni qilaerimus, ex. diviha et humana natura, au.
stalis eju9,-quam a seipso, ef non ab alio habet; el conversione allerius in alteram, aul corruptiva com-
idcircO improprie dicilur necessitas. DiG.tnuislamcn mislione utriusque in lertiam, quia haec fieri ne-
*66'qttiane.esseesiutboni_asDei propter iininut.ibili- queuiit; aul si fieri valefent, nihil ad hoc quodqua.-
** Si aulera quolibet modo ita
taterasuamperficiatdehomine qnod inccepil; quamvis riinus valerenu
lotum sit gralia bonum quod faciliMi. Bos. Conce.Io. conjungi dicunttir ha*dtiaenalurae integrae, ut lamea
CAPUT VI. alius sil bomo, alius silDeus*m,ctnonidemsitDeus
'67«qui el hoino; impossibile est ut ambo facianl
Quod satisfaciionetn, per qiiam satvalur homo, non
possit facere nisi Deus Iwmo. n quod Deri necessO est. Nam Deus noi» faciet,
ANS.Hoe autem fieri neqnit, nisi sit qui solvat qtiia non debebit; et homo non facicl, quia
VARIiE LECTIONES.
' *«•• "»6 Si qtihl hodie mss, Vicl. Joty, Cister.
Major ex beneficio mss. et Edit- Goth. omili. ex
w qnod hodie "••! Si non poleris aut non vis menliri mss. et Edit. G&ih. si potes aut menliri ••» Nec
coaclus iws». omitt. nec coactus *6MVovet »»*».« Edil.%Goth. sponle vovel ""Posset si no-
lit mss. et Edit. Golh. possil, si nolil *«**Bono incepto ms. Joly boho proposilo •'•* Est quod facit mss.
et Edil. Goth. est quia bocfacit *86»Dicimus tamen mss. et Edit. Goth. dicainus tamen "«*Gratia qnod
iecit boniim mss. Gem.Bec. Vict. Joly et Edtt. Golk. graiia boniim quod facil *66»Quod Deusnon est, mss.
et Edit.Golh. qnOdpraeter Deura est *"« Superat orane mss. et Edit, Goth. sitperet omne »»«'Nihilauleiii
esl qiioil siipcromne sitquod Dens non est mss. et Edit. Gotk. nihil autem est supra onine quod Deus nou
est "•* Investigandum e .1 In tnss. Iiic incipit caput 7. " *669 >u»».quo-
Quomodo possit Jieri Deus bomo
*OT1
modo possit efse Deus honto ..••'• Divina nalura mss. et EdU. Goth* Divina enim natura Possuiil iu-
vicem mss. et Edii. Goth. possunt in invicem ms. Joly possunt ab invicem ••" Sed ex.ulraque ••'*
leriiam
thss.'et Edit. Goih. sed ex uliaque lertiam mixtam "" Valeret. Si mss. valerenl. Si Ut cura alius
sit honio, atins Deus mss. ut tamen alius sit homo, alius si.t Deus ms. Vicf. 19. ul tamen aliud sithomo,
aliud sit Deus *'• Et non idem sit Deus mss. Joly et ideni sit Deus
 405 ..,...' GUR DEUS HOMO, — UB. II. 406
non poterit : ut ergo '"'hoc faciat Deus liomo, ne- A non in illam dignitalem quam habiUtrum erat *68»,
cesse esleomdem ipsum esse perfectunv Deum, et sinon peccasset Adam, et idco non inlegre.restau-
perfectum hominem, qui hanc satisfaclionem fa- rabilur, et Dei propositum delicere vidcbitur, quae
cfurusest:qupniam eamfacere non potest,nisive- duo inconvenienlia sunt: ergo necesse est ut de
rus Deus '•*';uec debet, nisi yerus homo. "" Quo- Adara assumalur homo, per quem reslaurclitr gentis
niam ergo, servata inlegritate utriusque naturae, Adae. *6" Bos. Si ralionem sequimur, sicut propo-
necesse est inveniri Deura hominem; non minus ne- suimus, hoc inevitabililer oporlel esse. ANS. Inve-
cesse est, has duas naturas integras convenire in filigemus nuncutrum assumenda sit a Deo natura
unani personam, quemadmodum corpus et anima homiriis de patre el de malre *M1, sicut alii sunt
ralionalis conveiiiuut in unum hominem .quoniam homines *6**;aut de viro sine femina, aut de fe-
aliter fieri nequil ut idem ipse sit perfeclus Deus et mina sine viro. Nam quocuhque modo ex his tribus
perfeclus borao. Bos. Tolum mibi placct quod modis sit, de Atlarn ct Eva erit, de quibus est omnis
dicis. homo ulriusque sexus;' riec aliquis modus ex tribus
CAPUTVIII. hts facitior est Deo qtiam alii *69«,ut eo mpdo po-
Quod ex genete Adce, et devirgine femina Deum tials debeal assumi. Bos. Berie procedis. ANS.Ve-
oporteat *•*• assumere•*'** hominem. ? rum non esl opus niullo labore, ut ostentjatur quia
Ans. Reslat nunc qurerere unde et quomodo as- inundius el bonestiiis procreabitur bomo ille de
snmet Deus huinanara naltiram. Aut enim assumet so!o virp vel feinina, quam de »«**conimislione
eam de Adara »«**,'aul faciet novum hominem, utriusque, sicut omnes alii filii boniinum. Bos. Sul-
qiiemadmodum Tecit Adam de ntillo alio bomine. ficit.ANS. Aulergode solo viro, aut de sola femina
Sed si novum hominem facil '•»* non ex Atlae ge- assumendus est. Bos. Aliunde non polest. ANS.
nefe, non perlinebil ad genus humanura, qnod ha- Qualiior mo.is potest Deus facere hominein; vidc-
tuni est de Adani: quare non debebit •••*salisfacere licet aul de viro et de feinina, .sicut"assii!titis usus
pro eo, qriia non erit de eo **«*.Sicut enira r.cium monstrat; aut nec de viro nec de femiha, sicul crea-
est ut pro citlpa bomiuis homo satisfacial; ita ne- yit Adam; aul de viro sine femina, sicutfecit
cesse est ut salisfaciens idem sit qui peccator aut Evam; autdefeinina sine viro', quod itondutii fecit.
ejusdem generis : aliler namque nec Atlam, riec Ut igilur bunc quoque modum probef suae sribja-
genus ejussatisfaceret pro se."««Ergo sicul Adara el cere polestati, et ad hoc ipsum opns dilatuni esse;
Eva peccatura in oranes homines propagalum est; nihil convenientius quam ul de femina sine yiro
ita nnilus, nisi vel ipsi, vel qui de illis nascilur, pro assumat illum hpminem quem qua.fiirius. Utrum
peccato boiiiinum salisf.)ccre debel. Quoniam ergo C autem de virgine, aut de non virgiue dignius hoc
illi nequeunl, necesse est ut de illis sil qui boc fa- fiat, non estopus disputare; scd sine oriini dubita-
ciet. Ampliiis : siculAtlani, et tolura geuus ejus '68«, tione *6»"asserendum est quia de virgirie Deum ho-
per se stetissel sine suslentatione alterius creatu- hiiiiem •••• nasci oportet. Bos. Secundurii placilum
r.E. si non peceassel: ita oportet ut si idem genus cordis mei loqueris. ANS.Estne solidum hoc quod
resurgit "•*•post casuin, per se resurgat ef releve- dixinius; aut vanum aliqtiid, sicul .nnbes : quod
ttir. Nam per quemcunque in statuln suura resli- dixisti nobis inlideles objicere? BOs. Nihil solidius.
titatur, per illum, utique slabif, per quem stalum ANS.Pingc igitur non super ficlam yaifitatem *697,
siium recupefabit. Deus eliain, quando humauam sed super solidam veritatem, et dic quia valde con
naturam primilus fecit in solo Adam, nec feminam, venit ul quemadmodum horoinis peccalum ct causa
111de ttlroque sexu multiplicarenlur lioinines, facere nostrx damnationis initium sumpsil, 6'8a fcmina; ila
voluituisi de ipso,aperte "«* monslravitse nonnisi medicina peccati, ei causa riostrae salvaiionis *«9*
de. Adara yoluisse facere quod de huraana natura nascatur de femina : ac.ne inulieres desperent se
faclurus erat. Quapropler si gcnus Adae per aliquem perlincre ad sorlem beatorum, quoniam de femrna
relevatur bominem, qui non sil de eodera genere; tantum maJum proccssit, oporlet ut ad reforman-
VARI_ELECTlONES.
*•'* Quia non poterit, ut ergo mss. Joly, Gem. Bec. S. Mich. ei Edit. Goih. quia non
• debebit; - et bomo non faciet; qtiia nen -
poteril. Ul crgo ms.*m
Vicl. 19. qttod facere non de-
hebit, et lmmo non faciet, quia non poleiit." Ut ergo Nisi silverus Deiis ms». nisi verus
Deus '»«" Nisi sit veriis iiomo mss. ei Edit. Goth, nisi verus homo *679 Deum oporteat
Vicf.mjs. 13. et 19. Deum oportebat "«'Suinere,m«»re< Edif. GofA.assuinere *681Eam Adam mss.
. «f Edif.GofA. eani deAdam "".Homihem faciet. mss. Yict. Geii». Bec. ,f jfo/i/ honiiitem facit *68»Non
debebit m». Cister. non habebit »«**• De illo m*. Cifter. de eo *68«Satisfacietprose mss. Vict. satisfaceret
pro se '"*• Genusejusms.Cisler. gerius hiiiiiailiim " 8? Genu .'resufget mss.^gerius resurgit "8« Unde
•. ipse apertemtt. et Edit. Goth. om.ft.undeipse *'8»Habiturus eralmss.'Vicl. Bec. Gem. S.Mick. et Edi'.
' Golh. babiturum erat *«»°Restauraretur genns Adoe'ntss. restaurandum est geniis Adae Edit. Goth. restau-
relur genus Adse *•»*De patre et malre mss.Vict. de paire e( demalre **9>Sictil alii bomin.s »iiss.Virf.
Hae.-Gem. Joly sjcut alii sunthomines .."•» Quain alii, ms. Joly quam alius *6'*Quam nl de »»«.Joly
; quam qttodde ..»•*• Dispuialione mss. Yiet. Joly, Bec. Gem. et Edit. Goth. dubiiatione **••Deuin et ho-
minem ms». Joly, Yict.S.et 13. et Edit. Golh. Deuin hominem ms. Vict. 19. hominem Deum "0T Fictam
vanilatem ms. S. Mich. siccam vanilatem <*698 Initium sumpsit mss. Vict. Joly et Cisler. principitun
sumpsit *c" Noslrae salutis mss. Vici. Joly, Cister. S. Mich. el Edit. Gotk. liosiraj salvalionis.
407 S. ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP; OPP. PARSL — DOGMATICA. 40»
dam spem earum, de. muliere laiilum bonuin pro- _ nam Filii peccaverunt, qui vera Patris sitnilitudo
cedat. Pinge el hoc "•••: Si yjrgo eral, qnae causa crcdilur »71*.Hli ilaque, cui specialjtts Gt injiiria,.
fuit humano generi totius raali;; niiilto magis decet convenientius atlribriitur culjice vindicta, aut iiidtrl-
ut virgo sit, quae causa erit lolitis boni. Hoc quoque gentia. Quapropter, cura ratio nos inevilabJtis per-
pinge: Si mulier, quam fecil Deus de viro sine fe- duxerit ad hoc, ut necesse sit divinam et humanam
*'oi valde ulvir naturam in unam convenire personam : nec lioc
mina, facla esl de virgine; convenil
quoque, qui fiet de feihina, sine viro fiat de virgine. fieri possit in pluribas personis Dei, et hoc conve-
Sed de picturis *"*_,quae possunt pingi snper hoc,- nientius fieri pateat in persona Verbi, quara in aliis,
quia Deus homo de virgiue mnliere nasci debet, necesse cst Verbum Deum ct hominein in unam
isla nunc suflicianl. Bos. Valde pulclme et rationa-. convenire personam. Bos. Sic est vla, qua ine du-
biles sunl islacpictnrae. cis, undique mtinita ratione, ut neqtte- ad dexte»
89 CAPUT IX. ram, tieque ad sinistram videam rae ab illa posse-
hominem in t»»<im- dcclinare. ANS.Non ego- te doco; sed ille, de quo-
Quod necesse sit Verbuni sotum, et
convenire penonam. loquimur, sine quo niliil possumus., nos ducit ubi7
ANS.Nunc quoque quterendum est in qua persoiia- cunqite viam veritatis tenemus.
Deus, qtii cst tres personae, honiinein assumat. * CAPUT X.
Plures enim pcrsonac-nequeunt unum eumdemque idem /iomo*7t»non ex debito, moriatur. ;-et quo-.
bominem assumere in iinitatem personae *''•*. Quare Qttod modo possil tel non potiit"-*peccare: el cur Uie,
iii una persona lanlum boc fieri necesse est. Sed de vel angelus de suajustilia laudandus sit; cum pec^
• care nonpossint.
hac uiiiiatc personae Dei et hominis*m et in qua
persona Dei Iioc magis fieri oporteat, in [v, al. ivj ANS.Ulrum aulera homo ilte sit moriturus ev de-
epistola de Iiicarnalionc Verbi ad dominum papam bilo. sicut omnes alii' 7" IiOrainescx debilo mo.
Urbanum directa,.quanlura ad praesentem investi- riunlur, iion investigare* 7" debemus : sed si Adant.
gationem sullieere puto, Jocuiussum"0*, Bos. Bre- moriturus non erat, sinon peecassei, mul.o niagis
yiter tamen hic lange"6* cur potius persona Filii isle mortem pati non debebit, iu quo peccatum csse
debeat incarnari' 7»7, quam Palris aut Spiritus san- non polerit, quia Deus eril*71-. Bos. In boc volo le
cti*708?ANS.Si qnaelibet alia persona incarneiur*70*, aliquaiilulum morari; sive enim dicatur posse, sive
erunt duo filli in Tiinilate, Filius scilicet Dei, qui iton posse peccare-, in ulroque mihi non parya na.
et ante incamatioiiera Filius est; ct ille, qui per scitur qusestio. Nam si non posse peccare dicilur,
incarnalionem fiiius erit Virginis : et erit/in perso- j, dilhcile credi debere Videtur : ut enim *71»aliquan-
nis, qiiae somper aequales esse deberil, inaequalilas u tulum loquar non quasi de illo, qui nunquain fue-
sectindum dignitalem nalivitatum.. Digniorem nam- _-il»'|»>,sicut haclenus fecimus, sed vclut de eo,
_ue nalivitatem habebit nstus ex Deo, qaam natus quein et cujus faeta novimus, quis neget illum mulla
ix Virgine. Itera : si Pater ftterit incarnatus, erunt potuisse facere, qnae peccata dicimus? Quippe, ul
duonepotes in Trinitate; qpia Pater erit nepos pa- alia laceam, quomodo dicemus cum non potuisse
rentura Virginis per hominem assumplum; el Ver- mentiri : quod semper peccatum esl ? Cum enini di-
bum, cum nihil babeat dc homine, nepos tamen cat judaeis dc Patrc : Si dixero quia nott tcio eum ,
erit Virginis, quia*"»filiiejuseril lilitis : qnaeom- ero similis *'" vobis tnendax (Joan. vm, S5) : et in-
nia inconvenientia sunt, nec in incarnaltone Verbi ter haec verba dicat : non scio eum : quis eum di-
conlingunl. Est et aliud cur magis conveniat incar- cal"" easdem tres nequivisse proferre dicliones,
nari Filio, quam aJiis personis :.quia convenienlius sive aliis verbis, ut sic diceret, non scio eum"**t
sonat Filium supplicare Patri, quam aliam perso- Quod si faceret, ut ipse ait, cssel niendax, quotl
nam alii' 711.Ilem : Homo, pro qub eral oraturus; est esse peccatoreni. Quare, quoniam hocpoluif,,
diabolus, quem erat expugnaturus; 'ambo falsam pcccare potuit. ANS. El boc dicere poluil; et
simililudinem Dei per propriam volunlalera prae- n peccare non potuit. Bps. Hoc ostende*7". ANS.
sunipserant. Uude quasi specialius adversus perso- Omnis potestas sequitur voluntalem. Cura ecira

VARIiE fcECTIONES.
«""•Pingeet hic: tnss. et Kdil. Goth. pinge et hoc ""'Fcemina factaest,de virgine convenilms. Joly foe-
rainaestde virgine; couvenit *7*»Seddepiclurisms. Cisler. sedetde picluris »'»»lnunitate personaem»*.
*7«*
et Edit. Golh. ni unilniem persona '** Hominis : in mss. et Etiii. Goth. hominis : in »707Locutus sum
et
ms. Vici. 19. quae loculus sum «7««Hoc lange »«»».Vicf. Joly et Edit. Goik.hic tange Debet incar-
nari mss. debeat incaruari *"» Et Spirilus sancti mss. Gem, Bec. Yict. S. Mich. aut Spiritus sancli*
"*• Incarnaretur mss. et Eclit. Golh. iucarneltir *7,° Virginis, quia m». Joly Viiginis, per hominent
"" Personam alii. Item ms. Vict, 19. personam. keruin *719credilur m». dicitur
assumplum, quia
,7,s Horao ideni mss. Vict.et Edit. Golh. idem homo, *71* Joju
Non possit mst, Vict. 19., et Edit. Geih. non
possint ' 71°Sicut alii*mss. et Edit. Goth. sicut omnes alii *"' Nunc invesfigare ms. Joty non investigiire
*M7 Deus erit ms. Vicl. 19. omit. erit. "7,«Dicitur , ut enim mss. et Edit. Goth. dicilur, difucilecredi
debere videlnr. Ul enim *7" Nunquam fuisset mss. et Edit. Golh: nunquam *"' fuerit '"° Ei siihilis m»»..
el Edit. Goth. omitt. ei 2m Eum dical mss. Joty Vict. 3. et 19. euin dicet Non scio eum $». Jol$
nacio eum ' 7" Uoc oslcndc ms. Vict. 19. ontit. hoc
40& tm DEUS HOMO.—- LIB..II. 410
dico quia possum ioqut vel ainhulare, subaudi-JI _ ille raaxime laudandtts est de bonis quae babet et
tur, si volo. Si eiiim non subinlelligilur voluntas, seival, non ttlla necessitate; sed, sicut stipra dixi,
BO» est poteslas, sed necessitas. Nam ctun dico propria el aeterna iininulabililale. Sic ergo liomo
quia BO.ens possum tjfihi aut vinci",v, non est ille, qui idem ipse Deus erit, quoniam omue bonum
haec mea*"** potesias,, sed necessitas, et potestas quod ipse habebit, a se habcbit, non necessilate,
allerius. Quippe non est aliud, possum tr bi vel* sed libertate'7", et a seipso jiislus, et idcirco lau-
vinci, quara, alius me trabere vel vincere potest. dandus erit. Quamvis enim huniana natura a divina
Possumus itaque dicere de Cbristo, quia potoit men- babeal quod habebit, idem tanicn ipse a seipso
tiri, si subaudiatur, si vellet: el qiioniam menliri (qtioniam duse naturae una persona erunt) habebit.
non pojuiitnoleiis/necpoiuii velie inenlirl; noumi- Bos. Salisfecisli mihi ex hoc; et apcrle video quia
nus*7" dici polest neqttivisse menliri. Sic ilaque elpeccafe non poterit; et tamen laudandus eritde.
potnit, et non potuit mentiri. Bos. Nunc redeamus. juslilia sua. Sed nunc qurcrendtira aestihio; cum
ad investigandum de illo quasi hondum sit, sicut Deus lalem posset* 1" facere hominem, c»ir non ta-'
inecepitnus. Dico igitur, si peccarenon poieril*7*7, les fecit angelos et duos priinos homines, ttl simiti-
quia siCul dicis, non polerit velle; ,ex necessilate ter et peccare non possent, et de juslitia sua lau-
sei-vabil jusliliam : quare non ex liberlale arbitrii » dandi essent? ANs. Intelligis qtia-dicis*"*? Bos.Vi-
juslus erit. Qua. Igilur gralia ilii prc justitia sua deor raihi intclligere, et idcirco quaero cureos lales
debebilur? Solemus. naraque dicere Deum idcirco non fecil? ANS. Quoniam nec potuit, nec debuit
fecisse angeJum et hominem lales qui peccare pos- fieri ul 90 uiiusquisque*73*eorum esset. idem ipse
sent; quatenus cum possent deserere jusfitiain, et qui Detis, sicul de"" homine isto dicimus : et sf
ex bberlate arbitrii serva.cnt, graliara et laudem quaeris cur non de tot quot*7" sttht personae Dei,
inererentur, ijiiac illis, sj necessilate justi essent, ., vel sailem de ririo hoc fecit.respondeo : quiaratio
non debercnlur. ANS.Nonne angeli, qiii raodo pec- lunc fieri nullatenus hoc exigebat, Sed omnino (quia
care nequeunf. laudandi sunl.Bos. Sunt uiique;, Deus nihil sine raiione facal) prohinebat. BosvEru-
quia hoc, quod modo non possunt, merueruril per besco quia hoc quaesivi : dic qua.*7'7 dicturui^rfi8f*
boc quod potuerunt el noluerunl. ANS.Quid dicis de ANS.Dicamus ergo quia mori nori debebit, «fli&nisrrri•'''.
Deo, quipeccare nonpotest: nechoc meruit perpo- non erit peccaior. Bos. Concetlere irie Oppfle-1.
lestatem peccandi, qua noit peccavit: nonne laudan- '
CAPUT°XI. _.;
dus esi,pro justitia sua» Bos. Hic volo ut respondeas
Quod moriatur ex sua poleaiate : et quod tiioriuti*
prome: nam si dicoeumnonesse la.tidaiidum, scio <_»*..*M0„pertineal dd puratn homints haturam.
me mentiri. Si autem dico laudandiim, titceo infir-' * ANS.Nunc autem reslat indagare ulruni possit
mare rationem*7", quam dixideangelis.ANs. Angeli mori seciindum biimanain natnrain : nam secimdum
non sunt laudandi de justitia sua, quia peccarepotue- divinam incorriiplibilis semper erit. Bos. De hoC
runl;sedquiaper licc quodamraodo a se liabent quod cur* 7" dubitare debemus; cttm ipse vtps hbintf
peccare nequeunt: in quo aliquatengs similes sunl fulurus sit, el omnis IiomOnattiraliter mortnlis sit?
Deo, qui a se habet quidquid habet. Dicitur enim ANS.NOIIpulo mortalitaleiri ad puram, sed ad cor-
dare aliquid, qtii non auferl' 7" quando potest; et fuptam bominis naturara pertinere. Quippe si nun-
facereesse atiquid, qtii cum possit idipsum facere quain peccasset homo, et immorialitas ipsius im-
non esse, non facil. Sic ilaque cum angelus potuil mutabiliter lirmala esset'™; non tanicn minus homc-
auferre sibi justitiam, et non abstulit; et facere se esset verus: et quaudo mortales in incorruptibilitato
uon esse justuni, et non fecit; recte asseritur ipse resurgenl, non minus erunt veri liomines : nam si
sibi dedisse .usliliam, el seipsum juslum fecisse. pertineret ad veritatem huraana. naturae morlalitas,
Hoc igilur modo habet a se justiliara (qtiia creatura nequaquam posset esse homo, qui esset imntortalis:
cam aliter a se habere nequit): et idcirco latidandus non ergo perlinet ad sineeritatem humanae natune
esfdesuajuslitia, necnecessilate*7*», sed libertate n corruplibilitas, sive incorruptibilitas : quonianv
tustus est: quia improprie dicitur necessitas, ubi neulra facit iiut desiruit hominem; sed allera valet
nec coactio ulla est; nec probibitio. Quapropter aJ ejus miseriam, altera ad beatitudiriem, Sed, quo-
i.uoniam Deus perfecle habct a se quidquid habel; niam nullus homo est, qui non moriatur : idciico.
>
VAI.LE LEGTIONES.
""Trahi et vinci mst. et Edit. Golh. trahi~aut vinci "»» Non est, nec mea mss. et Edit:
Goth. non est baecmea *7**Nec minus m»«. ¥iet. 3. et 19. S. Mich. Gem. Bec. et Edit. Gotlu
' Bon minus ""Peccare non poluit mss. Vict. Gem. Bee, Joty S. Mtek. et Edil. Golk pec-
care non poleril *7*
8 lnftrmare ralionem ms. Vict. 19. inftrmari rationem *7"» Quod noiv
auferl mss. Vicl. Joly, Gem. Bee. et Edit. Golh. qui non aufert *7*«Etnon necessitale mss. Vicl. Joty nee
necessilale *7" Sed volunlnte et libertale »n*s. omitiunt voluntate et *7" Tatem posset m«». Gem. Bec-
¥»"«-.et Joly talem possit *7»»Quid dicas ? m». Joty quaedicis ? »7" Fieri, ul unusqiiisqiie ms. Joly fieri.
"»* Deus sicut de mt.Joly Veus. Nunc de m». Yicl. 19. Deussicdc »7»*Vel tot quol »»»».
Uimsquisque
el Edit.Goth. de lot quot »7»7 Dic qttod mss. dic quae ****Quod mortalilas »iss. Vicf. el Edit. Golh. et
quod mortalilas »7'9 De hoccur mss. Yict. 19. de hoc hic »no Firma cssel ntss. el Edit, Goth. firmata
esset '..*"'
411 S. ANSELMICANTUAR. ARCtflEP. OPP. PARS 1. — DOGMATICA. 414
morlale pontlur in lioniiuis difflnilionea philosophis, . _ tem salisfaciat? El sf lam facile victes est _ diabolo,
quj non cretliderunl tottim hominem aliquando po- til Deum peccando exlionoraret, ut faeifiuSnon pos-
tuisse aut posse esse immorlalem, Quare non smT.cit, set. nonne justum est ut homo gatisfaciens Deo
ad tleiiioiistraiidtiiiiilluni hominem debere morlalein pro pec.alO'7**; l_anla-difD_itIiatevjncat diabohua
esss, hoc quia verus.Jiomo erit. Bos. Quaereefgjotu adhonorcm Dei,iit-nlPjori nori possit? An non est
filiainratipnem, quia ego illam ncscio si tu nescis*ni, 'digiiumquatenus, qiii se slc absluliC Deo peccando,
qua illo probetur posseniori. ANS.Dubitim non esl ut se plus auferre noti possel, sic se det Deo satts-
quia sicut Deus erit".% ita ornnipolens erit. Bos. facieiido, ut magissenOn possitdare? Bos. Nones.
Veruni est*7*'. ANS.Si ergo volet, poterit auimain ajiquid rationabilius*7*».ANS.Nihil autem nsperius
suain poneie, et iteruni sumere. Bos. Si hoe non autdifiicilius polesl bomo ad Ilonoreril1'', Der '
polesi, non videturquod sit omniptens. ANS.Po-. spoiitc et non ex debilo pati, qnain. raortem : et
terit igilur iiiitii|tiam mori, si volet; et poterit liiori nullalerius seipstnn potesl bomo magis dareDeo,
et resurgerc. Sive aulem animam suam ponat nullo quam cum se morli tradil"" ad hbnorera illios.
alio facienle, sive ajius liocfuciat ut eam ponat ipso Bos. Vera sulit omiiia haec. ANS. Talem ergo opor-
permiiteiile; quantum. ad potesiaiem nihil tliffert. let eum esse, qui pro peccato lioininis salisfa-
Bos. Non esl dubiuui., ANS.Si igiiur voluerit per- B cere volet, ut mori possit, si velit. Bos. Video bo-
mitlere.poterit occidi: et, si nohieril*m, nou po- minem illum plane, quem quaerimus, lalem esse
terit. Bos. Ad hoc nos iiideclinabililer perducit ra- oportere, qui nec ex necessiiale inoriatur, quoniam
lio.; ANS. Ralip quoque nos docuil quia opoilet eril omnipotens'7"*; necex debito, qtiia nunqtiara
euiii majus alitjuid habere, quam qtiidquid subDco peccator eril; et mori possit ex libera vohihtate,
est; quodsponlc det, et, nop cx. debilo'7*', Deo. quia necessarium erit. ANS.Sunt et alia multa, ctfr
tips. Ita est. AAS.Uoc autem nec sub iilo, nec' 748 . eum valde conveniat hominum simililudinem et
extra; jllum ;iijtj§nirj.|ipiesi*7*7. Bos^Verum est. conversationem absque peccato habere; quas faci-
A.NS_.; In ipso igitur inveniendiiui csl.:Bos. Sic scqui- lius ei clarius per se patent in ejus vita et operibus,
ttfr.^s. Aul, igiiur seipsum , aut aliquid de se da- quam velut ante experiinentum sola ratione mon-
hiL;J^^ Non possuni aliter intelligere. ANS. Qux- strari possint. Quis enim explicet, quam neccessa-
renduui esl nuuc cujusraodi haec datio debebit esse. rie, quam sapienler factum est'7**, nt ille, qui hp-
Dnre namque se r.on poleril Deo, aut aliquid de se miiies erat redehiplurus, el de via mortis et perdi-
quasi nou habeuti, ul suus sit : quoniani omnis fionis ad viam vitae et healiludinis aelernae docendo
cieatura Dei est.;Bos. Sic esl. ANS. Sic ergo intel- reducturus, cum hominibus conversarelur; et in
ligenda est haec datio : Quia aliquo raodo ponet se " ipsa conversalione*7", cum eos docerel verbo qua-
ad Iionorem Dei, aul aliquid de se quo modo deLi- liter vivere debereht, sehpsuihexemptum pracbercl?
lor npn eril, Bos, Iia sequitiir ex supradiclis. ANS. Excraplura autem seipsum quomodo darel infirmls
Sidicinius quia dabil seipsum adobedieiidum Deo, et mortalibus, ul propter injurias, aut contumelias,
ut perseveranlei' servando juslitiara subtlat se ejus aiit dolores, aut mortem, a justitia non recederent;
yoluntali^ non eril hoc dare, quod Deus abillo non si ipsum baec omnia seutirc non agnoscerent?
exigat ex debito. Omnis enim rationalis creatura .CAPUT XH.
debet hancobedientiam:Deo..Bos.Hoc negari nequit.
Quod quqtnvis incommodoram. ndMrjofumperticeps
ANS.Alio itaque modo oportel ut det se ipsutn Deo, ^ sit, miser lamen non sil.
aot aliquiJ de se. Bos. Ad hoc nos impellit ratio. Bos. Onmia h.aecpatenter oslendunl ctim morta-
ANS.yideamus si forte, hoc sit vilam suam dare, lem, el itieothihodorum nosirorrim pafticipem esse
sive ponere animam suam, sive tradere seipsnni oportere. Sed baec omnia miseriae noslrae siint:
inorti.ad hoQGremDei. Hoc enim ex debito Deus nunquid ergo miscf erit? ANS.Nequaquam : nam-
iip.1exiget ab i|lo : qnoniani namque non erit pcc- sictit ad bealitudinem non perlitiel commodum,
catnni in illo, non debebit mori*7", uf diximus. n quod habet quis coirtra vohiula.em; ita non est
Bos. Aliter neqitco intelligere. ANS.Consideremtis miseria apprehbiulere sapicnter imlla necessilate.
ailhuc utrum sic ralionabililer cohvenial. Bos. Dic aliquod incommoilum sccuiitlum voluntatcm. Bos.
Ui; el ego libenier audiarii, ANS.Si homo per stia- Concedcndum est.
vilalcm peccavit, an non cohvenil ul per asperita-

VARLE LECTIONES.
«*- Si lu scis mss;Vict. Joly, Gem. Bee. el Edit. Goth. si lu ncsciS • »•* Sicul Deiis erit ms./oty-
sicutDeus Deus erit ***»B. Unde esf?'ms«. ef Ed.f. Goth. B. veruh»est »7**Sed si noluerit »»ss. Ctsier.
;$.,Mich. Joly et Edit.Gotlu et si nofuerit »7*»Exdebitoj Deo. m«. S. J/ic/i. ex debito '•»_**Nec sub Hlo,
memsi.Cem.Bec. Joly, Ctster. et Edit. Goth. sub illri, nec "7*7 lnveniri poleslms. Cisler. mveniri non
*7MDeo pro peccato mss. Vict. el Jotu
pcilest "7«*Non riebebil mori, litwi». Jdly non debet mori sletH
omiff.Deo .«'«•Rationalius mss. Jotif, Vict. ei Edit. Goih. ralioiiabilius "»' Ilomoad honoreni »»»•Joty
homo dare ad honorem' •'' Se morii iradidit mss;et Edit. Golk. se morli tradit """ Quomain erit omni-
'*'"• ln ipsa con-
potens m«*. quia erit omnipotens "°> Faclum sit mss. Joly, Vict. S. Mick. factuni est
«refsaiionems. Joltj omtt.io ipsa
415 CUR DEUS HOMO. — LIB. II. 414
SAPUT xnii..v, '.,' A Bos. Qiiantvis hpc iiiClirisio.semper fuis&c non du-
Quod cum aliis infirmilatibus noslris ignorantiam bilarem *"•, ideo ianien quaesiviul dehnc quoque
noit habeat. fatioucin audirem. Sjepe nam.que altquid esse cerli
Bos. Verum in hae simililudine, quam liabe.e ie- suiiuis; el lauien hoc ratione probare nesciinus.
het cum bominibus, dic ulrum ignoranliain quoque CAPUTXIV.-
"**, sicut alias infirmitates noslras, habiltirtis sil? Qnomodo mors ejut prmvat^at nttmerp et magnitudini
ANS,Quid dubitas de Deo, ulruiri.Sil omnia scieusf, peccalorum omnium.
Bos. Qtria quamvis sil iinmortalis futurus ex divina Niinc rogotildoceas ipequpmodo morsejusprae-
natura. mortalis lauien eril ex hutnana.'Nam cur vatoat numero pl uiagniludiiii *77' peccatorum om-
non sirailiier poterit '"" illis horoo esse vere igno- nium ; cum unum (quod putamus levissimum) pec-
rans, sicttt vere mortalis erit? ANS. Illa hominis calum tnm infinilum monstres, ut si numerus oblcn-
assumptio in unitalem 91 personac *-* Dei"non datur infihitus *77" mundpnim, qui sic pleni sint
nisi sapienter a summa sapientia fiet; et ideo noq creaiurip, sicul isle est, nec possint servari quin re-
assumet iri homine qubd nullo modo ulile, sed valde digslnlur in nihilum, nisi faciaf aliquis aspectum
noxiam est ad opus qilod idem homo fartiinis est. iiiiuin contra voluiitalem Dei, nori lamen fieri debeat.
IgnoraBlia naroque ad nibilumitli utilis esset, seti ad " ANS.SiprseseitsetWtbomo ille.elquis essetscires,
innlta noxia : qnomodo eniin tot et tanla opera, quae . et diceretur tibi: Nisi>occideris "'"^homiiiem illum,
furtiirus esl, faciet sine summa sapientia »7"', aut peribit mundus iste totus, et quidquid Deus non esl:
qtiomodo illi homines crederit, si eum scicnl ne- faceres boc pro conservanda omni alia creatura ?
sc'nm "*•? Si atntera nesciunt *m,_ ad quid erit ei Dos. Non facerem ; eiiamV.mjhi infiniius numerus
ulilis ignorantia illa? Deimle, si nihil amatur nisi mundorum ol»tenderetur *m. ANS.Qui, si iterum li-
qtifid cognoscilur: sicut niliil erit boni quod, non bi diceretur: Aut eqtra occidas.»..% aulomnia pec-
amel, ita nullum bonum "" erit quod igiioret. Bo- cata mundi venient super te? Bps. Respondcrem rae
niitn antem nemo perfecte novit, nisi qui illud a potius alia omnia »"_!peccata velle suscipere, non
malo scii disceniere: lianc quoque discretroiiem splum hiijus mrindi,. quae ftierunt et. quae fufura
n HIISscit faeere, qui »7*«maliiin ignprat *''6*.Sicnt suiu, sed et quaecunque super haec cogitari possunt,
ij. tur itte, de quo toqulmur, omne pcrfecfe sciet bo- quam istud solum. Quod non solum <je occisio e
num '. ila nulltim igiiorabit maluin.: Oranera igitur ejus, sed et de qualibet parva laesione quae itlura
baliebit scieniiam, tpiamvise.m publice in hotninum tangeret, respondere me existiino . debere. ANS.
ebiivcrsationehon osfendat. Bos. Hoc in roajori aclate Recteexislimas: seddicmibi cur ita cor iuuin ju-
ila vid. tnr, sicnl dicis : sed in infanlia, sicut non dicat, ut plus horreal *'" unnm peccatura in 1-esione
eril tempus congrutim, utin illo appareatsapieritia, hujus hominis, quani alia omnia qnce cogitari pos-
ifa nonerit opus, et Ideo nec congruumul itlam ha- sunl: cura omnia qua*cunque fiunt peccrita, ^onlra
lieal. ANS.Nonne dixi quia sapienter iiet illa incar- illtim sint?Bos. Quoniam peccatum quodinpersona
riaiio ? Sapienler namquo assumet Deus moitalita- cjns fit, incomparabililer superal omnia illa, quae
tem; qua sapienter, quia valde utiliter'"«, nteltir. exlra personam illius cogitari possuiit. AN*>. Quitl
Ignorantiam vero non poterit assumere sapienler : dices*"* ad boc, quia saepe libenler aliquis patilur
quia nunqtiam est ulilis, sed semper noxia: uisi quasdam in sua persona molestias, ne majores "7t>
forle cutn peream "'** raata voluntas, qua.nunqu.in patialur in rebus snis ? Bos. Quia Deus no'n egcl hac
Jri illoerit, ab effectu reslringitur •'". Nam, ctsi patientia "**, cujiis potestali omnia siilijacent, sicut
aliquando ad aliud non nocet, boc soto tainen *'«* tu supra cuidara meae *7,t inlerrogationi respondisti.
nocet, qnlt scemia. bonitra aufert: et ut breviter ANS.Beneresppndes; vidcinus^..ergpquia violalioni
absolva.n quod quaeris : ex quo bomo ilteerit, ple- vitae corpofalis hujus hominis nulla immensitas vel
nus Deo semper, ut seipso erit "**', unde nunquam niultitudo peccaloruni exlra personam Dei compara-
eril sine ejus polenlia, et fortitudine, et sapientia. D ri valel. Bos. Apertissimum est **•*.ANS.Otiaiituin
VARI.E LECTIONES. ' ^
"** Ignorantiam quoque sietit ms. Joly ignoranltam sicuf «'*'Cnr ergo non" simifilr-r poterit
mti. namcur rion similiter polcrit »"» Personae, non tttw.. person;. Dci, non m». S. Miclt. per-
sonae Divinae, non ' *'*• Summa sapientia m»«. immensa sapientia *7*".Scianl nesciitm mss. et
Edit. Coi/i. scient nescium m*. Vict. 13. sciunt nescinm *m Atiteni neseiet mss. et Edii. Golh, . nescient
"•» Nnlliiiribonum m». Joly.nihtl bonum «7«*Facere, nisi qui mss. facere, qui .•'••»Malum non ignoret
mtt.ieiFdit. GotJi.tnalum ignorat' •"» Sapienlef (quia valde uliliter) m». V»"cf.sapienter el yalet etuliliicr
»T**.Fortepereainiiiw. forte ctim peream *'•'Ah affectu festringitiir mss. Gem.•'•' Bee. S. Mich. Edit.
Gofft. ab effectu reslringilnr "•»Ho<.sol6lamen>n*.,S. Mich. hocsolum tamen Semper in ipso ent
mit. sempef, utseipso. eril »"* Fuisse semper nori dubilarero »»*».,semper fuisse non duhitarem '"*
Nuraero et magnitudini ms. S. MicA.numero*"* et muliitudini. «"« Ostenilalur iiifiniliis wiss. Gem.Jtec.J.oly,
Cislet. et Edit. Goth: oblendaturinfinilus Nisi' occidas mss.ei Edit. Gotk. nisi occideris *.m Ostenr
detur.mw. Joiu,, Vicl.iS. Cister. etEdit. Golh. obteriderelur *".*Eum wcid.sms.Jo/ye11moccjtta5
*"* Ula omnia m». Jolyet Edit. Gotk. alia omnia ,' 777 19. phis horreas '"* Quitl
PIus liorreat »»».,Vicf.»77»
dicis m»».Gem. Bee.Joly.Vict. 5. et 15. S.Mich.etEdit. *781 Gotlt. Quid dices Ne Majores ms. Joly
necmajora "** Hac palienlia ms. Joly hao. scientia Supra trieac tnss. et cdil. Gof/i. supra cuidam
Hteae "8* Sapienlissimum est mss. et Edit Golh. apcrlissi.muiii cst
 "
415 S. ANSELHI CANTUAR. ARCIUEP. OPP. PARS f. — DOGHATIG.V. 4H>
bonum libi vidctnr, ciijus intcremptio lam mala est? A ranter factum est; sed quasi scienter fieret *"» qtiod
Bos. Si esse ejus tara bonittn '"" cst, quam mala est nec unquam fecit aliquis, ncc facere poluit. Bos-.
ejus destructio, plus esl bonuni incomparabititer, Ralionabiliier interemptorcs Chrisli ad veniam
quam sinl ea peccata mala, quae sine oeslimatione prccati sui pertingere poluisse monstrasti"". ANS.
»"*• superat ejus interemptio. ANS. Verum dicis. Quid jam quaeris amplius l Ecee jam dives "80«quo-
Cogila eliam quia »**»pecenla lanlum sunt odibilia, modo rationabilis necessitas oslendalex *M1homini-
qtiantum sunt niala : et vita ista tantrim amabilis lus perfieiendam esse supernam civiti,tein , nt-c
,78«est, quanttim est bpna. Unde sequitur *787qu.a hocposse fieri nisi per femissionem peccalorum,
vita isla *7*«plus est araabilis quamsintpeccata odi- quam homo nulhis babere polest nisi per homiiiem,
bilia. Bos. Non possum lioc non intelligere »•**.ANS. qui idem ipse sit Deus, atque sua morle bomines
Putasne tanlum bonum tam amabile posse sufficere peceatores Deo reeonciliet **•'. Aperte igitur inve-
ad solvcndum quod debetur pro peccalis totius mun- nimus Chrislum, quem Deum ethominem confite-
di? Bos. Imo plus polest in infiriilura/7". ANs.Vides mur, esse morluum **»' propler nos : hoc aulem
'*'* cognito; cuncla
igiiur quomodo vita bacc vincat omnia peccala, si absque omni dubietale quae
pro illis dejur. Bos. Aperte. ANS.Si ergo dare vi- ipse dicit, certa esse, quoniara Deus mentiri nequii,
lam, est mortein accipere: sicut dato tiujus vitae B elsapienter essefacta quae fecit, dubitandum non
prtevalel omnibus horaimun peccatis, ita et acceplio est, quamvis eorum ratio non intelligalur a nobis.
inorlis. Bos. Verum esl quod dicis:- nec atiquatenus quod
CAPUTXV. dixit, esse verura; aut quod fecit, rationabiliter
Quomododeleat mors eadem etiam peccaia eum peri^ csse factuii», dubilo. Sed hoc postulo, ul quod quasi
meniiitm. . nen debere; aul non posse fieri videtur iufidelibus;
Bos. Ita ess, de omnibus pcccalis, quae personam in litle Christiana hoc mihi qua ratione fieri debeat,
Dei non tangunt. constat. Sed ntinc video aliud aut possit, aperias: non ut me in fide confirmes,
quaerendum. Nam si tam malum esl eum occidcre setl ul confifmalum verilatis ipsius intelleclu laeti-
quam bona est vita ejiis, quomodo potest raors ejus lices.
snperare et delere peccata eorum qui enm occiile- 92 CAPUT XVI.
runl? Aut si alicujus eoruiri peccalum delet *7*', Qualiter Deusde massa
*"* peceatriceattumptU hominem
quomodo non polest aliorum qnoque hominum tine peccaio; et de salealioneAdeeet Evee,
aliquoJ delere? ""Credimus enim quia etmulii ex Qiapropter sicut eorum, quae supra dicla sunt,
illis salvati sunt, et innumerabiles alii non salvau- ralionem aperuisti *.sic pelo ut eorum, quae sum
tur *m. ANS. Hanc quaeslionem solvit Aposiolus, C atlhuc qiiacsiturus, ralionem ostendas. Primnm, sci-
qui disit: quia si'cognovissent, nunquam Dominum li;:et, qualiler de massa peccalrice, id e_l de hu-
gloricecrucifixissenl(I Cor.U, 8), Tantum namque mano **•*genere, quod totiim inf^ctum eral peccalo,
diffcrunt scieriter*7'" faetum peccatum, etquod per hom.nem sine peccato, quasi azymum dc sermeu-
ignoranti airi fit: ut malum, quod iiunquam facerc tato *80', Deus assumpsit. Nam licet ipsa hominis
possent pro nimieiate sua, si cogtioscerelur, veniale ejusdem conceplio sit munda, et absque camalis
sit, quia ignoranter factum esl. Deum enim occide- delectalionis peccalo; Virgo taraen ipsa, uode as-
re nullus homo ifnquam, scienler saltem, velle pos- sumptus est, est in iniquitatibus concepta, et in
set '"*: el ideo qui illum occiderunl ignoranler, pcccatis concepit eam mater ejus *«•', fet cum ori-
rion in illud infinitum peccatum, cui nulla alia com- ginali peccato nala est, quoniam cl ipsainAdam
pararipossunl peccala, proruefunt. Nam non con- peccavil, in quo onnies peccav.funt. ANS.Postquam.
sideravimus "" ejus magnitudinem advidendura constalhoininem illum esse Deutn *80*,et peccaio»
quam bona esset vita illa, scctinduinhoc quod igno- rum reconcilialorem *8°»,dubium non esl eum om.

VARl/E LECTIONES.
"8»Si omne bonum lam Edit. Golh. aperlissimum est *'»*Existimalione mss. aestimalione "«'Cogita»
quia cliammss. Vict. cogila eliamquia '"6Tanluinamabilis mss. Vict. lanliiui est amabilis ""Indesequitur
tnst. Viet, Joly, S.Mich.Cisler. Uudesequitur *"»Vita haecmss. Vict. et Jolij Vitaista »"• Hoc non_intelli-
gere mss.Jolyel Vicl. 19.*"•haec intelligere »is. Vict 13. hoc negare "eo Potestplusquam
*7**
in infinitum mss,
plus potesl in infinitum"" Peccalum delel wu. Viclor. 19. peccati delet QuomodO |»otest m». Ctster.
qitomodo non polcsl Aliquod delcre »»».Joly aliquot delere *"* Alii salvarilur »«». t'i»fer. alii nou
salvantur *'**Differunt scienier mss. Vict. differl scienter *7" Velle possit mss. et Edit. Gotlt. velle pos-
set *7" Nam si consideravimus rns». et Edit. Goth. nam non consideravimus *7'5 Scienler fiet mw. Joty
et Vict. scienter lieret "" Perlingere potuisse monslrasti m«. S. JtficA. pertingerc raonslrasti ****Ecce
Edit. Goth. Ecce vides *»*1 Oslendit ex mss. Joly, Yiet. S.
jara vides mss. Vict. Joly, Cister. S. Mich.**•*
et Edit. Goth. ostendat ex
Mick. Cisler.»••• el Edit. Gotk. Deo
Deo conciliet »»»*.Getn. Bec. Vict. Joly. '***
reconciliet Confitemur, et raortuum «tss. Gem. Bec. confiteinur esse mortuum Omniuni dubie-
talenns. Gem. Bec. Cisler.Viet. 3. S. Mich. et Edit. Goth. omni dubielale m*. Vict. 19. oroni dubkatione
mt.Yict. 13. omni ambigiiitale »»••Peccalrice et huraano mss. omnia, ct Edit. Goth. pcccatrice. id est,
de humano '80«De fernientalo»»»»,Vicf.3. de fermenlo '»" Maler ejus mss. Yict. mater sua ****Ulufn
Esse Deum ct mss. Joly, Vict. Cister. S. Mich. illum Deuraet **osPeccatorum recouciliatoretn m». Joty,
Vict. Cister. S. Mich. peccatorum esse recoitciliatorein
 417 CUR DEUS HOMO. — LIB. II. 418
niuo sine peccalo *SI*esse : boc aulem esse non va- A venire, coneedit rex, propter magnitudinem servitii
let, nisi absque peccato de riiassa peccalrice sitas- illius, tit qu.icunque vel anle, vel post diem illam,
sumptus. Qua vero ratione **" sapientia Dei boc fe- confessi fiierini, se velle per illud opus, quod ea die
cit, si non possumus inlelligere, non debemus mi- fiet, veniam impetrare, et ad paclum ibi constitu-
rari;sedcum veneratione tolerare aliquid esse in lum accedere, ab omni culpa sint absolulipraeterita :
secretis lanlaerci quod ignoretnus. Qnippe mirabilius et Si contigeril. ut post hanc veniam ilerum.peccent,
Deus_w" reslauravit humanam naluram quam in- si tiigtie *8,Tsatisfacere et corrigi deinceps voluerii; t,
stauravit: aequaliler enim titrumque Deo facile est; per e.ust'em pacti efficaciara iteritm venram reci-
sed homo anlequani esset non peccavil, ul fieri non pianl: sic tamen, ul niillus palalium ejus ingredia-
deltereU Postquain vero facltts est, peccando ineruit lur; tlonec laclum sit boc unde culpae *»;*retaxen-
ut quod.et ad quod facttis erat perderet: quaravis non lur ",». Secundum hanc similitudinem , quonipm
perditlerit omuiiio qnod factus eral, ut esset qui pu- non potueruni."***• omnes homines qrii salvaqdi
nirelur ****,ant cui Deus miserercttir : neulruni erant, pnesenles es e, quando redemptionem il am
.nitn horum fieri posset, si in niliiluni redactus es-1 Christus fecil; lanta fuil vis in ejus morte, ut eliam
set. Tantoergo mirabilius Deus illumresliluit qtiam in absentes vel loco, vel tempore, ejus protendatnr
instituit: quanlo Itpcde peccatore cpntra meritum; " effectus. Qiio aatem non soltim praesentibns »8" pro-
ijlud non de pccealore, nec conlra meritum fecit. desse debeat, hinc facile eognoscitnr; quia non tot
Quantum ctiam esl Deura et hominem sic in ununr praesentes esse ejus mbrii potuerunt **", quo^ ad
«convenire,nt, servata integritate ulriusque nalurse, supernae civilalis conslruclionem nccessarii snnt;
idem sit liomo qui Deus. Quis ergo praesiimat vel etiamsi omnes, qni ejiisdein mortis lempofe iibicun-
•cogitareqtiod hunianus *** intellectus va'eat pene- que eranl, ad illam redemptionem admittercntur.
trare quara sapienler, quam mirabiliter tam inscru- Pltiresenim sunt daeraones, quam, de quibus restau-
tabileopus facltis sil? Bos. Assenlior quia nullus randus cst numerus eorum, ea die vivererit tioniiu s.
•hornopotest in hac vita. tantum secretum penitus . Nec credendum est, ex quo factus est hpmo, iillum
aperire: necpeto ut facias, qtiod nullus hoino fa- tempus fuisse, quo mundtts isle cum creaturis qme
ccre potesl; sed lantuii», quanlum potes. Pius enim '•"faclae stint ad usus hominttm, sic vacuus fuisset,
fiersitadebisaltiores in hac re ratioi.es latere, si ali- nt uullus esset in illo ex humano geriere ad hoc
-quam le monstraveris videre, quam si le nullam in pertinens, proptcr quod facttrs est liomo. Videtur
ea rationem intelligere, nihil dicendo, probaveris. enim iuconveniens quod Deus velmio momenlo per-
Ass. Videome ab impor.anilale tua non posse libe- „ miserit hiimanum genus, el ea quae fecit propter.
rari : sed si aliquatenus potero quod poslulas nsiiin corum,*dc quibiis supema civitas perficienda
pstendere, gratias agarous Deo. Si vero non potero, . csl.quasi fiusira exslitisse. Nam aliqUateims in va-
suJSciant ea quae supra probata sunt. Cura enim nnm £sse vidcrentur, quandiu non' ad hoc, propler
constat Deumhorainem fieri oporlere, diibiuin non quod maxime facta essent *8»*,vidcrehtur subsiste-
esl sapientiam el potentiam illi non deesse, tit lioc re. Bos. Congruenti ratione, cl cui nibil repugnare
sine peccato fial. Bos. Sic libentcr accipio. ANS. videltir, monstras nnllum unquam tempus fuisse, ex
Oportttil Hlique M,<ut illa redemplio, qtiam Chri- quo factus est homo, absque aliquo, qui ad eanr
_los fecit, prodesset non soliim iilis qui eo lempore pertineret (sine qua facttis esset vane omriis homo)
fuerunl, sed etaliis. Sit enim rex aliquis, cui lotus reconciliat.oneni : quod hon soluin conveniens, setl
HPpidnssua. cnjusdam civilatis sic peccavit, cxcepto eliam necessarium esse '*" possumns concludere.
tmo solo, qui tamen est de iltorum genere; ut nul- Si enim convenienlius et ralionabiliiis est ho-,
lum eorum facere possit unde moriis damiialionem quam aiiqtiando nullum fuisse, de quo intentio Dei,
evadat: ille auleni, qui solusest innocens, tantam qna homiiiem fecit, perficerelur; ilec est aliquitl
apud regem habeat gratiam, ul possit; et lanlam quod huic oliviet rationi : necesse est semper ali-
dilectionem erga reos, til velit omnes. qui credcnt j-, qiiem ad praedictam reconciliationem pertinenleni
**'*suo consilio, rcconciliare quodain servilio ipsi fuisse. Unde Adam et Evainad illam
pertinuisse
regi valde placiluro, quod factums-esl die sectindum redemplionem dubitandum npn est, quairiyis hoc
voluntatem regis slaluto. Et qiioniam non ohines auclorilas divina aperte non pronuntiet. ANS.Incre-
possnnt, qtii reconciliandi sunt, ad tliera illara cou- dibile quoque videtur, auando Deus illos fecit, et
; VARLE LECTIONES.
••w Eoro sine peccato mss. Gem,. Bee: Joly, Yict. 3..1S.". Edit, Goth. eom pmniho sule pec-
cato m*. Vict. 19. euin sitie oinni peecato *'11 Qua ratioue __vero in»....Yict. 3. quia yer. in-
lenlione • "*" Mirabilis Deus m». Vict, et Ed. Goth, riiirabilitis Deus '*. * Quod puniretur mss.
el Edit. Gotlt. qni pnnirelnr *"'* Qood bumaniis m». vel
Joly. qiiisqiiodhumaiiusms.Vicf.13i
qitis liumanus »»***Oporlnit
'*" uliquem». Jo'y oportuit itaque *8"
....•*.•*Qui credent ms. Jolyqni cfedereni
ms. Vict. 3. qui credunt Si digne m«. Joly sed digne. unde cttlpapm»*.et Edtt, Goth,Sh hoc
Sil, **'•
^1*
untleculp_e^»»1 Relaxan.ur mss. Vict. ei Edi(..Goth. relaxenftir .Non.ppiuerunl; mt. Yicf. 19. non
»»*»
poterant Non solum praesentibus mss. Joly, Vtct. 3.19V non solispraesiiriitbiis fijtis Psse morti
pottieruntmts. Vict^et Jolyesse ejus morli poleranl »8»» Creaturisstiis qttae mss. Jofy, V-ictiCistet. et
Ediiio Gotkiea omitl. suis **'*Facla. esseul m.». et Edit. Gotk, facta essent •*** Couvenire sed eliatn
necesse esse mts. conveniens sed eiiam necessariuin esse
 419 S. ANSELMI CANTUAR. ARCIIIEP. OPP. PARS I. - DOGMATICA: 440
*'" poluerit Ser-
proposuitlmmtitabiliter facerede iflis omnes homi- A quaeriliir utrum idem Deus bomo
nes, qttos ad C03lesteriici%itatemassumpiurirs cral; Vare vitam suam, ut nunquam moreretur, dubitan-
quod illos duos anhoc excluserit Proposito. Bos. dum non esl qtiia semper habuerit*8"polestatem
Imo iltos maxiriie ad hpc' fecisse Credi debet, utes- servandi, quamvis nequiverit velle servare, u( nuu-
sent do iliis, prppler qtiosfacii-siiri.v ANS.Bene cori• quam morerettir : et quoniam hoc a seipso habuit,
.sideras. -Sulla taincn an.ma atile mortem Chrisli, ui, scilicet, velle non posset, non nccessitate, sed
paratlisuin ccelestein ingrt&f."poliiit'' sic.it stipra dixi libcra potestate animam suam posuil. Bos. Non
de regispa.alio. Bos. Sic leneinus. _i_is.Virgo atitem omriinosimiles fuerunt in illo islae poleslales, irien-
illa, de qtta ille hptrio _s_umpius es. de quo loqui- tiehdi, scilicet, et Servandi vitaro. Ibi enim sequilur
ratir, fuit rfe illis. qpi anl<.iinlivitaiem ejus*8**per qriia, si Vellel, possel menliri : hic autem vitletur
eum mundali sunt a peccaiis.; elinejusipsa muntiitia quia, si non veltei *8", non magis boc posset, quam
de illa assiimplus est. Bos.Placeret mihi *8*7 mnllura possel nori esse quod erat. Nam ad lioceral Jtomo
quod dicis; nisi cum ipse debcat a seipso habere ut morerelur; et propter htijus fuiorae mortis fidem
mundiliam a peccato. Videliir eam habere a malre, deVirgine poluit assunii, sicut supra dixisli. ANS.
etnon per se rauntlus-csse'***,'sed per iliairi. AN3. Queniadinodum putas iHum non potuisse ncn mori
Non ila est. Sed • quOniarii inairis miindiiia, per B aul necessilate morluum esse'»"; quia non potuit
qiiain mundus est, noii fuil ttisi ab illo; ipse quoqtie iion esse quoderal: Ua potes asserere illiuri nonpo-
.pcr seipsuin et a se unindus ftiil. tnisse vclle non niori, aut neccssilate mori voluisse;
CAPUT XVIi [<./..XVl]. quoniam quod erat, non esse non poluit: non enim
factris csl homo ad boc ut moreretttr,
Quomodo non itecessilaie mortuus esl, qui non poluit niagis ipse
essenisi qiiia eraitridriiurus. quam ut vellct mori. Quaprppler sicut noii debes
Bos. Beue csl de hoci Verum atlhuc niihi diccre quia non pOtuit non velle mori **'", aut neces-
««*' alhid videtuf quaereridiirii. Diximus' enim sitate voluit mori : sic non esl dicendum qitanon
snpra quia 11011 neccssitale irioriturus eral, et nunc poluit non mori, aut necessilate mortuus esl. Bos.
yidcmus quia maler ejiis pcr tjtts morlcm ftitti- imo qiioriiam eidem stibjaccut ralioni, scilicet, et
ram murida ftiit, qiiotl nisi illa fuisset, ipse de illa mori, et velle mori"*";" uirumque viJetur in illo
8'0 fuissc. ANS. Quis se sponte voluit
esse nori potuisset. Qiiompdp ergo' non **»• ne- necessilalc'
c.s.ilale iiiorttius est, quinori riisi quia ihorituriis hoiiiincm facere, ut eadein immulabili volunlate
erat, potuit esse? Nain si tnoriiurus non essel, moreretur, et per hujus fidem certitudiriis virgo
Virgo, de _ua asstnnptus cst, tnfihda noh, fiiiss.t': munda fiefet, de qua liomo ille assumeretur ? Bos.
• qi o.iiara lioc iieqiiaquani valtiil esse, nisi Veram ejtis C Deus Filius D4i. ANS.Nonne monsiralura est supra
***'nulla cogilur necessiiate; scd
93 niorleni creleiulo; nec itle de illa pptuit aliter quod Dei voluntas
assuini. Qu.ro, si npii moittiti. esl ex riecessitate, ipsa"*-' sc spontaiiea sua servat iiiiniutabililaie,
postqnatn assuuipius esl de Virgine, poluilnon esse quando dicitur aliquid necessitate facefe? Bos.
Vere ****monslralum est. Sed videmus econtra quia
assiimplus de Viigine, postquam est assumplus :
qnod• uori est po.sibile. ANS.Si bene, quae supra qutid Deus iiiiinulabiliter vuli, non potesl non esse,
dicia siiht, cotisiilerasses, sane qtisestioneiri in illis, -scd neeesse esl esse. Quapropter, si Deus voluil ut
ut ptito "«',$011113111iniellexisses. Bps. Non video ille hoitao moreretur, non poluit non mori. ANS.Ex
quomcdo; ANS.Nonhe, qtiando quaesiviuuis ulrtim eo qtiia Filitis Dei assumpsit bominem eavoluntale
ille mentiri potuerit, hionslraviiiius iii inciitiendo ul moreretiir, probas eumdem hominem non po-
drias esse potestales; unain, videjicef, volendi nien- tuisse non mori *«.*. Bes. fta iutelligo. ANS.An nofa
liri, allerairi nietiliendi: el qiioiiiam, ctiin menliendi simililer apparuit exhis quae dicta stinl, Filiitm DA
potestatem h.beiel, boc**" a seipso habuit ut no;i , et assumptum hominem unain esse pcrsonam, ut
posset velle riienliri; idcirco de sua juslltia, qua ve- itlem sit Deus el bomo, Eilius*8*" Dei'i.t Virghtis-
ritatem servavit, euin csse laudandtim? Bos. Ita esl. n fiJius? Bos. Sic est. ANS.Ideni igittir hortio sua v«--
ANS. Siraililer est, in servando viiam, potestasyp- luritate non potuit non mori, el mortiius csi. Bos.
*8V8 volrintas Dei
Jeifdi servare, et potestas servaridi. Cura ergo* 883 Negare nequeb. ' ANS. Q noniam ergo * '
; i j, ;
..'..';;.,:—, VARl/E LECTIONES.
*«*enccessitaicrii ejtis nrss. et Edit. Goth. naliviiatem ejns *8*' Placeret mihi ms. . oly pla-
cef inihi *8'* Per se ntuitdus non esse ms. Joly et Edii. Goth. noh per se mundus esse
***»Verum adbuc mHii T» m». Vict. 19. hic incipit caput 17. *8!0 Quohiodo non m*«. Qtio-
modo ergo non . '»*» 1 In illis ut puto »»*. V«'cf. 19. ctiin illis, ut pulo • *83*llaberet, boc ms. Joly
-iialwl, hoc !83«Cturiauleinnls«i cum ergo'*8»*lilein Deus liomp »ir. Vicf.49. idein homo ««**Semper
7
Imbuitnt». Yiei. 19. semper habuerit •»»»»NOn-mor vellel, non tris. Vicl. 19. raori iioh vellet,,non ;*"
Morluum .ssewi*. Vict: 19. tnoritufUth esse *8MNon potuil velleinOnmori ms.Vict. 19.»«*>• noii potuit non
velle mori*' «,*•»Sciltcel et mori et vefie inori ms, Cisfer. scilicet1et velle lnori, et moft In i|la.,iieces**
•
silate mit. Viel. 19. el Cisler. ei Ed'. _Jo(.'i'riillo necessitale »**.«QuodDei vOltfnfas nus.Joly et Vict. quia
Dei voluiitas 'm* Sed ipse mss.Geni. Bec. Jott». Vicfi Cister. et Edit. GoiA; Sed ipsase .*-" A.; vere m»«.
B. vere ****MOferetur, probas eutiiietn hominem non poiuisse non raori ms. Joly iiioreretiir, non potttit
non niori ***»<Homp, el filius ms^ Joly, Gisteh homo filius '**• ^uomodo ergo ritss.et. Edtl. Gofh. quo-
niam ergo
 __l CUR DEUS IIOMO. — LIB. II. «__.
nuTlanecessilate facil aliquid, sed sua poteslale ct A . Et, si.ut cum Dcus facit aliquid, pos:quam factum
voluntas illius fuit voluntas Dei, Ktilla necessitate est, jam non potesl non esse facluni, sed semper
morluus est, sed sola sua poteslale. Bos. Argumen- verum est faclum esse, ncc tamen recle dicilur iir.-
tationibus tuis obviare nequeo : nam nec proposi- possiliile Deo esse nt faciat quod pracieritum est non
tiones quas praemittis, nec consequentias quas in- esse praeteriWiri -Ult: nihil ehirri ibi operalur neces-
fers, ullatenus infirmare valeo. Sed tamen hoc mihi sitas noii faciendi, aul irapossibililas faciendi; sed
semper mT occurrit, quod dixi *8*8 : quia si vellet Dei sola voluntas, qiii veritateiA •*••'semper (quia
non mori, non roagis hoc posset, quam non esse ipscverilas est) imintitabilem, sicut est, csse vull :
quod erat; vere*8*9 namque raorilurus erat : quo- ita si proponit se aliquid immulabiliier facturum ;
niain si vere non fuisset moriturtis , non fuisset quamvis quod propouit, antequani fiat, non possit
vera fides- fulurae morlis ejus, per quam et illa non essc lulurum; non tamen ulla esl in eo facientli
Vii-go de qua nalus est, ct alii multi mundati simt a necessitas, aut non faciendi inipossibilitas : qttia
peccato. Nam si vera non fuisset, nihil prodesse sola operatur in eo voluhlas. Quoties namque dici-
poltiissct. Quapropter si potuit *8»0 non mori, potuit tur Dcus non posse, nulla negalur in'eo poteslas ;
.acerenoh esse verum quod verum efat. ANS.Quare sed insuperabilis sighificaiuf potentia ••" et forli-
verum efat, anleqiiam moreretur, quia moriturus gj ludo. Non enim aliud intclligitur, nisi quia nulia
erat? Bos. Quoriiam hoc »85*ipse sponte voluil et rcs polest efficere ul agai ille quod negalur posse.
iinnm.abili voluntale. ANS.Si ergo, sicut dicis, id- Nam inultum usilala esl bujiismodi loculio, ut dica-
circo nori potuil non mori, quia yere morilurus erat: lur res aliqua' posse; non quia in illa, sed qiioiiiain
et ideo vere erat moriturus, quia lioc ip_e sponte et in alia re est polestas : el non possc; non qtioniniii
iramutabiliter voluit : seqniiur illtiin non ob aliuil in illa, sed quia in alia re csl iinpoleiilia. Diciinus
oon poluisse non mori, nisi quia immutabiii vobinr namque : Iste homo polesl vinci, pro, Aiiquis potest
talevoluit mori. Bos. Ila esl: sed qua.ciinqiie fue- eum vincere : el, llle non polest vinci; pro, Nullus
ril caus.i, verum esf lamen quia nori poluit. non eum viiicere potest. ISon eiiiin poleslas est posse
mori cl necesse fuil illurii mofi. ANS. Niinis hseres vinci, sed irapotenlia : nec yinci non posse iinpo-
in nibilo : et (ut dici solet) quceris nodum in scirpo. tentia cst, sed polestas. Nec dicimus Deura neces-
Bos.An es oblilus qnid objecerim *8'*exciisationi- sitaie facere aliquid, eo quod in illo sit ulla neces-
bus tuis in hujus disputationis nostrae principio : sitas; sed quoniain est in alio isictif dixi de inipo-
quia, videlicet, quod postulabam, non faccres do- lentia '86', t|tiando diciiur non posse. Oninis quippe
ctis; sed raibi, et hoc ipsum mecum pelenlibus ? neccssitas esl aul coactio, aul prohibitio : quae dnrc
Susline igitur, rit pro tarditate cl hebeliidine nostri C ( neceSsitates corivertuntiir invicem contrarie; sicut
iiigenii quaeram, quatenus mihi el illis. eliam in necesse, el iinpossibile. Quidquid namque cogitur
puerilibus quaestionibus, sieut incoepisli, salisfacias. essc, prohibetur non esse; et quod cogitur nonesse,
CAPUT XVIII \al. XVII] »8". prohibetur esse : quemadmodum quod necesse est
in vel esse, impossibile est non esse? et quod necesse cst
Quid Deq non sil necessitas, impossibitilas:
et quid sil necessilas cogens , el necessilas non non esse, 94 impossibile est esse; et conversira.
cogem. • ..• Cum autem dicimus aliquid neccsse esse aut non
ANS.Jani diximus quia Deus improprie dicitur ali- esse in Deo, non intelligiiur quod sit in itlo neccssi-
qn'd non posse, aut neccssilale facere. Omnis quip- las aut cogens aut prohibcns : scd significalur quod
pe riccessilas, et impossibililas, ejus subjacet volun- in omnibus aliis rebus esl necessitas probibens cas
tati; illius aufem voluntas nulli subditur necessilali facere, el cogens noii faccre : conlra boc quod do
aut impossibililali. Nihil enim est necessarium aut Deo"dicitur. Nam, cum dicimus quod neceSse cst
iiiijiossibile, nisi qnia ipse ila vult'. ipsum vero aut Deum semper verum dicere, et necesse esl eum
*8BSnieiitiri, non dicitur aliud,-nisi qtiia
vclie atit nolle aliquid propter necessitatem aul im- nunquam
sossibilitalem, alienum cst a veritate. Quare, qua- lanla esl in illo consianlia servandi veritatcm, Ut
itiam omnia quse vult, et non nisi qtia. vult, facit: D I necesse sit nullam rem facere posse, ut verum noii
sicut uiilla nccessilas, sive impossibilitas, praecedit dicat, autulmentiatur [al. cap. XVIII]•••».Quapropler
cjns vellc aul nolle; ita nec ejus facere aut non fa- cum dicimus quia bomo ille, qui secuinliim unitaleni
cere : quamvis mulla velit imraulabilite/, elfaciat. personae (sicut supra dictum esl)' itlein ipse eslqui
VARLE LECTIONES.
•«" Hoc mihi semper »»*. Vict. 13. hic mihi semper *8»8 Quo;l dixisli mss et Edii. Goth,_ qnod
dixi ***»Nnn mori, non magis hoc possel, quairi possel aon esse qiiod.erat vere nis. Joly non mori, nou
essel magishoc posse, quam non esse quod erat:*BS vere mss.Vicf. Cister. et Edii Goih.non niori, non ma-
hoc posset qiiam non esse quod erat: vere 0 Si poluisset non mori mss.et Edit. Goth: si potuit non
gis
• mori *851Quomodo hoc mss. ei Edit. Goth. quoniam hoc *s" Quid objecerin» ms. Joly quod objeeerim
**»* In ms. Vict. 19. Caput 18. >8«*Faciat quod prae.eriium cst non essc pracleriium ms. S. Mtch. fa-
cial quod praeleritum est: *85*Quaeverilalem mss.*8B Vict. Joly, Cister. et Edit: Gotlt. qui venlatem
ms. Cister. significatur polenlia 7 Dixi, impotentiams». Edit. Goih. dixi de nnpotcn-
Signatur poienlia
8 Ncccsse eum nnnquam tns. Cister. et Edit. Goth. nccesse esl nuiHmam %m mns.conltmatur caput
tia »»»
prcecedens.Vel non mss. Vtct, 19. «f Edil. Goth. Et non V
 __3 S. AMSELMI CANTUAR. AI.CHIEP, OPP. PARS. I - DOGMAtlCA. «i
Filius Dei Deus, nonpoluii non mori, aut velle non A . cessitateni csse. Est namque necessilas prxceduiu^
mori, postqrinra de Virgine natns esl : nonsignifi- qitae causa est ul sit res: et esl necessilas seqnens,
calur in illo ulla jmpotentia scrvandi, aut volemli quam res facit. Praecedenset efficiens necessitas esl,
servare vilam suam immortalem; sed immutabili- cumdicilur ctelum volvi; quia necesse est,ut vol-
las volunlatis ejus, qua se sponle fecit horainem ad vatur. Sequ^ns vero, el quae nihil efficit, sed fit,
hoc, ut in eadem volunlate perseveraris moreretnr; esl *•**cmri dico tc ex necessitate loquit quia, loque-
et qtiia nulla res poluj_tiilam voluntatem ; mutare. ris. Cum enim hoc dico, significo nibil facere posse,
Plusenim essetimpolenlia quam poicnlia, si possct ut, durii loqueris non loquaris, non quod aliuste* 8"
velle inentiri, ant fallere, anl mulare volunlalem, cogat ad Ioquendum. Nam violenlia naturalis condi-
qriam pritis immuiabilem esse voluit. Et si (qucm- lionis cogil coelum volvi; te vero nulla necessita.
adinodttm supra dixi) cum aliquis sponte se, pro- facit loqui**'*. Sed ubicunque est praecedens neces-
pouit facturum bonum aliqttod, et eadcm voluniale sitas, est et sequens; non autem ubi sequens, ibi
postea perficit quod *»•«proposuit; quamvis cogi slatira et praecedens. Possumus namque dicere, ne-
possil, si nolit promissum solvere; non tamen di- cesse est ccelum volvi, quia volvitur : sed nonsimi-
cehdus est necessilate facere quod facit; sed ca, liter est verum, idcirco (e loqui, quia necesse est ut
qna proposuit, libera volonlate. Non enim nccessi- B loqnaris. Ista tequens necessitas currit per omnia
tate aul impoienlia fieri, vel non iieri dici debet lempora, hoc modo : Quidquid fuit, necesse est
aiiqtiid, ubi neque necessitas, neque impotentia fuisse. Quidquid est, necesse est esse. Quidquid
quidquam operanlur, sed voliinlas : si, inquam, ila fulurum est, necesse est futurum fuisse. Haecest'M*
est in homine, raulto magis necessitas, aut impo- illa necessitas, quae (ubi fractat *870Aristoleles de
tenlia nequaquam nominandaesunt inDeo, quinihil, proposilionibus singnlaribus et futuris) vitletur
nisi qnod vull, facil'*,t; et cujus voluntatem nulla ulrumiibet destruere, et omnia esse ex *«' necessi-
vis cogere, aul prohibere valet. Ad hocenim valuit tate aslruere. Hac sequenii el nihil eflicientj ncces-
in Chrislo divcrsitas nalurarum et unitas personae, sitate, quoniam vera fuit fides, vel propbelia**7*de
ul, quodopus eral fieri ad hominum restaiirationem, Cbristo, quia ex voluntale, noii ex necessitale mo-
si humana non posset natura, facerel divina; et si rilurus'*," erat, riecesse fuit, ut sic esset: hac
divince niinime conveniret, cxhiberet humana; et homo factns esl: bac fecit, et passos esi, quidquid
non alius atque alius, sed idera ipse esset, qui fecit et passus esl: hac voluit, quaecunaue voluif.
ulrumque exislens perfecte per humanam solverel, Ideo enim netessitale fucrunt, quia fulura eranl: ct
qubdilla debebat; et per divinam posset, quod expe- futura erant, quia fucrunt: et fuerunt, quia fue-
diebat. Deniqtie Virgo, quae per fidem munda facta G runt: et si vis oinnium, quae fecil el quae passus
est, uldeilla posset assumi, neqiiaq»am credidil csl, veram scire necessilalem; scito omnia ex ne-
illum**" essemoriturum **•*,nisi quia vellet:qucm- cessitaite fuisse.quia ipse voluit. Voluntatep»vero**7*
admodura per prophelam, qui de illo dixil: Obla- ejns nulla pnecessit necessitas. Qnarc, si non fue-
iut.ett, quia ipse votuit (Isa. LIH, 7), didicerat. runl nisi quia ipsevoluit; si non voluisset, non fuis-
Quapropter quoniam vera fuit fides ejus, necesse sent. Sic iiaque**7*nerao lulil aniraara ejus ab illo;
erat ita futurum esse, sicut credidit. Quod siteite- sed ipse posuit eam, et iierum sumpsil eam : quia
rum perturliat, qtiia dico »'••*, necesse crat : me- poteslatem habuit poncndi animam suam. et iterura
menlo quia veriuts fidei Virginis non fuit causa, ut sumendi eam, sicrit ipse dixit *m (Joan. x, 18).
ille sponte moreretnr : scd quia hoc futiiruni erat, Bos. Satisfecisti mihi illum nen posse probari ulla
vera fuit Fides.Qttamobrem Si dicilur, 11cce.seerat necessitate mortem sribiisse; riec me pcenitel, ut
ut voltuitate sola morerclur; qiiia vera fuil fides, hoc faceres, iinportunura libi exstilisse. ANS.Oslen-
sive prophelia, quae de hoc praecesseranl *«•«; non dimus, ut puto, certam rationem, quomodo Dcus
• est aliud, quam si dicas necesse fuisse ita futurum assumpserit homiriem sine peccalo de ma.sa pecra-
esse, qiioniam sic futurura eral: hujtismodi aittem trice; sed ncquaquam negandnm aislimo aliam "' 7
necessilas non cogit rera esse; sed esse ret facit ne- esse praeter istam, quam diximus; excepto **'»hoc.
VARIiELECTIONES.
.,..***• Perfecil quod m»». Joiy, Vict. S. Mick. Cistet. et Edil. Goth. perficit quod . •••, Quod
viilt, fecit IHM.*""Joly, Yict. S. Mich. et Editt Golk, Quod vull, facit '*•*'*** Crediderit illum mtt.
Credit illum Morilurum mss, Joly, Yict. esse morituruin Quod dico mss. Viet.
*•**
Joiy, quia dico **** Praecesserat»»»». Joly, Viet. 3. Gem. Bee. processerant ms. Citter. et *«••
Edit. Gotk.
praecesserant Sed sicest, cum m»».Gem. Bec. Yiet. et Edit. Goth. sed fit, est cUm Aliqnid le
ms. ¥'<*• aliuste **** Facit iPriui m». Joly cogit loqui *«•»Qutcquitl est, necesse est esse. Qnicqnid fulu-
rrim est, necesse est fulurum fuissc. fhfc esi ete. mtt.Gem. Bee. quicqtiid est necesse est esse : et necesse
esl foWrura fuisse qtiicqnid futuiutii cst. Ilaecest ete.mts. Jottt,Yict. Citier. S. Mieh. et Edit. Golh.
Quicquid est, necesseest esse;.el necesse est fniurum fuisse, Quicquid futurum est, necesse est futu-
riim fritsse. Uaiicest etc. **f* Ut traclat mss. nbi tractaf *'71Otrinia esse ex mt.Yict. 19. omnia ex ****
Vel Prophetia rii». Joty.el PrOphetia »"7* **7*Non necessitate moritunis mit. Joty,¥ict. Cittet. et Edit.
Gotkittm ex necessitaie moriuirus *87*Volnnlaiem ergo mtt. et Edit. Golk. voluntatem:** yero *»7» Sic
Siciit ipse dicitms».Cister.S.Mith. siculipsedixit 77Nequaquam
utique nm,el Edit.Coth.sicitaque *878Quam diximus, .xcepton». Citter.quam
negaridum acstimo, aliara mssJoly. nequaqiiam a.stimo aliam
diximus, rationem, excepto
 ' '
....-...#•»*- •
^ tlftiHi^III^ J».
1
«ylj^lcieus*?•'fijtfere potest <|tiOtlt.oniiiiis raiU**** A ad liorioremDe! vitatn __p-rideditJBos. Wt pesstttit
rohipi^ieindweii^iwtest. Verturiquoniam elista***1 tHteWgere <raodriPii dtibitd': <j_dlh»T1K? '_ri>nvhlesw
mihi yidclHf posse siifhcere; et, si aJiarii nnjic fn- qtiorrirfdorJttionabitilter tide'''-'fyalVify~. et cnifi «•**«li
tjairfre velleia, riecess» 'esstst IhYesti^are <pHtfsit jiistiiiam"tndecfiriabiliter, et vilam sriam !*^_*rn_»»!*.
•
«rtgiiiale peecatnm, et. quoriiodo a primis parenli- servare ,potuerii fatebor ilram lale fpi. I *»»*^ sponK.
hiis i.i uriivefsiiin genus liumanuin, prteter ilJum, tfe dedisse Dco ad b.norcni. ilrttrs' ciii quitlfinid -qacxl
qiw aghmis, Jioiitiiiem dS-funifalur, ef iricidere in Deris nori ist**•**,cornpafarfnori polest, _H_ft-U'piw
'
qiiast_ain alias qaaesiiones, qtfjsesuum p0strila.ntfra- °dinfllbtisoranJitBiBcfnftSnmd_bhls***rfe(M_»_^__i<r
ctatiiin : ea, quarh _t.s-i.nus'***»,fa1fione prinielitf, :_ftoL Afe, Ari iwtf
qttx tlt>iiict-eptorestairt opereprosequairiur "**.|fg, . coritriniertias,et i^oVfetricfncJis:ciiln Jalrofi^s'-!!!**
4Jt_vis : seii eo pacto, tit tri aiiqaandp. aittiliSfff?. - -(sTciilSriffif t-Siriltt.) propi_i. ju^iftli»,^^'qi»<it*'i_Jte'-
• beo, ifiaiiialiam fatfoneni,
tjiiara, huric inqiiirerdvi- , <tfenjiefr:>eW<i_al,l^ ^ifilmfia^stii^fi^
i-a,.'"*v, qtiasi _e_.ti.it. exsbtvas. A^S,'Ouoiii^rftH_»- ^nipini^id<>°a^%^^^
Mitateit. banc sclo me petis noST<te>- fecftinraoulFl^qfiioe
.-•- , ::'"" ,' ".'.•''*i<*i_..- gerereT*_uwt
'_"_!_.__*•'__*' '•___*»*.___' ikmlJ*^sWlf,* Ih^._i1fj^.piaW__..= *
negot£-_-''sed
*«*•" -''T'*quia
• de futuris intertti.
.«. i\j >. suro, ptetfiiltore
S«_»•iii__i"jff-M*- •*""' *".•'*A6#o%bem^et^n^ tntflii»e*in^ _i%«
ntm at|il^; sed D^i _^ Spft ° c¥i_nm\pote^ JMT dauS&^*****
ilBi de qua-s1lotte#qu\iui$• nfsrt^ifet^s^
--diei»ttc*"**;.ti-rftJI
„•*.'-' *-•••: ;*.•>• - V
•. ,,!i__?!"'l','-5»?. r.aV_r't(. _.£-.<"v- jfriii-
^*
(ipio nt-rmpsnisti.**v propter q*i_m «tiac raulcese #tVip®m^. c^sslfxlfe dt^H^iittM^
n^e*.serutiL persolrendum videalur. ops. Summa ante^.adVentnitif-jiis;^'W
^urji.iioiiis Tuit__*curDeus fcoroo ractussit, tttfief visittu^iriie^morftri^
inQjtienvsitani;_'_al^_jM&~lioimnem . :kftt^ft^^c^b "niaicwsrfi^iitc^
liiodo poiuiW-re<^ ^.^iirffiis 'iijttfiii^li^iw»^
xscl necesssrjis rsttiorifbus .fe^<^l4L)t•^^t^e,|,^^ Deo (TetJil.•Jtiodatlq"-miitro'iil_8^
rejtauraiioriem httuiai^ riatu^ . erar-Jaiii s_t*5*rt,'°V{if^M''iii_feP<^A. °n%*_n» s|t»iB_
Trist^"iiec _wt(i_s_eWt^^Mii-iinli.^^i;_0li' Wr\ oB#'(f48***T'^i<#ir^
. 0i.i^M'aio fi^issiiriis ¥at; W»lf^
^tlebeKu
_U itlti^icunainon"iTfetieiriit Itffvttriss,"iil^iomoj^rion sVnfm^i^^^
posseii fltst pcns : itfVut tdetii eSset lipiritTtfiii et ffeutt e.tcinptt»m^ xii "_fe<^tj»-!ttiev^"»»%t^lt^^
Deiis ;*°**_Jj u,5< iiiicelse. ef^ i»t -"fedl.fsSuniiJ&t ittctmt-taT^
Coniiiieni mtm&le^ qui^V. . ^titti. yomm^iffi mmsi i^hNm^*^-
«atura sotyerc trebeoat, ,ei ;hb*npo.efal; "ijfjSferSolin
e_sset,qtuc possct *_**.Deiiiqtie quia de V.f_. ne, el :^W|»%^^^ifiiln|M^
aj_»er_OnaFHSj'D^te^t&l «-fattir-xi^dus|_Si_liR8i tlle-^tii ^ram, ffflofleipstto,';^
I^us cssct: ct qVoriiodo'sitie peccafo, «Je mi_.a fc.iii-t.te ti^^i^:«tmu^p^
peaatnce ass^ Vifanfiii- .: 'hi_«,'?_>e.lstlsti^ iii q^
. tem tu^ hmiilius &iii .i^tmPnf; 'farit prttiosalri, tpiiiiivis fattmitlf^rsJrl^ ,M (M).n
^pertissime'probasli _ _ft".uittc.re possil ai SotVeri- lit pnjmjrttti**»*^_ii*_.i estl<_irni reti^^
dpm quotlpfo r«c<aiis loliiismundlfJebetuf, etplus q^aiur. Dicijqrtffl q^^
m inOijitiini.'****.. Reslat er^o^ riitfic ostife_feTO qtio- ttlA tlebeliat. Sctl iwhio >.c^jit ^^
'"
oiodo illa solvatur Dep_prb peccaiis hprrifiiiim. i.u"*».!" _»<%• e-.enYp.iiuv***»tatf^%_i*.-*«_' ^i
', /:. ^'jfcjiitf^'^ .:"' •'UW.plaifer. Ibeo; ^mjA^»li^t%_b_»i ^m
•Quom_qdo»ka
' Citrrislkto(tuitturDw.^o^eeeatit ffiMft.- ^cct-»»vveum tibn'ii0^s»^:iai^r^-ifiki:.triclitis.
W
nuhy : ,et,quoinodo
' ' Christus debuit el'''''-tton ' deMtl
"'" lesser^er^roa
paltl J _;£|uoinodocr|<f 'ass^terfitts; tfn-n^i|°!«f>a)el*&!»s% iRt*
Axs. Si propter jiisiiliain se pefmisri!occjiti, noriiie t>%t>!\iectt. itfi__t ^itiiTmdiiis fes^^«S_gi1°1rt«_«.--

"
••**••'QttiaDeus m*. irifj, qnbd Deris "«'Itomii^ratio ths. ****
Ja)ij(\\t§& X}ift **1t.t«M(^et,._ifin».. 5o/jf
isia **** Ka qita dixhutu u»«». «», quaiii dtxiriH»?
.tiMOniatt. *•* .Peree^iijiftf1/fyt. GetnBec.Jolytlttci.
'****
Art»equsuniir laqutrere.vius .iiu. S. Mich. iriquirefe yetas fluspbsitioiil «u. C_»_i dispensstttohi
**•*Sed dic irunc. ,etc m»»»»«. Yifit, 19. -Ceii».Tltc\ . . G*it*Y. kie ihtXp&CapM$&. T •»***Proftof tfsli" ms.
Jo/jf proposui*****»**Vi.l<*rel_irlAd-qHodw.^otJl vjtfealitr. ^d qu»m *__'.Efomoqtif DBIS »i^o/»f l>gi_»i>
<_)«et licus iu persoiw esselqjji possef »*«GemSii_i»w_ori_e_setqtta.flossei
**" ._*Ji.t'-ifiiWtt'thnnilutB
»«». Joly eli>lBs'iiUiHiiiira .****f?tf i_j»*», Cfljiui _S\ Fecefit| cum; </Tj.i». _.MJW^*^^.'*i% «*
**'*fatequid. »_».. o/y lalem qnid / **»*C«i f|.iiifiquitl..DeiUsr;.n est h»»».M McjfW^4>t»>t.Be"u_,no.n est
*"' Tali
.»»*»Proo»iiiiibusouuiitiiiidebltis mss. &Edti, Uatii. prt>' emiiious oirih.|M|^fflj^
cansa ms.Joly, lati culpa. *«9» i^eipohim h<«."css'Uite.m^^^
|»luii»,ipse iiemtritel-i. *»8»'Palrinbiu%^ *9MSuia et
JlKtenoi» .*»»,IlJewagisni:_». ef^£.<?o4t/uIl"Ji*.v^ cjtm_nss..G«ritV^.Jo/^T«f.
4y.il.GolJ». qui.cmi.. **M^ijdaniquieraiu nj»\-:3A&***#<_!<" Eblii- Gotft._qiiiddain-qtii-.f¥m:•****;Ttfiriett
^reaiptuin mss. et Edii, G-i./i.-Uipen in _prori>i_!u.v****.
' »»«. Yicl. OguK Ft>_4jij*_'ixerii-
lJJjiitliidp.\eiiibt"iiriV
phj^ .*•• Aut dicet nw. Ficf. I'9.'*••• autdices «'"Meitus esse »»1».Jtly\ melni.' e-tsei *»•' mo dftghovM
au» et Edit. Goth. Daoittiellexil Melius' essc n_%is m»». melius esse et magis
. *k- a4
PATEOL. CLVIU.
 4|3 S. ANSELMt CANT^AR. AR«p_?, QPl\PAR61. — WPSWATICA. 438
_K
nl niliil
ce*«_3eo SateUexit*»,°: praesertio. cujp crealtira de- A ah humana esse suum quidquid habebal "j*;
Itaat Deo iQiun. .quod est, et quod scit, et quod debcrcl dare, nisi qupd f ojlehat': secondum personaif»
potcst"" ? Atts. Quamifis creatoca niliil babeat a $e; yero, sic a sei|»SOnabebat qqidquid habcbai ****,et
alii qoidqu >n>
qnandO tamen illi Deus concpdit.aliquid licile facere sic perfecle.si^i suJticiens erat,"ut nec
el non. facere; dal IHi ita suura esse ulntmque, nt retribuere deberet; nec, ut sibi retribucretur, t'ar*
*ni qaia nnlla ra-
licet atterpm sil roeli.«, neuttuui tainen exigatur indigeret. Bps. Aperle nunc videe
.lwt.itpi«ta_e,: sed sive faciat ijued nelius est, sive fione seipsura morti ex dehita, sicul ratie mea vide-
a*t^riiiji^*}eh_ re iacere dicaior jftiotl faeil: el si facit batur monstrafe, dedil ad honorem Dei; et tamen
qiH>iinelks(e4t> prsemiutMtobeajt quia spontedat fttcere debttit qood fecit. Ass. Honor nliqne ille to-
- '" melior sit tiqs est Trinilaiis : quare, quoniam idem ipse est
*_i»d suwi est. JSam eum vjicglnjtas
- co_^ugw>,nep_ru-ii lamen ab homiue determinate DeHSFttius Dei, ad lionorem suum seipsum sibi,
ex4$itV: sedetqu» eonjugjotrti,-elqiti V_rgMtilatem sictit Patri el Spiriini sancio obtnlit, id est hohiani-
****suam Diviniiati suae, q»ae una eatietn
_amr& WasiiH; qpod**u fai&V,¥ww Jace,,e dici- tatem
"Mr. Kei»*, <|nki vwg*m°B»t<-i», me copjugium, d_c»t trjwu **»',personaruni est. Ul tamcn tn eadem ipte
tjfigi ,nt» defeere; sed dietta*» qoia qnod maviiH B vcriialehi manentes aperlius loquamur quod voltt-
_«t_u_ anwquatn aliquid «erW_Lstaluoft, bop debet tnus, dlcjiM-aus, _i.k u__s bajjet, quin FiSus sponte
fmete- i _et si yirguMtptetj» (imiit. pro spohtaneo seipattrti ,Pa'lri obbi^t: W iiaoique modo apertis-
iMtnere tpied oftVrt Deo, praeiBittm exspect-ft. Cum snue (fieitiir»qufa et mtma per^oaft^'** tottw Deus,
-«46 t^turaoi dScis, Deo debere quod meRus scit cni SMuniHiJtn'hii.jtWm se ottttitit, ihtCil^rfiir; et
ct-p_*esti si iatell-^s e* debito, et non subaudi», si per nomen Patrfe «t Fvtrf tnlt»°ij_a quaedam in cor-
>Be«s j«tg^-se<_est semfte* vjerttm. Si quidem, wt dHBrts^aBdientitiitt- eum ^atrem Tlliits bec motto
<t__i,tt^^lfaet aono «IrginttMem «x debito; sed si postulafe fir. nobis dtciit-f, pietas sentititr. *_DS. Itoc
>«^avuu. deket uli coBJugio. Quod si te movet ver- li_.titi.3ime acctfi..
bum, fwod est, dpbeM^ ttec potes ilrad inteHigere CAPUT XX \nl. pan eap. XtXJ.
stae atjqt» dt-hilt»--scito quia sicut contingit pesse Qua raiione 4e morte cjwsequatur humana uttmttio,
<*na« __9sse,«. necesaitotem aBquando dici *•'*, non ANS.totueatnffir^nAiie**»*, jftoiii ppssumus, quanta
'** ratiope sequauiT hninana sitVatio. Bos, Att
ftoiasiHrt ia rebus «u$.#--«a*$(, scd q«o*»iamsuut inde
dicimus debere boc leijdit **wcor tneum. I*iam qnaniV>.--OC niBii
iiwjiio^ it» *t debere. (Hftpe «um
p»j^«tei a dwi-fbus e__ei»osyiHi_i» accipere, noa est videar inteHigere. tpsam taraen rationis contexil»-
altatr* _«<•««.«fivites debejre _»ai^-ul_us ^ecmiosynain nem a le volo fieri 6l*. ANS, Qusriittun astcin ait
.B8_eo_«re;hoc«a _»<pie«labittwa non_§ste.igendum € quoti Ftlitis spoitie dedii, non esl optis exponere.
*#p_mpim, sod a divite, bm <p_^ «etlur ori»*m- Bos. Suffieienter patet. AHS'.£um aptera, qui taiv-
HS ttetere __w__s«. non qiua iBe.ip hoc aiiqu*» tum dbuinft ****Sjionte dat.Deo skie retrilrutione
medp «it dej. tor; sed qUOHiam«nittia debent ilti delwre esse oon judicabis. Bos.Iino****necesse essc
jtoitts.e : et <h$era faee.e "'" qupd vnlt; qupniam videout Pater Filio.retttbual: atioquin atit injusitis
_j|_d vttit **", «hpfietesse. It« quamlo vult aliqtia essc vtdctur, si nollet, aul impotens, si non possel,
ci*eat«ra_hseete quod sttum esi iacere «t non facere, quae aliena saul a Deo. ANS.Qui retribnit aficni, _u-
tUcitur -debere facere; qiua qiipd ipsa vull, debet dat, quod iltenon habel: atil dimitlif, qtrod ab ilio
-csse. I3-ot»i|Wsilaque Jesus, cum mortem (sicul duu- pojlest exigi, Prtus autera quain laniam rem Fi-
*"* facerel, orania quae Patris erant, sua erant,
rous) sttsliiierevoluit, quottiaiu stutm erat, et patf et Iius
non ptvti, debuit facere quod fectt, quia qtiod voluit nec unquam debuit quud itti dimitli possit- Qifd
fieri"" (tebttit; et nou debttil facere, quia non ex ergo retribuetur millins rei egcnti, et ctii nui»*"* est,
tfohito. Sempe qXioni*mipse idein cst Deus et hom*»; qubd «tari aut dhnitti possit. Bos. Ex una parte f-
j^uiwlup humauam quidem natiiratn, ex qwo fuit deo retribitendi necessitalem, et e*t altera iiiipo.si-
__t>nw *»" sic accepit a tUvina nalura, quse alia est D bil latem : quia el necesse est Deutn re.'dere qned
VAi\ME LECTtONES.
t»1* Deo cogMvil mt*. Deo intellexit »»u tjuol scil et qtiod nelest m». Cijfer. quod scif, et
' '*** Mawrit, et qno.l
jojtest . .•,*. »&ini jirghHl.* ;m _S, ifffc... curh tleet' virglriilas,
.«p...;_?*!•%•'$£•9*. YM-et Mti* &ot> mwM, qitoa .'*.,*'»!witi>»jit posse_et riecesseWiqiiahdo
,<%! mst. el Ediu G^offt.
conlirigM-posse et non posse, et neeessitiitem aliquaudo diei ****Et de-
(_tot fa^rtvm»*. Jiei. S. MM.UEdJi. GM. et: ff<sbere;fabere"'*******' (_u<»ntodo<riiodvult mss\ «t Ediu
.Mi.. .iifpam qopd Vtrft .***Qiioil«rifiMm io**v.qiiodyoliiit lieri" Humanara ex qua ftiit hoiiio mst.
TiUnianaiit^uiidenrWaiuram; e^qiio ftiithoino hiinianam qitidem naluram; ex qua fuil homo
»**,Stiutn qtwdlia^bat m»t. ef i-dif. ****
Gof/i. suuin quic^ Ilabebat quod bal.ebal »»i.
-ficf. 19, h9tWt<|tS^^_b^t«bSft Apettefit videb »ts».Gem. Bec.Joly,Viei.etEdU,
****
Goth,- apertc
ntincviiletf^;r'*»»LJW.e_l-»iJ_Mp_|fe|(. ms.rtci.it: ei humanitatein fiadem triom mst. iJaffiim^tte
****Quia in persona m»».qula et tn nna persona »*»*Intiteamtir nunc etc.iu mis. hic incipit
tr|iMri *»"
-**'.*«IqAAMi-inHti^aiM»'.""«rlpf^»'Kiet',.'<^<it«"r.''-S..JN<?Hti'«.,*?a__.-fofA."ijiisiita -'i-iiiB Ad hoc listJiti. mi.
Mu k\&nmtfoWict.\S.Adh<tetotenillt »*• Vototitfdire mu.Gem. Bee. Joly,Yiet. Zsettt.tl Edii.
****Tantum donum nii. S.Mick tantum bdntuii • *»»*Judicaftis. Imnio m»«.rt itifii; C«J».
^P.-V.rahjOefi *'»*
.^mM^mm' v I»amo Rettt Jilius m«. foty rem facilius Filius!»»«AutTsttirion »w». Joiy- Via. Cittei. et
,_;«l^fl^,'', .•"'''.'.'• y . ".'..;'''.'. '•::';-" ''•"". '"'••*•''.':
m cpktfEiis Hcrao. — uk H. m
debet, et iHra *->•* cui reddat ****.A*i. Si lanta ct V sonae : Deus lamen non egebat ul de CtfetodeSCeri-
tam debila nierces, nec iJli, nec atti redditur; in derel ad viriceiidiim diabolum; rieque ut per }__ti-
vanara Fifios 96 lantam rem fecisse videbitur. tiam ageret conira illuiri ad liberandum bominem;
Bos. Hoe nefas es} aestimare. ANS.Necesse est ergo sed ab homiue Deus exigebat, ut diabolum vincerel',
ut alicoi alii reddatur; quia itli non pOtest. Bos. et qlii per peccatum Deum offenderat, per jitsiiiiam
Inevitabititer sequilur. Afis, Si volueril Filius, qitod satisfaceret. Slquidem diabolonec Deus aliqtiid dc-
shn debetur alit.dare*"*; poleritiie Paler **«*Jtire bebai, nisi poenam; nechomo, nid vicem ***, ut ab
illum*»**prohibere; aut alii cui *»*.dabit negare'? itto victos, if.unireviri.efet: sed quidqriid ab itlo
Bos. 1_neet justura et necessariuin intclligo, ut cui exigehatur, boc Dei debebat, non diabolo.
votuerit dare Filitts a Palre reddatur : qtiia et Tilio ,::'-\'i ..'.''cAPDt;.xx..V^i^.:';;;;':-. ,;:.:
quodsoum est dare licet, el Pater quod debet non Quam mayna, et qitam jusla sii misericordia.Dei, :
nisi alii reddere potest. Ass. Quibus couyenientitts Misericordiam vero Dei,.qtisetibi perire videbalur,
fruclum el relributionetn suaemortis aiiiibireret •**», cum justitiam Dei el peccatum hominis considera-
truam iJJis, propter qnos salvandos (sicttt ralio veri- bamus, lam magnam lamque ,<lWconcortlem jusli-
i^is nps docuU)hominem*»*»se fecit, et qoibus (tit _ liae invenimus; ul nec roajor, nec jtt_tiorcogiUiri
diximtis} moriendo exempluin moriendi propter ju- ppssit. Nempe quitl misericordius iiitelligi ^let,
slitiam dedit : frastra qtiippe ****imitalores ejus qtiam cum peccaton ****toriiientis -aderitis dam-
«nnttVsi tiKriU <^_>arth»pes non erunl * Aut quos naro *•**,el unde se redimal non hahenti, Deos tft»r
jiis:ius fsiciet ba.redesdebili, qtto ipse non eget, et ler tlicit: Accipe Unigeiiitura meum, el tla pro le; et
exundantiae***'suae |rtattitii^^^^c|a_ _*a*pijt|es.
,.1pse F^B»w;*»-*,:-1 et redirae te? Quasi enim
o"B.•_*_*.
suos el fratres, quos aspicit l<itet .aitti. ili^fts <*_**>t»oc *** iticnnl, quando nos ad Clnistianam ftdem
fMos egesteletabescere in profundo miseriarum; ut vocant, et fralui.it. Quid etiam justiiis ****,quam ut
eis dinnttauir quod pro peccatis debent, et detur ilte, cui dalur preliuin majus omni debito, si"debilo
quo propler peccala carenl? Bos. Nihil rationabilius, datur affectu, dimittat omne debitum?
nihil dulcios, nibil desiderabilnw mtiBtl«<|audire po-
**** "': •"'t^kWBT XIEH.;
test. Ego quippe .anl_tm Mueismt ex hoc conci-
pip, nl jam dicere non possini quanto gaudio exsuJtet Quod impossibite sit diabotum teconciiiaH.
cor meum. Yidetur enim mibi quod nullum homi- Diaboli vero reconoiliatiortem, de qua quaesivisli,
nem rejicial Deus ad se sttb ••**boc nomine acce- impossibileiH inleHigcs, si diligenter bunianam con-
denlem. AKS.Itaest, si aceeditisieulpportet. Qttewt- _ sideres. Sicttt eniiri liomo non potu.l rcconciliari,
admodnm autem sitad tant-C gratiae par_ic.pa.i_- riisi per bowinem Deum, qui tiiori possel, per cujus
nem accedenduni, et qnomodo sub illa viventlura, justitiain Deo, restituerelur *»»»quod per peccalura
'
nosubique sacra Scriplura docet, quaesuper solidam liominis perdiderat: jla angeli tl-.tinnaliiioti posstint
verilalein, qtram adjuvan.e Deo aliqiia.eiiits perspe- salvari, nisi per Angelui»Deir.M'»***'. qul mpfi possit,
ximus, verat siiper firmuni fundamen.um' fundala **•* el qtii per.justitiain suatri Deo reparcit quott alipriim
est. Bos. Vere quidquid super fundanientuin lioc peccala abstHlerunl. Et sicul hemo per aliiini homi-
aedifical, stiper ftrmain petrara fuhdatur. ANS.-Puto riem, qui non essel ejusd.iri geneiis'*0*8, quariiyts
me aliqiiantiifuni jaiit titae safisfeclsse qua-s.ioiii, ejnsilen) esset liaiiira*, nondebuit relevari.ita itullus
quawvis Iioc melius me faceie plenius possit; ct angelus per alJuiii aiigelum salvari debet''****;'quam-
majores atque plures, quam meuni, ant mortale hi- vis omnes sint tiniiis nattirae : qrioniatu non sunt
geninm comprehentJere valeal, bujus rei sint ralio- ejusilen. generis, sicul boiriines. !Son enini sic siinl
nes ****.Palam etiam est qnia Deus rit hoc faceret, pmnes angeli de uno arigelo; qiieinatlmodtiin pmr.<is
qttpd dixhntiS, nuttatenus indigebat: sed ita vcrilas hoinines de uno hoinine. Hoc 'qitoi|ne .i-piripvplcn-
itnmutabilis exigebat: Jicel enim boc, quod homo rtim restaurationem : quia sicnt cecideruut, niillo
i£e fecit Deus dicatur fecisse propter uuilatem per- jjaiio iiocente*98S ut caderent; ia nullo alio adjn-
' 'YA_____ LECTIONES.
*»**Hon est qnod reddat ms, S. Mich. non csl ctii redtlat ***.AUeri dare m»*. Joly, Yict., Cister,
« Edit.Golh. alii dare ****Poterit nePater ..». Yict.19. poterit, nec Paler *«**iure-illtrni ins!.Jolyoitiii.
*** A»ttilli cui mss. Yici. et Joly atit atw ciii »•»» Attribuet ms. Joly altribueret *'*' Kllioiniiieiii
jufe
ttttt. Joiy, ¥ict. Cister. et Edit. Gotli. omitt. el"-" Frtislra qnidenl mss.-a Edit.Goth. fmsir.t <|uippe•
***t£x abiindanlia mss. Gem. Bec. Yict. el exundantiae ms. Jolij . t exahttndantiae ms. Bee, et exunda
Plei»»tudinis»«»».Yict, pleiiitudine »»»»Ego eninv mts.Gem. ••*•'
tione. -.*•**». Bec. ¥ict. et.Joty £go qnidein
*»**Deus a se suh »»»».Bec. Gem. Joly, Yiet. 3. ti 13. Deus ad se sttb Firmum lirtnaiiienUiiu fun-
daia »i». Joff/firmum illtttl firmameiilaim ftindala»»M ms. S.Miek. fiiraanientum firnium fniulatttm firntala
****Sint rationes mi. S. Mich. suut raliones Ni.si vicem mt. Joly nisi vincere *»*«,ita iuagiram
«**3 msi. Vict, Joly.Gem, Bec. S. Mich.
tanquam mst.et Edit.cnm Goth. tam magnam tamque Quam peccalori
tt Edit. Goth. quam peccatori -* Deptitalo mst.et Edit. Goih. ilamnato !,l!l Ipse JtMiitsmss. Joly.
Viet; S. Mich. Citter. etEdit. GofA.Et ipse lilius «»»»<Ju_si haec mss. et Eiit. Gofft. qnasi enim boc ••**
guid eliam justins m». S, Mich. qiiid ehim jtisvins *m Resliluerettir mss. Vict. A9. »•••
restaurai.lur
****lbidemv, Angelura Doraini mss. Gem. Bee. Vict. et Edit.-Gaih. Angelnni Denm Non ejusdem
,9B 7 P_r alium lalvaei deltuit, et quam-
generis mss.Jaiy, Vict. et Edii.Goth. non esset ejusdein generis
vis »»«».et Edit. Goth. pcr alinm Angelum s.ilvari dvbel, quamvis *»*•AUo sia lente mss.alio nocente
tfi S ANSELMI CANTf'AA. ARCHi^,,01'1Pr P^RS I. - D06MAT1CA." *_£
t qjia-stipnjs, quajtt p*Oi»ppji_. us, so_tutip^eit>,«piW-
b^ej-liter entg_ in a^niUiei-^q.am totVUttri;eyapt qjiid IIINovpIfaeriquetcstainentpcpit»_$tor,pro- ****
sic prchgp Demn^«er,
npnpossunt restilui,quomau. ^ineafienO**4*auxilio batum J,ilelti_J_)^iin)enim
per po^estalem stiam quam acceperant stet_ss§„l m Ijpijnne^» ex n _j$sst_ate; ut eli^m si itmoveantar
veritaie, si non^^^nt. yi^prop|er si <JUIS opi. panga, jcjug..de_ no^ris hbris ppf.istt .ut -giod de
najur Salvaloris._rtoStriredejtpptio^m i»>-qujey<l^i6<»Iglbus ^rsohls DOj,et de Adartr telig s ijtnan sptuttt.
Judaeis^ sed etiaru '*** srila r. U *tit_
.J^t^nda.debere fi^^rJfiM^tyj. c<mvnc#r pfiganis safi^-
. Detis ljomoKfiytui.c tt'.atj^.
tpa raHfl^alijljjterdeclpitgr* tfjt^d ^n dffo,.<juasi kcia. eiigse td.ni
pretntm mortisjaus oraiiibti^liominitra §t a«|£Jjmuii a.am.IT%B. el VetQ^ approbct, st<Ht ip>un v^aoeit}
peccatis sua magni._d.iieT.-9n _»raevateat,sed quo- eke nece^se estjcoulKen, ila nihit qnpd i» »U,s<M«-
mam perdtioniii» angetorutifrelevaiioin "immutaitilis tijpeti^y^ru^esse^oicst abqtiis diffile#i. A«s. S»
* '
r^tnrtetilithm.^ _5ji<|^i_urauti__up_i ^prrig<__dttntsit. n<>hi_ettt»p<so°r-
CAfur xxm reet-Ofisflt^si rationtibilttgr |tr ^ameiii*iiertimpnu>
Qnod'in htsquw
* dictasunt, verttqs Yetenttt
* ftbv* v_ritaljs,j:pboraIUrtjjjod. »os ralipn. U i er _a«cQi<4«
V *
^*«i_^^«Ji«._flfe. ejismmjiaus, Dpo, npn np/iis artribuere dej*e*i°tjis,
* IBt».lertiMSbftfa '**%d -.Stbits nifit ^.titradlci % qm e-4kb_a-eihctii*Jpsaecjtli. Awe?. "** ."_
p(&$t, *qote^licis tfmriia 'uvTlti*vi__h.ur,ef per oni_s
*** » -
' • •> - *. - -__>«
**• >. * *. ..

^. » _ ^^«•^^^«^.J^-^P-WW****^^

B8 GONCEPTU viR©IHAW
u * ^ i_ **• K- r

-J>> JLt/.'.-• ••_ " ' •"

§gr PRQ_.O,(JJ|JSJ»;». C peccalo . quia s|udipsa mens lua M qu-e_enduBi

"J
'^Cttm m pjnnibus rel1g>iosae,y»,'Cvojtufl^li vetW, si qua_iiainstt jlla non juu-u^ provocatur. 4_unpi_^r
•$o*sun, obsequi, ct fraler ****«?»iil»slwrissim^ *^fe|o, lojiisnis ubi.Vjdeu *»*rtimeo; si qttid imle milii .w
iuije utique ina*>imetdebitorcm me judjco, cum <^ain delur, dilectioni tna. ahsi_jndo. -Dte-tn..igituf. _|e
a me in teexcitari iiitjelligo.C^rtus autera sum. ctim brpviter tle bop quod sep,tio, ut itulhus de e»$em.s,e
ip hbro: C«r Deus Hwo {qttem ut ederem lu nta- fidelem improbera sen.eiitiam itc. me.i«a (srveri-
xiine inler alios me impulisti, in quo te mecum dis- un repjign^re r^tiopabililer pote.it _»_.___ ****)
*»•' d^fendara, Olan. t^raen
pntaiiltjm assumgsi) le^ts atiani prae illani quam lbi pervicaciler -jus^ra re»
postn, pojsse\ideri ralionem, qyomodo Deus acrep'1 rationem, qnatn in eodem ppuscnlo posm, orauuj»
iitMHiiiemdemassa peccalrtce humam geneiis sme ratam et sumcieittein **•*(si Lejie coi sideretqr) ej.-
VAWiE LECTIOtNt:S.
"*» licsnrgcre dcbent tttts Cisiet. Yut. K. stirgere debenl ••••'Siiie alicno mss I tct, 19. sinc
alio *UiC. Bos. Italionabiiia ete. i»i_^_._**4.;,•!-«_-_#• ;' *»'* Deum fieri manuscript. Yicl.A9. Deun»
sic fieri *.»••Setl eiiam Paganis matiuscriplvmGisierciense, sed et 1'aganis *••*ms. Gem.C. 19, Ejiilicit
tiber Ametmi. «or ftett. t»mo.W-r;M_f»ASr. ExpficittGttrDetis bomo, Liuer Anselmi WnlttanerfissaTMttspi-
.seopi, »«*-G'0.i^*"«* /tf¥ «*«T**_»»-.»ji|i*.'fi>.e.e„«ii *^mtieMhiit¥itioffn_h- .tfaftor oWt Wmit^C8,
EEiS, m%H P .% ii»w^«Kiol» sHbhisnkWris Wp&&,
Hmto Cistercietrisi- el -eum utitione fotkieh «i». Thiaririhtiiji, post titutum tt numetum Cdpilutftrm,'fa
kM/tt : tticipit *Liber DtmtwiAittetmisC:iittuar._tisis ArcfrtejiiscPjii, de eoiic<*i_tU vlfgipsti, et * Peccato
oiig'iiI«lN-»»B^Wtt, S4tHmcipiunr^ -Jft #WM f»%/ij «. Hti^rr*
*7-irgtt.itfi.
l»ttE_*iM>»>H-»«> *>>iKipH -_.ib«r*H_eli_it_*_r<_lii<^8«»pj de Cenwpt.» fir|inaJi.v «M. Fi&.^f fricimt PraBfSiioiw
4-il^inirAnsefiw Cairtuariemw AKJI^^ _.• poirt>f&o-
tliomn:IscipTt Liber Attsetmi Caitttiartensrs ArChiepiscbpi, De vrrgiiiai. et Ot-kiiiafi '^eato.
:mti'Viet. 116i>|»Huta Libfi Ai»««ti»ii_am«_ri<»sisfArchiepi?_tfpf,Cori_epliiDbGbrtcentp vlrginali. _.. port',*lf. Wd-
^tt Libe?>AT»_el«hi5C»nT_arte^
•TO tkfWt^tvir^ttMivt^ CJs«fi«8fi<SRii>Ar_hu.Dis<ioni,De Coiut*pi¥vfi^filB,
•^M»tS|i»f«litpeccaio: '-.****-&, ftftiermss. T^cf, fiec.t3AJt.-CtlUffvortSw:«t"*^lt^tv:svi_tfi_«St ^i|*B.
•**>^jBrSIM^rliS.
«<M;;tn»__iu_'_ibivider» .****'t*_terirwt*ndi^ »i»*. pi^art-raii^abiKter.poterlt
-«/ttteiSAJ, tmH. nm. Yitti 1*-. jpAh-feii*. *«•»Sttn.eii_rii.er»»»».et EdH.Gmh. sitfficuilftSn .'*''*
 - " '
%M LIB. ^CONf^PTiJ 11___^B.A__.,_rtC..' •*• '''^ C»
IttBfb :'ffi-iit enim prOhtltcl <.n%dem rei rStltjnes A nis. IHIT4quideiri t_uodfrahittir m **»*ipsa orljpe,
«B.era»serqitariim s «irtquWe " *^^vpOtest'*«^ fGcatur .fiyTntfn.t _u<itf"i)««S.l elft-in-uttMnal&iate,'
- • J '*"x
te*. noto _uod'»**»"_ite^eSse-irtia^Tfi^fr-t.,4_^H<ltt<tfiitt«.
* '
..WUT PfilMim. progfer^is corTtfpltoneiriiutii-lflti _sgtji*_iij_i.Pec»
j_«_**s'jh Ongniatk, el persoualis juttitia *» "«t*. cStulri aii!e,m qff__ qi5i^u_'fadtr*pbi«}fmii- ferso.f9T
>• t~ '"* " quce * * ff ' *
t^tf/i-r. est*per.o_.-»ti.pote.1* riomrriafr.^d^lire ^erstjw*
At§ .i<lett-<ftnnIgitctr f|___it«r Deus lft.nttf_m •_*- fiT. ^mTfY"r^tT.»rep6t^t<ficrorig1«aJlif;f"Tbt^»^s»ft««
^m^^-^S^aerk Itunmfii mst_sa peeCatfice sm>_" m jifstrfia. -^tfileWltiaiV^^
iiet^ktG.*prr-fcum de -oi^gftea*» pStxsfia -tegtij&ecst e^, i^1pso"s^FMifrti_>;'_n«it«t homtifes «fsUtewuw,
lMe_t_tg«i>e,>qui_ tte hoc seto naseilEiflr Btetj»*"^u-etf* sftT.hrt^vallfJTiirsfT'sWurTifetitfi.,1*.rio1«Iis1ttiten¥
tlp. >«aufiit vhtetor qbt?m^*Cm^ttfs tu._*g__;j_4 <n_i.fefetjo^rtf. etftn tn|ti«tt& "beet_i.tj^»itiat»i
*ere nOtff^tuit •** tjt <_mafi\erassu.tl.t-*^*»'*--*.*» qtiStJrabor1gf»re*w«*on4i»1>iJlit.* *»*-r«»_--. _
* ""' " - -
^tJeptf^illHis-^^ atjonmrpeeca:t<Vlibefa ftrit. " «CAPtir^tW.""!].'''
psmtriite- 0t*pii_te <pii_eB.'J*b***»t-6rigli_e dertO** ^«hiheriMtmitifif kSttH^ ebfnfphi «W.
Htntffri^bitrm tttt» est '-$1 ergo originatV ^eocatftm ^lfrga -trtiatf.•*•»« _^Jf*_iitfstitiatn _^ss«!nt»»f*_'
»t>n«st nisi iti tioraine, vrdetut diei aat air origti *""• gmalem, qui de iltts nascerent«f"»rig*m'tl*rtt.F,si«tot
ii..l_ *»" humanae natnrae, quod «st afi cjus 'rhltra 1IJ1,jusli essent. Qitonkim •aritcm *•*** personaliler
origftn_le,eo quod ab ipsa tnimana* naiurae oWgttfe pecc<rverufir, cura -of^ifl-ditef ^tortes et i«cot_iipti
traliatur; aut ab ofigine, hoc est, ab iifitio unift$-> h^__ftirft pdtPStareh»'tteraper^ei^d.^e-^rnMil-
<ni_usquepersouae, qnotnam. in ipsa ejtis trahiV tale jiistifkwfir totwrh, q«od tffattt. hiftrnrotiira^
Tut.**" origtne.Setl quod ab inilio hiimanje naturao cotr8pttiT|fPst. eofpt»^didet»,fjnW talepostpee*
descendaf, non vittetur; qodul.un ortgo **'*tf-iusjusta eatuttt 90fUit, quatra strnt bruterum' animaHkir».
fuil, <jt*-tndoprimi parenles jnsti facti sunl _ltt6 corrttptiohl et earnaliba. .ppwitibits stibja__i»»_it*
«ittni, pecfaa •«•"*..Vldetar itatjue diei originate arfrnia vero, quia et corrttptJonff^orpori-S-et eisdetrt.
at>, ipsa ortgine ~nftiuscu|usque perfeoncehtttnana.- iqypeltttbtts**'*, afque ex 4nd%entia boivoruin -qm»
qoatmvisVsiquis.dT*Mtjpe<jcatufri,vocari PHginale, eo perdfdit, carirafibns^-in^e^biisihfe^a *9M'eSt;etqrtf*
<_uodab>Jj_«_^|eiii)ttt In singtilos, a' qurbus fca- ltitali_ttnr»tiifii>atia!inTflisrferat", tH^lru^IltesMfe tJI_t
bPtit *'«*;<»ri|ii1en. ribn 'coniradicarrt: sf t_- ntliiF ' cblt. 5'est. I.e-
nstujra., ****"5?Vjit-, ifffiiniata**lrti<fi*rfl_»ta
p*ei«,»»»*.j(rpn negelur orif.ii.aJe pec .atuin _hm Tpsa niaYiSfttgHuf "it-^f^ _cbitutn*}fjsiitf_eWifdgra.siitft
**** MmtlAiuit^*^,^im^iieetAl;
utriiisei|iisque persbnae Irabi prigine. Licet erilm ot tibitum sa-'
inunoq. .qitehopiRt. sin.ul sirit et naiirra *•*»,qiia ** iisfacVentlf,"qiiia eam dejteriitl.'.tfm Jffisa wrrtt*
esl honio sicnl omnes •'* alii, et yefsona, tftia dis-- "ptione,qtiairr pfopter peccaltiiin incnrifit. Sicitt iia*
cemilur ab alii^ til__um diciluf ille, vei iste : sfvct <foe, si 'rion pe<*ca_set,qtiatis fa_ta __l*a DeO, rafft
propri. '** ittsmtne***', ulAtlam et Abet; el tinins** propagafeliir : ita postr peccatmn, qifirfSTnstTffck
cu_tis^j--_;i^cearfttnViit in Mattfra.et^ersoria-tftiit peccantlo/lalis propagatur. Qiioniam"i&itttr pef «0
enim peccaium Adaein bomine. qiiodeslsiii naiura, ncc"satisfa.ore pro pecCaW, r(et jilstrtianVttereriCfarft
ef in iito qui voeattis^est Adan», quod est in persona. recuperare vafet,* et eoriwr»,Hjiwd-t' <Jorr*J>i}»ft«r, aip.
fel tamen p^cealum, ijtiod qtiisfliie tfahii cum tta- jravat ttnimtim-^Sap..*, VS)Vet BmtJmaxime, qtiafido,
t. ra ***'in ipsa sui or.gj.te:'et est peccatun. qndd inflfirilu . est***; ht iri nifanlta, etfn tfteWindlriB, nt-
IHU/trabUcunt ipss '«*}natu'ra ;J sW ipse Taclt .Miid, n__ iriteltigerejnstiliftTn possvt i vidtjtu^psse necessu
pos.qttam j.tm csl persona discretitabaliis pferso- _a'ri.' in infaitlibus «*** nafeci corft deBlto satisto-
/ . •> ' * - _, p
VAKI_E LEOTlOsNES.' ' ., . *t
^Et pefsonalls.natura m»«.*.. Edil. G«/t. -evqiiae personrriis jusiiria -ve*injKstitia m*.' Wiet- 19. efc
quaepersonalis jtis itia, •*»*•Nascitur Jiaee ms. Cister. -omu. «aec *"» Npn pot(tjt «»* Vief, ntgt poierit
*,TV_fSqualiter asfemn_tio.. _)alara erit, n»»«, Vlcf. C»»f«r. TAu. S, Jfic/i.. ,t Edif. Gatk* palam erit
qnaliler asstimplio.. •**•Originate**" ab mss. Vict. Gem. Bee. etFdit. Goift. origiitale qitTdeiiia» *»•*_»»<.
*) o igine mss. diei autorigine ln lpsa trahaltir mss. etEdil.Goth. in ip.a ejns trahimrv '«'«Quanda "•• A
origo m»».et Edit. Goth. quoniam origo *.!* l^iie;peccat»T»n«». rt Edif. f.'of/i. sine oinni peccato
qnifMs failet mss.elEdit.Golh. a Utiibris^hiiB_M'-'»**^Si:itaiiipfl ms. Vict. 19. sed tantitm :****Liceat
ehi^r_m;-?*'c/;pt*. t>fj(»'.€_»ffr.L1__r___i4 si-**-' »»f««
^-*_R»iSt'o^ries;-<>»l^^^^ *»«• feteslite proprio mss.ThU.Gmi Bee. istt.
^vij^o_>ifi<i^^rHT.t}».*.'fe^ iiWf fmtib^notnirie5>•>"*»*«Nomtne=-i«t Adari»-et<Afcelitm»».T*«i-!>»» wfei
Cisfe^*^e,:ufAd^fH»t:A ihi_»Wi»»»svl*»<.'G?»tt.-ai»fc ^«ei J^tv^pt^rnaltofa»
it» tpsa,y »•* Nori i^hTt Ib i^atri»».^riiii traHiti _oni> ^»«** Qood traltit in »«M.fin«jd^.traMtor.in
ifissi
*»**W-&'t>rt1_»T_4, vo<^^^
0**«t-ic. t_ote_f _lpj Oi^nale. i^ riattiritle * ^
****^tmMdk\n'«iefif^
_ ._»»#.. eiiim'»^ ~ »M<_.?l*a>.J1t*HM'».' ^i-_^.sf.t»lA^(«^*i^^*»l«.
^iWiet:Edit^G(>i6^miS&i m^JW'.&i?>»
:"mmurri^\Mmii:^Mm:&eci _}rJf._ft;„iite otril.i ttfi»«l'rt^
iiiffnuius «^W.*»*.*»*»'farf.^''Mfi^ eanvin ttif.iittbus, -hdtt. &#'.,.
.'e_itt_t|i«-totB^.^1-;'- ;/-•i*:';.-,':'V-;''. ,•- ;.;,,.;:- .;.,.:; r, ,_..,. '.; ...,;...:...v.' :..t,v _.;;^::..-;.'.';.*•.•
 «55 S. ANSELMI CANTUM.ARGlW;Pv»^^ 45«
«_»»* pro prinio peceato, qnod semper ca- A-et originale peccalura csl absoiute peceatuai: uade
vei»»***poiii»te;,*f*.,.<^ii«^jii^'|.!f»ahendiprigiaaleni seqttilur. quia,;^8t ipjustilia ***».Item si ftens ROJ.
iqstitiani,-.qtiam semper ser*Mr<_fahtit•'****.,_$# inl- daranal nisi »"*p>t_prer .njustiliam, dainnat aittep
pototitia excusat cam in ipsis iiifiinlibus, quiain illis aliquem propler origui-tte peceatmn : ergo non. est
noo solvil quod debet, quoniam ipsa sibi »**',%pit atittd ofigiiiaJe peccalum quam iujuslilia. Qupd si
eatn, desererido juslitiam in primis pafenlibHS*,0S ifa est, et hijustiiia Hpncst attud qttam Sbsemia de--
_tt^ibi»;tot_.eral ^ct ww^ <W^#ere J_itx jastiti-e M,B:noa e»im videtur esse injiisiitia,
, potestatero, quam. ad ser-^ain «hrtper jttstitiain *i_t. W, *t^
*M_pitvh«c esse yideri ^ aon tfabet; «Uqtte originalc peccatiHtt cteiidittcr
i*_tteftewat^. Atldamiis _td>eadent- _efi»ii»<»»ei«ju-titiae. At s» ^__iHiaest
parentum, qitae r«ldtiiili-t ra tei^am <a <fuaria«j "»^fe_^UHi»; •_*j_J«t»^|ttAf. «Ke- u^a re-
-s^tiiNRHVa,f]|t«_«l..
.^o»»»$»p|[$r
gener.tteneii_. Qiiamvis eoimqiiaswpos.U»0lV'utrttra tttitudo p_4et-t e8Se _»_ti i« rationali iMtuvah:ergo
_ia.c <»miiTa |iriteIIi_Britl* Doo esl uuil^ natiwa debUri» justkite, tiisi ratio-
an rion; taraen, ne rwopi^ 1»<JC fttod qua.ro viUear a_J_s, shiut ulte Hatur» sust^ibiTfs eM jjieUtta.,
__S_g*_«itltld^ . praeier -rationaJera *•*•.. 6»are _u«i|iam:<«tiiustitia
r0_^ftWsi^-'^»^:.'-'i'::;-:: ..--;.''„•'.•-. -': B n^npolest esserwsi ubiitistilia debet esse, originaJe
^ ::::-->:><'' cmmm :..- ..'....-,.- peccatum, quodest injustitia, uon est.ntsi in na-
:.:^ue^:mri^i:^t_euiu0:. tti^r^vot^ai^mimiiaii. iura ralionali. Ralionalis autem natura non est ntsi
*e*»n> sive boo totum sit oiigirtale peccalum, Deas, et angetus, et aninia hominis per quam
siv* aliqiiM mitit-s.8^ lipnio dicitur rationaiis, et sine qua non est Itorao.
a_6erVesse ia mfante __fHe-pi.rofcobeat awinam ra- Quoniani ergo nonestoriginale peccatii»* MCin^I^
tio»aleni; sieHtnec in Adam fttisse justHiara, prhts- ncc it»angeto, non est nis"»in hominis anhtta ratio-
qnam fteret ho.no ratiomitis. Nam si Adam et Eva nati. Seiendum quoqne esl quia justitia no» potest
gerterassent sine *•*•'pr.ecedenti peccato, non lainen esse nisi i« voluntale, :_i, jualitia «st rociitudo vo-
esset in sentinej.stiti., nec esse.posf-ef prhifqsam luntatis proptcr se servata : quare nec.injtisiitia.
formarenturiirvivenliem ltoniinem. Sfergosemen ho- Slon enim vocaturf**1»itbsentia jtislit'»ae,. iijjnstivia;
mhiis non est stiseeplibiie Jusliti-e, priusquam fial nisi, ubi debet esse jusfltisi. C,».iil ilaffie, praeij-r
homo, BOiipotesl suseipere originale peccatttm aute- ipsam juslttiam vel injuslUiam dicittir justu n veT
qu_mihomosit,w.-^m^originalepeccatiim essein- injiislum, nisi volunias, aut propiervoluntatem ju-
.nstiUam dttbitari non debel. Nam _»Pmnepeccatura slam vel rajustam. Per hstnc dicimus justutu vel in-
est injuslitia, et originale peecatum esl peccatuin; C justum ho-ninem, vct angelum •.justam vel iniusl..m
lUiqupest et injuslitia. Sed si dieit aliquis: Non esl aBimam, sive actioiwra.
0mae.peec.lum injuslitia, dicat posse siiriulin.ali* ^PBTl¥*•,*-
quo et esse allquod peccatum "°*, et nullam «sse gtnwfm/iif per te tU justum uttt ihjustum, nisi ifm»
lnjus.ltlh|in ; quod vitlctnr incredibile. Si yero di- justilia, vel injustiiia **", et ouod nihil punidlut
eitur originale pecca tum noa esse absoltile dicendum nisi volunias, ,..._.. .,,..
peccai«ttt, sed cum «ddiUinenlo, prigiwile pe^catum; Nihil enim, sive substantia, sive actio, sive aUqtiid
sicut _tietus homo non vere est homo *010,sed vere a_Uid_-er sei*onsideratura, est justura, nisijuslitia;
eslh©mo_>jcti»s»01!; profeclos.quitnr quia infans, aut iiijtislum, vet pee<aium, nisi inioslititia; uec ipsa
-
«.ui nullura habet pecca tura nisi originale, mimdus volunlas, in qna est >uslili«, siveinjiistitra. Aliu.1
est apeccato : nec ft.il solus ipter bomines filius ': enim est vis ilja atiiiiise qtia jpsa. anuna vult ali-
Tirginjs in utero matris, et nascens de malre, sine tjnid '*•: quae vis, iiistruraenluni voleiuii polest dici
peccato : et aitl non damoatur itifans qui mprilur (sicut visus inslrumenlum vulentii, qtiam volui»tntem
sine baptisirio, nultem Jiabens peceattjra praeter ori- nomirtanlus : el ahud est jtistUia ; qtiam hahendo,
Ifnate-, atit smepeccat_ dairtnatur. Sednibi. bortira ''^•--f^vritaittM^^.ett^ua'caiendo, injiista vocitwr:'
acci_u'fhti$.Quare omne "" peccatum cst injustitja, n dicurituf cliam *** voluntaics ejusdem instriuneiili,
-
-.:'•,' ;:'v1»^_E;:_Miii^s.- ':.;.?'. :-''.'".;.
"*** ©ttotl setnper ~jAter&-t$t: $ia . '••I Cavere potuLt manuncnpum
Thuan.ZW. caverenon potiiil ....•.* Servare voluit m». Ykt. lf: serVare npluit,' **•*Ipsa sibi Krfii.
Goth. ei ipsa *"* Prirais bmni»»ibiistn«*. priinis p-wentibus s'°* Ouawipossit»»»». Vict.i9. ikib»l,-iri.possil
****.t»ive aliud rainus m*»; s'iv_ aBqitid inimiS ****<.enerassenl sine m»». Ct«f«r. generassent Olios sine
*•*_«^Uon»' fi.s.4.m_s. homo sit..'.'«f! Et *ssp iteccaiam *.«».et esse aliquofl peccatum *•'• Hoi>sfere.homo
est 1^'f. Grt/i. nmi verps; est bonw '•" Sed we est 19. Citier. homoptctus
^••Juareainne ms.I/i-|._il.q_areetorane **l*l?i<^ili»r,;quodestfi3«i
injustitia. mss. Thu.CisUrl sequttur, quia est et injusiiiia. - ,0,VDamnat nrsi m»». el Edit. G.ofh. damnat
hominem iiisi ni* Qnotl si itaest.orfginale peccatum non est aliud quam injustilia, id esl absentia de-
Ifitaejttstiliae mss. qnod-si ita est, <Hinjustitia n_»nestaliud quatii absentia debiuc juslitiM «*1«Ergonc.i
est ulla3natura suscepabitis justilia., pnEter ralioiialein. mss. elEdil.Golh. ergo ila. noii esl liua naUira
debitrix justitia., nisi rationalts; sictit nulla natufa snsceplibilis est jttstiliac, pr_cler ralionaleni.. ,0" Nou
eniinvocatur efc. .*•*•1»m*.ttiu.i5®tr:hicincipilCnpul 3. **4r*_plinjuslitiamss. Vjct. Gem.Bec omitt.
*•'• Vult atiud »n«».e/Eslff. Go/fr. vull aliquid »°" Dictinlttf , eritm nut. et Editw Gpihica dicutilur
etiaui
 1S7 LIB. Dfc 1.0NCEPTB'#H-GW^ _38
atTeciioiieset usus '***: qriod hic longum est ittse- A o_icfc>Woii <!e*»toi%mre iwc actio ***«,quaetransit;,
rere. Nec ipsi appetitus, qtmsAposlotas carnem vp. nee opus, q»wd reiiiaBei, est aHquando peccatum,.
cat, quaeconcupitcit adversus spiritum (Rom. vin); Deniqne si de aettonibus voltinlariis quae injuste
el temempecettti, qutc est in membris, repugnantem fmnl, arguuenlttT membra et sensus quihus fiunt-t
tejji tHeritit{Galat. vp justi vel injusti sunt, per se respondere possu.it: Deus nos. el potestatem quaelii
<wi»..<ferati *•»".Non enim hominem }_stum**ufa- nobis est, subjecil volunlali; ut ad imperium ejus
«taiit. veliojnslum, sentientem; sed injustam,-.__.- hori possiraits rion movere nos *•»*,el Xapef*qtiod
t*m v-alinbte, rara^n^^ Dicit vuli; imo illa movet nos, velwl instrumenla sua. et
eititn Aposfottts****,nihil damnattonis esse his *_rai facit opera qux videmur facere; necnos ppssumus
mniikChthtd Jetu, qui non tecuHdum varnem om- tlii j»ernos resistere; nec opcra, quae facil, possuiit
fnHaHt («em. vift), id esl ****,qiii non carnis vo- non fieri; tlorainae, quam *8" Deus nobis dedjt, nee
Ittntaie *•**consentitrat. Nam si sentien.em sine possumus, »iec debemus non obedire; quaudo iJJt
consehsu, hijosium facerent, seqiierettir »••«dariina- obedimus, Deo qui hano legem nobis dedit, obedi-
tio. Qtiare oon eos sentire, sed eis consenlire, pec- mus. Ergo quid peccant meti.bra, vel seiiais, vef
catUniest. Si enim per se injusti essent ***»,quoties opera, quae Deus sic subjecit <v«Jtiniati8,sl servant
illis con^entiretnr, rnjaslum facerent. Sed quando :B quod Deus illis ordinaivit?<fttiidquid igitur faciuni,
brufa animalia ilhs consenliunf, rion dicuntur injti- totiim imptttandura est vohintati. Qitod ctini ila sil,
sla. Iteiri: si peccata essent, auferrentitr in bapii- misalur fbrsilan quis cur pro Ciirpa voluntaiis
wito. 'ottaf ohine peccatttm ahstergitn r ':".quod nequa- merabra puniantur et ****sensus. Veruui non ita,
«jtfamHeripatam est. Quare non est in eorum essentia esl, non eniin puiiitiir nisi volunlas. Nara nihil jissfr
«jMarhjostiiia; -sed in vdurittate rationali illos iitr alicui pcena, nisi quod est conlra voluritatem^ tt
ordinaie st*quenle. Com enirii ilKs resisi.it voluntas, iniUa res pcenam senlil, nisi quae habel volunlaiem:
<_endetectarido Tegi Dtiseeundum interiorem homi- membra aulem et sensus per se nihil volunt. Siettt
«em; tnnc esl jasta volimias. iustiiiaih enim, quam lei igitur '"• voluntas in merabris et sensibus opera-
jubet, et RsgemDei <ikit, quia a Dco est; el legem. tur; ita in illis ipsa torquetiir ant deleclalur. Quod
mehtis, qiiia per mentem iuteliigiltir. siciit tex ve- si quis non accipit; scial in senstbus et merabris
fdK-lexBei dicitur, quia a DeOcsl; et 1._ Moysi, non nisi aniraam, in qua est voluntas, sentire.
quia per Moysen ministrata est. Qnod qnidem dixi et operari; et ideo in illis lorqiieri aut delertari.
titiUatn actionem pei. se injastam dici, sed propter habet tauien usus ut actiones, <_nasfacil; !»*?iujusla
-
injastan. votuntaiem; in illis plantim est, qua. son r yoJunlas, vocemHS peccata; quia iu vohinlaie, qtia
injnsfe pess-mt fieri aliqoattdo . ul est; hosii- liiHit, esl peccatum. Dautttr eliam quibusdantuo-
i*m*»»»occidere, sicul fecit Pbinees (Aun».45): et mina. quibus significatur eas injuste fierf, ,ut forni-
litriusque sextis cornmistio; ut in conjugio: sive in calio, mendacium. Sed aliud inlelligilur Mi', pum
bruiis »***^ramalibu8.In illis vero quac nunquam ipsa acth>m', vel prolatio; alittd, cum utruin, jtislo_
«isi injustepossHiitesse, ot est perjuriura, et quac- velinjustefiat, cousideratur. ;, ';r
dam atia, quae nec sunt bominanda,non ila facile -J--':• :-.- ';_APOi..:'-:;„y;_:;-;..i;
Sed si flt aliquid ****:
' itttefligilar. atlqoa aelio, qua Quod malwm,quod est petcalum sive jnjnisii.ia^
fjrMtyn_nest, nisi thim tt atiquid**»*etpcractoeo i , !:f:.;.., -.:"...... nikil sil. . :, :., .'_•'..,;!
trahsil, ut 99 Js,m hon sU; aut opus, quod sit et Denique omnis essentia esl a Deo, a quo riihil est
roinanet (verbi gratia : cum in scribendo quod scribi ittjustum»•*..Quarenullaessentia eslinjuslapcrse.
mm dt_*et, traiisit sciipUfv qua fiunt scripiura *0H Injaslilia autem omnino nihil est,sieul cyeoilas.Non
q»i* remaiiet) esset peccatum iransettnte aeiiofie, enim aliud esl caecitas, qtiam abseutia visus ubi de-
•ttt- jamnon sit;' fransiret similiter peccatura, nec lieti esse; qitajn«nmagis*w,estaliq»Jidifa
_atnesset; aut quaudiu remaiieret qttediit, nnn- ubi debct esse visus, qnam in ligno Hbi noa debet
•_i»amdeteretur peecatom _ sed vtdemUs peccala esse. Non euiin esl injustitia talis res qua inliciatur
"sa5Il<.,*tBtm ****. iteleri, actione• delata; et deteri D **>"et corrumpatur anima, velul corpus veneno ; ct,
" yARI_E LECTTOSES.
**'»AIlte_iH»biget usnsmst.et Edit.Golh. atle^ioueset usus "»•«.Per se considerandi msi-?-er seepnside-.
rati »««VNori eiiini justtrm ms*. et Edi(. GofA,Nou enim horaiuem justuip »0*?Dicit euiin ApostQlus»u»*.
<tkit enim idem Apostolus *•*•Ambulani id est nt». Viet. J9. amlitilapl. sed secundum spiritum, id e .t
•'*.«*ldesi, rion carni voliinlaie »»»,«. J5^it.Go/*.»d«si
carnafi voltmtati *•'» Facerei. _equerejur »ia«.Jihu.S.I. facereul, non sequeretur »»**Si,«nitat'injusti ,
jiisii per seessehtm»». si enlni per _e injnsti essenifitfii.Gotk. si eqira 1».stiper;se essentf ***.Ut*sstJbo_}ti-;
nem mtt. Vict. uthontinerp ?**v©'''sUstit.in b»i»tis;j»«*,YicL£ec,Ge,mt Tliu.,591. Ci*ter.j.y1eJi^jbrtttJis.
***»Qna.lialiuUui»«.etEdilio GtHhieaqua ftl aliquid ".'"»Dum fit alitjd nn. elEditio 6'of. ica dmftiJitaliqtud v
'•^«tniTin-ariplrtm-in^ef Edii.Golh.***' fiunlllgura* ,**»?*^Sa_penpn riij», sa3pe.et non ****
Quareactip tju».
d Ediiio Gottticatpiare hec aclip Non possimus mavere nos m«,». tioii possim«s u^n hjovere^nps.
^•VoWwquam mtt. ¥ict. Domine qttaif»Emio G«t/iii.adoinii^t.tioni qua|ni *•••JPjiniaiitiif velm«. Jhu>
rmhlttitturet ****Siigilttr mtt.ei Ed,il, GofA.sicta Vgitnr »**,..Qttas,feci,t«__,.;Gittit.¥ictfJhu^&, Mw*._.
l_Mt:.Goiu:qiias ficit ****Attud ip6_Sj|gitilr»»». Gem.Yict, S. Mich~.s.lliid infeljigi -J»»*^tntq!Wsi._. gi^.
tms. eum ipsa actro ****Nihil injuslum mss. fA«. nihil esl iiijtistuiri *•*•Qnaercs noii jpagts »»i»*.;quae.
iwn magis »»>«AHudin oculo ntss. aliquid in oculo **'7'lVesquia irificiatur niss. ros fjua iuf_,iati:t_
m S. ANSELMICANTUAR.A6CI_IEP.0PP. PARSI. — DOGMATICA. M»
qnae facial aliquid »**•», sicul videtur qaando maJitior,A CAPUT VI,
SIIShomo mala facil opera. Nam quemadmodum Quod eum puttk Deut pro pecealo^ non puniat pto
cura indoraila fera ruplis vinculis discurrendo sac- nihilo.
vit: el cuia nayis, si gnberaator dimisso guberna- Quidam cum atidhiril peccatum nthil esse, solen»
culo dimillat eam***»,vpntis pt mpnlibns maris va- dicere :Si peecatutn nihil esl, cttr punit Deusho
galur, el uivebilur in quaelibet pericula; dictmus iniiiem pro peccato, cum pro nihilo puniri nemo de-
qiwa hoc facK ahsentia catenae, vel gubertiaculi : beat ? Quibus, quamvis humilis sit quatstio, tameti
Bon quod abseptla eorum: aliqtiid sit, aat, quid- qtiia quod quaerunt iguoranl.aliqtiiil breviter respon
quam faeiat;. sed quoniam si adesserit, facerent ne dendmn esl. Licef pariter nihil sit abseiuia jastitix,
saeviret fera, atit perirel navis: ita cum raalus bomo elubi debel essejttstiiia.ct ubi non debet esse;pu-
saevit, et in qua.libet anima* suaepericula, quae sunt fHttamen Deus recte peccatores non pro nibilo, sed
mala opera. impellitur; clamamus quia haec ope- propter aliquid, quia (ut in prtefatolibro dixi) elde-
ratuf iiijuslitia *•**•.«on qt»il ipsa uBa essentia sif, liiliirh"^* Sibi honorem, querii spoiite reddcre no*-
atit facjat aliquid; sed quoniam vpiunlas (cui sut3diti lnerurit,sMIl»yi(i_"»'«ie^iijft;'et ne qiiid mi-rdinaliini
suntomnes voluntarii molus ibtius hominis,) absente sit in regnri ejtrs, eos separaiim a justi& ordirie eom-
1
justitia diversis,appeti.libus Jmpulsa, se et oninia B petent. disponit. Cre_tluras autem in quibus justilia
sibi subdila in °iriultiino<lamal» levis et eff_enaia non debet esse, rion puuit pro absentia jtisfitiae hoe
et sinttr rectore praecipilau qood tottfiH.'».' justitia, est pro nihilo : quijn noti esl aliquid, quod afi llt»
,siadesset,probibetne fierel.Ex his ergpfacile*"* exigat; nec ordo eongrtMisiiniver»ii_tis reriim hOC
«^noscitur quia.jnjusiitia iiuilam habetess.pntian*... Jiosi.iJ.at*»**.jSHt itaque cniri piinit D_uspro peceato,
..i^iiivisinjusl^ yoluiltaitis affectuset actus, qnkjfor quod esi abseiitia debitae juslitiae, ijuae nihil est;
se- considera.i;sdiquid, sun.f, usus iiijiisiitiam vocet. nriri oinnirio puhit pfff nitiilO: el veruni eSt qtjia*i_i
tfec.ipsa raiione intelligiinus raalam nilul esse. Sic- sWafJqttid,'ji.<_ife^
m enim iujtisiU;_ npn esl alitid qnam abseniiadebita: punil pro niiiilo^. Jam peccalnra el ihjtistitiain
iusliliae, ita malumnoii cst aJiud quam absenlia de- nifiil esse : et Laecnon esse nisi '••• in ratioiiati v-o-
biti bonk, NuU»:autein esseiitia (quainyis mala tli- liinfate, nee ultarii eisehiiain proprie dici, ihjttslatt»
calur) e.1 nihit, oec malaro csse, ___*'*•* ujlj e^'_*f'* rii*uvoliiittateni: ex Iiis qnae dkto suittVapertuitt -
--^ ::--:• - ;-^z- •<; .--;-•_/
aliijuid. Nulli eninir essentiaere$t aliud inalatri csse, ^^is^i-MS-irha.''^
..U-III»,*«"*deesse illi bonnra q^uod<Wbcth_b_i'e, de- :.._...;:; ;:::;;:.: e^__o-rvii_i: " ;;>? :<--^-\
<:.-,SCvcro,bonuin quod debe-tadesse, non est aKqtiid Qttomodo d'ea(ur immtfndum,:;,tt
»«»»wn*:»*"47w>»«i»*t'»
e.se, Quare uialani esse 8058,upn est ulli esseiuia; C eolii;tj7trliVi^ecca.ic^ «^amvis tn: «o hon isi(%^4p'-i--
aliquid esse. H_ec breviter de malo, quod seniper tum- ..-'. _';-:: ': :., "":-.-':'-
est nihil, iiidubiianter q.iod est inju&Lilia'*", disi. Videlur ilaque sequi .potl atil infans sia^ini ab
Incomniodilaseniiu estniahim 80" (undeiricorainoda, ipsa conceplione ariimsm haliet rationaleiri ""j sine
mala dicuntur) qtiae aliqiiaitdo riiuir est *•*•ot sur- qiia volutitatem nuipnalem nequit habe»*_•,aul p
ditaset caccitas ; aliquando. videtur esse'*' 0 aiiquid; eo non est originale peccatum, mox cum conceptus
ul dolor, et trislitia. QuoJ autem jtistitia sit recli- est. Qued apt^m,;mos arbipsa t_oueeptione.raiions-
nttlo vbluiitalis propter se servala : el injuslilia non lera animam babeat, riullus huuiahus susclpiit sert-'
»il aliud quam •ibsenUa.debilae jusiilise,<_t nuilam su.. Sequjtur eriim ut qiiOtiessiisce^wiii setn, _.hu-
babeat*"' essenliam ; quod etiam tMiiiiis essenfcia utinnm, eliam ab iriso «omeiUo su_ceptio«»is^R-
fciia D«Q»et nihii, sil a piepnisj, bontim,stilficieii-er rit autequaiii»"* perveiiiat ad humajiaiii 'tigtiriini;
_ie pulo. osteadjsse ia eo Iractatu (cap. 1,15, lft) loties jdamneiur iii illo auiina. hiiuiJwa;;qwmM»t4
qtiem fedt De casu. dialioii. SetLde jaslitia plenius ' npn reconqiliatur per CJnisiiitii: qnod est uliiiis at_-
iuiUo.quem ediiJi.de.veritaie (cap. 15). . ,,. !" surdura. IJUECigiUy' pars huiiis divisiotife penkus
«iipqtieiidai: esf, sed si non statim iufans abipsj»
1) cou^ceplionchab-tpebcatuni ^qindestt^iHiditli^tit****
YARI_E LECTI0NES.
••"Faciatatiud rtw».faciat atiqwd "uDimittit camnwj.diiniual cam *M»lloc 0[ieratur iujoBtitiams.
Thn.$4Qi Iraecoperatur iiijiislitia ms.Tliu. 3»t; bajc opera facil iniii.iitia »»<*Et jqiwd toitriir'|A«.il/i.f.
C*».fl<^Tnii;C»^hfRod;«otum^ raahun
esse; estro». ei_ftfe.. _.<>_..iiec uiataur iesse, e« * •***_Hi1_sse RtftCGdih. ulli esse •»**Malaraessenfia_ti
essP, qi»»»ft»»w»iriri_tam<»8<*>;qt^^ mtii. Vftt,^G^S^.T/t«.^l. qiiareiaalaui
esse *»windtibii_iiteTsicitt-ds ii^u&iti_ ritt..'^!^ qiiotlestinii-
tHHtaf *•**Eniii»rion 6sl matam«»». Phim *st mafum *rt»Ali<|uando'whMsimt »»w»TO*criw. T/tiwit.lft-
* ;***•»
Videnttr essei^
s^d*i»ihaest
Sif.i.tri^J-Jtttnljafjet -**v«*'_*jfopt_*^ »#_nitfqo_'dih;^ mss. Viti. BgeMlm.
Tltuan. S.J.M. Ci»f*r.-pr<)_»terali<_tiid<juia ut m praefatotibro diii, el t.ebituin **•*AlriiiVitism^_2_t-_._
•»«*
S9IL.at> irijiistis Eisj^ttitot_ftk VItt. lS.^osttrlat **5t* NbnpuiiitbrollifiilbMam »»*.GitterJm:Ua,
*«**Ht»«. n<raesse itistin »n«*.Tfe
_«*. Vtel.t^._»*.e.S;#f^ Vict.i». aiifimainlia-
feetMtl?r^ttifehi '.'••'»«»Partt airteqiwm^
'^Od-_!e.t*»*_. ,-::-•'-, : - "«{.-..' • - -«7 -
 m. ^^.^ ,,'.*,•,.. , m
Jul) Deo : Qtti*.^pff»f (oterejnundum, <f« .ftji-_.A (cnra bomines jam erupt »•*•)iiecessj.atem. Si ereo
ma-Kfoconcejituiii teiuine : fionne lu_ q.uf'^^sotiid liacc,,.ut (?ulp. vera sunl; qupd as.smi»itiii4a jjarenia
100 '*•* (*'**''xiy» *)_ *.t quoiitd ,p V8i'0»n'esi,"qiiod- nd proleni, quia hiil
.--:Ui!''"'/ .':'
ani uabcf voiuntateiii. '"liujliirii
»;-v>. .•;,.•.:»......V.. ?i_iuL->. >«3;j-..•;,
dieilDavid : lniniquitalibus cpnceptus sutn, et in cst
pfic- ...'... ' ,- eo ueccatum.
i-U-M-V:
catitatu^tmmalMmea^ -«-V-Tg^ ^;...»,-.....,..*
_i'''>'_'-;'•-'_»''. .;«'•:•'.._. _i_->' -ti-.;;•>.:>-"-':
_i*J:-»-'..i-';-.
lur.si possuin, quomodp, quamvis non staiiin ab 0«oa. »n" semtne sumpto de Virytne npn stt peccatum
in jin. tieftie •rl'i:'':
ipea COii^.ep,,'ipne sit iufanltbi.;s pecca.ttiiii, nece^stWasfhhH:§iicaff.''
muiidoumen.^sje^iiici-iaiJiiJ.i^l^lJbua. .et'in_j^^ai»' :;'lia__rie'per_tpiciturii'c qiiitfi.aii._ri _b'****^n<j_. Ff-
fiosU^S"!!! _»ei^nafri siianV5as^rrniiiy_i.
coocipj««^^icaplur. j^pp tiiiqtie divina,. |5$j_t|ijr-j» ^tf^ffiinr*;
asserff aliquidesse, quOd modo ripri est **", Wcircb tMhi potnit eSse_»'eccatilhacnl_.S
quia taiuenest fu.urttm^ Deus A«la_ spriien a pare.ilibtis lral»rttir ciini necessiiate peccali
fetrilr^-rwhrJl^.*^ : _ioc
<|eJi^o ve^ 5n^ri"**si
eo, mOtlo WiSAri».(C«^ ^ .ftqii.*»»* pfripte^iftl,*hts1J Sptta1{&iriSit.
hsl-i-ra%i.i^#i_fcffi_os
inorluu^ sit corppr_Vsediquoiiiiim die illa nccessita- f^dhlf»-°delrr.&
_em.aa;<^it"sdiqtf«i^ *»**^i_trl^r_i^iti|fr<. ^^ro^Aulet^i.^^rikliirli
pb iiecessitalera inorieudi atiqiiando, ait: Siauiem '"' JR quott ii6^l^moseaWt ^euta^;^oa,JHeqri^
t'.in*l«« JitftpW»•eh*°i*iCo^usafti^ f^am^cef^p^sf^^^iau^iu faci .^ecBm
tt'quiaMsbl_^_e.»o«:^
t^e^lfi^m. jjii j J Cp.5f«i|.eii/in,c.0Pi»5»'ria);^i™, qjir. __SfcrHir_ ••"^'siifiiritili qfrWagpvi.fii. *°'*'t__.'pore
*
lios lpflij,batur, inortuaerap^i^ip^ntuV^prp^ #»** tiSrtttt^f tl»r?*i1fe^_ i ^n' p_fsA_fe_h ._i'_fl^rr%*
quVetieie ^warrp6te_t'3hec^lWeWI^M-iiiteM.^
Quapropler si ab his neces^Ita*iI_tW!'selri^n'',aiSlr.fti
Skut ,-tt:Adara pmnes^»'*peccavijiitts, quandp ijlb ptum de Yirgine Imertirifps.enili poleril, palnn.
crit quL» nnllam petjcati necessitaf^eia irasit. QtiPd
pectayitj; pon ,__j°_u> T|^nc.j^^^€p_i^_i»*»i»_^si
fj^j^nl »»oji. illa •«»»necessitasVqiia htimana nalura sola
dutqjpran»_s,.sed guia_de_ijjo]lut^rij^aii^s, _elj^iic quidem
JVe*»«iiisyi_ffiH4cii^e^
*%jg»*?.._!*--_ii%^S9«^^ ]p_i_^<_no_t4i__E_¥tii^ltftli?
inSthi'.i,ii necncoept;.trii,Y'*latVr-rr_cyas^
_mi_«'_^ir»!u«i,_!»_#»_ |_^'.t;.!|?).^HIsJW>*.4'?
itij-iiiindo^i-uiie in_;|tiU.uiiatil)iisp_ in gecqiit^ci^i^ m ^itiae"..rVitri, ti.^^ra^bn^t^*^»*^. 1
^ligere^afcat, aliiilo _dh,mes*tn!'^
*^L«^!k,!>-*i.^ s,?w|il!_?^,g4 sttatf vfttet^ier riitiklfchl^
i_riflij^il^vpet_.^ti,lant peccatujpi, siiveJnifiHita^; T
hatorae'':'§Lprius Hecesiit(a%*tllitY^ellKtif.
-i^d.tyiia absip^$eiraite et ipsfi conceptionc, ex giiji assiiirtpliC
qua ad satisfaclionem prp pe<.car.s>tJi^riVorti# efprbi
ineipitbprao esse, a .cipit necessi^ ximoram ^arenluni ashiiigi Vide^ Setf^ttpd ilmd
*^.i..«_tt]!j^ riuUlin.:****seqoatu^a'pi»xitBis-^
ditiain,,#tt>_ tt_>i_-_eiH alii^ pt;i ni-
dubiunj non^ eriti; 1uf ia -feWt» i^imor*uii^>parerHtti-i
qui^ Nfltp,,!*!*!, ^ tibentra iittett»&t***,s iiiit_
poterit. :i*fe<sViptttWaoju.
t|t_.j»^&j...iptt:^ b.o, conabor primtim qHoiiiotlO*copmd I^OSMI,itt-
^ iw^Mtto-veJju
<|t»^ simgoipe^sjqtii^malavo- tf-tlgare * qHatenushoc demonsi-rato, ih atriS"won
JiJijiVi'*,.^ sit hticesso multiim ta1-pr»te. ( ..aain<_*.)..-.i.I^. ,_>.•.-. .
ven epiin _pu|uni *•.»aul*ai»^i(t»>,. se^.nja l.vvoliinfiig :..;;.r .:..j;_,';>.;..;;a?..c_^o^-__5.^a._.»^ <.«__..>.«...•?..;
arguitu»'. fiatel j^itur quoni^p ef in iiifau^
Curpetealum qn»aUtmnattif'1iummmii^»ttt^m^t
sint quae***•de divina Sciiptiira opposui. Qitjppe '. i:iJw^t#r*$%;Ait^4uglnt Em<>..fttlh?.ilteif0*i'**
m^mrsffimhou .^..n^i.^K^M
nen est illis peccatum, quia non habeiil (sihe qua , Atijuod i^hi^tj^fi^^^ ^Mi&hMi
rioii inesl pccealum *•«•) vofuntafem : et tameudi- Q j saepius et speeialins peccntum, quo damrialum cS't
ci(tir iuesse, qnoniaro in semiue trahunt peccandi, -. - hiiuianuui genus, magis itiipuleliir Adaeqtiam Evae:
_.i.,.v.,:,LI^j ;;,
'£. '0-..:''!%.^ .•;°';il,'^'.t .^.^'/y^*^**5*.^^^ ;::':'-,%„-'?;:? ^> m*;:^-'*-*'
;^%i^t:Aii^i' mm:<:v:kt. .«».,Ei^isiGst.nis^^m^-ut qiitVr .i'°^S-Jii»/wi-,,^'*i>Pl K&MtySftfa
.»a_«i-Sjtj-feu*.:EilU.-GoJjt. iu iniqui4a,ubti.,.Pt iii peccati& .coneipi.,,. ^I*-QuninJ»» iioiiv.«_st,j|i»_.^fflfo
tfg; <ftiod-IIM, to__4ft._estit,-\ ;»!. -Christus iir»! vttbto est mtf. Yici. a^ rt .i5,.5Cht^lu8,.iiii'nphis_.«>,..
itt Adara omnes vt$i,:Geni*/:Bee:utt,Edk., GotlL,;..._Se_.!*»_.
****__,Si«il; _ulaiiii;.oiiiiies-__.,..
»°|'„J't^ijj.*)e|t
HGTtM».ki^Edii. Ctf-A.vfacta est flla »*J. Ajecipit necessilitieni ie**.}*__^Vj*/-.^._!;*_.accipjtl pptesi^ent
**T».ws»ex.witi«_aconeiip'i^cenfiasemine(tener#uur.mss.elsivitiosacc_tcupisceniiaiene^etttr .,,*"*»N<)i»,
e»«ra Wttuim ^fcTie. 19. rion sputiim «^^
«H**,__w. (_i«tcr..c«i«.pecealuiu ;!*»*IIiMniruiis }-jin«rjini,tti^ Kicfi.i .^OUM
iuebtn»». <l Edit:Goth. qtioniain iueo «•**J^
_i.hidi.hito *••• Quara ueserunt m*. Cister. quain ,jteccAndo tleseruit....***!xU'r*8; grt-y^-CT* .**••.fldrfil*
CfofA^quaeaggravatur .•«•*« Qnod sola quidem »»««.el Eail. Golh.,quodJjja qj'l<14_»:£S,'*_I__? Muai.libti.
satetri IB»«. nec i«- iniantihus salteni -.****Sed quia illitd nulliuu ,u. W«. 540. scd qiiod^iujluinjtit.
r*».. 391. scttquod illu» m»*.setl quod illttd nullum *°" A deliitopriiiioitiiiiparenliini iiitclligitjM.. Tku.
Yiel. Qtster. a debito orimorum liberum iritelligi ,0'* Impulatur mss. liiipuletur .....i
Iftj S. ANSELMl dAlStiJAC Ait_^ 1*1
tjpft jjFfapnor**** pecraveri^ ^ J_ petere »"*, quod jam snpra dictum esl: cur, stilr-
pei* iilam. Dicit eriiii»Apostohis : Sejj!regnnvit mort cei, unusqnisqf.e pccca'o vel dcbilo Adaegravclur,
a6 AdamuSque ad Moysen, eliam in eos qui npnpee- itlcirco qtiia de illo propagalrir.; cUpi ejiisdetn pec
cavarmt in sitnilitudinem prmiiricalionis Adce{liont. cali conseiiis non fueril. Cuni fecit Peos Adain *'**
v,i_). Mullaquoque atia legunlur, qna: iii.tgis Adan» fecit in eo naturara prppagandi: quam subjecit eju.
quaili EVam criniiuari videnlur. Quod itleo licri poleslali, ut ea uteretur pro siia volunlate, quandir
exis-iuio -itpJiaitla duorum copiila lola inielligitur ipse vellet Stibdilus esse Dep : nam non illii ntere
iu noinihe principalis partis; sicut saepcper partera lur bestiali »"* et irralionali* 1" voluplate , sed hii
totuni solel Sigriilicari :" aitt quouiara Adiini cum ihana et ratipnaH voluntate. Sicut enim est bestia-
cosia sua, quanrtls in iHulierem acdificata, dici po- riini nihiJ vplle cora ralione; ita homiiiom essel *'•*
ieriit At!a tf, sicut legitur : quis Dcus Masculum et mWj veHti sjne 4tii»|ie ? ijupd semper dpbent, quia
feminam (ecit eos, et hehedtscit eis (Gen. \, 17). Et potestatcm hanc aceepil Adam et eam seroper ser-
vocavit nomen eorum Adam in die quo creati sunt: vare potuil. Dedit eliara HU 101 Deus hanc gra-
aut iJcirco, quia si non Adam, sed sola Eva peccas- tiara"", ut sicut qoantlo ijluni condidil nulla pro-
set; non necrsse erat lotum bumanum genus**" pag-.indi operante natura, aut vohintaie creatura*,
perire, sed stl m Evam. Poterat naroque Deus de B simul fecit egm et ralionalem el justum : ita simul
Adani, in quo scmen oinnium hominum creaverat cum rationalern haberertt antraam, justi essent, qnos
*•**,aliam 1.u ere mulierem, per quara de Adatn pro- generaret operarite nalura et volunlate, si non pec-
posituHi Dei perflceretur. Eisdem rationibiis signifl- caret. Eadem quippe ratione, qua monstratur ra-
09'
t^jjj»* l>cr nomen Adae eos anibos, nisi cum ne- tionalera natnram justam esse crealam, quod insaepe
cesse erii eos discertterc. fato fetil opusciiip (Iib>u, c. 1), probatur cliam quod
CAPOT-X.' '•.-' . -' qui ex humana natura propagarentur uon praccedenie
' Gur peccato, es necessilale juslitiant pariler haberent
graveniur peccalo Adm^qni ejut "'> conscii nen
,;... ,;•:. .- ,:' (uerunt. ; ..; •;. . ctim ralionalilate. Siquidem qui creavit primUra bo-
. Est quidem uni»squisque fllius Auaeel homo per minem sine parenlum generatkme. creat etiam eos
*•»•creationem, etAdan» per propagatioiicni, et per- qui"" per creaiam"" ab illo fiunt propagandi na-
sona per individuilatem *•**.qu-t discerniiur ab altis. turam. Omnis igllur bomo, si pcccaium nOn praeces-
Non enim habet esse bomo ab Adani' .•*, .ed pejr sisset, siiniil esset sicut Adam, ct jnslus el rationa-
Adatn. Nam sicui Adara noti se fecil hominetn ; ila lis. Quoniam vero Adam subditus noluil esse Dei
noli fecil in se nalurain propagandi : sed Deusqui r volunlati; ipsa natura propagandi qnainvis rcmane-
etiiir cr<-avil hominem, fecil hi eo hanc naturam *-*\; rel, hon fuii subdila ejus voluntati, sicqtesset, si
ut de illo propagarenltir homines. Dubium autem non peccasset: et gratiam, quam de se propagaiidis
jipn esl, unde unusquisque alljgetur debilo,. le quo *iti servare poifcrat, perdidit: alque omnes, qut ope-
agitur: non enim unde, quia homo est, nee quia ranle natura qitant acceperat, propagaritur, ejtts
porsona est. Nam si; idcirco unusquisque hujtisde- aslricti debilo hascuntur. Quamobrero qu.niam liu-
bjUreus.es. quia est homo, aut persona; necesse riiana nalura (quae slc erat iii Adam lota, ol nibil de
ctat. Adam, priusquam peccasset, hoc d-bilo «*•. illa exlra illum esset,) peccando sitte omtti neeessi-
astrictuin esse, qoia erat homo el persqna : quod tate, Deum eihonoravit, unde per se«," satisfacero
est'.bsurdissiimim. Restal igitur ut per lioc tantutn non potuil; 'gratiam, quam acceplam propagandis
sil debitor, quia esl Adaro ;scd non sinipliciter, quia de se '"* semper potiiit servare, perdidil: et pec-
esl Adau»; sedqtiia esl peccjlorAdam.Nempeseque- caluin, secnm comitanle poena peccali, quanlitm-
retur quia si ntinquam peccasset Adam ; tamen qui cunque per datam propagandi iiitluram pi-opagetuiv
-
<leillo propagarcntur, cum hoc .ebilP nascerenlur: trabil.
quoJ imphim est. Nori incongriium est'1** hic re-

VARL-. LECTIONES.
*••» Ctitn ipsa prius mst. Cister. TJtu, Yiei. el Edit: Goth. curo illa prior m». Vkt. 19.
'••* Et Adam »»»*. Thu.
qti..nquaiH ilia prior ***• pl ille .**'* Tpltun huinanum genus m»».
Thu. Citler.' iotttm hominum'.geims Orih»iiim creaveral. IHM. et Edil. Goth. onmwm ho-
niinura creaveral ***• Signilleabo m*. T7m. 516. sigiiilicando . *•** Fitins Adae hono " per m«.
.*/<<•-.'5 JFilitis Dei el per i»i»». Yiet. W: S. Mich:' Gem. Bec. Filius' Ada. pl homo per •*«'Pe»
iMtliviiliiiiaienim*. Vict. 15. per indivitlualttateni *. ».*Habet. homo esse ab Atlitin m*». liabet esse hoini-
iient ivbAtlam *" 1 Hanc creaturain mtt. Ciiier: Yiei. S: Mich. Gem. Bec. ei Edlt. Goth. hanc naturatti
*"* Ad tioc debilum m»». hoc debilo *'**Noh iricongruum est etc. iu mtt.Thu. ^91. hic
*"* ineipit Ca-
pniip, Hocrepeterem*». ricf. Gem. Bee. Cittet.hic repetere .•"•'•L.umenim fecilI)eusAdamrtt»«.
r.tiiri Deus fecit Adam '"«Non ut illa iitpretur bestiali »i», Yiet. 1% non Illa uleretur nl besttali mss.
alia nam flon illa uteretur besliali ***''Vfeli>ril»oi_aIilifi». Tku. CHter.-el irralionati *»**fla hieiriinutn
esimts. et Edii.Goih. ita boininum esset *"* Illi Deus gratiain mss. et Edit. Goth. ilti Deus hattc gTatiam
**'* t.reat eriam omnes qui mts,lcre^t eliath eos qni _*,tJ P^r crea,fara m*. Thu. 546. p»er;creatiiram
»11* seprbpfigandi »«**.de sepropagahdis 1'1.» Undecl ppr,se m». Thn.-^i6. itn.le quiaper m»«.Fict.
pe
Thn. 39t. el hdit.Goth. unde pcr se trit. Vict. 19. tuidt: pro eo per sc .°",v Prnpag..ndi dc sc m««.et Edil,
Coih. propagaiulis de sc. »• ••...•
'*__. -:>...•..-..:LIM»»^ W
';/,-,; .. CAPi.1T XL .-:-,./;.,-.„,•.-•.-'•, ^ttepf^ i^
«l seiiyiiaiite, ajiqu^nip BuUp;. <^Mn tatis
(Juodprowk^aiio de Virgirie *ton *ttt_www fejr*-ef ^Jeot^e.
asertlt» «ofnrrtf»»propa<;a(initi»;e< f_«rf ire» <i«< .«ipere praeceden.le, hprhas, et ftrbt^s it^meras
..-.,.*.*^'((»W^,»^riM«_,. :. . •'..(,'..':.' j»i*pttai»rts;W eas tot^i%ai^.%)it; st, aBji. _#•.».
•*
Nunc»1**<bligenterc<^ quae facHius,jjfu ». quaip doclrina t^.os_imu«.
qo__i faaMMBtaspeccali, et p<ie»t<fi ^cati ?"' ad Yoltmlali w^ittaniur Ula, <^.-csuiM hujusitiodj 'V'*,
ItOmineai.per virginem »"• de Ad;»m Rrppag^ttt,»»»...U&fce&tpf.*,},*#carp, scrjbe^-e,Jpqui, cl ^irailid
*"• jpsfe pertranseat'****„Gertum quidem esl ojtod quae nou_»isj».oluptas facit. t^uin igiltir oraui,a quae
Adfii.: non accepit naluram propagandi, uisi jper ;jjtmt_,>i dili^ni^ coiistdereiUur., liant aut^^^w $$.-
VEin^!-|«W <rt n#»A hiniate JDe^,aqt nalur^ ^eaindii^. yira^a JL)^ illi
. MnhaiM,« in»|»»»w vir, iiidttaiB_.apt yp^iqiate ct^t^ra: :^ ;ea^|^juae:°i»ee
aut st»ia mulier hominem generaret *1*1, iialtira jBatura preaU, ,uec voluntas creatura., sed
«tiW ^ voh»-i*tate*"' propria operattie. Sicut Detts facit, seniper hiiranda sint; apparptqiua tres
Ba__4«e ltotts terrae non aCcfeperat ,l" naturam stint, cursus rerum, sciljcel,. tnirabilis, pafuralis,
_>trtfveitttttateitt, ^ua operaute .ir pritnus ite illo v<iliinUriu8: el. rairabills qiiideiu aliis aiit eoruni
ileret; quamvis esset derjtio a Deo fieri possel: sic:^-.le.".,ta* nullatenos subditusest; sedilibcre.dpmina-
non^st facta raiitier^le costa viri, aut vir de sola tur: neque illis facit injuriam, quandq eis obviare
mnliere, operante naltira atttvoJ.nlatebOm.iiis. yidelur; quia nihil habonl, nisi quod ab Ulpaceepe-
Sed Deus propria volunUle et polestate feeit viriim rtint,ncc ille dedU eis.aliquid '!" nisi.sub "se, Qno-
delimo traoro, el alterum de sola femiria, el fehri- iiiam ergo propagatio viri •'*• de sola virguiij, Ua
BaiB de solo viro: licet enim nibil fiat, nisi volun- ftori est naturalis, aul yoluntaria; sed mir..bilis,
tateiDei: faciettle aut petmitlente; qtt.-edamtan.en sictit illa quae mulierem urolnlii dp solo viro, ct
8ola;i»ot_staset^volunlas ejus faclt; quaedam, creata sicul crealio viri de Jirao; palam est qoia nequa-
Baltira; qtuedam, votunUS crealura. "'*. Sed sicut quam subjacel legibus et"" ifteritis illius propaga-
creat* nalura nihil per se faCere polest, nisi quod lionis, quam et vohmtas *"* el natura; qii.imvis dis-
a vWontate Dei accepit •"*. ita volunlas crealurae crete, operantur ***«;siliud eni»»»ibi f-tcit ''*•,,vo-
tteqmt ****per•_.. quidqunm operdri, nist quod na- tunus.alrud natura: pariter taraen verus est lipmo
lur» adjuvat: ant concedit. Sola Dei vOlunUs fecit et Adam de non homine, el Jesu de soht niuliere,
in principio rerura naturas, dans quibusdam com- et Eva de solo viro; sicut est verus homo, quilibet
.pef^tt-ssingulis voJiinlates; rit natura. et voluntales -,'..if aut.mulier de viro et roulierc, Qmnis autem
seahakas. orditiem sibi traditum, suum opus itt bomo aut Adam est, aul de A<iam_u,J,: scd Eva de
reratactirs»» persolvc-reui: ct adliuc inHlta facit, solo Adam est, el oranes alii de Adam et EVa.:,Quo-
CIJUIvdeeisdem natoris et voiuntatibus operstur, niam nam>]ue"" Maria, de qua soja est Jest», de
quod ilfce secundum suum usum et proposilum ne- Adara et Eva esl; non potesi ipse tleeisdem non
^_qu__Dj&c<li>ent*J*'.$oiius quippe votontatis Dei esse..Sic nainque expediebat ut quj redempturus
est oftus, cam mare "*• Biccum iter intra se poputo eral gentis huinanuiii, e^set el nasceretur de patte
pratsbet; cuqt mortui resurgunl; cum aqoa sub ilo iri et matrp omnium. ,,. .... ,:, • V;
vinora convertitur; cum _t, Spirilu sancto corda v';';..CAPqT:xiI. .' '.,., .,'... :,,.
bpminum ea __» nec perse, hecperaliara creatu- Quod mala Adteuulla recliludim ad iltum hominem
ram scinnt, docentur; cum noxiae voluplales a suo •.,-_'".' i :-•:.".:-•
.-'.;' "f*™***'**^fcsi..
impeiUj M^^grjiiiaj: i^ente?;^ hoc,,i_u<>dprpdest Quomodp aulem fiJius Virginisnon subjaceat,u»
cwvertumur; ciira alia mplu flunl '^'j quae nec j)eccatp,.aut debito Adae, sic qiioque.dilBcile nou esl
creatnra, nec eju. voluntas. per usitatum cursum itilelligere. Si quideni Adam faetus.<tt. ju .tus!"" et
.suum operarelur **»*.Natura levia sursura, grayia "liber a peccatoet debilo sacpefalo, et a pcena pec-
.--. { ..-'; , :.v.. ..-- ; VA«1_ELECTIOSSES.:
, *JU Et-qtJod:,tres sint mtt. et EdH. Goth. et _aod tres sint cursiis rcnim »"«,Nunc igitur
«»»». et Edii. Golh. nnnc diJigpnter ;'.***'.l?t peccali poena vtss. Bec.Gem. Ficf..5; «t 9. S...Jftci. et
POHNB petcati . ****Ad hominein per virginem Eaft. Goth. per boniineiti atl Viiginem "" Propngtilain
m*Si Bec. Gem. ¥tel. 5. 9. -19.et\S,,Mieh. propagaliira **'• Pertranseat«.».; JVnt.546. iranseat »,V Ge-
_t.rare queat mu. generet: "** Tantuiu voluntale mtt. tanlum et volniiiale "" Nou accepei-ai m».
.F».i, 'JJ9. iKm arcepit. **'* Voluntas nattirae. Sed "m«*.et Edit.Gfiih. v<du»xuscrcaturae. Sed;','.* Dci
suseepit m«». Yietf Gem. Bec. Cisiet. et Ed. Got. Dei accepit *•>*•; Naturaenequit mss. etEdU.Goih.erea-
•,'* Cnni
t«_r,-s»ireqttit*'V ^ neqii.iquam faeerent
inare., com,. cum.. cum.. cuin.. ctira Edit. Gat. tura mare,. tum.. luin. tuni., tum>. lum *'*,>MnlU fimit
mss.jfhH. i9t. raiilta faciuntms. Thu. S4»3.otniitit fiutil ... *•** Operaltir m*«. .1_.</.<;Gol/i. operaretur
;"" Faeiliusiisii mti. Ttct.Gem. i5.c. facilius visu "" SiuithtijusinodiEdit. fcrpf/i.sunt hpminis ""tter
f_w-«remst. Gem. B«. S. Jfir/i. iiwn, f.reere »'**Atit eoium legi m». Viet. 19. iii.eprum legic****Eisalittd
tnss.eis aliqtiid *1*^Qpotitaiit ergo propagaiio elc. ininss.Thu.Z9l. hie incipit eaput 12 ; *,'T LegibusPt
riu. Thu. 591. legiet *l«*Onouiam el volunias »i«». quam el voluntas »***Diserete opcreturm»«.'':Bte.
G?m. S. ttich. discrete operaiiiiir , *'*«.lbifacil m», Vict. 19. facil "VI.Dc Adam est: mtt. Thu. de Adalu
****Qiio-.i:iiii pIJ, Tiiii 1<fl\,qimiiiam iiaqtie '*"* Non stil([acerel mss. Vict. Gent. Bee. et Edie.
II;IIIM|II_
Gol. noi>*-iil>iac<_,i"»• Factus cst, ct jtislus Hiss. . tef. tacttis csl jtislus
W. S. ANSELiU ^T^tW.^l^^k'.^i%im&'- DOG.MATICA. 4*8
e_f$»*H^i'V!pi^ A rain sola propria vohtiitatedemateria, in qua nul-
_fffi!ftt_fet(_*_-vfii_t*Ma»^ri<ki>^-«_tts>* metmtsm hin» est^ecc#<ttn, ftuod qui noa intelligii, uon eo-
«lj__-.M.-iiMi«*.t^ ffttpscit |n_S, E».p ftbn couveriiat "••_•Qcaprojt.r
KMi_^ifW-Oi*.-ni tfiffi^ etiiini si purum horainem sic faceret Deus,.ui dicltiui
***ffit{mn .efvftfit; &~^i$eiMtti8i?&&orUtn *_t; ueeess* e^eP <*«« nou ndnoi-i praeditum es^e
«$1____*#«_^ jttstitia tn bea^ludi». quaiir-fii+lAdani,' ewrt primuii»
Wiftl^rtli .i^irt.e^t'»^^ fittetnsfliH; ::,;:-. ": ...'-.*.__. •' ;;.,,--;"
»»*%-*&ft1fc»jt«ift-> /te^its-^ilsV-*^ battt ?>•;..:--":'l:,'- ^mM^^-y.- . -.''--
pWdl#***at»^^ BtjqnWt ttnod propotltm talioni non refrygelur quodscriptui»
_II»raufcriWboWq»» '.etti k&ttbttmtt ^unHo seiitiiie .1 ifjitiawtaiir
<_$_> Wa IftlfH^af.^itWI**'* -Koil*^*»^!^-*c^**^'"*»*-»^*. fcui^fMJt*fi*j(titn,;^f«(ij*_.
" " :' »te<tJifoiti|»«propritdiclum''
..tif, ',:.;; ; ..." ",".;. "/.._' !".--. :."';-
*sn# pfeftftit»»'*mtti 'ttMt-tilii^lii*^'*^»! •i«a
tWemi^aHXfd-SVnalfitiiiir<Ii°lr%'i_Is! iwn serv_n_b boifa » |Slam,8iaJiciqus ittens non capit qaod desein*»©
_lti'5__r*.tres,1',«fc:^ haniinis dixi, seHi.cel, npa esse iu" iUo^peecatutn
<» bwia, nisi'Hlir-i^Tiiin gM^ iM.Ueailiinainr_tiOriaieir»,s^d iiiimiiiidu_radioi p?»j-
rrtlttntaiiSfibilitain^^e^.^_Hi..,'«i*go<. pefrson**It c.tp el iiiiqnitale, propter fuuiram: imntit.iidiiiaiu,
cuin Jjin eril liomp : atqiie piiut ilkin^^fimrmiii-
qnairrvis ide se spro|Mga^i*,***traili.nittt«ire niala
IM^Ihaatpoitkitlni.uito 'duiu.os^e in„ ipsa ; concepljone prop)prea^q«|a.',*_•**,
d-iti est "«*propagariili, »ec volunttis ejtts (jiiidquum sicttt ipse mibi opppsui, legimr: Q _it potett factte
<jpet*a*a'esi, '_bF.o_kra¥i'*rataibf***.;<li«tTerjSt«fse ;t.i<jl» ntundnm de imptwd-o eoneeptumseriiitief^Jobxtv»)
pi-aAietanritlta iai.ot.eaut roefitttdine-ad botiiineni &;./»» tni*7iii/i»/i^°ii^
coiiceptum'<teViiairi^pertrftiisetint.- r '>'" • jfonifpiitm, maietmea ''.l_^MKx)'i_hm:%\9.'^a!ii^
atui.• "J-'.'-:.?. *'«*,qujapon iaiiigeo- ut quod non. potest.capere;
*''"..^'j^^APi-t cuipiat; sed peto ot.qtiod brei(iter dijain,, allCndat,
Quodetsi non *,"*jessel Oeiis, sei.putushomo,'nty JJfiritj.ju_"qui,^
"':ceWe~'i'dHieii*____.*ittum menVHs^, 'qualh pltitnris
•(•!tiohkotfachiiiismum _;».. _.•'•'•--.<./«<;•..•-,,,.>•,.- ^'ipt elii^fl^ jw^ %o^\f^']^]^)^ui^itn
' 't|i4his;t^"difigertJ, _>**.»*ipttro»ratiofli- •trtttiiu»«_»- lei j).Ip,,,qiw<i:'^^!^^i_,^it^i*^ii^l^^^
.(ttaftcitt f%i s_*ciifcittiiirjust>rtTirm; niinis »fesur.um ,qu¥.p<mi^e.l.:.»'«^»nisi;
sihifltlgiltirwi fer>Hlt»d-s»mlffli.?!tt_n fcreaia naliirf), hpmo"'n^ii' p^ccasjeik Aiit.,^j)tfift\^oc-,^tjie^ii^;
iiecM.htiHa'. ereatritte. rwn irflt data potesfas •***T *' tanti
q*Pdt-.iiiatil;si;"niiii£it. sc<Jirsnli»S'Del.v<Uiihtfis prp- viri.,.tj^j^rik^jwft)*.,^ff?*"ftjjifiifli^-,Tiwpfiii^.4g(^.^ii^r-
pril* ad r^ticreantliuii lioi»i_«nr, tiova virttite1m«n- <ter<£_JpiViiaq^ie lioc de illo sferipseruBt..^ed si de
: uiw^peccata tier *«.rghic ^Scgfegal^atieiiMpecetrti alit^o. boi»>iiii% _t€ini«pjipc jtixiai liunc.seiistt^ jjro-
«•a _ebiti'«rvf. p__n-_ot.-ctmtdem lionii.iem neees- uiiei'iint,*f*_,.non ttisi de iUo, tjuod «tim pnclicU
s tas ttHri perir.tnsearl; ctiamsi non asstimaiur fn vpliiplaie concipiitir, urtelljgi voluerUnt. ll^ auietM
per_pi_>ni,..W____t. seiteuffpuruA faoritofiar. Nain nulfatentis.refragai^
eadein ipsa ratione, qua non <__bttitDetis Adam .ylrginp. siiinptiim asserft^,esse miintlwii, ^^jtst.^
faccre nisi justum,.*__«''.altl^i. debiio sive inconi- '.sitde^ma^^l^p^qtfiee,., Vv:;',-;..."£',".'_.'.~\~Z.'."^"
_WOd&>_raAatuin,, .ipprle nien%.r-iltoiutlis cpguoscjl --::-:: -rxu''-^^
eiiui, quem simi iter prop-ria volunlale et virtulo Qnontodo-ritttssapeccatrixpvnsil taiapeccttlriz.:
ftomatvtNG-,pafeul»_1o-_tibaiHitriAeri _n<nhtrfte_i¥re; .-•'•.yjhim ; quBinadiiiodtira _accitns noii est ih iilitpta
t.itti..iaiw*n.m»s M^ ; ct *"* pnrle- hominiS, qnamvis liomo diratttr c.Tcit.,
_.ip1.nti ©ei bonrt-alf; ffllehif-t.Cre^Tatroinrleniri.iUiD^fiisiin oculo ubi debet esse visirs; noir eiiiriiifeit jii
*,, >,...,« : .. ,.?.>?- ::'::> '.'.^-- ' '--'- -'": --'"-'--^ ^'-^
%imjtf-LK€Tmm';'-'-'
»•*' Ergo cum IHS. Thu. 3i>I. servare m*«. Cisfer. F/cf. Gem.
crgo Athni»-cnm !'v***»._Jossei
'*,VT"Rieitilere nequil mss. ¥ici. reddere neqttivit
Ber. et Edit. Got. posset sciiipt>r servare
,i^*t*:i Iiet^o est »n«<.fVit.f. 18* Thti. «4(i_ __ /.rfif. _?«/. _te qira «sl . «» JteparahdHW*. et
Edil.\iGoth, »vcupeianili «•»* At.ferre ;b*iia: qHae habebat et;aUraiier«" iriala"(iuae j(tm ^abebpl,
ttiMtn.it-Bft servivttdp-sibi IJOII^ msi cuiif servar».'po-
titit. etci ^K^m-m-mremss^ThuJGem. Bec. Vfriv.5.' «f _S. ef Edit. Got. cni seivare :*1,,,De
w propagatae »«_*.•ef /.dif. Cof/i.:tle se propiigat;e< t]•*. IjH it«*a esl riiss.Tjiu, Yict,<iisief. dnttfc^esl
=.'**l'»tmss. Thn. et Yietv i9. ccnimualurGdput pra>cetterit. »•"*(Juod si iiuiirin». Viuf. Gem.Bec.it EdH.
Got,qtiottplsi. tion-,.*lM lte«:_iditig*s>nlere/c. itt ms*.CM/er. l'_^
•^* 1 -Clltdata poteslas m*. <.t_i_ir.uifiti-.uagenerattdi polestas 81«8 Assttmalur in persona mss. S. jtfifi..
TAtt. assumattir inpersonam ***» Procreavit nw»,^procreitl- *1**Dpo npf»<:oriveh)Jttw»». Vtci.veg.gtiii-
venial m». Vic/. i9. Deo nee conveniat «***Putat itlura n»s*.phtal lltud "«^f^opria, qriia.t»»».pi^p|«i|*
«pila *uVConcepius sitni, in «»». coitceptussutti, ot in 3UvNon hoe kibord »»*s._t iftYif.f^oift. ttpi»hic
14»or0'}***"O^ijhoe#Kem»iit'i».»».^^<iiti.hseeidixer»»tit *"« Atit tioliierunl tntt.ei£diii,Goi/.-^n»t^yOT^IWMt
*
»l"vGritt».eon_ensu«m.icutn sensti' :**•*Quod non «sset «*». qtise iion esset, rii*. YSci. 10. pmi^i0a';
<lhod;uonesset «isi «rittonrm aniranliiim, si homo non pecCassel ( *,««,¥iri asserniil m*«.;Vtri,.ssefttertipt
:****',SeraiBe boc justa iiifhc; seriscul proliilcicnl n>sr<.__iiin.cscciinthnu istiits scnsuiri pronilerii»il
*^"Qttnm.vis de massa »»«»,./ /.<//..Qolk. tpiitnivis sil t!e»iiassa »"_ Non csl nisi in .fjqiia »«**.tt^Ettit.
Co.lt. lion cst itt aliqtta < ."
 4t» , - . UB. J*,^«iP%.WWP ^M. - H. _•.* •*_ M.
manu, -vellopotlc • nec swdijj» cst mj_i,*1T» «t ajire, ^^ nnn esset, potuit f»pi*<J_ ji$i?n sine omni peccati
Cum homo dicitur v»rdits; ita bcet tuasga ge.|ert_ CQ>-..giPue_ ,.»_], dicis, ctjfc ueqtpe ttyhPfiwjfr
Intiji-raipeccatiisitettiiiiciiit^ttpuJ»meu M»u_a .parjLe tjarnaaj^ujaflt autiperr^iin.,Ai»l^^iri'__>_|jt|i.ne
ejas est peccaium "*, iusi, ut dixi, iu ^olantate, omni peccalo, possel prc<alores«*iS*>©e_slie<1tin_re:*
*"*_ quam in niiUa »,T«*h_nn1ni->conceplione semen attt tot, quo» if<^OTS^%ri*»#n(H pefrftci«<i*-Jin_.»sii-
hafberecognasei.»«..^amobrem mi«,r*t_»teJ.v*f*_. peiWaThrivttt-ferii. *^m^*hi1Hi*»jr^lo*>wi*^
aut verisinnli.cofttrailicenle,-si COtis.dereiittirquas Att~<fiioyttoeTit^wspttfNteo «**. tite_»Det* <n»rtt»s
supra? drcta -sunt, jam hhert? posstrmt.s o_tt.iii_.re eSt taxm. ttitia tronJ seffiie^hd''^_K«t____«<it»^
qttta^raUa ratit», nnHa verfta./<miHa_ iftreHmrts siieotliif*.jhrp_4M*T»»^i»i>illi.a,**»*Ji_ti__»>»_i,__. •«_£
(JBft-ittit wMKffWtitemex sojii Virgt-ie •«•'•eWc*» htthifi^tJeu^-h-Wfe. iiflotni«W1_feft't*t>_f^tl!#_
pfitnr^tle peceaHt'-lUHsae peccatrieis, ^ttaitrtW ^hV liites, Jl»^or%««e-.sar1ter_tftV<«_^ it «n_ *_ «>M»
iflaftt ^siitmptiis", nn_tud potui^ aut tmp&te t>a_a$rf^-rfn.^ tMt_t-a^_afff^_ni»flS!r_i.
-"* * "* *J't
acccdt#e, efiaihsi hon eSSct Bciis. »SrAi1_fi.'__»__i_i_«_. «e^i_fsV',*^t_i. <_«ss«r<i»f-
ewct xvr. «-»-.« r^sr^1»Ji*rTli%r f^-^^»'s_lto!_')*^|^nr_*»<i*m
Cutioatthet, et atii qiit itmditet *_Wtepfr-\_mt''&* ^te_^fW'##H. ift^tft.rt?. *1l6ihM_i) S#*
ttmactttumitton .rof per-te~Mm',m a ptw^-f*>.__.£ |***^.ii*_.^_» Vrft^If^oifi__?ft^^t. UMVMNir
•QttOtHc-i jtftjuaiinn-t' mttii Jo_mit.es Ba_d _*.a"Bl -iilu <*trth<glthf,
de iiVitttWYitohdftt^
qtu sieri]ibiis,«tiu<it»JMis, -p*w**-B8m_$,**»_tif. p«fit!-ftuiitTMMi..^^ ^«t.es^f^lir^'' ^di^f TY.
gencrandi jam era. eniorlaa,.' p*>»_i-tgalisimt, et
•ftSHStrs %«M!«S,^fti(»'frt^lM^t^i^». >t_.n<iWftn,
«Irtasi^fSSrr Minitem-TatrtHietti puteAto_deW-isl»'i«^ci c-t1*'»» qTii^W n*c'sstt^,,rftia
si»& |>_eeatO«* fwenjt peceatt, rffitft.jiermifactthiiii ffttesel'in"tcrtTgi':
r^eiti^te*itt^hm,-x^!m di^rfTt^hilViaW' im*
eomeept. stnrt^ vaide utique iiitelligenda .___£_-M.
ratio t*ffirfiif>?^tteadtt-; _t de'it1d, ^ia ctfrptw**»** t|tm<J
a-ieiu. ilia <p»»^irgii»^_^-<^_t!-*{>ii.^<iip>Jb»^ Lorcumpiiur, dggHrtst 1thf1fi%rh,'& nv^t^triie^ttr-
tftm-.sfo*_lwi)_ptsccatl Hmoos^rat-it^essit^^A^ f. iilihus, illud li efiSt. '"^«ieisse,
: .3__iili_$«r.»l^ quit hnmo dl i
s Oe»t»_B_par,v«ot_^^
^;"^.^ peccili et .ebili Adje^^ipSiflnToriim S1»«parentinii
at-^e .-ijiCal^^
"tiaw*oyi^^ p_.litt_s_t. c _W%i^«^|_t^^
«_*ii*^ i_iifi__
'; ''^j^itWiM^ .
^tW%&&&&'!^^^iiM^e^si^MleiiiMii '"-tftM'^^ -
'^'i:i»B^'_«|_*s»l_^
*»^ casii _t*uo «__M%_}&MM
":°>'^liJl^i^''r4°>i^M^%>»s^£*-,iA- lieri4**'*ari»»<feat» ««.
JtJattni. ;el skiiHrtei. .est atiquHl;t^vrti^'iMi*_r«
Aidte.sictU cst it»:*!» -\itgims. .ta_m^<«ied ,V«d
sois<wi»_is-irii_*/mS^
TatHn. Qttare qtioniaiH illi per propag__ionera HJJJIV
ttrr-.t-am.dtUamAdai Swit geuerati,-ne _M^ii_p«_--
sritif aut debenl eide qtt_-.a_»«»«s,iit #<t&pti___. . *_iPln,^w|i^^^
assimilari miraculo, ut ab prlginalis '•i-^Wiil. 'ji^^^t^^
irrat^r1lu.ae^ W*^^ t#t3B-
peccati absohitt posstttt tw._rr__-#"*-.•",.
^,-., >..-rMsm x¥Mv-'-Vv'--; ;^ef ^epm sporite: rafTtf-
Gut Bens.tnearttattut, _*m 4e> A4tm pmet fifiere ^p%a,tipnerii"3es<Hrir^ere
;: Aw^iw___fl*.>_^.-«iii. -j.*?«_it9_^j^qvatjftti§e<&. na_i!_in'rtaliirai'n ihjuEtaiii^ attt, nM
'
reiu. . / "" . ,l?l^nfiiSiVi'i^'°nikram»^ r-^l:''?v._.
F.rsitan dicet alhniis: Siptirus liomo, qiij. ^Dpu,?,
_!.r ;*;sj_>_•
.-,.'•.";.._. .*:.;' "• •---''i»»TA-lMfr;*^T19I^ •-".:»';V"'" V.
»i» Surditfts, «isi _BM*.-Tft»-i et Ektti,: 1 Ui^»
J*";' v peecaitim
r__.fA[«_siMi__Mi^.-4ii^'i^t|. fia_te eju
n»»»^«i E4it. G4th,.tjittb parto -^ss es* pec^aiiun" .,_% lu_,?vohtiuaie JEt/if., Goitn in VeJgp*w
•v** _^«*ttwlla^*.#wf.imai»-*»'^!^',^1'!!*-, itjsg&ie
' «i»*. ie_-|s<_ht,iv_i*giripiv «y. J_er »e liiwi mst*
Yfat. Geiu. Bet. *l.Edh,.&oth~fc-v S».|iheri <t_poecf.o *tf*_A_ij_d eaiit, e. t iii-.vudiuimmss. Vicl. Cisier.
»K«_»itest cn'i« alitpiid iBautliltiih *_**> l«fiiif_iatii«<;defift8-i_t _«»»._»iriimiaietnr '.*»».Airti>ateor.iginaM .»»«*.
et-B. t'f.Gotl». unvhorigiii-ilis **?*/_. tMSpnfcostett4l«»«»._fJ^dit. ^fA«_W-a^^teBttii ^«^«^osietjjiecca-
toses ?«««.jwssetfieus peecate-res. r;'-^>»*wl______»l__H! Ad <iuod;bresiier respoiitt.eo
_«. •r<|spi8i»<J«1.<»;?itft«*_
-M**jI_kt?I-ttft opusculo mss.ilislet.... rit^.i;8tep&^alfl opu«€ulo ^'.* JiU-^uasi quotl an».'_. .K,44».s_5»mifc,
«^ Monteiigesopra«MS. qumI
•
!;*_».Buncjegem _Hpr-i; *****t_eilJa»><}iM. corptts wm_..{_\^illauqua, eorptts
*ll*lltiMn I__«^ri m*»„<_.ii-.»>.CofA. itltid J_b<^tWi;.^f*_-Aifls.jir^
fief. Atlai et praMmoruni *'!lBt tie aliis ttt posieaitwi, ut de*aJ«s poslett nu,-.^_^'_.J^i'iajat._ti_.'.afi_'.|^it>--
tis, iil poslea *H*<Co-iceji»l.^ione agitttr.uiun-litia f:tci.u*nest ui.hon.efc. msi.«ff.''_i/.'Go//ivcoi'eoptionisagt«n'
rtHiiltlitia, faclnfl. estvttt__>!*,«i. w*. Y.ik. lite cobpejttifflte'._9it_s''-mu>n__ii:^ raetiiinest Dpiljeie.; *'.* _>oii
-^neriMj». Fi'«»l^. crtmbiori __dift G^i. _io^ n^
<^ profciretur •u9» Paritet irrationabile>Bt^. T/i,t. S46/parilw nuionahile K'"' Videbalttr ia»v,JTt.fe VJ
viilebilur »'* El pcenani peccali ab illis ttwt, aiif/po3ti»twpe,-:ati-J|l) ttWiSi v ;V ; "" "••>'•*'''•*""
 JSt'. & _wmMi-uati^ ___
v- .,,;_"_':.".' ,P$*T*W','-"'.":'•„,:.'..'.'• A perspeeta fttcrit, dissolvitur ****. Qiiapropler _*
(^.^^''irili^'?^^»^* «o««pi«« - utrailue palam est quia nihil nisi pia volunlate 9o-
»»•,*<>»•»<<•<-«"-'
*
' tHate *•**,»)ttai*<iiJTi^<itrti^»i»»Jia'lwiyjfMM «"%'. mimisrioster et redeiripior sustiriuit iri orar.i' us, flnse
_e^«^»k^«iTe»W. :.'.;..... ... ,-v-s._...;;: .' passus est. :'"',. "'" . • ? 'i
- Dei«•'
Qu««_»j_.^.»:<d^ *•--.-. c&pm __x •*«•.. -:, v
veriss-rriecenceptus sit, IM» tattien uoc ea necessi-*
V Qm»dmutdeVityiM, proorigitutti fteetimhmbuetU
t_*_-f4<^»flrest, qussi <_eixsceatrice' parentejnsu i J-rtginfitemjuttiiiam. ,
pcoies ratiowthiJiter gt»ei^ per tuijuSiiiotUpropa- Ut mihi videtw^..de peccato quidem prigioali,
(ptioiiem nepuiMt: l^«_tt_t'__c___rt «t<i^us hoi»i-. ' simtp)^sw,siiffieieitter osteit6uin_st qoaoiOito
nteeosaeptio de^M>e f»u^«m • ad homittem <le Virjiue couceptum nuUa mthme
. eens erat, ut i_»fif»r^itt»W^'_^ i ehSBcefttterea^r^tiiHispottiil; sed J?«tin».jo»ins,
Bequit toteHigi, Vi^tp iifat«ttetet, .igfel.|NtiM{8,'. P pt beatm *f«..,leri, i^ioiwexigenie^tlehtijt
mfcuitt FtUui. SUIM.^*,-p^()»^ i - ohrea», qttootam **.'*de jt__to Palre 4<»iiiuiiig».<lwi-
seqttalem sibigeiwti«»H tan .iwun fgjf^jttp'^»--*».^;- n«« i et de jfusta matre sectisijniii hntnaini-i natu-
i ..nai t ^i^ph i_>sa«rigtiie, ut ha dictuiuSit, natns
i__mi_uecotpifwois )&eiPatri»^^^ffK_|»7 ett^se»!.
j iw*! »«<^ii_w»>t»roeci^tMih«4usu't&, ^H-sm
q»;am ipse pks .m t o«B_«_t^ffit'Att»^^afeeiit, a s<u orrgitie jnsti-
^__W .ftrtW.f!»,-^^ . . sii1t^:«rMglua_m
'
; - .
r_ttair*»serat, ut coiictjierettit et_iBN^»w<^'ij^# »•-' ;.;;t_W^m>_(rf.XI3.:.
quo ipse procedebat »*»»-, •
i -• &»<t«tmff p^tmJti^mpei^naiem mfuttitiM*. '..
.'^«ajt^*. mtimZffc' ._f«H«.
eadem per C^<uu»!* t9»p.<^^ i .tt#f»TM__»^^
i ' «M»»*ir ^'«IIWB^- •*ft_rill«f»M>' ^•^"isji» -:aisit^HrtKT^
^iMp__iiMc-
s»>(,;.d^';pji..M. ^.^%j^;^]:^^m^m
4»boc jpso.^ttBtteaj^rhic,:W^i».i .-•_. MmftM-Batttf. iilHfqilamin ttto suie _i*riii«fttiViiee
• '.'.-•r. •; -' .; '--" nttara»i^^riquam<tggKivaia centra Totttntatetn,
ia»w'.aii.-v'
_hw»<<>rf» tsttt tmto,ei ««-^ttt^iMti. «_^/_«_t I *«t ttUo modo impedila est .bupore corrttptiWIi.
,.,-'.....,.. etMftttmt, •jtac^fniaiavquoiMamipsa, imo Mt^ ille h
Qtuedhj.ra_h._es **/>mteUeptwwie.vitle»itufad [ Veriwm Oei i_us, una t«rso*Baseraperesstitit**",
<|tjiai<Mi<)4<|_»«p»^^ sed anto i»«Jttt_uJiiiisiire;ijwfe<toiHStitia, et sapientia, etpe-
»4i»t«_.-iiwim> vj« iai^iis et deettrei» w4w«i# qti»- tesratefttk » quim semper a seipsoille stH^ndum
twnl. .sjptese satisfaecre. Et- <}«_«»ti*ad ittem•:te** perstn»aia, sicut DKIIS, lud>»it; lieet m nattiris ha-
«Itcft, iu hoc Umen di0eratEt . <ptod ista q*i_et»;, ^j nsiH a dtrtBa, 4»i«_l **" habuit; accepcrit ***:
^
f_a_t_;*«,« Jiic .
.prottili, -nretistrat >J^_»;^|ii<w <te irftiorem iwtte-ri atkMri rationem , qitonmtJo Dens
jieccatricig yirginis sabstaHtia , qut»_jaittat»84»i-.__ i ttes. wpstt hommem de massa peecatricc sitte pec-
est io bominis naiura pnrter r<>t_fttalemfwciattiiii, e«*0•, velut aiynmitt) de Tennetitato **'*, prxler
prolen» debere jusi-am , ii. o npi»nisi jj8«t?». Hfrtlai kMtto.vqttaiu Wc ;-et HlamqHam atiht posul (1M».«,
«atiene rcpngnante, lali pfftp-tgatifttie jnoduccre. eap. IS) osse «oa, wegp: [qnara, si mihl ostewa
Ula vero probat qupd ctiara si iit tpta Yirginh»esseii- fi^il.lifc-wteiHaccipio; elmeas, si {qHodnottarhi-
lia peccalum esset, lamen a_ higtitwupdi Couc.pit>>- tnr) ewHra veriwrte»»» esse potueriut '***ofrtendi.
nis B.unditiam , per fidera munda _fterippsset »"«- t_MttencO. ,.'.--;.:.
Atque in ista omnis morlis iieeessttas,.. et ct_Hsilihet CAPOT XXH §»»/.XXi] »**«.
corruptionis sivc laboris ab iHo bomirie **'.. aperl. lie qiiantiiaie origjiialis peceati.
exclndilur: in illa .iiilem ***•qmestip oriri d*hoc I^rro i><t«C3itMH originde riee majns potest esse
ipso videtur; sed sufficienii ratione,. si diligenter «. qttam dlti, nee mrnns : qnia ****cuu» oilafts jam ra-

Xki&M LTCTIONfiS.
»1»7. Non ex necessilate itits. Vicf. »5<SfcS*«. iw» «iecessilaie *'»• Non possK »»»». Vicl.
Gem. Bee. S. ilich. £.if. Goth. non posset al". Filiuni sutiin. m««. Vict. Thu. omiti. siiutu
****Qtttjrii de corde utt. Ytci. f*.r'<jn_ni tairqftam d». cortte *•*.«Tanqsam seipstmi m. Yict.
f.. oiitlf, •"••"tiuo procettebat »»«». Y\it. qno-ipse procedebat - »»•»
»»•• JNaKter autem «<e.»i»
«t»; .Yiei. »." hie mcipU Capiit A9:' tju» Arie raliotres ete. m mn.Tku. U6. Jtie iucipii Cu-
19. ***» Ifisa qlitderit qnam mt. Vtbt. fS: ista qusesUo qtiatn _.»«. ^Au. fstsr iHiideM quam
pnl
**•«Fteri posslt mit. ****
fferi posset »*»»'Abillo homine w». Thu.Ml: ab itto itmnnie In ttla atitett»HU.
r/rti, 546. Vtiitlo autein ****SOtViturtitt*. dissolvititr »»».TAtt. 5M, dissolvetw **'*Inmsi. Tku. tonU*
nuaturCaput prcecedens »*''JttsttiH)e3t_si»H». juslu» et beatus M1* Quamobr-m que.iiatn elc. te I>M«.
Thu.hic-ihcipit Caput 2». ***•©nines lili»Atla. »»•. fT/i». Gtm.Bee. enmesaliililii Adae *»'* Atde per-
soitati iicin mti: Geiu: TkulhHe UncimfGapui21. «uft *Oie>:f»< »*.<>-.
Q»tM« fWa potoit habere persotutem
Yiel: l9:1_t de personaWEdii. Goth.tic «te p«SOf»alt;-»*.'•Qtiod «di ttltim
iiijttslHiam. At tle personali ms. *»*•
tiis. Tliu. 546. qua>ad itluni Setuperexistil mst.Ditteri Yiet. S. Mich. et Edit. Goth. setnper extiiil
^A divina qnod »ns. T/»u.546. a divina natiira quoi **'• Hatiait aceepil '«M». 6'ii.er. Tku. <etEdit.
Coih. habnit, acceperit "'• De fermeiito»». Ci«.«!r.€«n. Bec. Vict. W.S. Mich. Tltu. 546. etEdit.Goth.
dri feriiientaio "•* Verilalein pplnerinl mss.Cister. Thu. Gem.Bee. S. Uich.tt Edit. Goik. veriiatera esse
poltierint »Ns.ThU. SAQ.'veritalein mti pmefA : ''**-" i-«-w;»»»i»«. Ce»»; r*u. Gi»fer. Vitt, Cufut 9ft.
**.*'Nec minus qnia mss. Vicl. Gerit.-Bee. we ritititts qiiitot tftti* - •-..-._
m LIB. LHS.i_pNC-.PTUyiRGINALI, E;TC.; ......,__..V. 454
tipttalis est. htuiianji naliira non _liahei.in Hlo jiisti- JA satisfaclionc pcccati Ad_e? Nam qualiter juslus Deirij
t__ot.q»ianiaccepit in Adam , et quam semper debet cxigil ab illissatisfactioiiem ^{^ peccati, quodnoii
**^»_h)thcre:neque eaqiexoisat impoientia quia non halient ? Ad quod dico f-Heus ridn**** exigil aV
habel, ut_suprajaiodictum est (cap. 2). Illutl lamen ullo peccatore plus qtwm debet. Sed quoniaht ritijius
nen ger pmnia tam grave, sicut snpra posui, exi- potest rcddere quantum delet; soIusVchristtjs
stirao. Naai quonlam ***»ad horaiiicm deVirgine re.Jdit "" pro omnibusi qui salvantur plusquaiu
conceptum osteiidcre volebshn itlud non periiiierc ; debeiit ****:sicut jnm in pra_fato opiisculo dixi. '
tale illud j*1** eonslilui, cui aliquid non posset ***« 'VV ciput xxiilio/: ix^.; V ;
ajfeji : :n<},sjciij™**db-i, propler lioc quod investi- _ Cor et quohtodo peccaiumdetcendatininfantet.
gsiMui., wderer pondiis ejiis iniiiorare. De qhP qttld AdhiteaMo?*** quoqtie.riiodo. videntlum, estqua
iuihi Tidea.tir, hreviier nuncaperiam **". Peccattun ralione |>eccatum mii>ussit in infarilibus, quara in
Adse^U-ijriinfantes^ Adam ; cum ab illo in omues descendat. Per tmum
niri pro co debeant, ac si ipsi singuli iltud feCissent eoiHi hfimihein, quod est per Adairi, peccaium in-
perisoriatiler, sictit Adam , non pulo . quamyis travil in htinc mundtira; et per .peccatuni, inprsl
propter.lllud faclum sit, ut eornin nulttis possit Cur aulem ntinus sil, non cognoscilttr; _si cpir,
nasct sine^peccMp^ (jpbii sequitor dalninaiio. Cum.•#,€._'quotriodo
I iusit, nt» b^ifemzLW^ Quod
j»ujm Idiclt Aposteitis quia mors regnatit abAdam " qnanivis supradicium sil, quantum «ptts: eral, »d
utqve qd Mputeu, eiiatn ifteos, qui non peccaverunt hoc quod quaerebatur; taraen non erit sopernuui»,
imttmiliudinemprietaricationis __<__{Rom:i, 14):, , si hic brevller *«»*repelilur.VEquidem **" negari
aperte vi<feturctigpificarequod hon illis pcrsonatiier rie(jiiit infantes in Adahi ftiisse, cuni peccavit: sed
iwpultetttri|>sa Attae pr_evaricatio, aut aliquid lairi in illo eausaliter, sive »iialerialiter,"",, velut in
***'magttum;
quaurvis otnnes litios Adae excepto semine fuernnt; in ^eipsis person.iliter sttnt., quia
Virgiflis:ftlk)', peccatores et flliosirx iri scriptis suis in illo fuerunl ipsuiii seinen, injse smgtili suttt di-
prpnttiiliel.Naiii cum ai. efitim tneos,qui nonpeccm- versa; personaj, in iUp nori alii ab illo, in se alii
ttrtml, tn similiiudinem prKvaricalionit Adct': potest quam ille. In illo fuerunt ille , in se su»»tijisi: fuc-
Sic iuteltigi.ac si dicai.el iain iueos, qui non tantum runt igitnr in illo, setl iwn ipsi; quouiani npncjum
pe<xav_riint.i^urituffl Adara peccavH prjevarieando. ' erantipsi.Forsitaudicetajiquis*»** : istud essequo
£t__ct»mait: ttH aulem tubinimvil, ut abundaret ****alii hofflines in Adara fuisse dicuntur. quasi
deTtcltmiiitrf.''*,*»!* aui intelligimns peccatum *»»* nihil et inane quoddam est, nec ,est nomiDandttitt
aitteJegen»in iiiis, qui nori peecaverurit iri siaiililu- Q "•* iilud esse, ftiisse nilii) ut fal-
_j esse. Dical ergo f
dinem jiraevaricatiooiTAda, inirius quatn Adse pec- suitt sive vanum , quo fuit Cbrislus secun<I_r)_ 8fp»en
c^tum: aulsi miiius nort erat ^*'*; abundavit in eis in Abraham, in David et iu ajiis Patribuj.; et qtip
pe^tttpipostlegerauftra peccalum Adae: quodih- omnia; quse sunt ex seflMne, fuerurit in seminihns
leij(ge.eneqtteo, crim illud considerO, decojospon- ipsis; <itniliil fecisse Dcum, cum oniiiiit qu* pro-
dere.ei salisfactione ****in Cur Deu$ *»**homo, creantur ex semine, ipsi lecit prius tn semiiiihiis;
quodmibi vismnest, sicut jam legisti, eiposui (lib. et dicat nihil, vel vanum aliquitl esse hoc,: qtipd su
i.cap. 19,20). Veruroest lamen qttod niillus ad vere non esset, hsec qita; videinus esse non esseiiu
hoc ****ad quod bomo iactus est,' ei propagalio illi Si enim veruni non esl ea, qua? naljrra procreat es
data est, resliluilur; nec a malis,'ifl quae incidit **" semiiVibtts,in illjsprius alitpiid fulsse, nujlo moJp
buuiana nalura, eruitur; nisi per satisfactjoiiem e_ ipsiscssenU Quod si hoc *'.1-'dkterfestultissmitni
illius peccali, per quod in eadem niala ipsa se."»» esl; non falsum *'•' vel vanum, setl vcrum cl soli-
pnccipitavit. IHcet aliquis****: Si non babenl singitli dtitri esse fnit, qtio fuerunl pinnes alii bpniines io
peccalum Adse,quotriodo asseris. nullum salvari sine D ] Adam : ilec CecitDeus iuanc aliqnid, cam eos iuillo
'-?AI.I_E tEerioMs.
»«*» Semper deberel mss. semper debet *"* N..m quoniam ni«. Viet. 19.' nam quando
•WTaleiUrfdi.ls.Fict. Thn. lale ilhid *****Cni «liud non possil »«»«. cui aliqnid rion pos-
•«»» Nec Siciil mst. Cister: Vict,: Gem. Bee. ei Edit. Gvih. ne, sieni •»««Mihi Vitleaitir,
B_l
breviter nnnc aperiam tn». Titu. Yief. id. mihi ttunc ****
videaturj, hreviler aperiam »»»»P__.
ciliira Atlaeetc. Intnt. Thu. 391. hic bieipU Caput 35. •»"
Adae in infantes ««». ti»f«r. Cew. Bee.
Yict. t9: S. Mkk. et Edit. Goth. Ariseita in iBianles * Ant aliud tani m»«. aul alit|uiu lam *»**Ant
iritelli_eiiiiis peccatirm mt^ku. 548. «m\(. peccaium ****;Nonminus erat mst. Vici. miuris non en»t
"» Et satisfa«ioiie »n*.T/»«. 5415.el sigiiilicatiette m». T/m.i 391. el sftiteiificatione ' »»'«__ Capot Cur
13_usw»».iri Cur Deus "** «JttOduiillus ad hoc »»»««. T/i«. quia ntillus ad l»oc, ****In <jtiaeinchllt mss.
Thu.Citiet. iu quse cechlil^»"* Ifsa se m«. I/iu. 546. jpse.se ****Wcit aliquis mts. Vtct. Thu. Cister.
EHcelaliqiiis :***Ilabenl. Adqnod dico : Dens *•*»
non mss.Cister.Yiet,.thu. Gem. Bec. liabCnl. At Deusnon
»*>'Chrisws reddidil mss. Christus reddit Plusqnam debeiur mss. phisqttam dehent '*** Ailhtic alto
tle.inmst. Vict.\9. etThu. 546. kie incipit Caput 25. sub hoctitulo-:C\ue\,q\iomodo descendat m itifaiites.
»»««.Thu. Vict. 19. continuatur Caput yrtceedent ***»
****]n mt. Gem. ttt Caput. 25 in ***»
Si hoc hireviipr
MM.Tbk. Yict. si hic breviter -*-*Equidem mst. Vict,A%.tt Tku.ev qutaein .»'" ••*' Sive naturatifei mtt.
etEdU. Goth. sive Biatcrialiler Di.italiquis»».*». et Edil. Goih. dicet aliquis Islud esse quo ms.
***•Dicitergo I»M t. et EdU. Gotk. dicat eirgo **" Quod si hoc niw.Tt.ii. Viei.
fi&i9- islttiJ esse quod
.9.quoJsi haec *"*Nonestfalsum mts. ¥ict. Gem.Bee. Cister. non talsttm
 :H* s. AXSELMI CJ^WAR: kMCilii>-lirop^;,i>A_^ __*
A daininolo iacif*ilam'*»**V quos ptr ; cce;)tain po-
i_.t aj) B6V.-el i*!<^v*iw^?aWteii,| qriam'sitirt iiiwfpisis. _<^a:feiri"«1»iim9fffS votunla. seminando.i et nafttra
»***tuls^; -gerriith. wdo ptocreaht "*»; Istrin vero 10*1111^**«*
"fwiiri."quamvffcOflste. eos orrincsiri ift*.
DPris(ee\t, qitattitis tle A"lamf qtt.a non per Adarh,
p^s ittViiipjfuit. _'4 t»Wi<»''q^^gjiy*'alii""".sfJ.'^eiiG|lrt<,tii' S.8 p«r "^fe, vefirl fie «tto; gtttil ergo ronvenienfihs
mo^^per nalu^aro.prop^al|t, qriaepote_tai£i"?et ^^icridendftrfi nlagriiiijdihein hoil. itis ITe', et Iwl
voliiniati 'ei"^ #>!*»"? «H^ . *?*?:_?:*. esseritV'soliis ;pl.iiiitfilfeeiri'*'** gmiiiiViam Adse **«*concetleb..t.
Vero isteflnn sfc Iri t,o*fnit, iit her iiaturam aul vo» qtiairi riiVvqtioVhiri '*^<!ssein Uliuspolestatesicerat,
, V>.';"**'.'';.
Ht ^'.'.'SiV,;;•(_,'»
*__?''-'V --,.v;5-vail
vv.'3.,.-_w-.,l'..'*;>i-K
Ijiniaterii ejiis oe illp fieret (irf".;'e_sit-oanluin "iile riatufaliipr erat, hoc »11»per illiim
tiJE"-Jrt°t>&
alios), tfe"'Stfis.'eniiri ic.eherit.'**^ Atniriiy' quantlo eSsent: itstqtioqile iri ejiis esset arhilrii libertate ,
pec^avij,', iil essei ft<i<V tle <jiio1il| (fuiitiri'eranIiVet"tit ut^qriatis ofiit ips. Jtfetiiia****et felicil.tte, toles eos
detfto esseri?*'™'.n. esl nuantum ad isliim): tle is'o pfppjigarel i lloc igitiir illi datum est. Qnoniam ita-
verO, iit esstllioc','urittg fttlurus efat; riori antem flit. iri lanta. gratise celsitudlne positus bona,qu_a
r'$te jlip^t***V^ *^'pSLt>- -iJti"__'**•»ilfis servainilaacccperai, sponte deseruit:
: silteV iijL. tie iflp grppagafetur'. S&I'riWiri potestaie tifcirco fiHf pcrdiderurit qtiod pater iUts **T*ciim
''.fi.s erat nl _te'"affaess.nifa", aiiftle,; niHTlrii 'iierti. '" sWvartdO-ttareposset, norisisrvando' abslulit. B;ic
esset. • rtiiiitstifltcere;"-"rliletiif**T,'>atio''ciir ad infaiites pec-
Ifuar. iitih^aitlii"ep"!, ut'hic^aJiqiiohiPdo
-v,;,.i.,,v —• ?_??.:
ji*t?yt*>»;?-*rty*?v,...rt-.v^.'.i>---j.pv;
Naift neprih jpptestate niittiras, nec u» pptestate "vo- calnrii elinafa descendant Ada?; si diiigeriler, remola
: |rinfaUs ejiil^erW; Ot tjistit qiidquo riiipdo.- SBrat nostfa voJiiritaie, quje ssepe et riiiiltum triipeilit meri-
tilnieri i"if*epVii9lii|a; ite tjtia J>iipagffidtts erat _ririn teni ali intellcciti reeliiuitinis, ipsa plura justitia
:
^tiv-M Dej ^ conslderetur. Qualiier aulem peccatinn itlerti milii
rfl$tf__n*iii'" p^r"eiVtifl»0s fei'voflViti.hs soiri»iiavil:;ei ila- vi.ieatur ad eosdesceridere, paricis esp^ian.Vpii
'.tiirai'gieriif»fti»'.tl?i.: *^V•P''5* ^'»"i.oS^?^11™f»»»1 <irai»,pAi- peccatuiii a nattirji, rit dixi (<ap. _J: et esipetta-
titit .oitfntiitfo ciirsiraf j&itiirnesse _bAda:ri pfo- liiin a personn, Iiaque quod est a persorta, potesl
dricei^tur****, Siciitoitiries alii,' fh itli tameil rirc dici personait*; .tiod autem a nalura, naturate,
vfiflffiritasf_f.afiine pvoJerii s.hiinavft', rie riatrira qupd dicitnr originaie : el sicut perSrihaleTlrarisitad
: '
tifWiii-iyff. seti -^i^ifesriri_Wis .tVittteAltissWil 'ila "liaJkir^ft"^":|mre*r»nsilii
'-liaiiiir°ai_iY ^tfe-iutdiln.-.jQitoH
0%:%i|.iieiiirilfere'--titrum*httrabtliter pWCT.avi.«»**. iUatri.'»***conieiiebat, Iioc itaiura'esigebat; qitia nt
p|^fi't^go teratifi At&ritfi_?'i_1t1nejii. potesf-ite, hpc^'«"geret, ste^* 1" ereata erat. Qttod vero tte
nTaiiltplssirii-.-de isiri vPrb..rnon er&t fri- fl&viit C ligrio veiito comeilfi,'riori 6oc volnrilas ****na'ti:'*>
'.'^'^^^'v--^- .:.;.-:'non erat•. ln
.-..ti-"-.-;--'.,-•.-.
al.qtiO inOiloesset: sictit limo, untle vir raltssed peTsonaIii,Iiocri*tproprta *"* fecit:qUdd
prinius**^Jfaeluses.'f ui de^nirifesettritritWtitet; iameii egit per-ona, hori fectl sine natur.i. Persoria
iit tevaP^fflo* if\mMmdum Weia priirriferaf, quol di.el)aliiip Ad^airfj ttaiwa^ qtind
1^^°«.i.d.
_st'i j6sset. i&tTnec i*h%-Tf-pr£bV*^>'niafir,''' ii*-"qiiIliiilBi-;'ifiiil iioirio: fpcil igirtir ^e.st;na peccatrii-em naltiram,
1
ab Miiiiiiliisque*ad Mifiatri, ierat", ut esset'•; *fut njtia criin Adatn **T« pecctivit-, homo peccavit. Si-
lamon in illis.qtiia ertitinels, unde ipse assuitieiidiis quiilerii non qnia homo erat, utvelitnm pracstime-
"erai; qiietiiadittoduW"erat iri' fimo, uride primus ret iiupufstis. est; seil propria vdluntate , quaiimon
homo ftictiisVst, el m co unde £va facta est, rion cxigit"" natura, sed perSona concepit, attracttls
tofiiriWie ereaturai •'** arit polestaje, sed soladf- cst. Siiiiiliter fit in infanlibus econvors.». Mempe,
Miia vtriutf.: scd iste tarilo mirahilios et "riiajori quott in Illisnori est jusiitia, quam de!;ent habere*,
^ratia; cjiiaiito illi pnri homines, hic horrio Deus non lioc fecit illorurh voftintas person.ilis, sictrt in
tacius est. Valde itaqiie diveriso piodo Iste erat in Aifairi; sedegcsias naluralis, qnarn ipsa Tialtira
i&datn",qiiando pcccavit; qiiarii erant illi, qiti voJurt- acceph ab Atlaifi.ln Adam naroqtte, extra rrtiemtle
tario et naturali cursu procreaiilur. lllos ergp qu«;- g ilJa nihtleral, est niit'ata jiislilia qn-m habebai: il
........ '>' .-•.-. yARIJS-AEGTIOJiE.... ... .'.,-.,'
*"».Eos i« illo omncg mts* et Edii. Goth, omnes iri: JUo •*"» Be aliis acceperatmst, el Edii.
€,e<A. Devahis eiiini accepeiat '3*«* Et, ut de .illo- essel ,mss. Gem. Bec.yicl. 19. S. Mich.
«f JSrftf. Gott», et tit <le illo esseut *',u, Non atitem ut de ilfo esset, ms, Vict. 19. noit au-
tem ulde illo e^etU, ••«*» N«n «tTat 111illit _»s». Vict. 19. S. Ific/i. Gem. Bee. el_ Edit. Goih.
.iioii erat iii e|t»s '*»» .P-roiktccrent mm. et Edit, Got. produceretur ..**"*Procreavit triss. "prp-
npogavit ..*•*•I!n4e vi|s..p>ifl.»smse. Sr/iii.uiHle primus-iwmp faclits »*«lNon in voluntale crealnrai mst.
4$ Ejik. Goik. »1011 voluulale creatitrse *»*>Facit Adam Ed.Goth. et Ven. fecit Adam M6*Gerininandopco-
crfltitnm. geriniiianilo piocreaiu. Edlti G&fy,geriitinando procreavit ..."•* Istum yero rioii mss. Bec. Ju-
stttm.'Vero 110113**«.AtJ- pleiiitutbw-wiiEdit. Gotk, pmii. ad "'»»*.GraliieAd* tnss. et Edtt. Goh. gratia. quahi
,A<Jaj **"?Qtnuu ut quorutut»««»,._"_«.til quortini »*** Ipse it*.inslitia mse. Gi?ter. Tltn. Vict, Cmt. Bec.
omiM.in- *** Qt»-»iunta sibi-el «iss. Yici. Gem.Bec.elEdil. Cof/..,,bona quae sibi et ..'**'* Qii.a Pater illis
*ie. mts. qupd. PiOer iltis;«fc. •»_.»». Thti. quod Patercrim servaudo illis dareposset, jllis noh scrvarido ahs-
,udU. . «y^ &ilSeerivvidet.M',m«_.Tim. Vici. Cisier. sulBeieiis.videiur. ""QnodAdam »«*. (?<;«; Bee.
_$uS>d -t)>itdMmu ..•»»*»_tJi;ee<Btig|6relsic,»is.. Yicl. ei Erfit. Got&.ul hoc exigerel sic mss, Thit, .Cisrer.
ita utlt-jeaxigei-etvcrenta w«..&, kicli.ha tit t»_ecexigejret,, t-reala .»**>Non b-ec vohiutas i»s*f et Edit.
Goili, hon Imc voJ«iuas „-.»»7* Persoitutis Ada? p. of>ria>»»»..ei J_.it. Gmh, hpersonal'is, id cst prripfltt ****
Quia ilii Ad.-tmmss. et Edii, Gatft, quia cum Adaiu **" Qiiaitiiiou ftxegit »»». Vict. 19.- quoiiiaiu uon egit
Edit. Coth. (quod non exeafit)
 457 LIB. DE CONCEPTU YMGINALI, ETC. 4%
easemper nisi adjuta caret ""* hac ratione, quia ANafh et si in Adam(Jioc cst nalura. huniana.) itti
naUira Sttbsisttl in persoriis et persona* non sunl sine remansit aliquajustitla.uim rebusaliquibus reclani
natura, fack *•*•natura «personasittfanlium pecc.i- servarel volttntatem : sic tamen piivata: est illo "«»
trices. Sic spoliavit persona naloram BOIIOjnstitia_ donoqao sibi jtislitiam ctis-Ouirepolerat iuposteros;
MiAdam: et natura egens facta omnes personas, ut in nullo eorum ipsa cum aliqua just ..a.se ptopa-
quasipsadese procreat, eadem egeslate pecca- gare.qneat. PIjis ilaque »*»•in infantibus .attfene
irices et injastas. facit. Hoc^modo transit peeeatum sibi non valuit, quam omnem jusiitiam et beatitudi-
Ada3personale in omnes ***•qut de illo naluraliter nem, qua nuUi datur aiiqua *'•*. careitli debita
propaganluT, el*st in ilhs originale sive naturaie. jaslitia. Quod aulem proximorura parenlum inju-
Unde palet'*" magnam esse distanliam inler pec- stitia possit hanc augere jusliliae nudilatem, qua IIOJI
calum Adseet peccalum eorum , qtiia ille pecea.it va|el in infantes ab Adaepeccator major descendere,
propria voluntate; ilii nalurali peccanl necessitate, non videlur possibile. Nam ubi nulja est juniiia,
quani propria et personalis men.il illins voluntas. nulia potest auferri jiistilia. Unde aulem puUa potest
Sed ctimnenio dubilet ***'quiapar pcenanon sequa- absentari iu&titia, ibi adtli nullaVyaJpt iiijuslitisi.
tur ****iroparia _>eccala, in hoc tamen similisestet Nti-l.m ergo infantibus suis a_der_ qneunl injpsti
persoiulis et originalis peccati damnatio, quia noUus B parenles injustiiiam, super, prse^iclam nnditaien»
admittitiir ad regnuiri Dei, ad quod faclus est homo, justilia». At ubi nulla est justilia •*»'.,niljij proliibct
nisipermorteniCbristi, sine qua .»•**non reddilur aJiquam ppni justitiaro •"*, Verisimiiius. igitur «t
quod_.ro Adsepeccatodebelnr, quamvis non eitmes possibilius videlur, si parcnies injusli aliquam suis
pariter in inferno torqtieri niereariiur. Nani post infanlibus atlde.re dicuntur injustitam !"*, qnotl
diem judicii nuUuserit angeius aut homo, nisi aut justi suis aliquam dare possinl ****justiliam. Quod
ia regno Dei, aul m inierno, Ila igitur et pcccatum siJil, habent infantes juslorum aliquam juslitiam.
lOS iiifanlittiti minus est quam peccatum Ad_e; ^et Si vero hoc est, levius damnalur, quam infantes
nuUus taroen sine illa universali salisfaclione salva- justorum »»•«, si nioriiintur sine baptismo; atit si
tnr, perquam et magnum •*«•et parvum dimiltitur salventur, Cum tsliquo sno **'7 praecedenti merilo
peccatum. Curautem nou silsineilla »»•*iriorte, et eliguntur. QoPd Paulus aposlolus negat (Rom.i),
qnomodo per illam sit salus hominum, in prcefato ubi pcr Jacob el Esuu probal nulhim, nisi omnium
libra, sicurDeus mihi dcdit, qnassiviel dixi. merila preveniente gratia ****,salyari. Quoniam
CAPBT XXlV [al.... XXUI] ***?. itaque nqllarii danl justi parentes anle b.iptisiiium
Quod peccala parentum post Adam non computenlur infanlibus stiis jnstitiam, nUllani utique adtluitt
in origjnali peccalo filiorum. C injusti suis iiijustitiam. Quod:si, dicitur Non addunt
Pareutum vero proxiroorum peccala ad origipale' injusli parentes suis inr.fltibus aliquani iiijns itiairi,
•
peccatum non -estimo perlinere : qttippe si Adam quibus auferre nequeonl ullam justitiam sed origi-
nequivisselad eos, quos generaturus erat, juslitiam iialeui, quani habenl ab Adam, faciunt•'__ eis gfa-
suam perducere ****,nequaquam posset eis suam . viorem, ergo et jusli in suis rea^dunt eam leviorera.
injusiitiam iransniillere. Quare, quoniam nujlus post Quaresi ininus guni iitjus.i infantes justorum quam
Adam fiiiis suis quivil justitiam suam servare, nul- injuslorum, minus debent reprobari quani illi. Quod
lam video rationem eur prpximoruui parenlum pec- dicat, qui audet et ostendere potest. Ego vero non
cata fdiorum debeant animabus impulari. Denique audeo, cutn misliin videam'et justonim et' iiijusiorum
uuUi dubiumest quodinfantes nuUani servant recti- infanles *"» ad baptismi griliam eligi ct ab illa
iiidinem volunlalis proptcr ipsain rectitudinem. Iu reprobari. Sed et hocsi quis dicit, iion valet osten-
hocergo stinl oinnes pariler injusli, qttia nullain dpre. Quippe sicut, hoc modo, non est jiislo justior,
liabent, qiiam omnis bomo habere debet, justiliara. nisi.qqi voluiilate magis aut appetit, ant viialquod
llwc nuditas jostitiae descendit ad omnes ab Adairig' debel; ila non esl injusto iiijustior, nisi qoi plus
in quo humaua natura se spoliavil eadem jusiilia. ainal aut contemuil quod non dcbel. Si igitur infanles
VARI^E LECTtOSES.
' »*'* et edit. Coik. a<yota caref **'• Fecit natura ntss.
AdjuU carerel wi«*. ¥iet. Thu. Gent. Bec.
Yiet. Gem. Bee. et edit. Goth. facit natura •»'»»«»* Persottale in oinnes m». Vict. i9 personaliter in
omnes **' yermn patet »*"»
m». Vicl. 19unde patet Nemo dubilat mss, Thu. Vict. Gem. Bec. et edit.
Goih. nemo dubitel Non seqnetur JI»«».el editio Gothica non sequatur »»»*Christi, .sirie quo
"_i*«. Yiel. Gem. Bec. S. Mich. ei edit.Goih. Christi, sine qua *_*¥Per quam magnrim mii Vict. 19
per quam el magnum"«*'**« Sine ulla rit». Vi«lri9*l edil, Gdtk. sine IHa* ***"~Etl"'in miik Yict. 19
etihu.SKeaputii Suam producere ni«. Yiel. 19 et edit. Golk. suaift perdriieere'****; ftlo bono
«tt*».Ci»«r. Thu.YicL Gem. Bec. et edil. Goik. illo**•' dono *"»Plus itaque«**.Ticf. tttus ulique ••»»•»Ualur
aliquo nu». datur aliqua edit. Golh. datnr qttasi Al^nbi ndlla jnslilia mtt. et edil. Golh. At ubi nuila
jnstitia »»«.&. MiclCal ubi riuUaesl injustitia mt.Yict, 1. aul ubi nullaest- *'** justitia **»*Aliquam inve-
nire injustitiairi »n»».Yict. Gem. Bee. et edit. Soth; aliqnam pont jtistitiam Dictinlur iusliliam iwi.
; **•»
dicuntur uijusiiiiam '»»' Dare pOsserit»i». Ct»fer. dare possiut
**** Quam infanles justorum _***.quam
infantes injUsiorum **** **" Aliquo suo m*. Vict.i9 omit. .srib Pr*ceuente gratiamsfe edk. Gbtk.
Ei justorum mfaiiies rt»*.. tl tdU. Goth. et 'ustorum et injustorum iu-
praiveni^nte gratia 'v-
•xbtes- ."°.V. ' ; V V VV""'V,;.'
: V; .' fiTBOi.. CLVIIL' /»;.a;*v>---y-~ ._ ..V *$
..'.• '.__•
 __. -S. ANSELMI CANTlJAR, ABCHIE^ DPP. PARS I. - &0GM.4TICA." 460
*•'••videtur. Quippe nonmo-
itPqueant ostendi, mox utaniniam habcnt, alios alio , _ tum nocere srgniflcarc
3S0° velle quod delw.nl, atil qiiod rilor"•' anima ftlii peccato patris, sed suo; nec
n.agis vel minus
non debent,M 1; nemopotestprobare quod in infan- porlai quis iniquilalein patiis, ciim insha relhl-
tibiis alms alio nascatiir jiistior vel injuslior. Pariler qi.ilur, sed snam; nec onus alienifm, Sed suum;nec
ergo nec justi sua juslilia reddere videntur in suis recipit prout pater, sed proul ipse gessit in corpore.
inftntibris originalem injustiti.it. Ieviorem, nec Sed qiioniam, propteV^peccaia parenUim, a s«ls
htjttsti in sais sua injustitia graviorem. Quapropfer fhalis non est lilieratus,' ea qtt_eportat eisdem pec-
si parentes injusti nec mifliero, rtec inagnitudine catis parentuni iinputantur. .-V
queant originate peccalum suis infantibus suo pec- CAPUT XXVI:[at., XXVj "'•*.
cato augere,-videtur m1l»tpeccata parentum, post Qubmodo lainen nullus poriet peccatuni patris, " sed
-
Atlam, in Hilantum merita bona pareritum, Ttliis .'---•: suum. ,
lniitm el magtia beriefteis corporis et animas im- AtSi otjjvciturquia onmes qrii nou Salvanitfr per
pendt, et propier peccata pareiirtim .llies et nepoies lidem, quse est in Christum *»••,port_'nt iiviquilalCtn.
irsque in .erliitm et quarlairi generationeni, et Tor- t;i onus Adse, ut per hoc velitprpbare infantes, aht
sitaii itltra, diversis tribiilaiionibns in hac vita ila- alioTum quoque pai-eiitum iniquitaies siniiJiteT de-
getlari, et ea perdere bpna eliam in anima, quaufor- * bere portare'_,;aot iltlus.nOn debere, consideret
sitan _*r fflos conseqtrerentur, si jusfi essent; qno- diligenter quia nbn poriant infarites peccatuiii •*•
rutii' exempla niiriis longum est hic inserere. Sed Ad_e, sed suuiu. I*un atiud fuilpeccalUm Adae, alittd
tlico peccatum originale in omnibusinfantibuacon- est peccatum infantum 8Srt; qiila differtlni, ul dictiini
ceptis naturaliler aequale esse : sicut peccatum est: iilud eniiri fuil causa, islrid est effectus; Adain
Atte.quod estcausacurnascanlur in IJlo, ad omnes caruit debila justltia, non quia alius, sed quia ipse
perttnet .cqualiler. "" deseruit. lnfanles careiit ea, rion quoniam ipsi,
CAPOT XXV [«/., XXIV]. spd qqoniam alius **'*dereliqitil. Non est ergo idem
Quoniodo peccata, ****paremum uoceanl animubus, pecpatum Ada) et iiifantum. Et cum dicrt apostottis
".'.".''' filiorum. qriod siipra posui : Quia mors reguavil ab Adam
.'.'. 81 auleiri peccata parentunt aliquando npcent ani- usque ad Moysen, etiam in eos qutnori peceutoerunl
mahtis filiorunl, hoc modo polirisfleri existitrto, rion tii simititudiitem pTwiiarieatiomsAdw (holh. v, 14),
_ qtiod ea "illisDetis impuiet, aut quod eos in aliqua sicut signilicat infaiitium mirius esse-qnam Ad:e
ilelicla piopter parentes inducat, sed qttoniaui sictit peccattun : ila aperte monstrat M1*aliud esse. Qria-
siepi'"**; meriiisp^feiitwiii, flfios jrisior ,m a pec- propter ctini damnator infans pro peccato origuiali,
latis eruil, ila fiifos jUslorum eorurri nierilis, iri sttis dairihatur 106 non Pr0 p^ccato Ad_e,sed prosuo.
aliqoando derelinqtiit. Quoniam enirit heirio liber Natn si ipse iion haberet suum peccatum, non dain-
est a peccalo, nisi Deo iiberanle, cum non liberat, naretur. lta ergo non portat iniqtiilalein Adse,' se.l
1$_itur indueere, et ciiiiBii)_>nemollif, ittdurare. Nain- suam, qoamvis ideo dicattir portare, truia trttquilas
qrie sj^is videtur susceplibifius "«*, quoJEfeuy.-B.k- iflius peccati, istius cansa fuik Ikec auiemcaosa,
''^amf^,peccairicem, cui riihitprjeterpcenam debet, quse Jttil.in Attain, ut iitfahtes iii petcato nascanittr,
prp^t«r parentum peccala iii suis diinitlat peccalis, non est in afifs-parefitibus, quia riori' bahet in eis
eani alienis hiimana nalura potestaiem, quetriadmodui.. thxi, ut
' ut ^pt*©ipsis puriatur, quain quotl
oirt&et, utpro ejs tprquei,tur.! Ita ijgiiur siae.r«fu*- fiTiTfustrpw^jafe^iir. Quare non ita seqifrtUr ut pro
gtiantia et oiiginajepeccatum est idem iu omnibus, peccato ilJorum sftta iftrafttibus peccatum, sicut pro
; ct filius non portabit iniquilateni patris, et rintts- peccalo Ad-te.
eV ijitisguft Pfl|Jts.^tj^^j^rtAli^t^eiVj^^j^ietVpMnt 'ijisssi*^ *. CAPUf XXV»t«I., XXVll'»».
•' '. ..',..
# -' j..:' .•-. ...,,.
;...Ii__o_EiSBorf^_fifeltol , ^t redditBeus
:.;' .fl^_~
•,-',:•;^?l~-y..- :•:. :i.».i,t^..j..v_^,-.._ -:____•, Quid »il originalepeccatiim^et 'qjtod
"J. .,;.._::..!,;,;.::.: U"'"""',!,'v-K' - in.omnibus
=;';' -''; :''
peccata parentum filiis in terliam et quartam gene- '-tit'aqUaB.
rationera, etiam si boc sit in anima; et qtitdquid Q Originale igitur peccaluin non altuit inlelligo,
• aliud legilur, quod animabus flljorum peccata paren- quam quod esl iu infante. mox ut animam babei
';• "VAWyE°Ll_,CTIONES. . V"
-
MwjHjtfttS «>e.miniis»»»»».Cisler., Yiei^thu. et edit. Goih. oiagis vel minus mss. Gem. Bai.**** plus vel miniw
v. »'M.Velle quod debet>pt <pio^ IK» debet m»«. veUe quod debenl aut qnrid noh debent Etl i» mst.
Ytet<ThWfet edit. Goih. Peecala etc. mts.Vict, Quortwdo noceant Jpeccata pareritum) animabus eorurii
(liliorum) "•» Sed sjcut sjepe »ns*..JTicf.B.c, G_w, sefquoniairi ssepe mtt, Vkt. i9 Thu. S. Mich. et
... -editi Gottt. sed quoniam sicnt saepe "•*Susceplibilibusm«. Vicf. 19 susceptibus suis ****(Jttodanimam
wss. quod Bens aiiimam '*'*Imputari""peccala parettttim significare mss.Ctster. Vict. Bec. Gem. S.Mkh.
oeccata parentum nocere siBiiifleare Quippe non moritur etc. in mt. Thu. 391 hic incipit caput 2t>
''«*: fe>fin mss. Vkt. et Tliu. 546, et edit. Goth. caput £6 sub hoc titulo : Quomodo lamen ntlllns portat
ptfccauim patris, sed suuiri **»'.QtitBest in Christo mts. Yiet. Gem. Btc. Cisi_r. quae est iri Cbristiani
"'.o Non poriant peccatum mts. tt edit. Qolk. non portant infantes peccatum »»MAtiud infantuui mst.
ot itJiud*stpeccatun» infantum •"• Non quam alius, sed quani ipse mss. non quia alius, sed 'quia ipse
?'»' Carenl ea, non qttam ipsi, sed quam afius»»»*.carent, non quohiam ipsi sed qtiOniam^atiut m«.
Cisler. cnreiit, non quttm ipsi, sed quain.. alius »"* Aperte monstralur »»**,et edit. Golh. aperteroon-
«trat ,*'** Wtiinmss. Viet. Thu. et edil. Goth. caput 21 sub koctiiuto: Quett si brigittale pt__catum; et
tqti%liu oniiiibus sil seqtiale .•'*
 J_ 1 LIB. BE CbNGEPTI] VIRGINAU, ETC. 462
ra.ionalem; quidquid-prius in corpore *nondum sie _\ possessionem nullo suo merito, setl gratia sohi pro-
aiiiuiato faclunt-sit (ul aliquaimanbrorMm corruptio) vecti, siuuil crimen grave iuexcusabililer cominit-
vefpost *•*• sive in atuma, sive in corpore, futurum lunl, et pro eo juste dejiciuntur, et in servitutein
sii. Quod _>ropter praediclas ",T sesltmo raliones in rediguntur, quis dicet Dlios, quos post damttationem
omnibus iufaolibus na.uraliier jtrapagatis esse generant, eidem rion debere sttbjacere servitdti, sed
tcquale•***, et omnes quya illo s6.omoriUi.lur potius ad bona qrite. p.trenles juste perdiderunt,
acqualiter damnari. Siqoidem quidquid peccalisuper gratis oportere reslitui? Tales sttnt piimi par«'ntes,
illud additur in homiae, persooale "'»est: et sicUt et filii eorum, quos juste pro culpa sua de bealitti-
fiersona, propter naturam, peccafrix nascit.ur, ila dinein miseriam damhati.in eodeitt generant exsi-
natura per personam'***•' magis peccatrix reddilur, tio. De siinilibus itaque simile dcbet esse jtidiciom,
qttia cuin peccat persoua qtueUbet,, peecat homo. spd de illis tanto districtius quanto. delictum .*•*»
lion peccatiiui, quod originale dico, aliud mtelligere eorum probari potesl improbabilius "".Dpnique
ueqoeo in eisdera wCantibtts, nisi ipsam quam "" oranis horao, aut salvalui', aut damnatur : oninis
stipra posui, factam per inobedieuliam Adaejusti- autem homo qui salvalur, ad regnum ccetorum
tixde^bitae nuditatetn, per quam ornnes filfi suntii_e, admiitiliir, et omnis qui damnalur, ab eo excludi-
qnoniatDret nabn-amaccusat sponlanea, qtiaro fecil ]5 tur.Qui vero admillitur, provebilur _%ds'mililudi-
w Adam, juslitise desertio; nec personas e_cusa. ut nem angelorum, in quibus nullura unquam ftiit aut
•dictura est (eap.i), recuperandi Hnpotentia, quam erit peccatum, qnod lieri uequit, qaandia est in eo
«omilatur (leatitudtms quoque nuditas, trt Sicut sunt ajiqua macula peecali. Iihpossibile itaqiie est ati-
sine omtii jnsiitia, iia sirit absqne omni bealitudine: quem bominem cum aliquo, quamvis parvo, peccato
pcr quas dttas nuditales iq hujus vilae exsilio expo- •"', salvari. Quare si, quod dixi "*», prigiaale pec-
siti suttl»*", et patentes ****peccatis et miseriis catuin est aliquod peccatunt, necesse est omneni
incessaitler ubique occurrentibus, et undique rrrtien- Iiominem in eo nalum, illo '"' non dimisso, dam-
'
tUitiss uisi qu.iiittim divina defehdimlur disposiliotie. nari. .....''.
CAPUT XXIX [at., XXVHI] "".
CAPUT XXVHIfaf;, XXVII]****.
Quonwdo impoteniia habendi juslitiam excutel tot
Contra ilfot qui non putanl mfanles debere damnari. pott baptismiim.
Sunt quorum animus infantes debere damnari, qui Dixi irapotenliam habendi justitiam uon excusare
sine bapiismo moriuntur, ob solam injiisliliam quam intustiliam infantium. Quaeret ergo*»»»»aliquis for-
dixi, non vult accipere *"': quoniam nullus homo sitan dicens : si ip infante '•***peccalum, id est
jtidical eos repreheadendos de peccato alienae per-v * injustilia, est ante baptistnum; nec excusatur impo-
_sona», et quia ttoodum suul justi et inteUigentes in tentia babendi jusliliara, sicht dicis, et in baptismo
lali aetale, iiecfH-fant Denra districlius innocentis non remitliturpeccatum, nisi quod prius erat: cum
. debere judicare, quam judicenl Iramiries. Quibos post baptisiniim sit siue justitia, quandia infans est,
dicendum est quod aliler Deus *•*• erga infantes Bec inlelligere potest justiliam quara servel (siqui-
exigil quid debeant agere, aliter liomo. Nam bomo dein jusiitia est rectitudo voluntatisprbpler se-ser-
iiou debet exigere a«atura quod ipse uon dedit, et vata); quomodo non est injustus, etiam postquam
quo.l sibi non debetur. Nec juste redargutt homb - bapiiialusest?Siergobaptjiatusmoritui in iiifaritia,
homiuem cora culpa uasci, sine qua ipse non nasci- non statim post baptisma, cum pcenitere »;Onduni
tur, ei de qna non nisi per aliom sanatur. Deus scit, quoniam non habet debitam justiliam nec excu-
vero re.teex.git a natura qood dedil ei, et qttod s. tur imppteuiia, injustus transit de hac vila, sicut
sibi jusle debetur. Sed et hoc judicium, quo in- faceretanlebaptismum, necadregnumadmiltiluri
fantes damuaolur, noa est alienum multum, si quod catholica riontenet Ecclesia. Quotlsi in baplismo
•ixmsideretnr, ab hoininura judicio. 8. quis enim •» pecc,ium in infanlia /ulurum retnillitttr mfetttllMs,
«l uxorejus, ad magitain quamdam digoitalemet cur UOBet iUa quae iu sequenti flunt felate? Ad

VARIJS LECTIONES.
*"*13l «I aliqtta roeiiibrortim comtptio, velposl**. Gem. nt allqua niembroium corruptip, ut posi
***" Quapropter pradictas mtt.Tku^- Yict. 5 et edit. GeiK. quod propter prasdictas »<«».Vict. 9, et
.9 quod propler praeler pKBdicias '***•Esse aequalcs mst.. Viei. Thu. »**• ei edii. Got. esse a>qiiale
*"» Additur personale mU. et edit. Goth. addilur in homine, personaie Proptcr persbnain mts.
et tditio Gothicaoet persouam ^*1 Nisi ipsain qnam m«. Fici'. J nisi ipsa quam m*. Vicl. 13-nisi
pcr ipsam quam **'* Posiii surit mst. expolhi siint *"• Et parentes mt. Cister. et patenles "«•
Est in mss. Viet. Thu. eaput 28 »ttt>hoc tilulo :, Contra illos bmnes qni noii putantinfanies deliere dam-
nari mtt. Bee. G. «. Coutra eosqui putanlinfariies non tlebere damnari ms, S. Mitk, et ,edit* Go]lk. Con-
tra illos qui noq putant infanles debere daipnari "*»VUll accipere mss. el edit- Goth. non Aiult acciperti
"*« i^ia aliter. Deus m»i. C»'»i«r.Jkt,Gem,SttiT1tu: quod aliter Detis mt. Vut. W- quahter^mi ms.
Thu. m jqnod aliter Deus ergainfarites ex»fels|St°_i<>a.debearit
»*»» agere, aliter hottio, »''^Quantui)t.^<iiictuin
mst. .Yict.Gm. Bec. et tdil. Goth. quanto tBfclum ImprOperabilirismsi.
"*« improAahilius .^XJiiam-
vis pro imo peccato mu:et Edit.&Hi. qtiamvis parvo peccato Si quod^dixit jir«*. ei. erfit, fcof/f. st
quodilixi »»*1 «attim,in illo m«V naluni, illo. ****Ettinmti. ¥ict.'lhu.Gem-Bec,et edtt.MW.pa-""
. put 29 tubhoc tituto: Qnomodo impot«_.a habendi jps^tiam excnsat nos (iufahtes} post baptffima
Quaret ergo *»».TAti; 546 oritit. ergo **•*Si infantiii»»*. si in iiifante .
463 S. ANSELMl CANTUAR. ARCBIEP, &>P. PAftS I. - bOGMATlCA. '[
quoJ respoi. leo quod in baptismo pcccata penitus A jttslitiam, non sunl iitjiisti, quo
qua. ante baptismuni erant deleahlur. QuaprOpter absentia debita? juslitice. Non enira^ \
originalis impotentia justiliaro habendi, jam bapli- sine omni culpa est impnssibile.
zalis non impiilaiur ad pcccalnni, siciit prius. tur**** qtti lionsunlinjtisii, non
Qiiernadiuodtim igttur impolenlia habendi justUiam justitia Cltristi qui se dedit pro illis. et;|u "
*'-" poterai absenliam iiistitia., niatris Ecclesiae quse pro illis credit,
prius excnsare non
quoniam ipsa •*•*erat in.culpa : sic post baptismiim salvanliir. Haec breviter de originali pecc.lo,
illum omnioo excusat»"", quia reriiariel sine omni capacitale inlellectus mei, non tamen a
culpa. Untle filul justitia qna; ante bapiismumdebe- quam coi ijeclando dixi, donec niihi Deus itielktg
batur abinfanlibus sine onini excusationeposl bapti- aliquo modo revelel ****.Si cni vero afitcr ,v»»j»S
smum ab illis non exigalur •***,,quasi, ex debito. fuerit, nuJlius resptto seiilentiam, sl vera nrobijrj
Quandiu ergo sola origitiali imoolenlia non habent polerit ****. ,x%
U
lOTDECLAHATIOCUJUSDAfd IN EUMDEM LIBRUM.

Quitlam quod hip dicilur [supra, non cap. 7), scilicel ]) est aprtediclo semine: ut prrcmissa Ambrosii4oc__
in seinine quo concipitrir homo, iiragis csse aticiorilas. Quid ergo appeJlatit fomitein pe<X^S>
culpam aliqiiam, v_loiigiiralem, vel .'ictua.eiii, quaui vel corriiptioncin naltira;, quac cst .n senifflef
est in sputo vel sa.nguine.si quis mala volniilate cx- f orte dicere voleril quod h;cc auctoritas vera-sit.
pual, aiil tle sanguine suo aliquitl emitlal, reprchen- sed de seminibus cx qutbus liomkies siut,, «e
tlunt; falsum esse ex hoc asiriierites,' quod in ipso vera.esse.non possil: sicul etiam ab AtnbroBlpd.
semine sit quidaiiTfPuies pcccali et corrnptionis na- iilis dicluni nou ftierit. Nam. quod in tali seminet_l'
turte hiimaiia:, et inde origo peccali originalis. Sed peccaiimi osleritlil -Augiistinus in sccundo Hbro
si ab eis quseiatur quid appellent foniilera peccali _cat> 8) de nuptiis et cttJicii|H$centia. Natura __m_>P
qui [al., quodj in illo sit, el cprruptioiiciri naturse; nis [ul., hominis), inquil, lhtbet anclorem Deitiii,
«on vidco quitl respondere possinl ue ratione : nulla in qua ex vitio inobeilieittia; Irahitur origiitafe ,
enitn res ratione carens, vel ail peccalum incitare peccalum.Namsi senieii ipsuih nullumhabet vitimil,
polesl, vel ad virttnem, tit ailAmbrpsius de sacratn., quid fesl quod scripltiin esl in libro Sapieittia:?
serm. piiino. Judauis urceos baptizat el calices, Non ignorans quoniam nequam est eoritm uatio, et
quasi insensibilin vcl culpain posSint haliere, vel mulari naturatis mnliiia ipsorutn, et quoniam non poteral
l>ratiani. Quod igilur nec culpam potesl habere nec cogitalio iltomm in perpefiiuni (^ttp.xn,-!..,
iattdem, non potesl foraes esse peccati, vel virltttis. Semen enim erat muledictum ab inilio, N_ni|>eilc.qui,
Tale esl semcn qtto concipitur hoino, cnm sit insen- buscunque dfcal ista, de boininibus tiicii. Quoinodp
sibile; ergo insensibile seinen illiid.cumin eo non sit est CTgo ciijuslibet lioiriints matiHci tmuratis, et
npc esse cnlpa possit, nec est, nec esse potest foines ( ; semtn maledklnm ab inilio ? nisi ad illtfd respiciatue:
peccati. Qnotl attteinin eo ipso sil causa corriiplionis quptf per unum hominem peccaium in mundutu, et
fiumaiiae naftfrae,non.videlur; si vocaiitcorittpiioneni per pecciilutn. titors (llom. \) : el ita in omnes Itonu-
eam f_tia>de peccato processil, et curii peccato.inest. nes perlrarisiil, in qtio omnet peccateruni. Citjus afc-
Egt .iiiiti quiedam naturte noslice corrnptio, qusc de leni homiriis cotjitalio non potcsl imitari in perpe-
peccalo qitidenl processit; setl cuiii peccato inest tuttm? uisi quia per seipsaui nou potest, uisi grari^
aliquarido, itliqtiando cum peccalo non inest cor- divina sntivciiiai; qua non subvenierite qitid suhl
nipiio illa, qtue tatitumii.Gdo poena esl, et non pec- liominesj nisi quod ait Petrus aposlolus (t-ap.ft.tS),
catum, ut, morbi corporuin nostrorum, el stlias iri- velut inuta animalia procreata nataralitl>r ineapii-
«pmmoditates, el mors ipsa : qti-e corruplio sirte vitatem, in inlerituin? Mxc Augustiuus. Ecce,
peccato fuitiu coiporeGlirisii, el sine peccato mor- aiutd, habetis in hac auctoritate, culpatn esse ju
tali esl in sanciis hominibus iu hac vila, eadem seuiine. Eis ergo, qui bacc pranenduni, rcspottde-
cmn peccato inest peccatoiibtis. Hi»c corruptio non mus : Prinio. dicam iintle osiendcre possifrt Atlgu-
habel causam in semirie, nec ex seiniiie, licet per- stinuiri sensisse lt_c[«/.r hisj de ipso seiniae.i^a
transeal in omnes qui gignunttir paternp Semiue. hoino.seniiiiauir. Seinen cnhn a>quivoce dicitnrt>_t
Sed ctim sit poena peceaii, liabel causam iri pecc .(o tieppquod estcausa, et de eo quod est ex catBa,
primi p-reniis, propler qupd inflicta esl non seniini ut jlhid : Semen Anrahce tumUt (/oan. viit, 5K.)..
lijiseiisibili,. setl eis qui seniire et siistinere deheut .Jnxta quetn iriodum, temett maledietom estfiiibmi
molesliam afflictionis. De hac autenr corruplioue *hl\i suni maledicli, qui stint de seinii;e vel gen^ra-
oritur qua.darii alta .orruptio, qua. iu semine qtii-, . lioite in malitia jpersevcranlitiiii, si iosi s»ril^"a»
dem est, non autem a semine causam babet, ut cum eodem perseveranies.Nori ita Pst, aitinl. Dicliciiim
tle morbidis paientibus semen morbidum formaurr hoc manifesle Auguslinus qii-crens quomoiio Csl
in morbidam prulem, de qua inedi.i corisideranl: cttjuslibel hominis iualitia iialuralis, et scnieit malc-
sed inltac nec culpa es*tdi-igiiialis nec aclualis. Et tlictumnbiiiitio. Cujuslibel, inqttit,honiinisittalrlia
de bac non puto eos dicere. Si autein vocanl cor- naturatis, et seinen maledictuiu ab initfo. S&put
i uplionem ipsuin peccaiiiin, qiiomodo quxdani po- eniin- crijuslibet homints maliiia est natiiralis;.ita
test dici corruptio virluli.; ea longe [«!-, alia esij etijtislibet hoininis semen malediclum. Didmte-ijttia -
';' ":^ ::::
\kRUE LEClriONES. ^ ', ^vJ^l'
"'* Igitnr iinpotenlia hivbendijuslitiam, prius excusare noii mss. et edil. Gotk. ig'uur excusare ^tiii»#|
poterat absenliani jtistitise ms. Thuan. 591"" igilur pritis. cxcusare Thu, non polerat absentia juslitiw-fiff»*^
Qjoniam jpsa ms. Vici. 19 quando ipsa Omnitio excusat m*. 591 omnino exci«are ^HK
jllis non exigatlir m*. Thu. 391 omh. non "" Quare *ic uioiiunltir mss. Qtittre si sic moriuutmsSW:
'"'
Aliquando meliiis revelelm**. Yicl.Bec.Gem. Thu. n.elius aliquo inodo revelet Mt. S. Ji7<ftj___B»_g
cii Liber de Conceplu Virginali r.«. Vict. 5 Explicil Liber Anselmi Cantuariensis arcltiepis<^/:iHHpgv
ceptu Virginali, «1 Oiiginati peccito. Ms, Thuan. 391 Explicit LUierde Couceptu Virginali^ifoljjggio*
Uriginali, tloinini Aoselnii m». Thuan. 546 Explicil Liber Anseltili Caiiltiariae aicliiepiscoM,,|fe^BBB«
Virginali. Ms. Cister. Explicil Liber Aselmi Cantuar. areliiepiscopi, -dc Originali peccato, '^__§H|Hy*g""
tequUur non exstnt iri pra/fatistnss. . ''^i-^xfW'
465 LIB. DE CONCEPTU VIRCiNALI.ETC. 46tt
non valel hoc zengina, id est repetitio, a superiori;. _.moniuui inlrodiicta, muhis in lotis cognoviintis.Ai
uecipse Augusliniis eam repetilioneiu fecil. Quare nobis proiiiptiitiicsl llieronyini nosu-isanclissiini et
iion cogimur consemire eam facicniibus, seil sic doctissiini lesliiiioiiiiiiufene in coiiiraritim dicenlis
dicimus : ctijnslibet hominis malitia esl naturalis, in sermonc de Assunipiioiteejustletu Doiuinx et Re-
et ipse est semen inalediclunt; non tjns semen ma- gina. nostrse : Beala, inquit, et gloriosa ViigoMaria,
teilieliiiii, quia in co non est peccaluui. Vel.possn- quainvis ilum incomparabilis essel universis quaj
inus tigwative dicere ipsura semen maletlictumcsse sub coelo sunl, virginibus, ut decenler possel in se.
l>roeo, quod ex eo erimt qui maledicli erunt;juxta suscipere Diviuitalis admistionem, salva utrarpie
illnd : Maledictalerra in operibus tuit (Gen. 111,17), naluia, lainen cum gralia replelur, ciun. Spiriiu
id est opera Itta in lerra. Non enim terra maledicta sancto peifundiltir, cum Spiriiu sanclo obiimbraiiir,
est. ciini ipsa alibi dicattir sancta, licet eam pecca- fit preliosior riieritis, celsis siiMiinior fastigiis, piil-
tores operentur; ut, loeus in qtto stas terra sancla cbrior sauctilate, gloriosior siiormn meriliset pra>-
est(Exod. III,5), alioquin eadem-et maledicla. et rogalivis iiierilorum, ila ut millis iain usibus sit
sancta esset. Sic scmeu tnaledictum, quia maledicli ipsa.eadem mancipaiiiia, nisi divinis. Kogole, Joan-
qni ex semine. Jtixta qucm modumAnselmusnoster nes Daniascene, vei qii;ciinqiie se iu lali seiiteniia, _
optiiie etvere exponit illain auclorilalem Job de qtiod puies'[_.;, iu scnientia qtti putas] beataiu Dei'
iininitndo semine, quotl lamen in seiiequeiinmu.il- nialieiii post aiiiRiiitialioiieiu sancli Angeli, luiic
ihnn est, neque inalediclum. Imo, mquiunt, de se- primuni in supervenlione Spirilus sancii amisisse vel
iiiitic, qtiod est materia camis humanae, videlur di- peccatum, vel foniitem peccaii. Itogo, iiii|iiani, te
cere Angustinns, dum sic incipil: Nam si semen ip- _g per eamdem bealam OSOTOX.V, desisle, noli aimulari
tum nuttumkabet titium: ad quid enim fieret relalio in malignantibus, cessa sincerissimum v.ts incru-
uer iptttm, Nonenin»prxcessit [al., processil senuo stare, solve calceameuta pedum luoruiii, qnasimpe-
«lej serm<>nisi de semhie? Setl s.cpe fit per hoc pro- ditint progressmn reclce iiilenlionis tna*. Siquidem
Honieunon relatio, sed proprietatis qtnedam expres- zelum Dei habes in hac parte, sed forte non secun-
sio ejus rei, quce in catisa dicti esl? nl etiam Palla- diun scienliain. Forsitau eniin puias in hoc errore,
dius tle rusiicatione incipit: Pars priina est pruden- Deo le obsequipm exliibere : quod si nolueris ces-
liae, ipsam, cui prrecepturusest,aeslimare personam. sare, scito quod lerfa ti_ecquani calcas devoral lia-
Kulla igitur per t'/*__mfit relatic. sed prpprielaiis . bilalores suos, ultioueiiiTaciensin omnes filios diffi-
cjtis qu:c in persnna est expressio; ac si dical ipsam denti.e. Adhuc audi quid dicat iude noslrorniii
persouam, id esl virlulein, vel scienliam, vel digni- teinporum Spirilus sancli organuin beatus Ueinai -
laieni, vel artcm, vel professiorieiripersotiK, vel tale dus abbas Clarevallensis. Spiritus.sanctus superce-
quid ejus. Sic et liic accipiltir, ipsum, cum de semine niet in le, et viitus Altissimiobnmbrtibiltibi (Lnc. i,
agittir, quasi dicat: Ipsituisemen, id est ratio senii- 35). Superius dicla est gralia plena, ct iiuiic qtiu-
nis ea estut non sine vilio sil. Nam si non in vitio inodo dicitur : Spiritus sanclus superveniet in te :
est, si iiullum habet vitium, quid est qnod scriptum etc. Nunqiiid potuil replcri gratia, el iiecdum Ita-
&JI?etc. Adhiic [al., Atl hoc] respondemus : Qtiid- bere Spirilum sanctuni, ctiiti ipse Sit dator gralia-
quidsit de relalione, vel de proprietalis expressione riiin? Si autera jani Spiritus eralineu, quomodo
perboc pronomen, ipsum, in semine nulluin esse pec- adhuc, lariquam non vcnil, siiperveiiliirus repromil-
caluiu probal Atigustiniis, aliam quseslionemfaciens iQ litiii? An forte,ideonoii dicit sinipliciter : veniel in
ilieion. de origiue aniuia*dicenti quodquotidie Deus te, sed addit superveniet: quia et prius quidem fttit
creat hovas ani.nas. QttodAuguslinusrecipiens, hec in ea per miiliain gratiain, sed siipcrvenire nuniia^
iinprobans, qti.-erensaulem quid Hieronymusrespon- lur, propler abundantioris gratiai pleniludiuein,
tleat pbjeclis, quaeslionenilalem lacit ei in epistola quam ettiisurus est supcr illum? At vei. ctiiii plena
<ieorigine anima;. Si aninia hujus iiifanluli recens sit, illud amplius qUomodocapere poleril? Si aulem
nati iiifiindendocreata est, et creando iitfusa,quuntlo aliquid [al., uliud] plus caperc polest, quomodoanle
vel qnoinotlo peccavit in Adam? Ilaec quicstio nun- [iil., aiiteui] pleua fuisse iiilelligeinUtest? An prior
quaui posset csse illitts, qui diceret in semiitc, quo quidcni gratia ejus lanliim Tepleverul mcnlenr; se-
coiicipiiiir bnino, esse peccatum originale. Diceret qnens vcro et vciilura perJuii.lere debet, quatenus
enim ei : Quid qttxris hoc [al', bit], quod lu ipse scilicet plenitudo Diviniiaiis, qtiaeanle in illa, sicut
tttdubilanier fateris, in seiniue peccatuui et vitiuui, et iu muJtis saiictortmi, spiriiualiler habilal; ctiani,
quodtrajicitur de piiino liomiiicin oinnes posttiros? sicut in iinllo sancloriim, corporaliter in ipsa habi-
(rustra quxris quomotfopeccavit, qui seiiiiir.ililercle tare iricipial? Quid est. virftt- Altissimi obumbrabit
Atlam processil : scnien autera culpam secuni tra- libi? Qui polest capere, capial: ei forle propter hoc
h';t. Hoc, iuqitatn, diceretur ei. Quarc, si ha;c Atigu- maxime dictum sil, obumbrabillibi: quia res niiui-
siiiius scnliret, niinqttatn Iiieronynius eam quaestio- rum in sacramenlo eral, et qnod sola per se Trinitas
neiii faceret; huic aulem quxslioni nihil est a llie- in sola [al., in solo], et cum sola Virgine voluit ope-
roii. responsum; nec eam ipse Augtisl. solvit, qui rari, soti datum est uosse, cui soli dalum est expe-
«lc origine auiina. nullaui cei-tam seiilenliain protu- D riri. ttaec nos quitleui breviter introduxiinus coutra
lil. Viueant [«/., Vide atitem] iiioderni prscceptores boc quod opptinunt de Joanne Duniasceno cui hos
qtioitiodoeatn solvaut. In tantuin per ipsum Aiigri- dare delerniinationein pra>sUmpinosumesset, qui.t
sliiiuiii oblinttimus, in auctorilate ejus supraposita, quosensu dixerit peuilus igtioruiniis.At si iJle.rlie-
HOIIcum intellexisse de semine, quod speruia est, roiiymo et uostris couliaria bic dixil; libel iu lioc
hoc quoddixif in seinine esse vilium. Rata esl ergo eodem polius adh_frere non ci, sed Hieronyriio et
seiileiitia \Q& Ambrosii ct noslri Anselmi, genera- noslris. Oppouitur udbuc Aiiselmo nostro, quod iii
iiterque [dl., gerieraliter qua>]intelligcnda est quod hoc libro tlixerit, qtiod nulla veritas, tiitllus iutelie-.
in re sensibili nec gratia sit, nec culpn. Atiamea clus permiiiil aii lioininem de sola Virgine coiice-
adhnc opponuttt de auclorilale Joannis Daiiiasceni, plimi, et de peccutu inassa peccatricis aliquid [al._,
qui tlictt qtiod posl concepluni sive consensum aliutl] potuisse vel debuisseaccedere [«/., aecidere],
iieatae Virginis Spirilus sancius superveiiieiis omne etiauisi nou esscl Deus, quutnvis de illa inassa cs-
pcccaiuni ln ea purgaven t, el bniiiem fomitem pec- sel assulnplus. Dicunt enini Glirisluin non poluisse,
tati. Et intle, cretlo, yolu.nl babere aucioiitaiem, nec voluisse peccare, iioit quia lilitts Viiginis, scd
qtiod opprlel aliqiuteniis semeu illutl viiginalc, licet quia Deus fuit. Chrislus, aiuiil, uec voluil, nec pec-
lion esset ex viri' conimistione, tamen inundatum care potuit: ergo Deus fuit. Quid ergo ilicenuis cle
esse a peccati foinite, Spitilns sancti operalioiie. Ad sanctis angelis, qui ex gratia conlirmalionjs non vo-
hoc respondenius. nihil iios Joauni Damasceno ili liinl, nec possunt peccare? Vcl si Adam, antequam
«litlis suis prajttdicarc, ulpote quotl cjus scripla peceasset, aliquos qui aute ipsum in justifia conlii-
uttlla lpgeriinits, nisi quatetnts' ea, ab ailiisin lesli- marentur genui-sct; dc illis qoid diccnats? >.tiquft.
 i_T S. ANSELMl CANTOAR, ARGfflEP. OPP. PARS I. — HGGMATICA. 46*:
si illi, cum nec vellent riec possent peccare, non ideo A posse nonpeccare valebil; donec clconfiwnans grsw
Deus vel dii essent: sic [al... sicut] et in Christo vi- tianon posse veWeret non pesse ppccaro superati-
dendtim utrum quod peccare uon potuit, nec voluit, xit. Consentit nobis Augustiuus in tertio contra Ju-
sola Divfnitas ejns honiini unita in causa fuerit. Nam liaitum (cap. S) X-Bruura, inqiiit, p«fa« ideo ik<pqt*
qirod ipsa plurimura et maxiihe adjuverit .[_.., adin- vulis non ette detietUm, quia sine voluntate qhas in
v. rieritj, omrii constat fliieli. Sed alirid est causam eis nulla est, essenon poiest, Iloc enim recle dicitur
simpticiteresse;alitfd cansasupplemenlum conferre. propter proprtum cujusque peccalum; non propter
Dicunl [al., dicent] forte quia post peccatum Adse primi\al., parentis} peccafioriginate contagium [al.,
riulla caro mortalis non unita DeitaCiabsque peccato delictmn] .. quod si nullum etiet profeclo nutli mate*
esse prasvaluil, vel prjevalere potnit, quocunque parvuli obstticti, nihil mali vel in corptre, tet in anh-
inodo Deits aliquem, vel aliquam absqiie semine viri ma, sub iantajusti Deipotesiate parentur. Vide in his
creasset, dumniotio iie Adani esset. Sed cutn hocdi- verbis, pruJens lector, banc maximam incarrere :a
cunt, causam peccati, ttt supra, in semine ponunl; quocunque remoyetur pcena peecali, ab eodem et
quod ulique Deus sictttfacit esse ex riiare et femhia, peccatum removetur, et non convertitur. A quibos
sic facere potest ei fetnina sola, lpsi igitur solvant ergo parvulis removet in corporo ••_.annha peciali
qu.e supra dixjmus, el ex aucloritale et ex ratione: peenam Augustinns, prius*abe»s removeri ^ocet pec-
ellibenter audiemus. Quod si non pottreritit, eonsta- calum orhne et contagium peccati. Hli ergo non es-
bit nobis sicul Corislat et Anselmi ratione irrefra- sent riec Deus, nee dif; et tatrien possenf, si vellent,
gabili, quicunqUe gignitur alio modo quam Adsm non b«_care, et coriflrmati non possent peccaif.
gen.eravit, quod non feneantur; prajjudicio peccali R Recte ergo et verissime Anselraus, quia cum eoest
u veritas, et fJIius veritatis Aogustinus sensetatnt [«..„
orjginalis, quod per traducem ex Adarii descendit;
Jicet ille Deus non sit ut Christus fuit _.t iia sfcvo- omii. sertserunt},.
lnerit rion peccare, poteril et noh Vetlepeccarev cum

SANCTI ANSELMI

DIALOGIJS DE VERITATE5^

1O0> PROLOGUS. bere non potuit: quoniam sf Deus detlisset, HJe Iia-
Tres tractalus perlineiites ad studium sacraeScri- buisset, sicut boni angeli habiieruni illam, qtiia illis*
Itturae quoiidam feci diversis lemporibus, consiiuiles dedit Deus. Quem tractalum, quamvis ibi de conflr-
inhoc quiafticti sunlper interrogationem etrespon- maiione bonorum angelorum dixerim, decastt dia-
«ionem; et persona inlerrogantis nomiiie notatur boli tilulavi : quoniam illtid contingens fuit, quod
discipuli "", respondentis vero noniine magistri. dlxi de bonis angelis;;qu6d autem scripsi de mali»,
Quarlum enira, qnem simili modo edidi, non inuti- ex proposilo fuit quaesttonis. Qiii videlicel tracta-
leni, ul pnlo, introducendis ad dialecticam, cujus lus, quamvis nulla conlinualiene dictaminis cohaj-
inilium est: De grariiraalico, quoniam ad diversum reaiit, materia tainen eonim, et sirailitudo disputa-
ab his^tribus studium pertinet, islis nolo-connumc- tioriis "'"exigil, ut simtil ep, quo ilJoscontmemoravir
rare. Bnus horum trium esl De veritate : qoitl, sci- ordine cooscribanlur- Licet itaque a quibusdaiu
licet, sit verilas, et in qtiibus rebus soleat diei; et feslinanlibus aJio orilinesinlconscripli **", anleqiiam
quid stl jiislilia. Alius vero Defilterlate arbkrii, qnid perfecli essent, sic lamen eos, ut hic posui^voto
sit, et ulrura eam semper habeat homo; et qnot sinl ordiuari *»«•
ejus divcrsitates in habendo,fvcl non habendo recti-( c 6APUTPMMUM.
ludinem voltinlalis, ad quain servandam csl data Quod veritas non habeat principium, vel finem,
creaturaj mtionati; in qtio naluralem tanluin forti- Disc. Quoniam Deum, veritatem esse crediiiins, ct
tudinem vojunlaiis. ad servandam acceptam rectitiu veritatetn in mtiltis atiis esse dicimus. vellem scire
_inem; non quomodo necessarium ad Iibc ipsum illi ari ubicuntjue veritas dicilur, Detim eam ess« fateri
sif, ut m*gralia subsequatur, oslendi. Tertiu.au- debeamuS. Nam tu quoque inMonolbgiotuoi(cap. 18r
tem est De qtia.slione qua guaerfttir tjtiid pe<?caTit ai: iT) per verilalcm oratiQnis prob^s sumiuam veri-
diabolus, qtria non stelit in veritate :.curo Dens non tatem hon habere principium vel liiem .; dicens:
dederit e. persevoraiitiam quam nisi eb dante ha- .-,« Cogitet qui potest, quahdO' inctepit; autr qtiantlo
:..VVV VARLE-LECTI0NES.. "
•W"'Goilatus ett Dialogut de verhate cum rittjs. Beccenii, Gemmeticenti, Ytctprinh tribus nliai.ttOiaiii>
_?B*f_ CC 9, EE. i3i uno Cbtereiensi ei uno bibliotliecmS. Mickaelii mMottt-', et eum «rfiffori, <5_-
thich:—MH. Gem. Bec.&et S. Mieth Ihcipil Rr?efatio in sribditos |racta(j-is m». Bee. S fhcipil 'Pitff-ttio-»
in opfls «ibdiUim- mss. Ymt, 3. Bte. 4 et Gi&eiuIncipil Pr__faito Ariseltfil Gai»mr»ettsis *••» arctiiepiSCOpi,»n
opus sabditnm mt. ¥iet. 9 IneipitiPisefalto Beath Anselmi iri librum d» Ve»*ftat-J Hpwintf "vpMiir
^^liriM.Bec.&rtVict.miiW hom»frdiscipi»li »«^ Htl slt, sed a<J%oqut »w»*.iili flt ul1|*,,*!«i-
riiffitodo.a^italionis««». Vi_t.,9 similitudo^^dfepositioirs"»*'! Ordinesiiil cOnsCripti mt, S,wm.:omtte
sifiltriiriSGripti **" Mss, ExjpltqitPrgefalio. .JU**..Vict,.'.*%.I-ibtsritle \pnt»i_e mt, Vict.: 5 Idcpt trseta-
tns de Veri-Stte comppsitns ab Anselmo arcbiepiscopo CantuariPnsi. pi». V?_f. 9 himt M^^n~hrisemtr
de Verk_w_. m_*. S. Jfte/t. Incipit de Veritate traclatus Anselnri arcbicpiscopi Cantuaneffsis m«. Bee.
6 et Citter. Incipit tractalusje Veriiate, editus^ab Anselmo Canluar. archicpiscopo
 4fth OtALOG.DE VERITATE. iTO
nea -t-il hoc verai». scilicel, quia f^lumim erat aJf- A} qriia Ctim si_nii1cat •"•'esse, qnodVcsl, tuncesiiii
qanl: iiot qoando desiriret,et non eril bocverum, ea verilas, el est vera. MAG.Ad quid facl^est affir-
( ijcel, quia prateriluitt eril aliquid. Quod si neti- mati.o? Disc. Ad. signiflcandumesse,
8 quod esl. MAG,
InMBistornn» cogiiSri potest, et utrumqtte hoc,**> Hoc ergo debet ? Disc. Cerlum est. MAG,Cum ergo.
veram sine ver._aie.e9se non potest, impossibileesl signidcat esse,. quqd est r, sigrnTiqaiquoti
d_i»et...
vel cogitare quod verkas prfciciphim,,aul finem,ha-,, Disc. PaJam CSI.JMAG. Al cum signllicatfqupddebet»
beat. Denique si verifas Iiahuit principium, aul ha- recte significat. Disc Ilq esjt. MAG.CIIHJaulem si-
bcbit fhtera, antequam ipsa inciperet, verum erat ; gpiflcat recte, rectaesl significaUo? Disp. Non est
•
lunequianonerat verilas; et postquam finita »».»• dubium. MAG.Cum ergo signiflcat esse ,4uod est,,
erit, veram erit quia non erit verius. Aiqni ve- recta cst,. signiOcatio? Pisc. Ija sequi.tur.HJAq,: Ueia,
nim «•«•non potest esse sine verilate: eral igilur . cum signiflcat esse qupd est, vera esisigniflcaiio?
veritas, anieq_wm esset veritas; et eritveritas, ': 0«w. VereeiiM^ie^yer^
gostquain Ontta erit veritas: qriod inconvenienlissi- qiipd est. MAG.Ideri»igitur est iJJi,etvreclfm,;efiyijh:.
nom est. Sive igilur dieaiur veritas habere, Sive ram csse, id «t, sigiiiJicare ««f; esse
ijuod esll",
intelligatttr hbn habere principiuni vet ftnem, nullo '4,'W'.'ye*»i'.Uemr;.^
cJanili pOtest veritas principio vel fiue. > Haectu in B I taSf qtiani. recliiirdo. Pisc. Aperte nunc, vjleo'y$t_i~
Monologioluo. Qnapropier veritatis diffinitionema „tatem hanc esse rectitudinero. MAG>Similiier esi,^
te andire »*»1,exspeclo.MAG.Non meniini me inve- . cuht •*»»entintiatio significai non csje' 5001I npn,
uisse diAinitionemveritalis : sed si vis, quxramus , esi. Di^Ci Vijfeoqupd dicis : sed doce me '.^_it-t^
per rerum diversilates»in quibus veritatem dicimus spondere ppssim, si quis dicaf quod eliam cum ratio
essei quid sit veritas. Disc. Si aliud non polero, vel signiUcat esse qiiod non est, significai qtiod delietV
audiendp itivabo, , pariter namque accepit significare esse et qtiod esiv
' et quod nbn.est. Nam si non actepisset significarp
GAPUT II.
De veritate signifkationis, et de duabus verilalibus, e§se, etiam quod 11011 est, non id signiflcaret. Quarp
"''' enunliationit. eiiaro cuni significal esse qtiod npn est, sigujlicat
MAG. Quteramus ergo primum quid sil veritas in quod debet. At gi quod debet sign;ficantlo, recta et.
emintiatiohc: quoniam banc saepius dicimus veram, vcra est sicuf oslendisli; vera cst oralio, etiam cii^
vel falsam. Disc. Quaeretu; et quidquid inveneris,••' , - etliinii.aiesse qiiod non est. MAG.Vera qtiidomnpn
ego"observabo. MAG.Qoando est enuntiaiio vera ? solet dici, cum signilicai esse quod noiiesl; verila->
Disc. Quaridoesl quod enuntiat, sive afflrmando,— , iem lanicn et recliludineni habet, qtiia facit qiioJ
s-ve negando : dico-enimesse quod enuntktl, eliam C debel. Sed cum significal esse quod est, dupliciter
qu.indo ""* negal esse quod uonest; qui.sicen.in- facil quod debet: qtioitianisigiiificat el quod accepit
tiat, ],10 qucmadmodiun res esf. MAG,An ergo signiflcare, et qqod facta est. Scd seciiiidum.bauc
libi vidctur qnod res enuntiala sit veritas enuntia- rectitudinem el veriiatem, qiia significat esse, quod
tionii? Disc.Not».MAG.Quare ? Disc. Quia nHiilest esl usu recta et vera dicilur etniniiaiip, hoti securi,-
Vemiri, nisi parlicipando verilatem : et ideo veri dum illam, qua significat esse, eliam quod hon esU.
verilas ****in ipso vero est; res vero enuntiata non Plus enim debet propter quod aceepft. signiftcalio-
est in entinliatione vera, unde non ejus vcrifas, sed nem, quam propter qubd iton accepit. Non enim
causa verilatis ejus dicenda est .»*•».Quapropier non accepii sigiiiftcare rcm esse, cum 11011 est, velnou
nni i» ipsa oratione qnaerendaroibi, idetur cjus ve- esse, cum est; iiist quia non poluit illi dari tunc _***«
ritas. MAG.V1deergo an ipsa oralio, aut ejtissigni- solunimodo significare esse, quandb esi, vej npn
ficaiio, aut aliquht eorum, quae sunt m diffinilione csse, quando non est. Alia igitur csl recjilndo ej
enuritiationis, sil quod quseris? Dlsc; Non puto. yeritas emintiilliouis.,-•• quia signifieat',.-;^t,qubt| «*5*
HAG.Qnare. Disc. Qtiiasi hoc essel, semper esset significandum facta est: alia vero quia significat
vera **»'; qimniameadem-naneut.omnia, quae^unt jy ] quod accepit significare. Quippe isia immutabilis
iii eittntiafiohis_.fniiiiioi1e;*elcuin _6t,quod«non- , * est ipsioralioni; illa vero, miitabilis;. Iianc haiiique
tial, et cnm hon csl r eadem est enim oraljo.el ea-r semper habet; illam vere iion semper: istam eiiTm
dem s»_mit»ca-io. «icaetera &hniWter.,MAG. Qahl igitor naliiraliter habet; illam vero, accidcntaliter et se-
tibi videtur H_iveritasJ-Dtsc, Nihil aliud,Scio,vW>H cundum usum. Nam cum dico: Bjes csl, ad si^uifi,-

.- -^'-- ...'?••""."''.''"':'':' -/^^-tEGtibNEs. ;;;; :'_':

^V^V. •.".'

;W*J_tram<»t>ftiJ«fPro«» *»»PosIquamfinHa^eriimerilttW^*/^
.'»»*•.Atquia vcram ritst. Ytet; S.Wteh. aupn
futi!aeril,|Teriim ettimi.Bec. 0, pPstqiiam finitaeritverilas »»•»
vfirum .****: A te tuidire «««. Yict.Bee. Citter. a te discere Dicoaulem quod ennnc1atet.4ua111to.111»»,
Dicoenmi esse quod enuiiciat, etiam quando mt. Bt#,Ife,t\%CyOtr. omitt, esse • *•»'Et idep yeritasms». .
Kt kleo veri verilas »*s*;Veritatisdieenda est mtt. veritaiis ejiis dicendaest ****,Seniper^ewe yera ni<*.
. mt». SiMMt.Btc^et iMit.:Gothi6emm-*& «r« •>J,»»« Hisi cnm :.gnificar.JJBO. .^ntsiJ#»,*!$&*}".
gftjifc^ W S^m.^;ev ____>
Sterekt^um »'»«ifliJaretuncm»«.B«c.^^ H^Ml^-
«H^it sigi^aw, <4adquod ms*. quiasignifica^ V. ...-,...,,;
•..:(..„;:.,.....,..-.
 m S. ANSEfcHl CANTUAR.ARCIlfeP. OPP. «AjtS I^- BOGMATICA. 4'-«..
• !tmh:messe qttotl csf, recte irtpr hojiis orationis si- A qnod dehUit; nunqu.impeccarssel,qrti hon, it&ipec-
gniflcatiOiie: quh ad hoc facta est, ct ideo tunc cando, verilatem desernit. MA_. Dk crgo qnid ibi
recte diditur signilicare. tjium -veroeadem or...ionc intelligas veritutem m*? Disc.Non nlsi reetiludineni.
gignificoesse qnod non est, non ea recte utor : quia Nam si qtiandiu voluit quod debtiH, itd qtrod sc lieet
rion ad hoc facta est; et Idcirco lunc non rcctaejus vohtirtatein acceperat, in rcctitudine et veritate fuh :
signiflcatio dicilur: q lamvis rn qnibusdam entmiia- et cuin.voliiil quod non debuit, reclitudrnem et ve-
titmibus inseparabiles sint istaeduas rectitudines, seu ritaten deseruit : non aliud potest ibi inteltigi ve-
vetitaies : ul, cum dicimus : Hoino animal est, aiil, ritas, qitam rectiludo; quoniam sive veriias, sive
Homo Iapis non est. Semper enim IMRC affir.natio rectitudo, non aliud itrejus vohinlale fuit^ qtiaiu
slgniflcat esse qitod est'; el hsec negat.o, non ess3 velle quod debuit.
quod no;i esl: nec illa possumUs uli ad significan- ?
CAPtJTV.
dum esse qtiod non est; semper eniin tioino ai.iinal
est; nCc ista ad signilicandum tion e. se,; quod est, De aclionis naturalit el tion naluralis verilale.
quia homo niinquam lapis est. De illa igiiur veri- MAG..Bene iuleltigis. Verum in aclione <r»oqne
tate, qii.im babet oralio, secundum qtioil nliqui. ea, nihiloininusverilas credehda est, sicul Dominusdixit;
recte ulitur, incoepimusquserere': quoniam secun- B Qtiia qui male agil, odit tncem; et: Q«i facil veritatem,
trum hanc, veram eam esse jodicat usus coiiiinmiis venit ad tucem{Joan.in,_0,21). Disc. Videoquod di-
Inculfonis. De illa autem veriljite quam h.on liabere cis. MAG.Considera igilur qttid ibi sil veritas, si potes,
ilon potest, postea dicemus. Drsc. HedJ igitur ad id Disc. iNisifallor, eadem raljone qua supra *veritalein
_ttod Inecepisti: quoniam sufficieiilermihi inler duas in aliis cognovimus, in aclioncquoque contemplanda
v_riiates orationis djscrevisli; si tanicn aliquairi eam est. MAG.Ita est. Nam si male agere, et veritatem
Veritatein oslenderis habcre, cum menliiur, sicut tu facere opposita sunt, . icut ostendit Dominus cuin.
dteiS. MAG.De verilate significationis, de qua incce- djcit: Quimaleagitodit tucem;'el:Qui facilveritatent-,
pimus, inlPrim ista sufficiant. Eadem etiim ratio venit ad lucem; idemest, veritatem facere, quod est,
verilalis, quaui in proppsiiione vocis perspeximus, 111 ^»»6 facere. Bene namque facere "", admale
cpnsiderartda est in omnibus signis, quaeflunt ao si- " facere contrarium est. Qilapropler si veritaierii ta~
gnilicandum aliquid essc„ vel non esse, ut sunt scri- cere, et bene facere idem sunt in opposjiioue, non
pturae, vel digitoru ra loquela. Dtsc. Ergo transi ad sunt diversa in signjflcatione: sed senieniia est oin-
alia. nium quia qui facit quod debet, berie facit, cl recli-
CAPUTllI. ludineni facil. Unde sequilur quod reetitudioem fa-
Deveritate opihionk. ^c cere3a69,estfacere veritaleni. Conslal
naraqnefacere-
MAC.Cogilatiotiera quoque dicimus veram, curii verilalem, esSe bene facere; et bene facere, esse
esl qudd atit raiione autafiqcb modo pulamus esse, rectiludinem facere. Quare nibil apertius quam ve-
et falsam, cririi •*•' non est. Disc. Ila usus habet. ritatem actionis, esse rectitudinetn. Disc. In nullo-
MAG.Quid ergo. libi videlur veritas in cogitalione ? video litubare consideralionem **w tuain. MAG.In-
Disc. Secuftdiim ralioneih, quam de propositione *"• spice ao omnis aclio, quse facil quod debct, verila-
Vidiiiius, nihil rectius dicitur verilas cogita.ionis, tem facere convenienter dicalur. Est quippeactio
qiiam recliludb ejus. Ad hoc natnque nobis datum ralionalis, ut dare eleemosynam; el est irrationalis.
est posse cogitare esse, vel nPn esse aliquid: ut co- aclio, ut actio ignis,.qui «"^calelacit. Vide ergo aa
gilemus esse,. _podest, el non esse, qtiod non est. eonvenienter dicaraus ignero facere Veritatem?Oisc.
Quapropler qui pulatesse, qudil est, putat quod de- Si ignis ab eO, a quo habet esse, accepil cal.facere,
b«t, atque ideo recta est cogitatio. Si ergo vera et ctira calefacit, facit quod. debet. Igilur non video
recta esl cogUatio, rion ob aliitd, qiiam qui_.putamus quse iuconvenientja sit ignem facere veritatem et
essoquod esl; aut rion tfsse»quod non esl:' non est recliliidinem, cum facit qtioddebet, MAC.Mibi quo-
alhid ejus veritas,quam' rectituilo. B que aliter non videtur. Unde animadverti potest
j)
CAPUTIV. reclitudinem seu veritalem aclionis, alian» esse ne-
Pe veriiaie' voluntatis, ' cessariamv aliara »on necessariam. Ex necessitalr.
": MAC.Itecte
consideras. 3__ et in voluntate dicit namque ig^us facit Verjtatera et reclltudinem, cun>
ipsa Veritas veritatem esse, cum dicit diabotuin uon,, calefacit; et non ex riecessitale facit homo reclitu-
steiisse in verkate (Joan. vin, 44), Non enim eral'' dfjiem et veritatem, cuni bene facit: facere autem
in veritate, neque deseruit veriutem, nisi in VOIUB- non sohnn pro eo quod proprie dicitur Tacere,. sed
laie'***. DISC.Ita credo. Si enim semper voluisset, pro omni verbo Domious voluit irtletligere, cura

:.''.'-' ';., V VAR^LECTiO»EI& ; ;•'-' --;: -;. ,-.:•.,,. V:.

•'«, El fatsnpi, Cum mst. et edit. Goth.et falsam, cum *»»»Qtiam> ih proposiriohc tntt%qniim depin-
*"' Nisi voluniate m«». nisi in volunfate *m Qitid tti
posUipue »»•* intelligas per veritatem mtt. qpidilvi
itttoHtgiVsveritatem Beri<5natnque fncere ad male mt: Bee. 6 bemt .namqtte fscere et malP ,'•**
Rectitudinera facere. D. In m«*. recliludineni. •»»«».D. In a-Siin»aiionpni«»».. cpnsidcKtlioiieUi "** Aeli»
iguis qui m»». actio; ut actio ignis, qni m*. Bec. ul actio ignis, qu»
• __5>.....'.,'.-. * DIALOG.DE yEUITATE. iUl
diiSFquontam"*» qui facii veriialemvenk ad lucem.A fajlii, npn illi lnenllltir .exterior. Quotl afiqtjainlo
(Joatt, ili, 2t)i Nonfentmseparat illum qb bac veri-: :, fapitp eognoscitiir, aliquando difficilp..Ctiin^cniiii
lale sive hicev'***; qui paiiiur perseeulionem pro- puer limei sculptum draconem aperlo ore,.facite
pter juslillam; aul qui est, qitandt}, <Hubi tlebet cogiioscitur.quia boc noi| facil visus, qui nihil aliud
esse; aut qui sial, v.l sedet, nuando debei,el s't-ni> pjiero reiinniiat, quam seitibus, sed.pjierilis.sensns
lia. Nuftiis Bamque ditil tates non bene facere. Et iulerior, qui uomluui hene scil discernere inler rerii
cntn dicit ApostolHSqnia recipiet unuiqttisque proitt ei rei siiuilitutjinem..T#le est cura "J* vidilnles hp-
gessit (UCer.r, 10), intelligelidum ibiesl quidquht inifiemalicui .imilem, ptitainus illum esse cui simi-
soltKous dicere 'b.im.fa»iere»*T*i;veI>niale facere. lis; aul cum aUdiensqqis non liominis vocem, putat
Disc. Ustis quoque communis lociitionis hoc tubet, esse vocetn hominis. Nam et hoc facit sensus inie-
ut et pali, et multa alia dicat facere. qose non suitt. rior. Quodautem dieis de vitrp, ideo esl, qtiia cum
facere. Qtiars rectaW qrioque voltnilaleiri, de ctijtis visiis iransit per corpus alifHiodaerei«oloi'is, noii
verilale, aiite verilaieiri aetionis, sttpra eontempla.i aliler impcdilur assumere simililudineni; cploris,
sainus, inter reclas actidnes, nisi Mor, computare qucm ullfa videl**'*_ qttam ciini trajisit pep aera :
possuriins. MA_.Non fatteris. JNamqui vult qtiod de- : nisi iiiquanHimjllutl corptis, quod transiU spissius,
liet, recle «t bene facere dieitirr, necab Iris qul ve- B aut obscarius est aere : ul, cuni trausit perviiiiini
lilatem faciunl exclutiitur. Sed qnoiiiaiii de veritale stii eoloris, id est <aii nulhts alips admistus csl co-
inVes.igartdo, ilfaih loqtiunur, et Doininus de ilfe» ter; aul per purissimam aqnam, aul per crystalliiin,
verilaie quse in vohirilate est, specialiler Videlur . _ut per atiquid simitem habens coloren». Cum_vero
dicere, cum dicil de diabolo qtiia i« veritate noh transil idem visus per alium colorem, ut per vitruni
tleiii (Joan. ytw, 44).: ideo, separatim quid iri vo-i Borisiii eoloris, sed cui aljtis eolor esl a4*"itii3,ipsura
hintate yeritas essel, eonsiderarevotui. titse. Placet colorem qui prius occurril accipit. Qttapropter, quo-
mifc»ita faclttm e«se. MAG.Cum ergO constel actioi niamposlunum acceplum colorem, spcundum qUotl
nis verilatem aliam naluralein esse, aliarn non iiatu- itlo affectus est, alium quicUnqtieoccurrat, aut nul-
ralem, sub rialurali ponentla est illa verilas ora- latenus, aut miitus inlegre sttseipil'!.*: ideo illutn
titriots,qitam sunra vldknus{cap. 2) a_ itia nonposse quem prius copit, ailt soluin, put cum co qui post
separari; Sicut enim igni_, cum calefacit, verilatein occttrrit, renuhtiat. -Si enim visus, qtianluni c;tpax.
facit, quia ab eo accepit a quo habef esse: ita e. est coloris, tantutu afficitur. priore colore, non po- •
h-cc oraiio, scilicC. dies est, veritatem facil, cttrii test afium sentire simul coloreiit;: si autem minus
sijgniflcatdiem esse, sive dies sit, sive dies non sit, quam colorem sentire possit, priori afTicitur, polest
<juoniarahpc naUiraiiler accepit facere. Disc. Niiri.' C aluin sentire : ut, sl transitperaliquod corpus v.e-
prtmum videohi fatsa oratiotie vcritatcra. Iiit per vitrtim, quod ila perfecte sit rubicundiim, ul
;.'",*;jv,;;_\.;LCAPUT omiiino i>se visus afticiatur ejus rubore, nptiuit di-
«.."_."':;'.;,;, v;
he tentuun^. ftritate "!*, et q\iod [atsitas, qute pula- verso sitriuf allici colore : si auteui non tani perfe-
\ tur eise in sensu,su iri opinione: •• ettim invenit ruLorem qui prior occiirril, qiianlum
MAO.Putasne nos praler sumhi.im veritaleiri, colotis eapax est, quasi nonduni plpiius, adhuc
omtics sedes invenisse verilatis? Disc. Reiliiniseor aliumvalet.assumere colorem, inquaiitum ej.us ca-
nnilc ciijusdaiB veritatis, quarii in liis, dequi_us pacitas priori colore non est satiata. Qiii ergo hoc
. t/actasti^ non inyenio.MAG.Qu_cest illa? pisc. Est uescit, pulat visum renuntiare quia **" pmnia qua.
quiiletn m sensibus corporis verilas,'sed non serii- post prius assumptum colorem sentit, aul omnino,
per: nam falfurit nos- aliqiiaitito. Niim Cum video aul aliqtiaienus ejusdem sint coloris. Unde contirigi t
aliqutimlO,per mediuu»vilrtim atiquid, falTitme vi- ul sensusfiiiietior ctttpam suarii impulel sehsUt exte-
susrqiiia ahquando reniinUat mihi oorptis, quod 'ridri.Siiliiliter euiri fitstifr intcger, cftjus pars est
viilcp ullra vilrum, ejusdem esse Col*ori^acujrt5 est intra aqiiam, el pars extra, putatur fractus : aut
et vilruni. cuni allerius sit CoIOrts: aliquando vero n entn ptilarinis qurid vislis riost_r vuhus nostros inve-
iacit me putare *fiiruih habere coiorPm rei, quam niat in speculo, et cum multa alia nobis a.Iiler vi-
ultra video, cum non habeat. Mulla suntilia^ih denlur visus et alii sensus nttnlktre quamsint, non
qnibus visus, et alii sensus falluht. MAG.Nonrhihi culpa sensuum est, qui renuntiant qttod possunt,
vjdelnr lisee verilas, vel falsitas in sensibus esse, <_noniamita posse acceperunl; sed judicio anim;»
sed in ppinioae. Ipse namque sensus inlertor se un.ulandum est.quod non bene discernit qiiid po**
'
'-:-:'; :- ; yA_U_EmTIQNES..
.- ^StoQtfei&dtwr faeere, fpcere verjtaterii inteHiri-nr; rion tUinfumih facto, sed etidm'i
siii&rentia, s*4 pt» omni verbp ei Do»^inrisvoltt|t inte&irore, cnm
Acere, &e4 »pro Omnimite Boniinas; vpliiiiihtejltore cttril dixlt': <polii_im?•«• Vef.Iate"himKice ui»*.
S.Miih. Se£. «S.verilate «_velu<» •» .• Dicel-eVve^ Vta. S*Mifk,'Becs6 tlfeere.).-
uelacere *_• ilii-mss. ©e seosnnm veritate ^*1 Tiile efiteriim cuin m»*».taleest cnm-4-W Similemi
coloris qoi ultra videlur mtt. similitodinem colorisquem ultra videtrii». Bec. <3simiKtndinem coloris,
_ui uHnvidet "" Integre accipit mss. integr.e suscipit "™ Benunciare hocr scilicct, quianhw. Mnun*
tsiare quia
 473 S. ANSI^ai CANWAR» ARCmr.P. OPP. PAR5 I:—DOGMATICA*. 476
sint illi, aiU .qMiddeheanl»«". Quod osleridere qilo- A Disc. Niliil niitit cerlius. MAG.Anaudebis dicere:
niajB U_tojiiosummagis est qnam fructuosom ad quia Deus aliqiiidfaciai ant pcrh»ill»t-npoJapienler,
iioc quod inlendimus, in hoc roodo tempus insumen- ant nou bene? Drsc. Inio assero quia nihil ntsi bene
„dum»*" nop arbitror. lfoc tanium sufJkiat diccre : et saptenter. MAG.Anjtidicaliis oon debere esse qiiod
quia sensiis quidquld reimnttar. videaiiior, sive ex tanta bonilas el Unla sapienti;. facil,,aut peni»tuii?.
sui nattira hoc faciant, sive -e_. aliqiia alia causa, Disc. Qtiis intelligeiis. audeal lioc cogiiare ? MAG.
faciuill quod debent; efideo»*" rectitudinem et ve- Debet igiUir esse pariter, et.quod facien_e, ei quod
ritalem faciunl: et conlinetur haec yeritas sub Hla permitlettte Deo &U Dtsq. Paietqnot djcis. MAG,.
veritate, quae esl in actione. Disc. Salisfecisti inHii Dic etiaro : an puta.s esse debere mal_> voluntalis
tua responsione, et noJo le amplitis morari in hae- affecttnn? Dist. Idem esl ac si dicas s_o debcal cssc,
de sensibus qtiajslione.
' opus iiialum; quod nullus sensatus. concedel. MAG,
" CAPUT'VII:. ; .'"; - Per-mitlii (arne,ti Deus aliqups male facere, qiiod;
De veritaie essetnim fetriin *'**•' inale .voltiiil.Disc. TJtinam non lam saepepprriiiile-.
MAG.Jara considera an prseter sunimant-veritalem, rct. MAG.Idem igiturdebet es$e, el.non esse..; de-,
in aliqua re verilas sit intelligenda, exceptis his qiue bet enim e6se^ qitia bene el sapienler al>eo, qO^
supra. coiispecia siint. Disc. Quid il.ud esse polest? j) non peruiiltente fierinoii possei, permiltittir; et iion
MAG.Ari piitas aliquid esse aliquando, aut alicubi, . debet esse, quanium ad iltum, ciijus iniqua volim-
quod 112 n°n sit in suriima verilale, et quodintle late concipilur. Hoc igittir inoJo Dominiis Jesus,,
non acceperit qurid est, iiiquatitum esl: aui qtiod quia solus 'm iitnoceiis erat^ noa debu.it inortem
]iDssit aliudesse, quarti quodibi est *Disc. Noti est pali, nec ulJus eam illi dcbuil inforre; el lamen
pulandnm.MAG.Qtiidquid igitur esi v«re esl, inquan? eairt debuit pali, qtii^ ipsc sapifnler, et benigue, et
luin hoc est qtiod ibi est. Disc. Ahsolute concliidore utililer voluil eam sufferre *s". Muliis enira modis
polesquia omnC qtio-.Jest vere esl, qtioniam non est eadeui res.suscipil diversis cpiisideratioiiibus con-.
alhtd qoam qupd ibr cst. MAO.Estigilur veritas in lcaria : qupd in aclione saepecoiitingil, ul in per*
oh.nium.ua) sunt essentia, qtiia lioc sunt quod in cussione. Percu«io namqtie et agentis esl et patieu-.
summa verUate sutit. Drsc. Yideo ilaibi esse veriia- tis:unde et actio dici, cl passio potcsl, quanivls,
tem, ulnulla ibi possitesse'» 8' falsilas, qnoniam sccundura ipsum nomen, actio vel percusslo, etqtia.
quod falso est non est. MAG.Beiie dicis. Sed die an sitiiililer dicla a passivis in activ» significalione tli-
aliquid aliud debeat esse, quam _uodesl in summa cunlur magis vidpantftr esse palienier quain ageri-.
verilate? Diso. Non. MAC.Si ergo omnia »J«*hoc tis. Quippe secundum id qitod agit, magfs proprie
sunt qtiod ibi sunt sine dubio hocsutit ,88J.quodde- C videntur dicf,»*»*ageiitia vel percuiientia-,el secun-
benU Disc. Yere boe Snnt"»* quod debent. MAG. dutn id quod palftur, actio vel.percussio. ISain agen-
Quidqiiid vero est quod debet csse.recte-est"»?. tia et pei-cutientia, ab agente et perculiente dicun-
Dise. Atiler esse non potest. MAG.Igitur omne quoil lur (sicut providenlia a providente, et cohlirieiilia a.
est recle est. Disc. Niliil consequeinius *»MMAG.Si coniinenle) quse scilicet agens el pcrculiens, provi-
ergo veritas el vectitiidoJdckCG sunt in rerura es- dens el eoiitinens, activa sunt; aclio vero et pe»*-
senlia, quia hoc sunt quod suutin stUnina veritate, cussio, ab aclo et percusso, qu;e passiva suiit, ile-
tertum csl verUalein rertiin esse reclitudineiii. rivantur, Sed quoniam (tit in upp dicatri qriod in
' • -
•; . CAPDTJv.ll. cajteris intelligas) sictil perculiens non est sine pcr-
Dvdiversis inteUeeiibta,debere, «fnon debere;posse, cussiope, IKJC percussus absque percuiienie.ila pcr-
• . ...et IIOIIposse.... ; , .....,..'., cutientia et perco. sh> sine invicem esse neqtieunt;
Bise. NthH;plaiiius,quaiilnin ad cousequentiam a.r- imo una et eadem res est diversis, nomipibus secitri-
gtimentalionis. Sed sc.undum. r_i ?»«'. veritateni, dum diversas partes sigiiificala : idcirco percussio,
quomodo possutnus dicere quia. quidqiud ;est;*»f« el perculierttis, et percussi essc, dicilur. Quapmpter
debet esse, cum siiilmulta opera inal.i qute cerltiui secundum -qnod agens vel patiens eidem siibjaccnt
est esse non debere ""? MAC.Quid mirtim, si ea- judicip, vef contrariis, ipsa quoqne actio ex utrJi-
derares debet esse et non esse'Disc. Qttoniedo po- que parte simililer judicabilur, aut conlrarie. Ciiiri
test boc esse?, MAG.Scio, te iiondubilare quja niU.il ergo et qui percufit reclc perculii, et qui percutirur
oinnino ostj nisf Dpp ajut faciente, aul pcrniiltenle. recte pcrcutitur : ut, cura peccnris, ab eoadqucm
'
/."' ': ;'• ;-:'V' > VAW.& LECTtONES., •, ';:';:-
"" Qui possenl illi. aut
8" qni debeant »i"«».ttiiid possiiif illi, aut quht <teb<»ntm«. *«"
Beei 6 ottod ifli possiut
qtitnl deliberaiil » Cousuiuendura »»»«• Vici. Bec. IS Cis'et. instimendturi Alia causa boc facianl,
qtiod iJebeiit, et hleo m*. Vici. atta causn, fit.itmt quod thjbijnt.-'Et ideo ms. Bee. 6 alia cansa, hoCfa-
ciiint, quia debenl: el ideo *»•• Msi]. de veritate essenlia; rerum •'»' Nulla possit esse mss. nntla ibi
;.ppssit esse ****ln: tu*s. Bec.,6 conqnuaftfr eagut prcecedeiifsOmniajhic sunt mss. omqia hoc stn-t ""
Si»Wdubiphic suflt JMJ».sineduhiouMatfnt.". ^Tere liic sWiit'i».»'VV<)W l»oc'Siint «••«l.ecie' wvnis: Bec.
..«. vereeat,;**»« &iiltUconse^iitws,iMss, oritfH. ?»* JSed-se.tih<1uirijf.i eta, Wmt.; Jl». 6 tttGisier.
Mcincmt.fapuiS. as»«Qajcqtiitl est, fliiod debel esse »ri««.quicqtifd est, _#et esse >**** I.onieB*eaei>ere
wttiVte-Biic.b' esse nqn d,ptere;. *'•• lto4o, quii» boirtinus Jesus sofus m»s:V1ti. \Bee.mtfdolsWiniu»*
-JesKs.q»i»:sotus *3"Jn mss. Bec. Cem.Vicl. cbiitinuaiur>•capntjit»eetW(« ****V\-te\nmW\nmt ¥-iU,*
videturdici '". :'-- ^-- :> :„...._-.., ,,,(,. •_,., v...-».
*r|V-; -" •; i*ALaG.-.te-ft^ i'-;v." ,--'.,. , _?r
;,".;?;:>vV;r
petttnet corrigiturrex utraque parte recta est, qtiia _. significationis, a qu* hi_o ineepi, ut te a notioribtis
«'9_*^ue parte del«t essc perctissioi E contrario, ad ignotiora perducerem. Oinnes enim de veritafe -
igjjgjup&,mtiq_»,juslns pereuthtir-, qtiia hee isie significationis loquunlur : -veritatem vero, qnse^est
percutii...i&^ itt rerum essenlia, pauci considerant. Dtsc. Profnit
non recla est, quU ex neutra ptarte 4_to esBc.fw- 3Bt__^nia 4ac ordaae ine dimsti. 'jj___i.,'ii_______-.;
ctissio.Cum vero peccansabeoadqiiem no«.p_r- er$)quaifl irta sii^
tinel percuiltiir, quoniam el iste debet perctiti, et non solum in his qiiie signasoJemus dicere, sed et
ille hon ttcbet pereufere, debet et non debet esse ili aiiis omnibus qu« dkimtis est signiilcatia yfcra
percussio : et ideoTecla^t non recta itegari non po- vel falsa, Quoniam iiamqne non esi ab aliqtto fit-
tesi.Quad siad siipero-e sapientix bonitatisqtie ceri- cienduni, Disim»d quis delmt lacere; eo ipso qticid
sideres jiidkiom, sive ex altera lah.um, sive er : aliquis aliquid facit, dicit el sfgnificat liiscse debere
utraque parte, agenfis scilicet el paiieritis,, ripn'^fe.: Atcere : quod si 113 debel facere quod, acit, ve- _
beat esse percussio : qttis audebit negare debere Fttmdieit, si aulem nondebei, mentiutr. Dwc, Qiiam-
esse, quod tanta bonitale etsapientia permitlur ?- vis videar iriilii itilelligere,; »^6h quia"i iriatldi-
Disc. Meget .qui audefi ego verti tiOh audeo. MAG. tum *M- 6 liactenus fuil, aperliiis oslende qiiod dicis.
'
Quidctiam, si seeundum haturam remm consitle- MAG.Si esses ip loco libf s«ires esse sattibres her-
res.ut ctimclavi ferrei impresst sunt in corpus Do- bas et mortiferas, sed nescires eas discerncre et
iniitt'% andices fragilem earsiemiiou debutsse perie- esset itri aliquis^ de quonoti dubilares qam ilt!.s,.**•*•
frari.v aut acuto ferro penetratam : non debuisse discemcre sciret, tibiqjie tnlOTrogaht^ttj». ^ilbres
dolere? Dise. Contra natnram dicerem. MAG.PO- essent et qtise mortiferse, ahas verbo salubres **°*
test igitur epntin^ere nt debeal esse seouiudum na- diceret pssp,, el alias. comederet; eui. magtS crede 1
luram actio, vet passio, quaj secundum agenleni vcl- res, verbo an actioni cjtis? Disc.lSon.taiHuiri.cre-
patientem esse »4», debet, quoniam necille agerp, dcrem verlK»quantum operi. MAG.iHus ergo tih»
iiec iste debel pati. Disc. Nihil bornm negare pos- dicerct quae salubres essCTt «pere quim yc»bo.
sufn. MAO.Yidesigitur saepissime posse conlingere Disc.Ilaest.MA6.Sic itaque, si nescires nori esse>
uieadem actio debeat esse*et non debeat esse, di- menlie.»d.iim,-,e_. raeritiretur alt^uis .*caraip te^
vcrsiscensideratienibus. Dnc.ita apertehocostcn- etiamsi diceret tibi ipse senpn debere moatki. pl»»
dis, ut nou pessim aon videre. MAG:Yeniminter ipse lihi diceret opere se meritiri -dehere,{q»jam.verbo»
htec *»•*.te scire vok» quia debere et nonideliere, npn debere. Similiter dum cORilat aliqtiis, aut
aliquando dititnr improprie "9i; ut, cura dico qnia (j vult. w* aliquixl, si npscjrps an ;deberetid veMe,,stve-
debeo amari a le. Si enim vere debeo, defaitor»?" cogitare, si voluntatem ejus et> cogUatipnem vide?-
srim reddere qnod debeo; et irt-culpa sum, si non res, slgnifiparet Ubl.Ipso opere qnia boe deberet
amor ate.Dtsc.Ieaseqititur.MAG. Sed cum debeo ppgiiare»*»*ef velle. Qup^ ?i' Ua aplieret>; verrim
amani a tevnon est a me esigendtim, sed a le. Disc diceret; sia autem, me»tire!_ur. ip rerum quoqaa
Faleri me ita esse oporlet ,»!*«. MAG.Cum ergo exislenlia est siroiiiter vera vet fofsa s|gni|icpao-.
dico qoia,*"' debeo amari a te, non ila dkilur, qiioniam eoipso quia jst. (dticitse liSiiBereesse.
ani-
#_uasiego aliquid debeam ?W. *sed; quia tu ;,_debes Disc. Yidep» riunc (tperte; quod b^cterius npn
atnare me. Similiter cura dieP quia non debeo amari madvcCli.
a te, non aliud iiilelHgiiur, qttam quia lu non debes CAPDT X.[«.,_»Xfl^*. V
amarc roe. Quiiiuodus loquendi est etiam in poten- V ite:iumwa,;ve_ritWe.
tia et in impotehtia, ut cum dicitur :<Hector poiuit . MAG.Prpgrediamttr ad ea qu» restant. Disc. Prrc-
Vinci ab AchHJe, et Acltilles non pOluitv.inci.ab jdede^et sequar.MA<J.|5ummam.autpmvjgrilealettimin
llectore. Non enim.fuit potentia in ilJo qui. petuk negahis psse rectitutlinejn;?.Disq.. Injp^ ,»s.i,*aU«J
vinci, sed in iHo,qui vineere potutt: nec impoten- itlam possuiri fateriv M^e. Considera^ _uia(jgiiroorti-
'*•« rectiludines fdep |yit ;rectii;u<li>-
lia m«lloviroi. vhici non potuit, sed in illo.quivin- D nes supradict«:
cere uon potuit. Disc.. Placet mihi quod dicis: nes,q»iaiUainquibussunl,attlsunt .'««Ifaeiiiiif.quod
•^ippejiitilipi-te^e^ ;" deberit; summa veritas rion hleopsi*0titiish-,.qi»isi
v:'-: •: - immvVk \dU',\-\ *»»*;"..:.... :;;:;; debef aliquhl. Omuia mm ilii debettt..? ipsa *M;T
ft_0domniiaetiotitjmfitxf autvemmaut^ttisum,- wo «ullt <n»Wquamdebet, iiec uJla ratipno.esi-.. <x*
cliam
MAC.Bccte ptttas : scd re.leaniiis ad. veriiatein est, nisi qnia est. Disc, intelligo. M*p, Yittes
•-;-'--'• ::' ' <.,-':< *:.: ,-:: MRI.W I.a3?TI6-*ESv'V '-':'•:"- ,-': "-::" ;'V:-'.-" limc
****_mum miep kcmu, vernm inler iiaic m». r»cf. 9. veiiim IKBCms.Bec. 6. veriim Iisec.emni liilcr
«•» Iroproprie; ot m.Yiel. 3. proprie ut^^ »!f "Sieiiih» debep, vere dcbitor mtt. ¥iei. &t vere
si debitor *'*** Me it» mit. me ita essp om>rtet i»»«.;J**
debeo, debitor mt^Bee. 6. vero debeo oportct
6. iW Utfr esse ©porlet **»T'C«iniergo eSse <Hco. qnia mst. €pm Tergp «icoqpra »W.*_#^iei^eai>i
m*t: ego ^lferi»i<l«e&am) ****>*E*t jn mst. cqmi» eum tituh: QuoA omnjs aci»p, elc., &' *»^KfB??
»»?
'-.$. Ui «atfw «**fe^aiHeri<riio_ mihi mss. taiweii qiiia iriauditum ***»Qtiut-tlfe*s«»<w.YWnrftm
•W^a* ^ero -^ubri» m«s^.^ «»». vult .***».^PW'.», ^L^vlriiai-.
Deberet ce^lare IIIMV'Vidt. __bet ciigitare *»*Ett i.ijm.». Cttp-il 19vWt.^w lilato .' dftsimima ^«^e
•»*» Q»»la- emwies sufradictaB m. *. quia .tim omnes sifjjrndiclte **0TOebeiti ali _«td, t^% WfV ^
1-ttil: ipsa, -'"'"'
 m S. ANSELMi CANm&mRfiMi^ 4&0
quothodo ista ***»'recriiudo _aijSa sit 0-ri.iittT»*_«_».•. A!Monne rectitudd* itt;t corfvoCrimratione i«t_nigitiii-,
rrim veritatum et rectitudinum, et nihilsit causa proeter suhjc.ium, et eoiffdsfcitiir?'Aut si aliciijus
illius ? Disc. Vitleo et animadverto in' aliis quasdiitn corpoiis' abseiilis lihea duljitetur an reefa sil. et
esse taritiim feffecta; quasdam vero esse cattgas, et : mOnslrari potest qtita iu hullam pailein flectittir,
eiTeela:.*.., puiWverhas, qu» esl ta rerum tesisteri*. nonne ratione colligitur quia rectani eam necesse-
tia, »it effectiuu suiuinsevoritaiis, -tpsa quoque catisa; est esse ? Disc. Etiam. Sed eadem qure Sic ratione
esl veritalis qfta. cogitatioitis esi-.etejusqtiae esi in iIvtelligitqr,visu seirtittir, 1irl-suljjecto; illrevero non-
pioposiliOne:et;ista? dux veritalesnijltiiis siintcatisa; i nisi s6la mente percipi possuiil. MAG.Possunius
veriiatis.' MAG.Bene consideras: ttntle jitm iiitelli-, igitur, nisi fallor, diffinire quia verii.ts est reclittido,
gere potes quoniodo sum.nam. veritalem in inep > sota menie peTceptibllis. Disc. Nuilo modo hoc di-
Moiiotogio(cap. _8) prbbavi «dn habere principiunt cefiieiti falH videO. Neriipe nec pltts. nec mintis con-
vel flnetn, per veritateirt oralioriis.Cim enim tlixi, tJiifetista dffliriitio veritalis qriavn expediat, quo-
. qnando non' flrfl veriiia i_riia futuruni erat afi~; niam homen rectitudinis dividit eam ab omni re,
qtiid, non ita d xi ac si abSque ^rincipio isla qti-e reclitudo hori vocalur. Quod vero-sola mente
oratio fuisset, quae assereret futurum atiqnfil esse, percipi dfcitur, separat eam a rectituding vislbili.
atft ista veritas esset Deus : sed quoniain «*»»1:011B CAWBTXll V[wt., XJHI***" ^
polesi iiilelligi quando, si orittio *¥* &ta tssset., vs-' . :, .._>«-jusiitiaidifflniiidne,
ritns illi deesset, ut per hoc qiiia iioniiiielligi.ur Sed qnotitam docuisti m& oirinem veritatem ____>
qtiniido ista veritas esse non pouierit., si esset oraiio reetitudiiiem. et rectitudp idem vldetur mibi esse
iii qua esse posset, iiiteliigattirilla verita$.sifleprin- quoii justiiia, justiliam quoque doce me, qttid esse
eipio Tuisse,. quse prima caosa est hujus veritalis. inielligam. Videtur nainqtie quia omiie qnoti reclum
Qitfppe ve.i.i»s;oratioril. iion.semp6r posset esse, st est esse, justum etiam est esse : et conversim, quia,
c_it_ causanon semper essel. Etenita ndnestvera qttodjusiumestesse.reclum estesse.Justtimeiiira et
oratio, qttte xlieit futiirum esse aliquid •*", nisi rcctum videtur, igrieiii caliduin esse; etunuhiquem-
rerpa stt _l_qi___'i%tutte.fn_qu. aliqaid est fu- quehorninem^diJigentem se diligere. Naln si quid-.
Uirtim, si non sil hi s.ihma vetitate. Sim.liter de quid tlebel esse, recte el jtiste esl; nec aliud recte
Hta intelllgetuluni est oratione\*i,i(, qtfae;dicit qtu.. »*u pt jusfe est,-nisi .uod debet esse isicut pnlo,.
pmeritun. est atiquid. Nain si hulto lntellectu vcri*- non petest aliud esse juslitia quam rectitudo. fti
iSjisorationi huie, si fticia fuerit, deeSse poterit.. stiniiiia"namque et simptici nalura , quatmvis noa
lYOcesse'e_iiit^ejusveritatis, qua; suiania.'caiisa est ideo sil recla et justa. quja debeat aliqttid, dubium
isiittS, inrllus flhis irilelligi possil. Ideirco namqiie; fetihen;riori est, itjem esse rectrtudinem etjustiiiam.
verp *dicH»r pw.leril__. »**»Sekstiaiiijuid, qtiia ita MAG.Habes igitur difBtiitionem juslilise, si justitia
'«* tti re'! et ideo est _%iid prseieritttiii, quia sic non est aliud qtiaui rectitudo. Et quoriiara-ile recli-
esrth verilirle suniuVa. Quapropter si iiunquain po- tutline soia nieiite perceptibili ioquitnur. invicem
tiiit noii1esSe vMiri, TulHrurii esse aliquid, el HIIIK , scse ditj.riiiii.1veritas, et reclitudo, el justitla : ut
qtiam ptjterit .ione.se vejum, i^rSAeritura aliquid[ qui iiriam earum noveilt, et alias nescieiil, per no_
e$se. Mposslfeifis:'est principi. m>suinrinc veritalis , iam ad igiiotirruinscientiaiii periihgere possit; imo
fnisse, aut finein fulurum csse. Dtsc.. Niliil-<u;era^ qoi ivover-t ufisih, aiias; liescire npn possit. Disc.
'
lioni objici poSse viiJeo. -'/V—: Qiiid ergo? An diceraiis lapidem justutn, cum a su>
Gmiim^ .'Xaj. ' ^enorihiis iuferiora petit; quia boc facit, qtiod dc-*
---De: teftihth 1diffiiiiliinte, ''- bet, qiiemadmodum dicimus hominem jttstttm, qui
* M^s. Redeainus »»*' a_
indagaltone«v: veriiatis ; quod debet facit ^" ? MAG.INonsolemus htijiismodl
iftaiii inca.piirius.Dise. Totuni hoc perlinet ad in- jnstitia;^** |usluni idteere. Disc. Cur ergo magis
tta^fihaaniverilateiri; veiurriiameii rediadquod vis. lioiuo qtiau» la_»ii'»*"justtts est, si uterqtie jtiste
MAO.Dic ergo mihi an libi tideatttr esse aliqua
jjfacit?M^G. Tu ipse an non pulas facere honiinis,
reetittido alia, prieler hasquas contemplali sumus. ;a faceroJapidis aliqnb modo dilferre? Disc, Scio
t.fete'"alia pr*ter bas,-hfsi illa qtiie est in re- quia homo sponte, lapis naturaliler et non sppttte
Iriis ^corporefs, quasmulluin est afiena ab islis, ut; facit. JIAG.ldcirco lapis ndn tlicitur jtisius, quia
reftittrilo virgsS. Mi.G. jri qup lihi illa videMtr dif- non esl justus qtii facit qtiod dpbet, si nou vtilt quod
ferr. ao istis. Disc. Quia illa yisu ebrporeo^cogrio- facit_Di.sc.Diceii.us ergo justtnn esse eqiiutn, ciiin
sci potesl; istas rationis capil coniemplalio. M\c vuU: pa,scere. quia volens focit quod debet? Mi.p,

. ''. '.'',-'" '/'..' -- VAW4.fiECtIQrtES.

.._****Quomodo ista m». Ykt. 5. quoiuam ista. w Deus; qnoniam «a. Cisler. Deu§:„sfid qtiatiiam
oratio ,iU Fiiturtiin esse aJi|id i»is*.futurum esse aJiquid,:*"* E*-t
r**J;' Qfiaiftto pratio »».». qn_iido si »***
^itJrteoralioiiis•»»»_. -c_t oratioiie T.re pirteteritiuii-dicilur m«».: Vict. vere dicitiir pi_eicri^ni, ttl»
"WesieWtviWm.tfft»»_». ~MMih%murco$tktpfeicedeiis '*»• _.«. inotss. capitl t2. /» m«*- M-~1UM®«let-
iiftione ';**^N<ii.aliqu*drPcteti-*». jiecaliti recte »*17,Qoi qttod debetfaeit m«». S_ Mieh,S«^%t <.»>s'«v
tf-iim-Sieitqtio;!d_het »*'• Htijtisiriodi a juslU.iti mss. bu}usiuodijiistilia,mt. S. Mkh,
**" Houio quatn lapis «iss. S. Micli.Bee, G Cister. biiiiisinodiJusliliaiu
homojtislus, quam lapis . V
 «I -.j.-_,,.. DIALOC_.DE YEFHJATE,- •- ... 182
•h
.}'.'—.-:—•
Non 114 !>*>jusliimesse. etim,'quiTaciL^epS -A in, njpjfejCpgnoscimns.M^. ^ur aulcm tibi vittetur
quod debet; sed diii non esse jusium, qti),npn fa- *"Vicuic|ue yoipndum quod vutl, tit laudaiiileni Iiabcat
cit volens quod dehet. IJitc. Dtc ergo quis sil jiistus voiuntaienv?,Quid epim
vple,ndu.niwsil1,
,R|iapi esi;;
trt
*.*•?MAp. Qn.-cris. video, diffinitionem juslitise, 4!'r ..fl0!1.01*ViiUquod debet, j .sios ppn tjst. Disc.
cui laos debetur; sicut contrario ejus, sciticet ip- Nec mirius aperlum inihi videtur quia sicul voten-
justito debelur. vituperaiio. Disc. Illain qua>ro. dum._^ anrpiiiiiae..;Q_a<^V#lebet.^. ^tg"vpjei|dt)itp ©t
MACCppsiat quia illa justilia npn esl in ulla nawrfi, •.Ideo. .quia,<j_rf)et,ut jusla, sit ejus. yoluntas» iUp.
quae reciiludinem non agnoscit. Quidqmd enim non Bene inlelligis hsec duo neces^aria esse vpliintati ad
vnlt recliludinem, etiamsi eam tepet, non roereiur Ju&!.il!a™ ' yeU*5 scfticel .*.up4dphei; a<videp^quia
laudem, qHia lenel recfittidinem; velle autem illam .rjebel.,Sed ,H'i. an Mffjciant. Disc. Cpr npn? MAC.
non valet, qui nescil eam. bisc. veriini esl. JMLVG.Cun»aJiquis yult qnotj deljei, quia cogittir; et jdeo
Rectiitido igilur, qiise tenenti se laudein acqtijrit, CQgilur,quia hoc yeljedebet:
npnne luc qtiodant-
non esl(nisiin ratioiialinatura, quae sola reclitudi- modo.yjilt guod de^jt quofliaij».<Ie^el?;]pisq, Spt»
nem,<lequa lcquimur, percipit. Disc. Ila seqtiilur popisunin^re; sed alip »_ppd[o
vrill wl^.»»*»,atio
HAG, crgo. quoniam pmnis ,justilia est reciiludo , «lodp vnll>isius^ %o. ,Di>iiji^
nullalenus est juslitia, quse servanlem se facit lan . fi Jijstus naiffgiip, cum vyU°;*q^djdebet^
dahilcn. nisi in ratioiiaJibus, DJSC.Non potestaJiter • U_*.';T!_:^
esse. UAG.iJbi igilur libi videliir ista juslilia in i?"^? ^%*^ re?|i^i,pirt.Qui
honiine, quia rationalis est? Disc. Non es. iii$i atit autem jronnisi cpacttis,"aut e^tranea m^ede cpiV-
itt volunlale, aut in sciciitia.anl.iu opere. MAG. dticius, vuit qupil debet (si servarCjjdJicendiisest
Qtiid, si quis recle intejligii, aut fecie.o_per.alur, rcciitudinemj.iion eam servat propiefc|psam, sed
non autemrecte velit; laudabileu.m qiiisqu.m de .propler ajitid. MAG.Yotunus ergp .iUj»; Jp§ta diceiula
juslilia? Disc. Non. MAC,Ergo non est isla justitja ; esi***',fliiasui.rectiludittem seryat proptcr ipsam
scietni*rectiludo, aut rectiludo aciionis.;. sed rec|i- rectitiidincm. Disc. Aut isla,, aut nulla, voluiilas
ludo voluntatis. Disc. Aul hoc erjt, aut nihil, MAG. jitsla esu MAG.Juslilia igitur est rectiludo, volurila-
Videi.r.libi sufficienler esse diffinila jttsliiia quam lis propter se seryata. Disc. hsee e^l jiistitise diiii-
qiKcriuius?Disc. Tu vide. WAG.Qtiicuiique vullgjlpd nilio, quam quaerebam. MAG.yide lamen ne forto
debet, putas eum recle velle el habere roctiiiidinem aliquid in ea debijat corrigi. Disc. Ego nihil in ea
volunialis? Disc.Si qnis nesciens vult quod tlcbet: corrigendum. MAG.Nec egp.. Nulla namque justitia
ulcum vuU ostium claudere contra illum qui, ipso r est, qua_ non est reclitudo; nee alia, quam recti-
rtescienle, vultin donio aliuin occidere; sive isle V tudo vpliinlalis, juslitia dicilur per se. Dicilur enim
habeat, sive lion habeai, aliquam volunlatis reciitu- reclitudo actionjs, juslitia; sed nonnisi. cwn jusln
dinem, non habel iilam quain qiuerimus. MAG.Quitl voluntaie fii rvctio. Rectiludo aulem voluntalis,
dicis deitloqui scit se debcre velle quod vuIl?Disc. eliamsi impossibile sil lieri quod recte yolnmus,
Potesl coiitiiigere ul inielligens velit quoJ debet, et . ttmen nequaquam amitlil nonien jtislitise. Quia au-
BoJit sc debere. JSamcuni talro cogitur ablatam tem servata dicitur : F-orle dicet aliquis, si recti-
reddere pecuniam, palam eslquia npn vull se de* ludo voltfnjatis nbiintsi cum servatur, dicenda est
bere; quoniam ideo •**.'cogilur velle reddere, quia , jtisiiiia; non, moxut habetur, cSt iustilia : nec acci-
debel: sed hic nullatenus laudandus esl bac recti- pimus'*" jusliliam, cuin illam accipimus; _ed nos,
ludiiie. MAG.Qui cibat esurientem paupereni pro- seryando, facimus eam iustitfam esse. Nani prius
pter inanem gloriam, vultse debere velle quod vull: accipimus illam- et habemus, quam servemus : non
idcirco,namquelaudatur, quia vult facere quodde- eniui ideo Hlam accipimus, nec idcirco illam printi-
bel: quid ilaquede isto judicas? DlsC Non est hnjus tns habemus, quia servamus; sed iljam iiicipinius
rcctitudo lautjanda; ei ideo non suUkit ad jjuslitiam ideo servare, quia accipinius et habemus. Sed ad
quam quceriraus. Sed oslende }am quse sullicial **". n hoc responderenos possumus quia simul accipi-
MAG.Omnis voluntas sicut vplt aliquid, ita.vult liius ilhim.et tetie et halpere.: nott enim iilam habe-
propter aliquid.Nam qucmadmodumconsidera nd^uin nius, nisi yojendo; el.si eam volttmus,bocipso eam
. est qaid velit,. ita videndum est cur vclit. Quippe »«'hahemus. Sicul ftutemjllam simul habemiis, ct
nen uiagis recla debet psse.voJentlo. quod .debet, vplumus; ita ill .simulvolumuset 6ervamus: quo-
. quam volendo propler quod debet. Qiiapropler om- niam sicut earii noo servamus, nisi ctini illam vo-
nis volunias habel quid, el cur : omnino namque lumus; sic noo est quando eam velimus, el non ser-
nihtl volumus nisi sitcur velimus. Disc..Omnes hoc vemus '. sed quandio eam volumus, se^variius; el
YAKf/EiECTIONES. .
•**• Qtiid Sit justus mt. Yiel. S et S. M*ch. quis sit jiistus .*My,,ty6iAim:fy\W'i':W\ji''-
Gem:Yict:Zei*9el Cister. quohiam ideo »***Qu» sufflciaiil m»*. Yict.Gem. Bec. Cistet. fltWBj.ifflciat
»*«•Alio riiodo vult iustus ms. Cisier. oinit. Vult ****Aliud, inmiatn, justus CSl, qitam mtt:- Bfc.Gim.
***'Ergo
aliud iiiqiiaiitumjiistns esl nM».Bec. 6, Cister Vict. $."Muh. afjutl inquahliim justuS dtceiidtfseJ*
jtisu esi m»*.ergo iHa justo dicenda est»»»».Bec^
Bec. S. Miclt. Ctsttr. otnitiunt, sed !l*71loc ipso sOtoeam mss. hoc ipSo.iltaiu
 183 S. ANSELMICANTUAR.AnCMEP. QPP. PAfVS1. - DOGMATICA. 48*!
'' __ aliquo ',
ilonec servamus, volumns. Qtioniam ergo coJem A Tititur prxsentibas : ul si dicatur
lempoie rontingit npbis illam el vclle et ltdbere : Itic, quod sludoris et legeris didicit, nonnisi coactus
riec diyerso tempore in nobis snnl et veMe, el ser- docel, id estquod dum sttiduit et legit, dldtcil, hon-
viire eam; ex necessitate siniul af£ipiri..s et liabere riisi CIHDcogilur docct. MAG.Bene ergo dnimtis
illam, et scryare :';el sicut quanditi servaiuus, ba- justiiiam esse rcctftitdmein Volnntatisservatan» pro-
beirtus itlara; ita qnandiu habemtts, serv&nius: nec pter se, id est qu_e servatur propierse. Elhin. eit,
lilla •*»»cx lils generatiir incoiivenieiitia. Qtiippe' quod justi dicuntur aliquando recti corde, id est
" Sicut
ejusdem recliludinis acceplio natura prius est reci't voluntate; aliquaitdo recti, sme atljeclione cor-
tjtfam hahere, aul velJ0 ijlaip ': ijupriiam llabere dis; quoniani imllus alius iiitelligitiir rectus, nisi
illain, aui vetle, non est causa aceeptioms, sed ac- qui rectairi habet votuntatera : ulest illud: GVoria-
«eptio facit yelle iBam elliabere : «t tamen simul mini onines recii cotde {Ptal, xxxi, 11). El illud :
suiit teuipore accepiio, _l habere et vt_l_e: • "stmul Vidibuntrecti, et ItEtabuhiur(P«_/.l_vi,42). Dis. Sa-
•yuitn incipimus illani et accipere,el habere, et tisfecisti etiani pueris de*k" diffiiiitione justiliae:
tamen ^mtil sunt trimpipre.accepUP, et transeainus ad alia. ':' j >'"
veHe:_~^u%,;
•;Wfeejetv^S»<Bt:^»i ut;est a<*epti, <stua\».la*,"'' CAP«T XIH\ixi., XIVJ •*»«. .-•*
et votumus eam; ita IfSrlfea^^ veHe illim, quam- t8 Qtrod «nti sit veritas in omnibui verit •*•*•
vis uatura prius sint, ijttara servareilhfm;«imul MAG.Redeamus ad rectitudineii) seo veritatem :
;•**•taracn simt tempore. .juarea quo simul acci- quibus duobus noininibuS (qttoniatn de n.ctiludiiie
'
piiiius ei habere, el .velle,ejt servare voluntalis nientesola perceptibili loquiniur uha res sJgniflcatur,
recfitudinem, ab illo accipimus justiliam : et mox quce geims esl jusiilite : et quaeramus att sit una
ut ti-ibcnu_set ****volumus eamdem reclituilinem sola verilas in omnibus istis. in quibus veriiaiem
vohinlatis, juslilia dicenda est. Quod vero addidi- dicimtiS esse : au ita sihl veiitates plures, stcut
in eonstal esse verilatera. Disc.
" niris, ptopfeirti, ita necessarium est ut nuilo modo plura siHit, quibas
eatlcm recttiudo, nisi propter se servata, justilia sit. iioc iuullUin nosse desidero. MAG.Const&t quia in
Disc. Nibil possum cogilare contra. MAG.Videttir qiiaciinqite re sil veritas, non esl aliud quam recli-
tibi qiiOtl"isiadiflinilio possit aptari $.ummxjuslitkr, iitdo. Dise. Non binc dubilo. MA_rSi ergo plures
seciit.duin qnod de re Inqtii possumus, de qua niliil, veritates, secundum plures res, plitres quoque
aul vix proprie aliqtiid potest dicl? Disc. LiCetnoii- fil it rectitudines. Dtsc. Hoc qiioqueutm (JBBtascer-
liisi tibialiud voluntas, aliud reetiludo: tamen sieut tutn est. MAG.SI secundum diveisitaij» rertna,
tliciimtspotesiatem divinitalis, arit diviiiani potesti- necesse esl esse diversas rectitudittes, uliqtte, se-
tem, sive potentem divini.at.ra (com in diviniute C cuiidum res ipsas, babenl esse suum eaedemreclitti-
iioti-sit aliud potestas quam divini.as); ita non in- diues : etsicutres ipsce, in quibu* sont, variantur,
convenlenter dicimus ibi rectiludinem voluntatis, sic quoque rectiludines varias esse necesse esi. Disc.
aut voluntariara rectitudinem, seu rectam volunla- In una re in qua rectiludinem esse dicimus, osteride
lem. Si vero illairi rectitudinem dicimus propter se quod in ctcteris irtielligam. MAG.Dicoquia si recli-
servari _,de nuila alia rectHudine tam convenienter tudo signilicationis ideo*est alia, quam voluniatis
-***•tlici
posse videtur. Sicut enim non aliud iilam, rectiludo, qiiia istai , voluniate, ilia in sigtiificaiione
sed ipsa se servst, nec per aliud sed per se, ita est ,habet smtin eSOerectiludo propler signiflca-
iioit propter aliud quam propter se***. :_fi_.ttufu- lioneia, et secuhtlum eam mulatur. Disc. Ita est.
biuintei' itaque possumus dicere quia justiiia est Com euim. signilteatur esse qtiod est, aut non esse
reclitudo volunlatis : quie recliiudo propter se ser- quod non est, recta signiflcatio esl, et constatesse
vatur. Et quoniara verbi, quOd hic dico (servatur) . rectitiRfiw»», sinequa signiflcatio recta nequitesie.
non habemus pariicipium passivum priesentis t«m- Si vero sighifteelur esse quod non est, a* non
poris, pro preesenii, posst_musutipaSsivo pygeteriio esse quodest, autsrnihiloranhiosignificeltir, nulla
participio cjttsdem vert». Disc. Hunc usum habe- D erit rectituao sig-ii-icationis, quse nonnisi iu signi-
uius nolissimum, ut pneterkis H5 participiis pas- Acalioi-eesU Qttapropter per signiflcationem habet
'sivis ulamur pro praesentibus, qttce laiinilas non , csse, el per eaitt inutatur ejus reetUndo : qucmad-
habet; sicnt fton habel pree-erita participia a verbis q»odiim-<^>tor*pereoifms faabel esse, et non esse.
afcfiviset neutris; et pro praeteriiis, qax non bahel, Existeitte namque corpore, coloiem ejus necesse

;"':VVARi^;LECTipps.-V _. ;
r;**«*
El.ic quandiuhabemns,seTvamus: necullaHiis.etsiculqusndip servamus.habemusillam; itaquaiidiu
babeinus, servamus; nec ulla '*»»Facit velle illam et babere, simtil eriim incipimus illam el aecipere *et
habere et velle, pl tamen simul sunt temppre acceplio, et habere et veJle: et mox ut accepta, est babiiamtt.
fncit velleillam el habere; et famen simui sunt teinpore accepiio, et habere et velle : simul enim incipimiis
iilam et accipere et Iiabcre et velle; est mox uteslaccepla.est habila **••Servare illam, simul mss. Vtci.
-»<..;6, Ci«fer;servare, sitnnl •*»*Elmox ul volupiuset habemus tn»». S. Mich Bec. 6 moxul babemiis
et.volumus »*»»Tam convenienler m*«.Vici. Bec. 6, Cttter. sic convehieiiter »*"Et itae.non propter alijid,
sotl.proptersem».». ita non proptPr alind quam propter se »*»*Utsi dicaturm»». Vict. Cist. ui"si dicam
•**»ttiam ,prius de mss. etiam puerjs dB •*»•Ett in mtt. caput 13 •* Mit. Quod uria sit veritas in
omnibus veristt»».Bec. C. Quod^nnasi| veritas inomniljus rebus
 W..,.,...-...-.,-„V.'.,..V.'....: '"plAJUOG-DEVElSrTATE, 48«
est esse;. et pereuolc corpo.re, cotorem ejus maitcre A Sunl alije ab invicem; aut est una et eadeni omniup»
****quia siuteo sunl
itnpossibile est. MAG.Non s^^terjo^^r^^ft reetitvdQiJtiWf Sup raponcessi
ad eorpuset rectitudo*&''^ptWtW^a^-^^BfM'- « j&jm. ItvcimSm^Miinonim pltircs sunt res in
Osleiide dmtmilimdinem.MAG.SinuIlus^i.iiosigiu- quibus consideraniur, nece^seesteasexistere et va-
1icare*f«lRs>gii«q_odsigniii^ L ifis_I secundum res ijsis : quod nequaqtiam fieri
sqraa signiflcatio?Disc.Nulla.MAG. Ariidcononerit demonslratuin est. Quapropter non ideo sunt plures
rectpmtrtsign'ifl<%lurquodsignifi<»d<tebiU?pisc.Nott reetituidines,nuia.plures sunt res, iri quibus sitnt.
idcirco minus eril recium, aut mimislioc exfgel reeif- :S*_. An habes •aSiquam aliam ratioitem, cur libi
ludo.MA. Ergo non existente signifiCatione,ttonperit ptures esse videanlur? ptaeter ipsaro rerinii plurali-
repijitH-O,qiia rectuiB est, etqua esigUur, ul quod lalem? Disc. Sicut istam riullamesse cognosco; ita
sigaiticaDdumes$, significetttr. Pisc, Si interjissei, hulianl aliam invcniriposseconsidero.MAC.tiia
_uon esset r<¥?.o/iot»^ :igitrir eleadem estomnium recjptiiiifo.'1118.1"Stc me
. JRaiasn^ <mm siguificelur quod sJgaiQcari dehet, /ateii ****: necesse ^M. Mici. Amp^liuss Si rectiiude
.*pW<ati<^iii ttihc rectapj e^pfppipr hatic et .°.ji^»tJf>:j_^sC: fit^'irfs,fj^4»de
|£ii.ic^^tf '"nis i
|^lN«^ftoc^nc^oni,
idi^^i^*»
•se_f»i?_a.iv''i^ Imo npn, cuhi simt swondun. quod ^ cst
.possuni aliter cogitare, Si eniui alia reclituditie ° illis rectas esse, manu^uinl est <artini omnium
, recla esl,.?*»* sigttiGcatioi pereuale ista, riibil pro- unam, solara esse reciftudinem. Drsc. Son polest
-biftM?!w»^ »^ i^mfi^fMiem.. Spd nutla cst negati. MAG.Una igitur in OinnibnsilitSOst':veritas.
. «ei^signitlratio, qiM-ttgnji^ ; Disc. Et hoc negarl impossibile e^J *eu' tamen
signi^e^aiit qood wifciaufntre^^ Httlja oslende mibi curdicimns httjiw v_t»W rei veri-
- igi_jrs!gttiIka_lo est xiat^la;isi-l^jrie_ui||i4(_ae> ^-.«^fn laletn, yeJat ad dislinguentfas veriiafuni differen-
,l_*i_im..p<9'u-ajtet pereuiite sjgnificatioiie. Disc. tias *** 7, si nuiiam ab ipsis rebus assumunt diversi-
- Fatltt _es|.IJ.c.Afl, itaqtj*i>0H^^yitles,<ptenpa,i.eo tatero? Mulli namque vix ctfocederit riullam esse
cst; ret-tiMKlo^^_{^|ii^_atyoj3|0^4iit^^V-M>>_F*^ inei,'t . differenliairi ipter veritatem voluntalis, ei eam qu*
. esse, i^sifj^ilciiluresse qupd est, vel pon esse dicitur aclionis, aut aticujus aliorum. MAG.tmpro-
- q^i^,<^^t^i^^^s^io hmc Gl secuna>m . prie biijus, vel illius rei esse dicitur; quoniam illa
, i^Utti<hnen_,,qt_3.semper esl: nec ob hoc ab$||a :, non in ipsis rebits, aul e. ipsis, aiil per ipsas, in
. siguifi^aiipne, qiUa peril, cura non sic ut debet, aut quibus esse dicilur, habet suuiri esse : «etl .Hni res
. cui» nulla sil 8i^rii£<jatio;sed qiwriian) turic signi- V Ip$» seeunduHi lliant. siint, qtwe semp.i praesto _st
. 4cat»j<Ttd_citaBOndeficieute rcciitudine? Disc. Sic _ his qu_e sunl sicut debeiit, tunc tliciiur hujus vel
. videpr ut non possiin npn videre. MAB.Reciiludo iUius rei yerilas: ttt veritSS yocts, aciipriiS, voliin-
, ergo, qtiastgnificalio recta drcilur, non habel esse, . latis^*!; <|uemt^mo<tam(^ vcl
, autalique-ii ****niotum, per signiuealionera ; _qup- iHius rei, cutn unrim et iderii sit tetripus omnium,
.uiod<__ttBqtie moveattir ipsa sigui,catip. Disc, Mihi ' qua; siinl in eo.eiu tempor. simut. El si non psset
• uihitj^m claritis. MAG. Pptesne probare colprem hsec yel i.ila r^, noi»aiiinuspsset iileirnt»riip«*t• n«it
. siiiiiUierse haberea<i cprjius, quoraodo rectiludo.se . eniuv ^citw ideo teiiipu»^ l^iii ^'itiTtfs *ei^ _iiia
habel ad significalionero? Disc* Paralior uonc***1 tempus est iu ipsis rebus; r_^s<jtti_'fpsal Sttnl in
. sttia probare quia ralde <h'ssimiUter.MAG,Puto quia : teiiippre. Et sicul leiiirms per se consiu%ratirmiion
jfm (i^JH>l<Wesl quidl de yolunlaie et. ejus recti- dicitur tempus aliciijus, ,etfvcum res.'qiiae Irt illo
. tttdiiie, el <le aliis qtue recltludinei»- .habere de- siint, cousiderainus, .licimus tempus IIUJHSvet iHius
I>eut '**', sei^cndura,,sit'^. Djsc. Qmnino video , rpl; ita sumtna verilas, per se stibSistens nullius rei
, hac ipsa nitipne probari, quoquo modo ipsa sint, cst: sed cum aliquid secuiidnm illam est, luuc ejus
recfiiudluem iinmuta_ilefU'***perraanere.MAG.Quidl di^tjtr yeriiias,^ ';'';'""'"
itaqu.conseqgi exislima. <Ip ipsis reciitudinibps.
::: ' ':: :";;\'._".'' ;'. ^'^-'VVA^IJSiGT^iiSi' -'.;;,>-,^ >-•-•*:_V';«^'V;'''V "";.,
V^SeiaJbei color ad corpus, ul recUUidpad simfiitiiuineitf^si|_iacaUontiffl t^. 4p ^p^jsofor^d
^rmis, et ri^kudo ad «iwificationem m». Ci_ter. _eji__et>i»l<»1N»_«jms, ut reclHud.ad signitica-
Uonero ***•Recta essel m«. Fan. Bte., tX _3«#...r»»t^
mit.Via. Bee. Gem. 0«frr. non habet esse aut aliquem m». Yicf. 9 uon habet esse, irt Wiauei»» »**»
Proittiilior nune ntu. paratior nunc '**• Qt»_.ireetitudinemhabere debenl m»«. »*"
Gern. Bec. YwV^etCttter.
«Me recUludinem debeBl m»«. Yjet. 9 e» *3 «uiae reciitodiriem iiabenl SemenUum SitJ»»». Bee. 6
scteridoiri est *~***1fc&ju(mm i^ |it'ifeciltti^neiri imm^^
dinem immtttabiiem •**•Sup»e<a»<^um est^^m supra «oaeeiM *u«.Sic*»** pe fateri mst. Vtct. Bee. 6
ri»t_r...sic«_i|ii fateri ;»*» Veritatis dltferentias m»».veritatum ditTerenllas Ct yentas vocis, actionis,
volunuti&m»». Gem, Bee. ul veriias voluntatis ei acliouis mtt.Ytct. ul veritatis voluntalls acimuis tt»*«.
S. Mich.it Citier.ni verifas voltmtaiis actioriis »i«. Bee. 6 el v.ritas voluhialts ot acttonts '"»Mtt.
Yiet. ftfi. 3«t_l... 0__xplicit tractaius de Veriiale.^^^ eilitus ab^riselmoarcl-iepiscopom«., Cufer. fcxpiicit
tracialus de.Verilate , , ,
 _„7 S. ANSELMI CANTUAR. ARCIIIEP. OPP. PAItSI. - DOGMATICA. 48%

SANCTI ASTSEUII

''- - ,; .;;;,':, :,;

;„V.:,'-;V 'V-.fciBEfi' ;.";

; VV;;:;;Vx ::7;;::'V

116(85) Votiintas 3*qhivocedicjtUr:dicilur enitti XwtuitJJtm^feeU^PtatcxmiS); secundum appro-

voWias fnstiuriierilhiii volei._fi-^^ slt-ritVKUsfristtii- bantem verodtcilurquiaDeus vultOranem lK*m«t«tti
iii^iHuHt.Vi^nHi. _l tlidittir vdiliitiis%VecUdfejfistli^n Mvuft.fieri; Approhat eniiiv Deus, et placet illi de
iiislrunieiiti, siPttt'(fiieciio fili»J!<l*_t_e'*^mp_>rfeSi in omnibrisjuslis qriia justi sirnt, ut salvi laut; *t m-
_WidUt-i|tiii.^iflftti^-^ltfi^t^lw" i-^ti^iii^W^-yMdtiiili, hiloiTtiniis placeret eis de injustis, si jttsti essen»,
quodea affectiorie seuiiierp^hiptlfm%ftul Vo._f.dtim riVsatvi fi^htifafe est enim tjttod dictum est, ac
salutem fllii, sive cum lioc cbgital; sive cumhoc si dicattfr : Deus nullum Xacit^jn6tum.sed tmus-
imnepgttat. Dichm^^ quistjue a se habet inju.ti.tam ut damnetur: et ideo
cum cogilando vuttaliqu.d, Voliintasinstromentuin na- non potest dicidisplicere Deo, Si jtt_.us*ii _l salvc-
tiirale esl a^ims. AffeciioiieSvpnrici_>a tor;rIiii_ftpot__l dfei^eum repngiiare saluti alicujos,
affectio, scW'6t Volendicommodum qu6d velle p.test sed approbare s» sit qui salvetur. Secundum per-
aliqtiid ariieqiiarii liabeat, et affectio volendi justiliarii. milteotemvero voluntatem dicitur qwa tpu*»»tm..
Affectio votendi cpmmodum sempCr ct iirseparatji- induret, quouiam •permittit iixlurari; quod eitini
liter esl in instruinerito;'afrectio vPlendi jtistiliani pr»missuro est, rm' vri/f mi»er_/_r,secundum efficien-
nec seiiiper iriest, sicut in injustdhoriiine; nec cum tem voroiriatem; dtctum est.; JPatel att.era quia de
inest, seinperest inseparabitis, Sicot in justis horai- ,B duabus affeciionibus instrumenlt VOlendi,iha omnino
nibiis iri hac vila apparet; el aliquando est insepa. melior est et omnino praeponenda, quse est ad volen-
rabilis, sicut in eleclis angelis, et in sanctis; in df m justitiam: per bauc errim omriis justus justus
sanctis, post lwnc yitam; sed inar.gelis, sempeT(84). est; nec, nisi per islam, aliquisi>eatusesse potesl:
Ex his diiabus affeciionibus volumus qnidquid volu- et si ilta qu<e esl voJendi commodum propter justi-
nius. Aiil eiiim volumuscommodumaut juslitiara; et tiam, omnino non esset in anitira, beata tamen essct
' anhnasota dilectione
hicc, aul propter eommodum, aut propter justiliam. justiihfe; nec ullatentts «sset
Voluntas, q(i_eusus dicilur vel OpuSinstruinenti, sicut misera per al>seniiam alicujtts alterius commodi,
visio opus vel usiis visus iristrutneBli videndi, nonftisi quia noh hrdigeret ea re quam nori veilet; Hla vero
in cogitaiite est, et est pariter cura ipso instruinehlo affectw,'quaJ est volehdi commodutn, per qtiam etiam
opus atfeclionis, sicut acuta visio opus estvisus ct omiies justi volunttese ieati, si sola adsit; nomiisi
acumiiiis visus. HajCigitur vOlunias aut cst propter miseram -facit; qttia nus iuam ad hoe quod appetit,
rem, quam velle tlicilur, ul cuin cogilando salutein, sinejiistitiaperiirfgi-.' '.-_..w,vv; .:; :_..._;.:
cain voluiuus; aut propter aliud, ut equitare Potestasest aplitado ad laciendum : pono autem
volumus propter saluiem. Est etiairt alia diviSio lnc. fttterti proomniverbo hnito vel iiifliiiio, quod
iiujus yoliiiitulis; qiiia aut vull esse aiiquid. aut C freqlieri-i usus habet. Qui enim toqttilur cum debet,
vull non esse(85); ui.elle esse lion.inem, e.t vel SPdet. vel-stat'; et qpi vult.autpatiturquodde-
velle non essc liominem. Recipit etiam divi.ionein, bet; ei qui esl ubi, et quando debet, bene facit; qui
quam recipit facere. Sex enim modfsdicimris fecere aulem non loquitur cum debet, nec sedel, riee slttt;
csse, et tolidem faccre non esse. Dici etiani potest et qui nec vult, nec patitur quod iJebel; et qui rton
bfec volunlas, alia efficiens, alia approbans, alia per- est ubi, aul quando debet, male facit : ctqui non
niiriens : eiricienteiri tlico, quaj eflicit quod vuli, et facit quod debet, male facit; et qui non facit quod
qu.c eflicerel, si posset; approbaiilem verp, quae rion dcbel, bene faciti Liquet igitur, faccre, poni pro
approbat quod Csi, et quai approbaret, si esset; omriino verbo Jinilo vel infinito, eliam prp, nohfa-
p^rriuil^ritpnf verp, qBffl peftritttit' efcseq«od -*velle cete. Estigitur poteslas aptiiudo ad faciendurajel
dicilur, si e?t, et quse pe.rmilteret, si esset i eCftci,hS omnisaptltudoadiaciendum.potestas.Inquo cttven-
quidem est etiarii approbans el permittens; appro- _<lttmne omnirippro eodemaccipiaiur_pU\udoadfa-
baris autem est pt peririi. tens, permiUens vevotan- ciendum, el aplitudo-fociendi: omnis eniin apliludo
tum nec efliciens, nec approbahs recte dici potcst. ad faciendum, est el faciendi; sed non omois fa-
SeCundum eUicienleradiclun» est: Qmnia qumcttrique cicndi, est eiiam ad faciendum : aptitudo etti-a scri-
VVJV'"" "- NOTiE.. ' : •'.' '"'',"'.'" '.''/,'''
(83) Yide lib. deConc.ptcesc.elc,q.3.c. HPl 1. (85) De mulliplici volunlatis divisione scripturum
de Liber. arbilt. c. 3, 7. te promiseratl.de Concor.prcetc,at.b'1c.il, al., 21.
(84) Lib.deLiber. arbitr.,c. 14.
*f- •:;"--:- D1_.E0_. DE. fc.BEi^^ m-
b<Sn<il;i^ _st affs_i4beridttm, eisl efiarri amequam .1'apflJtid. abnesi; et teeo qii__- ad freiehtfuih de- '
'
SCTiiiStuKqil*et 'itietlrir potestas seriberidi; a rjlltttdti tertoinaitifr^ ifivldiltiT _b ojntii' aptii tiditt_.^_H_'abea
veifJ feHfteridi, (f_a_ ,_t iri' sgtff'_«_k^ ^eM^tt f qt^;n<^ ^id^^tijttld. ut qiise <Miri'sch_.n_k); '
1
qitaiii dkitnus, hpte tfcribit; rioti praeceiJitipsairi siveabeaqiia.'esl'adalIqriidethoii!adraciendum,iit
script»\>item;riecest poteslasscribeiitli, sedeflectirfB 1' caqna.estln Vesteadcorpus,' Cfuseet cofporiirreiius
potestaiis seriberrrfi: qttia enim prteeedit poiestaV diclpotest: dicitur enim vestisapta corpprl. Nihil
apt_ Seribebdi. i__« _tpte sctibttirr; irion'q .& _pt_ ; igitur plus vel rainiis habet hsec diffiniliopotestatis,
sit s<;riptIo, ideo piotest _Ierr:
scri^o. DtelfttB est ; qiiam debet. Ekt iuteiri haeifidininttio poteslatis
an*$m •tptftodoi& lacieiiduirt, et rtpn alisolute ad facta seciiiidiim tisiiift, noh secundurn propiielatem
ariqtittl. qttia non .staptSttid.itti'iM&ii.iil et iion __ potestalis : qoidquid enim aliquoniodo potest.bac
f-tefeii-i^ _ri^^ uiVfignuhi potpit iri-
dlniri.iibiib^ssiatrsppfesi;;
m^tS^^Tai.itii»' .*__»' aptaPlftf^ris^ W__ .<teo' cidi, d hrimo potest incidere: nam e( Jigmim ideo
tim_ri _ki.ttr potetisr^^^as.^^ASi ^piift*'.__fi_^n_f.'^- 1 :
V potebt Ihpi. i, qufa Jtflbet aptiiiidinemadinciden-
qiftejlrfilesteis^^^ dum; el IiomP ideo polesl incidcre, quia habet ripti-
'
qtiet^lfU-dO <Ttcitnr^^ ^ lu_inem ad incidendPiri. :';:~": .'
-vJ.^ai-t.fal.vi.-J..^..iKft-».-.-:-::-.
:l, >.:H-...;y..-.>.., .',

'
'..:. SAMCTI ANSELMI ;.:.;;
f

V':Vv;:;:;;;.;,:;;•'.,;• ;;:M_i<^i^'..-;,; :::.:;::::;

.- : '::' •: ', .••.! ..•;•.• •>>•:: .., :-..-,,,. '

-**=.. r_. *.. ,vll5««K, P«!!W.t. .<».;.: ,-|ll J_liff- ratJibc^ujB artijcti.jiiiflIiipm.i>)iim.a: ii^ef^?iarhi'-,
Qnwt jiotesttufgeeedudinon pertineat ad: libcttotem tria Dpi etangelQrnm^, _»pnftrum,*>'* <t,Wii|liP,lame».
• :--• \:-__-..::'. : *rMtrt%,: ,,.;f, :„.:_. _y_„._ -, hujus ltterlatis itt utrisqnp,, 'spcttitduta,'lipptriOoien,
. Jh^jQpwi^libew vidctpr repu- eadem.dcbet esse,: IMl enitii; animal diffejat ^b ani-:
gu^fe g-uttiae,,el ^lestifi^ioai^ «iii^scieniiiB Dei,, maii«ic4#_ib. i. n t|i_iter,, siye;^rfta^.*», 4tfftfii^
ipsa li|»*tos _rb^ fit.-iM-teji,ftecundum,Homen aninvilis_;omnibus aui-
illam semper habeami^. .^Si ,enjm libertas arbiirii nialih_s_esteatl>em>,t.uapropter,taItini ppprtet dare
esl posse peccare et non peccare,. sictit a quibtisdam iIUTiatiimi^r^
"" ininus jlla .conliiieat. ,<__ouiaj. e«gOjliberiJip.arbi-
solir^t^et l^csero^r hahemus
qn-tndogralia indfgemirsf Si ariiero hppnoivsem- triiim,diviBuni et b<>i*ornii_ an^loiaim, ^care uen
pec^abentiiSyCitr «<*»>inipulalucpijccaiitu». quamdo potesl, no»,jtertinel ad dit%iilipnejn Jiberlalis arbitril,
twkeiibero «rbitw.^ccanms? lUo.l.ibertaten» aiv twsse Pteccare. penique iiec,;Hh*i^a-.,,^ne^., p_ars li-,
_.i_t»«i**nfput_> «sse. potentiampeceandi et non pec- berlatis est-potestas rieccandi. ^tod. ut ptaiie ititelli-
caitdi. Quippe si ha>cejns esset *"' definilio, nec gas, inlende ad ea quae dicani. Disci Ad lioc sum
Beus, necangeli, qtu.*'*** pe<^r« BO_»euBt,Uberum hjc. M\c. Quae libi voluntas liberior videtur :, iH;i„
haherea* arhitrium : qnoiL nefas est dicere. Disc..iC _uaesicvuit et potesi non pepca^re, utVnuJI .tenus
Qu^.sr^-^r aUitd^ss^ Dci at Becli yaleat a: npp peccandi rectitudine, an illa quae
atwtorom bHmrui-. aKudttOstruni?! MAO.Qitamvis aJiqtio »nodpi.ectipotest ad peccanduni? Disc. Cttr
-t:-, .-;;/,..':.; -:-.-:-., • '' .^ii.^Jg^ . <L
..ECf^NE^, ';' '-'''; -:'.'"..-"^ -»-•"-.
»"• Cnllalum esf hoc opusculum cum thst. Bec.Gem. Yict. tribttt CC 9.EE 13, Rtt. 13, nno Tlmano90,
mio ex iuoiiasterio S. Micb.iu monte, nno.Ctyw^e .o»m;editifne gotliica. m». Gem. C. 54. Incipil trab-
taius de libertate arbitrii: m». Cisler. lncipftliriCapitulS'iri W^aclalus de'libertatearbitrii. Etposthcec:
Expliciunt capttula. Deinde : Incipit Traclalus -de Liberlale iVrbilrii eililus ab Anselnio Arcbiepiscopo
Cattluariensi, mt. &, Mkh. lncipiunl Capilufa jn l^aciatum 4e libertale, Et posthwc: Explxiunt Capituja.
wm^^tfhmmM^^mmm-m ^-^- i*^^veiijriifl- tfWfM&i^ntua,

mm, m£k:.xm ^^^mm;¥W^ tM^^m^- ^^^P^mk.^^

ttelihert» arfltm, ediO»,a_•Ai»^a»4CaiitsiTit*.»*» ar1.bfeo»>p<Mio. Dekde:fep^tuht^piWt.,^ ft»cli»r.Tp_
^ttWifevllfverp arbitria edM ah.Anselmo. JEt1tt|p sempr Babei.jiS.ii, ti£t: ^. ^K^ semper
*"* et'tdtV. Gom,;§i b*e ejsset ejris **»*
"Kec AhgeMs; qni m«. Vitt.
tfrbenms. Jii hbc puis e^tiws.
S. Mc/i; Cis)ef. e/ Beo. Vet Alng;ell, q)ol,', ^**- Et A|»ge,lprumbptiPniBi ms,•'.(.»«r«r.'.^»*
" «'iifrff'^ni4jrti>n|
^?.o.w..:;;; -.;V.;;.""VV."v:.'.';;..„vi^A -^V'" • '••'; 'V ",' fi!Ti.-v.'V-;
'•*.,-...:, .::-: '': , S--NE* '..-•. -'•:-. •
Yide in de iV«rttate. . "-* - .
(86) sitpi-a Prologiini Dialogum.
PATnot, CLVIII. , 16
.& S. ANSELMl CANTtrAR. *BGiHiii* <H>P.PA^S i, ^-DOGMATICA. m
****arbitrium, et non cx neccssitale, nostra .1
npR.sil;jfil)Ciipr jlla, qi»ie ad litrumqiie se babe. /_ rurn
npn yidep^;M*p.f^n wpn vWes fliipnfaw qtti sic.babet angelica naiura prjinittts peccavk, H sers:|>e |>oi*it.
qnoddeceL, et qiipd expedit,, "ul(ihpp .njjlterf n .n peccato; el tamen t»on illi peccatum dominari ipo-
qttcat'***";^liberior esl qp.m jlje .qnisic habel hoc lerat, unde illa non libera, aut cjns arbitrittm itoa
ipsum,_ut possit perder,e,._el ad hoc ^uod dedecpt, libentra dici possit. Disc. Opus habeo itt, quod dicis,
etnot»e^edi t,vajeat.faddliti?Disc. JSuUi.dubi/tm aperias; quia clausum ntihi esl. MAG.Per Uberum
hoc esse pijlou^AP, Jipc ;q.npqujenon mintis hitlubi- arbitrium peccavit apostaia angelus, sive primtts
tabite. _jces:rjjiia peccarp seniper dedecens: et po- hoino, quia per snum arl .liium peccavit, quodsic
xfiiiiiest? "D»scf•Niillussau* meiitis aliier senlii. libermn erat, ut nulla alia re cogi possetad peccao-
MA.VLjberipr igitur esivoiuiitas.qu-B a reciiltidine dum ; et ideo juste reprehendiiur, qtiia, cum hatte
ripn p.^Mhdi^deeiinare tt%quilt;qi.ri»ttqtiae illam JH>- haberelarbilrii sui libe talein, non aliqiia re cogen-r
tqsl deserere. Disc. Nijiil Vmib. rationabillus asseri te, non aliqua necessitaie, secl spoitte peccavit. Pe»
posse videtur. MAG.Atiputa_, quod additum niinuit, cavil auiem per arbilrkim sunra, quod erat Iiberiim;
et _s|pa>atilmajijget iil^rUitPm^ icl,t_*ut..libertatem , s_d non per hoc unde liberuni erat, ittest perpo.
esse, auipartemliberlalis? Disc. ISon hocputare teslatein, llSquia poterat non percare^ et peeca-
possinn. MAG.Potestas ergo peccandi, quae addita B tonon servire; sed per poiesiaiem "^ quamhabe-
voturilati minuit pjus liberteleiri, et, si de^ bal peccandi ****,qiisfriepjtd ttprj j^CPli^ilifcSflaj-
atiget, nec liberlas est, hec pars libcrlatis. Disc. tem juvabatur, nec ad peccan i serviiulein cogeba-
Niliil conseqnentius.
****¥_* lOW £ f. tur.XJug^ aMl^pgCOj^eqgitibi videlnr quia si potuit
%servi» __sA_M'el«^ie*Biit eidominari peccatom; ct
"" ideo necillum, nec ejiis arbilrinm liberum fuissc :
Quod lamen angelus tl homo peccaverunt per riori ttft?esl. Eteniin
hanc polestalem,et per liberum arbilriutn **"*':;eF qui suse potestatis esl nt non
qmmvis poluerint servire peccato,' non lamen eis serviat, uec a.ienae potestalis esl til serviat.quamvis
votuii dominari peccutum. "' . ; potestate suaj servirespossif,q/ianditt non iUa qu_e
MAG.Non ergo pertinet"" ad libertatem arbitrii, Wt serviefluii Sed iJktquaeest hon serviendi **", uli-
quod sicestexlraneum ali__rtate.Disc.Ralionil.us tttr potestate, ntilla res potest illi dominari, ul ser-
tttis nullalenus conlradicere queo. Sed riori parum viat. Nam etsi dives liber possit se facere servum
nie riiovet quia et angelica et noslra natura in prin- patiperis: qiiaitdiir hoc - riori facit, liec ille nomen
ctplo habuit polcslalen\ peccandi, quam si non ha- amitlit libertatis, nec pauper iUidkilur *w*donri-
buisset, non peccasset: quare si per hancpotesta- nari; auisijriicilur, inipropiie dicitur,quiahoc non
teiri, quseisic aliena esl a libero arbitrio, peccavil ^ iiiejiis, sed in alteritis esl potestate. Qttamohrem
iitraque prcedicta natora, quomotlo diCemuseam pec- nthrt ptohibet an^eluin et iSominera am* p^ccattiiHi
Psise petifberiiHi a__itti.Ii.tri1W*s.,;pr' Hbewirir-•****iiletos fuisse, aut Jiberum arbitriuiB babttisse.
nrbttriurii hbh peccavil, ex necessiiaiepeccasse'vide- '-' •:- •->
..---../' '::^>'''cfatii'jt£-'
_ur. !feiripe,Wt sjpila-" ifiir
Q^wm0»- 1 WVk '$£
sporife'peccatft' ^,'<pb-t>i86 „Ptt!^_r****teruitt rnm habueiuta^'ftte& -^ qutd
drhtrtum .•**»:et tit liberum
nrbitriunt,- '-::-—•-- ...•-....•.
iirMlriuriiti|_ite^ ' BM.' <S^fi%_bcr6-ti>
htique et rtecessita.e peccasse videtnr: Est et atiud, «niiii,.qaia ulhil certe hocfro-
quod iri haft-peccandi polestate ihe iriovet. QUieriiin hibet antfe peccatum; sed postqii-ttii we feceruw
peccare potest, servus polest esse peceati; quohiam servos peccati, qtioniod»Jiliernm arfeitritnn servare
qui facil peceatum, servus est peccali (Joan. viri, pi). potuerunt ? MAG.Licet peccalo se subdiffissenl, H-
Qiii aritem potesl servus esse peccati, htrfc potest IVertalemtanien arbifrii naluralem in se^nlerimere
ddminari peccatnm : quomodo ergO libera facta fuit neqnivernnt; sed faccre potueruni ul jam hon stee
-***•illa
nalur..; aut cujusmbdi liberum arbftriiim alia gralia,: quam erat Hla quam ^iustialriterarif,
illutl 6rat. cui peccatuni dominari poleral "****? MiG/ p illa liberlate uti non valeanl. Dtsc. Credo: sed in-
Et per poteslatem peccandi, ct sponle et per libe* te ligere desidero. MAC.Consideremus primum cu-
,',.. , * ....
."•..,•-.. fARl^ LBCTOiES, ,
"*• Amiiiere nequeat mi. Bec. non amitlere queat **** drtidaltrr 'itih&Yenei. __4l tuotop.etGotk.
Et|t
Elsi derivalur m»». etsidematur **w'In mss.iricipi ab /ii« »«61» M. Non ergo|>ertiiiet adtiberiaiemeic.
':**** tood lantura homo et Angelus m*«.Qdod Umen AngelUslromo *w JEt lib^rum mtt. el 1per We-
rittii • WNoBvjmriteetm»». non ergppeninet ^''AMsf*^ »«___t
si, Spotite peccavit mss. narh si sponte ****.|p|uOmod6 riisi;^rmr«,T/<tt. tJtJot. Be.; quomodo nPn per
«*HgapMMOTibPrafiia m«; 0*"^ftM«lo '»«*
eifgo libe_a facta friii. Doriii^riyjterat* tns. SlHiMwffihM
potwt? .****„ Et sppnte per liberrim »n*».et spOnte etperliberuria;ms. Fi«. 9. omii. et spohle -5»WMf_si
»>erpotesUlem qua noteral non peccare et peccato nori servire; sed per potestalem cfuamhabtiit non
peccandi *«_' Geim:51, id est "--<>
per polestatem quam babebat hon peccaudi »*•« Quam habui. peccandi
m»». ripam habebat, peecandi (Jiise non est H" seryieiidi mss. Vict. Thn. Getn. qua> est uori'S&viendi
.***•llli proprie dicitur mst. llli- dicitur posse Qnotnodo postquara mt. Bec. quod postquam '*"
Arbitrium mss. arbitrium : et qtiid sit liberum arbitriHib
 m, . DIALOG. DE>4J^P.A!BBIT^O. ,( ; «_
jusmadj »*'• arbilrt.Hbertatera habebanl -.»"*anle1A / ne_ligenliam servaridi habilam. Quapropter rcstal
*"*1 iiheratem arbitrii datam esse raiionall naiur.ic'[****
peccalum qaando cerlum est *_-* eos liberom
arhitriom Iiabuitte. DJSC. HOC e .speclp. MA^.Adi ad' ser .andam acceptam: recritudinem" vofuiiUttis.
9oM>|il. »4<h3f^ MAG.Bene ad iriterrogala resporidisti; "Se8 ailliue'
An. aiytsseqoeijdu-n quod yelleai; an ad vol<Hidiim opus esl: ut Consideremiis propler qritd iflam lecii-
qp<_|l-<i$b<^ivet quod Ui^^^^ ; ludniem servare debeat ratioiialis nafiira ****i An
Ad;: *ol<^^ , propter ipsatn rectiliidinem an propter aliud **" ?
teliK .jy_ Efgo,.t4 «cfjtudinem vo^intajis. ha7^ . Disc. Si nori illa lfbertas data esset illi rialur_e, ut
''
h^c^ (ijKitei*^ ^lrii;qiiandiu, '-vm^».'^ voiuntalis recliliidin<^nprppter ip&ai stirralfel recft-
h$«iu_t ^»<V ^debHerBnl. rec|it«diiiem ,habuerpiit , liitlitieii",nou^valerelail justftiairi'; quoiiiariVcoiistat
Ijft.,:&, MAG.Dtibiuin ^-Mjj^,
v_»|«i|«>li9,;Disc. jtisiiiiam esse reciididinem volurilatis ^propter se
041«.dieitur <^iatil«ru»tettt babuerunl, ad recljiu- , servaiaih : sed ad justitlain pWile^
dJBjpij^ ^oluutati^ si. wm kddatur aJi<wW: *w?. talem credinjus. Quare indubilanter asserenii, ni est
Q«^. i^r qtmmqdpVliabeb.11,,ifcni Jj^$p:.' rationajem naturam non eamaccepisse, nisi ad. scr-
. vaiidain *^^it^tii.i_i Wiuatatik {iMplier
a&|«$l_£rii>eni^pljBmjtAljs*^^ai^a^^^dunijj^n» ^Wui* -^cti^
»^.»_-<l^_^,<*utt.-i^ B
Btttdinerii.
ad !•'*-' MAcVErgoqtioniam
'!i,'!»:*,.->.*it.::Jl' "' '-_*--,-'.''"-
'i_'!*«._,**_MS_ t«S_..i..
».•':: '.'
ac«|>a-«<»»^>*-^»» pptestas; iUa hberfas aibilrn est potestas seryandi
^$-a^t^,4«H_R»bdi*f» fter re rectiludineinvotuntatispropter if^ariirecthudineii).
rrqm^eiidiiin fd<^»^m; anadsenj^.6erv,andum Disc. Non pPtesl aliud esse. MAG.Jam itaque cfa-
accepta_n? .Dtfi^ Ad ,c«pi>_adtimreciiiufUneip sine ;_ ixririest liberum arbitriurii fion esse aliud, qtiain ar-
<I-4oreiiaa-jH-io illos habuisse Ilberlatem; quonfatn bitrium potens servare rectiludiiiem volunlatis pro-
nii^babwe potuerunt quod non acceperunt. Ad pter ipsam reclintdinem.DfsBl-Claium utiqneat8S
attip^dum ..vero a datore, quam ponduni h^be- est. Sed qiiaiidhi ipsam re ftiWiuem habtf, servare
l^.ttl e^rbaber«iit,'.j^^^o^^;^^ potuit qjipd Jiabuil '**•'».fosiquam auteip ijlam de-
bfjSfft iib^-uieita; quia iwn est,.<a«dendum epg fa? seruit, qt^onipdopp.test servare quod non habel? Ab-
cj_$. s^;jtpcta^volunlale, quamvis. ripn, npgaBtfuB» •^^.^SfRS..,1»^
esl .liberiim arbilriuni,, ^HO^ ||m ,:s^rjr|f<]ffl&lX:\
*-f^^^:^i-4gK^i^M -*$tJW, Wh$pkfi*T. iwheiiimserwre vaje^q^^
, ab»^^cliiu|_p'^o^^
<kMHg|fc^<&^ luia i(.fiius babel quoil suum ^;^Ua^n9iMrie
*'*
re_l|»^lur, |^r,.V^ruri|, 0, qttpd jficis^ eps,'?Cppi^estaien»^iberaus.ulputo^^ ^flil1^' *M,
i^g^^^/r. 6 :
P*?fdiJ^ ri^atu^inetn, ,^i r«|t|da_urj _d*aclfiiu jl tanien, cuui ea d^
fieccareni, quairimus,^cmiv.sinedubio liberum habe-
bant aj-hitriQm,**•* qua *iiullus indigtv Sjcut nullum inf,truinentpiii soluiu sioi sufflcit ad
"•'•*npn
__r___.'5?-'.''-•-•*£ —f>:>.illam,
vv™5>*.-- f .:-_.'__T=i'
•-•'»
si ngnquani.-<> deserttigset?
ret^'
_i.*Fr__Br*sB:«f,n:si^'...: verilaletm
.T.y;lr-M*_;itjHt*5.-;....si,Disc.
. . ,.,: opersndttin; ^«ttp», pf^t|>||ii,t.i^.|||g4W_""
Prosequar.itaque, et respondcbo ad ea <juaerestaut . iii^trumento ^ji--/t"'i>_.*»^ ,ulir
-*'V':*_" nequinuis,'
>.>J _.J
"fc-^''-* _insiran^tep.'''^'
\-v-' cri-*•
'^ 7"'---.'*i:'-!••
j|->' -:*-^
ut
•%.jM***i«Sl,a^^ jusUbetopeiisbajjprt. sine falsitate fatemur. Quod
d»^|<^tu^<miA._os ljbertat^B) babpisserion^st in nHiltis aniiiiadvertas, m uiio ti_i monstrabo. Nul-'
v«.a$; quta desei;ere yolunlaUs rectitudinem est lus ,,--,'vistnn ."•; -, 1>*inullalenus
habens. oiciiur
»•. .'...'•';i:. posse 'videre
---»*v*/$5.'"','",-,:-_--'; *.-;'•
pe<;t»»:e,^ pot^tawm i^eccandi, nec liberlatem, nec m.onlem. Disc.Qui, nionlem yidere nonpp.est,;pro-
pstrlew-esseiihertatis supraB-pnatrasli,^p.. *J_,_Vd fecfOvniiilumhabet visuni. MAG.Habet ergo pqlesla-,
rj^niettiimii vero per se ^iaaiprecti.liijliiipiia li- tcm ei .nsiruihenitim \idendi moriteriv qui viiurii
berutem non acceperunt: cum ad hcc recli.udp liabet: ,et tamen si mons abesl, el dicis ei,Tfde mon-
illadala ****sif, ut nnnquam desererelur **". Ipsa r, n" teiri, respondel tibi: Non possum, quia abesl; si
«$$$!, ^lestas resumendi desertam , generaret adesset, possem ^idere. Itera : Si non adesSet, et
•*''"
-";;;;';:-•. \mmumvmm t ..,,..;.
"^ €<**>s-dere«uB ttjusmwli rtt». *
c*•'* cujusmodi »»»». considereinus
prtwum cujusiiiodi *"• Libeiiitpiu habtterunt m«». lil-eitaiein habebau. . Quia .erlurii estmss.
Eos litoerluii tui. Cisfer. eos anfe libcriun "'' Uabpertint ad recliludineiri ms.
quando-ceritriii «a
Vn.. 3.tfwti. atl< ^*1*:AddaHir'srtmtlmst. aihlaiurjali>i_iiiiL;,.*;?S,I4tMle,«»l qwc.^.di.^a-.t-tss^ Ver;ti>m esl quod
dfcis* iWt ybt;t«itt bab««riiHli.i^iii^ '"? I.,tttltt.S,tjridigcrel>»»«,
__m.«ullfts btiMg^•;****Hc-i^tedi. ift <bta,JM».\recu'tutfe ii^ daia **** Dese.ratur,tttu. desereretur
•^ ft_tm»»-d.<roi»i.»ra.v<H«l^
*»iAiiki»«w_e*;«idma.m^ivT?^^ ,-W-. Qutm|am;ojBii^,m»»'.,erib,|Bioiii',ijii
89
Oiimis '•^•iwaWut itaitiet»»»*. ciapuiu utique lilt Potuil qiiod debuit. vist., Ytctl «?<,. SfmeM,Jhu. po-
tiiitq^.iiji^tm^.^Quaibset^
cmiiwilet^i.. sitie quitjusad achi»_p^>u»iiwe perducuB»Att«ostrae mt,Bec. sibisuffici, l. Naiu el§J,ad i^ctuni
HtMnieperiiucerentOr .losti» >MM.s«ISeiat-sibiad aptuin: ei (PUMHI vCitmea tjesunf, sine quibus ad actuni
i_»t>Ft_ne peiyumiiMir liestra: t4^€B«» dtSHtit iHa, qii__us mt». cum d^ "°
dt*iim>illa,si,^ qoibttS :<--::}_*.!;,.-:.....&.:::'. •,... --.-,<. .,..•:•-...;< ;. ...',."...• .*;
 m s. ANSELMI CAOTEM & m
lnxabesset; responderet semonteiri vi'e rei^pneritt». A'invitis rcclltudo "voluiilatis non ^Ottral -auffert..
*"*' ltice; sed si lux CAttJT1'! ''-'";:' ''•: :;
quia '-***-nop posset abseute V, VV':,;, ;
adesset, tunc {wsset,"*. Rursura : si visum habenti ; Qtied ^t*i_r'._^nr«f.>_-__^_nt.»t.___«__.
mous et tux pitesens esl, et aliquidvisui obslel.ut Sed nuiic quomodo est homanse v<rtinflatr9'arM-*'
*498possevidere
siquis Uli ocuiosclaudil(.dicel se inuinhacpoteBlMe nberhm; cum ^pei^fim ha*'
motttem: sed si niliil visui ejus obsisteret, tunc sine bens bomo voluniatein, ipsitm rpctHhdin_ni Hrvittis;
dubio montem videndi poieslatero haberet. Disc. cogente' 16111311006*, deseral? MA_.Neino tWaitidfese-'
Totum ,hoc omnibus nolum est. Mi.6. Vides ergO ritii nisi ibtWdd. We^it^ui^^tttolU^ ****;
quiapoleslas videndi aliquod corpus, alia esl in vi- nemo dfeserir illam itrvitus : ligari enim iitfiriP^btbft
den te; alia in re videnda; alia ,in medio, id est ne- invitus, quia ririlenS ^otesl Hgari; lorqtieH potest
qne in vidente, neque in videndo ***!: el ea quae est ;- jitviius, quia noleas potest torqueri; orasidi pottPt
iil uiedio, alia est in adjuvante; alia in non impe- iii^iius, qUianolertSpotestoccidi; v_JJe'riut»imiwri
diente, id est cum nihit quod impedfre poss.t impe- pmesl4ttvittjs, qtite Yelfelri>npotest ***»,riolensvetter
dit, Disc. Video pli»e. MAG.Qualuor.igitur isl* po- nam orfinis voiens ipsomsoum velle viitt; Dtstl.
testates sunt, quarom si una qu_elibetdesit,,aliae tres QriomodoergO-dicitut^^Miivitus mehtiri, q»J mtm-
8488necsingula., nec omnes simul aliquid possunt B tithr ii^<>ecidatt»r:cttm hoc nimnisi vt^eiis factt**»**-
elficere :oec iameri,, absenlibus ajiis,. negamus aut Nam, sicutinvitus mentilur,sifr ihvittis tult irien-
eianqui visum **•*Jiabel babere visum, autinslru- , tiTi;etqui<iiivititsvttltmeBiiri, noleiisvultii_eirt'rri.
inentum sive poteslalem -yidendi; aut rem visibilem MXtf.Iuetofbrsitan****''invitus metitiri .licitttr; quiri,
pos*e videri; aul lucem posse visum juvare. ciftft sic vult veritaterh Ut noh mentialhr itisi -**•*
il&!,APUT 1?. .,.. propter vitam, et vult mendacium, <fuh»proptcr vl-
Quomodo potestatem habeant. servandi reclitudinem, tam; et non vutt mendacittm propteripsummenda-
quam non kabent. cium, quOhiara vttlt veritatem : el ideo voteiis, et
MAG.Qnarta atitem poteslas improprie dicitur : nrdens mentitur. M* iKtihfpieest volhnlat, qua-vn-
quod enim solel impedire visum, non ob aliud dici- lumus aliimid propter se; ut eu» vOlomhssalitlfem
lu&tiare pOteslat_m vivendi, cum nori impedit, hisi propter se; et alia, cuth iltqttid votaimn prbpier
quia noi) aufert. Potestas aulem vivendl lucem, nort- alind, ut cttm voiumHs aTisihthiuin biber* propter
nisi ih tribus rebus esl. qttia tunc esl ideiti, et quod salutem. Unde potest' forsiun -diti secufliWm has
videtur, et qubd adjuvf*. Nonne hoc omriibus est **" diterka. voTimtates, qtoia ittvitus, et noii iriviius
nptB-ttf DJ|JC;Kttlli"uU^e Mwe. i ignplum. Mk»S.'Si;_ iriPiitiikiri Qriaproifier cttitt"didtur mvitit* tneHtiri,
ergp, absente re quse videri possit, irt lenebris positi, qtiia non W Vult iritjttaftliim vult'velitaie_>i, tfon re-"
et clausos sfve ligatos oculos lisfbenles, qiianluhi ad pii^iktSlTi v^entetJiii. q^iai ilil.0 riemiheflt ittvitum
'
rios peflinet, videndi qliamlibet reih ViSibilertipote- d^r_rO rectituyiriem VolriritStis; qriia itterilieBdo
siiiteni •***babemus; quid, prohibet nos liabere po- viiiteartt d#ierere propl_i-wvilam: secundhm quaitt
testatem. servandi reclitiidiriem volniitalis propter volrtnlatem non invitus eam disserit, sed vhteris; 46
ipsam rectiiudfaem, eiiam absente ipsa rectilu-Shfe; qfiayoluntatenuncloquiniur. MHta narit_ueloqui-
quandiu et ratio in nobis est, qua eain valenftiS niur, qua vult meritiri propter vltaln; non de ilfa,
cognoscere; et vohinlas, qua iiiam tehere poSsu- qua nori vult mend&iurii pr'opt_r se. Adt Tdcirco
mus? Ex liis enirii cpnstat prsenila liberlaS arbitvii. cefte mentitur iftvitus; qftfa' iiivittiS aut bceiffiftrr';
Disc. Saiisfccisti inlellectui meo, poteslatem hanc aut menttlur, icl __Tirlvliri. est iri hk arigustia, ut
servaridi ****reclimdineni voluntatis rationali nalurce ex necessitate urfum honiiniqitpdlibffl fltft: qua*rn-
gemper inesse, atque hanc poteslaleirt in primi **'* vts enim necesse"'sft*iffirinvain occidi ant mentiri,
liominis et ariftelorum arbilrio liberara fuisse, quibus D non tamen necesse esiinum octidi. quia ^otest^no-i
'
• v: :'-r.. '. . . YAvRIJ! LECTiCBSES. : "'."
****Resiponderet se mon-em non posse videre, qnia »n«. Vicf, Bec. T.«. Gem,SS. responderel se mpnlem
videre monenli, quia ms.Cister.se moniem non posse videre monenti", qriia >" (Nonposset abscm. tiui.
Viet. 13. Ron possttm absente **»»Tuiic posset;,#_. Yitt. i5. lunc possum ****Lu* el nons pnesens
esset, etaliquid visui obstaret, velut si aliquis ilfi oculos clautlerel, diceret se mss. ei mons et lux pra-
seri. est^et aliqrifti' viStrt<*b^et,itisf qWsiltioctttOS clai»<i«, dicet se-w^^ el inonset lti>cprasetis
est, etc. ui in aliis msi. '** 1dem neque in videute neque iii re vWenda mc». id est neqiie in. vidente,:
•***•Alise tres suntmts. omkt, sunl "*•* Aul qui visum mss. Thu. Gem. 54. Bee. a_tt
neque in videttdo
euin qui visum 3M*Hainboc estoinnibusw»». nonne hoc omnibus est ***'Nulli ilaque mst. nulli utiqtie
**•*"Rem pdtestatem m»». ?/itt'. rein viSibHem, ttme potestaien»' ****Meo, potestatem servaudi mtt.
meo, potestatem hstrtc servsinili ,c~-*In prim? mss: ei-Jiidit. Goito. inpmni. ****lovitus <licitar voleus
ml.wiit.Bec, Yici;llitie¥: invitus dieitur nbfens •*•* Li^ii enim liomo fotest. el invittts, qtiia Bofttns:
uotest iPrqtteri invitus, qtila noleris : poiest-occldi; velhs outettt m»n->pote8i »n*»iligari enim po*esti»ino
irivtlus, quta nolens pbtest ligari:torqueri polest inviltis, quia tmtenspotest torqueri: wtidipoliSrt invku».
hotens occtdi: velie atitem non "^ idieitur mss. quomodo er^oJ d»pittir
««» ffon nisipotest
qriia' potest Qtiomodo
noletis facil m»s. nen ittsi votens fauit? ****Nolens vult ntentiri. St. Ideoifcrsitattim*». S.
. Wekh oolens vult mentiri ; qpjutriMiii ^itifi^am t^^
At htfc»rn_0art<roveJit. Weo com trac <^asi<me>j»_*i_iltir,judkia*seiiivitum ineotiri praft^fraee^teia.
necessilatem. M. Ideo forsilan, etc. Hcrt:aidilio ab aliquo exscriptore hie inserta mtUfitr-.: cum, in caHetit,
mu. non kabeatur. -- Uf mentiatur, nisi mst. ut non ntenfialur, nisi
«87 .:-.•' DIALQG. DB LIBERO AaBITRlO. m
occidi, si ra_ntiLur;,nec necesse est illum mentiri,. _ falsum esse. video. MAG.Qttis ergo potesl vohiniaiem
quia polesl non meitliri, si occiditur "". Netilrum dicere non esse liberam ad servaiidam rectihidinem,
enim est determinale in necessilale; quia ulruin- et liberam a tentatione et peccato : si nulla tenia.io
libet.est in poleslale '"*. Ita qnoqtie, licet .*"••invi- potest illam, nisi vplentem, avertere a recliludinc
tus aut mentiatnr, atit occidatur, non lamen ideo ad peccalum, id esf ad volendum quod non-debet?
consequitur ut invilus menliatur, aut ul invitus ec- Cum ergo vincitur, non aliena vincilur potestate,
cidatur. Est et alia ratio, quam frequeos habet sed sua. Disc. Hoc monstrant ea qua. dicta sunl.
USBS,cur invilus et nolens et ex necessitate dicilur MAG.Nonne vides ex his conseqiii quia nulla tenta-
_aliquis facere, quod lamen volens facit. Nam quod lio polest ****vincere rectant volunlatem? Nam, si
uomnsi diflicilefacere valemus, et iJeo non facimus, potest, habet potestatem vincendi, et sua>potestate
dieimus hoc.nosfacere non posse, et ex necessitale vincit ****;sedhoc esse non polest, qiioniam volun-
JIOS,sive invitos, deserere : et quod MU sine diJBcul- las nonnisi sua vincitur potestate. Quare nullatenus
•tate dimittere nequimus, et idcirco facjmus '"'„ hoc poiest tentatio vincere rectam volunlatem; et cum
nos invitos, ct nolenies, el ex necessitate facere dicilur, improprie dicilur.Non enim aliud intelligt-
asserimus. Hoc igilur modo, qui menlilur ne moria- tur, quam quia voluntas potesl se subjicere tenta-
tnr, menlri invilus el nolens dicilur, et ex neces- J tioni; sieut e converso, cum imbecillis dicitur posse
sitate, qiiia itietidacium vitare non valel sine nior- vinci a forti, non stta potestate posse dicttur, sed ****
lis diflicitltaie. Sicul igilur qui meutitur propter vi- aliena; quoifiam non signiflcatur aliud, nisi quia
tam, impioprie dieiltir invitus menliri, qtioniam fortis habet »'*' potestatem vincendi imbecillem.
ineiititur volens; ita non propfie dicitur invilus velle 120 CAPUT VI.
meniiri, quoniam hoa nonnisi volens vult. Nam Quomodotil nostra votuntat potent Qontta lentationei,
sicut, cuta mentiltir, vult ipsum mentiri; sic, cum licel videatur impolens.
vuH Bietitiri, vult ipsum velle. Disc. Non possiim Disc.Quan.vis sic omnia impugnantia volunlati
negare qtiod dicis. MAG.Quomodo ergo non est li- nostrae subjicias, atque nullam tentationem illi do-
hcra votuntas, qtiam aliena :poiestas shie suo as- minari permituis, ut in nullo possim obviare asser-
sensu subjicere non poiest? Dtse. Noane simjli-ra- -ttonibus; luts; non tamen possum dissimulare quam-
.tione possumus dkere voluntatem equi esse liberam, dara itnpotenliam esse in eadem voluittate, qttaai
jqitia non appetitui camis servit, nisi votens? MAO. fere omnes experimur, cum violentia tentationis su-
Non est bic simili.er **"; in equo namque non ipsa peramur. Quapropler nisi illam potenliam qoam
voluntas se siihjicit, sed naturaliter subjecta semper , probas, et istam iinpole-iliam quam senlimus, facias
necessilato ap.ie.ilui earnis servit. In lionihie vero, J cotivenire: non polest antmns meus ad quiutem hu-
qnandia ipsa voluntas recta est, nec servit, noc sub- jus qHseslioms pervenire. MAG.lslam iinpoleiiliaii-
jocta est cui non debet, nec ab ipsa recliludine ulla voJuntalis, quam dicis, in quo ptilas esse? Disc. In
vi aBena av. rtilur, nisi ipsa, cui uon debel, volens eo quia non potest perseveranter reclitndini ad-
consentiat: qtiein cousensum non mitunaliter, nec haerere. MAC. Si per impotentiam non adliaarel,
ex iiecessilate sicut equus, sed ex se aperte videtur aliena vi avertitur a recliludine. Disc. Conccdo *---.
habere. Disc. Satisfecisti htiic objectioni mese de MAG.Quae est bsec vis? Disc. Vis lentaiionis. MAG.
vohmtate equi. Redi ubi eramtis. MAG.AII nega- Bsee vis non eam avertil"" a rectitudiue, si ipsa
bis**" omnem rem libcram esse ab ea re a qua non vult quod suggerit tenlatio. Dtsc. lta est. Sed
cogi msi volens *"», vel prohiberi non potest? Dtsc. ipsa lentatio sua vi eogil eatn velle qupd suggerit.
Motivideo quoaiotlo negem. MAG.Dic etiam quomodo MAG.Qomodo cogit eam velle? An iia ul possit qui-
superat recta volunlas, et quomodo superatur? Dtsc. dem noUe8**8, sed non siue gravi molestfe; m ita
Vplle ips m recli tttdtnetn perseveranter, est illi vin- ul nullalenus possit nolle? Disc. Quamvis fateri me
cere; velle autem quod non debet, est itli vinei. oporteat nos aliquando sic premi tentationibus, ut
MAC.Poto quia lentalio rectara voluntatem nonnisi .. sine diffleultate non valeamus nolle quod stiggerunt;
voletitein, aul ab ipsa recthudhie"", prohibere, aut non tamen possum dicere quod sic nos unquam op-
ad id. qnod non tleliet, cogere potest: ut illam no- primant, ut quod monent **»»nuHatenus nolle possi-
lit, el istud velil ****.Disc. Nec hoc. ulla '*" ratione mus. MAG.Nescio qno.nodo possit dici. Si entin vuit
VARI__.LECTIONES.
*•" Non memm.sedoccidi m«. non meiitiri,-siocciditnr **-*Utrumlibet est in .olunlateyel ppteslate.
m»».utrumtibet est in polestate. •*»*»llaque licelm»». Ila qiioqne lieet ***.* Deserere,
**" quod »».«, deserere,
etquod »"«ltkir_0 cum facimus mtt. itkirco,_acimiis «i«».<Bec.ideirco fecuuus JSon esl hpc stmHi-
**" A qua cogt non vwlens »»**•a qua
ter mtt. nen est hic similKer **» An negavimus «w». An••,'negabis
cogi nisi volans mss. S. Mick. ad qttaui co_i ttisi yoleiis Aut ipsa recliiudiiie m««.aut, ab rosa rwtitu-
dine ****Lt "Ilara velil et istud itotitm»». ut illam nolit et istud velil '»*-Mcullamss.,et JEitl Goih. nec
*"**Sua potestale vincitur mst._et
hoc ulla *•»»Quia nulla potestas »*»*polest IKM.quia nulla tentaiio poteslsna sed
Wt Gotk. sna potestate vincit Sua potestate dicilur, sed mst. »"»'poteslale posse dicilnr,
Ntsi fortis babet mtt. nisi quia tertis habet »»»•Gredo »»«».concedo Noaaverttt•««». non eam av.erlit
»*'« Ut possit ea quidem nolle mtt. ut possit quidem notte Edit. Venet. et Goton. utpossiteaai quidem
nolle "*' Qtiod movent ntillalenus mss. qupd monenl nullalenus.
 499 S. ANSELMl CANT.A^MefoiEi*/ t>l¥; *____$'_. - DOGMATICA. ^
Immwjrientffi, ut rion sustlneatiriortem Pl servPt*''* A menTttirivltTSridr. ^ctit i^terViSiiWi^iiP^est ihStfri-
viiam ad teniptw; qtris dicet impossibile velle enm menium videndi, habetihis etiam citm nriu videmuS;
jMHtr menHrt, m rifet aeternam niorteih, et sine fiue visus aittem, crai esl opns ejus; non e^ ttisi chtn
. vftirtt Quapropter jam dubilare non debes baac '*" videmus : ila vohmtas, 'mstnimentum SciMcelv»-
impdlentiam servaridi rectitndinem, qnam dicis in teritli^s^mpef est iri anima »•»•,etrara:'____iinii -rrrk
ito»tw voluntate *"*cum leBlationibns coh_en.li.iiis, 'ilfii^iifd^yefih,i»jinn'iteHnft-l|' vriluht^tetiri'^eipo,<tffi»'m
uon esse.x injpossihilitate, sed ex'dirlcrillate. fre- dfco uSrfuisive opus ejusderri instnimenii, «011'fia-
qttenli namque ustr dieimus rios irori posse alimiiS; Wiriiis rifsi qnando Vtituihus aliqttitl. Itift IsiliiP»*"
iiot»-qttiaiidbi» est^hnpostsilrfle;seit _«i_ttlrid sttte**»* vSTriiitas.qflail. vocliffnitWiriento-tt rbWmt-'\tiii:*
dilikmtfate non possoinus. Hiec autem difttcult^snou ^dein srtnper est, qtlffttqnidveliniiis. maVero.qnite
*•**_tam-
perimit liberlatem vohmtalis: iiipiijjriare <$tpriSejh*esl ****,Krj|H':i_iiil'»-Spl4i_^~-e&'*^'
«^nMniC''^-nBnf*^"«_s_t"
-
qtie potesi» hivrtam volt.f-ta.etri, expngnaire neqnit £j_tt_m' s«pe voJriilfus; quemadmodifm vfetts, qrierit
itrvitam. Hoc itaqoe m<>do;pirto t« posse vhtere qiw- eliani in teriebrtSvet cfattsis oci/lis haberiftis; SeiriJMir
modo co. veniant potentfa Volrintatis, quam ratlo 1r__m"<_Sti"'' <|^_k^i^'aYlbeaniiiE^^'''Tfsas -riftem,id^^eSt
vcrita.is ...scril; et' impotenti», qtiam lMimanitas o^us ejfls, 'qui et vi.io ripminatrir, tsiri rtW*Mr_stis
nostra':_eWtil. SicurC-htnt rtifBcuttas nequaquam vo- --eisi I|_taiiirb riuTfteroM, elt qnirii ritimm-oie'iitfemiis^
lrintatis iriterimit libertatem; ita illa impotentia, Disc. Pfanij TfdeStV^ et ariib hantc voluiiiiixt- _is_re-
qti. m hon ob fVliintin votuntate tlicimus esse. nist liPnPm*^ 5'et jam mibt vlderir tldere, qitairie-.ejrs
qtiia nott pdtesl lenere sttam reetiluHrriem sirie dilM- ignofarilia patiefiar, decepiioneth; seti lamen' iti
cultale, non aufert eitlera vowijtoti perseverandi in proseijri-re quod incoepisti. MACCum ergo videas
reclitudine poteslalem. dttas vohiiilirrtes-esse,ihslrumeriloiri scitiect volcmli,
G*PUT m et oplS ejus, Ih qua harum duarum intetligis forti-
Qitontoao volvttlas fbrtfor sil quam tentatio; etiam tOtrinenr <^st»r^ voiendi? Dise. In^iTla*faa_tCsl Iri-
:"' *»*•:,•'-. eumatfttiavineitur. ^romentum volettdt. :M*is.Si ergo sciaS Virum ira
DISG.Sictili»_q»iaqi»a.nvaleo qnodp.oJjasnegaro; fortem, «t eo teiri^
-tefiWlhieiNW qtteu .oh-Qtataw f<»»ttererii<^ tett- nen pwsit »« iriovere: et videas eumdeii» vlrum ifa
**tti_ne,^irni al»t_a f_Mper-«tir, «_n»tnare; Na.-nsi v«- t_nent_rrt-****• arletem, ui ipse ari_s 9_S(.*» iii_irT-
Iwnias^vervaijtlireetitudiit^ foi^or esset qt»am ten- bu^ ejuS exeiilial, jitftaJtis ne illuri» niin'113 IVmcTi.fti
Urttenfe.itttpefMs;-fortmsi-illa ffeieffite*qu<*d> tenet, teherrdt) arhMeih qrittm in tcnehdo tai»»Jttirft'_«__.
..resisleret.qiiain -jUa;iasistt-ret. NsH.,_h.iii alittntle c _*MRIqmtlem uOW«ssii^ter furtehi m riir<ique-iitt>
seioi-nneritagis vel minus forttmi ***'Jwbere v«te*»la- Opete «** jiidfcayo, seil "eiim saa: lortiftitftie rt*i
tem, nisi quia magis vel minus fortiier volo. ^ua- aBquatiter trti faiebo. : fortius eiiim <_>_#ihi_»'tn
prttpter ctim mhitrs fortiier voWqa»»*debeo; _J_wn famro,'qtttm iir*riete. Sed iltt. fojflis eaf.^iiia:*»»
tentatio iiiitii suggertt/quod non<debeo-; qtiOniodo tef^tudinerri habet'; actte vero ^tts tVrriirdfeittTr
. teniMio fortior nen sit voiu*.ate mea, 'non vhJeo. qnia fPrtiter *"^flt. M*C; Stc intetTtgeV<tt_Mali_h,
MAG.Utvideo. seqwivecatiovo!un.ati_ le faMit.Dlsc. qtirim vot» mstrunTtmtiiiiivolendi, insepdraWterti»•**
Ipsnm vetJem_eqiiivoea.iOi.em ««gnoscere. Mic. el nuHa aJia vi sitperaliitem fortitudineA h»bei«;:
Sicut visus sequivo*ce'dichtir;y -.tir"» *.t voluntas. fo- qua atiqtiantfG»»*»m:>gis,aliqhamlo »«»iniis'tjttfttrtn
eainus cnim visuti., ipsUm iristxumenmruv.dehdi, id vplend». U*ndequod fortius volt niUtatewnsdeserjl,
est radiitm procedentem per oculos, quo'8en_in*us obUto«o****r<_irod minnsfortlter yutt: et ciirii oflfer-
hiCein<>t qtiaesinrl intuce : etdicimns visum, optis Ittr-qued «ilt »»**' lorthis, statjm dimiwitsqwd B*II
IttStrumenti'ipSiB8,tpiarldo illo urimnr, id est vtsio- parfiter "Vttttt et trm<.vohmtas, quam dicerri po___i-
^m.!Et><fem modo di*itnr'voluntas; ipstim mslrn- it_msactiwf3m'^
nienwm volendi, qnod est tn anima. et qnri* _en- stram^ittiiil atitjuid vutt;tnnc, iaqnani, vohmtas
vertiHiits ad>volehdum*oc vel Hlud; sfcut visum atj . actio magis vel miittts fortis dicitor, fpioniam majjis
viilendum diversa couVertimtts: etttieiltir voJimtss, vel n»int»fertit_r_i». Disc. Apftm jain tmifci_«_e,
»»»»$ejtis volmitatis, qria. estinstrttmentura voteridi, qu^ejtplfeas, it-cesse^est nl f-rfear. iiAG^idfes if i-
sifctrtdiciiHr visus, t»st*sejus visus, qui _#. iustsu- turquia, cum hamo habit-tti»rmitudiiiew votuniaiis
VARJJ5 LECTJIONE^.
»***Vo-
, ****Ul.servet m»*. et serret ***'Dirbiiare bane.. non debes mtt. dnbitare non debeshanc..
fnntate esse : ciim m«». oi»tl'. esse •»•»•Seit qoia sine mss-tei fhia »i-ad'wne *»»*:-N<wj,»>^
tem volitritalis^ipci.ftepugriare mss. noripprimit vduntatis l«»«riateTn: h-tpnonare *w «intrt feMiowm
nis»; triiniisforlem "^w-Semperest sniiiia m»»i«f Edi>. _^n. semper est in wirita **« llta ittitjiie»»»<**.vi
**»*Qttet opiis esl1»»»».quae'opusiejusest
itdit. f3w/i. jlla igitnr ivoltiiilas**4* «^ Voluntatfe *d*8rtimtioii_m
m»».'vohtBlatis «>se«ti<hiem Virtttn teneiiiem m»«; ei Eiiif.-fS»!/»,vii.Mii ita i_merrt«ii; *»" l_>«twt__«e
#__. $&. Tku:90>*tGisier, in titi^iw i«o'opere -»•*»>
• «pere^w. *•"»'^tiYrct.Gem. Fortis est, qiii iltw.fertis
,e0i^qufa fortiler m«». « Bdit. tfoffr. qtrra fortitor ¥^ htseparabitem fortittidinemfirstj in-
seps*_fbifei«_t nttlla atia vl sttperabilem fonitailiiiem mt». Ffe<r.0.fe» 15i mwi^abHtmi-etntitiamaliam
iBSep_fifabilem rortittidillfem' "**'Quia aliqiiando mse. et TditioGolkka q_ui«4i<i«aii<to .r**^k_k\rfmm\&*tts.
fihtafoIgp**w:Offfei.iirfortfor qtiod vult mss. offertur fjtioti vu-t fortitw : »»<*I*BJII., :.tgti. _p_s sUiim _««.
.•-._.•
i. - .
bnjus, quoniam agit suHin opus .;
 . "
m f:':r^;C«nWAI»60y#fi-WWi^W-:^^ -w-^V. . W
•Ifyiu tograeBte lieserit tentatiofie; Bolla vl atiemiJJV cui nuUavis aliena polesl saam aufewe reclitodiiieia.
afcetraailiir; sed ipsa ewiwrlU *"" se ad id qnod f^pesi dkimuso^iia, cumaliquisvuittraesUri**^
fortius Titit. -" '<:".:- ''' '•-:-":. nepecdatvilam aut salutem, cogiturdeserere timore
.,,-;•. i:-:'eAWJT Vai. .."' '-"' ''"':-'.• mortis.aullorraentis* 884verimem; noneslverura.
dtiod fjee Bet««potett atiferre totmttmis recliludinem. Non enim cogitur magis veiie vilam quam veritatem;
Bisc. SfaaquW vel Deus potesl illi auferre reclitii- sed «juoniam vi alienaprohibelur utramque ger-
'
dineiu MUc» Tide «pomodo non possi t. Tolam qni- vare "^ simul, ipsa eligil quodiuavult, sponte uti-
dem sabstanliain, quam de nihilo fecit, potest redi- que,'et non invita; quamvis in necessiiate» utra>a-
jpsri |B Jtifeikim; a Tokratate vero habenie rectitu- .pet^sese^pofHiastt .^^'lae^^jpi^J^
dinem, noit vatet iHauv«eparare. Bisci Hujas tme enim niintta forlis est ad voteudura v^rjtal^, quam
niini mattdite a$^tw»is mutlum a te «ationem ex- ad.voleodqnj saliUem; sedLfortius vultsakue^y^fti,
speete> MJLC; Npsloqtiimur de iila voluntatis rectitu- si pr$senj&emy^rej^itoifflj, s#ejri^t% qy.a,mjjtsttim
dwe^ qoajustauicitnr volunlas, id est quae propter post servatara veiiUlem.assequeretur,flet jii%ni
se serrowr* Nutla atitera estjosta vokjntas»,rrisiquae ^erita,:quibp ^ mj^a^iim lin^^r^,^-
vuittj*$§ <#*>& Iteus-wU eam veUe. Disc. Quaebec .deretur8?"; proeul dm^io mox virium suu^ien^am
IIOA^Htlf piaoe injusta est. VUe. Seryare itaque^B a4 s^jrv^pfern yepitaleiii J»bere: cerne^u/,. ^e^i.
reetit$dinem.»Yoiui'latispropter ipsam recliuidinem, Apexte hoe videtur» cummaiores y|^|^x|ibfr#t;8"'*
est tmiciupe «am scrvanti velle quod Deus vult ad vojendum saluten} aetejnam prpples;se,..et veri-
aiUM veite.. Bisci Sie oportet fateri «»•. MAS.Si tatem propler praemium, q^am ad solutem.temppra-
Detw***' sepsh-albaDe. rsclimdinem ab aliettjus vd- ..k»rn.6^r¥8ndam.;v..,.||^,-.i.,-...- , '-, .<.i. «'*.-(• ...-'-.-«*:..-«•..
kmlater anlf voiens facit hoc, aut nolens. Disc.iVo- ,' . €*P«TJL :!:*;- :« .'-hv. :'.•- ':
tens Rwt potesl. M»c. Si ilaque aufert alieujns; vo-
Quomodopeecanfiil ^''ur^usfieccati} it qttod ma'
Iwiiii prsetiAaiareetttiidinem. vult qatd facit. Disc. ; j#s miracutttm $, cum Deus reddit teciiluttmeni
Abs^dukio v^u MAC.Utique ab cujus *"» vojiin- illam deierenlijquam cum morluo reddil viiatn.
tate vuit separareeanidem rectitudinenrt, non vuit MAG.Seraper itaque: batiet rationaiis^^-natura
«Mn "*** retfitijdiiiem servare voktntalis propter Lberum arbitrium; quia seraper habet potestarteni
ipsam rectitudiBem. Disc. Sic sequitur. MAG.Sed servandl rectiludinem volunlatis, proptef ipsam re-
tam<posi;iimestservareboc niodo rectiludiaem vo- ctitudMjem.q^ffivisaliquando.cum dirficttitate. ^
kn^tatis esse. oinnrserVaiiti velle quod Deus vitit ,eum libera yofainlas desentfreetiludiaem,' per4MA'
iMniH^sette.Disc. Sr positum non esset, Ha tamen Q cullatem servandi; utique post servit, peceato» per
esse», M*& Ergpii Deus lH* saepe fatam reeiitudi-: impossibilitatem peeffe repopqrandi. Si ergo fit *pi~
nejMftllit-ab aliqoo, tion vuit eura velle quod yult .rilut vad(;n£,et.non rediens (F*ai. LXXVII«39^, qtnj-
,eu» velku 6ise.:Niftirt»«sequentUi8, etnHrtt impos- , .njam qui>(Mc%pec&imir*erm!&e*tfe4tMti^J<mt.\iu,
,St).Qwippe,8icut nulta volunias-; antequ^ Iraberet
.CleiHa-iesiitHdis^ voiwrtatis atrfeW^Qtwd tameu rectiludinera, poluit eam, Deo non daiiie, capere;
<ace»4'iciJ«n qaando aofl fac^« itacum deserit«acceptanfj non fotest earri riisr Deo
uon djeserattii. PorrodiakaiasrTei icntalio, ideoo*!- . reddente recipere. Et majus mirattilum exislimP,
«ttwb^, ftcepe, swe -romHlatm^Mpsam vincere, . cum Deu» votuntati desertam reddit rectftudihem, y
et a reeutttdtne, aaanv tenetabstratere; quofliam quamcum rnortuo reddit vitam ainissam. Corpus
. «asi pronviUerei".'-1:ei aliqwd aut roinaretur auferre, enim-necessitate moriendanon peceat, ut vitam nuH-
qiw.l inagis quam ipsam reclltudineni vull j imlla- q^uamrecipiat; vohinlas vero per se rectiiuttinem
teous ipsa se. ab illa '•", quaift aKquatenus vult, deserendo,merelurul Hlasemper indigeai.Et si qiis
avertem"' 8»Di^ Stc planum videtur mihi 'quod sponte sibi mortem- infert, non aufert sibi; qtitod*MT
dici^.uAmkilcontra posse dici **" existimerrr.
'' nanquam erat amissnrus ; qui vero roluntatis re-
CAPDTix.". -\,„;,;,;!, P clitudiiiem deseril, hoc abjicil quod ex debito semper
Quod nihil sit liberiusrecta voluntate. erat'•••'servaturus, Disc. Verum.valde videq qiiod
;., 4Uc eernis itaqoe aibil liberins reeia voluatate, **•*dieiS; 4e seryitute. a«a servus>it'**'• peccaij,

':'"'":'r"^:^ r-T ''';.',:;- ''''*:!';' ' './.»•.>. \7 '', ',<* '', •:".'•'•""
'fl^^TP!^-:
*****%>se«wnvsrtit msi. ipsa converttt' ****flii.Sic oportet fateri, qux mtt.VkL Gem. Bec. 8. Mich
Ot«rquie ****,lliMt'lveHeiiSiitaqaeDens mM.Illum *e|IeriPit. Sic o^mifateri; K. Si DeOs**»*Dtique
si •A-a^ujus»ns».'utiqueacuiu8 •*««*Nift»vml e:um Wuj*;GUter. S.MtSh. nbh vult eam W^, Si Deus
lMic,»»«i. m'B^swpe falain •.'*»** SinlS^oIontaie;!»**- Sr*e^tfimtaiem *M*Nen permiwerssl,!»<*.Gem.
*»e? Ffcf. !1^ proniiiieret »*»7 ipse 4&rifkt?fBs*iipf» se ab illa ****Stih, posset averlere mfs^tdlt; aver-
•t^ f **»ftki«iEr^i"posse htn. coiitra j^psse dfci ! »*?»JGum vuit nteiitiri «*»».Gem^ Mec. cun>,;a,li'quisyqlt
«entirl »***?A»ftormenli mttlVici. Gem. Bec.Citteriaul tofmettlisfrf,Mt Utrumqueservar^ iWl*.utram-
nue servaTe '*** Sinemora depntaretur, »wi: Sine mbri traderelur ****Eatri majores vires exltbere mst.
fam maibres vires exbiberet: »*•* Peccans sit Wtt: S. MfcA.et. Vict. peccaiis fy **••.IRatlonaBs-homb m«.
r.irtenaiis Batnra **•*JSonaufertsibialiqriia.i^M«««*. Vict.jGem. Bee. Son aufert sibiiqflod »" Ex *'•*
(ksbhderaiiHM.exdebiloseniper erat' *»«*yaldeyerum est qopa ms*/V Quia
servus ftt nu*. qna servus fit.
 m s. ANSELMI uMvmimmmw$:mm4,^iMMkTKk. am
.i^ fit«it-:peccatnm; etdeift»pc«ibitttatCTee»tpera«di^<AfUtsempeftitatetfiMawtlibertatem; ita semper habere
dfesertam reetitTidinem, nisiai» e», a qno prius data «videlur itlam «ervitutem. MAG.Jsta serviuwwrt est
•^'orM-raMiMiiV^ e^iit'*feH*<*fcniim^ nisi impotenlia iion pecosBiii- Sive eiitai***»«Sca-
^Mteirvconsifle*^ mus eam impotentiam esse retleundi ad rectitudi-
' nemsire impolentiam reciiperfliidi, autileram ha-
; -;: -:.-•' '" -<»I»DT•«;• !<"-•-.-
- fjtidrf m* terrkus mnaufefM Hbmtimt^ittH: ^ndi reetitiHtinem : nos ob afttitl est bomo servns
Sfe»fcSc setrtehtia «ul Wftvreptessisti essilltatifl- , peccati.nisi qtioniam perhocquia»*»jioqnit redire
ftetrt*nleaw, ttura Jnm pirtaham1*^ eiis* st^HrtWi -ad rectitudinem, aut reciiperare, ani iiabere iflani
'ftwrrftrem sdmper Mbet% *»T*tmfii^H: 'afbiirh\ .•.M^iK»np«i^tiwB peceare"* 8, Gtmrautem oabct
1f|iiare?i>nmfserv?fMeWefcptmimihi poslmV, neforte •«t^demurecttodiuem,)imn^atetimrmtenliam nen
Hhertalf *»**plfsefefabr're|>%iiart viieatar. 'Chwaue -pcccandis ^Juare qnando habet r^bHXnem,iU»m,
enm>; Sefltcet Titec iifiertas% sbt-Wfis,t^lii ^lutt- -riiMiest jmpetis peeeaiti. Potesiatem^autetw servandi
:
tite, s^nfurriqnaiiV-fi^ fiwlkwiinemfsemper habet,ei mim<reetisjidmcm Ha-
Sferg» seiPttfs, qirohiMd!iiiTreTi? #it si Tibe*; qim- tbet,ff|2|et«a*n no»habet*»*', eHdee*»emp*esl
%e^s«l^ fiitet-ii:,#u#d*fitiisiit ^mmem>^wS» ^l0miilttA
lim%t ^felljtjfm' l^ii^imlNenr, sme -r^n|naiitra' et B *eciitndft»«», -.magis «iiciiuritmer Mcireo ^tonfjnn
' ,«b ako*"* ti»!» rt& po«i^ iatiferrif qtiartd«i*ltt*et:
sefvu*;$& ejllto.^tthiqt^
tis rectrtifdminn eapere, etim ribn habet; seil sfernper ;qiwm mlHSseiwus^eimihabet**Mj^ttt^trem^
estejnspotestatlsservare, cnmMbet. i^eriiP^quia quiaim.twt^ie^racriperare perse, «f)»jmtk»4iPn
redire non potest a peccalo^lervtis est; et perfmc babet r tate esl, <ac si Kpwerascnr ihomo itum *«r
*•*»', qnia nbslrahi-nmt potest a reciitiidine, liber .*kest.'tif magis dkhpr baiwe patestatem vkierodi
cst. Sed a peccato et e|us servitute, nonnisi per -sdeffl^propier Imc-iqnia iaiueri 'itlum potest, «wrt
flRtmv potest rever-ti; -a reciUti.iline vero, nqntiisi ,adest,,quam dicitur/ cumsoiadest, habete imooten--
per se polest averfi, et a libertate 1 srra hec perse, -6flmvvitteniii'*»?*«Hlen,:«|ti^
uecper alium petestrpcivari. Semper enim natura- ipotest eujn facere sitsiprmeiiteirr. Siciit enim etram
Ittor-IUier eslad semr^amirflotitfldinem, sifeam quandp solabestyhnbemus iniiobis vistim qtioHtem
Itahet retwtm qttamjo, quam s8r^;iwfl1taliet'**". vriJemosicitmiades»; sic eiiam quawte vohirrtstis^re-
, tasc. -Sufficit mihi ;lwee^«» k»ij«stibei-lalis et servi- ctitudo: npbis, deest, haiemns dameB m *** nobis
ttuis.iut in eadem iiotnfue possinl esse, simiri facl» ^til^inem intelligendiet' volendi, qua ea»' pos-
«pwcordta. ^, sumns seryare iP!>p|>teri8e,qim eam hatemus^ilt,
;<
sjeiit q«ando nobis ^ilhil deest ad yiden><Jutft sPlem,
/''ewrjr^ \Z.^'i".'':\ >Disi^NrsinmHtfa-
€ttr,eumlwvmttmrfii&tt reetitudinem,maghdieitur cptsv tjrHWjjnluimifsiio notf Mbeitfms
li^;qt^em^^em;m»m^eim^tm; q^am, jllam; pptestiHem,4«am imbisitVit {yas pnei«Mia ;
..c?meamhabet, tem»,b.0mm;mm-::Mqm^®t&»n. sfe tenttjmmodo quand» aobisilla rcctilado deest,
potestpersetam ree§^tfitf'*t% .... ,,..':, tunc baberaus iilaTO-impeteirviam,qiiam /teeif ns%i»
Seii miiltum npsse desldbso cnr quanrfo nen -ha-bet ejus ausentia. Semper igktir Jiomo:haiie* trrbrtrii-Ti-
rcctiimlinem. magis dteitur liber; qoia fmm pPtest bertatfim, sed nPtj semper senrt» est ptjcestti ;"sed
ci ab alip aofe,rrit curjt hahet, najrii enm reetitudi- quando oan bafbet^rectam voitimatertt. ©iscirSi In-
riJeoi,liaij«i^sej^tJ»;,gtit^ teiite cogHassem ^ra -sur^ ^ta stmtfVaip. 3J,
jrJj&aceperjse,. cujii ,npn bitbet. ,P*r hticenirrfcifwia qiiando yidendi potestatemiin qtiatuorpotestates dis-
. rjed^e jflpa, pptest, a ,|1««eaJ[©v «sErtis,, esl; jBetvJiec . trihuisli, non bic «itibitassem*"': quare feteor cnl-
., wH #>W$J npn.t^iest * i^titnplBf,.liteiMest;. .pam bBJjtso^bttalloiBsmfi-e.MAG.Pareartitilii-mfire,
«U.sjejjtfjiunqiiain,a^afcjjjpjefft, sMial^; itesiiw- .j>ii*!»V^iii«epS:i«a,>t^:4ieimi)B:,s^ praesentia«*»,
QManipoiest. redire, si non habet. Qnaprt»pter,:sic- cum orms erit,.uaimerisiijtm nobis neeeSsenoirsK

."" Dat» «a ,0$«. data erat •^•.•Qiuajain^puiatom.^

me jam puiabam *m Semper hahentem, mss. semper'habere •***Forte liberali mss. forte iibertati *"
fjuamlibet**"aut liber »«*».quam liber "'• Seffus.est, per, hoc mtt. Thu. 90. Vict. Gem. 54. Servus est, et
per hoc Quam servat.
t,7t
non habet mss. et iVi(. €ort. quam servet, nen habet. *"7*SuQicit mihi ims
mst. Sijntcit-milii knc Mst. S. |f/'c/i. Cur cum lipmo-nen hai^rectitudinem magis dicitur,lij>et,>quia
cilni habet non poiesiei.lulerri; quam cum eamhabet ser->us, qulaeumnon
recuperare. m. thter. Curciim boitio.. quia cum habet, jjijii pot^sl et aufei;rlrnabetnonpotest earaperse
quam cttm, etc.aj jn,Sdi(.
niit. Gem. U.et w. ctir. .«ujia cut.n haket,j»r:sc pph;Dpj^if ^ro ractiserjire ****Imppteiiiia. gto emm
mst. 1itti)ptenHaBpn peecamh. SiHejujni ^NisiMrBoejiafem**. nisijiMiortiainusfj«?e qaia w£k
recupwai^atolhiibere il.iam mtt. Vtster, piriFto;3)ii;t;|ate^ ?» aila.Bbfest^mowjn^i^e m*L
J^thtm-teecar-e *M*Ei cimi nonfitiljej g«*.Tft»- .00. elcwsi eliam nonTia^t •***:d5bni'amab JtMrn».
TO. qupWijmab iflo •**** Qttoijiat«:sijrytis tot^ ^
?.•1'«« Winc c"ui seryuf halet nw. Cister. mifi «ervus tnne i^m Wd)et W Gw.hoiiw cum sol adest m*.
b0m.Yie(:Giiter. cur homo cum sol abcst "*8 QuPniam dicilur, cum soi abest, habere impolMtia»» vi-
tiwiNliintt.Ykt. Gem.'Bec.'i. quaiii dibituf, cum sPtadest; habereimpotenliam viaertdi *»^$a^u&Aaii,-
liim in^wjw.habcmus tamen in *»MNon haec dnbitassem niss. non fiie dubitassein "'! Tibi
sed mst. ubi nunc, si ,**" Sic sint pwscnlia.. hujusraodi mt». sic praesentia.. nabueris; /taaiea ntioc
m' .!Mvi*.w; immmmmmmmm^im^^ -w
repetere. IhscGratam Iiabee tnant indulgentlain.j A nitione, quod non sil necessarium ad eonclurtendam
Sed ne mireris, si ea quxnOT eonguevi*™*cogilare, liberiatem arBilfii fattoitalis vPluittaliSrBr alfalia
iton sonl mihi propler illa hicludiiur, et alia ex
**** ur^r%^dj>'qB^rii s^rjme^ exciiwl^uda^ ^u^fiemiu^r
omnia ad iHlaeiitlum inMiMi-^t^m^StM':k,d^ ^ cluiiunsurtJ ttee^tfwatXiiis uliqtie.nec indjgens est
CAPUT XUI. bacc noslra difBnitio. Itane libi videtur ? Disc. Mibi
**••quid
Quod potestas servandi fectitudinem to/an/ohV JȴIK qtiqaefperiecla videtur. MAG.Dic ergo, si
pteripsamreclitudinen,,sitper(ectadi$nitioliberlalis vis amplius de liberiate liac, propler quam imputa-
arbitrii. 4ur illam habenli, sive faciat bonum, sive malum.
MAS.Dieadhuc si qutd in diffiniliene libertalis ar- De bac enim sola nunc nosier esl sermo.
•
lntrii;)t«iyn>£i?^ m >:;,( *^0^!^SP^¥^'
adtoe^<tdiqMiitu1um in**soIHeitouliani sotpaihac:
Iiemuspoleslalem servandialiquid; quaelamen libera Disc. Reslal nunc ut dividas eamdem libertatem.
itoo est, ut aliena vi impedUi non (possiivQuanijeb- _ Quamvis enim, sfcundura banc dimmiionem, cmn-
rem, cum dieis quia4ibertas arbitrii est Botestas'-...-munis sftbmni ratroiiaiiinaiurae; multum'*" tatnen
servandi rectitudineui yolunUilis propter ipsam re- differt illa quas Dei esl, ab, tflis quse*rattpii»IU crea-
R
etiludinem ^ vide ne forte addendum sit, «quad jlfajh ^tura» suiit*»,f; et iH»sab invicem. MAG.Liberias ar-
jtoteslatem tam libcram designei esse, nl iiulla vi bitrii aila est a se, qtiae nec facta esl, nec ab alio
superariBossit. MAG.Si potestas servandi rmfttrai* aeeepla, quae ent soliusDei; alia a Deo facla et acT
«m. Mkiitiatis,: prepter ipsam rect*tudimjiu, »hV •IWttt<*I'1«|..'fl*4 **"
«WS^Wi^*..)fM*SH!0BrJiWft
fMttdb ,an*itki,ppssetv absqueilla quam pecspeKi- autem sive accepin, alia cst fiabe^g reciitujjinent
auu- j^rtalev^apediret ul quod dicis adderelur : , -o^am seryet; ttjja^i^^ ^ejja-
sedietm-dtetAidiiliaitiosic perlcclasit ex gtiuere et , parabililer; alia iiiseparabUiler. lila qujdejn quae
.disfesiiiits, «t nee minus aitquid elaudat, i.ecplus separabililer tenent, fuit angelbrum 6mpium+ anie-
%aamHlaquam quterimus<liberlas; ttihil illi adden- quam boni conflrmarentur et mali cadercnl; et est
don, aat demetMiumiateWgi.fMitjsl. Est eutm pc- omnium bominum ante mortem-,'tjui habenl recti-
teita», kbertatis geims. Qaod antem adtKtum, est, ludinem eattidem. Qoasvero tenet ioseparakiliier,
servaudi,-sepa*srt eam ab arafti pelestate qfiae IK>U i estelectorum angeloruht et iiominum. Sed angelo-
«84serraadivsicuiest potestas ridendi auiambulattdi. rumeleclorum; post niinam reprpboj-um; «i howi-
AoVhmdsMvero,rectitudineiii, seenevimus eqra *?**ai iiuitT****,post morlem suam. ttia aatetn^ate caret
fotest^^imtndi aunim, etqiiMlquid noa estrtt^i- . Q reclitudine : alia carel re^uperabilKririalia ifrecu,
^tod».i:P«r atMitamgirttin»-t.volontatisy segregator<a ''perabiriier.QtKe recuperabUiler caretViesttantumin
.peiesMte<sBf*randirecUtadiDem-aliaruui «eruoiyut , iiac vita oraniura horainum iUa careitlMmyV»^iquatn-
vtsgae,aut.epittraBis.Par hoc aitfem qaod «"ieutm ' *»iriHaro•mttWnen irecuiierent. Qtiie*«tem tirecu-
^ivoplerfeetittidiriem i0sam,,diviuitur«poiesia.e f" perabiliter caeet, est reprobotum,ko«iaura. et ange-
«eraaili recttlodinem tvPlatttatis proeter aiitwVut lorum, sed aitgemnjm^^fost^iiinjnii; et^boittimim
«oaaseavaiar propter^ecuimm^ aut ,uatiir;diu:r. , posl batie yita». Bist^ ^ diffloiiionejei, dmsione
Servat «nhu nalai-atiter cattis rectitadijiem voluu- libertatis lm)usr Deo «iiweate^c itt«Mi8«i^c^
tatisvetmv.«nat eatofes s«i«Stairt>do^rjiaum suin»«ibi •»»*:«H-nikii.quea» inw«i>e'<p»d «eeesse 4abeam
><tiea&Msiatitom*%aw^ deiiii»iaWrn»gafe.*<** , •;. <•/ *>-'
"
-.* :.' ?.: '\ii:.l\Lv~ ,/;^;.VAB^'LKTIQNeS. ,' '". ......'.,'..' '..",'W<^V •'!'-••
».»»»<>Hitweyi w»ajii*^c«|i^
uus. secr«vimuseain m*DicqucwuesimM.uicergosi ""Rationali ciwtiiravelnaljjrae.multuin mw. raiio-
naniialurae mnlltim"*»***A'tionaiish«iii^ r»ri6rislis 'cYeatdraisultlm**.'Wu.mwiJPriaifecre.a-
*'tor» stmt *»*• 1M: 'Angetorttm.--Faeta m»». est Angeiorum el homimMii. Facta n **°t,Sed Afigelorttm
eiectffliiM,
*"' psstreproberum ntiiiam; elJiominum mM.sedAugelPrttm *"' postruiniim fepr^ium.^et hojni-
wun Uuuiinum carenlium tnt*. iioininimi jlla eareuljum Sciiicet Angcfe«unim««; sed Angelorum
'»**•Mihi salisfecisti mst. sic jnihi satisrecisli *MVM»i,Ciiter. Bec.H.ExplichTMBtatusdeLibertaW At>
.
Wtjrii,ediwsab Anseiuio Arcliiepiscopo Cai^wrk^v. >, ,,
 #7 g. ANSELMI ci!^*^^ m
i*?.-s:«,;S«t:t<;-.» i.,: s<.-*i::-;>-r,-.:• V : ;: ,' ... ,-:,:;- ;.-r--'i..<„'.'<..'.;•-_=-!:,
;<; vs:..i!".:«.^'J:>H .,". ,-.-.! . 'i^:,„, .,
••S •-!. I; ,-'!WM't; ,>»# .-.''j._'< •.-.''-.'. '":" =- . • ,-' , /'- . .•;•.,...:.'',.-., ,,;-, .-, '..'. .,,,/,, .".
' '" "
'£W-m&i*-i1riY! M taSHPW'JUt'9" -
:..,.-., 92&M I4X& I&JM&JbljIJll

- -;"
"t;-; \r :v;'^
..<»/.-w-:,v- ,••«,» : .••1.-,j .,f!.. .;.:.,!<..:...'..:-: ,' iDE . ,- • •

tO^OBWA P^CIESTII ET fItiOESTINATIOSlS

;:;;;.-
:.;: t;:;:::::;:;:;»^

;::.*:.'::,;:;:;c::':: OT.iwff' **|W*l®''"^:'.::::'' '; ^;^'-1;-

" --. "- r JT,. ,-.-.., ; .- -.,.1.,...!«;-. -,- .' .- v jw..
. ,.-. 1. uj. -,.'..- « ^ . . -.„ , J,.- -1,j i.(* •-;->
' ' - * .
DbwibuS-''IH^tj^r^tiiiW^tiilviW-.(fffibrJnDei prae- A te, hoc ipsum praesoit Deus, qtri prat>scit<«<nnnra fa-
sMe^lb atqtte rj^B turajqtiod autem pwesett DetiSjnecessitate fuiiH-um
•
Tiifofn ai*tWumr^Ugiiare vfiileWr,qtipa «iiM ©eus est, sieut praescitur: necesse est itaque aitqaid esse
1
iflyaTOiu? a^^ ScriV ' fottirum sine necessitate.NeqBaquam ergo reete ia-
"<-•-•'>« '-;•: ,M' videiilur praescieiTiia
@df&i<^e¥£r teUigenlihicrepugrtare
qitam sequitur neeessitas, et libertas arbjtrii <a qtia
'-.' T''.i\'i^'i^^^Slj^y.''Yi - removetur hecessitas : «pioniam eitteeesse e*t qu»d
, »8 COISCOBDIA PB^SCIENTl*BEt CUMUIIKRQ, < Dens praescit fulurum esse, «l Deus praescit aliqwid
' >'"-.''-', - ;..1-j,,i»*|iPi;i;,:,; <i,-.>.,. - : ; i esse""^ futurtim sine omni necessitate.;Sed dices
f3i¥. *T.^-N^'rerm0m M ^ptarttkmitt tikertati mihi :"Nonremovet tamen a me necessitatem pee-
: *rbtirii:;-quin t^&>pjrmc&,}m#;:liitMre f^VMW • '
candi, vel non peccandr; quoniam Deus -praescit me
., ^lworf^itMt^jttqji,ett>» ne^ttiqte fMlurum.
rteccaturom.veiBOBpeecaiurum : el ideouefiesseest
meipeccare, jSi pecco; vel nott peocare, si uon pecpo.
arfcitrittm repngnare, <womara,ea;quae Deas prae- Ad qtrod ego :Nondebes dicere,:Prteseit_«eiieus
sei«v ueeesse>e«t esse: futtira,etqua» per,hberum ' peecattirmB taatum, vel non peceaturura ^ 18; sed,
-&rt»itriura.6uBt,TniHatiecessitate p^oveniunt; sed si *^ prsescit meDeus peceaturum sine uecesskalie, vel
i*pug»airt !!8*,i(iu^ossibHeestsimui el praescientiam non peccatarum -.et ita sequiturquiasiveipecca.ve-
Dei«sse,quaw>mnta.pt^ideH,jHaUquWperIibertalem . ris, sive noa peccaveri», utrumque sine necesskale
arbttrii fleri. QuaeitBj^iessibilkassi-abesse inteHigi- erit; quiapraescit Deus futurura esse sinenecessUaie
tu«f repugnantia, quae*id«toriiuesscpenjtus.remo- liocquod«i>it. Vides igitur non esse jmpossibilesi-
vetur. Ponamus itaque simut*es$e,,ufcprajscieiUJRini intiiessepnescieruiam Dei, per.fuam futwra, quse
Dei, quam seqtii necessitas fuiuraruiu rerum yije- prasscii, dicuntur esse ex neeessitate; et liberlaiem
tur; et liberlatem arbilrii per qaam multa sine ulla arbilrii.perquam multa fiuntsine necessitate. Sienim
''tmemmsi*•*•"'^ri-^MMdfjiir *H%et videauiHs eslimpossHjiteyseqirituraliqmdiii^ipo^ sed
;^^$ijij^ _ tiulla najsciiurexho^ JinDOssibilitas88,*»rt)reita4 :
«st impossibile, orilur itide aUudjjnpossibibjle.;':.•' Nohdumaufers a corde mep vim net^siutii,cu.iiidi-
; fmpofisibrlesiqtiftlemefj^qiwposito aliud knpossibile cis quia necesse est rae peccaturum esse^ ,v«l uon
^quiMir. Sed si aB||||pest futuruiu siii£ iiecessila- peccatunim sine necessitale, quia hoc praesti(| iieas:
VARIJl LEOTIONES. .:^.:,^:
****Collalumesl hoc opuscutum cum mtt. Gemmeticensibusel tribut Victorinit otim notatisCC 9, £E 15,
et RR 3, uno Cislerciensi, et cum editione Gothica. — Gem. C. 19. Vict. RR. et Cister. Incipit Liber An-
seinii Cantuariensis Archiepiscopi de Concordia Praescientiaeet pr.rdestinaiionis el graliae Dei ctim libero
arbitrio mss. Vicl. CC. 9. Liber Magisiri Anscluti, Quomodo liberuin arbitrium Praescieuiiaeet Praede-
slinalioni et Graliae Dei noa repugnet, i» mss. Vict. nuita ett pariium aut Capitutorum distinetio. In
aliis mss. et in Edit. Gotlt. et Coton. esl distinctio, sed nulla Capitulornm ****Carabotnts. Cisler. len-
tabo «W1 Videtur quidem mst. videntur quidem **•*Sed repugnant inst. et Editio Goihiea sed sirepiig-
taant .*!••Sine necessilale m». sine ulla necessitale 861°Fieri viuenlur mst. Vict. Cister. lieri credrni-
tor ••;l Haecrepughare mss. bic repngnare *•»»Praescit aliud aliquid esse sine mtt. praescit aliquidesse
itrfurum sine 8°18Peccaturum vel non peccalurum, sed mtt. peccaluruin tantum vel non peccaturum,
sctl mi*. Victi CC. 9. peccaturiini vel non peccaiurum taulum, sed *M4 Sequilur altud impossiblle »<**.
seijuilur aliijuid iinpossibite •*.»»Ex bac impossibilitas mtt. ex hoc impossibililas
'«ori;: .'. ..
{hiy Vide stipratib. 1, Dccas« diab. c. 21.
 '
509 . Jij; (XM&OJl^ 510
neeessitas cuim videlnr spnarecoactionem velprobi- A critali juid, non ex necessllate, el qitia neeesse est
bilibnem. Quare si necesse est me peccare ex vp- fuisse omtie quod fuit, et esse quod est et futurum
hinUte.HUelligo me cogi aliqua occulla vi ad yplun- essequod erit. Quippe non esl idem rem esse prae-
talem peccandi; el si rtoh pecco, ,a peccandi teritatn, et rem praeieritam esse: prarrterriam; attt
volunlate prohiberi. Quapropter necessitaie videor renresse praesentem, et reni praesentemesse praeseit-
mihipeccare '*", si pecco; vel non jpeccare, si nini fr-m; ant rem esse fititiram, et remftiluram esse ro-
pecco *"T. ttiram, sicttl non est itlem rem esse albatn, et rem
rem albam esse albam. Lignum enim nonestsemper ite-
CAV.H.—Quomodo' neeettt tit este futuram al-
quando Deuspmscit eam esse fuluram; et inmen cessitate album, quia aliquando pVittsqtiam-fierit
voltmlatem ttberam manere : el de duplici neces- bum,poluitnon lieriatbam; et postquam est «Ibum
siiale. potest fteri noii allmm : lignum vero aHmm, semper
Ergosciendum '"*estquia saepe dicimusnecesse necesse estessealbum; qttia nec antequam sit, nec
esse quod nullavi esse cogitur, et nocesse npn esse postquam estalbntn, fleri polest ut albura simul sit
quod nulla prohibiiRuie removelur. Nam dicimus, non album. Similiter res non necessitate est proe-
necesse est Dcnm immprialem esse, et necesse est -sens; qtioniam anlequam esset praesens, poiuitueri
Deura non esse injustum ; non qupd yis aliquacogat **ut praesens nou esset; et postquam est prasens,
eum esse immorialerri, aut prohibeat esse iiijustum polesl fieri non prcesens. Rem auiem praesenlem
*•*', sed quoniam nulla res potest farere iit noa sit necesseest esse praeseniem semper'; quta nec prhts
immortalis, aut ut sil iiijiistus. Sic itaqtie si dico, qttam sit, nec postquam est praesens, potest praeseus
necesse est esse te peccaturum, vel nbn peccalitrum simtil esse non praesens *•". Eodem modo res ali-
sola voliintale, sicnl Detrs praescit, non est intelli- qtia, utqttaedam actio, non necessitale fulur» pst;
gendum quod aiiqiiid prohibeat voluntatemquas non quia, priusqtiain sil, fleri potest ul non sit fultira :
eril, aul cogat illam esse quae erit: hoc ipsum nam rem vero futttram necesse est esse futuram; quo-
qtie prtescit Deus, qni praevidel aliquid fulitrum ex niam futurum nequit esse simul non fiituriim "*'.
sbla voTUniale,quod yolunlas non '"•cogitur, aot De praeterito aiitem simililer verum est qtiia res ali-
proTiibeiurulla alia re; et sjc ex jibertale *"* fti, mia nonest•***• necessiiaterprteterila;quoniam, an-
quod ift ex vohintate. Si igitur haee diligenler intel- lequam esset, potuit fleri irtnon esset: et qtiiaprse-
Iigunlur, puloquia et praescienliam Dei et liberla- terittim seraper neeesse est esse praeleritum; ntm-
tem arbitrii simul esse nulla prohibet inconvenien- ninm non potest simul nonesse praeteritum. Sed**81
tta. DeutoUesi qtiis inlelleclum -verbiproprie consi- , in re praeterita estquiddam, quodwm est inreprae-
J
«eral, hoc ipsp quod praeScirialiqtthl dicilur, fnlu- senii vel ftitara. Nunquam enim fleri poiest ut res,
ram esse pronmiliatur: non enim nisi quodfiitorum qti* prteterita est, fiat non praeteriia: sicut resqate-
esf prsescitiir, quia scieutia non estnisi veritalis. dams qu-ppraesensest, polest fieri non praeseitsf et
Qtiare ctrtn dico qttia si prsescit Dens aliquid *"*, atiqna res, qnae non necessitate fritura est, polesi
JfJJ4nccessees4 ilhid esse fubirum; idemest, ac si fieri ut iion sit fttliira. Itaque, cnm dicitnr faturtmi
awam «**»:{Merit, «xnecessitaie erit; sed tiaeene- de ftituro, necesseest esse qtiod dicitur 5 qtiht ftt-
«essitas non • cegit, nec prohibel ahquid esse, attt ttirnm nunqnam est nonfuturum : sicntquotlestdem
nofl esse. Meo enhn qnia pouitur res esse, dieilur dicimtis de eodem. Ctim enim dicirausqttia oinnis
ex *"* necessMateesse; anl quia ponitur non esse, bomo esl homo, aut si est homohorao est; antotnue
aflrmatar **'* non esse ex necessitate; non quia album est album, et si est aibum aibum est : he-
necessilas cogat aut prohibeat remesse, atrt non cesse est esse qtiod dicitur, quia non polest aliqnii.i
esse. Namcom dico : Sierit, necessitate erit; hic simnt esse et non esse. Quippe si non esl nocesse
'**' fuhirum
sequiluT necessifas rei positiooein *.*", non praece- omne fntUrum esse fulnrum ; qubddam
dit. tdem vaiet, si sie proiiuniielur : Qaed erit, ex non est futorum: qnod est impossibile. Necessitate
necessit-tteerit. Non eriim aliud signincat haec ne- . ergo orane futurum, foturuin est; elsi est futurum,
eessftas ***T,ntsi quia quod erit rionpeterit simut non fnitirnm est, cum fulurumtlicitar de ftituro : ged
esse. Pariter auiem veruin est ouia fuit, et est, et "** necessitale sequente, qux nibil esse cogil.

VARiiE LEGTIONES.
**<• Videor ,inde: peccare ms. Gem, mihi videor inde peccare wji, Vict. Cutor, niiUi vj-
«Jeor..p eccare ^" Si non pecco. ntst. si non . pecco et ego *"' Ergo sciendum mts. omtiVcrgo
*"• Aitt prohibeit esse injustinn ni*s. Cisttr. aut prohibeat enm esse ihjustum •-*•**Sedrotuntas
non mst qnod voluntas non *"' Quia sic ex liberlale mtt. et si ex libertate '"* Si praescit aliquid
mst. si praescit Deus aliquid, "" Id e»tacsi dicam mst. idem est ac si dicam mt. Vict. E E. 15.
idem est ac si dicalur . *m. Ponunlur res esse, dicuniur ex mst. Vict. Cister. ponilur rem esse, dicitur ex
*»*» Aut qttia ponunttir non esse, affirmanttir mst.Vict. aiit quia ponitur non esse, aflirmalur *"»Neees
SiTasquaerei positionem mi*. necessitas rei positiotlera *"' Sigiiificat hic hecessitas m«*. sigriificat hadc
necessitas ***Srriiutesseei hbn praesens msi. simul esse non praesens ""Simul etnonfuiumm m«».si-
mulnonfulurum ***•Aliquanunceslm«. aliquanon est ""Sintulessepraeteritum,et honessepraeter-
iiiim. Sed mtt. slmul non esse praeteritum. Sed ""Omnefuturum quod ftiturum: quoddam m«. omne futu-
rumeSsft futurtfm : quoddam.• *"*Elcum futurum dicllur de futuro, si est futurum, Atturum ost, !>ed
m S ANSEbtfl^Te^AACrrfc^ $fr
*attV^^$i(>#«>**^ \ «puiffte;fofwV opeHftetur",qiiathvis qabd firlt, tf&eiJse
r i\*KesmiatepH8rede&l ied teqxeate. . sit fierf, Ut supra diii; ttam, quoniam iwaesi atita
,.#1» «uiteminttu-uwukittKjOe^6^. noa semper iK
peccare, ipiaffi,%t*fleqiioj&ilondeVt;tu nb»est
jW njiaHnitMt*^i# Pmta«ftiicei: t^rjcalutn VoTuritatfsneeess^rium, sicut velle noh
.t^CM«fj(*<M ftttnr» e*t;iapopul#< non Umea, neeetv- esl hfecbssartum: lahien verum est
•Jt«(£t«fit.:se«i(io.<#etiesfr'^^ jtjuiasi vuft bbjno
peccare, necesse est eora peccare; sed ea .necessita-
(Weu &at, *tUoDsl.est iwtura; W. AiiquaBd» ,ver» te
qtiam supra dixi (Cap. 2) uihil cogcre aut protit-
«tt,, «timisilexnecrata^ fcere. iUrjttttqtHt4vak iibera^voktttUs, «t potest ttt
«i, itMiieummm futt^sm ortamspiit. Si ergu ctttn
ito*^^ pp*est:jhoh:'**e***j «i/ tiecesse esl eara vtrBe»'**.
Mce«t«tfti« iiiMMm pratMwtio de»«e iutura boc
Potesl nanique nbh vette anleqiiam velit, qtiia lihera
-SModo,seditio «wrs i&tttja,: neeessitate futura esti;
esl; etcumjam vult **•*,non potest non velle,sed
watf. ortus «olis cras fttturus«j neceteiute ^utarus eaih VetfeitfeCesseest; quphiam impossilHte ittc est
jM,:aeditk>quidero, qua^iMn «^ex iteeessiute,
•ota s«>fu«flttaB>mmta^^^^ iulpsuni siritut et VeHeet non veBe. Qpns vertVoltjh-
quiaiiu- ta\T«;ehi «Jatumest tA
jttMtt^iltiWtfailieitur : *iem« tsrasliitiwa: est,»«e- qtjba viilt stl, eijfjj&ljnbh vjiKt
ndn'six, voluntarturri sive sponianettmesi; mip-
«owtiiatji fattinatent:&>» r iaa *aro: aofas «wakut me-]fr it^m
spunUnca vbltiniate It: et bifariarriest neces-
eossuatit^is, JrtMrtiSjItiljjttigiMir, seRkei «t pesece- sSnum, quia ei
vbtbplatp cogilnr fieri,et.twpa /it naji
AnuHiqim&qa: twn ,• esse-j Hkj«»e»ifBerit. ejMta«e- polest strnttl hba iferf. Seil titts'>.rieccssBatpsA: facit
cetre «sl «tisM^et ^ra^ ,J..J. , -•. '.& ,--:,-r- .-'' 'ai ».' ,;±\ri'"< K-i*
voiitnlalis Broertas,quae,priusqiiam sint, eas cavere
qttfiiitMiii^lei«c«4i»c«»sjti«e,|tt^t»m «st, -quia iutu- Haecoriirtia Detis, qtii scil omnem vpriiaiem
rtw wt><Qua>pvo»i«f,«um.>uic>^ JJeus pbtest.
eVnonriisi veriialein; sicut surit sponlanea vel neces-
ptwaseilfutueuwiineeesM esbesse fitttjwm^ non as- ' '»..• *:<'''-,;t;>i;? Jt» :--ii,!'-::,::*.<-'• !'i.i :*v.j^-.»
t^i)ii^'.a.?,.seHHj<)r3«iD^e>ti«c«etitate futantn; «aria.viitei^etsicuividei.iusunl.liacergpepnsiilera-
sed roi» futuraw, oieeessttale.«sse it^ratn* :*£«ii ttone pafainestquiasinepmni repuj|iianiia,'ei betis
et mulla fiant, ex libera ^vplutitat|,
e*iwpot*j>ii^twwn«mii IUMesseffuutisuw*- Jdem prascil ornnta, ileri potesi ut nunquam
.sensus«liV;Si 6iCi<Ji<ut#r>: Si ##** ptteseit ttliqmtt, qqae,, antequan» stnt,
et lamen qttodammodo siinl nece^sitate :
-M« aikkindot/wiiriimviiiiwiiiamt»mw<^«i4ui«UtgitJjr sint;
fM.uru*hfjjjMR noa est«iiad proes«(re*)aaMsx^itttu- quae necessttas, tit dixi, desceudil dc littera vofuB-
<rtua; et ideu «w^?(^cUF^s
aIiqtiiAt>eeesse«st illud ''tate.';;.;; "\,.;t;;";';;,:':'';::.::;:.'
.«ssefeliirujW.Meaiergesetitf«r^qtHttwprjest)iei»iiam C*p.l V.-^ipr<r«rie»»tt«fliM>t^ui^r«m iiiatK^r«ftos
,l>ei, wift«tt}essittt«ri^(iai»«sW^ O i, m&WWPfo i, «^^«M^^r^attV W*MP-
hid ex necessttdle.
«iSrOHHiia ftUur&pr%sciat,,noi*tame*i.0r,)'>^ t:;:,:,:-3' .:•;. t!;W-w«:.j.:-'u... .-•:, .*.•».':'••-W' •'::>
4uki« nfiqessMste» sed^oejj«m^ntseik ex Hkeca .C^gjtosiei ,n«t^i,eiia« J«^
nt4ianaj»tveretttttm vohiataU .:f«tura.. NoUndtira .Deusiejttteex J>>««essi4ttte,/seu tfuaidam it«»i«x,ljl»t>(r>
4tj»tipfw«itajua«!>(«cjKi^aB«ef«&tim =40)1« ^-is^iiJMAS^^ttlttatfitrw- »)^ viii* a«<A»%i^eBS
qau4 wil ;4u neeesse esfeimaiuto Milp kowneui aiiquj^^ve'i^i»4i>iiiv»l»et^^
^twdvuitii et.^ii^ necestieett #**, esse/quii- jl«m.|»t?issejii1i>Pi*f^>^^^
^tti* Dmjjvv«k; >iuueoasse est «iwa^^aod viifefcinmn jlK fut^vjrtj^^e^-tins^
^kitt,qiias-&«iitNta tmbdit tananj» jt^oiuittaii*«t . ut««i ^it«#»qmaj)t»iJ ytjmit^l v#l«fcnee,l>it «|il
^siivitikAMtyttiitia vait tmjtfimil, Quetijamfiitim .fa^iit ^liqtiiti*,, sedjvUntufA voa^^t^Jteii^ isi««
«jlted.D«t»t#«k, tutApoUstJtm^sse^-euei vuh tw- wundujiiwm^veteeajftpfoie
«t«mtvahwi«t«m wtiiVcogi .Yetpt^by^HttreessiUie i^iel»i«oA««i«^k^^ negari
«4^vpleii(*tli«^:(ei.aJ twm irtfaitdum, et wli «ue- -«etHMt«etre^iiati!:twit<ettacit*, «t pntttdiequjevefet
«t«m seftti .vAbtaittteiit:;tiim: ^iecesse.est, volunu- al^,fa»ti«i>)Quar^i«etre«tqae pRescireDei«ec«B-
t«m>esseti»b»nm, et essettjuPd >i»tt)t.Jn ibujustnodi si4at«imirjietkuftt«aii»tts,qw
«f>goverum «it q«j|3ijfr(»ftimtflat>tt, opus.tpeceati, D teeattttatmBit«ftiii««^
quoil.svittt ii^p ifacere^ quainvts uoa «eeet«itaie VAiU aut laci«t, inseex IttwMU, t^«miifeiet neees-
velil. Quod si quxritur de peccalo ipsitis volontatis, siiate: quod si absurdum esl vel opinari, non
cum peccat volendo, ulruro sit necessiute, «espon-- imjtjessitate esl aut non esl, omne quotl scit Dens
dendum esl quia sicut non vult necessilate, iu non aut praescit esse vel non esse. Ergo nibil prtbibet
m peeeawm ^etonUtis ne*essifcte.,Nwcne>i^ti4rt»i aS^s^Wy^^praetloWa^ nestris voluiiU-
''
ppmMt jtaiitun !***^f^t^X^-^^^ff^. lijjps etaCtienlbus fleri; aut fnm^

[>. :-":- -i ',',':'::',',- ^A^M^oNtts. ;--!':., ':,:;'-: .

IKSM?^^*»*^^.*ymW**^*^i^mWi JM^m%^***- ^smWS 1

. 4>p*J|»
W^r.«for,Tk«^^|UBhlA ,f?|B*91
(Blt^^jajjl^aa^ T«»»#»-
-*»G*«^P»V.
*»?«•.itjtfltc.
;||»H»,.,»^TOv*T^*rW?^^i»»5r
^•'ft^^lg»-
*C%>)tttJB!li^ f«*.. Jtct-
i3.Ci5fer. «ecundum ©lernitalis. . praescientiara '"* Sud lameri vullmi». sed tafltum vult
sf$ ^ ^>m -'- »**•
ram^irnilrttim t^t. qmtotvis fiertsse si* «tee tftlo*^nHu* ex libert«e ititbhriiaHtnia^esti !»*«*«&,
-
<>dr«Wpriescit:,totneffmiitia «laittnuBa necessitate; SimemWnquamvisiri&enwu^
sM' Iftierii vttlUniat^, q;Ueiriaflfeo^ib supra mort-1' aftytJidVsedUiilnm esitj etjtanwn iri^eirippre >Ssit«t
sfialri<C3Ti.tJ."N«Wpet^hflrura;«lt»»motJoaft> ; eafaKa^ JttWreBi^ teiereiitate
•
qnid esl ie*HtielriaJte* ei neties^tarte; CtJWmtitta in«airi?rteqttit,i'in:tero|tore atiqua>^
smr*** qoavretfp^^ •
y<silBiv«ifem-tn>^
•
Qty»iiaiiii|tttiitog^ »j^(ii^& B'liilrV:, (Jrf^ ailire et' absquffmconvieniprttiaf qriamvis a<ateiriibi.nriH^it ~
ajjireftJaeimistameri, ctrnVIrSiisitaliqriisdeibcdi nlsi prassens, n«nf^esttamen ilhtd praestSnS'terape-
ad tocum1; qtift idfemirt ,Wtadife**4* «abtre. Au» ' rate-; skwtnestruhi; sedaeternum, fnqup'tempera
eMm tie tocb, et «lil adttJcmri. tteni : si eoitstde- • cwwta etmtTlteMtir.Siqoidem, quema^lmotkiriK»^- -
remiis «^m siibaliqba parte cmli, cum sem|j^f'« seW tempai) cmninr^^tmiitem^^iTm »quafm wqviiSNi
co^iSlutHraitdo ad eauldbrapartem T^sAiet; victeniits litetteoOS«ilt;itff-atiint^
ot^temfMS et q«» «ant m»qimlit>el'1e«»t)«re'«»*.
qu^ide^Ib^JsestaqOoi^^
uii; eiiWeiMUeijWrei ee«%mtempbrc app"ro^mqi.ar, : «^^ <et<t»a 'attt^ApwfDttiS)
«j«ih^>4»e>atf
^Mt^^mMMtf-
a •^betoflgwiir. Patt>tetiarii cursam ejut nPriigno- strea, ptwdestinayit, «mavit; jwsttfl^itif wafni-
rantito;fqiiia'. isi ctJStBiricPrisfdeWmtiS, Semper I^(ieavi«,«ntM korom. priUs tmt >]jott^as-t»«u#^
trarisfl$ e^entall £arii ad prietiutem. Si vero < cst^ sed tmiity^MBMi^e»«Hi^*pBr>ww>tfi ^tttt«Hf ittteBfei
ifabw e»i»: aeterriius« s*um SlfiHtl';in^qt»
t<^^a^tkt>i^M&iM3*, itlaii^diin; nisi ab Prientalf atf;i gtjitda.
occftleniaTefo,:e?"sic semper contt^ flrtriamentitnt stWtewnfe^fsimtrfsBiTt^v^
vau^,'etltcet iafulus, cttm fliWanieuW: qubdfpstrm • suiuMiversis in iocfe v«a tettpotibuS. -tJt atJWm
in P&ntlis |rfarietis certiitur. lta ergp niflla orilhr ostenttertft i<Jem Apesloi>*snen itta Vffftii^ipW
repdgiiaiiba, sisecMntRiro|>raedictas rationes asse- tem^li <sigm#eatioriepwsuiste.; ilta ^ti^^ >|l«i»
rfm«s id^ni atiqiii I esse BtieeSsMe fuldnim, qula futurastmt.nraeterili tt^perls verbo'|irDntitHitf*4l;r
esl tuiitrhm) etnnfla cogi neceSsitafeessb fiittirum, Nowdmneuitn irnos prae^(4t artiue-naSiAttiiWs,j*Wfj
nisT >&necessiui&, quam sopra dixi (cap: 3) fieri leHHioraiitervovavit, justiftctivitvmifnifteavlt. Ifjntfe
J"'" '"
atibera yoImiU,te. \
. ^ •'- :.:':;-, ', '7 ' :> .1". ;: ,/ ,'::: ';'"'".-.•' ,' ,:,.:: cogwosci potest eum,' propfcsr ihdigefititim yeriri
Cht.^.r-Quod
' sariaet multa,tn SrjriprtcrifdiVtmfttrneces- sigitiflcaniis-aetetviamprsesehtiamr,-''Hsfjnf^ftsstPv«r*iir
imut,utalitid, per comparationem adteter- ! praeteritae signiflcalienis; qtjtonhiiir*q\ja»-> Wttpprtf
*iHttet*~, qmeem ttmpore tumHbera, elpotieitt prtetcriia «mt^ a»fstrtiltwdiwem fttt^fftr&iiiilK
.dt0Rt*ttte.; ...**i;',-~1: ,..:l&'; }*, .J,>-.:,,A'.,-,.'.: .,,p ' OIWHBO immuiabHia gtmti' In lt»e>»Si^m*em«WSgis'
C similia sunt aeterno p.^esemtvteii^rtiwt^^j»?!*!**
GonaiMbiitermitm tjm, qt&ptttieiiriitmfoteruW 1 quam praesentia ; qnoniam quae ibi suiit, nuTitmaju
ifmWfty f HitW attquis ttslema^ qufti -iiuitW' pesstinlnon.essepiaest'^ia;sicut l«i^
1 non valent
unquam pweteriia non esset praesenlia
quarnlvi^WfqwaiWiy nrit^ ^detMur ailqWs •focert'»' ' #)rf>«9«f^ot^o(1l>j|^
lltifcmvolaattle tt^e^moriinr, nc«'tjs* qned1"**'1 firiAf««rifki'fM
: Wjero «imt^itriPvvc^-neees
t^itii-^btimiV^^
tf**>>Bmt mt^i&r^im* rifefyeriiatfM • jrtuiwprpnatrnisn; i^btmthtm ^^'Itpitlr,'
tf«e ei^fifcertsitesfre*i«»?esrtlat» everiiat, >WiSttri-1 itf qttafiyai^se^^mhey^nm^
(Smstftstitse «***apfltt s* immuUMlitcr t|nod rtpml it*mtHat)ilrtw-*«", hOtt«e«Jn^mv,teiTi]pu«, in qttft1
tottfbtimi ptittst^n flarmutari jWuest »*w Tate'' m»Hseriopersurif vbluntates et actiones ntgsthri: iH,
etfem etf-ijeW HUIOT gtctttHkimiJon 8MHt% nonesl» ttecesse eas-«s#vitu"
ettn^m prt^e^tmtticaA tm tdticti',- tflbft: ©*JOJJ 1 s»p« iran est necess«ut aliqtiandP sinti
'Ntim",hftlV
vrttxit et^pnedettma^itxnformetferi imtagfttkFitH semper scribo aat voto scribere : et, stot, *rm-
tmyutlHipteprimogtnittttinmtltis fratribus.Qttot , lioniH^oaBfriririyotost^tere^rnfm-eS^
a*temfimrdicrtmm&, hovet veeatit; et quotvoeavit, D me scribcre-aurvelle scribenitlta neCesSfelion e%v
ket-ei jtuHfieatit; t/tfs* aatem jtMifieavk,iOotet Ufatiqoaudoscritvam; vcl vcl?mser,berei Ciihi autein
mafnipeimtifiom. vtn, S«-5f>>:Itoe qtrippe propo* refiahi' atiter esse *"*^eognosfaW'trir-teittpor»
sitamVeecthidtmnqitPtivoicati sttiH^sahctf, irrtetepj qriamiff aiterhhaieY ut «Rqtrando verurn »tt iqtfbiiiahr,
riHiBe.Tn^nPn^prKie^ium^.Tiilrrrti»; sVstf allqtiltHnenew itHetojVere;quod est ki aelenitlatfyf
(aitfrtM;prais^ bl»tftw^M^^l^iWr*! ti^W^Tol^fH^errr
:' v 'I.i?...-/ .
- ••_• :•;• '*n^timixumi\ ;.,"'

^Wab^i^B^STlatfe
t&mNl ****** rttrl >»*mrod nts*. VtVtiiiPn ^estqtmd '»*T^eitit»*;'yi(i»t«ii', ^stilrii mt*. Wettiatvdki^
.^^sUltfitjse •^'Auittiien)^ ;-mufare fifcfcestnrtti a^ mimiitwn. .^tart f(>^
l»j^'«1i*«^«#q^ Va^^^^^^^^
vft^-tJwn^risoftniijf *«*; ^f^ntitf^Vei* »•»»
tbitt|»re (^iar ^«tttne-^e^^
Kribere volo »«*. Viet. non volo scribere Kes aliler esse mti^ res Um aliter esse *•»»Et qiiod»t»tt
 5*3 - S. ANSELMl «tWWAft.AM^ 51«
tetB»iiH^B(>«y»^#tVtio»j^;: B«Uamliofle ,*«>.»lyper^iiligaltilB »^4W4ujiit)ia ; ,ibi ^niiiyesl(r
gari videtiir skiti^r- «»3tBe»*W aliquki MJ*em>?>ftre gajtdujftikpi:,aj^ijfiB, e<ikaec liberlas jjjideragilur,
es^ rtut«WteW, qiMtdM pst4sw»u4al»il«,Quimte ut^d^j^ii^^^ oste^denda. eet
11«. HMT^ «P&et^ te«tA«re,,., jii^ij>,; *a^jsia.lj^
i&t^tMMfctftWein^^ quitlem iiis>^a,a^i%U WP»V^J^i^-M:.M><,»>J«...
atnfntK tempore, el «tse .setnpe^ 4* *t^*«4!M v«ti^«4is^(tpj^se. stri»|a., i%iberias aiUem is,ia
et fuisse, vel ijjlurum ^esse Bpetindum tttupus, efipoi^tasservfwdir^iibidiiiein vaiuotatis proptcr
atttue uou fuisse,. vej um».tfuturuai esse. inxiex- ipsajn rt^t^dioelii, Quas tJeifijBijtpnes,, p*tf» ipe
nitate. Siqukleoi ,non difp a)j'iuid. niutquaw tjsse a^is ra^ouiljusf monstrasse: Pjrierejn qufclem i» _
ii»v,i«npore, quod.,scmper ;e>* ii>,ajturpilaSe; ised > ica^tatu {eajp.14)^ ,>ni^n.*f«j»sjsae.yi^i>U!>j|'';;ail<tv;;>^^
laattun iu «liqttOn-teiapp^.uot», esse. Not», enjm vprpiu eo,jjueni «didi (cajt.3,13) tie kac ipsa iiber-
dieo actionejii meam er*siinami nuilo letmiot^esse; tale; jn qttp et^w ostcns^uu esj (cap. 1>)«juomoilo,
ststfhodie isi«tmtw«egfl.eaiu»S8seiqj>«e;l;im«!as«(B»er n-juiralUer ,et inseparahjijiler sit in hpmine h|a>c
e»i>Mt:aiiefHi.late.Et qiiaHOp8^ ^amuS' fi*i>e »ei lilwilas,»qiiajnvis npn ea semper uiatur; el (cap, 6,,.
fnlmnuqtiyijiMSfeftliqtuid,:qittt? j» J^ppreiUil aut 7* JJ,),q\w*d dl'iU.fiJjrl«, ul.uuUa.res hotijiwi i^<ililu-
(^ ^Bt»iaj»eriBi«s.itl^dittJ* auk iu-hita3io,wt>4oA Itiiliiietn pnEtlictam, id estjtistitiaiii ****,qi|»m,liai>ci,
ibi>esse; t^ta»*amfli^iafii«:vel 6Muro-modp,dic»>< vale-ji, qtiajvdiu liac libej-ute yoluerti 4iti ? itftferre.
mnsmoji JUi.esse *' «a»d«iW ittdesmeuier, egt H.tm< Jttsta verp-RPii.ifjstiiaWta^, sed injlt s^icaijiilis jji
8
pcaeseuti mo4p-t ifthisfvt3«#ull» .vittour adversari p^jlicipiopiyai^^Ut'*^ iti^»% ;^l*>^ii^us ij» pa-
c«rt*arieitais. Sie, uitq«c<sm uUa repttgittutia dki-, ro]Usu,.pi>i^a^i^^}^ ; oon lat^ neces-,
silaJe s S»<HI Lajaiuaj» **•• illam prppria ypiunUte.
twtali^uiAesse ijattaWle.i« lemp^eauie^atpsU,,
qtHgl iu«*»jHiijale mauet imiuulaWtiter, nqu ante- Sp4 qiHmjaiiij^Ma^ , cpn-
tl»w:*il<r.yfl,,|>D»l<|Btt«:;««l; sed iu!e*ij»euler, sjai esse re*lilu.iiuem yoiuntalis, qttani dixj: qnas
qujanibu est ibi secimdoui....k!iBBijts;.!j%M|-:JiMM. reciiluilp limc litntura esl iualiquo,, cum i^e /vult
ipsttra ibiest «eternalittjr, 4piia-; temporaliier ali-, quod Deus vuil cutn yelle : palei quja pet^seamdera
tjjtid et esky.pt, anieqi^t» f 6" «ii^po&g* JIOIIcsse, rectiliiiiincm noit potesl inviio aufer»re; qupniam
sietttjaradixi. SuSScieuter ex tus,.,/qt^ uon potest hoc velle. Sed neque velle potest •*.**itt
j*lp ftatere ifltiia praf^enlia.D^ jttf,iiberuui arui- eam babens; nofens nlla necessilate eam desferat,
lt^«m ttequaqitam invi«e«)i jepitgttant-; quott ftteit, quippp vcfcl UIuiptitm velle, ^pd yult eum vellp :
vis.aftteraitalis, quae, cjaudn.pnutp terajtu* el quae, n qubd esse ncquil. Seqtiitur crgo Deum,veUe itoc
SU*Htn^ii>lil)el l«jiipor& , , , .,«,,.,.»• ,,» ..- ,. J rep-ft,;red.an»,votititoJ<*u nd,TOlen<Jumrecle, «t «d
—- <ie^VV4u!iBiupamdt}iu i:cetiliK,lui*ui w».iibtjfamy;aua!
]£ff C\p. VI. De iihertaie ad eh qitte suni talu-
***** ;i » tjjandp i^lest^iitMl viili,,iibcrei facit qtit^.fatii.
^thm^tta^mv^^umif:''
>.;:.;. ,*;.-; S>.'i'»;-S.M.j
»,:-!,.!'.-»>j!»<" :,',<»'*«,:1,-'i-','i v< '.
s$e*jpiw^^
atfeit iiun.,, ,wdej|(ljjii^ mm r^gnaiitc.pt;i p^^|>,Mtt,sic«l Jt^p^HVt?11^*^
aritUrii .^m^e*»ner k-5>^ crediitis,koiit»,,.el,quid tijffi^v^-wwp mi\*: WW^M. ?%»ft#*'rte'«i*»i
rtM^-WWirt»^^ ejiiiUfjitemej^,^|j^<ip,,iU. ^pnju^i^^l^J>j est just&,*ft* voljwiaf ^iike/-
l^Mil^^» diraWT..ib^insi'fe^!^M«lil^il«W Jtlwis- tafe^trij, ^ijisp
i^e^.arbi^^ tliciniusjljbeji^iem ypUinUsi^pug:»*^,,, SJLI dpseriy rectku^jj^Bfc,.^.
l)aJ*ereloqueudi^ aul lacendi,, el, ijo,jejiis afbjtrio qjl^liie* «aamIiberp scrvct arjjiuii^ liabel. a.ljiiuis-Ht
esseqtudjiorumyelii. In4>lmibus^^ cordftiHt ypri^tW; tfeiicatw quia hilclligif tvcium
liiet; dicjtur liberias ct aj-hiiwtim ,:,qii^pnoti,seraner est,eaiiiarejyerjiatem.Jlic$tiqijeiectitm.jaiii! Iwljcl
a^sunt,. aut ad saltiiem, ani,maj ,noWs n^s<iar«. yoiiui^em «l re0ty»duiem,vpiuuUlis. AJind auiem
sttjU., I?rp illp.aiUem arbilrio Uulitm,, el prp Ula D e>J.,ypluoUs.,;«*aliud recliludo, tiua recAaesi~4cc©-
ljber!a,le isla venlilalitc,qii3osii,o; sine quibus kpmo : iliialjtis;,e.l!, nisi meuliaiur, miuatuj: iiUt.BtO{Aeuu
sptefW !*Wilt T^MiWP*^^ Vitk-itttismmc Hijsau%«;sseajjijirio«tt d»2$ejrai. viuw
(•^oqiieruiUurluuUi quia piUaul «4 saluleui vclt|aip- prp j.ecU^t«Jiae y«liuHaiiiv; an rcciftuJifieiu ,jjri»
* Hat>^UBjn «ihjl vateie libwuuiarbitwtjui^ed tplam vit»..LlipcWt>iujttw,. quad^t.jij,^^ ,
necesi>Uaie»npi^j;^i,«^ Uberum«*>,;a^ui^.MUjt^, ^^-^ifitrre^i^
ergo itpii salvalurhomo, pos^itani ad jntelljgi|ii|em tudp, dooel recliijidinem ii^meksdei» reciitudiiu6
VARLE LECTIONES.
in m«. Et quia fuil in "*• Videiur posse simiJiter tfts. ^Vdctf9. videiur similiter posse mtt. Vict. 3. et
15. videtur posse simililcr '*" ln lempore esl riiutabile m*s«.in lempore esse muubile ****Ei quando »»«.
t'i*/er. Ki quouiain *c" Aliquid est et anlequam mst. Vtct. et Cister. aliquid el esl, el anleqo.tm
.**»VI^'M,fP^ mjjtudin»ai&m-
«di«tonwid«M justitiam,;t ^"i.Alt Au^elisvm«». Viet. 5,%,efGUter. e| A^^s mt*. Vid.13 in.jtage'^
^;»et,«ssit«*&.vait|i iiacessilaUs: vi,nn»jellenie, sed^ljBiitiuin^m**. r»ec««|j»ilei^«-»fceni^i;;*^
tiu5HUa yifle^iKJtea m.,, ^^'^^««^..««11«, ppWf ^^lti^MVvte^^
ttSsiiiw^mM. quod f*ttu. IJade qutmue ajienissiine "" & mtt tHM tjtt,
-
>-*-- j|k:tt:.,i^# ' '
Ittsta^...,» i.i -,.;•,••:. ^« ., , ,s,- '.,.. .••• .... .. .'. ..',.:; ,'.' ;.,. ,.;,-_,
S*l DE CONCORO, PRJESG, DEfcCUMLIB: ARBITR. ^ 51«
amore sempw esse servandam; et quidquid oblen- j tinmalis verofaclt qnpilsitiiti sed tton itfttodriiata
tlilur ut deseratur esse conlemnendum; alqne vo- stint. Nam omni rei essi-jtui-.im vcl Wotiam, esi nli-
lunUlis est ul ipsa quoque reprobet ac eligat,,quem- qnid esse ""} nuili vero rei estesSe all(|iiii), injtis-
admodum rationis inielleclus tnonstral: ail hoc tam vel maiam esse *M*.Siquklem bonunt <veljusttira
enim raaxime dalaesuiil rationali creaiurae voluiilus esse, esl justiliam habere: qtiod est alitptitl. Maltini
et ralip, Quapropier idem volunlalls arbitriura , ut . vero esse vel injustumY esi non babere justttiam
eamdem reciitudinem deserat, null.t cogitur neces- qnam debel habere: quoil non est aliquid. Justiti*
titate, quamvis mortis impngneUtr difficultale. Licet nanii|tie aliquid est; injusiiiia vero niiiil, situtdxi.
enim necesse sit aul viiam aut rectitudinem relhi- Esi atilem aliud 86TS bontmi-, quoJ dicit^wcont^o-
quere, nulla lamen necessilas ileterminal quam ser-, duro, cnjus contrarium esi inaliim , quiid «st iiuoiti-:
vet aut deserat. Nempe sola vohmtas: deterininiit, ibi modum. Hoc mahim -aliqtiantio nihil est, utc*e>las;
quid teueat, nec aliquid facit vis iiecessiutis., ubi aliquando eslaliquid, ut doior. Scd hoc maium, cuia
opcralar eleciio sola vohmiaiis. At cui jioiiesi desc- aliqtiid est, Dcum facere nou jiegamus; quia ipse
rendi rectitudinein voliintalis, qtiam habet, neces- esl, sicut 1,'gilur, fnciens pacetn et creans mahtm
sius; palam esl quia non decsl servandi poleslas (/««. xi.v, 7). lpsenattiqiiecteal incommoda, qutbiu».
sive tiberlas. Seniper enim hacc potestas "••libera i iexercel et pnrgat jusios, el pimit injustos. Ilaque
esWHaecestenim libertas, quatn esse dixi (Dial.de de illo lanlum inalo 86T*, qnod est injustitia, per
lib. arb. c. 5,13) potesUtem servandi recliltidinem quam dicitur injtislum, certum estqnia .nunquam
volunutis,- propler ipsam rectiludinem. Hac ipsa esl aiiquld; nec alicui rei esl esse aliquid , injustara
Bbertate rationaljs nalurae, et arbitrium liberum et esse. £t, sicut peus lion iitcit iBJusliliam, ita nou
vekinus Htera dicilttr. facit aliquid injustura esse : qui tamen facit omnes
CAP.VII. — An Dei pttcscientia sit a rebus : et an action^s et omnes niolus , quia ipse ...faei^ res
ies «tnt ab ejus scientia. Kt quomodo mala sint a quikus , et ex qUibtts, jet per quas, et iu
a Deo. quibus fiunt; et. imlla res habel uUam pote-
ResUlnuncul consideremus, eum Deus omtiia sUtteii)volemli aul faciendi, nisi illo danle. Ipsnm
praescire -sive scire credaiur, tilrum ejus scieniia quoqu.e velle, quod aliquandp jusluin esu, aii-.
sit a rebus, an res itabeant "" esse ab ejns scientia. qtiamlo injusliim , uec est aljud quani uli poiesiale
Naw, si Deusareimsiiabet scienliam, sequiturquod yolcndi el voliinlale, quas Deus dat, iiiquantuiii esl,
iite prios sint quam ejus seienlia, el sic a Deo ripn 127 boiiuin esi, eta Deo esl. Quod tunc qtiitiem
sint.a qtio neqiteuul esse nisi per ejus sciciuiam. quamlo ructe esl, bouutn et jtislnm esl; quamlo
Si veroquaccunque.sunt, a scicnlia Dei sumutU 2 vcronon rccle, hoc solo quia non recte est, inatttut
essentjam-: Deus-foctor est ancior esl inalornm ope- est et injustum. Esl aiilem aliquid recle esse, ei hoc
rum **6S,>elidec-non juste »••• puuil ntalos : «quod esl a Deo; non esse vero recie, nou est aliquid, nec
tton suscipiraus. Haec autem quaestio facile solvi est a Deo. Nam, sieul cum aliquis ulitftr gladio, aut
80" gla-
potest, si pritis cognoscitur bonum, qnod esl jiistriia, lingua, aul potestate loquentli, non csl aliud
vere aliqtiid »3sse;raalutn vero, quod esl injusliiia, dius, atil lineua, sive potestas cum rectus estUO'
«mrti eirere**T»existentia. Quoil in fraetatu (cap. 9, rum usus, aliud, cuin nonesl.rectus; ita voktnlas
li>, 15, W) de casu dialjoli, el in libello qtiem tte <jua itiiniur ad volendum, sicul raliooe uiimur ail
ettnceptu virginali el peccato-originali tiittlavi, aper- raiiocinaiultiin, nonest aliud qttandp.qiiis illa recle
tissitne monslravi "T1. Non est eiiim utjustilia utilur, et.aliud quando non recle; nec magis nee
quaiilas, atu actip, ant aliqttaessentia, sed tantuin minus est hoc quod est essentialiter, cum est. justa,
absenlia debila: jnstitiae;. ncc est nisi in vpiuntale, quam ciim injusla est voluntas, per quam dicilur
ubi debel esse jnstitia, Per qtiam volunlatero juslani aut subslaiitia aut at-tiojusla vel injusta. Sic, itaqite
vei iiijuslara '•" dtciltir omiiis ralionalis nalura, el facit Deus in onmibus voluntalibus et pperibusbo-
quatiibet ejus aciio jusla vel injpsia. Omnis qujppe nis, et qupd esseiitialiter sunt, et qupd bona sunt;
qualiias, el, omnis aclio, el quidquid aliqiiam babel P,in malis vero noji qupd mala sunl, scd taiiuun qiioil
essentiam, a Deoest, aquo est omnis justiiia et per essenttam stmt. Quemadmoduin cnim uon est
nulla injustilia.: facit igitur Deus oninia quac jttsia csscnlia "TS rerum, nisi a Deo; ita non est recia
velinjusUvoIunlalc fitint, id est Ijona opcra ei mala. *"•, uisi ab ipso. Hujus vcro reciiludinis, de qita
In bpnis qnidera faciiqitod sunl, et quodbona sunt; loquor, absenlia, quac esl injusiitia, non est nisi iu
1
TART^ELECTIOSES.
""• Semper enim potcslas mss. Vici. fenipcr enim baec potestas '"TAiilres babeal esse mss, .aut
res habeahl esse **" Et actor*•"• malorum operum est mss. el aoclor est malorum pperurii "" Et ideo
jrisle mss. etidep non juste Omnino carere msi. omni carere ,6TtApiissime nibnslrayi mss. aper-
861'Jnslitia vel injustilia mss. jiistam vel iujuslani 86T8 Est justam vel bonam aliqnid
' lissime monstravi '
esse m«. esse justam vel hpnam est aliquid esse 36,kEsl atiqiiitt esse injusiani vel malarii mss. est esse
aliquid,Injiislara vel malam csse mts. Vict: 13. esl aliqtiid esse, iujuslam vel malnin esse *8T*Esl au-
mtt. est autem ailiud »'T*llaque de lanlo malo mtt. de ilto itaqtie tanltim liialo "" Noiitte
' tem aliquidmss. Nori essentia mss. non cst essenlia "T* Ita iibn recta mss.el
est atiud' non est aliud »CT» ,, < , Editto
'GtHfttca ita non est recta
51* S. ANSELHt CANWLVK.ARCHfEP. «PP. PAHS l. - »*X>C<»*ATICA. SfjfJ^
viju ^U^i«nalis^M«.i'.arae1 qwr»ssiitfier «jWbotita--f /Vdestinatontma,«t [uaedcstiiiaiasu«exn»3»5«ertate,
bemjustiliara» Capatitemiwn haliwtvsifuara-Mmpoi- cow iiilriiiper Hberufflarbitrium ncipeasiiaiSili»/»»»
deket liaj»ere ret^omoilo Dettsbotia faeiaf, s«4*.<uia qui- vitietttr ttilrH »39seliljerum ar>MriumfmtmerifJt
boaitpte, etViuai&solactUpa ««omtnis8'"'*? v^tWabok,;. i pnwtestinatiofte; aut si statHimusin-ati^uibmvtitJe*
ct"quafiter bome bona ftwiat |wrlibe<romarlutriuiu, i mii artjitrinm, perire itt ittis pradesiinatioiieTn, -
pcansulatae graiia, et malum sola sua operantc pro- .-- CAP. tt [al. i\]. ~ Pr«?deslinatiomnsotum4ouorum
pria .whtittate; el quid halieat Dcns tn ntalis, sitter :.ett, sedetmahrum potesldici. ,
culpa sua M", et bomo in honis, eora laude atta; ut in primis itaque «uUe quseslionis re^ponsienem^.
lattienuona "*-*hoimuis ,vUleawtirrrtperte imptuanda vWendtiiaesl quia praedesliuatio noa setum bonoram
De«**et maiattomini: cunv-de gnuia el libero 'arbi- est, setl et maierum potest diei : quemadmodum
trio^rattabiniiis Wy.ttt pute Dei>dtwante, apertitrs Deus.mata-qaae non focit, <ii«itur facere, quia per»
pattjbit. Nunc aulem Unttim'dico> qtitHf iirattts an- ratttit. Nam, dicittir bomitiem indorare eum nen,
gekis ide«i>ustitiam nofr hatiet, qtria eam «rlesentit, emoUit, acinducere in tentationem c»m uon liberat.'
nscposte», recepHt; homo>veTO.id<Jfr»toilla' ciiret, N«B' est. *£§*', it*«wvefM<tMi>s st liofr nwtk»»»dicnmis
qttla-4* >^rimi»parentilms esm abjeciti postfea aat Deant praed»38littare:malos, el «mum maia ppera,
iKHt,«Usm reeepil, attt reeepiam rqeeit. Pulo qtfia, B I quando eo^ et »»»ru(» maia «perac noni corrigii
gwrtia I>e,adjnvaiite, iMOivstraviintis qtiod pra3sCten«- "*., s*it ima s»?eciaKu»prarrscire, eti prsetiesti-
tia>mDeiet iibermn arbitrram simut esse, si dtligen- nare dicilmv quia m illis lacit, qitotl sunli, efcqimtl:
iw^siflareninr^inKtto^ bana sunf; ift tttaiwaatem»*** BOBttisi. tfiiod^stmtes-'
iiiB^c^ssH-aHtitti^opsiiiiwetl-a«n ^ dtssphibtte; sentialitarv nwquad.inalasunl; til supra diciiMnet*
; OJD&STTO11: (qumtl.i, cap. 7). Sciendum (}ttoqae est quisisiea»»
;'l# CO^NCORTUA P»S-«Db'STlNATioNlS CtiUClBESP praescientia non in Dep dijjitur prpprie; ila neeprae».
'* . .- ; tBBiwrny'****.' •iesliualio, qitia ilij nec <TJU«,noe p»st<aliqui*«sH sed
Nnnc »3rgo iheo 1 spSrarttes, qtiMiuc usque no» omnia sunl illi sinrai praesenlia. • '
p»srthwit, dfscordiam ima? iiiter pracdeslinationem CAP. VX.[al.%% •*- Prtndettmutio eumlU-rrtale
et ttberUrt arbiffium vitfettiressei agftrediamur tii&i concUtqlur eodem^modoqno ptaismenlitt.
sPtvefe. Atf qtibd per ea qba;: stijtrsi dtssertiiiiriiSi t3oii«tlereHTtisntrac an alimia pessiivt «^rsedesti-
sielrt lil sequeiitibus palebil, ndn parum profecirans. iuwi,pef liberum arbkrium fatura. DultitariiUiqae
C0: *\tth VHi]. ^ Ratio dubhandi circa libeftatit •^' iioiiuebtU qiria ejus prtedisslinatuv etpnestsieiitJa
: et presdestinatwnh concordiam. non discordat; sedsicutipKescit, ita» qnoqtm «yraode-
I«i^e*iiiaUo videtupidein esse qpod.praBordina- iC srinat.in»Tu-i»titme»deprae<icietUia«^TOviit^
fS-JHsWefn-tK^Un^ atiqiia pisesciri ftrtura eer iiberum ar^itrmmv sine
tiitare dicktir, >iutollrgiiHr proeortiinarc : quodest otwri ropuguantia.;Un()e veritas qa»»|«e evidens, et
•MMnrili esse. Quotf aiWem Deus staluit fti* ratie ttecet i^r^estinafi stmittter |><M»tib^marbi«.
tnttfjttti6sse, neeessiUie videttfr fetwi*m esse; qttare trium quaedam.futara^ atjsque (Htmi inconwni^t»».
qitW<ip»H*<©eijS p(^9tte*tvnecesse esl fttturuM esse; Namtit>4uefii^f>seilD»3us<i «afue- pr«dcs>iit»»»jt«.i»e»n>-
SiergblWiire ^destiwat* *«ii«*et nutta qu^thnits quam justtlMJbtartM^
1
iifliitfH «^erHtoeruraarbiti4um; sed orftnia ex neet*- hai>et>justitiai»i} qni eam-Bhnserw-lii^a voiaataW.
«tate. Al,*i Unt<>jm bona pi^sliiial.-wla bonasmit Pariter igiter, ^santvis neeesse sit-fieri i^sr>»f9e-
M neteSftHaie.iiec est liberumsru*uriitmnis<iad mala i scknrtur effluos phfiiiestmantrii', qnaeitem^Uimewp»*-
ijuod itHriisesi.absuitwm. Non CrgeSoial»onapras- »«MiPet pwetfeslhtefa iion ev»3ii»tmt: <3ane«(iijt3tat«
tJminal Detts. 8i auiem boria qusedaraopera facU IJ- qtiae^pi-aecetlitrernetfaek, setleaquisererasetHjktR,
berum attiiirium, perquse fiuril jtiSil absque pnede- sietit >iupra»dlTimus.Nmenhu^a DeasvquaiOTisprai-
srtmtrtione,hon pradestinatDetts ofitnia boiin.opera^ destfnel, ftdt vuiuntatem cpgendo aut vokmtati
quas justos faeiuirf, quare nec ifiorjttsfos, qifi swft resistende, Sfedirt sua fflam potestate dirtittentt*
^fft^a^liueri aftitrrl. Nerf #j^"'pr^ivit »e«s t*>Qftamvis istnen sua voiuntas uta»r potestirte; nio-U
eosptjtiia qifos prcctcivit Itos et pttedetiinarit (Ittm. lanrenfsoil qttod'>5>imsriori t&M iu honWHat •grl-
VtiiVSi))- Sed lifsiimdstljebiftnbri prfBsctre afiquai tia, itt rtialis IIOTstta, Seif ejusdem volbittalis ctripai;
.boria opeTa; aitf afliquosjustos. Nonigitufqii*dam i quod, sieul^vi^misimtis, elaiius, i^ de^tiatP-
'toHtti libferi«rbitrir opefa: bbna '*faiiHfcnf, sM 1
**•• iTtreniiiT,a-ppatijldt;*;''<^^ qttte nbn
illa sola quar Deiis praedestinat. Si ergo Deas prae- , faJliiur,jioti praescil nfei^wum sicjut erii, aut 86"'
' VAUI/E LECTIONES. ,
:'».'. '^- -^.^- f .
"*»,S''^ kpnitate, et mala,noft:«ia culpa , sed liomiriis, «it*. gota sua bonitate, el intmi sua
,r" Sive cnlpa stta ni«. Vict, slne, culpa sua ****
cuJpa liouiiiMs
'•* 8681
Et lauiai hona mjw. ut.iameu
>bona TracUturi sttmiw mstr traciabimus IJ««. dc Praedestiualioiie. el Bjbpg» Aj^j^
'"» P.raeslilutip m«*» Vicl.%et l£. praede6lilulio 8*«9 JusliacaviUsed nus, iust-Jcanl; setj ^Eura
. Itpe.tnodo-pr^stiuaee, <Jtuuraatos ei eorum .ma^ opcra npncorriji(it nw*. si hpc tpoito ,d»»«riM,pri»>
<i<9St>na>reI^ii«iipaios et eorummala «pftib <mmo eos eteoriM» matooBera non corrjgit ••^pirialis
aui^iunm^tacju «aiitiis,'»•» Subitari .utiqite ,mt*. Vj(cit,3».ei 13. Dubitari iuqtjo . '•" fcrajtt^tiuu»
justum futurum necessiute mts. qiieinquam justtim futurum ex necessiiate 869' Sed — tjnptierifaut «tt*<
sicuteritaut
m DE-<t10NCOnD.PRjESC. DEI CUM LIB. ARBITR. 528
net%ssarium, atiisponuneum; ita praedcsiinatio quae A . num (Psat. xxxm, 15,14, 15). Et Dominus in Eva»
nori muutur, non praedeslinat nisi sicul esl in prx- gelio: ^Venitead me, omnes qui laboralit, et onerati
scienlia. Et, quemadmodum quod praescilur, licel in eslis, el ego reficiam voi. Toltite jugunt meum super
«Herniute sit hnmutabile, famen in lempore ali- vos, et discite a me quia mith tum et Itumilh corde,
quando aiilequam sit, mutari potesl; ita est per el invenietis requiem animabus testrh (Malth.: xi,
omnia de praedestinatione. Palet igilur ex his qttce 28, 29). Plura etiam alia et innumerabilia sunt,
dicia sunt, si beneconsiderentur, qttia tec prae- quae yidenlur liberum arbitrium ad bene operandum
destiiialio excludit liberum arbilrium, nec liberuin excilare; el quia moiiita"**contemnit, exprobrare:
arbilrium advetsalur praedestmationi. Siquidem 0:11- quod auctorilas divina nequaquam facerel, si yolun-
nia illa, qaibus supra monslraviraus liberura arbi^ talis libertatem nullamin horaine cognosceret. Sed
trium praescienliaenon repugnare, pariter oslendiinl nec ullo motlo essel, cur Deus bonis vel riialis pro
illad pnedesiinationi concordare. Non ergo raliona- meritis singulorum jnSie retribueret, si per liberum
biliter, 128 qnoties aitquid coritingii, operante arbitrium nullus bonum vel malum faceret. Quo-
s»ponlancayoluniate, velnt cum bomo liomini facit niam ergo in sacra Scriptura quaedam invcnimus,
injuriara undeab illo occidilur, qiiidam clamantdi- qnae soli graiiae faverc videnlur; et quaedam, qoat
centes: Sic prsescilam et praedeslinalum eral a Deo; B solum iiberum arbilriiim statuere sine gratia pu-
et kteo necessitate factum est, oecaliter lieri po- tantur, fuerunl quidam superbi, qui loUm virtulum
tuit. Qaippc nec qtti alium injuria irrifavif, hec qui elticaciam "9T iri sola liberiate arbitrii consislere
se vkidtcavii, hoc fecit necessilaie, sed sola volun- stiut arbitrati: et sunt nosiro - lempore mulii, qui
Ule; quia si non sponle voluissel, neuter quod fecit liberum arbilrium esse aliqpid penilns tlesperant.
fecisset. In liac itaque quoesiioiie liaec eril nostra inlenlio
QBJESTIO HI. "", ut liberum arbitriura simul esse cum graii», ct
BE CONCORDIA «RATI^ETLIBERIABBITRU '*". cum ea operari in mullis mpnstremus: sicut illud
ResUl nunc ut de gralia el eodem Iibero arbiirio, cum prrescienlia atoue Dia?destinationeconcordare
eadem gratia adjuvanie, consideremus. reperimus.
CAP. XI]. — Proponitur difficuhat ex Scri- CAP.
' I [al. circa II [al. XIIJ. T—De libcrale arottrii, tine qua
pluris gratim et libertalis concordiam. talutem ttemo merelur; etde gratia, sine qua nutlut
Qtuestio isU inde nascilur, quia divina Scriptura salvalurhomo,hic agilur. '...'''"''
iu loquitur aliquando ut nihil videatur liberum ar- Sciendurii est quia sicUl npn dealio libero arbi-
bitrinm prodesse atl salnlem, sed sola gralia; ali- trio fil haec, ul supra dixi, quaeslio niside illo""*
quanda vero iu, velut lola nostra salus in libera Q Sine quo salulem nemo meretur, posiquam inlelli-
noslra constsut volimlale. Degralia siquidem dicit gibilem habet aDlateiri;ila non de alia gralia quam"
Domimts: Sine meniltit polestisfacere (Joan. xv, 5); de illa sine qua nullus salvatur homo. Oninis enim
el : F.l nemo venil adme, nhi Pater meus traxerit crealura gratia exislil, quia gralis facla e-st;. et
eum (Joan. vi, 4i). El Paulus aposlolos : Quid au- iiiulta bona dal Deus per gratiam in bac vi.ta, sine
tem habes quod nonaccepisli? (I Cor. iv, 7.) Etde quibus bomo salvari potest *™.. In iiifaniibus qui-
Deo: Cujus vull miseretur, et quem vult ihdurat dem, qui baptizali moriuntur anlequam suopossint
(Rom. ix, 18); et; Neque tolentit, neque curreniit, uti libero arbitrio, non appnret concondia quam
ted miurentit etl Dei (Ibid., 16). MulU quoque alia, quaerimus-;quoniam in illis gralia sola operalur sa-
Ieguntur, quae soli gratiae sine libero arbitrio bbha lutem, sine illorum libero arbilrio. Nam Iiocquoque
noslra opera et salulem 86"nostram videntur attri- gratiaest quia datur aliis volurilas ul illis sua fide
buere. Plures etiam asserunt experimento sc pro- siibvcniant. In liabentibus itaque inielligibilem aeta-
bare qnod boino nequaquam ullo libero fulciaiur tem lrionstrandum est quod.investigamiis; quia de
arbitrio; quoniam multos '*•* absqtte nutnero, im- his solum versatur haec quaeslio. Quicunque aiitem
menso meiilis el corppris conatu nili seiUiunl: qui ex his salvantur, per justiiiam salvari dubium non
'"' quadam dilllcukate, imo impossibilitaic aggra- 0 esl. Juslis enim prpmiuitur vila aelerna; quia jusii
vali nihi proficiunl, attt post magnum profeclum inperpeiuum vivent, et apud Domiiium est merces
repente irreparabiliier deficiunt. Liberum autem eorum (Sap. v, {&). Quod aulerii jUslitia sil recii-
arbilrium monstral eadem Scriptura nos, hanerc tiido yolnnlalis, sacra sa$e monstral '7Ct auclori-
hoc moilo. Dicil Deus per Isaiam : Si votuerith, et tas. Qua de re suIIJcilunura exemplum proponere:
audierithme, bona lerrm comedetis (Isa.i, 19). Et cuni eiiiin dixissel David (Psat. xctti, 14, 15): Non
David : Quit ett homo, qui vull vitam; diligit dies repellet Dominus plebem suam, et Ittereditalemsuam
videre banosi Prohibe linguam luam a malo,et.labia non derelinquel, quoadutque jutlitia convertalur in
trnne tequantur dolam. Diveite a mato, el fac bo- judicium, ut doceret nos quid esset juslilia, in-
VARLE LECTIONES.
****mtt. de Graliael libero arbitrio. '**•» al salutem mts. Viet. el Chter: opera et salu-
*e,i Opbra
****
tein Quoiiiaiii inulli mss. quoniam^^imtUps ^***T Niluiilur ut bene viVaiit, qui mss. niti^senliuni,
Siui *c**Eiqpi moniia >IM. el qiiia tmmUsi
•**Haecerit Vimitem et elDcaciain m*>?,^JJj^itum.^efEcaciam
inlentio mu. Iiaec eril noslra ihleiilio* "" Sir libc : u.l stipra dixi, fj&rtwle; iito mss. ?,i
liasc, ul snpra dixi, qu;estio, nisi deitio ^»» Salvari noh polesl mss. salvari potesl '^*1 Sacrae scriiittira
monsiral mss. Vtct. et Cisler. sacra :Si3eDemonstral
PATBOL. CLVHI.. 17
m S. ANSELMI CANfUAR. ARCHIEP. OPP. PARS I. - BOGMATICA; S»
terrogando ait : El qui justta illamf Ad qaod ipsei A volendo aut non volendo. Volei»do qinJem miltu»
sibi respohdens ait : Omnes qtti recta sunr eqrde, valet eam per se adipisci; quia ifsquit eam y.fli»,
hoc esl, qui recta sunt voiuntale. Quamvis enim nisi illam babeat. Quod autem aitquis non babetis
corde credamus el inlelligamus, sieul corde volu- rectitudinein volunlalis, illaro valeat per se non
mus, non taraen judicat Spiritus sanctus illum volendo assequi, mens hullius accipit. NuJlo igilur
rectura habere cor qui recte credit et inlelligit, et modo polest eam creatura babere a se.<Sed neqt>«
imn rccte vult; quia non ulilur reclitudine fidei et creatu.ra vatet eam babere ab atia creauira. Siett»
iiUetleclus ad recte volendum, propler quod dalum nainque crealura nequil erealuram saivare; Ha noir
«st ralionali creaturae recte credere et inletligere. potesl illi dare per quod ^beat salvaTi "M. Sequi-
Nam neque reclum inlellectumdicenduseslhabere, tur itaque quia nulla croatura reciitudinera Iwbet,
qui secundum illum non recle vull; neque dicilur quam dixi voluiUatis, nisi pergraiiam. Haneauten.
focere fidera, nisi mortuam, qui secumlum fidem recliludinein >perliberum arbilriuin seryari jposse,
non recte vult operari; propter qtted fides dicilur, sicut supia dixi, monstrayimus. Deo ig't irJargietile,
e.l dalur 8TM.Recte igilur iiitelligimus Davld dixisse iiivenimus graliam ejns, ad saivandnm kominem,
rectos corde, rectos voiuiitalc. Sed, ne quis exisli- cura libcro arbitrip concordare; ita ul gratia soja
mol aucloritate divina dici juslnm illum vel reclum, B possil bpminem salyare, nihil ejus libei» arbitrio
qui nonnisi propter aliud tenet'™ fecliludtdem vo- agente (sicul lit in infjnlibus), et in iniaieli'>genti-
lunlalis, dicimus justiliara reclitudinem esse voltin- bus ' 71°ipsa semper adjuvei libejum arl>itrium na-
tatis propler se servalam : qui enim sokim propler furale, quod sine illa uUiil valet ad saluteu», dando
atiud illam *'Hservat, npn eam diiigit; sed illud voluntali recliladinem quam servel per libetum ar-
0»
propter »T quod illain serval; et ideo non est di- bitrium. Etquamvis non omnibus det, qaoniam rtt»
cendus justus, nec talis reetitiido nomiiianda est vult miseretur et quem vult indurat (Itom, ix, 18);
juslilia, Quando de praescienlia el liberb arbilrio nulli lameti dal pro aliqup praecedenti merito, quo
tractabamus (Qutest. 1, cap. 6), exemplo quOdam niam quis prior Deo dedit, el reiribuelur ei? (Rom.
monstravimus esse posse siranl reclitudiiiem hanc, xi, 85.) Si auiera voluntas, per liberum servaiido
quam voco jusliliam, el liberum arbitrium : per quod arbilrium quoJ accepit, merelur aiu augmenlum
pianum est intelligere in aliis ntullissiinililer esse. acceptae jusliiia>, aut eliam polesUilein pro bona
Si ergo possuraus oslendere nullain crealurara hanc voluniaie, ant praemiam atiquod: kaecortnht frtictns
adipisci posse rectiiuditiem nisi per gratiam, mani- suiit primae graiiae, el gratia pro gratia; et ideo
iesta erit inter gratiam et liberuin arbifriuni, atl totnm imputandum esi gralise, quia neque volentit
salvandum hominera, concordia quam quaeriinus. esl, quod vult, lteque-currenlit est, qttod cnrrii;
CAP..111 [al. XIII]. — Rectitudo, qua salulem sed mherentis est Dei (Rom. u, 16). Omnibus enim,
consequtmur,rionnhipergraliamobtinetur. excepto solo Deo, diciuir: Qtcid habes quod non
Dubium tilique 8T* 6 non esl quia voluntas non accephti? Si autem accepisti, qmd '7U gloriaris,
vu!t recle, nisi quia recla est. Sicut namque non quqsinonactteperitl(ICor.vi,'i.)
est aculus visus quia videt acute, sed ideo videt CAP. IV [ul, XIV]. —Eadem reclitudo nonnisi pet
acnte quia acutus est: ila votunus non est recta yraiiam coiiservdtur.-
quia vult recte; sed recle vtilt quoniain est recta. Quompdo quidera libertas vpluutalis lenentis ac-
Cum auleinvult hanc reclitudinem, prociil tltt- eeptam rectiludiuera, nulla neccssiuie nl illara
liio recte vult; non ergo vult recliludiriem K*T,nisi deseral, exptigneinr, sed dillicultale impugiielur,
quia fecta esl: idem auiein 129 est voluniati.re- nec eidem difucuilati *T1*invita, sed volens cedat:
clara esse, et rectitudinem habere. Palara igitur est in tractatu de libertale arbifr-ii puto me oslendtsse
quia non vult recliludinem, nisi quia recliludinem (cap. 5, 6, 7, 8, 9). Quibus auiem modis, post
liabet. Non nego voluntatem reetam velle rectiludi- eamdera reclitudinem acceptam, liberum arbilrium
nero quam noridum babet, quando yult majorem n gratia adjuvet ut sefvet quod accepit: quamvis non
"•* eam posse velle omnes valearo enumerare, ihullifariam 4ftmit boc
quam habeat; sed dico nullam
rectitudinem, si non habet rectitudinem qua illam facit; taineh non eril inuiile atiqiiid inde dicere
velil. Considcremas nun&ulrum aliquis banc recti- *T*»; Nemocefte servatreclitiidinem liancacrepiam,
tudinem non habens, eam aliquo roodoa se habere nisi volendo; veHe auteraillam aliquis neqnit, nisi
possit. Vtiqtie a seitlam habere nequit, nisi aut habendo: habere vero tliam httllaietius valct, nisr
VARIiE LECTIONES.
»™.'-Qiii secundum itltira non rwle vutioperari, propierquod fidesdicitttret datur m«. qui secmidurir
iliiirauon recte vull: neque dieitur babere fideni nisi inortuaiu, qui secundiim fidera non recie vult ope~
rari, propter quod fides dalur 8TI> 8 Propler aliquid tenel. mss. propter aliud tenet 8T0* Propleri.lqitiil
illam mss. propler aliud illara 8T0» Sed aliud propler mtt. sed illud propler 8m Dubium itaque mss.
Diibium utique *T0T Vult reclitudinein mss: vuli banc rectiludinem ****Sed itlara dico, nullairi iiist. sed
dicp mjHam *m Quod ppiest eaiti salvare mst. qnod debeat salvari ST1° Ei in non iiileltigeniibus msti
Yici. elCister. el in, ilileiligentibus: *UiAccepisti ? quid mss. accepisti ? Quod si acceplsti, quid *"* Et-
dem voluniaii mss. eidem dillicultati **" Aliqttid niilti dicere mss. fliquid iWe dicere
53% BECONCORD, PRiESC. DEl CUM LIB. ARBITR; 52«
per gratiam. Sicnl ergo illam nulkis accipil, nisi A graiiam : quasi sola gralia, aul Iibcrura arbllrium
gralia praevenienle ; iu nulltis eam. servat, nisi soltim sufficiat ad salvandum borainem, sicut videtur
eadem graiia subsequente, Nerape, quamvis illa illis qui hanc faciunt qnaeslipnem. Ita qtiippe inlel-
scrvctur per liberum arbitrium, non tamen est , ligenda sunt dieU divina; ut, boc excepto quod
tanlum imputandum liberp arbilrio, qtwntum graliae, dixi de infanlibus, nec sola gratia, nec solum libe-
eum baec recliludo servatur; quoniam illam liberum riun arbilriiun salulem hominis operelur. Quippe
arbilrium nonnisi per gratiam praevenientem et : cum.dicil Dominus: Sine me nihil poiesth facere
subsequeniem habel et servat. Sic autem gratia (Joan. xv, 5), non ait: Niliil valet vobis veslrum
subsequitur donum suum, ul nunquam sive parvum liberura arbitrium; sed niliil potesl sine S7,s mea
sive magnumsil, iilud dare deflcial, nisi liberum gratia. Et cura legilur: Jieque. miehlis, neque cur-
arbitrium volendo aliud, recliludinem 8T1*qtiam renth, sed miserenlh est Dei(Rom. n, 16): non ne-
accopit, deserat. Nunquam enim separatur Iisec gatur in volente, et in currenteS71*aliquidprodesse.
reciiludo a voluniale, nisi quando aliud vult, quod liberura ariiilrium; sed signiflcatur non esse irapu-
huic reciiludini non concordal; sicut, cum quis landura libero, arbitrio quod vull el.quod currjt,
accipit recliludinem volendi sobrietatem,- et rejicit sed gnitiae. Nain cum' ait,:- Neque volenth, neque
eam volendo immoderatam bibendi volupiaiem. currenth esl, subaudiendum est, qund vuli et quod
Quod cum facit sua volunute, el ideo sua culpa currit: veltit cum aliquis nudo,cui nibil debet, et
perdit >graiiainquam accepit. Adjuvat etiam gralia qui nullum a se potest induraentum babere, dat
libecam arbilrium, quando ut deserat reciiludmem veslem; non tamen, quamvis ipse habeat polesta-
accepum imppgnatur, mitigando aul penitus remo- tem ulendi et non utendi accepta vesle, si ea
vendo vira tenUlionis impugnanlis, aut augendo ulitur, impulandum est indulo qnia indulus est, sed
affeetum ejusdem reetiludinis. Denique, cum omnia danti vestem. Quapropler ila dici polest: Non est
subjaceant disppsilioni Dei, quidquid eontingit bo- indttli quod etl induius, sed miterentis; id est veslem
nriui, -quod adjuvel liberum arbitriura ad. accipien- danlis. Multo vero magis hoc diceretur, si ille qui,
dam aut ad servanduin hariCj de qua Joquor, recii- dedit vestem, dedisset eiiara poleslaiem servandi
todiaem, tolum gratiae impulandum esl 8T1».Dixi eam et ulendi:: sicut Deus boraini, cum dat recti-,
Qjnnemjustitiajn esse reClUudinein voluniaiis pro- ludinem saepefatam *780, dat etiatn polestaiem ser^-
pler se servalam. Unde. sequiiur omneni habentcm vandi et utendi; qiiia dedit prius liberum arbilrium
banc rectitudinem habere jusiiliam, et esse justum; ad servandum illam et utendum. Siveronudo cui
quoniam omnis habens justitiam justus est. Non Q nihil deberetur "", non darelur vestis; aut si ipse
tamen senijo juslis omnibus promissam esse vilam acceptart projiceret, nulli nisi ipsi impularelur ejus".
perpetuam, sed iltis lanium^iu sunijusiisine orimi nuditas. Ila, Cum Deus alicui conceplo et nato in
iojusiUia. Uli enim proprie et absoiuie (licuntur peccato, cui nihil nisi pcenam debet, dat velle el
jusfi et recli corde. Est enim aliquis seeundiim ali- currere; npn est volenlis, neque currenlis, sed mi-
quid justus, et secundum aliquid injustus, ut qtti screntis est Dei: et qni eamdem gratiam non acci-
caslusest et invidus *"*. Talibus non -promiitimr pii aul acceptatn rejitH-,ejss est, non Dei, quod in
beatitudo justorom; quoniam, sietu vera beaiitttdo stia duritia et uiiquiiate permanet. ldem inlelleclus
esfsineomni indigentia, iia nuili daiur iiisijusio habendus est in aliis, in quibus Scriplura loquilur
sine orani injuslilia. JMatn,quoniam beafitudo qr^e prb gratia, 13.0 ul scilicet liberumnon excludalur
juslis promitliiur, erit similituiio angelorum Oei: ' arbilriuin. Simililer quando ita lpquuniur diyiua
skul iu angelis bonis nulla est injuslitia, ita nullns dicU, ut libero arbitrip soli videantur salutem bo-
iUis sociabalur cum aliqua injustilia. Qtioico lo ait- minis attribuere, nullo infelleclu gralia separanda
tem fiat liomo sine; onmiiitjuslitia, iion est Iinjiis esl. Sicut ergo, quamvis naturalis usus noii procreet
nostriproposili osiendere. Scimus tamen Iioc per prolem sine patre, nec nisi per tiialrem, non lameii
saucta studia Cltristiano "", et per graliam L>eiDremovei ulius iniellectus aut pairem, aut malrem
esse possibile. - .«:,,; a generaiione prolis; ita gratia el liberura mMlrium
Cip. V [n/i-XV].—- EUcidaniur Scripturte, qute non discordaiit, sed conveniunt ad'usiificandum et
soli gratia, et quce soli libertati salutem tribuerc salvandUmhpmiriein.
videntur. _ .
VI' [ai. XVI]. — Quomodo non sit tu-iervaci-
Si bene cousiilerenlur qtiae dicla stint, aperle ,co- Ckv.
neum homines ad fiJem, et ad-.ea quce ftdei,exujit,
gnoscilur quia cura aliquid dicit sacra Scriplura invitare. ,
pro gratia, non amovet omuino liberum'aibilrium ; In his tamen, in quibus videtur Scriptura liberum
lu-que. cum loquilur pro libero. arbiirio, excltidii arbiirium a:I recte volenJum et operandum invitare,
VARIiE LEGTIONES.
S7UVolendo rcclitiidinem msi, volendo aliuii, recliludiriem, ,*Tl*Suae graliae , iff.piiiaiiJum est mtt.
iptnm gratiae khpuianiltim >3sl *71tTCasfus pst iiiyidus m«*.>3aslusest et ijividus aw Peffecto stiidro hoc
Cliristiano mtt. nec pef sancta sludia Christiano ^1* Nihil potestVrae ntss. Gem.Vty. 3. et 9. et Chier.
Nibil prodest sine ,*7"^Neqiiein ciirrente m**, Vict. et Chter, ct curfetue 8T" Saepe taclam-»»*. saspe
fatam 8T,,.Cui nihil debcttir nits. cui riilii! dcberetur
52* 5. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPt\ PAftS 1. — DOGMATICA. 528
difficultas est. Quaeritur cur hominem *T" iiivitat A quoJ volunlas facere neqttit, nisi acccpla rectitii-
ad recte volendum, et quare argUit non obedienlem, dine: reeie iiamque vnll, cura vult qnod debei. Ii;i
ciim ipsam reclitiidinem nemo possit, nisi graiia quod incns ex auditu verbi concipil, est semen prao
danle, habere vcl aectpere? Sciendum quia, sicut dicamis "'*; et reclUudo esl ineremeinura qtiocl
terra initiimerabiles herbas et arbores, sine qtiibus Deus dat, sine qno neque qui planlat, neque qui
humana natura aliiur, aut etiani quibus perimilur, rigal, est aliquid; ted qui inerementum dai, Deus
Sine omtti hominis cura proferl; illas vero, quse (I Cor.m, 7). Sicut ergo Deus in principiP pef mi-
nobis ad vifam nutriendam maxime sunt necessa- raculum fecit frumentum, ct aliade lerrri nasceniia
ad aliincntum hominum sine cnltore et seminibiis;
riae, "", non sine magno labore atque cultore, nec
sine humsma doc:riha uih-abililef fecit ccrda
absque seminibus : ita corda humana sine doctrina ila,
sive studio sponte quasi germinant cogitaliones et proptielarnni, et a|M)SloIorum, nec non cl cvangeli-
volUntates nihil ulites saliili, aut etiam noxias; starum, fecunda lT8>salutaribiis seminibos: untie
illas vero, sine quibus ad satuiem aniraae \tton accipimus quidijuid salnbriter in agricuilura D<eiatl
alimenlutn animarnm semiiiaraits " 30; sicut nonnisi
proficimus, heqttaquam sine generis sui. semirie et
iaboriosa cultura concipiuct et germinanl. Unde deprimis lcrrae seminibiis I abemus, quod ad nuiri-
illos homines, quibus lalis cullura impenditur, B mentum corporum propagarriiis. Siqnidem nibtl
utiliter87Sl ad salulem spirilualem pra:dicamus, qtmd
agriculturam Dei (/ Gor. iu, 9) vocat Apostolus. sacra
Esl auiem semen hujus agricuUurac verbitm Dei; Scriptura Spiritus sanrli mrraculo fccundai»
ant intra se Bon cotuincat, Nam, si
imo non verbum, sed sensas qui percipitur per ver- non prottileril,
ralione dicamus a<iquando, quoJ in dictis ejus
bum: vox naraque sine sensu niliil consliiuil in quid
monstrare aul ex ipsis probare nequimus,
corde.' Nec solum sensifs verbi, sed omnis senstis aperle
illam cognoscimus utrum sit aecipien-
vel intellecius rectitudinis, quem mens humana sive hoc mo.lo per
dum aui respuendum. Si enim aperta ratione coili-
per auditum, sive per lectioneiri, sive per raliooem, ct illa cx nulla parte conlradieil "**; quo-
sivc quolibet aliu inodo concipit, semen est recle gilur,
niani ipsa sicut nulii advarsaiur verilali, iu nttlH
volendi '"*. Nullus namque velle potesl, quod prius
corde non concipit; velle anlem credere qtiod est favet fnlsitati: hoc ipso quia non negat qtiod ralions
eredendum, est recte vetle. Nemo ergo potesl boc dieilur, ejus aucloriiaie suscipilur.At, si ipsa nostro
*"* vello, sf liescit quod credcndum esl. Cum enim sensui iiidiibilaiiler repugnat; quamvis itotiis ratio
noslra vidcalur inexpiiguabilis "", nulla tameh
praeraisissel Aposlolus : Omkis quicunque invocaverit verilale fuleiri credemla est. Sic ilaqne sacra Scri"
nomen Domini, tatvut erit (Rom. x, 13), subkinxit: C
omnis verilatis, qaain ratio colligit, auclori-
Quomado ergo iuvoeabunt"", in quem tion credide- ptura talem conliiiel, ciim illaip aul aperte aflirmat, aut
runl?Ant quomodocredent ei, quem non audierunt ? nullalenus
autem audient *"• sine ? negat. Videamus nunc in exemptis quo-
Quomodo prwdicanie Quo- modo verbuin sit semen. Gum audiunl
modo vero prtedicabunt, nisi millantur^ (Ibid., 14.) turst8>: qnibus dici-
Si volueritit, et audierith me (Ita. i, 49),
Kt paulo j)osl: Ergo fides ex audilu; audilus vero
iiiiellignnl et cogitant qnod dicitor velle et audirc,
per verbum Chritti (Ibid., 17).; Quotl aulem dicit hoc esl obedire: qui enim audit et non obedil, di-
lidem esse ex audUu, inlelligendum. est quia fiiles citur non audire. Sed obedire
cst ex hoc quod concipit mens per auditum ; neqiic vellc auiem nequetint, nisi velinl;
est recte velle: recte vert»
ila ut sola conceptio merilis faciat fidem iri bomine, velle nemo obedire,
potest, nisi habeal rectilndinem voliui-
sed quia fides esse nequil sine conceptione. Addita
talis, qnam nullus habel bomo, riisi per graliam.
namque recliludine volendi conceptioiii per graiiajn, Verum reclituJo volendi aliquid nulii datur, nisi
fit fides; quia credit quod audil. Auditus autera est
intelligenli velle, ct tjtiod velle debet. Videtntis ita-
per verbum Chrisli, boc est per verhum praedicaii* que qtiod dicturn est : Si voluerith el audierith
tium Clirislum. Praedicantes vero non sunt nisi mit-
me, semen esse *7'* nequaquam per se ad aliqucra
lantur; sed quod miltuntur, gralia esl. Quapropter D fructuin germinans sine adjectione irc;itu<li-
ct praBtlllaiio gratia "" esl; quia gratia est quoil
nis; nec ipsam recliludine.n dari, nisi seinini-
descendii ex gratia, el audilus est gratia, et intel- bus. Similker cum dicit Deiis : Converiimiui ad me
Tectus ex audiiu gratja, et reclitudo volendi graiia1
(Ita. XLV,22; Joel u, 12; Zach. i, 5), semen est
est. Veruin nirasio, praedicatip, auditus, intellecius• sine
germine, qtiandiu hominis votuntatem non
uihil sunl, nisi volunlas velit quod inens intelligit: convertil Deus ad volendura convi rJb:;em, quam
VARLE LECTIO»NES>.
*'" Qiiia cnr hnininem mss. qnaerilnr cnr bominem "** Hla vero.. necessaria mss. Viet. illas vero..
necessariae 8m Semen rccte volendi dicitur mss. Vict, et Cister. Remeii est reete volendi. '"'Nemo
, ergp recte .potesi hoc mst. nemo ergo potest hoc 87" Quomodo invpralranl.. quoraodr»audient mti. Quo-
intHtoergo mvocabo.. Qtiomodo aiitein audient *"' Pnedicaiio graiiae est mts. Vicl. el Cisttr. prae-
dicalio est graiia "*» Est praedicantis mst. est semen praedicanlis "** gt Evangelistarum fcecuntla
mss. Et Evaugeh.. faecunda *™ Atiimarum scrvamus mst. animaram seminaratis ,,S1 Niliil.utjle ad
mss. niliil lUiliier ad •"* Et illi.ex. . coiilradicitur mss: et illa cx. . cohlradicii 8T" Impugnabilis mss.
inexpugnabHis '"* Aut qnomodo quibus dicilur mst. cum audiunt quibus dicilur *78»Me : modo semen
esse mss. me : semcn esse
S29r DECONC01UH PHJISC. DE1.CUM Ltlr. ARBITR. 550
cogiui, cum audit, convertimini. sine quo semine A peccatum; quoniampariler descendil a peccalo. Pos-
uullus potest veUe converti. Dicitur etiam conver- sumusetiam rationabiliter asSerere quia quod a
sis, conwr/imiiit * aut ut niagis converUnlur, aul ut prima conditionis humanaedigniUle, ac fortifudine,
servenl *"* qnod conversi sunt. Qui vero dicunt: alque pulehriludine, minerata el corrupta est, itli
Converte nos, Deus (Psal. LXXXIV, 5), jam aliquatc- ad culpam imputatur. Per hoc namque minoravit,
nus conversi sunt; quia recum voluntatera habent, quantum in ipsa fuii, honorem el laudem Dei *m.
eam volent converti; sed prant per hoc 8T8T quod Quippe secundum dignitatem operis laudalur e<
jam «cceperint, ut augeatiir eorum conversio '™, prcedicalur sapienlia arlificis 'T*».<Quanlo igitur
skul illi qui credentes, Auge nobis fidem (Lue. naiura huroana pretiosum opus Dei, unde ipse glo-
xvit, 5) dixerunt. Ac si dicerent il|i et isti:Auge rificandus erat, in se minoravit alque ioedavit; tanlo
M nobis ijuod dedisti; perfice quatt ccepisti. Qnod suaculpa Deumexhonoravit. Quod illi ad lanlum
de kis ostendi, similibus quoque intelligendum est. staiuitur peccalum •'*», ut non nisi per tnorlem Dei
Sicut igilur lerra non germinat naturaliter ea quae delealur. Siquidem ipsos motus, sive appeliitts, qui-
maxime necessaria sunl saluli corporfs nosiri sine bus propter »peccatum Adsc, sicut bruU animalia,
seminibus, ellicei Deus non det incremenlum omni sitbjacemus (quos Aposlolus vocat carnem <elconcu-
serajui.non Umen cessanlagricotae nostri scminare B. piscenliam*T4T,quam invUum*en©lerarematiifeslai,
in spe messis aliquantnlae; ila lerra cordis humani cum dicit: Qxod odi iilud facio [Rom. vtt, 15],i<J est
ttoti profert fructura fidei et juslitiae sine congruis nolens contupisco), satis ostendit sacra auctoritas
seininibus: el quamvis Deus non faciat cuncla bu- imputaii ad prccaiutn. Qnippe ctim de soto molu
insinodi semina germinare, Umen praecipit agricolis irae, sine opere •"» vel voce, dicit Dominus:Q«i
suis in spe inslantissime verbuin suum seminare. irascitur fralri suo, reut eril judicio (Matth. v, 22) :
Oslendiinus, ut pulo, quoraodo non sit superva- apcrle monsirat culpam non esse levem, quam tam
«iaueum homines ad fideiu Chrisli, et ad ea quae gravis, scilicet mortis, sequilur damnatio. Ac si di-
fjdes kaec exigit "** jnviUre, quamvis uon omnps cal: Qui facit, quod bomo non debet facere, nee
hanc kivitalionem susciptant. faceret, si nOnpeccasset; auferri debet ex homini-
CAP.VII [a/. XVII]. i-7 Quod juste arguantur qui bus. Et cura Paulus de illis qui carnem, id est con-
inviiati reluelantur; quamvh sequi invitaliaitem cupiscenlias, senliunt nolentes, ail: Niltil damnalio-
ucqueant absque gralia. uit ett hh, qui tunt in Clirislo Jetu, qui non tecun-
Dixi eliam posse quaeri cur arguantur ***•illi qui dum carnem ambuiant (Rom. vm, 1), boc est, non
verbum Dei non suscipiunt, cum boc faeere nequeant , vohintale conSeutiunt : sine dubiP sigmJicfU eos
nisi gralia eofum vplunUles dirigente. Dicit enim ' nw, qui non sunt in Cbristo, sequi damnalionem,
£31 Dominus de Spiritu sanclo : llle arguet mun- quoliesseniitint carnem, etiam si non socundura il-
dum de peceato, quia non crediderunt in me (Joan, - lam ambulant. Quoniamsic facius esl homo, ul eam
-vi, $) *™.Ad qnod licel lorsiun diilicile sit respon- seniire 87"°,sicutde ira dixl, nou deberet. <Siquis
tlere; quod tainen Deo dante possum, tacere non igilur quae dixi diligenicr considerat, nullalenus
tlebeo. NoUnittimesl quia impoteiilia quae descendit eos, qui propler culpam suam verbiim Dei suscipere
ex culpanon excusat impofentem, culpa manenle. ncqueunt, rccte arguendos dubitat.
Unde in infanlibus, in qtiibus exigit Deus a nalura CAP;VIII \at. XVIH].—-Quod omnis cutpa et culpa-
bumana juslitiam, quam accepit in primisparenti- bilis mpotemia in renaih per bapthmum deleantnr.
bus cum poleslale servandi iilam in omnem prolem Quibus autem daiur gralta fidei Christianae, sicut
stiam, non excusat eam impotentia habendi justi- illis in baptismo diniitlilurorginalis injustilia, cum
tiam; quoniam propler eulpam in hanc corruit jm- qua nascunlur: ita omnis culpa impolenliae et tolius
poientiam : hoc ipsum namque, quia non habel qupd corruptionis, quara propier peccatum primi parenlis
per se resumere neqtiit, est illi babendim» irapoien- incurreruht ."**; el per quam inhonoralur Deus,
tia; iu quam ideo *7*»cecidit, quia sponte deseruit n ignoscitui. De nulla «amque culpa, quae ante bapii-
quod servare potuil. Quoniam ergo peccando dese- sinum in illis erat, pojl baplismum arguuntute quam-
mii jnstitiam, ad peccatum ilii impulaiur impoten- vis ipsa corruptio cl appetitus, quae suot poena pec-
tia, quam ipsa pcccando sibi fecit. Nec soltim impo- cali, non stalira iri baptismo deleanlur : nec ullum
teniia juslitiam habendi, sed etiara impolentja illam illis impuUnlur delictum posl baplismum, nisi quod
inleHigendi, similiter in non baptiaatis impuutur ad sua voluiuate fecerint. Unde apparet quia corruptio,
VARIJS LECTIONES.
.•***Aut servent mst. Vkt. et Chter. aut ut servenl •T,TOrant pro hoc manuscript. Fict. orant per hoc
*Tt»Ut augeatur couversio mss'. ut eorum conversio "** Fides exigit niss. fideshaecexigit
^7*»Dixi eUam post: atigeatur
quare arguaniur mtt. J)ixi eliam posse quaeri eur argtiantur *T" Non crediderunt
in me Jiist. Vict. et Citter, hpn eredunt in me '"' Hocest illi babendum mt*. esl illi habentli 'T'8 In qua
ideo mts. jn quam ideo *7M'Laudera Deo mss. laudein Dei '"* Sapienlia opiflcis mss: Vict. sapjemia
artificis "** Sutuit peccalutn mss. slaluiiur pcccalum STlTCafnis concupiscenliam mss.. carnem et
coiiciipiscentiam *™ lr« sive opere mss. irae sine opere 8™ Dubio sigiiat «3osmss. dubio signifieat eos
•"••Ui etiam sentire mit. nt eain senfire »'51 Pruui bomiois incurrerant mst. prinil parcnlis
• . incur,
rcriuit ..
S3l S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PAftS I. — DOGMATICA. ?32
et mala qutv fuerunt pcena peccali, el post bapti-7 , qubd jarn nori impuiatur ad peccatum, qttamvis eve-
smuni remanent, non sunl per se peceata. Sola nam- nerit propter peccalunt ""VDenique non • promitti-
que injuslitia est perse peceaium; et illa quae se- tttr rioliis per bapiismum et fideraCfaristianara bea-
quuntur injusliliam, propter causam suara iudican»- liludo, quam habebat Adam ante pectatum in para-
tur peccala, donec ipsa remillatur. Nam si peccala diso, sed qtiam habiturus erat, qiiapdP complettis
essent, in baptisrao delerenlnr, in quo omnia pec- esset numerus homintim, qui assumendt erant ad
caU Cbristi saiiguine lavanlur. Iiem: si proprie pefficiendum civiuiem supernam, quae«t de angelis
peccala diccrentur, essehtln bruttS aniinalibus pec- etde liomitiibusest complenda : ubi non geiierabtmt
cala, ad quorum similituilinem illa piopter peccata Bomines, sicul facerent in paradiso. Si ergp conversl
nosira susiinet natura. Est et aliud quotl valde li- ad Gbristum mox transirent tn iiiam iiicorruplibr-
mftndum esl, quod in primo peeoato htimame riatufae lifatera, fton essent bomines de quibtts coBigiposset
cogiioscl poiesl. Quoniam enim howo esl tpiritut ille nurtiertis : qitoniam ad beatittid}hem,;qitam vi-
vttdens,et non redient (Psnf. LIXVH,5); postquam defeitt, nutltis posset non fesiinare. .Hoc pirto esse
sponte cadit (utde voliinlariis peccatis tantum nunc qtipd tlicit Apostolus de illis : Quiperfidem optraH
loquar 'T*,1htillo niodo potest resurgere, nisigratia sunt justitiam,- et ht, inqitit, omnet testimoiiio fidci
rclevelur; sed meriio suo de peccato in peccattim, bprobali, non aeceperunt repromissitmem,,Deo -pri>-
tisquein abyssum peccatorum sinc fundo, boc est, nobismeliut atiquid prortdente, ne tme noih con*.
profundam sine aestiraatinne , dcmergilur *"*, -nisi tummarentur [Oebr>.xt, 35, 59,40). Si entin (fiisu-
iiiisericordia retinealur; Ua ul etiam illi bonuin ver- rilur (;UOdnobis melius provideril •"* ex hoc, quiri
tatur i» oditifu, el sit ei in mprtem. llnde dicit Do- Hli non aceeperunt repromissionem, nihil convtv
minuS aposlolis : Si mttndti*vos odit, scilole quiame nieniius responderi posse video, quam qttod supra
priorem vebh odio habuit(Joan^\\). Et Aposlolus-r drxi: quia, scilieet, si illis probatisS7SS,nondifleiTe-
Bonus odor sitmus Deo, aliit quidem odor mortis in tur promis&ajustis bealhudo, perifet meriinm in
mortem, aliis cmtemodor vitat t*nvitam (II Cor. H), ili;», qiii non pef fidetn boc, sed per experimenltiiri
ptopter quod dicitur de Deo<qtiia ctti'"*. vnll mitt' cognoscerent: propagatio etiara ''"**' horiiinnm, aij
retur, tt quem vttlt indurat (Rom.n). Verura quo- qua nps nati sumus, deficeret; qdoniam ontncs aii
rura miseretttr, non omnium aequaliter miseretur ; incorruptibiliUfem, quarmpraesentemviilereni, cur-
neque (juos iiidtirat, omnes aequaliter indurat. rerent. MagnumiUque bonunt 132 ttobis providit
CAP.IX [at. XIX]. — 6'ur peccato deleto, effectut Deus, cum sanctis testimouio fiilei probaiis tlistulit
ejui remaneat-: et cut baptixati, atque martyret, p acceplitmem reprofnissionis; ut el nos pfopagarc-
, uonttatim incerruptibilesfiant mttr, et manerel ftdes, per quam cura illls repro-
Citf aulem in hac viia perseveret in nobis poena missionem promereremnr; et simul ctira illis cwn-
-
peccati, deleto peccato; alia qmestio, est. De qua snramaremur. Alia quoque ratio esr cuf baptizali»
licet nunc tractare non proposueriraus, breviter U- atque mariyres, non slaiim fiunl incorrnplibiles.
meti dico quia si in incorrupliouem 'T" slatim in Nempe si quis servum suurii, quem proposuerat
ST" fideles,
baptismo vel iu marlyrio raiilarentur magnis aliquando dilare honoribus, graviter ver-
perirel merilum, et hoinines 3,w, nisi illi qui primi beretS7,s pro eUlpa, pro qna nnlto n:Odb per se
sine exemplo crederenl, nullp merito salvarenlur qneat saiisfaccre, post fianc verberafiPncrii consii-
,m. Nempe deficereni fides et spes, sine quibus nul- tuto iempore! deirusnrus cum in "faoffendumcarce-
lus homo habens ioteUectum reghura Itei mereri po- rem, ubi gravissimis tofqiiealur suppliciis; et sit
test: ftdes namque et spes sunt earum rerum quae atiquis potens apud dominum, qui pro illo satisfa-
non videnlur. Cum enim viderent homines eos qui ciens euin reconciliet: ntique plagae, qtias rehs at.te-
»'»»ad Chrislum converlereniur, .sUtim transire ad salisfaciionem, dttm erat in culpa ,"meritn suscepil,
ineorrupiibiliUleiii: iiulbis essel qui sallem velle non (leleniiir; sedmajora tonneirta,. iri qurc non-
posset se sublrabcre a lanta beatiludine, quam vi- D dum intrusus fueral'*76',reconciliaiioncpr*veiiieiite
8T6°per fidei,alque spei rae-
deret. >JJ%.ergo gloriosius avertuntuf; bonores quoque, quos 8TWsud lempore
rituin beatiludinem, quam desideraraus, adispisca- acceptttriis erat si non peccasset, et qnibtis caritu-
mur : maneraus, quandiu in kac vila sumtis, in hoe ^ rus erat post ctilpam •"*,. si non reconciliatnr, pro-
VARI^E LECTIONES.
3T" Nunc loquiraur lantum uiss. tantum nunc loquar mt». Cisler: lanlum non loqiialur "" Profun-
• do. . demergiliir mss. profundam. . demergeliir *"**Deo, cni mss. Deo, quia cui aT"*Si in corfnpiio-
iicra mss. Vict. 5. ei 9. el Cisler. si incorriiplionem mss. Vict. 15. si iitcorruptionem 8T" Mulaientur
ttiss. Vict. 13; retiperent "bT El houiines mss. Vkt. ut homit.es *"*Nullo modosalvarentur m*s.
nullo merilo salvarenlur ',87*' Vii!erentur liomines qui mss. viderenl bduiines eos, qui *™.Ul gloriosus
mss. Ut e.rgo gloriosus 61 Evenerit peccaliiin mst. Ficf. evenerit propter peccalum 8™ Qtianit qnkl
melius nobis providerif mss. qiiicritjir quid melius noris Deus proViderit s™ Saltem si illis propagalis
mss. scilicel, si illis probaiis 87°* eiiira mst. propagalio eliam 8TE*Graviler verberet »wt.
Propagatio
CisCtrr.graviler verbevaret 3T66In qtise delrudendus fuerat mtt. in quae nondum intrusus fuerat mtt.
Vicl. 13. in quaenondum iiurontissus ftierat S76fHonores quoque suos quos mss.Vict. et Cister: omilt. suos
""Culpam suam si mss. Vict. et Cisler. omill. suain
 &33 ©E CONCQRD. PILESC. DEi CUM UB. ARBITR. 554
pler perfcctara satisfadionem, sicut pritis statutum A quit, deserere. Quod certe- non facil ileftcietite po-
fuernt, sine orani immutatione traduntur. Qujppe testate servandi eamdem rectitiidinem, quaepotcstas
si ante reconcilialioiiem exbaeredaUisesset illis b'P<- est ipsa libertas arbitrii \ sed deficicnle voluntate
noribus, tmemadmouum exbaeredandus erat>"** post servandi, qnaepcr se non ileficit, scd alia volunlatc
culparo irrecuperabiliter, si non reconciliaretur; illan», ul dixi, expellenle.
tuj*>Jiaberet loeum subveniendi. ulta reconciliatio. CAP.XI [al. XXI].:— Quo tensu iit homine justovel
Scd quouiani uon potuil exbjereiliiri lionore, quera injusto sit toluntas recte vivendi.
npndgijibaJ>ebat,neckaberedeIieo.it87"', liauc.ex- Quoniam auiem ista consideralio tnaxime versa-
baji^datiouein praDyepirepolest reconciliaiio, el eatu tur'T,1in voluutate, aliquid allius de volunlaie, qued,
aver-terp»Si taipen s^rvus illa, dum jaeej iu aegrilu- ut puto, nonerit inulile, dicendumexistimo. Sicut.
diiie vapulaiioiiis dpnec ipsa iraitseaU cordc ef ore babemus "" in corpore membra, et quinque sensus,
dprainOiSup fideliialem el corrpcliouem vovet et singula ad suos usus apta, quibus quasi instrumen-
«olvil, :iU: est inttjr Oeum ,et lioniitjem.: Quippe tis uliraur; ulsunt manus aplac ad capiendnin, pe-
pai|d«ku[uana nalura pj-imura |icccavit, kac poejia des ad anibulandum, lingua ad loquendum, visus atl
fbgeliaU est.ul. iiunquam, prplem naluraliier nisi videtidum s ita et anima hal»el in se quasdam vires,
talcni, quales yjdeaiuis 3" 1.kifanles. nasci,. gcneraret; " quibus ulitur velut insti-nmentis ad usiis congruus.
ac post l»anc yilam in inferiio, a r«%no,Dei, ad quod Esl namqiie ratio in anima, qua sicul suo insliti-
iactaerai, in {*rpetnura exsularetr nisi aliquis ,il- meiiio uiitur ad raliocinandura: cl volnnlas, qi;:t
iam, giiqd ipsa sola ner se facere non poterat, re- uiiitir ad volemlum. Noneniin cst ratio vel vphuuas
«onciliar<it.&Jl<t»auiem reconeiliari queat, nonest t >ta"** ajiima; sed est unaquaeque.alifwiil in anitn >.
disjiChrjsitis. in «muibus igitur mfanlibus tiaiurali- Quoniam ergo singnla insiriirocnta Jiabenl et hne
ler geuitis, c»im pecca.lo, et flagellata 8,n nascitur: quod stint ct aptitutliiies suas» et suos tisus ; discer-
jjuaecjyn. ad re»con(iJialionem accedit •"», flagellatio namus iii vt)lnnl:Ue{proptei quam ista dicimus) iu-
njaritarcinanet, quam ante reconcilialioncra suscc- .strumetUum, et aptiludincs ejus, ct ustim rjus: quas
-
piU.Quaeauieu. k» itt inferno lormenU passura era.t, aptitudiries in volunlatefpossumus nominare aCTeciio
*™ est instrumenlMiu voleudi
i»iilisquos,CUtiislusredeinit^rernitbiiitiir; el tegno nes. Afleclun» quippe
Jiei, qnod posl conversalionem paradisi »7'*-lerreni aptiludiniljus suis. Unde tlicitur borainis aniraa, cum
, sup lempare ."'*. aeceplura irat, dbnatur: si.tamen vehementer vult aliquid, affecla esse ad" 86 volen-
in fide, qu.tju promiiunt in baplismo, usque in fi- dum illud, vel alTectuose vette ST*Ti. VolunUs itaque
nem perscvcroBl. . r *'<"dici videtur aequivocetriplieiler. Alitid cnim est
«GAF. X [al. %X\.-*- Quod ti <r«initentes non profi- iiisiTumenlum volendi, aliud affeclip instnimcnti,
eiuniaut deficiunl, hoc nan.ex impostibiixate fial. altud ustts, *™ ejusdera inslriimenti. Inslrumenltim
Qjiod aiitem nuidam experimento exisiimant pro- volendi esl visillaanima;, mia tilimurad voleiidum:
kari m* uiliil valere liberum arbilrium, quia mulli skuti est ratio inslrumenium raliocinanili quo uli-
immeuso conalu nilunltir ut bene vivant, el quadam, mur cum "** raiiecinamur; et visus instrumcn.iuiii
ut aiunt, imjiossibiUtale otstante, niliil profkiunt vitlendi, quo ulimur cum yidemus. Affeetibliujus in-
*"T, aut post profectum irreparabililer deficiiint strtimenli est, qua sic aflicitur ipsum instrnmenltim
'V*: non deslrtiit qued *T" rationabiliier raonslra- ad volendum aliquid, etiam quando iilud qitod vulj
tiuu est, Uberura sciiicet arbilrium cum giatia va- non cogiut: ul si vetteril in raeuioriam; aut stntim,
lere. Uiaulem niieolcs nou profieianl, aul post atil suo tempore illud velit. Nam sic est iiislruii:en-
profectiim deAcianl; non impossibilitale, sed ali- lum volendi affeetum ad volendum salutcm, etiaiu
quando gravi, aliquando faciie superabili.tlillicuhaie qu«iido iUain 11011 cogiut; ut inox, ciiin »7" venerit
fi>sriexistimo. Saepissime r.aroque asserere solemus in memoriam, staiim eam velit : el sic est aiTeetum
irapossibile nobis esse, quod sine difftculuie perfi- ad volendum soinnmn, eliain quando illum non cc-
ct-re non valeraus. Si enira diligenier unusquisque D gitat; iil cum venit in raenlem, velit illuin suo lem-
motus voIunUlis suae consi(!eret, inlelliget -se 8780 pore, Niiiiquam enira ita est affectum, ul altquando
jrjjinquam leciiludinero voluntatis acceplaiu per gra- velU fcgriludincin, aut ul velit nunquam dormire.
tiain,niti aJkid volendo I7*1 quod sijnul velle ne- In juslo qtioque liomine simililer eit affeclum itlem
VARIJl LECTiONES.
'"• Exhaeredalus eral mtt.ex h;eredandus crat. IIOBbabebat, et tiondtiiii kabere debebat mss.
*TT0Quein
quem nondum habebal,. nec habere debebat.»«» Qiialcin vidcinus ms$. quales vitlemus STT>
8TT
1 In peccatoet
flaeellaik»mst. ciim peccato et flagellata Reconciiiaiioiiein accepit mss. ad reconcilia.tioueni acretlit
"7* Conversionem paradisi mss,. convcrfjationem 8TT*Sno lempore ms. Vict. 13 omif. *TT 0 Exi-
parattisi
Mmanl probare mss. existimant piobafi mT NihifperSciuiil mss. nihil proflciunt STT 8 Irrecuperabititer
deficiunt mtt. irreparabiliter tleficiunt ,TT*Non destruunt quod mss. iion destrtiil quod 87S*intclligit se
«nss. intelliget se '^»1 Nisi aliquid volendo. mss. nisi aliud volendo ,T" Magis versaluf mss. maxiuie
versalur "** Sicut ehim habcmus mss. Vict. el Cisler. sicul habemiis ,m Rationalis volunlas loia
mss. ralib vel voltmtas lola m* Affecins qnippe mss: Vict. 3'et 9. Affectum quippe s" 6 Affectam essp
ail msi. affecU esse ad ms. Vict. 9 affcciala csse ad 8T87Affecluoseesse vel vclle nist. afiecluPse velle ms.
VicL 9 voluptuose velle "** VolunUs iiliqnc mt.Vict. 9 voluritas itaqne ,T" Aliud affeclio, aliud usus mss.
aliud affeclioiitstrumcmi, alitid usns 87,0Quaiitimiir.cum mts. quo utimurcuni 8T9lElquando illara non
cogitat applicare : ut mox cum mss. ctktm qumdo illatn non cogilal, ut raox cum
855 S. ANSELMI GANTUAR.ARCHHSP.OPP.PARS h — WJGMATICA. 555
instrumeittum ad veleadftm UistUiam, eliam cum t k volendtim commoditalein; aliera-ad vofcndum rec-
donnit; ut.cum eam cogilat, sutim eam velit. Usus titudinem. Nemps» nihil vult votuntas, quae est
vero ejusdem instrumcriti est, quem non habemus, instruinenlum, hisi aul coqimoditatem aill rectilu-
nisi cum cogitamtrs rem quajn volumus. Dicittir an- diuem. Qtiidquid enim aliud vnlt, aot propier com-
tem voluntas, et insirqmentum volendi, et aSectio moditalcin, aut propler rectiludinem vult; et ad
ejus, et usus ejus. Instrumentum quidem volunia- has, etiam Si fallatur, putat se referre quod vult.
tem vocarous, quando dieimns nos convertcre ad di- Per affectionem quidem quae est afl volendnm com-
versa voluntatem.modo scilicet ad volendum ambu- moditatem 8m,,semper vult bomo beaiitudinem el
lare, modo-ad volendutn sedere, modo ad volendum bealus esse : perillam yero quae estad87("volendiim
aliud et aliud. Hoeitistrumentuiii sempcr habet ho- recliludinem, reclitndinem valt, et reclus, id cst
mo, quamvis non semper Itftj»utattir:sicuiliabet JBstns, esse. Propler commodkatem antem vuKali-
\isum, qui est instrumenltiiii videndi, eliani quando qukl: ut cum vultarare vel laborare, ut httbeat unde
iHo non utitur, ul ctiui dormit; et curt ee utilur, tueatur vkam et salolem/quse •coraraodajudicat eSse.
eonverlit iflum modo ad vklendum eoelam, modoad Propter reclitudincm vero : ut cum vult cumlabore
videadum terram, modo ad videndw» oliqtiiil aliud. discerc ****,ul sciat recte, id esf juste, vivere. Vo-.
El $ic seroper haberaus inslmmenium raliocinandi, luntas vero, quae est usus saepedicti instrumeuli,
hoc est rationem, qua non setnper titimtir,. et quara rion est nisi cum cogitat aliquis qnod vult, ut dklunv
ratiocinando,ftd tliversa convertimus *7M.Affeclio est. Hojus voliintalis mulliplex est divisio: de qu»
vero instruracnli volcndi, dicilur volunlas; quando nonmodo, sed forsiUn alias dieemus. Velle autem
dicimus hoimuera seinper habcre vo!u'iia'eni utbene aequivocumesl, sicnt videre : quemadmodum nart-
s<bisil: vocamus namqtie liic ****vohinUtenv affe- que-dicituf vidcre, qni utitor visu ; et qninon uli-
cltonem illain ejusdem instnimenli, qtia vuft homo. lurKsed «jui Iwljet aptituJinem vidcmli-:ita asseritur
beiiesibiesse. Eodera modosancius IionvPS7,*assori- vefle, et qui utilur instrumento volendi cogitando
ttir,ctiaincumdormiw>tnon cogilal, iudesinenltr ha— quod vult; et qui non uiiiur, qoouiani affeclioriem,
lierc voluntatemjustc vivcndi "**. Et, ctnn hanc volun- hoc est aptitudinem, habel volendi. Per boe etiam,
tatem asserimus aliura alio m.ijoreniliabere; nonakud cognosci polest aliam esse volutilatem instrumen-
dicimus vohinlatem, quam illam aflectioncin ipsius lumvoleudi, aiiam ejus a»3bctioneni, aliara usnm
133 iristrumenli, qua vult juste vivcre. tnslrumeii- ejusdem instmmenii : quiasi dicilur, justus hotuo>
lum enim non m6 estln alio majus, el in alio mi- eliam cum donail et nihit cogilat, hubere volunla-
nus. Usus autem btiius inslriimeiili, vokmtas nomir (3 lem jnste viveudi; et injuslus homo negatur habere,
«fttur : utcum dicit aliquis:Modo habeo voluntatem cum dorinit, volunlatem juste videndi: eadem vor
legendi, id esl, Modo volo legere;.auf, Modohabeo Iiinlas negalur de iujusto, quae asserilur de jttste.
volunUtem scribendi, hoc csl, Modo volo scribere. Palam autein esl qtiia cuiii dicimus non esse in
Sicut enini videre, esl uti visu, qni est instrumenltiTn injusto donnieale volinilaiem iusle vjvendi, non
videndi; et usus ejus est visio, Vel visus, quando negalur in eo esse volnnus, quaro dixj iBSlromea-%
visus signifieat idem quod visio (signilicat cnim lum : quoniam eam "•' senipcr habea omnis liomo
etiam visus instrumentum ipsttm); ita velfe, est oli dorniiens et vigilatis. Quaproplcr quoniam non alia
voluntate, quae est inslruinciUiira volendi, el usus volunUs pronuiilialiir hpc modo in bon» essefao-
ejus est voluntas, quae non- est nisi quando cogi- mine, quam iUa quae removetur a malo: non signir
umus.qu.bd vohimus. Volunlas igilur, quae instni- tttalur in bono esse vokintas, quac instruraeiUuin;
mentum est, una sola est, id esl, instrumentum sed illa, qua antcilufinstrumeiuum. Quod autem iu
volendi uijura solum est in bomine; sictil una sola dormienie, nisi somniet, non sit voluntas,qnae est
esl ralio, id est, iiniim solum inslnimenlum ralio- usns, dubiura npn esl: quare, cum dicitur in dor-.
«inandi. Volunlas veroy qua instrumcntum illud raieiue justo '**<volunUs jusle vivendi, non ibi
afflcitur, «Jiiplex est, Nara sicul visus plures habet l> Uilelligitui!voktnttis****usus. Non est igiiur volun-
aplitudines; seilicet, ad viyenduin lncem, el per las affectio, voiunUs instruraentum , aut volunlas
lucera ad videnduin figuras, ad videndum SM7 colo- usus; volunUtem quoque instrumcntum tiPn esse
res; iu instrumeniuin volendi duas habet aplitii- voluntalem ustim nullus ignoral; qupniam eum dico
dines, quas voco affectiones : quarum una esl ad nie non babere voluutalera scribendi,nenio ijitellgil
VARIJE LECTIONES.
smConvertitanimus mtt^Gem. convertilur animus Vict. et Cister. convertiraus »"»Vocamus "** namqtic
lianc mtt. vocamus namque liic 8T**Modoetim sanct.us liomo mtt. modo sanctus bomo Viveinti
dicitur. Et cum mts. vivcndi. Et cum ""Iiislniineiiliim veros™ non mss. Ihstrumenlum enim BOQ "" Fi-
guras, et per figuras ad videndunl mss. figuras, ad videiiduui Quae ad volendura commodiUtein per-
tinet mss. Vict.et Cister. quae esl ail videntliira coinmoditaiem : sm Qua?nunc est ad mss. V.iei.el
Citler. quae e?t ad 88MVult labprare vel discere niss. vull cum labore discere mt. Citler. vull labore
discere 8M1 Palara autein esl tjuia cura dicimus iipn esse injustP dormieuli vpluntaiem juste vivendi: non
riegatur volunlas in eoesse quam dixi inslruraenlum, qiioniani eam•.m*. VicU.iS. Iri injusloautem hon ne-
gaitir csse volunt.ts inslruraeiuum; quoniam eam mss. alia, palam in injuslo dorraienle volunUlem, elc.
iiiinediiit. *»°»,ln dormiente -usta m*t. ui. dorraienle juslo M,8Non intelligilur volunlas m«. 'non ibi
iiilcUigituryoluntas. .
557 BE CONCORD.PRJ.SC. DEtCUM LIB. ARBiTR. 558
me nbn itabere inslruinentiun volen.li. Alia esl ergo .* non semper n.aja est; seJ quando consctilit carni
volunlas iiislruineniiim, alia volunlas afTectio, alia coucupiscenti adyersus &plritiim.
votuniasusus. Volunias quidem iiislrnmenium niov«t CAP.. Xlll ]<if. XXIII]'...T Vnde ett tam viiiosa *t
emnia alia insiruinenta, quibus sponte tttimur, et tam prona atl matum volunlas.
quae sunt in nobis, ul inaniis, lingua, visus.;,et Sett ul boc planiiis inlelljgaiur, investigandiim
qu;e suni exlra nos, ul stytus, ei; securts; effac.it est uiide.lam viliosa ct tam prona sjl ad nialiim ista
omues volouurios motus: ipsa yero se suU atTtetJlip* voltintas. Non eriiui credendum esl lalem illain Deum
tiibus movet: unde dici potesl instrumentum seipstuu fecisse iu priiiiis noslris parentibus. Cuin eitira pro-
inovens. Dico volnniatera iiisfrumeniuin oriines ve- ttili naturani hamanam propter peccatum incuirisse
luniarios inolus facere : sed si,1*11* diligenlcr coii- corruplionem el appeiitus ad simirniidiiiem brulo-
sideramus, ille verkis"" dieilur facere.otnite>quo^( rum atilmaliiim, non dixi quoinodo itttis voliiiitas
facil natufa ant voluitUs, qui facit naturamct instrii-. orla sit in honiiiie. Alind namque sunt appetiius
menlum volcndi cum affeciiQnilJUssujs, sine quibus vitiosi i^altnil. vitiosa ypliiiitas appetjtibns «jopseii-
idem insirumenlum nibil facit. Ijcjis. De taji ergo ypinnute qttaerendiui» pulo ujiile
lioiniHi accideiit. 5ed si piimam rationalisi nalnrae;
CAP. XII [al. XXilj.'—- Quod ex ioiuiitate reciitu- | '
dinh aut commodi proeedatomne nierhum liomi- comliiioiiem considereums, factle nbt>)slittjus lalis
nit, tive ad salulem, sive.ad damnaiioHcm.....: :, voliiulatis cattti palibil. InferitiOnamqub Dei fpit
Ex bis duabus afieciionifcus,quaseliam yokmtates ut jiisUm faceret aique Ocatara nalurttin ratiphalcin
dicimus, dcsccndit oriiue meritum lioniiiiis, sive ad frueiidum se: stfd neque jtista neqiie beata esse
boiiiim, siye it.alum. Qnae ditae vohraiales etiam. in jiotiiii sine voltintate jitstitia: cl beatiliKjinis. Vo-
boc differuiit ****qiiia illa, quaj est ad volenclum liiiitas quidom justiljaeesl i<psajuslilia; volunlas yero
t ommodum, inseparaiifts est; illa vcro qua: est ad beatiudinis ubu est beatuiidp : quia tion omnis ha-
vplendura reciitudiiieu», separabilis fuit, ut supru. bei bcatitudinem, qut babet ejus voluntatem. In
dixj (Dittl, de lib. afit.j. c. J44, m prinpipio ia aiige- bcatitudine autera, secundum omnium 13<4 scn"
lis, et in priniis npstris pareutibus; et est adlmc in sum, est stiflieieiuia competentia comraoiJoruiii sine
hac vita uiaueulibus. In boc quoquc diflertuil quia omni indigeiitia : sive angelica intelligalur beati-
«tla, quae est ad vptenduiu coramotlum, non est hoc, lutio, sive illa quam habeb.it Adam in paradisn.
quod ipsa vuU: ilia vero quae esl ad "*,7 votendum Qtiamvis eriini majpr sit beatitudb angelorum qiiam
rectiludiiieni, reoliludo est. Nullus quippe rettitudi- illa quae erai bomitiis in paradiso, non lainen k!eo
ncm vnh, nisi rectituiliiietn habcns : ncque potest negari polest Adam beafltudinem iipbrtisse. Sicut
alkpiis reciiiudinem yelle, nisi recliludine. Palam'• * namque calor magnus esl sitie oniiti frigofe, et
auteni esl ejus volunlatis, qoae est tiistrumefttum, tiuiien potesl esse alius major calor : el quemadino-
islam esse reelitudiiiem. Hane pronuiitiamus, cum dum frignsest sine omni calore, cnra. taiiien majus
jitstitia designatur recliluJo volnntaiis propter.se valeat frigus esse; iu nihil probibef Adara beatUra
servau. Haecesl eliam verltas itfatvoltiiiiaiis, in qtia. fuisse in pafadiso sine otritii imligentia, I cel niajor
arguilur a Domino diabolus non stetisse : qtiod dixi dsset angelica beatiludo. Nempe aliquid minus atib
(cap. 4) in ti-„viatu de verifale. ,Nunc cpiSideraii- Kabere, non spmper esl indigefe; sed aliqua re,
diiui esl quomodo ex bis duabiis volunUlibiis, quas cum eain liaueri »",»oporteal, cafere (qubcl noiient
voco aptitudines sive affectiones, procedant, sicui in Adatn *"10)est itidigere. Ubi vero esf ihdigeniia,.
dixi, merita hominum, si»e ad salulem, sivead ilii et>tiniseria : non auiein fecit Deus, sine pr;cce-
damualionem. Rerlitudo quidcm, quanlum in ipsa. deriie ailna, rationalem naluram miserajn •*,"",quam
'
esl, niillius mali causa est, et pmnis meriti boni ad iiilelligendum et amandttm se creavit: fecil Tgi-
mater est, Itaec enira favet spiriluj coiicupisceuli liir Deus bominem beatum sine oriini iudigeirtia.
adversus carnem (Ga/ai. v, 25.) el condelectalur legi Siniul ergo accepit rationalis natnra et beatitudiuis.
****Dei secundura interiorem hominem
(Rm. vu, Q voliinlatem, el beaiitudinem, et voliintatem jnstilia:,
5fi<,id est secundum eumdem spiritum. Si attiem ex idest*"u reclitudincm, qtise esl ipsa justttia, et
illa malum aliquando sequi videlur, non ex rpsa, iiberum arbilrium, sihftqiio Jristitiam servare noii
18
sed ex atio. Per recliiiiditiem qnippe apostoli erant poltiil. Sic autem Deus 8* ordinavii has drias vo-
bonusodor Deo(JJCor.it, 16.): sedquodquibusdam luntaies, sive affeciipnes; ul volurilas, quae cst
Crantodor morlis in mortcm(//>irf.); rion procedebat iiisirumentiim, uleretur ea,' quae est ilistitia, ad ira-
ex apostolorum justitia,sedex malivolorum nequilia. perium el reginien "'*, doceBtc spirjtu qui el mens
Itla vero volurius, quaeesl ad volendum commodtlir, et ralio dicitur;et allera uteretur ad obediendum,
VAM^E LECTIQNES.
»••*Faceresr f*fs. facerc : sed.si; »*•»Sed iile verius mtt. amiit. sed »»••Etiam nilajrldiftetimt mss.
etiam in Iioc differunt *»»*IIIavero quae estad »80»Elddectatur Iegi mss. et emidelecuinr legi ****Eaut
habere mst. eatn haberi *"°Qiiod eratin Adam JJM*.Fjcf. qtiod non erat in Adani *»1,* Rationalem crua;-
turam miserani ui*mts. Vict. 3 et 9 et Cisler. rationalera nauiram niiseram ms. Vici. 15 raliotialeni naturaiu
ad miseriam Beatiludinem justitiae, id est, mst. beatitudinem et vdluntafem justiliae, id est, "•f
Si autetn Deus mss. sic aulera Deus 8S1«Et rcguura mts, et rcgiinen

' ' •
- * .
 53f "S. ANSELMJ t^NTlJAR. AUCflJEP. QP.P. PAl^ L —DpGMATlCA. 5J9
Wte"" .omiti..incommp^Ua^J^ati^ine^.^uiJtiiil. Auossiiraiis dicere affectioncs ejus voluntalis, quain
defrt honiini (ut de V«0is, Iac**'n)M
FQ&PiWtyty iijstriiraentufti stjEi'rij,ap"iifl'fi,,.quasi inslriimepU ejiig-
ejiis; ^iisCitiam verp aij. lioiiorem squiji;Jse^ jpti- ijjsli-uraeittj^es^a-,«,»ia .niliij ipsa D,i,siisiis ,*»*»
d||ji
liam, rta in illam JMSSMWesere^ p^^»^?,|i^^io.;igUur,;te
illam^ySbn;'rt^sererer; *se<3' pbr^tirao&r.'servafe); t^am^.jti, estj.r.epliiudinein; nultp mndo, jiisi j?er
pfpvehi mcrerel^^^^ ; gnod graliam, rediJalur, ppfesi ypkmtas insmimeiiiura
si ulam desvreret, niillatenus eam per se detnceps -
«»! <AVl&UVl<&- }f? f^i^t.lU^IlS fiJ-.-j: tV/ «?j3 a»ifll iS"' yj^itr^". ju^i.lV^ijri.^. {j)^pro||t»si;^,qufjnlajiii^.nilUI v?|Ie
r«3suineref|ipbsei; ei beatitaduiem angelorum non
f-J!'*H",
MSlBluaiSiJ*" in~4*yT.St><fi JSillS.»Jor~.<fcii^ti.:,:*.
adipiscerelur,,et illa quam tiabebat privaretur et m ytiJt ii^!i<Jte.iij^eijtus yer^v qtips omnes vocat App-.
simililuuinem bruloruui animallum caddis, curo stolus carnem el cwctipiscenliam, in qiiatitiim sunl,
llhs corrupti.oni et saenefnlis appet ulius subiacefct ;•
n^sjijnt ma.|i, vet ji^istj| sedtjuja su|ti iu raiipnat^
voluntas tamen beatitiiilinis ni.anerei.: ut per uidj- uui non, Jel)i|!nLt; esse,', .tjjciiiiiiir.injuf IK l'i
j'i!ii: >r.f(>(s:v>»'.-<.i-.
^sttiti:»'-''-*tjonorum :T.i>,jSj>« ><?::/»•cr«|g|iir?i
/f?i&itf,i:s5''?:j
genliam quae perilitlisset, gravt misena Ii.rtijjs _5-'i*^:-i'a
:.*,
" ;>.,Jj%:. •,:';,sunt
Ji...:-':..,i- ?.jion
siqu.idem-inimalibus ' -':ijiari, vel in,-
v-:^.(,,..,'.'',.
Jttsie pftniretur. Qiioitiam ergo deseruit luslliiam, justi, quia ibi delient esse. ,,», ,
perilitlu beatituJmem; et volunJas, quatn bonam et CAP.XIV [at. .^ Recaptit^tipt
adoonum suqm acccpit. fetvens, desiderio *"' B XX\V\. " "et cQiichtsio
cpiiir operii* :
modorum.quae «6n velle nequil, quia. vera tpmmo,.:»:., Jam cx bis^qiiaidiWa^n^ctiiifflPsci |»tesl honii-
rationali nalure canvenieniia, quae perdidit, liabeie neft»;ideo,tVbri;'bat}<iii'e fieinjier jiis,titi(\iri, qiiara sine-
non valet, ad falsa, el brulOrttih aromaTiuinepni- iiilermissioiie ujjp.>rtwd6.^<pii>>iest
..'^ebci,^SaJ^>r« ^.'*<t^ia."n
mmJa, quae bestiaies appelitos suggerunt, se con- iitairi p^r se aflipisci, vel recuperare. Paiam eiiara
W^t-^y-ai i^CJSi- 'T:i;-ifKttfii. yd6:»?m:',i'"!iv;!>:iii„-;»
vertil: ef ila cum ea vtilt inordinaic, rectitudittem e 'i tjujiiijfeislbphaifaeitbpera;suasblai<onilate:.quoT
alil ne afccipiatur obfata, repeihl; aul acceptam nta^ipse'creat vblimratera curo tiberp arbiW
$jje$^l'^ (Jat iJTfjflstTtiamper <]uairippefatur. flala yefb ftcfi
ififetaiiii; W<i tgiiuf im;b<ib'vbliiniasInsirumenium,
liur^itiafrii^^.Dia^ea npri faceirei, bj.-
*^*^*rii>il'a''>ci:iipa'''
^X*\f^^iW^0&% ^abeles^et jjSu ot' oon^o''i%iL!U^^tt(i^'y^Sss':ifAla{ fcHBijniwa quOJ
fii^^frtefv^^ siiiif; quoniam conditlit ib hpniine yptuiilateiii, qita.
-<|f&iirluBrifltii^ strie justiiia uiitiif : ei idcb sola *)**cutpa Iipminis,
riiala strnt, qijre bperitiif. Nori enim est cnlpa Dei,
dl&lnifj^ -jliitifJs'",^^ "qijain SMtpcr Tiatjjere (ieb<er»|i. qui cfeavii, ib eo ctim |j]bertate arbitrii voluiilalcni,
Ihftrraii ^ribqje mbdb "i&biia^s^ ail v^endlirm jtislii e^cbiiiiilit ei |iisti^m^UliiiiiiI,iiisi juste veilet; sed
iiaiii ^esSfliiiTi: npn' eniinperllberiim ajftiii-ruiriijtii' ciitpb;jjbmiiits; tjiii.jiistiliara: desefuit, quam serV.ire
r^test eaiiivelle, curiii'lijaririribrihalfelj-qiieniaife potuit. Deus igilur babet in bonis qiiidcm, quod
dMvateteairi scfvare **"', ciim habet."Vblui!t.fts bona sunt per esseiitiam; et quod bona sunl pcr
e^amcbmmbdi, cbiidita t)bria'*'»,' in ^uariftimVsl justftiain.':" tn maijts yerb lolutnrapflo qtton kona
aliqiijd'; iri.aia, i(i bsi irijusta, fiicta est^iCnoa cst siihtper eisenliam; non qiiod maja suijt pojr absen-
stibdila justitia!,'imi ^ua iiifiii ye1le*-3efiet; yptunt:is tiam debite jtistiliae, qiiac npn esl aJiqiiid. flomo
ergb liistrumentum, cum spoiite facta sil iiijiisla, autem haijbt'**' ip Wiiis^ quod mati nbn'surti
posl desertam justitiam manel, (|uanfum in ip*a est, qiita.'.^!!!!j^^<^t'<oea>j>irere juslHiapVjel'"n'ia|ajT;!ce>res
riecessitate irijusU..,_Cl abciila injustifia! : quia per iibn deseiuti; setl sei^aytl ppr liherum aibilfiiim,
se redire neqtiil ad jusiitiam, sine qiti niiiiquam daiite et subsequemc gralia; in liiajis vero hoc solnnt
tibera est, qtiia nat!iri.';siibcrlas arbiirii sine ilta quod riiala suni: quia.ea sota propria, id cslinjus'»
ptiosa e&t. Ancilta etia»n facta est siiafcaffeciioni^, vbiuiiiaie facit. Priio rae jani congrtie posse fuiem
qtweia|t;cptiiriiptjumest: quia, rempla |usitiia; nitiii ppiiere traciaiiii de tribus diiDcilibus qiiaestjpnilms^
pbtest yetle hisi qtiod illa^^viitt.Dicoauteniet iiisliij- queniiri spe anxilii Dei incoepi, iii quo si qui dixi
mentura^et aitectionein ejiis, yelte : qiiia et iristrti- n qubi qiiarerili ciiitiWt sufficere defct, "^7non niilii.
mentum esf^^vptuntas, et atteciio vbluriias. Sfec inlpuio; qiiia iibn ego, sed gralia Dei nieciim.
iRcbngfueutraque' vbltima^^ fioc'auiem cfifcpqiiia st .qiiis riiilii' qiixreuli de
Vitfi;trnje stffectionestta yuit; el affectio vutt, j»er qiiaestibriibriscisdein, qiiaiiilo in eis itiens mea ra-
quam iJTa yutt : siciii ytdere dicUiir ei tiomo; qiii tionem quaeremto iWctiiahat,; ea quae scripsi ****,
^ yisti'yiflef, et ipse visus quo videi. TJiitienori aljstifdf resjibriitisset; gratias eglssem quia rauii salisfccis-.
•.,.,; VAIll^ LEqTIONES. . .
'
«wAdPbedienlamsiriemst.adiabed-:^ »»««*Fni»<msdeskteriomss.fervenst!esiderio**«Obl!i-
tarii feiietlil aut expellit mss. Pblatam repellii aut acceptam expellil 88»-881»Licite vull cara niss. ca hciie
viilt 8*»°Instrumenti creata bonum mss. instrtiraeiituni creaia bPna <*.'*"Eam velle: lanten illam non ha-
Iiet, qiiemadraodum valef servare mss. Vict. eam velle, cuin illam non habet, quemadmodnm valet
eam servafel Tamen ilfera non mss. Gem. lamen com itlam non. Vatet servare ms». valet eam servare.
**» Coiidita borium mss. contttla Iwna 8«»Nihil nisi istis ntss. (lihil nisa sist islis 8M*Malaverofaeil ms.
Viti,,15 mala Iteiis facit 88" Utilur sola mss. uliluf, et ideo sota *«••Horao ttntein hab»?trnw.Tic/, 3 hotno
a|i«emitebet :**" imputo, sbd :grati». Det «*». imputo, qttia non ego sed gralia Dei 88S»QtiscMiwi »**.*
, - - .
qilx Scripsi
T&t <0E AZYMO ET FEUMENT. AD WALEKAN. {,42
set. Qtioftiam ergo quol inde, roariifestaifte Deo, A fiier qtiibusdam pliceret, si hoc scriberejji^*••Jiiod
«ogimvi, uiilu valiTeptacuTt; intelligens qfria 'sim» gratis' aicept, gr.tlis volui petentibus imperdetc ****.
, I »> > u )»>i iii ... ,< "ii ,:«'" >» , ,>D> i i i i ., ),', * i i r» i.n'-.,:.tiBTTi
* 1 **
S. ANSELMUS

m tMBUS WALERANNl Q&SSTfQNlBttS,

"
•" '
»t 'ktjt, AOTMO ET FERMEkTATO1*'^-
,- , . , . »| »0 , J„ "' *
Rewtltt mmxm altio, retpojktiattem adprimam fyatefmtii qwe&ii&QWi qnm.erat&e proen-
, sione Sptrpus twcti; tum refellit Grcecorum (error,em de tatrtjfao B» p/tme (ermmtato t
indtcans tamen itturh guoque corpus Chrtstf confecturumj «MJ fertnento yffrelur; etsi
1 CHrtiio tanaem ad 'lertiam gttwsltonem ,
feterfl cortfbfhmts, qui uzymd pand covficicl. > < <»«.<<-.t
<•tzrto koyrtuMav&lfamtn, brt-tfittor resptndet.
i i > * i __ » . __ * '

135, A>SEUI«S,$?pus ^cclestif CatUuartcnMS, B tialiler (iU qijidam putanl^ ^jcul IMMBO no\ae«nfe
W\LFiU\$_oI«Kv»e|iibu.,geusi epjscopo. jjeccaltjm, et inveteratus tenueBto peecati neqiu-
Stienii Ijrewtei; ionnor. Si ceifiis es.sem prudeu- quara substaiuialiter idifferunt. Propler )»c ergo
tiam vesirani ppn fjvere sqcceasott Julu C<esitriscet sotum videlur "8V se el caraem suam panem vo-
Ncro<ii!j,et Juliaw apostylae*cojitra successoreii) pt Ci^sse,et de paue coipus suum fectsse : quia sicut
vicjriiKiiPetrj Aposleh, libenlissinie \os ul aniJciS- isiepauis azyraus, stveferm«ntat«s, datvitaiiitrans-
simitra et leverem.uin episcoptim salutarem. Quo- iiomin; ttd eorpus ejus aeteruam , .npn quia fer-
uiaiii autem ad defensiqiiem venUttis, quam conlta mqnjalus est, vel azymus. jQuaravts jn Lege, ubi
Craecos, qui ad vos venenuU, quajrit», secundum fcrp Qrama in figur,a fiel>ant,praiceptumsitazymura
*
poste niijli dees=e dcheiuiis opuscnlum vob\s misi, tn Pascha panem mandueare (Exod* xn, {<>); ut
quod ,1)0 Spirilus sauclt piocessione coiilra ilkjs ostendereturquO'dChristus, quem exfjpeclabant, sm-
ed(dt. ceius el mundus Juturus esset; nos,^tu manduca-
CAPUT PRIMO.VI. liit 1eramtis corpus ejus, sunililer muodi esse mone-
Satjta Sacramenti ventate, atijmwn aut fermentatuw leiniir ab omni fermento nequiliae etmaktiae. Jam
panem attumi. \ero, posiquam de veteri iigura ad novam veritatem
De sacnficio vero, in quo iidem Graeci nobiscum ^ veuinius, et azymanj Cbristi cainetn cotncdimus,
non senliunl, inultis rationibus calbohcis .*S 81 vide- nojt
estjiobis necessana vetus tUa figara in pane,
tur, qiria quod agunt non est contra fidem Chrislia- de quo carnem ipsain eouftcimus.
nam. Nam et azynum et fennentatum sacrificans CAPUT II.
panem.sacnGcat. Et cum legilur de Domino, quando Apjius tn amgmoconftci Sactmentum, qUttmtn
corpus suum de pane fecit, quia accepit panem, cl (ermetUato.
IienediMt; non additur, azymum, vcl fermentatiim. Apeiiiosimum tamen est quiainelUjssacrilicalur
Cerfum fameri esttyiia azymum. benedixil; forshan de a?yino quam de fermenlaio, tum qiiia vable
npri quia ?•»*res, guaefiebal, Ijpc ei^efrat; sejl tpip- apliuset prius el diligentiiis Ut,. tumquiaDorainus
n-Vun"** ^'^WflH^hW facUiin,ilpc exjgebat. . lioa fecil. Unde illud' non est lacendum; quia, cura
El cuiri alijii sc, et carnem saain, panem.vpcayjt Graci anatliemalizant azyraUas (sic enim nos vo-
{Joan. vi, 52), qtiia,sicut isto pane viyit hbmo tJ cant), anaihematizant Christum. Si aulem dicunt
lem>por*ilitw,ilii illo vivit iri aeternupt, ait, azyraum quia judaizamus; dicant similiter Cliristum judai-
vel fermeniatiiin; quia uterque partter panis est. . zasse. Et si audent "" asserere Clirisiura prpnter
Nonenira differunl azymus et ferimjnUfMasu^stait- Judaismum, ut praewptum de azymo dalum serva-
VARLE LECTtONES. '',;'.:.;.•-'.'::
****M**-Genm. c. t9 Vict. 3 et Cisier.Explicit jiber Anselmi Cantuariensis arcbiepisCiTpi, tJe Con-
eerdia Pr-fiscieniiaeet Praedestinationis^^«t-firaliie JJei eiim Libeio AfbUriP» *»*'Ctii7«itfest epiilola de
azgmo e$ fermentato cum M*s. Victorinh CC 9, fi"EJ5, <|fEfHQ, mt. Corbeiensi S07 k fio Ctitercienti,et
cumedU. Cothica, Colomeusiet Veneta. — nyt. Vict. CC. 9. EpisloIa Sla^islri Anselmi de Azyinb; iri*. CitUt.
Incijut Epistota AnSetmiCaiUttariensis Archiepiscopi de sacrilicio Azyirit et Fermentaii ms. Corbi lncipit
Epistokt Ansekiii Caniiiar. jJLrebiepiso. ad Wyfcrahum Nuenibiirgebserii, de fefiiieufatb et Azyitt©-
.«**»Bationabilibiis r
catholicis mss. Vicl*$ et J3 r.Uioriibiis calholicis «^."'ForttUi;n,ntiI<i';:'iw:..'»>r8^»iii npH
quia *»" Vel qupniam.. mss. 8834
sed quoniam JJrfit Goift. et Colon. omtil. sed quoiiiam ccena iu qtia hpc
factum est, hoc cxigebat. Prppter Jioc ergo soJuni videtur mi. Vici. 2(t pwplerei^itotl e.rgp el sojum
yiaeiur mt. Corb: propter hoc pfgb videlur solum '"'At si audenlinss. 'yiiL'9 15 Cort. *! iiaiT!.
Gdth. et Col. et si audent.
 5*3 S. ANSELMiCANTUAR. ARCIHEP OPP. PARS t. — DOGMATICA. 5M
ret "", tle azymo cnrpus sutim fecisse, absurdis- A ^ de panis sive azyrai, sive fermentali, subsUulia con-
sime erratil: cura illum tam sinceram noyHatem in- stel esse celebrandum, quem panem ""> digniorcin
fecisse fermeiito »"7 vetustatis existimant. Palel aestimamus ad faciendam Dominici corporis veriia-
igilur quia, cum usosesl azymo ad iilud opus, non tem *•", nisi illum quem et vetus »***lex.ef^gil ad
hoc fecil nt praeceplnm de azymo servaret, sed iit signilicandara, el Evangelium ad exhibcndam eam-
fermehtarios , qtios pncvidebat, Wpl^aw*..i^pt»>is;,-t tJem venUtera?Si ergo respondemus Graccisnos hoc
tas approbarel; aul certe ut, si eiiani ferraenurii de azymo, non proptcr figuram, sed propier prae-
approbarenlur, azymitas quoque,apprpba,ret, dictas caiisas tacerc, nihil hic intolligr yalcl "**,
-• • apDiic ! eur nos *s** Griieci analhemalizandos, aul tallem
:, . ,.-V :-*-
LSlinot in aiymo conficientet non Judaizare. reprehendendos recle judicent.
Qiiod aiiiut »»•• nos judaizare, non esi verttm : CAPUT IV.
quia iion '•* sacriiicaraus4e azymo, ut legem vele-
Retorqjuelurin GTJCCOS argitmenlatio, qua probanP
rem servemus : sed uf ftat; ,k fijpr LutinotJn atjfmp conficienlesjudaizare.
i»oc^iieftt|s
minnm, qui hoc non judaizando fccit, imitemur. Cum At si dictmt nos noii hoc agere ppsse de azyjno,
epkn facimus «Iiquid, qtiod Judaei, ut Julaismtun sine intellectu fiirjirar; pcr quod judaizare proba-
sefyarent, faciebarit, tion jttdaizumus, si non priip.er U niitf: ergb* tiec illt: similiier '**•*queunl ad hoc: ip-
Judatsmum, scd propter aliam causain, hoc agiinus. sum uti fermenlalp sihe figtira; qtiia el vetus Scrip-.
Sf ciiiiii iii dielius Pascti* azymum'paiiem aliquis uira. per ferriieiitum dcsignat pecc.-iuim, eum exse-
cbmedat, sive quia non habet alium, sive quia illo cralur '»** in Pascha suo couiedere ferinenlaiuin
inagis delectatur quam fermenlato; aul si quis (Exod. xii, 15); et nova, dunt ,887 monet nos in>
propter iufirraiutem, praeputium eircumcidere co- Pascha nostro epulari non in fermento veteri, ne-
gilur; aut si hovi suo quis trituranli, rteesurlat.os que in fermenlo malitiae et nequitiae (/ Cor. v, 8)»
IIOIIobturat, nulki» nisi insipieRS Jjarc agentem j«- Dicimus etiara quia *o's nort judaizamus, si ilgu-
daizare jiidittibii. Cwn ergo nos panetti azymum sa- ram '*** lenemusirt azymo : quoniara non Signilfet-
crHicatnus; iwn ut >perazynii *»"flgtiram4a_em Do- mus Chfistum sine fcrmento peccati ventnrum,
tttinum Jesuiri ffifurum significemus 88U, spd ut tanquam Judsei; sed monslrainuseiim lalem venisse;
ip&um****paueht in corpus ejus, divma virlule ope- sicut Chfistiahi: el per lioc monemur tales nosbiet-
rante, sicut ipse feeit, Sacriftcemus ***•:nequaquani ipsos exhibere, qitate Pascba nostrum est quod
tn kpc Legis vetusiatem servamus, sed Evabgelii niamhicamus. lili antem nec JudiePs, nec Cbrislianos
verilalem eelebfamns. Denique quando itjetn ipse in lioc se pfofilentnr, quia Deura tri fermenli sui
. boc fecil, 136 et ail diseipuiis suis : Hoc facite in ^ figura, nec veiiturum, ut Jtidaci; neCvefiisse, ut
meamcommcmorationem(luc. xxii, W}', si noluisset Christiani, sine peccalo significanl: sed potins pa-
iti "** imsj quibus hoein•*•*"apostolis praecepit, boc ganis favcre videniiif, qui illtim, sicut alios liomi-
de azyrao facerenius ****,praetooijuisset nos in**M nes, peecato fermeiilatum existin.ant. Si vero aiimt.
eis; et dixisset : Ne faciatis hoc de azymo. Qttare Chrislianos non debereuti figttris, qniavetera trans-
cum dieens, Hoc fqcite, azyinum non excepit, quis iertiht (// Cor. v,li), iri quibus erarii liecessariae:
est pujus inlpileeius audeiexcipereqned ipse feeii, negent (nt atfa laceam) baptisinum esse figuram cu-
et boc prohibere quod ipse nonfsolum BuIlOserinone ^isdiim morl/s et sepulturae; contra Aposlolffin di-
prphibiiit, sed etiam opere praecepil?Quis, inquara, ceritem : Qtticuhqite baptitati snmut in Christo Jesu,
nisi plus sapieits quani oportet sapere, Unlum eon- in hiorleipsiirs bapthaii sumus. Contepttlti ehim su-
fidal de sapientia sua, iit pnestrni.it vel proferre "**, nwtcumiltifpefbdpthmunrin' morlem (Rom. vi, 3<
quia, eutn dixit Dominus : Roc facile, slcut compe- et i). Aut si coiiccdiinl nos uti figtifis, sed non in
teriter sitbititelligiinus, quod ego : sic indubitanler eisdem rebus, quibus in figura lex vctus utebatur, et,
*H siibaitdienduin, ied non de hoc, unde ego *»*»; ideP nbn esse panem azyinum assumendum ad tillam
Ilera st divina per ea, qfiaedigniora cognoscijius, nj figuram, qtiia ad hoc in eatlera lege accipifur : non.
exsequi debemus; cum sacrHlcium, de quo agjUur, baptizcitt in aqua ***', quoniam Patres mtstnontn.es.
';.:<,,' ::.,:- , ,' VAIM.-ELECTlQJiES.
"«Sefvaret mss. Vici. 9 sefvaretur "**"Novitatem fccisse in fcrmentd ms. Vicl. 20 voliinlatem
infecisse feritrenfo ms. Vict.9 et \$ et Corb. noviUlem infeci*sfefermenlo »»*»Qiiodaitiut mtt. CitteY.
el Corb. qnod aulera aiiint »»8,Quia noirmti. si non 88WUl:perazyraimtt. non ut per nzyini ms. Cisteu
Weo per azymi 88ilDominum Jesnm fuisse significemus mss. DoinimimJesum futurum significemus ms.
Corb. Dominum signifleeitias *•*».Vel tit ipsiim mtt. sei ut ipsum "*' Sanctirieeniiis mts. Vict. 9 et 15
sacrificemns mt. Corb. signiflcemus mi Si noluisset ut Edit.Goth. Coh et Veiiei. si vokiisset ut "•»
.Quibus in mtt. 'Edit. Golh. Cdt. ei Veitet. quilius hoc in 8»'"H«c de azymo facerenms lidit. Goth. GoK
fehet. BbcSibri de azymo fctcejremus•'*•*_Piraeraonuisselin mts. Vict.9et 15et Corh.pRemomnsselni«tn,
****VblifprenreJSit». Veriet.\M pfofefro ***• Unde ego. m«*. Vict. 9 ei ISitnde <jrgo? ***•Qtiem,^aieeni
m*.:f1«;i5quoriiodobaliem **»,Dniiiihiciebrporis veriUtem Edit. Venei.*»"»
DorairiiciCorpori^varieiatera
*#* Qnini \eltis insi, ViM. &el \ZEdit. Goih. et Col. qiiem et vetus iufelligi valel mS.Tirt. iiv-iu-
CHfnos "»* Nec illi simililer EdtL Venet. omit. itli "»«eum
tthi|i_i_us "»*Cur riPsm*. Vict. t;5 neqile
ejecralur Sdit Veitei. quae execralur "*7 Nova dpra ms. Citter. nova lex dura '««Si figurara mt.Vict..
15 sbJ figufam ""•'Non b.tptizenf in aqua Edit. Venei.qnare bapiizaiit in aqua.
 f45 DE AZYMO ET FEftMENT. AB WAtEftAN. . 545
pt.Mogse bttptiiatisnntiit nube, et jumari (I Cor.Xy \/ concnphceniiam: Sinetege enim pefcalurit morluum
>r
2); quod Begari nequit ***».infigura fnisse :i»e***,r etat. Ego auiem<m
videatilur baptiwre baptismo Joaniiis, qui bapiija- CMmvenisseimanilatuin, feccatuinievixit.Ego autem
vil iu aqua. Si ergo irreprebensibtlijcr ligiitale ba^ motiuut hiim, etirivthitum eil uiilti mdndalum, qiiod
ptiiaintis "c-* Luuqita : kcet illud baptisma vetus,: erat advitam, hoc este ad mbflBm.NaM petcatum,
qued fuil bujus novi, figur.-i, tu aqii.T fiicrit : qu_e- occaiione accepta per mahdaiuth,seduxitme,elper it-
nani est^ bi isJft Grseeoriini sapieniia, quie propicf. Inaoccidit (ifcms*Mjtf-et -teqq.V Sio liK«t«.sine adjii>.
huc, quia vetus Pascha, per niiod npslrtira figursuuui vaniegraliaoccidit.Spiritus aulemviviCcat; sicut ait
est *•'*, celcbratum es,t in.azyiiiis,tfttestaiur'*«'•" iibs, itlem ApbstPlhsiili Titiiihf:'eaiS ait^tn^idnigiiii&tet
sacrilicarc corpus Chrisli, qiu est Pascha nostruin, hutkamias dpparuii Sdlvatoris' noitri '1>ei, Wbriex
de azyrao ia figtiri., sive ad commeiiiorandiiiii qnra $p€ribut'jiiiiitiwl'ffi^
lalis fuii iile, cujus corpus sacrificaniiis, sci.icel tuam mhertcofaidmttt%6iHot feckpe^TavdcfiimTe-
sinc poccaii.hirectipnc; sivie ad commonemluiiitios, genetatidiiitelfmoiatf^
quia cbrpus ***.* cjiis comedimiis, iales defceic eSse, effudit iti itos tfbhhfoybi-Jeimii€lifutiiM J&ilvaiorem
$ecundum Apostolum. diceiucni : Expurgatevelut '-.kbsiritni^rilJHWfiWttatatia- i^&tiwredeitfrhut
fermenlum, ul silis hovq conspersio, sicut estisazijnii. B I secttiidiimspeni vilwWtertidfXtitiiii, 4"itfseqq.}.fJeo
J.lenim Pasclta ihjslrumimmolatus eitChrhtus. Ila- cum **'"'dixfeS6i':'Sriffideniitt nositaiX tfedest,qui
•queepuleaiur iwn iri (eimenlo veteri, nequein fer- itidotiufot riat (klimi&lrds'Nbv?%Mm^
•inenKfmatitid;et neqnitice; sedin dit)mh siitceriiatis littera,)sedtpirii« (fl Cdr.\t\,;'gj, ait': lilWaenim »8T,
•elverilatis(ICor.y,lxeiB). ''.'''. occidiil spirhut aulem vivificat (fiiiiLjrAC si dicat :
Fecilnos DcusminisirosNovi Testamerut.quodnon
-'-: - «APUT-.V. . .- -
cst iiilitieia occidente, SiCutVetus; sed in spiritu
•LocmSeriptmne-qHibatCmcieonira Latinot inean-
. Jtotersia de ferpientato q.bulebanlur, coiujriit\ ex- vivificaiile. Atf ittriimqiie vcro, ad occislonem sci-
posila, qc primum Iruclaiur illud : Liltera' occiilli. licct littcrje et vivificaiioiiem spirilils, pcninet
Sive ilaque k». ***•figura sacriliepnuis azytnum .giibrl-'^^iffVxi^".;-'(iTfftitf ^- tnhrTs/riyifo '/r//«riB
-iiiiw^Mjr,'
oanem, sive sine orani figura, nullateniis nos Graeci deformaiatn lapidihus, fuiiin gtdrid ; ila iti hon pos-
repreheiisibiles valcnl oslendere; sed aul soli nos tent inreriderefilii Itraeiin faeiemMopti pfopter glo-
Ijene agtmus, ilk' nou bene; aut nos-melius el dili- , tiam vultns ejns, quai evacuatur : quomodo' non nta-
genlius, si ilii Itenc. Nempe satis osieiidtnit se nul- git minisiralio spirilus ertiin gfdria? Niim si tninj-
tam babere raiioucin adsuam par>3J_#<S»r_j_i'_»;.iffl_rtB| & gloria esl, mullo triqgisabnndat
nostram infiniiaiidara : cum hoc corifra nos prolfr-tsiwtiOyjtamnatiqtgs
•^smtmMumjntime in gloria. Nam nec gtorificatum
rujit, quod.a__tUo inoJo aut canlra nps» aul ciiui iilis . cst,quodcIaruit in hac parte,propter exceileniemglo-
esse cognoseitur. Objieiunt eiihnnoWs, sieat ii ' .«'om] Sfeium.qurt •nitcua(jtrr#ergtctritMtiest: multo
vestra legi epistola, quod dicit Apostolus : Littera magit qriod manei, ih "gteria esl. Habentes igitur ta-
enim occidil; tpiritus autent vivificat(II Cef. ift, «Tj;.,•' lemtpem, mutia fiduciq utimur; et norisicut Moyset
clquodAmos propliela ; Sacnficate, inquit, defer- ponebat tetamen tuper faciem suam, ut non intende-
mentalo laudem (Amosiv, 5). Uiiiteniltiiitnr asteu- reriffilii-lsrael irifaciem ejus, quod evacualur; scd
uere qnia liitcra, quac vcu^ Pascbi? ccfcbrari j>ibet; obtusi snoi sensus ,eorpm: usque in liodiernum enitri
in azymis, nps oecidil; cuiii cam servamus, azymiim diemidipsum 13*/ refamen in leclione Veteris Te-
sacrificando, non b<3tte.A|»ostoli stamemi manet non revetalum; quoniam in Christo
vei-baiuielligeiites.
Littera cnim lunc dicitur occidere, quando illa eeacuttlur. Sed usque tri hodiernum diem, cum legi-
jtdjtmsa peecalo deeBnaTe,peecatttm <8slendU:ipio- tur Magtes, velamen esl positum .super cor eorum.
iiknu, irisi adjuVtstgfafiii, ,ut ftat quod jubetur, in- Cum aulem conversus fuerit.adpom}mm,.aufereiur
obcdiciilenietpraev.iricatorcin facil. Qtiodin EpislPla velamen. Dominusautem spiritus esli ubjqutem tpi- '
ad Homapos ideiu aperte mouslrat Apostolris, di-DD riliif Domini, ibi tibertas. Nos vero omnes tevelala
cens : Peccalum non cognovi nhi pet legem. Nam ' " faCieglotiam Domini specutantet, in tamdem.imagi-
concuphcenliamnesciebtim,ttisi**" lexdiceret: Non nem tramformamutjt clarilalein claritalem,tanqitam'
cbnciipices (Exod. xx, \7). Occa-sioueattfeniaccepta, n Bdmini spirilu. Ideo habentes 'adminhlraiioiiem,
peccatumper mandatum operatum ett in me ontneih juxla quam .*•?*misericQrdiamconseculi tunius, non

'/tAftLE LECWliNES. '.-':'-/; -. ;<::.,

"" Vileiit qtioquc aqnam ne mss.
•"N^ari nequil Jt**t.Viel. \o Edit. Goth. el-Col. iM.gafe nequeunt
Vici. 30 el Cisier.omttt. vitenl quoque aquafri» "•* Figtirale baptizamus ms. Citter. ligitrate bapiizalur
EdiuGoth. Cat. i/e»«t. figuralnr baptismus "."Nostrijin figuratitm est Edii. Venet. ndsirum figurabaiur
M*VQoi.. dfJeslairtur mtu Vtcubet J5.e( <?of5,it E&iuiZblh: el Crif. qure.. detestaiitr **"*:Nbn qiiia
cocpns ms. Cister. iioB qui corpus "**Sive iiaque in Edii. fene. sive eniin iu Pasclia sacrtficari mst.
Vict, 9 et\Z ttCorb.et Edit. Goth. et Col. Va.scti*celcbrari ' ^1*87Nescieljam esse peccainm nisi rittt. nescie-
bam nisi '"**••
Secimdrimtuagnam mss.secunluni sutini *"rEt renovatioiiimss. omifl. '<:**** Jiteo eum ms,
Corb. Ileni criui mt. Viel. 20jaiii ctini '"''Tesiaineiut.adlTdit: min lilicfa seil sptfilu; liitera euim mst.
Testaineiui non liltera sed Sjiiriiu, aii : littera enini *«" Ltxla..qiiant mt. Chter.rectius jnxta quod.
5*3 S. ANSELMl CANTIUR. ARCUIEP. OPP PAUS I. — BOGMATICA- 5«
ieficimusjH. |Cor«jiii| T-18, «r.,,i)i: De occisipnb tjt- A '";'. \'r; CAPUTJIII. ;' /:;-
tprae, .«^-^.iv|^c_<j^(^rse .^iyBjc^_^t;fuipi^rj^Knr) mihi yj- Connnbia Liiiihorumde eadem cognaliohe iri Cerlis '"
delur suppi, biJwj.aHquidadd^. Sati^- ijjjfUurjpalet gradibifedfti&ii^, male d Gtfeeis reprobata.
tjtiia nec Graecis proJesl, iiec npbis obest, quod de lit lerlia quaesiiorie, Sictit Inteliigo, mandatis quia
ofiddepie lUi^rfojijjcii^nu .., ,, ... ,,, ' Gfaed'defestantur nostra 'cOnnutia, tibi cogbali Co-
.,::,.,. CkP^THl, ,'; .',.-.., gnatisde alia cogrtalione cbpulantur. Quodcur fa-
Qaomodo ptopheia jvbeai tacrificari dejermentale cianl, nullam video auctoritatem aut fationem. Nam
.„-,,,.,; „, ;,jv.,-,:,|«tjdeitt,;::;; , ,.;,,,,,.,,,,,,.., si itoc i<istiis proiiilMnt fiert cpnnubife, aul non ex-
Qupd autera assumunt de.propbeta : Venil?jn tendunt cognaiiones usqiie ad septimara generatio-
Galgata, el impie agite : et sacrificate d<efermentato riera,, sii^winp.s; aut irajWMi^Ie vi^rir. seryari,
laudeny (Amosiy, 5); int^lligendum est esse dicuini quod praecipiunt. Sunt enitn saepefn uria cogrialione
aip a,pprobando .tale sacrijiciutn, ,^ut;ye|pobandp. pftjsgiiam c^
Sed si hoc prfecipU prppheta, ut secunduin eos Jo- Toiidem igitur cognaiibnes inveiiire necesse est, de
qiiar, illospccidil Ittlera, qui lilleram servanjp, de quibus s)n^utis singiiTtetiganlur yirj e| mulieres,
fermentaio saerifieant. ^t ,$1^J^^-^pr^tfamlp, tit<ic- .qiillius fttr detjnar; (»j|^tic»nti sttistJtli snijii^is cbijia-
tum esl, qua frqnte s?icri<icanl quod propheta in lentur. -_, . ...Aut ilaqiie
,:, ,^*.' delesiabiiia suni iti(}ubitaiit£r
i.i-.,:;,j j:<: :-':M<.i:-,-.fr
' -;<:.._».,,-! _'
fcv
sacrifieium exsecralpr: aul,qua,ralione koc inauc- coruin connuliia, si intra septem generatipnes sunt;
toritali.nl sibi assumunt?Quod aulera bocproplieta nei; (iebent repreliendore noslra, quandp cOsrtali
non jubendp, sed reprehend,eiidp dixerit, (iubium cotijiingiintiir cognatis de alia cognatione, quod nulla
11011 est; cum hpc, impi-e aciiom associaveril,*»7': prohiliet auctoritas vel ralio; aut impossibile ^est,
Dixerat eiiim ,;, Vf&ifteadj^lifit,..el, intpie agite.El ut dixi, servare "7* qiiod praecipiunt; ul sciliccl,
puilo posl, conti.nuala increpalione ait : Et tdcri- lot coghatioiies exqmrantur ad nnhis cpghationis
ficate de fermentato laudem. (Aut,ergo lanta. ralione corinubia, quot sunt ki itla viri et mutiercs peteutes
partem suaiwv,ferraenls\rU defendant f7*,, quanta Conjtigia. QtiPil aiitem sine omhi auctorita^ et ra-
stiara ro^prapt azymjiae,: attt T^fcianf sttuni fernien- lidrie iil coritra ratibrieiri, absque ,8T*uoljip fatiif-
"
tnm, ei fiatit azymilae :aul si nec illttd valent.jiec iiaftifft»ofrepuilialittiiiri jiitfiftatur;*»*';^ ^!
isiiid volual, sal.tpm non reprebenduiU azymitas.

.::,:^::::^
- •'
\^:Q :--;*

tonqueritur de varietate careaidntai^tm fnter- ctitari* saerifieitmt variea vartisobeerwri

sMfaritiit: ^tihsf vikd fi^itt
, vmtiamreUyoscm.' ---.-'-. ...-,.x-,..,-,.,..., -.,.:,,.,,.;,;,,.. ,.,,,,,. ..,. . ,_,.,.

Sefeniasimo D. A«sfet»iosanctaeCarituariensisEci. C lilferafum seclatoresratiocinaridi probabiTitateBderii

88wfaciiftateni. Sed cum
fetesia! rev^feiulrraiBiP «irckiepfecop»T^Wi»i8BAitims facere, non nostram atligit
Dei^rsrttaNwetnbufgen^sep^pfts, serrite*ofiee- Pfpptieta suspirando„: Revela ocutos meos, el cohsi-
iua (Psql. cxvin, itJ), cii:ri
quium, instantiam orationuin, ac semefipsum om- derabo miramlia de lege
nino in omnibiis dedilissimura. srimma devotione oculos levo a;J montem ceisitu-
Cum Minerva de litterarum profess;one aiiquid . dinis ycstrae, utinde veniat auxilium raihi; auxilinra
praesumere ineplissimum esl, ac infer edpcnmatos"" veslrum, auxilium a Doraino, qui fecit coilarii et

;";;:..",;;; ;.; •'":;'VARta-i^etioNEs,,. ..

**7*,Cttmimplae aclioui associaverit mss. cumttoe impi» aclioiii assoCia.ieTh Edit. Qefh. CoLVehef,
cum boc. im>?ieauctoiitas sociaverit "^^Deteutunl mss» derendant, *"* Servari nhs. et Edit. Getft. Gdt.
Vetwtt sevwre "^«TiiUione absqne ms, fftlioiie fU coutfa ralipnein ajjsritie' *"* **"<,ReprehehdeniJnni"jaai-
catitr jiitt. FepurfiaiutHiU:jutliraturEdil. F^wf.^refu^aiidiiJii
Sra» iujticatur Wateratitd^epislotd c0'atri ett
cnm itn. Vict. ti[.,%\}. "'*Kdp«a»s ms. »*ttoeuiii..lbs AlikiJiil f»»f. sitftgil. .'
 * t)E SACRAMENTORUMDIVERSiTATE. *
fjft J)W
terram : Qui adhatret Dominb\ unut tptrilut est (I A quc tenfemus a pro^enie in progeuiera; et Vestraln
Cor. vr, i7). tll inde paicates. ojus plenTiudrne vos miratjnur diversiiatera. floc CliristuS' feclf, et'nps
eliam profUnitaDef scrfitari; nostram vero pafvfta- faeete praeCepli: Hoc, fnqutt, faiite, qiidlksCunqiie
iem vocem ejns audire, 'sed prorsus nescire undc tuntitit(Matik. xxvf; itfarc.xi*; Lnr.xxu;) Coi. Xf).
venial, aul " quo vadat. AccipietiSpanent singutariter benedFxFt,'etcaticem
* ' - simihter.
138 CAt>UTfftMfW. Singtifas siuguHs, ul iroster, imd^Romarius
Querelte Waieranm de tanta divtrskale iri tatramen- Ordo prfceipil, Crucestecit: Pttta ab ipso, qufhefi
atutn cetebrtHione. -'" et*hodie et usqne m ssectfluraideril est ,sfiostra ino-
Tttcftvii1u£_ Trinifas Deus esl, el quPtquot Stnit m tevif **** consuettnfo. De crucum Siu^hlaiftitte,
^
Deo, unum sudf iu ipso. EfheTsltas in EccTeSiaad- Clifisti iiobiS asitihtilur auctoritas. '»li'6f httletU
iitodum csi imrtiti cbntrarfa. DIu iion pdiest fctare, vatJeqnafalibiie sacrififtrndi cm^tfclite^UiiS^rmi
•quotTparlinm HHsegrsssalur diSsensione. DesacRj- est fidetl^Mum baptimi (EpArt.^tv/^^una^ifisti
menlis Eccfesiae 1,MdtT Patesitina, aliud Ariire^'*, amtcaJ, sijHisSet cofifttwaVEfetSteite irttiftjti iiftde
atiud nostra rioniaW^et Trip&rfita senijt fetftil. Pb'cst1n ^rariiMW^l^^pMVerpil^ihltltil-
" "-"*,'"»T t
Dominici etfam corpifirls mysterium aliter Rotnaria, turnest tMuth ftfcfere.'
. ' ?»'"
atiter bi_tli<Mna'Ecclesia, ac diVefsissiine^no^i-a B CAM.TIV. "•-^
* »E«rcatTxvetb seti
tractai Germaiiia. E_f 'antiquis patnuus ordinem palta opetiatttf a prmcipik
IiaiiSmussacfificandi : el valde admjror iintle Iiaee Pncterea Inter cpns6crjii%trii TiOmftitltab inttto
noviiassorrepserit in domp Domini . Jesut Chislui eaticem Operriun¥qiiidam corpofali, sftrfpa^infjcom-
heti et hodie, xpseett in sacula (Heb. XIH, 8) seroper pttcatc. instaf sudarii, quiia ftspertum tegitnus if»
unus, sempcr hlefti, nullam patiens mutabiliUiem. moriumento, non cum liiiteamrriibii<i'poshuriv, stfd
A Cbrislo dissentil, qui in diversitatem lendit. separafith iirvolhttwrtiit nno toco. Christtts fia esf,
Christus est panis angelorum, qui de coeto descen- elveritas, etvtta (Joan. T_IV);\ia **»*',f»CTqbam
dil {Joan. xtl), etfactus est panis ttom.ttum, esca gf.idiamur, rit ad ipsuiri venfamns. Qm thetl se'ih
pauperum, safipjjs cttih eo regiiantrali* _ ut qtii Christo maneie, debel, titttf ijrtre'dritbulhtit, eljpte
digne comcdunt, vivant in sxculum sagctili. tJms dmbutare (fvan. \XY, 6). Nrfn -Veififtiiffad vllam,
panh, unum corpus mullisumus in Clirislo omriei, qui nisi iriiitalbres vilie. Pascbalis liostia-iiudaio tijf-
de ung pane panicipamus (I Cor.x, 17):' Cbristus pore in ara crucis immolala cst, nudato (.Prptfre
est via {Joan. xiy), pcr quam gradiamur, quem offerri voluit, qui omnia qnae audivit a Patre, suis
imiteiiir. Qtti a Chrislo exorliitat, periculose am- - lioia fecil (Joan. sv). In sua immolatione semel-
bulat: inler saeiiftcamdtnn, «|«od GliristtTsttcti. et i^ttri^^tiea,tttftiii<^avi<9,^Ju»'gJ^
nos faciamus. 0«()(f«(-i<Hi7«e,inquii, tiot faCiti», tacFetonf^plabiiftur,« et peFoMh <_Worniemur
quoiiescunquesiimilis;(/ Gor. xi,25,26) conilgurali cofppri clariiatis suae , uf ipse sit nobis
• <<rriinia^n'i<tcfnarbeattfM^
:.'..'. ,.'r CAPUT «:* ::.:,:,,..
Cur atiqui fermentatum adhibeant jn wqtieriis. ' Mr^Mli^Mti; ^r
Amieiii qiiidera de fermeiitaio se laudem sacriU- inqtiit, utveiefa noiiitmNgaiiitjs trabsiisse.et^m--
care putani; sed iri noviutei vfi*/cum'Clirisl.o itbn nia nova esse; velum tenipli ictssnmesi d iitmtrio
ambulanl. Inilialores CliristToppitel epulari non in tttiaviffymm.-ifi^id^ttslutjfti fttf*#'fi«m iftlitjfj»o-
fermento yeierT, sed iri srcyinis slriceiTtatKiBtveri- '«ituftt^est -sriifer^toWa?Judae«fruriif iift bciuJbSMi>
tlwis (I Cor. v). Fcrmenliira Jlcet modicum tolaiii benies rion vide.int, M atir»ssnott: inteltig.int. NoBis
niassam corrampil. CkriSltts corpris incorrupitljile, Ver», ^BTWS^^D^US ;-AT^vli']li^^'pTdt^r8'(i^;'ndii'
qtiiintnm possibile estjjtulta inficiatur cPitfujrtTofA ^iriejf^Mfic^i» mysteW^
aitceriiatis sacrifftTpii-Srimis Iiiijtismodi aUsil 'i&r- Domini-Jesus fetafificafe. Kojridffft"tftbys#ffrt.Jfrilei,
'vtelamiii siiperiraporiaraus; ttiiti^^lt^i^.'--^»'
ruptio. Qui exoplJinl iiiibiti 'Qiristi (»rj)orrs iiicof-
fuptione, novi saerificii sinceritate velerem exttaiit 0 cftrerenies';'de claTilate fh bftHtlteiir tf^ifct-rf sfii-
lioiiiiiiemr fii Chrisficprpo*!^ dearaHs.TSuflusJesns W-Sft .(•^^s^^Utjii
nlia, uisi qtiara ipseobtutil suljslaiilia. Ei, st aflSiih WSfa riostr* IitimoTalionis;rjubd verbis^fbiesta-
profiteri, tenendi esi ea, quam xtedlt,sa>?fVflc__ii(ii iriHr', bpeiibuiexseffiiatiif.' Paiits;ilfeyite <fitifisti
*"; .:;--^";- *--.>••;•'' ?:•'-•
reguila.'" '; ietfi|t« ^«st^% m' ChiT^
-:---:- .--',-..; •:'tiAptjT -r'
HL;" ';- ;*•*";'"'' iri»'ni(^|>ibpoket.'Ctfriftffl»fp«
'€iir rihiirim ei-ftori multiptex itit67t 'tigriWitifhr ' tmftR Septiftiij lifiiet_iest ^oWttrl 'f% |i|sSione
prinem eteatieemformeinr apterisqtiei ] discipmbfUth'd^fotidtie fh 's^purtuf_fM"fcvbiutifirt.
Nps singulariler panera, singulariler beuetlicimus Sejjeliendo, sicut mos est Judaeis sepelire, ostei»-
calicera. tloc canpnes., boc anftqmis Ordo Romaiius dunt erga Maglstrura sludii (levofionem; sed adbuc
pi-aeeipit,ut.aJ>|tiHi.o"inc.aiibiiesiitgiitaS ^(ieff^-'; : Jg^batitT:ss*Kiit|^;.;TeW
ciaiiius.siiigulis. IJoc ilublico et inveleralo usu nbi- sepeliuBt, IU _Iu(Jaaum;-quiaftendu_n,»erpenderai»t
""" "* ""' ' ':- ^
'".' .'"* ';.-.,'"' . '!" .'VARI^X^npNES. .:,J. '''; 7: /^^^Zf, ^;,';,
"^ 1 E. Idcm inolevil mss. idem esl, noslra inolevit 8S**ViHe yia mst. vila, vi»-<•'• ,; •
 . .;V, 's..ANSE^l. s&
pgt r^ -
A- - '-lipuT, v.; •
•^ojys.Mysterittm,:; ^iriVttt ^nia tcxuiqtitr^eimm ; p:
. profunda Dci y-far. n, 10);: iljis aulein noiultim . Monet desuo ad cdmmunionem Ecdestte ttdilu.
spiptus erat dalus, qnia ex iiifirmUate crucifixug lmpcrfectum meura videant oculi vestri I et sicut
Chfistus non erat glofiftcatu^. GIorilieat.tisvero Je- estis inomnem circumspecfionis pleniiudin^m quasi
_&djp corruptionis yestimenla deserit, corruptibilia a virlulum manibus cOmpaclus, nostrae iraperfeciionis
i»Wf(imov.it;; incoiTuplipnem vesiiitts sepiiicrura compatiinilii excpssjbus. Glorilical Deum in me
deserit: gloriam suajn se amaiitibtis palefecit. Cur catliolioa Eccl.esia , (|uoniam in nostra mtttaiione
ergo ex. ineorriiplibilis sudarii iiivplultone quasi divinai bonilaiis appafet gralia. Gralias Dei sum id
Clmsli prolestarour uiflrutitatera ,^etUn bujusmodi quod smn; ex Saulo Paultis; ex adversarioRojnati.se
let.cbri? 4qplitlionem : cum>«gwt ^psunc BJFO- Ecclesiae,i]Uiml_sPaschali papaeacceptissimtis 139
trilrgtM Bei vitrtutetn et munui Iucei,t«.ux dejuce, cardinalium consecreurius; et in omnibys in Tiac
quaep^iinat outnei» ooraioem (Jwn. jVaullaleuus parlc prpsperos spero successus.^oseph in domP
s«b stflatpi ponatiir n»^dt4tftyl_, sjjet^^^raet sa- HJlponis, cgo in palatio Uegijpjnnperaioris. Ne-
"
cerdp^ejtbostia obiulU sSPI^ura; ijap^o&ruin g|§ lniquitqs, neque peccjj^jjyarienm (qnod absii),
&*&&*&,tmibaum, posiUtm stjb divo, ut om,- "aut quasi Nero incesUis, aut ^oslata Julianus. Gra-
i^pte **l|gtd viiam itt C^eisti luceal domo. Tunc ^%mk° "*** m,on'am SU,Jvesttae sancfiutis regi-
maxjme aoceptaliilis viclima misira eril, si GJjristi minpTupus ef aguus siinuf pascuritur, leo et vitutiis
tostice ftwj.it consiraiKs. kvolviraus tamcn ftf. nns slniul' accubant, piierque parvutus rninai ees : el
' qula virga aeqtiilalis, virga regni vestri; Dei lauda-
-vitalemJiosliaui; non, sicul TOJHSIHOJS, a nriucipio;
4etLi%fin9, cum Joseph pt Kicpdemo. Quod non mus virluiem Ecclesiastico' lerrdre indoraiUs feras
«olura offertur in specie sod im rei yerit.tte, discre- marisuescere, uullique in monle Domini nocere. Leo
pare uop oporlel in sua hBraplatione. Qiii pffcrctjdo rugtet, quis non timebit ?'Sed qttia jusfns, «t leo,
jj%crep$_, net» sjcttt Ciirislus ambulavU, et ipseaia- coiilidil in hujtismodi, quast ipsius David manu for-
Jwku. Si aufeia in bac parle"sacrificandi sjnccritalh tis; cor vesinim non trepidat, sed in Dei virtute in
(Muselurj f.icjttimuiu est nobisicum sinseritJlis coo- oinnibu|^|umphat. toralnus pj^ros inanxif oteo
perculo nmnditieai obseryar^; et umen ab ipso exsulla^p prse participibus v^lris (Ribr. 1, 9),
ipitio sacrLficaudi el vaUjslissiiHOEcplesiaerilu upn ille \os coronet iq misericordta et miseratione in
exorbilare. regno beatiludinis.

>!

WBXL AP vjojnuunn mmm BE^NSIO "".

J^anino <?tamico WALiRiss^o,8B6,.gratia Dei Nc- C CAPUT PRIMUM.

vjrenditugensi venerabiji episctjpo^^NSELuos.-sefviis Variefatem rilttum cum unttate fidei coharere.
E^cles>ieer&JntuarieusiSj salutejii, ser.viiium, oratio- Qtierilur ****vestTa reverentia de sacraTuentis Ec-
nes..dileciipnis affectum. clesiae, ^uoniam nbn uno me.io Jliiiit Ubiqtfe, sed
,^««eov«tgi>atiasago Deo «mia siout scrjjjitis, diversis njodis in diyersis lucis tractanlur. Utique
Jterificateuiij in votoEccIesia qatijoUca; qupniain si per universam Ecclesiam uno modo et concordi-
.in.v,ostra mulatkrae divinae bonilatis apparet gratia, ter ceiebrarentur, bdnum esset et laudabile. Q^
el DckiuinipstnaePaschalis amteiiiam» babetis et fa- niam tamen mnltae sunt diversiUles, qute non HI
****sacrainenti, ueque in virtule ""
mjfiptritaietu, utjasi mi|)i liceat.yeslr^m ainicaWMler substanlia
sakiiare sanctitatem. Qupil veslra sublimis Itamilitas ejus, aut fide dis»pordant; neque omnes in unam
nie tomparal Minervaeel vocat monleui, npn in ine cousucUidinem colligi possanl: aestimo eas potius
acci|lio; (jtionipm nikil in nie, cur boc dici de me in pace coocorditer lolcrandas, quam discorditer
deijt.alj inteUigo. Non lanten (^beo, esse irjgratqrs ciim scapdato damnandas, flabcmus enim a sanctis
vestrae "*T benignjtatj; quaniamJiOc faeit abiut- Patribus,jjuia si unifas J">" servatur cbarilatis in
dantja vestrae erga me bonae voluiuatis. .Sotemus fide cathotica, nihil officil consiietudo diversa. Si
enim saepe seutire meliora de his qnos dilrginius, D aulem quferilur unde isiae natac sunt consueiudinum
quam ipsimereamttr.DelaudejgUur, quaeadmenon varietates : nihil alktd inlelligo, quam kumanonim
pertinei, eormetitit. non gioriatjuc; scd jie dileetion,e, sensutt.ro diversiutes. Qui qnamvis in rei verUate
qnae seniper amaoda est, jjratias,agen<J()laetaritr. et virtute **•»non dissentianl, in aputudtne tamen
VARIJE LE€Tt@NES»
, , *» «Dico itljomnitms ips*. dbp, pnyiibus 888,Gratia Deo mss. gr.jiias ****
Deo. ****Ut. Ctster. ^islola de
l&ferajTipttlrSEccKsi.e. *B*l'wareranMOEdttio Venela Waleramh Vestfaeerg.fmemst. \estrafebenigiii-
«^ttpMSiiam kofe^cit afcimdbntia-Testneertfra tue •'*• Qtiifritttf m«. Vicl. 13 Bdil. Goilt. et Cot. qmerit
*8'sln stiraina mii Vicl. 13 iu siibsianlia *8»° Neqne jn virlule ms. Vict. i3 omit. iu *891Quia si uhilas
Edu. VeneL quia tibi ti:iil;is s"*Tn rei Verilale" et miilate tits. Vict. 13 et Edil. Go;li. ei Coh iri rei
ycriiate el virluto
 K& DE SACRAMENTORUJIDIVERSITATE K*
etdecenfia "** adrainistraliopis non concordanl. i _ lum : non mngis intelligo eos de! ere repr hen li
Quod enim unus **"* aplius esse judicat, alius saepe propter nudilaiem Clirisli, qu;e non ; igiifioiu ab
minos aplum aestimat; rietjuc in hujusmodi variela- illis in sacrificando, qnam quia non demonstrant
libus npn consonare, puio ab ipsJus fe» Veritute i» eodem sacrificio ***»,euin esse *****crucilixuut
exorhiure. • extra cirilatem, exira doranm, et sub nudo coeto.
CAPUt». Quce tamen magnanon carent raiione. Nam Chri-
Ad queretat de una tigni crucit formatidju. sltts, qui pattut ett- pro nobh, nobit relinquen*exem-
Nempe quod alii in sacrificando corpore et san- ptum, ut sequatnur vesligia ejut (IPetr. n, 21); in
gnine Dpuiini, ringnlas cruces singulis faciunt ab his quoque dedit nobis exemplum, propter justiiiam
jnitio iu canone; alii solummoilo singulas Siiigulis, sustinendi £ffO incomparabilem conieniptiim ct
nbi singHlatimnominatur panis vel corpus '*•_*,Cl paupertalemMdeo enim coniemplui liabtus est.et
singulatini calix vel sanguis: ubi vero oblntio vel cxsecrabilis judicatus ul nec riiori dignus ljp^teetur
hostia nominattlr,«anara crucem ambobus facittiit; intraali^Bm hominum habiutioneni; tieqiie^iiter
qiioniam sicul uhiiOsl Cbrisliis, qui scipsura •^t'- hominest.igtisi'inteK tfHBrabiles, netpie snh lecto
**•*ejicl non potuit,
litpro nobis; ita ul*:est oUatio, et iftta hoslia TB *t atiquo nisi snb twel^fesibqtio
pane et vioo quam offerimus : non video istoljyiia- iit secundum Prophetam t Opprobriunt h^inum^et
gis in hoc discprdare a Christo, qni sini^Siim abjectio plebis cestimatetur. Pauper Wrf^TO futf»*«t
u.raqnc benedixil, quam omues illi discofdant, qui veiifens in mrindum, non in sria sed in aliena domo
Ciilicempost Coenamnoti sacrificanl, sicHl Cliristiis tiisccretur : et ntitus, propter itiopiam toci in prjie-
fecit, r.eqiie seraper ad vespcram, sicul Ghristus sirpio brutofum animaliiim *•»**jjoneretur: et viven ,
fecU ****',elqtii uiriimqiie sinml, tmo nomine vo=- in imindo ****non haberei ubi capttt suum reclinarel
cant oblationcm, vel hostjam, quoJ CbriSltis non (Psal.xw, 7; Lue. tx, 58); nec moriens, uritie Budi»
fecit. Unde possmftus colligere qnia a nobis UlemsUam tegerCt; necmorluus, ii.ndb involvere-
iuviceni in hujusiiio.li aciione servata rei •*** veri- litr; nec sepulcrum,aut locum »••**;ubicorpussuuin
tatc possumtis _i|Se dissimiles sine rejtfehensiotte, •***cottocaretar. Qnse omnia magis sitnt vivendo
cum ab ipso auQtprc ipsius sacrificii sm|p; diversi pcrt effectum (cum ralio exigit) imitanda, qnam per
sine offensione. Ubi auteut dicimus: Uiri dona, hasc ' liudiiatem sncri-lcii nuditas Christi signiflcanda. Ne-
munera, htec tancta sacrificia, sive singulatim pafti que conjectare posstiin Cnr potius tuntnduni sit
et vino singutaccrnces assignentur, sive uria cruce **•'* ne panno operiatur sacrificium, quia: ChriHus.
duo simul sanctiftcentur, non video in hae diver- / ' nudus passti* est, quam ne sub teeio, vel intra ci-
sitate reprehensibitem discordiara, nisi forstlan qiiia viiaem fiat•»•*, qtigiiiamChrislus sub nudo coe!>*
conveiiientius araljo una cntce notantnr, skttt extra civiiaiem passus est. Si autero fjjus "nort tia -
nno verbo Jjenedictionis "»»' sanctificantur. Cum I*t iit estra t<Mtiimfiaiffrftpr^^rftirliwonesaeris,
enim plures homines, ant diversas res shnal bene- siinili causa »••**videtrtr uKalfx in s.Tcrificandor,»>.»
tficimits»**•,nori sfiignlis singnlas cruces reddiim.s, ttiscoopefiaictr, prPpief qufisidam, qnsB^«tmtingere
smt omnibiis ttnam crucem. sufficere crcnltimis. pbfssiirii/iiicommotmaies;' 1?ufiiis taqfue et ditigen-
€APUT1H. fittsputb Utcatix,neaut-fnusca, aht;i aliqttW; itide«
De operimento citticis inter sacrificandttni: censinillum cadal '***(qiibd; s*pe cPritigisse co-
Quod vero lionmtfli ab ittitio caticem opcnmit, gnotimus) operialuf : qiila distajwperltts.coBlingen-
quidam corporali *•***,alii panno conipticrrto pro- ttbus rriimfutditiis eiponatitr•'****} Haec sapientiae
~*j>tercustodiam immundilice *•**,Bee uud»m dimii- vestfae pro meo sensu, iiullius nieliorero rationem
lontealieem, sical ChrislBS nndus crociftxus est, til respuens respondeo. De hls, qht sftcrillcant de fer-
sicnt STgnificaits****'*, oStettderet se rauudo revel.t- mentato, mlsi vobis oliin quamdam eptstolam ****.

yARl_E LECT10NES. „.•. ,• ,,

****Et decentia Edit. Venei. et. differentia »*"• Quia enim nnus mt. Vicl. 13 Cisfer. ei Ediu Golh. el Col.
quodenim unus Edit. Ven. quod unus '"^Pauis el.corpusmst. etEdit.Gotlt.Col. etVenet. panis vel lorptis
*****Jieqpe semper ad vesperam, sicut Christiis fecit; mss. Tfff. 13 Edil.Goth. Col. Ven. omittunt ira.
****SerraUrei mt. Vict. m serirata Dei -*•*»,' Benediclioni^ mi. Vi«*.13-sanctificationis ****Beiiedicri|ius
m*. T-irt. 13 simul bwedicimus •*»*'>Quidam Edil. Vtntt. *"*'Muodili:e ms.
jEorporali quidam corpprali
Vict. 13 iinmunditiae *»"'Ut significatis mt. Vict. 40 ut, sicut signillcniis, mst. Ci*ter. Yictf 13. el Edid
Gotk.ul sicsiguificatis •*•*lnsacriflcandoEdti. Venet.^^insacfiflcio *"•*Eumnon essemst. elEdil.Getli.
iMimesse. ***»De qno mtt. tt edit. Goth. et CoL de sub quo ***** Bnitontm animalium ms. Vici.13 omit.
****Veniens in tnundum mit. veniens in mundo '•••' Aul Ipcnm mt. Vicl 13. omtf. '••'Corpus sutin»
Edit. Goth. et Colon. corptis morttium '•»'* Curamtura sit ut mtt. Vict. 13 et Chter. curandum sit ne
****Quia Chrislus ntidus est quam ne sub leclo vel jntra civiutem flal Edit. Ven. hcec omit.
passas
Edit.Goth. et Co/on. quoniam Chrislus passus est liudiisttori sub teclo vel intra civiuiem, sed sub nndo
crnlo. Siefc. *»"'Simlli causa Erfif. Golk.et Col. sintilis causa ****lnillum cadat Edit. Ghtk. eiCot.
et Venet. in illum caderet »»"Quam discooperttts coniingeiilibus irtimunditiis exponalur. Haec mt. Virt.
13 quam discooperiatur. Jlcee ****Ms.Chter. Explicit Eplstola Anselmi Cant. archiep. de Sacrameriti*
Ecclesiae.
PATROL.CLyiH. lS^
555 S. ANSELMI CANTU4R. ARCHIEP. OPP. PARS I. - DOGMATICA. 1.55
K-e . . .
^^^^

S. ANSELIJIUS

DE PRESBYTKRIS CQNGUBINARIfS

SEU

OFF6NBI€UI_UM SACERDOTUM.

****De presbyteris qui aperla Iibidinis coineisa- A huic senfenttae; quae a,d sacri prdjitrs joflicium post
lioiie Deo reprobabiles se exljiber.t, omnirib lenen- lapMfm concedii, nequaqiiam,, at»qua ratioue, msi
duin csl, qttcC*••*apostolica prbvidentkr ecclesia- auctoruale fuleiatur Sw iptuiapjro, \ylt cousensi»m
stfco jnstoque *">8 ttgore coustiiait. Nempe IIUUJ- allribiie**; legat epislofcuMoeati <C,ilixtiPjtp.e une-
lenflsconventl nl lbi reverenfef astetur *»*», tibi cU_B;«pis<jopis.Gallia3,,iet^,beafiGregprn p?pse ad
periiuariter apei la el unpudenli libidine fetenles Secondinum inclnsum.j «bt ipsji hanc ^fjnieunjin sic
Deiet sanctormu probibitionem contemnendo sacris firmis et jxMieeisdem, raliomlHis ei, .aucioruatilins
allaribus deservtunl, immo non deserviunt, sed conftTmant, ut nuliatenus jliorum-prpb.ilioiie iodi-
qoantum ad lpsos, comroacuUm : non quod quis ea geau Sedquod idera bealusGregqnus, ct alu sin-
quae iraclanl coo.emnenda, *msed traclantes exse- cli Patres idipsumalttKvi,dentur studtose prohibeie,
crandos existunet. Ut qui Dei el angetoruni de apertis qutdem prplubuisse, de occulus \ero
piaesentiam non reveientur, vet hominum delesta- postdignam pcenitenliam cpncessisse luielligitui.
i.one repuisi sacra contaminare non audeanf. Dp Nam crimeu quod a Deo non trapu^atur, nec .tb ho-
iapsis autera jsacros ordines habenlibus, et sponta- mimbus essOcputatur, uon reproliai^neque, dec >lo-
nea voluntate secreie quibus debent confitentibus', ral: cum Uuiett in tali te cuique tutius sit cor.im
nequaquam est asserendum quod eisdem ordimbus B Deo sibi plus iiraere, quam confidere. Prohuiri
amplius uu nujlatenus possint, *•" si per sacnfictum aulem invuum dcbere, qui occulltjra crimen bmmli
spiiitus contri^uilati, cordisqtie contriti el lut- confessione sponte et oecuUe.det^gjt, rainune exi-
Biiliiiii Deuni placantes, ad virtutum profectum stu- stuno; ne mulus ob&lruatur vta salubns tonfessio-
diose **" se convertenni. Nam nec apud Deum re- ms, qui pottus ehgent•»** IU morleui peuUus occul-
protatur oftjclum alicujus propler eutpam, quam tan, quara hac occasione in cerutuduiera vel Jn su»-
ipse ignqscit; uecapud bomities decoloratur sacri puionem alicujus crimmis adduci. Nec illi, cui con-
ordinis dtgnitas, propler personam cujus ipsi pec- fiietur staluitur ad peccatum, si coiifilentera abs-
eaujm non coguoscuut. Qutbus duabus causis car- que ejuS consensu cessare a sui ordiuib otO 10 non
nalis lapsus prohibet*•" ad sacntm ordinem acces- cogil, sed potiusmagtii criminis reus esse videtur,
sum.,el redtlum. Sed quontam ferme seroper oc- si cogit. quiasir etcoofitentem *•'*posnitere confes-
cultuii) est. qtioium remissae sunt intquitates, et sionis, el plores nondum confitenles borrere cou(es-
quorpra tecla sunt peecata (f talm. xxxi, 4), quo- sienem-compelht. Hucusque codex S. Ebtulphu
runi veio minime; lulius est semper conscnun stbi Aug. Domuius declaravtt in uno ccetu hominum
crimiiiis ab iis quae placitam peo persoimiu.expp: r, eadein sacramenta suinentium, aliquorum imraun-
scunt, per laudabilem Deo bumilitaiem abstitiere, ditiam raundis obesse BOIIposse : qui autein solo
quam per Culpabilem securitatemrpracsumere. lllud saerawenlOy sacerdos est, sicul fuil Caipha, perse-
namque semper potest, Deonou iniprobante: koc (nitoriinius et veri sumrai sacerdotis
vefpnon debet, nisi 'S&;'typpbwi»,.:Qiii autera

":' v '•;'.;; ;;;;;;;/, >'. .;;;,';;;.:|:?^ ^il. :,•

«•«CoH^mitt^ejtrf^ met:S^bn^h-^"\^hp^:^dL^ "**
dicioet '*••«;.;adsiehtj^l^™fi_e^ *»«'it^ m^:^^ w^M -
i;.-fv::-:f: ^K^;^:,^:^-'', .::;-,,»:;.?;•;;':";':
'*f./^^itotr»ttWfc^'fii^e^
 85? DE NUPTIIS CONSANGCINEORUM. «St

:::;;;;»:'airai_i(iir_OTS:;;:;,

.:^.-M-fl^ .-.•..
An nwptice consanguineorum sint vetilce, adeo ut remitti nequeant; et cur sint damnata.

"jt'4Jt Ai<tsEi,itbs Cahieafiensis ffariri dHecto Spi- 4 quc eitra ffividere. Talis quippe erat liaefediias illo-
rUiiui sapieiilise, eifiiitellecttis. '• : -;.,.;rum, talisque et omnis lerrena bacreditas, tit divisa
-;•; ^'^^-'-tyrtJT^RTJJUMi s:_:?..',,V::-:,,T >:r,niinuatur et lota ad eoslton peryeniat. Ilaque siciit
Quaj (i't prohibilionisconjuyioruiAiritir 'sdngriirie ; Doiuiriusin Evangelio (Matih. xix) dicil de danJo li -
rafio
'-'"- -•'•'••-
";'jj<jBrtosir ,:'!":;':'-. :-:,_.--.>...'-: bello repudii.secuiiditm durjiiaro cordis eorum re-
'bfat&^^iiifittWl^VTfaUsf^fia^^ney stttdiis luis, -,:..spousumestetfrttracarnaliiati.
quibus;i»RSfexfefcCs; (ftjrti'desidiae' sourao torpentem, J-' '
--'"',:'_;:-; -V GAPIJT liL' ; '•;>' ".,'
nec^uWquidsota^ , , Raiioconirarii edicti inlege gratiee. .--•;.;
ler. Rdgas eriiiit nie homirieift; ul pulas, mullae le-
ctiortis, ut libi diligeriter et diiucide rescribam sifiulii Poi-ro,Christiana piefas non sic. Cum enim baere-
iusaiiciPrum Patrttm decretis vel tracfatibus meiui- . dius noslra sit, de quo dicilur : Detit charitat est
nerira me Jegtsse prohibitiOflemconjugiorum in con- (IJoun. ivt;8); sicut illi lege utuntursnae hxrediufi
sauguinitate; q«a ratiorie in Ecclesia Dei lanlam congrua, sic et nos nostrae haeredUatilegem vindicare
viui obtiiiuerit, ut hujus excessus nulia erani.no pos- debemus. Cbaritas enim, quo lalius divisa dilfundt-
sit esse iiidulgeuua, nisi praecedente ipsius conjugii tur, tanto uberior dividcnii .remanet et atigetur.
(I.voitio; vel CUTsaltem deptiteiur i« peccatum tale B Stattiil igitur Christiaria religio, utterininis consan-
tonjugiurii. Et, ut video, tton qumris auctoritatem guiuitatis secundum saricforutn Patrufii et canonum
soto (si ii-i dicaiii) imperio cbgttoscenfem, sed pplius deerCU, usque ad sextnm gradum ex omiii parte
rationero rationabikIe,f docentem. Dicerem simpli- peftingentibus ad chariutem cotiservaudara sutis
cera et.puram esse rationem, eofum obedire ancto- - nalalis sufiiciat affectus, qttem violarc etiairi apud
fitali, quibus dtctttftt'est :'Nin enim ttos eilhqui io>- barbafos nefas ducitur. Ubi vero ille deficit, ibi de-
quimini, sed spiritus Pdttii veitft tbquitur m vobii rotim ad charitatein religandam ne subducat se, atf-
(Malih. x, 20); et Ecciesia: sequi consuetudinem, nectenduiri esse vinculuro conjugate ad prbloagaridbs
cojiis consueluJiites velle eottvellefe, genus est lenninos noslrae haereditatis, quae est ipsa cBdritas;
liacresis. Sed ul scias in omnibusine velle ob- justissimumque videlur, ut sicul apud ilios su.i
temperare volunuti luae, elsi forte iion possiin, iiiultabatur poena transgressor legis positae pro
conabor Umen et itt hoc ex aliqua libi parlc iion tcrrena eorum haereditate conservanda, stc apud
deesse. -"' ' „,, ,.,-,. nos non impune abeat temcratof. legis positae
€APUTU. •• pro cffilesti pane, et divina baereditate nostra dita-
Judaica qucedam connubia cut inter eognatot landii;
•' ,,,,,.,,,,, C CAPUT IV.
penmsav:
Praecepto lioc, scilicet t» eonsaHguimiafe nmi mi- Aiia ejusdem edicli ratio communh plerisque Judaich
scenddconmtbia, vel si misla tunt dirimenda, cauo- inter cognatos connubih, item velith.
nes pleni suut, et mulu sunl decreu Palrum; sed A^dkuc alittd. Qui exlra tribum connubia dare
laiionem praeceptiquam exigis, fateor, pe nunquara , prohibebantur sicut nos, ad proximos sariguinis ac-
legisse tiieraini. Sic taiiten de hac re mecum ex con- cedereeadem lege non perinitlebaiititr. Diait enim
sileratione sanctarum Scripiaranim spleo cogitare. lex : Quivis homo ad proximam sui sanguinis non
ln veieniHb iwpfllo coniiubia niisceri de tribtt in iri- acccdet (Levil.;x*ui; 6), adduque auctoriuiem jiiben-
bani nori licebat. Qnaerenli rtiihi cur non, occurre- tis: Ego Domihut(ibid.) : et
quasi" exigeret causa.n
ruiil iilaefitiaeSatphaat super connubiis consuienti- praecepti, rationem addil: turpitudinem patris, et
bus Moysen, et per Moysen Dominum (Jfttm. xxxvi), tutpiludinem malrisluce i&n revelubh: quia
iurpitudo
iiiaiidalura a Domino de tribu in tribumnon nii- eit patris, vel matris luce (fyid. V, 7). Deinde ex se-
scenda connubia pfopier viland.im stiarum haeredi- qucnti ordine proximos ilfes sanguinis, adques
laium diminulionem. Populus enim ille carualis cor non sit accedenduiii nec ife\elanda eorum
turpi-
stiiimhabereneSciebat, sedttl feptileterrenumlerrae tudo, fratres sciliect el sps^tes, atque alios qni
toto pectore adhaereris,baeiediuiemsolamterrcnain rj
ibl describuntur. Quae csnsa communis pbtest ossc
cogitabat. Malebat singula tribus cofinubia iiiler se etnobis el illis, sicut praeceplum coraratme est ei
dandp ct accipiendo inter suas se angustias colii- nobis et illis.
bere, qtiamexlra dando connubia, haercdiutem qua-
 539 S. ANSELMI CANTUAR. ARCIIIEP. OPP. PARSI. — DOGMATICA. 56«
142 CAPUT V. A CAPUT VI.
ad raiioriit Conclitdiinr ratio proposilaet dectaranlur vetiia tnter
Exponitur quai tit lurpiludo detegi vetita, connubia ob reverenliam
, qttosdam sanguinejunclot
propositminlelligentiam. quam tibi inpifem debent.
Quacramusigilur quae sit liaecturpitttdo, cujus re Cujus lainen genefationis nuilus amor revelari
vctalio digntim efficit morte legis transgressorem eam periuitlil in illis de-quibus lex dicit: quo pro-
Turpe est, tib» pars parti n<m conveuit. In corport ximi sinl sangiiints, et ipsius j'ure ct instinclu na-
s»uteinhumano ariie primi hoininis praevarieatioheni turae eam sibi debent iuvicem charilalis reveren-
nibiterat tnrpe, nibil dissonura : cum barmouia HJa liam, ut inter se bis conluraeliis auieiendi eorpora
boni Crealoris inanu bene ae dccenier apUla ailhtu gtia nulla possii esse justa causa, nec possit super-
permaneiiie pars parli conveniret, Deoque aniraa, duci aliquid honestum, quod tegere possil hoc intio-
aniraaevero corptis suum per orauia stibdilum esset. ncstum. Npn quoJ negera nupiias sancias el cubile
Poslquara vero'pr_fevaricalione mandati aiiima Dec immaculaUtm, quae legilirae ct cuin tiniore Dci ce-
facla est inobediens, superioris Dei rebelli inferiuf lebralae pio aniore luatrimonioin, quo niibeiites effi-
corpus deslilil esse obediens. Statim quippe oculi ciunlur unus spiritus, ex quo facti suul uua carn,
aperti sutit iransgrcssoribus. E( aperli sunl, inquil, n et amore sancto, et desiderio generandae prolis, sic
. oculi eorum (Genes. iuf 7) : videlicet.ad se invicem conlegunl bonesute sui, el absorbenl qtiodammpdo
coiicupiscendiini. Et cura prius nudi essent, nec eru- illani humanaegenerationis poenalem turpiludinem :
bescerent, mox corporis sui partes versas esse sen- ul secundum Apostokim (I Cor. vu), qui nubunt,
tientes in pudenda, el legere illa feslinantes, peri- sint quasi non nubentes. Unde et in caulogo lorpi-
zomata sibi fecemnt. Qnod eliam nunc jn pueris, tudinum non revelandarum eliam conjugis tui-
vel infantibus videre promplum est, qui quandit pitudinem lex ponit non revelandam. Turpitudiriem,
concupiscentiarn iianc non sentiunt, pudenda noi
sui erube- inquit, uxorit tum non revelabh (Levil. xvtu, 17).
biibent, quia de aliqua corporis pafle CAPUT VII.
scere nesciunt. Vbi vero illius incipiunt esse exper- Cur eaprohibitio apudChristianos ad ulteriores gradus
les, jam partes illas inleclas ferre non ferunl. Sotuta protendatur, quam apud Judetos,
igitur in priiiiis illis horaiiiibus pulcherrima illa har- Sicut igilnrjam dictura est, qui exlra tribum nu-
monia, facla est turpiludo nou rainiraa, originalii bere prohibebantur, eadem lege ad proximos san»
poena cura priginali peccato ab illis in postero. guinis accederc non permittebantur, sed apud lllos
transitura. £x hoc igilur in corpore nostro, corport vix terlium gradum co:isangiiiniUlis transibat iex
peccati, meinbra illa, quae buic serviunl concupi- Q illa naturalis affectus : apud nos vero, in qnos lem-
sccnliae, pudenda, Vclturpiludo,vel igaotniuia nomi- pus correctionisdevenif, quitmt cortexit orbemDomi-
nauiur.exieripris lurpiludinis, id est cpncupiscen- nut, id est perfectionem, owi non commovebitur
tiaevelamen semper el latebrasnaltiraliierexigentia, (,Ptal. xcv, 10), crevit pietas, superabundavii ho-
llaec aiilera concupiscenliaelurpiludo luuc revelatur, neslas, el ad designandam Evangeiii pcrfeciioncni
cum ad indicium sui merabrorura suorum sibi exhi- ternaritts ille numerus duplicaiusporrexitsein sena-
bet olficium : et gesfil in effectum omni illo rationa- rium, qui perfeclus est numerus et suis partibus
ttsanliuae vtgore sic hebetaiOi confuso et dejecto, ei consut : sicut Evangelii verilas per se stal, nec
turpissiina. libidiiii carnis substralo, ut merilo ills eget aliquo, quo ItilcLilur. Licet apud antiquos
hora possit atidins : Adam ubi es (ibid. 9) ? id est, etiam viri laude digni hpuestis alitpiibus causis in-
qui Depesse sirailis voluisii, non vides quo deveni- tervenientibus de primo el secundo gratlu lemerare
sti? Et quid lurpius liac lurpiiudine? quid ignomi- praesumpserint, ut anle legem, Ahraham, Isaac, ei
niosius hac ignoininia? quam Apostolus denotans : Jacob nuper a caeteris gentibus segregati propler fu-
Fugite, inqtiil, fornicationem. Omne peccalum, quod giendam cum gentibus commislioiiem,, pfoximas
peccavit homo, extra corpus etl: qui vero fornicatur, sanguinis sui duxecuiit; sub lege vero (Jasue. xv)
incorpus tuum peccat (I Cor. Vt, 18); id est, Prania D Catepli Otboiiiel fialri sup ininori vicla civiUte Dc-
peccala ariimara quidem Iaedunl, corpus tainen nor birarum in praemiumvictorix filiam saain.dcdit uxo-
delnrpant. Qui vero fornicalur, non solura Deure rem. Sed et Thaniar, cum opprimerelur a fratre :
offendit, et corilaminal animam, sed ct ipsam cor- Noli, uiqtiit, fraler, ted pele me a r«gt, non negabit
porispulchritudinem totara foedatet deboncsiai. Sic melibi (II Reg. xiu, 12, 13), Et certe rex, qui
ut enim furi deprehenso, ferfo vel igueiiola inuri- fralri. sororera dicebatur daturos uxorera, pater
lur aelerni opprobrii, sic naturae nostrae viiio praeva- utritisque : quod cum, sicul dixi, quibusdam causis
ricalionis in loto.suo corrupiae, per eum in quo iota inlervenieutibus illipraesumerent, Ckristiana pielas
nunc eral, ,et exlra (juem riori erat, indicium esi nihil ytilt hpnestam judicare, quod facial conlra ho
hoc in pcenam peccati sui. Quaelurpiiudo In omiiw nesutem naturae. Ecce, quid mihi videatur supi r
btis perpetuo verecitndix legmine esset velanda quaestione tua, si placet, Ijene.: si tlisplicet, facie
nisi ex pcenaprimi peccati generalloni bumanae essei veniara obtinebo apnd te.
uecessaria.
 '
56» DE GRAMMATJCO. fJfti

S ANCTI ANSELMI

BIALOGUS

DE GRAMMATICO

CAPUT PRIMUM. A ab nllo fieri non potest: sed quoraodo siBi invicera
143 '"* ^" grammalicut siiiubstantia, an quattlat : non repugitent, aperiam, si a m'e flerf potesi: sed
prfiponuntur ralione* in ulramque parleni. veilem "" ego prins aie ipsO atidife quii) liis pro-
DISCIPULOS. De grammalico peto, ul me cerfum balionibus tuis objici posse opineris. Disc. Hoc qifSd
iacias utwm sit substantia an qualitas »•"; ui hoc : lu a me exigis, ego a ie **'• inienlus exspeclabam.
ce^nito, quid de aliis quae similiter denominalive Sed quoniam tu easdem probationes asseris irrepro-
dicuiilur sentire debeam agnoscam. MAGISTER. Dic babiles, fneum est, quid dubiio, apeirife, qttiii me
primum cur dubites? Disc. Ideo, quia videtur ulrum- *»**sollicilet; tnnm VCTO esi uiriusque pariis firmi-
que posse probari necessariis rationibus, essc seili- tatem et convenieutiam oslendere. MAG.Dic ergo lit
cei, et non esse. MAG.Proba ergo. Disc. Ne ergo qtioil sentis, et ego tentabo facerp quod posciS. Disc.
fuslines conlrailicere quidqutd dixero, sed patere Illam quidem propositionem, quae dicii grammati-
ine rationem ad *"* suum fincm perducere : deinde cnm esse hominem, hoc modo repelli exisliino : quia
ant *»" approba, aut corrigc. MAG.Ut vis. Disc. Ut nullus grammaticus potesl intelligi sine grammatica,
quidem gfammaiictis probetur esse substanlia, suf- et omnis tiomo potest ihtelligi sine grammaiica.
ficit qnia omnis gramraalicns horoo, et orrniis homo ' Item, omnis grammaticus suscipit magis et minus,
sttbstantia. Quidquid enim habel grammatieus, uf et nullus homo suscipit magis et minus : ex qua
seqnatiir etira subsunlia ••**, non habet nisi ex eo utraque cbutextione *•**binarum prpposjfiorium con-
t_)iikihomo est. Quare hoc concesso ut homo sit, ficilur unaconclusio, id est nullus gfammalicus est
" ' ' ' "
quaecunque sequuntur hominein , sequuntur gram- boino. \ .
maticnm. Quod vcrb grammalicus sU qualilas, aperte CAPT3Tlli.
fateutur pbilosophi qui de hac re iraclaverunt, qub- Raiiones proposiKe conira redargueniem firmantur.
mm aiictoriuiem de his rebus est impndentia *•" MAC.Non sequilur. Disc. Qriare? MAG.An libi
iniprobare. Ilem quoniam necesse est ut gramraaii- yidelur animaUs nomen aliquid *•" aliud signiflcare,
evs sit aot snbstantia aut qualius **", ut quodlibet quam substantiara? Disc. Prorsus nibij aliud est
****horum sit, alternm non sit; et quoJlibet non stl, animat quam subslantia animajta sensibHis, nec
alterum necesse sit esse •"•: qtiidquid valet ad '•'• substanlia animata sensibilis aiiud est quam auimal.
inslraendam unam parteiri, destruit atteram: et MAG.iu est; sed dic, quaeso ••", utrum omne quid
quidqniil unam debitiut, alteram toborat. Ciim **** oori est aliud quam subslanlia aniniata sensibilis,
ergo alterura horum verum sil, altertim falsqm; rogo possit inteUigipraeter ratioaaliutem, nec sit rauV
ut falsiutcm detegens, aperias mihi veritatetn. c nale ex neressiute. Dtsc. Negare non possum. MAG.
CAPUT II. Omne igitur animal potest intelligi praeter rationa-
Rationei propotitm tedarguuntur. liUtem, et nullum aniinal est ex necessitale ratio-
MAG.Argumenla quae ex utraque parte posmstl, nale. Disc. Nequeo dicere quin ex concessis conse-
nccessaria sunt; nisi quod dicis, siallerum esl, al- qualur, quanquam valde meluam quod le suspicor
terom esse non posse. Quare non debes a me exi- intendere. MAC.Al nullus bomo po|est intelligi prae-
gere ul alteram parlem esse falsam ostendam, quod ter rationaliutem, et.omnem •••• hominera necesse
VARIiE LECTJONES.
""Cotlatut esi liber de Crammalico cummss. Beccena, Gemmeiieettsiel duobut Vktorinittupra notath
RRo, et EE. 15. — Mauutcnptum Viclorinum 2 quomodo Grararaalicus sil subsUnlia et qualitas
'""SobsUBlia aul qualilas mt. Vicl. SubsUiilia an qualitas »91,,0rationem ad mt. Gem. ralionem ad
mt. Vict. 3 orttionem meam ad »»•• Demumaut mss. deinde aut »M»Eumsubstantia mt. Vict. 3 cum
substantia w,4Est imprudentia mts. est impndenlia *"Mtaque necesse est ut Grammaiicus iiut substan-
Itia aut qnalius mtt. item qnoniam necesse esl ut Grammalicus sil aut subsunlia aut quaiitas •»*•Aut
*•' Horum sit, alternm non sit, et quodlibet non sit, aUerum necesse sit esse
'quodlihel mtt. ut quodlibet
mt. Vict. 13 horum sit alterum si sit et quodlibet non sit alienim, necesse sit esse •"•Quicquid.Tideli
cet ad mst. quicquid valet ad *'"Et quicquid uoam partein astruit, destruit alterara;e[ uiiam debilitat,
alieram robofat. Cuni manuscripl. et quicquid unam debiliut, alteram roborat. Cum "»" Non polesl: sed
qtiomodo sihi invicem non repugnent, aperiam, si a me fieri potest, sed vellem mt. Vict. 3 non potest. Sed
vellera '""Exigit a le nitt. Vict. exigis, ego.a lei »M»Meumest, quod dnbito aperire|, qubtt me mss.
meum est qui dubiio aperire quid me •"• Utraque concessiotie mit. utraque contextione WJiomen
aliud »«t*. Bec. Gem. noiuen aliquid aliud »*3,Dicquaeso mtt. dic quoq^ue ""AuUiulJus.., aulotnnem
mss. at .nullus... et oinnem
 IJ6S S. ANSELMI CANTCAR; ABCJIlEPv OPP PARS t. — DOGMATfCA. 56*
est ratlonatem esse. Dtse. Angirstiaesont milii utrin- A quo nibil efBciunl. Disc. Videoeas non Iiabere com-
qne *"*: nam si conredo, cotichidis.nuUura'"" ho- miiQemterminuiT!.,el idcirco nihil ex eis consequl.
minein esse animal; si re»uo, dices me nori tantttm MAG.Coniexe aliemm syllogismnm. Disc. Non jam
posse inliHigi, sed vere eSse sine ralionalitale. MAG. opus est ut pro ejas oslensione labores; nam ad-
Ne timeas; non enhn sequUur quod pntas. Disc. Si verlo ejus fallaciam. Sic enim ejus prnposiiiones
sic esl, ut pTomittis, spontaneus concedo qnidquiJ inlelligebam, ac si dieerelur qnia nultns hmnoesi
proposuisti: sin anlem, inyUtis.MAG.Contexe igitur , magis vel minns homo^eioranis gramraaticu» est
tu ipse qiiatuor ult.mas proposUiones quas feci, in magis vel miniis grammaticus : et qtioniam haetU:;>-
duos syiroglsmos.Disc.Hoc iitique »*»•ordiiie digeri proposiliones ntilkim liabenl commiineni temiinura.
possunt: Omne animat 144 potest inlelligi prceter nittil confickint. MAG.Itane libi videtur m* his ims
rqihnatUatem, nutlut vertt homo petesl intelligi ptts- connexionibumiWl c-ancludiposse. Dtsc. fta utique
ien tationatitaiem. Itera : Nultum ariimal talionate ptttabam; sed -iiaeetua interrogittk»me ttdt suspe-
est tx necessitate; omnh aulem homo tationalh esi ctum, ne fone in illi» lateat anau» eflBc»cia: sed
ttx necetsitate. Ex ulroque hoe prdine binarum pro- qtiomodo efflckint sine commuui termiito? MAG.
positionnm videtur nas6i : Nultvt igktir Jtomo ett Commimis tertnimiS' syllogismi non tam in prola-
'..animal; quo nibil falsins, licet praecedentesproposi^ R tipne>****,,quai»,in senienlia est;hakendus. Sicut
tiones tilunare iu nullo videam. Diiaenamque, qnre enira nihii efficUsr, si commuitis est in vece et non
subjectum lerminum habent, hOroiuem *»'1,.sic sitnt in sensu : iu nihil obest ***',si esf iti iniellectu el nou
per se notae, ut impnidentia sit ens probare. Duso in prolatione» Sentenlia quippe ligal syllpgismum,
vero, quaesubjiciunt animal^ sic videtHur probatte, non verba.
tit impudeniia *>**sil ess negare. Sed video horum CAPUT V .
duorum syltogismprrim contiexionem per omnia si- ' Qnid ex pradicth syllcghmis efficiUgilime valeat,
milem illis duobus, quos paulo ante protuli. Qua- . ; ine#rum. tinq docetur. ,<-;.
propter ad nihil aliud suspicor le hos attulisse, nisi . Dtsc. Exspecto ,ut reddas effeclumprojwsitionibtis
nt cnm eorum contkisionem aperte falsam cernerem, meis. MAG.Elticiunt vere aliquid 8,M,sed non quod
' idem de similibos
tjuos egd feceram decemerenv. esspccus ,9H. Dtsc. QuidquhJJJIod sit, non gratus
MAG.Sic esl. Disc. Ostende ei-go in quo et hic et aCcipio. MAG.Qui dicit, omnh homo potett intel-
Jbi tania sit deceplio : ut ctim et verae proposiiiones ligi homo tine granunatica, et, nullut grammjuicus
etsecundum naluram syllogismorum connexae vi- polestintelligi grammqlicus sine grammalica : nonne
tleantiir, nulla lamen eorum conclusiones **'*veritas hoc significat quia esse bominis npn indigel gram-
tiiealiuv ' ' Gmntrca, et csse grammatici imliget grammatica?
.; CAPUT IV.'' Disc. Nihil verius- MAG-An babeiit communem ler-
Vitium syllogismoritmeap. 2 proposiiorum. minum hae daae prppositioiies, quas modo dixi signi-
ficari in aliis ***f.duabns? Dtsc;.Habent. MAG.Cen -
MAG.Ih luis syllogismis lioc fnciam; meos, si vrs,
itcilur ergequia esse grauimatiei non est esse he-
per iediscuiio. Disc.Fiattiiojndicio.MAG. Repete, est nort eamdem defiiiilioiiem "'*
. et contexe syllbgismos quos fecisti. Disc. Omnis minis, id, esse
homo potestintelligi sine giamthatica, MAC.Quid di- utriusque. Djsc.Prpcul^ubiosic videpcsse, et eoti-
. cis hommcm intelligi pesse sine grammatica? Disc. seqtti. MAG.Non tameo ideo consequiliir gramma i-
cum non esse hominerii, sicut lu iuielligebas. Sed si
Hominem. MAU.Dic ergo in ipsa proposilione quod
ita inlclligas, grqmmaticus non esl homo, ac st dic.u-
intelligis. Disc. Omnis tiorao potest intelligi liomo
esl idem quod bomo, id
sine grammatica. MAG.CPncedo : assume. Disc. tur "", graramaticits non
vera est cou-
NiiUos grainmalicus potest inleltigi sinc gramma- est npn habenl eam.deindelinitioiiem;
tica. MAG.Quid nonpotest grammalicus intelligi clusio.
GAPIJT VI.
sine grammafica? Disc. Grammaticus. MAG.Profer
ergo qnod inlelligis. Disc. Nnltns grammalicus pb- I) Atierum tophhma dhculitur ex dictis.
test inleljigi grammaticus sirie grammatica. MAG. Disc. intelligo quod dieis. MAG.Si ergo bene in-
Junge has duas propositiones iu integras sieut eas lelligis quae dixi, dic quomodo tu dissolvcresTuinc
modo proiulislL Disc. Omnis homo potett inlelligi syllogismum, si qiiis iu conlexerel? Otrinisgram-
homo sine grammatica; nullus grammathus pptttt malicus dicilur in eoquqd quale; hitltus homo dicilur
inieiligi grammalicus sine grammatica. MAG.Vide tn eo quod quale; etgo -nullus hqmo gtammaticits.
ergo ulrum babeant coinraunem terminum, sine Disc. Tale mibi koc videlur esse , ae si diceretur:
VARLE LECTIONEiS.
*»*•Mibi undiqne m»t. mihi utrinque ****CoiH_tUdis nullnm mt. Vict. 3 condudit nulkim *»*•Sic utique
mss. hocTttiqtiems. Vict. 13hic utique ""Subjecuim habent lanium hominem mst. snbjectum iermiiijnu
habenl hominem "** Videntur promre, ut imprudenlia mst. videnlur prohalae, ut impudent_a ;"*• Eormn
eonclusione. ms. eorum conckisiones ****Ita necesse Tideitir mtt. lune tibi vhfetur ••uln pfnbaiioriemss.
in pmlalione »•" Nee ohesl mts. nihil obest "*• Vere qtiid mss. vere aliqiiid *'**Expeciafs riiss. expe-
ctas. Disc. "*» Dixi in aiiis mss. dixi signiflcari in illis aliis "'"Easdem deliniliones ms». earaJeui dett-
nitionem »°"Idestacsi dicatur mst. ac si dicatur
 565 B* Gt^MMATICO. < ^ ^ ' oCti
Omne rationale dicitur iti eo quod quale; at nttllus A modoiapisesl hOmo•••T*MAC Dleofgoqtiid differt
hxmiotticiturin-eorquqdquale; nnllut ergpttomqra - istesyllogismus; ab JHo ttto syltogismo; in qtio dicis
Itosaiis. Uoc aufem nulla probntio verum effipenB graromaticum non posse;»•« intelltgi sine graramaii-
, valct, ut rationale praedicelur de nullo bomiue. Simi- . ca, hominem vero poSse; et ideo gramraatieum bo-
liler Ule syliugismus, quem modp protiilisti, noi» v miitera riotf esse? Dise, '^^ntum ^uidem : ad-v^
'
necessarip coacludit gramitiaticiim noii prteilicaridie argriimenfalioftisV nihil Video hunc Elbillo.differre :
-..;Ijipmipe; hoc, enim.si^njficant e|us pfoppsfiitmes, sf siciuenlri» **w_il.iUUelljgendumesi-qtiiagrammati-
secundmo veriutem eas iutelligimus, tan$iaro si"; :Ctts riorippiest inteHigi.gfamraalicns sine gfAmroa-
djcerelur \\&:iOmnh grammaiicus djeitur ^famma-'^^ ti^^libiTibpotbsfiiiftelltgi *omo-sinff:gfa_n.m«ii-
ticut in eq quodquate;,nutlus hor^-diciinrliomo ii»;i:'c4» (ita W^esi^^^i^lKge^^ homov«oa
;
>:aoqrtqd q*atf< Exhjs autero d»uabuspropbsUionibu,3 potejaitttelMgiftooi-W^
. neqaaqpain consequitur, riuUutgramritaiicrit.pteidi:^Vt-teStiiriieltigii;lapisivstne^^ratioitalHaie.f ^titidcireo
> eaturde homine : qtjonia.m ftpri est iilem ibrminiiijb »'<>,»-cutt "qtiia
tjui affirmatur de grammafico et negatur de homine: ; riullo fftodolapis-est hbmo; TittefiSffhfht.«yllp-lisiiii
Esset vero ***% in, illis Cpmninnis lermiiitis, et ne..: mei, qut Pitinino simitis <SStJsli; conclnsioneui cal-
cessariam conclusionem ingererent; si auf maneriK. B lidtsirih bipp^tionitjris obhiisso. U«de;iam:'^' in-
»^ propositipne, sictilpoSita^^eslfsie vera (lerelt; 'ielligb quijJdixeris.quta beiiie'itHeliesij'.sedititorb^ne
•***assuraplip. Nutlut homadkitur grnmmqlicush i'' consideravi: bene enim intellexi qoid loqueii>Jomiiii
e« quedquale; anl mzveme assumptipn?, sic ver.i - sigriilicareS;- sed idipsumtiood significabas, rion
, prpjjpneretnr : omttis grammaticu* diciturhqmo *»•'" bene cbhstdefayi,*qnia quomodo tnettceiperej igno-
*»*• coasideristi,
ineoquod ^BO/JI.Nain ex iilraque hac complexiont« n ravi; MAC;Inio in lt<wiioriLbene
, naseeretur quia de nulla homine graramaticus pfae-. quiaquomodole rtondeciperel•*•?* tgnorasti, Disc.
dLcaretur : st quis yera id quod, dicitur, /iorno «o»i i ^uora«Wp?.SiA«^Quippe.sijiste: syllogismus^ quem
ettgranunaiious, ila velit ittielljgere ae si diCerelur,, ittodb proposui, sicexpomttur^quera-tdrtiodura espo-
riofnq nqn^tl idemquqd grqmmdtictis;ttlSid'icim, y stii ittari», ut dicalur :i^ti».lu>m poiettintelligi
fqlgor est,splendor, aul fulgof. non est splendor, idI fiohid sine rationalitate; 6mn&>autem Lapis potest
est fulgpr est iilipsiim, aut non esl idipsum "" qiiod[' intelligi laph sine rationaliiaie, npn habebit aliam
splendpr; si, quis » inquam, sic infelligal hop quodII ***"vimconCIndendi, qtiam diii fuum habere. Sed
dicitur, homp non est graromalicusSecundiini J»uni_ : quoniam iste qitodam alio modo, polcst^ inteHigi,
sensum consequitur ""* ex iliisprbpbsilipiiibns sii ijifb i\W iriainori^^ pote*tK habet hancconclusionem
. eanimvisconsideretur bene, quia nullus komo est, C «t nulloraodolapis.possilessehomp : cumeniradico
grani? alicus: naraad hoc probandum qtiia essentia; quia nullus liomeintelligi valetsine raiioualitale.el
IwfiiJEisnpn «3st,esseniia grammatiei, habei eafumr onQBislapis polest ipteUjgisitte ralipjjalitiU.e;sic po-
, **'v*<>gm.ij»»tiq. f^^ lest, imo deb»3taecipi;. ac.si.,^^^dkatUr. %l|uIJ»s iiorao
potest aliquo modo intelligi sineratioiva,lJljje^ pjn-
'".y^*:'-'^yy'igg GAPUT-VII..;;::-,:":. :, >.' iiis vero lapis quolibel mpdo poiest intelligisine ra-
. ;, ". lierum discuttlur prtiis drgumenlum"c«p„ 2°: _. lionalitaj,!: unde coiificitur ;.JNuUmigitfirJapit qlh
:"••-(....: , .•:,:;< <,.,pf-QpO^lffj^ '^.'..-.-.
:.[—.(? .;;:;
quo modo eti homo. In lui? vero proppsitiopJbus,ye-
MA£.Rene itUeUexislt qpkt, dixi, sediprte ribn fius: riequaquaitt similem, admitlit subaiidilipaem.:
hene considerasii. BJKC..*tl*»,^!Q'in^p:^e|toteitteyi uon,enim poiest diei quia; nullus '••• graramaticiis.
et non bene . considerayi ? BAC.Dic miliTsi qttis sic ; :jnieit^i,iraiei ali(pio:modp sine grararaalica, aut
proponeret; Nuilus homq polest inlelligi sine taiio- omriis horao valet qnolibel modo uitelligi.sinegram-
nalitale: omnis autem tqph potesl ihlelligi tinera- tnattca : ttam oraiiis horap.qui ***I;gK\mtaaticusest,
lionqlitaie ; quid conseqtiereiur? Disc. Quid riisi pPtesl iffieHigi liomp.sine granunalicay et npllus
nut\us jgitutlaph liotno?MKG.Quomodo lloc iritel- homopotesl "6* inteUigigramraaiicus sine gramraa-
ligis? an quia nuilo .modo lapis est homo; ap quia ^"tica.' Qtiapropter non possunt conficere ,*••»gram-
, tiojj esl bipis idein qiibd lioino? Disc. Oiiia iiuHo ' iiiaticnra neaiiaauam esse ltominem. , ~
---.:::.:':':-'::':-::::::::'i0^tM^^Ms.y ^r-.*;--.K^^...«,./;,;,':
••** Essel etiam in mss. es'set iiefo".' ****;Siiaiitein manente pitt. s» anl roanente ****Sicut
prriposita mss. sictit posifa - ***• Sie'<refa ITierir ints. • sic yer» fierel "" Omnis graramalicus di-
eilur kotrio w». Ficf. 13 omrtis, tiomo dicilur grammaticlis - WAat ftilgof rion est idipsum mt«.
atit non est idipsnm "•<• Sed hontu Stmsnin consequalur" mii.. seeiinrfum hanc sensura cotiseqiiitur
""Habeleorum mss. habet eamm '"«Cortsiderasti. Disc. mt*. considerasti quod dixi. Disc; •'"Nisi
niilhis Tapis homo mss. Tiisi, nHllos igiltif lapis homo «****Pbsserion gramuiaticum mss. posse et ideo
grammalicum *»»»Sicutenim_»#. Fi«. 3 sic enim; *»*•,^ grarantaticus wne gramihdtica.: ila biaest mss.
'
grammaticus sine -grammatica, et homo potest intelligi komo sine grammatica :. ita kic est *,61Jiorao
sine fatiOnaliute;ei idcjrcomss. lioraosinefationalitaie; et lapis potest kileliigi kpis sine. rationalitaie :
idcircB; ""BenejatMteM. onde^jam ?*»«f|j»hoeiwBheBe«it«.Iin^in hoehon bene ****Tcobn deci-
peret mt. Vicf.3 tedeciperet -"•* Lapis poleslinlelligi sine ratibnalUate, npn habel aiktm: mss. lapis
potestinletligi lapis sine ralionalitatehon habeltilatiara ""Dici, nullus trits. diei quia iiuttus ••»**.Nam
oranis homp qiii ms. Viet. 3 naiu eioiniiis quiv ?»•' Nullu&liumb' potest nm^Vicl. 3 nuiius potesl '!«*
Noa possum conficere niss. non possuiil . . : ;-, . ,' ;. -- <
...,...-
Ifr? S. ANSELMI CANTUAR. AHGHIBP. 01**.. PARS I. — DOGMATICA, « f
:*.' • -.
GAPut-vm^: :-,-. A grammaiicusomnino et homo.Sicul enimhomonon
Examen argummieap.Sprdpotiti. debet deflniri cum orammatiea, ita grammaticusnon
fitsc. Non habeo quid coutfa hattc sententtHm valet sinegrammalica. Qiiaredehet iiitelligi ilh»ftta
tuam dicam. Sed quoiiiain huenter irtont/isli me ul argiimentaiiohoc modo : Si ess* grjmmaliei non'est
nQiisini contenttia intelligere qoid dicas; sed id- simpliciter esschorainis; qui haltel essentiam gram-
ipsuni quod dicis, eonsiderem: vii^iur milii ccm\- matici, nou ideo seqnitur ut habeat simpHeiter es-
tlerandatiia conclusio *"•, quamcx meo syllogismo seiitiam homihis. Similiter irilelligeridnm est quia
confici osiendisii; quia esspgraihmatiei tion est esse stmpliciter horoo non sequittir grammalicnm, id est
nomiuis.Si enira hoc est, qui habet esseniiamgram- sl grammaiictis est, rion seqoitur ut sit simpliciter
niatici, non ideo necessario babet essentiam homi- liorao; ita vero nihil atind sequitar, nisi mt/iiis
nis; sedsj Jipmo sequattir grammatitmm, essejitia gtammatitus m ttmplicitet homo. Dtsc. NM ****
hominis sequitur cssenliara grainmatiei : sed Uaec Clarius.
non seqitiiur hanc, qttare nec ille illum. Nen esf GAPUTfX.
igilur omnis grammati^iis honio: at, cum omnibus Ansit aliquit gtammaticus non_Ito/no.
grammalicis una sitratio. «ursint.hom.inM, profe-
Cto aut omnis grainm.tticus est homo, aut niillits. B M*P- Vertim sj probanjtur, qtiod (tit puio) faeite
Sed coiislai quia non omnis; nullus igitur. Videttir fieri "** potest, qnia esse gramm^tlci ita non est
Itaqiie MTIquia syllogisrao ineoConclusionem,quain csse horainjs, sicutessealbl non est esse horiiiriis
acute abslulisti, atifererido aculius dedisli. MAC.Et (potestenim homo esse sine albo, el t>lbumsmeho-
si lateitter te moniii considerare qtiod audis, non mine) f tunc vere sequerelur aliqoem grammalicum
tamen, ut apparet, inutiliter : nam etsi sophistice posseesse non hominem. Disc. Quidergo hiborarous?
probes niilluni '"* gramutaiicum liorainetii,per hoc Si hoc "**- probari polest, proba: et flmatar haec
quod esse gratnmatki -11011 est esse homiuis "'»-; ****qusEslio.MAG.Non boc a me ttebes hk exigere;;
Utile Uuieti libi eril, crim ipsum sophisina quori te nen enim in hac qoaestione veniilamus ptfnm possit
subpallioverae rationis lallit insuiaf;tHiicta,ilaiiutluin esse, sed utntm silaliquis grammaticus nbn homo,
cpnspicics. Disc. Ostende ergo quod me fallat; et qtiod vides monstfafi non posse. Disc. Nonduin
ubi me fallal haec, quani iriodofeci de grajr.matico, video, quia adhuc babeo dicefe conlra. MAC.Dic.
probalio. MAG.Redeamus iierum ad animal et bo- Di^c.(A.rislotelesostend!fgranimalicum: eorum esse
niiuem, in qpibus iu qpiasipalpamus veritatem ***\ quse sunl insubjecio : 14^6. el nullus h.imo est k)t
ut hullum Sophisma nobis. persuadpat, Bcet cogat, subjecto : qttare nullus**•• grarotiiaricus bomo.MAG.
credere falsllatem. Dic ergp, ulrum esse imiuscujus- ^ NolttitAristoteleskoc consequiex suisdictis :nam idetn
qttcrci in difilnititine eoBsistal. Disc Ita est. MAG. Aristoteles dicU quemdam hominera, el hominem et
Klfinitiohojiiinisestdilfiiuliaariimaiis?.Disc.Miniiiie^ aniroat grammaticuni. DJSC.Quomodoergo dissofvi-r
fi enim ariimal ratiotmle mortale (qoaeest difflnHio tur iste syllogismus? MAG.Responde miki: ettmlo-
liOmiiiis)esseldi_Iinilioammatis.etticunque convetii- queris ittihi de grammatico, unde inteUigara leloqui
rei animal, convciilret rationate mortale; quoil fal- de hoc nomine; an de rebus quas significatt Disc.
sum "'* est, 'NUe.K.onest igittir esjse lioniinis esse Defcbus. Mio. Qaasergores significat? Disc. Ho-
animalis. Dtpc.tf*.conseqtuitur.MA«.Potes igftur Px minem, et grammaticam. MAG.Aadito ergo bocno-
lioc probare qrttidnullus ho/no animat est, eaderin***^ ^inp, ihlelligora hominem aot grammaticam; et
latlone, qitj» probasii inodo nulluiii grammaliciim loquens de grammatico toquhr *•" de homine, aut
esse horainera. Quapropter si yides apertam esse de grammatica. Disc. lu oportet"". MAG.Dic ergo:
fatsiutem quod hafectua*" 1 ratiocinaiio hic eonclri- Horao est subslaniia, an in sobjecto?- Disc. Npn ekjL
dit, ne credas cerum esseveritalerti*»", quod ibi in sulijecto, sed est subsuntia. MAG.Grammalica
iudit'»'*. Disc. Jam osieridisli qnra me fallit, osteude est qualitas, et in subjecto. Disc. Utmmque esi.
etiam ubi. MAG.Noq tenes quod paulo ante dixi, le _ MAG.Quld ergomirum, si qiiis dicil qtiia graramati-
concedenle, quia esse grammalici non est esse ho- cuf»est substanlia, et non est in subjeeto, secumtam
niiitia, idem est ac si diceretur : DiftlitHiograiqma- bomiiieni; et grammaiicus est »"* qualius. et it»
tici non est diifinilip hominis"**, id esl, pon eslidem, subjecto, secundum grammaticam ?
VARIJ: LECTWNES.
""Concedeuda tua couckisio mss. consideraiida illa conclusio '«"Nullas igitur videfur : luque mst.
ndtkis igitur. Videlur iuque quia ms. Viet. 13 nullus igilur videlur qnia ""Probem nullum mu. probes
nultmh ""Esse rationis mst. esse hominis '"*Ua palpamus tj;uasi veriutem mst. iu quasi palpamus
veriutem ""Ralionale, quod falsum mss. raiionaje moriale, quod ialsum ***•• Aiiimalcunieadem mtt.
animal esl eadem ""Quiakaec tua mst. quod baeclua M'»Ceriam veriutem ms*. certam esse yeritatera
*•" Quod ibi concludit mss. quod ibi l.udil ""Defiinilionem honjtnis uon esse dellhtilionem gramiuaiiipj
mit. definilip graramatici non esl definilio hominis ,M1 Sinipliciler homo, quod verura ""
est non
simpliciter : sed horao talis »>stgrammalicus. Disc. niliil mtJ. siraplieiler ltorao. Disc. nihil Diffieife
fieri mss. facile fleri ••••Qnid ergo laboramus tilrum possit esse? si lioc mss. Quid ergo Ia»boramus?si
hoc *M*Etflniatar ttaecm«.et(irmalur haec **»*Quianullus mst. Quare nullus M'"Et loqueris>de...
loquor mti. et Joqucns de .... loqtiar ""Itacue oportet mst. ita. opmtel "¥Et gfainmaiica est m<*».e»,
granimaticus est
 m ..-'•-;-„:•: DEGttAM»ATie(> •';,-' '';/-•<-*:,> m:
'
CA1»UTX, S%'iii.|i gratnm.ilici, ignefnil gwHntttaiicumsignificaro.
Grammaticut an tii prima.an tecunda subslautia . TiominemW grstmmaticam : et Umctt sHiat. fiducia
Disc. Diffllerinon possura ;seriuriara'acttiucdicatt i in popilloloqttens dicaii.:Utilitttieniia^tt ardm-
cur '»•• grammatifus non sil sutisiahtia; quia bni maticus, a\tl, biMtosilkoritoist*grammaticmm**",mnn
nU stibsunlia est prima aul secunda; grainmalicu!i soInmiltomachabPrtlurgrsrimiatiei, sedet ridebHitt
auitm nec prima, necsecunda. MAG.Memento di. i-usltci.NuHafenus ftAque credam sine sliqua alia
etortntt Aristolelis, quaepaulo ante dltl, (jtiibus dicilL ratloitettacfirtbres4ialectic.*lam Sappeettain stif
gnimmaticura "" et primara et secundam stibsun- ifiose in suis libris scripsisse qiiott iitem ipsi collo-
tiam; oaia el hortiinem quemriam, et horahrem el: qiientcs dicere erube&erent:: saepissimft;tmmqne
animai, grammalicttm dici testatili*: sed lamenunri. L cum vokmt ostendere qnatitaiem sutv aeciitens' strB*
prob s graminaticum no:i esse primam, aut secttn* jnngiint, ut grantmatuui, etsimWh i cum grainma-
tjara subsUnliam ? Disc. Quia esl in sitbjecto, qtto^I licum magis »3ssesubstaniiam, tTtiamnnaKutem aiit
*"' nuila subsUnlia est; el diciliir de pluribus.quoil accidens, ttsus omiriiim loquentium iifesletur •"•:
primaenon esl; necest gerius, aut species, nec dici- etcum voliiiit aliquiddocere de *••• suhslantia, TUIS,
ti r in eo quod quid : quod cst secundae. MAG.Niiiil ; quam proferntit, «I; jrommrtltcut, aril aliquid' hw-.
TOrtim, si bene mcminisli quaejara dixinius, anfert ^ jusihodi ****.IIuc accedit qtiia si ideo grammaticus,
****grammatico subsUnliam; qnia secundura ali- ' quia sigrtifical horainem et grammalicaifi, dicendn»
qunl grammaticus noriest insubjecto, et est gerius, ct est subsuiilia et qualitas, cur hPmo nou est siraili- .
tpecies, el dicitur in eo quod qnid; quia cst et homo, ler qiialltas w"et substanlia? Homo namqne signili-
. qui species est; et ariimal, quod est genus; et hatc cat substanliam, cum omnibtis Hlis diffisrehlits,cwaj
diciuiinr in eo quod quid. Et etiam individuus'"*, snut intioraine, ufesl sensibilitas et rnoftalilas. -Setl
sicul boino et aniraal; quia qucmadmodum quidam iuisquam, ubi sit scriptura aliqiiid de •••* qiialitafp;
homo, ei quoddam animal; Uaquidam graimnati- aliqba , prolalura est ad *"' exemplum , veltit
ticus esl individiius. Socratcs eniin et liomo«t arii» honlO. ':-, ;,'..;: ,-,. •". •„• ..-•',;',;
mal est, et gramraalicus. Dtsc. Non possum ttegare •;CAPUT XIL'•-'"'" '":•,:;:
qnod dcis. Homo, el grtmmaticnt: quam vatte stgnifictnt -
sUa,,
CAPUTXJ. significata. .;..: ,
Hominein iwn esse grammnticam. MAG.Quod iilam rationeraqtiam dixi, citrgrara-
MAC.Si a-tiinon babes, uiide pojsisprobare gram- maiicus, scilicet sit subsUnlia ei qualilas, idcirco
raaiicum iion esse hoiiiinein, niinc pfoba eum nOn: repudias, quia IIOIT valet in nnmine homihis, idclrco
e»>egrammaficam. Disc^Facilius hpc possum digiio ^ Tacis; ut puto, qnia non consideras qnam dissiuTili-
quani argiiraeitto. Ibi uamque fregisti omuia mea ler significent; scitieet nomen hominis, <en ex qni-
argtimenta, ubi aperuisti a gramnialico significari bus constat horoo;'.:& gitm»i)fflticUs,'hojtttheniet!
diversa, et secundura ea lpqueudum et intelligen- grammaticam. Nenipe nomen horainis pcr se, el ut„
dum degramraatico : qaod qnamvis abnuere non ttiiutti, significat pa ex qitibns cpnstat tolus homo; in
possira^"* Umen non sicsatisfacil aiiimo roeo, ttt qtiibiissnMantiapriricipatemtPCum leiiet.quoriiani,
Talut quod quserebat iuveitlo, quiescat: vhleriseuim esicausaaliorum,et habetisea non ul iiidigens illis,,
mihi quasi non curare ui me ""doceas, sedUiUuin sed ut Se iiidigentia. Nulla enim esl dHTereiiliasub,-
of rationes ineas obStriias. Sed, sicut nieum fuit stantiae, sine qua snbstantia inveniri non possil; et
etponere quae rae ex ulraque parle in ambiguilatein nulta differentiaritm ejus, shieiHa potest existere:,
cogiini, ifa tuum erat aut unam partem deslraere, Quapropter quamvis omnia simul, vehu unum lo-
auostemierequomodosibi iuvicem non repugnetit. lum, sub ntta signliicaiione nno nomine appeilciitur
MAG.Cur nonsatis libividelur oslenstim quodgr.im- horao; sic umen principaliler boc nemen est sigrii- .
inaticum esse substantrara, et grammaticum esse ficalivumet appellativum substantife; tit cnm reeltt
**" qualilalcm, nequaqnain
repugnenl sibi invkem, n dicatttr, subslantia est homo, el hdmo substantia,
in eo qubd de grammatico modo secuudum bonii- milliisUraea dicat, ratia^alHat ett homo, ant, /lomo,
iiem,raodo secundum grammaticam loqui et, intel-» ralionatitas, sed habens ralitraaliutem. Gramniali>-
gere^jporlel? Disc, Quoniam iieraoqut intelliginio- Cits yero nou significat houiiiKjm,et gramraaticam,
VARt^ LECTIONES. V
m* Adhuc dicam; eiun mtt, adhuc dicam, cur •*»•Qiiibtis di«t;'gr.immaticiis. mst. qnibus di«
eh grannnatictim ' "»lQuia est ui sulijecto, quia mti. quia esl subjecto quuit •*•' Diximus, aufa-
rnnt mtt. dixittuis:auf< rt. Qnia 6ecundura aliiii mss. quia seciinduni aHqiiid '•" Est antem indivjduus
Mst. est eiiam individuns *"*Ai>uitde non possum niar. abauerc noii possitn ""Videris quasi non
tracUre ut ine mss. videris enim mihi quasi uou cnrare ut me.-.***•Et gfamijialicam esse pttt. et
grammaticura esse. "" Scienlia esl graminatira, aut hene sic, bomo iste. grammatica mtt. scieiuia est .
grammatieus; aul bene scit bomo iste grammaticum, ""Cum grammaticus niagis esse... altesutur
Vttt. ctim .-grammaticum magis esse... altesiiHur '"'Aliud dicere de »ist. aliqiikj «locere de ""Aut
aliud bujusraodi mu, aut aliquid bujusmodi ""Car.lionio siiperier iion eslqualitas m*s. cur bomo nou
est siminter qualitas . ""Scriptutn aiiuddem«. scriptura aliquid de M01Prooalumest ad mss. prolatum
>?JIad . ;,',: . .-v._
 mi S. ANSELMtCANTUAR.ARGMEP. OPP. PARS I. — DOGMATICA. 67i
uittflum; sed grammftticam perse, et homjnemper 4 esl homo, qtiod falsura esi. Dtsc. Ad.koc ralio de-
alind «ignifieat ;-et boo nomen quamvis sit appellati- ducitur.. M*& Nonne ergo vidcs quia grammalicus
vumkominis, -nonUtaenproprie (ticitnr cjus si- non oh aliud magis videtiir siguificarc kominem,
gniflcalivum : et licet sit significativum *"* gram- quam albus "'", nisi quia gramroalica soli, bomini
raaticae, ne» tamen proprteWest ejtis appejlati- accidjt .***»,aibedo vero rtort soli homini ? Disc. Sic
vum. Appellativumautem nomen cujuslibet rei s^quittir ex eo quod tiiixiraus *•." : sed sine figmenlo
nuuc dico, quores ipsa usu loquendi. appellatur : volo ut hoc etficias. M*c. Si homo est Ui gramma-
nallaenimusu loquendi dicilur : grammatka est tico, rton praedicalur cum eo simul de altquo; sicut
granmaticm, a»K, gta,tnmalkus eit,, granimalica; ahun.al tton praedlcalur ctim bomine, quia inesi in
neiXjhomo esl grammalicut,el, grammaticus homo. homine : non enint aple dicitur quod Socrates esf
:„,.. ,>,' ,',.:: :!1<WJAPUT XJJL"'...,' homo animal. Disc. Noripolest contradici. M_tc^Scd
, Defitmcdi tigiiificaJitmewM convenientcr dicitur qitod Socrates est korau graro-
Disc. Non Videa quid dicas, qupd grammaiicys malicus. Disc. Convenienler. MAC.Npn est igitar
significat graimnpticqm per se,, et bpmincm per homo iri grammatico. iDisc» Sic; consequi video.
aliud; et quo modo gfapjmaticse '•••tantum s'giiili- MAG.Iiem: si grammaiicu* est komo soietts gram-
cativum $U ,*•''• ;J3i.cut,entm Jiompcpnstai ex ani- B inaticam, ubicunqne ponitur gramraaticus, apte po-
nia.li, ,et .-..^UpnaU.tajjet^jBt. ,.^9r<ialVf_aie'.> ; nitiirlibrilP icieitisgrariiriiaticarat Di^c. Jla_esU MAC.
.'.'eV.J05|r»^'
bomo significat bacc Iria', ita graromaticus constat Si igilur apte (iicittfr( Socrates est bomo graramali-
exboiniiie,. et grainnialica; el idep npmep hoc. si- cus, aple qiioque dicilur, SocrateS est hoirio liomo
guificat ulrumque. Nunquaiii enifji dicitur gramma- sgiens grainraaticam. Disc. Consequitnr. MAG.Oni-
ticus aul horaosinegraminatica, aut ^rainraaiica nisautemhomo sciensgramnialicam esthompgrara-
siiie homine. MAG..;.§!^^j^'^t,;i!)';^.d)ci^.difii7 ; '; malicus. Disc. Iia est. MAG.Socrates igilur, qui
nilioetessegrammatici, est bpmpscieiiRgrammali- est hoiiio homo scieos grammaiicam *•**,est homo
cam. JhsP. Non pptestaliud esse. MAG.'Eigo cuui bomogrammalicus: el qiioiiiatti Iiorao grammaticns
grammatica dividit hominem grammaticiim a non esl Iionlb soiens granimaticam, consequilur ui So-
grammatiio, cpnduxit grammaticum adesse, et est crales sil Iiomo hoino sciens grararaalicam : ei sic
pars cjus quod est esserei; nec potest adesse cl in infiiiilum **'*. Discl Non possttmSpertae*»1*con-
abesse itgriimmatico, praetersulijecti cprruptionem. scqiieniiae resistere. MAG.Item : si in *•»»gramma-
DiSf..,Qilidiiide? MAC.Jiou est igjujf grammatica lico Jionio inlelligciidtis est cura grammatica, simi-
ac,cidens, spd- subsiaiiij^lis diflereutja ; el honio. e$t liter iri bmriioiis siriiilibus denominalivis, id qtiod
gemis,eigrarom^iicnsspecies; necdissiiniti^stratto "deiioriiiiiatuf*•**' ciini eo aqupdenominaiur. Disc.
riealhedine, el similibiu acgldeiitibus; quod fajsuiu Hoc sentiebam "". MAG.Ergo hodiernum significat
esse tpfius^^artis,,U;aclatus, os.tendjt, Oi^; liii^nqiiam id quod vocalur bodiernuio et hodie. Dtsc. Qukl
, nonpossum.negarq.qiipd dicisj, nondumUmen raifji ppstea? MAG.Hodiernum igitur siguifical aliquid
perstiiiSHta»2SIquod graiijmalicus, ppnisigtiificel *?•• Ctiiri ieuipoi-e **'•.;•'IJjsle. lu esse necesse est, ]HAC,
bomiuein. -MAG.,|?onai^u&^g^id^^Bf<^,atiiUInl,;aIiqiio_i Ergo, hodiernittn noh est nomen sed vertnjm *•'•;
ratioiiale,,iion uiiieii.hompquod ila sciat gramma- qiiia est.vpx significans leinpus, nec est oratio.
licam skiitkouip. Disc. Facveesttioc fingere. MAG.""i-:: tn%'.' '" ::">
.^'^'CAPUT.
E_sligi .ur aljqnis, npn iiomp ,s»?iens.grapriinaticara. Grammqlicum esse signiftcativumgrammattea?, tive
iiisc. Ua coiweqiiiiiir.MAC.Al onrac,scjeitsgramma- significare scientemgramihalkam. ,
ticani, est grauiroaiicuiii. p,isc Concedo. MAG.Esl Disc. -Satis luibi pro!tasti gramniaticutn imn si-
igitur qiiiilara iioiihomograniniaticus. Dtsc. Coiisc- gnilicare Iiominem. MAG.Vides igitur qui dixerim
qui.iir. MAG.Sed ,lu. di^ ,j», gramiiialico intelligi quia grammaticits nori est hominis significativiini.
, iiouiiuem, i>j^,.,I)i^._jBl^c.^i|iiM>u,.'er£.>..iipn Jibme Disc. ''****Videb,: et exspecto ul grammaticum
;;:;'-;; ;;';; ••;<-'' :->:i~. "-f:.,-:'::VARhE-LECTUKSES.;.'.
. *'•* CiCitur e|iisi si^iificaiiitti: et ticci sttsiariiltchlnm nrss. diciitir ejtis significalivum : etlicetsilsigni-
ficatlviitn ««MNbififlamenpr-ipr.eest mt! Vicf.3 nott est , *006Qiiod rootlogram
gfammalicae .•*••»Tanlttra »igiijlici»ii_m*U»MS.VUl. 3. tiintum sit significaUvum *••»Quod grammaiicus
significet mss. quodgianiroaticiis non significel *"* Quaiii allnitn, niSimtt. qiiam atbus , nisi K" Soli
houiini convenit mii. soli horiiini accidii W1>Sictilse^iuiftir, ex eo finximusmss. sic seqjiitar ex eo quod
finximus *"* Est horao sciens gramraaticara mss,,esl bomo, homo sciens grammalicam *"" M. Omnis
atitem homo sciens grammaticam est hpfiib*graramaticus, et quoniam homo graiiiraaiicus est homo seiens
gniinmaticam ;consequjiiir-Bt Socratessil homo seicns grammaticam, el sic in infiniluin manuscripla
ftl. Omriis autem homo sciens graramaiicani esf homo grariimaticUS.D«lu est. M. Socratesigitur, quiest
homo-homo Scietis grammaticam, est homo liorao grammatieus. El quoniaro grammaticus esj horoo
sciensgrarainalicam, coiisequitur.iil Socfates sit hwio lioino«ciens grainmalicam *"» : et sic, in ittfniUum
*"* (Monposstim apte r;is». non possutn aperlac ^ igiiur sit in mtt. item si in Intelligendus «st,
similiter in omnibus similibus dciioraiualivis, id est quod denominatuf m». et mss; Vkt, 13 iiiielligeiiiliis
est cum grammaiica, krielligentkiin esi siiliiliterin omnibus similibus deftotniiialivis, id quol (kijioniinn-
ittr **»:Hoc sentiebam «t*. Ftci. 5 koc; «ciebam **!*Aliud com- lerapore «iss, aliquW cum ienipore-
Hf: Nou,esi nisi scilicet yerbum- trisi, e.iam Vict. i3 nou est iiomen sed yerbum . *«° Sig)iitii_iiitiiii.D_.
m.s. e.iam ViVi 13 signilicaum.-D.
 ' ' '
r,, ^-•./. -V--'^fr^^ '. ^ ~*57*
ii'«ribsfaMtidm
©stenJas^niflcalivHtn **?•esse grarartiaticfc. Mib."ALriritt pef iMai. Nomeii vefp iiBJi ^.
Nonne paulo a»te *•**dicebas grammati^m sigittfi- si^iitficiit itbh jjef 4e sed jieiP jiliiia;*^ta est< per
care hominem scientera grammalicam ? Dtsc. Et hoc qiio&'^io eqnitm e^^^^^^
1
creilebam. MAC.Sed; |am, saii» probalu.m, esl qtiia itliba sigtiiff.cel lioc nbriiert; ijnod ^t*l|Mi»i-ff#tara
w'
noii signiBeat bominera. Disc- Satis. MAG.Quid ergo ha.coratio. quaeest liabeiisalbedihem:»kotiisec
rcsiat ? Disc Ut non significet allud, qnam scienteri» oraiio per se cbnstituii ntilii iiitelteetum «8>eilinis,
griimraalicam. MAG.Esl erjjo *signi|tcali>;upi *•»*, ei Iftbtfiyitsfel qtia^^
grammaiicae. Disc. Sulficienier probauim esl grani- Setf; qaoirfafm>**-)sii^ sflB6di»etrtPSgerift»eqiio, et
maticum rion esse appellaliviiiu graiiimaiic.-e, se.l hPc^-Mliid^f^aiit jief hrihteW;4tK'T^f'per
hotniois; nec esse sigiiillcilivum^^*&*jipt^nis,;seij ^rljstnin?fot$feeia 'sitbediiNi; pbf»fiiocfTioriieB?4nief-
****eqiiuni, jief i»6c'qt»bdattfedmbra seib esse in
grammaiicae: iied (jti<iMuain ^ .Tigb
gni)lfe*i^jgtaa*raatipam per,se, et koi^^ eiinbiidest, ucralittd qaariipef rtomeri alhi'; quo
^ ^:?:,::«.,'
ftlitt& 5peio nt aperte mUii has duas signilicattoncs . iaiif«l eVjliiiS" aWtJlIStiii*;'K'<'?V--M'><-
V.= i'---'>-:& ;-
distinguas, ul intelligara quomodo gramniaticus noii .'",-'<-;.«-' |;^<aJ>i*-S*i->:-'!
sit sigtiiUcativiimejus qiiod aliqiip;,*"• inojb sigiiiff- '..•''r,"j';f1$i&_^^
cal; auiquomc^ sit ap^llativiiin ejus, cujus signi- B''"""kkd. Vides ei^xqhbiiib|pT!affius; tibri ****Sit sj-
ficativura nonest; *M«,Mic;, Si esi ;in domo ali.qiia*•" gnfflcadiTan!ejiis, /jiiPd ali^uo mpitb' sigritfiCiil,' rl
albus equus, te nescienle, iiiclustis, et alius tibi qribinbdb^sit ftppellaliyurin°ejtik,^tijns^iibh e%\;'signi-
dieit, IH hac domo est;album _$iyesilbu>:;ajt scis .!''^fifi!!_n;-'tei^;'ilbc'''^b<^ae Viifeo;-!t'^griiffiilB cnifu
pcrhoe ibi esse equpm **.**?,ihsc..,I^m,:.Sivceiiiiii ^qpumV.ci; bph sigriiffeai': qitia ribrt^eiiiit-Signifi-
dicat album aJtjediiiem, sive iu qtio inest^^.albedo,; : '^^tt-'-j^jf'^'^T:'^6iMni'iei tamcrifcbiiiis ap-
nullins certe rei nienleeoiicipio esseiiliam, nisi liujus p^ianif ;iims'-:^
coloris. M»c. Eliamsi aliquid pliud *••»;jnjelligis, ;Til'grararaaii8o^ ei^ui'siiriitiims;'di.rioiii1i|tf*t^ Qua-
quam colorem istum;; illuri lamen certiim -^st *•*', ."' piopief yiidetiir^mifiisi^rtiificatrh'no(»¥ii»tiih* ei* iyerbp-
quiaiejus in quo esf ipse eolor, essenliara per boc rpm sic diyidi''pos»4$ |^, tjftod:Mtf*">|&. jp»cifri*lfe':;il_lia"pe.r
noroen non intelligis. Disc. Ccrtum : nam els|occitf- ;alirni;SiAC^^risidSfb;&fii;iju&&*liafiirii dua-
ral *•**animo corpus aut $|ipe,rficies, qitpffjfioii ou nirii sigiiificat ioniim,eiilii-^|iiaepfif ieesi; ,'(.^s voci-
aliud stt.nisi quia expertus sum in his solere esse luis sigiiificalivis est sulisiantialis; alia vefo acci-
albediBem^*"; ipstim lamen nomen albioiliil l»i»_- .denialis ****.;"' Ciirn eiiiiii ***'(liffinitione noniiiiis vcl
riui» sigiiifical; sicut probalum est *.<?'* de. girajpma-,./,"yeirti'dicitur, igfiiiaC&iviix;'sfgiiifibyfiVft^i.iiieingoii;
lico : sed adhuc evspecto til oslenJas qtiiri sigitiQ- ; iiiim "cstj nbriitlia ligiiifiCiifibhe; (jtorii''M quae j»er
cel*?**. MAG.Quidsiivii.es sianies juxla sc iiivicem seesi": ,ria'm'si illaslgiiificitio qfiieb.sl^ef aliud, in
allium equum, el nigrum Bbyeri.j' el dicif iibi '**** dif&iiitibrie;librairiis yef^^iefbf
iiiti.tli|bii(l_i;e>t; j;im
aliquis de equo, pefCute illum, non monslrans ali- ripti erif./jorfieiifHt, ;'-ndhifirf'J^^;-%(B.ijh^rfUtfiVtf'^ .siguil--
qtiosigno deqno aical *,ST;„an scis qirpd dc cqiib "'''!ri^l.^ej!iim--al'i^'aWo;>t»r ;signi0'cjitt6ne..''^nqtiid.cuiu
dicat?' DKC.Npn. MAG.Si yerp neseienli tibl, el iij- <^jnppre3'^;;suiit "***, ^upd^Tiioij cst
su^;dixi
'' ' ''
lerroganii, Quen»? respondet,*»*»,Ali.tim: inlelligis iibminis.sed' vcfbp. .'' *"''»" -;
de quo riicit? Disc. Equiim irilelligo per nomcn
;;';';;;; f':""";"^'tmf-m"^^ 1 ..,
albi. MAC.Nou>energo alli significai libi eqiiuiu ***»',; •: ,;r../^*":-,;.'Vi|>"j0'?)tp*,9. ^i* "'^
&r*'?!,™^(p.if*" **<<!^^«f
DIMC.Sigiiificat uii pie. SIAG.Npnne vi<!esquia aiW pisc."Paiei ^uoiiificis'; seif noii siiie scriipulo ac-
nindo, quam nomcn eqtii? Discl Video :jitsmpc iip- cipiianimus griiiniiiaticiiin esse qiialiiateiii, quamvis
inen equi, etiam priusqtiaiii sciam ipsun^quum ai- Sij^ilicef id
graramai^
tmm esse, significat iriihi *•*•.subslantiatii pbr.se et esl, sTne; grariiinatica, es|fc graWraaiijKifiri : Ijcet
-=-—-•-•
VARliE LECTIONES.. '•"'.''' "V"
*"' Ostendas significatiim mss. eitdmt VUli tS.osteHdaS *•*•Nonne ante ms. Vict.
significatiyum
13 noijne paulo ante *•»*Ergo significalnra mss. etiam Vict. 13 esl ergo *"* Nec
esse signilicUtim mss. etiam Vicl. 13;nec eisse sigriilfiCafiVura ;'**•• significativum
-auo ritss. etiam Vict.,13 signifieaitiyiuri*e}usf quod[ ajiquo' ^»A^llaiiviim; 'Si^llii_9titf_n^;^tY^''-q^iJ.-pre ali-
si ^igiuftcaljviiiti non
est-msr. etimt Vkt. 13, itppelaiivum qus; cpjus^sigijificaijvtihi i^ii^esv"' *"'':j>orito-aiittitiis triss. etiam
Vict: 13 domo aliqua *•*.-,Inesse eqiium mts. esse eqttqii»".'. **" Sive in
in qno <jst- ****Si aliquiri aliuti mss. eliamsi iiIS(jiii(Iiiliijit <|tio, swxtii itiest »»**.sive
tainett ceilttm est *?*»Nam sj occurrat mst.'i^ .^•"'fairiieri n-i<itiittrest ritsi: etfttiii Vicl. 115
tere esse albedinem «»* Siciil prolalum;esi»ts, Tict. ojsiciit pioSiiiiiiii esi *MSOsletittqs tuM so-
mtt. osteridas quia.sigiiifical *°" Et dicaltibrmss.et dj|citiil.>^'', s*»^De;"-(jhb(liMufiiiit. db iignilicct
-***»lnferroganli qubniaiu *0«» i|iip dicat
respnndit mts, ?
ipiefrbganfi; petii fb5p;piidei Sitiiificat "etltitirii'mss. si-
gnificat tibi equuro, *•*• Inrie equi m*f, milii etiifi '.****SliBltariifiaiiiiiori jiief Sfesbd bef aliud Mss. substai»-
tiain signifiert non perse sejl per aliud ,*•**Onitio, quod est. sed bsec mtt. ofaiib
*•**Sciiicet quae est. sicut ka>c
quoniam mss. sed quoniam ****El per aliuri mst. ef tibcjjbr aiiud ,**<*Albi; inlelligo ms.
Vifl. 3 albi, veltii per visiim iiilellecla 'albedtiie pef .hoc,noiiieii; iiitaitiso uu non mss.
quomodo albus iton ***"<Npiisignifieatetmi; hon eiiirii'sigiiifieii riw. rifK^iibii ^vdritM'HMin; signiilcat.qttia non eum
*•*' Alia vero appcllaiur occWeriialiirifs: Viff. %'qmit:
significal *••» >•**
appellalur Curii Vew ia »»«.' cum
enim in Hodie nam, nonien mit. iiodiefiiiis; iioiiieit *OT'SiUd " ' cuiu iciiippfe t«ss. aiio.itid cutn tfi'»»--
pore *•" Sicut praedixi mts- sicnt supradixi *
 p9 S. ANSELMI CANTIM. ARCUJEP. OPP. PARS 1. — DOGMATICA. S7fi
piol.aliim sil liotiiiiiein siiiiul el grammaticanj non A voces sigjiificant, neeessc f_i.itdicere qnid sint res*
esse *"' graijipiaticum, Unde cQjisequitur solum ho- Nani (ui alia laceairi) sufficienter hoc quod dicp,
minpm esse graramaticura; quoniam non pptesl esse divisio, qnaiti facit in principio tractatus Calegoria-
grammalieits, iiisi aut spjus *•»*,aut cum grainnia- runi *••*,oslendit; non enini att: Eprum qua>tnnt,
tica; quanivis namqiie *•"!*grammalici nomen si- ingulum. est *"* subtlanlia, aut quantitat, etc. Nec
gnificativurasit ,*•'••granimatica, non taineii conve- aii: Eorum qiiae.secundum nu.llarit*,,*coinpleiioiiem
ii'iiler rcpomletiir inferroganli, quid graninialicus dicunlur, siogulo aut *"r stibslanlia appellalur, aut
sjt; grainniaiica, aut, qualitas : pt si niillus est qiianiilas; sed ait: EprumSquiv tecundum nullam
gramraaiiciis, nisi parlicipando gramniaticami; con- complexionem dicuntur, singulum aut snbslanliam
s.LU]iiiturut iio.-iio. non stt .gramma.icus, nisi cura lignifieat aul quamitatem '•**. Disc. Persuadet ratio
gr immatica. MAG.Qnod qnidem dicitur quod boino, qiiod dicis. MAG.Cum ergo Arisloleles iu dical:
splus, id esji,, sine grammatica esl graramaiiciis, Eorum, quce secundum nullam complexionem dicun-
qiiantHraad ttiam qiiaestioitem solveiidaiii suflicil *""„ iur, sihgulum dut substantiam significat, aut quanlita-
diiobus tmxiis iiilelligi polest;. uno vero, allero lein, etc. Dequa *"' significalione videtur tibi dicere;
lalsp *•«».:hptnq quippe soltis.. id pst, absquegram- tlp illa qua *"• per se significaiit ipsaevoces, et
iiatica*0", est graranialictis; qiiia solus est babens B quae illis est substanlialis: an de aliera *•" qnae
gramm»ttcum : grammaiica liamque, nec sola, nec per alitid est, el accidenulis? Disc. Non nisi de
ciim lioniine habet gramniaticam : sed lioino solus, ipsa, quam idem ipse eisdem vocibus inesse, diffi-
td esl, atjsqae giammatica, nbn esl grammaiitus.: iiiendo nomen ct verbum, assignavit; qua per se si-
quia abseuie gfammatica nullns esse grammaticus gnificant. M.VG.An putas illum aliler proseculum in
polesl *"": sicut qui praecedemk» ducit alium, et liactatu, qnam proposuit in divisione; an. atiquem
solusest pracvitis; quia qui sequithr hon est pnevitis, cprum *"*, qui eiira seqnenles de dialectica scripse-
nec scparalim, necsicut ex illis diibbus iiniis fiai runt, aliter sciitiie voluisse de bac re, quairi sentit
praevius et solus non esl pra:viiis, quia nisi sil qui ipse? Disc. Nullo morio eorum scripta hoc aliquem
sequatiir, praevius **•' ,esse non poiest. Cum veru opinari perniitlunt ur* : quia nusquam invenitiir
dici.ur qu d grariiriialicus cst qtialitas; nou recte, aliijuis eorum posuisse aliqnam vocCm, ad osten-
uisi secunJum .iraciaum Arislolelis De calegoriis, dendum aliqnid quod **7*significel per alj.ud; sed
diiltur. semper ad hoc, quod per se sigriilical. Nullas enint
CA.PPT xyii; _.;' V;r.; volens monstrare siihstaniiam, ponit albuin aut
De Aristoielh sensu in tradatu De categoriis. graroriiaticum """; sed de qualitate jiocens, albura
I'isc. An aliud habet ille iracialns, qnani omne ^ et nigrum proferl, et siniilia *"•.
quodett, aul eit subslantia, aut qualitas, aut quanti- CAPLT XVllI.
...s, etr. Siergo solus liomo est grammaiicusjsola Quod dialectki appellent vpcesnomine rerum quarum
siibsuritjacst gramraaticus, quomodo *••*ergb se- ....,:.. 'ttini iignificativm.
ciindiim illun» traclatum, grammaticus iiiagi» est MAC.Si ergo propbsita divisione praefata,qtiaero a
qaalilas quam substantia ? MAG.Elsi hoc ibi intelli- te qtiiri sit grammaliciiSj secundum banc divisionera:
gafuf quod lit ditas': qula omue quod est, aliqiiiJ et secimdtim eus, qui ijlam scribendo de dialectica
liorum est: nou tamen fuit principalis inteiilio Ari- seqiiuntur, quid qiiaero : aut quid milii re-pondebis ?
Btolclis hoc in illo libro osteiidere; sed qiioniam Disc.. PfoCid dubib non hic potest quaeri **", nisi
omne nomen, vel verbum atiquid borum sigiiilicai : aul deyocc attt de re, quam sigriificat. Quare, quia
noti eiiim' intenriebat ostendere quid sint siiignl_c "coustat *'r*grainraaticum non signilicare, secunrium
res, nec*°" qtiarum rerum sint appellativae singulae banc divjsionem, honiinem, sed graramaticam : in-
voces; sed quartim significativa sint. Sed quoiilam cunctanler respondebo, si quaeris de voce, quia est
yoces non sigiiificant nisires; dicendo quid sit quod D vox significans qualiUlem; si vero quaeris de re,
VARI^ELECTIONES.
*•*»Grammalicaro non esse mt. Vict. 3 grammaticam csse *"* Nisi spkis esi mtt. nisi aul solus aut
•••Quamvis npoquam mii. quamvis nainque . *»**Nonien significalum sil mss. nomeii significalivum sit
*»**Quaestionemsulficit msi. quaestiPtiemsolvendam sutlicil **•*Uno riiodo yero, alterp tnpdo falso m*t.
tn»o vero, aliero falso *•'• Solus, id est,. aljsqtte grammalica iritt, soiussiuegramriialica *•" Nullos est
grammatica, vet potest esse.mtt, nullus esse grainraaiictis potest .*»" Solus est primus... non est primtts...
liiii prinius... nou esi primus... consequatur priraus mts, solus est praevius... non est praevius... fiat prae-
Htis.. non est pr_evius_.. seqtiatur praevius >"* grammaticus, quomodo mtt. grammaticus, sola spu-
siantin est grammatictis. Quomodo *••*. Singulares, nec mt. Vict. S siriguke res, nec *•!* Prtncipio
*••*• est mt$. sihgulum est *••• Nec ait:
eategoriantra trist. prirtcipio traCUtHsCategoriaruin Sibgularium*""
qtiae seciindiim ullain mss. nec ait, eoruin quae seeumium nullam ."Siiiguliira aui mts. singhlp aut
Me»A1itqualitalem. D. mss. aul qiiiuiiilatein. D. *•?• Et tiuic dequamt*. etcsefefa. De qua '•'.•Deilla
qitam |»er mss. de^Hla.qua pef *»ri AutMr* de altera mss. an de altera Mr»An aliuin eorum mss. an ali-
Tjttemeofttfii Ed.t. cot. au aliud eorum Hoc aliud epinari perniittenl mtt. liocaliquera.opiiiari per-
-liiititint MUEorura aliquaiii vorera ad ostemlenduni alitiJ quod niss. eoruip posuisse aliquiun voceiu ail
'(isfentfendum aliqiiid quod *•" Albuu» ant grammatiCara ms, Vkt.4,7r 3 aUmm .uit giaramaticnm
*•'«
iii^rura poiiiini, et similia mss. albtira el nigrurii profef i, et sirailia Uoc mui potcst q>i:eii nttx,
nofihic polesl qna.'1'i *"•Qtiia.eui.stat ws*. qiiarc quia cbiisliu
 ' " 'l ' '-v '-^
577 '*I%'tiKAiltfitfi60. 5*8
qnia est qtialilas. MAG.An ignoras qula idem Arislo- A sJgnifieare habere, qnia significat babehtem arna,
teles appellat voces nomine rernm quarum sunl si- sic graramstieus significat habrre, qiiTa sigtiificat
giiificalivae, et non quarum tantum snnt appella- habeniem disciplinam. MAG.Niilblenti» *•**hac ra-
iivae *»r»,ineodeui libro; ut cum dicit quia omnis *••• tiorie consiJeraU, negare po^sttin au'. arroatum esse
snbslanlia virielur significare hoc aliquid, id esl, substnnliam aut grammalicttm babercvDisc. Vellera
oiunis vox significans *••' subsiantiam; slctit iiomi- crjo a te t?o eri nlriim tnium aliqi.i I *••*possit esse
f.at vel potius ostendit res (quori tu -paolo anie rae- diversorura praeJic.inientoriim. Mie. Reni qiiid ra
ministi ****solis Vocibus earnm sigriiftcalivis, et unaui et eamdem honptilo siib diversis ftprari poss.
s_epenon appellalivis. Disc. Non hoc ignorare po5- *•**prjedicamentis licet in quilmsdam rfiibilari pos-
stim : 149 quare sive quteralur de voce, siverie sit*: quOd tnajori et altinri disp tairone kiitigere
re, cttrii quserUur quid sil grammaiicus secundum existiiiio, quam hac brevi nosira sertno inaiione
Arisielelis tractalum, etsecundum sequaces ejus: assnmpsimns. Unam aitteni \oeeir plu a signi.icari-
recle respondelur, qualitas _.et umen secundum tbm lion ut uniim, non virico quiif pfotiibea. plupi-
appeHationemvereesf snbstantia "". MAG.Itaest: btisaliijiianrio supponi pnedteiunentis iut si atlus
non enim movere nos debei, quori riialeclici alitcr dlcitur ****qiiaJit;is, et hatiere. Alih^biitiB^ i oii ita
scribunl de vocibus, secundum quod sunt signific.:.-fi significal qiiaHtalem,- et habere, nt titittm; qiiema:t-
tivaj; alilef eis utunlur kjqueodo secundum quod modnm ****homo significat Ut; untim siibsiaiMiam
stml appeilativse: si et *•**grammalici aliutl dicunt et qualitates, quibus cpnsfat homo. Rt^crimi, qttae
secuadura formara TOctim»aKud "" secundura renira appcllaiuf hoino M*r, est umim qiiidifart Consians
nalnram. Dicanl quippe *•**lapidem esse maseulrai ex his qu« dixi; res veroquae appellatnr, allms, non
generis, petrara feminini, mancipium aulem neulri; esl **** untim aliquid ex habere etqtralitate con-
tirtiere activum, limeri vero passivum "8T ; cum stans; quia niiiil appellaiur albns, riisi res *"' qiia:
uemo dicat lapidem *••*esse maseulara, aul pelram habet albeilinem: qiife nequaquaiii cortstat ex ha-
ieminam, an mancipium nec masculani nec femi- bere etqualitate.Quaresi dicitur *'" bomo-est sof-
nam; ant liuiere ***•facere; tiineri atitera pati. sfantta, et homoest qnaliu», nna et eat?e*ii-*es,quae
CAPUTXIX, signifi«»tur et appelliuur hOC;noraine, (ficiufrstt!)-
Ulrum gtammaticm, cum detignei liabenteMquulila- Rtantia et qnalitas esse : quPd Videtur inConvcne is.
tem, tpectet ad categoriam, habete. Cwnianiem dicimus auia albus est M* >qiiiiiitas ct
Disc. Aperta ratio nikilme in his quaedjxisti du- liabere nbn diciraus qrila ***•qtitkt :appet!a«r J.o:
bilare permitiil *"•: sei adbuc esl de bac quaestione nomine. qualitas est et fiabere, sed quin haecdno
quoJ velim discerp "". Nam, si grammaticus esl ^signiftcaBiur hoc riomine i et nutloffi- inconveniens
qualiUs, quia significat qiialiutem, nbn video cur seiiuituf. Disc. Cur autem noh est hoirio, sccnurilim
armatus nort sit subslanlia, cum significet subst.Tn- divisioneui Afistoietis, stibstantia et qualitas, quia
liaro: et sic.armatiis ideo -esl habere, quia signifi- nlrumqiie significat: qtiemadmoiliiin esi albusqiia-
cat babere, igooro cur graramaticns npn slt babere, Ktas *"* el babere, propler tilriusqtte sigtiificaiif»-
cura significethabere. Oiiinino enim quemadraodum ' nem? MXG.iEst imolutic TiUernigAiioniilliiti JKs;e
grammaticus probatur significare qualilalem,- qttia swfikere ****qriod supra iKxi,tjtfia esi principaliter
significat habentem qualUatem; ita armatus s:gni- signtficativum **• stibstanfiie, et qnia iHrtit ttriurii,
fieal suhsUntiara, quia signtftcal habenlem subslan- qtiod sigiiifical, subsUntta esl; el hbn (juatHtts*sed
liam,, iil est arma : el sicut armatiis conviiiciliir quale : albus vcro iiihit prineipalius, sed bariter si-
"'
_'..".-, -\ .^ARIiELEGTlONES.' ;" .r :•-':.-.'- *V',,V:-• ,-. .

M7*Qtiarum voces snnt sigiiificativ.e , "cl non qtiamin *•«•

sunt appe|laiiv;e mtt. quarnm sunt signi-
ficalivae, et non qttartim Untiim sniil appellativae omuis mss. dicil, quia oranis *»" Iii
Dicil; *•"»
est omnis vox signifual mss. iri esl, oinnis vnx significans Anle invenisti mst. ante meiiii-
nisti *•*» Vera csl substanlia mtt. vcre est substaiilia *°?*Sed ct ms. Vict. 13. si el M" For-
mam aliud mtt. Forniain vociim, aliud *•»*Diciitrt qtiidetri mss. ilicunl quippc M8r Mancipiuniqiie
nettlri, limere antem activum , limeri passivum mti. mancipium aiilem neulri , ct limcre aclivum :
tiraeri vero passivum 1***Dicat lapidem mst. dical esse iapidew ,.-..*»*», Fceoiinam aut -liraerre
mst. fteminam, aut raancipiuia, nec Biascnkim necfcemijtam, aut tiraere "»• RatiP in kfs quae dix sti
dubtlare iirtiipermiltit nwt. r.Uio nikil inei» kisqtiie dixiSli;<kibttare .perniiuit .*•" Qnori velim dicere
mss.Bec.Gem, quod vielimdisccre - *"' Disciprraau»..M. Nullatetnts »us. sulisUntiam, kl esl, af.na, El
sjcul acmauis convinciiur significare baliere, qoia significat htbenteM ar_na : sie grafnmatictis significat
iutbere» qnk»significat habentem disciplinam.MM M.Nullaienus **?'-Ulram nnttm aliad m«s. ntf um.uiiiim
aliquid *"> Arcuri posse mtt. apUri posse IJi albus dicitur mtt. ut Si'albus dicitur *^jftlfbakeie.
quemadmoditnimtt. et habere ut unuro, quemadmodum M,r Signiflcat ut umim, sigtiiltcal«^>abiiWrii»
subsUntiam, id estarma, elsicHt armatus convicilur significare habere, quia significal habentetn afma : ita
grammalicus significai liaherealunum, siibstantiatpel qtialitaies quilmsconsut homo. Res qnidenfequaeappel-
latiirhomo nut. sigrtificaiuiunum.sotisiantiametqualiuiesqurbHSconslatkoraores enknqua) appeUatnr ttoaio
*"• Album non eslmu, albus, non esi *•»»Album.nisi res mss.albus, uisires >ll>*QuiadkjiUir mss. qtiare si
dicUur ...*»>•'Qttia album eslmss. qtiia albusest .»"*Non omnis.quiamss.nonjliciaMisquia ***.» Est•alkiim,
el qualitas mri. esl allivs qualiia%Edih Gol. :est album csl qtialilas *'•*.Salisfacere mst. suilicerc Edit.
Coi. facere *'•* Primi,)aliter sigtiificiUiimwss. priucipaliter signitteaiivura •
S79 S. ANSELMlCANTUAR.ARCIIIEP.OPP. PARS I. — DOGMATICA. 5M
giijiiciitqualiutem et iiaberc;^tec fit unum es fcis, f CAPUTXXI.
quod magis sit hoc, vel ilktd,, cujus sil albus sigiii- Quod aibut non signifieet aliquid habeni albidinem;
ficpiivunt **»*. : • sed duHlaxat.iignificelItubensalbedineni.
GAPUTXX. . MAG.Non agilur utrura oiunis, qui est albus,
"*»*«habet : sed ulrura boc
Quomodo'ex significaih vocit, albus, non extutgat silaliquid; qut sit,, qui
unum. : iioraen sua sigiiificalione conliueat id quOridicitur
Disc. Planius mihi yellera explicari qnoinodo non aliquid, aul qui tiabet sicut homo continet ahimal:
fiat unum aliquid .***'•ex his qux' signUicat albus. ul quomodo horao est *»•*aiiiraai ralionale trtortale;
MAG.Si aliquid*»•*.conslatex eis aul esl subsUntia, iu albus siialiquid habens albedinem *"* aul qui
a.u artiquid.alioruui , ¥" pnedicamentorum. Disc. babet albedinem : nmUa namque neoesse.esl tem
Ai:itdesset)on polest. MAG.Sed nilril itprum .fil ex qiiainlibet esse, quae laraen rei ejusdem noriiitienon
habere ei albedine. Disc. Noa .possura conlradicere. significantur. Nam, orane aniinal necesseest colc-
MAG.llem unura non fil ex plurikus, nisi aut *'»» ralum csse, et. rationale, aul irralionaJe ; noincn
cptiiposilieiie partium, quae suntejusdera praedica- . laraen aninialis niliil horum sigiiifieat: quare licet
meiiti utaniinal coitslal ex corporo et anima; aut albus *ls*non sit nisi aliquid hdbens, aut qui babet
"
convenieafia gencriset differeittiaeunius, vel plurimu albedineni;non Uraeii necesseest ulalbus*'"sgni-
ui criipuselhomo: nut specievet proprietatnin. col- fifet koc, Ponamus enim quod ajbum, siye albus,
lectione utPlalo ***Vtlla vero, quae albus *.***,sigui- stgnillcel aliquid babcns' albedinera: sed aliquid
licat, non sunl unins praedicaroenli, tiec est akerura habetis albedkie»! noa est aliuJ, quam aliquidal-
alteri genus, aul diflerenlta, atit species, autcolle- buin. Disc. Non polest aliud esse. MAG.Albus igitur,
ciip proprietaium; nee sunt ditTeronliaeunius getie- sive albura, se.nper sigaificat *'*' aliquid album.
1is, sed suiti accidenlia ejusdcm subiecfi: quod la-. Disc. Ua sit. MAG.Ubi igituf ponitur albus, vel al-
n;en subjeclum, allius nou *"* significat; quia pm- bun», recte semper accipitur pro albo *"* aliquid
i.ino lvihilsignificat aliinj quaut kalicto et c^ualiU- album. Disc. Gonsetjuitar. MAG.Ergo ubi dirJtur
teitwQuafe ,11011 fit *u< uiut.tt ex kis, quae aibus *'»• aiH|uldalbiim; recte quoque jjicitur bis, aliquid al-
signilicat. Disc, Quanquam tatio iuihi asserere yi- bitra : et ubi bis; 150 ibiot ter *'**: ethoc infi-
ilcaiur, quae dicis *" 7 vcllen; Utiieu audire quid nite. Disc. Consequens et absiirdiim est lioc. MAC.
respondere», siquis, ad*u* hoc, quod dicis quia nihU Sil quoque albus, id ipsura *"* quod esl qui albedi-
imiiiiuo albus siguificat *u' aliud quaro kabere et neni habet: sed habet, non esl *"' aliud quara ha-
41*°sit ideta.
quiiiUatera, sic objiceret :Albits, cura bcnsest. Dtsc. Neopoiestesse. MAG.Albus efgonon
quod habens albediiiein, npn significat deferrainate K esl aliud qiHHtiqui albedinera habens est. Disc. Non;
koc yel Ulud habens, velui corpus; s,ed indelerroi-- aiiud. MAC.Cum aulem dicilur albediaem habcns
naip aliqtiid habens albedtuem, Albpseiiiiit, aulesl non aliud significat hasc oralio quani albura. Disc.
qiii babet albedinenn aul qui ntra habet; sedqtii hla esl. MAG.Idem esl igilur albus, qttod qiri albus
noit habel albedinera, non esl albus; albus igitur est. Disc.Sic sequilur. MAG.Ubicttnque kaque po-
esl, qui habet albedinera. Quare quonian>omnis liiiuralbus, recte pro eoaccipilur qui albus e»l.
qiti babet albediuem, nonnisi aliqutd est, necesse Dtsc. Non possum negafe. MAC.SI ergo aibiis est,
estiit albus sUaliquid*l"quod habetalbedinem,. qiii aHius est; esl etiam qui qui albus esl, esi: et
atif atiqutd Jtabens albedinem. Denique albus aut si lioc, est, cst cfiam qui qni qui albus esl, est, est;
signiftcaialiquid liabens albedinem, ant nihit :§ed et sic in inflnitum,**". Disc. Non hoc minus cpnse-
nihil non polesl intelligi habens albedinem; iiecesse quens *"*, nec rainus absnr.lum cst quam ul sacpe
est ergo ul albus significet aliquid kabens albedi- ' "Vl aliquid afrquid. MAG.Si quis aulem dicil quia
neut. albus aut significal aliquid babens albeilinem, aut
Hiliil: si sic intelligiiur, ac si dicerctur: Albus aut

_^' ''.';,,;';;V ;\^i^t^TioNiES. . ;-' V ''';"SV"V

*»•*"Stt albtiraSfgnificattimmtt.ftil atbussigtiifieitiivnm ^^Utijim aliud exmss. unum aliquidex '<" AI-
hiui».M.Sialitid mss; albus. M.Si aliqaid *1" AHtalitid aliorom mst.aut aliquid alionim *u*0; Alier e.«se
mst. Daliudesse *11<tIocesiaut mss.nisiaiii *'>»Utprof-osiik»»'**.ut Plato *u*Qiiaeall»ummtt. quae
albus *»•*Albuninonms«.albus non ,*1,<t Qtiia non flt »ns». quare non fit , ***•Ex bis qiiae allmm mu. ex
his qufl^atbus **"Quie dicisms. Viet,tJ5 qtiaedisseris *.*»* Si quia ad mss. si qtiis ad mt. Vichtih. 5 si
1» alKiuid mts; altthifsigniffcal aliud **'• iSicobjiceres.: atbutn ciim mss.
quiA^f. I* Aiiium signiflcat« **"
si* ^rat^% :>albusoum *"*.JQtaliquid sH allram mfliiHscriplaul albus si ali_iuid *** Au sU, qui iws.
:mi H^W|.: '****Aut quomodo est ntti. ui quoraodo esl Edih Col. at quomorioesl Halieus atbedi-
iH-m:imtaamM. habens albediheui, aut qui halietalljediiieiii : uuilu *»••Licctalbiim mtt. licetalfHJs
*t««Ui albuip mtt. ulalbus *ur Sive arlbiimsigiiificai mss si.vealbum seraper fignifical *"* Vel albmu
sempej- prP- illb mss. vel album recte semper accipiltirpto albo ,-,***.ibi,ter»etc. Et hoc mu» iluiett»»
ct kbc ;1**Alimitt idipsurrimss. albus kBpstira*»**Sfttl'J»oen.eiiest mit, sed babel, npn est, *»••|Etii;l»c
est: est etfam qiiicuniiuequi albus esi,.esi, esl, sic irt iiifiiiUiiin»»ss,esletiam qni, quialbuS est; est:
et si JioCest'; est etiam qui, ^tt, (jui albus esi.est, est; TBIsic Ui iiifiiiUtiii»>*»'• Non lioc roinus fijcpn-
sequciis mts. Vict. 3 nou l.oc ininus ;coiisoquens. , • _>.-.:
,•.:. ;,•'-.: ;^.:.</:',.' :K •'
 I? DE VOfcUNTATJS. Ml.-,. . 58»
$W;.
sigriiiical aliquid b.ibcns, atil. significat non aliquid Ao^tuibttSi qtite sme co.-nplexionedicunlur; et sim-
liabens; ul iiou aliquiJ sit infinilum nomen ; non . litef significani qitamlibet plnfa 41'7 ex quibirs non
est inlegra, nec.vera *»**divi8io; el ideo niliil pro- filtinum, valere video :• nec aliquid his, qtiae in hac
bat: veluli si quis diceret: Cjecus aut videl aliqmil, dispulalione asserutsli, objtci rec.e po«e existimo
aut videt non aliqtiid. Si vcro sic intelligitur quia *"*. MAG.Nec mihi niincvideUir: tamen quoniatii
aut significat aljquid liabens, aut nen *»'"significat: scis quanluiu nosliis *»" lcmponbus duilectici cer-
***°
integra esl divisio, et \era; nec repugnat iis quae tent de quaeslione a le propos ta; nolo tc sic
dicta snut. Disc. Satis apparet quia per album non his, quaedixiinus, inhterere ut ra periiuaciter te-
stgnificalur aliquid habens albedinem, nec qui ha- neas; siquisvalitMonbus argiimentis haecdestruere
bet altiedinera; sedutulam habens albedtnem : id et riiversa valuerit aslruere *'*' : quod si conltgeril
esi qualilas el babere; ex quibits solis »011confici- *»'*salteta ad exercitaiionem *»**dispulaudi nobis
lur unuip ahqujd: el ideo albus est iitruinque, qnia h.cc profecisse non negahis. .
pariter utrttraque *»" significat. Quam rationem in • » >
_ >
_.

SANCTI ANSELMI

LIBER

DE VOLUNTATE DEI.
— * <" ( V
f
151CAPUT PRIMUM. B • CAPUT u.
Voluntas Dei qum dtcalut. Valuntas Dei tuuliipltctler dkilur.
Htimana ralio cuin de Deo semper debeat iractare, Dimidum est igitiur volunldlem Dei nimiiphuier
eVatt laudem ejus atiqukt convenienter dicere, no- accipi : ul quidqmd postea opponatur, sUie ointfi
inina per quae proprie loqiiatur non habet, sed no- difficuliate opulentius apcri.uur. Voluiuas iiaqne
inhia hommibus dau el imposiu aecipit, et per Dei accipitur akquando in Scnpluris, aequipollens
ipsum effecium oiniiipotentiam ejus saltem vel teniji omnipolenli suae prapscientiaeet ordinaiioni sagaci
oratione apenre conatur: et koc facit $% istis rebus ler omnia disporienli. Umie (licifur: Omnta quai-
colligens effeclum volmilatis Dei sectittitum occultam cunque volmt Dommus fecit (Psnl. cxiti, 3i, hee e«t,
jiislitiara, vel secundum niisericprdiam, vel seCun- quidquid Deits- ab aeterno facttirum se-ordinavii-,,
dnin iiije ipsius vindiclam; ajl .intompreliensibilem liiHil inexplelitm reliqml. Aecipilur ctiaro Dei volnrtc
chim deiUtis propfictatcra aspirare non polesl. tas [af/.,.nomen rerum], seciinriiira qufenidam affe-
Hiuc nos quoque de vokintale Dei aliquid diccre ctiim rtiisericerdiaft Ifel : WM^^WuttvDeut omnes,
cupienles, acluin reriira alleudimus; quoniam a.I ialvosfitri (I Tim: n;4); qttodbst ri'rcfife;facit«an-
ipsiuS celsiltidiuis culmen ankelare non valemus. ctos velle ut omnes salvi fianl, quod ipse iameri
TolunUlera jgiltir Dei appel_anius quidquid in nobis G vult, libc est ipse disposuit; sed sanclos fiicit vclle
ipse miscricordiler operatur, revocando nos ab er- ©cT et prostiriii' inspirando dileclioivem, q«a <lile-
rore, velpic uuitirraando jusiitiae. Voluntas quoque clione non tneOnvenienter fiunt in Ecclesia oralio-
dicilur poetta et teprobatio qiioruradara Dci oeeulta ries a sahciis pro schismalicis el haerelrcis, Judspis
disiriciione facta justitiae. Volutitas pei esf (ui.bre- - quoque et gentilibus. tnsliuitio divina, Dei volunus
viierdicam) quidquidffit, ut ften inveuitur hi«re'a- noti improprie appellatur. Dei autem inslliutio in
lOris; Sed dicitur : Si omnia procedunt ex voluntale dup drvidi potest, in praeeepta diyinarura Scriptu-
Dei, quaro consWl «emper. bonam et fectanf esse, - rarom, et irt legem natirratem;? quaeeunqoe hoiitini
ttmeontt-ia hpna et recta sunl: et si hoc estj fuiiic ' mi\i&esimdtri&%t^e&iQ^^
frustra jadicatar iajkitHs.ftu^s» vel daitirtaiuf iin- ;^_^iHfe'j^i^(?oK'^
pins - qtmd faieri conlrariuiii invertUuf cartiblira pbviart; -BeSvoknUiUem non serva».-Pi«(»pia^am -
tMeL:: :,'.''';,;,,.....;;V:;i divlriarum Scriphirarttin, et feetae _d^>pPi$^ •
- • .:,., <::. • ., . — f_ , : ;.:.';:v.;;""v.*.;"-;;';-'
• --.,::, "-.;..;,x.in:.-
>••>•;:i^^v^:., -^.^.,.., „.•,.. „,„;,.;.
'">' '>' • :'->"»/,;i>,.i-, fr'^ ,-
.«^»?^:
«-.iiin^'E
::•:•<-:< "-,' \-\t^.' '"<""[;/''*"l::/' v - VARijE LECWBNES. ;; ,v:>^-: >;-;r„.;,,j :;..:,, ,'.VVr; :
*»**lntegraac veramss. integra necyera its» Quia srgnilleat' habens albediiieni, aiit non mss. quia atit
**" Vl**
significat aliqnid habens, aut non *»»»Quii jfier ulrumque manuscripla quia pariter ulrttmque **"
QuaJibel plura ms». qoamlibet plura *».*• Te posse objicere existiino mss.*»VI objici recte posse exisiinio
Quam nostris mss. qtiaiUum noslris Volo le sic mss. nolb te sic Velil astrttere mss. valucrit
aslruere *»*'Sicontingeret mtr. si contigerit *'**.Ad oxcilalionem tnst. ad exereiuitonent
 «5 S. ANSELMt CANTUAR, ARCIMEP.OPP. V\3& I — DOGMATIC\. .<__U
EccJesiarnm, voluntas Dei non, imracrito np0ij0, |,, -.'- CAPUT V» . -._-
tur: quibus quicunque observanter non acqui_j^l, &edivin:t voluiHatC,effieiene,dpprobante, conctd.nt:,
a Dei yokuttate deviare peiiiius dicilur; cum lamen peunitlenle.
ab ordiue praeseieiitia: ejus nullateutis valeat exor- Magna quideni volunlas Dei incomprettensibilis
bilare. .., . esv, sieut ipse Deus, cwilra qtiam vult hoino, quo
CAPUT III. iion plene eam cognoscit: quod in fuuiro.eril, ln
p.aesenti vero quosJara affectus cjus percipit to-
Quarumdam ambiguitaium eiucidalio ex dictii. cundum perceptionem ycl prohibiltonem, et ilfe
Ecce vohntUs Dei quatttor morfis actipifur a do- obedit, ln his autem supradiciis non est atquum
ctdribits magistris, Scilicel pro scientia Dei; pro intclligcre aliquem aliquod falsum vel superfiutim
volinriate sanctoruiu, qtii voltinf et ii.jtislos cbari- dicltim fuisse, vel cotttra sanctorum auctorUaejn,
tative salvari; pro ratiotje humana; qitarto pro Dicit eniin Augiisiiimsjin Enehiridio, cap. 100: Pro-
pfaeceptis divinis. Si quis vero oculo raenlis hos fUerea magna voluntqi ejutdem Domiui exqitisila in
iuodos consideral, non ulterius in Dei voluntaie omnes v6luntates\ejut, utmiro et ineffabili modo non
tlelerminanda impedilus laborabit: sed vocis acce- fial prmler volttnlalem ejtts, quod eiiam contta ejtts
plione fideli intendens ingenio, de verbis facile <B vqluntalimfii,quodnon fieret tinon tineret,nec utiquC
(lijiidicabit. itaque ouinidicitur, ailulterium vel ho- riolent siitit, ted volens : riectineret bonum fieti mae,
niicidttim vult, vet nott vuli Deus fieri f ltae prtf- tiisi ointupotent etdt^mtilo posset facere bsne. Esl tt
posiliones non repugaanl silii, nec conlradicuni: alia biijtis voluiilalis diviiio. Alia enim pofesl riici
ambaeenim verae sunf el indubiiabiles, si qtiis ejus eflicicns, atia approbans, alia coucedens, alia per«
vocis sequivocalionem iitiilliplicem, qiiae est, vult, niitleus. Etliciens voliintas in Deo fatit qiiiriq i I
iiiieliter attendat. Nain, Deus vull adulterium, hoc vult, effioieiis in komine qnod polesl bomo et vult
tst praescil, pnevidet. : Unde nulltis dubUat, quia ipso actti. Approbansest, quas approbat alquid, et
orotiia viilet el omnia praescit. Item, non Vuil, boc haec ad liominem perlinet et ait Deum. Approban»
est non praecipit, vel nifBlibus fidelium inspirando in Deo est, qtiae vull omnes salvos fieri; quoniam
noii facil velle. Vel nom.vult Deus adiilteriuin, id est iittllum prohibel, quantum ad se salvtim fieri : i >o
cx vi ralioitis animae, ex naturali scilicel, tege daU si quis ad hoc laborat, approbat. Palens esl quidem
a Deo, iion habemus quod quis in hocnec eliam in quae sit approbans in bomine. Concedens esl, q »
alio debeat offeiidere proximura. Jtixta has atffem concedit iilfial aliquid. Concerienle autem volunlfee
determinaiionesi, potest quilibel kasDei volunUtes , Vult Deus, ut homo qui melius non proppsait, UK<-
' rem dncat. Permitieiis-voliintas cst,
detenninare aperte. quae pcrn t t
'
"\"'"V ;'.' ';. CAi>uT.iv V aliquiri fieii, elsi displiceat quattdoqne. Et bon ma o
dictliir Deus velle mala, quse perniittit fieri. Undo
; Alim dubitalionet toUunlut. dicllur : Qttem vutt indurat, et eui vult miteretur
. Sed videifthim est quoddain satis sabtilius, qtiod (/_«._».ix, 18). Aitgustinus de civUale Dei: Cum di-
pccurril htiic de yoltinUte disputatioui. N-.inivolitit- ciiut Delts mulare volunlatem, ut quibtis lenh erat,
Uti Dei vokttuas liowiuis adbaeret plerutjMpie, sed verbi grali, reddatur atper; itli potius quam ipse
inde damnalurhomo : voliint.-ttiDei quoque npi»ad- milantut,. skut mulalur sol oculit tauciaih, et atper
kerel boiHinis vokmUS, et inde remuneratitr komo. qupdnmmodoex mili, et ex delechibili ptoleslus e,fici-
Uem, vult homp quod non vult Deus, et habel inde . lur, cum ipseapud se maneat idemqui fait. Dic I r
prceramm a Deo: non vull homp quod.vult Deus; eliam voluirtas Dei, quain facil iii cordibus obediei-
et imle coiisequilur latidem : et niuliis aliis haiic tium raandalis ejus, de qita dicU Aposlolus : Deut
152 vokuiialei« v<iriari njodis sagacium iiiditsu-ia' quiaperatur invobit el yelle (l'hili]>. n, 15). Sc.u .-
pef se poterit indagare. SeJ nunc ad exposilionem ditm hanc voiuii alem eiiam vclle dicilur, quod ip o
supradiciofum redeaiuus : vult Deus quod vult non vult, sed ipse suos id yolentes facil : sicor.ms
homo; si daranose, ul homicidiun», vel adulterium, ;) pip quibusdam pie sanpteque inspirali ab eo sancla
quod vull Dfitis,hoc esu pra-scivil: sed hamo eliam voltmlale, et quod orant not» facit, Secundum vero
kae volonUie damnatur, prokibilura est citim ei, volimtaiem suam, quae ejus praescienliae sempiterna
Vult Detis ut pater alieujus iuoriaiur, vel vutt aji-, est, qmnia quoecunquevoluit (ecit^ npn sokim prae-
cojus bominis iiioriem, quod komo noa vuk affectu lerila, vel praesentia, scd etiara futura, Gregorius:
Batufali vel »?ompossioneproxiini, & renumeraltir Deus vutt omnet haminet tatvos fieri, id esi nulli tat
«bsh«c. tali affcctiiv si in cseteris regulam recie vi- nitilttr, nisi quo* yull tatyati, vel de omrit genere
firtidifiranexcesserit: in onmibtis Uitteti qtiaeyuli hominutn aliqui salvanlur. Vel vull omnessalvds fieri,
bt qtfie fiicit, divinae voluiitali concorilare knendit, idett non cogit aliquem damnari. Ilcin, rie conjuge
ct nihil contfa etlii» facere dispOnil; quia tuiic laii- iniideli diroiltenJo dicioporlel, iion tlimiltal, quia
tura estbona Voltiulas liiiniaiia, qiiando vitll ilkid ctsi licei, non expedit. iiem in libro De parvuloriim
^dDeiis vtilt iltattt veileviel sk eoricordatttivinap, . haplismo : Sicnl 6$no maie mi maium esl, sicmalo
i_liiaemagisiri Cst Iiuiiiaiuc. bme Mi bonmn esl.
ijfog :[;. 'HOMlLhE 'fT E%mxrm&fos:> Ji '.'M':ffi':: ''.-- .sw

Vr. "£_* i
. .-.•.'^^<->*: iv^^nnT ''vr'1lr;iV''G'iBlT:''TiffT'':'':
.•*:>:,:!_ .i;-::.;;
;|-W.#..-, /Tj.i % ,?%» Jti. I i IW-Iu» •...••''-
,; OAntiiJ.;,:;;; illl vafi JbiTlx .

W:-. CANTUAWENiaS ARGHiFMSCQPI

!?V^';;;:iscirii^V:lr J»AR»Ef ICi;;:;';

153-155 aiisiitiA PRiMA, A possit. N<?gaX aulehi illi ih se requiem, qrii rio*
Is HIUDEcciESiiSTiCt:. ftt omnibus jreqdiem Jqum- vuit a malis operibus et desiderifs cessare, tit in it
«»,«in hareditate ejus motabor, fmc pt(ceejtiit locura quielis Deo queal pracbere.
' et ditat miftir Et in kmredila.e, inquit, ejut ntorabor. Ejt^
Cteqtdr omnium; el..."ipj»eteavit mef
reqtnevikm labernaculo nteo (Eccii. x\tv, it)_-..',;',' respicit el ad lequicm, et ad hoc, quod stqfra dixe-
. Sapientianon Joquitur, quam Aposloius ChrisUjm ral: Ego ex ore Ahissimi prddit, nt iiueUigaiiif
essi? lesutur, 4iceiis: Chrislum Dei virtulem eitfei hiec liseredUas ct feqiiici et Altissinii, vid.licet
itqjrienUam.fif Cor. 'i, 24). Sapiettiia crgb, quie cleclorum mulfitudo, qtios ipse AUissimas ad vi-
Chrislus iesi; id. «j incajn*ta J)ei sapienfia, dicit : dendairi suaecelsilttdirtis gloiiam elevatosin superno
I»omnibusrequiem qumsivUPost laborew yero.re- regrio possrdebit, sicque pcrpetualiter reiiiiiescef»
quies splet qnxrj. Doiniiitis aulem iit se qtiidein faciet. Ait iiaque : Inhxrediittte «ittt morotior. Ac
quietus ^ iricoinmiuabilis esl; sed lamen lalorare si dical : Iit praiitfjiis quidem qua!si»>ifeqiiiem, li •
tesUlur, cum diiras bojiiituim pravitates lolerat, Cet riori in omiubus perseveraritein eam inVenerim;
«ticens euilibet talium: Prmbuisti mihi laborem in sed tn kis, qni praescki sunt tuereditas Dei, mo-
iniquitaiiius tuh (Isa. xtni, 24). Sed et duin app;t- rabot, id eslperseveranler et tion ad liorain mai.e'jo.
rpit in itiorUli carne, laboravit ex noslra infirmi- Blnillis enim non inoraiur Dei sapientia, qoi ad tem-
fiie. Ideo post Tesurrectionem suairi ii» omnibus pus credunf, el in tenipore tentutioiiis receiluut;
qiiaesivitfequiem, ut iri pmnhim fide el bona aelione sed in eis' rooraliif, qfios iit bonitate facit usqiie
req.uieseerei. Nani in quibus.omniuus requiera.quae- in firiem perseverare. llinc est quod de quolibct
siverit, docet praeniiuendo: jn omni terra sieli, taliiim dicil: ^entemfit, el mamipnem apud etttis
et i(i omnipopulo, et in onini gente ptimatum hubui, fdciemus (Joan. fjtty, 23).
etsimaium excelteniium et subimium cotda virluie Sequitur : Tunc prmcepil, el dixil mitiiCreator om-
calcati (Eccfi. xxtv, 9)r Moxqpe subju. gil: Etfn rilvm; et qui creavit me, requierii in tabetrituriq meo,
omriibusreqmiemqudstivi.la omiiibtis eigo populis et ei dixii mVii: In Jacob iiihabUa, el in Istael htvredi-
gettiibas tolius orbis, et ia cuiw:lis regibus ac. prlii- tare,el i« eleclts meit. mitle tadices.. Tunc, inquit,
tipibus, quorunrsibicorda landem subegit, requiem eutn ego requieni in omnibus quxrerem, ille, qtii
qriaesivU.liiyenil autem in his requiem, qtti peccare creavit oinnes, et jus babet ih omnibus, rieinineni
. desieiunt, iet sancfe ac jusie vivunt. Qui in eo, vuli perife, prmcepii mihi quid jn bis agerem: et
quod iri omiiibus popnlis et nattonibus atqiie sitbfi- qrii me quoque prp eorura Salute creavit secundum
mibtis, Tdf est in subUmitate digriilaiura posilts, huiuahilatem, ipse tequievit in tdbefnaatlo nieo.
liquiem se dicil qoaesisse, sigiiificat in unaquaque C Crealum sc dicit, qnia houio jfiiclusest, tpii supe-
. sub cieJogente niultos palaiu ccrni, qni perverse rius . asseruerat se aiite saxiita geuitum a Patre, 4d~
vivarit ;et paucos veltit graha sub paleis iayeni^i, cens: Ego sapientia ex ore Allissimi prodii, printo-
qui bene agaul. Hoc enira quaeritur, quoil lalei nec gcnita autem anie qrimemcrealuram (Eccli. xxlv,5).
habelur. Sed ei in quolibet ad vitani, praedestinatp Taberi)aciiIunrverohtijtissapienti*estcorpusassum-
quaeril Christtis sibi requiem, dnm ailhuc peccanlem pium, de qno alias dicitur : In iole pottiit tabtma-
eura exspeciat, et vel praeceptis seu monitis, et culttm suum (Ptat. xvm, 6), id esl in iriaiiifestis-
miraculis, et pro»peris, et adveisis ipsum conver- sima visioite, corpus siium. Iri boc labernaculo re-
tere ci taleiit facere siudet, ut iri eo fequiesciife quicvil Pater, quia nullura in eo peccatum inVenit,
PATROL.CLVIH. 19
 tm S. ANSELMl CAXTUAR. ABGHIEP. OPP. PARSH. — PAR^NET. ET ASCET. 58*.
((.tioneura oOenderet; sed omnera jiiStitiae plettttii- A relevaret. Et usque qd (uiurum tmculum non desi-
(liucm, in qua delectabiliter quiesceret. Unde et att: mrit; quta nujiis diabpli leiitalioiiibiis, iinllhqii*
llic esl Filiut meustdileclus, in qmo mHiibene coHt- lyrannwuw persecutipnibus iieri poterit ul Ctri«
• placui (Mallh. ijvn, 5); alque prpplteta: Requieteet sfiaita religie uon perduret usque ard raundi lenui-
tuper eum Spfiitni fromhn (fsa. xi, 2). Loquttur - nuin, propter troara ereau sum ante niundi pritf-
itaque, sicul et supra dictutn est, incarnala Dei cipium. lloc.esl euim quod ef infra dicitur : Nen
sapientia, el Patris gloriam in omnibus quatrens desinam in pregenies illorum, usque itt txvum tanctum
asseril eura sibi dixisse : InJacob, elc. Jacob, qui iEccli. xxtv, 46). Sed el hi Evangelio: Ecce ego vo- r
BitpplaKlatoviiiVet^r&talur,.designal lucl?itores,. qni biscum sum omnibut a[iebut utque «4 contttmmdtio^
vitia cum.Vlab8.r6supplairiani et deijcjum. Jsrae/ «#m tm&uli(Mqiih. xxyiu, 20). .,>
afstem, qui recthsimm Jtet, sive vir videns Deum Eiin habilaliont sancla coram ipto miri.ttravi.
dicitur, iltefrtnii subactis vitfis perfecum, prout fas Habiutionem sancUra djcil habilaculum SIHICIMU>
esf, reclitudinein vitae sefvaiit, et 156 contetnpta- tgeli.Tibi minislrat cwam pep, 'ponlifex iactus- ia
tioni student. J« Jucob Wjjo, id esf in hictateribus, aetermun. Unde et Apostolds aU: Non enim tu
babital, ul eis ail Apostolus : Habitare Chrittum manufacta taneta Jesus inirowit, exemplaria verorum;
perfidemin cordibus vestrh (Ephet. m, 17), qua- B ted in iptum ccelum, ut appareat nunc vullui Dei
lenus scilicel ejus virtute conforta li possinl viclo- . ftq nobi\ (Bebi. iq, ,24)^ el fpsum ; Talm. hu*-
rcs fifeil. 1»ftrde.l vdro .ha^edifSituir,; i& esi pet? bhuut ponliftcem,qui consedit. ti» dextera tedif mu-
fectps jam noii araissurus baereditario jure possi- griitudiniiin coslis,' tanetetum minister, et tabetna-
ilet, qui jam sopilis yitiis optimam sibi parlem euli veri quodfixit Deut,el nonhomo(Hebr. vtu, 1,2).
cl,egorutit, quce,non aujferelur ab eis. Hoc et per Nam quod hic dicifur, iit habUatione sancta coiam
Jsaiara ipse sic ait :,Opn* ,m«w_.Km mearum Assytio, ipso, hoc est qttod Apostolus ait, in iptnm coe.umx
htereditas autem mea Isxael (Js«. ?i;c, "25).. Assjritt* ut appareal nunc vuttui Dei pro rie6is • et qubd hic
gpim dmjgzm, LtilerpreUtur, significans eura qui subditur, mimttravi, Apostolus dicit tattctorum mi-
piavitaiem vitiorum luctando conalur supplodefe , niiter et labernaculi veri. Et ne. Ulis ministratio
ej se dirigere.: et imic est eptis manuum Chrisli, - ptitareiur aliquid aI)jectionis babere, sedet in ea-
jdest adjutoriuiu ejus in se manenljs,; Jsreel vero deii) sede cum eo, corain quo et cni mkiisirat, et
)am,quie.us liaereditate possideltir. Radkes quoque sedet in dexteru parie ari liotioris cumulum. Qui ef
^lyatpr,itte/erti>,,mUlit; ne ab coruu» cordibus subilii : Et sk inSion fiimata tum. Sion dicUur
.unquam ayeUi possit, kixla illud ApPstoli : Quit C specuiti et specuiutio, et sigiiificat illain bealomiui
Mqt-iepdrabit a chatitate Christi? fributulio, an patriain, cujus habiialores uon cessaut raaniffeste
angustiq, Jtn pettecutio,. aq fames, an ntt(.tfp*,.flJt speculari glPriara Dei; ubi secondum humaniuieitt
sic firinalus 6st Cbristus, ut supra dictura est, id
perkuluw, an .glattiut ? (Rqm. xu}" 35.) Qui OBim est
jseparatj yal«t a cliarilale Cbri.sii, in ejus raenle sedeus Patris ad dexteram, et agelis- ministe-
fiuin ponlilicis, quod cst ostendere Palri pro nobt»
GJir.islusrarfjeesnon inistU ,
..Sequituf : Ab iniiio ei onte tceeula creata :«tm, . cicatiices vuineriim sux passionis. De qua ejusiU
jelusqtte ad (uiurum smcultirii nou desinam, et.iri supeniis siue liue mauenii firiiiatione dicluui est
hqbiiftlitme tancla coram ipso minislrdvi. El tkih Patri x Fint rnanus lua super virum deXtermtuce, et
Stoiijifjnata sum, et in. civitate sanctificala simititer supet"fi,liutri hominis, quem coiifirmusti iibi (Psut.
fpquieviiet iii Jevumlem poteslas mea. El radicavi LXXIX,18). Eiejus voce : ConfitmasH me fn cm-
inpoputo honorificalo, et in parteDei met hmreditqt speciuiuoinmietnum(Psal,ja^iZ),
iltius, et in plenitudine sanclorum dslenlio meq. Ab Sequitur : Et iu civilate sanciificata simititer re-
initiq muu.di, el ante tmcuia praedesfiiiaiidp secun- quievi. Quia in Eccfesta, qaa» est civitas Dei; et
^4'uin huinaiiiiiaiera creatii est h.er sapientia ; qup- couVersis peccatpiibus saitctiftcafa, siinileiii ul in
iiia^n batis abejtprdibrerum, etante leinpora saecu- Q angelis requiem Christtfs invenit. Cnde et orare
ilaria pfaedesiiiialuni liabuit in seereto consilii sui, nos docuil: Flat vqlunfas tuasieut in cmio•et in terra
iilVVerJjumc|Us caro fieret, id est-iit branium Domi- (jtfaji/i. vi,10),id esl sicul iu aiigelis, tla etiiilio-
,uus forniam seryi pro seryis rediiueiiJis roisericor- iuinibus. El i» Jerusalem, inquil, potestai mea. fri
'diieV assuiaeret; el qiiod is» qiti fecit qiiae fulura supcrua Jerusalem, quas non frustra dicilur visio
suiii.certissiine lacienduin disposutt, jam in ejus pach, qiiia semper ibi vera pax cernitur, est
:<jon|.peciuiactura fuit. Sio igilur ante smculd crea- poleslas Redeutpioris nbstri, quia potcns est el ibi
'Vileutn, secundujn liuinanilalem, sicut etegil nosin facere quidqiiid volfierit. Hiticenirii ail : Dataest
j/isa qntt wundi constituiionerii(E$ies. t, Aj.Ai iriitio, niilii ovnnls poleslas in cmlo et in lerra (Matih.
id esl ex quo creatus est primus homo, et aniesm- xxvni,\8).
cufa. id esl.e_t quofaclus estprimus,riwfa esl, ut Scquitur: Ei radkavi in populo honorificaiq.
d&iraus, bsec sapicntia : qui et quando plasuia- Riidix sapientiae est linere Deuro. Populus Iioifori-
lus cst honio, et qttando crealus est angelus, prac- ficalus esl mulliludo fidelium, qtiibus ak Petrus :
yisiim esi ui Uiitgeiiitus Bei clementer hoinp fieret, Vobis iyiiur honor credenttbus (I Peir.vi, 1): Radi-
utii.gcniis jiurtianum, qupd gravilcr de]ectum enit, cavU erjjjo Sapientia, qua; Christus est, i« boc po-
i** . BnMtl.LE ET EXHORTATlONiES, 590
putd; qiiia Del tiriiorem predentibus dedil, jter A ciTpressuiin tUdtiTe'Sion est exaUattts, q»ia-Detis-
(piem peCcare desistanl, qnouiam timor Domini ipsum deriit, ut scriptum est, supra oiiHtia Ecclesi»'
expellit peccatdm (Eccti. i, 27): natn qui sine li- Tiridifate semper iinmarcessibili vertiantem, et perv
ntore esi, non potefit jnstiftcari. henr: Populus' peiuts fruclibus atfuiidantem, ac redolentiatn boiiae
honorificatus est ccetus religiosorum. El in -ttoc - Jamae spargenlerni.
Christus ita radicavit, ut. evelti" inde .nuHatenus Sequiltir: Qriasi paiina exaltaid tttrii in Cadei.
possit. Fecil enim quPd superius a-Patre ificlurti ei Gddet inierpfetatur tiiirirtt/ijdo; palmaHem itrferius-
fuerat, fn electismeh mitte rarfteeti Qui et sul.jun- tacitt aspera est, «t veiut aridis cprlicibus obvoluta;'
jU: E( in patteBei mei hmrediiat ittins. ParteiDei stipefius attfem et visu et fructibris putchra; I'i)fe^
triatt. «lectorum Ecdesrx, diverstque sanclorura rius cofticum siiarum irivoltttioriitJTisiaii-lQsfatur;'
onJkie-t»etbene viveirtiuravariae actiones. Qui et sed siiperius ampliludine pulcbrae viridiiatis dilala-
Cbristus fiweest, quia et- Cbristus bbmo. lh orn- ttif. Sic riimJfUm Cltristi5et metiibrofuift ejus viti
neserg» Dei paortes temiitur hxreditas illias;quia iiiferiiis*despecta, et supefius ptflcbra; in Mrs quasi'
et omues Ecclesi* justorum, et quicurique ei lattda- tnultis corlicibUs; bbvcAvitiif,ifiuii iniiliiiieris tribtt-
bititer in variis professiptttbus et actiouibus Servitmt, tationitjus iMigriSUliif;!iri•*surttuilS; veroipsisl! puls
iBtcterna ejtis bajreditate ef»mt. El in ptenhudme, B ' cbrae viridUatiS foliis amptitudine beatitudiiiis ex-'
inquit,sanelontm erit, ubi i*ulh»seorum defuerit; paiiditur. Palma eiiim niiiioris aiupliiudiiiis conlra
sed cempleUfipsoruri» mimero omiiis eeruffl eoetus' naturam caetefarum aTbomm ai» iinis iiidioat, ct
adunatttseril.iibiqueerU incarnaiai «apientia: detek- juxla ramos ac fructus ampliori robore Cxsiirgit; et
«»„qu_asine_ii_edetiiiebilur in eis, detecUla eorum qnae tenuis ab imis pfoficil, vastior ad sumnia suc-
Bierius^Hec aireprebos, qui damnuli eruttt, jam crescit: quia etectorum coiiversatio,' qui ihembra
exibU; quia niteriusutcauveruulur, eos «on BMH. Christi stiiit, plus finieniloperagil, qriarii inchoandb
itebil; :-''•'•-:. ''":•.*-"-'-"-'' pfoponif; etipsi plefunique tepidtus primairichoaiif/'
- Sequitur : Quati Cedtut exattqta sum in LHrano ferventius extfema consummant. Cliristus
efgo vel
el quati cypreaus m" monte Sion. Sicul cedrus 'sua inseet insuis quasipatma iexaltatus est."iii Carfes,
celsitudkie superans oinnium aliarmu arborum al- id; est in sanctitate: quia sancti setiipef 'ad atia'
titudiiies excetsa est in raoute Libano, qui tst ahior proficieiido dilatantur in Vtrtufibus, Cl qur tenues a
oranibus atiis nionlibus terfae proitiissionis, et inler- radiee incboationis exeuiit, fortes in cufminis per-
preUlur eandidatio .»ac Medialor Deiethominumhemo ' fec ione convalescunt. Quod in ipso (.apite priuci-"
Chtistut Jesus (I Tim.n, 5) snperpuinempriraorum . paliter apparuit, quia iii iiovisslrois tribus aimis nia-
r
celsitudiiiem angelorum subliraatus esl, qui propter • jwa et {iluragessit,- ijuam Ttt iiffiiti IrahsactotefP
clariorew luutinisquo fulgeiu candorein,Libirnus, iit: p®re:SUO.::.: "':>: -,'':". -'.:.>:-". ;:;
',>;::-/",.•«
esl eaadidatio, recte Vocatitur, el caeleris alliores < * Seqoitiif: Et quasi pldntafto tosm' in Jetichd:
sunl. Hanc imus exalutiouem declarat Apostolus, Plantaticrroim, e\ ipsa iuferius esl
Ipihbsa.,
aisereus quia PaUjr eum constituU ai/ dexieram rius aiitein fiorida, sic et€hrisius est iuferiusSitpe™ iri-
tuam in cmlestibus, supta emnem principutum e.i bulationiira spinis circuindaius;
atque superius glo-
patestatem, et viriuiem, et dominationemi et omqe ria et hbnofe coronaiiis.''/e)TVffo ablem,; quaj ftiiuf
nomenqiiod npminatur nonsotum in hdc imcrito,.- > tliciiur, pt hujus inundi et r.ostrte iribrUIitatis de^
sedeiiamin futuro ; el otnma tubjeeit sub pedibut fcctum expririiere sofet. 'Bohiitfus
ergp quia ritissu^
ejus(Ep,hes. i, 2f)-22),ita velut cedrusest exaltatus. a ccelb liostrain' iri hoc friuridonibftafitaletu iiiduii,"
Cui rei congruit et quod eedrus esl iinputribilis, ae qiiasi aliuride esi assumptus, et iriJericho
plania-'
mirabiliter redolel; quia Cliristus carne jam est' lits.-Et in hoc roirn est asslmilatus, videlicel hiiin!-
iuiraorulis, et suavitatem ex se roiri spargit odo- Iis;ciJpurietiPnibuspassioHijm;obsUus,! sed' taiidep»
tis, quo deleclanturet ipsi aiigeli el spirilus. Vel superius flore purpureo digiiiiaiis regiae decbraius.
ticut cedrut eSt exaltalus tn Libano, id est hi ciin- D ] Sequitttr: 0««« otiva spickia tn eampisl Olivaiii
didalione saDctificaiionis, hoc esi,-omues sanctos in speciosam in c-ampisvidere potest, e't irt ejus aspecfu
sauctiute sic superavit, sieulcedrus arbores urii- delectafi, qitisqtfis per gyrura et lohge 161
prope fue-"
versas ii» Jjliano: qnoniara ea, quae gessil intef rit: ita el Cliristtim undique niundo
eJtposIlum vt-
bo_nit.es,.iu siiut praeclara et sublimia, ut oronia defe pptest, et |ri ejtis yfeu dfeleclafi,'quisquis ad
jnstprura sic iranscettdant eacumina, quaietitts ht etirofidelitereipieaspexerit. Iri qnalilietorbisparte
qai niuluim ki Dep profeceruiit,.operum ejus vesiigta sH-o/fiitf.piwHsest rittiiiiai et Isaias mifsiiuf pedet
\_ixlangere valeant, adniiiaiiies er vcrtice cogita- Ckristi annuntianfts etprddkdrith paceht (fsd. ni, 7).''
lionis.. ':,;.,:' " '' --"
Chjus etiam "misericordia per blivani, qtiae' gigiiit
Ei quasi cypressus in monte Sion. Mons Sion oteuin, designari polest; qnia et Graece tXawvriii-'
Ecclesia sanciorum «sl in altitudkie virUUura et,; sericordia vocatttr; el oleiun ctmclis,
quibus iin-
specidalione conieinplationis, et soIlicUae circum- - raiscetur, liquoribiis excellU, sicttt et Psaiinista db*
spectionis^: 15,7 cypressus aufero omiu tempore: ipsius Doniini miseratioriibus tcsiatur : Sudvis Db-
virentibus verttal fokis ut pinus, et froctum sem- minus universh; et mherationes ejus 'tnper crtnnia
pcr buhpf, ac b?ne redolet< Chrislus ergo sicut opera ^fat (Ptal. cxtiv, 9): et Meo Cpnsriie cerni-
Kfii S. ANSELMl CANTUAR.ARGHIEP. OPP, PARS n, — PARiCNET. ET ASCET. 592
turJir camph bujus otiva. speciosilas, quia qtji cam- A uiigil, ejusdent uitcfionis odor validius in tofo orbe
pestrem, id est lalam ct agreslcm, et imam convcr- fragrat, el ipsedulciusodorcm Botiiiacsiiacpersuos
sationetn Uabenl, ki praeeiptie roisericprdia Salva- unclqs iti pmni loco majiifeslat, nl ubique ci iilicatur;
tocis imJigcnl, et ad eara respie.cre splent. Oleoad Postle cunemus in odoretn ungueniorum tuqrum.
rcpellendasnoclium leiiebraslumenalUur, infirini- Sequitur: Quati mgtrha elecia, dedi suavilalem
laies solvuntur, cl requies Iassis iribuilur : siegra- odoris. Mgrrltq, niorlem Reilcraploris nostri, cujus
t»a misericordiae Sulvatoi-is nostii hicem fulet et carp corruplipneni no.n viilit, signifieat: quia caro»
ctiaritatis ac scientke iti nobis alcndo.tenebras no- mprtua, quaerayrrhae condilur imcfione, non potest
slfas: iljuminal, et {Huniarumnpstrarum roorbps.sa- pjitfescere. Unde et,. bacc tiij,ir/J8 dicituc etecla s
nat, ac saactiliconcupisceniiis faligatos fequiescere. quia ipprs Doraini sipgulariter- ex omtiium saiiclo-
nps nienle facrt in conlcmpiu s_vculi.Gcandisenim rum.moriibus.efeelA fuit^per qji^m omnes yiverent.
lajior est, tcrrenis desidefiis aestiKUC;ct grandis r«- Ideoque talem tnors i-HA.suavitateiitodorts praebet,
qnles^ lerrena iien desidefare. qualem neino alium sentire poluit; iia, ut ejus fra-
Sequiiur : Et quasi plaianus exaliaia ctrm fitxta ganlia reviviscant mortui. ,
aquqminptateh.Cuwplatarius perse ipsam silsubiim.s Sequifur: ,El quqsi slqtqx, el galbanus, et ungula,'
el anicena,;respectu taiuen proximae inferioris aquaeR B el g)tUa,ei quasi Libanus nqn incitus,.vaporapibar-
suljKinior apparel ei jucundior: sic etDominus Je- biiationem meam, et quasi, balsamum non miilum
sus, cura per seipsiim ineomparabililer sit excelsus odormeus- Slorax esse ferlur arbor odorifera, quse
el speciosus, respeclu Uinen sul>jecti.Ckristianprum sicut arundo cava est inius, el sueco plena; et kv
populi, qui per aquam designatur, exeelsior et gk»r CJiristp, qui est ligntim vilse odpriferum, kabitat
siosior apparel, t» plaleis, id esl, in latitudinibus et omnis pleniludo Diviritlatis eorporaliler (Col. iv9K
raundi cl ampiae conversationis. Si enim vitae no- Galbanum dicutit, confecluia ex aromalieis. Etin
slrse consideremtis bumiHtatein, et ad exceUenliftm Cliristo esl oninium spiriiualitira yirlutum omninio:!»
eoiiversatioiiis, (iuam Clirislus-inter hdmines duxit, pleniiudo, Ungula qpoqjie dicitiir ab ungiieiito, quia
respiciaraus; quam sublimis erit in oculis nostfis il!a prxcipua esl ad ungucndiim, etrfcstgnat spiritakn»
ejus conversalio? Natu ut platanus juxla subterio- Salvatoris unctioiieni, de qua Jpannes ait: Sicitt
rera aquam esl cxallalus, id est, sub,eelse fnjel.um unclio ejus docel ves de emnibus (l Joan. u, 27)»
glebi proxiuiuset SHperposifus.Ilincet Psalmisla de Gutta ver» specie& esse medicornm perhibelur ad
illo dixerat: El etil lanquam tignutm quod planla- lutnoieiii sanandum idonea, et ad deprimendum et
tumeil secus decursus aquarum (Psal. i, 6); id exslinguendum venemiin : el significat ItumiUutem
est, per mysleruira iucarnatipnis eritpositos juxia*' Dnroini, quae metliciiialiler sanat lumprem elalionis
kipsus (teQueiilium populoruro. Plateae vero, lalilu- ISSooslrx, et omuia vitibrum venena perimit.
dines desigaare solenl: id est, et aipplas conver- Ubanut esl thtis, el potius arbor tburis CbristuriV
sallortes, in quibus spaliantur qui vila sunt iuferio- designans,, qui lignum esl vitae, et fruclimi gigttiif
resel Tabiles; ulaqua et iiiuiiJiJalas regiones: quia odoriferum.-qui Deo cremetur in sacrificium. libd-
Gracceizluvs; dicitur lalitudo. nus mn inchits; sponle profert ex se tkns odorat>
Scquitur : Skut cimiamomum,'et balsamum aro- tius, iiieisus vero-compeiliiur proferre ibtis non
matiitms odorem dtdi. Cinnamomum dicitu.r eo quod tanti oiloris ^ et Cliristtis ut Libunut non ittchut
coriexckis iiiniodumcaniiacsiiroiuttduseigracilis. sponte edidil omnia quae in carne gessit, itleoque
Esl enini brevissima arbuscuia yirgSs prufereus gra- inelius redolens. Nos autem, ui incisus Libamis,
cilissimasac prelinsas. Nani idejus, qiiod in cras- sacpe cogiraur iiiviti bonuut Xacere quod vile esf,
siluiliiie, ul esf grpssiliuljne, extendilur, despeelui el pawun rcdolens. Ikec oronia, qnae nunc dicta
esl; quod vero graeilius proveneiit, eximuiiiic&t.. suul, id est* storax, galbanus, ac ungula, et gritd*
Ctmramomttm ergo signilkare videlur kuniihUlem nec non el Lti>a»us,opiiniuni danl odorem, cl tocuin,
Christi, quani prjjudkaul Scriplurae canna, id est ,j^ iu quo sunl,, inde replent: sic et Ckrislus odore ac
eatanio^faclae, ipiaevirgiisgignif gracilissimauctpre-. - caloresuo vaporat _taf>j(aiiouemsuain _.qtiia inen-
tiosas, id est,. sanclos djsciplkiis spirilualibus exle- lera quam iuhakilal, calore suae dileclionis et odore
iiuatos, qui meinbira suut ejus. Nam spiritualesviii suacsanctilalis replet. Mens euira, quae non seiitil
in eo suiit preiiosi; carnales autem babeolur coa- oJorem istura el calorcm^ necdura Ckrisli est liabi-
tcmptiii. Balsamum quoque preiiosissiraum est, et laculum. Balsamum vero, cui iiquor alius nPn cst
consecratum fu chrisraa, quo omites Christiaiii un- immistus, magis redolet: quia Cbristi sanclitas, Cui
giraur, et significal et Cltristum el unctionera Spi- ntjJlum unquam peccalam imraisseri potuit, suayio-
ritus ejus ; de qua Joaiincs ail i Ve* uit/etionemliabt- rem quam cteteri sancli pracbef odoreiii.
tisa sanelo, etuosiisomuia (l Jo«u. u,2D). Uirum- Suquitur _.Kgp qnasi terebinthus exlendi raritot
qup vcro, id cst ct cinnumomuni «f balsamum, mi-• meos, et rami mei honotis et graiim. Terebiiithus est
rabiiiter redoiet; et inaxinic, duin quis eo aromati- nrbor niagtia, el itigentes muliosque ramos Undfqne
XJlur. Unde. i.unc odoci utriusqpe arpmaiizantis,f, prptendeus, quae resinam gignit aromaiicara^et me-
ojiorem supm Cbrisius. similaluf : quja dum ini djpinaleni, pmriibusque resinis aiiis praestaiitierem i
«Oipi g,cutoet -najjpjie .credenie^, oqjfpsm SpiriUMs., !-. et CJuJstus velul arboriiBJBeiisa, discipulbs suo».
 S93 ;.,; ^HOMlLIJtMEX^RT^MES. ,' ; '.'• 694
quasi ramos cxtendit in omnes mundi partes, Jho» h consequi; ,cum ipso Christus. sH yeritas rt VUa
mam et Bartbolomaeum in Indiam, Mattliseum in (Joan. xivt. Ideoque et omritt spes viim et virtulh
jEtbiopiam.Joannem; in Asiam, Andream el JPtii- »sst inoo; quia nonitisi per eum quis recie sperat
iippum in Scyibiain. Petruiii in llaliam, Pauluni in vilam beatam, et imraorulitatis ejug virttilero invo-
ilispaniam, et caeteros in *aeteras orbis plagas. Vel nire, et virluiem aliquam bonae conversalionis ba-
rami, qaos exlendit, opera sunt, quae in carne ges- berepotesu.
sit. Ef ex kis, el operibus, vel discipulis, prolert ' -l Sequitur^: Traittifi. ad me dmrie*qui eoncuphciih
ipse nesmam spirifalis gratiae, .quae.medealtjr omni- fne,el dgenetalienibut meititnpleinirii. Nonnulli sai-
htts, et praestantior sit uHtvcrsis praedicationibus et pieniiam, <ju» Chrtstus est," concupiscunt; sed quir
gestis Teslamei»ti Veteris. Ei rsmt ejus saui liano- husdam saecularium rerum obsta-ciilisreltnenlur, ne
Ws e/#rtf/r<R.-.qniaetdisapuli ejtiSj el ac.tnsipstii.s, ad eam veniant, eamque per religiosam conversa-
valde suut bonorabileset gfatiosi ;;quonianietJaudc tioiiem appreiiendanl. Siepe cnim fit tit dum quis atl
<4igni.saotvet.Noyi Teslamenti graliam boroiuibus leligiosam vitam se convertere cogitaf, et Cbrisliim
afieruul. sequi, obsislat ei et prava cbnsuetudo vitiorum qtii-
- Suqiritur: Ego quasi viih fmctificavi suavitatem _ biis deleciari solet, et araor
parenlum, aut coiyu^is,
adoris : et flores-mei (ruclm honoris ei Itonettaih. seu fltrbfuin, et possesstohrim, sive btandimenia
ifilmin terra plantaw»prorJueit ex se paimttes, el ex cariialiufii amicorun», et aliqiiii hojusmodi. Idso
his frnctam: et Ckristns resurgendo el ascendendo vera sapientia jtibef ut omnes, qiii eam mente cbii-
ptantaitisin lerra viventinm, sanctos quisunl inem- cupiscunt, irause.'iui cunctos hujusmodi obices; et t$-
6ra epis, vclut palmites ex se gignit, ct cx his in se adipsam, dumlicei, veriire festineiit; etpostquara
«mneHtrbi» fructum operis ,boui, pfoducit. Uuile et ad eam venefiiit, npn remaneaitt vaciiT,seriiroplean-
«U illis :-8icui palmes non polesL fetre ftucium a tur jfenefafionibut.ejtis, id esi, sensibus inielligeriliae
-stmHipto, tdsi manseril in vite ; sic nec vos, uisi in et prudentiae, ac virtmibus qu.as generarc sblet Tn
me manseritit (JoatL xv, 4). FrUclifical crgo in .eis: his qui acl sC vcnerunt.
tpm <pnilq«idilll bene agtnit, ipse facit, et cx ejtts Sequitur: SpirUus eriimmeus super ritet dulcit, et
radice surgit fructus opuris Ulorum. Et (ructtficat hmredilas mea super mel. et (avunu. Meqtoria mea in
tutmiateih odorh : qnia frucius opefum, qnae facit smculotum. Jileo tfanseiindum esl ad di-
geiieralioiies
iri«ts, sriayis'bdPr estbonaecpinionis, dttmvidentes yiufin sa^ieniiani, calcatis diffitultatum .obslaculis,
haec 1iOmmesgtorificani inde P&trem, qui estin cae-
: quia spiritus ejus, quem inspirat transeuiilibus ad
lis.-El ftotes ejus sunl. JYUCJHS Aonoris et koneslatis
C se, eslroelte dukior; e< Jtmredtias sempiternas'bea-
(jttia epera, ijiiasiu Iris proponendo inchoat, hono-
tiludinis, quam eis praparavit, superat dulceifine
Tirbititer -et heneste consamniat; bonoremque per
- tneleiftwum.Md dicit, propier atiiraas justoiura,
iitee et hoitestatem iilis grandem praestat. FJores . solufae jara assjslunt conspcclui
enim sunt vota et promissa : /'rucfas.aulera imple- quse corporibus el daim suut illis tinguim'.stvlm
gloriae Conditoris,
tioneSpromissoriira per exhibitioBem operum. Flq- qibm(Apoc vi, 11);fayum \*fo, prpplerejectos,
-ret erg» sanctorum stint fruclus; quia membra ppst
festuTeciipnem iam in :cprppribus,,qiiam in anim,a-
Cttris.i quod vovent, reddunl; quoil promitlunt, fa- bus
in>uperifO regnp beatps,; quande jaj!j,iiMeir«
ciuirt.- ' .-
tuo duplicia pcstidebuut (Isa. vu, 7). Fjivtis epim
:
. Sequittir Egomater putckrmdxtectioms,.et.limo- estmel: in cera, stgnificans aniraam in corpore;
tit, et agnitionh et sanclm spet. In me gratia omnis sicut inel sine cera auimaro sine corpore. Sed et
niim et.veriiatis, tit tite omnit spes [al., «'«] vilmet memorin
saptei)*»iaeisliijs eril in generationes twculo-
virtutis. Sapientia, quae est Chrisius,- est ma/eFpuf-
rutit, quia laus ejus pereuniler ab elecfis decaptii-
ckrm dilectionh-j quia dilectionem gignit,- non tur-
bilur, et adhaerentes sibi faciel ejusdem laudis esse
pem, sed pttlchram; non indecentem, sed honesfam;
fion libidinosam, sed castam. Et mater finwis, sci- participes.
ticet fiHatisvel casli, qnra prim..p»'amsapienlim ii- Sequilur: Qtit edunt me, adkitc esurieni,; el qui
moi Domiiti(Psnl: cx, 10); et castum Dei timorem bibunt me,qdhuc silient. Qui cordis pre dulcedinem
verae sapienliae gusiant, qitanto cjus saporem sen-
•gignit pitlchra dileclio; cojiis genitrix est sapientia.
- £t agniiionh, quia Puf-fem nemo nqvil riisi Filius, tiuiil, tanlo raagis in desiderio ejus ardescunt; et
eicui voluerit-Filius'revetare {Maitk.xt,.27). Qni quanlo plus de Jioc potu bibunt, tanlo avidius eum
ilem dixil: Palam de Patte annunliabo vobis (Joan. siliunt. Nam spiriluales deliciae cum babcutuf, iu
a comedente aniplitis Csu-
xvi, 25). Sicenira Sapienlia^ na* osl-Filius, maiet deslderio suiil; tanloqtie
eSI aguU,iotth,Etianetm spei .-quia spem de sanclis riuntur, quanto et ab esuriente amplius cotne-
rebns nonoisi Ghristus gignit. SanOia eniraspes est duntur., ..'
adipiscendi regmmi Deiet jnstitiam ejus : et hanc Sequitur : Qui audil me, non confundetut etqui
Tera dal sopientia, in qua- est gmia oriinh vitm-et operantur inme, non peccabunt. Qui Chrislum obe-
temdtit, nuia nisi per gratiam, quae-esl, in hac sa- dienUt audit, non confundetnr^ id est non efu-
"plentKf, id est in Chrtslo, nulkiS'vitam perpetuani bescet; quia cum lionore-tnagno erit ad dexteram
seu veritatem incommulabilis ejus bealitudijiis^alet ejus in jtidicio. El qui opersniur in eot non peeta-
 595 S. ANSELMICANTUAR. AR-SOIEP.OPP. PARS II. - PAR_£NET. ET ASCET. 594
fritn.; qnia omne opus, qnod secuiidura euro ftt, A l"2eenrm himen, miserieordia; miserieordiae virttis,
earetpeccalo. jtisiitia est;
.- Seqnittir: Q«i eluciddnt me, vilam mtenramhabe- Beati mundo corde. Mandhia cordis sexto poniliir
bunt.Eiuddant sapientiam, qiti ob salubrrter de- loco, trt homo. sexlo die conditus per hanc mnnrii-
elarandam Christi netifiam Scripturas explan.int, liam recuperel Dei iuiagmem, quam caligo viliornm
qui ipsum Christum pie praedicamt, qui eum ltfce delevil; nt a strejthu liimtanarum cogiiatmriiimse-
suorum operum glerificanl; et ,iil«o vitam miertmm mntns, corde mundo et troagine Dci refnrmaU, qtiae
habtbunl, id esl ipsura Cbrislum; cpii» hic esl verus Deisunt untum eogitei, et drvinis praeeepiis per
Beus; et vita acterna. bmriia se applicet. Beafi pacifir.i. Pax hire septrmo
189 flOMILIAil. pohitur loco. Postquam enim homo ad boc promovit
INEVANGELICM SECCNDtiu MATTBJEUH .': Videns lurbas sese.nt contemptis omrWlJSsquaemtindi snnl,aelerna
Untum diligere et cogiure possit, qtKMlcontempla-
, Jesiis ascendilinmoniem. El cumsedisset, docebqt
aliud restat nisi tll Detmi, qui
'
dhcipufos suos tficetts.*Beali pauperes Spiritu, eic. tivorum esl; nihit
.,••..•• vera pax est (juara coutempIabatur,pr(emkira lia>-
tjfaiili.V,t.) beat.- '-•.'-••'.-:'•.. -'
Beali pqupetes spitUq, qni non necessilate, sed • His
rgitur sepfemprae-dictisvfrfutirm grantibuseoB»'
(.ewlavoliinlate, contemptis omnibus, Dep vivunt. grnit septiformis operatio sancli Spirilus de quo iir»
Itaec paupertas dunshabet partes: ahriicationem re- Isa'ra'Iegitiir : Requiescetsuper evm spirilus Dotnini,
riim, etsi li.ibeanliir non sibi, seti ad opiis pietaiis; spiritus sapientim et inlellectus,spiritus consilii et (or-
el cpntritibnem splriftfs, ut scipsijm abdicct. Haec liludinis,
ipirilus seientimet pietalh, et replebit enm
virlus, scilicet pauperlas, jiire prima ponilur, qna tpiriiut limoris Domini (Ita. xi, 2). Sed ille a surairo»,
npn prsecedente non valenl qnae sequuntur : et licet incipit, hic ab imo ; ibi docetur Filins Dei ad ima
afisgue seqiienlitms perfectum non facial bominem; descensurus, hic homo de imis ad similitudinem Dei
Umen promefetur aaxilio divitise gratiae beatitudi- ascensurus. In his gradibns prinuis esl limoris spi-
nem. Sed quia posset habefe suarom rerum con- ritus, qtii bene bumilibus congriiit, de quibus dici-
tcmptnm, el adhuc cx fragilitale carnis commove- -tur: Beali. pauperes tpiritu. Est enim timor iste filia-
Tetnr per aliquam coiitumefiani, stibjungil: Beati Its, de
quo dicilur : Iritlium sapieniim timot Domim
miteSf Qnos scilicel Ira yet aliqiiip"tale non aftlcit, (Psnl. cx, 10). Timor Domirtifacii conteuipturo hn-
seri qui omnia aequariimiter stistinent. Hac virtute
jus mundi, et hwninem volunUrie pauperem lieati-
laudatur Moyses : hiijus qiiasl magnae magislrum se tiidine diuri. Unde stiperna gratia saltiti nostrae pro
facit ipse Christus, dicens : Dhcile a me quia ritilis [ videns orationem. nobis contulil, iu «quaseptifprrai
sum et humilis cotde(Matilt.xi,i9). Haecjipssidet
precc splritum septiforraem possemus impetrare:
veram terram. Nola congruam ascensionem. Primus ul snfffagio graliae sepliformis seplcm' snpradieUs
enim est conlempttis saeenli,cui jure aeterna promil- virtutes asseqn.tm.ur, el per eas ad bcatilticiinem
tuntur. Secundo loco ponitur mansueludo, quae ve-
pertingere mereamur. Dum in ultima parle orationi
ram paupeftatem conservat et munit, ne quo niodo Dominicsepelimns, libettt nos a.m«i<»;videmur orare
inquieiari pbssit. Tetlio Tocosequilur : Beatiquttu- ul per spiriium timoris Domini recedat a nohis
gent: postquam quaemundi snnt prorsus abjecimus, omnis liimor elalionis, et suecerial IiumiliUs vette
moresque improbos mansuetudine temperavimus, paupertalis, cui delnr benlitudo vitae coelesiis.
restat nbbis lugere pro peccatis praeteritis, qitod cst - Secundus est spiritus pietatis, qui mitibns conve-
irriguum inferius; el pro desiderjo patriae ctelesiis, nil: qui enira pie yivere quaerit, saiicUm Scriptu-
qnbd est irriguum superius : sed iriferiu? sordes la- ram medifalur, et quod nondura intelligrt non re-
'Tjit pnesentes.superius quidemacecridU vhae futurae prebendit, quarenec resislil : quod est mitem fieri.
amatores. : Quaevirltis ut contimta servetur, orat ne in iuien-
Beati qui eturiunt et siliunl justiliam. Nola tribus i^tionem inducalur.
friodis justiiiam decerni: cum naiurae nosifaesna scr- - Terlio loco ponitur spitilus scientim,qui convenit
Vamus; cum proximo facinlus qriorinobis fieri volu- lngcntibus; quia sciunt jam quibus malis leneanltir
inus; cum Deo, qtne Dei snnt, persolvimiis. Quae vincii; qnae antequara in Scripturis.legerent appe-
justitia non plane In nobis ihipletitr, donec Deus sil tebant, ct ideo ait palriam suspirant. Et ut illaepro-
omriia In omnibus; proplerea posuit esurire, nbn, sint lacrymae, erenl et dicanl: Dimilie nobis debUa
satiari. Amalores eriim veri borii semper siliunt, ricc nosira, peccaia scilicet, quibu^detinemur, ut liberi
cis sufffcit qnod justi sttnt. adpalriam Fedeamus. :.
Beali iiiherkordes. Misericordia de praecedentibus Quarfo loco succedil sptrifus [oriiludinh, qui esa-
nascitur; quia non est vera compassio miserorum, rientjbus et sitientibus jtistUiam congrqit; quia-qai
i nisipf8S.eSserit verapaiipertasTeraqne liumiliUs,et verura desitieranl gauriinm, laborant relici verjs he-
nisi mansuescat animus subjaeens divkiis legibos, nis nnde esuritittl. Sed ilia esuries, ut ad salieUtem
nisi incipiat aliorum casus deffere el kislitiam esu- - pertirigal, fttlcilur sptrilu fortjiudiois, ne Jasseseit
rire i de quibns oronibus vera miseficordia genera- : in via -et kieo oramus : Panem nonrum quoiidia-
tur. Nou quod hanc virtttljemJBSlitinpfafcedii. Justi- nmtda-nobisJtodie, . '
 " '
Isw TtfrtllLLE Et E*rfdRTATI©3£S.; "ISfe
" Quinlo loco ponilur tpirtlut consilti, qui misefi- A proborum, nec ad conTersmnem eai Hlterles m<>-
rerdibus convcnit. Nemo enim miserelur irisi spi- nens, seit perdftiohi deSerens migrabit hinc,Trtc»Tin
ritu consitii rrgntur. Unde oramus : tiai voluntas spris electis sitis in regno sit. Uride sutijirogitrif;
lua, ticut in cado el in lerta. Qualentts yolunlalem Donecdiniitteret tutbat. Nam in fifie saeCufi iurbrtt
"Deiconsulentes, misercamur cui miserendum esse inimicomra dimittet, ut a diafbotojam m sempiier-
viderimus. riam damnationem rapianfur. £f ditniisa lurba aseew
Sexlo loco ponitnr inlettectut, qui mundis corde dit inmontem tdtut orare. Ttirbas qtiidem gentium
COnvenii. Ulis scificet, qiif purgato oculo cordis vl- usque ail finem munrii non dimtUet; sed^urbam Ju-
deul qnod corporeus ocultis non potuit videre, vel daicSBplebis tartc riimisit, qttandosecttndumisaiam
aaris aadire. Jioc autem rounduui cor regnum Dei mandavit nubibns suis, ne super infructuosara vi-
(ficitnr vktere : »on fllud quod nec iriclpit, nec desi- ircam pluererit (fstt. v, 6), id est, aposiolis jnssit
nit; sed quod tit nobTs est, dam vifia et poteslas T»eJudaris lillra pnCdicafent; Sed ad gentes perge-
(ttatjoliexcladuntur.Unde oramus : Advemat tegmm renl. Sic ergOIUrbam illam dimisit, et iri thtntem, itt
fctnm: idest, dant pef spirUum intefligentiie mun- estin apicem rcgni cceleslis, ascendit, de-quo diciim»
(ficordes possimus esse, et libi in nobisregnum prae- fiieratrQ>i» atcendel in montem Oomini, aut quh
•? ttabU in loco irincto ejut f (Ptal. xxiu,3.") Mrtnsenim
parare.
Septirans ponitur tpirilus palienlim, qui pacificis altitudo est, et quid dltiuS coelo Tllltid ascettdil Dfir
congruit, in quibus nullus molus est rebellis, ut nori minuS.'Et asccridil soltis, -qnia itemoascendii irrctr*
discrepent in saiictificalionem norainis Dei,sed vifa, . lum, nhiqui descendit tte cmlo, FiUuHiomiriitqiiietf
-moribas -nomen pairis in' filtis ostendatur. Uade in tmlo (Joan.nt. 13).fjuamvis et in fine cura veue-
«randuin -.' Sanctificetur notrien ttium. rit, et oimres nos irierahra sita coHegcrit iic feva»e«
VelitanoU gradusharum virlutum. Panperibus rit iri ccelttttt, etiam tuntr solns ascenJel; quia capUt
'
promiliiliir regntim coelorum, illis scilicei, qui per CHmcorpore suo unus estChristus. Nunc-auterastt-
«pTriuim limoris Domlni omni* stta coirtempserunt. tiuri caput ascenilit, Mediritor Doi etkomiiium.hpmo
Mitibus haerediUs, qaasi teslamentum patris cum Chrittut Jetui (I Tim. »,&). El aseendit orare, quk»
pieUfe qaaereriijbtts. Iltis qui Iugentscientes quibus ivit ad Patrem pro nobis inlerpeHare. Non etdm.in
roalis sint invokili, promittitur consolatio. Esurien- manufacla tancia inltdivit\ exemplaria verorttm.:ted
tibus ei siiientibus saturitas. MisericorJibus miseti- in ipium cmlum,ul eppareai nuncvultuiDei pre nohit
cordia promitlitur, qiiia imperiderunt aliis circum- (Hebr. ix,24).
speeiioriem consilH. Mundis corde facultas videndi -, Seqnitur : Vetperedutemfacto, sttuierttt »W;~Tc-
Deuiri: Paciilds 1€0 shnilitudo D<et,quia fihTDei - fper propinquilaletn IhiiSsreculi desigriatj de qua et
Tocabunlttr. Hle sunimus esi qui vocari filius pro- ioannesait: Filioli, novissima Itora etl (i Joan. \t,
meretosr. Beatl gui pcrsecutionem patiuntut ptopler i8).Tetp«i. igkiir/aeftj/foftn ernf ibi ;qttia,'appr»i
jusliliam, quoniam ipsotutn esl rejgnum cmlotum pinqtianterauridi termino, solus iri tancia saiMtorum
(Matth. v, 10). Omnes beali dicnrilur qni habent Trt verus Ponlifex inlravit, ibique ett dd dexteram
qttidqm(idesiderant. Beatiludo enim est stattis ceri- Dei, et irilerptlldt prd ndbit (Rom. T*H," 34);Verumi.
gregat ione omnium boiionim perfcctissimus. Septem Uriieri dattv ille Orat itt exceiso,' navicula lufbaijir
igitiir sunt quae perficiuiit; oclavum est, quod glo- llncfibl» in Tfrofimdo. Nam quia insurgttnl fluclus,
rificat; pcrfectio namque illos qui Dei sunt probat potest istainrivicula tufbari; sed quia Clifistus orat,
Uode legitur: Succeudatui fornax ul probetur au- non potest mergi. '
'
tum(Sap.m, 6). Sequittir enim : Navicula aulem in medio mqrtt
HOMILlAIli. jactabalur fluclibui. Efat enim eit cenirariui venlttt.
1s EvATCW.itUf SECCNDUB MATTHXIW. Jossit Jetutdi- Navkula quippeiesl Eeclesia,,mate sflccutum,fiuctui
tdpulot suos ascendere in naviculam, et prmeedere tnatit tumores saeculi et Iriliulationes mundi.seii
' • eum trant frelum,donec dimilterei lurbat. (Matth. , D lenlationuiri Jmpeliiselaii.fM/iis contrdriut, spirilus
iir.22). dsemoniorum, quo saecitHpolestales advcrsns Eccle»
Ia hac lectione j'uxU royslicam intelligentiam siam sunt couciutae, et mundus coritra sanctoS fre-
snmmattm describitur Ecciesi» stalus ab advetitu quenter commotns, et quo vitia vcl miqiiitales setnpef
Salvatofis nsqiie in finem saeculi.Jussit eriitt»Donti- snggernntar. Neivis igilur t» medio marh jaclabatur
nufedisciputos tuoi atcendere in navicutam, quartrfo fluctibut, durit Jesns in montiseacuininemofaretiir;
aptisfolis eorumqtte sequacibus gubernandam coro- - quta ex quo Salvalor in coetumasCendk, saneta Ec-
roisit Ecclesiam. Et ila pra>cedere ttans fretum.ul clesia magnis tiibiilationibns in hoe'mundo agitata
est leudere ad poruim coelestis patriae, priusquam est, el variis perseeulionum Uirbirtibuspulsata, <ac
'ipse ex toto migrct ab hoc mttndO. Narri cum sttis diversis malorum hominum pravitatibus vexata, vi-
electis el propter snos electos est ipse semper hic tiisqtie muliimode tentata. Erat enhn ei cotttrariut
ttsque ad eonsummationem saecnli : et praecedunt tvniits, quia ftalus malignoriim spiriluum ei semper
itlum trans miuiddnum pelagus, qui quotiriie hinc advefsalur, ne ad portum SalHtispefveniat; obruere
transeunt ad lerram viveiurara.Cum enim sttos tlltic eam nililur fluctibui adversiliitum saeculi, omnes
««Bespraertiscril, fjfnie 'clinqnens muUftttJrfresre- quas valetconlrarietalcsei^PmTiiovenS/ ' : -
 tm ». ANSELMI CANTUAR,ARG«l£_P. Q?P PARS. H.— PARJENET. ET ASCET. «tt
-. Seqttittir : Quarla ahtemjrigilia notihxemi ad eos, Kestm, dkens.:JBIqbeiefiduciam; Egb tum, noliieti-
ambulans supra mare. Cum nox duodeciro horas ha.- mere. Autenim per inlernani aspiralioneiiir aut per
t;eat, et qualuor miliiares vigilias, tribus horis iini- Scripturas, au) per pr.-cd_catoresloqiiilur snis talia.
cuique vigitix depuutis, quana vigilia noclis e.vfre- J.o/j7_,.inqnit, riifliilcre, sed7?_ftict'amItabete, nolite
aiilas esl noctis. Nox>vero teii^bras tribufatioiuun expavescere, sed hnpavirii estole : quia E^o sum, qui
«1 errorum ac viliortim et pericuja tetitationum de- ista pradixi, etnunc ea facia pro veslris utilitairbns;
signat. In quarla ergo vigiiia nocih, hoc est in ex- et ideo necesse est ul fianl. Ego sum, qui non rou-
tremilate perseeutionis, quaediu sub paganis regjbus tor, et ciijus verba nob transeunl, sed permanent,
efferbuerat, yercirea fkiem euiusliliet graviorrs ad- el rebus.espfeniur; qiti ad Moysen dixi iEgo iitin
-versiUlis, venit Jesus ad snos. Et venit ambiflans quisum (Exod. in.ti), acpraecepiei : Sicdcetfilu*
tupra mare, M est calcans omnes tribiilationura flu- tiraet: Qitiesi, miiit. rite ad vos (f&«/<)."Ite's enim _
«los, etomnes tumores niundi sub pedibus-.haUens, guwJiiet, si n^itabilis est, ripp yefe esi. Npn ieit
«mnesque celsitudines sspeufi premeos. Quid enkn enkn ibi verura esse, ubi est et nbn esse^Nam quWcpiiil
marisnoinine, nisi in bonorum nece sseviens mundi muiafi poiest, muiaturo, noriest; qiiotl erat.; Ac !»
hujus amariludo designatur ? Super JTuclus ergp , Teritate, ijtiae irianei, mufatio rion esf, nec praelef-
maiis Doniinus ambulat : quia, cura se procellie Q itum aut fiiiurum, sed solum praesens, ei iioc iii-
persecuiionis erigunl, niiraciilerum ejus obstupefa- cbfrupibiiiier rijiiod iii cfealura nbn est. T>isctile
«lione frang-tnlur. Qui enim ttimores lurmanaevesa- Cnlih refurii ibutatibries, 'ef inyerties: fiitf cl ierii.
ni-e miligat, quasi erectas in cumulo undas culeal. Cbgita Deuhi; ct ii»Venics;:esiriii fuit el etiie^»
Nam cum morein suum gentilitas riestrui uovaecon- non possii. Recte ergo Christus, quT est ateriia.
versationis praedicatione eonspicerel; cum mundi etincomnnutabiirs Verilas, dicit siiis inter munda-
hajus drvtles elatioiiisuae contraire facta pauperum; nas iribulafiones' fluctuanlibus : Eijo sum, itolitt
cum sapientes saeculr adversari sibi imperitoi-um timere.
.erba pensarent, in persecuiionis tempestatem tu- Seqiiiliii: ftespqrideriiaulemPelnts,, dixit ; fijq-
mnerimt. Sed qtti verborumadversitalecommoii, ad mirie, si tti es, jribe me venite. ad le super aquas. Ae
yiersecttlionis preceljas; itisiliuul, signprtim, ul dixi- ipsi dit:' Verii.lPeiTtss orilineiii pncdicatorum dcsi-
wtus, arimiraltone lemperantur, Toi ergp in bis fht- gnal; aqtiae vero non solum iribulationes, sed et
etjbus Dominus gresstis posuU quot saperbis perse- populos sigitificant. Si, inquit, lu es, si tu incoin-
cutoribus miracula osteridit. mutabilis permanes; jube, quia jussio lua est virtus
. Sequi tu r: Ei videntes eum supra mare ambutantem, ctticiens; jube trie supet aquqs, id est super flucius
turbalisttnl,dicenles quia phantasmaest;elprce limore C rauiidanaritm liibuIationuiTiet super populos, veqire
cUtmaverunt.Jesus transit, eatcans flucius; et tan.en adle; ut et ego libi incoinmiitabili adJiaerens, fi.im
tanlae sunt tribulationes, uf etiara ipsi qui credirie- iiieommuubilts, participalipne firmitatisiuse. Vadit
riiBt in Jesum, et conanlur perseverare. usque in eiiim snper tribiiktipnes, qui non .snperatur nut mer-
finem, plerumque turbentur el expavescant ne de- gitiirab eis, sed calcat et superat cas : sicui legi-
ficiant: Clirislo, inquam, fluetus calcante, id esl sae- nius quia sub Siephanb facla esl illa tribiilatio, itt
culi ambilipnes et alfitudines deprimente, ejtpave- qua ipse pro Chrislo primus aiiiniam suain po.suit
sftiiit Cbristtaiii. Merito igitur Dominp in fluclijjtjs (^(•1.yti).'Sed ei super poputps vadit ad Chrisium,
arobulanle timuerunt discipuli : quia Cbristiani, qui regendo multiludines fidelium lendit adregnum
quamvis habenles spem in fuluro SKCUIO, qnando calprum.
vident deprimi altiiudinem liujus saeculi, noptiun- Sequiiur : Et descendens Petrus de navicula, am-
•^uara lurbanlur de coniriliorie rerum btimanarum, bulabat super aquas, ut veniret ail jesum. Hoccoin-
pec a Deo fieri Lanc arbilranlur, sed ,ab hoste. plefum est ef coropletitr, dum saucli praedicatores aif
furbatiiunt ergo, dicentes quia phantasma esl; ^tfp- exleras geples miUuntur. Pe/rus cnim de mvicula
niam dum censiderant tmindi gloriam slerni, et sae- descendit, gupties quilibet §anctus docior de greroio
"
culariuni elalionum altiluiiines dejici, muiulanosqije matris Ecclesh», ubi. fueral educatus.pia coudescen-
JDuctuscalcari, plerumque turbantur de raundi per- sipnf.per^exjt ad iIJps,qui foris eraut., ut eisyiam
cussionibus: quia nondiimjn.ell_gu_itDeura.JsU salulis.ostenderet. Ef ambulavit SKpernffuas, dumet
facere, sed pulaot spirilum hujus Jnundi plianlasli- trit)uJatiprjes.,superandp, cajpijret, et niutli.ludliies
cum, id esl subdoluihSatanajn,lalia in mundo ge- kpminuni •CJiristocredere faciens sibi subderel. Ara-
rere, 101 et prm /imore claroant furtati ad Domi- bulavU, inquam, non sletit: quia semperea quae
uum. Sed postmpdum diligcnlius attendeutes ape- retrp sunt longfus fugiens, ad ea qtiae anle se magis
riunl Evangelium, aperiunl Scripluras divinas, et ac niagisse prortiavit, el quolidianis virliitum iu-
inveniunt ibi isU oninja praedicla, et miimadvertunt erem^lis ;pjofecit.,El Itfecpnuiia, cgit,..ut Be§tr«*
Qiiia non inaBisetumbratilisillespirUBS, quiverura qtt Jesum, qui est Salvator et veritas incotj»rauta-
esse perdidit, sed verus Dominus facil baec, el de- Uilis; quatenus eum apprehen<Jensel ei inhaejjes»,
priinit celsitudines saeculi, ut ab -bumilibiis gloriii- veraro teueret in ep saliitiim pt iiicpram^tal^iUjienj.
CetUf- ,,,.:- , ;- '.<?.': -:V ,..,_, ,.Sequitur : Videris v-frq ventum talitlum, M>*wit.*
Unde et apte subdRur : Stalimque Jesus tocutus ei cum xctpisset mergi, elamavit dicerit: Don0ut,
 Offl '..,'.-. JipMlLt^tTEXllORIA-UO^^:^^^ V V t >:' «Oi
ta/oim me fnc. Validu^ ventus, lyejteptejjs conatus Asingijdoromcvenii.•..•priv^it calamiia^.ipcpmaiur
d^nonura estad cxcifanda corda bominun), velut ventus adversus, et ibi putalur invocaiidus Deqs:
aquas niaris in inqiiietudinem perseeulipnis, fide- quando auiem lemporali fclicitate sooculumarritlct,
ltum; vel ad suadenduni forliter tual.im.Qui scili- quast non esl yentus conifafius, Npji Wn.c.iiuteffP-
cef venlus flabit lunc validus, quando Satanas in gare lemporis traiiqiiillilatera : sed ittterroga luam
suis viribus extreino temppre contra jtistosrelaxa- Cppiditatem. Virie si tranguillitas esl in le : vide si
bitur. Quod in iiac sententia jiunc destgiiari yidelur, noii-te subverlatveiiliis interior.-Magnae enim virUt-
est prdo prapdicanlium,videns yjtn- tis est cum/elicitate lucUri, ne iUiceat, ne ,cpri;uttt-
' quia Petnis, qui
ftim vqfidumtimuisse refertur. Quis enfin yel pei- pal, ne suhvcrtatilja felicilas. Discecalcaresaeculum:;
fectorum non tiinebil, quando sub Anticbristo im- meraenlo iidpre ip Cliristo. Et sj tnotus est >pesluiis,
manis illaperseculio ubique fervebil. Timens aulem si tiluhas, si aliqua non superas, si inergi incipis,
incipiel aliquanlulum mergi : quia propler liorro- exclania ad.Jcsunv; JOomijie,saltiiim m^ fae. In Pe^
rert alrocilatis suppliciorum, quse sanclis ipferen- trp ilaqtte cpmmunis oniiiiumnostrura conside-
tiir, ei propter admiraiionem f-jllacium signorura , randa ,cpn(litip est, ,ut si nos ili aliqrto tenlaliouuui
qUa:per sequaces Aiiticliristi lient, aliquantukim in yentus conatjir subvertere,vel nnda submergerp, cja^
cor-Je,suo fluctuans, jib Inferipri parfe aniinaesentiet 6. memgs ad Christura. Pprrigel ille manura, et eruel
aliquij, qup.nisi Chrisli dpxtefa: Jeyayefit, fqeije - de;profundo. , ,,,-,:;;,.:; ,;,„>>.>:;i^. %;;',
tpitis riemergi possit. Seri quia clectus erit,, ad SequUur: Et cum asceiidhtet in naviculam, ces->
Christum clamabit: Dqmine,^s/itvym-me,fact et sic lavil ventus. In die novissimo asqendet in navem
eo. siibvenien.p erigeuir. Erii enim lunc Iribuialio Eccle^iae;rqura lunc sedebit,super sadem Mujestatis
nutgnq q-taiif nonfuit ab in}tio critqlurm,tisquetngt^q, spap (J/rtt//i.,\xv): qux seiles iipn inconvenieiiter in-
neque fiet. Eijuii buviali fuhsent dies itli, nqn fietet telligilur Ecclesia. Nam XQlJfluiper fideia.et l»o-
salva omnh cqto : sed propter eleclos, brepiubuiUur uam operalionem nuiic seniperiijliabiui Ecclebiaui,
dies illi (Halth. xxiv, 21, 22). ipse tiinc per suaegiori_c raanifeslaiionem jiigiedie-
Uiide et hic apte sequilur : Et conlinuo Jesus tur Ecc'esiara. Et lunc cessabit venlus; quia dae-
exleqdens manum apprehendil eutn.,elaiiilli:^fodic,d} mpnes ulterjus non habebuiil potesutera. flamnias
fidei, quare.dubilasliJ Citp eniro Salvalor uiiicuiquc teiiiationum vel commolipues irtbulalioniiin emU-
fcuoriiraextendel mnnuni salularis auxilii, quia ripn tere conlra earo. Tunc enim pacaU ei erunt o:iin:a,
patietur eos tentari supra id quod ferre polerunt el quiela.-.,,.,, ,.: >.;, ',-; :-:;':-: :>'
(I,Cor+t). Et quemlibet eorutn veiociter apprehen- f, Sequitur: Qui aulem in navkula erant, venerunt,
del, id esi, quadam vi divini adjutprii assumens et. adoraverjtnt eum, dkenies : Vere Filiui Dei et.
tenebit et eripiel. Jforfico.',iuqnit, fidei, quare dubi- Qui in Ecclesia fideliier inler proceHasientatiomim
fjufifCiijus fides iu illa tribulatione non tiiubabit; accedent gaudentes ad eunit et cum ipso regnum
quando martyr, qui prp Chrislo sanguinem suuro ejus intrautes adorabunt eum, ac perpcUialiter latt-»
fundet, Bibil signorum facere poteri', ei. ante ipsijs danles, Filium Dei veracifer hunc esse clamabnnt.
oculostortor ipsius.signa faciel ? Pensenuisergoquse Tunc cnim fief quod de elcctis a raorlp resuscitalis
eril huroanae nienfis illa tentatio. Cujus-enira luiic dicilur ;„ Yeniel onwis caro, ut adortl eorant fqete
virtjis non ab ipso cogitalioiiuiii fundp qualialur; mea, dkU Dqminm (/M. HVJ,: 23). Et Jtera • Bedti
quando qui flagris crucial, roiraculis eoruscat? qui habilant in domo luq,: in smeula tmeutorum
TanU qtrippe luttc cootra justos Aiitiehrislus et laudabunt te (Psal. LXXXIII,5). Nainquem cprde
roinislri ejus iniquitate el do|o*ffrenanlur, ul.etiiim . cfediderunt ad justkiam, me,auiem confessi siurt
cl.ectorum corda non raodico pavore feriafilurV JJnde ad ta/u/em(Pom: x,. 10), ktific cordevidebiiJit ad
scriptuin est: liaut in ettotem inducantnt, si fieri vilam, et pre laudabuijl ad,gloriamv contemplantes
potest, eiiam electi (Mglth. xxiv, 24). Quod videlieet qualiter a Palrq sil iiieflaljiliter.geuitus, cum qttft
diciiur, pon quia electi casuri sint, sed quia magnis 0yivit regnat in unilate Spiritus sancti, Deus, per
.terroribus veltit casuri, siiit trepiijaturi. Nolaudum oran.ia saeculasaeQulprujii.Araep. „
cliara quia haec fluctuuin commotio, el Peiri tituba- ..."...:.„:'v V'':HOMtLiA.iv,,.vvv, ;,/2'
iio, vel mersionis inchoalio, eiiani nostro tempore I.\ EVANCELIUB SECUNDUM M^TTU^UB, : Pott dkt seX>
juxta spirUualem sensum quptidfe agitur, Unicuique assttmpsil Jesus Pelfum, et Jacobum el Joannem
enim sua cupidius, esl lempestas. Amas Deum, frdtrem ejus :. et.duxii ittqt in moiitetn exceisum
ambulas supcr raare, sub ppdibus tuis saeculi lumpr. seorsum; el. iransfiguralm ett an(e eos.Ei reliqua.
Anias saecultini, absorbet te : amaiores enim sqos (Maltli. xvii.) '>', -:>;.• •
vorare novitj BOBporUrc. Sed cura fluctuat cupidt- Quia Salvator nosler electoj suos per hujus vjlae
tate »sorliium, ut viRcas tuam cupidiutem, invoca labores ad illam, quse faborem iiespil, yitara fulurao
Clirisii Diyinitalera. Putas eniin luncventura csjm heaijtiuliiiis inlroJucere dispostiitjniodo per Evatir
.eontrarium, quando hnjus saeculi surgit adyersiUs, gelium stium suJores certarainum temj>orali»_im,
•31non eliara quandp blandUur prosperius, .Naiii morio palmam pracmiorumdescribit seternorum, «t.
quaiido bella , quando tumultus, quandp fames., scilicef, auditia, agpnum necesaitalibus, menuneriiit
quaudo pestiieutia, quando cuique bomibuuj etiam silii reqtiiem iiihac vha poit ess» peteirtlamJ'auditt
tSfjS S. ANSELMICANTUAR. ARCfflEP. OPP. PARS II — PARJENET. ET ASCET. fJOi
rtfrsnm dulcedine rriwraRbefitittidirtis. levius ferani A esi autem posl hmcverba fere diet ocio, et dstumptit
inala Iransennlia, quae bbnis speravefiint feiriune- Petrum; et Joannem et Jacobttm, et ascendil in mdn-
randa perpetuis-Ciim enim siids suornroqrte passio- tem ui otatet (Luc. tx, 28). Secaudum quem Litcam
neS paiilo superiiis prseiiiinlrassel, ait : Filiits enim octava riic Doraimis proir.issam fultirae healitmtinis
hominis vt/niutus esiiri gtofia Palrii tui cum arigelis gloriam disclpnlis ideo manifeslavit, Hl oslensa cce-
suis : ei fitnc reddet unicuique secuitdum opera ejut leslis vltae dtileeriine ctinctoriim qui hanc andire
(Matth. vi; 27). Ubi poterant discipnli in suis cogi- - possent, corda fefbvercl, et ocionario dicnntt iju-
talioiiibtis dicere : Occisionemel morleni nnnc dicjs mero veriira gauriium lempore resnrreclionis doceret.
-esse veniuram: quod autem promillis aiifiiliirum le "esseventiirum. Nam ei ipse octava die, hoc est post
in giotia Patth cum angelorom minisieriis ei po- sexlam Sabliali, qua crucem ascendil; acseplimam
teslale judicis, hoc in tcmpora longa differettif. Sabbati, qua ih sepulcro quicvit, a mortuis resuf-
Pracvirieiisigiluf Occultbrum cognitor quid posscnt rcxit: et rios post sex hujus saeculi aetates, in qui-
objicere, pra^sentera limorem prsesertiicompeiisavii bus pro Domino JabOrcS loleramus, ac sepiimam
praemio. Stibjunxit eniiri : Amen dico vobh, surii sabbatisrai animarum, quae interim in alia viu gc-
qitijam delic iaiitibut, qui non guslabnnl mbtletri, rilur, ociava profecto ieiale fesurgemus. Nani quoti
donec rideant filium hominis venientem in tegdo suo " Matthretis, ve( etiam MarcuS.Dominum pott iex diet
(Mailh. xvi,28). Ac sidicerct :QuaIis vcnltirus esl in iransflguraliim dicit, nec ordine lemporis, nec fa-
litie, talis ob iricredulilatem vestram praescnli terri- tione rayslerii discrepat a Luca qui octo diet ponit.
pore ilemoiislraliilur, videnlibus [nf.,viventibtis] his, Quia Matlliaeusnarrat medibs lanlum dies, unde et
qni hic assistunl. Nam qtiia ineerlum est omnibiis absotute post sex diet factttm commemoral; htc
tiSmptisuniversatis judicii, iricerlaqne singulis hora aiitem pririium, quo haec Dominus promisii; et utti-
sni cxiius, el poleral tonga videri praesens affiictio mura.qnosttaprpniissa complevit, adjttngit.ideoqae
ncscieiitilriis quando reqtiies promlssa veriirel. Vo- iempcralius loqttens fete diet ocio poria. El in ra-
loil pitisMagister nliqtiibus discipttloruin stiprnm tione niystica, ille potf sex mundi aefates sanctis ab
atlliuc inlcrra degentihus acternaepromissionts gau- omni laliore quiescendum, hic auterit ocUvo tcm-
-dia prsroonstrare; qiialenus et ipsi, qui viriissent, pore designat'esse resurgcndum. Tres autetn disci-
elomnesqtii amlire possent.leviitsadvefsa praesen- pirios Doniinus assiiropsit, qiiibus glorificaiionem
ti*. lolerarenl, reriucto saepius ad mentem fuiurae suam oslenrieret, vel quia qui nunc fideri» sanctiis
reiribtitionis mnnere, quod exspcclarent. 6'MII/,in- Trinitatis iri charitate operaritem servanlintegram,
qnii, aliqui kic stanles; tfiri non gustabunl mortem, Q uinc rie ejtts reveJata visione perenrtiter laetafur;
donec videant-filium Itominh veniintem iri 'tegm suo. vel quia trcs snnt ordines fidetiurii in Ecclesia,
Vtnienlerii qttippe ir. regno suo viderunl eutri disci- qui soli adhanc visionem pervenire mereantnr, vi-
pnii siti, qtii iu ea clarilale vklerunt fulgentem in delicef, praepbsiti, et contineiiies, atijue conjugati.
monle, in qua peraclo jitdicio ab omntbus sanctis in Qiiisquis enim in aliqup irium istorom gradunm
regno sud videbilur. inVenlus non fiierit, ad gaudium visionis liujus non
- Sequittir enim in evangelica narratioiie id de qiio perlinebil. Petrus namqiie, propter primatutn sotun,
toqjii VolumiisiEt posldieisexf assttmpsHJestts Pe- praelalos Ecclesiae designai : Joannes autettt , qni
rrtim, el Jacobum, et Joannem fratrem ejtii, et diixit permansisse virgo perhibetnr, ccelibes .ic imindi
iltos in moniemeXcettumseortum. Quod potl diet tex, contemptores praemonstrat: Jacobus vero, qui snp-
*x quo promisii discipulis claritatem suaevisionis plantalor diciliir, conjugatos Ct ronndo licile titentes
Domitius oslentlit, sigtrificaf sanctos iii die judicii sigrtificat.Hicergo trilms discipnlis, perquosuniversi
- regnura perCepttiros, quod eis promhit, qui nOn designanlur etecti, Doiriinus gloriain suain ostensu-.
mentilur, Deus, anle lempora tmcularid (Tit.i, 2). rus in moiitcnteos ducit excetsum, nl doceat omnes
Tempora quippe smculariai scx aelalibus corisUiit. qni hanc videre desirierant, non in infirois jacere
Quibiis completis, audient a Doriiirio: Venile, be- D vokiptatibus, non illecebris sefvire carnalihus, nori
ttedicti Palritmei; possideteparatum vobis regfium d ierrenis adlixrere cupiditaiibus; sed aeieroornm
constilulionemundi (Matllt. xxv, 34). Possunt cliam amore ari snperna semper erigi, et angelicae 1>83
sex dies promissaeDominicaeVisioniset gloriae, per- mundiliae, pielatis, et pacis et dilectlonis, et boniia-
feclionem borlorom operum dcsignbre, sine quibus tis, et justitiae vitam, quanlum mortalibns possibile
nd coiitemplandam Conditoris siii majestatem qnis- est, serrtpcr imitari debfere, juxla illiid Apostoli;
que non valet peTVenire. Qnia enim Dominus sex Nostra aulem eonvettuiio in cmlit ett. Unde etian
diebtts reium crealuram formavit, et septima re- tatvalorem exspectamus Dominum notlrttm Jesum
quievrtab operibus suis (Gen. i, n); recte pet sex 'CHritiuni,qui tefonriaSUcdtput liumilitaih nottrm,
dies opera bona, quibns ad fequiem perventre de- configuralumcorporiclarUalh ium (Philipp.m,20,12).
beihus, exprimuritnr. Et quia qul Dettm videre, et Ostensunis gloriam suak Majesiatis, in monitemdisci-
ad gioriam beatae resurrectionis perlingere cbncit- pulos ducit, ul discanl ipsi, riiscant omntfsqiii hanC
jiiscit; debef agere bona qiise novit; recie pott dies [videre siliurit, iiori eamsibi iii hujus saectAtpro-
*ex,; gtoriam siri regrii qnafrt spopondit disciptilrs, fundo, sed iri fegno sujiefnae beatiludmis esse quae-
Sakaibr oslcndft. LifcaS'lamen sic scripsil: Fdctuth 'reridam, ef stiideant dfigiiifi«ri ascentferein mimiem
605 HOMILLfcET EXHORTATiOUES» : •-r :. 60«
Domini, et Slarc in loco sanclo ejus. Et bene evnii- A debaniur; seil ep moirtem petenle, novo Candrtre
gelista, cum dixissct qnia duxit Utot in montem refulsere:quia, sical Jjpanries loqtiiliir, vuncquidem
exeeUum, addiriit teprtum : quia justi et tunc cum fitii. Dei sumus,. sed iwndum apparuit quid erimtts :
pravprum vicinia premimUtr, animo tamen lolo ac scimus autem quia,cum apparuerit, simileteierimus,
rocntis iitteniione, et opemm exsecuiione separaii quoniam videbimut cum siculi est (I Joari. m, 2).
Stinl ab illis, et in futiird prorsus etiam corpore el Unde bene Mnrciis de eisriem vestimerilis aU qitta
loco segregabttiilur ab eis, qnando abscundet eqs facta sunt splendcntia, candidaque nimis, veltit nix,
Dominusin abdito vultus sui a conlurbalione homi- qttalia fullo super terram non poiest candida facere
num, et prolrget iniabernaculp suo. Qii\, JUWALu- (Macc* xvni, 2); Quia qitbd omnibus pntet, nemo
cam.ascend/t iii monlem praturus, et sic transfor- esi qui sine cotruptioneet dolore vivere possittuper
mandus : quia in coeli secrelam alliltidinem, ul ve- terram, nemo est qiti sirte attactu alicujus peccati
rus Pontifex , ascendit pro suis interpellalurus, viverp queat super, tetram* Sed qtiod fittto, idIest
suamque gloriam eis ibi manifestalurus; :el ut doclor animariiQi, sivemundaloraliquis sui corporis
ostenderel quia qiii beaUra resurrectionem exspe- eximius, iupet terram, non potest, Domirinsfaciet in
clanl, ej regem in decore suo videre desideranl, coelo, emundans Ecclesiam, vestein videlicet suanr,
tnente ia excelsis babiure, ac conlinuis precibns B ab pmni inqninamento carnis et spiri/«s, instiper et
insjsteredebeanU .'-<t ',' atlernacaruiselspiritus bcaludineaclucereficiens.
Sequitur ; El transfiguratus esl anleeps. Et re- Sequitur : Et eece appanierttrit illit Moyseset Elias
tptenduit faciet ejusskul sol; veslimenta aulem ejus cum eo loquentes. Lucas bsec plenitfs exposuit: £t
facta sunt qlba, sicut nix. Lucas vero dicil :Et facia ecce duo viri loquebantur cnmillp. Eranl Mogses et
est, dum oraret, species vultus ejus altera, et veslilus Elias visi in mqjestale, et dicebant excessum ejns,
ejut qlbut tefulaent (Luc. ix, 29). Transfiguralus gitem completurus erat in Jerusalem(Lnc. ix, 30,31).
aittero Dominus ante. riiscipulos, et in. allera specie Moyses et Elias, qiii locuti sunt in monte cum Do-
vultus apparens, non formam Jiuniani corporis ami- Ta\i\o,el dkebant excessum ejus, quem compteturus
sit, sed suam siiorumque gtorificatiooero. prsemon- eral in Jerusatem, \ti est, passionemac resiirrpctio-
stravit. Facla est ewm species vultus ejut atlera, id nem ejus, oracula legis ac proplietarura designaTil,
est, allerius-gjeriae, quanrio resplenduil sicut sol. quae in Dpmino comptota, et nunc doclisqiijbiisque
Cujus, scilicet, splendoris et gloriae ckrilas ad oatp- p.alent^ et in fuluro manifestius ,palebnrit'eleclis
rnm susceptae bumaniutis specialiter pertinebat. omuibus. Qui bene nisi in majeslate dicunltir, quia
Nam ilfapi ipsius Dtvinilalis iueffabileiriel inaccrssi- tiinc apertius videbitiir qnanta vcrUalis dignitate
bilept v.sioncm, quaein aeternam vitam beatis tnundp v omnis divinqrum eloquiorum non solum, sensus,
corde serVatur, nullo moilo discipuli morlali adhuc scd el sermo fiieril prolalus. Possuniuseicfssum ^'«s
carne circumdali poieranl intneri. In hac ergo intelligere specialiter exaltatioiiemJiumaniiaiiseius,
transfiguralione Dominus el sui corporis gloriam qua excessil pniniii, sicul docet.Apostolus (Jicens dc
qua per resnrrectionem cral illuslranrium prsemon- Patre: Vt tciatit qum.sit tvperetriinens magmtudo
slravil, et eleclonim omnium quanlae claritalis post virluih ejus, qudm operqtur.in Clirislo, suscitans
resurrectioi_em,f(iiucasinl corpora praemonuil. Nam illurii a mortuis, et consiiluens ad' dexteram suamin
el de.illis alias ait : Tunc justi fulgebunl sicul sot-, cfelestibus,supra omnem princiffitumitt.pqtettalem,,
integno Palris eorum (Matth.xiu,,43). El hic in et virtuiem, etdominaiionem^el omne uomen quod
exeiiiplura fnlurae cjarificaiionis. ipsius, tesplenduU nominalur, non solum in hocsmcalp, ted el in (uturo;
fac/es ejut tkut sof. Npn quia Dpmni-, ei sancloritm et omnia subjecil titb pedibus ejits (Ephes.i, 18-21).
ejnSi.aequalis.pessit esse clarilas el gloria; sed quia Hicest excesstis Mcdiaioris Dci et liomiiiuiii homitiis
nihil sole clarius videre noviraus : non spjura Do- Jesu Cbristi. Quem excessum licet Pater pperatus
mini, sed ei sanclprum in resjirreclione gloria splis sit, ipse tamen secunrium dlvinitalis.potentiaiii ni-
aspectui coroparauir, quia clarius sole aliqnid, unde _ hiloniiniUoperalusest,alque compleyit. ,Qumcisnque
cxeuiphjm darelnr borainibus, miniroe. poluit inve- enim PalerfecerilJitxcclFUius simililer(acii(Joan.v,
itiri. Possumus eliam per faciem ejus inielligei;e 19). El complevit illumin superna Jerusalem, iibisem-
praisenlem et. manifeslam cpgnitionem humanilaiis per vipetur.pax Dei, qumexsuperat omnemsensum(Phi-
ipsius. Retptenduil ergo ticul tpi facies ejtts .*quia in lipp. iv,7) Sed et in sanctis suis magnu.roexcessumcpm-
itlo supernae Jieaiitudiiiis regno sanctis omnibus ita plebit,:iiiaiulo posljudieium yos usque ad celsitiidiiiepi
resplcndebil unieo ac singulari spleudore clarissiuia paternae visioniseleyabit. Hnnc,itaqiie.ea/tetnimcar
efiam hiimaniutis ejus conieniplaiio, SJCK/so.' utiica pitis el.memjjrorum jn, civitatemagni regis cpm-
et siijgulari claritaie. superat omnia quaecorporeis plendum Mpyses et EJjas dicebanl: quia gloriara
ocaiis Jucida yidenlur. Veslimenla auiem ejus, qiiap exaliatioiiis Cbrisii el,Ecciesiac^prsetjjxeruntjugi.ler
skul nix albedinerefHlsere, non incongrue saucti Jpx ct ptMjphetae,Siili)un<|ilauieni Jnpp,Jq<.pLucps
ejps figuraliicr iriielligiinlur,ApoMolodicente :,Q«o(- .solijs^dicens^PeUBsueJo.efj^MiettittJlioeratit,jra-
quot baptisoli euis,Cliristum induisljs(Gqtat.i\i£'7}. vati eranlsopinq. Et .evigilaMeipxferunt. titajesiatem
Quae, scihcet, ws/imen/a, ipso itiler koraincs in ejus,et duos virqs ifui stabanl cum t/fo (J-ttf.ix, 32).
tecris-«oiiversanlcr despe^ta.alioriimqi»e, siniilia .vi- . Nam!stei<soliisKqiuwtafi^fet nwntio^Api^i^
 fi»7 S. ANSELMICANTUAR»ARGHIEP.-OPP- PARS B. — PARJENET. ET ASCET. 608
nimc speciem resttrrectiofiis tlescribit. Nam-iriPetro A 2 beatusPetrus, inei> qnijd ccelesti conVersationi ta-
el sociis ejus, tu sitpra riiclum est» oinrtes designan- Iternacula faciettda putavit, nesciebnt qutd dicetet.
tur elecii, qni gravnntur somno', dnm corpora in illa n.-im.piecoelestis vitaegloria doraus necessaria
eoriim in tttmulis usrjtte 3d fiiiemstcctiii dormittitt ': noi» erit, tilii, divinac coriiemplationis luce oitinia
seri in riie resiirreciionisevigilabunt.el ad vidertriain pacificante, aiira atlvefsitatis aliciijus limenria hutfa
pejpetuo gtoriam majestatis cjus sublimabimtur. -rcinanebil, tesianlc Apostolo Joaiine, qui ejiisriem
&0 et duos viros stanles cuttt co vklehunt, id cst sttpem,-tt ciyitatis elarifatem describens ait iriter
veriUlem senstis legis et prophetarum, qti.e ist.Tm alia : Mt lemplum rion vidi in ea; Dominus entm
«larificationem prawmntiavenint. Vel somna erant omnipolenstemplutnttliusest,etAgnus (Apoc.xxi,22).
t/ravtili: quia splemlor incomptelicnsibilis dtvinitatis Nesciebal ei^o quid dieetel, qui mente excesserat;
premii quodam velul gravi ponriere senstis corporis qtiia in dorao Palris, qua hi coelis estj domus manu
i\oslr'\. Et evirjilantesviderunl majestatent e)'«s .*quia iacia necessaria Hon sit. Nesciehat quid diceret,
qui somniwti corporis a suo corde evcuiitint, et qui Cliristum in iHa tlaritate semper ibi reiinere
niente vigHes fiuht, ad luCem .sttpefnae visionis efe- volens, - rion Cogilabat quia" salvari mtinrius nisi
.varittrr; ,-•'- ;,*:;.'".'. ,;' ' -- .".-".'--'
mbrfeCkrisiilioripolerai. Nesciebat quiddtterei;n\ii
Seqtiitiir; Responrfen* uutemPerfni',dixil adJesum: B *" obltns est regnum sanetis a Doraiiio non alicol-i
Memiitf, bonttm est iwshie efse. Sivis, -faciairivtMc terraruii), sed in coelis csse promissiim : nec recor-
iriaiabermcnlai tibi riH&m;Moyslqriiihi^ et Wlitu dauis: esi?se stiosque coapostolos moflati adlitic
rinririt : Et hnee etfatri Lhisfe; &nr de dttobits viris carne circinnseptos immorlaiis vitae statum subire
toqiiefelur, sic ait :<Etfaclttriiesl;nim discedirent non:posse. .'•'•-
abitjo; dit Pelrriiad-Jvsum i^Pimiepior, bomrii eit * Sequltur: Adhitc eo loquenle, ecee nhbes iucida
ribs hic esse; faciamus tria labernacula, unutn iibi, obumbraviteos. El ecce voxde nube, dkens : Hic est
tMi-im'Mogsi, el uridm Etitv: riesckrisqUid dkertt Films ttte»» diieclut, in. quo mi/ii bene comptacui ;
(tifil-iijf, 3f). DisCeSsibMoysiSetEliapaCIifislo, seciitt- tptumaudite: Lucas etiam ila : Hme autem illo io-
ditm illml inielligenria iest, 164 tbod ait Aposioliis, quente, facla est nttbes, et obumbravit eos; et iiimte-
qiiia iurriveneritqmdptrfecirimest, ecacitabiiurquod runt iulranttbus illit i« nubem. • Et vox facla est de
rixpdrle est(I Gor. xiti, !©)_ Receitet enim dOclrina nubei dicent : liic esl Filius metrs dilectut, ipsitm
iegis et proplietafmrt, ubi manifeslatio dlviiiaevi- attdiie (Luc. iii 34). Quia Pelrus taliernacuia facere
stbflis sanctis apparuerit. Petrris vefb ad ea.ijuae quaerebat, obtectu iucidtc nubis est admonitus in
cerrieJiat, re^ppndit: Bonum esirioshkeste, yfrosque . itla viiae coelestis liabitatione do:nos non fore ne-
^ cessDrias, ubi omnia Domintis aeterna tuae lucis
jarii discedentes ciipiebat ibi retinere nova taberna-
ciiforiiiri conktfiictlorie. Naniqiiia quo amplius quis- obtimbfatiotie pfolegh; qui iucem habilat inaccessi-
que vilie cceleslis diilceilinem deguslal, eo amplins bitem (I Tim.ii ,16). Hsec- enim nubei lucida,
fasiidit bmfiia qita. placeb.int jn infiriiis: merito ipse quae nuric snper discipulos facta esl, et obumbtomt.
hiiricvisa Donrtihiet sanclbfurtj ejtis majeslate, fe- eos, est rlfa kix inaccessibrlis, in qua Oeus habttat.
perite"ctiiicia qttae riovefal tefreria bblivlscitiii', et Qiift inaccessibilis esi vifibus uostris, sedaccedUitr
'sblis' his qiire videbat delectAittr aiiti.were; Ibique att caiH inttnefibus divinfs. Mogies enfm accessit
ciiiri JestiopUtTiiibitare, iilii irianifesiaia ejiis gtpria ad caligmem •in qua erat Deut ( Exod." xtt, 21).
tciaiur; difceris : Doriiine, ianum esi nos lite ,e*se. Namilla<;;iJigo, ei ista nubcs, atqne rlla lux, iriem
Q:iia revefa soluni Iiomiuis bonuin esi inlrafe ih snrit. Qtiia et oranis etiam corporea Jtix, quae prae
gditdittm Doriiini sni, et buic cohieriiplandp irt lcter- nimietale claritalis non potesl aspici, recte ca-
iiiim assislere! Unde roerilo nibil unqiiam vcri boni ligo et inaccessibilis dici polest, sicut etoculoram
iiabuisse putandus esiVctii.reaiu suo extgenie, con- -riPSlfoftttnreverbefatio probat in aspeclu solis.-Be
"t_rigit nuni|tiairi stti'fifciie.rh videris Creawris. Quod tiac riiibe et ltice dicitim est in Exodo mystice:
sl beattis Peirus' glbrificaiain Cfiristi huriianitatem , Qperuit nubes taberriacnium lestimonii, et gloria Do-
contemplattis tatifp affleitur gaudib; ~ni nultatenus dilm implevii illud, nec potetat Moysesirigiedi lectum
MeUis inttiiin velii secenit : qtitd ptitamus esse fMerii,-Uube operienie omnia,, et majestate Bomini
heatitiidiflis iis qni Diviiiitatis ejusalliluriiiiem vi- vdritscante (Exod: xt. 32, 53). De hac sintiliter et in
iferem-eroeftht*_''Et si Cilni dttpbtis taritiim sanclls, terlio Regum Hbro scriptum esi : Ntbuia implevU
Jibyse scilicet etjElia, transfigiiratam in,monle ddmuiriDtmiiniet non pateram sacerdates slarCel
TioininiSChrisli speciein videre bonum maximum mimstrare propter nebulam : impleveral enim gloria
duxit, qtiis serrao expticare et ipiis serisus valet Domini domumDomini.Tunc ail Satomon-: Domihus
'cbiiiprielieritlereqiiariU sirit gaudia jiistbrura,: cum, diXUut habitarelfn riebuldilllReg. vni,10»t3).; De
.iceekserlt ad Sion montem, ei ad citiiatem Dei vi- hac et venerandiisPaler Dionysius ait, sicut etalibi
iSeritii,3eiiisriledicmlesiem,el niullotrim riiitliuritAn- memrormus : Divina catigo est iiiaccessibite lumen
getorurit (reqUeiiidpi (Bebr.ih,22);ipstima;uecivi- io qnPiiabilare Dens dicitur.etitivisibiliMexisleiite
tatis ejusdem arlificem et conriitofem Detitii, noni propler superemirteiiiem 'clariiaiem, el fnaccessibili
pi.f s|ifcculum et ih aeriigraaifisicrii hunc; sed; facies eodera pef supcrexcellentiiim superessentialis •I»mi-
ao fsrctetii conspMerint? (f Gor. xui,' i2:) tamen i num manationj*. In hoc sit omuis Detim seire ei
 W9 JlOMHi* ET EXHORTATIONES. 810
vidcre riignns, eurii non videnJo neque cognosco, .A min"biisdixil-: Panitet m<< feeitte(Geri. TI, 7) eos,,
vere stiper visionem el cognilionem faclus hoc ipsuiti quasi sibimctipsi displicuit in pcccatoribus, quos
cogtioscens, quia post omnia esl sensibilia et intelli- creavcral. fn soloaulem Liifgenito sibi complacuii:
gibilia, et propbeliae videns, Mirqbith facla est tcienr 105 quia iiiinc inter homincs homincm creasse
tiatuaex me : cOnforialaesl, el non potero ad eam euro non pceniluii pirtni niodo, in qrio peccatiim
(Psal. cxxxTiii,6).IIis beati Dionysii lariipoitderosis ntillum inveiiit, propter quoil se repreheiiderel,
Tethis consona.iet David dicens de Domino : Caligo quasi per pceniteniiam; sed plenitiidiiiera tbtius
sub pedibusejus,elascendit super cherubim,et volavil: sanclitatis, quae sibi valtle coraplucuit. Et quod
tolavit super pennas venlorum. Et posuit lenebras tq- arijnnxit, ipsuin audtle, admonuit eum csse dc quo
tibulumsuum(Psal. xvii. 10, ii;i2).6'a%p nahiqiie supradiclus Moyses pppuiu.ni, cui legein dedit, prac-
cstei tub pedibus, quia non ca claritale ab infe- nioiiebat, quia propltetam vobit susciiabit tiominui
rioribus cernitur, qtia.in supcrioriljus dominatur. Deus.vesietde ftattibus veslris Iqnqudm nte, ipsuni
AscendU eniro supet. cherubim el votavil: Cherubim audieiis juxla oinniu qumcunqrielocuius fuerit vobis
quippe plenitudo scicntiae dicitur; proinde super (Deut. xviu,15). Neijue eriim Moysenjet Eliam, i(l
pjeniludinem seientiae ascendisse perhibetur et yo- est tegera, ,et proplielas, audiri yetat;. se^ pn»i»il>iis
iasso, quia majestalis ejus celsitudinem scienlia. "3 his auditionera Filii, qui legem et propheUs yenit
nulla conipreheudit. Volavit ergo, quia longe ip adimplere, praifeiendaro insiriuai, cuiiciisque veleris
alutm ab • intellectu nostro se rapuil. Vplaviisuper instnimenli typis ct acnigmaiibus lucera evangelieae
peiiuasteniorum, quia scientiam transcendit anima- verilalis gfUeponendain intimat.
rurii, Et potuit tenebrat latibulum tuum, quia dum Sequitur splus Mal.lliaeus, dicens; E( qudicntes
caligiue noslraeinfirmilatis obscuramur, per igno- djscipidi cecideruni in. fqciem suani el lipiuerunt
raniiara iioslram nobis abscomlitur, ne a nobis raodo valde. Humana fragiliias coiispecluin ipajoris glo-
in aeternaet iniima claritale videDlur. Posuit te- riae ferre non siistinel, loloque aniino ac cor-
nebras laiibulum suutn, quia in ejuscognitione ca- pore contrcmiscens ad terram decirii. Omnesqiio
ligat acies menlis universaeralionalis creaturae, pa- sancti, cuirijit Dei visione proficiunt, qnanio niagis
rumque videl esse quidquid de eo valct agnoscere, ad Divinitatisinterna conspiciuiit, laiitoniagis scniliil
coinparalioneni eortiin quae de ipso ss senlif igrio- esse cognoscent. Audita ergb Dei Toce, Petrtis et
rare. Nubesel caligo in circuitu ejits:q\u& latet socii eius in faciem snam ceciderunt, quia qu;iinvis
in quadam obscurilale incompreliensibilitatis suae, liomo ad iiilelligenda subliraia levelur, cx cot-.teui-
nce agnosci potest a crealura, uisi quanliUn vult plalione lamen majesuiis Dei inliriiiiiaiein suaecon-
revelare. 1« banc itaque riubem inlfanles apb-i C dilioiiis iiitelligit. Ei quasi slatum iion habet, qui
1
sloli liriiuerunt, quia quicunque ad Dei coriteiri- ie aiiie Dei ociilos csse pulverem et cinerein yidel.
plalionem sic proficiunt, ul eum in liiijusmodi Audieriint eniro vocem Pairis j qiiia ex ejus reveia-
riube obscurilatis arcanorum ejus virieant, cuiri riorie cognovefunt Filiura ei prorsus aequalein,oninia
magno ihetu reverentiae id faciuiii.' Uude et' se- leneiileiii, omnia impleiitem, omnia circiimplectci»-
raphiin, qui eumprirai cogiiPscuiil, faciem ejiis tem, omnia supefexcerieriieni, orajiia sustineuiem.',
et pedes velant, el mediis alis volant: ul inteltga- ubique loiurii, iiicirciiniscfipluin , el incpmpreheri-
iaausquia etiani sublirais ordo bealissimbrum spiri- sibilero :'e/ ceciaerunt infaciem , quia taiito apul se
luum limidus est circa celsiora ei proluudiora divi- iii suis Cogiiatioiiibus corislernati sttnt, qiiaifto eis
narum visiorium, et niediocriter ad deilicas scienlias illud altum eraf qiioJ airdiebaiit. Ac naluriiiii el ex-
aitolliitirwDe praedicla veip n«ie venit vox Patris, cellentiam Uiiigenili Dei coigiianles expayenint, et
dicens de Cbrislo : Uk est Filiiis meut, quia de ira- yiliaide se senserunt in eoquod cprapfeiiendebani,
mensa obscurilale divinse inconiprebensibili.latis dura supertiis fnteiiderent, quae ab eis comprclieiidi
procedil ad nos aita notitia generaliouis serapiierni non poleraiit.ilnic et Ezecliiel de peiraatis aiiiniali;
FiliiPei, inqiiara nec genilor esl genilo prior, nec bus ait: Cum fierel vox super firmamenium, quod
genilus genitore postefior :quia consiat el Palrcra P ' eraf sttper CHpttf'eorurri, slabant, et sribtriitiebanlalas
sempriemegenuisse.etFiliuni sempiiernenaUirnesse. siias (Exech, i, 25). Aiiiiualia riamque sanclos riesi-
Scd cujusfulgoreramenlis acies noiiifurocapit, genera- griant. Ef firinamenli noiuine expriraitur incarnaius
tionemejusquii eharrabit? (Isa. LIII,8.) Quiaverore- Uiiigenilus, per hoc quod iu eonaiura nosiia ad
splendentero Filii horainis faciem apostolicernererie- ffilerniialem firmala est. Fit ergo-oox super firma-
sidcrabaiit.adfuit Paterin voce, docens eumdem esse menium,, cum Paler de Christo (licil: Uic esl Fi-
Filium suura dilectum; ul discereot ab humaniiaiis lius meus dileclut, in quo mihi bene complacui.
ejus gloria, quara videbanl, ad divinitalis ipsius, Et tunc aniinaliastafit, alasque subinillunt: quia
quaeaequalisel consubsiaiitialis csl illi, contemplan- sancli inienta mente superuia intendiint, et vir-
daro suspirare prasentiam. Quod autera ait de tuics suas huniiliant. Stant euim, quaudo eum,
Filio, itt quo mihi bene complacui, boc esl quod idem qui super caput, id est super menles, ^ort/m est,
. Filius alibi lesfatur; Qtti me misit mecum esl, et inlenta coiitemplalione cousideranl; et alat dc-
rion tetinquii me solum, quia ego qum placila sitnl niillunl, qitiii stioe virtules eis vilescunt, (fuipalta
ei (acio tewpet (Joan. vtii, 29). N;uu quaraio de hp. Stipcfiiaeiucoropiebensi|)ilitaiisa§piciiif)l. S;gdet iit
6il S. ANS^LMICAOTC_kB.ARI_»i_P_.(»f. PAR&lT-PAR^ENET. ET ASCET. «1«
eo quoJ Jicilur: Hxcest Filius , in quo mihi beue. __tisque Sptritu saaisso apoitolis, prsedicala est; qua-
complacui, ulas submitlunt, quia in ejus innoceiitia tenus oraue&qtH sacrameutis ejus iuifiari voluissenl,
ct sanctiiate videut iu quaulis ipsi quotidie dclin- iion solum effeclum resurreclio»iii cee»tere, sed
quaul,, el qiiam parttm de peff .ctipiie sanctltatis etiara modum resurrectionis ejusdcm ah tkfe (pti
liabeaiii; el omnein de suis yiribus praesuiiipiioiiem videranl, potuissenl edistjere; nec non aetertiiiateta
deponnnt. Jivinaenaliyiutis, quam a Patre audierant, cunciis
Sequitur adbtic Matihaeu?, dicens : El accessit pariler credendara et araandara ipsi praedicareiit.
Jesris et teiigh eos , dixilque eis: Surgite ,, et nolite His vefo de leclione Evangclica dictis, adrienritiiii
limere. Ad discipalos in iiifirraiialis suaecorifiisipne videlur quia sicul iii ea Muyscs ef Elias legcm.et
jacenies accessit pcr graliam, e'i teligit eps per virtu- proplieliara, sic Doiiiinus Jesus Evangeliuiii desi-
lem, jnssitque ul ad operafortia surgerenl; cl tiuio- guare potesl; el lainen sl ca , quae sunl in lectione,
reni qiiera charilas ejicit, abjicerent. Accessit, ei poluerint alicubi minus aperte de~verbo evangelicae
tetigii, qiiia illuminavit et adjuvit. Accedit, sed npn praeriicationisinteliigi, referetida sunl ad Verhuiri
taiigil; quandoqiiidemperejiisgratiaro illumiiianiur, . qiiod caro fa^luin est et habifavii in nobis. Ait
sed exigeniibus ripslris iperitis iion adjuvamiir. Ple- ergo : Sunl quidqm de Itic stantibus, qui non gu-
funiqiie enim videmus quse agenda sunl, sed haec B slabttnt mortem, donec videant Filium hominh
opefe nbn valernus implere. Nitimur, el infirmamur. venientem in regno suo. Fiiiits lioiuinis non ab-
Meniisjudiciuin fectitudinein conspicit, sed ari lianc surde iiitelligilur evangelicus serrao, quia Media-
operis forliindo succiinibil. Qitia iiiniirum jamde tdr Dei et hominumhomoChrislusJeiut (t Ttm.ii.5),
poena peccali est, ut ex dorio quidem possil bonum eum genuit, hoc cst, ex se prolulif. Qui, sci-
corispici; sed Umejn ab eo, quod conspicilur, con- licei, sertno videtur »'« tegno suo, dutri"clarusct
lingiit per meriiuro repelli. Sed ad prostratos accet- potetts apparei, ul et per claritaiera illuminct int.n-
sil Domiiius, eosqueieitgit,,-ei ut surgereiu impera- tes audientiuro, el per pplcritiain virtutis sancti Spi-
Tii: qiiia cura ribs infirniitaiera noslram subtililer ritus eas corroboret, quatenus ab eis et inlelligatur
agiioscentes huiiiiliter jacemus, tunc virluie Spifilus el opere coropleatur. NeCgtistant roortera, douec
sancti tangimur, et ad robusta opera surgere prae- euni talcro videant, qui priusquaro morlis debituiti
cipininr, quae iion pef timorein, sed per cliaritatem solvanl, ad Tnagnaniejus proveliuntur intelligenliam,
;
faciiiiiiu^. _ et raagna eum virfute operum adimpleiit. Nec onini-
. SequttufMaUliaeus : Levantet autem oculot suos , bus Christo assislenlibus , hocesl, in lide Chtisii
nemiriemvideruni, nhi solumJesum. Qt\oi\etLucas, inaiientibus, id promissum esl et datum, sed qui-
(tttinde Pairis voce loqueretur, sic ait: FoxPatris v busdain. littic autem senlenliae yerborum Doinint
ftictaeslde nube, dicens:Hkesi Filius meus,etc. Et~ subdit evangelista : Et poti dietsex, assumpsit Je-
dum fieret vo.x,inventus est Jesus sulus; (LKC.IX,35, sus Pelrum, et Jacqbum, et Jdannem, et dux.it
30), evaiiuerunt servi :ut iiidubiuiiler agiioscercmus iltes in montem excehum teortum. Vel : Facium
quia tolus Jesus est naturalis et uuicus Dei FHius, ett pott hmc verba diet qclo, el attumptit Pe-
non Moysei aiil Eiiasi Qui igitur in coiisideraiione trum, et Joannem, el Jacobum, e< ascendii in moit-
suaeinfirjrtilaiis ocuios uientis, dura jiicerent, deii- lem, ut oraret (Luc. ix, .28). Jetut vero, id est
xerant, ipsi surgcnlcs levaverunt eosdein spiriuies Salvator et saluuris, est sernio eTangelicus, de
bculbs ad altiores divinae coiiteinplai.ioiiis. El tunc qup dicilur : Suscipite verbum insitum , quod potest
ueminemviderunt, nisi tolum Jesum ; quia nullus sqlvare animqs vestras(Jacob. i, 21); et: Noium vobis
cst in gloiia Dei Palris, nisi poraiuusJesus Chiislus, facio Evangeiium, 100 quqd prmdkavi vobis , juod
etailejus coiiiparalioiieroliullus sanclorum esl ali- el accephlh,in quoslaih,perquodei talvamini (I Cor.
qniil; cessaiuque voces legis et propbetarum , ubi xv, 1,2). Hicergo salularis et salvalor serrab graliam
Piiter voce propria declarat Uiiigeuituiii suum. in se sancli Spiritus conlinens, assumpsit Pelrum,
Sequitur : Ei descendentibusilih de iitonie , prm--^ qui dicilur agnoscens; et Joannem, cigus iniCrpre-
cepit ehJesus, diccns: Nemini dixeritit visionem, Utio sonat, i)i (JUO est gratid; e.lJacobum, qui in:er-
donecFilius homiriu a mortuitresurgat. Lucasautem preUlur supplanlalor ; etdssumpsit eo&posldiet sex,
observaiiliam liujus praecepli referl, dicens : Ettpti vel qcto. Nara qnia sex diebus opera inundi sunt
iacuerunt, etnetiiini dixerunl iri iilis diebus quid- creala, per tex diei raundum ef opera ejus intelligi-
quain ex hii quiv viderunl (Luc. ix, 36). Dominus miis; et quia oclo die facta esl resurreclio, per
vero visioneiii osteiisae su:c majesutis ad lenipus ocio dkt gratia resurrectioiiis expriinitur. Qui ergo
iaceri jussil, ne si palaui viilgarelur in populos, aut supra rauiidura asceiiderini, et kujus saeculi opera
(lispeiisatioiiempassipnis illius ideiu populi. pririci- tianscenrieriiif, acf.iturae resurrectionis imiiiortalem
pibus fepugiiando iinpedirenl, et sic buinaiiacsalutis fructunt boiia conscienlia exspectaverint, bi potue-
effectus'', qui per saiigiiiiiein cjus erat venlurus rtuila verbo Evangelii in montem sublimis inieili-
refardarelur : aul certehi, qui eamriein visionem geutiaeriuci; el leorium, u( a tuinultu lerfenanuii
auriienles credidissent, viso crucis opprobrio scan- cogitaliouura sini reiuoii, ibique clarilaiem ipsius
daliziireiitur. Qpporluiiiiis aulem complelapassione Verbi in gloriosum aspeclum iransforinati videre.
ac resurrectionc et asceasione ejus in ccelum,repte- In qucm, scilicct, moniem qtcendit orare: quiit
 613 lld&U^ ET EXUORTATIONES. , 6U
jpsuin graliae Verbum , dum coraai oculis nostrae A reddit. Ei evigiluntet vidermt majestatemejut^eidaot
meiilis iii altuni celsioris el elarioris inlelligenlise virot quistabanlcuni illo, quia cum utens iortifcrclti-
progredllur, interpetlat quodamitloriopro nobh, quo- claiaiorporem negligentiaeet somnum imtterktae su-
niam spiriiales nos facif, el Deo coraraendabiles. perayerit", potest viilere majetratem sensuuro sacri
Ascendarous ergo cum Yerbo iu montem : ut in spe- eloquii, el legem ac propheliarnpersisleiites cum
cie el pulchritudine sua nobis appareat, ct prospefe verbb gratise EvaRgeftt.Afiter": Peirus ,6t sbcii ejtis
procedat et regnet. Namjuxu modum nostrae capa- erant somno graeali. Sbnmo gravanjur sancii, dum
cifatis Verbum ipsuun nobis ct minuilur ei crescit; ab aclione lerrena ei ab aniore temporalium "rerum
el nisi celsioris prudentiac cacumeii ascendamus , quifstttiil; ct ab appelitu visibiiiuin mentis ocu!os
non npbis apparet sapicntia, upii nobis apparet ctanduiit.^Jui idcircb non siinpticitef dormire , sed
mysteriorum cognilio, non nobis apparel quaota soinno gravari dicuntur, p,uia rion sine ponriere la-
sit gloria, quaiilus decor iu evangelico verbo, boris agilur hujiismodi dormitio. Saucti eriiin viri,
sed quaedara viliias et conterapiibilius nobis in qui a muiirii operibus non torpore sed virttite sopiuii-
eo videtur. Transfiguratus est ante eot, inquit, iur, laboriosius dorniiuni,qu.-am vigilare potiier tirit;
el facta esl species vultus ejus qltera (Luc. ix, 29), "quia iri eo qupri actiones liujus sseculi deserentes
quia ipse Dei serrao in aliam fpeciem admirandae ;B robusto; conflictii' quolidie conlra seniet-
; supefant,
pulchritudinis iransfonnatur irt oculis eonim, quos' ipsos pugnant, iie iiieus per negligcniianii lorpeat,
assumit, id est docet: et inmoiiteni subliinioris iti- et iie coiicupiscentia carnis adversus eani in aliquo
telligentiaeducit, quam videtur eis, quos in iufirmo praevaleai, etiie ipsi a bono opere el a coelesii desi-
sensti deorsum relinqttit. Ei faeies ejus, sicut sol derio pigri fiant. Ei evigildnlet, iiiquit, tiirfentnt
resplenduit, id esl, ijilor aspeclu pulcliritudinis ejus majestatem ejus, quia qui exterioriLus) uf dictgm
incomparabili ac singulari claritale refulsit. Niliil est, obdoririiuut, el iliinterioiibus evigirant, inlerna
enim sunl, in ejus coinparatione, eloquia singularts myslerioruiii peuetraiit. Hiric est qupd sponsa dicit:
doclrinae. Veitimenta'vero ejus facta sunt albasicut Ego dormid, Ctcdr meum vigilal (Canl. y,' 2)i'Ac si
nix:eivestHusejusalbusrefutgent. Vestimenta Chri- dicat: Dtim cxteriores sensus ab bujus vitae sollici-
sii, verba sunt Scripturaruu», et iu oculis alu petea- tudinibus sopio, vacante mente vivacius interna co-
tium albescunt ut nix, et refulgent scrinones divi- gnQSco.Agiteniin Ulls animautktijusiriuildi inquie-
narum leclionuoi. Cum autem nix cecideril, avcs Uin concupiscentiam ase penitus ejiciat, el terrc-
coeli oon habenl ubi inbabitent, el laelipr solito Iri- narum cogitiilionuni strepiium deseral; ac per
lici proventii [nomen aliquod omittitur, ut eges, vel quielis sludium virlutibus intenla vigilaiis dorroit.
aiinona] exuberal. Cuirei verba Scriplnrarum apte (C Neque enim ad contemplanda interna perduciiur,
comparautur, quae de ccelomissa sunl in lerram, et nisiab his quae exterius implicant,'studiose siibtra«
jejuna iiostroruro peetoruin arva fecuudaverunt, ac hatur. lUque qui somno gravabaniurjevigifaveruiif,
spiritibus aereis uriquam avibus iramundis ac majesldlem 'ejut viderunt': qnia qui ab bojus
' ' locum
'
rion reliquerunt. '". ''; muridi cufis obdofmkint,' et supernis stuiliis evigi-
Seqiiitur : Et ecce apparuerunt illis Moyses, lant, mdjestatem sacri eloquii coiiteinplaiitur, et
et Etiat cum eo loquentes. Xel: Ecce duo viri /e- spiritales visiones aspiciunt. Domine, inquii Petrus,
quebentut cum illo. Etattt auiem Mogses et Eliat koriumesi nos hic ette, id esl in coiiteiiiplalione
visi in majestale, et dicebaM exceituin ejut:, quefn majesutis evangelici seiinoiiis iininorari, et legem
compleiuns .eral tn Jerutalem (Luc. ix, 30, 31). siraul ac pfophetias in ciaritate spifiulls intelligeii-
Moyses et Eliai appatuerunt in monte cutri Domino, iiae contueri. Queiii, scilicei sermoneiri , vocabat
loifuentetcum eo, quia lex et prophelse in alto cet- dominuni et pi-accepioreui: qnia praeceptls ejus Cx
sioris inielligentiaeccniuiitur cum Evaitgelio, ac con- charit. te servire paraius eral, et ejus doctrinis erti-
cordanl in dictis suis cura eo. Sed et iii majestate diri volebat. Seriiii eo quod tria taberhacula facere
cum eo visi sunl: quia sapieutibus el spiriiualibtis tribtis quaesmt, nesciebal qiiid dicerei :' ctiiii tiniim
efkdgeiit cum itio iu gloria divinae excellenliae, et 1D sil ubernacnluiii Evungelii, in qno lex el prophetae
dkebant excehuin ejus , quem compleiurUi etat in moranlur. Naui el usque nUnc imperitlae' iiPtitUr,
Jerutalem : quia pronunliaverunt fulurani cetsitu- quisquis eVangelioetJegi :iCprophetis tria iabeina-
dinera ipsius evangelici serraonis, quo scilicet digni- cula facere cupit; ciiin haec ab iiivicem liullatenus
tateet polemia foret excessurus omnia in urbe pacis valeant separari, unura habenlia taherflaculam, id
slernae, ac mansurus absque fiue. Hinc et Psiilroisla esi EcclesjaimDei.
eecinil: Jn mternum , Doniine, verbumtuunt perriid- Sequilur : Adliuc eo loquente , eett nubet lucida
net -in cmlo (Ptal. cxviii, 89). Dominus qtioqtie obumbraviieos. Et ecce vox de nube, dicent: Hie
dixit: Cmlumel terta Itansibunt, vetba autem mea est Fitius meus dilectus, inquo mihi bene corit-
non ttansibunl (Luc. xxi, 33). placui, ipirim dridile."Quia imprudenter iribus,
Pelrut vetoetqui cum illo eraril,gravali erant iomnS: quasi paribus ac divisis, iria labernaatla offerp.
quia corpuiquodcorrumpitur aggraval animam : etde- bat, venit nubestucidd, id esl mysteriofuni inconi-
primit tertena inkabitatio tentum multa cogitantem preheiisibilius (Juaeel splciidei et obumbrat, quia
, (Sap. IX,15), ac velut sorano quodam corporis pigfum et ractitem illuminai csieiisione diviiioranri, et ex
 «13 S. ANSELMI CANTUAR. AftCHIEP. OPP. PARSW- PARMSET. ET ASCET. $U
lotb Dcum non manifeslal; sed de eo plura tegit. A sofam Jetum, id est Nbvum Testamenliim. Ablata
qiiain revelat. Veriil, inquam, Inijusmodi JIM6<.S lu- eiiira nube, et evanescentibus Moyse el EUa, Cliri-
cida , etdbutribrdvii nientes eorum obscura luce siia. slus solus cernitur; quia legls bt prophefarum
th qtiarit intrahtes liintieruiit, propler incomprelieii- umbra disceriente, verum lumcn, corUscante gratia
.Ibilia Dci jutficia, el pfopter c&lera, quae in Scfi- Evangefii, spTeiidet. Ubi enim legis et prophetis
ptiiiis iherile tiequiveruht coriiprelieiidere. Et de iithbra receriit, quae suo velamine menlcs hominuro
tania mysleriorum incomprelietisibililale venit vox tcgebat; utraque repfritar in Evangelio. Nam cum
Dei dicenlis de sermone .Evangelii quia hicest tiliut Ifes essenl, unus est factus. Tres in principie viii
meus dilectus, iri quq mihyiene cdrii$J£cui. Pro- snrit, unus in fine. Qnia leX, et prophelia, el Evan-
cessit eninvex Deo , e'l per Deum incarnatuin dalus geliiim, qiiaiido secunduin litterae superficiem al-
esl idem gratiae sermo; Pmneimque perfectionerii tendtintur, trcs videntur : quando secundtim inte-
jiislitiic, quam mortales capere possiinl, continel; riorein sensiim inspicitintur, unus apparet. Lex enim
et pmne Bei beneplacitum declarat. Prbptef qtipd et ct prophetiae, juxta spiritalcm intelleclum, nihil
, de eo dicit, in quo mihi berie cqmplricui. Unile et aliud sunt quam doclrina evangelica. Hihc jair. db
Apostbius ait : Reptobatio quidem fii ptmcedentit monte descetidenlibus, id est de altitudine subli-
mandaii propter infirmitatem ejus et iriutiiitdiem;; B riiiPris intelligentise et conteiiiplationis ad ima com-
riihil enim ad perfeclum adduxit lex : iiiiroduclio munis conversationis redeuntibus, praecipilur visio-
tero fil meHoris spei,per quam proximamus ad Deum nem hanc liulli dicere, nisi post Doniini resurre-
\Hebr, vu, 18^19). El ilem ;'Namsi Ulud pririt ciioucm. Nemini cnim narranda est claritas sacri
cixlpa 167 vacasset, non uiique secundi iocus in- eloquii, qux sapientibus in alto boc conteinplaiionis
qUireretur (Hebr. yui, 7). El iileo Testamenium jam ostcnsa est, nisi qui Christum resurrexii»3 jam
Vefus, quod datant. esl per servura, reiinet in credidit, quia nec ipse nisi post resurrectionis suaa
se"yiiitaiem servilutis; Npvurn vero", quod dafum triuinplium discipulis, ul Scripturas inielligerenl,
esi per Filiuin, possidet liojiorem filiationis, de sensum apertiit. Unde et Aposlolus hanc speciosse
quo riicilur : Hic est Filius meus ditecius; et.ad- clarilatis glbriam, qua-divinus sermo Inlerlus re-
dilur de eo,.ipswni audile: quia qutdquid tex fulget, quibUsdam celabat, dicens : Nilttt triejudi-
juslilise ei.propbetac promulgaverunl in eo conti- cavi sciire inler vos, nisi Jesum, et kunc crucifixum
nemr, et niulio aniplius. Ail enim Dominus ibi : ( / Cor.ii,'2). Aliis vero jam proveClis aperiebaf,
Omnia qucccunquevullh ul faciani vobis komines, et deqiiibus ail: Sapkhtiam au:em loquimur inter per-
vot facite illis; hmc est enim tex et prophelm(Matth. fectos (ibid:, 6). Mirioribus enira minora praedi-
vn, 12). Et de majore justitia quae est in Novo,' C cari debeut, el majoribus majora : iinusquisque
quam in Veteri: Audhtis, inquil, quia dicium est juxla nioduirt capacilatis suaedoceatur. Eisergoqui
tmliquis ; Non perjurqbis, reddes aulem Domino magnum sensum babeiil, et in noviute vitae ainbu'-
juratnenta tua. Ego auiem dico vobis, non jurare lant/dicenda esl celsa visio clarificatidnis divini
omnino (Matth. v, 33). Ilcmque: Audisih quia dictum sermonis. Unde el nunc, sicut et superius, potest
esi;. Diiiges amkunt iuum, et. odio Itabebh inimUum ipse serrao filius hominis intelligi. Qui scilicet
iuum. Ego autem dico vobis : DUigile inimkos sermo quasi perimitur iet yelul inler mortuos com-
vestns, benefacite hhqui oderuntvosiibi.d.x. 43,4J), ptiUliir ab illis, qui graviter in eum peccaiil; et
ei alia inulta: Iiujusmodi. Quia ergo Npyura TesUr quasi non sit, eiini transgredi et conculcafe non
nxiiium coniiiicl omnia quae Velus jusserat, et alia verentur. Quibus, dum tales sunl, dicere noii dc-
multa adhuc sacraiiora; el ideo soluin novum jube- bemiis ejusdein di.vipi serroonis ciarificationem; rie
niur audire, i(J est praiceplis.ejus Pbedire. ' sqnclum canibuset' margaritas pprcis rieriisse (Mallk.
Sequilur : Et qudientes discipuli cecideruntin fa- vii, 6). culpemur. Sed si idem serrao resurrexe-
ctemsuam, et limuerunl valde. Quia videiicet nos, rit in eis per pceiiilenliam ipsorum et vitse melio-
auilita divini sennonis excellenlia, 'quac in Novo rationem, liinc jara dici poiesf eis visio claritatis.
Tesiamenlo est.cadiinus in facieiri, id esl liumilia- ejus, qtiae rnrsum apparet ad alu tenileiitibus. Sed
mur, ct enibesciiiiiis quod hon ut decuil eura lio- lianc lectioneni, prout ccelitus nobis datum esi, ex-
noraviiiius bbedieudo illi reverenter in omuibus, posuimus et ejus mysteria patefeciinus, qualenus
ideoque niniis liinenius ne ob id daraneratir. Et omnes qui liaec agnoverunt, adjuvanle Domino, sic
accessil Jesus, el teiigil eos, dixitque eis: Surgile, vivere studeaul et supernis iritendanl, ut de his
notite limere. Quia nimirum ipse sermo evangelicus quae dicta sunlgaudere et in praesenti saeculo mc-
jipbis per cogiiitioneni nostri reatus in poenilentia reautur et in fuliiro, per Jesuin Cbrisium Salvalo-
jacciitibus fit quodamraodo propinquior, ac tnngit rem noslrum, qui cum Pat.re et Spiritu sancto vivit
rios manu sciileiitiarum suarum, el ad bene operan- et regnat Deus, ante omnia saecula, el nunc, et in
ttiun surgere praecepil, ac de cactero tiraoretn excu- omnia ssecula. Amen.
lit. Cur enim jam tiineal, qui ex papiiitenlia erigi-
tur ad forlia virtulum opera? Nam et perfecia HOMILIAV.
chqrilas foras mitlU limarem (1 Joan. tv, 18). IN EvjtnGELioH SECCNDUM MATTH-EDM : DixitDominos
Levanles"aritem. oculos stws heminem viderunl, mV Jesus discipulis suis parabolairi haitc : Aiiimtla-
ai . IIOHKfi ET EXHOUTATIONES. 6!8
tum est regnum calorum homiui regi, qui voluit A infiimilate >?er ahgelos uigibatur.Cum autem rion
rationem' poriere cnm setvh iuh. El cutri cmpisiiet h'db%retunderetderet,jnssitwtn dommus venundart,'
et uxorem ejus, el filios, et omnia quec Itabebat, ei
ruttpritrn ponete, obtatasest ci wlius, qui debebat ei
decem millid iatenla. Et reliqua (Matlk. iviir). : teddik Non hpbeb&i-unde^-reddetet,qiiia ej_ setp-so
in ctilpain caderet; seri ex seipso non
In hac lectione moneirittr ut fr&tribus Jri rios- habebal unde
babebat tinde ad veniam resurgereW Et ideo 'junif
peccantibus dimiiumiis, si hobis a Deo, quai. in eum Domiriu*
enm peccavimus, dimilti Tolumus; aut poittiff si ea vettumtari, id estpossidendum dso
nionibus in aeternam damnattonem tradi, et poenas-
quae jam nobis diiiiisit, ne rurstin» a nobis exigal,
de illo sumi. Et uxotem, \A'est carnalem voluptatem
opUmus.Ecce enim servus, qui decem millium ta-
lentoriim eral debilor, Univeisi debfti felaxationem ejttset concupiscentiam, ef jS/ios,' id est inhiua ejtis
a domino suo consecuius esse narratur : sbd qnia opefa; c< omm*Bqum habebat, id estvefba et cogi-
Veudituf .eniro ctiht uxore et filiis et
ipse poslmoJum conservo suo rfeiiafioscerittimdi- lationes ejus.
mittere noluil, oniroj» quse sibi a doinino fucrant omnibus quab habei, ut debitum reddat; qhi pef
diniiSsa coaciiis esl redriere. Debuisset enirri con- mortem corporis ab hac vila subtrahitur; et cum
servo nbenter riimittere minora, qui sibi noverat a realu Carnalis suse volttplatis et Cupiriitatis, et
domino diiiiissa fuisse majora.Sed jam verba sacrae B * operom alque verborum et cogitationuni traditui'
in selernum possiriendus; ut per
lectipnis scrialim videamus. Assimilatum esl, in- malignis spiritibus
qiiii, regnum ccelorum liomini regi, qtiia videficet pefuas luens pcenas, divinse jHstiliac saiisfaciaf.
sicut iste rex fecisse dcscribilur, sicln regno cceto- Procidens. autem serVtis itte, ordbat ium, dicenii
rum fieri dccrehim est. Regnum autem ccelorum Paiientiam habe in me, et omnia reddam iibi. Tunc
vocalur eliara iu boc saeculoEcclesta lidelium: qnia se.viis doraino procidit et ut venditionerii, ill es(
dum coeieslem in' terris vitairi pro posse suo dueere dariinaiioiiera effugiaf, submissus oliseciantfo de
siudent, jaro in eis Dominus quasi in angelis regnat. poscit; Ctim is qui pfopter peccata stia imriiihcti
Elpb insigne meritum eorum, tota siniul Ecclesia, tem sibi irioriem, utpoie damhandiis meftilt, litinii- ;
cujiis ipsi membra sunt, appellatur regrium coetv- liter se subdit divinie cleraerittiB,etpei yefafti poe-
tum; licel in ea multi, qui plus terrerta qrialn coa- niteiiliam ac puram animi inlenlioiiem convertit Sd
lestia quseruni, nec iii suis raofibus<adi.iuc Cliri Deunf, pfomittens se iri rStiquoi-reddilurum tfaci
sturii, stcut opoitet, regnafe sittuitt. Homo atitem omnia qtiae debel ilTi, si impendenlem sibi se; -
rex, cui tegnum istud assimilatum est, mediator teiitiam mortis eyasefit. QuT enim urtiversa qua<
Deiei hominum, homo Clirhlus Jesus iutelligitur, de lriateegit emendat, et deincepfcrcligiosc vivit.-pm-
qop alias scriplum est : Horiio qutdam^twbitis abiit riia quae debebat Domino feddit. Misertus duierii
in regienem longinquam, accipere sibi tegnum, e/ tlomitius servi iliitis, dimistieum, eldebilum 'dithhit
tevjetti(Lttc. x«, 1,2). ti. ServasiiumflUerpetebali diiatiofiem, etdorairitis
Qtfi votuit ralionem pqnere cum servis suis, quia inisericorditer conCessit reniissibnem. "R&mtffirih'l
placuit ei requirere in judicio ralionem eortini quqe euui, idesl proprio arbitrio retaxavit, Coriceflehset
-quisque fuerit" operaliis. Ei cum cmpisset raiionem iTirsus' spaiiuni vivendi. Et per (joircessioheraac
ponere, oblalus est ei unris, qui debeial decemniillia pceniieritiaiii, dimistf ei rdebitutri omne cnlparum.
fa/eo/a. Ijicipit ntinc ralionem ponere, quomam sicut Egiessus auteiri servvts ille, "invenii unum decori-
Petrus ail: Tempus est, ul incipiat judicium a tlome tittiiii sttts, qui debebaiei ceriiiifndenitrids. Et lenens
Deij(l Pet. iv, 17). Incipit ratidriemponete, quando Sujfocabal erim dicens :'Reddequod debes. Dum ser-
per infirraiuiis raelestiam ad Ieciiim et ad mortera vus esset in -angustia pfaedictse dislriciionis, slabni
pertrahit liomines, ul ebs de smgulis actihus siiis iu qiibdaminodo ppsitus ante faci0rii* dpriiirii, Seti
jtidicio disculiens, rationem reddere cbgat. Dum ergo qtiando dimissus est, ut' juxta. vbJiihliiiem Jibevi
sic ecepisteirationem 108 pondre, id est ad mortem arbitrii suf borium adhuc sive ^atuin uc^fe pos-
quoslibet per a-gritudinem urgere, ut cogitarent j.airi',D set; turic a itomiiib siio eflrress.atesl, JVbftjiiiiiseniiii
quasi ante tribUnal se esse posilos ul ei ralibnein '- Deus ubique est,inec potest alicubf (juisquaiii bgiedi,
redderent; oblatus est. ei, hoc esf per ministei-ium ubiipse nbnsft. ^ed, ul tiixi; fiiric' egressiis es(<,no i
angelorum ad mortem Coactus est unus qut de&ebdi ioco, sed feiaxaiipne sui sefviis a' dbraine.Vqualfidb
ei decfm millia idferita, id est multorum graviuiri fursurii; diriiissus^^esiarbitrfosiio.'kgfessits aiilemin-
peccaloruin perpetraiionis reus lenebatur. Denarius ventt uriririi de coriierms suh, qui debebal ei cenium
enira numeriis plenitudinem, divinofurii significal deridrids. CbrisefytisisieaTius homo erat, qui Clifisib
manriatorum, proplef Tegis decatogtttn. Milletiarius regi ctiiri Boc servffe pfbpbsuerat; Sed debebdt ei
vero consummatam perfeclioiiem.' Tateinturo atileiii d«}«^^-^irf^^^nois;;-q"iila 'Sl'iiqTiS&'fm
^^cc^tVerat^.^ifn^iStim
diciluresse maxiijiiira inter omniii ponriefum genera. iiyiifias faciferfdo.fcenitiimeiiiriri'dedjfriiJ sijgriflicJirii:
Deeem ergo miltid talenta peffectiPrierii gfavium' pecbaia^quaehbino in hPmirtera cpmtriirtiii slbtftael
nultortimque criiriiiium designant, qriae:pef plena- cemriiittiuidlehta significaniea qusc iii bfetiiiragif':
riam transgressionem inaiKlalorum Dei siiit' facla. (JitiaVsiciitqjfiiraiiias centun_t"_Ienaifibit%i'exi|iSe"st
Et tam gravi debitp constricius erat isle, qui riunc ad compafStioiieni quaniitatis el riumeffM&1S Wfc
digitur dbiatns iwiie regi, Westqriiad mbrteiiiitt liiuii talbrit&ftim; ita qtiiti^iiirilj • Hbflli_W|lfc^
'*'":- ':>•:'::, .<.;• <£&&«*«-: *A J* #
PATROL.CLVrii.
«I* S. ANSELMICANTUAR. 4Rq«_JEP. OPP. t$&ttZ- PAR^SET. ET ASCET. 610
exi^uuj» esl et ra_$uiBad jsowparatjonem eitlpan»» , \ w precibm suts cpram*eo de kis (ng^ihiHLJ^i SM».
qaas mDpum nocle et die ef.&tnguits bons coromit- eft augek possuot inlelkgi conservi. >*jp| erjjm
Umus. Ucet eniin eenteRaruu. petifecuoneiu siguifi- Joannes tp Apoealypst velletangeluro adorar^, dixii
cet, muUo tjuien plewtWrtjpC(*»ftumBiaUonera dest- ei angelus. Vtde ne fecerh, conservus luus tum et
gnat miUepanus. Talentuai quoqjie mm grandMate fratrum tuorum (4poc. xxu, 9). Consetvi ergo strat
superat exiguitalem deuorii. Ex qujbus kqujdo de- artgeh, qai vi.derunt ea qum fiebant a raale servo,
munstrajtur -quod ea jjpjffi nos *n iDeutti peecauuts ei cinfritfaft stuit valde : quia nobis ad ^usiotban»
nagna pt mulla suut< ea-vene quarjh*)roilH_sUJUOS depuuti, cuncla quae facioms diligentcr aspicuwi,
peccan»;exjgua suut et pauca. Et idcuco^i D<MIS k- et de bonis aclibus nostris Ijelantur, de maks ver»
benjler pobts toi^el lanta maja, qnae m pitm conmu- contrisUnliir. Non tamen iri&utia possuut afijci,
mnua, dtmiuu, muUo fjcjljus aos kpunmiuis,Jiimt- quia perfecte beati sunt; sed boc, quod eis m ila
tpre deJpetimspauca ft paria quae y» nos ipst ri.eU- ttostra dispkcenl, vocalur eorum frislitja. Valde
qperupt. Sed i&iesei.tm*uou sje .agereVOJI»U.(/-JII<,H« ergp conlnstatt suu/r iri est vaffte dispkeuil eis quod
epira^ ui dicjuro est, tt.mm.de cpt{servi*tsuitqut a[e- inique lien vidertrot. Et venerunt et narrqjcerunt
bebat ei centum denarios, ei te$ens ^uffocabat eum. domino suo omnta qum facia fuerant . quia ipsi
Tenebat eum, quia nolebal et oiifu-^ere quojl in se >•»(uncla quae getimus, stve bona, si\e mala, re-
peccaverai. Et suffocabai eum, id ejst coangustabat tiiuilianl Dea, ul sciant quid ipse deIus oninibus Tffj9
spinuliicr, et exslingueie iiilebalur jn realu peccau Deri jubeat Tunc tocavil ttlum domtnui suut, et att
m se ab ep commissi. Debitorera enjjn cpnservuiB, tlli. Servenequam,omnedebtlumdimtst tibi,quomum
td cst frjtrem iti se peccautem tenet, qu» non dnpil- togattt me. Nonne ertjo opprlutt el le mttereri conseim
ttt et quod in se peccavii; sed roemorum injuriac tui, sicut et ego tui tmtttlut sum ' Ingratura servuni
quara ab eopassus est in corde suo reservat.Queip Dorainus rnrstim vocat, et cui jipse misericordun»
et SHlToeat,dura Jtmmam ejusspiriUliter strangulat, (.OBseculusa Poramo miseien conscrvo nokiefit
et opprnuit, atque coaagustal in penculo peccaii, arguit, cum iHuro, qui perccptae a Deo indulgentia?
npit tJ|B|ittep^ei quod in se eomraisit, sed aHigaus tmmemor nolait indulgere fraln quod ia se pecca-
eom in culpa. Redde, utquit, quod debes, »d esl jam verat, ad merlem pef corpons infirmJtalem revocat,
nunc sine mora persolve mibi rectum de ommbtts «l sit adjudicium. aiqucpeccaia etiain illa in ctput
injunis quas mihJ fecisli. Et prqadentconiervm ejus, ejus denuo rephcat, quae _»ibijani fuisse per pteni-
1ogabat eum, dicens: Patienttam habe m me, el onuna tqnturo dtmlssa gjudebal. Judiaum emm sitie mrse-
teddani /tt>i. Proctdens conservufejus, logubal eumt , ticordta illt e«t non [ectt muencordtam (Jac. ti, 13).
'
quia kumtliterab eo saltem dilatioitem postulabat, di- Unde el subdilur : Et irauis domnitis ejus, fradidtt
ceits. Pu__e«'ramh#be, id esipatieater eaispecUt) e, eum torloribus, quoadusque iedtkiet uriiversum
et ojp^icjteddam uht, hoc est un|vpr,sa quaem le pqc- debitura. Qui emra frairi indulgere noluit, sed eura
eayi eiuendabo ubi; et beue demceps uie ergo le ba 111careeiera pio debilo ratsit, merilo ipse indulgen-
bebq. IMe autetn nolutt; sed, /jpjtf, et m>su eutjt tn ti.uti qu.ira percepcrat, aunsit, ei 111nianus Wtornn»
carcerem, donec redderet debtlum. Nolutt conser vura veuit. Naiu qulsquis hominem ad ihiagmcib Dei
suuinpaiienief e^specure utpogsel eracndare, irolpiJ fjtluni a peccito uon solvil rogatus, setf obdora-
induciasilli concedere^sed absquereveieiilia domiiu lioue uieutts suae, quantuin m se esl, Urtareo cat-
sui abitt, et tmsit eum in catcetem. Abitt, hoc est, teri puiiieiiduiii tradtl, beofeslodiliriis, et eamdeh»
agpstataudo et 111deleriora retrorsum eundp, pei- sihi riaiiui-UioneiiiTnduiSiUiitpracquiril Iratus est
rextl ,ef mmt eum Incarcerem, donec reddeieldebt- ergo dommtis e/as," wesl aspcrilafenijusU! ultionis
tum, i'd est, quanlum ad sttae volunUtis malignara 111eum excrcuit. Non eium in nsilura sua Deustrasoi
obstinationem demersit eum in tiifernum, dpnec potesl, qm semper tr.tnqjiljlus et iiicOmihtitabil*
pro culpa sempiteruas persolverel pcenas. Sunt permanet, sed traiui videinr eis auibus \iiuficfim
enim nonnulli mallgnae menfis liomTi.es, tjuorum ] >reddit. ltl<.oquevindicU ipsa vocatur cjtis 11a. Ira-
lste tervus imaglnem tenel, qui gravium peceuto- lus itaque tutdtdit.eum lorionbut, hoc est malignis
rum quae ipsi. perpetraverunt iranieiuoies^ si el Spiritbus, qui lo^qucreul eum 111uifernp, quoatt-
leviter culpa fralris in se peccantis offeiujanlur, iu uiquq redderet umverfum detnlum, ld esl sfne line-
prorunripttnl,ul, quod riictu Iraditus nrevecabililei Tucrit
tanlam1 obstinalionem
» t'i-r<~ > « Qmsquis enim semel
quoque iiefas est, oplent futiera suum aetenus ciudelilnis .tiigelis, qubrurarfoulcium est reprol»w
aHle periie supphciis, quam quod 111se peccaverat, lorquere, nunquain uUenus valefdebtlum reddeie :
laduijjeAiit. Vultntes qufem cwtervite)utqumfiebQnt, qu(a
11011poteslp^r pcenitentiam el opcfa t»om»qtioit
cpjjirtsfati «atif valde. Et venerunt et n^traverunt do- male gessjt emendare; el propterea semper cbgillir
omma qum facta fuerant. dofnen» ejus hoc poenas snsfinere. Ad (pfld autem TtaecparaTJotateB-
m^Oriuo
b»ca sacerdotes et religiosj vin wleiliguntur, qui datj co isequentei Domuius subdendo mariifesUl:
Pulet ineuscmlestts factet vobis, ti niin ttht-
w$f*tet ^ea qum nequiler jn fratrem ab eo fiebant, Sipef cordtbus lesiiis Sicttt
t&nirvtali.stttjii valde. Ei venermU, et narraverunt teniis unusqutsquefralrituode
eura-
htjw tmnia dqmmotuo ; quia redueruot ad-cor sttmn, auteun a servb cuncu quae dnmserat repeli&,
ifle
0. M «vi»e espspectui uitcnftenles, conquesii smit que, «tm non posset redde,re, damnavit, quia
»321 •.-*' . HOMIIM-ET EXIiORTATIONES. «2i
conservp suo diraitlere notuit; ttc et Palet meuta A quisqiie eoruin ntagis ac niagis purgari atque raun-
quoIibetr«x yobis ifewm exigel quidquid. illi per pee- dari jtigiler satagit; sed,impleli non erunlex toto,
nitenliam dimisit; ilie fratri suo cuneta quae in se nisi in fine saeculi. Finis tamen sseeuli est unicuiqtie
peccavil ex cvrde non dimiserit. Ita vos singulos lipra obilussui.etquimunriatus a peccatis omnibus
Pafer metts ad juriicium revocabit, et qnae miseri- in obitu suo reperlus fuerit, impleii tunt diet pur-
cordia fkxtis priiniim dimisit, repelet, vosque tor- gaiiouh ejus secundum legem Moysi. Nam quarira-
toribus angelis tradet: si non temisetUh unusquisque ginta diebus secijnriura legenj fiebai ista purgalio,
fratti suo peccatum omtie quod iii vos fraler ille et quariragenarius numerus vel , spalium quod
cowmisili; et remiserifts illud non siroulatorie, sed esl usque ad finem ssecuti , yel tempus vitae
veraciter de cordibus veslti*, ut- non remaneant in uniuscujiisque noslrum significat. Expleto igitur
corde cum temisetUis illud ore. Non Umen per fali qiiadragenario, inipleti erurit dies purgalio-
seipsnm Pater liujitsmodi judicia faciet, sed per Fi- nis vel Ecctesiae vel cujustibet justorum. Ita enira
tium:qiiia, sicttt Apostblus testatur, Jiidkabil Deus lex loquitur .: Mulkr si suscepto semine pepeterit
occulia homimm pet Jesum Chtislum (Rom. H, 16). masculum, imnninAa erit sepiem diebus, juxla dies
Idcirco de cordibtts vesiris remittendum est fratris " teparationit mensirum; el die octavo circutncidetur
peccalnm, qnitr judkabit Deus occulta hominum, infanlulus. Ipia vero Iriginta diebus manebit in san-
ne nunc in occultis cordium noslrorum latere guine purificationis sutc. Omne sanclum non tanget,
illud viricat, et tunc maiufestam pro hoc riamnatio- nec ingredietur sanctuarium, donecJmpleantur dks
nemiuferat. MUericordiam elcliaritalem erga prpxi- purgatibnis ejus (Lefif. xn, 2). Et qu_e est.ista
mum habere siudeamus, remitleiiies ei misericof- mulier, nisi eiectorura Ecclesia, vel praedicatorum
diier qnod in nos detiquit, el puro corde ilkim di- persona? Haecenini suscepto verbi Dei semine parit
tigenies, ut et nos sirailem vicissiludineni a pio exeo roasculiira, itl cst per pr.-eIfcaiionem spiritua-
judice nostro consequamur, qiti vivil et regnal in liter gignil fortem et novuro populuni electorura.
sacculasaeculorom. Amen. Dies quadraginta purgationis ejus, qui ilividimlur
HOMILIA VI. in seplem et liiginta ires, si separatim exponantur,
lii EVAT.CELICH SECiiNDiiM LtCi_M: Poitquam impleli possuiil ob cpiifirmaltoiiem bisidipsutti significare,
'tunt dies purgalionis ejtis sccundum legemMoysi, quod conjuttcti semel significant. Narii tsta mater
tulerunt illiin in Jerusalem, ut shlerent eum Do- cum sua pro!e est inimunda septem diebus, quoniam
. mine, sicul scriplum esi tu lege Homini: Quiaomne sahcU Ecclesia, vel prsedicantium perspna, cum his
masculinum adapetiens. vulvam, sanclum Demino _ qtios in fide genuil, non est absque aliqua sorde
rocabUur. Et reliqtia (Luc. u, 22). peccali tolo tempore praesentis vitae, quod septem
Pracclaram ktijus diei festivilatem celei.rantes diebus agitur.. Videt cnim aliam legem in membrit
gratulemitr soper beneficiis in ca nobis divinitns suisrepugnanlem legi,menh stiae (Rom. vu, 25^. Et
eoncessts. Nam neqne Yirgo, quae de.saricto Spirilu inrie manet immi«ic.a,;'ti.T(a dies separationh men-
coucipere digna fuit; neqtie Filius, quem ita genult, strum : quia sicut menslrua separalur a convrntu
pargatione indiguil : sed in eorum purgatione mtindorum in diebus imraundUiaesuse, sie et ista
nostrara pttrgaiionem Deus pra>paravit ac praefigu- separatur a coaventu angelorum in diebus moriali-
ravit, qui mullis sordibus infecli mulvimoda purga- talis suae.Menstrua enim aliena carne non 170 tan-
lione indigemus. Quac igitur de Doroino nurtchisto- gitur, Sed fluxu imiriundiliaesuae polluitur; etsigni-
rialiterin evangelrca lectionc' narrantur, de nobis ficat ariiinam quae non actu, sed cogilatu sordido
spirilualiter intelliganlur: quia si inembra vel corpus lateriler inquinatur. Sic et sanctoruin Ecclesia, vel
ejus sumus, ipse in nobis est; et quse rie nobis fiunt; elecla aninia, riuin in carne peccati vivit; quariivis
et de iUorecle fieri dicuutur. Nam et corpus Cliristi, non opere, tamen cogUaiiotie peccati multolies sor-
^uod est Ecclcsia, vocalur Chrisltis, Aposlolo rii- didaliir; et irieo lienloriinrsocielateangelorum adhitc
cente : Sicut cotpus unum esi, et membra Itabet 0 iudigna judicatur. Oclavus autem riies ; in quo eir-
mulia; omnia autem membra corporis, curiisint cumciditilr infaii;nlus, dies esl baplismatis, in qno
mulla,'unumcorpus sunl : ita et Chrhtus (I Cor. tieopbyltts quisque exuitur; labe priirtae gcneratio-
xn, 12). Unde patet quiasimul universi fidelescum nis, et ascendens de lavacro fit parliceps resurre-
Capite suo sunt Chrislus, quod et ex mullis aliis ctionis Chrisii, quae die oclavo miiridura illuslravii.
Scriplurarum locis probari potest. Cum ergo de Nam proplerea diem Ocfavnra, quo parviilus ciicum-
purgatione Ghrisli toquimur, ari illam ejus partem cidilUr, non ad teropus aelernaeresurrectionis om-
qnae purgatione indiget referamus, id eslad CPrpus. niurn, sed ad resurfebtioiieiii Christi, id est ad ba-
llaqtie vcl ad corpus, vel ad quodlibel meritbrUm ptisirium cujuslibei noslri relulimus; qiiia ipse par-
ejus mystice referatur quod nunc historialiter rie yulus,postquam erat-cireumcisus, non ingrediebatur
capite legilur : quia postquam impleti sunt dies pur- sanctuarium nisi impletis diebus triginta tribus;
gationis ejtts secundnm legemMoysi, tulerunt illuni iri sicut et unusquisqfre iioslrum, licet sil bapiizatus,
Jerusalem, ut sisterenteum Domino. Dies enim pur- non tamen superriae beatitudinis lemplum ingredi
gationis populi ftdelium vel Ecclesiae, id cst corporis vatet, nisi ttecurso mPrUlitaiis Titeespatib, qiibd per
Cliristi, iinpleiitur quidem quotidie, dum uiius- dies trtiprita-tres designatur. Tptusenhu-hichuriie-
 m S. ANSELMiCANTUARr ARCWlEWC^. PilRSmt&- PARjENET. ET ASCET. IfSft
i%"ex ternariis consut, et fidei tempus signiflcat. » wi* neverst<ffittiros itapurfffcatet, fif arfhgic »jfe»-
Cfiffi itti^tfiiurbTfd^^ rittm perveiiii*(Ijgnosfafeeret. Ipseentm, n^stipi'5»
mtri&ihaf&'tiii:|[AiigiiJii<i;p#®ci#hts ^fe^^ttll dictuin^st.aiit Virf» maier ^ns, pbfgatoSe *»»
; e|^it*itqiiia*SpWttir»ancimji^itt
#J__ii^8'T^*ligfifi ^^(i^i:^M^sj^^f ^:! rlficaverat, ei ille Jam iniiiirtam in ejus ttferb eair-
pdtMtextPt^mundarr-a^ghinepurificatibnissttae, nem sibi creavU, utper eari»efliciai suorum cirnem
io^t^ip^^^*^^ rittiieii;e*'iia ita mundam ut suiit anf li : sed et animam ibitam
sanctam • assttmpsit, ut
'.piiim!*!^^^ per eam reddet atiknabtis
TifitfePsaifwlstr* fti»^sii/tctt&ifBf iVco-ispei;(»/HO omnium sttorom illara sanctitalem qitae uianei in
wiiifs mm-fP*atnis"tiMi?*^K &*kmti&iJVpn angelisi Sed qttoniam»ipse iti suis est, quod agilttr
f&min&fiiiti& ^"ie^f^^diM^WiiM^iM de stits, irt et prsetBisswmesl, dieiioragi de ipso,
fttm«^EeetfW; ^j W*#i#d<^Tiii;i^ qnia ipst*urit eorpiis ejus. De quo sciltcet corpero
gfibatiesws^Si (teerimiis^ia p^a/wm »rft»%a»e- suk}iiHgltHr: fi ui darent hotliam tetuntlum quod
mus,ms ipwi sedridmus, etvefiiaiinnobhntm est •dietumesi in lege Ddmim, par turiuvum, ditt tlvos
^dmt^f^i^is^-iigo qtiia omfies tpii tn carne p^4amb^rimmimiritetriritiliukinJe
peccati vivuiii1,pewati sPrdem ad punim exuere non & Vt sistertnt: eum Ddmino>';sictit disseruimus; « m
possunl. Dride «dhdc<!de ^lMa-^trtfytbdtttfft darettt hotliam pro ed,}Uiiaiii:quoddiciumestm
qria o)«»e *(weH«m«ort tS^e*; iihiil -videlicet per- tege Domini, far turturum, M est, parem eastkateiii
fectr^msefMiT^^sf|- qned bilb^^ 'tft^etti; »«»fst^re- corporis e* anknae c|as, autduot puttoi columtritum
dieiitr sarimdriurii, Stibaudilnr patfiae-coelestis,- (/o- (ieril. xit, 8), id efetcarnis el cordis ejus patien-
neci.mpteantuiriiet fi^^^i^^»dit7iiV^; tiara. Tttrtur^ enim castissima avis est, -ie*ifivo S^:
i<*<<i6tfd»iH)c=«^i,t^^ morluo soeib indissPlubilem fidem cdnservaiis: ce^
iirtqwopurgfttttf'itssiditfe^ s^-pet^saibiito-^fga- lumba^ero fdie et amaritttdine caret. Ideoque par
tkmlif>ilttpsei»"11^**«itea^SSfta*.'^a^^^nl^ffMSJiegi,«t turtHrum desSgiiat castitatem ittteriofrs eH.xterioris
tanvpotseVeriins iBqiiinaiio, qdktn iriirritiriitusspi- horainis; zcduo colitnibatumj_tr//i,patienliara fonis
rUwsilttfmano gerieri pef *Evaih;irifudit', tit b* tbtP ostensam et intns in mente servsilam. Offerunt ig_-
ptirgari neqtteat, rirsi eum Vit* morUlis ant s;f(itfli tur angeli /ws/iam sec«wrf«mlegem >,U est:$n* »_•-
lerntinus adverierit.: Sed -sieW p^ ^am'Teitit H»-» /ttrttmyvelrfims pnWos*o/»mfrantm, pro ssnctorinu
qttittafio £ sic p*f-; M^fiaS»«f«\ieftiti«' eiitBiTdirtio. popiito', vel pro quolibet eleclo, quem exhibenl Deo,
fti»e autent erit piwrgiitiPitiSef leswundtM*»»!* pet* r cam merUa casiitalis ejtis qiiara corpore fet corde
fettio, cnm justi' irt resttrrectione trturoplwirtes servaWtvaut patieatiac qttam inhts el forisctisio.li-
dreerint>.UWdst, mbrtwehieriiiotttatUbf^rtjdcti* Vit, repraesenlaftt Dpntino. CasfUas rero ttiagis ad
tmt^us^ Axtoti&#*iM-m<tf®typeiWttm»mijt Cor. cortfessores, et patienlia phis jwrtinero vkleftir ad
xvv5^f 58). Talihus haqHe iriffriisimplentur dies martyres. Etquia Btillus eleclOFuraesl, quianl iit
pttrystioiiis popttii Dei, secfittdutti iegem Mpysi.'Sed Ptdine cpfifessorum, attt mordine Bfarlyn»» not»
<>_um.</i««fsp. *f«^^ cpmputetur, ideb ad kostiam popuii Dei sufflcit par
e»mangeli m supe^mierusalem, v»LsisUnteum turturom, aut duo pulli cehimbarttm. iW psi^. s .
Doniitio^ mansunim HM-;pepeniiiter (ioram ^o* Et estei columbamm polius qttara pef toluBHws hoc
hocflet;rMr«pf«mfc«^t» tefjes-fK»ft*w: qnia, omne loco patientia destgnalur, quia' qui sicut oporfet
masculinum adaperiens vulvuni, tanctum Domino patientiam cusiodiunj,, iu apud se parvuti et Mfimfi
vocabUur. Sctmus enim <quia tex spiriUiis esi;et sunt i et majnres iriimBdo jugiief croscimt. Totun»
spirilakler. loqueas spirkalem vulvam signi.tcal, et ergo simul popukjm electorora compleu geBerali
spiritalem maseulum. Ilie riaraqne, mascuius est resurreclioiie deferent angeli gaudentes in s«»?ernam
ibrtis ac noviis electofum Cliristianorum populus1, Jerusalem, curokosiiisbonorumoperum, utsisUit
vel auusquisque eoruro. Et quoniam Ecclesia ,-se- P eura Domiito; et ab asceiisione Redemptoris noh
cundum kaiain (cap. xiv), diu slerilis-fuem; iste cessaverunt eum iii singulis, cui migrant, illuc de-
populns ex ea, spiriuliler mscensyaperuil viflyam ferre, qttando imp/eU',*«n(rfwspurgationh cjtjusqne.
ejtts., id est geiiitale seejjJtBW i»?sktS4'Undeneffio EteccehomperiilinJerutqlem, cui mmen Simeon,
talitw anlea:f»aUisifiier»»..Otww vero significat uui- El-hdmoisiBJttsiuseltimorattts,wspeefans coutola-^
versitalem : qnod hic pomtitr ^ cum dieilur trimte tionem Israelj et Sphitus sanctitt erat in^eo. Ei. re^"
masculinum;, qttia popuiusjste calholieus est,- et spontum acceperat a Spirijyt.smclonon visurum se
omnes eleoios in *e canliwR.-Hic ergo spirjlatfti» mortenh,'nisipriusvidetet€hrht»mDomiui. Mveni
Eoclesiae vfilvam, sicut dtximus, aperietis vocabitur injpiritu in templum. RompJste stoicimn Israelitiiae
saiiptus -»Di)miii<^, idest vocabuktm «t iaudem san- gentispopuluro;desigi»at, qui advenlum Reden^tOBis
ctiUlis jn rcgno supernse beatiludinis oblinebit.; ut diulius exspeclavil el ab eo de miseriis exsilii tafjus
in omiiisanoiUatebeatissenuatusangelis, perennUer liberari speravit. Undeet Stmeos vocalur, quod^t
sssisut coiispeciiHgloriee Grealoris. Et ideo£bri- atui««»utrhtitiam: quia pppu.ps itle fideji? trisi-
stusfBominos,,«t, sanclissiraa -ipsitisgenitrix pnrga- ttam expulsionis sttae (ie par,idiso, et aniissjmtis.
tionem l^gis observavit, tit -omnes (ptos meinbra seternaUtu^ bonoruui per Sirpturas audire consuo-
0$. . HOMILWIT EXfl01tf.>/riOO^:S. , 626
\erat; bleoque sypei Jns. cgnso/a/io-i^j»l>di*in,il.us A »?si,<ti»*(elligej.edebem.ns
Ja npvpcredenttiHO populo,
sibt veptujram, exspeeUbal. Alia.-iiiteipreUtio.Sir quoniaoj, Ecclestg ,ftsna,rpu8,eju8+ ef fwm& saucu
nieouis est, exattdt.io, qtu* popoJus, Hebfseoiui» membra^ipsms :,ideoque, quod de oapiWrnarratur»,
esaudit_e spl«bat Deum jubentem^ ut IJeus eujn de cprpoce^vej merajjri^. IJUUC, inle)ljlgaturaAd hoc
exaudtret oraatem-: W>ttentat est «unc senuo JUSt enim spt^m el, quodopse 4i*turu?eBi>k&wd itjn ex
Ue decu,»?arieejj-S?rprop.ler quod et home t.tsiMif, mpntmistnpts fecjutu, n\tht feptstts (^allhn xxv, 40)*
qjiia uti .raUone uov^erat IU cogntlioue djvujorjUTOt, Ijjjque puqr Jetus sic uuuc. acctpiftbu.^^dicere-
et m exquistuone evas.oms lujjus nusejwe. JEt lyc tuf, jioyellus Cbii^tiangruii^pujps. Se4 qni sunt
eral in,Jerusukm, hoc e&l tn civitate tnagpt rggi?, parentes g/us, nist ang$lit l&m§t ipsi^uatpJam
pejquajn jurare pcolubemus; iutmuie. Dci, qu_e spjrilaks consanguuulatis parjnlelam se demon-
est Eccles a. Jerusaltm eniro el ?upent_e hgalijp- slraiil babere npb^aum» ujjj^npsfralres suos in, Apo-
djuis regnam, ut supra duiimus, sigiuJj&atvet E§- c.ilyps>ivqqant, «Jj<;endo«ji^Kyecft+sftt ^tne^sator fra-
clesiaip justofura^ adbac ia ,terns peregrinan- tium nQtlror,ftmifqtuacc.utqjfa( tl(ps apte^fmspectum
tiitm. Ia Itac cj-gp/e,ro*a/em, hoc est XBluuueco De^n&stfi(£P9§>^fu, iO), JfI^g^fj_^«<J»«i,inducimt
171 li^ekum^ erat lamdfu popphis *»3ebrseorumfc noslrgm pu»^»^mh$t>ulei 6upe(:)us^cjusaluja esi,
qupitdq puei a4 IgfJJpltuji porjabatur,. hoc esliii'^<•*iii ccelpsU-»saactuarii leiiiplti.ra^vel ^n otutu smgu-
exordijs apostokcaeprae^.catioius, quaiti'o,.perCiiri- lortjiii, yel.m lesurrectitjiie .ptupiufli. .E^ lioc ulfa-
stjun jgale&cio ccelororo in..ressu;, novelliis Chnstia- ci^ntseeuj(((!tm(CoiisH^4f»emlegftpt? fQ^jjmarUu
iiQTtimpopulus m suis, qui de koc sacculo migra- lftgis..expteia, purgUj^tje pjses^nUJJl cum„hJ)oroim>
bapt, deferebaiuf jaro illuc per angelos Nam eleclus qum bonotura obLi,iippiJui<ii iperjipjtuin.<.V<f»?u Pfl"
t!b Behraeorum populus tantliu perseveravil, donec wifet inleUigi.f^suift sancjj, prae_li(^a^ qtu quo-,
g/aiia Novi Tesumenti per novos doctores ubiqpe uiam in Petro clavjes regitj-cflelqr,ujjj acecpertiBt,
pnedicari ccepissel, et muiii credeijtiuin palriam speruuu illitjl no\a fulejium 8opuJo„e<Vii|.lietnpliim
jDiernsefel.ciUljs. transitu beat,o inlrarenl. Etjwmo ejiisdem yegni ccejestis epi J4iducuut*.j(liuiiabsoi-
tste, per quem mysiice poputus ille sanctus infelli- \unl eumjet beucritcuut .Alimfi rpjjanl ,ut liuic rai-
gliur, jusius erat; quia idem populus Deo servjens, gj-ans ilkc suscipiatur. ^J koc ag,unl ij^rnjipi I^s
quae DeieraQtDeo reddebal. Juslilia emm d*t uni- expleanl, qma {qjtiei ep.m suis.ora<iftujbns tp-iljuii
cnique quod soura est; ei Dei est huraana nalttr.i, bejlitu^i^js ^nclHJ9riuni)inriucup},j_tt<Siiyi; |iy».^cic-
utejus voltinUti deservtat, ideoquc juste agit oiuiiis W^ &$e%4k*ll1&J&?l>>us i/«««'W'« * S>*l'l<li.
borao qui ohteniperal Deo. El tintotatus erat jpsc , i^Jtt Z)ominolvpu^» ^nWMrHUj^jiis,. Potest
o^i^i
nopulus; qu a vel^l.moi-eipgig, vpl Uinore chiriutis etHii\pv^e^^lp, jqgt JHIfajplw^dWjitpr, i|Ipsnuiic
Deum roelueb il. Sed et couso/aflouetrtfstctel exspe-.. stjjnjncjre,, gju ad fi,Jera \e[uenlesTji1Ec(.le§i^ui m^
clahat, qma sollicitus praestqlabaltir it|tef pressuras (Jficuniur, Nara et lianp ii_ulucuo_\emsic agunl satt-
bujys txs.ki quaade popalumsuum Doninus ad- cii Pjtieti, q» eqrtsutjlqdinem Jegjs o')^r<<iq>ii;qiu4,
ventu suo consolan dignaretur. Nain et Spmtus s>m- e\ple.a, jiii baplismo purgattope, intrp4ucunt eos ail
ctus erat tn eo, quia jiislific<_riper legem non v.iluis- sgijclp^i altare «msecfandpsvictimadivifiaeeuclia-
set, rusi occulu saneti Spititus gratia perCIuisti usliae. Ilaque duiii a suis pareniil<us, itlLestab augo •
liileirt eura justiflcassel. Et tesponsum acceperal ai lis, vel a j,raedicaioriljusi lempore fulgenus evangor
Spiritu sancto, non tnsnrum te mortem, msi prius vi- l.i novellus fidekujn populus, quasi puer, ccapisset
deret Christum Domim, quia hoc ejUs destdei tis el. m suis quide Itac lucemjgrabant, si<;utdisseruimus.,
orationibits coeleslis inspiratio revelaterat qucd Tni in supernae sanciilalis ac beaiitudinis iemplutn in-
lnle \ictnrus esset, nec mortcm perfidiae siibiiiirus,, duci, vel in tus qui ad fidem vcpiebant, jn Eccleaiain
doncc videret iu carne praesenlem Deura a Dco praei addtici; acceptt eum el ipse Simeon in ulnqs tuat,
suis parttcipibus unctum, qw participationem ipsaroi koeest el ipte religtosus Ilebraeprum pnpulus uliiis
e! in Tocabolo demonslrarent, ut a CBrlsto Cbri- o[ (lnniatis amplexus esl eum sicut djlectissimum,
siiani tocarentiir. Et-Venit in Sptrttu tn temptmi; ; Aniplevio
quippe chanlatem, et ulnte fortia. dm->.
qiua ijuo omnes jusfi posft resurrectioBem in stusi guant opera: ideoque in ulnas suscipere, el robustis
corpoiilms venluri smit, itloc ipse spiritu per con-• openbus dileclionis ampteclt. Taliler ergo suscepit
terapljiioneui et proptietlcan» vistonem frequenter. eum tn ulnat tuat, hoc esl m brachia porlans eum m
venit, intrans, scilicet in sanctuarium Dei,!ej intet- lortibus magnse charUatis operilius :. ef benedixit
iigens.iti novissiraa. >::\A..^ Deum, qtii sibi prjesenJeai .osttji^ral novaegratiae
Ercam i»rft.eer«n<:pBerum/es«mpat%>ttes e;'nr, uil popiiluin, iiigredientiii jugiler regni COBlesiis Jiabi-
facerenl secundum.consueiudinem teyis pro eo, eripse. tafejtiiiS, M «it ? JVi««^iii*fesf!J^st #tla«n gra tiii.m,
«ccepiieumin ulna* suris.et henedixitBeum.EtdMi: • <fiiji^;;ife»jiij_e,:iter»Btt
Suiic dimiltiitervutri ittum, Domirie;:secundumver-.- de efgdiStulSVip«^iBtttis» iexsitii me;qhiiiUblegis ser-
bumiuum inpdce. Quia viUetuntotiiii meisaluiare » T.ftutep^eBaftyttt^am ad Scribais5tiaWtatioiiis pa-
tuuni. Quod parasti ante fackmomniuni populorum:. friaiu inpace transeamj; ligate^i^W'tiMi»i^&pkseuin
Lumenad revetalionemgenltum, et qtoriampleijh tHter niortis priiicipe, secttndwmvinbitmj^dM ijiiht dl*e-
Ura(i:Pueruth Jesutn;]nita qttWWjfcribrtfaetattim L ras de adventa graiiae. QUia ecce }amvcl iw s«e,:veliu
6tfc S. ANSELMI CANTUAH,ARGiHEP,Wff, PS»S Ifc^fcAfLENET. ET A9CET. «®
suis, videront ocafi tnet, Domine, salirtare ttttim, itT I Religiosr parenfes Salvatoris, j'fffU prtficeptiufi fe-
estJesura tmrm, qtti. salularh&weSalttttor iriferpre- gts-per singulos amimibttnt in Jerutalerii-ultegem
lalur, et qtti missns est a te raundum saiivare. «2««I audireBt, sacrifici^ participarent, sotemtiitatitm»
scilicet, sfl/Kia«epara»/i arile fademommttm popttto- htteressent, et: ejrts adhue umbra serriebanl ettji»»
•um, ut ab omtiibHSpopulis qui sunt in orbe, videri vetiuiem teuebaitt. SigniftcaFbantauiem Jml3eos,e*
facias ocuiis fidei Salvalofera mundi. Parasli, iii- qtiibtis carncm Doraiiius assumjKit, et qa* veteri»
quam, eom trimeriad tevelatioriemgenlium,xii splen- observanliae lituin j'«giter custodiebanf. Ipse rero
dbre ctariiatfs ejiis ftigeiiluf tenebr^, quibiis vela- mystice dnodecin» artnorum factus est, qtiando ei
bantur icorda genlilium, ne!illosifarentur jdivina praedkatio ad hoc usque pfofecii ut dtioiieciiii apo-
cngitaltone : et ^6ridriiiptebir'Utm'Iirdel, ut ipse stolis cotitmitteretnr, quiper eam quatuor orbispar-
sit gloria: piebis IsfaeUtlcae credentis, quae semper tibiiS rtbtitiam stimtiiiBTrinitatis intiinareiit; qnia
tua fiiit.M_fgrtaen»mgipriaestilebraeiscredenlTbiis, rtuodecim .SBtit ter qnatuof. Et tunc parentes eju*
tjuod ex eProm genere carnem assnmpserii Deus, secundum censueindinem rfrei/es/f ascemfcrunt Hie-<
quiet gentes per fitfbmsuartl iHiimiiiavit, diceris : rosolymaift; qnia itidsei secuitdum irioreiit festivae
Egolux i» mdndritriventiM dtkriii^dredHfriWii exsuiiaiionis, qiiam sgnnt qtii ad Detim cc4ivcrttlii-
iri ienebiUriqri maneat (Joan. xii, 4fop 0n ite phl- ^ iuf, prdtnoti sunt ari spiriiualem scnsmn, et vene-
clier Ecclesiie mos inolevit uifideles in hac eelebri- mnt per ftriem ad Eeflesiam. Tanderaqne, Cbnsitm-
ute cPreos sive eandeIas.efferaitt.TJSaifiqulai Chri- maih diebUsei eompltta sotenUiilate, cnm fe</tre«r,
suis hodie in letnpft. est oblatus, ipsi mystica 1obfe- remansii piiet Jesus ih Jentsalem. fiirie entm Jnria_o-
tiorie sua hoc, ipSttin repraesentant; diim siflgnlis rnm sofemnieates eompletse setit, qiiando Siilvatore
fecunentibus annis atf dem-um Dei cereos in hacdie nostro a meftnis resttrgente vctera iransibfttlit, et
portaitt. Cereus enim,'vel can_it.l&:, Ctiiistuni s.gni- facla surtl omriia riova.Et ttiric iiicredritis if^daMfutif
ficai; Et quia unusqnisque devotiis ad Tiaiic solem- ad ea qtiae retfo sriiit redetiniitnts» teriuristt prier
nHatem veniens, Cliristum luineri veroirt afleN in JesusHn Jerusatemt qtiaeyftio paeit inliipi^elatftr, et
peetpre, ideo convenienter cereum praesenfai in Ecclesiam designat. Uritte ei dicftnr : Factdt est xti
oblatione. In cereo quij.pe tria offeritnitir, cera, pace locus ejus, el Itabilatic>ejusin Sidri (Ptdl.-cxXT;
lyclinus et Hamma : cera^ quam apis Virgo coiifecit, 2). Hob aiiieiii parenies ejus,"'td est Synagoga el Ju-
significat Cliristi Carnem, quam vifgo Maria geniiit; daepfuni populus, nori eognoverunt', sed euiti in co-
interioraulem lychnus, aflimam; ffamma vbrp stipe- miidlri esse existimahles, veneruntitcr dxeY,pier qriod
rior, divinilatem. Nec irtveniri afiqtiid in Creaiura ' , intelligitiir tempus, quo pbst resiirrectionem ejtii
' riondura se
potest, qno congriientius significareiur Christus.Sed cognbscebanl errare. Csect eniin secui»
et hoc atiget deciis feStivilalis hujtis, quod ad earti, adtiuc eum esse piilabant, qiiein jaro occideranl, et
prout deeuH, viersa est gtoria raagnae processioiiis diceritem audierant : Eece retitiquetur vobh domus
ilRbs; qtairi' ih isib merisej qoi Febrttarius, idest deserla (Malih. xxm, 58) : el iii Psatmis : Eece
purgaloriiis dicilur, agere sotebanl Romani veteres elongavi fugiens, " el mariti iu soiiludine (Psal.
anno qbiiilo ciVirafehiliistrantes, id est circumeuii- uv,S). :„ '."'.'.,,.
tes; ei; tit puiabarit;"Wpeccaiis (jnaeper quinqaeh- Requirenies autem e«nt inter cognatot et noios, et
nhini ittud comhiiseraiit, purgaiitcs. Luslrare enini, non invenienles, regressi snntinJerusotem, ieqaiten-
ct circuire sigiiificStet piirgafe. Ei bsce nostfa fesli- tes eum. iloc tunc spirilualiter completum esl, quan-
vitas est purgalionis, ideoquc corapetenter ad eam do post Chrisli passionem quidam Judacorum cqtde
translata. est processio pnrgalionis, quamvis longe compuncti veneriint a<I apostolos. lloc enim fuU
(lissimiliter fial a n,,bis, qiiarii fiebat ab ethhicis. Et quaerere Ckrislura, el redire itt Hierusalein. E(.dixe-
leciio igiuir evahgeiicai, etiestivitas, et tenipus ejus, runt : Quid (aciemus, viri fralres ? Quihns ait beatus
pHTgaiionem significaiil itt per hiec annia nos, qui Pelrus : Potnilentiam agite, et baptitetur unusqiiisque
pufgaiibiie rndigeraus, purgafi racreariitir coope- . ) vesirum (Acl. v, 38). Hos igitur et crclcros, qtii iunc
ranle Cliristi gratia, cni cuni Patre et Spirilu san- teroporis crediderUnt, signilicabanl parentes Jesu;
Clo onuiis lionor et gloria, et antequam raundus qiipniam sicut il]i ignorantes eum perriidcrant, iia
esset, et' nttnc, et " ' iri oriuiia ssbcula siectilortim. el isti ignoranter eum occid^ranl. Si enTmcagnovis"
Aniei'. .' . '...•; senl, nunqjiam Dominum glqrim crucifixissent (I Cor.
"' '""
172 BO»HUA VH. ">% ..' ., . .;?.... ".
Et factum est, post triduum inveneruni illum in
IN KVANCELIUII SECtJNBitB Luctii : Ibojil pareniet lemplo tedmlem, in meiio doclorum, audientemitlos,
. ejus per omnes annosJerutalem , in dk solemni el interrogantem. Posl triduum in templo Jesu inre-
. Paschm. Et cum facius esset annprum duodecim, nitur; quia posl resurrectionein, quae die tenia
. ascendenlibus illh in Hierosotytnam secundum con- facu est, ab his qui eum qtuerunl, in Ecclesia repe-
, sit^ijdijiem diei (etti, consummatisqtie diebus cum ritiir. Ante trjduum enira nori inveniebaiur, quia
- redirent, remansit puer Jesus in Jerusalem : et noo Deus^ jsed lioiuo lantum ab hpmmibus*jiiitabai-J'
non eognoverunt parenles ejus. Et rcliqua (Luc. lnr. Sed nbi invenilur? In templo, in Ecciesia, in
convenlu fideliiiin, tii ritediodoclorum, JBCectuptae-
£_» Hf!\flLI/E ET EXHORTATIONER. «w»
dicatorura. lbi reperilur andfens eos, et inierro-, A balh quia in kis qum Palris mei tunt. ei ii>_er_ilkis
gaos. Auritre noslrtim est, sono aliunde venienli qui Patris mei voluntalem faciunt oporlet me tsset
aurem alio posiUra commodare. Al conlra, Deo, Et ipsi non intellexerunt verbum quod loculus esl ad
mi nihil extra est, aadire proprie est, surgentia sub eos.Non inletlexetunt, quia cpr caecatum habebant,
•emelipso desideria nostra percipere. Tribus aulem etin Ecclesia geiitium esse Chrislum non agnosce-
mp.iis nps ioterrogare consuevit, curo aut flagelU bant; quoniam cmeitqs ex pqrtevontigU in Itrael,do-
dislrirtionc percniit, el quanta nobis insit vcl riesit nec pleniludo genlium intraret, et sic omnis tstael
palieniia osteodil; autquaedam quaenolumus praeci- salvus fietet (Rom. xi, 25). Nam quia in cxtremo
pit, <t nosfram uobis obedieniiam vel inobedienliam lempore Salvator ad reliquias Israei revertetur, apte
patefacit; aut aliqua nobis occulta aperitvet aliqtia subjungilur : Et detcendU cum eh, et venil Naza-
ahscondit, el mensiiram nobis nosirae humilitatis relk: et erat subditm illh. Descendit enim novissime
uinotescil. El faoc terlio modo roagis doc:ores in- cum Hebraeis: etvenk Nqzatelli, ubinutrilusftierat;
terrogat. quia curo his qui de cjrciimeisioiie cie;liderant, se.
Slupebant, inqnit, omnes, qut eum audiebant, su- misericorriiter inciiiiavit ad plebem Israeliticam.
per prutlentia et responsh ejus. Qiiicunque cordis Quod taroen adhuc est fulurura, ticet narremus illuil
anre eum aihuc audiunt, stupenl ad ejus pruden-«B quasi praeteriluro. Et erat subdi.us 173 '"'•» sicuL
tiara : sieutetbeatus Job,qui inler homincs sapicn- et de Spiritu sancto dicil Apostolus, quia spiritus
ler locutus fuerat; sed auditis Dei sernionibus.se prophetarum prophetis subjectus est, ut sciliCel vo-
dixit insipie»ler locutnm. Responsa, quoqoe ejus luntalem eorum faceret, nec eorain arbitrio repu-
suiiLs.upenda. Respondere eiiim illiusesl, eiim qui gnarel. Hoc enim modp, sicnt spiritus piopltetannn
se kumiliter nescienlein cognoverit, occultis inspt- prppbetissubjectitsest; sicsapientia prsedicantiunt
ralipiiibus erudire. Respondet enim ex magtslerip pracdicantibus subjecla est. Sapieniia vero prseJi-
."Spiralionis, «t mentem humUium mirabiliter do- canlinm vel magislrorum, Christus esl. El mater
cel. Respondel, sicut et alibi dictura est ei : Voca ejus conservabal omnia verbq hmcin corde suo. Pia
me, el retpondebo tibi; aut certe loquar, et tu responde plebs circumcisioiiis sedulo corde retinebal, vel po-
mihi(Job xiu, 22). Vorare enim Dei est, nos aroan- lius retinekit mysteria Christi.
do et cligendo respicere. Respotidere aiilem oo- El Jesits proficiebal sapieniia,el mlate; el gratia,
strum est, araori illius bonis operibus parere. Lo- apud Deumet komines. Jetus pnoficiebai; quia .ern-.o.
quimur etiam, curo ejus faciem per desiderium praedicaliojiis ejus erescebat. Proficiebai sapieniia
poslularaus. Et ipse respondel Joquenlihus, cum ao- quoniam major sapientia reperieliatur 'semper in
bis se amaniibus apparel. , ejus doctrina. Ptoficiebat et mtale', qiioniam aiiiniae
Sequilur : El videntes admirali .stinU Admirati profieieniis. aelas maturipr iugUer inveniebalur iit
sunt parenlcs ejus, cum eum in teraplo ui medio ejtis sermone. Proficiebal et grqiia, qiioniam majorem
doctornm sedere vidissent. Adinirantur usque bodie suis gratiam quptidianp profectu dabai. Non enin»
Jndaei quicunqiie ad Ecclesiara veniunt, el.ad fidem sibi, sed el suis, profectus isle fiebat. ApurfZteumrt
conyertuniur : dum ibi Messiam, id est Cliristum hominet iu praficjebat, quia et ad Dei glorianri el ari
viilent, quem in Synagoga, et intet cognatos et notoi, ljoiniuuinsalulem haec gerebaniur : etmags ac roa-
nul|a eorum exposiiioue videre vel intelligere po- gis innotescebant angelis qui sunl apud Deiini, ct
uierunl. boniinibus ad exempluro. Uiide laus et honor sit
. Et dixit matet ejut ad illum: Fili,. quid fechli no- eidem pio Salyalori. cum Patre el Spirilu sanclo,
bit tie f Ecce patet luui et ego dolentet qumtebamut per infiuiia saecula. Araen.
te. Dixiraus per raalrem Doroini Synagpgam signi- ilOMILlA YIU.
ficari, de qna Dominns secundum carnem originera 1NEVANGELIUM SECUNDUM LUCAH: Factum est cum
duxit. Haecau:em quocunque tempore ad Ecclesiam baptizarelur omnis populus, et Jesu baplizalo et
veniens, ibiqtie veritatem inlelUgens, suani ignoran- T. prattte, aperium esl cmlum. Et reliqu.a (Luc^
liam et Ckrisfi absentiam adroiralur, et adniirando
dicit: Fili, quid fecisli nobissic? cur nos reliquisti, Baplizavil Joannes universum popiikim ad se vc-
et ad gentium Ecclesiam pertransisli ? Ecce patet nientem; quia si soluri» Dominum bapti.zassel, non
(u»t,, populus Judaictts, ef ego dolenles qumtebamu* deessent qui putarent sanctius fuisse baplisraa
le. Hoc est enim, quod Apostoltis ail : Tetiimomum Joannis quam Christi, quasi baplismo Joannis solus
illis pethibeo quia selum Dei habent, sed non secun- Chrislus meruisset haplizari; baptismb autem Cliri-
dum scieniiam (Rom. x, 2). QuaeruutJesuin, el non sti.genus bumatium. Si enim solus Cliristus bapti-
inveniunl; quia nondum ad lemplura el Eciiesiam smo Joannis esset bapiizatus, dicereiit homines :
perveneraiii. Qualem baplisinum habuit Joanues? Taagnum ba-
El ait ad illos : Qtiid est quod me qumteba:is ? Ne- ptismuro habuit, ineffabilesacraraentum, yideie quia
sciebalh quia in his qum Pattis mei sunl, opottet me solus Christus mefuil baptizari baplismo Joannis.
tsse? Quid est, in^uil, qnod me iri convenlu infide- Alque ila major videreiur baptisnius servi quain
liiiui qumtebaiis, et exlra Ecclesiam esse piitabatis 1 baplismus Domini. Baplizali sunt igilur et alii ua-
Micenim, me qu*ral, qui quaercre vult. An nescie- plismo Jdainnis, ne melior baptimiis Joannis vide-
m S. ANSELMI CAiNTt.AR: tffttflCEP #». PSRfeW-i- PAR/ENET. £T ASCET. S&
r«4ttf»ain Chrisii.- Baptizatns est ahleni Dtmiinus A Ii<.cesl simul de omriibus, ipiaf (n te siutt; A'etqwe
ifon dfeflt- cgtsti, placttf raihi; qpia nttiil in te fiiiqfl.iii»iitvt^ni
nv,v©o»ttiti6'sHscipietife""hap:isftil_itiiservi,
gttareotur- atif>-sefvi' stfselpere bapti&miim Dofflini. nisTf|uod serapef plaeei-roita, et pniptercfUgrtiriffn
Baplfeatos esH>»ntiim<?, httn. Fpse atjuis mttndafi, mrhi est quia le huroanavi. fti iflis aiilmii imttr qdti-
seiMpsas mhndaYe ci_'f-ierisa(|tiiis; ijiiae alitulaeper (fSnnnodo(ti^plieiii, (tfeqdibus humano tttore ({timt-
casf.em ejus, jw&atNttqiie ttesciam,' baptismf jns diim Ihcnttts silm : Pmnitei me feeisse ctk (Gbneti
assmiieretti; et qubd loV&tt. lege baptisnfata nequi- vi, 7).
WMHtt;contracpraevaficatieriis maltrm vim regene- Quod atnerti de capite dixiimts, referentlbmest t&
ratjvae sanctiflca tionls'concipererit. Urtde bene evan- rherabfa vei corpus. Nam Jisu baptisalo & erttnte,
getisla cum baptizaturti diceret oranera poputitm, apertum esi cmtum; (Juta cum qninbei eleetennwejns-
iiifeif magni aridfdU; stedJesu baptizato et Prattte, bajStizaluS'eSl, et nrfn oiio vScai, sed derilfis pre-
apertumuiox coelum iesse perhibuit. Quiadnm eor- cihns occnpatiir, et itef vrriiiliim Jrripit; ftinc ei
porishiiTnrliUle SahftHot undas ftumini&subiU, divi- porla rcgni coclesiis panditur. Et descendit Spiriius
nUatiSsuae poieiitfa no&ts cceli Januas aperujL Et tancius iiiiysftm; qnia in eum qtti bajriizatus estet
dftrocarnem itinovi.m» frigenYibus.aquis ti.igeret, erat, venit almu!. Sptfitus corpoialt speck^ ul de-
epposimm qt_on.'ain noiiis igiiTtum porlae p.afadisi B stgiit!i firiiiilatein ttonationis SKB.Sieut colttmba, nt
gfadiuro exstinxit. Nam lota liaUtrsehtimanaemassa innocenti.ira et siropliciiatem se tallbus afferre de-
itr primis pafentibus ejecta de paradiso feierif,.et ex iiiQiislrel. ijl VOJC de cmto faeta est : Tri ei Vilius
illo lerapore clsttsa Hli erat oelesiis j"anua. Scd mens; qriia ttinc pritmmi qaisque est Filius Dei, cum
liitjwsndturre pArricgps fieri cletrenter dignatus est (le bnpiismo ascendit. Et dilectus nieus, per prscve-
DomiiHis; per llarit toiius Tiutttant gcneris causam, nientem graliam meam, qiti prius era-; odtbilis in
wt verns attvoeattis, peropare. Itinc cst, qaod nunc malitia Uia. In te complacui mihi, lotirin ptacet
bitptizilus ecepiforafe..Na.nr sieul pro nobis esi qpipd in te gessi; eum tiuc (iMpieriisplicuisset quiri-
liapiizatus, sic et pro nohis orj_vit;quia nosier est quid ipse gesseras. In eo antem qnori Paier in voce
jairtiifeXj acpro hohisTfutrianitnti snse ccelufn, qnod, sonal, et Spiritus sanclus in -coitimua riSscendit,
trt dixkniis, toti massae generis liuraaui clausum Fillusqne bapttzatuf fn boraine, -Triuilas evidenter
erat, aperuit; et per eahi eflnctis homihibiis-, qni detlaraluf, u» cujus nomine et fidc imtfsqiiisqiie
memhra ejtis affecti fuerinl. nostrlun Dapitzatur.
"SCqnilur : Et descendk Spiritus sanclus eorporali Sequituf : Et ipse Jeius eral irictpiensquasidririO-
speeie, sieut cdluttfbd, fn ipstm, Recte Spiritus'tan- f, rulhiriginta': ttt putabatur, Filius JosephJJesus an
etfts m speeie corpOrati descendib; quia Filius assii- norum trigkiia baplizatur : et thnc' demtftn iuciprt
mcftdb corporis *criKrtem, jam descenderat. ftecte sigiia tacere, et EVaiigelium praeijicare, legittitimn
et sileifftolimba iii eam SpirKits detcendir, ut ejiis videlicet ef tnaturum 'tempus aetalis ostenftens his,
.PSiYStieTridineni notns intiimrrei. Ipse- enim judex qiii pmnem aetatem vel ad 'sacerdolium, vet aif ma-
cstgipneri^hiiiraini, Sedqttis ejtls ferret justitiara, gTsleriura putant oppbf tilnam. Nam et Jose'ph in ty-
si priusquan» nos per mansuetiit-iiiem corrigeret, pum biijus noslri Salvatoris IriginU annoriim erat,
cnlpas nristraS per zehun reetiltidinis examinare vc- quan lorggni gubernacuta snscepit, atqneftaVid tri-
fuisset? Homo ergo pro homhitbtis fttctus, mitem se cenarfus regnare coepit, 174. el.EzPchiel ejusdem.
homtiteiu praebtiit. Noltiii peccatores ferire, sed cor- aeUlis eral quando vaticinium inchoavit. Tatemigi-
ifgpre. Prius volftit niairsuete corrigere, ut haberet tur set.Tlemexeinplo Christi debent habere qui sacer-
qnos post mundum in judieie» satvaret. In-cohimba dotes fiunt, vel doctores, aut aliquem hujiisroodt
crgo apparere super eum debuit Spiritus, qui non primaliiro acciptunt. Potest vero tricen.tlis aeus ba-
\ener.it ut peccnta pcr zelum j'am percuteret, sed plizati Salvaibris, eiiam nostri naptismaiis intimare
adhuc per inansuetudinem loleraret. Non enim mysteriiim, propler fidem, scilicet sanctse Trinitatis,
proplCrea tiine Spirilus sanctus in euirt descendit, D et opernlionem Decalogi legis. Tres enira decadae,
ut ipse tune primo Spirilum sanclura aceiperet, qui q\m siHftin trieenario, ftrientet operallonem efirom,.
seraper ab exordio suae eonceptiotiis Spiritu sartclo quibus prodesl baptismus, insintiant. Fidefn*in ter-
plentis perraa_iser.it. nario, el bperalionem in denario niimero. fias etiim
Sequilur': El vox ite cwlo factaeH. Tu es Fillns tres decadas habere eos qui bapiizarilrir, praecipiebat
meus dilecius, in le complacui milii, Hanc vpcem fibniinus, cum diceret: Ujfnfesrfoceiebmjtct gentes,
corporatifer sonantem, per angeKcam crealurajn baptizantes e<_sin ridmine Palris et Filti ef Spiritus
Pater emisit. Tu, inquit.es Filiut meus. Non autem satwii, docenies CQStervare omnia qnmcitnqneman-
jpaiim tniiunr), qui seniper novit omnia, sed Joannem davi vobis (Matlh. XXVHI, 19).
et caeleros qui aderant, tiae voce doeebat q»is esset Ulpniabatur, inquil, filins Jose\>k.Hoc propter
qiiem Filium Joseph putahant. itode Mattlifeus hac illos dictnra esl, qui eum revera e.trnaliler geiiittim
voce Palris dicere maklit: tfic est Filius meus. excnrne Joseph ptitabant;et qtua |Wr Josepb^,qui
Qupd igitur ait, lale est: Tuet Filiusmeus, ex, sub- propinquua eral virginis Hariae, describemia fnefa?
stantia mea naturaliter aequalis genitus;et iricirco genealogia ipsius Marix, quae de Spiritii sancio.
dileclus, utpote ubigeniuts; In le complaciii mihi% Chrisluro concepil; qupniain non.eslconsuetiidui.s_
653 - HOMILLE ET EXiiOIttATlONES. ' 63-i
Scnplnrnrom gctieatogias texere per fcmiuas. Qb A tiani, qnam posle.i pccciiridoaniisil, lanqiiamJlius
hoeenim per Joseph congrue describiiur geiiealttgia hi paradiso consiituliis sil. Qui lainen cietliliirTjffir
Chrisli, quia de cjus conjuge, licet semper vifglne, Cliristum accepta remissione culparum, iiiter (ilios
naljs esl. Cttm aulem Joseph nominatus esset, sub- adoplionis computatus. Qtiapropfer in geiieratio-
jnncltim est: Qui fuU Heli, qui fuit Maihan, qui futi ttibiis Mattlt:i'i significatur nostroriira suscoptio
Leti (buc. iit, 25), elc; Matlbaeusvero desccndcns, peccatorUni a Christo Doniino; Jn generalToniliiis
sic ail.-Jfa/Aan aulem genuit Jacob, Jacob autem auiein Lticae designatur noslrorum abotttio pecca-
genuitJoteph vitum Matim (Matth. i, 15). Q;iid esl, loruma Clirislo Dotiiino. Ideo ille eas desceiideiis
quod duos patres, id est Heti et Jacob, habuisse vi- enarrat, isle ascehdens. Remissls eniri»peccatis ad
detur Joseph ? Cujiisquaestionis difiiciillas ila splvi- Dominum revertimnr et ascenditnus, a qiio per
tar : Matltan et Mathat, de una eademque uxore Adam peecantes reCessimus, ct huc delapsi sipuus.
Estanomine, singulos filios procreariint. Qnia Ma- Nara qnod dicit Apostolus : Mititbeut Filium suum
than qni per Salomonem descendil, uxorem eam iti similitutlinemcarnh peccati (Itom. viii, 3), Jiaee
primtts acceperat; ct reficto tino filio , Jacob no- estsuscepliopeccatorum. Qup.l auieni addiriii, ul
mkte, defunctus est. Post cujus obitum Mathat qtti de peccalo damnaret peccalum in carrie,, Jirrc est cx-
per Natlian genns riucebat, ciim esset cx eadeiii " piatio peCcaloniiiT.Proindc Maltlioeus a David per
tribu , sed non eodeui geiiera, accepit eam nxnrem, Salonionein descendit, in cujus maire ille peccavil;
geirailque ex ea filium, nomine lleli. Pcr quod cx LocasVeroad ipstim David pef Nalhan ascenriU,
ritverso patrtim genere efflciutiliif Jacob et Heli ute- pcr ciijtis nominis propketam Deus peccaturo illius
riai fralres. Quorum aller, iri est JncobfrairisIleli ('Xpiavit.Igrtoramiis autem vel pafuiii novimus qui
sirie liberis defuncli oxorem ex ihantlalo legis acc:- vel ciijiis nieriti fiierint yiri, qtios Lucas posuit a
plens gettuil Joseph, natufa quidein germiiiis stitim ioseph usque a't)Zdrobabei, ef a Salailtiel usque ari
fifitim; propter quodet scfibitur, Jacob autem ge- Niiihiin filium Daviri, praiefquara quod de genere
nuil Joseph; secundum vero Icgis prxceptum,' Ile'i Davtd eos fuissc non dubitaraus. Ait autem iuler
eflicitur filius, cnjtis Jacob, quia fraier crat, tixorein cselefa : Qui ftiii Resa , qui fuit Zorobabel, qui fuit
atl sttscflandam fratri semen ;ncceperat. Ei per lioc Salathkl, qui fttit Neri. Quod 01 Matlliseusila re-
rata invenilur alque inlegra generaiio, et ea qiiani tulii : Jechonias genuit Salatliiel'', Stitathiet auiem
Mallhaeusrefert dicens : Jucob aulem genuii Joteph : geriuil Zorobabef, Zorobabel dutem geriiiil Abittd.
ctea.quam Lucas de.ignal, dicens ni putabaiur Ecce juxla duPs evangelistas et Saldihkt habuisse
filitisJoteph, qui fuit Heli. Qui et ipse, subsoiiantej_ videtur dilos palres , id est Jechdniarii et JVert.Sed'
eariem dislinctione., Heli esse filius putabatiir, qui aliquid lale et de his duobus intelligi debel, quale
scilieet Heti fuerat filius Matihaf. Qitoniam evan- sttperius diclum est de binis palribus Joseph. Nau»
gelista legalem hanc successionem, qua? vclul ad- apud Iiebracpsgenerafioiium noroina nunc secundiim
optione quadam efga defunctos constat, magis qiiant natufam, nunc secitndum legem computantur. Sc-
cum ex seininis Verilaie descen-
germinis veriute, conipelenli satis per IMJC dcsigna- cuntlnm naiuram,
vit indicio, ol servans ric omnino in bujiismotli suc- dUnt; secundnm legem, cttni quis filiiis alio geuc-
cessionibus genuisseiiliqiiemnominaret. Ncc mireris rante substiluilur subitomihe fratris defiuicii sinc
si Li.cas a David nsqiie ad Christnm plurcs succes- liberis. Narii et ille defuncius non falso dicilur pater
sioii?s, et Maltkaeuspauciores, lioc est isle quadra- filii httjusraodi. Aller ergo duorura palrum Salathiel
giiita tres, et ille viginli octo posuit, cum per alias iiiteliigilnr Seciindum carnem, alter seciiiiduro le-
personas generatio sit decursa. Polest eriim fieriiit gem, vel secundtim adoptibnem. Frequeiis eiiiin erat
alii longaevamtranSegerintvium, alteriiis vero gc- apud Jiidseos adoptandi consuetutio, et noii incon-
neralionis viri in malura aetate decesserinl: ctim gruc (Hcilurquis ettm genuisSequemailoptavii; quia
vitleamtis complures senes cum suis nepotibus vi- videlicet beneftcio itlum gentiit. Hoc efidra quoil'
vere, alios autetn viros statim filiis obire susceptis. D juita dtios evangelistas Satalhkl est paier Zoro~
Lucasnon, sicut Malikxus, al>initio Evangelii sui, babel, nisl praediclaeraliones occurrefent, riissonare
sed a baptisroo Cbristi generationes narrat, nec de- vfderetitr a Verbis Dierum, nbt scriptura esl, quia
scendeiido, sed ascendendo, iari(|iiaro sacefriotemin fitii Jechonim fuerunt Salalltiel el Phadaia ct da
expiandis peccatis mngis assignans, ubi euro vox de Phadaia orti sunt Zorobabetet Semei (1 Pat. m, 11).
ccelodeclaravit, ubi testimoniuro Joannes ipse pcr- Sed Zorobabelsectnidumnafuram Orlus ex Pkadaia,
hibuil.riiceiis : Ecceqttilollitpeccala riiundi(Joan. 1). intelligitur secundura tegcm appellari filiiis Salathiel.
Ascendendoauteni ir.insit, etab Abrabam pcrvenit Nam ipse Zorobabeleral primogenitus, et priirioge-
ari Dettm, ctii trunriaii ct expiati feconciliattiur. Btttts nomhie fratris defuncti jtissus est vocari. Po-
Merilo et .adoptionis origiuera IpsC suscepil, quiai fuitetiam fieri ui Salathhl Zorobabetem filium Pha-
pef adoptioiiem eflicimur iitii Dui credendo in Fi- daim fratris sui arioplaret in filiuni; sicul tegimus
liiim Dei. Satis nutem riemonstravit non.se ideoi quia MardockaeusEsther flliam fratris sili adoptavit
dixisse Joteplt filium HeH, qifoil de illd genitus sil; iri filiam (Esih. n, 7). Iteni Zorobdbeloslendilur liie
sed quod illi fuerit ailoptatus : ctun et ipsum Arianrr h btiisse filios Abiud ct Reta, dimiri scptera filiis,
ljlium Dei dixit, ctriu slt faclus a Dco; sCd per gra- q<iossccundum Vcrba Dicruni gcnuil, uutlus ila vo-
 m S. ANSELMieANTUAR. AiRCffiEP. OPP-PARS II. — PAR^NET. ET ASCE.. 63«
catassit, nisi forte afimii epram bints norainibus,A calogum tegis irapleverunl, aptissiroe congfuit, ul in
uajBjBeriat.Hoc eniin saepe e«Diitingebat.Aut si hoe temppre resurreclionis iiiriemiitabii Dei ssfpientia»
mffiK$*,"i»id&i jpfp cerfo oaia vel secundiim lfjfis cohtempt<mt^eper saeculamonsirei esse jiipjfendos*
praeceptiim;vel seCundurtiadoptioriis*bcneficittmhi jVdultimuin vcro ilicilur : Qui fuil Sctk, qui fuU
dubfueriint ejits firii.Riirstitn inter alia (licitur : Adam, qui fuit pei (Luc, m, 38). Quia Christus ju-
jglf:ft$$qht",. qtd fuU Caijtdn, tjt&piitArphaxad. slitiaesuaePalrisque nos expiaios ah omni.peccalo
Nonien aajeih et generaiip hujus CaiBaiv, juxu purgalosquc conjiingk, ai fiat qtibd ailAjjiK^Utlos:
liebraicmm in Cenosl non jpVpiiiUir; ised Ar-. Qdi aulerit adbmreijDumind,umisSpifiiu*esi(fCor~
phaxad Sdie'|filiura niilio intpjcpOsttogeiiiisse re- Tt,i?) •.prppierea, ui hoc miraero geiieraiipiMjmv
lerttir. STc CBim}egimiis: J^pfw Arpferawd »>tiri( el ipse Chrisfus,aquo iticipit eiiiiraeratio, .et Deug
trigintn ^ufriifue rimis, jtty~'unmi&_^i» ,tf*<&tt. ail quem pciTenit, coiumincranUir: el filjiutuerus
xi ,;'f2). ifeit- eyarigejtsu sitnip^' hanc {^nwi^' sepliiaginta sopteni, quo sig-tiricaluroroniuioprorsus
tiotiera 175 de sepHiaginla intefpretura editionc, rooiissio et aboliiio peccalontm : quam etiam jjpse
riW striplttm est quod Ar;.Aa_c»irf 135 annorum ge- Dbimntjs;per Tiujus uurocri inysieriuii) evideiiiet
nuerit CaiW»; et ipse CaindH CHiti;150 esset a» exjjressil, diceas reraittenduni esse peceMa BOB
norum genuerit Sale. Nerao_,auiem fidelium putct P sbhjm septies, sed eihm uique tepluagies septies-
hoc" in locp LXX translaUir-s errasse; sel creriat (Mattk. xviii, 22). flec ffuslra 'isie,ii#.q|crir«,ad pep-
indiibjfanter eps»^uod; verjj.ro esse noveiapi,: po- catoriim omiiium pcrtiuet iniindaiiouem, sidil^en-
suisie; et quod Moyses piiuus, dixerat, siipplesse, tiijs hiquiralHr : coosfai enim ex undenarip et se-
Neqtie enim Spirilus sancius hoc in tEvaiigelippp- plenario, qttia vel undccies sfptctn, yel seplies nn-
stiisset, nisi vet;umomni^pess»». Nam ipsi seplua-, decim, facinnt septuaginfa soplero. Uii(|enarius vero
giriia sehiores a tewpojne'<%)?$jja^tcrittm m Sy- iraBsaressioiiem denarii sigiiificpl.Defiaiius qui|_pe
nagoga tenebant, et despirittt Mpjsi acoeperoot, lanqitara justiiiaentimcrus in riecero praeccptis legis
aic legem ex ipsius Mflpi tfad^ipup didicerant: ostendflur.
ideoipic sijjijid ibi-pi^t<ermis8utft;»,e?sei, et siqjpleri Torro peccatum cst Jegis transgressio; cl utiqae
posset, vel alit^rinlei^i^ari npyefajil, Moyses vero transgressio rienarii nuraeri coiigriieiiljeruj<_dei_ario
causam, quse.Djjanota esi, trauaiiiU fignraiur. Unrieet vella cilicina jiibentur in Uber-
pVoplcrfi|iij;i!aii».
genL-r^lioneinCctinan,et, pa.rfevi auBprura (jui ,siib naculo nnriecimfieri. Qttis auteni dujjilet adpeccali
ceets^ CIMB significatioiieraciliiiumperttnere ? Ac per hpc qukv
secttiid^ ^4jsm: ^CKih^et»; voj^ft^i^TiOi itsque,P iiniversum lempiis. septeiiaiip.dieriun numero voK
ad Jjjliraji^iii decera sol.utttuiorip,gi.npcatioues .»«•-< vluir, conveiiieiilei-uiidenaiio scjilips mulliplicaio.
riere'; et ideo gcneratiojtera t^m praelcrujisii.. ad numcniiii scptiingesimura cf sepfiiuuin cupeta.
Nam pi ^aUhfjtms a^ayjtj nf-tju.patL it^mj^tlpr. peccau,. qtiaj terappraliter geruiilur, pervejiiuttu
qujtttorilecin» .g^raiipues pqaere" In quo utiiiicrp etiam fit pl na re.iii^sio peccatarum,
nejfi'.JB^!iy.lpnis."
ToJeiis,practcfiujsii tres, ubi ail: Jara^ «a/«jt jte--, expiante nbs carne sacerdotis iio tri a quo IIBIICisle
nuitOziaqi (Maiih.,i, 8). Siciit.eigo Jotvim, tribus niimerus incipil; et rcconciliante.ijosDeo, ad quetu
in medto positis, genuisso dicitur Otfwm^sic et Ar- litutc iste numertis pervenjl; pcr Spirilum sau<_ujiu.
phaxad jino.CaiM.uiinlerppsito djciturgenuisse S»»/e.: qui iri colurajjaespecjein hoc.bapiisujp* ulii UUJUC-
Qitpdautero pars annoruni ia Scrip(iirksanctis-aU-; nis ipse cominemoralur, appariiit. At si in denario
quaHdoponalHr, ct jiars oinilUlur, oslendit kher perfeclio beaiitudiiiis sigrtiftcatur (umle esl cliani
Regmn djccris: Filmsuniut anni etat Saul cumre- illud quod otnnes coriducliad viiieam denario re-
gnate cmpittet, duobut qulem anmt tegmvit super mtinerantur) qpod fii cum seplenaria, creaiura, id
ittaet (l Rtfj,, xiu, i). Nupquid enira twum tanluw- est liomo inierior et exlcrior, Triuiuti, quae Deus.
modo aelatis anr^im baJbebal,qui ab lifipnfroel tutr, Cst, adjungiliir: manifesltim est quod iransgressio
tnmaltior eunctis eralf Et niinquid rfKofcus solum-,JB-denariipeccatum-sigiiilicalper superlnam pltts aii-
mpdp anpis teg^qvit,qui lani lppgj),leinpQre re^iim^ quid Jiabere ctipieuiis, cl integriuie»n perfeclio-
teiin|t?^^^igiiurpijrs annftrmttSaui eft_p|raBt#S', lieniqncatriiltcnfis.,UtKjenarius auieiii klco septies
njjssa; sic el pafs . aBnpriun^rpjmxad et,C«iwui, ducilur, iit mplu liominis fieri significelur ipsa
Itatjjie voritjicitsest ei Moyses,^t ntwtjjf eYangeJ,^a' irarisgressio. Terriafto eniin riumero incorpo:eapars,
ciim septuagi»!ia„settiQribus.Uera /jjti/«/(, iitqHit, lioiuiiiis designalur, ul)i/)e«m toto corde, ei teta
Enech. Ei pul^i!re,,gc^eiiaUwj.tiijjordp,.a Jjajiiia^ aritma, et loia menfe diligere (Deut. vi, 5) jubeUir.
I>N'i;^|o u^Hij.fclj^wEa^^ Quaiernarip autem corpus exprimilitr, propler^ua-
£>»«c/i - luor ejus prinpipalia mejBbra, vel propter quataor,
ge^p gr^du h abei,;qiti dila^
latpW«4t^-P^iauttt, ut sgsifit^«ps,qBt ia giaiia elementa, quibtts consui. Et ex his corapojiuis
adof^iJ|>>3>^is^;$lioi^^.^E.-wiffc,^.^jjrito,. sM»fHu rc/^, liomo aple designalur seplenario. Mouis auleai iu
iteratyuf, ityeriii^posl,,absoJulipJieiu(Wjiprjs^fer- liumeris nop exprimjywyeum «jwmduo, tri^ qjt^-
n^ jsilsc^piendositt requiem.^Se|Uuageiiariusquippe luor.elc.; sed cmii dicimus temel^bis, tet, qutiter.
iiuijierus, prppfer scptiniam Sabl^ali, ad requiem ltleoque non septyu et undecira, sed sefUtes.unrie-
corum sigitificaudam, qui juvante Qbrisli gralia Je- ciiu signi>fi.catur transgressio, quae motu facla ho-
 037 HOM:UiE ET EXnORTATIONKS. £58
miiiis prccantis-,koc esf perftxMionissuae stabilila- ,A roandaloriiin Dei lcnrial ad cccleslcm patrinm sibi
tem transgredientis cupidiUle ampliiis aliquid ka- proiuissain, et per gradus scalse generationis coiie-
beodi. luque. qitia in sepluagesimo scptimo iiuraero tur asccndere, si ad Deura, qui iti sumniiuic ejus
designatur et primi hominls, et caelerorum qui cx esl, desideral pervenire. Haecautem genealogisescata
eo predieruul transgrcssio, apte Dens septuagesima via est ad ccclura et ad Deum ducens, qnam quo
et scptima gencralione venit, nboliluriis oninia verius quisque ascenriit, eo pbtenlius illnc pervenit.
peccata suorum fidelium. Omnes euiin qui more Alius cnim alio fortius eam scandit, et alius adlttic
Christiano accediint ad lavacruni, eoniinciiltir in forlins vel perfectiUs, sicul tiniciiique divinitus est
mysl.rio septuaginLTet seplcm generalionum; et daluni. Vaeauleiri illi qui niilklinejus gfadum aseen-
iJeo reraissionem peccaiorum coiiseipiiinlur ab co dcrii, quia in ihfiinis remanebil.
qui tot gcneraiioncs niiiiiriaiis in hnc niimero rc- Veniaiinis igitur ad bos gradns interprelando Pa-
Biissioneincnlpariuu constitnit, ct in fine lotgene- frurii nomina. Humillimus omnium invenitur Jesus,
raiiouum veoit lollere peccaia raiuirii. Nun solura ulpoto fuiiriaroeiiluro universortira, iiilerpretaiur
cninees qui in Novo Teslainenlo ba;>iizanlur pu- Satvdlor, quia ipsc solus buinanum gctuis salvnt,
rlicat, sed el illos qui ab exordio nuiiidi iu eum et non'est in alio aliquo safiis: Neque enim esl
venturam recle credideranl. Unde sursuin redenndo '" aliud nomen sub cmlo dutum liomiiiibiis, in quo
iiuraeral evangelisla sanctas has gciieraliones, ut oporteat nos salvos fieri (Act. JV,12). Hnjus itaque
psiendat ct ari omnes eas perlingere purgatoriam salutis per baptismum quisque ficri particeps iri-
el reconcilialricera Christi gratiam, oroiiesqnequi choni. Seri si vult non amitlere quo-.lgratis accepil,
nunc baplismi sacramcmum recle scrvant, aJ Dcum oporlel ut in eo crescere sludeat pcr propriiim ki-
retlire. Nam graiia divinaeJncarnalioiiis el purilica- borem sanctse actionis. Unrie mox Joseph poniiur,
liotiis in Omnes retro generalioues ascendii, ul in- qui augmeiilnminlerprelatur; quiaille niigiiichtum
te.lignmns nullum lempus utiquam sine eleclis Cbri- gratiac post baplismum cousequilitr, qui atl bcne.
s:i lransis<e, qui per eum ab origiuali culpa sunt agcndum piger non fueril. Inric seqnitur He'i, qui
likerati. Propier quod et ipse Adam, qucni Dei sa- ascendens dicitiir, ut ascensiim prolicienlis rie vir-
pieui.a, quaeClirislus est, edaxit, ul scripitiin est, iute in viilirteni significel. Deinde est Mallhat, qni
a delicto tuo (Sap. x, 2), in fine rclationis genera- donum iuterprclalur; quia qui virtiilum grndibus
tioraira, Filitis Dei per hanc Chrisfi grniiara osten- adalta niliiur, mnjoris adhuc gratlae dpiium conse-
ditur. Ac inde Paler DeusCbristtira Deura cl borai- quilur. El ijulc seqtlitur Leri, qui aisumptus riicilitr;
ncm rccipit, et per kunc omnes qui mcmbra sunt *, quia Deus illura sibi assumpsH ad jiigeiri fatnnlatum
'
ejus. DeindenomiBapatrurrj retro sic iiiierprciari suiiui, confirmans in assidtiifate bonortim operiun.
suideamtis, nt ascensum in his atque provcctum Sequittir et Metchi,qui rexmeus Hiterpreiatiir; quia
semper intelligamus, ac seriem genealogiaeipsorum saepeeoutingit ul qui jam lalis cst, rectpf Ecclesiae
veluli scalam nsqiie ad Deum, per qnam et omnes efiiciatur. Sed e\ Janne sequitur, qni prtrparatus
baptizati graJatim ascenderc debeaut. Hacc enira dicitur; qtiia lafis vir ad pmne bonum opiis esl jara
ecnealogia, (|na_ a Jesn bapiizalo ad Deum leiiifit, paralus.. Josepk qiioqiie subjortgifur, qtii, sicut su-
vi.leiur uohis.esse seala illa de qua lcgiiutis quia pra (lictiunesl, augmenium inlcrpreUlur, quia pro-
Jacob fapiilcnttttpponent capili suo dormivii, et vidit ficit sera|»eret relig'>onisaugmenturacapit. Ncc non
in tomnit scalam ttanlem super terram, el cacumen ct Malihias, qui donum Dei riicitur; quia donum di-
illitit langem cmlum,angelos quoqueDei ascendenles vinaegralise novis adkuc in eum beneficiis iiifundi-
el detcendentet per eam, et Dominuminnixum tcalaf lur. El Amos, qui konorqns, vcl forlis, vel populum
(Gen. XXVIII, 12). Lapis ei;im capili snppositus, el avellcnsiulerpretattir; quia Detunlionorni bene vi-
velut fiiiidnmenlum scalae factus_Chrisiusest qiti venrio, elforlis est ad adversa tolerarida, cl-dociri-
scipsam bumiliavil, ul oinnes saos exaltaret, qni nis ac cxeroplis suis ab amore mundi cor avellit
siciil fundanieuiumomnes porUt, ei a millo porla- j ) populi. Sed et Naum, qui cohsbtator vet comotatio
tur-.'Et per banc genealogiae scalam alii ascendunt, dicilur; qriia illos, qui lemporalia conlempseruiif,
el alii descendunt. Asccndunt qni proficiunl, de- promissione aelernorum consolatur. Heli quoqtie,
scendunt qui deficinnt. Angeli autem, 17*3 id est qui vitinui meui dicituf; qnia vicinus ei lit, qnem
nunlii Dei vocantur, quia Cbrisluro loqutinlur. consolalione demiitcel. El Nagge, qui iolemnitat
Quisquis"igilur iu Cliristo bnplizatus est, apertum inlerprctatur, quia ipse solemniUs t;ctiii;c lii ei,
esl ei coelura, elDeus desuper paralus est eum quein consolatur. Atqne Mahatlt, vel Manat, qni
stiscipere; sed ille per gradtis scalae, quae a ba- reqniescensdicitur; quia requiescit jam in sccreto
ptisme usqtie ad Deum porrecla esl, debel asccn- diyinaecontemplatioiiis, seqiiestratus a labore s*-
dere; qttia, et sicul Salomon ait: temita viim super cularis cupidilatis; vel in eo requiem habei, quem
eruditum (Prov. xv, 2i), qtu scilicet erudittis ipse suani consolaiioiien»accepisse videl, et in tribula'
lendat in coelure. Nan» et populus Israel iransilo lionibus pro Chrislo jtm gloriari.Sed etMalftailiial,
mari Rtibro nOnsleiil; sed poslea longis itineribus qui doiium Dei, Sicut pracmisiintis, dicUur; quia
ac laboribus ad lerram prouiissionis pcrvenil. Sic majtis adhuc doiium supcriiaegratiae percipil, pfo-
et qui haptiaatos est, BOHsit piger; scd pcr viatn plcr siipradicta bona, quaesic agere studuit. Neque
 i&a s AN_:f..t.MfeANTi^itr^Mfi^te, P_mif ife ~ PAR^BNET. ET ASCET. $»
:<'ff.-<*ff.-"'^.**M.i-_..
=-f*-,*•»,-,.;-'i-w--,. ^»'if-;..-'>.-:i
^V--;*...-
jt iiiicrj^ei^ttirf ^iitii TJJMI i^lfl1.^ fit vPei,a^ii|«Ma,;€t
nitiltos per eiiin Deiis -idjtival. Aique /of^qtii di-
BpflM§$i«&, tw^ii**)^.^.^.!!^^;-!^.' cTlur Doiriihus exatians, se\ est exdtlans; quiapcf
(^iin Dpiiilrius oxjtltiil, el, ip.se qttos; va|(3 ejoMrM
bflii cesSat, riuiri eoSat) iiifiniis ctipiriiiatibtts elevat
^^Ujje^rtpt^ dicprisi;Qun. trirsum sunt qumrite, ubi Cknstut est m
|*„^$.m,«y&,^ «e*».#*& dextera Dei sedent (Coloss m, 13), Sed et Matthali
^&^^ii^:!1^ Slljwi- *S^^.^n#M'»- (^Utiofmm Iiiierpreuuir; quia in co i-ejnnriat do-
riicens: Per tiBjttiotjjp^»^ mepjjpjrqnyntiabottlitm ii;ira gratiSe coelestis, et eiim Dcns.mtiltis iri sala-
leui ded.t» Leqi qtniqtie, qiti riicrtur asstmptu*-;Detis
enim illum.assnnipsii,. id etfi sibi specialius servien•
n^j^l^lffiterb^;,y|^ipfis..^j^^jtui^ui.tM.r».
^g^gt j^(^p^ui^J.an^'j^^;jpi'. o^^t^iii^e teni, et coitstauier perseveraiitcin fecit. Seqnitur et
.'k^^JMJf0!'^©^ ^WMWityjfiepltj flui. ^titteoti, qui dicitur exaBtfftia- quia talts yir »jsi
i^*y^,-M!i^^^|tiflilM^^ mmpm^m eiauditio.precis niiilioiuin effusae coram DoinitiO
(juia npv^raji!gm^iiliig!„jienip;crjifStus adipisci stii- • pfo dMtore siiliitifero. Ijileipfelaiiir elUra Simeqn.
"• aiidient irJsiltiain; qriia pie compafieiis audit tristi-
;iy«<klpffi'^H«ft<*»(sf»*^0''«''%**•"»
tiam lucliis poeiiitetttium. /«rfa quoque sequitur,
(Jni coH/iyej/t(liciuir; quia conlessiouem laadisDeo
y»HfrflF$fa Pfali '^fl^n^am. .<Qui^/Iue!>lei ^rafia, friagis ac rajtgis Semper co amptiiis reddit, quo am-
1 •; J.* et
^h^y«-^^M-^WW,^ ^"-HiO,Jtfeo fU;SJe ptti;s;ii!yirlutibns pfoficJt. Uflde Jotf-pAtubdUur,
irianeiite. graliosus sil. "t\fietrifi arix eqpul ejns \\\- qui ot/aminUtmintefpretalor, til augraenlum: meri-
t rura (itidtidiano profecltt dcsignei in »20fieri. Se-
,^\. $'$e$\i$$i' $$*. .*v".;^'^ui,f^t1j^!^ qiiiiuf Ct ffliqcims iftR Bei ritttrteetiq dtcf/ur.- jpso
€|ijrisuiiii,captit. Segi0tur. ei 2oroo«6e/; qiiiiuier- X*p]en\m fittmihorum cordibus rcsiirrectio dlvinre
prclafur orl»sin Rpbglfipe,yelipte magisler Babyto- gratia:, qtia: >perpeccatnm in eis ceciderat. El Metcn,
»jis,; quia Uks vir iuter irtkjuos priin<) nastitiir, et qui lattddns hilerpreiaitur, laudat enim seraper Domi-
p^modni^ sa(utera num. Sed et Etutm, dpioeulns eorum dieilur; uuia
Uiis vir prpvWet itl^s. Et MaMAalA«,qtij rfoimm
^^eI&^«W^;^
<sfvi<*,J(ie^itrimm^t, inief^eiattif ;, «tuiaipse est
- vellti Co«st dpmmi Dei. Atqtte i¥(U^_r»»,
^ a^fliiii'^,
qil» (Ifcitwr rffrfi^ vel rfdjrfi»; ipiia praodiclum Dei
«PSftjP^s v#W.-« -j_^!PKS??p^-. :--.^!*-«» dbihtir»ricdit ipse Deus,.et Ultid donura est ej«isdan-
iTgSf^^F f:f!^
•«WJ&!^ lis. Vel ip^ vtr l^ ^lodUcaHeris dpoara Dei quod
4$* '**.-
stw Mw>&'Mm (^m-mk^m^1^^ aeceperat. IBneseqniwr etBaviJ, (fttihuerpreta^iwr
rjy>peus iftlerpt^^lir.j ^ft.Wp^JI1^» mdriu feifit «ei detidttakHit; qnia itr opere fortis
'a,.*W*-
,rt^;^«.;»^j«*,,ji<l.|^^ es«, et mertto sti.-esaiictitatis desirieratur a raiihis.
!$qjm j^y4^ JistSe-qtmqtte,qtti dicitur intutw libatnen: quia ipse
^etfl^.Yjei Jt^t^esja!,.de.:,|(J#lfc jR^t^ rtwef^.J^U et quasi quodttan» sacrificii khamen offenuf Dpo «b,
MGMM' ty-.M !»<-$>».i^8.''£¥:•: W#PH«i* 'P5? EcClesia^ quae vclni instila tuuriittir tmriique ftacti-.
e^ illiimiiiat el i-egii. Se(jujl,ur et A_/_/i,,quiro/>«- bus saecuti, nec movetur. Necnon et Obed, qai s«r-
tlyt Jjjlerprgi,Tl$<r;jroia sir %^ jpbniis./pbpre est vft»is interpretatnr ; qiiia Deo servk. in conscientia,
n^yaridtis^ piira. Atqtte Cooit, qtri dicitur t» fOrtUudine: qnia^
jjMtepriitty **$yi%tjwte»etw8a»;pulas;iktcem, et iri forliUidiitemagnanimiutis Beo servit ex. rtcvo-
lyc^nj twehras, ykl^lur b,uiusraodJvir jiigredo eo» lione Charitatis-. El Stttdmon, quidicitur dependent,.
^m^ua,tt»aj|tj l^^|^f^:^^iitigj^ mujtt^ ilu- T ~nsWityerfectio; qtiia elevait-S a lerrenis, qn.iirtuui
inUi^Vel^/Ai/»'^ ^attt; co4estihtts adhaeret, et pro posse perfeelns.
,^cilur;quia<^parMipnelua»i esl. Setl et iVanssoji,qui terpenHnut kiterproiatur;
(!$^ quiasei>i»ehiisasttuiitm h_i1)et,etserpeateiiiteremn,.
tjfse^-i^M^^^ii^^.^^jc^Aipft^ *ei J^^^«i^ X«W_^rf'- qoera Moyses tn eremo stispcJidU (Ntun. xx»),tttic
ifttidflm]quoq$e sejTjjjjIur,j^^i eSl Christttm, iittifirttir. Amimidaftquoque, qtti dtci-
j^Mt*rq dki\W',
l^er.fH*.:s^.mj»er' agttj ni liif populusmttts sptiflMnejw'.- qitia iricm vir juslus
*»W.^HI»fr,»^#y^**^:-e* fit populns Dei sponUneus atque volunUrius, dura
»B|>4s!Sj3$pi. F<^^iiTjinijiis gilii tfeis^njjM» excetiat,
^flfer, qui rta^n?,, iiiterprelaliir; quoriiatn juxla per praedicationera tacit muUum ffuctnm Tn mottt-
rancenl^pi Evangeiii seinper vigilal. Alque Jeiut, pricaliotte tffeUnm votnnurie Deo sacrificantiora,
^l^ftj^, .?$ ^a'»(^prdicilur,;,.qit!a s_tj.item Necnouet Aram, qtii dicifur efree/sus,-quiacow^te.-
nmJtpruip verbis ct excmplis pperalur. Ndrii qui tttm est m eo prophelicmn iHttd : Suitotlam tq>t>nper
cqjjtteriifecerii peceatotem ab etrqre\ti>'imsum, s:ilva- a{ilrtfdinesterrm(Utt.liw,l*)i vol : Cosfiiftii te
w.imihtdin
"'^1r*l<F' eius
»<''amorte '-v(j«c. v,$0).
• '. Seqniturct sttper gentes et tuper regna (Jer. t, 10). jKtromqiio-
.'''•l>K-'*-L'- ,
Eliaer, qv\T)ei aitxiliitm, vcl Deus mcits adjulor ijne se^piitur, qiti tagHUimttdeni iBtenpwtatur; tpii*
fe& liOMlLIiE ET EXttORTAtlb^ES. 6l2
quo excelsius in arce mentis residel, eo liberins ja- A cujiis intorpreialio est, TtUriu.iatus,percuisus, sive
cula tenUlionum hostis anliqui praevidet. Et Pkares, perculiem; ei etiiii significare vid:tur, qut posl diu-
qtii diviiio vel dittipani dicilur; quia sagttus iiii- tina virtritiini exercilia pervenit atl niaryril glbriani,
uiici, quat praevidet, dividit ac dissipat. Sed et Jq- el humiliatus ae percussus suppliciis liostem sutini
dat, <[\i\confiien*vel glorificans interprelattt.-; qufct spiritualiter gravius percutil. El aple siibdilur Ma-
confilelur humiliter, si quid adhuc ei bumaniim ac- thusale, qiiv iiiterprelalur morluus esl, e\ inlerroga-
cidcril; vel confessioncmglorii» Dep reddif. Necnon vit, vel qui riibrlii emfssio, qtiia Ulis qiiisqtie pfo jti-
et Jacob, qui supplanlator dicifur; quia siipplantat siifia mortiius eveniplo vet memoria suaertiorlis in-
vitia in se, vel iu afiis. Solent enim ct ppst inulta lerrogal etconrenil siiigulorum coiiscieiitins, uiruiii
•yirlnlum exercitia, pulsare meiileui aliqua vilioroin jtislfiiaiB et vifam peretinem itHTgiintiari sblis'tero-
contanihia. Scquiiur et Isauc, qui risut vcl gau- poralibHSdelec-teiiltir; et niortem a se Iiiiiditus enii-
dium dicitur, quia ile siipplaiiiatis vitiis Isptatur. Et sit, uijaiii niiltiiteiiusa rtiorte taedi rel tSngi Taleat,
Abrabam, qui mterprelalur paler tidens populum, sedm pcfpettium vivat. Pulchrb el T/enor/1adjiciiur,
'qiiia lalis multoruro fit palcr, el spiriiualiuin lilio- qui detticatio riicitur; qtih taliter cbiisuraniaiiis, iu
rum suonrtn viriel iiigenlcm poputiim, nc virlulum illitis saecilfifeliciUte riedicafuf. E\ Jrirez, qui rfe-
ottns geutiii exerciliim. His, quas dcicribiutus, vir-"u scendens, vel robbrdris iritefpreiafur; quoiitam' pijt
tiittiin gratlibns, et quas oslemlunl iuierprcutiories cond-'scensione de supernis iricliriatur ailnos, iit nb-
istontm noinintim, vir jusius quotiriic proliciendo fit strain liifirrariaiem roboret. Atque Malalect, cujus
seraper coelo vicinior, el lus in ccclttm ascensionem iitterprelaliti cst laudans Deurn : quia divinis Iaiidi-
suatn acdificat,ac cantica gradiiuin cnntaiis, ascen- bus Tn cxcelsfsvacat. Nccnoii et CaiimH,'qui riiciiiir
sionesin cordesuodispotiil, etdevirtulem virlulem possessioeerum, quoniam Pater et Filiiis ei Spirilus
assiitueproficit, ut Ur.detn in Sion DetimDeornm yi- saiictus, qui surit unus Deus, possidenl illum in cce-
dere possil (Psal. i.xxxjuj. TJurie ullra Abraham leslibjis. Eillenos, quivioleniusiiiterpretaiur, tjup-
atlhuc evangelista palrcs refcrciis asceiidcndo trans- iiiaiii violenlia niniic virluti.s suae rcgnuin coeloium
il, et tisque ad ipsiint Deum perveuil, ill ei viiutii raptiif, qtiol a diebus Joarinis BapiTstaeiirit patiiui;
-sanctum per hanc graduum scalam asccnrienlein ari et violenli diripiiitif U(ud(Malth. xi, 12). Atquc Selh,
Tiltirouinjtingal. Nani posl Abraham, qui paler vitlens ctijus iiiteiprelalio esl, posilus, velposi/o; quia iiiiiic
populttm dicitur, cst siiperiiis Thare, qui paslura vel itt regnb ilfo snpcrme bealiluriifiis, a qrib diu exsif-
pascens interprelalur, ut sigtiilicet illum eos pabulo laveral, est positus. Interprcialur eliaro semen, \6l
verbi imtrire qtios spirittialitcr gotmit. El inile se- reSttrreciio; (\\m sciriiriatuitiest corpus ejus aiiiiiiale,
quitur Nachor; ct»jiis<interprelalio cst requkscens sed siirgclitleni corptis ipsius spiiituafe. Ad ulliiiitiiii
luce, vel obsecralio novissima; qtiia hoc soluin vir in supeHPri ponitur Adam, qui iiitcrpfefatur Itomo;
iste qtucril til rcquiescai et placeat cbrartt Deo in qui.i his prbfecfuiiui grariibiis liilelis quilibel proino-
tumTneviventiiim, et pro novissimis obsecrat. Atqiic lus, Ct corpofis eiiairi resurreclipiib iniibvbtus,'sii-i!-
Serug, vel Sarug, qui perfeelus dicilur; ul perfeclio- iriairi pei-feclioiieni iltam consequittlr qitam bomo
nem virlu|iim adeptus esse monslretiir. Scdet Ita- veibahuit vcl haberc potesi; ttf iniic"pcrftclus sit
gau slve Reti, qui dicitunrijrro/ans, vel pascens, siVe lioirio, et idoneus jam iiiseparablliteratfhacfere Deo.
pasiio; qaia aegre fert moras vifae praesentis, el cor- Unrieet in suinmo catiimiuc super oiriiiia Detts ipsb
porale robur in eo spirilualium viriutum exerciii.s portitur, usque trif qiteingfadusscaloe gcneratfbiits
emarcuil, ovesqile Dominicaspascil. Necnon et Pha- desciibiiiiltir, ibique liiiiiintiir; qiiia ibi finis nostrib
teg, qui dividens vel diviiit interpretatur; quia sun- perfeclioriis usque ad quem tendiinus, iitiri tpso s:rie
tHiter discernens inler virlriles et viiia, separavit fine qiiiescamns. Ibi eriim est suflicieritia bonorufii
pretiosum a vili. Et Heber, qiii iransilor dicilur; omniiim; qtiia ttiiie Deus est oiiinia ifi Oriitiitiiis,flt
quia BOBfixit menlera in araore praesemis sacculi, nulli sitopus ultra qiiidquara quaerere. tocus aulem
sed ad futurnm saeciilum riesiileriis et prbfeclibiis,D praeroissus, qneiri dc raariyre riunc iiilerprctati su-
.assidoe tendil. Scd et Sale, qui pax interprelattir; nius, inielligi potest et de eo perfectb; qitt non per
quia jam exstinclis vitiis magna pace delecla.ur in iiiariyrii passioiiein ex hac luic niigrai, neqne cnTir»
Tirtutum aciiouibus. Alque Cainan, qui dicittir pos- rtrr|iies pcrfeeii ferro peririinnliir. Nam LamidViti-
sessio eonim;quia islejam a bonis, koc est a virtu- terprclatur Itumiiis, vel litimiliaius. Mathusale vero,
tibus, possidetur, nec ullum in eo vilium alii|iii<Jt<Jo- moriutts est, el inlirrogavil. Hehoch riytem, dedica-
minalionis babet. Et Arphaxad, qui sanans deppptt- lio; el Jared, discendens.<.Solelqtte frequenter eve-
lationein interpretatur; qtiia virtuuim devaslatio- nireutqui 17<8(Hulaudaliilis'virtuimiioperibus in-
nem, quas koslis antiquus in iriullis laesil, ac barba- sudavil, inanis glofiac lyplfo movealiif, tft exiertos
rice desiruxit, ipse sanat et reparat. NecuoBel Sen, gloriari de virtulibus incipiat. Ei irieo nunc isle
ctijus inlerpreutio est nomen, vet nomiim.«s; qiia post tol lauriabiliter acla dicilur/ii/mi/»«; quia quanio
qni Ulibtis sltidel, clarutti ac cetebre rioiiieu pnssi- magnus esl, iiumiliat se lli Omnibus, et aboimii viffl
det. Sed et JSToe,qni inteiprcutur requks; q.uottia:ra jaclanliae vd supfifbisefil aUenits..Et qui saccijligtp-
Davidko labore debellatis vrtiontm ctmeis, requie- riam sic ahjecii, morfuura se niundo esse corapro-
scil in pace Salomonis. Post luec sequitur Ldmech, bavit. Exeniploqite uUs sttsemortisCStewtnflsrfi-
 .m S, ANSELMl CANf UAR, AllCBIEP. OPP, PAKS II. — PAR/ESET. ET ASf.ET. Rli
gfH, (J,IUSJeorpm sic n^uudo roori anpetat. Et hinc A nis hujus de qtia Iractaluin est, Dominus in seipio
seftii!j.u/dedica^o 4 quia ja»l per coiitemptationem Slatim rtbbis indiiavit, de quosBbjunetum est: /e-
iu superuis dpJicatur. Et inde f|t detcendemi quia ut ttu Outem ptinris Spiritri taricto tegteisrit est d Jrir-
caHcrol aJ ea quae stirsura cbntemplari soBtus est, dane(Luc.iv, tf. Non autem dieltnr afflatus Spirht»
ele^ftfj ad epruni ima pie desceniiit, juxl^ illud Apo- tfabcto, seii pteriui; qtiia inipso habilai omtds pleiri-
Stoli ' S»»emqnle expedimus, Deo, sive tobrii tumut, tildo JMlMbttW&wtdmer (Colost. 11, 9). Non
poi/t (ij^for. T, 15). Duo nomina quaeseqnnnlur, ttl iHliimaH mensurairi #1 Deus Spiritura ipsi, vidielicet
e>jjtQfqltifeel, ciyviis.iiHerpn,Ulio sonat laudqns t!hfisto.Natri caet^ris sanctis dat eutn adriien«uram
P/tum; ejt Gainan^ qu| dicjtur pqfsetsio eo'um, indi- •(Ejtliei. iv); TIIBCanleiri iinmensurabililer, id esl
capt mystice qt^itiagptur in 1% contemplalioijis de- tbttim ipsniri .irattiettstml SpTritum. Neqne primurii
djCilllpne, el ad pr,oj;inrjosdesjC.eil§ione;quia videli- impletiis est; Wp^eiriisaii£tto>;"sedex quo coapit in
cet ibi»9««»«Laudat, e\\jif,pofi^eluraJ> Ulit, quorum iJ^o tir^fe t^c^ TSMiigper fii eo tottts iuansit
tttilftatibuf servit^Seqjxitur eljleno^ cujus iiifer- SpiWus saifdtbs. Seif iatiirco riunc iilo pJeifus fuTsse
pret.'if,(oe_jt, desqewus; qy}» spera jn teraporalibus 'm*f^Ur;^iia ntinc ctBpit «peribiis declarare pleiii-
eic.i<lacis li+bere coiiltjinpsU,jtixlaJHud beaii Jpb : tuiknerii ejus in se mabere. Et sic regressiis esl a
/J^erpj,^jjt.^Ba^uam^ u/|ra;om wtiam (Job viu 16). gj Jdrflao^; quia regitam priricipis mundi aggr»3sstis
^.Ortuiis enim mundo »0» hubet j'ain spem ia eo, est dt^ti^M a baptisino, fegnuitiqtie suuih m or
Dcinde \enil Seth, qui dicitur positio, vel resune- riovuimebb^ruere_ Miit et qHilibet iildelis, ejus ac-
ejfo .*quta uunc pOttifcofpus quod iiiliiie resurget. i^lo '-^'li|^iiwS|'3.ifiia"'siitCtb'; regredilur a
Et tunceiit perfectus homo reformatus In '.tntiquum iiWa'^; bft#>': ft^Wi iediens, adversttm sieculi
el ^Biejiolcm slafuiii , fpciit consequens insinttai vtlia, iri qtttbus atite eoMversabalur, ptrgnamltichoat.
Adarar,qm interprefatui; honto; e\ prititus fuil con- A Jdfdane enkri rfergredknf,qtfi a buptiSHioal cter^
riitus: sicqucjaui sociaiurDeo, ut ei pCrpeiuahier umeh coiitrt relietas rriundi leiitatioiies properat,
inhaereiui vivat in ipso. 0b hoc enim se Dd Filius, ut, hisilevictis, corbnam vilae mtireaiur per ipsitm
iniscricorili.erhtiuiiliatil, utusque ad hanc celsitu- MethafpTem1)ei et hoittinttm, q(H eturi Patt>eet Spi-
(Jincm mof, ntii lupsi fufu-ani, esallatet; et ex gra- ritu sancto vivit'.."".-;•- et: rCgftat iii saecula s_ecui<iTuin.
dibiis'geiieralio|iura, per quos ceciderani, fecUeis Amen.
',;-'•,--;':: »nOMlLiAIX.
gradtif virlutuin per qups ascendereat. Quosscili-
cel gradus in noininibus patrum, ui oslensura esl, -fe..;.|VANG»Ut;Mf,,_!KttKP!B<l IrilravU. Jesus »«
dpsignatos miusqiiisque proficientiiim Juxlat nwijpm quq.ldam castelturit : el riiulier quadam, Martha
suipi ascendit, cl aliquid de singuiis vk.tutib.is assc-' C rioiriine, exeepii illum in domum tuam, etc. (Luc.
'
quitiy; seti laplq, fortius erglpripsius ad &eum,pe,r- '. '$?$$''',.:::'..'.:v.":...:"-. ::.-.
venil, qtjanto veryis ac perfectius ia, b*| profeeent: *
^d » ad gioriosajn yirgihem De\ Geiiitricera
fajBtoquer^|im tardius ac dMEkalrusad «im per- lcctip ista pprtinejil, ut iii ejus feslivilale legatur,
*
tit{^rit,^^to„^i.mys3itis ac negligentius i|j his ege/H. plenque siplerilqpaerere : unde quid cgo sentircm,
Pa^Sgt^^n^de uno quoque grada, vei nomiue pro» iii cotiveiUiifratrum pioutpotui vulgariter jamplusi •
Uxa (jfttt loculio; sed cavciiriiim erat foslidiuni? Q qiiaiu serael exposui'..'». Et quia quod dixi auditori-
iseliiiMjeflduiueis qui sciunt ex paurts tpulu dieer?, J^us placuit, dicta litlcsris mandare ab eisdem et
iwde possenl et ipst tracure. Najn et rauUas ipso- maiiTinea dpmjijjs' abbatiijus VVillelmoFiscanensi,
nim uouttjmm inierpreUliones, quas skuiliier pro- Arflulpho Trparnensi f, jussus, imo coactus stira.
ferrp q.uivissemus, pneleroiisinuii; ratilusque afias Qtioilkfeo prajdixia, Ut expositiuncula isu Unquara
adbucpsse, qttarum npiitiam necdum atligiraus, non a praesfiDipluosoedita nori displiceat, quara non
^bUaffifig, qaae ,su^s habent mysticos seitsus. El [a/., quia non hanc] >pra?sumpiio9, sed
obe^eniin
idep nihil perfecijonis ia ohsenatiQite justiiiae qpp- eriiiiil. Jam iuinc igilur raliunculara " islai-Tsalva
^sequt posspnl houtin^s Dci, qupd iu hac genealogiae fide ac sii>e mdtbris praejudicio, ad laudem
scala figuraliter non sit expressun). Sed et bravium Bcj-usdeiri tirginis ' et matris Jesu humilitcr scrUiere
ai qtiod per eam tendunt, i^ise beus sursnm in fibe "aiMrediar.; ' •' ' " '
'... . '<":'
nosttas est. PriBcipium vero profectus, vei ascensio- "
tn Scriptiira sacra res una ei eadem.raultoties
-, v VAitliB LECTiaiSSiS. ,
1 Colialq etl cum Mss. Corbeienstbus 307. et S b9f>.vriq Becmnsi E. 10. el uno Ecclesim
Cariatonetith
tt cum^Emiqn. CoionkhsietGmhtca. Ms. 596. E\ dtf^^Dritriiiii Ainseliiti Archieiiiscopi m*: Carcas. Pro
KBtdfAssmJipnOni& BdiftaeManae *iW»tns. TBII»*k po»fe/e*f«m Jlnilte tejtopore : bitfavU Jesus in qttpd-
4am<<pasteiltt»- et mttlier qu=_edapr«TiRl)a nomiite *escejjtt illtun in dpmutt»wn. Et retiqttq.Dein tmbji
cfir : Hoaiilia yeBerabiUs ABselral.AlfChieuiscopi Ad gloriosam ftei mss. M7. ari beaUm Dei mtt. E.
fO. a?gMaam vlrememDel»3.CSrctit. acfh^atara et*Iliri#a!te v|r^«*Ifei"!* ^mit\eri»;k^rit*.
ettreiirgeTifffricem liiWaiti, lect*dr * Uude etc. ms. CarcOtpnme
« re%**m Ft«\Motm emiuit.ntam
p*!lS'.esp»Stii mts. £. iO^fSW^amrplus^B sunuL Et abreisdi^Dpm^
A,Bpminis J ViscaneBM,Amol^» Tnaniensi n\t. M, 10. FiscafieBst,.AfniiiJn|io Tr«antj»»i«i;';*Weo
*
mtt. iiilep Braedixi Non praesinftbiio mt., B. W;B0n ttaMf-pf«^e*ptiO '^ £*pdstti#ciil% ***.
fkttemcbtam ''Eva^gclititvrseCiiikfnmlitcara. Ih 1II0Kfmpore : h*ay"rt-JeistK rn qiraddam€astP»tti»; et
m&»st\mdJim Ma*lh« BttanmetsvoepUtHum m(ioraui»»SB«mefe-'ilouiih*.l»3Cli(mis^«sdem,-*^ "
Jesus.iu-4tB*d*JamCasteUjjra ,..:,..--,' ,' ^ :'.. :':'"_- -
 645 HQMILLE ET EXflORTATIONES 640
invenilur diversa significare, sicut leo, liaedus,igtiis, A i,3*-)Sicuilibet virginidespojisataeinanimosuo dis-
aqua, vel eliara "sol, et alia multa. Est enira leo> {wneiitijtuberediceretur, Filiijmliabebis, nonmira-
tte tribu Juda (Apoc.v); et esl leo, quieircuil quae- retur, ffique iuterrogarel quoraodo isliid flerct, ut
rens quetn devoret (/ Peit. v). Esl kaedus emissa-- pote quae se desponsaura, ei in proximo nupluram
rius (Lerit. xvi), qui pcccaia noslra portavit, esl sciret, el a viro gravidari *' usu nalurae sperarei:
kaedus a sinislris (Matlh. xxv), qui damnatur. Esl haec autem non immerito inirata est; el quomodo fie-
" in terram, et queitii ret, quod proraittebatur, sciscitata est
ignis «jueraDoininus misit [al. omit. eslj
vutt ut ardeat (Luc. xu): esl ignis, qui super iropios 179 quoniatri. quamvis desponsafaiii, lainen se
cadil, ut non videant solem (Ptal. LVII).Est aquai liunqiiam nupturam *8,. neque virum cpgiiiiiirara
-cujus flumina fltiunt de venlre credenlis (Jaan. yn); certissime sciebat. iiaec de virginitate. De liuiiiili-
eslaqua - eojus tempesUs noii nos demergat (Matih: tale vcro dicendum esf " quod cuni ab angelo sa-
xiv). '* Est Sol justitiae, qui nos iliuminet (Eccli. tiiiarelur, mater Dei eligcretur, qtio.t.odo ficrct
XLII)", elsol qui nosnon urat l* per dicm (PsaL salva vlrginiute (cui taiituin timebal). doceretiir,
cxx). Licet efgo caslellum alias malum significei, beneriicta super oniiies raulieres praedicaretur, re-
ul illuride quo dicitur : Ite in castellum : ubi, adrit- spondit: Ecce ancilla Dontini (Luc. 1,58); el in itlio
lur ", quod contta vot eit, plane maiiifesutur *• quid " loco : Quia teipexit humilitatem ancillmsute (Luc. T,
stgnificet; Umen hic " castellura, in quod LnfravU 48). 0 subliiuis virgo maler **Dei! o mater huinilis
Jesus, singularem elintemeralara Virgineiti ejusrieiu ancilla Dei! Qtiiri subliraius esse possel? Quiri bu-
Jesu genitricem, salva Scripturarum regula, per si-. roiiius de se sentire possetj Sunt " qui castcllura
mililudkiein accipiraus. Castelhira enim dicitnr quae- Jioc Magdalum fuisse arbilraiur, a qub Maria Magdar
Tibetlurris, et raurus in circuilu ejus. Quaeduo sese lena cognomiiiatiir : quod si verupi est, praedictae
invicera defeiiriunt, jta. ul hostes pcr inurinn " alji iiiterpretalioni famtilatur. Magdalus enim **lurris
arce,ela muro per arccm arceantur. Hujusroodi dicitur, el liurailiuii coaptntui ". Hic vero non no-
caslello nea incotigrue Virgo Maria assirailaiur, Biinalur, seri lantum quoddam dlciiur : qtiod inriis-
qiiaiu virginius inentis el eorporis, quasi iniirus, ila cussura ptaeterire non ilebcmus. Qiiodilam, id est
liudique vallavit, ut nullus unquara libiriini ad eam singulare castellura fuil virgo Maria. Quamvis enira
essel accessurus, nec sensus ejus aliqua eorruinpc- et multaeali;c muruin virginitatishabeaiit *\ et ttir-
rcnlur " Ulecebra. Elquia virginiutein, cum libido rim humiliUlis, id esl et virgines sinl, et iinmiles^
uon *' possU,solelimpuguarc superbia, est in cadem lamen salva virginilale matres esse iion possunt,
virgine turris humililatis, quae a uinro yirginilalis r neque fllios generare : quod isia sola fecil. Et irico
oranem repellil stipcrbiara. Et quia buiiiitiuieiu, castellum hoe merilo quoddam, id est singulare rii-
cum superbia uon possit, solet irapugnarc libirio, citur; quia ista singiilariler ei virgb ct mater ftiit:
. laurus virgiuiutis aturre hurailiUlis ouinem repel- qnod nulla alia esse potriit vel esse poierit ".
Jit libidirtem. lUque hrcc " dup, murqs vidclioet Verum concedamns " aliquam posse esse et virgf-
virginiutis el lurris huuiiklaiis ab alterulro inu- nem, et niatrem ", quarayis sil iiupossibile : etiani,
nionlur; ot ntinquam in bumili Virgine fueril nec sic Virgo M Maria singularis erit, quia uniciHiiDei
supcrba virginiUs *v, nec inquinata huiiiilitas : sed ,,f ilium geriiiit, qni sicut est unicus unico Palfi, ita
sertiper in eadem " permanserit et kuroilis virgiui- esl unicus ttnicie iualri. Et ideo nulla, eliara si
. tas et virgo Inirailitas ". Quamvis autem qtiod riici- virgo pariat, vel eiimriein Vcl aliura laleri» gener.i-
tur iu veraiu sit, uf nihil verius Cbrisliana fides bit "• Esi ergo Ciistelluiliqiibdriara,in qttod intravil
credere possit, ponamus lainen aliqua de Evangelio, Jesus; porla vero per quam ititravil esl fitles. Quin
TirginiUlis ipsius el bumilitalis testimottia. Quippe enim credklil, perfecU sunt ei a Domino quae al>
- «ira abaogeloiiliusei,proroilterelur, respondit: Quo- aagelo ilicla stint ci, sicut " ail ad cain Elizabetli.
' modo n
fiel Utud, quoniam virttm non cognosco? (Lue. Nec quia Jesus intravit eastelktrohoc, violalura cst:
VARLE LFXTIONES. '.':'''',"']
** Vel etiam ms. Catcason, vel aeilief <". DonitBtis riiisit ms. Carc. Domiiins Jesus Chrislns
tntsit '* Noti demergit mss. Carc. et E. 10. non uos '" deraefgat ms. 307. nos riemergat "
ef edit.
Goth. BOSdtmiergil "• llluniinare solel wss. illtiminet Nos uril triss. nos non nrat Ubi fet
" Piaiie manifeslat tns. Carc. plane raanifeslans
quod additur ms. E. 10. omittit. ms." Carc. ubi ajlditur
. ms. 507. abi plane roaiiifesuiur Tamen hoc. niss. taraen hic " Pef niuros mss. et edH.Goth per
murura *• Curriiniperenlur ms. C/trc. corrumperetur " Libido non m*. Cate. libido superare non
**llaque haecmt. Catc. iuhaec **Nec supej<baviiginilas edil. Colon. nec superbia virgiiiitalis ** Seiuper
in eadem ras. Cnre. semper in eaiiriera *• Et virginalis huiiiiliUs mtt. el virgo Iromilitas " Graviriari
Edit. Coton. Foecunriari ** Se nupturain mss. el Edit. Goih. se iiunquain iniplUram •» Vero diCeiiduni
. est, ms. Catc. vero Beatae Virgiuts dicenduiu ** SithHniisvirgo niatef ms. Cate: siibliinis mater** ai Essc
poffiet? Sunt etc. mss. et edii. CW. esseposset? Quid liuroilius de se seniire possel?.sunt etc. Magda-
luin eniin mt*. magdalus eniiu " Htiuiilttati coinparaliir mii. kiimiliiali **
coapntaltir **Mitrtini vtrginitatis
kitbeaiii mt. Carc. murara virginitalem babebaul '* Vcl ppieritmst. yel esse polerit Vermri Conceda-
raus mt. Carc. ulrum concedimus " Akquam et raalrem esse et Virginentmss. aliqtraro ppise esse el Virgi-
nera et iualrera " Etiara sic virgo mt. Carc. Elsicvirgo " Et irieo etiamsi yirgo pmiat, natla: \*1
etundem vel talera geuerabit aliiini. ms. Carc. et ideo nulla eiinmsi virgo parial, uttitm eiradem yei atium
Ulem generabit " DicU sunt, stcut mss. dicia suiil ci, "Slcilt ;
 W S. ANSELMICANTUAR..Ai^llEP QPJV PMS 11. -PAM.NET. ET ASCET. G48
-f.>.,**--->j.Biunjj. ..*»
i&Mis euim salval. non violal; coufracta solidat, iLpavit, siliertfem lacte pouvii ", Tnfirmum per UF
•' fantfctmjw^i^ «^ iH)rt^yi'«silivJ£, bleiiaft
'^^^^tijm^li^1^^'^ Datneanifc'<**> l^eitdO, tenfcrito, gestarido ^eqw^nir
pfe^r^^iiii^^mii ffiWtoW immm^d t*rtt; litlffJWhtfde* m^riMwiie^^Mka!^
j^^Wddii8e%w&, ^m^smt^W baiimft^enimiriiiieririm (Luc.x,M)i<&tt#n,-
n^nk%lSisei_p>M^ tiehsd; efcruclfixo, (jnasS io carcereposito idfait,
'i^^^li^^^i^^W^^^^ stiftit sitrfptom est: Stiibol autern juxta cthcem Jetjn
miter t}ttt<(Jdan. XTX, ^V). hueriracauierij «jtlicifli
W$M$id: i_^i&r^^i^ij^':^^g
bnuiia nwianilatis oMcia; Ttliivacttl ct videt qu^ram tetijt, et fttrtfahatur, «im firgcrcl hi j£gyptuma facie
H«rodig,ifluiiiiiura tilltira filtum adeo perieqiiebaitir
iwibroconfejnpi^inr^^ ut mtdtos pro eo stis|iiec^»* a<tittis pfterosbtrctdeiet.
|tfgp(^ TtffB»ktr,'crtHTJiutaebs"insiriiaiiteset raoitcm ci ih-
f^»*" liicJirtilw**Cb^itt>scerel.Ad ultimiim turbata
giiians.: ^unqiiam fri' aliqua J&fsbn», Wrilia s& M"V*^.e*jiljt^» SilSieoifii^tSwem:**isdmip*tti*
•
operata est riunquan! alias, sTc Mafia coriferopla- MiriidmpettrdmiH ^a(/j_f»'^fuc. 11,55), cuirt vidb-
tibiii yacayii.' ^NUhqiiam,* sib''aitaS;'va fialc»'Ml \B TC^suuiirttaltirif fitirin»" cbmpreliendi, trgari, fla-
HW, ^qjioit 'smiri»: e*t, exhibuit. dunt^af&iiiii; #' gteHaH,tbri^hi; IpMs «prtWiaif, derideri,<cPiapirtr
,i«.-M.". i: ftUfe. :. ._•>-:ratif:._..
! 'i
ft3)..s>i'(;V -W»i5':.0'"_i.._?iL
Jlnriiira dico, earum ** signiticata ijucHigo. Sed jara raf i,'eritcMlgi, mori, sepelwi. Unde el berie ei con-
tiieriM Jtcflo^rti %^M^mtiM%im^ fi*ft ** ijt_»a diifilW :' MaM, M«rtha,tdUkitaei,
~& m^dm^rga-pdt^d fLuci «;:M)l Nemp Tefo
iiliisbbniemplatioriemhiijUsMa^
la^lnius.quid sMMarihampperantur; etqriTdisfa dutfiUt qubtfB. Maria fiKttBisuurii vcllet liberafi 4e
l$<pirM';esft^6^fe^irtfJ«."^ Omititribttfetiofib,- «tsttpsam %** prirturbationei*
adj'uvarl W diviriitate, quam eitlera ftiip stro kiesse *7
prjiiiii Dei Filltim, V*** 'ni>» Ji«6e^fefei'capiif recff«<?_' sbfebhtpier theoriiuri<•**,qhae est pars Mariae.Hoc
j$M$:$w ^fifofi^i^pifi ^w siit^ipn. est; qubtt Marllia^fcofiqti^ritiir quotf eam sorbr sna
_^f ifttiffiiiri'^ Ti<feii^iiMl ™'Wititt*mtnisifSfe; et- ejws^nStUioni Ju
ititia una^ir^^pmppTrfia•*o^^bi; T>u *i*|rB«5ftintHfer^efiff»^lla|^*.Ta^ «asC iie*jpa»t# ;Mt»i^w^4^t*n "
ifet qira.Jamtiibi_o'riudutticarne Jnduit; (tbih fllsii d^pafteMSft4.;qiiaeopftina prsetlicuilur,quania vel
^efbaiii in eadera viiflne caniem SiiiYhifate**jftiel- '^Hsfilt'Bi'fl*ri_f'iffteHt,> qfuisfdipie ibqtfattirt^ii
'^f8ti|$^ 'tffiH1*'>m^vtf&iMlii\ ''-^^it<'tel^!Mfqpiii!i
%$&incorrupiihiiis perma^iebit "; A^ ^?«ttraffe.rin Seath MafiripafS'«nftbte; qttse-tantuii»a>'
(Mtirieiiieiii vel sitieni^clbfli' vel pbiu^citoWbfi DPrimiolioA Iattriatttr,«ft*iaitten lion vihiperauir :
i}'aSlft &&pttr»;t|uaH»4plimam»Mariaelegii, ipjae siie
'giltlTeiSH ntfii solura 'ei&iiprifetis' cjljti vel pbrfliiis - lstti(liitt*^#lait^iiN*W»%'fflferrlpifWi,;4^ ^csrttt» ".
/Sf*!'<>-:..:'»»_»t«fi»»J>»l '<* f>i(Ht.isUi. - -«t»}^>;>»l
vrvtan-v •0*^ahi
" in^a»t*^tto^
tjt,brenu.r llla se_fmisericprdfu: ppera perciiffainiis ijJBath^Vi>gir_e',"'qi_**ftS*Spiritus SanCtus supef ebm
"T '':?>'•!* '.':''• r-.-.--»::V-y'*>i*<1is(^^.tj€E .<_*»»/>:>«?•.
T&iifi'wf,ltm^i^^^iWi MMftnW«vit^^ li^ttfiW,
facU c.oiifiteiur; is|i rton qpemlibetex minimis, SHB «8t; et telttilM^Wiit sSnciocoiite»?fti#ia^e
suiumtiin fiei Fiiiam^ Dfe'BbriljK»^^iii;*ripia. Sapitiilia Bbi ta«l»»t'»;'et
..K.SVf-S'5'srv(-.*-Vi*,;.' !,'v -««•'i*V1''<<>-A:<'»^"-»st,&.--i;-?'
fop^eririt,ost|H||fTfeni #ttlJiW Wftbi <&&&ibi iiptahai »*f Ckfhtoteii,
^tyjjf i^KlJf*';TrieJI,>?rjtta^^anjAjS t..«**k '#*?:*.,'.,&.?^ri^': t..:_>{i .'. - '.. ' A •>.»:
,;J: J~J::-:-J'' '''"? :-<>-'•-' r'^jVA^LI_P»ipjES. ;>;,., „:,,,, ::,;,,,. ..,;. .,>.:,,
• ;^Bfcttt-Mres
gaijcti mfc tiaft. sif:iit'inircfi*^Paire^ noSlfi ** Qtroniam Dens esti. tiisi?"&.: W.
"qubiiiairi |Deus boiius et -drfcis,:'est-'i»fii_<(6ft«?.uam -Deii» «st » rf* Sicut enim. tiiater «• t». sicut
^W triSlcr:^ vi^it*i». SQr^-ps,::,,**, hnmo in;pt|piNs
edit.Col. omiitit .** Djco , eoruni mtt. dicp, carnmu, " Uridelibet coniposila mt. Larc. vidclicet
** Hta Verbnrii DeT in eadcy^^ir^^ mi*. Corb; 569. ef Carc. ista
contj^sila
•VBflJWd» Dei tqttodam ,«io;lo Barium camp indftit, dum iriem Verbum in cadem .Virgiueearitent iu
;fpitatepft,gpf,^«iif. $&-,1^6» tsfeMbiwfttij efidein Vii^ine carnera in imiiate-mt.fi» " Qu«e JOgfflayer-
ttum flai- tn «aayilfipt %m»% sajya auV^gntat^ stnrifn^KKt
Carec^^Amriiiiifi ^Ei&n^eim&tofTOtibU' * lita^mWftSmitmril mtt. liwniiil* ©euiii
'**<:I1|«J_«IIUB»_I»S Uii('igmieri»;imii^|#aif'» •
t^cos. bumat__»iiB*^ea-
'G&nZSsfCoft.iftMfStttiu^iri^-jntemittt*.
tero «Jritteriorisuo e//ii. Co/. utpri stii F*'Suis fecil mt*. suis fiuftt;;** llospiiem eascepit mt.JCarc.
iwspjtem fn ufero suscepit »• Silientera \a&iBsfiffd^t3^tfiflr0ion. omUtfi " Et jjtcenleiu edit. Col.ul-
_fimjt*«t(tetBlem,»* Balneaiulo.ms.Carc. haliitijrtdp «Mfll.bs stisjieciaemt. E.Att. niitUns •* pre eo euspe-
«li»;,,«^l^«em.infei^«w,,GflM.,mmtt3n ^ ferW. .*«Mofieiues t»s. Cflrt; -vctetHes Juxta Simeonis
\HWlk i»*t. <&:WM t^'^lfeoi^
»te^t%erie#^ni& h*%^p^
-*1*^^i|ftpj«^s.v«:.'ld.i^-#

*>W^rDefIWMfeti^.-C(f«. ^lp^ "

^^''h^Hlth:: .Sr.l;;^../;-..M>i.;;;.<.1.|;i;./..,,,:*J3;i ,i:«.., ..•*•:
 • 1
%„ /;-'^' ^;"'':'ri<^^ m
MtwAposloiiiS^Jte» tf/jflt», «'p#u$e0bi(tt*r,frA A noscuhiuf. N4m PhatfSWt, (ptt'httcfp#*i«tfaBr4iRWs,
S): et 1«WtBiif bhi)«i tkesattrttdphmqt UiBeiii sigtiificaht Jmtei^ah bmhibusaHiS>geMibii&cifdriri-
!»_ «ftwi^ig^ c»8-0il#fo lege tfivisos. iMri^
Ergo DeiHrffiuset Ifei sapieniia, et otnnes ihesauifi mystiee est prbrilifeX olim Jtid*orbm; Dttiriu*' prfji-
1
Iri (}uam sciliCet domnn
sapieiJtte^etst-ientiae in Maria ''*. Haecnmi taritum:; eipit hujtts, Synagoga.
ad pedes, Setfetiam ad capnt Domini tetfens aUdle- iritravit Domimis, qttaridP faH^»J*tp(. niwpfdiWHii
hatTCTijttmexbre'• ejtls. Hac$ conservabat oranir deihalamo(Psal. xvUi,6)Hnattis «t iriplebe jmxfc
«*ff»r$_ aiigetornii», pastoroiti; magbruri», nee rton ;ttwiii-BK-intemeratte Virgktis' utbftf; ^"hife^ftat
ipsitts'jil_i w, conferetis ia cbrde suo (/_«<;;it, t!t). &>frafb, id est cura Jara^
K^iP unliuain sicut ipsa gusu-Ht qtlam sitavis esi utera carnaUa legis opefa; efr*peritri»edicta; qfiia
Driminits(Pta/. xxxui, 9). Inebfiabaiuf ab UWftaie lcx-et «propheiaeusqtte a* Joailriem. N»m set.ttrtd«im
n»«tiis:Diet, et lorrente vPhtptatis ejtiS " ptatWifttf legem Sahbate cessabsfur ab exlerioriiaclfotw, et
(i^^^BcxT,^©)^ Neeipniir^H; iitmhi^^^d-J^tiiiV ideo Sabbali nomine designatbf cessatio'caiirtarfum
itttb ihtoi eam erat fptts vitae (/itif., 10), de qub Iegis ipsitis actiotimiik Itttbujusmodi SabbatP Dorai-
msrisbnt 1cuncta perfectib **' tftriusijue vitae. CifcA :^ mis tn domum pi^ctara intravit; ei iritfatlt matt-
|>$trinia_,n* Martba, oTCupabatWf; circa Urtiin),iif 8B ducare panem, id est ut capefPt cibiim,' hoc est nt
Kafia, detectarbafnr, quia umrrti est nece^saiiiVra l^^etPaffts^oaflnlbto;:*^
(fJtc.it, 4S); plttfima iufferuiUttf, tiniiih iiiariei. nifaciam volunlaiemejutqUimmhit(JPari: 1^,51).
Sii-gulariier igiturpartem Martbae peregit, siugifto- Etiptiobiervabanteuiniiiien,etkiriipsi,adqn(is
riteruplimampartem Mariae elegit ; seripars Mar- veneFal, insidiabantur ei. Significaverurit auteni
ftae oi aufertur (Ibid., 42]u Jam enini noi» erit Solli- eam Judaeorom parteiri* iti qua et fpst efanfv qure ei
ctta ttl ministret el, sicut puero, cui omncs ordities'. seniper invideiisinsidiabatur.et qu3erebat5pccasiones
angeioram miriistlrant, ut Domino. Jam non tufba- reprebendendi vel accusandi eum.
bilnr fugienstam eo ia JEgypluin a facie Herodis; Et ecce homo qitidam hydropieut erat ante illum.
ftf» ipse ascettdU in coelum, et Herodes descendit Hydropicus iste qni erat in domo priiicipis Pkati-
^tttitifentiima-fade " ejus. Jam iron taibabilur erga :.'• srBorum, typus fuit pppulij qui ernt in Synagoga
plttrinia, tpiiefeceruirt filio suo Jhdsftf (juia otiiiiia Judaeorum, avariliae niorho laborans. Hydropicus
«A^usaniei(/Cor.xv). JamfiliusMarraeaJadaiiis, enim, qoo amplius bibit, eo amplius-sitit. Stc et
vet milUibas, uon Kageltabitar, aec occidetnr; quia: at^rus quo magis peeiiniam auget, eo iriagis pecu-
Cbrisitts «z>mottuh retutgetti jatn non moritut, mors , frjaesitiardet; el ei erescit ariiot tnitrimi,;'quahtum
Uli utlra t^dtm^mMm(Rm C iptq peeunia crescit. Talemqiie Domrnus?Syiiagbgac
Marfliae** ei aiifertnf ", sed bono suo; pars vero populura invenit, qni sotam legis litieran» occiden-
Mariae" ei peTficilur, ome non auferelor ab ea. tem sectabalur,etspiritum vivificantettf nesciebat;
Exaluta est enim soper choros angetorum, repte- atque promiisibi-es, quae secundura litleram ibi
tom cst in. bbnis desiderium suura (Psa/. cu, 5), npnnisi carnales mvfeniHntur, eSspecUbat atDfeeij'-
videi Bettm fade ad faciem, Sicuti est (/ Jodit. m, 2), pro remuBeratiofte laborum suorain, vetrii maxitna
gaudet com fllio in jeternum. Ftee esl pars opliraa, ; ^ona : el ideo se lotum in appetitu taiitttri effuderat,
quae iion aaferetar %it ea; cujua et hos parlicipes: solaquepraesentis vitae bona sttiebat; qtiain sola
simus, nVerifiset precibus ejus, per Jesum Christuni Dei tege prpmiiti pulahat; et sio euiriftiitefa tfii_|_is'
Filiam ejus, qtti vivit et regnat cum Deo Patre in intellecu perimebat, et propter hujus lariguofem
uniuie Spirilas sancti ", per omnia saecutofum: spirUualem Dominus iusidiatoribus suis respowrfens,
sawala. Anten **. di_cifad teghperitot el Pharismot, qnise vpiebant
reprehendere: Si Iket Sabbato carare, 1 iil est si
Irt EVAHCELICB SECCNDUM LCCAH: Cum inirdret Jetrii ; jusfe pbtest fieri uf cessaritibus legi^bpefibus,
in domum crijutdam pririciph Phatismorum :§jl§- >^cpioromPfium appellatione Sabhati des^fikiir, iste
batonmnducate panem; ei ipti obtervabant edin. " popatus sanetar ab hoc avariti* morbP, tjiio tur-
fefeliqaa. (£*ci xiv, 1.) ,--<:;!.]•
i' gld«s «stttat 1: et revefa nbnnisi SabbatP dirtfi
'
H&t, q«BB nififcsecundum historiam mira fefeftfn- potefat, qriia, nisT cessasset af,iio dfrialhiin bb^
tar, seetfttAHUspiriuiem senswn plttis admirands!' ruin in lege prdirifebrum ia/., promi^Soiies], riec
VARI^ LECTiONES' .'•<,,..'.'..

"Esl.;«laitm*t;*.est,att; EtJ»eosuntmnae»tbesaunsapienti_eet scientiseabscdnditi. Christnsau-

tem io Maria:, ergo Dei virUts et Dei sapientia, el omnes thesauri sapienliaeet scientiaejn, Maria.ims. Carc.
Etideosunt omnes thesaurisapienti». etscieiiiiaeinMaria "Tefbun» ex ofe»i«s. Care.Yer^a « prt •rCon-
servaiJBtomitta B»s.C«fe. conferebat tfmnia « Voloptatissa»»»r;vohiptat«»^us *» TatUtfpwiTectibi&*.
Zm. cancu parfeetioi:- ** Ipsa<aseendU ad infemaB» a fecfe wm etedti. Cei. ipse asceudit iii cffilum-,•*»
lfcnjd«desceB^tiBinfemiUBa-§»ie«*AGo/..et^
* Psars ergo Martbae mt. Catc. plfs vero Martijae , rt B-a.rfefluj.»»«,..«forc. «i att^retor,,*» Pafjtwo
Ik^aettH. e(rre.ae_iari»rf Xiifhir ^C^iii «'ArileB.
riu. 58* Amea. Ex dfetis doroini kmdbsn arehteeiM»^
PATfWt. CLVIII. tt
 m S. ANSELMl CANHJAR.-^«!^^^PP. RAHS i+. ~ ?All JCNKT. ET ASCET. figg
CQf^Cttpitlltae ewtinguet^rtn .fcdrde Judaki ^-
t Homo isle csl Medialof ,Dej Ct-hominumr htm p
popjulj. At M/i„ qrii de hac re#*^BHirte,rrogali, Chtjsius Jesus (I Tim. u, 5). Magna'ejuSjCcaaa, est
(ftcuerfiritj quia de aholitione earnalju-_^|serva- nova spiriliialts sciettlia, quam.ad uUimup j^r S_h
tionum loqui _ralueru*it,'quasjaia^dei_ere-$ecundum et per apostolos, ac per expositores S4r|pt4._"an^qi
_a|ipnem.sUre nequibaut ostfndere/Nam.-px iilo npbis copiose dignalus est dare, «t animas.ppsiras
itftmperejam a «onfessionc veritalisora clauseranl, spitilualibqs delJcijs-saginaret. Addit et alitjd fercu-
exquo de Salvaiore conspirationera fecerant, ntd Jtira, dum meiites nosicas amore s^o delceubililer
&itetimconfitereiurGkristum,'eaitraSypttgogqmfieTei pascit. Addtt et terttum, (Jura nobis suae diywilatis
(Jpan. ix,, 32). Quorujs UcilurnUas silentip Zatba- visipnem inler attg(dos pereiuiit^r trihuit, Jtaec ^t
*i$ non credentis »3si>designaia. Deroieus autem ejus coena, quam snis paravit, et ad qtiaa» muU«s
acgnotumapprekendit et tanavU; quia pepulam Ju- vocavil, Judaeus scilieet el genliles de iotoorbe;
(beorammorbo avaritite, siea£djctura.est, Ifijoran* sed primo Judaeos, deinde gentiles. Haeceajfn ceena
tem apprehendit in his quos elegit» et ab omrtTler- per convivium illud 1£J, debignala.es(, quod A*-
fena eupidiUte liberavit; quando venditis oranibus suerus tertio anBO r^ii sui fecil pptimatibiis*et
qtjae.pessederant, et posUis eortitn pretiis ad pedes amicis suis; ac tlehinc ad illuri omnem populum,
apostolorum, panperem vitam cammunemque duce- B qui in suls reperlus est, invitavit (Estb. I, 3, 5).
bstnt unanimes in chariuie (Acl. iv, 32). Sic ergo Nani Assuerus, myslice Chfistus; lertius annus,
per^Taliam guam Cbristus eps ab oroni illa peste terliura tempus est. Primura enun tempus fuil ante
irtsatiabilis -avafiliae tanavil; et jta dimhit, id e*l a legem, secundum sub Jege, terliuni sub gratia. h»
iugo legis solvit, et in liberlate cliaritatis arbitrio hoc Rex regura exhihuit convivium suurii. Optima-
suo relaxavit, ut non jam coaeti, sed spoBtanerbona tes et amici sunt appsloli, et qai de Jndaeis priinp
£aeere.nt. Qujsquis j&n\m chariute fiagrat, non ue- crediderunt. Populus de lola ui-be InvUaius, est
eesse est ut ei praccipiatur, nlsi ut faciat quidquid mu-ltiludogetjtium de toto orbe vocaj», quooiam ci-
vQluerit. Dehinc aemulorura inviriiaiii confutans vius vel munduro, vel gentilUajem designat.
Salvator, ait illis : Cujus vetlrum atinut aut bot iri Misit itaque domimis isle.ternuin tuumhota cmnte
fiuteum cadet, et non cpnlinuo extrahet itlum die dicere invitqjjg^utvenitent, quia jan^paralatunlom-
Sabbati? Quaj scilicct senlenliaet insidialores cPn- nia. Servusii-j&g!ordo pr»dicalorum< Hora mriie^
vincU, et ad ipsum nostrae liberationis auctorem extreroa aeUs saeculi, de qua beatus Jpannes loqui-
specialiter rpspicit. Ipse eniro sepundum carnis tjM^ tur : Filioli, noviuima kara ett (II Joan.tii i&).
leriam unus Judaeorum erat, quj carnera ex eorum Haecenim hora est spalium teraporis ab advetitu
gente susceperau Cujut asims et bos in puteum Domini ttsque ad finem saeculi, in quo<^pjeniia spi-
cepidit; quia gentilis et Judaicus populus, quem rilalis est reyelata, el gralia sancti Spiritus «iTusst-,
utt-umque, ipse creaverat, in ima viliprutri corroit. et regna ceelorum aperia. Idepque dicitur, quiqjam
"'Asinus euim gentilem designat populura brutura ni- parata tunt omnia. NibiLenim restat, uisi ut quis-
$ ^81.8 et oneribus cunclis errorum subslratum; bot. que dignurase praeparel, el vcniat ct his onuiibi_§
yero, Judaicum jugo legis subdilum. Nou soltim perfrualnr. Tunc aulem primo serti«m sitiim Dotiti-
«ttim asinus, id est gentilis populus; sed et bps,,id nus misit ut invilatos vocarel, quandp sui$ discij.iu-
psLJudaicus, est in profunditatpm peccalorum de- lis ait: /« twamgenlium ne ab^ritis, et in civitatcs
I^psttS, quia nec ipse justificari potuit^ex legis Ope- SamatUanotunune intraverith; sed poiius iie ad oves
riUp^. Sed ulrumque Dominus extraxit; 'quia per qum perieruM domus tstael(Matiti.-sA 15). Israpli^
fideut suam ulrumque justificans, ad Tiberfalem lag enim jam inyitaverant ad kanc cjeDam el patri-.
charitatis eduxU. Et hoc fecil, continuo, id est sine afchae, et Moyses el prophelae. llli autera pec tuiuv
dilatjone; quia' in baplismo delevit absque mora nec modo voluerunt yenire, se^ emperuni omnes si-
** '
eijilpa»)eopim, et dedii eis innoeenttam. Die Sabbati, mul excusare. .;
ijtest clara luce Ddei el scienliae, ip pperum Iegie D 1 JR&mus dixii : Villam emi, et necesse habea exire,
cessatume. Et non poterant ad hmc respondere Uli; ietmere Ulam. Rogote, habe me excusulgm.A&e
^Ujptpduclis (fe profundo malorum duobus pppuiis, •primus gerit personam polenlum sajcpli. q^i ,vilias
et ad lucem fidei convocatis, sic Btulum fecit Deus et castplla sibi \indicapt, ut suppr cae,terosvpptesrt.i-
sapienliani mundi, utejus saftientes, qui Ecctesl» iptn exerceant, el hoporabiliote^ atqiacfedUipressiatt
Salvatoris invident, non invenianl quid respondeant caeteris. Et hi, sua intima deserenles, exeunt «Mniiiio
econlra et ralionabiliter dfcant, sed clauso «w£si- , foras adtetleriores curas, et qnibusdani necessiu-
lenlium teneanl, et inlerno livore Ubescanl, tiim vinculis retinenlur ne ad interiora redeant,
;.>w.*!,-,W-o:-.-.:.-UH>aS>BiMA^'i:^J;:-A: m-iiias - SOd-ViHas et-possesslones' suas semper virieattt, et
-•ktiPNd^iK^s^^^^Ck^i^ff^dimidM1^!'' ; db tts ^WgUiftn,-t«Jtf his tjetecuiiffifer le^jfWjf^
"i^t^00^l^^dd^;i^iim^ mJMtsertiBn» idwque ctaenam Del pcgt'8ant- Talijius autem-si-
,:'.'*„_^i«Hiii^ . quundppi^isdatores persuadent mejjer.% ^ptiotiitt^
i:i!*t
«'pmm^t^a-«etrpfeijirfe^iSif^fif
;' '" J: ' ':"<'':*;-'' Kf^mWh^^t^ <#onpi«r HJ^JP*
.'Wfr >:™'*;.> J^J:i: ,> p»refrMs*cjumipreceii*ur«MHtattt.. Hofr.uurtc* 'qtiki
;*» - J>J . .._*»•!•;
 cfgS l*>i* i •*:-.•... ••-* HOMlLtjfi EXtH»RTA?i©NES. VUJ^U X 3(pt
estaiittd «Bcere,nist roga te, knbe.me exci(sa<timfEt A itOfferperqe, et quos ibi vel amjAltudiRe pssessio-
muhi lales ertlirt in JBitea qtiJ.ndo DPt»iirras*tTt*c : tium ttilaut<»s, vet abgustia facullatum arctatos re-
tmraebatur; srifihi, tjui Bttnc sunt, Jttdaei, qiiia villas pereri|iad vium iritroducere tlOn nioreris. Paupere*
:nfon posswat. oecuniM acqoifurit. Ef alter dixii: eniril ac debileti et crnci-,ef c/aurf»erantgenliles, qliia
:
Jrignbotmemtquhique eteo probare itlas Rogo te,, nec legis .divitiaSi nec; viriutum foi*titudinera, qiia
kabe me,etteutatum. Iste stgttificat illos JiKteeornm ; resistere possent diabolo, rtec scientiae lumen, vel
qttimagis dedtti sttnt carnali stndio tegis. Quinqrie. Ulummatoscordisoculos habehant, neckivia justitiae
tmimjugdbown, qainque *u«t lihrfe Moysi depri- rectis pedibus • incedebant. Qui fatrien invitati ad
tea^sgfavi.servitttte Hlos q(ri; sub se carnaltter . conyivium Chrisli, diviles spiriuliler et fortes fecii
sitnt pOsiti.:-BM autem libros *»daei emetinrt, tjuia SttBl,etinferiusilluminati jam in via"Deirettn:.er-*
pi»Jiis:cirett_«cisi-tinnt; pro- bis decimas, etpritBi- .. rsintvsedrecto tramiiegradiuttlur .;<;<.,;/.';,;.,
itirref sacriB^ o§e*attt.>Ros tamet» nondum pfe- Et ai( iervttt: Domine,factum ett ulimperasii,et
haritts habciBt,(jttia nbnduit»cOii intetligttrit. Si ehkni ridhrictocus esi. Vocavimus, mqfiit, >juxla-prapce-
«tfs*inteHexiseenl, nuilam exeusationempraclemlis- , pljBB tttum, Judaeos pl geivtiles, eladhriclocus egt,
^ent, sed*i «enam jatn Tenissent»' Sed; quia eois, ubi su^cipiantur qui venire voluerint. isle /Oc/jstuiic
non intetiigurit, tium eo verierari se simulant, suam B * coraplebitur, qnando saeculomihbc terminabituf. Ad-
jVt/ifMimfBtFW-ife* tfa/tiere, justUim Dei non iurit bucertim quotidie mittunlurservi, adhucadcflenam
tubjecli (fiOmi X, 3J. - J-.'<-'- -:::>: ireniunl; firfeles, aliis per baptismura,' aiiis per pas-
Et atimditrit: Vxorem duxi, et ideo non potsitmt nitenliam fpstinantibus.. v- :b .'.,
renitt. Per htmc desigttaiiiur illfqui seluxuriae car-. , Ait namque dominus tetvo: Exi in iiatet ttpet, et
nisqHevohiptatibus >peromnia subjiciunt. Qui excti- compelle intrare,ut impleatur domtis mea. Jam enim
sari rion qiiaerant, quia,solam hanc vilam diligentes, neque viie, neqiie sepes, neque locus ullus, sive per-
.aliautparvipeedunt. In his aulem tribus qui venire, vius^ sive seplus, sive manifesius, sive abditus, re-
ad ceenam nelneruBt, designati sunt umnes qtii adI llctus est, ad quem servi Christi scrtilandum non
ejtm venire negligurtl, el in hotum lypo Juda_icce-. pervenerUit. Qui igifur huic coenae defuertipt aut
npm baiic adire holueront. '..,i_, .,-' desunt, nott servprum negligentiae, sed suae Iioc
, Et reversw servus nnmiavit hmc dj&tfnosttP, \inde> inobedientiae depiuenU Haec atilem terlia inyitatio
Isaias : Domine,,quh credhtil audittti ttoslro? :(tea." , roagis ad nostrum tempus pertinei, in quo" crebfp-
Mti, i._ Tt/ncTraJu*»afer/am»/ias, dixit tervO suo: i >. scunt adversitales sacculi, et ob hoc in ea dkitur :
.. ExicUo in-ptqteaset tripos eivitatis ; et paupetes, ac. - Gbmpelleinirare. Aliquando enim nos mundus retra-
debiletretf0cesetctaudos inlroduc ktte. Judaejsve-. xit a Deo, sed nttnc lot taritisqtie malis pletius est ut
nireupleiitibtts, «nifMsesl Dominus, quia non titerai ipse nos jam mituiad Detrm.Uiideet scriptuiin»estde.
per guos prsedieatores ttfonuit eosut convcrterentur, , aquis diluvii. Veheriienterinundavernnl, ei tevaveruht
setlex lolo reliquit eos in sua malitia, mandans itu-. arcam in sublimea terra ^Gen.Tli,* f?)_ Qiiid ienim»
bibus ne super infrucluosam yiueam pluerent (ha, , per aquas nisi tribulationes, el quid per arcarit riislt^
"^
y, 6), id est pracipiens appstoljs neJudaeae praedi- Ecdesia- figtifatluf? Aquis ergo inundanlibus levatUr
csrent, Magna enim ira Dei est, peccalores ad poa-. ^arca . invubVtriteriierta,quoniam adversisirrueniibus
nitenliara noB voc^e, sed in peccalis usque a.dmor-. ",isepaTatur a terrenis cupidiUtibus Ecclesia, vetfidp-
ten» relinquere. Sic iratut est Judaeb ad eoenam ve-- lis ariima, et ccelo fit proxima. Suiit enirii norinulli,
iiirc el credere uolentibus, et geutes iatuitu misefi- qui in hoe mundo prospera quaerunt;: sed adversa
cordiae resjpexil. Urtde ipsis ^udaeis, Paulus et Bar- repcriunt, et apprehendere lemporalem gloriam co-
nabasdixeraitl: Vqhhpportebal primum Ipqtti verbumi nahtur, et iiequeunt;et quo magis voIupUteSi et
Deiisedquia rep^listh illud,,et indignasvpsjudkalis i opes, vet bonores appetunl, eo puncliones, el aernm-
mjetqm vitm, ecce convertimut ad gentet (Acl. _un,, ., has, et abjectioiies«entiont. ffosigituraaversaxMm-
i#).Civitat anlemin bocloco gentilUasinlelttttur, , ]Q pelhint utad Det coenam veniaiu. Sed quia Tn ijisis •
muris dispuutionum et argumeiilorum alqaie^lle- •^ adversis inens eorum stuppre sic obduruM ut intelli -
sutum.sxculariura raunila. Uiide eiper PsaknisUml gere nequeat mala quaepatilur, dum prabdicator eis
Ppmiaus ait: Quit deducet me utqueiri cititalemi;. mala' saecuii, quibus afikguntur, decibrat, et qua-
muniiqnil Qpis deducel usquein'Idummam? (PtaL, dam vi ralionurti etadhortaiionuni cogit eos, trt coe-
i_i^|d.} Chrislum enim ad jieccalores dueit,^quii lestia 182^ bona appeunl; agit qilod dictum est,
eum.jjeccalpribus pncdicat. Qui quia raros estr ideoi; compette tnfrare. Sicque nuraefns electoruin perfici-
Dpminiis ait ; jflM* deducet Jme? Metiit enim» tur, et superna domus impletur. De illis aulerii, qui
mtdla, operarU aulem pauei (Luc^\,<1). Civitas vera,;r Tenire &ritempseraiit,!>subdilur : .;Dfts»tiobhquod
sicul (Kxknh^ est genlititafr; et ipsa «st JdumaEa,Mt- newo tttrorum t//of«m, qui voiati iurit, guitabit ca-
est ternena. Ptaleas aulem et vicos civitatis, tatitpdi-: nammeam. Nemoillonim, quivoiati euni,;: et Teiiire
nesef angustias gentUitatis tatelligamtts. AitUaqae;». nbluenmt, jBsJo&ifhilernse dul(_ediniscceriam; nemo
ta^tz&^mvtfok > e»re« iimut cum iiHBiB^at^iJB^!i^yj^">ptjlas
;.. ^ti^^ii^^^i^^ cmtm^teta^tdvimm s, intf^it; ^ttde -eiper p^ :
iii^^c^tiMfii^^n^^u^^rsA «ftenwfl»---•",•l^.^i^iwrtwfw^iiWi^
 _«SS S. ANSELMI CANTUAR. *ftefHEP_ QBP. PARS H. — PARiENET ET ASCET «S6
Mtei6t*«it/,e' eoitftteftt. ficee «ert>imei ttMaounfttr,,A susceperat, raaladesecxcn.pla preBbendo, dissipM.
ei «o* «a»f«nfiemjnt.£cw sertii mei laudabmi prte AnmtBtiant enim Deo angeli nostra opera cnnpla
exttklmioneeoxdh, et vat clamabith ptmdolfre cqt- nec noa oraij^ties, non ut ipse discat quat nesci»-
dit, et.pm eqnltiikmetphritut ululabUit(1ta. LXT,13, bat, nifailenim eslqiiod ignorct; sed qitia neoesse
14-. SedUetcitt fTangelio loquitur ipse Doiminus: habet r;iiipnalis cwiaUira obteu»peraiis Deo tcmpo-
Qui tenUadme, neneturiet>;etquienditinme,non rafes cajiisas-adaetefBMr» verUateiBrefem-, *ive»pe-
ijtietmpiam (Joan. vi,3g).S.jmtiset«udiclt_m est tendo quiderga se yel >erg» noe fiat, sive eonso-
,«t_9.Exodo ; VMftuniDeum Itraet. etcomedemnt, tendo qpid faciat< Qui pius raeiitis affecUis est,TU
4itib«unt(Exad. xxiv,\i)^ '" ipsa Qoustrqatur, n»»But Deus irtstriiaiuri. Nam *l
>Q^ omai%n0S,telte^rere debent, vel accendere. haec quaedan» «oaWSstalio est ratieaalis, creaturae,
Terrere, ne coniiBgBt^esurtre et deleroctuo repro- quod non sifai ipsa sb boniiin qno beata fiad; sed
Ws; accendere, ut mereainttr epulari et gaudere iiittd Iflcomnjuubite, oupis parlkipajione «tiain sa-
«m.electia. QuicUnqueenUn huhcConviviodefuefit, piensefflcitur.Koc itaque «odo diffamalut ettapud
labescetin .eterrtum fajne et miseria, 6t omnifln»bo- domipum iste y»ilicusvquem vocarii domiBiis, lit ei
npram mopia. Et ijuicutique interfueril, saliabltur rationem redderet, quia ipse non novissimo per se-
B
^renniler omnium bonorom plenitu<_in&immensa. metipsum facu pnspositonim examinat, .qni quoti-
Jtan»ssca justorum est pnesens vultus Dei qui, dum tlie per praeppsilosacliones subdilorura jtidkat. Vo-
sine defeclu cernitur, sine fine meus ciGo vilae sa- caviteum, quia per aegriludinis motestiam ad mar-
tiatur. IJnde etdiclumesl: /uslie/>u/efl<ur«jea.tBifeaf tem hunc urgens, praeseouri sibi per augelos fecit,
%nAonipecluDei;etdelecteniurinlmiitia (Psal.txvu, eique dixit: Qntd itocaudio tie le? scjlicet, qoia de
4). Ibi dfeaeternilatis socieUte Iactaiitur, qni jara la- meis bouis non mea lucnj quaeris sed lu_r; et qui-
queos volupluosae temporalitatis evaserunt.tbi hym- busprodesse debueras, obes. ...
nidici angelorom ehori, ibi socielas supernorun ci- Redde tationem vUlhationh lum. Jam enim, poat
vium. Ibi dulcis solemniias a peregrinaiionis hujus mortem, non poteth villkare. Considerans autem
tristi laboteredeuntium, Fesliiierous igiiur hoc in- villicus tanu se disiriclioiiis angustia coarcUri, cee-
trare convivium, ubi cttm eleciorura oranium soeie- pit hujusmodi cogiiationes anxius ii»conle suo vet»
latejestivis gaudiis perpetim exsuliemus, eo Urgienie vere: Qtiid 'jf^om, quia dominut meus aufert a me
qui vivit et regnat Deus in saecnla saeculorum. vilticationemt Id estt "a prarialione, quam habui'tt
Amen. Ecclesia, velut indignum me per mortem deponit»
,t • HOMILIAXH. :"'•/*' Fodere jam post banc vilam no» valeo, id est terram
bt BVAHGELJUU SECI/NDUH LtJCAMVDixit JetUt ditCI- H»cordis roei ligone compunciionis et exerciiio dts»
pulit suit patabolam hanc: Homo. quidam etat ciplinae innovare, ut semen verbi suscrpiens se*
divtt, out habebat villkum; et hkdiffameluteti ge:em bonomm operum proferat. Mendkare etube-
o.apndiilud quasi dissipassel bona iptiut. Et vocavit tco, id est cibum vilae, quem liie non prteparavi,
j^0lam, «t inifilli. El reliqoa. (littj.. x,vi,:t.) confundor in illo saeculo qu_prere ; sicut ille pt^er,
. Haep sacra lectio sub figura villici prius dissipan- qilijtixla Salomonem propter frigusarartnotuit, ideoi
iis bpna.domini sui, et ppstea de bpnis ipsius, ut ab qiie mendicabUmtlate, et non dabiturei (Pfor. xx,
ej) kudaretur, prtidenter egeniis, pstepdit pravita-- 4). Videns vero temporis spationi adbtrc Bilti at.:.
tein ejcprreclionem cujuslibet praepositi Ecclesiae, quod ad emendaiionem Tndulgeri, accepto jam raiii)-
qoi »a prineipiis quidera non solum in se, sed et nahili consilio, subjunxit: Scie quidfaciam, Idcsl
in i suhjectis disciplinam ac religionem deWIUat, exdegiuvi quid facefe jlebeam, vt citm amotusftteto
postei» vero tam se-quam subdUps,nobiliter emen- a Viilicalione,tectpianl the, el cohabilatorem habeie
digrieiitttr electi Dei, quinune in mea setnt vtilicai
jSqmo,; tnquit,, erqt dives, e\e. Hopto enim iste tione; tJi (fotnofsuat, id esl in mansiones xteni: s,
iptelligetujr J_fedioforDei e« hotmnum, homqChriiilut D qu^^isdivinhmsnBt paratae. inhts ergo cogiu-
Jetyt(I,Tim.u, 5). Quieldirefest,iitpofe Crealot; - tiowfes tliinissus acsbspifati redditus, (juod mettffe
etDtiniih^omnium;TitUcus autem avilkeeustpdia eoittepefaf, opere coeptt imptere, convocatris debi-
ttomeijtacxc^i^, euni sigaific^>j ciyus oljSciuflie»t in tofes domini sui, hoc est reonalesomnes, qtloscon-
trastodiafltregybine 'Ecchai^,:T^iitM&;isjput-.jmk. quepOtUil, ad audifura soae praediealionis aecer-
Jttum.est ^Ntdfieiriumi cuil0i^t civUfttemnfruma seqs. Nara omnls honoodebitor Dei esl. Cumqa(f>Mnt
vfyilqtqttifttitoditeam (P^cxjwii i);: T^ictmergp debitores innumerabites, ituo Unuim refenintur,
guhernatorenj Ecclesiae designat., Sedv ptsronique quiaoraiiis hic Cbristianoruin populus iu riuas par-
cPiilii^it ijt is, qui Ecelesiata adgphprnaiiilui^._}}$«.. tps divtdUur, peccatorem, Tulelicei, aique jttsieruro.
cegitv tprrenis, coramodis. inbians, iucija, spiriuialiji Priraus eriimdebilor, itla pars est fiddum, qnae
l«e«,^*T«ta^,>R^, Vjt^u^o ^rAVjt*; pecotiSiuHiuc et vi jiis servil, q oniara peieWaproi
^<f?>lf^jpjigi_:.r^igior,
pert! tn ^li^i|^W5|i.,|ea.t^is qpisi^ie.diflaiiia- prie solerit vacari^elHla, velut, cara or.amas: Di-
mtUtnahitdeUta noqfra, tkulet not dimittmm debi-
ejp», quoBia^ahange^i «orara.SppirjftcUanturQB>tta, totibturiottth $M*tih. vt, \ty. Qtii sc«t«et ^ebUor
cetttttmmhiaki <eedehere 'fatetHr qoia 1U htdoi-
 fifr .--'<';' !:::'-.'' *(MIJE/E MmaeRl*?!^^ .'«S|
genitam mereatur,mensuras acoiiantiute» Titionuri A i d-ttaesunt, iusintjant. Cori ^qye^ri<»(:i,rroensuras
snorum ecclesiasiico vilfco cPBfltettir.*CeBtenarius doiiO!>lBin;;f^ jtjq^;^^,'^j^|um
enitniruuerus perfectiouemdeagnat. Gadi veromen<- Tiftu.es et spiritualia. charismata, juibus aiiiiha
•iif*s pcecafPfnm. Oletimaulem favorem eorumdem pascilur, designet, Scripiura doceldicens: Et"vallet
pbecatoram,qnando qnis sibi ipsi placeitJn .vitiis abundabunt, frtffentq (.*?««(;t»Ti ,*)•* ^len-W •
stiis, vel alios pmanles male dulci adulaiiene de, Ftumentum desiderat.iw^^i-iiiT^^il.f.tfllfei'
molcet. De cujusmodi oleo dicitur: 0/eunt aulem quippe, id eslhuittiies, (rwmettip»^
ptccatorh nqn impinguel eaput meum (Ptat. cxt, graiia, replentur, qua sp'.rituaJLitervjyaiif et saginen-
5). impingBat eoim 'toajjifcf; oteum peccatorit, cura tar. .0»!;»,;,aciiicet.
^rJ_yrti>X^»':..(^|e>|^|<er^^^,'__n«^^«_i^
demUlcel tnentera favor adulaniis. Quia ergp fa- sancfps praedicatbres, pi imhro yerhoruin c«Iestium
W et laudatk) viliorom, qtiapuunc olei riomine de- per eos rigetilur. CeBftimi^^ue coffl*.'r|i'Jf ^ttebifrr
signatur, maximi»damnabitis esi> idcirco debi- bat jste; quia secmirium^m^nsupas. ^Vl^VIhitM
lof iste medaHas culparatB suarura coofitens » «WBcessas, .perfeci_ppemfr.vjrtutUmawepefat. Cui a
Jffa eentnm cadpt olei se debere tesutur, inlelli- villico jussum est ut in li tieris siiis, id est Tii ppefi-
gens muUas valde esse meBsnriis male dulcis favo- bus suis, pro cen/wm, scriJieret pctoginta', \ii est jirp
ris, qoo pbicehat sihi'in nequitiis suis, el aliorum *B ojpnibus quae debebal, peo dignum ?e itutura resitr-
nti* mal*ebat_ Huic Uaque jttbet yillicus ut aceepu reclione justis actibus exhiberel. Lillerae enim quai
c.i«iionp, id est retoila et refrenata priPrum ope- scribimus, aciiones noslrae sunt, quas diytni meino-
riira impressiPiie, sCtleal, H est humilietur et poen:- riae assignarotis.sive lionas.sive nialaf. Unde ct ipse
tea*. Nam qaod cautio formaunet impressionem vel de oiniii opere quod egeruiil homines, dicit: £cc_»
numttnm operum designet, indicant ftguraliier cae?. sctiptum est coram me (/sp. LXV,6). Octogenarius
latarie, qnas Saloraon iri tetbplo fecisse refertur. autetn nuinerus, sicut et octPnarius mysteria fesufr
Quod aulem sessio hnmilialionem significet, saactus fectioriis congrujt, quia et Domini resurrectio facli
DaTid operibns et verfiis Osiendii, qui cum se mril- est octava die, et riostra quoque post septetti dfei;
«Hn hUmiliaret, in<.rissus esf, ut Scriptura loquUur, qaibus oraue tempus volvilur, id esf ih die judicii,
et tedil eoran&Domino,dixilque : QttfSsgtJWsqm^Do- ^uae erit ociava,, proveniet. Unde ei nbnriullipsaTmT
mtw Deut, et qumdomut mea,quia adducdsli me huc prq. octqva scribuntur. Suis ergo lilteris iriScfibft
ittque (11/teyrvu,18).Et rexNinive ptenUensiudulus octoginta, qui suis operibus dignum 8* Tlla'fbsiifftp»
«stsacco.et sedit ia ciiiere (Jon. ut,6.) Sedere ergp ej|Dne el eleclorum societale demoBstrat.
tietritor iste praecipilur, ut ad pcemlentiam humUie- Haec supt itaque jn quibus prudeps viliicus tam
tor. El quia incerfumest qtia hora ntors veiiiat, cito C se quam habitalores villaesuae, iil est filos Ecclesiae
sedere, dnra adbtie •vacal, jubetur. Scribere, id e*t quam regebat, corrigere et meliorare sludtiii, pro
ppefibusadriolare,ft_ittf aaainfB, idestpoenilentiam, quibus et laudari a Domino meruil. Etiios ergo
iiripefctur. Qatdquid enim operamur, quasi Jri tibro laudemus eum qui myino laudalur ju>|jcio; nec eum *
scribimus, ul in die judicii coram Chrislo reciteUit;. itt. aliquo, priusquam correclus esl, aitdeamus fe-
Unde Daniel': Judkium tedU, et libri aperti tunt prebeiidere; ul haec putemus in his qtiaecrga delii-
tfflntt. Tit. 10). <Quiiiqiiogenariusaulem iiumefus lores egil, dpmino fraudem fecisse: sedpblius creda-
pmnUenfiam ei reraissionem peccalorum desigoat; mus euin in ht's lucra Doraim sui prudenti consillo
qtria et David in qttiriquagesimopsalraopceniteiHiam guaesiisse, el ejus volunutem implesse. >Quitaniura
^ageusvehiam peccatoruui obtiiiuit. Et quinquagesi- adbuc iniquitqlh Ktlfcujiappellalur, qiija prius villi-
tmis amms hi tfegfejnbitaeas est iiistilutus, in quo caiuui stiura iniqqe Iraciatialj, sicut et ltaltkimui,qiU
§(*at fenii&ie. Pr&fentum ergascribitqum<7Ba<7J»(<?,pubticanui itiefat, etiam iu aposlotofuiiV caialo^o
' fiti pro ton^ilBimaU vitiofum
mutfipliciUIe, cviiien- publkams dicilur. Sed in Iiis omuibus esi niaxinie
teiir suis bperibus memoria digriaro -ostendU p«ui- praedic-tttdapiissiraiittdJcSpostri iriiseficofdia, qui,
tealiam,JB qtia et retnissionis gratiam coase^^iif. in.cum bunc aplea vocassel, et jnsto judicio damnare
Sktrt autetn prithus debilor veleam.parl«ii fti^lium . potuissef, mpluit
-„>.,.>. ,.:,>>, eum iniiiiiicrTursus yivendt spatib
-<;.;,,,:>, , K&
....-v,>r...,,i;. -..'
-.,,.>,:;..,•.
t|iiae peceatis est siibdiu, vel a niorle revocare,
nntimqtteraque pecta- ',."-'«*:'*•'•••'*.-. ut postroouum hunc emendaiuin
;*;^'.:,: jv.*ii;,.,.t,: . ,-
tofam AisiiUiat; ita secundus vel eani partenj eorom, possetinUr anucps cpfppuUre. Com|)!evTt enim qupd
ttt dietrnt est, qoae jusl tiam sectatur, yel unum- iocutus fuerat, quia noto mbrterii pi&aloris, sed ut
<Jp^hi^e VcfBtomsigBUTcaf.iisunet justua quisque magjttjonvettatttt etjwqt (Ezech, Jtviii, 33). Ad libc
dehitor Bei esty qooniam omoia bona qu», ab eo autem (iupd.d.Jterat^/ktw
-p«feepit,-dehet iUi; <ttteadem vel paria, si p6j$e$t, fecisse, sttbjungit senleritiaro, in qua significat imit
nskJat; si; autem n«a poleat, vel dehUbrem se esse tps siiniha facere. ,...' ., , ,'v ,. ;.•;.r;
baittiliief agneseat, ^gratias agens dicat; Quid ,/fiw i^;>n'^•V^W?,*;»,*^
teltibvam Dominopro omnibut qum retribuit mihi ? luciitngeneralione*W*«JU; Fi/ii enim siycu/i vocan^
-(Pt4i\evr;!^iC'":*'''J' :"i\'-;J' "',.:/,.f:'^ tur quis^ularem vium ducuiif. Fi/iT auiem /ucis
: Gemum qoippe pori **tci, quos, se dehere ,tfeSta- iiisli di(?untur. ^eii.'^ja^^^l^^^^-^M»
»of, |»<3rfectionem jostUne, caeleraromqiKivir^iptTi, yiyajDMt, ej, iiJJci||s,se ^ntraeant,,maiipaiamen odrili
^ita itfi seeaudum nieBsttram donationis Chrisii riunquam operantur. bl sunt' arii, qut pfibs siecula-
 &9 S, ANSELMi CANTUAR. ARGBIEP. »f>i>.4iARS»II.:.-_-PAR^NET. ET ASCET. &L
fitcr et crimitiose vixeront, seri postmoduni redeun-1A tiottem daeet, et, kpriaturrui (piicunqiie male viver
les ad cor surim, quia se ilKcita egisse eonsideranl, bat, et res quas dfepeiisandas suseeperat pcrvcrse
ex ipso sito dolore compunclt inardescunt ad airio- traciabat, mulet suos atores, et m»Ia praecedentia
retri Dei, seseque iii magnis virlutibus exercent, bonis sequentihus vincat et.deleal. Possuat tamen
cuncla eliam dilficilia sancti cerumlriis appetunt, orones divitiae saBcuIi, divitiae iritquiiath appellari,
omtiia rirundi b.andimenla derelmquunt. Flagrant quia cum aDeo pro oronibus sint creatse, has sibi
desiderio, ad ccelestem patrtam anhelanl. Et quia BonnBlil,quamvis juslp labore, iuiqua tamen cupi-
se erfasse a Deo conspiCtunt, tfamna pwecedentia diuie congregant; et quasiuilli tribuunt, has indi-
Tucris sequerilibus recOmpensaiil.Isti ergo ingenera- gentibus quodamroodo. toilpnt, dutn cas,Jtt usimi
tiorie sua,-id esl iri tempore suo, quo praeseBlemvi* eorum venire non sinunt. |»icet ergo jusiis, ut di-
tarit transcurrunt, prudenlidrei sunt IIHSfiliit lucis, ehim esl, laboribus acquisiiae, vel in patrkiionio a
qiii a lticb matre nunquam recedunt, sed Unten religiosis parenlibus acceplae; tamen divitiae iniqui-
opera lucls remissrus agunt, et itdpatram aeteraae fatft sunt, quia iniquum est, id est ab aequilalis
liiCis aniie Hfoii;anhelaiit. '-•• jegula discordans, ut alius divUiis superabundet,
Posl s6htentiam vero sttbficil Dominus exhortatio- aKus aulem cgeal. De quibuscunque igiuir diviliis
ncm.ut qui mate.prius egerunt, exemplo vitlici con-13 saeculifiatit eleemusyaae, de divitiisiniquitath sunt.
Vertantur ad, bbnum, et clementer agere studeamt. ltafue nen jam inique sed jusle conquiraii_us divi-
Ac si dical; Isie quidera villicus, qui antea villica- tias, ex quibus justas faciefldo eleemosynas, sanctos
uira suum male traciarerai, post 4e bonis ejusdera pauperes aequiiamus oobis amkosy tit ipsi nos se-
villicaius erga subditos spiritalia beneflcra clemen- cmn recipere digiieutur w mterna labernacula.. Per
ter pperatus est, pro quibus et supernae feliciutis Jesum Christum Doininum nosirum, qui cum £alre
habiucuta cum eleclis inlrare merujt :ef ego quoque et Spirilu sanclo vivil el regjiat Deus, per omnia
vqbis dico et suadeo, qui. mammon&m,id est divitias, 6aeculasaeculorum. Amen.
hahetis iniquiiqth, id est quas per iniquiutem acqui- HOMIUA XHL :
sjstis.ei ini.que dispensastisbactepusvet possedisth, IN EVARCEtitm SEccNDoaLUCAB: DutniretJetu* in
jam Eene dispensando eas, sancrls,. qui indigenliara - JerttsalemiJransibatpermediam Saritaiiaqi et Ga,-
paliunlur, (acife eos voiis indp amicos, ut%cumdefe- lilmam. Et reliqua. (Luc. xvu, 11.)
ceritis, id est cura obieritis, recipfcnt: vpt Jibenter • Praesens lectip secufldum hisloriani quidem semel
secura ui mterna taber.ndcula, id est in perpetfes eperecoraplctaesi, sed secundura spirUalera setisum
(iiapsiones, ubi perenniter CUIIIeis gaudeatis; quo- . qjuotklie implelitr.li_Qs.eBim in Adam a yisione
jiiam quj recipit jusium in riomine jutli, [mercedem(C pacis, quod Hierusalem interpreUlur^recesseramus,
justi accipkt. ac in hujus exsilii rixosas. inquieUidines decidera-
Quidain vero sententiam istam maTe inlelligenles mus, et ad inferni supplicia nibil pacificum ultra
rapiunlresalienas.et aliquid inde pauperibuslargiun- visuri prpperabamus. Verbum auiem Dei per quod
tur, et puUnt se facere qupd pfaeceptum est. Dicuflt AieU sunl omnia, nos misericorditer ad suae paci»
eiiTm:-. Rapere res aliertas, maittmotia iniquilath "visionemin qua pereiiBikerquiescoremus, reducere
est. Erogare aliquid inde, maxime egeiitibus volens, descendit ad nos qui ad ipsun» n^ibamus
sanctis,hoc estfacere ariueoi demdmtnona iriiqnitath. aseendere: et suscepu tn se npsfra humaniute,
Inteilecius isie.corrigendus eit^Non e_trapinis et ttsu- tetendit ad supernara Hierusalera, ubt setnper vera
ris. v»2lfraudibus acqiiirere deberaiis, unde eleemesy- pax cernitur, et TRuc nobis viam. aperuU : el cpiia
nas «Sjciaraiis;sedsi coritigeril lios ante converstonem electos hotnines sua membra fecit, in ipsis membrts
posbram lalibus raodis opes acqiiUiisse,jam posl cort- snis adbuc quolidte vadit in Hierusalem, dpm ele-
Tereipnemramiiasetfraudesobri fliciamUs;seiluttien clos suos ab*hoc exsiUo reducit ad patriam, iu qua
cx opibus lairgetribuamus. Sic enimZachteiisfeclsse P-tx^regMatsioe uUa iuquietiidine carnis a«l spiri-
bittdaUJr^qui princeps erat publicartbfum, et divftiis .-• tusl Qvi», scikcet palria - nomine. Hjerusalem hic _
abuiidabat; sed receplb in dormimsitaraCttrteto, (tesigiwtur,, qi»^ titioparis, ut diclttfit est.jnterpwe-
medietatem earum pauperibus dedit, Pf cuicunque tatur, Ad quam Jiergeus, frflfli/ia/ per mediam Sa-
fecerat fraudein ex alia meiiieuie quiiliuphtra red- mariamet Gqltimam.Saroaria iiamque interpreUUr
. didU- Sicut ergo villicus dicUur iniquUatis, ettam ' eustodia, et significat juslorum dUigenlij»m, qui
. ppst eorreciionem suam^ 194. quia vitUJiatum ini- custediont maadaU Dei,-qui ojjitii custediacor suura
,qu.eprius traciaverat; ila diviuae, qrias anfe cohTef- servanl, qui acUis stios omni hora custpdijmt. Galj-
sioiiem quis iriiqtte coriquisivit, Sivb pPssedU; aut hea-vero, qute dicitur itantmip-atio, factax de&ifpmt
diepciJsavji, etiam post conversionerii'ejjos vocaritur , eofum vium, qui a malis. operibus ari raligiosam
Ipvitiae iniquiia/it. Wsicut villichs ex^eodemvilli- coiiversationem per angftsfjirm.pceoitentiaeviammi-
^ca_lu,,po6fquameorrectus est, acqu;si\It amicos; ita • grarerOBt., ,-.
. ijuiscjtMde suls. fe"twtiatibus,'quahefi^antea « licitis Yadens ergo in Hierusalem, trantibat, per meitam
/etaiicitt|acquisisset eas.amicos sibi ficeresluJeat; SariiariametGatUmam; iaia quotidje ptoqfout. sibi
ila duntaxat ut nihil ullra per 'iniquiUtem acqhira<. nrtilos.Iransire facil ad aeferiue pacis, bettUm yisio-
Tota ila^ue leclio ista corfectioncm et emcnda- uem, ot ex bis qui non erravenui^ el ex Ijj»qtit.ah.
''
f» lJ-.'«t»" •• i '32^1^?.aOMj^iEJ«fj'E!feW«iyKIl9i(ES^.. r_ :" *._>'» f. £ Bto
etw»»»ad veitetem TOtKerorit.lri eis enim transit, A libusi^vertens, ^ mar»gimn» i^igwBis-lncrein^
inHierjsalem,qnos sua membra facios depraaseali.. tum ei largicBS. <Et lpi)6 spUiUlUef^ogitar qtiod
saecnlo nequaia eripit, et'»d<"supernae majestatis diclum est quia, duro ipw easle//«m hoc,»tij|i-e</tt«r,
pe*peiuam ctwtemplaiionero perducit.Transit pef,. occutterunt ei deeem viri /eprosi. Nam JiweiiifcTJBs
meirfwm. ^jHBarfiiJB>r GdlUmam, id est dividit per conlra se lendeules, id estjvk sibi coiUrafia gra-
medium Uli transitu Samariam ef<&a/t/amm,per qnas,. dientes, dum illi: fora* et ipse tendit: inms^alquc
ut_dieun_t est,« ttiteHigUnusjustos et poenitenles, sistit eos, el sUre facUalque cessare, ne pergant
quh» vhieiiectet ex juslis, et ex conversis quosdam, ulterius in via pefversa. S/e(er«»t: eteuim, et tfi?/«L
etigettS,<adteiTaraTivenliurasecum ducit, quosdam rtJJi/a^OBgre;qnia rion stalim potuerunl ei propin-
aulerae* eis hic adbuc agoniiari permiltit. V«rbo quare, sed procul stantes versi sunl ad preces, M
auieiBpraeteritiimpeiiecti dicitur, quia trantibal, ut magnocordis-Clairtpredix^erHiit:Jes«praeeplorjmi-
deturaobts intelligi qaia traiisilus tpse nondum per- terere«os/ri.Noniiaiellexefunteum esse-Salvatorettti
actuseslysediadbttc agilur. llla vero pars^lectorum 185 quipeccatortira morbos pmt_essanarp. ppisi t,
qnae relmetur in hujits vilae iahoribus, designatur etse miseros ob koc esse feclosaghoverunt, quia
noii iucongriie per c«s/e//ttm,de quo subriilur qnia, praeceptiscontrariafeceraBt; klepqae Jesum, ,id esl
ttom ingtedeielut Jisns quoddani Caslellutn,occurre- B Salvatorem vocabant eum, etpracepiarem, qpem
inmt ei^tecem virileprosi. Nam saricti htter perictila .J^suivinisererelur orabaiit.^Quosttf intuUu cjbmen,-
te^utionum hujits swculi insUr castelli seipsos intra iixvidit, dixU: Ite,ottendite vos sacerdqtibus;\ii eii
«a^lumdisciplina;cairta circumspeelione cusloriiunt. per humilem oris copfessionenfisa»cer<iotibus verar
i^e/fam euim TOimiUtradvcrsiis hostes, et sollicite -citer, manifestate otnnes interioris leprpeyestrseroar
, ut
^ist()»t|mr, stgniftcdns Ecclesiara inler; Iiujus vitse culas, niundafi.poisitis^Et siip^^
(ffscriminafortiter undique clausam atqtie munilaui „csteis rfwmtrenfad sacerjoles, quia, scilicei, m«n-
cjjftra iBBJignasspirilus, et pcrvi&iU solliciludine datisunti quoniara pec.catpres, licet grayl criminum
servaUitKQtiod cfl#fe//»m«Kcitur^fuoditam,ut juxU» lepra siuvfoedati, cunles.taroen ad confitendutn,
itterat»» nescialur ^, et jnxu sBtrilalem seiisttm purgauluT in ipsa confessionepropter pffinitenliatti
cagBoseatur^In quo, scilicet spiriuli,; castello,, qHaraacturisunt.Dtimtren/,mundatisunf, qujaex
id est IH Ecrtesia, scmper est Dominus, sicut ait ,qup.iler hpciptrani, incipiunt operari juslkiarn;
sttki dKciptiUs;.:;Eeee ego vobiscum sum omnibqs eljjjstiliae operatto est epiumijiuBdatip^^i/mjrejif,
dkbut.usque ad,cantumnutlionem .smcuii (Matili. .inutt^fMunf, t^uiaes Q^
jtxvm, 20); sed taroen deesse videtur aliquolies, tibi, etpoeniteiitiara.,^tpla,deliberatione inentis peccata
jjermillU iniquos multiplicari, et suum electis, sjstUJ c sup dainnant, et desprunt ;Jiberanlur ab eis in corir
palam non pnrstat auxiliura, scd. tribulationibus ej .speciu interni jnspecioris. Unde e,tper prppheum
adversiseos aflligi,vehit a-se dereliclos, siniuUn de Dorainus ipse testaturquia tmpie/at im^iinpn noejt-.
ei jilla voxest: Ut quid, Domine,-;recetsisli fonge, -..ilif'»*^''^>)T>n(a€s*M*9^lVK-
iel^-^J^iiFJff?.-i^^.^JP1^***1!^
detpiek*.in oppotlunitatibut, in tribulatione ;(<ftqt. tua,,<;^»u^-n,x^tMf",;,i?j.^iye^ieitdum Umcii
n, 1») Cum auiem deesse Dominas vWetur, tunc -ej»tatLsafe^tjpSes,pt $,S$>:,'<fli<^.da splulio, ut
foras lendunt illi qu» per decem leprosos figuragjur. quijaaj:(joramDeosuntmpndati,sawfdol>^ judicio
Jiutoi enim vel adversUatibussfracli voltint a fide etiat» homiuibus,ostftndanlur pjjndii,; ./ .'
-reeedere,,et iafidelihua se iungero, qoasi diceiido,: i»is^5e(r|^r^|'ip|.«i»/^ qtH» mwir
tEamus, et ditponamut tettamentum cttm genlHiut, datut etl, regrettu* est cum mft^n^vocemqgtiificatu
qum cirea nos snnt;(I Hach. t, 13); vel lentationiljits Oetfm-f/BB»desigB-1unum in bpnp perseveraoteiii
TUierom sttperati raala tpt el UnU faciupt, ut gen- :;afteciueprumIq^i^
tilUms iu actiptie similes fiatif.dum ab Ecclesjae .^siu^, ^i^^titin
.^isce«ihusad ressacc!»!!pcr.deskleriaforasleBduni. ,IM^fiii^ -gpjm,di^^u^, jmf^^dui|^i, ijon
Misttnt eBiiasph-iuiiter ,1epmiri%t& promtereaptfi-jJ^yei^jsjf^seyyplui^!^
oanlur decem,^iii-eomri Deipn-aoc^U faciunt;}quje' ,cendi volunlale perdurang.Nam et pi^es electi, pru-
^vophir 4>ecalagum iegift. per •a^ria#Mu»(numerutii . ,|)t^a{!iy^n^>^^
.inielligi soient; Sieal eniro. pteef.vatores -mandalp- ,^.§t|!_^r»»a^. j^fii^td^el^:f^^ipj^^Si^iiJt^intiic^t
irrnn-ca^i^tittia^eiiuuflUrf uide;iBiU»jdatipfim,^t -4pj^l»ll^gJI)i;(i^o^
_aanitale» ;aaimaa; sic eotttjaria. tpandatis ips|s -^«yi«»%:_«ife ^i#M.«s#^ m-
.agente*, spwilialeiiTcoa»rahmit..in(i«inatipiie» ct
iuUrraiUlem : adeo ul Ules in aitiiua fiapt, qual^s
JBtctlspW^eefaBBt^Jitti-.fa^
J&n 5WBH6 waigis ^aSiltWikjnt,' (p©fit,o|»ei^ej«j[ijs
-«gttttl; ebitar-ittBthaec,thim Jesus abetse yidetur.,
^SiVauimplenitnj}ue.periespeciim(t^iRae ^ i,^Mtm ;i*»<m>iWi i^^^mi^^^
«• *amhra8>:»p8eJesus ad;Jfpc Etaciesia;•efistelltuji .lepr^Tjaupdalusessei, tfeltita^mi^dVtoteiii|^^irSies .
. fKdarovTeBire;et ingredi videalur, sttbifo scilicet ,ei rpfereiis^ etse m.a^is lfli. >J^u^fti^i»*.;ei devoUbr
. if^l%tk_i»s ^(latjs, pppttlmu^^ ^xisieus, ;ac;.M_p4?f',t>\t&SW**$$$** l'*1™ft6-
m S. ANSELMi USm^MMmMimiZMmiMmmmL&MS. ET ASGET. (MV
wntc,:nt dictmnest, cos^qttMc aguatdesigaat. Np-. K.eperibusfidem s»W sotam strfBeerejsfeut Si jt»t»«^
htit ingralus jame*se,,sed waretiiutesl OJNK magna jestimavit. :-:',::<; ':t-,:::-,r
vocemagnificantBeum.fteetecHmttwgnq uoee, quia HOMiLtA XIV.
nagfia Dei beneftcia se jjereepisse gralulabatur» IN EVAxtmuuMSEi^iratB JOANIKK: £rsff«Hrrar>^w>
Magmvoce, devota potius quaro clamosa debemus tui;cujni fitiut infirmdbatttrCapliarnaam. Et r«-
inlelligere. Non ehim exigua vocis devotionel>ei«m liqua. /J»aa. iv,4€.) ^
iuagnificare copiebat, qtti sede tantis malis magni- QuoiiinlecftoBeevangelicadeuno re»guloetejas
ficeliberatum gaudebat. Interiorisiepne sanitalem filio singitlariter faclum audlviBius, humaria generi
a Cbristo conseculus msfgailkabat ftetim, Bt glorifi^ genentiiter eonsonare •videbknus, si adbibUa itiikr
earetar Pater in FUio. geittki my»ticuiB hiieHectnm soperflcid HtterB-co-<
Et cecidUin fackm antepedeseju*ii\nfade?*iQri- aptemtts. Reguhtm aitieBia vege notribndedncUim et
hus actibus erubescens sibi vilis apparaU, et devofa Titleraritm coiisonaniia demonstrat, et significatiB
se Ghristohumilitate prostravit.Stalutfljam rigidiUt- dedtictionis approbafi Scimas etilamqttia fiiere re-
ti&et superbiaenon habuit, sedlou menlis conster- guli, id est minores reges; Homfaiemigitur ad ex-
uatione sub periibus Salvatoris bene jacuit, giatiat ceHenttssimi Regis imaginem el simititndtneri»fi»-
ngeits quoridetanu n.iseria liberatusesset; et hic " clitm JtKe», i, 26), dum bene sc rexit, duui sihr lem-
ttatSamathamti, id est cuslos, quia, ne percert» peranter imperavit, regem Ittisse quis <diibUet4
beneflela posset amitlere, servabat ea per humilna- Regnum vero islius regis, paradisus Dei fuii, in tpt»
tis custodtam, et seipsuro caute jara custodiebat, ne fclix bomo celoniis, in qno operarius posiuiS, lu ^k*
plogain ullerius leprae spiriulis incurreret, et cor rcxetdoitiiBUS ul domiiraretBracpraeesset bestiiS^
•tturo actusque suos a niato custodiebat. piscibus, atque reptitibus.ef avibus, tanquajjpjlrexi».
RespondensautemJesus, dixit: Nonnedeetmmun- soliocollocatiis esl. *
daii sttnt ? ei novem ubi tunt ? Operibas hujus qui Sed, proh dolort qui hoc modo raagmts rex4SB-
graiias rielutil, et aliorum qui ingrati fuerunt rc- iimaUis praestdehat, per inobedientbe tnlnofe.tta
sjfcridit DbiitiriusiNonne, inquit, decm mundaHsttnt, 'r^fno Hlodepotsus est.elaemmnis ac tristitiaeexposi-
etemnes paritbr ad reddeiidas gratias redire debuis- tusest. Tamen, miserante Deo, cnjus* mhiraiipnet
setit! JJ&ejnritundati irint, quia legiiiirtus numerus tuper omnia opera ejnt (Ptal. exuv, 9^, nott ex tote
esfpttfgatirs. Sed novemquasl nesciuntura Doraiuo, mlserTiomoin perdilionisaliyssum «redactosest; qt»
quia tnaiueroiitelongariabeoperpeccaiaquampro- niam Beque libefum amisit arbitrium, neque a ra-
praqbare ei per bbnaopera. De quibusaU: ZJbitunt? £ lioniscapaciUtealienatusest. Perdidit ergo pwse-
tyiMesl dicete:Quiin bumllHate et gratiarum ac- Tpsummagnum quid; retiquil autemet misericordfe»
t_oriedehereiitadesse,n/>ifunr?Q(iimibtperHieritam CondHofis parum quid. In eo iuque quod attrisU,
devolionisetopef;s propinqoare deberent, ubi sunl* rexessedesiit; in eo autem qaod praecaeteris ani-
QutiribbServaiitia mandalorum meorum essedebe- maSbussihi relictum est, quasi regulus victUayit.
rehf,; ubi iuht? Quiaveroiioveiiarius numerus habet Quod ipsa EvangeliiveFba videnlur ittBuere,dieendo
tertfia.et ad fidcniTrinitatis pertinet, hi norem de- quja eraf fliiidamr*sw/«i. Per boe enim quod dicitar
sigbaiit illos qui, poslquatmpCenitendonmttt/fftitKrtr, IS9 em* V^ imperfectsesignificationis veibum
a praeced^htibus ciilpis existunt desides et securi, est, quod sic ex >parte|am >praeteriii,ui ex parie vi-
iieb; sc In boiiis op^rlhus exercerit, sed soiam sibi deatUr adhttc Bon pncteriisse, el setisum habetsub-
fifem Sttfficere|»utant.J staiitivam; essentia horoinis indicatur; qucejam e»
' Nou eit
inveutuiqiii wtfref,eidam gtotiaritiytd, pafte tfarisierat mofUia,et ex parte aegrotahal saa-
niii Mb dtieriigena,tjuia nott iiiTenittn%ijtti post ie- ci.l,iitpcrie nibil essethomaqui erai,<(uoniatn «fi-
cepiam v&iiarnrecordetur dWinaii'f ieUite, et ei gra- firinabdturet mori iniipiebat, eujui proprium<t»emen
trai d^btP' cdfdefe^s pei^erefTli fcofusaeii- Ucelur, et dlcitur : Etat quidam, quia BOBerst
bub, liia qui ttotisU ex «ijs.tbffetoe ''Babylonis, sed j) dignus aitdife, IJOHtoea: nomiue(Exod. xxxtn,Aty,
''
ex' tiiii HlbrosaTemicMJstiW'' ttiJqne erat. nomen ojtts seriptotn in eoelis, ot #C_B
Et aitiiti ; Slu<$,'»»«£ qrilafidttmTttalvum Hiuddigdaretor nominare. Namolnos pJetuniqBB
feeii. Htftbliiteridhucjai^ti prbpeCcatUpcenitento qttorurodaiBvocabula, qofeiamea bene memmimBS,
deliisp^eijpittf?Wiiu^aff iwi^^bdtini; et prepler dethgflaliettem pfaBtermiltimus,cura eontm
vadai; W e'st proraovealUf ac profcial in bonis ope- recordalionera fastkfcBU». Idcifco aulem uewvu
ril_kk fiul enitt»inhrmiuto Su> ibridftipnK hurni- isiiris Spirittti saucto Titeerat qui peccatar «wf^
liter agnovit, abjiiflfiefetri bt cinereifr & e^Ji^f- <piiain_ism&«e$>_B/««.
penitit; iblt^tuf ad fofitafa opei*a'v»itti*gefe',
Wfproiri*- CBJKS/i/iin In/irBMtoKrCopteMOBa^FjirB* eal,
veri ib profwtu justiiiae. Cw et dicUiir: Fld« tud h» quo «paieralfectu palerno specialiter d»l_»i^t9,
l4»ia/t>i_mreri^Creditnteniragratesesserefei^^^ queriatenerrimo, et toto tanqaam, seipsam cottfevet
ei [a|I, »t Be^; eij qtii s^mUBdaVeiiilet opefeDet» amplexu. Kocin boi^eiatefioreaniBStun inteWgL-
irinoltierat,'ef fidcmi qdm per dfteciionetd dperaiur mus, tjttemaprImoPia»Hi»ateusqBea_tC__wlBmmaj_tB
W^tmfl<M*J^r"^h ^pefeama pnofibus malis spiritalimn febrium incomrooditate praeyentBmm-
tafarusefatin qiiibus arite perferai, qiiia riori siiie quaqnnm »Miit«__»ts.(7«j^«BKaMiuteH! «(»vrf»i-
 M_t ' »» « -»,4HHHU_E #31.£X-__MtttTA_ElOK£_V* • ttHt
ci«m«m'(^i«B_t,ettmiB<hts.iste, c&atuntnifB ot> £A «jus alia k» praescnti aiiquid significabant, «tia iu
namentis decorattta, magni CJpifici&ordiuatiQiie«m» futurum prospiciebant. fleguitM .ergo desceBSum
«BKBUS,ager puichefrimus aon wicongrue irtlelligi ejas ad saklera flhi rogabat; Dominus autera de-
po4jBSUCai»ts.eoloittis Jumtft, utpote adveaa el pere- sceosum suom, «oramendabat, efregalo sutrtiliter
grious, qoanto liceBtius peccabat, tanto abUBdan- intimabat, dicens ; Nm ngnaxt ptodigia videtku,
tius aegroiabat. jfigrouvil autem homijiis pprtip non credUh. Ac si dicferet : Descensns meus a«lmor-
prttieakir, Batiaus videticet, qui Uuquam fihus ha- tem ei ad inferos, qpem desidCras, signum niagnain
mini debel esse charior. est, quia febriciiamiura salus csl, et prodigium ma.
Uic atm audittet quia Jeiut adveniret a Judma IM gnum est, quia resurreciio mbrtuonim csi. Nec fitles
Gal8ieam,Milad eum,et ragabat eum ul descptde* Christiana in genlibus pullulare poterU, nisi signa
ret, «jrsanatet filium tpts; incipiebat enm moti. hiee et prodigia viderll. Dhil ad ewm.regulut, imus
Jttdacaqtiideui confcssio, sive laudatio, et glotifica^. credens ex gentibiis, gentium priiriiiiai pracsignatus;
ftt»;£aii.aea vero mierpreurtur transttdgmtio faeta. Domine, deieende, ptiusquam moriaiur fitins mettt.
Et JeiKtvenUa Jadaeaiu GalUaeam, quando aeour Lotidne, quaudoquidem desceusus luus slguura el
fesnone et laodationc, quae Ulisnrsum a sanelis an- prodlgium magnum est, tiec pneputium ab inftrmi-
geiis iacessaoier dahatur, (lignatus esl per earnis , B ' taltbus suis potertt convalescere, niti tigna btec et
as&u&plionemveniread nos,(ioi transtnigrationem ptodigia meruerit videre, dttcendt, quoniain mclkis
fecentnms aparadiso ad Imjiw vallem misertae, Et, est, sicut praebrdirtasli, ut descenrias qiiaro ul filiut
»Mke adv«otvmaad_vit regultu, %uiaMtom perZft- , meut, id est genlilis populi aniraus^ in aetemum
iHjiiuBhoma dieere romperit: Landutt tmtare, fitiai pereat. Detcende crgo de iiicafQalipnead passioneqj,
J$m%jlf*4iecefigo v*uk>,etjiabhabo i« medio tui, quoniam ex passione tpa consequelur anima m«a lj-
m%Bominut(Zaclu u, 10). Cumquehaec et his^imi- herationem.
litffb qos adventu verha prophelamua audisset, Huic Untaefideiac, devotioni duniaxal respondit
qbiit tnt **_*,pte flUosupplicaitnus, wores muUfu- Domirjus : Vade, fitius (uusvwii. purumest enjm.
TOS*-ieipsom ertdiUtrns. AUk ad eum, iqttia ?eepit inlelligere quod incrednlo.et infideli dixerit :.
a4ejas' Jdea^»b»lBa»titl_jm tecedete. FA rogabatmt VaMe% fitiut tuut fMt. BISI suppIiCaBlis fidem de-
ekteendera, •etsanaret fitium ejus, qitem (tisimWi: votionemque cognovisset. PraescU igijur n ante-
animumipskis esse, ,q,uiaper Psalmistara dicebat : quam piiraculum facerel, stibtitem .fitleliier obse-
Domime, inctmaeo:i0S'tua*ietdeteemie>(Ptal. C_»_N, crantis responsionem, e\ ad raira^ prpeessit.
5) ; et > fhtmne, mherere mei, tana ariimmnmeam i ostensionem, nt el Ddes jaro credeutid prtjcederel
**
fritm pecemi *iW(Ptot.-ji., -5). Rogabai «t deteen-, in roaiijfestationem. Vqde, inqt»ii,lioc e,st ^dperfc;
derel,hoe>est,ad htimiliiafenr passtoHis se tuiseri- Ctioneri» transmjgra cogiuttonuni, et sicut audisfj
eorditer iadiaarei,*! fitiumejus, hoc estckarioreia meara incarnalionein, exspecta etiajn passi.mem^
eJM pottienen, stfnaret; NOBenint poteral ajtmiusi Jam enun ex hac fidei scintilla jfiliut tuut, id, «sl.
booiaig a peee*ti itterbo 'stfuari.tMsi nteriicamett-. animus (BIIS, vtvif. Nec p,uemqu#ui mo.veat quod
tam«i-fle«eta»M«i_<pstBsmedici. . omnia baecverha secundum hislortau uon kiyen jaq-
kmipkbat- «WBfpeccati languerejam moti. ftic est lurela reg^Io^dp_u.ab,humaBO geBere.djcla es^
enia BaMtiBf «jaem, stMrtraiibt dksTtOr,latrones ia Domin^,jej^a' Domiop _.generi humapo. |ales_ enim
viaseKivivam MHquei«. ¥ivit euimex ca psfrteipta suntistseiloputjopes, qualesctillagit^^irtticis can-»
Beem petest cogiMaeete, «t qtndrectum sil (focer-. licorujn, uhi sponsus ad spoosam, «tsponsa ^rj
itere^awrtaBS-veM^e^eapam^tapeccatis tsw Spo^sum C*VOfb4 IPfj.uif.ur,quaeogsquam hit»t>ariali-
bcoeM, etneqtfUia defiefttHExteto autetttcritwiu'». te,r geperiunwr^ileqpftentm jtajmtYo^i^ ..qu^m r$>
te*»f si <fiiierH3iifeni»damnalus_Sie ergo twtpteto ! \m ftunt byusmpjplgcutis^»»rjr«rffy^^6.ej4ia4
mmd, ntest vtlierutB -iattguore nuuRun^ravabatur, nj^ofa fidf^, ^mpyere, et.ad piril.atemijepsun»
ct «orli ttamnatieai&teteriKe propioqaabai. Sed ne 9g progcedere, quomam^tMJtttu^ii^^ex Jiac 0^
extetaflMreeetBr, aecesait pater adJesttu» pfoeo ittct^^oBe^ei.,expeapr^es.iinatipVp , ( .
roajrtftrus. «t i*Meifiri viu, »quimedicus, qai medi» Cr«ft_/it_«i homo&r^iq^JivfyfiiJmh -H
•iaawt, ebvlBFetmorii. Poet mpriem rimtn nullai #dt. Crefii^»/hiimanmTa styispe|>
g^ps^odanifjttis
pawat iavteairiiBedieina, qtpa fet inf^mq t&lhetf ! Deijjr^ian» iuterius .yj^e^
(pj^pai^-Salvaiori*
rttkbaptm. Qoisquis e^a sefoet asfemae da_OTat*oj(i i ^itjon»!, (jj^ j^asm mPvtftpQbJw «"&*1*
nwlittii, BiKU|BT»m Iinrhw redcmiBti«_e»>,ctmmit>i
tfaiMfifo^&ritWi^tiym i}t$tmi®*t«l, #
B^fiiBi»aBteiiaWguiadq^fete>Bti«sp<»dtt z-Sthii m^mm, dieme* f»i 11P»« <#» *tm*t 1«^T
ttgnaetprodigia videritit, nori crediHi, JjHer tiigfttf«&
ps*<Mgi*1f>c ahtat, quod stgna qaidenk likttBlttii, eoi ^s;etumei^<iluUiheiihora,t^Umx^^t^lfn fa
>t|Korfpwawntfoliter a«^id signi_ic(Bftt;'pn»digia«^ JtmiDesctwtentq bon^»^Jd^st)?d\^sjia].,rev*p*
s^-qw^p(3rrdflkkwejmtur,w%»»d|)0«* (eBM,"et c(jgit0pues suas ife^c^ntQ^ p«e^rreri(i|t
pMWsiga^BeiH,^ *li4tMd&t«tWf pwr^ilapt. ^t i a W» aai^ t|U4m» in^i&a $?WW
Bmrifto» «gaa-fe^t aliiue pre^igia» quonjam ofwra 4tmm iBi/jliiBMtfufj,qui 4sh(Mtil»at^»m ifminj^uipoK ott-
 m S. ANSELMI CANTBARl Sfcflli*'?****? PM6 W*^*I»AR.€NET. ET ASCET ##
iiH»W»ei««i-it ^|>Mm^ ^tufiiiis,*^ -^ttTnAMIIM«llJeffl^iti» aaattjfit^;«%tMai«wfrT(6«S«^1s{»^
t^ios iWt»5fH<«<i3 ai.frrjt-fie- ' mMe* cPnqwweirtts
«^(j^ittfie «^liit*^t t«1iii»pi»fw:fMr**Mettik **fi<prtt*t
SptepKtefe,-sictitS^dfcni^urliiiritiasselirram vivefe.' octrf»<<tuifPi*<;!-ex«viH, 1C). Seri «ried itff die*
fttftttri&meniiB a Beo d^«tei*;6sf Iniriaaftaieirf defuit, fffes hPslra diee ociafva,- *esdiemHtltt-
»^AkftMa 'coriftirtiiJtatioite tflif1paftimpCr aT*ffi,'et miriarts siipptevlt. EcCe'etentm Pentaterichiim ahtatp
^aw, ^/;1ht. _f-^" ^ Jibyii veTamiiterevelata facie legirntis, el Dbbatogtttti'
(pTtlfstlfrntfe,quid eghiius sblerter iiiirteri. Servos ad^obserliairtiam qttinque seiisuiiiii nosrronrrrfspirU
aut6ra dProine de&eudpnti odcUrrere, est sensus lualiler redigimus, et quinqueprridentet a quiuquc
(fliiiies tptitis fiuifiaWiaiis obseqiilo Doiriiriiparerey i%tBf_s VlfgfhilJtis(J^Sf/ft'.xxv, 5) seqttestrahiits.;ftes
et srio pairUamUfiisPuie ^tliit plifcilui%' deVote re- autera •nestfa-horis (hiodecim extenrirttir, qtioniani
feifb. flifirip vefb; Jani p(i cbtloquio foborattis et civUSsnb^tra- portis duodecim^gtiifiahn*, duodecifli
SbfffUhfajrtttn eicefSiWof^bfesftust f^iiqiiam iiiilaga- apostolis coramendatur, duodecirii sportis divinai
ibf ;discfbffssi_iSiigaSbet pei^ehilereV SriWuiuaitj ailueniiae ptenltudo ei Ecclesiae valetudo circum-
sefvbs' et aiiiicol setiisiis*siiwt.bii^iTbfe*quVfipfai feftur. " ;' -;":-'
filius siius melitis habuerit, quanrioaniiiius SUHS1i-' - Cognqvh ergdriater quia iUa hora eral, in qtta dixit
b^fiiii^hViittt^fU.^t-^tiib^t B eiJdms : Filiiistttusvivil, Orartis
;ljB$'<TH6d ilteltur,'* qni laii(|Pim palet
4iiia Meifri^Strais1idrdfni atr etii;tijdn ntelidi^S suo prieest animo, et ex ratione debef peipenden., et
"'
ttUeritJ '"{''"": '':J '.;;. "- ; "" ex servientiotn«ibi seristiumrelatu aujue Scriptnra-
1 '''''•';"''"'
"Sgd ijtii-J se»<^eJpt,!l«feWiif;ifitaihnnis r rui» attesKHioue colttgere, qttotfUim besiefno «*Hi»
Biii"
iirijuiuiit, tiotq '''kepihM:'I^UiH^^i^.ltterl'i'- pore in- Ckristiy obafeest h*ra sefMima, «passHihe
t^fns esi pytefrttfitf; !Etiiiis; dinfcy ted Vfia ceepii mtimus homhrisper fidein vtvert»,hoc«9t,ifrp(i
sumus, duo lempora senlimus; terliuni^exspee.ii' deiKte sieutoportet inChrisfi morlem, merirftiflitJB
1 1Gf&ti yilam accipwe.<. . -'; -.<".••.<-••..'.• «:.r< i&''-
M& Tdfftnrt *tehps 4B *mitiii^si
pSsrroiiiem, p^teriufm' iempttS t&t? A: ^s^rbnW EicredidUipset et dotmtt ejuttota; Oredifjw/M^f
eiiriStr iisqub & (rtem jtidicii, liodternura teihpos qtu» poccato.jota eMcwt©, .qaasi febre ftiii: eKstin-
eit: ^* aiferodfg1:!,^^dnd^-farti <&rp^ fcosiWft^ «a, ettpit kiexplebilil»» el «defeie^ler ^klteefere
fint feformata, lefiiurt teihpns ^i^ quo^ ffnbm BoutiiKhGrcdit et dqmu*-ejui/ofa.; ^uoniam ^umnesj
hhhefe nPft .pbtbrtt: fferi feffc in pasiforie Cfirfsti qui ia ipsB suat, aithnaemotus ,ejas Tehmlati obe"
«%ait homihem fthris, quoitiam 'ChilstifsViitom diHnt,;et de virtuie in virUttem pwficiunt, *i«c
ribstrorunf peregfiribs et inbrdfrrtrtbs.fervpres, ac; ( ipsaconsuetudinej-an» velul cogantttr kene/aceie,
variariim IfiCenfTva fjfbittiriuni6nr<3suae:affliii, ttjhia - HisUa.JiscuS8»srlotamadhueex»rdi»»eiectioi»em
langiidtes riosfrbs ipse tritit, ei d'6UWt ridstio* ipse nrev-ter vokuaus repelere, ui pOssimusei-.ea, qn»
p6tttrtit(fta.in\i 4). Seitiiin riiagnPm umquie dib- adhtte aUter de illa setitimos, sptirire. Erdi qnidam
larnum freW,Ifbras suaf habiirt, dbra ptf ferifpofnm regulus, elc. Quahu»rtiemines.u» Evangclio BoniktMs
iricreinebta tempus terrhpofi succeissit. Ab Adara ad vUam revocavU: istum regttli lil»uB»,:qHi A»e»p»^
bal mori, el 6ign1ficavU»pirit»H»Hh«iiiois qu^ier iai-
';-ehimtis^iraa ffofe, 'pffitfa hofa»&f^tfse r#drlfl^i
Ift&at^stjSfe >ie. >^BMosei»siispfavae(l«rJectationteii»niBse*«»t>^bat
e%riSM_'ii_ fii^hfdsittrife*''prii^td^. ^iMtirib ii)ori^etf^llatBjamma«tuaa^__edB_ihtierikiiBeeiaiw
AMtfbiffnffii^&fy et c^Bpi^B^s^gwfl; saw, fuse.' signiilcavit mentem homiuis tntconstfs
fatt0S?-i 'ilo^e':W%^d, jlihp jidseonritt '*£ per eOnsensurainiquaedetectationisiiitortuam^ et^ee
gririHi'^ere! vi^ebis. <Qittritani a Ifavtd o^qne ttd latentem pravi operis: .perpetsatianeaa ; JttveneM
tempus Jnfn^migfalibnhr, et 'fefael Tjlbriam maN quoqtie detahun exfeapBrtafB.jjui demgnavit bum*
ki&nVbfi^m: ^nd^extaifl itsrifie-a'tf nativifri. ttein-,eBJu&spititelis; B»«fSiptihiicftpMettn^opentt
terii safteti ioabiiil dif ige, ibiqiie legem atx piophe- >jedet-LaawrmBqnalrMkiaatifliae fetii«m, ^i sig'.>
tak^abrt-elihdn tBfetttefe !Sfei»hnamab of&*HffSi •I tea*K pMeaMUwalenga «eBsuetudine. jaceutam ki
Joannis usquS'fl* ^sfe^mi^tiW^i/l^-itl •atmttioraotnfferaeeonyersatkmis, et sa»rgwmm de
tbitotriis-mfindirSiiuiit<*fui;:fl'xamcollige. Ilaectest se fctorem «Bnffd» opinkmis. In #is ergoxpjAUjo»
etrtrt /iWVcp/fmvn iti (Jtia fefrrft,"'36mite el mo- morlisgrad'*«s; iste *{«»ninief«gtt«4ll»os Jfitofare
htj^M^iffeimmm "MikrtP^m a^whrt* *s*ritJltuf; estprftittJSt 1Nee «ast t»Ha<i»ho«sa»e«i»»
titfqW: Weccb' jijn-ir Si^^s>^i^ il^pi* Wmrs attimae,ltfc* iaiiws ^BKBftfcjjeMfpogrfMhmm
octava Doiniiiop**lmtiitt"dMrilbrbtiS/«nlMi^J»»im fttoimm nOB Hivetriatttr; et idckeo ^»aBBifseBM»es
Tli qiiatairt rtsufrfeCltbitis gtOTta,'in-qrtif«n h*ne- istos resusciusse describiiur, ut pranes anioMftuq
"rtatfs erothetrtm, ut Vron^it jinf tftiW cWesniW*Btsi Wefletiadvittm-fetwjBar» jBOBfltiBtar..JMI». ad
: ,«:.; Vi; .:(<, ,<>.k
WHfi>n«
«niilgf^fi^ii^hi^altiM1!»^ fo&m* las-at&mem ^«^Iff^pM^WmfSi^'
^i^itntHr: .llafjju^ teirtrp-W^f^efiWfmv»» t; Ermqmdom nefidu^imjm fiH» it$tm>4>00&*
»i*trtfiifci
fi^pff^fltjiiein !iw^m:vani^t4t;K^l*tiM*,i Wiffe ^tmmrif^MdfM^ir^ iwa iaceWjBiitowr
«Irosmtottr. Nafi,si dieih perfcttaJri l.abui«Mt, JiitelHgita** JM*»*&*(>eogiiatiisiitii^^Pi^hW
'fcwir&itfafefSffiiikmimK ^esuBt-hesteriw-dtei setiili-ltt^Hil'.4»* tp^mitfeim-m^im^^^
«^ seww», *9*f»^«o*i« ^^«iMfWtfatW*^*»
-m\ '• u?: 1 {• ^^tmiM^k%t^i^em 'HWM t#£u** .s *?%
';
?»iek««tiPne^^
$|fMfitiar^ bune iridtibUaBtey -vivecesciai; qiiia^e» ,piiMMtt
intter resisieliafpirirairde^ rMiff*veracUera»jB«sce»e<*oiBUatum «8«» vivtjpow
itfraoteka iri^Bpfoiritatim. C«pA(tfn/mmTero mler* nisi ejus vitam Oflierdbonasibi «ert»m;iwue»v»:rji>t,
ptrefcttttf'ojer consofaiioriis*t tUla coritotattoriisi et Non enira sibfaJiqttis -^ebet-citedere, >quulqfti(isibi»
8;gniiait bone nfandtifl»,hVqqo tero£oralem habent. . attiinttsdeco^lBttwsui:KUBsioeBperift^lteslatioiie,
cdnsoiattonem Utt, «uitms did tuf : Vmvobi* dimti* respoiidU..SjAaira veraciler interiu» vivU-cegiUtus,,
hin, qttihabetit codtoldiionem vetltarii (Lq<c.Wj 2% ri»ox-tn opere con^pomintur exterior^ «tolus. //t^.
et', de qtio letjftnus qufn-«jer 'e$f murii^» (MriUtit ktrrogahalerao, id bsl S(iluUit«^nv{»tig^iJ^orjr(ii^
xit^ 58). J»»/fem(i*a«BrergoinCqpAar<<Mt(m>t quia hi «6(e«, »« qua meliu* t^t^.^f^eti eB^ ^
pwsperiuiibtts, el dwUiis, atqiie bfandUiis Jtujus Bwrabracorppris pjthibitaj huc respondferepaieraatt.r
s_ecttii-vifM intenBBSawUlebat, «it j»u resistere Etdixtrunt, id est,#ausa |iitel_^ppdi)j.peniitt,^i.
Bosits delecutiouibus non vaterew flre ergfrsregtt/tt»» qtriakeri, id est iu pf(elerUoruni reeordaiiono peccaj»
id c6l rationahilis sensns, eum a doelorihus audiitet Urum,;»» kora septima, bpc .e>V;in iiispiraiLQiie.
quia Jetutadventtet aJudxa in Gatitmam, id est sepliformis Spirilus, reliquil eum febth, iri est conr
qtiia Salvalor Teuiret a ceufessiene *fieceaiorsm in ft «jBetadttiariaeiferyensac treraula, unbsciUitaii, Yel
transittigratiottem perpetralara, hoe estad «pft ijui tmtti id esl dum esset cpram.Pep.^ pf^tipiip, ^
id iriiqaiUieB»transmigraveranl, abiU ad ettm, kl liquit cogitatunt suum /etris. Dies (|ujppeiHi er^t,
esl per spemet derotioiiem accessit spiiiultjter«i 4ttmips»SilW'i|i;eont!8irip^i|^i'3.#
ectm,ut eum ad se deduceret: ef rajwi-M;eumnf ret; se*l J»OXkipta esl, Jura, ad sei»?(aii,m redirelt
(Artcwirfefe/,i*>c«st niiserttordiam suani iiie_ii.atset» Deinde^ curaopera t^isttsquesuos^ara ipe^itisiucp
tfBanoiwMegiUtunr epu de UnkecilljUie res&cftdi -*igikmW;wiMc^.,4ie4iW V&&W r<?diavit.;JNon
blandifiisi ittctpteiaf rmm JBW»,id est eonsentirt Umen »Bjia,c;si)dia*f»twiia(fe,MM
•'*- '
'peeasthi-'-'••-•' .-.;—'» '--J>J; .'•< ::;->:'-'i siMtpsi,- tr^giiaps_.j^t«»e4igc^ii>]V . qpa^fif».jp?9 pjte-
JSIJMI
BixH tryo Jettttad etm, inerepans in ee tanJUatea! catw a^-itehai; ^%j«i|t.Jflierpa -.'fjg$i.$$yu$M
eofam qui teiUB|^ia-fide: JVttttigJwef pw<%«« qij^ iiljuin co^issui. E/ f$liguit euin.hotqsmmo,
viderMt, nen credilit. Non credHit jttdickim futurom id Wtin \^m^^l>f0l^^-Wd0^..i^g^
seeuritate letpeMes, nis» mirabilibas eitcUemini, ergo paier,id,est etiam adtponitus expefiroeulo cafT
Yidenles enim tigna soient hujusmodi bomiBum n_^jum sensupm etarluu^ objemiieritntiupisibil»,
mentes terreri, et credere «tt horctm. NonxtedUit („ bonumaniroadvertit ^tjpaalisstmsus.^a ,^(a 6pr«
fttandatis meis, qula non ea faoitis; noncredUh pro- er«f, ing»q ^isat fi J^Bfj: ^^4«^.)»»?/»^1 esl
missibnibos meis, queBiam bas quaerera^negligilis. »» </«« pruis spem eius.erexit ,de sakjue cpgitaius
Signa et prodigia sunt vobis ftecessaria,,ul per baec «ui, £f ^ret/U ^ rtuionali^ swspsquL ^ p<^y
frdein ywr ptrchariiatempperatur,adducamini.jDicif fecte non credebal, et domus ejut /o/a, idest ynir
'
mi eum tegulut, inpotentia minoralus * Doraijte, tT«rsa oMjltitudpjijpif»jtifl|a|ifli». in|ii^s^e^s?il|t,ifios
aVt#e>»de, idest beneficium tuae.visUationisaul cem- Uaqup beneticium :
;]|i^^^T^j^^|^p^>|ff«ni^#'
passioais ad me «lemeater hamilia, priuiquam ex slud__aniUMiJ»e^(iJ^
tt*o per censttfflmatiN»p&eatj coaseijsum moriatjw- .Wtpje^n^t quisquis ,^f^i^^^ffi^tlit
cogJMosmeKt. _.-,.••.>..-..„-: -.-, > , ";';. .-,. .yidejit ialiir LUet^s d^jatic^u^^
DiciMi J4tn0; Fatie, id est, cotlab^ gr«tiae m»3a|, stioet #UIB,«x i»t^ .sicut;|j|%._ir^
preOcieas-ia.boB» „epef*has«ttm adi«l«.tiomeo; et epnseusum dejeeta<iii«uw;»|t,pgr i
.actio_^m[pof ;seO
sie£0i»aM<4iUitfHP»^^ Ctfdkfit tact^irrat S^ilyajLp^inii^ -gii^^^
ftomo,id est obediens fnit ralio, t<nw»i_,.gii«iattiacif
etJetmt, rt^B^.p^oyentlosemviajttstUia:. ;^'*«^^,^,^-.fei?W_^
' n
\Jam>mttMt e&i detcemiente,;id:4xls£)>m>fy^< Bafre, «l,.|pirtj*4. /qtft TyiTi^jt gp&SRMff
^m,|»>iHliu»^;_<H.^ altp
tjijflte^^oaw r^eante,4^»' oet^reii^ ei, hftc .^^^c,^ ftiiii ].:>,,.rii-ti..:^.^WW^^imi^>^fi4MM'^^Uv,
;«t n__emhf»coi^oristmi ttthseryieput «ai jMmiiB», •
^mmm*mmm^^^w&
_^tar4_ii<UMpo*tpiil8m^bifylu meifibfAveyxfi
: t#rw«..»__i»iniJ»d^ fm^aiJjB/em;)»^»
mmrtxkiteH matd^atie^li^i^ire.juitUi%^
t*M*m:m^W:\iM^%^^^
fieuttomm (BMtuyfh^^^^b^ionpmf^- .. rHmmt^met^r%^^M^ °B-
4ia**r**iMi.t'<j^ Mercenariutauiem
; : JXt,W flEtVTMU»iT:ig uigil,qmamereeriartusetr,eirion
Ti'J>3iiJit>;;,
J<S*_f.»;_SA
ad eurit ae otii6«t.'Et i^t^^f»>.
1 , perlinel reliqua. (Joah x,TT)
Bijaierktr, dmama& «m iu bot^yplyplaiq vispe» vffi^i^M^ips^^A 'Msstete* tih
; _tttt Aterit. M«tf*»t santcanuties .seasus, quUs«-
' viiiaxo.isidcranVes, gaudeiii inTiu/us^leciitfnls-rrt-
'-. *«« delBJatJfalipai: »^i oe^Mr^e^wU.n,<(u^ |£B?- ctiii^ ai^ire&li&B^^t^l»*:
^i^adi^pqiiiUM>..aa^ Jiioi^n^ |%tis^i^ra^tt/^>8^
«^<«MMlet jfeasns «ueUifaitttw J» -KT|t>vBeces|,e rintima;'nostra'' ftiToa.t,' ut TJuflWf•§i$tdSietl-'^Sdo,
..*.; ;. , -,' :-. .«:•» :,.,»:w**:(^c' :^<J^':,"i-
 m 6. ANSELM CANTCAH. ARCIHEP. OPP. PAR^M. - I>*U_€NET. ET ASCET. .r, -. u»
«prsFperglm-um, qtt&mChristtu per geipsttm dltcusstt' X , VUetittpumwmetaem,tt mmittU oa^ q«i* V&
rbsesl, Btttteat; sed toagis Hitusifttlsquc talis esse iu homine perverso, vei h» tribulatibnUBi prbcdBsj
sUrtieat, «(tfateniapprti&atidoIsetio ikMfmtistrat et safgftBte.'«•)nlitadessethestianv quae bonprum (»pe-
mala (TBKreprehieitdtt,caveat.: toquiiur anteof»De- rttw oves tpiaBrtlde«oiSB-e,idest dktbolitm, qui ten-
niffttis Phattois, ^ se cacosBOn kse jacUkant, tntfpnibu8 ariTcrsiUtiBa» aittiur cvite vtrtulttm
«» ih eorB« typo esecttatem omnitm» pscwioreli- eitstlBgitere. Etqw priiis ideo hona &ciAl»at, et
gitfeprttm HMtWtiif.fia V«re tjttae fequrtur, sic tmue merseerieinpro hhj in praese»tl rcciperet; nunc au-
ifirelligamffS,itl nOft '
»« TpilW^tj sfetfad aliquod teflt pso ipis ka«M»e«e sibi aiiversa cofisiderat;:
ejns mcnftfum feTerirt*»." Nari» sfcpi&ime , in rfimirtit ^» re(iu(|Bit vkwtes q»ai> servabat, <!«.
ScMptttfiSV^At-^ohi^^iptimi 1Wip^iW OomiButtt serit hoB» qua^feteiebat, »i&praipsis mak»sustkieat;
refeftiritaf; et aeifiite afr EeetesWtmq«& •est mfm et fugit, hoc<«si advWsitati se subdacit. HoftSciiHn
#is, vel ad ali(pierti el^toftttiT qiii ^ raehibrum tam loco qearo «pefum iratttutaiioiie <ugii. £/fftpa»
cpl, imt (fflti ffi&XiJHtmd^dSfktneteiKei rim jsBpJfiftrttftiam -d|»b(»lus ea raeritorura hona^ue
Mfkfyridiirifripiamii 'M (Pidt..''«jtx**,M)fe\ h% •
Si» videbalur habcre, toilH. -Et dispergU ottes,quia dissi-
ijgmrJ - .-< ''::;"--' ;'-':'. VI: :;-' .'-.". .,..
paticjus octiones, m omuia quse jani fecciU, sint
i-'$omi$m'ISfa'^JlotStiittersibi»tbHigl Wlfh»B ineomposiM.ctiiioongrua, eldissirieBtia. - .
- lff|9' Serceuarit/t «triemtion resistit lupe gregera
itS^*#^iMW<tfe
e^iiiWgdiri^phWfr b0H*JEmm^ld^msttim sttuiifita dcvoranti; sed fugil ; quia ilie qui virto-
rfeh^t esse'|w»«(jy,riott^ihttisCuBqtie,se#»omts,- qui& MK«.-Btit' religiosarum actionum ovile BOBpro»?ter
gftgeTbo^titri, ld e& tftWiitlaftim'et iiiBOJriaiwnieo« ipsas virtutesv sed propter Incra lemporalia serva,
gitatioritifrt alrftre' tirWtum habet, quem jtfieCuis b.ilv recedit ab earura luteta, et reliufuit eas ie ore
«;ftpttifaruiii pascehs nutfhrt, <qa*rtt velat de =eo duroraioris, »e, <pe*i«ulumseatiftt adversitatis. Qui
tamimn rt^tufusi 'Dottffhecusi6diat. Talium orhtM p «pterea. sie fugit,quia mercenarius est, id es»tquk»
idPHeiiSpafStoTefat sanadS BaVia, qttarido ia feget» virtultim opera propter emolumentorum carnBliuti»
fttiicttrsesf, ut qui betfiesuos htofes et setpsttm regere Biefitsedemservare conBueverat ;' et rion ferlinet ad
i*rt»tert; fectbf atTofiifte«fe^t; V0tm SrlfMasattfttts «n» «te^^owifrB»^ quia BOIIsuii»j?<j|**irtales"w:i acUO'
J68.^teni iwHfla'^sftMliiF;.^ ttf ttttftni fies!<T»ascustodit, «ed lucra qttae pro kis appetil;
S«|ifif9*iftft^eMe mmi M#^intvefo «^11»», B»c earom perditio metttem ejus dolore laqgii. qt»ia
4___i*Sriit^'fSchiirt, iiN_^^_|ii&th•"^etftsFMsr-e^ Te» BOitcas, sed mercpdem diligit.
gWtl etb^ibft«ft?1llei paibiiJili, ieS Juifta qiibdfSis Bucusqtie sermo dMtitis perversitatan euvuai q»i
«Jfefitoviife^butrtiJirit»;©tff ifeflfcbto Simrpriito- ^ licto eorde, sieut Pharfsa.i, boi» geruitt, sob utiius
t*S ribri snhf; quta gfeges actiPriuHf»sttarum noh typo tiefl^pfvk; ct ppstihi»* (ienuo puriutfra co-
fctSfe-frihsa^iart^-"aSKftn^-"i^dC^ilFnunirtrtt-'s
ffiktkmefudem rura, qiii *perfecto eorde «boita fa«»tttH, describete
'"'";-"•'; -<J :'-!; :;.::;: ',. V i*eiiTit; «hm^Toee ct^risHhei taiittm tSwt: %o «»jt»
y9ti%ti).'':"-"-
"Roriut'itre* pmtor driiriidmtrittm voriit-pro dtHhtt patfwr ftotiB*.ix si«dieat: £go bene pascoet ge«-
ifiii; qbta •pweiaSwefnvrfam sttam, qu* apffelfattoAe -WfHia^Hfehudfne CaSfodfens tftttrio««es,jfeo«amm
!ifafraae'foe*fg-iatur,*llri alBfeifonfbcs pWnfi;' l»e est «OgllBAwnum,atqae-' virfUtWB n»ilri4ivmid%iradt-
sfernt&n^roltfhfate cfridat, prfrfilttiMe^sptrilffaRwB {ftram. Et eomtmed Hieat •jom, id est w»n negligo
sfittroin vrrtiitu^ ift bonardmabtTbntTm.Mrrc^tarittt et diligo meas virtutes : et eognotcunt memcm, W
q&ein"el qrifnoiieitpmot, hjfti nbrisriiitbieipto- est, velot dilecto mihi -adltierent, neca me vel in
prtai, viSel lupuht venhverii, ei dimiiiU ovet', vt fdgit. atfrersts separantur, Entt shamque cogttotcmUwtrtu-
Mt1upus'rifyii,ei diipefgtt otkti tfetcenarntt autetn tes, qui noit ftr e» iacojfBitas peraiiqaas wtierum
fiigit, qufa "merceriafiutesl,etfridn pbftitet a&Cumde perpcirattones."
pvibut. "Dfctuitferdt cle ifed, quf laatfatfiliter a^ftt; Sic^f-rrtwifrtlc PaHr, et*e$i agrio*cO)Patremri,t{msL
(I^nWA#4I&,0quf &egtf?fi£"'viTiti«ctftm, W-»•jj)^teat cflftftStisitle PaMT *te«rt urte pmipiBr-fw^ id
quam, fueral de pi^tBV^, «Alnoh rectrsarpto&fltet 'BSt pfo>?teTmeam satuienf, et noirpropler aft«4;it»
wit-jwmpouere; dicituf et dehiercenano, qui non k ego (t!8go emn propttr ettm.et nea {Dropser-aHBd.
'• %m"tttk^atrtA^tM, qvn p*o Nam neCilte afht^qttHMvit pro hstfi dnMtMtt*, irisi
iw^'fti^M^re'l
'^lrcede iempbraliuni reruiri a^it fioni,qul\iOtt gra- reP, nec egh fetifid qmrropro bae We^tenei niai
ils Deum doitt, ijui prb his"quae rel^fese videtur fflum. Bttntt«st qao#*tfif» ^»»u>la <Mtt>f0MiiBS att:
qpefafi, qoaerit iri fioc saftcuto prafeSium tfel^iaiadis jjttia «fctfl W* ett, f&Xlbe MMMf i* h» mnmtp
Tpl muneris. "Et iste noo est pastor; qfiTlaoves (IJOttn. *, fi^. i5ifci««jndmiHM«qtMiitateaiiMc
de
a^pbntim suaram non pascU Scfinturafum pasCUis, gTgnificat,»sedis5miS*i&iem;quTa nantoqttimnr
vt t^»modo vel studip. quo sacra etoquia *doc|nl, agat Redemptofe-, qW secrineMntdivinitatem afcqtmmrfet
llks^^us. »tc>fn nuil ovet propriee; quia ^tTNUles, patri; sfecfde redfempto,qai mentbnrm est 1bHfe«-
«uasM sejpso cusiodire videtdr, at>eoshnt ^iettiE, '"ptoris.QttT sdKceHvieihplassublurtgit»Mtmiimmn
dam easob transitbriam retribittionem servat, et ntettmfono procdtb&meh. Mest tetspOiadc» vMffm
4>A»qu^ j{jf>^»&i>>f 3J«4t. Htc crgo qui in pr0sne'_rs TrtirriiRo^iabefihus, efeipeitd» «t e«j||i«irtB*wn
sic agebat, audiamut in adversisquid faciat. Bl acSoattii^meaifffmtfen ^iMafl»vj"^««l*tpiic«B
 fjt .:-".rt; .. i.....*|pLU^^ Wk,
q(r^anu.flltk 5UJrpposl.aciivaejiUfj febpres iustus |.«saads,Bssa!l:.*i
- m^.mm^M^fmr
adj^templalivae suavitateiu proficere solet, aple suasiis CTgoa diabolo, juxla terribilem 0ci commi-
sanjieit: Et a&at ovet An^|"^ag'ir g<^*jair'tMfr^B faclus est, el juste a
Ba^M^^^W><JMi^rMiHuus
ow/l, idesl virtoles lheor*«PfclftWjT^dWi* diBfei»p>B<«MSiil>f«n«ponte «2onsenseral(Ce.»,jt,
tiinf ex grege.viftuium prac ticacexerci talionis. Alias 17).VoluU iamen eum Deut requirere; quia licet
eHft» virtutes hajbet jibtBS in activa yita, et0|tj 1 ^MJh16»aI'eO!t.tampn cecidil persnasionc. Diabolus
in «ontcmplativa. EtUlas, inquU. quae sttnt contein- Terorequiri non denll; quiu in natura^ suaefinni-
plalionis, oporfef me adihteme>,t4<gifrgj6f >possiejjli- >mita^jMr seumim MiljWextriuseeas pcrsuasione
tatis, ul in convS^tioi» fte* JfeiiMftNp hiatfjw 'cld^InBp-CtUH e^gbnHuctorem salutis haberet,
** sant arltonts. ^ . per quemjusta rationead Deura redireu Videaaius
Etitotem meam audient:r quia s^iho-ttefo votaBtd»- efgp quis-1l|e auclor essopolueril. Si Deussiuipli-
tis BSB*facient, hoc est wiii^ Mfdis mei sequen- cjteressct; poterat qtridera diabolum Ivincere, horai-
'jur. Nam et cor babet suant vocem, suamtwe •><''- locu- nem ecipere; sed baecsola jam esset pplenlia, non
•*_f»--.'.
;=<*s.,'.i__, :<••"
MonaA. m '*/,-4V>-_\.- ;,*,'-',*v*-
><*l^__*>i_1H__f*>H^*
fiefunum onle de TTra_#BW;w|»nqoe :ratioj..K(iii;e; qui mortis
»•-:'.__»--*.• t '''si^^bolo;
»,(\'r-Afc.,.1.-: LaMariiilpe-
.i<::::'r-h'^i.lf ' ..^:>:-;v-
rmm (neer. n, it), sfcup ait Aposloitts, ^iiamvis
T^fSW"^^^^
atihnus,i^ in UifaroliqUe cUsfodfa sit sofficiUJS. {rem atienaih ihvasisset, iamen sponl* asseiitientera
^ifSp-si qfe difi^ilfer aftemlSt, et tiirbmip^ iiistebbiihentiifiomiiiemsie suijliumaufeffet.%
slc^fit m<bon elerif fnspicial, aesfstet laC^tire
&2-tm£miB^?h*^'-^^ ^™- resisieret. q.ii*JV, &iirorT slaiu positus tara racile
sitcctthwt. Hic BOtaiioum esf quod gralia Dei vim
b.iixb^&eH^ ehtiB' gini pfbf firr quein'oirinid, non lufert' .* hbero arbitno. si hanc piignam
RdrSus,*r-iffi'>il.*,',--r'tJ?'«<-ir';
; »;'vL',-T. »»>-, ,'- ;t. imimfl.a:
angefus assumeret, •• quare; .%-..
propterea diabolus .VJCIUS
"' JS :>-
-<».i:-'i-i. '..*-i^-,t $;»-i.,^< .nw(i->>*H™~:
homincra amiilerel, ratio non esspt. Seilnee
Beu^onihT^^l^ ii nMlam penftus cfeaturam He- etiam .,^t«M,--j.!>.-'!-:i-v>'ji*£.>i-f- -;>VA•fw«-'-". -iitm :^ma-Wit'".
cfisctjWseiii»!» pleHe"beatus'Csse'potiiii; qiiippe angchjs m Iiominehaec poterat; quia sitn sua $ m.
jStiv->»;' B!J Ji»-;<.i«e»afT<.i: '{'<-.•'.^*S«::^jf»0*,4^^-•
nhlfP ttidigens/sed iitemk' usq^equiique sufiicieiisl. piici et forli natura tnurmus inventus esl„multp ipa-
Y^JW^^^^M^>t^i^^^ gisiHumjehuic natur^e, huraanae vidclicei,,aouu!iijw
' t^; q<^'«* ijisill^fiium cPgtiiirahe et <imorri
futfeiut fcfal, a^etfcas cft^lum fecii, a ^uibtts
fcutfaretttf; htMfttfbi<*sisittite &rdta'^t(t a&fre-
»*SgM t! tl.l^ife4te.A*^^
-ScCTet,setf-ipste. Porrtftad^tffoifeif. Jui'lafif1 jfc
i#teci*Wk e^a^cofr^ream crattfratn rohrfffift, •
rffeeS-HIWifeiiotuit.Tfte(tT causa spTrtit_Ttt"nilibna- -^^i^^im-^^Mi^mm^
/raude rett suamfacerg,
neirm^:pyicut^fip»|!
, )ai*'fSiiil$ffl_feMi^^ vre|#riajb«r^est^^
stat.fcuy co^eI.)IX<obeftl'ificaretur;etitarai.s bufu nberlate diafibToresisieret. pueraei pa^ttppt»f-
B»'ah%iinr dKafiifa pteiift ^es^ct: "f^df^^t ^i^
odkSiTahififre Deura dicuiitur ; (km^ifbriiates
T^C^..-^!^^^.*^^1ft^,^:
ci^iui^, af^l^feilicfet, ef hemlnes mitaiii Eiei [ib- ros omni genere lei.iaiionis^aagressuif est, bUndis
<:^ <n»<f<j-rf_..-_?ii»fn?..,v
'^"';i.'-';"": '*?:• * w'<'
<¥l->; V.^IT..
tettfilM^N^"hdniiaPem^^'ni se (fuam «i caeieffi pnmiini, ut draco; dciiiuo asperis, 01 lcp: ad 190
cf&mria miranfnr. et IfiidahV Sic efgo Apbstbfus uliiiiiiim, occidit. Et, s*e__ltt9tissiroeouine smim m ...
«sm^-TM, siillcet liuuiindum ei gto- homincs .<.?•;:,.--?•;'t>i,f;';*'••'>;.^;:j?a^fiv^^:;T^';:i;^>w;"''
doiiiiiiium pcnlKljl, duin se urtra licituai
ahytitpkr
-J "•*.'.':i,-'-i:i<? -'*".^'V^Jiiir-r ,-'nm^iii- '-*,'>*:<.'.
ritlcatiduii»;' ei'"-jfcP*erird''"duMa',"' uiBtl gcilicei extenoit. Utide adliuc lex commutus habet ul debi- ".''•
"si ^Hflh ...f«i!!vn ;'?:•<*>. - <T<VT-.--uj.-*_!*
..i^s-isw*.?:'{?;->,.
s«<l&fiiiis*&?'<$o& ®i\;^B«8' %M
vi^ifiesti-TftAinemarigtorrari^d^^esseasi.'.
Qteielamet»Wece&ittrfnoir ahurt^e qbainiM' itiafift
D^'q<iam phfttfcitbus, Bbtfitatedfei^aSmo a
peecitP s^b^perdiufs eii; efgo ad gtorfatii rioh dfi'-
citbf-*^Tj^i»bhlautfat;eoKsel5u^n
pofea credtfifa"nbn iatidaf: dlioseigilbf liblfa est;
Qa^ sifta e_it4 ergb m5c ip^ail|eli ji!eiib tatidant;
cum anniefus iwram sif dimihdtUs; T_tantein haec ^t #^fi- w11^
oraiiia incpnvenrcnlia _ih ip^^tb pfbcetfuirt Ifohie °^"v|^p|::»pw
s*j$ifTiBan.Bs, hdih&em perSuBm ad gibfiam ditci pfer laudajiduBi e^ gloriii^it4um,jro- ,
cohiffltiShiUs.Cu}os gtoriosae saMliras (jBent^piwt. .
ordfneri»;
' '•-•---'••" "* !^^W^0r"^p^q v0^0^£0x^
- "v
ipso auclore adjuvaiite, videamUs. dando auctorem salutis, sciiicet Cliristun\f ei buuc ,
Dees homincra ipsam sic% mecHocottriidtt, ut„ji ^feumo,p8i»ttftii; et sic consummando. Quera ordi-
obediens «t existeret, peracla obedjentia, skie in-
teiposiu mofie de nmrSit irarn^ salvari eUaaasi nultus angelus cet^disset.
I) Ex aD%Coffe.ii. 596.
 m S. ANSELti CANTCAR. AI«H___ft'4ll*«IRt *.^IWWENET. e.T A§CET.
*<."'.«< -v.,,*,»•,•.,,..4 .- s--;-; 'yff-fei .>:-;:»
;, V.;. ".,;. .- - : '-; -L
-.•0}-,>,'>.-.-*.«.-'*, .„:.^->.-;«;_
. <*•it; [..':.';<,•»_.-f.:t .'^^ ' ,:* ., .''U?".-,-'-*»'
- g_'<:.r^->-. '•. • ;.' , ,.' -:-^ .'.V '-f.j^".' ' - '

MMGXI IHELIIX
ijrf !*»'_/ .: . f <».R>..*>.f_.t-j:".-•:F<.-
|«.-i_:•,«.;« »...• r_4-.-..?-.,i- »' .;. _,"-... 'i*?'-:..-^..^.'.'-... f '•'".".
*r;4.Jfi'; :.-.,,;>>.-:*r>, ,*-;""<• ft-'"^ 1,*" ,*- .-"-:i^iyi0-r- •'•''' ' ;:-'; "v" '- ''-
^^i'-:/-.yyj ;*.'*:__ . i4. i^'J)" >:IflPhsy-«£**«-";;'^'"..r»'';'.'.* •..V--^
_{_,.. - ,•;;*',;v--;v. '..j -';.<*™$t>0''
>-<:" -- :y ;* ^ . .' » «'

>- * ,____
B_^_FI__-_, -_-_P'
>^__L ?IB.*m-J
.__g^___. w1^LJ__B_B . -'___________________L__9b______________
_-!<_______ H.!_I:____K___.
_*
i?H<^-.i•'-.'.Y ^TS*•.«'
..#.<-'-'-!»- :•»*.
^-h.l/ist r^-v:..»'»";"?^ '"'^ . . i*f ,'*-:*;
.,„.--. ..:.:> .:„:<;•.;.-<i:-:'! - ^f^JIM^II, i^iBi^M^l^vJ^f»^ ft.~ •. ---.-,"-
";..,,»,..<^-.;.."T,.;. •<;.. ' .:j_..!.;:-.-;.
•._.*>-.<, fcfcf.lw<g)'.i.jj, . \Wi fit^0,,\:.\
,ir-...:.,..-. ',.-:.. '-.•;-..
„ .,';

'"^^w^^^fe,'^asjfepr;&a^" «jti, iro «fege J t ferre jj^^t^^^ cW^ ^re afie»w <topnrMser-
v^p:Jw^i.,i**^Sf» «tf^Rwa. ^n^ft c^t^biNwtutts
MMM^^*^M^m>m$ tus tui^;fe«i?ti anitMB» nieaivi,
}^>^^m^^^w^'^^^^^T cp^ m^mn'S^
quandp pro ea ppsuisti attimanHnam: se^Pi^|t»u
feejsli cpipus meum; ^aandb pfiL-eo ti^ftdisti
corpils tuura in morlem. Totom ^ dedisti pro
tne et operastl totttm in rae^ e»Bistilibt spiritum
Tteni qiiatn Mbisti; cgc^pect^Yf (ptod lu iptisti; ego raciim? emisti lihi eorpus m^i,.i*mraq»e s-arviim >
.ISJSTOS^cbrtlumaC cjmmisi. qyuotj lit •3evapulasfT.; luiim. Tuus ergo s,ura spirittt tjt jMppe; utruraque
tu • ctfusa tiiai morlis fuil
pjl»'* *qwoit; bxsfmsli debep ttlii iiupendere. Diligam le #^| ex }olo corde
itnqiiiias"in&f, vitlHcra iiia fecefunt cfimina mea. meo, serviam iioi ex tolo wrpore.^)iga*i|»u 1 pro
Tae peCcatis iueis, quse laiii, aiiiara morte expiari ineiuporiepCuiitui. advertauine virieaiii vaniuicm
bfiwiuiu^O pecctiia.''tiiea',''.qrani.amani. Tuisti^, quse vagi oculi mci; cpnvicijs et blaspbem^|»aiuerual
ihifii tfulcbdinem promisistis et me lefeliistis! 0 Eva aures tuae, palebuiil ad glamp-era paiif»»?ris^iptis
TttfSiixquae poiiiulii moniordisll et morlera binuibus surdse aures mese; feUeet aceio polatum «^QS
filfutfiiit iinbbt Bbumet iiomjfiem nobiscum oeef- I8 luura, .verifaiein ,et judicium loqualur raepdax os
Ylisfft'©tiitp.iiibiijo Iqiii;'6«i*rTc3iijfiatete diabolo ineum; esjtensce sunlJin cruce mamis ittst!,,exlen.-
ilPadidistu et ie etliubs j^WtlwIistij Deo quiriera iio^ . deniur inppi raapus coutraetai maqps ^m. COB^U
tSttti-eiprotiib^iiie, morfetn commiiiaiile, diabolo con- suntci^fe^ttes.tui, dif%cittur in^n|5<s,rc<s||j>|
sehsisti; l)eo dlspbbertte, bbnum inveiiisli, gniilain bedesiSyti pedes raei. Apertura cggiaBcea IiUii« <
'
ai:ce'ptsti: 0' iiiettiibllis misericbrdia f ubi abundavit tuuin, apeiliin pej confessmnem^ w raeura ut fa-
aWicn^ w0&fariidffii^ygfti&B.{j fim. 1, ii^ut iear vulnus meuin. Anpsiws. inpfw pcri<ap.ioH§|
Ctt^VatMicefe pfocurpa niillus deberct nisi lioino, coiptis. tttttiii. «t meiiilirum fieret tuum corpus pu-
, nuHus.absolycreiabferaiiiisi Tieus: Miseriii ut konio triilura cprpus iijeuni, 0 boiie DoiniBe, qaid retri-
cum pro se nii debefet, morieiiilo pro 110- b.iianilibf pip lanlis bpiidfa^, egp vile H^icjpimi!,
«eiictum nostriim sb^orei. Ptopterea Deiis can<^ servus iitiitilts ? Gautlcbo » riolebo de ni6rtc. tua?
f;l,.qui
'BidtjWii;f»|tti' eStjJ^V^M^y^rblim.i^i^^tu^ siane, utruiiigiie faciara, puik^^quTtk-iitM^^ratia
IBfefiiu& 'nftsjfiiuf,'pan^mvpifitm;, iti| prpsepio po- tradenlis ct de cbaritate niorietitS (llaec exinetl; U,
ttitur, wfpumcidTiur;;^^ bi^liza^; esiifit; lefiiatiif; %<ejtunft^a triqmpi„,$. 222, ^». edi^ S^pftus
fitebs,.iit^^hbinb,
1 v%3ltuf; ^lttif/ieiieiuf, ligatur; ' ^i^bo dejpu|^Miu^ts, |d est de coii^i<fBliapeC;;aiJ,
tbiiviclaiur, opprofiriis,''N.j^"Mur,,;<4c^o'.V.feiie;^ rj ct^rioile^. mor^ti,.^noii.gjiudeo, ingrat.ussura;
taltrf,' spiiijs corb_^|^kitf4r laifoues conipuiaiyr, |l!^d<|^ ^rthlej^ #|ip Tipd^giia lffpps^t
InShe^ iuM^ffla W^ipl^uf; cw^ afflgiiur. Ecce : fti»dj 5ttt^Hi«»Bi tJ<ji|^<^,;'<j>^i^}9..^^'^i^
JteimlifeprbpU F^ha^f«^flif flliis^se^pfono- capiie, e_t assimUabor passioni tqx.^ei^n igitujr
passioiiis luae periranseat aniraanv ra^.ia, et crux
ttta suspeiidai coBcupjscenliam meam. Confige li-
0^e!tasii4>>^p;f^1JbnejHuT bp1e;Jesti!jui(n|iifuani
more ;uo, eqrne* meqi, rii non eam pbsl coiiciipisteii-
prbWcie^Ml^opbrrsf-robiUiSestl^^iis.Oiiid , tias uieas. Storiilicalii carne inea. stimuios caiTiis
etliiS^^qifWftUip piafgntil a|»T|tti»JM- oninesque hliidinos^pominolfones, ct da inil!h>Mr
- f;,c ra.-ii ei•: per^fttuaiu castiiatera et iiiant aetcrnaiu.
(t»..ifq«Wfepe.i.!ai.if'Ac^'q.iI^^,iwreil, * *.:<i—' r ^F^.'--'^<-. •-•-'-'.- '... -- , ;-<r-*'-".:». '?
tfe seArf*m6 quOri-tibi iitSfet; udltfeta' tftt au- Ainen. '„.-..,'.,:'
,: _._ '» ,,„;•*_£.-., ! >,lWl- 'itfU.i "i.5.-»;-:: -,.. .<-.•_
"•> '& - •"• ;• ;:
^.^;,ri;«,J:(',V.-n^>-..-.*«'.-..:'0 ;••:• ^:J^-^mmMOnmE^::';-:'''' •;""H"wf
- ^JJW",
.,;. Jj;;-^'^/''^^0^r^y^ .v'".v?-..^--'r;:;%.'v.'^-'>'
 ' JjBlfitJB!;^ '•--'> "' •>^>:**,, <
._.„-, ..^- ^__WK_H_l_iSll'
,>M^.. ^.-^^4-^^BB-^PppPiW-npiPfapiPB^-fli^WalBnMHIIP"'
j__..^ffe.^;.
'''•U'"* '•»!**»*#*»tMt"'^^ .;-n>T;-;i«»tnt-v*f.^^g?» ..
«3*. *i'^« HiWv-^*'.^^^^^^^-'"*S_fsM "
*••**<* w«njMjNt-7« &i*& ^^M&IITATIQ .**^'*-'^*«--";^:^
<<»•<»<*'»»?-, fc: <>.
<:'4i-:v^ *!«*>*?«'
l]_>*W%(|i) wrtt-.f-W-;»»^ i»,.t^i..'%«S^J-^_Wt-^j-
t"

_;<" V-WM j^^^'t,^^Vt*;«^^^«--**#«3 "--»<»>*»»»* Msr:'.rr) ; ^w**.*:- *-.;«. ,-.,".

,.-3-fc«.>»fcari'.Biii
.*; *.:<• 'r
^;' ^""^i.^ «tW<v**>.:. ,^_">:':=
&j^%''%jg$i#r.->~t-;-'*$^^-^'-^V^^SM*.>*"*;'•
.'"'"'" _. . *:"-*:*'v.fi" ..«its.<~tt
*':jj.r<«i*4s'«5%"::i,.s i .'Uv•- •>-•••'"'•'
s.
'XBof'- ,.^.'2f(;-t.1£i >-,Wi»ji
' sF '" -.._.-. ._.*'..__-_.,, .. : :;-.•.*-:•'
_;._J_____,_,:. .ri"(t_:«itt_i:ff.^, „-. ..- -.*-
.;»:A.,vv,,"i_>,.„;*A_'_>_._
«.-«n»•''s*"-4--.<>V <*•
.<*•-*6f *»*<»?'.' m
-;^_SJ?*''f,WP<<i^,*''" tifiri-..<-i
""T- .*'" ii? •>i._«i^.;-si-vj*t»»ra_,.i.*.>'i'.--5.!,'.>
^vft*?IW«R»^^
rtSlS^^S^-A tti^Sfem cfsWlt te
^^.it^s^semp^ Vtmm&wijlbr,*
det%; invi^, o raiserandet^i^fefSWi.mte ^- ep»» Mc? JpBB^ I^J» Wj^^^iiwi scan.lato
ut
<^mW**gj^ *'•• *"*' "~
.. •*e#tmr&\&&t*d&^ iBsensat^^^eiM^ Jlpjpft .wtkifa. &j$ftw»
*->% idtH» <ai<ji»t_if ^p^iS^itfSfe/tfbm^ Cttf
epmen^is;ij|||||iii^^^^ Besptce. Perftooram„e*$g|^j(^^
^fciiray^tiiiqfejfr l^itai^fe^p^fefem disum .deli^arem j»^ d^idej;abi|em .^tyjeit^. pa-
-ii;<u^i^l«tftp»4ete «ftiiien*^?1»al» *to^ triam saceplptura. '. ,,,J.W ,i<..^..ft..-,.:.;-:';..•?.'•*
*»iP^-»W(Urafit»tten»'t^^
^:^^i^.S^»f J»#e^^?.?<^«*!er. Wf?4
^' .;:'<«-;-f'<.>;l!'.;^
*$§&-
«3JPiOTrW^g-1h <t«li»y ><ftcut«tgete^so^ :^u-
M^pc^t«n^x(^ii% jn, Jpa ^n^MJpw,
1
gttet aessttirtos t*btf i^jaws.«nreBSffrfe^ttiirfi „ irJi?1??^^^s;#M ^^%;?p8»4«^
^MsirteipiiM^^ agfcrtMf.
tfelWlliri^UlWMBflfWlft^
^Birffii^ilirriif mp«r e^fesegft;ft^ig^'6ltfr'- Qshtrai pmmMntiaj. ^i,stttia^^|p^tur,
«t^ ouni A|ce|^
'...' -*ftH-*s» «ijk. *a'^ tnuiide, lemptisest, racrymas, ne in %I|^i|p«
*' lacryraarnra. utiiossis
ew»tingae^Ml^l^bcli^- 5^*? 4?«^^ R^^^l^eifcs^^f^''.
ibi judieiUm ; Iik^^''^s^^.l.^m^j^^ Tiit risns,
-'
iteeuMftyHrui dtjfTutmtm; fyp^jfaaffl*
&rnalus yestlum, i^SL-.•rQ.r^j^a^Q^.y^Bar^aiSqygr»
s^^iic^^r^jaiLH^.-
^^i^rftc^i^ermawM^^^u^ persiricir-
- fara
^fldein at^pjgggjpi^^Air;'6rfescc quoiidie piir ^teriofiBus .contlera(ier^|Jprt ergp p])lectct tc btc
fei^^itil^Miitra/iiab^ispeiti '«ftanfvi mm., $#*$& Mm^:„
nm^wm
«S,W_W^ili»«l^^ Qms non pl^||^i»^quis^ d^y QdietV:
ft^ifco^-^^.^f^a^y^^rT^dattil
«^Hifii^»!^ Hftjftp magitiiiceniius, a.'4t&JatPcceK2raeatem. _.a»iservi-
«»-, vrtwifi s6tte«; 1t^13fefertiCTa^|^ tutem rtrigefe„ea^i}^u^,to^^
Deo ptaceniium sacerdotttnr. - . t "'..""'
'-.1letimTr'«to, nir^r.(biffl,"(fU!a^ ineirToiaq-ueo-
flfifltWben aiiTl).rias-.^f^To, ^'in '(Wftirft&i ctbus quara voIt^^miByi |to^ein^. ic^te-'.i^Atin
Mm'Ri^^ ^le^Wwlti^
fS^ferii^i^c^iiuSitt^
m. 1Clii^ttfWPfapfo-^*^ ^li^liB^fill!»!!
fructilicet; ul bona lerra et ojtfima ^il fniclifefi.ft"*":*s
^mt^mudk^linaL '*P:-"•""'-'4'J
*^a«!ttf%ii^ SciilB^uorilieitt-^fe^i; ftsffii!
tiftllirK^iB^^a^lMyiif,'orTn^ vl^iioa%
f.t* aft^iiftaN^-tnrt^tat^ DainT/evecfa oflflcni
1.^lm^ra.H*eTO*io*R^iirniT_^i[;fe(tein|o:
JSito.^ftBWBJfc"
'*fitttf^fiy^fci»*<_fl^ j|0Bft^

««^^(^iwi^PIM^ .fe pt^p^tJt^

«5» S. ANSELMTCANTUi^ AKdl^. (^. ttJ*'tf:£ttrfcplEt. ET ASOET. H
gVfctffitMlffiT-l^.% 9J. t^fineiStiiim tiai>etoTnX "^*'T
l~*iM>.~:tiwimkit~tnw*
mi^i'_______^fc
lingaa, eotttiBWrtiamin a«|£n>^iiu^^A|bitif- ':
in'cogUBlu, in risu, Btall«HbMlllliA * . •3E3BB6p(|P^xi»B« reddil, .Sf^it*»
otggjbas (letnonstreris; Studeprfe PmBibiis ne ka- bttiiMi Beum pretimMB fack, castis regHtt» O«IB-
beas inimicuin pra. ler diabBhm. %",\"|' i, -1.^ | a^j^jiiittittir. Qti»d st adii^c cant ii MUMtti#fp
Qoitl tibi mnnus prodessepeteet,« ejtis 8PtBeil#- »g»3ris, si adtntc tibWinis s^ge^kMB pdMtfU; »»-
H|iK____________H_________.
jM|_j||_>_jM,BB_Bg|JA lUMHtfMW
^_____________l__^:_fC^______
____!!

elevatlonis inflaris? «Quisnoneontremiscai, hmente- futantm juaieium«t fttora pr^Pnetibi

mr»S^
tttr et lugeat, cura in cohspectn angeiorura et h©-- s infenmitii^pierpei^l^pKiE, prbpMif ^bf" geteuate
minum occutta npslnf raanifeslabnntBr? Gwrmalis peenas borriMee. »'
aclibus tuis eOntristas patrera p\tyttmfi&&tifeJ f ^4ic^>^tf_i_tdes^
qut le in fffioram numero dignatu» est eomputare? •fationi %-eq-iteiuer.Precare Dcura diebus ac nocti-
Prohibe a raalo linguam luam, iflqnire paccm, et

raalis tuis ul nequisstmbfn a&ftifaf jSeipe'tuam' ira- B :?^zzz&zzzz:

tSfcfa^paBftn», tiifttm «eijieii;ft^ti^ ail-^itim» p^i^,:^u^-i^^"".:,...- 'j;_^; .:^'^:."-
^ei^fefeflmt^fttrlft-y^^'^ . Oratio.|r$r_H)C*t«4taMiMi_^^
tat^is. Esto Pmtri vffila^lmifemTtaie deB spiritus prec»s ^ftfH^ _A«>i|Utef)^a, M_B_MHUI(|9
Pfontiirtia te iirtgu* 't«a-t)iiaJHk^^6fem, Tntimo spidttts.twatkipi* vJB«t iMiatttkt, (b|iBoi_j||«nt^ie
cirdfe stlftctu cri$_e^jtMti^^i^ * ' fattij] .T*cat, vfetSBlBMlifK^^Pip»^
friod in pc^ttWHl e^lrtlat. "- , A>^i«e.tUtt4^>u«saiBi^em^ i^cwonia
€<>nsiirgeper hodeffl ti ffratwties fft,Tacfymasad 'tmm- cBfpi» tmtimt jptmiiis-et ak§fei»t»»tJt<iie»tt»fB
Deum, ut libereris ab omnibus l__»_piei&et scantjalii paliida pr»«f^ie^^^im pofta cMfttSv E»t«i*t «ili-
ipa^ioBMm.Si eni»iiSfti6trofapiStftr a te anima toa, ifgfn ftn.ipiT|T)iWfr_-fri||_tH*T_ iH^tiffii^, npn pBjfjtt^-,-
''-'
gpeaHlx ife^efieittf Wl&itiii&tia, 1105Uatr#nstem- leBtatibnes vincerc. Jjffi
jrttirpcenKeufrtr utOmk (Jntd dTces mbfU, m frapt EstftKumiJS*,m> t^lMimiliSiie iumletii*, iHi^k
sepanrtionts la.r, cum jam non concedetor UK jret ie, mmmteiae fac. $u)ii tp pntipooas, Butii le ^pii-
MBttwnlo tinHts boi« vivert? lfs*etp prs* «_al«, < " rkUMA ikimniTi Etirtinia. omnes -BMMnares-BMB
dtertt niortis. Pertfacta qualiter «Stuendtts $*' aJHo - tihi. ©»BBII».!• BJiBJfBflotexietis»** u^eMMM|
eonspecturiijodlois.ipara jtigtter kitt^demttts^ in c
cbnservattbne' oplitii*; festina. ttt senper 0 »t- tfint .QiMiiwiiQBJm -hnrtHtimf ftwriJ.^Hwr» t* *eaB».
eCfts». \ '. ttir«lpf%M^<^
Bespiee temporalia et caduca, vl tanquaifi es,U Gave i»ciafltiam, cave esienuHignts a^tifjMit
mitts britligeratofpoinfwm refinqtiens s#culi; pos- c»m gjtp*^iBUiis ^tt^itWt..Jf>i: BOBte
tft..iMM^
sis bfitvlunr post vlcioriam promercri. Recurre, iapies, «OB te iBsplepMr jpitolta»; Jj>iP<|MtI!ft»y
miserabitis, ad conscientiaift tuam; exonefa te pisn- IIOBextendas, T'"V'i'T.r.'M|iBf' t\rt''pvXT^tt."
deribus sollicitudinum terrenarutti. Ifoo regnet cen- te pi-sesumas,nibUWnj U^^»^ate. *'"- "...'5?';
Milio in le, rton conlrad^; ifOflfulla Qmrrinoiajb IfejustitiaB "'"•Tl'". T""i "IWM^TtipBJlittli. fb
quitas. Terrena respue, pilUtia, lyipSte, tempBK^ l_«ttsiactisnmiattoii^s,f_Bl||>>t>|^
desen., sempiteraam liiiiiW«dlijjjji|lllifi
E*pei<|0Sew%>*iar^ (jd^ ijyt^, jwraiiiaiar; qui extit*»*, dajkif-
ostttmrfi^Qbs&^BiM^ bti^fa peccato- t^^tiftvaw^^t^riiUuri' a«ir
rtetfi; Ofa if^neiitlf; &^^ ;.• ditnr. "fe . ^ .'._.,
ia. »m\im tUfTrtP^, lei^itiS^ ex&ecrafe, D j Suporbia aiigelos ij^oiimt, tBjnor rpgna dif^f it,
«alitkm» Mmw'ilkiWjj^^ arrpgantia sublimes ^nmiijavit,, bpuiiiilstt'|£|i
nesctt, bumiiitas Iap_»pran«n imvit. C»jgi>j»tc»>vT^»
Festitta orare, dMTtear<¥W^powitttSBtlw. bfilge serande, quv» iutmiiis Deus v^nit. AuHmH^sicutilt»
tkmntH m&imK^^ araboJaviu seipiere exeajplum $&, iaaitatB vesiigi*
- ^* '.."'' -..' J. .... '^'•.
-fttx M piiiiti hera c*- 1 Exisle tibi vilis, eHe abjecUft^e^tste deapecffoji
»eim_pii|fMmttfii^lpii
tftft». FiHr»f atiCiiiriB"4» pctf»A *^ trt hseras dis^ce ljl»»\(j^spectusesto apud |eineUiisi»at. fiat
._r»_,_j_»
-fe__i' •»
_i__ifc_L^jfai_______*.V ;'
,' T£*.','MB;.^P-i£""c "-"',
«nira sibi vRis esl, a«M JDeu»a»-iiag_His, Qaipiiii <^-
pUcpt, l^.placet,£^ «nr||^rvut»B<>^
utus.magBus ra (Kii^-IM ^ttto ^ra^.w, «pajfe'
. . '-^i.fel.t,-s^^"-^BSff'''_&__^^L^B^__r-,:lM-'-,.*-'.<':.- BM% f^sii_iy|i|4|^-^ ife»W''>"J>
*mjKmk£mmm^iam2rW . se.uper v**f>nt^ &&\* jksmttrfr
|iria - '
^^K_llH_l^___H_______H_H_^Vn^iH__ii_i MMI"tik- ' tiBBBd»Tw_fi ; »»rta. pa4»HWViwlx».4B,|»lp»ii,»
coiwmiAsipeecati. Peeiip|uBttfi ocutos tme^mA-
"^P^"' fr '-.IBK'_».if-isf
 "<'-
fj|l J&tiliDiftTATIO AD C0NTEMP?. TEMP; . b8i
KreertibesbeUiiilededeposiut faciej aSjecto vultu;}A poneilrascentem paiTentiadeliiiilo» lilan^iinen.lptra-
htoesto ore. percusso corde, lugubri vesle, sacco cundiam furentis dissolve, vince iieqiiiiiamieiiitaie,
'
bfvoiatus, opertus cilicio corpus, semjier lugens, -vince maliliam bonitate. Tranquilla etiam mente il-
feemperriloefens, semper gemens, semper siispiria lallasconlumelias prode. Aperi tranfjuillo corderiplp-
icordiseiiiiuens. Sit eonipunctio in corde, laraentuni rem injurhe : valde enim comedit, animum vulnus
in pectofe*^deieciet te sempcrplaiiclus elloctus. inclusum.- , .: ; ,.,,:;,,•,;:
Eslo seraper paratus ari lacrymas. Plancttim et Si conlristaveris fralrem-Xiiumin aliqup,,age pce-
lacrymas nunqoam deseras. Nulla le res de peccalo nitentiam coram illo. Si oflenderisiu fratre, reconci-
sebttrura faciat, iriccssanler ln liorde tuo spes et lia eurn in prece. Offensionisltifficiloveniamposiula,
tarmido consistanl. Sib spera niisericorriiiiiii, et me- celefrimo dilectionis affectu, buraililate; ad veniam
luas jusliliam; sic le spes indulgenlise erigal, et emn provoca, supplici animo veniam deprecare,
inelus gehennx seiriper affligat. affectu proslernere. , :::-> i ; •::::;
In iiinrmiiatibus tnis Bon cOBirisleris, in languo- Pelbnli veniam placenler indulge, reverlertlera
fibtrs tuis graiias age Beo; valere te magis anTmo statimampleclere, redeuntemcoiipestimljetiigija sus-
bpla*(jtuancbrpbrej valere te magis opta mente quam cipe cbaritate. Dimitte ut dimiltalur libi, ignosee
carne. JSgriludo cafnem vulnerat, meniem casttgai. B < ut igttoscalur tibi. induigentiam non lialjebiSi nisi
Si prosperitas arriserit, non exiollaris; si adversi- dederis.Et si ille non supplicel, si silii dimilti non
las accideril, npn dejiciaris. Si conl.igerit calami-. poslulet, si rieprecandi bumilitatem non habeat, si
tas, pusillanimusnon exislas. Habeto temperamen- peccatura suum mala cpnscienlia non agnoscat; lu
tuin in prosperis, habelo patientiam ln adversis. relaxa ex corde, tudimitte ex animo, lu gratjs in-
Probari te ia dolore cogtiosce, ne exalleris. dulge, tu veniara ex propria vptuntate concede.
__Equalisests in omnibus, raenlem nec gaudio riec Non retenles cordis et dolorem, auier a corde
192 moerorecommutes. Omnia sequalijure susline, fraiernam O-Tensionem,aliense nequitis non serves
acTnullam lnsolenliam commuteris. Nullus te castis dolorem : odiumenim a regtio Dei hominem separ
TinpaTatumInveniat, nullus sit casus qu.em non ute- rat, a coclosnbtrabk, a paradiso cjieit. Odiumnec
ditalio tua pr_cveniat. passione ariimitur, nec manyrio expiatur_ , j
;Proppne tibi nihilesse quodnott possit accidere. Quid zeli referam ignes? InviJia cuncla virlutum
tri securidis meditare quo pacto adversa feras; fu- germina concremat; invidia cuncta bona ardore pe-
luras seniper commiiiiscere miserias. Cedil ariversus stifero devorat. liaec pfimum sibi noCet^ primuiBfie
•casus consilio; adveni.eutcs impeitts frangit prame- . Biordetj prirao SUumrodit «tiic*orem»:JBndm'»piiJip
r
ditalio. Et ad"bona igitur, et ad mala cor luuni prx- linea estj senstim com^tt; pt.pfus urit»•m-anlemaffl--
para; et bbria et maia prout eveniuntporla; adversa cit, cor hominis quasi quietlain peslis depascit. ; -
elprospera, ul occurrunt, lolera; quodcunque evene- r6cC»srat ergo contra zelum^^bonitasiadyersrtis-in-
fit sustinettienleTibefa. ".':'. vidiam praepareturicliafitas. Pacemamav?..pii(|eBn.<di-
Si pn^fenerit iracundia, reslringe illam ;Sipra;oc- lige, pacetn tatmomnibusfretitie.bmnes.tn papsuer
cupaverit.miliga eatti. Tempera furorem, tempera ludine et charilale amplectere. Non sis in pace-infi-
indignaiionem, cobibe anirai motum, refrena. ira- dus. Esto affecfii promptus., semperque reline
cundue inipetufrC Si non potes irara vitare, vel vinculom^consianliae.Itabeto mentis placabilitatem,
lempera; si nonpptes furorem cavere, vcl coliibe. aniiriibenignitatera. •; ,\,"iU:i:>,(,:;; hi, .bt;:;:^<
Disce raala ferrepotius quam referre; disce raala Affabilisesto in sermone; grato animo ari omnes
magis lolerare quara facere. ,..,..' appare, foge fixas, vila lites,-casei:Cpnleiitipties,
Esiomansuetus, eslopaiiens.esto raitis, estoraode- tolle Htis oecasiones. LUera spernt^ vJve;:semper Jn
stus. Servapaiieiiliara.servainodestiam.Despicepro- pace, in nulla actione sttrdeas decertare> ContenMo
bra illalaeconlumeliie. Sagillas contumelise palienlia. ., lites paritj. rixas gigtiit,faces; bdiofura accendit, pa-
clypeo frange. Prapara contra verbum asperum patien- V P cemcprdiVbxslingiiit, concordiam rurapiti _:i ,7
lia_ctypetiro; conlraliiiguse gladium psAienliaeprsebe Si ceciderit inimicus tiius, noli gratulari; T11ruina
sculum. (Jpainvis quisque incitet, quanivis exaspe- adversarii noli extolli; sit libi magis erga hatftiliia-
ret, qiiaravis insullel, quamvis convicieitir, quamvis tem ejus huirianus affeelus. Saliafe fletibus inalienis
criniinelur, quamvis ad liiein provocet, quamyis nnEBroribus.lilpn.sit libitfefreui»yfixxaa,; non: dttra
conyici^imdicat, qtiaravis injuriant faciat, quamvis priscbrdia. Sic ^ienain Iiige.ijBlisteriamuifiinqiiflm
cnntumeltis.afficiai, lu sile, lu tace, contemne, tu tuara. Cum flenlibus. fle, liigentibus menlis affectura
dissimula injuriam, non iespondeas, convjcium ribn ' conjunge. '"-
:-,'iyj.w < :Aa.>..,,
reiorqueas. Taceiido citius vinees. Inomnibus actibus luis, in omni opere.;tuo^.in
., Disce a Ciirislp loierantiani, disce modestiam. omni conversatione luaiirtijare.botios.sBmulareSan_>
Clirislura attende, et non doleas de injuriis. Consi- cibs. Sintiibi Patrum eitbrapJ#»;d_Spi|^kK incifan
deratione justitise, dolorem tempera. Inimicos pmni menla. Nttllui» vitse seandalizet, infemiq, nullum
jppdestia placa, raala aliorum luo bono eKsupera. Opiniocontristet adversa. Di<_ce< liorap;i>flagfareiprae.;
,-^n^prgo derogatur tibi, tu ora; curanialedicitur conio, teslimoitium botafti habeHoC* Nolli* famaitua
tibl, lu iienedic; maledicenti libi henedictionem op- obscuretur fetoribusvflBlis laceretur op^robrits.
PATROL. CLVIII. 22.
 685 S. ANSELMICANTOAR.ARCHIEP. OPP. PARS. II. - PAR^ENET.ET ASCET. G84
Cave gloriam popularem, vita vulgi admirationem, A fallaciam, declina mendacium. Cave falsum, nun-
favores conlerane, esse magis bonus quam videri quam mentiaris. Esto in verbo verax, neminem
stude. Non te favor seducat, nec.vituperatio frangat. menliendo fallas.
Qui laudem non appetit, nec contumeliam senlit. Prohibe juramentura, tolle jusjurandum. Sit in
Discerne le tuo non alieno judicio. Non ex aliorum ore tuo, est; sit in ore tuo, non est. Non sis in verbis
sed extua te mente melire. facilis, et in opere difficilis.In turpe volum muta de-
Qualis haberi vis, lalis eslo. Professionem tuam cretum.
et habilti et incessu demonstra; ne praebeas de te lbi pecca, ubi Dominutnesse nescis. Videt occulta
speclaculum, non des aliis obtrectandi locum. Yita qui fecit abscondita ; et si te non daranat publica
malos, caVe iniquos, bonorum consortium appete, fama, condemnet tamen prbpria conscienlia.
bonorum societalcm require, sanctis individue ad- In omni opere tuo, Dei auxilium posce; omnia di-
lisere.Meliusest babere malorum odiura quam con- vinaegratiae, divinodono ascribe;]nihil meritis tuis
sortium. allribuas, in virlute lua nihil prsesumas.
Abotioso etiam sermone linguam compesce, ab Sine consideratione virium nihil voveris. Inter
olioso verbo Iinguam reprime. Sermones impudicos infidelescomputanlur, qui quod voverunt non im-
respue, fuge inhonesta verba. Ne garrias verba ina- B pleverunt. Occulta virtutes prae elatione. Absconde
nia: vanus enim sermo cilo polluit mentem, et fa- bona facla prae arroganlia; fuge videri quod esse
cileagitur quod libenter exauditur; hoc procedat meruisli.
ex labiis, quod aures non polluat audientis. Evita Vitia cordistui revela, pravas cogitaiiones illico
minima, ne pervenias ad majora. Quse loqueris, roanifesla. Si palet, vitium flt ex magno pnsillum;
exislant digna atque gravidata doctrina si lalel, fll ex rainimo magnum
Sit sermo luus irreprebensibilis, sit exspectalioni Ancipileradiudeiibera senlentiain. Quod visagere
audientium utilis. Discerne quid loqueris, quid ta- diu exquire. Absit in bonis segnilies remissa; absit
ceas, et in loquendo et in tacendo peritus esto. Mul- torpens negligentia. In id quodexpedit, diflerre im-
tum ante delibera quid dicas; in nulla re contendas. pedil. Desidiafrigescil ingenium; negligentia et tor-
Labiis luis signaculum praebe linguae tuee, silenlii por dissolvit aniinum.
claustra oppone, circumclude linguam munitione Nihil sapienlia melius, nihil prudenlia dulciasl;
custodiae.luterrogatio os tuum aperiat. nihil scieniia suavius; nibil stultitia pejus, nihil
Sint verba tua pauca. Mulliloquium non declinat ignavia turpius. Indoclus facile ^decipitur, slultus
peccatum. Linguosus homo iraperitus est: sapiens in vitia cilo dilabilur.
paucis utitur verbis; loqui multum, est stullitia; Quaeore promis, opere adiraple; verba lua prac-
brevem sermonem facit scientia. Imperitus satis cedant opera. Cave ne dum alios docendo erigis,
perslrepil, et nihil sensu dicit. Vox insipienlis in ipse laudis appetilu mergaris.
multiplicationem sermonis. Semper verba lua mo- Cede cito verilali; in disputatione tolle certamen,
derare, maneat in verbo mensura, in sermone sta- tolle perlinacem defensionem. l'lus dilige audire
lera. quam dicere ; in priiicipio audi, loquere novisslraus.
Alienamvitam non laceres, de malo alieno ostuum Primus taceas, prostremus dicas.
non. coinquines; non detrahas peccanti, s€d condole. Juxta dignitalem redde unicuique honorem. Cede
Quod in alio delrahis, in te pertimesce. Gravecri- majorum auctorilali, obsequere volunlali. Malum
men esl delractio, gravis damnatio est detractio : aulem facere jussus non acquiescas. Malum jussus
hoc foediusnihil est, hoc summae turpiludinis est. facere non consentias.
Canum mos est lacerare, canum linguas exercere, Tenemodum in omni opere, in omni re discre-
canum denle pestifero morderc. lionem lene. Quod tibi vis fleri, fac alteri. Talis
Quandoalii delrahis, te discule; quando alium esto aliis, quales optas esse alios circa le. Cave hono-
mordes, ttia peccata redargue. Si vis detrahere, ad Dres , quos tenere non potes. Sublimilas honorum
tuapeccata te retorque; nou alterius delicta, sed magnitudo est scelerum.
propria cerne. Vitia lua, non aliena intende. Quid differs in crastinum ? Potes lucrari et diem
Nunquam alii detrahes, si bene le perspexeris. hodiernum. Cavendumest enim ne et iilttm non te-
De tua ergo correclione sollicilus, de lua salute in- neas.et huncamittas. Non exiguumdctrimentum est
tentus, susurrantibus audilum non praebeas. Pari vel horaeunius.
reatu detraheutes tenentur, et aiidientes. Tanta Diebusergo el noctibus Deumprecare, et oculos
cufa corrige lua vilia, quablo studio prospicis apetulanlia reprime. Tolleoccasiouem, aufermate-
aliena. ' , riam delinquendi. Omnia non turbulento animo, sed
193 Cavequoque in omnibus mendacium;'. nec tranquillo corde dispone; nec quemquam districtius
«asu,nec studio loquaris falsum. Nullumj uslum men- judices quam tc,,
4acium; ortne mendacuim est peccatuin. Omnis Brevis est hujus mundi felicitas, modicaest hujus
«niraquimentilur,occidit animam. El: Perdesomnet saecnligloria. Caducaest et fragitis temporalis poten-
ftti loquuntut mendacium- (Vsal. v, 7); et: Teslit lia. Dicubi sunt-reges? uhi principes? Ubi impera-
\aitut nenerit impunitusflkov.xix, 5). liefuge ergo lorcs? tibi rerum locupletcs? ubi potenlcs saeculi?
 6SS ADMONITIOMORIENTI. 686
ubi diviles mundi? Quasi umbra transierunt, etj {te; de luis jusiis laboribus ministra pauperibus, non
velntsomnium evanuerunt. auferas uni quod iribuas alleri.
Sftliiciludines rerum mentem coiiturbanl, curae Quidquid agis, age pro fnlura mercerie, pro aeter-
rerum mentein exagitanl. Sivisesse quietus, nihil nae reiiiunerationis exspectatione; fulura tnerces,
saeculi appetas. Semper requiem menlis habebis, si non praesens, prOmittittir sanctis. In ccelo, non in
atc mundi curas abjeceris. Qui curis terrenis se lerra, merces promitlilurjuslis. Non eslhic exspe-
implicat, a Dei ainore se separal. ciandiim, quodestalibi dartdum.
Nemopolest amplecii Dei gloriam, slmulel Saeculi. Esto morluus mundo, et mundus tibi. Mundi glo-
Nemo polest amplecli Cbristum , simulel saecutum. riam aspice, lanquam morluus; sicut sepultus non
Propter Deum ergo renuniia omnibus. Sine impedU habeas cufam de saeculo. Tanquam defunctus ab
mento sxculi, Deo servire stude. oiiini terreno te priva negotio. Contemne vivens,
Omnibus coramunica, orauibus tribue, omnibuS quori posl morlem haberenon potes.
praebe. Major sit benevolentia quam res impetrata; Nihil studeas propler laudem, niliil propier lem-
major [gratia quam res dala. Non esl misericordia poralem opinionem, nihil propter famam; sed
nbi non est benevolentia, Tale eritopus laura, qualis propler vitam aelernam, quam concedat Mbiqui cum
fuerit inlenlio lua. B Patre, ct Spiritu sancto, vivit et regnat Deus per
Eslo templura Dei, et Deus excelsus bahitabit in inlinita saecula saeculorum. Amen,

j i.i—< i > . i -. . ii i . .1 1111 _^

SANGTI ANSELMI
"
ADMONITIO MORIENTI
'.tsy.v : ' • ' " "
..',•-' ET ' ,
'
DE PECCATIS SDIS NIMIUM FOKMIDANTI
«I
' "*
194 Interrogalio*. Laetaris frater, quod in hae ( Respohsio. ETliam,"»
Cbristiana moreris **? Inlerrog. Credis quod Dominus Jesus Christus pro
Responsio »v.Gaudeo ". le,0*morluus esl?
-
Interrog. Gauries quod moreris ** in habitu rt Respohsio. Credo.
monacbico? m biterrog. Agis ,M eigratias?
Responsio. GaUdeo**. Responsio*Ago*lM
Inlertog. Fateris te tam male vixisse '*, ut meri- Interrog. Credis te non posse nisi per mortcm
lis tuis pcena aelerna debeatur? ipsios salvari ?
Retponsio. Ealecr'". Responsio. Credo WT.-
Inlettog. Pcenitet te Ml hoc ? Inter. Age ergodum superest in te anima; in hac
Retponsio. Poenilet. sbla morte tolam flduciam tuam constilue; in nulla
Jntettog. Habes voluntalem eraendandi, si spa- alia re fiduciam habeas; huic morti ', 8 le (otum
lium haberes"". commilie ; hac sola te totum contege lM ; hac
VARI^; LECTIONES.
»l Collala esl cum mss. Beccensibus E. iO. et 0. et uno Valicano, llil. et uno Ribliotliecm Sanctt
Germani. Ms. Vaticanum Admonitio Beali Anselmi CanUiariensis archiepiscopi. Quicuaque iuxia
mortem dixerit contrito corde et confesso, morlem in aeternum non videbit ms. Bec. E. 10. Bealus
Anselmus archiepiscopus cuiriam morienti, el de peccaiis suis nimium formidanti. ms. Bec, O. Admonitto
ad morientem "" Intcrrogatio. ms. Vict. magister. mss. alia omitt. kmc. .'** Morieris mss. Bec.
S. Get. moreris Responsio ms. Vatit. Discipulus. " Gaudeo mss. Bec. et S. Ger. etiam **
Quod
morieris mss.Bec. et S. Ger, quia moreris *7 Habitu religionis mss. Bec. S. Ger. habilu monachico
*8 GaUdeOmss. Bec. et S. Ger. Eiiam •* Fateris te nori bene vixisse sicut debuisses? mst. Bet.
et S. Gtt. falfcris le lain male vixisse ul merilis tuis poena aeleriia debeatur? l"° Faleor mss. Bec.
et S. Get. Eliam W1Te Deuni offendisse? mss. Bec. et S. Ger. te hoc? ,M Si spatium baberes
Vivendi? mts. Bec. ei S. Ger. si baberes spalium? *" Habeo mtt. Bec. el S. Ger. Etiara •|»«>Cre-
dis ita qttod Dominus N. i. C. Filips Dei, fuerit morluus pro te nui. Bec. et S. Ger. credis quod pro
le morluus est Dominus i. C. ,M Agis etiam gratias de passione et morle sua? mss. Bec. ei S. Ger. agis
ei gralias? 4" Ago mss. Bec. el S. Get. etiam. »' Gredo mss. Bec.et S. Ger. etiam »•• Ageergo ista
semper dum ili le est anima : habeas fiduciam in Chrislo, et fidera tuam constilue in hac sola morte Jesu
Cbnsti, et in nullam aliam rem speres. Sperans, hujus morti mtt. Bec. et S. Ger. Ageergo, dum siiperest
in teanima : in hac sola morte lotam luatn flduciam constitue : in nulla alia re fiduciam babeas : huic
"»
' morli Committe, et immilte; hac morte te totum contege mtt. Bec. et S. Ger. committe, hac sola tc
totum contege "
' •
.. -;&' ,
637 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARJINET. ET ASCET. m
morte te totura involve; et siDominus Deus voluerit A St fuent saeculans , infra scripto modo debel ln-
te judicare, dic: Dorsine "', mortem Domini lerrogari per sacerdotera.
nostri Jesu Cbristi objicio inier me et judicium Prima interrogatio. Credis tu ea quae sunt Chr»-
luum; aliter non contendo tecum. Et si libidixerit stianoe firiei, quanlum atl ea quae sunt delerminaia
111quia peccalor es , dic : Domine, morlem Doraini 119ab Ecclesia ? Resp. Credo.
N. J. C. oblendo inter tc et peccata mea. Si dixerit Interrog. Gaudes quia in fidcChristiana moferis t
libi quia meruisli damnationem, dic: Boniine "», Resp. Gaudeo.
morlem Domini nostri Jesu Christi pono inter le, et Interrog. Recognosciste Deum graviteroffendisse?
mala merita mea; ipsiusque meritum offero113pro Resp. Recognosco.
merito quod habere debuissem, nec babeo "*. Si Inlerrog. Doles te '** quod offendisti Creatorem
dixerit quodlibi iralus est, dic: Domine, mortem tuum ?
Domini N. J. C. oppono inter me et iram luam. Resp. Doleo.
Qiio expielo, iterum dicito : Domine, morlem Do- Interrog. Proponis quod, si Deus libi vitam nra-
mini nostri Jesu Chrisli pono iuler le et me, et iram longaverit, ab ejus offensa cavebis ?
luam. Hoc facio , dicat "" infirmus ler hoecverba : Responsio. Propono.
In manus tuas "s, Domine , commendo spirilum B lnterrog. Speras , et credis lu quod pervenias ad
meum. Bedemhli me, Domine, Deusverilalh. Ilerum salutem aelernani nen tuis merilis, sed meri.is pas»,
versus: Diruphti1", Domine, vincula mea; tibi sionis Jesu Chrisli.
sactificabo hosliam laudh, et nomenDomini invocabo* Responsio. Spero.
Versus : Educ de cuslodta aniniam, ad confitendum Tunc seqmtur assecuratio, et dicat sibi. S»tibi se
nomini luo; me exspectant justi, dqnec teiribuasmihi. objiciat aliquis, et coiilra te proponat, opponas in-
Postea dieat: Matia, maier gratim, tnateimhericor- ler te el ipsum, merita passionis Chrisli. in fine-
dim, tu nos ab hosle prolege, el hora morlis suscipe: fac eum dicere islos versns: In manusluat, Domine,
per luum ergo, Virgo, Filium, per Patrem, et Spi- commendo, etc. ut supra.
riium tanctum, prmsens adsis ad obilum meum, quia Nota bene: Tu qui vis intrare advitam selernam»
imminet exilus. Amen. cogila verba subscripta omni die in vita lua, et sic
Post baec dicta et responsa ab infirmo, sacerdos nunquam offendes Deum. Primo, bievitas vita:. Se-
dicat "8 pro inlirmo islos psalmos. Psal. Deus, in cundo, lubricitas '*'. Tertio, mors.incerta. Quarto,
nomine tuo talvum me fac. Psal. Credidi. Psal. Deu* pntemia justorum. Quiiilo, supplicia irapioruin'".
in adjutorium. Psal. Vocemea. Psal. J»f«, Domine,
tperavi. . . <

SANGTI ANSELMI

- CARMEN

DE GONTEMPTU MUNDI.'"

195 Quid deceat raonachum, vel qualis debeal esse, Grex sanciiis, imonachi, vobis oxc scribimus; "» haer
"»Qui jubet ut dicam, porrigat ipse manum. [vos
VARIiE LECTIONES.
"* Dtc ei sic;' Domiue mss. Bec. S. Ger. dic : Do.mine "l Et si dixerit quod mereris mss. Bec.etS. Ge*.
Gl si tibi dixefilquiapeccator es:dic,Dpmiiie, mortem Doraini N.i. C. obtendoitilerteet peccalamea. Sidixe-
rit libi quia raeruisli ""Resporideei sic.i;Dominems«.Bec.etS. Germ. dic.; Domine u*hner raeette,mala
merita niea,ipsiusquemprtera:merilumoffero mss.Bee.et __>. Germ.interle, et m malamerita mea: ipsiusque me-
rituni offero riis. Vatic.
"*
iriler me et tp, mala mea, ipsitisque mortem offero Et non habeo mss. Bec. ei S.
Gertri. nec babeo Et iterum dicilo, Dbmine, niorlem Domipi N. J. C. pono inler le et rae, el iram
luam. Hpcfaclo, riicat mss. Bec.etS. Ger. Si dixeril quOdtibi "•
iralus est: dic : Domine; mortera Domini
N.J. C.bppono inter me et iram tuam. Quo expleto dipat Ter haec verba : in mainis luas ete. mts.
Bec. el S, Ger. ler : in1"raanus tuas, Domiue, comtnendo. spirilum meura. ln mss. Bec. et S. Ger. ista ad-
tnonifio hie explicU lltrum versus i tiirupisti etc. usque ad hmc: Incipial sacerdos el dical ms. omitl.
"* Incipiat sacerdos et dicat nw. Voltc. sacefdos dicat 119Determinata tns. Vatic. desiinaia "° Inlerro-
Doles te etc. usque ad kmc; in fine fae eam elc.mss. omiltunt "' Lubricitas ms. Vatic. aeternitas
i his linilis dicit Anselmus quod sine dubio
fatio. satvabilur. mss. in flrte etc. "" Ms. Vatic. Expliciiini Sdrao-
nitiories Anselmi Cantuar. archiepiscppi "' Cpllatuin est cum mss.Bec. 0. et K. 10. iGern.C 70, et Ma-
joris-mqnasleriif 595. Mss. Bec. 0. el Majorh-Manaslerii nec tiiutum Itabenl nec nomen duclorh."k Ms. K. 10.
Versus Rogerii Cadomi Beccensis inonachi. ms. C. 70. hic incipit Claudianus ad monaclios Qui juikt
»u. 593. Quid jubet '** Scripsimus, hoc vos mss. scribimus, lisec vos
4.89 CARMENDE CONTEMPTUMUNDI. 690
Inslruit, haecvitae pagina pandit iler. A Non vos illiciat brevis hsecet falsa voluplas,
Nec vos, dilecti fralres, conleranile, si quiri Non vos decipiant haecperitura bona.
Nostra pium, si quid nostra salubre monenl"•• Ctir, quaeso,cupiat quidquam, cui cuncla reliquil;
Saepiusingentes lux pellil parva lenebras, Ad mala cur redeat, qui bona proposuit?
Rivulus "' et dulces saepeministrat aquas. Terram conteranas, qui ccelum qtiaerishabere;
Non tonsura facit monachum, non borrida veslis; Si niansura "• placent, haec fugitiva fuge.
Sed virtus animi, perpetuusque rigor. Dum licet, et spatium vilaeconceditur hujtis,
Menshumilis, mnndi contemptus, vita pudica, Semper ad omne bonum vive paralus opus.
Sanctaque sobrietas : baecfaciunt monachum Fac bona quaequepoles, modico dum tempore vivis;
Haecvos in coelum,monacbi, quadriga levabil: Multa metes, si nunc semina pauca.jacis.
Haecpost hanc vitam praemia summa dabit. Parvo perpetiiam mercare labore quielein,
Nil tonsura juvat, juvat aut "* vilissima veslis, Et pensa flelu gaudia longa brevi.
Si lupus es, quamvis esse virieris ovis. Mens lua terrenis non haereat alque caducis :
Nam falli possunt homines, et fallere : Christum, Labilur et transit quidquid in orbe vides'".
Qui nullura fallil, fallere '** nemo potest,n. Vita quid est praesens? lenlaiio, pugna molesta,
"'
Ille quidem fucum simulatae religionis B Hic acies semper, semper et hoslis adesl.
Damnat, et in reprobis moribus esse nequit. Sed cum nulla libi fuerit jam sarcina carnis,
"Vovistis,fratres, vevistis; vestra, rogamus, Tunc sine flne quies, paxque perennis erit.
Vivite sollicili reddere vota Deo. Livor et ambitio, gula, Traus, meluenda libido,
tn majestatem divinara peccat abunde, Ira, lumor mentis, schismata, laudis "° amor.
Quisquisquae 11011 vult reddere, vota vovel: Et quae de Salansecastrisisunt caetera mille,
VovislisDominoveslros convertere mores: Undiquc nos vallant assidueque preinunt.
Jam nunc peccatis sit modus et vitiis. llas inter ,V1 pesles dura mens iiiflrma lenetur,
Nunc humilis vivat, qui vixerat ante superbus Flucluat, et miris aeslualilla modis;
Sii caslus quisquis luxuriosus erat. Nec cadal illa licet semper casura videtur,
Quaerebatcensus aliquis, captabat honores, Et qualitur tanlis exagitaia malis.
At modo vilescant "* census bonorque sibi. Et quis babet tantas viliorum ferre procellas,
Gaudebat dapibus, gaudebat riivite mensa, Si non divinum subvenit auxilium?
Nunc lenuem victum sobria coena dabit. Haecmonachi loto mentis conamine vitent;
llle suis laetussuccessibus esse solebat, Praeleritas culpas flcndo, gcmentlo, lavenl.
Nunc lacrymis culpas diluat ipse suas ^ Distinctisque legant spatiis, operentur, et orenl,
Oslro conspicuus, gemmis insignis et auro, A studiis sacris tempora nulla vacent.
Vexe modo vili squalida membra legat. Utilibus semper «ludeant, et rebus honestis :
Verhosns taceat, mitescat fervidus ira. Res est segnities perniciosa nirais.
Invidus invidiaedira venena vomat. Luxuriaefomes 1M res incentiva malorum,'
Cuiqtie prius caedesplacuit, placuere rapinac, Spiritibus nequani praeparat ipsa locum.
Nunc pius el mifis pacis amator erit. Funestum monacho cum quid male suggerit hoslis,
Quisquis adulantum venlosa Iaude tumebat, Etconatur eum fallere mille modis.
Nunc hominum laudes aestimetesse nihil. Esse Deum credat praescnlera semper ubique;
Etqui sponte malus gralisque nocere solebat, Nec sc, si peccal, posse lalere putet.
Nuncetiam laesus uliiis esse velit. Ctincta scit atque videl "', nec quiriqtiam praeleiit
Ad lites facilis fuil hic, ad jurgia praeceps;' ^'[illum,
Fortiter alierius mmc maledicta ferat "*, Omnia sunt oculis nuda et aperla suis.
Non hunc "' conlemptus, non huno injuria frangat, Cum quid turpe facit, qui me speclaiite ruberet,
Omnia robusto corde molesta ferat. Cur spectanle Deo, non magis ipse rubet?
Pax, animique quies inler convicia durel; " Si palrioejudex sciret sua facla, limeretuv.
Nam fortem "» rerum nulla procella movet "'. Scil Dominus rerum; cur nihil ergo timet;
Haecveniam, fratres, conversio vera merelur, Sed lacet, et differt, et nondum crimina punii:
Haecvalet offensovila placere Deo "T. Puniet, et merflis arbiler aequus erit.
VARLE LECTIONES.
*»•Salubre monet. ms.C. 70. salubre movenl tn*. £. iO. salubre monent "'Rivnliis ms. 59$. aemulns
**Tonsiirajuvat,autmss.C.70.ei K. 10.lonsurajuvat,juvat aulms.593. tpn^umjuvai,valelaut inSe<\fallere
mss.et fallere "• Honiinumnertio potesl mss. fallere nemo polesl 1S1Simulataems.593. simulator "* Amo
vilescantms. 0. Acmodovilescant.mss. at modovilescant "* Maleriiclaferat mss. C. et K. malerticta feret
M*Nonhuiic etc.ms.595. omiitHhocdisiichon ""Nanifontem mss.mm fortem .1MProcellamoneim**.pro-
cellainovct "T Offensumviia placare Detimmss. offensaviia placere Deo '** Mansura volesm«s.mansura
ptacenl "» Ubi qoaevides mss. inorbevides ms. SiiZ.hicinterserUplurimos
"°
versusde prmtaih,quinonextant
nec in qlih mss. qttm liderim: nec ad rem pertinent
ineditit, "> Schismala, lauriis ms: C. 70. sleramata,
taudis Iloc imer mss. bas inler '" Luxuria fomcs tns». luxuriaeforaes .u* Atque putel nif«. atque
ridet ,vvFacla timebit mu. facto timeret
«9i S. ANSELMICANTUAR.ARCHfEP.OPP. PAltSI».*— PAR/F.NET.V.TASf!KT <_<_*
Proposilum vilae,monachi, servale rigorem.' A Quod nostraesemper minuuntur terapora vitae,
Nec pigeat parvo tempbre dura "" pati. Quodque dies hominis fumus etumbra fugil:
Sed mundi qnamvis delectent vana cavete : Quodsit vita brevis, quodmors incerta, quod omni;
Et certe guslu dulcia saepe necant '**. Tempore nos quaeviscausa molesta prerriit.
Nec quidquid carnis sensus demulcet, amale : Rex appellaris, quid inani noraine gandes **••
Quaecarnem obleelant, menlibus ipsa nocent. Qui viiiis pulsus, victus ubique j'acesf
Gaudia perpeluos pariunl mundsna dolpres UT, Iii tanto, quaeso, qtii tanlo nomine fulget,
TolHt et aeternuravivere vila brevis. Cur ratio servit, regna libido tenet?
Exigtius labor est, sed merces magna laboris; Cur vitiis servit, qui regnis imperal: et non
196 Pfseierit ille citp, praemiaflne carent. Mancipiumvilis *•*corporis essepudet?-
Ergo Deomelius si nil cognoscitisesse, 0 riilectores mundi, falsiqne potentes:
Imo si summum credilis esse "* bonum, Ecquid terrenas esse putatis opes?
Contemptis.rebns mundi labenlibus islis, Quid qupque mundanos quos affeclalis bonores
Jam sint in solo gaudia vestra Deo» Quorum perpetua est solliciliido comes?
Et mihi qtiaepossunt amitti nulla videntur ; Omnia praecipitemformidant ardua casnm;,
Nec longum, quidquid prastei.it***esse reor. 8 Et raagnis semper vis aliena nocet,
Namquid honos, quid opes, quid gloria, quidveju- Saepiusalta ruit ventorum flalibus arbor;
[ventus.? Tuta bumilis myrtus, lula myrica manet.
Forma, genus, vires, femina, veslis, ager '"•, Bellica cum celsas subvertit "* machina liiires,,
Gemma vel, argenlum, quid regum ,*1 sceplra, vel Nil nocet exigusepauperis illa casae'•'.
[aurum, Et rapit obstantes fluvii violentia moles *•*,
Purpura, quid latus fnntlus, et ampla domus,? Planasatis placidopermeat iHegrado.
Magna poienlia, multa scientia, falsa voluptas. Monteset scopulos saeviraafis obruit unda "*j.
Vila quid 1M,el nostri corporls ipsa salus?, Ad placidum littus milior unda venit»
Non amo quotl pestis, quod fur, quod subripit hoslis, Aerias Alpes nivibus eandescere scimus,
El quae, si.parcanl caetera, mors adimit. Frigeribusque premi, perpetuoquegelu.
Sunt quos falsus honor juval, et peritura poteslas: lllic et rabies ventorum plurima saevit,
Seqtiepulant aliquos, quod loca "• celsa lenent. Temperiem gratam proxima vallis habet,
El veltit e specula campos el plana viderent, Sic vobis nunquam desunt adversa, potentes*-
Sip quoqtie de mentis "**vertice quosque viient. r' Non est pax vbbis ulla, nec ulla qtiies.
Dum non attendunt humanair»conditionem, 0 quanlos regum patiuntur corda lumultus!
Non ngmnt quid sfnt cernere, sed quid habent. Quamqueprocellosismotibus ipsa fremuiit
Sed dum sceptra gerunl.renitent diademate regeiiM, Inler regales epulas, variosque paratus,
Et gaudent lati finibus imperii:; Tabescunt ouris, solticiloquemetu.
Dum dislendunlur dapibus, dum nectare fervenf Non paucos meluit multis metuenda potestas;
Et servit mensis terra freiumqne suis : Vix alicui credit, dum cavet insidias ,(*.
Et dum byssus eos, pretiosaque purpura vestit, Millcsalellitibus cinctus, telisque suorum,
Majestasque vacat regia deliciis : Non vaiel e trepido pellere corde metum.
Dumque emollitos delinit hlanda libido Rursus quid domino numerosa pecunia prodest-?-
Carnis, et illecebrjs in sua jura trahit r Accipequid cnrae, quidve timoris habet.
Durii turpi dominaefamulanlur turpiler isti, El brevis el rarus fit soinnushabentibus anrum;
Quos falso reges "* uomine miinduslialict. Omnis enim evigitat non moderatus amor.
jj_.vctlunloculos, renuuntque videre profecto, Non dalsecuros nec ebur nec purpura sorauos,
Quod sint ipsi "' boraineset moritura caro ; Paiipertas vili straraine luta jacet.
Quod citius iransit mundana potentia fumo; D Auri,possessor formidat seraper, ei omnem
Quod vitreum, seu quod fictile vas sit homo>; Ad slrepitum faclasaestimatinsiriias.
Quodcaro mortalis tanquam veslis vetcrascit, Arma, veneua pavel "'ifurtum limel atque rapinam :
Et celeri tapsu curva senecta venit; Sollicilus scrval quasquc lucrala riiti.
VARIiE LEGTIONES.
***Tempora ditra mss. tempore- dttra- "• Saepe necant ms. 593 sarpc nocent ,w Mnndanado-
fores. mt. Bec. 0. mundana labores *•*»Creditur essc *»' mss. creditis esse 'w Quicquid desinit mssr
quicquid praeteril "*Veslis acet mst. vestis, ager Quid regnum "* mss, quid regnum **• >itae
qnid mss. vita quid "' Quod Ioco.m«». quod loca ms. C. quos loca"8 De monlis mss. Ae mentis
,5« Retinent, diademala reges mji. 0. renitent diademate reges Falsos reges mss.O. et K.
fclso reges 18TQuid sinl isli ms. 0. quod sint ipsi homirtes 1B 8 Quid inani nomine gaudes?;Cur raliwie
mss. 0. C. el tf.quid inani nomine gaudes; Qui vitiis pulsns, vicius nbiquejaces. Iu quoquam quaesoqui
Mnilonomine fulget. (ms.C. 70, fulges.) Cnr rntio, elc. '*• Mancipiuravilis"» mss. mancipiumvile Celsas
subverlii mss. K. el 593. celsas sUbvertat. "' llla caesaemss. illa casae Obstantem fluvium violentia.
utoles mss. 0. et JJ. ingenies fluvii violenlia moles ms. 593. obstanies fluvii violentia raoles. »ns.C. ol»-
siantes fluviiviolentia mole '•* Obruit unibrii mss, obruil unda '•* Dum canel insidias mss. dum c?YCl;
ifttsidLas l6s V.encniilimcl m$i venena pavct.
 693 CARMENDE CONTEMPTU MUNDI. 69*
, Hunc, dum quaerilopes, cruciat miseranda cupido; Ji Non btic argentum, non htic descendel et aurum,
€um jam quaesitasccepil habere, tiraor. Non aderit raundi gloria lapsa brevi.
Sieigitur miser est, dum pauper quaerit habere: Forsitan has parcus, quas lu modo colligis, omncs.
Et miser est dives, perdere parta timens, Effundet quondam prodigus alter opes,
Dum jacet in plumis serico contectus el oslro; Tunc pariter rebusque tuis et conjuge felix, .
Mordetur curis "', invigilatque dolis ; Cum cinis exiguus, sive cadaver eris.
Continuare snis vicini pauperis agrum Magnumnoraen habes, clara est libi fama per orbem,
Ardet, et ad facinus nescit habere modum "T. Laudat te mundus; sed moriere tamen.
Expellit domibus pupillos ille palernis, Non prosuntquidquam praeconia vana sepultis;
Insequitur viduas, judiciisque prerait. . An faclus quisquam senserit illa cinis 18'?
Cum sit avaritiae facibus succensus iniquis, Fama placet populi, cupida irahis aure favorem,
Non valet injuslis se satiare lucris "**.• Nescis divinum quid paret arbitrium. .
Ergo facil multos inopes; divesque rapinis, 197 Fumus et umbra .levis lota esl liaec gtona
Luxuriaeservit; sed spoliatus eget. [muiidi;
Deliciis fruitur, et rebus pauperis isle "'; torquent '•* famosos tarlara saeva reos.
Sed gemet "• amissis indignus iste bonis. '3 Et color, et facies, et muliura grata juvenlus,
Huic epnlaevariae, veslis pretiosa paratur : Et vox quae dulces noverat ante doir.os,
Sed panem el grossam vix m habet ille togam. Diffugiunt misera tandem veniente senecla;
At petet in tiammis ingressus lartara, parvam Diffughmt pexae quaedecuere comae.
De digili extremo pauperis hujus aquam : Os exarmalur decnssis denlibus; inde
Et vice conversa, qui dives abundat, egebit: Vix iniferfectis sufiicit ille sonis.
Huic qni pauper "* egef, copia dives erit. Deficiuntvires, jam prodit ruga senilis,
Al quid avarus,T* opes, quicunque es, congeris.islas? Horrel in effeto corpore '." scabra culis.
Forsitan hae facient ut citius pereas. Jamjam curvatur, jam manant ora salivis;
Dic raihi, divitibus si quando defuit hoslis : Exsanguis color est, halitus ipse gravis.
Hos terit et quassal saepe ruina gravis. Sicqtie perit placidae18Spaulatim gralia forraae;
lnvidiae comes"*esi melior forluna, nec uiquam Nullaque de multis, quae placuere, manent.
Fida satis cuiquam mobilis illa raanet. Jam guslala 18Tminus sapiunt, vix senlil otlorcs.
Ergo sollicili causas exclude limoris; Vix quoque clamosos percipit aure sonos "•,
Esse velis pauper, illico tuius eris. „"*Caligant oculi: de toto sola supersunt,
Pauperlate quidem nihil esse beatius unquara, Huic cutis ••*, et nervis ossa ligata suis-
Pauperlate nihil tutius esse potesl. Vix jam fusle polest nutantes flgere gressus,
Non libi subsidium sunt baec, sed sarcina grandis , Vixque valet tremula quaeque lenere manti.
Quaemale te miserum semper ad ima premit. Si qaa sibi fuerat prudenlia, tota recessil:
Justitiae montes, virtulumque ardua nullus Id lantom "• laudat, qnod puerile sapit.
Scandel, dum mundi rebus onusfus erit. Sic igilur se quisque senex miserabilis ipstim
Stulie quid haec sequeris, cur sic labeutibus "" Quolidie perdit, sublrahilur sibi.
[haeres, Et cum sit morbus nimium gravis ipsa seneclus,.
Morialis "•, quid vis et morilurus opes? Attamen innumeris.angitur illa malis.
Cum le post mundi curas, vanosque labores ,TT; Haec inquam multis vexalur inulilis aetas,
Cum libi transierint, quae mala parte tenes; Semper et ondesenex quisque queratur habel 1'1;
Tarlarus horrendo pavidum absorbebit hialu, Manducare labor, flt jejunare moleslum,
Alque miser variis excruciere modis 1,s. Somnus ei gravis est, et vigilare nocet.
Cum te terribilis exactor jussus "' ab aequo ^Estates odit; ac hiemes "', et frigora culpat;
Judice, sulpliurei merget in ima laci lso. Q Autumnum.causam quoridolet.esse putat.
Tunc, tunc infcelix, super his sero poenilebitm Huncquoque minimura veris clenienlia ltedit^
In falsis "' istis spem posuisse bonis. Nec querulo possunl ulia placere senL
VARIiELECTIONES
"• Mordetur cujns mss. mordelur curis "T
,u Cogitat ille moduni mss. 0. et K. nescit Babere mo-
dum Injuslis se saliare lucris mss. C el. 593. in juslis se sociare lucis ms.K. injuslis se satiarc
malis "' "' Sed gemet ms. 0. sed gemit ,Ti Sed pnnem
Pauperis islis ms. O. pauperis iste
et crassam vix ms. 593 pauper patinosom vix ms. C. sed panera el grossam vix '" Huic qui pauper
nis. C. nuiic (iui pauper mss. 0. et K. Iiic qui pauper ms. 593. hinc qoi pauper •" Ad quia
avarus mss. Ad quid avarus m Invida coraes mss. Invidiae comes ,T*Etquid labenlibus mss. vel ciir
lahenlibu.s ms. C. cur. sic labentibus *" Haeres? mortales mss. haeres, mortalis? *'7 Vanosquclabores ms.
0. variosqtie labores ,7SExcruciare niodis mss. excruciere modis '"• Exacto j.ussus mss, exactor jussus»
- "' In iraa laci mss. in ima laci '•' Super his sero pcenitebit mss. sed cerle sero dolebis "* Et falsis mss.
In falsis ,MUIIacinisms. 0. illa cinis N"» Torquem mss. Torquent ""Effectocorporemss. effaetocorpore
"• Perit placidaemss. 0. 18TNam gustata mss. Jara gustala •** Oresanos mss. auresonos
perit placitae
*'* Hinccutis mss. buic,cuiis« "• Idque lamen mss. O.elK. ldlantuiii- "*
'** Quisque sit inde dptct »isi-
quisquc qneratuF, habet Et hyeraes«»». ac byemes
 695 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHtEP. OPP. PARS II. '-,. PARJENET. ET ASCET. 698
itaec inter quae cuncla senex lncommoda sentit, A El lua das foedocolla premenda jugo.
Urgel eum scabies, lussis anhela quatit. Sicet avaritiae servis, sic molibus irae,
Ingratusque suismorbo confectusjet annis, Sic facis ardentis jussa pudenda gulae.
Conquerilur vilae tempora longa su;e. Femina dulce malum, mentera roborque virile
Labile forma bonum, species inimica pudori '", Fr ngit blandiliis insiriiosa]suis.
Ulile virttitum saepe retardat iter, Femiua, fax Satanae gemmis radianlibus, auro,
Nunc insensatos inflat, nunc turpia suadet; Vestibus ui possit *°*perdere compta venit.
Saepe eliam forles pnccipilare solet. Qtiorinatura sibi sapiens dedit, illa reformat:
Et mors et morbiis rapit hauc, et ntoesta senecttis; Quidquid el aecepit dedecuisse pulat.
Mille peril causis, nec manet illa diu"*., Pungit acu, et fucoliventes, 0" reddilocellos:
Nec bona lorma Deum, sed mens sincera merettir: Sic oculorum, inqtiit, gratia major erit.
Justilise-soli vila beata datur. Est eliam leneras aures qui perforet.ut sic
Tu reges atavos memoras, magnosque parentes, Aut aurum aut charus pendeat inde lapis.
Et vana carnis nobilitale lumes. Allera jejunat misere, miniiitque cruorem,
Keseis cttnctorum qubd sit communis origo my Et prorsus quare palleat, ipsa facil.
Qrtus et|occasiis.u.nu.s,.etuna caro. 11Nam quae non pallet sibi ruslica quaequevidelur ;
<i£a\itibi nobililas, et clarumnoraenavorum, Hic decet, hic color est verns araantis, ait. -
Si vitiis servus facttis es ipse tuis? Hsec quoque diversis sua sordibns inficit ora.
Nobilisest, animi quisquis virlule reftilget; Sed quare? melior quaeriiur arte color.
Degener esl solus, ctii mala vita placet Arle superciliura rarescit, rursus et arte.
_Necgenus, at "' mores veneratur curiacceli; ln minimunr mammas colligit ipsa suas.
Et rceluin justus, non generosus habet. Arle quidem videas nigros flavescere crines,
Sed nec praepositus mo tis, sceleruraque minhter Nititur ipsa suo membra movere loco.
Vexat daranatum miliiis ingenium. _ Sic fragili "•• pingit lotas in corpore partes ,
Nulltis ei servatur lionor, reverentia nulla; Ut quidquid »07 nala est, displicuisse putes.
Nec magis est tutus nobilitate sua. 0 quos in gestus »08se mollis femina frangit,
Sed forteshumeros nervosaque "T bracbia jactas. Et placel in blesis subdola lingua sonis.
Atqtie tui vires corppris eximins.j • Dulcia saejiecanit, componit seriula gressiim'0*,
Bella refers, domitosque duces, gentesque subaclas: Ut quadam credas '" arte movere gradum.
Maximaqne imperio stibdila regna luo. c Srepe audilores ejus faeundia torquet;
Nonbove, non asino tn fortior; attamen illos ,8a- Et modo riderido, nunc quoque m flendo placet.
lpse saiis vili cernis emi "' pretio. Mille modis nostras impugnat femina menlcs,
Sic quaectniqueferis lecum, comraunia, cernis El multos illi perdere grande lucrum est.
Nec mirare nimis, ncc pretiosa pula. _N.itest inrebus muliereiincenlitis; et nil
Quod si vis sensus, viresque altendere carnis, Quo capiat plures lethifer hostis, habel.
Exsuperant mulue nos in utroqne ferae. Nec nos in totum jaclaraus crimina sexura;)
NPSet equi »00vincunt veloces pnrpelc cursii,. Tempore sed nostro rara pudica manet.
Et melius nobis audit olelqtie canis. Sed carnem fenum clamat sacer esse propbeta ;
QuisvelU ira'.os lucta lenlare leones. Fac procut a feno flamma sit isla luo.
Terribies ursos »01fulmineasque suos. Tu molles risus, nutus, ei dulcia verba,
Sola aniini est virlus, qua nos praeponimur iliis; Feraineosque jecos effuge ; virus habent.
C;ctera sunteqtiidem nostra minora salis. Feminei sensim virus **»suhrepit amoris ;
Jejuna iriduum, lolum ruii tinde superbis : Hos tibi, ni videas, illico captus eris.
Vis lenuem ,ot flatum jam nioriluretrabis. Femineura fuge colloqnium, vir sancte; caveto.
Qnod si vel leviter sos le decoquat ignea febris, \
D Feraineas, si vis viiiccre, blandilias.
Statim marcesces, illico nulltis eris. Namque femineo mens capta ligalur araore,
Setl cum te victum vitiis succurabere cernis , Ntiiiqiiamvirlulum surgere ad alta potest.
Miror ^te fortem dicis,etesse putas. Ilarum colloqiiium quid confert utilitalis,
B.ellalibido movet|; tu primosl cedis ad ictas, Venisti moriachus, turpis auiator abis.
VARLE LECTIONES.
l" Inimica pudoris mss. iiiimica puriori "* Ulia die mss. illa diu "» Ongo. Non secusemerganlDavus,
herusve fero-n. Oriusel occasus et clarum nomen avorum, si vitiis servns etc mss. origo. Orlus et occasus
uous, et tina caro.Quid libi.nobilitas, el clarura nomen ovorum. Si viliis servus18T etc. ,96Ne genns aul mss.
0. et K. nec genus ai ms. C. Iimcetritiaomit. usqne ad: sed cunrte viclum etc. , »•• Munerosaque mss. nervo-
saque ,98 Allamen iljas mss. altamen illos *<•• Cernis emis mss. cemis emi Nara et equi mss. nos
el equi *01Terribiles urso mss, Terrihiles ursos "* Vix tetnere mss. vix lenuem ».03 Vel leniter mtt. veL
leviter »•* Ut possis mss. utpossit »°*Fuco, limentes mss. fuco liventes *•*-Sic fragili eic. ms. C. omil-
lit usque ad hmc : mille inpdis etc. »0TEl quicquid ms*. ut quicquid »080 quos in geslus ms. 5<J3.Oquot
ingestis M*Subdola gressum mss. sedula gressjim »" Et quadam credas mss. ul quadam crcdas *" M.o*.
quoque ms*.nunc quoque »•" Senspin virus mss. O.et K. sensim virus
«7 CARMENDE CONTEMPTU MUNDL
Ergo virosum nisi declinaveris anguem *",
Ni longe fias "\ inficiere quidem.
Accendit mulier quaicunque libidinis ignes ,.
Et sanciis ipsis proxima facta ,nocel.
Fundanae Andreas ubi magnus episcopus urbis
Niilavit*'*, virgo femina causa fuit.
Si veterum libros, et Palrum scripta revolvas,
Qnoi doleas »" sanctos sic cecidisse viros,
Nec doclo Salomone quidem tu doctior esse,
Nec David saneto sanctior esse poles.
Si Lolh, Samsonem, si David, si Salomonem",
Fcmina dejecit, quis modo lutns eril ?
Nunqnid ooit hominem mulier de sede beata *17
Expulil, el nostrae morlis origo fuil *la?
198 Sed elara iacie '" salis est, et foruia venusta, Fraudibus uxorum mulli periere virorum;
Et tibi non minimum lactea tota placet'»•.
Viscera si paleanl, pateant et caetera carnis,
Cernes quas sordes contegat "• alba cutis *»*.
Si fimum vilem praefulgens purpura velet,
Ecquis ob hoc flmum vel male sanus amet ?
intrat compla salis cel'arum femina claustra ,
Suspirans dicil,*discere sancta volo.
Accedoad »" monachos peccalrix femina, namque Sed cur quaesovelus libi nunc historia narrel *",
lli monila, et sanctaedant docuraenta viae.
Comptavenis.et sancla placent: quiscredere possit? Quas sordes, quantosque metus curasque maritt
Stispectatn le babeo; credo, nocere venis.
La e'vi risus, ardentis nutus ocelli,
Et tua garrulitas displicnere in_hi.
Pasiores, vigilate, lupas arcele rapaces
A gregibus vestris »»*,claustra negenlnr eis.
Occidunt animas, multosquead tartara mittunt;
El monachis peslis nulla timenda magis.
Femina mors animae, monachis accedere nunquara
Andeat; a sacro sit procul ipsa choro.
Sit procul a cceiu sanclorum femina; namque
Et si non valeat vincere, bella movet.
SeJ forsan dices esse maritos,
Et casti laades foedera conjngii.
Crede mihi, frater, miserest qui.unque marilus :
Vis dicam "" quanlura triste sit istud onus?
Si quis habet sponsain lurpem, fastidit et odit:
Si pulchram, nwchos anxitis ipse liraet.
Cernis enim quantiun sibi forma pudorque rrpu-
[gnenl *»',
Raraque de pulchr.s esse pudica potest.
In quam suspirant oiullorumque vola, liraebis
Perdere vel soli ne sit habend» »*Ttibi.
698
A Si liat praegnans***,accessit el allcra cura;
Accrescuntque tibi multiplicata mala.
Hinc illam metuis ne quis corrumpat adulter,
Et pariat quorum non eris ipse pater.
Hinc res arcta nimis tenuisque pecunia, totam
Infaustam tecura cogil egere domum.
Est quoque perpetuas quaemiscet garrula lites,
Fiique mplesta suo nocte dieque viro.
Et vinosa quidem multum damriosa raarito est:
Nam qnaesiia diu dislrahit illa brevi.
Ista dat amplexus mplles, et dulcia figil*'*
Oscula, scd lacilo corde venena premit.
Haecvel de."° facie vel nobiljtate superbit,
Et sceptro dignam credit habere manura.
" Femina nil borrel, cunctalicere putat.
Audet quidquid eam *'* jnbet imperiosa libido;
Et metus, el ratio cedit, el ipse pudor.
Ilaecleges '" sacras contemnit, el omnia jura.
Turpe sit aut ssevum, dum juvel, illud amat.
Dalila Samsonem, Clilemneslra peremit Alriden.
In lege femineos sensit ulerque dolos.
Quaefieri nostro temppre raulla vides ?
Susiineant, et quis Connumerare potesl,?
Jam nunc, quara gravis est uxoris sarcina, cernis
Quamque premat duro subdila colla jugo.
Ergo marilalis damnamus foidera lecti ?
c Non : sed perfectis non damus isla viris.
Cotijugibus non est frnctus ceiitesimus; autquem
Reddunl per scnos multiplicata decem;
Nec lamen aete.ni privantur luinine regni,
Accipient meriiis praemiadigna siiis.
Te mollis byssus, te fulgens purpuri» ***veslit;
El texunl mundijsingularegna libi.
Qnx preliosa tuos pellis nori cedil in usus ?
Qtiaevestis species, quaevecoloris abest ?
Sed nec ad indecores cultus "" pudet addere quid-
[(juid
Artificis novit cudere "• docla manus.
Irratliant genimis digiti, parilerque lacertl,
Vixque vales auri pondera ferre lui.
0 quam vana iiominum talis vesania : slulte,
D Quid juvat exlernis velle nitere bonis?
Si viliis sordes, quid prodest fulgida vestis;,
Abslerget maculas purpura nulla luas.

VARIiE LECTIONES.
»" Declinaverisagmenms. 0.declinaveris anguem *'* Ni longefaciasms. 0. ni longe fias *" Mntavitm»»»
mr.avil? *"SidoIeasmss. K. el 0. quot doleasmss. C.et 595.Quoddoleas *" Sede bealaemss. scde beata
«'•Mbrlis origofuit ms. C. 70. plurima hic habei qum non extsanl in edilh, nec in alih mss. qumqueproinde a
Claudiano adjuncta eenseo »*•Sed facies clara mss. sed clara facie »'0 Exieriora placenl, dissonal inlerius;
mss. Ettibinonminimumlacteatota placet "Inlreimss.infrat »**IIIaculismts. albacuiis *MAccedead
mss. accedoad *•* '*» Esldicam mss. visdicaro «"Pudprquere-
Agregibusnoslris tnss. a gregibus vestris
pugnant mss.ptidorquerepiigmiiit »»TNesisliabendams».6'.velsithabendamss. K. «sl5!.3.nesilbabenda, »»*
Si fiat pncgnans etc. ms. C. omitlil usque ad hmc: Fraudibns uxorum ele. *»' Dulcia fiBgitmss, riulcia figit
»." Haecet de mss. K. et 0. haec vel de »" Quicquid jam ttiss. quiequid eara -»*»Haecleges efe. ms. C.
'omiffifusque ad kac : Si vitiis sordes etc. "* Narrat mss. narret »'* Te mollis purpiira mss: le fulgetti
ouroura "" lndecoris cullus mss. indccorei cultus **•Novit plurima nis*. novii curiccc
699 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP.OPP. PARS II. — PARiENET. ET ASCET. 700
Gemmarum et lanli fulgor non cOBcilatiri, .i. Non est in magnis vita caduca bonis.
Ut careat lenebris mens tua caeca suis. Ergo modo similis tibi collige caelera, fili,
Sed sancli "7 mores facinnt, non vestis, horieslum; Et prudens vilis munera sperne soli.
El probitas magnos eflicil una viros. Vile relinque solum, cupias fastigia ceeli :
"8 lllic percipies dona beata Dei.
Qnaenaliira dedil, serva integra : non eget istis
Vilihus omari rebus imago Dei? Non pretiosa facitpreliosuirt purpnra qnemq.iam »",
Ista quideiri fieri venlosa superbia cogit : Nec mulant mores *"*tradita sceplra malos.
Sola placet justo s-,-ria vila Deo. Si pius ista Dei dala conspicis hostibtis esse;
Agrorum flnes Iongbs extendere quaeris "*, Impia pars horainum regnal ubique fere. .
Etinultas messes»vo,borrea plena cupis. Virlulisi »" detur Iionos, si praemia dignis,
Scis evangelicus *" quid avaro sermo minetur Et teneant meritum singula quaeque locum.
Hac in nocte animam perdere slulle luam : Jain nunc res hominum, mibi crede, et pace bea-
Inquit, habes, el cujns erunt quaecunque parasti» [tas»'»
Improbe, jam »'» fcena vola, limeque mori. Videris, et certo se cohibere modo.
Tot fniges, auri tanlum *»*,viniqtie, tbt agri, Sed quia regna malis, sceleri est donata potestas "*»
" Debita virtuli "•-frena libido lenet.
Ad quitl eget paucis vila , salusque brCvis.
Arvum quaeris, homo, tihi fertile; nec lamenun- Mundns turbalur, rerUm confunditur orrio;
[quam Involvitque simul omnia grande chaos
Ad sterilcm vitam respicis ipse tuam. Vis prohibet leges, everlunt crimina mores,
Agri.ola.qtie Dei tumitliis conleraplof ubique, Et valido virlus turhine quassa latet.
Nulfps vis fruclos reddere justiliae. Dat Libanus tibi lingua; Paros sua marmora mittit;
At scelerum vepres suffocanl seiriina viise,' Aurum praebet Arabs; India praeslat ebur.
Et peccalorum snrgit amara seges. Tu cedro peregrina, el marmore conslruis aedes:
Exslirpa meniis tribulos, spiuasque revelle : Miraque consurgit fabrica, ftinriis opes.
Et tritico m Chrisli pecloris arva sere. 199 Rident argento postes , taqnearia mulio
Fructlficetqtie Deo cordis novale, prematqiie Auro : distinctum sculplile vcstit ehur :
Virtutum messis seiriiiia nequiticc. Porticibns vallas operosis alria : quales
Esse qiiid argentum, quid gemmas, credis et atiritm, Qnolque putas thalamos, haec»"Th-ibyrintbtisha
Praeiiia? quidve omnes, quasjhabet orhis, opes? [bet?
Ha>cJudaeus habet, genlilis, latro cruentus; (-. IUic lu videas pictura, sculptumaue slupescts,
Crede raihi, iratus saepe dat ista Deus. ArliGcis quidquid ihensqne manusque potest,
Parva puta quaecunque malos conlingit habere. Oslia multa qnidem, variae sunt mille feneslrae,
Parva puta quidquid fur et aduller habent '*": Millecolumnare est marmore fulta "• domus.
Quodraerelrix, quod meechus habet *»6, nec ma- Quid tanto, morilure, paras molimine? quare
•" putabis: Das animum vanis, et peritura placent?
[gna
Omntpoteits longe dat meliora stiis. Cur ampla aediflcasbusto claudendus in arclo ?
Ast ocnlus menlis caecalur pulvere terrae; »"» Deficienl vitae lempora pauca ttiae.
Ut nequeas »*"lumert cefnere juslitise : Quid libi tanlae aedes? quanlo felicius ipse
Ileu libi cui virtnsnon lucet, lucet at aurum *v», Templnm esses vivi viva domusque Dei.
El praefers summis inflma quaeque bonis. Esio domus Domini, quam sacris moribus orna :
Nec mala magna reor, quibus aflligunliir amici; Virlulera cullor religionis ama.
Nec bona, qUfeque hostes constat liabereDei. Quam felix anima esl, in qua sibi ponere sedem
At quoties vir justiis eget, scelerosus abun.lat »*°, Dignalur summi spiritus ipse Dei.
Non est pravorum copia grande bonum ? Omnis habet subitum terrena potenlia finem,
__Egrotatsapiens, sed sanns floret iniquus : ;[t Aique fuga celeri desefit ipsa suos.
Non est grartde bonum corporis arcia sahis. Ergo time, quisquis celsos conscenriis honores :
Dilectus Domini moritur, sed vivit adulter : Teque ruinoso slare memenloloeo.
VARIiE LECTIONES.
'"Elsanctimss.sedsancli "8 Nonegetista mss.noneget islis " '"Exlendereqnaevismss.extenderequaeris
»vo Mtillas messis mss. mullas messes *41Sictit Evangellctis mss. scis Evangelicus ms. C. scit Evangelicus
*" Improhajam mss. K.et 0. Improbejam »w Fruges auxi, tantum mss. fruges, auri lanlura mEt tri-
tico ms. 0. E trilico '*' Aduller habel mss. aduller hahent '*• Moechushabet mss. raoechushabent '"T
Ne magna ms. C. nec magna '** Et nequeas ms. ut nequeas '*' Nec,libi cui virlus non lucei et auro mss.
lieu libi ctii virtus non lucel, tucet ataurum "° An quoties vir justiis eget, scelerosus abundat mss. 0.
el K. Quo virjuslus eget, nunquid scelerosus abundal? mss. 593. At quoliens vir juslus egel, scelerosus
abundat *"*Nec preuosa : quendam mss. non preliosa : quemqtiam *•»Nec mulent raores mss. nec mii-
tanl mores '"* Virlutum si eic. ms. C. omittii usqne ad hmc: Ecce diu etc. *"*El pace beasse mss. 0. et K.
pace beatas *"" '"
Scelera donala poleslas mss. 0. et K. seeleri esl donala poleslas ms. 593. sceleris donala
bolesias esl Debila virtutum mss. debita viriuti "7 Haecdomus inltis habet mss. ha_cIahyrintlius ha-
iief. •"* Marmor : lulla mss. marmore futla ."• Quem pia pigmeaeclauslra lulere malris? mss. K. et 0. de-
ficienl vilaetcmpora pauca tuae ms; 593. dcbenlur vitae lempora parva tuae
701 CARMENDE CONTEMPTUMUNDi. 703
Magnas eral Caesar, totoque potentior orbe : A Deliciis paslus cum meretrice ctibat.
Nunc, quem nec mundus ceperat, urna capit. Quiri vestes referam, teclos, et riivitissedes?
Sic et Alexander fertissimus ille Macedo, Nescit habere modumprodiga luxuries.
Claudilar angnslo putvis et ossa loco. Huic per Jonga meanl nitirii canalia fontes,
Major erat mundo magnus, modonobile corpits Herba columoarum marmore clatisa viret:
Exsulis et victi vilis arena tegit. Fructiferumque genus totum arboris educal hor-
Et ceciriitBabylon : cecitlit quoque maxima Trpja ; [tus",
Olim mundipotens, aspice, Roma jacet. Mislaque sanguineis atba liguslra rosis.
Ecce diu res nulla manet mortalibus : ecce Nec violaedesunl; sed et illic floriset herbae
Nullus honor prohibet, gloria nulla, mori. Esl quidquid specie, quidquid odore viget. .
SummusAristoteleslogicaescrutator acutus, Nunc phaleralorum tergo vectalur equorom,
Edidit ingenio mulla reperta suo. Nuncsaturum lento remige cymba vehit.
Non syllogismo,non enthymemaie factum est, Nunc illum esse juvat suh papilionibus, el nunc
Ut vellent tanto parcere fata viro. Grata sub arboreis quaeritur urobra corais.
Quid peoetrasse invitat naiurae arcana Plalonem," Nunc deteclalur turbis, elplausibus urhis :
Et mundo studio multa dedisse suo ? " El modo
privatns degere rure cupit.
Solis iler,ccelique plagas, lunaeque mealus, Quidquid molte juvat, quod visu, qubdque decorum
Et vaga seu summo sidera fixa polo, [estr*.
Mullaquepraeterea satis ardua noverat: et nunc Dulcequecorporeis sensibus esse solet:
Phiiosophus cinis est : nomen inaue manet. Heu misero! tolum turpes "* deflectitin.usus,
Dum res el rerum causas vestigat Hypocras, Nullaque declinat sordida lurpe pecus.
Dum de natnris dispulat, atque suis Ergo jocis, venere, et vino, somnoque beatae
inseril*6»illa tibris, dum mutta lalentia »61prodil, Expendit vitae lempora tola suae.
Dummedieinalicorpora servat ope, Jamque caro totus nescit quam devius*6' erreu
Ingens faraa viri toio diffundilur orbe; Mensmale pressa gravi pondere carnis hebes*M
Ef nierili fruclus,ille favoris habetl Nescit perpetuo qtiod torrem nutrialigni,.
Sed' nullis herbis, nultis radicibus aetum est, Corpus, quod fanliscural alilque' 67modis.
Ne physico morlis tex suheunda foret. Qualem tu credis vilam mprtalibus esse? . .
'
Et justis, non ph losophis, dat praemiaChristus; Et brevis, et mullis est oneratamalis.
Rusticus es; justus esto, bealus eris. (. Quotquot naseuntur, vox illis prima doloris :;
Pliilosophus Varro,, Pelrus piscalor : et ecee Incipit a fletti" 8 vivere quisquis hpmo.
Petrushabetcceltim, tartara Varro lenet. Aspice qua raiseros feruint »os. uudiqjue : quot,
llle voluptatum varia dulcedine gaudet, [sunt^
Et desideriis servit ubique suis. Quanfaquepriv.atis"' publica mista malis.
Sunt, quae summa ptilat, merelrix, coquus, bislrio; Frigore nunc nimio, nimio nunc laedimuraeslu : ,
[nuilum Nosque fames vexat, terquet acerba sitis "°.
Hisprjefert, aut par aestimat esse bonnm. Musca nocet, motlicusque pulex, vel regihus ipsts-1
Quidquid cl ad victum marenutrif, terra, vel aer, Nec facitint tutos regia sceplra suos.
Quaerit, habetque viri luxuriosa fames. Hic riolet exsilitim; morleni dolel aller amici^.
Et raodico venlri vasius vix suQTcitorbis. Huic chara orbato coujuge flere lihet.
Ergo minislrorum vocibusauia fremit. llic jacet infamis; miser bic in carcere lnget:
Argentoqiie dapes ponunlur *6', Bacchns in auro, IIHIICmetus hostilis lerritat; allereget.
Et gemma infusum plurima nectar habet. . Hic gemil*7, incestum corruptae conjugis*T*;al»
Veslibuset faeie longus nitel orrio clientum, [lcr
AdDomini nuliis lurba parala leves, j. Delusus falsa suspicione limet.
Sexus uterqne cauil: resonant cytharaeqne iyrae- Excussas aliquis deplorat grandiue vites,
|que»t Iste mari magno'deperiisse rates.
Et reddunl illic organa dulce melos. Pars *T*queritur sterili male credita semirta lerrae;
Tandcm epulis largis, el pleno venlre beatus Pars meluit domiiiivjmque minasque sui.
Cum scoriis pofcus gaudia noclis habel Perdidil hic justam sub iniquojudice causam :
0 praeclaraviri virlus!. o vita.beala!. lias rapiunt fures; has crcmat ijnis opes.
VARI4SLECTIONES,
»ulnfertmss.ineerit illa «"Multalibentiamss.mulia.lalentia »»»Ridetqtioqttpmss.poniintur..""Cttmqiie
decorum mss.quodquedecortim »6*Haecmiserolotumiuiserosmss.heumiserololura tr.rpesms.O.heiimisero
toium miseros *••*Quam cliviusmss. quam devins "•• Carnis h?eret mss,"*carnis hal»etms. 0. carnis liebet
*»' Ciirataliique mss. ciuat alitque »»8 lncaepitafletumss. Incipilafletn Qtiahtaprivalismss.qiiantaque
*T* »7i *7*
privatis Amara silis mss. acerba silis Hic gemii tnss. Jarn gemit Cprrupta conjugis mss. cor-,
raptae conjugis *T*Clauiosum regidumquepuer. tipiel ille pareniem.mss. Pars quexitur slerili male credita.
semina terra»
 703 S. ANSELMI CANTUAR.ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARiENET. ET ASCET.
Et quis non quod plangat habel, nulloqne dolore
Saucius est, voli compos ubit|iie sui ?
Non sic lilanda "* favet rebus fortuna secundis,
MUcealiil loelisimproba triste nihil :
Nec pars *7' parva mali vitiis labescere, lotque
• Caplivo ardenles peclore ferre faces.
Flagral avaritia, raala mens sticcendilur ira;
Et modo vcsano fcrvel arnore : velut
Interius lotam dudum conceperil" 6 iEihnam,
N 1quoque quod deceat caecafurore videt.
Saepegraves slimulos livor malus excital illi:
Saepemetum generai, spemque, cupitus honor.
Illnm luxurics, illtimque superbia va: tat:
Hunc quoque trislitiae saeva»" procella quatit.
Ilaec, et plura premunt nos hujus tempore vitae»7*; rfon te quaepereunt deleclent infima ; non te
Qtiaenec vel puncti lempore certa manenl.
lllefame, fungo, fehri, serpente, sagitla,
Fluctibus, aui flammis, hoste, lalrone pcrit'7'.
El noslram morbi corrurapunt mille salulem;
Nullus ab humano corpore languor »80abest.
Si nunc »"*aspicias animalia caetera quaeque;
Invenies tantis subdita nulla malis.
Nos capitis latcriiraque dolor, febrisque fatigat:
Totum homiriem tollit lepra, chiragra manus ,
Dira podagra pedes; oculos ophtalmia caecal:
Obsidel arctati pectoris asihma vias.
Laesasuos claudil lolio vesica*8»meaius :
Viscera lorquenlur'", parsque pudenria, colus*»*.
200 Densriolet, attl cervix;os lorpst; lingua ligat r; Inque suo regem rex ipse decore videbis,
Spien tumct; aegrolalptihno, laboral hepar.
Cormarcel; renespatiunUir; solvitur alvus;
Brachia nil posstinl; languiria crura jacent.
Singula non paucis pars est obnoxia morbis :
Etpalet infulix ad mala lolus homo.
Nbn haec ergo salus, non hapcmihi vita videlur*
Quam mors exstinguit "*, tollcre morbus habet.
Sic csl: resistas male publicus sestimal error;
Vilia sunt, slulti qUaepreliosa putant
Nos igitur ,fratres, quaeso,nieliora sequamur,
Quresunt digna bono, quaesapienle viro.
Cur Dominus rerum, quare deitalis imago
Parva cupis? cupias maxima magnus liomo?
Non decet arlifieis lanti mirabile plasma
Mirari propriis cuncla minora honis.
Lnna tibi fulgef, libi volvilur orbita solis,
Et libi sunt toto sidera sparsa polo.
Nempedies luus est, lua nox, luus igneus aeihcr*
Et tibi commutant lempora quaequevices.
Orbis terrarura tuus est, et quidqnid ab illo
704
A Clattditur, arbitrio s«ibditnrorane luo.
Neinpe parens rerum ccelo demissnsab allo,
Ad tua descendens, est libi factus homo.
Te manet astriferi clarissima regia regni,
Tu quoque es aeterni regis imago lui'".
Ergo lu tanlus, qui tantis caetera vincis,
Et minor es solo cuncta creante Deo :
Noli te regno peccati subdere : noli,
Quaecitius fugiunt, ista caduca sequi.
Sed salagat humiles animo transcendere lerras,
Arctumque ad coelosarripe forlis iter.
Vita, salus, homiuum quoque caetera, fumus et nin-
[hra est.
Omnia prselereunt, nutla manere vides:
" Coelestemfoedet pulvere terra suo.
Nec te praecipiletcarnis malesuada voluptas ;
Nec trabat illecebris esca, venusque suis.
Perpeluum tibi sil sludium virtutis et ardor :
Menstua continuo flagret amore boni»8T.
Quaereboni *88 fonlem virlutum passibus, et le
Islius fontis lorreat una suis.
Sarcina currentem le mundi nulla relardel:
Totum declina quidquid obesse solet
Cum (u pervenies Iactusfellxque viator,
Et data vivifici copia fontis erit,
jEternns fies, sapiens, vereque beatus .
Cuncla tibi fuerinl prospera, trisle nihil.
Deque beatificolumiue luinen eris ''.
Nullaemeniis erunt lenebrae; sed nocte fugata
Inlus eril perpes el sine nube dies.
Tunc rerum causae, scriplurae clausa patebunl:
Omnia clara libi, plenaque lucis erunl.
Tunc in vivorum laeta regione videbis
Quaebona sint Domini.quanlaque dona Dei.
Morsaberit, morbus, labor, hostis, cura, senectus;
Non habet baecfelix illa superna domus.
Non timor afficiet sanclos, sensusque doloris :
jEstus in bis nullus, frigora nulla locis.
Nemobic esuriens, nutlus quoque nemo, sed unus
Omnibus oinne bonum fiet, eriique, Deus.
Urbs haec non lunae, non ltimine solis egebil;
Semper erit magno sole serena Deo.
r. Denique juslorum lanqnam sol quisque nitehil:
Ista redonataeglcria carnis erit.
Spiritus summis sequahil gratia regis :
Pro quibus est ultro passus amara crucis.
Ad motilera vilae de morlis valle *•• reductus

VARLE LECTIONES.
*nNuuc sicblanria ms. 0. non sic hlanda »™Non pars ms. 0. nec pars "* Conceperat»7tns. O.eon-
ceperit m Trislilia soevamss. tristitiae saeva »7" Tempore vitae ms. 593. temporaj vitae hocllle fame,
fungo, febri, serpente, sagitia. Fliictihu», aut flammis, hosle, latrone»8»
peril. ms. 0. addit dtstichon
180Corpota langttor mss. corpore languor »81Sic nunc mss. si niinc "" Liihia vesica mss. loliovesica '•'
Visceralorquentur msa. viscera torrenlur. "* Colon mss. 0. colus Mors exlinguis mss.mors exiingutt
**9 Iraago lui mt. 593. imago Dei »8TMens tua conlinuo flagrel bonitatis amore : Sic perit aeteriu tor-
fida flanima rogi. mss. Perpetuum libi sit studium virtutis elardor, Mens tua continuo flagrel amore boiii
«»8 Quare boni mss. Quaere boni **' Lumine lumen eris In ms. 593 explicit hic carmen tslud : et e*
tubjkiuntur plures versus hexametri »*•De mortis valle ms. 0. de noclis valle
705 CARMENW5 CONTEMPTUMUNDI. 70«
Civis eftt felii miser exsul homo. .*»Agno; nulla magis agnum juvat hoslia ' Christuin :
Urbis enim illius Deus est respublica; et inde Agiius eris Cbristo simplicitate tua
Grandis ibi est cunclis copia, nulius eget. Offertur Domino turlur, simplexque columha :
Non igitur deerunt regis tihi "* munera; necle, Castus eris turitir, blanda columba gemens.
Qui merilos magriis"**difat, egere sinet. Quol.suiil "*, qui Dominose castravere, beaii;
Nam cum **»gustabis de vitaefonte perenni, Tarlarus inceslos, flaiiimaque, morsque ma-
Etdabilur sumrao participare bono , ''"''
[iienl*".
Magna~scientia,multa potcniia "*, mira volupUs, Summa qnidem virlus moriaclii parere priori;
Reddentur vitae"* mitiliaeque tuae. Ferre jugum normae, seque negare sibi.
Quis poteril fari, quis scribere, quis meditari, Qujdquid praecipiet, mox et sine murmiire serva :
Quaedabis in coelis praemiaChrisle luis?' Peccaiuin solura dedecuisse puta.
Haec, monachi*" fratres, baec tola mente sequa- Non vilis vesiis, non te-lociisultiraus angat
[mur : Stepe tui stullos ordinis isla movenl.
Nulla salutiferum causa moretur iter. Sed si nossane sapimus. si vera fatemtir;
Ul majeslatis Dominum mihi cernere delur, Aggredilur virlus ardua, dUra prohat.
Ut decus, el tanlum fas sil hahere bonum, B Qui sibi vilescil, qui se niliil acsiimat esse,
Thesauros Arabum, mensas, et prandia regum, Et tirael, el mnndi labilis alla fugi,
Quidquid habel mundus depufo viie lutum. Hic esl et sapiens, et coelo proximus isle ;
Quisquis ad haec igitur paradisi gaudia lendis, Nonsine re monachi nomen inaue geril;
Sedulus angustam nunc, age, disce viam, Si vult dilari, si vanos ambit horiores***,
Ne laxes vitiis anguslae mentis babenas, Induit occultuiii pcllis oviria TupUm.
Divini semper frena limoris habe. Sed qui cuncla videt mundi pius arbiier, ille
Exspecla Domimim, formida judicis iram Novit oves, tacilos novil et ipse Itipos.
Et quod promillit rex libi, miles ama. ll.ec igitur monachus labiis et corrie frcquenlet'•*•
*
Parvulus esto, vide, menlis depone tuniorem; Te mibi, te solum da, Deus, el satis est.
Porta Dei nulluro, qui lumet *'<*,arcta capil. 0 certe felix possessio, qureque beatum
Vitamus taures cornu et cerviee minaces; Sola facil! miserum caetera pondus haheut.
Non leo 11011 taurus, uon equus; agnus eris
ALIUD ICARMENDE CONTEMPTU MUNDl.
Quid probifas, quid nobililas, nisi mors animarum ? C 201 Sicut el in flnviisfluit irrevocabilis unda,
Unde superbit bomo, cum constet quod morialur ? Tempora sic bominis fugiunt, el quaeque secunda.
Nam earo mortalis, et quisquis ei famulattir. Res hujus munrii suni iustabiles vekil bora;
Morle peril duplici, quia posl obitura crucialur. Pro nihilo debent reputari cuncla decffra.
Quid prodesl bomini, si vivat saecpla cenium, Ergo miser dum vivis, bomo, sine fine iahora;
Cum morieiisvilam transisse puiet quasi ventiim? Ne perdas ea pro niliilo qme sunt meliora. .
Quid prodest homini sua fenore farla crumena, Sic teneaSfeul praevaleasaniorle fulura : -
Si per eam consumat eum sine tempore poena? Da quori habes, ut possideas quae sunt sine ccra,
Ul quid homo gauriel de mundi prosperilale, Dic caro morlalis "", dic de putredine vermis,
Quaeniraium breyis est, el liabelur in anxietab»? Cur miser insanis; quid prodest gloria carnis?
Prosperitiis mundi cilo transil, et artnihilaiiir : Dic homo, dic pnlvis, quare putredo superbis?
Unde satis claret quoniam nihil esse probalor. Dic quid sis, quid eris ; meraor esto quod niorieris.
Res hujus mundi, quotquot natura creavil, In cinerem verrais post ',•' mortem regretlieiis :
Suntquasi flos agri, quem frigus et auracremavit, Despice *•*quod sequeris, cognosce viam rat onis.
Sicut enim flores aulumni lempore nati, An leges *" nescis humanx condilionia
Frigore raarcescunt in ventos ire parali: D Corpus humo fit:
Sic cito deficiunt, quae raundus habet preliosa, Corpore semen: ».
in quibus infelix horainum mens esl studiosa. Semine sanguis :
Res bujus mundi proprib eum fine ferutttur, Sangtiine corpus t
Et sinelege raunt, neccum ratione reguntur. Sic hominis corpus matris concrescil in alvo :
VARI^; LECTIONES.
"l mss. Regts tibi "» Meritos magnis tnt. 0. mefito magnis m Nam cnm ms. O.
Regia libi
Quod cuin *** Multa potentia mss. suinma potentia »'" Reddetur vitae «tss. Reddentur vitae »»*
Haec monachi, elc. ms. C. 70 explicit Claudianus. Alia tamen ibidem habentur carmina, "T Qi,i
timet ms. K. qui lumet **• Quot sunt ms. K. quam siinl »" Morsque manebit tris. 0. morsqne
manent '•• Quaeritbonores mss. 0. et K. ambii honores *•*El corde frequeuier, mss.,0. et K. hoc corde
frequentet M»In ms. Bec. 0. Carmen leoninumde eodem argumenlo incipit ab hh verbis : Dic carp mo-
ralis, elc. huic subjunguntur ibidemhi versus : Corjius homo fil, etc. qui editi kactenus non fuerant "»Ver-
mis post ms. vitis nost '** DesDice,etc. ms. hunc versum ponit ante ittum : An leges, etc. '•" An casus
m*. an leges
707 S. ANSELMI CANTUAR.ARCHtEPv OPP. PARS II. — PARiENET. ET ASCET.
Sic hominis corpus ierrse pulrescil in alvo :
Corpore tabes:
Tabeque vermht:
Verme cinis fit:
Pulvere terra.
SicTiominis corpus de lerra malre crealufi
STciiominis corpus in terram regredielur.
Etgo iristis borao veraerationis liabena
Cor aniinumque luum, muiidum fugiendo, refrena»
Sic libi perpetuain nancisci nitere vitain.
DEUSSOMJS
AHXNDUS,
in quo et ex quo omnia bona.
Omnia sunt homiuum tenui pendentia filo,
. Et subito casu quaevaluere ruunt.
Ltidil in humanis divina polentia rebus,
Et ceriam praesensvix habei hora fidem.
Quam nimis, et nirais esl Dominura super orania mi-
Et veniaefacilem, velle negare pium.
Vis, agnoscepiiira? le respice, respicequid sis,
Quid fueris, quid eris, quid caro, lerra, Deus?
Codum sole libi, sol lumine servit, et aer
Flalibus, unda cibis lcrraque mille bouis.
Sed quid es? Unde libi quid hahes, qtiid praebet?:
[iilrumque
Spontefacit pietas dulcis el ampla Dei.
Fons bona quacquefliiens, fons nescius evaciiari,
Fons siae fine patens, el sine fine Deus.
Debes namque scelus meliri nnn brevitate
Temporis, scd debes impielate sui.
Major enim impietas non est, qnam spernere
'
Ipsum, qni gralis coiitulit esse libi.
Qtpitibi te tribuens sese promisil, eoque
Nil babuit melius quam daret ipse Deus.
Quidquides.etquod liabes, etquodque valebisbabere,i,
Quid tamen ad inerilum sunt siraul isla Dei?
Hunc igitur spemens, seseque per omnia subdens
Daemonisobsequio quanta merelur bomo?
Addc quod in vitium quisquis mit: ipse ruendi
Saepiusindicil lurpe necessc 3ibi.
Virlus etiiiii vitio, vitiis fit servus: cl in se
Non habel admissUmsolvere posse stitira.
Ergo perpes ei debetur poenanccesse,
.Qui sibi peccandi sponte perenne facit.
Gratia lollaiur non debila: poena sequalur
Debita, morsque premens, et sine fine maiiens.
0 quam dulce decus, quam vera polentia, quaiis
Gloria, quam stabilis quaeslus,amare Deurn!
Ejusamans Abrahampltiscivibus hospes, elunus
Plus popnlo miles, plus \U\rege polest.
Nam virtus in ainore Dei, v«.ruraquejierenne
708
1 »Taestat,el esse facit illud amare quod est.
A
Vere esl ipse quidem, qui permanet unUsctidem
Esse babel aelernura, sine principio, sine fine,
Semper idem, si quis araare studet.
Si non lam solidum, solidum tamen esse merelur;
Nam sequilur vitam vila beala bonara.
Caeterasi spectes, quam sint uihil, omnia finis*
Indicat, Assyrium consule, testis adest.
Haecquid honos, quid opes, quid forma, quid arma,
[quid amplum
Heu juval imperium ? juvit amasse Deum.
Sed quia vera salus Deus est, el araore teneiur,
Expeto propler eum, vos ut ametis eum.
Dignus et ipse quidcm esl ut ainctur : amando scielis
;
B Quis fruclus, quis honos, quid sit amare Deura-
Virlus vero Deum, vel vita meretur honesla;
Quale bonum, quotl sit semper amare Deum.
{.lem, Quara pius est, quam promptus adest, quam denique
[prodest,
Ipsum quisquis amat, hic mage nosse polest.
Si le facta docent aliena, doceris bonesle
Concipere meritis spemve metumve tuis.
0 qualis jaclura Dco praeponere quidquain;
Quera bene si Iqttis-habet; quscso, quid est, qttid
[habet?
Nam si magna petis, Deus est, super omnia raagnus:
Si bona, quam bonus est dicere nemo potest.
Si speciosa cupis, quis eo speclosior? Opias
' Forsan opes, dat opes, dives el ipse manet.
< <C Si le celsa juvaut, generosaque, quam generosus»
gratis Quamve sil excelsus nemo referre potest.
Quem si fbrte potens juval et pius, ecce poleslas
Hinc pia, seu pielas est sine frae potens :
Quid mores? ipse poli, terrac, maris auctor, et omnia
Quod fuit, est, et erit, perslat origo boni.
Huic famuians, parens dortiinalur Hebraeus;
Servit, et est liber; subdilur, estque potens :
Cui subdi fugiens, Satanae male subditur, hosli
Subriitur, et vitiis subditur inumeris.
Tandem vero videns quo lapsus et unde fuisset,
Peclora curarum raorsibus acger erat,
Multaque volventi sentenlia seriit asylum
Lapsis quaerendum forliter esse Deum.
rj Sicque reus.quem laesit,avel; quem spreverat, orat;
Quem fugit, reperit; quem reprobaral, amat.
Htinc repetil, veniamque petit, de criraine flettnn,
De pieiate spei gaudia multa capit.
Et quid ad baecdulcedo placens, dulcedo perennis;
Dulcis disponens brdine cuncta Deus.
Quid dulcedo potens, dulcisque polenlia fecit?
Quod solet haecfecit, dulcia dulcis agit
 '
W V".' . , '-,,, :^PP1TATI0!^|>; . v,? .. _ :;-, '., 710
'
' ' ; - '*m-;.—r , •!_,*.';,. -'.. . ':—"" .. -,.".:. .,.".
—
"
SANGTI ' ANSELDII
* ' - — -
'-'M:'' -
LMER ,.- -"^"
...#.. . ->: , .•*:;

MEDITATIONUM ET ORATlftNUM.
.. ':;:• i . • f • - . .
' <z>'>"1 -,..

202 PROLOGUS••«'. A tuaecondilionisdignilate tractavit, utpole qnam cae-

Meditationesseu orationes quae subcriptae sunt, teris creaturis quaein mundo suiit, allius, honorare
"•
quoniam ad excilandam Iegentis mentem ad.Det disposnit. Vide igilur subliinilaiem tuae creationis,
amorem vel liraorem, seu ad suimet discussiunem et relracla debilum reddendi...amoris.Faciumus (ait
edilae sunt, non sunt legendae in lumullu, sed in Deus) hominemad imaginemet simililudinemnosiram
qniete, nec velociter, sed fpaulalim, cum '".intenla (Gen.i, 26). Si ad hoc diclum lui Conditoris non ex-
«t moresa meditalione. Nee debet intendere lector pergisceris, si in lam ineffabilibeuignitaie erga le
nt qoamlibet illartnn lotam perlegat; sed quantum dignationisejus in ainoremillius lofa non exardescis,
sentit, Deo adjuvanle, sibi valere ad accendendum si ad ejus desiderium totis raeduRisnon Tnflammaris,
affectumorandi, vel quanlura illuni delectat. Nec quid dicam? Dormientem te, an potius mprluaii»
necesse habet aliquam Semper a principio incipere, reputeni? Attende igilur diligenfer quid sif ad ima,
sed ubi magis jilli placuerit '•*. Ad lioc eniin ipsum gineiri el similitudinem Dei te esse creaiain. Ilabes
'** uhi elegerit inci- dulce pignuspiae niedilatiopis, ubi cogitationes luas
paragraphis sunt dislinctae, ul
pial vel desinat, ne, prolixitas aut frequens ejusdera exerceas. Agnosce ergo aliud esse s|iniiittidinem,
loci repetitio generet fastidium; sed potius aliquera aliud imaginem : verbi graiia, poiesi habere simili-
inde colligat leclor, propter quod factaesunt, pieta- B tutlinemquamdam cum bomine equus.bos etcaelerae
tis affectum'". simiies crealune; imaginera vero bominis non habet
MEDITATIOPRIMA. riisi alter homo.Manducathomo, manducat et equiis:
De kumanmeondiiionh dignitale et miseriq. ecce quaedamsimililudo ac communitasinter naluras
L Quod ad imaginem et simililudinem Dei facti diversas. Imaginenivero hominisnon imiiatur nisi al-
tumus. — Evigila, anima mea '", evigila; exerce lerhomoejusdemnatnrae,cujusitnagpcsl. Digniorigi-
spirilum tuum, excita sensum, expelle socprdiam lur est iniago quam similitudo. Siinililutlinemitaque
lethiferi lorporis tui, apprehende sollicitudinem tttae ad Deumhoc moriobabere poterimus, si eum bonum
salutis. Inutilium cogiialionum effugetur vagatio, esse considerantes, nos boni esse siudueriiiius; si
recedal ignavia, diligentia tenealur. Meditationibus eum justum esse cognoscentes, nos justi esse con-
sacris insisle, adhaeredivinis bonis; intende sempi- tendamus; si misericordem conteniplantes, nos mi-
lernis, temporalihus derelictis. Qtiid igitur Utilius, sericordiaeoperara demus. Quomodoauiem ad 203
quid salubrius in lam divinomeotis exercilio poleris imaginem suara? Allende. Deus scraper ineraiuit sui,
cogitare, quara imraensa bencficiaConditoris dulcis- intelligit se, amat se. Et tu ergo, si prp raodulo tuo
siina cogitatione recolere? Considera igiiur in ipso infatigabililer memor fueris Dei, intellexeris Peum,
crealionis exordio quid sublimilalis, quid dignitatis C amaverisDeum,erisadiinagiiieni ejus; quiabocla-
tibi contuleril; el perpende quo amore. qua venera- cere niteris, quod semper facit Deus.Ad iiiemor^ii-
tione colendussit. Cefte, cum universilatem reruni dura, et intelligenduraatque amariduin suiiniiumbo-
visibiliumet invisihiliumcreans et ordinans, huiria- num totum debel homo referre quod vivii: ari hoc
nam naluram facere disposuissct, summoconsiliode omnis cogitatio,oranis vohilatio cordis retorqueatur.
VAKl^i LEUltUiXliS.
*•* Collata sunt cummss. Becc. 0. Tlinano 267. VictoriritsRR. 3 et KK. 16. Corbeiensi
ISO.San-
Germanensi345. Carihusiensi a Porla, uno S. Mattini Tornacensis,uno Vailis Lucenlis, et uno S.Bened:
Ftoriacentit: el cum edUioneSommalii.Ms. S. Bened.Flot. Incipiunl Oratioues sive MeditationesDomiui
AnselmiCanluar. archiep. ms. Thu. 267. incipil Prologns S. Aiiselini Cantuar. arctiiepiscopi in Orationi-
bus scu Meditationibussuis ms. Vul.-luc. Incipil Prologus DominiAnselmiarchiepiscopi. '•< Quoniam a I
mss.Corb. Vicl. i6. Val-lue. Ftor. Quaead **TNec eliatn velociler, sed paulaiira, ciim msi. Bec. ihit:
nec cursim et velociler,sed cura mss. Corb. i60. Vici.16 et Val-luc. Flor. nec velociter, seri ciim 308llli
mss. illi placuerit ••• Parapbis sunl dislirictae,tit mss. paragraphis sunt distinctaeper partes S1°Mss.
?laeet
hu. Val-luc. Explicit Prologus. mss. Vict. RR. MedifalionesAnselmi Caiiluariensis archiepiscopi. ms.
Vict.KK. 16. IncipiuulOraiiones sive MeditationesDominiAnseimiCantuariensis
160. Incipiunt Oralipnes sive MeditationesDomini Anselmi Canluariensis archiepiscopi: archiepiscopi. ms. Corb:
uliles valde ad
excitandam legentis mentem ad Dei araoremvel limorein ms. Val-luc. lncipiunt Orationes sive Meditalio-
nes eriitaeab AnselnioCantttar. archiepiscopo '" Primam Medilalionetn,qum incipit, Evigila, Anima n.ea,
etc. in nullis, qumliabui, mss. reperi
 ",-;,*-* '\ «•.*s- M ^g^& . . . :*Jfc , -
ftl* v S. ANSELMPCANTUAR.AWE»PFOPP;-fmt. h PARiENET. ET ASCETr 712
acuatur, cofiformetuf, ul infaligabTi aflScluSSSfebfrj^ cuitl" ottftiitras quae in eis sunt se incfinant, se libi
sis Dei, inlelligas Deum, ames Dcum. el tqgfMirea- habitaculum praebuit, suam tibi praesenliampara-
tionis digifiMbm,*qua ad iii^ipem M %^ii;^,>-, lam fecit: docenle enim aposlolo Paulo, in illo vivi-
salabriter eifprimas. Quid dicP ad imagiflem Dei-ip, Jmtts, movemuret sumus (Act. xvn, 28). Dulcis vila,
esse creatara, cum, leste Aposiolo,ipsa Dei imago -p»olus amabilis, optabile esse. Qnid enim dnlcius
sis? P«r, inquil Apostolus, non debet velaM,eapui quairi in illo vilara babere, qui esl ipsa vila heata?
tnrim, cum sit imago el gtoria Dei (I Cor. xi, 7). Quhl amabilius quam omnem voluntaiis vel actionis
II. Quod ad hoc faeti sumus, ut Deutri siuefine lau- noslrae motum ad illum et in iHo dirigere , qui nos
dentus.—Sufflciurithe libj.baec lam immensa benefi- perpelua coufirmet slabilitaie? Quiiloptabiliusquara
cia Condiloris ad juges gfsftiarumaciiones reddendas, voto et eonversaiione jugiter in illo esse, in quo
cldebitumcontiiiui amonst cum de nihilovelpolius de solo, vel potius qtii solus est verum esse, sine quo
luto le consideras ejtisbbnitale adtanlam celsittidi- nulli polesl bene esse ? Ego, ail, sum ijui sum (Exod.
nem iri ipso conditionis eiordio snblimatam? San- ni, 14). Et pulchre. lpse ertim vere solusest, cujus
ctoruro igitur sententiara in tnam converte vitam, et iminutabile est esse. Ille iiaque, eujus esse tant
de sancto quid dicalur alientle. Qube est igilur laus excellens, lam singulaiiier est, ul solum veresit;
sancli? De orimi corde suo laudavil Dominum. Ecce iB in cbjus comparalione omne esse niliil cst, cum le
adquori creata es; ecce opus famulatus tui. Ui quid ad celsitudinem creaverit m luaegloriam dignitalis
enini le Deus tam praeclaro conditionis privilegio nec tnlelligere possis, ubi tc esse conslituit? qucra
sublimaret, nisi te suls laiidibus indesinenter intett- iibi martsionis locttm praeparavil? Altende ipsum
dere vellet? Ad laudanduni igitur Condilorem luum suis in Evangelio dicentem : Manetein me, et ego
creala es, ut ejus laudibus vacans, el hic justitiae in vobis (Joan. xv, 4). 0 inaestimahilisdignaiip , o
mefilo iu illuirt semper proficias, et in futuro hene beata mansio, o gloriosa vicissiludo? Quanla digna-
vivas. Laiis enim ejus eihic justitiam, el ibi beali- tio Crealoris, ut in se suam yelit habilare creatu-
tudinem tfibiiit. Sed si laudas, ex loto corde lauda, ram? Quam incomprehensibilis healiludo crealurae,
diligeiulo laiiria. Haecest eriini sanctis laudandi pro- in suo manere Crealore? Quania ralionalis creaiurce
posita reguTai Dediiinicorde iuo taudavit Domintim; est gloria, tam felici vicissitudine Creaiori sociari,
el dilexit Deuni qui fedt illum (EcCli. XLVII,10). ut ipse in ea, el ipsa in eo teneal mansionem?.Tam
Lauda ergo, et ex tolo corde lauda, et quein lauJa? cxcellenler ergo crealos, in se nos manere niiseri-
dilige; qula ad hoc factaes ul laudes el diiigas. corditer voluil; super omnia, sicul oranium guber-
Laudal namqiie.seri ex toto cordenbn laudat, quem nator, sine solliciliidine exislens; omnia , velut
ad beneriicenduiii Deum prospera demulcent; seda *• u omnium fundamcnlum,sine labore
suslinens; otnnia
benedicendi munere adversa restriiigunt. Laudat sicut oninibus rebus excellemior, sine superbia
quoque, sed nori diligit, qui in "Dei laudibus aliud cxcedens; omnia, vclut qui universa cuntinet, sine
quaiii ipsum laudandb requiril. Lauda igitur, cl di- diffusione compleclens; omnia, sicul omniuro plc-
gne lauda,ut riulla in le cura, nulla intentio, nulla nitudo, sine sui angustia complens. Hic ergo, com
cogilalio.nulla Sollicitudoinentis, in quanluni tibi nusquam desit, delectabile inlra nos sibi regnnra
virtus suppeiil, a laude Dfii sit vacua. Ab ejus elegil, Evangeiio demonslrante , ubi dicilur: Re-
taude nulla le vilae liujus pfosperitas revocel, nulla gnum Dei inlra vosest (Luc. xvn, 21). Sed si regnum
compescat aJversitas. Sic enim ex loto cordelauda- Dei intra nos est cl Deus in suo regno liabiiat;
bis Domiuum. Sed, cuni ex lolo corrio eum lauda- rionne ipse in nobis manet, cujus intra nos regnura
veris, el diligeiis laudaveris, nihil ab eo aliud quam est ? lla plane : si enini Deus sapientia est, el anima
ipsum expetes, ul ipse sii firiis desiderii tui, ipse jusli sedes esl sapieniim; qui vere juslus est, Deum
praeraium latioris, ipse solalium hujus umbratilis in se manentem babei. Templumenim Dei sancium
vilae, ipse pbssessio illius beatar vitae. Ad hbc itaque esi, qttod estis vos (I Cor.m, 67), ait Aposlolus. Et tU
facta es, ut eum sine line collaudes : quod lunc uli- Q , igitur sanctilatis sludio infaligahililerinsisie, ne lera-
que intelligcs plenius, cum ejus beata visione subli- pliim Dei desinasesse. Ipse desuis dicil: Inltabitaboin
maia videbis te sola. el graluita bonilate illius, illh,et t_i_mi6u.a6o(//Cor.vi,16).Necdubiies,ubicun-
cuni non esses, de nitiilo lara beatam, et ad tam queanimae sanclaefuerint, eum in illis esse. Si er.im
jieffabilem bealitudiiiem creatam, vocalam, justi- et lu in omnibus niembris, quaevivificas, uhique tota
jcalam, glorificatain. Talis namque conlemplaiio es; quanlo magis Deus ubique lolus est, qui teipsam
jnfaligabilem libi amorein dabil eum sine fine lau- 61 corpus creavit? Sumraa igilur diiigeulia conside-
dandi, ex quo, el per quera, et iu quo tantis ei randuin est curi»quanta ratione et reverenlia sen-
lam iramulabilibus bonis te bealificalam gaudehis. sus noslros ct membra corporis nostri raovere de-
III. Quod ubicunquetumut, in illo vivimus, move- bemus, quibus Divinitas ipsa praesidel. Demus igi-
mur, et sumus, dum ipsum intra nos . habemus.— tur, utdignum est, tanto inbabilaiori omne impe-
Sed ab illa feliciiaie futura, conlemplalionis inluiiu riura cordis noslri, ul nihil ei repugnet in ttobis;
paululum etiam raagnitudinem gratiae, qua te in hac sed omnes cqgilaliones, et volunlatis molus, Pmnia
eliam vita fugacidilavit,considera. tpse qui in coelis verba, et universa opera nostra illius nulum atten-
babitat, qui in angelis regnal, cui coelum el terra dant, ejus voluntali dcserviant, ad recliludinis ejus
 -; ---- n*: • -'?*?
Tm >.^0-x*..- . ;;j,'.* ^#c
' ''
.». * * . -.::.' .. :*': tM^ " -idkr-jm
'".j- .'<--'.„ w: .?!,»»•?'. . •£
lngitam dir|j|intw.» Sic «*i»« vete». ;' mi>
' •', ,. .""". '.''.. '
eriat_M»«etJpseinaehK ttaaebil, uHnw iifljjfrmiiii ..'•.. ". ":..'. .. -' .:
iiaaTiM,hen__>viv-ta»m. :--': - '»#.'
&.t:," "+}*£.. '.
HL #»«_ OMM»*<?»«i -.j^,-***"'-'-
•*»€*««»<.M|fK»«pfr<fl|M(^|tejMgiwiiiii^y^tiw^iBH^i'W^fv WMMppjjisp.
CJM'W«BM w»»fi»tBM»»v^ faoitB» yitee» teyuj »|ji,j||||| BK|Miili||>' iiiifrTfVii inrlffliift'1ft^^afeoi^;;
«* «KM_t*_»ea>t.<i^H« BBpcpni,«M_A»S4B' -'
iB^^^^pp ^ma^^mfMm mm^m'^<&mM^
«ttewmi »lM_M B«»4M liMacellBtHiBi .
jjjtwmjt* mUm^^^smm^^ms^mt^iM,:,
\m iBtertigw»w iBiaHigen»tiifcge, iHtiqem ni_nc__f>: Pr- w^H^je|i!^jgffi jy8P*w^^*^'WwT!!ff<sM-"')^^^"T'i^lSir' *C?'V
c»«i«»g(rtii>»>ts obi-Bfjttii»vjmBrarg. ISwwit ipBetpUi '
iiJLi»« _)T_______L_________fB,
UW-4HJW|*pW> ImUirt^_i^__nii_inn_rt
<PMJW ^——WWP*™fj ^d.ni
1W» te xlx___Bf_______ll_____L
•* ** WfPHp^; i»a^fiii»ipwa|W
'^«ijj^Bi^^^P^ -^^
eat ba*_i*M_».^ mimm .wati*-** nauwt tet BWKIIA a^^a^i^o
^»i*w%li^^
(mmm*aM inmtetm, m Qb^o^<pik»ti^md> . iati>4#'w»^iii^a-*^
CkMH^mdmtattf.tl w >-=m £>»*4'tybnr i*Mtm . *m°^Mmi<imm tt^^mMtJf1^'^ > &-
JMNHiid iPMuiwira BJHJMMII, aii enmiigar MiJMiM,, , RfiM^al 41IMPWUPI} <Wf'l<Mp^!»ltWJ<^WSe$M».
«li* Ja lwBiBif!MtiK-*^toBPrat.iiBtp_aaMii»a»'i****
»i^iJw .lahi^njaitoiwiioj niv-titpfnv^.Mt\*mwmm
Itnitiit ^m JtpMi/nm .mtimcm *aimi*r imdmnmim hmm, dnifiawi_Mi_#ipM tmcMm^Jm^m jm*
tmtitim wiiwMm\*m&J&m*- tm^mtymrii&lm ** ptasMiviBJtM jm.M*»t0mm*<.jMii>%Mw«Mii^«f
wmmm-<#mV*m% BBI*dEimm»mm«Bn*Mnji>rB«_» '^»"",> a_M_____________rtBaB_____e
-^: ammtu^
.^^^r-s^ iilo__i__i____h_________a____i^»
^^PHRpr-^„^m_|^___R?-^>j>>j>j
. SH»SMMI»BMiwfei«|>V<^#Wb»J|^^ Wtmitft
s§mmm ^•Jmh>*<\mmW»^lM^^V4i£miUU
wmmm mwh^v*imiu9'dm ,»i|. ifw»t»tito»
(iiftiiiim(B8MlM mo^ti» JtWIMf-ilttf^ jlWW«8»i>i
fmmh*&«Mwa^gftMNiw» 'i'ii'ii»BiiiiMtiii>JMllti-
fBiS HnBWginfnrniipt,fUMB t»>toijphmWnnnBitii» fxtttuSiBiWiaf» .l_|li*\JMflli «MjHinihv.Wl^iftH^.
<liiri»nwf_i|rt_i!l_4iiiM)ii<e, a— :>WMirtipijMBittliiu,iwMiuifcr 'SmkemmjnmttM, .jMiiMwiiiimmttVtm^Jfm^.^^W-
ClWKillJIBBfOS'-•*- ••««-.-.; .-V.* <i»M».«'• .:-J«- ^^^^"^^w&i&mmitpiiBJjvtm&mK&m&imNmi "-TMBWWPWBWI^P^^I/P .
_K.tJWO_fa,ai.r»_)M_^r_Mi f-ftwm. -t».Ei |miif di.B»B
ufr^KJiwiiiK.«ir tgtltf^itjWCf^^jilt-ijKliliaWSiii^.
6i«:*r»>» todfiitnXM^, !M^iM» AlB vMi, »j»A
**
MMrto-agBii Biiuiwili Attdi. lipimlaii»»"«Ba>ptiM_w' pmk ie^m,m^^dUifd^i»,m^u,^A imm±m,
WSttBMiiiB fwpoiwtM» i>#t *mm>-tkm-in.dmm BiBriteB^-ilfiTiai^iiiiiiwi^Lttwil ffl ajjgm^
Biwi^iiinitiHBi, ifiii*. i_»i m WmdtomtfH&mtmt* 1HJI___I___H___^ JMf*lt^^n_L»__teB_baLj_B__feIABInOfilfiAmaniiAO
jhftm *M).MH$mMwim*im*mmimwmm* tMtkiMtp, m*!Awm$;, Wkin, ^p» jifr^
(^pilim__it) BBplrwpipBB^jipfnBpgtoimi t» iVpetne»
'JJAm.\ma*Ia
1|||L«*U>|U*|^nB_fl__yU________£'
^^^^^^M*W^^^*^^^0^FMW^>IWS ,._«__fr_»J______t_i__^____B___fl__hM_»^______*
—_f
P"T^^^p,^^M^^P4pif_<<>>^W_lJ^^MF*>™^^^gpi^^^''Wwpl_WB*'4H£
OT_rtr%<dfMfBfrtft ^-e*fc,1«||k^)^.'»«^ igiWf hsyiBfes.«f_ffB(Mii,_pB)»^MMt h«8^WJ_«*^84ip
«pra» 8Mww^r^^Mititt<#i>kpa.i^^ *-«««*
(piiUhu IfiviBiitii^Bii-WMiMiw'igmmmw* qpmm
iB<BfjjBct»^wwi^jt^nig^M^ jiiiHf<r'ii(r (lniF\
WBJimraajpn. s_M^rw«.Wiiiii--tirtiiB_t;ai e*> _M_%B« m^m^^mimmmim>»m^Wi^m - ^pif
abasnfu b«ei«i iOju_i_mii«.jmiiLCiMMlt atafc £kat
inriijt^.iu>_a*.
i_iii nflajflfii
Iiifitljgl
l ^o_A_ .aitijttiAA'
|UkAU_atA_t t4BB>a»>«^,:Of|)_^.mt^^^ M^l^ji.t|
^on^irtSBdtl» (Iwgeagy^HiiB. Ungsb*mkmmmm, »egt»re ..BBji wpssl^J^ap^ p^^etjji^tias
cut rat_pt.vjtBi.i3si«;pBHi_»ria.B»t.a&4__*»Mf»8Ctw_Bii,
est Nm»de_»((% p^m»4wo-ad det*M*ie*e%*aM die».
l»d BHMrfat^a,wd^t»e.ad j>lj«__»g,^erra'Bw_Hi os,5^»f s» m>4m^>->•^eu^mM^^d^1^^^^
rire, qi*od «d «(t^s. tiwule» d&el «t -ritilinrtiiiiiiM
prowtui (lei»e^__|iuMrbi»li(m<ai^e-(MelBiite.flhria!i 4^tii%.,SftirJipsr^
,-.- gpt^t.j^.UBjM^jfe^*,
BteiHbfi«MtiB^««Aod«- cpBwnkiw i^ipB.-.
. VL (2M«(iIOMHB ja &ritu> mmm** rwMv_Mt»ttir H#, l^#fi#i,jfe||Ettftt*^i jgfo
^gJRQttji^pn '
.Chti^ tumm--^ ^)4-v\imf ajMwnfflimt' mem Wt««^ iffl$t; lJ0n^ W%? 1 'P6™™^Sf^
iU»SBp»»ialp4i»B»aris^lpw_ia»OB»JBitM amii swmm jeoiUuuieprafSipUo
V ^PT .r e-T". tua. Atffiivaliui amorfs leffltferlb •
iSS -v- ^J<-;BI'.>*..».:,» _ *(ut«s' gj,»..-
&mmiimrvijim i-Jisto^aii^ticukm^t mmmm ij^sWa»>_ej!Pvqjji duesist^ contemnentem. i>a qwse-
mmmrsi^ai^mtmmittmmmm (imm.m<m,%i^ fcnfit jwt (* aedis.it ^eleiiii.&iscmalpieS^iiiefi',
iHWijf FilitnmHg p_t»**ttt!rai8^«w*|.pt*ii_i»»rt aui rexpfiasti fiuiajtem. Ml:aTii tu (fitigaf ;nM»
.MirMiMiJiiiMym^ixai.Mn,ftjnw-iae<ilaKlMlt «tti».dHtfipr,raagi» ac magis
«MtCtoi- m^9^-i^-'^r^:, "f>. dvligam, Wlpfiranp-
•?*% »;%#:;..*..< *.."&. ajui
jat...lJttjaWir lecum ebKtlaiio mea, tjna et sit»gi«sPrJS
_w»dnaipouB»> Qbti^diimm? i^Jikt!ms.-&k.- _i!i.teci^i itri^o ipa, w»i""," |«4um a re J»«se«cptW.
FlTBQL. CLVHI. - ; ir'"'K "-."*"s
 " '"'
..,:;-.*•- .'JJ -- ..\ \,:.,W:™
..'.<: --•>*,',. .?- ;.* - ^;';?
*•*
i^w *»*"' ; *'J^oi^tNl^ .'' V "j:
.JP. ,-^llltfcNET.
."* -.:.-
,' ET AS€JE#->• «#- \
:-f&
tW'AllM()t:' »:*HPW^%'Wwti™»^J|ppWwWiPBBp||ft
^^^m^immAit^^m^^^^^^t^^^^dt^^^^^^^^jj^^i^^^j^^^^^
MmsfmKmmmm<mvf9vmfif^ ivwm0^^&m**^*™^m*-^**&immm:'
'
.'*. .,..-, '..»
...' ra, qnibus ejusdeui l»em»fcii»^W-iliifliMB».
-*" " . et-B«BgBttB»-riolB»»WH poifpraKb.,
•.WJL*," ' feei».
:.._,ilWS Pjmn ^tacofiwM, eroBMBMH
' "
;%,,,* -. *• MpclwH.-»»»*-fcci»awUfcar
^fjHL' .', "'•.:. .'*
.^^m^mmif ^^^^^^^^Ki^-Mif^^m^^^tv^^^mi^^f
fgj^timvm^w^mm^vmf-r
teMttMMM^^B
^mmjmmm M^^^3^t
'j^mtmm*- <fl£>MJ_MBMjMtt.
k_»MB^H___________M"Mj___
...BM-r-v^^" jAH<>j^d*ur
^^wy^^^w-^^^^w^'T^^w^^>>WF
«'kg^iJ^i^S^U•_>'^MJUIJI^^M^^I^^M«wKb. ^^JMJI.»_B_M_'____M
tfxmi' <» Mfhuff»i»i»e», ^BWto» pewlB feeeM«f^*ow-
e*«»«'qttw ' 9^-nm iii%wi mm. * Hktffn toMmsmmr .vet MUMB|»» iifiiMllwtt
t*^ etilr . gWiM> UMtliitHim»

.M^PPN»B>«>>p(iW^^r:^S^PW
JSwS>^BBW»^MH^M!^^ff^^^-^!^>!^B^^^«>>^^»MHPH^MWw>J
>ryi^^MM___^___H M^Mh^K
PMfinp ?fP<ipi>^>»pi^™^^prt*iiiBfl*M( MMMV
JU|^MU^^j^^^iiiflJH^^A>iM|kt_______s.<c'^w
'^* 1 gw»to.iMi»iiIjniiifiij I.iiiii i:wii»aiwt<» «»
?*T..
^PPTT'?:
? ;nIIIB*i»fii.! iWl
iHl«WM'jiim^HrWfc^l|ii|ii>»IM*»MMt
f :::£^&,*Q&&S!!£tfJfrtf :;^t!^m9m^.^iti^m^tmmtqmt>?'^d<^,
'.^^^^^^^^^^•'"i
WWK^Hp^H^p^MPP^if^flk^w^w ^^^^^^mm*^^^<^^^mi!z ifiiBiBi'i i II" .^fm.^lim
«pgili.iiiMf^lgjifMfiiii"%»!<;
- tende. Certe eniginalis
peceati merilHniBKliaoias» '
I* M__MI__kilMWKT !! fi^RMlilttlk--4_Ut^_i <4BII^'fl__l___M_te_K
-' ^.aMiMiMi 1.BIIIIMWM liaiMBUiipliiIB fibofBralc»__)»i
i *M^;4g MWflM»'MB^MBS fitfidHKfclOlttlMM)H»
•«•' °
mmm IJWI^II *ii> nIWM .nMrtin^ ^iiiiMaM.-*«>* *PMB
tK-ji^yfliiiWiltl ii;jiuM<IW.,MdMM»l», _iii»l. fi,. ; <W^iS,.lUBliBillllM eO%WBMlM^ hlfaiMBfJMliB mpi
-'j^yi'.jyAJ^tg^^^^^^.f^^y^jgjjjj^.f-^te
•jB^ii»—^-^«^—^ j^.ipjMJjjj^^^^^-MMMj
I >Mjl^.Bli>jpMiil»MM» WMQt»,M|^MlMi»tif|gfcMMB
t.' piiiiii »i|i;:piilii n|t_jiwmi,i*» >lMM«iiif!a|^a>3MililB

^_ll_________k^_^_____________H__________thpl____________________
*
1Hti!>>'&&:*1$jtip*ib*i *fa0»Tmmrm»m<-

J^fcJ^-j^^M^WjjjfiflMk^i
<|g|»«|^;'>^>B!My>a^^gj|i>>M^^>>><^ ^^J^J^^_ !^H^^j~H<AJi<A^>>j^Jj^||<^kg>*^/^^^g>^<<*Bd
n_ttHfe_duii^___ii___itf____iit__^^
np *w.*'
m*imm ,»i___fcr-!C__^MlM___k___tf__A^-
*mtniw^i
m<mqmmm^mmrty^v.'mG*wtJmnNnBg*m
»*«»,. pji^»jftigS^^ n wfsm>w^!v ^W^»WP(BWfiTlWppWWHC*HMpB'CWp^lW^pWW^^
fw|l>TMrai,'ifff^tflBiCTlWB^p-W.IIMPBBWpiftjMpff^i t »<6atrM»»iaMW_lceMptaMft__fet.H^eiiwewBB-est,
ft»iiiii& jamme lin jjnpii*'' NB HMWIHIII IL vl,|9HR)M^piWWWWPW^^WwHWWpw 'llWiW".
StfRSfflHr:
•
^SiSiiBif^irtiiftt^^Mii^-pt^iPJii •witi^.itwi * nwwti<^g_tBd|Ha w ^Ni»Jwwtfc gfctaw» m m
MKfe »__ite "M"*** u*if t-tbimniitelift i^rtwf-*t,K^ ^|||f|H|^^^^tt||M^ '.i^O*s;:*sif_iWjftWj.'!W
(Mriljisffbs
-Jtmsifc Bit^
&>WMltt . J,¥iMi_______B_M_s___i
naa^^iii ^kBMHM4^>MK ~
jfab_______________il_____k_t
?* <H!PP^"/^W^ffl^^WwPWPWH|w*>"HWclMfBffB
"HfBflWWC.'A
t^Oi»ofe^ »^^eir,ew.iw'>i* iaiwm »». ji—MM HWBD aBuuptiw jrf^nietfwttettts «M»nt vitse

H ty^cejjtfc^Wii WiWW'.
;swi.. fK-ti*s«ri bapftsmatte
i>i' IBBBMMB»»'HMMlWeBret.*» 4or4me st* «tianu
f. W|MMIIB.i^riUiliuy^imiiitjlllliiiis pKWfrtraM-Wjceiii

(. -^piBijM^Mti^WB^fpqv.sjMPiwi-ii»,*Bmi_ivuM!.tmmmwQpmi
|k ,f#-.. luifiipiiii: «^iaiiMir;^
--"<^jiiiwy'-cBwa^:if.aiii!ii»_ri_i
t.^^^^^ _A^u^^^^^^M____ikl .____________.
_-_____i_I^______.t
J^M^^I^i^j
li^ ll^ Sectowrai ntftseriHn tWW,^S^^iMi
K ^J ^-«f-;
iiiy»#ii» M^fl.n»W »»' (#W^
& pBwwnn'!MRMIAOTI«
cCTSfWIIWrTiMSWff ' g^R"*?n^pr
.*H ij' - V-jfV-i.t
 •?', :• :,«Wi»%;.,;..,./jv. '
w ,*.,,..,-, , I)?
bwBtleareqwscit, Et hoc «tb tpami Jusumis, <pti <V(lit^cupiditalis mundana.^ Et qmd est liiiuin f_ecis,
Dm gratia dieitur; ut^idem gratiae quidquidjt Deo nisi fetor canialis vblupiatis? ifiBc^enK (ttBtdrd
hutnanuiii geiiWne M bfeatii«
perciptHMis^mra «oslris merhis -apribauvis» 0>ta- retinacuh, qtiibus*^
llenda
draginla dierum complete J4u»»ip.diaboltiii»cum suis superna cimteiimialibnis ie_i3_itH\M&teSi;
teiitameBtissuperafis, angelico. esl rakiistcarioglo- conirilioiie^fllig; pr^peifftiii', cu|if(itaT9 si.ifffcl6fet
rif_cah»s,*d«te«s _»ostoto vk_a pra_!*enlis lempoi-e vuluplas. Vere eiiim lacus miseriae est x^piditas
delectB4iMies.«esumlemporaliura decliaaiido BMia- mundana, qnte menlem quatti suo doinTitiosulijicif,
4OB CBM«BOprine^e pedibBS nostris sttbsteriiere, per iunumera desitjeria, velut "quihusdam \I iculis,
e* sic aageiicis prssidiis. eammuniri. Reftiw;n Dei in profunduja viliorum iraliil, nec earii feqtiem
prMdicaado *ebus«am popato eoiBntftrala|h,£L«Oii- ullara habere perraitlit. Meus iiiurique homini, cupi-
flaenta» toriMS «Mraoul» ei veebis aedifical;:W$fc dilalis pppressa jugo, amore reriim visiblium extra
bus montera frequeBtans oralmnibtts vacat, adntp- se spargitur, et per diversas animi passioneS rapta-
Rensnospfo eoirgraentia. temptwis nstic proximis* tur. Deva^iant iilam labof in -\cquirbii(|i, ariltleias M
htter cptos vivitBus, verbis etesempMs p»« motfaiip muItii^|(n<SH gstud_iuBn-;b ;psq^clefia_>itiiiibr atriljt^
nostro titae vilam den»B9t«»ref »«iiie soUtudittfflB. tepfli, dolorcum aniiserit, «ec in qiianlts pericufifi
Mfeiitisadetmtes «i «rtttMn Btetrtem aseejtdeues $ sU omftinp eam Videre perinittt^Ji Hic e^ lac;;s rai-
dtffcredini sopen»» eonWmplati»Bis inhia«e., ot aeriae, quem taniis raalj,s mufi(!*iil bupitlitas noii
iftwiHipnMBBBOtramWsttigafctti^aifoctu i» SBpewa desirittttitplere, Pe hoc lacu beaibs TAavidse giatu-
«tig&£. la tttoMe ettaM&tto,«fr Jaeeh* eJ-teugB» Iah*ti« .eop^jim, jpra j^ias ;peii# l^afeijir, ei
traMSfigBrato*;insiimnfB-BBM» f»od ,,si. taw^am Jke^ei; .£dwtt me.#J#ff mt.e im el de luio faas
Vmm ftmt tgrimmi^imtm^mila^ memm. kifyr
at3«eM'_»MM*liieraflBeseere, si^tttoHtm «tpp/ottMb imwu^ f^claiiia ergo fortiier cun»
vplup^Sftliis.
tairit(<qttea Jfceebus se»st) Seti* »Sm^Mtim t&m keafe Da.-_si4,eidifi Gre^pri luo: £,'r»> »wedetuto,
per |pMtifo «ineB immUm^ IWeli»es«e*.«uiw»i««ii« miimrJQ^tf^ tiium ab
_rtB*iferiMas,a**e6tt#i'i^^ tS^Ja_4Wttai^tp.G,arnaljs delec:al_pw
KSftiif ifwtttem.eetdowfrCge^itootwdttoe^felieitBr QCUM-nes immuudas ah animoJjuo jxclu^ si Juijus Iuti
Scem_SMns.'ta,B6i__»aif&^^ aerde*. -onpis evadeiae. ^»»1 eiim u^t^endo, cpnii'-
pretatwr)ijf»a«»» («scittwfo, bmawtaBSsamwes»qui teralo, flei^ elv san^as eo^atipnes cprrii luo se-
bouaevahmtai&siaiie buic*tnat»de.*M»eie«lBSJn sinn dute iageEendo evaseria, iade.ne recjilas; sed toi|«
ohedtenttce <_«4qB*e9ettnt, iirvTtam^etorita«i»beftr«stt- , j«_ss«dii*aftte^
*
scitandos;. Cerptts er sangnmem srat»»»^»seipi»lis^ ptiecans,|ttj8tatte# su^i^'.^ii^^e^mp^"i^ est^
ht ist&asmyiflica tratiens e^ram pedes liuaiiJiter I*. Bflfiiyiojiescojcdis u« ^Ftsii^rtujibus sofidet, ut
vit, rfoceBSs^n»saoc»a »BiBi«eria «WBdis«pe»^ collecet §p meas tua sup,ra firipam»3jttumjuslit^e,
et gia B»e»fe'lttt«iiitotfr e^ebrawfc». tmmsm^m «aenstanter Christo ^dliawens, M 4J1P dki.ur qp|l
sacr*gt»ria ButttiiBBiaimtalHwi» pe«iWwamv&'spe- fffclut,qst.nabh.sapi0tia.q D&>*f,tjit0fyt, ei sqncit-
ri»ate»BV«*»#BIB,emieit «guAvmm, fcttis mv» ^twij^or^iiJ^. .^«liapi jw.;jdi^|l gresaits
tudinem, et afhHfhWHBMB^Wiwsl-BttivadBacraa»»» tB#a. ne r^ecTauiuc _m ^ i r^ i^ p»^^
sn*s « 4»i pwst mmm» tt&>&»mMLQecwmi»imr tMS^Mt tnfl^i ei ^ IJ^J^
s^^ciap^
tenriuiit, vitaeprasewtts wgaet»»» ofeiaJMwBsr »pta*a_-
rttmtlue pppressionesiiOB ««««• &m& airimtwtole- dU-eeUone^ut_UniaJ»s»npli em ^eje j&jitity JQj^-
rettt, sed oMnia hujue nnmdi atpefa» p*o -^ssmiw tpri»; sed ^as.^meiiMflfl»iS|^li^|»l iggypHt^^^t
et
*ten*is araCtrt,appetant grateBter Sttscipiaflt. itec m i^i^ticiMaijPPi^si^t dJ«p. Otwo%oe CM-
Jtaque fem pweetera; t»m tmoienea iwiC«raiU»ris iteinAee. no^ivdeeantes* JJJ^BU»»- eit^mm ut p«r
erga te bene#eia <Mdtgfie e»gitarev-ak4emter«rap_)ir vitaj B«vitB_teaa,I^^O(ii^;ci»Ui»»Bjii:._jjus lauyfi-
ett, si fervftta ehurttMi tw_il»riattiduoria; B0n4|aiilO|{»btie cesoeee n»«ttm, fiaolMnjyis ^twtptttMJius» s«|a
bonaperprittfHB pa»efitoMBiB«ssa^»ee»perafeis»«»l-mienm deeiieBai»s*;_w« ^a»itM_<^H^etf»i* s»d
Httrito pBfiora ^Hwoliibilew-ftitlvatewBUti^faiiaBi •tBBre j««iia8e, divi«» iegi tekttwq^MMK-Hocest
arterrtaHter possWBbis.Ipee nwtwtue *eus tutis.per «tiffl «antiewn mmm Deo canifev vmm horaittis
tncarmiliOBismystflrium feetafrfetWPkMts, qBtii^; «Uttfei eeot»erey e* wm iomin» vias qHasJFiiios
hteftftfWrttilisga»*H»usiwoi*t 4«»»^Uutam stij^ fiei «ttB^-deraonsirsHwl^ W-t.)-etftatejeordis, splo
owinem.ereat»jt»<»5_de«iB'i_*-eo<e»ait«i.mi.- ^4esi<teri^t«^e«H^e«ii» ittiee(k^ Cai^eu^^-
- iX< Qttod otaddumoit,uHktkicwmitewm-Ofipiam, illa palrue caie^i^ju, jgc-
M|i*ftdecatttftlyq»H;gaudBi
Hde h»fmds.—^iiUrm%o jmw?TQemfMMMi£8
«nmlbtfniignceonSidewti»» nwwB»em»awis»a(tel»»- tk». SBBci»vti*^-4ki#jUiis et supetB^ dc*|o
rerditatem taiMoram *5n»nm» maB*em «tceeaAys, «HbaisHi, «alagit tv*Vfae*ij _«' kf* ,«# >•
fpsom^f q»at %«Ma jmMm^» emmiH «w»i»*«a a. X» Gomsfiemio j^emm^. ty^vi^,?^ in(/:r
sup|^lfeatio»te'dep»B»ia6,'»W «r*r lMu n»iseH«ev«tde ItiB* autem.jttisei4«s.vit» jpseseigiii.,;p|rgen>-|e,.et
«rtoiteeis e**piat, et Wfrka^heatitwiiBispvsseseecem £um qus»ta,catu*ela».i»:ea tibi v|i_eiidui(isk p.e,<tvi-
•eSot*» »§11»est ai«eiu lfR^s iBfserfc^ 4is*«p«iftia- -gUi' «prtiftmm^m> M<>Fm^&-i>«<>to^>0
 7i» S. ANSELMICANTUAR.AU€H«f. #*». «PiH H.-PAH£NET. ET ASCET. m
jppi^ ite (^O^ .X\»**>i&tom.ite tonem it^ma, *mmu tmOnm
'
fft fint e^citcwniedUeum Qbminpi tqdebrh^tob iu, cogitatic*»^' se 'aVtfCBt,'e^toMra se-B* hrtemai»
f^. ..fjirMf^»^^ |»r«|^^' '^tMf^^f^tCttlei cir- fligitBda.^ff^iBlMrna^iOBBeBpBseeBdB^saMiiliiii»
jWnw^s, qiii{&%$ qt^moiio "JB^j&jiaSisei'opefi i«r efVBiii^mtmmf^fmMmtmidmmt
ttta, <£<jtij))eitt.fiflera sis ldbituruf ifiorai. Kescit "S.' flfe-eorpt>r&ipeaf «BBKIR AMHMN. -^^td ie
amote dtgWttft, jim redfeo,AMMttie^^efMr» «t bemjBtissiiu**^-
hq^ti)\S»\r>mon,utrv^odio,ari
*|$ ompia semqlttrus^u^finemineem (Etdle. ra, (Jerfttfkoir, flSiiaiatorw feftmiMliofBWS» *•*»•'sop-
^POtte; ,m "!an|n|»^.i*ii* te Viciei^ aHqriam <i*B&& pKdHS toa« Hn<^*rtBBpktatem, B* A)«»B««>*<
p>TQfimdara, leiidwosain, ogjne geniis%rmeiito*um mbUm-^lMl^iaiNV^nifcait «wmow cewwleimre
W^ito'b^B^»* to>|S_a.d«aii|feir^ftiifeAifnnrm; q ^SMit»Wt etre^wm hgulni CBt»dUiM>e »»__p»^ea
Ipu^p spatib esieritii^i^ in fatftOTitte^taimimunitrs p<»t' Tibfttrt», SpitiiB>^(M>*-a*pwesM» <egBMHiii-
jpii& raejasuraib ieneniem. Jfonc! %ituf Utti «ri-f yjdtWttt^ ptftrodwri <t' «nrailww 4tHJ^Hg jggpw-
cUmi, tam aitum.iim plgfit^siWp\»fftem st quT- B»ei»«a.IWtwioei^^ijfHf^BadPB^
'(.-
^JTtFViife*!'-*WHSi*«:;<ii stEJ'ot.WF -li&M .*._,'..'.;_,_?<.
M&t.irimtke; cpgereitur, cujns Iq^tnaftttfr^ntf periHr puitlMitMi» pJM^ *e__quiait«». 4uiilf|. wmft
^survalreiS
*S*cJL -'.Tjfj •^%us fiftflffs
•*_ r »»i^i^ - coifefi^JMSr- (l»_WMM»iti»^iliiiMi.^BeMi.&mlJ*mm
_________B____u We
Wf#*impte«tB» 4**^ Misdi.prc^etiMmuji Qmm
qjuil tfiribfls, q^rav^nguwfef ptffas ni sfnittfBgSrte*1*erito fmmmret mtmit jjdwm »»if «M_ppH.^Sd iPfl^
rttT^i^t^iWiil^giSHus' tsetftia., iffttftidltsfte; (iwMiM,».) OliMdiiiiMkiiiinlia&-i««HM*t|&riMh
MtMri<> fBMiiimtiBaip>f}i.>^iiiMiii^
^bths lftoMisttrthWiie«*«* liWttltotatei^el^ihtwiwfe
%Tigo' ^rsartStf*. 'IdM^cAfiur-ttMM» ^«»«>«niitfJtt-
>WMJI.^<MK
VWr ____P__WOt^MHMfatt^ «tt_fttt_^__M_BlA___Mltt.
tglocia^ftilaVeliir,'
rWM pOiWtfn**«**, (JfWff»< ^^^^^^M^<»»*<p>>>>>nw>>,«B5(^p^^»^>>^fc
'^^^^ftTii>!WT^-'WPI
^ieffifefiete^ti^efft^raiiWM iwecttraft *m&*a w&m&ww&iidlmi0V\m
pdimtranseuu^Tti
tmor^aug&iWr ?TQtiiiTsfj:'eHraff^^**i'*WB mmmt ii»ili«i<^t4li«^nt>wr »n>jf
iipMg>i%
Wtl&)«^ ^* '*'•
%»P#iiSS^it^P ififculietttf? tpm mmiwm iBi»iiiMn,i.nlMiit^i,iV^^q^.&'-
'^Sfeb ^if-JMRt tSfc fflCt mF^m^fmm^ tWOtrf^ MMlihB_«t)J_g|M;jBi^
m diwuiiii t,»Bi»hMit.hi^iWiwjhW1^M'^Wftiet
%^ pr«Tr.Marn'et1*i.eWo«arti, IHftmran inlei- fWB.vSMM»-fBBBIli- Mll,l»fc#«lfaMi_|fc A«i*Wi«iJ
ifgprsmd-iriehW^ 6
MdiMiBel^ifs^MliifM.^
^Biiii. foi bihae JM^^u^' »^r^ <*** g^»«. ^tol_kJi_Mt<eia<yi|iMi|i9'ilo»_W^. SNPI^^fl^1"»
^^lerrB^^tft,'» Mi ai^afette ttmm Mpii^ma^tat^BiiiB^irt^ft^»^^-0!1^
|^*^rt^tpm iumiWl dtrtfuP ^frMsae
i» nipiniiiniMMiin ^V!?
- piij^iii^iii^ii^ltr-i^.
rffAe\ivix, «r H*'-tfadbte a* iKferninte- «_______.
?j|&i i___MB___i______Mrh______Hi.
fljCiHtUA vestittiu,
^9.
^te_k'^fiM^^tt«Hp^t- ifartte*^^li«ui«W, imtmm •d&MmmmKK&^ ^ap^^i»
tfMkie&mm '-'••j^iTte.'-'
hi___ti
f__ni_iii1i.ii
__. —*...=1---'-
lj^^Ja<IT*af_k -.___-_-,— »Miiii_iii«i___rri____i
mpR) ntnf wm yWsmm9wt ;*ifmympvlif&NWRfV, _>__a___M IgfaitipiTUiilfti *»>aJQ-
_a___d_iliiffft
^ia^iigittfef^thttirf, 11iriti^iNug'<*»-.**
«Wtipe*afgeM a*-*i»ett, ^n^vrnmm t«alkr»te »S|b>>>i_B:a_^ th(M>*Mj)«_^
' %iljtiHM. «wsfteki' pMileni wmm^m MM- «pti*^ «Bfd^inlpiBrt J^^prril tiiwoiflimori,
^lflWHiu'l»rt»riitwlfe,^BfWffii'sphtim Litt^ qow^m - (MbrtioM><*oi»t'«i»Biitjliw»w^Bi^oarp<_J5e, raottac
•
,'<WMi MwMifMeM- hililiiM -Bwte» *fa» Matjniff- «»i«mi.* iiwhimiKiMi«ac»Bt»auM,<w« A^mpn^m, ^ui
-iiwr, e»«* p»wii**» lB<MBiprai«i_piM__>»,, Nosipei qm- BBMBiBiioMeB, mHjpgwal« ^eM#iwi_N<ir, et
»llliBKiuiW»'lWB»s» lgn»iwiix rtWgiiii »Me»««t«ir p-BifBe fwi:»iiaiMnM »miigiiiliilBi 4e iMuaibiM»*-'
iCtilMW»»» npwiiiitEolW giaoi ia»M»aligMi»«ei <y»MelBr$ Iwist p*M0f« MHlulihMHIf<BM» faietli-
•mmmb aii)iiii^«lii«t»/fiw^ ^tibwMtb^Bfew nMifkM„ taiwtim afi c«5e,«iviiii_»icu-
'
,:M*««*A_tiM*9- »gj|»4 # m MMiwi»«__#»>iw tiw*»» »»w>s»d mentiBHihi»'p^us, »»levpii_«*la«:u-
'--ilbci IMiWim, a* faealoWM mm IIMB—J»M ?*,, 'mtdmm eam vera e»
r^/mtmtfm ftbm-mmm
>«po«>J^«u«*tei|HP«esM_i» irtwrBi»i»»a»ia»^Mimic ) fpBLliBll» MiifapipliMMiii!raMH»filn (iwiiiiiiTriir
^a»ek>ilWrCawe»t #»ii_iii»i WMfiinnliBriBfB, «f»iw»M i 0 tremeiwlBliw%.fti»BMB»BImrridBM1 Uiratjiidei
., t^tjMWIt ^weW T^oiiiii^^iltlMBUtMli» i tHBirfeiB»fBiiiMdiiMtrhii» yifMli»«teMwa4jfWBCe»
'iiligligitI
MJk»W.«WMI^MIIl iSjMJjlipJBMl»ll glW»,»Mlii5tffrt»MJ>
"tife ^'*flli^ ^ - toa»<iwt»tium nilMniriBJMw,
timmtei-WWm>m-
ett, iMforaBt^ et d»ffie^t"«t»»?i>*o,iuiiliiiiu,
'''m ^i^mtiM-m^Mimm aSquaI '^WM m0tm\mmtRm VipmHHMft mftrj_r'^H^Iipt^PJ^^^
-j^^i&^ iptwii
- im^t wUpmtlmmt^I Sm-jy*
-iHGtt- #r) Sw>Pta*«-
'^a^m.^m*l.*^***^^s>- ik Mmm^\lh\ UM MMO 1 iM_li|ra il-ihtolipnlwal, J**H«im 4>^BIi?iftn
 " -• ' .;•,"<"," 7*3
fjtl JIIBtTAtiONlt.,
et pativ.nium gtorfc
prorierit, vaBaigtoria sedoetm prebabit*r fcrisse. X ceroiia coeleMis ewamttfobil,
Fngiet inepta tetftia, tligtt»«rtu«<p©tt-pafitgabittHS ineniirrabtii splemtore fntgelriu Ibi eharilas rattitea
honoris ambitw plena decep*io»ts fitisse vhiebilur. sues angelorura societale ditabit, «t cordis purilas
Beaia ifla anima, <mramm t»H (KserimiBe mnocen" amatores sttos CSPRditertsfelicissima visieiw beati-
rix conseiefflia protegit, SMictitatis nleinoria de- fieabil. Tunc tisteiiriel se BeutHMftnitwsdWecioribus
reiidit; qwm adittrc m cafUfrpoftttain pioecomptm- Sttis, el seterna secnritate in peipetuHra stihliinabit. '
ctiottts unda saepius abkfft, eecifessionis diiigetttk Tunc vere alt electis omnibns cantabit«tr : Beati qui
flecoTavtt, sacnfi legis mediiaiie illuminavft; qttam kabUant in domo ma, Domne, tn tmeula smeutotum
llWMiflttiW»mttem, tranqttfflam patientia, efeedientiaa landabnnt te (fisal., LXXXIII,5). Ctijits hmdfe.parti-
proptfa veluiftate fafeuirm reihiidit, et cbariwriis xi cipes nos facere (li6nettir, qui cum Patre et Spirita
omnis virturts «xereitinfii fepridtmrifeeit»TttKi anfo» stwct» v4vit ei pegitat-Beufiper ora«ia sa»ci»l««ueeu-
irentemitfftiPltfni horara non formidabit, irec-coit- loi-um.Ainen. -,-'
. MEftlTATiO H "». .-.,«.
fundetnr cum tdqnanr Utnritch tttk in porta (P«rf<
CXXVJJ «J. SociaWlHrertim Tllis; rie qtiibtts Seripturs •Betesrore jmHcii, edeiciiamtum insetimorem. -
dfcit: Cnm dederii dilecth tuissomnum , tceehmre- Terret nte **»vita inea^sqiB* diiigertter,4itr,
dfttw Bt.mt.il (ffid.,Jk). B ctissa, apparet iiiiiii lota aut petJcatBtn sl", aut «M»
•^n. Retracmio diei fudicii, ubi hcetli ad'trnii rilitas feve tota vita mea,- el si q«id frttetiis.ia ea
sitaut&onstUttentur. — Jamvefo de terrore itfo<«S'' vkietor, *ic eet M& simttlalura » attt imperfeelum,*>
treniTJffdicii qttis dicere aHqtridvafteat, ubi't>ve#<a(l atrVaHqwoniodo corrttpltim, ut possilaiU non pia-r.
dexleram, h^i ad;sini5iram statuentwr* Qiris ti* ccrei aol dtspKcere Beo. Mt>%&, o peceaier, vita tu*.
mor crit, ttbi -virtutes eteiorairi raovebttirtur ? Qtta: jiHii non fere tota, sed eerte tota aut ***in peccala
rerttm confusio, qtii gemftus, qui <clamofes iilulail- est, el (lamnabilis ll7; aitt inftiietiioaa, et confem-
thim, eum vox iHa tcrribilis negligefliihus oppone* ptibife. Setl qutd separo tBfrueiBesata a tkHBnabilil
tufmWttcediieume, matedicti, bi igttem alernuirtl Uiiqne, si est infructuosa, estet damnabilts. Constat
(Mmtr. xxv, th) Yere dies ira ilies H1a, tHes-iriim- eititn et veriiiii est qaod ¥eritasd«it : Omnis at*.
btionfe et atrgttsliie,' dies nebtdae «1 liirbinis, -dies atber, qumnon faeU fructumbonum, exeidelur, etin
luke el cfa^otis. Vere hntc rox 4iei am»ra, tribu- ignem mitteiur (Maith.vu, 40). Denique, si qtiid agA
ktbittrr ibi fortis. Quia qoi mettte snperba (Hvmat« utile, prorsus iiullatenus iUud corapens» aiimentis.
voluntatem^ontemiierties-modo de prosecHtione pro- eovporis, tjuibus abulor. S<jdquis paseil.^ous, quod
prisi votuiitalis gloria#tR*rlunc perpetwis tgnts m- nec tantura proriest, (juantum eottsahiit? et taraei»;
vrfvet, quinutiqnaiii Pxsiingflewr, etverthfe^&^pasee. Ut henignras Deus, tu autris. et es»pectas 11141»
*" fetenlem peecalorem ,*%*
quinon morfeiiir.-et ascendet ftimttstorineiitfaePFHiii iiiuiilem vermem, et
iit ssecai.tsseeulortim. -" Ouam toterabtlkis eani»' ptitris fetet hoinjnibus,
%Xf. Rmmafio gaudii, uM oves ttdrdexterttm-4tm quam antBKi pecoalrix Beo-; quam i*ifelk:itts isl^
fuMiW.^-HK atttemlogeittibus, etprie angrtstia Dco, quatu Hle lwnttiiiibusI Heu «ot» liorni«em,.-ae4
sprrittis diwrcordte riigittw^iiywenltfeus^ufchpiitas opptobriam homimnn **', vilia* pecore,-peju» eatkH
gaudii el exsUltationis erit heatis ilfis, qtti ad de* vere. Ta.del animain meani viu» meae; «kere eru-<
leram-Dei oottslimti vocem iliam felicissimant aitdi- beseo, mori pertimesco. Quhl orgo reslftt tibi, pj
tttri simt, qti.rdiceiur illis : Venite, benedkii^atrh pecealor, nisi^in teta vita tita^Iores tolam vitara
tna, possrdeletegnum qttod vohh paralum ett ab orfr tuwti, at ipsa tota seploret totam? .
gme tmnJi? (Mmttt; xtv;M.) Tune vere vox exssl». Sed ^-ra lioc quoque atiima mea ***miserabtUte»i
tattionis et satofis nidraintur fft tabernaettlo jasto- mirtibtiw et niirahiliter miserahil», .^iiia nott.__»&*»
rtim. tvm Bemitfttg humirtura erigetr captrt, qni linti riolet qtwntura se noscit; sed ste-secttw»torpe*^
motlo pro eo viles et abjecli esse non deriignantur. velut quid patialur ignoret. 0 anima sterilis, quid
Blcdcbilur contrilis corde, el perpetuis gauiiiis^eon- agis? (juid torpcs, aniraa puccalrix? Dies judicii
solabilur pro sui desiderio in hac pere.grinatione venit, juxta esl dics Domini magnus, juxta et velox
higentes. Apparebit ineffabile-piraemrameortim, qui iiinvis, dies irse riies illa, dies tribitlatioiiis el angn-
p.ro sui Coriditoris amore proprias se I_elabunlur stite, riiea calamitatis et miseriaj, riies tenebrarum-
ahjccisse voluntaies. In illa die ohoriienliura cagfta el caligiiiis, dies nebulje et lurbinis, riies tuha: et
TAR1J5 LECT«)NES.
•,..*" Collala est ;um prmnolath n»s. Vict. Thuaru^Bec. Gorb. Val-lue. et Floriacensi. De ter-
rore judicii ad inciiliendtim limorem : qum alias inscrtbilur, Liher miserise honiinis ms. Gorb. 160.
Meditalio ad eseiiaiiduin timorem Dei. mss. alia. Otsuso ad concitaiirium limorem *" fen^tipu
mss. Viet. l^ei Corb. 166. tsedet me *u Vita mea mss> Vict. 16. Bee. Q. Corb. 160. .V^4»i*; &
Flor. vita. meajoia "» Mihi peccalum m«». Bec. Vici., Thtt, V.alrlnc. et Flor. inihi autpeccalum M*Viia
tna jan fern lola aut in mss. Bec. et Tltu. vila non tua non jamfere tola, setlcerle tota aut in tnss. Gorb.
Val-hic. el Fiot. vita tua jam non fere tola, sed cerle tota aut in '" A»l damnabilis »1«, et damnabilis
*18 Verum esse aiit«I venlas Dei dixil: Qmiies mss. veruni.esl, veritas dixit: OnniU '** Veruiii et
quod
»»«*.vermem et »*• Pceteiuem pepcatis mstn Vict. 16. C'or6.160., et Flor. fceleiitem peccatarem **' Qy-
projtrmtn hoavjnis mts. Yict. 5. Cor6. 160, Val-luc, et Flof. ppprobrium ltoraiiiuiB ms. VictJ{d.amttt'
lioaiinis '"iii hac aniina tm:a fnss. iii lioc qitoquc atitraa it^t , ;
 m S. ANSELMI CANTOAR. ARCHlW.WP-.PaaW II. - PAR/ENET. ET ASCET. M#
dtm&rk^vmt&tiliqmkii tmm U$iii_hto»>«i<tagv , JA detew esse^d «»BfHW»BA_M luetnm » JstiffieetetiM
*m&a> tepida^el *4fgif&ilef»m'i<&»f^ i poeetfo^ sariieatlasijMgeaJac^
, »*»^e*$*ei_t-r-,,,,^ ; **Vde^twedtBe, ^<t»_agiiitu<i^
lW»M,JM»^OWBit->«d^lItPM»W«<-eHi.;iiW^il»^-^ » rte «_|»u_qM«__» ri-__»imB_Bndo taeere, et eculfe attira»
mtm,-lm- s»M«i^*>^(^;iui riarb»r^gnw.w- »' RMKfetpari.-&*:<IMBt^i«ip»e_ri__e_ *" icttiant xspetv
c*ai*.«M*g«eit«#f_» twocidjt^^^ smt t foi 4elores, ot siifeit»..*•»ittgroM iiilelet-abiiiB'**
_ M»cl«i»»*i»i*ii7*iq»*^H»»^ . lnmpoaftpt<jeMe«Mraic «speditfeeeatori.Si Bftear
;' MHa» j.afBMBfMnmwc ttt^ptwttlcBiBfwwfrereat-mtmt disei». _jwdqttidpo«oiaF«M_eoylaf-e,«ondw» ad kj
BlnftWfliiBMii#*^;Mc «marescdmitut «vs_»»es«^ . qu»JnaeB<eat,pa^sri* <e»wpawiri'" Igimr dmhwflBf
WftA&W•?*!*#*;>»>:,.i-M>:.:,,,^i;r-:^.:«:,.;»,;, ._;,„-:.«,*-. ^IW»et^r<jimaa_|»__rdi^^>»oeteM1 et Mila.
-BmMryiivtMtt^^ <peete.<rttt*rt:«eMt»Ange «gft, pWB*w, ftttg»saperiwtbfiB^riBn.-
tilinam dislrictus Judex parvum exrstimf»et.aliq»»d[ iti» po*dtis; adde teworara super tpFt^:e«f. oWa-
peccafUin. Sed "he#«fef m»^Wm% peecalum per lum M1«ape» tibtlatiBB.1mm ifwe te ***jatUeahit,
prawwiMiii^M »MM»eafco»im pec- ad .«yie-centBmetiam «pecw »qu<«lqitid inabediens
liiiftti1'iw»p^cttW^tttfeMf^dieege panwml-S^m i D«o, «ot prsKHtrieatofrpeeeat qm ntibj bonwm pre
«i^%Bt»bifc»**!<<^ i 1i malo reddidit, cni ego malum.pro bfflio '*', <spiBNBfi.
sM^Min^-iNt«lli^^#ip^livi^l|^iiin» «gttmn, ftiki I p»*«Bti8siBM»» »***tuf»;«»trie*fesifiw&; ctawmissi-
) SMKBatMt'j«__li»simM«,4a«c. - ....... ;«,
itsllii >^Ii»|?eit^ t^i^ viyewdi-ifti <HBp&»raam,' , H»B.me, hett »e! <^t peceftviJ Dn« htfce^avi,
>Mii_KI#tfiii_^l^ . 6*M»ip»|en«m«p_>Bsi#^^
Bu»tiiifi qii^cpiW fwwft iwvenwm i» te ©jwris vel feei? «pnm.iBMle.iieti Jtm, va. F ira 6m^ote«tis, ne
etii^^BeftnfMir1^^^ ir«BAS,u> s«_p»sr sae. Ira Qmffipete»ilis, obi poteris
&m!imMj elfcmi^^^iiiiW^ ad«ei i capi |B me ? Nen e^ 4B«d te possk **• teierarc in
vphmiiri^eBfdiieeiiiWr-lfeeT qastpeeeftta ifeiprorofttrt, tsttNMe»0 BBgitstiffi'" t hine ermrt aceucanilinycc-
e^ irt»f»-^,'i!f^« hfshfti», (ftseHfdit» n«nv>i- eete,; iwte temas^justitia; atthtas pafens howaidttm
desf Cefte-pim» et ft#tas*is «wHwiwra «s qa« d»B6Sinferai, desupw.i»atus^iid&x; i«f«s ureB«-«on-
«i»ie%^«':»ipwf^»-ila-;f«# mi»kr< jftHae«?qflpt, seienlia, forisa«dens maitdBS.Jtwtus ri^gaivabHttc;
<^«»«iiw *»es^tonabfedfej mHtata%clea^ipare-' pBQMHMc sk depreh»i»»ts in quara partem se premel
BwiiWkirtigeif (BM^pceeafaytbipmtii «tebforeeSpw»i *•» £«Mti»eiiM-«bi k-teto?<qMmedo pareto? fea-
pwewr-gttittelitfc-ewpflw?' ttme, enm-ja*» non erit i ter« erit mposeihile, app»»re inlolerabtie. lllud
^lentflfis «8serieWrdisfe>^Bne,ctttr pefeniteitffei m» ^« J»aii»w_fc»***, et raMffWNn «4t : tated exspcrabor,
jfetp-MW1, eom emeniaffo non f rontittettir. et«Woiu««tit. «tuid «rtitmiet cpW erit tttBc '*• *
^«w^eegfl^^itfjg^sSi^id^eperiea* te reei- . qais eruet me de manibas Dei? uiide mibi cotvsiHum?
pm.« flNfNtfm», ttfteattto^wilftimgatife: MMteaaivsi^m» est, qm ^MIOT aaagm-eeBsiWan-
Ifdknmmlm pBttett^»nayt»witttm HfBJ» wwititi» gehM^^ti _K|ilBrSaiwMM^«t nomen ejw ve&tiMMf?
peBBtftoi^f_n *o» s»rt*£«nt tlit^hjBe^ii-ittMfiafl^n IIIIII1||III I j ipii»g|jiTii»i.ii IJII iiliii» iiiljiiili i
**»lwfto_Mf »MJn«»-ta»£ietoMHi<i-***.<e)teien^ stm- Mer 0»}»»IRMMM INW.
(pineNi M?4__t<MJtes tn-t»cty_to* »«. V» «traihii» . fUspM»ja», o piee»t»r, resftira.; Ne de«peres,
tli#llitt,'rfHt»y*f»>iil!pfringf^^ E___ftgr»- apera in e» ip»em times. Mhg» ttd eum, a fuo an-
ves malfei! OTii^BBfbilis-teiipor^^d-ipMM mi> fe^sli. fnvoe» in^orttme, qoem SBperteproxocast».
«MMitairwirt.AKtaafc tam aciritfaettlei4. rinnMiiiilili i ieMtfileitt, pr^p*er,hoe itmaeft ttmt*, fae iniM se-
aef*r ***<<ni>f»en«KeH»fl(hH»fttnctttn est wm tet*-, , cttBdwmttoemttiee 9' Iwm. iesu, Jesa, oWMfiscere
rill^'»»_»<»rwwtf!i'PeccatOT)in»ttli8 ,<«_tbtaie t&i s»jperbB»»pr»voea«t«fli»v«*piieea»ise«mi inveiantem

itf&m tmd&fkrimeisitoit. VktM. p<M»ig«ntik) pttao«rent **'Vl conso*gere_»Hw«.otco«_fringerei_»t«r »»»©uo»i

*mtm<m*jfaXi&frSfat^&f&%im^l^ta* *i*V(iqfi^imts.Vict.qiV4-luc:v^\oiu
Qiisenuncnon vides, Etbua} npn esselmala piilas,et quseVjiuncmtt.qiisennncvtdes; qnotqi«» non essemala
lintsB^ifff^aft vHMrtit. Thi\ qnSteiTa^ilittbt qusenoWse
*** msriapntas, qflttqooi rtfcictttiw.Ftef.qWeiMititc
vides :quot quje non esse mala putas, qure qijUnttwc-
***OttnwpOMaMcipi^jur, et eum Afatio nulla tiatur. Hic Qpm.tunc nnllum eril mss. lunc cum jam non erit
mtt. lunc cnm pcenitentia non recipietur, cnm
cnS&iralo «fromittelor. flflc «fel Cortf.itfO. ttfteBStmpcenitentia fam norf reeipieiiff, cum efflendatio rion
pMiSfioltW. m *»n«iS| _iu.^InmgilU* **96fficrttnt itj*mi». scfficinnt ttbt atf »»»Wlaci*.
tmtm: Vfct, Z.^'\$t\\mt!'*« InSengftilSmor W*. FtoY. insi_pef^ffls'l0rpoir »"<Pfop»«aJ|8l^W»'
***
***
«"*v"i9*l|sliil« $far "**»SeS <#» <fc»«oii$s. a£Tcar***debeo »*'MiB'afefhii«4 ^a Wrarf IrogfT
*VPm. Fmrm^m^e itstrblto- thH. Sk smto Intbtmhnii tmi molWabilis to^stas '«*!)-
i^SD^y*:^tloftrft^nMi^f "«''Tefroi^i /ii«Mftiim m&. terroiV4n Wfper tefrb%; *Wow
»*^M%W filtffiiwtf *T» Iwno :riis>.Ttot.)Sto Who-ftMtlt: ^ftnietiltetams»*.- -JJM; #-
l^lpifena s^WTrriiat,m«s.%'e,1|TOi' *<"«6r ie^is^if«». qnttdte ptissit. mmf*]im#l&*§z
CTmgiiaL-f '•''Rareft^n^nt-Tltialn^e jSVfeimW^mfs. depr^iehsiU itt qtampartem sepremiT?, ** W«»
<!ffioW ifttidifesfd^/lAfd*r»•» ftfti8t|t_WiWt^; qiiidqtfiderittmrc mss. Quid, quid ttincf <j#iem Wttc?
'" Secundum noraen mss. secuiidtim hoc nop*8»
m -_'.:-.-;- -_; ,x/>;f: K ,' <m®mwmmJm- :^:inf:^, M&m- .*. '»£*
somcn dulce, npmen delecfi»i»iles", iirancn.epnj^r-<A m.qsii^ lW»«e«i**aws^HMw^r^i^^l^ «rti-
lans p»?ccatorem,et beaue spei. Qiud e^eniraJteMts, staeii»i«^«t prsBttiioriHnefa:mmridrtMi*^^itie
nisi Salvatbr? Ergo Jesu , propter temelipsiira ggio peadidisse, 'itec*mpli»s reC»|Kratiirtifne^ niJsefttm
roihi Jesus, qui niepIasBjasti, ne peream;q»ime pRtfcwHMMiiHte^^
TreriemistT, pecondemnes•**ijnii.me ^ej^i_lii%4$- ^jiiod sm^vaw.deb^ »ttt©»i»»tna**Hter. *^ iti«mso-
nif-ie, rie pereat opus "* tuuni ntea iniquitaie..__logp, tkibilepewiere, „ps&Mf_<«eiaffr!6i^^
pfissime, ne perdat niea injqui^as quod fecil.tp^pni- t!Bm»_^iB8»ipef«SiJ»«»ogMwMrBWWi»rtfBi !-'", .
fi|»ie:!8 bonh». S^ A.vir^iutas^ jam B«B :dHeet»<-a^v s^ .
W%m%i; et al»te^^^^ .M£|,£J4ljK<iM^
iriiierere, dam fempiis «* m|s|i^i^ n^ (_a^jwJp q»*9,ilpi«enistitiBaqBamfietido;in^qtttBif»mai«^ee«B»
tefiiporejudiMndi. Qroe nai^tte^i^utili»^^» sa«t- .««^ikiwUkf^^^^^MPI^ ^iMaftfe mwitis
gitoehtto.jiraee^ro 'hj^^^mm^^ -S#fcy„f£r(_j^
tfeque enimmqrtui laudabunt le, I)mme^ne.que,mr psisti, de quam nitirio, de quam jucundb slatu twe
-
fl(*^«te^»tt| inHfetfdtn |p^?ejpi.*i4i.#i ' p^p^ipij^?,Hin« BrU,m«^ ^
me adwiserls iiitra laUssimuin tusmisericordt» si- Ulu4^ a^jpitt ,**'fJ^
tttiiBi ii«n erit, attgttstiqr /*»•propier „m&,,Bmnidmig I^r, et li^ gravi^,. ^ .i^
* M*, adrai«e!u*e '^£%JBm:0i<; dmWW ;iff<»jlilt*^^'?TW.;i»ilM
MM*?,»^, o^^derftil^wi^
itiift» numefura electorpm: fKOrjum»:Ut e«n» yits le ^I^^-WBI, in_t#ef|^». ,-^B ||ii^^#W^,JSii
hatiem* teperrruartet-glprier ip-le inler eranes q«i sicpwiJ^f'b«B««i^i»}B^
tiiligant nomeo tuum.-jfj^ eam $am et SpWiu.*a*. ppitUig ^hwt viv»?ii>i_m^^ mew*
«fogtoriarisperinterntina1a.saec14la.Amen. .-.>;!• certe d^te. Tui;i«Hii^p, ^ji^ «^
. MEWTAtlO m»% ,...:.*_•- ,*«j perj^a Dei,,adul^-^isti
..._.' Deptoraiio male amistm virginUatit. „.$** ^Mf^ (<9.l|e. *?*:«H|s»fa#l^l8l!?; p^mm^^1^^»^;
Anima raea, aniraa seruntnosa, anima, intjHam^ thrum.fpriMatwnis.Xu^^^^i^
rnisera miseri homunciili, excute tprporem tuum, et «Blprum, at-denler. *^;>^»» « seoshjmsiieia^ster-
tfiscute peccatum inutt>, et concute, meni£m luam_; larprjtm. ^^>:^^i<A:Smt-^m^^^^<*>»,
rethtc ad cer enorme deliclum ,„ et.prpduc tlp j_ondQ al»ii^s I)^^.;iafflptec^-^^
immanem rugitum. Intende, uifetix, intende sceleris ««er^anirea #w^ mw(jl4_t *?**b»(ioata, foMtie»-
lui horrorem, et protende **^ borriGcum lerfonem trtx .ijpapijd^, l#^pripr^mai«»«i«Mwatori IM BW
*•, etlerrifieum dotorera. Tp, mquam, quse quptt- repudiuraobtut^ pbpONUtofem
**, candidata;*• poele^ttlavacro, doma Spirinj f tjii«^^_i»ope!»i« ^^|Q^H^ii^^:^
tmm, i» ChriSfiaoaprofessipneju^l^, yiigp fitisti copWtt^t.fP^iijisTOvj:m« wtttSmi^^&^^wt&vyitf:
,*f*€hrt^ desponsata. 6 Hadkmemini £*>»ljCi.qiietji
iN«P!^«**:''^BWP' «^JHjfe^ifBipi^^-ipi».»^ f<fi^-dWWiWii^i. M^-^mmi;i4asM^
vfrgiftitaiis Biese,%edterrifeiiem^^sit^it^|p6pi^ pt#i^.Btt^.raaljfj^«t» fj»»^^ fe-^fHt ifecfeti,
*tias >_Be_e. I^
ineraoicia;p^»^ iuCBnditatisT&uf p^^«flfi_e#ia^ffii»ps jjfttr^
sfo superaggravais pressarap» p^fi^ntis it»|ilictli4- qnid ie^lin. eceteidaroH-qt^ II^BM ;a^
ti»? qsam **>misera siwBftagiliosi homini|, tyii £**$,' im& .*& # m Me_i^uB>:SemiBfl& ^iBimm <*«rwtpto*»
et bOrinm^t iriaAimpariter sniit in lorraenlum? Tp^ t^,4«i^,^^,^^rp^m^^^
qprit enim me raala conscieiitia, et. wuciatus ' ejt»_t «£d pi^ibutm-WtN^
'* "-'" i'r-'"J'\'' -J\:.,
** Provocantem. Nomen dilectnm, nomw :WRi#.-I^T^
(M^t^te m*si P invo-
miim*wdm'<J$&&j*^^
M condemnes »»«. Vicf. Bec. Tlm. et Val-Iwt qni B» plasmasti^ -ne pereafivifpw i«demisii,<
ne condetfines mtt. Corb. et.tict. 16. et Ftor. qw m» saiva«ti ;„ae pereara; »p»i»Bieredemisii, _»»»
emtdemaes wNeperTmas ppits mss. se.^MMdHSxpitB'.**#5ftofi: eris. aBguslior n«f. »nonerit angusti*»
** CoUata etl cum prmsigmtisms. Vmufhu. Bec.\Cotb.Y*l-luci e^FJor. toplotati«aBt»»sse'Vii^iiih(jti».
mss. Vict. Thn, Bec. JDeplpraliovi^giniiajis^e amiss_etKf4Une»r*. i^«
«tdles.animara ad corrigenda peccala.m*. Pl<w?,i_aiBe_ilalio,deamissa virginilate WVEl pra^de mss.
fiet. Yat-iuc.etFldf. etprotende m Horrorm m.«.F%, tesi^
rafJac. et Ffor. Qtjpriiam candidala ^ ^H^^ri^i 0'ii^nto'B^v|M«_iliM.
''fH««>:.^%B>!#;ft-4^tf.'-<'*?t ,mi»»...0''
tthife memini »" I^pii iani iieiugpau»mts. mm:j»« benigmttit,-;.;** Quam terribilem mssJsei lifribitMM.
•*
fwsst^BBs? qriam j^Jt<&;'M.frt-t#* #itM_i%,£a^^
^•^^^WSi^TOBis^^i
i i peritere ' <|K' flfrsperAtioroea **!l|iseru^p^riej.e, W perriere^^
»«** ^ m/d-
i'<efm^0ms$.rw^ $, et^$
'" **.^br >t tiiaipr,^yi«4^w::p »11«.DOIM <$iinw ouia fe^ud:t#
BdmigSBmm«. yict, rfqr. (Jpior et ttaapi.gravisqttia illudestadrais^im mt Cwft.fr#i«l.
*?'%*(*
IfiO..dotor^ptia istwt
m*idm_tKtm. M*Jicimm^
W&m&$^J^X*..$*mfto*- «igjpli^;.'lhfcdiii»Wi*i«ii .^Biwaie.,f*i,Bemfesa m
»?«*fVictfW. J.fhtrie. Flqr* demersa Ja^.,,**?,4j!dej»ie»:•»«». ar*lei»leri *?*;!* nuserrimetmea meretriw
mm. tu tjiiserirj^mja^im^^^Ku^^t:''^y^l^^ tn wiserritiia mea* meritik. «#. ^icfcl*,.»*
, *' SLf •*^-W l^cfclftt *" MJaerriipael plug^uara inwewtimams. Fton. & mimn et>pl«sq*»i»Bi ii»>
sera ^Aarerem iui mss. ainaforem tuuiit 'nw, VMt>«I Th& a«iQEetnlutwi.'I . r " , ;V
m S. ANSELMlCANTUAR.ARCHHF. •&¥> f*J*S 11.- PARJENET. ET ASCET. ik
pecverta v«Ju»4»«tJIi»>BO»iBi». fcafffMfe,«ptfM-m- A «rftftert a»»te conipectum Dei sui, jqstut» eit irt
JmafMiikftmymiim i Ifcwj»HMH^BN»*taiKsepra- fcaMai ' annj coti^iee&A) stmm lonnenta. speferis
j^vtjt^coivepii» «M-fMlelifci^iBOTs*tan# eceferis -_i«f.'- -';. "i""'":- •"'""• '"'"".
sa#tffef^£J»^ff<^^ fB«teiw- Cogifet i^fliir et reeogilet 6or meopi qoiti feei^
brofiHai,.jp_»fiiiMliilM! iw_meitr>trt .mwgttlte, «;iri Cl >_{wtd fnefhiit. Descendat, inquani, descenrial *»»
SIWiWliHHiiBiipilalBi e» i^a>MhB»M horrenda «e- -fttfterr&n ^etiro&ani bl
opertam mbnis caligine
quitise, Qtmwam. arfuttBf<ww«iet*» lewWi!» dotoftt, rilens'fnea, et con^_bi%f quse ibi exspeclenf »«see-
.qp.^mwtstfc-iifceB» ftfecwBtny Infawfafa. fetPris. ffirbsam attftfi«n mleam, Inienrial et wnf,e|flplelur,
«b^^^-OffBfirtB»*, IIMOTKK» W%»iwt>ri» itrtsWif- <#H&t&%nfi^^
wtoiiiifa i*icti_«»<tt|Bi mHiM prowtwtw es in v»*a- TfiitniadVferf^ fn terra misiefiaebt tenebrarutii ? Ilor-
«iMM jaw «Miiiii JMW».i<olwiare in fcwgftK.amai- ri>r. fiofrin'. QbTdest qiib^ fnlueor, ubi nuUusprdt»,
»iM'__t__a_s,«pfr.d»imtettM W iw v»iu«*rb tarpitnd*- «Bi*^eiiiiHieBitii Ittffeif inhabitaf T {Jpb x,.S8_)
"< <J".i« •'*' ••"-',<' J*'-*":"';! ,'*'.
«_».«-. ... :*-.<:»: _, ^t/Cotffuii&ututatuura, lumidtus fletuum, slrideg-
«feult thmlMifr tiob* terriWff»irm«r»f fflCotf- denfJBm; Iribrdliiata friuTiitudogemitiiBm. yay*w
•w;iItot,^(Aet^ttbrw,TO.I^
jMM*JMiMHer»_iiHIli tlL, -:p<fesi§<jtr M*. TMgtOm OtC, flamrtia tafferea, er caliginosa votumina, quaut
ll
jfnluiri est^faipalKsfti _fSf_acl9! ctyritSmpsivoS",'e\ lerrffltP fogifu vid^» vos rotari. Vermes »"'in igne
pwt»a#*'iel**ta«««. ^ovtsaii 4^ ifnb Beum, tiveffte*,w*, ifusEyift*' ^iiHas rbc^ndi sic yo» ac-
m&vmieVMlc mistt-Sittirp%rifShlla desTifeilbvos. cendtl **, ijSbs tffe Tinis.tijninm nOn in^epdil»
Xmmdk\e»mmr *fltt^e<^ntti '*. *f raB:^ritrai, *««*Mi<^^1^,ife lifendiinteif
feffllclMiF* 4ifcfflf fW^ta ^*"*4^!»merittt, pr*- furore, iSfH^ cruiKlcS esifs |is qui vbliilanliir in-
ter vos? 0 omnimbia ibrhiehta »*»,justitia raode-
«a»«#ifi«fi^«W^n^U 1 nullus
r»». Elfende«t prefcur;iton^r^e^peccafor.Tiictiip- rala, ad sirtstirtertdurafntiriorierata, siccirie *<'
tatfi pcwrtteiifhirn,^tfi tstmitinge pfbtltiiClilTtiirsce- mttdus, nulhim reriieritum, nullus finis t«nper»T
tefts iMHMfniiifiKffii' Rev6tvere, efffcvotVefe in **• Wt VPs? Haeccfhe surif, magne DeiiSj qure paraia
•mndemMMen «n^dfn^^iiytestWvdfe- suttrforrilcafofibiis, et coiitemploribiis tpis, quonini
tose»«ftt edrhmm T»rtrgittem«^ B6idff«Mt'CShsPia- t%o unUs Stim1 Ego, ego ulique units horum tgo
i»r*«eiirittB* taltlia, »oto voS, reritlb Ws, nisfpec- Sum.
mM wBfrveiMKMt fff^ ftdcttf esfe, prtciife^te *** Ariima mea, expavesce ;, mens mea, d^Cft; oor
ante-Wew»B-;li*i* Ifftfbl^irtra mflii , meum,, s«ttd»Sfe *^*.r^p |p "*'''!», _f*M"t«!W
tet **pe»t«M<J^^<»TO#ii»itfc pfeftttSriVra amifri C scelefis inerf Qftipmp tjudij **»,pgccfitiiin inaj!g^|
comesajtatis mete, sil continuus '9<rdolofTnSitlati- $6b riie fra^is,^us meus ? Si fccj ut «ssera . nw
HHHMi»***f«t»^J*i*'«iWl<6r ^«eflus ft&us ffius, nfiriquid'polui fac^rp yl non es^em cissjijjs
kJMJgaliito» Hihutttd»»»***J*veit«l« tt sflffe^ fiftsf^Si miht cjfstitatena rae^m adeipi, npj»^4kt
lis.aMM^UIMin, tKiiMttUltfsit^ljS^ ^ ffl^^^o^am ttomjp^i'J^ne^Qpi^
»#il^*it..**:^nia»**MiiMi «W^»»^^BtUiiW srego atftfusim undfefll dajrtjnweWS-*n^ optt»fc,ti«mjmt^
«B^tMMaOIBBdOiievWM WyiCiferta^fWri^ t»L_f-»iJ'ti:_t'-
slsn Uriae -~>iid^-*''%•?>*§&-$*
safvare ? ^,. .
<- '»> .T'.v»*ipf splt» ,;.»:-M
-;Ki-«ii««; Noh, Pftiii«e,tflp-""
;..*»$!&. jaoli.sie
«e*^flo<_«_»^CBW«^ ma artletiaere maTunitneiim ; ut ohh»^aris*'" .|iftun_tt
orai*pta»«ir*««i«WtfB#ffi,^ tiiiirii. fibT^TIi verajtT&ebs^ii&i;.e^t, JJVQ*J»«gtu
»»».>fMt»_*i|it*^ ttdtdmorterii peccatortt, ted ut magit convertatur ef
a^A/*.''» _ •».'.. '
^" •: .':'.- ' -"-''- -•• "
;„ -i ;...•?-,.; HI • «:»fvsw1 ;-"H
.»»--.:!«•;<" ^. .If^WM^
»?**M»*UalkiC»»|!upit«»<f<iiM«. W»f4«I^W^.pWttvittWscOrrectioittS.I^er.pravitellscorreptip^^^^»
^^»»(_^kia_i-p»«W^yo^-iBc.^if^tiiL^MittfwW -•'jBrtimttwaimrridis»#.Criminbset_b>ri(li^i#(,f/^.£
«Sfffi^etiBKttniMfieiwrrii»» -^«.Pesisuiid«*eHM».p»ssMfete1 »*»PiKleriti m«.F/0f.pute.nli »**Vto3lca.reift^«»
NMC«tmlicate Deum »»*Infef<naliB'iot>mema m«. Vict. 3. inferiialTstormema m«. Vict, tG. «f F/or. raferni
liBliWBritf-^^iB^olWtetielti^Miiiete-in B&.'*iretmWetej"iBl Tevotvere ifi ^** Toragiriem BIM. t?i*f, e<
Vtrftteetveftigitiem **^P.roc»TesWf«, proctil«tete m»s. Tfcr. 3. cf Vnf-fbc. procul este, procitf este
.> VfreVociw»».. . veit» ms. Vkti $. nisi lorte ... revocet.. . vel
*3».Biisi.fef»e. »•«
m«. Val4uc. et mdr. m
fiwl^v^.»iiiwaii**'«'*^;':'^,'Wt''«uM»iBM'. i'fef. «»f
i-6. et Ftor. slt continiitis Iiisaiiabilis,
»" tprtor im,
^fe3»i**_»»W«tw«ti<_F/t*.TrisaftaftBijr»»«or Hrihtitaieres m». F/6MrttiuIaliones Lt ila.vSf eBiip
«*« *t:»ta »k* &i»««i»i »f*LevBBtlbPfarenwi. orartrio levare •«Ariteqiiaih riescendat. Mss. ii»n»ai»H
, ti«»«ttdtrt '¥*'Cni»iri9ret (pii ibi espectettt ntw. consideret qnserbiexpcclent rt*. Corfc.considcrel ipt q$8
c-^e^ra*. WT,>CoBre8»io tiW»»*htfli,f.u*i»»»It«s dentibus strideBtiitm, iiiordinata nnittttudo genieptiiipv vse^
viev »»i».CM»fiisio»uh»fata«m,-tiMrairitis denttbus stridentiUra, inorriinata mulljtwlo gemitapm, vae,vae,«ntj.
Gtnb. tfict.yi. MiHor. «oiiftisibbMaiuPm, tttinHkiis fletuum, stridor rienliiim, inoriHiiatatiiiiltiludpjgeJB)-
munii,«^ WH|. WQiHit «tBBot:v**i>a! ignis mu. Victt Qupl qttol «uot**•' v_e.va igius mi. Val-luc.tm^ei.
«»li»ieb<i«K»t ^M>W8B |ftii» NMI,JSton (^,'qiiPt. et quoi, <sx,vte. Igitts **'• f^iri verines mtt. rbla^j&r
»li_e»f«i4it«»i«^ri^¥«iw»'»*»;¥»'«_il4s.IJiiae»ifi. vhreirtes. qu» BfA^^fflftfs redeuitdi...wt^tlTf
tnjj.mii» »viiliias>Kxkm<ii.4.jrtjflendHi O eo«*AodBlorrt»Ma «W*_0 oranlmoda lorraeata ***^stllta.
**•
modet^adfiBali»e»»^M»HS*ecinema.iBoderat8jtistilia, ad su^^^ irompderata, succiiie *»*S!(andc.!f
**
«»..«.»3. et JW-i«K.«8|Bi_teijs <<<*»iQwmeiJMt* tms.ihm metrWjjs tig/o amisi m». «[oaBroTsi
*»7-Ut.^ii»vi«(^rtsoiMiiiiertpf.Tirf» 1».fiB»«Wlvttefoiris; ^Uht Verax eslo vefaxDeustubi csj vtvo m\i.
ubiesi, 0 "veraxDeus.ubi b&^mams. %nUne.emHittBetts
 m ";<-' mmtimi!®& \ ','u- ''•*'<" m
«_»»«tj(£»^. HttiM, M.> Domia«, qai: noB;mei»tms,,Kler et ewm magna maifgactntHneevspettal,' nPn sis
Bwnine, «<juid e&t, «olo. moriem peccntotis, si (fl^e^ pigra et tarda ad etrrandavuhiera ttta; ad corri-
peiis »n ittfeKium ad te cianMittem peccstoreml genda peccaf* taa, ad recbiicitiandum libi Creato-
»a detaudene peceal»fem fc» ig»hem»»ni, hae «M rera tttwm quem otfettdisti, ad pacificanilos **•libi
noio morltmftecatmh ?AB itee .est. »»<outeOnver* onmes sancroSejtts, qrtos Tntrffendetldoitourti Crea-
taiur u* pe<ee*tor«£*iW?;Peeo«tor stmi* Bomim, iorem et tmirir, sttiHn I»ot»irittm ei tttttm, tibi ad-
pe<tca*or_»ttiii ego. Si «rgo rion vis morteni' pecca- ^ersafios 'fecfelii Slirectaet friunda, siculi le Crea-i
tm-is, quid te eogfe, qtfad >BMIM«J«t me «ra* torluus reciam ettimndam creavit; semper-starcs,
dafead «iioetam?Si vis«ut eenvertata» p«3ccateret ejusqrie Volunfafi; 'slcfrti bene pPS^es;si voluisses,
vat,^Md__ei_«ofaibetii>etaee«ptettvfe; ufr nie eow- HrtdeffeTensiadha.sts9es, Tiufic teta bt felix, Tsetam
s_.rjag. el«iva»»i?AB i«u_tan_tas peeHiall meieegil et ftlicem vifam praisemem ttan«curieics; qmt
letpiod noii vis, et prphibet quod vis, «um-sic frsnscflrw. e?t-fittilWj i»ta ** MiX;^MiWitBosailioto<'
t»im_ipoeusDettft?Absit, omttipoieas Dfetis,aiieit { Ho ii»»tte creavit,- vltai» et fetidtalemj' q«te ftneltt
lAuniweDeus.*1»:»iottpr*JMdea»t»"B&tHJtkpeeea». ' dm 'ttaWNV p»*i(k?fits^«n*6 *^?qt8a <vtohfniaieiri
ipris^jinfitajiiw etdftlenits «ei}t«tfiie.£.raNipoteMi_t. Cnalorfe hii, inftlfet « iwfcef»;Vpps»^6st_t8ti ***;
Meinenlo,ittw, siincteet bdnigiiei-DeBft) nieiBtHtte1P «t carnalihtis tttts volflpiatihiis ittfeMeiieret misere
•«Mtia .wiswic.Me.es,,et creater et itecrealor nMoBi amisesisli, sl sttiriiose*1»et tnlmi il»_^a diligenlia
. N*J^gB-meo^r»»%itene Doiirfiiieiju-Hiti» me *& itehtiiTftWpaisv li&siM"pim0i'^Md^s:!m^'^
veBs»w»pe«caiBr_>»4Bim>, aMlMeiBor<e»t»tbeiBgBfi»i. iht^TtsftfbbS' 1^1113' stff^ft^irfs, ihspSfeoi «t
UsiiiaB«jga ^Featumn tOBin.$. n» memioe«i« im ptgiiftfii^ttfl S^fi_^c*_Sftbmriar'im#ai(io1_Mi -"Wt
ik«ktarsitBr«»utt, setf t___e«>«r -esl* mi8er»U«i»isveri» tm ilt^nh, Wje priuilprijjite aV infeHbifBtistttfr,
u'4er«>__a. V«r»we«t quia eomeieatlia tnfwmmtar Sfeflit^*«^vohiiWttl^^-p^iMv^'»
-
dautnationeB^ «t :p«Baitentia mea nen _mtteit-«_l Ct facijtfte GrtMft&ri tub >^r6niriia pLhcei* iirtetfigis.
fctti»facifeBeM»««d teertBm«st «piianmer.eardia tm. Sed forlassis aputi temetlpsam dicis iiispicien»
•nfgmt oinneia offensioBera. Parce engn, ta fcene eriormTtatem scelertntt tuorum, et desperans de
ftMninertttjttfr*»*efetgahte^ety»i nen tvh mftcra hidulgentta el remlssioire, propter assidtiaa fceditai
pwtattoria* paree percatmi BAHMOme«. F«git feS Tiiiqoitattim tutirnra t Qiiomodo me emerid.rrp
Mtimexterjita a terrenle JBrtftia-hta ad eentorran- jara amptius valeo, qn_eferb in omni vita mea con-
taw u__a(M_»«»d_iaM iBam, «l qaettiam preemhfra tru^Dfeivplnirtaiem faefe» otihti -liiajittov ffthiitbliigi.
vk^itif«ii^t.c»Mwpt»^«I«ter,ii»re«uperaWie **#; y que tnatis desiderHs«t raaHs Ppefibus seniper irt-
mium trappici—» tomieaiiiniVyietiitelni wsri<»K* HiWiB^feWfett^ttisi tap», tfOeBtnfeefei*uni incii
iue«labiJe,-»faia Mfi-«stiB»pe«siMe-omw^otentise tfere; irttf ''HfMi emdWe pblesl, sic iiidorStti hi
M^4M«_MdeeM__Nj_MM__iM iBSr-Be^iBKpHiMB*_j_w- p»>bcSft$taceP?Btttn ftaque jnstiiiam >Qrc«l1cfriS imji
IBMIqwnto»»»-.frBMig^^es^aet ywrtiam }ft tS^^^in«picto',^l;*»tt*<Di^ *•
WBBMttje
«iBMinni miiericoBdiB.ltt», qm -«< <fcen«litiw^aft «pteralia sum; n« «i«*ri -tfiUgentia tirftiebivemii
«weularAMen.--»• -^«.w-,-: »-.•.:•.>:<;-.<.< ipse iriicuiquered«Kurtts l»i«; se^ndaw ;ope*»«tt«i
-.• .<--':;' >>^Me/mj^mm^h ^> •-- *Mincffta-etpeBn»»,qaasxmala bpera>merentt»r,-ra«
%ummdm-.tmmmmm^»memm'mm^ k*&. re^pere <wtie^,Vermh est^qood asseris, qtiift ftetft
. ..-.-: .,. »-,....JKW&JMM*». . v.v,,hvi Jedesjiisf«s> dWgeriS«sequiteHem, rifaiisoj^rMjUseii
«,fJH^ABiaa BMB,.MWBW iwfeewcHfeeda, tfHtf6M<- peecatis 'terofe»»ta imgftt ;c»«l iomen: seetiiidtim
Mr ««coUi»3«»«A te-Hti»**iee»frenwes -eefiwis •«»**• eamdemjuitifkim, q«a pe»<Mveranlefrittrnatitia-pB»
pwfemi. diligwrtimfpie hiweiwf. vititeqttom^fy- nil^reiiprsconK» a «alis, honaqu4 opera facieiite»»
viur^iMittivifeeflSltt-frti-iae^^ «^erkriiie»^»ae rmMnit;<*?'»Pre^er tmc snpe-
«Mwtiimmens«r Oeatori»' «ai twifhar -tit»H-filafft ^os «e admoBB», ut (liHgetitiu&onwSa 1tntentwa i«»j
fKMta*} tlut» qi« HieiW^s -miSeriCoTdiattrani pet«a qaas eortwn agis »**,iiispicias,1:bf^ad quera
«BrrcerioiHMM,e*-BatisfeWioneraicof^Hfaw, patien- finom fjttSBtj**'perveBlttra6iHt^,ffP«i i««.nPridiB-
'. .- :,.'-. , -,-. ,'WRUE.LECTiClMES. '..:,...,,,.,] ,;-;:^
. *?•Voio^envertsttttrmM.twtoiitcmweflalttr *,«Ahsit,Bettsineus, Absit.DominetDeusmeUs,»»». Fior.absit.
wpninoteBs,Deus;jtJsiu^Dftfliinjy)^. *'» *MM
«e phevatfai riit. Flor. ne pfieVaTeat Tu bone, cujus riiii. tu, bone Dotiiine,cujtts '*'* Virghiitatis fcor-
i-npto,o dotor, irrecuperabile mss. virginitatw eat cerruplHm, et Val-
o dolor, irrecuperahilis mss. Vict. 3 **
tuc. virginilaiis est corrupio, o dolor, irreciiperabile 41*Et quoniam bpnus mss. Quoniam bonus Col-
mmmctmi U*s. Vka. MM. m^Co^AmetFiot: elVal-luc. Kttfottto aitimsefpebcmrfeis ad cbfri.
gendum el dtmiHenrium peeent* mss. Vict. etJaHud. De «pwcatore, quoittoito tocitet anittiam suatii<a4
(«rrigenda sua. t»w. Cotb. De corpwe, quanrio exctlet anlmam stiam ari corrigenriapefccaia s«tt
"• Intexht. peccata
M repaeiflcandum n»M.acFpttciftcaftdes m», Vat-hte. fld repociltcandos ««'«isipowilliy*
sititltose mtt. et carnatftus tuie votepi_rtibii8iiflfeliciter et mfsere hdfioesiBtt, si sttttlto»»
*'» Si studiosepoeipasiiisii,
mts. Yict. sed sMidiose *" Pmjice et ab interiorilius tttts expeBete, seificetmM. pr^io*
»b i«terh>rihiislois sciticet ***Mala quas semper mir. matoopera qttae semper *** Renmttefatur m«_.
fAraunerat >** Q«« eoram »de agis mw. (j»_econwi agis •»•*«Provcnttira stmt »»«3.perventura 'siM"M«£.
Flot. pcrvcnlura sit
 $| S. ANSELMlCANTUAR.ARCIHBP,t>W\ &*M 11. — PAR/ENET. ET ASCET. m
g^(^,vidftas^El cw#;ifliiiat# lioc^idiie facis, i LiBTOca, ne<^jtw; f«Ha»iiBet deceptioniiwg<e sedttfei
%_ftn»mque ree«rtiaii<j_»ib|is,afta4ferreis»&lleis du- permiitat. Fuge aiiirmnfera aforom ej»s a feeie
riiiam pecjtorislui a^d|tfi.c(mi«adia, niei insana sir, troptowMnqtii te aatgaiK (P»at. ivt, 9), qai <teaflt-
>^aet^^^l^|^e»<«^^$%^ipiM *?***» mmM suppianlBfaiMitd merfem et ad ^teitwHotti
vero di«i<]|@sK!iJ|^l^^ perlcBbeceMttagMst.flnfraer IWM,et^tontimn twn
Ptttpter hep ***,iie«tn,^ttA4lenBaMdmoii*p «t pkM.e«tptnft-et «iteitico» quam dfei velettam
sipe,interiiiissiPtte;r^o^if qii^- tNois.et.q»M«» exeegHari^fMHStl:uMde wittum niei stta magna
bpiuis. sit ftsgjt 10 CreatofJ*ti^4(»»iUa hpriiia»ejtw etfpa sttaqpemafBBiniqtiitate perdit.
ruerit,,qttod t«^tM»,Wtomm*fmmi*M <p«Ite Pateret-m«*«_ «Brnaiessetentrmagitain fiettttoni
ilpft<*«cu<fe;Pui; d^ali^ram jM&00m*. >«e4#NW hBbcne^toilHeqoe» goBwewint;«siillos aiiqiio **•
Cj-eaturamfccil, quse eaBj ^sses ''' inl«Hige»e«t (Ware, 'wel ifliwfia mtft*dl& tristitta affid conspK
atsaee,, eteura £0;stiMt ;»t$3t>iia__esB«Bter.aa «t tfeti* «itintsse suBsqneres, ei Haralio exigii, pro eorum
pg&leis*. eMpt,o«\ili*.«tftatty» te..ditoxit»iit*.eii» ree«tfera«tdBsospittrte HbeMer hnpenrinnt. Motta
te BiHUacoivtfassiiam «wilupta*»*«p*ura«i aeirat, etiao» anitnalfo profelit*tw«ois sappius ntoriem er-
noittit te^^ra^^eeisi *e»lt* VoWt fecese, ot BSS»; ___pe(e %ea metiMMt«et m. ifsi fetas sui morieni
4e taw tont^a^ %tnmkmf mirtms tipwr IBCMIWW. ©wte ver» tHis,
1et-fpted
* ^se^ei^.aiUitic piklit^ Miai* eweor iNMi»*"<e»tiNft _»ltn»«« pietoSi nM ah ttto^Mi
#ti«nem.jEsspeot8* veMijCi«aw«iiotw^ teiupectat, feB8«et pii_M^i^q«i-B^^tiit^tiuin^eiM»e, f^
«icaJUdi^Miam,ep»^ turifferdiliofiejBorfeMiiBm^<6re»ter igtttnr riesfer,
eiim iwo :es»es, fa^re^pulie BOQII» ahqnandaie l»»s p»«ia«iii,-toB»«woritoHtae, BUfer OBMiiadotc
cupit pedlete:;3ed ad»»« ptesairam Bwsericar- «p«tHMMihHi%:-Suai «eii^anepicit creatnnnn MHM
«tiam-redire,ei titi per vexamjpeMiilantiampM«gii_t«ialtqtM» «oatBgtofeceati mactikle», vd eiiaMvmgnt»
pti-emetidats, xierna Vit% feliritatem* qttam per WBkiayievBJneribttaorimiitiMBfere osque animor»-
peccatum araiseras, reddere*". temleesos, tmilte «aagie, aittjoremqae ditigeiitian»
, Cogitaergo, etrecpgita lantam erga te tai Create- adhibet circa BOSct»ran«iipeccat» ttoatra, sanamK
ris beBignitatem, et erige te, siettt nect«m eet»«t mfirmitaiem BesfranH mwndandi lepram et serdes
amoes sensus Uiosadejus ineiitbilemdilectienm. criBBOBfM Bosteerttm, vanitale»«t potwrem eogita-
Awor ettim itlius "* nulfam patitur vkiorttm £adit»* UoBumn«strarttm, qa*m fMer cantatts, vel pec»«t
IBB^ Btdlam consentit seeum ease camaliara deai- adhibeat cirea e»m»m^#lior»mvei fetuum amnHm
rferiorttm voktpiatera. BW amrtr qtt&ioav&salBf, ftee «tiicit <ei (MitHflMnai»-««nare -hi*fMilaturi
ii»iest summa paxv sttmma lrantiMi.l_la%«twagn» IS iMsm_m,«t lie-nM diaiMeM; sed sftrmfes **ni»
feeUUas*'? omniitilla f^fe^ et«egjMpdt^ quihw l_ari«»im«8-»ihino» faciens, dufeMer «fBasi<rtwris-
Bcqtikatnr setcrna fclicitas. In oaMtibu» aetionibtH siMMHMali »HO»fos*Mi amfloclilurt ampiMjtew
«fr i«^aaniI>tu.eBgitatiPBi^tBia •t «WBlBftgie etnrii »lM»goaroet lopra fMMMl^
jms *»*«sseptwMBtes, uaite a««uB»t.«tait»M»»
|M«giCBmtiwffl. Am&tis tqt» at»€ro»tar to»»,-4tai lattir^ elomnhim iBJBriaromquas ei ftimiMMt, WB
in sttis praeceptis tiplwilMtiii, MIHMMIO oblMscilur.
' ie-tute*o»is operihU3_g_ra4«t;iBimwiigairt»B»tmfi
iiatolti», qui tte^sde» tais Immtf opwribu»itjget. <MJ HlMlOMll B(l(lJM^p»gfl»BtlVJt%<BaiMlfHM«» i» fti
Wtmammk' *«i*oI»»tibi semper^MiidtiMt tetataf tura.facit nos rege»,flwH_uiin_w»nostram reginam;
«M&wMerit ntala cpera ftoere, vaoiaqtib-cegttali»- Htt4eJ»osrege», jaw feeloflt«*noH«t JM pmljJif Et
i_il|tiB***«tattiltis: apera»!(toee, omte te vaietki»** nunc teget mteili§iu, emdimimi^m jndhmmmrram
&M>-SHpernBmJudieetn aecnsar», aceosBtaw..*t tfimL n, iAj. Twte «»n *oft» SBMIHS, si »oMri
damttataw secnm ad peedtitoflan»tHflMne.firafaeiiti ptettisJBMrdwatBsregt«MU,eosqiie «4 ratioMeMet
jfof erdMioMie fidefiam semper c«tpitta%mm boluia »d «ptaateleiMafistri fiiieat8r_s.revoc»B»M8.Eru-_ii_w»
ilto» de malis opejMbusqnae feci«nt acettsaf, «ed . yero, ctMM tetra»»JtidicBmMi,iilest, eu» cor OMMUIM
et<ipM«umhenefecta, heneqtie eagitatBv«tiam..«_*'b gj lerrenaufeMdierare*i? eoa__pic_nitt«, lerrewa <«•-
juste ***acciisando maculare tenlal. Tu verocontra lemnere et ccelestia araare compellimus. Fit aiiiraa
***veslibus indnta, id
ejiis subliles fallacias, contraqoe ejus versiflias **•nostra regina, qtiia variis
ttiiitMs^lcce^ritfattS ptenaBf etto «titVarns virtBtut» denis decorat», Christo «ponso
Clia, luuftibue Cre^loreffl et dulcistdraum Dpminum suo qtn m caifis est,perenni racnte aclu et haWi»
VAttLGLECTfONES.
*l» fiatiiUa reeipies *«: gaadia «ecioia» **" Praeter lioe mm, pneter hnc «M. V<i-I__c pmpter
iBOvi,^* 4^«ai ne« posses BM.Ficf. "L (jBSBeam posset *" AnMser»», reddet mi*. araiseras ,:i»ii-
»*•
d#Ke *»*Am^r *ero ;iilins;«««Ji»OT enim illiiw >**Magna foeltohasBB. wagna facilitas ActtoBi-
ku*_*«i*s«Bte-*nf.aclioniltusJBiaj i« pmikihttscefilatioaibu» Mtis,«cte» *"P»o eeeto semper dtMtmi».
twipAtMM sempef.> *«'Va^i^itattoBibtw »B^.<i»a»a9»»« cogitatto»*»» "* Un«tevaleal mf». uiKteileVa-
et sitlio» ati-
fe# ,***<Cogitala»iiija8t6.»i.eogiiaia«tiaminjttsfe *'"^M alkptOMiM.
tm>>*$*>Uwl» jwfc «Btle mtt. uttde voro ill«i,nitde * Si lerram dwWleraw «M. V*ct. «f Vaklmem
l«t5re_»*desttlera«_; *MSi aiiunamtt. Vicii et Val-lMe.fit^autemanima *wQHK«ariis m». rict. S et l«l-
me. quta variis
fe -'V-^- ":* -'"*-^': «ii^A-fi^w^-*> *»'>'> *-^v . -K*
bligrim', dmriiri terfts convefsafiif, es( cojirilata. Nbii A C^r. vi,-iX.Tqni-etsivttodoanihPpatittwiierfa vobis
ii'A
gatis fuit Creaiori noslrb nos cfeafe, creaios guber-- qtf* riwltnm (ftspliceatrtilli; nm»semfer=%ttmita
nafe, et aiigetos subs, qrioiies no"bisopus erat, _f<j J pati pnteti^ ***.Esf^nim «me dttiri6patiett»^«dd»ter,
defensionetrinostramtniitere; sedipsfepersetliefip-- et diligens «>rdt9el rerittm «irirtator. MMMnedo
sum, assUmplaforma riostra, assurapta nattira nP-- nttitfa, exspectans iresfttwweoirectioriemr witrt **•
sira, h^bens pietatera dc creiTtura sua, std nos de-- mansmrflsSsiraiiS : sed<gi raodo rios^neBtSoirigrimus,
scettdH, Vtrinefanostra et inbrfera dtltgenter inspe** dSmiftfbttlio»,-slcw jttsti&sifflBs^et q»i raode tatt
lTt, iiftpTcienspatpavil, tetigit; pT(tfateTnotttssupSf f dulcis est nobis, ut nos sitos fratres voeeMit amices,
miseriam quam nos liabere vidit, condolettdb ittge- y iimc Tn esWema-tltsr»s»im»eigBOWitos •*«, el non
nKflt.Et postlfc, de fpsh tstne sba qwaffipronobiss «lii "peir-bwisf opewsnfltes, wtori T»i«»icfl«^«aos re<-
SSMHIpserii*, qttasi6ntt)Tastr«m faci^is, nosffisqifij 6 pniabftfioSi -••",*"*-»' '•-,-- :-:>>:.f:.i<;A -.<;:•:
Jotefftus appOrteriS,totatti ex integfo ifiQrtfilfS^ <i Ariima mea «t;)WHWfl»ft^JBMItBBdem«vigileiis,
icft riPstramsSnavit. Et iit iri hoe osteirderet tjaan-ii- seinper et tAHpieHwgitBMtte de^oriseiirtiswslrM.
Mim M8Sdiligeiwt,ipwamcarneih, ^tptatttptt> nobte s ^rsitt»"*; hoe<iieitis»- n«A^feaiie peeeabitis. 9i
•iiftepetat, nobis ad maridiicandmtt dedir; «t. 4 . inedo» gietft MtMie«i'feettis, «oMMif. sitteyiqwia etnri
«dilic iff sacrfflcio «oi altaris niintsirare 'iWn n 8B^»MiiflmpMHm^.'-fti iBWloJmtuci^^HdMitetgamlaii.,
-
jl»^Ml&^ft -~_.r. ... -''' .*t~ .. '*' -»''-'' KI^.!'"/'
*-«-^, v«»i«ti* fawna#aW»^it9itlt»WMi(«^
Tu vew, antaa i^V tornm onuiiiam ^utci ^ _. ipsis operih«8««Btris<*«chligenieriRWiMite*»»._M
eoritetiwne animata et consotMa, -ora D_*B*»um n reetasantet DeefTa^t», <tt_Mde#i^|lw*«l Be»
«irtm, ora Creatorem room; tnvoca rimttessanctoig BOBsceepta» «Mtw ewrighe.-fieti .iinmiteirt oowtt
«»js, trt tibi*int in AnTliom, qttarteflusper eoreinri vestri, non doiTOtontpaipdj** ve»tr«e*ifperta est
iingrteatotte» atfjiita <t& consolata, slc tibi mn fovea perdttioni» : feeye ^THBC iaWMw,'qtri ^Mdd
prssenti conversatione qui le fecit concedat vi<- . ea«te se »on cnsiodife Peccatnm et iniquitas, st^
vere, toas iniquitates per veram pcenitentiam «tt tum et vaniin»,fecile Biedoiilacimpeiitttil; in quo
confessiooem mundare, ut finilo temporali earso,<r semel immersi j»m B«mFesurgoBt in peipetiium.
*d xtersa gaudia merearis aseendere, prastantee Siettt pravis et mala m s«mper foeleBtibus, apertas
ett-qui virit et regnat Beos per asterna sajettla.. est aeiernasinterilus; sic bonis, etin heBJg.operibu«
Amen. peeseveraBiibus, apertus est paradisi iifltreHiis, hi
HEOITATIO?.*¥.,:.-, «pto qois cemel suseeptes semper «t ii»;pe_ipetuiim
tFhde trfwwdriimd, tt Utidevivat Cdro: et de gloiiaj _ gmoebit g*oclei^-e9Itoto». ttoc sraiieiW.ethQna
bomednimm,«dtrinf^citmtemtAm ammmiquamht f* G opeia beaam ^evant stttBiim in «*cel»»MHu* ;
, exmmde cotpote< . •-..„..,.,..;. et. inala op»r» MI»1«BI-denieqpititi_r proiondu»!
'Bem aninmmaBet ***ineorpore, vivithoimt-ge-_, dCOrSUllk';.;. .,..-.>,i»3 _>I,
.;;;:;r-l-yi .;:r;';i<.'.,..„'.!.„;.;
iftrtwhttticBmemr qaa earriem deserertte; moritur *** * jfSedjMgfitMie;diHpBtaB.wde»«pi»^»ipo»»ttii»B»»
Becutodametfmdemcarnem. Sed, sieut anrma vHaro i <|»o^i^»eb<»»oper»,«ntmam<iHi««itpiibBite vbH
eomi trtbuit, dom ipsa mattet in carne, sic ipsat dtieant in «OBltHB, et*nwla^j»ei^,.s»niMliH»Jpeceal»fiS
«affc-vTttmtrihak _tnHtt%, dutwipssriawKfaeitoperai trabaBtinitiiermim. ^mma,p»t»"a«j»o«ut»dtsee^ita
JMStitbe.&go fcoc medo*sit>imvicem vtdentur •#•i. corpore, vulet omnia opera sua; et qttktomniabona
taere, et anfera oarirf; et«»re animae; et sic aninwi ridet» gaodat iniMagiaWi ItBtilifl.ito?t,a«cipit eam
«Mf-eMrae 0|fersBte, acqniffHrt sibi^BtvieemviMB» i MMjohw,efcffli^utos flitifrWNii «tkffdewt .WBitor
fferpete» vit*. 9M Htot*vitatn retw percipft-anim»t 'M^»;a»^««tiMtr:,«M^r><|'ai^tHHBait, aufMBJMB
entta earttei-tpiamWrOcttmaniim pereCptun est% , < Me_aMdii^Mlmiqui«^;-pK>tegH««i^
WfSMfreeitoneinimvissiinodie, Erg^animwtneai;^ i diBit «B.^B», ne lootteieterimepdtMlim^»^^
ei^essnletein^ »eomvitittM^ , < m\ tpi eam pnotewt ne peccaret in .satM^oifewieudi
atfcedile s&ffDemtt Cte&tPreravefstrttm?aceettUe«tt *^ swe taBgeadi; et sic eam. p» «BMtipantaHl<euis,et
WMlBtWamini (Piat. sktfn* 6), et jaw»amptius.nonr Wtoriscircmnda^ et anle ife»in«mrd«r_te*i*»divin»,
feeiaifsundeerubcseatis^ed^eitttieragere1»!»»^», , ttbi sinesfiBegaudeat, ktca_uOcet>rjHiiit^i aiii aagelit
fWdeih perpetnoBru»-g«BdeMifeBwrtorTO8,nMmeb i et atii snaeli, qtii, ihi, assisttt»t a«le coMspectitea
*w»,rie m Tacatrargrflthon Det roodr rceiptolfB(#i1 -^iviMaa»mj_^sM»|is ;M (^m saciiM»jiW perhwa
''-'':
tAta* Btect-Wwes.

Httfbitqla "rit^ curtf M».fict:'iXK.M.€dtb. i«0. Vkl-lfte. aF^neen^ ftr atUt: Mtt. non repe-
ritt(T. Cnde vivant aritiSa.. bxMrit de eorpore' iWw.uride vfviil.anhna.. eseuittaeorpore. <m#iyn/-/«c.
Oralib. tfnde vivat anifiia, el unrievtVat caro, et de gloi»iabottseanini^ ct itifeMciKrte imilae-Bnima;qttando
cxeunt de ut Aiiima homiriisroantt'««< omff<«ni•hominis - *** -@o« earneni dcsoKcnte ritoriior
corppre ' ***
«tfc,Vifi.([v.&carn? d^erenie morHiif "^Etultarites
;
iriwM*.exutlafein InperpehnifB«iMtinsetttf».
wim" **Ita pajyJufcjtiSriiiti iteitifeftfi **• Otfltt*cliPrtiemvetttHiiff.eorreciioneittbostram *»TigiM>-
>atos ipM.Ticf. Taf-iiic. ^F/bf'. TgnitJrans **•VestriS nunc »»«.•owifttmi nm»c *» AtiendHe mtt. m^
teqdite *"Pi^va QfjnataiftM. pMvisetmafii H1!«Pe t»8dotrwJF/or. »mrMf_*»»Sursom in excelstim
*». Firt 3 omitiir" ih cxcefsuin "» NevWereritvrmftatenrms*.ne videretvanitalem M*Ne audireiH tnifl
ne aiidiret . • :. , ;- , -
 «SS S. AXSELMICANTUAR. AltCHIEP. GJW. PARS.lt. - PAR.ENET. ET ASCET. J50
«pemflet»-ftfMteaMMMMil!^ A piettle expetenriuni, quam illud bpnura,. ad qttptl
«haritMis f«^»»li_tf ^B^iBBt; f^ei^ie t#atc^ non pptegt accedere uUum malura. Hoc bonttm
q««»«t-fttte!i(^«di« .OBMUU^ tJlicpbabi^^ ei est ipse Creatot nosier, qui iiuiiqiiam nisi bonos
OMw»tteMtw*cc««j»iB«« MSMil,eope* spoianoslra, est. Quot" bonum si, ejus gratia largieate, lia-
,prmepiafacien,dp Jjpre potefitis, oriinia alia bpna in illo Ijabebitis.
trjai&4tielttt»ra)episervisii#ej(i»4|tte
vir»iile*-l»bo#ia»ti^tja« la»»d«raa,laborp «uip^e, «* Si vero alia bona baJjeiiles, illura soluni non Tt^i
«terBte»gatM_iis;*inoife(et uwpte ia sempileiB»m,iift- belis; iii.vaiiam laboralis, ventiimque stiiltissimp
bmmmlmmk-r :,:>:i>=.-:! >>; <,., y* >-?.,.•: SfpeilW,inexlreiui^non veritatein,scd t^niuieip
.. Aiy<_ofttra;t_i_iaBitpoaoaturis^Bm<ga#turdecor- .invpniet(s.
j^ra «MiKr4M«lt«eMift«nV«am.a«i#»)i Sata««,.quaM» Est attfen^^cntyidelU, sirecte cc^iieij^fiat.
igneis catenis fortiter constringentes, fimtustiMee* sep;«tofip, i^a^v^a y«»ia vlmi *m-4m&
otani<^Btt_He>paiOpoiieBt«6a4tt«rM>aMtar»wfeiH»i «Jtpiutni, plei>a tpBetttf iu manilws, consptcUijr spg&aa.#
iii»<*p8e^g«t-HM» fnersw»;m prefundlUuj*cet-d«w- clara;cuisi fijrluilb puiw;lu&per«Bp«Jicu.s iiopritBa-
«im^ibi«9fe4eitttr.fetf»tri(l»f *te«ti*Mf(Matth, mtt, Utr^npa plaritas, ^ittanUa^ etfetttM<t.i«piAetiB
i% .JfatHigMiot l«>tpiB«o.^<»piritB«',fif|»c(_ilatifim'>p«« HjambMg. iAnifl^ulvertile«rgo; et, sipiit in.priiicipi*
cikitoi^WA,^ ^)--pe«»iMBn». iXst^ipBe Satomts * it^sjnetii^lj^iis vos, moBBJ,a> itavissiitMgves»«|p
semper cogiietis; quiasic cogilantes, sempejMM&iv
M»m »'»rtfMt_>«_, JMtof^llBftHmiMliiiiia» cam <p»«mtf .welrp^fiUteplp», »301» fijfile^jfipealttliii**%el -
^ltt
«HSteiagctaaiiM s» (iMtftaM.rittiifaiaffoturaBtiiiffo.. «icwmue ine^treiiptmyjvfinies, attita(ienyi^la^
. Hm> uiii^hteiAiienoili»iK«,:t«raienti»t«r,«t stMegnc {j^^tua^ihitB '#c timebfUi?, cir<_aoetilo^ v<e»iu»8
hfr;pS»»dhloBii>«e mih<ilrttlMTT_t»ri»tBC_ Ttmc inttiik tW^si vejUi!s,xQlaliAt,nonvaiiitatem, scd vediala»i»
afliaMttyipswpsBttisit^ieii*aiJ»,:i »au!)6;|Chrisiiis
(&, ip^ieljg, ad ftuaig.vosperdiiat
i*Bs tHBftpe; eeaBfattat»; slaiittoiu<a»«e redaefe-, <piiyo»creayiuAfiteii. , ..
eernens: oinf^iHtla^tiK&i^ MSfiifATi^ ?i *»'.
Het» tnfee«»,:!n»i9«M»!-eMr «nqitMi iffnritoa» ven*, fl»;detptriumi*; qftia if ve-
iwteera M*y*9««tatitto-wrmeriiortHWgfnerittMstentf<- iArfFo&ofrtn.-fM^jiMtt.bn
rm* fneHittmritmngimvs, vemkt miterieotttikm
f|Me;»Beni«iiM'hrtsenfr ^Verme^feMMeiH qui- l«m tm dutia de qmmbm pecfati* mntri* inter
crudoNwrnroeeorHMHitj pareH», ,a*_ae8o<; pavofee memut.
M»*f»»Mi«eirae» tot»t*tttffi iinm*Htiff«li»*t»«tiet<ta ^ Cum ad peccafa quas.feci^^»«tpicio, etpoenaset
twnii.tit^u iwfeiew,mtteMriot SH#wit **'CBfto', (lppu)nta tijitelljgp,q.p pro jispali
* 4e^eo,,J|Ott.p«^
cttanwR*ii_Mien9im«#«i^ieft«t{|iiM. MMMWB mmk- iwutnittmPfeml»afa*o.I1JK|M«-MWUUM a*«ws «t»Mtil-
fi«i>ipriiqM^f^taMi|foi:-iii80«H<<»f»r gnaMimfper a»- tum limidus de perdilione mca, si torte alfe«W>ali-
ditum, per odoralum, per laetum. Non tauwft*vt_ttt ijtutnuionsalatioiieraiwfeiii»» **»^q«k«L %nMmu
MliiM<MMitl9»nl__^(|HtSllM_flM_t_M1 «MHT 9Cm fMfti- W*«»i_»ta,nij««tti»»!eijiw_iuiaj»onyto^r&mm
—-.-"»—-.^..->*
,.*^.»*
.-*..»-^:
—.—^-,— —^...........fc,• i<ii>I_MM»
. -.-
IWH1,IMMIPIIIIBIieMlir^pi^OeiBIUMIM »9'<t|Vn_t.,IMm. mettm,8eiie^tll_im,«fomaemcreatitram ejtl&A^M^
MiWlftaBaatteititSeifrqBWiviwwin.viMitiiiilv pfOffi*»- toigtfiaaine«se*crUis.*!^isjto^Cke*tor2ita«|»|e m*W-
ruit-ffittiteiHjrw^isirtieltfritew **Mnfe*»»V*i»»e«*«t Cttt»omtu<»^ura«u^npeeo_U»iBei^^ttWoii^
f««kttrtk^»ei#it^''; •.:<."<>.;(!,.,,-.!.?.i-^t .(.-.^y,.-,, MM,mMdhmtat^anea«wisctoitia ^erta;>-desu« »B«r
-•>i<«tei»i_iMii!Mi!<fe*^ ii»^peribus, e»»BM»ip»»te.»n&acciistMvEtitavBiti»
iawwflitdiwrtiiBitait iMMOM^MiftMN». iMBIIHitt.yBie.3Blj^liiB**6*»»»!»,»»
mtnGtm tfftiHiiittii^ pi_^baij«re.^^l.er>go^iiMii»»?>ft|o sm cammmW
J_H9Btv0V4KMnra*&(SfK^ __to»ides«lB«»_H«e |i#eeaipcpm Ba%o^itn Jnatiiii» wor
tftp»f^at«i^*Ot^ttiitM»Ajrtya&^ tnHliitftiufciSK. pendefcfa- lMteftg<j_&4&iilJM0i >f*%r_m»i^ me cecUin»,fe«itA ^itcp
tot-li^HMHMkM^^ Im >dp;iq)woi|iie,iMcff»i»Mom.<»i_»i«l«w, «l de^raemiwcir
«te fcftmmn-, m. 8t^ffS8ilteitt*ertf*onBm s«»qBe»>»et a m4Jdm<h»lmk<ito^
ornitetontMHfcwiiilB»»^^ «M l„»ta,Mtti&itiMi0.iitag:» eum mpvea» ad, ua<#&fcm
pp»8t esse»H*<ftott*#. Stolttt *»»»<€reia«M!nostw adversBm-me.«t p»o hocsgraviosmwtrilfiepl,«tefcar
«SfitlWWs; riMEafct*pcitesta« nwMraiwdiditrsed 4e»i_Mis meie, «|«ihtt»»aa tHB«ieji»«maitsiietfdiaeiB
*ffttbtirlftiil*mf£W^ pl^S^«*MI *<»BMMf»»<-exaspetraf«,.Qui*«rg*J R^Ftpnebo.quasi des^sraHts
VAfM*£LfiCTIOJSES.
**•h»-«am ISertiiMBMM. j»e^4g*fem..Plem»M . ^' V«ii mi8wa,tsenics mst^ veni misera, qji» l^lis
to»mtoi<toMMn.^BM«MMM Mwdifoei9_wW)icior<misera,vermes^ *»' flisefa irijset-a«ifefi et mori »tt*f.misera^
misera, et mori ^ftNMMe^iitt dotoii»btts-«B««, "»
»«wc,itt.ip8isdp_or|S»us. B6riefacere e^bonum hal«re
MM».«Wet4 feoereet hMBiimhabwe »M»G»fb*iwpa /acere el bona jiabere. ***FacTie BOIIppc«b1-
iimiMMi:
fi(ir»M»«™msfo«ifef»ect^^
«filjturH 'ef»i*«Mi.!i%ii.«etVaWuc*Orati^Be,ttespiereBW8.q«t» piv^PI» «*t,-»i^Wlf-i
tw p«wato»itramidetiraor urit»w;;:«t.de4wileiinjserieordiat»numpiaiBvdelioiepte..»«. ftuo fecT.Ci|H»J*r-
WiJW.
tpA&Bi »»«».(&w*i«t «faliiiiidAtiittefeCtKi^^
K*«t*«_«a»iap»iBM*.
JfSift,e| Ikm^cJmmrem] ms, JW#? IgM*
*«««8he*r»i». et inM. W Offe»«im ceiHi»>ii»M. oflensamesse.fierius "*«__(;ab aUPik»: necsbfitto
*" Si ad ilium-nis. Vtcf. scd ad iHuni
757 MEDITATWNES. 739
sine «OBSilto,sine adjulerio? Adhuc Creator meus 4A toris swi, cjoperual el »psi certaintt,adfft_itea».ciir-
NMpalitur vivere: adhuc non dimittU mibi ea, quse resp mi&ericordia',ad fonlQmpieUttte,etpeccata sua
BMntBecessaria ad sustenlalionein bujus vitae,mini- io eolavare. Ccepit aulera et ipse,tpns pi*la|i3 cun»
atrare. Et, sicnt rebus ipsis experior, peceala raea peccaloribus couvesci, coepil eis apefice.sasrameniit
nen pessant ***,ejus bonitatem vincere, ul ariliuc confessionissaocl_e, per quam ttU^viatui^oinne onus
vtsiH, sicul jam promerui, coiifundere, etexloio de- peccali; qpia in vera confes&ioce.muiidmur oinnis.
struere. Certissiniura esl ergo illum cssp piun»erga inaciiJa delicii. ; , .
me, qai tonia boua raibi largilur, nec adliuc rie Posl ba.c apprppinquanle temppre, quo pati debe-
weis iniatutalibas se quserii vindicare. ret pro redemptione peccaterum, JuJaa, ex quorum
. Audivi, ei sicut ipsi aileslaulur qiti experii sunl, stmpe secundum carnem orius csl, dueii invidia, il-
verttra estuood audivi, qtiia ipse fons inisericPrdjae,, ium, pro eo quia eiat pius etmiserieors.cruciiixenuiil.
qtii »b Btiik» mundi currere eaepil, adhae eurril. Qui tamen ct iii ipsa raoitenon iraraemor pielalis
¥m\ *<mm raithnm {ut aiant) miserieors et pius SUB!,pro inlerfectoribus suk-Batrem suum -rogabat,
qrg» -^prinium paremem nostrum Adam, quaiute til4in.UieieliHisliocpeccaiiim : Npnenhnsciuni, in-
ittod peccatunde Iruclu vetito ceramisit, quod BOO ^ls3 quit, quidfaciunl ^ttc. XIHI,5i). Escusal«iHos
st«tim eam, sieut promeruerat, selerna perditioae R (iBkissima Domini pielas, »yutnon vult morlem pec-
damBMMt;satl emeiidalioitem ejtls pattenter esspe- calorh,sed ut converMtur, et vivat (Ezeoh. xxxm;
«tMMt»etBtadgraliamejiis.quemoffenderal relire ii). CHJIISergo -cor tam darum^lai»»ij«e lapideum
peoset, «HsericarJiter arijtivU. Misil vero ad hoc non emollire possit Umta uiatjsuekuuVCrealoris no-
epM»-flii, et omnibus illis qiti ex illo eaorti sunt, slri? Quem eum iu^rauliis.creatura- sttiij .qttam ad
»»••«angetosv mooeas «t retHreirtj et*p_n_M_-.iraagiiien»el simililiid»Betiis»a» *'A-de.niliilo crca-^
»_ap»t_»r
tMitiBBapro.aBisuiitpiitiiiiija&agereiit; quia ipseeoa. v'4, delionestaret, non «e.viadicavit, -sed deheue-
adboMliinurter «ectperet, 6» depeecatis sais exlolo *taius,et BMiltismalisopertbtis^iilwnii irritatus, pa^
eonta pawiierenl. Sed ipsi atiltuc Tn peccalis suis VientertalU»jewat ad ilkmisi»ie litesitatioBeredirentf
peril-Mianies,ejtisquemonila spevwentes,addidewnH dulciter adraonuit. Pius ergo <et duleis Doniimis
peecaiapeccatts,*! quasi insani et abomi»abiles ia nester Jesus Christits»«eul.per prephetam dicilur,
wis iM^Mitaiibusfacti, cum in henore facti essent no»,vull marlm>pecmmis, sedui,reUntpmi:vias suas
priplor similiUtdtBemDei, eoepetuut raores beslia* titalas (Ezech. xvm, 45), «l ste: peenilentiaii»agens
H» coBtra naturam imit&ri. dt, iniquitatibns suis, revertatur ad gratiam sui
. Mtsit,prteterea palriarciias, misk pvophelas; sed Creatoris. Uuam misetiicors etiaitt sUorgapeccatri-
nee sic ittt veltteruBt reliaquere vias suas tortas et C cem animam, dici.t.peraliuro propheiara, exhorians
perversas: sed quosdam illorum, qui eis nionita sa- eam ut eiiam post peccatam revertatur ad eum, et
lotis dabant, UHfirficiebajit;alios.variis et raauditk iiivenient ", raiserioardiaro. Tu auitm, inqniens,
lowaentis cruciahanl. Casligabat lamen eos aU- fornicata et cunt amaloribu» muith (Jter.xxu, i),
OMondo,tit misericors pater, tton ul irritalus malis Ul est, tu qu* ju Itaptisn^e^mihi M*m proraiseras,
opeeibMsilloram se de contumeliis, quas ei faeie* tuam castilatem oura amatoribus moitis commacu-
hauty viadicarel; sed ttt correeti ad illius miserieor- ians>'.l vioktsli, tamen-poBnUenttara age,.et rever->
diam redireBl,q«inaHo inode vull iUorum, qtios lm l£re adme, et suscipiam te. Nullus ergo peecator
Bitate euacreavit, perditionem* Sed ctwi »ec admor desperelj.quando^ fornicaw "? cum multts amatori-
nitieae^ nee eorreetione saepws ab eo visitali bus .recipitur, quia fons. pietalis eb raisericordiaj
reverteretttur, non se potuU fons pielaiis ultra reti- Jesus Chrislus nui|his iniquUatibus exiiauritar, nul-
nere; sed de sinu Pairis descendens, assujnpia vera liits sceleribus *'*•polluilur, sed scmper purus, et
humanitaie, assumpta peccalorum similiwdine, coe-> abundans gralia dulcedinis, omnes ari se reverlen-
pil eosdtrfcitermonere.iilsakiiarera lunc de peccatis tes ijifirmos et pecoBtoresrecipjt, et qtiibuscunque
stris pwntleniiam.agerenl, et ipsum esse Eiliom Dei JJ peccatis sinl maculati, abluii. Et ut cerlt sint oiiincs
eognoseerent. Pre illoram enim salute veneral, et peceatores et iniqui. se veniaiii peccaiorum suorum
propler hoe, non desperarent: sed certissirae adbuc accipere, si ipsa peccala sua ctirant dimUiere, ot
de emntbBSpeccatis suis veniara habere se erede* pceniientiaai agere, ipse fon» pfetalis, pro amore
rent, si lantura *»••illa dimiltereitt, cl pcenitentiatn quem erga eos "* babebat, eantUem cwnem quam
ageKBt. NuHumest enim tamgrave peecatum, quod proeis.sumpsil.sieut superius exposui, permlit cru-
BBBMBSSU pcr peenitentiam aholeri; Ua ut nec jara cifigi, ul qui erairt peocatis raoriHi, nec alUer ad
Btnplias vel ipse. diabolus de co valeat reminisci. vitam redire poleraflt, nisi pretio. sanguinis e}us
Ccrnentes erso neccalores lantara duIcedineraGrea-. redemoti, nullo. modo desBtrent "'.,. cernentes
VARIiE LECTWNES,
*** Peccaiis meisnon possummi*. peccata mea. non possunt "9 Sed lantum ptst. si tanlum *T'Ad
soam simHHmliuera riitt. imaginem et simililuriinera siiam *MEt inveniat tiits: et' invenifet ,*T»Mullis
comraaculans ms. Viet. 5 omittit commaculans *T*Qiiando formica MM. Cotb. eltal-IM. toiando fprnicata
^1*Rullis iniqtiilatibiis... nullfs sceleribus mis. nuHtus
iniquitatibus., tiultius seslcrlbus' ^" Ergo nos mss.
«rgae«s **?Desperarenl mst. desperent
D» S. ANSELMiCANTUAR. ARCHH3»rGH» YMiS II. - PARJENET. ET ASCET. 7M|
prfthnfe
' '"'mfrm*'*-'"mmti* pm» flfeeeaifeh«tfe ; A jfftwati, eMHiem^ea VOIWB agga_Mpei_ai, JM«MtiMdo
Cwiffiaye .fl&SMii" IB»H_« jmiwwiu' Bdiiiii —i . efliroitin&fon»M»r pc»wiowifl ad peemtvn^aMiM>
iWttBlWiiii ttiMfMfc pewartertli «fcIwiqMtMoitrwiBi cMi^ d*ottiiBBW.-ieMtBiBpatibttlam p»o iiifefcMM<-
igtAf
£^bmmj^tf£^j^^^^tmi^tf&itf£mrm^miU^tei^^^^M^m^^^i&md£to&&,
mmwvwmnw*Ymmvwm¥wnnwmtJvmonmw 'vttnmmf-Wm^wmc^mj; Mik, etTtieOorttltt» «iBCundMm-earBeiBi viiato tjMM
dHbeo eg* B»ia« dMtperafB^ ^^^pfeMilBi jliste prO suto peceattopewBden»Mt,Hlis reddhlintii
(^ a*tos^*Ni*i nfe» peetMrtiaf»«n posri*- at*teret haqde cmn *" respiefe-ad nja1a opera qaM opem».
Scio, certo scio, et vere credo quia quMitw aHtftiRj MMStmi, si ine jmiicBK vis seeoiHtom quo* «••
irie"»y»oq»Mp«tegt nMawe, etMi^ wi, «W«s Mm de porriitfene me», «un «aro rc*
tentisstmtts est»..eWMla»peeCat»;me* diminere; €ed spicio a.l mortemtaafl^ qwaiwpro rederaptime peo»
mter peceatw«M)et peeeBloreB»«MMWgWtt *$&&**> calerttm pawtise», «wr< despero «te-misarioordia
\fa,M estiMter iftM» ifii pta» feeeatti et*»» <p»l ltt<»:LBtrO-v«FOiHe, 4»r pio soia sceteribas teeaw
Mteus pcceat. gmfeegft^ct>Bsid««i»BfrBManMim pac»- eracMxw «st, aeqve -ad _f6it» aairas -«aifain *»*
A____X__I,'
wfii «BMJHM^^a____!»<
^iiwffiMii ^_A_bl__B_»_i_i____l_U___I__t.:
im^Qnqni'. '-Ul_&tt>MA.l**i_i£MM_h'
'iflipni/wpmt, _'-Mtt_k-aeiBffl^ittpeoeaiiDfiiit) sed MWMM in-ipsa hara »M«
pBJUtB BJt, iMteHigO HW-MOMIOlMM «BtiMtoMMMJI ni|iii_»liiiiiiii.<fd iiIMM BM__HaaMfnsManly a»eaipaai
ailiBtpecctrttfribos,«ed»phi»quMWrtiBMiWf injMrt. 0»a»M>BMI^'^MMIMMaMB9Bav«MT«lfliy-iei^MI|ljiff»'' -'MM
MBMl
rem, et Bifracem«e» p«ce»l»iws,«88e<lfeoeat_M«Mfc
FIUMSetttottpeocweirttMt,ettMM^eassaMetwtt; ifBi-'
dam, «tsi waptos ptoeiveriBtv ta«M» aMpMHitf
•
.mn^m--y&**
sato raatttiw Jifem tmfiwewmt. itWM sHfi«tsi »• Mffiwrani)'^i^wmwBwtHpiwir'»»
Th^^ati:'-'iA^imk:iiAlih-tri^n^\At
JOttMMm ^«Aii.,. mm^.
mm°mmfmmf*mm>w
tJMtit»M»f»lafeeeraat^iilMtl» etinni _»Mfefecme noit '. latera b«««n.BM,dutparMtt,^^
MMtJjg^^^i
^t a^^^JLm^^
wpww^THBi .^^iuilMiiiki^fciJJij^'
m^^itea ^^mfmm'
^^m&m^&-mm?^m*>tmmmmmm __^_^_^_^___fc
FMHM« *»»,promorutiMiMt,v«l Mt WtowMliiiiowm .$*
n__M< nmnftm nrthtirtnMi_M_____nflftl1
naflti'»l___ii_i_iii____Mf
BgB»WHem»M»i»en et sq|i»i BiiiiMiimiiMiiWiatpae»»: fe«»ribM<i,le«MriMBMIIW»'<pM»,sinoiMii|ci»MMi
-
*.. ' AMAfeH_Bil___i__
•-AI-.
HMMs._ptteatei<<<»t mtear,<mtaWg«M»cM>'^»cicMB'Bi^uua^iasfji. .ilSnfai_M_i___i—niii
f_M__j_finiftrt¥_iii5iiIiili»
iif«pnffN.iiiMBiiw^^wiHw^iiwBr. vm^mmmmt
«tttOBMtmiferiiitioMOMi BW'l»»iteitot^»iiaiMMiyCt»!|_tp
onidetocutiMi-a peeeati» et»fMBJai»lili»uunquMB
co»w_rocwwri; sod sempsraaxi feeeattfpeatatiis, et s*ri*Bs«-«ii»iBiirtM«M«aiMMi»-ifliibMaat fMiMMj
ita. lotMM» >-M>e«8et vwtets io perditimiiHf peecati aut nibil omnmo timere .poawraMo. HabeiMMaag»
me infe_i*i«»mersi, et nisi iniBM«»Bwniii<itt^- arte oeaiei aastro» pretfnn iMatn» r»i«Mptitflii8,
tB» 'me, adtwe patereton^am^Btt est «ttafhab ipsa 6 noitem videiioet et semguiflemRedamptoris Bostnit
geheMMdebufesem esse-ifevorattisi ^ui ergoM'ta- frtttrfewB8«iett««a eftwtfe «8t-*"prq feocatis BO»
lUer V»H qtri tawta Aato-eoBBaili, t|tti tahtfeinitya gtrili. hahenies «tiawi«cewfiMmtotwaig, <et«ail»-
tatibus «te inwoiw, t^omo«o-aad»»»o^<oMia a«s=i*ec- rma q»i in moitis et *M«iMSpeco*«s eraot iBioiati»
catarihM»tpii Mata «BifriitN^^iRM qi§i?4f_tefte^
ft»i»iem.iBioc*felwdi»;-f^ »e«lenM_i a_b«otvit~, nwBdo(tf»rMiiM«(sed cnmai» oMHMi ii
BMaramme-Bolit**», fliBMt »«OBpanjaiMni»,iqiitfrM« !«BiMitm-epgaeBteriM»fMi_fMMra-feBt«M'piB^iiiiiM
fatar toiefahiiior «»i, abloerttl Attjara ^ergo, DwwiiM. SBpfBMlot»«t^m^i»jB»tt|»t»«ttl»«efrthiiit^ .
J«aa-£hristey adifMa <H»eBtMram W»mr-et-.minag»»'» yid»MiBSt-«t< >gno»«Muu«» «t eertbsimas^M» »h_Miil-tf
tadiae peeeatortm obrotam; a te-iHfBen«fid«if6 creae t&kendos ab »odea»*»Bie»M8eric»»diiB1 si abitiMCB.
l«m, a4o«a <ne desjjesefr, quia, >»sicut»«rediraas-, . ran» a malitiis ^ta p«ccatifrix>8lris,eir4M,yian,:i»m
mlhfwermilas scoferum te^vkicere potest, si tan- posswni% earemusiieiBeeps bonaoperarU 4Jl VCM
tamrfeeeatar de tua »»t8e«feordia«on dwpereli - a malis abfttiaeafnttSyel boua feetaiaas. hoc naaf»
*-IJiiter# ergo iiie^Ootttine Jesu. ©hrhrte, patere vtrtnte.8i«e UMas.adj«t»pi»fac«r»«OB p*ssww»a_Ur
tB.ttii>ii>efisib»fem
ptetMem^iaspiceMiet .fuam doieis .; Vm eggq ino_fahi_«m.Mi8«riewdiamdopcoWMMr,«wi
et benus s»s «rga pee«a*ope*«t B*isei»8,eaawaw* D eura,feUTB0sfacere,e«ma»tte8se»BMs,,i_t-,nii>inttii-t
ll^idem superius diw, »«4.mitli*M«me deleetat» eon^edatinhac viia, anfeqoam Wn«.expa»iM|i»_.)M«f
fBMie» oet^asio apt»se^Sert^ r«flMtisei.$_f_At*.«t stisupecoata emondare, el aicf assiduis$afBfBaalM
e_tga<peacataresgcaiift lo»'dMicedti»i«vPt<e amore MHMA kl*-» finiia» -«eto «IHBSB,
._BMBdaf>e,,ajBaie_Mis
eitira <et rodempti^ae pmeafenni^. aen ;seiam iUo- BtA» hnpeiaBte, ad e»m vaieatntis perve«ra, «t
MNU«abmiHMsvetpfee paeeaat, sed efom^iiioiMin eom ilie sknMSlnpei>petMa<ck»«taie JMKii aatctiw»
«jMi^uitcaa^edwn^peeea«k,:si t»ot«»t medtt p«e«i- ohoffe, ef-oBMiaKissaMelie,,^fi jaaaiila fnwnHw
laaBtfde skra iN^»d«aci!MiaU,i««gitti»^»te^ gautiontes^BiMeinetf,-- . ...:<,><:>-^.,;: •.*•«*«»>>

siraus **'Effecius est m«. eitisusest *MPecralores aSMof^

abluloiiSfpccatores
 '" ' ' '-
m MEWfiTf9JfE&;; .,:.• ;v ,-:- 74*
MEDITATIOVH ***. M rabam, re,li«U *u me; quando igBOrabam, poeuit
I. Quod nm ttabite ett ftf flh(rttfi..---<2ff*#*** me; Buaadopeec»b»m, eo»wpiBt__je^qti»Bdo,ceotri-
ceriius morie, trittl tnta fHfftis hHeeWiti****». Cogtte* st__l»_»r»", «»nselftt«t •mimei guaBde desperabam,
mos ergo ***quam hrevfesit vte nostta, ifuamta- c»afom*H merqotMtde ceeWi, «rexU m»; quando
brica via, quam certa mors, el twra mortisriitcerta: «etiv l«»MU.fae;quando ivi, tfesH rae;, qiiando aa
Cogiteitras»•*qitantfe amaritudtnilms aftWtstamSt, esm vB»i, sttseept me. Haec«t-alietmuiia fecitmibi
si qutd dhke auljtictindum iBV»aht>>Jtisti«l.,eccwsa DoHfinas-meask&u»€iMi»ta8 >u',de quibus-erUraibi
s«o oobis aHuiiH.Quate fallax ac smpectWn, fftMn dttiee semper grartas"" agere ut "* pro omnihus
msta&Reet trcmsUoriam est qtiM»tuiti atne^ Iitifw beneilciis sa» posshn «um araare, et semper lati-
ntandf pattttril ***•;qwidqnid speeies sMlptilchritad» daiWiProhisenim emt»U»u& q«id ,***Hli sependaBi
lOJtporaifcpromHfit, quidqoid deteeiathrcarHispi*» nao babeo, ni»i tanlum ut «iiligara eura ex lolo
tetidit. Consideremnsetiara qu„e »H patrias «BlestiB eowle meo. Dtoneftiramelius, nec deceivtws qnam
s&rvHasaut dtileed», SerettHaSel-aira«nitBS:«t pew* per diieettonem «hninn«et »^.
peB4an»n nfnte ceeidtMms,tgt «fei jaMefffns, q«d fN. IHc teprehendihse peccototdeingratkudine di-
perdidimus "', el qtiid iaveitiraus, ut cx utroqucfc*. xtnotwmJmefMtmmu—r Ah, ab, «h» Domine Deus»
tetftgamuS«ttaMturanobis m hoc *?* ettiliO iagAi- i Pater n»»sefie»ecB»Tum, aadeone venir», «t apparei*
dftnfsit. Hmc Sat»t»»o«*tt: ^d-appmk tHtmiam,. in eonspec» saftstwum tttortim iu&lipisftimus ot
qtponk #M»rcttffi_«li.4',ti), -qai» tpMUrtcriBagi» nHserrimus, let «l laMtaixMt» h«neficktH»mtam h».
JMM»'» i*teiligUB»ala«frtm» *we *•*,-latMoMMfis gnrtns, dwtorum.taowwHtem u»pttdeit&el tan».e>se-
«Mjffcraret-geMRt.Mettitatn» sufMMei»parif »neM- c»«biU»«i>«»or? Qtti-t»lies.ae tandi»»_p»isbeoeikii»
tpM,-«c»e»ti«»»wa»weitoMai(_t,uiiiip»Mciio dvNti** tMis<t»>impugmupeBMMveritMS sum> wii stipendii»
BMM, dwMto tmitmmm immammtm. 4ih<&uaeim t.iis diabolo conWttie BiiiU»ie-te>tioB «lwtMMliu^B>0M
aaaidMBMMMW ad mA t»gftH»e»iem HtwBinattir. 1M •wthtti, «jviipsa doM»lo»4>v»nMaMM&mvmnmr
iBMMuiirtiuu>.«t e_N_BfdeFMi«aeUT a»aiOwiMa«iMUiB.tere«e« timai, q«ia»e ipse tom »bam»Babiiitpr
qtr TBtiMo m tteteretawgiiwr. ttfcati pffeeu«fl_fsi»
ae m» ipsam «erwa» aue»_s suo»
*. BtmuMptieibmebmcficii*Mer*•».—Mttp ego ertdiiore dfebofe, et -Bembw»mea ejiisdesk faeero^
«".-qaantom ttobcrew.diBgare Bomiaom ueBar***} qnibm ta^Creatore», attctorem»! mewiirowm Hieo-
«ti«n»feeitflam Bnmarsin, tedemHeMm perieraon» MHnlargitorem impugnattw
HMM eraa»»m dfc MHiHo ate feeit. iut*r«*teras-alia6 %»«qatd«6»eg« sum, fteaMoe Aeus n^eus, (jui
c^eatt»ra»rationeearente» Bon-fecU-H»e,W est, BOM me ipsum totiea esthibui gjadiam aeoiam uigriila
arbercm, BOMaveutynm aliquod de aatMtatibtis,sed (* diaboto ad^evoraiidas aaimas? «Quotiesarraavi me
hMBJBCM vehtR rae esse. Dedi*»ibi vWere »°*,se»- eantra.te hi aiimam morteBitLingu«mj»ieamia ar-
t»ier «t deeorrere .**$ perieran», attid fliortalem CHWroendacii Mtioseshibui,- quoties, sagUtas.del»ar
de&centlil;immorlalis mortalitalem SMseepit***,pa«- attonis ac adalatiottis in alios misi. Noa sufficio,
«iBBemaaatiMMtt, BWrteravicU, «t sicme ***rtstaa- misericordissiaae ac dttleissime Pater, enumerarc
»a»it :«te sfegratia *** eJM» Mt miserieMrdia ejos BeAbrorttmBieorMHtnefarias.,abusioBea,<quibuset
aemper pramnenint ** me; de HMIM»- etia» •••pe- diabolum amwvu et leieaijgBiggiawmac «sieraenti»-"
rieafe -ibcrarit me BherMterrneas '*». Qwando er? sittwtmimpugaavi. .,.,.,

AWM t£Ca»QNE&
*»»CoUdlaestcumms,.S. MartiniTorna(ensh,el cumLibrodeCdrilrilionecortfhin Append.S. Augriit: t. IX. Quod
nihilslabileeslinmundo. ms.Depertculis hujusviue "'Niliilcerliusniorte.HHiHhoKnuotHistiieertiusms.Arpc
omitttf. (Etu kauddubtoMeditationittiiutui.) *»*Cogiie«Mise_igoi»s.em4i.ei;go *8:Wostriequararoorscerl^,
MMam hera mortisiueerla;qtMtm via lobriea elperieulosa circumdata insidiis inimicorum. Cogiiemus mss.
et Ediiio S. August.l\obita, quam lubrica via, quam certa mors,*•*el bora morlis incerta . Cogitemus.
**»Vitse paravit ms. mundi parlurit Edil. S. Arig. vitse pertilrbat Quidquid Species.. promiwit, fallax
est ef toi* vanitas,considereimis e*iamqasesil patrisfccoelestisstiavUas, aot dttlcedo, sewnitas^ et aauenfi^M
«t attendaflMB mde ceeidifttas, et BB»jaeeamns, quid perdiraus jns, quicquid spes p/omUlit, quicquid
(tel<4Clatiocarnis prttleodit. Considereraus etperpeAdamus unde cecidimus, et uDijacemus, quiri perdidimus
Edit. S. Augutt. quicquid species... promittit: Consirieremos eliam »rjnseSifcflflestis pafriscsoavit», aut
riutcedo, et atlenriamuset perpendamus elc. *"*Qiiantum h» liee ms. e»EdU. S. August.qtianutm Mpbisin
hoe ***Magi»quis mi. magis homo "* MalaatiUnsesusems. et Edit. S. Aug. mala sua. **TL» eompuncr
ti„naeexc«a»idwmioqe »««.el coMsideratione „"8Cor iniecno ms. cor iiilimo f£dU. S. Augusl. cor iuletiso
** '•• Miser ergo m». o miserergb Ml Menm Jesum Chrislum, qni ms. el Edit.
|Il. In ms. ul in Ediiis.
•*
S:Aug. m«um, qui Srhi posse vivere ms. et Edit. S. AM0.mi.rivivere *•* Et dfecernere ms.tst <&*-
currere '** Morulitatem suscepit ms. perieramet ad ni©_!taleiff(les€«BdU,imn»orUli»ra«tftalUat*ra,suscepiil
".* Me ad vitara «s> «i Edit &. Augun.-omktU, ad viiam ,. ', 6 Sicgratia ms. sjt siu gratia *" Ejus
pr$veBen»j»t ms. et EdU- S..Aug, pjps semper pr_eveneruiit M*Multis naraque - m*. el Edii S. Augutt. mulli
etiam *• Et Dorainus meus tesus ClirTstus m». ei Erfft. 8. Attgtiit. oriiUtit ~*w Riedutit S. Aug. tOrrt-
pnH me '***Tristis eram ms.etEdU. S. Aug. eoMrisutbar *u «*» Dominu» nreas <J»«us4_lie_«u»-_»«.
mihi Deus Bieas .-«>Estmthi sewper.jiolce smi»t»argraiias uis. dtilce erU imhi sempejrloqui, "* gemper cogj-
tare, semper graii»s "u Agere stbisiu* iiiterra.issione ut mt. et Edit S. Aug. agere, ul , Uis omniow
quid mt. his eakn oanibus' attid -*** " Mdctemi ms. tqrnacerise : cmteta m %ppetidiceS. Anjflttttni •
retft-
' .
hfmt -'<-- :•"-**': *': ':'. *"i- :-•: „ . .:•.-- ;-«•
" !r,' * , -,, ,,<,-.,.
' S. ANSELMICANTHAR. ARCHffiPi tm-tfHm^S- — PAK.ENET. ET ASCET.
1$. U^
['•&K' RmgWJtilKsnrt^EtmtuHi' «* bmm*4fat- ^ cloritatem doBis>toifj?Et^<)»^jj^-ulRcribus pla-
I"j_y/__iffiiiiiH
iiiiiM"'"iiiiiiiitt
HIBtlClwHlPPVf ^©^^^•PilM'ipflhlfai'"
_Hteii_M_k'^iAlk*A_hi__a_fea_u__k
fl^w^MPjr3fW'T.^mrm&^mmmm sftr^ #i
m.^^^^H^^ijj^
pi^-mmrimm »ifeMi;pi#i»: <«.:. ^mtik jm s&£°> Mmjm
la^vttWriMia.f^ttf^ui
niiit»!IMIIIi»i»d(imwfhi iiiiMa Mt__aB_Mt»iiBil__Mii___________>
«i: DMiMlMa iiostw»fee* Qiridtoi .MJafta»»wiH»,^MMll(wmm&mmmm-* .-*« »-., -..;.-, ,,<".-
_^WteM^tt#arimr«gtti*<liv «fc ^S.tMMndrlMitt :Mmdmstw^immm m &wtem ^&m W
1
pMiM ^ute^argi^Ue-t*" i»if Mttiat^MjiiiOt, xpfanrtpn «K.wm fjiiwi»jipr m>\Hm^M^mfim w»
MMJthuju^witse sHBivitatip.tajfe «'ifctnj «MM* IMM» llWW ,tm-Jq)&- J%K «P«*.JaB^ i^alj^,
bwfe Btiifi*ra*ta, &-te pa«apiM«»a.,f_fWo-hMt»tg sjwp» qt_M^«lfiU^«^ sglWa. SBj^Ii^.
fet iliiiMMi sdli_ti_*L_____.^£u___tt&»_._^
l^hi-eWfest*, ghnria<»«*,»««^«paailtH». JfefieBiirrffiiiimTiiinltfifiiMn
AHCIA
«t deg^tewM»eaMfpiMi,•* dwiatai (iMnJiioatte m »»««. PiiRWtu^-
llil^qiPMB»iJMfl^>
tWrjuiftaio hiMi-ritMM, .«fiaafe iMMtiijn' abfcd-iiftt* wjjwimj^giaffijiiff, ^jwsfeiapi* Jwse.-;^wi«&
deridurain scandalis fluctrMan M frimaiiiHMHWtiii^ M«^^iiii|ii_i)^aHi.ift,iwjiib^j^c^
nie MadMillfo OJIMIMMMII miMaaMjftiipiiH»ti<Hts- wamiitwifwiini mw*..Jm#w ^'««tjiwik

1nO|NlMQ«Bv*^WHIvfinSflMHVK « jyiweiifctl^r -pes^

u-^w||uAi|>IU|LZA
winFf^HWww^Piwwiw Li^ua
» __H_Lii_b
-^K_M_hi_^U*l_t_M_L
•>mmm**mmmm: .____________________________4___.
**imr*mmt*m**mmc
*______ikia*d_y_He&tf_li____i_____i
JPPUIfWHalnPPP* -Mm.
."* .mmsXSAiaAmmmk
*PiWWPPWBPpP a_t_lifl_la.
-mmmam^ma^^
.(PP|BP»?#TiPIWWWWP igprirn it^im^Kit^.M^m d^itt #j|f
__^PI^^iP!»^^^WMw^»,»^^^W^w^^^pM»' •^^HP^PBB,
^^V^^^f^^^^QI^^^»l!1^^p__^MJ|_^p|a
hjiijnilii mi»pa i»i_t|KMMMMtoto^»»
__MiWii»iiii»iiiic

<>HMM<iailBH»B S»»»illMBI»M-MIMlM»fc) ... <*.<** «vl

•^m^^Mmwm^^^^^^^^^i^^^m.<^>^n^&i^m?
-^^-^m^^^mm^^^t^^^^^^^^
.^mttttto^m^^mttt&^mm*2^^^mnt^^mS^^&M&m^^^fa
Hli^pfli^PWPi^^PPPw^^^^P^^^^^^iiP^Pi^^PWipP^PWl A&^H»^M»
'^VC^H^^RV
descere deberem? IIH)|||_^pipiMBiHl>
l*et»fW|-|fM|-^
.^^b^^)kl^ke^^^W|UMMA^BtLi^*i_tii^^^^tf*^^^fldteis__^i_k
B^f¥^^V*PWPiP*^^P?^^^^P*^^^^^^^^VPPN^p^PpPIPV' ^^tt^ti^^A
PJMPPIPPft
^M*»b»^Ufa^&Ku^i^utartdu^,'J&a|iM^AB^bM_iA-^^__^£lh_B_b_ti______ft___l^k'i
TPPPJPiPlP-r"WPi^BPWB^ •W^*W-JWW1T!iMPP*MMpppp^i f**iiiliiw MMMft tfWijWi.w#i~fiwiiwiiiiii#l.-t>«
projectus a civitate tua saiMM».»-p_c »M .«Bf«ab«MM |MMMtW|MlMtMliMB»-?idftMI4WBIMtMiM^MeBi^
Mlllii^mttUillW^ SSaB^_LJM_BMB__f_l______^lil_____
«_»»d|ajl|jJtJ&mau.»|^^^^A^A|^f
<hlW»tulB'l_pil>iHii«fM>a»prii»iBM,' mmm<-mjmh BMlt> iMi-^mali.liit»l iftimifma»Mty
jMWtiirtilifijiiilti11>
'C piiasfofittftiiifctTW
Mfs <eMawttowdMa^mfe tt»»dMk^^ «Mj|_iiiiciii»QBt«i<b«wa, ^l atWB»
afpareo «frWM'OtMife stMHHiiMisn.«*H»o:feliili_i__iarapknui-jiwnmtnnln appaiM tn»» ^mpwniiiati iwm
^ajflt*_j-_____^BWWihi__iiir*i'
ili^i^Miiiif^MiiiiS -'.Mtf^^^iii^iJBi^^hi^l^i^M
mj^mj^^fc^n- iinSwiMb _B_b_M_____UB__l__t4_______Wft_v
AftMAO|^^ai*atti|F
inilkiiuuiMB_jirri^ili
iiDtwtiiatiiiydtatwBBrtMMsaMiualan HMB^ML awetnMifaii mm,t»i0$imm^-^»M:<*>*>.:. ^. ;-***-; *<*»-•*
«ttt^x«t^wvi<Ntfci»)is»iiBfe u_y__^ri«tm_ii>|TinM<i .iMpn i -dS«A».*<>t^^li»ii»-<aoininB««».»it_MfiM»»^_pMii
«ii»ii«af »^^ mymem'. (M|M«iitWi JDMiiMBM, «MmMf (f«MW«-JMr/«_il_tmih(_M»
-ffiMMf#H t»(i»»aB«»__|Be^fiatoMiM..--_t»aBUB>diiifi_ifi «tlt«MW »W».irf«»»IWifWb ft=4>afra<«t».tM»t>i»_>IIBMM»«
licselurpiltuiinis sigillatus cliaractrjtihM» %__>ii,mBi«»>' (tecT^t^t.m&fmm- Miftjftesg^ariitpiBMi &nm
iiator Doniinc, quod meritoetjuslissimenegare me po- coram le et gratum nisi de foiite bouilatis ttise illud
tes, ct nonme recognoscerenonsolum filiHttitiiitlp. -;#rg|(mi8|rim; et hoc ulique le lliuminanle, do-
eente, Scio hanc arrbam mBericordi;e. luse me
iiiMBliidl^raitfiiiianiiiti»
twripii. f^ryn; >
idiinnrirafl_8isfri»ii>ia
- ^^^^«Mte^iwJtta. j^itiiwiipetiftiaitt,".
»s*i&tes*|j>^ at^M^-mw^wC
«ie tie» »«s*ii»et»i^^li*ie»* n*e ««>»»»__<
peMte-anV
YirrrpiwiiiKliWAi inft ifiiTlrfifi^m
TiiiiBfct\ititiniT.
^A^^W^^ '_
jMp-.-ijiirlrfiH hitrmnii fuN«»illiira ri HfriwifinMi. .
awniiBMm_________l
t^_^________________8iili
j_______________>> ' . ^^M^^mL^-m^.
____li____NlJ______M___Mi__tliatf^__i'
&tt^MMa3__i_____k m^mm^.
^nmimh.mmi^--Sfmmmq^mtmpmmf,(f>timm sBMMtM^MMti^Mi»
frttH__rt_t__niii_._i
'-,i_iil--T_i_i^__i__,ri'"''ii
. vMperp^r^ «ut^iiiiiiipiM •- MMMnsati-iicm •' ..^.'-^fc,*-^-.—
Vl't__Wt_tiililltriiiii
Bf^iwMlMnM^
-j|)^giiii_M»,iotriinMinaM. aNBMia^iiMMiiwt.iaaMn.
liliMWlWillite iraiWfi... , ; '^*-i..iv.j-<'-.:i,.,.*<.::<.;:.. wm^v^trefefmai»» tdt^wil fejt»Wi._|inft_pif aecenta*
Mt^8i»aidiw»il»|Ji»^
_l_^_^_M_^_ri_fa_^_&_^_^_^_i_l_^_^.' 'IIBI
A_^kB-M_i-^___ii.A-M-»-A
_»_________L
i__i__i"_i -»-.«. ; 1^.1^-
_«(_m :^__L__. t^v^ ^fo^f^t» creatur^ %HamVl»^
:'jWwifwi4tn :»' ]**>: ;\*j:i\<-;--. :i »; * ".' '.-.
totmsmm&m#> NMT»-ad. *e >«anAig»»,«iicaft

i*io-.
i^^fjmM ^ffaM»! :t—utrt-tMiiiiiiii
ii BiaaftirWa
-tMfeiM»;
-.*rrBB^H|8'
J/mmgl&^mWmWtmSNJtNmmmmj
*ftv^7ktAttm*tmf-'K~iWiflr'
i_Mi_Mii
*^*mmm^mm!mji*mf<{^>m
Airiini ms^N^a&jm&ii&mtm^
arraare me costra lej_Bec arniare diabolkara au- ^ugnaObkii1^is^^a,'<$raiS-m«£-
 **
«,«* MEMTATlONES. ?«%
mus et gratjssimus irrilavi. Igitur suscipere raej &,mhericordiarum tuarum, qttm a tmcttlq sunt (Psat.
et conanti creaiiirse tute ad le porriga
dignare, Doraine, reverteBtem ad te. Averie, obse» xxiv, 6);
ero te, oculos sanctos ab ingraliludinibus meis dexieram. Adjuva infirmitalem eonautis ad te.
.atque spurcitiis, Ad teipihra, obsecro, respice, cui Trahe ipsura, qui scis ipsum n^j posse ad te ve-
nunquam sine venias spe supplicatur. ln temelipso nire, nisi tu Paler traxeris eum tuo amore et desi-
invenies unrie et propter qtiod misercaris seeunduni derio (Joan. vi, 44). Fac me servum tibi acceptabi-
abundantiain saaviiatis tuce, et immensitatem raise- lem et placitum, qui scis me non posse aliler tibi
ricordiae t«ae. Noii, obsecro, ad me respicere, qnia placere. Da, cbsecro, dona illa sancta, qnibus
tiihil in me invenies, nisi unde irasc» debeas, vel solis tibi placeam; qui das bona grata petenlibus
nisi morie seterna dignissimum. Avcrle, obsecro te, te; fac, quseso, ut tu soius sis amor meus et desi-
Domine, oculos tuos sanctos a. conspecm lurpitu- derium meum, lu solus sis amor 216 meus et
dinnm el abominationum mearura, quas si ego limor meus. Vinriica me totum tibi qui me lofum
perlocide et plene conspicerem et vidercm, horrore quod sum, et iplum quod in me, imo lotum quod
nimio non sustinerem, sed me ipsum horrerem et sapio, totura quod moveor, riebere tibi soli scio.
fugerem. Averle, obsecro, nares tuas a fetoribus Totum me converte in laudem el gloriam tuam, qni
meis; et ad temeiipsum converte. Scio, Domiiie B ' lotum me debeo laudi tuae. Ne tradas, obsecro te,
misericordiae, qitod mundi sunt oculi tui sancli, et Domilte, hostibus tuis creaturam tuam, reline eain
horrorem deforiiiiialis me_e, nisi tu dederis <iuihi tibi, cujus est solios plenissime, et singillatitn con-
bona, qnibus placeam tibi, non possunt aspicere. sftmraa in me quod ceepisli, et confirma quod opera- '
Scio quod toia lua curia coeleslis avertil oculos lus es. '
suos, et aures obiurat, abominaliones meas ferre Exaudi, obsecro, orationem nleam, cujus tu
non sustinens. Sed lu, misericors Pater, ad fontein largilor et inspiralor es, anteqiiam invocarem te.
Hlum niisericordiaeconvertere, cujus misericordise Respice supplicantera tibi, qui me, dum erarem,
noit est iiumerus nec llnis, et pio ac sereno vullu respicere sic dignalus es. Non in Vactium, misera-
respice me crealuram tuam. Greatura tua ego sum, tor Domine, oralionem istam inspirare dignaius es,
Domine, el opus nianuum luarum. non frustra eam largitus es mibi. Ad hoc nik/ie,
Reforma igilur, obsecro, quod in me fecisli, et niihi eara largiri dignatus es, ut exaudias nic. A .1
destme quod ego conlra mandata lua in me feci- boc dedisii mihi, ut supplicarem tibi ut misercaris
Hoc igitur deslrue qitod o.listi in rae, et quod tu mibi peccatori et ctii jam arrliani niisericortlite (u_e
titique non fecisli, sed ego raiser. Hoc reforma et . tribuisti, largire residuun'. Recupera me, Domine
refice quod lu ipse fecisli et formasli. Hoc euiin C Deus meus, et erue de manibus iiiimicoriim meo-
est tuura, Domine Deus mcns, j»ocest odisse, quod rum, quia el ipsi lui sunt, et omnipotentiae tuae
non posse. Nikil odhli eerum qum fechli (Sap. stilijicitmttir; qui eliam nihil oderunt in me, nisi
xi, 25). Hoc destrue in me quod meum est, quod quod dedisti mihi in oranibus bonis actibus. Nibil
tiliqoe lu non fecisii, hoc est, lurpiludinem aborai- oderunt in me, nisi quori diligo le. Hoc omnibus
nationum mearum. Ne me destruas. Hunc deslrue, sttidiis et yiribus suis et tola fraudc moliuntur ne
tnisericors et miseralor Doraine; hancenim odisii, diligam te, nc glorificera te, nec oranino qiioe-
et hane ut odisse incipiam raibi largilus es. rara te.
MEDITATIQVIII.. Ne ergo prxvaleant adversum me hostes glorite
Etevatio pmritlenlh ad Patrem. tux.sed magis confuiidanlur miiliittidine misericor-
Respice, obsecro, sancte Pater oranipolens aelernc di» tua', videntes me coiiversum iu landem et glo-
Deus, ad illam misericordiae tuae esundaniissimain riam luam toium quaerere pacem et gloriam luam
abyssum, qua veint diluvium [ablutionis cbarissirai conlra insidianles, el citjus immulalionem inien-
Filii tui unigenili pretiosisiimum vivificumque, in dunt. Ne expleri patiar is, obsecro te, Domine, lant
mundi emundaiione exundavit, cujus el morle pla- jj ] iniquam, tam exsecrabiiem votuntatem eorum rie
cuit bonilali luae etiam nos vivificare, et ejus san- me, et contra me, Magnificacrgo, Deus meus, ani >
giiine lavare. Qui etiam Filium lunra charissiraum mam meatn ad annuniianJum laudem tuam, et
rauntlo sculo boiisevoluntatis lua. (Psal. v, 13) lar- gloriae tuae praeconia, ui tolus de caetero secundum
giuis es, quo se ab ira tua prolegerenl, el mortem magnitudinera gloriae tuae vivam, lotaquo vila mea
qiiani mcluunt, ipse illam scuto juslitise tux et ju- le glorillcet. Exemplo meo ad glorificandum te,
_.tissimi£irae tuae objecto esciperel. Ubi, quanlum invita et provoca mtiltos praedestinatos. Abstrahat,
per te nobis boni velles, oslendere dignatus es, quaeso,vilissimoset imraundissimos abominabilesque
iliim cbarissimum Filium luum, velut sculum, ir_e spiritus leiiebrarum a me, praesentiae luminositalis
Itiae opponere dignalus es. Et ipsum placuit mise- et suavitatis gloriae tuae, quam suslinere non pos-
ricordiae luae el iram tuam et mortem nostram ex- 8uul. Dirumpe vincula raea, ei educ medeconcln»
cipere, irain quam merueramus, et mortem. Ipse sione, et de carcere horrkio et lenebroso teterri-
vero Unigeuitus tuus mortera nostram solus por- moque, et de lacu miseriae, et de luto faecis,el de
uvii. profundo mortis et tenebrarum in libertatera el
Reminhcere mitetalionum luarum, Domine, tt ucem tuam admirabilem.
*
PATBOL. CLVIII. 24
 747 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET. 748
Illumina me fide saluberrima lua, Jaetifica me et A tautis vulneribus et jrgriludinibiis et morle ipsa
confirma spe jucundissima et ceriissiina tua, Vivi- depressus, et irapoteiis effectus. Sed tu, misericors
fica me dileclione.foriissima et justissima tua. De- Paier, converte me, e'( convertar ad te. Converte
prime me et humilia alque cuslodi rae tiraore for- me, Domine, ad le, et contere et coniribula cor
lissimo, securissimo et invictissimo luo. Confunde meum, et sensus vivifici doloris fmmiite. Non enin»
salubriter me pudore piilcberriino et gloriosissimo est fons bonorum praeter le. Non esl a quo accijtiam
ttio. Quolies ante oculos tuos aliquid quod eos araorem et timorem et dolorem el pudorem, quibus
offendal affero, lorqne me, afflige me dolore mu- coram le misericordia dignus inveniar, nisi de
liebri, et suavissimo modo comptinclionis medicinae pnelarga misericordia lua super me indignissimura
efficacissimaetuae,-ne recedam a facie misericordiae graliam effuderis. Domine, si islam mibi eonces-
tunevacuus et confusus, sed obtiueam qnidquid, le scris, bcaius ero. Si in me flagitia et facinoi-a mea
jubente, te Iargiente elitispirante, pelam, ct quid- vindicare secnndum judiciuni et justitiam tuam di-
quid lc petenlibus promisisti. Senliain, misericors gnattis fueris, felix sum; non aulem si secundum
et miseralor Domine, quod non in vanum ad mise- iram luam, quae rebelles el conlumaces misericor-
riCPrdiam luam coiifugilur, et praesto eslequaj- di_etuaa compreliendit in fine.
renlibus ad invenicndum te, el quod non deficiam Ethaec est justitia taa, et/udicitim tuum, mise-
apud le fonlem misericordiae luse, qui de profunrio ricors Pater, quod tioiore, et amore, el pudore, et
me eripuisli, et quae, el quanta, et quot inlelligis, dolore agitur in cordibus veraoiter pcenilemiiim et
conluiisti. Eadein quippe facultate oranipoteniia., redeuntium ad bonitatem luam, ut misericordiara
sapienlioe et bonilatis luse, qua dixisliel facta sunt consequanlur. Corifigeergo latronera istum limore
orania, ea facililaie misericordia. tuaediccre potes, ino sancto, et adure apostatam islum igne amoris
el informabunlur in me omnia deformata. ei charitatis tuae. Confige, Domine, malefactorem
Ecce, omnipotens e't misericors Pater, tot et isium dotore vivifico ac saluberrimo tuo; confunde
tahia bcneficia tua quoe recepi, enumcravi, tot et iiiipudentem prcevaricatorem istiim glorioso tuo
tanta raala, qu_cbonitali fuse reddidi, recitavi; in- jmdore. Aflige sceleratum istum cruci poenalis la-
lelix ego sum et ingratus, qui posl lot et lanla boris, et acceptabilis misericordiae tuae, fac me toto
tiiala, quae manenl me, el imminent milii, adhuc corde esurire et silire te tolis visceribus, toloque
gelido, durpel impudenli el morluo el slupido corde desiderio amplecti te. Fac me totis viscerimis ser-
stim coram le, et non erubesco. In loi el laniis vire libi soli, toto studio quaerere quae beneplacita
latrociniis deprehensus, et solum exspeclans infer- C sunt coram te; cui cum Unigenito tuo et Domino
nale patibulura, nec limore coucutior, nec dolore noslro Jesu Cbristo, et Spirilu sancto paraclelo
lorqueor, nec pudore confundor, nec amore tam dono sanctissimo tuo omnis Iionor et gloria in
jilacidse, lain durabilis bonitalis tuao accendor. An sacculascceulorum, Amen.
exspectas, dulcissime Palcr, el differs respicere in , 217 MEDITATIOIX *".
me, el misereri mei, quousque secundum miscri- De kumanitate Chrisli.
cordiam luain dignus ante te appareara, et dignura Jesum Nararenum a ludaeis iiinor.enler cordcnma-
*'»
aliquid rogalti el exauditione lua ante le pfferaui ? luin, a genlibns cnici aflixura, rios Clirisiiari! rii
Ecce cadaver raortuum, et verraibus scaiens, et vinis honoremuS obsequiis. Salvatoris *" infiniia
Iriduanum felens ad le veniens in le vilae Largito- nos, qui Christi sumus, feverenter venerari, amaii-
rem, attuli. Ecce caeciim ad illuminandura offero ler amplecii, fortiter "iuiitari dignum esl el salubre
omnipolerili misericordiae tucc, el languidum ad sa- et lionorificum. Haecenira sirat irisirumenia fortis-
n.indum, el tot et tantis riebitis obligaltim, ari sol- sima; qtiibus omriipotens virtus, et investigabilis
vendum, nudissimum el pauperriraum, ad ditan- sapientia Dei restaiirationein mundi polehtcr ac
rium, iu cujus oculis facile est subilo lioncstare n mirifice opcrala est, et lisque tnodo opcratur. **• Cltri-
patiperem. stus Dotninus niinoralus est paulomiiius ab an-
. Non aliquid aliud possura, cleraeitlissiiiie Deus, gelis, ul nos aequaret angelis, et quis propler Ghri-
offefre libi, nisi memetipsum qualis sum, etoslen- stum se non humiliet? Christus Dominus propecca-
dere mortem et vulriera mea, nudiialem elpauper- tis noslris crucifixus est, et crucis araara suis ama-
talem meam, el debita mea, secundum quae carce- loribus dulcoravil; riiortims esl, et mortem e.ieca-
rem niorlis setetiise timeo. Ostcnde itaque oculos vit, ul viveremusper illuiri; el quis non ainei Chri-
tuabmisericordiae, si qubmodo converlaris el igno- slum Dominum? quis nori paiiatur pro Christo *"f
scas, el iitfundas gratiam beatitudinis tuae super Christus per crucis ignomiiiiam ad snpernx cl.irila-
me., Nec enim convertere me possum ad le lot et lis gloriam iransivit,: ct data esl ei pro stia reve.
VARIJE LECTIONES.
,1T Collata est cum Ms. Oratorii Parisiehsh : et cum Ediiidne Golhica. liem de hiimanifate iAliat
iirs«#i_ur,-Stimulus amPris, vel Specirlum Evangelici sermonis. ms. Passio Domini nostri Jesit iChrisli
iimndi Salvaforls.secnndum.beatum Anselmum Archiepiscopum. In Editione Gotliica Libet est dhtributus
per 19. Ctipita Bt8 Nos Clirisliani ms. omiitit, nos "9 Salvatoris nostri manuscriptum pmi.^npstri
820Esl ab msi est pattlo mihtis ab *" Pro ipsb ms. pro Cliristo? :W
 *49 MEDITATIONES. ' ?50
_f
tciilia a Deo Patre omnis polestas in coelo, el in Aenarrabilis
_ virlus et te concipi fecit, et nasci* in
terra (Maitlt. xxvin, 18): ut adorent enm oranes vera humariilatis natura, ita ut ricc majeslatcm riivi -
angeli Dei, et in nomine ejus "* omne gentrflecta- nitatis in le» nec integritatem virgittitalis in Matre,
tur, ccelestium, terreslrium, el infernorum (Pfril. n, Viblarel rtativitatis occasio.
l«). 0 amanda, o admiranda riignatio! Deus tnimenSae
Cbi est ergo gloriatio tna, o Chrisliane *", nisi in gloriae, vermis conteinplibilis fieri non despexisti;
mmine erucifixi Domini tui '*- Jesu Christi; in no- Dominus omnium, conservus servorum apparere
mine qnod esi super omne nomen, in quo qui be- voluisli. Parum tibi visum est Palrem le nostrum
fledieHis est super lerram, benedicetur in ccelis? ***esse; etiam, Domine, frater noster esse riignauis
Ctortamini ht nomine sancto ejus, filii redemptio- es. Et lu, Domine universorum, qui. imllara habes
«fct dafe bonorem Salvalori vestro, qui magua fe- ***indigentiam, inter ipsa nativitatis tuacinitia non
ett ii»vobis, et magmHeate nomen ejus mecura, rii- hormisti abjeclissimaepauperlalis degustare incora-
ceiues: Adoramus te, Christe »", Rex Israel, pr.n- moria. Ul enim ail Scripiura, tibi, cum nasccreris,
ceps regum lefra., Iux gentium, Doraine sabaotli, non erat loeus indivetsorio (Luc. n, 7), rieqne cuim-
virtus Dei omnipolenlis fortissima. Adoramus le, bula, qrtacteneritudihem luam exciperent iiabuisti;
preiiosum redemptionis noslri preiinm, hostia pa- I8 sed tu in vili praesepiosorrientis stabuli, tn qui ler-
cifica, qnae sola odoris ftii mirabili •*• suavitate Pa- ram palmo concludis, involulus panniculis reclina-
trem, qui in ccelis '" habitat, ad respiciendum hu- tus es (ibid.)', et hospitium, scilicet praesepinma *"
milia inclinasti, et solus ipse ipsum »" placabilem brulis aniraalibus inater lua mtituo accepit. Cou-
reddidisli *". Tuas, Christe, miserationes praedica- solamini, consolamini, qui in sordibus paupertaiis
inus; tuaesuaviialis memoriam ctim "'abnndantia enutrimini, quia vobiscum esl *" Deus in pauper-
«ruclamus; tibi, Christe, sacrificium lautlis itiirao- taie, non Cubat in rieliciiS splendirii cubilis, nec
tamns pro multiiudine bonitatis tuae, quam ostendi- enim invenitur in terra suaviier viventiura. Quid
sti nobis, semini nequam, filiis sceleratis'". ultra gloriaris, o riives, lutea res ***, in volntabro
Cum enim adhuc esseiiius inimici lui, Domiiie, el leeti picti et delicati, cura Rex regum sno lectibiiu
mors antiqua in omnem carnem exercerel ***dprai- slramenla pauperum bonesiare maluerit? Quid dura
nium, cni omne semen Adam lege primordialis culpae slrala detestaris, cum teiier infantuliis, in cujns
obnoxium erat, recordalus es uberrimae misericor- manu sunt omnia, tuis sericis, luis pluinis duras
diae luae, el prospexisti de sublimi liabitalione lua jumentorum slipulas praeelegerit? Sed et lenella
inhanc vallem plorationis el miseriae "*. Vidisti, haec tua, Christe, infantia a persecutorum gladiis
Domine, aflliclionem populi lui, et laclus duleore CZ luia non fuit. Adhuc enim inler dtilcia matris ubera
cbarilatis inlrinsecus, apposuisfi cogitare sttper i:os sngens riependebas, quando apparuit angetus in
cogitationes pac"s et reriempiionis. Et quidetu ctira tomnit Joseplt, diceui : Surge, et accipe puerum, et
esses Filius Dei, vertis Deus, Deo Patri sauCloque matrem ejus, el fuge in JSgyplum; et esto ibi usque-
Spiriiui coreteruus et consubslanlialis, lucem habi dum dicam libi; futurum est enim ut Herodes quarat
lans inaceessibilem(/r.m.vi,i6), porlansque omnia puerum ad perdendum eum (Matth. n, 13). Jam e.\
vcrbo virtnlis tuae (Rebr. t, 5), non despexisti in fuuc, bone Jesu.paticoepisli.Non so.um autem ill.tni
hoc nostra. raortalilalis ergastulum alliludinem infantiae tuae vexationem in te ipso pertulisti, seri
iuam inclinare, ubi nostram el gnstares et absorberes et mortem in pusillis luis, quorura mnlla millia in-
miseriara, nosqtie reparares ad gloriam. Parutn "* ter mamillas mairum pro te Herodis triicidavil im-
fuit chariiati luae, ad consiirairiandnin opus nostrac manilas. *
salulis, cherubim, aut seraphim, aut unum ex an- . Infanlia vero tenrriori decursa, discendsehuraili-
gelis destinare : ipse ad nos venire dignatus es *:*- ler '** veritatis nobis cxemplum praebuisti. Non
per raandaluin Patris,' cnjiis nimiam Cliariialera enim sedisti cum consilio vanilatis (Psal. xxv, 4),
exjierii sumus in te. Venisti, inquam, non locura sed in medio doclorum, imerrogans ei audiens illos,
mulando, sed prjcsentiam tuam nobis per carneni ID cum tamen Dominus scientiarum tu esses (/ Reg.
"' exhibendo; Descenriisli a
regali solio sublimis II, 3), alque ipsa Dei Palris sapienlia. Sed et obe-
gtoriae tuae in lmmilem et abjectam in oculis suis dientiae nobis formam praestilisii, dum parenluni
puellam, primo virginalis contiiienliae volo sigilla- iraperio tu, imperator mundi, bumiliter subditus
lan». hi cujus sacro ulero'" Spiiilus"» sancii in- exslilisti. Al ubi robusiioris aelatis plenitudo adve-

VARI^E LECTIONES.
*»»Nomine Jesumt. nProineeius *»' Christiane mi. o Chrisliane "* Domirii tuitH». DomihinPsiri «»To
Jesu m*.oniiHifJesu »»*Inaeslimabilimt. rairabili »"In aliis ms. incoelis "»Et lilns ifae ms. el solus ipse
ipsuin **»Reddidisli m*. dedisti "«Memoriam cum m». mi&erfcordiaincum *" Et perditis ms. omiiiU
"'Iniqtium exerceret ms. omitiit iniquum "* Plorationis misefiaems. tniseriaeet ploralipnis "»Parum
cnim mi. omittit enim ***Dignatus est ms. dignatus es "'Per carnem ms.per carilatem *" Sacrosancto
ms.;sacro **•Sola spiriius ms. omittit sola "• Palrem te nobis,ma»u<(*ipfampatrem te nostrum »**Nullam
habens ms. niillam habes *" Et hoc ipsum a ms. e\ hospilium, scilicel praesepium a **»Vobiscumc»t
ms. jmiitU, est '*» In re lulea ms. lutea res »v»Humilitatis mt. humililer veriiatis
TSI S. ANSEI.MICSWTCATl.XKUfiiEP. OPP. PARS II. — PARiENET. ET ASCET. 75f
ifit, missurus manum ad forlia, egressus cs in salii- A diens, el non habens in ore suo leJargmioiies (Psal.
lem populi tui, ul gigas forlis ad currendum viami XXXVII, 15). Novissime autem et juslum sanguiuem
tolius miseriae noslrse (Psal. xvm,7). Et primumi tuum •", a discipulo tuo, iilio perditionis, triginia
quidem, ut per oninia le fralribus asstmilares, ser- argenteis appretiati sunt (Matth. xxvn, 9), ut pra-
vum luum baptizanlem peccalores in poeniientiam, cipilarent animam luam in morlem sine caitsa. El
tanquam peccalor adiisii; taplizare quoque le po- te perdiiissimi proditoris."" lui perfidia nan Ial>
stulasli, innocens Agne Dei, queni nulla peccati bat, quando in cocna ablulionis causa eliani co-
Sliiia *Munquam maculavit. Baplizalus es, non le in ram"* ipso, genu flexo prorumbens, malediclos
aquis, sed aquas in le sanclificans; ul per eas san- pcdes ejus veloces ad eflundendum sanguinem
ctificares nos. De baptismo in desertum in Spiritu tuum. sanctissimis manibus luis allrectare, luvare
fortiludinis egressus es, ut et vitae solitarise in te et extergere dignalus es (Joan. xm, 5). El adhnc
non deefsel exemplum. Solitudinenr nc jejiinium extenlo m collo ambulas, o lerra el cinis, adbuc
quadraginta dierum, famis acerbitatem, lentametita superbia le supra te eieval, adbuc impaiientia te
illusoris spirilus aequanimiler tolerasti, ut omnia exagiiat! lniuere humili atis et mansuvtudiuis ma-
hasc nobis lolerabilia efficeres. Demum venisli ad gistrum "*, Dominum Jesuin Christum, univers»
oves quse perieranl domus Isracl (Mailh. x, 6), di- I> crealurse faelorem, iremendum ***judicem vivo-
vini verbi lampadem palam extollens ad illumina- rum atque morluorum, ante pe.les hon.Ltis ei
tionem orbis terrae, et regnum Dei cunctis annun- tradiloris "" sui genua incurvanlem. Disce quia
lians, faclns es causa saluiis ancrnaj omnibus ob- milis est et humilis corde (Maith, xi, 2!}), et
lemperantibus (Heb.x, 9), sermotiem **8 sequenti» confundere in superbia lua, erubesce impaiieuliai»
lins 218 signis confirmasti, virtutem divinitatis tuam B,s. Hoc quoque er.U roansuetudinis tiue, Do-
luse osiendisti in cunciis male habenlibus, omnia mine Jcsu, quod perfidum iilum in tcein fralrum
omnibus gralis exliibens quse saluii earum cou- palam delegere et confundeie noluisti, sed leniter
Kruerenl, ut omnes lUcrificares. Sed obscuralum admonilum accelerare jussisti qnod parabatiir"'.
ett imipiens cor eorum (Rom. i,21), Domine, et pro- In omnibus his non esl aversus furor cjus a te, sed
jecerunt sermones luos retrorsum (Psal. XLIX,17); egressus forassatagebat circa frequens nia!eficium.
neque altenderunl ad omnia mirabilia, quaeoperatus Quomodoceciditti de cceloLncifer,qui mane orielari»
es in eis, exceptis perpaucis nobilioribus*" athtelis, (Isai. xiv, 12) in deliciis paradisi ? *MGloriosns ap-
qiios inier infima et abjecta niundi elegisii, ut per paruisli, civiura coeii socius, el Yeibi divini con-
Ipsos alla el fortia magnifice expugnares (/ Cor. i, viva. Qui nulriebaris in croceis, amplexaius "* es
27). Nec solum ingrati graluiiis luis beneficiis C slercora? (Thren. iv, 5.) Tunc clarificata est familia
exslilerunl, sed el conlumeliis affecerunt te, Domi- lua, Christe, in modum societalis angelicae, tunc
nuin dominanlium, et fecerunl in le qusecunque demum divinissimi verbi ***ulierriiiia inimilatione
voluerunl {Jtfalth. xvn, 12). Te enim faeiente felix ille m convenlus ex ore luo polatis esl. Si-
opera M Dei, quse nemo alius fecit, quid dixe- quidcm corruptus ille ,n uter foras missus fueral,
runl? "' Non est hic homo a Deo (Joah. ix, 16); in quem liujus limoklissimi liquoris infusione sciebas
prinxipe datmonidrum ejicit damonia (Mauh. xi, 18, indignum.
19). Deemoniumhabel; sedncit turbas; vorax esl et Dato autem charitalis et patienliae Salv.itiris "*
poialor vini; dmicus publicanorum etpeccalatum nandalo, et disposito fralribiis regno Putris t li
(Luc. x, 13). ad locum traditori tuo nolum cum illis divertis'i,
Quid fles? quid suspiras, o homo Dei, dum sus- sciens omnia quseventura erant super te. Ibi animse
tines verborum injurias? Non audis quanta pro- IU33Iristiliam, quam ex iinniinente passione s| onle
pter le in Dominum Deuni"•• luum ceciderunl op- assumpsisti; sicut el caelera qux passus es in auri-
probria ? Si palrem familias Beelzebub vocaverunt, bus fralrum profiteri non erubuifti, dicens : Tristis
quanto magis domestnm ejusl (Mailh. x, 5.) Et boec est anima mea usque ad morlem (Matlh. xxvi, SS).
quidem el similta blasphemanles,. et aliquoties la- Posiiis quoque - genibus *ee procidisli in facieni
pidibus te inipelenles, Jesu bone, patienter susli- tuam, orans in agonia, el dicens : Abba Paler, Pater
nuisli, et factus es coram eis quasi bomo non au- miu\sipossibileett,transeatainecalixise (iiid.,59).
\ARliE LECTIONES.
»»8Ve.contagio mi.omiitit ""Dei aiinuncianscuriciisoDiemperantibiisverbotiio sermonemms.Deicunclis
annnnciansfacluses caiisasalulisaelern3eomnibusobtemperanlibus,sermonem '"Nobilibusms. nobilioribiis
***In eisopera ms. omitlil in eis "' Dixerunt ms. quid dixcrunl? **°In DominumJesum ms. in Dominum
Deum tuum '"' Tuum bone Jesu in ms. fuum a *" Te quidem perdilissimi traditoris ms. te perdiiissimi
"* Ablutionis etiam coram ms. Ablutionis causa eliam coram. "* Et intenlo m«. ct adbuc
prodiloris.'"
extenlo Speeulum ms. magislrum ***DominumJesum Cbristum, univerfeeterr.« factorem tremendum
mt. omitlit hojc **' Hominis tradilori« mt. hominis et tradiloris *" ln impatientia Ina ms. impatieuliam
tnam "' Qiiodparabatnu. quod parabaiur °60Quomodoergo repulatus es inter filios tenebrarum ms. omittit
*" Quomodo amplexaius ms. omittit quomodo *«' Eloquii ms. verbi *•' Ille sacro ms. omiuit sacro *n
llle vere ms. ille uier ***Saluiari ms. salutaris '" Positis ilaque genibus ms. positis quoque io lerra ge»
«jbus '" Paier mi Pater, si ms. Paler roi, si "-?
755 MEDITATIONES. , '^4
Etangnstias cordis tui trislissimi *•*indicabal sudor A mum nihil obloquenlem •**,ad inslar iatronis, ce#-
ille sanguineus, qui orationis tempore de sanclis- tumeliose pertraxerunt ad victimam? Sed nec tnnc .
sima carne tua gutlatim decurrebat in terram. misericordiam tuam super inimicos tuos distillare
Dominator Domine Jesu Cbriste, unde animae tiws favus dukedinis tuae, Chrisie, cessavit. Nam ct
lisec lam veliemens trislilia? unde tanti sridoris **• muiilam ab discipulo "si tno aurem inimici sana-
anxietas, el tam anxia supplicalio? Nonne volunta- sti*8*; et defensoris tui zelum aiaesione irahentium
rium omnino Patri sacrificium oblulisli, et nihil in- le corapescuisti. Maledictus furor eorum, quia per-
vitus pertulisti ? Utique, Domine. Arbitrainnr au- tinax, quem nec majeslas iiiiraculi, nec pietas be-
tem quod et taoc quoque ad consolationem infirmo- neficii confringere potuit. •.-'.•
rnni membroram luorum assumpsistl, ne forle Cducilio malignantium adversus te ponlificum
desperet quis, si caro infirma remurmuret, cum praesenlatus es, et'" veiitatem, prout oportuil*8*,
lamen ad "* passionera promplus est spiritus. confessus, quasi de blasphemia adjudicatits es
Nimirum et ut majores "' erga te amoris et grati- morti. Amanlissime Dominc Jesu, quanta illic in-
tudinis stimulos haberemus, naturalem carnis iii- digna a propria "8*gertne perlulisii? Vultum tuum
firmitalein, hujusmodi indiciis in te expressisti, honorabilem, in quem desiderant angeli prospicere,
quibus doceremur quia vere "* languores nostros " qui omnes coelos adimplet lxtiiia, quem deprecan-
ipse portasli; et non absque sensu doloris, passio- tur omnes divites plebis (Psal. XLIV,13), poluiti la
num senles percurrisli. Vox enim illa, vox carnis bii sui spulis inquiiiaveruiit, sacrilegis inanibus
fuisse videlur, non spiritus, ex eo quo subjunxisti, ceciderunt, velo operuerunt in derisionem, et te
Spiritus quidempromptus est, caro aulem infirma Dominum uniyersse creaturae, tanquam servuni
(Matth. xxvi, 41). Quain promplns enim fueril spi- contempiibilem, colaphizaverunt. Adhuc aulem et
ritus luus, boite Jesu, ad passionero, evidenter animam tuam incircumciso cani deglutrendam tra-
ostendisii, quando veiiientibus nna cum proditore diderunt. Vinctum siquidein ante faciemPilati prsesi-
tuo viris sanguimim, quaerentibus animam tnam dis le "• perduxerunt, poslularites supplicio crucis.
cura laiernis, facibus, et armis per noctem, ultro perimi le qui peccatum nori noveras; etvirum ho-
occurristi, et signo quod "" a duce fiagiiii accepe- micidam donari sibr (Act. m, 13, U), lupum Agno,.
rant teipsum manifestasli (Joan. xvm, 3, 4). Nam auro luluni praeponenles '". 0 indignum et infelix
accedenlera adosculum orismtui cruenlam bestiarn concambium ! Et quidem non ignorabat impius ille
aversatus non es, sed os, in quo dolus inventus per invidiam hoc fieri in te, nec tamen absjinuit 5
non est (Isai. LIH, 9), ori quod abundavit malitia; r a te lemerarias manus, sed replevil amaritudine
dulciter applicuisti (Matth. xxvi, 49). animam tuam sine causa. llludendum Herodi le
0 innocens Agne Dei, quid tibi et lupo illi ? Tnisit, illusuni receprt, nudum in conspeclu irrisorum
Qum conventio Chrisli ad Betial? (II Cor. vi, 15.) astare te fecit m : ncc pepercit amarissimis verbe-
Sed et hoc benignitalis tnft3 erat, Dbmirie Jesu, ribus virgineam carnem tuam divellere, plagis, li-
ut *'* omnia illi exhiberes, quae pravi cordis vores livoribus crudetiter iiifligeus.-
pertinaciam emoliire potuissent. Nam et veteris Elecle puer Domini mei •**, quid lanta amaritu-'
amiciliae illum commoniiisli, dicens: Amice, ad qnid dme, quid tahta coiifusione **••dignura commise-
venisti? (Mallh. xxvi, 50.) Et borrore sceleris sui ras? prorsus nihil-: ego homo '" perdilus, tolius
cor impii ferire voluisti, cum ei dicebas *'" (Luc. contrilionis, lolius confusionis libi M*caosa ex-
xxvi,48}: Jttrfo, osculoFilium hominis tradis. Et ecce stiti. Ego uvaui acerbam comedi, 219 el dentes
PhiUsiiim super te, Samson (Jud. xvi, 14,16). Non tui obstupuerunt, qula quae non rapuisti tnno
illos a le absterruit*", quodin hora comprehensiouis exsolvebas (Psal. LXVIII,5). ln omnibus liis non
lnae omnipolenti brachio tuo lerroe •'* eos allisisti, est perfidorum **' Judaeorurn satiala"'-impietas.
non quidein defensionis causa, sed ut cogriosceret Novissime aulem in manus incircumcisorum mili-
liumana prxsumplio nibii se posse adversum le, 0 tum devolutits es, morte turpissima consmneii-'
nisi quanlum permitteretnr a le. Et quis audiat sine dus. Parum eral saciilegis islis crucifigere te,
gemilu qualiler in illa bora homieidas manus libi nisi prius et ipsi replevissent iHusionibus aiiiniaui
injecerimt. et :nnocentes manus luas, bone Jesu, tuam (Psat. XXXVII,8). Qujd enim de illis ait'
vinculis constringentes, leAgnum "• mansuelissi- Scriptura ? Et congregavemnt ad' eum. universam:.

VARIiE LECTIONES.
"* Certissime ms. tristissimi "» Tanta sudoris mi. tanti sudoris •** Ubi ad ms: cum tameh ad'
471Utet majoris ms. et ut majores '" Quia vero m*. quia yere *" Signo dato quod ms. signo, qiioif
"k Osculum sanctissimi oris ms. osculum oris "* Ddmiiie, iit ms. Domine Jesu, ut "9 Cum dicebas ms.
Dum ei dicebas '"Abs re terruit ms. a te absterruit *'* Brachio terrae «a*. brachio terrae. f^Aguum
ms. teagnum ***Loquentem ms. obloquentem *MAb ipso m*<omitlit, ipso ***Auriciilam.irtiinici#taii-t
aurem inimici sahasti "s*Praesentatus, et ms, praesenlatus es, et. *8i Prout docuisli ms.,
gens sanasti ms. *M
prout oportuit Opprobria ms. omittit ***Pilati le ms. Pifatj Pra3sidiste "7 Agrium liipo,"quriini. hilo,
ms. '*** *M
postponentes lupum agtio, luluni auro
*so praepojientes Te jussit:ms. te feclt
m DiJ?ctfepuer Dqiiiini,
mei ms. puer Domini*9* hoiho m*.'ego ego hoiho;|
*" Tuaa tibi elecle
Pei uiei Quid tanla confusione ms. omiuH Ego
ms. omiltit, tuae Est perfidoium ms. est saliaia oeilldorum »"* Sanala nu. omitiu
 755 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II: — PAR^ENET. ET ASCET. 3S0
tohortem inproclorium; et exucnles-eumvestimentis A istos proferret et novissime verbum benedieiionis,
suis, induerunl eum tumca purpurea, et ehlamydem quale a sseculonon est auditum, super inimiees suos
coccinemncircumdederunt ei; el plectentes coronam etfiidit? Quid hoc viro mansuetius? quid benignius r
de ipiriis, imposuerunt capiti ejus, et arundinem in anima mea, vidisli? Adhucautem altentius **"iHun*
dextera ejus, el genu flexo illudebant ei, dicentes: iniuere, quia et grandi admiraiione et tenerrima
Ave, rexJudxomm; el dabanl ei alapas, et exspuentes compassione dignus apparet. Vide nudum et verbe-
in.eum accipiebant arundinem, et percutiebant caput ribus laceratum, in medio latroiium cruci ignomi-
ejus. Et postquam illuserurit ei, induerunt eum vesti- niose ferreis clavis affixum, aceto in cruce poia-
mentitsuis; el duxeruul, ut cruciftgeretur, bajulan- lum, et post mortem lancea in lalere vulneralum,
tem sibi crueem. Et perduxerunt eum in Golgotha, el copiosos sanguinis rivos ex qainque vulnerilms
el dabant.ei vinum myrrhalum cum fetle mislum bi- manuum, pedum et Iateris effundeniem. Fletuni
bere; el cun\ gustasset, noluk bibere (Malth. xxvi, deducite, oculi mei60S; liquiesce, anima mea, igne
27-34). Tunccrucipxerunt eum, et duos,lalrones cum compassionis super conlritione ainabilis viri illius,
eo, hinc et hinc, medium autem Jesum. Jesus autem quem in tanta mansueiucliue tantis vides afflieluin
dicebat: Pafer, dimitte illis, quia neseiunl quid fa- doloribus. - '-• "
ciunt (Luc. xxiri, 33 , 34). Poslea sciens Jesus quia B E| jam quidem infirma ejus; atrilma irien, vidisii,
iam amnia "9°consummataeranl, ut Scriptura imple- et miserata ,0»es? nunc8** iKajestatemejus altende.
retur, dixit: SUio.Et currens unus ex eis acteplam et •'* miraberis. Quid enini• ait Scriptura? A seita
spongiam impievil aceto, et imposiut arundini, et aulem hora tenebrai facta) suul in universu terra*",
dabat ei bibere. Cum autem aecepil "'• acetum, dixii: usque in horam nonam, el obscuralm est sol (Lue.
Consummatum est (Joan. xix, 28-30)-. Et exelamans xxiij, 44, 45); e* velum templi seissum est a sum-
voce magna dixil: Paler', in manus tuas commendo mis 6U «s^ue deorsum; et terra mota est, etpetrie-
spiritnm meum (Luc. xxm, 46); et inclinato cavite seissoesunt; et monmmenlaaperla suul; el ntulla cor-
ttadidit spiritum (Joan. xix, 30). Tunc unus mililum pora sanelgrum,qui dormierant,surrexerunt (Mattli.
lanceetlatus ejus,aperuit, et conlinuo exivit sanguh xxvu, 51, 52). Qualis est liic, quia ccelmnei lerra-
etaqua (ibid.+54). compaliunlur ei, cujus mors mortuos vivifical? Co-
Expergiscere nuric, aniina mea, excutere *»»c!e gnosce, anima mea.cognoce; hic esl DdmtnusJesus
pulvere, el contemplare altentiits virum hmic mc- Cliristus Salvalor luuS, unigenitus Dei Filius, verus.
morabilem quem in "* speculo evangelici sermonis Dens, verus homo, quLsolus sub sole sine macula in-
quasi prasscnlem intueris. Allende, aiiima inea, qui venlus est. Et ecce quomodo cum seeleratis reputalus.
est isiequi ingrcditurbabens imaginem quasi Regis C esi (IsaLhin, 12), et quasi' vh•leprosns, et riovissiirius
et nihilomiiuis servi despectissimi confusione reple- virorum mtimatus est (Ibid.ti, i). El lanquuin abor.'
lus est **»••Coronatus iucedit, sed ipsa ejus corona tivum, quod projicitur a vulva, sicr projeclus est tib
cruciatus est illi, et mille punciuris speciosum ejus utero matris suat infelicis Synagogae(Job. xxxi, 16).
verticem divulneral. Regaii purpura induitur, sed Isle formosus prae filiis bomiuuin , quarii deformis
potius in ea despicilor quam bonoratur, Sceplrura pra; filiis bominum facius est! Siquidem vuliieratus
i» manu gestal80*; sed eo ipso captit ejusreveren- esl propter iniquilales aoslras , el atlriius est propter
dumferitur. Adorant coram ipso posilis in terram '*' scelera noslra (hai. un , 5). Et faclus est bolocan-
genibus, regem conclamant, et contiimo ad cori- sium suavissimi odoris in conspeciu tuo, Pater
spucndum amabiles genas ejus insiliunt•**, maxii- seienia; gluriae, ut averterel indignalionem lam a
laspajimis conculiunt, ethonorabile collum inhono- nohis, elconsedere stbi nos faceret iu coelestibus.
rant***•. Vide alia 60\ quomodo per omnia vir isie Respice, Domine sancte Pater, de sanctuario tuo,
coarcialur et conspuitur et spernitur 60S.Subcrucis et de excelso coelorum habitaculo, et iniuere banc
onere dorsum incurvare jubeitir, et suara ipsius saciosanctam hosliam, quam libi offeii magnusPon-
poriare ignominiam, Ad locum deductus supplicii n lifex noster, sanctus puer tuus Jesus*** pro peccalis
myrrha potalur et felle. In crttce 60*sublevalur, et fratrum suorum; et esto placabilis super niultitii-
dicil: Paler, dmilte iliis, qttia nesciunt quid faciunt dinem malilise noslrac. Ecce vox sanguiiiis fratris.
{LMO.XXHI, 34). Qiialis est hic, qui in omnibus noslri Jesu clamal ad te cle cruce. Quid enim est,
6I*
pressuris suis nec semel os suuin aperuit, ut aut Doraine, quod pendel in ea?Pendel, inquam, quia
qucrelae, aut excusalionis, aut comminalionis, aut praeleriti quasi prsesenlia corara te sunl. Coguosce ,.
niaiediclionis verhum. advetsus maledictos canes Paler; lunica filii tui Joseph haecest616- fera pes-
VJURLELECTKINES.
**»Ouia omnia ms. quia jam omnia *•• Cum ergo accepisset ms. cum autem accepit "9TMea, etexcutere
msSomittit, et ""Ecce in mst.omittit,^ »»9Repletus, ms. repletusest 600lnm2riugestaim*.manugeslauir
••«Interra ms. inlerram 6MSubsiliuhlm. Iiisrtiunt •0,lExlionorant ms. inhonorant «6kVideanimameams.
vide alia .*•*Et spernitur ms et conspuitiir et sperriitur *•• In crucem ms. in cruce ••' Intentiiis m*.aiten-
tius *•* Mei, et ms. omiuit, et 6MEl miserta m*. et miserala .."• Nunc et m*.61S omt«i/, el Et amplms
tns. omittit, amplius ,1S Super universam terram ms. in universa terra A summo ms. a summS
814Tuiis Dominus Jesus Christus pro nu. ttfus fcsiis pro 61*laquam, quia ms. inquam, in ea quia '"1 ut
veri Joseph haec est ms. lui Joseph haec est
757 _ ;. MEDITATIQNES. 758
jsim^^Woravtt eum, et conculcavit in furore suo Aperdidisti, ut animam meam perditam mihi reih
vesthnentum ejus, et omnem decorem iliius reliqui deres. Et ecce duplici debito me 220 obligasti,
eorporis *" inquinavit, et ecce quinque scissuras nam et pro eo quod dedisti, et proeo quod mei
lamentabiles in eo dereliquit. Hoc est vestimentnm causa perdidisli, debitor tibi sum. Etpro mca qui-
quod in manu iEgypliar meretricis, innocens puer dera vita bisa te mihi data, semel in creatione, se-
tuus Jesus pro peccatis fratrum suorum dereliquit61S, mel in redemptione, quid magis juste libi reddam
«neliorem aestimans jacluram pallii quam pudici- quam ipsam, non babeo; pro tua autem preliosa
tiae ••*; magisque eligens spoliatus a carnis pallio in anima ita contribulala, quid ab homine digne re-
carcerem mortis descendere quam pro mundi gloria pendi possit, non invenio. Nam si coelum ct terrara
adullerinae ypci acquiescere; illi, inquam, voci, qua etomnem ornalum eorum prp ea rcpendere possero,
diclumesl: Bmcomnia libi dabo,sicqdensm adora- certe nec sic usque ad mensuram debiti ullalenus
reris me (Matth. iv, 9); quod ulique csset dormire atlingerem. Utaulem et idipsum,quod. habeo 6>1 et
cum adullera. El**1 nunc, Domine Pater, seimus possum 6", libi, Domine, relribu.am, lui muueris
6" loto corde, lotaanima,
qniativil Filitts. luus, et dominatur m tqtq terra est. Diligendus ergo es
"* sequenda
JSgypti (Gen. XLV,26), imo in omni locd dominatio- tota menle, lola virlute, et tua modo
nis luae.Eduelus enim ad imperium tuum de carcere B vesligia qui mori dignatus es pro me. Et quomodo
morlis el iuferorura, et atlonsus mortalitatis comam, fielislud in me, nisi per te? Adli«reat anima mea
mutata yeste carnis 6", in immortalitatis decore post te (Psal. LXU,9), quia tola virlus ejus pendet
reflornil,et cum gleria suscepisti eum.Subnervavit ex le. '_.,. .
diri Pbaraonis'** iinperium,el cum triumpho nobili Et nunc, Dominc, Jesu Redemplor meus, te ut
virtute propria coelos penelravit. Et ecce gloria et ycrum Deum adoro, in te credo, in te spero, et qui-
bonore coronalus iu dextera majeslalis. tuaeassislit bus possum desideriis ad le suspiro. Adjuva imper-
vultui luo pro nobis. Frater enim et caro noslra est feclionem meam, ad luaepassionis gloriosa insignia,
(Gen. XXXVII, 27). in quibus salutera meam operatus es, tplum me in-
Respice, Doiuine, »* faciem Chrisli tui (Psal. Clinp.Tiue viclorio$aecrucis regale vexillum in no-
LXXXIII , 10), qui. libi usque ad mortem obediens mine luo .Cbriste, adorp; luum spineum diadema^
factus est (Phil. u, 8), nec recedanl ab oculis luis tuo ruben(ps sanguipe clavos, tuo sancto lateri ira-
cicatrices Tulnerum ejus in perpeluum, ut ineniineris mersam 6" lanceam, lua vulnera, tuum sanguinem,
qtianlanv satisfactionem pro peccatis noslris ab ep luam mortera, tuam sepulturam, tuam vicloriosam
susceperis. Utinam, Domine, appendas in sutera resurrectionem el gloriflcationem, Cliriste, supplex
•"* iram meruimus, et calamitatem,' adoro et glorifico. Odor enim vitae mihi spiral tn
peccala quibus
quam passus est pro nobis innocens Filius luus. omnibus his. Horuni vivifico odore spiritum meum,
Certe, Domine/haec gravior apparebit, et magisdj- Domine, a peccati morle ressuscita. Horura virlule
"6 ab astuliis Salanae nie cuslodi,
gna, ut ipsam "* effundas misericordiam super meque.coriforla , ut
nos qnam sint illi, aut in ipsis *" contineas in ira et jugum mandalorum luorum suave mihi fial.et
misericordias luas. Gralias tibi, Doraine sancte onus crucis, quod post te bajulare me jubes, bu-
Paler "*, referat omnis litigua super abundantia 6" meris animacmete leye sil atqtie portabile (Matilu
pietalis lux, qui unico Filio cordis lui non peper- xi, 30). Quae est eniro fortitudo mea, ul juxta prae-
cisti, sed pro nobis illum tradidisli in morlem, ut ceptum tuum muridi pressuras tam m.ultiplicesanimo-
lantum, tamque fidelem advocatum haberemus in inviclo sustineam? Nunquid pedas mei lanquam cer-
coeliscoram te, yorum (Psat. xvn, 54), ut te velociter currenlem63*
Et tibi, Domine Jesu, fortissime zelples, quidgra- per spinas et confraga passionum cqnsequi valeam ?
tiarum, quid retribulionis digue retribuam ego ho- Sed audi, quaeso, yocem meam, et inclina super. "
mo, pulvis, et cinis, et yile flgmenlum? Quid enim servum 6" luum suavem illam crupem, quse Iigiiuin
pro salute mea facere debuisti, et non fecisli? Ab ™vitae est bis qui apprehenderint e.1in, et ut ct
imopedisusqneadsummum verlicis totum inaquis69* spero6", curram alacriler. Portabo infaligabHitcr
passioium te demersisli, ut me loiumde illis exlra- eam qine ab inimicis esl crucem post le. Illam, inr
heres; et intraverunt aqum utque ad animam tuam quam, divinissimam crucem buraeris meis impone,
(Psal. Lxvm, 2). Nam et animam luam iri mortein ciijuslatitudo esl charitas, super omnem crealuram
VARWELECTIONES.
617Reliquiis cruoris m*.
reliqui corporis •*• Vide Domine palliiim quod in manu adulterae ge-
nerationis, id est ^Egyptiae meritricis, pudicus ilie adolesceus reliquit ms. Hoc est vestimentum
quod in•'• inanu JEgyptiae meritricis innocens puer tuns Jesus pro peccalis frairum suomm dere-
liqtiit Vestimenti quam innoeentise sarictaems. pallii quam pudiciliae 6'* Si procidens mss. si cadens
6,1 Et ipse m*. omittit
ipse •" Vesle6" carnis m*. carne vesiis- 6" Diripha rationis .m*. diri pharaouis
"»^(osira quibus ms. omittit, nostra
«" Pro peccatis nostris m«. in Ut per ipsam m*. ut ipsam ••• Tuam snper m«. omittit tuam
ipsis •" DominePatcr ni«. Domine, sancte Pater "• De
superabundantia
m*. super abundanlia •*• In aquas m*. in aqnis •'n ldipsum, et qnod debeo ms. et idipsum quod babeo
•" Et mihi possibile est m*. et 683 niihi es ms. diligendus es ergo >A
••* possum Diligendns Tua mihi ms. tiia
modo Iinpressam imroensam ms. immersam "6 Velociler currenlem ms, velocem cursorem "'Su.-
per rae : famulumm*. super servum m [}l et spirilu ms. et ul spero
T59 S. ANSELMICAiNTUAR.ARClflEP. OPP. PARS II. — PARjftiET. ET ASCHg, ??«50
se extendens; cujus longiludO, aeternitas , cujus su- ,A ea, tanquam a dextro latere mco,
vi£e*saiif||||pret
Mimilas, omnipotcnlia; ctijus profundilas, inscruta- aquae, amorem tuum •", e| fratrum meorum. Postre-
bills shplentia est. Configeilli manus meas, et pedes mo et munda sindone primaestolaespiritum raeuirt
meos, et lotam formam passionis tuaeservo tuo *'* involve, in qua requiescam ingrediens ad teiii locum
indue.Da mihi, obsecro, continereaboperibus car- labernaculi adiriirabilis (P0. XLI, 5), et abscondas
Tiis,qiiaeodisti; et facere juslitiam, quam dilexisti; me, donec pertranseat furor luus (Isai. xxvi, 20). .*;
•t in ulroque liiam quarrere 6Mgloriam, et sinistram Die autem tertio, post diem laboris, post diem '-
quidern meara elavo leriiperantise, dexieram vero simplicis gloriae, mane ***prima Sabbati perpeiui
clavo justiliae in illa sublimi cruce confixam arbi- inter filioSluos me iridignum resuscita , ut in canio
trabor. Da menii meae jugiler meditari in lege lua, mea videam clarilalem luarn, el adimp'ear Istitia
et omnem cogitalum jugiter jactare ***in le; et dex- vultus lui (Psal.-xv, 11). 0 Salvalor meus, et Deus
teriim pedeiii meum eidem ligno vitae prurienliae meus, venial, veniat, oro, tempns , ul quod nunc
clavo affige. Da ul ministram •**spiritus iriei sen- credo, relevatis tandem oculis aspiciam, quod niine
suatitalem neceuervet laberiiisvitaeu'iiifelix felici- speroeta longe salulo, apprehcndam, qupd nunc
tas, nec eonlurbef perennis vilaepraemia felix infeli- pro viribus rueis desidero , uluis anitriaemeaeam-
citas, et sinister quoque pes ineus forlitudinis clavo R pleclar ac deoscutcr, et amoris 6Mtui abysso iotus
in cruce tenebilur. Ut autem et spinarum capitis tui absorbear. 0 Salvator meus, ei Deus meus! Sed
«Hqua in me similitudo appareat, detur, obsecro, nunc inlerim benedic, anima mea, Salvatorem
menti meae et salubris poenitentiae compunctio , el liium; et maguifica nomen ejus, quod est sanctum,
sl.enae miseriae compassio, et stimulus zeli aemulan- et sanclissimis deliciis pleuum.
lis quod reclum est coram te, et ad le convertar in 0 quam bonus et suavis es, Domine Jesu, animae
aerumma mea, dura triplex mihi configitur spiua qiiaerenii le, Jesu redemptorcaptivorum "SSalvator
(Psai. xxxi, 4). Libel ut et spongiam per arundinem perdilorum •", spes exsulum, laboranlium fortitfido,
ori meo porrigas, et aceti amariludiriem gustui meo anxiati •" spiriius lalihido, animae lacrymosaeet
adbibeas. Libet ut per Scripluras luas rationi meae post to in sudore curreritis dulce solatium ei suave
conferas gustare et videre quomodoflorenshic mun- refrigeriura, eorona triumphanlium , unica riierces
dus tanquam spongia inanls est, et omnia coneu- el laelitia supernOrum civiuiri•**, uberrimus fons 6*s
piscenlia ejus aceto amarior. Ita, Patef, in me fiai, omniumgraliarum, inclyta proles summi Dei. Sumwe
ut calix iste Bdbytonis aureus inebrians •**omtiem Deus, le benedicant omnia quaein coelosiinl sursuin,
ttrram (Jer. LI, 7), necinani me spteridore seuueat, etquae sunt in 6" terra deorsum; quia magnus es
'
neo. fal*a dulcedine inebriet, quemadmodum eos C iu, et magnum nomen tuum. 0 immarcescibilis dc-
qut tenebras lucem, et lucem tenebras, amarum cor Dei excelsi, et purissima claritas lucis aelernae,
dulce, et diilce amarurii arbilrantur (Isai.v, 20). vita omnem vitam vivificans, lux omne luineri illu-
Vinum myrrhatum '•*»suspectum est nuhi pro |eo minans et conservans in perpetuo spfendore mille
66°luminum fulgentia anle "' Ibro-
quod tu ex eo bibere noluisti, forie quh nimiam millena miliia
acerbitaterii **•, crucifixorum tuorum indicabat. num divinae 6" majestatis luae a primaevodtluculo.
Tuaequoqtie vivificaemorti servum luum •" cnnfi- 0 aeiernum et incessabile, clarum et dulce pioflii-
gnra, faciens in rae ut irioriar quidem peccalo se- vium fontis abscondili ab oculis M*mortalium, cu-
cundum carnem, vivam aulem justitiae secundiim jus iinda sine ortu,profundum sinefundo, cujns allnm
tpiritum. Ut auleiri inlegram cruciflxi imaginem sine termino, cujus latitudo incirconscriplibilis, cu-
portare me glorier; illud quoque [quaeso, quod •*» jns puritas imperturbabilis. Eructat le "K cor Dei
postmortem tuara insatiabilis malitia impiorum'*'in altissimi de suae profunditatis impenelrabili abys-
te exercuit, Iiariciri rae similitudinem exprime. Vul- so, vila vitam, lux lucem, Deus Deum, aelcrnus
neret cor meum vivus et efficaxsermo tuus penetra- aeternum, iinmensus immensuiri ac per omnia sibi
bilior •*•omni lancea acutissima,et pertingens usque coaequalem, el de plenitudine lua omnes ncceptmus
ad intcrioia an^maemeae (Hebr. iv, 12) producat ex n (Joati. i, 16). Te enini, largissimc fons omnis btmi, t

VARI^ELECTIONES. . .'.

«"Mefamntum liimnms.scrvo luo ***Tuamquaerensm*.tuumquaerere 641Menmjaclarems.jiigiterjactare

""MiriiSlrum m*. ministeriiim «v»Praeseritisvitae m*. labentis vitae •**Aiireus inebrtaiis m«.omittit aurens
•**Cumfellemixtumm*. omiltit •*• Invidia?etriequitlae ms.omiltit •"Moni famubimtuum ms. morti •*•
Serviim
tuum M*Quoquequod m*. quoque, qnseso,quod ,MJudseortimimpiorumm*.«»H'«ii Judaeorum Tmis et
6" Tuum Domineet m*. omi«i7 Domiiie 6M El mane m*. omittit et •**-fc»,
penetrabilior ms. omittit et
in amorism*. et amoris *•*Captivorum m*. perdilorum 6" Perditorum ms. reileinptoruin •**•'• Arigusti»h
mfcanxjali •*» Laelitiaoriiniiun ms. omitiH omnium 6" Uberrime fons ms. ubernmtis fons Ei qwe
ii»m«. et qnaesimt in "» Millena mniia m*.omit it millia *«1Luminum fulgeniia anle m*. luihiiia anis-
*• Divinilatis ms. divinae majestatis ""Oculis nostris m*. oculis mOrtaliiim 6,v Qni soins ortum nescit,
ftitido caret, circuiQScriptiohislerminum non habet, nihil perliirbationis adtnillit. ETiiclavit le ms. CIIJUS
unda sine ortu, prorundum sine fundo, cujus altum sine terinino, eujus latiludo incircumsciiptibilis, cujus,
piuitas itnperturbabilis. Eruclat le
7dfc -ik , * MEDITATIONES. 763
i^f^plicrl gralix preliosura Iumen, le, inqiiara••*, Jli qued libi nuncoffero, quoiiiam, clsi sine specie et
piissime spirilus, deprecor ut si qua pro fragilitate decore est, lamen nou sirie gratia. Dulcis in exten-
inea in verilale majestaus luae minus intellexi, et sionc brachiorura : extendens enira brachia nobis
in praeceptis Dorninicisinlellecla per lasciviara car- insinuat qupd amplexus nostrps ipse desiderat, et
nisncglexi, lua me visjtalione illustrare digneris;, quasi dicere,videtnr : 0 vos qui laboratiset onerati
quibus ea me decenler el mihi necessarie corrigam, estis, venite, et reficimini (J/a«/i. xi, 28) inlerbra-
meique erroris per te misericordiam consequar, ut chia mea, inler amplexus meos : videte quia para-
per le, quem in periculoso hujus vitaepelago in auxi- tus sum inlra brachia mea congregare vos, venite
liuin advocavi, sine naufragio ad portum perennis ergn omnes : nullus timeat repelli, quia. nolo mor-
requiei perducar. Te itaque, Pater clementissime, lem peccaloris, sed ul convertatur, et vivat (Ezech.
peto, utqui me primitus [ereasli, per passionem. xxxm; 11). Delicia; enim meee&.untesse cum' filiis
Unigeniii tui 221 recreasti, qui quidquid ad lau- hominum (Prov. vut, .31). Dulcis iri gperlione late-
dera tuam pertiriet, me cogitare facias el amare. ris; aperlio siquidem illa revelavit nobis divitias
Sed quia fragilis sum, nec possum perficere, sedula honitalis suae, charitatem scilicet cordis sui erga
tamen confessioneconcedas me studere, ut reclem- nps. Dulcis in confixione pedtfm clavo uno; quia
plhnis ac salvationis luae graliara consequar. Et B per hoc nobis quasi ila loquUgr, ecce si putatis
quidquid deinceps operis agam, ex lua, et per tuam, qua fugeie debeam.et itleoad me accederelardaiis,
el in tua gratia ad laudem tuani tplum pervenire scientcs quia.sum nimis velox, et sicut-hinnulus;
facias, meque deinceps tuere a peccatis, el in bonis videte quia pedes mei clavo uno cpiifixi suiit, ila ut
operibus validioremesse pfaecipias,,el ut quandiu in omnino non possim fugere vos, quia misericordia
hoc corpore vivam, aliquid servitii libi semper exhi- me omnino ligalum tenet; nec fngiam vos ut me-
beam. Post exituin vero anjmae me» a corpore ve- ruerunt peccata yestra, quia manus meae clavis
niam omnium peccalorum consequi et vitara aeter- confixas sunt. Benigne Jesu, humilis Domine, pie
nam me percipere concedas. Per eum, qui lecuin Dbmine, dulcis in ore, dulcis in corde, dulcis in
vivil et reguat peromnia saeculasaeculoruro.Amen. aure, inscrutabiiiler et inenarrabiliter amoenus,.
MEDITATIOX. pius et misericors^ potens, sapiens, benignus, lar-
De passioneChristi (2) gus sect non prrfdigus, valde dulcis et suavis. Solus
DulcisJesusin inclinalione capitis et morie, dulcis es summum bonum, specigsusforma prte filiU ho-
in extensione brachiorum, dulcis in apeiijone lalp- minum (Psal. xuy, 5), pulcher, et decorus, et
/ ris, dnlcis in confixione peduin clavo. unft,;Bulcis ejactus ex millibus (Cant. v, 10), et totus deside-
ininclinatione capitisiinclinansenimcaputincruce, C rabilis (ibid., 16). Pulchrum pulehra decenl. 0 nii
quasi dilectse suae dicere videtur : 0 dilecla raea, Domine, nunc tota anima mea desideral in am-
qnolies desiderasli frui osculo oris mei, nuntians plexus luos, et oscula. Nihil quaeronisi teipsum,
niilii per sodales meos, gsculelur me osculo oris sui? quamvis nulla merces repromilleretur; licetinfer-
(Cant. i, 1.) Ego paratus sum, capuiinclino, ospor- rius, et paradisus. non essent, lamen propter dulcem
rigo, osculare quaiiiumlibct: nec dicas in corde bonitatem tuam, propter te ipsum adbsrere veljeni,
tuo, Illud oscujum non quaero, quod est sine specie tibi. Tu conlinua medilalio mea, verbum meuni,
el decore; sed illud gloriosum, quo semper friii de- opus meum. Amen.
siderant angelici cives. Noli sic errare, quia, nisi MEDITATlti XI*.".
primo osculatuin fueiis illutl os, acl illud onmino De redemplionehumana.
pervenire non poleris. lgitur osculare islud os, Aniina Christiana, anima de gravi morte resus-
VARLE LECTIONES. . -
"* Luinen : Te, iiiqiiain, etc. ms. Flumen de Thesauris emiltis,
cujus dulcore suam bujus noslri
maris qtie jaciamur amaram salsuginein nostrae infirmitalis miiigare digneris, flumen plei, laetiliae^
flumen vini meracissimi. Torrens ignei vigoris, Spirilus Paraclytus a le et Paire par ulrique iu
orbe transfunditur, omnia replens, omnia Contiuens. Spiritus ex le, Spirilus ex Palre, umis ex arn-
bobus, unicus ambos, ut pote amborum individua connexio, vivificum glulinium, amplexus indissolubilis,
etpax omnem sensum exuperans. Ilinc estlorrens voluptatis luae, Domine, quo delicatara illam et glorio-
sam civitaiem Jerusalem quaesursum est jugiter potas et laetabunda ebrielale aestuare facis, uttibi jubileiit
liymnura incessabilem lucida illa et flammea organa iri voce exullalionis et confessionis el sono epulanlis,
Ejus desiderabilibtis gottis refocillare. siccaefauces exuKs popitli tui, Domine, et te jirgiter expeclant. Si-
nito, precor, et eatelti bibant de stillis quse cadttnt de mensa dominorum Suorum. Roraie coeli desuper, et
imbres plUantjnstuni, illud, Dpmine, quo aesluare fecisti inclytas primitias populi lui in insigriLsolemnitalis.
nostrac; illo nos, quapso,Domine, igneo slillicidio purga, illumina, inilamma, exhilara, con^rma et uni corila»
credenlium tibi ut sint unurii, uniini sapiant, uniim unaniiniler quaerant, et appreliendant, et videatit, et
possideant. et benedjcant te Deum Deorum in Sion. Et tibi inclyte Jesu, sumrne et oplLme Jesu, cum Deo.
Paireet Spiritu saucto, sanciae et individuaeTriniiati gloria, graUaruin aclio, honor el imperium in sasciili
saeculorum.Amen ;;•*• Collala est cum mss. Vict. Thuan. Bee. Corb. uno S. Martini Tonwcemis: uno &.
Medardi Suessionensis: ung Val-luc. uno Floriac.et uno Cislerciensi: eum Editkme Sonunalii, et cum Edi-
tione Gothica. De Redemplione humaria ms*. YictJ 16. etCorb. M60. Meditatio deprecativa ex recorda-
" - - '"'
'. •'NOTJ:."
(2) Ex bibliotheca Vaticana.
763 S. ANSELMlCANTUAR. AR€HIEP. OPP. PARS II. — PAR^ENET. ET ASCEW 76*
cilata, aniiiia de misera servitule sangiiine Dei6WA diabolus se falleret ? Sed utique sicut vefifas ttu*Btm
redempla et liberata, excita merilem tuam, nte- fiillit, ita non intendit ul aliquis sefallal.quamvishoc
incrito resuscilationis tuse •8*:recpgitaredemptipnem dlcalur facere, cum permittit. Non eriim assumpsisti
e.t liberationein tuam. Retracta ubi el qiiae sit liominem ul te nolum operires, sed ut ignoium aperi-
virlus salvalionis tuae, yersare in mediialione> res. Veriim Deum, verum liominem te dixisii, ct
ejus, delectare in conlemplatibne ejus, excule 222 operibiis osleridisti. Res per se occulta fuit,
fastidium luurii, fac vim cordi tuo, inlende in IIOIIsludio occultata 6M; npn sic esl facla ut abscon-
hoc menlem tuam; gusta bonilalem Redemptoris deretitr, sed ut suo ordine perficeretur; nec ul ali-
tui; ^ccendere iri araorem Salvatoris lui. Mande quem *n deciperet, sed ut qiiemadmodum oportebat
favniri verbprum, suge plusquam ruellituro saporem, fieret. Et si dieitur occulta ***; non-esl aliud quam
gluli salubrem dulcprem. Mande cogitando, suge nou esl omoibus 68' reVelata. Nam, elsi veritas non
intelligendo, gluti amaudo. et gaudendo. Laelarei omnibus semanifestat, nulli tamen se negat. Ergo,
liinridendo,gralu%e sugendo, jucuridare glutiendo. Doinine, nec ut falleres, nec ut aliquis se fatleret, sic
TjbiergOvel qtiseest virius et fprlitudo salvalionis fecisli; sed ut faceres quod et quomodo faciendura
iiiae6M?CerteCIjrii(us le. resiiscitavit •"." lile bonus eral, per omnia in verilate perslitisli •**.Qui ergo
Samaritanus leSanavil 6*1;ille*bon,usaroicus animat 6B se fefellitin lua verilate; non de te, sed de propria
sua te redemit et liberavit' •*"*:Chrislus, iiiquam. queraturfalsitate.
Ergovirtus.salvationis lua3,,virlus est .***Cbrisli. An diabolus habcbat juste aliquid adversus Deuni,
Uiii est baec virtus *'* Chrisli? Utique comua int vel adversus noniinem, propter quod Deus prius de-
manibus ejus : ibi abscondilaesl forliludo ejus (Ha- berel 68"adyersus eum pro homine hoc rnodo agere,
bac. in, 4). Coruua quidem in manibus ejus6"; quia. quam aperla lorliludine : mdum ille j'ustum homi-
bracbiis crucls confixaesunt manus ejus. Quaeautem( nem, 86injuste occidcrel, jiisle poleslalem, quam sui
for i uJo in tanla infirmitale? Quae alliludo in fanta, per injuslos habebat, perderel? Sed certediabolo
buinilitale? Quid venerabile iu tanto coniemptu?1 nec Detisdebebat aliquid, nisi poenam; nec homo,
Se 1cerie ideo absconditum 6'6, qujatin infirmilate; nisi vicem : ule 87quemadmodura ab illo se facilo
ideo cclalum •'', quia in humilitate; et ideooccul- permisit vinci peccando, ita illum vinceret usque ad
tiun •'*, quia in contemptu. 0 fortitudo abscondita! difficuliatem morlis, justitiam integram servando.
liomiuem incruce pendentem, suspendere mortemi Sed et hoc nonnisi Deo debebat homo. Nara non
anernam genus humanum prementen), hominem li-. peccavit adversus diabolum, sed adversus Deum;
gno confixum •'», defigere mundum perpeluae mortif nec homo diaboli erat, sed et homo et diabolus Dei
affixum. 0 celata poleslas! bominem daranatumi C ^ erant. Sedelquod diabolus vexabat hominem, non
cum latronibus salvare homines damnatos cum dae- hoc faciebat zelo jusliliae, sed nequiiiae; nec jubenie
monibus! Hoiminemin paiibuloextensumomnia tra- Deo, sed permittenle: non diaboli, sed Dei juslilia
here ad seipsum I 0 virtus pcculta! unam animarai exigente. Nihil ergo erat in diabolo cur Deus ad-
emissam iri torraento, innumerabiles extrabere de> versus eum ad salvandum hominem forliludin^m
infiTiio, horainem mottera corporis suscipere, etL stiamc^lare aut dilferre deberet.
mortem animarum perimere. An aliqua necessilas coegil ut Alii^simus sic se
Cur, bone Dpiiiine, pie, Redempior, potens Salva- humiliaret, et Omnipotens ad faciendum aliquid tan-
tor, cur tanlam virtutem operuisti lanla humilitate?> turo Iabpraret ? Sed omnis necessi as et impossibili-
Anutfalteresdiabolum, qui fallendo hominemde- las ejus subjacel voluntaii. Quippe quod vult necesse
jecit de paradiso ? Sed utique verilas nulliim fallil. est esse; et quod non vult, impossibile est essc.
Qui ignorat, qui nori credit verilatem, ipse se fallit: : Sola ergo voluntate: et quoniam voluntas ej'us6S8
qui videt veritatem, et odit^el contemnit, ipse se; semper bonaesl, sola fecil hoc bonitale6S».Non enim
fallit. Veritas iiaque nullum faltit. Ari idco, ut ipse> D Deus agebat ut. hoc modo hominem salvum facerel;
VARLE LECTIONES.
tione DominicaePassionis »i». Thw. Contemplalip Redemptioriis Humanae. m*. Bec. 0. Mcdilalio Anselrai
de humana Redemptione ms. Cister. Medilalio lramanae Redemplionis, edita ab Ansehno archiepi-
scopo rns. Val-luc. Meditatio Redemptionis nostras Edit. Goth. de Redemptione generis humani
•" Chrisli Sanguine m*«.Bec. Val-luc S. Med. Ftor. Dei Sanguine ••• Resuseitationis luae»««*.Vict. \%.
resurrectionis liiae ms.Torn. suscitaiioiiis tpae **• Salvaioris trii? m*«. Salvationis tuae? "• Te susci-
tavit mst. te resuscilavit 6n Te sanavil mss. Torn. te salvavil 6" Te liberavil m*«.te redemii el liberavit
*'*Salvalionis tuae mss. Torn. Salvatoris tui m Ubi esl virtus m«*.ubi esi haecvirtus ms. Torn. ubi
est,
esl ergo virlus •"» In manibus, ibi mss. in manibns e]us : ibi 6'6Idep abscondilum m*. Tornac. omnino
abscondilum •" Et ideo ceialum m«*. Vict. 16. Vat-luc. Cister. ideocelaiurii ms.Tornacens. omnino.cela-
iu.m "•Ideo occultum m*. Vict. 16, et ideo occultum mt. torn. omnino occullurii •'» In liguo coiifixum
mss. Bec. 0. et Thu. ligno crticis confixum alia mss, lignp confixum •»* Sludio occulta mss. studio oc-
Ciiltata 681Nec aliquein msi. et Edil. Goth. nec ut aliquem Soni: ne aliquero 688Dicilur occultala m*.
Corb. dicilur occulta 68*Non esl omnibus m«. Torn. non est nobis m Per omnia in veritate persiitisti
»i*. Flor. in veritate omnia praestitisti ***Prius deberet »i*. Flor. polius deberet *86Dum illecium illum
bominem mss. dum ifle jusliim bominem 6" Nisi vincere ila nt m*. nisi.vicem, ui 688Quoniam omnis
ejus volunlas mss. Corb. Val-luc. Flor. quoniam volunlas ojus 68° Fecit lioc volunlale mss. fccii hoo ho-
niiale ms. Torn, haec fccit bonilalc -
 765': . :*--•• MEWTATiONES. ; ;_,:? ""-,/--..••>,..-',:. 706.
sed humana natura iudigcbat ul hoc iriodoDeo sa- \ quando solvere debent: curii.-rstc, qnicam lion de-
lisfaceret ••*. Non egebal Deus ut tam Iaboriosa bebat, elservatajusiiiia viureposseU eam sibiilb-
pateretur; sedindigebat homo ut sic Deo reconci- tam propter juslitiam sponle sustinerel. Dedit iiaque
liarcmr *•*;nec egebat Deusut sic humiliarelur, sed humana nalura Deo in illo homine sponte el non ex
iidigebathomout sicde profundoinferni erueretnr. debito quodsuum erat, ut redimeret se iri aliis, in
Divinanatura humiliari aut Iaborare non eguit, nec quibusquodex debito exigebatur, reddere non ha-
potuit. Haecomnia humanam naluram, ut ad hOc . bebat. Inomnibus bis divina nalura non eslbnmi-
rcstitueretur propter quod racla eral, necesse erat liata.sed liumanaestexaltala: necestilla imminuta,
ftieere; sed nec illa, nec quidquid Deusrion est, po- sed ista est misericorditer adjuta..
terat ad boc sufficere.Nam liomo ad hoc qubd insti- '' Nec humana natura in isto nomirie passa est ali-
lulus esl, non restiluilur : si non ad simililudinern qtiidulla necessitale, sed soia libera voluntate. Nec
angdorum, in quibus niillumest peccaium, provchi- alicui violentiae succubuit, scd spontanea bonitale
tur •**, quodesl iriipossibilefieri, nisi oiririiiimper- "' ad lionoreriiDci et ulilttaleiri aliorum hominum,
eepta "* peccatofum remis^ione, qiiaeriori fit.irsi i|uay illi mala yoIuntiUe;suntillata, IaudabHiteret
prcecederile ralesra saiisfaclibne: qriam sailsfactio- misericdrdilersuslinuilj^nec ulla cbgeffte obedien-
nem talem oporlet esse*'*, iil peccator, aul slfquis B tfa, sed potenli disponente sapieirtia. Non enim illi
proillo delaliqiiid Deo de suo, quod debitum non homirii Pater ut moreretur cogeridbpraecepit; sed
sil, quod superel briirieqiiod Deus nbn est. iSi eniin ' ille quod Palri placiturum et hommilHisprofutiirnm
peccare est Deiiiriexhonorare:';et lioc homo facere iniellexit, boc sppiite fecit. Noii eriim ad lioc etirn
non debet **', etiamSi hecesse essel quidquid est, cogere botuit Paier, quodaUeo exigete non debuit;
qiindDeus non esl, perire : utique verilas immuta- necPatri tantus honor poluit non placere, quem
bilis, el aperta ratio exigit, ut qui peccat reddat tam bona voluntate Filius sponte Oblulit. Sic ilaque
aliquid Deo pro horiOreablato majus, quam sit hoc, Palri liberam obedientiam cxhibuit, cum hoc, qtiod
proquoillum exhonorarenondebuil.Qiiodquoiiiam Patri placiturum scivit,, sponte facere voluit. Deni-
humana nalura sola non habebat, nec sine debiia que quoniatn Paterilii haiic bOnam voluntutem cle-
satisfactione reconciliari poterat. Ne justitia Dei "• dit, quamvis liberam,non immerito diciliir, qui eam
in regno suo peccatum inordinaium relinquerel, ille velut *•*praeceplunvPafris accepil Hoe inq.e
subvenit bonilas Dei, et earii in suam persoriam as- modo-x)bediensfuit Patri nsque ad rrrorleni.El sient
sumpsit Filius Dei ut in ea persona "? esset homo mandatuin dedit illi Pater, sic fecit. El calicem'°»,
Deus, qui haberet quod superaret nori solum omnem quem dedit illi Pater, bibit. HSPC est eriiiriperfecta
essenliam, quae Deusnon est; sed etiam oinne de- C el liberrima humanaenalurae obedientia, cum volun-
Iiiium, quod peccatores solvere debent: et hoc, citm latem suam liberam sponte volontati Deisubdil, et
nibilpro se deberet, solverel pro aliis, qui quod cum acceptam bonam voluntalem sine oiriniexactio-
debebarit reJd re non habebarit. Pretiosior riamqne rie '**, sponlanea libertate opere perficil. Sic homo
est vita hominis illius, quam omne quod Deus non ille redimit omnes alios, cum hoc, quod sjtonte dedii
est; et snperat omne debitiim, qUod debenl pecca- Deo, computat pro debilo quod illi debebant. Quo
tores pro satisfaclione. Si enim interfectio ""illius pretio non semeltantum a culpis homo redimitur,
superal omnem mulliludinera el magniliidinempec- sed eiiam quoties cum digna '*" poenitentia redierit,
caterUm,quaecogitari possunt cxlra personam Dei; recipilur: quae tamen poenitentia peecanti '•* non
patam est quia vita ejus magis esl bona quain Ora- proinittitur. Quod quoniam in cruce faclum est, per
nia peccata sint mala, quae extra persbnam Deisnnl. crucem noster Christus nos redemit. Qui ergo ad
Hanc viiam homo isle, cum ex debito niori non de- hancgratiam volunt cum digno affeclu accedere,
heret "*, quoniaro percatornon erat, sponte dedit salvantur; qui vera illam conlemnunt, quia debitum
de sno ad honorem Pairis : cnmeam sibi auferri quod debent oon reddunt, jusle damnanlur "".
propter juslitiam permisit, ut exemplum omnibus Ecce, anima Christiana, haec est virtus '08salva-
aliis daret'••, jusiitiam Deiab illis nonesse dese- ^ lionis tuae,haec esl causa libertatis '•' (uae,hoc est
rendam propter mortem, quara ex necessitate ali- pretium ,,*„ redemptionis tuoe. Capiiva eras; scd

''-., VAKIJ; LECTIONES. . ,i:::V':':: ''>

. •**Domino Deo salisfaceret mss. Jiet. J6. Val-luc.Flor. Cister. Deo satisfaeerel 'iiis. Corb. sa-
lisfaceret •" Deo reconciliantur m*.' Cister. omtWftDei) •»'Peccatiirii, provehilur mss. Vici. 16.
et Flor. Vitium, vere provebitur ••* Orania praecepla mts. Gem. Bec. Vict. 16. VatUitc et Flgr.
onwiinni.percepta •»•Oportet essemts. Flor. oporlet facere ••» Homo /acere nori dcberet mss. Vici.
16. et Ftor. homo facere non debet m*. Torn. facere Dpohomo rion debet ••• Polerat: sic hecrilla, neo
quieqaid Deus non est ad hoc sufficeret; ne ergo justitia Dei mst. polerat: ile justitia Dei;' ••* Ut in ea
persuna nu. Vict.K. ut eapersoua ••» Si eniro filii interfectio mss. si enim ejus inlcrfeciio •*• Mori
non debebaimt*. morj non deberet '•* Hominibmjaliis daret mss. omnibus aliis daret »is. S. Med. omrii-
»•• Spontanea voluntate mst. bonitale '•* Eam velut m««.eam ilte velnt m«. Cister.
bus^daret '•• spontanea
ea llle velut Et calicem m*. Thu. quia caliccm '•* Omni exaclipne nis. Thu. omni coactione '•" Cuin
digna m*. Flor. condigna '•* Poenileniia m*«. '•' Justedamnantiir ms. Corb.
peccali poenitentia peccami
jnste damnabtintnr '•» Haecest virlus mss. hic est virlus '•* Causa libertalis mss. Thu. causa Jibcratia-
nis el liberlalis "• Hoc est pretitim tn*. Ftvr. haec est pretium
767 S. ANSELMICANTUAR. ARCIHEP. OPP. PARS II..—PARiENET. ET ASCET. . 768
lioc modo es redempta. Ancilla eras, et sic es libe-. A repulisli, acillis le pro me opposuisli '". Vocasti
rata m. Sic es exsul, reducla; perdita, rcstituta, et me nomine novo, quod mibi de tuo nomine dedisti,
mortiia, resuscitaia. Hoc mandat, o liomo "*. hoc et incurvatum ad aspectum tuum erexisti, dicens :
ruminet, hoc sugat, boc gluliat cor tutim ctnn cjus- Confide, ego le redemj, animam meam pro le dedi.
dem Redemptoris tui carnem ei sang.uinem accipit Si adhaeres mihi, et mala, in qnibus eras, evades et
os '" luum. Hoc fac in hac vita quotidianum panem in profundum, quo properabas, non cades, sed per-
cl victum, et vialicum tuuni; quia per hoc, et rion- ducam le ad regnum meum, et faciam te haeredem
nisi per boc, et lu manebis in Christo, el Chiislus in Dei el cohaeredem meum. Exinde accepisti me ia
le : ei in futura ,u vita erit pleiunn gaudium ttru-n. (uitionem luam, ut nihil noceret animae meaecontra
Sed, o Domine, luqui utego viVcrcm, inortem susce- voluntatem suam "'. Etecce,cum nonduni '" ad-
pisii"* quomodo laetabor de libertate mea, qtiaenon haeserim libi, sicut consuluisti, nondum tamen io
est nisi de vinculis tuis ? Qualiter gralulabor de salule itifvnium me cadere permisisti, sed adhiic exspeclas,
mea, ciim non sit.: nisi de doloiibus luis? Quoraodo ul adliaeream, et facias quod "• promisisti. Cerlc,
gaudebo de vita mea, quae non estiiisi demorte Domine, sic erara, et haecfecisli **•mihi. In lene-
lua? An gaudcbo de his quaepassus es, el de crude- bris eram, quia nihil nec meipsum sciebam; in lu-
Iitate illorum, quia ealibi feceriint? Quoniam nisiilli B brico, quia imbecijlis et fragilis ad Iapsuui peecali
ea fecissenl'", tupassus non esses : etsi tupassus eram ; in 7S0 descensu super chaos inferni, qnia in
non esSes, baecomnia bona 3n non esseni. Aul si de primis pareniibus descenderamde juslitia ad injusti-
illis dolebo, quomodo 223 de islis, proplcr quae liaiii, per quara descenditur ad iufernum, et debea-
illa fuerunl, et quse non essent, nisiilla fuissent, litudiue ad lemporaiem niiaeriam, de qua cadilur iii
gaudebo ? Sed certe illorum nequilia nihil facere po- aeieruam m. Pondus origiuulis peceali deorsum me
luil,nisi quia tu sponte permisisli, nec lu passus es, . trahebat, et onus iiiiportabile judicii Dei me preme-
nisi quia pie voluisli. Illorura itaque clebeo crudeli- bat, el inimici mei daemones, ul me aliis peccatis
lalem exsecrari, inorlem et laboxes luos coropatien- daninabiliorem facerenl, quanltim in ipsis erat, ve-
doimitari, piam voluntatem tuara gratias agerido hementer insislebanU Sic destitulo omni auxilio illu-
araare, ac sic securedebon smibi collatis exsultare. xisli mihi, et quomodo eram ostendisli. Quia el cum
Ergo, homuncio, illorum criidelitalem dimitle pei ego nondum boc nosse"» poleratn, alios, qui pro me
"8 judicio, et tracta de bis
quaedebes Salvatori luo. essenl'**, el poslea meipsum, antequam postula-
Considera quid libi erat, et quid libi factum sit, et rem, haecomnia docuisti '**. Plumbum trabens, et
peusa qui boc libi fecit, quo amore dignus sit. Intue- **onus. gravatis el hosles impellenles rejecisli, quia
re nccessilalera tuam, et bonitatem "• ejus, el vidc peccalum, in quo natus el concepltis eram, el dara-
'*• quas gratias reddss, et
quantum debeas amori iialionem ejus amovisti, et rnalignos spirilus, ne
ejus. In ienebris, in lubrico, in descensu super irre- viiti aniinae meaefacerent, probibuisti. Chrisiianuiu
meabile" 1 cbaos inferni eras; immensum, et quasi me fecisti vocari de nomine tuo, per quod el ego
plurabeuin poudus pendeos a collo luo le deorsura confiteor, et tu cognoscrs me inter redeinptos luos,
trahebai, oiius imporlabile desuper te premebat, et erexisti el levasti mead noiiliam el amorem
hosles invisibiles le toto conatu impellebant. Sic liium!;fecisli nie coufidere de salute animae meae,
eras sine omni auxilio "*;- et nesciebas, qriia stc pro qua dedisti animam tuam, el niihi, si le scque-
conceplus et nalus eras. 0 quid libi|tuncerat! etqtio rer, promisisli gloiiara tuam. Et ecce, cum nondum
te ista rapiebanl; expavesce memorando, conlre- sequar te, sicul consuluisli, sed insuper mtilla pec-
misce cngitando. 0 bone, 6 Domine"* Jesu Christe, ' cata fecerim qtiaelu prohibuisti, ailliuc exspeclas ut
sic posito nec petenti, nec opinanif, ut sol mihi tllu- tc sequar, et dones qnod promisisli.
xisli, el mibi quomodo"* eram oslendisti. Abjecisti Considera, aniraa mea'", intendite, omtiia iutin a
plumbum, quod deorsum me trahebai; removisti mea, quantum illi debeat '•• substantia mea lota,
onus qupd desuper me premebal; iiripeltenies me D Cerle, Domirie, quia me fecisli, debeo amori tuo

VARI/E LECTIONES.
'" El sic es liberata ms.Tliu. el sicut Jibera facta es "» Mandat homo mss. mandat.ohomo.m*. Ciiter.
mandii, o homo '"Accepit os m*s.'accipUos "* Ei in futura mss. et fulura '"Moriera suscepisti m*. Thu.
morluum te fecisli "• llli fecissent m*. Thu. illi ea fecisseiit '" Haeferiiea bona mss haecomnia"•
bona ms.
T/m.hificbona "» Dimilte Dei mss. relinque Dei "» Et benignitaiem m*«.et bonilalem Etvidem*.
Vict. 16. oraittit "•Subter irremeabile.. immersus, elquasi m«*.Tor». Bee. Gem. S. Med. super irremea-
bile.. inrmensum et qtiasi "* Omni auxilio m««.altiwt omni consitio "* 0 boae Donnne »«*
mts. Tgru. Gem.
Bec. S. Med. Cister. 0 bone, o Dominems. VaUue. 0 Dpmine, o bone Jesu Christe Et quomodo mts, et
imhi quomodo '«"Opposuisti ms. Fldr. oMulisti "* Volufttalem suani ms. Thu. voluntalem tuanr W Licet
riondum '"Et facias quod m*. Thu. et faciam '»» Et hoc fecisti mss. ethaec feCBUm»,
u\inuc hon mst. curii'*•
Torri. et sic fecisli Peccati t eram in mst. Vkt. 16. Val-luc. Flor. elSom. peccaii erara, m '»*i»ler-
Hammiseriam mss. Vicl.W. Gerii.Bec.Tdrn. Val-luc. Flor. bmkt. miseriam '»' Hoc noscere mtt. hwc
:iosse '**Pro rae essent Som. pro me nossent '*»Haecme omnia docuisli mss. haecomnia dpcuisu
Considera anima mea ete. /n iu*. Flor. prcrfiqilur h\c tituhs: Ad sanctam Crucem llli dehest mst,
r: Sommal. illi debeat -
 769 MEDITATIONES. 770
meipstrm lolum; quia me redemisli, debeo meipsnm A sapienlia existil aeta!e, cujus xternrias sicul non
torum; quia lantum promiltis, debco meipsum xo- proficit in majus, sic nec deficit in mintis; gratia,
tiim '", imo tanlum debeo amori tuti plusquam tofiiis ipse gralTseauctor, et conservalor etremnne-
meipsum, quantum tu es major me, pro quo dedi- rator. Parerifibus subditur, quem adoral omuis crea-
sti leipsum, et cui promitlis teipsum. Fac, precor, tura, cui et omne geriu curvalur. Addamus, si pla-
Domine, megtistare per amorem quod guslo per cet quia haplizatur, et qitidem Dominus a servo,
cogniiionem; senliam per affeclum quod sentio per Deus_abhomine, et a milite Rex. Tcnlatura diabolo,
inlelleclum ; plus debeo quam meipsnm totum; scd cui ministrant angeli. Esuril cibus, sitil fons, las-
nec plus habeo "*, nec hoc ipsum possum per me satur via, deprimittir altiludo, virlus infirmatur, de-
reddere tolum. Trahe me, Domine, in aniorem bilitalur forlitudo, injuriaiur gloria, moeret laetilia,
tuum, vel hoc'ipsum totum. Totum, quod sum "', gaudium dblet, et liuniilialur majeslas, et moritur
tnumest condiiione; fac totum tuum dileclione. vita.
Ecce, Domine, corain le estcor meum; conatur, Jesu bone, quam dulcis es in corde cogilantis de
sed per se non polest; fac to quod ipsitm rion polest. te el diligeiiiis te ! Et nerte nescio, qnfa nec plene
Admilie me inlra cubiculum amoris tui, peto, quae- comprehendere valeo, undc boc eSl quod longe dul-
ro, pulso. Qui me facis pelere, fac el accipere. Das B cior es in corde ditigentis le, in eoqUod caro es, quara
qttaerere, da invenire. Docespnlsare, aperi piilsanti. 224 ifl ce Q"01' Vcrbum; dulcior in ep quod hu-
Cui das, sinegas pelenli ? Quis iiivenii, si quaerens railis, qilam in eo quod sublimis. Siquidem lorige
fnistratur? Cui aperis, si pulsanti claudis? Qiiid das dulciiis est memOriaediligenlis teyidere te ex matre
non oranii, si aniorem luura negas oranti ? A te ha- Virgine in lempore nalum quam in spleniloribus ante
beo desiderare, a tehabeam impetrare. Adhaereilli,> luciferum a Patre genitum, lemelipsum exinariivisse,
adhaere imporlune, anima mea. BOne, bone Domiite scrviqiie formam accepisse quarii inforrria Dei aequa-
T**,ne rejicias eara; fame amoris tui languel, refo- lem te Deo esse, dulcius te' videre coram Judaeis
eilla eam, saliet eam dilectio tua, tmpinguet eam moii in ligno quam dominari super angctos in coslo,
aficclus tuus, impleal eam amor tuus, occiipet me kiitieri te inter omiiia stiiijectum quani Siiperomiiia
totum, et possideal totum, quia lu '*' es, cum Palre prachituiri, boininem liuhiaria pertulisse quani diviha
et Spiritu sanclo, Deus solus benedictus in sxcilla Deum gessisse, redeiiiptorem esse pereuniium quam
saeculorum. Amen. conditorem esse riori.exisieniiuiri. 0 quain diilce esi,
MEDITATIOXII. bone Jesu, in secreto cordis ad niemoiiam revocare
De humanilate Cluixli. le pro nobis in Yirgine absqiie poiluiioneconcepliim,
Jticundilate, pietate, utililate rediindat plerie san- absqtie laeSionevirginiiatis ejus nalum, pannis invo-
clissima nativilas et infantia noslri Salvatoris. iu- luliim, in praesepio reclinatuni,''''susiiiVciiiem' convi-
cunditale quantum ad exsuliaiionem, pietale qnan- cia, laccntem ad opprobi ia, pedes discipuloroni la-
tum ad passionero, ulilitate quaritum ad significa- vantem, linleo tergentem, de nocle prolixius orah-
tionem. Qnid enim magis jucundum quam ipsuiii lem, sudorcm sangiiiriisem'ticiilem, triginta argeh-
videre hominem qnem esse constat hominis condiio teis vehaniira, osciilo Iradilum, citiri gladiis el
rem?Quid iterum eideiri hoinini magis debet videri fiistibuS captiim, Jigatum, jtidicaltim, flagetlo dam-
pium, quara claro videre oculo qUod in boc ihedia-? natuiii,adoccisionem,iitagnum iiiiiocent8m,duclum,
tore Dei et hominum Domino nostro Jesu Clirislo os tuiii», ciim roale tractareris, nori apei.ieritem,
miro quodain el ineffabili modo aeternil3S incipit, cura acctlsareris iri mullis, noii respOndenterii, co-
sublimilas bumiliatur? Concipitur in ulero Matris, laphizaiiim, alapaspatienlein, flagelliscaeSu'm,plagis
qui sempileriius est in sinu Patris. Natus ab aeierno lividum, spulis illiluin, chlamyde cocciiiea induluni,
dc Patre sine niatre, nascitur in lempore de maire spinis coroiialitm, in derisiim atturaliiiii, arundiiie
sine Paire. Pannis est iiivolirius, qui stirpibus et ar- capiie pcrcussum, in vesle alba illusani, ad hioiteni
boribus terrarii vestivil, Iuminaribus coelum orna- rj condemnatum, cruceriy tuam bajulanlem, et in ea
vil, mare piscibus implevif. Quem coeli coelorum affixum, pro crucifixoribusoianleni, aceto polatum,
capere non possunt, praasepis arigtislia continelur, felle cibftluin, a latrone co.ivitiaiuin, sanguinem
iacle materno nulritur. Profieil sapicntin, cnjus sa- luuiri per qiiinque vulriera corporis lui effuiideiiteni,
. picutia non incipi.t. nec desinil, qui et Dei Patris capul inclinanletn, spiritum einilienlem, dilectatu

VARLG LECTIONES. . '

'*' Quia tantnm promittis, debeo meipsum tolnm r m*«. quia tantapromiWis,cVbeo meipsumtolnni m*.
Tor». qnia tanla pro riie sustinuisti, debeo iiieipsum tolumSont, hwc Omii. "8 Nec plns habcp tns. Vict. 16|
BCCpliis nec hoc m Reddere totum : trahe me Domine in ainorem tuum, et lioc ipsuri»lolurii. Totum qupd
sum mss. Bae.O.Viet. iG.Gem. S. Med.Cister.el FaUtic. rcdderClolum. Trabe tu, Domlne, in amorenv lumit
vel hoc ipsiim tolum. Totum quod suin ms.Thu. reddere tolum. Totum rntod snm m*. Torn. reddeie lottim.
Tralieroe, Dominc, in amorem tuum,vel boc ipsum loium. Totum quod snm '*• Rone, Domino, pie Domine
iie»is#. bone, boric Domine, ne »i*. S. Med. bone Domine, fnon ms. Torn. borie, bone Jesii Dpmine, ne
"4 Possideat me totum : quia lu etc. mss. Thu. Reei et 160.et Vat. tue. ei Cister. posSideattoium ms*
Torn.possideatmelolum.Ameii.Deusmeus.Amen.
771 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PAR/ENET. ET ASCET 772
ammam luara in manus Palris commendanteny et A rum el adversilati compalimur, el prosperilati con-
haeeomnia pro nobis sustinentem. Hacc omnia for- gratiilamur. Jesu, nec mens mea capere, nec liiigua
inarit et adaugent magis ac magis exsultalipnem, sulficit exprimere quain sis dignus amari a me, qui
liduciam gt consolationem, amorem et deside- tanturii dignatus es amare me. Dilexisli me, et lata-
riura. sii me a peccatis meis in sanguine tuo (Apoc.v, S).
Quiseniin non lietetur et exsullel? quis non supra ' Nam si diligo multum le, tu certe et anle dilexisti
modum jucundetur et gratuletttr, videns conditorem me, et pltts. In hoc enim charitat Dei apparet, ait
surira non solum pro se hominem esse, sed tam dura Aposlolus, non quasi dilexerimus Deum, ted quia
lamqtie iridigna suslinuisse? •Qunfin mente suavius prior dilexil nos (/ Joan. iv, 10). Dilcxil quando
ruminatur? quid dulcius gustatur? quid Iaelius cogi- rion dilexi, quia, el nisi rion diligenlem diligercs,
lalur? Quis mihi aufert liocumin regno, ubi is otriiii- diligentem quoque non efficeres. Diligo te super om-
potens est, qui frater et caro mea esl? Quis mihi nia, o dulcissime Jesu, sed nimis paruui, quia louge
evenlus aliquam tngeret desolationcm, cni spes minus quam dignus es, dilectissime, ac proin !e
lanla lanlaiu confert ceuiuidinem? Qiioinoilo ali- roinus quam debeo. Et quis hoc posset? Diligere le
querain eopotesthabere locum aliqua tristilia, in potest aliquis, te donanle, quantum valet, sed IIIII.-
quo indesirienler versatur cogitalio isia? Nec miiio- li quam quantuin debet. QuiS libi reddet iunoxium
rem in eo Oduciam parit, cum ipsa in Condilorem sanguinem uium, cujus non gutia, sed unda p<r
SLUindiligenter accenditur. Secura certe per omriem quinque corporis lui partes profluxii? Creasti mc,
iiodum, et iri nullo letneraria prassumptio, quam curo non essem ; redemisli me, cum pcrdilus essem.
fprmavit in meiite coiistderalio humanilaiis in Chri- Sed conditionis quidem meaeel redemptioiiis causa
Bto. Qtiomodonori speremme ad eleclorum perlin- sola fuil dileclio lua. Quia ergo, o dulccdo vitae me.-e
gere sortem, cum pro ine videam morluum ipsum jesii! quid in me yidisti pro quo tantum prelium
nhiversorum Conditorem? Effudil pro me de lalcre dares? Nihil prorsus, nisi quia sic fuil placitum ante
suo sanguineiri: quomodo non praesumamme redem- te. Multum quidem contulisli Creator, sed longe plus
plurn,curri dalumpro me non ignorem tantura ta- Redeinptor. 0 quam decorus es, Domine Jesu, et
leque preiiuiri ? Effudit et pro ine aquam, qiioiriodo quumsuavis! Decorus; sed videntibus te; suavis,
tiori me confidam ab omnibus inquinaincntis meis scd gustantibus te. Nesciris, riisi vidcaris. Non fis
iiiuiidatum, quem consial aqua quae de visceriuus dulc.s, uisi gusleris. Fac roe quaerere le, quaesilum
CtiriSli confiuxit mundalum? Effusus est, inquairi, invenire te, tenlum possidere, ut tu *olus dulcescas
ilie, effusa cstilla; ille ad redemptioneni, ista ad _ mihi, sapias et placeas. Fac me agnoscere te, limc*
redempti ablutionem; ille ut me redimcret capti- re, ainare, desiderare. In amorem temporalium labi
vum, ista ut ablueret iramunduih. Traditus esl pro ne sinas me. Heu, mi Domine, quia incessamer non
meservo Flius, ul morte sua iuihi eineret haeredi- possinn gustare quaiu suavis el dulcis sis I
latcm : quoiuodo me hon credam hseredem, el qui- Pecalor sum, o misericordissime Jesu. Miserere
dem haereclemDei, cohaJredem auteriiClirisli? (Rom. rnei, qiii non.venisli vpcare justps, sed peccatores
viii, 17.) Cum inimicus essem,reconciIiaiussuui Deo (Mutth. ix, 13). Fons palens domui David (Zach.
pet morleni Filii sui : quomodo jusliDcaliis nunc in XIII, 1), appare, el effiinderc, ct ablue me. Paiens
sanguine ejus, non salvus ero ab ira per ipsuin? es enim uinuibus sitieutibus le, et ouines omnium
Proprio Filio suo iion pepercit piuS Paier, sed pro vere pcenitentium sordes abluis, reddens cis, o dul-
me tradidil illum : quomodo eliani non omnia milii ciss me Jesu, bonumpro malo, donum pro iniquilalc,
iloiiavit cum illo? (Rom.vui, 32.) Quis accusabil ad- meritum pro delielo, pro faciuore justiliam, ei gra-
versurii ine, cum cliaiitas ejus operiat muliiiudinem liam pro cujria. Expertus esl hoc rex David, qtii
peccatoium? {/ Petr. iv8.) Ctamat^sanguis ejus de poenitens an$raiio tuo audivil: Dominut iransiulii
terra melius quam Abel, el non movebil cor Palris pcccalum luum a te, non morierit (II Reg. xn, 25).
lanti ialisque sontis clariioris? D In le namqup lolus est lacrymis poeniieiitiae,et inuii-
Absit, semel el iterum absit, uf conipassionis dalus esl a raaculis gravis culpae. Tua siquidem in
visceribus careain, intuens le, p boue Jesu, mori eo munditia crimen lavit adullerii, et pieias crti-
pio me! Ariie oculos meos crucifigeris, et nulla tan- delilatem exlersit homicidii. lu te puigatus cst ille
gcjt molio cOrineum; apparet mihi gladiustuus, et princeps aposlolorum qui amare flevil quod limiile
nonpertransibit aniraain meairi! Dulcis Jesu, quid negavit. In le eliam illa faroosa peccalrix, o fons
niihi ulcompatiar libi? Sednon minus ulile. Quo- purissirae et dulcissime, dealbata tanta meruil fami-
inodo minus utile, cum constet, si verum cernit ille liaritale donari ut ipsis apostolis novam tuaeresur-
el senlit, in quo lu ioquebaris, quia «t compalimur, rectionis gloriam et prior viderel, et eis eam aiiniin-
ei conregnabimus? (Rom. vm, 17.) El alibi, st com- tiarel. In te quoque ille. mundatus est, qui, juxia te
mortui sumus, et convivemus(II Thn. n, 12). Ut in cruce pendens, dum et se digna factis recepissc
autem haec, de qua loquiinur, cpmpassio in uiente recognovit, et te in-tuo regno sui habere raemoriam
vigeat, necesse esl ut ardens iri ea fuerit dilectio, petiit, statim a te audire meruit. Amendico iibi, kj-
a.uia quem amore ferventi compleclimur, ejus nimi- die mecumeris in paradiso (Luc. xxm, 45). Et quut
773 MEDITATIONES. 774
fn tc, pie Jesu, rrttotittie illustranlur et abluiinlur,' \ quid habet omnis creatura clceorisiei pretii. Et qtiid
ueienebris ad lucem, et de sordibusad munditiam! mirum, si omnta solus praccellts? Tii iriterastra ex-
Suscipe me diu exsulantem a le. cellenti solem clariiate vestisti, et clarior sole tu es.
Dulcedo vilae, et sanilas non fallax, o uone Jesu, imo qttid est sol, quid est omnis creata lux ad tui
225 siin carne seminavi, quid de carne metatn eomparalioneni, nisi tenebrse? Orriasti eoeftiihside-
nisi corruptionem? Et si mundum dilexi, qtiem ex eo ribus, empyrciim angelis, aera volucribus, aquas
capiam fructum? Triplex, Domine Deus, soletam re- piscibiis, lerras herbis, floribns virgulta. SeJ non
gi Babylonicopersolvere iributum in nefando ejus est speeies ultra, neqrie decor rimnibus iis, in tui
obsequio. Obsequium ejus quidest, nisi peccalum? comparaiione, o foiis universae pulcluitudins, Do-
Tributum vero esl triplex, deleclatio, consensus, mine Jesu. Melli dulcedinem stiariipracstitisti, et
consuetudo. Et sotvebalur hoc tributum de corde, dulcior inelle tu es. Oleo suavilatenr sbam dedisti,
ore et opere. Ecce quibus ardoribus haec erat olla et siiavior oleo tu :es. Aromalibiis cufictis odores
succensa, cujus facies a facie aquilohis, cujus prunas suos tribnisti, et est, o Jesii;:odof luns super omnia
ardere fecit snggeslio hostis, qui hienlvs"mear cogi- aromata suavis et gratus. Aurmri iriter 'Oriiiiia"me-
tatus exussit. Ecce misericors Deus, ecce funiculus talla pretiosum et pulchrum in singulari excellenti i
iriplex merilem, Ifnguam, corpus ferocilerslringens. B a le conditum est. Et hoc qnid est, compafatum iih-
Nunquam erat in me sanitas, a planla perlrs usqiie pretiabili D6mino,-et rrameits*'trlaritatij Iri qualn
aJverlicem (Isai. i, 6). Sana- ergo animam meam, desiderant angeli prospicere? Optis manunm tuartim
quia peccavi tibi(Ptal. XL,5). Fac ergo opus liium, est omnis tapis pretiostis, et desidcrabilis ad Videh-
pie Jesu, et salva rae. Vocat-isenim Jesus, non ob tlum, sardius, topazrus, jaspfs,"cfirySolitus, * priyXi
aliud nisi quia tu salvum facies poptilum tuum a beryllus, ametfiysths, sapWrtisi carbuneuhis, sina-
peccatis eorum (Matlh. i, 21), qui ctim Palre, et ragdus. Et haec quld sunf, ntsf fesincae, ad tui coin-
Spiritu sancto vivis et regrias in ssectila saeculorum. paraiionem,o Rex decorhs nimis et mullum amande?
Aineo. ': Tuae operationis sunt geniirijgfi** et 'imriiPrtales,
MEDITATIOXHI. . quibus, o s.tpiens Archileclc, iri exordio saeculirtnn
DeCMtsiol:"] ; '; '':.'''; "\; aulam «iiperaitheream pulolire distiuxisii, ad latidem
: :
et glririarii PatriS; '";!f"'''-•-^""';
Verbum secretum mihi est ad te, Doniine mi, Rex
Per le rnillia millinrn, aVlcomp!erida Patris iny-
Eaecuiorum,Christe Jesu. Ausu chaiilatis alloqni te
aTaCridiscursu jugVier meant ipier coelum ei
pnesumil factttra maiius tttae, concupiscens decorem steria,'
tutiro, el audire te gesliens. Desiderale cordis mei, Q ierram, quasi apeS riegbiidsiriihier alyearJa et flores
otnriia suaviler; populus accinctus, he-
usqoequo suslinebo absentiam luam ? TJsquequoin- diSpOnentes
gemiscam, et slillabil posl le oculus meus? Amabilis sciens laberii yel inpbedieriiiae mprain. Per te cen-
Domine, ubi habitas? Obi est diversorium luum, in teiia decies niiilies millena assistunt in sanctuario
uranici templi,- intentlentes in 'vultuin roajestatis
quo laetus reeumbis inter charissimos tuos, et satias
eos manifeslaiione gloriae tuae? Quam felix, quam c*aro et liiflexibili yisu, ac persbriantes baiinoniam
illusnis, quam sancliis, quanla appetendus ayiditale incessamiis hyinni, iri gioiiini trinae el simplaj ilivi-
locus ille deificaevoluptaiis, lpcus perennium deli- nitatis. Perieserapnim ardei, per te cherubim Iu-
ciariim'. Npn accessit pculus meus, neqiie approp'nT cet, per te thrPni JudicanV.;'.'"^
quavit cor meum usque ad multiiuilinem dulcedinis Tu porai us noslpr, igr^s e&,innpcuc art'ens, et a
luae, quam intrinsecus abscondisli fijiis luis. Solo luoetlivinila:is itiimecliala approximatioiic totus cha-
ejus odore foris utcunque. sustenlor. Spiramentum rtile igniiur, et flammea coriiscatione ycstittir sacer
snavitalis tuae de longinquo venit ad me, quse est ordo seraphim, qui et sui suavis incentlii exuberan-
niihi super odorem balsaroi el fragrantiam thuris ac liam spargit in caeicras tibi militanles phalangas,
myrrhae, omnisque generis suayia odoramenla. Con- de quarum p1enilpdme..gustamus:«i (.o?.. Tti Deus
cupiscentias mundas parit in me, quariim est adustio P nosler, vera Iux es, et suscipiunt montes populo tuo
dulcis, vix-porlabilis lamen. Quid enim mihi esi in lticem, dum thesaiiros sapientia; et scieniiae iu le
coelo? (Ptal. LXXII,25.) Quis esl ihesaurus meus in reconditos ad intuentes le c vicino oculos cherabini,
illa cotilica cella? qnae est haeredilas mea in tcrta per te ipsum large effundis. et deiivari facis ad illu-
vivenlium? Nonne Chrislus Dominus meus, tuiica minandas subortlinatas illis electas lampad.s adiiii-
salus mca, loltim bonum meuni, plenum gaudiuni rabili.s labernactili liii, quaj anle faciem lunin, Do-
meuin? Et qiioroodo potero continere cor meum, mjrie, inexstinguibiliter lucent. Tu Rex regum, ct
Domine, ut non amet le? Si non amavero le, quid Judex judicum magiieet metiientle, exce-sis insides
araabo? Si transtiilero, aroorem meum a le, ubi thronos, soiam super se uaberites celsiludiiiem luam,
ipsum digne collocabo? Desiderabilis Dpraine, ubi sedes yivas et suaves, pacalissimas, sunimaequetran-
extra te .requiesce.rent desideria mea? Si uspiam quillitalis .uniformitaie .conipactas, per le discer-
extra le pedem extendat amor meus, pollulus erit; nentes viaa veritatis, per te judicaiites.judicia avjui-
si a te decimaverint desideria mea, vana erunt. tatis. Dominatpr Dorairie, le dominaiionura sublimi-
Nonne tu amabilis et desiderabilis es super omnia tas sancta adoral, singulari liberaltate animum |u
quaeamarji possuni et desiderari? abs le habet quid- divina extendens, atque inler pra'nobiles aulae tua;
773 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHTEP.OPP. PARS II. — PARJJNET. ET ASCEf. Tfr
herpes, per te primalttm agens alti dominii sine A J purissimas chordas in coslo, quae nihil trisle un-
altiludine faslus. Nobile decus principum, per lc, quam sonuerunt. Tange et islam decimam gravein,
Domine Deus meus, celsiis ordo principatuum sine cujus superior quidem portio jam periracta ad le
invidiosa praecellentia principalur super militiam laelitiam sonat, inferior adhnc lernc asiricla moeslos
coeii, ctli ad explenda divina mysleria, juxta per- novit roboare spnos.
ceptam intrinsecus cordis lui disposilionem, dulcis Cnncla virlulis tuae opera, o Dei Unigenite, dum
tnagisterii praebel ducalum. Tua est polenlia, pp- . allenla mente considero, stupens expavesco, quia
lostatum Domine, prementium in flammeo ielo colla mulliim per omnem modu.min eis gtoriosus appares.
larlaricorum principqm, et le in illis meluunl ne, Magnaenim, pulchra et bona stint valde, sed ad mi
quantum volunt, valeant perficere malum ob perni- comparalioiiem, quasi nihilum et inane repulaiilur,
cicra nostram, Tua est, o virius Patris, omnis miri- Coeliel terra, et omnis ornalus eorum, le auclore et
ficentia bealaruin virtutum, quarum agitur minisie- giiberriatore snbsisiunt, et te potentem et meitien-
rio, ul le mirelur omne saeculnm,et obmtitescens in dumv sapientein et pulchrum, bonum et amabilctn
mirabitibus tuis exclamet el dicat: Omnia quatcun- omnia praedicant, et quantum lux lenebras, lanium
que voluit Dominus, fecit iti cmloet in terra, in mari cuncta soltis praecedis. Et tu in ccelo servalus es,
et in omnibus abyssis (Psal. cxxxiv, 6). Tua.est, o " Deus meus, merces servi tui, ipse datpr et dpnura
dulcis Jesu, magniucenlia archatigelorum, in quibus salutis, qualn a le exspeclat anima riiea. Et a te quid
HHiltaidigiiationisopusoperatur benignitas tua, dum votuit super terram? (Psql. LXXH,25.) Quid volvor de
tara gloriosos palalii lui Salrapas deslinare non coelo in cenirura? Quid melius, quid amabilius te
spernis in baecmundi infirma, ad suffragandum par- existimavi super lerram, ut abstraheretn cpr meuin
vilali nostrae, qui comparati sumus lulo, et assimilali a te, ad concupigcendumquidquam in mundo absque
faviliac ei cineri. Per hos quippe tuo j'ussu sumraa le? Cur amavi, quare concupivi in omni vila mea
nostrae salutis adminislranlur negolia, summaque quidquam, praeler le Jesum Deura ineum? Quare
226 superni consilii ad nos deferuntur arcana; ' distuli, cur intermisi ullo lempore te, Jesti, versare
per hos sanitates mortalium procreantur; per hos in corde, te tola menle amplccii, etdcleciare iu ttia
consistunt regna et imperia mundi. Inter quos prae-' du!cedine orania inleriora spirittis mei? Ubi eram,
cipuurii novimus tuum Michaelem, signiferiiin nohi- quarido lecum merite noii eram ? Quo defluxeruni,
lem, cceli civem, qui slat pro acie Dei viventis ex- qiiarido non te sotuiri habuerUnt desideria mea?
lentlcns roinphaeam propngnalionis, ac voce lerrifica Deus vilae nieae,quarn vane consumpta sunt, qua:n
inionaiis, quis ut Deiis• super eos qui ex adverso J infniclose elapsa sunt lempora mca, quae dedistl
sunt. Sed et illit felicium angeiorum amahilis innO- milii ut facerem voluntateili tuam in eis, et nou fcci?
centia, noniie pretiosum opus digitorum iuoriim est, Quanti aniii, quot horae perierunt apud ine, in qiii-
o Dei sapientia? vBnde exorriasli eos quasr incor- bus sine frtietii vixi coram te? El quomodo sub-
ruptibili vestitura in die qiia cohdidisii cos, in opiis sistam? Quomodo levare potero ocutos meos in fa-
sacfi ministerii tui. Hi suiit viva sidera stiperioris ciem tuarn in illo magno examine luo, si rememorari
caeli, lilia inlcrioris paradisi, rosae plaiilaiae super jusseris omiiia peccata mea, vel lempora mea, et
aqiiam Siloe, quse DUilcum silenlio, tibi menlium fruclum requisieiis siugulorum? Palientissime Pa-
radicibtis immobiliter hacrent. 0 flumen paeis, bde- ter, non ftal hoc, sed sint in oblivione coram lc, qusB
liciarum agrt odor, o sapientia sola gyrnm ccelicir- pcrdtdi tempofa, heu! multa nimis. El si quae te
citietts;>ex te lucent, candent, rubent in sapient a jtivanle ulilrter servavi, quoniin, o Doniine, nume-
mulla, iti castitate virginea, in Chaiilalis ardpribiis riis brevis est, in memoria aeterna fac permanere;
sempiternis. Florida IIDSC juventus.-Domine, fideliler fiat, amanJe Paler, saltem boc lesiduum temporis
libi in nOstra irifirmitate deservit, dum in bis tene- niei fructuosura et sanciificatuin in gratia tua, nl in
bris inundi gressus nostros paedagogica niamidii- diebns aclernitalis invenial locuin, et computabile sit
ctionedirigit, dum hosliles incursus a nobis repellk, 0 ante te. Jara ex hoc nttnc omnia desideria inea in-
dmrt volunlalis luae secreta nobis nuntial, diim ad calcscite, et efflnite in Dominum Jesum; currile,
bona quaequc meitles dissolutas roborat, dum ora- satis bactenus tardaslis? properale qiio pergitis,
tioritfm nositarum ihymiamaia ad aram aurearii qiiaerifequem quaerilrs. Jesum quarrhis fitatarenum
tiansferl, cl faciem pii Palris pro nobis Semper crucifixum (Marc. xyi, 6). Ascendil in coelum, iion
exorat. Ita, pie Pater, de riobls loilge adnuc.agpiiti- esthic(ibid.). Non est ubi eral; non csl ubi nobile
bus aliqua ifbi cura est; Et si qtiid ;pVetii Iialiet capul suum reclinate rion poteral; non est ubi ara-
dr.nclirha decima olim e sinu luo elapsa, el nunc bulavit irimedio tribiilalionis, repleins despeclione;
landerri iii laboribus triis rcquisita,, hdc tiii, boiie non est ubi sietil judicandns ante faciem Pilati;
Jesuj pii est.muneris. Si quid dulcfsrinae:vdcls babel non est ubi sfetit sprelus et illusus coram Herode;
bnecdecima chorda diviuse laudationis, hoc ttius in non esl ubi pependil consputus, caesus, vulneratus,
ca stiavis corilaclus operatur, dum in psalterio de- et cruore perfusus in medio sceleiatorum; non esl
cachordo psallis gioriam Patris. Psalle ut psallis, ubi jacuii lapide clausns, et genlium militia custodi-
Domfhe,inodalare dnlce irielosPalri vetocibus arli- lus. Ubi vero esi amanlissimus Domini? habitat con-
culis iriiiitiforniium gratiarum. Tange novem illas fiJcnter el flagellum non appropinquat tabernaculo
 ->...- Mg&fAft$&E$. ttS
ttl
ejus. Super altitudinem ecelorum, super omnem A gatidfom sft, o Maria, vhfmanl- v*rgo«*feg»flrtr!s,
excellentiam angelorum, propria. vSMtrfeascendfi, rosa coelicaeamcenitatis, praeiucW«nrsMhiswterprf-
saper soihn» singntaris glariaein dextra Patrrs, ctri maevas lucernas dtvini tumints swgceptlv». 1« tm
eeaeternuset eensubstantialts sedet, el divino ariri» Jesu fllio dulcissimo sola prae OronroosfSwtefaadh»
cltisittmine, eorenatus gtoria et ibonore, ut' dccet magno, quia qtiem ut horiimem peperistf,%t pro-
UiiigenUumDei, serenus in ketitia, plenus omnipe- prfis uberibus enutristi, ipsum «uiri angena «* anf-
tenlatn, Dominus in coeloet in lerra. Ibi aderarit versis civibuscoeti alteras uf^eurii vi«frtv-etVenmr.
cum omnes angeti Dei, et universa multftiido civium «Saude,felix mater, quia qnem vtdi«fi'"in:Iig«ocru^
cselestisShm. In ipso unanimtter laeianttrrotimium cis pendentem, vides in ccefe regnanrera *um gtv>-
corda, in ejus destderabili facie pascwHur omAtnm ria magna, tides Oimiem altitBdinetri cWteslium,
eouli bunorunh In ipsninundiqtte confluimtttesiderta teriesirium.eimfernorumin^eslcitiejWimiSiiaaaws
omnuun sanctoruin, ipsi jufeiiat, ipsf apiilaudif, et oirine robitr inimicontm ejtts attrituiw: -Cnuditi
ip»um magnifical tola-uranica eivitas, gtoribsa pef gaudioriim stmt tfbt, onmis pteHftude*sanewWnr,
outaem moduin in splendoribuscjus. beata Hierusalem mater nostra, ^Wfesursuwes :
, Exttstta et laudu, kabilatio Sion, qttia ntagnus bt - festivitalem age jaelabundam,,el indesmenleTlnfo vi'.
medto im sanctm Ivnret (ha. XM,6), Exsoftate ta ° sione pacifica ui Je&u Iifeertaiislose auctoris.
uetMblUiovestie, vis*ifluslres pftlttiiscbae,quia htt- Bttii nonc wrrsum etevare, alHma motw^plftKpo-
*•»» ast in«» omnfe osspeetatio vestra, et ipse sir- «e>ebnatu, et SYmcttsle ingereKitftibu* tetarndilrit
bKmisesi-vaide, et benedkentttr in ipso, veslroTid^ InDomino Jesn. Itluc fldetet spei v^fhl^o p^eirfe,
lieet senino, omuet gentes; s\e eiikri pokfeitiwest ibt per cliarilatis ardorem conversatte, «M ekrtstin
semo-diviftus. GaHdeieiu Jesu-propbefafliagno, vos esiindextera Det scdens(Cotoss.W,'f). RlferifJemen-
propbetaeviri veraces, quia mirifice et gloriose hn- ris oculiim in ftimine vultiTsejus. Lristrala* debscu-
pteta videtis emnki, quse de ipso anniinliasiis in tare graiiilabunda devbfione singtmi leeii ffcneiifl*
Spirite sanett, et fideles bweritiestis per ipswm fn phtgafum ejus, de quibBiS'efressi srmt pYellosiiftt
omotis sermoaftos vestris. Gsudete m DominoJesri Wqtioressangiiinis sanctt, qno te apprerravir/ninfe-
nmgietfo vestra, vos inclyti procere» eoeH, beati rritus Dei, et sanciiltcavil in vitatri seieMHfat.Jesn,
afastoii, gaatJete in ipso, et iteruro chco, gaudete qui non amat te, anathema sil. Qui re^itaf*•*««*;
MHr€9iristt>temiliari laelitia. Eece eram quem vi- amaritudinibus repleatur. Castus esl amor H*tti,;'&&
Atthria iriediovestri esuttentem ef slitetftem, feisN mfne,et ritMl impiritattsaaSriitlit.^ft*it^ sa-
gatam, et iis sinnlia carnis ihfirma loleranlcm ab „ pot ariioris taf, et nnllmn TWntem^e»«ta rfets^
ssimbnsTeprobari, et eum sceleratfs reputarr, quo- Siia^is tf« ariiortuus.et n*W*hab« amifW:Tiiifrrt
motSevicfl, quontodo regnat, qubmodo ei Pmnia stfb q^ aWara su«r ftrtinli, m^Vttri WmtMtejm,
partibiiissunt, qtHrhigtoriostts fh suo dowmio funiiire i-eddit aniani.-MeYarigiftrra^i^cbl^
Wg*t, et soi gaudii; suaeineffanifisquegtertae nrinC pressuras riori ebrhprihiitur; norr peVftsm; tntqlia,
va» socfos ftabet, qui Olimpermanststis. cum ipso iri riow mceTore contrahiihr. W "IWorttWs' «ahftUiH
tentationious suis, et vexationum ejtts consorteS a^ffuttriimtS; Mer mfnas sectrrus; rr«e^!iW*«en«i
Hmtts-cAtJeratenunc dulcia IHa gentia quse se eer- mcoMmptus;mter torriierita pe^selFertrt^trffhSte;-tri
va*eroBtatrte vos usque ad lernrar, setemitros wbte morteaemper est vtvuS. «cta-«r *«Wo*i*^ipkR
aif saneti«sm«m eeenam. Adorateminc sacrosanetes gatudet, et stctrt in amOYetrticf ttif ile<«fetai«arh»9-
ittas nfemte,qiHbuspntverem pethtm vestrortunfce* t«ri fta ^udfom et-defec atio«st ^awt hf>aWri*BM
regnm favare et extergere dlgnatns esi. Saudele i# tto, dfftcts fcsu, «nimaeantsmti<e4:BWfetJ*«tettt».
JWH,prttictpe mittihe vesfrse,vos martyrCs vfcloy swavttas lmsris,Jvmf rne*rtans sap«r/ eWSMsfeq^ie d*>
riosf, qui ipsnffl pfo qno iradiclisiis in motteiri arii- Hciasnori sicohleetalrt fatices^istaittW^W, #f¥ua*
mas vestras, ipsum, mquam, Jesum, Tiliumr Bef,; amor »eTHes-dit«gefltiufi»,ttSi-: '< ''< ,!<;•) •
poteidPtis pr«miriin evrtamiAls Vestri. Cawiete ki § 0 mih* tei^tfve^ pWtis frttnte «OWMifficiWfis,
J%wrSBmmodoctore veritaiis, o venerandi coiife^- botre- suaKts, oleun»iaisiumrmttisrifi»e, *tt*s tss*
s*r«i et doetOTei,qnia quem olim doctrmrs saeHs rormosa ptmtUettt, simple» estafntai :*4*rk «spStif,
et «pfeillMisjasits confessi estis corara iioiniiiilMs, steila matetin», sd aete*ne, 9i^e ^,-MWbi
^iile confttetur vos co«m Patre suo et sarictls"an- Hiraen sempHernorum tBann«mi te atnet, Irrwde»
f*hrejosv GcraUetctifJfesttvirgine et vitfwuirisan»* leetetvr, te admiretin' ewwis-seasBt h»iwjituat cpfr-
elifieatere, vos paramsicete Tirgmes, vesin«rtlB^ BeuBeordts WH%«t^Mt>«W« *M\m
y«aie>«s<-tMid^
miles, auia ecce qoen amaslis, qtiem optastis, sjMtflJi Jesu, deflciat cor meum spiritu suo, et caro a con-
ardentibus desideriis. aj^etistis, pro cujus amjwjj ciipiscentfe suis, et vivas tp in rae, et concajescat
lewenos S#OMOS et owQentoFnatwn saeculiepntena-
pawtis, Sutwmi Regis Firhfm mtnc vklett*, nane ./'. ki i«ne«kpa»fe«Ui>B^ i^-^^ f»-ojef-
2p fenetis, ntmc fn ejus castis aihpfexiBrisquiet: aratia tea; ut attleatjagHOri»a»a eojiaia.&**•*km
scWs, et diMilf a .ioW nuJJa insjdialOrtAJraudb-, '.;: Wftt^^ V^ili^.^^v:|(a^t 'fg/^^p^iik^^ig,'.
lertitaipasiet. •'":"':'.',,''..j' ',;':fe #S/£^W^
Veruot iater oamcs esstkoias uberrimum tibi tur aputl te. hi ^^erWMto-<vMiMsKilttt«cawte
P*T«9L. PLVMI.
fH S. ANSELMlCANTUAR. ARCIIiEfct«P. »Aft*H. — PA&BKET. ET ASCET. m
k «BmpianitayfeisrivBh»i|0nm4mi^ & giHHtoiluerie.
;ii))ifin%yTttir^
inj»ia ^tiKii»twwm. mi^qpiitiiw^^tiiwa^^ N«iJ*»ni M|4itif|Di<;i ,wwats^a%isi'»H|>*>tW'
m, utfmm^it* vastite^avjaaajtir^ihai^a^ttfttle gas «tri rtan deto, irel»isei^r.s«ipew»i!Ofaiu«ttihitta
«biP^i^ 4u«^eiu« afeojcu^twMeWW *Jt debeat^Ettquis bjatwT»«.q*i»a^a«MiOnftiamMtgfr
tM0, i^W;p^^djie*tsarifl8 ejteos,ajrd^aw.,^iJer iis^ebita,»iWIu>ben8.^a«^e^,Bih9»feKleri*i
J^o#is4»»»»<tbja»r s^eti^i^^.ammaiiaimjBaw (^a^tw,es,tet^tbHBe«otafa^ijoi^ftote^-et
ajJM+F*ptH$wmswflMistek-.M m&^^^ . wdeifnojwpot*s- (fcri misqnam dees^set^BMO- a*
Mtfguorai».asgj<atianaws ionge «s. So» nec tM-deesj
^«|^i^/a^nt,,j^piea»iBir tewaifc^Uais UWloflgetes^i^tia ntri aon es pa» grtUaffly ades per
tu^; A^eiMa^.M te» » fi«b> f^feinji^ljfti*
Mfra&^tWtOTWtft »fafip»\tiW»l»t 4^«i,**%>*) pw^^ ws^Btamaeyiiinw, et aftwefcediere wat
IWUWNflhJSM^iiipiP*juug&iJfeg*a^jutra.ij$tara« Wferoi4huUjien^^
jtoiW.ili<»ni^n il^aiteufc M^ck^,,iA^fa^e «tark-josi^a, au^ereMediss oa»mar sftsiines otrifltth
dmw*#HMiyW Qui corda fltfeliuta. 4iWH«iii» strepiW -«eriiOWmr^
JWfaftwmii'tdWM|iJ-M,,Am*>P#i.~:**--. U^<.H^. .t giA&tgfcjaaa^i^teWewe»weitei«ee*ibiis 4«teWs,
: v ,**^ jpmUBiwW^ «<*i^;*ar« j *'ijpiftibaJww accessua>et^aac»ssit8»gat.sfatfia* tnkm

IUJWI frHc riiWlT^iT'flfif Trif"°f'"itr rt¥- nsfrs»ttf^M»»aa* i^.-;|*|eJiinai>stMii qrte^sf ifaKjWi

WflWffeaj^P" --Mift^lWt WWMlft» WoJWMr «t»rnitaattiiBviBuw-aotwesinis»ct.ttiv4ltipalsj,^tiM
•Mre*»BM»jef ;,«ee. iA^>at4e«i«ffioei>i»,se4^ttoN»i
§^J»WBW8I bjn«mte^c^Idj^musk.^^riaipu«, Htai .«tttjwYi,
,tetwo4<iispies, totua».illiigira»«e^fe*i
f&W». mJ^i^^ le W*^,se4 ^taima siies>t,ai^ ;isiv.iiiisi-a s^v ,-•.'''--*^*::^-ati}'.;!-^!ri
jWi^..dNJrQJWW^ «W .,: %4«twn«awnAtp W libw reyietaM,t«fti«ci«irtl«
mfmW1^ e^^anJicwilats .di«is Bwmgm iaeaatHatitliftB^fMfis«<«naAa«i. ftuosSamave* J^
atci>Uta.aa»a^iiiiittfc).tciiiBfeaetori|y^^
Xo*es foas. l*eiso*«riaBfre*isal <cbwitefe ww.m
lfcnwif eeuainetjiuanitwie-^,*t i«»s»wirts««iw
tlW|Mtt.'i<*:«»r'l*H'S,>ft'^-' b>iiiK«kie^ptaitjaia^ ejbtdiees
'•:,!^'-.',,!.S'.i'>J,:6*«i,
':•*!*«'iifi''> vetteeUii wwt,titi>«M(
^-ftiit,^^^!^^'^-*^^"^.
wm iN<#^ww ^e.^^^ ,£0^U<m^ w» ( ; §gm3^WlfiS£4tti^
9tw*^?<iwaJwfe«a*wft &m*Mmm*jlfm* s^sojla^^a^^^ifcjjui (maanir4^*MMeaBi
lihi iui «min IIIMIMIIMII
;<lPt|ir^BPI^HP-^WIWWPg tfti tiinfffl ^hr inJr!a»fi lH»ny^s««t iadiaii^ aii^a? smiia* '&>&&**
TflBWHPt'^wF.p»,aatP^Wp
uupiujflijMiW-fll^ nJMUw }m%0>immk eA,i»||fa^Mfrii» ^s#js,.«t .iiiUbsst
W$ ejo|*||be4*i^(«e« jniRfe «imitBisi
J«^ Ji^jfj^e^r. sub Cftsde ggggi^eje,^ ^l*8jki4s*iCb4invOjrnflit
$?$mfe Sfi^itVm^lK a*Ot>i|*,^ii«b«V«lHB«MM
MPjl^^fiyJ^^^^i^^rti^ft,^ ej^^S^tji^.^im »^a«ft«>r-«s, qwwt
lArJlkuttAdAttAMQtttiBAil lOJQiflftiiklBttftfifit flMtt
lAjafiAwftMHiUttMnal
WtjfPJPWjpppjpipPMg^lPHmftlBflfliaTQl'0;(IHfMiiiim OWiMftll
!|(WPpj?sw,SWHWW»',,sWi,'VWWM^W^TlWJpjW^I
AMMflMMftaaMfiLiii jjfTtn jn roii * f f BJBIpflifT ittgtMn
vPjpjpjPMPVwpptwvpwjpiPJWT^wnjM^EMPH »w?Twwwpa!pp,"*wi^»wpi
jitm<dmm»iw%.^e&^°m# mmm M^Pi#%fmi #*w*#,;fc#u
m nmm&'> m&&wu <&<*&** m«w ^V%i.^*P6j#t-^^^.J*,;iJatfie«.,oiivi^

quo onnia; per quem "llffX iWiljliil Blwiif . ._ji_.

i tiim^iiyp?!^
cnjt^^a^^riion^. ^ftiat &M>^m&m
wwp* aww.»«wwMt,w^
MMJnani T" 1 iKiImt ati aarnirm fimBiBMhii »a*iefc
W—I I*rt9nii•jlwWWIiitoti j^tii.-i^<^.,.wii»w»i inriinirn lyilprH QaLj^aatJM iMULJubfiL:
iWHlpiPimw»! IklftfiftlBik.
njfW iiWfHiHMirpWi innitiiii <i<nii»p»»<iiti(it

tt aar.*>'* .,•«»*»*
781 t MpaTAfllWim . , WJ % 788
H™>.Te igitur, clemenlissime Deus, inyocp in .Avcs omnium bonarum dapum, supernae satietatis
aniriiammeatn, quam praeparas ad capiendum le, ex opulentissime largitor Deus, da Insso cibum, collfge
desiderio quod inspiras ei.Inlra, rogo., in eam, et dispersum, libera captivum et redmtegra seissum.
coapla eam tibi, ut possideas illam qtiam fecisti et Enstat ad oslium ei pulsat. ©bsecro per vtscera mt-
refecisli; ut habeam le velut signaculiun super cor sericordiaa luae, quibut visitasti not orient ex alto
meum.Quaeso,piissime, invocantem le non deseras; (Lue. i> T8),jube pulsanli misero aperiri, ut liberis
qtiia priusquam le invocarem, me vocasti el quaesi- gressibu8 ingredialuradle.et requiescatfn te.etre-
sti, ut ego servus tuus le quaererem, qiicerendqin- liciatur de te pane coalesti: tu enimespairis etfons
venirem, et invenlum amarem. Qnaesiviel inveni le, viuc, tu lumen claritatis aelernae,tu omriiaexqui-
Dotnine, et amare desidero. Auge desfderium meum, bus vivunl recli qui diliguut te. ....
et da quod peto; qiioniain si euncta quaa feejsli MW. Deuslumen cordtum le videnthim, et viia
ruibi dederis, non siifficil servo luo, uisi teipsuui animarum te amantium, et virtus cegitatjomnn te
dederis. fla ergo leipsum milii, Deus meus ; redde qtwreniiiHii,da ul sanclo luoamori inbteream, Verii,
te milii.En airio te; et si parum es.t, amem valilius. rogo, in cor meumr et ab obertate votaptatis lum
Tui' ergo amore teneor, lui desiderio flagro, tui iHChria illud, ttt oblivisear ista tomporjlia.^ottet
tfulci memoria delecfbf. Ecce dum tibi men&niea fi ao piget me talia pati, quafia maitttes iste^agH. W-
suspirat, et tiiam ineffabilem pielaiem medi.tatuc, steest,niilii quod video, gravo est omne quotf de
ipsa carriis sarcina minus graval, cogilationum tu- transitoriis audio.. Adjuva me, Domine Setis menss
mrillus cessat, pondus morialitalis el miserjarum et da laetiliam in corde meo, ventad me ut videsm
more sofilo non hebetat, silent cuncta, tranquilla te>Sedangusta est milii domus anhriWmeae,qaou#-
Sunl oriinia.Cor ardet, animus gaudel, memoria vi- que venias ad eam» et dilatetur a te. ftuinosa esr,
get, intcneclus Iucet, et totus spiritus ex desiderio refieeeam. Ilabel plurima quaeoffendnntoculos lues,
visfonis luae accensus, invisibilium amore rapi se fateor et scio; sed quis munaabit eam, aut cui at-
videt. Assumat spirilus meus pennas ul aquilae, vo- teri praeler le cktmabo t Ab occultitmeit mundame,
tet et non deficiat; volet, el perveniat usque ad de* Domine, et ob atienis parce servo ttm (Psal. xvni,
corem domus lua?, ^t Ihronum gloriae tuae: el il?i 13.) Facmt) dulcis Clirisie, bone Jesu, fac me, rogo,
super mensamrefeclibnis civium snpernorum pasca- amore et desiderio tui deponere OBUS eamalium de-
lur de octilis luis in loco pascuaejuxta fluenta ple- «ideriorum, el terrenarum concupiseentiarum. Dc-
nissima. Tu esto exsullalio nostra, qui es spes w- minelur carni anima, animae ratio, rationi grada
stra, salus alque redemptio» Tu eslo nostrtim gau- ttia, et luae me intertus et exterius subde votuntatfk
dium, qui es futurus praemium. Te seiuperquaerat Tribue roibi ut laudet le eor meum, et lingaa-imea,
ariiriia jriea, et tu praasta ul quaer^ndo nan deftciat. et omnia ossa mea«'Dilata mentem' mesmj ist aiiolte
III'**. Yaemiserjc aninioe!quaeClirislun»nemquajr intuiium eordis mei, ut vel rapida cogitartioBespi-
ril nec aroat, arida manet et misera. Perdit qnod ritus meus atlmgat te aetemam' sapientianv^snper
vivit, qul te Deum rioftdiljjit. Qui cur.al,\;iverenpn omnia manentem. Dissolw me, oro,-a vh1<wtfsqof-
propter le, Dominc, nibil esl, et pro nihilo est. Qoi bus conslrictus teneor, ut reHnqaens^omirfa fsta
tibi vivere recusalj, morluus est. Qui libi non sapii, tibi festtnem m, tibi sotf inhxreanr; tibl sofl' in-
«fesipli.Miserfcordissime, libi rae commeiido, reddo tendam. ;••-:. :• •:-.--.• -: ->,.,•>:t.s.-,.. .-.
ct concedo, per jjueip sum, yjvo et sapio. hi le cam - 8S9 V*"!.Felix*«twtt, q»a>terrenoresotutacarce-
fido, spero et toiam spem meam pono, per quem re-Bbera ceelumpetit, tftiae! ierrftfleissfmumBominum
re,surgam, vlvam et requiescam. .J.e copio, dRigoet facie-aaVfaciemcernit, qtwenulto meeu incrrlis affl<-
adoro; cum quo manebo, regnaho e.t beatus erp. cittir,sedde iucorriiptkme perpetose-gloriaeiaBtatur.
A^iimaquae le no.n qucer.itnec diligit, mondim»«lv- TranqutHa esl et secura, janv nen tfmet hostem-nec
Hgit, peccalis servit,et vjtii&sjiJijiiClaesl, nunqiio» mortem. Habel le^iium-DoroHiamiqaettadt« a«sesi-
quiesci).,T",nunquain sccura es|. FamBjeturlibisem- D vfl, semeerqtieantavit, bymnidicissociaia ehoris,
per meris mea, pifssime. Suspiret tibi semper .rjere- mellifliia perpetu» festivitatis ^armiftfc a4 laudem
grjjiatio pea, ardeat in araore tui.cor tneun». Re» glorioe -tuae, Rex.Clmste boae Jes», i* SBtemum
o.uiescatin le, Deusjneus»anjma mea.^cootempletu* concinit. Inebrialur enim ab ubertate <d*m.oatuse%
te in mentis excessu, canlet Iaudes luas jubilatione, eltowentft valuptatis lusepoteeeam («R»af.xxnv-<-9).
et haecsit in hoc exsilio meo conaolatio mea. Con- FeHx «oeietas sopmtoBum-ciwant, etgtoriosa so^
ftigM.niens.inea sub umbra alarum tuarum ab aestr- temnitas ommumad te radewitium ah-hujua-nosrtaj
bus cogitatibnum saeculihujus. Repauset in le cor peregrinationis tristi labore ad amcenilaiem pul-
mcum, cormare magnum, lumens fluclibus. 0 tfl- «onrftutihifs,ad formositatem lolius splendoris, atque

"v.y ^.- ;' '.:-; •;''..'..: VAiRftSLECTrONES*-;' ; --vr :;':- ; ..x- ,:;:.-^-f
**• tii. 2. /n:'S^'*Z*mt 5- De ^derfo a«iiriae «itientis JfetfiW''c^':^^i^:0^^^fi-Som.
nOri nec '•» Nunquam quiescirm nunqna.n
4. De miseria animx qnaeHfl H. 'l.C. amal, jguierit
T,v «.AP.
quiela "' CAP.4. /« Som. Caput 5. De desiderio aniihaV. Tibi festinem in Som. tibi serviam
5. /n Som. Capul 6/De fceliciiale animaea lerreno carcere^soJitliK,^ , ,1;,.„,.,:,-. . A ....,
?&> $. ANSELMt CANTllAR. ARCHtlr*%*P. f^ftS II. — PARiESET. ET ASCET. 78i
^thji^^.-:(aM^'^piip^ u^ »t}t^tteTrJ ©o*tiHie,.VciiesTK»scit.liaberelentpus, irbi victor milcs post,la-
! r'
, ihi cives fiernunt; fKt^':«iriHt^..-iifne^ coriturijet boreni donis incffa4jftTBus cunmlntiir. ;
- Nobileferpetua eaput ampUclentecordna.
, ^ejnteni. ,}i>tdei»
. Quaj prgana ? (Qo^ea^ilenW Quaemetodiaeibi >sine Utinain remissa poccatorum mote, me uUtrqum
fine decaniantur? ^fianant iMuserapCrs welttflua servorutn €tiristi jtiberet divina pieras bajic fcain'is
.hy^nno^iiij org^a, ist»evissi«»aangel^ram raelodia, «archiam depoiierc, ut m sme civitalis gatitlia a?ierna
«aii^cariliw^^ repatrsahdus transirem, sanelissimis siiperuorum
jiwjsttas^nms Citribus decantantew AmarRudo et eneris interessem, cum beatissimis spiritib* s^torijo
Contf toris assisterem, praeserilemDei vultum per-
ftcwt. Non enim esl&i tnatte» inequeinatttia. fcfon nerem, nullo mortis metu tangerer, de perpcluje
irivmortatttatis incorrtiptipne sectirus gauderei», <$t
«ebra.Nuliaestibiindigentia, dedecus auilum, »«a scienti omnia conjuitctus omnem ignoraoliae^gqarci-
ratta,iniiilti^ taterii atriftlerem, teirena cuiiela parvipeiulerem,
4^1, ,ri«*a ina^ dtt- oo^ivaltemtscrynfrarum istam intaieri vel reminisci
j&^, a^^ est *iW &MiiiH$Mr m^iriwr| ut)i vila laboridsa, iita cojj-
B*upt«rtlfe^tftaoiiMiiari^
Jlej^; siae 6«« *^M requiesvfatt^Bdwm sem* ««lbram^ancHte^nteT«onim, qu
- p^4ri i^tu aa^w. 0 Tdaot, datttres ertenuianl, ardpres e«ic^
ai*i^«:jiHm.tissto moftfidanti «scav inn>ant,|jejunia macicjrant,jflci
^«wna^Traetliftaa laudas sumii™ Tjini»ati ttebito s^vant, tristitia cbttsumurit, sotliciaido cparctat.
bafofejsamentia. Sedel himiuaa feHx, siego ipse securitas befjetat,diviii« jaclanf, pauperi^^
niafueiie-fiaMWeo^ Jesu Ghristoy de iuventus estollft, senecltis incurvat, iii^rmitas tran-
•i^i»WlW»'Stoii»ts»i'!. ^s-i-"f ' •--' - •• 'wA>- $tj iamtett tfeprimit, diabohls insidiaiur, puadus
,-,Ml'?¥/£ **» «M*fe *&& seiapiternaet senipi- adulatur,! carO defectatur, anima 'esc^ecauar, totus
MCTflbiBaiWl i^ai^»JWjsio^»fi»r%reqwest8ii»e honro ebmurbatuH Et hts tbt el tanlis m^Hs inors
jil^ifJigi&aj^ amissione, teibnrida succarfti vahlsque gaudiis iia fineritimpo-
i^t^*^|Bja#tar^ wft^WcMni «sse desierttri, hCc fuissferwienuar. ;
^ s^«eawrt^e^^'^"^ ^fuP1!» 116.^*'" : M^ifuis-^toliisst\4aWe' gratiaruai actiones
*fcte|i^«)^a|»iia^ tibi referre vaieamBs,Deus noster, qui nos eliam in-
^W&tm^Wfteitfctm* faefc«4.;.faci«m, , ter has tatttas nrortalliaiis nOslra aerumnasiioh de-
«& oinnia, ubi J Stnts
^.^l^Visciieirtiain «maita pw consoterl mira visitaiione gtatia3 ttiaV! Ecce
me mtsermn muMs mrerotfbus plenism, aW vitaei
itteaefli^ tiffleoydu» pe^cata mea coiisidero, durtj
ineiHVintaen- judteiinn lurimffonritdo, dom mortis horatri cogito,
^^^ilsmTl^l^^;.-f»»t#i***S)»»i
mp sa^ajfflf; yhteat *em^,^lvi^ ttasWeraat,
d«m^^*lJH|ftiet8l''t«rtM^1»i^,'«ii^'i^'ra jme^^a
rsjoe-«M^te,#?i«teH»a*i et«M fesg#&fB*Hantur; districtfoneet chseussJonea te penseriiarignbrQ,<fbrij
- ubfv«t»BS#»ijf««a*i8»««as«#»ii^intwito «siaM . «fu<rfineiHactausurtis
#B)-p%ni«i8':^B>M^iJfp4
. omnesrefleit,:et ita «aiversos coslestis palri*«i*es ,teR»et^ateantifta wecaai^s^
•^laWrtiaa^esfMlil^^ et^ile^ bas
«liieiielasjrsim^i^ifihNraMfe *&?profiinai cariift
suspit4a, assomfstmo^am etannam
ate jt^imoittl^
;iittto et i»os#»u^i)es ' V i^, ijas^pwi- eeitaeaaaewf iaca fasetiBsectre rWulos^trltTot&
*•i»ttsi^B*« JW^nfc*»!*»*»™- ^«ej ?i*oa'4erf*Mi, a^iaMim, aW pnifaws m conspecHum^
iil%M^ fcl*»*i*«W et,M,ste!m4mf**M*ir t> multiptfei* a|ajara%s, qua fatigaWm s^inttos W*
t%ltMvlMa*M<imMnf**miim imms^,wmj*
mtM^.im,:t*^"itim,M^^^it mtMtmsmt eMlttt^i iWi<^, et nwitlarutn nMseriartt^jittemtftii
abtttas^^evatas €tape^ahitatKfteot teriae, •inite ver*
. am^^t*^^ ; p«^qtWe*6<i**«'.;''^*;^•'•'••''- -;- * l> £•&>'>>il
Ji;- - ''
•• wu>ntitii'WiirWB u»»*^etitv«ea*K#ae, ««Bauttajteui-. ~z:c~ j.f: 4 ^mmotmamfr^SfiAtu
-- iinrTP"r» kfo&W&HtMm«>(mis^ Hiwiwwwr;
ffr»tfiiM^^ '
'hv.r L.:..:'..,--.] :.: <.:':: I.:.'r1.i:'^k^:^til^k::^:,x:

»CIP. ti%i« So». Ca^ 7. De «aadi» paradisi '"Qmniabona m tnSom. omnia in '*» PerBeun»,
lumen ^M lMffBI^ "' C**. 7. In Soin.
Ita»oain Som. per divinum
'*' C<i|W.ik
aiiHiiaiB
j&jeracnocujlorum. Sed oUas etc. /n awm. Capai |T;TRiomodoposl nimios ploratus inoesiam

•
©JHancS. AnseImtis.»tariBsitads«^W '';:B:
'•' '-'' }:i ?.: :-'-"' :';""' •'"
 & ' :i '.<<- ?-. r^^iM^ -A\ mmsmwmmm., *^'mo r&u-mk^ 4 *ifr
*&jtliitMiit^<t%p^^ \ tafc-itt^ieiwfrostf^^
xWraiit*1.-. > «itejii^aMBH^
=./' '.i."^,".;:-^.--r-i.'/-;:---;' d -o-; ;>:,:">?;»!
^ggtoVQ^e att-ulleciionem^^'^*«Ha^!iitBltiiii2H»i
iuWift^sedeYe"deb^ slefiliH1' awtiM*5*iSvartgelio -<»If!^*,^i^
^MIA^aV iiotWresveSementi amore dvtexCTant'Do^: filiut datus est nobit (Ita. t^ts^it^Sf^^^i
i&tWte/et hc«m^^
rii^s^afiter fetrrieacirc* obseqpitam prsiiiiwreni'
dccapat^pllaythaieidivitio *ero fontediteetieni» fig*ia^ftt^^ *m&
^rietMt llairia'.^dm^'--99m^^'^>*,>^i'M
lelfiiMeiM«& JtffcfcM» •ia^t;et^s#s«(]#l»^
epcsris^ilibc^usi itrvitttiem exeicitatiorre'; afiecms «iifc.»r,d<Mi<l^^ >%HggfM^mk
v^jn£»tis,<rR si*^aiisf«slusa^lce^e.:Ex«*«f- -|B^ia^r4^ir.}!iSb.;t>j;4BKd-;ii^'i:iii|"' »i#-|V*- -iwto*;
tatioiViiWHfcmi^fl^eMO^^ :; Ji«oty#»Wasin<ditoiti(HW^
«igithlsv'W^erevin i«*^, i» te.Bee^tigiait^fiit^SPlijm^
rt^iwerftte.et 4amm bajasw^ e«nimetfttatuB;
d6&to sWsta^^
<dtttdss1iMisamories« ih tt^ SugenfiNnieum^i^
ptteiiweilit*UoiieOpa* bafees;deftxt&iSteiseJiieBt:, leift; matri arrWeatero. Qui4; ytet».jucsgidiusj Quid
proseritib^ffetrfurj^iidest de^^^ . detecta^twiferBe tlitimi <ju»«aW»<»S»l#l^
,iO»fetiotj>e,i<le:esperieirtia>prt£^ l^elM^ ^.^riMlerna^iTO^
.ratiooe^uWroraiii>.€am ergoimens t^ feent absque Pelix «lm^lt^iewaueidum -i^ yideojajeui reg^s
csfr&atitimra-.t^ opfever«Bt«vtdeiie»,e^nn1l4cieir»t»j^
• gata^i|aiis oculos defeeealos ad posteiriora retoequey Dignusest visuifuf speeiettt*-etifrrmpwMitM-
-titl prJnmiB com: beata Maria ingressa.cubieatum t^a»'(Rjrlft-j»«*1^*iVs;.';-«\jfei'.»'i.':m i^isiiv^f'.,-..;
ii&rosvqaibtwVitgtois :*.i«^|aayJ'^*«ofei**:3lw*.a»Siii*i^i*copMi#i»e
«tventusv evolve^ Jbt aftvertfum angetr prestelare, tenebatur ill* iluloissima ,lfatOT :*^S,J cao* Hhtm
,«* videas Hrtraotem^audias salotantem^ut s« re- Domte«s tantttm-ae taii^lm
-.pteta stupoie et exstasi dulcissimam Mariaro do*> r«jmla«•'I*ti##ere^;e»m< eiut litifatntulonesiietiti
minam tuam cunvnangelo sultttanle sskites,- cla- osculis:: frequeniibus cpngauderetv finrii .etim:M-
nuiis et: «Mceris:.-:>Jeee,:«Mamt (fcac. ijiSIV, elc. Hoc. ,* crymaritetnaaper genua sua, quibtis^KjlutiVinodulis,
: Crtibritisrepeteas qua&sit- baec gratise plenitude de' consolsreturi cBhi denique atiist aitque alifs Studiis»
- qua lotus muridusmaluavh gratiam, quodnam Yer- ad
^use ipsa h^leria ;piet^.irif<HW6:a*y
imisearo factnm.est contemplare et admirare Do- quatitatum vieisskumnibus, sedulatbla«<tii;etur. (^
<.mimim, qui ferrain, inwplet,et cojloss, tatra unius nare Tinim essequad didiur eam a tatro^
. pueHav viseera claudi,qnam Paler sanctifieavk, preheHSumin v&^eit;a^<isee^lls<9^s<liit(t teMr
-^iliu» fecuRtta«it^,Spiritus sanctus ebumbravit. 0 flcroewpwroi EratiStUtditot^jpm^
duicis (iotaBn, quanta inebriebaris dulcedine, quo ftlhra,: qai prat^a p^Utus -cutj»;p
-aiwi^ igaet-su^enilebarisi.-ctw mente grtimio co^eaiaseti: «anta i» ;ejas,t^ciosissimo
. e»««t, venlre lantae majestatis pra^se^tiaiB, <mn>jie ^u splcindorlsia»j(^aa<af^«itt^^^
•".*ua carue sibi camem assBmeret, *et membrar 4a minem esse siwn am^eriai Awadest^jem^ ore aat-
quiiras tsorporaltter emntsnteitiiudodivinitarisinha- plexatus ^t ':mim?<&k «, int^kj b^atisSiroe parvalp-
-bitaret (€ok «,,%<ietuissanctis.tmembris apta- rui»): slaHud >se»tmpus obuilerU >waii;«
- «tfl Hsie <m>nia.p^ -- t»me»i»emMtomei,e* tit^t»^
. quaa imitari proposri'isli,diiigasvet VirgjnisFiliuBi, ferunthuiie-ftiisse latronem* iqjtija^
eiti BtipsiSttt:'» i ii itiftfi:;: ^-•KA%;fX;>:-'M-.^t<i---'\i'<,>V.e.
>cru«iij)xu6aheru» bia^^ai^^i^t^ims
, ^JawaimcrcaBvdi^^ •Nequel*tinw<I>tmtfpau.m&
«onseeittie,iSterilis: efcVwginis iriteei^twnipiexijun, .Slisj<^;a4^raui^:<ujm |p^5^^te)^«|o
s«k samtalioius effiqin,:» qrio secsuJusJto^tauifl, apparuitpin^ens niaje^ate,Ba<^
, pRcco Judieera»: w)S Verbam, intuftianilia yiscera .-!!*«»*»<<»» itm^s^^jdm^ni^dmeimm '^«««i
cbnclusus te^Vir^isluteroiclaiisu*» etaguovil, et l^icfi^'^ Itattjite advini^^ U$c nm
'. indicitiiiitaaudio ^latetavit.,Bea*i y^tFfis,» quibiis -kmitesMmM mi'(m«^^:imims:0i9^: »lf*-
,toiiitt-a*)i# Satvaior ejeerh^ nuHittitenieritate. . u\'u«aA::• (..k »i :::\\' ,::,.;;>
, ka»ebris: «wipHttfna jte^ifr^ ', Prxterea niliilrie suavijatis a^imes tibi^Gcesstir
; #ta^VJaecarrp, lauiis fi«^ia#i^re^,pro^ji- '.fflW&Wmtim&
-^eattpwki&ntrjrtsaueiet>in utims v^trespeasutn
: tiivmi arapketert, a«iean>>.'ve,rp; ejg&|R alterius nutnUo assistWleniinl^ar^l^h^^
«Wro^enwrarei ^art-JIattrer^ cuqi omni devptipne cum parentitiusJeros^lymama58enden4em,el'iUi&re-*
y-l i=i..!'>. -.^•{.,r..\^wy-.-Ayi!-;x^ -:_: ",•'> :-,: -^,;: ::.,, _.; v;'i_
* '
^wfe-riepiirt*^ ... '''''*...:[ '•;, -^'''i-l:.:...'
 7§f 8. ANSEL"MICANTUAR.AfiCllI^' efcP.-WWK n,_ PAR^ENET.ET ASCET. Wt
rfMKiNraset nesefemibtfs trrwbe manentew «per hm^0tm^itM^mtut» tua (Matik. vti^i^O- m*ra
ifrauurn "curh riratre- qutesteris? 0 qaanta copfa rlementia! o indicibilisjmisericordid! Accepit^fetix
flrient lacryma^, curri audferis Matrem ttalcf quadam rt^nissionemipeccatot^-swMFumquara non sj|ejat,
iricrepatione FiHtim veVberaritem: Fitr, quid feefsii quam; nori •pimesserat confessio, noe meruesat
nobtt stV? (Luc ii, 48.) satfsfaetiof nbn exigpbai>eorflritio. Corporis«aluutm
Sf aulein sequi SponSuhi vfrgfnehi quochmrae petebat, ho^aniflwtf, e*-safatem eorporis «t aoiimE
ierit(.Apoc. xiv, i) deleetet altlora ejus'etsecreliioTa reeepft.: V^fe/ Domine j Vita ia vokmtate ma ^ si
scruYare, nt in Jordimis flumtnenodias* in VPCcfPa- deereverfe sitlvare nos ( ncmo poterit proWher^
tfetri,in carne Filitrm, hicolttfloma vfdeas Bpfritum Si»aliucfdeereveris, «otiiest qoi aacteat«dicei»>Gt»-
Saucrom. H)iad spirituales nupiiaSTirVitfita-^ponsuBi i+afeeK? *Pteisaj^quW<nurmuras? Anocuiut4uut
stfseiriis dalirrri a Patre, purgatrbnefli'» Fiflb, ijigiras nequdnt esl, quiwi^stabotms e&lZ(Matth. 4*, i$J)
amoris a Spiritu sancto. Exinde dilecliasinius Jestis Cei^mia€*etttr^>^ueiiit (itam. ix, t«jVj ptore-
s61r1:uctinis;Hulsecteta dicaVit, efsaHctiftcavit-libi «iis et Oneinus ut velit. Bonis etiam operibus.piti-
jejunlum siabeunilum, docens chrif c&lfido *asle guesca* oratio^ augeatur ttewtio, excketur dilectio.
conlheAunP.Hak ibf facta, pr6 le facia, etqtfOHam tweritiurpwaemasosjiifJbralione, qtiasnoa^aHguis
moiloTacta simt diKgenter imeuitas. Dilige^eutn*a' 8 tota*uiui>|iaj,M»eAvit,>lacti^ feedavit,
qSS}i^ta stHifetiriiflareqnaefectawmt. - <- avaritia wtVnexasperavit, levetuc et- cor SHMM»*:*!
©cciuirat jai& nunc ineilrbri* omfeilla ifl adtilte- dls<i«ptatiOiv« v'<T*>*lra»q«itlitas ^^t¥it>i«.et, pas
rto deprelVensa.etJcstisTogaitis ad sententiamquwl «rSpasait^j^ait^ri«l8C*e«^Ja*it>* Sett i»»l»it4Mj-
egdrU, qtfidve tfixerH, reGOWlire.*lnterram ocutos
jeisfl, ne ferteamtsatam respicieris niiiiis coitfunde» tegfttfr rerirts^tretiit^intiteiw peM^
ret. Cum tMnfscrifeenS "1ntfcm, terreuos eos non Bte%%s^aite4jM^
«Elestes prodidissct, qtti tine'peccato- est vestrum, cni steal IrtWspheaaniii est derogare, iti» ett^bocsaii
iuquit,iJrimus in illam lapidem.miltat, (Jooft. ViH, 7J. pi^sumt)W,«*IBi0ssiinuni>.'Potest cuietniqiie^att boc
0 «rira et inejsiingffibflis Christi benfgniias UQtiam ipsum eH^f3^4icere tTaact di^it par^ityticofrfli-
condemnare juste -potuil, adverte quani pie et quatn mi1tunturiik'0emmtua(MMlh.is,S).^
eante libetavit. Ctiiiveriim otnties.sentetitia trivissfll quesfne suo tabore, vetcpntriUone, vcl coiifessione,
et expulisset etempia, imagiiiare-231 Qu^m pios vcl eiiam oratione, sibi boc dicentliHiiexspectai,
OCiitosin fHam levaverit, cHiaiwdulci et suavi voce nuiiquanvei reniitttmtur peccata.
seirlentiam absoiutionis ejus proiulerit? Puta quod _ Sed exeimdum est binc.el ad Bellianiam venien-
suspiravit, quod- lacrymatns. f>erit, cum diceret: dum, ubi sacraiissima foedera atuieitiae attcteriialc
*Nemote eondemnavhmutier (ibid.,'lQ), elc.Peiix, ut Domitfi cortsecranlur. Diliaebat enim Jesut Maf-.
ila dicam, baec adukera mulier, quse de prscieritte ihnm, Mariam et ^jmtrum (Joan, xi,- 5). <Quod> o»
absotvitur, secura efficimr de futuris. Jesu bone, te speciale amicitise privilegium, quo illi fainiliariori
ifrceitte, nec ego te eondemnabo(ibid., 11), quis con- adhtcrebant atfeclu diclum nemo esl qtii ambigaj;.
demtiabtt? beus-esl qui juttifkat, quit esl qui con- Testes siiilttecrf iria5Bke dulces, quibus coliacryma-
tfemnet? (Rom. vm, 33,34.) Audialur decaetero vox ttts est facryuianitbus quas lotus popaius iwterpre^
iii»,L¥ade, et jam ampliusnotipeccare (Joan. v«i, 11). tabaUir aino^ris'indicioi». Virf«te,inqnieos, tjtmnodo
'
Jaiif*.fluiic'ingj-t«l^domum^teirfs»r^rt2<5timt>eii- feifei^rii (fmtii^mfiW^^Mt ttcefaciunl eicmnam
lem ib-f*Itoii#ffti8o/luuBi atteadei accedeetmiteatts- ibi;efMurthumim*trubat; Laumts autem unus erat
sfimr peccatrtce'' ad pedeS ejus, lava^lacrymis,terge «x dncumbehfibvs.-Mwia tvmpsit aktbasimm un-
-csrptrifs,denfulce osculis, fovennguentisi Nonne.Jam ouentt {Jtiitw.><xn'i>%ty, etc. Gaude, quaeso, buic in-
sacro'fiquoris illtusodoreperftinderfs? Si tibi atHiuc teresse convivio. Singulorum ^i^ingue<)HTeia. Mar-
suos riegat pedes, msta, ora", et gravldos lacrymis «tfia niinistribati discumbebat Lazarus, ungit Maria.
ocotos altblle, tufsqtie Suspiirtis, toenarfabitifiifsqjie.n Hoc ultimum tuum est; frange ibi alabastrw» cor-
£eri>ltfbusextorquequod petis.LtictaM Cum eO,slMii rtfs,et quio^Mhatiesdevotionis,qaidquid»ai»oris,
'JacotJ (Gen. xxxn, 24), ut ipse se gaiideat supe- qtridqtrid deStdterii,quidquid affectionis, totum ef-
/aTf.*Videbitur ribi aliquando quotf avertat ocirtos, fuiide super caput Sponsi tui, adorans in 'bomine
quod sures ctaudat, quoddesideraros pedek'a1fse<jb- Deiim, ettiominem to^fiM. Stfi^R^si^muroiiiiTai,
ttat. Tu irmifominus insta -opportune, intponuneill si fnvidet :ni«Wtrirf:,sl^^ p^rtfttsriijm mat: df^o-
"fffo. iV,2), clama : Usquequoclamabo,et non'exau- ;"rierivjrion!SftJtffiictiWBvi iV*<j«M,aU,'pt?riifil»««se.>
dies ? (Hub. i, 2.) Redde mihi, Jesu bone, latiliam 'poleralhocungventiimvenundarimulto(Miare. *w,
taiutatis tui (Piul. L, 14) j qtlia liW dixit cor meum, *); etc. Pbarisaius mufinnrat mvidens poBiiftenti,
quaitivl facieiii tuani, faciem tuam reqitiram ('Pial. mUrmxirtft Jtfdas invidens effusioni ungueiHi.Sed
xxvi, 8).Certe hon negabft pedes suos virgtni, quos 'Wde-; acialtoitVjt^,^ .reotpi*; aeetisafewt^^*- .
oscutabdbs praebuitpeccatrici. lWtk-i Stniki-i WfjaHfWkm; IMmkemim^oput^
'
Sed el Sdmum ilram non praeteribis, ubi per (egu- tK^,'6)V!et«. liatiiletplrftai; ffihi»a>«^m
las paralyiicus ante pedcs ejus submittUur, ttbi . Ijospitium peregrino, esurienti cibum, siiicntipo-
piclas et potestas obviaverunt sibi. Fiti, iiujuii, re- *tum, veslewalgeMfii' i%o solusMariie et Wfcmiujv,
 §t$ -t*&***">-*JW*»/*» - '«iBPivAiiwp^i^A m
Xataua nraestat)inuul..InhrH* fi HM> iiniitomitl.tWtflL
eiiniMnleMf^ ^jcettnT
<p<^»do#«^,,q«^<Ii^it£«. oscutaUiiH,OTeMeado
««Jsui^ftSH^
^
jWr^P.WMfr /uw>di<Wm«aitei«>»^ ^i^vi ^nm«;<>»!«<>^i<t>(*«^'^vi»ift4;::..;;j. „r:...,,., ^ ^u,^ y
Wtflciu*£ .,,;.,-;., ,;;,:.,^;.,r.,* t-,;ttl:*.<,<->
': V?:> h
u- Se44am swgentas easmishim^Quol iiiauiskCciate j-ueUur-ba prosequiuiju et QscHhjmpmbe^iiiiU
«t insirtenteai a»<^l«,€<Blir: lei^qi^ JJ>BOIMW <W»if
iieris,4ajoiaque fiari ,pro te^M^SK^iSip»mr«j»

fii^aftd^Mmtk.^, t%#iPf.Siif.«ju-vmifi-M-iM
. Jajfl.jaunc a^^
•igi^p,.^^
<t>li,ci4*gr.aW^ (1aui<j^^^iaeri^ 8i;>J^o,, |tra^i^|p^^'pfi-'
st^ (ex^ata^tJJiSi ,ut jsalteitt^^cis^aieasai dem jtriiBcaverfstri^tetM^Jttf^.^^')^
^Mimmmm pra^t j»ei^c^irti./()Jaf. ajta»ge:#4i|ej» ^cc^ris»,abs^,<li$j^ ^ju^a^ S^m^
^^a^i^iij^^ud^iig fa&y^Hmslifltffl ,pat^s,eriro,.usa/uj,,:ai,^
acjBi^^fi'xj|£>ad,ey&nw, Jm*m <l%m^9wk- jt.spBciosLtMU^/a^-^ iUiHW*,
,^am<aiMeaKsui^nsa «-eiwlitalep -se p^ciiixeHt, iu laccjjipis lava,- liuue^.<i«a|», pj|s,^jgpk. quap
jwseejlftue aquaM;».pelnni,(/(Wi. JIHIfih$$,m/»& jjxu><«ia)rdUa^^iL qf^M0j> «^1?®?^^-^!!^* J!l^Wi^
<t^#*jestas^«^i^ respexerit Petrqm, quando ille conversus et i» J»e
««siigia saeris s«<Wi«wJieKHwa/«.? ^tiria^j bo»eJ,r|BSii,; ,tt*i»&.iBe
1*^l<^*a^*a»^itaapraditoias
iqaiitjy^4a«g'^

tjson Iai)iwi1t,,npa;,babebapairtem «W :j,^.atii^tib^ mt»ae fact»,

Quiaaawd» festjoas *Mre^ Suati^
dosBa^quisDam«te <^ ,?<^o t«, <j^istipevpeiMus Mqqupm ov\tad occisionemduciut etHlsq. LIH,7i;
«ejns recubuit (iWifv,^), et in siaum ejus caput ^ct^v«i, 32V:Yide, attende qjoroadosl^
«eetinati Feti*; qoieunqu&«6i itte* ©i^cofteec€e--3>m^sijleni^iM^iiato^itesV J4e#^^ ^u& ^ty** &•
^viW<» 1^no<»:est taoroen^ius. >0Joaaaes, quid tibi, -, ej^o, sermone ,raro„paratus ad ppprobria^roajpt<*s
ttuk«<it>i;?^^ fumfeis^'a^JEi^era^ S<aor"»»,jwieria ullerius ;sus|HieBe,mtn
^^vatieiiis4iaariebas-ab il»-lbnie?j*i certe e»- iulci^riium;dorsum5eiua flage^s^atjei^jiec faoiips
it« ^sauri sapieatiaa et selentiae;absconditi aunt ala^is c«d^, nec lene/um il^
tGWrviHij,3).4bi«^ »ai;i, ^. de^fam,^qjBie cpelum regit «t terranl,
.-pfetajb^ral^i<fst*w«teftiaj cmavitatif...Had .arundiae dehonastari, tute oculis a«pkeM^pa*»»is.
Jewwe^^rPWfrista? Nonq*^ Ecce>edticilur, flag^llatur portans-i^Bi^m c»roii«Bt
A ^t^. aa»c^ior>r.aut certe pmiHbus^apostolisara- et purpuEenm v<)6lim<mtum,,etPi>lu« dieil J Eme
iktmtt^miiA^ bw virginitotis priviiegtum, <|uia tem#£JiootikXV*,Mr\y^>$*W&M& *ubH#T
wsgoel^eleetBS; aDominp*atque tatoriCaateros ...l^ll^Pilttlt^
Aat^a^ipctm^4*m0mvi emlto^ir^-a<^e<te pco- Uis sputprum, ^ara ai^c ^i^ce^Zabde, hcmo
pius, et aliqwuiMbtijiisd ,est. I*re homo est istc^ 'maais. Se4 quid est is*e,
care non diffei-a*,^si.^iora. ^on poles, dimilte inquis. Sed quid est, quod ia lot kijuriis rioa irasot-
,Jw94-ii^ |^^U4iR,^^ivji4|^js , tuf.nt,homo,non movetur utfaoaio, BO».suis mdi-
cogilatione .iaehriat; tu.ci^ gnaMir. lortpribus, ut homp? Ergo ptus est q«a*ii
vUberaJajc«sprinifi, quo^nutriajrisy,iuter iaejss^ia ,JJ
" liojntt^Sed quis t^oscU Ulum?;€tia^^ eetHa
sanpiissiaia i|la:arai.ionp?<lissipui>S;;*pmmeaa>es liemp impiprum, tercae jiMliGiasuslinens, sed oo-
£&i&*^*&*tm ^jr«,^^;«^^.>tifp^«j». j^noscetur Deus judicia fadens. Ser^animadvertisti,
'tPm,ii}, inelioa caput iuun>, uUjinej^arw audijce: .Zabule. Quid libi per nrulierem agere visum est,-»il
K-<rf<Ki«»W^ <Jiinitlai,ur? Tarde ioculus es. Sedel pro tribtwali
Jj^ esse ^^«a^u^duBtvfst», ^aj- . judex, prolata est sentenlta. Jan>prppriam peittMis
-,*'-'^BWWSft^^sfoi^bjt
ce<r^ip<i#-a<tt,-fniQai4^ cru?em,du4lw aj moxi^^ speclaculum! Vides-
JM* assumptj»^-^^^^fii^^^^id^M ,lp.e;l£|cj^
. ^tmmmms>^^^.».^imi6:. iWuej^qujiw^oin j.x, e^. H*c <)st,yirga„a^
7j)a4ur.<ii.^un)'|^ ^
j^rjmiUi^ dividnmw.
sorte transit ad usuro. Dulces maiuis.ejus etf*d£S
. J^e^b»c^|^Bi«^ clayis peijorantur, et <atensus,.^ c^
^pwijtein, ,ut «jupdommodovidearis, iiesoire ^uod Ressusrjendkur. Mediawr^^
.jOeus.es.J&estraHtsdnfaeiem oras, </ fnc/iij «i . ccelumel lercan) medjus i»e«<tens,;im» sunetis tnu»,.
W %. ANSELMICANTUAR.ARCHItW.^W. PM» II. — PAR.tEISfcXET ASCET. t»
uifHiMfihn'NnwRS'eoi^j4<wtf8topct;'C<iftJn)t.jtewa,
*is*lrmw ^. -ehH fer**». mfrttra si, sote con- tamab wtio titMMMMj^
#fc<^!iueori^tiirist^ wiv 9-% aatie iatra monii<wni«m:umim ««t^ftpM;
t*i*i'>a>mia«s rsPj^^ <iw|<»'a^pe<tc8'ycs<jiwati<»iits gteriam praMNeian«ess
si flenlibus juxta crucem mulietrftms, tu rorienW ><ji<itiiifea^4S)^ttfl>i>^ IkrianMflenlem
mm '*i*,;»: omftffens* itim.sklera ilKrf «ul- el tristem tam dulci reflcienlem oculo, ta» snavi
>%10ik#^i^iti4iiattt ^t^iWumt aervawrit wca.tlieeiiteih•.*fttmid {Mt*, «3). ftrimpuaiur - ad
$$&*;$&& mrn atfe«ffiHttjuriflni'j<'-rm pajnam Itamc wcem ewn<»<>apitis<»tan ^tslswe^
rtfrifct;; iitAstMit-«c^ut^a«i SetMpsi».fWft» a chilliseticiumur lacrywaBisingultus et suspiria ab
^Hfim patitai-, Ilte t^pathoir ^s <(i^s vuimira^ i^HMhuatur vi*eerMHi8.Maritk O beata% ttofcl
m nrtRteuUfiIfte tHWh pretjufai»a '<ini*HS«ecW*»»r, tibi mentis fuit, quid. smuli, cuffl adhanc vOcemte
«w*i "iiftM ^bCMH'l^o<>ittt«»^:«it*MI «^kia>ttiiiirltiifk.<j^ fin>9tera<^et^M>ri<Mn»Ti«^ claimtres,
*B%fce;«it^^ JaWwf?$W.) <^uo, rtii<«,affecta, q«o destderio;
-«e^», ;^^^^f(Klr^^tl^^4'3^^«^M^> EtiW'eig»^l)twM»e>,raentisque ardOM-ckmasti,iRabimnifNttnc pters dt-
W^; itriajijjUa^'-^ tiAaiilui"^rpofisi iitter- «#1« tecryiwe pranibeitt>\ cuni veeem eicladit af-
fttW^ Wa^ritertis venerator, non tute passionjs B iectas, tfmtiosqueaj>)|nH& corpo,riiJ^uesensuSknimius
4&ji^^;^ >tfi^^ amprahsorbeat^ Sed«e dulcis Jesui emt a saeratia ae
**»«& etM^imj^tu' iiM^f^lI^ IfiajtiMN^ m<$4naii dasid<irali8.SHaiS
ifkiiof. petMbas lais sie arces- aniMtent ?
>W»8s.toM^itj!W HiotuaiAeli- ^«ftVHiqutS,imetan^m (ibtiUy17j\<;}jjtquid, Do^
^WSilfa. pieta*. >tibt-$&& tfateiS;.Doaii«ie<iiPs&ts, «M^iQriate.iwn.iaBiJramittatteiiitJeraia vesttgiattta
.<jjw«wi**i.-:jv.-.--.'..;:; ..;...,.,;.-,;, ...„ s; ,.,,, ,< ftro.m:perfbstttaefa^is, pei^ssasaiisuine, itttatan-
<«*V>te***fcto'<frfmejerest apwt ^ii^iiiis Fakw jjjaoi^Beedeas«otatec»)Aa inimieiim-r sotUoi-:^«JV'
«MSietttia; «tuataih»i*ei<aHisqu«4<mge sta«H CWB ftoFwaioiIExmtnm.dttnitta>m.te,tioc recettiwa te,
•«ltti**%i<«e ei:<feci>do virgiweaccedead wuceoH tacui parcam tacw^iiii^ peoiu* sJpgiMii^is s»^^
^pwfosum pajtwte ^lt^tt» oflrnrtniw<kMW<^..<><jj>itjM- ojie,.i«iiipetiirwaisffe«^auiw ^ JliX»
•^tjfiV>9asiftelaorjmis, amanlissiraa, ^at^tax timere*Nooaufew*u# tibilwc tMmaw, si cBfeetur;
taery«asivideWs?Tu siccis roanes oeulisy etejas vadp lanien, el njjntia frslriteus.mets <{tiiasunre^i
aMotttw pe^aflsU gladius^pjoris? (l«c. n, 55^ Vu (ibid.). Cucurril cilo, cUp voleus redire. Itedii -fsett
Ma|)rir-sMulier-,eece cupj>,at\iis
-i^<te^>^I^|^l«wi^aiilNliie^-jdtiiiji^ntem i»uUer'ib«s,,<prijbus:ipse Jesus occurrens
<iKit»'t*9t<;*t'^oaiHii; liece mater (uof (J,otm;.*»*, blanda sabJtatione.dejectaserigit, tristes conSolatur
^
-^..atti^SinriUter ettm discipulp H,atrem commiUie- (Mwfr. xi«iir9)^Adverle:iVuti*esttlalum qaKNlfok
^s^fatiwitpairto^sw^ proniitterel, tanc uaus «K aole;idiJatunj. Accesteruntenkik, «t t*miet>tmtfedet
JMWtibts >\mm la«iU««j#» t^rfewrsfil (%'<<.,34^. <jtw(ijii<<T)lMc,flMan4«poies^
,l«toa,^:i4i!da«er-fs,,«im#dp farcttin,tq^ ctufl dajiciaita^^s^jjiiwsij»^^
wellfrjtoo, (C#«l^»,1). Bt^ vinum tuwn cum laete niuUa» ijjipftcuaW • Aierumquia in ^ac Jrita inisent
<tt»$bid4<. Saitguis libv i» v«««'WveWitur^ ut i^staJMJte^nijfaai^
ui»*&rici?i&<:ut Uc aqua.nui^Btui;^u* ii«tr»ri», Racu tuig^periaaiiei hoiao, meesse est utacBwa wstra^
tsmi^0>ii9m>Mfluawiajia, membrisejusvultieta, di<jn;sviviinus, quadara varieiate pascatar. Kmte a
et^n ceif oi^ejus J^cemvC^<wna4ntquib<is instar PBajteriteruia recordatione, a4 eapenentiam prjo-
>«tc&irobfe ^&aas et cteoscukas siagula, ex sangtt;ne saatium transeamus, ut ex bis qaaque, quaAutn a
, «jprfc..Hhni;rajciifc.viumgMcitfa lobia tuaxetetoquiutn, upbis diligeiidus sit Deus, intettijgaHius»
nut» dnlce{Gaal,i>i,S^ -,;;..,--.:" < . MEWiTASIOx«,
.Sed;.adhi«i eiispeeia, dottee-liobUas ilte decurip Stue meditaiiortis qu&tke dectmcepars secunda. —
. vjjaieus estMtclfselavisnianus pedesque dissotvat. V:..:.'; S» pratsentibut beneficiisIM.
: ^idc ^wodft feiidsjiitais braafacfocorpus aroplectl-:,n, ,|j^| Kon Barvam aestimobeneficiuau quo Deus
tjar, ac stro. aslrhiga. pcqlori. Tuuc potuiVvir. <i$c Jijefc&,uiien»q^
«anciissinnis- dicere \ Ftudeuhtt ntyrrhtr - diteelus .camti)iilorumi|et:iaspiravit m nobis spieacultiiitvtoe^
vmt fGtmt*i-tyttit etcu Sequwe tu prel»s:s«HtMtri! : cUs(5«nansnos ak iUis qui yel arijortivi projpcii
: efleli:tewseciue thesauruai, el yelpbrta petlesyv!e) > sunt al) utero, v<elqui inter malerna viscera sunwrjatf
<BMmuSblracbia^ae sustaata, vel certe deflueittas pcBaasvidenuir concepti Jtaa-vite. t^^seti^ jjnte-
miimutim prtitWisrii^ satiguinis gat^as curiosfus gra nobis et saiw memlifa creavit, rie essemus no
<erigifja,..«^.jfi<jit>^m>fsiat^eJHSling«. Cefiirip«ae- > stm d<)i«i,alienis«pp}|oteio. Mag^
•Wew^ra^itulci^; <y»m rfittgeater- -beatissiioas i . Seti ^ii^cto iU«(lt&fjtmyk bon\tatfs a^mabiauis,
; NM^^ <KgUi«,cquod>eftempoj» et wier tates niisijivoliut, pej; ques
^4^'Alia^ti^;M-«>am$. J^sepli/iitwktuin simtbnt;i. ad^m.^aafijet^^^A^
^WiHiliiSoiit^ •'••- ioniJin^abi^W^iJM^
. ; gratulajnur esse;coac<^Uim, «Hn quffiu^uw^^
$>^^aHe<ma Ma^Ma^aleiwedeserereoemita-
• nobisconxUticvllli iterelicU suul per jastit»ai»^«o»
iMi^fiiiM^slw
><^i^ visrtw Httme-Ato,6 sieut ilta ociulte.tu ii i vocav^4umus tx» j?ratianj. Proc«<ta«iw|i^t^eatjBii
H» '.j*^ », ,/4 r..? , • i: ^PIWHMh^ ^m^^;!^1^ W
| quodfifgieiMem;iiorscctilus.estj metueritfblandieba-
Cbcistiahis. Quotl «os uamma non i\3e4>it,.,<Ji>tod aqua> ^'qjB?ij,<ire'$ib: Ii|t;^^«ynw^^ii^w?:<^i*^^^^^ii-.--3qT^»4<i
Ittftjai^sctrliaU^<u»d iion ?wa>Ma* <l>^e, Jupd' sij^sotj^t bciicflclis/
.<ttii!t,je|3gpf^ cijllcec^iijs, iniiuundis, assiiefumctelectatili^
qiiii^^f^ai». «<i cjatat^^m, jai^teHrij, ^,, <ej«is.4# ^ tiaxit et atexit,, qpo^ iiidlssblufiilfamalai cohsuetur
bjMsj.-«^^ dttiis vincula dissomt, et abstractum saectilo beni-
s^n^gaiiius, ftiit nobis iini <M»njlitip,quos .itfeoj gne suscepil? Taeeo. mutia, crtmagna: misericordise
na^ja^L fjjyp^^j^ii^ suaecirca me opera, «e aKqriid^ribc suse, qnse tota
vjtftc^a^pro^derunt., „.,...., .•,,„„'..;.,....; .„.. Vv iMiusestV-ad;i^v«iu^|i«i!ttrait)SJr«.'i^^lilifn^eiia*
J J^^l^.' SSW» JH. ^.jtt^wfe <panta fecerjt dum hominum «t^matitjaem^B^^ltajret gralia
dantis ct felicitas recipienUs, ut non soluin tatide-
flgggjit^ji ta*£^v^^'-ij^ '^ed:
Upjtg^J^ nieas,<iuo ^^(^^tw?^!1/.- etiam ille qiH recfpju C^i^
Ejectos a facie tua sicul Cain, liabiiavi in lerra ya? ^i^ci^t^ ^:pt<^*
*
l^j^4net^,B j»tFret ^M^wfe.c^iwV*^? Iriieiis, iHft^cia^ ^gra^arjjiri itclib^;mtisiatMrir
;"cpnj^^^^^ro^^fl^^
<>t,i^l;^a^^e^i^^ii|d;{g^^
ibi cootulenl qui Wja,Wi ijeslp Co^ plei^,iJtwote
ip^raija'riesyfi^
frogiutn i^udusevasitnw quas
Rro^U, Quoiies iehtaia,qubties iiupejtfuiJviuf,lll^ tibi diviiia grati^ cpnservayit, exsujt^ divi^
maxjmus J.i^»)b«jirf^<^)j|jii{^''j
.«t, '.iV»<j^VJ!i^ni%?^!rii^'
aj^^^i^e^ri<|r.e^^^^
*Sfl^%^^ ^^*W fe^oris qq<i,hecareiv mm* me/voi<j^
a
j^iamy«rniiuin qufbus corroderef ? RecoJe si pU-' s£;p^st^,',^i|a' *^i.'(ilii,^' ^.'^^U8:'''«fw
c«t iliajs foedilates measpro quibus piangebas, cl' a^ual^j<»ni
s^p|.^iTOi^t^|j^
cojrripjei% saepe,puelia parvulum,/euijna mascuT qua^am vitiaininuanl, et yeteris consetvationis op-
IWn^ *$* ^ifi^lpft"'? 9»? a>*iNemo potesiQ, probrium moruiii injilatip el succed^tes vitiis vir-
**wmen 'l^ii§^i:4m^:'if^:W*'J*)-'A ^^e&^^iwe^^l^f, Japi>ita,; tii,;i^bus:;i^'soia''
WW^SteB^r* ***! |<^gtii,eum, jme repelleret, 'iev conscia es diviiiai bonitatis," inspice nri^
attraxil; et cutriaequa cbnditio foret utriusque^ ta- quam juCiirida facie abrenuhtiaritf saecnfo GnristW
t^ ,me -despeserit,-,;te, <tilejerJt. Reeole iiunc, \jail bcciirrerit, quibiis :;<^t^n^e<» ^<aW,j^iviij: quas*
d^i» wrrjup^oacs meas, cum exaltareiumiebala iiV Miseralionurii suarum mVHtas bsi^^^
$jfalMua.<tx luxuriasa concupiseenlia carnis, et nori faviiaffeclns,<j^otecharitatispocui^
.eriperet et salvum facerel (PtaL vii, S). si fugiliyum servuni;^iTfl^JNff, '"?$&&* aiisew-:
<tjjs«t>-qiu.
Y^Ma.t^mimqMormnprwvalwruntsuperme(Ptal. lipiie revpcatum spirtiualium Consolatibnqtririon re-
JJKX,4), <ioi io suavi pocuio amoris propioabant l^uilikexperluni; quW-du
ijj)iUyeiientun kixurh». Conveoientes in-utium affe- virgini <^iHiis»Bt 8!-.^*^^^^>W8liwlaiJStl; «'
etienis suaviWs eLcupjjlitaiis impuritas, raptebanl fluctuab^s, ifle.;:iolitttibiai.^if:0&-iJ^i'e&:;^r9e.^iixnpre'are-
iiubeciUemadhuc aetateni mean» perabrupiavilip- «^Blf pjuswusqiatpraslabat? Quotte^
ruin, atque mergebant gui^ile u^giUeruui. ^ene- afe |^s -xl^^Uas;^a^^t^it?.
4^(MDic<§*.i|^: Quoties.
niftV super me ira et indignalio tua, Beus, et ego Biii>l^<^.,'l^
Jtnun longius a tey el sineba& Jactabar, E&niifle i;U>i^^
jie>scieb«ffl.
"
<!t>et1<md<^,et;defluebar per unmunditias meas t fabUe:.t|esfd,erium911^00;..t^^bal? SCP^^ !m*!lUein)
ci.tacebas. Eiar sorpx, dUigenieraitende omnia isto t«arii a fei^nU, 1^1^ et^
«VopiaetiieTai^a^ ^ua^mepnr^ paradtei am<Biiiiaies;trahsportai>l! Ha>9omnia re-
biuwox etscito qjjod tubaic «orrtilsses,,siteCbri- volve aaimp^ uji^nj^, t^ps^^ ^S^»Mjr afle-;
stijmiseri^rdia non.servassels Noa ba^dico quasl ctas.^t^a}t(;Vtbi;^^
uMimitij coojlulerit;Jwni^dum esceptis iis qu?e,sfi- fift^W^fi»4* «!^^i^^,|r%jt^4* ¥
{teriHs.diximus uirie^u« coi>U, m|ra pjrtieiiii^ ilto* qui;^;<^^j^^.y^i^
wea>suslinusrit ini<i^tesvCtii-,<lebeo;quod ,l<?rr^ li^rpeBt^
ii^ me .abMr^itjiO^ ;j"uhmnayitc^m, n^ flu- tumi(Matfr'^ 2^^^iri^BU^8liBi#cr|^
i9ifia\iLa)tJN«rsa<w m •wmtie m ^iM^A<f^i «^
t«ra>».ii*aK,feju#^
«jnS wliilseist sWfci««|tte<iai«M<l)«^ ^iwffl<$$ jai^ia^iiiBif^cii? mw^^m>P:^
wfwvoi,wuxtorhvied t^s^Mt^tiit^^^vi^i crastijut»^iMMEi^Mi^Ca^^^ i-^M>|-]f^|3iiPSfSps^^<?^*'P1W8*f-'
t&*3«#' x*wt», M,) *d iitiid.auaiita' f^U sratiae, «erilitas terreati wn,^r^.C^^j^ &mm
 m S. ANSELMI CANTUAR. AUCi^^iW/^S II.— PAR.ENET. ET ASCgT. ftf
k dtjpTfcisio-fei,gcHtcet^fi3'«fanM*'r«iftet^'%-'
WoiffiS^iMriifcP^SuE? .iVtfeTHt^BBftwHh'iltWiSl^MaftfAM^" *f'fw»8' *'««'b«-"=t? ."inawWC-i
fuiriif ipsfMilc^i^ #f iffllhi Wr4*ert^Wiur
8
artnffi^Wtiars s»s» s.r^knit cteloram^riufes^m-ovetjWhiilr^etcnleril^
ilT^uiriaSc;1^ ^ ialvghtiir; iiateliuiii'll^iTo^tiP^WMaftM»
;s;ft'!«iir!«aifi:.KsjssffiJS .-Ciiff-T'jftw'" '(."*>";?.ai«?»< t^f>)msVbts^m^
&me¥iffe%taWeym 0i(0:H>t^iS)M rtfd<«W»r
**« *..•.?,,™* ^spw^yfc^:^;;^,, *,;. ira vlridfdtamrei'^
Sft)rt)fetfff<itfo»M fuiftr*-y«cft»^ par*'tmia;~±<&e est qni paratusest accurrere illi^it^ttijl^misWtt
alimDtiiW» *S^%n*iriiierf erhi^qMW^mc
. Qtti aulerri praDslalsiiis tanta in praesentf qitanta Wftrlr*»»? ri^firf^Ssi^iiit' tMhmmpeiMi
mMtf a^e^fm^Wp^Mu^m^aW^^hnW^im^
^ujto;- hw ciifTiM ctiffiriiai^^ib» mxmih':Wijm}Mk wi&mi mtfrmmiii
sMueiltes/' 1 ^*»'«'«^>-"*«' &'* *& ^'^ * mf^A
fi1%ii^f|j^cjf'lfe<ffcs^M^«
£ Cojjfta le>riiftfcafcttTMuilitaf'ClirIs«'iittertifrani2
v)i|m-iueirt'iirna,m mjnc"olfigdrfterafHMeVU^»-' *B qudrian^Mr^atem-assMerejetnccdtriii intklierrrrif
tTbTrespoiihleJt coriSciOntra^q-uitfpr^ltimat fTcfesf, pariemseparatam. Mlecleoilltiios rniite'ild'sFntstfa'»
qufd spes promilVat, qVd etperat ktKctus.^i vlRt iuait^s^fmfeeriVm^lain mlftBftfdftterii-cTtjntefilpIaTij.
tua tfbl Orieries(, sl riirfnutista^tidio, si caro doluri, Odatts tbi tioiTor',"qtii«i'pudof, quiS fetor, qnis ti-
prpfecto destderlb mors est lini) qual Juguhi lrajus mor, quls dolotf Slant riirserret iriTelices,stridenles
ofteris rfeppnit,' tortff fastitJitlhi^ccirpOrTsMoreVh deritfblis, ritttlolatefe^pafpitaiites, aspetlu tiorrrbi-?
Ssstfmtt/rioc tinnni dico hmiitbtis hujiis'muna?j)ra> fes, vuttu cfeformeS/deJe^tipTaepjitttife,pr-aVcitrfci-
sUrc deliciis, i^6noitbus atqne diVitlls, si ob con- ris turpiwdfhe et nudMte co%'fust.Latere' voWiJt',et
Scientl&ssefenitaleni, iTdeiifrniitalfem, spei ccrtiiu- non tniHif; fugete teriiaiitr nec -pei^iVilttilulr. S!'odi-
cfTiieriinforlem non titiielis. Quocfille poictit maxihil tos levant rfesnixir, lutficis imWIndtrriror; sVderip:
cxperiri qtii, aliqtio iempofe stibliac servttute snspt- nunt, infefriaTispiM eh tiigeritur liurror. Nort «tip
i*ans, iti iilieiiores conscientiae ariiaS evasit. Hacc pdil crfmitium excusatiri, ilec de iiiiqiih |udtcio
tfuiit fiiliirt» bejtittidlnis tuae primitiae saratare», tit ergaDeum aliqria pdterit "esse causatio, cum quid-
rirorle stipefvenienie riatiuatem nofrorem flcTesSU- quid decretttm fuerifi josttun esse ipsafn eOrirtricoii-
peiet, spcs lemperet, consdentia pura repeftat; et , scientiam fion latebit. Cerne nunc quam amanttns
iiule quodainmodo mors est pririclpium qhietis, labo- u ttni sit, qui le>ab hac damriala sbcietale prtetfesti-
ftirri mela, peremptoria viliorom. Sicenlm scriptnm Bando diScrevlt, vocatido separavit, jnsttficande pu-
esi: "Bentimortui, qui tn Dothtno morfuntui (Apoe. rilfcavit.
xiv, 13). 'Bnde propheta reproborum mortem ab Retorque nunc ad dexteram oculos, el quittts te
erectorum morte dlscernens, Omnes, inquit, reget glorifkando sitlnserturus adverte. Quis ibidecor,
Srktetunt ih gtona,r unusqufsque m domosua, fu qms lionor ct qu» lelTcftas, et qtfaesecuritas? Alii
Sttlem )t)0J$ctus'kt Se sepffierotut>, qitasi stirptt utu- j'itliciana sede sublimes, arrfcorona maftyrtftBptet!-
tltls, polthtuifefdbiottiius (tsa. xiv, t«, 19). Dof- dcntes, aTnfiore viTgiritiatTs'"ctMdraT;atii eleemOsy-
lirieruht qnlppe in llbria quoriirii morfeitf^rimiritm- iMi-um lar^tMC fecUmlt, atii doctrimV et'erodi-
dat bSnSTerjriscje1rrfia.;,qu'ra pretiosa eifik cdrispectu l;one pracctari, tn oriom charitalis ftBddsi copu-
fltfmrii rn'ors tanclorum "ejui (Psdf! <ixv,15). Dhf- larrtur. Lucet eis vulttis Jesu, nbnJ terribihs, sed
mterrihl saire in gfofia qtiorum dofriiitloni assisfliht amat'> &; non atnafus, sed duleis, nen terrens, sett
gTigetrjbccirffurtfsancti, concivi sno praebentes ati- blandiens.
xhtum, et impaf lienies soUtTutn^,noslibus1^ oppcV-S Staftuinc quasi m meiUo,nescens qaibits te Jndi-
rifjht, 0rjs1s*f<)ntes repellunT, feFelluni' acctisarftes, jD eis seiftentiit deptftabit. 0 dura exspectatio! Timeret
et sic'u$qtie atl sintim Abrahrc sanctatti antmttin tietnor venernnt stiper me, et contexeruntme ienebra
eomllariiths iri loco picis coHodani <it'qnietis. 'NM (Psal. tiv? 6). Si Aiesinistris sociavemt, noticaiisa-
s\c fiirpll, non W, iqnofrtte^corpereiqiKlslde ffetenti bor ilijiislurri; sidextns ascnpserit^gratiaeejusfloc
se^ulcfo pes*si*ini sp^ltus cu n rrtstrumerHts ihferfia- non rrieis merrtis est ttnputandtim. Vere, Demise,
jjWMraMefteirt^*uttWSWln«i* bbtoli^if cttpT- vitain voluntate tmi. Vides ergo quanlum ia «jus
tlftdW^hPiiitflliltW-exttfe avtVu¥ lacefan- ahiofe'tuus exteridi debeat animBs,'quivtuiri hijustis
ttttf«yi«i{ r^fts^i^^ r#fe poss^fih topfolalairt retorqijereseni^to,:justi>
'mpMam^uimM-rm trrilalffitad satvanfctiim'inSerere. Jam te puta san-
ctab illi socielatf conjtrrretiim Tocisiitius auelire tde-
^I^*f^ia?#<5^ita¥«ln flNftainmH*)^ t#eitirt'S-C8it8te,'-t»ea«*
*^lsMii%sl,pMttm^ piumjquod^vMsifamMm^
•*»q«r^i?pHeiTii^tHb1i ^o^srjlifeJei^ilieii^ (JfoHftrxsfv!,5*)t twie miseris aiWientitWs^iiiW'
•iltii^piH^^y^ 1UPW m*Mm*mm IjpiiiinipreBariYwe et ftrjoris :,<DiseediMitmeTtnaie-
f8itilri%^.i^-ijijf^oi^uijjv MiWjtfa ^fter»<vmnmi>(Mdi,'M)-r$«m ib*ntM
 •j#f Kjfje&.ix.tfrika^ - -iimmmmim*&>H!. nt-.nitij &&&*. .2 W
httpjfitjiit i*ppfat^im^rMm>;jusfr, avtm: Attstiaa^
mrtitm (i*M., J^.Oitui*WparatiotOstniseraWlis tem JroBedi<t4£%^
esridiiiB.?$ii>Maii>^^ wd*^,^te^<muieeittM^tffnl^itim> mvmimtiascemiH
j^fn^jttitiil^eiroi^ qum^uuepamvk;BeitsdUigemikutite«(!:Gor^inf9). 4
ec^ihefituffl ^<<ij«s^*ttoibtis ^eiftisi; iet iita -«aie-tibi, IWTIHV de«pi»l^^
gtittfei&^rti&iiisi^ captu-vm* Gbrisli memoria,j»^e presimtiijmxroperiemia, <Si
stroi ^«ariSiasqae «^stwiiji^ eatspeetatiene„faturpfaui ,»i§uitidaiiit nwditatiejiiHn
H*t«<tf^iitlra«»eo IM»i^iJH>4psore^iet in ;<w, fyirttuajium semifla pnitani<nrie<curatfi, ex >quib(i<|
<H'ip!-Fiii< e^ Mgnttirimi^^^^mmi'^^ P<** dwhilia«f^s;<fuct»to*u>a<»<«"^ria^
tm&wtim <W»igim^v^^K*ep,b&*kaa uti ra<^itoli»caffei^mt^<*e*^iafa!Jjm
he eWgkariqllMent a>hobisipomt, it^lo iiiiMBsahSi pami^lacrymasMtoMerfoOTM slnt
Vi^iieBWliiBbtttSt^ Ittcrgmmtmpanet-die acnoeie (Pietkim,;4)S;doaec
tJWWfiMlsfe'^ 6 ^i^MVi s-iK<it*aoui u;. a&ju^m'." aapareas,. ini^enspectu ejus,-Cl SOTcHfoit&attamS.
"fhilbaigiUfr'.^^ plexibuRsejflsjdicasque«Wiud!tqiiodiiflt Gmuieis;scr+^
rinllutfltoi^WeiMH.^ ftwt* etjjtoesj iitt^iM mei^mtVj^
dlS$<ftWrt^ati0|!«i^^ * ma, emmoritbmr tfiam. ^«^Ct^^-ips&Jjibi.p^tfi
diff«ptH>, m&>susptt?, ri<>»*antiH*i«} noneadaktio; stace-#lg«e4ur, qtit vfwtet trcgnai;DmU««siK^^^
ittti4>ti>)i^iiWaM^ tmm&ti, «tt^<Wta?-ite«W«.-^'.^,i^fc''1' i& iura f» ,*a«i >&"£
non pauperlas, non nox, noh lctife&fafe, ^an^ettefidi m\imzi ^9t| &'njj»^l!j»IC^iJWlfr!»<R:.a«i'' tmj^.
VeF«^c.T've1!a^reniJi utla'^c«ssit^teigalio
1 Craiiarimactlonesprobene^
nutt»'.' Qm&&\Wtimiktl«D&il neqtie luetUs-, imi^ei >i3«zWpetittodrciitiBdjmm. te .E»X-«.M:-*
235tteqtie MAs^im^^Wim^^Um^^ Spes inea,Chmste Deus.aKiminiiwtadulcisativatof,
p»ie^ casfrnislpeffeete fcerttia? Ulftirtrlla lentatio, Lux mea, vita, salus, pax et decus^ihneHuettm, !
f*¥tri&i»a^ cpffriptfo Omnfft^fo quorum 'votaistf feffe «tBt»|ir.*!>r:i':''.^
aer^a-i^TrMiemimiW hieiii^aspefroi^' <juid seafBemv^incl*» cfu<Sem,: vitlntis,morremque sepill-
M.i-v^ii. *:.*%«rtrfi.i, V*.;--t*«.!;^ ~^«^rtl1#L
po^estcjmiiii^stiTiiii^ :;'"'*
rtMis 'etf<Srn!s%<&&&iM^txtMi^m^f^i <I%St«t^jlt1eM,fc^
lliiiil esi-q^^ •itkel^I&vlidsrniitst^ -'.'',
stjcurifcis?tJni nttttajWsdo^avmtlra" iiividia;"''qufil inde qiiaterom do^
poiesf'ikS6 ^"jttiriirili <^^<)W^ifeetto1 f bi iiiflia.^^RvisMri seterritim, riunc et per sae<Mtafegrias.
defoTTiifias; qntd potest' esse hisi suihma el vefa ptil'- - Wi IJeua:tiwos vtvus -^
t^Itoob? Ubinulta paiiperlas quid jfioreste^se riisi Domlriris-mfiuiJltoflls, ^''tacri^fesP^^iSfr meiis
omnisplenhudofDM nullus tabor^ldefectih, quid fibiius-,riwtglster riietfs vSras, adjufor hieus oppor-
«rit t.bi sfrinma requtes et fortitudo? Dbf niliil est itjrios, dilecttis^meusr'')»f^>t^eftiffiiias*^t^^^'^~,^B''^-
quod gravet vel oneret, quid efit riisf summa vus;;; iacetuijs rireus ^'alteriiJuiii^dn^^dB aci pai-
^eitas^ Dbi nec^senectus exspectatur, necmoHius tHart,irixjn<*'V<ifaxV'dhIcc<I^
.imtm^^ltf^>6lCeift esstjf-iisi tera Batiifasf ObiIhele feSia, sapientia niea pi^fifra; siniptlclias Irii8apufa,
ri«i; nec teiteBfafi,qtiict Wtisl te* p<«tijduit?€i1i <i6n«*ifmy4iiiea tffl<?autiiita
pa^eifl<ay''ct»st«tn1ii Vlfor^b
Btors et raaftalitas^^^'ilkitWpu,'^^ nisi vita rii%atoha, salui*ineh SethphSRIi^ ih^eficoftiia mea
•'•"•^*»-',' : :<A-.ti.':,.!::'..;<',::: v.S Vrtf
'^mif' Uvagiia, pie^a^tiiWlhiMl^i^
Quiti esl riltrt* qhod <iuaefamust Cerlej <i»ttitlils imiriacmlaia,rtdeiiiptfoniearianfeiai^
•'"Miiitii^ 'cnifit^meti perfScta,'^
tfteciio Cfeaibfis. Videbitur iri se, videbilur iti oiti- ^eSaittirria'*, eiiiutratrb^vtia it^lliffinfeilriaiiiie
1
hibus fereiituFiS lilis, regerisofrtnia siriCSolIicituctine, rtrieiiaaTisuVsi^Tts;<Iep^ticor; ittii^&^ef i»T<rittjiiiir-
suslentans omma ine''faBorij,'jrijpeWiHit qt^bl&iit-ITntMaii"iii!'i%<i0<ps^ Cgo
iiioWo^ ijilhflriHs^' srii' dpaciteitj, *sitie diihiiui- ehrfh.uliitiius sefvoruW tndfWfii',MtHktnkSmoriie-
•tjtto&terWs^^ "twtttjlbratH^jiiisgratfcM^lu^f BiWp^ccafori
<Tt^ifefa'Bilff,iriquerri angeli ctesideraritprospicere: c^fa^f^i^aa^trfiig^
'tfiVb^oa^iIM^^^ tiia sola; cieinehtia ex: Ch'ristianis"p^
vi^tV^^M?;^ -fecistt; etspef aqhajti iMricllWaptlsiriat^et re
W iPatttS?'Spffft&s ^cW'iii'^Mr^eJ;!^iMiuc 'tioriem sahcti'^
eniiii sfciiif *|SkV i1tjli|^il&'
^^'^(^tdi^iiS irft^i': siM^ ef?ffi t-tVos
li^liil, 'MM ttW^mf^tth
jVdrittfftjirW
Qui-Mgit^ egodilipm 'W&wif Mtm wsmimtflim&w^ti
.iwin^.&»p^ ,me6 sBiii^r:a.t!jefe et^nftrmareTJigititiis^ per
haC-riworie-^la^proce^ird : -iliuhiVnaiionemgHai^hi-E;;ctp#!aocu^ri
Eeee 'eit"Wa aMrnf^W^eo^oicani^ Wi^ ver^m
DeunipaVlcvC!iS). 'E^s^iattta iiay^nlfe- ::mer!r6m a»lajipsgftMfi'ie"ijaflfr
clio,:'ianHl^ veram et lidem sanctam, catliolicrfhS'et*6¥fliiicl6|a'iij,
t,is/ tariia'li^nai copia, iahfti cfesideM'Vcheiheiitia,
W S. ANSELMI CANTDAR. ARCHtf*'.' WP. ¥SW3 II. — PARiENET. ET ASCET.J #»
rt*M%ilt1li&^^ Jt operariB roagoamminttrosrtoit cerleHua titis dul-
Jflfcridtteiitfflpfcre^^ ne* ofcif; et cppiosk» w <we bomiiiuM, cum iper me
<jilwrt.*inBi'ffltef wrbatatWcatiohisrinrtenjporepeiw tauftiitim eperdri digaas fueris magua de gfege ttio.
seoittotfis, velih dreri<««silatis«it nwi^Si^ Mittee*ga,matis>ttitt«»sseunirsjtnctufflangeluin tuuw
«t«'fo^e»or%oi tergitOT^tcouservaipf virintrifn, d<5ccetis (j9*irfvxix,5^,:qiti me atijavaas in ortmihnSj
j\%is(iaitgevi<p.'ew; i» «DQftdenvreetam ,:wtma! profiperari istmioptjs facial;w)maiw mea j ita ui «to-
iMowtijKftttra*chafriaiem. perfectaeri, -faiiiiiititatenij BfflceteriiiomeBtuufB benedietum tn me misero pec-
peofBBdafm,:patienUam:tevtetissini>ami<tefpnris et catorei Dira in Bwevicordiai larguain muneribus^
aiuimB;oa«dtatem oerpetuaimfiamiftip>ii^£bm^ quiomiiiijijs-fiffiijiatri^isetmbHperdi da niiht
j)iplijii>a<pjij!if<Htlfeij^ ccdeirtia et ijeiveiiastttbsidiaad Omnemsuiic^wntiam,
»e* iJn oinuijjtis,;iit' iieniMtjhpervlgiteHT,Ht-possitH; lit: habeamiijMie gregem ttnmv possin» pasccre et
•jaterf.bpriaetmata; hiter<dextjtara>elsinistranrpra- sastcni»% iiamapiriuatiler quam coiportilitefi atquo
deitfefsdisocniere; Fac, IJWergj> dwltem; sacraruni veiiientes in luo nomine suscipere absque ulla liifisi-
Vjrtuluiai,^ qriibuMili^ ^t&»^i'S'iiii«Ui«'i^>cemiBfcsa ordinarc. ct.pncpa-
«etilatetpla^tmraimatoreBim faetns^ pnlebrJw rtir«;aii..quiei»^.*li^ijta^i« <S<^1. <»f<»i;ei
tudiritefca-rujOtpeif^^^^ i >iifi!fet<i%'i<9^^ i^»"in<»:tXm
ptjW.1*01» rea.it ^gltefOTiincmTmisiui| om^ai^eiahJs >}fistMi^ota; citmtitaJwBa nflstra,, de-aa uia. swtt.,
fidei me«, ut shit ei iitdividua' w^Ws .p*rpinae f»Jon.«i»i«a^iuntdeppssiimtis libi servire n<*qi»e pla-
teropnsvitiem<iasti««leit!loi^^llKme per gratiara c^eiflist de topHHipere. ,-,.;-
lWW;s$?!M^,$!* S!#ifem»## £!H9'sJP*?S :Atst noajforte est ji« consitip ttlernae votunuiirs
efficacem, ul fia^envt«ai^,-quam^tlgua mea ioquifur twe, «t (aciaa pef;mB'tteovibus tois fnKMomboniun
tet.Hiami^mea; seripta lestahlur, pTrobaiiiltSvila Ijonis elmagnum, obsecroet «uppHciwrrt»<t^,di«6ol^5U»
moribtis fateateTi ;<<v<i, .;, ,.;• .nin ,iv, <:;<: »...:..! a inou» lanlioiiitili, tttodis jejoibqslibi videuur, at
Gratias tibiago, Potmrie, qriia me vas vacuurii, el (linequo libi placet^S^js eniu. omnia, ,et potes otu
«Wi^M^ seieniia, iiMetligenHai;:M nia. <^id i>icfacio ?»Cutid moror in Ws tumBltwjiis
dedisti semper hamilem scienliam, qnaeaediflcet.Da si ^acMirusnon sum ,|i>i»jjrati^ tnam aliq^
mibi el niilissimam,et <upien^m ekiqijentiam, iquje defralrum sahjte ? Oupa le.pelp; unum tiorum prr
nesciat ipi^ri, et de tttisl^jSfSupeE fratres eirtotlr, lua clementia ne deneges mihj. Rogo te per omncf
Pone, quaeso-,.ui ore meo vetbuiu consoIaUoliiscl miseraliones tuas, da mitii oonsoialionemluani coc
aediflcatjgni£etexhprlalionis,pcr S»piriium.sanctura „ lestem in multis tribulationibus nters. Pondus eniin
-
,HTO*-^( &VMn0J* ^leaitt. ,a<tmclipra cxhortariv el istudgravissim.um, quod impositunjest super cervi-
!C0S:»#9 ,adv.erse graoiiintiir, aij; tiije fectltudints ces meas, ferre non valeo, deponere timeo: angttstiae
lhteam reypcare verlio et exemplo. Sint verba, qua raibi sunl undique, et quid eligam ignoro. Adjutor
<)cJerisservo luo tanqnam acutissimajactila,,'et ar- omtiiumin te sperantium Deus, ne me deserat pictas
<jte,nies
5ai^^ft;qua^peti«!ittrit ei;incendaiit meutes >lua, ne me derelinquat graiia tua. In te sperantem
audientium ad limorenj et suiioremtuum. Tu pastor Deus, et in lua misericordia solummodo confidentem
t?t;recto|; <ffljiij^«i;,,Clhi^le0I«J>^qiij; ijullis meis atljuva me; quia siue te tibi plaeere non valea. Quis
JW$'8* '#&<#& diiji^Upne imsej^i^ i^, y<^ unquam sperayit; in te> et derelictos «st ? (Eeeli.
,<^ti parvjt^tc^ 5^ meam ad bcwipastorale affi> iii-;%ii)t Nonest audilitmasaicuio {Joan. K, 32).
Deus tu es optimus inflnitae pietalis el immcnsafs
«'ipyr/Brg^
att1hpc!niUiisiei-ium,.cisapie^ bonitalis, quiin- te «peranles nunquam consoevisii
gam,:et in Qmnibus secundum vpluntateiu luam relinquere. Ostende, qnaeso, misericordiam luamin
tMfflkmJfWffltPa^?8r«?y*I^»«ptf,"j Ifjibue prp, pi>i.ateet me, quia adle confugi, ut videant qui me oderunt,
^ni^jtiia, uiy,<jffici>r.in dpwq^tti^lucejfiia,jf<tesj« et oonfundanlur; quonigm lut Domine, adjuvislime
eJOuflens;,<^cj^.ja^])p>if!:r, <JtV,^riaattti^- fyeicontolatutetme(Psat,hxiLxi\i,H).
.^tMiprijrni
rot^wbp^^uctij. Irajterjisesocie-
^iqfjlf^j^l^tlf.<9fifl>i' Gratias libi ago, Domine, quia meet a vano bujns
muuciiconsortio separasti, et ad luum sanelum oflT-
.ciumperduxisti, nullis roeis meritis, settjjola digna-
tione pmisericordiae tuae.Benedico te, Domine Deus
ROSi^r.quimihidasiiidigposei^orum tuorum socie-
.wj^&yj8^*!^ laleelchariuiteperfroi.iiamihiquietem.elsalutem
corppris et ariimae, simulque opportunam adte va-
catipnem. Libera me a vanissWis bujns mundi im-
^'Wm^ws^rm^m &*&>&w|M»,8 wfr plicaiioiiibus adpxofecjium.animaemeae, propter bo-
Jnorent),et glpfiam nptniriia lui; elquia scriptwn
-mW^ ®mm*km$?!Mr> y&m&tfrpv est,,i %tna mitiians Dpoimplicat se smcuiaribtit tuh
[g.oiiitJliT^.^^
,iWll9fcii^^»^iioiI;c? .;.:•,/
,..aBl-t((^'n.--.!.'il.'^ mu^|bus,s«nat;a|^
Domino vacent dia ac nocte; da friKtijosiifn tet
m ;;•--;-; .,;MEDlTA1C10ISSS,-:.,:/. .',-•..<'/.-..? 8®«
spiritale olium abreiiunUaulibtis minnlo, tit ipso A . angustiis, tiiljiijaliynibiis, calamitatjbus <Hinftrmi-* "
cordis pabilo gustent el sapiant "aHo»iam.dulcis laiibus; de niullis foyeis, laqueis, scandalo, «t
(I Peir. ii, 5) el suavis cs, Domine, sicut ttia peccalis; tle mnllis insidiis visibilium et invisjbilium
Scriptura admonet, dicens: Vacale et videle, quo- iniiiiicorum; de mullis, malis, et gravissimis perir
niamego sum Deus(Psal. uv, il). Et alibi: Sapien- culis bactcnus liberare dignaliis es, dirigens mira*
tiam ditcite in lempore olii, et qui minoratur aclu bjliler et tiiisericorditer vilam meam inler>adverss
ipse percipieteam (Eccli. xxxviu, 25). Sed et sacra- el prospera; ita ul nec adversa me dejicerent, neo
lissima senlenlia tua ore luo pio prolala plenins in- prospera exipllereiit. Posuisti enim irenum tttcua
formal nos, el.a mundanis curis prorsus prohibet, in maxiljis roeis, el non dereliquisti me penitus i»
dicens.; Son poteslis Dco tervire et mammona; roanii arbitrii mei, Ijabens curam roei pateina
(Malth. yi, %\; Luc. xvi, 13). Et rursum : JSemo .pielate.ct non permiltens amplius lentati snpra id
miltent manum tuam ad aralrum,ei aspiciens relro, qiipd potero susiinere </ Cor. »,.l3),,Db.i lofjnsfiiit
aptus est regnp ccdorum (Luc. u, 62). El alibi nps peccandi, qiiandotrue non fuit voluiiljis; yel qitanclo
evidenli exemplo relrabere dignaris, dicens : Jfe- volunl.is, non fuit lociis. >, , ,,,:
wnioteuwris Lol (/,»/*.xyii,32). . :.. .... Sil ilaque tibi laus, sil bcnedictio,,.siJ,>Jfralii:rti«i
Gratias libi ago, miseiicordissjme Domine, qtli jB actio, Domine Deu3 meus, pro universis luisilciii.isit
me miserum roullunique negligentein peccalorern a datis, 237 e» pro oninibus bfincficiismis, qu;c aoi-
princjpio, el a cunabulis per uniyersa pene vjlia Ct JJJXet corpori meo largiris, et scmper largiliis es
peccala decurrentem, benigne e.t patienler adbuc ab ipsis cwiabulis, pro pietale tua, et bonilatc, flinV
ad poenilenliam cxspectas, nolens mc perderc cum iis nicis meiitis cxigetuiitus, itno,pcec#tis:mek gr.ir
peccalis, vjtiis, culpis el ncgligenliis itieis. Si enim yissimis non obsi.ant.ibus. Sed rngo, Dom,itte, mgo
inilti, Domine, secuntlum peccala mea facere vo- ne.sroasiiie ingraljimesse:^^lftntisljenBfi«ii%-<5t intli»
luisses, olini raeterra vivuin absorbere dcbuisset. gnuiii lam iiuiltis iuiseralionibus. Npn inihi, i:on
Scd rogp, pie Doraine, ne tna in mc exspeei.itip sil diabolp, np.n inundp, non alicui rerum, npn cHilibct
vacua, sjt qupd absit, infructuosa. Tu qui npa vis hoininum liccal in metua dona stibverlcre, quia to*
roorleni pcccaloris (Eaech. xxxm, 11), da militd.e lum esl fragile quitiquid tibi nititur obvjare,Bomt
praeterilis malis roeis indulgentiam; de praesentibus quaeso, magis magisque frenum tuuni in ma\illis
concetle cmendaiionem; de futuris vero largirejur meis, et tralie me post l« tanquara, roaiisueitim ani»
giter cnsloJiamatque cautelam- Da locuni et spatium tnal, in nullo luis jussionibus recalcilrjntein, sed
ad dignos pcenitentiae fruclus (Luc. 111,8). Aperi planprooileratcviue ince^sutePproiMum iiieurnpoiw
oculos rordis mei per Spiritum sanclum itturo, ut lantcm, et voluiilati luae in puiijibus pliicinpcrantem,
vjdeainetplangam pmnia peccala mea. Domine, lem- Excila, Ppiniiie, lerppreiii.meumlui&jStiuiiilis.elfac
pus esl acteptabile,etdies sunl salulis (// Cor.vi,?); me totp corde toiaque yirtule quaererp faciein tuara
Miscreie mei, Domine,et ne pcrdas me cum peccalis cuncuis diebus viijcmc«e. Altrabe me acltc, virttis
tneh (Psal. xxv, 9), ne reserves inala mea punJenda salutis nosira;, Deus, freoo poteniis gratjae, luaj,.ct
ju illa fulura yila, in illis infernalibus suppliciis, jn HOn.sUi^sme propria vpluntate jn arbilrjo propr p
illo tremendo examine tuo. Proplermagnam cle- eyagari. tmagitiem tuaranon.sijia^ j^pieobscui-ari^
mettiiain tuam solve omnium peccalorum uieoritm qiiaj si te prapjijantedefewla tup, ^rop^r;,<^regia,.B<»?
viucula, priusqnani ab hac yila egrediar. Da mihi )jj^s et.i^rsjjjcua,est. i^sc^.re1,Dpijiiije,roei niiscrr
cor contritum et bumiliatum, da milii gratiain ter rimietindi^ni set.vi tui,,qiti[a npivsum |i<sul.inuu?
crymarum, Da lumen in corde, <laviresin coippre, iaeri et muUipliees|amnli tui, qui lil)i,;ii>,ipsiscu-r
Utquas agenda sunt v^eam, el ad eaimplcnda, qiiae na(bulisdeyoljssime servierunl; npii sicut illi qni'
vio"cro, fortiter convalescam cunctis «liclxis vii^e posl publipa flagilia pceuiteiido, tilM,nietuertjiil essf
nieae.Misererema,Domine, misereremei(Ptal. LVJ,2)r devoii. Jtoii sum sicul nonntiflai Cbrisliapa? feifti»*
Non perniiltas hanc animam peccalricem, pro qua tj viris coiyunctte quaelibi sei^unt i>,act.ibus miserir
et nasci de Virgine, et mori in cruce dignalus es; qordiae cumsumma devotione. Non sum sicut et
uon jubeas. quaeso, separari eam ab hoc raorlali roulii illorum qui in ocolis bominum tan«Jiam ini-
corpore priusquam me faciaspleneet pcrCe,ctepue- qui etperverfi<sse videiilrir, s<sd-iputto alilerse
r
jiitere, el plangcre omnia pcccata mea quaecunque habenl inconspeclivlao: Tu enim totms nosti cordv
egi posl baptismum ab ipsis cunabulis raeis, sive fitiorum hominum (f|T,'P<ir.^^M)V;W'q^M; jajrheii,
scienter el uescienler.stve superbe, vel negligenter; Poraine, boni facio, t^titfecero,,ltia gratialargienie,
ilatit in difi exitus inei, emundatis diteclis omiiibns qtio line hoc faoiam, c|uave dislriclipire a lepcnser
et bene correctis moribus, secnrus el gandeiis vi- tur; ignoro. Dride, Detls teiiibfiit Wfspit^ilirs tupei
ij^m diitcissinwm et pulciieiriniani faciein luanv jjt/J<Ms'j^j^^i9t' i^Piaf^'.'iW?
**^-ft-^!^!lfti^"«^i'^;VJ,H'"%*»T
cani laBiJUiaeiexsutlaiioiie propter tiiain ni.iniiun inensam supplex et niulliun tiiemeris deprecorule-
mtsericordiam et honita-tem, ; ;; ; merrtiam, utqui hetiiifleiriVisfBc^iP^JisedamiieSsa^
Gratias libi ago itennn ttefuirique; omnipolens et yos fricere (/ Tim<ii, %wn^^ri^.t^tm^im
misericors Chri^te, qui Unmeritam exignilaiora consilii mei, neque in jndicio ariiilrj^ jiijai, jiecpB
roeainpropterte.et nomen sanclijm luum, de mutlis in fjoicstate Mtl lentatwaC cteiiwWiitV,iioqiie ii^^
m S. JBNSELMlCANTUAR. AUCillEP:'©^. PAft» 11. - PAU/E.NEl. El ASCET. *t%
fmc*a«j%dirjio*aW^l^^n ,'StM pf>0A iiHeIligons?liabere,*mfiftiwftini-estKettBUfltjiataftstfl-
b»irflateaiypiet*trttia, j"iwta'4ualW»i%ni^iSslm>aBl| pestjimdttiri^titjt^^ obtlVitftat*.^!
^wiiisnitdisposiiliOTic ^alH^itm-?.-fijtM^t'|)WvM^ t^pfticiiit^ibi^iuia.ista ettre.» "' .' >V=A'.<
tt^, dit^cme irie et i*iq«e, nuwc et sempWH^ies »># f,t. Qmnt&nrtotttoitti kemine-diligtilur; et
^<M^M<Mt#tf%anitpb»a<iattt<ij^ i^r**/)et«;pfu*tt,?titArM
«mtMtaoRmammty. liHgriam,acwst^e nieos Scfeitt1- '«AHoBte.itaqitefs^SxijiabalwW
dnstvrfuntatemluamin lua raiserifiOfdfe-utllJTec1- nataririhde>6Jcettl<>,daiurysa3pias lamfefvehteri1'» H
wmi te>*^'ilta serapei^tudeam ct3gtWfe,loq«Jit tmn soiet ililiger.ei>qai«|ibi' ?f?iboeAorioiB fecivaicque
agersiqus Hfeiptat^t, pef gi^lfein i^.m ih -vwita-- jitj^«er« prcesentaije-inejds-<obsequtum ™Vut si
my>«**m»»n<»ei>isWtt vH^m&ptjnlo^ntT-akftfnattt^te fe»us»illins'befwract*r'is%uis'<«igat,jiio«
niise*<i^^i><Wmanie;'<^ui es-ffo^^ «s&pfns incamreprotiHo iron metqat'»?.; ettsnteh
»ofu*»,ei qiHfes>fteu3iieiiiecticttis-ciiinf PartrenetSpt- riitltnm.qwwi' imqtiiiiTi*"ttohfo in hoc sapcniloposstt
ritasaneto{«cgoee^ir ssecntofumi Amenv "^<-- -q hatief-eVveiqiMsh^^ riwtles'**
'
*> MEDITATI0»»I&^ "-M .«fi.ifut.--t trfmpai^stesns^ni)rieninte1lipi se iwBiflpefotertiutti
^Ttulce^H^Aa^Mn^ma^itmisi',ik^ ij«*«»tnttlii». relinerc, sed,velaHteqaamii«lserevesiial,*elsi'n«n
» feHlirfriiMi^iteitofe^ % *rtc,«alttiiirtoiTe<wriittiiieef^
wmtjmrmimi»'' »»«<# htjittiniti ^iDuntT^sfdeito Qa6dVcrP*t^ushrjTtJmf'in'mc'gieiiloaa(,^utiaie
1 oijltas' hsiora ;> <l>iam' om*-
•qtiid^StfDeusl ^uairi &t^o#*ti*i^ eT aTfqii's
«tltjtv <qwawib&tiai^^pjam.Jneffa^s^qWaiffl-aiiidr- alilt^taulia^
rttbilisv quaittuoii jafe omm- «realura veneranda <*i Wi paf 51MI«meft i^orirei^i^ff >***iMti^r^
aa<>raij^,<H'ilerumvMeo etiril^ seYiiltfta.; tiVin%e?itta iit
qtiorii-ipse.MrS'feit'ad;imagiiwm et similit beatavHal Dat afyt-eWfD>eQ«^«6Kiitii 1 Wiiliib
til^^l
isaam^queniqiie piwtem'" lalem tfcavili rit sieut SectJIo secitriduiri rdHrihein' -viveftf'et' Crealhferri
eetriper iiffse, oi^irimerei imaginem €r«iioris 'sui;; i^diMfslctlifilpise'jM^^
sio semperin inertroriahatercr v6lurttatem>'ejijS'et ctiitis' 'eju^-siWeulW' fctintf^dictihfte^W 6riMf4*ob-
ttitee«ouemvmtimn&' talerocreavil, riilror mnlttnri «y^rarej et \m jjtji«ta%HinSshdmMifff; rifef i)fise
et!oiistupes(»^;cle'inastrinabili bomiate 'Dei*cretfk ^iy^a^tflinVuW-atiiltoft.^^pofe^^alfftite^Tem
io*is;et«le.iHagna'i»iJseria «reatihoroiriis. -', ."•'• riiarii temp<#aKmVVellt Tiolit'Womo, liticesse'ei efit
Sv?De.ineffi^lt',lionfoatoB^^^^ mhiittefe; Sed; titirncjant^teliet, si largtltif etim Sictft
rpse omnipoteirtissiriius cH^uStfeshfWis; paiitar hOirii-. IMs sutis ^ra^il,'iiteWbitiJf "sk^ acl
lWfflvd ad-horaraviveTe.queiWpfoplereavoluittatri G ' '> '
p1sr^ilaj*^«'l?ef*^lB#.>*'•
h*jntwalJ?lei#J^^ *© i^rjjiA tfm(«
l^f es^eaeteris'' 8»ci^lUi^.i hbmifaMlttrscifect^ KfliSnrfecrrcyrdIM'Ip^
ttsttCfMWi^ vi>reiW«^ WtWiitS,IicTijiirieTii Smen pWsotatoTrltatesua cfeifvi%
siii KfealtHfls1s et' ipse mitSCffimU8'*tIhfeltCissiriius cfeafhaoirattoiiatote ^^ 'e':; (Mfelrcila«#egos
p^-ontrarrwnagit, qoodj ctim omnes afficcfeatirf* et a*fhit^s ^^l-e^se-^^aflit-eJJS, setbTc;curiieo
sem^ riencofo^rircmiivtflirtmte Ci^ shi^pe g»!udt<IW?238"ei.»Iajfitiajtf iri^er^uti4»apiJBaa>i%
«<^iii^ !W'fefd^eji^ ""* resi^ii itliii* volhhffiti, MH'j^hijt^WocllirfniilnW ffi ^RtP^i^rtlMs
j^triiii«n^*iji%to ei CXistat,ttii^^^i^fiqMfjj e^
*Mtt#ftf! '*'#-riji^rt'«afeei1t ^i^Mi^-^H Voleftspe fi>ctaf<;hfenet^Siffetf^tifo W¥e)lejitt'et
5vi^' ht M*
^o»<mdmimn«tabet, «*i«h1qiSairi mTsei^cbraiafflCftoidfesiiirea^
i
moMr «f&WWjf srif qiii' ^i ^$jrtis»*> tititffyfr cmntfssowtatf^
tft^ *»««#. Putb; iftsl>ii^hri9^I1riim^hiri'Wli «riim fonstielalts'(<n ttiti^^KKge, ^'eltine^~t0-
^asestjiiilijt^ orinqtieirracuIa^^ft^Stlsintf^arj;^
v»»<^<it<InteHigere.'Htee aateai^ # tiarVVilButitlailtt'petenitlS'***vitafj^fttiaitt fetldSrc.
rt hnti nr^. >':'/-.a^m^ J?f»«--'v- •'* :r'!'Vi 'ji -'" '" :'Vr\^^" :
"^^^C|KHS^
^''w«WiH^.«lH^ I.Sttrpflein^ivoria; IJtlf'WKomlrifs'pbil^owi.m.
iWnrtBiuiiofiteitne^ili^b^it»^ *(>•l^*r»»qo*pfflf^rea
4tK<^qii^<iAie^pral«i!<ja .^'j^ia^OWfeJ^.qui.eiiJa '"?J^upci^ciim sil«u.<Hii cum*it. ^»*norabiiii«r
stsriWr dftfrefesempef ^ feiC^g^%sf len^ins^.j M ^aasiSiecus mn sfe! tfHasi^^^peetiB '«Koii
\ftmimitfitiiiHHitm^t^^rm<^^*mtt^t^m nrn>mi^A^m>t'4mi^^i^mmm<k' m'.*m
iiaMiofuerf !if;fHil«^i^<ii^t^ qiiajiiwaMtfuis j&m
^AJuajj^im^hpiuoaJtbcMii plus tlel)^i,4iliip quain .ali^us, bcimcu^l'',Ansel-
iW»^Kvjl.^*So^na^ *mmJtwS£^wtmm ™*te m*t
^MH^^M^ m&Wfljm $&,<i$M' i^teriiesiiN«. >aiii<<li.iijlWt^^
iiMi>^««ttttf^|«ei; laVitoi-
tfHftltJtcittf
-IWW^II^^^ ut nunquam amitlai, nec^Hai» eial^s .^j»*;
rirttiJaeek. '?" Providere possifcoij.: piojneren possit "' Membris^nptest sip m». rocrebaffi-jsic
^ptj<tij|ttiicijit^t;.'W PssSMhJrettaw-possitte-e^rm-Qiiaii^j^.ittephcea^
«i)ii#i<i»i|l»a«ijt^^^ ,:*Hse,.^ ,, -»j^ .,-, .%;•*
HM,,,ip<Mj8iiiiis
 >W» '::;:.- :';:. ,;. Mi^p^TItWE^ „ ,,.., ,,::.:.-• ;.,.^^-,s .,• 8Q0
M "t%fl*ft4 omnja bflna,Pfip [ecU^i.auodtolut A . IV. Quodpinnis crealura suum laudel Creatorem,-*
*'* Laudat lcetiani illa creatura, cui donum iiiteUI-
ipse essentialiter bonussii. —,'»* Suavissime el dulr
cissimc'" Jesu Cbristc, ,g«i.etv..pius,amalpr iiomi- gentiae npn dedisti, qunntlo raiiorialis cfeatura'eam
nutn,ac "«.bcnigiiissimus Redemplpr peccatorurn, a le creatam bonam piilclireque ordiriatara conspi-
tc.adprcl'-"aniraa mea^tibi scrviat pmnisyitamea, cit; et boc cst ab illa tc Iaudari, a rationali *n crea-
tp tlcsidcrcnt omtiia,inleriora mea. >Vult,piissime tura, scilicct inielligi te eam bonam fecisse pulchre-
Doniiue, vult mea iuisera 800aniina cogitare de le» que ordipasse. flumariam vero naturam quam ratip.
Mianiirabilia inspicere, el quam bonus el raisericors nalein fecisii, et illam naluram cui inlelligentiae do-
sis.erga:peccatores jnlelligerc,.tieproplermeaptic- ntim non dedisli, sic distinxisti ut bumana patura
<taladesperaus.abojiilalc lua (heu, niiserJ) me vc- ?,", prppler quam aliam creaturam fecisti, illam se-
lhn alienare, iit sic cpgitans, el libi, qui veritas ps, ciintliini ttiam volunlatem disponerel, etex ipsa, le
credeVis,jam aliquando ab iniquitaiibus possim ces- cpivcedeiitejalimeutuniundeb^sustenlaret, a,cciperet.
6ftre,t*tad recfa facjenda animum raeum malisppe- Sed quia bcinp 81*ex duabus naturis cpnsiat, ex
ribuset peceatis bicurvaluro reformare , 01. , anima scilicet et carrie, alimentom, tinde secmidtim
, Eeqe,scio,1Domine,quia pronia quaj sunt, de nihi- carnem yivit, accipit.'?,,(a c.reatura; undeverp se-
to.feeisli; id est, apn erant,, clea fecisti; sedtu ipse B cundum^anlmamyiyjt^accjjiita Createie,sed taiiien
otii. ea jeeisti, scmper fuisti, et nungnam fuit quando ulrumque a Crealpre. Vivit 816aulern liomo hic irjier
tWisj tttisli, yerp semper80*-botjus,„etise^er.pm-; rim. secundum carnerii, duni alitur cibis bumanis:
nhjoiens, etpropterea pmnia quaecuntiuefecisli, bp- yiyUyero secundum aniraam, duni volqnlatein et
naitfe<;isti.,Tuergo qui seraper fuisli, et es et eris, praecepta Cieatoris sui custodit. Et sicul morimf sc-
et nou qui de8oa non esse ad esse venisli, sicuttibi cundum carnera , si non sustentalur cibis hiimanis,
seuiper esse /iiit, iialibi semper bonitas el omnipc- sic morilur secundum animam , cjuando non ob.tem-
tcniia ftiil. El propler hoc non Ubi est aliud essenlia perat praeceplis divinis. Itomo itaquequi consiat
«iiani boiiilas el omnipoientia; sed quaeest libi es- ex apima et carne, faciendo qiiaejribet Deus, vivft
sciuia, eadeni pst bonitas et aranipoleiilia 80\ El idep in carne et in anima, quia in hoc agendo proinere-
iion ppies.esse, nisi bonus el pmnipotens, et omnia iur ul feliciler yiyat ciim Greatofe stio ih vita actt'f-
Uks.flpeesinuliler cle le dicuntur el credunlur. na. Si vefo ab agendo quae jubet 81TCriiatof suusr,
t T*vero v-erees, et, non est aliud nisi lu , el npri deyiare conalur ,,8,et magis appeti.t secuiidum caf-
esllibi nisi unum est, quia non quod modo es, nis desideria viyere , quqd yere non est •Viyere,sed
»odenoives,sed,qiiod medoes, seroperes801'. Crea- sibi infeliciler vitam auferre; si quis diligchier in-
lutae auteai, cui non seniper B08esse fuit, jsed quae C tueretur, videret in illo non figuram illius hpminis
de npn esse ad esse venit per le et a le cuia 07 sem- qui factus est ad imagincm Dei, sed figuram pecii-
per esse fuit, non esl eadem essentia quaebonitas et dis, cujus et mpres salagil imilari, et iiinc vere
819mprtuus, mortem xternam
quae poteatia-; sed quando boiia est, ct quando bona pptest asseri quia est
facere.polcsi, a le bena est, el.a le bonafacere,,•»* sine dubio subiturus, si iri hoc perseyerans finia-
potest^qui essenUaliter cs bonus el omnipolens. Ee- lur.( .. ... .,.,,,.,!.,' .,,,,.; '.i,!.j,,,'„"-, .." ,..'.'.
cisii aulejn pnfnem crealuram bonara f. sed tamcn - ..?Y 8*°. In :7,,« similit est ./j.,''
quo ,.;.;,,..-:,,!-. homo Cferi/ori,' s:uo. —
•'
1 ,.:-,,.: fc:, ?%<:': •<:
Bpn pawi ciejjj,cu;ae,ligei >it bona facia a.te,, dedisti 8; fe.cM au|pni' P^is.Crealor npminem ad imaginein
ratioaeiB iiiielligienili;te.Jt|tqnarjjxU PTOisQ.r<^tiij;a 'M ,el sjrriili(udiuera suam, <|tyarfecUueuta;'rationa-
telaudet, te;(kcjaloiein suumet.gubeiiialorei^.esse lem8". Et sicut^eusvoluntaMSoriusdst, sic lioriip,
reclaroei"0.'; taiuejieionomnisjpr.eatura.te. ioteUigjiV, ad;ejus siinilit^qincni factus^JQjunlale bpniis 8" esf;
Hisi tajHuairaodo, raAionalis, et,,,qiiaui:feci8tis,° ad 49 „hoc sirailis .Crealori^, quia., Crea.tor voluntate
iiJMginemeJ.,siraUiroctj4ieintuaiji.,,..,. ,.,,.„. -,,,••, P b.pjius.jK-j>}<iinp; volrintatq, bbniis ^'Jj? -%'sed in liqc
\ARIyE LECTIONES. 7
^^-.:.:::"T;V.;SA'.*
'" /
*•8 III. Quod omnia bonae/c. ms. non habellitulum. Anselmusms. omiliit '"DulcissimeDoroine
ti»; tttritissiine Jfesif Chfiste w Uomirium,- et; mua ac m». omii. et pius '••01Pec^lprua», te «aderet
»>«.peeeatof le attofat •*'*Vult misencoi.di», miseraf.*»*.«ult mesjroisera • 8. Iticurvaluroreformare
ilt*; macufatm» reformare "<^^WEtnutmijj^i :8iii«ris4fu'istivfir.o seroner lionii^i.stimper.iJiJu^ttn
fitltqiianclo uon fiieris; foislifero semper bonus «t semper 8,s El qtii non808 de,mj. etnon qui,<le,,80*;Secl
aasf esttibi essenlia, eademcst honitas elaniiiipolenita tiw. hm omiHii , Tu vero yere es, et non est
afiudnfsitii.iveroiti^qiiiamonquodfitodoes, inorfonones,Aedquod-modoes.seniperes. ms. Itiveroalitttl es,ct
liwnfest tibi^nisiJlfminesi; quia nonqood uicxla:cs, roodojiones.^edqued^
m».-cuni non semper 80?Venit, creata a te^ cuims. Venit per le et-a te, cuj 808,j3t.bp/iafaeefo mt.
«* qilftnaobona facere 8,*'Esseredamet ntc. esse rectainet ••. Quam fecisti ad, m*. et qu.t.m fecisli ad
n*yMtelthuV ms. 'emtittit "" AbJilla l!rtidari,,A..*ai|oiiaIi^.abips,^
liraaa iiatttra mt.iit httrriahamnfttiaraui •*11Seeund»^^^
stiiSnidiiradifnem, accipit m*. aiimeirtJim, unde M vivil^accipit 81*Acf^lotc Vivit nit.
a creatjjM!, sed taroen ulrumcrttea creatore.viVivit• *:1Tftute jubet ms. qu*,qui j/iljet"..,8!,8.-
Diiviare cppatur,
e» mt^ deviare, el magis-T:"WAsserisjqu^est mjt1,,8scribi; q»Ktj.Jejsj;',r.*.,;:i|
"' magis W1$ ""^, %t4n,^ifU
A^i^tiwis«W.' «Tmi/rf ias*lmagineari;Ci> w»i omjMif ;, ^".JEecatt^ei^tioiialeiit i^^i%^J<wrii>a4J.<>n'a<
teiri **^Eaetus, votatHsrtetowis «». -faclusj .twlunUrie boiwiSr..'v*.lf."~ ' volraiiale bcaitts m*. /ia(<:
Porao
omiitit ''>'.*,'^tn .:>:>,,,,....^^-,
iH S. ANSELMICANTUAR. ARCHI#*-^pf. "fett: II. — PAR^ENET. ET ASCET. 8$
*<J||ji!&ri.|,:'.'^ faj 4. :a'rriOr,eaderriqcrevotiiritas. fit ttint «riiluW vcmin-
jjoiius el essehiialiter tioino:veroidcobontis^uia "tts CreatPrV, et creali homirifs, qatmi cfeaf if atl
lmitatiir eumpi[a?j|erna|tQr ***(etesseiiliaiiter a.se imagiiiera etslmiWtttdinem siiam/ra D<ST|S *»
ifycV<^ i|^usf'Ist tiiiitSm^'sikil^ x^^rlt^r^i)- * biiliii'':% oniWiBijjietft tf-£br; iiii.Sti). Si vefri
ifinlaie bom^ .Creaioris jjjfl tiotfera libefp arbitri^^^s^
^c^^^uji^ia ^ iri°Misr'<iiiferic%s, t^iitjti qfjai^uast;s* niiiltfili* ait inftma teriait, ^1««>«*•
tirealpr non vult nec potesl esse fet veltq aiiiid quairi thnbs, tnale tjflehslibero arbttrio, et Cato anlmaTn
esiieWniis; voluiiias eniro, ei ppteritia est ilti esseh- superno auxilih destithiam ad inferiora traUiint, ct
ifa.: Honviiiiyetio est aliud voluhtasetp6tcnliaquaril peceatalhpmhrtistothm tpsrim homineni, swif^tanTi
"essehlia. -Si taihCh cOncofdat cum voliihtate Pei, et mam et carnem, iri pefdilionerti niefgunji Ht jani
j^iti^ft <J«od|Peii^'^JMurfiti'^'^f^ijltf^^iijilit]^ amptius nbiilKibcat nisi Waiiitin, Vel quod8M patia-
fiflsPin Boe Jisittlieiii fitiem p^*efat! •», rirt^tii} lrif-|lTsti'lTif.meiitrilIiy:",;: '\'J/." '."' ;,;-; -: '. '*• ' '''•
-
pperantc rorsefiitione diviija tii post iri Sternutn <o- iffc-tml %% 0rtjj hotho Skm, ui non p^rmHtat
tuntati Cfeatorts stii adhhereat, nec jairi arnplius ali eum mate' utfiMio} u'rmmi -^& doktsaiine Bo^
ea diveiti queai.''; jjjjf.sicul poslea seuif>e'rCrit qWPd. mhre **S o ptis^iTrie9ehs ITTCM m<ms,salas
B rrieri, Vita mea, spte-et <^Scito feitig«im
}^^eSW^jTM^Veat' .(<tii&d .'ijSftii^tfl'4*^^^!*^!;;¥i^tfiaiV» iftehhij pef grttiiiiiWf^ti^Wpef piissiiTi<im nifeericorr
1
tfecaliud ^ sTc libiriihi Tii diam;tuafrii ghhefria ;%t"suStlne Itberum srfbitriutai
ipsa i4n<;itaiejaim' eSisteritf,:sec\lnaoni; suahi riio nieum, neiiliyirialei^
dum, um irariiulabilis eritdorio cbsimurhaCfealofein riieunl, et oJjdtleseiin^ -1119^
ias quam essenii.V,quk tam lum iiiiiii'p1acet,' a^equam ^lltid opefe perflciyiri,'
quid voliierit quarh slni^u&to ^ destrhe »" et TOnfttriu%briihe roalhhi deijid^
essentia ertt jftt"liiiic homo Tiabebil liberuin afbt- iiietiTir Miaitj;a te! **V <tul<;issiiiiev Pifer '«H -111
tfiun} yere ab <ftnni,maioex loto.liberatuin ™, se-r ihvitiis trahi, vef eila^ ^
tii qrie ilfjmus ihafe ; projie? ,- ^riain *ife-srjflai^
cuiiiium.qti^^fijp i^terira, fjhnY '$$£, \^iJiM aingiilp
|i^i|a, y^t<ju.$^ fafi, uhi elsi riPHpiissiifhuhi vuUum tuum^^possrfH
»*"^dii^itlere^V'"';' K'.'.'"-.%'..,".'.
prtqfjttiliei '.."''.'':'". propi^^peccStla iri<»3'jre!t#cefe* salfem rtetititttii
"'."W?*X,%w>ihomoexistdi in duabus naturis, quq- et'':-gaudiura itlorum :qui tlbi faTirulamur'vale&ra
'•"•-•: !-"---"'? :'-> :<;";: : :: -.>
r««ir«'fi^ •Wli^'''"
'
ima.—Coiisiat aifiem liorrip.ex ***duaijus natiifis: Quis-, dutcisstme .Crcator *» hoininBm, poi*s«
ei lialura aritiiiaeefre)- tialiifa CaruisVftauifaaijtehi C aestintarteih^aliiiVnri bcmitatem tuam, qU* fn *•#*
tum 8,s WrihSnam riatutara dHexisti; ut noh «atum
||(^|uif;aiT|o^
iiiatlsuhefiora'r h& eamcreare&^Scuitrfloatesset.s^tu ipsa, Greatori
1es$eiWiii ca^^ ;$J#ili 5 . ejus, prh anvofe ejiis crealiifafleres ? fiujnscor tam
^erW^iiMiJilr t^naii:'j#t^ triir na^ tiiiirs diirurii, latii feifeum, sciens et ihtelliijcjiTS laataiii
uaturas, ex qiiibus honio cppstat, volunlas, qaa'sl ^eciSiietTi*ifiiiTn<^!l^iWiieiw quem; creawf/Wiw
"itt^''^Wa."^Mkt aMpift. <JiVo'liberoarbi- pofet emblliri, el tol^Hqaefieri iri1^
trio Si se j.inKrii cutii aninia ^ tlu* naioraKler riei^riey-tTi* dtj«^
fendit-ad superiora. ftiiic'"^ Bf iTTeiiTri.etbmniaiittim^
*• sursura qMtn tariM<^
(ohittjjtanteGpniendtviita gfatia) cartiern 6featbr}»
vestri potestis obtUTOci.^Ecc^triistit ttoaib, -<JjW«!Tei
(^fci^!|eijn^it itS!Wl^S'W slt inlfer cilCreatOrtuus;quid feCit DotBihu*tti«s^>fse,«<iit
caruftmel anniiam U«krepugail^V ^d ^per itlern rjsemper esse est, -W•^kiti^>ti^':-ik^l^m^-

t>:*Uqm)m:%&itimrV>M imifaiirf'eumflUi»aeteri^itfirm5. aD<«!<^

8triliJTtu<troiiTt'<*eaT^s
ft^ fltoeiivnianeat»rn» fotJ&tjMmffa
**!&&>'Wl%famM<Jtt^tvijt^asj'Miiid ijistieii^ttssieiim ilion06t,atiud essentia «p^jiipliflrtpy^ja^
voiiihtasqtidW-e^eiiife
to, 'VUiptitae Beiis m gtBiiasecuiii^yijtl et t^ft *e«a quieiDeos W^uai iiijri#lwt,iw,,it<i» ^
iiTlim#i %MIli^rotfls^eflw j^tiltt^^iiatiaTTt^^
•Mri. 8S*^ot«iat!aiiiinahHnae>tJii*. c*n w .^Stoma^i^spiMitwt^t^.^iiia^piil^
c.ifuaii*iappetitiis«xiitt ;W:,Ciifliafttjn»wl«ni^»s4,1^W#»tfP%,
;fe.jl&;<>aacijjAfiB.^i4ttal«»#<ajMteKi*^r^fi^Jtfi^
T»i^i|atjfra#iltf^iMh SM%i
^''''^'SihuliihtHitfjjiTisuhm **iM|)
***Vel1qijpd^^rpw quodiMi^lTtt.' tttoitofatathoiwvDetiin^LUJi.titec^^ tMbM|4PK
trifitti*; hic-ofai'hbmoiDelitilJiir^iiOn^mitt^t!»<* nriinulont^lib<HM»,viiUwftu#^Pp^
4^«Wttimii^ **%ti|fhimmmtfM^m&m' *«a^!a*i«*j>ii*/im%
-ftM^t^ ^. ^raatcchc^iiJjMi^w ^<JH<*}^ ,
esseel wmper esse foit iv,\i.,".
 - r.v> ,•._": '--^imitAmmp^'
m .. -; '<::< .*;-^r:*^~n'- ffi
ntatatjiie et irtvisrttlis, inaestimabilts et thCOm*K circatridata est es abundaiitia ihiquitattirh siiarum».
«»» ineflabiti mtjtte pfppter eascterii ehiro iiiiijiiiiates aiiiafam paiituf
prehensibiifs «•», iBii»; et
stiufir esse »WM&mittetTS, pro te OT»se exraan^ absenliam Epitft1^iroae' faeiei-lu*. Wtic Haque;
vk, eum prote creaiura fieri ToMit, litte, <j^i ifi Deiis roeus, liinc bst suiiiriia doloris mei, qttia co-
non esseats esse venisti, ad se qtri non de non esse gitosco me ctementiaiTitiialn mea iniqtiUtite graviier
avlesse veaK, sed «iti sertpcr esse fuit, ftiriiiltailuS offencfisse,et^lascbfttismet<M^ <^hiri*Shiriiqrit-
reeancitiart^; reaHKitiatitm el ex ,51tolo in pristi- tatetH, ne desitijfhho*» tt:irftaiis taaV' liiiiieii aspt-
iiain4it?tiilateni reToiwattim atl suum essereduceret, ciant, «Pcatosfinsse/Fccisti nie.tilgaiiilefem clete,
t^feta.;8** semper et taeUlsin ajterna sna gtoria sc- et ego taTti:M$pm''W^Rd^liteiBi^arii- apparefe
<wro>iri ajteriiuitt gaucteres; Bcce, Deus meos, et corain te. Jniijuftfliis ehihi w{e su)ietgiessa;suni cd~
Cii<*ator.ijwusi«cee vittequo cogim^ put menm, 'ei:;ii0f b#» giraye gravaue>tnrii supelr
Mmen, fmeec^Uando, qaanlis adltirc vanHatibus et ttte '(Ptatl-itoiyii'; l^;-iiiiiiis ntfea;mafiliaefeile ine*
strithiis infetHt-auima iltta sttbjeeUisrt. SiafiqtiafTdo bfialaeSt, et anima mea poftdere sceleium incurva-
gl^atua rfispe«tjVft^ ta est> aTimtusm<^s Vjtmfttm hftoisfectaTtiiieSt, et
llTKtl^^^i^ copmeamitijtistittaitiilje reptelitm est; anfma roea
ra^ihea, <jtfereftb oriroi ijoiio vacua cifo Ia%ifur B pe^toruro iiefrbus Tftetita ^sf,: ei tota substantia
atlfinania et iiosiav ^luti patea qitaritlevtssrmus Jla* H^mote^cfiBiirimTi^pifesa;^
m^tfexsittilattdeafea.' "-; i; ''.-':'-';:.: tanta rotseriarum pfefiiridilaleconstitiito subveniet?
Ccnwws ^ge- tlfeator ineus, tantarn iricorisfan- Quis mamira porrigel? Ari egb^'quM vbrum ifest,tanti»
tiaat »iehti<f riTe*, «ani' toi-pentem et destaibsarit inrqhitate Deuhi solusexacefbavi tit ncc ipse, neC
a*«i<lgftatwlB>m caqiiKsfmtTjiilis, tamferventem et atiqua cTeaMirastia men^riiisjure ttc^e^ intueri.
st^jftiosart ad ea cf^af'siirit haxta, non Heuuiihi 1 quarevelufiahbrapoSlqtTam nAlttsftit irt
. Miieqiiod peecator surni FarleSr, lateof,*p<?ijcat<ir *** hoc iwmcionianCTedetJuijUitantaa me iriala coirir:i
st^ 'tiryigTittesumi iriiriitindijs stTm «««,el lameii Detira deberent esereerif guare mihi vita tam diu
ifonfecectb-a^,-#Wcfir^ c«iiceditur, quaj let» vitiosfe Sti^ctibits dissipalurl
notis*»1; iMr^tjlMHb^ manu teneno le, Sed drtattonem vitte ct»r cteploroi qtTarido rae per
neeftmttes a me^^MtHea.atV-^ilitfnf 'teajp^eiktj<tT>flil' <ttm ad pcenitsriiiaTHa D<»ravitOTi cogrroseo?*f4«
4*^ei&i1rl-~
absstvas m<*.Vertera me, emendame, et corriperne, tjuwrati, aat Ap<«t«^, ^^irW^ifa ^
et tantJitt tm£& seWiiWtuttirt.*8*,i><lijTie*1f>eH»*f-«8« te odtfwctV .* >tumtem-«ecutMumdttr:t;amitidm,
fattitew toivittttM triam pwducas; roe a<t tttotHaii»-etieor imposmtenst,titesunrizas tibi iramin die itai'.'&'
ta»'et*t<*p1ation&. ,;,-..;:.,;^-*,,;,4 ;.M..<V;.;.;'.(C!'fjt)^^i^*'»i|«»fi;:ii>a^«#irf^..'i[It^i'^v:'"4>'Si): A4
ti^^V v,i:' MEBI^ATIOXX. ~'^< : - -.H"" IKJCcrgo inihiJVit»pfaeslalar «l «ajtBjiJf'eirrendeitirw
,..,B<.v.,
.^.;v,tgji|rfMtii«ia^^ Cnr igitur noriflatisiat? Si pvMipterpceitltehtianTvitii
ft3¥tiWii<*se*^ceo^ differtur, <i^tai* ^ttentta ^
Moo strifett^ Bomroev«on suffldt p<H!<!atri<*aiit- Detis aiiinisfr'roea?prtfcit;' at- teraphs sribjisteritto;
mav ftteasqaed <**iTtfn<taMM qaareipBa^ifin#rtipawM;peeeate t^
ij»-^ia >siWspefat t^iari irtCCT se«Hbi^-dttrffo^ diflfer-
s«urtt, tjneni ptrtTtnr <lea*seiilia ^utttflrtni,: qtferi- luf, 240"»t **ht riteSotffelTTT,':<M tliiiri«iia proTohga*
ntottrarn tmtm satlet* eoraro :t«.i<^(enet4tl<^' qijiiiijjBO luf^ iiwrs^dSflefior'acqtiiritsrv'©T^tque aiigusiia;
njotto iStttteat't>eta<«ri. PeregrittatMr erttiwa' tej'*!' Cttfti <«m#• cJ»fpe*et^egirtirtw* »wliwr (W Co»14
hoe iir#ier hiiquitates mtm. t3bi ergo miM^capnt v,- ISfmm «n^i»fr8piei*pti<^'fa' iim^tfaW^itM^
ftttitjatirV<meui?ei«TV dolerem ro-MrajMCjartoconjio- pt^tssttre^re<te«6i^orepe^
lari, «t ebnf iiiHieoTScquiSila coasolalione aiigftTCn- prtvari doleoy et' absetiiiam Corriipltbllfs eorporis,' !
lari. lpsa enini; iirfsMtiO <5JiosoIa^oiiTStnfiivtiriibMiB- sihe qtia pnpsentia; Det=soerari htjii' pbsstrm, sribife
riaiii ifijpirais^lsil<t<ii^ pertitrieseo. guid <«t, i^mtne,^^*o5TkE<i^qt>bd ct»rhu-'
nonsuf- -
dot<ife-rionh^tnisi^iseifny^ Dj«s-pe<^atefte;mttiettir^<*vefbts eitpltcare
<l»%^iiT<Ma^ iidft- Cert^,"^e ifei»i ^tsoW^et; leeirli' ''elgtetmtW 7
la^iiW;'<*«ra^ niagfe;«ptliiiti«^stt^ ft^
r!a^>#rftsi«'i$^ qaoct «ptiinirH esse <!pti&m#rJ>t%mM~'<!i)i<- rijortaft¥
eO «SajtM ipifo^^ c<Wprji»Wtyt»<!tini^ri8W
an ~tp*»eiLiiWti^ ''
est»,'*K|ilr^<»TT^iW5fet^tiTjt^ea'€fi'ffs^Tmisefia^st:
tuttN»fts<>1Wi<Htf# D*iimWi«tJilrt»' Ut iqiirt* *i$m' -^iseiH^ ^imt5tiir';(itoi«t«,i'&'. bgatP
mitjiar*Or<ti*^'^miiimmmtiiniim^i^tiiaf^- titft^nJtiesileieito
<«?»>;; '!-«j!.i»,,:}' fffntn ;H ''<t •«>!>•;*\'SRi# f FrTIftW*; t.*.ij' 'K».iwi^u ••i -«•-•"r.,-»- *< -.—
;';';';••; ,«<K"/vi».''-i-
-J»'-.i.-..;iiioowijr-;ffjj?s'i.lw^'' si-il.-O"'\>'-:*vlt•!>j»»YiJ«, <M>k:>ftti.y> piK-i-
»<ltB'' t<ri':Wi<)?:-:•:
tft'^rien'Wml ''nffrWWttftis fta is se ' w Et fecoiiciliaiiimf M. mt.. feeoncilit&unv et ex .

pei*a<s^' .fl,^*'cj^rfli«<»aiw l«irmi^s<<tam >«i^^

Jesuw». pt^^DoiHJus,,, 8"1 MeUa.uolis ms. velis g^velia . 8ls Tuitgj-^jgii^ iJMt,««n/L
Bomine • 4
tPATBOL,CLTIII, 26
 tll S. ANSELMIC.YNTUAR.ARCIIIEP. jffltW^PAttS II. — PARJENET. ET ASCET. fff
quare a nabis a corpor-sdissqlvi non appelitur, qnia A , fxpedirel, tibi deferre non sUideo. Si enim-iisc age-
post dissoluiionem utriun cnm Chrislo esse cootiiv rero, nilijl tiihiiie esset qnod me a mcmeria>j4ti,ae
gat duhitalii*. Ac per hee, cotntiiorafip in caruc dcsideiip te intelligejni, a beata lui ajiiaris dulee4i-
lthircqntilis esse judicatur,,qii,ia dtira in ea vivjtiu?, ne revocarek Uoroine roeus, ijomine raeus, qtiare,
mdioralto vitac speratiir. Vse.peccatis hominuro, lu cum sis .Dotninus meu*, iron vivo-aicut debet V'H
qiiorum merito agittir ul ijisa viite.liiimaiiaemiseria yere servits luus? Te Deutn roeum eognosco, etser-
iiliiis*judiceiur! Nonne lola pwesens vila miseria? vustuns esse desidero. Quare skam/ sepri tui vert
et laroen lisBCmiserianoniiunqilaro ipsis eliani jtis- convcrnatione tenere no« valeo?Scttenr hii|us n»i-
tis ulilis esl, propter borii roerjti augrocnlum; -injiis- sty-iojnieffi causam quaero, qusndo raeam
imqsita-
lis autem maxime necessaria, propier pcenilentue tem hanc proraeruisse non. anibigo? Heu niiWf at
medicamenium. Tunc vero.baeceadero fliiseria. pne- quid vivo? quare laodiu vivo, qui taminale vivo.
cipue bonis meniibus lugenda esse vitletur, qttnido Idcirco roibi vivere couoediuir ut niors evadalur; et
ab insipientibiis niniispericulose amatur. Quia cuui vjta ipsa delerior roorle inveiritur* Coneedis nitri,
in ejus aroore perseveratur, peripsain eamtlem nii- forniatpr roetK sapiejitksiroe, ut me ad cenlemplan-
seriam ad aeleriiaro.miseriaroperveuilur, filque nujv dara |mj>ciifitudHiem,,,i|i
tlo iniserabili per miserhnn atl miseriam, transilus, B egome Uijpiorem uon cesso quotWfe exliibere.
tliiin el praes,ens miseria expenditiir in «upidiiatiuji Quid, Deus, meusv qtiid tna ii>ieii|H;i£U>i)i claiiiaifr
labore.vet hipc succedcus aeternanikeria sustinetur pnlchriiis cl quid roea iiiiqiijlate lurpjijs! &iotum
in seropilernodolore, Sedel ipsa raiseria aeterna co cpr roeiiro, suspiiiis <^ele«tare,quorwnstutlio et it a
\itiqiie erilacrior ad vindjctara, craoprsasenlia vUatt I^l4^)^l»ijii|i«ijjlii^iiuia«tiu^ e|- A<isupemse lucis cla-
iuiseria a misericorde Cltristo dtulitis fuerit dilata ritatemcoiucroiplaii^tampiijusjiiieriorc^
propler pcenitenlJaHi.0 Paier, q»i vejte :es, quo* erigalur, I 0 tou aiiiiBamea^ jam oroucs _iiiasdepo e
niain suiTiroees, qnia tn ipteetd auni tui non defi- vagatioiies, soli diviut) splendpri tulende, <gt ejus
eient (Psal. ci,28), succwrre mim ntiseria oppresso. desiderio , opijlenujs , lac^roanim ijiibijfs eAimle,
Si ipsa ctjiainpatior ntiseria, dfcpfltteuteJttisericor-; quarron, inwidatiOTe.et iu casnoH
tlia . lua, propier majorem roiseriam devitandatn, rcwiusdiliianujir, et naltiraJis decor, queai tibi bojtus
qjwd.pceniteijtiaeStiidio fiori solet, diflertur, quare itiiiversorum coiitulit arjvjfex, ejus prajsulaiite wlse-
vel jpsa iniseri» anuilur ? Qtuire amo qiwdme necesse ralione libi reparareUir i 0, inqtiaoi,".onwiiaiuthua
cstcitiiis amjltere, et illud non desjdero quotj «te mea, suroite vires, tolum vestruro exerite couattun
pf.-cscuitisvitae flitita iniseria posse| beatH](.are?;Si ( ad qtiajrenthiro illud sinceriun, siniplex, ajterroaii,
healUudiiiein,.quam le dtligeiaibus proiiritlis, prout el soliim beatura bonunr, cujus lux tehebras nestras.
niihjjjxpedirei ajaare non, valeo, qnare saltem stip-: repellai, cnjus fons Kmpidissimffi,veslra conlagia
jjifia.quae coiiteinptoribustuis minaris, ex;qiiilros,: abluai, ciijiisiiberlaseosqiiihussub yilionim clomi-
prjoh dolor! ego siiiu,iiiuis,non eiipa>ves^o?,Sieiiiit> nip constringiroifli vestros nex»s absolyaf, CHJIIS
caexpavescerem, aliqiia ex .parte me ipsura eroeii- ftirtitudo inibecilljlateni vesiram corroboi»l, eujas
ilarem, lieretque, iijjsericordia t(ia praeslaijle, ul, sa,pienliastnllitiani veslram evacuet, cujus vita ab
j>er4iaiorem ac<y)rtcptitMieiii,p<»i*enicew al^audo. acierna yos jnprte eripial, et suseiinroeriaiilati cou-
sidaropre», .Qtiare..autcm judicia tna non>-J$geo«. SQciellO tjorwim quod superai omuta bona, ,<|>iak
iiisiquia,de,«ys negligo,cogtiai;e?fyutnmdi}*»*. ftpr a, te et in le omnia bona; tu es enim oronia
quentias valeanr cogilare, vifia roea letbiferis an\<a-., bona ! Copfitcpr <juiajiiroia stjitt roala, tjiea, qnia
njtalibns et vohjj^at^us railii WaudicroUaroe ijnpc- nimis inulta et gravia sucit peccala mca, ct sinc
dire iwjtodesiniiiil. 0 fiemww, Domiil*,ecoe egq$er- , mcinsura mulliplicata viiia mea, quiaeis uitserajjjlii^t-
vusluuset /?i^ nHcitfat,(«a,-{i>^:cxy,16}..Qi:ia,etsi:. inlenta, bactenus exstilit atiima roea. 0 roula mea, '
peccalor, lamen lUiiis.sanciae Eeeiesiajtjiae. Sedquid , qtiare super nie ' lartj «rodcliler irruistis tit meaU
clixi, qua audacia piaestiropsiiioiuinareseryonivltiiim ip oiroii JJOIIO alieiitwi efiicerelis 1 0. peccata
curo serynro me non igntiraiem peccatorum ? Omnit mea, qiKmioilpflie taro, iroroisericordiler.itodis ves-
rn\taqui4<tcitpeccatunKserimt fH j)fccati: (fmn.VJII, tris irFeiiiHm leueijs, ul TMJILJJJU jusljtijB iJbertalem
M);.<^atiietniiidesiiienit!rj)eccarenon desisio: ser- me atlire permitialis? 0 vitia mea, ul quid lelkiferis
vus ex^o sttni iteccaii; quomodo eego roe>suniausu» , illecebris, sicut gliris basiulani suam tenacitale in-
iioisittJMeservtini liniro? Ntro«ttqiie boc dicwrero,nisi fecian»vincere sblei, aniuium roeum vobis agghui-
qitjto-delnaiueijabili. miseraUone prawumpsi itt Jiaee natis, ttl idlo <*iistiltU»iiiUinore, vel rependo,, mc,
dicftfe,;aujJcreBi^qtiia eisi fservHspeccalj st»mtprop- , incedere siuatjs. Mcus in^, augwstiare; cor iHeum
t^J^fiftmiaU^ai quam snsiiiieo ex iniquiiatc, taroen ,, dc^ficc;aninia m<ia»exliorac»^; wuli roei, ploiwHte
servus lnus suro pcr desiderium quod uiiL-i pracs(i- deficile. Quid enim ine in omni statu niiseiitbilius
tum essegautleo ex tua venerabili bonitate. Scrvtis'' inveniri poiesl? Omnia consiitulum sibi ordhiem in-
er^frtuusstitTT,BonKne, et si nori opere el cbnversa- viislabiiiler-fterviiijt'; t^^i^iiilie' ^<>fe»-Setlfft«1(^&-
lirjne, certe ajtiictu el voluniate. ftecl in tec ntisefa--~:, eaniet» tacidiu leterm, pcjejM*ai|tero non siiseipietT
bilis vim et valcW<teieh<l<tsauia, cnm Me servitm Mse ieai mm patcst, iitsi nt me THTOWH- pcrmiMal.
ttium csse cognoscam, honoTeflitJornini, ^rciKntftii *J*o efgopatfem m.ettni, iametsi IniligiJTTS fiWus;•-
 815 MEiMTAT40NES, W4
adibo illumposldissipatamab illo mtii datam inno-;A A *"» HJu Miserere mei, Domine, roiserere niei;, •
ceoUam, post ditiuimauj>cojlestis eloquji, quam to- opporlune importune claipabo ad lcr, nec derelin-
lero, famem. Eldicaut ei: Pater,.jam aou sum di- quam te, donec de praesentiavujlus tni laitifieaveris
gnut tee^ fUits luut {Luc.i-t, 19); iiencuro, flliis,, me; ,omnem njiibi negabo coiisolationem, solo.djft
de d%nit»t«praesumo wrtere, sed cain,servis,roise- absenlia vultus tui juctu. roe vindicabo. 0 vjjltus
rkordi.im.qua3.ro,et ideo fac me sicul unum exrner- splendide! 0 facies Dei luminosa! quandiu noii vi-
cenaritt.ttut -{IKa".).,Prxdicabitur.JHde, piecPaler, debp "" le, manebit auiroa mea lenebrqsa. 0 dura,
deineujtia tua, nec minuentur diyitiaeluse, s| mihi. 0 amaraabsenlia vulins Dei, qijandm mecruciabis?
ad te cmpietitiredire occurras, si me roiser/coriiiae 0 roolfista viia hujus saacali vani, quandiu infeli-
tua! braebiis amplt^ris, si iitfcM^^ cent Vua jnhabitalione aaimain meain in tuisyani-
JBstW^ifi ^)?«i||ii^i^i <]<^;\4ii<jr^*.i>f^^(^t^<jlT,. ., tatibus ,,. tanquam carcere inclusam tenebis? 0;
cere difnerif :.Gaudere rjos oporlet^ qupuiam /lie.fa.. atiUna mea, quid le i^ »>a<jvi^aiMpri^U,deleclai?.
lintmeutmortf^t fnerat, eireyixil; &rier.al,et,i*-< . Cur non festiiias ad felicilateiii divinae vjsionis pcr-
ty»i|<« <^j^rf.,;at^ f '';«BMt^.>,'.f-4na.
a*toi^liiirs,,<wis i^ vitubj. UIosagin^lo , Iiorres peregriiiari;a facie Dei„ e,tiiue bnjus l«cii-:
dtgjjo, fidei ac sanetUatis , affectu . eeoiedexe,,:B' Ulejutis vinculis irr^liri? Quare non taiilq afFeciu,
quem pro JDea r<)<teinpti^ in. ^ ,, concupiscis illins beatae vitae gaudiis. interesse et
inolari .pBecepiftii? <jt;,.<j[|Hjpi^,;;»jtolii&,,,^m.; i hujua. obscenae v^aiilpjtf
J&l mttiaatl is^i<^attjfi]j^irTi^ ha^^aici^i«,i ad ^ijtijeT-:, istam fugis, et. k illamcurris?Si tibiislavita ad
deadwn, oisi ^ Hutt.fiiji^jiwsjii^geiiUm Fiti^cui j' indodas:.»^^!^;^}^ Dep »a-,
non peperetsti., <..^:j^^^-^^^^v>iil^k- teiii eii.»,^^«nt^aiji fftf.i»t fieccatis tujs WalgeM,
di*ij?<,^. ^ , et le misericorditer ad se assumat?, Sedad tecon-
jus diiiMijje, rei^..d<!8itkrai, .<^ ijjeii^;liic,,est, vergio mea, ut me .respiciat misericortlia tua, et,
qnem nfig oiRtiiiJus aniare altectot in608 'itea. Isie mentem meam in desiderio vulius lui. coiulriTiet.et
esl,,a$<(Jjuslff<.a^ perseveranteuj reddat clemeiilia tua *6^; ci*do. •foyn^
sepaearicoflqii^ duniEiliuui ; quia abeatiUidine non ero alieiiajlusrsi desideraiido
desjdero, njurquW Patrem neghgo? Absil! Hoc te non fuero, faligatus. Desideret gloriain vultus,
enim qiiaiiiodp fleri potest, cum Jiuu sil aliud.Paler , Uii jiigiter auima njiea, aroel,fiaro mens mea^ i|iteitf {
quigenuu, quajn^raj geqitus esl Filius. sed hoc sil dat in ilbtm cogitatio mea, suspket ad illam tptus;
Pateit;:.4]^<^iT^^tt«c ^^•roujh^ sU;S*at«rqtjtiFaiu|)?,. affectus cordis, niei, loquatur dc ea lingua nifia,
S<JjJ^uompctop<ji«updesj^ .'.9.bwufe&uf kr»ii^:W,i|iius tpla.s'jiisi|tai|fa «iaa^ |a«-,
remeto aroore Patris el Filii, qui «on est aliudI itMaropttojubeat tne pietas tua, duni, bpc mortaje
qaajjj quod est.Paler et Filius, umelsi afois sU; corpus gero, et peregriiialioiiis «iea> nexus susti-,
:; nea, «1 jiunpre %e?seftuii.ftndaluia^:|p ftinpra IM».P'.
«190, aiiijpsi ntea^ dtc fecttjri tup Patrj et Filio et,' niagnauuuum, iyi i%& lua eratiiiu^ in pi^epl»,
Sjtjmiui; SJIJ^ Qucetim vullum tuutn; tuisdevoluro, in promissisituis de^iderandi ferveu-
'c ti>4njum%'viji'p^ m$V?~,
^^^j^fi^^.l^^jifit^;. $<T*BiJe^,..t.1- 1^:4^1^ oi^iu^
'&&( W^:~*!,^^s*»V-jT1u•^•^•!,^' W&hf&rh:!v te <iiwiitt»ckiS' fe)icto^^^iiiri? -•»*>«
*&.
3^||yUi.
t$& DtMWBe^. paleatsecreta cortlis niei; |* vide».i| ^g^r^aiiie Jj|e, Ia«j8j^ ^ITJIJI^: honor In
i: saecuJa.Aroen..' .. •... '.. ) . '. .. .. ''.,
•"""SiM^I^^*^ \ -.!/i*!^W'^^v ii^T^W^jtil:-. ! :'i
i^^iil caudio (iji^iiTte^ ergo,>, ES^^IOB^ inttefliendttmD^ii»!.
tst^t^ii^v^ij,;^ % ^jijta^^MJ^iB^ «j Fial nunc, homuiicio., fuge pa.t4u|ujii, peeupa-,
*„ti<ifle»; t<^ri»a^aA^
•
liipsis c^ita^iuJbtus tufs, abjice nuiic piierosas cu-;
(Wi^i^it^futf* «liti;-itn^o^Mt»,^^ -;<itiei&m^v ,ra^j^>%.,<^;i>»^^
Qwt^^mt^arM, fte,(P*tJ;;«iv»nt &}, Atft>o4ft l tuas. Vaca, aliojuanltiiuinp<jp,4et liqp^sce' aliquan- J
<irgp,,ftEus mtJJj» ad, sjjijjuIaT^desideriit* i ijdisijtk^ii^JiJ^^
iiijca^ ^tcai^e ij^^ ;,- oteiua^pfli^;iej^
mat^mtt,.,*. emtfectu JHO (J?M/. >v, %quaa , duHt eum, et clausp«siio qjjajiiaai^^^
fiuHloex dolore quo afficitur auinia roea proptef. toium cor meum, dic nunc Deo8": Quaerovulluw
absentiam vullus tui deuciens ,6*.':'Quonianfdefeeit t«u<Tif Mtum tuuni, Doinine, requiram.
in dotore *M*mo, et tmm wim semHibMs(Psal, .,. -, Sitnuac«g»,DwiisftDeoswu»,,<Jot$^WP
" '
^iW.'i^"<JlT=jTilS«:'-SH^^ <WtiSHr i*TL*AMTi;AAare. tJflSim^JSL'.:^Kftjjtt'
laas. .iw^i»iitijsi<i«ie8^, «.Jf,:4<i|li«t>. ^,.. •,.„..„,^ ,,,., .'•.. .:•= t.,' ,;, . > ,M...:;, .,," :8 - - , ,'.,>:,
':.t/ ., . :r- : ., ' 1...-;&.- ,-,. ;-,..J>. .'•,.«« "-, i ^KO^fiiW ,'i: ' ' i;(fc;g >,.':* 'i."'">>'", '.i *'* ><:'': ;'<
(*) It^ nieditalio est collecla ex Proslegio. >«.';..',? t.
 #if Sr ANSELHI CANTUAft. ARCHHE^:#1':''iffltihl: —PARJENET. ET ASCET. «.rtj
nbfet qnomodo te qtYrhrat***, ubi et quomodo te A tatiohem, et dolorem inveni (Psal. cxrv, 3) in hifiniis
iriveniat. Domirie, si "' lilc non es, uhi te quaerara mei. Volebattiredire a gaudio ntentis ntess, et cogor
ahsenteTTl!Si autem ubiqne es, cur non te video rngire n gemiiu cordis "itttt (Psal. xxxvn, i8). Spe-
praesentem? Sed cefte habitas Iucein M* inacees- fabatur l«lilia, et ecre cohdeiisanlnr***stisp^Ifia.Et,
siliilem. Et ubi esl lux 8" inaccessibilis? atit qiio- o tu Domine,tisqiiequo ? Vsquequo, Domine, oWf-
modo accedam ad lucem »'« inaccessibilem? airt viscerit me, usqnequo dvertis faciem luam a met
quis me dncet in illaro, nt videsm •»• te in tlla? (Psni. xn, i). Quando respieies et exaudies me ?
Deniqne quibns signis, qtta facie te qnacraro? Nbn- Qhairdn inriminabis ociilos meos, et oslendes mihi
qrtarn te vidi, Doiiiine Deus meus, non novi faciem factem tuam ? Qtiamlo restilnes roihi?
tuam. Quid faciet, altissime Doiriine, quid faetet Respice, Domine, eliexaudi me, ei illumina roe;
isie luns longlnqnus exstfl? Quitrfaclet servtis tutis ostende mitit te ipsiim. Reslilue mitii te, ulbenesit
aiuiiis amore llii, el longe projectus a facle tua? milii, sitie qtiutam niale est mihi. Dirige, Domine,
Anhelat videre te, et niffiis abest illi facres lnri. Ac- Itbores tneos, el conalus meos ad tfe, quia tiibil
ceitere adte desiderat, et inaccessibilisest liahilatfp valco sine te. Ihvhas me, adjuva mc, obsecro, Do-
tua. Iiiveriire te cupit, et nescit locuin tiiuro. Qiiit'- mine, ne despeiem stispiraiitlo 889; setl respifem
rere *w te affeciat, et ignofat vultum turim. B sperando *M. Wisfcro tc, Domine, amarictttnntTest
Domioe, Deus metis es, et Dominns metis es, et cor inettin sua desolatiohe, indtrica illud tna Tonso-
nuiiquam te viitt. Tu me ifecistiet refeeisii, et <w»- latidne'. Gbsecro te, Dbhiine, esuriens iiuoepi qitar-.-
riia bona quae habeotti mihi eontnlisti; OT*etmnt- rere tf, ne desislam*" jejfimis <te te; fametfi^i'
duto novi te. Deniqne ad videndnm te faetiis snro; aecessf, ne recedam iitniasttis. 1*siiper veni ad' tti-
<*-'nohdtlm feei propter quod faCttiSshnT*". 0 mU vitem**", miscr att im^ericbrdem, ne*** fecedam
sera sftrS hominis, cirrn hoc perdidft Uomo atl qitnil vacuns ct contempltis. El si anteqnara comettain
nVciusesl! 0 diirus, o difus casns ille! Heu quitt suspiro, da riiflripost suspiriaqtioc) cometlam.
perdidit el quid Invenlf? QrtirJabscessh ct quid re- Domine, incrrrvatiis^iiin, nbn nlsi deorsum aspi-
ihatfsit? Perdidit beaflliitiTnemacfqmtih'fttcthsest, cere valeo. Ei%e nie, uf posstm sursniii iiitentlere.
et invenit miseriam propter quam factos non est. Iniquitalesmea* supergrestte iunt caput liieum (Ptal.
AliscessUsine quo nilii! felix est, ct rcmansit qtiod LVII,5), et ObvoWtinlroe, el sicut onusgfave gfavaiit
peTsenon nisi miscpum esi. Manilucstbal'•** ttihe me (Wtd.),' evokeinb; ejfohcfa nie, rie ur^eaipu-
IrOroopanem dolorum, qucm Mt tnne nesc*etiat. teut earum tUper- me os iuum (Psat. LXVIII,16).
Tfeu publicus lucliis' liOminum88', uiiiversalrs , Liceat roihi de fonge tjspicere lucem tuani, vel Se
plahcttts filiomm Acfe!Ille eructaBat»** satiifitri- prottjndo. 0006^16'qtiajfevele, Dnmine, et ostende te
tem, ttbs stispiramus esiirieii»•*VIIIe abunihfnnt**, quSbfenti, qiiia riee qifaerere le possiun, nisi tu <ti>-
nos mehdicamtrS.Ille feliciter teneu.it et tnisere de- ceas «he, neb Iiiveiiire, nisi*** oslendas le miBi. '
sefhit," nos infeRciter egemns et miseralirlter de- Quteratn tie destderendb, dcsitlercm qtiaercndo, in-
sfderamus; et heu vacni remaneTOus!Ciir rtohnoWs venlaro amaridb, ameila**5 inveniendb. Paleor, Do-
ctiStocllvii,cuffl facile posset, qtio fam graviter ca- mihe,ei gfattas Sgcitrft;, qula lu creasti me lialic1***
remns? Qiiare sic nobTs obseravit lticem, et Ob- iih.igirieniHram, ttt lul hierhor te cogitem^ te aVhem.
duxitnos;iehebris?i1lquld Jioliis abstiilitviUim, et SwTsic alMra est attritlone viiioriim, sfc cifltiscaia
intliixii^"8*Ȥ512 mofieni ? ifirumlrbsi, unfle smhiis ftittiO'^^ peeeatbrum ut nito po^l fec*re ad qhbd
eiptifii, qiiS siihius impulsi? Unde priecipilalt, qira facta est, nist t« rcirioWset T^rtrtes^eatii: N<»i
shinus ohruti? A patria, in exsUiuiu; a visione Dei, tei«o, Ifetnine, ttenetrare atritudrnem fiiam,"qttla'
in caecitalem noslfam; a jucnndiVatb"iiuroorulitalis, nullaton» eoTiiparo HKiiiTellcicnimmerini, Sett cfe-
in airiarilditirtehi et fioiiolreininbftis. msefamuta- sideroaliqtiatehusW»lll||ei* vcrttatemtiiam,i~pt!^
lioffle qnahto bdiib iti^naniutn' tiralmii!'*'"' c^t^aiTlaf <JofTTiett^
fjfave daihnum m, graviii dolbrj grave lotoro. l^ ligefe,ut «nwJam,s^^redo <"**,ut inteiligatn.r ''"-'
S>d heu me mfsefum, nhum <teaTffsffTttsEva?, hit- ¥ei*, fWtniiie; Irtfc Kf* eiHi«e«^siilh1s! i*<|lla
seris elbiigatiiia Bfeo'!Oui^ihfJbeJlif qiiitl feci?'qtio ljabitas. Vere etrim fitstt est ali^ufd •*, ^u<V#^Sre
tenileitfim? quo' deveni? ad qnttf aspirabain, et tft perietfet, ht ibi te **•vWeat. Vefe hanc non vtaTS»,
quibus"susplfot Qiiiesm bohd, et eeceiurbatto ififb - qtria nimi» est ***, e» tamen qtiidrfiild video, per
xitjfflj: t%aWain in Beuin, et WeMiiiftmip^ hafre vtdeot, sicut iiiiWnus'tJetitiHs, q«i quidtpritl
rtm: Requftra quTjn^teitl in secreto m<w,« »i#«- viitetpef lucem sotts vitiet, <r«am inipsosSle*4*
: - •- ^RItS-^ECTIOPiS.
**^?!pt&m. "• •***rf. intfMartT. •" m, finroflSSes, si. ^Ht. flttfa nreetn. »* <*/..I«ec lifx. •*•
****!'<
illam lucem. al. videani eant. al. %&$&;'-T *k <* «xbibnisti, et "'al.omit. al.maB^
dtteawt. *•»al. guo •*' al. jjmnitpi homhiura '** af.'eruettfiiai*•» salurilate ••*«/,^esnrie •*•al. ,3j*P-
.TWSTT"*M idixil *» & ifkatpS m a*.*mre d«ns«.tt.r al. itnptttfaTit» ^o/.*a*rt4i» "•»*.
ilcsinam •" «i. le divitem ••* al. vel »•*at. non ppssnm, nisi «**<tf«iilV ***V. W TiaHc »" ~iS?
informes »•• at. credcre. *" at. alhid ,M ai. fa^r'4*" «/. nimia roibi est intlrroa •**al. qtiia w/
" "•*•""<j|«'
'''
in ip^am solem •V .-"•-•- .
 m --:*, r .*v ;%-*-,. .ifW^W^ai/: .,-, ^o -,-,W/ , «I
uequit aspicere. npn polest intelleclus meus ad il- jj *
i corpus animale, turgel corpus spirUale (I Ljor, xvf
i.irii aecefee; riimls enim futget, fdeo noii iapit 4i), poleslate ulique, non nalura. Si lopga et sa-
irlam, nec sofficitoculns animae niea?<fjiiiiiteijdere lubris vila, ibi est saha aelernitas, el aeterna sanitas,
'ri iliam. tleverberaiur fiugore, vincitur amplitudine, ijjtiia,;'«*iiin pei^eiuum viveiit{Sttjp.v, It5j; ei salfts
obniitur imroensiiaie, confiindiiur capacitale. 0 justorum d Domino (Psat. xxxvi, 59). Si satielas,
summa et hiaccessibllis fux, b sancla •** el tieala, iitiiMiintur 'e%'htdpjidruerii gtdria Dei (Psal. xvi,
verilas »•*, quaelonge cs a me, qni iam prope sinn 15). Si hielodia, ibi angeli concjnunt sine fine Deo.
lilii! Quaro remota ,es a conspeclu nieo, qui sic Si^^ebrfetasV ffieiria6»Jiiaf otr ubetlaie domut tu4
pricseus stiro conspecliii tiio! tJbique es tota prse- (Pifl/. xxxy, S). Si quaeiibet lien immuncla, sed
sens, et noh video te. In te inoyepr, et.iri te suiii, inuiida voluptas : De iorrente vofupialit tute potabis
et '••"ati t<inon possiim accetlere.' Inlra me el.circa io*,b6imne (ibid.), Si sapientia, ipsa Dei sapienlia^
niees, et non sentio le. r . ",..-..," bsteridet eis s^etipsam. St aiiiiciiia.j diiigeiil Deum
Adbuc laes»||oroine, animam meam ip luce ct pTusquam seipsos, et Deus illos pliisquam illi se-
betitiiutline tua^et jcfcireo vrjrsalur ilta ,adbu<!Jyii ipsos, qiila llli illura et se inyjeem per illum, et iflf
leiicltris el miseriastia"; coiispicit enim, etnon vi- se et illps per seipsum. Si concordia, omnjlnis ijlis
dt>lpulchritudiiieiii tuani. Auscullat, et non audit ^' crit iina voluntas, quia niilla erit iilis, njsi solji Dei
frirmohiam luam. Olfacit, et noii percipit odorem ^- vplitiiias..SYpoieiijia, pmiiipotenles prtiiit yplro.-a-!-
iiiiinv; palpat, et non senlit lenitaiem lu.im; gustal, iis sua?, ut Deus suae. Naro sicut DenS poterit t,',od
et ncn agnoscit saporeui luuin. ijabes, enim hsec in volel pcr se ipsurn, ita illi per illum. Quia sicul non
le, Domhie Deus ineus, luo irietfabili iiiodo, quia ea aljnd yolenj, qijaro ille. tla ille volet qnltiquicl v<h>
. detjfttrebus creati^ siiosciisihil: motlo, ••*,§<jdpby% lenl illi, ejl quod .-ilfe.votel non poteril rion esse 9l*i
S| hpnpr :et djvitjaj, peus sefvos stios bpnos e|;
giierunl et bbstiiniietiini, ,;ct^.''<^t'j.iuij..#.ni>|.f.;^WB]fi|
animae meae vetusfo langnore peccali. Qtiid es, fideles super mtiila consliltiet. Imo Fitii Dei, el dii
Domitie, quid es, qaid te inlelligit os nteinjj? .Cerle vocabijnliir, et ubi erit Filitis, liine eliam illi,
viu es, veritas es, bonitas es, beatiludo es, seler- AafreHesquidem Del, coharedet autem Cltrisli (Rom..
nitas es, etomne bonum es. v-tn, M). Si vera securUas, certe certi eruntsesua.
Excitare tiunc, anima mca, et erige lotum intelle- sponlo illud non amissuros; nec dilcclorero-Domi-
cluin luum, et cogila quniiliiin, quale et quqd sit iium dilecloribus suis illud ablaluriim, nec aliquid
illutl bonum. Si enini singula bona dcleclabilia sunt, Deo poteniiiis iiivitos Deuiu et illos separatiiriirnv.
cogia inlente.qpanj cjelecLibile sit ijluclJtatnunw. Gaudium vero qualeacqiiaiituro est, 243 (<bilale
qtiod coiitjiitst-oiniii* boiia <**^.'uei&dil&» Otiv-^ Cae tjthfei boftum esl? CbriliunlahuiTli^coi'intligens^
nimn bonorum; non qualero experii siimus in rebus cor expertum oerumnas, imo obrutuni •" acruiunis,.
creatis, sef tt^ '-qiT^itTjirttjautte^ ii iis bihiiibijS' atijhcllfes! ln-
Crealor 8 crealura. Si.eniin bona esl vita creata, terroga omnia intima lua, si capefe possunl gau-
quam bona est vita crealrix ••*. Si jiicunda *•*esl dium suum de lania beatitudine stia. Sed cerle, si
salus. facta, quaro jticjunda est salus, quae fecitjput* quis atius». <petn omnino sicui: teipsum dilrg«r«sv
netjn saiutem. Si aroabitis est sapientia in cogni- eaindem beaiiludinero haberet, dtjpticarehir gau»
tkme r<mi« «pndtiajaim, quara amabiiis est sa- dium tuum; quia non mirros gaiitleres pio eo *"*
pieiilurqjuex>mnk eeadidit ex niliilo. Denique si :. qujtra pro t&ipso, Si vero duo, vel tfes, vel mutto
auiiae et inagnie deleciationes iri rebus deleclabiii- v plures id ipsurobabci*nt, iaftliiTiMlemprosingults,
BHSswrt, qnafo <« qHanu esl ctelcjctatioin eo qni . quantujB pro te ipso gauderes,, si singulos sicul le-
fecU tielecTlattHlia ? ,& qui; ttac bpap fmteluiv p/iid snetipsuro aroares. Ergo in iU» perfecla eharitatc*-'
ati erit, et q«W itli aon erit ?£ertl <pidquid vblety inouroJ^aWliuni b&itor«m aiigeloruro et hominum,
eiil, et qnt^qoid notet, iwn erit; ibi quippe erunt /:. Jibi uullus aliuw, diHgU mrous quaro se ipsttm, rion
bona corporis et anirn<e,'jHialialiee auris aaaivit, _ aliter.4jajidal)iluiiusquisque p*o si»gttlis aiiis quatw
neeocHlusvidit, J^ tterliorowiseoiiitavit. pPOseipSO. ,:: ;.-•*.>....,,. -:«:;:::: :;.,:: :<i:
. Cu<tcrgoper niulta vagaris, boniuiwio, qua^ehdo Si ergcj eor liomffliscie ta^ soa-twno vix capjei ,
boua aaiiMaetuaeet corporis ttri ? ama anuro botMMij,,. gauduim SUIIJ^tpioiitodocapaicerit t^ ^^anlorwnv
»quo snuiauwia bonav et s^cki Desitferaskn^ , ijajwhor-iifli?£t utiqae <^a«Uim <^isci*Jeciitigiiaii-
plex bonuin, quod esl omne bonum, et saiis esl. quem *13, tantum gandebit de suo bono. Sic et itt
Quid enim anias, caro mea? quid desideras, anima illa perfecta felicitate, nnusquisque plus ainabit
mea? ibi est quidquid amatis, quidquid desideralis. Deuni sine cetiiiparatione, quam se et omnes alios,
Si pulchritudo delectat, fulgebunl jusli sicnt soi secum. tlaque plus gaudebil absque aesiimatione de-
(Matlh. XIII,43). Si velocitas, aul forliludo, aut leticitate Dei quain de sua et omnium aliorum
libertas corporis, cui nihil obsislere possit, erunt secum. Sed si Deuro sic diligent tole corde, tota
timilet angelit Dei (Luc. xx, 36), quia seminatur nieiiie, tola anima, ut tolum eor, tota srens, tota
VARIiE LECTIONES.
**' al. o lota *•*al. unitas ••» al. omit. *•• al. omil. »" al. omnia bona, ct *•" al creatoris ••* at.
boni •'• al. Nolet non poierit esse ,u obnoxium 9" pro se . *'' al. alium
 819 S. ANSELMICANTUAR.ARCfflEP. OPP. MRS II. — PAR-tENET.ET ASCET. 820
anima non sunjciant dignilati diiectionTs, profecto, A amabunt quantum cpgnoscenl. Quanlum te cogno-
sic gaudebuiit justi in illa superna ieiicilale lolo scent tunc, Dbmine, et quanlum te aroabnnt. Certe
corde, toia inente, iola anima, ut tolum cor, tola nec pcttlus vitiit:, nec auris audivil, nee ineor homi-
mcns, tota anima non sufficianl pleujludiiii gaudii. hit ascendil in bac vita quantum te cognoscent,
Deus meus,, ei. Dominus,. spes njsa et gaudium et amabunt in illa vita sancti lut. OrOle, Dcus meus,
cordis mei, dic animaj meae si hoc est gaiidiiimide, ut cpgnoscariiie, amem le, gauclcainque de le; et
quo iiobis dicis per Filium tuuro : Pe(i(«, <;"accipie- si noh possurn in-hac vita ad plenhm, vel proficiam
iii, ul gaudium veslrum sit plenum (Joan. xvi, %{). in dies, qiiousque veniat itlud *,a ad plenttm. Profi-
lnveni namque gaudium qupdtlani pleiium, "etbjtus- ciat hic in me notiiia iita, ej, ibi fiai ptetia. Crescat
quani pleirom. Pleno quippe coj-de, plena vila, plena Iiic amor tiius, et ibiffat pleitus; ul hic gaudiuro sil
itnima, pleno lolo lioniine gautlio.illo, aclhiic stiper- iii spe mngniim, elihi sitin te plennm.
erit supra modum gaudium. Non enim toliim illud Domine, pbr FiHum luum jiibeSjrjjnOoohsulis pe-
gaiidium inlrabit in gaudetites, sed iQli gaudentes ' lere et promjiiisaccipjj.rti uigauiiSii^nbstnuii sit»"
inlrabunt in illud gautlium, .^ ;-,.'.. pienuiii.'Peio, j&omihp,quod: consiiits per admira-
Dic, Domine, ific servo tuo, intus in cprde suo, bilem consiliaiitim louro.ut accipiam quodpromittis
siboc esl gautlinm in quod intrabtmt servi luij qtti .g per veritatem tuam, tjt gaudium iiieiim pleniim sil.
jntrabmit ih gatidi.im Dei sui. Sed gaudium illtid Metliietiir ihterim hi lemhiis mea.loqtiatur iridelin-
certe quo gaiidebuni electi tui,' nec ociitus vidit, nec gria mea, amelilludcor nieuni, sefroocmeiur de ipso
auris andiril, nec in eOrhomihis dscenditin hac vila os nieum, esuriat iilud aniroa mea, sitiat caro roea,
(i*Cbr. it, 9). Nbhduni ergo dfxi »'*, 6bmihe, aul tesiderel lota subslantia mea, dbnee iiilrem in gau-
eqgiiavi, quanltini gaudebunt ilii beati lui. Ulitrtie dinm Dbmini mei, qni est trinus el uims Dens, bcne-
taiiitim gaudebunt, qiiaiilum aniabunt •", laaiu.ru dicttiBin ssccula sseculorum. Amen. .

VAi^ LECtlONES.
*u a/. ilixi libi "* al. omit. M*at, deveniam hic. 81Tal. veslnim.

" ' ' ' > ~" '

» ...I > .; j > ;. ''">..'" '. > >'>. >.> ' .... «*

"(Ediditemiri. cardinalis Angelo Mai, x\wa BiWirt/iecaPafrum t.,, p. 505.; RomaBl^i)

. inter Leonis Altaiii vutgatas tucubratTones portunt bibliogfapiii manlissam quamdat» ad sattclum Aiisel-
»Htm Ganttiarieiiseni.J*ec iromerito; etenitn Theopliilus Raynautlus in'sua Ansetmi echtioiie, Lugttnm
t<559,fatetur p. 248 cum grato animo se accepisse a Leone Atlatio, insignis enrdkionis ac probitatis saeer-
ilote^allitur Rctynaudus, nnnquam enim rnit sacerilos Allatitrs), exscripia ex ¥aticanis cofiieimisnonnutlo
sancti Anselmi incrementa. Gerberonius antem i poslrethas Anseluti editor, itvcensuris operum ititertiiim
adnOtat quoeriamneminatim hujus Meditalionesf« Taticana btbliotheca acceptae a Raynaudo fuerint. MUi»
vero nunc in Valliceltianis AHalu scbedls ingens, libelli instar, Medilai|o ejusdem Anselml otwervata est,
cjnam ne in Gerberonii quidem, nedum Rnynaudi, editkmeimpiwstiw Vtrlebam.iNe<)<ssaiTO itatfue seqwttir
iH Allatfos, banc invenerit post transmtssaS alias ad Rayna>rtdtiiM MetTttaiiones,et post LttgdtTnense»pro-
ii<gataiB»ditio«eni; q-os fatjtam est ul harc iHsignis ek caeletns omnibus longe prolisior in qurim«agesiro«in
psalmura Meditatio, tunc Romae retenta, deinde fai centeshnum tisqtje ac septuagesiinuni aitrram, RI cst,
ttsoue ad -traditum benigne nobis a cl. TheJtTefPYallieelltano bibriothecario apegraphum, pressa ftierh;
atase @m prorsiis igneraverinl prapcipui quoqiie bibliograptH TMtt»eroius,Possevmus, BellarminBSjLab.
bens, Fabricias OudiTres, Cavseus. Gellerws, Massaucheltius. Kijjrenc» kee Ansetaii praenobttescripium
"•• .- -
exfiUjeiuus. ; ..; .."" •.• -"•• •..,
ff ,v--. -.."::,. r,",/»™^** P-¥^ffi^E^",^.:: .>,::;;,K 5*

'-"f:':^:;;|W!f

^:::;;::^

: 9^tY&Wb~~Bm*9tKltt'WiEmf*m- -'' :

A. ^rtijwiM Dcus s^riwum uaiversae cariils, A ine clementia tua, Deus, sl videhs ahiroaehica3pefi-
qni viuci fton potcs, <fnia<»:oillnlp<M<!Melrex po^ CRIUIDirominere a te iraio, ad te plactiium ausus
tetS; fattiaon potes,qiiia sapieiis es, scnilaitscorda sum Wtaliter appellare, cut-ri akriip animo tttleris
et retics DttwsveoPnimpinott pOleSjquia justus Do- "qiwd aposWhrs litus Panlus, timerts rie a FeSto pra>
nHTWs,^^ rtf ^t^p^jiiMitias dMtixlstt;<pilir<>nparces swte eorporaliter gravaretur, ad Csasafem appella-
» ^ viii*et3e; nec acqtticsccs cujiisqoam preeibus, Tit. Aitei»igitiif eiira Hdttciagniiia tase ihromim, iti
ace Tedpies pra redemptiowe dona pturiina t ego miseri^xiT^iaTn -^sciqtiar, et gratiani inveiiiaih lh
reus«t>Ta*sefpeocator in conspeotu ttivirtmmajesta- att*it^;HiTf||^ij^"<j>'i-;^ tjiiiai"ittsef sulh;*ei ftifserabi-
& tace, m «fuaTj,ui-rere «OTifiteHir,ateolviitrr., r& lis, idco geroensspirilti itertiro tilji tlicb : Miserere.
coguoseo ^uia peeeavi super mimerrtm arena; ma- Est euitii ttta misericordia, miseforum cborcTa,qua
rw, et mtrft^ticatas sunt iiriqnitatcs mea>.Iiieiirvains db lapu Jteci» et ihiseriaj eili^liurrtiir. Qtiia igUtif
sanv aiutte <rort4Mloro<« fcr«» vOluTtlatis,et IIOM solvendo non suiTt passiones cohdighae ad futuraiil
est initri1respiratio : et quia ex iirtiscreto proeess» gWriata ifaaiii e^speeW
ntxgofHwtoe MCSB stmtio; <pihi»ua justitia in extre- ritum, se'J sotarii Tnfseriam ihruettif, de "proTuncliS
M tno judicio inanifesto ttebol me gravare; atVipsa flnctibHs inlerioris et 1 exteriofis niiseriac, qiinjus
tatnen merit» ntitii siispecta, ad luam inisericdVdiamB imago Dei asseritUr (ffa w«.% rn hie ipso ad miseri-
confogio et appetlo. Et ne appellalione ista pendenie cordiam tuam clahio 'liicrymabititef tibi dic<iBs :
iiitres in jatlicimii cuin servo ^juo, sed potius lua Mitereremei . -••:<<- -^: ,:.:.: , '
uiisericordia me praeveniat, et sccjiiatur me, el scn- - .5. Subticeo nomeh meumh ham si iltuti tfbi di-
sus, et aclus, cogitationes, aiTecliones,el opera inea, xero, per id hie' forsitan rion aghosces: ii qtipd.
proteclioni ejussupponens, ipsamque misericordiam post rccuporatain' alias sicut spero inhoceiitiam.
poslirians, ctjudicium non reqnirens, corde com- baplismaleni, ab illa dulci fainiliarrtaie tua riie elpri-
puBClushumiliter tibi dico: gavi uimis imprudeiis; -in qua quahdb in rooiitein,
2. (V. ,5.) Miserere, qnia temptis csl niiserendi,' orationis ad te oriiftaiiqiiando ascentlebajii, tccuni,
nou judicaiidi; quia dixisti in Evangelio tuo sancto qiiasi amictis cum ariiicb familjariier loculurus, rop
quod non venisli ut jiidices mutidiini,sed ul salvi- pluries dulcitef recipereVbltJisti'': et iiiitc nxeipsum
tices mundum. Et in lua piclale confido, qnod ap- cuin Moyse ex noinihe' cogiioscebas,. el gaudebam
pellalioiii nieae dcferre debcas, qiiaro cgo (qui tre- in te cuin.aliis sefvisJtuis, quorum scrijjia ndjfnlna
IUCIIS faclus sum cl timcoa iua jiisltlia) tanquain ab sunl in coelis, el erat coraro io bonofabile iibmeri
inferiori ad superiorein sedein Uiaemisericordiae iiieiiin. Nunc autem qiioniaro peccata, noroen meum
interpono,sciens quod miscricordia superexalliiljti- C delibro viventium deleveruiitj et euih justts.non esi
diciuin, el qupd iniscricordia lua cst super oninia scripltim, ideo ilitid norr. audeO Bpminare, vel ad
tua opera constituta. Ideoqiieappellalioriimeae est a luani inemoriain revocare : sieut iltp vir beatus,
te non iroiucrilo ttcfcreiidum.Ncc imtignctiir cbnlra ci^ucminveuisii vjmm &ccttiithiflicor tuurn, qui et
MX «S ANSFI.MITAI^mun ift^ 9&1
nomen suum, et suam mansuetudinem luae beataeA A cere possumus curo propbeta : Hisericordia Do-
menjoria) liducialiler^^cpijBmendatiat<fi<»ns: Me- inini, quia consumpti non sumus. Et bxe uaidem
mcnlo, Domine, David et omnis mansuetudinisejus. lua prima misericordia, parva essel; nec si sola es-
llsec enim libi blandiens, sive mibi, audeo dicere, set, mihi sufflcerelad salulem, sed potius judieium
sicut ille : Da imperium puero tuo, sive servo tuo, damnalio accumulans, divinarum boniiaiis luae et
rel filioanciUaeluxmpMmc pati<Mipj^j>iigainpta(K qe.faceret coniempto-
t^^mjka^^tMia^
me reum rogantemijjifPfc ^ft^fft^^mSf^t0 rem.gl s<^nijup<i^iti<ijpi^^ et eor impcenitens
lationem meam prosequens, tactus dolore cordis thesaurizarem mihi iram in die irae, el revelaiionis
inlrinsecus, ee quod iraeundiam eontfa me exci- jndicii tui jusli, in quo mihi improperando omnia
tavi, suspirans ilerum et iterum libi clico : Miserere mala mea, inferres : haec fecisti, el tacoi. Ideoque
mei,Deut. . ..£* |4 .}:'yif!'l ~f';* :'.':'**> MiTfiV»tiaiT);
set^cI<Hn>4tinai>rem prima misericor-
i. Non audeo dicere meus ': solummodote Deom diam porrcxisli, qua me miserum peccatorem (ut
cognosco, sed meum dicere non possum. Nam cum libi sit inde gratiarum actio et voxSbdis) ad poeni-
esset puer milii natus, el parvulus Dei FiKw tnihi , tenliaro revocasti. Neque enim cum essem mortuus
dalus: datus, inquaro, a Palre, qui sie dilOT**nui»-• iti peccatis, movere poteram pedem affiectusmei.ut
dom ut le unigenitum suuin daret: datus amatre; B nie ad le converterem pcenilendo, nisi me tua mise-
quifiquasi aliera mulier Samaritana, ut aleret nos, wcordia adjuvisset. Sed si dicebaro : Motusest pe-
in igne passionis le Filiuro stiMit^aj^^yfaMKi^. ail*|*ljM;nMffKjgyijjgM adjuvabat me.
rlgjjBomine,
29), et in sacramento allari»a^<iM<^tiil HBWP-»' w>W< N<jv%w«iuiiniiiiyTmcricordiissum contentus.
dedil: datus iusuper a leipso, qui dedjsli teipsum Nam lieet in se magnae sint, tamen parvae smit
pro nobis, ut nos ab omni iiiiquilate redimeres et comparatione illius tuae magnaemisericordisequam
routidares: cum, inqnam, sic esscs ab omnibus,quP- requiro. Abuti quidem possem palienlia misericor-
rnm intererat, inihi dalus, el ideo proprie proprius diaetuae primae, et pes meus, qui psr secundam mo-
Deus meus, ego infelix propter peccata mea te pcr- velur ut ad le converlalur, iterum labi posset, et
didi : nam le nieum esse veracUer recogiiosco,qtii esset novissimus error metis pejor prior**.Et ideo
conquerendo deraeel allis peccataribus, dicis: Me scio, o summa sapienlja, le docentp, scio qiiid Bet<»,
exspeclaverunt peccatores ut perderenl me. El si.le • qjioniam peto misericoraliaro tuara magnam, "»>
perdidi, omnia perdidi, et menieiipsum. Sed tu,' cortlis et corporis mihi •errarn a slabilitate yirtti-
Deus, quia Wf irapfudenter facuises lanquam vas lum iu diversas concupbcenlias Iit|iiefaetam, SnJrit»
pcrdiiura; et qui a dolente raatre Uia, qiuete in , tuaj fortiludinis ita <»wroboreset coufirmes. utHMija
tempjp perdideral, inveniri per luam njagnaBi nii- clementiam de caetero tton offendam; de caclarole
sericoidJaro iiiiserieordUerjjermjsisli, Uautaaiplius nonperdam, sed seraper leneam, nec ditnitta», <to-
te npn perderel, sed sollicile eustodjrel; nec iBtromiltas mein domura illius snpernaeHieru-
S. Sic el tu misereremei, Deus, secHndimmagnam salem roatris roeae,et Mmegteriticabo noroen tuum
Viisericordiamtuam. Ron dico secundtirotneam roi- in aelemum, et dicam : Quia wisericordia uia ma-
.jje.iam,sed secunduiu lUiiunoiagnamtnisericordiam, gna est super me, et eruisli aniraam meofltHex ,ip-
qiiaj longe miijor est qiiam luea miseria magna ni- ferno inferiori. Et htec *si illa miserioordi*.laa
DII>.Noii peto secuiidum iijaritum meuni, «el secaM- magnaquaro peto, qua non soluro exspectas a<*p«e-
durajjjsiUiam tuaiu yel inearo, sive secundum opera nitentiam peccatores, nec sohim ^das eis gratiam
roea, qtiibus ego roiser devjavi a (e; sed secundiiro poentiendi,sed qua pcpnitenlesvirnite exalio iedtiis
inagnara niisericordiain tuaro. Magnain quaero mi- el conlirmas, ut nonlahaturde caHero pes eorura.
sericordiam, quia non decel tuaro magnam uiagnili- Res plane difficilisjelhomini impossibilis(sed possi»
ceniiam parva dare. Imo exaucliri digiius non es- bilis soli libi), susceplnm videlicet semel peecati
sem, si a magho parva pelerem. Ego euim le, non jngum sic a cervice sua exctilere; qitod non potesl
ittum magnum sed infinite majorera. aeslimoAlexan-1D facere, nisi adjutus inisericordia tua magna, quae
drum, qui non altendis quid me oporteat accipere, . hocmodoin cffllisangelos confirmavil, el. bomines
sed quid "deceat te dare : nec magna pelens, de in resurrectione, itt qua facies pares illis. ldeoque
merilis meis pncsumo, sed coBtidp de lua injseri- conlilebortibi in populis,Doraine, el psalmuin dicam
cordia roagiia,q»ae quasi soror tuaab in/antia le- tibi in genlibus : Quoniam magnificata est usque
cum crevit, et de uiero matris luae egresfsa est le- ad ccelos, imo super ccelosraisericordia lua : el sic
cuiri. Magnamigitur roisericordiara tuaro pelo. Qui indignum salvabismesecundum magnam misericor-
tribularer pluiiiiitini, si iiesciremiiiisericprdias liias, diam tuam.
Domine; sett per experieniiam seulip in meipso 7. Et tecundum multitudinem mheralionum lua-
tres misericordias te habere. Priroa esl, qua me et rum, quas in exbibitione bonorum aniiquis palribus
alios peccatores ad quaraltbet offensam, qtia oculos oslendisli, qui nunquam peccanti hoinini in tuis
tuae m.'jesialis offendimus,non continuo consumpsi- miserationibus defuisti. Sed curo.ille populus contu-
sti; sicut et nos conservos noslros, quando nos of- max etrebellis, quem de servituteaegyptiaca.ia si-
fendunt, confundere.staliin yplumus et punire: sed gnis et porlentis terribiljter ednxisti, quera per ine-
tandiu suspendisli gladium iillionis, quod vere tli diuro maris Rubri sicco vestigio deduxisli, cui iocu
 •«. - .< it.;. r:4, *-^''flmM^^& tauagft* .*• sw
4&
iMTWtt NMbl}^ ««Sti W<mt«aeSti<iaft1sft;^ % ifmmrvmtmt» ia mst^ofMms^ pmcmptma
i# TOnrih^ia-W^TW
sihe TarTorelaratfM*-^^ fHpanii iruTTi ii%«s','dfele-li^l^^
^tjetfa'totppsWie:jlt^&d&mi^iKiai?< iw fcSro-Iaefci ^0% fjTiTottijijnimi, c^ior^ mw«c«8fi*Ie«s*i*^ii.
et' iTtelltfT»anarit*em,sretft pfotiiisefits, i^xis#; ; iftet» ttt es. !^,'flit>*ffi^%i^'Mi lMpii^-ts>!m^is
^^11«^^ pt^ ttttlferUTflTlf*»-«mii^oilmfWilofit-i.i^^as^^^
gitatiiirt; ttjt"TiiTi^iifli'; rftl tei1rtB®mm^at*ii* i ^ltWoitfl^a"erf ijMi *T#a <^^ntt*1(i»ifiMd*4
sutf beiit«fti*itet saferis, qiise #nrTliefl*#di%HiiS pifr^iTl^rp»dF'ft^iiWi^fti.s»riTln -<%twafiim'v*
peticftras, <ntliitts«Ssdf'^' %t -iMfittirie iwrTerije i i-^-et? ^ITTIT^
agetK'<^iwm sHafh^iiTi^ » ttliirli: (riMti «rJarlitfc^^^
^"tpirei^ " fe d<^te iiiir|tiT*tos, ^
puttis adoraret, iVoitimi^s^er I T^fCTTtT^mt, l^ Wiiiftpe».'
fesi^te.tteoifpetensalienos, v*Mo cb^ rhanei tllp-f^rte ei^safe
stj%ens hcrefjai nijtulisset - et a ie j^ecitM, po» , <M rmiii^^
terga stta fcgertv et ca^firTTbnM,qtras ei; d<»HjSeraV, per,o6ri|i^ea^iTTT^iiila
*i Brlheihfi' m «3K* m''*': **
pt^^siet', pl^^s-ttrori,^^ a*fc%it^W~ail8st^
inTtlitjmlreii^ ~r-
-W^l";!1% M ¥&*'--T^to litthr^lTV^#'^-jfit^iiMB¥ft#«r«r
<t*' WasfiheThiasifrogaissel, lit te''W'%^mj%ttiii M^Wi^^ie^eii-i^lii^M^W^ neitraeti
pwWfcsiriM;^ stif^ijM nitt*tfis'STTTTir, -timWWB-tZqiiri»:%i%^i^t3lJirj»"i^
iiostitrm tracHdissesr post IKBC tanreft, cnm a» teiii sfstrii»" p^M* SiiM^ >m*m
iwirpore «uas tfjfitflatibnfe et ijrigtis tMatfe^t»W ^rfrfi^
Wl*»etisiii1s<ifi<ibT%'et^ ^ itilqurtaleMWf^Ttap^^
<te<Mo e*!»*ctisri'eos-secuhditiiYtii*rsefantoricrs tria^! nr¥<jj«jW^ iltt#Ti<Jvlttt «l^^^li^i^.-^^B*»
iimtta!*..ChTTiqne fit^stis pWiM>*!f^^ifJTiT;ani#*ih* ntih'T^f^uas.0ij«mim
nrtcofbm suorum tlefiim rflliqhisses, et^p^^arlti
itfffitin stcjtie Uerftmdftmaverttnt; tfr tttVctekilifiei nm anira* qttam fefi^Jli**,iftj?qii<Jad t^asmiro pi**
rasttWin mtstefaticmtbHsMHsfwutiis, et fh Wfisefti <ftm'--litWlpilHtt]^
cordiislnis plufhnis ncTOfceisti eos inwTTSUfflpiie- irth lava-irtevirt 4h aet^fTtimt^fiea^ p^emHecij^t
item, quoniam Deus nijserstioiwro et ctemens tties. hm jttffcMtiiTti^ tjiecjesTitieTMiijmv'^ et^*t-rii«*i
Qiriatl^ttif mtiibr strnf cunctismiserattcroitjusttTTs; ^ifus opei^, T«;<^Ti¥i<{ii%ii1M
ifiemeTrloraei,Deiis, etparee mtlfi s-*mn*m m«tl*J-' 'G iTiea^ilis Tacta «t- Uerarrscfiiepess^S ^.1* stfasf
'
WtmremirHsCfalioWiroluarttffl^ qna?«m^a*qTiam* i^a aiTMfBtaeofifJsiuV, ut trt efi cbr^a«»h«s tmim
irTleTiTTTTllitUfiiiTeiiipTlCcatoritTff.N<Wr*erfini ftV^Oil^ troii TII^II^ rl>tm ttci^ ~m
csriotritius irieis pfctSTernopreces ante fircfern Rtam, aTTtafft per sitrijijlas^bctes CJMTs<SeTTtTi-e me» ttraitiin';
seiriil' miserattonihiis tuiis iijhhfe *Reriiihiscefeefgb hivaT5eUesinecjsetitlteffofjs MiHiWMywHie^'
miserationhm tiianf m, Douiine, a te MtrttjjhispiVecas- t#ii»',1avaerr<!noArastKfame^
toribiis, paribiis bpefilms" mf^r^mSe «tRcsMi&t qttantlo^tc fev^mtw^;^ort post abtarioncroTattliuo
rmpeiisarum, et misericortliartiin tuafum tibi riatti- hwpura remariefit tjt hmiitjnct*, Meo «tc ktva roe ut
falfter insilariim, qtiae n saeciiTostiiit. r ' e^iitjrTStcs;W a ptmito%m t»un^spme.^msipm^
8' El nein mtsero peccatore fallat, qnod ab htitiO fficere «rawttijiT^e^iw*
saeCntitncepisti, secTtiitluhimnililudinem miseraUo- ts qui sokis es ?« b*jrii^iiisiLit»iie H^k» t»«stt€hriV
num ttianim, dele iniquiiatem meflm,qnia ipsa me1, ste et bciiie,qui sote vei^ feMtwi^ BIIT>C
Iieu ! detibro vitae delevit. Sic lu, Detts, qui nomen et f<^' s<5%,e*%oty*4ps*t«>»*i«aj>«<»%it,iS»-^ii«i*«<»f^
Impiorum delevisti ut lutum plittearum, dete eam, qnoifiam sfe ptsVt» nre mundare. i%^V bbne Detfsf
sicut sofent aboleri tabute et deleri; ht ea abolita j^ j Ii©!Te' M
et deteta, noroen meum citra jnslis iii libro viven- magnam dic animaeroesetmillorum peccaioruro lepra
tium, deqtioillud deleveral.rescribatirr. Dele, obse- infecta!, tHc-f Volo; mundare. Et iiMilc s^aiiarivai
cro, oinnipotentisstme, illud qtiod atlversum me est leam et muttdari, hic ureiiiijtfae^^^iiTW^expihti-it
chlrographum decreli tui. Decrcveras enimi Paler; ttiea, hic emundatio nica ; ut cum hi Itio districtP
nl si vellem mortem evadere, non peec.vrem.El qirfa examineaream tuam ventilare veneris et mtintlafe,
ego infelfx contra tuum decretum indiscrele corporc ariimam meam poeitiientisevefse sccopismtiiitJaiaiii
et corde peregi ad insipienliam magnam, mihi tu, Invenias et ornalam. Inleriro autem non parcam nri
qiii scieiitiarum es DominuS, inde cbirograpliiini meo, sed ibo, ct sacerdolibTisme ostendatn, qirate-.
memoriae in tua scientia et mca conscientia con- nus fial et milti, tit dum vixero, fiam ir.nmlutus;
scripsisti, ut cum sedefet tremendom judicium lutim qtna anima; meae lepram iton possum vere osleti-
magnum, aperirentur isli scienti* tuae et conscieti- dcre saeerdoti, nisi prius frbi eam osiendero, cttu
tiae meae libri, et aliiis ille iiber quem haliet conlra • -BliKHS);"-' •'."''' '""•:••"':':>•
me humani generis accusator iiiiniicus; elex liis; 10. (r'. 8.) Ideotibi summo el ajferfio^Sacerdbll
(5)Testimonitimdeconfessione sacerdoli facienda,, et < quldem cum debita prtcrjaralione.
tm S. ANSELMl CANTUA.a.-*|l*^ |tt
mipts^.m^ofiim^^^mmi. Qmmm mqtfitfi- ^A.in acervo testirooiiii "poskiisjuxta viaro, nt eam ijer
iem meam ego cognotce. Cogftosce»Jtoajine, Uucwi- e«>emtjTittm vtatai-«tis deinaoslrareni, simJKmansU
taten) meam, aed «s parle eogaaseo, ei naa skuttu «1 jne lap>i>t}<mi<iMi*twiisiiper iapjdem fonliWtlini»
««f^eJajeitmiJTeq*!* sicut ego tMfrojtusstjm a te, *el viilatis. Et tocomnia mala ia jne paritcr con-
*njus«o«1i sttnt mttlio plus loeidipres super solero, fluxerttttt, «« q»od non cognovi (tibi debiijs
«ouspieienies vias aeniuMim et jarpfundiun abyssl, gratias refcrendp) t«mMis visUalionis raeae, quando
<AItpntmura corda intHentes. Cor.autem mearo. I» oriens,ei, ako me (<jarnera assuixienda)uliliter ct
Beus, pravuni eslel inscrulabile : Jific egp jpseco- jnenlera Ulitminatido delectabiliier visitasti, et visi-
gnascoilud» spd M,,Doniiiie, qui coguovisli.flgtMen,- tatio taa, eustodivil sijiriMim meum. Et ex iilp lan-
liim^mrtviim, -et inlueris abyssos, jiuiieris et co- tille Spiritu, qaem m me tua visitatio rcservavit,
jjjtosois Ulpd,el iniqujtatem meam,, quaj ia co est, et cpgnpsco irtiqijUatem meam» pt tti, Deus, qui solus
sietitietU,; qnjraxjsi Ua mide.et aperte e<ign<wissc>m,!>eccala renaitiis, eamju^lii ignoscas.
sicutiel tu, ante cnjus oculos omnia nuda. Sunl et li. Ef^eccatKm nmm conlta megtt semper. 0
apaisla, mttet eiHiraperenilacrymaa,de veniti iiitimis possessor ros*i, el terrse! tu scis qnid ego in raea
«ontis ^aei, .etceaiiuere non possero,,<jUi^ sttper didieijuvenlute, quod pieum et luum sunt norahia
meipsum flercin, ne tu Deus patientiae et splaiii ile- B possessiva; unde si meum est peceaimn meiun, pos-
Rtar sttper.uie fleres. Qui enun oiiin in diebus carnis sideo peccatura roeura : sed Iieu quara raisera pos-
tuae, sub Jigura illius itiaifirialig Hieiusalem videns sesslo peccati mei, <juiaesuum facit misewimposses,-
jawtfltera aairoae roese, et cpgaeseens iniquilatero sorem'. 0 peccatura raeum! qiioroodo lepossedi»
meam, rampatieiuls Aevisti sttper eafp; ei interrum- jroo quoraodo le suslinui ? quomocto sikii? quomoda
penJibus iacrymis el singuilibus verba lua, verbum dissiroulavi, ut lu me potkis possideres? Nonenim
(^pteiuuii protulistir^iipens : Qiiia si cognovisses sic meum <istpeccatum meum, sicut mea est cappa
«t tti; qui, ut arhitrer, mibi dkere voluistt, uisi ge- mea; neqtieUapossideo^ quomodo possideo^appan
mUus.tui rauki, et pfofunda suspiria compassionis, meapi, cuiits possesskMem et proprietatem oronui»
verfaa lua nqjusmocli prajcidissenti -fit tutiniquiia- posstim a«ie exculere una vice : te aulem non siCr
tem titam Seres, si eam sicuti-egp veraeUer cngjro sed ila a rae iofeliciler pessideris, ut derelicium a
vjsses. Adju&BS, quandiu super me flere deberem, me, animam meam neu vetis desinere possidere.
ewa »atbi SBbsequeoler dixisti ; Et quidem in hac Sed nihitomBHts si «msentiatur, tibi eam quaeris,
dfe prseseiitis -vUae,io qua facis pro voiuntale lua, eam sequeris, eara Bersequeris etiam per angustis-
Mn me-v <** quaeris qjuaeadpacem sunl Ubi, et non siroamportam raortis, ut ipsam tradas flaoimis et
miW. 0 serroo, qui veritas es, quam jn veritate rir "*crucialibus sempiternis. Quomodo ergo menm es,
maris totima cordis mei,! Et verejri epgnovissera, peecaium meum, .nisi <*uiale feci ? Et idep meujn
Hcuttel. tu.peterera a te{a croq<H»imqiii digne peT es, sicut factura factoris, vel potius ut defectus,
tit, aeeipit) at aperirentur calaisacjsecapilis raei, et quem in Beutn, Dei faclufa commisi. Heu ergo bor-
difaiwiumJacryraarum mearum facer-es ajniirdaicc, ribile el aboraJnai>ilefaclum meum! peccatum meunj,
ita quod aniaia mea lota esset lacrymis liquefacta, quare le feei? quare per te meam animam inlerfeci?
et HiiqiHlaaitiea'{qua}repIevHcor>p>tNiis et cordis niei quare eam tara mortifcro veueno infeci? qute insa-
terrajm) io iiec dilavie delerelur. Ntmc aulem abs- nia rae diicebal? qu;e furia mecogebat? sciebara
eondUa sujit mak afe octtiis meis, et «on pplui ut enimquodstipendia peccalimors : Sciebamque qnod
Titierem :- quia .venerunt tjhes in me, ffMO* tu, qui peccatum cum consammatum fuerit, generat mof-
aperuisii Ora omnium prophelarum, prof4wtjce.pras- lem, el .non solum momenlaneam corporis hujus
flkisli. Nara circumdettewiBl roe «limiei mei spiri- morlem, quar per peccalum inlravit tn mundum ;sed
Itiales, vallo occtipaliprinm mundanarum laceran- etiam inortem animce per subtractionem vifcwgra-
IhMH.iiieniemujeam, ita .quadijoa permitlunt me lite in praesenli, pri-valipnemgloriae el pbligationem
exlerius egredi ad uiilera aclicmeui, nec inierius ad Upcenaepprpetuae in futuro. Et boc ipsum didtceram,
roiiiemplaiioiiein. Circumdederunt me, inquam, et le docenle, quia anima, quae peccaverit, morielur.
coangustaverunt me undique lol angiistjis et pres- 0 vila aelernal statue conlra factem animae meae
siu is, quod anguslalum est el altraclum adeo con- roortem illam aetcrnam, qua moritur immortalis
scicntjat) ineae;slraluni, ut, neceijse sii ut nlter deci- aniina per peccatum, ul ipsa anima mea vidcat co-
cUtl,videlicel, vel lu Deus qui.es legiliinus aniinae rain te seinper,. et fttgiat quasi a facie colubri mor-
sponsus, vel aduller mundus qtiem ego juxta te teih illara. Attdivi enira a quodam fanuliaii amico
eodero cubiculo inlroduxi, quamvis scirem te Deura luo, cui tu, Deus meus, qui revelas condensg, diu-
zeloteni, ut cum ipso in oculis luis (delinquerem) o lurnUatem et acerbilatem revelaveras hujus morlis,
nimium audax pcccator et iinprudens fprnicator 1 quod haec esl mors sine morte, finis sine frae, de-
El ad lerram proslraveiunt me peramorem terre- feclus sine defeclu : quia mors illa semper vivit, et
noruro, el irlios rneps cogitalionura et affectionum, fiiiis semper incipit, et defeclus deficere nequit.
quae in me sunt, ila quod possim merito deplorare Haecest mors peccalorum pessima. De bac mbrte,
illud^arraeii laroentabile Jeremiae^ .Effusnroest in misericordissime, lu dixisti: Nolo inortem peccato-
terra jecur meum. Et cum deberem esse qnasi l;>pis ris. Sed heu ! ego et alii miscri peccatores contra
m •>• T' * ^'iiw^iiktoWMWmKm>'**'****> * -*»
*tomm*** ^r^-n,^,,, '*4 '
stfsM. Ttl aueeiift;Deus ftieus, qui raeftcra IWHIBTB*96)i"qiiodegp mteftiga^T'U»pareTfluift meoram ow-
Tton fecfeti,-vidisfi et silntstt, qnatldhi poft tergmn -([ilaaiiTiii»<*t fwtufiittW rae cwcepttiflt'; <sww«redam,
mram.eimtfapeccaia me» pfojed, he vittcrdtB Hfe, =?p*p*et?-tjtmt» wijjiw*a ckteveris^n h.ptiswio, et
et me pffiirtferel delStSi"' • ipSPWii»-aictaaltuinftfer» itwtati»; ifiioniamtii chV
w 42: "Ktme 'atflwr,
'-otmripmiTiiiisiine1-,'peccatmri &i&£",!qob#irtttfiftiaDero'patris ftKns noii porlam.
meiim*stystjqut^peccat5tTTiei,qnae <&tmorsaeterTK», S^^OTt**!»ttar* esfliitentlo tttea. Deo#>,'<>mn tftct»,in
Contra nt* •et^enipcfr, et sitper hoc tttJi gTafian-imi %thjttitet>ittiso*flfii»fibns ct aftriafrous' itlf* conco-
^irrto targi^ refero grates THrilias,qtrfa- nwn po- pttaii, Irwc*&. Irf ffla. iege meae oftginiB -vUiosa,*ITT
sirtsti-me arTiptV i^tarium ^ mee> qii*t««jifts"ceiic^HTihf; el mrscrmiif ift iitero, et ex
qiiod^qijimdf^ii^ei^^it, eontfa me iron Mt. jjttifP^ltitTafe 'thn*; ^tqiie pef tfatitttetii TrT>id!nosa
jNmre-mMemqroa^iion esrroeeam', etnttra "m<fest cafn^ «tftCtt^ceTttlff, etiali-f 'aBfe^rotiv peecemns
smper-« 'Wgovhto esserti jteri^ikirm colHra ilifH», atttaWtif, 'c*Ut$Mmi* peccatnres', et ad actnalta
!qtiia-qttaiido illoitt'feel (V. &f, fibi sdtt petiavirXitifo ;pmftiqirf'Ses!' cttra nOn«8 Wsfuritrm etsflfem ori-
tn- solhs <%sihe' pe<!cato: etr tjfiiversis ttao post . .fj^nail^Pceatin»* quod a-p^femibiiS trnfcititr, pro
filrom existerrtihiis;"Deus irjetis, tP sbtus Domrous 6 qwfiott teptijratr t?«rrvHli darfMiabtMHnf; ribn me ve-
iweus, sine peccatb'in medio remahebls, etsofusme ^s, jfon*tire, afguere ia fnrare, st ^lafait ntfmer»
potes de peccalo meP soivere, et damnare, quia iibi ii^isTJiTTVteitjit-paiieUieentfo»'«pt^ftcrlntTttij^-^Ta
toli peeeatX,t»*iMaitratcoritm ie fecu \l&\, beti mitii, nriginatibus et actualibns sum conccptus: cnm dixe-
Somftte, heu mtlii', qtifa 'qtianilbmaitim fecf, coram ,r+» ttaefcpro: ee .qoPd iHt** umim^^nattvpecca-
te; me qiitijtji tn, cptt sotaa Doiins es, ftemtm in ba- tam fmimtebeirA^iiTjcrms,' ct qrririn_"HIe«imo-ovj*.
ptfstno feceras, maltim feci! fcfanoSiiteinliroor ot gimtK^peccaie Mitetligt^ltiTa pessi»*l, *S, tjtrasi pef
irembr VeTteruWt supef me, quia aucfivituara verita- «i«Bt»i*sijTgtjAs^*j»^iw et nrasiiiie ^uja iu hac
tem hrEcctesia eacfamantera, quod malosr.ialeper- ^ttjraii ijumcM^Hitfitttgo,sietit et i*ifise^DeTis, inte*-
des, inter qnos a<tcmiHi parces, nisi placabilis ftie- ligts, sfngularemt iH«trm aftigeias Hiosln somnts
ris snper mafUia mea, Deus. Exahdi ergo, Dominc, apparuit *oseph dtrens : Toile piiertnn et matrem
ptacare, Domme, attende, et fac meciim misericor- cjtis, el vade I» tewam Israet; aefftneH sunt, qni
diam tnam magnam, quia et quando coram le nia- «tiaercljaii*-animsm peeri; <tefu«eii,i»turai*tteVctixiett
lum feei, mwimi audas fui, qaia fect eor&m'reqnod per attfettna, IKWdefuiiett», tpatevis hiietligeres
coram trairtinibds •non fecissem. Hli SHilem> Domifre, . si^ulai-iteF de Herotle, qni tati* sohts quaerebatt
qni eoram te JwsfrSTTvenieTrtur, laAsfmintur eorafh ^tewm paerwro ^.penterKltTm, Sed et Moysesdum
<*, sictstvqui Isetartrltfrm 'messe. Sed ego injustiis, • ^aw.l hi^oi^acttone' iacottspecfte i)iia,'Hitaverteres
<fnt«ofam'lram^iiiimi8mjttstitiam- meafm, e* mahim .ivst» luam» designavitin ptjiraii' Bttmei^sragulareia,
eeram te *feci, <mmr de TTKIKS meis coram te ern- -ewn diaj»: Pecmit tJOiwlus ist» pT%catUm max*.
besee. -Paree efgo mitti, Beus meos, parce mihi TiTamt,feosren* sM- deos aureos", IfreettHTUmsottjm
amarissimos geraittts T^cenMenttss -et' profunda sii- -ntaiwaa ^ijjRaafvtsseat.Bemjo etiam Vi^uto-singiilsri,
fipiriii ab tmo pectoris proferenti. Ut lu qui dixisti fluratitei-5 ajd#denmt.
per 'Spiriiilm saiichtnf ttmtn : fti quactinque ftora 14. Ia inicwilaiiifeus*i%iiral'ibt« et aetuatilnis me
iagemiierit peccator, oimtium imVwitstum ejfJS, <mi<«ptwin i«telt»ga ^dieere me eenceptum In rtto
quas operattis est, TKHIrecordabor, justiftceris'; H «no et smmiiari wtginaR' peccat», ia tmo omnes m
jnsttis et vefstx, stcut es, inveniaris in sermon&>iis Ada-mpeccaverr»*, ut in.raaterislr rtmssa^iNamitt
t«is; qvia serrwotii<«*vefHas esl, et eos iwftnttaces eosimiiVtalittrf-OBitTes'erant, qwmtfoipse naturatn
-ostentfe*. qni dteuitt qitod mibi Sngemiseerili nbn <-<jfnmiV*TBjiiaiiam;'et atV Blir wno hamiTte, qiti
parces. Et eos efnca*, cam atfipsis tu, cui"pVoprram «<J-mitmr^es)mimfuU,iiia4<it*k «f «riga,:'omoes con-<
eat misereri semper et pareere, fmmtserieors judiea- jjj ctitrisfieati^tUferd^<md*r*i«v « p^^prttfagationis
<rit. Ckmsiilera,misericors Deus, 'soBstantiani ittftf- srji^Wiiimcntf«'carefa eonCTpwC<*Wfiath, occulte
mitatis et panpertatis meae; et ostende saper roe iBa eon?ttptio in posleros demigravit. Nec tsnierthoc
magnitudinera pletatis tuat, et ip immensura rrtiserr- fecit propagalio, sed libido : non nalurae humanac
cordiae tuae petagtjs me attolle, el tua benigna cle- fecunditas, sed tibidinis foeditas, qiram liomines ha-
m<j*iitiaornnia" peccata mea remilte; quae mihi ex bent e\ iliius primi justissima tua, Detis, condem-
originali peccato adliaeseriint, aut ex pravitatibus natione peccalii Non enira quia ab Adaro per carnis
meispostea supervenerunt; et ab his, Domine, me propagationem descendimus, ideo originali peccato
demenler emunda, el omnibus parenlibus meis con- lenemur, cum el tu ipse, Domine Jesu Christe, qm
«ede gaudia serapiierna. omni peecalo oiiginali et actuali penitus oaruisti,
15. (V. 7.) Ecce enim in iniquitalibus origtnalibtis in roedicamcnluro nostri vulneris, sifte opere concu-
et aclualibus conceptus sum (6). Nec inlelligas, Deus piscentiali, in sola maieria corpbrali, et per divi-

(6) Observenl tbeologi eam, quaesequitur, Ansel- iililiter confereiur cum ejusttem divi libro De con-
mide peccato origiuali copiosam docirinam, quae eeptu virKJnaliet originali peccatow,
 m S. ANSELBi CkmvmeMfflmU#&^*W>tfam*ARJMET. ET ASCET. ,85»
jwt» ctsaeaiilitaiiB-^ ^i.fM^ <H*«tt iflge-
4<#ifti»Ju<-«i,^^ w< #«scjens swb.-pner* isto «ravi ncMiesiieIialpo ejcia-
mg** tt8?«P fmJ*W»* fl"i m» Rt* <t#.iJni<l>eM
4P0&:j$s\wmte®bm <4m®&M&kkm-w&mip ^«'PO-.isi*? mw%f$>emrj ,,0« tW^.o*wfl*t**'«e
^tmt^km^-im :^si^^a*S^^.«m^'%i^^- liberabit de corpore roorlis.Ji,ujus? Ge^te JMMJlex
wm,$mw>mmim*lnp4&*,s&^.*wtyp$m§u J^i/sis,, not^ij#o#Jifi|^,, i^n.jjrojria? virjjgmea* sed
^§n^im^.tmi^:0iwWm*m^-m»^<'^^ im^iVbLpM&trW **&?* f^'^mji<>m*m »J>
.btg J*a11<^.tlijUfeMet
JUJEiurfitiuij*jaiiisii*telU»!#^^;^iadBiJ j^tjLi .f i«m,M% Eafef»roisericortlja raihi de.lit, ut
.4P&&K/W£&>*m*!: sjf. -el,ti>tujBo m„mr «SW» per«3jj^ *<jjnii^ijjij<wacdiiiara^p^ UJioc
^jM^aAiJift ^^tai^ i^rai^4f «H«-^t>^^ aiitem ^sidejjp» et sustMTO^jtsiifisira^D ojj^leiiraa-
Wmtl4?-^M,:W%wmf<!* <J^ta, tetoael Je^r tiojiis sonj^liain tijani, jfeus^ qua^ in Atlajti et 'n
^,«ii*>li.^^ ja,,*J°^e*:^1rill.Wte y1'^ inoi^M<ratiaiproluUsli :
m^kMmmm iuM»Sy&>mteMm™mmMir <j(*pd*iJeJiCietjwtt est afjquis, qai etiajii post kjmti-
jmj^i^.j;jjjm|A.jp^Itjiicarne, qtii noa alb A>ijij*fitftJi
^v^^njjm^ig-^^ ^ph<^^ceBiij| at|lig<iliir^itisji forte jtieffabi-!niir;i -
J^ culo atjptiMiipo^niia ^ lex peccati, qjiaj
.^m^6fimi*PW^^^< ift sss« j*j«taift.^ipieus 0 yi*j menjijfis e^is, ,,i^ ep penitus exslinguatuc,
«i4ftiMt^!£t^^ gtiod valtle ma|;iiiiiii privilegiuro esl paucoi IMII.iutle
41JJW. _. ',-;..H;-.«>:•:"¥= ';.v.•.••,;';><;'•' •*, «J' -;.•'-.-. taroeii gratias libi agp ^ratiarum pplinio largiioii,
, A^-^S<5a^.<),0#i»>i«ev ci^i^.it'*»»», <piid*esij«jMlefee, jjiia e^.^.diM-jesj^cjjTi IiosiVismeris, ,,h|e slirajjlus,
JWBi..,»^ *ej»sij^as. tt,j*^Jmm$Wte^ti*** Ik "tjrajTttus:,ip mijjja^ejjiv ppsl bapMs^m». npn
«{'-.-«-'Me^ iaine» ad<jptlpntina|ur et regjrat, ut antc; sctt.post
^Jismi Jfjitlam de|»3tal4*J:;.Mnii<l!8^^
JW** ii*VV#.«S»B4- m i"to 4>aaafttt*^^ in jiie iion yfjleai doniinari, nisi egp iii vacuum sus-
jittltoit ?^*^ l>jM»i>i#*)«c|i« dcwtiislime a jittverittite Cipieus gratiahi .tiiam, Deiis, et posl concuijjscen-.
ijifiiliii-e su^e,i;-*,4as:-ttWias,et HrtcTsaaraaie de sewi- , lias raeas^ yadens.. restituam yires hosljj eidejn pje
*if. ajjj*-^.^.!^ per cpnseusum illiciiuin siipppneiiilo.
iii-H-W''^'^ «odcm «tVet*Ic>r^«>e faf- . ,i7. |eij JICJB. jiJihi iiiisero peccatoii, mi Doraine
AT*Mifl|&'f*jii^^ tum nieiueiide! Cutn sciieiii quod lu me gaudeaji (csod.
jj^ijjes g=t^eciViiM!um.i<JiVa»t*t«4 e^qwcmrjdpquo- „ w'rfejj.4spectase luctairlem, jitvare ^efcienlet*, sul>
a^;»'»*-^! 11*1^11^^ «ttm jevare cadeni^ra, cpconare wncenteiij-; ecee, Be-
•jj^t^filiiM^arfe^ miue, tti vidislj, q.uea;iaroiu ree iusUiit sabkto-tioslis
jtWiSmmii^^''^»»^; t^ «^^ *iw ©ripiwti M^Wlp'* sd>Uto,<jiJJiJ4halJtHSpruBas ardetefe-
Cil, el quieiena cpnjis ntci et ,c<wpoj-'ts;perU»rtja*it.
JSt^s»r*fc!M»*«8 Btjei^ai»iito^iiiimlaveris ia bapti- gitoiies obscjBtjisei. ironitwdis et vanis-cctgiiatiow-
,W«fl-,-*w««»a •f»foaie,*x toc ca»aofe<mij^ii«<<i<^ btis me tutipitJjj-btephcraavit! quoties adftbalm-
quod ex peccatore veteie Iio»^4Ceii4««or»j*, <rt ^es. ept$g rjtiTeimane <itvesper* e^lama^ ut ad
Wn (^«ajij^a iliai».^^' ti JV'i^%"f. cefltampiii desceadenem cpntra jpsam, ct
JFat-t; .«fMdM&tf*, ujaia^titisi fymi&eymati&P&Sr .}fechonjifli tjjfiaruai, agiwinibus exprobavit !-¥idi>iti
Bm^pS^/^m(mimt\ wt%>tpid^4%memram ^li:'m> PpiJiine, ex advwsp^niwlo t^tnsi.ipsu:u
# ajjtmaTjj^a^r^etjj*, «t mteJtjr^ii^seraiVjiji+flr .Jft^^Wl'af,i'"Hsttflii^eri^vvTjselui jpfuielis jllijjji»-
MMSesiV<^ jjmp Ueceriavi, vel piiroino SOITSI iralUiseiijesevwcti.
jpi-e4gm*mm,**#• k*^te&-ithtlmbfm'^ Juro itidereiiier, atj,tequam ei cederet a<l<tMsitas
j^aVfJij,v T» jjrttteai;,^tm>t^^4\mk~^imli»^mat' j^i^ltiiriiiii. VicKsiiiiisiiper (Domjiie, «tfesUeasac p*Or
mt^t^k^tm» ttigfctti'*-'^.^^ JJJpler hoc liiiaJjler tliscejlas a roc) qjioinotlo CJHJIbtjr
meritum nosMwn*-wl pro«ii|-^ iroliatijs iiouraea sed Uia vUtote sjjei«l, ^eh)-»
qtia dilexisli uos,' cum essem in dicSis iaiiqttUatilMis .^eretine iiijtajt-e; rgp.ilijiitivipsp a^v^sutpiijjjii-tti
sic conceptii6, el mortuus etiara antequara iiatus prselium exctjajsi, et yires reaitjjii^i, cwasjm.Uar
essera, coiiytiviCcastinie per luamgratianj in bapli- plisnio cl in ptislina poanilejiiia uioa peitlitltwai, nj
smo, aiiimara a vetiislate ctilptc mundando, reaium retltlicli, et sic coronam (veb inilii),! perchdi, q«ajtf
ejus solvendo, ac ipsam a poena perpetita libtyando. nonnisi lcgiliroe certaniibus prteparasii, At si, recu-
JElpropterea libi, Domine, semper in psalinis con- peralis per te viribus, aliquando praedicli lioslis de-
iilebor. .... .: ...., .-.. ;~ siderits viiipsis .*»iriliterrestiti vel reslilero itt fulu-
, 16. Vernmumwt adhu& in tarne mea, Domine, rum, einnqtie superavi vii supcravero, te juyante,
Sentio incessanler ctiam post baptismum concupi- licel hostepi ipsuro lyrannirai doinesticum de canie
jscetiliam illam carnis, quae est fontes peccati.lan- roea in hac niisera vifa iion ppssira emuino expet,
gor (ilo cod. archaice) nalurae, tyrahnus caritis, sli- lere, yelul alterum Jebusaeutn, providisti tamen
mulusraortis, lex membrorum repugnans legi meu- iiiilii, si non consentienli, quod qiiaulum ad adum
t-is raeae, et capiivans me in legepcccali, super tue tantuin, et noii quaulinn ad realum, in me remauct
 ' * >*"-->-'
m .* m
itotAfMmswabJL'
pctt tajpjisnram- JSamdetija pletaie^^l»;^^.»» TOijOt^ianles iite icnstanter valcSim^ex^igii ie; e£
ea quae hivilus et reniteus natior abh-atcftosie, raifii procacis raHil,iaeiurbinem sapienli moderatione dis-
1
irapatare iu>ndebeas ad peccatum, Et ettam M.IIOC, cui&liy, innocentia iittc et devolae oriilYonfssuffra-
Deus ineus? parcendo roaxime et misei-fipdb tuaai gjp rathi conlintiare ^aleam graiiam tuaro, Dcus
oiiinipoteniiam manifestas, quod sicat alia maT^ Et ijuie Joftie clypeurn non diniillaip, fjuotisqiieolje'.
pr^terpnt in nobjs actu, et reinaneot j-ealu, *&%&i diente te j)ep voct horainTs, diera yitae raose prutra-
mici^i^, acjtulteriuro, et simjlia; ila e'g)nvi|rsp ba| ad^trijiro^Iiuiij; nec recedam ab acte, tfonec pa-
otieratar ia npbis roirahiliter omnipoleittji lua,Betisv riat niibi congrewio ccepla victoriam partter et
a****P*Bscwcupiiwejiiia, c-jjas non cmisent^di^ ^ii^iam^AlIp^itt^qra^raiii/aio sWte', ttiibi verti-
sideriis yitjpsis, io barjijsiiio^praetereatrealu, <jt iii lur in ruiiianr-*i7£u»adhiic
»"i*r .; r -*&jg et-4ulfraactitaoriSinafis
* .j""™tv *pec-
A
I>^i|aiTipeccati npbis r<rajaneai seiw^r acl,u. ^ C-^Miy"0^ **. '«toovtjt raF^ti *****« ?JMff&»$n
18. Et hoc est^|ugura. grave, qiiod cfeatiiro est nKiijlsj^miiis. Nec iSoc «bo, Detjs imjas» arf exCtn
SBger fitjos Adajra a die exitus de ventrrraalrtS saa^s. e-icusaljoiies, quSliusa le 5e peccatismeis
egpiBt, i|sqi|<i,addjein sepiriyiwinjiialrempiMi^H*. pq^in^lerito accusari, vel ulinjiarejites iueos ve'j
Sub hoc jugp gravissimp ingemiscnjtt omjtes qui g refuudere culpam meam, cura iiuiiquam crieiti-
qjjis sfijtituit gravitalein, sub qno Tobias mraSiui, 2Elun dermjt cutpam et jjeccalum esse, si conjuges crtisa
ltigero.ait,et Susanna : sed et oinniscreatWasub spiWis', jrcic^e^nda; ^rnaliter inlsceaTifui; sed uj
JKMS, jujjo ingenyscH el,irar.iijril usque ajMc7ljigj£ tij, Degs, <\vpea qiisesunl In lioniiiieleof-nbvisij', ad
muj^ et egq ,sentiens in nieijispA qda <3ri| mj$& nit^<^i<Jun|rmei**la<jiBu8 itictiiieris, si a(i insa ra-
nujjL.jme«jeraitus i^ortis, <HjOHOtJtaf.''ijj^f™* * cUce ra*ea,me coram le coufitebr peccaioreii). ln
•attjpue«st mears.coalujbavertwi mc. $T<M% <HKB Oqinious eulm fralntur raiquitas ex Ajdam, el vfucti-
(jossijw-jacryniabiliicr dtccrp cumjpjo$i<yaj %$§, lliin p<iecaii,^t' ^rogpgaijo morjlis, lct solo excepio,
stut j^iB*ur>.iijej, el ?or, meuni j^clnm <is~l^rae $* s6neiP
^il^f^^^.^^^M"^'
iu§&tmSf.<V»tri> uwoppi^stlMyi^s$$g^^ &$&$ fjk^cej?"»}»*^' J» V"$#Mf$(*Pii»u'""-
rccpgifp, Dpus meus, ftimdg&^umJIIud. orjgim^ <4f»«|<»il|OJ*i lisjl^onjaipisceiitia Jibitliiiis^* ^ec;
in
utg)»o concepUis suro,. baplisnio (<mmSH jjicjje,, <?j|tiyn«JMI* ijisUpei-.i^wa,*^>til!%!excuselur. lit hcc},
g-atjai. u^visli: e| gejieiido ac sjjspir^nt,"» iii ute, ia,*Uroque^^<^ep,()qiii^j^jniije, fjroueiuiit,
ipap pqttiro <W ^naJijaleiiL if^^uas^jiccaji^ ej,jjie,iiyjwi.ig
aduljerjo, S<4J> ejjsii},<-<IHJ£|«"O gjjnujtv
dklj »rtJ^i>%pecpij^jBa^r, Jp ejj^^j^^ r^^St^ 11,H«')Bbjti>.'i*,lUt
ppus iHucI,lauicii origo
na*iler rrati IJJJJSU;: •
.SqgW!^*»
^cer^ iiUer^iijjJi^jp^^UiJ^^ ' fFftht-stym 4eJlii>auijstpajn yajyl. Ne
EWSStt»*f**T««.<ti<Jiti>-4^*!TT> «^^^Hg^t^^W^sW^J^ r^iiijj^searis <*«g<», »«!mj?,e9WP**J)ll%k «Jfa«*e*tr
«MBP-»i*^l«*i^tlfl^»«> W»'^fy&mBff< <"* Uu^^lTilM i, »« *HW«s^UiiijTi^^^catj^Hiei^
**&& mWM^ftmmf,jti w® m^^s^ si»a^j,,,lC^8e<;c-t^ U^ <ptojjj^*ai5Cis,4<iJiajii nuajj,!
s«ftJ-|J*Sflie<4^ , .^, ,
ifm-^wme* \^~^^'^^^^%^^k
e-jy & ij^.jj»'J,-ra^ jjcq-
c^ft^^ba^tas^el m ^^^itas^qHLUi
•p-**»*!--!-»^^ Wgaj^esji^kw^i^ i|Vfro«uAjj«Mijer;
•liMMijlumiinianni
najj;nwj^i
^,-TTiimjT^myp nfc-^nlftnfif
i((i|Jlliitjt»'""ULi rtin
U>iM&*P$ sa&&tSBim^vi£&
TJpStfSw^^eM'^MW|t™,Wi1^'lj'
iS^^WJiSRpjy eHui,i
?e,'!#e^
tttWi^itiif^ie^»^ fTJJitarj^^Bi^t a|ft it^ n^ fom^in^^istilia! j^l trajajc^ qiiotl t„
&$m^WW W"&t «« ^•mr*^ AIH
^iwiiiww^A4OT *** E8*" yerila^

m*>mte*<*w M^kTtwa^s tw^k^^

tijjjjijaT^tm^M,^^
PtjrniP<j^jt«|JHme
^mt^m^^mJk^
ptwalil^lj^.i^a^^v %M^ix^M I^HI-JK1^!^ WN(P **«PT»#ffieani»^«i»t

v^j^^^iferj^tt^

mja&jmCWHtfi, &, vo<ia6iittr noraeneuis Krawa-

«&& SKSiWfhil rik.Sl^.^aawrailgm Ilaiha»
^^^^^^^WHV^ ij-^PfeSfea1».Me,l.tejf PW til i/iviovrer.iclter ao*-
^tKmSS3k^^^^StJt^BBtCJ^tmBSnBSB^r^^B3Mk
^WBVPMi>^^V^'^SiK
 Sf-k S. ANSELMl CAOTU.\a,,AB<i^^.;rjlS'. £A»§ t|,—;JARJINET. Ef ASCET. 83»
nitcnti: Translnlil a je Donunus Bcccatum iwim^efg |j><Tiniim <U maximum est delictum. Et imr feanc
7-» *: .'-*'.}*'..fv.«t«.ii:if'>:.H!^f:sf- 5*.• ^Jtt^&JT;
lipii iijorfejis^."gi S.I,<JH!*^cgj^ejMMim-ijjtA-npMMr:; *<]Hiii*'^^
Gonflleor; Vi propitiits iiemTijfsiSlla<MrttT' &nwwi<l J^gCwMOsatrgrtintsanimae meaeper ji%ii-
•^SsU.;.,•«*..«iw.-* - S*-**?.,! ra^*
»v ;;.;.>Wr/t^i?f«l6ji'.
^.w..''.-,--.
tup manere volo, et veredisoputos^sMtwiSyltieote
maiiifestante
* e^jgmi-i^-n 3 ip^I-t^ sk intie faW et jtjtjilatM*)jain1iivisli.
tha!^.:'*:
a^sa&uW aliscoiiiliwiti' vm^mi^Yi'' awertt' «Wffl-
j.;>. •'<*:
« ift-,v-\v
:->.';**-; ^tf>- ~t^^0Mm^^.'^^^^m«4.
.'•?<;
,'^-w...yAilimX-;;^^^*'"'^
Deus, ojti stipertifs rcjslstU, rftihrtiiifljife Pas gfai- rfct*^, ^ 6t i>wity %D«iu
liaiiTin pfaesCrtji,otctuiisgtoria humtjmf srfemsas- •fflMN^jK^inttm sai%iii^|ajeasi fif* tiVait»awtili
"^^.V*V%.»;,i-'*''/'l;;^i'm<J^A^^M^^b.'k:.-r'S:>-^hL,''
cto^'fl^WtufP^t.,^ 'tl~|?$fp^ cjuasl fe*^
irffi^ 3A'laaa am
•^ll^ lllisit^^ imria-
batrtif ctuj q^lT^e rocctim^iis saitt^^
^''wjrfe'}*!*^**i^ *''1,«i-^i-?,*a-At^*l*i^i^JiSte&'' <l^fpT|^fa ves^ to
parafjolas e*scere vqIiHSi1,wcbnt«0»« atou^ffs- '^^Um.;1.cpiaindeatiSatam mi^^r"!!*^^,
p"V<^a;.«i,!^T*iv m&-Mi7a:i,.:tiKiY&iitiS^g&m"
tsiji^pp^ iTJTi
i^ffla sititt
ScjkiJlji,tie^' hM^ttt^
I' ^^^^^^^i01iM^^s^':t0^'~''"
^«B^meV ciim'iBfs <jBfw*«r^ te t*s%mi'*<**
l!Si*|iipt|"ij^ IaitaMmrsrlA
-ttirliV aikre l "TeiliV,Ijcnetlrctt Patrte mei,
IJJS,qiia Th corTspc^ii ttw et W^^mmm-eaf» ' 'ti|tip^
«1^'^^
: i#fo#^^
'tt'''"aTJ^§|l^^
"alfHimJ^^' &ii^ty*mW*M$t%'}l*
cunr ^e.sf*irrliTlSiH^il'''.^ <si~l*8mt*ijt<jii#'^^
^ Krtwms-tmi itteat ie, -T^nKvttWw,
Rnirii-Ti^ilseiempUtm ^mntib iJfcmfeA cimidtiirt^. lrterirft anterrr-pro reVefttf-
fT«i5tJi,'i(r^
«HBiJ^lir^*^ '^^-"^^aTT^;; fiitt^^'^-^ ^
^aVi^igmijn ;wr«i #ir*#l5#<M'%'^^ ,' 4BM*r^^rf*pi§etit.*f^rfnt™iiuii<fhefrt>qt*9ete<l' etpef»
iiei-lB^^r^^ ^r^ tf^ •*tHi<itrt»; .^
<&'^iHti am^f^ <I<j«f!is1fetTlT^^ ^
^tlttni, q^Wrt^rtf^s^V

iiuni, apptjiiatadbu^
p1!aptCl'''•Jl(T1M,
ii>~fflHBBlBMN^;rfi9t^"jJHSIKief''iprjjVyesi*ri;
-#i||>kT^iTa^iii^^
. *J^gggiB|jd|i|H|i^
I^RIE "SPv"CI^TW^^^W^WIW"^^^"
flvlHBH.^^PlHB.I.^RDVRB^QvB.^^...^ninr«

tt-k-m*^ ' ttrtf4•4ifr-

* '^Md-^utttef'-MiT^biP^littfi^'
verisl^oh.lssis'; (nwre pon.f^s : Dffit^i M «wi » ijTj^iiHliHt^M^ifliHiW-
^inBPINivV^iV^vWV
TrfrjjrnHinvnT
''iTjiT^llr^^iBPItTjTjTjT
.
^|.^^,--aUd£B|^|^AtJ^J^^|jMijj^^^*
u^mJl^h^^^ ^i^.^.^w^^.-

[fJi^-JlKltM
iLii^iB^MaM'*^
'tiilttktt.-SajTj\"fetfitktttitifc<
*11al^tfiMJl^l^l
JM.:^a^&MmmtiS<<M
.M^in.w.<<iii~<*.M^^i<.^H -aafc» •.
fes* <|3*m veft»j%!~ifflii«^t-mn^peM» « pmw-

''.«""TIJ'^^^^
4|roHPii^fl9Miw*Hl^3^^
•
•£•- l||WB»^ijT|J^9!PWf
~~|HN^*«WPv'
.*
' g^-fjri^^i^tifi^ n untuMPWUIH i#'mi*
tTirlpf^ VC^WHUWIB, iJups^praiifTWPwr

. VW --.
ijtii iii1W- i-i^t^tf ••*nPipriP»|-.
iiihiiyff*^AttriB^
*•»ll^ "f^PaTTI^Tii
^W^TPPPI' *^«ffPS
. •SlWflc A<wrl8pW; 'WHlllWtwwmw UUJWUBI fB-wJin.
 "
S "->' ,«jtw&iumws$&uw&*&m - * :> ? *$§
'"
iMlpiTrrfVlnr iVf ©ttmi-^^Aahjijitga»-^ ^s.-u^*^*'^^ t*^e<-tMtt j«jViMt!Tt|iTJTi-| jMfk*,
6eust ^tiijfiBajt^^f-am ikimiit«, Tt*i*>iiptpjD--«»
I' •^^^P^^.y^Jafej^ecit^*»s<<feH8o ^^BaHar<wntei>. vi^,i»<Hat^jliiT»iH« «iMpTftif^aaMptpl
*1"jjp|!ll^ jjwpfiaftl. <j^Oe<ift<iw^<jBi^ e> ^tttaresv ,lt 4i!iartitmj*i apj>*M»
wjff. Jjfest**ass.nmit^iiie-s titbj feei, ,o^Ba£eii& stjjjjtvft«a«it, Mir etajm «JJPJPWWIPIP*^^
>m-^.tjfr eUife 4am **^j-^rt|Ntt<i hii^eiiijiiaitm^ ptiiimijtiitaMimppji uwmia"Kii<»tj»»-'
' ^km&ate*
~^^^P^Btfj)«ili%-- ^^jmjjgmaeaaft^k «-*$8a^ ^irwit «bnt* MplMKiKM-^ijtT^ e*<siatfc-efHtoit^^tpwy^i^
m>*feiq*t**-^ •pat^^HHitfMt^ a«**it?«**t':'
wgjtwmfgp&^-iVm £)»»*»&,<***«*<-* *m*» «^JjjWmpiiit-imjtmiahjfcpiimiiM jtmMkm&Sam-mmi'
f «l"*>tJttt^mliw-i, ^nleiiy» gataiemjav^t jpgtt,'atm lirai-tar w*pr^i#ijj>i- Wi-*aif.i#1fp*iili*am<0 JjpTtit^-«(c^ii
<temfa~wm**m^>>**^ ~&ty«k#mtoi»mk rj^u^^Jt^^^^^ "jfetttfifWJi
iy&m:£*mk&s. ,!* .irW*»!?* *e* Ummtfi, jpei& aec jjW^-t-pm**^^ <tSBlW»
^^IS^SB^^jSI^^-^^^^f^r *~miWf&^BSRKm> ^P*^^>^!9m>w^^ntjjpt^^ ^<^it^i^^^tte '^im^etttptH
wwm~>Mm^*™&p, m>a(«toiifi^c>tTjj^ i%<m jt«e#, ^ ijwm.j«w0«p««»t; #Mpppkv«knr fitx»^
-*p#.^|--*--m]^ l^^^^r^ip^jiwa, 4ej^ii)(|ujt ^^.«^tmepi. feceieipt
<tm gtmH^m -parl a»tx>c yaeeatt» «teq^aiwpW-» *t t*Ha»iS»lT^l»i|!a s^c^ I^JW^JIW»»^ Sttvaee «i*»
t-jjmjpjm*i|-iilii4t,yi.j^^ t^aJjtj^Eitr sj^etui «st asjjtiw lMiawt,,ii)||)il ttmputt
qiwKiiw-ftirim^iwMiriawtnti «a>m,r rMmrtii^imeilfiim fmt» "^Wi^pBF ^.^'^PBF
^^^^^^v">mw^mfitw^^>9^^9^^m^f^^e^^^^^^H^^nSBW9S
ilfj^Mtm e#4nirtiiM>&!,$$&!»&,><^amB<**taiu -et fc©»-- $#*< hM^«va#%ii^l^^
^IPPJMIIT*^^ tjja»jjr1>lfcT^^>|W
i lsniiiiii|itiniifoMwlKtiN^mip-is.***^ * tapisv * .•-- i- •>, i -^t^ * *-<i iv >'.^1''
J&^fctew «i^^l^twim^jp^t^ <>e»
Imtiillitiij tninftiw iteisT^ilitdfetf;-fo>fattmitiiim Vt* qpMNn «iiw**.jt^aHiims^a jjtt^lMim^
-«-mpmDfmkiiniwtuHCiituiur.jMerte Iscitmt ttjmmtTett hU^<**fj»j**fl.HiW» i*«Hi,.«t a4 «t*U<M»*<)«lae«*!
srtuaiiafciBe pawiM» mee--sim>M)iia»^<M<1 etfamaSr-' siam<K-Jiie«jii*«i, jfed **, ^cteatatf tpjnitltnjn1PH<M|I<«>
iippfHipiil inHii muiu-pita tajmM.«w-TNa>
PJIII me trnmi <te,jjj%i|»«i-«<Mii>^e^^<^im
f-liHii litlmatj<<tKi,i,aji>i m <ha« vit^-f^-^iiiawe» mea, D<w% «d>ipsam 1« i^wratwaj^ '««irijrUipipltt».
Uwpg-faeki^-^-te^omiiam frrasfrwMiaaa. ttfem sip-mhiapiteinet tE4pmiitem,atl<te: V.uto<i^-,axa«pTiV
spit^r. «<i»«w|i4 t^ii^.' <ft*i *i<*matc* t*.$•* iae, tet&mj, ,<*©tJeBH S#kiws «t^is^^iie».^»»»».
bttoruiiiiiwipjTji w ,<ct-;si^wiMgteittijtewsv»*>#> <*•<*;r ei^ajjJie«i«iw^a.TBi^ iwe<?^<i^i^<».t^afeiy
**'
aviwiiiit«i imHua m fwiem in&m*t *ie* meemtdar 'ip!ittJti„ftBfl»,ret proprn* mmAg*t#itm*imm *e*
bilfor «iMrtiibHfeur^Jtea#e*tas igittt*»<iwts-«mtv xaterg iiil.atjwiam mjeam^ttp W»**. t* <»<wti»
fit^si^lwiiaiiijia.v <ctotr<jwis
'#<^MwtK> mn- praiptwjjpep^iWear ipsi«s<a y^$^t~mmeat>:.
*i<Wtt-m<tVeiW»tt<ira» jptytptjpMas iso p>»'JT*tis :-<&<$&* <&&&&, !ii^'i«ijiim<^ iiMiw
1^»~t*s**<^t^4Lty*m<^m bt>m>a#t*txt-m»i et .awtJ^tl^.^rj^/irji»^^, proaiiiiitjij qTMCjt
^^mrmte4sKitm mm9*^<m&~#*tir], -«fc.1%. diJ|^^BpJ«S «<ii5,lW»«*(H>8, ct^p-itMfii «^ti^ivTaiMii*»:
arktwm -sew^ &. iiK«wgft ^t^.«!t«c^i:ejiitis« »Amti mj&emm
{f<i-*W«te*^T^iv**»«*» -«**»"«. )l*<fiVjeM«**f«<wi« n«f
mti&MtmatmimMct])* -mtjiiotitini-imitetb^&stifr tfl^^Ka, t«, -jr#im^>a»iM^4ife**»i^^ -tktit^-
CSSWi...-'•;;. v:.-:*7 :JA- --> '- -->-.«. J < ~r ei,4ihiw8 ^iaijj^.fijija.a^mjitti^^ v«ea-
-Hn.i^.^m .TtmrwbjM^-sMMty^^ titf^.**-^ ftfHesi yalo.ad <s<H*^hi>»<4^si,
t.it#avtt»tL<>mit»<twt <t^ Umi&k&ttt^m&wim! «s, jT*<*«M<m-> i*^wM*w',^a«lQl»(fMft^'a«*»-i MrtelU«i*'
mwt ^tsttxjhfxtww upmn'iJ^iJtiMat-iHW Trtfci.MemV' aiMijMMM-i. ftg^^Uit-e esMt# iitiliWstjiiwii,iitMi>tlt'-ii-«
arai»iii(te^'i^^ «I WMtmtltat» <m» •-i-lili-aJBVHWj*Nm|:-pi|j<tiiji,|i|tw,»^
im>mo&lkJm'- -.mm^im^m igtmv, <wm *«»% IQ»*»»!**»q-*ft|?|~i^ft<p»:^B<jl{^t||pipi iiitijptatti»!
miwi^feti TtfttM^IMm iat mW*mii^&<Mt& ii^^tm <J*t«J»tw<jv
t% qimt peaim. Btgtoe «apku itiaH'WMieMrt mmmW amma. iite-iTjl^-^^^Ji^
mmirrfifna
•v^p^p^i^^ ^m^rr^niT~~^/r^m*MtiilftsiiTTMili-liMi-ilfmMratiiifjiMiii
.^^^9KH|P|niq^{^>BH(9ip,wmjspF^^
5>jp"*^r»
armsfM"'-^^ ity JWagHS^HpMfa^^rMHrti**!^ wmm <*«wM^#m<R^ -
<fttawMiii mmtm^/mmum «msi*faw$0i**-
peierit #cerc : *miiMhtmest cor meumt B^W* i«f tpftipit--j*a»t^»*Tjm<^>^^
~Qmmt&smt*t]tos&ti$&<§&,'i!tl&Hmt >M>WR&'tttf&0feqi0ti\ i«. 4PMpf»
- tmnwiiri'lir imwiMiriim nft,^<M^ajT,m(i||ifai)^ i»ij>i>ijjjjTis,jfii-
»^>^»w» ^^ ^>^ww ^.^ff litiliii
NVV mniliiiiiii ttimii
tsmHp.^ntin^iTtnPV^ nrt^ m

XBalJ|^£MaHmMla
(.^twwwipiw .«Jiii<<kA&rftttW?!itlli^MriMafcJuiif^Mlfe«te*/''
N^m, ^m0\p:^^m^i»t^%i>.j^^^
|ntF^nyijHw^itvvitw^vBitTttjrinftnpRciv^
mmi fttijvjiiiim taplfeMlem Loititiit4% trt*«jrKWII^
^Bi^tj^wW .v^wnm^^Hie ^mBtBH^^f^Ruii^F^pit^i^p^oHm^ f<»<lJpwr^^rt, jjjtfma^im^ mjmmjBt
iimjaia^i^^^ ^i^^t>stt^^^^it^^Mi^su/>utt^Aa^ub^t^tt nniTiii^arirlilf^iMhBlfii flifliHiririiiirthiifiteiitfnniiiiil
' iwlhp-i
"f™"*1
"^PWI^BpSPWPspjnl^TPWW
i -ftMMii*liiitiittiiiii<,lipjit wiiwu-wuli ip tt»jm)tmt))ii|i
flpj «fia>nii%W)ii jp^ttk,.
*Ri|||Rtol*J epiTij^Ufejt^aftftv^^
*ffS'.^llliMb<t«i
#*pMMl^a<umiM*-^^ M^g^
 dMF&>- >. TV? mtF*""
"Im^ B.A^mMCAmvmwm^i^.^mm^mifiMmT.ETkscEf. &
BJWVJBfJflVVfJJli
•"'^^.PPW' VJJJJWVPHHM l^V^ffinY«fvJnjj^pvlQrffBiJ
«*****; itfter vttivJlv*ij«iBn -»t^T^^i»f ^ <tisimmaiiem rogititm: iatende, infeil»; tTTtW^^pf^--.^"'
PPNJ|Ml£«t «Mftnftil^tet^iMf^ itfVt^^ftrVtlSlS *^t£9HMll~t Mpmr*lLiii*r ifcrnii *^-<lHHRiji^^;''
*"iiT?*"sm««Bt'',"»'frj^-m!!"Ihiht^KiA
iWw -jv^ijwvv^iwiywi^^ Iv^ifffiT*1.WHP*WWIVF <<frppWM<iiiw*l«^ yir~'Mh&gB$^-'
•jfSpMribi-ftBlAMMdAMMiMMiMHKi «M«l'^«ft%&*
(p»rl^^^rT^*f^fl'^^'^l'^~',^^w^w,*'F"^J'*^l'B'l|
^^^•'^WJ m ttmwmmmi
SHpi^
WPt-ir"i"!P«7"J!«l"'Il
^«•'JT^eftMiUtitt^mttittittmi<*f3^sryfeV*f<*^,%deSpotT*j^^
imiaaj atjtwwii iMeri*i>.-f €bt%tTsatr^^ flbi^i,«
lPBfcifjWfj^ppB^iT^BF'*''™ slpJ«rWptWi^RpWninMMprW >PJPj>^^^HlPJ)VfPJftC^ty%>fc'''flV^fJrn IRVjjTvMp^^flCBD'
jjr^*Mmj*y^mjjm^jjjmk
mjjjj^aAi^pjjjn^t.ttuMjV
V~^^PJifj^',^'?J»'' ^t^gmm^mtmm^mi^im>\
^«PJViP^^Pj*"jV|-FVJ lr^^ii*t)Mmilbm^hi^tmmm i^ltvjilivi^^^Mi^ini^M^
mpmjTjjj^r^mpifni^l^mmjT-^jVimjTjjmjiim]
•^BPInBBf'BPJ"«fI*PTf*?r
'"J^Hj^^WSW^Tfl*^PP1VP U*U*^PWjqfV,M9ra
.V WWfC7flVPJli>TIVrT
*^^a^^M^m>d*MjiiT^,Aft<j*im*Hr.^^^^li,^Ab'
*^m*^w^mm^m)mtem~im~\mM^m^t^mmmtA£m^ti3m\
Qjipjmial iPpmipWii»mjj|»te«Wlitaifrh^
I «pjn i-WllI II li li «mmm TKpit- MMM^lmii*<t-iMaMuim»iM>MyMMMu*to>>>iiM^
t^mw^^ ^nnwi <^•JFTJrw^pmp3^F^nV«^Ctll
v«RPjjp<i?«mrtf«^im»>fVf nif*
fim^^kAlltm^i 1'jjlipt^jpl
wk»wlJmmmm*mmmmmmWm\mm*'<iti^^l^^^MimmAJtim1kl-
'ifmK^mW^tWWk-WW.**IWWt^^m^mWgmmmmm^Wx'Qtm-f^-mmmjm^ <jmjrgftMPmmn<i ^PJJTBW
iaMRi.f^>^nVJP^4P9c«Mr l«fJ|)aiH^TVlT
^Pn*IPrlJJBlVJV^BW,t)vlVJVJBf^
•mjjijTjm-.
G^
mw^^Mmt^mM^k^ti-AtK^e^mtmtt^
*^,^»J,*I m
tatl -Qm^mfo^iMmmmmfammmV&L
^paajjJUrimi«*p^»«j"M«'iwi^WPI^|-^l^n^fWWWWJpi&mwn^^wnf 1NmWmWr>iii& ^m^Bmmt&im
imwnotfiVB^mmmmt.
•Pliwvr*'
w^tm^imf*wt^^m^mj^mn~f~mt^^nm9miwtn
•Jl"<"^^B^«s* .«pjjjr
.«Jpp.^.«»»«mtjW|
>«J'pnw^flBJ«S*B^>«> BPimlR
^Jjfflri..^.^iPi««jF
*C^PPVPO(|tilipfc**»i-mjj|pimpjw
iJriMWit^imMrikd^MiaisipiifaiaMftiitoi.liaaa
i»««a)««J«^«»«ja
^•^^^^.«•«^«««^«^^«jpf^p» tm^ti
-.«pfl^nWi^"*t5"Jm5« T«3vvpnvjT^niiv-Vin\T
aVjfjpijH0VJlH9^nfVJ)iV>i"
mmm^^^^^mmmm^mmmmWim^ittttm^^miQ^mfa^^m^mmt
«jjTpffVjsyWBBBiTwlB^VJ^ m^ttttH^m*^flbflbi£n^9^^>tt
PJBVJVJjWVJ^JTlTjWB^fJ"?^ WHf^^9&m^^KHm^ntml~^tm^f9K^nn^^pxf^A llT^«jJfIRRm'^1flHVjTv
tjfpppM^W^IiRpVBmPn^^^H^^ *niHrQ.^VT)t'P9>Q( ™
I VJ*9MMMPBJMMB«\^M^ WtRQ&^Oi&V&Q00mW$*&fy0lK
ElfJHBJJJJJJI I^WH^^IVIP^^TW"^^^^'^^f^^^.
^^p^^^—^^^^I *'r^*^-fc.r^fcfc^rlJti^tek
dMM '
imm^tm^^titmm^to
iVBBmJjlll^r'
PPHB^PPPPWPW* *i*.^Wi^^^jVWrtP^P^Pf
PJ-IIPPISIII'*
iptliTiiM iijppfctpjriiiTTJiiltiit.imiiu
tMm.ptm* IPPP.*at^p*pf»4nppmm
dm» -itilppTajTaijjvm^

vjscerilms qn* te Beam el Donrinum in yirffmW *(>*ij*mi<<«Ai*-|i>i-p*p-^^

-*VJv^p«.;''«BJfl'«BBP*
v^mm^K^m^^t^^tWK^t^^^ntm^m» ^fmtwr WHPMPRI tpOT^imjp^pMmijit,.n|ptpyiiijawliiiwmtjip^imTtimjM»
mmrt^hmVli%mm*:limm^mmmmTkm*^mti
«fim-mjTimjjTjjmjTjmjwpamprr mm*it\r#^mm\&tmmW&mmWm1m\
TtKWmJmmm^^^^H^^^m^^mv^fmtnjWmt^r^^tmTfHtT VJ* JPJBBJJPJIBPJJKHJ™1™'**?^!^
r^^tttMUmimi
^MtMHP~!'QM5i^V^^k^V^>P^^^n^>t^p^Wl^Rn'w'*^
WmTwWm^fm^Wbtm^^w^^^^^mt^K^ <^^SmTtitmmm) '*B)Mdl^|jMlljW
"^mWm^Bl~~~^mmmm
wPWQwitytnWw^toi^WMNQGm,
WK^-ffi^mmtW^fm^^tf^t^. Tn*1^m^'peftlph<t>»t M»mwij***-t«m,iii«-pi-aii><m>i.u««-»tiiJpfctW<«>i.
igmm tminpia ii»ip»»*Hp.-aiii^ jpuojja.uuujv
t|fl«*JPj>>> Bilim^jmummmumHickiaMiLlW
ffj>1P?Vj%^VJVfjjflpJ^^ ^jamit^*h£mimAtmtmitmtmit^tt
ptpMp<mp<0-fcHl*iHt!-Rmt^mT^ ttww,' t/mm *V|Li^MilMIIJtedJttmMte mtfjjtvarUtaAlift
^H^*«lKim^m^ia<mJIJte^i.>
smWr^iWjPjmmiTijp/ 5 -t-ef^t*'Pj*'iH**'m)jTMii(>f)^
**"tm-Mm#^m*? <iat^ra€lmi«lii «V)<i«wiwiMl-^-ViTmMriijrtis a«1s««»
^miiiti»?n<w«'j|pfult<pm -tj^ii^-ijiis aHMilW**i»:»W M^ta» M><<«mciJiia i<p^ *lhp«Tmfiwitisii«i«mis,'alBe«.
X^m3k^t^AtnMtJk^t^tM^it\^^tn^ktl^~
t^^ut&mmm&m\mmwtMm^m^tWmimm*•
'nmtt etmm «JT««^-
l^pVHpf^lVnpM^Ctr Wm^fPPS JUIJj.JllPSim
BKgTnBflwWl"WKF ,'* JJITIIJW«1SniiiWi, ima ritpfwiiiTBiiii»»-
lifJBjfJ W»IIfn$i9y~1l-ftf3n>i)fJ
*^PK^»TJI\TTWTHP^^W^TWW A^rjHjj^jjjTyHjjjjjj^mjjMfe
gnw^mm^^Wm Aimmtmmmtm^±.,
wtmmfwmiwwrw' t^±.£m*^gk^SAmm*J§mmm^ttmmm
ww^wt^cmwnwmsTwmwmtmmwmwt -
^MWiW Wm«5»«FCTPI JWVPPJfJ^Jm.~i«mW"V/*'*sj*«FfJ^^'«V
^ltffigMfre'' ««i«F«j^iJ«ffwTTBfJVfJiIIL«J^«JIT^B«>
WriWV^^Wl^gWfliiiTfilpCi
«lii^M)jjjmjM««a«fjpUinBft.««««««tv«««fl^fc'
lM!^^^wmwm*^SWWWW^m^^tk BkMlttCmW'
^jpTOP m^mmciim^itmmmt^^kmmt^WmmmmW'^
TITTBJJJTTV£
^VJVJfTTIrlVf/^BJjl
t^mmtmmf^^mm^mmmW^mm^^^k^m^ytiiSmm^A^Vm^mM
f^.••WW^-Fi^pj^T^Hp^^.^rW
f^PPmnPf^Bw HBl,l9f^RIRH' ^i.-tmmm^lk
'BPJPWBVlF
HVJBHlT.) •«imjoiHeijWial«iiiii# tatiirwiJat ffcilinim» wjmnr
J*JIW^ . -BwSpJJPH«B«VJrYIf9Klx
(PMPiPJlVPJFjr ^wf 4VflV'cO*ri>*««<l*»lp«lWi>iv^^jl|^mMim.4^iiJiiiiii-*> «w>
'•-MvlMNMr^w'
«•vFfcJPVj^p^JW^WJ^ VAWP^WWIIPPWS^^WP^
*1lB»BlJpPBBmwJjBJi!«j
«SE^IPJJVVJJVVIIVJJ^JJJIJJ^^ a«<mjt<ijjTmii«t^^ #iiil|-t««mi*«ai««itiii
"H^mPW^.^W^^T^P^^"^^^^'^'^^™'sHPJWlHi
8VVI1VJ>^WpVVfljVJ<«rT^^PJ^PJV^JfflVQ«,'
1?<«J>%ltai:LPl«W*<<P,|-^
SWVWfMQ *MM0iJfr^JllK^^ pVjfRivpJj!|~
nol» vos, reauo vos : si peecati venia ad moerew
iWPr^mt ilMMMM&. ^^^^^^UtLmMBlUtl^^ amU^l1tttMtto?%Mtt*~ &tm~
^PiTjpft^^vTftVVPlW tKBw&Y^^*
iti^'' >ltmi iimJUHr ft<m^rt«t*atP
tJp>p«i--lB<)iw.*rnt>taffg't
lpp«imt|pmr<pj)R^^mmjit» « ^ rMumplpi .,§m mti"
miit^ai» itimjliiiip <^->»4w«)*tit«liTil«fe
_,j^ajjjt^m»
jjm.mjj%
mlMMmm*
JnVJ*VJ|K
HH|J%JBliTJjW.. mAtl^arfMM- hirtMClim£ljfaabtkVfl&'
*W^*WW
fJVlV^lsBVVJJjVPVjjjV* . *Wf«^^ammmmji-«»!
lliJMlllilllVMfMrii
JilllBI«««it««««li
nvVMff^v^^lVPVfjflTf^B^P^^ «AL«t«MkMyi«i«al
^W^l^^fW^wtm M&l&i>
^^J*^^ JiUjpfftlflt»
:mmm^m^f
•^^^^^^^^u^jM^^^^^^^fimCjmmk^m^^^. Jmmm+,f^^^^^^
^BJWI^JIJ^V
BJ^J^J^WJ
I^.i)^VJP^V.^H.^RVPJVJPJjW8JvVflBVVVPjw d-Bj-HHjjjj^
fflpc^pMpftjt|l|Pfrt^p^MiVQiP^
''*^*.^JJJJI™ .*&*•V. ™wtfc;
P*4
<mjmgmTjj>,A|i^^ mm|mj-a4: <^iu«'Oi«i«jj>Je>.
^mttu^mu^ti.jmm
^WWttStFW^^fmmW^^^TWWWW tmtmHmJimuttL^tm
TW^^&^**^Wmm^^r^m^^tw juAjJomamJt^
^ff?Trp^^^T^!^^^
«*MJAni;'stft^tm "*•, fci* «B*'M*J4I' rr>-'-Mb--:>.f*—it
% H. ratUi,W««)|t «jpjjli rt iWHUIi i"iyn»f«-ii
11» llj|i 111niBii 11»p* ">w wi»'i«j«» -nt''«*

I IP^IPII' 11IHmiji « mtiiMn lltm.i »'»',

diseute peceatum tuiun, et conctile tfenUfammWf-
 Jll f HEDlTATlU..m PSAL. MJSEBERE ,, *JtW
jmmjh;,si enim feci ut essem reus, nunquam possutn't\ mate, sed facie ad faciem, videbiuiiis te finera.desi-
.fjj^tro, ut non essem cilatus tuus. Si mihi virgtni- deriorum nostrorum, qUem sine fine videbimus,
tatem ademi, nanquam misericordiam tuam peremi, sine fastidio amabiraus, sine faligalione laiidabimus.
Qwaipe, Domine. Si ego admisi uiide me damnare Hoc munus, hic effectus, hic actos pfofeclo sine fide
poies, tune.amisi.sti unde salvare soles? Noli Do- erjt omnihus, qui ibi revelata facie te videbunt. Et
luine, nolisic altendere malum meum, ut oblivisca- Spiritum sanctum tuum, quo: peccatum meum co-
lis bonum luum. tlbi est, o verax Deus, ubi est,Noi> gnosco, confileor, ei ptenitet.neauferas ame; qiiem,
mortem peccaloris? Si tu sepelis in infernnni pecca- ex qiio tniht irascor, eoofiteor mea prateriu mala,
torem ad leclamantem, ah hoc est Nolo morlem pec- et plango, et iierum aon commitlere propono, jam
«atorisT an non potius hoc est, Nolo ul converlatur, mequasi pignus gloriae haherecoiifido; sciens quod
et vival? Peccator sum, Domine, peccator sum haec non possum habefe.pariter ex meipso. Ergo
ego. Si ergo tu non vis mortem peccaloris, qniste Deus, cujus irae resistere'-nemo pote&l, ne irascaris
cogit, quod non vis, cum sis omnipotens Deus? mihi in aeternum, et non solum a me non auferas
Absit, Doraine; absit, Deus, ut pravaleat neqnilia Spirilttm luum; sed eiiam (V. 14) redde mihi
peccatoris confitentis, et delenlis sententiam orani- tmtitiam, quam prius habui, sed per peccatumamisi,
potenlis. Hemor esto, jusle Deus, qui misericors es, 1\\\laeliliaradico non mundi, qui laelatur cum raale fe-
et crealor elrecrealor meus; etne memineris, bone cerit' sed laetitiam salntaris tui Christi Salvaioris
Domine, adversus peccalprem luum justitiae tiiae mei, qui est gaudium meum, qui est futurus prae-
solius; ne memineris irae tuae adversus reura, sed miuin, qui est spes mea, lui mea, laus mea, domus
miserationis erga miserum. Yeruni esl et fateor,'. mea, palria mea, vita mea, salus mea, salutare
misericordissirae, quod conscienlia mea mereiur meum. Hoc salutare spectavere fulurum illi, qui
damnarioneni et,o,uod poenitentia mea non sufficit fuerunt ante nos patres noslri, et in jhac fidei spe»-
ad satistaclionem : sed cerlura est qupd misericor- clatione sunt salvati; el in illo salutari est el eril eis *
dia lua superalomnem ofFensioueni,etidcirco abys- laeiflia serapiterna; el quia per eamdem fidem (rei
sus meaemiseri* abyssum invocal itue misericordiae. tamen jam factae, non faciendae,sed lemporibus va-
Parce ergo lu, Domine, 'gui.es saltis; parce pecca- riatis) salvari exspecto ab eodem Salyatbre, qti
trici animae meae,quae fugil altrila a terrente jusli- omnes Iiomines vult salvos fieri, et neminem vui'
lia lua ad confortanlem misericordiam luam. |j*j perire. Idcirco Pater et domine vilae meae,etiatn
quonjam praemiomvirginilatis est perdilum, o dolof sempiternam laetiliam, quam per peccata niea per-
irreparabilisl saltem supplicium non sit inevitabile, * didi, redde milii,
qnod est nou impossibile omhipotentiae tuae, nec in- '• 30. Et spiritu principali conprma me. O Deus qul
decens tuaejustitiae, nec insolitura luae misericordiae, es maximus Spirilus, maxriha regio. spiriluum bea-
quoniam bouus es lu, et quoniam in aeternum mi- torum, in qua sanctorum animae fequiescunl, te
sericordia tua manet. Denique quia ego peccavi Fn primo supefius invoco spifitum rectum, spiritum
anitna pariter et in carne, nec aliquid tale commit- sanctum, et hic teftio spiritum principalein, inten-
tere ultra volo, ideo a te, cleraenlissiine Domine dens totam, quac in' te est, Triiiitaleth' in meura
Deus, qui quem sanas in anima, et corpore simut auxilium invocare, ad hoc ut (t<aced.) fectus Domi-
sanas.de utroque ardenler desidero expiari. Ppfro nus Deus nosler, et noh est iniquitas m eo. Spiri-
si peccavi, imo procnl dubio quia peccavi, et pro-r tum sanctum tuum nciroine suo intelligo. Et te P»*
pter ioc «cuius ineus in amaritudine paenitemiae treni hic accipio per spirilmn principalem, quia fibi
commoralur, de venia laraen spero, scieiis quod est poteslas principaliter aliributa bonuin gratiae
major est tua bonitas, quam mea iniquitas, quseest quod in me operalus es conflrmandi. Confirma ergf)
magna nimis. illnd, Pater : et si me confirmaveris, sicut oplo, et
29. Verumtamen si malum coram le feci, ct fa- sicul me scit tua supereminens scientia ifidigere,
ciem tuam non erubui, ul deberem (V. 13), ne pro- n confirmatus non ero inaniler, sed docebo. lnquo lu,
a lua. Sicul Cain fra- Deus meus, docens me utilia, lauda- ;
jiciasme facie pro perpetrato tnirabiliiFatque
tricidio a facie tua et terrav facie projecisti (nec bilis apparebis, eo quod repenterae-dociorelii fece-
mirum, quia intima sua projecerat, et desperatus ris de plorante; de lupo, agnum; deialtero Saulo,
de venia, noluit poenitere, sed dizit quod major Paulura : et alii peecatores videntes4'tRd Wihi pe'
erat ejus iniquilas quam ul veniam mereretur), non percerisj- proficient per exeraplufn, et':jnfc*verboet
sic, Domine, non sic projicias me a facie tua, neque exemplo (F. 15) docebo iniquos, qui m ltde manen-
sicul pulverem quem projicit ventus a facie lerrae; tes, peccatis suis lanqtiam apostatse mortiflcant D-
1
sed per tuam superflueniem et ineffabilemboniiatem dem suam : iltos, inquam, aposlalanles' qui reces-
facias me de illis siiuplicibus quos non projicis; sefunt a te , et quos tu, ipse, Domine, vocare ad
scd projice post lergum tuum omnia peccala mea, po3nitenliamvenisli<et non justos. ffoeebdviai tuas,
et omnes iniquitates meas projice in profundom ma- non meas, sed tuas : vias tuas, quae Siiiitmiserieor-
ris^ ise autem hominera ne projicias a facie tua, dia et veritas' p*)Tqijasad nos venisj etnos ad te
sed ad illam me facias beaiiludinem pervenire, in possuraus llSi^jMire! Et ipsi impii peccaiores ad te
qoa non sicut in liac vita per speculum ih senig- convertetil*i?MpMrieYfonntfi,quicoiiveftis petram,
PATBOL. CLVIII. 27
 843' S. ANSELMICANTUAR. AHCHIEP. OPP. ,PARS. II. - PAR^ENET.ET ASCET 8*4
scilicei cordis duritiam, in slagna aqnaruin, Itocest j\ dices : Salus tua ego suni, qaando plenam et cer-
in flumina lacrymarum. Lex enim tua, Domine, est lam, securam el sempiternam feticilatem mihieetr-
immaculata, convertens animas. Ego autera cor, cesseris et sahilem. '
linguam, et labia paratus sum adexsequendum, lunm 32. 0 quando ad illam incorruplionem veniaro,
ministeriura exhibere; deyolissime suppticairdo, ut el sic salvus ero! Vere tmtc satiabor, cnra maitl-
tu (mi Deus et Domine Jesu Christe, qui in diebtis festabilur salus et felicilas ilta mihi, ad qnanft per-
carnjs luae verba vitae aeternae adeo mirabililer lo- venire non possum, nisi prius a te fuero de dictfc»
quebaris, cum mirabanlur omnes de verbis graliae, sanguinibus liberatus, a quibus si liberatus fuero, et
qaae tuis labiis procedebant,) sic cor meum aperias, nullo alio liberante, et exullabit, hoc est chm exul-
linguam erudias, labia circumdes, ut impii ab ef- tatione et gaudio, nunliabif lingua tnea justitiam
rore vitaetuae per te, sic ad te raeo exemplo et mi- luam : non illam, Doraine, a qua superius appellavi,
nisterio revertanlur, quod anima mea salvetur in eo quod dominam meam misericordiam, ih qua
inorle, et tu meorum operias multitudinem pecca- spero, non permiltet secum in luo linali judicio eoir-
torum, ila quod nec a te nec a diabolo de caetero sedere : nam illam justitiarum juslitiarn non pos-
cognoscanlur. sem cum exulialione ad memoriam revocare, quia
51. Quod ul milii efficacius concedatur, (V. 16) '3 valde contremiscit cor meum illam timens : sed
libera me de sanguinibus, Deus, Deussalutismece.Spi- illam potius tuam juslitiam lingua mea cum exul-
ritus sancte Deus, qui ad hoc in linguis igneis dis- talione, et laelilia nunciabit, qua in prscsenti vita
-perliiis voluisti tuis discipulis apparere, ut nobis ex virlule ipsius luae praesenlisjustiliae me teneris
dares iutelligere qttod omuia Iinguarum genera recipere confltentem; eo qnod sacrae leges luae jusli-
cognoscebas, audi efficaciter, et exaudi novam et liaeinhac vila non deilignanlur sacros canones luaj
anliquam grammaiicam linguae meae, in qua quasi misericordiae iroitari, "quantumcunqHeiu peccalores
meorum peccalorum doloribus pelo a te de sangui- imposnilentes saeviredebeant in futuro. Sin aulem,
iribus liberari. Ecce enim tu scis, qui scientiarura Dettsraeusel liberator meus, me (quod absil!) noa
cs Deus, quod in Latino noslro apud grammalicos, liberaveris de sanguinibus, sicut opto, qua temeri-
sanguines pluraliter.non dicuntur, sed sanguis; et tate pracsumet lingua mea tuam justitiam, remor-
taineu ad coiifitendum nomini tuo, Aitissime, quod dente me conscienlia, exullare, vet cu.m exulla-
ex carhe per peccatum originale corrupta, non so- tione animi nunciare ? Cene potius formidarel, ne
lum unum, sed plura coutraxi peccata, magis pro- tu, Deus, mihi diceres peccatori : Quare tu enarras
prie et expresse inlendo a te petere, Deus raeus. non ,,* justitias meas, et assumis testamentum nieuin pcr
de sanguine sed de sahguinibus liberari; hoc esl, os tuura ? Sed quia istae duae res, misericordia et
omnibus peccalis carnalibus, quae sunt multa, et justilia, semper in tuo judicio sunl conjnnctae, ex
specialiler de parenlibus carnalibus, de amore quo de sangurnibus confiteor, et poenitenliam bcne
eorum sic junclus lenear el ligatus, quod ne illud placilam libi ago de liberatione mea indubia.
iucurrain, in quod incidunl, qui aediflcant Sion in 53. (V. 17.) Quare, o Domine, labia mea, propter
sanguihibus, velqui jn sanguinibusaedificanl civita- peccala mea baclenus clausa, aperies, qui aperuisti
tem; quibus si per graliain luam fuero liberatus, os Zachariae propheta:, quod nemo claudere potuit
non congregabo convenlicula eorum, scilicet ioalo- quin te benediceret Dominum suura; qui e con-
rum collegiorum, de sanguinibus; ne molti carnali- verso ora teonum in lacu adeo conclusisli, quod
lalis erga nos inordinaie mollitus, disrumpere non nemo potuit illa aperire, ut laederent Danihelem.
possim coliigalioues impietalis, yel solvere fascicu- Tu, inquam, qui sic aperis et nemo claudit, claudis
los depriraentis. Scio enim qupd caro ei sanguis non et nemo aperit, aperi labia mea, Deus; ut non so-
possidebunt gloriam regni tui; el quod nil iniquius, lum labia corporis ad confitendum libi, sed et den-
quam quod excpgilavit caro et sanguis. Non enim tes et labia cordis mei, quae sunl ejus desideria et
caro et sanguis beato Simoni Baroniae revelavil] ) volunlas. Nam sicul in os corporis mei non polesl
Cliristurn esset Eiliura Dei vivi, sed potius eum ad cibtis aliquis infroire, el cedere in ipsius corporis
vocem ancillaeunius adeo excaecavit, ut ejus habere nutrimentum, nisi prius apertis labiis ruminetur
notitiam dmregaret. Sed tu ei, Domine, revelasli, dentibus et teratur; sic inlrare non potest magna
qui es flrmamenlum meuin, et refugium meum, ct mullitudo dulcedinis luaein cor meum, nisi prius
liberatpr njens: qui Danihelem de lacu Ieonum, tibi omnino Jpsius voluntas, quasi labia et quasi
Susannaiq de falso crimine liberasli. El idcirco a dentes, virtutes et desideria, reserenlur ut per
te liberalore meo peio suppliciter et requiro, ut li- aperta libi labia voluntalis, in cor et in ammam
beresme de sanguinibusantediciis, etabomni cor- meara intres; el uttu aniraaecibus, ei spirituale tri-
ruptione pqenaeet culpae : sed da raihi incorruplio- buas nutriinenlum intcr dentes virtutum et deside-
neni>quam dabis luis (idelibus in futuro, Deus, da- riorum ferventium. Qui propler scelera noslra altri-
tor salutis meae, quara tu Salvator operatus es in tus es, virililer attrabis, ui revolvendo frequenter
medio lerrav - quae salus erit in il,ta incorruptione, tua beneflcia ineminerim : ila quod anima ihea hu-
QUin corrttptibile hoc iuduet incorruplionem et jusmodi labiis et denlibus, degustata suavitate luae
morlale boc immortalilaieui. Tunc vcraciler milii indicibilis bonitatis, de le quasi de altero illud can-
845 HEDITATIOIN PSAL. HISERERE 846
ticum canlicorum valeat decanlare : Gullur ejus t ^ tia tamen iulerius miligat, ct dclinil. Nam sicul vir
8uayissiinura,dignumdileclo ad polandum, labiisque iracundus suscitat rixas, ita pacis paliens miligat
et dentibus ad ruininandum. El si sie labia mea suscitaias; ut libi, Domine, qui es spiriluura niode-
aperueris, qui aperuisti discipulis liiis sensum ut rator, spirilus cum patienlia tribulatus, in sacrili-
inlelligerent Scripturas, os meum cordis et corporis cium ofleralur.
annuntiabit laudem luam, quia jara te non poterit 35. El Iioc est illud sacrilicium, quod inter alia
noh laudare de bonis et beneflciis, quae a tam bono liolocausta tibi oblata a peccaioribus, prae caeleris
dominoDeo suo se confiletur et percipit recepisse; est beneplacitum tibi semper. ^am cum aliae obla-
videlicet quod me creasti, quod rae peceantem non tiones el sacrificia de extrinseco pfleranlur, illutl
reliquisti, quod cum peccalo non ignovisti, quod tamen offerlur deproprii cordis inl-imis et niedulls.
confiteri monuisti, quod conversumjustificasli, qtiod Cum enim spirilus tribulalioiiibus quaiilur, conlu-
a nieis iniquitatibus me mundasii, quod me per meliis agilatur, et nihilomiuiis tolus cbarilatis igne
loam gratiara visitasti, quod perseverantem coroua succensus, el virtute paiientiaj inlus in pecCatore
jusliliaecoronabisquam perseveraniibus prabparasli. integer reservatus, non cogitans de vindicta, libi
Haesunt laudes quas os nieum inlerius, et exlerius Doraine, qui es Dens patienliseel solatii, inter illalas
nunciabit de le, qui in sancto habitas, laus Israhel, D injurias tenelur, restringitur, et niactatur; luuc in
qui major es omni laude. Et ullaus tua, Deus, sem- furore luo ponilur thymiama, tunc holocausta me-
per sil in ore meo, replealur, quaeso,os meum laude: dullata libi cum incenso innocenlum arielum offc-
nam si os meum laude tua non repleveris, deside- rtinlur. Tunc in homine, ferali ferocilate tlestrucia,
riuin non ardebit, nec erit speciosa laus in ore pec- lioves lolius ccrvicositatis cum hircis petulsutioe of-
calOris. Sed quoniam jucunda esl decoraque lauda- ferunlur et iramolahltir. Et idcirco, ut pulo, per
tio luaeinefiabilis bonitatis, ego quanlum in me esi, quemdam sapienlem docere voluisii, quod melior
te juvante, dilatabo os meum, ut tu adimpleas illud, esl vir patiens, viro forli; elqui dorainalur anirao,
decujus plenitudine accepimus orones. Laudatio- expugnalore urbitim. Innumerabiles enim viri in po-
nem luam toquetur os meum, ut laudem le in vita lcstate urbes et populos liabuerunt, paucissimi vero
mea praesenti pariter et ftitura. Et quia tu dixisli cl verissiine semelipsps. Et cuni quis contra po-
quod sacrificium laudis honoriQcel te, ideo riunc pulos vel urbes decerlat, totus siinul interioret
scio quod nunc, videlicel in plenitudine temporis extcrior bpmo pugnal: et si expngnat, non ma-
gratiae, sacrificia pecudum non requiris. gnam videtur coronam de lalj victoria meruisse, eo
(34. V. 18.) jQuoniam «t voiuisses sacripcium le- r quod ea sunl exlra se, quae yincunlur. Qui autem
gale, quodsecundura legem Moysis, antiqui libi pro contra proprium animum viriuic sapienliae iu se
expiatione suorum peccalorum fiducialiler offere- certat, non lotus, sed minor qnaiu tlimidius dirai-
banij et nunc est in laudis sacrificium commula- cat. Et siper palieniiam suain vincil, el repugnanii
tum; deditsem utique, et ad immolandum tibi tauros sibi animo doininalur, hoslem iracundiae, qui jam
et arieies toiam meam substanliam hilariier expen- ihlraveral castrum stuini, et ascentlerat secum ih
dissem. Sed quia audivi le, Domine, in Ecctesia arcem, sine armiset manibus proslcrjiendo; virille
cxclamanlem: Holocausta arietum et adipura pin- vere melior est quam urbium expugnator, et est
guium, et sanguinem vitulorum et agnorum et hir- longe gloriosior hic triumphus. Et sic patet, quod
corum nolui, et quod non acciperes dedoinoinea maxima virlutum patientia vincal inertnis, armatos-
vilulos, neque de gregibns meis hi.rcos, ut ine in qtie soiel vincere semper viros. Quocirca lu, Deus,
liujiismodisacrificiis non ohlalis non argueres, cum electus ex millibus, hoc sacrificium contribulati spi-
carnesnon inanducares taurorura, et bircorum san- ritus prae caeleris elegisti. Elegi el ego peccator
guinem non potares; idcirco sacrilicium hoc non tuus, hoc idem tibi de meis intimis laelo aniino
dedi, scicns quod hujusmodi holocauslis nondelecla- iininolare, si dares milii tinde tibi sacrificiiiin hoc
beris. Spernis, Doinine, laurorum et hircorum ct P offerrem.
aliarum pecudum bolocausta, quactehrpushabuerunt 36. Sed ecce qui tribulant me inimici mei spiri»
dura fuluruni aliquiclproiniserunt; at poslquain ve- tuales el corporales exuitabiint, si motosfuero per
nil plenitudo lemporis, el niisisli Filium liiuin in impalientiam el per iram. Et cerle cohijdo in te, qtii
mundum, qtti per Spirilum sanctum tibi Deo vi- es palientia mea, quod quando tribujarer patientiarri
venti immaculaiaiii hostiani obtulit semetipsum, et mihi dares, si luncad me ipsura reversus, cum fra--
nostram conscienliani ab 'dperibus mortuis emunda- tribtis Josephi humiliter cogitarem ; Herito hxc
vit; ex lunc bolocausla et sacriflcia animaliiim re- patior, quiapeccavi aliquando in fratrem meum. Et
spuisli, cum preliu immolationis Chrisli nullapossit si dicerem cum Michaea:Iram Dei portabo,quia pec-
oblatio compensari. Sedquaerenti mihi a le, quid a cavi ei; et tunc Hlatam conlumeliam leviter depor-
me tibi sit offerendum^le audio de le quasi de alio larem, cum in secreto menlis ad mala recurrerem
respondenlem: (V.19) Sacrificiumpeccalorunt, quod perpetrala. Nam sicut paliens lanto palienlius mer
placet Deo, spiritus conlribulatus, hoc esl spirilus dici ferrum portal, quanlo putridius esse conspicit
ciini paiienlia tribulalus; spirilus, quera clsi for- hoc qnod secat, ego quanto plus pondus cognosce-
nax tribulationis exterius trihulat el exuiil, paiteu- rera culpaemeaj, lanlo tribulalionis poenani luvius
 847 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET. 8«
siislinerem, et tibi domino Deo meo sacrificium m- A { cnrva, cl infamis desideral gloriam dare libi. El rrt
bulati spiritus fervenlius immolareiri. Sed o Deus ista duo sacrificia spiritus el cordis contrili libido-
fonis et patiens, qui vita es iis qui tribulato suiit tnino Deo meo digne valeam et jugiter immolare,
corde, ul ih le, si velint, accipiant patienliae docn- tu benigne Deus, cnjiis benigniias ad poenltenliam
menla, quoties m fornace iribulalionis, in qua nos perducit (V. 20), benignefac, Domine, Sion; hoc
exarhinas Jura lua, per iracuntliam crepui et defeci? esl illi superiori animae meae parti, quae per arcem
•
Quoties, obtitus quod ih tribulationibus meisesses, Sion olini sitam in eminenti loco illius materialis
pef impalientiam iri fralres incandui? Qnolies c.or Iiierusalera desighalur, in cujus fasligio qtiasi spe-
meiim perdidi in furore,et de tribulationibus excae- culalor excubans visis hoslibns exelamabat: Sic
calus non polui oslium invenire. per qtiod rever- pars illa stiperior rationis, quasi ;n eminenli animae
lerer ad me ipsum, ut tribulatuin spiriium interius meaesolio constitualur. Spii ituales iteqtiitias, meam
contincrem, ne vel perverba, vel verbera, exteritis interiorem Iliertisalem impugnanlcs, providens ve-
imigirettortitrua, futgura coruscarel? Et si aliquando nientes, contra eas super muros exclamal, ne isla
licet raro inter adversa vel probra nieo iributato Sion in mc, Domine, dormial, vel dormilet, eura
spiritui palienliam tribuisli, visum fuit mihi, do- leciiiu nieaiii cuslodire debeal civitatem.
mine Deus meus, quod angelus ille liius, qui de-' " 38. Fneei benigne Domine, bone Deus, in bona
seendil cum Azaria et ejus sociis in fornacem, et yoluntale tua, non in morlua volunlale niea, quae
cxcussit flamniam ignis de fornace, el fecit medimn mihi adjsicet, hoc est paralytica jacet juxla latus
fornacis quasi ventum roris flantem, descenderel in animac meae, fac, inqoam, benigne, Domine, dietae
eor ineuin el in tribulatione ineum coniribtil.iiuiw Sion, quaeex iis, quaesperat, jam aliquid specnhuir,
spirilum, in illo inleriori sacrificio, sic lua gratia et in bona yoluntaie tua fac ei, ut ego semper ttiam
inlerius impinguaret, sicut asinus exlerius tribulis habeam bonam et faciam voluntatem, et probem
itnpingualur; el tunc omnino me ignis iracundiae quae sitvoluntas tua bona, beneplacens et perfecta:
non teligit, neque contristavit, nec quidqunm mihi bona in te, placens in affeclibus, beneplacens fruen-
mole.sli inlulil, sed pfobavi per experientiam in me tibus, et perfecta perfeclis et nihil amplius quaeren-
ipso, quod etsi perseculpres pugnant, postea lanien libus. El vere benigne, Domine, si mecum egeris
r.on sibi niellificaijt, sed palienti. Propter quod Da- sic benigne, majora te dedisse mihi benetlcia repu-
vid exemplum de se ponens, ut fne ad oalienliam laboqitain si omnes prrebendas et dignitales lotins
invitarel, de persecuforibus suis dicit : Circumde- mililaiilis ecclesiae mihi dares. Nam ipsa bona vo-
deriinl me sicut apes. Apes enim elsi inferant pun- p/ luntas ttia, si tu Deus metis, ut oplo, dederiseam
ctionis dolorem, amantur lameii, quia tnellis dulce- inihi, dictam meam Sion npn permittcret ex laedio
dinem administrant. Sic el persecutores meos, Do- dormitare; sed eam sic faciet jugiter super custo-
mine, amare volo, et piinciiones quas amaris cona- diara stiam slare : quod ipse speculans spirituales
libus inferunt, tribulato spirilu lolerare, ul meltila hostes conlra uieam inleriorem llierusalcm irruen-
jucunditas subsequatur. Nam per quemdam sapien- tes, et videns tirbera illam, quam servat absque mu-
tem audivi, Domine, te dicentem, quod usque ad rorum virlulum ambilu patentem undique et aper-
teiupus sustinebit paliens, et postea redditio jucun- tam, tacerenon polcril propler periculaimminentia,
ditatis. quae videbii, quin mecum clamet in cxcelsis, et di-
37. Ergo, bone itomine, bone Deus, qui contri- cal: Renigne Domine, fac benigne in bona votuntaie
bulasli capita draconum in aquis, et logalionem lua Sion, ul mdificentur muri Hierusatem, illius sci-
cpnlribulaii non adjicis, contribula vehehalae super- licet interiorisHierusalem, quaeest anima mea. Kaec
biae meaecapul in dilttvio lacrymarum, ut tibi sacri- eslehim illa Hierusalem, qnae,aedificalurtil civitas,
ficeni meura spiritum cum palientia tribulatum, nam pro qua supplico libi animarum benignissimo ama-
et eor contritum, hoc esl cum gralia tua tritum tori. Scioenim quod benignus es, Domine, el pl.i-
vel strictum. Multi enim sine gratia lua, Deus, di- •D cabilis super malitia, et quod benigna est misericor-
versis doloribus et sollicitudinibus teruntur in cor- dia lua, Domine : et ideo fac benigne, et in bona
dibus et stringuntnr, et tameri corda eorum despicis voluntale tua, quam lua benignilas gratis, et absque
et contemnis, quia conlritio et infelicitas in viis nieismeritis, mihi dabil; ut aedificeuluranimaemeae
eorum, et ilteo prae contribulaiione spiritus uiula- niuri, qui stabiliuntur principaliier, et consurgiml
bunt. Cor autera contriium pcenitentia de peccatis, de fide viva, spe certa, charitale non ficta. Fac
qtiod Judas confilendo arat, el Jacob subseqttilur etiam ul el muri htijus raundanac Hiericho in me
sulcorum duritianr conterendo, "cujus magna est fundilus diruanlur, et nunquam de caetero reparen-
contritio velut mare; et liumiliaium, non elatum lur. Quoniam tu, Domine, per Jostie malediclionis
peceata excusando, Deus, non despiciet, qui non sentenliam prolulisti in eos, qui muros hujus Hie-
despicis loquelam gemilus, sed hiimilia respicis in richo suscitarent : aediltcat enim diabolus muros
eceltfet in terra. Ad quera ergo respicies, domine, islos de luto voluplatis, palea vauitalis el lalere
Deus hreus, nisi ad humilera et contriiura, et tre- cupidilatis.
tnentctn sermoues tuos? Sed et aTiima mea, quae 39. Per le ergo, Domine, muri istius Hierjeho
tristts est super magnitudinem niali sui; incedit desiru.mtur in me, et sedificentur muri Hierusaletn
849 MEDITATIQIft PSAL. HISERERE. . 850
. lensque de cunctis suis pecoribus scilicet corporali-
supradicti, quos nisi tu ipse aedifleaveris, in vanum A
hborant qui eos aedificareputant. Tu enim, Domine,. bus, et de volucribiis spiritualibus pnriflfcatis et
sohis es qni fidem quasi- fundaraentum murorum mundis, super altare illud tibi oblulit holocatistum.
istorum infundis : spem veluti parietem erigis: Haecest ara templi sancli lui, quod sum egb; juxta
iharitatem tanquam iuexpugnabilia propugnacula', quaiTislat angelus ad cuslodiam depiitatus, habens
*JIMB nunquam exeidunl, construis et largiris. Et thuribulum aufeum in manu sua, ut cum incenso
bie est ineipugnabilis ille mnrus, quem per. te, qui multo orationes cofam le, Domine, fusascum lacry-
es aedificaloret cuslosHierusalemcivilatis supernav mis repraesentet. Hoc est altare concavum ei inane,
mdificari desiderant desideria cordis mei, et cla- a ctinctis scilicet terrenis affectibus vacualum, quod
mant : Huro tuo . inexpugnabili circumcinge nos, tibi fleri mundavisti ad imponendum cineres memtv
Domine, ct armis tua? potentiae protege nos sem- riae nostrae mentis. De hoc altari, amabilis amice,
per. Et boc est, doinine Deus meus, pernecessarinm, citjtis dicere est facere, lu dixisti, ut ignis amoris
mihi, ut in me aedifices diclos mnros. Nani antc- lui semperin boc attari ardeat, quem nutricet sa-
quam aedificali fuerint, gratum non accipies, vel cerdos suhjfciens per singulos dies tigna desiderata
acceplum de manibus meis quidquara; sed afdifica- cordis mei. Qui ignem istiiin in terram mfttere, ut
tis firmiter in jnea inlcriori Hierusalera diclis mu- ardeal, venisli, veni; et in hoc allari cordis mei lui
'
ris(F. 21), lunc acceptabis; qttia ante acceplabile amoris ignem accende.
non babebis sacrificium justilite, in quo me ipsum 41. 0 stimme sacerdos in aeternum, et pontifex
punies. Tibt per pcenilenliam victimabo : qtiid enim futurorum bonornm, veni el ad nutriendumi ignem
juslius, quam ul meis irascar iniquilalibiis et pec- istum, ne deficiat in Sion. Donec fiat carainus in
eatis, et opera justa faciam per pcenilentiam et la- illa, quaesursura est Hierusalem malre nostra, sub-
menium? Et vere jusium est, ut de veteri vita raea jice ligna incenliva et niitrientia igriem istum. Pri-
in novam transeam vitara, ut exslinclo veteri ho- mum videlicet temclipsum, qui es iis qul le appre-
iniiie per pcenitenliam, inmeipso sacrificiumjuslitiae hendunt, lignuro vitae; lignum, inquam, vilaj posi-
secundum regenerationem novi horainis libi sacrifi- tum in medio paradisi, ut, ex omni parte currentes
cein domino Deo meo. Acceptabis etiam oblaliones ad te, possinl te apprehendere vitam sdani et vita-!
eleemosynarum libi, Domine, a me per manus pau- rum vilam. Lignum etiam vitacproferehsper singulos
perum oblatarum, qui repulas tibi specialiler esse menses, nostrorum affeciuum fructtis suos excitatos
factum, quod uni ex minimis, quorum angeli sem- per desiderium, dulcissimos, pacatissimes et suaves,
per faciem Palris videnl, a me collalum fuerit vel (n quibus sanctortim animaereficiuntur sine fastidio, et
oblalum. Non fial bxc oblalio de iniquo, hocest.de . frsuntur. Secundura lignum subiicft vivificte tuae
male acquisilo vel inale retenlo. Quia lu, Deus, ad crucis, quod est i&tud dulce lignnm, per quod aquae
Cain, et ejus niunera respicere npluisli, ep quod ajiarae in dulcedinem suntconversae; ligniim bene-
tibi prava munera offerebal. Non respicis in obla- dictum, per quod facta est juslilia de maligno; li-
tionibus iniquorum; sed illas oblationes dignas libi gnum exiguura, cui fideles homines suas animas
repulaset acceptas,quae flunt de substantia illa bona, commiserunt, commisi et ego meam; quod fidele
cujiis non est peccatum in conscientia : et has a me* inventum est, eo quod salvaefaciae sunt omnes sal-
oblationes pef Sapienlem requiris, dicens : Fili, si vatat animae per hoc lignum. Haec vero sunt duo
habes, bene fac tecum, et Deo dignas offer gratias Iigna, in altari cordis mei nutrientia tui amoris
et oblationes. ignem salvificum. Tu ergo sotus sine peccati maenta'
40. (V. 24.) Tttftc etiam acceptabisholocausta, sacerdos in altari cordis mei per singulos dies subjlco
mea scilicet, hoc est non solum de meo, sed de me ligna isla, ut et ego cum muliere sareptana hxc
lolo facta; ideo quod spiritus dolore, el corpns la- colligara dup ligna, et ingrediar ad altare Dei, et
bore afliciatur, et omnia mea interiora et exteripra exinde faciam mihi et filio, hoc est affectui meo,
igne charitalis inflammentur pariter et crementur. .D panem vilae et intelleclus, ut ccmedamus el moria-
Nam haecilla esse intelligo holocausta.de quibus lu, mur: el ne raoriamur, ul videamus et cognosca-
Domine, mifaidicis : Holocausta autem tua in con- mus te solum Deum vivum et verum, et quem mi-
spectu meo sunt seinper beneplacita, et accepta. sisli Jesttm Chrislum. Super hoc aliare imposuerunt
Postquam enim in me aedificali fuerint dicli niuri, omnes aniniae mex vires vilulos orationuin et lau-
lunc cum auxilio angelorum, ef consilio praelatorum, dum, graliarnm actionum et benedictionum, charN
uuos una cum perfecta Sion super dictos muros tatis et honoris, fortitudinis et virlulis : et sic red-
constilni vigiles et custodes, animae meaevires im- dam libi quamdiu fuero meorum vilulos labiorum,
ponent tuper altare tuum et roeura, quod t.u, qui es a jugo peccali liberatos lua gratia, el solutos. Et
eummus pontifex futurorum bonprum, libi vis sin- qtiia lu es Domijius virtutum, rex- meus et Deus
gulariter dedicari, et in quo quidquid boni.devo- raeiis, quia alia altaria adhuc habes, suppliciler
tionis, et inlimaedulcedinis habeo, a te accipio, et omnipolentiam tuam rogo, ut jubeas haecomnia an-
tibi offero, el tu milii. De quo altari sapientia tna tedicta (videlicet sacriflciuiu juslitiae, oblaliones, et
tlicit: Oblalio jusli impinguat allare. Hoc est altare holocaiisla, et vitulos) siiper altare cordis tnei im-
qu nl Noe tibi aedificavitspirilualiter in seipso, tol- posita pcffcrri per manum saiicli angeli tui in

*;
 851 S. ANSELMI CANTDAR. ARCHIEP. OPP. PARS fl. — PMSUHB&JB ASCET. 852
sublime aitare tuuin in conspeclu divinaemajestaiis A non sancta. Tu es enim qtierri Deus^Pat^^atae
luts; ubi esl jugis laus, ubi beaii qui habitanl in luciferum in coelis genuit Unigenitum, et beata Ma-
donto ttta, Donjjne, in saecula saeculorumlaudabuiii ria Virgo felix Mater lua in terris peperil primoge-
te, ad quoruni consortium nos faciat pervenire Chri- nitum, post quem nullum. In cujus nativitate facta
stus Jesus Filins tuus Dominus nosler, qiii est supei est muttitudo ccetestis exercittis laudantium et di-
ompia Deus benediclus ia sxcula. centium : Deo gloria in excelsis. Et Spiritui sancto,
42. Denique quia te, Domine, faciente, qui omnia non faclo, non creato, non genito, sed a Paire et
benefacis, invenitservus tuus ut praret te oratione Filio procedenli, qui ferebalur in principio super
hac, inde sit gloria Patri ingenito, Patri futuri sae- aquas: qui esl Deus spirituum omnis crealurae:
culi, Palri pauperum, Palfi orpbanorum, Patri mi- qui locutus est per prophetas : qui est spiritus
sericordiarum. Patri spirituum.Patriluminum, Paiii sapientiae, intelligentiae etsalutis, qui replevil orbem
jtislo, Palri sancto, qui proprio Filio non pepcrcit, terrarum : qui nos facit gemilibus inenarrabilibus
sed pro nobis omnibus tradidit illum. Hic vere el postulare: qui discipulos Dei et Domini nostri Jesti
splus est Pater noster : a saeculo nomen suum. Chrisli se ipso replevit, et in linguis igneis apparuit
Altende ergo, Pater et doraine, atlende de coelo el super eos. 0 Spiritus sancte Deus, qui es ignis no»
habitaculo sancto tuo, et de solio gloriaetuae, et consumens sed lucens, non coniburens sed urens,
vjde, et visila vineam animae meae, qui in baplismo «re renes meos et cor meum, ut libi casto corpore
plasmasli. Ubi est, Domine, zelus tuus, el forlitudo serviam, et ptaceam mundo corde. 0 ignis divine,
inea, qui me non retrahunt violepter et penitus a qui amor es afflciens, et ardor indeficiens, cbaritns
peccato? Heu mijii, Dornine, miiltitudo viscerum Dcus meus, accende rae. Quis mihi det ut venias
tuorum continuerunt super me. Quare me errare in cor meum, et inebries illud.elobliviscaris omnia
fecisli de viis liiis, indurasli cor ineum ne tiiheret mala mea, et amplectar unum et summum bonum
te? Et nunc, Domine, Paler noster es; omnes nos meum, quod tu es?Mihi,Domine, miserere, ut loquar
lutum : factornosler es, et opera manuum luarum, eum sim pulvis et cinis. Quis tibi sum ego, utamari
Deus, omnesnos. Ne irascaris,Domjne^ satis, etne a me te jubeas; et nisi faciam, irascaris mihi et
ullra memineris iniquilalum mearum. Ecce enim mineris ingentes miserias? Parvane est miseria
omnia desiderabilia mea versa sunt in ruinas. mea, si non amem le? 0 amor Spirilus sancle Deus,
Numquid super iis coniinebis te, Domine, tacebis, et promitlis mihi mullabona, si amem t«: da tesoluro,
aflliges me veheraejiier.? Pater, peccayi in ccelum et qui amor es, el sufflcit mihi: da-quodjubes, pljube
coram le»jam non sum dignus vocari filius tuus : [jquod vis, amore amoris tui. Haec pelo a le, qui es
sed propler tuam ineffabilem pietalem, fac me sicut Spiritus super mel dulcis. Tibi ergo Palri el Filio
unum de tnercenariis luis. Cujus rei gratja flecto et Spirilui sancto, trino el uno Deo, magno, uni-
genua roea ad le Palrem Domini nostri Jesu Chfisli, verso, aeterno, omnipotentissimo et excelso, sil de
a quo in cceloel in. terra omnis paternitas nomina- tota oralione hac gloria et jubitatio, laus et gralia-
tur, ut des railti secundura divifias gtoriaeluaecon- rum aclio, honor et imperium sempilernum : sicut
siantiam, et virlulein cprroborart per Spiritum erat in principio, imo anlc principium, quia prius
sanctiira luum in interiore liomine» et Cbrislum quam raonles fierent, aut formareiilur terra el orbis,
habitare in corde meo per lidem, quaeper dile^tto- a saeculo et in saeculumtu es Deus superlaudabilis,
nem tibi beneplacita operelur. Tibi autem Patri, qui el supergloriosusinomnibus saeculis : et nunc etiam
polens es omnia nobi^ facere abundanter plus quara in praesenli clariflcalus es in nobis, qui semper in le
petimus, el quod plus intelligamus, quam pelamus, clarus es claritate, quam habuisli ante quam mun-
inlelligimus, sil gloria in Christo, et in Ecclesi», et dus fieret apud te. Et ex illa claritale, quae in me
jn omnes generationes saecufi saeculorum. Et Filio per fldera, tibi sit inde glorta : et in hoc praesenti
tuo unj^enito, cujus gloriara vidimus, gloriam quasi nunc cupio sequi te in tolo corde et timore, et quae-
Unigeniii a Palre. Et cum Deum viderit nemo un- ) rere faciem tuam. Ne confundas me ab exspecta-
quani, ipse tamen vidit eum unigenitus Filius, qui tione mea, sed fac mecum secundum mansuetudi-
est iu sinu Patris, In quem egp ex totp corde meo nem tuam, et secundum multitudinem misericordiae
firmiler credo : et simpl.iciter confiteor, quod qui tuse, el erue me de fornace peccati in mirabilibus
non credit in eum, jam judicatus est, quia non cre- tuis, et da nunc gloriam nomini luo, quia tu es
dilin noniine unigenili Filii Dei. In hoc enim appa- Dorainus Deussolus gloriosus super orbem lerrarum
ruit charilas Patris in nobis, quoniam Filiura suum et semper. Quia omnis sapientia a te domino Deo
uiiigeiiitiiiji inisit Deus in mundum, ut vivamus est, et ftiit semper, et est ante aevura. Sempilerna
per eutn qui fujt obediens ei usque ad mortem. est quoque virtus tua, atque divinltas : quce cum
43. Tu ergo, Fili. Dei vivi unigenite, Redemptov me possit dareia opprobrium sempitemura.imploro
mundi Deus, miserere mei. Tibi enim dedit pote- luam omnipotentiam sempiternam, ut mihi conce-
slutera. jhidiciumfacere.. Sed supplico tibi ut pnus das potius gaudia sempilerna. Tu enim es Dens
inibi peccatori peccata dimitlas, quam ad judican- sempiterhus, qui creasli terrainos terrae, qui nec
dum nie venias : et tunc sic Jodica rire, Deus, ut incipis, nec desinis, sed est libi gloria et nunc et
discernas et separes animce mca; causam de gente semper, et in saeculasaeculorutn.
835 MEDITATIOIN PSAL. HISERERE. 884
44. 0 rex saeculorumimmortalis, invisibihs, quot. A Unde tres significationeshoe vocabulura halrt-revo-
setates lapsaesunt, quot saecula transierunt, et quot luisll; primo enim,. amen accipitur nominaliter, et
fulura sunt, mulabis ea et mutabunlur. Tu autem est nomen, el significat sanclum et terribile nomen
qui dixisli, Ego sum qui sum, idem ipse es in aeler- tuum, ut cura in Apocalypsi legitur (m, 14): Kcc
iram immutabilis et omnipolens, apud quem non -dicit: Amen, testis fideliset verus, qui est princi-
est transmutaiio nec vicissitudinisobumbratio. Licel piuni crealurac Dei. A te ergo domino J)eo meo, qui
enim omnia,sint ex te, et per te, et in te, nonla- solus hoc nomine designaris, lotius cordis mei affe-
nien suntquod lu es, qui es mutans, non mulatus, ctibus postulo, requiro, ul propter reverentiam bu-
faciens, movens, sed manens. Et cum bealus apo- jus nominis sancti tui, nomen meum in libro vitae
stolus tuus.dicat, quod nos sumus, in quos fines rescribas : el cura illis, qui custodierunt sabbala
saeculorum devenerunl; aeternitati luae supplico, tua, et elegerunt quod voluisti, et retinuerunl foedns
Deus meus, ut in rae sic digneris implere aposloli- luum, des mihi in domp tua, et in muris tuis locum,
cum istud verburo, ut saeculumvel saecularitas, qui et nomen nielius quam a filiis et filiabus, et notnen
me eanonicumvel monachiiraadeo facit sxcularem, sempiternura quod de caetefo non peribit. Secundo
quod boc adjectivum totum suum in me absorbet et accipitur amen adverbiafiter. Et cum tu Deusmens
deslruit, substantivum in me laliter finiatur, quod B quando in terris visus es, et cum hominibus con-
de caetero negoria sxcuiaria me non trahant, et versalus, veritatem aliquam asserere voluisti, plu-
turbent. Exceplum a jurisdictione saeculihujus ne- ries adjunxisti : Ainen dko vobis, hoc est, vere vel
qaam, ad illa infinila saeculame facias cogilare, et veraciter, seu infallibiliter dico vobis, quod ila est
pestea cum vivis et confessionem danlibus perve- sicut dicd. Et nonnunquam araen amen ingeminasti,
nire, qui sunt partes saeculisancli, et saeculasaecu- ut ipsa ingeminatio, major esset expressio verilatis.
lorum. Didici enim, Domine, quod illud saeculasse- Uude te, qui es vera veritas, et chara charitas, quae
culorum a iaiino interprele ponitur pro aelenio; et npn fallit, exoro suppliciter ut veritas tua seniper
quod repetiiiodiceniis saeculasaeculorum, ad aeteraa in corde meo refulgeat, et omnis mundana et diabo-
miitit animum cogilantis : el haec sunt illa aeterna, lica falsitas destrualur. Tertio autem amen accipi-
irainortalia, infinita lestamenla, saeculasaeculorum, ttlr verbaliter, et est verbum, ut cum in omnibus .
quae jusli posl ista saecula praesentia et mutabilia optativis, amen, boc est fiat, ab optantibus et desi-
immutabiliter cohsequeniur. In quibus saeculorum deranlibus quod petimr, respondetur;quod elpsal-
tibi auclori solura sit gloria sempiterna. 1 mista in fine quorumdara psalmorum ingerainasse
45. Amen.0 Deus Hebraeorum,scire me voluisti, ^ legilur, ubi dicitur : Fiat, fiat. Et in hoc sensu iri
quod amen nec graecum, nec latinum est, sed est -*fine praesentisorationis, mea vota et desideria con-
hebraeum, et propler sui excellentiam translatum linentis, dico : Amen; hoc est, ita fiat. Ut videlicet
non fuit ab interpretibus vel mutalum, ut nomen libiPalri, et Filio, el Spirilui sancto, trino et uni
luum quod esl mirabile et immulabile designaret. Deo, sit gloria in saeculasaeculorum.Amen. (6*)

(6') Haclenus Anselmus Cantuariensis. Namque trunt, et euclorabiliumconciliorum,facta temporibus

Anselmi Lucensis shmmaria seu capilula uuiversi
operis canonici ex iniegris codicibns dedimus in
SpiciiegioRom. t. VI. Et quidem Nic. Alemannus
(De pariet. Later. cap. 12) idoneus haruin rerum ,
aeslimator, Anseimicollectionem ex Leonis PP. UI
pari forsitan opere baustam suspicatur. Nunc prae-
terea in alio codicevat. 325, qtii fuit SvecaeRegi-
bae,titulum hunclegebam. Aulhenticaet compendiosa
coileclio regularum et senientiarum sdnctorum P«-
(Gregorii VII) tanctissimi papm a beatissimo An-
telmo episcopo Lucensi, ejut diligenli imitatore et
disciputo, cujus jussione et prwceplo desideranler
consummavit hoc opus. Incipil liberprimus de po-
testate el primalu aposlolica sedis. Tum vero nihil.
altud in praedicto codice sequilur quam excerpta
brevia 47 ex decretis synodorum, ponlittcum, eic;*
Denique et Anselmi cujusdam raonachi, ,flosciilura
aliquem inler carmina postea proferemus.
m s. ANSELMICANTUAR.ARCHIEP:OPP. PARS U. - PARN^lT. ET ASCET. 85C

SANCTI ANSELBII

ORATIONES
—'' im—! m.*

ORATIOPRIMA. A1 a vaniloquio compesce, verba veritalis et miseri-

ADSANCTAM TRINITATEV. cordiae,benignilatis et concordiacprocedanl ex ore,
Adcslo, sancta Trinitas, Deus unus omnipoiens, In universa morum bonestale ad plcnum me dirige,
Paler et Filius et Spiritus sanctus, qui non mortem, et ne arguar in furore, corifinname, clementissime,
sed peeitiientiamdesideraspeccalorum, me m:s 'rum in omni hono opere. Tibi, Domine, pando cordis
et peccatorem fragilem et indignunr a lua non mei •secreta, tibi confiteor omnia peccata mea, tibi
repellas pietate. Non aspicias ad scelera mea et denudo foedilalem cordis mei, libi detego sordes
inimundilias, turpesque cogilationes, quibus llebi- turpitudinis roeae. Durius namque peccavi quam
litera tua disjungorvoluniale, sed effunde super me Sodoma, graviiis deliqui quam Gomorrha. Tibi
largam benignitatis tuae clementiaro, Nec 6inasde debilorstim non tanluin decem milliumtalentomm
interitu meo inimico? nieos gratulari in inferno, criminum meorum, sed tetius vitae meae rationem
ubi nerao confilebilur libi, sed miserere pondere tibi debeo; praevaricalor enim legis tuaefactus sum
facinorum oppressum, cunctaruraque nequitiarura prae omnibus negligens, iuobediens, transgressor
labe polluluni. Concede mihi, quaeso,misero gra- omnium mandatorura tnorum in omni vita roea.
tiam tuam, el libera me ab omnibus malis, praeler- R Unde nunc praeseniofaciera tuam in confessione,
»
ilis, praesentibuset futuris, a subitanea et perpettia exorans nimia cordis anxietate, fletuumet lacryma-
morte, ab omni peslileniia el clade, ab onini scan- rum contritione, ut in hoc lemporeacceplo exaudias
dalo et periculo, a desiderio maligno, ab opere me, et in iis diebus salutis adjuves me. Onrnes
perverso, et ab omni pecCato. Deleomnia crimina actns meos in beneplacito tuo compone,ut proliciam
mea, iniquitates, offerisioneset negligenlias meas. de die in diera, el eam de virlute in virtutem. Tibi,
Propitiare niihi in omnibus angustiis et tribulatio- Domine,supplicespreces, libi ftulumcordisemitido.
nibus, iii necessitalibus et lenlaiionibus, in omnibus Tu parce confitenti, ut sic in bac morlalitate (te
pericutis et infirmilalibus meis. adjuvante) peccala mea defleam, ut in die jadieii
Sancla et individua Trinitas, indeflciensbonitas, sentenliam damnationis evadaqi. Tu lumen aeter-
adesto supplicationibusmeis, ul sicut me tuis sacra- num, ab omni caecilatehumanaoculosmeos adaperi,
inentis fecisli parlicipem, nullis nreis ineritis., sed propositum el habilum religionis in rae custodi.Ab
lua sola benigniiale graiuila, ita iisque in lioram omni impedimentomundi, vcl saecularidesideriocor
illam, qua hinc exiturus sum, in- tide, spe el cbari- meura defende, et sicul habitum gero innocenliae,
tate tne perseverare facias, ab omni raalo protegas . sic miki viritiiiim incremenla tribue, ut veterem
et defendas, omnia mihi profulura concedas, ab ,Q eum suis actibus hominem exnere, et novumcum
aeterno supplicio Iiberes, atque ad sempiterna gau- , justitia et sancliiate mercar induere, ut oranibus
dia introducas, et illam mortiferam ac diabolicam prolectionis tuae munilus auxilio, in tua semper
eiitatiohem, q.ia pro peccatis meis super rae perti- dilectione permaneam, cceleslem benedictionem
mesco praevalere, lua miseratione, clementissime, accipiam, et praesenlis vilae praesidiis(te donante)
amodo facjas cessare. Trine Deuset une, bumils gaudeam, et aelernae.Araen.
servuli tui preces nunc suscipe. Donamihi, Domirie, . lmmensammisericordiam tuain, roisericors Deus
diligentiaraquaete quaerat, sapientiam4|uaete inve-.• et miseraior, iterum exoro., remitle mihi omnes
niat, animara quaete agnoscal, oculos qui te vi- lubricaelemerilatis offensas, ut anima mea beni-
deant, chnversalionem qnae libi placeat, perseve- gnitatis luae dulcedine repleatur, et coucessa venia
ranliara usque in finem, finem perfectum, retribu- plenaeindulgentiae,quidquirlpro proprio realu deli-
tionem aeternam. bui, totum per ineffabiiem pietalem tuam dele et
Exaudi me orantem, sicut exaudisti Jonam dc abslcrge. Nec sit a me clementiaetuae longinqiia
venlre celi; libera me, qui liberasli Suzannam de miseratio, sed quidquid tuae volunlati contrarium,
falso crimine, gxaudi me, sicut exaudisti Petrum in fallente diabolo, et propria iniquitate atque fragi-
inari, Paulum in vinculis. Auxiliare mihi, quaeso, >1" litate conlraxi, lu pius et misericors ablue indtil-
Domine, et ab omrii malo indesinenier Ijbera me,> gendo. Sana vulnera, cunclaque remilte peccata, ut
a faucibus daemonumpripe, a morle perpetua sub- nullis a le iniquitatibus separalus, sed semper hic et
f.rahe, gratiae luae abuudantia reple; peclus meumi 245 ubique defensionis luae auxilia muuilus, tibi
•uta virlule muni, meniem purifica, vitam sancii- Doniinosemper valeamadhaerere,et perpetuaegloriae
fica, mores emenda, cor ccole^ti sapientia illustra,t quandoque ponionera percipere, quam oculusnon
aesluincarnalenr tempera, irarq exslingue, lipgiiami i/idit,ct aufis non audivit, et in eor hominis non
•"57 ORATIONES: 838
ascenatt qutn praeparasti ditigentibus te (I Cor. n, 9). Xstram in gaudiiira, ut viventes benedicaraus te, Do-
Amen. niine. Deprecamur le, Domine, in omni misericordia
O lux beala Trinitas, et,principalis unitas, auge ttia, ut auferatur fufor tuus, -et ira tua acivitate
in nobis fidem, auge spem, auge Charitatem, libera ista, el a domo sancta tua, quoniani peccavimus.
nos„salva nos, justifica nos. 0 beata Trinitas, solve lnclina, Domine, aurem luam, elaudi (Psal. LXXXV,
crimina, dimitte peccala, miserias pelie, angustras 1); respice de ccelo, et vide(Psal: LXXIX,15) aflli-
amove, iribuhuiones inspice, adversitates pelle, clionem populi tui. Exaudi, Domine^ propitiare,
effectumque petiiionis nostrae largiens, clemenler Domiiie; inleride, ne lardaveris, ania nomen san-
nosexandi, ul exuti ab omnibus quae patrmur malis ctum luum invocatur tuper nos (Eccli.sxxvi, 14).
iu tuis semper deleclemur exsultare judiciis. Ad- Multa sunt, Domine, peccaianostra ;libi peccavimus,
veni, quaeso,pie Domine, et in medium nostri coti- patientia Israel; libefa nos, Domine, in tempore
siste, ut te invenire in cordibus nostris sentiaraus. angustiae no&lrx. Peccavinius, Domine, el td iralus
Oris nostri confessionem libenier suscipe, et fructum es (Isa. txrv,5) nobis, etiton est qui effugiet manum
nos viriditatis habere concede qualenus luis imbri- tuam (Tob.xm, 2); sed supplieamus ut venialsuper
bus irrigati meiieamur libi suavium frucluum uber- nos miserieordia-tua (Pnal. cxvin, 4t). Qui Ninivae
tale placere, ut in lui amoris accendamur iUustra- B peporcisti, misefere Mhis. Reminisceremiserationum
tione, el veraecharitatis illuniinemur igne. Et sicut tuarum, Domine (Psal. xkiv, 6>, et quos hnc usque
Moysen famulum luum mirabili illuminasti splen- loleras, ad p.Enitentiam compunge. Propiliare, Do-
dore, ita corda el sensiis nosiros illuminare digne- mine, omnibus Chrislianis vivis et defunetis. Auxi-
ris, ut peccatorum labeexpiali, ad te, qui aeterna liare optimis, ut in boniiate semper corisistant.
vila es, pervenire mereamur. Dagaudioruin prae- Miserere bonis et mediocribiis, ut meliores fiant.
mia, da graiiamnj munera, dissolve litis vincula,' Succurre prave agentibns el delinqVieniibus,ut cito
astringe pacis foedera. Hlumina cor hominum, abs- se corrigant. Propitiare eliam, Domine, haereticis et
lerge sordes mentiiun, resolve culpce vinculum, sehismatis, Judaeis et paganis, ut reverlanlur a viis
everte rooies criniiiuun. suis malis, et Cognoscanl le Deuiii viviim et verum,
Peccavimus tibi, Doniine, palientiam habe in no- qui fecisti coelum el terfam, mare et omnia quae
bis, et.erue nos a malis, quae quolidie accrescunt in eis sunt. Miserere omnibus fulelibus defunctis,
super nos. lniquilates noslrae, Doraine,-mtiltiplicalae dans eis vitam beatam proptef pieiatera luam.
suiu super capila noslra (Psal. xxxix, 13), dellcta Meraenlp noslri, Domine, in gravi isto corpore;
ltostra creverunt usque ad ccelos* Parce, Domine, convertat tuabenignitas quos longa sustinuit pie-,
eliflclina super hos misericordiain luam. Doiuine, Z las. Miserere noslri,' Deus omnium, et respice nos, et
imniinuli sumus propter peccata nostra hodie; sed dstende nobit lucem miserationum tuarum (Eccli.
jn animo conlrilo et spiritu liumilitatis suscipiamur, xxxvi, 1). Nos miseri, nos. sumus dpera tua, quae
et fac nobiscum secundum raansueiudineni luani, dedisli Filio luo in hatreditatemsibi (Ptai. xxxii, 12)..
quia non est cdnfusio confidenlibus in te (Dan. m, Noli claudere aurem. luam ad preces nOstras, «ed-
40), Domiue. Non est alius Deusprmterle, Uomine, siibleva clemens afflictionem populi tui, illud revpl-
(Eccti. xxxvi, 5), et tibi de omnibus curaest (Eccli.< vens quod pollicitus es dicens : Converlitnini ad nte,
xui, 4), eo quod Dominusomnium es. Parce populo et ego reveriar ad vos (Mal. M, 7). Mcniento nost^i^
(ito (Joel. ii, 17), qui das precantibus largitatcra, ut Domiue, niemento nostri, ui efiicJamrtrhaeredesre-
convertalur malitia in bonitatem. Exaudi, Domine, gni tui, et videnles gloriam tuam aidoreraus bonlUi-
deprecalionem servorum tuorum, etmiserere populo tem tuani, eildicamus pariter, Curirvidefimlis inaV^
tuo, ut sciant omnes gentes quia tu es Deus saeculo- sliinabilem pulchriludinem tuam : Gloria Palri qui .
rum (Baruch. u, 15). Miserere ciuilali sancii/tcafio- fecit nos, gloria Filio qui salvavil nos, gloria Spiri-
nis. tuee (Eeeli. xxxvt, 15), Domine Deus nosler. tui sancto qui renovavit nos, per infiniia stectilai
Miserere plebi tuxe, Domine, siiper tjuam invocatum saeculorum. Amen. ' ,'
etl nome»ttium sanclum (Ibid^ \i),utsciant omnes, * ORATIOil" 8.
qui hab&mUierram(Ibid., 19), quia lu es Deus pro-
tector popuioruni tuorum. Dimitie, Domine, peecata ADDECMPATREH PERHERITAFlLll IISCARISATI.
'
populi tui', secundum multituditiem misericordim Invoco le, Deus meus, invocp te, quia prope es'
lum (Psal. cVj 45). Sicut propitius fuisli palribus np- omnibusinvocqntibuste, sed invocantibus *'*in veritaie.
slris, propitius esto et nobis, ut impleatur gloria (Psal. CXLIV,18) : lu enim veritas es. Doce me ,
'
tua in universa terra. quaeso, per clementiam tuara, sancta verilas, doce
• Exaudi, Deus, me invocare te in veritale, quia quomodo lioc fieri
deprecalionem nostram, etpropj-
tius esto populo luo, et converte iribulationein no- oporteal •'* nescio, scd doceri a le, liteata veritas,
VARIiE LECTIONES.
n*Collataest cum EdiloneSommalii el Edit. Golh. et Edit.Paris. S. Augutlini ubi extat in pii>~.M*df-
tationum lom. IX, pag. 535. MDeuraPatremper merilaFilii incarnati. Spm.:lnvocalurhtEdtitone Gotlt,,
ettsine titulo, et nutto medio sequitur prtecedenlem.. '*'Sed invocanlibus Aug.omil. i,**Clenientiam.
tuam sancta vefilas invocare t quia' quomodo hoc fieri oporteat ete.Som. et Aug. per clementiam tuaro,
sancla veritas, doce me invocare te in veritate, quia hoc fleri qnomodo opoiteat :
 889 S. ANSELMICANTUAR. ARCIHEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCL». 860
bnmilUer imploro. Abs leenim sapere *", desipere A luit, gui alapis caesus'", spulis illitus, probris af-
est: te vero nosse est perfecle scire'". Erudi me, fectus, os suum non aperuil (Isa. LIII, 7). En qui
o divina sapientia, et doce me legem luam. Credo peccalum non fecit, peccata noslra pertulit, et lan-
namque quia beatus erit, quem tu erudieris et de guores nostros suo livore sanavit (Ibid,, 4). Aspice,
lege tua docueris eum°". Desiderio invocare te,quod. pie Pater, piissimum Filiura tuum pro rae. lam im-
•*' passum. Respice, rex clemenlissime,
quaeso fiat in veritate. Quid esl invocare in veritale pia quis
veritalem •**,nisi in Filio Patretn? Ergo, sancte Pa- palitur" 7, et rdminiscere benignus pro quopalilur.
ter, serroo "* luus veritas est, principium verborum Nonne hic est ille innocens, mi Domine, quem ut
ttiorum veritas. Hoc quippe est verborum luorura scrvum redimeres Filiuni tradidisti? Nunouid non
priucipium, quod in prineipio erat Verbum (loan. I, auctor vitae hic est, qni ul ovis ad occisionem du-
1). In ipso principio te summum adoro principium; ctus, tibique obediens usque ad mortem fa-
in ipso veritatis Verbo te.perfecta, invoco, veritas: in clus (Phil. II, 8), atrocissimae non •** timuit necis
quo ipsa eadem veritas, dirigas me et doceas in ve- genus subire ? Recole, totius salulis dispensator»"9,
ritate" 6. Quid enim dulcius quam Geuitorem in no- quia hic ipse est, quem elsi ex tua "° virlute
mine Unigeniti exorare •", Palrem in recordatione genuisti, meae tamen infirtnitatis participera fieri
Filii ad pjetatem fleclere, Regeui cbarissimaesobolis B.voluisli.
denominatione*" mitigare I Yere haec est tua deitas, quae, meam induta '"
Sic rei soient carceribus eripi, sic mancipati vin- naturam, crucis ascendit palibulum, in assumpta-
culis Uberari, sic tristem capitis excipienles senteh- queM* carrie triste tulit supplicitim. Reduc, Deus
liam, non solum absolvi, sed"l> insuper nancisci meus, oculos majestatis luae super "' opus ineffabi-
insolitam graliam, dummodo iralis principibus"° lis pielalis, inluere ducem natum •" toto corpore
delectae prolis intimaverint charitatem. Sic delin- extensum, cerne mantis innocuas pio •" raanantes
quentes servuli evadunt supplicia dominorum, dum sanguine, et remitte placatus scetera quaepatrave-
pro eis inlervenit dulcedo filiorum. Sic te, Pater runt manus meae. Considera inerme latus crudeli
omnipotens, per omnipotentis Filii tui charilalem perfossum cuspide °4S,et renova me sacro fonte,
postulo, educde carcere animani meam ad confi- quem "'imie fluissecredo. Vide immaculatavesligia,
tendum nomini tuo.libera me a vinculis peccatorura, quae non steterunt in via peccatorum (Psal. i, 1),
per coaeternum tibi natum unicum flagilo; raeque, sed semper ambulaverunt in lege tua, diris confixa
cui propria merita lelhalera minanlur senlentiam, clavis, et perfice gretsut meos in semilis tuis (Psal.
pretiosissimae°" ad dexleram tuam consedemis „ xvi, 5); et fac me odio babere omnemviam •*»iniqui-
prolis interpellalione restaura placalus ad vitara. tatis (Psal. cxvm, 128); viam iniquitatis, misericors,
Quem alium eniin dirigara inlercessorein pro me amotie a me (Ibid., 29): et fac me propitius viam
tibi, nescio nisi hunc, qui est propilialio propecca- veritaiis eligere (Ibid., 30). Oro le, rex ssnculo-
tt nostris "* (i Joan. u, 2), qui sedet ad dexteram rum'"', per hunc Redemptorem'"' meum, fac me
tuam inlerpellans pro•" nobis (Hebr. vn, 25). currere viam mandatorum tuorum (Ibid., 32), ul ei
. Ecce advocatus meus apud le Deum et Patrem : valeara spiritu uniri, qui non horruit mea carne
246 -"ecf*Ponlifex summus, qui non eget alieno vestiri.
expiari sanguine, quia proprio refulgel perfusus'" Nunquid non atlendis, pie Pater, adolescentis Fi-
cruore. Eccehoslia sancta, beneplacens et perfecta, lii charissimum caput, nivea cervice deflexa, preiio-
in odorem suavitatis et oblala et accepta. Ecce sissiniam resolutum in morlem ""? Aspice, milissi-
Agiiussiuemacula.qui corara se tondenlibus obniu- me Condilor, dileclae sobolis buinanilatem, et mise-
VARLE LECTIONES.
, »" Abs te sapere etc. Som. abs le enim sapere. "" Perfeclum est scire Som. et Aug. est scire
*" Credo sane, quia quem tu erudieris, beatus est, et de lege lua docueris eum. Som. Credo perfectebealus
'" namqne,
eril, quem tu erudieris el de lege lua docueris eum Invocare in veriiale verilatem Som. et Au3.jp vepi-
taieinvocare veritatem '"Sancle, sermo Som. elAug. sanctePaler, serrao '"Quod inipsa tandem dirigas
ine et doceas in veritate Som. Aug. in quo ipsa eadera veritas, dirigas me in veritate et doceas "7 Unigeniti
exorare Sotn. et Aug. unigenili invocare '" Palrem recordatione... llectere... prolis denotatioue Soin. et
Aug. palrem in recordalione... inflecterc... sobolis denominatione... "* Solum vilam sed Som. et Aug.
soluin absolvi, sed "° Iraris Patribus Som*et Aug. iralis Principibus '" Laelabilem.. preciosae Som. et
•" Qui est peccalis noslris propilialio Som. et
Aug. lethalein... preciosissimae
•" Aug. qui est propitialio pro
noslris Qui etiara communi sibi gloria'*'pietatem luam interpellat pro Som. Aug. inlerpellaiis pro
fteccalis
.**Fulget prolusus Som. Aug. refulgelprofusus Plagis ccesus Som. Aug. alapis ccesus "* Tam impio
Som. tam impia Aug.lam impie e37Pater clemeulissinie eum qui palitur Som. Aug. Clementissime Rex, quis
paiitur "s Atrocis non Som. Aug. atrocissimaenon ."' Dispositor Som. Aug. dispehsator 9MEx tua Aug.
ex una eH Induta Aug. intluit naluraiii. '" Assumptaque Som. Aug. Inassumpta •*• Reduc Dcus meus
oculos majestalis super Som. Aug. Reduc Domine Deusmeus oculos majestatis tuaesuper e'* Dileclum na-
lum Som. Aug. dulcem natura "" Innocuas pio Sow. Aug. innoxiaspio •*• Fossiim cuspide Som. Aug.
perfossum cuspide •*r Sacro-sancto fonte illo, quera Som. Aug. sancto fonte, quem "* Fac me odio lia-
bere omnem viam Som. Et fac me odio babere, benignus, omnes vias Bl*"Rexsaeculor.iin Som. Aug. Rex
sancloruin "° Per liune Rederoplorem Som. Aug. per hunc sancturo Sanctorum, per hunc Redemptorem
'"'Cafissimum caput. . preciosa resolutum in niorlc Som. Aug. cliarissimiicaput . . preciosam resolu-
tum in mortem?
Jm ORATIONES. 8G2
rere super infirmi plasmalis debililatem. Candel Apietaslua, in mea Injustitia, et tna .iquet justitia.
nudatum pectus, rubet cruentum latus, tensa arent - Quid, (lex meus, et Deus meus, quid retribuara tibi
viscera, decora languent lumina, regia pallent ora, pro omnibus quae retribuisli? (Ptal. cxv, 12.) Non
procera rigent brachia, pendent crura marmorea, enim inveniri potest in corde bominis qnod condi-
rigat terebratos pedes sacri sanguinis unda. Specta, gne talibus referatur *" praemiis. Nnnquid potest
gloriose Genilor, gratissimaeprolis lacerala membra, sagacitas machinari bumana, cui comparelur mise-
et memorare beuignus quae mea est substanlia. ratio diviiia? Nec est creaturaemoliri officium, qno
Conspicare Dei hominis pcenara, et retaxa'" con- jnste Creatoris recompenset praesidium.Est aulera,
d.'tt horainis miseriam. Vide Redemptoris suppli- Nate Dei, in bac lua admirabili dispensatione, est
cium, et redempti dimilte "' delictum. Hic esl, Do- cui mea fragilitas in aliquo suppetit •**,si lua visi-
mine mi, quem propter peccata populi tui percus- tatione compuncla mens carnem suam crucifigat
sisli, licel ipse sit dilectus in quo libi bene compla- cum viliis et concupiscentiis (Gal. v, 24). El si hoc
cui ti. ffic esl ille innocens in quo dolus non est a te"» concedilur, quasi jam tibi incipit compati,
liiventits,et tamen cum iniquis depulalus est. quia et tu pro peccato"* meo dignalus cs mori, sic-
Quid commisisli, dulcissime puer, ut sic judicare- que per interiorem hominis vicloriam •'" te duce,
ris? Quid commisisti, amanlissime juvenis, ut sic Barmabitur ad exteriorem palmam, quatenus dcvi-
tractareris ••». Quod scelns tuuro, quae noxa lua, cta" 6 persecutione spiritali, non vereatur pro
quae causa mortis, quae occasio tuae damnationis? amore luo subjici gladio materiali. Ita exiguitas
Egoenim sum lili plaga doloris, tuae culpa occisio- conditionis, si tuae coinplaceat pietati, magnitudini
nis. Ego tuaelivor passionis, tui cruciatus labor. valebit pro viribus respondere Creatoris. Et haec
Ego tuae mortis meritum, tuaevindictae flagitium. ccelestis medicina " 7, bone Jesu, hoc tui anlidolum
0 mirabilis censurae conditio, et ineffabilis myste- amoris.
riidisposiliol peccatiniquus,etpunilurjustus; deli- Oro te per anliquas misericordias tuas, infundo
quit reus "*, et vapulat innocens; offendit impius, nieis visceribus "* quod, rejecta "•viperae conta-
el daronatur pius; quod meretur malus, patilur bo- gionis •'• bile*71 reinlegret me incolurailati pri-
nus; quod perpetrat servus,- exsolvit doniihus; quod stinae, quod, guslalo'7* nectare tuae suavitatis, fa-
committit homo, suslinet Deus. Quo, Nate Dei, quo ciat me illecebrosa mundi prospera loto affeclu
tua descendit bumililas? quo tua flagfavit •" chari- despicere, et nulla ejus adversa pro le forniidare,
tas? quo processil pietas? quoexcrevit benignilas? memorque perpeiuae nobilitatis semper fastidiam
quo tuus aliigit amor ? quo pervenit compassio? venlos hujus transltorii timoris97'. Nihil, quaeso,
Ego enim inique egi, tu pcena mnltaris ; ego facinus ^ sine le mihi dulcescat, nihil complaceai, nihil pre-
admisi, tu ultione plecteris; ego crimen edidi, tu tiosum, nihil praeler te mihi arrideat*7*speciosuni;
torturae subjiceris; ego superbivi, tu bumiliaris; vilescant, obsecro, absque le raihi onmia, sordeant
ego tumui, tu atteuuaris; ego ihobediens exsliti, tu universa. Quod tibi adversum est, sit mihi mole-
ebediens Palrt scelus'" inobedientiaeluis; ego gulae stum*7"; et beneplacilum tuum, mihi indeficiens' 79
parui, lu inedia afficeris; me ad illicitam rapuil desiderium; laedeat me gaudere sine le, et deleclet
concopiscentia ardorem, te perfecta charitas ducit me tristari pro te. Sit mihi nomen luum refocillalio,
ad "* crucein; ego praesumpsivetitum, tn subiisti etmemoria tua mea consolatio; fiant mihi lacrymae
equuleum; ego delector cibo, tu laboras in patibulo; meacpanes die ac nocte (P«a/. XLI,4), tuas investi-
ego fruor deliciis, tu laniaris clavis; ego pomi dul- gando juslificaliones, sil bonummihilex oris tui, su-
cedinem, tu fellis gustas amaritudinem; mihi reo per millia auri et argenli (Psal. cxvm, 72); sit obe-
ridens congaudet Eva; tibi pie plorans •" compati- dire tibi mihi amabile, et resislere tibi exsecrabi-
(nr Maria. lem. Rogb te, spes mea, per omnes pietates tuas,
et claret ul orohibus m* meis. Ada-
Ecce, Rex gloriae"*, ecce impietas mea propitieris impielalibus

VARIiE LECTIONES,
«"^ Conspice : releva Soin. Aug. conspicare : relaxa *" Remitte redempli Som. Aug. redempti
dimilte "* Ut sic tractareris Sot». ut adeo dure ttactareris •**Deliquit reus Som. definquit ""
rem
•*• Dcflagravit Som. Aug. flagravit "7 Obedienspatris scelus Som. Aug. obediens sceltis Ad illici-
tnm rapuit concupjscentia ardorem, te . , ducil ad Som. Aug. ad illicitam concupiscentiam rapuit ardor .
te . . duxit ad '*» Mihi reoridens congandel Eva : libi pie plorans Som. Aug. mihi ridens congaudeat
Eva; libi plorans ••• Rex gloriose Som. Rex gloriae ••' Talibus referatur Som. Aug. talibus referatur
"» Cui meo.. Suppedilet Som. est cui inea.. . suppetit »" Si hoc a le Som. hoc cum a te "* Com-
vel vivere : et tu Som. et lu meo 'et Per inleriorem
pali qma pre peccatPribus compati; qnia pro peccato
, victoriamSofn.perinierioremhominisvictoriamAag.per interioris hominis viclofiam •" Qua devicla
Som. Aug. quatenus devicta "7 Conditoris."' Et hoc coeleslis medicinae Sont.•'•creatoris. Et haecccelestis
medicina •" Visceribus Aug. vulneribus Ut rejecta Som. quod rejecla Cogitalionis Aug. et Edit.
Goth. conlagionis "l LabetSom. Aug. bile "' Quo guslalo Som. quod gustalo Aug. quo guslatum tiiae
nectar *7»Tiinoris Aug. tumoris »7*Te arrideat Som. e" Aug. te mihi arndeat Sotn. Aug. absque le mihi
"* Et niihi molestum sit Som. Aug. fit mihi moleslum Et beneplacitum indeficiens Som. Aug. et be-
neplaeitum tnuni, mihi indeficiens e" Tibi amabile, resislere execrabile Som. Aua. Ubi, mihtamabile;
Ctrcsistcre tibi, cxecrabile m Omnibns iniquilatibus Som. Aug. omnibus iropietatibus
863 S. ANSELUI CANTUAR.ARCIIIEP.OPP. PARS-11.— PAR^ENET.ET ASCET. 884
peri aures meas mandatis luis, et ne declines, flagito, A nisu charjtatis annixam de profunda confusionis "*
per nomen sancium luum, in verba malitiat cor abysso levavit, piisque astrjctam complexibus ad
meum, ad excusandas excusationes ta peccatis(Psal. nonaginta hovem, unam quau perieral, reporiavit
CXL,4), Peloeliam per admirabilem,humilitaiem ovem (Lue. xv, 4). Ecce, Domine, mi Rex, omnipo-
tuam, ne vematmihi pes.superbia;, et manus peccato- lens Deus, ecce Pastor bonus refert libi quod com-
rit non movealme(Psat. xxxy, 12), roisisti •" ei. Suscepit, te disponenle, ad salvandum
Ecce, oiiinipoleiis Deus, Paler Domini mei, dis- bominem, quem tibi restituit omni labe immtinera;
pone benignus quo mihi miserearis, qupniam quid- ecce tibi luura charissimus Filius plasma reconciliat
quid' 7' pretiosius inveni, devote libi obtuli, quid- quotl a le procul deviaverat •". En gregi tuo milis
quid carius reperi'", suppliciter pracsentavi; mihi Pastor reformat quod praedo violentus abegerat,
nihil reliqui quin iuae exposuerim majeslali; nihil reddit luis cpnspeclibus servuin quem sua fecerat
jam superesl quod adjiciam, quia lolam libi dplegavi "* conscientia fugitivura, ut qui per se poenam me-
spem meani. Dircxi libi advocatum meum, tuuro di- rnit, per Factorem mundi mereatur •'* veniani, cui-
leclum Filium, misi gloriosam progeniem inter me que pro culpis suis supererat gehenna •", tanlo
el le mediatorem. Misi, inquam, inlercessorem, per duce jam confldat revocari ad palriani. Potui per
quem cotifido veniam; misiverbis Verbum quod prp R -Eme te, sancte Pater, offendere, sed non potui per
meisdixi missiim factis, et numeravi tibi sanelissimae mele mihi placare; faclusesl adjutor nieus, Deu$
sobolis morteni 981quam pro me credo fuisseper- meus, luus w dilectus Filius, meara participans hu»
pessam. Credo a le missani Deitatem nostram sns- niaitilatem, ut curaret infirmilatem, quatenus unde
ccpisse humanilatem, in qua dignuni duxit vincula, culpa emerserat "* offensionis, inde tibi immolaret
alapas, sputa, irrisionesque perferre, nec non cru- sacrificium laudis, meque per hoc luaeredderet pie-
ces clavosque suscipere. Hanc olim infanliaevagili- tati placabilem, quo sedens ad dexterara tuamsera-
bus demolilam, pueritiae pannis conslriclam, sudo- per meaesubstanliaese ostenderet ••• esseconsortero.
ribus'" vexaiarii, jejiiniis 247 maceralam, vigiliis Ecce spesmea, ecce tola fiducia. Si mepro mea, ut
aflliclam, itineribus fessam postea affectam'" dignum est, despicis iniquitate, respice me saliem
flagris, laceralam sjjppliciis, deputalam cuiu inor- misertus pro, 0" dileclaesobolis charitate; altende
luis, dotatam vero•••* gloria resurrectipnis colo-r in Filio quo propitieris servo "". Vide carnis sa-
ruin gaudiis induxit, etin dexlera "* luae.celsiludi- cramentum, el carnis remitle reatura; recole quod
nis collocavil. bonus perpessus est Filius, et obliviscere quod ma-
Tu placatio98emea et propiliatio mea, hic intende f lus operattis est servus "°*. Quoties beatae prolis
pins quem genueris "7 Filium, et quem~redemeris libi patent,00* vulnera, delitescant, obsecro, scelera
servum, hic aspice Factorem, et ne despicias faclu- mea ""; quplies rubet pretiosus sanguis pio de
ram, amplectere serenus Paslorem, et recipe •**mi- latere, delealur, supplico, labes '"* meaepollutionis.
sericors allalam propriis humeris ovem. Hic ipse Et quia le caro lacessivitad iram, caro te inflectat,
est fidelissiinusPaslor ille, qui dudum errabundam precor, ad misericordiam, ul sicut me caro seduxit
ovem per abrupta montium, per praecipitia vallium ad cnlpam, caro *'0*deducat ad veniara.
mullis variisque quaesierat laboribus, quique.jara Multum quippe, 007est quod mea mereretur im-
morienli "•,jam per longa exsilia deficienli landem pietas; longe autem raajus est quod Redemptoris
inventae gaudens se supposuit *", el miro sibi ad- mei reposcit jure pietas " 08; magna enim est mea

VARIiE LECTIONES.
"'Quomotlo quicquid Som.Aug.quoniam quicquid '" Repeti Som. reperi •" Misi verbis: quia pro mcis
dixi niissum faclis, enumeravi sanctissimaelibisobolis mortein Som. Aug. misi verbis verbum, quod pro meis
dixi missum factis, et numeravi libi sanciissiiiiaesobolis passinnem '"Astriclaro sudoribus Som. Aug. con-
strictam, juveiiitilis sudoribus '"Post affectam Som. Aug. postea affectam ••*Ditataravero Som. Aug. do-
tatam vero •»*ln dexlra Sont. in dextera Aua. in dexterara •*• Tu placalio Som. Aug. haec placatio •"
Propitiatio mea, hic iulende pitis.qiiomodogenuerisSotii. Aug. propitiatio lua. Hic atlende pius quein ge-
nueris '"* Recipe Aug. respice *•• Praecipitia vallium multisquaesierat, variisque laboribus qui jam mo-
rienti Som. per praecipiliavaUinm mullis variisque quaesierat laboribiis Quique jam morienti *"Se sup-
ponit Aug. se supposuit *" Innixani de confusionis abysso . . constnctam . . ltovem unara . . depor-
lavit overa. Som. ahiiixam de profunda confusionis abysso . . astrictam . . novem, unam reportavil.
Aug. omit.»»*arinixain •" Tibi ovem quam commisisti Som. Aug. libi quodcommisisti •" Deviaverat Aug.
deviavit Sua propria.fedefat SOm. sua fecerat •'* Per faclorem mundi merealur Som. per satisfaclio-
Iiem hujus mereattir Aug. per factionem hujns "* Quippe pro . . sperabal gehennam Soui. Aug. cuique
pro . . supererat gehenna ••» meus'luus Som. Aug. adjulor metts. Deus metis, tuus "* Culpam
Adjutor*•»
emiserat Som. Aug. Culpa emerseral Me substantiae ostenderet Som. Aug. et Edit. Goth. meaesub-
Stanliaese ostenderet 10" Respice salutem misertus in me pro Som. Aug. respice me sallem misericors pro
' 001In fiiio atlende quid ,0" Reco-
propitieris in servo Som. Attg. atlende in filio, quo propitieris servo
le quod bonus perpessus est filius, el obliviscere quod ntalus operalusesl servus Sotn. el Aug. htec omiitunl.
'"» Tjbi saucia palent Som. Aug. tibi patent '•" Vuinera mea Som. Aug. scelera mea »••**Deleatur
supplico tabes 'Som. diluanturobsecrolabesAua.dilualur. obsecro labes ""AdcuIpam.cavoSom. ad cnl-
*"7 ,M* Poscil oic-
pain, sic caro Mulluiriquidem Som. Aug. multum namque Edit. Goth. multum quippe
tas Som. Aug. reposci,tjure pielas ,
 88S QRATIONES. «•*<)
'iijustitla, mu.to'"» veromajor est Redemploris meii A mici mei el jam fere ex omni parte perforant et ir-
Justitia.-Quanto enim superior est Deus bomine, rumpunt inleriora cordis ittei, et riisi ille piissiroiu
talito mea "M malitia esl inferior bonilale ejus, ut; Dominus nieus, qui me creavit, inilii stibveniat sub-
qualilate, ita eliara qnantitate *•". Qnid enira delin- veiiiens pf terrens ininiicos ineos,: qui"»» sic rae
quere posset bomo quod non redemerit Dei Filiusi tribulant repelfat, illorum viticulis infeliciler ligattt
factus horao ul*?Quae tanta superbia ""' lumerei,; ]aiu cilo ducelur captiva anima tnea. Ergo libera tne,
quarn noii tanta hurailiias sterneret? Quodnam esset Domim, ex emnibus persequentibusme (Psal. CXLI,
*•'*>mortis iraperium quod nali Dei non destruereil 7); et si non.propter me, saUem,prdpler; te. Propter
crucis supplicium? Nimirum, Deus mens, si aequai i me, fateor, dulcissime Doinhie Deijsmeus non est
lance iniquilates peccantis "l.* homiuis et redinien-. tibi ratip liberandi me, qnia fexe semper deleciat
tis gralia librenlur '"* Auctoris, nou tantuin oriensi tae malum facere, et in malis operibus perseverare.
dislal ab occidente, seu inferior separalur inferirosi Setl proplerte libera mt, quia verecundia lua est
a summo cceli cardine; quantum pietas Rederoplorisi inimicos ttios crealuram luam lor sic deludere, sic
superat maliliam peccatoris ,01T. delijsam et eorum sordidissimis vitiis faedatam male
Jam, lucis optime Creaior, jam culpis jgnoscei traclare qnam lain lioiieslaiii creasti, tanto honore
meis pro dilecli Filii lui laboribus immensis. Jam,, B rationis exornasli, quam ad imaginem et siinililu-
quaesti,ejus pietati mea impietas, ejus inodestiaenieai dinera tuam plasmasti.
perversitas, et ejus mansueludini mea donetur 1*'*1 - Ecce, dukissiine Deus meus, ecce iirfelix spiriliis
. ferocitas. J.tm saa humililas 10" meaih superbiam, meus hialis operibus undicruecofrosus, dedenlibus
patientia impatienliam, benignitasdiiritiam, obedieii- inimicorumvsuorum, quibus infeliciter dilaniabalur,
tia inobedientiam, tranquillitas inquieludinem, dtil. vix eruttis luiini anxilium imploral, tuae gratiae visi-
cedoamariludinein, suavilas iram, charitas lucrifa- lationem suspirat, quta nisi cilo subvenias, eoruin
cial crudelitaiera *"'. Qui lecum "•". etc. iiisecuiione graviter faligatus jara etiam. ad te nee
ORATIO III *"« anbelare valebit. Multisurit iiiimici mei, sicut vides,
ADHECM. piissime Crealor n.eus.quorum saevitia gravjter fe-
Conira tret inimicot qui peccalorem graviut multo- rior, percussuset illusus non modicos dolores susii-
liet infettant et, hisi misericordia Dei eum tueaiur, neo; sed unus inter caeterossemper gravius mc ap-
ttepius ad morlem vulnerant, scilicet inanis gloria, petit, et semper sine ulla miseralione usque ad in-
invidia, tuperbia. teritum prosternere conteiidit. Saepiusenim cunt aiii
Domine, Deut meus, in te tperavi, talvum me fac inimici uiei ab insecutione mea quasi fatigali qiiie-
ex omnibusjjersequenlibusme et libera me (Psnl. vn, C scunt, unus audacior caeleris forlius : tehini vibral,
2). /n te Domine, speravi, non confundar in teternum scilicet irianis gloria, qua? non solummiserura ho-
intua juttitialibera meet eripe me (Psat. LXX,2). minem malis operibus macuJat 10,8,ised etiam de
Domine, Detis metis, creator raeus, et gobernator ' ipsis bonis operibus quaeagere videtur, si se caute
meus, situt dixi et semper dicam *"', in tesperavi, non custodit, jugulat. Haecpeslis progenita esi ab
el in le spero, ner, quandiu fuerit halitus in naribus illa superbla quaepriraum hominem prostravit, pro-
ineis, a misericordia lua desperabo. A meipso vero, stralum et vulneralum 248ab'l'a felicitate. q.uam
si diligemer omnes acliones raeas inspicio, semper> possidebat, expulil, El ut iiiiserum, querp invadil,
despero, quia semper in malis operibus conversor; forlius prosternal, invidiam, pe.r quaiu mors inira-
sed respiciens ad dulcissimum Creatorem meum, vil in orbem terrarura (Sap. n, 24), secura ad adju-
ad patientissimum Domiiiura meum, qui male ,me vandum se advocat. Invidia igilur miserum qtieiu
vivere conspicit, et adhuc exspectat correctionem arripit, urit, urendo, irisleni et quasi languore
meara, exspectans ei lolerans auscultalsi in aliqtta possfssum incederp facit '"'. Inanis vero glorja ,
re curarem 10,i, emendare vitam meam, respiro, et quasi recreando, de ipsis bonis operibus quaefacere
misericordiam Creatoris mei, qui tam dulciter roe n fingit, extullit. Sed ut iniseruni quem seinel iuanis
tolerat, invoco. Ex omni '"* parte invadunt me ini- gloria ,0" inlercipit "", infelicius captivilm ducal,
VARIiE LECTIONES.
"H Injtistilia, mullo vero Aug. injustitia, fateor, verum major ", 0 Tam mea Som. A«a. et Edit.
Goth. tanlo mea "ll Ut qualitate ita eliam quanlitale Som. et quaUtate et quantiiale Aug. in
et quanl. "" Delinquere posset homo, quod non Dei Filius redimeret factiis homo Som.
Sual.
ug. deliquit homo, quod non redemerit Filius Dei faclus homo. ,ou Quae lanium superbia Som. Auq. quae
"•*+ ^ 1"
tanta superbia Quodnam esset Som. Aug. quodnam tanlum essel Iniquitaspeccanlis Som. Aug.
",T
delicta peccanlis "»• Liberentur Som. Aug. librenlur Edit. Gqth. libretur., <Jiiaiiiuni pielas Red. su-
perat malitiam peccatoris Sotn. Augi hwc otniliunt. .,0,t Et mansueludini donelur Som. et ejus. mansuelu-
dini mea dortelur "*» Sua humilitas Som. ejus humililas ""Cmdeliiatem Edit. Gpth. criidelein perlina-
ciam "" Qui tritiin etc. Som. Aug. et Edtiio Gathica kic subjungunt invocationem tqncti Spiritut .*Jain 0
divini amof ete: ""Collata ett cumMss. Vict. £K.A6.Corb:iW. Vat-luctet Flor. .Scilicelinanis gloria,
invidia,superbia HMJI. hwcomittunt. uuElsemper dicam mat: et semperdico ""-Si... curem m»«.si ..
curarem "" Ex omni enim mii. omitt. ehhn "" Inimicos qui IRM. inimicps roeos qui l"T Facltiram
tuam niM.creaturam luam ,M"Aperle maculat mss.omiu. aperte .-*•••Incedens facit 1m««.Corb, yal-lue.
et Flor. incedere facit mt.Vict. incidere facit ,0,»SemeI gloria nii. omitt. serael ,M fnlereepil mss. in-
tcrcioil .>'.,.
 86'/ S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II.— PAR.1ENET.ET ASCET. 868
nec ei ijllain spem evadendi relinquat, ad matrem A j nos despicis, ideo quia raullis iniquitatibus involvi-
superbiam recurrit, el ejus animata mprtifero con- mur10", saltem reduc ad nos misericordes oculos
silio virtulem diligendi Dum et proximwn ei pri- tuos, quia creatura tua sumus. Et sicut verissimum
mum abscidit. iDunr enim infelix, quem inanis gto- est te nostrum semper esse Greatorem, sic seraper
ria inficit, superior caeteris videri ctipit, si quem et ubique sentiamus le nostrura esse defensorem, et
considerat in bonis lM»operibus meliorem se esse, adversus inimicos nostros indeficienlem proteclo-
rectinsque incedere negare non possit, illum, sivalet, rem, ut in praesenli vita sempera tedefensietadjuti,
et omnia quaeagit, opprimit; non valet, qnia aperle finito temporali cursu, ad te Crcatorem nostrumet
recta sunt, saltemnt non ex toto recte acta creden- Dominum perveniamus ab omnibus peccatis mun-
da sint, quocunque modo obnubilare satagit. Sicque dali et absoluti. Amen.
miser animus hac captivitate possessus, nec rectum ORATIO IV »•».
agit, si quidreclum agere videatur, quia nec proxi- Cum
mum diligit, quem sicut se amarepraecipitur(*Ja«A. peceator ae iniquitatibut tuit multum estanxius,
eatque eoram Deo, omni postposita verecundia, ex-
xix, 19), nec Deuiu amat, quera hoc agendo non pandit.
amare convincilur 10". Qui enim proximum suum Altissime, et mitissime aroator hominum Deus,
non amat, nec eura, in quantum valet ut in bono "' Creator et gubernator omnium creaturarum, im-
proficere possil, adjuvat, nec Deus illum amat, nec mensae bonitati tuae conflteor omnia peccata roea
ad ejus opera respicit, etiamsi coram hominibus vi- quaecunquequocunque modo feci, ex ea hora ex qua
deantur esse bona. Quid vero, quid miserius polest peccare potui usque ad hanc horam in qua adhuc per
esse hotnine qui se de bono opere exloHit? Qui.dum misericordiam luam me vivere pateris. Omnium
sese ptitat extollere, de supemis ad imaruit; super- vero non possuni esse memor, qnia raulta sunt, et
bia enim semper naturaiiter in profundum inferni facilc enuraerari non pOssunt. Sed lu, piissime et
jacet, humilitas vero semper in ccelis habitat, et in misericordissime Deus, cui riota sunt omnia ante-
eoelomapet. Et quem inanis gloria de suramis deji- qtiaro fiant, qui verus inspeclor es cogitalionum
cit, superbia mater ejus in brachiis selernae perdi- ,0,T, el justissimus scrutator cordis et renum (Psal.
tionis excipit; sicut econtrario *m, cujus humilis vn, 10), tu nosti omnia peccata mea, quaecunque
conversalio est in terris, Deus qui humilia respicit, egi, vel adhuc ago, vel Intus in anima mea per oc-
etaltaalonge cognoscit (Psal. cxxxvi, 6), eum de cultas cogilationes, vel fprisper aperlas operationes.
ima conversalione eleval in ccelos Et propterea, quia veraciter ,0" haecomnia me fe-
Faleor, mitissime Deus, fateor me bis tribus ma- P , cisse contra voluntatem tuam intelligis "", coram
lis, imo his tribus fufiis infernalibus graviter esse majestaie lua, el coram omnibus sanctis tuis '•", me
preslratum, et fere usque ad interitum in anima reum et culpabilem esse confiteor, et nisi indulgen-
vnlneratum, ei, nisi indtilgentissima misericordia tissima misericordia lua prius subveniat, posl ^0*1mor-
tua cito subveniat, gravius esse damnandura. Heu tem carnis aelerna niorie esse damnandum, aelernis-
miser, heu miser, semper et ubique, beu miser, que tormentis, 04"aelernaliter esse torquendum.
quanla captivitas est miseri hominis. Si male vivit, Scio, dulcissime Deus, scio quia me creasli, et
est aperta damnatio; si recte quidem vivere vide- creatum roisericordiler dilexisti, et quia ad boc me
lur, sed incaute se custodiens, inde gloriatur, ite- creasti, ut et ego quoque te Creaiorem meum, sicut
rumesf misero certa mors, etaeterna damnatio. 0 dignum esset, diligerem, tuisque praeceptis per om-
Deus, nostruin refugiura, o Crealor nosler, et yirlus nia obediens essem. Et hoc totum ad bonum roeum
nosffa adversus eos qui nos persequunlur, et si te fecisti, non ut lu per me, 0" vel mejior esses, vcl
nos viderintpropter peccata nostra dirailtere, sem- in aliquo dilior exisleres. Tu enim nullo bono eges,
per msidiantur, ailjuva nos, misericors, tita miseri- quia tu csscntialiler es ipsum bonum, et a le est
cordia serriper indigenles, tuaemiserationis auxilium, oranis bonus, quicunque bonus est. El ideo uon po-
plusquam uobis expediret, tepide postulantes. Etsi; p les esse vel melior, vel mt dilior; et hoc non per
VARI^: LECTIONES.
10»»Considerat in bonis mss. considerat quem in bonis 10" Nec reclum agit, si quicl reclnm age-
re videatur, quia nec proximum diligil qnera sicut se amare praecipilur, nec Deum aroat, quein hoc modo
agendononamare convincitur m*. Corb. 160. nec reclum agit, si quis rectum agere videmr, quia nec pro-
ximum diligit, quem sicul se amarenraecipitur, nec Denm amat, quem in hoc amando non amare convm-
citur ms. Vict. nec reclum agil, sl quid reclum agere praecipitur, nec Deum amat quero in hoc agendo non
amare convincitur. mss. Val-luc. et FlOr. Nec rectuin agit si quid reclum agere videtur, quia nec proxi-
mum diligit quem sicut se amare praecipitur, nec Deum amat quem inhoc agendo non araare conviuciitir.,
**" Sic est contriiio ms. Corb. sicut est econtrario mss. Vict. Val-tue. et Flor. sicut econtrano
Despicis ideo quia muitis iniqnitatibus nos involvimus nu. Corb. despicis. ideo10" inlqiiitalibus involvimur mss.
Vict. Val-luc. et Flor. despicis ideo quia mullis iniquitalibus invotvimur. Collata est cum Mss. Ihu.
Wl.Vkl. RK. 16. et Val-luc. Denudat el expandit mss. omittunt denudat et 10" Inspeclor es cogitationum
nu. omitiunl es 10»»Quia veraciter TBM.quaeveraciter 10" Tuam intclligo mts. tuam •ntelhgis "" Co-
ram oinnibus sanctis luis me mi. Thu. coram beatis ahgelis tuis et ommbus sanctis me Subveniat,
posl ms. Tltuan. subveniat, sciopost me ,0" ^Eternisque tofmenlis mi. Thu. aeterniscruciatibus «ii. Vict.
Vat-lue. aeteriiis torinentis 10" Tu per me »w. Thu. pro rae "»* Melior vel mss. vel major vel ms. \ at-
luc. major vel
8G9 <> rORATIONEis. 870
falsam impoientiara, sed per Veram potentiam non ;^ infecium, corruplum et destruclum, el jam fere nlsi
potes. Qui enirii malum potest et facit, malosuohoc misericordia tua subveniat ad nihilum reductum.
potest****et facit, quia per hanc potenti.am non Sed coram majeslale tua cttlpam meam recognosco,
sursum ad excelsa erigitur *"• felicitef, sed deor- reus et culpabilis veniam ^i indulgenliam de hoc
sum ad ima aitrahilur infeliciler. Hac potentia, vel et de omnibus peccatfs meis a le, misericors Crea-
potius impotenlia miserabiliter seductus, et quasi lor, pelo, qui non vis mortem peccatoris, nec laeta-
vesica tnrgens inaniter inflalus, exlra rationem pp- ris in perdiiione morientium (Exeeh. xvm, 25).
silus, et quasi jumento jnsipienti similis factus (Psal. Sunt etalia multa quae de radice liujus pestis ex-
XLVIII,13), telo superbiae miserrime percussus et oriuntur, quae me habere el eoruin molestiis non.
prostralus le Crealorem metim et misericordissi- parum inquietari et saepissime atteri similiter con-
mum Dominum in luis praeceplis contempsi, quae fiteor. Et simililer de liis omnibus veniam et in-
mibi ad bonum meura, si observassem, dedisti, con- duigentiam requiro. Sunt autem htec, videlicet ira
temnens"w,etveluti mente perditus, dum bucil- 10"8, impalienlia, inimica Deo et omnibus sanctis
vera solidilate odiosa 10"9 discordia, indignatio, rancor animi, tae-
lucque quasi superbe feror, perdita
vias perdilionis et mprtis incurro, ac vanilatem , dium menlis, voracitas gulae, murriiuraiio, avari-
elationis ventura stultc '"* et insipienler B t;a, rapacitaset multa bis similia, quibus vexari et
vanaeque
scquof. aflici, lacerari et discerpi infeliciler animara nieain
; t '•.•'
Fateor, clemenlissime Deus, fateor coram omni- conspicio.
potentia tua me nimis esse superbum, vanum et Est et praeter baec, iinum hialum super ornnia
omni genere elationis plenum. El puto quia, si *"° inala malum, quo tanlo gravius ht miserabilius
in hoc saeeulo aliquain haberem polenliam, nulltis laceralum el aflliclum animuni ineum sentio, quanto
posset sufferre meam superbiam. Sed el isla super- el ab ipsis cuiiabulis semper mecum fuit, mecum
bia qua coram hominibus tam graviter vexor, quam- crevit, iii infantia, in adolescenlia, in juvenluie
vis sit exsecrabilis et nimis periculosa *°", est ta- niihi semper adhaesit '"•, nec adhuc jam prae se-
men alia superbia, qua, cnm diligenter secretura neclute membris deficienlibus hie deserit. Est au-
mentis meaenon *•" imihi blandiens *°" inquiro , tera hoc malum, desidefium voluptalis, delectalio
non parum vexatur et dissipatur infelix aniroa ,0" carnis ,0", tempestas libidinis, quae niultis el variis
inea. Aliquando vero si conlingat (quod lamen raro niodis infelicem animam meam inaceravil, dissolvit
accidit) infelix aliquid *'" me facere, quod secun- et omni [virtule destitulara inanem et debilem red-
dum aestimalionemhominum videatuf aliqua siinili- p didit. Fateorj dulcissime et mitissime Deus, fateor
tudo boni, non parum de hoc ipso snperbio. Et si coram omnipptenlia tha me hujus nefario opere
nemo inde Ioquitur, vel aliquo modo me laudare cu- hujus operis nefarii immundis ,0-' recordaiionibus
ral '•**,eum, quasi slullum et nihil scientem, despi- saepeesse pollutum, incensum, ardores non roodi-
"cio,vel etiamsi, quasi non curans, Iaudalionemhomi- cos *"'el inhoneslos passuin, et non solum mea-
numvanamet inutilem fugio. non parum in ipsis rum delectaiionum malas niemorias et stultas re-
inlerioribus meis, ubi solus Deus videt, inde cordationes mihi nocere; sed etiam aliorum ma-
glorior, et mirum in modum , dum laudalionem lefacta raihi narrata, etper recordationcs sordidas
vito, eo amplius *•*•laudationem et vanara gloriam ad memoriam reducta, cor meum non parvo naevo
*06*iniquiiatis maculare.
appeto. Ecce, Deus roeus, el Creaior nteus, ecce
vides u" me ita facere , ita vivere , et totuin ECce, Deus roeus, piissime el misericordissime
quod vivo perdere; ecce vidcs et exsecraris, et Dominus raeus, quamvis non parvam verecundiain
249 protali vita nonnisi poenas el lormeuia pro- passus, expahdi corani te iniquitates meas, oslendi
miltis. Subveni ergo, Creator meus, subveni adju- vulnera el peccala mea, ostendi animam meam
tor in opportunitatibus, subveni et adjuva aniirjam malis operibus macufatara, inaloriim operum de-
meara, el per ineffabilem misericordiam tuara de- D lectalionibusMnfectam, malarum delectationum re-
strue et confunde supcrbiam nieam. Eccc, Deus cordationibus foedatam. Deus meus misericordia
meus et Dominus tneus, ecce confileor immensae mea, respice ad poenilentiam ineam, respice ad
bonilati tuseveneno huius malitiae rae totum esse pjetaiera tuara ,06"; suscipe confessionem meam, et
VARLE LECTIONES.
*•" Suo hoc polest m». thu. suo potest *°" Excelsa dirigilur mss. excelsa erigimr *0H Con-
lemnen-tet mt. Thmn. contemptus et ,0** Ventum, stultem». Thu. venenum, slulte *•*•Puto si' nttt.
quiasi *•••El nimis periculosa mi. Tftit.et periculosa ""Menlis, meae non tn*. Thu. raentis noh
puto
*•**Mihi blandiens tns. Vict. mihi blandienlis ,0" Dissipatur infcelix anima ms. Thu.
dissipatur anima
****Aeciditaliquid mss. accidit infoelix aliquid *"* Laudarenon curat mss. laudare ourai ""Diimlau-
daiionem vito eo amplius m»s. Thu. laudationem viroet ainplius '•" Et ecce vides mst. eccevides lora
videlicet ira 101*Sancljs odiosa, ms. Thu. omit. odiosa 108°Mrhi semper adhaesitms.
llaec, ira mss. haec: 1M
Thu omil. seraper 1Delectalio carnalis tni. Vicf. delectatio camis *••»Me hujus operis nefarii immuri-
dis mst. me hujus nefario opere hujus operis nefarii iramundi *°" Non modicos mss. immodicos *°"Nori
parvonaevo tnt. Thui non parum veneno 10" Respice ad pietalem meam mi. Thuan, omittit. mss. Vict.
Vat-lue. respice ad pietalem tuara
 •' *
871 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARSIL— PARJENET. ETASCET. 872
fac niecinii secundum misericordiam luam. 5i int- A ^ bonorum Deus, da mihi ihter laudes luas lonlem
quitates observaveris, Domine; Domine, quis susli- lacrymarum simul cara cordis puritaj^ et mentis
nebit? (Psal. cxxix, 3) yel etiam quis justitia stta jubilatione; ut pcrfecle te diligens, et cSgne te lau-
•*•• sine misericordia tua polerit liberari ?
Propi- dans, ipso cordis palato sentiam, gustein, et sapiam
tius eslo mihi, Doraine I0", prdpilius esto milii quam dulcis et suavis es, Domine, sicut scriplum
peccatori(Luc. xvm, 13); parce peccatis el iniqui- est: Gustate. et videte qnoniam suavit esl Dominus.
lalibus meis. ut per tuam misericordiam ab omni- Beatut vir qui sperat in eo (Psal. xxxv, 9). Beatut
bus viliis muudatus ac purgatus, et ab omnibiis populut qui scit jubilationem (Ptal. LXXXVIII, 16).
peccatis clementer absolutus, finila lemporali *•*• Beatus vir cujus est auxilium abs te, ascensiones in
conversatione, perduci merear ad regna coelorum, corde tuo disposuit, in vatte lacrymarum, in loco
ubi cum sanctis omnibus te laudare, et benedicerp quem posuit (Psal. LXXXIII, 6). Beati mundo corde,
e| glotificare valeam in saecula saeculorum. Amen. quoniam ipsi Deum videbunt (Malth. v, 8). Beof' qui
ORATIO V. habitant in domo tua, Domine, in sarcula twculorum
ADDECH. laudabunt te (Ptal. LXXXHI, 5),
Ad oblinendam cordis compunctionemin oralione. ORATK) VI ••••.
B
Ignosce, Domine, ignoscepie, ignosce et miserere, JU»DEUM.
parce ignorantiaemeae et multae imperfectioni meae. Ne
Noli me lanquam lemerarium reprobare, quod au- peccalor pro ulto peccatodesperare debeat, quia
piut ett et mitericors Dominut, nec vutt morient
deain servus,, utinam vel bonus et non etiam inuti- peccatoris, sed vitam.
lis et malus, etideo valde raalus quia te omnipo- Miterere mei, Deut, secundum magnant mitericor-
tehtero Deum nostrum terribilem el riimis nietuen- diam luam ; ei seeundum mullitudinem miserationum
duin sine cordis contrjlione et lacrymarum fonie, tuarum dele iniquitatem meam (Psal. L, 3). Credi-
sine reverentia debita et tremore laudo, benedico, raus quod hanc oralionem Spirittis sanctus dictave-
alqtie adoro. Si.enim angeli le adorantes et lau- rit, cujus inspiratione 250 coropunctus homo pec-
danles tremunt mira exsultatione repleii, ego pec- cator, sed et fidelis et sibi poslulat a Deo misereri
cator, dum libi assisto, bjudes dico, sacrificium 1070, suasque iniquitates secundum multitudinem
offero; cur uon corde* paveo, vultu palleo, labiis miseralionum ejus deleri, quera et ouinipotenlissi-
tremo, tolo corpore inhorresco, sicqiie obortis mura Deura et misericordissimum Dominura esse
Iacrymis coram te indesinenter lugeo? Volo, sed credit, Est aulem hoc opus Spirilus sancti, quod
iion valeo, quia nequeo quod desidero. Hinc enim r,, peccatori sua facinora displicent, el ea agere satagit
niecuh) vehementer adiniror, dum fenirais lerribi- quae Creatori suo placent. Sed el noc suis viribus
rem oculis fidei cerno. non valet, nisi ejusdem Spiritus sancti gralia illu-
Sed quis hoc sine ope gratiae tuae? Universa minatus *0T 1; cujus cor, cum per suam gratiam
eiiiiii salus nostra riiagna misericordia lua. Mise- visilal, pfolinus ab omni labe viliorura emundal.
rum me, quomodo sic insensata facta esl anima Dulcis esl vero Dominus et pius erga crealuraui
mea ut noii lerreatur terrore niniio, dum stat anle suam, quaro creavil ad imaginem suam et similitn-
Deuni, et suas illi laudes clecantat? Miserum me, dinem (Gen. i, 27); et.quam tahto ditavil honore,
qudmodo sic induruit cor ineum ul oculi mei inde- itullo modo nisi ejus magna iiiiquilaie.paiiiur pe-
siheuter non producanl llumina lacryraarum, dum rire. Est aulem, esl omnino universilalis Creator
conseryus sef mocinatur coram Doraino suo, homo suavis et mitis, el multat misericordiasomnibus invo-
cuni Deo, crealura cura Crealore, qui factus est ex canlibusse (Psal. LXXXV, S), omnibus qui invocant
liino cum eo qui omuia fecit ex nihilo ? Ecce. Do- eum in veritale; et voiuntatem timentium se facit
niine, poho me ante te, et quid in secreiis de me "", et deprecationem eorum exaudit, el per suain
senlio, palernis auribus non taceo. Tu dives in magnatn misericordiam salvos ad sempileniam glo-
niisericordia, et largus in praeraiis, da niihi de D ] riam ducit (Psal. CXLVUI, "18).Miserelur enim oui-
bonis luis, ut ex eis sefviam tibi. Non enim aliunde nium, el nihil odit eorum quae fecit, dissimulans
possuraus tibi servire neqiie placere nisi de tuo peccala hominum propter poeniteiiliain, et parcens
raunere. illis, quia pius est Dominut (Eccli. n, 13). Esl au-
' tem misericors Dominus peccaloribus a suis nequi-
Coiifige, quaeso, timore tuo carnes meas (Psal.
cxviu, 120); laetelur cor meum, ut timeat nomen liis cessanlibus, et per veram pcenitentiam veraeque
ttium(Ptal.jxay, 11). Utinam sic te timeret pec- pcenitentiaebona opera suas malitiasmundanlibus;
catrix anima mea, qupmodo ille vir sanctus qui et per veram confessionem, veraeque confessionis
dixit: Semper enim quati tumentes tuper me ftuctus sacriflcium, sese ,07Smactantibus. Esl autem vcra
timui Deuiit Uob xxxi, 23). Dalor eniiri omniura pcenilenlia veraque confessio, et perpelrala niala
VARLE;LECTIUNES.
*•*•Quisjustitia sua mi. Fi«. qpis justiiiii lua *06TMi Domine ms. Vict. omillil. mt. Val-tuc.
inilii Dohiine "M VJitj.-etmM.omtKunf. lotvCotlataetlcumMss. Vict.KK. 16. Val-luc et Corb. 160. iu
guQhujus orutionisinitium avultum esl *0T 0 Abeo misereri ms. Vict. a Deo misereri *°" Gratia iliau.i-
natus IIIM Vict.. el Vai-luc. gratia inspiralus *•'* Sefacitmi. Vict. se faciet l0T»Sacrificium se se n.i.
Vtcl. omii. se se
 ^^wm^mm^" *""'•" '*--
m*£e.<- *$&$***'« m
, A timorem noxtitm. Respicre, et illiimina cor ejrfs
^bmei^mj^t/^i&ril^^i^- filionim, et*mullo> obcaecatiiim-,tit Vitleatet inteffigat-jfatrtiimtnjria slt*,
thagis 5 et quarritaniaMIis"multiitfih dulcidirtm tute, -DoiiiiTi-e,
najgrofor <aiiia1i'1Mtjftmi . misefetHf*pi«s
ief-tm-seVlfplrD^ se timeiitium. Ipies quam abteondrsti cfesperanti!6iis de ie, ^ftSjeisti
'enfm novTt *?3hwniit> noxtwim; cognovil.etiahii autem sperantibus in te (Psal. xxx, 219).JVoHeHhi
unde nos feeit liirium npslriinj "**". Recorckiltfr p demergat, dulcissime "Be*(ts,IKJTIemn dentcrgat
eniro qnod pulvis sumus {PsaT.cu, 13, !<*-),etcinis, , iempestas dquce nec dbftrieat profundum, neque
sed lamen ad ejus imaginem facli. Inlucntes arilerai tiTijtTaltuper eom pnteus osiuura (1*ial. TAXVHI» t*6%
Vefei|rie-c<mriliehteslaiitammisericofdiamtm "Crea- . scilicet abyssns iniqnHatiim suaruin, et dcsperatio
tofis nbsiri" erga cr^aturam. siiaiii', rioh de TetntS-- nrfseratiomiTn ti^riiw. Ct^dttiius, cleiftentisBtiHe
sioiie ciiipaTuiii"despcfenhrs. Qitoniain si ex totoj ««salof faoTnhTiim ©eos, te fesse.omn'rpoiente*m% k
corte 'Jioealteamii-r, hoslra-stjiie nijqiritates digrtTs "
3 omTtrYqufectlhqfievfs ftc%n1ent »6' W ehriti Pl:e-
ttetibus inseqiiamur, ejiis incltllgentissrmam piera-- ipTteta ,*,s*dtcit: "Onrnfartfttwmtqae tol&tl Bdminus
tcrfi prciciijSublaconsCquemur. '
feeitineaHoi et t» terra, et ih- mkri, ettk grHKibas
Setf fbriasse aliqnis mente perdrtus, el jatifipsiss "** dbgsHit (Psal. etxtiv, 6). *fcii»ii%atfteiri qnfa
-
vPtjjdffcibitBaeternaf damnationis tmmersus, consl- gjj TKWVisrieccawres perderc*-,sed a fecrcatis trei^re,
<*"**|Jreriormrratem sceferu.m strorum,: d&perariss etyivere.- I?ji erge omiilpetens es^ 8tc*t vbeti ek,
ttiFinfseftcorcfia Dei, dicere apud se pfacsfumit:: qaia' <^fdqt"M*viS,fticefe pptes-;' et hdfl "vrs-pecca-
<5uo*Jconsifiriiu fecuperandae satiitis jaih afliptfus s tof-es ptMefli, sTJtlfr'li*alls resipUcSre,i «t V»gfi;
Wwenrrepatero, aut craam. corvsofatronem,attquahii cferatTjtsTTiAne ftiiserationiim faJlram rton Se&etmts
vcuiam sccfefttm pfomitlentem, sperato? Ex. <mo j ^eiperafccfrseH,SeeXifide spe Ventil, mi>ieT%<M>*>Mi
pe«ij/re i^ftii, huir^iSHMa pecisitis e"tiHalis "opefi-- exspcftare. terum esl oninind qSrtafTTwMta **«* rk
tStiseessavi. PeccaUs peccJrta semper accumulavi*, , rmrghapeccata nostfa, sed cefli sflnitfs ifaif wm*i
,et pCccala, qua! aWqtiaridooperibus impfercr iioni estet-iTKigfia mir-et-fc^wrAartM. ^ " ''•"'»'
^w, malis vcijuniaiiuus ac raaHs cfesidefiis perfi-. <»M
t%(<f)mt»i
•
'e^fe' nunqtiam ceisavi. Tantis ergo maiis et iitiqui-. %6/k ta- ee' ttt-rrjmW SpiiitHS, incommmtatMBset
tftibtis b,,,i iavolulils, tarjtis criiiiinibus.el j^caiis s asterfms, vj^^vrta ttjai-qnae tu jp?e es; W&tsirtiih
«Ircuthdaius,. qui-ijaih eispectare possurii n^eier- . tate tto,"et nos creatijra tad, a te creati bt-wi-riae«t
hamperdtoqnetri ael^rnaeque perdiiioiiis aetcfnami riitseratiohe tua. Nos autern cum pec;:t:mis, tcf est,
tlamhaticmem? Afiiwarido vero s'i aliquam "•". iiii-. cttin ea qcice jnbes n"o'rrfacirfmfi, et qttae 'pVelwTjes
serkordia Dei pfeccatofum coufes&ionem feci,~et t C ^mtjs, jyer peccatuin''*** n^tfun^ii^i-iifiiir, lfeet
pteecatoruni peemientiairt a sacerdote accipiens,, in atfqti» vfta, nobis etiam' mokuis tiia iiti^sefa*>Uo)*B
aiTqtj.imemfendatipnem inalorum jprontisi, s'a>im,, cotlcess»,'exlslanius. &i vero"it«rumti>W-tfl*u*fenftB«
vel post pafvam nioKim, eadera iriaTa vel eqctrai esKliHios, e"ta mafis operibus ttia"gratt» adjuti ads
jffeccaiafeci,et qnhsr canis;rfeveriftis siirij/acfypipi-i i fefBieainfla,'tJ&ique,'4111vlvus spthitiS e^et tjfeatoV
lum; quod quasi per cohfes">>jiyiJeiy'evoiij^^ 3 noiaer, pef boha opera jitrigiinUr, itseroii]revrvisci-
et coiile 1*T»,sordidlus - aius; e( post l"" moffem in sclerrid gloria tecam
'i-e^^^^
jjius me cessare a jjec^tig *;raminlquitafisi Virtriri, ~s>c^fhceps qtianctiu vixcrinjtis in rftctis
deigceps
onwinodt^pjtfevianiijue; jrfl.tli^fe^-^ed nequei Ppefitius ^crsisvefariies:*"* existjjmus KiWuspfo-
linipr ipsitts "wriuriinie a peccatls tr^ppe potuit,, plipta-5uriiinprluus ***7"esseletse^iltus, etquidam,
neqne limor rWcofrcia ab 3^lo>consp^cietj^s. qtti Prat inoriuus, ejus ossibus tangeretilf,. resur-
Ecce vides, duTcissime airiator homimim Jreus,, rexif vivus, etilerum esl, liieritfs prophetae et taclti
e*cce,videsde sarictuario tuo, et respicis de excelso1 cp%»bfis, vivpre pernifssus (IV fiig. ittit, 21). S*
miserum hoittiTjemad le dor-. efgo iaetu prOfihelJX-mortui fesuflfexijt qut *".einfc
* cojlprjjm liabilacula,
sum poncntcm"*"", teque iri ftfs pfaraeplts speiv niorWus, mQUomagjs nos reviviscirnus, sifitji no-
nenlcni, et propter sua magna p"eccaiade lua ma-..." stro Creatori per bona opCfajungimur, qtii cs vivus
gna raiserieordia desperanieni, $t quamvis nimisi etfmmoftalis spfrHiis,£i,^isere efgo nostri, Creatof
mtsecoin, et pcjccatdrem-;?.*?»,'. jesplcis tainen -t^ t nosler, t/tuierife riostri secundtm magnam nnr«tff-
vjcfes a te creatuni, et tlum iWhac vita e.vislit, (uisi cordiam twgtn, et seiruudrumMiMtudinem ntiseVaM
beneliciis SBSteriialum.Iinni|fte, booe-"**•*Deus^ in1 nuat"iuttrmri dele tni^ihrt^^nostfatri (pmi. L, %
atatmatn ejos tiftiorfcmtuumj et aufer de cord<*eius\ ctfesusdta rirfs tn hac pfafseW"! *&& a nitpfte **&
'.5&t-' " •. - '-•-*.s*
--" t-:* '.
***'UhdeTilecll tiimim nostrum- mt. ViefdMi$&%s W& "temen nostruin mts. unde nos feeit Ikntmi
no^rum, l***totain Biisericcrrdjam««. Vietjet Val-luc. taniani misericordiam ('•'• Et voluntatjbus
qiik ferbei^Ww. erinichJUaiibus *t**"SiaMan tn*. Vt<«-s1allqtjam ,*»r,-(>eeor<tei»i»*s. o«e et corde
,w» *••*
•J^^TV*^*!^» i»ji;: j^eriKjni
"m%
Et" fimm<trm'ms. Vict. et t>ecca*titem
*-*»* "JmmfWe*iwt<e11*1*.
irajhftl^?DoHTii^tioiie De te brbolijaaffliWde teenini &ropheta TPeffa «t in oniwbus i»m, ter*r-a>
et iB*inariet in oranibus '^prppter JmmK#t*- Vicf. pef peecaiura -"*»ReviHscimus hdstmss. re*i-
-riscinras, elpost utrPerseverSbiles iii#t-^persev%ra'nies'1,s' Pfopheta ctim.morluuS ms. rict. pfophefa
ut mortuus
PjtTaoL. CJVYIH. 28
 &fi S. ANSELMICANTGAft. ARClllEP. OPP. PARS II. - PAR^ENIT. ^,A -5'j* *-W
yUam -M*>, id est a morte peccali ad justitiae vitam, A indtifgeiitiatua
.ql^d-W^^^PW^^^jP^P
e'"i» flnesaecuKper tuani misericordiam juslificatos, de nostra juslitia gchM^t^non haa^H^n^nps,
reg.uscita ad aei@rn.iingloriani. Quaw ipse wobis Domine Deus nost,er,^al&va in rtii^jKprcIia taa,
pfaeslare digneris,' qui vivis el regnas per acterna ut communione salutU *t gamdio cir^laljs, dam
satfcuja.Aman- ipsisaivari ex muaere ctfpiintfs', etiara ITdeel pace
'..«' 251 ORATIO VI*. cunctarum genljiim gaudeamus,
in DEUM. ' ORAflO yiu.
Qum. coufessione peccatorum, el humiii pelUione ABDEDH.
grdlite. Detis,Jnaeslitnabijis.misericordi*, Deiis iinmeustc
Deus piissime, Deus_clemeiiset misericors, pro- pietatis, Deus condAor et Feparator bumani generis,
piliare peccatis noslris, et praesta ul peceaia quae qjii confltenlium tibi corda purgas, et accusante&.
yel auctpre mortisinstigaii yel propria volunlale ani.e conspeclom dfvinacciementiaeluae.ab pmra m-
comraisimus, non ad judiciuin tuuni disculienda re- quitalis vinculo absofvis^tirtnlem tuam totis eaer»
^cryesj sed concessa gratia de spla lantum venia gemilibns, nt secundum mirllitudinem ir^r-Uipmii»
gjratulemur,' quia si ante oculos luos, Dpraine., oul- luarura de omnibus iniquilalibus meis, de quihus me
n^sjmas fecimps el ptagas quas excipirous confera- B accusat conscieiiiiamea, pjiramroihi cofam Jacoa-
mus, miiiqs est quod patimur, majus est quod mere- cedas agere confessipnem, verainque ex his flpius
'mti;. P.eccaji pcenam sentkiius, et peecati nertkia- el condignam mihl tribuas pcenilentiam, qu^t||rjiMne
pciam apn vkamus. In flagellisluis fragilitas nostra pepcavi in cogitationibus pravis, in consensu majo,
^tijjiJlJ/r^e.t iaiqiutas nostranon mulalur. Mfinsaogru in contsiliojniqno, ip concuniscentia alque delecta-
j-*gguettu, <£rvix dura non fleciilur, vita in. dpiore tione imrauada,. in verbi* otipsiayin CictismaBtiOsis,
#'1'*iWl».,<'l in opere non emeiidat, Si exspectas, in visu, auditu, gustu, odoratu et laciijt.To eiiim
JtJiJl.cprctgimur; si vindicas , non duramus. Conflte- misericors ad operanduin mibi animae meaesalulem
nVurin correptione qjaod feeimus., oldiviscjmur i* membra singula hu.inanisijsibus apta dedislr^sed ego
. jj^jVaticwje qnod flevimas. Si impcasserii nianam;, liiiserrimus omnium et peccatcir te aeternaesahjtis
(acijfimlapromillimus; si suspenderi&gtydium-,pro- amalorem eonlempsi, et aetema raihi incendia inf-
nji-isa,noii faciinus. Si ferias, dauiamus uf parcaj.; mfco.praeparanti consensi, lapsus sum in peccatis,
si jjajreji»,iterum prpvoeamus ut feiias. Si angustia corr;h|*indelictis, in membris singulis vero luoduin
*tf'liat, jerapus petiiuus pqenilendi; si nijsericordia cxcessi, et impiis me lahoribus otihoxium feci; non
.ntjfcrescexit, abulimur patjenlia quae pepercil. Ad- eniih baec namnsliJTinT~,Domine, in me blasphemo
huc ilkita plaga vix prsuerU, el jam non reeplit C crealuram , sed meam a le, piissime Dens, exposco
JJieirs iijgraia qupd perlulit. Si cilius nos exaudias., wedicinaih, quia ihe feum intelligo snpra memni—
0, i»js<?i4<it>rdia insolesciutus; si tardiusr ex hnpa- ranyquia ut astra coeliatque areriam maris, ita mea
^ientip raurmuramits. Te volumus servare quod pro- innumerabilia cognosco esse delictiu Iiisuper eliara
ijiiseris, et nos HOJItimemtis non observare qnod ira, tristilia , acedla, jactanlia atqne cfesldia.Unde
.jissc^is. Habes ergo, Domine, conuientes reos; prlnoipalibus vitiis oltnoxram me Csse prOltleor;
j>arce quia piuses. Novimtts qitia, uisi remhtas, sed tH, qui non, vis niPrtem peCcaloris, respice iii
.ipectenos nunias, sed apud le est.multa mjseralio et ineet nuserere mjiseri iiujns. ;,-.'.'.
prppitiatio perabundans. Praesta ergo sine merito ... _' .'
^Yi^Tio.ix*0»»-;^
quod rogani4is.,qui fecisti ex iiiliilo qtii rogarent. .,^0: .; :*J>BEUH. ':':
Clamanliu.ii ad le, Domine, noslri miscrere, mo- Omiji^tolensDens, el mJserieore^Pater^ el hone
veat pietaiem tttam vox fldelisalqtieflebilis.atque Doinine, miserere mihi peccatori. Da liiilii veniam
ij.lade qua ioiuui-speraimis niisericordia non reputet peccatorum ineoium, cavere el vincere omnesjnsi-
quod offendintus, duin respicit quod rogamus. El dias, et tentatip-ies et delectaiipiies noxias, per-
viitn jjfandis sit miseria esse hos reos, raajor s'l libi U fqcte 10'° mente et actu vitare ^*», 1 quae
prohibes, *
ciemenlia esse nos niiseros. Tuo supplices auxilio facere el servare quaeiubes, credcre, sperare, amare,
*M*el quanlum et lu scfe ei vis, com-
.anje tp et crtmiuis. tidslri jjtala ponihtiisj.etdplor,es, vplle qnod
et a te precando iiiisericordiam quatn peccando re- punciionehi humilitatis, ef pietalis, diseretairi absti-
pujtnrus cxspeclamus. Da igilur, Palecjjiissime, ut Itenliam el carnis morliflcationem, ad le amahdntn,
ea quaecpiamisiraus defleauius, ac per tcjjjMJsdieivel praridum , laudandura, medilantliiro, ad oinnem se-
^oclis spatia ab.ornnibHSmalorum incursibus l|he- cundum tc actiira et cogitatum, puram, sobriam,
TOStux pietali servire concedas. Praestetur nobis de devdtam menlem, veracem el e&rcacem mandafo-

m*..-' < yART>E UKf«J|«ES..

V1Mt'Ad.viiam m«. Wc/.in vitam 10*»Cotitttaesl cum.jms.dmtS* Victorimt supra notaiis. Thuittip867.
jS#«.<3. ei (Jo)6. 160. uno Valtit-lUjpenlii,^einho.Fle^atx.detm'Ediiione$mi>wlH..Ad'^imi^f^
nio veaia et vitrtiuibus obliriendis ms.Vict.t6; Orafio ad DeoiijpPalrem mst. Thuan. et Bect. Omw ad
feurii. tiM.'Vici.5. pro seipso ms. Corb. Oralio Domini AiiSj^ini,*aH JDeum.ms. Vat-luf. Oralio hoia. ms.
ex recordalione Dominicaepassiwfs ^ Et. perfecte mis. perfecte '!*" Aiciu
Flor, Meditalio deprecaliva '•**
vitare mss. etaclu vitare Velle qiild mss, vivere quod* ."-•••
 * "
'T '"'
0RAT10NE9. ; ; ' *:<1"' ; >'>**> <*.- m
jjft .
rum luorum notitiam, dilectionem, facililatem clI A hynpcrisis malum, atlulationis vcnenum, conlem-
cffeclum in%semper.bomine, ad meliora cum hu plum inopitm,' oppressionem debiliiim, avaritite
mililafe proficere et nunquara deflcere. Ne «omfhii ardorem, invicliae, rubiginein , -blasptiemjae ntor-
tas me, Domihe, voiuntali meae '•**, ncc humanac; tem. Reseca inine, Factor meus, temerilatem , ini-
• '"* pertinaciam, inqu.e ain otiositalem llls,
ignofantix, aul infirmilati, nequemeis merilU, nec quain
uUialii '•»* quam tuae piae dfeposilioni. Sed tu ipsc> somnolentam pigriliani '"*, meiilis hebeludinem,
clemehtef dispone nie et omncs cogitalus et actusI cordis csccitalem, scnsus obstinaliPnem, morum
meos *•**in beneplacilo tuo, iit lia.l a nie, elin ntci truculeniiain, -boni iriobedieiiiiam, consilii repu-
etde me, lua semper sola 1<> 9' voluntas. Libcra ntc; gnantiam "'», linguae cffrenationeni, pauperum
ab pmni malo, et perduc '•** me in vitam aelcrnam pracdam, impotentum violenlian, innoceiilum ca-
Amen. -
lumniam, siubditorumnegligenliam, circa domesticos
3|52 ORATIOX '•»*. crudelitaiem, adversus famiiiares impielaiem, erga
ADDECJI.' proxinios '"• duritiam.
- Proviliit resecaudis,et virlutibus oblincndis. Deus mctis, roisericordia mca, oro te per dilectiim
Domine Deus meus, da cordi meo te deside- Filiuro tuum, da mihi opera misericordiae, pielatis
rare "•», desiderando quaerere, quaereodo invenire, **sludia, compali afllictis, subvenire egenis, sucutrerc
inveniendo amare, araando mala mea redimere, re-• miseris, consulere erroneis, consoiari hiccslos, re-
deropta. non ilerare; da, Domine Deus riieus, cor- levare oppressos, pauperes recrearc, flebiles refo-
di **" meo poenitentiam *'•*, spiritui conlritionein, vere, dimitterc debiloribus, parcere iri me peccan-
oculis lacrymarum fonterii, manihus eleemosynae libiis, odientes me diligere, pfo malis bona reddere,
largilalem. Rex meus, exstingne in tne desideria neminem despiceie, sed omAeshonorare ,1", bonqs
carnis, et accende ignem lui "•* amoris. Redemptor imiiari, malos cavere, virtutes ainplecli, vilia rcji-
meus, expetle a me spirilura superbiae, et concede cere, in advcrsis palientiam, in prosperis continen-
mihi propitius spiritum humiliiatis "•* luae. Salva- liam, eusiodiam oris, et ostiutn:cireumsiahtitelabiis
tor raeas, araove a me furorem ifae, et indnlge roihi meis,
(Psat. CXL,
"' 3), terrcna
' " calcare,
"' "
coeleslia dcsi-
bcnigiius scutura palienliae "•*'. CreatOr meus, derare 1118. '.
evelle a me aniini rancorera "•', el largtre mitis Ecce, Plasmalof meus, multa rogavi, cum ncc
mentis """ dulcedinem. Da milii, clementissime pauca lu° pronierui. Fateof, heu faleor! npn solum
Patef, solidamfidem "•*, spem congruam, cbarita- quaeposluto non debentur dona lit>, sed multa niihi
lem conlinoara **•». lr51
(, debenlur et exquisita supplicia. Seilanimam me
Rector meus, averte ameaninii vanilalem 1110, puhiicani, mercuiccs et lalrones, qui a fattcibtis
menlis iuconstauliam, cordis vagalionem, oris scur- hoslis momcntaneaepceniludinis humilitale cruli""
"" Pasioris. Tu enim faciorom-
rilitatem, oculorum elationem, ventris ingluviem, sinu recipiuntur
opprobfia proximorum, scelera detraclionum, cu- niura Deus.licct in cunclis operibus luis sis niirabitis,
jripsUatisproriginera , divitiarum cupidilalem "", mirabilior tamen crcdideris esse in visceribus pic-
potentatuum rapinam, inanis gloriae appetilum' taiis ,m. Unde de temetipso per quemdam scrvum
'•:.'; "VAmMLECji-mm. ,').. .•-.>...•
""Deleclationem et effecluinmss. deleelationem»facililaiem, el effeclum 108V Dominevoiuntali meaemss.
omillunt volunlali '•" Ncc alii m». Vict. 16. neculli alii '•" Aclits et sermones meos mts. actus mcos
'•" Sota tnti Fior. solum ,00S Malo, perduc mss. malo, et_perduc '••• Est inier operaS. Aug. in L. Me-
dilationuTnloirji IX. Collala est cura ms. Thu. %67.el cum Edilione Sommalii, et cum Editione Golhica ct
cum.EditioiieParis. S. August. Ad Deumpro vitiis resecandis, elc. »t«. Oraliono ad Deum Patrem. Tn Edi-
tione Sommat. habetur inter MedilationesS. Auguslini ubi el per capita distinguilur "•• Te desiderando nts.
et Som. te desiderare, desiderando "•* Domine Dnuscprdi tnt. Domine Deusmeus cordi 1,a>Pceiiileiiliii!
**••Accendevim tui Sotn. accende ignera tui "•* Spiriium liu-
conapunciionemm». et Som. poenitentiam
militatis MM.el Som. tliesaurum bumilitatis ,''•* Mihi sensum110' patientiaems. ei Sqm. mihi benigritis scuium
patientim "•'Anirai rancorem Som. aniini niei.rancoteiu Mibi mentis ms. mitis menlis Som. mitii
mitismentis 1103 Da Paler clementissime, solidtim mihi fldem m«. et Som. da demenlissime Pater inihi
solidamfidem "•' Charhalem perfeclam tnt. el Som. charilatem conlinuam '"• Animi vanitatem mt.
omifftl, animi :.''** Diviiitirum cupiditatem Som, divitiarura cupidinera "" In me teraerilatem 1U3meorum
factoniHi, iniquamnti. el Som. in mc, faclor metis, "u lenjerilatem, iniquam (Som. iniquilalem) lnquie-
lutlinem, onosf-iaiem ms. inaiiietam otiositatem Somnolcn#m, pigritiam ms. soinnolenlam pigritiam
'"* Repngnationem.«w. et $om. repugnanliam "" Violcntiam, innoceutum caltimniam, subditorum ncgli-
gentiam, circa subditos ^everilatera, adversus domesticos impietaiem, erga proximos msii. violehtiam,
subditorum negligenliam, circa domesticos crudelitatem, adversus familiares impiciatera, erga proximto
Sommal. utin Edit, nisi quad pro, adversus douiesticoSrgieg'/,adversus familiares "" Sed hotiorare m*.
sed omnes honorare '"• Coelesliasilire mi. ccelestia desiderare '"* Cum nec pauca Som. qui nec pauea
"*° Non debentur bona Som. non debentur dona ""Anihiant me ma. sed aiiimant me Som. aiiimanl
tamen me *"* Momenlanee eruli ms. momentaneaepcenitudinishuinililate eruii . *"* Sinu recipiunlur w«.
siiiibus suscipiuntur Som. sinu excipiuntur *'»*Tu enim omnium faclor Deus licet in cuhctis sis mirabilis
operibusruiirabitior tamcn in yisceribus crederis pietalis mi. ei Som. Tu enim faclor omniura Deus, licet
in cunctis operibnstuis sis mirabilis, mirabilior tamen crederis esse in visceribuspietatis Som. ihoperitus
p'c,a,is ,;." •
. ->m -....--
879 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP.OPP. PVRS II. — PARiENET. ET ASCET. 880
tuiim dixisli : Miseraliones """ ejus super omnia. A redemptor meus "**, dila muneribus. Ilis conlra
operq ejus (Psal. CXLIV , 9); el quasi dc singulo lo- inimiciim niuni protecliohibus, hoc de flammisvitio-
quentera, de univeiso populo tuo te dixisse conflJi- rtim praesta refrigerium **", hoc a desiderioiMm
mtis : Misericordiamaulem "»* meam non dispergam passionibus pande pius refugium. Fac, Domine, rir-
ab eo (Psal. txxxvin , 54). Nullum enim spernis , tus salutis mece (Ptal. cxxxix, 8), ne sim in corum
nemiricm abjicis, neminem pcrhorrescis, nisi forie ordine qui cd tempus credunt et in tempore tenta-
"** recedunt (Luc. vm, 13). Obumbra caput
qui le amens exhorrueril"". Ergo non modo iralus tionis
non perculis ,1>s, setl te irritantibus bona, si qua> meum in die belli (Psdl. cxxxix, 8), eslospps niea
Sjicrint, tribnis, Deus meus , cornu saluiis mew , el in die afflicl'onis, el salns in ttrapore tribulatio-
susceplortnetu(Ptal. xvu, 3). Ego infelix le irritavi, nis "«.
ego malum coram le feci.(Psal. L, 6), furorem luuin En, Domine , iltuminalio tnea et salut mea (Ptal.
provocavi, iram promerui; peccavi, et passuses; xxvi, 1), rogavi quibus egeo, inlimavi quae timeo,
deliqui, et adbuc sustines. Si pcenitel "*», parcis; scd remordet me conscienlia, reprehendunt nie
si reyertor , suscipis; insuper dum differo , praeslo- cortlis secrela, et qnodaroor uiinistrat, limor dis-
laris. Revocas erranlem, inviias repiignanlein, exci- sipal, zelus incilat r metus increpat; acta mea, for-
tiis lorpentem *'*•, amplecleris redeuutem, doces B midinem, sed tua *us ingerit piel.is fiduciani. Tua
ignorantem, mcerenlem raulces, A ruina suscitas, horlalur benignitas, mea rctardal "•' roalignitas;
post lapsum reparas, pctenli largiris, quaerenli in- et, ut verius fatear, occurrunt raemoriaepbanlasmata
veneris, ptilsanli aperis (Luc. xi, 10). vitiorum "**, qucereverberani audaciam "*• pfaesu-
Ecce, Domine Deus.salulis meae, quid opponam raentium animortim. Cutn enim quis odio "*° dignus
ncscio, quid respondeam ignoro; nullum abs te con- sit.qua fronlc graliam peccatorum requiril "**?
fugiuro **»', nulium aiis le patet lalibulum «»»». Cum poena "" debetur, qua temerilaie gloria po-
Ostendisli mihi bene ''«*»vivendi viara, dedisti gra- scitur1M8? Lacessit jtidieem, qui, postposila salis-
diendi scienliam, minatus es niihi gehennam, et faClione delicli, quacrii praemiis bonorari "**. Regt
pollicitus cs railii paradisi "** gioriam. Nunc, Pater insullat obnoxins supplicio, qui Bagitat donari inde-
misericordidrum, et Deus totins "** consolalionis(II bilo bravio "". El chilceni palris ""* affecttimstut-
Cor. i, 3), eonfige'jimoreluocarnes meas (Psal. cxvm, tus exacerbat fllitts, qui, post illatas conlumelias,
120), quatentis quae minaris, metuendo evadam, et anle pce:iitudinem haereditalis ustirpat celsiludinein.
redde mihi propilius laitiliam salutaris tui (Psal. L, Qnid, rai Pater, me egisse recolo? meiuimortem,
ii), ut qHae spomles diligendo percipiam '"•, For- ct peto vilam; comntovi Regem meura, cujns.iinpu-
liludo mea, Domine, firmamentum menm, et refu- C dens nunc invpco pracsidium **"; conlempsi Judi-
gium "*' meum, et tiberalor meus (Psal. xvn, 2, 3), cem "** quein teraere postulo adjntorem; insofens
suggere mihi quid "" de te cogitcm, doce quibtis te renui au.lire patrem, quem deinura pracsumohabere
serraonibus *>" invoccro, da quibus operibus mo te tulorem.
placeni*'**. Scio iiamque, scio unum.quod placaris; Heu niilii'! quainserb venio, hen, heu! quam t:trde
ct alitid, quotl non spernis. Estulique spiritus contri- festino, beu roel quia Ciirro posl vulnera, dedi-
bulalus tibi sacriflcium, et acceplas cor conlrilum gnans "•• incolumis praecaverejacula ; heglexi pro-
pt liumiliattiin (Psal. L, 19). Ilis ine, Deusnieiis, spteene lela, modosollicitor demorte vicina. Yulnera
VARLE LECTIONES.
"**'Unde tuYnel per qtiemdara luum dixisti: Mtserationes riii. e( Som.Iinde de temelipso per qnemdam
servum Ituini dixfsti: miserationes lm Lotjiiens, de Universo populo tuo dixisti conftdenter : nihserieot;-
cliam mcain ms. el Som: loquentem, de univcrso populo luO te dixisse confldiinus: misericoriliam aatem
meam "" Niillani abjicis, iiulltim perhorrescis, nisi qui le forle amens exhorruerii ms. ei Som. cemi-
neiii abjicis, netiiinem perliorrescis, nisi forle qui amens te exhorrueril li,sNon modonon iraius per-
cuiis ms. non modo iralus non percuiis Sommal. nori iratus motlo non perculis Edilio Augustini non niodo
iratiis non percutis "*» Si poenitet Som. si pceniteo ***• Excilas lorpentem Som. expectas lorpetiieni
*'•* Nulliim confugiiim Sommal. nullum al,s le
conftrginm *M*Patel latibulum mt. '"• Imet lalibulwii "*'
PStendi bene Som. bsleiidisti inihi bcne *m'Es pafiidis» Som. es raihi paradisi Et loiius Som.
et Dens lolitis *'39 Pariitipem Stim. percipiam '"" Menm Deus, et refngium ms. meuiii, et rc-
H*8 Stiggere quid ms. suggere mibi quid *"• Quibiis sermonibus ms. et Som. quihus le sermu-
ftigiuni "*•
nibus De quibiis operibus ms. da quibus operibus Som. quibiis operibus ***'Te placera ms. plaeeam
Som.' libi placeam "** Adjutor irietis mKrederiTptor me^us "** Praesta refngiom ms. et Sbm. praesta re-
Jrigerititn "** In corum ordine qui crcdunt prospero lettipore, et recedunt leniationis- lempore ms. et Som.
de numero eoruin qtii ad tempus credunt, et in lempore leiitatioHiSreceduiit ,"** AlBictionis nieae et salos
in'temppre (ribntalioqis meae. Ecce"*•
Deus illuminalio mss. et Som. altlicliouis, et saltts in lempere tribuk-
tionis. £n Domine illuminatio fncrepat actacfvitaefortittidinein; sed lua ms. increpat areta via fermiV
tHneni; sed lua Som. irtcrepal. Acta hie.i formidiiiem, sed "*' Dehortaluf m*. relardat Som. tardal "**
Plantasmaia peccalofuih mt. et $om. ptaiilasmala viliorttm "** Acteni vel Som. Omittii ""ttUuii tsnim
Odio quis ms. et Som. cum enim quis Pdip "" Graiiam reqmrii ms. gcuiam peccatoruiu. requial
"" Ctim pceua m«s. cniri eriim pcena Som. cui
poeua "•• 1'ioria poseiiur Som. gloriam deposcit. l"**
Praewiis qnaerit bonorari nis. et Som. quaefil pncmiis lionorari "" Indebilo praeinionri. ei. Som. in-leWto
ftfavio "•• Dttecti patris ins.et Som. dulcem palfis "f* luVocoauxilium ms. et Som. invoce nnesidiam
*"8 Jttdicium
jiidipis ins. et Som. judicem .m» Dedignalus ms. dediguans
 ' 882
«81 ORATIONES.
vulneribus inOm, quia scetera tceteribus addere A judicibus inops astabo qtiol me u"e praecesserunljn
non limni; receuti labe '"• cicalrices respersi, bono opere. Tot arguentibus confundar quot niihr
" 61 reci- "'•praebueruni bene vivendi exempla *'•*. Tot corj-
quia prisca flagilia modernis iuiqnilaiibus 1quot me monuerunt ****proficuis
11S
procavi, et qoae divina sotidavcrat jnedicina "•*, vincar lestibus
mea resolvit prurigo phrenetica. Cutis, quaesuper- sermonibus, seque imilanilos **" justis. lnibi dcdc-
ducla vnhieribusinorbum cclaverat.sanieernmpente runl aclionibus. Domine, rai Deus, non sttppetil quid
pulruil, quia ilerata iniquilas concessam miseri- dicara, non occurrit quid respondeam 1U*; el seij:
cordiam exinaniyil. Novi quippe scriplura,: In qua- jam illi inlersim discrimini, urget me "** conseien-
eunque, die juttut peccaverit, otnnes jutlitim ejus in tia, crucianf el cordis "** arcana, coarctat avarilia,
' obtivioneerunt
(Ezeck. xxxw, 13). Sijustitia abolelyr accusat superbia, consumil invidia, inflanimat con-
jurti rupDtis, quanto magis poenienlia peccalorisin cupiscentia, inceslal lnxuria, dehoneslat gula, con
iolpsumreverteutis "•*?Quotiesul cauisredii ad vpmi- futat ebrietas, delractio lacerat, ambilio supplantat,
tum, et qnasi susrepetii luti volutaljnim ""*.. Faleri rapacilas obligal *'*', discordia dissipat, ira pertttr-
253 mihi ilaque difficile cst, quia et recordari est bat, levitas dejicil "»*, torpor opprimit, bypocrisis
impossibde quol morlalium honiines ignorantes fallit, adnlalio frangil, favor ailollil, caluinnia
peccare docui "", noleniibus delinquere persuasi, B pungii. .
resislentea coegi, volenlibus consensi, quol sane Ecce, liberalor meut cfegenlibus iracundis (PsaL
gradicnlibus laqiieum intluxi "•", viatn quaereniibus xvn, 48), ecce cum quibus vixi a diehus "*' nalivi-
foveara^detexi, mata palrare non horrui, donorum tatis meae,quibus el sludui, qnibus et fidera" 90ser-
Dei oblivisci "*7,non melui. Sed ftt, juste Judcx, vavi; ipsa me studia quaedilexeram darauant, qtiai
signasli '"* quati in saccuio peccala mea " 69 (Job laudaveram vituperant. Hi sunl quibus acquievi
xiv, 17), obgervasli *"• oinnes semitas meas, ct . amici, quibus parui magislri' quibus servivi domini,
cunclos gretsus meosdinumerasli (Ibid., 16). Tacuisli consuies quibus credidi, cives quibns cohabitavi,.
tempef, siluisti, patiens fuisii. Vaemihi! demiim lo- domeslici quibus consenhi*'*'. Heu mihil rex mcus,
qutris quasi parluriens (Itai. XLU,11). etDeus meus, atiia incolatus meus prolongdtus est
Deus deoram, Doraine, praestabilis snper mali- (Psal. cxix, S). Vae mihi, illumatio.mea : qui habi-
lia **•*',novi quia manifeslc venies """ (Psal. XLIX. tqvi '"* ««mhabitantibus Cedar (Ibid.). El cum David
3); novi qnia non semper silebis, ctim in conspeetu sancliis "»* dixeril, mulium, quanto magis ego infe-
tuo igitit exardetcet, el in circuitu luo tempeslas in- lix dicere possnm, nimis incola fuit auima mea!
gruerit valida, cura advctfaveriscajtunirfesursumial, (Ibid.) Firmamcntum meum, Deus, non juslificabi-
ttItrram ditcernere populum lunrii (Ibid., 14). Ecce C tur '*•*tn conspeeluluo omnis vivent (Psal. CXLII,2).
•jot"-* millibus populorum nudabunlur oranes ini- Spes mea, non esl in jlliis bominuin, quem si remota
quitates meae,lol agminibus angelprum patebunt "'• pietate judicaveris, jusium invenias "**; el nisi
unirersa seelera mea *"*, non solum acitnim, sed praeyeneris miserando impium, non erit queni glo-
cliam cogUationum siraulque locutionum "". Tot rifices pium "**. Crcdo namque, salus mea, quo.d
' '
VARIJELECTIONES» ,
**•Recenli tabe mt. recenti labe "" biquinatkmibus mi. et Som. iniquilalihus ,1<s> Gralia vel mediciuat,
«M. et Som. omiltit. gratia vel "•' Magis peeeatoris iu idipsum ruentis ms. et Som. magis pcettilenlia
peccateris in idipsum reverlenlis "6* Et ut"»» sns petii volutabrum? ms. el Som. ct quasi sus repetii luii
VohilabrumTIn Augutithoomitmur, Iiui paleri mibi itaque et recordari impossibile est quOt mnrta-
tiwn hbmines peccare igiibrantes tlocui Sominal.Fateor quia mihi recordari impossibile est quod morUtlium
ignorantes peccare docui ms. faleri mihi itaque difficileesl, quia el recordari est impossibile quod iinmor-
laliura homines"•• ignoranies peccare docui Aug. Edit. fateor, quia-nihil recordari esl impossibile. Quotmor-
ialium ete. Quol sanelimgradientes in laqueura duxi mi. quoi sane gndienlibus laqucum induxi Som.
quod sane ete.vtin mt. Mala palrare non liorrui, donorum Dei'-obli.visciete. Sonn mala nt palrare
iH)nhorrerem, oblivisci etc. August Edit. quod ut palrare non horrerem, oblivisci non metui '*•» Sedla
signasli Som. sed lu justus judex signans ">" Saeculo peciiniam peccala mt. et Som. sacculo
jtiste jndex*"•
peceata Mea et observasti elc.ms. mea, observasti etc. Som. observasti etei **" Super nequUiam mt.
et Som. snpermalitia '"* Manifestusvefiiensnu. manifesie venies *"• Coeltiindesursum etc. Som. ccelum
desnper ete. **'*Ecce tot etp. Som, Etecce coraw lolet& '"• Agminibns patebtuit Sonf. agminibus Aite
getorum patebnnt "»• Scelern meanu. e«Som. universa sceleramea "" Simulcluo loquutionum mi..'^*
Strm. et Edit. Goth. simulque locufronnra *"» Inops iitqiie quot me ms.'el Som. et Edit. Golk. rnops astaljo
q«K me J"* Quet mthi Edit. Goih. qiiolquot milii *'*•Sancta vivcndi exentpl* Som. bene vivendt exenipla
'"^ Vincar {jeSlibnstni.et Som. coiiviiicarleslibus "M Memoveriuil ms. et Som. et Edil.Goth. me nioiuie-
riiiTt"**_1SaEpeqije Hiiitandosms. et §om. seque iniilandos ""* Qhod clicam.. qtiod rcspondeam Smu qwid
difiam qui<l respondeam »*•»Et ecce jaiu ilii inlersum disciimini, urget me ele. Som. et cum jani iiitersim
saevojtfl discrhnlni, loiquet rtie eic. ms„ el seu jam illi intersim diserimini, lorquet me. ***»CruciaBj.
eordis nw. cniciant el cordls "»7 Rapacitas objurgat ms. omitiit "»• Levitas dejieit Som. tevitas
dissolvit Aug. Edil. ievilas dissolvit "»» Vixi a die in«. vixi adiebns ">• Quibus stndii, quibus Hderamii
qtijhns et stuchii, qnibus el fiitem "»' Qiiibus consenui Som.qiiibus consensi "»* Quia habilavi Som»
qni babilavi ""Cnm sanctns Sommal. cura' David sanctas "»* Meuin, non JHstificabitur ms. et Somi
meum, Deus nonjtistiflcabitiir *'»Jtistum invenias Som. justum invcnies "" Noneniin auein gloriflc<J%:
pitinfhommql. non esl qui glorificcl pium Augusl. Edit. non esl qiiOdglorificespiutn
 883 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. QPP. PARS II. — PABJINET. ET ASCET. 884
audivi 1197,quoniam benignilas ,1Mlua ad pcenilen-A i tux, Dttmine, qu.am,abse-ondisli temeniibus' tc, sed
tiam me adducit (Rom. n, 4). Turris foriiiiidiuis, perfecisti sperantibus in te '*" (Ibid.).
sonuerunt necessaiia mihi labia lua **••: Nemo po- 0 quam bona absconsio, quae efficilur perfectipf
test venire ad me, nisi Paler meus, qui '***mhii me, noii enim hauc absconsio aesttmatur perditto, sed
iraxerit enm (/oan. vi, 44). magis consefvatio, quae fit perfectio. 0 gloriose
Eniiii vcro quia ita inslruxjsli " 01 me, lantaque Rexj,quam vera sunt lua judicia juslificata in semetr
propilius itisliliilione "•* formasli, lotis medullis ipsa, vere desiderabitia iuper aurum **" et lapidem
cordis, toto nisu menlis te '*•* rogo, pmnipolens preiiosum mullum, dulciora super mel el favuml
Pater, cum dilectissimo Filio luo 1""; teque, cliil- (Psal. xvni, 10,11.) 0 vila mea, Deus mcus, rogo (e
cissima Ptofes, ctnn serenissimo invoco Paracleto. per nomcn Redemptoris mei diIecti'"*'Filii tui, lar-
Trahe me, qiialemis posl te currens in odorem un- gire propiliiis ut custodiain ea. Cognovi namqnc
guentorum luornm detecler ls0*(Cani. i, 3). Quam quia in custodiendis illis retributio mutta (Ibid:, 12).
magna,Domine, Detis roeus *'**,muliiiudq dutcedinis Gloria mea, Deus meus, aliscondis tliesanrtira tuuro,
iuw, quam abscondisli limentibus lel (Psdl. xxx, 26.) ut incites cupidum, reconcfis margaritam, ut aogeas
Abscond sii, quia conserv&sli,non quia abscondisii. quaerenlis amorein; diflers dare, ut doceas
*»•*' petere';
Absttriisti, cum eo magis I
11
multiplicasti. Solet dissiraulas atittire petentem, ut facfas perseveran-
aliquando t[UOtlabsconditur diligenlius invesligari, lem. Poslremo, ineipieiitibus promitlis **'*; non-
cl inventum arqtius araari; dilala in le non rainuun- nisi **" vere perseverantibus sahitem Iribuls
**'•,
iur, sed njagis crcscunt desideria; non est ergo quod plane indicat illa flebilis, quae lutim in sepul-
iuus arnor Iraiisilorius, sed actemus. Qui te diligunt cro Chrisltim, imo le in Christo, quaerebal duranti-
non tepescunt, sed fervescunt. Non esl luus amor bus ""adliuc tenebris, quani accenderas ut
quaere-
otiosus, memoria tua sttper rael dulcis et medita- rel; sed qnaerenti disparebas, ut perseverarel; per-
tio "** de le plus quam cihus suavis. De te loqni seyeravit sperans, et speravit perseverans; et quia
plena est refectio, te nosse perfecla consolatio, iu spe *** perseveravit, videre te merutt. 0 beala
tfibi adliaerere vita aeterna, a le separari niors visiol%i), et ptena exsnltatip I 0 summum gautlium,
perpetua. Fons viyus bis qui te sitiuiit, csca indeQ- et consummantunr desiderium! 0 desiderabiiis viit-
«iens <i«i te esuriujit. Gloria te quaerentibus, gau- tus, et jucundus ***•aspeclus I 0 beata spes **~**, et
diura invenieiuibus. Odor tuus suscitat morluos, f<iix perseveranlia! nisi enim speraret, non perse-
respeclus curat aegros, lux tua omncra fugat caligi- veraret, et nisi persevefaret, spei fructura ripn ner-,
riem, visitalio iua cunclam repellil lristiiiam. Nullus , ciperet. Sic enim, Deus meusj. misericordia mea,
apud te mccror, procul a te omnis dolor, nulla le- * absconderis limenlibns te, ut inveniaris speranti-
cum moestilin, el nulla indigentia. TJbitu, nulla nc- bus in te; sic elongaris a quaerentibus "", nt ap-
cessitas **«.».,nullitts boni est difiicaltas, hunqnam ibi propinques perseveranlibns,: Qui elongant se a le,
lenebrae, nec terrpr noniinalur geheiraae,nullius no- peribunt (Psal. LXXH,27); qui autem ecispectant te,
ctis lecuni caecilas **'*, nec ittmitll^s improbitas, confundentur (Psal. xxiv, 3). Qui timent te, sperent
iiunqujatmfaniis silisque inopia, frigoris nec aestus in le, quoniam proteclor et adjulor eorum es (Ptat.
circa le moralur penuria, non invaletudo corporis, CXIII,11). Per limorem pervenitur ad «**8 amorem.
prorsus nec corruplio menlis, non zelus, neque con- Tiraendiis cst, ul Dorainus; amandus, ut Pater. Ti-
tcnlio, ncc omnino ambilio; illinc abesl soHiciludo roor IniiSsanctus permanet, quia fanctos permanere
linis, gt cira niorlis, labor senccluiis, el lahguor facit, quos possidet. Nihil tleest tiincptibus te, quia
aegriludiois; ibi riescitur passio aerjs, et varielas oculi tui super eos , et aures tuic in preces eoruhi
lemporis. tloec esl enirii magna multitudo du!cedi..is (Psal. XXXIII,16). Misericonlia mea et refugium.
. VARf^ELECTIONES.
"s' Quod andivi Som. qni andivi . »1»* Quoraodo benignitas ms. et Som. qiioniara
W» Tuffis fortitudinis, sonuerunt necessaria mihi labia tua Sntmhat. lui oris m;hi bciiignilns sonufinmt
nectarea labia Auqust. Edit. lui oris mjlii sbmiernnt nectarea labia li 00 Nisi Pater, qui Som. nisi Paier
meus, qai *»•»Quia inslruxisli ms. quia ita. instraixisti la0*Instituiione Sam, inS;lructipne «'"^ Annisu
mentis te ms. et Som. nisu mentis rogo le Aug. Edit.omillH rogo **•*,Cumdulcissiuto puero «JJJ.etSojn,
enm drlectissimo filio tno **°*Posl te currere in ojorpm nnguentorum tuorum deleclet ms. post tefcur-
rens in odorera tuorura defecter unguentofum Som. posl te eurrain in odorein ungiiciilornm tuorum dol-
citer ****• Quaramagha, Domine Deus elc.usque ad, Invocote Deus meus etc. Desuntin Sammalio, aeetiam.
in Libro Medilalionum S. August.;tom. IX.post kcec verbn, unguenloriim luorum dulciter, sequiiur nutlo
mertto, Invocote Deus meus cfc. adeo.ut qucein Anselmoab his verbis 1,os inlerposila sunt, non iegantur mAn-
Quslinonec inSbmmatio W Cura ea magis m«. cum eo magis Mel dtilcis, meditalio nj*. mel dulcis,
et meditatio **w Nulla nulla, ubi es, necessitas ms. et nulla indigcnUa, ubi lu, nuUa necessitsis
**10N<«iis tetra caecilasindigeiili.i,
ms. rioctis teciim caecitas -"".Sed perfecisli sperapUhtis in le ms. omittit '"*
Attrhm"uliqiie, et ms. emittil, utique '"'• Mei dilecli ms. uuigeniii '"* Quaerefe, proniittis ms. omUtit^
quaerere '*.1«Ut nonnisi m«. omitfit, ut .'».*•Salutein tribuas mt. salntem Iribuis *»**Natunr Clinslnm
inter morluos qiiaerebat vivimi, duranlibus ms. Chrislum. imo le in Christo qwerebat, duranlibiis !**'».
Qtiia in spe ms. quia. in te lsl9 1M Reata visio ms. 0 beata visio 1M0 Desiderabilis vultus jocundus m*.,P de-
sidefabilis vullus; et jocundus 1 Ospes»'*. Obeala spes. 1!" Elongaris qtiacrentibus ms.
*'»' Veniltir ad ms. elpngai-isa
quajrenti)t>u.s pervcni^ur ad
 *J35 ORATIONES. 886
meuin, susceplor meus el tiberator meus, sic timo-- A creaturae tuae, benedicant te omnes angeli ct sancti
rem adhibe mihi quatenus amorem '"* subinferas:: tni. Sic benedicamus te in vila mea. Adoret le et
sic irroga metum ul tui augeas desiderium; sicque; glorilicet et benedicat omnis inlerior et extcrior
rae fac partieipem limentium te, ut et cuslodienlium i compagomea. Salus mea, lux mea, illuminatio nie.i,
mandala lua facias (Psal. cxvni, 63), ut per tirao-- benedicant le oculi mei, quos fecisti et prarparasti
ris servitutem ad amoris pertingere merear gra-- ad contemplahdamspeciem serenilaiis luae.Duicedo
liam, per quam tandera perveniam ad luam gloriam. mea^delectalioniiBa,benedicant te aures meae,qnas
Anieu*»". fecisti etpraeparasli ad atidieiidamvocemjucundita-
254 QRATIOXI. tis tuse. Suavjias niea, recreatio mea, berredicanlte
ADDECJH. nares meaejquas fecisti ul vivant. et deleetenlur fti
Doraine Deus, omnipolens Pater, et bone Deus5 'odore unguenlorum tuorum. Lans mea, canticum
Jesu, miserere mihi peccalori, et da mibi veniam, meum novum, exsultatio mea, benedicat te et ma-
peccalorum meorum. Da mihi cavere et vinceie; gniftcet lingiia miea, quam fecisli et praeparasti.it"
omnes insidias inimicorum meorum, et tentaliones enarrem mirabilia tua. Sapientia mca, meditalir>
ct delectationes noxias, perfecte roente et actu vi- mea, consilium meum, adoret seniper et benedicat
lare quae prohibes facejre, servire libi et amare te• B cor raeum, quod praeparasii et dedisli mihi ad dr-
qnanlurp scis el vis, et vivere secundum tuam vo-. gnoscendas inaeslimabiles raiseraiiones luas. ViU
luntatera. Da mihi, Domine, compunctioneincordis, mea, bealiludo mea, benedicat le, licet peccatrix,
exercilium pietalis, virlutem humiliUitis,di.scretam i anima mea, quara fecisli et prceparasti ad perfrucn-
abstinenliam,' carnis mortiflcalionein, rectuni in- dum boriis tuis.
troitum ad le orandura et amandum, medilanduini Addrande, tremende, colende, pater metuende,
el laudandum ad omnero secundum te acluin, co-. benedico te, quem. amavi, quera qusesivi, queiu
gitalionem perfectam, sobriam et veracero,et meu-. semper optavi. Deus raeus, amator meus, te sitio,
,iem slrenuam el efficacem.Da milii, Doraine, man- le esurio, te desidero, te suppUco, te totis visce-
dalorum tuoruin notiiiam et dilectionem et delecla-• ribus lotisque geraitibus coiictipisco.Et sicut maler
tionera, facililaleraet elTcctumin cnstodiendis illis,, 'unici Filii stti orbata praesentia sedet ad locum
ct jugem perseveranliam ad meliora, cum humilitatei mouumenli ejus, plorans semper et ejulans, sic et
proficere el nunquara deflcere. Ne derelinquas me,, ego non quantum debeo, sed quantum valeo, memor
Domine, nec humanaeinfirmitali vel ignoranliae,nec; passionistuae, memor alaparum, memor flagellorum,
racrilis meis, nec ulli alii rei, nisi luae disposilloni. inemor vulnerum luorum, memor qualiter pro me
Tu,Domine, clcmeuterdisponeme, etomnes cogiia- ^*occisus es, qualiter condilus es, qualiter sepullus et
lus et actus iheos in beneplacito tuo, ut fiat a me,, ubi.sedeo cum Mariaplorans ad monumeuiummeritis
«l in me el de me tua soluni seroper voluntas. Li- meae.TJbile fldes sepelivit, spes quaerit ut inveniat,
bera me, Doroine, ab omni malo, et da mihi omne! charitas ut perungat. Benignissiine, serenisstme,
bonum, id esl le ipsum, ul gaudium meum sit in lc, suavissime, quis mihi det ut inveniata te foris et
qui es vita acterna. Amen. debscirter, et respergam lacrymis ioca vutneruro,
ORATIQXII. fixuras clavorura? FiliacJerusulera', nurtliate dileclo
JIDDECM. qitia amore langueo (Cant. v, 8). Appareat mftii,
Laut Dei, cum gratiarum actione devota. ostendat se mihi. Vocet me nomine ir.ei, compcscat
Tibi ago laudes et gratias, Deus meus, misencor- me a dolore meo.
dia mea, qui me ad luam cogilalionem |ierducere. Non enim capit in me dolor meus, quandiu pere-
et |ier sacri baptismatis ablutionera inter adoptionisi grinus sum a le, Deus meus. Age jam, Dprnine,
filios aggregare digualus es. Tibi ago laudes el gra-> revela facicm tuam, ostende supplicibus misericor-
tias, qui me ab ipsis rudimenlis infanliae usque adI , diam tuam. Scimiis peraclam resurrectionem, cle-
Jjanc boram per raulla defluenlempeccaia,,immen?a:> clara in oculjs nostris beatain incorruplionem. Ad-
bonitatis tuaepalienlia, ad emendalionem exspectas., niirabilis, ihaestimabilis, incomparabilis, te vole-
Te laudo el glorifico,qui me brarhio virtuiis tuaede,. bani, te sperabam, te quaerebam.En ipse venis pui-
multis aitgusliis, calarailalibus et miseriis frequenler purattis; rubrum est indumenlumluum (Isai. L.XUI,
liberasli, qui me baclenus de aeternis suppliciis el 2). Lavasti in vino tlolam luam, et in sanguine uvat
de corporis hujus cruciatibus eruisti. Te Iaudo et pallium luum (Gen. XLIX,11). Percussisti caput de
glorifico, qui milti sospitalem membrorum, iran- domo impii, egressus in salulem populi tui (Hab,
quillitalem lemporum, araorem, affeclumct charila- iji, I3k
tem scrvorum tuorum in me, quae sunt dona tuae Mane nobiscura, Doniine, mane vel usque njane.
pielatis, conferre dignatus es. Sancte sanclorum, Fruamur interim praesentiatua. Laelerauratque de-
•qui sanctificas omnia, benedico te, glorifico le, leclemur in restirrecliene lua. Ingruunl lenebrae,
adoro le, gratias libi ago. Benedicant te omnes urget diem vesper. llluminel vullumsuum super nos
VARIJ; LECTIONES.
"** Ui amarem *ni. qiiateniis amorem '»»»Graliam, per quam landem perveniam ad luam glori.tra
Articn ms. gratiam. Amen.' Edit. Goth, graliam. Iavoco
 8*11 S. ANSELMICANTUAR.ARCHIEP. OPP. PARS II — PARiENET. ET ASCET. 88*1,
gol noster, lumen noslriim, Chrislus Deus noslec A ORATIO XIV'*«6.
(Psal. LXVI,2). Sed quid agis, heu i mi Domine,hcu! ADSPIBITUH SAMCTDH.
aniraa mea? Quid dicam,, vcl quid faciam, aut qup Jam et divini "" amor huminis, Palris omni-
yalam? Jamjaro etevas manus tuas. En ipse ingrr- polenlis, prolisque bealissimaasatnclacommunicalio,
deris vias luas. Occurrunt cqelj, slernunlur poli, pranipotens Paraciete Spiritus, moereniium conso
parattir nubes asccnsuro; egp tibi solas orbUajis laior ikmentissime, jam cordis mei pcnetralibus
nieae laeryinas ofleram recessurp. Enjjjt tacrymte polenti illabere virlute, et lenebrosa quaequelaris
mfx pamt mifii die ac node (Ptal. 3.1,1,4). Pascar neglucli '*" latibula corusci luminis fulgore pius
fl<Hibtismeis, potabo animam ineani doloribus raeis. inhabitator "*» laetiflea, Uiiquc roris abundaqita
Dcfictet tn dolore vitamea,, elanm mei in gemilibus longo ariditatis marceniia gqoatore visitand»
(I>sal. xxx, 11). Qufd enim. mihi ett in.cmlo, el a.le fecunda. Saucia inlerioris hominis arcana lui amo-
quid valui tuper letaram?:(PtaU iiH,.23.) Anima ris jaculo, el torpentis '"* medullas jecoris Itammis
mea desiderabit te in nocte, sed et splritus m U3in salutaribus penetramlo succende, sanclique fervoris
prtficordiis meis demane vigilabii ad U$(ftai^xxyt, igne illustrandp, inlima meniis *»" et corporis uni-
*). Venies ad nos rjiterim, Dpmgne,qumiiam bonus versa depasce. Pota rae lorrenle voiuplatistuat (Ptal.
es, pec tarjabis (fleor, x, 37), quia pius es. Tibi xxxv, 9), ul nihil jara mundanorum degustare libeat
gtoria in soeculasaeculoruin. Ameu. venerat» dulcedinis. Judica me, Domine '**'>,et
f|550RATIOXIU. ditcerne causam meam de gente non sancla (Psai:
ADDECM, xui, 1); doce me fucere voluntatemluam, quia Deut,
Pro palte, etmatre, el parentibus, etamieis. meut es lu (Psal. CXLII,10). Crcdo ergo quod qoem-
Dominatof Domine Deus, qui mirakililer cuncla cunqne inhabitaveris, Palris "", ac pariter Filii
condidisli, et lua disposilione creasti orania ; qui domiciliinn condis. Beatus qni te merebilur hospi -
jnssisti copdilioncm propagandae sobolis ex viroei lero : qnoniam per te "** Paler el Filius apud eum.
femina esse, el praecepistidijectioncm circa palrem facienl '"*. mansionem (Joan. xvt, %5).
ct mairem exbiberidam, exaudi nje, misericors Deus, Veni jara, veni, benignissiroe dolentis animae
clamanlem ad te pro salule geniloris mei et gcnilri- consotator tn "" opporlunilatibus, el in tribulalio-
cismeje, qnps.ei lua proyideniia raibi humillimo nibiis. adjulor (Psal. i.x, 10). Veni, mundator sccle-
praeparare dignalus es; seu pro frairibus meis, ac rum, curator vnlnerum. Veni, fortiludo fragitinm,
«prpribus, omnibusque qui milji peccalpri ex car- relevalor labenliBm; veni, humilium doctor, super-
nali cpnsanguiiiitate, vcl familjariiale, vel promis- (] borum deslruclor. Vehi, orplianorum pius pater,
sione seu commissione conjuncli sunl, lam vivis viduarum dulcis jndex. Veni, spcs panperani, refo-
"*' sidus,
<jtjwni.detfinctjs, quoruni nomina et mcrila tibi Do- cillator deflcentium. Veni, navigantiura
wwip Beo universorum cognila sunt, ul deftrnctis naufraganlium '***'portns. Veni, omnium viventium
yilam aet^ernamconcadere digneris, et vivemcs ab. singulare decus, morienlium unica salus. Veni, san-
«miii majo defendas, et in viam salutis eos disponas; cfissime Spiritus, veni et roiserere mei, apta me '
'"* propitius mihi, wl mea ttKC.
<tuaieij^s.,perveram.cpnfcssiopero, veramque emen- tibi: et condescende
daimnero supnira, oranjum delictprum, peceata magnitudini exiguitaSj roborique luo mea iiufoecUc
dimiitas, ut, carnp exuti, ccelesliparticipationeefli- liias, secunduin mullitudinem luarum complaceat
cianlur haeredes, Exaudi ma, miscrintt, c!eraenlis- iniserationum, per Jesum Chrislum Salvatnrem
simeDcus, supplicanlcnr ad lenroanimabusfamulo- mcum, qui cum Patre in lua unilale vivit et regnat.
rum famulartimquc marum, qui mihi benp. votunl 111 saeculasaeculorum.Amen.
et faciunt, ct serviunt, el qui mihi suas eleemosynas ORATIOXV,
largiiisunl, cl dequibus eleemosyiias recepi,~quo- ABCUEISTBM,
rnm nomina libi Domino Deo universprum cognila Cum recordaliune bene/iciqrum ejus, el liumana;
sulit, et qui se roeis oralionibus commendaveruut, I). miserias.
nt eis tuae' misericordiae beneficia inVfendas,et in, Ad le, dulcissime cl benignissime Doroine Jcsti
loco tibi placenfiura collocare digneris, Salvalor Cliriste, qui fons pietatis cs et niisericordiae,pPlis-
mundi, quicum Deo Paljre cl Spirilii sancto yivis sirae me converto; quia et per potenliara divinitatis
et regnas, ctc. •tuae, qtta cura Palre et Spirilu sancto nmjs Deus.
pmnia ex nihilo fecisti, me crealum csse falcor; et
VARfiE LEGTIONES.
"*» Co//ala«/eum ni». Thuan. (tnaliisemni mss. non reperitur) et cumEditioneSommaliianni 1637-.et Edit.
Augint.in tib. Meditation. eap. 9. prfa. 557. el ctm Edittone Gothiea ***T0 Divini ms. o jam Divini Sfm-
Jam 0 Divini Etftf. GotA. ie» Aug, jaia Divini '***Quaeqnelaris neglectacmi. qpae laris negleclac Edii.
Golh. quaelucis neglectae *'*»Habitatio mi. et Edit. Aug.'»*' pius habilabor Som. habitabor lldit. Goih. ptus
inbabitabor '•?* Torpenlis mi. et Edit. "** Goih. lepenlis Hluslrando intima mentis n». cothislrande
iheptis Som. illuslrando inlimaemeniis Judica me Doroine mi. £. et Edit."MGoth. omitlunt Dom"tie
"»»Patris Edith.Goih. in eoPatris '»»*Quiper tems. et "n Som. quoniamper le Facienl Aug. faciunt
***'Prplcgens mt. promple Edit. Aug. el Goth. omilt. Navigantium ms. nanfraganlium **" Nau
"*• Et concede mt. et condesccnde Som. ct descende
r^gii jjiiit. Gotli. naufraganliuin
889 ORATIONES. 890
per incafuationem tttam, quam iu proprietate per-f A poslposilo, verilatem tuae iesaricctioitis CiuicUs
tonae tuae,eoopcranle lamen Patre el Spirilu san- gentibus aiinuntiarepl, epsqpedocertiiH,,4Uod si in
cto, suscepisii., rae refetiuin el lenovalum esse scio, le crpdpreii*:.$,.li^ praepeptis,obedjfent, orani uV
Oro itaque ditlcissimain misericordiam tuam, piis- bitatione poslliabil3,,reg«ivm cpslptpm pfl&tJII^
siracel suavTSsirae Domine Jesu, per sanctaiw an- carnis as^dejjent,. et iti.ajterija glpria le«iutt feli-
iiunliatipnem Ipam, migerere infelicis animaenieae, cite^, rejjnjpenl,, $}§&$§&;.mkMdiiimhomm
Dulcissime DomineJesu Cbriste, persanclam incar- Jes-j,,. jpej; ^rf^-Jtn»,;.*#|iij% ajd.<iu4^*ri«ii>»> ximt et
nationero el nativitalem luaiii, raisefere aoiroaeraeae. rapj-tuois, .iiii^,;judijifl,;,J^QS. a; pttth :<imipmv&
Dulcissime Doraine Jesu, Chrisie, pcr circumci§io- aeijern-i,T^er<ii|ion^^
nem tuam, miserere mei. Dulrissime Domine Jesu, ccelps duccns, in aelcrna felicitate colbcabis. :. ."
per^anclam iiifanliam tuam, miserere mei. Dulcis- HiS dulcissiinis recordadouiUijs et piis. mcnioriis
sime Domine Jesu, per juvenlulcm luani, misererc animalJis,. dulcissime Dpmine.Jesti, .ctihaec tahta
meu DulcissfmeDomine Jesu,per baplismum iirani, beneilcia, iuBrmis et peccatoribus a te nti^iwd»-
miserere mei. Dulcissime Domuie Jesu, per 'ejiiiiiiim ter coliata, dura iri secreto pectpris inci -dultiicr
luuro, famem et fatigationem, miserere mei. Dul- et cum ii]agn3 admiiatjpitfi vpjyp elj-eijplvo; inSr-
cissime Domine Jesu, per miracula tua, per quae, B mas memorias et recordationcs, peccati, qjiifi.ad
etsi homo verus eras, verus Detts agnoscebaris, mi- damnatjwi^
serere mel. Dulcissime Doraine Jesn, per flagelia, lua opitulaiiie bbniiaieialiquando rcispnipj etea qmee
spula el alapas quas pro nobis suscepisti, miscrere divina sapiunl, el infirBiam ,aniiBftra,«!pec<^rtem
mei. Dulcissime et misericordissinie Domiiie Jesn, siif-jlevafc;splei!J,, reipicio^ senerPit-sfit anjplector.
per spineam coronam, quam in capite luo portasti, ' Seti Iieu inftjlici,.1011110.2, meae, dulcissimeet beui-
IIl spineas peccalorum noslrorum auferres, mise- g^issiiptj;,Dp-niiip;l-t"^u.lanltfi pertJtipiiiJiiiffilicein
reremei. Miserere mei, dulcissime Domine Jesu, animani lam gravilfir vexaiitij: et vnjsl^iniscricor-
percrucero luam, el mortem quam JJ^g in eadem dissima pictaletua susiineatur.in punctoad infer-.
cruce passus es, ut nos a morle rediineref. Mise- nuni desc-radenti I E^-ei}i^4tm:C0trdis mei ses-
rereraei, DomineJesu, per sepuleriim tutmi in quo creiunitdiiigcnieiv-in^ infelicem, ant-
secundum carnem jacuisti, etper bciiignisslmaro de- mam meam, quam tanteidimn*»» majeslatem tiiiam
scensionem luam ad iuferos, in quibus fidclcs ct mundam el imnjacuktam stare piiigyerijai^veijeiio
amicos luos, qui te ibi siium dulcissimura Reilem- malitise et iniquilatjs .npn parum iijfeciain in.veni').
ptoremdiu exspcctaveranl, visitasli; visitans a dae- „' Sajpps^
raoniaca dominalione, gloriose triumphans iuiseii- ajiquo Ipqui incipiOr.aiati"»)^^"^
cordilcr eripnisti; iriferhalibus furiis suum princi- in dctraclionem iricurrp, yej prp aliqtia, re. jmputJei*
pero valenier incusanlibus quod le, in quo de suo ter murmuro, vel -vitip..ciiripsitatis iireplaeijuOcuiiihfl^
iiihil iitvenerat, injuste interfecerit; pro qua in- vel malarum cogitatjojnuai; lurpi|udiJTes,JiTOtus>|rje:
justa inlerfectione juste tunc perdebanl quos landiu illicitos, et impudiepsJi*Jiii>i-JjntejripR"hu-i:n^
captivos et snis infeliciter vinculis alligalos teniie- nep. Jterum alque Jteriii». lieu, t-ntla? infelicttatt,,
raut. Miserere mei, Domine duicissime ct benignis- tantaeque perdilioni! Fateor, dulcissime: Jesu, et
sime Jesu, per gloriosam resurreclionem tuam, qtia expando corara le iniquilaies raeaA, cmas in'uS
tertia die, postqiiani pro pcccaioribus oceisuses, palilur raisera anima ipea. Dum eiilm ea qnoe retro,
discipulis et ainicis luis de lua morle dolentibtis et sunl oblivisceus ad ea quaeanle sunt nie extcnderp
nimis atllictis vivns et immorlalis apparuisli, et volo, atque iu his dulcissimis recordatioiiibus, quaa
pcr dulcissima colloquia lua, quac cum eis per dies superius commemoratus suih, diuiius si possem \al.
quadraginta post resurreclionem tuanr habuisii; possum] deleclari cupio, atqiie omncs jco^t-Jtipiieji,!
in quibns fn mullis argumeniit apparens eis, etlo- roeas quasi.'^fas^lij^ijpiyg-ms,. oiri:fli:ȣrtuirba.T
quens de regno Dei, eosque conforlanset refoveas JJtipne aniini «inoja, adljaerere Dco pemveimtt
et eum eis sppius convescent (Aet. i, 3), pracmissis oonllnuatipne cTesidcro,.stibito pescip.qua miserfa
cvidentissimis signis et verilate luae carnis, in qua merclabiad inania cl noxia corjsojcip ; et lanquara,
mortcm passus es, auferens ab eorum cordibus mprs sritiito [fl/, fuMtiJiJinierticiftiis; vf^^qiteBaadnio-,
omneni dubitalioiiem, ad fidcm et credulitatem luae diinr canis ,rai(idiis, qui. npp, pefcnssiorie rcpulsu»;
rcsurreciionis solidasti. Misercre mei, dulcissimc a laccratioiic bouiinis se lempcrat, carnadis.delecta-
Domine Jesti, per admi.rabilem asc*ensioiiemtuam, lio omiiem trst^quillilateiri'anitni, .oiiineinqHe rect!-
qua discipulis ttiis et maire lua Virgine a.pitieiili- luiiinet»ji«ij*tiJi*!,.qtiaifl
bus, ccelospelcns, hutnaiiam naltir.aiii, qriaih mise- lurbai apdgstruit, ^:.'I]i.i';'j^>'|ji,ja.1|riyTTJ^JIaitCiiB;--^h
ricordiier prb peccatoribtis susceperas; et ih qifa virlutum pro suavi pdpre <-aKttnT,seijtio jititolciiii'^
morlem passns morlem deslruxeras, ad dexterara lem ac icterriinnm felorera vitioriim.,, - :-..:
Patris collocasti. Miserere mei, dulcissime Douiine Qtrid crgo faciam, dulcissiine Domine , Jcsn^..
Jesu, per adventum sancli Spiritus, quero sicut pr©- amator hominum el crealpr, reformalor et Re^
miseras disfipuJis luis dle Pentecosles misisti; qtto dempior peccalorum.?. fjup IHO'
.cpnrcit^iitUarilif,.,
impleti^l veliemenlissime confortalr, omni timore cifcumdaMis raalis^ tantis invoiuttis.vpessin-iininil
 891 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET. 893
c'etcctalionum tenebris ? Infelix ego homo, quis A tis tuaein me, el tolle de me quidqitid otTenditoou-
me liberabit de corpore mortis ~hujus.Quisautem, los pietalis tuae in me. Coram te, Domiiie, est sani-
ntsi onrfta Domini met Jesii CHristi? (ftoni. vn, 24.) tas et infirmitas mea. Illum, precor, scrva, islanv
Sfist-irtsteefgo; dulcissime Domine Jesii, iniserere sana. Sana mer Domine, et sanabor; talvum me fac,
«feaWf* luK, miseref e pec«alf icis am et tatviit ero (Jer. xvii, U); tri qui infirma sanas,
r<*<i%;'titj*c1ssiTneDomine Jesa, infeHdVmiseriaeejus, et sanata conservas, lu qui solo nulu luo restauras
& tmk eam'; ptopler initniM^if^e^ &ifa (Ptaf: dirula et collapsa. Si enirn dignaris in agfo tuo
'
laWiiriV M).'*Htit'mihaoeutit <%va,he unqitamobdor- corde meo serere bonum semeri, necesse est ul
mitrtfh morte, he qvandorticaiihiniictiscjvs: Pfw manu pleiatis tuae spihas prius evcllas vitiorum
vafui adversut e&ihI(•P*flJ., xii,: 4). Judica^ Boihine, meorum. . .
tiocemei' eain, exffttgna iiiipugnatites eafni. Appre- Dulcissime, benignissime, amantissime, charissi-
heitik aifha<ei teuiuth, elelchr^e inadjdtoriun. ejtis me, desideratissime, amabilissime, puIcherrinTe,
(PSjtrf.xkxi» 't).,: Ci*edb, itutelssliile tfoitoihe Jesn, infunde, obsecro, muhilqdinerii dulcedinis ttiae et
c'redo quPniamsi arrmattia ad defch^Piieih ejiis ar- chariiatis lure peclori nieo, ut nibil lerrenum, nibil
ripias,[it tehta, bonm rointitiilis littv'{Psal. v, 13) earnale desiderem vel cogilem, sed te solum amem,
anirotiiTT qiiam creasti defendas, quia miflushostis, B le solum liabeam in corde et in ore meo. Scribe di-
ptitife jaeilla ihihiici, etsi forti :ex^%nehi, vel gito lup ih pectbfe meo.dulcem memoriam lul mel-
etiftm iniris saevirelentaverint. aniiriam qiiara ilefen- tiflui nominis, nulla nnqoam oblivione delendam.
dts*TiIIo nnxlo poteruntsiiperare. Duleissimeet Sciibe in tabulis cordis mei volunlalem luain, et
lrtfsericohlissfirie DOrrifneJesuJ sana eam multis jusiificaiiones tnas, utle immcnsaedulcedinisDomi
raalis dbrutam, hiiillis iniquhatibiis sitperaiam, niul- iiuhi, et praecepia luaiserajperet ubique habeam prae
iis faciiioribos maculatam- Atljuior pauijerum, de- oculis riieis. Succeiide mehtein raeani igrie illo tuo
fensof pnpilioruni, sana ei adjuva eain a iecfea- quem misisli^n lerram, et voluisli vehemenler ac-
«itit, a te fcdciriptam, per le miiiidataVh.'Susfitie ceudi, ut sacrilicium spiritus contribulali, el cofdis
cohatum ejns, cohforta desiderium cjtis, et concetle contriii (Ptal. *-, 19), obprlis lacrymis quotidie of
ef hoc spatium vttae, in fjriOTnhoc iiiundb coiifer- ferara libi.
i>JaTTda esi, sic percurrefe, et cunclas iiiiqiiitaies Dulcis Chrisle, bone Jesu, sicut desidero, sicut
snas per ineffabiteiri misericordiaiii tuam sic emcin- lota menle mea pelo, da mihi amorem luum san-
cfafe, et per veram poenilentiam et veram confes- cttim et castum, qui me repleat, teneat, totiinique
sionem pufgare, corrigere, miindare et abstergere, ppssideai. Et da mihi eyidens signum amoris lui,
Tjf, ina lafgiente indulgentlssima pielale, ab omni ^ irrigtium lacrymaruuT fonlem jugiter maoanleni, ut
Tiflfe-vftibrum puftjati',' muhdata, cofrecia et abslefsa ips* quoque lacrymae tiii in ine lestentur amorem,
posfmoflem eafnis, hd te'dulcissimtim Creaiorem' ipsaeprodanl, ipsaeloqtiantur quantum le diligit "*'
«onm, piifesfinuin Domlnuirisuuni perveriire valeai, ariima mca, dum praenimia dulcedine amoris tiii
Miihriqneinenarrabilem gloriam bnro omnibus san- nequit se a lacrymis continere. Reminiscof, pie Do-
etis ttiis in aeterna felicitate pOssiiiere percetefna "" iiiitie, iUius bonae mulieris Annae, quae ad laberna-
' "''" !:'"::: '' '' ;
jjarcni-arAftteU" '''''''.' culuda fojgatura pro tilio venit, de qua Scriptura
refert quod vultus cjus posl lacrymas et prec.es opn
',"' ABf.HRISTDM. sunt amplius in diversa mulati (/ Reg. i, 18). Sed
Pro gralia tacrtjmarum obiinenda ex peccatorum ve- niemor tantac virtutis tanlaeque constantiae, dolore
cOrdaliohe.' lorqueor, el vefecundia confundor; quia me ntise-
' ChMte'
Dohiine, Verbum Patris, qui venisti in rum nimis deorsum jacere intueor. Si enim ila flevit,
huhc munduni peccatores salvos facpfe, rogo te per et in stetu perseveravit mulier, quaequaerebatfilium,
iiithrtjjeiitissiina miseiicordiae tiiae'viscera, emeiitla quomodo plangere, el in planctu persislere debet
vl-iain hiearh, ihelioraactiisi Compcpeliipres, tolle p aiMinamea, qiiae quacril et amat Deuni, etad eura
de me qu6d niihi rioeelet tibi displicet, et da quod pcrvenire desidcrat? Quomodo gemere ac flere
nosfi tibi placere el iriihi pfbdesse. Quii pdtesifacere debct talis anima, quaequaerit Deum die ac nocte,
muridum de immundo conceptnmsehiine, nisi lu so- qitae praeler Christum niliH vull amare? Mirum
futi^fob iiv, i.) Tti es Dens omnipotens infiritlae quippe est, si jam non faclaesunt ei lacrgmat tuat
pieWtis, qnf jusf.lcas imptos, el vivilicas morthos panes die ae noele (Psal. xu, 4). Respice ergo, el
propier peccaliirh, qui mutas peccatofes, et non miserere mei (Ptal. xxiv, 16), quia dolores cordis
siiffiiiTptle ergo de me quidijtiid rtbi dishlicet in ihe. mei multiplicati sunl. Da mihi consolalionem tuam,
1 tiiiia
i^rfijcta; eiHih piuriina1* viclejtif oculi ccelestcmj et no|i spernere peccalricem anunam,
tut fPsa/. cxxvviii, 1(5).Mille, quseso, manhm pieta- pro qua niorluus es. Da mibi, quseso,lacrymas ex
YARIJE LECTIONES.
-*»*• pag. 347. Aa JcsumGhfjsturo,
Cotiata ett cum Sommalii cap.;3G. eiEdit. Aug. inlib.Medit. cap.36. devolissiraa
obtiheiida expeccalorum recordaiiohe Som. Oralio ad latjdes ftahen--
|wo ijr^fra lacrynTarum
tUs. ,rtl Qiiahtiimte diligtt Som. quantum le diligal
 893 OftATIdSES. &•**
loio afleclu internas, quaepeccalorum nieortnn pos-- A i luw conipuiigii. Da nithi graii.tm lacrymarum, sicut
siut sotvere vinciila, el ccelesti jucundilate sentperr dediali patribus nostris, quorum yesligia debeo
repleanl anhnam meam; si non cum veris et per-> - hnilari, irtplangam nje in omni-iita laea, sicut tpsi,
feclis monachis, quorum vestigia nequeo imitari,, sepJaaxerimt nocte ac die, Propter raerila et ora-
sattem cum devolis miilieribiis quanlulamcunq«e B' tinneseorum qui tibi placueritnt et clevoli.ssimeser-
porlioneni in regno tuo merear adipisci. ,. vierunt, niiserere raei iniserrimi et indign.isejjvitui»
Venit qnoqoe mihi 111'menleui aiteriusmwttertss cl da.mihi gratiam lacrymajfura. Daraihi irriguam
devolie mira, quae te in sepukro jaceritem pk> >. swperins, et irriguuin intferius,tjt sinl imhilacrymai
amore qnaerebat, qiwerecedentibus drscipuHsctese-; --, mempanes die ac nocle, elficiarque j» t^tmsjiectutui\
pulcro non recedebat, qute sedebat iW tristis ett: Deus liretis, »cr igjjim csompwicU^
mcerens, et diu rauttumqne Aebat; et reswgenss ptngjie et niedullatuffl; mactpr totus in ara cotclis
mullis lacrymis iterum iteramqtie antra dcserli se-- inei, tancwam pmguissimni»holoftansfuin assuniai;
pulcri vigilanlibus ocutis exptorabat, si forte ati-- libi in othirem,suavilatis. Da mihi, dukisskBe, fonicnj,
cnM te videre posset, quem ferverrti desiderio qtise- irrigutim fontemque perspicuiun, in qua lavetur
reltaL Jam certe semel et iterum ingressa seput-- assiducj tstud inquitjatiuTiIiolocausiutti. Licet eniin
crtim vidcral, sed mmium amanli non satis erat,,»*me * totum libi obtulerim opitulaflte.gratia lua, in
virtus eiiitii bpni operis perseverantia esf. Et qniai mullis JJ58taraenqnolidieoirendo propter nitniaiu
prae caeteris dilcxil, et dilrgendo flevil, et flendo >:. fragiliialem meam. Da ergo mihi gratiam lacryraa»
qusesivit, el quaerendo persevcravitj ideo primar rum, benedicte et araabilis Deus, praecjpueex multa
pmnium te invenire, le videre t***,le alloqui me-... dukedine ampris lui, et commemoratipne iiiiseri,i
ruit. Et non solum baec, scd etiam ipsis discipuiisv conliaruin tuarum, praepara hanc mensam famuk*
. gloriosae resurrectionis tuae praemrtlia exstitil, lei- luo in conspectu tjjo; et da nuhi eam jn polesta -
pwecipienle,el ttementer nionenlfc: Vade, diefra-! lem m 4, ul quoliCsvolosaticr ex ea, tribue propic-!.
tribut meit ut eant in Galileeam, ibi me videbunt i lale et bonitale lua, ut iste calix luus inebrians et
(Maith. xxVIII,t6). Si ergo ita flevit, et in fletuper-- praeclarussatiet sitim meam(Paaf. xxri,,*)),ulinUiet
severavit mulier, qtiaevivenlem cum mortuis quasK -. libispirilus meus, ct ardeat mens. niea, in. araoii",
rebal (Luc. xxiv, 5), quae te raann fldei taifgebat,, lui, oblitus yanifalis et miseri». Audj, Dcus meujiV
qtiomodo plangere et in planClu persislere debet>. aadi, lumen oculorura meortim, audi qune pelo, et
anima, quaete Redemptorem snom jam coelopraesi- da ut petamquod audias. Pie et exprabilis Dominc,
dentem et tibiqiie regnantem corde credit, ore eon -• ne efflciaris mihi inexorabiKspropterpeccaU raea»
Atetar? (iJom. x, *©.)Quomodoergd gemere et flere, '. sed propter bonjtalera tuam sjuscijje preces 8CA'i
detret talis aniina, quae le lolo corde diligU tequei lui, et da mihi effecltna.peiitiwis nicaeel desidfirji
loto desiderio videre coiicnpiscit? • . roei, precibus e-t ineritis gJpripsje.Virgiuis Mariaa
Sohnti coiifiigiuin, et iintea spes miscrorum, Do-..' doiuina?raeafiel^onraiumjjEiimcloj;^^^ ...,
mhie,cui nimquam sine spe miseriepralaesupptica-' BIUTia^tt**^^
tur, praestamibi hai.c graliam propter 1«,etpropter .,..•.,;.. "... ABCnBlSTOM. -, ,, 4,, ,.,,.,
nomen saoctam tuum, ut quoties de te eogito, c!ei Cttmardenti desideriosolum Christutflamandi.
le loqrtor, dete seribo, de te lego, de te cotifcro, Jesu nostra redeiriplio^ainor. et jjesi4efiuintDeus.
quolies tu remiiiiscor, tifei assislo, Iaudes, prceesj • cte Deo, adesto raihi famtilo lup. Te invoco, ad .tc.
et sacrificium offero, lolies obortis lacrymis iiicon- clamo clamore magno in, tola.corde meo. Te invoco
speclu tuo copiose et dulciler fleain, ila ut effician- in animam meain, iiitra in cam, et coapla eam.tibi,
lur mihi laergmte mempanetdieac nocte(Psal.xu,i). nt possideas eam sine rugaet sine macula. Mundis-
Tu cmidem, Rex gloriae et omninm virltJtinn magi- simo namqueDominomunda debelur habitatio. San-
ster, docuisli nos verbo et cxemplo gemere el flere, ctifica ergo me vas tuum quod fecisli, de, malilia
diceos 1 Beali quilugenl, quoniam ipti consolabunlttrD JJ cvacpa, impl%de gralia, et, plenum conser.va, ita,iit
(Matth. v, 5). Tu flevisti defunciiim aimicum,el la-: dignura habitationis luae efliciar lemplum hic el iri
crymalns es valde super periluram eivilatem. Rogo perpetuiim. Dulcissime, beiiignissirne, ajji.attlissime,
te, btrae Jesu, per illas pfetiosissimas -lacrytuas cbarissime, potcnlissime, desideratjssime, pretiosis,-,
tuas, et per onrnes miseraliones luas, quibus mira- siine, amabiligsime, pulcherrime, tu,i»elle dulciof,.
biliter nobis perditis subvenire dignatus es' da lactcet niye caijd|t|ior, nectare^^ ,paviprf geraiips et,
nihi graiiam lacryuiarum, qaam multum desideral auro preliosior, cunclisque lerraium diyitiis et hp-
et appeiit anima mea, qtiia siue dono tuo "** non noribus mibi charjor. Quid dicp, Dciis roeus, una,
possmn hatbere eam, sed i»er Spirituin. sanciuui spes inea,tam grandis iiiisericpjdia ,{}ja? ^iid difjCj,.
luum, qui dura corda pcccalorum mollil, el ad 11.:- dulcedofeiix et secura ? Quid dico, dum lalia dico?
' VARLE LECTIONESr .,,„;..
videre Aug. ontilt. '*v»>Doiio
****Tje, tuo Aitg. omitt. tiio ".^Mihipotestatem Aug. Hlihiearainpotesialotii
'*** Cqllala eslcum SommaliieapiteS. inier Medit. S. Aueusimt, el cum Edil.S.August. Exstatu*enim in .
IV>.Meditat. lom.lX.pag. 346. Nonexstai inmst. S. Anselmi.Ejusdem cumartkiilidesidcripspIiHnChrisluw
araandi, et rjus dcsideriofrucndi Som. Oratio multum movcns ad deYoftouoiiiel dtvinnhaaraor-eni
 j-tM S. ANSELMl CANTUAR.ARCHIEP. 0PP. J?AttS II. — PAR^ENET. ET ASCET. 896
BicP <j«<ii1 viifeo, sed non dicij quoil tlebeo. Otlnam A i ut de temporalibns noc lugcam, nec gaudeara, nec
possetn taha dicefe, qoalia Rfi byiiinMiciawgelorwat melnara ahqnid teniperale necdiligam, nec blandis
dklrif^qpsiti Jiie m :mm ^<WJMJS***-* corrumpa», nec adversis conCutiar. El quia luavalida
ir*T^iji%r
toinm effiffici%ttm!'"© . eit ulMors dheetio (Cant. viu, 6), absorbeat, quaeso,
melodiaecanttca ad latidwnnet gtoriam nominis ttti raenteni meam ab omnibus quae sub coelo snwt,
to sreti^E^^ ignila ',5* el melliflua vis amoris lui, nt libi soh*
,'''*i^'<^a;tfella ji0pt#gtap, nu^ii^d ^eeTO? -Vae inbaeream, sotaque tuae suavilati*»memoria pasear.
lacemibus de te, qiii ora rairtorom resplvis « '»>^ Descendat) Domine, descendat, prccor, descendat in
.' gnas i<{i$i||^ '.£l)v y-k' ta- C<M* meuroad-or tuus suavissimus, ;ngt>edialwamer
(«ilMl'« le, cftTonmm*f*srlemjaces mul; snwt, UHISmelliflous. Venjat mifai lui saporis mira el in-
ctmt #0« tnas, liWJ^ 'idji^iK. ir^ii»\
^i^c te laitdare eaarrabiljaffagfantia, quaesetnpileriias in me snscitct
ji^t, p toe^^ cdncupisi:entias, el ex cortte meo producal venas
<l%MiiaiiiitwHamyenio verba i^ibiis l^ sdRentit aqurn in viiam mternam (Joan. IV, 14).
vateahi e-tpi1tjafe| fflnjstiipijteiiset Piiiflisi'*!'-»!Vef- Imniensus es, Dominc.cl ideo sine mcnsura de-
Imirl, dfcaihi iirteriili qhpti valeo, chsnec jnbeas me bes amari ei latidariab iis quos luo prelioso san-
-t^niftr^adtS; nbi jTossimtiieere qiiPff te dtecet, et mt*: " gnine redemisli. Amator lioiiiiiiiini benignissime.
oriofieK, Ef itfeo sitpplicile,-*rcfgpitjt ^<jl|yf*}*pieias clenientissime Doinine, et aequissime jiulex, eu*>
tanttrin ad rd quod inodo dicOjsec| att fifqW-dfeere omne judkium dedit Paier (Joan. v, 12), s.ipienlis-
<*pto.Cupio <•>liftr desidSrjq magno tfe te eioqtriqnod shno luae aequilatis judicio discernis hoc rcclum cl
eporfet etdefej, qiifste deccf laus;; Wdeeet $ypi- jtistum esse, ut (iiii hujus saeculi, nociis et lenebra-
tm(Psal. txiv, 2), tibiqtiq debetur,.pitjiiis honor. rpmK praeslantiori desidcrio, virtule alque sliidio
Scis ergo, occiiHorum cognilor tieiis, qnoniam npri dtliganl et quaerant perihjras divilias et fugilives
i^iWtt5t-ikn^Vft; WitiibiJS qiiae in eaiJsunt, lu mibi honores qtiam nos servi ftii diliganins te Deuin no-
diarior es "•**»;sedefiani ipso'«Blo ***?..«omnibtrs sUHim,per quem facti et rederopti sumus. Si enhn
<r«se- hi eo stiiit t« inihl accepWtiWp^et : firliio homp honiinem tanla ditigil dilectione, ul alter alie-
itjMtt»le suner ccehim et terfam, et caetera emnia rum vix palialur] abesse; si sponsa sponso, lanio
qwaefri eis sunl; inioiiisi amore ***' lominis tni . congltttinatur inenlts ardpre m prae magniludine
<JtS*T^niHtMa siJtit, procul dtfbio ariiaiTtlarioti amoris nulla perfrui valeat requie, chari sni absen-
stmi. Amo te, Beiis metis, aniore magno, magisquo tiam non sine roagn» meerore ferens, qua ergo di-
te ainafecupio. fta raifcrut amem te sethpef qitaff- . leetione, quo slodio, quo forvore anima, ctnam de-
him voto, et quantaiii difKSb'tm; nt -ttfsPlfs sis.ipta sporisasli libi fideel miseralioiitbiis, debet diligere
inteniio iriea, et ornnis meditatio meai Te mediter tc verura Deam, etputGherrimura sponsum, qui nos
l*w' dfes sttie cesSatione, le sentiam per soporem sic amasti ct salvasti, <mi pro nobis lot, taula et
in iiocte,-te atloquaiuf spiritus metis, teenni famtte^ talia lecisti? Quanqnaiu autem ha.e inflriiMha-
tur mens mea. Loiiiine sanctae visienis luae illustre- beant "^ snrts.detectationes, snosque amores, non
tnf cor meum, ul, te ftlctore, te duce ambulem de tamen tali raodo delectant, sieut lu, Deus iio6ter.
virlotP fa virtiiteih, taiideinque vitleam te Betim ln te cnim dclectaUir jnstus, quia ainor iwj saa«i>;
deorfrm in SiijnVttUhc qtfrtlem p^ «peewfamin a?ni- esl el qniottis; nam pectora qaaeposskles, dutoediiie
gmate, iunc auieth fkt& ittt':fae$eth, vbi cognaseam et suaviiate et trajjqulllitaie reples. Econlrp aroor
mitiehtii cognitUs iutn(jcbr^itm, 11). Beaii s*ctili. et carnis anxHis est cl periiirbatns, aninias
mhhdhrord^ijnoniamipsi Deum videbunl (Matth.y, cerie <juasingmlitnr, qnietas non patilur; semper
8)*.BMiqhi haVilitti iri cfmho'ttttt, Domine, iit tce- enim suspiciotiibus et perturbationibtis, variisque
tiita stbeuiortthtlaudabunt ftr (Psttl. t\xxni, 8). timoribns solliciiat eas. Tu itaquc es delectaiio re-
Rojjrt itaquc tp, Dominc, per omnes miserationes, clomm, et merito; qtiies enim valida est apud le ct
iftas, qntbus de' rottffe aetefna Hberufi'.stnmis,moHi- D J imperturbabilis *ita. Qui intral in le, bone Domine,
fltfeicpt iheum dwrumet lapitlcwh, sa*tehmetterr^im, iutrat in gaudium Domiiii.stii (Malth. xxv, 2i), et
ttjW'strci^ST^a^^t pote# iincWpne, et fai*:me-per non timdiit arapliits,. sed habebil se optime- kt
t|irein compimciioiiis coram te omni hora hostiam optimo loco, dicens : HUJCrequies r»ea in smcuium
Wtfarti flerf. F^ac.mein ttip conspectii cor ^oiitrittim sxculi ; hic habilabo, qmmam elegieam(Ptai. cxxxi,
ct homiliatiTnl sethpcr hiibere, Crrtn'laijfymafiirn il). Et iltad : Dnminus regk meel nihil miMdeetil :
nbuiiJantia. Fac me e? lno.**.*** tlesidCriPhwc mtindo inlqeo pascua!jbi.tftecotlocavk (Psat. xxii.l).
frintiittls exstirtgni, et iran&eiintinm rCrrim blitli>i*}iiji' DiilcisCbrisle, boive.Jesn,repte semper, qii3BS0,cor
•>T-ae njagnilirdiiio tlniOfiS et ara0f*s tnr^tiTjtfii^ 259 ine-jni inexistingiiibiltdileciione lua, contiima
YARIiE LECTIONES.
' •»»*
Me tuis laijdibus Som et Aug. me ih thislandibus t,MInfatigabilis Som. infrangibilis ,,i 8 Cffilo
tmm Auf. tmtitt. <&>te W Aeeeptior es Aug. eharior es l*M Tu mjhi aniabMior Augt sed eliaiii u*so
cielo f t omftibfls qttaem eo snnl Urmitii acceptabilior tMl Inimoamorc Aug. iino hisi amore
'^ i<3xtoto A«0. cx tup I!t4 Ignilia Som. - et Aug. igiula. ,,x?N"
^rn^ 101-^-|«ii«Uiit4<^ef)-e<»
•.iitiin^itagtt^ '*" |n-
fOrm:ihaboirBtSom. et Atio. infima h-ibc^aht
 tol .-...: (mATWNESi / . M t'">.„, :;;.:v-:. .. ..^ «*A
recordalione tna; adeo utsicul flammaurens lolosar- A deficiam, le trahenlc, le diicente «oecurrentoHi 1,0»,;
deam in tui amoris dnlcedine, quem ei'"" aquae iralieossiiieniis te animse in stipcmaflneBla asleruai
muliaeia me imnquam possint exstinguere. Fae me, satietatis : imo trabe me ad le font«raivivura, ut
. dulcissime tiomine, amare le, et desiderio tuo inde **' pro captu mco bibam unde semper vivara,
deponere pondus omniuni carnalium desideriorum Deus meus, vilaraea. Tiienimdixisljore tupsanclo
et lerrenarnm coiieupiscentiarnm gravissimam sar- et benedicio-;. Si quis $'«'>>.veniai ad m* el bil/at
cinat», qttae impngnant et aggravant miserara ,swi- (Jaah.,v<n,J57). Fojiisvilaj, <j*&,»ltfejiii a&ma} spnipcr
mam meam : ut post le expedile in odorem "" bibcre ex tc, til secuitdum saiwtain et veridicani.
unguentorum luorum currens (Cdni. I.-3), usqne ad promissionem tii.im, de veiiJre inep ^aiit aqoee
tuar pulchriludinis visionem cflkaciter satiandus, vitae. Fons vitae, reple mentem meam torrenie vo-
quantocius leqnoqne duce merear pervenire. Dno luptaiis lute, (JsliaL TTXXV, 9), el ipebria cor menai.
eniin amores, alter bonus, alter malus; alterdulcis, sobria ebrielale amorts tui; ut obiiviscar quae vana.
-
alter amarus, non se simul in una capiunt pectore. sunt et terreqa, et te solttm jugitef habeam jn
El ideo si quis pneler te aliud diligil, noo est chari- raemoria mea, sicnl gcriptuin est: ifemor fui fyi,
las tna, Deus, in eo, amor.dulcedinis, el dulcedo el delectalus sum[Psai. LXXSI,i). ., ..
anioris, amor 11011 crucians, sed deleclans; atiior B' Da mihi Spirilura sanctpiii tiium, qW
sincere et caste perroauens "** iu saecultmi saeculi; banl illaj aquae, quasI sili<aifi^fiJ!^r^.le
amor qtii semper ardes, nunquam exsliiigueris. Dul- seras. Da, qnaeso, loto d~etwdejOtf el omai sUbjio
cis Christe, boneJesu.charilas, Dcus raeus, accende tendere quo te ascendisse posl. rewrrecii8t»eHi d:e
rae lolura igne luo, amore tuo, snavitale el dttlee- quadragesiino credimus,, utia tjfijesenti^idenijiu-
jiae tna,-juctinditate et exsullatione lua, voluptate scria solo lenear corppre, tecum au^i» sii»cogjia-
et concupiscentia tua, quae sancta est.et bena, casla lionesemper et avidilate; ul ibisit cormeunt, ubiiu
et munda, tranqailla esl et secura; ul tptus dulce- cs tliesaurus (Mttiili. \\, .21) meus, desicteraltiiis,jrt
<lineamoris lui plenus, tolus flamma charitatis tuae . incoraparabilis, multumque araaijiiic. In boc eBtra
sueeaosus diligam te Deum meumex loto corde meo, inagno bujus vitae diluvio, tiitl ciroi»ii»»iajilibtJ6a*i-
lolisqne medullis pnecordiorum meoruin, habens te lamur prooellis, et non JBveiiietur &Ia slatiojet
in corde, in ore, et prae oculis meis seraper et tibi- Ipcns emJneiitior, ubi.pjM columfefflyateat aliquate-
que, ita ut nnUns pateat iu me locus adulterinis nus requiescere: nusqt^ tui,apa*, w^r^
araoribus. Audi, tleus meus, audi, tmten oeuiorum cinies; ubique tella el Iite8,^bi«ie Iioslfis, ftJTti».
meorum(Ptal.xxxyn, ii), audi quaepelo; et da quae pugnm, iniut timoret (U.Cor. vu, 5). liiquia aM©»
pelam, ul audias me. Pie el misericordissime Do- pars sumus cceli, altera terfae; WXvAt^Uod eorrum-
Hiine, rie efficiaris mihi inexorabilis propter pcceata pUur, aggravat animam0iip.^ IJ^PB). Itlcirco ani-
mea, setl propter bonilaiem iu»m snscipe pseces miismeiis, spcius et anlicus meus,;Kj,igatusde via
servi tui, el da mihi effeclum petiuonis meae et de- veniens languet, el jacet disci^stis aVquelaceiaVus
siderii mei inlercedente, et orante, et iuipetranie ab iis.cjuas peitransierat, vjijihafilMis: estirit et shit
gloriosa virgine genitricei-bu tttaria, demjita mea> valde, el nop Iiabeo quid^^
cumomnibus sanctis tuis. Araem pquper suiht $L'n^ti4lc^J(Pt$t..~^i^,:.i*|ij,.Tii, IJJO^
OftATIO XVUi ««>». ':,, mine Deus raeus, dives pinjii-im hcHioi^ et ihfmt
ADCBaiSTUH. superiiae satietaUj»ojjpleiuissiiiie tarjjiior, dalrjsiio,
Quemunum esurit ettitit anima Chrhtiana. cibum, collige d^spcrsura, rediri^jH'a scissiim. Eu
Jesn Domine, Jesu pie, qui ntori dignatuscs pro- stat ad oiliio», i>*tpujsait (^c>MiM^l «1*^*«**«»
pter peccaia nostfa, et resurrexisti propler justifl- per viseera misericorttiw lum, qMibptyisilnstiuqf.
cationem noslri, rogo te per gloriosani resuirectio- oriens ex allo (iuc*i, 78), aperj.jpulsanti Hijset''.
nem tuam, resusciia me de sepulcro vitiorum cl manum pietaiis lua, et jube propitiabili-dtg-natioBa
peceatorum iueorum oninium, et da raihi quoiiilie PJut ingrediatur ad te» rcqaiescat in le, reCciaiui' da
partem in resurreclione priina, ut in resurreciione te vivo cceiesiique pane: quo satiatns, i%><n>iJAptJ*4<}iM
lua merear veraciter perciperc portionem. Duleis- viribus ad JWperiofa censcendatr ej. dp hac vallc
sime, benignissime, anianlissime, charissime, pre- laeryraaruHi pemia saaeti ttesMejciif»4>tij&,ad,e«e-
tlosissiinc, desideratissime, amabilissime, puicher- .. lestia regwa volitel. ,,..,,,. ..,-, *.,<,-,.,.
<.:.,«,>--,-
rime, ascendisti in ceetnmcuni iriumphe gloriaetuae, AssttHiat,.Bcwwfle,,asaima!, rc^,«^i*l*J««jtret***,
el sedes ad dexteram Palris; rex potenlissimej pennas, jttai|ut^ <&wlit<4 .^ vpjet et,
tr.ihe hie sursura ad le, nl curram post te in odorem parveniiH usq««>tAdeeorem donmt Jt#<tv *fc,#«mi:i
unguenlorum luorum (Cant. i, 5), currani et hon Itabitationitaiorite ttm^tai. xvfrtyiHiM SM&*
YARIJE LECTIONES.
,MSQuemelAug. qnam et ,1!" in odore Soiu. expediic in odorem "» Casle, permanens
Expediius
Som. Casleque permanens "*» Collata est cum Som. eaptte&l. el cum Edit. S. Avgust.in lib. Medii.
pag. 248. Ot tempus indultum grattac, utititer peragerc queas, eUd verara p
pacera». ecxenias.. Se«i. In "'«»
oratione mens bmnaita coptosius compiingjliir, sihi quiete dieatur. "6* Stecurrentem Aiia. nie currcnic
'"' El iude
Auj. ui inde
 M .*;, S. ANSELMI CANf UAR. ARCHIEK WV. P*RS II. — PARJINET. ET ASCET. 908
ni?riSaWi%fetiOi^ ^^ s A csl? Dulcissimc, amantissimci benignissime, cliaris-
t&ii^-iM-foQ&opiiicvielum (Psrfti xxiisijijoxla i siine, pretiosissime, desidcratissime, ainabilissime,
Meilih'pteiiT*i5siiTia : ftiqtiiescatin te, ^tis nieits, oof• milcberrime, quando te videbo? Qiiiiinlo.apparclw)
coi^TTTlird inagnnni, ttlraefts ttectibus. Tu qti I aiUCfaciem tuain ? Quando satiabordc ptilchfitndtho
1 n-*ifti;
ihipt^jM;*iM-Ti^,Bt nMrij et facta est tramjmlliimi iua? Quando educes me de hoe carcere tenebroso,
ihdgna (M$ttk. Wi,~%i), veni et gfadefe-super flu- ut cemrtear noraini tno, ila nl deincops non com-
c^TtSf'<^<i*i§Ttratei;:iit Ifaiiqiiilla fct-#ei%ii4flaM otiwrtia i |jtmgar? Qttando translbo in illam adniirabilenTet
i««?tt,qnaterfus niniTitboiitHii metim ampteclar te, eli pulcberriinam donittm tiiam, ubi perspnat ro* lfijti-
<hiloiittef''^ |: liac et exsutiationis in labernacutis justorum ?<(Psai.
contmpleriesme tiimtifittantiumcogrtalioniimcaecai GXVII^ iS.) Btfiiliqui habitanl in domotua, Domine,
^fjine. Cohffigtiil; Ddmitie, hiens*hTea's«6 winftfaI in ttemla ttecuiorum laudtrbunttn (Ptat. LXXXIII, 5).
^iii*'f#H^ -
xtii 8j aiVseStAtisicogitatip- Bealij et vere beaii, qiios etegisti et assumpsitd )n
ithm^to^is^culi, -nl ih thi feiTrgefii tetnpi-fafriento i illam ccfilestentihacrediiatem (JW. LXIV,S)i
abs^oriSa, Iretatbmida-cahiW et dicat: Iit pdie ihi Ecce sancti tui, Domine, fiorent ante to, sicnt
idipsum dormiam ef requfetiam^Pta^.fyjtyi '•'• litium. RCpIeiHtir cniln ab uberiaie domus luee, et
''~¥torWA$<sij$ecrh,BdmiTTe'Deiis ihetls; dofinniil' ft «*totrentevotuptatit iurn potas eos^quoniamiu es fotrs
me^SrMa'rte5»irb pitTTTibhs;1**» qh**stib cce.o sunt, til<i*iet in tvmine luo vident funien (Psal. xxxt, 9),
vf'g"1a'hste, siedt s<n4pfrimesl», Egd dorhtih, etcor usque adeo ul ipsi, vidfilicetInnien illiimtnatitm pcr
meufktfjMett:{Wmi vy »), "Sil tttta, sit genipfef se- le Deuni iHumHiaritem,sicut sol, effulgeant in con-
cirra *snbpenfiis proicci ionis tuceaiiima mea, Deusi speclti tuo. 0 quam mira, quam pulchra, qnahi ac-
nietj*. Sfariearliri le, Ct fovciTtttf sentper a te. Con- ceplabilia sunt domus tuse habKacula, Deiiiine vir-
mrrtptetnr te in menlis exccsstr, et carjtet laudes; tutora! concupiscil irilrare in ea haecpcccatrix atiima
Was tn jiiMaiione; el tiasc dulcia bpna tua sint in- raea. Domine, dilexi decorem domus luce, et locuin
i^ h«)Stt^biwt» ^hsofatte >i .JiMatiehitgtorimtttm:(P4ttl. xxv, 8). Utuim petii a
liistn *dte j^ceiirveram, ubi non estareos,scatifeh, Dotnino, el hanc requirom, ut inhabitem in domo
gfatttirs et hcHhnT,sed est sunima cl recWsecufitas, Domini omitibtH•diebu*vilm meas (Ptal. xxvt, 4).
ct seeufa iranqriillitas, tranqtiifla jucmrdilas, el Quemadmodumdesiderai cervus ad fontes aqUatum,
^t^tii^tSkittiit «t felix aetefhitas,eta?!i*4W»aben-, , iia dmuteral animd mea ad te, Beus. Quando veniant,
«tiitlo,-et beata liti visio, el laudatlo in saecu]aso><'• el apparebo mte faciem tuam? (Pinf. XLI,2, 5.)
c^towrm. Aiweiii "',.:..;..-. ,>....-..-. .-. QttandP videbo Deum itoenm,quem silil aninia mea?
Qnando videbo eiira interra vivenlhiiri?ln isiaenim
!,!';* terra inprientram viijbaisinon potesl morladibtisocu-
''.;' '.' AD-CHJMfrijfe. .'•••'"v"' "(.
esse cithi Clirisio ieciihdiiin lis. Qotd faciam niiserego gravedinccompedis nior-
Quarido^dissoM
->"•'-•-• •'-':''< cupisel
diclum Apnsloli. • '' ';•-'' <•'- -' lafitaiis meaetonsltretus? Quid faciam? Dumtuhm
^©hfMiyBomirie, viituS'!Ct sapierilia Pali-is, qui in corporet peregritmmur a Domiw (II Cor. % ©);
pvttk nubemascensum:iimht,qui'-amiwlat'super pen- non habemus htc maitenlem civilalem, sed fulttram
na*<'vifiiaruiij;ijf$fticisahfeihs tttot<ipiritttt, et iwt- inquirimus (Hebr. XHI, t-4). Noster aulem inunici-,
tlMfmthisf^ftem itreirfcw(P»a/. CIII,4); obsecro et palus in ccelis est. Heu mihi, quia incolatus meut
titTTitHrtfci-rogp, da praepeles pennas frdei, da celc-. prolongatus est: habitmi cum -habitaniibus Cedar,
fcs*alSsShtutnm, qhibus evcclus aelifh*' et etele- mulium incola fuit anima mea (Psal. cxix, 5). Quis
srht vahtm contemplari. Adhsereal, citiaeso,ttnima dabii mihipehnat sicul columba), et volabo,et requie-
ji-fnp.*>»Y;te,elsasc^ ixn, 9). seam? (Ptql. LIV, 7.) Nibil niibi tam dulce qtiaui
SwstoHiitme super altiludinem terrae, el cibct mcr cuni Domino meo essc. Milii autem adhwrere Deo
WSi ctKte^i -ti-erecfete, ciii suspirat pei^rfinatto bonumest {Psat. LXXII,28). Da milii, Domine, do-
mea litreac nocte; Et qnia morW)ij»da«ven^ ,0 nee bis fragilibus assisto rnembris, libi athia>rere,
t*mfom^&h^®M; : • -n-'~ :'*• »-->''. sietit scriplum est,: 0«i adhivret Domino, unut tpi-
BHjicelerrenarnebhttrs etpontkta metis, riimest cumeo(I Cor.w, 17).
*§*<>«*
iHKfammenlmi, per-demt mtitq ruenlem, « Pr-jel»emibi, rogti, cenleraplationis pennas, qnibiis
Et da cateitem mentem conscendevetedem., : induius ad te volitem sursum. El quia oranesini-
trt^rcmio Wwiiie irfaai.tij«, terramjdte^ C«JC- sl«im deorsnm jacet, tene mentem meam, ne ad
ItwivaspicirH,peeeata odefit, justiltam diligal. Quid - ima lenebrosae vallis corruat, ne intervenienle um-
c^iriniipijtehrHts, qnnive datctus, tjttain-inter tenebtas bra terrae a te vero juslitiae Sole separclur, el
Irajas vitee«mliasqtje ama^t^mttncsciivraaedulcetliiij obducta lenebrarum [of., adducta lcnebrarnm] nc-
iitbiare, el aeiefnae beatiludini suspirare, illicque bula prohibealur alta respicere. Idcirco sursnm
tenefi menle ubi vera haberi gaudia certissimum tendo ad pacis gaudia, lucisque delectabilem et scre-
„:-.- .....: : . •VAKi^^L.lJiCTlUIVES. .."
' ****Dormiatmeworia tmja ab omnibus etC.
utqtte ad j«stittam ditigal: desunti» Som. etinAug«in quibut
sie ligWitt: aormiat'Hiieiiiortamea ab omrtibusnialis : iniquitatem odiat, juslitiara ditt«at. Quid eniai etc.
qua: sunt in oralione sequenli.
 ' "
m :': . .':,^^®^.^.,j-.:. :<-':>., mi^t-. ,>^. »<&••'
uissimiinr statum. Tene eor meuin nianii loa, quia. A poteBlivirlule, ei si^
slne le ad altiora nen rapilitr. llhic fcstino, libj . iraroensara, el de-oculis itlSts veruin pntein lacrj-
suroma pax regnat, et jugis. iranquiUUas rutHat. m.irttra jugiter mananlem, ex niniio alfectu ct dcsi-
reiie et rege spiriium mepii, et assiirae illum tu derio visionis pulehritudinis luae, iil iujge;vnidi^c
sccundum^phinial^ro, ut te duce asc^i^j» Ulain nocfc, nuHam in prarscnti vka recipiens cojisolalio,-
donec le in coetesti thalarap nierear yidcce
rcgjonem ubertalis, ubi pascis Israel in aelerntun nem,
pabulo verjlalis.ut ibivel rapida cogitalioiie attingat dileclum et pulcherrimum Sponsiim meuui, deuni
le suinmam sapientiam super omnia manepteoi, cl ftoniiriuni meum, iit ibi vii^cwsgloiiosfHn^acliHi^
cinicla transeunlem, et oraiiia gubewtantejn. Scd rabifem et pBlclieirimam faciem iuarn^jjtoi. dulce-
volitanti ad le animae multa sunt quae obslrepuiU. dlne jjtenani,, cuiii ils qups efegis4jMB|cstatejn
lussu tuo, Domine, conliccscanl mihi oiunia. Ipsa . tuam siipplex aiiprem, et illjc tajidejm ccelcsii ct
sib,i aninia. mea wleat, omnia per.transeat, omnia inetTaltili repletus jnbilo aeternae essuliationis
qiuacreata sunl trarjseendal a seeipervejiiat ad le, exclamem, cum diligeutibtis te, dicen« : Eece q.n«d
alaiie in le solo Crealore omninm pciilos fidei.figat, concupivi iam^vjdeo, qupd sperayi jani.leneo, ijupd...
Hbi inhiel, libi inlendat, te raedilelur, le conteinptc- desideravi jam habeo. jlli namq.ge jn coelisjiincius
tur, le dibi anle ocjilps ponal, te sub corde revoival B snm quem iu lerris positus tota virtiitte dijexi, toia
rerum et stuninum bonum, el gauditim sine fine cliariiale amplexus snm, cui toto atmore iith«tsi,
riHtnsarum. .,-.-,. „>.: . ."-,"•, ••; ipsum laudo, benetlico atque acwfp, Qiti vivii et
Multaedeoiqne suateontemplationes, qnibusani- regmit Deus m sastula saeculpfum. 4m«*%, ,
ma deypla libi mirabiliter pascUur, scd i« jtulla
earum ita deleelatur et requiescit ankna mea sicut ..-. :-:<:s:.s"^<<Wmit*?*t .,-,tt»*<
i&.is:>~,:::-:
in te, et quando te solum cogitatei conteraplaJur. Adaecemhn4m,i/tfieamomn Dei^C^itiia^tnmt.
Qtiam magna multitodo dulcediais luse, Bousute, DoraiiwJesnCI'i iste,ret^i^ Jsea* j^erwpisdja
quam mirabililer iBspiras cprdibus amalorum tuo- . mea, sahifj mpa^te htudo, MW.gj^i^ ag«,pfi^
rnai !,<mainmira saavitas araofis lui, quo perfraiJn- valdc impares lui* bcaajkiis, t^ajiiyis.nitjj^
ttM illi qni. nihtl pjSfJterie dilignnl, nihil qiMertimt. pei^sdig ii«de"*oiio,uis',-V<--w^ -
nihU etiam cogjtare canenpiscuol! Felices illi, <jui- . atIesi(Jeratapii»g^ied«e ^ t»atfcctns, ta-
bi» ta sotas. spes es, etomae onos epFtim pratio, incii qiiaj^sc;i«an<;k^^v^0^0^v^^a^m "6V.
Beatua qti^edel solilarius et, tacet, et stal siyjcr notffquailfis,')«|io;iiie d^
custodiam soam jugtterdieacjiocte, ut adhwc in . lihi fersoi>il «niota ,»uBa- S<»es«ojjdi ij|*i,..vi«tti*
|j«e fragiii corfttsculp BpsiUis praet*thoi?e: *wi.eal.*' attfenajmetf.aai^ ,
ai^piatimmi diilcedinem tuara. ftogo te per illa . tiw iJ^iti*»ima betBgri|ii|i8...^^'^-immatm; mm-,
saJ«t'ii1-ei^.wlBerattia, quaepassus e»in crnce prp tepuiissimtahitlwalttlas. >^;m<»
sajoje upstra, e qnjUis eraanavii »M«prcitiosiis sftn- nis BKMe^ el siiio^uii^H^iwite t4-*^,~f',jj^ajn*mji
gnb que sonius rederapti, vnlnera hanc anjmam debilor tfin-, a^w; oti<iue sjj^m 4es*4e«) te
meam peccatricem, pro qua eliann m»ri dignalas es, ta^Uotn ainar* ^fuaatuiii Ji :heo ^*. Illtmimiio,
viiimrra e»m igneo el polenlissimae lelo inse nitaiae me« (fsal. xxx\, \), lu yjd«s «oiWcitinriH».pieain;
cbarilalis. Yitmt est enim temoDei etoifcax, el niiifi,Mmwe, am tfi^m^tii^u^ym^t^ <sttu
penelrabilior ottmi gtadio ancipitijflebr* vt, ify.l» donfe, si <mtti*j»b<!ii«,vii4t:att^
sagitfa eleela, et. gtaUhis aeijtissiams qui daritm csl, D<wihie,Jjupd inspii^s, jnioi^ i*ot^esl ut
scttbimhainani cordis pejiet«tre lo3H*toieitfU.vaJes, te veMjnamare, da fwod rae facis *eUe. Da.ut quau-
cgufigecor meum jacnlo lui ameris, uldicatiibi ttim jubes, lanlum te merear amare. Laudes el>gian
aaiuia mea: CharUate tua vaJnerata sum, ita u* ex , tias tilii ago pro dewttorifl<taod ,ij»apira*li.Laudes
ipso vulnere amoris tui uberrimae fluant lacryinaj .el preccs ofloro, ne'"' sit mthi doiium liinin iitfru-
die ac necte. Percule, Dominc, percute, obsecro, OCUioshm, quod lua sponle dedisti "7t. Perfice quod
baiK lmrtssmiam inenieib raeam pia et vafida cns- inccepisil, tH doha quod me beftifntJ pfJefenientlo
pide <hlectiont$ fuae, et" ajiius ad inttma penetra . ,'mineri'ti^atj||sj^

..:,'<-; < .' -.- ':V- . T^jT^f0^:ZV..^,Z';>;:.^'.'V-':^.t".,. .,,,' -

.**•»Cotlakt «tt cum mst. Thu.• WH, Vut: Rlk 5; et MK. #*. €«**, *W. «Bec, ®. ¥vf4uc.
Flor. GMrthusiat Poftdritm: eum Edit. Sonu cap. M. im**- A^gimiiii- Bedifdtioim.M i^m
•
Chftslnm, ectm meditatione Passionis ejilSdewet I^iTpeetioiHS ac As^iisiwiis. nwt.''Phtk tneiptt Oraf*fj>
sive Mcditatioad accendeftdtiinBei amoreia-in se.w«." Vi«. t*. Coebiei Fhtit Mi>^t«io^-aeeendemtt«h
ioaeamorem Bei wj..Vict. 5. Ofatioad Chasit»m. Soth: «r&[miti>ni»Me! rtx«niMiOtte ptmohts Chrisli
,,a* Expertes devothmis «M«. Vief. Cartitus.V«t4ue. F/or. «mrertes
Ttigrwettewrttwtti»' **»>Qttamvi»nia* •
crasniM. <raammtmTtt$mafifas lM*^T»menqHalestnnqne grattaa~mi«. mtwn^Harl^tigijji^^iwiijteft, tfmr-'''
leseuuiwegratias ms. m»; h<eeomk. *W «ieae^coinpleatttiiii.meae, -ansiilnm itni^iilan'&«H>s» <<^pWt
**•»Bighiias, qnoaw. benigiijta», qriod m»<Garih. betiitf» et beaiguitas, <Jnbd ****Ta vita mea, tu THMS
m«. viia mea, flnis ,VI>Merui tanien»«««.JmertHtetitfittnn ^* Teamare tjn»rTttjffl<teb>t»-;)»w». tc tan-
tum, mianltim debee, amsre *"* VaU«rtseicmtia inet m«. vattammattea 1M3 Grat'ia*<»ffefo.ne mm.
gratias tibiagoprodesitlerio quod ihspiiaret*,taudesetpreccs oOere, ne "n Tua spon+aneadedie-Jivolaa- •
lale ms». lua spenle dedi-sii ... ..<,-". . ,
 Oof^mm». ANSELMICANTUAR. ARClttEP. ##f^!{»#ll. — PARJENET. ET ASCET. 9&T
iii#mT<Ji>oi%m *-*:i!Sliteitissiin'ifin! ii aT%$<M.~ A V*rh)-irss<sfle ittis piitHcissintisocttlis, cunt .itiehderes
A^jiiir**^^ ":' niiteifm iWfrmtdiim ftinoceifteiii corahi te Hgari,
hafc nttenioria'ei ifiecftiafio;•iieheficiofiira^uohimi 111 flageftan eVhraciarif Qiios fletus credatn *"* perf\i->
.ac<iliife-rWiiniii""•ttft,,'^»br*ilr''i*1*,r.' tiinhi vtjttiim, ehm sdscipefes eum-
" dissefiltssihfum
Tfiii1''-^^'tiioiikiiiiilr''
^bd^f'c*£avn/^ tlem JtflrTmWhith"Denifiet Bomitmm iriTtmin crttee
mitt |^-e siiie cutpa exteridi, eVcarnem de earne rnn aiB IIB'-
i4fh<ia^
*'* baplisirli, i"ii aTRisT
emiin<j*a"aJOTieffi jpfeccaioruiir prTsrcttdeW#iits'sccaTlf;Oi.Ihii*s singultibus aesli-
sdfttSuti^v%tat*raT'^ hatefeiiusMIS^nutrmt mabP puriditiiifcTi*prc"ios'tu im vcxaiuin csse','cum
tii audfteS .' Mitfrei, etce fijiut tuiis; ct ffiscipnlus:
et'e^tJ^te^i^^a'8 'n^lo^^opne^^arii,
coftWpmjKf^Wsp&tal^yiin^^ea^S^ienr EcW^thdnt tu*d?(?odn. xix, 26.) Cum a<?<J!petes ih
let p^Weffdiwi'i'1*; et ad Ikne vivciidtinT,iuae gfa- liliiiiii tfis*yi)illfliji,,'»»«
-'" 'l*'" ;f?"'"-'" iiiiiibf HjtTnam'cum pro magjstro, servumpro &o*
iiae-this-*iiK'Tonyi.-''i'-:": :'v/^!\^'"'' feffc*eJosepTi Doiiiiniira metiM
Wt^mis^ «"jtffctilti 1SMi^h0%ili utiiiof '' de cfa^tf^ffufeein,Sioinatrtms cohdivlssetii »«*"',
iiteii-^'ehtf%$&f t^qfitiCxxlity^jMo^ i» seputcro <fo1l3caf3sero, atit saltein itn, proseca-
te t-ftrifo;tMMm0le ul taiito "funeri noh deessef aftqtiid
s^sijii^tcrco^iipfco^ 4 trt^^esSem,
El sfctiP"p1^iiiTJTi4i1enfi|htssW^ j^its *bfoailis prae- ^ iitei'oij*seqi)*i1rtfi%-Iin'^ corhsca'
"vWrone aTT^pfWh^ eSseffl tetfitits, <jTaudrisfiefti-
sen1^;ieSre1C Jjft$ns ii^^^S-. ^g <#c^ir;
facieSi tolP cofo^!a1hjJ%Blftuf: stc et $j£™(npn' niiniiiitn Dominicie resurrectionis, rtiintiiim nreai
CRianlunideueo', Jed^atiW^ corisTJla!tt*imS, Huhtittih tarh eis^ectattfm, nitnliiim
luae, raemor afaparwn lo<}riw«', «<tmr!**fl.igelloruni, tarni ffeiifdefat-uinl^ttniim, iiiffiiain, aii3iis*eih' ex
memor.wucis, raehior V»j>titei*onT'M* ttiorttm, mcmor ofe a-»f*g<* i^ifdiiie'ftf8fi, vos : /esiiffi «/«rfefliii
cja<l*t*W.fr»^ni«tj^ crseifmhh;' farieitil, imi&h^H^aHh. xxvii*, i)'
sef«*^r-shnirft>»iemw glofiPS*' rtsrlr^t^etioHls Bcii|^ssTiTi*eV 'iiia^siihej: slfcnissiimf, *<i*Tiavno*<i"'
ci ffttm^li^ a<«<m^iift': #i<%irt^ittRa 1MB te- resi^MfsiHiiit, tjftiia,^roli*»• i-ijfiiflain bCat:iiii""n
neP, <i!Ta<i#-met J^iWli^iae-ttfilfto,'spc^-firil^eiflos tu* <^iiV^rfi^ttt)TT^*if; ijtita '«»n iiTio^stjWatiJS
solaiw^m--^^ locxi-TifT^riTTTt «1^jj^:i!*Sfr<fl*ii.; '"qijiii^ntiit
ca<Aeuttta<^em, tfe* mitii, itfr>-**mSm- ittrti respe^si^iSi^^gai^
' ris•*»*ltfA-otiiT«b»«»f
petiri *^mi>mjm'wf tlilftm -'Wt^ ffl^stlHtaljTlis.^^^
ilft<j^arajTitit, 1
-***
hcMflitiesmltaWt a*9;Co«- <7rt<r«Kfo; ;rojr!T*p«iiTefii ^***
si\^t»^:'ilmtiikmi^^^ (mij c*xvfti",TR2),-:<j|
VMfci-lVl^ <W0c& iffieHimt<s~ fieijf*Hon^firfti \hMli
in<ia<fjVTJriliiP*w
T^ W''M^«M<liirt!iTi^ «ti ww?
tjm -adwif-ihW,*Rii»^srt^ *• mtifo itm.*etf ttiiifi,
^he^fiijTT airtaire-iiiirTJHlii
- ces^i^^imiMhr-vlifei^, i^fe ^^nxiW5*^
obBj*^c^^
s«nrt8i»JMpa4fa^ niriTl.i^e^^
cmn *§l"my;>i-^ fattttjt;t«*t• l^va^thjjttfBtts aTlhrlesrfScepijTjs esW fetfm^ herS
1 vrdt. Mpffi pVdmlsiertihttt feUNiuiiini,nec aiiii-Fl.
Saf-1'j--*^
iiutr't.>tP^>j»<ji*i-«» hdwei^ Mi»-- <^i*-dicnTiir qiiW4 i%!lfif qhft va.tam? ubi '*$&
^i J.MB>«im|fMtTC!i>iii'
^»» «edt^Trratwis^ C*-T«* -es qtjjjeranf?**^ vSf qtfftrtffo-fnveniani**">' <*>SienTl iro-
iiwtt^wta^ci^maw» galfor-tptS' niiiMl-^ moretangheo"*
uir .•j^ij-f^wdtae--*!»'^^ ((kmt.%%.r&iflrit*tMtou^ htei; «eftut eiiin
siwi<e¥iiit4iw><l<^i^0ijim<y *»'•*»'• liuwKtitat n^t(Tiftm:Y;ta). Defti.it ctoro ma,
Dmnhi»-Jrtfttfc'"...>... ."•-'» "-: -"-^ ei wr %&tw$ &eii#cortiti ithtf, et pliitmed Det&Ut
i*mi*'*'>i^*f^ wlerithW (Pmt. ib^,^: ReriuitiOh^ aHi»a'

*»**Vmm, im^ff^n m*x W*<&,#W^. ™< &<l boc; «ij-n...irnfju .o»i«.* !P. 81,-1« .«!*•
in me aihofehi tiisi. Tiet.: jel Vat-tuei et Vlot. ul accpndara iu rae tuum ainorem *"8, Ppst
<>mmtijmhet*flM*. ppst tttalTj emthirjfMmem w* InvcHhttfm wrsS. volutatwh m*. Carthus. 'vofiipta-
tiim im Domine correclionem tmi. Doininemeara correclionem " 81 Ad penitetidum mss. ad snflicien-
ter pcjeoitendtJtn ,,M Deus raeus mtt. Doram^raerJs,j>euslttetis ms. Flor. Dominc mcus, crealor raeas
*'*' ttom te^itio ms. mous, este adjratof Tweus,ie.*siitp u*>Ml corieupiscoJIIM. te eoocupise* '*»* Slc
<^mm. -r^et.4|a>» t*^ menior Vutncrum ''**''Ardaator. desidei».
«a<^jr.|Ml<» IJJM'1*^ jHtltu»:.'*** Hei-nnTi quia »ni«-.bou milu qni *,a*
'"''''^ qai tn* Pmoti mtt*
CuS(<i^|iMHO<4cbiji^ *ff<<nsosspoote m**ielMtttir. Beiir<-^Ttsis.tKUdtT>Mt->T
pim>t**''*&$'PfarMfmlita a&» tmm&t mm. M pmmentem nan iiat<it#<fA W JSoni borrctfes^^fitimli
•***'
•fsft'-"it-rfftt-w. uifftia»iMMft m<«;..'|tm*pMBa)imm-«om^ Detas e**daraj>i«. Vict.it&. tjuos
mii 4t4l-tmt*QKm mam -J-seda» ^«Aieciperes Ji<i^ut<im-«i«».aesiperes i|r
lliMlmiJjmJi-fiifTiramiiihriTim
"" *H8 Ut<mlternm«*aui<»lijj«- ***»» V«l MnseeiHiJ»--
lijinmi#iripiilMni 1^-rni^.fl.fMnTiit-T--'•tfnf-^ij-r-T-r "**»*'
n»^#^,^iiv»W«c.J.t)i»i'<r. ;*-*i§MiW,«I**OB WJTJJ,, milii, qui iwn j^Uam.teatcemis. ittam beattsat
'"^«jia^.wtijrot 4ktm*» ¥'*£i£4tT-'&es oorporis vetimts^Mark, VicU Cmth. et Vailtu,cicatricea
tcslim ilffi jtMfjaria '*** InaesiimjTlaUfij
qutmdomss. i«bj<Ui<aabili«, i^ainparal»t**qua«do »•*Homsi&h:-.
'
ber«*t •»*. ftoas^tjaberjsiiiiiet *,os ""^fJadU a me mft. eapiiin me - **n Animaemeaenee valodiststi. mw.
vilae mcavnec valcdixisti mibi Ubi eura quxrain, vel quando inveiiiam mss. ubi et qaando curo q«;c-
r-^rn, ubi vel qiianclo inveniam ms. Val-luc. ubi cum quaerani, ubi velquando inveniam
 $©*> ORATIONES. 998
iniMi(Psal'. LXXVI,3) nisi de te dulcedo mea. Quidi A Titara meara,ul inpace dorn&ftn,et tequtetcnWfPsal.
enim mihiesl in cceto,et ule qttid voluisuper tettamff iv, 9) ih te. Praesta mihi, fforainc, ut in fine recipiat
(Psal LXXII,-25.) Te voio, te spefo, te qntcro, tibii anima"mea somnumcum reqiiie, requiem cnni salu*
dixit coi meum: Quaesivivultum, vultum tuum,<Do- riiate, saluritalem cum aclernitaie, per Jesum Chi;i->
mine ,***, requiram; iic aeertdt faciem luam a met stum Dominumnostrutn. Ameri *»**.
(Piat. xxvi, 8).' ORATIO XXII. :
Amator hominnm benignissime, tibi derelictusettt J.DCHNSTUM.
pauper, orphano tu erit adjutor (Psat. x, 11). Jlii Ordt.ptxnkeniis^tioinumauxitititnhttmiliierposiulaHiis,
advocale liitissime, miscrere mei orphani '*•**defe- DomincJesitChriste Redemplormeus, miserlcordta
licti; piipillusfactus sum absque palre (Thren. v,3); ; mea, salus mea, consolatiomeai, vita meli^tieliticlo,
- anirtia mea quasi vidua. Respice orbitaiis et vidui-. tibi gratias ngo; tua bonitas me creavft.^tta' mise-
tatis meaelacrymas; qoas libi offero, donec redeas. ricordia hie ab oiiginali peccato mundavit; ttia prae-
. Eia jam, Domine,eia appare mihi, et consolalus erb;; sentia posi illam cmtuidationemrae in ati is sordi bui
osiende '*" mihi fueiem tuam, et talvus ero (Psdt. vohipiatum hactenus toleravit, nutrivit et exspecla-
Lxxix, 1). Exhibe praesenliam tuam, et conseeiittisi vit. Domine Deus, Creator ihetis, lolerator ineiis,
ero desideriuiii meum. Rcvela gloriam ttiain, et erili Bj nntriter meus, el adjutof meus, te sitio, le csurio,
perfeclum gaudium meum. Sitivit i» ie anima mea, te desidero, ad le shspifo, te concupisco. Benignis-
quam mullipliciter tibi Caromea (Psdl. LXII,2). Siti- sime, suavissirae, sercnissime, te volo, te qnaere, ie
vit anima mea ad Deunt, fontem vivurii; quando ve- spero videre. Reriuit eonsotari <anithamea (Psat,
niath, ei dpparebo ante facieih Domiiii»»'*'*(Piirf. LXXII,26), niside te.dulcedo mea.
XLI, 3.) Quando venies, consolalor meus, quem Accede ad me. Domine; appare niihi,et consolattis
exspeclo ""? 0 si quando vldebo gaudiuin meum, ero; ostendemihi faciem tuam, et tatvusero (Psat.
quod desidero. O si satiabor cum apparuerit gtoria Lxxrx, 1); 'exbibe pfaesenliam tuaro, <Himplebitur
tua "*t*(P*rt/.xvi, tS),quam esurio '»'*. 0 si ine- desiderium meuni. Revcla gloriara tuam, el perfe-
briabor ab ubertale doinut tuie (Ptai. xxxv, 9) ad ctum erit gaudiummeum. Silivitinle animamea,qnam
qiiara suspiro : 6i polabistnn torrente voluptatis luw mnliiplicilet libi caro mea (Ptat. LXII,2) s qca.do
ifbid.) qaam sitio. Sint mi/ii, Domine, inlcrim td- venies ad mc, consolator meus? 0 si qvandp videbo
erymo:htecepanei die ac nocle, donec dicatur mihi: gaudium meum, quod desiderol O si qtiantlo «aria-
Ecce Deus 262 iuus (Piaf. xu, 1); donec audiam: *or, cum appdrueril gloria (PtaL xxi, i$) ejus qucm
Anima '"•, ecce sponsustuus (Matth! xxv, 6). Pasce . esurio! 0 si inebriabor ab ubertate doimt (Psal. xxxr,
inlerira me singultibus raeis, pota me inlerim fleli- *- 9) ejus, adqnem suspiro! 0 &\potabis]metorrenle volu-r
busmeis, refocHla »'" me doloribus meis. Venret ptaiisiuat (j/>j'rf.),quamsitio!Da mibi, Doraine, in bee
inlerea forlasse18,eRedeinptor meas, quia bonusesl; exsilio panem doloriset tacrymaruin, quem esurio
nec lardabil, quia piiis est: ipsi gloria in saecufa supra omnem copiam deliciaruiii. Sint inierduin
sacculoruni.Atoen.
"! mxhi, Domine, lacryma mete panes die ae nocle , do-
ORATIO XXI"'*. nec dicatur mtfti .*Ecce Deus tuus (Psal. XLI, 1);
ADCHRISTCH. douec audiam : Ecce sponsus tuus. Pasce me inte-
: Ordtioservi Dei de se ImmiUtersentienlis. rini, Domine, siiigultibns raeis, refocilla me dolori-
Scio, DomiiieJesu Christe "**,scio, et fateor quod bus raeia. Amen. .
nbn sum digiuis quem lu diligas; sed certe tii hon . €(RAT10XXUl"".
es indignus, quem ego diligam. Indignus quidem J«l l-CHBISTBM.
sum libi servire, sed non es.lu iiidignus serviti» Proamicis.
creatiirae ttrae.Da milii ergo,Doraine, unde lues Dulcis et benigne i,ik Domine, Jesu Christe, qui
dignus, ct ero dignttsimde sum indignus.Fac mel!U exhibuisli charitatem, qua raajofem nemo habet, et
qup modo vis, a peccalis cessafe, ul quo modo de- ncui rj parem ncrao babere potesl; qui nibil debebas
beo, possim libi servire. Cimcetlemihi periuam piisr raorti,et tamen piam animam tuam proservis tuis
siiDamiuisericordiam sic cuiilodire, regefe el finife et '"* peccatoribus posuisti, el pro ipsis intcrfeeto-
;
VARl>iELECTIONE& <',-. ,;... ,-'.| :..-= ..r
-•*•»
Quaesiviviiltum iimm, Dominc nws. quaesivivultum tunm: vultum tunm, Doraine l'rt iliserere mei
erphani msi. miserere orphani "" Ero. Exhibe mss. oslettde mihi faciem luam el salvus ero. Exhibe
**" Anle faciem Dprainimts. ante faciera Dei mei 'f1* Qnera exspectabo mu. qttem exspecto "" Gloria
lua
"" Mes,fefocilla mii."'"Quem siliomii.
rneaTBM.gloria qiiam sitio m,Antliat auima mea, ccce mtt. atidiam. Anima cfre
iheis.pola rae intefitn fletihiistheis, rcfocilla ".«•Venietfortassemn, veniet interea
forlas.se "" Cotlata ett eum Somihal.Cap.ld. MMtaiionum S. Auguttini. OratioserviiDei, se hurailian^
tis Sominal. bratio servi Dei, de se liir.uililef seirtientis. "M Domine Jesu Chrisle Sont. OmittiiJesu Chri-
sie *»" Fac ini.Doraine quoquo mode visSbm. fac me quomodo Vis »»»*RecipiiHanima mea summinn
cura rcquie, reqtiiera ctim saliiritate, Salurilatem cnm aeteriiitale.per J. G: D<iN.Araen. Som. mecxcipiai
sontnus cnm requie, reqnics cinn securilaie, securitas in acternitate, Amen "** CoUattieti cum Mts.
Bee.Gem.Corb.Vict. Thn. Val-luc. Flotihcem. elGnflhus; tupta nOtatis. Petilio eharilalis, et vola pro
atnicis. mst. oratio pro amicis "" Et benighc msi. et be:iignissinic 1,M Servis et mn. servis luis ct,-
PATEOL. CLVliL 29
 m S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET. 908
rilj.u^fe-f orasti,ul eos^teilres tuos eljuslosfaceres,, A meis; sedqualicunquecharitaiesollicitusproalienis.
et recDnciliarcs niisera^rdi Palri luo, el tibi. Tu, Dilige ergo eos lu, fons dilectionis, qui praecipis et
Domine, qui lantam charitatem fecisli inimicis tuis, das mihi pt diligam eos. El si oralio mea npn mere-
ta ipse cliarilatem praecepisli "*' amicis tuis. Bone lur prodesse ilhs, quia libi offerlur a pccalprp; va?
Doniine, quo affeclu recogitabo inaestimabilemcha- lcat fllis, quia fit lejubente auclore. Pfopter te ergo,.
ritatem tuam? Quid relribuam, immenso iieneflcio tu auclor "** et dator charitatis, propler te, non
tuo? Transcendit enim oronem aflectum dulcedotuae "** propler medilige eos; et fac ut ipsi te toto cpr-
benignitalis.Vincit omnem retribulionem niagniludo de, tola mente, tota anima diligant; ul sola qnae
tui benej^ji. Qtiid ergo relribuam Creatpri et recrca- tibi placent, el illis expediunl, vejint, Ioquahlur e(
tori metJljte^Quid retrjbuain miseratpri etredem- facianl. Nimis tepida, Doraine mi, nitnis tepida est
p.ori nWw Domine, Deut meus es tu, bonorum meo- pralio mea, quia paruni fervida est chariias mea.
rum non eges(Psal. xv, 2). Tuus est enittiorbis ter- Sed ne meliaris eis, iu dives in misericordia, beiiefi-
r<B,el plenitudo ejus (Psal. xux, 1?)»Qiiid.ergo eao cium luum secundum torporcm meae devolionis;
mendicus et pauper (Psal. xxxix,18), ego vermiset sed sicul lua benignitas superat omnem humanam
cinjs,,quid relribtiamJPtal. cxy, l*i})peo mepj pisi chariiaiem, ita tua exaudiiio transcendat jffectum
ut ex corde obediam pratjceptoejus? Est autera prce- ? meae siipplicalionis. Fac illis el de illis ,m, pominc,
ceplum luuin ui diligamm invicem (Joatt. xv, 12). qtiod ipsis expedil secuiidtini tuam voluiilatera, ut
...Bone homo.boneDeus,.boneDomine,bone amice, sic a tereganliir et prolegaiilur sempcr ei ubiqiie,
bpruini totum quidquid es; lyu^prae.ceplo tuo desi- qualenus etad gloripsaiii et adaeternam perveniant
derat obedire humilis et conlereJ|>$»^ servus luus. securilalem. Qui vivis el regnas.
Tu seis, Domjne, quia dileclionenijcj^a|>jjubes amo, oI*A'^oxx^v,*"
amorein diligo, cbarjlatem concuj-jfsco.Hanc peto, ; iP CHBISTtJM,
bancquaero.propierhanc pulsat etclaipaUiicpauper . , Pro inimicis. ...
et raendicus luusad januam misericord^t.ijae. Et in Omnipotenscl pie Dontine Jesu Christe,. quem
quaulum jamaccepi dulccm cleeiiiosy.namgraluiiae ppiopropjlium ainicis roeis, coram te est etiani
largitatis tuae, diligens omnem hominem in te el quid '*" expptet cor meinn inimicis meis, Tti enira
proplerte, quamvis non quanlum debcp, nec qnan- tcruians corda etrenes Deus (Psal. vn, 10), lu pe-
tum desidero, omnibus exoro clemenliam tuara. Sunl netras secreta nienlis nicae '."*'. Tibi enim patel si
tamen plures quorura dileclionera sicut specialiter et quid in anima seryi lui serainasli quod .tibi sil ,3i»
familiaribus cordi mco impressil amor tuus; ita ar- offerendum, nec latere te potest, si quid et ego ei
tleiitius bene desidero illis, et devolius oplo orare' v ijnimiciMhomo seminavimus \h\ (Mallh. xui, 28)
pro illis. Vult, vult, pje: Domine, vult servus tuus quod igne sit cpmburendum. Ne despicias, bcnignis-
orare lepro amicis suis; sed revocatur reus luusa sinie Deus, quodtu seminasti, sed fove, el augc '**8,
diteclis suis. Qui enim raihi veniam exora-renpn ct perfice, el conserva, .Quia sicut nihilboni potui
suflieio,-quia fronle graliara tuam aliis rogare pra> incipere sine le, ita nec possum conshniraarevei cu-
sumo?-El qui anxius intercessores qtuero, qua fidu- stodire absque le. Ne me judices, misericors Deus,
cia pro aliis intercedo? Quid faciam, DoiiiineDeus, propler id quod tibi displicet in.ine, sed aufer quod
quid faciarh?Tii jubes 263 me prare piro illis, et non posuisti, et salva animam mcam quam creasti.
dilectio concupiscit, sed clamanle "" milii conscien- Nonenim cgo corrigere roe possum sine te, quia
liaut pro meis peccalis sollicitus sim, pro aliis loqui ciim botii suiitus, tti ipse facis nos, et.non ijpsinos
conlremisco. Dimiltam ergo quod jubes, quia feci (Psai. xcix, 3). .Nec tolerare poterit anima mea, si
quod prohibes? Iroo quia prsesumpsi probibita, ain- secqndura suain nequiliani judicaveris eam. Tu
pleclar imperala, si forte obedientia sahet >praesum- ergo, Domine, qui soius es potens, iu qui solus es
piiohem, si forte chaiilas operiat mullitudinem pcc- misericors, quidquid ipse facis me desjderare ini-
catorum meorum. Q micis meis, et illis tribue, et mihi retribue. Et .si
Oro ergo le, pie- et bohe Deus, pro iis qui me dili- quid aliquando exopto illis exlra regulam cbariutis,
gunl proplef te, el qiios egb diligo inte; elpro illis aut ignorantia, aut inflrinitate, aut malitia, bone
devotius quorttm erga me dileciionem, et erga quos Domine, lioc ne illis tribuas, nec mihi relribuaS.
meara lu nosli sinceriorem ,s". Non hoc ago, Do- ; Qui es lux vera, illumina cxcitalem illorum. Qui es
"ioqinemi "'», quasi juslus securus "',. de peccatis umraa veriias, cprrigeerrorem illoruin.Quies vita
'
::.: VAKiiE LECTIONES/ ,'-.'. ~'.''.' .."',
"V Domine, qui Untara charilalera praeccpisti ms. Doniine, nui lanlam chariiatem fecisti inimicis tnis.tu
ipse charitatem praecepisti "*T Creatori ei Redemptori meo? Domine etc. m«. recreatori raeo? Quid re-
iribuam raiseratori et Redemptori meo? Poraine "'* Reclamante niw. clamante "'» Synceritatem mw.
synceriorem "»*:Agb Domine mi *»»» ms*. Vict. 16. et Val-lue. omittunt, ini. .15»,Quasi jnslus, securns his.
Thu, quasijustus, quasi securus Tu auclor mi. Vict. 16. lu actor ht i***?Propter te efgo, noii w**.
propler te, non "** Fac illis islde illis'.HM.-CanA. facillis, el"daijlis ltu. Collata ett eum leest pteetignatu Mtt:
Faculaead Deum pro inimicis mi*. oralio pro inimicis ,m.Cofai« le est quidmstt. coram etiamqnid
***».-Mentis tuae-mss.menlis me» ,'** ^uod tibi sit J»I* Yiet. %' QaidTibi «it " "" Fove el aui|enti.
Yict. 16vo«i'i(ii(, ct auge '
, , ' . /„. _, t .
- v::- - \ .'.:'';'''
909 ORYTIONES. M
vera, vivifica aniroas illorum. Tn enira ilixisti pefj \ et iniinic'rs meis, quaft precatus sum, tribiias, sed
dilecltun discipnlum tuam quia qui non diligii, mp- -sicul scts unicuiquP expedire, et volunlati tuae non
nei inmorte(l Joan. in, 14). Oro ergb, Domine,ut disconvenire, omnibus vivis el defunclis misericor-
quanlam jubes haberi, dohes eistui et proximi cba- diae tuae remedia dislribuas, et rae non sicul vult
ritateih, ae habeant ***•cofara le stiper fratre suo cormeuih, nccsicut petitos meum, sed sicut sCiS
peccatum. et vis me debere velle et pelere, semper exaudias,
Absit, o pie Domine, absilne sim ffatribus rneis Saivatof irltindi, tjni cum Palre et Spirilu.:feancfo
occasio morlis, ne sini illis petra scandali el tapit of- vivis et regnas Deus per omnia saectilasaeculoruin.
fenaonisl (I Pelt. u, 8.) Salis cnim et plusquam Amen. ' ;'• -:
' '^:.
satisest mihi ml, Domine, quod milii jpsi sura ' »..
'2640R4TiOXxy."»*. >.%$'
scandalum, sufficit mihi ineum peccalum.Obsecrat *» CBITISTUH.
te servus luos pro conservis suis, nP offendant beni- Cutn sacerdOsmultumtimet ne
< officiumaltarit, quod.
gBUateni tam magni, tam boni Dominr propter roe, gerit, magis et noceal qudm proficiat; el qnod cotf-
sed reconcilientur tibi, et coricordent mihi secun- tilium de hac re capiat.
<ltimvotottiatein tuara propler te. Haee est vindicta, Dulcissime et benignisiime Doraine mi Jesii
Tjiiara-volt exigere secfelum cordis mei de conser- g Christe -, altissinii Patris allissime Fili, qui coni co-
vis "** et iniroicis et -eompeccatbfibos nieis. Itaecest ^lera Patreluo, et Spiritu sqnclo universilalis Crea-
pcettaquam orat asiraa mea de conservis el inimicis tor existis; cui nola sunl omnia anlequam flant, tit
meis, ut teelinvicem, sicut tu vis et nPbis expedit, nosU insipientiam meara, nosti et quaift iiiflfina sit
diligamus, utbono Domino, sicut pro nobis ipsis, et fragilis aniraa mea; et ejus peccata atque delicta
ila et pro ihvicem satisfaciamus, ut conimuni Do- a le-non siint abscondila. Te vero Creatorein meum
mino; ut commuui "*» Domino in corainune bo- esse recognosco; et omnia, quae tnihi ad praesentis
n m magistra chariiate coucorditer obseqtianvtirim. vilae necessilatera sunt ,WI, admiiiislrare faleor:
Hane ultionem poscit praeparari oronibtfs niatevplis fecistt ergo me, cum tibi placuit, et tandiu in hac
et maiefactoribils suis hie peccatortuus. Hanc >m vila ero, quandiu tibi placuerit; nec quousque tibi
praepara lu, Domine cleraentissime, peccatori luo» placeat^ uUa^visme hinC expellerc poterit. Et quia
Ageergo, bone Crealor, et miseflcors judex raeus, dfthac re certissimus sum quod ita sit.boc super
age per inaestiraabilem roisericordiam tuam, dimitie omnia iraniensam bonitatem luam deprecor, ut qua-
-mihi omnia Mtot m<>a*"*; n'c«i ei ego "&cotam tilercunque mihi evenialj dum vivo, saltem de me
Cedimilto oranibus debitoribus meis {Staith. vi, 14). bonu» sjt finls, oraiiibnsqiie iniquitalibus meis per
£l si nohdum, imo qnfa nortdumid perfecte ad luum iC veram pfienitenliatn dimissis, ad visionis luae glo-
exameit facit, seJ facere valt, el virrt siii faciendo, riaro perveiiire viileam, propter quam me creasti.
per te quod <us potest efficit spirilus meus, et tioc Fateof, dulcissime Domine Jesu, quia omnia bona
ipsura tibi offere, ul et lu velis peffecte diniitlere quae babco,-tti mihi dedisti; et quia *"*' prpptef
""thibi peccala mea, et siCut 'potes iridnlgeas ani- hoc ea iralii dedisli, ut le, sicul digiium esset, super
wrc mcae. -..-•;.. omhia diligerem, et omnia quae tibi placenl, cum
Exaudi me, exaudi, magne De-mine,et bone Do» magna voluntate facerem; ea vero quae tibi displi-
mine, cujus ainoris affetiu sese pascere desiderat, ceiit, nullo modo facere auderem. Sedinler caetefa
sed satiare se de te non polesi famelica aninia niea; bona quae mihi de sefvitio tao praecepisli, nescio
ad quem invocandum non invenil os roeum nomen quo occulto judicio tuo roihi ohus sacerdolii imponi
quod suflicial cordi meo. Nullum enira verbum lioC pcrmisisti ""z*.Quod servitium cuin ^diligenlef in-
irahi sapit <uiod te donanle arTecius meus de te tueor quanta reverenlia sil agendum, et quam pura
capit. Oravi, Doraine, nl potui, sed plus volui quam conseieiitia, el abomni Coiitagione peccati muhda
poiui. Exaudi, exaudi tu, sicul poles, qui quod vis debctesse mens quae lam terrificum ministerium
poles. Oravi ul inlirmus el peccator,exaudi, cxaudi, suseipit traclandum; et ex allera "" parte non mi-
iu, sicu* potcns el miserator el non solum amicis ;D nori diligenlia respicio quis sum egd qui hoc tracla-

,'<-,: ::VVARLELECTI0NES* . ,,:,;.... ...-,' :

•*M*Seclialicanl httt. ne habeant "M Salis est rai mtt. Yict. t6. et Val-tuc. salis est mM
."**.De -coiiservis :BM. Vict.: 16, omittit, Aa *&* Domino : et cPramune mts. Domino in commune
,m Consequamur. mtt. ms.' Thu. exeqharaur. "** Hanc eliam. mss. omit. eliam
*** Debita mea mss. Yiet.obseqiiamur.
lt>. el Flor. delicta mea "" Si el ego msi. sicut et ego "" Pro le quod nii».
Yictorin.t6.eiFtor.pe.Tie, qtiod "" Perlicere dimiltere mss: perfecte diinitteie "*° Cotlata est.cum
MssifMu^WJ. Vici.KK.i6.Corb. i6Q- ei Val-luc, Pro Sacerdote cUm mullum limet ne offieium Altaris
qupd geiit,. magis <jjiioceal, qtiam proficiat, et quale constlium de tali perplexitate capiat m$«. Tltu. et
Ficl. Ofatio cuin Sacerdos multum limet.. et quod consiliunl inde accipial mt. Corb. Confessio Sacerdolis
ex recordatione benellciorum, et quid sit melius Altari servire, an metu peccatorum cessare..- ms. Valrtuc.
Oratio cumSacerdps multum timet ofljcium Aliaris quod gerit magiSj ei noceal quam proficiat; et quod
cbnsiliuro de hac re eapiat '"' Et beiiigiiissinie Domine ms. Coirb.omit. el bemgnissiroe '"* Ad pfae-
iseiiteinvitam susteiitaniiain necessaria suiil ms». atl.praesentis vitae Becessitalem "'* Omnia quae habepj
eiscio tu raihi dedisti, et docuisti, et quia mst. onwna Irona quse habeo, tu mihi dedisti, et quia : ""* tttfi
poni permisisii mi. Cor*. imponi prsecipisli "" Cum altera m«. ex altera
 m S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP.PARS II. -• PARJENET. ET ASCET. 912
leaudeo.non parum ae praesiimplioneiriea formido, A Jesu, ut tu vides, saepius et sacpius ita lacio, el m
el veheroentissime "** limeo ne ad majus judicium, tam sordido vase, vel polius in tam sordido corda
1368
majorisque judicii damnalionem mitii sit, quod ad corpus tuum et sanguinem suscipio; verum
iam dignam rem tam. indignus accedere audeo. Scio "ilico, non mibi parco I Sic mullolies1-*"8 plenns pec-
certe, necde hacre ullo raodo dubilo quia, si ita calis el iniquilaiibus ad servilium tui altaris accedo;
viverero sieut ille viyeredebel qui boc minislerium unde multum formido "" ne magis ad perniciem
agit, nullum serviliura Dei facere possem quod sic quam ad salutem roihi sit haec praesumpiio, quod
raibi pToficuoesset et saluti. Sed sicut proficuum sic felens el putens tara munda sacramenta contin-
essel, sivila digna exisleret, ila majus periculum gcre praesutno. ,
el iiiajordainnalioinfirmse animae et peccatis "" Modo veniat aliquis fidclis, qui Spirilu Dei ple-
suis oneratse immirtet, qtiaelam dignam rera indigna nns sit, et.miserum sacerdotera suo spirituali con-
tractare atldet. Verc ita est, et plusqoam dici pos- silio inslraat quid ei sil melius, qnidve delerius
sitr ista resniiMs est cl salubris bono sacerdoli, ct, servilium altaris prppier hujusmodi impedititenta
plusquam dici possil, periculosa est hanc indigne dimillere, an propter refrenationem muliaruin ini-
tracianti. Qiiiticrgo faciet, dulcissime Doroine Jesu, qniiatuin, quae ejusdem servitii formidiiie jsaepius
hic tuus saccrdos, imo liic peCcator quitl faciet, liu- B reprinmnlur, serviliuni facere. Est autem de hoc
jns lui servilii onere gravatus? Nimis eniin sum ih- (ttt niihi videtur) expeditura £t salubre consilinm a
rerfos qtiid mihi sit utilios, diinittere, an facere. peccatis cessare, et servilium quod Deo deberatis
Sed tamen s; cx toto dimillo, lunc riirsus nimisper- . reddere; nos aulem etsi indighi surous Deo servire,
limesco ne sub hujtis formidinis occasione miilta Deus nou eslindiguus servitiosuaecreaturae;de aliis
jnala muHaque peccata audcam inchoare, vel eiiain nescio quid ipsi magis eligant, de rae scio quia uia-
pcrpetrare, quae prPpter hojiis servitii formidinem gis volo Deoservire, etsinoh ex loto me possum a
prins non audebam vel cogitare. malilia relinere quara. propter formidiiiem peeeati
Fateor quippe multoties, cum ad hujtis officii ser- ejus serviliuin dimiltere el in peccatoruni damna-
vitium me praeparaet de malis ***»quse me fecisse tione securius jacere. Melius est ut nos verberet
rccognosco, angnslius et dislrictius intra me doleo, propier arljquamoffensionem sui servitii, et tainci
etcas qure Uinc perturbant vanas cogiiaiiones va- suum serviuum facieuies, quam nosdamnet propter
wasque delectaiiones expeditius 1M9 respiio, et posl liiijorem peccati snuih sei viiium facere nolenies.
peractum servitium, mttlta raala "«* ulque peccala Immensa est eniin ejUs pielas, immeusa ejus raise-
qux iterum insurgnnt, propter ejusdem servitii for- ricordia, qui elsi videril hosviara sute reclitudikis
raidinem litnidius recipio. Ciim hoc ifa evenit, de v vel claudicando ainbulare, etsi saepius labendo tt
cjusdem servilii praesumptione aliquam consolatio- rclabendo, non tamcn ab ejusdem viae lectttudine
uem habeo, quia propter illius reverentiae limorem, veUe;recedere ;.si nos non lassemurtni, non diu se
.aliquaniuliini a peccatis meis cessare me inleltigo. relincre poterit, sed conaium itosirum-adjuvabii, et
Sed, o milLssjme et misericordisstrae Jesti, ul ta diriget gressum nostrum ad viam salittis. Tatncn
perspicis, ila " 61 saepius cor ineuro omni malilia st peccata sacerdoiis sunl criniinalia, utilius est ei-
plenum, omniumque iniquitalum lenebris Pbcceca* ab immolaiione sacrificii bumililer cessare quain
Him "'*;ut has oranes formidines poslponeus scien- per praestimplionemiinmolartdo, majorem damna-
terque tuas praecepiiones contemnens "6S, veluti libnein incurrere, donec incbosia vel peracia poeiii-
torrens qui omnes fetores ip.se, deeurrenles sccuJti tentia, possit ad altaris servitium seciirius acce-
iraliit, et modo sursum modo deorsum secum vol- dere.
vit, cpr nieum cum misera aniuia mea onines "'* Sed ecce, dulcissime et misericordissirae Dpniine
immundilias carnalium delectaliotium recipial '***; Jesu, faleor immcnsae bonilati luae me esse niniis
et. qnasi porcus in coeno, sic in easdejn immundi- peccaloretn, plurimaquac tilii displicent facienteni,
tias se volval, et revolvat"»*. Fateor, o misericor- .. ei la.men lui altaris serviiiuin facere praesunieniem,
dissime Jesu, enram majestale lua ihiquitates ineas; , Nohenim possiim de tua utise:icor.lia desperare,
fateor " 87immunditias meas, fateor immanissimas non possura, nec mihi expedii, servilium luiallaris
superbiajs, et sordidas cogitaiiones meas, quas ab- diiniltcre, luuin corptis et saiiguinera non stimere,
jecto liraore tuo infeliciter intus amplecUiur hileiix qtiod pro redeiiipiione mea raortem suscepit, elqui
piihna mea. Ut tu vides, clementissime Domtne pro remissione 265 peccatorura de luo laterelan-

VARI.E LECTIONES.
1M*Sed vehementissime t»isijTi<:(. et Vdl-tuc.-ct vehementissime "*' Aniniaepeccatis mss. animae,
el peccatis ,a*»be roalis mss. el dc malis ,m Cogitaliones, expeditius ms». Yicl. et Vat-luc. cogitalidnes
vanasque delectaliones expeilitins iaM Servilium mala rhst. VicU servitinih mhlta mala "• 1 Ita &,wm,
Thu. ila et la»* Obcaecatuin,oranes «istf. obcaecalum, uthas oraneS' )3eaPostpoiiens... contemnensms.
V.ictipostpones... coulemnes lm Voluit, onines mss. voluit cor meum cum misera anima inea, ohjiit;s
W Rccipit mts. recipiat ""* Volvit el revolvit tnfs. volvat etfevolvat "•"'• Heas fateor" »»*«•:nEgas»
faleor immnnditias meas, fateor "*» Vel potius in tam sordido cpfde hts. Viet: omittit "•» Si<j"liitsl--
tottes ms. CortV. omiifii "'* Formido, qnod mti. Tku. Xormido he ' lin JNon .lassenltis' ihst.
Yict. et Val-iuc. non lassenia* . ' ' '
 *
913 ORATIONES'; 914
eea mititis apcrto cnm aqca exivit (itnm.-xix, 54). A habere virtulem, ut pcr magnam misericordi.tin
Si indignus sum, sicuti sum, et ego&teor, verberai luani retineas furorem nieuin,. qui me trahit ad
me, emenda et corrrpe, et landiu casiiga tunra sa- peccatum, et confundas et destrnas oinne raalura
cer.lotero, irao tutim peccatorem, donec omnis tu- , desiderium, quod pervertit in me ,w» omneni recti-
bigopeccati recedat a me, quae perlam longttmi tudiriis sensum.
tempns ex magna incuria indurata est ih lateribns ; Aliqnando, amator hominnm 188°Deus, cum stu-
aniroaeraeae. Fatcor, faleor, peccalor suni, immun- diosius "** cogito, el male:" 8»quan multoties feci et
dus sum, indignus stim, et lamen non recedo a le, adhtic miser et pcccatpr facere noh desisto ad me-
dulcrssime JesuChriste; vclis quid velis, nondi- moriam reduco, -et diligenter intueor qualiter "»»
miitote, etsi infirma manu, tehebo te. Non rece- vivain, qualiler ipsa niala quae feci et adlinc facio
<tesa me, donec ab omni contagione peccati aospl- ptangam, qupd sacerdps dicor, sed offlcium sacer-
"ras; et sic carnem luam quolidie manducaniem, et dotis operibus dignis non impleo, quaravis el de
saiiguinem tunrn bibenleni,luaeqiie voluniati jugi-. multis aliis quae feci, mtiltum periimescam, de
lcf inhaerentem, tua praecepta assidue facienlem, hujus oflicii dignitaie, quam indignus porlo, super
liiepostinorteracarnisperducas ad verarii salnlem, omnia quae mihi evenire possunl forraido "*''. Est
ficilicel ad te verum Sacerdotem, ubi cum aliis sa- B aulem hnjus officii dignilas, pliisquain aesiimari
cerdotibus, tuis vfdelicet tnembris, ego quoque tunc possit, magna ct inaestimabiliter Deo et hominibus
APnpeccator, sed digmis sacefdos et dignum mem- •chara ;•' si sacerdos ita vivit*sicut ille vivere debet
IiriHn corporis fui," le laudem, te gloriflcem per qui htijus officii curam gerit. Porto antem cgono-
•etefrnasjecula. Amen. men hujus digrtitalis, sed infelix vita mca fere in
omnibus coniradicil, raale agendo, hujus nominis
: ORATIO XXVI "'*.
ADCHRISTCH. -drgnilati. Esl enira cor meum immundum, omnes
sensus corporis mei immundi, et sic inlus et foris
Cttfl*tacerdot 4iiigenler coniempialur quam miseri- "*•
cofditet Redemplor noster naturam nostri limi, tolus immnndus non invenio iii toto me aliquid
'Undenqifecil,pronobissuscepit. . mundum, ubi honeste et sicnt decet possini repo-
Surame Sacerdos, et major caeteris sacerdotibps here corpus Dominicum. Irt magnis ilaque angusliis
DomirteJesti Cbriste, cui adhxret omnis sacerdos, constitutus, et quid potissimuih niihi sit faciendHm
irao omnis Chrlsliahus qiii ambulat coram te ia neseio.tiuc illucque, modo hoc modo itlud cogitans,
verilate, Suribus pielalis tuaeaudi vocem meam, et me circumfero diligenliusque omnem conscienliara
£r.recte precor, exaudi orationem raeam; iion enim meam revolvo, si forte aliquod consiliilm saltibre
volo, dulcissime Pater, aliquid te rogare, quod in " hivenirem quod ad aliqiiam salulera "" aniinaeroihi
rogando tejusle possit offendere. Et si aliqua insci- esse intelligerem. Omnia ergo quaeerga me gertin-
tia "•»»,vel carnali •*'* volunUle, quod sit cbntra lur, circumspiciens, et fere niliil aut pariim boni in
6alutetn aiiiniaerrtete, aliquid te rogare volo, hoc toto me inveniens, hoc lantillum boni ibi vix ani-
super omhia, iiiisericonlissiine Doraine, precor ne madverli, si tanien bonum debeat dici quod bontira
in hujiismodi petitionibus nie unquam vells exau- ifhod cgo non habeo ,S8T,in alio, cum habei, diligo;
dire. Nosli, et bene nosti "'*, benignitisime Deus, ei, cum non babeam, humiliter me non habere recc-
quaniis illusionibus, quariiis vanitalibus, quantis gnosco, quod peccalorem et miserum plusquam
carnalium desideriorum votnptalibns, qnanlis saecu- aliiira quemlibel me esse credo, et lamen de miseri-
larium cupiditatum appetiliouibus "TSomni bora, et cordia Dei omnipotentis non despero. Credo enini
side: inlermissione vulnerelur infelix animus raeus. quod illi cui Cura fuit me, cum non essem, facere,
El roulioiies evenit ul tn ipse, ducissirae Domine, et adhuc cura est mibi ea quaead hujus viiae usum
perspicis'*"*',quia aime permilteresire secundum sunl necessaria, pro misericordia sua providerc,
ineara pessimam *"* voluntatem, totnm meipsum cura IUi erit prO pielate sua mihi dare adhuC aii-
in magnam peccatorum voragitiem praecipitarem. n qnod bonum opus facere, vel sallem, si non ex toto
Proplerea te, dulcissime Pater, rogo, quia scio niinis tottiro, aliquod bonnm valeam incboare, et, si non
nie csse peccatorem et adversus peccalumnullam fere ex loto, a raalis vel aliquantulum cessare.
VARIiE LECTIONES.
"'» Collalaestcum mss. Vict. KK. 16. Corb. 160. et Val-lue.in
qliit enim mts. non repetitur. Cum Sa-
cerdos diligenler contemplatur quam misericorditer Redemplor noster naturam nostri limi unde nos fecit,
pro nobis snscepit, mt. Yict.ul in Editit. ms. Corb. Oralio sacerdolis in consideratione suae indignationis,
et hujus officiidigniiatis: et de perceptione Corporis et Sanguinis Domini "7»El si aliquando inscilia
tns. Cotb. pt si afiqua inscitia mi. Yal-luc. et si aliqua inscieniia 1"* Vel etiaro carnali mss. vel carnali
"" Nosti"Domine mst. Cotb.et Val-luc. omilt. Domine "'* Saecularium cunidilalum et Ecclesiastica-
Fiim digniuttim appetitionibusmii. saecularium voluptatum appeliiionibtls ms. Val-luc..jsaeculariumcupi-
ditalum appetiiioriibus "" Pcrspicis ms. Cotb. prospicis "" Meam malara mst. ihearo pessimam ""
jPervertit in me mss.omiii. in me ""Aroator bominum mu. plasmator hominum "» 1 Cum studiosiuS;
htii. cum stndiosus '"**Cogito mala mii. cogito et mala *** Diligenler qualiter mw. diligenter inlueor
qnaliter mi. Val-luc. diligenlius intueor qualiter "»* Valde formido tns. omittit, valde ,M" Inlerius et
foris mi*. intus ef foris " 86Ad salutem mss. ad aliquam saliilera "8T Dici quod bonum ego cum liabeo
ms. Cortt. dici, quod ego non habco mss. Vkt, ei Val-tuc. dici quod bonum, quCd ego non habeo
 915 S. ANSELMICANTUAR.ARCIIIEP. OPP. PARS II. - PARiENET. ET ASCET. 816
- Est enim
Deus phis "8* et misericors, etnullo A nnllo soparabat, inlolerabili dolore afficiebatur. Et,
modo creainram suam perdere volens, sed modis si diulius difierrelur quod ab aliqno raisericorde
omnibus ut ail pielatem suam retleat, misericordiler aliquando misericordia ej non iinpenderetur, jam
monens "*». Quanium vero suam crealuram diligal, ab ipsis roiseriis aelernaeperditionis irreparabiliter
quantutn inviius eam perdat, iu boc vejaciler psten- morerelur. Venit "** misericors Creator incffabilem
dit, cura ""deccelo in terram descendil, cum ille pietalem babens ad hur.c pccc lorem in luto pec-
qui sine initio erat, itiitium pro amore crealurae catornm jacentem; non exspolians se indumento
fiabere voluil, Jimumque unde nos fecit prp redeni- gloritc stfae,induit pannos miseriaenostrae. Venilque
ptione nostra assumpsit, et ipsum lirauro, scilicet velul mundissimns Sol per ipsbs feiores, imllam
carnein soam, quara pro nobis assumpsit, postquam lamen contaniinalionem feioris paiiens, nsque ad
per passicnem crucis in ipsius crucis ara bene ipsum miserum peccatorem, eiimque ab ipsis feto-
excocla est, nobis ad manducandum porrigit et ribus exlergens, lemiit pcr brachium, exlraxil in
ipsius carnis sanguine ejusdem crueis torculari platiuni. Exlraclum vero de laeu miterice et de luio
expresso duru nos potal, silira animapnoslraeexslin- fcecit (Psal. xxxix, 5Jt cibavit pane sapientiessulu-
guit. Hanc autem camem noslri Redemploris cum taris (Eccli. \v, 5), el posl hacc,ipsa sua carnc quam
manducamus el sanguinem bibimus, cum limo " pro ejus rederaplibne susceperat, et. suo sauguine
nostro miscemus, et de boc qnasi d*91emplaslrum qui pro remissione peccatorum fusns est, cibavit et
facienles noslraeqneanimae infiriiritalibus "" appp- potavit: el.sic refocillatum ab ipsis doloribus, qui-
iienles, si digne sumimus, omne prolinus quodad bus tain graviter vexabatnr, mitigavit. Hxcautein
damnationts periculum nos perlrahit ex inleiioribus caro qtiara ei ad manducandum dedit de natina
aniniaenostraepiojicimus. Oimmensa Dominfnostri ejusdem limi fuit unde primum hominem phismtvi',
J. C. pietasl o admiranda et ineffabilismisericordia! quemad imagihem Ct siiiiililudinem suam creavit;
Si atiqiiis polens homo, cum raagno comitalu horai- quam siinilitudineiii, quam ipse primus bomo ""
num pergens, forle jtixla viam per quam transirel, per suam culpam defiguravit, per caTnissttaecome<-
in.aiiquo cpeno aliquero pauperem immersuin vide- stionem "", rectamque fldem ad mtegrtim refor-
ret, qui se per. seipsum nullo njoilo extrahere posset mavit; hanc vero carnem, vel hiijtis Itiui nalurara
de illo cceno in quo immersus essel, iniseratione postquam Chrislus passus est in cruce, poslquara
motus eumdem paunerem per seipsum de illo cceno . resurrexit terlia die, ad coelosportans, ad dexterara
cxlrahcrcl, nulli dubium quin hujusinodi magnae . Patris collocavil, eique dominalionem super angelos
.iiiisericordiaemagna!qiiepitttalis.ab oinnibns praedi,-r et archangelos donavit. Ecce limus, qui per naturam
carelur, niagnis laudibus ab omnibus reclum sen- suam in terra semper adhaeret, a Redemptore noslro
sitra habeiiltbns extollereiiir. Et quanlo hoc opus in coelo portatus, ipsum "" cceluro et orania quae
inisericortlije pro paopere et inope fecisset, lanto in eo sunt sub dominio suo babet. Ad qnem liinum
plus piiis ct raiserieors omnibus piis et veraciler nemo fldelis potesl vel polerit ascendere, iihVeum
Christiaiiis apparerel. Quid ergo, quid aeslimari pfiiis curet in terra salubrUer eomedere ejusque
debet cle magna Domini nostri Jesu Christi pietate, sanguinem bibere. Httjus carnis et sanguhiis ego
de inoffabili ejus misericordia et pharitale, qui cura qualiscunque minisler et sacerdos, dum lantam
ipse sine initio sit, et morlale initium ct morlalita- pietatem tantaequepietatis dnlcedinem Redcroploris
tem siuiipsit prp paupere, et ultra moilura paupere noslri erga creaturain suara conspicio, de cjus
cl inope, ut illuro extraheret de sordidissimo cpeno immensa bonilale non diffldo. Succnrre ergo, Do-
peccati, in quo seipsuni immcrseral "" miser et mine Jesn Cliriste, succurre luo sacerdoti, indulge
infelix? Praeterhoc, miser,"»* hom,otantara infeli- ejus peccatis atque deliclis, ut digne valeara tui
citateni patiebatur, sicque infeliciler in ipsis vora- corppris et sanguinis mysterium celebrare, et digne
ginibus «ternae perdiiionis erat iramersus, magnis celebrabs corporis tui el sanguinis veritatem, digne
aiigustiis magnisqne doloribus famis et silis. erat Dcomedere e' jibere, et sic usqt-e in finen jugiter
oppressus. Ex una igilur parte inttilerabilem felorem perseveran», ad lepost, raortein carnis valeam per-
cceni, in quo erat immersus, paliens, 266 e* Parle venire, ubi, non pcr inlervalla, sicut modo, sedsine
altera, qui ejus raiseriae el dolori compalerelur inlermissione cum sanctis omnibus te ipsum qui
niilluin iuveniens, tam ex fetenli ccenoin quo jace- veritas et vita cs possim coniedcre et bibere '"*
liai quam ex desperalione consolalionis quara a Amen.

VARLE LECTIONES.
"88EstetiimDetispiusmss.estenimpjus "»* Monensms.Vict.movens ,M*Oslendiliir,cuinn»ii.ostendif
cum lx,i De hoc quoque msi. de hoc quasi "** Nostrisque infirmilatibus in«. noslraeque animae m-
firmllatibus "" Iiinnisefat «isi. immerserat '*•*Propter hoc roiser tni*. omt'«.jjropter hbc mt.yai-
tue. praeter lioc miser ,s*«Vehit ergo ran. omi/(^ergo "»* Quam ipse homoprius mis. quam ipse primus
homo ; "" Comcssationeramss. comestionem ,»»»Portatus ipsum msi. porlatur, ipsum "»• bibere '
m».
addunl, Aincii
 '
fH . :' * ;V- '"'"' ORATtONES\.:.':] m~" &1S*
• ORATIO XXVII '«. A magnam pietatem ompia peccata lua dimiilat, ct ut
'• JtDCHRISTCM.";<:~~ haecvel aiia amplius^idmitlere non valeas. Hoc ante
Gam saeertfot conputChristi ei tqnguinem injnqmbus omnia, et sicut interHum tuum moneo caveas, ria
lenei, lenensquedulciiet tecoidetut qudt. dototet in bujusmodi recordalionibus aliquos diaboli laqueog
in crucepro nobit passusesl. incnrras, quos multi incauti saepius incurrunl; qui
: Dulcissiine, et soper omtiia desideranda deside- dum mala sua quasi pro eis plorantes arite mentis
rande et snayTssime Jesu Christe,' adesto siipplic.i- Oculds reducunl, per easdera recordaliones in ipso-
tioni roe», et intehde vdciorglipnis met~e(Pidt.V, 3), rum li(" raalorum deleclaliones insipienter rein-
<t per tUam magnara misericordiam eniunda ab ..lchlnqt.'.'. '' ,-.,"; ,", : :. -..: . ^. -.,.. „ ...
omni inqainamCntopcccali animam meam, utdfgnus Recordare, quara dulcius potes, ipsius corpocis
•possiin araedere ad ser.vitium ttii altaris, digneque Christi quod tenes,ineffabilem '% pietalem, et plus-
traclafe mysterium corporis et sanguinis lui. Fateor, quam aestimari possit admiraitdain dulcedinem,
dulcissinie Domine, coram omnipolentia liia me qupcl pro redemptione tua mullas injurias susli-
nimis esse culpabilem,ei roulla mala fere per sin- nuit, et ad ultimum crucifixum sit. .Sed et ipsa,m
*
gnlas horas facientem, et tamen de ineffabili bohi- passionem quam in cruce perlulit per singulos dolo-
tate tua non desperarttem. Bonus es 'u, Domine, et B 1 res cogita et recogita, scilicel cum quanto.dolore io
«ti boriilate tua doceme juslificaliones luas (Vsal. ipsius crucis ;***•palibulo et pedes ejus et manus
cxvui,68), uleasinteltigendo, easqne,sicutdecet, iiifiiie sunt, latus ejus per militis lanceam transfo-
JBgifer operando, roundo corde mundaque anima ralum, ab ipsis etiam pro quibus uo* patiebatur, ibi
possim
* recipere mysteria lua. : antt crucem quasi malefactof sit illusus,,irrisus, et
Ecce, anima mea, praepara bospilium cofdis tui larij borrida pporobiia sustinens, quasi Ajgnusman-
ad suscipiendura -oorpus et sanguinem Crealoris titi suetissimus inaestimabilem patienliam ostendit.
Qui
uaundis cogitationibus muiidisque-Operibus, expurga curo facile posset, non se de suis interfectoribus
ab oranibus interiocilHis tuis qoidquid potest offen- vindicavit, scd Palrem U0T,ut, hoc peccatum illis
dere hpspitem tara iramensae raajeslatis; non enim dimilteret, oravit. Cum.vero "•f.huiusmodi recor-
polesiin illa animavel in ilh) corde maneie, quam dationibus quasi sallata requiescere coeperis, uec
possidel aiiquaconlaminalio malitjae, et nisi ibi tamen requiescens haec dulciter et cum magno
summa, pax tinmroaque cbaritas fiieiit, indignum affectu runijnare cessayeris, ad ipsuni dplcissimuni
judkansillud bospitium coiiversalione suas maa- dulcissimi Domini corpus quod in manibus tenes
sioris, nec diu ferens lantam inquieibdinem per-. loqiiere, et quasi cum praesenti Ioquens, tuas illi
turbaljonis, abillo hospitio cito discedil. Vaeautem G; necessilates expone. De illo liacc |**? fldeJiter crede
jraenti illi quam Cbrislus proptec suas iniquitates, quod corpns hoc veraciter corpus illud sit quod de
deserit, deserensque et damnans tenlationibus et>, Virgine natum est, quod crucilixuin est, quod in
dolfeinimici seduci perraillit! -..;-.:, sepulcro positum est, quod lertia die a morluis re-
. Diligenler ergo, o anima mea, ipspiee, diligenter. surrexit, quod ad ccelos ascendit, et qupd sedelad
omnessepsus corporis tui ad teipsam intus recol-. dexleram Palris. .
'
Jigei"**, et quidquid eissordiduni vel immundum, Nec dubiies in illa hora sacrifrcii corporis et san-
mveneris, foras prpjice^ eipulsaque orani maljtia( guinis lui Redemptoris angelos adesse suo Creaiori,
vel iniquitate,-diligenter ppst illas adilum peciorisi 207 sui<j[ueCreatpris carni el sangpini cum
magna
tui reclude uo*, ne ad le valeant quandoque redire,: reverentia ineffabile pbsequium deferre. Quid yero
vet amplius inferiora lua inquinare. Peractjsyero i ' de omnihus sanctis aestiinari debet ? Quid cogitari
omnibus quae.ad ipsius venerabilis inysterii conse-. potest, cum ipsius redemptionis suae prctiujn nt
crationem perlinent, expulsisque oniiiibus qnae. lerra celebrari conspiciunl, de cujus aeterna visione
ipsjus menlis arcaniHnmacularesoienl, otu, miserai laelantes, jam magnum gaudiuni possidenl in ccelp?
anima mea, cum magna diligenlia aiiima mea, hacomnia fldcliipr crct(eiis,
ifituere.omnes.ji ijTu vero,
negligeniias luas, pmnia inala et peccata quae facerei carneraque lui Crealoris dulciter amplectens, iu
sotebas. Et cum ipsius Redemptoris tni cprpus et; ipsis amplexibus. ejus "", pietatjs significa tiiani
sanguinem in roanibus tenes, illius ineffabilemmise- nccessrtatem, et quam dirlcias potes ejus exora pio-
ricordiam, quam dulcius poles, exora, ut oer suainL talein,utpersuamineffabilemmisericordjajrioinnern

\&MM LEGTIONES.
.*»**..Collaia ett cum Mss. VieU KK. 16. Cotb, lt>0. el Yal-lue, Praeparaliva cujn Sacerdos; est
celebraturus, et qnaliter cum Corpiis Christi, et Sanguinem iii manihus tenet, tenensque dulciter re-
cordetur quod dolores in corde in Cruce prp hobirpiissus est m«. Vici. el VaWac. <Dfaiiosacefdotis, cpni
Corpus Christi et Sangninera
**01
in manlbiis tenet, tenensque dulciter recordalur quos dolores pro nobis in
Cruce passus sit , Interins recoltige insi. ihtus recollige -'"* Peccatis interclude mii. pectorisliii
reclude "•» In ms. Vicl. in fpsas "•'Christi iheffabilenr tntl. Christi, quod fenes, ineffabilem
**•»Dolore ipsiusipsorum
crucis mss. dolofe irt ipsius efucis •
**••:Ab ipsls' proquibus ms. Cdrb. ab ipsis etiani
a quibus mt. Vict. ab ipsis et pro quibiis rht. Val-luc. ab ipsis etiam pro nuibus ^ 07Sed Patrem mss.
sedpro illis Patrem "" "•» Cnm
ergo mss. ciim vero '^"Dequohoc ni|. Yici. de illo baec mss.Corb. ct
Yal-luc. de illo hoc In ejus araplexibus ejus mss. iu ipsis jamplexibus ejus
 919 S. ANSELMl CASTJi.R.. ARCHfEP. OPP. PARS II. — PAR^NET. ET ASCET. §10
ttiam cmundet fcjedilatem.Ingiy^i^tam te tpsam in, (V Credimus de le, Doiuine u" Jesu Cbrisle, quia tu
Christum qtiem lenes, el io|^ prrtis uu adorans, idemipse, quiesFiiiuslfei, es Filius Virginis t.u-
luas iterum et ilerum 1U* reprsesenlans ingerene- idem ipse, qui in principio eras Verbnm, et Verbtim
cessitates. " eras apiiil Denm, elpmi eras Verbuin, et per qjicul
ORATioxxyniui*. ; oinnia facta stmt^iian. h A-5Y; a Patre ante om-
, A» CfllllSTUJ*. , nia sscnla genilpii iki\, in tempore etj ex Jjrgine
Faeienda a sacerdote attie consecralionem corporis hatus.qpaiinT-i-t^^ah'<;raJnatiu'a. sis,u" qnamPaier,
Cltristi.
postquara faclus esJPiljus yirginis et habitasti ih
Odulcissime Domine Jeiiu Chrisle, qui jJro mea nobis; altera
.natura-existens, secundtim quod Filius
reVemplione crueifixus es et mortuus, driie ie est es quamvis in duahus naturis tua persona, Dptis
^Dei
omnedfsiderium mmm, el gemitus meus a te hori est et homo, existis
aequaJisPatj-i secundum divinitalcm,
'abseondUus(Psril. xxxvii, 10). Ecce' benigmssime rainor Patre secuiidum Ijumanitatem.
Quia verotu
Deus, cofam ie est miseria mea, et in raanibus meis idem ipse Deus quiiiomo.etqui homo Deus; propter-
est misericordia tuaf miserii ptJccalficis' ariimae
pa -sahctisiima'Yifgp fliiae te pprtav.U, ab ornnibus
iri-ae, misericordia redemplionis tuae''*V*.Miserere fidelibus esoToxof
iecutidum praedicaiur el crediltir, hoc est
ergb mei, Deus, magnavi misericordiam •5 Mater Dei. Et quia tu npn alterFilius Dei, altcr Fi-
tuan\l<tt,cundum mut iludinemmiseratiOnumluatrim lius hoiniiiis, sed tu idem ipse Filius Dei, qui Filius
dele iniqHlatem ttieam (Psal. t, 1-3), ef ab hac hofa
Ijpminis passipnem e,t, inortem prp. salute hiimai.i
usqiie iri finem custodi vitain meara. Defentle ab
generisstiscepisti, non. in natura deilatis, sed in na-
orhni iniqnitate aniinam meam, utjam airiplius age- tura humaiiiiatis Ui ideni
; ipse, npn aller propter
re non valeam undeocilos tuae majestatisoffendam.
dislanliam italurae, sicut nec una natura existeris
Da mihi,benignissime Deus, te, sicnt jubes et re-
ctiim est, sopef omnia diligere'; deiride pfoxlrhum propter unilatem personae.
iion riiiims quam meipsura, sictil itefuih praecipis, Est adlnic, dukissime Domine Jesu Chrisle, quod
amare. Est enim "" hoc juslissiinum et Pmnino de ineffnbilicbarilate qua nos diligis, cogfttre pos-
Tationabile ut te supcr omriia , ct etiara pliisquam siimus et dehemns quod nobis miseris peecatoribus,
nos de'><ai.us diligere, quia lu nos antcquani esse- ad ind cium tuae magnae dilcctionis, in hoc mysterio
osiendis.Cuin aliquishoroo
musdilexisti, diltgens cfeasti,., crealos ad noiitiam tnicorporisetsangtiinis
'ssnetfssiihi nominfs^fui addu^ere cura$ti; nps vero alterum homincm, sicuti pluspolest, diligit; prseicr
vj*dileclionis forsitan potesl pro eo mori, si ita
neqtieboc ipsura, quodte veliiliquid bbni diligratis, aha,
a nobis ip$!s nisl a te habemus. Proximum vero 'Q dileclio exigit; qtiod taraen raro accidit ut quis hoc
noslrum el lu nobls, sicut nos ipsjpi',f ecte diligere pro sno dileclo velil pati. Quod si unquara amicns
praj^eipis,elnon recte diligimus eum, sicut pracciprs pro amico facit in magnam adrairaiionem maguuni-
quia aequali dilectione nos omnes creasti, aequali que stuporem omnes qui hoc andrunt, converlil ****.
dilectione pro omnibus passionem suscep'sti, aequa- Tu vero, dnlcissime Dominc Jesu, non solum*pro
liieromnibus vitara aeternaro praeparasli. Da omni- amicis, sed et pro Inimicis mori voluisti et rton
amico
bus, clemeniissime Paler, qui fidem reclaui habent, soltim hoc, sed et isliid quod nnllus facere pro
fecte el sancte vivere, nec in-hlla,*418oninhip rp ab vult fecisli, 6t adlitfc4acis,' videlicet cum leipsum,
his quc praecipis deviare; his vero qni nondum in qni prdnObis morlCm sustinuisti, das ad manducari-
fe crcduii, ai.teqiiaui de bac viia exeant» da fitlcm dum et bibendum in hoc mystefio tui corporis ct
• et dileciiottcm sauclissiroi nomiuis lui sns san-
i.ee, et - sanguinis, manducarou*corpus tnum el bibimns
siisceptam lisque in ftnem rcctam et inviolaiam cu- guinem tuum, scilicet-nostrae redemplionis pretiutn.
s.odire. SK;omnibns vivis et defuoclis sacrilicium Damibi ei^o, Doniine Jesu', sie vivere' sic caste
ttii ccrpors et sanguinis remissib omniuin peccafo- '*" ct sancie deinceps ttii altaris servilium faccreut
mm: vrvisquidem, qiii recte vivunl, el, si noiidum sic vivendo, sic faciendo, siccarnem manducandQ
r.ctp vivunl, recle quandoqiie vivere vplnnt; ciefun- -0 et sanguinera bibendo, post morlem carnisab om-
c:isauXem, qiii per lioc sacrificium se sperarilin riibus peccatis absoluius ad te Creatofem menmet
inisericordia ttia accipero remissiouem suaruui ini- RetleinpierenT TCCIOiiihere valeim pervenife, ubi
qtiitalumf el post haecpervenirC ad gloriam sempi- le cum omnibus sanciis in teterna felicitaie sine ilire
V r.iam tegniiuique coelarhm. po.sim laudare ct benedicere.

VARI^: LIGTIONES.
; u" CCJI-
""Ipsum priiis ms. Vict. ipstim post ul* Ileruni luas et itcriiro IHS.Cdrb. Uias iterum
lala est etttnMss. Vict. KK: 16. Corfr. 160. et Val-luc.Tn ins. Val-luc: nen dkiditur ajtra-cedenie, et ideo
citret tituto. iilulus iij ms« nullut esl. uu Redeniptiouis luac mtt. Corb. et Val-luc. Redetnplioiiis tuae
wi. Vic». fedeniptioiiis meai U1»Est enim «s. Vict. esl autem "" Nec inu" nulfa ms. Corb, neo
iuilla ms.' Vict. iiec ulla u" Crediiuus, Domine ins?..credimus de le, Doraine Anle omnia geiiitite
«ts." aiite omnia saMtila genitns ", 9 Altera persona sts mt. Vict... altera nalura sis; .,u'* Ajidivit,
converiitur msi, audivii, converltt ""Djiniiie Jesu, siccaste ntss. Dpmine Jesu, amodo sic yivefe sie
921 /:.'" ..:.;;"-;-..^ : ORATIONES.; .,:.::.••';,.';:.. . os*t
*
*- •- : -JS: .--.- .-,.**>? .>."',...' ; .!«, .;.*• . •- -,'-.-.. .
:..;' OrtATlQXXlX:,"1.>, .:'-..:/. •';'; ^; i nieo uss fomit<|||**^arcleiiiis libijinis, ut mtieatin
. iTiCKSht.i SiTaiJiTTOTETliNtlS «tTSfSAS' _ me fenpf castitaUa^*''' corporis ei ^nimje; MprtiQca
., Summe SaCerdP».et "reresilBoiiliTex'•w»*,qul te Iii mcmbris meis«itm*s stimnios:, omncsqtie libidi-
obtHlisliDeo Patri hosliam puram el immacoiatam nosas cominolioiies et da lnihi Veram et perpptuain
iri ara crucis pfo hobis:m'iii<%'»-'-|iec<^-Aribii«j'(wV'et castitalem ctiin caeteris dottisnus, qu:e libi placeni.
qtti dedisli nobis carnenl laam JSTImandiieandiim el .iu veritate, ul sacrificium laudis casto Corporc .et
sanguinenTtuum ad bibendum, et posuisti myste- mundo cordequolidie valeam uf»tibipfferre, Quaiiti
rium istud in virttrte SpirilftS: tni u»*, diccnS: Bme cnim cordis contritione el lacryniaruiii fonte, qtiaiala
quotetcunque feteriiii,~in,mei memoriam, facielis revefeiitiii et tremore, quanta uw corporis castitate
(Luci xxii, 19). Rogo ;pfk;8i,tT^M^ el animaepuxitate istud divinum et cceleste sacrifi-
tiosum, magnuin ">" salults nostrtc preiiura, rogo cijiro est celebfdndnih, Doinine, hhi.UMear& ttiii in
p:r banc mirameiirieiiair.tbilcmcliarit.itemqiianos :veritatesiniiitiir, ubi^^sajigtiMtnus^^^ih^efiiaie.bilii-
n.iseros et indignos sic amare dignaws es, ut favares tttr, ubi ima sinnmis*'}M' conjunguntur, utjl adest
nosa peccatis nostris' in sanguine lito (Apoc. f' 5),. sanctorum ahgdoftim pfaesentia,'ubi"tu es saerift-
4»
doce nie servum imim indigimin, qiiem etiain inler cihra et SjSceTdosmirahiiitcfet ineffabililer U ? , .
**• caeteradonatua:$***ad offieiuirisaeer-0'ale vo-'-! Ou'ts (iigiie hoc ceiebfare phlfet u*"*,oisi tuDeus
care dignatuses nnllis meis meriiis, sed sola digna- omnipotens pffefehtera feCerts dignuini Scio, Vo-
tiotie 2j68 niiscriTOttlhc tua>, doce rhe, quaeso, per mine, etvefe.scio, et"idipsiim benitali (tife^^coii-
Spirilum saiicium luiim taiiliim tractare niysterium fiteof quia non sum dignus accedefe acl laniuni
ea reverenlia el lionore, ea devotione c-ttinvofe qui- Tnysteriumpropter niiuia' peccala nipa, etinfinitas
,busoporteietdeeel. FacmPpergfatjamitiam sera- iiegligeniias. raeas. . '< -1'; ..
perilludde lanto niysterib cfedere et intelligere, Sed scio, et veraciler:ex tolo corde meo. credo,
sentife et firmiter tenere, dicere et cogilare qtioj ore nieo confileor quia mpotes raof-iceredigiium,
tibi placet et quodexpedil aniraae meae. lnlret Spi- qtii solus potes facere munditm tfe.immundp conce-
riius tuus boinis iri eor metjm, qui soriet ibi siiie so- ptumteniine (Job xiv, i) ;solus;de indignis digpps,
no.el sirie stfepitu vefborum loqualuf oninem veri- de.lmmuhdis mundos. et de peccatoribus,w* justos
tatem tantorum mysierionirii.; profunda *** quippe et sanctos fticis, Per ,*+*banc oriinipolpiTtiani;tiiam
snht nimis, et sacro leeta velamine. Propter ma- ie rogo, concede UH ralhi peccaiori hoc coelesle stv
gnam ctementiam luam concede milii missarum so- crifictum uw celebrare cum timore et trprapre cum
Icriinia mundocorde et ptrra mente eelobrare.liibera coftlis ptiritateet lacryuiarnm fontei ciini lajtitia
cor meumab jtnmundis et nefandis, vanis et noxiis 'spifilali et coelesti gaudio. Seutiat mcns mca dulce-
cftgitaiionibus. Muni me beatorum '**' a»gelcf.im dinem beatissimse praesenliac luae, ft excnfcias san-
pia et fida custodia, ae lutela fortissima, nt Iio*lcs clorum tiorum UMin circiiilu meD. ;::,,:
omniumbonorum confusi discedant. Per virtttem ,M0 roempr venefaiidae passiohls tuaj
Ego eniro
tanti niysterit, ef per Triamim sancii arigeli tiri re- accedoad altafe. tiitiin, licel peccalpr, ut piTtrjni
pelle a me et a cunctis servis tuis durissinium spiri- tibi sacrificium quod lu insliluisii, cl efferri prai-
lum snpei-biaeet caenodoxiae,invidiaeet blaspbeiniae, ccjjisti in cornniemoralipncm tui pro salnte rio&ra
fornicationisel immunditiae,dubielatis et diffidentiae. (Lue. xxii, 10). Snscipe iHiidprgo, qitaesp*V5- 1, sura -
Confrindanttir qui lios persequuniur, pereant illi qui nre Detis, prp^EccIesia sancta.'".tiia,et popnio queni
perdere curicla feslinant .-'*»*.. UB*acquisjsti sanguine tuo. Et qiioniain ifie pecca-
Rex virgirium' amator UM- caslitatis u*», Deus, torein inler lc et eumclem populum luum mediura
coelesti rore benedictioitis tuae exstingoe in corpore esse voluisti, ticel in me aliquod bohi operis testi-
:;
'..-:-''.' ; ---.-' .' VARIJ! LECTIONES. '''•-;" .''"'.-''"''' '*
M,Collata ett cumMss.Vict. KK. \6.Corb. IW.etCarthus. a Porla. Yai-lue. et Ftor. Sacerdotis cele-
bralurims.Ftc/orin. Oiatio utilis dicenda aSacerdote ante Missam ms. Corbeiens. Ofatio Sacerdos aniu
Hissam »***Pontifex Jesu; Chrisie mss. omi«. Jesu Chrisie r,*»>Miseris et peccaloribus »1«. raiseTis pec-.
catoribus lti* Spiritu» sancti tui mss, Spiritus tui **»*Per eundem Sanguinem wss. per Sarigiihiein
,i'"r Ttiura magmim mst. ttium preciosum ihagniim '1%UQucm inler mii-. qucm eiiara ftilcf -"*** Dbria-tua,
etiam ad mss. omiit. eiiam '"•yeriiatem profund.i tnsir. verilatem tanlorum mysleriorum profunda
^** 1 Munime beaiorum »»; Cetihris: mnrii irtej quacso,bealorum '*3* Qai nos perdefe feslinani mss. qui
»*»* Virginum et amator mts. virgimim, atroalor '"*Casiifatis et iiifegiitalis tni,
perdere cuncta festinant
Corb. omUtit; et iniegritalis **»"In cPrpPre meo mti. Corifr.et Flot. Ae corpofe^riieo rni. Vict. ih corde
meo ,w fn corpbre nieo fomitcm nt*. Vnf-iHe.in corpore meo totiiirifomitero ms. Flot. tle corpofe meb
ua*
totum fomilem fontem uw. Teno"r'u*» castitatis niss. Vat-tuc. et Flot. lenor lolius castitatis Corde
i***
valeam mss. corde quotidie valeara Tremore" quanta mss. tfemorej et veneralione qtianta Ce»-
lebrandtim, nbims?. ct>I<i:jfancki-ni,'Dpmtrie' uBi uvl Tisrrepa divinismsi. omitl. ,w*Mirabiliter*u* e( inef-
fobilitef constitutui msi. niiratiilirer et rueffibiliter *U3Celebrare poterit mss. potest celebraEe Pie-
tati lnae mtt. boiiitati tuae 'uvtf Semine, et de peccatoribus mss. ieniinc solus ,Uj dp indignis dignos, de inw
niitndis nrandos, de peceatorrbus 8l***Sanctos. Per niss. sanctos facis. Per' Te rogo, Deiis ineus, ut
concedas mss. rogo, concede ,4* Boc ,M» sacriflcium mss. hoc coeleste sacrificium **'*» Sancloruiii Ange-
,M'
loriim liiorura tttss. snncioriim tuoriini Ego eiiiiii, Domine mis. omitl, *"" DoraSne lUhd quaesomss,
itlud ergo, qiiacso '***Popnlo rjtiein-ftss, populo tuo'qiietn . r /
 m S. ANSELMICANTUAR.ARCHIEP. OPP. PARSII. — PARiENET. ET ASCET. 934
mpnium non agnoscas, pflicium lallem dispensa- A, tnaebencdictionis, el sanctificalio luee divhiitatis.
tionis credite nOiirecuses, nectjper me indignum Deseendat eliam, Domine, illa sancti Spirilus tni
eonini salulis pereat pretium, pfp quibus victima irivUibilis incomprehensibilisque roajestas,, sicnt
factus salutaris '***' dignalus es esse redemptio. (|iiondain iri patrura hpslias descendebat, qni et
Profero ergo U*V Doniine (si digneris propitius in- obialipnesnostras corpus.et sanguinem tuum eOi-
tyeri), iribulaliones plebium, perieula populoruiii, ciai, el roe.iudigniimsacerdolemdoceat taniiim tra-
captivoruin ge.niius, miserias orphanorum, neces- ctare reysterium ctlrii cprdis puritale cl lacrytnarum
siiales peregrinofum, inopiara debilium, despera- devotione, curo rcyerefitia et tremore, iia ut.placidc
liones langucntiiim, defcctus senum, suspiriajuve- et benigne 'suscipias sacrificium de u*> manibiis
niim, vota virginum, lamenla viduaruni". ; meis ad salulem omniu.ni tam vivoruni quam de-
- Tu enim miseteiis' omnium,Domine,et nihil odisli fuiictorum. ,:, . .
eorum qutv fecisti (So* xi, 24, "jtS).Memorare quae Rogo te '"*, Domine, per ipsum sacrosanctuni
sil nbslra subslaiitia,'quia lu Palef noster es, quiatii niysleriilm corporis et sanguinjs lui, qiio quolidic
Dens nosier es.; he ifascaris salis, nequeraultilu- JII Ecclesia tua paseiniur el pptamur, abluimur et
dinem Tisceruni luorum siiper nos cohiineas. Non sanctificaniur, alqtie unius siunma?que'"'divinita-
criiiriiri justifleatonibusnostiis proslernimuspreces ' 1 lispatticipes efficimur, da miliivirtulesUias sanclas,
n'* iinie faciem tuahi, sed iri
miseratipiribu^ luis quibus replelus bona conscientia ad altare luum
mitltis. Aiifer a iiobrs, Domiiie, rniquiiaieshostras, accedam, itautliaec coelesliasacraracnla efficiantur
ef ignem sancti Spirilus in nobis clemenleraccende. inilii saljiiset yita. Tnenim dixisli ore tuo sancio et
Aufer cor lapideurti de carne noslra, et da nobis cor benedicto : Panyt.quem ego dabo, catomea est pro>.
caineum (tueh. xi, 19), quot te limeat, le araet, inundi vita l*T*.Si quis mandujcaverii ex hocpane,
"te diligalu", te deleclelur,MT, te seiiiialur, te per- vivetinteternum (Joan,\i, 51). Panis ditlcissiine,
fritatuf. Oranius, Doriiine,clcmenliamtuam ut se- saria palalum cordis mei, ul senliara suaviiatcin
rerio viiltu familiam tuam, sacri lui noiitinis officia apioris lui. Saaa illud:**7*ab ohini languore^. ut
praoslolanleui,aspicere digneris, et ,M»ut ntiUiussl( iiuilam praier. ,te serilial U.T*dufccdineni, nullum
irriluhi voium, nullius vacua poslulalio, lu nobis praeter te quaeral1ainorem, nullani praeter te ainet.
U7" cahdidissime, habens
prcces Siiggerequas ipse audire propilius
' ' ef exau-i
'" **' pulchfitudinein. Pjnis
• omnedelectanientumet omnemsuavitatistaporem ur*
;'ffiiV<lel^ieri|i-'^.' '"''.-
Rogamus eliam tc, iPater sancte u", el pro ani- (Sdp. xvi, ?0), qui nos semper reficis, et nuiiquam
hwbus ..**•*fidctiiim dcfuncloriira iit sisJIIIssalus; (P,iij comedat lecor meum, et dulcedinesa-
" fe (lcficis,
sanitas, gaudium el refrigeriiim, Ihpc magnum pic- poris tui repleantur viscera aniinae meae. Manducat
tatis sacrameniiim. Deus irieui'*'*, sit iliis hptlie lc angelus ore pleno, manducet te peregrinus homo
magiinmel plcnum conviviiim de te pane vivo, qui pfo. modulo suo, ne deficere possil in via tali rc-
de coelodesccndisii et das vilam miindo (Joan. vi, crealus viatico. Panis sancte, panis vive, paiiis
33),' de lua carhe sancta el benedicta, Agni videlicet pntclter UTT,pauis munde qui descendisti de coeloet
immaculati qui iollit u" peccalaniundi(Joan.! i,' dos vitam mundo, veni iu cor meum, el miinda
2t**),quaede sanclo el glorioso beataevirginis Mariae me ab otnni inquinahientd carntsel spirilus (II Cor.
tilero est assumpla, et de Spiriiu sanclo concepta, vn, 1), intrain aiiimam raearo, el sanetifica me in-
de illo, fnquam, pietatis U'* fpnle, per lanceam mi- le.rins ,w* elexlCrius. Esto tutamen.el conliniia
litis ex liip sacfatissimo iatere u'* manavii1u**,ul ex salus animaemeaeet corporis niei. Repelle a mein-
inde refecti et sattali, refrigerati et consolali M", sidiaotes mihi hostes; recedaiil procul a praeseittia
exsulierit In laucfe el jloria lua. Peio elementiam potehtiaeUT*luae ut foris et intus per lemunitus
•
tuam, Deqs, ut descendal siiper illud plenilndo u«* in» recto tramite ad tuum regnum perveniam, ubi
'' '
'.>,/ .;-'-..-.' VARLdE LECTIONES. 'J ''.'
salutaris mst. viclima faclus salularis "****.Proferam, mts. proferp ergo
u*» Precesnpstras mss. preces anie .**••Te liineat, te tliligat, mss. le linieat, teeliam
u". yicliraa
limet, te diligat ,MTEt
lionoiiftcet mss. omiil. •»•»Digneris, et mtt. digneris Vvillu, et UM Exaudjre digneris mss. exaudiro
delecteris UMDhminePater sancie"msi. pm/«. jBomine "" Pro **** spiritibtis mss. pro animabus 1M,,Dtit
mine Deils meus mti. dmiil..Domiue ,*e*»Quiloliis mtt. qui tolii| Ae de illp pietatls mtt. de illo, in-
6"
qnaiii, pietalis -,i Ex Ino s;tcralissimo latere vtts.Corb. Val-luc, e( f/or, Crucifixi,Doniini nostrilatere
67
u**Einanavil.-tnu. fclicjter einanavit - u Et exiude refecti, satiati, refrigerati el consplali mss. ut
exindesanati.refrigerali, refictielconsolali, mt. Val-tuc. ulexinde. Caleta ut inEdit. ,M»,Superpanem
libi sacrificandum plciiitudo m*s. super iltud plenituito u'* Suspicias sacrificium de mts, suspicias sacrj-
flclum laudis de u,*Rogo etiam teefc. ms. Corb.preeiniltit hunc lilulum. Oratio Sacerdotis ante Corpus
ct sanguinem Domini mts. omitt. etiarn un Unius snromaemtt. unius summaeque ,1*" Ego sairi psnis
vivusqui de coslo descendi mss. omittunt. Hs, Car/ft. Et qui mandticat me et ipse vivet pcopter UT» mc;
quia ipse manet in meel ego ineo. Et ilefum : Ege sum panis vivbs qni de ccelo descendi Sona
illtidmi. Cdrth. sana me mt. Val-luc; saria euro un Te senliam mss. Cotb.Yict.el Vql-tuc.le sentiat
'*T»Djilcedinera panis mss. Catth. et Flor. dulcedineni; nuUum.praeter te quaeram amatorem, nullara
praeier leamem pulcliritudinem, Panis U7'Oihnem saporem m«. Ykt. UT» oranem suavitalis saporera U,T
Panis Vive,'panisraunde iiist. p-inis vive, panis pulcher, panis munde Sana et munda me interius
mis. et sanctifica rae interitis u,»Pr*sentia potcnliic ms. Vict. pracscnlia majestatis etpoleniiae UMPer
te inunitus mss, mtinitus per tc
9J5 ORATIONES. .,.< m
non inmysleriis, sicut in hoc lempore 'ngitiif/sed A , ORATIO XXXII., ,'
facie ad faciem le videbimus (/ Cor. xin, 12), cum AD1DEM FACIENDUM. -
tradideris "•* tegrium Deo et Pafril J<*or. xv, ii), Conscientia ctilpabilis, viia.trepidus et anxius, cri-
eierit Dettt omnia i»omnibus (ibid., 28). Tunc enim iriinum funibus caplivatus, le unicum reftigium et
me de le satiabis salielale miriiica, ita ul nec esu- singulareremedium miserprum deprecor, Dpmine, ut
Ham, nec sitiam in aeternum "*'. . mei incligni sacerdolis lui uiiserearis, mib.ique in-
.' 269 ORATio ;XXX. V dulgeas quod illud sacramentum salutare, angelis
' PBOSACERDOTE 0.CTHABET CELEBItARE. et archangetis, et omnibus. sublimilalibus tremen-
Impellit me, Domine Deus, ministrandi oflipiiiro, duin et adprandum, sccleralis labiis consecrare, ac
hoslias salulares offerre pro populi deliclo : terrel profanatis manibus praesumo attrectare ; sed.diini
conscienlia indebiti sacerdotii pro reatu proprio. Si aceedp per me, fateor, Doniiiie,praesumo dc te, me-
a rae omnium sacerdotum peripsemate sacrificinrn mor malonim meorum, et tuorura qnae. a sarvculo
ofleratur, pollutae conicienUaecrimen angelur; ta- sunl bonorura. Adhuc, Domine, le rogare praesuino,
nien roajeslali hniversae carnis Judicis non offertur, ul noiii sit mihi sacrpsanclum jsacriDcium tunm ad
negiigenliaereaius ascribilur. Inler haec luae, omni- Ju^icium, neqiie ad contlemnalionera , sed polius ad
potens Dens, Iibramenpietalis iinploro; cujua diem B iiberationem peccatoruro el angustiarum mearum,
nltionis, accusante cpnscienlia, perlimesco, ne in- et ad perennem animae raeae salvalipnem. iilipsuin,
dignum mispricordia tua judices, quera a tempore Doraiiie Deus, supplieans repelo, non elata, ul ipse
poehitentiie rion excludis. Suspende, Domine, secu- conspicis, pracsumptjone, scd prona el jiavida prae-
rim, donec cultor vineae Spifilus sanctns adrooveat suihplione, qpia miser et iinniundus camis IIIUJ
cophinUmstercoris ad fadicem infructuosae arboris. sanclae et pretiosi sangiiinis tui sacramentiiiii im-
I*;arcemibi, Doniiiw",parce clementissime, qui Davi- nmridis raanibtis consecrare autleo. Supplex pxoro
dem post lapsum elementer ad veniaro revpcasti; qui ct obsecro, Domine, ininisieriura luura respice, et
Petri misericors amare flentis lacryroas respexisli; iriisero mihi minislro miserere, sacrificatorem puri-
qui latronem lanli facinoris reum divina gratia iliu- fica, elsacrificium'sanctifica. DeusPater, audi ine;
strasti, cni mox obtinuit confessio pcrspicerc Dei quidquid esl ip me conlra me, cleraenter aufer a
Filium, fides praemium,pcena veniam, Iamenta gau- me; apta me lup sancto servitio' ax niinistrum ido-
diilm sempUernuni; dnm confessor in cruce, posses- aeumlibi meperlice, et annue otquae libi placiia
sor paridisi exsiiiil post cracem.' Sed quia verba iiinl, inler haec sancta niysteria postulem, et quae-
yenia pietatis tuae indigent, quae intligni sacerdotis cuiique postulo tua, Domine, benfgnissima, quaeso,
opera non coramendant, sallem astanlium vota su- C misericordia pefcipiam. Tibi ' honor,
libi glpria in
scipe; ut et mihi suis aptid le precibus veniaro, et sseciiiasaeciilortim.Amen. """','."."*'''.
eorum meritis sacriiicia nostrorura vulnerum salu- QRATIO XXXIII. '"";
briter nobis conferant mediciiiam. Et quia, omnipo- ADIDEUFACIENDUM.
-tens Deus, pro nobis omnibus faclus es hoslia pro Si lanliim, Domine, realum npstrae deliiiqnentiae
peccalis, adsis nobis salisfactio in sacrifich) pro de* cogilamus, deputalura observationis miuislerium uon
liclis, "qui vivis et regnas, eic. iliiplenius : grave est enim,. quod ad nieiisam iuam
''.'' %AT10 XXXI ^ 1 .,'.>".'...' mundo corde et innocentibus nianibiis rioii venimus;
PROSACERDOTE CELEBRATORO., J- sed gravius est, sidura peccata metuimus, eliani
Conscientia quidem trepidus, pinnipplens Deus, sacrittcium lion rettdaraus. Liceat igilur pro inobe-
ad altare tuura acceilo, sed ad fiduciaunde tuaepie- ' dientia assistere, pro iiiclulgentiapetere, pro ollicio
Hlis raisericprdia reiineor. Et licet ad celebranda roinisirare, pro rerifedio immoiare, prp pppulo bb-
libi sacrificia semper inveniar ihdignus; laraen >i secrare.' Quaeso ergo conforla in me quod trepidat,
recedo, vereor de inobedientia condemnari. Pro qua ciira quod taedet, recoiicilja quod discofdat, evacua
re dignare me, piissime Pater, paierna pielale ac qnod corrumpit, Iiurailia qnod superbit. Sit pia jusli-
plaeato vultu respicere, el cordis mei interim ora lia clemens correctio; nuiiquam Absorbeal peccalo-
purgare. Et s'i ego pondere peccatorum meorum ac rera, jmo reconciliet poenilentem. Da in salulem
rcatu conslringor; raearum tamen precum Oblenlu, discipiinara, non iii mOrtcm senlenliam: exandi pcc-
libi sint, quaesoDoniiiie, in omnibus ptacila i»ysie- Catoiis precem, qui visilas in ilplpre geineiitein. Per
ria «jnsecrautla. Per Dorainum nosirura, etc. Cbristiira Domiiihro^rioslriim^Aroen. ,-...'. .
:SAMM LECTIONES. -
,wlRegnum perveniaro, ubi non in mysteriis, sicut in hoc tempore agitur, sed facie ad faciem te vi-
debimus ctim tradidefis eie. mt.' Carihus. ReRhtimperveniam, ubi facie adfaciem te videam, inlerim hoc
agendura, lioc certe frequenlandum cmnmendasli Ecclesiae; -quo yeniesin lincin str.culi, qtiod eiit sancio-
rum reqriies, nunc adbuc in sacfaraenlo qiio in hoc iempofe consociantur tua . membra quandiu Deo*et b.ibitur
quoclde latere tuo mahavil. td jahiin perfeclione ipsa saliitis aeternae cuin tradideris Regnum
Palri, ut.in illa perspicua conteinplalione lui incoiumutabilis vuritalis nullis mysteriis egeamus :omnta tunc ennn
saec.
me ete. *;*»* In aeternura. Qui cura eodcin. Deo Palre ct Spirilu sanclo ..yivis.el regnas;. per,
jjaec,Ktaenl IJWI.in aetcrnuiri. Aincii. ISec siiiam in aeicrnuiii qui curo eddcin, Dco Patre ete. mt. Yal-
'
htc. riec silfaii) ]n xteriiuin. Aineii; . .
9*j S. ANSELMt CANTUAR.ARCHIEP. OPP.' PAfiS II. — PARJINET. ET ASCET. 928
270ORATIO XXXIV JM». . I~1nuiri ;n unilale confilemur. Te solum Deum adoro,
ADCHRISTUH. le latulo, te bciiedico, ieque glofifico, tlbi gratias
Anle pircepiiohem corporis el sanguhus Chr.tti. ago, tibi me tota devolione commilto; inlende voci
Doii.ine Jesu Christc, qtii, Paffe disponeiile,,Spi- orationis mece(Psdl. V, 3), Paler dc coelisDeus, rex
ritii sancio copperanle,'pcf mortein tiiam spontalica niCus ei Deus nieus. Fili, Redemptor mundl, Deiis,
Toluntate iiiiscricordiicf a pcccato et mofte aclefriai miserere mei, ne perdqt me ctim iiiiquitaiibus meis
hiundurn redcijiisli, adpfo, et vcnerof co qiio possiim,_ (Psaf. xxy, 9), neque in finem irattis reserves mala
qiiamvis tcpido affeclu ct buiriili devdiione, gratias niea. Sanclus Spiritus, benigne Detis, inspira niibi
ngens lanto benellcio, Itoc sauctum corpus, et huiic spiraciilum gratiae tuae, el dirige me in viam satutis
s.tnguinem luuiii U8V,qude atl emundationem el de- aetcrnae:doce mc volunlatemiiiam facere(Psai.ctiM,
fcnsionera a peccalis,' accipere desidero. Confiteor, 4fl) : quidqirid tibr dispticcl in me, reraove a'ine.
bnmihe, «7«ioliitnis i«in peccdtot (tucl y, 8), 'et-'jn- Trine et iiriei, omnipolens, pie ef miseficors i)p-
diguus ad eocum iao.lumaccedere. Sed ConfidenSde iriine, aspice in me (Pthl. cxviii, 132), et tribuiatio-
iliaclcmentia,,' qua pro peccatbfibus, uljiisfi fiefcnf, neni meam in gaiidinm converie, et ne det htvreiiid-
aniraam luani ponens, eanr "dedisti, ct pia liostia feth iitahi (Joel. ii, 17). Ahissirtic^,in perditiohcm.
Palri mactari voluisti; illa pracsumo, licet peccator-, i? Dominatorbmnium ac pfotector in te speraiiliuih,
ut per i'la jtislificer, aCcipere. Supplex ergo te, pie Doniine, deprecaiionem meam suscipe; ct per inter-
miserator liominnm, obsecro ul quac a,d delendtini cessiones gloripsae virginis Mariae,aufer (tam (u4m
percatn dcdisii, non niihi siut ad peccatpfimi augmeri- a m;e (Ptal. txxxir, 5), Ddmine Deus saldtis roeai
ttiin, scd ad indulgeuliam ei luiiioiieiii. Fac nie, Do- nec animam nieam prius a corpore suscipias, qtiam
iriine, ita ca ore et corde percipere, alqtie fidc et omiiia peccala mea dimittas.
affectu seniire, tit per eorum virtutem sic merear 0 gloriosa Dei Genitrix, mater misertcortliae,
compiarilari similiiudini mortis et resufreclionfs luae, virgo semper Haria, qtiae Domihum oroniiun nic-
per veteris liomiriis morlificalloneip, el llbvflaleih ritisti porlare, et regem atigeloruriisola virgo lactafc,
jtistae vitae, titdighus siin cofpori luo, quod esl Ec- . adjuva me in die tribulaiionis meae, ut tuis ftiltUS
cleiia, incorporari, et sim membrum tuum, ct lu patrociniis ad regna ccelestia roerear perven>e.
'
caput meum, et riianeam in te, et tu in nie : quate- Q sancte Michacl, archangele Dei, praeposituspa-
rius in resurrectione relormes corpus humilitalis meae, radisi, veui in adjutotium meum, el defende me ab
'configuratumcorpqri clarifatis luse, sectindiim pro- hosie maligno in hora morlis meae,et aniroam meatn
missionem Aposlpli tui (Plijlipp. irr, 21), et intein deduc in paradisum cxsultationis aelernae. Ornnes
aelcfniim gaudeam de gtoria lua, qui cu;n Patre el * sancti angeli et archangeli Dei, cunclae ceelornm
Spirilu sancto, elc. viittitcs, omneSquc sanctorum spirituuni ordihes,
ORATIO XXXV. ndvcrssedamnalionis vires reprimile, exphgnate im-
ADCliniSTUM. pngnariles me (Psdl. xxxiv, 1),' a rtigieulis inimici
Anle perceplionemcorporis Chrisii. saevitia potenter me defendite, in via veritatis fide-
Domine Jesu Chrisle Fili Dei vivf, qui ex volun- liter gradientera omni hora, die ac nocie custodite
late Patris, cooperaiitc Spirilu sancto, per niorlem rae, et in hora exitus ihci animara raeanf in pace
tnam mundum vivificasli, adoro et veneror hoc san- vsbiscum suscipiie.
i tum corpus.tuum, et bunc sauguirieni tiium, quod Sancte Joannes Baplisla, onines sancti patriarchae
csl Iradilum, el qui pto multit effusus est in remis- et prophelae, exoro vos obnoxia prece, manum milii
sionept peccqtorum (Matth. xxvi, 28): deprecorque porrigtte, auxiliuni milii in cunclis necessitatibus
clementiam tuam, misericordissime Domine, per bo- ineis et inflrmitalibus pracbc.te; poscite milii a Deo
rum virlulejn, fac me unum de illis multis, et fac ihdulgentiam, patienliam, conslanliam, justitlam,
me bpc sentire sic per fidem et affeclum, ut senii im obcdientiam, contincnliani, sanclamque perseve-
ea peissalulis eflectiim. Et absolve el libera servos r%fantiam. .
Pt ancillas tuas, me el omnes, qui mihi confeSsisuiit Sancle Pelre, princeps aposlolorum bealissiihe,
pcccala stia, el pro qiiibus promisi, yet obnoxius omncsque sancti aposloli et evangelislae, Ecclesia-
siim exorare, ct qiti se speranl vel pelunl meis ora- : rum principes, et ccelestis aulae triuniphales milites,
tionibus apud te juvari, ab orani peccato, ef poena date inibi vilam honorabilem' virtuliini magnitudi-
peccali; el fac Ecclesiam tua contiuua pfolectione nem, consummationemlaudabiletri el ielernam bea-
et coqgolallone laetari. titudinem; influat mibi per vospax, virluset per-
ORATIOXXXVI. petua salus.
ADDEUM,ET ADOHKES SASCT0S. 271 Cbrisli dulcissimi saccjrdoles, atque. inclyti
Domine Deus omnipolens, aelerne et ineffabilis, doctores, omnesque sancli confessores, qui amplia-
sine ftne alque initio, quem ununt in Trinitate, tri- slis lalenlum vobis creditum per immarcescibiiera
VARI^E LECTIONES.
,,M*Colfala est cum Mss. Thu. 267. et Bee. 0, Anle pprCeptionem Corporis et Sanguinis Chrisli niss.
Oratio ad accipieiiduni Corptis Doniini >*»*Sanclum Coipus ct sanguiii.cinituim mis. Hoc sanctum Corpits
et litinc sanetum sanguinem luum
 929 '.; ORATIO.SES....... ... 930
fructum bonornm.operum, Dei iiieffabilfpielatedc- A . poeniteniiain baptiza me. Jussisii peccatoribusagefe
lur niihi per vos peccaloriim indulgenlia, totius boni. pcenitentiam, promiiiisli digrie pteniieiitlbus lul-
.in
copia, coelestiuin coucupiscenlia, grata fralruni be- geiiliara, fap me pro peccaiis m.eis sic poenitere ut.
iieyolenlia,. morum reverentia, niandaiortim Dei eorum_ veniam a te merear 'obiijfere. Vefitatem,
obscrvanl/a, Precor te, beatp .N. itevpiiisiina prcce,, manshetudinem, justitiam dociiisli, dtice cor raeuin
dignare. me iiiler tuos agnoscere, cum scderis po-y et illuniina, nt hnus ex eis esse nierear qiios tu do-
lensinjiidicio orbem judicaturus cuni Deniino. cens inicfius iHuminasti, Miracula, v^lutesi saniia-.
Oranes sapciac virgines, quae coele>ti Sponso pc- les incornpribas et animabus hominiiin; qtautUni
renni rociue adbxrentes luxum calcastis saeculi,om- tibi placuil, fecisti; sana; languores aiiimae
meac._
nesque sanctae, Viduaeiinpetrute milii feihjp niuuus qnia peccavi tibi. Jeiunasti proptef flie, fac ilie ab-;
pcrennis gratiae, yitp? sanctjmoniaro, corporis muii- slinere ab omni peccato ~pro lup amore. Ekuiiisti\
diliara, cordis innocenliam, fidei firmitatem, fraler- propter me, fac;irie te, qni panis es Vefus, y<;raci!cf_
nilalischaritaiem. ..v_,. ":i . . esufire. 'fatigatuS es. piopter ihe, fpbofa, felice las-
Iiitcrceditepro me, omnes aancli, quicunqtic Deo siiiidiiTeiiTaniraaemeae. Dulcissfnveet niiseficordi>-;
placuisiis ab ioitio sacculi.Aptateme ad voluiitatem r-iir.ieDpiiiineJesu Chrisle, diini ccenares cum ainicis
Dei peragcndam jn onrai opere bono, uipeccat.s "' tuis, pcdes eorura larisii, coipore luo e.l
' sanguinc
et
roortuus, Dep vivam, yota, quafiDeoypvi, veslris pavisti; cprpus riie^
sii&aganlibus roeritis illi toto affeclu persplvani,:ut laya, pt eodem corpore lu.oct saiiguiiie, ne deiiciai.;
ajt ppftum salutis aeternaciricrear pervenire, et in confoita. Quid amplius dicam, Domine Jesu Christc?:
rcterna fcjicitate vobiscum sine fine gaudere Tuces vita mca.Salus inea, duicedo mca, forlitutlo
Awcn.. .....,... mea, laetitia mea, gaudlum .iiieuin,,fcilcmptio riiea^
:'_....',:_:",.:. MATIOxxivu....'.':,;;.;.";.,;';:•- resurrectio mea. Tu propter me tradilus es, ne tra-
='-• AD.BEOM-, , /., das bestiis 'ariiroarilineain. Ligaliis es "propler mc>,
• .-. :(^;mhcp4lce^J*>"^Jtie^s'>) ,,::..,.«:' solve ligainina peccatdi-iim.meorum. llliisus es pio-
Domine Jesu benignissirae, foos vitae, foits mise- ptef irie,' iiliera ihe ab' iIIus~ioriihUs d^mPnuiri.T)iil •
rkOrdiae, tle quo iibunioinnes sancti, bibunt et cissime Doiiitne, lii solus hoino sine peccato fla:gcl-1
inebriantur ineuabili dukedine, vivuui aetema sar Mvs esproptef me, libera me a fiagellis qiiai riic*-
tieute, da mibi pef meriia eoruBi iri praeseiitivita ••Tjintuf'' iriiqintiates' meae.IKiseficpfitissliire Dijiniii'?,'
si« te semper sitile, ul Jn fuUiroaaeculo.cuni-eisdcm sptriis coronatiis es ^fdpef tiid, ¥*iiiiasjieccaipruiii
sanctts tuisad te valeam acternaliter satiari. Qro ita-. _• » ineorum aufdr a me. DomiricJesu beriignissiriie, lii
que dakissiinam raisericordrara luim, piLssime., ,' poftastrsnper sarictos liuiri.iroslutfs*cfii<;eroluaW,"
suavissime Doriiine Jesu, pasce miserani aiiiniaiii fao hae^te se"rjui'et pdsite^ ^of fafe' ahiiiiatii riieaiKC
meamex recordatipne beneficiorum luorum, ne dc- Aitissiiiie Doiiiine, lu exitlt.ilus iri Cfnce iraxi.,ii
ficiat in peregrinatione fatigata--imopoudere pecca- oiiihia att te, ifalie nieid te. bulcissimc Doiiiino,
torura suorum. Tua me, Dpniine, i-onilas creavijl,c*. fii p"efiiiisisti ihaiiiis ttias 6i pcdes clavis ferr<)is
per baptismum luura rccrcavil, palienler baclcu-.s pefforafi, lartcea laiiis 'tnuiri tipefifi, saiigiiiiieiii
rae quolidie peccantein ex-speclat. Potcutia diviiiii.i- tuiihi pro peCcatoribus eflhiidi,' i)cf! ips.iiit isarigui-
tisiuaemefecil, biimiiitas humaiiitaljstuaemerefe- ncni Iriuiiilava ariihiatn rrieamab driinibtis peccatis,'
cil. Ecce, Domine Jesu Chrisle, gratia lua donauto, efhmn^mi^^h.ldi^m''''^'"^' tolle per anguslias quasi'
qni es Dominus meus,. Deus meus, ejcce rjjcprdor pro rtobis siistinuisli. Dulcisstiiie Doniiiie, lu suscc-
qoia, sicut prxnuutiasli per sanctos luos ab ini.io pisti peliiioiiem lationis, 'soscipe ofalioiiem riioi
mtiiidi, rntus de sancla Virgine veram ex ea car- peccat6fis, ^ceto potatiis <s&hrdpfef me, fnebm
nom accepisti, Virgiiiis malris ubefa vere s.uxistf, aniniamWeam nielle dulcedihis itiae.bohe Pastor.tii
pasee -peccairieeui anjmarai nieain lua sancta.cariic, posuisti pro Itiis pviljus aiiimariiiuam, ne sinas pe-
satia illara lua dulcedinc. tn praesepiopositus^ pan- D I rire et mori peccatricem animam meahi. Lib rasti
nis iuvolatns es, involve ineam animam pannis nij- -'- de iiiferno animas piofuni, fibefa aiiihiarii meairi ar
serieordi* lua>, fie remaneatnuda corani te. Pasic- tJaihntjHipne im^ioruin. fottissirae, phlenliSsiiiie;
res et ab orienle Hagi venienles adoraverunt le jn Dpmine Jesu Chrislet tu pdsiquiiih nibrtem vieistr,
pracsepiojacentem, fac me, Domine, le fideliter adc- siirgens a moriuis vivhs ef iihriibftalis"discipiilis-
rare jam in coelo sedeniein. Permisisti circuihcicii •luls sapjSafiiisii. Dolcntes de tua niorle Iaetiflcastir
carnem tuam, circuracidp ab omni peccafo rfieiitciTi • manducans et bibens frequenter cum eis in lidc
nieam. Praesenuitus es hv tcntpib, suscepii te^Si--, sanctae resurrectionis luae.cp.r eoriiro solidasti, ani-''
niconin ulnas suas,'.id est iribriicbia sua, pracseota maro lueam, animam seivLlrii laetjfica et cpjiforta
me sanctat^majeStati thae, ot i<ycompleetaf bracbiis. iti Ijde saoptae tuaeresurreclioiiis. ' '
auimaenieae.Snbdilns efaTsparetitibus in purilia ttia, ; ORATIO xxxyiii." ,.7"''.V
fac me tibi suodiitim, «l omnibns quibns me subje- .;..,.. ADCHXISTDM. ...
eeril dispositio tua.BaplizJltises aJoaune, in.ii)fan-. (Ex ms, codice Corbeiemi,)*
lia tn baptixasti mc, posl baplismum luura sanclum "Mriifne Jesu Christe, dulcissime, suavissime, pnl»
nwltoiies pollutus suiii; pef vefam eohftssionci»' et tthefrirae, «p<«rasis»iBie,cl<»idjjratissirae,^oBwiu»
951 S. ANSELMICANTUAR.ARCIHEP. OPP. PARS II. -PAR^^ET. ET ASCET. 9*
nteus et Deus meus, posl resurrectioiiem thara qua- ji socielale. Vos pmncs srn^cti, filii misericorJi;c, pucri
dragesimo die-.videiOe piissima roalre lua Virgine Doniini Salvaloiis, jam opin eo quiesceiites in aeter-
et incffabUiler gandcirte, videntitiHS amicis lliis na requie, quos ipsa ckaritas de suh visceribus ge-
apostolis el inefTabiliter o> tua gtorificittione laeisn-' nuik vos egjfcpeccator apppllo, sublevate ineara
libns, betieilicens eis ascendis in coelum el sedes ad oraiionem ad aurcs vestraa matris, altissimae cliari-
dexicram Patrist Bencdic ctiamnobis ef fac nos lalis. In prirais autled te snfipficitcr orare, quae vi-
parlicipes 272 tanlae exsultationis, quara illi ha- cinior existis saluti noslrae, quae vilam. nostram
bucriint t!e gloria lnaeexaltatioriis, et perhaec bene- pepcristi, mundo perdito remedium aitulisti, bene-
ficialua.el alia innumerabilia quibiis bomineib pefV dicta super iiiulicrcs Virgo mater ipsius miseiicor-
dilum ad saluicm rpvocastl, dtnn in hac yita deti- diae, sancta Marra, Domiriamuridi, Regina ceelr, luae
licor, niiscram animara meam rcfiee ct conforla, ut saiictissimae pielaii meani oralionem qiialemcuniuie
cum i corpore migraveril, tarii piis reeordalionfbiis commilio, rit eam offeras dileclissiino Filio tgo Do=>
et memoriis enutritam el refocillatam stlb alis mise- mino nostro. Vosetiam sancti angeli et archahgeli,
ricorcliac tuae, sub pedrbussanClPruiri apostolpruip sancte Micliael, sancte RaphaeJ",saricte Gabriet, et
tuoriim, strb pedibus gloriosissinii lestis lui Slepha- ofttnes sancti ccelesliuni ordines vtr;utum :ul ora-
ni, et eaeleforum puerorum luorum qni lecum surtl. _ tioncs ffieas ad Deum snblevandas advoeafe prae-
in sancto cubili tuo, reqtues&fe'posiit, te mise- sumo. Vos omnes saricti palriarchae et prophelae.qiii
rante, te donante, Salvalor mundi, qui ciim Deo praecessistis et anniiniiasiis advenium rioslri Salva-
P.tre et Spiritu sanclo vivis et regnas Deus in sae- tofis,'vos eslote adjutorcs orationitHis raeis. Sanctc
cula sceculoriim.Am,en. ''' " ' '.
Joanhes, lu Baptisia Dbmini, amicus ipsins summi
*ORATiO XXXIX. Sponsi, tu esto adjutor orationibus mcis. Saricte
AD-CURISTDM, ET PHKE.S.SANCTOS. Pctre, cui summus Pastor commisii suos agnos pa-
. (Ex mt. Corbeienii.) , scondos. Sancle Paule, vas eleclionis DominiJesu
Doitiine JcsuChrisle, Fili Dei viyi, Doniinus meus Christi, doclor gciitiura. Sancte Andrea, sancle Ja-
elTteus nieus, tu es vila mea, salus mea, stne quo cobe, sanele Jacobe, saneteioaiines dilecle Xkxriini
non possum bene vivere, vcl bene esse, qiiia ctaii- Jesu, saricle Tiioma, sancle Pliilippe, sancte Bar-
tequam essem el vivereiu, apud te eram et vivebam tholomaee', sancte Mauhaee, sanclc Simon, saiicte
iu lejel, anleqnam me iiossem, noveras me. Bejti- Thadaee,saricte Malthia, sancle Marce, sancte Ltica,
guissime, suavissime, dulcissime, fac me recordari sancle Barnaba. Omries «ancti aposloli et: evangeli-
niiseraiiones luas quas inunano £eneri misericbrdi- Stae, Prale pro me peccotore; vcstris meriiis ofatio-
ter iinpcndisli, fac ex earura recordatione cor meum JQ nes meas cominiilo. Sancte Slephane proiomaitjr
igne ignescerc dilecijoiiis luae jugiler in flammar», Domininostri Jesu Christi, ahiice Dei, tuis mcril s
Polen.lissiirie Doniine, prius in ulero raalris. meaeme me commendo. Saiicii marlyres, Line, Cleie, Cle-
fwmasli, iua virlule riatura <leraatfe baplisino luo mens, Xisie, Corneli, Cypriane, Laurenti, Chrysv
sanctificasli, pareniibus meis ut litlerarum studip gone, Joannes, Paule, Cosina, Damiane, Ignali,
ac socictaii monaeborum me iradereiit inspirasli, Alexander, Marcelline, Pelre, Vincenli, Seaasliane,
i.igciiiiini discendi Iitleras, quanlura libi placuil, el oranes maJriyres qui pfo Salvaioris amore.san-
iiigrato niihi dedisti. Me quotidie peccantem usque guinem vestrum fudistis, oraie pro nobis. Sancie
nuiic patieplcr exspectasti. Precor, oro, benignis- Vedasle, Rcmigi, Bencdiclc, Marliiie, Ambfosi,
siiuci Doniiiie, dulcissiroam
^:'i..^.:.:,...; „ inisericordiam
- .; np. Angiisltne, Hiliri, Basili, Nicotae,Amande, Gregpri,
tuara
nie siuas iinqnam ad pristinas sordes, peccatoruin Gerraane el omnes sancti confessores qtii per san-
nicorum redire, sed fac roc cum servis tuis in luo ctitatem viue vestrae Deo placuistis, orate pro nobrs.
servitio pefseverare. Scio, Domine, quod non sum Sancla Maria Maigdalena,qtiae mefuisti-pedes Do-
dignus exaudiri propter pcccala mea, sed da mihi niini SaIV.llorisosculando tangere, lacrymis rigarc,
solaiiitra' ct iniercessioneiii sanctorura luprum quos prinia resnrgentem a mortuis videre.-sancta Feli-
audeo corain le appellare, nt quod bbsisteiilibus D citas, Perpetua, Agalha, Agnes, Caecilia, Luciai
pcccalisincis ripn ntereor, eorum merilis suffrtigan- Anastasia, et omnes sahctae virgines, vidiiaect con-
tibus obtinere possim.iil ne me excludas abeorum lincnteSrOfate pro nobis.
"';;.'; -ORATIO XL **•».,.„''.:,..,'':'
RIITTIIHUS AD bEUMET OXNESSANCTOS.
Deus Paler credentium, Dignatus nasci Virgiiie, Menlis secretum *»' visita,
Saliis in te 8peranlinm, Exaudi cordis hostiam, Tuaqiie riple gralia.
Exaudi preces servuii, Palris sedens ad dexteram. Personis sancta Trinilas,
Quas fundit corde supplici. Amborum sancte Spiritus, Sed deiiale Dnilas, .
, tili Dei piissime,' • DexlraeDei lu digilus, Adcsto meis precibns, , .
VARlcE LECTIONES. :': -t: ., .
.'_.., ,-..•_.';
***•Ex Mts. CofiV,100. tt Viei. KK, 16 ;IW* Ms. C. Menlis secrela mi. Vicl. roentis secreluin
•»> .m>mms.\.m^'_.'*T'^::*: «H :
-^>- ...
Votis favens supplkibus. , Joanncs Chrislf prievtus , wtro irifinicifcTjiliiif; «. -»*P
> Auge fidem, tu Tririiias, Baplista regis inclytus, Pro supplicanti sei*<aiIo '•'••• - "'*
Spetn atOgW^sanCta Unilas, Festina, ne tardaveris Iiilercede, te postulo-">:
Ut te cmpw deilas, Labem secare vulneris. Tu, roaftyf iiivictissime,
Mefirmettua charitas .- ~- .<-i '.:
^ueiri inalris clausus ulcro
Qui Deus horao diceris, Motu predis corporeo, Piiis adesto famulo ***» '
" -•'
Et vems hoiho nosceris, -',' Quem dfiftHtoslraStiifigitb* • • Te deprecTrili sedtilO; :
Memenlo raei hominis,,'.',,.'.'•,"j Qiti sttiens roafijtfufh, - *
fac subvenife misero.
Cura judicare yeneris. - .. Coelestis regni cldvigcr, Prece siccitsti fluviuni, i : •' ''>
, In boc quod inanes deilas, '
Aposlolorum signifer, Regna poteiw^c&Iestia, " '
Realus dcie sareinas,' sclitciiiliar * :
. Petre primiis *in0'rdine, Capitnli "^*«lllHtf^
Ut hoc quoo es huraanilas, Fragiritatem aspice. Dissolvc ne^tlS Crimiiihin,
Adhuc ,<;OT deflcctat pielas.""". .;..,_ Per fe ifiens'tua vitleat, . Per Jesum Cliristtmi Domintiiii,
' ' "*•
Regniimjurasti Patribus,;' ' ;;;""' Quid sofs hunianavateiit; Ut tecum in cmlfstibitf
Promisisli seqiiacibus, ' Sanctoriini jungar cf¥tibtis..
! .,; Efdumtnimtjinliieris,"
273 «?lservetur promissio, Memenio casus hominis. Vincenti, riiaftyf TncJytP,
Regmim concede;famulo. Te poscenie elemenliafti, Carbones vernans sartgiiiiic,
Concedai lua pietas, Extendal ninii dexleram, Ceehtm tPnens ih niartcre,
'
Ojiaedeposcit bumaiiiias '*»», te
Qtfi spspentlii flumijie, "'. Pro ineprcctifi^aMge;. '''.,'.
'
Ut quod proraisit charilas, Dum tibi dixil: Modiee. Laureiiti, liilleS*pertliiax,
Assequatur haercditas.J Salve fealiii yincula, ln fidepie conluinat,
Mafia virgo virgihum: Ad hoc data potentia, .Ciiiiiiigneinilitas»,
Hcdemplionisostiumi, Quem Vei*am Dei nonunas, Orarepfo nie studeas.
Pofiasaluiis integra, ."' A qno vocaris Barjona. Cunctorum coctus inartyruiii,
Lapsis cervieem releva. **'* coiportim,.
Parile tudbctor gentium, , "' Ciirani sppfrierites " -
Polehti "**manum ppfrige, 'El-Christi teslimonium, V '', 'CTtffuffdiiifisaiiiJhirieniI
Quielis opera tribue, Diim totum munduin praedicas, lltinc reddatis piapabifeiri, v "''''-
Et pcr tnhih arixiliuin ''**;" *'-" ' ' '
Opem eoriferre sludeas, '':. SylVi5slef adriVtrabilis;
'""' ' '
Placare cufa filitimu;'-'' Jo~atihesJtiei gralia, CoiifessioiiOnobilis,"•'. ',
,. Regina cceli fllia «*»*, Subtilis velut aquila, '.'.'' Capiit faclus Ecclesisc,
Maler Dei castissiiiia, nie fonte satia, Qfationcra rcspiccre. ..*
IpsPi* ! In
Ut manus praestetFilif, """:' " Cujtis pofasH flumina. SCctePelri poSitris,
Quod servhs poscil, subveni. Qui libi matient setiat, Ejus quidem vicafiiii,
"
Tu Micbaefarchangelcr Ef ccieHclansa feseral, Ipsius consofs giofiae*,
Ccfeliprinceps jhiftliae, "'.' ' Coeli culniine. ';
Bfeaepjircat miseriae, gaudens in
Ora draCPnfs coricule", Tui precatus munere, Meosinlende geiiiiios,
Jte noceat Hi-vulirtefe'.' Apostolorum caeleri, Tuis juvamte pfeeibiis,.,"''",' **'
*frii<^r<»,i.i_tei''6-t'&ri«r,.'''''<' Evairigelisiaft alii, .. Qiii taleiiliini miiiliplicas, _ I
:
tx liitidi^iiiia^RapIjael^^^^^^ "'. ttisdijljluIoiTiro- tli Ino"regi jpilaceas:" .'*.- N
aljminijj '
Cnra cherubiro el seraphtm, Baic juvate precamiha. ^ 'Crcgori, prSesufOptlinc,
Hostis necale haeresim.."' Vbs, innocentes piicri, TPtiusflosEcciesiat,- • "'
• Coelorumorahicsspiritus, . : Cltrisio truiicariiini, Domus Dei candelabrtim ,
Qtii pro
'
ftovem divisi gradibus, " : •' Vesifa date :!WbsidiaV^. Ul parcat rpga Doriiiiiiiro. ''>
Dei praeseiites vultibus, ;"iVot'fihrfiich. Mariine sidusCaitiae, -
Qmctaniatik
'" Et protomaftyr Stepliarie, Virlulnm fefveris mwriefei
Meisfayele vocibus.
Series yfgiiili quaiuor, Tu primus in certaniine, Quem regis. . wv ;l" '
Haecofierte quaedepfecor. HifftSsai-faii riorainis, Fac '**' ut 8u<^iffat lioriTTtius.
): ' *
Qui citharis et pbialis ": AilestoirJesiil<>riis.. Saccrdotum confessio,
"'''•' '" " •
dratipnes fundilis. Cafiut iiuitaslapldtjiiis, "Cciiitfesspram orati</,' '"''.
Palriarcharum dignitas, '" Coeli palet inlroiius, Sumirii regis cpnspecttii
Prophelarnm snblimitas, Jesum slantem conSideras, Offefte pfeces famili -*»».
Vestri regis praesenliae, Secunis hostes Uderas. Verefelix Felicitas,
Verbo precanlis "'" solviie. * >-'
. :Orastrflcxis genibus Qua; prima intef aiias,
'
:-'<: '"-: ' VARtiE tECTIOXES. ,. V,;;;.,',
..'•*»»ifj. Cor*. adhuc'-mc. Viet.t ad rae ;.1'..*»Mt> Gorb. bumanilas ini. ficf. liiimililas , j1*»»Jlfi.Coiibt
Polemi mt. Viet. petenli "»* -jtfii Cdrb. Eilia m». Yict. Doniina, 14*'rJ*?s.Corb. Verbo peccaulis mf.
Fir»..verba peceaniis ^**?> Mt. Corbi Tn marlyr inviciissiine, '"* pius adesse etc. mi. Vtef. f« niartyr invi
ctissirae, Albane vir railissime, pius adcslo <lc. "/«. Corb. cerneiiles tn*. Yict. supneijtes leg. ser-
pentes »*»*Jtfi.Cotb. Regis faottu. Fkt. -regiscalheettmeiitisfac.u?" Mt. Carb. Famuli mi. Yicl. sir-
tilft<- :::..,:';.- :,;:.: ,,''. ,-->-, : : : "."',. .'.-•; • .,.•-..' , . ...••>•..•.'*.'
 *" ARCHIEP.6PP. PARS II. —PARiENET.- ET ASCET. '*,&$'
•JffllV '
*_"-.:>> '
1T. itf^_|Ulf^STU#.
..""£"..-
6b' «hhijtalis Hiiciturn, - ; Una quitleni communio,' . Sibique gfcgein subiiiium, i*| _.
^*
Hoc tcnes pfivilegiiiro. ,. Mibi quidcin '•*;'.su.ccrirrile, , Quos redeniisti sanguine_, ; it^i '
274 Cum Chiislum menle cnn- Et Chrislitm intercedite. Digneris semper re__^^^i '.;,
^spicis., Eslo, Clirisic,.prop"iius, >|*}. Istius locf praestileui,^V .';.
Terrena cuncta clespic.is, Quos fundo vide gemilus , In lua fide stabilcm,
Et qucnt ereasii dextera, Tuo conserya populo,
Apud ipsiitii nos adjtiya, .
J'n cujus gandes -ikt*gloria. . Ab onini inalo libera Munitom crticis clypeo.
Animabus fidelium
0 Maria Magdaleoe,, Qui nasci, mori, surgcre,
In cceUimvis ascenderc, Ista Iuce carenfium, ., .-,_
Feslina opeiritradere,.
Cni priiiSim se obtulit - El sanclura ntitiis Spiritnra, ; Ad laudem tui perpetcm,
Me munda sorde crimiuum. . iEternam para reqitiera."
Chrisl)||Seum raortem ititeril.
Coluniba shnplex animo, Judcx orbis cuin Veneris, Agne JDeiniilissime,
Oranti adsis, obsecro, Mercedem dare famulis, Qui mundum purgas crimine,
Cmn ovibus in dexlera, Exaudi, parce, adjuva,
Quae corona Martyrii
Non cum haedisiiie colloca. Miserere el Ubefa.
Amplexum pelis Damini..
Oinnes sacf atae yirgines, Para panem Ecclesiae, Chrisle, via, lux, veritas,
Ferenles sponso lairipades, ; Regendo eara protege, Dei splendor et chariias
Vasis leneiites oletim, Qtiaedtim parlitn dividitur, Soler simul.<*'"_
onsion,..'.
Meum (juaeiaiis comraoJurji. tn flne simplex credimr. . Atpba et pmega, eleyson. Anien.
Sancla sancloruni concio. Romanacsedis dominum,
ORATIO XU'.."». A ille sajiienter et misericorditer. Kon ergo es, o crnx
DOJIliNI. •**••admirabilis, acstiinanda secundum inicnlionem
ADCRUCEH
crudelis insipientiae, sed secundnm effectum miseri-
Sahcla Crux tv", per qtiam nobis ad memofiara cordis sapientiae.
ciux illa reducilur, in qua Dominus noster Jesus '5tl" laudabo ? Qnaliter te cxal-
Qtiomodoigilur te
Clirislus nos per mortem suam a morte aeterna ih tibp 1!Quo affectu le orabo 1 Qua jucundilatc in^te
omnes'»•• ad vitam "n
quam misferetertdebamus, gloriabor ? Per le infernus spolialur, pt omtiibTisper
a;teriiara '***qiiampeccandopcrdideramus, resusci->- te redentpiis obturatur. Per te daeinonesterrenlujr-,
lavit; adoro, veneror et gbtrifico in te crucem illam compriinutilur, vincunlur el conculcantur. Per to
qtiam nobis repcaesentas, et in ilta eumdem miscfa- mundus renovatur, atque veritate in eo lticcnie et
torem Dominum nostrura, el quae per illara miseri- jtistitia regnanie decoralur. Per te humana natura -
corditer operalus est. 0 crux amabilis in qtia est pcccalrix est jitstificala , damnala salvala, ancilla
salus, vita et fesurrecliojidstra! 0 lignurti pfelib- . peccati et larlari liberata, mprtua resuscitata. Per
sum, per qtiod salvati el iiberati sumus! o sigrium tc civitas illa beata in coelisreslauratur et perficitur,
venorandnm, per qnOd Deo signati sumusl 0 crux Per le Deus Dei Filius pro nobis voluil obediensesse"
gloriosa, ui qua sola gloriari nos oporlel! U Patri usque ad moriem (Philipp. n, 8, 9); propier
"°*
Non euirii es spsciipienda secundum crude- quod exaltatus,accepit nomen, quod esi tuper.ontno
lium, qui te miiissimo 100iparaverunt, insipientissi- nomen. Pef te tjarauil ihrohttm suuin{Psal. ti,, 8),
ntam impietalein; sed secunduni ejus qui le sporite el instauravit regnum suurn.
susceptt sapientissiiiiam pielatein. Nara ilti non po- 0 crux,.quae ad tam ineuabililia bona es elecla et
tuerunt aliqnid, nisi illo sapienter permitlenle; nec. praeparala, laudant et exallant le npn tain huniana
ipse <iuittqiiaiiistisliiJtiit, nisi se miseriroftliter vo- sive angetica mensct lingua, quain opera quaeper le
lenle. llli te. elegenint, ot picf le scelus inipietafis sunl facla" 0 lu, in qtia el per quani est salus el vita
suajperpelraient; ilje tp elegit, utper teppuspieta- iuea ! 0 tu, in qua et per quara est iotum et omne
tis suae consmnraarcl. llli, ut per le jusluro morli . bonttm menm,1,,T,absit mihi gloriari nisi in te! (Galat.
tiadereni; ille, ul per le.pecealores a raorle erueret. vi, ii.) Nam. quid milii concipi, nasci, yiyfire el
Illi, nt vitaiiTiiiierlicereiit; ille, ut raorlem perime^ omnibus hujus vilae bonis perfrtii prodest *'°», et
tret. Hli, ul Salvaloreni dain.iiafenl; ille, ut damna- ppstea in iiifernnm descendere ? Ulique si sic niibi
*os salvarct, lili, ut viyificaiitem moriificarent; ille, esjel, inelius 1B0* mibi erat si nec conceplus fuissem.
•ut mortiros vivjficaret.-Ilii insipienter et crudeliter; C Et ccrte; sic essera, si per te redemplus non essem.
VARliE LECTIOSES.
U9«Ms. Corb. Gatidet »BJ. Yici. gau Ie3 iW Ms. Corb. Mihin.uidem ms. Vica;nTihi -siroul - »•»•Cel-
iataest cum Mtt. Thu. 267. Lorb. I(i0. Vict. KK.W.Bec.O.SanGerm.aPratitSiS. Val-'uc. etFlor. Ad
sanclam Criiceoi Doininicam mu. Thu* et CorbiAd sairctain crucem adorandam mss.Yict. Val-tue. et
Fiot. Oratip ad sanclaiii crucem mts. Bee. et S. Germ. OratiP tte sancia Cruce •-"'• SanctaCrux, pef lhi.
T'mo».0-sanetaCrux!pei* ,?»,4InquaOiniics-wi«».S. Gef»»^et V»f-i«c. « Ffor. i» quara omnes **> Vl->
tara aeieniam niii. vitam, ,'»"*Ac Hiisej-icorttiaiiTqiiani mss. omitiunt »*»;*Son eiiim «s ett. usque ai
Quomodo igitur tm. S.Germ. ontil..-}** Miiissimo agno paraverunt mtt. omiu. agne «•«Ei, o saiicla
^W»X,.wi*.ewi«.osainclacritx ,M»Igilur tecrttx ints. Srdetm.iet.Vai-lttc^ et-Fiot, <wh*i.cru-r/;1*»'
Otiine bomuii meuin rns. S. Germ. ermtt. mcum "08Perfrtti pioitest mss.omiiu prodest ins. Thuan. foui
prodesset im Si sic raihi esset, meiius rius. S. Gem. si sic, metius .
 •- --: :!
•^tej**' --.*. oteTIONIS.- .0- :^li'"^^^li^k^'
* *^P',*ill»*i, >ii^t»J gloj^mbor|n te* sine qua '•*• non k& cipes, daemomim limeni satellites^ '*a ^0s(i$£,
/.JM&ii raiiu hptb essel gloria, sed insuper aelerne stauras, reslauf ata consefvas, eonsecfala sanctlfieas,
'
nte.-""j^-*jgeret '*" infefnalis luetus ltiI el miseriaT' destructa reparas, infirnia et fracta coiisolidas,
<($i&ck|l|pisiie jucundabor iri I*J&, per qiianv dolentia '**' laetificas, d-enToiiiacisartiiVus laesos sal-
*pi*oimWviiutc tarlarorum, haereditfs mihi dala vificas.
est reghi ccelorum? Qiio gaudio gratutabor in le, 'f Tii*'**,pr»senti«Y trisiiriferrius gemit^ daemones-
sirie qua fuiurtim erat ut borrerera me vel ad rao- pavescunt et' fuginnt, mors contreiniscU, omnis **»*
mentum essc, ct perquam exspecto qiiia gaudebo virtus contfaria andiens sanctum nomen tuum perti-
' mescit "**. SicUt enim
me in aeterhum bene esse? Narti elsi adhiic mlfer" iriagnalta ilesn Chfisti, qhi'
spein et raelam Deo serviam; ceftus lameri sum quia viva e«t hoslia *»»'Tprieponderanl, mag uaqiB^t in-
ad hsec bons^ si gratiasagendo, amando, vivendo csmprehensimlia sunt ***»;sic faudem \~mm$iiyi~
ih to gforiarjof "'*, jief te pervehfam. tillem ttlini nulla unquam morlalirtm 1**f'if(OTnnefer
'
Sit Ifaqtie per te et iri te glcria mea, sit per te et potest liiigua: ilticenim estCbristiis fructustuus dul-
in te vefa spes mea. PCr ie peccafa mea deleantur, . cissTinus,iirseflos'tuuspulcheiTimus,odoriuussuavi9-
per te anima raea a vila yeteri morlifioefor, et in ., simus, ornalus tnus pretiosissimus. Dutceiigpiim,
uoVara viiam justitiae resusciielur. Fac, obsecro, B dnlce pomiim, ctulceonus. Tn fellx, sota siistfnuisti
fac nt siCut me in baplismo mundasli a peccatis, iri tafeiiluniTnundi.QuaproptereraptiO nulfa iii te '**'',
qnibus ftri conceptus et natus, ita me remundes ab pretia nulla surit pro te, appfetiaiio nulla supef ie. In
eis tjuae contraxi poslquam sum renatus : ul per te comparatione tui aurum est ul stipnla, gemniae uf
ad ea bona perveniam ad quae homo est crealus, favilla, et-ut slcrcusomnis groria. Sbf' et nebuiae,'
praestanle eoclehi Domino nostro Jesu Christo, qui luna el sidera, el cuncla quaetranseunt tibi non siitit
sil benedictus in saecula. Amen. aequalia. Non orbis partes t|uadfiTofmes lam felicem
'; :~:''--:
/ii^k^ixut:'^' , ferunlarboremin radice, infructu, rnffonde, inflo-
iil SI.NCTxit CRUCEH. re," in sanclo germine.
Ex Appendice edit. Gerberori- hic tecdcattr. Idcirco ego servus trius innliiis ,*** cantando,
Are crurgloriosisslma,et omnium ligitorum pre- geinendo atque lamentando "•**proslernor ante -1.**n:
tiosissima et sptcmclidisslma, qnae lactu Coriditoris cbnspectum ttluni, et ad te oro ai* atqnc conflteof
riOslri es satictificata et ejus pretJosiSsimo san-* •'"tibi, crux veneranda , per ***'*•cujus lignuin'
-gnlHe*cnrentata. 'ireHl* •j^rwancis'/ et perrtane- ' redemptussum ""*, cujtfs sigflo sum confirmatus,
bis in sseciita : quae*st non ih paradisi telfiire orta' ctTjiisvexilio sum munittis, cujusnpmine sunldefen-
1 C sus,'cujus yirturle minc usque salvalus te aloro, te 1
ruisti, nhn decore frondidni proprt.ifum aul potcliri- *-
tuifine follornm '•", fefe digiiitaie fructtium, sed 1 invoco, te deofecof ^***.Tn eSs^alns 1**7mea, Ui
castissimtsHlehiBris "fegfs; aetefni, quae siisliriuistl,' vrrmSfHu^protwitid.ttfmttfus ***, tu dt)fensiP',***,tii-
dum orarie redimereTsacculum. Ifodo' nori Solum lua gaudiuai meum '"." et consolalio niiia1"**1. In vita- .
:
vfrtus s^Vdei^ :r<iriiui****etiara uomeii iiiaro cunCio ista nre positum salVa; me iu angustiis *"4»recrcj;
preiioslssirtnim est **" mtirido. terrls'et aetliere'ful-' in adversis conforta; ih infirmitalibus corrobora;
'**8 aeler-
ges, saeculum reples, infernum perluslras-'****: Te"' ih raorte a daemonibus melibera; a mbrte
angelica miraiitur poteslaies, mundi adorant pfih>- na irie/1M*' subtrahe: januam paradisii pande, et

Xk9\£, LECTIOHES.

ai* Sine quo riiM. sine qna ^*11 i-Eierne me mi. S. Ger. aeierna me H1» InfernaHs luctus mt,
S. Getm.' irifernalis cruciatus, lucins. ^**'"'Qiia dileclione mi». qua delectione "^* Peir, quani
**•*»In te tflerior mit. in te gloriabor ;-•*«* Htee Oraiio coh-
pfo ttii.' Si. Ger. pef qnem .pro
lataeu eum Mti S«M-German€nri*M5 '"^ PulcM U1' ""« Splen-
det, veniin uw. resplendet lumine clarp, .veruih^ Prpciosissimuin est ms precjosuslt*1 est ..**»>TePv,
ris iet arifiera fiilges, saeculiim reples, irifernuni* perliistfiis irii. heec bmittit' Infirma et con- '
fracia :;ctt-j61itias, doleri<isim*. mfirmos.sariaS, dolenlla "w»* Satvificas.In »1». salviflcas, mortuus vf-'
'*" Daemontjs pavwcunt, et ftigiunt, raors contreiniscit, omnis ms.
viiicaS, et cuncta bona aedificas. In *** Virtus conlrlaiia, audiens sanctum nomen luum peni-
itempn fugit, inors expavescit, et omnis
mescii a». coritraria "viflus" aridirei 'ie periiiriescit' •"* Qui yiva. est hostia mi. qui iri t'e 1*' pependit
•*'• pK^itdefant, et
nragnaqfTe incompreliensibirfa man<rattns. nianeht inconibrehensibilia Nuila'
***• Quaproptei. eroptio nuHar>csl in.te,i«<r.,'"• usque ad : ld-
unqnam raartaliam **. nutla mortalis"*»
circo, etefS tas. hae '***omiitit Ego servus luos inutitis mi, nos servi '"* inutiles Aiqiie lanieo-
lando m*. omtiltiT. Prosternor, ante tni. prdsterriiinus pieces anle Et ad te o.rti ms. et to
adofamns-: "*•»* confiteor -tik. omiltit "Bl* Ven'erand.r, per ms. veneranda, colenda et Crux
Atque ****
aderanda, per ****Redemplus sum m«. redempH suiuus Sntn llrmatus.. i.snm munitus... sum
defetisiis,.. safvatus;.. le adoror te invoco,; te depreeor "*' tits. lirniati... muniti... defensi ac prolecti....
salvalk.. leadoramus, te invocamus, ***•» et te deprecamur Tit es salus ms. tu.eslo salus .*•»• Mu-
rus mi. ihurOsnpsief,,Minexptfgnabilis DeferisiO mea tni. tlefehsid nostra 1»*«Gaudium meiim »1*.
gauditun noslrura Consolalio inea mt. 09nsolatio. nPslfa "^'In vita... inanguslismi. lux, vja, vila,
arma nostra iiivictissuna, liberatio nostrft, redemplio etjresurrectio nostra. In vilae spatio posilos nos
salva, in angustiis"** ******Horte a daemonibus me Iibera, a rapfle mi. morle nos libera. Wosa daeuionibus>
eripe, a raorte jElerna me m». perpetua me
PATROL.CLYIH. 30
 "* Mt*t-,
ffl» S. ANSELMliANTUAI*', ARflHIEP. OPP, PARS II. — PAR^ENET. ET ASCET.
"" in |e .A pio jacentem, recognosco filium tuum in lemplo do-
Rgderaptori meo Domino Jesn Christp, qui
cruciuxus '••• pependil, posl banc yitaro miseram cenlem; sed in nnllo loco eum certitis cognos«r^_-
**" me conjunge •***.Amen, quaro in cruce pendentem. Ibi enim ipsemct de' slf
275 ORATIO XLUI [ot. XUl}. testatur dicens : Muliei; ecce filius tuus-lWid.). Hic
AD CRCCGM DOMIMI. , ergo, felix mater el ompi laude digna, blc intercede
Detancta cruce, el beata Yitaine, et bono lairone. pro roe misero apud ipsum qui, dum se filium tuiun
Salve crux sancta, salus et yita mea. Salve crux, nominal, qupdammodo se debilorcm obljgal, ut pfe-
quam adorat et desiderat exercilus angelorura. ees tuas cum amore suscipiat. Dic illi itaque: Fili,
Salve crtix, quam adorat et invocat oronis cborus iste peccator clamat ad me, et lacrymabUiler depte-
wnclprum. 0 vere sancla et yenerabilis crux, Ecce calur ut intercedam pro eo apud te, qualenus re-
^ccalpret infelix homo, anle te, et in le crucifixo inittas.ei peccata sua, quae insipienter cotnmisit in
manet, quaravis indignus; sed pro peccalis suis ila le. Verum cst, Domine mi.verum est certe. Ego
est anxitis, ut fere nescial quid agere debeat. Desi- reus confiteor coram te, Deus, et cpram Genilrice
derat enira te adorare; sed non audet oculos ad te tua quia ab infanlia mea usque nunc veniens ante
levare. Desiderium quidem bonum habet in te; sed gloriosam crucem luam et sanctae majestaiis tuae
ntilliim nieritiim sentit in se, pro qnoconttdal de le. B conspeclum non, ut debui,vejii, supplicavi, nec
Maneo ilaque in conspeetu tuo irepidus etdubius; adorayi. Sed tu, cui proprium est parcere et raise-
Ua tit coram te stare erubescam, et a te recedere reri, ne restiicias fragilitalem meam ct immuaditiam
pertimescam. Hoflatur me slare anle conspeclum nteam pessimam, sed dimitte quidquid negligenter
tuutn memoria divinae et luae pietalis; sed dehorta- deliqui; quia tti es spes niea soia et vera.einon
lur me cpnscientia iniserahilis et inveteratae meae habco in alio Oduciam meam, nisi in le solo Dco.
iniquitatis. Arclor quoque graviter ab iis dtiobus, yivo et vero.
et quid eligain fere ignoro. Eiegi laroeii magis op- Dal etiam mihi grandem fiduciam, summe Re-
portuno-conspectui luo importune. assistere, eliamsi demptpr meus, iila pia e.t dulcis oratio, quara pro
debeasnie occidere. Melius est enirn mihi mori juxia crucifigentibus te apud Patrein fecisti, dicens : Pa-
1&,quamvivere (Jon. IV , §) longe a le; quia nulla. ter ignosce illit, quia nesciunt quid faciunl (Luc.
mors homini pejor esl, quaru cum bomo longe a te XXIII,34). Qui enira sic exorasti pro iuis crucrflxori-
est bus, nunquid npn orabis pro tuis adoraloribus ? Et qui
Suppliciter ergp deprecpr fe, chara majestas et iii cruce recordaluses indulgentiae, nunquid incoelo
magna cliaritas, qui pendes ip cruce, ul bnportuni- G. _ obliius es misericordiae? Mjserere, quaeso, Domiue,
latem raeara. non importune.suacipias, sed ad ne- miserere mei servi lui; et yel tu ignosce, vel apud
<;essitatem meam opportune et raisericorditer res- Patrem intercede ut ignoscat. Proptef hoc nainque
picias. Tu es euitn spes mea, tu refugium meum, lu maneo coram te, et adoro sanclam crucem tuam per
misericordia mea. Miserere igitur, raiserere mei, et quam redemisli mundura, Credo naraque pt cpuQ-
doce me quomodo adorare tedebeam,et quompdo te teor quia per elevationem et extensionem corporis
•diligere valeam. Quamyis paccatis meis exigenlibus tul in ligno traxisli omnes ad te qui reete diligunt
- nesciain quomodo te adorare. ac diligere debeam; le. Trahe igilur me, dulcissime, Domine, irahe me
tamen boc est meum desiderium, ut te aidoremet di- et desideriuiq meum pott le (Cant. I, 5); ut ego
ligam. Obsecro te, vere piis exaudibilis Jesu, per senliam virlutem crucis tuae in me.
omnem dilectionem quam habes in bomine, dum Senliam, Salvator meus, virlutem el odorem qni
'
pendes in ligno, ul hoc bonum specialilef facias est de cruce lua, sicut seuliebat lalro illequidice-
cuin servo'tuo, ne slare in conspectu tuo ej. ante bat: Domine,menienlo mei, dum venerit ih regnum
crucem luam me aliquando tacdeat aiit pigeat, sejt iuum(Joan. xxm, 4_j.' Viderat fprsitan latfo isle
poiius deleciet et placeat. Deleclet aniraain raeam teantea caecos illuminanlem, yel morluos suscitan-
in conspeclu luo fideliter assistere; et ptaoeat oculis D tera, el non adoraverat le. Tunc vero quanto victet
Divihitatis lua? misericordiler in me respicere. De- te pendere in ligno, adorat te drcens : Doihine, me-
leclet me higere miseriam meam, el-placeat oriiui- nienlq thei, duvi vetieris in regnum tiu-m.'Hoc fecit
potentiac tuae vertere in gaudium tristiliapi mearo. inJlliun crux tua, quod non potuerunt facere mir.i-
Delecfel atniem me recordari hoc quod pendens in cula tua. Verius et perfectihs cognovit iste le in
-eriice benedlctae virgini mairi tuae dixisli: Mylter, cfucje pendentem. quam in templb docentem, aut
ecce filius tuut-(Joan. xix, 26). Et nunc, quteso, be*> miraeula facientem. 0 quanta est virlus crucis luae,
nigitissinie Domine, dic tnibi servo tuo: Homo, ecce quania est gloria pendenlis in ligno! Lalro iste nbi
Deiis tuus, ecce redemptof tuus. Te quoque, obsecro, vidil luum lignum, mox cognpvit tuum regnum; et
vjrgo inter oranes mulieres benedicta, ut dicas milii: ubi lependere aspexil, ibi quod regnares inlellexjt.
Ilomo, ecce filius raeus, ecce Salvator luus. Video 0 quantus odor de cruce exibat, qui omnem inDde-
qiiippe, veiierabilis doraina, filiura luum in praese- IHatem ab eo repellebal. 0 quam digne yocabal te
VARLE LECTIONES.
^" Meo Domiho J. nos C. qui mt, noslro, qui "*» Cruciflxus mi. conOxug
- -
•»**'MisCrammr.' miserriiiiaDa
.. •-. ....
"•"•"Mtconjnnge mi. corfjunge
 " "
fff ~~. : ORAtlONfeS/ '-"•; f$J
9oBUimm snnra, qui veracltef sciebat se servum A atqiie contra omnia adversa tuiameiJtiim. Amen.
jiitBiim; qnta, oculis suis irituebatur-pretium, quo re- ORATIO XLV.fdf. XLIV.l
ditiirtas peoitBS mttndum universuni. "' AD CBDC3BB DOMINI. >
- Sedquid boiieJJ-efJtt^quid.duIcissime Domine, fe» • Etevaiio ad sanctam erutem.
s.wndisti latroni te<wt»ti in cruce? Hodiemecum Satva me, sancla crux, quae in corpdre Christi de-
eritinparadiso (itod. ix, *%Elquid hoc est, o rex dicala es.et ex membrorum ejus compage lanquam
. ttesidt-rabilis? To ctavis affligeris» <* paradisura pro- margaritis ornata; quaepra;tium noslrum portare digim
ntittis. Ta pendes in ligno, et larlirom diQis : Hodie fuisti et vitara aeternam jrjobis attulisti. Jesu bone,-
tnecumeritinparadiso. Et, o desideritm *wimariim praeslamihiuipersignumetreparalionemsanctaecru-i
Obi est paradisus, quia dicis latroni: BotStmecuni cis, roe ab omnibris inimicOrum incursionibus liberes
etit inparadiso. An paradisns teeum esl, et nferjlu et tna bonitate conserves, peccata dimiltas, veniam
vis, paradteos esl? An tn indubitanter paradisuU «s» indulgentfee iribitas; qui vivis et regnas Deas, etc
qoia tam confldenlef promittist Hodie mecum erit ORATIO XLVI [ol. X-LVJ.
htpataditoT Credo, Domioe, credo cerle quod ubi Xb SANCTAM VinCINEMUARIAH.
tayis.etubitoesiibi paradisusesl; et esse lecumy _Cum teterdaliohe meritorum ejtisdem, et malorvm
hoc est esse in paradiso.Quoniara venerabilis ilte » . nostromm.
eonfessor ei -gtoriosus maftvr tccum fuil per totunl O beatissima et sanciissima semper virgo Marj:'i
Hlud bodie, et postea omni tempore. Oquam boimm pcce aslo mcereDS ante faciem pietatis tuae, et
cst esse tecural 0 qtiam beati sunt illi, qui tecum conTundor nimis pro abominationibus peccatornm
suntl Uli Vferesnnt in paradiso, vere sunt in regnis, meorum, quibus deformis factussum et borribilis
qni tecum sunt flde et otlectione. coram Deo et te, et angelis ejtts et sanctis emni*
Crux lua, Domine, paradisora promitlit et para- bus. Expavesco vehemenier judicinm exlremum
disnm tribuit. Et ideo suppticiler adoro crucem darmnationis, quando unicuique divinitus reddetur,
tuarn.adoro le in cruce, et crueem in te. Denique proutgestit tive bonum, sive maium(il Gor, v, 10);
adoro crucem propter pendenlem in cruce. Adoro El quia propler hoc limor et tremor venerunl super
<ptem latro adorabat, et oro sicut itle orabat: me, et coniexerunt melenebm (1'tal. uv, 6), malo-
Domine, memenlamei, dum venetit in regnum tuum. rum acluura meorum, et intueor me leprosum et
Recognosee-in me, 276 Pomine, hanc orationera, imraundura; idcircoroe dignum scio separari a so-
aicnt recognovisti eani in latrone. Suscipe banc oralio- cielale fidelium, quos a me diseernil candor <jt pu-
nem a servo luo, sicut stiscepisti eam a famulo tuo# ,' riias caslilatis: propterea flens et ejutans, depre-
Heroento mei deregno, sicut fuisli memor illius de cor, Domine, qualenus a rae quatriduo moritio,
ligno.Dic igitur, dic, quaeso, Domine, dic servo tuo, intolcrabili felore jam pleno, faciein. tuam non
dtc animae meae: Bodie mecum etit in paradiso, nt ayerlas; sed polius. aspicias quam gravi ulcere
ego confortatus desiderabili tua promissione lideti- percussus sum, et consideres qualitcr me coelesti
tcr permaneam in lua fidc el dilectmne, Redemptor inedicaraine cures, atque Filio luo Domuio nostto
sreus, medialor Dei et bominum; qni eiim Palre et Jesu Christq, ctijus lix-maler es et.qtii de te natus
Spiritu sanclo vivis et regnas Deus ia saecula saecu- est, me emundalum reSliluas. Tu. enbn nosli, nti-<
lorura. Ameri. sericordissima regina, qopd ad hoc nataes.ut par
:._-. .-" ORAtlO XLIV [o/. XLIU]. tenasceretur idem Dorainus uosler Jesus Gbristus,.
JU>CRCJCE* OOMINI. vprns Deus, verus homo, in quem veracissiine
Laus sanclm erucit.'. • credo, ct de cujus pietatenon despero; utetipse
. Ave, cruxsancta, virlus oostra. Ave, crux ado- qui erat Conditor hominum, lieret et Salvalor;
randa, laus et gloria npstra. Ave, crux, aiixtlium teque talem haberet malrem, quae pro peccatoribHS
et; refugium nosirum. Ave, crux, consolatio om- interveniens, perfeclam obtineres ei salutem, Tu
iiium incjereatium; salve, crux, vicloria et spes no- P autera, domina mater ejus, virgo jnpaitu, virgo
stra; safve crux, defensio el vita nostra. Salve, ante partura, et virgp post parlum. In te manet in-.
crux, redemplio etliberatio noslra. Salve, crux, lacta caslitas, pudpr integer, el flrma constantia.
signum salutis, atque inexpugnabilis rourus conlra Quae Iaetaris quod yirgo concepisti, et quod coeli
oranem virtutetn inimici. Sit mihi crux semper Dominum castis visceribus portasti, et quod virgo
spes Chrisiianiiatis meae. Sit mibi crux resurrectio, parluro edidisti, et quod es ab angelp s.alutata, a
raortis meae. Sit mihi crux triumphus adversus dae- Spiritn sancto oburobrala (Luc. i, 35). Et quod an-
mones. Sil miht <*rux mater cpnsolationis meav gelica riuntiayit puritas, ineffabilis perfecit Deitas,
Sit mihi crax requies tribulationis meae. Sit alque Deum illum gignere meruisti, qui cuncla
mibi erux bacnlus seneclalis meae. Sit mihi crux nasci sup.nulu concessit
medicina aegrotatiouis meae. Sit inihi crux protecllo Tu, domina, mirabaris et corporis tui iritcgrita-
nudttatis meae. Sit mihi crux consolalio vitae meac.. tetn^ et concepius fecunditatem, et gaudebas tuum
Stl mihi «rux in omnibus angusliis meis solatiam. paritura parentem, Dorainum noslrum Jesura,Cbrj-
Sil mtbi j-rtix remedium in, tribulalionibus meis. : slura : duobus enira gavisa es muneribus. Miraris
^traihicrujtiniiilirmitalibusmeisnieclicamcntum, quod virgp peperisti, et lajlaris quod Redemptorem .
^ S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP.OfP. PARS U. — PAR^NET. ET ASCET. j f
niundi edidisli, Jesirm Chrtstmn FiliiHn Dei, Qua- _A oupisco. Tu yero, domina.omnibus iis ad*
propter, iaeffabilis . misericordise regina , credo metior et excelsior es; quia istis et aliis.
quod non es vacna a visceribus pietatis, quae ge- omnibus, etiam angelicis spiiitibus, neo u<» '*;,
iiuisii ipsura. fontero totius. Et qtiae lactasti magui bus el potestatibus mundi, divitibus, paiiperibas,
censiiii Angelum, poles el roihi esse rnagni consilii dominis, servis, majoribus el minoribus dpmina es^,, :
angeius, si pro me depreceris Dei FiMnra, qni per te el quod possunt omnes isti tecuro, tu solapole»,
rmindo, in carne apparuit, ttt quemtalenlem apud sine iUis omnibtis. Quare hbc potes ? Quja materes,
Palrem incognjtwiT k&bebat roundus, apparenlem Sjslvatoris nostri, sponsa Dei, regina cceli et tense^
per cafnem agaosceret, et agnilum crederet, et et omnium .elementorum. Te ergo requiro, ad 1%
credeudo in etiin salyarelur per fidem. Quisuo ino- cpufugio, et tu me per onmia adjnves, SHppJieitei*.
narrabili rounere praesljtU tit natwra hnraana ad peto. Te tacente, nplljjs orabit, iiul,lus juvabit,' Je,
similitudHiem sui eoadita Creatoris, dissknilisiper; oranle, omnes orabtujt, cnnnes juvabuut.
peccalum et proirtem effecta riequaquam in aeterna Hitlies ceatena millia hominnm (rejina piisjsiiiij^
damnatione pcrirel; sbd itlara perte sua immensa ad leclamaot, etomnes salvantur; et ego daoiaboi
pjptate repararet, et ul tu nova et intemerata virgo ad le, etnon auxiliabor? forsitan noii; quia iUis-
jaclnns aiiliqiiaeyiraginis expiares. Bomnibus sum pejor et pessimus. Quid inde? P«si„
, 277 Oadinirandamdivinaedispensationis opera- plerca non taeebp. Clamans igilur vociferor ad te,>
tionem? Tu benedicta inter omnes mulieres viruro Egregia yirgo, elpiissiraa domina, parce mibi ei
iion cognovisli; et mater es, et posl Fitium natum exaudi nie. Exaudi miserum, et solare nMerentein;
vipgo pe.rmansisti. Hanc fldem "sanciain postquam recollige erraniem, refove desperantem. Sana in BJO
susuepi, domlna, non semper recto tramito lenui, quae conspicis vulnpra» per lua sancta medicamina,
quoniam praeceplis ejus non obedivi. Qoibas si pa- tollensque a me sordjda induraenta, viridia et splen-
rere sluduissem, roe ad I» clamafttem facile audi- djda porrige vestimenta, quibus me renovaluin re-
res, quera placere fllio Uio scires. At quia seduxil praesentes fllio luo Domino noslro Jesit Christo.
me hoslis antiquus, et sagitlis suis vulneravit me, Eslo. mibi conlra diabojora turiis forlimdinis, mu-
et veslilius candidis exuit, alqtie iiigris et lacrymosis rus inexpugnabilis, bracliiujn defensiotiis. Illun»
ac semiustis igne peecatofum- raeorura induit, id- cpntra me saevientem suscipe,. el ne rae vkibus
cirpo deformibus veslibus iudulus apparebo libi. iiiibecillem astuiia sua confodiat, tu hiviitcibiliter
Pitopterea" ctementissima regina et doinina, ne rcpugua. Ille callidus e&t et fraudulenlus, et non
coniemnas me; sedmemor ftagililalis humaiia?, *- metuit pugnare corilra fortes, sed niajofes vires
annue ne desperans fugiam, sed exspectem conso-. infeitteiuationis contra validcs pnara conlra iiiftr-
lalionem luam, quam tunC evenife probabu, sr ea mos» Tu taraen, coelcstis auxiliatrix, cjuae nostido-
qtrae sunL in me incendia criiiiitium el iniquitaluin, losiiaies«jus, sic coraniune robtir ejus, ut me nulla
etjpraecipue jllarum qutbus liifatigabilileruriir, ipshis callida suggestio decipiat tentando; sed
pautatim in irie deflcere lua, viriule atque imbre cum njtifur decipere, ipse confiistts, ex Uia virtulo
intercessionum tiiarum exslingui in eorde meo et siiperalus discedat, et ego misellus tua defcnsione
- protectus,. a lua ftUique lui laude nunquam
corpore persensero. qtrie-
~;
© mi domina, quid dicam, vel quid faciaiu ? lii scam.
tonebrissnm, ellunieii ceeli noii yideo. Quoibo, aut Fac, o felix domina et onini taude dignissiroa, ut
quo a fatie iilir tui judrcantisfugiam ? (Psai. ego faroulus luus qui in tota longoevilale dierum
•cx-xxviii, 5.) Nou ad orieniem aut ineridiem, vetad meorum niiserabililer per abrupia peccatorum cor-
occasum aut ad aquilonem, vel in profundo abyssi rui, nunc in extremis positus diebus, agam pceni-
habeo effugium; ubique fttius luus, ubique IOIUB, tenliain pro -peccatis meis. quaeeunque gessi in cor
nbique praesens, ubique discernens et oninia judi- gitatione, voluntate, operatione et negligenlia. Et
etms, et super cceleslia habUans. Oui si roe pro jj quanivis diutissime, Uocest, ab exordio vilae mese,
meis aelibus jusle judicaverit, expediisset tnilii usque in hanc horam, perseveraverim in ipsis quae
magis ut conceptus non jessera> aut natus staiim ccepi peccatis; tu tauten, ccnlorunj regina, obline
ititeriissem. Nec hoc mitii proflcere potuisset, quia apud cleraentissiinum fritum trium, ut ultFa>non re-
in peccatis. lunc concepliis el natus, et sine ba- gnel injqujlas in me, sed virlus divinitatis. Yirlu-
plisinoinortiiusabsqiiedubioperiissem. Ego nttmqiie ipni. et oEatipnnm copia.me jusliflcel, rauodet et
de peecatoribus conceplus etiiatus peceator, bapti- muniat, etper seniitas, justitiae deducendo ad bo-
zalus ei sftlvatcis, iierura peccator factus sutn, Et nura perseverautiae perducat et provebal. In ex-
noa lalis ul antea, sed- sordidior el immaiiior; trerais quoque vitae positura.nulla rae obltvio lie-
quoniani talis sym qualem pejorem non babet betet, linguae officium nullios passionis viiium ini-
inundus. Ideo taleni adjiilerein requiro, qualera pediat. Expletoque dierum meorura imraero, atque
post fllium luuin pptiorem et iiteliorem invenire non perfeclo inrae Ecclesias*sancto ministeri.o, inerear
• suscipi ab angelp Iucis, et liberari ab
potest ratindus. Habet orbis apostolos, palriarcbas, aogelo mortis,
p:tbphetasi; niaftyres, confessores, virgines, boiios ac perfcrri ante Iribunal piissimi judicis, ubi per te^
eti!«pliinos adjtitoies, ijnos <!go snppltfx-orare «on- dpmina, pereipiam qirieiempacisvitaeaiternaj. Aaien*
 "
*!& <tRATiOSES. 946
ORATIO XLVII fof.XLVQ. A : oRATioxLViii^xLyiii,. ";
ADSAHCTAM VIRC1NEM MARIAM. AJTSANCTAM VIRGINEM MARIAM,
Bealissima Dej genitfix et virgo perpetua Maria, Sancta et gloriosa Dei genitrix, semperque virgo
saCrarium omnium virtutnm, gignendo Dorainura Maria, quae hiUndo meruisli genfirare -jjalyaterem^
virthtum et regem gloriae Cliristupi- per eumdem exaudi me el miserere mei nunc etscmper proptec
Deuni et Dominum nosirum Jesum Chrisium quein lionorem sariclae el excellenlissitnae virginilatis liiae..
riiernisii generare, tibi ad aeternaro gloriara, et Te depreeor humlliter, esto mihi salvalrix et ad->
nobis ad aelernam -salufera, precor per iuanl cie- julrix apud Deum omnipotenlem, ut ipse me pius
mentiam suffragare raihi otniii misericordia indigno pastor el princeps pacis a peccatorum meorpiu ma--
apml divinara majestatem, exorabilemque te pre- culis emundet, et ab inferni - lenebris eripiat, el ad
cibas lantipeccatorispraeliere, domjna, nedifferas, vitam perducat aelernam. Et qui per te^caslissim».
ex qna et beatiludinis feliciias et redemplio nobls virgo, venit in hunc raundnm, et humanum genus
Venit. Sitpiidem oranino, Deifera sanclissima Ma- suo sangutne salvavil, et inferni clauslra dcslruxil,.
Wa, indignus sarif te adire precalum; sed fiduciam el coelestis regni jantias aperuil; ille nie.per raise-
spei meae atlribuit recordalio multorum Cbristura ricofdiam suam salvare et conservare dignelur; et
teque negantium, qui landem coiiversi prisiinani B : post fineni hujus vilae tabentis,. allquara partera
merneranl per tua suffragia suae menlis integrita- aelerriaebeatiludinis precibus luis ii\ sanctprum so-
tem, licet siin amplius peccatof, quam ppssit'lingua cielale
' concedaf..
'
mea contteri: proh dolor! plura sunt peccata mea, ORATIO XLIX [«/. XLVIH] ««•%'
quam vix numero possinl comprehendi. Ei quam- - ABEAMDEM DEI MATBEM.
Tis professionem Chrislianilatis minus recte obser- Singularis meriti, sola siae exemplo, maler el
vaverim posl baptismura, tamen nunqiiam in nega- virgo Maria, quain Deus ita raente «l corpore in-
tionis foveam corde vei ofe ineidi. Ouintpotenli Deo violatam cuslodivit "J", utdigna existeres, ex qua
gratias, qui me tenuit tuis sanctis orationibns. Ad sibi nostrac reclemptionis pretium Dei Fitius corpus
boc-te Beus fecil, ut sperarOus, sui mairera ; ut apiaret: obsecro te, raisericordissima, per quam
niater fieri deberes omuiuin ia eum credentium, totus salvalus est muiidus, iutercede pro nie miser-
ojiose patrem nos jussit vocitare. rimo"M" et cunclis iniqnSlalibus fcedato "'•, ut velr
Quid unquam potest dignius acstimari, quam ut jam donel Dorhimis infeliei animae raeae amprem
sis mater quorum Christus dignatur esse paler et purilatis, affectutn munditiae, tenorera castiijalis..
fraler, Ipse namque, propler suam insotitaro boni- • Egb enim, ego infelix, ego totius innoceatiae, loliits
lalern, pranibus palernos praebebil proft*ctus, si te, sancliraoniae gratiain perdidi;. ego lemplum Dei
doraina, senserit maternos non denegare affectus. sanctum multipiiciler violavi. Sed quid ago, obsce-.
Qtio n.imqae modo mihi non miserearis, mater mi- nitales meas referens auribus illibatis f Horresco,
sericordiae ? Ubi est nisi in Deo, el in te, spes mea 1 domina, horrcsco; et arguente me. conscientia,,.
Ergo sine te nihil pietatis est, nihilque bpnitaiis, male nudus coram te erubesco. Cul yerp nioribun-
quia riiater vfrtutis el virtutum es pmnium.Qtia- dus offeram viilnus meura ? Ad qnem ibo, et apud
propler adjuva me, domina, quaeso; quia nihilsum quem deptorabo dolorenl meura, aul quando aliunde
et ad nihilum rae venturum 27^ Btib, nisi di- sperem beneficia sani.thlis, si mihi clauditur illud
gneris rae adjuvare. Adjuya me ergo, nec uni de- unicum rectinatorium aeternae pielatis f Audi ergo,
ncges beaeflciiHn, quod omnibus confers etiam non domina, audi propitia,'audi el exaudi civem perdi-
rbgala. Non babeo qno pergam solalium viiae qnae- tmn tle sorle haeretlifalis tuae 'HS post longa exsilia,
fens, nisi ad qiiam omries rei confugiiiht. Ad le posl longa suspiria, post saeva ludibria, post multa
confugio, quia te liiius luus Dominus noster Jesus snpplicia, revertenlem **•*ad ubera consolationis
Cbrislus proyidit nobis refugium post se, Sascipe lua-s. '
rae, oraque eurii quatenus me talein efllciat qualem n Memini et meuninisse delectabile csl, qtialiief ad
me jubet fieri; nec diutius sinat decipi suggesiioni- comriiendanduni miseris "M unjcum patrocinium.
busdaemonum, sed facialsua pielate, tuaque inter- tuum, cuidam luo servoagenli in extrertri* revelasli
cessione me sic frui temporali vita, quo possim : memorabile riomen tuurii. Apparens enirii ei, cum
aeieniam coiisequt, ipso auxilianle, qtii ctirii Patre esset in angiisliis, et requirens ulrum le '****agrio».
el SpiritU sancto vivil et regnal per oniriia saecula sceret, cum ille, miriime, domina, tremens respori-
saeculorum. Amen. deret, lu ei pro benigfiitale tna qriam blaride,. quani
VARI^; LECTJONES.
"•* Coflalo esl cum Ms. Bibliolhecae San-Germani a Ptalis numero 545. ubi leghur intet vatias otar
tiones sine nomine aucloris .El eitm Mt. Yal-lue. ubi tegitur tub ndmine Mdurilii Episcopi Bothomagensis
*»»• IW1MiserrirtiOmi. misefopeccalore "!«Faedissirao
Corpore custodivitmi.corpore iiiviolatam custodivit
w*. faedato. mi. Yat-tuc. tatib. Omni pondefe peccaloroirn praegfavalo mn. omittunt hme •****Haeredila-
tis suaemu. hacreditatrs luae »** Posl saeva ludibria, post multa llagitia reverlentem m». post Ipnga sn-
sptria post mHlia supplicia revertentem mi. Yal-lue. post saevaludibna posl mirfta
* sopplicia reWrtentem.
W.JSobis miscris mi>. omrft. nobis '"M tlmirii te ws. utrtim te , v
»47 5. ANSELMI CANTUAR. ARCQIEP. OPP. PARSII. - PARJINET. ET ASCET. m
familiariter tu, domiua, dixisti "" : Ego sum tttise- A riosa "•», raerilis qualeracunque, recipiat vesiem
'
ticotjdite matet. Apud quehi ergo niiseri, apud quem nuptialem. Denique, et si non merebor, imo quia
desolati rectiiis ingemiscimus dcplorantes mala.to- non merebor vicinius accedere aique inleresse
tius calamilatis et, misertae nostrae, qtiam apud le ftorigeris alque odoriferis gloriae vestrae cborisj
veram etindubiialam matrem misericordiae? Maler eiriinus saltem positus et Ionge consiittiius videre
sahcla, mater unica, mater immacutala ""', niater merear et audire processus vestros,' lympana ve-
maler et stra, concenlus "*'*vestros, et quidquid illud glp-
ineorriipla, matermisericordiae, pietatts
indulgentiae, .iperi sinnm pielalts et suscipe raor- riae et exsultalionis erit, quando Iripudiabitis se-
fuiini in peccatis. Ecce, domina, fllius prodigns, quentes agnum quocitnque icrif. .
nudus et attritus ,*w»pedibus, de Ioco horroris, de Sirignlaris virgo, summa el perpelua virgo, sola
nebula imrnuntlitiae et fetoris suspirat, claraat, el mater et vjrgo, sancta Maria, in fine oralionis mcae,
"" indignus
appeltat matreni non immemor qooties eum fovefis, in extrcmo hujus faluae suppticaiionis
texeris, excusaverls apud Patrem. Et quidem itle """hocunum rogo, hoc unum precor et obsecrcj
'"' in nomine dilecti filii tui, dona mihi niisero
piissirous atque beiiignissimus pater, tii lam dulcis
et sunvis mater. Agnosce, benedicla, filios tuos quos jugem et perenneni memoriam suavissitni noininis
nriice dileclus unigenftns tuus non erubuit "" riomi- C tui. Sil cibus dulcissimus, cibns suavissimus animae
nare ffatres suos. Et si pfo ilto innocenle filio tuo meae. Adsit milii in pericpli*-, adsit in angiistiis^
cracifixo pertransivii gladius anfmam luam (Luc. adsit in principio Iaetili* meae. Si enim boc Dci
n, 53), quomodo super morluis "" in peccato pii- dorioet fuo mereor "'* obtiriere, nullalenus ceric»
pillis luis te continere; quomodo unquam maternis nunquara fundiins vereor 279 inferire. Aderit
**•*fletibiis. el lacrymis, o domina, poteris tempe- enrra semper milii gratia tua, aderit uiiseralio et
rare? Abstrahimur, diriphnur, capiivamur; non protectio tua. Et si in iiifernum m" demersns fuero,
eslt qiri eroat ****,nort est qui redimat. "**, qui con- eo hie requires, et inde rae exlrabes "'", et reddesi.
""
surgaf diluculo et spondeal pro nobis. Sufge, filio luo, qui me rcderaitel lavil sanguine suo, Jesu,
pia; surge, propitia; intra saerarium exaudilionis, Cbrislo Doniino noslro ""*, qui cnin Patre el Spi-
<;t Oxpande manus immactitatas ante attare fllud rilu sanclo vivit el regnal Deus ,'*'8.
aureura humanae reconcTliationis. Erlt pef le impe- ORATIOL [ol. XLIXl *"*
irabile quod per te ingeriraus, erit pCr te excusa- ADSANCTAM VlRGlflEM MARIAM.
bite '•*• quod timemus. Necdiu poterit le suslinere Cum recordatiane peccalotum, ai excilandum lot-
pro nobis supplicantera, quem lu sacpissime consn- porem. ..'•-
lata es, dulcis matcr, infantem vagieniem. QtiaeG Sartcta, el inter sancto&postDeuro.singnlaritei san -
ergo polentiar merilis ad placandam iram judicis, da.Maria, maler adinirabilisvirginilaiis, virgo ama-
quam tu qriae meruj&ti mater esse ejusdem Redero- bilfs fecunditatis, quacFilium AUissimigeouisti, quae
ptoris et jtidicis ? Ne dubites "6T, domina ritea; perdito bnmanogencriSalvaioreiii peperisti, Domina
ipse pnim esl os meiim et caro mea, salutare meiim praefulgcns tanta sanctilate, supercminens 'u* tanta
et gfpria mea. *"*>ipse caput nostrura, ipie cagnovit dignilale, quam ntiqiie certujn est nOn minori '*'
figmentum riostruift(Fsal. cn, 11). praeditam esse "»* polentia et pieiate. Tibi, o genK
Decus vifginnm, dornina geniium, regina angelo- irix vitae, o maler saluiis, o templum pieiaiis et
rairi, fons bprlorum, ablutio peccatorum, sancta et miSericordiae, tibisesc conatur praesenlare piisera-
pCrpelua virgo Maria, succurre misero, subveni bilis anima mea, morbrs vitionim languida, vtilncii-
perdilo; ut qui jam, proh dolor 1 npn audct ange- bus facinorum "»' scissa, ulceribiis flagiliorum '*'*>
Mcajrjiillacn. sDqrare slolam virginalero; tuis, glo- pulrida, tibi nitilur quantum moribunda valet sup-
VARIiE LECTIOJSES.
"" Ti> doraina dixisti m*. omit* lu domina ""• Sancta raatcr fmm.TcuIala ms. sancta hiater
Mflica., materl»»»inunaculata Mate.r incorrupta mater roisericnrdiae tni. Val-lue. inater ii-corctipta nii-
sericordiae Nudis el allrilis ms. ijutlus et atlritus m" Nnn eruliescil ms. non ertibuil "^ 1 Qno->
inodo soper niorluis thi. Yal-tue. qaoiiiodo uhquain snper mortnis "'» Quomodo' malernis mss.
qaomodo- unquam : maternis"<v "*' Non est qiii eruat non. esl qni redimat "•"
mt. Yal-liic. nou est qtii
ecaat qui reili.iij.ii,. eic. Non est qtii retlimal ms. qui eripial Et rcspcimleat ms. Val-lne. ct •
tlM7
respondcat "*• Per te excusabile tim."»»certe exciisabiie Nec dttbites mss.. ne"ilubite* 1*'''»Stiiiiiare-,
ineura ct glori.i mca «*»*.ha<comilt. Tuis gloriosis mss. tuis, gloriosa *"» Vestra et cniiceiitus. tnii,
omht. %l 1M1 SuppH<:aiiotiisirieaems, Val-luc-.omiti. meae ,w*-indignns nni. tntligtiae 1*T 3 ttogo, pre-:
co*et suppKcio tnss» rogot hoc iiuum precor ms: Val luc. Hoc uiiuro rogo, boc iiimiii ivrecor elobseero
*»7*Si. eiiini Dci, el dono Itio Itoc inereor mss, si enini boc Dei tlono el IUO increor '"* tii inferrto mss.
Vi iafcrniim w* lnde exirahes IWIS^inde nie extrtihes "»* Jesn Chrisio Domino itosiio nisi. Jesus Cliti-
stus Doiiiiniis iioster "'» El regnal Dcus rai. Val-luc. et feguat Dcus per oinni.t sei-nla secnloruni.
Amea «•"*'» Collala e*l cum Ms».Yici. K£. iti.etRR* 5. Bec. O.Corb, 16«. 77*«. 2C*I.Canhus. Val-itie.
et Ftar. Atl B. Mariam Virginem cum recordatione ueccatorum OH. Vict. 5. ad sanciani Virginem DeiGc-
niLricem mss. VicL,16. elFlar. Oxatio ad sajiclam Mariam ws. Corb, lncipiiint Qrationes BealrjeMarite ns.
T/iu..Oratio prima ad sanctam Mariani cum meus cravatur torpore. In ms. VaUluc. curet liiulo.. .*•*•SIK
ycrv<HjJjensmst. siiper nojoen eiuineiis mss.m* Becc. Vict. H.Carth. et Yal-luc. siiperemiiit>ns "" Non moti,
ma. Cuiuh-.Yicl. et Yal-luc. non.minori, Praeclaram. csse ntsi. prrediiiuii esse "8* Vutiieribus hth
feoruin «tu. Vtc'. 16. tilceribus (aciiioruni "!•* Ijlccribus fltigitioruin ms,. Vict. \l}. vulueiibus tlagilbcui»:
 9» . ORATIONES. .05»
plicare, ut potentibus tuis meritis et piistuis preci- A doraina, erubesees erga miserum affectum insitae
busdigneris eam sanare. Sic eniro, pia domina, J*»*pietatis ? Si ego confiteor neqiiiliam meam, tu-
alienala "**•est a se immanitate stuporis, ut vix sen- ne abnegabis benigniiatem tuam ? Simajor estmise-
sum habeai enormis languoris. Sic sprdibus et fetpre ria mea quani mihi expediat, eritne minor miscri-
foedalur, ut timeat ne ab ipsa misericors vuttus luus cordia lua quam te dcceat?Quanlo enim, o domina,
avertaiur* sic labescit desperando respeclus tui magis delicla mea in eonspeclu Dei et luo sordeul;
conversionem, at eUam os obrautescat "" ad ora- tanto magis ejus curatione "'• et lua subyentioiie
tionera. egent. Sana ergo, clemenlissima, inliniliiatem; et
Peccata mea, nequitjae meae, si habetis aniraam delebls, qnae le offendit, fcedilalera. Aufer, benigriis-
meara veslro veneno peremplam; vet citr sic sima, languorem, et non senties que-tn horfes felor
un facitis eatn veslra fcsditate horrendam, nl mise- rem : fac, piissima, utnon sit quod deieat ^*»; et
ralio non possit aspicere illara ? Si obruitis ei-spem non erit quod sinceritati luaesorde al "°*, Fac,'domi-
exaudilionis vestra mole, vel cur obstruttis illis "*• na; exandi roe, domina. Sana aniinam peccalorjs
vocem orationis veslfi pudore ? Si menlem ejus ve- servi tui, per virlutem benedicti fruciiis veulris ttii,
slri fecistis amore demenlem, vel cur sensum ejus qui sedet in dcxlera oninipoteiilis Palrissui, *upei>
vestro redditis lorpore iioa senlientem »•**? Heu ^ laudabilis et supergioriosut in ttrcnla(Dan> Uh $5)*.
pudor 6ord«»H'8ioiquilatis, in praesenlia nitenlis ORATIO LI[of. L]»"».
sanctitalis "'°l Heu confusio iramundae conscientiae, ADSANCTAM VIBGINDM MARIAJl.
in conspectu fulgenlix munditiae! 0 lu behedicla Cum tnens titnore premiiur..
super muliercs, quae angelos »"'» vincis puritate, Yirgo *«•"mundo venerabtlis,mater liumano-gene-
sanctos superas pielate; anhelat moribundus spiri- rt amabilis, feraina angelis mirabilis, Maria sanctis-
litsadtatUae benignilatis respeclum; sed erubescit sima, cujus beala virginitaie omnis sacratur inte-
ad tanli niloris conspectum. Rogare enira te, domi- gritas, cujus gloriosp parlii oranis salvatut fecujidi-
na* desidero, ul miserationis luae respectu eure,s tas. Domina magua ie", cui gratias agit concic laeta
plagas et ulcera peccatorum meorum; sed confun- justoruin, ad quam fugit terrila turba "•l> reoruro.
dor coram te nb felorem et sordes eorum. Horreo, Ad te, praepolens el misericors domina, ego pecca-
domina, apparere lihi in immundiliis et horrori- lor et utique nirais peccator 1,gi onxius confugio.
bns meis, ne luhorreas mepro eis, et nori possum, Vidensenimrae, domina, ante dislricti judicis omni-
vae iplhi, videri sine eis potenlem justiliam , et considerans irae ejus intole-
0 perlurbala "•* oconfusa peccahdi conditio""' rabilem vehemenliam, perpendo peecatorum meo-
'
En qnippe vos, peccata mea, quomodo discerpendo rum enormilalem.et eondignam lormenlorura imttia-
<Iislrahilis, dislrahendo corroditis, corrodendo tor- nitaleni. Tanto igitur, domina clementissima; hor-
quetis praecordia mea? Eadera enim peccata mea, o roreturbatus, tanto pavore perterritus, cujus enixkis-
Domiria, cognouci a te cupiunt, proptcr curalionem, implorabo intervenlionem, quam cujus ulerusmtrn 'i
apparere libifugiumlm,propterexsecraiionem: non fovit reconcilialionem. Unde securius velocem in
enira sananlur ""sine confessione, necprodunlur necessitale subventionem sperabo.quamundemundo
sine "*< confusione. Sicelanlur, sunl insanabilia ; processisse propitialionem scio ? Aut cujus intarces-
si videntnr, sunt detestabilia. Urunt me dolore, sio facilius reo ventam impetrabit, quam quae illum .
terrent me liraore. Mole me obruunt, pondere me generalem et singularera justum ultorem et miseri-
premunt, pudore me confundunt. cordem iiidullorem laclavil ? Sicnt namque, I eaTis-
0 tu, illapie potens, el potenter.pia Maria, de sima, impossibile est ul liaec raerira libi lam singu-,
qna orluseslfonsmisericordiae.necontineas.precor, laria nobis lara necessaria obliviscaris; sic, mitissi-
tam verara misericordiam , ubi tam verara agnoscis ma, incredibile estut supplieantibus miseris »***non,
miseriam. Si enim egoconfundor in obscenitate ini- miserearis. Bene quippe novit mundus, necnos
quitalis meae ad fulgorera tnae sanctiiaiis, tune mundi peccatores ullalenus dissimulare 16,T patir
"VARLELECTIONES.
»»**Alienala mi. Yiet, f 6. aliena "** Jani obmutescat m.u. obrauiescat "»*"Cur sic mii. vel ctirsic-
"*» Cur obruistis iUis mii. vel cur obstruilis itli *•»»Oraliones vestri pqdore? si meiitem ejus veslri
fecistis amore demenlem, cur obstruxislis illi vocfemorationis vestri pudore? mentem ejus veslri fecisfis,
aroore detnentem, cnr sensum ejus vestri redditis lorpore nnn servientem? mil. orationis vestri pudore ?
si mentem ejus veslri fecistis amore dementem, vel cur sensiira ejus vestro fedditis torpore non sentien-
tem? "•• Immanilatis, praesenlia nitenih? saniiatis mss. iniquiiatis fn praesenliamteiitis sanciilatis
*"**Qui Angelos imi. quae Angelos "•' 0 perlurbaia mii. Yict. 16. et.Val tuc.O perturbalio "" Praeca-
venda conditio tnii. peccandi conditio im Apparare tibi fugitint mts. apparere libi refugiuht mu. Vat-
luc.Flot. pareretibi fogiunt "»» Non sananliir mi. Vici. 16. el Flpr. nori enira sanantur ""Nec_pro-:
dnntur sinetni. Carlh. nec perduntur sine "•* Eflectum insilae thst. affeclum insitae mss. Corb, el ticl.
K.et Ftor. affeclu insitae "•* Magis curalione mss. inagis ejus cnratione "** Quod dolet mss.. quod do-
leat-."** Tnaesordel ms*. tuae sordeat "»»Collata eum prwfatis Mtt. Alternatim ad Matrem.et *ad Filitim
tntt. Thuan. Oraiio secnnda ad sanclatn Mariam, cnm mens soliicitatur tiraore m». Bec. OratiP ad eandem,
cnm raens sollicitatur limore ini. Val-Inc. Ofatio
1 ad Beatain el gloriosam et perpeiuam Virginem DerjGc-
"•* »*•*
nftricera Mariarn
"•*
0 virgo mu. virgo Doraina magnami. ' "•• 'jtVfof.Domina mea •"•••'Tetra lurba
mss. lerrita lurba Nimis peccatorum mts. nimis peccalor Sopplicantibus iriiserismi. Vicl. ItK
suppUc-suTlilj-JS »ni.* Yict. 3. et Val-luc. dissimulari
liSji miseris^. »*I11-Dls'5liuulare
 931
•- S, ANSELMI CANTDAR. ARCHIEP. GEP. PARSflT— PARJENET. ET ASCET. 952
': . . --«sts»-
o
rnur:. salis, inquam, domina, satis novimus, qut A reconcilia servura luura filio tuo "**. Qni me injicio
Filiui kominis, velcujus homiriis fllius »"8 venitsal- iiiter *•**dnas iam immensas pieiates **•*,non inei-
mmfacere qued petierdl(Luc. xix, 10). Nunqtiid dam in dtias tam polentes severilates. Bone h1i,
ergo tii, dominamea, mater speimeae, nunotiiil obli- bona mater, noii mihi sil frnstra qnod conttteor de
visceris tu, odio mei, qiiod murtdo lakn raisericor- vobis hanc veritalem , hec erubeseam qriod spero ki
diteresiuitimatum, lam feliciler divulgatum, tam vobis hanc pietatem. Amo enim veritatem quam
amanter araplexalura? Ilte bonus filius homiuis '**• «onftleocde vobis, et deprecor pietalein qoam sperd
venit perdkum salvare sponte, et mater Dei poterit ih vobis.
pefditum clamantera non curare ? Bonusillefilius bo- Dir, mundi jtidex, cui parces ? Dic, mtindi "" re-
minis vetiitvocarepeccaritem ad pceniientiam(Luc.v, concilialrix, quem tn reconciliabis : si tii, Domrne,
52)280!etb°na iriaterconlemnet»*»°precanlemin daimias; el tu, domina , averteris J6,s hoiiiiiiicnlum
%*ilpceniienlia »"'**-? ille, inqiiam, bpnits Detts,:raitis bona vestra curo amore, mala sui cum mcerofe ****
liOmo, misericors Fibus Dei, pins Filius Iiominis confiieniem ? Salvaiorsingularis, dtcquem salvabis?
venitquaerereerraiilem peccatftrem; et tu bona maief Salulir. mater, dic pro quo orabis ? si le, Domine,'
ejjis, poleiis raale.r Dei, rfepeHesraiseruin oran- praecipiente, et te, doniina, corisentienie "'•»»,loi^.
tem** Q menta vcxant peccatPrem se exsecrantem, vos obse--
Ecce enim, o Virgo,' liomo de qna natus »"* est cranlem; st infernus absorbel reura se acciisaniem,
Deus homo ut salvaretur peccalor homo, ecce coram vos deprecantera; si tarlara devoranl pauperem TH
bono Glio tiip» et cprara bona nialre ejtis im poeni- se desperantera, ih vobis sperantem.
tet et conftteliir, gemit et orat peccator homo. Qbse- • Deus; qui factus es ftlius feminae propter miseri-
cro'ergo vos1**1*,bone Domine elbona doinina, ob- cordiam; femina, qnae faicla es maler Dei proplef
secro vos, pie fiHet pia roater '•**, obsccro Vosper misericordiam "»•*',autroisereririni miseri, tu p.ar-
hanc ipsam veriialem, per hanc smgularem spem cendo, tu intcrveniendol aut oslendite ad quos tu-
"** ia
peccatorum ut sicnt *'" vere tn es filius ejns, el tu lius fiigiam misericordiores, et monstfate
matef ejus ut saivettir pecea'or, sic sic absolvatur qHibus eertius confidam potentiores "". Si enini
*•" et curetuF "'*., sanetnret salvetur lirc-peccator. est, imo quia est tam magna mea iniquitas, ettam
Probet in se, probet bic vester peccator quia vere modica fides '***mea, tam tepida eharilas mea, tatn
estis, sentiatin se quia propter stiluiempeccaiorum fatua oratio mea, taro imperfecla satisfactio mea,
eslis tu filius, et lu mater. Vesler cerle *im ambo- ut non merear delictornm veniam, nec salutis gra-
rurii peccator. Cttmeniiri pecCavi in fltiurn, irritavi tiam;hocest ipsum quodsupplico : ulin quo meri-
mairem; nec olfendi matrero, sine injiiria ftlii.Quid- C ta raea mihi "*" Videlis non suflicere, ih eo iniscri-
ergo focies peecatof? Quo igitnr fugies peccator? cordiaevestrae dignentur non deficefe. Precor, ita-
Quis enim te **-M reconciliabit ftlio^ inimica matre; qde, precor, exatldite me, sed propter vos rion pro-
Qui libi•****placabit matrem iralo Glio? sed et si pier me, per pielatem qua exundatis, pef poieslalem'
ambo parkeroffensi eslis, nonne et ambo elementcs qua abundatis, ut evatlam nieritos dolores damna-
estis ? Fugiat ergo"** rens justi Dei ad piam ma- tofuih, et intrare "'* merear in gaudia beatorum,
trera-misericordis Dei. Refugiarreus ofEensaeriiatris te Deuro laudaluriis, qui es benediclus el superlau-
ad pinra filitim beriignae inatris. Iogerat se reus tfabilis in teecula (Dan. lii ,52) saecuforum. Amen.
ntriusque inter utrumque, iujiciat se inter piuro ORAtlOtil[o<:LIJ':i*i. -
lilium et mairem piam. Pie Doiriine, parce servo ADSANCTAM VTKGINEB HARIAM.
matris luae; pia domina, parce servo fifii tui; bone Cum meditatione et taude meritbrum ejut.
Jgti, plaea roalrem inara servo tuo; bona mater. Maria, lii itla magna Maria, tu illa maxima beaia-
VARIJ: LECTIONES.
»*••Hominis fitius venil ms.Vtc'.t6. hominisfilius, id est,
tuiipsius, venit ""BonusitleQKnshorainUti-s.
VictAS.omittit,bominis"" »•»»Materconlemnetmss.MaterDeiconleninelmu.Vict. 1«.elYai-tuc.elFiof.hom
mater Dei conlemnet Peccantcm in tnis. precantem "'*-In pcfinitentia ms. Flor. in poenitentiam "" De
qnp naltis. mss. de qua natus 16UCorarji le bona matrc ejus tnst, Carth. el.Yal-tue. et Flor. coram bona
matre ejus "" Qbsecro vos msts. Vict. et Vai-luc. Obsecro' ergo vos »'»• Pie jnater mts. pia. nialer
"'* Et ul sicut ntss. ut sicul '•"* Sic absolvatur mst. Vict. Carlh. et Vat-luc. si sicabsolvatur »M»Ciireltir
bic mii,ctiretiir»sapetiir.et salvetuf hic ''*•".Videiurcertemii. vester cerle iniQuisenimmetni. Yicl*
16. Quis eiiimie »"» 1M'S '"*
Qjtiismibims.ficr. tC.Qj|is libi Fiigiet ergp mti. fugial ergo Eilium iHuriit
»•*•*
sefvotwi.. Vh\. servum tuunjj sefvp nni. Val-luc. et Floriacens. serv-im tuuiu lilio luo IriHib iu-
ler mss. injicio inler ""ln tam potentes mii. inter duas tam poientes rass. Cari/i. Val-lifc.' el Flot. m,
dHas tarii polentes "" Cui preces fundam. Dic roundi mi. Corb. cuj pares. Dic mundi mss. Vici. Bec.
CaUh.Yal-htc ei Flor* cui parces, d|p miindi "**;Ayertej,l>-ms. Corb. awrlis ***•Guni timore mts. cum
nicerore ""> El de le misericordia coiisentienle mis. et ie Doiuina cpiispniieiilc 1'*1 Per miscricordiain.
mss. propter hiisericprdlam *••* Aut itionstrate mss. Vict. et Yal-lue. el jtnonstrate ""'PotenlioriI)ii&>
ms's, potenliores "»* Fides mea mi. Yicl. 16. omi«. mea *•».»Meiila milii mss. merjta mea mihi
Ma*Iutrem mi. Fldr. inlrarc irieTeof ."•»•'Cotlata est cum
supra notatis Mss. Ad eandem Virgjoeiit
eum meditatione et lahde merilornm cjus ms. Cflffi. pr^tio atl tsanctam j)iafiani. mii jffiiian,' Ofajia
lertia ad sanctam Mariam pfo iiiipefrando cjps et Chrisiiamorc. niti. Val-litc.Bec. Uera Oralio ad sau^aoet.
W*1>Ktnitrl.i."
 '.^ - - . • - . *. -t}t*4
«35 OJWTfiPES*
rnm "*»Mariarum 1M*,.|ti illa.mjuiota feroinafum* A per cujus rirgtnitaleni atmna mea adaraatur.a Dqmi-
Te, domina roagna et valdemagna.te vult cormeura no snoet desponsalup Deo suoTQujd , ijiqiJajii 1*5*,
amare, te copU os meum landare, le desiderat vc- digrie referamgeniuici Dei et Domini mei, per«njns
nerariitiens mea, te aflectatexorare »**»anima mea, fec.undita.tejmcapiivussw»redempfMS•i'**,J^e.ir.ctttjius
qnia tuitioiii tuae se cpmmendat totasubstantia mea, partum de inorie aeterna sum exeroplus ; per cujn*
Eniiiniirii viscera animae meae; cnitiuiini qnanttun, proJem perdiius.sum resiiiutu8, ei deexsjlio niiserue
potestis, si quid poleslis ."*', omnia inieriora mea, jn paujam beatitudinis reduclus ? Benedicto i» mv-
ut ejus raerita laudelis, ut ejus beatitudiaera "** (i<tri6uiJ^Xac U 28) *.IIJECorania.inilii j|edit>e;»iedi-*
ametis, nt <*juscelsiludipen) adrairemini, ut ejus ckut(ruptut-wntrM tui (ibid,,&2) in regeneralione
»•*»depreceroini, cnjuspatrpctniQ.quo- hap.lisina.tis syi, alia io ,spe, alia in re; quanquafli
benfgnitatem
tidieindigeiis, indigendo desideratjs, desiderandp lisecpninia egoinse niihi peccandosic abstulerim ",»,
iiriploratfs, implorando impetratis '''•*. Et. si non utnecrem babearo.et *peii) vix ten<*am.Qiiidjeiuip?Si
secundum desiiterjum vestruro,. lainen supra vel »ea eulpa eyanufirunt "";n.nnquid ingfa<us.gry il}i
eerte eontra meritum vestrum "*»., ftegina angelor per quam raihi tanta.bojia "?»_grirti-ieveuefqnt ? ith-?
rnm, doroina miindi, ma(er ejps qui mundal mun- sit, ne addam »*•**• hanc iniqtJitatero stiper iiuqiiita».
dnm, confileorqiiia cor ineniiinimisesl__•** irarauR-r B lem, Irao gratias agP, quia habui; doleo, guia.»oa.
dum, ul merito erdbescat in tam niundajtn intende- hubeo; prp ut babeara : certus ejrim suin o^.ia sicut
re, nec digne possit tara miindam 1'*'Tintendendo per filii gratiapi ea ^pipLacwpere; sic eadem per
conlingere. Te igiliir, hiater illumin.alionis cortlis majris nierita possura recjpere. Ergo, o domipa, fiofta
mei, te, nulrix salutis menlis meae, te pbsecrant, vjtaj, janua 2M *#'*u"-i6* ^* recpiiciliaiioois, adituf-
quanlnm possunt, cuncta praecordia mea. Exapdi,, rectiperaiionis,- obsecrp te per galyalrittenr tuaji)
doroina mea, adeslp propilia, adjuva potentissima, fecunditaiem, fac ut et peccatorum ro-^i)UOii.,n)iJi,i
nf mundentur sordes mentis meae, ul illuniinentur vetiia et bene yivendi gratia coucedatur, et usqne
"** tenebrae meae, ut accendatur tepor meus, iit ****in finero Vic seiyijs luus sub tita proleclioue
expergiscatur lorpor metis, quat«nussic,ul.beala»-*' cpstodiatur. Ii.sidiis"'* eipppressi©jiibusda?mpniii».
tiia sanctitas superomniappst gtiipjnuio''" onjniwra roiiodustenebris »•" pjwojntiissijbiacebatjjiedjsole
fitium tuum, per omnipptentera filium luum, ob glo- de le ofloillnminatns eornm <jt iaqye<^ ,«jpyitat_,.ei;.
riosora filinrn tuura, a benediclo filip |up est »,sl exal-. vires conculcat. ... • '
tata: sic super omnia ppst Doijjinumei Deummeuri*., TM aula »'"* universaljs propjtiatipnis »'•', cansa
et oronium filium "" tuuni, te cor meura inlelligai generalis recpriciliationis, yas H ferapftw vii* etv,
et venereiur, araet ct deprecefnr eo affeclu, non quo 3 saiufui universoruni, niroiu*» gpnlrahp peijtla. ^ua,
desitiero imperfectus, sed quo debeo'*" a filip JUip CUTII in me homunculo yjli singulariter recenseo be-:
facttis et salvatus, redempiusel resuscitalus. neficja tua, quae raundps amans gapdet, gandens
0 genilrii vilaeaniinae meae "*•, aftrix reparatori^ clamat esse sua, Tti namque domina ailinirabilis
carnis nieae, laclairix Salvalpiis totjus subslanfiae, sijigulari virgirtifalp, amabilis salutari fectinditalej.
roeae! Sed quid dicam '*"? l,ingna inihi deficil, vqiterabilis iiiaestiinabili sanclilale, lu ostendisti,
quia mens non snllicit, Domina, dpihina mea, prania- mundp Dominura suum ct Deum su.im, qncm. i>C"
inlima mea sollicila »*»• sunt, ut tanlprum benefi- sciebat: lu visibilem exhibuisli nnmdn Creatorem
ciorum libi gralias l*tr exsolvani j sed ncc;cogitarp sijum, quem prius nop videbal: lu genuisli rauudo,
possiinl dign.is, etpudet proferre intHgnas »•»•. Qtiid iestaura,torem, qupperditus indigebat: tu peperisli
enim digne dicain malri Createris ei Salvaioris mei, mundo reconcilialorem .quera rpus non babebai,
per cujus sanciitaienr peccata mea purgantiir, per Per fecunditalem Uiam, doraina, nmndus pec*»
cujus integritalem ini^ii jncorrjjptibilitas ilo.naturV caior cst jusiJficaUis; danjiiatus, salvatos; exsul rcx
-.-.; VARIJE LECTiONES. '''•
"-"Maxima beatarnm mi». major beatarum «iii. yaf-luc el Flot. Maria tu illa major »•" Miariarum, tn-
tns. Carrji. Maria, tti 1,k<l Affeciat orsrretjw*. affeetat exorare »**1 Quid polerriis mti.- qiiidnoiestts "'*"
Ktejus bealil. mts.Yicl. i6.el Val-tuc. ut ejus beatil. _."**»,Etejus benig. mss.Vict. 16. et Val-tuc. ul ejns>.
benig. 18*kImploretis.. impetrelis m»s. iiiipl6ratis..impotratis »8" \el cerle meritum vestruni msi. vet
certe cqntra meritum noslroni *"M,CQnllteorcor meura est mss. caiifiteor quia cor meum nintis est ****•
Eamdi(rnemw. tam niundain : ••*»Ul illuniinciiiur ms. el illiiininentlir »:•*»Sicul heata tjtss. sicul lua,
beata "»,Oninia suminuni mss. prania post suniniiiiit 16S Tuo es nui. tuo est "" Omnia Dominum 11.
1
Detitd verum, et Doniinuin filiuin mii. orimia post Dotriiriuin et Deurti inetim, et oiiiiitum, filiiim »6*' gctl
quod debet mii. sed quotlebet mss. Yai-luc. et Flor. sedquo debeo ""* 0 gejiilrix viiae meae.m«i. geniirix.
viiseanim-s ijie-e ,ef* Quid dicara? msi. Thu. Bec, ei Val-luc. quid dicamus? ;16,e lritim sotlicita nis*.
Viet. Val-luc et Flot. intima. mea sollicita "'*" Beneficiorura graiias ntsi. beneficionini *ibi gratias '6**
Npn dignas mts. indiguas ""'Domiiiosuo. Quid iiiquam msi. Dornino stio.desponsalur Deo suo. Qurd, in- .
qiifm "M Captivus suni redemplus mi, Vict, 16. omit. captivus »ee',Sic
166* " 63
ecce dandp abstulerini niii, pec-.
cando sic absliileriro Culpa evanueril mst. culpa evaiitieriiiit Per cujus mihi graliam taiita Itona
tnii. perquara ntibi lanla bona gratis 166>Absit, ne adtlam ms. Carth, absit ut addaiii »eg'Ut iisqne «ws.
etut ustiuemii. Yat-lucetFlor.'utusque i6s* liiciiliis eic. usque ad 0 aiila msi.Corb. Yict, **;.Cjri/j. Y<it->
luc. et tior. htxc omiiiutu; quce tamen teguntur in mss. Vict.iti.et Bic.Q. ''•" Tenebris »1«.VicU 16.
omittit ntit. Bec. Flor. iiitiiidus tenebris l,M 0'airfa tjis. Cnrih, ^Yfil-tuc et Flor. Tu aula "*». Propilia,-
Vionis mss. pietati-i . . - , .
1656 S- ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARSII. — PAIliENET. ET ASCET. 95«
duMus : partns fnus, dtjmtna, mundtim captivum A qiisprenti. Miserefe, doroina, animara post te anhe-
•*• redertift, aegrum sanavit, mortarim resnscita- Tandotanguentem ""*•.
XUi-fi. ' Mira fes, in quam sublimi coritemplor Mariam lo-
Cflelurti, sidera, terra, flumina, dics, ho< et'qtite- Catam '*"•. Niliil esl aequale Mariae: nihil, nisi Deus,
Curique liumsnae'potestati vel uiilifatt srint obnoxia, majus Maria. Deus Filium suum, quem solum de
hs aniissum decus sese gratuianlnr, domina, per fe- Corde suo aequalem sibi genitum, tanquam seipsura
qOPdammodofesusciiata, et nova quadam inenabili diligebat, IpsQm dedit Mariae: et ex Maria fecit sibi
gratia donata. Quasi enim omrria rnorlua efant, cura fiHum, rton alium, sed euradem; Ut nalurallter esset
ainJksa i***'congenila dignitate favendi dominatui ontfs idemque communis Filius Deiel Mariae.Omnis
»"* yeT tisibtis Deum laudanlium, atl qriod facia natura a Deo est creata, et Deus ex Maria esi
erant; obftfebiantuf oppressiom6 "***, et decofofa- natus im*. Deus omnia ereavil» el Maria Deum ge-
baniur abilsu idoIK **" Sefvlenthim, proptef qnos* nuil. Deus qui otrinia fecit iMl, ipse se ex Haria
facta non erant: Quasi vero eamdem resnscrtata lae- ft*cil; et sic omnia quae fecerat, relecit. Qtii potuit
tairtur, cum jain Deum cotifitenlium et dominaUi omnia de nihilo facere, noluit ea violata sine Maria
regiirrtur, e*lnsri" decorniiluf. Mova aulein et in« fellcere. Deus igitnr est palef rerurn creatarum "**,
aestfmabili gratia cfuasi exsultaverunt, cum ipsnm B el Maria mater rerum recreatarum. Deus esl Paier
Deum, ipsum Crealorem suum, non solum invi- conslitulionis omnium, et Maria est maler resliru-
sibflitef shpra se illa fegenlem senserunt, sed lionis dmnium. Deus eriim genuit illura, per qiiem
etiat» vfsrbiRter intra se eisdcra '"» Ulendo san-- omriia sunt facta; et Maria peperit illum, per quem
ctiftcanterii viderutit. Haec lanta bcmP per bene- omnia snnt salvata. Deris genuit illum, sirie qtio
clictum fruclum beriedicti venlris benedictae Mariae penitus nihil est; et Maria peperit illum, sine quo
proveneriint. oinnino nibil bene est. 0 vere Doininus tecum, cui
. Setfcur soltim loqnor, dPmhia, beneficiis ttiis ple- dedit Dominus, ul omnis nalura lanlum tibi deberet
nura esse niundijiii? Iuferria penetrant, ccelos supe- secura. .'"'
ranf. Pefplenitudinem enim graliae tuae, el quae in Maria, ohsecrp lc per gratiam, qna sic Dominus
infefno erarit, se laeiantur ltberata; et qnse supra esse 1*"tecum, el tevbluit esse secrira; fac propter
mim-Jom§nnt, *e gaodenfrestatirata. Per eumdem ipsam secundUmeamdem ipsam gratiam, misericor-
quippe gloriosuni filium gloiiosae virgmitatis luae, diam tuam mecum; fac ut amor tui semper sil me-
omiies' jusii qui obierunfanie vitalera ejus raortem, cum, el cura mei sempef sit tecum. Facut clampf
exsultarit dif uplione capiivilatis suae, et aiigeli gra- necessitatfs meas, quandiu ipsa persistif, sit lecum; ^
littairlur restiiutione semiruiae civitatis suae. 0 fe- et respectus pietatis luae, quandiu ego subsislo, sit
mina mirabiliier singularls, et sihgularifer mirabi- inecuro; fac ut congfatulalio bealitudinis tuae sem-
lis, per quam elemetila renovantur, inferna renie- per sit mectira, ei compassio •*»* miseriae raeac,
dianfur, daeriiories '*" cpiiculcaiitur, liomines quantum raihi expedit, sit lecum. Sicut enim, o .
salvaTiiur, angeli reJinlcgranturr! 0 feriiina plena et beatissima, omhis a te aversns et a te despectus
superplena gralia, de cujus plehiludiriis exundanlict necesse est ut intereat, ita omnis a le conversus et
respersa sic revirftscit oinnis crealura! 0 Virgo be- a te respectus impossibile est ut pereat; sicnt eniro,
nedicta et superbenedicla, per eujus benediciioneih Doriiina, Deus geriuit illUm in quo omnia vivunt, sic
benediciuir omnis natura, non solum cfeaia a Crea^ P tu, flos "" virginitatis, genuisti eutri per quem et
tore, sPd et Creatdr a* creattira! 0 niniis exaltaia, moriiii reviviscunt ****. Et sicut Deus per Filiuni
quam scqui conatur affectus aiiimae meae, quo aiifti- stitirii lieatos angelos a peccato servavit, ila o tu,
gis aciem mentis meae? 0 pulclira ad intuendum, decus »"T pufitatis, per Filium lunm miseros hoini-
amabiKs ad contemplaiiflum, deleclabiiis ad aman- nes ex peccato salvabis »"*. Quemadinodum eniih
dcun, quo evadis capacitalein cordis mei? Praeslo- . Dei Filrus feslbeatitudo justorum, sic, o lu salus fe-
lare, Dontina, iufimiam anirnarn le sequentern :.nec cunditatis, Fflius tuus esl reconcilialio peccatprum.
abscondas "TS te, doinina, parura yideuli, animae le Non enim est reconcHialio, nisi qnara lu casta con^
VARI^; LECTIONES.
i,T*HurithimCflptiviim»ii.Yiet. 16. omitlit, captivum **"1Resuscitavit.in mtt. Coib.Tliuan. Yal-luc. etFlot. '•
ponuiitur ea,- msidiis eic. qudstuperius oniissqsunt "TrAraisso tmi. amissa >,T*Dominalur favendi mss. f;i-
vendi doiiiinalui "'* Oblinebautiiroppressionems». obruebaiitiif oppressione »*T* Abusu idplis mii. ab usu
idolis 1,T6 Itilra eisdem mli. intra se eisdein lm Kemediantiir, boinines mts. remediantur, daeraones con;
culcantur, liominei mti.Yiet, 16. reclinanlhr, homines ms. Flor. htitt Edit. "• Nec abscondes inii. ne
alijtcoiidas »*" Anirtiam.. languenteiii. mss. animae.. languenlis "»• LoCatam. Oirinis etc. Hisi. lociilam.
Nihil cst aeqnale M.iriae.Nibil nisi Dciis majus Mttria Deus liliuui, quern soluin de cbrde suo acqualem sibi
genitiira, lanquam seipsum diligebat, ipsnm dedil Mariae: el ex Maria fccit s'|bi Dlium, non aliuin, sed
eiindein (ms. Val-iuc. non sedeuinlem ipsum), ut naturatiier essei tinus idcmqne communis filitis Dei et
Maritn. Oiimis etc. mst. Viet. 16. Carih. et Flor. omittunt htec, et ex Maria fecil sibi filium non aliuin, sed
eunileiri '<i»,*El omnis Dei naiura ex Maria csl nata mli. Thuqn. Corb.Vict. Flor. el Dei oatiira ex Maria
est n^ala mit.-Bec. OXarth. et Vat-luc. et Deusex Mtiria est natus »•" Oirinia fecit vel creavit mss.omit-
tunl, vel creavil ""**** ttei um creaiaruni mss. T/m; Vict. Cdrth. refnm fecreatarum "»' Se Dens psse ittsi.
sic DOiiilntisessc Et passio msi. et corapassio '***0 lu flos mi. Viel. 16. et' tu flos "'•* Moriua re-
vivunt mss. Thu. morlua reviviscuiil UBTIta lu dccus mss, ita o lu dccus "•» Salvabis m«. salvavft
 9§7 -';_- OltATIONES. . - '93.8-.
cepisli; non esl juslificalio, nisi quam-tu integra in A M;igne Domine, lu npster major frater, magna
uiero fovisii; non est salus, nisi quam, lu virgo, domina, tu nostra melior mater, docete cor jneuin
pepeiisti. Ergo, o doniina, maler es'uslificaiionis qua revereniia vos debeat cogitare. Bone lu, et
ei jtislilieatoruni, geuilrix es recoriciliationis- et rc- bpnaiu; dtilcis tu, el -dulcis lu dicile cl date ariimaj
concilialoTum, parens- es salutis et salvatorum. 0 meae, quo alfectu vos meinprando de vobis delecle-
beala fiduciai o tuluin iefugiurri ! Maler Dei esl lur, deleclando jucundelur, .jucurtdaiido impingue-
niater nostra ; maler ejus in 1689quo solo sperarnus-, liir. Impinguale el stic&cndite 1707eam vestra dile-
et quem soluiri timemus, est mater noslra; .'niater, clione;' veslro ,708 conlinuo amore langueat cor
inquam, ejus qui solus salval, solus damnal, est raa- nieum, liquefiant omnia ossa mea 1709,deficiai caro
ter noslra. - niea. Uiinam sic viscera animse meae dulci fervore
Sed, o beriedicta et exallata nori tibi soli, sed et veslrae dilectipnisexardescaril, ut viscera carriis ineae
nobis quidem »690quam maghum, quamamabile'"il" exareseant! Ulinam sic inlima spirilusnici dulcedine
est quoil video per le evenire nobis, quod videns" vestri aireelus 1710impinguelur, ul inedulke ccrporis
gaudeo, quod gautlens dicere non audeo. Si eniiii lu mei exsiccerilur! -"
domina es mater ejus, nonne elalii filii lui sunl fra- Dpmhie Fili dominoe racae-,domina iijater Dpmini'
liesejus? Sed qtii fratres, etcujus ejus, loqtiar B mei, si ego non sum dignus qui sic debeani vestfo
unde -"?*'•jucundaiur-cPr meum; aii silebo, ne de aniore beaiificari, ^cerie vos 1711non cslis indigni,
elaljone 1C93arguatur os meum 169i?Sed quod'credo qui sic, imo 171! pltis-debealis aniari. Ergo, beni-
amando, ctir non coiifltebor laudando? Dicara igilur gnissiini,'ne sie denegelis milii pefenli id quo me
non superbietido, sed gfalias agendo. Qtii enim fecit corifileor indignum, ut auferalur vobis id quo cerle
-ut-ipse per.iiialernam geiieralionem particeps esset vos riogare non poleslis dignos. Date itaque, piis-
nalui-ae '69!lnoslrae, et nos per'vitae restilutionem siini, dale, obsecro, jssipplicanli-aiiimae riieaft, non
esseiniis filii malris ejus »696,ipse nos invilal, Ht propter meritum meum, sed propter meritum ve-
eonfileainur nos fralres i697ejus. Ergo judex noster s.l-rum; dateilli quanlo digni eslis, amorem vestrum.
estfraier nosler; Salvalor muudi169Sest fraler no^ Dale, inquam, niilii quosum-"» 8 indignus, ul rcd-
»7'*digni. Si enim non viiliis
ster; denique-Deus noster est fa.ctus per Mariam daltsr vbbis quo estis
frater noster. Qua igitur certiludine. debemns spe- dare, ul.babeam quod desidei'0, saltem iiolile iie-,
rare, qua consolatione »699possumus limcre, quo- gare ul reddam vobis quod debeo.
ruin siye.salus, siye damnalio; de boni fralris 170<>, Forsilan praesumendo loquar, sed tilique bonilas
elde piaeniairispendent arbitrio! Quo etiam affeclu veslra facit me audacem. Loquar ergo adliuc ad Do-
huncfralrera -eiliaricmairem amare debeinus? Qiia a minum meum et dominam nieam ciuri sim pulvis et
familiarilate nos illis.cpminilteraus? Qna secuiiiale cinis (Gcn. xvm, 27'. Dpniina el domina, nonne
ad illos conftigiemus? (Jua dulcedine cotifugienles riiulio melius est cum vos gralis donaiis^^neieuii'
1701suscipiemur. Bonus igilur frater nobis dimiuat quod ipse non merelur, quam cum vobis subtralii^
quod deliquimus-170'; ipse averlalquod delinqiienles tur quod vobis jusle debelur? Illud quippe praedi-
ineruiinus, ipse dpitei quod pcenilentes pelismus. candaa misericordiae est, islud esl nefandae injnsli-
Bona inaler oret-el exoiet pro nobis, ipsa poslulet. liaeJ.Iinpendjle igilur, piissimi, graliam, ul recipialis
ct impelrei quod expedil nobis 1703. Ipsa Toget deliilum; facile vos mihi miscricordiam vesliam
fllium pro flliis, uriigp.nilum pro adoplatis, doininuiii . quae milii expedit et vos decet, rie faciam ego vobis
pro servis. Bontis Filius audiat matrem pro fralri- injuslitiam meam quae nulli expedil el nuHuni decel.
obsecro vos
bus, Unigenilus pfo liis quos adoplavit, Dominus- Estoie vos niihi inisericordes, qiiod
pro bis quos libefavil. 0 Maria 170i! quaniutn libi »"6, ne sini ego vobis iiijuslus, quod exsecror. D.ile
1717benigne et benigna, ne siiis 17lsexofatu diffici-
debemus, domina maier per quam ,705JjjtgJJ talem 1719ineae.amorera Veslri, quein ipsa
fralrem habemus! Quid gratiarum, quid laudis libi Ies, date animae
reiribuemus"'0*! non injusle pelit, et vos jusle exigiiis; ne ipsa bonis..
* :
YARIiE LECTIONES.
1689lialer ejus in mss. iCO.et Thunn. Maler Dei in 1690 Nobis quid est ms. Vict. 16 nobis»'qtiidem
692
esl mss.VaL-,
luc. clFlor. Ketj efnobis" quidem"(omif:est) 1691Qtiainadmirabilemss. qnam amrtbile 'Loquar uiulems.
169i ms argtiatur
Vict. 16. loquaiin*unde 1693Ne elationemss. Thu. et Val-luc. nede claiione Argualur meum1697
osmeiim 169SEsset naturae mss. esset particeps naturae 1696Mairissiiae mss. malris ejus. Non esse
desolatione mss. ({ua
patres ms^.nos fralres '69RSalvator nnindi .mss.Thuan. etCorTj.Salvalor noster 1699Qua
consolaiione 1M0D'el)onis fratrismss.de bonifrairis 17<,1Goiirugieitlesmss.fiigienles 1702-Qtioddeiinquiinusmss.
'*70* Fralribusqiiod his qtios adoptavii. Dominus,
quod dcliqiiiinus I703Expedil nobis mss: nobis expetlial adoulavit Doinintts. probis quos
proliis quos'liber.Tvit fllius. Maria mss. frairibus nnigenilus pvo tiis quos
-lilieriivit. Maria 170SDoinina per.quam mss. Domina inalcr, perquain 170°Tibi tribuemus? libi relribueiuus
1707-Etsticcediie mss, ei succendiie I708 Curn vestri dileclioiie, veslri mss. eam veslra dileciione, vestro
I710
ms..
Bec. eam veslram dileclioiiem vestro 1709Licjueliat aniina»'»*•
inea mss. liquefiaulomnia ossa " mea Yes.iri
»713 Milii qni stnn
eiTecta mss. vestri effecius 17UFortevos mss. cerle vos Ihio ejtis mss. imo piiis 1715
mss. niilii qtto siiin i714Yobis qui eslis mss. vobis quo cslisms. Curth. vobis quodeslis Gratias 'da-._
' »'»T
lis mss. graiis donaiis I716.Obseeiovos, nc.mss. obsecro ne Exccro, dareinss. cxecror.-dalc ,"1*\
Kec siirs mss._ Tlik.: liec, ne silis I719D.areaniinae mis. daie animse
 <mo « A'XRETA?1CANTflAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PAR^EXET. ET ASCET. - *D60
•»7" veslris sit ingrata; quod ipsajuste liorrel* 1721, , A Dei unigenitus, obsincerissinra virginilalisnieri^
et-vos non injusie punilis. '- lum, dile.ciioiiis stiae confirmavil privilegiiim, in
Gerle,Jesu fili Dei, cl tu, Maiia maler, et vosi cruce pendens uni.vestrum ita dicens : Mulicr,ecce
vullis, el-acquuni est ul qiiidquid VPSdiligilis diliga- filius luus (Joan. xix,. 26). Deinde a.dalierum : Ecce
lur anobis. Ergo, boneFili, rogo le per dileciionem,, maler lua (ibid., 27). In bujus crgo sacratissimi amo-
4jua diligis ""inalrem luani, til sicut lu vere diligis;, ris dulcedine, qua jta lun.c ore Dominico velul ma-
e.l-diligi vis eam, ita inibi des ul vere diligam e.im. ler el filiiis invicem conjnncti estis, vobis duobus,
Bona maier, rogo te per dileclionein, qua diligis; ego N. peccator cprpus et-animam riieam commendo,
filiiiiu tuuin, tii sictil tti vere diligis el tijligi »723vis; nt omnibns boris alquemomenlis inlus el exlerius
*uni, ita mibi impelres, ul vere diligain cum, Ecce flrmi cuslodes el pii apud Denni imercessores inilti.
cnim peio quotl tit fiat yere esl -in veslra volun.late> exisiere digneiriini. Credo eniin firniiier, fateof in-
178i.Ctir ergo piopier peccata mea jipn flel, cuni sitt dubilanier quod velle vcstrum, velle Dei est; et ncile
et in »TS,S vestia poiesiate? Ainalpret miseralor bo- yestrum, noIIe.Dei esl. Unde el quidqtiid petiiis,
mi.num, tu pbsuisti reos luos et usqne 17S 6 ad mor- siiie mora obtinelis. Per hanc
ergo latii potenlissi-
leiri amarc, et poleris te roganli aihorem iui el raa-. mam vestrae dignitatis virlutem, poscite milii cor-
tiis tiiae negare? Mater bujtis amaloris nostfi, qu;c> B poris ei aniniae salutem. Agite, quaesoi agile veslris.
illum in yenlre poriare, et in sinu meruisli lactare, ( glpriosissimis precibus ut cor nieum invisere et in-
an-iu non poteris, aut 11011 voles poscenii ejti.s amo- babilafe dignetur. SpiriUis alinus, qui jne a cuneiis
iem et luum impetrare? Yeiiereltir- 1727jgiiuf vos,t viiiorum sordibus expttrget, virtulibus sacris exor-
sicut 1728digui cstis,- niens niea; aniet vos, sicul[ net, iii dileclione Dei et proximi perfecte stare ei
aequtimest, cor ineuni; diligai vps, sicut sibi expe- perse.yefare facisi, ,et" posl hujus vitae cursum-ad
dit, aniina mea; serviat vobis, sieut debet, caroi gaudia ducat electorurri suorum benignissirans Par
mea,.el in lioc coiisuinmelur vita mea, nl in seter- racletus, graliarum largitor optimus, qui Palriet
nuni »7!9:psallat-tpta subsiaiuia mea. Benedictus Do- Filio .cpselernus et consubslaniinlis cum eis, el iu
minus in Eleriiuiri ; fial, iiat »730. eisvivil el regnai omnipotens Deus pef iufiiiiia sae?
ORATIO LIII [ol, LH]. . culorum sfficula.Amen.
AD-SASCTAM VIRGINEM-MAMAM, ET ADSANCTCM JOAN- . 2§3 ORATIO LIY [ol. LIIlj.
NEM- EVANGELISTAM. AD SA^XTAM VIRGINEM MARIAM.
.0 inleineialael inselerriuni benedicla, specialis 0 -sancta, o benedicta , in necessilaiibus nosti'is
et incompirabilis virgo, Dei geniliix Maria, gra- adesse digneris npstfum consilium el auxiliui.n, quae
liss.iinuin Dei leinplum, Spirilus sancli sacrariura, - o.mnibits es protnplior, polenlior, efficacior,' ama-
janua regni .ccelpruin, per quam posl Deum tolusi bilior, gralipsipr et dulcior. Dulcis es ift ore te lau- ;
yivit orbis terraiiini, inclina- aures luoe pieiatis,;el , dantium, in corde le diligentitim, in rneinoria le de->
jllos ttios miserieordes oculos indigriis supplicalioni- precantium. Magnifica es in omni sexu, in oinni
busnieis, et csto ini.lii peccalpri pia in omnibus: Ktate, in omni condiiione, in tribubus, populis et
auxilialrix. lingiiis. Tu esluiiain niedio iirinamenli, candela-
; Et, p beatissime Joannes, Cbrisli fam.iliaris amice, brnin in inedio jJiundi, lignum vitae:in medio.para-
qui ab eodeni Dominp npslro Je.su Christo elecltis disi; lu es myrrba elecla, piscina in Esebon, virgula
es,. ei inter caajeros magis dileclus alqne mysle- fumi ex aromaiibus, fasciculus myrrbae ei tliuiis
riis. coelest.ibus- supra omncs iinbuius, aposiolus iuter ubera sponsi, terebinllius exlendens rainos
ejtis et eyangflisla faclus praeelarissinius, cusiosque graiiaeet salulis, inter benedictas superbenedicta es,
malris ejiis indiyidtius, le.iiivoco eiiam c.uriiniatre siiperelecta es,. superspeciosa, supergraiiosa, su-
ejusdetn-Salvaloris, ui milii ppem-luam cum ipsa pergloriosa, inater illius qui graiiairi, et gloriam et
ferre digneris. lionorein, ct selernitaiem praestal..
r 0 du;e gennnae coelesles, Maria et Joannes !--pdtio JJ Surge, bealissima Virgo, misericorditer ora pro
luminaria divinitus ante Deum lucenlia! veslris ra- nobis; surge, elarnplectereriiisericordiamRedempio-
diiseijugate scelerum meoruin nubila. Yos estisilli ris;.e.l da preces jugiler pro no.bis, quos cernis lani
dup, in quibus Deus Paler perFiHum suum speci.a- graviter offensps anie oculos conditoris.Per le, do-
Jfief icdificavit sibi domiim, el in quibus ipse Filiiis mina gloriosa, ad Jesum filium luum mereamur
'
YARLE LECTIONES. *:
^»720Nec ipsa bonis mss. ne ipsabonis 17S 1 Jtisle orel mss: jusie ltoriel 172JQua diligis ms. Vict.AQ.
qiia sic tiiligis 172?Sicul diligi mss. ul sjcul- lu -vjcre diligis, ct diligi 1724Jn ves.tra ulritisque vpluniaie mss.
iri vestra vpluritale »7!SCmn sit in mss. cum siiet in »726Tucs nsque mss. luos-et usqtie 172rKegare?
yeneretnr IHSS.negare? mater bujus amatoris npslri, quae lllitni in veulre porlare, ct. in sinii nieruisti la-
autiion voles pqscenti ejus amorem ei.liiiim iinpelrare.? venerettir 17S
ctare, aiilii.nbh poteris, 1723 8 Igifuf sicu-t.-
niss. igiiur vos sicut Mens iiieavos : sicttt digni eslis, inens ntea vos amei, sicul a^quum cst; cor
nicuin diligat vos, sicut sibi exjjedii; anima ineaservial vobis, sicut debet caro inea : et in boc coiisun)e=
trir caro inea ul.in ajiefnum mss. mens mea ; amelvos, sicul'a-quum' esl, cor meum : di.ligal vos, sicut "sibi
expetl.it, aiiiina mea : ser.vi.al \pjjis, sicul tlehel, caro mea : et iii.boc cojisiihieliiiviia inea, ut inaetefiiuin ;
mss. YdUiic.Ol' Flot. iiabenl coiisuniment.ur "173°Fiat fial ariien. mss, Val-hic. et Fior.omkt, apieu .. ..
 m '•' OR^VTHMES, ••>. ....;.-".:. <m
asccndere, q-ai per tead nos dignatus est descen-j A tabamtir, praesens sit tna sancta oiatie. Sie quseso,
dere. Per ler beata Yirgo, venire valeamus In ipsiuS doinina clemens, -pro salute noslra preces fiinde
gloriam, qui per te in nostram venit miseriam. Per -iu ceelisv ul paradisi pest obiiuin frui mefeamur
le accessura habeaiims ad Filium titunj, qui per te gairdiis. -.-
redeinil muDthjin. O benedicla.inventrix gratiae, 0 beata Dei genilrix, virgo Maria, templum Dei
genitrix vitae, ntaler satutis, per te-suscipiat nos, vivi, aula Regis aeterni, sacrarium Spirtlns sanctf.
qui pef le uatus est nobis. Excuset, ptissima domina Tu virga de radice Jesse, tn cedrus de Libano.m
virgoJiaria, apud piissimum-tilium tiium inlegritas rosa purpurca in JeiicliOi tu cypressus in monle
tua eaipam nostrae corruptionis, et humilitas tna Sion; qute-siogtilari privilcgio sicnt nescis in orani-
-fieo grata nostrae veniam impetrel vanitatis. Copiosa bus coniparalioneiii, ita nibHominus et angelicam
cbanlax tua gloriesam feeundrtutenr nobis-c-otiferat sriperas digtiitatem, cui novo et irtandito miraculo
-meriloruiu. GeneKaliler omnas te, gloriosa vtrgo datura cst lit Verijian quod ante saeeula Beusge*
-Maria, invooinles exaudi, omiiibus adesio, omnibtis fiuil, licrel filias tuus, fieus et homo. Ttl eum ili
subveni, onmes in angusiHs et necessilalibus le sen- fine saecuti genuisii, nt vertis alque perffecttis esset
liant adjutricem quicunque le credunl esse Dei ge- Dej Filius gemina qurdera natnra, sed una*person.i,
nilricem. s > 1B Deus et homo, trnus Emmanuel. 0 gloriosa puerpera;
Specialilef vero iltos tua quotkliana et assidua de- irt qaa sola re-ieriiurfecimda virginiias, quaesic in-
feRdat oratio, quorura frequens tibi famulatuf de-> teineraiis-visceribus Filium Dei protufisti ut illtbatae
voiio, et qu^eunque sunl meiriores tui in terfis, pndicitiae efesceret iritegritas, ric-n libidp vifginalis
meinor sis illorum anle pijssimuin filium tuum Do- iniegrilatis sigiHum violarel,
minum noStnnri in coelis. Donrina npstra-»mediatrix f ibi, dvm -<?OBciperes,:Spirithssariclus obumbra-
nostfa, tuo filio nos commenda, reconcilia nps .- Triti non ^qnod absh!-Jt'-ni'*ipse in tno saiiieiissintp
filio luo, luo filio nos repraesenla. Fac, o benedicla, «lero fleret pro seimne sobolis^ sed potrus-virtiite
per gratiam quara iiivenisti, per praerogalivam ac notenUa Greatoris. De te suitimus Pontifex nostef
qdara meruisli, per tniserieordiain quam peperisti, sui eorporis. bosliam sumpsil, qnairi in ara erucis
ul qui tfi mediantie fleri dignatus est particeps mi- pto totius rauiidi salute saorificiura obtwlit. Tu lux
seriae el iofinnitalisnostrae, te quoque intercedeiite oriens, Nazarelh. Tu laetitia tsrael. Ttf decqs niundi.
paniceps nos faciat suae gloriae atque beaiitudinis Tii nobilitas poputi Cbrislianj. 0 regiiia et doniiiili
aeternae. ... mtradU jjcala Cceli, thronus Bei, janua paradisi, aiidi
OBA*nO LV [of. LI*?|. preoes paopernin, rie despicias gemitus iniseroriini.
AB EAHDEaSARCTAIt VIRGINEU MAR1AM>.. . .*C liifejautttr per le vola nostra atque sttsprria hi
0 alma virgo Haria, lanlo pnraibus aiigeloruin' Ctmspeclinn Redemptoris; ut qtii nostris exelndininr
spiritibusomnibusque eleclorunT>an'nnabus,in cuiicla meritis, per telocum Pblhieamus ad.aures fme pieta-
filii tui CbrisliDomini nostri haeredilate es gloriosior, lis. Dele peecala, relaxa facinora, erige- lapsos,
quanto ab ipso fieri mernisti. beatior. - Obsecramus. solve compeditos. Per le succidantur vepres et ger-
ergo K* lacrymosis suspiriis, ul nunc ad gemiium mina viiiorum, prodeant flores etofiiamenia- viriu-
nostri nxpJroris anres inclines majmificae pietqlis. tunh Ptaea precibns Judicem, quem singulari puer-
iNos siquidem peccatores proni innumerabilibus de- perio genuisii. Salvaioi-em, ut qui per te particeps.
liclis iofernale supplicium meruiraus, ubi nullafenus faclus est humaiiitatis nosirae, per te quoque nos
pcenitentiae, datuf Jocus quoniam; Mcfemaliquaiido coiisortes efliciat divinitalis suae. Qui cum Patre ct
Deo promUimns, sed male^ivendo hactenus roenlitfc Spirilu sanclo.Vivitel reghat Beuspef-oinnia saecula
sumtis. 0 sancta Dei Geuitrix, omnium oreaturarura saeculorum. A:nien. •
dignissiraa alque purissiroa, caecorum cordium ocu~ 284 ORAtff» Mi [al., LY].
los terge, atque semitas justiiiae nebis ostende. ADT5ASGTAM yiftGINE»MARlMI.ii
Orando a oobis viua subtralie, atque sacraram vir- .lj, ..;;. In NaUvitate ejut.
tulmn plaotaria insere. Impetra aeterni tripudii cur- Dignare me laudare te,-virgo sacrata; da mibi
sum, quem asaidue sequilur stipernum bnavhim. vifttrtein Cofilra hosles tuos, et contfa hosleiT]tdiius >
. Sic, quaego, piissima domina, pro nebis ora i» lramani generis. Dct mihi viriuiem te Htmiinter de-
coeUs.nt deleas quidquid deliquimus in terris. Non-• preCandi. Da mihi virtufem tectim pfecibus obrtixe
esl enimatiquid lam parvura in nobis quod oratio, laudandi, per merita tuae sacratissimae nalivitatis,'
si tibi ptacet, delere non possit. 0 sanctissima virgo qiiae nala es in munduiu universae Chf istiariitaii
Maria, nos qui. eredimus quod virgo et maier Dei - gandium, spes vitae et solalium. Quando fnatr es,
sisv eredendo sentiamus quod pro nobis deprceerte. Virgo sanctissima, tunc illuiijinatus est mtnidus.
Elqui«oaQiemur te peperisse Deum et hoiiiinein, Stirps beata, radix sancCa,'et benedicliiS 'ffuctus
gaudearaus per te nobis advenire salulem.. Et qut luus, qtia; sola meruisti Spiritu sancto plena virgc
fatemur te omnibus hominibus metiorem gaudeamus Demn conciifere,iVirgo Deum poflare, "virgo parere,'
per le percipere felicitatem. El qiiotiescunque pwn virfo post parturii p<efihanerei Mlserere igittfr irilhi*
cesserilad nos diviua raiseralio-tua, nC inrtemur pcceatori, el adjuva^rae, domina, rit sicut nativifas
adsil tniiio. Et;si yenerit tributalio, vcl lentatio ne laa glortosa ex semine Abrahae, orta de tTibu Jtula,
?*M» *». AWSBiLiBU liAittuan. Anunitvr.vrr.-Eano u. — irtn^ciici. ci AOU&I. 99»
claraexstirpeDavidgagdium annuntiayiluniverso A tui sanclissirai virginei parlus miserere mei, do-
iiiundo; itamegatidio vero repleat, el emundefab mina>mea, et exaudi oralionem meam, Ecceeutin-in
onTiTi.pqccatOiQra pfp me, Virgo providentissinia, iniquitatibus conceplut sum,el inpeccalit concepit
Tel laetissima gaudia tuae saluberrimae nativitatis mematermea(Psql.i.,1)).
velamen indulgeiiiiae conferant cunclis meis pecca- In peccatis sum natus, et in peccatis conversalos
iis^SiinctaDpi Genitrix,florens,utliliumrpra liium suui pcr omne lempus vitaemeae. Tu aulem, doraina
dulcetn-naium pfo me roiserp peccatore. Araen. roea, sine laclu pmloris inventa es niaier Salvalo-
ris. Miserere milii inimiiiido, qui in peccatw con-
AD SA.NCTASI VIRGIKEH MAftlAM. tepltis el nutriius suni; etadjuva me tuis sanctis
.,.,,..',. ,7»AniiB«li«t«o-i« «i»». - precibus, Virgo serenissima : ut sicut palivitas
, Precor te, Yirgo dulcissima, per merita luw salu- filij lui Domiui nostri Jcsu Christi ruina fuit borri-
berriuiae annunliationis, et per Hlud angelicum bilis tristiliae, nativilas universis fidelibus novae
8ve, quod accepislia sancto Gabriele nunlio salutis. exsultalionis; ila et mihi haec eadem gaudia Domi-
iua^iWHtfn,^ nicae Nativitaiis siiit initium vilae religiosae elsalu-
aeternae, nuutio salutis nostrae per le, ut accipras taris contiiientiae, et ruina totius injusti raceroris et
preccs nostras. Misericordissiina domina, magna B iniqtiae tristiliae, et nativilas spiritualis gaudii et
.sunl peccaia mea, spd mitjor,est gratia ttia; qitj» lu exsiiltatioiiis, et amor et desiderium cceleslis patriae
es gratia pleua, el Dominus liecuriiest; benedicta tu et supernae laetitiae. Sancta Dei genilrix, succurre
inr njiuiijjrijty^.ci ^ ei intercede apuddulcem luurn natum pro me pecea-
ter lolius graliae, ora prp roe, ut sicul annuntiatio lore. Anien,
tua liiiis ijppropinquans exstilil veteri culpie, spes M5 ORATIO LIX [oL LVIIfl.
aptein prpmissae graliae, et oinsilras exspeclanlibns AD SANCTAM VIRGINEH UARUU.
eaiu in ycriiate origo et via fuit grati.e fnturae; ila ln Purificatione ejus.
3i.jinein |ionorem lui gaudii coide recogita, ore pro- 0 virgo serenissima, per roerita luae piissimae pn-
nuuciata ejusdcnv annuniiationis tuae recordatio rifieationis da- milii viittHem contra hostes titos;
tkit iu ine fiiiis et abolitio tolius culpae meae veieris Virgo sanctissiraa, corpore caslissiiiia, moribus om-
ac novae,©lgralia saluiaris jtigis castimonise.Atljuva niuni pulcherrinia, Virgo virginum, nec corde an-
ine„ domina -mea, spes viventium, et consolatio quam polluta, nec ore, sed lola pulchra, tola sinft
mcestotu.tn, subvenlrix inopirm, niiseratrix omniiim, macula. Inlemerata virgo corpore, inlemerata virgo-
ul qui culpam nieaiii per ipsa flagella mceroris et „ mente, nihil debens legibtts, nuliis lacla excessibus,
-jNSiitiariet iiiiirmitalis agnosco; per gatidia lua> ttt huinililatis in te oslenderes exemplum, iinples pu-
sanctissimae annuntialionis de infirmi tate remedhim, xificationis ofiichiui pollulis inalribus slatntnin. Ad
et <Jemcerore gaittliuin tua raisericordia consequi iemphim deiulisti leciim mtindandumi qui tibi Inte-
merear; ut.in ulili moerore, in castimonia cordis et grilalis decus homo geriilns adauxit. Iniacta geni-
corporis, inbumililate menlis, in fidei iiilegritate, ct trix ad teinpluin detulisli tecum oiuudantlunr, qui
ojnni bonilate sludeam de caetero placere Dco, et dclicta nostra intelligens, quia illi omnia nuda simt
exsultet spij-jtiis riieus in. Deo salulari meo omnf tem- Cl aperta, ab ocCultis nostris quotidie per confessio-
jorc yiiae me». Sanela Dei Genetrix, succurre et nem el pceiiiiemiam niujjdal, et ab atienis per spi-
iulercette agud dulcem nalum tuum proroe pecca- rilura cotiliiientiae parcil servis stt-is{fsai.xvin, 14).
tpre. Atneiu Ad terophiiu, detulisli lecum niundanduiii,cujtis san-
, ..,'., ORATIO tym io/,. Lynj. guis in cruce passionis suaeab originali nos lavans
AD SANCTAH VIRGINEH MARIAM. ..- - contagio quotidie eliam in ara crucis persacrosan-
I» Pariuejus.. cta my*,ieria et nos poenitentes el. confessos entun-
Yirgo san.ctissiina, da inilii, virtulem per merita dat anostris criminibus. Ad templum detulisti tcv
tui sanclissimi virginei partus, contfa hostes luos. D cuin ipundandum, qui pro nobis Ponlifex factus
Benedicta es cnim Maria, quae Dominum oiiuiium secundum ordinein Melcbisedech quotidie compati-
porlasti Crealoiem saeculorum, Geiiuisti qui lefecit, tur itifirroilalibus nostris, el est miserieors noWs, et
etin aelernum permanes Viigo. Beitla viscera, quse Pontifex fidelis ad Deuni propiiiaudo peccata populi,
pprtaveruut, aeierni PalrisJFiliuin. Beata ubera, lua, quotidie nos DeoPatri reconciliat, clperid.quod
quae lactaverunt Qiristuni Dojninum. Beata pt vene- Deo Pairi offert Deus de Deo quoiidie, si conversi
fabilis es, Virgo Maria, omniuni bonorura bealitudine fuerimus et.peccala nosira confessi. Fidelis et justus
plena.. Keata roaler, quae sola sine dolore genujsti, et patiens Deus ignoscet nobis et absolvet aos. .
quia lu splapeperisli Virgo.Beata el benedicta inter . ln iioniine ejus, Virgo iiilegerriwa, coafngio ad
miilieres; quia natus ex te Virgine Cbtisius Deus le. tn ejus ergonoroine dulcissimoel amore, suscipe
noster, sua sanclissiroa itattviuile prjori parenlist nje, domina mea clenieiilissiina, confugienteni adte,
etprima* mtilicris in dolore pcenaliter parturienlis et adjuva me per inerita luae casiissimae purificalio-
solvendo raaledictionem, dedit per le sine dolore nis, ul senliam et gaudeam me a sordibps censcieu»
partufieniem^ ditnissayeleri culpa^ novse gratix et liaeita perenniterpurificari, uLnunquam doleara de
salulis a>ternaciiicllifluani benetliclipncm. Per gaudia caeterome aliqua contagione aut perpetratione seo
465 -,. -.; -f4»ATaOMES» ;; , _%.;:::.:, _; ^M»
lcris coinquinari. Sancta Dei Genilrix, suscipe et_i t ore mep haLere.O Yirgo gIoriosa_,quaemoitein suitii-
inlercedepro me peccalore apud timm dulcetn na- Sti.sed mortis uexibus deprimi. tion. potutsti, qnia.tu
tnra Jesum Cbrislum benedicltnn friiclum venlris spla Virgo genuisii etiin, qui eral Biors mprtis, el
tui, et miserere mei. fliorsus inferoi. Adjuva me per niprtera tuanr, et per
0RATJO LX \ol. LIXJ. „ gaudia tuae asstimptionis in ccelum, ut residtuim
ADSAHCTAH MARIAM.
VlRGlrtEM yitae meaepossim cum sincera fidetuo adjulofio du-
InAsswnptione ejus. cere, et fiaem vitae meas feliciter tecmhiare Jn ci-
Virgo serenissima, Dei genitrix sancla Maria, per nere et eilicip in terra prostratus cum kcrymis; tn
merita tuas gloiiosae assumptionis, et peramorem confessione el poenitentia peccutorom meeruni; in-
lui dulcissimi filii, a qup assuiiipta es in coelum, da s,uper>quod raajus est, in confessione nominis Chri-
inibi virlutem coulra hosles luos, el in regnnin artei"- sii, et in perccptione corporis et sangitiiiis ejus; et
num ingredi. Felix namque es sacra virgo Maria, et iu commeiidaiione spirilusnrei in mttnibus misefi-
omni laude dignissima, quia ex le orlus est sol jusli- cordue suae. Ora pro me, sancla Dei Genitrix, utqni
liae Cbrislus Deus nosler. Sicul cedrut exaitata in conscius peccatorum multortam tribujTal ftlii lui tre-
Libano, et sicul cyptessus in monte Siori, quati mebundus perhorresco, per-tuam venerarbitem mter-
mgrrha electa dans suavitatem odoris (Eccli. xxiy, j t cessipnem gaudeam einuiidari.abomiiibiis- erimiiu-
17, £0). Ex-iUala super choros angelorum g.-tuden? buii,meis.cordis compunctione irrigante, etrorepiis-
et gloriosa in nerpeiiium regina. ccelorum, ubi ad-v siraaeconfessionis a le exliibito.Niilla de caetero ma-
jtivas oranes qui te doniinaiii glorilicant, et san- cula peccati anima raea inquinelur; sed «lundo
clum nomen luiim buniili prece frequentant. corde e*.Cfsto corpore per merils. lute salubeiTiaiae
Beala ergp et venerabilis virgo Maria, quce beni- iiativilalis, annunliaiipnis, et saticitssimi vipginei
gna es oirinibus ad le pio corde clamantibus, pia ct parlus lui, et castissimae purificalionis, et glorios»-
exorabilis eslo mihi peccatori lehumiliter invocaiiti; simae assuniptionis in excelso coalowim palatiopos- ,
sub lua protectione confugio, ubi infirmus accepi sim praesentari, in quo gloriosa exsultaset regnas
yirlulem. lliaro animt et corporis virtutein cuin luo regina angelorum el liominum, Muter Domini noslfi
praesidio fac me accipere, ul per te liber a peccalis Jcsu Cbristi, Succurre meis criminibus, inater- mi-
ef desi leriis peccatoruni, sine liinore de inanu ini- sericordiae, tuis virgineis precibus ventam* itiilii
micorura visibiliuni el invisibilium liberatus filium pbtiuendo apud tuum duicem naiumJesumCbrisliini
tuum Dominum noslruui Jesum Christum possim Itontiiiiim iiosirum. Qui cum Patre, et Spirita san-
omni lempore benedicere, et seroper laudem ejtis in . cioyivil el regnat benedfctus,. elc. .;>
286 ORATIO UA [ol. LX]W.
. HTTHMUS ADSANCTAM VIRSlNEM MABIAM Et A» OMNES 8ANCTOS.
Maria leraplura Domini, Mea rae cogunt scelera, Ergo raater melliflua,.
Sacrarium Paracleli, Quia roulla et gravia. Et virgo pudicjssinja, , ,.;
, Sacrarum decus virginura, Sed inier lanla riubila, Nunc ip praeseoti senJliaro.
Mcerentium solalium. Et peccalorum pondera, Qtiam de te dp senleniiam,
Ad te suspiro, domina, Patrera recordans Iiiriiinuin • Mei querelam gemitus
'
Meas accepta laciyraas, r^on despero auxilium. Tibi impono primitus,
Suium iniseficordiae _ Nihil dcsperare pejus, Qnain pcrferas0 Dominuin, ,
Dignare milii pandere. Nil puiavi perversius, £Tttuum vefum filiuni.
Regina coeli inclyta, Praeserliiri si tu, domina, Maria Iiix; aelherea,
Orbis lampas siderea, Mea perfers preeamina. . Ul meas preces dcferas, _, .
Meas absterge lacrymai, - Ctirii menle tracto angelos, Tui stratus vestigiis
Et peccatorum nebtiias.' Pioplietas et aposlotos, Meiitp depospo stipplici. ,'
Quod voles unigenitus ViCtoriosos marJyres, Computruerunt pristina
Don.ibil libi Filiiis, "Et perpudicas virgines : Peccatorum conlagia, .' .
Pfo quibus voles veniam Nullus mihi potehlior, Sed sapiens cst raedrcus; .
linpetrabis et gloriairi. Nultus niisericordior, Oraiiipolens esl Dorainus.
Sed vae peccaiis bominum lllorum pace dixerihi, De inala consueludine,
ln tenebris degentium, Videtur matre Doniini. jSstefficaxiiielollere,
Me terret conscientia, Quapropler hanc praecipue Qtii suscilavil Lazaruin
P.ilronam iiieam facere Qualriduanum ntorliiuni.
Ut Adam "" deliiescere^ Nibil religiositis, Post lapsuni Petrura respicil,
Vel sicul Cain "" fugere, Nihil pulp salubfiug.- . Et ujagno fletu conculit,
'•:-_' .':'.':'• VARI^ LECTIONES/ ;•:; '.;,".;'...'"'
int,ExMu. 160. Vict. KK. 16. simut.collatis ^**'Mqn>tscripi,:Yict..ii&letm conscierittaiiuiia delictl
conscientia. Ut addam mi. Cort. uie terret conscientia. Ut addam lnl Ms. Cister. Skul earam*. "^i»-
siciitCairi ,_. ; . -,.,..:.;, --r..
m S. ANSELMICANTUAIV. ARCHIEP.*W.
Nec Chananaeae precibus
AbmrH liic propititis. •:
. J*tavid posl tatH wniiiauta .
JJcpntluit flagJtia,
El i>osl laudarJinefnit
©re ipsttts Domini.
.: Unde secunts credldi,
A peccatornm vinculiS'
Me cito posse erui,
Si tu taniiiiii pelieris.
. Mater miserieordiae,
Sie affectum conteiiinere
Vales, quae vocasinipios, , ..
£tiion spernfe increikiJoSv ,
'.'. Qttjd in pria gesseris, ,
lUaat dicp Jlgypiiain,.
Pjprsus npvjt Ecclesia,
Etexsvttat.in gratia.
Theophilu? diabolo.
Suo datuschirograplio,
Qnasi a fundo baratiiri,
Rerte feducj potuit.
Sed quis.verbis <*9inprendere,"t Mortis versem acuteum,
Vel scriptura dirigere,.
Quottdie qaos liberas,
KtDeofecopcilias ?
. liisjamdiii pi-aeiaoiiims,
Adieconfugicrediilus,
NeinejTia.abfjcias,..
Suppletoro ut differasWi .
Devolionis lacrymas
Quam primum mihi iinpelra,**"
Ut sint salis idoneae
Meas sordes-eliiere.
Turpis concupisceiitia
Corpus nec meritem pollual,
Quae tua sub ciistPdia
PMS II — PAR^ENET. ET ASC v
Jatn depittayi, domina.
- Nam Scrtpiurae anCioriWs.
Et -sacra clamat verita s
_Corpus peccaHis stibdimni,
Sanclum odire spiritum,
FnrPr et indignatio
Pfocut fianf ab animo
Qnein tuielae sanctisshnae
Pfafelegil1'* 8 chmniilieie.
Non edittm exasperpf
Jactanlia non elevet,
>, Livor edax rton acrial,-
'
_ Sed pax vera possideat.
Muhduiii, siridel ftigiam ;
Autsisaevil, ifrideam;
Quia qui iUum diligit,
Cbristo ^onstare desinil.
Sed studiosa lectio,
El compuncla oralio,
Incumbenteni fexsatiet.
El haereniem inebriei.
In te nlentis iniiiiluni,
Et si lanlo "M suspeelior,'
Qtianto roariel decuttior'"4*.
2870 Jestt, Rex allissinie,
0 fons miseficordiae,
IlPram niortfslerribilem,
Prospebona fat factlem.
Secura coiiscientra
Non ibi tmiltum tf epidat, :
Jla.ro ^facla rpbuslior -
*Kuliuin iransil. conslanlior.
Non aliud sit gaudiuni,
Yel meum desiderium
Quanj nt extilus corpore
Tibi possihi assisteie.
Q vos eo?1oT*om:
Cives supefiraepaf
ftifi Beo "** ffoi {l..
Npbis et compatitnihi
Micbael iri ccelestibus <
Qirt praefulges agminibus, ,"'%
Pro speciali gloria.
Nobis confer solalia.
Angeli quos gravissim
Carnis rion preroit sarcina,
Orate pro bominibus.
Sub ea IabofanlibusL
Joanhes Valum niaxime,
Precanium veriJaexcipe,
:' Kt pfophetanim numerum
Ad hoc ascilo socinin.
Pttre, piscator lioriiiniim,
Et Paule dbclor gerilium
Cum caeleris apostolis
Ope juvate celeri.
Stephane cum Laurenlio,
Magno praetali ineritb,
. Cum multa lurba mafiyrum,
Magnum ferte praesidium.
Vos confessores inclytos.
Vita aeterna pneditos mi,
Ne.-naqtiani obliviscimur,
Sed obnixe dcposcimus.
Ut qtii per tenrporalia
Transisiis et-fra-gilia,
Adhuc pro decertanlibus
Tanto inslelis promplius.
Agnes,f ecla, Caecilia "-*"
Nec noh et Siholastica,
Et omnes sanrlae virgines,
Pro nobis slate siipplicesin*.

OftAtlO LXit [ol. 'jtill. A per abriipta viliorum deviare perspexeris, per semi-
ADANGELCM CLSTOpSM. tas justitiae rtd Redemptorem ineuiri reducere sala-
Obsecro le, angelice spiritus, cui ego ad provi- gas me, et in quacunque angustia me perspexcris,
denduin comriiissus suni a Deo, ul cusloilias nie iri • aiixilium Dei omnipotentis tuo oblentu super me
desinenter t*i protegas, visites et defendas ab ontni esse seniiam. Pfecor ergo, si fieri polesti ut noturii
incursu diaboli vigilanlem et donmeniem, riocle ac ihihi facias finem ineuin, et cum de bbc cor^ore
die, horis cOntiuuis ac momentis confove me; ubi- eductus fttero, nondimittas malignos spiritus lerrere
cunque ideo corailare inecum.. Repelle a me omnem me, am illudere, neque in foveam desperationis in-
tentaiionem Salanae, el quod nipa non exigunl me- ducere. Et non me derelinquas, donec perducas ad
rila, tuis precibus obtine apud niisericordissihiuni visionem Conditoris mei, ubi perenniter cum omni-
judicem et Domiiitim nbstrunr, qui le tnilii lutorem bus sanclis tup interventu merear laetari, praeslante
assignavii,'et me libi cororiiehdayit, ut nibil in me Dbinirio nosiro Jesu Chrislo.
loci babeal contrariae virlutis admislio. Cuinque riie.

VARI^E LECTIONES.

: >'** M. Gitler. CPmjwetrewdere vel scriptnra difigeliler ms. Viet. comprehenderel vei scriptura digere-
ret 1THM. Cister. Uldifferas ms, Vicl. veMifferas, .?'*• MtiCtitet. Praeelegil mt. Vitt. praeelegi *?" Mt.
Cister. Elltt lantom*. -V«i. et sittanto '"» Mti. Ckier. Decultior m$. Yiet. pccnltior "" Mt. Cisier.
•JJtti J*teom*. Ytiet. qui jamDep lni> Jf*. Cister. Coiiipalimini TIM. Yicu cotnpatiamini •'"**. Ms.Cit.er,
liivicianinorditosjn*. Vicl, invkla fide praeditos ">* Jtfa. (*isf«r. CecHia ac ms. Vicu Cecilia, Lucia at
"*;" Ms: Vitt. Explicituit Oraliones seu Meditationes S. Anselini Canluariensis Arcbiepiscopi. ;
 — '
«W ©RATIONES* 8**t1
0RAT10 LXII [o/. LXHI] ,'*\ A linm irae (uae.fecisli "" fiiium gratiae tiiie; et, egoi
U>SANCTDM JOANtiEM BAPTISTAX. illa contempta, feci me filium odli tui. Refonnasii ia
Cum tecordiitione peccatorum. me amabiletn hnaginem tuam 2SS< et e8° super-
SancteJpannes, tn ille Joannes .**•*"*, qui Deumba- impressi odibilein imaginem. Heu, beu l cujits? Cu-
pthasti, tu prins ab archangelo laudatus quam. ge- ips, miser et demeps bomuncio, cujns imaginejn
nitns m* analre; prius plenusJJeoqijani ex matre; siip^erirapressisuper "** imaginem Dei? -0 cor vel
prins noscens Det-m, qupm nplu^ "" inmundo, tu non puduit facerc qtiod sic expavesco dicere ? 0 cur
ante "** monstrans malri gravidam 1,is Matrem Dei, nbn odi ejus imitalioneni, cujus sjc horfeo noineu ?
qaam grayjtja raaler tua te dici: tn es de quo "** llle sponle cecidit, ego volens sordui. Sed ille, nuila
dixit Deus: /••'«rnatos mulierum nonsurrexit ma- praecedente delicti vindicla, superbiens peccavit;
jot (Mailh. «, H). Adle,: domine, lam magnuin, ego, visa ejtis pcena, coniemnens ad peccalum pro-
tam sanctunr, tam beatnro, ad te venil scelerosns perayi. lttesemel in innocehlia conslilulus, ego re-
verraisj aerumnosus homuneio, jam emortiio -seiisu stilutus; ilie conlra eum, qul se fecitef refetit "'",
vix.se dolens,sedniortiiaaniipa sibi nimis doienlus ille dereliqttii Deum prpuiitteiJieni.ego fiigi Demn
ncccator. Ad le, tam magne antice Dei "", valile prosequeiiiem; ille perslat in malitia ini Deo repio--
Minejssvenildnliiu* ile safutc stia, quia cerlus de B bante, ego in illam cuciirri Deo revocante; ille obdu-
piagna cntpa sua» sed. sperans de.majori gr.Uia iiia. ratus ad punientem, ego obduratus ad blandieiiieui.
Hajar eniro esl gratia Uta, domiue, quara culpa Elsi ambo conira Deuro, ille cpntra nec rpquirentem
roea, .enia^pttts potes apud Deum quam delere sce-> se., ego contra pro me morientein.
lera mea. 4d te ergp, domine, quem gralja fecit tara,I 0 infelix et nimis infelix homuncio, si tamcn noit
amicum Dei, ad le fiigilanxios, quem iuiquilas fe- tunnis "M recessil, humaniias ubi laiijii. malitiae in-
cil lam reiipi Dei; ad le,. quera lam bealum fecit: cessil iromaiuXasl Ecce cujtis inwginis lipriebam
graiia, ego quem tam miserum feeit nequitia. Vere, horrorem, in multis aspicio uie horribilioiem. Fnge,
dpmine, fatJeor, iniquilas tnea me fecit talem; sedle i fuge, tu, horribilis nescio quae siibstanlia "'*,; fugc*.
talein, nontu, sedgratiaDei tecunr. Memento ergo,, leipsam exlerrila a teipsa. Scd, vae, fngere te, neu
domine,ut sicut gratta Dei te sic sublimavil"", sic; potes.Neergo aspicias le, quia npn toleras le. Nani
fipisericordia lua erigat quera culpa sua sic humi-; si tolerare potes sine dolpris hdrrore, hoc ipsu.ni na
Ikvii.1?**. ,. . . .,'. -..."' V , toleres, quia tolerare poies. Quanto eniiu boo poies,
Ueu roe, qualem me feci! qualis erain? Deus "*% tanlo primo peccalori siniilior, et Deo es intoera-
qualem me fecisli, et qualem me iterum feci? In( bilior. Non enim est fortitu.lo, sed tite itis hcbetndo
pecealis erain concepUis el natus.; sed abliiisli nie, Q C "«»,'noh estsaiiilas, sed obdtiitija iiii(|uilas; non est
sed sanctihcasti '-"me, et ego-pejoribus sordidavii .ex consolatione, sed ex daniiiaiione. Ne ctgo sitie
me. In necessariis ,"" eram tunc natus "*T, nunc,. inani rugitii cordis lui tolercs bonoiein iuterioris
6jun in sponlaneis volutatus; in illis nesciens con-,. yultus lui. Quia ergp fugere le uon poies, velle IIOII
ceptus, istis volens plcnuseioperius;ex illis misC- aspicias, quia le non loleras. Sed eece pejus, si noti
riconiiter a le eductus, in haec misere a me iiitlu- aspicio me; nj.ni egonjet fallo rae.
ctus; ab illis pieredempius, inislisinjpiepereinptus. Onimis gravis angiislia! si me msp;cip, non to-
Sanaveras, pie Dpus, aniraain, a paretilibus yiilnera- lero meipsum; si non inspicio,. nescio meipsum.. Si
lam, «go impius interfeci sanalam. Exueras, miseri- ine considerp, terrel me facies mea; si non consi-
cors Domine, vetuslis pannis ofiginalis peccati, eti defp, fallit me damnatio mea. Si rae video, hprror
iftdueras rae veste tnnocenliac , promilieus alteram i est intolerabilis.; si non vitleo, mofs est inevilabilis.
incorruplibilitalis, et ego, iUa rejecla quam dCdisti,, . Maluiii hinc, pejiis inde; maluni uiidiqtie. Sed nimis
operui rae sordibus nequitiae; illa despecla "**quaiii,,' raalum binc, uiuiis pejus inde "° 9, et nimis inalum
prointststi., plus elegi dolores aelcinae miseriae. Fi- undique. Nihiis enim miser, quero loiquetcoitscien-'
VARLE LECIIONES-
*m Cofinfciest cm» nut.Vipt, KK. W. «' R&. 3. Thuano Ml. Bec. 0. el Corb. 160. Stin-Getmanenst
515. Carlhusice a porta, el Valtisiucenlit et Flottae. Ad sarictum Johaniiem Baplisiani, cmn record.itione
peccalorum. nw». Yiet. (6. Val-luc. et Flor. Orattioad sanctiun Johanneili'"** Raptistairi ms. San-Germ. de
sancto Jobanne baptista m*. Cort». ad sanctiiin Jbhanneni Raptistam Col. i. D. Tu ille Johanues
*'" "" Quani nolus mss, Yict. 16,
qni mt, SanrGem. Tn ille qui "**•Qui genitus m«. quara geniitis
SanrCerm. et Voi-fac quam nalns Tuante etc usque ad: Xt\ le, Domiue, hu. Sin-Ger. omiltit '.*"•
Monstrans gravidamnw». monslrans inalri "M"•• Tudequoms. Vict. ,16. tu esquo "*' ""
Fectt twn amicuin
Dei iw. Saa-Gt-rni. fecit tani bealum Te siO.sublitnavit mss. omilt. sic. Te sicJiurailiavit
mss. omittunt, sicins. Val-luc. omittil, le . im Qiialis eram Deus? mss, qualis erara Detis, et vis. Cattk.
quaijs enitn Dens ,'1*H"*--Sed sanctificasti tns. SanrGerm. et sanctiflcasti "" In neciefssariis etc. usque ad :
Tolle erg<»efc.ms. SanGerm. o/ntHti 1,fT Enim"•» liinc rialiis mts. eram lunc natus- .""* Illaqne despecta.
mtti Yiet. Mj. Y(al-tuc. et Flor. illa despecta frae rae fecisli mss. ine luaenie fecisli ms. Yal-tuc.
ominil,me •!*'*•,Super impressi super. ms. Viet. 16. impressisti super HJS.Vdlrlhe. siiperimpressisli snper
"•* Praestat
"** Rerecit et redanit mir. omiitunt, nts. Vich 16. Vdl-tue. ei Fldr, omitiuhti Cl fedeniil iii
roaliUa inst.', Vict. 16. Yal-tue: et Flor, perslat in roaliiia ••*•* Si laineii"npri oinnis elc. usqite adi
fuge, fnge W. tits. fhu. hic plurima ihterterit ex oralione ad S.faulum "•> Nespio quse sugerbia lns*.
nescio qux siib-naiilia "•* Mortis habitudo mss. raentis faebotndo "•? Niibis pejus iiide"iu%t. niilriis
malum inde
PATBOL. eLYlH. 3J
 ,*07t S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP; PAfcS II. - PAK.ENET. ET ASCET, 9?«
tja sua quam fiigere rion potesl. Niniis miserio A mibi lianc misericordiam ul lollat peccata mea. Tu,
qtiera exspeclat daihnatio sua, quam vitare non po Deus, lollis peccaia mundi; tii, aoiice ejus,m, dicis:
tesl. Nimis infelixqni ipse sibi est horribilis. Nimii Hic tollit peccata mundi (Joan. i, 29). Ecceiinte vos
infelicior, cui mors eril aelefria sensibilis. Niinis onustus peccatis mundi. Tu tolhs, et tu dicis : Ecce
-asrumnosus, quem lerrent continui de sua lueditatt me cui tu tollas, qftod tnditis. Ecce medicus,:,et te^
herrores.Niniis aerumnosior, quem torquebunt aeterni stis ejus; et ecee seger, servus raedici, -et opus ejns.
pro sua iriiquilate dolores. Malum hoc, el malum rogans medicum et tetsiem ejns.' Ye*remetlice, orp
bpc; sed nirais hbc, et nimis hoc. te, sana me. Verax^testis ej^Sj prete «S * ofa prd
'
Peccare, quam inata et quam amara res es! pec- roe. Proba te mifii in ine. lu actnm luum,tu; diclum
eala, qtiani f.tciles aditns, quam difliciles exitus ha- tuum. Experiar quod audro, sCntiamquodcredo1'".
bclis! Peccalores, quo vosinducilistMritra quos "" Jesurbone Domine, *i tu operafis quod ille testaluf,
vectcs vos includitis? liiielligite, intelligiie quam fiatin meopus tuura. Joannesmorrstrator Dei, si tu
malum ei quam amarum est reliquisse Dominuni. testaris qnod illeTjperatur, fiat in me verbam luom.
Qui peccaslis, i-eddile; ' yolentes peccare, nolite. No- Sana me, Doinine, tu cu>iis«si sanare. linpetra mihl
lite, inqham, nolite. Vere maliim et amarum esi. hoc, domine, tu qni potes impetrare. Th eahn es
experlus ""* sum; iu bocipso sura. Aut eniin <con- B magnus Doimntis, et lu eoranr Dooritjp Trtsgnu-RTu
linui dolores lorquebunt poenitentem viiam meani, summe potens per teipsoin, et tav-rfde potens apuii
aTil xlertii cruciatus vexabunt puniendam anima.th ipsum. Tu sumnwi^us i^usv «t 1H valde bc^hfc
meain. Utiqueest maluro el aniarum utrumque. Et aniicus ejus, qui <3^ini**!t<*i-n*iiiv mis*m<i^i#k<9Mi>}
«eite juste angiiur reiis De*iiiiter malum etpejiis ; dictus:-Deus.'Anien;:p ,.o«;su-.!;.,11535: ?-i>.;."!• >,,:',
iiimis ntalus, inter niinis malum, et niniis pejus "6*. -•': ORATJOM^t*^rLXIIIp*"ft«- ;m<:i,--:1
Jirsle fil, reCte fil, juste judex meus; sed utique tu AB Si.NCTtMRET81JH APOSTOlDBi :•>.; .'::>.
es ipse Deus el Domiriuset Creator meus. Tolle ergo, Cum lamenlai/ili deploratione pecctUorunu \,„•..:
Crealor, lollelantiim inaluin de creatufa lua.si gta- Sande el bonignissime *"7; Petre, fidclis pasKnr
tias agil quia esl faclura iHa^ErUe^Doroine, erue de ovitunDei, prihceps apostolbrunit.'priiiceps tanto-
taniTS malis servurn tutim, si gaudel lV*. faiefi te nim principnmi,.qui,Sjgas- et soMs; quodff^iSiisqitf
Demintun sunm. Pafce, Deus, parce peccatori luo-, sanas et fesusollas quein vfe "*''",. qni das regiiunr.
1,
sinPii desperal debonitale tna; narti etst judicem coelorum cui vis :magne Petre, magne, tot,° et tan-
sic me tm nequius il» primo peccatore deliiruisse,. tis doiiis ditale4m, lot el tantis dignitatibus sttWi-
lion odi te ut ille, nec detestor bonilatem tuaro. Re- maie "8'; eece ego pauperrimus el inltmus horouii-
upva ergo per merita magni baptislan lui, renovain C cio , multts et gravibus •crumnartim circuindaln*
1
ine gratiam bapiismi tul. Prcevenit me "•* graiia lua> angnsli», miserajljiliterJttdigeo""*' auxillo luae niar
subsequaiur me raisericordia tua. Da per pcenilentiae gnae potentiae *>**.' :.sed nee <is lncnin haljet verbarj
lanrehtum quod dedisti per baptisirii sacramentum. quibus necessilalem roeam, sicut ipsa est, expriinal,
DPna petenti ."'* quod donasti nescicnti. Refonna iiec cor raeum habet devolionem quae de ta» iuBina-
faciera qiiain foedavi, resiaufa innoeentiam quam ad luam lantam "** sublimilaiem altiugat. Iteram
violavi. Qtii abstulisti peccata qtiae aUuli jiascendo, alqtie ilerum conor mentemnieam torpeiitei» COB-
tblle peccata quae contraxi vivenda. ToHe;'qui. tollis cilare, ct dissohitam per inania re>uriiigere: sed
peccala mundi, qtiia isla sutil peccala iniindi. quae pmnibtis viribus coHectis, nec torporfeiMii:lenebrasi.
porto de conversatione mnndi. Trilte, qui ftiHis pec- quas conl.raxit desordibns neccstornra Mlornriij po«
cala riiundi, per nieriia illitis qui hpc lestimonio le tesi ttifumpere *".*.,nec ineadem inieniionediiititt*
ostendit mundo, tollc puccata qtin* conlraxi in muii- valet consisiere. Heu me raiserrime misertun 1 Ita
ilo. Tolle da me quod nori eslex te, quiaodi quod qiiippe est, non-est simulatio; ita est, s
esta ine.et adhuc spero de te. Quis ergo subveiiiel misero, qui nee vatet exhi-
Et lu, sancte Jeaniies, qui ostendisli nnrndo loi- befe tWbnlati vocera "**, nec dolenlis menlem? 0
iettlem peecata sua, per graliam tibi dalani, fac ? magne Petfe. si clamor iribolalionis -Beaenonascen-
VARIiE LECTIQNES. ;;
, Vk7: Inter quas mst. inlra quos "6* Peccare nolite. Vere lnaluro el amarom est, expertus mti. peccare
nolile. Nolile, iiiqtrarii, nplite. Malutn et ainartim est. Nolite. Vere nialura el amaruih esl. Expertus
vts.Catth. peccare nolite^ Slalum et atnarum est, nolite, vere nialuin et mt" aroafum «sl: experti» "**
Niiiiis^TTialuin et nimis pejus ms. Flor. initnis matum et niniis malum Qui gaudet m«». si gaudel
*"*
"'VJudicem m<jiniu. juaiCerii slc ine ."'* "" Praeveniat me ««• praevenit me Dona petenti in)t»,'
Corb. et Vict. 16.. dona pceniteiiti Tu amicb ejtis mst. tu,- amice erjtis »"* Sciara quod cretl»
tjiss. .semiaiii quod credo »1*.Cdrih. sentiam quod credam "** Collaiaettcummtt.Tlih.Wl.Viet.BJ(t,i
ZJt KK. Corb. if&. Wc. O. Carth.a poria. 'San-Getm. S4S, Vut-iuc.et Ftor. Ad sanetum Petrura
Aposloliiin cum lamentabili deploratione"'*peccalorum. mss. Oiatio ad sanclum -
Pelrum apostPlum lJn Et
benjgiiissinie mu."** Vicf, 5. et benigne Qtiem vis ms. Thu. qripd vis"8l "P Magne lol nu. Yict. |tj;
oniiHjt, magne "" Tol et lantis donis ditate ms. San-Gem. ohtitth Dbnis subliiitttle msit. ^ligiiita-
tiljus siiblimaie Miserabilileriiidrgepms.
1 Tlrit.mirabilitertiidigcb *'?*Benignaepoietitiaemft Yie*.-*Mfc
rnagnte poieriliae ,5F* Tuam sanctaih mss. tuani tanlaiii
****Tribulimti
"** Poit st tUninjpere wss. |kitest erumpei*
•
vocem mss. tribulali voceni
 9*73 «ORAtlONES. mi
SH usque 28$ afi te; respectustoaepielatisdescen- -A" 6 wnctePetfe, si te non. movet oomen pastoris
datnsque ad me?;diruWpatduritjam n-<*am,scindat :,. et ovis, moveat te nonien aposloli, principis apo-
tanebrasHteas^f^'^^ . stblorum•}***;et nomen Cltrislianae auiraae. Neiitpe
benignepastor, ««missi tibj gregis overa^ et mtse- boec est oris a roe tibi oblata, anima mea, baptisino
rere iniiieratbiKterlabo-rantero, e(, noh quanlumsua Christi fegenerala. Haecvulnera,w*, quae dixi, liaec
matet-xigunt,sc*d.<*«antomperailtunt.oranieni. Ecce nlcera; hae scissurae non sunt ovinae carnis, sej
enira ani^ 8d*»lempataoreraiaceietge sunt spiritus ralionalis. Haec fames, hi defeclus
pvis copainDoroiiio pistoriS-et pfife Fugitiva pedit, . virium, hae torsienetS non sunl pecorini ventri», sed
eiforis <*t inobedientiae veniam petit. Pvo rriedico sunt liumanae-.meiitis. Hi lupi ethi leones non sunt
"** el pastori morsns tuporumet scissurasvulneruro, qnadrupedes, sed daemones. Haectanta mala, pau-
quae erramlo incurrit, et ulcera- qtiae Iongallncoria pertas esl virtdtum, et coacervata peccata. Quia
aulrivit, revelat, et nn"sci*erisiWdUntadhiic spiri- jgitur nondum sentio me exaudilum, urgeniibus
tom trabii, ptos miserhm stiamrot-ym misericortle angustiis, a prineipio repelaro narrallioiiem roeam
pastore expanjdandoi -i^tarifih-^^^tfi^tnti^f*:. **"*, -«1 jnulttpticabo pratipnero meam. Exponam
/Pastor T>ne P<>lrq, tiesisexerattf- diffipilisi tte <»j'ain ianilbfe regnl ccelofura et principe aposio-
^avCTjasf^.ittiser^^ B lprujn fidelein aniinam miseram subregnopeccato-
alfjisias !**' jJOjjiHenteni, #e? diffetfaS '^e^ud.ife' 3 _flin^^regh«fl»<!<jelp boc
jwpplk-ai^h^ T^lt«ii^a>pas<ittai I*Bli^Hnt janrtprCin rc*giuctelofumet p apo-
hiri_iTiei.def>»ctn vir^in;-quia-inchi(sil ^tl£<irig^^!^ st<»lpi-hni'itovk*<*W'^ --::.:" ,* ,:—
torquelur atlaclu *'»*morborum. Adulla ttlcera, et *..;.Secpj ergtf^^misericQi-s Petre> coratn te exhiheo
Htisa vnliiera: mrtrcscemlo pejoraU cite^am Irjibunt aniinaift meam hervjs virtulura dissolulam, catenis
ad inorlenK LiipF janj gp3tfltp«jiis sanjnine, exspc- vitiof uHir-ligatain, pondere peccatorum agjgravatain,
etantes -ibjficieiidam;«**"'•*ipnitKiS Jaient.jniniicus delictorura sordibus fcedatara, discissam vulncribus
ejus, lanquam leo rugiens,«ircittt.qnaerens;eamiit daeraouuni,. putridam et lelidam ulceribus crimi-
devaret fc-fyf*,, ,,$). Pastor, fidelis, cpnyerte nuni. Itis ef aliis gravibus nialis, quae metius **°*me
•cttlo&tiios ad «ain, et recognpscc*libi coinmissam, vides, obrutajn, oppressam, circumdatani, obvolu-
Si enim erravit, jamen Dorainura el pastorCm non tam, boiioruiri oninium releyamipe **•*, u.t cernis,
iiegayit. Inspice • in faciem ejus, et adverie sigounj destrnitam. Ecce miserain ariimam. el misericonleni
Domint lui et ejns. Sj sub lanta squalore npn agno» apbstolum Pelfum, coraro misericorde Deo, qui
scis faeiem lotani et candidalam in fonteChfistiy appslolp Petro misericordiam fecil et facere prac-
agnoscevocem cpnfessionissiibwjttiine.^Gbristi^ _ <;epitr'el;faci€ndiri*,* polestalClh dCdit. Ecca mise-
qni K* inlerregaas ulrum eum amares. tibi ler -' ria, et «cce riiisericbrdia. Misericordia Dei, et Petri
confiteDti dixil: J*u*eea»<*i tneat ,(</oan._xxi, 171. apostoli ejus; miseria animae Deum coiiBtenlis. et
Certe amator est ovis, qni ante coinmendatipnem sip Deum et Petruni invocatilis. Ergo miseria preroet
.disciiti t ainofera pasloris. En conti teris te amatorem dimiiis aitimara ad Deum el Petrum rcspieientein, '
ejus, ethaec .j^^i»im^i:Be^^t_~\:^g.l^ape^r et-Tidebit hociniseficordia*•-** DeietPetri ^1*r
-speriiisovem fltfisfy p^ ijO Deus, <5ttu niajorv aposlolorum ejus, quae est
Cbrtstil,*% reptrfli^e p^em Ghristi. Dpniiiius tiuis, Itaec inhseriaa meae imroanitas, Sirion potcst adverstis
Hiiposull iu Iniiiierbs supa gaudens quaesitain ::et eaiii.iiiiseticordiaei vesii-tciiitmensilas? Ant sipotest, -
invCTiUm{Z.Mf.xv, 5), ne r<ipellaseaip rcdeunteiji setj- iipn vult,- qn* est baec enormitas culparttm
lUwet
israjjTjpli^lero; bpnjipus pmiteam, .'••' saiJ-v mearum, quiB excedit ii:ulu*Uidiriemmiserationum
guine suo noiidum nalaro, pa^or ejus ne yilipendas "vestrarnui? An quia cuncta, quae peccavi_ non con-
jaro renatam ~4***., et tftm,diligenjter libi commeu- litepr!" <nipuncia quaesciii$'inetpeccasse,: vera esse
d.trtajjiL.HpuI.qti&ji&^ coiililepr. An quia nec sufficienter poenitendo, nec
tametrefocitlatam. -;.;,<,,;- _';« t.:^ - niatis bpna rependendo, satisfscio? Utique sic est,
,.- ,••>:.,:
--k-<: r-l -:~::- -: ' VAW^ tEGTIOKES,
'".•'/;_-;''.,''.'''"; :.';'/.,'"-" J.
«<" Et genuil ma. ei geriiit lM* Pip miiiieo et WTM.Bec. Vicl. Yal-luc. et Flor. pio et medico mt.
Thu. et pio inedicoct ""Observando exoratni«. TAu, execrando exorat "•• Ne averlasms. San-Germa-
nente nec averlas "M El ne abjicias mst. rie abjicias m«. SiniGerm. nec despicias "" Ne differas mt.
S«*i-<^m.-net: «differas*.W PesU 16. a
taclu tni. Flor. altaetu ;'<•*»»•Abjicieiidumin mti ftiu. ab}icieridam jaiu iii "•' Sub nomine jri*. Vict. 5.
in notnine *""*El hie .Confitetur ««. el baec confiteiur *'**;OvenT Cbrisii paster ejus mtt. Vict.3.
Val-iuc.et f/or. ovem pastof ejusntr. Yiet. 16:.:«vem paslttr ovjs "»• Petre amator Cbrisli m««, Thu.
Corb Bee. ticu 1#, YaMuc. ttvFtot. Petre potstor Chfisti * ,M* Ne repellas eam redeuirtero mst. Vict,
Va(iJne.^t Elitt. ne,repellas redeuntein '•'Eineifar eam ms». emil eam m», Viei. 16. redemiteam
*»* Ja» renaiam,rm«, eam reiiatam ***';Principis Apostbloruwi -m«. Tliuari. Princeps A-postolorurii
-
haec vulrtentta •"',* Natrratienem meam, et nipltiplicabo orationem meam.
,M^Hw^i*ra?ms^i€ariA:;'
Exp^mtu-^*'^Mliiibiiei» meara.:Ex-pdriamro*:Cdrt<;narrationem meam, Exponatri**** .."•• Inliabiiantem
INM.«i^istnterii ."»*'E-.<jecego;m**i,<wceiei^o'&1M heliils Relevanihie ma
Viei.M rev«Iaiiiine«w, Yict. 5l telaittlBe iW^Pracepit ei faciendi m«.T/iu.<-t facerepraecepit.et fa-
•*»tEi vtdefet^w : m* 0ei et Pelri mt. Vicl. 16.
ciei^ el^rhleWs; mbericordia
omit. :,:.:- :,j,;,.-,^ ::.:. v,.'. ->':• ';' "<-< :}--"'-'' '.'...'
 •T7S S. ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. - PAR&NET. ET ASCET* . **>7>5
•" ejus. Nam ipse judex
faieor*'sed hsecest ipsa miseria qua lorqueor. Ergp, A sed lot quol sciunl delicta
quo plus coarctat miseria, plus lenia erit miseri- est dislrictus accusator mens, et ego sum manife-
cordia ? 0 inauditum verbum a misericprde in sun- Stus peccalor eius. Oranes eiiam spiritus boni et
glicaniemised inteiligp, jusHi Deus, intelligp qiijd mali coraro Deo uccusant nie cura ep: bpni, qnia
i-espondeas.aiiimae nieae: Merito.patilur quod sponte Deo debent aequilalemf mali, quia meaun servant
«ubiit, et digne npn exauditur quae non obedivit. iniquitateBi : boni, qtiia icstantur verilatera qnam
Heu! desperalionis aroariludo? Agnosco certe, agno- considerant; mali, qiiia quaenipt pcenam meam
sco hanc sentenliamesse justitiae, non misericordi-c. qnara desiderant '***. Ipsi quoque jqdicant in boc
ftuis vocavit, j.usiitiam in causam meara? Cum mi- meam nequitiam, quia sciunl me debere damnari
sericordia sermp niihi erat, npn cum ea. Pahera secundum justitiam,
njisericordiae ni,endicat a te", Deus, in tribulatione Heu! quoi judices, quot acctisalores super unum
jerumnb|5a animainea •'"-. Cur lapitjejflsij.tia-* per_> miserum! quam grayes super imbecillem! quam di-
fringis,8U ossa ejus ,8'*? Misericordla luja, miseri- slricti super manifestum! Ileu! quem babcbil exeu-
cors Deus, per jnerita '*"'« ejt intercessionem heati saptem, qui Deum habet accusantem? Quis vel nnus
Pelri aposloli tui, acce.ereleteruat.eam dimittendo eril intercessor ejus, si omnes sunl accusatores el
B
peccata ejus 'V.Sancte Petre, princeps aposloloriim, judices ejus? Sed el egp ipse, conscientia cogente.
per roisericordiani libt foclam et potestatem tibi sura accusalor et judex meus. Fateor enim me ni-
datam, solve vincula ejus, sana vulnera ejus. Libera miunT deliquisse, et ideo gravpm '*" damnalionem
•»» eam de inispria regni peccatajiim -*'*; <*"•inlro- meruisse. -
duc eam in bealitudinenr regni cp-*lorum, ul lecunv O-ipsa etiam irrationalia ,a»°et insensibilia, si non
gaudens, gralias agens, laudet Deum in ssecula saecu- sum insensibilis, hte confundunl. lntelligo enira co,
lpru.Qi.Amen. .,..., ram pmni crealnra roe debere erufcescere, quia in
ilhim peccavi qui tam pptens est ut posset, et laro
ORATIO LXV t<>..LXXIIj **'». bonus.ut vellet eam fecere. Confundor et a meipso,
AD SANCTUM PACLBM AEOSTOtUM. quia et ego factus sum ab.ipso. Vae,unde tot et lanta
inala irruuntiMi, quae sic ititseruin islutn obruunt?
Cum terrore judicii extremi et ptccatorum.
Peccata ipea mala; de vobis in mefluunt haec omnia
Sancte Paule, tu inagne fiaule ,*M,tu. ille quii mala. Vos altrahilis accusatores, vos reiuoveiis
unus ex magois aposlolis Dei, onines alios tempore excusalores, vos damnatorerri 18" adducitis; vos
sequens, Iabore et efficacia praecessisti in agricuftura _ iijtercessorera excluditis, vos provocalis ultorem,
Dei. Tu qui adhuc mortaljtate gravis raptus es rbs avertilis indullorem, vos intellectum vesirum
usque ad lertiuni ccelum, et raplus in paradisum,. inducitis in timorem et cenfnsionenr, vos ab rlh>
audisti quae non licet honiini lpqui. Tu hilef Chri- abscinditis ****spem et cPnsoIalronem, vos in aeter-
stianos non soltim tanquam nulrix foyens liHos num iuleriiuni impellitts, vos atixilium emne repel-
suos !**»', sed et sollicitudino »M» mirabilis affe- litis. Elut miserius sit qnidquid mihi misere facilis,
ctus ,8" iterum parlurierts Glios luos. Tu, inquam, hoc insuper ad cnmularidam raiseriairi additfs, ut
oronibus, oinnia factus., ut omnes lucrifacpres. cum vefe res ita sit, sic militsit quasi non ita sil.
Ad le, doroine, ad te his et aliis mullis dictis Sic eriim esse verilas oslendk, et tamen affectus
et faciis murido cognitum apud Deum esse riiagnae non sentit. Sic ratie doeet, et-cor non dolet. *Sic
poteslatis, et erga homines immensae pietaiis, ad te videoquia est, et, heu! nequeo liquefieri totus inla-
venit uiius certe nimis peccaior, unus nhnis accu- cryraas, qura sic esl. Si hoc possem, forsjtan spera-
salus apud potentem '*'* et dJstrictum judicem Deum, rem, sperando orarein, orando impetrarem. Cum
non uno, npn pnucis ,< sed iiinuineris criminibus; vero sensus et dolor tn me sectuidum aeruinntis nreas'
non soluin paryis, sed et irtimensis; npn dubiis,, non sit ,sal, qualiter sperabo? quomodo sine Spt>'
sed cerlis ,8,li; iion brevi accnsatione, sed tam , prabp? quid sine oratione impetrabo?
[v
longa quam longa est vila ejus; non uno accusalore, Infelix homuncio, ad cuid devenit oralio tua? quo
VARIiE LECTIOPIJ-S.
iW Anima mea mss. aefumnosaaniraa mea 181*Perfringis mt. Tm„ coiitWngis *•*»Ossa ejus-m*.
B*c. ess» mea *•*• fiep merita ms. Thu. omii. "" Eruat Cam dimittendo peccata <#s."mt. S_an-Germ.
eniat animam meara ab Pmni matp et ab oriini Iribulalibhp, et berducal eam ad vitarir a;l#n_in *»*»Vin-'
cula ejus sana vulnera ejus, libefa ntt. San-$etm.: vineiila ariiroaa m<j>_B, pt libera. W* .roiaeria reaoi
pecealorum •m»i, Thu., de raisferia peccatftrnm "'fCdllala est cum mss. Vict. KK. 16.l>e
2b7. tarb,; 180; Bee, 0, Snn-Ger. Yal-tue. efFtot. Mss. Oralio ad S. Pauluni Aposiolian «'18* RB- 3. Thu.
1 Tu maane
Panle, tn ille quf umis ms. San-Getm. Apostole Chrisli, qui.es unus «**•Fovens filios suos ms. Vtcl. 16,
fovens finos '»** Sed et sPlliciludirie nw. Thu. sed Ui "'* MirabiUs affectu mst. mira-
tuos^
,u» sollicitudine
biiis allecliis Apnd omnipoteniem mss. aphd poientem ,M* Sed ijerUamtt. sedetcertis *'*?Ouod
ms' V,c!- et ^'*{«'*- q»ot sciurit im
rtplicta *»•* Quam desicferaiit ms. Yict. 46 quaro.ex»eclant
S? n-T-f
fciKSp.iiideo,8maS'-?m. "*••'WB»**» Omniaetiara irfatiaiial-Tlia mts. OJpsa etiam-iSiia-
bihaaha_ ""jaalairruunt m*. Tliu. mala irruerunt ,8M Vosdamnatores mss.Bec, thu. Vicl. Ytd- ,
mis.Yict.Bec. Cotb.Flor. abscidiiis mst. Thu. it
,r«W«ft ahsconditts ,83»Meas nouw'-;AbsCindiiis
W/l'!tlT.-,,a?.5?lSre,n siut mss. Yict. et Yal-itti: roeas non sit
 •*" --'-.• QRATiOJSES. 978
evanuit spes et fiducia tiia? Incceperam '**• orare JA. JesOr bpne Domine, cur de ccelo venisfi ? Quid in
ciim liducia lemerilatis, et pccurrit de;speralip ex in- miindofecisli? Ad quid te morti dedisli, nisi ut pec-
telleclu verilaiis, et dcficit oralio,8,e ex desperatipne catores salvares? Sancte Paule, quid aliud mundum
ajicujus erga me pietatis. Si enim quidquid est, jusle petambulando docuisli ? Ad hanc lidem ipse et apo-
contra me est, ctijus pielas mecum est? Si omnia stoli ejus, et tu maxime nos peccatcrresinvitatis, boc
qiHCsunt, recte mibi smjl adversa, cojus. miseralio solum tritum rcfugium nobis monslratis.. Quomocto -
ad irie erit conversa ? Si Creator et crealura merito ergonon sperabo,«i hoc cfedo,et in hac frdepelo?'
me despieit, cujus aspectus mp respicit? Miser pee- . Aut qiiomodo me frustrabilur spes ista, si de qua
•calor, si sic est, nihil libi remanet, nisi a spe lor- .nascitur, non me fallitTtdeS isla? JesuDeus, et tu
jere, et ab pratione tacere, et sic senrner in '»*?m- apostole ejus, huic fldet peccator itw vestro monitu
seria luajacere. Utique qui te sponte fecisli mise- cfedo****, in hanc me jacto, imo jam olim jactavi.
rum, jusle necesse est semper le esse raiserum. Hac inductui accessi vos "•* oraturus. ln liac peto,
Ulique misera deticta^ sic reddilis veslra promissa. in hac quaero, in hac pulso, ut peccalori,8W misera-
Diun atlrahiiis, dulcia promiltitis; cum perlraliilis, mini; lu parcendo, luintercedendo; tu salvando, lu
possessum veslrum amaritudine perfunditis. Dum orando. flac lidocoram vobis me Pbvolvo, ut possim
suadetis, ungitis; posiqiiani persuadelis *»•**,usque B lalere inquisiloTes et exactpres pBccatorum meorum,
ad rnortem anima? pungitis. Dum vocatis in foveam -ct tui, Deus, dislricti jodicti percussioriem. llaric
vcsiram, quasi.facilem reditum per poenitenlix do- -pelil yestro consilio peccator absconsionenl; pbsecro,
lorem monstralis; _curiiyero pneciptlatis, praecipi- .pe 1S* 7 prodatnr judicio vestro ad damnailibnem.
•ialum obruiti.s, obrutum obcaecalis, obcaecatum ob- Sed beu L ecee occurrit el aliud ****grave roalurti.
duratis, jebdurato qmnem, exitum obluratis ?***..Et Sperabam me18M per flderii spera bbtiriere, et ecce
sic iniserum veslrura deceptum, caplivajtum, tigalum -rideo ned fidem rae lenere. Patabanl me in hac flrfe
focitjs desperare, tacere, et insensibilem, velut per- esse- obvolutum, et cognosco ab illa mc exulum ****.
dilum Oei el oblitnui Dei,,,v* jacere, donec Illunt Gonftdebara me in ilta latRare, et sentio me ab illa
venda.tis mprcatoribus inferni, qui merces suas cora- exsulare; fidetonimsine opeributmortua esl(lac.n,
portaiit iu lacura nipriis. Hoclotum de me fecislis, 20) -, Gdes vero mortua, fides non est. Qui ergo raor-
haec omuia expertus sum, nisi quia nondum merca- luam fidem babet, ltdem non babet. Ya*! fecunditas
loribus illis traditus sum. Quod ,8il iamen et ega malorum opterum prohibebat me spem habere, et
exspeci4» misere tiraendp, aj iUt praeslolantur raa- sterilitas bonorum operum probat me fide carere.
ligne gatidendo...-"•: -, .',_.,- :. ,-- Va?male agenli! vaebonanegligenti! sicutenimne-
.. Heu L quam malnrn est sic desperare, sic lacere, "- cesse csi in malis operibus Deo displicere, ita iiri-
sic jacerel Etlieut cpam van«m'^".^stTiirie spe possibile esl sine fide, qttae bonis operibus , 981nulla
' :: " ; ''"'' .'
clamare, sine spe cpnari! Deus, CUJHS bonitas non esl, Deo placere.
exbauritur, cujnsmisericordia non exinanitur, cujns Imtt si Jasttis ex fide vivit, qul fidem rton habet,
sciehtU non <Jefieit,cujuspolestas qued vult efficit, rtiortuus est. Sed si $lefilis boiiofuiri' mortuus ,M*
unde potero respirare qui sic ob peccata mea cogof est, fei»titismaloruiri quantP niagts1M* nroriuus est?
desperare? Nam t*lsiirascaris peceamibus; sotes tst- Kam «i arbor, qrite YiOri-fetcitfructniri bonum, exci-'
meii.benigneDomine, dare <»nsilitnn peleiilibils1**'} dit ut afida, quce facit ft-uctum maliim, uiique eradi-
dcice me, Domjne, unde debeam sperare nt possfrri cattir "-^ut noxia. Mors htec non carnis esi, Se<fc
orarcv Orare naroque te volo; sed nec scio, proptef animife. Quani magis ****, et quairi pejiis morKur
. ignoranliam meaw, itec. possum, propter dnritiam qui hah iWOflenioriluri qtlam qiii carnis -morte
nieam, el prohibeor jjesperatione, propter iniquita- morilur. Omhis enim bunrana caro nioftua ali-
tepi meani. Quaero ajjqtiid qubd nie excuset, etmhii quando l^ifrgtt, sed nbri omnis ariiriia mbrtua re-
est quod me non accuspt Quaero qui oret pro me, et sijirgft.-Et ihagis perimit mofs illa,qhte auTert viiam
invenro quidquid esl esse contra me. jQutefo qui mi- r. fofsitan HbH<HTarn reversuram, quam qiire totlit vitam
<«rimis<ireatur,.etoranequodcstffli6ei*oadve-*S3tur. es necessitate quandoque redituram. Et'i>e|us thor?-

VARIJE LECTIONES,
"^Oraitetiia.?Inceperam ms*. oratio liiatQjio evamiil spes et fiducia tua? Inceperam ^1*»* *E»e-
firit oratio mtil Cbtb. M Thit. defeHt bralio 1**''Et sempef in tiiM, et sie sempeiMn »"*•'Poslquam,
sda<SlisiBM*.««.' YW.Cotb. et Ftde. pp3tqtiam.-Bersuadelis ,8*»,A. Exilum.obdufatism«*i, extturo eiV
tnfafis* ,8-* Oblil-lmsiivm*». Bee. Corb. Vict. etkVal-lue.: oblHnm Dei 1S" Expertns suro. iQiiod riiss.
eipertns snm, riisi xiuia nondum mercatoribus illis traditussum;.qnod m?Quam vanum m». Vtct. 5.
qiiammjlnm ****Consilium peienlibus m«s..eorisilinm pceiiiteniibas ,8**,MoHitncedo mtti mJEknftu cfedo
J*** IndncltR^ accessi ?ui:'vos mtt. Corb. Thu-. <et Val-lue. iiiductus accessi-vos, mss. Bee: Viet^Flor.
iriduius accessi vos ***•Ut peccaioris mu^.utpeccatori : *?w.Obsecrans ne mss, obsecrone ,:»*'"Oocur-
ritatiudnii»: pcfeurrit et aliud }">*Speraham me mt. V,ict. \tn 1S" speravi me ,Mt Illa esse exnlum au.
illa e^uftmi *" Sirie boriis bperibus,f*i*v Tku. sipe operibus BonoFOm mortuus mi\Bee\
*•**
bonorum
operjiro-moHniM "•'Qiianlo magU:m»s, »*» Yict. Bec.-Val-luc. et Fiori quam.magis Exenielur,..
eradicabTtur m*«. exciditur.,. eradicattir : Qiiam majus mt.fhu.* quam et mala detestabihs • mofs lsta,-
qaaili magismss. Vict. Bec. yal-luCiet.Fler. Quttmmagis .
979 S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARSII. — PARJENET, ET *SCET. 3M
"*» poiestaris e.ffeclu?*,*:mprtuns fste, nt vlvi»
tur qui pcrdii vitam jiisti.ia*. per.tpibd pcrJii vrtam"A inae
beatam, qitam qui amillil istatri miserain vitaiTT.De- glorificei Derim et le inoiinus iste. Domine, non es
nique vatde magis et misefhis interil qtii dfiiiittit impotens htinc morlinira siisciiare, quia lesle Dco
'****corporisvitam snfficit libi gfalia Dei. Nain s^'"jn terra^egenfi libi
vitam, qute servata et amissam
tneliorem restitnit, ct sine <wa|expedit nec natiim stitecif, ttlique fn cqetbjiraiveiili npn defccjjt ****.
esse, quara qui deserit iltam, sine qria niliil prohibet Cur, dbmrri'!, diuiiii? jacebjl obtatus, ttbi,morttttis
antmam beatam esse; Hacriirsefa vita Vivivefc ab silie viia,, cuiri Deus testetpr ttiara poteniiam, et tu
hac beata vita nioi^uus sum'/.W tesWigipse.fuaim pietatem? ^oi-nrofe,,pe_J^_^
****
vilius est; ln eo mortuns snm^uoo* meliuirisat. Paujp',:, Si<_^i'( xiit:._5?j.
Plus <5rgo mortoussum qnatn Ti-itisi^et ;ttetferiiis ^hcte.PaiileJ; ;*iii'V|icii,j" ••*--•
"f^^i^^.^-pwRiik^..#-!«(___»»-»-."
Tnortuus sum quam carhe ffiorilhrus sttm J>*W fd&usit tfcoi. ii, JJMV..Euiftccfiverbordjna-vestror
ehim ****mor» Mamalair.ilii ertt 1,ilisi qiria ista jam rilm 'w^effepi,iiro fix^et^^i^pr^^i^J]!^ spe Tfpbj»
' ''';- '; '''r-'"'
•'- <~-~l *C:- !'f'
pfaecedil. ';;'•_- piii^VM
SanctePaitle,. veiii adte rit-p^tit^ftsc^eiri^n'- |jfoivi&1^ *t(<^4wi&*
dus, et eccfr ifiventuij sum cofaiifteinortuns****-!*- eir a vpbfs'!e^;|r^ spntiam_^ecjftt
suscitandus. Veni ut reus opus habeiis intercessore, *3! (pitfti^* muiitiiis gauijet jjef yo| esse pro[iaIatnm.
et inventus sum raale mortiius, indigens resuscila- Si; avpbisdfcjiiin'ri^ .poscenli effe-
lore. Ul miser veni, el miserrimttm me inveni. Ac- etiiiri' deniE5|sti!s?:aiitcut"si>ecq
cessi velut vivus accusatus, el ecee coram te sniri laridiis poftathf!, st ii .vpbis qblatns, a yobis ropr-
roortuus damnatus. Nam elsi nondum sum tractitiis iutis ****'feportaturt,(Jno iHunin!T^ti,iisf si_ sicerim
inorli terquenti, jam tamen dimissos snm morti ^iUitisf-^pVibi^^T ypbfs abibil? i) Peus, qiiis
illam. attrahenti. Nam lieet nenduro sim **Mdelfri- fesuscitat, si Dehs non resuscitat? A quo speratiif,
sus in carcerem tormentonint-, tameii jam sum cori- si a Deo desperatur? A juo aroissa ;vj^a reciijttiir,-**^,
ctusas I» fovea peccatortih*. QtiaiitiVisenirii-'»*•* nori ni*i a qiip prius acclpitnrt:: ';"',.•.,'.,, ,,.,.?[,:....' :,-
snm adhuc in inferno septilius, jam sun» tatrieri nt "•'.^'ri^ii-l^iil^iiiiijl^Kndij^efij^j^^7qf*^*?!^,.fi'#-ie,"'J»
sepeliendus, delictis obvolulus. Hoc erat cerle, qood sf'ilfe; qni tiinii iiitirmahtibus infirmart se prpm t|it,
orare rtec poteram riec scicbam^ Hoe erai veife*8*', durhs';enW 0ijs,,ofare pfoi niiseri) dignalurl"1*. si
quia me-omBirei exsecrabilem Jntelligebam, etTelut ille, qui se omnibtis oriiniafiiciiim: publical, dedi-
insensUiUis non dolebam. Inlelligebam per naturce gnatur? Aut q.iis vel audilur ,8' 8, si ille» cui gratia
rationalitatem, nen sentiebam per morlis inseitsibi- -Dei siiDicit, non exauditur ,*"?.,An"(lli^^pietas vet
blatem. Vere mortuus eram, et mortuus veni, et idee i potestas deficit, ctri gfatia Del siifflcil? t> vos ambo,
me mortuum inveni. : i :;c::,:x qaid veS movet, if Safc^nwn_mpvent? Upde assu-
0 Deus, quis orabit pro moriuo islo? Sancte Paule, math, nisi de vobis.qiiod ad excitamlam mi^rlcOT-
tibi alluU eum;.;ne averlaris enm ,'**;-<jra prp eo. diaro vc^rarii' obteridam vobisf Mbfitfa aiiima qu;d
Domine, Elias""* et Eliseus, ut mortuos suscitarent, obtendet cle se, i.isj qtiia peecatrix et niitiefa esi?
moctuis se jimxernnt, et membra roerabris, viya Pcenilens larrien et dolens ofat. 0 si'rtle.qi« de cieto
mortuis coaptaverunt. Domine, vivi'***•mortubs al- venit VocaTCtjeccatores in pceiiiientiam 1878,etitlequi
taetos vmficaverunt, et roortui vivis riihH nisi"**** posf eum ad hpc ipsnra pliifs omnibbs laBoftivii,""i{
gloriam intulerunt. Domine, lu quoque dicis leipsnm ideo contemnent pflenitenlem anini-im quia pecca-
omnia omnibus factum, ut omnes lucrifacias. Amice Ifi-fresWSi ille, qui de sinu Patris exivit poffcire do-
Dei, exempla aliorum me faciunt pr-esumere, dieta lbi^noslrosj-et-ille, qni Wcun*inflrmaHiibiis ""^ -
tua me horlantur confidere. Dicaro ergo, domine, di- dicil infirmari, si idcirco despiciunl ***** dolenlerii,
catn; domine, doniine, descende ad morluum isttim, qnia misefa^est ^**1! Si ille, qrii ut mortuas animas
expande te snper martnum isittm, fac te non raor- suscilarel, morlinim se fecit, et ille qui se omriibus
tuum, sedtanquam mortuum isttim. Calefiaf confo- . I omnia faclttm periiibet, si ob boc rejiciunl ****'Of-lri-
tustua*c<)J>Tjjpassitmis1*6''atlaclumorluiisiste,*'evivat tein, quia, mofliia:^st'' ***!Nott ita Deus, noii fta sit ^
VARIvE LECTIONES,
"»• Servata amissaro mss. servala et amissam tiM. Valfluc. scmta et amissa *»**•
la eo mortnns »i«.
Vict. 3. ct in eo raorluns ,wQuamearneriioxtuiis,stini: ripri enim^miai, Bte, VicLCotb. Yal-luc. et-
Flot. quam carne moriiurus snm s uon ertimwj. Tftii, quani carne looriuus «nnii qnain cai<ne moriiurus
8uai **w Te ut raonuus mw. VicL omiit. ut >*••ticet, iwnidiii^sum^ m». Vicl. &.etVaMuc. ticet
nondum sim *»**^Qnaravis emm jpu. Vi«. i«, htmt. eriim>,.;>'-***.« gfat attrUiiKsSi Vick Z. Beei etThu.
erat vere *«•• Ne avertaris eum ms. Thu. omk., «*«^^EoDeum BeliasjnM. eo, Oominb Helisis l^*
Domine Paule, yivi HM«;omilt, Paule ••*» Nihil nisi ms.Tkti. otiiii. tws. Yirt. 16 -
***'*Cfmipassionis
passionis *•*»
J»*«' Revivat lu:e ms. Thu. reviviscat tuse '-c* Affectti mst. eftectii -*»*»-»<mdeOcit ms».iioa
defeeit . Verbomm vefetrorqiii trxt. Viit. t6.,ver1»fnih fnpruin m*: tiubd mtu effectn*
*•'< A vobis mortuus ms. Vkt. 16. a nobis mPrtUns, :'»* Yit-»Mectinu, recinitiir »w. YUt. Afc vil*
qupd
redditur ;.**»• Misero dignatur ms. Vict. 46. mis<;rodigneuir, "** »•«*
Vel audiWm*; TJ^a. v*tauiUt
rvon exaudilur rnt. Thu. npn exandtt ™* Ad ppjitiieriiiara, msu in -r^eiiiteiiiiara '**>-"
Cum inrtiraf^ msi^
cura inllrmanlibus. ,8** Despicienl mss. Yicu Corb. Fla?. despiciuiit, •*»»^
»«*» Miser esl mst. Fi-jfctt Yalt
lue. misera est Hoc rejicient mt. Vict. 16. hoc fejiciurit »»f Qnia niorluus est mss. qnia morlua est
 mi »-v*-"'.' --*: .<i> :i<~:„-': -pRATK>NES. ':•'<,.} ..IJffl
Attsitt non ;ta sit. Si ita est; periit compassio. Si A gemiisti. Tu per (e, illi jussi et adjuti a le. Tu-ut
sic est, mortua est miseratio. • aijctor **", illi ut minislri. Ergo tu, Domiiw*Deus,
; Antrria projecta et rejecta, cum peccasti projecla, magis mater. Ambo ergo raatres. Nam elsi patres,
cum supplicas rejecta, quo te convertes? Converte lamen et malres,8'*. Vos enim effecislis '*'*, .l|i per
te «d itnporluiiitaiem. Importunura dolenlem qnae- le, tu per illum, ut nati ad morlem renasceremur ad
runt, pertiaaeem miseruro volunt, incessantem.*•** yitam. Patres igtlur ,M*eslis per eSeclum, inaivcs
Ingeniem amant. Qusfe ergo adhuc"'*»*jn eis: qtibd per affeclum; palres per aucloriiaiem, malres per
liVfatigabilis•••"ohjiciasy.Osaricte fraule, nbi ist benignitatem; patrcs per luitionem, malres per roi-
Hla nominata nutrii fldellumr, fovens filios suoS? serationem. Ergo et tii mater *'", et lu mater; eisi
Qiig esi illa aiTectuosa Tnat^r, qniie se ubiqlie prafi- quantitate affeClus impares, in quaKtale lamen non
liieal iilibs sriosritertrm parturirer Dufcis ntttrix, dissimiles. Quamvis magniludine '*»» benignitatis
. dntcii mater, tjhos lHibs"pkrtufiS atit nulfis; rriiii, fipn cosequantes, voluhtate tamen concordantes; li-
qrios in ittteChristi tlbeens gignis et efudis ****?Aut cet pleniludine miseralinnis non convenienles, in
ijtii* Chfistiahiisijposl le cfoctrina tua hon esi iii fide teritione tamen non disconvenientes. Cur laceam
natuset conBrmalus» Nam etsi benedicta lides isla td-e dicitis *•*•*?Ad quid celem ,»°*quod prodiiis?
abaliis qubqne* aposlohs nobis sit nata et nulrita,' B Curabscondo quod facitis. Matres-vosdivulgalis,
irtiqae magis a te, qnia plus ****omnibus ht hoc •**' (iliiim me fateor. Gralias ago; filium me genuistis
laborasti Ct effecisti. Cum ergo illi sinl nobis matres, cum Christianum me fecistis "***;tu per teipsum, et
tu magis nostra iriatef. Ergb, sancte Panle, fllius lu per eumdcm ipsum; tti per doclrinam a te factam,
laas est morturis isie. Mater, mortuus isle cerie et tu per doclrinam libi inspiratam'; lu per gcatiaiu
filius tuus esli Diilcis tnater, recognosce flfum luum a te mibi coiicessam, el lu per gratiam ab illo ae-
ex voce confessionis, recognoscat ille riialrenr suairi ceplam. Panle matgr, et le ipse gemiit *•.•*«Poue
ei affectu compassionis. Recognosce lilium ex con- ergo filium luum morluum anle pedes "** Ghristi
fessione Cliristianilatis; recognoscal ille matrem ex niatris tuse, quia ftlius ejus est. Imo-jacta illitm ii»
<hd<5ed*raepietaiis. Offer, maler, tti quae ilernm par- sinura pietatis ejns, quia plus ipse maler est. Ora ut
turia filios tiins, olfer morluiim flliom luum iterum resuscitel mortuum Olium, non tam tiium, quam
resuscitanJum illi qni morte sna resiiscilavit servos snum. Ora prp filio ttio quia maler19** es, ut vivi-
tuos. Offer, mater, itti qui iriorte sria indebita revo- ficet filiuin suum, quia mater esl. Fac, mater animae
cavit reosshos a morte debita.offer illi filinm tuum, raeae, quod faceret mater carnis meae. Utirpie at
ul revocet ei vitam perditam. Per baptismum enim sperafet, oraret quanium possel, nep cessaret donec
educlus a morte, per sleriNiaiem et praviiatemie- ' -• impetraret si posset. Certe si vis, non potes despe-
duclus est in tnoftem. Ma*terfamosi affectits, sentiat rare; et si oras, potes impetrare. Insta ergo nt
filius tntis viscera matcmae pietafis. Exbibe eum illi aniroa morlua, quaro lu vivam peperisti, vitse resti-
*
<fiiite rcsnscilSvlt, et viventem sprvavit. Ora enm tuatnr; nec ccsses donec libi viva-recklatiir.
.^''Iflib^ Uibi'i]M ptb Ta qiioque, anima itiortita '*** pbf teipsam, ctiTi-
-fcrvriirio/ ^iialMfiiS Tehs est**«*. " restibalas Jesu matris lu», et conqnerere sidj
Sedellu.Jesu, boric Domine, nonnc et lu mnter? pennis ejus dblores liios. Ppsftila utplagas Itias
Annon es roaler; qni tanquam gallina qhue congregat confoveat, et ut confotis vita redeat M**. Christe
sob alas pullos surs? Vere, Domine, et in maler. Nam mater, qni congfegas sub alas pollos*'*'' tuos, mof-
qnod alH parlurierunt et pepererunl, a te aecepe- ttius hic pullus luus ,w» subjicit se sub- alas ttias
•runt. Tu prius propter illos, et quos pepererunt '**", »•*'. Nam lenilale luaextefriti confotentnf,M», odoiss
parlnrieodo morluus es, el moriendo peperisti. Nam luo tlesperantes reformantur. Calor tuus moriuos
nisi parlnriisses, mortuns non esses '*"; et riisi vivificat, atlactus luus peccatores justificat. Agnosce,
jnertuus esses, non peperisses. Desiderio enim gi- raaler, filium timro mortuum, vel per signum crticis
gnendi filios ad vitam, mortem gustasti, el moriens tuae, vel per vocem confessionis lua*. Refove pnt-
"
:.;:>--'.."\ .: . ;.: VAftiMELECTIOXES.
****Incessanter mss. Viei. Va\4uc. et Ftor. incessarilem ,88SQtiaere adlmc mst. Quafere ergo adliuc
****Irifaiigabile *n«.
infaiigabilis -»**''"Docendogignis ei erudis mt. Yiel. 16. gignis doeemlo •**» et ern-
diendoihs*. Val-luc.et Flot. docens gignis et enitlis m*. Flon addit.gignis docendo et dicendo Qui
mtt. quia plus 18»* Omnibus iii hocmt.Vict.A6. omit. in hpc »"*l>Ora eiira pro filio suo, qtira
Slns
lins tnns esl ritii. »ra etim pro Filio tuo quia servns ejns est. Ora eum pro, sefvo suo, quia filius tims
est ,***>Tu prius illos, el quod pepereninl m«. Thu. el Flot. Tn propter illos, et qoos peptireririit
**•* liurii. Viei.iti et Flot. mPrtuus 'nrtn esses *••• Tu ut auctoi itl». Vict:i6.
Mortem, npn sireiiniiisses.
tn iit aucier •*•**Tamen matres mit. tamen et malres u>* Vos eum effeeiStis mti. vos eniin cffecistis
*"• Patres vero mjt*.Patres ••»*'Et ih mater. mst. Cotb. Viet. 10. et lu Pater. Flor.: eitn matiir
****Quamvis igilur »**•
et tn jjater magniludinem nitt. Yict. 16.»*** Yal-luc.. et Flor. Quamvis magnituiline
Qttid dicitistquod dicitis? mt.VUt. 16. qiiaKdicitis?- Ad quid cefo ms. Thu, ad quid celem .,m
Genuisti, . fecisti mst, genuistis. . fecistis '»•*. Teipsum ipse mater genuit mss. te ipse genuit "°*
Ante pettesm*. Thu. ante conspectnm *•**•Quia mater ms. Victi 16. qui mater ,M* Aiiima mea mpr(n*;i
mst. omiit. rtea "***Vita re('eflt ms,.Flot. vilam reddat »»•' Sub alas pullos m«. * Thu. siili alis pnllb*
'**• Pnllns ttius>.MS-. Vict. otnit. tuiis *'•' Sub alas tuas ms. Thu. sub alis tuis ***•,Co'iiftji'taTiiu¥aiii.
Flot coufoveiitur
 083 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OBP; FARS II. — PARJENET. ET ASCET. 981
Irlm inum, resuscita mof liittm tnum, fustifica pec-t §, Audisti, affuisti, interfutsti, quandP miscrans eos,
ealprem tutim. Exterfilus tuus a le consoletur, a de quinque panibus saliavit ad plenum plusqtiani
«c desperans a te confortetur, et in integrara et in- , quinque millia hominum. Conlinebis ilaque • *•**
separabilein gratiam tuanr per te reformetur. A te viscera pietalis lea* super aniiuara fame jam defi-
naraque fluit consolatio miserorum, qni sis bene- cientem, panem jniserieordiae ale exquirentem, et
dictus in ssecnla sapculorum. Anien. tandiu jam tesustinentem? An mihi »•*•soli impitis
ORATIO LXVI [ot. LXIV) *»»». cris?An quia nimiuro dehqui, ut mihi niisericordia
AKSANCTUH ANDRjSJUt «POSTOLIJH omninp denegetur, pront«rui'***YCefte miserieordia
Sancte el pie Andfaea,fraler principis .'*»*apostoIo-> el pielas non esl necpssaria, ubi non est iniseria aut
rura, piissinicaposlolorum.mitissime sanctorum; lu . indigentia. Et qnantp major perurgel; indigentia,
Joaiii.isdiscipuluseisediiliis auditor; tu Agni peccata lanto praedicabilior esl misericordia. Quis ergo
iiinndi iollenlis prompliis insecutor, et mansionis iinitabilur magistrum pietatis in exseqnendo phe-
ipsius diligens investigalor; tu Sinionis germani lui ct cepto pietaiis, si lu non imilaris, qni prae caeteris
«oncivisvcsiri Philippi avidttsad Jesuin deductorilu, pius praedicaris? Inquietaris »*" injportunitale *»»**
inqtiain, crucls praedicator el nn.ator, el magislri mea ? Sed quid agam? Si enim non claroavero, mors
Loni per eani pius intiiaror, ad pi>tatis tuae januatn B nisbi est, quia deficiam et peribo. Si autem clamare
"'•sedet et elamat raendicans anima mea. Adbibe non oinisero, moleslus »»**tibi esse limeo. Doctor
aurem miserationis, apori januain pietatis "'*, et , bone, edoce *"* cor meum qnid orare, et quoiuodo
adinitte '•»• clamprem pauperis ad le cpnfogienlis: cnni atiqua eOicacia debeat le-exorare.
lu>,ciijtis pietas lanta exstittt, ut ab u.nivcrsis piusAn- Doclpr ,M»bone, ab eo qui non vult mortero pec-
dra*as cpgnomiueris u". Non esl inlerventor qni pro catoris, sed nt convertalur et vival, etloctiis "",
rae itbi suggerat; non est qui iiidigciitise meneneces- respice iniseralionis respectu in animain pecca.ri-
silalem coraro te proferat. Ipsa itaque pietas tua pro cera, quae converli ac reverti concupiscil ad suiiai
inesuggerutapudie.ei le exor;ib;iem""rcddalcirca Crealorem. In limo vitiorum demersa nitiiur Ct
nie. Si a ,te mjsera-el miserabiiis apiroa mea aversa conatur exsnrgore, sed non liabens vires, qiiibus-se
fuerii, si a te misericordiae paneiii non acceperit, ad valeal erigere, deficit "** jam miserabili lassiiudine.
qujem. "'"-* ibit? Quem excirabii? Ab aliis cxclusa Jam diu iaboraudo clamat, et sustinet te. Defecernnt
confugit ad te, quem andierat praedicabilem '**• oculi illjusdum speral in Deum snum (Psai. LXVIII,4).
immensa pielate, Fame cpnsumpla prorsus deficiel, Ubi ilaqiteestpietas, ubi bonilas *•**,nbi miseratio
qtna de. longe venieus non babet qtiod manducet, tua? Ne desperatione prorsus intereat, porrige ma-
necaKquis est, qui illius, miserealur, ggQet ali-t -• num petenli, erige, tene, susline, donec ad euni
quid boni sibi eroget. Quin etiam ""'incidit Jn quem sil.il, ad qnem desiderat, videlicet ad sui.Crea-
latrone.s, qui amore Dei el cunciis virtulibus eam toris misericordiam pervenial. Paslor Ecclesiae,
spoliarunt, raortiferis etiam lelis viliorura convul- admitte aberrantero ovem, quae revprti cupil, explo-
neraverunt, relinqnentes eam non dico semivi- ratet implorat"**, nt roereatiir adinilli. Excludes
yamsed pene omnipo exsiinciam "".Veuiat ian- introire voknlero, quam redire aolentem revocaces,
dejn tibi in inentera iniseratio illa quam super et huroeris imppsilam deporlares? Si cxcluseris,
tales exhibuit fons ille totitis pjelaiis, a qup sentiet summus pastor delrimen.tum gregis sui. Leo
hausisti lantara pietatera, Miteteor, inquit, »•**, enim circuiens "*• quaerit quem devoret, a quo lu
tuper lurbam esurientem, qitia jam ttiduo sustinent ipseforte devorari metuebas, quando pia et exora-
me, nec habtnt quod mqndtteent (Matlh. vin, 2). bili prece decruceclamabas,M*: Non mepermitias,

YkMJE LECTIONES.
"" Cbtlata esl cum tnss. Thuan. 267. et Snn-Germanensi 545. /n aliis enim mts. non »•***
tegilur
Prater priucipis ele. usque ad hatc: Ad pietatis tlc. mtt. omiltmnt »'" Ad- famosaepietati» tuae jani-am
mtt. ad pietaiis januam U1* Januara luse mtt. »•»*Et admitte m».
**»• Cognominareris mtt. magnas ptelatis jannam pielalis
»*»TSugsterat apud te, et le exorabilein mtt.
Thu.el dimitte cognomineris
tibi suggeral nop est qui indigentia? meai necessitatem coram teperftrat (nw, Tku. proferat) Ipstt ttaque
pieias tttt pro me stiggerat apud te, et te eihorabilem '9'6-9 Aversa fuerit. ad quem mst. avei-sa fuerit
si a te misericordiae panem noti acceperit, ad quem *•*• Tam pradkabilem mst. omiti. tam *•'» Qu-e
eciara mss. Quin eliam '*" Relinqtieiites eam non dico seiiiivivaiu, sed omnino exlinctam mt. San-Gcrm.
reliiicinentes earo seniivivam mt. Thu. relinqiienies eam non dico semivivani; sed pene omnino extiiiciam
'»** Misereor, inquil, ete. wijse; od; Gojilinebis etc. mt. Snn-Germ. oitri/. '***Cpnlinebfe itaqtie taa*
San-Get. omii,. ilaqne "t**Deficientem? An mihi ma». deikicntein? («ineni ntisericordiaj.a le., exqniren-
lem, et tandiu jam te sustineiiiein? An mjhi 19"*Aui quia nimium deliqui, ut mihi misericordja orottino
deiiesjetur promerui m«, $an-Ger; omit. Aui quia nimium m*. Thu: An quia nimium »»" luquletaiis ete.
usque ad.: Ecce coraro. te jacet ete. mt. San-Ger. omih "** in tinporiunilate m«. Thu. omit. in- -»***.* J**la*-
rnarevolo, v.e miserp molestus *?u. Thu. clamare non omisero, mpleslus ""Bone el dux innocenike,
«doce mt. Thuan. bonedoce "" Debeain le 'exorare ut quod pelo valeain impetrare. Doclortn». Thuan.,
tlebeat teexorare. Doctor ****Vivat edocte mt.Thu, viyal edoctus »** Non babet defecit mt. Thu. nen
habent defecit "** Pielas ubi misericofdia lua mt. Thn, pietas, ubi, bonilas; ribi raisericordia tua ^**
Et intplorai m*. Thu. et plprai *»**Leo circitciens m*. Thu. leo enim circniens ***"Prece dejjruce cla-*
roabas ms. Thu. omit. de cruce . , -
 " - ' '^irri©HtS<'.:**•
983 -:.: .-:.;•'-:'.---';* y.'vs/--> *~ t^
Domlne, fumulam tuum diutins ***• « fe stpatan _k«ua ,'•**ii^cssilasqoaTrcFe ititcrvBnt<>ix*ni,et,oceii«.it
errantem, tkut ovem ****n«n hafnnleiH 'pastorem, ei Hla ttja f-wnosafatiuliaritati apod itltHnqueu tiraet
Autlivit ei exandivit tunc clamoreiiT umiii summtrs uttorew. Ceftos igitur, dcmiine, pcr eanidem. fj*jni-
pastor, el protmos assnmptuni secuni coHocavil Hi Jiaritatem de potestato- lua, qneniajBiapud ?•**,euun
t*oelo. Aiitti ilaqueniihc ctamorem perrtitte ovii, *q*ite -qiiotlvoles eifieies, et jsperans de ptetatetao.qtiia
revertitur tdetonge, et dcprecalttr adinitti.Exhibe ci iniscruni in angustiis ad te rtaroantero RONdespicies,
eamdem miserationisopemquaiti libiexhibuttpasUJr ad te ine converlo, quamvis tepidoy toto Utmeh
piits, eum camdetn subires necessitatem. Sutcipe affectu meritis me*&,eipotenlei» illam; tualn, inter-
cam adovile redire votentem gregi suo, a qno a'>er- vciitionem praesumo precari pieccatrici ajniiijajiTieca,
raveral, sociari loto corde arihelarilein. De illo **** ul per te retrabatur a tormentii, ad qn«e itiam pes-
qtiippe sauciato quem Samarilarius curavit*, cum -trabinrt miiltimodse iniquilates mete.K-SU*iten' t«e
Doroimis commeinorassei, qiiid tatidcm stibintulit niisenim! quam contrarie ""* promittiHit milii tnea
***'? Vade, eitu fae simiiHe. (Lnc. x, 37)T-'***Ecce deltclal Eeceenim dum conor coiifortari perattain
eeram te jticet sauciata et male biiiiala aritriia mteft-. apud Denm famitiaritaieni, plas. cogor per eBiinteni
Iiifuiide oleum niiseraiioiife, adhibe smTfagra lu,* delerreri, prftpter meara conlra Deiim pr.iriraiem.
inlervenlionis »»**, si aliquo moJo queal ivauefe ®Elenim, o DHecte Dei, cuin pecxavi » drtecic-fem
periculmh aHernaembrlis. Audiet te libenlcr suppli- J-Oum,ceflus sum merdtese me odiwd quaqne ttnioi.
cantem pro nobis.-oai proprie Filio non *•**pepertit, . 0 feaius-fmmoderatus! xestus oontf» Deura, qui
ted jjrronobis omnibut iradidit illum (Rotri. vni, 52), TiOrisolnm ipsuiri offendh, sed et iHos qhi.mterce-
Tu quoqne, anima mea, pecus morbiduin, ovis per- idere possinit apnd eum. Verum enbmest qaift crhnir
diiapertemeiipsam, recurtead paslorem. Et qiiia nosus Dei, digne otliesus esl ariilcis -Dei,von sotoa»
per lenon mereris admiiti, roga Andr-eaittpium, nt «imicis ejns, sed certe et stbiroet^ et omni cBeatur»
te adniitialad shium suae protectionis, ul ejiis iner- .ejns. Pe-scaia,iieecata, qtiomodo ptiis:borfetis-pkis
cessione pius"Salvator, qui iseml quttrere quod effa- considerata! Vos naihqiie '•", vos onde abdnohis,
Veral, et tateum [acere quod perierat (Lue. xix, 10)', quo perdiicifts miserum Itomnncntain, quem settti-
sauel morbidam, stilvet perditam, et ad Pvile feduciii citis? Unde eadit, quo praecipitatnr iiifelilx anitria.
erroneam, et ifregi sociel, qui est behedictus ih qme visse<JuitiH>-*''*?:Quid pefdit*, inqiiam, quitl
aeleruiim. Amen »'•'. acqntrit serumnosa tllav op» ab antore Dei.Tj^Tieni
OftATIO tXVU loU LXVj »'«*, TJoluittienere: per irin«eentiam; deirmlilBf i» 1I«TO-
AD SANeTOllJOANNKliEVAtiGELISTAM. "veslrarn
Q fetn »ei et omiiium creatnraraln <>fis"tkrr
'••"•••_- Pro thnore damnatiunis. maliHam?*8t efgri pecctfta sli: wnlveiHjaletri t&~si!tsr#-
Sanctft el-fie*tiediete"*'**T
Jbailhes, aliissirtie dviin- tiOneriicbntrabtint ilti, quem a Beo «b#tr*bHtrt, nth'
geljstarnm Bei "*», dileclistiime apestbWiim M^, se abscohdef, cui se osten<ltMtibnittiicjW,ehrctiiiiftr-
fo kc '•**pia^ tehiV-iii^iriahrpe^
ifileefoaejiA, vt siiperemiiiens dilectio ttbi sit pt-o- 'mr«)-"-'Aotf liertnt^W^^^^f^Matiy-
~jtjftj**_<e*«,--*- --«Mil^nirtbti^-St
prium «igSnuiriinier eos; iu iHfeJeahnes, eoi faml- ulcerlbtts delictoriMn 8110™^, quteT^se Stmiftfe11*
Jiare fuit reeumberesupfa illud ,**,T_}1orrosum ficctlts -pijtest? 1Trfliit acc*ttit, :<^te'*B<jt ioitniBW,•^tSftlS
Aliissirtii; tu, quem Deussiibstiliiil iriatfi susc filfrtrh aec<>dit cof-alh*(e arilhia M&; tm6 btec ;M,>*ii*c
pro se, com corporalttereaih nioiiendo desereret: ittisefa ariima nfea'*'**,qti* s<*Bmfeiri^jiis«ss»ciili
Adte, o beate lam amice et lam aniale Bei, ad te 'Taeferis,''et- ^tfcatpnhfl iwmefosltaiei^e obroerts,
exorandu-m ••** accredit hpmuneio iste, reus Dcf, iniuiiearil Dei se cobstituH; *JBf§ Hfeoil'*rH»n<*ire!ii*Sts-
nl per lamdileeluminterceSBorem vitei imminei.leiiT -craiiduin oroni fei, nombn inimfci IIi^fHettlqaam
«ibi irain Dei. Cngit nanrqUe, Domirie, criininosimi D thiqite a ine attracluib, quain jiiste milti imptita-
;>- _•-"_•'"•'•' v, .•: VAHfcE1LECTIONES. '- &*,*.,'..-
*•*• Domine diulius mt. Tliu. Domiue fitipiilum jmini diiilitis •l"» Separari sicut ovem mt.
Thu. separari errantem sicut ovem ..*•*• Necessrialetn. De illo tns- Thu. necessitalem. Suspice eam
ad orile redire volentern; greKJ, siio, a qno aberraveiat, sociari lotocorde anhelantem. De ijlo. . ,»*t
IWriHt?. ntti *T*ii.subiiitulit? ^»*»»Ipsa misericordla pr*cipit el invitat, ut miserjcors flas mu, omitlunt
•***» Tuae l6ierV<*iyt^lstri«.Saii-t5-*r»i.-pi*W Fitin siio non mj-s. iflfiifrioit ****Tfadtitft
iHnm.'Cui est hohor el gloria in saecula saeciitorum. Ameti. ms. Thu. ifadidil HhHn.Tu qnoq-nearihiia m*>»,
pecus Tiibrbidum',,ovis perdita per te ipsani, recurre ad pastorem. El qnia per tp n<ro'mtiferis otjmitti,
<f<>t> Artdneam (Hiira ut te admittai ad siimm siiaeprotecironis; ufejfiis iiiteree^siorie pnrij j5iilV;albf,qtfi
*rr*<jiilt
<|ine(_.rtsqnpfdefraverat, et salvum facere quod perierat, tsaitet morbidu?i, Jialvfeti^eTaitSinjet ad
eflle reducat errbneam, et gregi socfet qui est betiedictiis in aeiernHJii.Ameri *•**CbHotaW*i<w mtt.
ficti KW.:tti; et MU S. Beei O.Cothimtfhi.^. San-Germ. 545, F«iW«<>.e» Fl«f. M beatiim
Jplianltem Evangeltsthm prni timore damnaiionis m«; Thtt. et Bic.etChrth". Adtaniiiiiii) Johariiiem k^opiif-
ftiill et Evangellstani, pro indulgentia peecatofum m*i. Cotb: Yiei. etFldt. Ad sahitam Jblranrieni;Evari-
gefi&a^t-a:^ *•'* Sah<Slebrb<jj)iissihjeiftM.
saftCle'et"beate mi:Flon sancie ct lieiietflcte "***•Dteims. $, Get. omi/. »»*«Tu sic wtjs.-dileeiissiroe
XposiblOTOm~fte\:Tu sic "** Supe,r Hludmtt: Ylci. SanGerm. Et Yal-tuc, silpra Hhld '•*' Te ^xoraridits
m*i|.fe<a^fandiim ;,'•** CriiriinoSum »**»»^a..aphd:aif»r;qria»^^^
irtti. yfcJ.qubiiiainapud ,M*Quiacoiilwiem«*. quaiiicoritrarie '''^ Vos
vos iiamqtie nos uude *•*•Vps sequitur Ws. Viei. \G. vosseqtieiiir "*T Miseriimca m»; TM. miseria ii.ea
ms. Ftor. misera anima mca
 Wt S. ANSELMICANTUAR. ARCHI^J*#iy: "PalftS II. — PAR.ENET. ET ASCET. 9&
'tinttt Ahgtisfia^ Vcl ii JeSh, ciii tniqttepeecavi; Domirie, quem neqntter
Vefhai, '*-* jirbMbfct't-ijiffiWfthbrtofftrlriiinariHas' coniempsi; omiiipPtenS, chjus traro stipefbe irritavj;
Aiigiisl!*! Deum et oniriia provbctrvl ad ulciscencliim dilector Joannis beati apostoli tui, adipstim tetu-
et ttihil mihi reservavi irioffterisomad interceden- git*»** lerrititsreHS luus, pecCator linis, offensor
dnm. Mberbfes, dolores, gemllrfs, rogltus, nbi ad- tiius **-*Ti qoartiurocunqhe scelerosos, qiianiTiinietjn-
<*sits;Jst Mis deestis? tJbi; fer^eits.-sibic tei)etis? cjueHagitiosus,'bbtendit notrieri dilfecti tai, inler s*
Dirumpite torqubndo cbmpagein mearir, eohstifhite Ct irnmfneritem t»«ntentiamjnsli judiciii ruik
lirendo interiora mea, thmuhuamim* »»**1hipltecbr*- laiii bealam tWIeclionem, pat-ce quay^ti"ejus tui-
4Hsroeis, si qtia forle misericordia respieiat 'mise- libtienT. -Doiiiine,ipiefctiju$ nomea misefe-rispecca-
ti-ttm 'irneaBb.;'"****i"
0 vbi misericordes>;aroiciibBeii; lorlsttii, Sidaranasof-mtemper iWm
HiisefehrinitaiM iridigenti; pef illam n*isericoi*cfiam DPmine; sriftqiio tegmine '»"9 protcgittir, si suh np-
<i^amf»*«tvobls Deus. Succttfrile; niSftre <jbvbh*at mbte dilecoitui pbreiiiiuif? Ubi :m^^^
t«hDet€um iriimicis ejrts. Nolb," detesTpr, exsenrof* stibdilectb tiio esipefictilriro? Non sentjaljiDbnhrie;
«^•t^ <ii-ciSiiiisicijs'^ rron wntiat odiiim tnum, qoi fugit ad -dite--
•
TOWt^^s^Siicc»^ :vx:i:^i<.-i ctiHiTTntim;. Doriiihe,; Domine, iron pttis 'A^alt
Ttf ille; discipule; qiiem diligebal Jesu», sT-agno-1Braea iretttiitia ad daninationein ,'qiiam ejus gra-
scis signum tnuro, rogo te *per hanc dileciioiieru lih; ad misefatiottefn;' fione , borie 1»*^ "non pltts
ipsara, agnoscam intanta necessitateauxilium tutim. possit odium mei ad perdendum opns, quod fecisli;'
Joannes, Joannes, si tn es dwCipuInsille quero diti- qriam ejus dilectio ad parcendum servo, quem re-
tjjetoi Jegtis, preeor: le peV lrtc;'lp*ftnT*»"i shnegb demistu -.:;.•./;.. , .....>..,.•-' ;: ..'..;_'.;.:..-';'
. fer te ijaccatof »•*•_'Hte_i *«uHfid«lgeat JestisVSi tibi . Beriignissime, qui nihil odisli corura qute fecisti,
jjl^tosuiripfeciiis Htod fuit: fainHiafe feclinaloi iiiiftj ecce qtiem fecisti "T* et refecisii. Cur ergo damn?-
•rego stt ident nithf per te salutare propiiiatbriHm; bis, Domine, se accusanlero, leinvocamem,si non
Fiitiebr,Bornirie nti, dilecte Dei, quia -trijiiste qUoqiie ndisti aliqnid eorurn quae fecisti?Fac ""ei-go, bone
iratns es in Detim dilectorcm luum peccartti: sed Domine, propter ; illarn , qnem inter discipulos
eerte silel Dominus per anjicum pacari sefvo sup-> titOs-familiariiis dilexisli, ne sis miht damnatof,
.prlteaHU.Efjgo, o beate Joannes, qui lanta dileciione qnia lu sotus es salvator. Benediclus lu in saectHa.
Amcn. ' ':.' .-:
praBdiliises apnd Deum, te• obsecrat-feiis'seryus
uj«S, Tit reconcilies eurii. Non est, dilecte Del, nou ORATKt LXVIlI|o//LXV~ip**^
«V coiitra Dei TllectioiTcro,si subveirisreo ejus, n»n ' *B EDKDEIIAfiOSTOLDM.
defendendo, sest pcr intercessionem.Niwi pbtendo (Z Pro gtmina Dei dUeclioneet ptoximi impeltanda.
iwqiiitatis ineae defensibwem, riec opto defendentCm Sancte Joannes, tu ille Joaunes nnus de magnis
si- prbdo '*** cotTlessionem, et quajro intervenicn- apostotis Dci, de magnis pruieiptbus regui Dei;
ami: Awice Dei, ne depntes,9** illuro Dei vel tnum inius, inquam, dttissttnoruitt dileclipne jjna diligit ejt
es8aifliirwo«m,^|m, tjnatitunVpPlest, aniando credit diligiiur Deus W*, et dilissitnus ewura ^ilcctiorii*
*l cc-nlkeiur Detttn luum esse anitcitin. Si ^reilo, sl quos diIigiuDeti&.'JEcce^b oputente lam tw^atisidN-r
nariflteeir,skvolo amare tifei cnncesstim tantuinamor tiis, et dives tam beata opuleniia, ecoe aemmiio«,T
i*-saiBci, rpgo le per hanc tibi datam gratiam, avert* sed Chrisliana anima, paoper et inops liarutn divi»
lea ineiiiilti debiluroISM odram Bei.tfac, Domine, tiaruin quibus sie.opidenterabiindas, c-stiriensaccc-
pr<>pteripsura amalorerii luum, Cacquia stim opus dil atl ostium cleinpuliaeluce, suppliciter mendicans
•jjtis et servus el redcinptiis ejas, fac ergo propier eleenioysinam opulentiae tuae, qiiatonus ex ep quotl
«um apud eum, ne pcrdat quod fecit, ne perimat libiet multis sine dtminulione sufficere potesl, sal-
quod rederoii.Fac, sicpt yeie dtligis opus ejas et leic ilti tanium impertiarjs ande ipsa »»'*vel vivere
confessionem benedicli npmiuis eitis. possit. Porrige igitur, dives amice Dei, pbrrige ani- -
VAM-E LECTIOSES.
--*»*.»'Tiinntlainini mt- fie& Jhu,.Vici. et Cotb. tiimiiHu.imiiii ..**.»•Miseriamroeamms. F/or, animaini
iiK*am .••" 1Veslriuu jaliiju.jjjmst. yel aliquis "*} fer hoc ipsum m», Stj-L-Ger.per bunc ipsum **f*Ego
per te.peccalpx *««..Snn-.Ger. eg» peccator ., »•*» Nec obtentlo,^*** desceuijeniem si profere mtt. nec ppio
clescendentera, sed prodo ,mNe putes mss. ne deputes A me indpbilum n»>. Vict. Carth. et Vdlr
inp- a me inihi debitiim. ».?e*.Ail ie.ftig.it«u»^ Bec, Viet.iS. CorbielYnl-luc ad ipsum te fugit m*.
YUt. 19. ad te ipsum fiictt »•, Tfi,u.ad ipsum refugit »*•*Osor liuis mss<offeusor luus • »•••
*»*• Prolejj-
»•*•Ec^equx
injoe mtt.; tegmine Bone Dominc. mtt. Cotb. fiee, V%ct.etYai-luc. bone, bpne
fectsli-JIM. ecce quein fecisti '»»*'»Si pon odisli, fac ms*. Vict. 18. et Flor. si nbn odisli aliquid eorm»
qtW*fecisti. fac V," Collata est cum mst; Vicl, RK. 16. T/j«, 267. Bec.O. Cotb,m. Vfilrluc.el Floir
Atl eundem Apostoluin pro gemiiia Dei dileclione et proxinii iiiipeirauda. nn. VicL 3. Orailip ad eundem^
VM.Bec. Onvlio ad sancluin Johanrieih Aposlolum el Evangelisiani rwa. T//«o*i.Oralio ad eundem pre iniT
pctrationeCharilaiis. uM*.Val-lM. et.Flpr. llem oratioad etnjdein »"*Qnadiligil el qua diligilur Deus_,
el diiissfntiis eoriim dileclione qua diligitur Deus mtt. Bec. et V-iet.3. qua diligjt «t diligitur Deu,, t|t
ditissinTus eorum dileclione qua diligit Deus ms. T/ia. qua deligitur Deus, et ditissimus eo.rom <niecUonb
qtia diligit Deus mss. Vicl. 16. el fW.qiia diligitetqua diligiiur Detis : dilissimus eorutn dilectipne qups
«liligif jDeusRM.-Val-lue. qlia diligit ct qua diligituf DCus,ct dili.ssiroiiiscprrim dileclipne quii jtilji.it »*T*
little ipsa ms, Thu. tinde deTpsa
,j-|p Ts-.c/;:.:' :.:r:-:Af: ..:.i-.o^ij^E&^-'^ ;;,'.7^^-. i;:.Jv,U-;,.-;: 9tw
ntj« _-»»|*^issm^dilccioj^s taii Dei; de iUaoputenta A et quanto facis:'*** ut plnrcs illom amen*, lantu plus
<^a menlistuavbanc tibi parvara, mihimagnarii; ilk ren>ibHis.Fac efgb, Domine, banc s-j*ip!ici IHO
littiCacilejn, mifeijvitalem eleemosynt-m, tit Domir misericoriljam, unde ct me tibi' lanti boni -debifo-
nos meos, cw placmt ad nuittos ditandos te ditare, fera, el- le Deo unius anim-e facias reildkorom.
dignetur eara prapler le vel ad vitam tuendam retb- Fac, precor,Doraine,fsc ne renuas,«nde nttlli dam-
ciflafe^Panpef certe eu, Domine mi, dileete Doml» n«m eveniel, Tied sefvo ttw saltis, libi gratia, et
nl nostri, pauperetUanima ittpa.qtiodccigor et eru- Deo gloria provcniet. Dileclissime -discipiile pieli,-
bescor confttefi, utriusque dUecthenis Dei; quia lis, cur npgabis abnndans egeuti, potetis poscenii
valde fnffaqjrjittdebci, <Wigit Deuro,et mttttoroi- quDtl nulli est imsium et tol bpnis obnoxium? Si
00$ <m*mTeget,"diligittir aDeo. EquUlera hi uno (ae- eijiiii obsisturit optanti peccata sua; feur;iion potius
t^tne.vatdeiinjiisium, in alteio jnstunt Deurojih assisiunt oranlLmeriia tiia? An- peccata nica ppten-
Mri-^sentip ri» himiVmise»Hmrj Dei> ti^sniu ad nncendnra,,S81,:el HwrUaaua^-h
I^-swti oMito&.-sotitlieeris,oin juste e^Triisericprs siint ad sabveniendum? Ahsil,.Dtmiine,.aiie cogar
De-w ^B^snb ih.^^ se»tii*e;.qood;*horreo>dicere..€ur deuiqm petenti
efgafi ntetlilectioms * initio *riatioriiS roeae;; jM>4 negctnr propter peccata sua^qui.ea,coBHlendoi nfe-
donec satielo-r Dtraqu-T^ ^l-^ioire, semjw^^ f ' bit.pef TTiiaroerilaiqriairjtsed^
{tanperem ;et, egenaro >daniat esorieijt6- amiBa cnro potitira siot inerila qiiai ab ep.obienduntur,
taiai-j, i-j;:.r..\M i?np (•:*. .icv^.W-i. ^..-a'•*•.•....s ««:; quaro dclicia^qiiaeJlli;oljichuitur? Ceitu9.eiiiiniSUBi,
. ..Quiigtejito^ Uominev quia si vis plus valetgratia tua apud Deuu»
**T».mibtiuisbeneftclis,qtiiapersuavemgtislirtri lut dilecloreui Irrum, qtiam nt, dimissis pficcaiis roeis,
banc in me excitasli aviditalem, TJ!i*emiatWOTotori mcnipandp facifrtaJBatorera sunra. A.b::.::'.:.::,
«n6»i«._»itfttK*«ci/. w^vi, 3), nisi per cjusisatieiatem., JErgo, ,o Wale >Joaniiesf fac ui, qui te diligit, me
Ail quam impetrandam quiMiam tton sufficU suppli* qtioqrie diligatper illam charitalis laiitudinem quatn
<^l^ JMBBSciji<*<^.f*i^loris lui; iid eain impetran- dpeuisti et babes; eti qua nulli invides, sed poitt-
daa»;***»*-*, iavo<» raerita Wiiltuiiv cliteqii >ditcctoii$ nuinej-i^esse boiuinLquo gandes*!Fac^f^c^iiajdfc
tiii..£rgo, ta bbue dultisy^t dulejfv bone. n qtio-est lectionisquaittilli debes, nt meaiii qutJqtteclJlecUc*-
emne. bonum, fac illum roibrel lei(li, ittio et ie B- nerocuin lua ilti solvas.W?t:«iii jn-oija^.-taia **!*
lum iflibi esorabilem, ut per Ulijra assequar. htijus ntwii solHttt tuaitt i•<ysii<' itiullas<; ye!i«s. Qrjippo-v
saticlatis desidefatam l**<raum.Scio, ©pmine, scio beale JOijnneSv,ipsa tua beatatliae ci expertns quia
<Hfatebr quia eg» non snro digiitis quem tu diligas; f , stout nutlas Beo-prius qu*m deljeattpot^t b4huew*;
'
sed ce«e tn nones indignusTjuem egodlligam. -Da sie ttpc phtsquara Tiebet, valet relribuere, St «j*go
ergp inibii Dtjraine, peri^tis merilri^unde loesdl- qhotqudtOeuni amatPrera liiura per^te ditigi«itvi*«*
gnns, •Aere ^lr^gnu ppssnnt ^ornpensari »'*»; precor,- t^mitiej np atjj*-
"n pro me polius, quia ^'i^lesfri^caciiwa^ di, cias illum qui in illis poseit^onttumera». Afcsenda
Icctus l^us , DcHnine Jpsn.. Oret. il|e tuijm pe- ainbre «jus l«8?lepehtefii, et redde/ ftsr-veWtMn.- AHI-
clus tnum, dulce reclinatprium situnP^pKi me; juVaiiiteiitem, aj-andi oFaniero^ = --s-V~&±* ::':
et exaudi lu desideriuiri itteum her illum pro- Jesu Dorniner <juem oplo **rauditofeiw; JaanneSi
j/it\ft&-:~»-zryJ' iJ ^;'^'"? 'f'*;-'^i'fr'.-*" r:'-'-- qaenv jjbstule inieicessorenii sic me eeigH daside-
Sancle Joannes, dilecte Jesti Chrisli Doniini mei, rTit^iTTertih^H**'**
regat le-senriis aThici itii, at propter niwien- Dotnini yefam hon ittvitos ^'t»*;'^! spontatteos; non noton-
sni ditectoris tui impetres illi niutuam dileclionero tes, setl VotenieSs PaiimiHi itjitur et parcite; et si
Dei, impetra erge ***miUi quatenus sic cUligarab qHi-l-excogitat cor meum, torquete ad amPrern »***:
illo, ot; «sfegtf digne dilig-Mtt4Umn. CCrte namqHC, Snsiinete, kiquam, me, quia amojr amorhi Dei
dileCle Dei, si ipse dilrgit <WspropJer te, mi->erico.r- cogit roe. Domine et Domine, ci*edo, Scio quia in-
diam nob'is impendis ;et si nos diligamus ilhinv pef j ) viceip vos diligitis. Sed unde hoc ipse oxperiar;
te, gratiara illi 29>*2repeadis. Cer te,;I^mih^si iHiwtt' si quod peto propter invicem, noa conceditis? J)esu?
<wiwertr'sa^ nc« araandtim,tefe*nos tibi tauli boiti umte tu Tttibi, sitt «gp <giicm-im.-pjc)^
'***debitores; et si nos accendis.id illum amandum, aroas illum, si nec amari a te, nec vel amare te,
'
facis te illi debili redditorem. Certe beal»i>qTiaft- -das-pptaiHi mihi propter ilhim? Joannes, unde ego
tTnBcanque-f-tciasut plures amel, nibiltjbi.miniiis; sentianj quja djligil te, si npp mihi impetres ut
-*f'"-:-" v-v.v-i/.;.;:,::-;;^;-- <:<• '-yA^liEi-U^^ONES.•••'•*.;.,,; •.:., ;:,:," :.<:".:;: -.:':;.:
;*•**»©e ^'it"jssfrais: t"*i^^
Mirietraridam ,»"£*''Se<1 et oret m«».'Yiet~^Yid^kte.M Flot. setl oret, , -*•'.**Jmpetr»fegq tn«i^^•jCpr*''' "Yici.
l^;.«vi^*impeira^ faciettii^; .y»Vf.w
Yhi-i^itir;"^iatild ©cis -; ***» ftd posceilduro tii*s. Victi Ydt-luc, et Flot; ad nocendum ;'.»<•Cttin tua
iW srilvas»w. Viet.iG. crirn iMi so!*»& . ***' Per^fiolam «uarii «_««.prpsola 6 «ua .*»»*. (^nipensaj-emts.
competisari **<VATnore<4us m«i. .
Vict..f6' et FiPr.amorem «jtw I*» JJcsidcrwm, trt »«!«.xtesidcitium
nreuiii, «^; "^-"fji^iiiVitbsins^^K^^^ 5. non inviiaios »,es Si quidejtcoytat anior uwxtojqueal amoreui.
Mi.Corfr.Etslcescogitat cormenmlorqnere ad amM^
ad amoMm" »**' Untle lu raihi autego cuiqnam probo tw*. 4Ct>- Setl imde lioc tu inihi aut «ga cuiqna»
prohu m». T/w*.unde te mjhi eic. tm. Vict. iH, iiude tu mibl''aufcuiquani probb '.••
 •**-*! S. ANSELMl CAMTUAR. ARCIIIEJ*',OOTf,PAttS II. — PARJENET. ET ASCET. »99
d tigat e't «**»»»; aut qnia th illum, TIIhon me..A viscera. Sed utrum ego.sim fraler ant pfexlnnrs,
attjuvai,; iit et*ejjo. Exensa '»*•»excessum nieum; nec atideo asserere quod Prllo, nec volo concettore
ainnf Dei luus ctjmpellit me sic tPqui. Ergo, 0 1« qnod mihi non expedhi Jesu inagister ej"us, asjJice
DCus, ct lu uHecte ejos, nolilevps diligere solis nos, Doininek arite rivmtt amtiitur siti annna mea;
vcfbis beatls, sed et irbbfs ttiisefis. CortgaTideittijs sed nen est qttod bibat, nisi flual de fonter injns
tjbis, compatimiiii nobis. Nolite vos soli confruendo misencofttite, fla*rl a le in illum ul btbara de te
ctaudcre lairrum bomim tntra Vos **•»*'sed et ihiai irt il tf' Bone, fesporide ~****pro riie. Ad foiiterii
afiqtiid super nos, qriod diffusum Intra hos**" 101-* recurfo; iiltra bequeo. Ne pereat ad fontem vivuni
pingnet et Kfitiffcetanimas nostrits. - anhna siccilale; rie obluretur haustus arenti. Ati-
Dilecte dilector Det, Joannes, qtii de (e Securus diat saliatus lutls senienliam tuara, et hattfiat de illo
In ttta mhlude vestrae dilectibnis beaia pleVtitudtne Siliens tuus cleroenliam tuam. Dic illi : Joannes,
foriaris, esto pauperi a lc mutuain Dei dilectioneni quis libi videtut proximuS ilii fuiste, qui intidii 1h
lrrendicanii tanlo largior, quanto te seritis in majori tatronet fLuc.x,3f>) : Responde, lieai* Joannes,
ej«s a^unduTitla, et me vi.ies ih' majori indigentia. quod genus humanum respondet *••*-de Samaf Haiib
Nrjiif qiifjtye tn, Domine, nosti tu iliuni qui in epi- suo, gratias ilti agens: Responde, </«r feeit mite-
sitjla sua decrevit ne qtiis haberis substantiam B Hcofdiam in iltum (ftit-i., 37).. Age, bone Jesu; in-
iritindi; ilt videns fratreVtt »***n<*f"«st/a7«jthabere, cepisti adjttvareroratiPriem itteam*•*',jamf»tnunut
<-taiid.tlviiCera sua ai>eb (Uoah. ltf, 17). Quid ergb, luat commendo (Ptal. xxx, 6) eara; 111,sicut perfe-
Dbmfne, si qtiis liabens stibstantiam aeiernie viia*, ctc bonus CS,perlice eam. Dic, precor, Joarihi dile-
vMeirtt ^lrirtiain "»•" pfcKfiril hecessftateni liabere, cte luo, et propone ine Hli servilm tuum. Ydde et iu
claufel viscern soa ab eo? Misericbfs praeceptor, fae simililer (Luc. x).
St voltfisii viscefa subs.antiam mundi habentis non Spcraet gaude, gaude etdilige, anlma mea. Ipse
claii-li neeessltalem patienii, nonne mutto magis "** quem tu dubitando desiderabas exaurjilorem, ipse
ii*>etlorfefflsubstahliara habeiitis majorem hecres- tibi parat ijitercessorem. Mendicando obsecrabas
s-ttatttn pa ttenti! Ecce alidio le de laxandis visceri- pEr alium, qitta pef te *•**'.
ad ipsnm rion coHfidebas;
btti |^8t*ci><*T-e*•»*', et 'video te Isubstaririaiti dili- et ecce aceorrk. ille, et perofavtt ubi "*».'tri deficicv
ijehdi "**8, Oetim et diligendi a Deo •*»»•habere : etYrt bis *•<*•.Obonttas, 0 pietas, o amatbr! Ecce quan-
vWes-ariimiiTntneam tiecessrtatem hsbere. Ecce jn-> tom libi bsleridilcfuia tediligit"; et quatttuni te ac-
bens c-t habens, et Coram ilto indigens,_, Fiivicem tentlit; ntlRrim dtfigas. Ihsta ergtt, et sperri, iron
scsaaspiciuni, SMgitui*, Demiiie, visio Wli-»**"pli*s de le, sed de iilo; qtrfa exaudiel desiderium Xuura,
est pta, qua*m oratlo iriea tfevoia; visto toa sit' *-'qtfi stc «biisuremat oraiionem tuam. Cor meum, et
efatio nrea. Noii eiiifti sCripsistl : sl <jfnisitMtn* tarohiea, exsultate in iBtim (Ptai. tsvxHi, 3), et
ftatrem orttre clauttrit vticerd rtfa; secl, si nidehi tKllgiie iHuni, et omnia <_-K<eintra me tunt(PeaL cn,
fmtHttftieeettkattmhnbett. *), bene<Scitt>illum. Amen.
•Agewgo, Bomitte, vide Becessttatem meam, iim» *•••
ccce vides eam. Anima, anima jnea, cotlige lottrm %$$ QPATIO LXIX [o/. LXVII]
' AB SANCTDM STJEPBANCa.
afflectmn tiram, «t ifigene te in Mpeethm ejiri*; \a- _
ctaiwa, ingerain.i tritim*affeetti In cojispectu ejus* Cum retractdlione charitatit, •el obdormiiionit
Videt tnei Atterna ibklern, et rmporlune repete: ejutdem.
Yidtttm; &.: Videme: Joanries eerte vides, vhies Sancte Slephanfe, beate Stephane, benhrne Ste-
me. Ergo vide me, Domine; vides me neseendo; phane, fartis niiles Dei, primus iri beato aginine
yfdc me n.iseraiTdo. Vides et scfs, vide ut sciam. martyriiro Dei, poleiis princefpS, tftius de magiiia
Viitcsetscis necessHatem ***>» meam, vide ut seiani prineiprbusi cceli; didici, Domine,•«»• credidi, et
pietatem uiwro. Vide, viileine *•**, quia vittes me. gaudens amplectar quod adhuc itai-lefria posKus
Oilra «do; jatii niHic sentiam qma Vides me. Scio,, , fanta sanctitaiis luce splenduisti, ut v<*Berabilis
ieltUiin. *3 qntd atKfftin«IlecluS neos otJjtei ittihi! vnhtts tuus angelrca tHgnitaie fidgeret; quod tanta
Gofctedo, Domine»8"*, otiht fratfi jussistl htxanda CPrdis maiidilia nrttalsti, Ht beati oculi tui Derrm in

\kmm LECTtONES.
"»* Bt et menii. Thu.et Flot. vl diligat eljne *•'» t\cuseimM.Excusa »**'Inlef vos,mtt.Yiei. Ydl-Tu£
et Flot. inira nos '••» Inter nos httt. vict. Yat-tut. elrtot, inlfa nos »•" Fralremsnum mss. Vict.et Flot.
«mt^r.SHiwi '•9*VtdtlanimaTttrt»t;CWfc.Va *<^M«hamagtsmw.mul«ma)tis
»**TT?ei%i_S4*'re'<thtt. Yiet. ei VMuc. pi^periS »'»»Diligendi Dommi mstf; diligenfdi Denm »*»»Diligendi
prositiii a DeomM. diligendi a Dep ***•Visio tfia.f.. VisTotuamM. jus8iotua..iusstetua **»*Vi<Metsci»,-
vifle'Ut sci-am, VnJes^fetsc*ts necessirateiii ut«*. Vfrc. 3. TaWtfc «* Fler,•fides'et seisw<L*essitateiB-;****
Vkle,^^*"i^ime'fri'!V'Bec,*videSi\RI<* hte*•****•«Cbiieedo Doftiihe ihti. Vieti concede, Dtomine•*••-''BoiKi' »••• Ora-
l>oniinie fesponde-m»*. Bone respohde Humaintmrespbndet irw*.'Viet. hmnamim resi^bridit
tionein riieatiTTtti*: Yict. ralionem meam ••*' Cjui per*te tHit. ifaih perte • **MPeMravif ribi m*. Garth,<
peftr*!ii»is'iibi »••• Tu con8tlebas »««. tti defficiebiis *»u Cdttatdett cnm\mia. Ykti KK.':iS.'Thh> 26*v.
Bee.O.Cerb.iW.San-Ger.oiS.Cartliiii.aPdtta.Val-luc.etFhr.Atite^
lioue charitalis et obdonitflionfs eitlslcra; mssi Adsan*<?to •<»
m .'--'- '-"::.' ::'mtmm^:'-:'''-'':'f:v'': ^,:-;-: : m
toria 'clia'- vfderent; qilo-l tantarcharitalis "**"*it Semper irifermia apertns, et torrocnla ejtfs parata,
pietate arsisti, irvpium os1tnum pie prtt impits te semper inviwbites insidialores parali, ut ilhic **'*
pmmeritibas oraret. Sie fttil, bone Stephane, stc fapiant miseram anlmam. >;,
fcil. Sie gaudeoftiisse "'»; et sic gaudeo, laetor, et Sicstim posilns, cum vigrlo; sifisnirrcum dormio,
exsiftfo nie cbgnovisse. Qbtppe meluens justi judicis sic siim cure fideo; sic snm cmiT jocor.; sicsinri
districtam se^tentram, meittens, iffquaitt, ege peeea- cttm superliio, eum detrahe; sic cnnr iraseor, cum me
ter-et reus, meriiaTiTpcenaffl, epus babee adjnton», vindieo; sic sic stim cttm delici-as corporis ihisefabi-
et dolcet-et lutim babeo te mittere intereessorem, liter amptectcn*. Denique sic siiin settipef et ubiqtiet
irt places **»*mihi omnipolentetti amictim tuum- Accelefa ergo-, tjic, pfecof, accetefii ttntequam
DonrinuriTet Creatofem nieum et tuiim. Sch) enini, dattTnef, aniequam mc rapiant tpftofee; hostes liti-
domine, el cerlus sum ex magnis nieritis tuis qut» mani generis, priusquam me absorbeat^^carCefinle-
potes; confiu^i.ei cc.piosa.cliariiaiequi;i ypJtes; spero fiiatrs, pfiuSquamme eonsumant tormenta gebenitae.
ex unmeljsa miscricordia judicis quia non negabit. Sed o vos, 0 vos, peccala *•**•mea, niirgna estiTJ
iVrixiilsitaqueei treineHS reftjgitafd te riiale conscius nimis, Triulta 6stis niitiis, ril merfto riegeltir• aniitias
**:'• -" "".: r ";
sibi-peceator. .• v '"•''.*. meaevenia vestra. Scitt ": etiaffl "<*fiej iiaesl***'»^
yWt erga, pfe- Stephane, angustiam mearn, el » confiteof; ita est. Sed qtianto ' grtvior niea infe-
ditata stipef PJtm *•** charitatera ttiam. Ecce eniiir licitas, quanto angusltor mea necessitas; lanto
astat Teosairte treinendtfm fudfceiri. Acctisalur miil*. nrirabilior erit pietas hiitultorifl, tatrto wrjir
i^-W -»iii^-^oi?^^ propria • apparebit *aprid ktdrjltofem gfatia mtercessoris.
ctmswt-Tittia,et testitm*'ocalis ipSiuS judicis. Bona ^sio satis ,-"ffoiiTintet.-dflecte e>iia
non egit, quae-male iictis Compenset. Nufhnrt fairii* Cum Deam?offehdt, te qiioqoe et <«nnes sanclos ejifs
Harem jtrdicfs aliqoo pTSeteritP obsequio ineruirin-* offendi. Verrim lania est necessitas -mea *••»»,ort
terCesSorem' ottHies effendenclo meruk aeeusalores; cogat rite poscefe subfrtdium etiamabiis a qniiitis
Jtttlex tefribither cHstrictt», mtoleratbiliter severu»; merHi-sttjipiicirim'. Et iarittim' re^letf esfiS <n et aKi
tniritotlefatiy' ogMJ-tas, vehementer iratus. Seiilentia sanctiltto eopioSo,^HIoiniesiimati 11forite pietatis, irt
ejns semet pi*ol«t^:iiiTTi*ijtab<4is, eareer irreraeabiKs <teI<wt<fl-TOs etfatn cos pie libcrafe', qiio? fufste potei
af>enHis.tn careere «rmenw imma-wr disposita^ «Msdamiiare »»***.Magna surit, ma^nb**** Sleplraiic-,
lortores pa*-ati,*Bf,datasenteir*(«r,damnatHm-atf tor- iiiagna sttnt nierita tiia, ttt sulrjc^re possutl tiliiet
metrta fapfant. Torroenta stne: fme.siite mtcwatfo,' riiilfi>,et*Vi prd-hjril inthT, nihil tibi niiriuettir. Ecce
strie lemperainenio-, tortores hefribites, qni nusifitaiii _,corfam ©eo, e't cdrahite, Beaie ^Steptiiiiie, suhl.tfmi-
tassesetmt, quTtturiqBam jmserettlur. TiTJior t*eiiitt' *"clapeccafa mea; qube terriiant, qitse sotliciiaiit, quae
hirbit-t,con*-cit*-ntii'-<-onl*»dit,^e^ grayant aniraam meam. Dic crgo, o pie, piissiirio et
fttgere non Bcet. Sic stat snspensns ad gravissinram <?Iectfcsim<V ditectofi'**'* tiib, di<f,,pomtne, '-ifetta-
seniwtiain. EcceiHisertmi iti anguslo periciitts: in tiiat illi hsec peccata *"* (Act. vii, *>t).IJiij, inqiiai!»,'
perit-iilosa angostia. Ecce* hominein. intttgeHteni prd egeho iibt silpplicaiife, qudd tlixiisii -pfoi popfilo
fesirtwi aitxilie. Ubi nune esl? Nune snbveniat, qui te trucidanle. Dicat Umltnn pia charilas (ua; et
snb pressura iapiduiii mfsertus estse lapidaiuiujn; cerlus sairi quia reiitftfct iienigriissimtts-Deus Cbncia
Nuwc orel ***rpre pe, <H»i'apml eunidenljudieem rtiala mea. Ipse enim esf H.isericofs' et Cfettlor
exslilit pro» snis hoiaieitfis orator. Stephaiie, Sle» nteus; ego tWser et optis fejos; tri difectii» ainlcus
pbane, et vere Stepiiane.-qiiia veie coronatfr. Stc- e_jns'qui esl benedictiJs iii sacciila. Ahteti ''•"•.;
pkane, inqaam, SlepliaBe, en locus pielatis, eii tem-
, . . fietractqiio cAgtj..iulisS.Jitepham.
pus misericordiae ****, en utiqiie occasio exhibeiu.ie
eharilalis. In hoc namqtie periculo cPnsisto inccs-*, Ciimeriim hisiini Iriimit-i ttii tc ojiprimeifent anif-
*"" verax fesfatur, iti
santer, nisi qtiia non sempef ""' hoc eogiio; et tuitc cam smntt, sicitt lcriptura
miserior et raiser.iBilior, cutri oblivisci possiiin. ,B positis genibus ctaniastt •0*»-v6ce magha--. Doiftine,
Seinpef«hiinvicletmeDen9,etpeccatamea; sempcr ne tfatteafHlii' kdc peeeiiM» (Act. vn, 89). 0; cor
rainalwdistriclajttslilia ejos peecairici aniinai nieae. opiilentinn pingnet"inercbarilafBJdfrqtth.ciiriiaffliv
..,..'. yAWJELECWNES- ,.-..; •„•», ,:-.,,'.: .-
-**i'Tant» idiajfkaijs weJ^e -ms,YUt.M. tsm^i clraTHiatis pieiaie-> '«'''•Sie ftifr,*0'" I**ire«SKflitianc^
sic fnit. Sic gaudco fuisse nu. TAu. sic ftiisii, bone Stephane, sic gaudeo fuise Ut paces mss.
Thu. Corb. et San-Ger. ut places *•** tus.. SahtQer. superme '*'» Hiinc orel mtt. nuric
Snper eam,
orel *•'» Tempus niisericordia* mt. Yict. 3. omiltii misericbfdiae ms. VUt. \9. locus niiseiicordia* »0"'
Quia noii seroper WM. nisi quia non semper ' 01» Ut illic mss..;V'tct. ,F«(W«c. ***»• et, Ftor. IU illne'--.il*»»
Serl * fes pedcata mts. Vtet. Yal-lhc. vt ,Floi. Sed o Vos, o vps pebCala Scio c<iric Ita est, t»s. Vfeh
Scio efiam cer» ita'est ms. YaMue. Eliara cefta esr m*. Ftor. eiiJtm; certe ila est ,**** *^'£Neceisitas ippa|
•at mtz Yiek t«.; offensio meh; nt mtti Vi«t. 3. Satt-Cer. el Val-tuc. Hecessitas Ul Polcstis damna.re
m*. T/j* - possetis-damnare :'»**Magna sunt, magrie mt. Sdtv-Ger. ipagna suht, sancle ****Piissiihb
iJHbclof^iaHt, Yiet. San-Ger. Cart^Yal-tue.et Fldr. piissimo et 'dilectissjjpo dilectori »»»*Itajc peccala
mtti Bee.Tku.Yict. 16. hocpeccaltimm«. Sm Ger. peeCaiiitn siirim *"• Ameh'. 1»«,TAK,'Araen. RetfaT
clatio cbaritaiis beali Stephaiii. *«*''&'€ scriptufa .^'11. .TM.*-it3v'ef-Fl6r.'skutTV<'fiiStiniii *M8',Teposjilis
genibus clamasse ms. Yici. 16. posilis genibus Plamasii
 m S. ANSELHI CATDAR. ARCHIEP, #Kfcv ..4$$ II. — PAILENET. ET ASCET. 996
geEeiujyiam coptosaittiserieprdia sttperefflnebail. Q j i\ iicni, SPMP,repraeseput roisericordiam. l>tc erjjo,
Hieiisvehe.ineiuer. ardens atnore» eopiose tjflcia cba • beate Stephane, quid. iiitus fovebas, unde misttira$ti
ritatc; de qua, cum tribulat^Jif, laiu&uaviler ar- tot suavilaiUiniftifas ejspropebas? Nknirura ijs omni-
deut.es et. lara ardeuter suaves sciiUjUkcmieabanU 0 bus ntenus eras» oatuiibus iis omatus eras,.eronibiis
fuyus piiigujs,inelle dJMctiou^ its aaiensus ei^ Per h«8 omn«s yirtqtes. quUjus
reiuj:, taui opuleititej, tara juciijTdae gtittas disiil- abii_n^%s;Lte ff^^
labant. Domim,.;ne ^tatttai iliit hoe.peccaluin. Vir ora ut charitaiis adipe ei^rinauedme repteatur arida
beate, quajitiin spem donas pewatoribns amicis aii*»B».i»ef (tPiofi^
tuis.cHin audiuiil te sic luisse spllicitum pro inipiis latis satielHresiiiiens ai.iima.|iiea».Faciil igne cha-
iuuniwsluis? Vas cliarilalis supefabuiidaiis pleuilu- •rilatis ilagrel frigido anima niea, praestante eo qai
dine, qtia «bejrtale potabis desideranles aroplecti te ^ayitteain-i"**.'^:.,:.^.',,,",'A ,. r.r-
lulra -cor sutira, cuui sicperiundis •••••ejicieiites le - : :Ikttactatiodotnihhhit:S.Stephant. :J
e&tra'.ciW^teia^aiiai',:,'..'.'.'_'_,' f - *
''_,Ef-cumhocdicoissU,dtidormi»U vtf,
.,, Gunisk prppina? furore anhelis irrijenUbu» in le:
q-toinoclo ,fefpcillabis timpie atihelps fugientes ad 'JS9jT'd'obclofriiivltfVi soriiiius^^cuni'r^ira,^r<^iiies
1'$? Domine, ne itatuas, Uj.it,kqc peccatum. t<iuq-fl[t cum securitate, £_3curilas;cui»_.alernitate! Keqtiies-
uiodo re§ppiidebil invocalus^qui sic pbjurgabai .**'* <us, o feUx, in gaudjo, ga|udes;h
provpcattis ? Qiiafivbenigne fp.vebit bu.nii'esexalta- p ^cufe, iii satielate, satlaris in gjpria. l^tii» uja
tt», ^», .^ iiic, siiirefbfe .j^ . npn miitabitur:, fiijiTen tti^im poit Jeficief. ^MJqi^
Qua.Celeriiate.Iibefabit ajfijjictospol,enter liberatiia, naii vis, prpcti^ _|(^sl; quidc|jjid vis,Jad vptum aJ-
qtii sic ajBtjjentjbiis subyejiiebaii aflUcius_?.IUifesti- «si^JSitnit Anma^i* '****,a4 beum-fa.ntetn"ymm
nabitbt auferre aniraani lustra; tu saiagebas.aniina- '{PIOLZJ^I. 5}. jj^sli M *W»- '$.feB^^ocwn»
kus-.epruiii, leddere ylUij^liitaip. Illi rijgiijict'AOIlei, vpltiptatis ejus quanturavis, quomo^o vis, quandiu
inaguo furpre fremebaril, ik te periinerenl; lu posj- y,is:,._^riaef .^igti»
tjs ^IUIMIS: voeet ni-iaiia oraljas,: irii Wy perirejtt. I^Ui^ b&i^e, ne,c,iwi^wam"0>^h ^Ubi*,vt
Uliqtie, ^ypce raagna, quia cbaritate raagna; et fiat libi satielas ^nasi «ondum bab^ti; sed seraser
positis. genMius, quia yera sinjplicitaie. Sup^rbia bibis, u* semper doret **>*salietas jam Jjossttlenti.
liniiiifilaleui sub cpte tribuiabat '•", et pdor chari- Setnper auira. de*deras quod seroper hahes, et quod
tatis iiitie fragrabat. Chaiilas a£>bdip t*phi petra sewper Siecufas este semper babere. fucessaater
pcrcittiebaiur, et tinnilu$ pietatis reddebatur. Im- quippe el Aelectabililer desideEas ipsum delects>lj.ilp
pietas pielatem la-jidc premeb.it, el oleura ittiseri- <' '•" desidetium; et sempcr biliis eum delectabiti ar-
lipfdlae ebjilliebat. '' dore iptum desiderittm, *um copiosa satielate. 0
.2d40 si uuqiiani merebPr.de charitate Stephani SfifficieiisbealTtudOietbeata suflicrenlia! Qaam fulix
oleuin prficibus elicere, quod illi potuerunl lapidibus pbdormire, obdorinire in Demino! (Juinla,pace oji-
e*Jpfrhiefet.l.aiii^wilw doraiimrt, qui obdormidul Jn Damino! Non euhn
gr-lvissiinovqui rion saiialur nisi n_iseiicordiie oleo. gravabuutt eos anipHus jtoudera eariiis, uon cos »f-
Utinaui vel seiftel stiggeral Deo pro me., ei pro cun- fligCHtdplpres corrtiptipnis. Nen iropuguabnni eil-
cto peccalp meb: Dorifineneslatuas Wiilioepeccaium muli lentatlioimni. ,R<MI lenebU conscientia yeccato-
Doce me, beala aiiiipa beati Stephani, qiio sa- i%w. NuilaeossoUidlabitiiid"i*_^tia> AbsleRiti)ffl«
pofe juciiiidabijris,<jaisafifeiate,'^^iuabai_j <i^ omitemiacrymam.ab oeutit eorum(Ap6c.vii, 13)^*»*,
eruclavit corliiurii ierifufn titSbohuin:(Ptaif. xiiiv, 2). ,0 tiivcs et beala pax, quara longe sum a le! Ecce
Quam dulce»0*»foufiWi» aeimscmeaeeloquiiim luuni eniin qui conor vel lenuiler guslaie salivam alienae
(j^t, cxviii, I03)_»supermelet favunft (Psql, xvin, fefcitatts, cogor aCQneuter glutire acerbos haustus
if) ori jh<|o *•**'.M^^^^ iiiagij diiice- nieaBiiifeUci.tfilis,qai me commovent tacere ea bona
scu; sugendo pbjs et plus suavissiiiuis sapor cyus ft qjiK nec possiun cogjtare, el lere gravia niala q«e
aflltiit. Pl«s vitleudo, plus fulgescil; pnaiii modo sitlfcrcndo possura palpare. Ileu nie misertHnLBbi
traclalmn,seiiioeraddelecUtioHewcreseit.Formam pon suin, etjibi sum, qt|ii nescio ubi fulurus sura
gefil fldei, solidilatem liabet paiieniix. Simplicita- *•*>*.Discordai quippe miserabiliier anima mea cura
lis purilale niiet, benignitatis colore lucet. Olrarita- : copvlata sibi came mea, qnamseqiii. non vuli, nec
lem sapit, pietatem plet, taclu reddil inausueliidi- potest s:ne thnore : r^fjwiere uon auclel, nec valet

..:,,:'.;:;;.; , ;^ TA«LELECTIPN^S. ..;",":.:.:':...:,

"**'' Vtcftf. ei FH>f. nerli.hclis *•»•SUp{g^rgibat«is.:Bcl. 15. si« iu^aMt - ****
,I^!'1?"^f",l<,is *«* Siib cole tribiilabat mit:.TAa.-sub tfibi.ial
Itamihsetoliatiis^M.huiiiie&exiiltatus m». Vfc*.16. sub
fluisaiietaie »»»»Quia dulcemts. qua.n dulce *•>«
O chare *«**(.reasit »ih. m«. TAn. crearil e4in. Oriejusmw. qri «ieo "»'O th^tale mt^Ym.
i^ feiraciiitia^ *»
Amn«j^^^„,rta.niea ^^uiidet ihi^aurei ,_*•*'Peaiderj^inss. <fa|ectabite ^a(|aiaM-
>» fc\ ubisura; qul nes«omH; f^UrhBuuTmi. JFftu. iet ubi S^m
gjjgf"*, ^ruin
 *- <*.

W . '^'-•yy? -''^..'':•'..- -'"--:'--:*'--->*te;^:''*,i' ^: ^IJJ

--«''^;y5j^*i^^^"v,:'j?;A
sine dptoife |.'tralie«i eaitiL*'»** pst ie'Vtfit/ef«M Ldelis etprtidens dispensaiof (taHperibtis dislribuil;
'
-kti cumiabore.fnfelixr ego homa, qvutme^lmmit sic de thmuro charitalis taiituin tibi saUeriWistit-
de corpore niortis /mjiti^^Sm.^tit.^.^Ke^iln lel, tjw^dies desidet^^rWa^s faimelicus fias,
tii iSfliiTijtf^o i^Siifes^ >-5s^^
:.beale Stfepliahe, jirecPr, eompatefe ^S«e&1ti»hftim^^ ^ttt^Ma^raieSip^
htdi^enii; ^ut' ^tt^tliw-tibi^^id, ^v^WigilMr^ ppleiiiiasiraie ef pretiosisstme^of^t—
gehli. tifieffel *rdp*M|5*>« iH^i'tit|uS'%ili^lli&-' "
^'^^IMf^iis Lsrtircniti;''atflus^rS^iiilhlip''
ritis gratid Def per J&hiia Ciirisltith Doniioum;tib- c^^i litd Tymeliciis.liic Csufiens ''paiipPi^iitJ&Tit
striiin, «t qhaiidoqae wi pttcViiiiHft3«»imdorhiiomel "ejus*'fainem^evaeueS,"siSl:nl qiialicuHque chaffiStW
'rmjtt$tfikW.piiS?n,>tf'fa 'gii^th' ffeftjCillalahi^iiJi^&ce^
bat-Bt^ pef omniaWcnla's^^ '^iquestilla111dulceiKhfs^ffisSitifinti aniinae niese in-
'Itiiidctido, Stliitt illi^gifi^^4ugeas; ut^^^^^
ORA^qjLXX,J_p/.LXyi!ll*«*. ;"fT:: - "fkithi£si %xrfbfaVerh<»nhia-
1^'^iili^:«1itlctgkliD^^H^ftflii^
:' :' n<-vs>l--<&$'$$$&<l^^ '-hai* silS^enJdiili^<fi;¥e##diie
'- geatissime wrtyr ae^
'^sithiifem hpn baM.eTO^i&qtifey:; beiiighiiiisitiie*<ki-
-.dilectpr, ver».fe1icHaii&;Ianrpa rediioile^LaWefiti, Iriiiie, liceV"niihistqfridam faiheiii c6ftfis;mci,- tiuain
, u.£iip4_^ii<wii-^^ Welhrjtjlfe^]plift eSufi^^affta^-sattoaW a^
fensa^pr ttwspttri c^tejiti^.et- benjgwsshne-.paitpe- ^pfi^^caetsi 1h^qti^ sfiim ^^#i^ii»i6&t
- rota Chfisti provi*ttr,H«w:in>*ecoia a«si|i«ni?ittHii
^jla^e^llmllidr^^lb1^
tforis*Jj[|g51ii dt^ excresrau Sffanima nti5'4:biijiis
-. rwa r-ugn^tKjtie adredj» ^idi fiiAla,-aii tmiiliiS-
ra^<*^^jyjp<»n.<Hide«ti.
i ^sf^§r^t^r^m iPli^pir <>»tCs<.deJtdeficie.^1tfjaiiiy Mi-
^ri<^lsitieF%irfiBffl«iff
jii,ip<%I_^ riem ad bealam pervehWlP&liiSta^
me?tQ^,.et;d^ ^|niBiti^rfiiefftlifiii^#BBsitltep ifiwSisti.
..iui^c^ip^e pecw exatfi-pa jntserieofdi ^j^tttaliiphpei^i^^
stjbventtop-fjyitia,me^ ^tab ipsisfemta, pharlta^ii Ifs ^mti ^fportffi^I^s;;^B
; iliam, _qaa jia ^risti .4tes'id^rium: tptns 4etieker •-ftjgoSff tW^-piei^i*>j[^ia«. pu^
caaesisti^ quoqnempdo in se.accendere valeatanima ' fehseideleiiaiioirtsiiiyaderej et fMetir!iu_ierii.-e'dii<-
. «ea.-Qb W.j pneFiesiseime J&oraine, ad te pottssi- cklitiisiiideflcientfein iiiereaf'6Wrii«^.*^ic cSufife,
, imi-n accedo, quia cbaritatis^lttiius in te iwrabi-tem hafic sidfe, ad bahc geniere^ hiiTd-Susjpifare ihif^
-,•flauiflmra<*<»sid^i^ ^uis-enire cogH^are,q«^ me,ns ilesfe6>i" «;J-r-^-r*- :.*;> *"-: >^>^ ^5r.:.,u:^ '»a
a?su"n»afe,;qda,intelleetus isipefe sttlllciai qtio ai- , ^Gbnsiile^inlhl/ ihaftyt gIh'rioVrssiihe.i;<!<4'iniRs-
- dnre, quo aestus 'Sancti afleclu, ejus amprCin ***'in crPta 'ibrUisse vefbdsitasdicit :
S&iisdriifttih!iri(}<£t
cordc tuo iixura tenebas; iine cor fiitim ampri fejtts affeCtiisdcsi^efii Ctamal: Adhuc ardemiiii: ortttMi
inflneras, quando sie interios illrtts dolcedtne ,-**** dhtittei'Itane, dulciSsime dpmine'el rervehtfisinie
- replebaris- ut flaiitraas-extefiiis le premenies pavvj- Chrisli
ahiator, sese Itabet iton tftta orandi'deVotiP,
pendcres? tngredere, anima mea, inleriorra s}>irkua- UtPrationi c.110pltts inteiitiit, ptos i«*c<>ndalliitSic-
. tis itiluitus, et pcneirasi^ppteS secreli*i beati pecto- cirie in sp'tr'rtu et verilale "tfrtntfes ittCompafabifis
ris, tara i_^it* dileciorisdoiHJtit tui, et corjsidera attrVihil Pdor ^hariiatis; ut dum bfalio Sd iefIhrntiro
qutun nectareodivinae vinculo eharitalis feIi)C*ine_is diciiuf.^uliusorivfederecteiritapl^ff.l^ala^^
ejus fuit colligala| cura carnem exterius crndtjle illa, qiiam talc vefaciicf iiiltammat irtt^tllnttt. St'd
torreret incendium, et afleptas iniefiof exsutiando uf-jiiin iiieaqualiscunqiie claftdathf^bi^ttovaeipfeCrir
laudes dirigeret i**_ ceelam. Attende, mfjttaittk et.ad- te,beafireitne iiiarlyret prxcipuacohimhaEceteMse
-rairare.mkare et. gapde, -gaucte et ara-V fcraaet Dei LaufeiVti,qui felicher a beiiigaissitrip Jestl aiidire
lauda; qiia»inni«»nqtilfr;erth» te sidiSHisfderafldinii 'meruisli, feni, desiderattir bOne; sutclpferitWarifrti
iHteuderis, tfl«g<};|t_i_^stiperal ****.ilrtpUectuflittul- tnei, quoniam' aisatus non negasiime,'prt^atMiJtoS-
cede illa qua inse jucuiidabatur per affectumi ct j ) fessstt es me:te, inquam, deprecor, subleva tuis
beaiificabatwjwj^ectura. Ad hoc lamen i.nde sultliraibus.et pptenlissimrsinefilis oralipnera'««««•.
cogitaiido,_,gtPp^||p'i^.s?i|^.,.aMrlM1,'^',; «t. qiwtcnirt f iipd eumme desidero^fvideticet ttt a ihte
quaiidiu _atieta*ab^t, ejns esurieHi pa tiaris. Quia exsUrpetur omnis iniquitas, et vera usqtte fb IhKjji»
nirtiiiyin-qo» plus esurie ^^<i«ji, eo ahundanlius,_ in iiie prollciai cbaritas), le iiUt^v««ieiiie,.a( bpno
percepta^sal^^^ cesses cla- fkmiiuo Jesu favente, niereaf obtittere, praestautt
mai», non erubescas inendicare ad Jatiuam •hirjiis eodera Domino et Redemptore nPsirOi qiif e|fr!iM»^i
dtvitt^ tbesaiprarii, CUJBSlinptorasJNxpium; suppli- Palre et Soiritti s.incto \i|a et_regmun \a xteriia^h
Cilereraus.t^JBkul IbessMusosh|Jwl|[^lanquaitt fl"j§ cula. Amcn. _- i *

^ VAKLE tBCTlONES.
/^*-'
"'** '**'*C«l/ot« e*l Mtmmt. Thu. 263. ineUis-ewm mtt no» habetttf
*'*4CTreT**'"""
**** '"•'"-'-jK
C|pi^pi|^srsaiicn airectu, CJHSajfpfeih mt. quo"*»**«ancijpBMtis e}us .imorem ""Sllius 4pkpdinp*<»*.
iUadutttiHhe ****Tura supeut ms. ttium siiperai Satiari desl.!eics wt». saliari esnriai,
 - ~*tm
•j*
m S. AtfSE|_J|,CANTUAR. ARCHlEg,$?£_, J4RSII. — PARAINET. ET ASCET. *$»
.... , ORATlftXXI'••*.. . ,^.- .„ . k [dnM^ prgesumal intercessorem reus luns, NuHus
, «^mc lespicipl ****,nisi le jubehte: nu.Iiis inihi
. '"0^0q;horitineJV f^^ijfef^.^"__^S§HliK ">.''''•'. ^Oiteril, nisj *te annuente. El tainen spero ui quod
'"'^Teefifor' fipl&^i^, 'l^pulluin "iM.li^PM^p.; ^Shi BKttiler |ieccata mea negas, propter ali.cujus
coiilrist.isli, excjta meirtem twwi» i»-;-J;*^mil^is-|«i merila^oncedas. Bone. ne te ultorem
fteeessitaiem tuam.d ipvoca mJseri_§^^feH_t jiSiibeas, a qiu» petd imervenlorem; si non **" das
g^riain tyam. Aniii^ mea,,_wjj5iK^^pra prO pane lapidem, prb pi^e_«rpcntem(Jfa/)4.vii,9),
jsnergiscere, scelerala mea, claniaajl. ueum jiro ovp scorpipi|_Mn(tuc. j(i, 15). Da ergo, Doniine,
fteum tuiim, si forle ih|^|p^ji^er tc viiitttui suiiiii. milii jijtercehspreiji M<ifii^niu illttui iii;igni|in confes-
"Sedaitissimiis est, qlrii^j^^ffli^l^ioittodpljiyingpt "joreiti, <*i|jnsper tnliiin muiitttiin b^aiuin glpijficasti
vox mea ad illum?'iiJV^[^piii*r nie anim5m nieaiu, noiiien.
Axtik 'ioiencfat :in eii^^^^^^;' super ea,m ^si forfe S nele Martiiie, per illiim le':*•**precor, quito-
'
vocatus audiai ,eam..^f _^^ jusiissrraiiscst, et tnm *"* itiiindatn venerari lacil iiomen lunm, ne de-
utmls iitiquus sum. ^nnmofB jt^diet "*» clamorem peges Ittdi_feHlt>«lsnpplicanli auxiliuni luum. Cur
lucum? InCralxKintrii raeipsum, excluriam omnia, es, dominc, per cibera ab omnibns \-ocattis, nisint
praetef iHuni *"* et meipsum, el effundam aiiimam BI ointtiwn rogaittnjm sis actv»tcatus? Ad quid sonat in
nieam et quse intra me sunt anie lpsum. Exckafeo nt ore omniwn: Donrrmui i»«« stmetut Mnrimus;
dolcnsel (kdendiis affecium mcum; expandan» "jermn- domttmt meus tmclus Martinus, t^si ut dieere pos-
nas meas anle euta, si forie illa sua m^ga pietas SiBt •?**>{ity$&$!f m*B* ,anctu* Hartimit; adjutor
woyeat euni. Sed nimis iininensa, nimisimhiita simt mettMthitl^mgm^mitt^. Ct-qnid ast- obigne nomen
ifelicla raea; non suflicit sine mlereessore *•**,nec ^mnn idW6<l^_^^pf_i4aMHMla ^riM*faoc sit altquod
suscepUbths est oraUj»HjSji"?- wagmtm to^^^Hsiun ?*Fa«a tua votet me ad
ftogabo afiquem de jjray^p^ Jamiliaiibus Dei, te, «m>ap^a Mi4«nktaat mead Hiier«essi<»ein Uiam,
si forte illum andi^i ^^B^eas. wtpbo ^runura j«|Kpi tua 4E_rfMMftm» ad jntefeesrfflnera tnan,
i|fam majjuura comt^rejw^ ctijus' nomen jrlorrfica- opera t«a leahnnt rae ad auxjlitnn tmim. Sed quare
futii est ner orbem. Maftine. |> si et *•*• ipse me ndrrcm nm-actiia tua, cum major sit poteniw tna?
alnlies; lu itfcl nmene**"7 Mai tihe. Scd si peusme'*' 8 Ui qittd retraciem opera Itw, cum sHpieremiseot
rtlespicil^&me r<^.cit.Si Deug.faciem suam ame apud^Denm gratia tua?Gur recitent snbventitmes,
avefjft, qiiis auanWad nie coiiverlil? Aol si Deus ..qttasniullrs:i^peiidi&ii, ouw meljoFa s*mtspiriiaalia
otiirine," qiterti autwl pro me? Miserlcors et niiscra- qtwj jpates, qjuara £<wporaliu quap ip ^lo-.habitans
. toj-
.->".*Deus, - sic
.. ah * 'detcstaris ad le revert.eiiteui,
...*-,..• '.. tii
:- r I Facis, el in I^Jcrap«sregfinansft*»ti.? {fon eiiiHt isla
pati -t,
,-'. , :T
non posisjs S0,Sinisereri ejus irfhitn tibi ad)ia;ren- sottmi potes, ol illa ttpn-poies. Non, inqMajn, irr his
tehitautlai.ilui.il exsecraris niujin <Iftlenlcmliiiun, soliscs pot«iistiua; adflihihim- deveniwit".", et iu
Jij_,jjropier eutii non audias iillum amicura luiini? Tu, i'lis impolens^ qose ad setermUtein provettiunt *°5*.
injytianv </ui beniqnut^i inisericdrtprcestabilit suger Merape »oa ad liaec lantumniodo fctcienda sic profe-
ijialiliam (Piftt. ltt t3) vocaris, aii ita exardescis cisti ***T.NQHad ista aelummode iribHemla lantuni
in peccatorem poeniienieni, ut qupd es oblivjscaris? asceplist). $piriluaJta hnpartLre, qttibits^loriaris;
Prtjptef^eiij^tlpiij»! aut ^iitji m«, aut cphcede ali- jeterttis telHica.qtiihus J.-elaris>celesua irtfande, in
j,uem aut^re, ine, qtiem aiidjas pro me. Domhie, si' quibtis cttttversaris ", 8. .JHlorura per le seiiliamus
cgntiijes a peccatore audilum ttiuip, quia jiislus es; indigeuies exuHdantiam, quoru» pefpeuiain pte-
vt>l_i(t|.j.r<$ibeasaiienuiB autlituni a misero suppli- nus ^*69suseiptsajuadanttajn. -
caiUei^quia pius es. Benigne, plus cs clenipfts quam .: 0..bpii»runi tuuiHiii Iniwdataia,el malomi» raeo-
p^ssuiii cogitare, non iiiiiujs Iwc seittiamj quam l^iui abuiitiaiHia, (Juanta est eoum distanlia? qoam
praesiimo sperare. tanliim confidit, Dqinine, de tua vpbetuenter itla le^ Mt felkjem; quara iihnisista
pieyiie cr^jfus e,t re,cr<!alu| a te §ervjis tuas, ut fe n*e ittfeliopm? Hla px Btemtwltflfe Dei descehdit*
/,:-,.,•;. , " - VMlMlfiGTimE&i '- ' K
'%"
-^meoeiaunm euktmt. Y4et.-#&, 16. « RR. Corb. 160. BecO.ubibis legilutVWiMhffi: Snn-Germ.
If-S* GmUt. Y0t4ue.;el ^'tar. ;M saiicMnn Mkobitim, vetsimctum Mariiiium, prb InMI^PMi a*ySso perca-
Vrtluc. pratio acl sanelmn Marthm^ijve ad saactmi Niealauni. mss.
u. fo. Vofb. eln^' Yt&hQ
Fldr. 6r3lio ^d sant luni Hariinura. IJIS.Bec. oratio J^PJtekaa ad et gio-
srtssriramNteolawm. ftew. Oratio ad Sanctum -NiCoIaum. ms. Thit. ora^^iSe^iissiinuinbeatissiuijnn
tWiA*%iea}<i SicotiMjtti.ms.
9a&4F*m.ftejMWJt» ^icolapConfessore. in oratmnis contcxiubi mm^V^m^h^ et fkot.nuttjnaht leqitur
*MJf^Mc°H
*W *9*fari^
iheamqiii mss. YUi. 46. Val-luc. ei Flar.An eujn qiii , ^^Hytawiodo andis tmtf Quweodo, >n-
«»*'"**-Pfffitef m-Httthis. Ytct. post itfiim «** Sin^irtefccssoiHEfei- i^.sine iniei^sippe '***
^istlio mca. mt. Thu. orPlio mea sine coadjiiinre *»**
*^'0 ttsil^^P^P'**'* Ipsfe tne iildiei! tu iflc'.
v^giie attdies
mtifJhu. ipse **** me, lu "ttiagne Deus mensme iiiM.-'^» '*# **" Pafl n<Wfc«^ste.mts.
•.^Ytct. pati nonpossit He respuel m«. me mpjciet •"* -Sed a^f^ii si non *°^Sitfi|Hcoli»e.
. per-illum te etc. /n m». San-Getm. hU incipit Qtatio »•*• Qiii per tottMn mss. Vici. i&WmmfcFiot,
<_.#t,tQti8B *?^ Dioere possit thw. dicere-|)%Bit' ?!*»* Deveiiten^Hp devettiittu »*"•'-ftemBm^ints.
^+sMtfct&ietFtioVi;pro*emnin *** 7 Pemm^tim.Ykt.et t^PpSffpfedfeti »***tKittHifpfeera-<;•
vis m-Ji.qtiibus. copversaris M** Plcnilis nus. plPnus - .. ~ ;;*. ^r^f.
 '
t$ft GjB&TtONES. .'h '.. •:1i^;' '";'" im
ista ex inmgCnUa mea ascenoii. IHa flui.t,,«!t:;llei."j| piterni%|Rui, ni?ii caliginj pcrpetuaj, nftftis, w non-
cbpia.isla surgit ex mCa inopis.Q si illius inttflt tieri i^djstoienlisi mortis?tej^ bis malis me pe^atjs,
danliae exundaniia imindabU, «i <lilnatirni^ioftipi fa44*3eci»a]a jqae trahi^s||erte in his.ejrP;Ob^pijitijs,
meorum abundantiam *•'*! 0 si plenitudo iiliqs sa-i ^j; ,prius a y«rbis i?pn fpei"p solutus. Vere bopm illi-
tietali9,;replebit vadiiHatem mie»egesiaiis*;Non 4ii- *^^lili?°'*jervps, ewjj.si^jibera yobisi^jis_^ar
Mio, domitte, 1« lwe mihi impetrare, si lantnm veHs.; Jrii^^jjJMque,prppe estdies illa^prope,, inp,u^a? ^^
pro me judicem meum ditecium ailectoremtuum?0^. eAi,inco§niiaj;'078. Subitp venit, et fprsiian jipdie
exorare. Pfe exspecies W'\ Domine, ad; ex,audien- erlW07>. ;ii ... •;.-: .. .-.,':•,..: ' .. ; .V'.^... '.
<hini meam importnnilatem; qoi» tu scis ad oramliim , Delieta, mea,; an eratii^jjam noxia futura,vcum
diu meaffi imbecillilalem. Veiox eiiiin suni ad defi- animam. meam vestra, duWjp^iBepol«batis, cum cpr
ciendiim; sed eslo tu velocior ad 296 subyenien- meujrn vestra volqptate upf^a>js? Cur haeq me cela-
dum. Certe si eor meum contrilum luerit, si ,viscer$ batis? Gur me tradpbaiti|f |mo nen vos nie 'tradi-
niea commotafuerint.siliquefaclafuerit anima.mea, dislisS87S,sed ego nie tradfdi, qui yobi^ credid^0"».
si rivi din fluxerint ab oculis meis; lunc sperabp Npn vos me decepistis; seiiego. me decept, qui yos
quia Marlinus. adest precibus mcis. Cpncuie ergp, inlra me suscepi. 0. inaudila insania! sciebam in,
domine sancte Marline, coiiciite spiritum menm, j5 yobis npp esse fid,em, et tamei) habui ypbis MS0,ri-
excita cor meum, commove mentem nveam ad af-. deni, lmp pon liabui fidem, nec cieJidi vobis; sed
fectum sectindum; necessitalem ( suan)*, jit ^htiam qupdam;,b.prjribiU njofio yjdens, csecus commisj,. njQ
miserationis luae effecluni/',07*sec^^^ofeniiam ypMs.., yidens.,eranj'.",. quia; vps' cpgfloscebara^ pi
tuam. ; .. ^ ... . :. .. e, ..ii'^.^^..^;^» , r,.;? qP5 mala*,yps; seqiiunt^r, sctpbam; coeeus eram,
L Sed <lieu|; qftwto^^e^opji^l^^!^-fn^: qjija npUj,a nplis^q^ei^an^Jle^peccalum^p
quaiiln, ^&inpore-J^uro^un»!,e^jClc,pf ^pu^, quan1$ hoErendi^^
iprppre,obruilur aniina meaJ?.Sani^elHa^eJ gji)d |iits! |f^aeeu#.^^S-.iuf^J^^^j^irj^ia^n cadit;, ipa-,
*st quod sic me impedU?. Quid ^Sfc,4ttPd}^rvir fpxui jpin!,a.u.le"m,
X^,pyjfiijjjfi .^fiJl^jfi^jqjwd;
fireinjnesim sie.premil? Bncle sic tenet^JUir ipjui- s^iue.B^c^i,, vi;den^"fgieBS,iipra^|jii^se,tr>diu
*us meus? Unde sic ciaadilur circuilus meos? M»rs p|,topn}gnJ,a'itfq^ib^^.ip.riiieij^.^Uptpni.gunl,;.
Vult, domine, yult ad Deum et ad !e aiiima mea pec in se fpadf»;^uiil^quia*prdjnata t$i#.,Peccaliiin.
«rigere faciem saam, et plumbeo pondere curvata j^seisiliet, ^am, fpjditalem»jl>jS?^nt tphit * er-
jravatur. Cupit in[ vos dirigere intuiium supm, ei iiaxj inFelicHatein, Melius/ergp eratcligere tormer.-,
caliginosistenebrisobscuraXur. Conatur seexpedire, *' lijm J,?s,'"^s"eTnum.quodpejr se fftdiutenj scteruam
«t ferreis catenis aslringilur. Teniat exire, el amep ( npn aitrabiU quam pwcatum qnpd cuiil ^dijWle siia
carcere claudiiur. Quid sunt isla, Deus,. quid sunt dolores ajlernos jjungit. Et certe, o miser homo, ipra
ista, quae sic animam meam obtenebranl et gravanl,. sola ,l,8a plus tibi vilanda "'prat peccali fojdltas,.
claudufllet Uganl?Forsan qnae sunt peccala mea;- ifiiam qua3libel.tormentoRum imuianjtas. Quippo in^
imo vere baec sunt peccaia mea. Cerie hajo, sunt. peccando foedissima . perve,i;sitale pr.Tposuisti le
Affecliis cariialis intaluavit in me saporem spiritua- lieo Crealori tuo, quo nihil injiisLius : in taleranlia
linm; inlem» iiifiniorum incur.vavit animam meain tormeirtorunj ordine pulclierriuio subjiceret se """".
ab inluiia stipernoruiii; amor lerrcsuium exsiinxit lactura suo factoii s08e,quo niliil esliustius,
iu me delectalionem coelestium; usu vitiorum eva- 0 homo, quo evanuit buniauilas tua? Didiceras
nuit,,7*in me sensus Verorum bonpram. Ab Hlis qupniam qvi .(acil peccntnm, &?rvuieil fea\ali {Jpan.
bonis smn elongalus, in his malis oecupatus, se- vin, 54);,et ut tanli ma|i servns esses, peccaUim
ctitsus ab iltisj inclusus in istis; ab iUis devolulws, fecisli. Sciebas quia spirituset vadcns et non redkm
in istis obvointus. Ilincest ilte carcer et vincutai (RsaL LXXVII,39); et in, peccatiabyssum irreineabi-
flinc sunt Ulaeaenebr* et pondera. , Jem et sine;funda le jecisti., Vcre abyssus.sunl pec-
Peccata mea, *ui servatis in bis vinculis et boc cata mea, qnia incompreliensibilia sunt pondoreet
carcere, sub his ^nebris et hoc. pondere?Cui nisi.' ' profundiiale;et inxstimabilia sunl numcio etimmen-
dislriclo judiciv^a^tbrtoribus veslris, et tormenlis sitale.Quaj abyssus irremeabilis esl,'qnia nulliisindc
«teruis? Cui, nisi carceri in/erni, ct vinculis sepi- redit,oe7?nisipergratiam relrahatur; et sine fundo,

* ' •'
..fii'!/) J . - t . -w'^l^i7-! -*i--,,7i -.' '"•''.."*
,a7» Abflndanlia «|«. abundahliam ",- Sleum dilectorem tuum mss. Vicl. Val-iue. et Fter. mcnni
diiectum, dileclorein lamims.^Sfm^erm, menm dilecUim tnufn ,m Ne expectes »*, VieU 1&-
neque expecles Hn ms. VaUuc..-mft^M'-* """ TuW.affeclum mxs. Bec. Vict. ,0J* Cartlt, Val-luc. *t Fto,
luae<efleeiuin tsus v^orflni .f^e^uavit i»^;|fsu vitiprum evanuil llliberaiis- mss. Vict»
FaW*8* 4£<jFjiar, illiberabiJtiif«^^t*. Cuique *"* inqiiam esl mcpgnita mss^ prope esl inquam et Snco*
gnite V ^&^flkNilift veniu spit^pSSiJirtt Tfadebaiis.. trauidislis msi Gorb. trahebatis.. Hrabp*
Batis- •^plfcis.ccedidi «^'vobw «6 credidi **** ;AdMibiii vobis mts. Vki. hatwi- in vobis mtst
Vat-^WMttr-Mb\n vobis ^MpdmAprreiidum njss; )Fwf. VitMuc. et Florl nomen. hoi<«pndi|m ***
'**•*ipsa sMSSByi Viet. 5. qi»ia's»Ia
Eral.toi^^fl* W*. erat,eugere IprWitirm ;**> Tibi tlmenda mss,
Ubi viiimM^'" Subiiceret se ms; tiei."16.
"0S7 subjicit'"Se" f"**Sua faclori mss. Viet."
5. VaUuejft.Fter.
suo factori..'HM.Viet^iS. omit. sua Unde redit ««». inde redil : :::;.:,,
PATHOI, fiLVHI. 32

* w
V)03 S. ANSELMl CANTUAR. ARGHIEP. OPP. PARS H. —.PARJENET. ET ASCET. 1004
q*uiaqtti sponte **8*peccat, merito in inDnitum eadit, ABone Beus, omirfa hsec fecisti inabysso; et non
isl non per misericordiam relineatnr. 0 abytius audis clamantcm de abysso? Hxc praevenieodo ***T
*•**fecisti; et non subsequeris ad te
abystum invocat [Ptal. xu, 8) peccata mea! tor- ". fngitivo tuo
menla *•**quoque, quibus me servatis, abyssus sunty v reveni volentero»ut perficias quod inccepisli?
qdia inflnita et omnino incomprehensibilia snnt. Bone Domine, gratias tibi. Yere qusesivisli in
Yae, carcer et vincula, tenebrae et pondera peccato^ abysso perdilum luum: et invenisti, quem. ila de
rinn terrebant me ,M'; sed mali nulli "M malo peccatis suis exlerrtiisti. Per meriia sancti Martin;
comparabilis serVus factus sum : el sic in abyssttin dilecli tui, reduc de abysso peccalorum, quem qua>
xnersns sum, et cum hac dolenda servitute, et abysso, silum invenisli perdilum tuura; ne perdas amplius
in alleram abyssum sepeliendus sum. Va? super vse; inventum tuum, ne in abysso inferni, ubi nullura in-
limor super limorem; dolor super dolorem. Ecce venis, perdas .jusesitum et invenluni servum tuum.
tertia abyssus, et ipsa nimis terribilis: judicia Dei Audio, Domine, quia jubes me redire, sed miserabi-
abyssus muha-(Ptal. xxxv, 7); forsan in voce harum liter ligalus, et nimio pondere gravalus non possuni
calaractarum abyssus mea abyssum invocat (Ptal. exire.
XLI,8). CalaracUe occullae sunt, judicia Dei occulla Sed, o sancte Martine, cur ergo permerila tua oro
sunt : abyssus agilur abyssum in voce calaractarum B Deum : cum te meiius hoc possis, qui es ante eum ?
Dei invocai, quia peccatorum abyssus lormentorum Precor te, domine '•",per nomen ejus, ne avertaris
abyssum meretur, quod judicia Dei pronuntiant. Si quem ipse jam "•• respexit, quamvis reum servum
peccala mea non essent abyssus, timenda tamen . ejus; adesto mihi, rogo, apud Deum, non ut defen-
multum erat judiciorum Dei abyssus multa; que- das me, sed*ut ores pro me. Peccata enim mea
niam supra humanum sensum sunt occulta. coram eo non defendo, sed oslendo; non excuso,
Nunc ergo MMjudicia Dei abyssus, peccata mea sed accuso. Ego sum reus, ego ipse sum sub illo et
a"byssus, debila mihi tormenta abyssus, abyssus ju- pro ilio accusator meus.
diciorum os super *•" mfe, abyssus inferni sublus 297 Non accuset me, qui fecit mc; solus sttffeci
me, abyssus peccaiorum in qua snm, et ipsa intra ad peccandum, solus sufiiciam ad accusandum : dc-
me. Ulain quae supra imminet *m timeo, ne in me nique si judex est ad judicandum reum suum, est et
irruat, et me cum abysso mea in illam, quse subtns Dominus ad tuendum servum suum; esl et Creator
patet, obruat, ubi tormenla nunquam peccala dele- ad servandum opus suum; est Deus ad salvandum
liunt; sed peccala semper tormenla tenebunt.] credentem et baplizattim suum. Aut quomodo judi-
Miser, cui peccavi ••»*?quo deveni? quo abii a cabit peccalorem, ut contemnentein, qui se de pec-
Dco? ubi perditus sum ab eo? Quis me in abysso m- C calis miserum cognoscil et fatetur pcenitentem ? aut
ter abyssos quseret? Aut perdilum Dei quis inveniel? quomodo damnabit utadversarium peccatorem, qui
aut qitis extra abyssum peccalorum audit claman- se peccasse dolet, et ftigit ad tam amicum ejus in-
tem de profundo eorum? Sed, 0 tu Doraine, qui in- lercessorem? Deus, in le pono spem meam. Sancte
tueris abyssos, quo ivi a spiriiu tuo, el quo fugi Martine, tibi commilto oralionem meam. Super
a facie tua? Certe non ubl adhuc sum, abes; qiiia et ', ambos jaclo curam meam; imo vobis ,10' jaclo ani-
si descenderoyin infernttm ades (Psal. cxxxvm, 8). i mam ineam, hoc est, quod a me magis exigitis, tu
Et si ego nequiler fugi le, el in abysso mea danina- jubendo, lu consulendo. Suscipite eam vobis **•*ja-
biiiter abscondi me; ubi quoque vides me. Quis enim, ctalara, habete eam vobis prostratam. Reducite
nisi lu, ad poenitendum movet animam meam? Aut eam "°* de abysso peccalorura : quam quaesitam in-
tu quomodo moves eanv, si in abysso sua non vides venistis perditam, ne perdalis invenlam. Cuslodite
eam ? Bone Domine, tu pulsasli et excilasti eam iii eam, cum dormio; servateeam, cum aliud facio;
abysso deliclorum suorum, velut in lecto dormien- videte eam, cum aliud cogito : lu per concessio-
tem. Tu concussisli torpenlem, lu, solliciiasli ne- nera"•*, tu per iniercessionem, tu propler merita
gligentem, tu fecisti poenitenleni unde jucundabalur, lui tam dilecli."'* eonfessoris, 4u propter uomen
et dolentem unde deleclabaiur. Tu, ut petertl"'* - tui el mei Creatoris, qui es* ,1*4nenediclus in sa>
iniercessorem,, consuluisli; lu ilii euiu exhibuisli. cula» Amen. :; *
Wlfc*
TARIiE LECTIONES.
%08«Quia qUjSp0Uiems. Vic«.16. quia si sponle "" 0 abyssus quaj abyssuminvocal peccala mea? Tormenta
0
mss. 0 abyssus abyssum invocal! peccata niea; lormenia ,0> Trahebaitl iufi^t«s. (errebanl me "" Malitia
nnlli mss. Vict.lHXarth. Val-luc.et Flor.malintilli ""Nunevero ms. Cprfr?nuiicergo *••*Judiciorum SH-
perjttss. Vict. 16.«( Vat-luc.judiciorum Dei super "84SemperiniminelmM. siiperiinminel mss. Vici.Carth.
Vaffiftc. et Flor. supra immiiiet m* Miser, cui peccavi ms. C«r//i. miserrur percavi ? *•**Ul peteret »»*.Corbi
ui pceniteiel ••*' Pervenieiido mss. Vict. Flor. praeveniendo "^fugitivo servotuo niit. tuo
*•»» Precor le, sancte m«. Vict. Carlh.el Vat-tue. precor te, Domine *1MQuem ipse jamfugitivo mss. Vict.
quem jain "0l lmo vobis ms. San-Ger. imo el iu vobis ^10' Suscipitejam vobis mt. San-Ger. suscipite
ergo eam in vobis "•' -Proslratam., Cuslodile eam etc. ms. San-ffer. prostratam, Reducite eam de
abysso peccalorum. Quem qusesiluni iuvenistis perditum, ne perdatis iuventum. Cusiodileme ,10iSer-
vate eam.. videte eam.. tu concessionem,^m«s.SanGeu servate, me- videte me.. lu perog|Sensionem
"•* Meriia tui lam dilecii per mt. S. Ger. merita lam dilecti "" Propier nouien tui el meii^rtoris qui
«st m. San-Ger. propler Deum qui est
tooH ORATIONE& 1006
OBATIO LXXU [oL, LXX] "•'. jA morare singula. Nitnis» inquam, longum est enume-
ADSANCTCM BENEDICTUM. rare gaslrimargiam, somnolenliam, levitatem, iin-
Sancte et beaie Benedicle, quem tam opulenia patientiam, cenodoxiam, detraclionem, inobedien-
benedictione virlutum superna gralia dilavit, ut non .tiajn, et caHera*"• vitia, quibus iacta est infelix
" 19modo
solum tt ad desideratam gloriam, ad bealam re- anima,mea quotidianum ludibrium, quae
ad coeleslem sedeni sed el alios sibi vicissira trahunl ", 0 et dislrahunt ad illuden-
qiiiem> sublimaret;
innumerabiles ad eamdem beatiludinera »10*tua ad- dum hunc ajrumnosum, et quasi pannosum "" ho-
mirabilisviia attraheret, dulcis admonilio incilaret* munculum; modo eideni cum turba insultanl con-
suavis doctrina instrueret, miraeula provocarent: culcando, et conculcant insullando. Ecce, beale
ail le, inquara, Benedicte Dei, quem benedictione Beuedicte quam strenue pugnal hic miles Clnisii
tam iarga benedixit Deus, ad te confugiens angu- sub tuo ducatu; ecce quam emcaciter proficil liic ,
stiosa anima mea libt se proslernit quam ltuniili luus discipulus in tua schola; ecce bonum mona-
inente potesl; libi fundil preces quanto affectu pc* chum, qui sic mortificalis vitiis, el voluplalibus
tesu Tuum auxilium implorat quanlo desiderio po* carnis, sic fervel et vivil solis virtulibus; imo cui sic
test. Nimis enim esi immanis "0> el inlolerabilis turba doininatur viliorum "**, premit iuoies *"* pec-
ejus itecessitas •"•: viiam namque sancla* cpnver* B eatorum. Proh pudor "•* 1
sationis, quam promisi, nomiue et liabitu monachi 0 impudens monache, qua fronle audes dici miles
profiteor; sed abhacvila longe exsulando, menliri Cbristi, discipulus saiicti Benedicli; false profes-
Deo et angetis et lioiuinibus ipsa raea conseienlia "" sor "", qua impudenlia potes pati videri in le ton-
conviocor. Adesto, pie Pater, adeslo supplicanti. suram et vestem professionis» cujus non >habes vi-
Rogo ne abhorreas lam mendpsum et lam menda- tam? Heu dolor! 0 anguslise, qu£ mihi sunt undi-
cem; sed attende confidentem, et plusquammerear, que! Si enim summum regem meum, et bouum
miserare doleniem-"1*. .:'.'" magislrum meum, et professlpnem factam ""nego,
Uiique, o praeclare dux inter magnds duces exer- mors ntihi est; si autem eorum militem, et disci-
ciluum Chrisli, tuo me addixi ducalui, qtiamvis im- pulum, el monachum me prolileor, cum vita me
becillem militem. Tno me subdidi magisterio, licet arguat mendacii, jiidicium mihi est. Anxiare in me
ignavuro discipulum. Secundum luam regulam de- spirilus meus, turbare in me cor meura« Erumpe et
vovi me vivere, quanquam carnaleua monachum. clama,anima mea: Jesu, bone Domine, vide humili-
Perversum namque cor meum ad ploranda perpe- tatem meam, et iaborem meum, etdimitte* 1" ttni-
trata peccala V" lapideum est et ariduin; ad resi- versa delicta tnea (Psal. xxiv, 18). Adjutor meus esio,
siendum vero inslatitibus est molle "u et luteum. Domine, ne derelinquas me,'neque.despiciasme (Psal.
Depravala mens mea, ad inutilia et noxia perpe- xxvi, 9), sed doce el adjuva me faeert "*• volunlatem
tranda "" velox est et infatigabilis; ad yel cogi- (uam (Psal.CXLH, 10) ut vita" 15 mea lestetur quod
landa "" salubria, faslidiosa et immobilis. Qbcav cor et os libenter conliientur.
cata et distorta anima mea ad praecipilandum et Intendevoci.oratipnismea, rexmeus, elDeusmeut
volutandum se in vitiis facilis est et prompta; ad (Psal. v, 5), per merita et intercessionem pii Bene-
saltem reminiscendum virliites, difficilis et pigfa. dicli, dilecli tui, ducis mei et magislri mei*13*.
Longnra est nimis, charissime Paler "", comme* 0 tu mi bone dux, o suavis magisler, o dulcis Pater
'
!•.'.- .,-.:•. .VARl^^LECtlONES.,' '':'.'.,•'
' il"i
Collata est.cum Mss. Jhu. 267. Viet. KE. 16.: et.RR. 5. Bec. O.Corb. 180. San-£er. 343.
Carikvsim a Porlai S.: Martini Tdrnacensis Vallis-lueensis el Floriac. Religiosorum ad B. Benedi-
cium, vel N. mssi.: Vict. 3. et Bec>i oratio pwmria Monachorum mss. Vict. 16. Bec. 2. Canlt. et
Flor. oratio ad sanclum Beiiedictum. ms. San-Germ. de sancto Benediclo. ms. Torn. oralio ad B.
Benedicliim. ms. Val-luc. oralio propria Monachorum' ad S. Benedictum. Jn mss. omnibus oniittitur
Vel N. '"****Eamdeih beatitudinem ms. San-Germ. eandem gloiiam "•» ;DesMerio potest. Hu-
milis enim est immanis ms». affectu polest, lnum auxilium implorat quanlo desiderio potest: niniis enim
e^fcrtmmanis. *^.,1^ ^ 11 Mea tesle conscientia mss. mea conscientia ms.
fom. ipsameacoiiscieiilia , *"* Miserare dolenlern m«. San-Gcr. ffliserere dolentis "u Praelerila pec-
caia msi. Torn. Val-luc. et Flot. perpeiraia peccata ms.Vict. 16; perpclrata peccala mea i •*lu Instanti-
bns, ni«lle»M. Tiim. instantibas tenlalionibUs, niolle ."» Pertraclanda mss. Bec. Val-luc.et Flor.per-
petranda ms. Viet. 16., 117 iracianda *118 Ad ulla cogitanda mt. Bec. ad vel cogilanda mss.Vict. 16. Torn.
et Flor. ad cogitanda Sanctissime Pater mss. Corb. Vict. Tdrn. Val-luc. et Flor; charissime ms.Bec.
Reverendissiiue *11* Et terra mss, et caetera •»"• Demoniis ludibriutn qui mss. Torn. Viel. daimOniis
ludibrium, quae mss. \al-luc. & Flor. quotidianum ludibiium, quae "" Vicissim tradanl mss. Vict, 16.
et Flor..vicissim trahunt "" E) pannosuni mss..et qnasi paniiosum "" Cui sic exlinctis virtiilibus, sic
turba damnata Vitiorum mss. Viet.'W. et Ctirth. cui sic turba dominatur viliorum ms. Torh. cui sic .ex-
tinctis virtutibus, sic turha dominatur vitiorum mssFlor. imo cui sic lurba dominatur viliorum *"* Pro-
mil motes nut. premit moles *?**,Proh dolor mss. Proh pudor "" Falsi professor mss.. VietH CofiA.
Tom.$£Ym-luc. false prbfessor .**'• Promissionem factam mts. professionem faclam ,l,T Meuin, dimittc
m«t. me(/m, et diiniite *"• Doce ei adjuva me,faceremsv.Fifc«»16.; dbce meetadjuva rae facere ms. S««-
Germ. doce ine iacere *u» Et vita ks. ut vila *«**,Dilecli tui dulcis Magistri mei. ms*. Carb. Bec. et
VaWac. dilecli lui dulcis ei Magistri mei ms. San-Ger. dilecii lui et Magistri mei',««. " Torn. et Flor.
dilecli tui, ducis mei, el Magjstri mei .
1007' S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARiENET. ET ASCET. 1008
Bericdicte, oro el obsecro "" per misericordiam, j\ que cxsecrantur. Ecce miseria, ecce angiisiia," ubi
qliam erga alios habuisti, el per illam quam erga te reus condemnatur, et omnis Dei misericordiae ac
Deus habuit, compatere miscrix meae, qui congra- pielatis sinus obseratur; sic arguiiur, confumlilur,
tulor felicitati tnse. Succurre le paironum efe- oblundilur, accusatrice conscientia, ul nec judicem
manti""; exonera mole peccatornm obrutttm, soive deprecari audeat, nec qui deprecetur pro ea :
deliclornm funibus ligatum, expedi criminibus irre- sed, otu, misericors et pie, ubi pietas, ubi mi-
tilum, erige jacentem, susline nutaniem, inslrub seralio, ubi misericordia, nisi ubi miseria? Cui
spiritualibus armts, id est virlutibus inermem, doce pius, cui misericors fies, nisi misero ? Agnosco,
el protege pugnantem, expugha impugnanles (Psal. agnosco, agnoscens obmutesco. Intentans enor-
:xxxiv, 1); erige mihi vicloriam ,m, el perdtic me mitatem criminum meorum; attamen quanlo ma-
ad coronam. Age, advocate mbnacborum, per cha- jor miseria, tanlo fit praedicabilior. misericordia;
rilalem, qua sollicitus fuisli quomodo vivere debeie- nec miseria mea tanta erit, nt deficiens fiat potenlia
miis"* 4; esto sollicitus, ut sufficienter velimus et Hioevirtntis. An eo usque amplificalur miseria mea,
efficaciier possimus vivere quemadmodum '"• debe- ul angustetur misericordia lua? An invalitndo mea
mus; ut et tu *u* de nostro discipulatu, et nos de praeponderabit potenlissima merita tua ? imo me-
tuo magisterio gloriemur coram Deo qui vivit et B riiorum luorum prseponderans gratia sustoliat, levi-
Tegnat per omnia ssecula sseculorum. Amen get ac evacuel impietatum mearum pondera. Liben-
ORATIO LXXIR [ol. LXXI]. tissime libi judex ipse donabit quidquid lua tam
D SANCTUM DUNSTANCM. lilecta ci chara eum familiaritas postulabit : non
Cum recordatidne miraculorum ejus ncgabit libj tinius salutem miseii, salus ipsa cui
Sancte Dunstane;'dulcis adinvocandum,et beni- tam fiimiliarisexislis; facile reddel libi uniusmorlui
gnuS ad exaudiendum, pins ad subveniehdum; tu yuom, vita ipsa apud quam tantam habes gratiam.
-aifte fogientibus npnquam^rincerliim' reftighifn,. t* -.-. Ne deficiat, quseso, in me uno. tiHe benigniiatis
adrte' cfamartribus fttinqoam'-itnpjlraiiim aiixiHum; miiBtficettti*,'OitJv^in"im>tiis ettam- inftumeris re-
^ancte; bBriigne acsple Dunsta'rte;Tespicemiseriam dtindant beneficia. Oblineam pcr te indulgentiam,
artliharimeae': fii enim:respexeris, si caiamitatem ut tam dilecti et diligentis Dei, ac Doinini tui in
ifleam et wriseriam attenderis, profecto misericor- omnes pnedicent ac magnificent misericordiam.
iiiae tuai vlscera non 'ConimebfeHTiinore;'. tremore, 0 quam prsedicandis monstrabat Deus indiciis
borrore crucialtir anima 298 raea' titnet, trbmit qnantum ei lu gralus esses ac familiaris! 0 inaesli-
e't exhorret irttmania, quoe meretur, supplicia; et mabilis cordis tui puritas, cum qua tam crebro
tion est qtio effugiat conslitnta anie judicem. Sola " sermocinabanlur angeli Dei 1 o inasstimabilis apnd
assislit; nullus, qui pro ea agat, existit. Vita discu- Deum familiarilas, cui sic familiaris erat angelorum
litur, damnabitis invenitur. Bona etenim acta reqoi- dignitas ! 0 decus ac prsemiam virginitaiis," cui sic
runtur; vix, aut nulla reperiuntur. Deferuntor ad- adgaudet natura angelicse dignitatis! In coelum
missa; negari non possttnt tam mulla et lam gran- deducebaris, intereras beatis agminihus illorum,
dia, qttse omnem veniae spem excludunt. Longani- oblectabaris modulalionibus angeticis, canlans cura
mem sui patiuntiam judex exigendo prsetendit; nihil illis canticum, quod solus cantal choms virginalis.
nisi perlinacem sui irapcenitentiam isia obtendil. Rursus tibi in lerris hymnum celebranti vicissinl
Circumsislunt accusanles, iterant et reiterant, re- aderal el consonabat melodia coelestis; concinebant
plicant et explicant delatas accusaliones. Undique agmina virginitatis, summa dignilas supernae civi-
accusatur, a nullo excusaiur. Aslant et exspectant talis. Potens ac praepotcns gralia, cui sic obsequens
crudeles ac horrendi tortores, ut prolatar damnalio- erat dignilalis angelicae potenlia! Excellens ac
nis sentenlia mox eam ad cruciandtim abripiant. praecellens merili eminemia, qnam sibi acccplam,
Tania miserjarum mole obruta miserabilis anima Sic pretiosam divina monslrabat superexcellenlia!
•
quaerit, el circumspicil; et ecce, qui consurgat, et Q Nunquam ergo lam dilecti, tam famiiiaris sui pre-
pro ea respondeat, nulltim aspicit. cem avertet, ut reo uni veniam non donel. Denique
Tu ergo, pie, misericors et clemens Dunslane, ipse lesiaiur quoniafm non vult ut peccatOr moria-
surge, surge, exhibe solitam opem miseraiionis, lur (Ezech.. xxxin, 41): libenier iiaque animae
adhibe viscera pietatis, impende suffragium mter- peccatrici salutem dabki cujus testatur se nolle
venlionis : ad te clamandnm invilabaht et exhorta- mortem.
banlur opera pielatis, quae de te pradicanlur; sed Rursus occurrunt spes et confidentia ereplionis
repellunl, acobtundunl opera impietatis, quse a me meae apud ipsum judicem, iosignia familiarilatis
commissa a te liorrore inloleramli abominantur at- tuae. Quos enjttr praenuniios, quos apparilores ad te
VARI^.LECTIONES. y. . .
"«Otumi bonedux, o sliavis magister, odulcis palerBenedicle, vel N. oroetobsecro mt. San-Get.
Age, mi bone Pater, dulcis Pater Benedicte, ohsecro *"* Palronum *1U
clamanli ms. Sun-GermJ patronum
invocanli *,a,Erige in vicloriam msi. erige mihi victoriam Vivere deberemus ms. Ffefc 16. vi-
vere deliemus ms. Flor. viveremus "M Possimus, quemadmodum ms. -Flor. possimus
'•" . vivcre qiicmad-
modum El ut to mss. Torn. Val-luc. ut et lu
 \ . . r ' -
1009 CRATlONES. 1010
pramvsit, cum direclam tuam Dcatam animam jarti i^ 299-301 UHATIUL.AAIV i_oi. UAAIUJ"-.
carne abituram, ithim adiluram.a^; seciim perman- ADSANCTAM MARIAM MACDAIENAM,
suram adjtidicavit? ne ullo metu terreretur, supnre Cum retractalione amoris adClirislum.
turbaretur, incertitudine sollicitaretur, dies praedi- Sancla Maria Magdalena, quae cum fonte lacry-
cilur, «lernae beaiitudinis mansio proiniililur, duea- marurn ad fontem misericordiae Christum venisli, de
tus curise ceelestis addttcitur; a quo hilari securi- qtio ardcnler siliens abundanter es refocillata, per
tate, ac secura bilaritale perducalur. quera peccatrix es justifleata, a quo amarissime
Qu.mla et o quanla, quali et o quali suscipitur dolens dulcissime es consolata. Tu, domina mea
exsultatione, qui cum lali ac tanta deducitur ap- charissima, per temelipsam es experta qualiler pec-
paritione ? quantum jucundatur et glorificatur stis- catrix anima Crealori suo reconcilielur, quod consi-
ceptns, cujus sic honorificalur advenlus? Quanta Iium miserae anima; expediat, quae medicina languen-
denique veneratione, quanla gloriOcationis exhibi- ti salulem reslilual. Salisenim scimus, chara amica
tione lit ipsa annuntiatio migrationis luee? Pervi- Dei.cui dimissa sunt peccata tnulla, quoniam dilex.t
sum liti sedenli in calhedra lua ponlificali aslans mullumu>i (Luc. vn,47). Nonego sceleralissimus,
et circumslans angelorum frequentia superuorura domina beatissima, non ego sceleratissimus peccala
civiura curia, quaerit a te quoad libi placeat com-1 5 tua iniproperandorelractojsedimmensilatemclemeii-
morari iu carne ista; refert nuntium, indicat votum tia?,.per quarodeletasuut, pertraclo;etper eamrespi-
totius supernae concionis optanlis, oraritis ac de- r*ne despereIn, 139,et ad eamdem suspirone pgream;
precanlis, ut jam cum eis ante summum ponlificem ego, inquam, miserabiliter in profundum vitioruin
peipeluum Sanctus decantes in coelis. Respondisli te praecipilatus, ego nimio pondere criniintiin gravalus,
nunc non posse abire; quia Dominiea; Ascensionis ego in pbscuro carcere peccatortim a m.emelipso
aderat feSlum.in quo allocuturus et communicaturus delrusus, et in to.rporis.?u(,;letiebris obvplulus.
*fas*commissttm tibi populum. Fit Cpncessip justce : Ergo, electa dilectrix, ejt dilecia.ejeplrix Dpi>ego
et charilativae exciisationis; indicitur dies, in qua mrser-fogp le.beatam,.leiiebrpsus ilhiminatapi, pec-
ttullai oecurrerei fcattsa dilaiidnfe.' 0 insignis efacl- cator juslificalam, immundusinundat^ni..Memejito,
mirai>ilisgratiaramiliaritalis;'cujus soliusvofuntaii, beiiigiiissima, quid fuisti, et.quantum misericordia
iolius supernae-dignitaiis voium ac volunlas cedil! indiguisti, et posluja mihi indulgeniiain, sicut q&ac
ConcedH'dilationehi sui, lie lirtjus rion nabeat adr: ; llliii fietr v6luis*li..impelra mihi qpnipunxilionem pje-
impleiionem; qWd fiPri:vuit, jlUi fieri niayuit, quami; laiis^lacrymas hgmili^atis, patriae cqelestis. desiuk-.
lig-rion (fat quod isla vnIr.''Quo„er^'attiQre',pre$sep,-l ritfm,'ierrenii,eXsUii fastidium, ppen.iterit.ise.amarii,it|«
lia «jus arrfafui' el /ampTectilujr, cujiis abseiitia sic <J inem"**V, ^aelerrticrueiaius timorem. ProsilinimY-
desideratur et exspiectaitur? Quod a Bed graTiae,do- charissima, ifamiiiaris conversatio .'"', quam ha-
num accepil in ccelis, cut taritum gloriae muntis in baisli et iiabes circa fpniem inisericordiae; hauri
terris conoessit? Splendidus in slnla virginitatis, mihi ab illo unde lavem peccala mea; propina milii
quam veneratiter suscipitur ad nuptias Agni. Inler deillo unde satielur silismea; iufunde mihi de illo
primosdiscumbit; quiacum decore integrilalis in- unde irrigetur ariditas mea : non enim eril libi"*iM difli-
dtiilur virlule humilitalis; pracdiiusque gralia cha- cile quidquid volueris obiinere a dflecfssimo' et.
rilatis ac totius virtuts seqiiitur Agnum quocunque suavissimo domino, et ainico *u* luo "**.
vadit (Apoe. xiv,4). Quomodo ergo tam atnatus, lam Quis enim explicet, o beatasponsa Dei, quani
familiaris apud ipsum auctorem salutis, misericor- benigna familiaritate el familiari benigiiitate, ipse
diae ae pietatis, non oblinebis saluiera uuius pecca- calumniantibus te, rcspondendo pro te, se oppone-
- toris: si voluntas adest, constat quia possibiliias bat; qoam pie, superbo Pharisaeo de lc indignanle,
iion tleest; nec voluntatem fas est abesse, quia te ipse te defendebat; quomodo ipse le excusaliatS1V6,
voiui.tati ejus fas uon est conlrarium esse, qui sorore lua de le conquerente; qualiter ipse optts
omnes homines vult salvos facere. Obtine itaqne _ tuum laudabat, Juda in te fremente? Quid denique,
4raod;vis, «t quod poles obline : liberetur et vivat • quid dicam, vel potius quomodo dicaro, -cum ejus
tua «ntercessione anima mea, pio qtta, ut viverel. amPre flagrans eum ad moniuneiitum quoorendo
inori voluit vitti beata, Deus ipse misericordia niea, flebas, el flendo quaerebas?.Quam affabiliter' "'",
uui est.benedicius insaecuia. Amen.' ,. :, ,' quaiu amicabjliter te, quani coiisolari venerat, magis
'
' -''-^^iOi "::.:^' -\^'\' :..'. V -K^VARIJ: I^CTIONES. . .-." ••>.::
"•**»;CoUatmm cummts. V.ict. KK.A&tet RR. 5. Thuan. 267. CorL 160. Beec. 0..im quo Ifts
legitm i- .SoM-Gem. 545. \Ganhw..a'Porfa , Flormeensis. Ad beaiam Mariam :Magdalenafli r cum
retraetaUone amflris ad.-Cbrjsluiu. mss. Ad sKnetam Mariam Magdalenain ms.. S... Ger. De S, -Ma-
ria Magdalene -. ,ua: Dilexisti miiliiira mM..\tfiIexit muttum "'» Respiro tte pereanv»; 6l> eandem
suspiroHe"*• desesperem »«*. respiro ,nedespei!em,»fctiideam {m«s. Val-luc. ;•"" « Flor, ad eandemO suSpiro ne
pereaai m, corporis mss..Viet. San-Ger. Vdt-luc. et Flor. in lorporis Amaritudines :i|i*a.:ain«»ri-
iudinem ,u*^EamiIijtris couveisalio cha.rissima<m«s..Charissima, familiaris cnnveisatio wi*«i&.oxb-Tlm,
Reveiendissima, fainiliam cOnversatio *-u* A dilectissimo»»*. San-Ger. a dutcissimo .*u*i<Dominoet
amiconu. San-Ger, Dot»ino amico *u* Tuo qui regnat cum Deo. Quis mss. omittaDeo ras.San^Ger. tuo,
-<i»i regnal per omnia saecu'a saeculorum. Ainen. omit. c/Etera qui bi, Editis seqmnlm. ms, Flor.omit. ww qui
vivit et regiialcum Deo *us Jpse excusabatmss. Bec. Vict. Val-luc.et Flor. ipseteexcusabat Quam
ineffabililer mss. Vict. 16. Flor. Quam alFabiliter
iOH S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II.—PAR^NET. ET ASCET. HH*
accendebat; cum ipse se eelabat videnti, et osten-t 1L pro quibus factus es mortalis, ut faceres imniorta-
debat non videnti; duni praesensipse quem quaerebas les: quippe pia dileclio nec illam gemenlem, nec se
,u*, quem qtiaereres et cur fleres,u* quaerebat, latentem polest tolerare diulius. Erumpit amastis
Sed, o lu, piissime Domine.lu cur quacris *u* quid dulcedo, ut non erumpat flenlis amariludo. Nominat
plorat? nonne viderat te cor suum, et dulcem vitam Dominus consuelum ancillae nomen. et cognoscit
animae sua?, crudeliiermactari? o stupenda pietas 1 ancilla consuetam Domini vocem. Puto, vel cerie
heu "" horrenda impietas ! cum in qiiodam ligno aflirmo quia sensit solilam suavitatem, qua vocari
*u* exiensuset ferreis clavis conflxus penderes, vel- .
consueverat, Maria. 0 vox deleclabiiis ! oquantum
ut latro ad rudibrhim hnpiprum : et dicis: Mulier, blandimenti! quartlum sapuit amoris ! nec brevius
eurploras? (Joan.,'xx, 19) et quia nequivil "" ju- nec celerius "" hoc exprimi poluit. Scio quae sis,
vare, ne "*v te occideren t; vel corpus tuum volebal et quid.ve.lis*l'*.:Ecce me, ne plores:"',*. Ecce me,
ttngnentis diu servare, ne. putresceret: ut quia vivo quem quaeris. Iliico mutatae sunt lacrymae: non
loqiii non posset, satlem mortiium flereposset; et enim credo mox esse reslricias; sed quas 302 CM1~
vitatem dpctrinam, quanj a vivoaudierat, juxta tritum cor se torquendo priusexprimebat, eas post-
morluum exosa vilam semifraclis. verbis recitaret. modum cor gaudens exsullando effundebat. 0 quam
Nunc insuper ipsum corpus.quod utcunque gaudebat' * dissimiiia sunt : Raboni; el : Si lu suslutisli eum,
sibi dimissum, credit amissiim : et dicis : Mulier, dicito tntVii/Oquam dissona sunt: Tulerunt Domi-
euid ptoras? 0 incilatio ****luclus ! oculis suis vi- num meum, et nescio ubi posuerunl eum; et illud,
derat (si lamen aspicere poluit), quae crudeles in quia vidi Daminum, et kwcdixit mihi!(Joan. xx, 13.)
te crudeliler fecerant; et residuum manuumeorum, Sed quid ergo miser sine aflectu praesumo expri-
ut putabat, perdiderat. Omnls spes de te jam fugit mere affeclum Dei. el beatae amicae Dei ? Quomodo
quia nec rel.iquias tuas ad tui memoriara tenere pc- namque eructabit cor bonum odorem, unde .iotus
tuit: et quaerit atiqiiis, quem qurnrit, quid ploras? non habetsaporemtverum tumihi conscia es, ve-
Saltem lu, o singulare "*' gaudiura ejus, cur conci- ritas : lu mibi teslis es, Domine mi dulcissime Jesu,
tas dolprem ejus ? ipse enim sciebas, et sic fleri quta amore tui amoris hoc "** facio. Amorem tuum
votebas, quia causam tanii ploralus narrare possot, in me accendere cupio, quia tesolum, et quod jubes,
nisi crebro verba interrumpendo et ingeminatos desidero amare; spiritum contribulalum, cor con-
gemittis erumpendo. Non enim amorera ignorabas, tritum ethumiliatum (Psal. i, 19) tibi sacrificare.
quem ipse inspirabas. Noveras utique lu "" horlu- Da mihi. Domine, in hoc exsiiio panem doloris et
lanus ille, quid plantaveras in horlo luo animae suae. , lacrymarum.quem esurio.super copiam deliciarum.
Pulo quia, quod plantaveras, rigabas. Rigabas, di- J Esaudi me propler amorem el chara merila liujus
cam an probabas? Sed, ut verius dicam. et rigabas tuaedilectae Mariae, et bealissimae matris luae maxi-
et prohabas ? Sed, o bone Domine; o benigne ma- mceMariae.Noli, piissimeRedemptor Jesu, noli de-
gister, ecce fi.delisancilla *-'**et discipula lua nu- spicere precem indigni peccalpris tui, sed adjuva
perrinie redempta sanguioe luo , ecce aestuat et an- conatum infirmi amatoris tui ,16'; excute cordis
xiatur desiderio tui, circumsjiicil, interrogat , et mei teporem, et per fervorem lui amoris, da mihi
luisquam apparet, quem desiderat: displicet ei perlingere ad aeternam luae gloriae conteinplalionero,
quidquid videl, quia tc soluin quem aspicit non vi- qui cum Patre, et Spiritu sanclo vivis et regnas
del. Quid ergo? suflerel'- 1" hoc diu Dominusmeusdi- Deus per omnia sa>.culasaeculorum. Amen.
lectns " 60 ejus? An perdidisti compassionem, qnia ORATIO LXXV [ol. LXXIV] *1OT.
invenisliincorruptionem? An pietalem amisisli, quia PRJELATI ADQUEMCCNQBE SANCTUM ECCLESI£SVJEPA-
imroorlaiiiatein acquisisli? Absit, Domine! non enim ,TRONUM.
desp'cis nqs *U1 mortales, quia factus es immortalis, Sancte N. pie N. beale N. uuus de gloriosis apo-

VARIiE LECTIONES.
"*» Cnm tpse praesens, quetn qupftrebas mtt. Bec. Flor. cum prajsens ipse qirarebas *lM El cur
fleres ms. Vict. 16. et cum fleres 'll(0 Cur quaeris mtt. Bec. Vict. Val-lue."**et Flor. cur tii
qitaeris "" Sed hen mss. heu "" In Crucis ligno mst. in qnodam ligno Et quaj nequi-
vit mt> Yict. Bec. VaUluc. et Flor. et qnia nequivit *u» Juvare, tte.n*. Bec. viUre, ne "*"
Amissum. 0 incitatio mss. amissum. et dicis^ mutier quid ploras. 0 tncilalio *•**Tu singulare mss. *1W tit,
O singulare *'•' nonne niique tu
Noveras uliqiie lir. ms. Viet. 5. nori eras ntlqne tu m*. Val-luc. *"•
AnciHa tua et mss. ancitia et *1*.» Sufleret ne m**. Vict.Vat4uc. tt Ftor. sufferet Dominus noster et
dilectus m«s. Dominus meus dileclus *ls*Despicit nos tnss. despicis nos *u» Nec ceterins
"*"
tnss. nec brevius
nec celerius **** Et que velis niss, et quid velis "•* Nec plores mtt. ne plores Amore tui hoc mts.
amoie luiamoris "'*Infirmi peccatoris lui m*s. Bec. Vict. Val-luc, infirmi lui amaioris *UTCoUataesi
eum thss. Viet. KK. 16 et RR. 3. Bec. O.Corbeiens. 160. Gartlms. a Porta. Val-luc. et Flor. Prselati ad
quenicunque sancium, Palronum Ecclesise snae. mst.Viet. 5 et Bee. oratio Episcopi vel18. Abbalis ad satt-
etiim, sub cujas nomine regiiur Ecclesia m«, Corft, Itemad S. Jtfartinum. in mss. Vict. et Fht. Bac
orelio etiultima part orationis ad S. Vedastum.-Vbi in editis scribbur. N. Ugilurinms. Corb. nomeji Mar*
tini i etin ms.Vicl. 16. et Flor. nomen Vedasti. ubi etioco Episcopi, ponitur nomen Abbntis; sieut etAn
91*. Vict.5. in quo nomen Episcopi scribilur tantum inmarqine. lnms. Carlh. legitur duntaxal nomenAk*
£«#*. /« «!*• vertt Valluc. legiiur nomen Aibani, ct loco Eoiscovi nomen Abi/atis.
 • +«j i
J0*3 0P.ATI0NE3. 101*
stolis Oei *"**,unus de beatis amieis' Def; tsie pecca- t Vmeiutas eos mihi, commendo me et eos libi. Tuiis
tor, iste indigens, iste tuus, Iicet' iridignus, licet est, Domine, grex, et tuus pastor " 80; tui gregis ^1**
ineptus, iicet nimis inconveniens vicarius, iternm et et pasloris esto paslor. Domine, per merita beati.
iterum redit ad le dubius, nescius, sollicitus de po- N. amici lui, exaudi orationem peccatoris lui. Pac,
pulo tuo.de congregatione "•• tua, et-de periculo Domine, ipsum sollicitum esse pro nobis, quem ad"-
suo. Ego, scilicet inutilis persona, nullis bonis or- vocatum dedisti nobis; ipsum pro nobis orare sen-
nata.scd profunda ignorantia tenebrala, innumeris tiamus, per quem auxilium tuum nobis ""quotidie
viiiis deformata, immensis peccatis onerata; ego, flagilamus. Impelremus per ipsum graliam tuanv,
. inquaro, quem Deus et lu *"° post Deum,'. nescio perquem imploramus' quolidie majeslaiem luam;
an jussistig, an permisistis rectorem vocari" 71 in illum, Domine, fatemur advocalum nostrum, per
Ecclesiasub le advocato, sub te lulore, sub luo np- illum senliamus le Salvatorem noslrum : ne praevn-
mine constituta, anxius de me et de mihi commissis, leant, Domine, demerita ""noslra merilis ipsius;
te rogo consultorem, te precor adjutorem, te ex- sed deleanlur peccala nostra precibns eius. Et tn^
specto per omnia pro-me operatorem. Magisler ; obeate, osancte N., tu es advocalus me,us, lu csto.
enim vocor, sed esse nescio; paslor riominor, ^sed ad Dominum intercessor raeus. Oro te, exorn enm;;
esse nequeo; episcopus dicor*1", sed npn sum.. B pe{o a le, impelra ab eo. Defer illi meam orationcm,
Vident enim me sedere ubi sedet episoopus, sed et refer mihi ejus exauditionem. Per le illi angustia,
ego video me non faccre quod episcopus facit; aspi- mea inlimelur, et per le mihi consolalio cjus redo-
cinnt me procedere sicul episcopum, sedegoaspi- netur : ostende illi meum periculum, et cxhibe mihi
cio me non vivere sicut episcopum ; exhibenl mihi ejus auxilium. Ecclesiam eriim Dei sub le regere.
honores episcopi, sed ego non ostendo eis mores suscepi, quianimam meam nondum regere incmpi,
episcopi. Nondum duxi vitam boni laici, et de me De meipso ergo timidus^ de aliis cogor esse sollic}-
exspectant quomodo vivant clerici *"*. Qu!d feci, tus. Gravalus pondere peccalorum , alios jubeor re-
bomunclo, verrais et putredo? Quid feei? qtiitf pra- j Ievare; incurvatus pondere criminum, alios exigpi:
sumpsi?qiiid consensi? Imo lu, Deus, et lu N. *"*' erigere. Ergo sancle, beate ac pie N., recognosce
aposlole ejus, quid "," fecistis : vos enim hoc fe- me qualemcunque vicarium ttium, ut scmper ma
cislis, sive jubendo, sive permittendo. Vos ergo, "8* auxi.-
prajveniatconsilium tuum, et subsequatur
qui quoquo modo recistis, facite , tu orando, lu do- liura luum ad regendum meipsum, et gregem milii
nando, ut nec mihi, nec tttli. obsil *"*,; sed mihi el commissum. Prius enim sunt commissi tibi quani
mullis prosfl quod fecistis : vos qui fecislis nescium mihi: el cum mihi sunt commissi, non stint a te
doctorem, caecum duClorem, errantem reclorem; ^ dimissi, sed ego magis commissns. Quod ergo mihi
docete quem doclorem siatuistis, ducite quem du- injunctum est de illis, tu fac de me etdeillis;. (ae
ctorem posnistis, regiie quem reclorem concessistis . pro me quod mihi injunctum est facere pro le; fac,
*"r. Docete, obsecro, quid.doceam, ducile quo dtt- Domine,
quod mihi uijunctum estfacere pro te; fac,
cam, regite ut regam; imo docete ilios *"*, el me Domine, fac pro me, quia lu vides me nec scire, ncc
in illis; ducileillos, et mecum i|lis; regile eos, et posse, pro te; imo "** fac non me, sed pro le; quia
meiniereos. prius et magis pertinet ad le, qnamad me; el si
Jesu, bpne Domine, non sunt illi iriei, sed sunt quidad me, hoc estpost te, et sub te. Tu ergo, Do-
tui; qufa nec ego sum mpus, sed luus. Tuus sum, mine, tu plus debes, plus scis, pluspoles quam.
DomineVei itji surit; quia lume, et eos sapieritia ego, tu potius fac, quam ego. Non megravet, Domi-
tua fecisti, et anima tua *"» emisli. Tui ergo su- ne, suscepta cura jsorum, quiasatis me gravat sar*.
nius, bpne Domine, tui sumus; quos lam sapienter cina peccalorum meorum. Non me gravent illi, quia
fecisti, el lam care emisti. Si ergo mihi commendas ego ipse niriiis sum gravis mihi; nimis certe ipse me
eos, Domine, non ideo deseras me, vel eos: com- gravo, non esl opus .it alii me gravent. Sed nec eos
VARLE LECTIONES,

'"•AposiolisDeim**. Vict.l6.Corb. Carth. et F/or.GonfessorwuaDei mtKBec. AposlolisDei, velMartyribus^

velConfessoribus '"'DepopuIoluo.deCongregatione mts. Vict. deCongregalione m*. Bec.siEpiscopiiseslde
popuIolua:siAbbas,deCongregaiione ""TupiusDOminusmjs.tiiposlDenmFlor.*"rRectorem vocari ms.Bec. re-
ciorem, Episcopum, vel Abbatem vocari tnss. Vict. Corb. Carth. et Abliaieni vocari msi Val-lue.
Episc. vel Abbatem '"' *"* Eprseopus dicor m*. Bec. Epbcopqs vel Abbas dicor mtt< Viet. Corb. Carth: et
Yal-luc. Abbas dicor Viyant*"*clerici m*. Bee. vivant clerici vel monachi'"*mtt. Corb. Vict. Carth
Val-luc. et Ftor. vivanl monachi Et tu N. m*. Val-luc. El tu N. martyr Apostole ejjis quid m*;
Btc. Aposlole ejtts, Martyr, vel Confessor *"* Nec illis obsit mst. nec ulli obsit "" Constituisiis mn.
concessistis "" In me docete illos mss. immo docete illos "" Sanguine tuo mss. anima lua -"*' Tuus
est pastor ms*. Vict. Val-luc.elFlor.omitt. est *18'Tui gregis m«. Vict, et Yal-luc. lu gregis "•••No
bis noBJsmti. Vict. nobis mss. Val-luc. etFttfr. omittunt V**Dominc demerita mss. Val-TucetFlpr.
"•*
Do-i
mine merira *1S*Tmim, subsequatur mss. Vki.' et Yal-luc. tuum, et subsequatur Iniunctum est
facere^per te, fae Domine fac pro me, quia lu vides me nec scire nec posse nisi per te : imo msfi iniunctum
estdeillis, ln fap de ine et de illis, fac promequod mthi injunctum est facere pro le (Carth.. per tc) fac
Domine, fac pro. mc quia fu vides me nec scire ncc pos$c hisi pro te, Inimo m*. Va(-luc. Fiot. oviiltunt)
ms S. ANSELMI CANTUAR.ARCfflEP. OPP. PARS II. — P&JBNET. ET ASCET. 1016
gravet onus meum, nec impediat e»> peccatum. A sancte N., apostok Dei"S7,tu quipoles, sublevame,
ineum, nec noceat illis malum meum, non obsint et eos; porta me, et illos; excusa me, et illos; ad-
illis mala iuea, quibus prodesse ilebeut bona mea, juva *1S*utrosque; rege, et prptege ulrosque: ut et
non me iropediarit, Domine, de quibus proficere *ls* ego gaudens de illorum salute mecum, el illi de mea
debui; nec illis obsim, quibus prodesse debui : ni- secura, semper laudemus nostrum bonum Dominum
misenini sulDciinit" mihi delicta mea, non trahani Jesum Chrislum , tecum, qui sit benedielus Deus,
me aliena secum. Nimis mrlii est, si me damnant et tu benedictus apostolus ejus "** in aelernum.
peecala mea; non invofvanl aliosmecum. Sedlu, o Fiat, flat. Amen.
VARIJE LECTIONES.
"•• Quibus proficere mss. de quibus proflcere "s* Aposlole Dei ms. Bec. addit Marlyr vel Con-
fessor "** I))os, adjuva mss. illos; excusa me et illos, adjuva "»»Aposlolus ejus mss. Bec. addit: Mar-
tyr Confessor m*. Val-luc. Martyr Aposlolus ejus.

SANCTI ANSELMI

TRACTATUS

DE PACE ET CONGORDIA.

(Ex manuscriplo codice Lovaniensi.)

CAPUTPRIMUM. quidquid proximis suis placere perpederint. hocet

B ipsi fleri velinl. Et quia lestante B. Aposlolo, bea-
Quomddo cum prdximo pacem servare debemut. lius est dare quam aceipere, honorare quam honorari,
Necessarium valde esl cum fratribus pacem habere servire quam serviri, non majus acquirit ille qui ex
et concordiain, praeIaIo-'Obedire,:De0munditiamcordts charitate servit, quam faciat ctii seryilur? Denique
exhibere.CumproxFmisnamqiieidipsumdebemusseii- qui alteri offieium charitalis exbibet, jam hoc unoe
tire, ut unanimcs nrioorehonorillCemus Deum. Prai- illi Deus sit gralus habet. llle vero qui servitiuui
latOconvenir' obedire, dicenteApbsiolo : Obedite prce- suscipit, non sic. Quas enim raibi gratias debet
pothis vestris el subjdtete ~e~is.
Ipsi enim quasiralio- Deus, si tu val quilibet alius raeamal? Cum itaque
nem redditur, pro animabult vestris tigilant, ut cuni lnajifs sit habere unde Deus Donani relributionem
gaudio hoc faeiant ndn geineriles. Nori enim expedit redditHrus.e|.t,..qua:m,Jd unde iuillam; constat quia
vobis. Deo mimdttiairi eOrdt^.,PpoVtet-p/aejararil'',' is mti ex
eh^rijate ;ministraj, ma^us quid habet,
:
qnia beali mondo corde; qtioniain ipsi 'Deum viW- quarii ille cui ministraiur. Adhuc ille, cui alterius
bunt; Qualiler itaque haeCtria serveritur vfdeaimlS. charilas servit, munus perfunctorium aliquod acci-
Ut coneordiam cetm proxhnis servemus, studeanius
pit iude, videlicet bonorem, prandium, vel aliud
IionoYeiltos praevenire.Tttnc sl quidem fratreni suuin' quodlibet beneficium. Aller qui ex charilaie servi-
quis honore praevenit, quartdosuam votnniatem ejus 2 vit, sibi non solum charilatem retLnuit, sed etiam
supponit volunlaii^ Solent bomines saeculo dediti ampliorein quam fueral, illam parlicipando eflicit.
jiropriam voluntatem diligere, facere ul el omnes Res quippe minuuntur disperditae, charitas autem
alii sibi obtemperent desiderare. Hoc unusquisque quanio magis spargitur, lanto magis amplificatur.
concupiscit, iioc verbo el opere etamat. Qm non Ex cujus adminislratioiie summe circa te, qui illam
bene qnid vefim consideraverint, nunquam prolectO exhibuisti, dileclio crevit, cui hoc ipsum ulique ad
vottinlas eorum concors erit. ln hoc tamen quam- cumulum meriti eril; eo quod per te ipsa in me tui
dam coneordiam habenl, quod omnes honorari de- dileclio excrevit. El lieet mc ideo ipsum charitatis -
siderant. oranes amari volanl, omnes suoevoluntali officiuhi. pertransierit; ibi lamen remuneratio luae
ut alii roncordeiit appetunl. In hoc vero qupd qui- cliariialis, qua? nunquam excidit, semper manebit.
queqtiacsua suul quaerunl, et nulltis quae allerius Unde et iitud polesi colligi praestanliusiesse serr
sini qtiserat» maltis modis discordant. Quippe iri vire traam serviri. Et ita ergo io omnibus jusiiiiain
hocquod isle subjectipnein et honorein sibi exhiberi Dei niagls.'appelant dare quam actipere, et plus
enpit, et Ule lioc idem non minpri sludio sibi quae- akerius qnam propriae studeanl voluntati parere.
rit; nec isle illi, nec illo hurc conseniiie'poieiit. Q«i sic se habere vohieril, vokmtati alterius con-
Diejtt iste : Boc vel illudmihi fierivolo; dicit ilfe : ]) ssors erit. IdipsunVsenlieno uuaiiimis exisiens, alio-
Neqoaquam sk: esse.yolo. Taliier discordaudo pa- quiti ewicordjani habere no>i polcrit. Quomodo
eis el cpncOrdke dissolvunlur vineula. Verum ii qHi eaim illaca babebit, nisi diligeuter eam qusesierilf
k«ipa«i» diaritatisqoe eUBtOtliaDeo placere deside- Quaerere ut hnbe-at aliter non poterit i lioc mpu>
»atti, talbitt sibi vlvendi regulam constiluant, ut quacrens babcbil.
1017 - , ^isL.s DEPACEET CONCORDt|, • -1,0*8
.'CAPBI,IL\ . - ; ,A,A ejus voluntate nu..a rattone vuit discordare, non.se-
De obedientia proelato exhibenda. cure praesuniit: quidquid enim pravi suggesserit,
Praclalo nostro subjectionem et obedienliam ex ad verecundiaro sibi vertilur; cum ille cui suggeri-
corde servare debemus; aliler enim normara quam tur, aui suggeslioneni pene cpnteinnil, aui si ad
prcfitemurnon lenemus. Siquidem ille vere«ubjeclus boram consentit, per confessionein et dignam sa-
ei monachus vel canonicus est, qui gaudet se suuni tisfactionem sese emendavil. In omnibus ergo et
non esse propter Deutn. Qui enini non ex corde per omnia Deo debet subditus obedire et praelati
sed sola subjectionis lege obcdit, nisi se correxerit, jussioneni salva fidelitale Dei subire. Nam si pra>
mercedem obedienliae non babebil: etenim non est latus subditum perjurare jusseril, si lalrocinium,
bonum nisi volunlarium. Oportet ergo ul ex amore fornicationera aui aliud hujusmodi, nullo modo ob-
legem obe.litionis teneat, ne mercedem suae posses- lemperare debet, quia Deus boc fieri prohibet. Deo
sionis amittal, Quaridiu ex volunlale non paruerit, ergo per omnia obedial: praelalo suo Dei voluniaie
quantum ad se in propria volunlate persistit: quam servala per oninia oblemperel, et quanlum in ipso
in quaniuui habuerit, suus esl, non alterius, Et si esi,. Dei et magislri voluntate servata , cura omni-
suus est, videat qua poteslate, quibus armiij, qui- bus hominibus pacem babeat. Quisquis hoc modo
bus viribus ab impugnantibusse defendal? Mirum " Dei el majoris sui voluniati subdilus fuerit, tunc
est quotnodo adversarius qui circuit quxrens quein Deo, obediet, et cum praelalo suo in Deo pnruerit,
devorel, illum et illum non invadit, invadendo de- sese non suum sed Dei esse fiducialiter allegare po-
gtulit, degluliendo inlerimil; qui viam vadil qua a terit. Cujus anima cum in exitu sui corporis fuerit,
tatronibus invenitur, si non agnoscitur exemplo in- validam manuin occursanlium daemouum non li-
vaditur, tunditur, exspoliatur. Porro si cognoscitur, mebit, quia Dominuin Chrislum advocalum polen-
sed Dominumet advocatum iton habuerit, cujus re- tem habebit. Ecce quid quanlumque boni obedien-
veientia el tiinore talronum manus evadat, veluli il- tia acquirit. Cum iu ratione posilus fuerit, cujus
lum amanl el apprelianlur se habenl circa eum. Si homo sit, unde veniat, quo vadat, quem,quaerat:
rex aut filius regis est, aul praepolcns atiquis, ex ti- Si voluntati Dei obedivit, Dei se esse dicere pplerit,
more loleratur, reverenter salutaiur, iliaesus cceplo Si vero in sua voluntate consislit, et pb lipQ Dei 'el.:.
iliuere proficiscitur : sin antem denudalur et tun- pnelali sui volunlali cpnirarins^ exsiiterit, njieni|:.s
ditur. Sic, fratres, sic sine dubio fii in animabus tur si se Dei esse dixerit ':'quipD&.Vdum.viX4.'.J^ii9r/
nostris. Deus omnipolens paravit nobis regnum priaJ, non- Dei voluniali vixit.Queni ergo adypcatunji^
suum, cui si obedire voluerimus, non servi sed f, ^ habebit? Ad quem ibit? Qitis 'ei auxilio, erit? ^i» ^
aniici ejus et filii dicemtir et erimus. Obediemus- inierpeliabit? Certe fugerendii
pQipri^per"mediuji^^
ergo ei si quidquam eum velle scire • -
poterimus ex- ire riecesseerii.adviia^:'vV^'^b^ienX^j^j^p^r
boua volunlate nostra saiagemus exsequi; Rdna et-'-]1 vel tenebil.Rogoquapdtesiatfe^
obediens erit voluiitas nostra,: si ejiis- VPtuiilali earh l- uibiis ihvasorumixibitf Crucrabjiu^
supposuerimus, et ei voluntarie parere CuraVeriinus. ; latis et actioiiis suai peuin pt majoreiri suum auctp-.,
Si bona voluntaie Doniini voluntali concordemus, rem non habueril. Profectp sic proceljis yitiorutt) et ',
amici vocabimur, filii Dei cffieiemur. Qiiod posl- incursibus diBmonum quatiuntiir, quicunque aprae-
quam eflectum fuerit,- secure quo vult ire et Iransire Iali sui voltintale alieuanlur; quemadmodum naves
polerit. Nam manus lalronum forlium et daemonum in vado fervente lempesiale agitantur. Nam.si vado
non timebit, non malos occursus pavebit, quoniam scoputis plenp palus ponatur, cui naves toris alligen-
rex filiusque regis erit. Caveal ergo unusquisque ne tur; quo longius a palo fuerinl, ego gravius in-
quidquam aiiud vetit, nisi quod auclore Deo vel gruente tempestate ferientur. Quanlo vero proprius.
spiriluali patre suo licenler velle quiverit. Verum counexae fuerinl, lanto miuus gravitateiii tempesta-
licentia fallere consuevit; obedientia enim el iuobe- lis sentient. Sic utique qui a sui praelali jusla vo-
dientia conlraria sunt. Harum media est licenlia. D luntaie alienalur, procul dubio in proprhe volunlalis.
Qui ergo vult quod velle non debet, nec lamen sludio pericliiatur; nec Dei voluntati concorda-
ipsum vellenisi praeroissus facto vult adimplere; obe- bit, quandiu a voluntate-vicarii Dei discordabit :
dieriiia quam in hoc amplexus est, ipsum excusabit ; yices enim Dei gerendassuscipil quicunque in Ec-
factuiri ; sed velte quod cpnira obedientiam babuit, , clesia Dei culinen praelalionis assumil; et qualicun-
periculosum, nisi pcenituerit, erit ei: quod minusi que modo Hltul suscipial, ille videat; Quem. quideni
quidain attendenles licentia ssepe falluntur. Caven- npnestmeumsjudieare,.sedejiisimpeTio, sl.ifljustum
tes itiique ne.plusi^aequb licenljac innjlQniur, qtio-. npn fuerit.pbtemperareji dicenle DoniipoiSupertcaihe-
' uiara
quideni lipentia quamvis pcenam minuii, noni dram Moytisederunl Scriba-elPharisnei.Quodcunque
eam iamen ex tolo repellH. No»erit quia nulli lan-- ergo-dixeriut vpbis, facite; qua3 aulem fuciunl, fa-
lum limet diabolus appropinquare, quantuni illi quii cere uolite. Et Aposjplps ait,: Tu quiiitsquijvdicat
a voluiitale pralati sui nunquam vult discrepare. alienum servum. Suo domino stat aut cadit, et nqn
Nam sicul fur qui furatur ilti qui se a sui praelatii est polestas nisi a Deo, qute autem a Deo sunt, ordi-
cognilione celat indubitanter prava saepe suggerit.. nata sunt. Qui ergo poteslati resistit, Dei ordinalioni
C!i vero qui se pnelalo qualis sil ostendit, quia ab\>. resistit. Et alibi: Fratres, nolite pluret nwgistn ef-
1019 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. ^- PARiENET, ET ASCET. 4020
fici, ut non in judicium inddatit. Magigler efficitur JK fidelis anima io volunlaie sua praprio appelitui nen
qtii sui rectoris facta indiscrete reprehendil. Unde consentiat, ejus permtssionem non recipiat, verba
in judiciom Dei incidit, quia indebite sibi magiste- illius conlemnat, nulla illius blandimenta admiltat.
rium usurpabi,t; quod valde est cavendum, quia ni- Si hoc fecerit, araicam sponsam sine anibjguilale se
mis borrendum est incidere in mantts Dei viventis. Dei conslituit. Si vero illicitis appelitibus consense-
Si vero facla Patris reprehensione digna fuerint, ril, non sponsa, sed adultera vocabitur. Voluntaa
leniter et modeste cum reverentia deprecetur. Scri- ergo nostra sil munda, ut vocetur et sit Dei sponsa,
plum quippe est: Seniorem ne increpaverit, sed ob~ nullius immundiiiae corrumpatur macula, ne efficia-
secra ut. palrem. tur adutlera. Quandiu votunlati Dei consentit, est
CAPUTIII. munda et sponsa; quando vero a voluntate ejus dis-
De mundilia cordis Deo exhibenda. seritit, corrttmpitur, maculalur, fornicatur. Solet
Deo autem munditiam cordis servandam esse di- contingere ttonnttnquam ut aliquis dum munditiae
ximus. Ipse enim solus scrulalor est cordis, qui con- cordis voluerit sludere, immundos et exsecrabiles
ditor est mentis et corporis. JJomocor nominis vi- cogitalus saepe habeat, quos quia nimium audit se-
dere non potest; qtiia nemo novii quae snnt hominis metipsum eo quod tale quid sibi in menlem venit,
nisi spiritus hominis qui in ipso est. Deus autem, ^ graviter reprehendit, judicat et condemnat: sicque
cui nulla peccata latent, corhominis el inlentionem sese corripiendo traclat miser : Ego quid cngitavi?
libere videt. Qnod qtii mundum habuerit, Deum Quid feci? Quid sensi? proh dolor! quomodo a lanla
videre polerii; qui vero mundtim non habtierit, sine immunditia, a tam ncfario cogilatu polero expur-
dubio Deuin videre nullo modo poterit. Necesse esl gari? Timeo celare, timeo illud revelare. Tale quid
ergo ul puritalem cordis habeat quisquis Deum ha- non solum non dicere, sed nec etiam ab aliquo vel?
bilatorem in se habere desiderat: quem nullus ba- lem audire. Qualiter igilur talem spurcitjam uomi-
bere quibit, nisi cor sttum a lerrena cupidilate eva- nabo? Sic apud se dum angusliatur, dum tractat
cuaverit, et amore Christi calere studuerit. In quan- quod videre noltet, magis magisque impugnatur,
tum enim quis miindum dilexerit, in tanlum ab tribulalur, nec liberatur. Verum non sio se habeal,
amore coelesti vacuus erit. Et tanlo magis Chrislum si liberari desiderat, Quid ergp faciet? Intende. Cum
qtiisqUe deserii, quanto magis peccando a juslitia id quod exsecralur videre, eum impugnaverit, ni-
Dei recedit. Quid enim cuiquam prodest quod ba- - miumque importunum fuerit; despicial, non allen-
piizatnr, si non juslificatur? Profecto ille qui dixit: dat, assensum non praebeat, ad aliud cogilalum
Nisi quisrenatus fueril ex aqua et Spiritu sancto, non suum vertat, alicui rei faciendae intendai, non.plus
inlrabil in regnum Dei, ipse eliam dixit: Nisi abun- curet si nolens quid senlit, quam si papilio sibi prae
daverit justitia vestra plusquam Scribarum et Phari- oculis volilet. Viator qui a cane infesiatur, si sub-
tteorum, non intrabitis in regnum ccelorum. Quare stilerit, et seabejus importunilale defenderit, ca-
igitur multi limendo itlud festinant baptizari, et hoc nem importuniorem illico sentiet; si autem ejus.
non limendo minime justificari,? Utique Deus obser- lalratus despiciat, transit et non attendit, mox om-
vanlia mandatorum suorum vult illum justificari, et nis iropupalio illa canina quiescit, unde viator
se ab illo amari, in corde cujus ipse deberet hospi- libere transit. Sic qui cordis munditiam habere con-
tari.Nam sicutthus ad olendum igniscupit ardorem, tendit, vanos et infructuosos sive immundos cogila-
ila ad hospitandum Detts cupit amoris calorem. Qui tus despiciat, cor 6uum avertat, omnem impugnan-
crgo Deum in se hospitari desfderat, disciplinara ab liam illam quam intus patitnr pro nihilo ducat, non,
illicitis abstinendi sine fictione appreliendat. Spiri- reileret pensando quod cogilavit; sed penilus despi-
tus enirn Dei disciplinae effugiet ficlum, et corripilur Cial quidquid mali minus caule pensaverit. Nondum
a supervenienle iniquitate. Non enim cohabitare enim damnantur qui sunt in flde Domini Jesu, qui
possunt iniquitas et spiritus Dei, qui et amor esi. secnndum carnem non vivunt. Taliter si yixerimus,
Ubicunque amor Dei hospitalus fuerit, et is qui ei ip hujus rei studium si habuerimus, lales nos coram,
locum praebiierit, et in se Iocum iniquilali dederit, Deo si exliibuerimus, ejus habilaculum, ejus hospites.
procul dubio corripitur, et propellitur amor vel spi- efllci polerimus. Quero donec vivimus sidiligereet
ritus Dei a supervenienle iniquilate, nec remanebii honorare saiageremiis; ipse nobis qiiandiu vixeri-
si non emendaverit ad sui hospitis niititalem. Et mus, vicem dileclionis et honorificentiae suae sine
quidem non cpnvertuntur araor Dei et iniquilas. Qui dubio rependet. Eadem quippe mensura qua mensi
ergo Domini habitaculura eflici voloerit, cordis mun- fuerimus, remelielur nobis per eum qui se dedit pra
diliam teneat, carnalia desideria procul repellat, ac nobis, et a voragine mortis liberavit, qui nos in
sieut mulier casta sponsa fidelis cura adultero collo- aeterna palria immortalitale coronabif; eui honoret
qui despicit, ejiis secreta verba contemnit, nihil eo- gloria in saccula. Amen.
rum quac desiderat clam vel aperte consentit* sic
 1021 TRACTATUS ASCETICUS: 1022
, • -.;.•—.—~—'-—.—
i. '
',... ii, i. . m\
MONITUM IN OPUSCULUM SUBSEQUENS.

Spicileg., tom. .,pag. #43.)

(Apud ACBERIDM,

Beatp Anselmo Caniuariensi archiepiscopo Traclatum asceticnm atlribui poljus con.ectura • quam certa
flde; nimirum in codicem ms. ccenobii S. Ebnitfl, varia ejusdem S. Doctoris opuseula complectentem,
eum incidissem, insertus his ipsis Traclatus ijle asceticus occurrit. Quod vero opusculum istiid Anselmi esse
dubius egp asseram, cogil Eadmeriis in ejus Vita, cogit item Reccensis chronologus, qui accurale ac
minulalim Anselmi scripta recensenles, Traclatns hujns. ascelici meminere haudquaquam. Deinde An-
selmi siylum non spiral, nec genium. Sit vero Anselnii, necne, parum refert, quandoquidem erudilioue
ac pietate sil condilus, atque ad asceticse vitae institutioiiem aptissimus. Nec tameri dissimulanduin esse
puio, Traclatnm iUum maxima partee Collationibus Patrum apud Cassiannm fuisse ab ipsomet Anselmo,
seu alio quolihet scriptore muluatum, collectumve, quanquam non inficior in Anselmo me nonnulla le-
gisse quae in boc Traclatu reperiuntur, praecipue cap. 2 molaruni similitudinem eidem Patri familiaris-
simam.

SANGTI ANSELMI

TRAGTATUS ASCETIGUS.
CAPUT PRIMUM. \ linearii, rectissimo dirigarittir. Quae si "prae oculis
De monachi detlinatione vel fine. nostris jugiter statuta non fuerit, non solum cnncios
Omnes artes ac disciplinae scopon quemdam, id labores noslros varios pariter aique insiabiies red-
est destinationem, et telot, id est finem proprium, dcns, incassum eos ac sine fructu compeltet effundi,
habent. Ad quem respiciens uniuscujusque arlis sed eliam cogilationes omnes diversas sibique con-
industrius appetitor, cunctos Iabores et pericula trarias suscftabit. Necesse est enim menlem, quo
atque dispendia aequanimiter libenierque sustenlat. recurrat cuive principaliler inlnere:it'non habenlem,
Nain el agricola nuiic lorridos solis radios, nunc per singulas horas aique ttiomenla pro incursmim
-
pruinas et glaciem non dectiuans, indomitas agri varielale mutari, atque ex his quae extrinsecus-ncci-
glebas frequenti subigit vomere, dum scopon servat, dunt, in illum slatum continiio transformari qui sibi
ut eam curictis senlibus expurgatam exercendo com- .prirr.us occurrerit. Hinc namque eslquod nonuullos,
roinual; flnera, id est perceplionem copiosarum fru- mundi hujus maximas facullates conteinneiites, post
gum indeadeplttriim se esse confidens.Referta etiam haec videmus prograpliio vel acu commoveri, pri-
horrea frugibus tibenter exhaurit, sulcisque co.n- stinum sciticet aflectum in rebus mininiis relenian-
mendai, prsesentem diminutionem futurarum mes- ' tes. Qui si contemptionem mundi corde fixam tene-
sium contemplatione non sentiens. Negolialores non B rent, nunquam ulique pro parvis rebus adrailtereut
incertos pelagi casus, non ulla discrimina perhor- quod, ne pro magnis incurrerent opihus, easdem
rescunt; milites peregrinalionum exsilia ac bello- penitus abjicere maluerunl.
ruin pericula non sentiunt, duitt illi ad finem quae- . Hic ergo nobis principalis debet esse cbnatus, ut
slus, et isli ad proposilum sibi honorem, spe prae- divinis rebus ac Deo roens semper inbaerpal, forni-
peti prtvocantur. Ita ergo et noslri propositi fliiis calionem judicans vel momentaneum a Christi con-
quidem, secundum Aposlolum, vila celema est, ita templatione discessum. Tolum namque in animae
eodem pronuuliante -: Habentes quidem fructum consislit recessu; unde expulso diabolo, ac lieqtia-
vestrum insanctificalionem,finemvero vilam wlernam qiiaitt in ea jam regnantibus viliis, consequenler
(Rom, vi, 22). Scopos vero est purilas cordis, quam • regnum Dei fundatur in nobis, dicenle evangelisla '
saneiificationem non immerilo nuneupavit, sine qua Regnum Deiintra vot est (Lue. xvn, 22). Inlra nos
praedictus flnis non polerit apprehendi. Ac si dixis- veronihil aliHd potest esse quam scientia aut igno-
set aliis verbis : Habentes quidem scopon veslrum ratio verilalis, et vel vitiorum amicilia vel virlu-
in purilale cOrdis, finem vero, id est telos, vitam lum, per quam aut diabolo aut Christo praparainns
a3ler.iam. Qnidquid ergo nos ad hunc scopon, id regnum in corde. Cujus etiam regni qnalitatem
est pnritalem cordis, potest dirigere, lota virtute *^ describit Apostolus, ila dicens : Non est enitn rt-
seciandnm est. Pro hacenim universa agimus alque gnum Dei esca et polus; sed justilia, et pax, et gau,-
toleramus; pro hac parentes, palria, dignitates, diumin Spirilu sancto (Bom. xiv, 17); De aliquo
divitiae, et voluptas universa contemnitnr, ul sci- namque dicilur : Jtfundut iste gaudebit (Joan. xvi,
ticet pnrifas cordis perpeltta retenlelur. Hac igilur 20); et: V«pvobis qui ridetis, quia ptorabitis (ibid.).
nobis destirialione proposita, semper aclus nostri et Itaque si regnum Dei inlra nosest.et ipsum regnum
cogilationes ad eani obtinendam, velut ad certan^ Dei justitia, et pax, et gaudium est,. ergo qui 'n\
1025 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET. 1024
istis commoratur, sine dubio in regno Dei.est. Et e .A spirituales in his quae meditati sumus mentem fa-
contra qui in injuslilia, discordia et tristiiia mortem ciaut immorari. Sin vero desidia seu negligentia
operanle versantur, in regno diaboli, et in inferno superati, vitiis et otiosis confabulationibus occupe-
ac morle sunt constiluti; in quo qui fueril. nec lau- mur, seu curis mundanis et superfluis soliiciludini-
dare Deum polest secundum Proplietae senlentiam bus implicemur, coiisequenler exinde velut quaedam
dicentis : Non mortui laudabunl te, Domine , neque zizaniorum species generala operalionem quoque
omnes qui descendunt in infernum (Psal. cxui, 17), noslro cordi noxiam minislrabit, et secundum sen-
ne dubio peccali. Sed nos, inquit, qui vivimus, non lenliam Domini Salvatoris, ubi fuerit thesaurus ope-
viliis scilicel, nec mulido huic, sed Deo, benedici- rum et inientioiiis nostrae, ibi el cor noslrum ne-
mus Dominum ex hoc nunc et usque in saiculum. Non cessario permanebil (Mailh. vi, 21).
enim est in morte qui memor sit Dei. In inferno au- Illud sane prae omnibus nosse debemus tria cogi-
lem quis confiiebiiur Domino? (ibid., 66) id est talionuin noslrarum esse principia, id estex Deo,ex
nemo. Nullus enim, tametsi millies semelipsum vel diabolo, et ex nobis. Ex Deo quidem sunt, cum Spi-
Chrislianum esse profiteatur vel monachum, cum ritus sancti illuslratio nos visitare dignalur, erigens
peccat, confitelur Deo; nec servum se veraciter " nos ad sublimiorem profedum, et in quibus vel mi-
illius profiictur, cujus praecepla contumaci lemeri- ' nits acquisivimus vel desidiose agenles superali su-
tate contemnit. Regnum sane ccelorum tripliciter mus saluberrima compunclione casligat; vei «um
accipiendum esl: aut quod regnaluri sint coeli, id reserat nobis coftlestia sacramenla, et propositmn
est sancli, in aliis subdilis, secundum illud : Esto nostrum ad meliores aclus voluntalemque converlil;
lu super quinque civitates, et lu sttper decem (Luc. ttt ibi, cum rex Assuerus, casligalus a Domino, li-
xiv, 19); illudque quod dicitur ad discipulos : Sede- brns annales insligalur inquirere, quibus Mardochaei
biiis supet sedes duodecim, judicantes duodecim tri- beneficia recordalur, summi eum gradu honoris
r«s Israel (Matth. xix, 28); aut quod ipsi cceli in- exaltal, pc prolinus crudelissimani super nece Ju-
cipiant a Cluisto regnari, cum scilicet omnibus ei dseae gentis senleiiiiam revocat. Ex diabolo vero
subjcclis, coeperit esse omnia in omnibus Deus : vel cogitationum nascitur series, cuin,,subyerlere nps
certe quod sancli iit coelis sint cum Domino regna-- tain viliorum obluclatione quam etiam occultis
turi. Quamobrem in hoc corpore constitulus jam Conalur insidiis, sublilissinia calliditale. mala pro
noveril unusquisque iili se regioni vel ministerio bonis fraudulenter oslentans, el transfigurans se in
deputaiiduin, cujus in liac vita participeip semet- angelum tucis. Vel cum evaugelista refert :.Etcm-
irj>iini cultoremqitp, praebuerit', ,illiusque, §e ettam^ * na (acla, cuin diabolus jam,mis,jssef in wrdjh Simo-.
in iUo.perenni; saeculo/consorteia futurum esse n« Iscariothis ut traderet Dominum (Joan. xiii, 2)^;-
non ambigat, cui nunc minislmm se socinmque et ilprum .: Posl buc.cellam, inquit, tunc intrqipit-in.
nialueril exhibere, secunilum sentenliam Domini iltum Salanas (ibid.). Petrus quoque ad Anaiiiam.
dicetilis : Si quis mihi ministrat , me sequalur; et Quare, ait, Salanas lentavit cor tuum menliri te Spi-
ubi sum ego, illic et minister meus erit (Joan. xii, -rilui sancto ? (Aet. v, 3.) El Salomon : Si Spiritus
2(5).. poteslalem habens ascenderit super le, locumjuum ne
CAPUTH. dimittas (Eccle. x, i). Ex nobis aulem oriuntur,
De cogitatione. cum eorum quae gerimus vel gessimus, vel audivi-
Mentem quidem non interpellari cogilalionibus mus, naturaliter recordamur; de quibus beatus Da-
in possibile est, suscipere vero eas sive respuere, vid: Cogilavi, inquit, dies antiqnos, et annos ceter-
pmni sludenti per gratinm Dei possibile esl. Quod nos in menle liubui. Et meditatus sum nocle corde
exercitiuin cordis non incongrue molarum sirailitu- meo, et exercilabar et ventilabam spirilum meum
dini comparatur, quas meatus aquarum praeceps (Psal. LXXVI,6); et ilerum : Dominus scil cogilatio-
impelu, rotaiile provolvil. Quae nullalenus quidem nes hominum, quoniam vanas sunt (Psal. xxm, 11).
cessare possunt ab opere suo, aquarum impulsibus D Et: Cogitationes juslorum judicia (Prov. xu, 15).
circumactae. Iu ejus vero qui praeest sititm est po- Hanc ergo tripertitam ralionem oporlet nps jugiler
teslale utrumnam trilicum malit an hordeum, ,lo- observare; et uaiversas cogilationes quaj emer-
liumve comminui. tllud quippe est commolendum gunlincorde nostro sagaci discretione discutere,
qood ingestum ab illo fuerlt Cui operis illius. cura originesearum vel.causas auctoresque primitus in-
commissa est. Ita igilurfeliam mensper viiae.prae- daganles, ut qualcs nos eis praebere debeamus, ,ex
sentis incursus uudique ingitienlibus tentationum illoruin mciiloqui eas suggerunl, considerarepos-
lorrenlibtis circuroacta, vacua quidem cOgilationum siinus, iie qiia forte imelieclualis ibidem beslia, vel
sesiibus esse non polerit; quales vero vel adniillere leo,.vel draco pertransiens, perniciosa vestigia la-
vel parare sibi debeal, studii sui providebit in- leiiler iiupresserit, quibus accesstis etiam caeleris iri
duslria. Si enim ad sanclarum Scniptiirarum me- abdiia .pecloris noslri per ccgitalioniun negligen-
dilation'em jugtter recurraraus, ac memoriam no- liam praebealur. Et ita per singulas horas atque
stram ad recordationem spirilualium rerum, et de- momenta lerram cprdis noslri evangelico aralro, hoc
siderium perfectionis, spemque futurae bealiludiuis esl jugi Dominicaj crucis recordalione sulcanles,
erigaraus, necesse est ut orlae cogilationes exinde vcl noxiarum ex nobis ferarum cubilia, vel virulen-
 4025 TRACTATUS ASCETICUS. 1026
torum scrpenliura cxterniinare lalilmla poterimus. t\ quisque fueril communitus, ab hostium semper letis
Ihjus ergo perfeclas menlis figura per ilium evan- ac populatione defensus, non ut captivus ac subdilus
gelicum cenlurionem pulcherrirae designalur. Cujus ad hoslilem cogilationum lerram, depracdantium
virlus alque constantia, qua non quibuslibet in- cpnslricius vineulis abducetur, nec, audjcl per pro-
gruentibus cogitaiionibus abducebalui', sed pro siipj pheiam : .Quare inveteratus es in terra aliena?
judicio vel admiltebal bonas, vel contrarias absque; (Baruch m, 11.) Sed lanquam triumphalor in illa
ulla difficultale.pellebat, hac tropica significalione qua voluerit cogilatiprium regione consislel. Vis aii-
descripla esl: Nam et ego homo sum sub poiesiale lem ipsum robur ac forlitudinem centui ionis liujus,
hdbens sub.tne milites, el dico huic: Vade, et vadit; et quihus haecarma quaepraediximus non carnolia sed
alio :Veni, el tenil; el servo meo : Fac hoc, et facit polenlia Deo geslel, agnoscere ? Audi ipsum Regem
(Malth. vm,9; Luc. vii, 8). Si igilur nos quoque virps forles ad spirilualem roiiitiam congregantem,
viriliter adversus perlurbaliones ei viiia dimicanles, quo cos delectos signel ac probel; Infirmus, inqnit,
potiierimus ea dilioni nostrae discretionique subji- dicat: Quia fortior sum ego (Jqel.m, 10); et qui pa-
cere, vel iustabilem cogitationum noslrarum co- liensest, sit pugnator. Vidclis ergo bella Domini
liorlem ralionis imperio subjugarc, ad spirilualis pneliari non posse nisi palientes infirmosque ; illa
tiiijus centurionis ordinem provehemur, quem in 1B procul dnbio infirmilate qua fundalus ille noster
Exodo quoque per Moysen legimus designatum : eyangelicus cenlurio cum flducia loqucbalur: Cum
Constitue libi chiliarchas, et eenluriones, el quinqua- enim infirmort tunc fortior sum (II Cor. xn, 10).. Et
genarios, et decanos (Exod. xvm, 21). Et ila tios ilerum : Fir(u* in infirmitale perficilur (ibid., 9).
mioque hiijus dignitalis apice subltmati, habebimus De qtia iufirmitate unus propbetarum : Et erit, in-
hane impcrandi poteslaiem, ul malis quidem sug- quit, qui infirmatut•tnter eos, sicut dommDavid, Pa-
geslionibus praccipiamus : Abite, et abibunl; bonrs liensetiam haec bella pr.-cliabitur, nempe; illa pa-
vjerp :..Venite, et venient. Servo qttoque noslro, id tienlia de qua didtur : Palieittia vabis nftessaria esi,
est eorpori, ea-qmecaslilalis vel conlinentiae sunt, utvolunlatew Deh fac&Met~r.ecipiath nmutitraiii^
similiter injungemus, el sine ulla conlradiclione de- nem (Hebr. x, 36). .; ;-,• : ' >
serviel, non jam suscitans npbis adversos concupi- . De maligna cogitalione illud nosse debemus quia
scentise stimulos, sed omnem exhibens spirilqi fa- iUico ul per confessionem palefacta fuerit, marces-
«aulalum. cit; et antequam discreiionis jivdicium proferatur,
.. Hujus cenlurionisqualia arma sint, vel ad.quae serpens telerrimus velut tenebroso ac subierraneo
praeliorum exercitia praeparentur, audi Apostoliim specu virtute confessionis prolraclns ad liicem, et
praedicantem : Arma, inqait,'potenliat notlras non ^ traductus quodammodo ac dehoneslatus, abscedit.
sunl carnaiia, sed polenliaDeo (II Cor. x, 4). Qui- Tandiu namque suggesliones ejus noxiaedominantiir
bus nos quoque si vplumus bella Domini praeliari, in nobis quandiu celantur in corde. Quem scnsnm in
et inler ceniuriones evangelicos militare, accincti Ecclesiaste quoque legimus figuraium : Si momor-
jugiler debemus incedere : Sumile, inqnit, scutum derit, inquit, serpens non in sibilo, non est abundan-
fidei, in quo possitis omnia tela nequissimi ignita ex-. tia ineantqlpri, laciti serpentis morsum perniciosum
stinguere (Eplies. vi, 16), Ergo fldes est qtiae exci- esse designans. Id est, si per confessionem sugge-
piens ardenlissima libidinum tela, meiu futuri judi- slio seti cogitatio diabolica incantatori cuiquam,
cji et coelestis regni credtililate morlificat. Et lori- spirituali scilicel viro qui carminibus Scripturarum
cam, inquit, charilatit (ibid.,.14). Ipsa nempe est mederi protinus vulneri, et extrahere de corde con-
quae vilatia pectoris nostri circumdans alque com- suevit noxia venena serpenlis, palefacta non fuerii,
muniens, ad inleriorem hominem nostrura jacula succurrere periclltanti perilurove non poierit. Naui
diaboli penetrare non permiitit. Qmnia enim suffert, bonarum rerum non lantum suggesior, sed etiura
omnia palitur, omnia sustinet. Et galeqm spem ta- faulor atque impulsor est Deus, ila ut nonnunquam
lutit (ibid.,{~). Galea capitisest munimen. Quia ergo n nos eiiam invitos et ignorantes altrahat ad salutero..
capul nostruni Christus est, debemus islud seinper Constat ergo neminem posse a diabolo decipi, nisi
spe bonorum futurpruui velut inexpugnabili galea in eum qui praebcre ci malucrit suse voluulalis assen-
cuneiis leiilaiionibus ac perseciilionibus communire, suni. ,
Ct principalii.er,iidem eius il|acsam atque inlegram CAPUTIII.
cus(.pdire.,Al,iisenim membris truncatum quempiam, ... Deconcupiscenlia carnis ac spiritus. '
licet debitein, possibile tamen est ulcunque super- - Spirilu ambulate, et desideria carnis noh petficie->
esse; sine capite vprp nemini vel breyis vitae spa- tis.Caro enim concupiscit adversus tpiritum, spi-
lium praerogatiir. Elgladium Spirilut, quod est ver- r.ilus aulem adversus carnem. Hme aulent inwceni
bum.Dei (ibid.).,Penetrabilius •vHf-(\ucesl omni gla- adversantur sibi, ulnonquatcunque vultis, itla fatia*
diq ancipili,. et, perlingtns, usque ad divisionem ani- tis (Gal. v, 16). Tres res hoc loco ab Apostolo nomi-
1 nue-ac spirilus, eompagum quoque qc medullarum, et nari videntur : concupiscentia carnis adversus spi-
discretor eogilalwnum et intentionum cordis (Hebr. ritum, et spiritus adversus carnem. Quoriim adver-
iv, 12,'; diyidens scilicetet abscindens quidquid in sus se invicem pugna hanc videlur halere causam
nobis carnale terrenumque repererit. Quibus armis atque ratiPncm, ut ea qnce volumus, inquit, facere
1027 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARiENET. ET ASCET. 1028
nequeamus. Quarla igitur superest causa, ut itiud A.terpellans imbecillilas carnis, ab illa reprehensibili
scilicel quod nolumus, faciamus. Nunc ergo de sin- niinielale spirilus revocat ac retardat. El ita Gi ut
gulis videamus. Carnem hoc loco noti hominein, id utraque concupiscentia, lali colluclatione allerna si-
est hominissubslaniiam, sedejus desideria pessima bimel repugnanie, aniinse volunlas, qusenec lotam
debemus accipere, sicut ne spirilum quidein aliquain se carnalibus desideriis dedere, nec virlulum vuJt
reni substanlialemj sed animae desideria bona et laboribus desudare, quodani juslo rooderainine tem-
spiritualia designari. Qiisecum utraque, id esl desi- peretur, duui haecinter utraque coilleutio iilam per-
deria cariiis et spiritus, in uno eodemque s.nt homi- niciosiorera excludens animae volunlatem, ut quam-
ne, intestmuro quotidie inlra nos geritur bellum, dam aequitatis librain in stalera noslri corporis col-
dum «oncupiscentia carnis, quae praecipitanler fertur locat, quae spirilus carnisque confinia juslo discer-
ad vilia, his quae ad praesenlem requiem pertinent nil examine, nec a dextris mentem spiritus ardore
deliciis gaudet, luxuriis delectalur; quibus e contra succensam, nec a iaeva carnem vitiorum aculeis
concupiscenlia spiritus adversata ita desiderat lota praeponderare permhlens. Dumque baec pugna quo-
spiriluaiibus sludiis inhaerefe, ut etiam necessarios tidianis diebus utiliter exagitatur in nobis, ad illud
carnis usus oplet excludere. llla satiari sorano, rc- quarlum quod nolumus salubriler venire compelti-
pleri cibo universisque exuberare copiis coiicupiscit; B mur, ut puritatem cordis non otio uec securitate,
hic vigiliis el jejuniis saginatur, ac paupertate glo- sed jugi sudore et conlritione spiritus acquiramus,
riatur. Lavacris illa nitescere,, et quotidianis adu- casiilatemque carnis districtis jejuniis, fame, sili ac
lanlium cuneis appelit conslipari; hicsqualore sor- vigilantia retentemus. Essemus itaque peniius sine
dium congaudet, cunclorumque morlalium praesen- remedio tepidi, utpote non habenies indicem negli-
liam perhorrescil. Honoribus illa et laudibus homi- gentia?nostrae vel in corpore nostro, vel in conseien-
num confovetur; bic irrogatis sibi injuriis ac perse- tiis propriis indesinentem; nec studeremus ad per-
culionibus gloriatur. fectionis unquam pervenire fervorem, sed ne fru-
Interhas igilur ulrasque concupiscentias animae galitatis quidem districlionem teuereraus, nisi saltem
volunlas in medilullio quodam vituperabiliore cou- nos lilillalio carnis Duxiisque increscens humiliaret
sistens, nec viliorum flagiliis oblectatur, nec virlu- atque retunderet et adversus spiritualium quoqiie
tum doloribusacquiescit; sic quaerens a passionibus vitiorum purgationem sollicilos redderet el in-
lemperari carnalibus, ut nequaquam velii dolores tenios. Qui sialus, id esl lepidus, a carnali quali-
necessarios sustinere, sine quibus desideria spiritus tate descendens eflicilur animalis, qui esi delerior
nequeunl possideri, Absque casligalione camis ca- gradus. Ipse esl enim qui de frigido ad lepidum trans-
stimoniam corporis, sirie vigiliarum labore cordis de- G iens, delestabilior voce Domini signatur.
siderans acquirere purilatera, absque ullius exaspe- Tres riamque sunt animarum slatus: primus carna-
ratione convicii palieuliae gratiam possidere, huirii- lis; secundus, attimalis; tertiiis, spintualis. Quos in
litalem Chrislisine honoris mundani exercere jaclu- Aposlolo ita legimus designari. Nam de carnali ita
ra, religionis siniplicitaiem cum saeculari ambilione dicitur :Lac vobis poluni dedi, non escam. Necdum
seclaii,Christo cura homiiium laude acfavore ser- enim poleratis, ted nec adhuc quidempotettit. Adhue
vire, districlionem veritatis sirie cujuspiam vel le- enim carnalet etlit (I Cor. m, 2); et iterum : Ubi
nui offensione proferre; postremo sic vult consequi enim est iriter vot xelut et contentio, nonne carnalet
fulurabona, ttt praesentia non amittai. Quae volun- estis? (ibid.)De animali quoque taiiler commemora-
tas nunquam nos ad perfectioriem verara faceret tur: Animalis autem homo non percipit ea qua sunt
pervenire, sed iii tepore quodara teterrimo colloca- SpiriiuSDei: slultiiia enim est illi (I Cor. n, 14).
ret, lalesque facerct qualessunl illi qui in Apoca- De spirituaii vero : Spiriluatis autem examinal om-
lypsi increpalione Domini casliganlur : Scio opera nia, ipse aulem a ne.mine dijudicalur (ibid.); et itc-
tua, quia neque frigidus es, neque calidus; ulinam rum : Vos qui tpiritualet etlis, inslruite eos qui ejus-
frigidus esses, aut calidus ! sed quia tepidus es, j.modi sunt, in spirilu lenitalis (Gal. vi, 2). Itaque
incipiam le emovere ex ore meo (Apoc. m, 15,); nisi festinandum est nobis ul, cum renunliantes desieri-
lurac tepidissimura stalum altrinsecus liacc insur- mus esse carnales, id esl a saeculariura coeperimus
genliabella dirumperenl. Nam cum famulanles liuic conversalione sejungi, et ab ilia manifesta carnis
voluntati nostrae ad hanc remissionera voluerimus pollutione ccssare, spiritualem stalum protinus ap-
nosmelipsos paulatim relaxare, confeslim aculei prelieudere nilamur, neqiiaquam existimanles quam
carnis iusurgunl, suisque nos vitiis et passionibus supra diximus exlerioris hominis conversiouem ad
sauciantes, nequaquaiu in illa qua delectamnr pu- perlectionem nobis sufficere, si erga emundationem
rilatis qualitale stare perraillimt, atque ad illam cxlerarum passionum leiilibres reddamur. Nefor-
quam horremus frigidam volHptatum plenamque le inventi in illo tepido slatu qui lelerrimus judi-
senlibus pertraliunt viam. catur, evomendos nos ex ore Domini secundum
Rursus si spiritus fervore succensi opera carnis ejus senlenliam noverimus, iia dicenlis: Ulinam
volenles exstinguere sirie ullo respectu fragilitalis calidus esses aut frigidus , sed quia tepidus es ,
humanae, tolos nosmelipsos (enlaverimus ad immo- incipiam te emovereex ore meo (Apoc. ui, 15). Nec
derata virtutum siudia cordis elatione conferre : in- imniento eos Dominus, quos jatn in visceribus rece-
 *0» TRACTATUS ASCETICUS. ^ 1030
perat charitalis, noxie tepefactos cum quadam con- j ^virispro sumrao laborum stipendio repromittitur
vulsione pectoris sui emovendos esse pronunliat, qui, perprophelam, concedatura Domino: Arcum,gla-
cum salularem quodammodo eidein potuisseni prae- dium, et betlum conteram de lerra vesira, etdqrmire
Jjere subsUntiam, ayelli ab iliius visceribus malue- vos faciam fiducialiter (Otee n, 18). Et ila deraum
runt: tanto deteriores effecti illis qui nunquam ori ad illum perveniet siatum ut talis inveniatur in
Doniinico illati sunl cibis, quanto id quod, nausea nocle qualis in die; talis in lecto, qualis in oratione;
compellente, projicimus, odibiliusdetestamur. Quid- lalis solus, qualis turbis hominum circumseplus.
quid enim frigidum est, etiam ore nosiro susceplum . Posiremo ut nunquani in eo lale atiquid inevitabilis
veriiturincalorem.etsalulifera suavitatepercipitur; ille oculus deprehendat, quod ab bumanis aspccli-
quod aulem vitio semel perniciosi leporis objeclum bus velit esse celatum. Hoc autem fiet quando jam
est, non dicam labiis admovere, sed eliam eminus desinens caro adversus spirilum coucupjscere, desi-
intueri sine ingenli horrore non possumus. Rectis- deriis ejus virtulique consenserit, coeperinlque sibi
sime ergo pronuntiatur esse deterior, quia facilius ad invicem pace flrmissima fcederari, et secundum
saluiarem conversionem ac perfectionis fastigium Psalmograpbi senlenliam : Habitaverinl fratres in
carnalis quis, id est saecularis vel gentilis accedit, unum (Psal. cxxxii, 2), iliam repromissani a Domino
quainisqui professus monachum, nec lamen viam £j bealitudiriem possidenies, de qiia ait: Si duo ex
perfeclionis arripiens secundum regulam disciplinae, vobis censenserint super terram, de omni re quam-
ab illo semel spiritualis fervoris igne djscessil. llle cunque petierint, fiet illis a Patre meo qui in cosli»
namque corporalibus sallem vitiis humilialus, et est (Matth. xvm, 19). Quisquis ergo intelleclualis
horrescens illum in quo esl infidelitalis gelidissimura illius Jacob, id esl supplantatorit, lianscenderit gra-
stalum, spirilus ardore succensus ad perfeciionera dum, ab illa continentise colluctatione ac supplan-
facilius convolabit. Hic antem dicit in corde- suo: talione vitiorum obstupefacto femoris nervo, ad
Quia divet tum et nulliut egeo (Apoc. xv, 16). Cui il- Israelis meriium perpetua cordis directione con-
lud quoque quod subsequitur consequenter aptabi- scendet. Quem ordinem eliam beatus David ita Spi-
tur : Tu autem et miser, el miserabilit, et pauper, et ritus sancti valicinatione disiinxit, in primis in-
cacut, einudut (Apoc. m, 17). In eo faclus etiam quiens: JVotu* in Judcea Deus (Ptal. Lxiy, 1), M
sasculari deterior, quod nec miserum se nec caecum est in anima, quae adhuc sub peccatorum confe»-
aul nudum, aul cmundalione dignum, velegere mo- sione relinetur; Judaeaenim confetsio interprelatur.
nitisalicujus autinstitutionecognoscit; non inlelli- Jftt Israel autem, id est in eo qui videns Dettm, sive,
gens ipso monachi nomine prsegravari ac. deprimi Ut quidam iiiterprelatur, rectissimus Dei tst, npn
opinione muttorum, quia,dum credilur abomnibus ^i solum nolus, sed et magnum est nomen ejus. Deinde
sanctus, ei velut Dei famulus colitur, necesse est ad sublimiora nos provocans, et voleus etiam Iocum
ul in futuro vchemenliori judicio pcenaeque subda^ ipsum qup Dominus. delectalur, ostendere : Et
tur. . , (qclus esl, inquil, in pace locut ejut (ibid.). Id est,
CAPUTIV. non in conflictu certaminis et colluctatione vilip-
De casiitate. rum, sed in castimoniac pace, et corilis tranqiiilli-
Sex sunt caslimoniae gradus. Primus gradusesl, tatp perpetua. Hunc. igilur pacis locum exstiiiclione
ne vigilans impugnatione carnali monachus elidalur. carnalium passioniim si quis mei-uerit obtinere, ex
Secundus, jne niens illius voluplariis cogilalionibus hoc quoque proficiens , gradu ac Sion spiritualis, id
imnioreiur. Terlius, ne femineo vel lenuiier ad cou- est, specula Dei consequenter effectus, eril eliam
cupiscenliam movealur aspectu. Quarlus, ue vigi- habilalio ejus. Non enira in confliclu conlinentiae,
lans vel simplicem carnis perferat motuin. Quintus \ seil jugi virtutum specula Dpminiis commpraiur,
ne cum memoriam generationis humanse vel tracia- ' ubi jam.non relundit, non comprimit, sed in per-
tus ralio vel necessilas leclionis iugesserit, sublilis- petttum confregil polentias arcuum ; ex qiiibus vide-
simus mentem, volupiaria3 aciionis prsestringat as- p, licet adversum nos libidinum quondam jacula diri-
scnsus; sed velul opus quoddam simplex ac mi- gebanlur ignita. Videtis ergo quia sicut non esl in
nisterium humanp generi necessario contribulum, colhictalione coniinentiae, sed in caslitatis pace
tranquillo ac puro cordis contempleiur inluitu, locus Domini; ita etiam habiialio ejUs in specula sii
nihilque amplius de ejus. recordatione coneipiat et conleraplatioiie viriutuiri. Unde non imnieriio
qnaro sl operalionem laterum vel cujuslibel alierius poriae Sion cunclis tabernaculis Jacol) praeferun-
ofBcinaettiente pertractet. Sexlus castimoniae gradus tur.. Diligil enim Dotninus portat Sion super bmnia
cst, ne illecebrosis phanlasmatibus feminarum vel tabernaculaJacob(Psal.LX.xxvi,i).
doriniens itludatur. Licet enim hanc ludificationem Ut igitur cum lege animi lex quoque congruat
peccato esse pbnoxiam non credamus, concupiscen- corporalis, eliam iii ipsius aquae polu, ita esi nimie-
lia? lameu adhuc medullitus latitantis indicium est; tas castiganda, ut humoris quotidiani illa cPllectio
douec paulatim secundum mensuram castitatis ad pigrius arefaclis influens membris, illum corporis
quam unusquisque conlendit, in oditnn illius rei molum non solum rarissimum, verum etiara lentum
quam voluplariam anlea senliebal,';mens etTam reddat, ac tepidum, frigidumque, ut ita dixerim,
somno sopiu verUlur, illudque ci quod forlibus igiiem, etabsque ullius aduslionis ardore roranlein
1031 S. ANSELMi CANXJJAR. ARCHlEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET. 1052
suscitel flammam, instar admrraliilis illins Mosaicaejl test, qnoe corrupiae tantummodo voluntalis esl aegri-
visipnis, ul carnis npslrac rubus Snnoxio ignecircum- tudo, de qua Dominus in Evangelio' :Qui viderit
dalus non uratur ; vel sicut illorum trium juvenum, mulierem ad concupiscendumeam, jam meechalus ett
quibusita roranle Spiritu fornacis Chaldaicae flamma eam in corde suo (Malth. v, 28). Mulio enim majus
discussa est, ul ne capilles eorum autfimbrias odor est etiam tunc mentis lufiricaedesiderium' continere,
ignis afllareit; ut illud qUodammodo quod saiictis cum ei illecebrosi aspectus offerttir occasio. Qnibus
repromillilur per Prophetam, incipiamus jain in manifestissime comprobatnr ad perfeclionem puri-
hoc corpore possidere : Cum ambulaveris per ignem, lalis castimoniam conlinentiae corporalis solam non
non combureris, et flamma non ardebil in le (Psal. posse suflicere, nisi ei etiam mcntis addatur inie-
XLIII,2). Dc hac castimcniae ptirilaie quid beaius gritas. Post quae omnia novissimum illitts corpo: is
Aposiolus senserit, diligenlius inquiramus. Jforfi- membrum, el avaritiam, inquil, procul dubio osten-
ficate, inquil, membra vestra qucesunl super terram. dens non solum ab appeliiu rerum alienarum ani-
Non iilique membra corporis noslri, sed corpus mum continendnm, verum eliam propria magnani-
peccati, qHod constat ex membris, quanlocius de- miter, contemnenda. Hoc enim et in Actibus aposto-
slrui zelo perfeclae desiderat sancfilatis. De quo lorum fecisse legitur credenlium mulliludo, de qua
corppre alibi : Utdestruatur, inquit, corpus peccati iB dicitttr : Multitudinis aulem credentium eral cor
(Rom. vi, 6). Et quae sil ejus destructio consequen- ununi et anima una, etc, usque dividebantur aulem
ter exppnil : Et jam, inquit, non serviamus peccato singulis prout cuique opus erat (Act. IV, 32). Et ne
(ibid.). A quo eliam liberari.cum ejulatu postulat, ad paucos pertinere videreiur isla. perfeclio, ava-
dicens ; Infelix egoliomo, quist me liberabit decor- rltiam simulacrprurrt servilutem esse lestatus est.
Nec immeritp. Quisquis enim non communicat
$pre mortis hujus .» (Rom,. vn, 24.) Hoc itaquepec-
^j.ti^iep.rpus;nnullis vjiiorum membris prpbatur ex- neccssitalibus egenorum, et pecuniae suae quain
Urufiiuniji e$, apVejusaltinprc pprtipnem,^quidquid infideli tenaciiale conservat, Chrisli praecepla post-
^llactp,;vel.diclpry-yc|l qogitatipne.peccatur : ctijus ponit, idololatriae crimen inctirrit, amOrem scili-
jnembra sopcr terram reciissirae esse dicuntur. Non cet raateriae mundialis divinae praeferens Cliari-
enim possun^ ii quieorum utuntur ministerio veri- tati.
dice profileri.:, Noflrq autetn conversatio in catlis In tanlum atitem beatus Aposlolus fornicatio-
eM.(Philipp.iii, f0). Hujus, igitur corporis in hoc nem sive immundiliam de nostris membris exslir-
loca Aposloliis membra^describens : Morlificate, in- pari posse confidit, ut non solum mortificari ea,
quii, membra vestraquce sunt super leriam: fornicq- sed ne nominari quidem in nobis debere pronun-
tionem,. immunditiam, libidintm, concttpiscenliam ^ tiet: Fornicatio, inquiens, 'et omnis immundilia,
mntamel avqritidm, quat esl simulacrorum servitus ant avarilia nee nominetur in vobis, sicul decet san-
(Colqss. in, 5). Primo itaque loco fornicationem clos, aut turpitudo, aut ttultiloquium, aut scurrililas
credidit in.ferendam, quae carnali commisliorte per- qum ad rem non pertinet (Ephes. v, 3, 4). Quse eliam
iicitur. SecundUm etiam membrum immunditiam pari modo perniciosa esse, el aequali nos a rcgno
nuncupavit, quae nonnunquam absque mulieris Dei exclusione depellere edocet, dicens : lllud au-
tactu veldormienlibus vel vigilanlibus per incuriam letti tcitole quod omnit fornicalor, aut immundus,
incircurospeclae mentis obrepit. Et ideo notatur ac aut avarus, quod esl idolorum servilus, non habet
prohibeiur itt Iege,'qiwe immundos quosque non hmredilatem in regno Christiet Dei (ibid.,5). Et
sotum sacrarum carnium participatione privavit, ilerum : Nolite errare : neque fornicafii, neque
verum etiarii ne contactu suo sancta polluerent, a idolis servienles, neque adulteri, neque molles, neque
castrflrum jussit congregatione secerni, dicens: masculorum concubitores, neque fures, neque avari,
Anima quwcunqtie comederit de carnibus sacrificii heque ebriosi, neque maledici, neque rapaces reynum
salutaris quod est Domini, in qua est immuhdtlia, Dei possidebunt (1 Cor. vi, 9). Cerlos autem esse
peribit coram Domino {Lev.vn, 21). Etquidquid teti- Q nos convenit quod, licet omnem continenliae distri-
gerit immundus, immundum erit (Lev. xxn, 3). In clionem, faraem scilicet ac situm, vigilias quoque
Deuteronomio quoque : Si fuerit inler vos homo qui et operis jugitatem, atque incessabilis subeau.us
noctitrno pollutus est somnio, egredietur extta castra; sludium lectionis, perpetuam laineii castimoniae
et non reverletur priusquam ad vesperam lavelur purixalem horum laborum roerilo contingere nequea-
aqua; et post solis occasum regredietur in castra mus, nisi in his jugiter desudantes, experientia)
(Deut. xxiu, 10). Deinde lertiura peccati niembrum niagislerio doceamur incorruptionem ejus divinae
iibidinem posuit, quae in recessibus animae coa- graliae largitate ccncedi. Sciendum qiioque quia
lescens, accidere cuipiam etiam sine passione cor- quanlum quis in lenilate ac palienlia cordis, taalum
poris polest. Libidinem enim ab eo quod libeat in corporis puriiate proficiel. Unde Dominus:
diclam esse, non dubium esl. Post hoccde majoribus Beati nxilet, quoniam ipsi possidebunt tenahi (Malth.
|>eccatis ad minora descendens, qiiartiim inlulit v, 4). Non ergo alilcr noslram possidebimus terram,
tnembrum, concupiscentiam tnalam, qiise riott spluni id est, non alias dilioni nostne rebellis hujus cor-
ad praedictain impiidicitiae passionem, verum etiam poris lerra snbdetur, nisi mens nostra prius fue*
»d oroncs noxias cupiditates gencraliter "referri po- ritpalienliae tenilale fundala. Mdnsueti cnim possi-
 4035 ;....':,: TRA^TATUS<ASCETfCU&. 103*
debunt lerram (Psal. xxxvi, 11). Et non solum possi- \ dpncc conlinua mcditaiione irabtiat menlem ttiara,
debunl eam, sed etiam delectabuntur in muliiiudine el qiiasi in siiiiilitudtneni sui fPrmet, arcstti qtrodam-
pacit, quanemo in cujus carne adhuc bella concu- ' moiloex ea faciens testaiiieuli, habentem scilicet
piscentia? suscitanlur, stabililer perfruetur. Necesse in se duas tabulas lapideas, id eslduplicis Inslru-
est enim iufestari eum dirissimis daeinonum praeliis, menii perpeluam firmilaletn. Urnara quoque auream,
et ignitis luxuriaejaculis sauciatum a terra? suae pos- hoc est memoriani pufam •alque sinceratn, quae re-
sessione devolvi, donec Doniinus auferat bella usque condilum in se manna perpetua tenacilate conser-
ad finet terrat ejus, arcum conlerqt, et confringat vet, spirilualium scilicel serisuum, et angehci illius
arma, et scuta comburat igni(Psdl. XLV,9), illo panis perennem ccelestemque dulcedinem.; Nec non
scilicetquem Dominus veriit inittere super lerram. etiam virgam Aaron, id esisummi verique PontihN-
Et ita cum eum Dominus conterens tiella ab oranittm cis nostri JesuClirisli satulare vexiltuin immorlalis
incentivorum aestibus iiberaverit, ad ilium puriia- memorire semper viridiiate frondescens. Uaicnam-
lis pCrvertiet siatuin ul, deposita confusione, qua qtie est virga quae posiea quatn de Jesse radice
semeiipsum, id est carnem suam, dtim itnpiignare- succisa esl, vivacius niorlilicata revirescit. Haec
tur, TioiTebal, incipiet ea vclul purissimo laber- aulem omnia duobus cherubim, id esl.hisloric» et
naculo deleclari ; non eriiitt accedent ad eum niala, B spirituatis sciettliae plenitudine proiegCntin'. Cheiu-
et flagellum non appropinquabil labernaculo ejus. bim enim inlerprelalur scienlice multiiudo, quae
Hanclgitur pacem donec firmam aique perpetuam propilialorium Dei, Td eSi plactditatem tiectttfis
obtinere mereainur, multis necesse est nps iitipu-. lui jugiler prolegenl, ei a cunctis spiriiualiiim nequi-
gnalionibus allenlari, frequenlerque nobis esl liarura iiicursibus obumbrabunt. Et ila Inetis lua
versiculus isle cum gemilu lacrymisqtie repetendus: nori soium^in arcam divini Tesiamenli, verum etiani
Miser factus tum usquequaque, lola die contrislaius in regnuin sacerdotale provecta, per indissolubilem
inarediebar, quoniani lumbi mei impleli sunt illttsio- puritatis affectuin quodamniodo absorpla Spiriiuali-
nibus, el non esl.sanilas in earne mea (Psql. xxx vli, 8). Liis disciplinis, illud iraplebit poritificale mandatum
Hoc auiem landiu, quoad usque per Deigratiam quod a legislalore ita praecipilur: Et tle sanclis non
confirinatus in illa quam appelil purilate, eilicaci- egredieiur, ne polluat sanctuarium Dei (Levit. xu,
ter dicere merealur : Exspectant exspeclavi Domi- 12), id esl cor suuni, in quojugiter liabilaturum se
tnim, etinlendit mihi(Psal. xxxix, 1J:~>:> 7 --: ;'.-' DOraiiius reprimiiilil, dicens : Inhabitdbo in eit, et
*"'-r'
CAPUTV... 'i'':'-:"_-" ihiet llloi' dmbulabo (II Cor. vi, 16). Impossibile
. De spiriluali scientia. . quippe est immuiidam aniraam scientiam spirilualem
Impossibiieesi aniiiraii» quJe mundanis vel tett«i-< * adipisci.Nemoeniin in vas Tetidurn alqife coiriipliim
ter distentionibus occupalur, vel quae proposilp ac- unguentuin aliquod nobilc, aul niel opiimum, aut
quirendse Iaudis liiimaiiaestudio lectionis insistil, pretiosi quidquam liquoris infundil. Facilius eniin
donum verae screnlise promereri, vel generalriccra quamvis odoratissiinam myrfliam semel horreudis
spii itualium "sensuum aul lenacem sacrarum fieri itnbuU feforibus lesla coiitaininal, quam aliqiiid cx
lecliomrirt. •Alitfd nainque esl faciliialem oris et ea suavilatis gratia ipsa concipiat, quia multo ci-
nitorem habere Serraonis, el aliud venas ac niedul- lius munda corfumpiinluf,' quani corrupla mundan-
las ccelestiuin inlrare diclorum, ac profunda et tur. Ita igilur et vas pectoris nostri, nisi prius
abscondila- sacramerrta pitrissimo cordis oetilo eon- fueril ab omni foedissima vitiorum coiitagione ptrr-
templari. Quod nullatenus ..humaua 4ocUina,. nec gatuB*»-(ioEmeiiebHuf ^susciperc illud benediclionis
eruditio saecularis, sed soli purilfciitehiis^per iliuv- unguemthn' de qno ureitur per Proplielain : Sicut
minaiionem sancli Spirilus oblinebit. Beati, ait unguentum incapilequod descendit in barbam,barbam
Doininus, tnuhdd iqrde, quoniam ipsi Qevkh vtdibunt" Aaron; iqvod descendit in orum vestimenti ijus (Psat.
(Matth. v, 8). Festinandum igitur libi esl, quisquis cxxxu, 2) ; nec illain scientiam spiritualein, et elo-
ad veram Scriplurarum vis scientiam pervenire, , quia Scripturarum, quae dulciora sunl super piel
nl huinilitaiem cordis immobilem primilus corise- et iavum, impoliuta servabil. Quae enim participa-
quaris, quaeie nOnad illam quae inflat, sedadeam lio justiliae cum iniquilaie ? Aut quae socielas luci
quae illuminat, scienliaitt chariutis consuinmatione cum lenebris ? quae autem cpnveriiio" Chrislo ad
perducat. Deinde boc libi est omnimodo enilendiim Belial ? In corde bono requiescit sapientia.,
ut, expulsa omni sollicitudiiie ei cogitalione lerrena,
assiduum te ac potius jugem sacrae praebeas leciioni, i
i •

PATUOI. CLVIII. 33
 %m S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS II. — PARjENET. ET ASCET. 1056
.' ' '*' " "" - "" " " ' " " **
-._i '' -'.•"' ;' ' •

ORATIO
Dicenda mte pereeptionem corporis et sanguinii Domini edita ab ANSELMO
archiepiscopo.

. Domine Jesu Chrisle, Fili Dei vivi, qui ex vo-t \ per iidem el affeclum, ut sentiam ea per satutis ef-
luntate Patris, cooperanle Spirilu sancto, per mor- feclum : et absolve et libera servos et ancillas tuas,
lem luam raundum vivificasti, adoro et veneror hoc me el omnes qui mihi confessi sunt sua peccata,
eanclum corpus tuum, et hunc sanctum sanguinem etproquibus promisi vel. obnoxius sum orare, et
tuuui, quod tradilum, el qui effusus est pro mullis qui se sperant vel pelunt meis orationibus apud le
in remissionem peccatorum. Deprecor clemenliam juvari, ab omni peccato el poena peccati; et fae
tuam, misericors Domine, per horum virlulem, fac Ecclesiam nostram continua tua proteclipne el con-
i»e unum de illis muitis, elfac mehaecsic senlire solatione laetari. Qui cum Deo Patre, elc

I "in i '"" < J

"- ~--i---^-------------p-------------------_-_-_^_-B
; ^^-^-^--^-^^---^-----^------------r. .

'::,:'i;-': "'.'".'-' (DeLevis, Anecdotasacra,p. 53.)

In quodant eodice membranaceoin formam quarti, ut vocant Ubrarii, tceeuli xn, nobit oblato a fratribut
Jotepho el Jacobo Reycends, qui ptura iam edila continebat tum S. Bernardi Glarevallensis abbatit, cum
S. AnSelmiCantuariensis episcopt, et aliorum, etc., interqutehot paucosversus deprehendimus nondum editos,
quos exscribenles luci damus.

S. ANSELIffl

SALUTATIO AD DOMINUM JESUM CHRISTUM.

Ghrisii corpus ave, sancta de virgine natum, B Christi sanguis ave, coeli sanctissime pplus,
Viva caro, Deitas inlegra, verus homo. Unda salularis erimina nostra lavans. *"
Salve vera salus, via, vita redemplio mundi Sanguis ave Iateris Christi de vulnere sparse
Liberel a cunclis nos tua dexlra malis. In cruce pendens unda salutaris ave.

SANGTI ANSELDII

HYMNI ET PSALTERIUM DE SANCTA ViRGINE MARIA.

303 Hymnus ad nocturhum. Ad laudet Per tuae malris merila,

Lux quae luces in lenebris, Dele noslra peccamina,
Praefulgens sol justitiae,
Ex alvo nata Virginis, Orlus de sacra Virgine, 0 inundo venerabilis,
Noslram nocte nos extte, Virgo mater mirabilis,
Splendore luo noxias
Diemque luum indue. Noslras illustra lenebras. Maria plena gratia,
MARUDei ihalamus, Orienlis castissima Ora pro nobis domina.
Posce te veneranlibus, Hater fac nobis, Domina, Gloria tibi Domine, etc.
Tirlutibus ut splendeant, Vila prorsus ut decidat Ad tertiam
Quos reatus obtenebranl. Vetus, nova proftciat.
Gloria tlbi Domine, Gloria tibi Domine, etc. Quem credimus ex Virgine
Nato de sancta Virgine, Natnm, benigne Domine;
Regoanti viclo funerc, Adprimam. Sit nobis haecconfessio,
Cum Patre et saricto Spiritu. 0 Christe proles Virginis, Peccatorum remissio.
Amen. Palris compar altissimi, Qnae genuisti filium
Offir HVMNl ET PSALTERIUM DE S. MARIAv 403«
AsummoPatregenitum, PSALTERIOM DOJHNJB NOSTR.« 304 Oominu»in tempto, eic.
Per hacc tua nos meriu, (PARSr). Ave, cujus in ftlio
A lapsu morlis Ubera, Ave mater advocati, Saluiem Pater posuit,
Gloria tibi Donrine, etc. Qui bealus consilio, In quo sicut in uoico
Ad textam. Aula venlris incorrupli Fidem nostram. conslitiiii.
Nate summe rex ntero Processit ut ex ihalamo. Ponam in salutari, etc.
Mariae de Virgineo, Beatusvir qui non abiit, etc. Ave.de cujus filia
Emunda nos a viliis, Ave mater, cujus partus SaluUri Pei Patris,
Et orna sanctis merilis. Postulavit Deum Pairem, Exsultamus in Domino,
Dei maler, o domina, . Et accepit, quas redemit, Qui bona tribuit nobis.
Sublimis Unta graiia; Gentes in haereditatera. Exsuliavit eor meum, eie.
Tua, fac, exatutio. Postuta, etc. Avenostra advecairix, .
Sit noslra relevatio. Ave maier, cujus partus Caplivorum liberatrix, .
Gloria libi, elc. Obdormiens patiendo, De qna Sion Emmanuel .
Ad nonant. In sepulcro soporalus, SaluUre fll Israel.
FiB Mariae virginis, Morlem vicit resurgendo. _ Quis dabit,eic
'
Da nobis ejus merilis Gloria libi, ete. Ave, cujus mons ftiius. .
A peccaiis resurgcre, Ego dormm, etc Dei Patris est uoicos,
Et ad viura pertingerc. Ave mater, «ujus parlus In quo sancti requieseuia, .,
Cujuses facius fllius, Npbis dedit in sangutne, . Qui vcriutem dlliguat,
Deus, pro peccaioribus, Ul signetur bapl.zaWs Domine, quit hqbkabitt elc
Hoc qui fide pronnniianl, Divinitalis lumine. _ Ave regina vjigiiium,
Fac ut salulem senlianl. Gloria tibi, elc Mater Virgo post filium,
Gloria tibi, etc. Signalumest, elc. . - Cujus parius hceredilas
Advesperas. Ave mater, cujus nos fiiius In laelis est pi.cclara.
Sol casto nascens ulero, Scuto bonae voluntatis Ftmtt ceciderunl, eic
Vesperascente sseculo, Induil propilius, Ave mater, quem praedicat
lllnslra nos perpetue, Lux immensae majestalis. In te nostra mortalilas,
Nec declines in vespere. Sculo bonas, elc. Quia tuus miriflcat
iEterni solis genitrrx, Ave tbronus Deitaiis, Partus misericordias.
Tuis hoc sanclis meritis In quo Deus majeslads Mirificat misericor4tas,.ete,
Age quo perpes maneat Dtgnatur homo• fleri. Ave, quam laud.int spirilus,
Nobis, nec unquahi decidat. _* Cui virtus omnis conciuit, .
Gtoria libi, elc. Unde nostras animas De cujus coelo Dominus
Ad eomptetorium, Eripuit in graiia; Nube carnis intonuit.
De casu nobis oricnS Et quas effecil liberas, Et tn.o.m.., etc. -.
Matre dies mdesinens, Salvas fecit in gloria. Ave, cujus virgineo
Converten, elc. Deus processit thalarao, .. \.
Jugi nos fove lumine,
Ave mater, cnjus partus Dotali nobis gratia
Cuqteqoe ttociem remove.
Sua facit justitia Se praebens in sponsalia.
Materifjeiperpelis,
Obsiste nosiris tenebris, " Ul in nobis Pairis ejus ln tolt, etc.
Ne tucem nobis dissipeiri, Sint justa adjutoria. Ave Sion.de qna Deut
Et nos detictis implicenl. - Justum adjutorium meum a Nos tuetur incarnaltis,
Gloria tibi, ete. Domino. Memor noslri libaminis
Ave noslra advocatrix, Inpace sui eorporis.
Satutalio dtprtcatar.a, ault Psal- Memor tit, etc.
ttrium beatm Virginitdicenda. Atque vitas reparalrix: Ave mater, ctijtts partuin
Salve Regina mater tnisericor- Cujus parius super ipsos Coelestis Paler. uiucum
diae,viu, dulcedo, et spes noslra Dominus est coeii thronos. •
In sacciilumdal genlibos
salve. Ad te clamamns exsules filii Quoniam elevqtq esl, etc. In benedicltonibus,
Evae: ad te suspiramns gemenics, Ave Sion, in qua Deus
el flentesin hac lacrymarum valle. Habilavil homo facius : Quqniam dabil, elc.
Eia ergo advocaU nostra, UIos In quo sperant enixius Ave mater, ciijus partum
tuos misericprdes ocuios ad.nos Qui noverunt nomen ejus. ' ' Panem vita? nobis factum,
converle, et Jlesiim beuediciuin El spereht in te, eic. Pingues terrae ex qtto vivan
fructum veplris lui nobis posl hoc Ave Virgo singularjs. Et manducarit et adorant.
exsilium ostende : 0 cleinens ! o Placens aula virginalis, MariducaveVunl, elc.
' Av* nostra advocairix,
pia t o dulcisgloriosa bptnina no- Cujus iri lemplp Doiriinus . ,
stra, pro nobis rnlerccde. El m «celo sedes ejus. Cubjs partus mensa Pairi*
 1039 S. ANSELMI CANTUAK. ARCHIEP. QPP. PARS JI. — PAR-«NET. ET ASCET.
Esl nobis conSptaiio, '*'*'-'••
Ne frangat tribulatib.
Parasti in cdntpectu, etc.
Ave Rcgina gratia?,
Cujus parlus Rex gloriae
Rex esl virtulum Dominus,
Lux de luce Ohristus DeuS.
Quit est iste; cic:
Ave, cujus virgineo
Processil ex-sacrario,
Una satus omni mundo,
Dulcis Deus, rectuytiomo.
Dulcis et fetlus, eic
Ave nostra' advocatrix,
El lapsorum reparairtx,'
De qua Deus factus liomo, .
Solus stelif itt directo.
Puermttti, etc.
Ave raater enjtis spoflfsus
El crealor et fliittsj
• Ante quem desiderittm. .
Deus^l-ttWiBaiio; '
Salns est et prolectio.
Idem..'
Ave mater redemploris,
Caro cujus effloruil,
Quando passus guslum morlis
De sepulcro resurrexit.
Et refiomit, ete.
Ave maler castilalis
De qua Deus majeslatis
Scripturarnm voces pluit,
Et virtutes intoniiit.
Vox Dei tuper aquat, etc.
Ave maler, cujus parlus
Resurgendo nobis faclus
Malulina laelilia,
Noslra spes est, et gloria. -
Ad vespersm, etc.
Ave ccelestis doinina,
Cujus parlus juslitia
Est nostra liberatio,
El in Deum proieclio.
• Esto mihiin Deum,eie.
Ave mater singularis, , ,
Cujus h_ec est fecunditas, :
Qua bealis viris,
Omnis remilti.ur iniquitas.
Jdemipse.
Aveslella^virginalis,
Cujus partus singularis
Decytbara nosdocuit,
In cruce quando obiit.
Ipsi tunc bene psalliinus
Decem chordis psalterii;
Ad ipsum cura referimus
Pecalogum myslerii.
Confiiemini Deo tn futhatit, etc.
Ave mater, cujns parlus
Cibus vitae nobis factus,
Gustare dedii meiuibus
Quam suavis esl Dominus.
Renedicam Dominttnit.HC.
Ave maler, cujus partus -
Salus nobis csl effeetus; :.
Effusa dalur framea,
Quae scidii noslra yul:t<_ra.
Effunde frameam, eic.
Ave mater, cujus partus >.
Torrens summ_e.volupialis
Verbuni Patris hpmo faclus,
Fons vilae est spletdor lucis.
Inebriqttime, «tc
Ave coeleslis janua. •_,._.-.
Qua processit Enimanuel,. -.;
Cujuslumenjustitia,
Judicium meridies.
'. Et educelquasi, pic.
Ave mater, qttce gaudiwm •-<.-
' . Divina babitalio,
Peperisli fidelium, ... .
Manel se diligentiuin.
Per ipsain nosler genitus
Palri non est abscondiius,
Dum se facit advocaliim,
Piuin praebens exaudttHin.
Domine,antt tt, etc..,
Ave maler, de qqa jiostra
Prpcessit exspectalio.
In qua noslra substaiHJa
Palris consedit soljp.
Et nunc qucz,est,Mc.
Ave mater, cujus parlus
Se pro nobis hojocausluro
Fecil Deus caro fac,lus,
Solus noslrum reraedium. „
Holocaustum improperium, elp.
Ave mater, cujus partus^
Noslras sanavil aniinas,
Solus polens advocatus,
Agens causas, solvens culpas.
Ego dixi Domine, elC;
Ave maler casiitatis,
Cujus Iaudes sonus fiunt cpulanlis,
Scriplurarum cibi.dulces,
In voce confessionis.
In voce exsuitatronis, etc.
. Ave mater pietalis,
Cujus parlus est altare Dei Patris.
Laelificartsiniuilus
Juventuiis noslrae inentis.
Et inlrd\bo, etc.
Ave, quae Palris brachium
Peperisti Jesiim Chrislum,
Cujus flluminalio,
VuilusDei flt visio.
Sed dexiera iud, etc.
Ave, cujus visceribus
Deus Pater ingeriitus
10SO
Eructavit verbumbonum,
Scilicet unigeiiiluro.
Idern
Ave, cujus aWssimus
Sacravit labernaculura,
Palernac lucis radiiis
Factus nobis remediuraf
Ftuminis, elc..
Ave maler, cujus parlus
Noslra salus est effecttvs,
Unde clamat nobis Psajmus,
Plaudiie gentes manibus
Jdent, '
Ave coeleslis raansio, .
De cujus templi medi
Snscepimus incarnftiam
Dei misericordSam.
Suscepimus, etc
Ave coeliinlroitas,
Cujus est nobis Btius
Et frater, el redempiioi ^
Fraler non rtdemil, tic.
Ave Sion glqfiosa, ."'•'
De qua nobis manifesta
Fit carne Verbi facies .
DecorisDci specie.
A solit orfu, cte.
Ave coetestis janua,
Qua Dei Pairis unka
Processii nobis reddila
SaluUris laetilia.
Redde tntAt, eic.
PARS11PSALTEIUI B. HA-tj-EVfRG.I.IS.*
Ave maier.cujiis partu.s,
Ul oliva fructifera,
Patibulum cr.ucis passus,
Toius fluxit in graiia.
Eyo auiem, etc
Ave maler, cujus partus
305 s'ne culpa fuil unus,
Qui nec iraxit origine
Culpam nalus ex Virgine. :
Avemater, cujus partus
Coelestis Patris unicus
Nobis voluntafiunj
Est faclus sacrificium.
Voluntdrie, et<J.
Ave, ex qua Chrislus orlus
Vespere Pasclia docuit,'
Ad Pilaturii maiie ductus
• '"
Vefila^iem nrintiavit.
Meridie criici(lj_us ; ' >"''
A Patfe esl exauditus;
Et moriens mortein vicii,
Qui de morte reiiirrexii.
Vespereetmane, elc,
Ave Regina vifginum,
Lsctiiia fidelium,
 tfOtt "'-<>
« i -•
Quae peperislj gaudiam
, Jn Jumine viveritiura.
Q-iontam eripuisli, etc.
Ave, coj[usest flfius
Super ceeios exaltatus,
Et ipsius g_bria
In oiriniaterrestria_"
Exaltare supercmlos,eic.
Ave, dequanatus
Utiqueest justus fructus,
Judicanseos in lerfa,
Ut exallet ad aeterria.
Et dicet homo.eic.
" est
Ave, cujus in arcanis
lncarnaluin Verbuin Pairis,
fct cucurrit sinecutpa,
El dlrexit m gloria.' •• \
Nequt iniquitas', etc
Ave.de qua Palris Verbum
Causa nostri caro faclum,
Li IdUmaeamgen.iilm
Evlendii calceamentum.
ln Idummam, elc.
Ave uiaier, ciijns solus
Deus et lioroo filius
A finibus terrae ctamal,
buin nos sibi nleinbra sonat.
A finibus terrm, elc,
Ave mater, cujus parluui
Semel est Deus locutus,
Dum Vcrbum Patris tuiicuin
' Deus,
Tuusesl sere.filius.
Semel lacuius ett,,elc .
Avestellaca__estiuhi, ... .
Pariens lucem gentium
Panum cujus adoramus,
Dum de luce vigilamus. ,
. Idem.' . -. .
Avejuslorum gaudium,
ln cujns- sperant filium,
Et laudanlur recti corde,
Ul laeientu. in requie.' - --
Lmtabilur justus; eic.. *-_ Peccati fregit vincuta.
Ave Sionilla pacis,
In qua decet hymnus Deiim,
Aularo luae casiitalis
Qui sibi fecit Ihaialntim.
Idem.
Ave, de cujus filio
Jubilainus Deo Patri,
Psalmos darous et landamtis,
El iu PsalmiS jubilamus.
. Ideih.
Ave terra, quae dedjsti
Fructum Deo confilendi,
Cujus est pencdiclio.
\cra sui cognilio.
BVMNIET PSALTERIUM DE S. MA^IA. 1044
•
, .U_.eo0nos_.-im..*, elb. Et iu seipsoperflcti.
Ave templum Hierusalem, Panem angeiarum, elc.
Hahens coeleslerri speciem, Ave Regina gaudii,
A cujus saiiciuario Cujus coelestis filii
Chrislianus est poputus, *
Processit Patris visio.
Et oves •' —
Confirma hoc, Deui, eic * pascuse:ejttS.
Ave, per qtiaro salv_t '. Not attteth pofhlutvelc
Fit confilensSion nostra Ave, de qua Deus suriimus
In sinu Palfis'liriicus 1,1; ;
Et quibus daiur graiia; •
' Qui sedet super Cherubiin
Inhabitabunt in ea,
Quoniahi Deus sdivdhi, etc. Apparei coftim-Effraitti.
Ave, per cujus filium Qui sedet, etc
" "" Ave, ex qna Christus
Deus in adjutoriura v
nobis fecens Deus, '''
Paler festinans genliuni, Npn
intendit ad adjuvariduni, Qui «DeoPairi Filins
Est aeterrio co-etefntts'. j
Idem. '"
" l Anrfi populus', etc
Ave secfeium Virginis, Ave cujus est filius
Quo processil lux luminis, Deus Deorum Domimts, ::.'•-'.
Ei adjecit super omnem Solus Deus dijudicans,
JesiisChriglusiaudem. , Et in se bealificans. Idem.
Pater cnim potestatis Avestella paradisi,
Ciuictascreansiiinotuil; . Malerilliusfllii:
Pater vero-dulcedinis ,
Qui solus esl allisslinus*,
In Christo nobis elaruil. Et nomett el Dominus.
Ego autem sempfersperabo, etc Et cognoscahiyetei
'
Ave vellus pUrUaUs Ave stella virgirtalis,
In quo Deusmajestatis '
, Ciqus parlus laior legis ' *
Inundans tanquaro pluvia Est in sinu Dei Patris,
Dislillavit in gratia. Dator benedictionis.
Descendet sicut, etc.
Elenim benediciionetn-, ctc.
Ave, cujus esl filius ,, Ave terra benediela,
Reciis corde bonus '
Sa .ictiiicans mysieria,
<
. Qui in etim cohverliUir, - .. ' -"
sacra fecundltas '
Cujus
Plenos dies consequilur. Dei Patrii e_tt '"> ;
v^riiasi;-"v\'''
Ideo converleln*, cic. • A Veritatfeici''"" i:i''•'-
Ave terwt virgjwea^v *'•
Ave mater, 'cttj-ts^arttfni
Iri cujtis Deua>raedio •_» "**
* Omnesfenife-ivdriiiitDSuirt ' *
Salutisest mysler.a . :; Adoranl el '••
glorF__ciaitt"|'' - '
Operalus in Filip. Confitentur, magniftcaht.
Deus autem Rex noster, eic -*eic."*'' "•'' '' '
Incliiio-,
Ave potetts virtutibus-t; _ Ave coelestls vciVites,
Cujns in cruce FitiHS Cnjus Deus fecutidltas.
Exsullans justieorntta Ave Sion, -ttqua natus
'
Est fundalor ipSe tuns.
Et omnid cornna, elc. '- Nunquid Sion, elc. .-' '
'
Avc, cujus Cst Filius Ave malerveri Dei,
Voltis in Judaea Deus, Qui pro nobis est mbrtuus,
n Israel nomett ejtts Portas confregit infert, ' -
dagnum rccle credenlibus. In rooriuis liber soltts. -
Idem. Mslimdtustum,e\e.
Ave mater, exqua nolam Ave ccele^te tilinm, -;
^ecit Paler.mabum suam, Per florem ciijusnriicuirr' ;
Et populos hi bracltio •>: Fidelibus est aSf^riiti_«i; 5: -
Redemit ttnigenilo. Testamentum (SsposT-V-mi.-'
Ndittm fecisti, elc _?Wsj>o*ttt, eie1.
Ave mater, de qua nobis ' Ave, cujus eit? ftliuS
»_ngelorumnali!_|pariis ^ Kefugium noiifs feeilis,
Nosrevocat et reficiti Per carnis i.<)iiifiiiiemlum'i
1013 S. ANSELMl CANTUAR. ARCIUEP. OPP. PARS II. — PARJENET. ET ASCET.
Quod est vilae remedhim.
Ident. _
Ave splendor singularis,
Cujus virtus virginalis
Fecil nobis atlissimura
Deum Patrem refugium.
Dicit Domina, elc.
Ave bonum virginale,
Quod Domino eonfitetnur,
Cum Virgine peperisse * ejut in om., elc.
Deura verum profitemur.
Idem.
Ave decor yirginaiis,
Quem Verbum Patris induit;
Cum de fonte castitalis
Nostra carne se pnecinxit.
ldem.'
Ave mater, cuju» parlus
Ultionum Rex Dominus,
Libertatem plene egil,
Cum de morie resttrrexii.
Idem.
Ave maler puerpera,
Cujus regali fitio
306 Jubilamus in gralias
Deo saluUri noslro
Idetn.
Ave, decujus filio
Cantamus novum cantjcum,
Cujus carnis commercio
Salus est facta gentiura.
Idem.
Ave mater gtoriosa,
Lux solaris, clara stetla,
De qua jnstus, lux, esi orla,
Rectis corde _a.tiiia.
Lux orta est, elc
Ave maler, qua processil
Quifecit mirabilia
Cnjus sibl non salvavit
Sua virtute dextera.
Salmvit, etc
Ave Regis sacrarium,
Cujus honor judicium,
Pedum cujus esl scabellum
Sumptse carnis indumentum.
Exaltare, etc
Ave cujus fecundiias
Est divina suavilas,
Cujus misericordia
Est in aeterna saecula.
Laudate nomen ejus, elc
Ave maler graiiarum,
Quaepeperisti Dominum ;
Ipsi misericordiam,
Cantamus «t judicium.
Idem.
PARSIII.
Ave, per quam Sion nostra
Videbilur in gloria;
Cujus partus sunl opera
Omnis simul crealura.
Quoniam mdificavil Dominut, elc. Sed nos ipsi, qui vivimus,
Ave.cujus sacrariis
Ille processit filius,
Cujus esl admirabilis
Omni loco dominatus.
Benediciie Domino omnia opera In vivorum regione,
Ave, decujus intitnis
Decorem Deus induil,
Et nostrae veste fldci
Ul lumine se veslivit.
Confettionem, etc.
Ave stella Paradisi,
Ctijus lumen adoramns,
In laudes tui filii
AUeluya dum canlamus,
Titulus Psahni, Alteluya.
Ave stella coeleslium,
Alleluya fidelium,
Per quam Dei iiiler genteS
Ntintiantur omnes taudes.
item AUeluga in titulo.
Ave mater, cui redempti
De manibus inimici,
Induti stola gemina
Duplex dicunt Alleluya
Dupiex Allttuua in tit.
Avemater, ex qua Deus
Deducitur incarnatus
In inunilain civitalem,
Ecclesiae firraans fidem ,
Quia dtdueet, elc
Ave de cujus filio
Laudes Pater non Ucuit,
Ipsumque de sepuk.ro
A mortuis suscitavit.
Idtm.
Ave David tu fitia,
Ex qua noslra subslantia
Sedet in Patris dextra,
Jesus Chrislus tn gloria.
Idtm.
Ave Regina virginum,
Quacpeperisti filium,
Qui factus est redemptio
A Patre missa populo.
Redemplionem, etc -
Ave mater verse lucis,
Ex qua natus in lenebris
Lumen reelis corde Deus
Misericors esl, et justus.
Exorlum etl, elc.
Ave maler, cujuspartus
Super gentes est excelsus,
Respiciens humilia
Et in cceio et in terra.
10*4
Quit ticut Dommut, elc.
Ave maler, cujus pacliim
Non laudabunt in inferntiro,;
Domino benedicimus.
Non mortui, etc.
Avemaler, cujus paitus
Deo Patri fit acceplus \
Qua vivunl ejus morte.
Placebo, etc.
Avemater, cujus partus
Salulari nos calice
Comparavil crucifixus,
simul et sanguine.
Aqua
Calicem, etc
Ave, per quara confirmata
Dei misericordia
Verilatem proplietiae
Aperuit et graliae.
Quoniam confirmaia, eic
Ave mater, ex qua Deus
Illuxil Dei Filius,
Conceplus sancto Spiritu,
Et resnrgenscx obitn.
Benedietut qui venit, etc.
Ave maler per quani via
Immaculata patuit,
Qui a Deb flore
VirginiUs effloriHt.
Idem.
Ave maler hujus parlus,
Adquem flde proclamamus,
Ut sit pius exattditor,
Ne vateat tribulator.
Idem,
Ave mater, qua proeesstt
Jesus Cbristus Emmanuel,
' Qui non dormit, sed cusiodit
Verus protector Israel.
Eece nott dormii,e\c
Ave mater bujus Regis,
Cujus sedes judicanlis
Sedebunt in judicio,
Ad conlilendum Domino.
Quia illic, etc
Ave mater, cujus partus
Deus in ccelis habiUt,
In sanclorum dura menlibus
Dulcedine sua regnat.
Idem.
Ave, cujus in filium
Proctamat fides martyrum;
NisiDeus adjuvisset,
Persecutor degiutisset.
Cum exsurgerent, etc.
Ave, cujusinfilio
Qui confidunt ex aniraO,

1)45
Dt mons Sibn fiunt Deo,
In quo pacis est visio.
Idem.
Ave.eujusinfilio
Facti sumus consolati -
Et replentur ex gaudio
CapUvilate exuti.
Idem.
Ave coelestis Domitta,
Cujus fructus merces suraus,
Ejiis morlepretiosa
Quia vitam recepimus.
Cumdederit, elc
Avemaler singuiaris,
Cujus partus Eromanuet,
Commercio suae camis
Effeclus est pax Israek
Ut videas, etc
Ave niater summi Regis,
Cujus est benediciio
Vitte semper aeternalis
Seuipiterna possessio.
Et nondixerunt, etc.
Ave, cujus infilio
Haecest misericordia,
Ut fial suo populo
Redemptio copiosa.
Qtita apud Dominum, «tc
Ave, cujus in filium
Verus jam sperat Israel,
Qui non elatus moribus
De se sensit humiliier.
Speret IsraeL, etc
Avemaler, Virgopura,
Cojus partus faomo Deus
Sedet in Patris dextera,
Deus David et filius.
Jdem.
Ave, cujus in filii
Habiumus sic ovili,
Sicut illa germanius,
Quam regil una chariUs.
Idem.
Ave, cujus in filii
InhabiUraus alriis,
In ipsius quando fide
DilaUmur~chariUte.
Ontsia.ts.elc
Ave mater, in qua Deus
Estex Sion benediclus,
Qui habitat Hierusalem,
Pacis habens visionem.
Benedictus Deut ex Sion, etc
Ave,cujus in filio
Confilemur Patri Deo;
Quoniam fit in sscuja
Ejus misericordia.
Idem.
Ave, lerra benedicu,
HYMNI ET PSALTERIUM DE S. MARIA.
' In qua cantatur canticum, .
Quod in terra aliena
Cantari non est licilura.
307 Quomodo eanlabimut, etc
Ave, cujus fllium
Dei Patris verum templum,
Prout decet, adoramus,
Dum credentes confitemur.
In conspectu, elc. .
Ave, cujus partus
In tumulo soporatus
Sicut diem noclemfecil;
Cttm de nocle resurrexit.
Quia tenebrm, etc
Ave, cujus est filii
Pater virlus salutaris,
AgenlU in diebelli
Vim noslrae redemptionis.
Domint, Domine virtus talulit meas. In seterni Pontificis
Ave mater, cujus parlus
Viam fecit singularis,
Donec peregit transilus,
Quibus vitam dedit nobis.
Cadent inretiacuto, elc
Ave mater, cujus parlum
'
Exspectabant omnes justi;
Donec Paler genus noslrum
Retribuit ejus morli.
Educ de cuttddia, etc
Ave mater hujus parlus,
Cujus nos ducit spirilus
In terram reclitudinis,
Terram resurrectionis.
Sptritu* tuus bonut, etc
Ave mater, cujus partus,
Dum virtutes fulguravit,
Infideles principalus
Sua morle dissipavil.
Fulgura, elc.
Ave mater, cujus partus
Laudabilis est Dominus,
- Et magnitudiuis ejus
Non esl finis nec terminus.
Magnut Dominut, elc
Ave mater, cujus parlus
Vere solvit compeditos;
Quia sola fides ejus
Iiluminat menle caecos.
Dominut tolvit,etc,
Ave maler, cujus parius
_Edificat Hierusalem;
Dum clemeuier nos ad ejus
Coadunat visiooem.
JEdificans,eic.
Ave mater, cujus partum
Laudat illa Hierusalem,.
Et suspirat in aeternum
Cnjus fines dedil pacem.
Qui posuil finet, elc.
' 1046-
Ave mater, cuws pariu
Exdebitajustilia
Laudant cives angelorum,
Laudat oinnis creatura.
Laudale eum omnes angeli, elc.
Ave, de cujus filio
Sion exsultant flliae;
Dutn de ejus consorlio
Sanctorum gaudent anima..
. Exsultabunt sancti, etc
Ave mater, cujus partum
In lympapis meritorum
Sancii laudant ex^gratia,
Mortificanlos vitia.
Laudale Dominumin tumpam, elc.
COHCLDSIO 8ALUTATIONUU. .
Ave gemma singularis,
Habens scripta mysteria
Ralionali posila.
Ave lamina aurea,
'
lu te ipsa circumscripla, .
Nomen propiliabile,
Quod esl indicibile. .
Ave sola virginius,
Cujus Deus fecundilas, -
Nostrum superhuraerate
Divina fit ex virtute.
Pottea dieenda ett anliphona ;
Ave Regina coelorum, etc •
Post quam est hxc ulterd:
Gaude Dei genilrix Virgo imma-
[eulala; ,
Gaude, quae. gaudium ab Angelp
Gaude, quae genuisii aeterriiluii-i-
[nis charitalem,
Gaude, mater pieUtis et misericorr
fdiae;
Gaude, sancta Dei genitrix virgoi
Tu sola raater innupta;
Te laudat omnis factura
Genitricem lucis;
Sis pro nobis, qojesronus, pia in-
[lerventrix.
Oratio: Deus qui de beatae, etc.
BVHNtJS I .NI___UDElf:S.i>E_P.-R4E.
0 Maria, nomen bonum,
Nomen memorabile:
0 nomen quod melius est
Quam multae diviljae!
Balsamura aromatizans,.
Thus rair_e fragranliae,
Flos aeternus, rasa senis,
Lignum semper viride.
Stella solis claritalem —
Suo vincens jubare*
Seroper mater, quia ntmquam..
Eris sine sobote.'-' - "'-'-
 f»*7? S. ANSELMI CANTUAK; ARCHIEP. OPP. PAHSII. -~PARJ.NET.
Speciosa, et suavis
Canticum laelitia.;
"
Praedicanda, et latrdanda
Privalim et publice.
Non liic tanlum, sed in toU
Mundi latiludine,
'" '"
Et in coelts, angelofutn:
Dulci modtilamine.
Quam amare nolle nullus
Poiest siue criinine;
Cui placare, fide stare,
Et Deo est vivere.'' -
Dum nos tibi commendamus,
Vota nosira suscipe •
Dum le proni saliiianin» •
Quam.vis hoc rarissiriie
Ave libi coram lua' -
Dieentera imagine,
lucorrupla et fecunda;
Nuli me despKere..
Coelnm cceli, doinus Dei,
Vas miseripordi_e,
ProBum vero tibr consut,
El omnino facile.
Ad quoscuiique velis usus
. Angelos transmillere
Quod exempta multa probanl,
Quac longum est pbnere,
ldeoque sanctum nobis
Gal.rielem dirige,
Qui te malrem Dei sui
Sabjlayit.coiigj.ue.
Aiquesancto gravidandara
Praeconavit flamine,
Absqite generatione
Natura:is copulig.
Ipsum ergo ad, te riobis
l.ausidiGum tribue,
Uli tibi preces noslras
Dignelu* suggerere.
Coelestique corda tiostia
Curet medjcaraine,
Quoniam sunt vanitati
Subdita snperJlue.
. Se.ilu, mater gtoriosa,
Miseri; cou.palere,
Tendens auteni) siquis pelit
Sua vincuta sofvere.
Nec dedignans miserorum
.ErumnasaUendere:
Sed parata invocanli
Cuilibel. succurrere.
0 palrona peecatoriim;
Huc ad nos convertere-:
lllustrato lerras nestfaSr
Vullus lui sidere.
Et ex illa sedettta
Domum isiam respiee,
Et cominenda Salvatori
'
Locum ltuno assidue.
Ac benigne nostri memor
Nos a maliseripe :
Deneficiisque luis -
Incessanter refove.
Qui nos libi commendamus
Saiis necessarie,
Implorantes opetn luam,
Super nos descendere:
Pro peccalis quippe nostris
Tribulamur undique,
El praevaluernni in nos
Hostium insidi-ci
Qui nos dente geniiino
Non cessant corrodefe:
Heu miserl I cur sum naltts
Tanta" mata cernere.
Mater pia, stelta maris,
Iri hoc consolare me,
Et amico Dei magno
Nicolao condole.
Et ancillse Dei piav
Cunegundl condttle,
Cujus pene jarri defecit,
Horior Reipublicae,
Esto ejus interventu
Cusios bujtts vineoe,
Et circumdans eam muro
Rapientes ab igne.
Palmites, quosproduxi,
Benedic et proiege :
Ipsa quippe te diiexit
Affectuosissime.
Semper ardens csse tuae
Cdmmo.la Ecclcsiae. , HTMNOS
Ergo et lu servos ehis
Cortscquenter ditige. -
"Consolare destitulos,
Lapsis manum porrige;
308 El educ de luto fecis,
El lacu -tiiserke.
Nec nos morlis sempiternce
Comprehendant-lertebrae :
Sed illustret.mefltes nostras
Lux ccelestis giatire.
Dont cujus sordes lanias
Possumus evadere :
Quibus membra suus niundus
Polluil nefarie.
Tu es enim mater Christi,
Siiavis memorite,
Ob quain nobte-sunt apertte
Paradisi januce.
Quaelam pofetts es in omtii
Ronitatis opere,
Ut omnino sit bealumj
Qualis sis agnosccre.
Renediolura nomen ejus,
Sanclum et lerribile.
£T ASCET. tfttS
Qui per orbem tuum noraen
Fecit esse celebre.
Perquam posset reis suis
Peccafa' remitterc
Semper quaeso, pia Virgo
Mei reminiscere.
Semperque veritali».
Dona mihi obline,
Ut me suo luealur
Sacro* moderaminc.
Sitque meae prece Uia
Consolator aniitve,
,-- - Ei infundal peccatrici -
Oieum iii lampade.
Quo parala possit sponso
Coelesti occurrere.
Avo Virgo singularis,
Sumens hoc benigniler,
Ave lemplum gratiarum
Omnium capabile:
Ave cujus peccalores-
Pascunt eleemosynue.
Gaude felix, et ex ipsis
Unam'milii tribue,
Ul subtala per hane otniti
Hostiuni formidine,
Sine fine possim Deo
Gratias rependere.
Denedicant te per aevum
Virtuies angelieaj.
Et ad laudeni Crealoris
Te itt omni tempore,
Omnes sancti benedicant
Et tu me, el egole.
SECCSDUS IN DIVERSIS BE4-
TM DEl CENITRICISCASTANDDS
SOLEMNIIS.
Ave sponsa insponsata,
• > Per
quara orbis prorsus iapsi
Facla est ereptio,
Are per qnam primce matris
Est Evae redemptio,
Sancla Maria, ora pro nobis.
Ave sponsa, etc.
Altiludo cogitandi
Tu inaccessibilis,
Invisibile profundum
Angelorum oculis.
XcupeM^a^.TOfzsvii
OoTOXof ira/_©eve,
Saiicla Dei genitrix', ora pro nobis.
Ave spohsa, etc.
Omnia portantem porlans,
Sotiuitt imperii
Tu siella demonslrans solerii,
Soldiei mystlci;
Occidentis astrum miindi,
Luminis conspicoi,
Sancta Virgo virgiqum, ora pro
•"[hobis.'

Wi9 VERSmDEPR_€mE-l80RESfcOLANFRANCO.
, . Avesponsa, etc.
' Incamationis divx
Uieruslu factns es.
'"
Per quam renovatur oinnis
Creatune species,
Cnm qna adoratur factor
Et origo omnjum. ;',
Angetorum Domina, ora pro nobis. Mceror el trisiitia;
Avetpohta, etc.
Tu exstans miliatrix
Arcani consitn
Mirandorura veraeChrisli
Operum primitiae,
Dogmalum illius exsians
Tu fons et inhium,
Ccelorum Regina, ora pro nobis.
Ave tponta, etc-
Scala lu cce_estis, per quam
Descendit ipse Deus.
i -)%,- > *
i ' ||^r
Sponsa traducens lerrena Splendoret prudentia.
Sicrariuih Spiritusliarieli; ofa pro
Snper coelestia.
Tu triaterinnupU omni [nobis.
'
Honofe supefior; Ave spohsai elc
Virgo perpetua, ora pro ivobis. Givicam viiae coronara
Ave tponsa, etc. Fruclu venlris gefrainans;
Daemonumforte lamenlum, - Possidens divinilatem,
El in ea pullulans;
Angelorum, sed bonorum Nuiricans humanitatem,
Laus, decus, et gtorias El cim agricblarts, -
Elec.torum tu cunctoium Tu sola sine exemplo,orapro no-
Salians laetilia. [bis.
temptunvDomini, dra pro nobis., '
Yirginitds illa \ <f.»tsunt tua salva
Avesponsa, elc. '>' •"'[sigilld,
Generans perenncm lucem - '• El fecunda tamen, det ndbis dulce
El inaccesSibilem; [juvamen.
Sophorum super ascendens
Omnium seientiam;
Ahimarum lu saneiiirttm - •'

S. ANSELBII

'."' •' VERSUS

DE PRiEDECESSORE SUO LAHFRANCO. ,

AixbiepJ-SCOpiLtttm divilias, nechonares j LHic vir lam sapiens, el inhoc Inctaminefortis,

Lanfrancus subiit, sed curas alque labores. .
Natus in Lalia, Papiensi de regione,
Civibos egreglis, et honesta condilione.
Monachus atque. prior Becci fuit, hinc Gadomensis Quo gemilu elCrus,quofletuimoriaeliuSorat<!
Abbas; posl prasul primas et Canluariensis.
Tolius Angloram fuit Eccleste reparator,
Ei Nortbi-r-mnorumnihilominus aw_ilialor.
Hujns doctrinara parsmaxima senserarorl_is;
Et eommune ftiii viduis solamen et orbis,'
Claudis,«ontracti», leprosis, daemoniosis,
Surdiset eaens, neenon atiis vitiosis.
Post exhortaroen nou sprevit ferre juvamen;
Sed dum T__.II,erat spes omnibus atque levamen.
Et quamvis epulae curo potu deliciosae,
Et vesles ftierant sibi moltes et pretiosce,
Ipse tamen teclus fuit aspcrilatis amictu;
Semper de viti vivenset paupere viclu.
Verus juslilix, non falsus in ordine cullor,
Nequitiaequefuit reclissimus et pius ultor.
Asper in elatos, nulli pro munere supplcx,
Innocu-squebonis^tnullo tcmpore duplex.
Casius eti ineestis parcendo subveniebal,
Jusitts et*injUStoslolerando corripiebat.
Sic alips curans, pasloris opus faciebat,
Sic seconservans, Domino per cuncla placebal.
Non poluit Undem laqueos evadere mortis, .-.
0 quanies miseri lunC invenere dolores!
Etgens Anglorum, quanlosamisithonor.es! ..
El quantus dolor est qUo sexus ulerque labofatl
Si quis confldil lotum se dicere posse,
*"
Hunc ego confirmtt noh~t6-Tiffi~dicW"ir6"S^r."
Et qui Lanfranco se^udicaisequiparandum,
. ^RIum-jure facil pracsulnptiOvituperandum.
Sole siibttttdecima geminos subeunle dieta,
Felicis vitaesibi ponitur ultima meta.
Regum Rex-reterrie Oeus, rerumepie crealor,
Sis sibi perpeluus defensor et auxiliator.
' Virgo Redemploris mundi sanclissima mater,
_, lllnni conserva, ne spiritus atteral aler.
Qranes elecli, precibus merlUsque juvale
Lanfrancum veslris, el vobis consociate.
Vos quoque qui vitam gratanter adhuc relinelis, ;.
Et spem venlurae, donec superestis, habetis,
Horlor et admoneo quod eidem subvenialis,
Ut quod feoeritis, posl mortem percipiaiis.
Nam qui propler eum supplexetsedulus oral, :
Prp semet supplex et sedulus fpse"labbrat.
.'..';: AlBenf.-''''; '[.'."'''.',: ,-,;''
fttBi S. ANSELMICANTUAR. ARCHIEP. t)PP. PARS II. — PAR_£NET. ET ASl___.T. IOS»

DE VERBIS VENERABILIS ANSELMI.

(Edidit Marlen. Ampl. Collecl., t. VI, p. 987, ex ms. codice reginae Sueciae.)

Venerabilis Pater Anselmus, dum adhuc esset ab- A frater propitius alt : <Domine , sit vobis Deus ,
bas Becci, quadam die dum niroium menie mediu- quare Ulla cogitalis et dicilis? Nullus hoc cogilat
balur, et nimium cogilando quasi cogiutionibussuis quod cogiialis, ecce alii abbales gaudenl et laeti
perlurbabaliir. Cui dixit quidam monachus ejus qui existunt. > Respondit: <Fortassis Deus dedit illis
forte praesens aderat: <Domine Pater, proDeorogo, securitatem, ideo jocundanlur et hilarescunt; mihi
dicite qnid cogitalis, quia video vos cogiuiionibus autem non dedit, idcirco jure limeo, quia scio illum
vestris turbari.—Dicam, inquit. Ecce hoc cogiu- pecuniam suam exigere cum usuris ab iis quibus
bam, si esset aliquis homo dives qui haberet gre- eam commisit. >
gem ovium, el vocarel puefum tam debileirxet par- DICTAANSELMI.
ut
Tum lupus veniens facilius lam illum quam ovem
aliquam asportaret, et illi oves suas commendaret Judicium regale ett judicium tponle quatilum ,
custodiendas, iu tamen ut si quarolibet ex eis per- monachi judicium imperalum. Abttinentia cujutlibct
deret. anima hujus prp anima illius iret, non valde sqicularis potenlis ex propria venit voluntate. Abstinen-
timere deberet? Si autem uni cuilibet ipsarum ovium tia mqnachi ex proelalipendet arbilrio. Trittitia regit
et forsitan infirmiori et slolidiori ceteras comniil- vel cujustibet potentit ett tuperba. Trittilia monachi
teret dicens : Ovis, habelo curam istarum ovium, »" suntis eitet compunclioneplena. Tria tunt quce Ao->
et scito quia si pcrdideris atiquam earum, sangtii- minem faciunt honetle vivere inter homintt: verecun-
nem ejus de manu lua requiram, et erit anima tua dia, titenlium, modettia.
pro anima ejus, nunquid non limere deberet ovis Quidam raonachus Becci petebalur ad episcopa-
illa? Quam securitatem habere possel? Ita est de lura ficclesiae Belvacensis, cumque S. Anselmusab-
me. Ego, inquit, ego sum puer parvus, ego infirma bas hu!e «declioni assensum praebere nollet, et mo-
ovis et debilis, ego facilis ad rapiendum quasi qui- nachum suum petttit-biis non concederet, dixerunt
libet alius, cui Deus eredidit curam ovium suarum pelilores: < Domine, nos eligiraus eum, non ipse se
ut eas regam, custodiam, pascam, eo pacto ut si ne- ingerit, quare non vultis concedere quod peli-
gligentia mea aliqua ex eis perierit,' erit anima mea mus? — Si, inquit, ipse Deus me eligeret, adhuc ti-
pro anima ejus, et sanguinem ejus de raanu mea re- merem, quia ipse per prophetam elegit Saulem, et
quiret Deus. Ideo timeo, ideo conlurbor, quia scio per semetipsum Judam traditorem, qui ambo repro-
bprrendum esse in manus Dei vivenlis incidere. >Et Q bati sunt.
'*
/.

3103-310 DICTA UTILIA

QUJEDAM
COLLECTA
EX DICTIS S. ANSELMI CANTUARIENSIS ARCHIEPISCOPI (7).

(Ex bibliolheca Vatieana.)

0 bomo, qui ex anima ralionali et humana carne nudus, plurimis necessiUtibus subditus.ad cor luum
subsislis, conditionis miserae, repletus multis mise- revertere. Quid foris vagaris? Quid foris quaeris?
riis, miser et raiserabilis; homo pauper, caecus, Quid in carnalibus sludes?Quid in saecularibus le
NOT^E.
(7) Le dernier eMiienr de S. Anselme a publie dans I i Alexandre, rTahord moine du Bec, puis de Cantor*
1'appendice (p. 545-547), un petit recueil de quel- bdry, a qui Wion et Possevin atlribuent un sembla-
ques seniences tirees de ses ecrits, et intitul^es ble recueil. Apres tout, la derniere partie de ce
Quaidam dicta utilia, etc. Cest, suivant loute appa- qu'on en trouve dans 1'appendice n'est autre chose
rence, le meme recueit qui, dans un manuscril de motpourmolque la dernieredeshomeliesdesainlAn-
Tbomas Digbey (Bib. Angl. ms. par. i, n. 1759), selme sur un endroit de l'Eptlre aux H&retii, de
porte pour titre Sententim Antelmi. II est marque sorle qu'on pourrait reunir ce pelit recueil aux ou-
dans ce qu'on en a imprimd que ce fut un copiste vrages sinceres de noire saint, puisqu'il ne contient
qui le recneillit des discours qifAnselme faisait de que ses propres paroles.
vtvo voix. Ce copisie au reste pourrait forl bien etre
 1055 DICTA QU__EDAM. 1051
implicas? Quid in vaniuiibus le involvfs?lnfefioribus A promplus, totus facilis, totus sapiens el mobilis, et'
delectaris, et abomnibus interioribus et superioribus totus sollicilus ad malum. Ad bona autem lotus es
elongaris; per ea quaeforis sunt diffunderis, et in his durus, totus piger, lotusincredulus.etrebellisesad
quse intra te sunt confunderis. Quanto magis ad bonura. *
rotmdum accedis,Unlo longius a Deo recedis. Quanto Unde libi hoc nisi a carne, quam lantum diligis
magis ibris es sapiens, Unto niagis intus slultus eflV ' et sequeris. Quia vero carnem sequeris, carnem di-
ceris. Quanto magis extra lucraris, tanlo magis iigis; et quia carnem sequeris, opera carnis facis.et
intus perdis. Quanto magis in iis quse foris sunt va- cum ipsa punieris. Carnis tua. fructus esl libido,
garis, lanto niagis inlus evacuaris. Quanlo magis in concupiscentia, infirmilas, fragililas et dolor. Ver-
temporatibus es sollicilus, Unto magis in spirituali- mis et puiredo, pntens el fetidus felor. Tu ipse es
bus es mendicus. Quid est quod orania ordinas.elte lenebris ignorantiae sic excaecalus, ut nescias quid
ipsum non vis ordinare?Quid in omnibus es prudens, sis. Non attendis quo vadis, nec animadvertis faclum
et circa temetipsum insipiens? Quid est quod omnia luum, neque insidias inimici el lentationes fraudu-
quae fotis sunt solliciius es bona facere, et temetip- lentas inletligis, totus negligens, nec cogitas quo
sum sinis semper esse malura et inulilem?D..rmit iu tendere debeas. Viam nescis, et non inquiris, gran-
teSpirilus Dei,et vigilat in tespiritusmundi?Yacat] " dis namque libi reslat via; sollicite quaeris cibum,
in te raUo, el viget in te sensus? Exslinguitur in le vestkum, et requiem, et omnes carnis necessitales
Spiritus Dei, et dominaiur in le earo mundi? Fervet quando indiges; devita vero et salule animae tuae
in corde tuo amor terrenorum et moritur in le araor semper tepens non curas, licet semper indigcas,ple-
-cteniorum bonorum? Mttndum diligis, et Deum de- nus malitia et nequilia. Miser. homo ut miserum
retinquis?Oronium recordafit,el tuiipsius oblivisce- corpus pascas et veslias, et catnia volupUiibus, quae
ris? Qu_e super lerram sunt desideras et diligis, posl paucos dies a vermibus devorabitur.satisfacias,
ccelestia vero non curas? Appropittquas ad interitum, sollicilus laboras, curris et discurris, vigilas, som-
et longe fis a salute ? Curris ad di&Wum, et prolou- nttm non capis oculis ut repleas ventrem, et pro
garis a Deo t Redi, redi, pr_evaricatoi%)nio> ad cor, aniraa tua, quae Deo praesenlanda est in ccelis, cur
quia loquitur Deus omnipotens pacem eiqVconver- non sollicitus fatigaris; ut ipsam pascas bonis ope-
tilur ad cor, Omnia mundi hujus tibi dedit fien^ et ribus, et induas virlutibus, ne appareat confusio
tu propter omnia retinquisDeum? Omnia propterte nudilatis ejus? Uomo trislis qnaeris semper imptere
fecilDeus.et lu propter orania dimiltis temelipsum? ventrem, et cur non pascis animam esurientem? De
Propler omnia qua occurrunt tibi dimiltis Deum, et. _,vase slercorum semper curas, et de Dei imagine cur
idcirco omnia dimitlent te. Propler crealuras relin- J non curas? Pascis sterilem, et quae non paril, ani-
quis creatorem, et ideo conlra te insurgent omnes mam esurientem non satias bonis?Vae libi esl, quia
Creaturte, quia offendendo Crealorera, offendisli anima tua propter famem in te deficit.Vae libi, et v_e
omnem creaiuram. Et ideo omnes crealura., qtiae tibi erit, quod reddis qu_e sunt Caesaris Caesari, et
faclae sunl in ministerium et utiliiatem tuara, con- non reddis quae sunlDei Deo; et ideo maledictus es
Vertentur ad vindiclam etptenitenliam tuam; et vae a Deo, et confunderis ab eo. Vide, miser homo,
tibi erit sine fine, quia noluisti habere bonum sine vide, quia lotum est vanilas, tolum slullitia, tOtum
fine. demenlia, quidquid cogilas, quidquid vis, quidquid
Recognosce iuqae, homo, recognosce temetip- loqtieris, quidquid facis in hoc mundo, praeter id
sum. Recogita quod nihil facis. Allende quod vilis et solum quod in Deum, et propter Deum, et ad hono-
malus es. Plange, homo miser, plange, incessabi- rem Dei facis. Quidquid sine Deo facis, totum est
liter peccala tua. Dele lacrymis malilias et miserias roalilia et vanitas, quia nibil est bonum sine summo
tuas, quia voluntale propria peccastt. Displiceat tibi bono. Certe magis miseria homlnis est cum illo non
super omnia. Displiceat tibi loto corde, et coutinue esse, sine quo esse non potest.
displiceat libi, quod Dominum immensae majcstalis, I) Vide, homo miser, quia ad imaginem et simililu-
babentem potesutem omnis carnis, et miltere corpus dinem Dei crealus es, et propter nimiam chariutem
el animam in gehennam, ausus fuisti offeridere. Domini nostriJesuChristi morle turpissiroa retlem-
Amarescat tibi amarissitrie cor tuum, quod Deum ptus ei ltberatus es, et ad videndam clariutem sum-
summuro Palrein incomprebensibilis majeslatis, mi- mi Dei sola inaeslimabili misericurdia sua vocalus es,
sericordiae ineffabilis, qui benignus et roisericors et plurimis beneficiis ex qno esse cuepisti, ab altis-
est super ingratos el malos, faciliter, volunurie, li- simo Patre tolius veritatis ad vjlam aelernam cum
benter et delecubiliier offendtsti. Totus displiceas ipso habendam per unicum filium suum invitalus es.
tibi, ut possis totiis placere sibi, qui est siimmus, ve- Miser homo, recognosce httnc bonorem. lntellige di-
rus etsotos Deus, cui nemo placet,nisi qui sibiroet- gnitatem et honorem tuum, quo a tanta majeslate;
ipsi displicet; et nemo displieet, nisiqui sibimelpsi honoratus es. __Elernusenim Deus et immensus
placeLDissipat namqud Deus ossa eorum qui homi- creavit le, formavit te, et invitavit le. Maximus
nibus placcnt, el quod allura ei pulchrum est apud honor,et amplissimus amor. Cognosce, o homo, ho-
bemines,abominabileest apud Deum. Mirum estde norem luum.et curre.gratias agens.ad inviutorem,
te, horao «iser; ad mala quippe tolus es avidus, toljus ne forle si ingratusire notueris, sed aut villa, aut
ktii$ S. ANSELMICANTUAR. ARGmEP. OPP. PARS III. — EPISTOLiE. f036
nobus, vel uxort tetm^edieris, iralus Dbrrtimisju- A non te facias in.itticiitn et conlrarium omnipo.cnlis
beat te succemli, el-tibi dsiirim vilse«e.ert__ein per- Dei. Propter magniludinem et dilectum Filiuni Dei
peiuutti clairdatur. Cogn6sce efgoyo lionio.iionorem Chfisluin Bominum non te faoias Sociiii.i daetnoniim,
-
liiuni, el honora Creaiorem luiirn. Ssd tieu! hbdie et combuStioriem ignis seterni,'qiii fedenipitis es
fecte potestdici de te, lipmo': HVrirocumin\ lionore preiiosissimo sanguirie Agni immaculaiissimi. Noli
esset ndn intellexit; comparatus esi jumthtis iusipieh- tanium preiium vilipendere, quod prd le Filins Dci
tibus etsimilis faclusest i./.s.Digniiin Certeei jttstum dignatus est eisolveret ne scmpiternis irtvolvarisin-
est ul qui noluil esse socius arigeldrurii, fiat similis "dendiis. Tuiic eiiim pceniteiiliam ittaximam babebis,
jumenlorum, et qui deslruxil iii se iiffaginem et si- sed sine remedio.; Tiuic doldrem inopinamiem pa-
tnililudinem Dei, digiiuni estui imago et simililodo tieris; sed sine fine tormentis plerius eris, nunquam
jutiientornm adhaereat ei. Coghosce ergo le, ittiser lamen alleviaberis. Qliia qnisquis non flebil, flendi
Iiomo, cogitosce te meliorem esse avihns, yighiorem dUm tempus habebil, feienio liictu lugebit, sed sine
cunciis animanlibus. Noti similis esse jumeniisinsi- fiuctu. Rediergo ad te, redi, neclardes cdnverti ad
pieniibus, quae tantttm vilam prrcsentcin cogitant, illum qui le siia potesiale fecit, sua safoientia rede-
quae lanlum earnalia et corpdralia appelnnt, terreiia taiii, sita ineiiarfabili bonilate ad se vocavil, et
el temporalia diligunt, quia nec alia sciulil. jB exspectat adhuc quOlidie, ei coronabit. Quid quaeris
Homo, non te subjicias carni, nOhsis amator Cxtra illum? Qiiid? Quid deslderas prteter ipsum?
muridi. Nee te sustiiieas essefilium^iabolij propter 1 Quid (ibt placei sine ipstt?ipse fecit oninia, ipse ha-
honorem poteritissiini, sapientissimi et ineompfelien- belemnia; if.se*est omuift. Quldquid brinum cripis,
sibilis Patris Rit altissimi Dei. Proptfer adinirabile quidqiiid pulehrum quaeris, quidquid dttlce et dete-
nomen Dei aeterni ttpirte constiiuas adversarium et Clabile reqtiiri&»tolura iri ipso invenies, et in ipsO
homicidam lui. Propter amorem benlgnissimi Dei ' perfrueris; st gaudere Vis, ipse gaudiUriiesl, etc.

Exponenle magis.ro.Anseirao, hsec collegit N; Amanuensis.

IEx m*s_Corbeiensi,;•*.596.) -''

Deus solo verbo yel volunuie plasmavit hominem, porepro quo inciso, non inciditur; augmenlalo,npn
non per angelum.ut quidam volunt. El nola.quod in augmCpuiur; imnvinuto, non imminuitur; et sic ut
aliis operibus ait Genesis : Dixit Deus ,:el. fuciasunl. ad simiiitudinem Dei istud sciendum, quod Scriplura
Sed cum de creatione hominis loqueretur ail : Jlfa- raro dicit hominem imaginera Dei, quod soli coiive-
nusDei fecerunl hominem; \el : Faciamus hominem nii Filio bei, sed ad imaginein. Augustinus : Qmnit
ad imaginemet timililudinem no.slram, non quod la- Adam, duhi vutt perverteetse similit, cadil in captivi-
men magis factus sit quam alia; sed ut ostendalur iatem, unde clamet ad eum aqtio cecidit'.: Quis timi-
dignilas hominis, qui ab ipso summo Dep arlifice Itt tibifEst aulem homo justus qui diligit iuimicosf
npn ab opifli ibus ejus, et cum cpnsilio magno sic et benefacit eis, similis est Deo ad cujus imaginem
faclus. Adimaginfim Dei dicitur esse, qttia rationa- factiis est, qui solem suum facitoriri superjustos
lis el sapiens ut Deus. Ad simililudinem ita. Detts el injustos, et pluit super justos et injnslos; sed
unus est, non ut nos in quibus diversa, ut subsian- hacc obedienlia est, non superbia. Est ergo bene si-
tiae vel accidentia uniuntur in unum, sed ineffabiti milis qui credit Deum summum esse, nullo egere.se
inodo et in omnibus esl.-et pmriia coniplet, el tamen vero non per se, sed apud Deum esse: qiii vero per
prp rebus immulalur. lllis incisis, non incidilur; se vull esse utDeus, a nullo esi.Perverse vult simi-
truncalis, non iriincatur; augmehlatis, rion augroen- lis esse, ut diabolus qui noluil sub eo esse; et homo
tatur; dimiiiiilis, non dimipuiiur; sordidatls, nott qiii..... sertus noluil leneri praeceplo.voluil ut nuHo
sordidalur. Quod si quaeratur quomodo hoc pOlest sibi dorainanle esset quasi Dcus.
sciri, anima est inde, siinililudo, anima ut in cor-

Magisler Anselmussuper versum illum : Dccebat enim eum per quem omnia et eocquo omnia
, (Hebr. n 1 10).
Deus omnipolens si nullara penitus creaturam fe- D pori indidit, qualiter bene regendo ipsuro, simul
cissetv in seipso plehe bealus esse potoit, quippe cum corpore in Deo beatificaretur; et ita laus Dei ab
nuilo indigens, sed sibiihet uSquequaque sufliciens. omni creatura plena esset.Inde est quod orania lau-
Volens' auiem ea suittma bdnitate creaturam beali- dare Deum dicuntur, dum rationales crealune, an-
*ficari, quod
ipsius Unlum cognilione et amore fu- geli scllicel et bommes,» miram Dei poteniiam et
«lrtim erat, angelioas creaturasfeciia quibusiauda- lonilalem Um in se, quam in caeteris crealuris ni-
retur, nPn uld delaude eorum aliqitid accresceret, tanturet taudant. Sie ergo'Aposlolus ail:Propi*r
sedipsis. Porro eadem bo_riUtejul iaus imperfecla. eumomnia, scilicet Iaudandum et glorificandum, et
iion esseivcorpoream cre_rtirram-twndidHac beati^ per eum omhia tri/it/,*cilicet sitperflue. Quod si verum
ficare votuil. Hae d« caosa spiriluni ralionalem cor- est, imo qnia verum est, hominem ad gloriam duci
 i«~r .._-.. ..'--. (UB.l.^WWWM....,., ,':... -...-.,.. t058.
necesse esl rqtiae cum ttMessilasiion aliunde quairt _" l_la_n.iCittF'^iamtoominem amiiieret, ratio non cssefc
ex maxima Dei, quam praediximus,boniiale descen-^ Sed njef] angelus in hpmine. hoc poleral, quia si itt
*dil,homo a peccato suo perdilus est. Ergp ad gloriam sua simplici el forti naiura infirmus inventus est,
non ducilur, ergo ipse non laudat; consequenter "• miijtp riifjgis infiriiia. huic nalurae, hunianae videlicet,
igUur cprporea/cr^ealura non laudat; otiose igitur admistus debilis invenirelur. Oportet ergo ul auctor,
facta es(.,Qupd si ita esi, ergo necipsi angeli plejne ille salutis Detis in liomine sit, qui ex Imc quod Deus
lauO>nt, cum puitterus eorum sil diminulus. Ut au- e$|, possit; ex lioc qiipd boino, debeat congruo mul-
lero iixc omnia ittcpnvenienlia ab ipso quo prpce^ lum or.dittc; ul sipul diaboiuS ij^aia fraude primum
dunl fonfe soppriraapus borauiem perditnm ad glp-. rem invasil aljcnuni, iia Deus bona^.ut ita tlicamus,
riain dpci constifuamus, ciijus gloriw_e salvatimiis fraiude.rcro suani.e%ereifper.g_^iti_|^;.et.(t^ut hoing
ordiiiera, Jpso Jjuclpre adjuvanle, videamus. Deus ille. nropria itbprialc ^iiccubyit,. Ua.^ipiiig, isie.e^;,
. bpminem ipsopisic in medio condidil, ut si pbedicns arbiirii lil.ei'!ate diabolp resisi.erel ; ^ii.cm-el .p-*ti
ei exisieret, paracta obedienlia, sine interpi.sila pppriuil, 111diabolus in eo pcccaret in quo culpam
inorte de morlali immorlalis fieret, sin auteiri dp rioii repcril illti.m puniendo. ll.unc qtiippe, sicut et
niorlali in tnprtem pracipiUreiiir. ^ersriasus engo a ™caeteros.pmnigenere tentai|pitti.a||y^sus est^ttfan-
diabolo, jux,uteri:ibilein Dei comminafionem de dis primuro, ul drjapo, deim_e.,aspwis,jttt, teo :ad
mojiali mortmte factus «st, et jusle adiabolo pos- , ultimum occidii; «t sic justissHne o*vne-simtnin bo-
sessus cui sponie consenserat. Voluit lameii enm • ttpings-.ilojijinium perdidil, dum se iilira licilnm
Deus requirere,' quia licel spontc, aliena iamea ce- exlendii. Unde adliuc lex.conimunis habet, ut debi-
'
cidit persuasione. Dialwhts verb requiri non debui;, luinperdat qui pius qua'm debilum exigit. Sicul ergo
quia in natuncstnr firmilate per se ipsum, liulla ' in ipsutn qni ei nmi consensil, jus amisit, iia in
extrinseeus pefauasiorte cecidit. Oportuit ergo ul v ontncs fifios «jus qui ejns ittnocenlitui-.f iBfatantur.
aucloreni salWtishaberet,pef quem jusla ralione ad Nunc vero isle iri raorle renianefe irdii debirii, quia
Peupi feJirei,:V'deaiUttSergo quis ille auctor es.Q Iipciijpdp,nec sjbi nec^alieri prdfuissp)il T^irjpassipr
poiuerit. Si Deus simpliBiter esset, polerat quidem nera ergo c__n_-.uinrnaiiduse;rat,.u,lila suos scquaces
ilial^olum inncere, ^ottljie^.eripere; sed JiaecS0I9 cortsoittmarei;'.et;f_oc est (jnpdApostpliis ait;:; Dece-
ja#i esset polenUa, non ratio jiistitiae, si di^bolo, qui bqt, itc, $ingulds passus ii$fyp'e)iebaj ntuitos filios
mortis habebaiimneruimi sicut ait Apostotus,quam- in. gtoriaPkqddHCert eum, itilicp.t..palrc?ni propler
T« rein alienara iirjttsie"•invasisset, tamen sponte quem, scilicel laudandum ei glorificandum, facta iftut
assenlienlem juste plilinenl^ hominera sic, subditum 1#,' omnta; el lioc dando anc.prem "sattiii?; scilicet
auferret- Si homo simplex esset,- quomodo Itt nalura Christum, el hwic ,dtt»do passionij qf."SJC,(MM>SUIIIT
corrupu resisteret, qui in meliori slatuppsitus, marido. Qtiem ordinem si «niigenler allendis, videbis
lani faeite succtibuii? Hic nolanduiji est qijia grajlia ijoinluein debuisse salvari, eliamst' rtiiHus angeliis
Dei vim noij iiifert libero arbilrio. Rursus, sihanc cecidisset.. -.; • : . .;-.,',,.
pugnam nngelus insuirieret, quare propterea diaho-
.:•.- '- - :..i-5fc. :.'. " ' ••- '-:
' ' ' .

SANGTI ANSELItll

CANTUARiENSIS ARCHIEPISCOPI

OPERUM PARS TERTIA

. /:.:-•!.;.:'':: :.'r.;:..:';.:,::..:.-
^il.MONiTUM,"•:"•'';:'::;'
Sarictns Artselmusegissese monachum per annos iriginla tres cum Baldrico priori Beccensi ipsc jam
Cantmnriensis archiepiscopus scriberet, ipsemet testaliir in epistota 7- libvi ni, 1iribus videticet anms aHs-
oue pr_eIatiope, quindecira in prioratu/ totidem in abbaiia, e qua ad Canluarienses infulas abduclus esi.
Eoluijue Ordiue lpsius epistolas quatuor his libris seorsim disposilas habes. Primo iibro cOtttiiietttiir
quas scfipsil noridum abbas; secnndO, quas aedil abbas; Icrtio et'quarto.quar inisit archiej.iScopiiS-
Qiiarturo btinc, quem adjecimu3, librum impient epislolx qu_c hactenus inedil_e fuerunt, el quas ex dtver-
sis mss. deprompsimus.

____»
1039 S. ANSELMI CANTUAR.-J^RCfflEP. OPP. PARS III. — EPISTOLJE. I0G0

MiERPRIMUS
EfrSTOLAS CONTINENS QUAS SCRIPSIT ANSELHUS NONDUM ARBAS.
.. •*
",; ''•';,.' EPISTOLA PRIMA'. K veslras lucernain in eminenti constiluit candela"
ADLANFRXNCUM. bro, ul luceat Omnibus, qui in domo ejus sunt. Ora-
Deipsius ih archiepitcopum electione gralulatur. Et nnis itaque omnipotenlem Deum, ut illa sic ardeat,
\'ei scyphum amlce donaium amice remittit. ut non consumalur * ; sic luceat aliis, ut sibi nun-
Suo dotriino et sno Patri, multum cum amore ca- qnam exsiingualur; ut post suae tucis diuturnain
tholicis reverendo, et cum reverentia amando ar- Anglis impartitionem, transferalnr ad divinae lucis
chiepiscopo LANFRANCO, fratei. ANSELHUS SUUSlolus. aelernam cum angelis* participaiionem. SiCut ehim
1 Gloria in exceisis
J)eo, qui (I) fidei et sapientiae bona ndstra, si qua sunt, esse veslra oplamus; ita
VARLE LECTIONES.
* Collata cumtnt. Yiet. Ef. 20. et Lovan. qui prat cmteris tredecim habet Antelmi
epittotat, 1,5,8,11,29«
33, 57 et 56 W».I et 104, lib. iv. Exeodem ms. etiam trantumplus ttt tibetlut dt pace et concordia. Hetc ad
not nobilUate et scientia tpectatittimut transmisit dominvs de Nommcourt. * Ut non consummaiur. mti
Victorinum tl Aug. Picardi ut uon consumalur * Cum Anglia mt. Vict. cum Anglis mt.Lov. cum angeii
ftv*. JOANNIS PICARDI
Eccletice S. Victorit Parisiensit Auguttiniani Canonici.
WT-«,
(1) Qui fidei vettratlsicemam. AUnsk) est ad para- B vinarum litterarum bibliotheca, nodos qu_estionum
bolam evangelicam Mallh. v, ISetLuc. n,53,nempe solvere in utroque potentissiroo. Admirandum sibi
lueernam accensam esse super candelabrum po- cognoscerent ingenium sludiiim Lanfranci Herodia-
nendam. Anselmus vero per f-.lci lucernam inlelligit nus itt grammatica, Aristoteies in dialectica, Tnllius
ipsum Lanfrancum, fidelem et prudentem Dei ser- in rtieloriea, legis ae Scriplurae exposilores in sacra
vum, suaedoctrinae pielatisque luraine undique col- pagina. Cunclae Athen_e qiiando incolumes florebant,
lucentem , qui in archiepiscopatus Cauluariensis el exceljcnlissiinae sedebanl ad prsecipiendum. Lan-
evectus ccelum stella Anglia. emicuit, ut inquit Guil- franco in omni genere eloquenliae aut disciplinarum
lelmus Malmesberiensis, lib. in De gestis regum assurgerent. Sic Hilarion Pataestinus, el ath phires
Attglorum: temporatis gloriae conlemptores, quanquam assidue
Qualis discut\ens fugientia lucifer attra, : fugerent, nunqnamiatiierunl. Sic Augustinus omni-
Cum roseo clarum provehit ore diem. potentis et individuae Trinitalis perspicacissimus
Cum atrtem in ipso limine oftenderinnis illum jara indagalor; Hieronymus Hebraic_e veritaiis lidissi-
poniificiis adornatum infulis, ul sciretur qualis an- mus inlerpres, Gregorius Romanus, atqueNazianzc-
lea fueril, lubuit narrare ex nolalionibus ad veleres ttus, ilem alii qiiamnlures almi dociores prius philo-
Cantiiariensium archiepiscoporum tabulas ms. in sophke, deinde Ecclesiae in libris enituere. Studio-
bibliolheca noslra, his verbis : < Lanfrancus ertidi- sus fuit idem ca_nobita verbi gladio perimere sectas,
lus fiebalab annis infantiae in scliolis arliuin libera- siqu_£ fidem lacesserent catliolicam» Profeclo Re-
trum el legum saecularium, ad patria. suae mortem rcngarium Titronensem li_eresiarcham, sive. Andc-
inlenlione laica, orlus ex nobili parentela Papiae ur- C gavensem, ciijns dogma telis venenalis noceniius,
bisllaiiajcivibus, adolescentulus orator veteranos de hostiasalulis raortem animabus propinabal, spi-
adversanles in aclionibus causarum frequenter prae- rilualis eioquii mncrone confodil in srnodo Romana
cipitavil lorrente facundisc, apposite dicendo. In ipsa ac Vereellensi sanciissime exponens veracissime
retate sentetilias depromerp sipuit, quas fratatiler comprobans panem et vittnm, quae mensae Dominic_e
jurisperiti, aul judices, anl praelores ctviiaiis acce- superponiintur, post consecraiionem esse veram car-
plabant. Meniiuil liorum Papia. Al cum in exsiiio, nem el verum sangiiinem Domini Redemptnris (o).
ot Plalo quondara philosophUs philosopharetur, in- Eviclus Rerengarius ad observaniiam seulenlia.
cendit meutein ejus aeiernus ignis, et iltuxit cordi bujus semel Romae, denuo juravii Turouis, simul
ejus amor verse sapientiac. Animadvertebat cum Ec- pronunliaiisexcommiiiiicalione feriendup» queincuii-
elesiaste quod nondum ecclesiasticae leciionis usu que aliter senlicnteni. Omnem namque haeresim
didicii, quia mundi Iwna vanitas (Eccte. i, 2). Re- anaihenializavil, praecipqe de qu», cumvanae laudis
penlino itairae mundi contemplu jactans mundura quaeritdret nitoreni, sordueral infaraatas. Verum
ac se, arripiensque religionis professionem, jttgo seductissimus homo alque pervicacissimus ad suli-
rcgulari subdidil se. Coenobium in Norlhmannia, vertendura in salubri proposito fidcliler non sietit,
loci situ et paupertaie horiendum elegit; quorj schisinalis crimen ilerati jurisjurandi violatione cu-
prudentia ipsius vigilantissimaque cura locupietavii, mulans. Et quia irroor poenaeretinebat ne publice
el in statum provexit puichertimi prdinis, dura re- praedicarei quod pnblice damnaverat, secretis dispn-
gerel collebium fraiernum severa disciplina ac miti; talionibus donii insusurrabat idem, atque per disci-
saiictnm abbaiem humili et utili consilio. Etenim j. pulos pecunia corruplos pariter ac faliacia peregre
cum propriae lanlum mortificationi operain impen- "
translegebat (b). Preniluil blaspliemuin et sacrile-
dere desiderarel, depreliendU eum alque publicavit giutti amisisse libellos perversi dogmatis,Roin_esuis
cogitatioiuim inspector Deus, ut lucerna sese colli- manibus, ne ipse cretnarelur, in ignein conjeclos.
gens in vailem diffuiidereliir et excelsa. Eifulsit eo Pioinde scriptum condidit recens, ut approbatius
magislro obedieutia. coactu pltilosophicarum ac di- futciretur vetus error, et perdurabilior iu aiinos ftt-
, (q) Islhaeceid«m Berengtrio Laufrancusob oculos po- pag. 63, edit. Londinensis. Idetn dicunt Lanfrane. sap.
nit tu epistola limiaari sui tractalus
..-• De sacra eocbari- et Guit_na___ko Averssa.
' lib. i Corpor. el Sanguin. Do-
stla. m^e. '.;', ( "",.'." "'.*"''".'
(*) Idemscrlbit GuiUI. M_kline__b.l_.uiDereg.Aj_.g1_a.,
 1061 LIR. I, EPIST, I. ./., j#" 106i
vestra.quxcunqne sunl, esse non nostra ncqnaquam .i stis higereiti.uiiqne enim, qui voS quocimque eatis
puiamus. Quamvis namque tot remm inopinatse mu- prosequRur, et ubicunque maneat aroplectitur, non
tationes saepe vos mihi conentur 'sublrahere, nulla- penilus valetis deserere. Scyphum charontt qtiera
tenus tamen poterunt ut non dicam coh_eren.es chariori charissimi dedislis, sicul dominus Uer-
animas nostras ab invicem disirahere, cerle adhae- noslus mihi reiulil, velle vds hilari benigniiale et
rentem animam meam avobis abslrabere. Quapro- amica confidenlia dixistis. Donum igitttr vestrum
pter, ul taceam quod vos scitis, et ego non dobilo, nequaquam vobis reddo, ne qupmodo minusvdbis
quia quem inieriorem si non geritis, roinime poie- reddar obnoxius; sed libentissUne vpbis dono, quod
JOANNIS PICARDI NOTiE. AI
luros porrigeretnr; ad quod destruendum prsenomi- ]3 dolemus, sed ex fructu, quem Ecclesiae |n regno
natus verilaiis defensor epistolam edidit sivelibellum vestro tribuit, consnlationem ejus absentfa. surni-
dilucido stylo venustoque sacris auctorilalibus pon- mus. i Haclenns Alexander. Alterum qnbqnelfciltcet
derosnm, ratiomim consequentiis indissolubililer plures Ecclesias ciim ponlificem expetii«_^^.jponfir- ,
consiantem. Opimus enim pleniludine cbarilatis mal illud Reccens. Chron. in ejus Vita. < Ea tem-
- resuscitare salagebat per fidei recii|udinem in hae- peslate (an. 1066) civitas Rotha_rt«ettsis viduaia
resi mortoos, cuilibel per baptismuraf^uri suo verae est sanclo et venerabili arcbipi»iiile'llaurilio. Tunc
lntelligenii_e de eucharislia astructidttein,relinquere clerus omnis et poptili corigi_eigalivojebpnt subsli-
sufficientem, luculentam, nee taediosam^rotixilaie. tuendum eligere Lanfrancura.* Verum to^i.oiiamine
Sapienles religiostque abbales, nec non pontifices illelale onus vitabatsubire, humlfiiermagisciipeiis
melropolitani, ei timuerunt sapientiam Lanfranci, subesse qttam praeesse. Qtiod rex adye^ns provi-
atque retigiosRatem, et aoctoritali atque correptioni dit subrogare Joannem, quem Abric_iU»|Hi___-Consii-
habere gavisi snnl. Ipsumqrtanl_e Ecclesiae abbatem tuerat pontificem. Sed ut boc canonic« |eret licen-
el ponlificem sibi incredibili desiderio petierunt T tiam petendi gratia Romam direxit eumoem abbalein
Cbnsiiani orbis caput Roma sollicitavit enm epi- Cadomensem Laiifrancnm; qui onus hujusce lega-
stolis, precatu retinere conata est, et vi. Quippe tionis perferens (Sicui Ecclesiis cupiebat essecon-
cognoverant eum peritissimum honesta quaelibet et sultum) a papa Alexandro impetrat, sacrum qttoque
«oram contraria secernere, diligentissimum cuique palliumcum liceniia hujus promotionis deporlavii;
suumIribuereperpendiculo ralionabilitalis.promplis- undeet ipsi loti Ncuslrise gaudium fiiit. > Foitassis
simum ardua duraque suscipere perpetiqne causa insimulabor fg' s/-6oXoy__.f,
nec ab re qnod ex. criptnrus
veri boni; similiier caulissimum gubernare maiium , hypomnemalum de Lanlranco ex monacho Beccensi
«l liuguam consideralione et comilale. Cognoveranl *' Caniuariae archipraestile, a roonachismo non sim
(ut breviter et aperte loquar) banc ejus viiam, qu_e exorsus; alliimultaurium quempiam lexo commenta-
tnerilo dicatur quxdara direciissima ac lulissima ad rium; scd nec serius, si serio. Lanfrancus igititr
perennis viiae portum via. Ule vero nimis atium sibi Ticini, vulgo Papiae, Insubrium oppidi in Gallia Cis-
«luxit praeesse fratribus toco secundo, infimam ex- alpina, genitusesl parentibus Ticinensibus quoque
(reraitalem corde nen deserens. Abbaliani Cado- indigeniset primoribus. Etenim paler vir crat juris
mensem, quam coactus acceperat, libens deseruisset, peritissimus, senatoriique ordinis, quem qtiidem
ad anachorelas vel procul remolos ccenobitas con- mors caeca Lanfranco etiam adolescenli eripui ini-
ftigieos, nisi wml_e obstilissent difflcullales, quas quius. Is aulem cum in demortiii parettlis esset
suila poluit ratione. eluctari eslra animae gravem succenturiimdus locura, natale reliquil solura, alio
laesionera. Fuit autem consolalio sancte dolenti pro abrepius insano discendi amore.
iUa pr_el_Hionetaboriosura omts; nam aedificalio loci Posl quae, tempore Renrici I Francite regis. hujtis
tnm primum consurgebat. Scienliae aique virtutem nom. et Guilhelmi cognom. Connuaestoiis, Nprih-
fcujus P-Urismemoriale istic inserimus. Quapropler mannorum ducis, venit Abriiicas Lugdunensi» se-
«adera productius non repelamus. invilalus ad cul- cundiu, vulgo Northmanniae civitatem, ubi qiiid ges-
. men arcbipnesulalus mcestus iraias mare excusatum seril, hincque egresso qtiid contigerii, qiiouiam
se vadit, qierans jucundilatem in reversione; rex Viiicenl. Rellon. 1. xxyi spec. Itist., c. 36, meante-
lanenctun gaudio recepit adjutorem Chrisiianae cul- verlit, non revoco, luin maxime, cinn agnoscatn et
lurae, devicit reluctantem recusalionem, addutunlur paucula, quod liabel ipse deprompta ex gestis ejus-
hilari festivoque jussu Canluariensis Ecclesiae prio-1 ) dem lalius explanalis in Chron. Isecc. ms. Laiifran-
res, el mulla regni saecularis alque religionis digni- cus lamlem pericuto, quod Vi.ic. supr. referl, exem-
las. Pnefalus abbas ac archipraesul honesiissiina ptus veuil Buccum, hujus temporis ct gentis tum
eleclione intbronlzatur, cum honoris adornandiis ignobilius ccenobium quale a viatoribus pelierat
pallio, antea spiriiuali tam pallioquamralioualiinsi- edoclusque fuerat. Tunc forie (ait Beccens. codex)
inlerftierc multi praesutes et ab-. abbas exstruendo forn ci occupatus ipsemel opera-
ates; maxima cleri el populi mulliludo celebralae batur manibtis. Et accedens ad emn dixit: Deus te
guitus.Ordinationi
iv Kalendas Decemb. > Hucusque veteres tabulae ex salvet; el ahhas, Deusle benedlcat, inquit. Es Lora-
quibus haecdecerpere coegit me characler obscurus bardus' Alille, Siira : Quid vis?Monaclius fieri volo.
patliaiusque proximum denuntians inleriluin, ni Tnnc abbas praecepit cuidam monacho, nomine Ro-
. lypograpbiae salutifera succurrerent medicamenla. gerio, ul illi ostenderet librum regulae: qua perlccla
Fuil aulem Lanfrancus in Canluariensem unclus respondit omnia se Deojuvante servutuiun. Haec
nontificem a Gisone Willeuse et Waltero Herefor- audiens abbas, et sciens quis essel vcl utule, con-
densi praesulibus, anno 1070, decpllali D. Joannis cessit ei qund petcbal gaudens. Al ille, in facient
Raptista saera luce. procidens, oscnlatus est pedes ejus. Lanfrancus hu-
Atne quis exaggeralione rhetorica superius di- . mililatem animi sermoni-qiie dignilatem in abbate
cium putet, quod Roma epistolis Lanfrancum solti- . plurimum vencralus et amans iiionachus ibi efiici-
ciiaril, legat Alexandrum II, papam ad Guilhelmum lur; eralis annus 1042,ut notat epist. Chron. Becc.
Nolbum regeiu Auglorum sic scribenlem : i Ad yir- Poslqnani vero cucullaiii induil, tudumqiie lillera-
lutum incrementa percipicnda, fralris nostri Lan- rium licelgravale aperutt, jam ejus iioiiien pcror;»
. franci Cantuariensis archtepiscopi monitis, gloriani doclorum celerrime voiitare ccepil, ul ad epist. 16
ve__tr_unborlamur acquiescere. Quera ut cbarissi- hujus iib. patcfaciain lesliinoniis aequaevorum scri-
mutn uembfam, et unutn cx primis Romaiiap Eccle- ptorura.
siae filiis lateri nostro assidue non adjunclutn «ssc Sub annum 1063, Uuilhclmus Nolhus Gadoini
 'N&S % ANSELMl CANTUAR. AttCI»®P. OPP. PARS III. — EPISTOLiE. «(ttl
id mundo chari aS-tpessideo. LeganJ dUee^is&uti Tra- t _ pcr stiain prcesentiam, siceara sibi aniina jnca clia-
fcres.iiosiri, qui vobJscunj sunt, ^o%titteras veslrae riiatis amplexu alte impressit aslringendo, ut ejiis
sublpjttali difectas, hanc brevis§.i(naitt et sufficieu- iraaginem in se perspicuam expriraeret diligendo,
teitfisibi missam nostram epistolara; de»iderium ve- per quam vos. semper praesentes tenet eiiara ab*
«tri miht^emper creSei*; eiamor, cnjus oljm mihi sistendo : unde licet rarus sit aspeclus.rion lamen
consciifffrisiis, nunquam decrescit. rarp, sed conliuuus est aifectus'. Hactenus duobus
- si*wl*nea chariiaiis esl digesla' salulalio, deiiiceps
3_§EPIST0___A11\ debita exhortalio; uni qnidem ve^-
?- A> O_MJH_5!(I.. tfr XANZONEM. ttrii peESolvetur
- .• Sanciioris, vilas normam a Lanione rogatus ,; Slrum, qnia ab uno est poslulala, addicitur, sed dil-
j.ra.scri_>i.. plici einoluinenio laboris gaudebo, si ab utroque ve-
domitn.
*%$§"&-$'"• ainitis, fr.iir.hus chaiNsiinis, ODONI* lul sibi dicta accipiinr. Eqiiideni meroi..i,
*_jtlJS(SojM,fr.uer A».SE_,HUS Reccensis, vitapecca- nii, ei amice et Lapio-, saiiclum Umin bene vivendi
4 tor, habilu inonaclms ; pro seterins lemporalia de- fervotn,»»*»t#tisfineum precifcjus .posltitasse iepo-
spic^e. j^Jgbinojalitytls _elerii,i tfercipere. rem, q.taie_«*<*UiS eum coi.wnomtoriis lilteris ad
in-
Q^Q»>^.fP_$ %«iikiicul 'amiabililer impendi- "spinttialein|^tender_st ainorem. Otiod-ouoniaiH
lur, Sic'4rrep_*heiiSH_ii|iter amando exigitur, pulo 1^coiivmiip%-^pfs-tt-vban_,.i-ifrigidus cijid-im calcti-
nc iri$mH^lera * nott tjf-ie! si nieum erga vos aliqua- <;ere tei-e*i|pitiiriie vxrfai«eciiswe, sett' i ursu s con-
_ I- *<ju"i * . i«»*• > ...
teiins volJfenjtentJoprnorem.ut ^esliuiiii imhi possini sider|-^$»fe
aul acquiiiiS|jtei_ifi_*feqMisit«im redderepeifeciiorem. iion omnino quod petebas potui i;ecusare_,Quapro
Sed^ndlwMlwitfiei-IWnviS! (ftsftimftatViconversatio- p;er cum hoct quod a me po&cis;mbique 0 jn eacrjs
nem nyTJtsapl otisequiis, aut safiero colloquns lpsum 'pagi rtis triuliO tai.li us possis ih vehirey 'el mattSnel-e
debouis cpr nieum polesus percipeie, vel epistolar ijravitiiit iuse vdim, .ob sui fBf^eiilta.rt. 'qitwfeitn
ris stttuiatfo is-ltvobis siginmi ditecuoms \-j<*iraeme- _hi trteost; libenter obedife.^eialer. turnmque i«-
moiiara in tne vigere. Cum enim piiinum \eslra cedaitt, ttt prini.im sludendi in «acfa Scriptura tibi
reverenda fralenutas uatyilali me_e se noiam fecit curam injungara; deinde ip mea periiona nott ex
VARLE LECTI0NES.
* Cotlata cttm duobus ptss. exetnplat ibus iu eodem ms. Vict. supra notalo, el Lbvan. ciithms, 'iicl, Bd. 18.
al. EE, 15. " Sooni HI«_.Vtct. et Loe. Odoui
JOANNIS PICARDINOT_E_ >./.'..--,
moiiasieriiini condidit in memoriam D. Stepbaiii ( ."niarii GuilheimuB MalmesbHriensis, Matili_ens Par-
pioton.aiiyiis, cui Linfranci_irt lenitenlem, setl tan- kirus in Antiqiiilatib. ecclesiast, Briiaiin. et post
dem sua procerumque Noritnnantiorum impoiimi- •eos cardinalis fiaroniusin Annalib. minutalim com-
tale e\pugnatum pr_cposuil. Conditi atueni hnjusce putarunt, miiiime replico? Unuiiv ianlum et allerura
coeno.m c.nisas enodabit nbtatio a'd ejustojam 13 hu- cdmplicaturus, deprompta ex ejus gestis, in ChrO-
'jiis Iibri. \ix efl-uxerat trietlnirrm, hoc est anttus ni<_. Beccens. enarratis, ad hunc modum. Quando
1067, laltferD. Mauriho RothOmageitsium praesuli, gloriosus rex Guilhelrrius morabaiur iii Nonhman-
in ciijus locum siiflici Lanljaocgin postulabant nia, Lanfranciis erat prineeps et custos Angliae, stib-
Northm.inni, sed eos constanier postulantes cori- jectis sibi onmibus principibUs et juvanltbus in iis
slanti fatigavil refulatioiie. Afimts laiidein 1070, ' quaead tiefensionem' et dispositfewemtj vel pacem
:lioiiorem onusque alias ab «o rejectuin irijeCit Ii«- pertinebant regni,. secundtiin leges patriae. Leclioni
merii., licet' pro niore firmiler detreclantis. Ea vero erat assiduus etattie episcopatum.i et itt.episcopaiu,
1de ciiusa Gujlhelinus Anglofuhi rex liiNoitliiiiaii- quatitiim polerat..Et quia Scripturee seripiorum vitio
niam riiiserfll' tegatos ; sed et Herriienfrodus Sedii- eraril niinium corriipiae, omnes lam Veleris fBain
iieiisitiin pontifex redttx ex Anglia (in qttam nnviga- NOvi Testartieuiiiibros, nec tton etiam scripta san-
verat cura duobus S. R, E. cardinalibus niissis ab ctorum Palruirt secundum orthodoxam fidemstuduit
Alexaudro papa ut Guilhelroum Nolhiim Anglici re- corrigere et etiam ntulla de liis, quibss ulimur
gni diadeniaie rcdimerent, id enim petieral) Lan- noete ac die in servilio Eccfesiae, ad unguem emeu-
fianco dehuniiavii iu concilioepiscoporuin elaliba- davit, et hoc nOn tanlum per se, sed etiaiuper disci-
tum Nonhiiianui_e petilionem regis, simnlqiie vo-, -, pulos sttos fecti. Quanlum poteiat paifperlalem re-
liinlalem suam, el reliqnoruin serdjsaposlolicic Iega- tinebat in vililate liabilus, parcimmiiairt teuens in-
torum. Is veropetiit inducias. Pefspecium namque lcr multimodas deliciast niulta quoque et magna
et indubitaium ienebai, simttl irenon poSse negO- 'otferebantur sitii doiia, quaeille hiiariter rogantibus
'tiuin-arctiiprsesuiis, ei oiiuin mbnachi. Preciitur se, vel iiidigeniibusiribuebai.
regina cum lilio;|ubet abbas Herluimis, ticelirtviius, Allerum quod promisi hoece esl a biographaeo
cin tatiquara Chrislo obedire solittts erat. ilorlantur LarifranCi ad nos iransmissum his prorsus verbis.
cthiin nU hoc stttdiose collecti majores. Nam hattc ln qriadam feslivilaie de tribus Magis, itt quibus rex
urgentem undiqne violenliam diclaverat niandatura coronatus solebat tenere euriam, die feslivitalis
regis, scieiilis tf-stiinaiionem dilectissimi Patris, sancti Martini, cum rex diademate <_*indumeiilis
ciiin ad aliiora inyiiaretiir. Nott abnurl ille prjeci- regalibus sederet ad mensam, et Lanfrancus juxta
,, uiti senlenlia {sic onihe faclum etdiclum dtscrelio- eum, quidam scurra videns regem auro.et gemmis
nis norma regebat) obedieniiani, ofleitdere cavet si- radiantem, exclaraat in auta tnagria adulMioms vo-
niul et lantos qui rogant, favenl, troriantur. Moeslns ce ; Ecce Deum video, Lanfrancus conversus in re-
"
efgo tfaiis ntare exctisaititn SCvaditvSperansjucun- gem ait: Noli talia imponi tibi; iion suni haec ho-
diiatem in reversione. CaHenim ijivinx disposilioni niinis, sed Dei. Jube eum acriier verberari, neuii-
quo consilio resisli potciit ? Rcr ctim gaiidio iilqtte quam lalia audeat iterare. Qued rex juxta verbum
ciittt digna revereniia recepit Chrislian» religionis illius iieri jussil.' Quae de Lanfranco sttpe#sunt, appo-
. coadhnorem,, devicil reluciaplem pulchre pugnatis neHlurlib.ii. - , ii >
huinitiiate el majestate. iii potttiiicatu gesla, quo-
 f.s . ---.--. . •- •'_• ^ -
iri\ -_ .'•"-' v "*»', •
^S- -.:-^-'
-_-'-f' :.,^..r*"'
*' . J. .-" ;-,'
*
"^^i» » _\ 4 li^iiaJi- 11 • ____M
^_B *, «_**ao>
r. t«_ -___'<-Ma^lM_______li____b *_.;__•.. _... <M___L
|L quantojttatius vixit aliqiti vius viciorur
cst; $^fHHfajMfe fongius si ttotis sute^™
tanto flt TfflPB^dfJ-T
"^".'f . j ,
ln^s',19^PPpFc1_t'''
, die>in 'V "L
|(«5|^|tt^' '*"'%'
x^m^m^^mamW^^^mmm\
'^•*^%i^;.^ quid. jo^ab^>J,J^M| pl^Hl??'?^°? t?* ;
P...quod tim rgglaj, ve' est sic _
^«_U_4d^>_»_^___ll_^_MR..
"«^^^..^^g^.^qi^^^^SHHp
carere, iu gravius ^st rocongja/e quod per nogii- sitiimf^d menora ex si
gealiam amillitur. qttaia a^iisci qttod nondttm quis gravai beae vivere, qua is
liiiem reHtnare, et t&ad re el eoi
tant fortius i
giqu«g^rdeYas'';
^T^lffyS-^^ -,^ ~ -•:~f- __s__^_^__^__^__BffiB|p^'rt
' •"_"- -

guuK. H__^__tt^_B_M___^__^_B_rt^_§l_B^__^__^__^fc!^^_^_^

_t2i
W™'"
_i___^«_«____S_r
^^f^ iiiii __;
fcUiik ttttf toWiJMCIWI AQA nihfcm <te MrwiMftirir f^^^Sfe^^jtei*.--''-
«_#- jgftww nift _mto_e^nv^<w^'io_)i-f;'
^igisiiSi^wi^^l^PBe, ^ip~

•i!W>t|pe.*igyfe__i l-pi^ itifcr to&kji&klk$r.

f.-jtid jjuod fiei^osi "^coniemiial^. Si.qu^ttjq.nuui-
KNNWigi^. re«Ml-re_i|»ieiettdo Ren-teMapta nnjfens dus \p,va,lifj»o^^ner-s^v^job^ Ho^, ^|ie
iw«ift<W-^iijj^/iWi>t^<^jlat^8__^ Jn^inaJ^iter illi afriJere : titique lion a«f boc rldet ttt iii Ifoe ri-
iii.apiepyMa^iKtts^oM^ si ja^i dealls, secL.ul sub pjMicipe SBOlrridejile, cum ^o
pnilnr 8nw»jift, de -mtpjmw eletttJoye.J_»HM>fidofc C lugenie litgeatis.*Potius 'er|Q, qu^|.ii_#^oiijis,rij5<i;U,
t-nMnip inMitfj. "i*#fig»r».flN"ffsstei» ne qvali tfsuip c^u^ _|o,rfclie,liorreB.dt)ridettiwn ieridelc^ ut
iiii mttm^i' &&# &<& aWflm "^^^». .ief_e-
nrtnwpi mwnif jiM>^»o^i<_i_i i*qU<^s8t¥jl«f £ ka^jp^npHte cyii^ere nittiiu^m.jie^ ej|.' q^ite
twy* j^ri^-ft.HiH^ -
ii_rtiot,|ii>i>>ecty><&___«.
-^JWdft^lfe ;cavej*iMi «Gfc.ft#e«- «fSl-.
U«tta»fejj|*l 4|^iiwhivJt j^ ^#tti^_tt"l_fc',

r^^i»^-wi_w m^i.mm^^m^ 9*^>#. «W»J^_to_i# -^-t^" «^a.MiJ^ve^Jta.-

»tW»Wi/e^»_y^». IJI^» *l_^^^a;jtt«)|^
sito_«ct»^1..-rrfir..Wl, ^wwp ~|Mgilfces|,#>jL
.«..*.'. K. •& .y, *_<.*,_fi#Ai_tf iLECliffly^j,..^,.
-r*',-Mt- :>*_>• .»....«. _»*_«?__ •*,,>,>_»-_.-,:...
!W»i|»4W^.«|i: OJWt,--if,Mp-—H.
il_l_l<itMriMK % ..ttlHei_liifo'-to««wiiy '°»JB*iit_|w.o
_&_______________________. _^_^_______i_i_y__
i-____ll___U________v^ii____i _______jtfiLta i
^^^^^^ ;^^^__(V**^"^^^'-.'*lr^*T'^^^^^^^^«i'^P^''P^^™''"^'
^^W-IMl-fVH^M^P^. ^ittfc.^!?^_irt"r-_?^ilr—lr*f<)p 1'
;pti»|^pr*B' iriwi-fcwjitr,.;. Pnrt|NWM»i4^^;ftst
smneiii cjiis irritieatis »w. Litfan. pmpler 'wJNBjjup ^l^fF^W^^^s^fi^ m*.
^liglS^^Amici 18. irrisionem, ei irrideatis et

" '•"''>' • '"

jtfi^^ 1%:A^||!<?W^. r.;: ; ;.';.;:.:vJ ,;;„._;
(4) Haeceartem in episl. 45. •*..-^.. ..*y 94flP___Bl§MSEe<n^"ienles excaecet, et se rugienlrs
'^wjra'Ihmusque comprekendal. Aurura _ijwye
£-fKfCd1t%t% co%. *Ke XmiBIWIft-,r
atoMeadst mni>dumesse^^-&-»-^wm'^.liBtiax
aniraal, dtcti itoniiKiujn JW-Wj«»<»W» SS_^!a* *_iVBBI8WNI_I_r'.I-
AMpW^_M1|RH--tl_#''UHWr sWWp^V4*-*^*^
uir, quoOTi cavei^rpi^i-KwicOrlOT!^ sed ^(^^"'i^cawt wjwfs_«pwi«-rta.--'t*ji'1*11- «^HL^
conira, aurum babere in cornu , ul coruseanlis me- rer-«*l_* epg* -Huf»»*i*S «-«wttt^^^pakiiiWw,
--;. 34
PAMOL. CLVHI.
 * '• ' .
«*:•„
_-*=y - .
j0- 'srfsELMl CANTCAR. Aftfc{ff^. OPP PARS III. - EF1ST0L£. mt'
A ct-t-WfBSaniinse mesefragrat; ianic ipsa ad ejus am~
citwm et noiiiiam ardentius flagroi. Q«asj3tti&g£
larmciliam quo vrtaiii ejus auditi, babeo et ampleetor, daWgsu*
-^Ba^FVKJ-^i jt4M^^<_omgiH|^_; »Msum;el 0-lM>fel^jpsem_<cuui,^_att^'|pmiftS-
-^|^K_H»unu^^K^_dfiemossimL^li^i_fa_^
Obieowl Mw^loni» staiH* idtpsMi»,
SHH^.
^Bpies taiJTOffl^^^i^yiPf^WTOoralibus vdle _e_ei- ^^^E|^P_t(c_o,|Kn.ticipetis in id^»im._So-rtoc<_tteo
^PJMJMB vobis alfi(HM_ndoifiscordiaiitvomrevsed
consw|oEH|^aw^ Deifcel mitu eliaris- We ciijrens a vobis nuttouan. coucotdbni arbifte.
cofflffeWr^prdyfctus strenuilatis n et £pism_vn.
tem ineiWermsu^er«resaiic_.i|(_iii Urae att &OT,DtILPHe_l.
utuae nosiS-e men&ontm. amkitoe. Qjija Etsi infregnejj^-m&bat,. nm tamen dyhitti tpts*
p' vitse wte Mik^ws nibij

s"* *^ ised rufeus^pnio

*-^cur.fN,JWev«c<.
s in &$amT* #x nfr ^^'Wutaaffew _*>9_te.
i^__^i^^S^p
vqgj i i^e^-ftd jHjse-
i^T^: <i&4a<A<im «$»,'MI «»W «pt«MRW
etcogiSt nxjtenfca. 1"at^i ^enite te-«_f, tft #0*
t tartfitas inea a currenntws ra&ta, iue# » icjs"'l S%ffim/ftlettY fe M^»W^r
. afiropter «^«Q^IM B^ ijijy. iiK_tdo^« ^s%msi^em:uttu^ati|«t_cui_»f_*
s u vel ni vel oarum prosint afioi, au_U tuas lo^vlStas, atewVtlifeaS.«e prose^l«r^ei'_iljS«U*q«t
e proposw oOerre non praesumo tijbi; sed precor, egt. reiinwieaih, «Jsideriifitt ^ieoin te cel^fbcartur.
trt reVvore tuarum accendantur, quatenus effleacjter Et CIH»r6gtK_6itte fttis nunti_s, bortaHs me tHK
mitTfprojtint** ei triji. Sic-eoim coram Deo vult cor lrtteVis,'p«tsas'm« tuis donis, ut nmafo siitt M6;
sic ad Decun orai os meum .- ut qujdquid
nir_*tif--,,ei. Adttwreai' lingua -mea faueibut meh ti nht mtttm
91 ntre-tui (Psal. cxxxv», &): si noti ftepostti GeW-flt-
prodesse^ebeinHtif, non minus prosil libi qoani
i..flfi. Agft eijfo, vir veucrabiUler aiiiabitis ei ama- fum in pweeipafe anwci*» mete. Mw Iric *eo 6»»-
l)_Ti_erveiierabil.or; certus esto, duni vivb, de bac < £ dtttfmn taieum ineum-patrem, wd Camhiihim unm-
uostra volttntaJe, et-solBcitus eslo de perficienda in ckum, nostruin fratrem. $ualiter iiaM^t^WiviMia*
me, quae tua erit, chariiale. Si enim oraveris pro lai^ Is enim qui eo*_K meo vetat sigMtu» ee*»
proiimo, scio veflim esse qtjod tftii retnlttjetur; et iuiprftiitur, qutHnodo meutori_e rae_e «-(btrnfcowr?
si Tn.pcfr_wer_S,scjto tuum esse quidqHid" mftit tri- PiSStereit emr, sieiit iradtd, tanto m«.ro*c guerem
Iftnrttt». QiofJ.ttl efficacius efflciits, pifecar, pbagero quod nunquani lilteras meas videas,,et mw -Uwow.
nt fW salicto viro AnJstasio, cuj&s «"esjderabiti sp- qHrerts irt eas saSjpe_ft>«if-_as,c_m weara) eenscton-
< temefiWis*, i&e'cemmen<_3n_lo quantam abseiiicni twttt teettui somper' Jj-Aeas? Te quippe silwrte, ego
potes,'notumM'fac5_8, M et rltam wnfejam tam nevi qui« diligit nte; c%me lacente, tn tcit^tta^ant»
inecufll communices, et iwe seVvffa. tuum <.i&i SjKs" le (&oan.-xxi't V&f.-fp.vMti eMiscfc»*. quil^ego*8i»
parlicipes. QHalenus ex liac die tfum vivinrtfe per tfe duBittttle le-; et egottbi-lestissata «pria' ^» tJeftW «f-
«l lecttm, et cge iltttra veuerer amtcura ajperum de t_ie_ Q»*M»a« ^Jtuf nebis noatrarwn eoaseK
Itobertura; et iUe possideat servum eumdem 4t«eV SUAHMcwnscientiariuin de invicem, hoc lanium
«W.^JttiaeBiiii mw s_*m-d*gn__s,nwaMdeeyetere^ restal uf, ea «niae_p|a nas sunt mandeim^ ad inyi-
«jfl-^JSi^et» Vl&e vrm^m, m qgo *eh# ajte*«»- ce«Jt«t!.D»ari!p. ^U«MM|«_MHUS,v«l sit^citKsi-mis
bertus titar «odMMfflMtasie. et ipw -tte trusmt^ _*
jwuittvk_|». %mbmmtmema inft«i«6 etfiw ^IIMI—
9tt_l->i'-«_ierj_>.fMwio': ^ujus- ^tHw» odo»«H_K^,
muTt» Tn^Hspcrtri* swaMier ttS6|f_^s,;at/km «falie- ____»Jii_f(_s..pflr ^4ttf-|ii_itad|_j&; fel^em, «utt^st»
" Colfttta1 rnm «tm w».
exemptati CM. Mct, JCf. M. «i __*»«».. *» (^^dsstme, Miep
slrenunaiem ms. cliarisshtie, cum considero tu_e provectus btrenuilaiis mt. Lov. " lempore fmrt;c««
ms. corpore gravatum mt. Loy. lempore frav-aliw " Mibi prosim " «^^t«^_
" - t,is. mibi, prositit Et quicqina m's. ui
quicquid Postea notum ms. potes, nolum, elc. '
"iLSi. .jmsm}:vmimmm. •- - -,••
mijl^u^mm suis toste«tai aawitesiibus,^Jn ,
;
:vr'M$am^0t^Jg^i0^'.,, .V;.+.'„ .fe ^^^,.^
«^"i*-teew*Mi sordid»i»r.)Bl.I^in tt«ft|__tt4»^_a»r
di_*i*_ii*««ffD - liio-. veraJ* Aiweiw ai^ile o»tt^ ' - 'y^'"^^^*^';-*^--^ -i;*
{MW«___»«tre_t 4teolws l»ii»»tie_»S*ttor»ai *l *j^itii ^,-it«^.
 '
fetf , .,*»,-krmnm.ii». - _ s* «?.*
#W#e,I4^p^re«tt4. S__m» i^>it||uM»fW-irW0_Mt A o__teiupeuj*e *'. 8ew_HK qttft-wtuh. trtniqtt»- p_«»s
fwM^iifjfttftiia __e**_j_i.w^4w-Hpi «jjfc^sriiwtwtia pjmsenies, qsm ab >m.dUeoti^aisiter Jlj|iili-igWii_iiri|
* »»r eis «•_«-«*umri -t_-lw__n,un;"tpab C_tn_.__siio__aWli»de_e«tatwi»fni«_ai_.
Mj^j^i jgj^gtpjH
btsfXftpvofcpMttm. QttonJaw en*s».|_«a.f(Ofiip«jwi* M_w«igdMu4)011 «_»« deleotab* ratwm frwowdoi.
<H #^us^e6f ejus qfieuKAie tp#»*i» iV-jtiewr^Ldi apteaMi». c _eV»t qua_»t_o-H»e ewn ywe..emibn« «t
tfflyififtd» ajpio, «I, anpm «jpMtd^tl ,.et Qmvmm __l>s»HtMWii iHwjnii.s_KMii_p_r_ese_itos ipso*ee «awfiwi
tfarmeiik» amJto : si %$H_tf s*,ei (Mt_Ji>*«eitt pasMntBS, insjMHter «cemus» 4Jum enkv MD>esn«.
frt&ata d_iceH__&4.ki|-«-t_«a ad patHain,
•osti^s ofexo, et4_u-^_9ii_»e«y9^^*. ^.quoin mkdmui*,
«NHqgwt^ft^ttm qui votj*se*mesl, sfeutJiteijUnn. M&a&jxMjMlew-^mitet)e#*eliwn*», ee-tetiowj»
fratteja«M^mi po.ftibeflML^elJweiodi-ectMsiiMe q«_»_rU<w_eM<^eMis«_»i-f_ie revocati co«veirie«_M___.
Rtef, «t «^ejs te ftom&iamiim^mQa* tff»tn.aem Kom sic JuNtiAr setJeuitalaiA twant, ehattissiiiw, ti-
sfecnofce miiu)^ et quaui passjira alfc<^ itw-fjtta, Hteujfctt. qMod ka nan foeias,, sed.0Npie«d« qitotomis
nlijpnnyie Osbersiifrost, aitMga-gus a«jtt*a,H____tei-C aaj.id ifHod«bwe^Mis, i__dclic_e_Her pi>e<jct_^.CMM~
-tec-fM-n igitur ip iHa vi^us qtistlqugiiab. a«tt«c—» ttte_M|«tibt _tei-_«ui»-Hei!l«__-__iii^titecttH_t«!t d+leo*»».
reoi mmm, stout «x -4us.«o»i*i^__«h)*__i«o^o_*«v,.
ratsBitt, ¥ale, va%jwcl^wttesi^p,'^-g_..««^ii_iii» B <jiH.iiislii_s libi-qoae slnt ei^a jne, evptt» quitan
ia^rtqitijMeiii tuatg j.e*_&u__mti^f-$i#e<_r i_*p#e-. tuata vogea»_4ileeUavem, poterit d_ce«i';!<(w»Hi«g«_
cor, ei precor, metue__to am, et _w ©Umi>eu-_i_. epiMoI#wJ»ro*/itale.4_JMeK_s, «fuas .tOMao-iSetukiife
aui_t.a_Osbe._nidilecij .__«&_ Quodsiip tiii_*is.v_de&r itjisi, jnu*alo mrwiine, tua» el tu_«_HI|_»-pttto. fttiMl-
otjentre, ntty obJjvjgcerft, ej,J__Jji^.i»ejttiiea_j^.-^MUC«_qsid otMm*Jeetio nostea a_rt sese hnim&H4»t »"*»
Ileurico #isi Aliera«_ «puMo^p^. <sed ^wtjwtMtiis^ afiq_ud-ri3go__<__»seribii a__Rt*i, ani «_%_ree^_s«_«M
ve_Ut_i*_ooMii«^l_^#jij;,oi)j___-«, ct isa«iisj__fe»^l8ji_* disii. «I, titoi el» ilti; #ad qiio«iai-t p*o dt_»et_ssi*_>»-
attw» . „ , - nti!H_«i_kna. 4_U.er*i--aXtntcti CraMis -nostri, -nee*
Be«___-«Kire> iwe h-miwBSBagare»tm>»«_n ^am&ttHM
_. . Ae.m5M-_*_o_». sullicial; ilerum ittcutco tibi quia quidquid dwttw.
Gondulfo pro ea scribe, tfW tKeo. Salulal le cl
& •smg-.wt» twpMsiwi.«««wer^tiefJJijr-Mhro*ntor_*
j_<t^aiosattKotoiemuwivni^:et-^tkod mmct atmtf domnum Gondtilfum donuuis abbas el tota Fr-tirum
tia per obedtentiam tustintnda est. nostrorum coiigreg^ii^, graijjp i__ft{{t_a_i fttjgjvles,UM*.
Uomiitioet fralri cbatissmio UE^m.o, fisitor A»- vestm donis, sed im-Jte^n^-MtatiIM»mortbns*vestris
SE-.HI.SSalttiCUI. et stndiis bonis. Vale, et auiHiMt €Ub*tNi>_tet*ni
G sed «t-jne_un ludto.^ - -.'
ytfatiio, ditcctissime.^ conversalienem tmm esga saea»** BM Ht «j<_*_.
"
ciitiftg. ad woraui jymestaleui <_j_.ni religMjiieg-tu-- EPfigTQIA Vt». '
cliiiitf» w ilies crescerc njihi lama^esmur : .ttu-ttt ' - — «
*B ltmnmt.
uiigge jc^rawici lui 4asidi!«%>vldeiMliqaod wm<i» Inttvnit iiuftmm nt ^>r<elmt"siiiiitet HKUteifKnaif
audit, et frueudi" qu«d au4je__^o -JtHjtK,inJhjlMUjiny oms- smtmeutrtw<a&>*o dmedatl
tur. Qttoaiaiit auleiu _w_ att- ___H$_«HI non dissinii- Qe»i__o ntacite sa_i__»Wtatwi' »evweti*io/>e% fmn
liter apiari non ambigq^ no^ggj.1giioque ab iitwcem debito (d_witat_»>d(_ige__<to Uv«om ^fiwer-AwSELsMis
simiJjiter^lf^Kjiri^p d-iljiUp. d_W>>W>etm/w»)^ iu_i__«_«^v4ta BMMtevwswe etrra-prosjrtfrMmr,itt#it4r8ra
tes m tutaai ig& t^Jeetiottjs **e^flal, J_*i___ n©» ijtt- foiiMtw«__-Hi>-^-a«-iMe. -'
mcrito moksttmi csi, si eorum corpora locus convo* mKsris ^e-rtrag ix-a«<ii-Ktrttis. Ji»ti^Hti - .tegftdj.Jw»,
>*faw iNflm- ^fi"1 wmw me tmntu^, _____* qtti^tt-^ti-e-i^^appogtwi^fcnr-W-rtwr lN«t_HMtti_<»_t
maritmr, nonnOalri,|md BonitafjuimtlkIioviUtt,iri)t . lw.beo.Si euw eo eum^we whbtes&Mnmmm
pttts e»i 3lieu-_euiJu|B «tfWs* qwoit fncjt «fe n^W* cop_li_e_f towe.no__^p»»tes_i»,stthil>r_M•«il.tMiHM'nk,
Domiuus ciijjussumti*,, quadflqjwd nos vofaimus, ipj ut «oa_b_nti_liieF«b=eopestui-rta et emctMM^tlcMnw
nostri iwn SJUHUS.$C «^o serve-B-Hjdesiti_j«U»»nD aU-tpsitis eneris stiHic-Midineq_t_e_tcatis-, tpAm snb
fralernjje cbaritatis, ttl seryiamiis imfl-rio sup^na. tpso p««dere djscowkmies invieetH, vos ^rwvftor
voluntatis, et ^ie exbijieauyi-» obedien.tiam _sui_j.«- l.etiatis. Quixi si ipse vobis non «oneesserit^ meltus
cin__4s>nsmm exigii ongi^ioteiis dispo^lia, u{ re.i.* est WHMS WUIS«tiara itHitittlw susttmei* per "eft»«--
Beaiww a-ftctHu) diloc|_(Mtis, ^uam largitnr diviua dieatitH-t, <n_a« pcsjieeM «H^ltltoiMw tf%f tmltMt-
distrHiwio. Non«nwn mcliut. Bej ordinatwvtsiii uo- dteafiam. Et-« <^p«rfi esliftt|Mia ewtnWk vmn
slrse u^itsti **vats&iiH^i eOHteaapewe, tuufi»,sAj» non corrigttur, sed^^astlittM.,_<i#nS <N_amitil«Mmr-
ostra disposiiione n tjjiis voljyrtaU vq)u$HUtH_> teseendttot silemltr a .boitis ottm lYgfMalr (^Ml;
tARia: LECTlONfiS.
11CoUaia cum duobut mt. exemplartbut umpt Codieit notalii. u Erga cuncus titw. erga
Vfel.tupra
" lgttts dilecUonis m*. 80. tu uno.exenidar, vis jditjBCiioiiifr
cnnctos MEl ftotendi mts et fruendi
" IStntwt,^il-l__iim. "tft. int. esempl. vestrte utihtati *»Nostra di_^sBioHe tM. ^. i^ *• «*e»»^. v^tra -
disQoaitiMM!*• vtottieriuiw»B-tlciniytrtma. UU demnH " Spittohtin unoexetuptati ms. 80,'. ut in akero exm- .
cedici*ms.eH.integr»,
r^T" ffji<__r_tt M int>mH*. (M_wt«'«wmdiwt-Hi ncl. »ws e«entpi«r»*_Mi ia 'ifftot
CodHX, -- ..,.:,., 1 .._•..••
W» S. ANSELMI CAINTiJAR.#kfflM&. #Pt*N"ARS III. — EPISTOLiE. j$f_t
mw, 1% seeundtmr Ayostuhiiii. i^iod er^htresr, 1 ff*!^^fctii__S -J^ieifdtt
cnmemtMt^^in^e^i^eem^f^Ai^iom.^t^, w^vw^lss^,^^ pi^m^attleMT^
tftnof 4MMM IwwSilter kHj»wn#oocct*sie*femttoft$m rem». Bt,--Miarora-%tu*nthft__ tnfuliiit ^kVlSi^t.
p_»b->_^. W«<»quoafam»iwn v«bis;Ted*i«rTrti_<*» qWtttBT |ty_0dti.tflOBeafcrlaiHtir, tlfcuffllili lolttiJi,
patu» otii>ffico<i-ai«_««s est, iwwa vobis-^xigHttr, fli; a 'cufsW pteiiittii_itt* obstvuaiitur; sicq«e mettei.t
Mgtosto west_>*-con9i-*e,pasit#ris Ctfip*0N&' 'WKt »a«*fei*»_liaris V*tMtrtrP coii»ttei_Wo;*i -MStitfHs
ilW'^it«s Nee"Vttbis ttn^ iiiettriSMo-rtficiat, ut irbn ^Sdfttti^qtilS-
£tttteif,r*pH_si
qm.nHinjtm •vos'«0|i cefjiti*'b»ilo*t'»-Hi_tffl *ver- qt)W4n iwiojif-* dl^KJtt^
tere,-^%at.ee»iwtoi«,M-tMlttwiemqu*,^ st-piat, sed vet posse qtte«_A|iiameattiiletlf c_--frhiil-?iii
cotisy amlcatis, wisi eo «<*w*le_H»,migran*» ^on- ittm swnire itt SEr4Stl*t_*iiite siupeaf. CntfeiBnTate
temnHtHp^Ktk eo *t«uf(«H««_<_|«e «oitStHsm fScul- menili eonstet ^se^iVopoMttiiii,quo arripHusili pt<r
lawwqtt* bene vtawndi vobto-vMetissttppete».'-9.rod posi» StiecedH pffJlfecios, eo •tibentius ht«i laiili_.ii
si** aliquo ves-risstndiw eHiupetH-t-etrto e)nt pr_e» adniirttMium foVOfeiiiseclaiur, qttSrtilum*;sevraMTtffh
lattev<iH4tame-» viam satatis mtt- obeit*ttaty sarti» emr^-nifr^v^i^r latflfetii uiilfaw,'Wlit
e»»«^ <n__%k»;-Dei )w_W<>,.ve8tris<f«epfciMtg vos ci^o.-iuanHS^itttiain sttp^i''tti#hi* atSlfcttift'^^
in_t%t(ii »*-majoii.gr_tira jttdicaittes, in tmWcrrib.ts 8'timtmir^iiiia^ ,08-
be«ris4i«tHi1iteTsine peccato t-vatfe, qusrti ad ma- Iibet.aliuittiJ)Mlbffil^i|fS, ^^iiVrtitt^lla^ihW;
jwK**^erpeee«witi niwiis tcmWis. -Noflenitn qtits sed latides ej*s in iftttm tMeta, cuin ftrlikufcttwlBr
spowtf. -S_o».e_ikdetast hic*_trrere, ntel cam alitei* omn« iwrt cdrrfe (Ptaf. Lxiti, HVet ciim iatis S'ii
pejerem nwrlNii nrm petett evadere. «iBfrtpotens utticuttjtte a Beo, servamias censemns. lteverei_ijii__i
D«M* et fioiaimisnostt» JesuS>€lit-is»s <uft»it>_tW/Met«H|!flinHim aomii_*m,<Jt Patfeiii imstrutn atclii-
ttmiliatHM (Itai. K, *">,letntagni cwisMHattgetns epi»M_jm__Vi.a_pH!rsitH.t_ni, ernepoisrm ejtts, et litectbs
sicrdoeea* vos fecere vei«nta_»m sttam, trt donet fratres noslros, qui cum eo suul, es nostra piihe,
votts vWere gkmom MMHH, dvwitte sancle ei frater sieul libi videlur, saluia. Pr_eierea quouiam omnes
cbaMS-rfme. adh-crentes u milii adliaerent tibi cui adbaereo, quos
• fiMSTt^A ¥* »*. •
libi-per dou_nuffl<_l«rkiuit«ti man !avi _tost»_eyei»i*i-s.
' A»CONDDLFUlI. asttwgi velte fetHitiaiiiati; ebs interiori cubiruto
•'''.,.
Craiias agit Vomtnlfo propler beneficid ab eodem f» ' memoria! lux ibi, tlbi'egO assiduus assiitfe), qiio.1et
'':'-> ':-""">
':•:- ^^faclhiM^yoWm.-'^ ipsimecum precanittr, coHoca mectiui tii cTrcuidi
'
^ia^ii^-M^Ti^''''''''''-.^' ':•-;' '•' '"'; '".'"'"";' meo; sed aniniara Osbcrtti mei, rogo, ebtire ini,
Ideo lam awtfctrslattt atirtcb"saftftittWi)e_frrh&tiri-_;il-aoi HOfmisiTn*Sitfttmeo. Vaile, v_rle, amice ideo
lam breviter pr_eno*a» votei, qit&teic dilecio aife- diflcfssitiie, qnfa terissfttie; fale, tn U& drie 3flt5
ctttm nienm opitlertiius^lnliinare itoh potui. Q lisquis setvt-Ait, IrelfteWi1i.r_u1-,ct.rledilt!cii lufiixibffiri&i
enii)>j^At^v- 1^^r''m ei AnscttiHM»,Wtihlegk, n_mpt_^;^iHtfSCiere. Ctrtn tibi loqunr, U^tiil-Iuft
'"'"'
Gondulfo Ansetnm, ncntif^ortlpl -t|^__WSitttdiatur, IfeuV_t^hll«^or.iiW'_Solgilurvaiere.
veL_fWfnMus suUiMoHigatttr affitottts^^Hod vtvm*)- &w*oik m*.
""•' .
modjOvelis mteUigas ttbty cpad etltalteri jffiiti, e__i^ aAi.eitLmr.p_J.
stiiwM^ttf-t-Witt»» «l .ad e&seoutioiiem epiaol» ExHmm adtWm oMm temtemer ^endens.
stylum convertendum. Inslat 4OMHWSItebertiH. et «Oirttm. «'h^^tollitai^.l^tc^
a UMrtrt» " '«_*'-_«,et totam «angrtf. SOmHf: ' - ;tV' >•-:> :-:•*-- -:'
eogiu domiMun. '_>-••
ntultowMtibe__e__eK.ru.»
g:^jfg»0«.,I>t#i-».>1fv8.*-:ttt. ttiee Ineceplst., rti cliailSSltrte, gustare qnoaiftm dufcls
clis«iJ^t*«faiitis itbi.ieferamus.sed tios itiviti bec «i ©omftttB (ftiif.: txxtti,';%.tttve^rgoiSfe M'\&.~
faciaius^-qnia tolius. vttae lute gretias in ore meMis l>\ems- $(&& te<m, qitiltoi opuKntcr affluli, ui
aswdue-itbi ct lihentisswne susorramus. ht itijupiiHii ev8ft*eHi»"f{^_Or-5 Vte%, qtti gfto ei1t.rt_hi itfcaulls de-
quippe tsttm fteri videtur, si imer tat tuSfbona tmtini-< «UHr Peiiltn,iiitfraieif, sS^sii?» et scitd ceftissinic
bOeitaottis, majorttras -eua_r^atis_rt«n redditioite Ji quft 4rios alticir aol-S.a^culi.eosbeciijfel tetenia
vclui *ingj_il«t«ptasdioettir, vel si. fttae ctarkatfs aittarWWlo';Sl qWo^%l__«M""suavitasDei, eos satfal
proposilum fomettto-iaodeM et iuetittatioitum adttuc pcrp«iia"i>eairfed8'.€erti5VeTtilif esi. BOIIc_fjf%Isbtni*
in_t_^»juditet_-_».I_ei-i_i»esic te^RS-ipewtai-Wwere ve_#ft,^ni_fii'_rtii;esfttlod"'-Scft^irtVus tSei * *}&
graiiipcv amwde opl^tts, ^ptai^ oMHuiffe, WP_nHti»os aiui^ ^i; qiiia aWcMidicitlt liujiis, cohstiwtiir
speraams, uicum stti^uid^in eperibttstua. CH_.ritatis "mmtmWei^M^tj; tif^^sfceslYbinnino
gratiig inveatigelur djgrrum, niliil in actibu* luse^ 38 t»t*it___Hi_tabite.mftsuiit Veiba tahltim audienda,
volunlalis laudibus invenialur iudignuni. Quaienus ; sed est res terriflce ineiuenda. Si igitur non amas
vita lua non lanlum amanliuin te linguas'ia'ket, cbnstilin iniinictts Dei, korre exsecrando esse amicus

Z^MW^W^Lmt-^6mr\- mzWH*
°mf dieil '^.Wtamni&obvapHediciis mts. ettmelor,-
busHEdtlun. wTJ",cli-scnpiura Dei m«. fepiritus Dei »' Constiluilur ms. i. coiislitueuif ~* Clttptt.
mss. ^
JS: tRSl0;>>n'n^ ulique sic esl. Oimuuo
 '
*MF .n.^-wiiE . .... r*±4itt. mm-Oi- &>**.*..><****.- * -«M
i-f;.A.ni JiiUeii, iiUueretp^ii) 4uM-i»uai»«M,i_tter«4wnme
_iiwtaiWdM<i»4flfefl^^ ;o cpnjjpdi m^, Si,SMko,,»uiu» 4iiec.i_Mis-JRMRMI'
jpqjj?» •^ilrSjmiW ^ttlaj^^staiBieBia. ». njuiii.t-iit_.ii_,
>»4^^e-.pr^olumifaa_MmM__m
". ~T&.4jmJbW&!tW*toiAmyi_Mi-M*^-_8_«to*jt,
,J^..|l|S^.*-'W",!e5» (£«>'• 'M&*,:yjii-fed cuinn ^^^utt«M, ml«'t!^sira_e>r_^^JiHM._|iiBO_«o
||^*_#^»^S,»B_» S<PP/»'_4^:'^ i- jfiiliiBt^ier^,jmi»^^o ^mme meA^mmtmon
^«•JAStefeif» n^dii_v vjt. aliqiiid.eorMt^^u^-iaunt>' »iJiiea^r-yeUimp__Muite^Uic__^ «»0
,»«__& #* ililii n«|yfr^e iiU^^q,_,/raier, % ttt^jftLttiipoilaiw'^ _rae« _HBf^ide_i«la.jt»_|w<>itfeet
tm«#i^li-lL,,iil in_flne rj^ ^id^j^«|sjul^t >t w_«cet*tr :,#m*««^^
"s^.A^F"^^- Ss'ftig!^r,.:dile^|w^sw- i- _djtie et,ditt_g)tti«^^ In
R*?*<t?W» -Ht,*©|i|CiBe» %W, # rel^ftiieat!, fi$ujj"_jm n ilUsre-^UiHeMipw^
ejg» #1 «ttm;elc{Mmilleiijyfallaciterridefe |ft y»-!-- ._.-- ._'-.-.:^rfU:_|3_f8foMJX.^"'-A^
Wi^ ioWe_ettitt..,Et ccrte tt.unqu___g^ ver^ciusIS v...., _: ',_ --....*. ;.->»*jftf*i^oi(|«i.«"vJ5:.'"-* '•.-'* =: .>
; |?"i^% iU|im,.jjn^_|iRcntt}, ijpje.ris&tjt.ffO^fffk^''
S«n__^«flW_»^« i^O-f^» i^
s ^>r««<_r«»«^tffl<M_^>o^Mi_i_it^^in_^«i^
l*J$|<^.co^^
J^l** *lJ^9fiqj^. .febgs ijxereere, guanlo tneUuss*.1 ^;«<»r<tiiiw. ..-;,.,;.j; ^,; 0-.^-rf-» ,,wil...
^Wy^&tyfc- *fe9$. j?d ,naofli«tin|ex volujptal» e ,f »^eP!?|il«1,n^#)|S.(re^e^(^ ^d^j-t^^^^^JtsN^"
•$F"t;, «PSOt.lttfe -1^ra{iKr^S3ie jg #i§rnum.jBt jtui- |- ^et Prnj^^tp, dulc^mo fi^irl. jiio^^o^Mf?,^-
"
fessiytte iugere. I_ijpi' jha^, epistplam,^jitttMis»• ^^WWUr: Vwi:.*,':!.!-',^: Wtfc,
eotidttlfus,>;, tjon ,ut.fa^at quod tetjl^ sed ut jpftatt Lilterasyeslrasjlilteras.inqi^.yeredilecii^tvere
_j>iodfjaefL Quod si fervor ,cjus devolionis hancc dH^ctbjrTsniei ,rt|ma<i<se^ %$%,tff|ii| tju^^eriiji^ |i
epiiito}aiii vult essft suam, pro iuo nomine ponati facie ferebant, pia compassione jnp cjpmpunierunl -^
siiuni, et sit sua. Ambo v&Icic. sed ex bis, qu« exierius a lergp gerej)|nCinUilerar
_ ,..-.; ^STQLA ix "^ • b|Hmpj^ore me vuliieraverunt. Cuj
: ,-- -.,,.- ,;*_>, t_I__U£-_T<J_t _tl_£_.T--_l ..; .. - .'.-. nisi prius per satisfaclionem delersero,, ^ivpstfr
Gtatulatur abbati quedsuo rogatu mduce affkeM aninius ad-ea, qute amica desideral compassn), JUO-
.-:':,;. ,fWurreV!-i ' . :-. rore ianguidus et p'uo^ra^iitijtvs''dt^calej>,.et npsn*
. pojnino et Palri venerabiU abbali GERIJERTO, fratefr mens sincerilalis dicta, velui s|(HtiI.aJJoniii,fl^%_
4r»sf)_ttossinis, qiiasi jure despiciet. Oinnino enim pati iion potes»
Siculnobis crcdcn-iura est quia npi abundatntt f mens vobis, et cseleris dominis nostris dileclissimis^
peccainm, tuperabundaiiit gratia (ilom. v, 20), Ua a 6* vestneimo, quod libeniius dico si dignamini, nostrae-
nojtjs faciendum est, ut ubi alwndal miserja'* «upe-1 congregalionis fratribus devolissima *»,omnino, in-
rnttnsdet misericordia. Si enim ibi dilajutur gratia, qnam, pati non poiest, ut vet suspiceinint]. ex pre
tity majpresl offensio,quotttOjdoco^tr]abeturrai_ieiriT T meo exTiSsejquod, non amDUus vp|>is|librgp nostlros-
eo*dia,ubi inajor,deti{ilur coinpassip,? Quoniam «ai»^ piiestaJjiittHS: bpc namque sijunquam dicere pp>ui^
_jit<_. «mMta»eri. homa bacet melel (Gol. yi, 7): fteatii et vcwcrediie, et ego conate)_>orp
mitericordet, quowamipsfmisericotdiam conseguen- ;. ajnicuni fuisse yeracem, sed simubtpirpm ^Hacem,
tur.(_¥oi//t. v, 7). Hac iuque considty-aliotte de vestraa f|iip_!^do.p^n, 4^'«"»". i^,m^»}^f,.>f^i4'._{Ili»*
b^nigttitate cpiilidcns ad panclilEHi$ vestra; me vesti-i. |>ossum negare, pro qj-iibus aoimam nop dubil*jrj>
gia mente prosterno inlercedens pro eadem yidua} dare? Qitod tamen si qija iii^a noji crudilas, yejifris,.
paupercula^cpgus aii^pjam in iribulaUoneviduHaiiss sed crudelilas mentis evoniuisset, tain s|ihL^uii ii|u_t|
et paupemiis misericor.dilerpropter Deum refrige-- Iinmilitate, lam admirabiU patientia, UB»-S^bttiissa
rastis;cum ei.i|kd. *• tantillum seryilii, quod aa, salisfaclione et satisfacienli submi_isione,reli4isli__,
p.-uiper.cutaves^inagiulr_ulittisplvebatp,jpaeittter- - nxme nihil unquam simile dixisse prpftindi^sjjud^-
veniente, relaiaslis.i.recprigitur quajuiivalepjsuppli-- [> | r«.t^vd a^iM1spp3niteret.Liiteras^o^
cat.onibnt, ut manum cpusolatipnis, (juara ei por- pro.remiltendis, libris missse sunl, ne(_,ilaflei^jupsi;
rexisliscum lanlumyiduitaleetpauperiate premere-t- ttffC,i»nle refijfHij^nejmet^mj^lMtyu* t>4j,ttj^cp(,r
lur, nunc nerelr^halis; cum roultiplicaiis serumnis,i, iia ^st^,|<_^,)?on^itto,_^!_ur s^fyfajpficg?
eliai-Vdolpred.efuncti fflii, anima ejus miserabUi^err denle, i^eyoiettie,nttllp.%tt^tti; re^*^ie,,npf|tr<u-
fa»«melur. Et,qtiidemscioquiapr_estppifonis.exjsii- i- pariter et yestro[ compettsilp commpdo, lJ^n|<*ir
msiri q^i, ojiiQtllipmuncio (cui niLildeielur, etquili vpbis-ijuoscunqtie Ubros, vel poUus qua.cimqftfcjtjf'^
:*< .';.:/• <;o-5. :.-r " ! ^Mm-hECXmES. :' " " '" i' -'«'^ '"; ^' "' ?
-_.•- !«_»- ..-• ' ] •' ,--..-., -.-.. i. •-...,.-' .-'.: :.,i;-_-
"V. ''; :'- .,--!vi <ii"'<!>I-'•'
*• Irrisione m ieternum ex neeassitate mst. krisrane ex fneeesstiate " Dominus eundiilphns m«, Dojir
atirGbniJ«i)1f_iS ^mmift^^Mmt dnoi^iYht. M «BtiinR.tmMrlJ.tittl. aMndat mtseHa * dunr
" 7. Ul igilur tandem
ei illud mt. I. cunr illud Approbetur.ms. 1. hcec addit : qum tunt part epitt.
neslram et ul credo tuam senlentiam super tnoruni actuum acceptione propalemus : quicquid erga tios vefc
qiieiiilibplflliiim lawlabililer agis, graUMimura |ial>emus, sed.laudes ejus Ui jllum diem, cum -laudafiuniitr
*• Lollala cum tt«W>
oinnet: recU *• eorde, et cupi laus eht unicttigue a Deo. scnaudas censemus fnsr excpt^
nlari.'Yict. DevOlissihiis tu». devotli_sui_a.
*?4f75 S. ANSELMI CANTUAR^MCHMK OH* PARS W. -EPiSTOLA. «»6
kenms, imtleimis qa_m<la evfgetis; quos vero de A poss-rcsse. tJ^#t»o» a^^
miiwB «e» In^lis, diiiiH-tinus <|ttand_uindtgeits. eo jnvwrte, ttostwtoteWtiato, rt^ .^'vt^iiHiU
,,JMMMN-il^-^ SpirtWtili sil^lti t^__ani#-m
camM^-^M-ii^-tt^^ piis nee ta Mostrit_Mi«i<, tiie enhn rfoimui, iih* imnH-
g<_^it)«s ttrovocant^ ttcet^iTOttindigemhsed t-hncn tmri BomM timwi»<fterm. xiv, ^l; si jrtiwr, (pwm .
eapiMii qualem pomem conl_irt_rf_<)4ie»r<qvftmj he vttlimttSi^dispiMuerit nte, 'flui ttttvrl nwliiis mWkt,
fttid «I»«ie immieum ami<^ crctlore*. m<* eStcu- ttttid pfctotsa»8lW; v«l exjledia* nofcis, |«t»t«tef *-
Wti_.Bein.Sed tpMia» «i ytatorft reetifwrtWte, ter«mm ftridquid ittt dt. «ottis senrorhiNs .fMfo%
et Wpati aro«» er_a mtoten^e, IMSC«pfetBJttis H -_titM_Htsipti Mt tJJ^liwrre. Qu-tni ttripn bem
"._M|gii»tittf>o«eratiti tttooqiie-ag^p^-.<g^Br<_K^iWi- e«vi»a __o_^a,:larap^ei«,^t de ipsiu^
dinemv.S&B distul. o^wd del_KA_^t, ut«^ttdei>twa tmmta- prsesentte J«o <iWr aittpUns di-ft*ea_fa etth-
quod Ixdebat. Adeo^niot, fratec>dileetistime,det_t_e irratidettttir; rf;<pso d^re, in o__mitu-S'iW acfjo*»-
puritate cliariUI__B tMoni mpdasum cerlus, ut si «le scendo Battc ifttanttbret. Haiem -tf^fiscitrift.revlfiecti-
,»*_» erjp. te -4tt_dqj-a.».ci^^^ rerotts. Merim taraen qtracunq.ie^^^
siuetristilia velcogii_-trfrnoof-oese-mdl» m»do sim prwpfrtqatias eoWfaeai; »_* lo-fgii^iW^tlfetffeifl,
cerius. Quonjodo igiiur possutn fton tramforre ** B charitaft se^p_!+ nttfira ite diWt«4 ticSfe ttnimttm
tttsiii Solorem in artimura meum; yel potiusqttOi_-0-lo e_m_teia«_Ad iHud v^ tt^odttie^ golRckc rOgas
iion dican» Ulura dolentem animum esse mettm, qjU iti^»_M"iM)l_^^_$^liMi i$»iim&^ &m-
sic dolet propier amorem meum? Rogo igUur, <_ha- gtia VenerHsl mecntti esse non ppteris, respontleo
rissiate, nt si quid deinceps audieris.de roe, quod qoi* siCUtde t#-q«i<l **e» gratillS et l_ti tettg»
erga te exlra regubm videatur charitatis, non cre- titilius desidero, ft» conabor ut ftitti s\ fMcri_»'.'ii*-
.latl.bc indiscussum aniraus lntts ahermeus, ne lerira hHariier, qiiod agis, age; quod operarTs, ope-
. hedatur animus meus alier lutis. SatuU ex nostra rare: hilarem enim dalorem diligil Deui (ittdrViiL).
, jfarle -_>ii.iiesdominos meos fralres luos : inter quos Quod vero per hoc quod agis, conqnereris a legendi
enhn niuium invenire possum non dUecluni, ex illis vel orandi te pnepediri. insumtta, sii tibi. boc non
nti#ii_ft*e1.gere possum ui diieclum. Qui Umen modtoa coflsolalior.qtri* «Aflrilflt^ittentmullkudttHtm
dinturniori expericntta |dus tecnm de mea conQdanl peccatorum(I Petr.n, 8). ht quo enim lu retrahe-
-htetiiaie, ntc ttfatti, nec illocuin
' latet sincerUalem. ris, alins attrabilur; in quo Ui cuFV-tris, afitis eri-
^mt^ijlvateahlilli, gitur; in quo m gravaris, alins pbrraluK Et
,J^I§iOLA,3Ll>..., .;..-. '.].X,..:.' ( ". memento qHia serviis, qui vacnus dommlfireilil.ve-
AD EUMDEH. htcius curril; seil orierato dorans tota hetior occttr-
ritv Nec qttia tardiiis Venit".^ quoqnam.cbrfipitiir;
fipdnljus» erigif, quem ptxposriurte negolia afre- 6ed quia utiliter est faligaius, qttiescere prieci-
_»_J_if#,?".*i ^W* *t oraiiontj opprt rmtabanl,
*'Wqni se tttis imparemjudicabat. pitur. Si yero -iNSs quia injuncto ftbi PiSciO stre-
r Otiiwitro, fralri Vere dilecto; frater AHSBLIIDS. iluitas, "V& indtiStria. ltt_t non sit_H£it , resppitdeo
'•' Ui nee toceani animi affectu
admortitus,, quod di- secundum tuam de le existimalionem, noif f^ttidtnn
<_'<#_) tton attdeo vestris litierils probibi ius, quero meam, quia hec octtlrts lippus et solus iiiicapite.vi-
limui dominum meum vocare insaluiatione, audebo demlioHicium -^tere sttHcit, et tamen ab eoqnod
S-tftemoslendere me servtim ejiis in epislo__epro- posiest, qttisi sbltis id bi sdocorpore potesi",rion deti-
secttliotte> lri qnam enim cbarilate diligodominum cit.Quoniam vero|am modum excedit epistola, et
ftoduHtini nt fiatrem meae non camis, sed animae, alia quae scripsisti, plusegenlcoHoqmtt, quam scri-
in ipsa efttem servire parattjs sinn, uiservus. pttira, qtia abimdalii Sacri Kbri: ea irtterim DeoItden-
Qiiapropler sT faoc me jtibeiis taccre, quod utiqiie, lttrco_timitteh.es, et assidtiis oraiionibus p"rPsequen-
ut e*xconscientta loquar, raibi cstis ex monim qua- tes, coMoqttiuropttri vofoexspeetemus, etepislolam
titate, velliOc mibi liceai conftterr, qood vobis sum f i «tmmqni conSensu terminemus. •
ex priniS vohmtale. Taeeat Igitor fratfer Anselmns EMSTOt_A XII;
dotnino suo Rodulfo, et toquar fratri Roduffo servus •'"
'">_>:i_A'_ti»it'A»c_sir.
sinis Aui&mus««". Litleras, fraier cliarissime, lu_e Craiiiis agit ile muneribus.
cbairitatis aceepi, ei Ui illis desideriitm meuin legi. Domlno revereiid6; fetri' diHgehdo, teiierabiH
Qttod enim le charitas tanto desiderio succendii, ut arrliiepiscopo, LASFRANCO, frater ANSEtittissuus.
iibicunqHe maneam, lu sis mecum; idera esl qnod Gratias magiiaS dicit vobls episiota ttbstra prd
cor meum flagrat, ut ubicunque sim egOvti*a<n magnis muneribus qu_e suscepimus de vestra lar-
tecnm. El ut In petis a me consiljum, ut ita possil gilate; sed valdtt inajpres in cordis arca vobis ser-
esse, sic ego a Deo precor auxiHum, ut aivter non vamus.pro majortbus qux pcompta sciui«_;ui «estr%
^A_UI_^J_ECTiONES. r
J
"
Neepistolarism.-. necepistolaris
"> "Igitumon transCerreni». igiiurpossum »'noii translterre .*>.Qtm eei
dttnexemptari ms. coltata Servus Anselmus ms. servuS suuj. • Aoselmtis
_-'.. Tardins venit nu. . . fordtts
-
venit
JHJ&* ,-.i',*",.?.-:j^ ^WJS
bona vt»hiiit^.:GamenimeTSola__Bpnia(ieavestr_e A.r-;';'-.'./:,::;,:; ..'i^.ElM_%.*»'«_* '?»>' •''^-'i
bet»|gttt^tis, exMidaniia, Iqiitta «^jrvtt veslroafBuani; . ':.;: ,;.v.;:'^f<aiAiM«.5:«'-...''' '-••'-»*'"•;
saiis ctartet^nairta opntentiat se bentptus ex inttino SaicutireUnquendimpidum ntomtMdirelnnftamtm,
vester afeetus eHmderet, sf <pia dilecti vesiri, tptod a quo accipiet,qm0taUenumdissatvut.
' i__» it__fwilei_--<-r nec inexpertus dice, necessitas exi- GjtuitnoHMBieurio^^^Att_^tov*l>^f,_ltil-««i,
geret. Scc.fcoc dieo, quaai -mttncra. prxfata vestrae ^i^^^Aimaji^^f^^ma^::-:-:^-; >.*•'••<...*.-•v-'r'v'>''
paterttitatis allectum eifa me nttnc priraum me di/- :-,ci¥ewil!«^ ^
«eattf fetelUgere; sed tinoiasm igmiranierquantum frattc_i«(qtti foil prior i« nostro moiittfem, et
ftertfa cc^dm delieaii^ Innc possim ex narre <M>lli- abbas$>) tfe; Gademo, quem lu ipsettt putovidtai)
gere. Ifequaquam enim M .{^eotlJin benevoleBtiam Jm&?M*V*' t^^tiirekintaKSHi ;toait,' #1i_ij£edi-
vest_^e«_<^kkpeTpalliumetaurara,deeoquem mettlum «i^
arcie diligiiis sttper palliura et aunim. Quod quan- f-tijJMft;.^-^«iiditvit sneWs qtth* ^^iiif^'e&t' 1le
quam vps non ingrato faeere btme; sciatis, uuien veniurum ;'*fc no_rtrani eonve^r^bnem^ daifet tilji
mmjiiget mescribere,quirfhe< OplOiopiandooro, propter DeuHnseeuiwns^
orando propone, ut nunquam id immerilo Jaciatis. adjulorium ad solveno^ deHu-tua. Ad\»dit quoqtte
DeGirardo, quia propter itiulia detiite a nostra con-' B quia^ si tiecesse esset, adhuc aliqttantttlum addei-et.
vprsaliooe retrabitur, et de quo id quod in veslra Quapropter damusiibi consllium;iri_f <qtta_tiie'_Was
promptum erjtt misericordia, mandasiis, dommis poleris ««•,pergas ad enmr.i el si.quamlibet securiia-
Robertus vobis d icet qttid mihi videalur, el quid pro tem qusesierit a le^aul fldem luam, aut saCramen-
posstbiUtate _vestra fe-.eritti nt eleemosyita veslra litm, per eamdeni securiutem, vel qutmiotlocttnque
perflciatur. Qui si ad vosvenerit, el inler vos et jnsserit expoue ei qnaiilum debeas; et quantum te
ipsnm usqne ad summum a_ris eflectum non convc- de tuo liabere confldas, et constltue ei termihum
nerii, hoc po&tiilo ego servus vester misericordem quem bene possisservare; inlra quem ad nPstrtmt
vestratn beuigMUtem, «i propter itcr qnod faciat monasieriuni' venias ea intentiortfr ui moii'_iClius"*-
vestra __d__ci_t et nestro consitio, ejus nec debila _ flas ibi, st tantum miserlus fuerit tui ot peetmiam
crescani, nec bablu decrescanl, nec ex labore quam debes reddere possis. Ne dubites facere qiiod
dolor et mceror aeerescant. consulimus; quia (5) misericordissiirtus Cst Htein re-
-"•' -:' '!''' ' ''
:''.;-'.."' ":':...'" . *';'; MRIiE LECTiONES. ';* '^:;;'"''^ 'f ""JZ
** JU^m eoam exwp^^ 'V Cilius pft?-
tajis e«^ «*. cilius ttBqiwra p^

/; ::'"":: :::::•'. :':^- ': M&S^t^&^^M,.^^^. ,r-^- ;•': .;,:* ;'•

(4"tDe Cadomo. Ertiendatius expressiasque *ei iZmtom*bmwmW^'W-'^&1tintffa$- srtlaWs*afiler
C:tin|>u_t>mt_im Cenatisllb. n De re Gallica, periPebe dpginatizabalqu.im<fenetEeolesia. ba_.fi.affcusaotem_
<Ji» tt itemoiBtrat. Usus tamen poientior oblinuit, loculuscum.papa IJieotatt osleBdii-qtikj.^s se«t-
necnonvul^. tentia iltOs tantumgravabat am eos nec. conjnnxe
Qttem penet arbitrium ett etjus et noma loquendi rant,necseparare poleiant.Nam duxpneilam, quam
(BORAT.,Deartepoet,, 73.) afece^erair nullo pacto dimiuere votehai. Itoc aii-
at-tyoriias gravior, ut concisii» diceres Cadonum diens et verum esse advcitens suiiiniiis porttifex^
non Cadonum,. ut in excusi Gemneticensis lib. vn, dispensalione baltita, conjugium concessil, eo tamen
lUetor. -Sorthroan. ducum cap. 2. Est vero Gado- modo qualenus dux el u\or ejns duo nionasleria
muin Nort_iraaDni_eoppidum episcopo Baiocensi ob- construerent, in qtiibus singulas conwregrttiones viio-
noiiiuo, atademiaque noti. coiiteranencia celebre, rtim aut mutierunt co idunareiit, qui ibi die noctuque
vnlgo Caen. At Uoc in toco Ansetraus posuil pro sub norma sanclae religionis Deo dessivirent, et pro
niouasterioS. Stephaui prolomartyris memorise sta- saluie earum supplicarenf. Paruit dux apostolcae
luto, a Benedictmis sodalibtis bodieqne babitato. tlispensalioiii, et sdificartitit dno raonasteria in prte-
Quoil qnidem magnifice curavil condendum, dio quod antiquilas Cadomum niincupabal; dnx,
unum monacborum in nomine S. Slepbant prolo-
Nobilis ille nolkus (quempridem fata tulete) martyris; ettixor ejjts alterum sanclinionaHum in
PareralAugusio;majes!asiltasubegit nominesancue et ifttlfvJLtla. Tiinitaj-is.
Anglo*,sicregemduxinduit, arborin altmv Mitericordissimuseit idem reverendissimus ai*
Fudilradices.... (b)
" thitptscopuK. Sane Guillitlmus Malmesberiensis
Etogii seu epigrammatis 400 aiiliinc anuos a Rienal- lib. i De gestis pontificum Anglorum l»ac,nna viiititic
lensi ir.Onaclio AngTo scrlpti, el apud nos ms.de polissimum commendal Lanfrancum bis verbis :
W_*etttwConqu_estttredicto. Suburbannm verorem so- (ulerea etnn Paler Iianfrancusomnibiis virlulibiis
tttm.ubiiilattMlM stat exsiructum, eam ob. solidaret ingeiiiuin, coinponerct aiiiniuni: tittw^ele-
voeitiMrAbba-is Buigus. Porro ^icri; aediftcii Cap^ni mpsyua pnxcipueaiunt ejus pr.ignosUcpn (fl)fu-sse.
YnitpiMtiMtHm'W^:'$^Mk X&ntfr&xii Daie elemasunam, ,§t ecce omnia munda stm vobis*
ctttt rMoisfiat mipils fftiaecoittiiis Tlandriae (qtiam Qno ille accepto ab acclamattlibus lttlari vulln ad
iose^ibidux copntiveral mslrimonio) qua proxiiua Dominttm dixit: Cerlemus ergo mulua vicissituditie,
rarr.isC)Bs;ing--iinitilejungebarttiir. Uhde aticlorilate ln dando,- ego dispertiendo. Respondit ccelestis pie-
Romnni papae loU INeustria fueral ab oOicio Cbri- las praedicabilis viri volo, afltuebantque sibi lanta
stianii-Rts suspensa et inierdicta. Qiaprapier Lan- qnce quanluralibet ambiium possent explere et vin-
francns iteram 'Romanuin papam adili, jam enitti cere.Nec iUe Segrtis erai in erogando, avaritiain
no- 1'mniliafe LongoliarJis viliura ex sua persona pro«t
ajrteaRomam letirr.t Causa cUjusa.im:clerici, '"" r'~'""'*
*ja)l#m__oui__ec___Chcoa. Pregaostkwi, «ere-illud. Christi, l.ue. *t *1,
: i*TO S. AXSELHI CANTDARfiiRcW_#> dP^PARS IU. - EPISTOLiE. t 1080
verendus arcliifepis^pus J"-fetprle&.puecrga saltilcirt AfW-gji*i_ie,; tjSam _eto^|i, ^ ||j& '* ""V^ «<-"#"
aiiimarum, et est vaftte deditit* eteemosynis, et suffl- ' 1Wa]ttritfepbre" amem te, quam meiptp^/. Si _gU»s'
_*_«tf.i"^uii<*_»<«tt^ e"*igis, eerWit^ liiTnusvplo, ne"cplus pqssum, jpe-
tibi nottt lantuhi rfa^t.fi*t.iff_'fifflrqoodj\dle exsol- i.fque ittfpetret mitioran^o amor luus u£ me amaj»,
^etJ^Bm^^ci.tt^it^ifsiitttttStfrtljT^iW tlfirtf "i»W*pter quattitltti expedit'; et amabit le amalor luus, ul i^se
Dautn, deinde propier noetnmt amft_^,;-_(iiT<^*_tt- dicas ttttttc sttffldt ". Memettto,' iMm dieemei, t|gia
. ^"dG^iftiiittgiia^^ id le rseeir-eijhstfprb te asWo; sed"eorjim quos tibi
silium, l-Hitum tibi dabil, ut in euwdb a*euM nttn te olimcontmettd-li-e ci-r_tv1.Satula eos quosex noslra
, peBfliteatvel iaborasse, vel alfqttfd-eiptftdi&Se.PoHa parte kotes s^fet-tfe. ScitO quia domno abbati, et
. cii^m HH has Ihler», ut sint iftf tn ttsSfinioMtn iioBisfratribu-i tttis, grau valde snnt dona tua, sed
. qnbt nos le mittirauB ad iUnm. Sf imtem i»ptt.eHs iflutiOgftitiUS &t hbbis tjiuMlaiifdimits•* de yiu lua.
a debilis exsolvere, fac tit domihtM-Engelard_.Sfibc - 'O^^il^^^-t^-bMnil^r'nt iMn».
o.Hi.tApotens''iD^ns
scial; p| ut, cum venerit ad Bb!B,det tibi aliqnOd qttae in te operator, angendo servet et servando aii-
signum,;qso possimtis agnoscere eom Htrtess» testeiu feat; ttt sit uttde tibi retribiiai M regnnm _elernunt
. qnia sis e?s»ltttus. Nemoreris fecero qttod monemus. idem benedictOS Dominus in aetcrnuin, itat, fial.
Mandavimns enim eirfeitt archiepiscopo ktoc ipsttm, 1FJAmeh.
quod tibi seribimus-«. Vatete. EWSTOLA XT*.
EPISTOLA XIV•».' ADHENRICIJM.
' ' ' •
'^. ;AB:'t<jS-)t.I-FBM.' Quodeinoitexpediatinltatiam contendereadsororem
T««lat_i^»t»s(K/arewin Gondutfum amorem, nt jam in ittgo terviltait tiberandam.
.-,, tpitt. let 1 tupra. . ; Domino et fratri ditectissimo BKNBICO fraler An-
Ditecto dileclori, dileclus dileetor domino Goit- SELHOS salutem.
JIULEO.frater ANSBLMCS , quod GonduKo Anselmus. Qnoniam, teste conseienlia mea, minns le qiiam
insUt et iuslat mihi cortscius ai.er_usSi._e con- me dilfgere nolo; valdo ffliht repugno, si aliter lilit
sctcniiac, id esl meae «, ut ttd se irans mare voli- qtiam mHiiconsuterieVoto.Corisifiitm artem nulluni
lent, et volitenl saepius litlerae me_e, qiiasi volens aiilius vel universafius'invenio quam illud, quo no-
dscere statum at_iiciti.e meae. Sed qiiicMe docebit bis per sapientiam consufitur, ut ne po_fhiteniiano-
..pisiola mea quod ignores, o lu allera anunafinka: siros aCius subsequatur, omnia faciamus cum con-
ttt cobicutum •» cordis lui, et considera affeetum veri silio. Quod quoniam sieut est sapteatissime datum,
s-Uoris tui; et cogno_K.esamoremvwi amici lui. ila est verissime _rajlum: in quanittra iHud quisque
Ouanqtiani enim paresnonsimus morum aequalitale, *^ negligit, in Untum de actibus sttis non tfelari, sed
taincn non audeo dicere impares : sed certe dtssi- poeniierfeCligil. Quigquis igitur libi consutil ut boc
mHes uon sumus mutui amoris qualiiale. -M__t_tq_ietttariS-eonsUio, nonuegKgentias coasiliumejnsesl
foleor, quainvis erubescens, fateor^ inquam, qoia attdie__dom,quam illum ipsitm cni ab onrmibtise( in
lepida mea «tiaritas a lua fervida cliariUle stipera- omhibus est obediendum. ldeo tecum bsac, dilecUi»-
lur; sed non dissimitis ", quia eadejn regula for- sime, laquituraiiHeits tuus «tecotisiUo, tmhk de<|uo-
ii.alur. Sicul enim tu satagis ut noa minori fervere dara negoUo audie, ie disponere conlra amicorum
VABI^E LECTIOIlES,
" Confidenter ms. confi.Iet.ies " Q«od «cribinws etieimsi <}Uod-tibt scribimus rlc. •* Cttm anobks
mst. Exemplaribus Victorinis unius eptsdem oodicis coltala :*Idest metetiH. EieiHfl.i.idem meab *" liiiia
,ih cubiciulura,nt*. Exempt. i. intra cubiculum M jXondissimiliier mtt. noti dissimilis »' Ita ergo ms». et
Edit. Picardi ita ego " Nuuc sullieit ttw. 4. non sutBcit **Quod adjttvas ms. 1. quod atidiWlRtismss.
alierum quod audiraus "Un.de retribuatele. ms. Exempl. i. -unde tibi reiribuat etc. «• Gum iisdelit
Exemnlaribut in uno Cod. ms. collata •
JOANlfifSPICARDI mfM.
pulsans et exculiens. El erat non incohsideralns I) peribus cibos apponere, et lennioris forinnae.scfio-
doclor, necdeperibat ejus liberalitas, qttafti discre- iares ad dispuUtionutn pitgnam commiliere. <Post
tioet animi condiebat alaeritas. Luxque vtiltus cjus verba ulrique laeti abiltant, duin et vklor scieniia>
non cadebat in lerratn, sederat accipienli graiissi- : prjeinium, et victus aceiperet verecnndise splatium.
ma, sicui sol mane novo exoriens, qui discuSsis nii- Et rursum : Nec in aevum abolebitur coioitiunis ,in
liilis iranqtMllat ventos et serenat aera. Expende- oirtnes, singularjs in 'unumquemque cliantas ifliiis.
banturc_rgo pauperibus panes, calcei, et prorsus Quod niiniim unquaih trislem permitterel, sea sj
qnae ad vietum perlinent et vestiium. Denarii non tiuein subnubilum Viderei, suiim scisciurietur cati-
oabantttr maturiori ..tractain, proftiftdiori consiUo, sam et qu_ereret, coghitE impiger mederetur: vl?
quod btijus temporis et vulgus S-iffarcinato etiam irolieus jiiAenibns oiferre denarios quibus «ecesfsi-
marsttpio tudinum propriarum inopise occurrerent. Si aulem
'.'.. %Sicco eoncoquat ore famtm. daUnrt forthito excideret, geminare, idque clam aUis
^PBTIIO»;,Sfl-., ix-txitf.) esse pnecipere. Ifaec GiiHlelmus de Lanti^anci vfiie
Et qttasi SacTOsanctttmvilat darepro victti nuhimuni, Christiaha el perfecla misericordia in egejosiqua.
iteiclebititet numerum. Clerieis egentibtos, et mona- elsi' forsan prof'r_;iora, non taeduit exscrjbe-re, «t
steriis immensHm qnaiHum nuinmoratn <_umulat, leclor virtutis amans habeai quidpiam de lahti j&ft,
pleromaoe vereeundiores - ad rogandum ihvilans. el calboliei doctoris sanctimonia pracler quam quod
^"
ike pttdebot archiepiscopum alte succUielum pau- maxUne Auselmi v«*is cottsonettt.
 yj$f , .-iwum -.»****Mm-mmm*M{W^mt,Jto,i.M- m*
^lflfofif-iiaS.^^ i
1fe Afl|HW» IttW^ swWefi t<ftra igfentlctoyymm sensum, ila nullius eoriwWJ^in _«gpM tHtm^Ja^er
audis _twmd_Hir»#KI_i^ bis assensum. galBti^jdiinrfiiw^bbas ut ftliura
niosesub}ice_«.<3u#^aM^_f|^^roj>er,si qua cbarissiniun^_i^^ii^^^^?jpe^Cijpta, sua d.i-
itf^srffflifc-Bfm ttdiimm«tti(!Mf_mtJfi_Mf*icftmin lecii inSMi iviOtJMmg.^ <mim& ij&w*SMs et
itilliiWmeWte, *i^*itt; 1* MeM_.^iiM «#*, _M»teiM-_A9-toQ^^ ,
1 se «.•M*_*-dW^^
titumiMit*, wkmxkm&mtma ^-WM^
Patrem et fratrem. Saluta ex noslr^^^o^-
ttottitte «erti-ml -_<___ «MnArf Bwiiq**, «tw*e •«_*_<* •«««'IA»^^^ gyw"
koMnat ttitorm «MH*tir,i-«*«tfe mt^iwtoiiliiiii-? iQ^i|iyi^^^M«l. ^#^ ^WI^^e rPoil^»jm
(fofr?*,-Ti) Woime'->wiiiig vdpene tw_tnisl__a^iaut mm,mmm »r»Wtfida,4BM(ii ,«W^^v^n ^ijyjjgnf
tirtr nomi._e prastttiitti ", aut 8ub>not_*»etmnnhmsU *wtt-4it*r #^$%eng^(MisimjJ^
ieifr «^ ItoiitFieservti»voc«lus in ©^ino, lit«i^ xM.,ip HW(^^ ^i_SS>M-^
«t«Wttmv WHftt*vOW-insm>DomSflo/swvtittssl •»Ht|9S^....,,Y; i.?'J;'(..i;";.i»~.Ij.»4;j_:;i.jV. wix/Hi':tU*:-Hii!:
t-ttrisri r^r«if^^e<_tlnw_»i_lal^^
est servos libertus Ifemitri, el tiber Sefv«s€l(mti. 1":•: < •-'' }':. .-;'-Afc;,*3W_*ttO»»JIU_<._.-. -.ij-ihv^;_,*,;.
Qaid refert, excepta «uperbiar qwtntum vel adm»i_- Cmsatar impedimtntaobrq*i&*#mme*d^iw<am* .
(hi-0 vet ad Deuiit, qais vPCetur servus vel Hber? st»dk)mm euram nequeat ^scipm,,
AtKWtolusdicit: Si tereut vomus t* j'•mn tk t&ri Domino et amico charissitno AVBSOOIK» fytms.-dw-
eurte (ICor.yir, "2t)'t «t'_K» tjwotfr-yr»nobis ca- SEI.HOSsatutera. .;;.-.,..': *„;•,, ;^,.,,«.,•>'.
' ttire velproitrbemirr «*, velttfm UtdigeiM-s,proattls h priricipio nostra i^pottsrewi» pweltf* qttta M-
tanto operti curabimus? Et si enhn betwm ?sitr-veHe stra testeinr conscienti^qtiod _c^ihw ^
Tiberare hominem viotettiae cotidiltoni addietttm : ftas itaiiite ago; qtimtiam atiusl ad ^raesens "i>on«pos-
hbctttique, tpwd-' iMt»_itl__.;>tti_tt Um*owtm est, «t siith, charttali vestnr, q««e«k ise ad rt»e*i<io_*.lwni
dfgnum tSt Qr»; qno tettent. tftfilftiHi^bristi lam iillUfaltbitStt««ris ptwtt^m rc^^
*mge retW re^itcfat ffatr. u,«2), pro qtto ntoiw- scriptio vestfa' patefeck.«Qni xerie-Mmili v>riirwi«i
ditis propositum Sttum unta iniercapediiitv inter- respontteo; Bfeditttfqne •*!«*_•qnia idt-iti^Minmf«ti-
rumpttt; pro quo setorcorports^et tmltme taboriesis tS_me vestra ^ere p«)i_*_«''ito*. ^e*.- I*»tti**wi
pericuKs, et pttricutosfs taberitttM«awta et-tam sitt - ejtistnottt studii ^in qno poM^yw^eet* tfttecissvMe
fa_Eftrf"vttMiiii.te^ vfcster,-de-qoo«riytswtfe' -Bsi;mM-mtmmi Ueentwi,
ttariritent constSus' eensci_tmTMuietHt»increpem, <•••ttec itttenti1»; vttl o^ot^mtas, st<mt_^_rfM_li<iH^
' «fitt
solturia, ui__ HgWttseiiietttia OWWBIHIV amwe- pirtat vettra -_MiiiefltwiiPiiec<Mt_e^
rom, minoruin, pariutn, tnajoruin et pT_efai«mn»'" testra' erjgfitttm^dttwiio U>*_>*tur, '-«ttfiii.mthi smnper
consiUo resistaV. Ctrtn H^xnr'%kc tot et ianta " ' aniimus stt*i-_iei*fa«.vestra obseqoeiitti^qifnqtKnn
certa incoramodav "M f»Uns mala sint; si iUud " fittnMasiiwrtatitoreomitetur. ^«si>«ntm es_w<vMNi
tmnm mi_riiwfp«(>m_min;4_mviN(_«i<t^,tmUMtitm atrtUiitte^ nM' wwqmrnr^ettottg^t^i^Uwtsi
bonum conferatur, quis iriteJttjf8iii_i fltu* feonttm, ac '"imttfftiirm instet 4^i-^iie^«s9M_^mt_«p-«8M_K<«it
nonpotius non boiram, vel magis matatfr dll^rit? prftatwtdl-feetiltas.' Bewtqne-wlt^qtwd- a-fht dieH-ir
Crede igilur, «bariSsirae, ptws consitiis amfcenm, *n epi8tol_rvestra. . • ---., .,-.-.- ..•.i.iii^.i.,«..•*.:.
si lesolnm sapienliorem omnibtts iliis iwn &•&____,<.< ' Sttre iuum nihil
ttt,nitiit tcire hoc seiat alter :
'*
quam lua! d^Ubenationi. Qu&eBiiO men-i-Uia «na- QuanquaiwitiPers-Usdixerit, nqi! iUOfiepUiioneni
fmnn a_Te<_ttiiH suuraCttmaliqHatUtite fconoit_o<p_m- :r_3p_riw_er_at^ seiMMiWim^Bet, respatiile/i,; .,,_.«_
deral, idcircO ea quse sola comp&nsanflasmil, se- Scire metm mkilest, rtanm^ abmtwmmtmitar.'
ipsam fallens jequa libra non trutinat. Qnod si iii Quod vero qnaeritis (^ 6ur filttia'E^fTaitCi^iStrnte
propria volunlate persliteris, quod, !">««_ .protegeitl-e, GuUmundi plus mea per orbera volet: utique quia
•"'"-^•'•: • .--'. ™-___ ,;;...;<: H VAiMiK iE«jnO|_IESw; -o,.-;-:.-!-: -;,»<>; «\*>^^J}, ^;-...,,
'' :* Sn* nomine
pnestattitf nt«.'attt sttlf Tiom.ne prsesUndi' •*• Serw«ttr->mv«n^MMm*k»ite<<mt-
"^a.'^«. m». -Eteil^/Me.^ prohibemits>mtt. vof proWbemitr «_«?_*- M«MM~»ft.<;t
iitT__t_H6_«tSi 'iriss. VtWdii. !f?_:_irrf?,'i-_i_*j«rtimIet?^iu'ta^ »* T*tt etitit» Kmm •»*.'*_?«eteet>4_wl__-'.'*
' TlftSs *'8tt_» #eta VU_»J»W. i. su_t<_i__t_t-.-_«,.•
fita'Wi#i'i___e__is'W_a; '«'l^Iftfmi-iotiito«*_''*'..liulliusettru»
"..""•:,' ;';"v-:::'-"'v';';;:" ':t:r-;^mtPiciWiBr1iomr-"";"*''''^ '**-.*w ***•*'
4^j£m',>fmm.lmffemei.,Gm\h^nm Uf^niesbc- D adep-,<_t|Jesitft,-|a|«>r, J>(t_>ii^..i^''ji'^fpi»JB^
memm tof* iittfer,nHt\i», sic «« Uanc rem. seribit: . jB^c^^^.^tMlMN!-) <^nJ'%t^.'^^'%«iGran'
.#'^vit.faB»_t«jii8{__4_i__rr__«ci) reuioUssimas l^ ; scientiam per doctnnara e|us se ini-MilM.;^ Sii-
et &mos__im bertns in, l_j__conicftad
•'«•ii»_pbga«> eratqtie^ltecetiMmstgwim att_wmjlO?0(r>f_£?iet,iHlp»-
4i_tteirj_a__(»^jynMws»uai. * fitiieritm lib. _»De«esiis gtia I_aiM"raiic,isdotjiriua e^pieteip wnspicuus. e\
^mtfgi,- AnglBiwn ewt.vocal' t VMIIMI aMiquis soie«tia abbaip ...adpmeosi-oriUnaius^Caiuua^^jtolilSS^-
«t^nfeligiww e»wpam_idMm: fio <piosorio 4i«i^o- pusu > ittgMlp^us al^> •ffis-^^Jm^j^^B:
;-*K_t>{f-••-_ -;'.i-i ' « ••-.. •• -:.• ."--..• "i.- .».-. t .Siijf^adp.t^tu^ie^jrdue^co^
. yiWMHs-jajWf^aluve^a I^Ti^tus,»jjt .jgtatfe
Tertiut e ctelo ceeidit Cato. .•....•_._. >_t>admT_tiMi oyniuw «tet^HwtjAim» mm, w-
(JUVEH. ^ S<i/. n, vers. 40.) dalissimns etTticuleniissimtis.»Seu peneunum milii
 *m Z. ANSCLW CANTU\1\.-WCWW". <»*. PARSIH. - EPISTOL.E. **(
jfeWfriltr^t fr .s-part w»mftfrj-gmwterey <_tia—itwi J j v«_"<«t<_t^v_trtr_^^
dWpiri tMbt rw>>rc. VaitJlB. NHtem., aie vsio, M e_t noslra pmete s&mWt* •<*
•;V---«M_il___t--'-««-'«», • itlt»»M«noms tniiii VMCtilQ4ttlligBlis.-
->»€BH-LBM_%-f KT 100MHCT-. ... im*SLA IV« «'. . r. ,.'..
: «M_tr_im - omwwimit ••rommiin-ojisiii'pmwtwtm*. . .*»-i i-wwnT-Bi«f WCEKAPCIIknmcBu» SUOR._
mtjmMi et frawflws W_i»spwne dB-ftmihiw. et Aoantat aertiewtm fjfri de awwcnlt#nmiB«olMmkalt+
Mi*ttadiiectie Gtiti_LBfciMt<tllilwuwtiw*»r _WB-E__-
HW««mwm* v.;v-.''.:. ,„.,e.,.;...... i»k<*'coiw-0 avtmeeiM, Loiwmrro «t gotcBawm
Bomhius et amiciis nosier Ermertre **, pa__Kf_um ftoler ini8--t._KHvflic inMire. f*r boM. tempoiaiia
Roma retHft, vestram mil-ifo»'^'*»*»*- "* *&** contomoondo, ut«umea»t is ajteotts perfrtwmto. -
memor tn oratipBihus meis eSsen», ttm_a suppti- UitMm in l__g_m_l«*pi«_«bm~twam «tMitiania^mr
ratione relH*tt,m et pttdwJ»m *(>t^; .d_tfe-t_ti«d «nii met tpew tilleolii-m-in dictaMlo eam MstattMtr
lam obntiepctebaliir, ?l consetentfa pre*tl_eret,quo- -M«lt mei>:jveteciler enitt ftui in-ip$e imtk>4l><>wfls
ttiam non erat in me qnod sperabatur ". -Cumigitur i»e_»la_H7-ii_»vWo_tprimeift, quan «iyit|» roeas Ui-
Ct libenter ei verecntuje plenios concesslssem quod teras imprifneEe. Sicut e__k».nec_lempei»im4M«__IM_-
^J
prins quoqiie faciebam, vestrc» erga Deum deyotio- itUas, noc lo<^_^ lenginqiiitas eerjimi meo vaiHit;
wis et erfa mc diiectipms per alios mibi sinceritate adtcrtere quodHiasomtde de,geiiere vesiro^* ineospH,
jam cognita, nenmtt.oriaIiquar.lO tempore posl «t quod «rescendo de nntrimenio vestro aceepil; sic
ktem amicns nester el vester poposeii inslanUa.qua- iHtllaso-Uciludo, ttnlla arciipaiio animaa mere ^otesl
tenus boc vobis noslra leslarelur epislola. Siiperna •* miwtere amerem C*est«, quein et naiura el bene-
^>iltl_^nRi_«ntiecleii_eiiiia,meprovebisoralHruiHpr(i- itcioetmcepii. ftnapropler qitornra amore cor mctini
mitte, et st quid boni diviiuis in me respeclus ope- ardet indesiAenier, corum feUcitaiem semper silit
rntiir, ejtts vos mecura pariler pariicipes in vera ilta- anlenter. Proeor igilur tfiiateous per bejus .nostne
ritate proroitlO; sed utrum vobis profuturum sil.ilU lalorem^fMSiol», vestf-cmaium ineelumMati* fiiimn
a qtte »m«e bonwn esl, eothmiito. Munus aulem '8 vestrsm doeere vetitis; per quem, si fdacei, tmtp
ehaMtoiis vohis peragentcs, tptod ex nobis esi, bu- «ttnletiji me disoere valetis. Quanquatii enim s)<
miUier petimus ui td ipsum ttobis persolvalis quod doroinusiste, qui nostor dignatur esse nuHlitts, TaWe
«* VOWB est. Hts iiaqtie concessis, quaJ 8i.vobis pro- *ves, et tte Nwtbmtmnorum nobUissimis, tanta ta-
Attura sfat, oottscius mihi meorara weritoxiHn igflor*: nen ipso cunt mAire el fratribus suis ct sorore ine
, ea vos, otcborissimos amiees et fralres, admpneo, ,-«__44iiec____mi».faii_i_«iritale junxenuil, ttt non aUtet
«pim <sieal _*o___*,_si negUganiiM.,ila salubria^ si ob-' me qnani fiUum maler, et fratrem proIes4toroine»t,
wwwouiur, non duWio. Ad boc soUimj .^eetiswuU , «ts't<|uia pari concordia prinnogeniti mtUi tUgniUitem
tiiMitc, m. vwttutis, quse Cltris.ua est, possilis esse ceticessertMtt. H
_H_P!-O_M; e> aia vivite'», ut Cbrisii, quj veritas esi, ISPISTOLA XiX -.
l-oohaik v«s esse .veUe seqtta__es.-Domnum l^m^er- AI>LANPajtKCOM. >
*mmtMattMtrani vestram (craem cuncrts atnabUem _et Gratnlatmr Lanfronto qaod Beeeumtwtiut. mtam atio
i«f«iti. sweerilate ,«t memm pfobkaie pljjf mwrttm miserk nepotem,*iGirardi moram excusat.
•*i-_t___IMlaiiono^ qui inosatmare, et_ttt pro «p OKUI, SIKId«m_<io, suo Patri cum reverenlia amando ,
rogare dignatus est. ner clericum ab illis n_irtilHis eam amore reverendo. arcltieDiscooo raatri catlie-
VAftl_E LEGWNES.
n Cum iit duobus Exemplaribut mt. Ef. Sfy^coMata n Ermerna nu* Ermerus " Quo
sperabalnr nm.
qtmd
H Gmn sperabartttr "Mimsaotemmi*. muntts^utem•> '•SicviverewtM.sicvivite MEt;i_ltim ms. i.ui iUwii
imdem mt*. coUata •* Laei^mis mss. lacrymas M Genere veslro mss. genere noslro '•*Auimte
§atjtit nm. antmse me_epotest •« Ciim prwfaiit mst. collata
JOANNtS PICAMW NOT_«.
exeidit tantre cclebritatis argumentuni illustre, quod ]9 Northfnannorum cap. 8, Itis verbis. < Qrlos llalia
GoiUuiiliiitMMaUnesberlensis refert lilt. i De sestis quidaiu vir erat, qnem Latiiiitas inantiquum ab eo
powtifleutn Angloram his verbis : < Erat Lanfran- -resiiiuia sciemix siatura tola, supremum debiio enm
tm -hmc lemporis in doctrina _et mundi sapieuiia ampre et bp«ore aymscit, ntMoiite___anfra«__tw. lasa
famosissUiws, ei ^uen venerabiti-er susciperel, quoqije Ut literaUljns studiis genlium. ma^istra
Alexander nposlolirus, bonoris maximum iijdicium Gpecm (UscipnTositlius libenter audiebat el admi-
fttit cum Roniam venienti sequestrato i1lo Romani rabaliir. > Et paulojpost de eodem faclo Beccensi
Si^ercitit frtsio dignanter assuiyeret, proresstts, monaclto HHtmt: < Rumor, ttt hoc foetiiw prodidit,
ItaflCs; veneratiottem, imn Ifliits arcbieSpiscot»atui, longe lateque protvtit, et fama viri pr_ecl__r_s6_ma
MtlUm^gisAeriolkieramm deferre; qttapropter Se Beccum et attbaiem jferiuimm» iimi por orbom
fBdpw qpiaa esstit uonoris, iltatii «hmere mcere, telrarum eittttit. AccmrtMtflerict, dncn» tUH M-
qtt^ esset justitix, ut pro iwfre omttium arclti- -__h.atiss._tii, sohoiartitMl__)timl__iisniagtstri, taici
eMRt^orttm sancti Petri vlcirii veSTigiis advwtve- poteiHes, aka4to_)i*il_tieviri, tmiki pm imUas amare
r^hr. Reddidit itle debftuift, V etc.« ettam repeiit mtilms etttem J|cci«s'_m4ev»__s centalenrat^)Hacie-
. Bfejlt ttegeSlls i^mAj^rmifi,l_itth itttt^.Jlitic nns ille ex Gilberti Beccensis verbis ipsissimtoMin
WnKmitbn S__fert», nisi iram&MiNit -WWm0__WU'IIIH Viia Herluini protoccenobiarcbx Beccensis Ms. in
:- %Hev&n*5^"f_».'r*WH_-l_Fm-ite^"idlm#-n
'6eimi__tit_t>.___ttl_"
. -^ ' »-•- - Cbroitic. Beccens. •
_. - ,
 poterit. Si quid igitur peccavit quia promflmwnQHt
1 vabwfactem ad.pteetemn—esteKseciawt-quoBHwn
praesea«evliate&, «emper «tipe M debemis : setlI iieit M.admieiwe maBtia videhy^yete lactMttn.irt
CM m».;swnt«!» loqui u<m {Msswmsi msdo oartc ssiee, de. «esira <)mmyuMe^ opoiMmSiimmu»
IM»« «^ Akemw ?anm «te «^m<loMilikntii» - . vtee,j|)idi«i8«:lice»t am»^^.^
•m eiihwiiii t^»'M^»^^ w cimt*^aM>e,ei tmmwmfmmW' ^wi99mfy-mjW&*^
^mB^mm'smkmmf9t :$m^*fm*'
Mgtti nrnmianm ——-*—*— «-
m, nllniM
mmmm-in—n fihfci
int<igHrimim,quodnofc^ftt|wsoirtrimim8% fiiAwwiHHBr vmmmmmmsmk, tf^mm^mmmw
tnento necessark) profearetis, e* iiwiplabitem, qnotlI MbttHHtt* ^ 11™ l (i »Jt^u
tM «mililer sperabamus^ ptgnofe eharissimo as- 'WfSTOliA ** *r. ' ' r-
aereeeiis^ Nam dilectissimum vobis nepotem veslrum "' ' '* '
TsffifttnW
UoatnwMLanfranc<t«tad tttts mje&lis, et euttkattgis
Be tHb^forhlloriMs ad Dtiparam'.'
in liostro mooaster&qtiam itt qaoifltet tdt«*mnm-
PormnoGmDVLTO« triier ANsEi.tres,'qitel GoV-
cfcunt-fieri nhitetig. fteat«cg*<jiMd quis dihmiii- ' "'^ '"* •»««•»*
duiro Ansermns.
MMt *** tmm.dUeetbvelit «Hedere, mm <st tatA*
iHonest opus ut mrttta ife«nii.ii^(e prlsfcinrf
Vm\ Utt «t-wm djtigal BH 4»«« vaMe ditigit eoa- g
mui amkittietoquSW6&meum ilft.qneln uTttiiitua tfi-
versatnr, salet emepossibile. In qtto vestro aetii
uoa sohuu monstrael^ **vestrm <Kleeti«iM&«ifanoa lecttohc s'cio esse aheriim cor meniti. (Ji^giVAflire-
conmavtiam pennataere^sed etiam, qvod nen alitei viierquotf nostf dicatit, stctttambr lili ^xqiftiincoe-
dilectionis vos^eeMitudtHem pit, nunquam Tn me muialus *Tesl iniiiiiendo, ila
gratum bafeemig, erga w
M iHi a sotlicitus sum ut semper afteretuV angencfo. Qui-
ws babere. Gratias igittir agtau» priiwm
datn frater non semet, sed Saspe me rogavtl ui dc
qee esfconine bomm, deinde palernae vestras sufctt-
sancla Haria magnam qttamddm oratldri^m 'conlpo-
ntitali, qttia sicnos diligilis: gralias, qttia tle nobit
nerem : qttod <5iimijise prsesens roga^l ellerius,
sieeon&ditis; gratias, quia lale pignus nobis oom- (u
tittilig. Jfaec dieta siat noo solum^ro me, sed pre absens persna<fel)as liiierilis. Qtionfam eiiini id
imim ftilttrum, si fleret, prosplcietiam, idclrco
teUMtostrocengregatiotie. Bro me atilem intellige*ii libentius suscipiebam. ^ecf igiltir ora-
breviter dieam., quia onus insequsde prieralus (que quotl votebal, nttde fneram
ne non leviter olitn gnwastis) «iiqne augemto.ttou iionem unam, ^&SitilatOS;sed in ea me
afterSm fi-
modice nnper>Ie«ig«stis.Cumque tmbeciHuS aaimu» non satisfeclsse postiilantf cognoscieni.
ccre sitm incitaWs **. In qna qudnfcHrt silAttftcr
gemeret •» sub ftendere, efifecislism jamrnon djco» C
tiondum siitlsfSSi, tertiaitt, qu* (amtem sfttBfceret
ttotwu sed jpe«e nelit, quod premit,. depenere* 1.
Gintnhtn vealiam de Plandria per vestrse .pietatis m, perfeci. Accipe igltur eas, qna; ta^lftrfiint^liia
el ne repreliendai magnitttdinem 1I",
birgitatem, Deo de mundo nostra suggestkMMi$de> intenlione;
wisii .;• unde tne, si vesier noo «ssem, conftterer qttae facla est atiena petitione. Et Minain ita sint
servom vobis emplum : die a vobis conslilula sciai lottgae**»*,ul, anteqtiam ad fluent cnfttsMftef*artmi
saneiilas veslra sine gravijactura essetion potutsse legendo.vclpolins medllahdo pervfeinaliir.adqnod10*
absobatun a cncditoribus suis : venii lamen prima (aclae sunt, comptinclio scilicet^COniri^oius^fefcli-
Dotuiiiica Quadngeshnse jestFam in ee magnilicc lectionis in eis per snpemitm Vespectoiii tttveiiiaiur.
DenTque idcireo ^otni eas lpsa§ ortftrdflW""*' per
utisericordiaiii prsedicaim, pt qpaliier nosirs, nmi sententias
l.im pctilioni, quam levi volnnlatis significalioni itt paragrapltt* disSnguere, At Aittfeipaiktrt
veslra et , loitgitiidiuis fastidium, «bi volueris, possis eas Ic-
ejuscansa dignatio fovit, semperse yeflfe
bvere ttiliinavit. Qui dmit sevelle, et quaatumaili- gendo. incidere ,M.
^
uet ad kocqtiod habet posse, sie reddere qiiod de- '..:-ZZ: ... - .'.'J0^&^^ZZ>:ZI. :•,;:;.
het, olatiquidquodsecum afferret baberet; sedpre • s;-^ ':::: ."."- ABRODtn.PHUM. •'. ' ''•",':":•;';•";
qttibusdam impedimentis non potuisse secundiira n tiodutpltum obietlatur describere noiis musicts
'• .;.»—';-; AnlipAotKirium.
condictum, nt oporlet. Rediit igilur promitteiis seitt
Piisctoii^» 9e»aanttt»*» TenMrvm etiwm- Bomno et fralri eharissimo R©Dttti»m)-*ralerAN-
.->!!:'. V-.,..-->,.})---:,,-:<:y,^'-::v0 ^ ' t '.';[ V v S
:::':' ,"'.';''";
••«emper «tt^iw «#. t. omt». !«mper H Ta^m emmt^^ein Mditecttoms^n^
iVttttaiftanta ettimejttsdai» difeetionis eiwberMts 'plenltjiditie; ut Qooqne scrifeattms »w«i (pteque scie-
b«ttm8 *«mtsiratt»«6r.;l. demonstratis tiw:'-'&monslrasliti '**; feratws igiiwr mt. i. amittit tgihir
M:tmbe<sitli«a*iTmus generetm<«.imbeciltus a«imtt*gemeret '* Quodpremit deponei». in mt.i.kkixpti-
dtiaWH^Epktota. hi iM.'2.«tt w Erfwt*-mMor<j- " 8h qnontod» «#. sic quomodo »* Vtdetw» wdetttp
^'€tm'prmdkuitmM.Hcnmms.Gerb^ ©ttmieo 6ou-
mrffma mta. Bmnitio «onduMto «t»v *8». t* i#. Sao-sttusi stnieo «mieesj.frat» rnmor,«ottdttlph«
ArtieKww, pn> amore ioetiehatis (*» ,T m». «miN*; pn» aatBre)pei>oweBmiiMn itt sanctttale, fHm».pwwwo>
tJmMrtHHtS aeternitatemin ft^ticitate Nuwqoam in mttfttMutusiRt; 1. nunqiiaRirmDmius ,8,Ater«i»p
i*ifc,*r*».*«.'aHere«ir » Smmimkaw» msti Vi«i«*^rwsiimlttvitatu». »<w. W^i^li sum i««-
mtk'-***.^amtem snffietettat*»»iitand«»iH8B<Ii<mi« JM TH»«i^inem t»*i ^•ttawMttjfti-Mn::„'.&,¥*'
t>Umio»%Kmt*.Ito, ttmT. etFtor. t«nriong»flfiHt "MH:Hqtto8:m«. idadqood ^V£a»;*p^^oriitM>-
nes m«. 1. ips.is-o«rtiiwtes ,(ls4iieJeei<emH.m£dilw^iaM,J»cX^u^wy^ '''"'
mt. Vict.Ef.W.cotlata .
 «m s. ANSELMI CANTUAR. M*m\m*mv. MRS in. — EPISTOLJE. i*m
rffcriNrtMMa*> ^wrtttfetfen^^ttJtermim «feeetmi"m ,»^' <« ..$&rimwL&-mmiit-.: ^- M
(U<iigHK**'"—"i " •"'r ' **'"»'*.1'i*s><-i!-,.•;' i'". .*h<**<<7 LANFRANCI AD LANFKANCDU ET GUIDOMK- -"
"fteviiwndtt» ttemntts f#or-*^p>li*s ;^Pm^ttMer tmfmu^mnmt^tmnnj^iM fttymmvmu*)fmMmmtmt
dWeeiwrimsw» et vesiwy •*tA»mm preeWwrtatf *•* : UtmUtect atwmet tirafiniummonacnot* _.
tmMmn^ifimttp_iie_mifKm^'tfdi|MtBKCi ^ileeWoiwt,.' eeifr Wteetimtmis^fliriritms LANF««NCO et gvmwtt trt-
mmttiilllireTBrTe*B^'*vp8lr^ponwBB iBeinis^nMRiiimG tttt»9dm KM^wifeqyetuattt a DeMnmeiacHwieim -
mMMKiMpCnm ig^i^ia»f*^S«mp«rabi*i-*»i»*<" >*Q^WmMW*vit «M«:«B»"ftte bt*m*frtmm
IWilinieMtiiiaitymm jmssi^tMtl^ewdere^ «H»«^ athm\W&,-*my*togfotmm '-" -*"*-- ------
dus impendens possint snspendere, obnixe-4tegi«« i™-..*;- • • - --
quatemis nostras CMrasois cp»t*%fraefaluiu laborem "';' "'-^foLjS^yi.r '"' ' **K
XaiiiM *itt! LANFRANCDll.
curemus appendere. Sed juoniam nec ipsettec nos M
* Lanfrancutn 'di"keJHm fficci suscepio atf Woct-
operis optjtii sic enusamicisfwsuilaiioiiHius levi- «fffln? tfc ifwopi».^' et »tupra. Et ei cmn-
gare laplamus, ut indiscretis yos supplicatioiii|iiis men4at:Ma«*itinmcapitetaboranient.
onerare niiamur : contemplantes et Voiiisproponen- «omftm TOW»en*v»»tri-vere dHigen^o oi-dilecm,
tcsjpoximorttm ulililatem, el charilatls
^. <w&iH•--.:?:»*<<;:!:.,;jyy;<:*~-!
et obedien-
T-l .-;t.<-*-.i. *;.,*.
•.:•:,.
ctttmHem. matri atnplecmoilo, arcbiepMeopo L*«*
inp yeslra mercedem, hoc vestrani rogamqs fraler- B riftwteofip&er*»Ew»sr6iHis, tm«i dignms^poiesi,
iiitatem, boc vestrse consttlijnus dilectioni, ut tem- WWmf*«*-""';:">{-"l''--.--'-.''; .-:.>."<•-
pns,,.tHiod aliis .guibusjibet scripiurls sponie vos Qumies vobis CSt grMnm atkpiid miiri esse gra^
non piget insumere, vel hoc ad opus qnod exigi- tttffl, ttti<fue ttiflhiet hocest graluwi,- et Htud flt
nlini, npn gravemini addicere. Quod si dicftis esse grartUB;^tm'' J*rl«t eral gratom. Signiftcastis ves
nilifl. yel minimum, idipsttm ttihil vet n^inimum, tode I»Off.***> eMWrfuia ege^ ut de atiis tkceam, di-
siculyos certi eslis quod minime sufliciat], ila nos lectissimum'nosHmm, nepotem vestrum valde gau-
non dul)ii sumus quod aliquanluliim profleiat. Ut denssuscepi. Tatfe igilur et bac vestra laetitia snm
Siiiem vestrae largiiatis amplitudo aliquid, plusquam l*tiflcaiusf etgaudium, quod habueramdeprtedicio.
prifSttmit noslra peljtio, superadjicial", sic bonani eharo nostra, qtiamvis semper vigsiat, at%en*) ««t
yeslram ,cum gratiarum aclione annuimus volunia- renovaitfm : quanlo, id qnod non vereeundor fateri^
tem, ut penilus ^bnuamus gravem incommodilalem. me scfficet es magm parte iHum sic sMeipien^o
Vir ille qui a yobjs. nnper moriens monacuicnm intendisse, ad votwn provenisse cogBovi de me»
sumpsit habilum, si eliam benediclienem assumpsit, meritis dombio, fide fratre, miliciiudme^filio Mau-
uiandai,e nobis nomen et diem obitus ejus (7), ut io r ricio, qoem vos ^ro vobis separMis ab illo, a qtio.
nostro Katendario scribaiur. plusamatetur quam abalio, et quem plits amabat
'" qnam aiium : vtts ipsiJudicate quod illi debeatis^
, . :,.,.., EPJ5T0UX3W»fi' -
UNTttANCIAD AN$EI.mm Quamtibet namque vite sk quod sic amai; et a quo
: Pntaes Awelmi et aliorum efflagitat : et tuum ti sic amatut > ninrtrum hec HH debetis qiiod non mi-
. _ nepotem comniendat ltiis amet, et* qtm non fflitms amelur. Quotriant
Domno Patri, frairi, amico ANSKLMO LAHFRANCOSigKtir et ego novi jusiiliae vestrse reclitudittein, ei
peccator "^ perpetuam a Deo saiiiiem. vos rtostis muiuam nostram dilectionem; omnem
Quid milii expediat, bealiludo veslra oplime novit ejtt» stt^ersedemtiff cotnmendationem.^e aegrkudine
ej^. VideinLanfranco,, Palrotogias tom. CL, japilis eJUSi Veftiram pietaiem, quanium apud vos
VkmJE LECSHONES,
l*T Nonmtllis in re ms. non-niillius in re ,M'Cottel«- eumprtetKctw dnobnt tnst. Vietorinis ' "•Lsm-
fianciis precatur msti Edit PicatM, Lanfrancus peccalor M° £um praifatit mst. collata el cujn Cotlo-
niano Codice ms. , lJl Collala cumuno mt. ex praediclitduobut Yictorinit '" Inter laitos m». inde laetos
"* Amabal mt. amabatui
"
'''- JOANNB Pldipi N|(>T^i ? V-.',-_ ..!
P> S**t<G«/««4a*ia.,(C;tleiidaritim proprie signi- D VQM wb se^ie missjuum «olemtiiis, recmibat sue
fiCiil labtilas Aliiiaiiakistaruin per onlinein, .<]ierujy loco et yivorum nomina obtaiionesqne dcfunctortiin,
dispositas, el poiissiinum bas quas liabemiiS pra- nt^iittus^explicat Joan. Stephanns Durandus vir nn-
Wmf: ettilHMbi»herarternm precum,^^ubi tlies Pestos decmique daciwsimttSi lib. H De wilbttsfioclesiaeca-
ptwfestttsque cernerellcet suis WbrJciSettittitisdi- tliali«se,<l»p. SiiOliiiSStdn«p», ut advertit apuit Al-
stitietos. iPorro AnselniOs htc «eeipi# pM>codiee, 4« cuinum, cerruple le^i dipteriis pre dqMychis. UavBfe-
«|im*ingttla8 reguiares EeeIesi«.:a*prt»Bt?dtem-qtte .- servavi i« ijterisque firatiani cedicihns impressis
qmattue firairmnvel be^elieorum oWerit;. bmc es» - perperambahetidktitis eliam ht his ques«vnlgavit
qM#rtt«mmili fianc ej*eni«Pidem ebMoriom wooi- Artonta9Ce»titi8,>G»je».sane24,qwBst.2,Sile|>hamus
te*«i;>aliii*etioiie lathnvgrssca momilMium, .^uidam -: ^arnaceesU epiM^N^ borwn deereiloriwt psmmy
n^ttos, necrotngium, td<est IHWimidewnetOrem seu cemmenlatMr (nonalowutes Senooa, ut SAifeU-£ene-
iiwrtaofultt, SicBeda4*;iv, c. ii,Hirt. 4ngKeaiMii l»a<>d«s.ifl Cliraa.) vir politiorie liiteraitmaa, #t
a|»elI*eodices inqnibus def«mttort»m adneatielui 1A. ittuum. Ftevetttkiw ejnsdem foatiaai scfcolmsms.
«JKwitio.a«ca«»em diar* funebria or^nm» ha- mhiM.ii nostfa BibKetheee tndM»st,l%oemMt-
hwsrittilsbalHS dupttcibH»tat>u'is(qiias firaeciliirtvyft *w»r idicentes, alias legi diptycis; sie etimwileg—t
dixtlre) ex qtmrtn* sinfiilis pageiiie diaceww mia dtift Giatiatii ms. nostra esemplaria.
m> *.*>t^\ ^^!'iB«isi:.ifactfa.::'''•'''^irv''' m
possum rogQ, praectpue, qnatenus ttropier Deum el \ possuin,Tun3o oraltoiiem. JR^cttto, am^g" rtti,*°^$^
setenue salutis reiribulionenij vobis insianQDUS, a rum tju* priesens s*pe admonettd& ' tffil dhi;4ei*^[ivse
•'"-',> -
dileclo araiconoslro cterarioAfbertp medico quantum posifeaifens Wfjtsfc :;
*
pole8l pennuralur et curetur. ^f tave, frat& artittiitlsSime, itlttd*qiifej nrttlf!
i^isTpLA-ixy ,1*. SluftTfaciurit, (juiquahto alutius vivdrit, taftto iff!l-
^i#m s|em ViveiicrtriSbtiiufr&tt il tiftorlia 'fe^
JKfcfrflfcp V^ona^n ejs^i\e,^,m^^ ^is&rtfSai^i(&i|l^;'| po^o0'^$m'^
commenaat. d^Ifciunl. feritm nStmque esl qtiia quittto ditttiui
DotSiio el fralri directfssiniolHENRlco frSiefll''»- vStfi aii|tti^:iauioISreviM vlfcOifus^^ '&t;il Sttanlo
sELliiJs3iuturnam prafeseniis vilieiiicoruntiiaiein, el m^tj^tm mmii^m, mompr^a
"" "" ^"
Mora*tero^M£&Br "'yn'"\ t ^^^B^Wremm^mymm:^.
Credo quod conscii mihi eslis qualiler dnfeieri^ ctil %ilu'r vides per singulos diesin praeterilqm vi-
domnum et fratrem el fiiium nosirura Mauritium, lam luam eresc^c- fiTaCferluf^ieSsV8^*^atilmi
'
quem vobis miitimus. Quoniam igUur dit£etb3*nA*' fieile'tfveridf^quolidie libi decrescere. Eslo ilaque,
MfmM dileel^^l^^ <m^t^W,^IRcttiK ut^^s^
tffltt^^Pw1ttt^,:iif||clvn pfccio, opjfe ]
iiemlamus. kivetuat me iiiv^iie, ^em quaai WUM> ama ^sanettim. #ropqsii«m adUaae)iom,«e*»ende6.
tm» pre vobis. tdeireo mmMpie huite et rtoii tlfaat ^tt^^ntot^ishbortmtuumtt^fctettrtes*
W®rti& ^i|i$|;fc|sfMp'||^i^^pttttc''^ .;nare,el (e^drequieui et coronam appropl^
p%re sp^eliter auditame», Eslete ifitwr eostoo. eaniideraa »•t3nio,fortiu84asi»ftdo^';« ^wufi-^me;
Maeritie fioter Ametmos, et ege ero veftro ifetvardo' tBrmtith-viTitiiercofltortam» profieiae. Ab weeyti»
domfiuB Henrietts. pfe iitfrtittitaie capiHs ejus, vos. e^gtt ttrilla l^s|^ite;(iefe:fei8,::^^j^Xi^%ab; tittt
rc^ ^ra^ipu^ anaietttts Testra iosiaiitia,, domitws exfcdiunt»ei qiiaBondum e^aa^ssus.ie.^e sttj
AlbeMu dHeetw uim» nosler «MD mqttirety «t- peratauMiiipTo etnere heati ^ramii incipM% ub-*4
qtranmm fteod»fite potertt,eiSobVertlat • ' sanclorttiri beattnn consortium; ChrMd'*((i?cenK,
'v" -Mi'
w*PM :t~"r>^~£;
i -f^WBWW .l^iij", ''.'.'.':
™."jxtft- ...'---" rf pW»B«iaS.j ,>.;: .M-jni.; y ..-t;.;'.':-rt ,i;il,y\->' >
......-. ...;.": A» «OJWOfcFDM. Dominun Mauriiium, quem esse metim 4iteeim»
Prt* irattsWi«i* luiMterJfra»amicOpon jm kabendat ^di^ioi^m tt?w:is*^ri*i5»'-''^i^i.^P^f^1», :"D'.
gfatias: sotUciiUs\es^aa%ncj« Jfaiirllfijmo^^, eii*segarH(le»lseJnierbarbai^sfrflti»iH;»i
Dftiimo ^aDui^o fi^ter^AitsEi.iiij8. ',' J:;,.".-. ...^ et ttt probesic eti«m longe absefllem-i» «mieiim
Si nesciretn me^ettmt esse luum ei ie towm ess» (^ nostru permansisse. ."" J,'::.:.. ,.;\l':.*. :':: r'"'"' 1
''
me^retei^ jBim^ ...-:'' ........ :,Em1rpi4 x$®|^v;-f:--
iiiam aui^ ^m^. st j^^^i»;^^;^ i :,:: :..., », ALUEBTl'».-.
ntihi loa, eg»mrAibi kteltnem, e*anen^ acctfimt» Cmcr&mimu-tpcnlo svfigmi: nautitinm ei com-
atiesa, sed qttie mea suntf^ te,cott<^fs nmi n^-: \*;y&MJlH'td:^^an^^
MSnpsjp.pit!Si^, s«d, multi^dilficliflpe j^. ^gm^l^^mj^qi cKiriss^wo^'^^^iTO^fi^r'
rgmN&wseitRtu»,seutiat.toc tlilecttts^frateit.. et^fiNm' AtiswMHMy ttotraiwtre, pe*. boaa lempei^lk eentem-
meus «kmmMfeutW*^»»^
li^m^Md^m^w^^^miM. Mk
rimtem., mmtrmii eppt ewa» exbttjaas vieem. ©e mUitam<perepi«telaM«w«m vestra petfert-digtiatia*
'• nott»mi^e*-liwer»'.vestWc^were«wr* «wpptiiamb'
iu&Mt*te<«apitt« qn»t«preeor tjimirtttmfo«Swtt,
ttftet««*(te'«tsajtfvsffft falinfttm ^otes, a domjim i^^^^a^^;,^^;!!^ ^Y^fftjrtp» Sr«*-;
e: amiok noslro .Aj^io ^wediM .eammr ^ventmn bUUerW «omm«»dt#d«. menii ,me«! •i«»i eM»«Ni-
ItOieM. >...!">-..•">,*<•;i,';*•-•ii-'- '*!>n< «•.'«•'•!«:<<i '<' -?' B*.qtwiwinw(tte mihi vestm centtgH p*»n» potirf
coglrtfioiife, ttmrtitiqne fttlt ^^nmnt HHSte'^M*
9 df^ieiiio^.^ leclibiie; de qua re ^lii^^ttoiid^-:
buislisr4i jfeeerteil^tts, qu»deaccoemg»ie RieHm-
% m #» ^ionmMo fuMtT$$mint! $erlutni,,,_ m*gflftisimttlfimtdampe*r«mi»s, memhtisife.H*
#•%#<"«^.«iWv.^ .4S,^.,;, e^|;t4ttti ^%^^^tl^W»j^\$$j0$fa • ^
Domno et fralri charissimo HERLUINO frater;iA»-<, eirnnHims Vt^er.aiwr jariiprUtem, eiE.qi^ws iflr.
'
uetmuiettliitimfci ' '''" •"-^ & !>.'• <tzir:?*<*.*.ti&$A vicem-frimnm «eveMHnw^memeceiMeptus..ii*«t»«»

rvmtje^,)^ i&B)^'o#i!&!tw
dk>4*F*m*m Imtbcm, #o» mm >tm-mwtemotMwtiie•- HeeceetvfiiMfsi^mdb *
.«Btesris'*elkki*ti*4esi.ie*
- '-; ' - - .-.-..,.;,
;.-»':. >^t. ....,x^-*-i_^:-i.4t_'i£*ir£,;..< ,v., , .«< t: <# ,r:.- •-•-;.-• . . - ^ ... .-^-
.,-,«... ..-,.;: -:.,«-^?: , - ,,:...."; SJkW^ LECTJONlSj .•: -•;...». ^v.-.-r.
t^•ti^;«>«^m»;;<»flaffl;v^,, spi!^ ^j^ecif^::i!ti^*w 't8^w«:i:?:.,." ,"1,:',^: i;c.^.:5i:.,;•
- ,„ «.
.-.--,. .*, - ^,-i,-.. ,.*,.>: f^ANNISW:ARMWF«. *• **'•••" -' —-•"y^^.i,,.-;
'(8)-E<i(f«nirt epittota T; stipra.
iflfli S. ANSELMl CAKtCAB.4flCilIEP.fiPP. PAKS III. - EWSTOUS. mi
4^JV»!^v^jp^.,'$M> «1$»**«^- A et eofijoehig eqpjajii^vof|jram dfsiderem eenvewi
ceuderet, t*t isrrepe f^Wlis^OR^is^ii^im.peii;- tioncm, eo tmtt^ ai^le^tis illani Oxspeiho, qtte.lK^
iVcombureret.nuiii conversapt»^ ni^i ^t £M1O: Qtam, si eveiieitt, vesLr^m mecum spero eenVens|-
vcstra d&^iio tioiiera.Domnum jlanritiitm, noslriim merilis dtnui-
^apis.ajitt, Beceonsis monaslerii, ,»c
' c^tni^et, Sed quouwm fem de5 Ca^flO *&%* nitm, conversalionelralreni, PV» ifium clnrissitiiiitai,
i#!ji**}*jp.^M$'<vos•..^l*^^-.^v'?ef^l,--'*SP qiicm ad rcvercudi 'dfimilifi et Pdirfe noslri arclii<-
^MC |e)um (9) i««eum cerliii^ vos cxs^cul, quoj episcopi jussionem tn Angliam iiitltimus, qmuitum
^:pj^^m^^^w,^'wi|^p m.<im apt^ ^ ftostrS p»test ftttiicilia, et ejtis txf$il hifir-
x\tjfctfr<opiiu tos^ ul pro terjfeuis ctjetesl^^ro gerr mitas, et vesira seflkit, operaule Deo, roediciua ,
lWis jeieipa,^ litfeis y&*,W*> '-J^^iJ^r^. yeslris miinibtts cHrandttB»propter Deimi cotnnutti-
i>^l»iua u>piuriminulitaieiB certras exsoectetis. imts. OuatcnuS et flhtcmaoralis saltis "*' rcr vo-
"''''*","""';.*"' '"*'"'"_ z ~'^M-:mamm>-:::,.::.
'"«fleiq^ " ,....:yp :y --. ':..
'-"r "-. '.",'' ja^^KiseicAtt&tmT^. .
timpii4u»ei jmj»<W,cm Mrvve smienm ^» mmwie
domino Abthq^ta igituroniMUio legatioHe die-
4 eeilit a ma^U "curia. Qitod bt*cognbvit comes, jussii wox
S|t»mlk««, Berhitao vi»»epletidid» v««wtai»«rt ebrlpi uiwverse^ishotia, paoperesqwe ^tm «Bewtes;
q^mt^m ^ommtt- eJ oWMtem re»!*it, mtiOMeiwm
«»#plf(F«in drofiw ^Crtlpiinisln 1» Versa distraliantttr, modo pauperibus, qei vestraw
im«e>crhHiaBitam>iiH;rueFUHit Soa restirtb«rtiiM*o-
Uts^d ^tetateei «Ultebertus, qoem eiuudtuuB fahtMk
er|^iiud].nis plurimum obtilieliat, adducloln wurf&M
iiyoiiMlttffls?iffilit6m mensigBiim Beri, jtortei- mrluinO («iiqtiisivit atiimi lautam couinminicalio-
ttftti 1IMk!«aiOT:*WiM t*<w,«t Ihiememtsilit. €itipaocis verbit,litakis ta-
i^;;c>^j(^ yosayi<mitr-<^o«^'""""^ ^. *»««*»» «Wtu» i>espo'«ili*»T rSaKttkimamawiooi iibi«Ime-
v^^^S^m^ vtimp^m^w^m?m_- queiido iiiniiomi^ei^acimailwumli^ci^Bii^fk»».
girtciiiauxit. Mater Tproixiiiiamduciihi Ylandrne con- Ume corporfs eram ct^itfi .Omji^io,ijgt»iiuis, uutlant
saiigiiinitatom attingit. Ansgolus ille, isl* Betejpe* aniiiKBincx enldifionem aCcepi. QUp opter precor,
mwlioitlltatiiiilmt :'- *• si quid unquani bene iHcrw a te, liceai viias quod
'tfij^ stqteresl in tuoiiaslerio trausigi, sa|voc|rea,me aamre
liianiitae ttffcis nepos, cx ulio cousule Godefrulo tflo, et dk mecum Deo^na liabui. > Cor^eiii facrymis
iHmn-etii*iihum pemSsf«e fnter omnes emwc «ue conettato nequit sdstinere nllertHs loo^ieiiimii,ctieut<-
pvimetM habei* aeceptissitne. Haltilis bic ad awn» <(ueeypclitani sui sUNWnmqtie omithii* faceltileiu \f.
pluriniuin erat, nec mitiori ea aniniositate gestlabat ^<W.Cottce9si^.Pr»iiuusUe»ltiii«»8Bu«ieviUa;(Bonae-
Omnes tol in Nofitmapia famili$ in elccus ilium viUain dicuitl) es^ru|:|idum Dei servilio opus arripeii.
ilinb;<bant armis; offltHque rei iitiliiaris usu el culiii Ip^e igiuirrionsoluni pra,'sidebalopei'i,seit insum qjio-
lcorpdns sui atlolleb»»t. Ab Htbolieslis averlebal (fweemeiebaiterraiHlodiens, fossam efferw», tapiJies,
] uahiiliinH ciltfemyic. famweeis eoeaporuww aeea4<r
jvMcbiU tmiB£ ;^u<to^?3jiJC Ipjug j«£p|iSSiiiio par|piei|i. CQByMMi^is. ^#buf. atii boris aWent, Mfm
sUtfu annos jam dle exccsseral
1 triginta septem, cuw tolierebai q«a ad ouus esigebeuiur , est-luilews
t&lMgfh'ttroitto irietu stjccendrafomre HIM mfeiis otNmi tf» mmi Q&&>die\, qoantb vafBtate Uimi*i
<«^*fc«t afromeee inemii lepesoere»^Abeswwwilttrf otim del«atifir,4a»te veta hwitiiHtmoituiic ad eiiuitm'
oculuui cord^BtHKertmNM t«ipS«m,fi|»l freqitmti lalwris l^eraulmiB^rtwter^mu y.>twnlieSr, . ,
Gbum. prseter qmttltsiioii.ticebai diebtw, accjpic-
b;(rnec^aiHsilU,"i par^ M6, eg$Mm%
opire »w. t:i qm httenNe Requttittt^tnder», e«R-
«MM^t fpte#ati*.iii#eeta^^ $e_m*%#&bm* -n«ete«< {Mimtou«i» tmpmtilelimii
•iJiMlW?•'*#JHSP?^,'^ «^*-^^* His exertiUis m^j* iu^MMteite. imviiis U/^J^agt^
cselEi* reTsaicuTarissulnma erat vo»; verum quo se eiercebatur.
omW&te»e% p©d flVfti^gewiy TOiBifiteW», ignorat»et. 4HiMiie4tiNmitm dmBcttta dMeit, cumjam cii-
R«ms ia wvlbmiaimia tttac reeti tramitis wtlet^attt; sleret annorum prope quadraginla, et divitia of*Mf
pm#>s^|i'. Ssed^icm,tip^^.ii^..i|iA,ipm^(4^.. lante gralia eo usijue jtrocessil ttt etiaut appritue
iii,8), ita queui aspiral, unclio ejut docet de onmi- .eruditus, iu expeiwmw ac iiiletfigemlis divmarutu
but (rJonn.tt.ll). AtireiiuttliaiiS ergo niilitix, vifl Scriplurarum senteirtiis merite haberetitr miraltilis.
legiiw.Bieim»nt», tetHta ei cwtte iMemn uttor a«« t^iou ul >olius diviuse gratiie trtbtmtur, eocinrtiis
iwts duMmmit,. «14«setUasua itea «ectim luei»fie-. lairfiim tferis siudio liinc vacabat, qitia projitcr
lur esiturus ab Jjigypto verus i,ll<;llebrains. Jam do- r ) leeliom» nimquam diwtii O^rfts intertitts^ exse-
m*ni M"assldenS-11101183!,iiitef irttiltiiiio.ias eputas culiouem. Nova nirSus conira eum Koslis antiquus
r*m aSftftrieri ' veseebatM' el a^ea. Hidcbamf ab iuveitiu *•=;'
HAiiiaittis^iaMtitt Auulbilid a«i^|i|i rnitnlihiliir Ccsuobium quoddaw Uerluinus adiecat gMtie te-v.
Mtfii^jwejmssw. uyurii%, offiais dwunus ,et umy«i:sik quifeHdtde vita mo&aeliQritHi.Oratione Tacta ac<«r- '
satelntes non poterant a proposiio suo eam averlere; sit omni cunt revereiilia raulio cum trewere ad
noWMi firtrfen»h* domrtto cei swrvtebaVdlscedere. oaiatH clMMtri,.vefat etfeliitistrtim peeedM^ tlftskle»-
ItttOfe^coiiiCBWltebeptus ob tkmiMHnsibi p«ntieie^ ratiesUtttieeefae qw mnaelmroes twfcittia,«mti tee^.
sum, qiiod quispiain coinpaiiiola inoliebalur, misil res, quae iu claustro sedendi sii religio. Sed vidtl
Herluinum ad Itobertunr Norllnnanniae principeni. At kHigeeNam ab ea, qtiam coenobialis ordo exposcit,
vir pacis fere damnosa alicui tuatbinamenla peuilus gravitalem baberi. Turbatus cst, jaui bcerlus quod
recusayil; perstal domiinrs in SCiltoiilIa, liorlans, vivendi genns approbarel.
comminans ul consilii sui verbum ad domiiwi» «niet. _M hma, ojm moiiasterii custos eral, ut illuin sic
peiferendo relenH. Agitur ul jam osieailal miles ad iulrorsus allendenle» coiispexii, fureui sa^itatlus,
 '*:.:<r?*-* ^ ' *>••**"-
m ^.ftos^iifix/ m
s&tm operaiionemtribiiaiur, et.TdSfe.;-^^!: .!<&•A ?ONI(tO) AMSEtiros, teiBl^oralfs vttm sanclilatemet'
^rtito mlslralloiiem l^tiatur, ^^Uir Xtisplr seterna: felicitaleuj.
liau^ qaeitilam pc^iiaeiSs "'" amicum,^^|n' '^Vjuiri a vo^ (ll)-Cuni metim et tuum, cliarissime, desicferium
bisemaiurl ''''''-•' •'"'' ;';... quo nos invicem desideramus, cousidero, mium cst,
^'^''--'E^^t^^K" ;:;.'; quod me de noslra consolatur s^jJaralione, qwia in
"'''"." ^» L*»?(W*ill. .'.' futura vita lelernam nostram conjuncliotiem per
Lantonem monetut a diaboli tentationibvt caveat. divinam spero demenliam. Nara certus sum tle mea,
feleeto *lectus,amicoamicus,JErairi fraier lyts- nec dubito de lua conscieutia, quoniam qnsel&ei
- < mimhEGmms.
^CoUm^emmtribmntm Emnpmiibn* V.femrw»'ii» Cod. i'f. M..B4. «H* htmn.
m^ss*mARnimM.
imimisSo,quanta vi rioluit, colltt ilfius pugno ner, ca- berti CrispM sui BfograpW verlus, aHqnaw&y si^-
pfflosforiSiisq^ adosiininexftusit. A*lvir patie^ M* intei^tocSiis, qtiafltuia M BecceHsis' «dgfctMt
tiesMMis:.p«B Htota stbi tmu¥ijr «mttum metleeto ee*siilMiieN6iwcowstitnteiTOtpic-gteriam smmmthHc^h-
vcf^m iiwnMirn%.jaaspmtdk. CfeelanUim semefc lui|ti^»4am fe<^ ammftd^erli. ,
seff,tfliimieloslis afcep t^ Jfcft »wc*5«tS««-, Etenim suo sa^uto Herhiious tnh nottm CjgU»,
sffecirfffinqiie "florflwtitffiiiiasiton'd&scuiMi jmE,
B euj«8¥ae^iwft#mi'opport«tfiift'spm^eiw
s*t&,g> et^waye Mamrtti Bohcrtiy eewwmiUttend^ Ma»me, ubi tle ejut-oeca^u.
l^ <»fe^itts laccrdbs, pluribiis jam*-tfucaim it-
'*""
Htmmiiii«w frtafflnts iflSirf maWtf. * ef bftkevtr* ^irtpHsslmwn *iri gtoria»'*»^»
.^$Ma«*ig4^^ *jper eemHriagaM; JgM*Htem .tu^ofef neslm ^uwwmie
b*gftt quaam*» ex|prMgrmji_JNsejwii»,/eiJH}^
tuiilcOiSm^c^rili&. Qiws aulera regendos acce- Chnsti amore, Teceiisebinius ex eius diplomaie
(Kirat, ««aSsM^iiSlfe I^Wi!r^ruiii^|eWt. tftS" ait :
.-JWcaeeratycwcmitPeccit^Boiiolo, afttwtte» edtlo >• iietw»«it enntii>nfr Gkristten^ reSgtenis eute»-
seuteulmii, tu^Bu rastnmt velsareutum ggataM$m ad «bus, quod ego abbas UerluUius Btuts Ausgpli,
agriculioram pr^rc, monaclios {Mnuesoperi suli diei astantibus et laudautibus Tialribus mcis Odonc cl
lermlfeum inastete, TfctitS qtiotfiftahus panis srligi- Rogerio, jftbenie Gilleberto comiie, et AlifeFtb &t
«eaer elberba cnmsale etaqua. Aqoa noft nisi w- Rewulpho conseHtienie, ttobeno «6mite, et Mobert»
itdenta., mm fot»smsqtmm-pweier adttam jmittuiiae aichiqiiseopo, donavi sanct» M*rte teriiaiap mstmu
babebatur. tcrrae de BurnewlJ.i, ei lioc quod perlinel ad eamj
Coelesle prsedtcabant 'beheftciuiii, cuiii pftrtis ine- ct Ta\iteio, ei dc Surcoio, et boc quod peftiiiei atl'
lior, ei caseus, vef aliqriod atiud edulhim tmiteetiM- eas1,et terram tte Sarnaro, et hoc qttod pertktet ml
que tebebauir; esempkiiu niagislEi -fii conatos eauH q»weAusgows paier inens in Vil# stta*i»i*feua,
omuem muriBuraudi excludetiat aditum, Afebas^rior lC dotmn qnoque majris nicje jujiente patre mfiojjx tu-
ad epus, % opei-e discetftfoal utliratis. SirttU se in- legra mifii diitoin, coram teslibus Fulbcno sacef-' • '
ibMierwtuIi ^sftter «eum IWWBfe '«taiCT*ju9 «Mt* «tote, Vftale, Rainftftfo, et attrs ftmi^,»,
xit, et coneessis Deo pwdiis quse babebal, aacillae (10) Lanzoni. Sic quinqnc noslra Bianuscripla ex-
fungebalur officio, serviciilium Deo paiinos «WfiCns, eniplafta; Eadmerus iu edilione Anleerpieiisi auue
etsifHiifiid HijongebaWr ecte«**,t>pem aectwfttis- iSfri; ^utUielw. MatwesberieHrfB l^b. v ifa&ms
: •* -y.H^Hh-tp':; .:;
SilWea^tldi^ ':-.:'.-'.. :-tv' AX #eg»i«^At>»J6»rwn,et lib»«t Jte geMie.<Aoatii!m^.
Atftipu^eevveiriH» itei qttadam die <»m atmoBam i^era» igitwexempkH^ e!»cus» b_i#bmM jum
towerety iieseio -Mk ea^Ad<^tfr^idiqu«5S«c<Sm8* ^mc-tautonem. ©uatrtes vote pfetaife-fftMMls^ b««,
e^.-^ueiwri»^^wy;eHa^^^iafe'^fat)a*fe :^' i se«este«Alj-^iseliiHe-ji»cialegei!i^,l»Sic mantfi#uttf
ntee.eeBiUiel:i%i^ttMiiatVeui mM owwbttslam»A*.iHe^- evadit, quod*«i*ot(ia»i Samti ^«ocr^fcemtiStsiit-
liaetf^ttcryBiis «uftietts» a^^BeWfc-wtaiieaievatA,;: AngMa(mripm-fait^diiBcea^SelteieirttOtitawm.iielijjjiw.-
< Gratias tibi Deus, inquil, quia in ollicio serVten- uisilarueritfaiiia.utcaetertsmonaaleriisfacilepiflnmwi
lium tttii niairem meam tgttis assuutpsit. >jarlis iu erjmrat, Is wleiiiLaiizo Cluniaci(quod coenobunn iu
aiuore Dei conslaulia, qua; loi diaboli arieWAiSHH- 'GiHfia^dlcee^Maiiscoiieiisi, Guilhelmuspius Aquka-
HHifHk^iBWJtm:<#o*W^'J^/*l^^i^*^'*»'" .iiB^dirt lammagwfcasttuxli, m jfeac^WMSiJW»»-#gt
fqwHawmioae ^«mlteia det»ma. jmssa »St.'«amtte ^MOiqiie.sta^ Bn^iWjtee^cap.. J2 lestelii^ qijpws
p^t pffmMew temBom*jHMtvte»*» W'»*' 1» e"»-. ' speciflttieiH proc siupeee £«^^lif^ ft^ JBo«at#<
iue«MiK esi ui AmmsaVso*^^'"^*»»*»'"'. «>»* cum egerm<:,-tmf^^tm,..mAi_mriS:4ii^
compaenri oppertuwimte o«m»no «a^N*i jsW6mm*t| » g^si teiia* iustittMi, Hcet pereH*a sfig»u«iiet*fi.#*
' 9
suLjmas mansioBem Ifswsferrel, qni a riv» liic wit- : exct-aeiweiw, ja tif» ,seitei^»c a»^
iiaott ;Decces appeflatKr, a& mHMmn a caetro ceus, iwc sianj, ue moniei^ a^dem Wnn^tofi.y»
UritHMe.I^Uie4©eiisia,mw sattu Bt-ioiieosi, valte rii^iiwiquam. tapen ^jJi OMjle^w|Kine.r
ima^mpatHmesabtmsis Jtiweimfe eiecUisa, 0«iti op- berteusis tflfcvfe legibsJli^ :
ptttUmitatehmmino usui.ewnmo4uft. $m&<<w <!tet»i' tus; roganlibus fratribus ut sika>l^ »ob»»eW ttitiu.
tatem «eriyi recrealietiem fecatstim mnAw»ffl»eret acquievii, iie inoiiatliat^s iiiumtriciiSiJl^^i^ijyl, #»
accursus. I^ttni tantum «lolenduionim tres doatus quod miiiijjiaia ""^W^^^^^Q^^^
illiceranir^ soluw illic babitaljile. . ^ >:
Atvveno «um «il*a prJbdicta GillcbciHi eomUis
esset tlelieiuiti, variarum^ne soli .portimMMnjure, post idem MlrfWHietarws advei-tit) qui pra;' ckteiis
ad varios spectaret, 1*«««, D^. jttvatiie et ^er- sui sevi Jiw»Wt»us Fegutam sane.i BenediC4ipj^er-
luiuo flrmiter speranie, inlegia Brwuii^va adIkc- vabat^ be^affl Dei Ge^iiricem «iusque sotemiiia «ftr
ceusesy.e<W.f*itm«itJ. . -' gutari v«iterabaiur altou^ (^umkt, ul splHa^M
lltqueee de Hcrluiuo uarraf»B«s ips»«u«l fiil- , ctmsueiu^ttte, «* in Watisilu sa»cii Bs^;d|iti#?ei j«.
' . .i-X&LixilMill.
(II) tidtepiit. 4 ticpra.
 Mffl3 S. ANSELMl CMTUAR.JMS^U —' EPISTOL^E. im
0FP^ARSlH.
nos r^ionumdiv^jsilas $ft*p§al l".t *t„<fcKtyHs..**-•A argncrenon cessal, nt, dum illi jersuadel incewo
tnen animalTus noslris ctemas uflamconficiai. iJnde Dei fienctfcio IngrauiiH exisiere,}ado JIKSCXaaj» aA
iit ul anirase nosirse et, dilectione ™1»^eliles sese meliora pfoficiat,'nec quod acc^pit leneiH^ aul iii^eo
1^i^W^ir^^iidP^lrtes; k-se inulililet-TifeftKtat. Oufpp Soffi mc^ssattter IrtjoVio-
llesidfefSni tetWjfc'^lfsrimfrtM R^Os^l^per^ sis eogilationibus fie miilnndo lo<;0,?nt***sTmiitari
fViifafftnfc,y>ei> aljuvaiitfe '"***' iid %uem'.[{ettojfitii, non valet, saliem de improbahdo itiiiio ineditainr,
eHirSuo speramus, irt patfiS ad quqm ^tfspiraril its, iiiiiiqnam ad flnem perfeciioiifs lendere conaliir.
^ia^l^s^her^s conVai^i» **.Wfeinlo Narfi;*^ti&falhWtiiriiS^eneiin ffaolf, oo&iljJpPs-
m%mi'tth, m ^nwm*& \m<x% e%h%*»s& pHeeH,nttfiatetttti ftti slrnctuira^1iofl£^sfrpet#li-
bimns, qtianto nnnc de nobis divinam dispeH!MMMti flmme»^tel. Unde.fll ut, qiiemadmo.ium arbusctila,
palienlius loleravewnme. 4ftJ**it*'ilallfe»/qu«t"«*» «isapetBaimplimrtitiitS am^ipeRf.lait*«l*^ «odfcm
fncere quod charilalem renovat et accendifc efterom ^lfae.^imy^.;cotivulsione inquietelur, iierjuaqnani
radicare valens, ar|diujlem cilo altrabit, nec ad al -
M|4|$$l||jSlgL^Jflfe8^L§§ftfFtft..I^S,^ Mt
«wiiMteameitsiAt Ime epeteia ma heisaejteiwil twti* . mmMtim,««mMWMbf^co atdloenw pwyriMfffe*
tamen n^^a^^ittolBi^'^^^ B i*ir*tti9t«ri-iittirM m^fm^mm^^\^mm^^s
odfo'c6rt«ifftiir; ntisqiiaiW aniotfe imhiti%^-i
»iquid • lneyM^woemje-ewiiwtjww ianpmsg»,. ioMMHa
Crsone "", cogor snbjicet^M^«iimt* 1rt*ll''t*t liinirem npeiiumtilmmlMlrdftewefc, Cmwpe «e -«*-
tymfi^^m^ neftcwe, sl
:^^^^^^'^^^^'ip^lft^, Jortfcyc"rec|||Bt;4w^l:; ams^mff-mmmt.
>^iiiiMD.!^^ri»Bwii»^ piwhmomliE »>^ <!!*»• eimrnmpoa iKmmn,sa4 "'alwrii» moelhiw^kfu-
^ oi&isifewtfe-|Mi.
liiW/i^ ^tit &<£__%
&&_______*<& feittm^i^
__& *3s»M._*i..< -.'"*..-'' -'F^'v' m»^m^l^i.W$0mm^.. in*|& ag efflVg emigri
vfiuentistest jppeaenda, seu eliam qiiasi cQB^JeiM« iiiderjimsr*'«oiiv%sfliur,iufefekerac£mt<i|t. :' .
a«iettBa.^iaii^HtM'
xfm_Wmwm_m/^
^ffWIW^HPBW&teaii^i^iieiiiifliT_4iMfc^jMmeBei£lii,ieli
wpHmvimiitie»irmmrftfmtiww^wi™ti . i^wapmyter, qwiminmta «OBaottitowm*.^ 4mte
vShmre-ipalll^lBntalfe #e#te-«£l^uS'«Mi *#* 1/mipmmm atjpeemfr, expe** M:« m*qemraW!ftl«
giiiiHq^y^^^nt^^ciiin j^s^.'^^\_5i4«H(pg»l^.^aiMm«
nie jaalivelc eatiwies mwtofceimtit9ffasBei*$temi, oww nt^ii«>ktfk^fti<»reco^U<r,lUita^uli«Jfitcntiej«e
tftse q«hfr f«*^« «sr iHtwri» radicibtis ibi nfdieefcsWdcWl, Mfm atietiuili
imiiili*^^^^1*^*^
^ Mb- inores p|, lojicon|ticiMdii{es, sij50|ftra,(ji^|| |^f-
<P^jj||lt$r^
im*%-imS$%M lio«t illi t»Go*cliMmi»prepeaitjH» IC. cijgia «nt stmt-,.«Viam&i imiiiles yi*f||antirt M*i Hjjpfr-
tmwntteimpiaiicowceaati laiwgirqoMt-twc wA w*t- t«em«*efti|ia(t.* «Nmdeat gcjftmlaiKiemlBmiisBe,
n^m ^^ifft&^* #fterttadAe miaWta nftSS-
sUillttra nlmis, tmpwwjememqtie mdfiiuHt !!&#efsutfo, stw»ms,.o«i«Ltoi»smigraeili soUicimdine «rowilsa
' " ''*' '< -'''•'''
>*^-.-#5:W..;«. ::-> -,',:_:-..,-. ^J^;-'*.' , irr^AgS ' -.<•'••-...» ;•--
rM*#e*io«t #». 88» tw=ttorfiM «extmpkrHims, <hwtiHeiifcpmi i*8> dtslipigaal M«. i«&, >** Et iMjeetijne
n«» tWl et'Atmtki djfecsten» .--li Anmlomeinwir mw. ampleclantur l" Oeo adjuvante ntm. «fcJJrffc.
jftfe<uiHeatpwtute. W ee**«niemite«m> lfe PywaiemMe^-^»;-ImwolmfHm'<m I*..te*-t4*a««ae »**!-
siiim imi^ifc<^^><^.
7 ^.«^^
»>t»^A*»,.^ -«^idei mm>-^f#^--il»M*^|>«yeil»i ww,ifc^.-: M8;Weiimiito mt^-umS^^t<nm.^o.«
f
ttmt >MfcenHiiiwioilac6 «mt »»:*m«wl^ia»#m». 1S..««:i«i6 aedA«m<mm6,'4i«t,.. ***,4Mmi^#nimeMMu
ie^ ijiion..; aj^tt^miti, l»*'.- ,M hmtiliie»-iWeaii«tm wtw. «^dft^^MK
w«m^^8iWmmaweemi iaHtMes

*^**.--'. - --.* -• -» *:«IP^-P^RI»«»WW.. - .-.V,..- :. .

-ill*T^lti'li - >•***.".*»..14M*»ijX «Mj..«gj*'.
^.'A-^.a*.
.' i^ 1^ t^^wMyffcnim^ M^i»tt»mijimnri
UHWU^,, ftl-^iA
jl TR W m___mmmnm_»_^La__am^_^L^
«UU mmSm^ f\A\n
wf 'niitIJITIHIIn''riii^Si .-
Cfl|R|mi7HiBn^BIII-mfn^nr CTWFTWmTvOTWWlMre»»
eM^iiMUtt«M»^ it^e^^^ogtlMmp ^ife totm ^ •gravi1MM«ilie/lr
yfmWi, cffNtjHiHnwyaftjftfenWfr^ilntgiiOHs Wi
i«^«««^«^imt^i*itril«t; aWhlWt**. *(*ro ,,-iifirfr.^isl^^«dl!-»«^
. liAs e^mm^wmtmmWmit^0 AisMM» ^tr.' ttegftnl, RftardOj «>l«*Mseewrpti^itws litfetri-ct»«^
1* *a*ri&us refi^fefeslmis, *f <ti«l&g,f-Be Insffu-
teitr^dmtrft^-i im ^denr AKrseiitii,tNj».1». t-Hmtfe«^t* ^^imticinwtft^rite mms
c.iWonfe*»'e«*M*B
'.- ' '-'I-'.- *-:< , >- iirS^ffimiefroj^atmi^«t^ite^cWfrfftt^Sa-fl^ftiliiartRfe
,<^»«MI^:Wi^PW>: tSSr-sa#rd*Oitm *g*»«, **w ^wTrtr res^itaent&ii.
~j^^^^M"^mMM^4''. ': 81maj«»1%^et4e«i»nis el rigidmrts *r9htfe
jffigPR «ter^eTocttrii tiMtr^t imsaittr ImaM. f^m
- desiderio accensu* iMm «lemu enfen<fere; el cott-
^TBf^i^ ^ ji^^w^iijwt:»: t%»« - '^jrti^w'^j^p^" _; : liWiiill ACIHHaegere ttiluet^, imirtiiW, iilf-ld
«'...> ,"",. \:iiiimwr.:Uh.:h7-m».:ti,^',- f««tetw;«arHsiWg<-eme()»t9ti«s? :--
-
-fWHJitf 'tthtoliiafwm «tftpeiltour pwp^um, ej- < -wom.-'mm mnvcmmi
pem d;Wt in qiH^mnyne rtrtnttsterio f^om^mY^fm^-, 'fifaci femws-*' • ::": -•••• • * •
n^^m-fuerii,nt'mm<tliim fwcere c&mtittcm mt>$-•- < Doet. Primum, quia suspectam liabeo infintf^
cmmimi^i^-imty-^ lafem twa*-, i»u*t^iWs%ttfferre OWKmahSRtMi,Mn
qlimiipliirijim coeiiobitaruni aninios, qui durioris potes forUwsis suffetre illum. Secundo, quia, limeo
 fOff» LIB. 1, EPIST. XXIX. J»9fc
deliberet: ul qnielus ad sola pise probataeque viiae .\, nibus liceat, aestimet ant se fatli, sive praeferendo
"* exercitia exquirenda sedulo vaceL Qeod si sibi paria psribus, vel majora majoribus "*, sive prse-
videtur majora qtwedam ac uliliora sprrituali Fervore suniendo se pesse qued non possit, aut certe cre-
appetere quam HSpncsentis monaslerii instilulio- dat se flon meruisse quod desiderai. Quod si fal-
VARIJE LECTIONES.
'*' Et quieliis ad sola piaj probataeque viia; mts dyoel Edil. ul Quietas ad sola piae vilse mi. Lov. *"
Hinora majoribus mt. 18 «I Lov. majora majoribus
JOANMS PICARDI HOTJE.
«e per discessum tuum eis, qni post discessum luum Giiillielnium abbalem, bis rerbis:<Siciit non licet liis
remanent, aliquod damnum inferaiur el scandalum. qui riiajus atiqnid forlc voveiuni, ad id qiiod itiintis
t Ditc. El quare lisec essent? esl, descendere, rte apostaientur^ sic itoii oinnibits
< Doct. Nonne una es de decem virgiuibus, qute expcdit de minoribus' bonis ad majora transire, ne
eccipientes lampades tuas exiermt obviam tponso tt panicipenlur. Scioi quippe iionriuHos de aliis con-
sponsm?(Malllt. xxv, I.) gregalioiiibus et irtstitiiiioriilms ad iiosirnm ordi-
< IHsc Una quidem de quinque prudeniibus esse nem prasvolasse, puls.isse, intrasse. Qui boc quidem'
^esidero. agendoet suis scandala reliqueriinu, et nobis nihilo-
< Docl. Autfinidensvirge es, aut falua. niinos atliileruni; dtitn quantiira iilos sua lemeraria
« Ditc. Sum ntiqee. . 'discessione, laultim nos turhartint sua misera con-
« Doct. Si fatua es, iton consttlovtt quoquam dis- versalione, quoniani su|«rbe spreverant quod iene-
«edas, ne forte fatuns sit fatui egressus. Si aiitem banl; el iemere praesumpserunt, qnse non vale-
prudens es, el lunc nihiloioiniis consttlo tit rema- bant, » -CoDcIudens lanaem Bernardus, addit s
qgas, ul matri, qoae te conceprt et porlavil, domtii < Quanquam «rgO nonullos eorum tirtverimus, qui
videlicet litae, pra: •citnctis atiis tua sapientia sttc- el fortiter Deo anctore coeperunt, ei ipso proleclore
cnrrat. » Elpost modicuin, ubi discipulHSobjiciens fortius perseverant, securius tamen esl ul perseve-
tmtissiinos Tratrunt sieres, a qnibtis, quia longe ab-. re.mtis in bono, qund ceepimus, quain Hjnod iitcipia-
borret, odio sit, ail: « Yisne ergo ut remaneain-cuia nntseM nonperseveremus.ct boc pariter omnesque
« odio? » . g studeamus, quod secundom Apostoli consilium,
< Doct. Nequaquam, sed cnm dilectione. \'olo Dmnia tiostra itt chariiate fiant (I Coi. xvi. 2). >
«iiiin ut Abel bahiies cuuiCaiti, ut Isaac cum Is- Euindem teriio console m episl. 7 ad Adam mona-
maele, cum Esau Jacob. Polerit namque iibi prod- clnun.abliis verbis post mediom : t Si quidem ut
t-sse malitia, si tibi non defeceril patienlia. Si au- cietera taeeam, t eic, et 115, ad sanciinioniafeni
ietn tales ipsi fiierint ut le -ad peccatum trabani, Sanctae Mariie Trecensis. Jn Bernardi senientiam it
iiniic consulo ut alio, ubi Deo placere possis, disce- div. tom. II, 2qua;st. 189, art. 8, dicens: c Transire
das. > D. Bcnurdu6<cui et praedictus nosier Adam de rejigiohe in retigionem, riisi propter mag: am
posutl epilaphium)ex aliquot Columbensis abbatis tililitalem vel necessilalem, non est (aiKiabile, tiint
<jua;su'ombus, et baoc, dequa nunc.sermo est, sic quia ex hoc piUrimum scandatizatiiur ilti qiii relin-
•enpdal in lib. De praecepto el dispensaUone. < A qiiunlur, tum etiam quia facilius proflcit atiquis in
bono, quod semel qnis voverit, descendere nbn li- religione quam consuevit quani m iHa oiiam non
cere, mutare lociim, quem sibi qiiisqtie delegeril, consuevft, caeteris paiibus. Sic ille, tibi proxime
«t cui soa se Votaulaie et voce firmaverit, «mnine snbjungit egregiam Nestorii abbaiis in h.inc rem
iion consulo. » Sed itec sanclus papa Gregorius; senlenliam.O.Tbomam pteriquesiimmnlaiii sequmi-
aiienim: tPeifecii qutque inagna se discretionis lur. » Causas vero mutandi ooenobii ibidem produ-
•snbliliiate conspkittnt, ae ad-deteriora unquam, vel clas a D. Thoma ex superioribns, elicers esl. Joan-
in.opere vel in cogitalione dilabaiilur.> Et paucis nes Gerson, vir eiiam Lullieri (lemonachati jiidicio,
addiiis inqirii: iPraescribatproindeslabiKlalispa- non vulgaris, a D. TltOma non recedit in considerau
«Itunomni deinceps remisso deseensui, conientioso ^_ 4 suse epist. ad queindain Carthtisian. tom. 1, mo-
tlis«essui, vago et curioso discitrsui, totius denique nens < reiigtosum debere advertere, in domO Potris
inconstaniue levilaii, non iamen iit bis quaein pro- ccelestis multasessemansiones (Joan. xiv, 2), vias-
fessionis serie scquunlur, morum videlicel conver- que multiis quibns illas assequaris, et, juxia dictuin
sioni et obedientix, quae secunikira regulam siu Augustini, in via Dei sic aliumire, atiuin sic, eamque
Nam si liasc ibidem f ro improbitate nimirum atque ob causam untimquemque in vocatione qila vocaltis
nreligiosilete cohabitanliura obtineri Jbrte nequive; est debere ambulare. > Rursus. consideral. 5 ait :
riiit, duce spirilu libertalis iodtibiianier suadeo < Diabolus aulem non habet efflcacius malignandi
transire ad lecuin alium, ubi non iihpediaiur iomo machinamentum, quam si possii religioso snadere
reddere vota sua, quae dislinseruni labia sua. » displiceniiam staliis sui jam assumpli atque pro-
Post nonnulla explanatius stiam aperit mentem, di- fessi. Et hoc facere conatur nunc sub figinento
cciily.» Fone vult aliquis de Clmiiacensibus insti- quieludinis coiileiiiplaliv;e, nunc sub limbracnlo,
tulisachGslercieiisiuiii sese slringerepaupertatem, qnasi oinnia sinlinutilia qnaeagittn vocalionesua.»
eligens prse Utis nimirum consueiudinibus magis re- Hsec ex Gersone carplim. Joannes Kelelius sett
gulse purilatem. Si me consulit, non consuln, si non Cacabus apud Thomam Campenseni liiec meditans
«ane sui abbalis usurparil assensu. Quamobreni^ proponii : < Est mibi iuile ut magtia repulem exer-
Primo, propler scaiidalum ipsorum, quos deseril; citia domus istius supereriiinere alias donios, el ut
deinde, quia cerla pio dubiis relinquere tulum non liabeain inagnum propositHin in Itoc slatti tnorl, et
«si. Forsau enim hec lenere potest, itlud non po- pro milla re niilii adventura ab isto velle sepa-
test; teriio suspeciam babeo leviiatem, qua id saepe rari, salva seinper obedieulia. > Thomas vero
qnod facite voluinus aniequain probemos, expeiii D CampenSis, vir illuniinaiissiinae menlis probeque
jam notumus, uno prope momento idipsumetcu- gnariis barum proceHarum, quibus candidatorum
pienles el respiieiites, tam leviter quani et irratio- aut. miiilias Christi nuper ascriplorum corda con-
nabililcr.» Haclenus illic Bernardus; routia eiiim cussantur suos lirones in it parl. Sennoriuin ad no-
^rxterii, qux leclorem avidiorem non praeieribunt, viiios,sennoiie 5,sic cautos facit:< Polestquilibet
quamvis uihil existimein me siluisse quod scriben- religiosus in ordine suo, et loco sibi a Deo proviSth,
dum fuerat necessario. Uabeai lamen Coronidis vice aniniam siiam salvare et virtttose profieefej-Si sotti-
si lubeal el tllud, qued exstat in calce apologisc ad cile servat quae brdo insliluil, et prataiili faeere
PlTROU CLVIU. 3"l
 4&S9 S. ANSELJIt CANTUA». AftGHlEP. OPP, PARS III. — EPISTOLJE. MOO
litur, agat gratias divinae miSericordlae, qnia ab. \ tando, inconslanti* leviialisqHe frusira crimen
errore "* srio defenditur, ne sirte emolumenio ant snbeal, ant majora snis viribns experiendo faiigaitis
eiiam cum jaciura ,"%cum VetvitiB^ordiniBm mu- deleriusin priora,aul etiam in perora prinribus defi-

VARIJE LECTIONES.
***Qua ab errore mt. 18 et Edit. Col. quia ab errore
JOANNIS PlCARDl NOTJE.

jubet ac consulit. Nemo igitur instabilis se seducal, siiri cuslodla; vel ex qtlorumdam licentioSonim fra*
neqne slulta et vana iroaginatione, de alio loco co- triim perveriiiate nata, itlseli peMerre; fJocetTiionias
gitet, el de incertis fiituris jiicuntliora sibi proptie? Campensis r«fer supra, eaeterique sjtiriiiiales Patres:
lando dicat: 0 Deus, si itt iati loco el orditie esseii), ; Ad hiep tmivefsa',Lanfri»n^ snper bis' dubiis
qnam bene et devole me babere vellein, nec de ali- ih\)riastices iriterrogatiresportsiirii.qiiod noslerAiisfel-
quO amplius conqueri vel turbari. > Haec paacii ex mundi. mus exscripsit sub finem sui poeinatts De contempta
•multiS quae Thoinas suos commonet, jtibi sribjicit Qiiin actuarii vice apponam sapieniissiinum
exempltim cujuspiam canonict regularis, < qui diulino D. Slephapi Murelensis, Grandimontensium sodalium
bnjus occulue teniationis pnelio landein proslratus instituloris decretum, quod lege in ejiisdem regula
defecit ad eremitas Aiigiislininnos. Mox, ut eo per- calamo scripta apud nos, nbi sic pnecipil in lilulo
venil, tirocinii monaslici veste indulus est, et qui- De viris alteriiis religionis noo reeipiendis:-1 Alte-
dem tanto pecloris aeslnantis fervore, ut eodem die, rius retigionis yiros in hac religione recipi, omnino
si Patribus visum fuisset, nomen dedissel. Vix flu- prohibemus- Niim vestrl mores ab eorum nioribus
xeranl oclo dies, ciim gravissimoperceHitiir m<B- . phirimiim differurtt; vos quippe fimuin et ligna por-
rore, priorisqtie eoeuobii desiderio, adeo ut nec ci- tanles, et clibaniim cilefacientes, paiiem ct atia
bum ncc sommim valerel capere. Quamobrerii cp- miilta faeere consuevislis, nullos enim vosmetipsos
actus aperit iiileslinuin dolorem, inirantur Palres, tiabetis famtilos; Vobis enim laiia facienlibus fre-
•leviiatein piierilem objnrgant acerbissiine, reddinU quenter improperarent, dicenles : Nunqnam tte lui-
habitum canonicum, redil in palernam domuiri, nbi njiismodi vilibus in nostra religione trsciabamiis;
casiigatur, poslea suse inconslanlias malp, evasit facilius etiam potesl in disciplina leneri qni nnn-
•melior etconstantior. > ..'.'". qnam in ifla fuit, qnando recenter saeculum t-eiin-
JoannesGerson episl. superius producta conside- qiiilj qiiam revocaii ad ipsarii qtii semel eam ex-
iratione 11, aliquantulum simile jqiiid narrat, sed cbssii. insuper si posi loiigtrm leippus vestris pei-
' horribilius, de Joan. Borljoriio Cml$sttrio!:< Is eriirii Scrutatis moribus ad pristtfi* religioms haltittiro re-
suli nitbectila.-dislriclioris ordinis rcceptus a Frari- nieare vellent; ipso postea , cujus otetfienifae -se
ciscanis nuncupalis de Obscrvantia, paulo ppsl «bs- prius subinisernni, eos recipiente qoasi oves suas,
ceSsit el duxil uxorera, a cujus piopiiiquis occisiis absque licenlia caluillniiim vestris faCere possetU,
est, ciim reverleretor.Roma, arino 159*« Unde ct vobis et ipsis aliqnod ('onlirtgat opprobrium,
< Reverendus Pater nosier Joannes Hurtaldiis Pa- nullo modo rectpianlitr; tiinc Salenton ait :Cor in-
risiensis, episcopo a sacris vicibus, cum ex Fiinte- gredienS duas vtas, t\on habebit requiem (Eceli. m,
braldo rediens visitalionis muiiere peraclp, per- 28). Hinc Jacolius ail: Vit duptex anhno, vtconttan*
transiret Andegavo; accepit FranciScaiiiim quem- est ih omnibus viit suis ftae;t, 8). » Haotenus viri
dam Bammelianum (id autem coenobii haud procut sartctissimi scitum, in quo, cnm monachos exlernos
ab urbe sitHm est,) praepostero arreptum zelo expe- a suis excipi vetueril, manifeslissime praemonuil
tisse capucinos, ubi mox a daimonio meridiano im- hos; riec ad sitos alleriiisqne seclae ccenobitas de-
jielitus, et cucullam et calholicam abjecit fidem, bere transmigrare. Huc facrt cap. IS, lib. De niorli-
professus Salmurii oppidi iu archiepiscopatu Turo- Paier licaiione Juiii Faciiei, edi ti<Lulet. 1598. Venerabilis
«ensi, Calvinianismum. ; Nicplaus (Jrenierius, ante annos 36, noslri
< Dum inviserem aliquandoFulienses monachps C ccenobii prior, et quidem integriuite prior, nulloque
in Parisiensi suburbano degentes, el cum venerabili siioroin pOSIerior doctrina, lect. 4 in regnlam sari-
ejus asceterii praeposito hisce de rebus confabularer, cli Augnstini exctitiens, qui vir religiosus in irreli-
asseruil se vidisse duodecim exlenios monaclios giosa coenobiarcha qneatvivere, (|iiamdeserere nolit
lirones, quorum unicus in eprum pcririan&isset or- adactus fralrum charitate, scandali fuiuri-ineiu, aut
diue. cx fragitiiate, ei propria irepidaiite conscientia.
i Est mihiijuispiain notus adoiescens canonicus < Tum,_ inquit Grenieriiis noster, sperandum est,
regularis, mirse simpliciialis, qui inler mutua collo- quod sine peccaio irt nionaslerio suo irreforoialo
quia ingenue fasstis est se liiijusmodi insana tain persistere possit, modo tamen illic sobrie, pie et
lurenter percussuin.procella, iu universa sui cceno- juSte viyal, has condiiiones observans, ut scilicet
bii insliluia floccifaceret, donec,'a'd se .reversiiS, gra- snper sui monasterii irreformatione doleat, ejiis
liorique polilus aura, exclaniarit: Hem quid ago? relorniationem in substantialibus ei prseserlim in
«st animus hinc alio migrare, utpolius viyam?.Ee- bononrin commuriitate dfesideransi lieni; ut prore-
qnando foris evadam disciplinse canpnicaeHac studio- formaiione introdiiteenda, qood in se est, faciat; al-
sior, cum eam domi negligenlitis servem^? cor- que ut bona sibi commissa sine expressa sui siipe-
reptiuncuki faclus animosior posiea imptignanieiii rioris permissione non dispensei, nec saecuiariter
constanlcr risit daemonem, » ',". se habcat, Sed, ut diclum esl, vivat pie, sobrie, ac
Sciscitalus sum, duinbaec elucubrarer, religiosis- juste (Ti«; iij 12)i Pfe Deo, ut recte et catbolice
stmum qiiemdam viruni (nomen yerecunde sileo) sential, divinumqne officmm, iit poiesl, sollicile et
quid hac de re senliret : dixilque id licere, ctiui D reverentei' jpierSolvitt;sobrie sibi, ut abstineat, juxta
qtiis sui ordinis cyciopediain.absolvit, sed el tom suasuiri aposlolicoiny a carnalibus desideriis. qiue
vires animi corporisque ad ungueni explorandas. mftiiam adversus itnimam{LPetr. n, 11); jusieaiiis,
lmo licet hae viderentur firmis&inipe, lamen ob in- ul in omnibus se exhibeal sicul Dei rtiiitistrtim, prae-
gentiaquse has mulationes comitantur, salijiis^is- cavens ne qnemqnaiii verbo aui facto, quanitiin
rem uactandnirt.Cs^erurii, qui in- commoiie poterit, male acdificet, prxserlim ut ne-
< ferimH^^tnalure
firmiores «aleant ektdere insuluis diaboli has reii- tniiiein eorifirt, qirfbiis cOiivivit, offendat. > Sic Gre-
gionis viees suadenlis, et insidias delegere, quoli- iiierius. -. -:: '-'.
dianaque prseliola vel ex insliluti ijionastici remis-
KM LUJ. I, EPIST, XXXI. 1103
ciat. Si autem vere meirora iiiis, qnae in promptn i EPISTQLAXXX «.*».
Sunl, tiortitum meritus opfcat, palienter toleret divi- -•-.'...''•' ;.AB kKsm.m)i. .',.:: ,,.
rinm jtidicium, qaed. otti aliqnid injnsle non deim- Cmtulil nonetigere locum.ubi 4occat,sed ubi magit
gat, ne per impatientiam jtt(Rcero.jiislnmexaspe- dpceatur.
rans, merealifr qnod non tialiet non accipere, et . Domino et fratri charissimo AIINLLFO,frater AM-
qnod accepii amitierc, aut quod Bon amat'", ine- SELMUS, salulem,
ttliler lCnere. Seu vero '" misericordiam seu judi- Quod veslrapetit fraterna dilectio, ulsimul prse-
cium erga se i» illis, quse non habet et oplat, sentes invjcem colioquamur, ego qiioque ex quo
pcrsentiat; taelus ex bis qnse atccepit, largitaii habilum sanclae conversalionis sumpsistis desuierayi
supernae gratias dignas persolvat. Et q«ia ad qna- et. desidero : sed quia meus nec sum nec esse volo,
lemcunque portum de procellosis mundi tnrbrnibus mmdum communis effectum desiderii consequi po-
politit pertingere, caveat in portus tranquillitatem tni, nec sc|o si potero. Breviier igilur pro lemppris
venlitm teviialts et impatienliae lurbinem inducere; brevitate, litieris ad e3,q\i» roaodastis respondeo. De
qnalenus mens constantia et mansuctudine tuian- fratre adolescente qitod pelilis, nec, domiius abbas
tibiis qnieta, divini limoris solliciludiue et amoris nec noslra congregatio concederct, nisi prius ejiis vi
delectalione. sit Vacua-,»*. Nam timor fter soHicitn- I tam diutnrnae conversalionis experimenlp cognoscc-
dinem custodil, amor vero per detectaiionem per- rel. Quod atilem aliquo ire prpppniits u,^,.iibi,secun-
ficil ,s*. Scio qnia haec majorem aut scribendi aut dtim proposiium vestrom vivere posstlis, laudo et
colloqiicndt exigunt amplitudinem, ui plenius intel- Iiortor; Ihoc tamen praemoneo nl et per lipeniia.ni
ligatur quihus, scilicet, dolis anliquus serpens igna- 323 abbatjs veslri boc faciatls; -et ul, quocunqnc
r«m monachttro iu hoc genere tentalionts illaqitcei; iter yestpim Deus direxerit, regitlaTiter.sub abbai|s
et econlra, qnibris rationibus prndens monaclms obedientia; et nonin propriae,voltinlatis arbitr«H si
ejas catlidas persuasioiies dissolvat et anniliilet. Sed roonaclii prsemium consequi yuliis, yiyatis; nec lo-
quoniam jam brevitaiem, quam exigil epistola , cnm ubi vos aliis prodesse, aliosque , inslruere, *cd
excesst; et-loliim quod hic dixi aul diceiidum fuk, uhi vos per alios proficcre el abaliis ad spinialcin
ad cuslodiendam inenlis quielem perlinel, btijits miliiiam instrui possilis, eligalis. Sic enim ordinalo
brevis exhorlatio episiolam nostram terminet. Nec peoficietis, si prius docert quam dpcere appelieritis.
fntes, cltarisstme, luec me dicere idcirco, qnod Prselerea, quod sludio scbolanim vilam vestram, ex
suspicer le atiqna irientis Inquietudine laborare. qno sacculo remintiastis, impenditis '", nullalenits
Sed quoniaro praedicius domiiw&Ursos,M cogit me vobis expedire eognoscetis, si ct yesijri finem pro-
'
aKquam admentiienem tifa' •scribere, neScio quid posili, et quo exercitio illuc pervenialur, consulilis.
pbtius moneam, quam cavcre boc quod stib specte Yaleat mihivesiradilecia dilectio, et licet in hac
rectse voluntatis scio novitiis.quibusdam solere sub- peregripatipBe separati ad patriam veiut diverso iti-
repere •". Quapropter, amiee mi ei fraier dilectis- nere tendamus; oremus lamen pro iriyicem, ul in
shrie, censtilit, monct, precatur le tuns dilectus, patria de Deo simul aeternaliier gaudeamus.
ditector totiscordis visceribus, ut totis viribusquielae ^,},i .. EPISTOLA.XXXI ^ .'.''-
mentis siodeas, sine qua nulli l'icet callidi hostis :,,;•' .--:-;.!..ADLAOTIUHCIIII^,--.;;:!.,:,;
iusidtas eircnfltsptcere, vel semiias virlulnm angustis- De Lanfranci nepolit tanclo profeetu, ft de capitit
simas U1prespicere. Ad hanc vero monachus, qni ,,:':: .;.r a^ipre,anolabordbal.
ia monasterjp cOnversatur, pertingere nullatenus Domino et Patri suo desideratissimo, matri catho-
valet sine constanlia et mansueludine, qnae mansue- ltcae cu«t amore rcverendo cunt reverentia amando
tmlo indissotubHis comes est palieniiae; et nisi rao- archiepiscopo LAKFAMICO, frater ANSELMUS suus, in
naslerii sui instituta, quse divinis non probibenlur prsesentis vilse sanctitate diuiurnum ftilgere, itt fu-
mandalis, eliamsi raitonem eorum non perviderit, lurae vilse felicitate seiernum gaudere.
nt religiosa stnduerit observare. Vale, et omnipotens j > Si tain facile dictare et scribere, quam toqui pos-
Dominus perticiat gressus tuos in semilis suis, ul sem, nunquam illiY.cuilani saepeloquittir cor meurii,
non moveantur vesligia lua (Ptal. xvi, 5); ut in epistolarum copia mearum deesset, nisi cum, inopia
justitia appareas conspeciui Dei, et satieris cura ap- mihi latorum adesset. Sed quoniam tani multa siint
paruerilgloria ejns(14W., 15). Ora ut.et ego tectim- quae me dictare iinpediunt; ut boc ipsiiro, scilicct
qnia et ege oro nt tu mecum ua. quatn mulla sinl, meditando nunc enarrare inipe-
! A- VARl« LECTIONES;
,'"":':':; :;;:..:.;',,....
•••Qiitanon amatms. 1 qnod non amat t**. fteivero'm«s,.dtte et Edit. Colpn. sen verp nw. 18, si vero
"' Solliciludini et amoris delettalioni sit vacua ms. 18 et £ou. solli.citiidinis et amoris delectaiionis
non sit vacna Edit. Colon. SoUicitttdine el amoris deleclsitione sit vacua ,,s Perficit ms. 18. profirit
"* Ursnsms. 18, Edit. Col. etms. Lov. Ursio iM Subfipere ms. 18, et Lov. subrepere Ul Augiistissimas
mss. ei Edit. Col. anguslissimas u* Tu mecum ms. 18. addtt Amen 1WCutn duobus mss.VicUi£ Cod.
,v» Impendistis mss. impendllis ,M Cum mWf^m ex
Ef. 20. eollqut m.prcponitur mss. proponitis :-:::--
prtedicrti coilala -; .»..;-•£'*
 110* . S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS III. — EPISTOLjE. 140»
•" succenserat A qnando usqne ad titae periculum perducalur. In
diant; precor ne mihi paterna veslra
sublimitas, quod raro ad se senftili sui epislolae per» priinis enim subiUim frigtis loiuni capnt illi, deinde
veniant. Quamvis riamque rubigirie slylus manu ces- cor et iotum corpus vebementer afficit; el mox cor
santc rnbeseal, absit tamen ut lorpore animus lin- immoderata pulsatione laborams, simul cum omni-
gua taeertte lepescat. Yeruin bis nunc omissisde bits corporis sensibus et viribus, sicut extia.ustis
dulcissimo dileclore raeo nepole Jteslro, cnjus con- sanguine 'fieri solet, deficit. Ex quo defectu, post-
versatibnis vos scio seroper praesentem habere velle qnam quasi reviviscit, slalim veliit febricilans loiius
noliliam, boc yobis marido quod mea tcstalurcon- Corporis ardore ignescit. Seqititur quoque dotor ca-
scienlia. Sic ulique cavet a qnibus esl cavendum, pilis, et quasi vomere. debeat, gravis perturbatio.
nt nolli nostrum jure videalur reprebensibilis; sic Sacpeetiam, raaxime eum cantal, sic capitis pertur-
stadet humili benignitati et benignae humilitati; sic batione vexatur, ut locus in quo esl in vertiginem
quieti el silentto aique orationt, ut meritosit omni- illi rotari videatur. Quem quoniam nec scio nec pos-
bus amabilis. Unde cerle quolidie et ipse me de se suro melius, quam a vobis amelur, amare; super-
laetum facit Iaetiorem; et ego itlum, ut de eommnni sedeo pro eo paternilatem veslram rogare. Audivi
proximdrum dileclione laceam, vestro et siio merilo qood sanclus Dunslanus regulam vtlae moiiachicaein-
dilectum habeam dilectorem. Sed est quiddam quod, B stituerit. Si igitur sic se res babet, Vellem libenter
quamvis vere credam qiiia clementer ei facit divina famosam Yitam et insliluta tanti Patris videre.
providentia, non tamen illdd videre pOssttrti absque EPlStOLA XXXII •».
charitativae"•*• compassionis moleslia. Dolore nam-
ADHliNRlCU*.
que capilis jam per plures menses sic eum paieme
divina quotldie affligit1M castigatio, ut et aKqrtando Habet gratias pro Mauritio monaclto dUigehler curalo.
a conventu communi ejus tseta dissocietur cortver- Domino fratri.amico HENRICO, frater ANSELNUS, in
satio, et omnino a lectione aul aliqita siudiosa nve- liac vita perseverantem sanctitalem, in futura aeler-
ditalione ejus prohibealur intentio. Qtiod idcirco nam felicilalem.
vobis mando, ut etego apnd vos non simreiisliujus Hoc pro cerlo laudabiliter solvitis quod cliarita-
rei silentio; et vos aliquo, si poteslis, eidem cliaris- tive debelis, cum communi fratri nostro Maurilio 1M
sihio meo: per dominum Atberium "• subvenialis vos, sicui ipse mihi scripsit, betiignos ac beneOcoa
auxitio. Et ut per aliqrta signa rtiorbi gemis medictis in omnibns exbibetis, Sed tamen me non modice
idem cognoscal, fere semper qtiasi verberantur ei gratiarum co vobis debilorem elticilis, quo illi beite-
tempora, frons semper ponderosa, sed niaxime in- ficia veslrae cbarilatis ob amorem mei propensius
cliiiato. LOx omnis et sonus quanlo major, lanlo C impenditis. Yerum quoniam nequaquam iiiinc re-
molestior. Saepe, maxime auteiri pOst ctbum, vultu center discimus "^ ego et vos, quid invicem de vobis
toto valde 'rubescii; et siraul non solo vultu, sedloto possimus pro nobis confidere : dignius aeslimavi
capite ignescit. Domnum vero Giridonem, quem iria- easdem graliasin arca mentisclausas servare, quarc
gisterio puerorum addiximus, suavis commendat non ignoranti in chartula describere. Cujus enint
obedientia, et in strenuitate lititnilitas, ut pariter semper promptam bonam volinilatem esse non du-
gloriari possumus, et vos per quem, et nos qui eum. bito; noo solum, CHm per exbibilam. sibi opporltmi»
tatem habeinus. Domnus Osbernus vester, liliqiie et talem operaittr, stfd semper gratits dignum existimo.
pietatis affectu hilaritate condiloui dies venerabrliter Quoniam taroen meritis vesiris ad pnesens opere
pinguescit, et scientiae profectu per studii instanliam aplius respondere non valeo; monachis vestris qui
et ingenii Serenitatem tenacemque memoriam qoo- mecuin sunt, quanlum poSsttm, quod iribnitis reiri-
tidie knidabiliter crescit. Non solum igiiar ideo quia buo. Quia desideratam mibi aliisque fralribus vesiri»
nos vesira pariter copulat palerna, qua nos frateme vestram praesentiam nuper promiswlis, si reverendus
jactarous, dilectio; sed et, ejus exigentibus merilis, D. archiepiscopus mare non essel boc tempore trans»
tanla dileclionis muluse jucandamur conglutinamur- ilurus, speramiis, quia terniiniis a vobis maiidatiis
que delectatione, ut jam scparari nou possimus praeteriit, quod idem venerabilis Pater ad nos sit
absque utriusque animae scissura quadara et cordis anle Pascha verttiirus. Quod utinani cum ejus prc-
laesione. Sed quando hoc, veslra eum jussione re- spera hitariiate et hilari prosperitate fiat! Si vero
vocanle, eonlinget, mea scissura in suo hiatti per- ipsum, sicitl exi3tima'mtisr non viderimiis, scilote
manenle, ipse suaro consolabitur per resotidaiionent quia vos a debilo promissionis veslrae, nisi vos vi-
allerius majoris, quam uunc patitur. Yerum quid- dendo, non 324 alsolvimus. Quippe quod scripsi-
dam est uode me sibi compaliendo dolere CQmpellit. stis vos de adveutu noslro sperare fiiturum; ita lc-
Crescente namque infirraitate quadam, quam vobis nemus, ac sl pollicereniiui evenlurum. Yalete.
Hotam esse dicit, sic sa:pissiirie gi*avaitur ot :flU

YARUE LECTIONES.
"^ififensvestra mt. paterna vestra u* Charilaliva ms. cbarilativse u' Dum aflligit m*. divina quolidie
afflM^» D. Abbalem ms, Domirium Alberium "' Cttm oriefato ms. cottata •**Mavortiomt. mauricie
"" Diciriius ms. discimus
tW6 LIB. I, EPIST; XXXIV. , iiW
EPISTOLA XXXIII u». A nemque meam apod te confido in aliquam exlollere
AB GomnLnm, dignilalem. Quoniam igilur praecessit quasi superb»
Non ette tcrtbendum amico, cujut mtmoria perpeluo salulationis excusatio, sabsequatur jam fraternaeallo-
til in corde. culionis exseciitio. Sicut enim non dubilo qtiod et
Sno suus, amico amicus, fratri frater GONDULFO,ttia erga me ferveas, et mea erga te gaudeas dilectio-
AHSELXXIS, pro amore felicilatis perseveranliam in ne; ita certus sum qriia quolidie desiderando exspe-
sanclitale, pro praemio sanctjlatis aeterriilatem in clas, exspectando (lesideras separaiionem, quam a di-
feltcilate ,«». lecio dileclore luo pateris, consolari alicujusmei nun-
Et is Gondulphus et Anselmus testis est quia ego tii audtlu vel leclione. Suseepiis djlectionis luse lit-
et te nequaquam indigemus, ut miituos noslros teris, majoranimum amici tui dilalavit laetitia, quam
affectus per epistolas nobis invicem indicemus. Quo- te, fatcor, a nobis discedenle contraxit mpestiiia. Te
niam enim anima tna et anima mea sese ab invicem namque diseedente levius dolui, quia quod evenisse
nequaqitam esse patiuntur absentes, sed sunt indesi- mandas, hoc eventurum desiderando exspeptabani:
nenter se rauluo amplectenies; nihil riobis invicem nunc amem yeriqs gaudeo, quia hoc.evenisse nian-
tteest de Jiobis, nisi quia corpore non suirins nobis das, quod evenlurum exspectando destderabam.
praesenles. Cur auiem tibi dilectionem meam descri- " Quod quia nimis tarde videbatur ad meain perve-
bam in charta, ctim ejus veram imaginem assidue nire notitiam, litteras pro bpc ipso disculteBdo di-
serves in eordis lui arca? Quid enim aliud est tua lectioniiuae dirigere^antequam luas accepissem, pro-
dilectio erga me, qnam intago meae dileetionis erga posueram. In primis igilur pro his, qnae mibi scri-
le? Invilal igitiir me nela mihi lua volunias, ut psisti erga te bona esse, gmtias ago Deo, a quo est *
prepter corpor.ilem noslram absentiam aliquid libi omne bonum; deinde omnibus UBs, qui tibi exhi-
eeribam; sed quta nobis noli sumus per animarum bent, noslrae dilectionis occasione cliarilatis bonum.
praesenliam, pescio quid libi dicam, nisi Dominus Te vero charissimum mihi moneo, quatcniis graliam.
tibi facial quod ipse scit sibi placere, et libi expe- et beneficja eorura.cum quibus degis, quae ante luae
dire. Vale. conversationis agriilionem potuisti oblinere, dein-
EPISTOLA XXXIV &.'' ceps per ejusdem cpuversationis ostcnsionem merea-
A0 MAURITJUlf. ris retinere. De redilu tuo quod te desiderare sig-
sub gilentio adbuc decrevi supprimere ;
Craluiatur Maurilio de bona vdetudine restilula; po- nificas,
ttutat rtgulam S. Dunstani et libr.um Bedw De donec tempore opporluniori ..reverendo domno et
lemporibus. p Palri noslro archiepiscopo Lanfranco, ciijus volun-
Fralri el filio charissimo suo MAURITIO, frater AH- lati nos obedire oportel, desiderium nostrum ralio-
SELMOS,dileciioiiis suae iniegritatem, iniegritatis, nabiliter valeamus suggerere. (14) De regula sancti
Deo protegente, perpeliiilalein. Dunslani scripsi doniino archiepiscopo. Tu iamen
Kon quia vel me dignum cui a quoquam pateraa insla domno Henrieo et domno Gondulfo cx noslra.
debeatnr reverenlia ptitem; vel quia dileclionera parte, ut eamdem regulam et Bedam De iemporibus.
«iflamalicnjus momenti exislimein, liujusmodi salu- propler ea, qnae in aostro scis esse corrigenda,
iatione epistoJam tuae dileclioni destiriatam praeti- qualescunque, qnanto tainen meliores possunt, in
tulavi: sed, quoniam ex quo le novi, semper erga iliis parlibus quaerenies mihi citoeosdem libros re-
(e et fralris dilectionem et patris diligenliam, et si missuro debeanl accommodare. Omnipoiens Domi-
non potui, tameti adkibere curavi. Quam meam nus te sibi semper ei ubiqtte cnslodiat, fraler, et
quoniam notam el graiam esse tifoiscio voluntatem; quoniara hoc mavis audire '", fili cbarissime, vale.
idcirco gralum fore libi non diibito, si me dileclio- Nostras lilteras raro exspeclando, propler slerilia
..:, . YAR1.E
,,v C«n>eodem ms. el cod. Lovan, cottaia. DominoLECTIONES.
Gondulpho frater Amelmus nts. Lov. "* jEternilalem
et fffilicitatem ms. aelemitatem in fceliciiate l*'Cum eodem ms. colldla '" Magis audire m«. majus
audire
JOANNIS PICARDINOTJI.
(U) De reguta iancti Dunstani, < Sanclissimus D cent. 2 scriptorum Britan.); Henricus Hungtidonien-
Duoslanus Glasloniensis abbas, poslea Wigorniensis sis arcliidiaconus lib. v suae-.Histor.;Roger Honed.
episcopus, deinde arcbiepiscop.us Cantuariensis, se- priori parleAnnal. ab anno 919 (quo illum esse na-
dH annis 27: jacel in meiropolitana ecclesia Sanctis- tum referl) ad 988; Guido abbaS SandionySianus ms.
simae Trinitalis supra allari suo nomini dicaio jnxta in nostra Bibliotlieca, c."S sui SanclilOgii ad xivEa-
majus allare ejusdem Sanciiss. Trinitatis cujus fe- lend. Junii. Regalae vero sancli Dunstani meminit
sltim esl xiv ^alend. Junii. > Sic de Dunstano ms. Anselmus supra episU 31 et Baleus,, centur. 2 nomi-
Tabohe Canliiariensium archiepiscoporum in nostra natim, quam inscribil regnlam vilae irionasticae. Cui
3iblioiheca. Unde aurerlur error Petri Equilini, adnumerat Benedictionarium arcbiepiscopale lib. i
scribens, tib. vm, c. 49 Calalogi sanctorum Dunsta- Ordinationes cleri, snper regulam sancti Benedicli,
num, ad supcros migrasse ldus Septemb. Ptura de Deoceulla philosophia; leges decimarum coutra sa-
illo sanctissimo viro scriptis reliqnere Osbernus cerdotes ad papam; soluiiones dubiorum euchari-
cantor Ecclesiae Cantuariensis; Guilhelnius Malmes- stiae; epistol. ad diversos. Caeternm adepist. 19, lib.
beriensis Hb. i De gesi. ponlilie. Anglor. el lib. ii III cum, opitulanle Ghristo, vindieaWmftab impia
De gest rcg. Auglor. c. 7, 8, 9,10. Specialids vero in Mallhaei Parkeri pseudoarchiepiscopi Wwtuariensi»
duobus libris de ejus Yiia lucubraljs (teste Baleo scurrilitate.
1107 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS 111.— EPISTOLJE. H08
impedimenta mea, tuis, rogo; itte saipe laetifiea. A Gondullus per aliqucm boc perficere poterit, ejus
llerum dico, qttod seniper volo, vale. curae designaluin diifiilte. Multo tamen melius erit,
si exeinplum ipsum, ut mihi accommodetur, idem
.'.,,.. EPisTOLA XXXV »".',";'
. ADMAUMTIBB. ; domnus Goridutfus polerit hnpelrare. Salitla dum-
non s.cribqt taheltariorum, qiii nuni nerluinum, mortens ut et sibi et mihi memor
Quoi
~ obpeiiuriam '
epistotas deferant; petitaphbrismoscuin-glossit. sit nier. Tiilei
Fratri el lilio suo charissiino 1M MAURITIO, fruter EPISTOLA XXXVI "».
ANSULMUS, divinani iri prospcris cuslddiarii, in ad- ADALBERTUM.
versismunilionein "*. Refetl gr.aiias de Mauriiii Beccensis cura, et consulit
St Iioc esset, qood" questa est lua dilecta mitii fvgumsceculi.
dilectio in secundasua niihi destinala cpijtola, quol, Doniino, fratrii amiio in Christo amalo, et ad
Acilicel te negligendo nullis le noslris litleris, post- Ctirisiuin desideraio ALBERTO, fraler A.NSELMUS, pro
qiiaui raare iranslsti, visilaverim; quolibet asserente ccelestibiis terrenp despicere, pro lerreuis cocleslia
me niniis inconvenienter egisse, liori defenderem et Jiercipere.'
©muibus tateqtibus ipse nie rioii medice reprehen- Non sotum praeniiuia, sed veFgratias faieor me,
fereni. Absit enini ul qoein a puero et a prima B secundum meriluitt vestrum ei desidwiam nieum,
eoguitione lanto siudro, pro nediitiy meae possibili- pietali vestrae noii possc rependero pro misericor-
talis, te leste, djfexi, nuric te negligam, eum ad dia, quam diteciO fratri meo Maurttio in iufirmt*
tnoruiri probitatem, et amorem Dei, quantom targiri tate Sua d^natirr impetfderff: quoniam lamen alle-
dignata est superna ctemeolia, profeceris, et in dies rum ulcunque valeo, ad atterom tamcn nullatenus
«larisproffceie*: quod semper de le desideravit eer sufltcio; injuslus mibi videorsiin eo.quod possunr,
tiieuui, et sategit slndium meum. Utique antequam deflcio. Gratias igitur tanlas, quanta mea possibiti-
tuas mihi priores litleras iraiismitteres, meas libi tas esl, refero; sed praemiom vobis mulio opiileu»
transrailiendas per prfuram, qtii se opporlunum tius a Christo reddendutn reservo, cui ipsl infirmo
exhiberet nunliBtn, paraveram. Sed cnm euindem curam exbibetis, ipsd teste',' iri siio servo Mauritio.
epistoW uiae fatorein coiigruuirt existiiriarem irieae Precor eliam quatenus, sicul vos mercedeiu non lac-
relalocein, eonligii eiiin, praeter Spem et vdluiri debit perfectam percipere; ita non pigeat, quanluni
suuni et meum, lam diu demorari dl mea epistola in voliis esl,.sanitateminceplam p.erficere. Sed bte
tuae priori respomtens jam scripta a ttia visioue ptaeinissis, quae debeiun pro graliaruin actione; quae
tandiu diflerretur, donec secuirda tua riiihi deflerre- sequuntur erunl de quadain quam vobis adhuc de-
tur. Licet eiiim nittlti Northmauni ad Aitgtos traris- " beo respoiiisioiie.Ofiin nainque, cum litteris vesirae
eanl, paucissimi lamen suut qui, me scienle, hoc diteclionis rescripsi; non totutit, quod menle con-
facianl; in quibus paucissimis vix esi aliquis, quem cepcrain, descripsi. Quaienus veslra pruderilia nii-
rioslram legationem sine dilatione et iiott negligeii- nus faslidiose "' perciperel, quod scriptum sibi mi-
ler facturuin confidam. Sed ul res 1B1 ipsa me apud nus verbose perspiceret. Adeamdem igilur responsio-
meum cxcnset crimiiialorem, diias meias epistolas iiemperiiiiei.quoditiferiusepistolapstcsens haecconii-
duabus, luis respondentes niillo per itiartim lalorcs. iiet.Cumveredilectammihilionestateuiveslram.laiitu
Et quoniaui cuni impoiiuno mitii res est, quod sludio dilectiortem vilis homunculi, meatii dico, afle-
singillaiini suisqiie temporitius facere non potiii; etare intueor : utiqueillam tanta sua supplicalione
saltem simul ad persuaiienduni iricredulo, el satisfa- majus aliqtiid raereri, quam tneus sit anior confi-
cieiidum suspicioso facere disposui. Itlud, propter teor. Sed qttoniam atiud quid vobis dare possim
fuod lantopere me reverendae domiui et Palrfs no- inajus aniore non habeo; ipsum qtiam majorem pre
slri arcliiepiscopi insiare sanclilati posltilasti,' ; meo niodulo possum, exbibeo. Majorem vero dile-
quanlo siudiosuis secundum tuam votuntalem potui, ctibneni puto, quoda me nerao valel exigere, quam
in quadam mea illi missa epistola faccre tentavj. Si r, ut Velim eum tanqiiam meipsum diligere. Quapro-
igilur, cum ejus semper nobis amplecl.enda gratia, pler si vobis consuto, quod uie mihi, cum sic essem
le ad nos, secundum quod libi expedit, et ego.et (u sicut vos nunc estis, siiigulariler con&iiluisse,consu-
(lesideramus, redke 325 contigerit, quod scripliim tendo lenuisse, leitendo atnare, amando habilu pro-
erit de aphorlsmo lecum aflfer. lnterim tamro, fiteri, et tota vila niti cognosciiis; vos ipsi judicatc, .
quantum sine luo incommodo poles, de textu prf- si illud respuere debeatis, cum hoc ego vobis fide-
miiin eflice; deinde, si libi ttcuerit, de triossis; hoc liier exhibeam, quod vosaine suppliciler exposcilis.
anle omnia servans, ut qnidquid ex eo dettileris, " Denique ipsa verierabilis domini el Patris no-
diligeulissime sit uorreclum. Si quid, vero, te red- stri archiepiscopi-auctoritas, ctljus judicium sua neu
eunle, rcsiduum inde fuerit; si opportuae domBUS ipsa prudeinia falli, nec .jtistitia' fallere perniillet;
YARIiE LECTIONES.
"* Cnt&eOdemmt. coltata '"Palri et filio suo charissimo ms.etEdit. Picqrdi, fratri et filio charissiino
**• Ri aiWersis muuilioiiem ms. in adversa inunilionem ,61 Sed ct tes ms. sed ut res "* Cunt duobm
l&umpl. pnenolatis ms. 20. collata "3 Faslitliose nis. 1. studiose
 H09 LIB. I, EPIST. XXXVIII. HtO
ipsa, Inquam, decernat Olruni vos deceat, aut mihi, A lnerilis valde praestanlior, ego scio in me niliil vel.
non sil injuriosum, ut noslrarovobis dileetronem ex- minimum altquid esse, qnod dignum sit ad augmeri-
peieade asseratis placere; et eamdero ipsam, ejus lum Veslraesanctiialis ex*pectari^ Qobniam tamen
usnm, in quo illa verior est contemneiido probetis vesfris majoribus bonis desidero participare, nescio
vobis displicere. Sed quanquam non vos lateat std qria fronte pWsim vobis participaiionein ineoruin
'
<fuid.velim deVenire, consilium lamen meum, iino boriomni qualiacunqiie sint.ctiiTieam desMeretiS, ne-
, u«nmeum sect Dei, nou me piget clarius aperire. Si . gare. Si quid igitor boni JesUs Christus Domirttisno-
igitur jam experli estis, quoniam omne quod ett in Ster in me operatys aut operaturns est, oro ego, et
mundo, concupisceniia camit esl, i el concupiscentia concedat ipse secundom veram Dei etproximi cha-
oculorum, et superbiavilccqum non esl ex Patre, sed rilatem, ul vobis iion aliter quam mibi" imputetur.
ex tnundoest: si jam cognoscilis quia mundus transi- Peio eliaui, licet inea roerila >nequaquam vesiris
bit e£cqncupiscenlia"ejus(Uoan. "u,16,17); si Iegislis possint aequari, ul vestra bealitudo me secnndnm
quia amicus twculi liujits, inimiaus Dei constituilur eamdem charilatem '" suorum meritorum commu-
(Jac tv, 4); si credilis, quia quicunqne reliquerit nioni aliquatenus dignelur admitlere. Quamvis au-
domum suant,vet fratret, aut sorores, aul pairem, tem mens vesira diviao Spirilu ferventer afflata non
autmatrem, antuxorem, dut fiUes, aut agros propter B indigeat admonitione ,6S; deberem tamen ego, jpro»
nomen meutn, centuplum accipiet, et vitam auernam debito meae professionis, aliquarii exliorlaiionein
votsi_debil{Mallh.xix,2d; Matc. x, *Z5;Luc.; x»iu, scribere vestrae Sanclilati, nisi epistolae timerem
86): horior vos^ noiite ditigere mundum, uec ea prolixilalem. Quod debitum donet Deus ulaliqiian-
qum injnnudo innt (IJoan. n, 15);sed relinquite ea, do, vel cottoquendo, vel scribendd persolvain. Omni-
/et seqeaminipauperlatem Cliristi, ut pro ei&cenlu- polensDominus Sic vos in temporali vita ab omni-
<,plnmh accipiatis, et viiam aeternam. possideatis. bus niatis custodial, ut vos post hanc viiain in aeter-
Amen,fiai.^ ___<:,,-:.yy .-„..,.:.: :-:y_h. ..: y.-..,- nis bonis consiiluat, domina mullum in Chrislo
r- ry--:. tai ;»EEIST0LA ^XXVU^ - ^r.-v ;.: amanda el veneranda. Ipse sic invicem me vestri,
-.-:.:,-' i::i-,,;l%^^yMP^Batna^n^:-!^:,::^ ,;,....". et vps niei meraores in suo amore faciat, ut et
Petiitctler mvtaatncumea-meritoruntcommttnionem. illi ptaceal, et nobis ad vitam prosit aeiemam.
; Dominaeexiinias^ei.meii o satictitatis cum aiiiore Aiiien. '.'.•
reverendae, eum reverealia, amandae FBODELINJE, 326 EPISTOLA XXXYIII»•».'
fraler AHSELMUS Recceusis, vita peccator, bahitu ADGU1LLELMDH.
mouachus, servus scrvoruin el anc llarttm Dei; yiiae De litlerit GuUieltni tibi additit gttudet, eumque a
praesenlis perseveraiiler crescentem sanctilaieni,et' C swculi,vanitate avertit.
vilae futurae aeternain felicilateni. Domno reverendo, affectu tolO diligendo el dileclo
, Poslquaraodorem vestrae bonie famae, quae longe GDILLELMO, fraler ANSELMUS suus "', pro amore fe-
laleque suaviter redolens cir umvtlat, persensi; licilatisperseverantiamin proficiemi sanciitate, pro
semper dcsideravi ad veslram notitiam aliqua coinmo- praemio sanctilatis aetemitatem in sufficienli felicl?
da occasione peryenire, ut per notiliam mererer tate.
aliquatenusad amiciliainpertingere, ut qui bonismeis Litterae dulcis mihi veslra dignatioais, quas sus-
roeritis me video valde indigere, vcstris nie possem cepi, cor meum dileeti veslri nominis titulo laeiifl-
aliquantulum percbarilaiis conimunionem iniscere. caverunij.-sublimis Uumilitatis Odore refecerunt, pro-
Sed gralias ago Deo quia, duni h;mc yolunlaiem ge- fuuda; charilalis sapore saliaverunl, piaeconquestior
rerem, et voluutalis eflectum .*•*cupidus exspecla- nis afleclu compunxeruiU. Quarura petitioni cum
rem, iiilimaiuni est tnibi per comniunem in Chrislo nunquam veliin dcficere, ulique faleor. responsiorii
fralrem et amicuin nosiruin doninum Ilugonem .*•• me nequaqiiam posse sufficere. Cum enim in loto
itidusum Cadomenseni, quia sanclitas yestra non me et in omnibus quae in me sunt, conscius ipse
. dissimiii affeclu siiuiiem de se apud me pi aeslolarelur mibi sim nihil esse dignum tanla poslulatione, et ve-
evenlum- Qaapropterquoniam comperio et compc- slra beneficia, et, quod valde majus et mihi cbarius
. riensgandeo Chrislum desideria. vestra, qoae novit est, vestra erga medileclio ptrts raereantur de me
ex sua nasci dilectione, nobis ignorantibus exau- quam meipsum, certe nulla sulBcil affectui meo ver-
diisse, atque nos eliam uescientes paribus volis si- borura devotio, qua vobis, quia plus non ppssum,
roilique dilecUone junxisse; jam non timens noiam offeram memetipsum. Quatenus veslra sanctitas nec
. prsesumpUonis, milto vpbis liiteras nteas per confi- jugem inemoriam sui, in me velutinsuo dubitet npn
deniiam mutoae .dilectio.nis. Et quidem, doniiiia esse; et si quid divinilus sit in me, certa sjt velut
cbarissima, el ideo 40''4oa ,pl pharissimai quia vit;c quod sui est, suiim esse. Quoniam igitur non solum
VARI^S LECIlVJiN.ES.
' %>k Cnm iitdem mst. cotlata et cod.Lovan. »" Voluntatis affeclum tnss. volunlatis effectum cod. Lov,
:U*, Domiiium Httgonem mti. Domnum Hugonem »'T ln eandem charitalem mtt. secundum eandem
diarilatCmms. bbv. w* Indigeat admonitione : deberera mst. omitt. adraonitioue *•» Cum mnoex ptam.
fatismss, cotlaia "* Fraier suus Anselmus mis, frater Anselmus suus. —'',
 11« S. ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS III. — EPISTOLJ5. «14
oraionis, sed el tnonilionis et omnimodae sollicilu- &, i aliud reslat, nisi ut, quod omnibus est honeslum
tliuis debiiorenXme scio illius saluli, cujus meipsum amicis, concedaiis libenler. Salutale dncem et ve-
esse profiteor; rogat, monel dilectus fidelis vesler nerabttem Palrem et dominum nostrttih domnunt
ue areseat per amorem saeculi semen bonae volun- abbatem "*, et omnes dileclos dominos et fratres
latis, quod in vobis per divinum respectum coepit nostros, qui vobiscum sunt. Pax Dei, qum exsupe-
germinare; ne leneaniur laqtieis saeeulipedes vestri, rat omnem sentum, eusiodiat corda vestra el intelli-
qui jamiionsolumper opera misericordise,sed etper gentiatvesttat{P1tilipp.\v,l).
celsioris tramilis inlentionem in Via tsterna coepe- EPISTOLA XLl m.
runl ambulare. Sedsollicite avertendo oculos meo- ADLANFRANCUM.'
tis veSlrae, ne videanl vanitatem (PsaL cxvin, 57);
modesliam de munerum tenuiiate prcedi-
seraper eos per indeficientem intenlionem conversos Lanfranci cat; et de monachorum abstinentia suam senten-
liabeatis ad verilatein. tiam proferl.
EPISTOLAXXXIX. Domino suo et Palri archiepiscopo reverentia,
*JDMAURITHJSI. cuhti "*, et amoris affectu diguissimo LANFBANCO,
Staecepiste muneratrantmitta. snus stibjeetione et alhoreservus et filius frater
. . Suo dileclissimo amico et frairi; elquoniam hoc 1* ANSELMDS, quod stlus.
clariiis auditnr, cliarissimo filio MAURITIO, frater Ax- Sicul paterna vestra dileetio nescit non esse mihi,
SELMUS, salutem. , ei cum non largitur, munifica; et cnm secura est,
Preliosum. munus pretiosae miliiluaediteclionisea sollicita.; ita scitote, imo scilis fldelitatem nostram,
ehattitaie, quamtssuin esl, stiscepi;-el in eum usum, et curo tacei, nunquam esse ingratam. Cum enim
eb anipliorem tui, memoriam, qoem poslutas penes mibi 1T*non mittiiis ex usn dileelo dileclori vestro
ine niaiisuruni consiitui: non lanlum, ut recipiam pretiosa monera, blande salisfaeiendo pretiosioreiri
aliud, sicut promiilis, quanlum quia sie libi placere tnandatis excitsalioneni; el cum certi silis me niliil
et_egoscio, et tusignifieas luis rtictis. Pro qeo gra- eonlra Christkmam fidem sentire, satagkis IM la-
lias libi scribendo referrem, nisi ui scires quia plus men, ne quam de me pravitatis vet falsam aliquis.
aliquid paratus fui libi semper tribuere, anfequara possil habere opinionem. Qoippe lalis, qualis ilht
esset quod possem retrihuere; Semper enim fui et fuit, quam mihi feeistis, munerum excusalio, cum a
sum memelipsum, et quod possum, tibi ei pro tepa- laiito iantitle lit, munus est multo pretiosius pur-
ratns impemtere. Feslinat lalor, cogor, quae conan- puraelauro. Quod utique munos.non misistis ideo
lur erumpere, aniini verba reprimere :' hoc tamen quod eo me indigere pulareiis, cum neqnaquam
subiiifero, quod tibi fui, hoc persislo. Vale. *'
ignoretis itlud milii in cordis arca semper recondi-
EPISTOLA XL »*. tmn; sed quia benignitas vesira nnntium a se ail
AB HELGOTDM. me vacuum transire pali non poiuit. Neque enim
Commendat et Rogerii abbalis fratrem. caro vestra -suscipio dona, opus habeo eonim com-
Domno cl Palri reverendo amico dulcisshno mendatione, qtiae nullalenns dubito vera mei dile-
HELCOTO frater ANSELMUS, vitac praesenlis diuturnant clione fieri: neque cum non afJliiunt, indigeo ex-
""
prosperitalem, et futurae aeternam feticitatem. cusalione; quia certns sum ea cessare aliqua
Domnns abbas Rogerius •" cerlus de vobii et justa ratione, quani st vobiscitm inlelligererti, elige-
de me, qnia sic nos in cOr unrim el aniinam unam rem vobiseum. Quod aulem prsecipilis, ut cirea
ignis charilaiis emiflavit, nt quod atier atterum quasdam non meas, nec alicujus Christiani asscr-
scire nolueril "', hoc ipse nolle non possit, peliila liones, simptieiter quam me scitis lenere, verilalis
lite qnatenus ejus frater Gonfridus, qui Cadomi sertlentiam proferam, gralissime accipio, el liben-
lnoratur, vestrae sancttlali commendarelur per tne, tissime obedio. Didici in schola Cbristiana quod
Non ut aliquantlo, aul ejus injustitioe in altqua causa teneo, lenendo assero, asseremlo 327 am°; 1"ia
a vohis. faveatur 13*,aul aliquid de ejus scrvitio, \j si qiiis eorum qui habertt sribslanliaiu raiindi, dede-
quod doinno abbali. et rtionasterio. vesiro debel, per rit indigenti vel calicem aquae frigidae, propter ve-
vos relaxetur: sed ut charilalen», quam vos omni rum amorem Dei et proximi, eleemosynam facil, et
proximo scitis dfibere, familiarius illi, ciim id raiio non perdet mercedem suam (1 Joan. m, 17). De
videbitur exigerc, propler amorem veslrtim digne- tnoiiacliorum vero abstiiieniia lioc senlio; quia
inini exhibere. Si igitur judicat prudertlia vestrsi quanlo majore amore Dei aut proximi monachus
quia quod tantns. amicus me postulal non indecen- ab apposilis sibi alimenlis absiinuerit, lanlo majo-
ter, nnllatenus possom negare "* decenter: iiihil rem el faeil eleeinosynam, et acquirit mercedem.
VARIj: LECTIONES. t
"» C«t» eodem ms. colluta »'* Rogerius ms. Rogcrus "* Seire noluerit ms. scire noverit m
Faveanlur tn». faveatur "• Possntn negare ms. possiin negaro "' Dominum noslriim Abbalem ms.
Uotimiuiq.nosirum Doinnum Abbaiem '" Cum dttobus tnss. inmms. prccdictoCod. collatacum
el cum Edit. Goih.
»**
{ftiCol/iSjZ^ '"*. Reverenlia, culm, mss. rcvercnliae ctillit Cum eniin misitnts. ebim niihi
'" Ea ali^na mss. ea cessarc ali<yia
&Kagitis mi: 1. satagit .
«15 LIB. I, EPIST. XLHI. lill
EPISTOLA XLll *M. \ lnuniier desidero; idcirco vos simul unius epistolae
ADHENBICUM. allociitione conjungo. Si bcnC memipil dileclio ve-
Dolet qutd vixscribenditixque tegendi etoraniiolium slra, quales vos sempcr optem videre prae&eiiles?
habeal. suflicietitcr novit quales vos assidue desi;!ererii.'au-
Domoo, amjco, fralri charissimo HENRICO, fraler dire absenles. Qiiouiam. namque, ut vestra milii lc-
ANSELHUS, vilae praesenlis prosperam diulurnjtalem slis esl conscientia, omitibus vohis fratris dilectio-
et fulurae felicem »**aelernitatein. nein, el insupcr uni veslrum palris diligeritiain.ex
Quanquam vera dileciio semel accenSa semper corde non dicam impendi, sed. volu.i impendere;
flagret, sine ventilalionis inslantia; non lamen pa- nulhim inleijacenlis terrae niarisque spalium affc-
rum jucunditatis ab amicis ex ea percipitur, sive a clum veslri a ine valuK abruntpere. Liccligitiirteve-
prxserilibos ex mqluae conversaiionis sive ab ab- rendi domini el pairis '•• iioslri arcliiepiscopi prcesens
sentibus ex alicujus commonitionis frequenlia. Quo- vohis consiliumel aJiiionitio, singnlorumque ve-
niam igitur, superna sic dispotienle providentia", strum continna, qttid suus liabilus profiteatur, medi-
mitltiis aspeclibiis invicein non possutnus jucundari j iatio, m.utu:eqiioque in sanclo fervore collocutionis
vel alternis ntissis salutaliontbus, ei si iion quanjuni freqiiens accenslp suificiant, quibus vcstra sludia
yolumus, saliem quantum possumus, ab invicem j5 bene incepla.quotidie ad irietiora proficiunl: exigi
debemus laelilicari. Quapropler si milii tam saepe tamen indeficiens diteclio ul exliortaiibnes postrae
liccjret, quam saepe vellem, ulique saepissime sche- qualescunque sint, vobis' quamvis absenlibus e
duiam el noslram v.obis tlirigerem, el inibi' vesiruni non indigerttibus non deficianl. '•'"*,
exigerem. Mihi quippe, tneis idpeccaiis agentibus, Moneo itaqueel precor, charissimi, qnateritif pihil
sic non sblitm diclandi, sed et legendi et meditandt sil, quoJ meniem veslram a sui revocet custodia;
sive orandi oppoiiunilaiein video reiuolara, tit cre- spljicite discutial quid quplidie acquiratproOciendo,
daniame Dei inisericordiam amotam. Dnde, ticet nequid, quod absil! perdat deficiendo. Sicut enim .
non quanlmn ad eamdero revocandaui inisericbrdiam in virlutibus diflicilius est aliquid non habilum co-
divinaiu sufficiai, inconsolabiliter lauien, doleo; nando assequi, quain desidia carere; ita graviusest
quia cum tanium sit misero mihi quielis iinpedinien- rectiperare quod pcr negligenliani amillitur, quam
tuni, nullum ine consolalur inquicludinis emolu- adipisci quo.l nondum qttis habuisse cognoscitur.
meulura. Qua in re cum non juste niihi videar viles Semper igilur, dilectissimi, pneierila quasi pro
elsteriles, quas lamen negligere nOn audeam, oc- nihiio sic dcputelis, ul elilla, aJ qux profecistis,
cupationes accusare; nequaquam lanien rem inte- lenere uon conleinnaiis *••; et his aliquid, addero
rius discUliens, meam valeo ignaviam excusare. '^ licet pcr inlirmilalein nequeaiis, ianieu per impor-
Adeo namque vilis mens mea quasi quadam naturali tunitalem semper conieudatis. Qiioniain nainq.ue in-
arctatur angustia, bouaeque volunlatis languel im- ler mullos vocatos paitci sunl etecti (_Vatth.,xxxl6),
beciltilate, ul uni quamlibel parvae curae caeleris ex- ceili sumus piuncs, Verilale dicenle : sed quaiii
clusis lota non sufficial, et cujuslibet orieris tenta- pauci sinl, incerli sumus ctincli, Verilaic lacentc
lionisqne gravedine victa succumbat. Quapropter, Qiiapropter i|uicunqtie nonduin vivil ul pauci, aut
mi cbarissime fraler et domine, quoniam ex chari- . vilam suatn corrigal, aut inter paucos se cOlligat;
taie el mea merita, si qua essent, vestra esse vel- aul cum certitudinc reprpbationem limeal; qui veira
lem; et qnae veslra surit, mea esse confido : deiiiea jain sfbi videturde paucis, non statint de securilate
desperans ignavia vestram precor el exborlor sire- eleciionis confidal. Quippe quoniam nenio noslrum,
ntiilatem ut qni me ex meo miitus prolicienli de- scil in quaniam paucilaiem rediganlur elecli: nul-
iectu sentio reprobari, per vesiruin iiideficienieiTi lus riiique »w novit si jam sit inler paucos e!eclosv
roerear revocari. Valc;»l, et valeat riunc licet sil similis inter »•• niultos voca- ;
profeclum jam paucorum
et in aeleriium dilecta mibi vestra fralernilas. los. Nnllus igitur retro respiciendo penset quanv
EPISTOLA XUII '". ninltos in via cceleslis palriae praecedat; sed indeclU
" nabililer in anteriora intentus spllicile consideret v
ADHERLUINUM, GONDULFUM ET MAURITIUM.
Btcctnstt monaclios, in Canluariensi Eccletia lum si jam pariter cum bis, de quorutn electione neiua
degenlet, adhortalur ut meliora semper proficiani. dubilal, incedal. Yidrfle igilur, cbarissirai, ne qua-,.
Domnis, et Iralribus, et amicis cbariSsimis HEB- libel occasionc liraor Dei, quein concepistis, lcpe-
Lomo, GORDOLFO, MAUBITIO,frater ANSELMUS, as- scat; sed semper quitsi indeficienli studio ventUatiis.
eendendo de virtute in virtutem, pervenire ad Cbri- in dies fervescat, donec vobis in securitaicm aeiei-
stum snmmam Dei virluiem. nam mutatus lucescal.
Quoniaro et unum esl, quod vos pari inlenditia Valele, amici mei amaniissimi; el, rogo vospcr
proposito, nec est diversum quod ego de vohis com- fraiernam charilatem quam mihi debetis, orate so-

VARIiE LECTIONES. ,
*•• Cttmiisdem mtt collala »•• Fulurac 'xlicHalis tw*. 1. futurac faelicem »8*Cum iisdem mts. eollaia
'•' liotntni Patris mst. Doniini et Palris '•• Temere iion conieiiinatis mts. lenere non cOHleriluali? """
Nullus iiaiine mss, nullus uiiquc »•• Sil similis inlcr ms. L sit simul inter
 tfflS S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP,0PP. PARS 111, — EPISTOL.E. «16
lito irisianiius, ne ego, qui vps liortor ad profectum, \ et clemenlissimus Deus sic vos in hoc saeculo pcr
perliciam qiierii jairi oliin vere incoepi, ei jam nunc omnia suae faciai concordare voluitlali, ul ipse in
Tere eflTciilriiseriibiteBi defeettiin. futuro per omnia. veslrae concordet felicilati. Diileis-
'y-ifii:.- :.:.., ^PISTOLA:XLIY'»>. • '•-: sime tni Paler cl revercnde dom.ine, precorut pa
•"" A»'•Htfasostoiit. :•" lerna veslra sanclitas non obliviscalur tidelis serv
:'\' '•'•'.''
Acerrimii oppressum doloribus ad putieniium excitat. sui »•', corpore abseniis, sed niente adbaerentis. Ya-
'- Olim soeio et fratri coacqua familiaritaie dingendo, leaut semper in Domino corpus et anima veslra..
iiuiic dominO et Patri cutrt dileclione reveremlo EPJSTOLA XLV,
RoveCistrensi »** episcopo (15) HEiuiOsfo,' fraier ADLAMBEETUH ETFOLCERALDUM.
ANSELJHJS, in hac vita integrain iiicoliiniitaiein, in Ne lelhargicomundisonuw eorripiantur.
Wibra perfectani felicitatem. Reverendis doininis, diteclissimis avuncutis, dul-
Curii audio qtibd frequenlibus el gravibus inote- cissimls nutritoribus suis LAMBEBTO et FOLCEBALDO,
stris fere usque ad mortem caro vestra atterilur, fraler ANSELMUS , bona leroporalia pro aelernis de-
contristat me Iiumana moeslilia irieus affeclus : sed, spicere, aeterna pro teuiporalibus percipere.
328 euin considero quia per baecaiiitria veslra ad Quaravis nos locoruut teuiporumque spalia sepa-
ititeriitlaleiri ntitritur, Consolatur me spiriluali laeiitia B rent, arbllrio superno disponente, nulla laraen causa
vester pfefecius. Notum quippeesl sanetitaii vestne, vesirae dileclietiis affeclma valei aul valebit raibi
quia in tribulatione carnis, et per ustionein rubigo mirtuere, divina gratia protegenle. Et qupniam cer-
peecalorutn exurilur, et per palicnliam jusli vita tam est cordibus vestris simitem affeclum erga me
perflc1ttrrrt*. SCripttim naniqueestquia flageltat Deut non disshnilher inhserere, ulique dnbiura tnihi non
otnnem filiuttt qttem recipit (Hebr., xn, 6). Etqitia, est quod sieut egoea, qcue circa. vps sunt; ila vos
iHbtAaiio paiientium operatur, palientia probationem, ea, quae circa me suut, nela semper desideretis ha-
'probatio ipeth, spes autetn non confundit (Rom. v, 3). bere. Sed ea per bujus schedulae latorem plenius
Et qufa paiientia opus perfectum hubei (Jac. i, 4). poterilis disceve-et npiifioare, quam brevitas epislp-
TJnde procul dubio cognoscilur quia lanto affectti est laris sufficial intimare, Quale aulpm de^jleriuin cor
In iribulalione gauderidtim, qnauto. conalu est per meitm gerat de vobis, ille a quo, elad quem, ei cui
spem , et operis perfeciiOnem in filiorutn baeredila- soli nolum est idera desiderium, sic intimet et per-
teni nilendum. Cum enim senipar gralitm sit Deo, sUadeal vobis, quomodo ipse scit expedire vobis. Ut
si iiunqiiain ab ejus ordinatione disseiitimus; luiic laraen aliquid de cordis abundanlia eloquar, nihit
iiliquc valde illi placemus, si et in noslra adversi" magisdcvobis limeo quain ne in amore saeculi et
lale ejus volunlati iiilariter cpnsenlimus. El quan- <2 saeculati vila perseveretis, dormientes usque in
quam Sit jusiissimus, nequaquaui lamcn, ciim sit finem; et nihil aut pariun quid invenialis cum viris
misericordissimus, coget nos peccata m fuluro sie- divitiarurii in manibus veslris, cum evigilaverilis
crilo vindicta irepeiila litere, quos bic viderit ullioni posl finem.
cum aniriii hilaritale occurrere. Tanto ilaque dislri- EPiSTOLA XLY1'M.
cluin judicem exspeclare poierimus leniurem »••, AD FOLCEBALDDM.
quanlo ntinc ilhiirt palienler »•* sustirtebinius seve- Se miro
riorein. His igilur el ailift hujusmodi meditaliouibus, ejus visendi teneri desiderio, sed delineri ex
to quod in Francia milites iter liberum nulli face-
mi reverende domine, sicut scit palerna veslra san- rent.
ctfiaS cx camis defectu, anitiue coiisiderando"* pro- Secunduln carnem consanguineo, in Chrislo fra-
fecium; ex carnis aegriludine, animae salutem; tiicbarissimo FOLCERALDO, fraler ANSELMUS, sic ire
ei ultiOne; induigeniiani trahat; ex ipsa iribulaiione de virlute in virlutem, ul videai Detim deorum iu
coiisolaiioiieiri, et ex maerore lseiiiiam. O.nnipOleiis Siom . .,„
VAllIiE LECTIONES.
*M Citm prkfalis duobus ' 90Ronesceslrensi ms. 1. Roveceslrensi ms. 2.
'" Exemp. in ejnsdem Cod. ms. collala
Rovreeistreiisi Yita perficiliir ms. 1. viia exoritur »•• Leviorem mss. leniorera »»•' Nunc patieniir
IIIM. miiic illtim paiienter m Aniniae considerando ms, 1. animi consideraudo *" Servi suimss. lidelis
sprvi sui, ,t 8 Cutii ms. uno eX duobus pradiciis cotlala
JOANNIS PICARDI NOTiE,
(18) Hernqslo. Alias Amosto seu Hernoslo, ut in D nosque corporis dolores, ad quorum constaniera
labiilis episcoporuin Rafensiiim codicis Victoiiani tolerantiam Anselmtts hic excilal et solalur. Gete-
legiitir bts yerbis : < Post reslaiirationein tt Lan- runt Uonestrensis, Roceslrensis aul Rouecestreusis
franco archiepiscopo Hernosius tnonactiiis Becej fit sunl dicliones jain exoletae etforinala' a Rocesiria
episcopus. • Taniuro illse. In lmjus aulem Uernosti seu Rouecestria; ut eliain legil Henriciis Hurititlo-
coiisecralione, cinn super allari inveiilus fuissel iste nieusis lib. i, Ilist. iti boc versu : •',.-•
versrts:-
TeslisElyforiiiosaftiiu; Roitecesltavitn. ;:
Cito proferte stolam primam, elc, Hodic dicilur HolTacivitas Caiiluarieiisis comilaliis
Lanfrancus pramuniiavit eum hrevi mbriiuriini. Ne- . in ediio sila, a qua RolTerises episcopi (leiiominali.
qiie eveiiius feicliit sancii arcliiepiscopi vaticinium. • Superitts autetn deAruosto recensita, recenselLan-
Qiiare eoijem anno.exoessiti posi acbrrimos diulur- franci biograpbus tus. in Chroiiico Beccensi.
 '""
4117 "J'"?tlB/lfEPt#IV:'XEVtH;-;^-''- ^:^:y ^1«
Cogiuvi ipse «go ad te venire, et ad pedes reve- A inis, ea bona, qnae neeessario an»tUintttr,;sppnle
rendi abbalis tui prostralus quanta possem humili- dimit tere, ut ea quse aelerne teneuiur possit recipere.
tate postolare, ne animas'" (me el tp d|co) iafrto • Dicere non possitm, ^ijeelissijue, quanlo gaudio
conglutmatasvinculocarniset spiriltis, vuilemacon- exsultavil cor meum, cuni aiidivi a dileclo fralre
versationis separatione non lantum disjungeret, 329 et ^consobrino noslio doinno Folceraldo, le npn
qunu sciuderet. Sed tam crtidelis tanique effrenala soIum;adbane,quam babes ^lto^ni,peryieii),is4&;sed
aalitiosorum heminura in Francia debacchatur sae- etiam bonis honestisque studiis profecisse et fndies
vilia'", ul nec me, nec aliqueni monachum, aul proficere. Sed ei ikuic meo gaudio multura est addi-
. quempiam equitem audeam lanlo committere peri- lutn, cum mibi dixil quia rae desiderabas videre.
culo. Re enim vera doriinus Rodulfus cum, te re- Membr enim et servator magnae amiciiiae quae olim
duclo, rediret, in archiepiscopatn Rhemensi cum fa- fuit hiter me et avum et palrem et wairem luaro,
raulis, equis ablatis omnibus, captus esi, quanqnani et iinmensae dileclionis qttanv habui erga le, cum
se sub archiepiscopi Rheinensis tuitione Ire ctama- adhuc puerulus esses: ea seinper ••• de le desidero,
. ret. Qui-aliquandiu detenti, vix tandem urio eqno quibus meliora non possutn; ei cum bona de le au-
reterilo, relaxaii stint. Denique etfainsi possem abs- dio, sic gaudeo, rit plas noi^possim. Aceensus igitur
qne onini te adire periculo, rex tamen et doninus deshlerio lui in Deo, ero Deum utdei iiobissiniul in
abbas.Aester, in quorum poteslaie sttrn, nolunt mihi hac vita, quanditiviciuii «utnUs, conversari.et in
erimii dare ticentiam : nec tamen ab illis, Ut lepbs- firtura conglOriari. Htide boHor, precor, obsecro,
. sim habere, ullum recupero auxiliura aui coitsilium; lui dttectissime, crede verum< esse quod, Veritas
nec usni esse honoris existiiriant, quod tanto slodto, dixii, et ama qtiod retinquentibus «eculum prppier
de tam longinqub, tamque bumilibus et amicabtlibus se promisii. Incipe parare tam magnuni;quaeslum,
litteris frustra bis poppscerunt, letiio forsilah fru- accelera ad tantitm lucrum ;-ut^uae intmiti s«„n{re-
stra reposcere. Haec idfcireotibi Scrtpsi, charissiine, linqnens, ceninplum aecipias, el vitam aelernam pos-
ut In baberes per qneni mihi desideranli scire quae stdeas (Maitlt.xtx,^). Quod si libi Deus inspirave-
«irca le suul, tiiaudare posses; et siniul scires, quia rtt, rogo, charissime, ne dubites propler itioeyi*
jam nullum ab bomine exspecto auxtlium, quo luam laboreni venire ad amicum et consaiiguineinBHuuui
tanlopere desideratam conversationem assequi pos- te desideraniem. Quoniam si simal vkdiimus, ^anio
sim • quatenus sotius Dei nostro desiderio favorem, multtum nostrum gatnlium de nobisinvicein praesons
secundum suum beneplacitum, orantes exspeciemus, nobiseril; tanlo quidqtiid grave videbitur, levius
et inierim ejus denobis disposiiionem obedienler .;;'..•:'
c.erii.""-- .,-_
patiienlerque loleremus. Sic enim citius et benigiiius EPiSTOLA XtVtlt (16) »•»;- .
deshlerium nostrum perficiet "*, si non quod nos '-' -
ADLANFRANCUM.
volumus, sed quOd ipse vult, nos desiderare perspi-
eiet. Quatiquam cnim tu valde sufficienlerque' te Exppttulat de Itonorifica compeltalipne..
consoleris ex sancia paleruaque benigiiitate abbalis Domino et Patri suo reverendo archiepiscopo
lai, quam a le invenlam saepe mihi praesens gau- LANFRANCO, fraler ANSELUDS, sons-quod suus.
demio praedicare sotebas; ego lamen, quod de te Sicut Zacharias prophela ad cammendandam suae
desidero ••*, desiderare non desislam. Oratioties, propbetne auciorHalein fere per singulos versus re-
. qttas tibi, cura mecum esses, scribi feceram; nescio petit: Hmcdicit Dominus; sic mihi ad inculcandiim,
per quem libi mittere possim. Lator eiiim praesen- quis, cui el quo aiiiuio loquatur, lihel ul lam saepe
lium eas ferre libi non esl ausus, ttiueiis ne sibi epislolae nostroe, quas vesiraedirigo palemae celsitu-
ouferreniur. Cum eiiim eum priina vice ad te raisi, dini, in fronte picluin praeferanl :-DominoM Pqtri',
dicit se capluin el exspolialuin, vestesque suas, si et, euut quod suus. Sic eniin hanc, non dicam, scib
quid forte iu eis quod tolli possel invenirelur, dis- simuiare, sed sculpsi in mente mea impressam, ut
eussas"*. Rogo, manda niihi per epistolam quae Q quidquid proponam in incipienda. nosira salulaiinne,
eirca te sunt. Dotniuus, qui cutlodii Israel, custodial troc in consummaia appareai expressum. Cuiii igritir
le ab pmni mato, custodial animatn luam Dominus fioc tituto vobis lam saepe scribam, quaerendo que-
(Pial.cxx.T). ror, et querendo quaero cttr mihi nunquam rescri-
EPISTOLA XLVIP". balis; sed nescio cui veslro domino el Palri, prima
ADPETRDM. ....':_. litteraram nolaiO. Al Si Servo et ftlio veslro scribi-
De Iwtleslis graiulalvr studiis, el adpt/iripretn vitatn lis, ictir, qtlod destreere non poieslis per. opposiiasi
'
; hprlatur,- '. .""' '"J- iiegationeiir, subvertere-***. tentatis per relativain
Charissimo suo consobrino PETBO,frater ANSEL- oppoisiiioneiiV? Precor -itaque >«tr quolies liljeras
TARI^E LECTIONES. '-'-':'!:-- ':'-<> -';«: '
'" Ne aiiim.-enw. rie aniinas "• S;evitas m*. saiyiifa •»'» Perficies i«». perficiet,v»•?•-;Ex. te '^- desidero
wit. de le desidero ,0»Discusas ms. discussas ••* Cam eod. ms. collata '•' Eaque semper ms. ea setuper
m>\_jumnr<BdictoExeniplariins.collaia .***Subiiierere thi. subvertere
•.;•.. ;:'.:" JOAplS PlCARDl NOTiE. \'"-'"'.''
(16) Hanc ab Anselmo jam abbate scriplai)! liquei;' ipsuiu cuim ut abbatcin salaiaverat Lanfrari-
cus : eum A.prima litterarum uoians.
 *
4119 S. 'ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. QPP. PARS 111.— EP1ST0L£. AVXb
dignationis vestrae snscepero, attt videam cui scri- A amor raeus, quomodo vigilet, inlimelur. Quippe
bitis; aut, vel nOn videam cui non scribitis. sicut de luo affectu erga me cerlus es, ila de mco
erga le non dubilas. Idcirco igitur lantopere scripla
EPISTOLA XLIX.
mca poslulas, ut qitod in inlima mente formauun
ADHENRICUH. in cbarta scriptutn videas, videndo
in pariler gerimus,
Gratias agil pro auro, quo tairien ptiistaudatur
danlit animut quam muitus. Et veniam petit pro legas, legendo congaudeas. Sed quid, si nec oculus
Otberno. vidit, nec aur.it audivit, sed soltim in cor hominit as-
Dpmino rcverendo ct amico, domioo priori HEN- cendit, quem affeclum pracparenl diligenlia corcja
mco, frater ANSELMDS, sjlnleui. diligentibus se? (/ Cor. u, 9.) Testis enim mibi est
Gratias vobis magnas scribo proauro quod mtsi- experia conscienlia lua, quia "" nec visu ••', nec
stis; sed inulto majores corde teneo pro bona erga audilu sapor bujus affeclus a quoquam percipitor;
me voluntale, quam relinuistis. Quam qtiolidie nisi quantum menle ab unocunque concipilur. Cum
mutto metiii8 et ctarius experior in dileclo meo . igilitr scias quia sapor dileclionis *•• oculis, nec
communi fratre noslro Maurilio, quam in millibtis auribusagnoscitur; sed solo cordis ore delectabililer
nuri et argenii. Ab liis enim qui ab eo veniunl audio guslalur : quibus verbis aul quibus litl^ris ineus et
veseitm tanlo bonoreet amore Iractare, utappS- B iu»s amor describetur? Et lainen tu inslas "• milii
reai vos non modice ine dilectorem ejus amare. knportune, ut.faciaro quod Deri non pplest. Suffi-
Lttleras qnas cliarissimo filio veslro fratri noslro ciaiil nobis conscienliae nostrfe, quibus nobis invicem
Salvino misistis legi : in quibus. lam benigne, et e*nscii sunius quanlum nos diligamus. Omnipolens
vestram erga eum expressistis diJectionein, et mei Deus sic ie diligal, et diligendo protegat, ut njhil
pltm qoam tnerear irididistis mentionem, uiibi ani- fial a te, aiit in le, auide le, nisi quod illi placeal,e.t
madverterem magnam qnsrmdam sapienler lalen- tibi expedial.
tem, et latenter saptentem deprecaiioneni; qitateniis 330EP1STOLA U«".
ego, qttetn sie deso.ribiti8,.bentgnii.«i crga alios, Uli', XDMAURITIUM
quem sic diligilis, impenrdam meam curam tel dile- Deacceptis Mauritii littetis, et proxtnto Ulbtt m North-
ctionem. fitita fiat, qoando quidem ila vnltis. Cum mannium redilu. Potcit ul secunt deferal pphorit-
enim eum amem propter Deutii et propter seipsum : tnot cum.glottit.
etquia confitetur se amicum esse doniini Goudulli, Domno amico, fratri, filio charissimo MADRITIO,
adhuc crescai amor^ quia est dileclus domiiii prio- frater ANSELMUS, sicproficere de virlule in virtulent,
ris Henrici. In eisdem lilteris, cujusdam culpaevc- ttt adbareal virluti virlutum. - ,
niam sponlanea benignitate eidem diloclo veslro et ^ Pcrleclis diteciionis luae nuper dilectori luo missis
ineo concessam inveni. Et quia servulus vester, lilleris, el affectus tui expressione sum jticundalus,
fraler nosler Osbernus, cum eo pariter se non per el redilus lui promissione sumlaeiificaliis. Sicut enim
superbiain.sedperiinpriideniiampeccassecognoscit, cuin diligenli mihi pariter diligendo respondes, con-
necsibi' sentit indiilluin esse;'iiioestnm pro cnlpa gaudeo; sic dilecti dilectoris mei prxsenlia sempcr
el sidlicitura de.venia percepi. Pt<ecorigilur ut quod frui desidero. De quo redilu luo nec reverendtts
in me landatis, mecuni in vobis exhibealis : quate- m.ilii archiepi.scopus quidqnara mandavit, sicut olim
nus inccuin siiper nffliclionem ejus.pia geslauies vi- le opinari in epislola quadara lua monstrasii; nec
sccra, sicutSalvino indulsistis prnptcr veslrain sblara dorano abbali, si redieris, displicebil; quod in ea -
boiiilaieiii, ita Osberno diinillalis si qiiid in yos pec- .dem scriptnra te thnere significasti; et mihi valde
cavii; propler vestram beiiignilatero, et nostram pkicebit, quod ut puto jiunquam dnbilasii. Glossas
charilaiem. aphorismi si omnes poles scribere gaudeo; sin au-
EPISTOLA L»••. tem, eas qnaesunl Graecorumaul inusilatorum riomi-
ADGONDDLFUM. num ne deseras •" admoneo. Qnod lamen teraporis
Familiarm, ett epistola. _. in libello depulsibus insumere deliberas, malo utad
Eratri fraler, dileclo dilecius.GoNDULFoANSELHus, perficiendum quidquid est in apborismo impendas,
in hacvita diuturnam, el in dies proficienlein san- Non enim ejusdem libelli scicntia utilis est, nisi
clitalem, in fulura viiain aeternaui, el semper stifli- frequentissimo et diligenlissimo usu se illa occu-
cientem felicitatem. pantibus. Si quid lamen post aphorisnium, el de hoc
Omnes qnotquot veniunt a dorano. Gondulfo, re- potes, libentcr accipio. De tilroque hoc praecipao
ferunt quod liiteras nieas desiderat domnus Gon- moneo ul quidquid feceris studiosissima exqnisitione
ilulfus. In qnibus bene novi quia nihil aliud exspe- correclum, dignum sit dici perfectixn, Malo eniin.
ctas, tiisi ut mutuum noslne dileclionis alfeclum in ignota inusilataque scriplura parlem integram
legas. Quod quidem cerlus sum quia non facis ut veritale, quam tblum corrupiuro falsilate. Anle om-
ainor luus, ae obdorniiat, lilteris exciteiur; aui ut nia graiias libi, quanlas possum, ago; quia ubi-
VARLE LECTIONES.
••' Cum prmnolatis duobus tnss. collaia m Conscienlia; tns. {. Conscientia lua, quia "* Nec nsu
quia
msti et Edit Picardi nec visu m Qnia dileclionis niss. i|ttia sapor dilectionis "• Injuslas mss. inslas
111Cumiisdem mss. collata *" Sin autein
eas... deseras mis. sin autem : eas.. ne deseras
f|£i LIR. 1, EPIST, LIV^ H»
non sed •" vilac sanctitaleni, fiiturae
cunque sic vivis, ut quanquam ego, Spiri- \ nachus, per praesenlts
lus sanctns te bcne vivere docuerll, lamen hoiior mereri felicitalem.
mihietiam sil inter ignolos et alienigenas talem nti- Cum scriptum sil : Oninia fac cum consilio, et post
irisse discipitlum. Tanto uirique eris Deo et ainicis factum non' pcenilebis(Eccti. xxxn, 21); el alibi :
Dei charior, quanlo fueris in periculosa conver- Qupniqm quasi peccatum arioiandi ett repugnare, ei
satione invenlus probatior. Vale, et cave fte promit- quati scelusidototatria notteacquiescere(I Reg. xxv,3);
tendo redilum, et non redeundo, amicura tuum de- valde riobis cavendum est ne nostram, contra oin-
ludas. Saluta dilecluin fralreiri nostrum domnum"* nium consilium, nimium sequaniur voluiitatem,
Herluinum. etiamsi recla nobis videalur, Neqiie enim quidqriUl
EPISTOLA LII"V smgutis reclum videlur, rectum est; quoniam scrip-
ADFOLCONOM. tumest: Via stutli recfa ih oeulU ejtu (Prov.xii,
Ut oblatam dignitatem tutcipiat, quam sine inobi- 13); et-.Sunl vicequce videnlur liomimbus rectm,
dientia non- polesl recusare. quarutn finis usque ad profundum inftrni descendii
Domno et Patri reverendo •", amico cbarissltno (Prov. xvt, 42). Qnapropter ne, more stultoruai,
FuLCOm,Trater AKSELMUS, sic in prcesenli vita per errorem rcclitudinem jirdicantes, teneainus via»
divinam gratiara disponi, nt in fulura sanclis merea- " quarura finis usque ad profundum inferni descendil,
lur apponi. nequaquain unusquisqite, suo inexaminato judicio,
Cogil irte dulcis milii sanctitas vesira suts precl- vitaesuae debet ordinein coramittere ; sed diligenter,
bus promittere, elquod semper servilus meanon rie plurimorum, et maxime Mtpventum jiidicio, atti
promillendo prompta est, protit poiesl, eflicere. obedientiae, aut misericordiae, aut denique cbaritati
Tanla namqne vililaie depririii scio in conspeclu Dei reptignet, perpendere. €nde magis esi miranduni cur
meas oratioiies, ut alieui eas polliceri me pudeat; vestra sanctitas vestraqne prudentia fere contra
et Sic me veilrnm devovi, ut prO vobis possibilitas omniurti cbnSitiuin, cOntra obedientiam Srbi divina
mea quolidie orare sludeat. Quapropteret iri hoc, disposilione per archiepiscopum suum, el reguhirein
de quo mihi lilteris suis ditectio vestra nuper man- eleclionem injunclam, conlra misericordiara et cba-
davit negolio; et in omnibus quae ad vos perlinent, rhatem, ovessibi comraissas pastorali cnra destitu-
orationes nostras qualescunque sint, vobisnon deesse tas, lupis infestantibus laeerandas deserendo expo-
scialis. Consilio autem noslro lieet vestra prudeniia nit : quandiu vel unain considerat sua cura ad sa-
nonegeat; tamen quia jnbelis, breviier illud sche- lutem posse proficere. Acquiescat igilur veslra
dula prsesens exbibeaW Scimus quklem quoniam tu- ., charitas, acquiescat, et toi »'* orationibus astricta ad
lius"'eslbomini tnfirmilaieiii suam semper limendo, monaslerium suuro redeat, curamquc abjectnm mi-
quaBlum in se est, lam magiumi onus refttgere, serleordjter reSunrat, ut desolalos coasolamlo et ad-
qpara.de viribus.confidendohumeros factle submit- juvando, divinaeconsotalionis et auxtlii recompensa-
tere. Sed quoniam scriplumesl: Nemo.nbslr.um.stbi, lionem mereatur. Nam calumiiia, quae,V»s roaxime
vivit, et neniq sibi mpritur; sed sivt vivimus, sivema- lerrere solet, ab aibbate S. Arniilfi sic est per com-
rimur, Dominisumus; sie aos oportet inler limorem munem ejns ei fratrum .raotiasterii veslri eonseiisura
propriae infirmilatis,, qt «bedieniiam Dominicaevo- cxslincla, ut jam nullo niodo vos iinpediat.;
lunlalis, via discrelioiiis incedere, ui neutrum videa- .'" EPISTOLA LIV""i
' •'
'
mur abjicere. In primis crgo vos divinae pietati "' ADn^NRlCUM.'" "'' ';'
puro mentis affectu, ut viiatn vestram in beneplacito 'Vimdlevoiorutn invidiam et calumniat paiteriler
suo disponat, commendate : deinde simplici mente .'''.-' tustineaii>.'' '•.::_'.<
et humili conatu, qiiibuscunque uiodis potestis, ex- Domiito elPatri suo cbarissiino, domno ptiori HEN-
ceplo solo peccato, onus subire recusate. Quod si RICO,frater ANSELMUS, vitae praesentis inlegram pro-
nisi per peccatura declinarc noit potestis, obedien- speritatem, et futurae aelernam felieilaiem.
ler subite, et sollicite porlale. Omnipolens Deus D Si pervestrura nunlium didicissem qua infamia
ninil a ypbie, aut de yobis fieri permutat, nisi quod diiTaraaretur charitas vestra, quo dolore, qua
illi placeat, et vobis expcdial. 331 miseria afflceretur; et exinde meum Consi-
EPISTOLA LIII "'. lium el auxilium quaesiisselis, sicut dicitis; etnul-
AOGCALTERUH.: tum reddidissem responsum : faleor quia inerito
Vl propter catumniam non abjiciat gregis commissi adiniraremini, et diceretis me fecisse quod non de-
euram. buerim. Sed credat niihi sanclitas vesira, qnia
Domno et Palri venerabili abbali GUALTERO, fra- nunquam hujusmodi nunlium vestrum memini me
ter AHSELHUS Beccensis, viia peccator, habku mo- audisse. Audivi tamen a qnibusdam, rinn qui se

VARLE LECTIONES.
"• Fralrftm noslrum Dominum m». I. fratrem tuiim Doininum "* Cam duobus preedictis mss. eollata
*" Et Frairi Reverendo mss. et Patri reverefido *** Qrtani lulitis mss. quoniam lulius •" Cnm iisdent
mss. collata ".« Praesentis mt< 1. per pracseMis "* Charilais, el lot nws.cbarita»afi|uicscai ei teft
***€um prmfaiis mss. cotlala .•';'".
 N.

U33 S. ANSELMI CANTUAR. ARCIIIEP. OPP. PARS 111.— FPISTOLJE. U24

nuntios vpstros faterentur, quia non bene eratis A ceriat, qui non usque in finem aut suum, autim-
apud dominum archiepiseopnm. Sed cum qiircrerem pugoatioiiis peqseveraverit. Scriptum est namqtte
propier quid, circumenndo significanles qiiacdam quia -paiientia opus perfeclum habet (Jec. i, 4);
iiiconvenienlia nibil cerluro expriniebani. Durti igi- et :-'ln patietitia veslta possidebitis animai veslrat
tur exspectarem certiorem reriim noliliam, audivi (Luc.xxw, 19.) Si verotnente amplectimini palien-
inler vos integram venisse reconciliationem. De de- tiam, et iribulationeni declinare satagFtis, scilote,
siderio auiem, cujus vos yelle licenliam habere a imo scitis patieniiam non esse nisi in Iribulalione.
domno abbate el.a mc significatis, sic olim audivi, Gaudete igitur in tributationibut, tcientet quia tribu-
liescio jani a tjiio, ut intelligerem menrirad hoc de- latid patientiam overatur, patientia probationem,
siderari arixiliuin; npn tamen cxpeli fespOrtsum. probatio spem, spes qulem non confundil {Jac.i,a;
Sed quoniam certissimus eram domnum abbatem Ront. v, i). Dicitisvos nullo niodo posse essevobis-
id nunquam esse concessurnm; irielius rem pfenitus cum sine integra aVcbipraesulis gratia. Hic autem
sileniip legendam, quam frustra verbb detegendam respondeo vestraeprudcniiac, nusquaro vos bene esse"
pulavi et pulo. Quod autem scribitis quod, mise- posse; si eam, quod cx vobis est, non habucritis;
ranie J)eot claruit yerilas, confnsa et obscuraia est si vero eam habere non contempscrilis, sed nnn po-
falsitas el ejiis inventores:. scitote me verius gaudere R lerilis, ut necesse silvos atibi esse, qiiam cum itto :
de soliditale veritatis, qnant credo, quam doluisse nusquam vos rttelius, quia nusqiiam reciius, esse
de Cgraenlo falsilalis, quam nunquam credidi. De posse, qtiaui itobiscuro •" : nulla eiiiin raiione
invidisvcro, quos adhuc oblalrantes insidianlesque domnusabbas, et fratr.es veslri aliler cOncedcrenl.
palimini, lioc dico qnod scitis; quia semper invjdel Nam non lam parvi aeslimalur, aut tam parum ama-
viiium virtuli. Si igilur invidia; perseculionc. carere tttr sanclilalis vestrae slrenuitas, ut qni eam jusie
vuliis; aut locum, ubi lateaiis vitiosDs, inveniie; polesttenere, sponle aut facile velitea carere. Om-
aut virlutibus rcnuiiliale. Sed neulrum horum fa- nipoicns Deus sic viiara vestram protegal et dispo-
cietis; quia alterum est impossibile, alierum exse- nai, ut omnibtis impugnatioriibtis et adversilatibus
crabile., Quid igitur restat, nisi ul armati armis praevalcaiis, nnde coronam sempiiernam pereiptaiis.
juttitim,-a dexlrit el a sinistris transeatis, cum Apo- Oralepro me.
slolo, per gloriam et ignobililatcnt, per infamiam tt EPISTOLA LV ••••
bonam fantam (JI Cor_.,vt,B) : etquidquid ipsi nior ADHADRltlDH.
ljanlur, nunqnam ad eos, sed ad gressus veslros, Gratulatur quod audial Arnulfum Grammaticum.
forti et quiela mcnte intendaiis. Si eniin vestri eettti *\ DileCtosuo fralri et filio MAURITIOfrater Anm-
itmper ad Dominum, ipse.evellet de laqueo pedet mis.
vestros (Ptal.xxiv, 15); ipsi vero incident in foveam, Andivi qnod legas a domino Arnulfo. Quod si ve-
quam, fecerunt (Pto(. vn, 46); et caplio, quam rum est, placet mibi qui semper profebtum tuua,
abeconderiuit,.apprebendet eos (P«rf. xxxiv, 8): sicntipseex parie experluses, desjderavi: necun-
cum, sicut jaro coepil, eminebit libera verilas, et quam ulique plusquam modo. Audivi quoque quod
adgloriam; et obruelur confusa falsilas, in ignomi- ipse multum valeai m declinalione; elluscisqma
niam. In quo lamen solliciie vos, sicut <lecet molestura mihi semper fuerit pueris
declinare, unde
perfeclum servnm Dei, observare oporlct, ne inimi- valde mfrins quam tibi expediret. Scio te apud iiie
corum confusione gandenles, eam cxprobretis, in declinandi scientia profecisse. Horlor ilaque, el
exprobrandopraedicelis, pnedicando divulgelis, dtvul- precori, el ut filio charissimo praecipio, quaienus
gando augeatis; ne in conspectu Dei, ultione inimi- qnidquid ab eo legeris, et quidquid alhid poleris,
comm delectari judicemini. De veslra igilur libcra- diligentisstme decKnare siudeas. Nec ptideat lesic
lione, in secrelo menlis;, in conspectu Deiv gralias in hoc sludere etiam quibus •" te pul.is non.indi-
illi agendo gaudete; illorum vero peccatum, sive gere, quasi ntinc id recenlissime incipias : quo et
eventitm, pro illis orando, miii menie dissimulale. Dca qnae scis, ejns auditu confirmala, securius te-
Quod aotein vos stiper freqncnti comntotiene illitis, neas; el eo docente, si in aliquo falleris, id corri-
qtiem fere superoinncs diligitis homincs, afiligi roon- gas; etqiiod ignoras, addiscaS. Si antem nihjl libi
stralis; iiullnm aliutl video consiliuin, nisi illud quoil legit, et tua hoc est negligentia,'displicet mihi; et
ftrt optiinnm: sola viriutis palienliac, quain jamdiu volo quatenus ut liat quanlum poies, satagas, et
virHiieri.lenuistiS;,. consiimmatione opus habetis. praccipue *le VirgUio et aliis auctoribus, quos a nie
Niillo enira modo efiicacius, atit quanliim ad vos non
legisti, exceptis his, in quibus aliqu;t litrpitudo
bonesiitis uiiliusve fagietis ad mentis qtiietem, aut sonal. Quoit si aliqua le obstante tion poles ab eo
ilhim placabilis', anl hoslem occutltim, qni vos hac legere, vel hncstnde, ut librorum, quos legisti,
ipsa tribulatipne impngnat, supcrabilis, ut corona.n qnoscnnqite potes, et quibus horis potes, lolos a
victoriae percipiatis. Non enim coronabitur,;nm qu\ principio
psque ad finem diligenlissime, sicnl supra
iegiiime mtaverit (II Tim. n, 3); iiec legilime monui, declines. Ostende eliam eiitcm charissimo
VARIiE'LECTlONES.
••'::' Quiareciuimesse...
,..;" :4:''.
vpbiscum»«*. quia imsqnam rectitts essc... nobiscura *uCum uno tx'. pradictit
mss.collata "•Etiam qnibusmt. ciiam in qnibus
 1*15 - :'-*- LIB. I, EPIST," LVl. * * im
amico nostro hanc episiotam, in qua ul breviier "v A diendo respondeho; ferie non quod.•jf^jjjiU, sed
ct mriltmn ejus pro te deprecor dileclionem, quod mifii yidetur, Comes qiiidera veste^qui ex-
peto nl libi ostendat quantum devera ejus confidere communicatus vobis diviriacjpfebrantibus.se miscet,
"• qtiia quod libi faciet,
possnm amicilia: el indico mihi yideliir humililer admonendus'; ne. contem-
non atleri qnam cordi meo faciet. Diu enim est ex nendo senienliam eorum^, in quibtis, Deus afflrmat
qno ego el ipse de mutua certi snmus amicitia ; si se andiri cum audiuntur, et sperni, cum spernun-
ipse, qnod ego nanqnam obliviscar, reminiscidi- lur; sc lig.ire, cumjigant ••* et solverp, cum sol-
gnalor. Saluta illnm quara reverentius poies ex vunt; aggrayet super se Dei judicium ,.a.quo fugere
nostra parle; fet domnum priorem, >ei domnum nusquam homq poteslvQuare melius illi psset, iit
tneuffi Gbndulfum, atiosque domnos et fraireS no- per salubrem humililatem abslineatabhis, a quiiius
stros, qui tecnm sunL Vale,. fili roi dulcissime, et cum apostolica segregat sentenlia, quam per prac-
ne conlemrias consiHnm palerno te ditigentts af- suraptionis contempluin se ingerat in illg, qttac
fecti!. Vale.J; y y: :yy :,:-„. _ •,:..-_:,: nunquam nisi perhumilitatem qmesila prosunt; $t
- i;>-:- ERISTOLA LVJ •*?. .;<y.y, .,-: seraper inordinale pnesumpta obsuni. Nec debere
-'•- ." "-.: ADGDILLBLMUM. enirii nullo suo commodo, et gravissimo suo raalo
De cotnite excommunicato,qui sacris te immitceoal. ,B cogere vos ut, cum eum bffendere nolilis, Deum et
De presbyteris incontinenlibus, it de lapsis sacros sedis
orilines habenltbus. aposlolicae auctoritalem graviier irriletis :, ad
Domno et Patri reverendo abbatiGDILLELMO, fraier quos placandos •" illum adjulorem bahere non pos-
ANSEI.MDS, iri liac vila diulurnam prosperitatem, in siiis. Facilius quoque aique benignius aposipticum
fttlura aelernam felicitatem. ''"'•'' ejus rationes suscepturum, si suam illnm senlen-
Ex quo veslra probilas mihi suam dignaia est tiam cognoverit reveritum. Quod si comes idem
pnebere notiliam, lantarri ejus concepi dHeetio- hancadmonilionem respueril, scitis quia "» plus.est
Bem utsemperejus mihi dulcis sit raemoria. Quod Deus limendus quara homo. Quapropter ant secun-
cxpertossum non immeritofitisse, quoniam et vi- dura jam prolalam aposlolicam sententiam, erga
tam veslram 332 amore et reverentia dignam illum agendum, aul ipsum apostolicum, sive aliqnem
agnovi existere; et paterniiatera vestram "' non ejus vices gerenlem, de hoc ipso.denuo consuleiidum
sirie affectu dileclionis erga parviUttem meam esse. existimo. J)e presbyteris vero, qui se aperte reproha
Saepe namque fraires a vobis venientes, me non libidinis "' conversatione Deo reprobabiles. exb:-
solum sanctitalis vestrae relatione aedificaverunt, beni; omnino tenendum est quod aposlolica proyi-
sed etxlignalionis veslrae salutatione honoraverunt.. ,J dentia ecclesiaslico jnsloque judicio.et rigore "»
Qoare licet quidquid est in me loto minime possil constiluit. Nempe nullatenus convenit jit. ibi reve-
lantis meritis respondere; meum tamen est, quan- renter astelur.***, ubipertinaciier aperia et impu-
ttun amoris et reverenliae possum, exhibere. Sed denti libidine fetentes, Dei et sanctorum prohlbi-
liafc Deo in nobis servanda el augenda commiliens, lionem contemnendo, sacris altaribos deserviunt;
adea de quibus mearo parvilatem veslri consulere imo non deserviunt sed qnanlum ad ipses commacn-
dignata est pradenlia, non praesumendo, sed obe- lattt. (17) Nonquoquis ea quae tracltmt, cotUemnenda,
VARLE LEC110WES.
"^Qnabreviler mt. qna ut breviter ••* Et jmfico ww. etindico" "* Cottatacum duobus prceneiaiistnts.
in uno codice compactts ttmt. Lovaniensi: et cum Edit, GothiMCal.1575. et eum ntt, S, Ebrufi : ubi
tractalus dt Pretbylerit eoncubinariis legilur ab his vtrbiit, De Presbyleris etc. a.rf illq, Confessiopem
eompellit *•* Paferniiatem riieam mst. pafvftatem menm Edit. praviiafem mearir '"**Cum ligerit trits. et
Edit. cum ligant "Tacandos mss. placiHjdbs •*• Scis qttia mtt. et Edit. scilis quia •" Aperie reproba
tibidinis m» S. Ebr; aperta libidinis • *«•losfoque rigorc ms„ S. Ebr. jusloque judicio et rigore. "•Astelur
»i«. S. Ebr. aslent '-..;-. ;;'i;- :'• ..::':•"'":".'!... ,--
IOANN1S PICARDI NOTiE. :; :
(17) iVonqup quis, ea qucetractant, eontemnenda, 0 orones historict,'etiarn Gerroani, ut dociissimtislGe-
etc. Interdicli pontilicii Anselmus verissiinam edidit nebrardus 1H»;tv Clirohicoritm, et Papirius MiissOr
rationem, cni similem alitpiam non exco^ilanies ple- nuslib. v De Vilis ponlificwm Romanorumdiligen-
riqne, conlendtint Gregorii Vll prohibKionem sm- , ler observariint. Nec, id novo cxemplo, atij conira
ctamet piara; alii veroimpiam et adversaniem Evan- sanctorum Palrmn menlcm a Gregorio fujsse irtstl-
gelio. Siginertus. Gregorio alioqtii infensissimus.ut ttiium Iiq.net ex tiis quas retulil Graliaij. ,dist.,52,
apparet ex npttscnlis adversus eiim.scripiis, affirmat ean. Nullus missami et can. Prmier hoc autem, jn
id hovo exemplo, et, < ril, inquit, multis visnni est . quo. Urbanus Gregorii suceessor argiinienHini^fix
inconsiderato praejudicio, sancilrim conira Palrtvm < Patribus ducltim dissolvit. Licet Gr^orius nojti;in-
senlcntiam, assereniium sacramenla ecclesiaslica ierdixerit sacerdottim conjugatorum sacrificiis ut
aeqne.per bonos ac pravos ministros operari. i Re- inatiibus, sed hac verecuiidia permoli ad se redirenl.
liqui scriplores Sigiberlo posieriores ejus dicta di- Reliijiiaquxiiontmlli obtcnduniinconmioda ei scan-
cnnt,'Ct sine ullo deleclit alieua qualiaeunqtic suis dali binc orta, non legi sed .boininiiin iniiiuitali
comtniscei, seillcet Malihacus Paris. Thomas Wal- verlenda quilibet.cordattis fatebitur. Naniitil..recle
sing. m Hypodigm. Neustriae, Vincenl. Belvncensis, D. Hierouyro. episl. ad Amandum scribMi:; < P|-
Nauclertts, Joannes Frasqnetius riis. in nostra Bi- trid^ xarncs ferro: tyidigent et cauterjp,,wc;est njis-
bliolhec., Achilles Gassarus in Epiloine cbronico- diciure ciilpa, sed vultieris, cum cleinenliwudelij.ite
nim, ubi exemplo Hcnrilianorum episcoporum Vpr- non parcit meilicus,, ut parcal; s;evit, ui niiserea-
maciae congregatorum, anno-1077, Grcgoriiim vocal lur. i. Gregoriiim igitur INecronuuiUcuinenm inipie
necromanticura. Sed longe aliter de co loqmintur . appcllavit Gassarus, Jn hbc valde disseiitiens.a V«-
 * S/ANSELMl CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS III. — EPISTOLJE.
#m : Ilj8
sed irawmies exseerandos exislimet: tit gui Dei cl A concessisse iiitolligitnr. Nam crimen quod a Deo
angelorrfm.prxsenli^m non reverentur, vel homi- non imputaiur, nec ab bominitms esse putatur,: non
buni detestatione repulsi "\ sacra contaminare de- reprobat nec decoloral, ut jatn dixi; cum lamen in
isislant *". ?lec ullatenus "• oportet nt illi sint tali re cuique luliussitcorara Deosibi pfus *•* timere
onsorles de aliari participanlium, qui per itrimun- quam confidere. Probiberi aulem invilum debere,
iFiliairi se iiciuiil exsortes aliari deservienijum. De qui occultuni crimen hiimili confessione sponle et
lapsis aulem sacros ocdines habentibiis, et sponla- occulte detegit, minime exislimo, ne niultis ob-
nea humililate *" secrete quihiis debenl,confitenli- Strualur via salubris confessionis, qui potius elige-
bus, nequaquam est assereridum quod eisdem ordi- rent peniins in mortem **• occultari, quam hac oc-
iiibus ampliuS uli nullaleiius possiiil, si per saerifi* casioue in cerliludinem vel suspicioncm alicujus cri-
ciurii "spiriliis coritribulaii, cordisque contriti ;***et minis adduci. Nec ilti-"*, cui confiietur, statuitur
itumiliali Deum placantes (Psat. h, 19), ad virlu- ad peccatum, si coiifileritem absque ejns consensu
tnirt prbfeclum siudiose cotilenderint "*. Nam riec cessare a sui ordinis officio non cogil; scd potius
apud Deum feprobatur oflicium alicujus propler magni crirainis reus esse videtttr, si cogit, quia sic
culparii, qtiam ipse ignoscil; nec apud homines de- elconQlenteni,M poenltere confessionis, et plurcs
Coloralur sacri urdinis dignilas propter personam , 1B uondqin conlitentes hbrrere confessionem compel-
cujtls ipsi peccatum non cognoscunt : quibus duabus lit *•*.Nam salis paiet quam rainus malura sit cui-
causis carnalis lapsus, prohibet ad sacros.ordjnes"* libet peeeatori ad aiiare cUra amore cortfessionis
accessum et'*' reditum. Sed qnOniamfermesem- peraclae el spe riiiserieordhe liemili menie accedere,
per occultum est, qyprdm remisscesini iniquitales , quam se cum odio confessionis et desperalione ve-
tt quoruift Jeclii sint yeccata (Psql. x%xi, t); quo-r niaemdoraloeorde, desiderio aot eiiam actu irige-
rum vero miuime : lutius semper *M est conscium rere. Ilte ilaque cui confessio &V,nequaquam parli-
sibi critniliis, ab hisqtiae placilum peo personain ceps oestimandus est rainori» culpae, in qua alium
exposcunt, per laudabilem Iiumllilalem ***alistinerc, perinittil, non consenliendo, sed majorem prudenter
quam per ciilpabilem securilalem praesumere. Illud praecavendo; majoris vero criminis auctor esse
namque semper potest, Deo non.ilnprobante; hoc videtur, ad quos multos impellil, etiamsi non vo-
vero npridebet, riisf T>eo approbante. Qui au.tem lertdo, iamen mordmate plus quod minus, quam
Iiulc sententi.-e, quae ad sacri prdinis bfficiuni redi- qnod majus erat, titnendo. Sed raanitestum est
tum post lapsuiMcoBcedit; rieqtiaijuam alia ratfbne quia .illi, qui liuiiiili cOiitritione superbam verc-
*''* nisi arictoriiaie fufciatur, scilicet Scripiunmim ^ <cundiamcoriculcando semelipsos
J judicanles, indi-
^4', vutt crinsensum atiribuere : legait epislolain centi cessationem sponte consentiunt: muito tiitius
beati Catixti papse difectaih imiversis episcppiV per roinistranl permissi seu eliam jussi, quam illi qui
Galliam cOnsiltutiis'**•*etfeeati Gregorii papae ad Se-> inler Deuin et sejuste judicare
curidirinm inclhsnm : ubi ipsi' llanc, sententiaim sic vyecundia humana
ftrmf**t \ieite' eisdeiri ratfonilhis et aiictoriiaiibtis refngiunt; licet, is cui confilentor, valde pencnlo-
eonfirmant, ut millatenus aTiornm probatione indi- siusprobibeat isles inviios, ut supra dictum esi,
geat. Sed quoniam idem B. Gregorius idipsnm in qtiamillps sponlaneos. Etcura utrisque necessarium
nJii^suis quitmsdain dpistolis siudiose prohibet, ne sit vel ad lempus abstinere, puto qnia illi, quinon
sibi ipse conlrarius sit"", deaperlis quidew probi- " libenter cessanl, ad quod non bene properant, sunt
buisse, de- occullis vero, pbst. dignam poeniteniiam jQ tantum relaxandi; bi vero qni sporite abstinent, ad
' ' ' ; ' ''':
;:'.;'_""• __ ./ VAMM LECT10NES. _.
"*** Deprilsi niss. el Edil Goilt. el Col,
reptdsi**>"« Desistant t»«. S. E6r. non audeant ***Nec ullatenus
elc. usque ad, de lapsis, etc.ms. S. Ebr. [omit. Sponlanealiiiniilitateras.iS.£ir. spontanea ***Cordisque
contriii ms, S. Ebr. cordeque coniiiii ,***Conlenderint m«. S. i5frr.se converierint **•Ad sacrosordines
ms. S. Ebr. ad sacruni Ordinem **'•Accessiim et ms. S. ISfrr,accessum aut ***Tulus semper mts. et Edit.
Goth, et Col. tutius setnper **• Laudabilein hiimiliiatein ms. S. Ebr. laudabilem Deo humililalem ***Aliqua
ratione mi. I. Vicl. alia ratione "* Fulciatur, Scripturarum ms. S. Ebr. fulciatiir, scilicet Scriptiirartim
*•• Decretum universis
Episcopis per Galliam consliiulis ntss. S. Ebr. et Lov. directant Episcopis Gatliae
**y Sed quoniam idem R. G. id ipsum in aliissuis quibusdam Epislolis studiose probibet,nesibiipseconlra-
riis sit: deetc. ms. S. Ebr. Sed quod ideni S. Gr. et aHi satteli Patres idipsuin atibi videntur studiose
prohibere : de etc. **• Deo plus mt. S. Ebr. Deo sihi plus *M Eligenl penilus in inorlem mt. S. Ebr.
eligerentin*" morlem penittts *»• Neceuiin illi ms. S. Ebr. nec illi "' Et confilentem ms. S. Ebr. etcon-
llteudo Confessionem compellit. liic explicit traclatus in ms. S. Ebr.
jaANMS PIGARDI NOTJE,
laterrano, quem se in paparum enumeralione secu- Ecclesiae Romanae conlra hsereiicorum itnprobiia-
turum pollicetur in epislola litninari. Nani Aiilhro- tem, et malorum principum polenliara res eecle-
poiOgia^lib. xxti, sic de Uregorio soribit i < Hic siasticas per vitn occupare conanliuni unicum ac
praeter omnes, qnod vir pitis, et Christianae religio- acerrimum defetisorem, eumqtte sancle et pie mor-
tiis acerrimus defensor fnerii, labores magnes perm- luum esse. Haee Sehedelius Gerinanus scriplor, et
lil. > Hartmannits Schedelius Registri Chrontcorum Gassaro anliquiOr; quem et Volaterranum, a Geue-
miale sexta, Gregorium nominat virum Deoet homi- brardo praetermissos adduxi, ne quis testium dees»
trtbus gralissrmum, prudenlem, justuni, cleraontem, set GregorianSe innocentiae. , -
paoperum, pupiiloruin ac viduarum palronum, et
 * •*
'"* ***
iifc* . "_'' LIB. i, Erts*. LVIU. .':::'m -3L
quou uon pncsumant, etiam revocandi. Nam in A circa i(jpura sunt, vHKfett^sdem aiCT^P*^**
iljjs, si revocentur, obedientiae legmiue prasumpl^o iaierroganlAbus dtcere I^B possji
qu^pe^slola
paUialur; in istis vero IratsiNtas obedlentue robpre ttesciibere. Quod aulem aifetfe aitiiiiet, sic nte sibi
a<Ijuvatur.;Qua; revocatio uon iadiflcrentei', sed Oia- aon invttum cum propter vos, tijin profrtferse'psimi,
gna ptaelali coafessiolieni suspicienlis discrelioiie ul taceain fraterriae chariiatis aiiriiixil j ulhinnHo
fcieipwta vc6t- Sscpc pamque. coniingtl ut quis non «jus comraodo, quod possnn, nm yelim jlli' sufttra*
|»ejrimmensiiui iriniinis horrorein, el pef vinijiimii- ber« "*. boimius Osbfernus, queni ad' se fedtiw
^itaiisbuinauara verectuidiani superei; seil perstiil- auclorius veslra jitW, fataor, a4ee n«»ti TO»
Uliie lenebrasei iropiidealiae ditfUiaiti, fcedifciteni ginliuo dilecl.ioriis aOhieSerii^,tit ^us separaitoneffl
speleris etpudpr^u non scniiat, etper negligeaiiam cor lneiHU uoiimsi ictini ^adatn" siil scisstea »0-
«ifficiumsuum aea appetaU Qtiiau.lem iiujiisniodi est, lerei. Testis^ «aiini esi tlli non tnriif Bifhts ntet»
uunqtiani ad sacr^uui afficiutn ebura aul vocaudus ^uani conscieniia quia sic npbrscitni est ^SJW^rftwm,
aul revbcafldus,es> Seil curo pro ipse ppenitente ut ab omnibus bonae prp^bsiCiiiii yutimtatis Sint^ft
*u^pl^t huiiiiJfi;is^. stiggcrit coiiliilio, iulercedil dtligeatibus, pius in^i*eattir afettiiin charitatis,
^riuu (tMirjlio : lunc.nimiriira si prselalus uoii t»m (je quant a^perilalera aJicOjus Seveiiiatis *". Qiiamvis
tuerilis aliqjqbus, qiiaui de niaigiia nusericardia el de Bita^rte adinonitioiie iton, egeal sattcta vesiPa kmtignir
«Mjiiludine tniseratiQeuiii Dei itluin confortans, ad tas, qttaeseniper bobis adcsse sttfctj coiupellit nve
#ui usu« i«»lel pfliciU pulp q«ia UQIIMip tetuere lanieii Irierlils pivefeii fimtris -WMiipartta dMHio
tttM0i pptdeiiler «gtsse videaltir, £st emiii ssepe in l6iopre<siri coriatu, qttaruyms ifOrisojmn-qtiisr ipse'
Iit4u$am4ipj?evenien(la pusillanimilas, excfiidcnda inferuiC, sedet gtiia"litfetis'*ei'vus;vemfer.de3iiterat,
«Qnleapjpltig suspicio, osiendenda beaevoTe«iia, (fesidei-aailo postotat, iUtim' tnenigwe tnS^ueiide,
e^liibeqda oonipassio. Hoc cqini aiodo qui tales snnt beiiigiie, nisi a'Sid- xMto ejSS ip*i frte^eri-videritw,
s^uanto teiiigpius, lautb (^Bicacuisail perfeciionetii tractetis. Phjeterea, q«Oaiaiii neH mwfeo #eeB©ta
p*oyftS$ntur, m iaijto ilrklitifi lu bbno proposito gluul ad iios ati^mrtji) remrtiatis * hi?e, ui put»,
ijga$t«(\ CpiuiJ^gra. ^e Scryiis^Pjlrum his'inTe- licbnierdico qm'a wniqtKati (* eo prt&^imoBim
%gactt;sed juia ippisiolaris brevilas, qmejam seni- vSUem.^itftbft^beattPaiiM Wstfot#ndS«o Ifteti
mis exlendi rpdauial, nou cbrisentii, simplioUer lCi'paren*es VobiSmtWmite 5 atfft ^ffpitiaintfuatl m ,
^uidiieiiilerrogaiissemirem, paleriiilaiii$33 yesttae .'ebiiemM&icts d& yestro^epbre est, afiM tmn Meket-
jussusexposuL<)iiiiiipoieiis J^oniinusvbs, etjiituis mnS, saiis scire poicstis qttid V«l ae^uaWfeyfatjew
ci in oiBiiibus qme vob^s agenda siwt, sic iii.roeii- ' * •
ire (lesiUereiius.
iudme yeritaiis dirigai, ut pro «s seijsiuiri vobis '
i3Pl$TQLA LVffi'*V
retribiiat. Si prceseiis essein eoratri vobis, etcorim "'
*b';t!Eiittiajti.'.'''"
cancU eengregatione vesira (de qaa taolta bona a Domno et snnico charissiiuo. reVeijfendOfnoii
mutiis eoncordtter audio.) sttpplifci ntente corpus |l£»Kico frater AMSFXIUJS, in ierra 4ei41nare sap;
toiiim prosteraeM&fe, el ut inejbaeoruni quae Detis
^iialem, in ceelo metere felicitateiri.
io^erauirin vestro niOoaSlisrie-, mperpettwmi parii-
cipem iu fralcraa cliafilate cancederclis, peierem. $ cqnimendqi $tbct;aui)t.
&d qumimm cgo fioc nonpessum, prscsimtt) irtfij de ftilpcms roeus dammis XWieruus .veiijtor,^ili oil
Uteis weriiis„ sed de «estia «aniiilale rogar^ ot twis *»s redit *", sic ^ristinae viiae.pecver^iaiciii sponu
iioc pre ine rion fctihfflialo c0rp6re, sed lieiifana accusat «t exsecratur ^ Jatgu^ ioqitia.iVtuiaM ea
tuei.te ab eisdtiri filfls vesiris miSi petatis Ct crim §Ham. aobiscMin babuil .cenver&titrae ^alam %etse-
illis ooucedat:*. Vigeie. crele experin ppUii, sic viiae JauJabiiiS aiiiole
" accendiiur, ul nen immerito iuterior b«mo ejus iu
;
j;pisfmAi(Vii*ra. urelius aut jara inuiatus, aui proeul diira facile
*J>WNHtABICtm. muiandus cxistimetiir. gt vestrae quiderii iibtain es^
fie Lattfrane* newt* bona rescribit, nec nen de * prudeiUiae quia nunqpa^ri taivW*" SsfegniUlis 6pu>
Qtberw.JitiniitiiBsPauli Episitlat., esl exhibiiiene, quarita «1 ndjvaet rudi de reprobis
• *omino etjPatri st» revcreniiae
iHmere^et mne- ad pirebol mores con*evsione, Me lfWiti inoeplii
r»s alfecm mairi (silliolicae ealend» arebiepiseopo quaenatriri^t adpiofecluin dubi possuot per fvi
IANTBMICO fraler AKSEIJ««S suue, qtiod suus. nieata beni^iiilalis, inipeJianliir aui cierle Iragai^
Licet rarius qnam debeat humililatis4»e»litleras iw per ausieriiateiri severiiatis. Prww igiiiir di
jiniemasaflclilasveslrasuscipiai, fidelttatem lamen leetam veslrara sanctiiaietn, quateniis,' sidul vestr,i
vobis debitatn eormeuin dion aKbi quam in seipso decet discreiionera rcgiuiiiiis et praefeio fratii ex
«criptam integram servat. De charissimo riieo ne- pedil, omnem praeteritae perversitalis ejus dissiniii^
|m:c vestro copiosias tmntius vestcr, qui ea qus lauies *•• meraoriam, lacte purspicnac dikcitoni*
k
VARIJE CECWtffiS.
«Ctwtwtowt. VUtorino in Codice Ef.lb. collata m V<Simstiblrffberc. mt.^Vetiitlflli SBt»t*atieA>
«"Se»erilaiism«. alicnjus severilatis M Gnm eodeth m*. cotluta *" Bedit HM.reducimr ***Dissinn^-
Istilis uis. ilissiraiilanles ..
i, TATRO^ CLVIIL M
 *45| '* -S4JWSSELMI CANTUAai.^CHUEP.OPP.PAKS III. - EPIWOLJI. I H32
piWMtsi|if|«tria|is luejjjpris i^fantiam, nisi. lorie,, A j yisiliiyjmus, qupniamde solidilale mutuae nostraj
quod fti^jiiiulo, i^*|*ggioam non ex.inSmiialc i dilectionis non dubitaviinus ; el quia iiuntioruai
osienderit, sed ex vo&n|»le redieril niaTiiiam. Nut-• sermo.nibus, Cum opporturttini fuit, nos satutavimus.
latenus enitn illi opporlunius probatis latuisse di-• Sedne qtia occasjone amor ipse ab aliquo puteiur
leclionem sub severilate quam sensit in errore, , ttpere , expedire pto ut aliqiiqndo scltedulis, qiiasi
quam si tunc palueril in erroris corrcctione. Deni- scintillis ab invicem emicaiitibus, videalur fervere,"
%ie, ut BBHHvidctur, ad rectae vitae tramitem nul- • Uofi epim ipso quia desiderantem "* te: desidcrans
lae debei impelli, n.igi qui aoa p0test.aitr9y.Pre- - habereniccumnpnppssuni;iiequaqiiam rainus, setl
oar eliam, seu, polius exjgo ex debilo, quod sib|i niagis, te piligo; quia cuui. te sic ililigi a majoribus
l»yieem debent amici, ul sicut oraues dileclae milrii et raelioribus me *••, ul t&dimittere iidlint, yideb J
tratariiitati veslrae dilectos volo diligere, sic do- plusie diligendum Jniejligo. Unde fit ut pene du*
muns Ogbemus ia adipiscendo roeyui dileciionem1 biunt miliisil utruui qtiia sic.te facis aniabilem,
*mUum sibt gaudet veslram crevisse. vaiele. plusgaudeam; au quia tam amabili frui nori possmn,
.EPISTOl4,IiX.*^., ..;..;.'.,,,,.,; plus dplcaiii. yprjimquoiiiam scioquia liou tanluni
/..':'-; : -: ADPONDULFUU. .':;::.,, propter tim ipmiittim. prpptef (le a .ine debes atnari ?
.-'-'
-£t-immeribui ab ipto mistit gratiasagit suoet Hngo- B B soluta quKstrpne ceituui est quia plus (lebeo de
nitatfim-Batiluiiminine. .:,,, .-..,.- botiorum pra;seiUW quae tecum. est congraiulaH,
y&.m domiflo.fiuo fratri, s*> amico charissimo quam de cprpprisiui abseiiiia qux liaecum est ebii*
^tomno GoNnowo fiaier AFSEMICS,quod suo, suus- iristari. Denique ^setappr, ui Deoct jmnK limiunibmi
Xktm lu vttou pates precttws uuBerft pigritiam amabiysesst's, desideravi, et pro inpa poiriWrriMej
- meaiitui IUH saluiaiorias Jilteras tuitiam, couver- ul wilii conscius, es».»mdui qnandiu inecwn fuisti :
iis tead aKud cOB»Muin,etpulsas me tuis doMis, ut nec taweii desidcriuTO rdcirco tepyit, qrife stHdiitai
vefcgratias «eoiium ^ ;ejtqnem b&nditfae ncqueuxl operaii jion ppluil plujs qua.n mcjcuui,"cuni ri|ii,
«<t sctfbeuduro altadtore, -saliem putlor queal ad ft^jsli: verura upii ubicwique , araarjs, eise pi)tos;;
^golttias ageadum impeltere. Ago tghur tuaa dHe- sed ubicunque sis, iiiuari et bpuus esse potes. .61
-oieni, qw&*il«is est eiecitt»eorgratms., Wtroq«an- igitur ibiet li»lis SB, iW eiqualeiri leesse vullDeiis,
. tum mibi eliara swii dona itta , sed quaauim jnilii et libi expedit, saivo laincn muiuo noSiro, qnod
«fctrior^sl charitas tua, qua ftunt et condiuutur, et exigit miiluus auiof, desiderio , cxoretur Deus :
qaimr ratht «tptattt munera lua. Tunio njaraque 01 <nionjato jara, ubi(;jnqiie s|s, bpiiis amabileai te
charier est mihi charitas tua, quaiu quidquid milii feeii, bQiiedictus Deus. Salula dilcctps fraires et
donare potes , qtimuo ea <qjiacdpnas potes a te G ** amicos . npstros doimiuni Ilerlniiiuiii et t'omnuiu
longe transmittere, el charilaiein non polesate Guidoucra ,8*, domuura Eluierum ct doinwitn Hut-
*juni$lcre.. jUla enira possunt sine inare transire; wardum cousobiiiiUra doinui Osberiii.
»^4. isiaaOn potestde cordeexire tuo : haiiccerle -'-,:.: '-: •" ";EPISTOLA^LXI **,;: '..„; <i
«ivedones, sive npn dpnes Diibi, atiquid semper BWtAJiOl ABAasEUHI».
ecio in te fervere ; huic sive tpquar "", sive laceam, Lattt MsdkHionum AnseUni, a qup exigil B. Pauu
lemper scito eor meum slriiili affectu respondere. -.''••--:; " :.::: ..;.,•.',"./EpiSloUiS. ; . ,-. , :^}..
Vpmirtus flbgo et domina Basitia rtjor ejtfs magiias DenANints sqla digUpi.iioae Dd abbas.Casae-Disi
>ibi graiias agutit pro grailiis iiuis qnas maridas, tlomiuaAj^etMo a^teriiam salut(?ra. ( ,'.:.
^ro dpnls lufa: qttae miltis, jiro braiionibus trtis JJ^censcs(kojlUierisiiubuli, juvenes prieclar;e
iu omai inpdo se habendi y rainpr eprura
^juas prp eis facis, et quas eis promitlls. Ego ipse habimdinis
pnesenlavi eis murtera lua, eihgi lilieras mas, ct vocabulo est Rogerius, aller csl Willuliiius.: duo
ielpli verba iua: quae omiiiagralissime eitelissiirie itli,et praplereos, pltiics,jsed[iiiaxinie illi disliliartuVt
-susceperunt. '., auribus nostris oleum et suavitatcrii tui el uomiuis
. »•'. et religionis. Deinde tttrrei trie vila mea; namque
JSftEPlSTOLALX .:.:...' ;,'"fc
•
. ':•:< } - , •- ADMAUniTiUM.. (1S) diligenur diicusta *«?, cum-ee qm>d seqMiluf,
scriplum floci et prseler iioc, tSiv*ptisslme de con-
\Exigit ab-eo episiotas ; et etan cpllaudat quod ab
ontnibus ubique ametur. Irite spiritu iuo, et de pietate comiUi lui curJis
Bouno et dileciissimo fralti et filio MAURITIO edita et seripta, pias piaistani riobis lacrywas tuas
traier ANSW.110S, sapjentia et gralia proflcere apud legere, iiostras edere ; i|a nt uiruiuque inireinur et
Deum et horaines. in corde too redtiOdare taitue rorera bwiedic|ionis,
Diu est quod nottris nos invicem litteris iion et sine snsurro descendcre iude rivuni in cordilms
*-'." '".}.'': . ",'-'''• ,:':''. "fARLELECTlOlSES.
***Cumeotlem nis. coltala •» Sive loquor mt. stve lPqnar s"lGum eodem ms:Cotlala *e*Desultanlem mt.
desiderantem *" Diligo a majoribus me m*. diligi a majoribns ct melioribus me •"Herluinuin
***
ei dorainum
Gondulphum mt. Herluinum ct domnnin Guidonem *•• CKMeodem tnt. collata Diiigeul et discussa
titi.tt Edit. Pic. diligenler discussa . ,
4~ .
iOmm PICAUDI KlOTvE. ^
{i8) Meditalio 8, «tipro, p. 207. .
 .:-i-M"iiy ,,:„ ^*^a»,' f^Pi»»V-iaBH.-. ;.-f -^: Oi.y «R
i\SS
irostris. ftshriita esl vere : pteias scriptsc tuaeora-\ i. diligendo erale itt sii». 8^t euiro vestit erit et
tiouls excrtat in riobis pietatera sopitse eompurtcrto» tsera du me aesUraaii», el«lrt|ajpt loe dilcclio, ct
nis; adeo ut qUasi mCnte prosHiendo cOBgaudedmtrs, secumumtti de vcstro amos^ ixsultalio. Uogo ita-
ea dlligendoin te, vel potius in eis tessuper ml"*,- que, qtuHt3 posgum. lmHwlilaie, r.eveieodam iialer-
et per eh Seum et •tei TtiterttSde Sgttnr, "qoMrinter- uU^iom vcstram, agite samclis ve»lris precibus, qua-
ccttere potes, pro noMs intereedeiitibus prote mt pos- koiuiset quod cgo adhuc »ox,le wn. a me wu!'er.>
stiiiros ; et mitle alfa, si qua habeas, a le eeiipte, tur, «ti}tiod oondum uiiliter siira, iiubi U'ibi,a:ur ,
quae nori babeairius, tWtuset regatiis iit <Klect«m»e; ct voiiia, qtiod miseikojdiler indigeoti pioximo
vobis
quee continua est hobiS trfreMpiei ftogaaius etiitttv iiapcudiiis ***,,reiribuaaur>;J^osUas v«ro pro
iu corpore ip*e coiigregationis iiitfiaiem soctetatis, orattioHes*.quia pemles suiil, reyereuda! vestrsi
et te pro nobis in eo fungi legaiione miitiaKis; bealitutlitii proraitlere non audeo; sed eqs, qaia
quia redondans lu charitate fidetiler peieris Hoe poseete dignaiiirai, tiogare jion dehep- Quare si
rogare.ct rogaia ip.se dare. Paraii etiarii nostnie aliquid vel sant, vcl vesltis suffragaatibus iiiciitis
dilectionls darfe pignus, pighus e^intm* «MWs* futuitc stuii, in veaa charitale 'Wveatrae sint, ei
voi eligke ^riod pbssmnus; a nobte; iK)s -ellgtnms sanctorunt, quitnonastorii-Vobis divinUii»cpramissi
*•* EpistOlas Pauti 4 vobi».' Neque praetendiuttte hi1 Kvet stintr vcl laiuji. stwit. Ei quamvi» aul jiinriuii)
e» delos quast p*tetl peratt aeeipere, «t non fritki quiil, aut ttibU «U quod vobis£X«e ^wtcedo, ali-
parati dare, quod «i»eti«8iH»uiH-est a sacramem» quid iamete maguuitt a. vobis ileposcew»336Pra;-
tBfectioafc; qria Beus est Veriira ardeMes charitate s«tio. ProSiernk k«q*e se nsens woa cor*m reve-
non pnenderao^ quemedocuBque- piestulemus; om- i*edit *esira patarniiale^ ci csram Munijms vcsine
nibus satiefte hrijug profcssioaisparftti nee e* ao- sanctae congrogaiionis fratwbiis, huroili suppli.ca»
slra commode pelite nen i.ega>8Cifi igitur duo fra- liene «ogiMis, qualenus ute serviHii vesliuoi* veslii
tres tui desiderio aeoea*rtee.pituIanlem *•• liabeam itmmHterii fruiteei,, «wjui unumex yobis iu perpe-
ia omnibos, qeia de le jtmdet voluntas emtutun ft liwut «oucedatte , t* noinmt nienui. Mllimuni uhj
>—- «•>-.=.;:--..
(uduibus. veetra sefipta swH uoiniiia jsubscrlU faciatis. Ea
' ^ TM8TO£*LSH«'«L ' ---;^ vero, quae vcstiis iuandatis :respondeHluret quae
''•"•;'';• AI>BC«AW>CH. ::,..;::-.,'. inandattiur, reverendt domuii 6t fralres noslri fiiii
. Bespondel priecedenli. :;v vestri qni a«tuos veiieruHt» meUtis loftuensjloquaiu
Mm ct ftfttt 1'irierito- mmeittetis; ctmi amore «(««scribetidfr na*rabunt. ftnHiipolens Ueus sic vos
«everendo, «HB reverentia aaande, BUMKDOab- del cotweeeai-i ia CasarDei in hoc saoctilo, iii intor
feati eoeaobii quod dicitur Casa-Bei frater ANS*- u beatosqtii babitani in. douio ilei in saecHU sasenl*.
«cs Beceensis, vHa peeeator; habiiH -atoimcbufr: mutt hattleli* Detttt^ dontine Pattr, ,el douitu; ii)
«k in bac viia perseveraro -in prolicicirti sanctUate, Chiist» fr»i<es. Atuen. ,.
tu in futura gaudeat in suflkienvi feUeitaie. ::yr-yyty. «PISIOLA LXIU«*.
Vesirse paie*»tatis epislola pjR&gtla^ utagnum -- :•-.: '><;;_>: <<:•-.
A» tANFR.VSCUM. •;;:'.
e^eordt nteo gaudiuat: iuAidit: sed-tiila wea ie- . --,. Vt-examinel editum a se Monalogwnt*
spcefts mta sefatm idemeegatidiuut feue lotutn de :_Doraiuo «ervtiSi Patri Uliiw, revetssndo arcLicpi-
cerde meo refHtlH f se# iiwuper dignus ineewr s«epo LANFaAsco1'rater ANSELUUS.
-mentera mettin gtavtter petfiwhi, Watft ex eo-qeed (1*)t>puscuUmiiUi>dquodpalernse vestraeceiisuite
vemram *mcl«l»letir ine igttotwn b&m«8cuknn adeo Hiisi, Bbemiue ipsemet,-,-ti «ppoi-ltuium fuissei, co-
tlilextsse «ognevi, «t me siris titteri» de lam lon- vam ipsa exatniiMtndum*" legiseeiri. %uod quia i;mic
^n^uo visitare et saWtare dignaretwr, rio« iiiMtje- esse-Reu petesi, vellem mnlitnH puecari quaieuua
rfte sibi visa est mea-debere exeukere "* tiuroilita». dttlcis miUi i»terna vestra prudeniiu Ulud mm dc-
Sed, ctmi cetistdere me iicquaquaiti •« vebis diltgi, ttignareMir. vei quoiibel ^i.io legeiUe audire, el quod
nisi quia existinnftib-rac nliqaid esse, cu« nrtiil si»t, Q ett eo fieti debei*i pw.t:ipere,t)isi limercm*uliscrctc
itiietiig« quia nondiligiiis Vilem «t eotitem^tibileiii melestus esse digwtali vesirae, quam nmtlis maguis-
eeratwfieo el hominibfls |iers»flam -fquod ego st*m), que reriwi raiyertuu cousuliationibus iniiesiiieHtej'
sedstrenuum et altcujtts virtutis vimn, qued «go occupalam aan dubito. tjuapropter, quoiiiara nibil
«ttque Hon sum. Qnapropter iimens tion sotura tic sic raiiii volo placere,-ut vobis displiceat, sicul so-
mitt trthilaul parem prosit vesier aroer, quia noii JUusesl veslrae experientte judicare, quaujora ve-
suiiiquod ditighis, sed ne mibi iiintkiraobsit roeus bislioc quod me inulturo velle siguilko, Uceat; ita
tepor, quetn ftt tne rtoweOgtrescitis; preeor, «bsc- sit vesiri arlitrii eligeie utiuln volis id lipeai» llo.
crout me putetis-aut mxetfst quasi jataalicujus laroe:i eliam cum importuniiate a \estra auctocj-
spiritualis proveclus sitn ; sed ad boc me diligite, tate non desinam cxigere, quaienus dc codcni ooii^
YARIJl LECTIOJSES.
*" Semper ea nts^super ea *MEUgite.. eligimusms. redius exjgile.. exigiratis *" Opilulanle ms. opiiu-
lattlem "* Ctun eodem mt. cotlaia "' Exultare mi. exallare *" Impeiideiilis m& iinpeiidilis "'liivito
charilate ms. in vcra charitate *»*Cumeodem ms. cpllqta "* ExamHianda tns. exainiiiaridtini
_> JOANNIS PICARDI NOTJS,
il9) Vide epist. U, infra.
*m -S/toS&M CANTUAR.,2iftCHlEP. (tPP. fiAftS III. ^EPISTOLJE. «36
sculo, si#£hilfte, sive inaiidtto, q<ii fieri dcbeat, ve- \; bbediat, quod cst coronandmn : l.oc prjrcipit, hoc
^ira decerrot •aHCtoScil'asr.'Htrtlutiiautemnulliim iiii ergo fraier et aitialorvosiei' consulo el flagiio, in u>-
praiposui i^efppe qWoilriequaqnam lanti existimavi, liue vilee slalus Uisdtiabits nitatur columnis, scilicCl
ut illud stto aioiniiie digriaref. St igitikr veslro »> obedtentia et paticntia. Ei quidem de paiieiilia. bene
dcrit arbiti*o ut qilod scripsi SCripserim; a quo Ua- novkdileciio vestra quodiion£olumcumiperituspu-
Lebit lirniilaicm, ab eo liabeatet nonten : el per vos nihtr, viotenler esl exigenda, sed etiam cun\ iraine-
tletur%eh<b vbstro, dilecto ffirtfi <et conservo rateo Eit»» affligilur Ubejiter esl exhibenda. lbi enim exse-
tiomrtO Mauritio, qur uirps e&l ex HliS quorurn ma- crandacot impulieiUia, tie nocens infeticius damne-
sime facimri est instamia. Si aeteni aliter vestro tur : bic servamla esl paiientia.ul innocens ftlicius
ptacneril cxaniiiu; cxeiiiplar qiiod vobis tnitto, nec coroneliii!, Deolietlieiitia yero hoc niandal domisus
aiiilii nfcc prdefaio liatii ieddaiiir>; s*ed•aliqno ete- abbas, qtted ited dubiUire ^"(VOS.arbitrpr; q; oiiiam
lnenld aul obrcttum, aut demierstiniy aul coosutn* qtiidquid reverendo ^loinino ac Pjitri nostro archi-
ptnm, Stil dispersum de mcdio fiat'. ^uidqoid auteni ept^euooLanfrancoobcdilis, sic-illud arcipit, velut
iiide vcslro placuerit judtcio/ut inHii aliqtro morfo sisibi-oiiciiiieiiu- : imo lauto giatius (|iiaiji si siM
nolinn fleri jtibeatis, eHlagilo .•• queieHus exerajdar obediDetis, quanto ipse per setuet illi obe.Jre do*i-
qiiod relinni non aliam sorliatur SctitCilkiiiy, quam 1B deinti; elqo*nio iii eo quod non solipn ipsi, sed et
iHud quod mtsi. De dilectisstiwo; rtteo,wepoU3vcsin>, alii proper ipsura^beditis: «taioreni ipsam vchlraift
ct cordeuft ore et episfela, qnanlura pes»M»rdcp:o- ebedifliHiani considoiau QtiaaijHam si eonsideremu»
xor til •feftin<primnm^Harn sanitatiem roeepjSse eo- ttfls **' et illtw*, ;cui sefvobedire imkaiuuSs» muka
gnoveriiis, nefuaquatu ejustt;e omubtfi eonversa- [wocitl dubro 411:mtbts et iu illp. sint cur nos UM
tione diulius catere facialis. Veruw qnippo (Hco speiilc slt»i!i«*eq«e.(*edite dpbeatntts. Yalele. , .
vobis, talem secxhibuil mibiyet cuuciis iwetrisii»- i>ISIOLA LXV»'.--......
nos amaritibus morc* proesentem, ui illuni,« absque >, AAU.WBtTU». ,.'.....
dilasua*' 8 ineeniinoditate, quani iwrllo wodo vefct- De Matmiii. ex- Aaglia teversione Ueccum, ' 41 ae
Monologii correciiotie. • ,
ftitis, reduci posslt, desiiterare cogamur aheemenk
IP1ST0LA LXiV^". Domno et fratri, Sfio o.harfesimPMAUBITIO, fralcr
. ADBEWICIW.. .•:'.. ANSELMUS, scrvi revcrehliam^ fratris affectum, pa-
Obetlieiiiimn ei patfeftiiam consulit. tris (iiligenliam.
Doniino Cl fraliicharissimo, ttewine prkiri Ites- Setnper le, ditectissime iili, desidero, setopetque
rirco n^ter ANSELMUS ; per dkiHirmHn benam vitara te medeeiderare.t1011.dubito.Sed, q«oniam neuier
, : • ^ nestrtHN suus
mererr xtentani beatam viiauw eet, nec sumus iuvicem alter alterius
DoMinusabbas ei frati uiti voslrorura eongregaiie nisi per ebafitaiis aSoduin, consulp et borlor qua-
la>ii suscepei unt, laudaverunt, amaverunt iiiunera leHns q«andiu hi>qttos nobis preeposuil divina disjto-
vcslirc charitatis ; sed niuUo utiqtie niagis ipsam silio, rtos -jusseJ-iiii esse separaios, millara- contru
cliaritalem, quae iiniiquaiii non vult quantum po- Aoluiiiaiera 3S6, eorum exquiraituis cohabitandi
tesl, ct* semper vu-ll pltisquani polest. Gralanler aK.<celeralionera ; ei si beuigue nosiro desiderio con-
qitoque suscepil domtius abbas, et gratanter Jegii senseritit, nullam iiiferanHis-dikitioiiein. Quaproplcr
et audivit nie.a parvitas, quod piudciitia veslra een- qaod audivinros pet^domnum Roberlum, quia Uomt*
siliimi ejus el palris, et iiieinn ul frotris pctivii, et uue nosler archiepisoepufl promisil se- nobis i«rais-
seciinduui iltud per onntia se facUmim proraisit. Sx snwra in preximo taant dtleciioticm : si benig&e
neuipe deeet sapientem, sapienti«cilicel uti «onsilio. tuoefaVet volontati, tiec demuo abbati displicet, et
SapitMiSquippe consRiu-wesi, sicul scitis, quod con- Hiilti valde placet. Si aulem non beragne faVet sup»-
suiit ontnia f.icere cum consilio. Gura igHur totani piicanit, sed eu«i»liquoSBa rancote perniiitil exter-
rei, de (|ita consiiiilis'r 8, consislal consiliuat in ebe- qtteiili; nee dorano abbali nec iHtlii placet ui sie re-
ilientia el patientia.; el sciipium sii quia obedien-y n deas. Scripiuram, qaara le itistsmle et quibusdaiu
tiam mavuh Dous^uam sacrificiitm (/ Reg.»', S@V* atiis.frmribus ieai, et qttam m tibi debere itransmitli
ctqtria patientia oput ptrfectum liabet (Jac. i, 4), pcecaris, deraino«l Putri noslro archiepiscepo cxa-
nuHius jtislius petitls et susdpilis censiiium quatn jtMnattdam per domnum PfObcrlun mitio; et per
illius cui debetis obedientiam; et- nuWum servalis epi3to(am (20) illum rogo, uisi iHum desttui debewi
perfeclius, quaui citni fertiter tenelis palieolianu noti jusserit, tibi reddat exemplar quod suscipU.
Hoc igitur consulit doinnus abbas, hoc rogal, el Ut •Roga igitur eum, si in proximo redilurus es, ul
non solum consulenti ct rogarili vestra sirenuius priesquara redoas.prsecipiat.de eadem scriptura
acquiescat, quod esl landandum : sed et praecipieiHi quod praeepturas est, quateuus aui coufirmalaiu
VARL^ LECTIONES; .
*76llla sua ms. ulla sna *" Cum eodem rns. colluta "* Consuluisii tns.. consulitis *'•. Qnod non dubi-
tare ms.,quod nec dubilaie **• Consuleremus nriS nit, cortsideremus 110S **1 Cutri eodem ms. collala
***Eum aliqno nts. rectius cura aliquo
JOANiNlS PICAftD' mtJE,
(W) Epist. 65. suo.
 1157 .- v "•: " : EIK l?mm. LXV». H38
«am tecnm deferas, aut dcstrnctam essemilii -refe- A rtideswentcr, fet pet ebedienitani mOCTim, Sfnn csse
ras. Quodsi illa suscepla redire lanlaveri*,'-m'Kte tolcro nisi itwpalieHter. Quem, m dilccltts djlectom,
tnihi exemplar ** illud quam ciiius per fldnm n<»- tnoneoetpreoor ui shtdwse itttcr ipsas \*nm, occo-
ilum poteris : qeatenns st qnid in co idem donwntts pattones viiam smtrn (liscwlial r el in botrivqS* &
noster' archiepiscopus correxerit r secHiulum illml HloabOBwibus inde vc»i«tililMtsat»d'i»,iqnfftitWe.pro-
corrieamr ciiam illud qnod mectim retfnra, et ego ftciat: etstqwa hteoattlHic veterfs-hottiwis-stififcer-
tinum ex bisdHobus.libi.cilo remiUam. Si vero sic StHtt,.ve*tigia, ab his assidue dcfictat. Ainbo valcte.
scnlentiam confirmaiionis idem optisciilum susce- ; EPiSTOLALSVH*«.
' *a Hecsniw. i .
perit. ol nnllitts correctionis indigere judicetustettc .,
missum exemplar qnandiu volueris : tantum, sivc : PnrstolaHtr^eniuiiim Hegerium. .•
ila sit, sive aliler, qnidqtiid inde domitius nosler Siio in Chrisio dilccto, desiderato, speralo, ex-
archieptscopus jndicaverit, aul qtto nomifte iltud spectaio ROGERIO, . fraicr ANSELSIUS «uns diteetus :
titulari jusserit, manda rnHit per epistolam enmpri- qiiod Deogniliusel silii est saliibrins prudenier tii.
nium poteris. Salula dileclttm fralrem nostrum do- gere, perseveraflliBr. leiicj'^, fiBUcUer^consuHimare.
tnnum Herluimmi, el liortare etinnle vice mea, qita- Quod sotius ppi commisimus consilio, rtouandeo
tentis a bono incepto, quod in eo vidi, nuUitis B proprio deccmere arbiirip. Lteet mtlutamcn meum
transilorise delectaltonis amoro deficini rsed sicnt proraere desiderlnm : miqtie vexat, i«e d.liiitio iwn.
de dio in diem (lUinue diei appropiat, sie qnoiidie liiiqiie torquet me exspectatio ttii longLnuiine m»«
$& eonlemptiira lemporalinm, el amorem setet-m*- Etenira nec vtilt. necpotest cor meyra obliyisei, quan;
rum proficiai. Saluia domnum Arnulfum Betvacen- certo noii dico promisisti, se.l piaedixisti mihi, me
sem , -domnum Mulvsrdum Angtum consobrinum posse exspeclare te-rediturum et lriansiiriira. El c.ert-c
donjni Osberni, et domnunt Vilatem, domhum Ro- quod dixisti, seriodixisli. Ergo inleralunl oeuli mei ii>.
geram, frairem Samuelem, Cadomenses. Vatc. & eloquium tuuriidicentes: Quando consolaberis mef{Psa,t
profice in Dotnino semper, Charisshne. cxvni, 82.) Ulinam non fall.ir, qtioniam speravi i«
EPISTOLA.LXVI **K le; utinam non erubescam, qnoniam exspectayi le,-
ADLANFBASC0M. utinam iion mirenliir, nec dicant illi, qHospraaiisisli
Gnidonis Beccemis neopltyii teditum inNorthmannutm primitias fruclus' 98 tui, et pignus adventus lui. Qii,r
- confqpitcil. . ---.. eoS imoegeris iliiic, qiioeos velpraeceijere vel.si^li
Amico sno dileclissimo et dileclori fiilelissftiio seqni coniieinpserts ;r prqescriim' ctira ipsj'. Ulifmjijs^.
LANFRANCO frater A^SEtsus, corporis ej. aitimxper- simesint ad nos itigreSs^ et % nobis sa.scepU sgc
iVctam *** saluiera. , .,.',• 'C tu.TesiibseciitionLs. Dirigat Dominus in cmisp.cci.u
Qnclies vesira; dulcis mihi r.eminiscor dilectkmis, stid viam luam (Ptai. v, 9); et direcio corde tuo,
uliqqc Uxdet me tam longre vesine dilationis. Qnam- tribual tibi Dominus secitntitm cor ittttm '. et pttinX
vis enhijJiacleiuis, spes vestrse recupcranda; satutis consiliumtiium cori^rmet^Psal. xix, 5),
ma\irae coosotalasii cordis mei angprero de vestra Et»ISTOLA LXVHI'***'..
absenlia, jam tamen neqneo non cootristari, quia Ktr ui,jtmsmiGfstk;;
lam longe ct vebis ipsa samtatis perieclio, el niihi
De nonnultis a Lanfranco ammadvcrsis in Anselmi^
veslra dillerliir*** amaWlis pra-scntia. JElenim, iion opusculo; qiia) ipse sancti Auguslini auctoritalti
sitHt vulgo dici solei. qttia quod longe est ah oculis propugiiai. } ; -
Iongc e?t a cortle : non inquani, sic qtianio beuigna Suo domino ct Palri, amore et revefentia filio-
veslra mansueludo longius vel fcicoet lempore a rum, Ecclesioe catholicoe d.igno arcbiepiscopo .LAN-
me abesl, lanto ainor ejusiiinie lepcscitjsed qtianto FBANCO fraier Atj.sELHtjssuus subjeclione scrvus, afT
raiiuis illa fmi pro voto possum *", lanlo magts de- feclu fJitis, doclrina discipuliis, qitod nielius potest.
siderium ejus in veri dilectoris vestri mente ferve- Gratias immensas agit cor meum vesir.e celsilu-
scil. Quaproplcr quaiuvis cttm illo silis, de quq nec, dini, quse inler lot et tantas suae dignitalis occupa-
andeo direre quod vos lantum diligara, quanium 9 liones"'necgravatiir riec dedignalur otiositalis inesa.
il.Ie , nec debeo exigere ui me tanUnn diigaiis, verbosiiatempaicriia benignilateaitendere.etbeni-i.
quantum illunt : lameit rogare pra$umo (piotenjif, gna sapienli.a corrigere. Quod enira rogalis jne.pro h:%
qnando prirautn cum ejus benigna coBecssioiie # erga vos dilectio mea tepeseal, quia tesle Dep el san
sine yeslro incoramodo polerilis, veslco redili| me clis e|us Itoc ^lectionefapUiSjji^c^uttqjiciiujiisrei
veslrum aniictnn telificelis. Salulo vobiscum ^jmi- conscientioe vestrae test|s sii,m„^l)sit ergo iit"rtjibi sit
iuim ;,et.ftaUEem meuiii oliarlssiinum domintim Guir niolesium suscipere consjlitim, qupd de transraarinis
•
donein quem cerle, ut simplicitercon.scientiam
c^r? pariibus el ego maj^iiodesitlerfd peto^Miet vps since r\
iiis nci aperiam, niecnm esse per amorem jjestdero, ditftctj^Be.mii.Hiiis.ClraUn^r
jtojiiiejga^riiam adtno-
-'-*,•'. - yW/m&4__ECffiQNE»>:-- :.:-<>«.-.i-> *<*, *-*+'*$ v >
*• Mitle cxemplar ms. mitte raihi exemptar *«>^im,««^e»i ntt. eollata ***Profeclam tii* pe' r«ctam.
*•• Defertiirm». differlur '»'Volo possum m». pro voto possiim ***Cum eodem ms. collata ***Quas.
p-jewisisti primitias twcttts "*•*m* .^tw^pRemisisri prrmttrasfittetos *-•*'C'm*^«^»»*i.f<>*fc^v-',*l(?e.cUr-
palionem ms. occnpationcs Gerot%s. pelo =-. •" •-"'-' • ;:.*". '< *". .•
 H5t> S. A.NSELMl CANTLAft.-ARCHlEI». OPP^ PARS III.— EPISTOL/E. f»«)
«iiionem vesiram suscipio, ct hmnHitcr responsio- A divtna Scriptura, <leiribulatioiie nascitnr patiemia,
tiem nostram sttggeroj De ilHs^nidem, qn& ht ftto tfme otmt perfeitum iiabel (Jae. i,i);e%prpbaHO,
opusciilo dictn stmt, qti;e ssdwbri 9npienlr«fueemtsiHo (tnmepmiimspem, qms non confundit (Bem. v, Sf:
'387m,al*el' 9 m slutera Bicntisseterlitisflppemtenda; Hiiqiie non kitelligo non lanlnm csse condolendtwn
elciimermlitis in^acriscodicibuseoiiferentla; etitbi vestrae 5ancliiati in tribulaiione, propter Iaborem
ratio defkU; diviws aiictoritaifbtts ftccingeeda, lioc qnem es ilfet sitscipilfS, qn.irtlum congratnlandiim
et posl pftternam amabitemque vertram adnwmttto- propter peiTeclionem et spem, ad qnasper illam pro-
ncm, et auie feci, qiianturtt pbfitk Nam lixc mea fieitis. 6l0rhi igimr tft evcelsis Oeo, cui viia veSlrn
fiist interttio per lotam ilfam qualemcunqtie disputa- sio placu"rivnt enro ad exemplum exaltarel; el Gloria
tiouem, tu omnino niHil ibi assererem ***, nisi qtiod IK esc^sis Deo./^ii sic vos dilesit, ut vos in igue
-sriHcar,onicis, aof l»ait AflgtisWni dtcfis Iiwsiirctan- «ibttlalHMirs coltoearot; qtratemis opera testrii
terposse defenttt Viirefem : «- roin^qrititleSetiriqiie «squQatl perfee^ionem, el spem vtestrant nsquo.Td
-«» quse dixl retratlo, nibil Mrid^rtri*it^i€fi8yipr'- debititm rolrar exco(]tiereU.Nam si 4iiijen»t6Mr Denm
ciperepe&StfWi. Elieftirri e* (Jriae^ttSd^ttt' epiusldiifo omim^epoperanlurrh bonum (liom.tin, 28), Cnrdis-
fOsttis Wter &rriseruistis,'&,'tfaa^aiHt&$cfM'-11011 Ugentes,( e«m «011 in om*>ibus exsullatites; grattas
Jnsernistis, nnHa iriibirailociiiStiomeSrqMHltttt B agantproliono? Sic lamenhoc agere debenl, ui qiip^
Hftet v&feifetiir riecessaTla, perSHJiii&ttni prftmiB ntam ***nescit hemoulremamore ditpius sk an odfo
• erilitf
^«repmumerisrti.Ea IpsSs siti^BealttS^ii- {Eecte_i ix, 1), servinnt Dotnino in limdre, ct exstti-
1
gnstintis M WbrtflDe TrffttWii!' StiM*'rtagrits MMn- tent ei in tremore: Hoe tamen offinis servus Dei ob-
•Wbriibnsphibiii.-ut eatfem quirsS1mfealirevfttfi "* rii- «ervarte debet, ne tribulatlonem pntetqnod Iribitl.ttio
^lOeiriaiioriSfriffeffiens , <ejti^&ifilrii' 1fnBlo^|aj?(li mra est. Ne eiim id qriod nec sentire debet, tribula-
ecrem. Qutfd dldri, rtort aftqufd fcommqnle^iki5a|inl lioflem depiitat, ibt jddicandiis sit co ipso quod (k>-
Vos def&idferido•';' sed ea menbri 1 riie.p^ifesimvpsisse, ilet quod delcre nen debet, Cx infirnrilatis tenerHn-
sedab alio assumpsisse ostendendb. Qoomodocun- dine n1 succubuissfr; ubi se piilal per patienlise for-
iqiie enirii sesehabeant, scrfpirtra ipsavet "SefVanilt tiludincm stiperavisse. Sie ehrm aestimando se esso
vel detendi de vestra auclorilaie jussiorieiti exspe- aliquid, cumnihil sh; ipsese seducii. Horlor itaqite
ctal. Qutedam lamen, qnseibi diti, meUus aliler po- sanciitatem Vestram, ut nnlle modo trilntteiionem
tuisse dici, et a me sic esse 6*fctanOn bene ut faci- pitletis, quod nec corpits nec animam liedil. Nec st
lins*possint intelligi male quam bene, et sfcdiffido ridv^^itasiitraWfAriiWtjM^kervitiT)ei ioriteriiriere
dc mea insipientia" nt non negem; et sic confido de debet; ^bs conlristafti"probeUS ws plus:qnani ripbr-
veslra sapienifa ul ea posse corrigi sperem. Qua- C tel transitoria diligendo, minus qtram decct xterna
propler quod de eodem opusciilo vobisctira confe- dtlfgere. Aperte eifim Umisquisqtie homo Ostendit
rendo dicifis, utiiiam secundum benignam volunta- se e» dflftgferie,qtrertim l.-Estcmempali fion polest
tem Dei fierel, itt ct de ftlo ei de quibiiscunqtig rcl- eirte trfetttiS. Nemo ehim tnotestiam patrCTfstimal,
lem Hceret. BMPeutti fti *fe'qttsi'dHiglt atlversltatdm^olertit.
EPfSTOLA LXIX -*. Difectiim-fraiiem nrtstmm RicMrdurii e4 qna possu-
AB GONflULFE». tfrttt chaMMiVasofficilstdlne•veslr3*t>atieriii»it com-
oe pontificio honoxe gralnlttiur. irifnd*; 'qrilleriiis rian illi Obsit; qiiod a lAiitra con^
Olim tliicctissinio ffalri, nniic dulrissinio Patri, vbrsaii&ne sqttrigltrirt scd magis ilH prfcsit, tjuott
etiro el nnnc reverendo domino venerabili episcopo iedti® fttirittistrifeiti<<oiijriilgitrir.
"GosDCifo frater ANSELBUS sentper stins, sic expterc EPISTOLALXX.
'•'*.":-.•' "Aj*MAuniTitir;
cpiscopate olTicium, nl a^crnnm conscqualnr bene-
ircium. Cbiiimo/tel"tif aosenliam sui paiienter toleret, quandiu
-.•:•_: ::•: l)euf de ittis sic dispostteril.
Anteqnam mflii Ifcerel dntcissimac sancttlali ve-
«trtc Iitteras ettsiillalionis prO vestra c\a)tatiot"e, ,:, ' DmriiriO,fatri diarissiirio, donino MALRITIO-'frater
mtlere, auitivi qliod non ad regimen, scdad labo- ^ AsktMts, Deo piaceV^ el hominibusl
r<ra; non ad juCundiinl-m, sCd ad (ribulaiionem l^iet qdtilfe: maglMdiltgp, eo ie magts mecum ye-
'obisprovenerat ponlificalts eleclio. Ex nna igilnr tim Fiiib&,ef plrisfenifeW indc dtl^o, uride te nott
partc volo vestrre jSniernilali congatiderc, sicut ilti 1'osSiifi'li^fer'^ftia'm erifrii te non iam mlhi
<'I.M1Sprxteritam vitam ilWina gr.ilia sibi pfocere <|ftairi'Efeo et lifii dlfip; phis te diligo, qiiia lalem
<s endft, in hoc quod tos iriief prracipcs Ecttcsix i^-eihiiiSs!, iiit it^fllliaberil diflScite^yelinldilectiim
s.i.e counumerare digriatur. Ev atiera vefo parte rfflfrtilttiW;'qSaiB'i,li fecH^ veffent negleeitim dimJi-
mgor Vcsiras fraternilati contToTerc, teltiif itti qui "iei^; Ptheieiwr ftai^ie te irtfriitrem, ei moneo ut'fi-
o ipso qiio magis exaltatus est, majori iriotilalione iftm' ^ariisriii.ra & ictfra et tiiligeiilia.qtiam me
giavatur. Sed ilem cum consldero qtioniam , teste .. .immpk %rga le habuisse benemihi es conscius;
. -" -'
}}'; '"};; "'-^vaffa^/^EECTnpin»*-:;; /-•; }}'}-:"
*** Assevei^ m*. as*e«erem *•* Brev'^ "• Bt .qiiouiam
»«s. ut quoniam **TTemeriludine ms, teucrrludine - .
Ufl LIB.I, EPIST. LXXIL 11«
qnatenns magis ac ifiagis ad mores bonos proticias,. V gentli nummos. Itec igilnf vesira prudenlia sollicite
et separationem nostram, qtiandiu jubebit noster caveaL Ita exteriora vobis. eommissa disponile, ut
dortitnus et Pater venerabilis archiepiseopii^ Lan- inleriora veslra mandala Dei dispopanl, et semper
francus, mecum palienier.ut divinamdisposilipnem, mens veslra dicat Deo : De vultu tuo judicium meum
toleres, nec in aliqtro id, unde le mogis diligo, per prodeal (Psal. xvi, I). Sic vos defendile per pru-
impalientiam minuas. Quairivis namque te valde dentiam a nocentibus,» ut per sirapticitatem nulli
diligam ct desiderem, ut miht mecum conversanrio velitis noccre, sicul Scriptum est: Eslqie pmdentes
cohaereas, ptnslamen oplo ut bonis moribus indis- ticut terpentet, et timplices skut eolumbm (Maltit.
softihlliier inhaereas. Tota igltur cura tua sit', ul ubi- x, 16). Sic
cuSlqdiie rea monasterii vcstri, ul nou
cunque sis sic vivas, nt bonum homineiri et Scrvum obliviscamini qpod scripinm est:St quis habent
Deidecet:etcerlusesloquia Deus tibi providebit substantiam nutndi viderit fratrem suutnnec-essilatwn
"'
quod libi expetjiet. habere, el clauserit vitcera t»a ab eo: quomodo.duf-
EPISTOLA tXXI ***. rilat Dei maUet in eo t (l Joan. 111,,17.) Et alibi ^
"- *j>exsunt. Date et dabitur vobi>,(Luc. vi, 3&j. Sic .easdem fies
Lceiaturtfe ejits prpvectjone ad abbaliam B. Albani; R augpre curate, ut a mente noa tjxcidtat: Son eok-
tt quatiter vt ea te gerere debeat prcsscribil. cupttcet rem proximi Uti (Exod. JK, 17). Taliler
Domino et Palri, abbali reverendo et diligendo peccarttes argnjte, ut neccrudelitas adsit. nec a*a*
PADLOfraier AHSELHCS sic sancte vivere in temporali ritia, quia scriptpm est:, Si pr/epccupatut fuerit Ito
prosperii.ite, qt beate vivat in aeteroa felicitate. mo tn aliquo deliclo, vos, qui tpirilalet tstis, luijiismq-.
Gloria in exceisis Deo, cujus conspectui sic in di inslrUile intpiiiiu lenilalis : considerans teipsttm
occulio vitavestra placuit ut eam ail exemplum ne el tu leitieris (Gal. vr, I) ; Et rursus : Neque ava-
339 in apcrto snbliraarct, et eam de lcrra aJ coe- ri regnum Dei possidebunt (I Cor. vj, 10). Non id
luni per semiiam u<tutum lendentibus per viam circo haec, dilectissime mihi, veslrse palemit^i
COnstituerel: qnaleniis non solius suse sanctilalis scribo, qnod pulem vos aliter agere; sed quoniam.
retribuiione in regno coclesli Ijeletur; sedpro mul- et vos jussistis, et cgo volui ul lillerse noslrse vos se •
tisquos Deo lucrabUor, gaudium illi felicitatis seler- querentur: quodutfierei, necesse fnit aliquid
' ' ' '
dicero.
tue roultiplicctur. Quamvis enim barbaris vesira EPISTOLALXXII'". /
pnclala sil sanctitas, quos verbis dpcere propter kO HOMFBIDUtl. ,
linguartim diversltatem non potesiis, non tamen om- Orat m ejus inttitulioni vacel qui suas ad eum epi-
nino vos apud disfricttim Judicem excusare valetis, £ slolat defert.
si alios Iucrari Deo negligiiis. Qund enim iHis ser- Bomno et fratri in Chrislo charissimo HtiMFaiDo,
mone non potestis diqere, vka poteslts osiendere. frater ANSELHDS Beccensis, vita peccator, habitu
Taulo namque effieacius boniun exeroplo, quam mooachus, terrena pro ccelestibus desp^ere, cpaleaia
verbo persuadetur, qu.inlo honi more» in tacenle pro terrenispercipere. s
diliguntur, et facuudia in lorpente conlemrtilur. ^rimum gratias ago, et debitam dHj^lfonemy,re-
PIus ilaque studere diligi ab pmnibus mansuetudine tribuo pro vestra gratuila benevpleniia, quam in,
et misericordm quatn timeri nimis austera et nulli vobiscrga mehujos latpr schedulsc se cognovisse
parcentt juslilia. Gaudeant cujuslibet ordinis ]iomi- afiirmat. De qua non parum ipse copfidens multnm
nes vobis commissi sese commendatos esse Palri et me rogal, ul illum apudveslram dUeclioncm.adju-
pastori: non borreant sese iraditos esse tyranno et vem quaterais veslrse doctrinm beneficia quse illi
exactori. Lsetentur affines consullorem el adjutorem misericorJiter impenditis, noslris precibys invitaii
sibi a Deo venisse; non conqueranlur alienarum inlentius impendatis. Quod si vobis cssetaut no-
rerum invasorem, aul persecntorem a sinistra parle xium aut inutile, non dicam pro alio, sed uiiqiie pio.
irruisse. Sunt enimmulli prselati nostri ordinis, qui me ipso; aul nullalenus, aut vix rogarepjiesvme-
qnasi sollicili ne destruatur res Dei in manibns D rem. Nunc aulem, qponiam nec noxium uec inulilo
eirum, agttnt ut dissipetur lex Dei in eordibus est sed incomparabililer ulilior vobis crit divjna re-
cortim. Nam lantura conantur esse prudenles, ne tributio, quam huic, vestra largilio : ncc audaclc|,
i'e i.i.intnr ab aliis ut fiant asluti ad decipiendum Iiec impudenter, nl sesiirao, sed araicabiliter precor
a!ios A('eo-«unt cauli, ne fiant prudigi, et qtioe ha- et obsecro qualenus rerainiscamini quod scriptum
b^nt irr lionabililer perdant ut avarj fianl, et„guse est: Grptisaccepistis%gratis date'(Ma)th. x, 8). Naut
servaut, inulilter putre.caiit. Sic studiosq sgrviset etsi ab liorajije forsitan, ut vos docefat, ,em'tstis;
pvuperihos Dei et sanclo '.'» loco semper sa.iagunt aiiribu? quiilqm instrepere \\\e potnit; scd cor ad in-
aliquid acquirere ul dolosc semper alicui ientent letligendum aperire non poluil, nisji Dens , cui nul-
aliquid auferre. Sic animantur zelo corrigeir#*l«i- lus prior dedil ut relribueretur ei. Si enim aniicos
tos u| accendanlur crudelitale, aul cupidine
1 colli-
' qui nos recipiani in arterna tabernacuta, facere jube-
i
VAfcfiE LECTIONES.
*•• Cmn eoiem ms. cotlala "» Dei, sancto m«. Dei, rl sanclo ,0° Cum eodem ms. coltata.
 IflS S. ANSELMl CANfUAR. ARCHIEP. OPIV^ARS III. - irPISTOr* ,,i*
mt:jf ae mammonq iniqnitqlis (Lnc. xvi, 9), qiiaBlo» X (ieliier serviemlo
Benigne3^9 illnm aij iPM.^r-
tftng'» de Int&Bgetiliri veritali». Qiiod' si pro me rii-- iJnxil. Retribtiat yobts Deiis pro li|s fit aHis yejslr^
hil facere vultis, quia nHiil mibi debetis; vel facitee fimita operibtts beai&odinem
ttlme tlebitmm feslnirn &fCistis. tfsec tocrittt» stimn aftlem facientes noliie deficere, 'smii^srnfam* fhnurn
lemvore enim suo
ffro alio; s<ri pattfii prtf vestralaifecta rraternftaie, , nieleiisnon deficientes (Galiit. vi,"9)..
"
prij; qtta plura vellem, siib|iiiigam. l&memote, cfca* « EPIStOLA Lxxiy '**.
lssstiirt; etsiiie iriieftnfiSi6*e meHtepeflracime tjiiwt. I. A8 EVISALDUM.
seriptnm est: Nolite diHgere mniftffcmnee ea aiuee ve non evulgnndo passim Monologio
inmnndo iidt; quofiiani mnnduS iramiblt el cpneu- Doniino ci Patri rcvererolo abbali Ri.i»Ai.BOtt*t-.
phceiHia etjus {I Joan. iij A$, lf). Et quia owfei icc-* - ter Ai*sfiL»essalofem.
tull hujuf, inimiei Dei eomiitnenlttr (Jat. iv,4). Ctpiiscui^m iHiid, qrtod a me fanio stiidio de tam
&ogo, PbsfecVo,notile credere mmido, etiam ctimi loiige petitis neqiiaquam vobis mitlerem, si veslnef
favel ^quoniam non favet ut foveat, sed «t strflbcel.. voluntati non obedire potuissem. Timeo enim ne,
Mtmdus enira fn teiiebris est, et gloria cjus non e$iI cum venerit in mnnus aliquorum qoi magis sunt
gtoria, sed ignis vorans. Nolileergo, Charrssimi *?*, ™ inlentr reprebendere qtiod attdiant, qnam inlelli-
imlite curreire in earo, skait papilio volat in noctnr- . 8 f^re; si ferle Jbi k|f«rl»it afiquid qitod stniea iioft
Bum-^tttemi quoniam qnem demulcet clarilate *»* 1 audiverurit, nec antmadvcrternnt, statira efoment ***
hthrcposlea forqwet ustkiffe. &qiwnto consullins, t me inaftdita ei verKati repsgnaniia scripsisstf. Q'ui-
quanto felicius relbiqrteretis nnrodum, et seqnere-. buseum tonge posiltis respondere non potero.nmi
mmi ChrislUin ! ut cuni in majestate tua venerit; solumipsi verilatem negando.veritati se favei* opi-
Christns, jridicarelis mtindnni cum Chrislo (ttatth. . nabimtur; sed et aliis temere, autequam atidiant
txv, M)i et centuplum reeipienles, vhum teternam1 qtird sil quod tpst reprebeitdanl, credentibus, me
possideretis (Matth. xvt, 29): quod utinam fiat.. falsilalis asserlorem persuadebiint. Jam enimtalhii»
famai : "
passtis sinn mmis aceeleralam repreliensionem, ex
ftPISTOLA LXX!lK»»». eo qtiod secuhtr beamm Augustiniim di.vi de per-
AD1DAH. sonis et de snbstantia Dei. Qni lamen nnne eo-<
4iommendal eam a charitatt t» Beccenses tl quoslibet. gnoscunt se non consiilerale reprehendisse; el hac
Suse reverendse et eharissimre doiftinse, generis; occasione quod prius non animadvertelianl, gaudent
simul et vilas nobiKlate clafissim* m cwnitissse IftE: sei'ognoscere. Pfeseieb.ini enim sic non dici proprie
ftaler.AiJSELMCSy de virlule itt viriutem profieere, de> _ de Deo tres persoftas, quomodo ires subslantias;
p
terrena dignifote ad cerieste regnum asceudere. qiiadam lomen ralione, ob indigeirliam nomrnis
' Ct laceam
aliaveslra bonaopera, per qnse nomen1 proprie signiOcantis iltam phirafitatem, qtise in
. festrse liObilitaeistortge hctequecirclimquaque sitavii sOinma Triaithle imeiiigilur, Latinos dicere tres
sancttfolis fragat odore : eette hominilHis cujtislibett personas credefitdas irt iina sttlistanlia; Grsecos vera
Ordiuis ad vcstrom monarsterium, velde nostro ino-, ifori mmusfldeliter tres subslanlias in una persona
rrasMte eflWibus,. tbt el tanta irapendrtis berieficia:: conlkeri. Quapropter veslram vetienienler efilagilo
til sic jam ilfis sfmn» assueti, et sic nobis sint fami-. sanciitalem, ul idem opusculuin non verbosis et
Iiaria; quateniis vobis possit esse onerosum si gra-. litigiosis hominibns, sftd ralionabilibns et quielis
fWisVbbis, verbis, vel litterisniaiidemus persingnLt, ostendat. QHod si contigeril ut atiqnis sic aliqtiid ibi
riec i» nobissit quod retribnere possimiis seciindtim! repreliendal, ut ejus rirtio digna vobis cui respOn-
teslra mefita. Qoapropter ad tfentri tos mKtinras, deri debeat, vHestur: rogo ut mHii quid, quave ****.
ct Hluminier nos et vos ponimus, ul, srcrilproptcr t ratione reprehendat, charilative aul ejus aut vestri»
llhtm fachis qiirid faeitis , ita ipse vobis retribtiat t lilleris mandetis; qualenits, tbaritatis paceel amore
pro ne*is* quibus m facitis. Inslame tamen ilfo> veriiatis uifinque servato, aut me illius repreben*-
lf;rtre, quem a suts perilittmi nobis misistis.et irit nJJ sio, aut illum mea tiorrigat responisio.
inagna desotalione benignissiriiam exhibuislis cor.-.D EPtSTOLA LXXV.
Solatipnein : ftane reverendse sanciitati veslrae scri- AB «H.BEBTBM.
psi epislolain, in qiia Cognoseeretfs qtiia non atilerr Se driiici abscnliam a>gerrime ferre.
inihi gralum est quod ilii fecislis,' quain si mitii ipsi[ Domno, frairi, amico, dileclo dilecioriGttBEKTO
't«s?et faclum J ettftiia verum est quidquid ipse elt frater ASSEWCS;quod scribere non vatet.
"
(1estrii ca*u diitif j et qriia prsec^Wiw Veslriim;*ih 1 Biiicia«iihisuiil, siBHiednlciSsiBie, mtraeTa duK
Pmhibris qriae nobis iierfitliini mandastis servavit: : cedinis llte : sed nequaquam cousolari possmit de-
ei vester Bomo secundum vestrarti jtisSioiiem illi It-- sofetnm de le cor meum a desiderio dileclionis luae.

¥ARI4i LECTiONE».
'** btiarisslme tns. cliarissimi *«' Charitatc ms. clarilaie w* Cum ebdim mt. eeItata ** Nobilitate
Cbarissiina! m». nohililale clarissim* '»» Pro vobls quihus ms- pr» nobis quibus '•« C«m eodemms ctl-
lata **7 Audiverinl liecaiiimadverlertiil.. clamant rim audferwit nccaniinadverierunt.. tlament «uare
hith qtiave • ,
 "
fU5 LIB. L EPIST, LXXVH. II4#
* Certe simitlas emnem arotnatuni
odofeni, Otritiem'i'A vtiHom «5"8»e* «ridwtif aufeS mcas vocem eji'is,'«t
neta&orom nilorero, omnem tapidum pretiosilalem, , fruatur aniraa mea pnesenlia ejus qui me lanto igno-
Omnem texlurse varielalem, renHet; imo non poleritt tiisignotum amore gratis anlicipavii, qui nie tairi vli-
consolari a scissura sua, nisi recepla ahera parie> liter absnnlera litleris exborlari adprofectum siu-
stm scissa anima mea. Tesiis est angor cordis meif duit, qui me lam prudenier bona, si qua siyil iri
hoe ipsiim cogitantis; tesles lacrymae obtenebranles ) me, custodire prsemopuii. Et piinam sic vera essct
ocnlos, et riganles faciera et digilos idipsum scri-. exislitpalio, quam faraa hominiim lemere loquen-
bentes.El qutdero tu sciebas, sicut ego Ipse, erga te. tium' quod nesciuul de me v.os doctiil'; quomodo
dileciionem meam, sed ulique ego ipse nesciebami necessaria niihi esl vostra gdmonitio, qus-ex aoun-
eam. Qni nos seidit ab invicem, ille nie doctritl danlia bonse yoluiilatis ei ex pradpnti intuiiu liu-
quantnm te diligerero s vere noii habel homo scien-. manaj fragililalis processit. Per ouinia benedicttts
liam boni vel mali, qui non experilur utrumque. Deus, qui vos tanla charitate dilavit, lam clrarita-
Nesciebam enim non expertus absentiam luam, liva solliciliidine incitavit. Videal ipse desideriiim
qnam dulee mibi erat csse tecum, quam aroarum, meiim, ul aliquando merear'" in Deo placiia con-
sinc le esse. Sed-tu habes ex ipsa noslra disjun- versaiione sic veslra soclelate lastari, ut nulla pos-
clione praesenlem alierum, qnem non minus aut: |u simus viventes mulalione dissociari. De qnxstionis
Wrte plns aroas; mibi vero tu, lu, inqtiam, es;' solttlione qtiam a me scribi poscitis, scitote quia
ablalus, et itullus pro te oblalus. Te igilur in con- nec oinim nec facnltalem habeo, ttt ad hoc crcdam
Solatione lua gaudenle, solum mtlii vulnus remansill me snfflcere. Habetis vobiscum domnwn et Pairem
in menle : forsilan gaudentes de te offendunlur ai noslrura reverendam abbatem Gbrberiiim, qtii vo-
me ista tibi dicente. Sed si ipsi gaudent, quod desi-. bis de ea, qttam scripsislis, quseslione, et de aliis
derabant tenentes; cur prohibcnt vel dolere quod| prpquibus vos velle raeam adire parvi|atem Sjigni-
semper amatperdenlem? Ex se excusent me, si me> fieastis, melitis potest pnesens colloqiierido,quam ego
vident in se. Alioquin vel tu inlellige qnam compa- vel loqnendo, vel scrtbendo satisfacere. Piecor la-
tienler, quam consolanier ipsi haec faciant: et unde, men, ne despiciendo meam faluilatem, conieranatis
mitescai dolor mens, quem nemo vull consolari qui1 visere noalram charilatem. PIus ettim debet amari
polesl, nemo potest qui valt. Sed ille qui-omnia quse charilas quam scientia. Scientia enim inflnt, cha-
vultpolesl, sic consolelitf me, ul nultum conlrisiet; rilat vero mdificat (7 Cor. vni, \). Denique "qtio-
sTenullum contristet, ut amorem tui inlegrum ubique niam qtilis omnis scientia pendel ex chaiiiate: Ex
eonseryeL Amen. ea quippe universa lex pendet, et propkelce (Jdalth.
EPISTOLA, LXXVi **\ IG XXII• *0). E\ qnoniam ubi dtio tel tris congregati
AD CUALTEfiOM. fuerint in riomine (Hlailh. ivm, 20) veritaiis, ibi
Craliat referl; el de pronotiim qucestionis solulionese ipsa seesse in medio corum dicit consilio fn pro-
excutat. missione veriiatis, si convenerimtis in quo nomine
Domino sponle diligenti, roerito dileclo, non ut cum ateclu eharilatis, quia oderit riobis scientia
ignolo sed ut familiari amico GUALTERO frater AN- verilatis. Quod si scirem vobis esse volunialeiri ve-
SELMUS,quod sinis. riiendi ad nos, mandarehi' certtini JJjJO tcmpns ,
Si.cor meum cssot lapide durius et glacie frigi- quando hoc congrtte fteret j rie ibriealiquando, cuiri
dius, uliquc deberet calescere igne veslrae dileclio- domi non essem, venienies vobis vanuirt taborera et
nis, et mollescere oleo veslrae dulcis allociilionis. "mifiitrfstFliam facereils./" . ;; «
Tanio namqne flagranl charitatis ardore, ianto fra- *EPISTOLA LXXVTI"•; ' '': ''
graiil benignitalis odore, tanla siiavilate sunt ju- AD ADAtAM. '}"'
ciindae, sic sunl salubris admoriitionis fecundse »'* Vt ipta milili velerano militve vacaiibnem impetrei a
lillerae quibus meae parvilati veslra dignata est se filio tuo.
nolificare dulcis dileclio, et dilecla prjidenlia, ut ttevqrenom ddmhise susecomiiissse(2)) ADAL«,fra-
nolit quiescere mens mea, doriec videant ociili mei ID ter ANSELMDS Beccensis, vita peccator, halMiumOiia-
VABIiE LEGTI0?«:S.
e0<lattmt- eollala *l* Facundse mt. foecundse *"
«.**!.Cum
*" Cum eodem tns. collata Aliquanlo mcrear mt'. aliquando m^rear
";'"". .'' ':
JOAPWtS WrARM-NnTJi'. :.-:_}'
(21) Adafeg. Sic legilur apnd Guilhelmum MalTOe- nachus, scripsit hislpriaf. tib. vi ab Abraliamo ad
sbnriensem lib ni Degest. regum Anglonim, et tii iiepoies Caroli Magnt, quoriim auiogfiipliuro ifiisit
Hismr. Matlhsei Paris. Verumquiaid noiniiiisprbr IvPHi Carpoiehsi auno 1110, tit noianim e^iri exem-
xjra^ ac<wdit addici|p_riera Anglicam Adelirig. Ue. plwi 5_c^ploBibliolhecee Vieiofiaiue, necdiim typts
Wi'$a ^eu ,W>gpa.tem, h»c wome Mslktmti dato. Q^C;taiidem e^lcafa s«cuti "pompa, 'Slepliafio
JHiaGuilhelmi Victori?; coguoraine Nothi, regis Ari- Bleserisi cpmite e'l conjuge exireiiiura dWm functo,
gjamiii, opinor rectius legi Adela, tit eliam m ebi- Videns filio esse legilima; .Tlatis ad fes^gfereiidas,
g^^(viimis*(^rne^8is,^d;eamdem,6,82,'l^, J*K Deoiiupsii in Parihenone Marciniacensi, cUm Pe-
tSU, t6l,203;et.GHilhelrai femraepoinsis lib. ViQ . triis yenefabilis pricesset CWrtiacoi cujiisaiictorita-
Histpr. ducum Northraapnorum, cap. STet 39. In lera rejpicit id ParthehPnis, in qtio Adela jioSi vi-
bujus Adelaegraiiam Htigo Floriaci ad Ligerimino- tam religiose peractara exeesSit anho M57. Stephaft»
 sllit h. ANSELMl CANTUA*. ARCflffiP. &m, PARS IH. — BKISTOL^ 41*8
etots; per prasentis yitac ditimrnam prosperitatem, JVperesi, sic transigere, ut si bona non potest eftfcer»,
"iransiro ad fuiitrsc seiernam felicitalem. ; saltem a malifr pOssil desinere, nfr peccan» usqne ad
'Qnairivis me hiliiiapitd vcsiram celsflwdinem nie- ftnetn ptinialuf' sine fine. Qnapropler sperat, desi-
ruis«e, ut nostris precibus annuere debeat, co- dtral, obseerai, ut per me veslnim adjulorinm ba-
gnoscsrnf, riist quia ex quo parviiati mete intio- beal, et per adjitloritiro vestrum quietem.'1* pn£-
lesberts dignala est, seniper eam coram Beq vottii ; dioriim: stiorum a filjo veslro obtineat. Setl vestra
pariicip!em.;existere nostrartim orationum, qiia- pi'n;'entia bene novit orones lioraines esSe debere
lcscimqtie sint;Yi lainen hoe digniimrest vel memo- adjntores bonornm studiorum, el cooperanies be-
i&ri : tamen inslal mihi dominits Engelhardns de norum opertim esse consnries
praemiorttm. Qua-
castro ^friod vulgb dieiluf Leiiis, amictts noster, ul propler licet nihil merueriiii.,._%vobis, non lamen
illom Arij«ain:ap«d''1?:vestrairi pietatem, iit ipseeam iinpodenter ego servus vesier rogo sanclitalem
Stdfntrfoem habeax apud frlium vcstrtrm. Jam ettim vesiram nt prsefalum virum , propler Deum, ad
granitwva* .etifraetae' setatis homo vult dimitlere ndipiseendiim quod vutt adjuvclts; quia et vobis
mfffcMm,-imo iTialiliaro, qitam bactenus durii pPtuit prodeiit, pi tipc: fpoere et?am rrai» rpg&a debetis.
«©«scitet ^«rdiit^iBt KOdtaMliBum vMtfeqiiod stt- 3 , "-_:_: : •:_ >•«- = >^V -y--X--Z. "'':'<-.
"
",}: }".".': :"'-' '.'- ' ,.' ::';": .'"'. VMMLECTIONES.' " :"~ -i;7 -:
.«iW.aiqm^^.f.c.. m*.M»m a<Jj»«emapud*«v mA$ptoji?iumquielemetc.tns.el.Edit. Pic.adjulorium
liaheat et^r..!i^:^^iu^.^l^au|''^i]e(em>«{'cj.>
'"' <-.:::-> y.--.•:< - JOANNIS WCARDI NOT^:.
Anglorttm regis filii sui secundo, tit Geramelieensis niesberiensiseUlalthrmis Paris memorant religiosara
loeo pre-ximo citato aniroadvertttT-Gutlhelmns Mal- ejus professionei.il. -.,'..
»> "', "• ,.:,,•,';•",; :. ; •'• ; ,:'—__£____"-
.

; -. ;.V -;-.;-V-^-^EB sEcii'Sa^s>: 'l'-<,' ^:.v'i ,-i-^\:-u:'tf i'"-.^

EPI^TOLAS; COJiTUMENS,QOAS SCRIPSIT ANSELMCS "ctJM. ABBAS BJJCCENSJB AGEtfET.

341 EPISTOLA PRIMA 81«. C in tributatione (Pstil. ix, 10), lienediclK) yssiraeIVP-
,. APLANFRANCUH. .'-. gilntis, viginli Sciticet librse, qtiasdomnus abbas .
De ejusin Beccenses eleemosyna grdtias agit; et ilcrberlus nobis nuperatlirlit.in tanta opporiunilaic,
tkccerisisc&tiobiiperitmdtiteiporiii. iil est, ih lattta constilnlis egestale venit tfuaii imber
bomir.o' et paij-i ^evereiidf» arcliiepilcttpO LAN- nobis tempOraneus et serotirins (Ose., vi ,3): ut cum
tiiANCofratcr ANSELHIJS seWtts consorvoruin"siioir;irn cilissime lota per sapOrem consumpla fuerit, non
' tameii tilla vesllgia saturitalis reliquerif.qtiam cutn
fral,rum Bcccensiom, cura eisdem doniinis suis,
diiuur^amliiijtis vilae prosperiialem, et xternaiii fti- soranio Pharaonis fertiles spicx, ei pingiies vaccsea
ttira; itliciiftitera. ''"""'
."".':':' sierilibns el quasi inedia consumplis JevOraflaesiint
Grali: s semper agiiiius multitnodis behe|ic]'S pa- (Geriyxvi,18). Sustinnit nOs tamen, et vix usqtie
te n.e veslrx cclsitiiiiinis. Nain.licetnon scmpcr hoc modo, ne peiiitus deficeremus. Nenipe nimis exliau-
dicanius, sempcr tairten lioc in corde servamus. Et seniritiios chane etBpiione's leguminum eiavense fere
cttie sicul scriplum est: Adjutor in oppor;unitatibus, per toium lenipiis (22) post obiium domni Herluiiii
..'.;..' V4KI:«; LECTIOINES.
'" Liber se.ciiniK*SEpistolaritni B. Auselmi. qnas Sciipsil faclas Abhas Beccensis. ms. 1. Exemplar
tnCod.'Ef. 20. .Ti.cipliiht' Episibltc venerabitis Anselmi poslqtiara AMwts orditiams esl Becci, missap
** Cbildia esifWutei seqnentei,s Ctmifrcrfm Codke ins. Victoriiip Ef. %ii
JOANfflSPinARDI NOT^;.
(22) Posi oWtitm dK-lfirlitMabbatis. BeccenSis D nunc servus tuus lieltis ad le ibit, qiMcimqiie liora
videlicct el fnndaloris, de cujiis intcritn fidempol- lilii. placiie.rit. > Sic quidein loquendi. nou l.tcty-
liiitam ad epist. 28, lib. i, hic factis addo, corarae- uiandi.nnein fecil. Eral is annus Christi 1077, vu
diorcra post liaec IOCHHV mitiitne offensnrus. Anno Kalend. Novcinb Abhinc visus esl leitio pcde ad
i077, x^Balend. Nbveiiib. Lanfraitciis veherat fe^ mortis limen proeedere, quoniara raembris onmibus
ctiBi, atn|llofif basilieijft (ciliifs W-secitntinm fiiti#- captns debilisqiie effeclus esl; fiiitque ad xm Kalend.
raeiiti coflbOariit liipidei^ ftoil^^iBiy 8^ Pifet Septemb. auni consequetitis, qito die rooribundus
dfits .cqnsecraithjiiis' dlfem lerti^ •Weeissit, i%e©J^fc- decubuit l^lo. Itf veto M audiere monachi, ipsa
lem vero ad dttOmilliaria prosecnlus est HeriUinus, moestitia effecti sunt moesiiores. Interea iertius,
ciiiii supraldmhes kiSiihsi/eplaib ^o amattis;^3BriiAik isqUe anienennllimus vitai Herluirti flies illuxit, ijuo
Bccceofc-itiiit verba, Ctiyerd caenobiuih repedaVftj et siipremis fidissiraisque Ecctesiae subsidiis se munirj
i« ccilam se irece^t^lajcai!daiif'htc^vlsbabenas ' jSiii.fmic{Lnqiiii-Chron. p|cceiis. ms.)a<ls.unt u^
dixil'.; t Ntit$ dinuWi, JPejftiH^. seriitti* (u«m 1« valelacliiri aniaiitissimo Pairi, lacrymis ac singtitii-
pti/pe;,quia pidjertifiloculi rtei (ttte. u, 29, Kfyqu.-e • btis psalmos et eaelcras orationes iiiterrumpenlibus.
tii viderem, aniequam morerer, sunimopcrc bnia- Tniiifem ventutn est ad cohfessionem agendum. Coii-
bam, ei iudesiiicnter orabara. Adimplesti qnsc volui: fllcri ccepit; verum remanchlium pieiate filionim
 '
4W y>.iyM:Wi _y:--:n.u*m.^W^*^:::-^.ny:yy.y - .1190
abhalis,. et. tefrafum qa«s similiier post ^jusdem, k rafi (Philtpp. ti, J3) piio bopa y<jlwj,la»e.**•„couser-
obiliim eraimus, ut laceam signtim magiium, quod vel ulrumque, quem vestrse sanciilati lot bona ncbis
ex utto fraclo et altero discordaote improvidi incee- tribuenli optamus relribulorem, imo feueranli da-
pitnus, sed multo ptura quara prsecogilaveraraus, m.us pro nobis debilorem et sponsorem. Securo
addendo et insumendo, v]x perfecimns; et plnra igitur el hilariter cum; millena tisura recepturi i«i-
olia, in quibus mulia prxter pr.-cdkta expendimus. pendite, sifiut bene incoepislis; quia faltere nec vos
Etquidem tniiltnm prope teiigit "7 nos annus de nec nos volumus, nec (idejussor nosler polest. Servqs
quo sumus utcunqtieegressi; sedvaldepropitis mi- et fdios veslros, fralres noslros, ad veslra inilliiniis
italur nobis ,in pcnuria muliarum rerum annuftin vexiigia : et sicut vestra eunl juwione/iia vel ma-
quem suraus ingressi. Sed Deii», qui de crnlo pro- neantrvel redeanl, ,ytf\ qiiidlibel agani, quidqiiid nos
spexit tuper filios hommum (Ptal. LII , 5), respiciat ordinaverimus, yestra, dispositione.,Filitis yester
*•*' a servo
soper ims de. cordibus, abundantium. Prseterca, cum abbas, ut aiunt, Beccensis, muiuavii.
semper- egeamns yestro coiisilio. el anxilio, n|uoc yesirp, fra.tre Anselmofaurijm qijpd pro calfce nii>i-
jmiJfumv^stra ci cleri iraUgemus 5ubyeulione,,jn stis. Nam et iste qpi cali<em faceret, non halcbat:
Jiis vidclicel Ecclesiae nosirae pegoiiis.quae per vivam ct ille inlerim atiro ppu§ habebai.;Se(l secundiipi
praesentium latori8,vocem vobis necesse babuimusi B pactum aurtim reddetur fbrmalum in calicein, etca
intimare. Quilius cognilis, si quid scilis.quod ad ea forma quse vobis magis placet in calice. Interim ati-
nobis prodesse valeaty qiiatlt<Vcinsnobis precn- tem uletur seryiisyeslereo calice; quem Beeci prior
mur ,,s sanctilas veslra remarjdare siudeal. De his habuislis'", et succedenli priori dedisiis; sed sci-
enim omnibus.placitare cogimur coram rSge, Domi- tote quia anrum ille nullateniis'f crederet, nisi
«ica-die poslfestum sancti apostoH Anditese. • vestra lidejiissione : vos eniin ndejussislis, qnia
EP1ST0LA II '"».'' ':-:: ::':•":' jussislis. Salis aulcm p.ilet cni sit fidendnm ne ***
--'''':: A» LANfHAitClJU. '_ .". sub, Pairis. et ..domijii fidejiissiqne filius^ servunt
ob liberalitatem, et ipeciatim vtd fallat. .,.'..:'
fitfertintttr gralitt?
- -auroquod «d cpnficlendum enlicem miserat. '; : 3ft2EPisT0LAiii*»{:
Sne Tevercndo domino et Patri benignissimO . ADGONDULFtM.,,; ;,.-;:.-.vi .
awfbiepiseopo LAWBMICO fratcr ArtSELtiuscum con- Illi qtiantunuis cpiscopo fantiliaretn amiciiiam pro-
&ervis«t domiuis suis fralribtis Beccensis ceeuobii, testalur; et Becceusesmonachos quqs, in Augliam
... ' .* riiillit, ei commentlat!
QtlOdStli, ..:.;,.; x _,. ., ,'}}'
Gratias.. magnos mandamus jn, cbarta mngn.t) et Domino el amico, Patri el Fiairi,;reverend6 ct
frequenli vestne largitali, et iraraensas -servamusin ditecto episcopo (JoNiiDi.fo frater AssflI.MC8.Q&9&
corde immens» et coniimue bonae voluniali. Cum olim quod ex quo magis ijos djlexijijiis..
muRH Deo largtente, tanta sit veslra ahundao(ia,.ut . Qiianqnara digniias episcejjalis, et rcvereolia
totiessupplendo noslr^m Vwpiam nfquaqnain.do- ^ijciUati^iic Lyes.lr^%mibi,^ei^p^.^p^re^.ai!^
crescere possit, utique lanta est bona volunlas, ut ut me yaldc infra deseral: senijier laiiien.qiiod non
almiidantia cttius exliauriri quam bona volitnlas tumore sed amore dico.prislina familiarilas el fami-
ininui possii. El Deus, qui dedit vobit etve! teet ope- liaris amicitia ad seaualUatera me subleval : ut
VAKIiE LECTIONES.
*" Hultum m*. rauliutn prope tetigit , "8 Quantocius precamurntj. qnartiociiis nOliis precanuir
leligit
***Collitla eum eoaeni nti.";*** Prb sna voliiniate mt. pro bona vnlnntate "l Multiavit »n«. nutiavtl M^a-
imisti mt habtiistis . **•llli niillalenus mt. ille nullaienus "> Fidcndum »e nw. videndura, ne *'* Coilaia
cum eodemna.
JOANNJS PICARDlNOTiE
superatus et ipse in lacrjrmas effusus niliil dicere po- ctfm Norlhmannortim cap. 9. viiicre est^ milto; ad-
tnii-vix lainen eliiclalns in voCem abSolvit (iiios, misstirus lertinm, qui sic tiabet:
damqne benedietionero et paeem omoibus, tain ab-
senles qiiam praesenles inimorlalj eos Palri coramen- , Humanum lapsum, quem viucere honpotuiiti,
davit, ac disccdenles (quia plus non poterat\ ut pro -Coitditione verut, Paler Ilerlttine, tttbitii.
se orarenl posml.ivit. Dolor et taci^mK oraliones Primo qnidem miles, qumsnnl mundi tennisli;
Itebant, qtiia vix ab els psalmus coniinrtari vatebat, :Sed miseranie Deo mundum post dttsruisti;
dnm quisque altentm respiciebat, quasi jam^cernc- Pjaupettatisonui palientericepe tulisti,
ret patrem fralreorbaiuro, ertimpebattn lacrymas. . Nam tita pauperibus sapienler distribuisti.
Coram illo plangere neqttaquam audebant, quta spe Beeci ftthdntP*prmiut'fieffn^
bona laeiabundus, non lacrymanles sed lxtantes eos Ipsiusque loci ntonachus reetdTqueJuiitli
ouraes vidcre voljebat.Si cujus is lacrymas coneitati -^ilWf** ,.«i*j^«''i^!«w^*W*
^tfftjrffe. ^'«i^sii^-^aiQN*!*'*.' ,
sioguhura sentiebat, confestim soltta gravi taie COIHT Sf:0&eum%rm^0e mfr^/nOpW''*
pescebau > Tandem die Sahbaii mediain eirciler Munere dfvino tibicoMitnsiO^doCuisii} ,; ".
Boelem '•ii Kjileml. Septemb. sanclissimam eflb^it _Eccesub hac twmba, ciiiis et, ctii rriembta tfedisli.
Mmnm, Ptiristi, incaraati anno 1078, stwe a^laiig Latidibui ergppiis'-jtecifyisti.tfar^frl:}'': :", ,;
anno ixxxiv, nvoiiaehaius xwv. Cadaver tn me*|ia DeiqiielM Dpmimifi^i^^iieth,, -^i^^f.;.
exedrae coenobiticse area condtium, nigroftue lapide Neerologram Bccci Wf paucutis cjits obiuitn me^
variis effigiebns csdato lectum fuit, qoem ipsi»ocu- morat.: i jtjat-.KateiitJ. Septemb.', ^bRt".venerabilik
JiS.Titlj. ,.;,, ;,...;,..; .:'.,;'_,-,;, ] :'-:.. tiKunotiaedomiiraS abbas HeHuimis^pasior^ fujda-
Tres tiintos eidera faclos hahdmt, cod. Becceos. tor hujnscoenobii. * :.•*;- A, rti,it ^J
ouorum duos, quia apnd Gemraet. Iib. vi Hist. du-
 J*M*i S ANctn Mi TANTnAR ARHrilEP. OPP. PARS III EPISTOLJE. ti?»
qiiisfttiimcunffHe dignilaie *et meriits slrennos epi- A ; Wisi sola bona volnnlale cognoscam "•; lamen
scopns el ignSvlis' mbnaitSlinsseparentiir, semper vesira nota? inultis benigniias facit me de se prae-
lamen Gnhdnffiis et Anselmus familiari drlcclione snmere/nt, cnm optis est, non dubitcm quod vos
copulentiir. Quapropier nunqnam minns praesurrtam non dedeeeal, expetere. Nam et ego paratam no-
rte vobis pfropter vestiiim 1eiplsdopattim, ntinquam stram fateor voluniaiem ad obediendum, s: vesira
mintis rbntldam propter vestrani sanctilalem; qrtia paiernila» a mca parvitate oliqitid exrgeret facien-
semper nriuih cor stimiis, prOpteir pSrem dileclionis dnm. Qtiippe el charrtas. quam scmper nobis invi-
ratmtiariiatem. lino lanioinagis, uhi ralio exiget 1, cemdebomus, sicut paratos nos facit ad obseqtten-
quanto jiiagts vebis suppetit et in teirehts facnltas dum, ita fidcnlesreddit ad poseendum. Qoapropter
ex digiiiirtie, et iii spirittinlibus opporlnriitas ex confidens de pra>ceplo charitatis et experimento
s.thctiiate. Cunr enim in hoc ptir sft voliinlas Jfa vestrae benignitalis,el conscieniia nosir.-c voluntatis,
Hir6qiie,tii qtitsqiils velft atieriim prodesse qitarittttn commendo vestrm palernse charitali et charitalivai
phtrst, nccesse est iit plus ille prosit, qui plus po- paterniiatt fratres nostros, quos in Angtiam mittl-
lest. Opbrlet; ergo ni pliis vestraih mfhi rtiagnam mw; (jtwtcnns, tibi opus etit, veslro suslineantur
ttevotfcntem apitd Deiirt prodbsse ciireifis, qtiam atrxifio; veslro reganlur consilio, vestra diligenlia.
meam (qifoertliqile airt fere riulla est) prodesse **r B * viia eoriim exquiratur,et vestra censura
approbetur
foliis exspectelis. Necbbc dico, lilpro' vero amico vel corrigalnr.
meiv noii brcm.sicut pbssiimlseit iitoslendam qtiia EPISTOLA V.
riimis "patiiiri est qriod possttih : qiiatenus rlle qiii AOHENRICDU.
pltts-poiest, adjnvet illtim qui "mrniis polest; nt ail Ipsi eosdem Beccenses commendat.
ilWiset stitfm opns plfis prissil. Nee idcirco vestrk Dom.no ei fralri charissimo HBNRICOfrater A^te
pro nie tlcbet oratio frigere, qtiih irtea prb vobis hon SELHOS salutem.
valeliWiuSliier fbrvere. Qnisqnis eriim diligit aliqtiem, Licel charitalem. vestram fralernilas nostra rn-
atit pertliieclionem prodest alicui: scitote quia plus ritis alloquattir in epislola, neqiinqiiam lainen dr-
sibiprodest, quam alii-*": Mtilto niiffiqtie majns est lectio- tepescit in conscieniia. Poslquani cniui de
quod lenel ipsam charilalem, quam sil id quod vera raliooe dtlectio inlcr rationabiles nasritnr,
prsestal alii per charilatem. Isli enim htsotom quod neqtiaquam ipsa, qiianilin radix vivit, exstingurtnr.
cbarilas ad lempiis potest, iribiiitiir'"*; illi vero et Qtiapropler nec ego nec vos de mutua dilccliono
hie ipsa cbariias iribuiliir, et in ftttiiro qiianlum debcmus ilubitare, qnoniam mi mnliin pneseniia
ipss est rctribuitur. Commendo vestrce paternre cha- , nonvatemtts, sed sempcr tn ejusccrlilmliiieperse-
riiaii et cltarttalivie paternitali fratrcs nostitos et I7-verare, qnandin causani originis ejns inimtilabilcm
vcslros, qtios in Angliam miilimus; qiialenns, nbi tencmus. Conimendo vestrse fraiernae cbarilati et
mpiift^ei-X vcstro stiSiineanttir arixilio, vestro rc-t cltaritativa! fraicrnitati, fratrcs nostros et vestrosj
gantnr consilio , vestra diltgenlia vita roriim quos.in Angjiam mittimus; qualenus, ubi opus eril,
(•«juiraHM*'et yestracensura approbelur vcl cOrri- vestro siislineantur aitxilio, vestro reganlurt;onsi-
•; "": '"" l'o, vesir.t (liligentia vita eortim exqniraliir, et
gatnr. ;•"'.
:;- ,
EPISfO^ IV >»; :- vestra cbnsnra apprbbetur yel corrigaiur,
EPISTOLAVI.
..,';: .. .:*>$?ALBBJ'SOM^,, ,,. ANSELMI ET RICAWH ADBlCAnDDtl ETBOHATDIM.
€0itne>iitatissimot>-Scccenses'
••- aaviganles in
tiiofiachos Angliam De
eiascutmacreginiim-committit. berieficiisgratiatagii; etBeccenset, qpot ejns
iiistantia. in Arigliarit mittit, ejut providenlia:
et
Domno, Palri reverendo nbbali Bti.ntHNO1'rater dimitlil.
ANSEI.MUS, in hoc sxculp sancte, ct in futiiro beate Suo charissimo domino RICAKDO,et sua; charis-
vtvere. sima; doininae.RoBAioi(23) frater AitSEjaioset fraler
Ouanivis de veslra sanctilnle me nihil nroineruisse ntr.*Bni;s narvulus monachus. cum lola corarre-
. .'"- VARI^ LECTIONES.
*•• Ant yere nulla est» »i*.,aul ant fere nulla *m Quam aliis
prodesse vere nnlta, est, prodesse . m».,qjianj
alii a,i Cbariias tribuil nu, cliaritas iribuitur a*9 Collata eum eodem,tns. **•Cognoscant mt. cognoscanl
inAtUNKi Pir.&RItl NOTJS.
(23) Siwcharhsimo domirto:Ificatilbiet: sitiB ctiar jD hai» ipsiris Rieai*di n*or per consensum iHftis dedH
riisimas dontinm Rqhaldi? Nblr fexlioc laiitiilii liiuJo*, erdem monasterio hoc quod in dorainib habebat ad
sed et cx iusequeniitms epist. Aj;sibim. Hameeeles9an, inm in lerris qiiam Tn aliis rebns. *
*eTbi^1i^bfe:
« Qiiantb eiiim ptifra bfejia, rtbbfs Mitis e't promifti" Sjcfftt ttiptemate signate^ Pwfro Ri«trditm parvtrtum»
tis, i tftfitbt ^s;^S|ie: d^ ^tifSits i^tjli^ qnem in-froiite epistolse notal Ansetm. prtlo esse
nobiar,cha JBecifeiisis siiWiinem 'tfljiraimitis,, titii 4t ithim tpsum Hetiensis monasierti postremuin arclri-
elePtnosyhSst^ siuim"collaitas.coenobiitm, et.cbllato* maiiftritam, de quo infra ad episl. 126; lib. m. Sed
res recensei, St'db ttis qiiiiiemistc,: r feifeni .i|ii>na- ci iutnc pivreniesqiie ej«s fuisse Anglos, elarel ex vo-
sierio "tteitil"Wcardiis (lliOStjiUebeMi crftriitis iiiiih- C*bfl*isArt^icts rerwm drniatariinrwiitc ewsneraiisj
siones ditas, T()iine et EStrahani.teS.leet asseritienie et <* Ansetmo sttk &iem eptstola» aienle s r 6onr-
nXtw*'smt'et filiis,«(ogerfo etWKeWtM, etditas twemlarans ergo vofefsiHos, ut stent vaiUntt in An-
parteS decimae de HiHid^ntieresio, et deCVpestetfehe, gliam, > eic. Insuper nomen Rohais, plcnogtrtluffl
et de Gnenlum, et de Blacingelethi et-de Be«*esair- pejssttai Aitjflismom!,' ,
dum, et de Tornecrttslo, cl de Yiialertlerona. Ei Ro-
*!S5 ;LI8wlI,JEf»ST. VIL W5*
gatiaae Beccensi saluiem el fideles orationes. A secundum Deuni vivilis, congralulalur cliarilali
Hagnas graiias reddimus in priinis Deo.ij.qiio e&t veslra; fralemo el paterno affcciu aniniu raea. Te»lis
enuiis bona voltiulas, el pro cujus aniorc onuiia cnim est mibi conscienlia mea quia nihil rac laiiliiin
boue uobis flunt; deinde vobis, pro omnibus bouis Ixlilicat, quaitlum eorutii, qui iiieae parvilali, ne-
quae noliis facilis el proniittilis. IIL IIOC eniui scio quo divino judicio coniraissi smit, prosperitas
menstratis bene quia atuor vesler, quem seiuuct et rectiludo : nihil ine.lanlura moestilicat, quauluiu
babuislis ad iieslrum niouasleriura, ttunquam de- eoruindera adversitas et loiiitudo. Qiiaproptor prc-
erescil; sed plusel plus crescit. Quanto eninipltira cor.vos ul fralres, uionco ul fijios.cbarissiuios, ut
IMHHInolris facilis el. promilliljs, lanto certiorem scinper wcmoriara monachiwe rcligiuuis perpeluani
amorcm Osiendilis. Oniuipotens Deus, el sanela babeaiis; ul quod habiius ycslrsc religionis profltc-
mater ejus Maria, quos quelidie rogamus pro vobis, lur, vila el raoribus exhibeatis. Quippe nec .ucus, ncc
et pro-quoruni aniore aobis facilis onnria, illi yobis leinpus aliquod excusal aliquein qnin bene possit
jetribuaut iri regnoeeeloium. Fratres noslrosvobis yiyere, cunt et bonam volunlaiein nerao unquaiii
MMtiinms,sicul jussisiis. Corainendaiwis ergo vobis alicubi a eordibus hominutn, ipsis iiolenlil,us, possit
Hlos, ntsicut vadunt iti Angliara vestra jussioncei excludere; ct morum cpinpositio in.qualil.el reruui
veslra spe, ita etnuino sit in vestra cura et vestra B perlurbaiioneJiecundum reruni coiigitieiiiiain ordi-
provideutia qiud illi facianl, aul quouiodo aul unde nala queal conslstcie. Opera iiamque Dejts ncqua-
vivaut. - , ; ; ;. . -.-• . ,. qnani exigit ultra possibililalem, ,ub| bon?e yojunta-
348 EPISTOLA VII 8S1. lis et bonorum morum conspicit iiitegritatem. Sic
ADRICARDPll ET BONACHOB BECCENSES. igilur desidcro ul in ouinibus vositietipsos absque
Vt Beccensts in Anytirtm detali ieligiose vivant, et orani excusatione cxhibcaiis, ul vos noii irun i, nee
Henricut camerarius ab, ebrielate proliibeaiur. ^prtim quqs in muttdo sunt, sed.Deiet eoriitii
Fraier AHSELMUS, dictus abbas Beccensis, Fralri^ qnse Dei $unt, aniatores oslendatis (l Joqn. ii, 15),
IHISel liliis cbarissittiis, HICMUM) el aliis de Becceusi, Qualenus de bona vesira conversatione aliis Deian
cougregatione in Anglia .conversaiilibiis, salulcm et laudantibus, vos in pr«senli el ftitura viia in Dey
paternaui cum.dileciioiie beuediclioiiem.. possitis gaudere, et ego vere possitn fiatribus et fl-
Si sane, si prospere, si denique concordiler ct tiis meis congaudere. (21) Dcdomno Ilcniico, qui.a-
VARIiE LECT40SES.
**lCoUalaeum eodem mi
iOANNB KCARDI NOT^B.
\1A) Deaommo ttemtcoi qm camerartui fuit. ml C ( exercendir sive conservandis. necessaria suirt. la
tterakiis non unum sigttificare coraperi prtrao apmlI monaslerip oiiinis cura exteriorum, et ti.lius curiae
abbatem loaclii.raum, qui cap. 1 Apoc. enucleausi providenlia ad curii pertinel, staluilum et onmis su-
posuit pro amiuiuensi. «' Nec iiibtiil, mirum, sia i• pellex, el quae ad stabulutn ct erpios perlinenl, iiini
cofelieattientria (Johantiem evangenslain nolal) scrii et ibi servieittes sub ejus surtt providenlia. t Et post
lttlurrcui supra pecms Domini lecuinbeBies, elCi, pauca: < Granariuin et cellariuin et liorreuin aA
Si neulrum occurral, posilum ciTt pro quodara cu- curam et providcnliam cainerarii speciani. i Et
curbilarum genere, qttod quia caineras et pcrgulasi capile pRecedenli: ( Expcnsas aiitcm raonasl, rii
operit replantibits tfagillis ct capreolis innitentibus, telerarjus faeiat, sicut cartterarius receptas colligit.t
tinc ephiaiur ductutn et dicltHti Marius Grapjldus > Hactenus SlaUita Viciorina, ex, quilius ca.nieiarii
.1. i Apothecae. Onupbrius in exjtlanal. obscur. vo- ministcrium enucleanlius exrosiium, htiic loco An-
cum.eccles. buic elyuiologiae subscribens, alio la.meni selmi rcclissime quadrat. Regulae S% Benedic!aiS
respiciens docet, caraerariuni (exstinclo Arcbidia- cap. 31, CeHarins videiur hoc fuhgi ituinere, quo
coni S. W. E. rioitiine) sic vocatum fuisse, qnod pe- caraerariiis Victorianus, sed universa ejus uiuuja
cuuiarunt ecclesiaslicarum, quac in cameris asser- tam sigitlaiim privatimque non expriiuuiilur. Ex
vanlur, curara habenl; nocque .vocabulutri babuerit Eadmero aulem liquet diversa esse caiiierarii et cel-
tempore Gregorii VII. Huicaiigurio consentii nomeni larii ollicia, faraulis quoque cubicutar.is video a qui-
caiiierarii positura in epist. 132, lib. m, ubi obser- . busdam hane esseinditara appellationetn, qiwetainen
vavi ad niarginem illtim Pelrum (de quo illic).fuisse . olim regii cubicttli praafecti stiinmi et primi inaxiniq
ex Cluniacensi inonaclio Caraerarium Urbano II.,et. w\ f eral, ul legi in.epistol. 190 Ivop. Camol. ubi Gale-
Pasciiali. In veteribus Floriacensis ad Ligerim ctie- ranos regis camerarius diiiiliir. Et iri dipWmatihus
liobii statut» tegi, quod fcria quinta hebdomadis > -Ludovici CrSssl "FraiKiOruiiiregl!, fiHique ejustlem
saitctae: • Finito serraone, jubente domino abba|e Ludovici Vtl. Priua quidein Catalaiinit.dalum.li03.
mirgil camerarius, et, suffragaueus ejus, et per eos aubscriptum ,est ita :, Signum Guidonis camerarii.
fratribus nova calceatnenta erogautiir. i Lib. ii Posterius luleliae Parisioruin a Ltidovico Crassi fllio
Sialulorura noslroruui, cap. 10, explanalius partes i blaiidiliim ad asserendani Patris inagnilicenliam in'
ejus cui esl nOraiui, meraorantur iii lianc senteiitiani: Victorianos nostros daium :attnO 1117, IJarisiis in
f Ad officium camerarii pcrtinel, ut omnes eensus etL Basilica, cui suberat hcc cliiiographum : Signum
redilus monasterii sire de viilis sive de terris, sivei Hugonit camerarii. Alios millo locos, ex.quibus si-
deraoiendis, sive de quibuslibet aliis rebus slalutoi milia potuisseiri argumenla prqfeire si iore lani
tempore et perquirat et recipial. De reccptis auiemi levi morosiorein nie quam sludiosorcm lectori nie
pecuniis adabbatemac praediclos depositarios sin- osientarem. Unicuin adilant, scilicel illum, qticni iu
gulis hebdoniadis, quantum fieri potesl, se exone- plerisque inonasieriis procuralorem aut ascoiio-
ret. Horreas etiaui, aratra, et terrae arabiles, et .liiiini appeltitant, hic camerarium nomioari apud nos
umene culiurae raouasterii, nec -non et pecora et; Chambrier, ul etiam nostrales Galli vernacule nun-
oranes uulriturae communes ad ejus curatn spectant, cupanl papae cainerariiim. Sed el <tuondam ciibicu-
ut ipse provideal quae iu omuibus instaurandis et larius regius hoc vocabatur nomine, ut palara fiet
ti& S. ANSELMl CANTUAR. ARCMEP, 0PP.PAUS 111.— EPISTOL^E. ffSS
raiileriusfuit.audio qiria in ritultis inordibate se iigit, ,\ permissione jam lenioralur, irrio jussioni nostray
et inaxime in bibendo; itaiil iii Gildis'cnm ebiiosis bi- aperle cqnlratre rion veretur. Nec Bli mamlo utre-
bat, ei ctiin eis iuebrieiur '*". Quod' siveriim est, di- deat,' nec concedo uC reinaneal. Quasdam eniiH
eere non possutri quaritum cor irteum de tanla fratris causas inlueor, quibus haiic ojus pracsumptkmem
perdilione doleat. Non enim diu sola eril jsta mise- tolerare adhue dissimulando compeflor. Vermn, nist
ria, sed nisi se cito, Deo respiciente, correxerit, per celerhis se correxerit, postposilis oranibits his, qui-
eatii ad alia trabetur raortis praecipilia. Quanlnm bus eura adhtic exspecto, causis, reguJareai in eran
igitur abbas debet prohibere monaclio, tanium cgo, me exercere severilalem necesse erit. Mallein la-
qiialiscuiique peecaior sfm, ex Dei iet sancioriiiri meri *" iltitis sponlaneam correctionem, quain ullara
ejus et rioslra aiiclorilaie proliibeo, ne poslquam ei inferre auslerioris diseiplinae correplionem. Prse-
iianc noslrain probibitionem cognoverit, ampjius in lerea scriptum illud, quod de ca quaestioae, quo -
Gilda, atil in coiiveiilu eorum qrii ad inebrianduin modo scilicel, cum raalum nihilessedicatur, noraen
soluiii conveniunl, bibere audeat ***. ffoa quoque fcjus aliquid significet, rogalu quorumdara fratrtira
praecipio, ul de praeteriia inordiiialionc, si cam nc- ae talibus me freqtienter, ul tiosli, mlerrogantiura
gare non poiesl, donlini nostri Lanfranci archiepi- nuper feci; per pRBsenlitira laforeffl Ubi-ntodo, ui
scopi, aul dortiiiii episcopi Gondulfi, aul veslro judi- 'i postutasti, Iraic artnexum epistola; direxi. Si inalara
110 poenitere non negligSt; et deinceps curain se nihil est,.quomodo nomen ejus aWquid significai?
Ciislodiendi ab ebrielate ei a maiiliosis verbis ciitn Rursus, si audilo nomine mali intelligimus aliquitl
Dei auxifio habeal. At si se corrigere nolueril om- quod horrenius dt vitatidum ceBfsemtis, quomodo
iiiiiO, thaib, coiiieriijJiaoiiiiiiuiilitaie quain per eum aul malum mhil est, aut ntali nomeu nihil significat?
iii Anglia debemus babere, ui ad nossnb disciplina Sed et ipsuin iiihil, quid esl ? Vemm cum nequa»
r^geridus^reileat^igjudni ut loiige a disciplina perden- quara differanl nHtil esse, et non eSse atiquid, quo-
dos remaheat. DOniiiuiiivero IJeiitieuhi de GornaCo modo dici polest qnid sit quod non est atiquid ?lp-
bfenigiyeTi^ut ae eoVijjiiodKrlitlciris suis'tam stu- snrii taiucn nomen quod dicimus, nlliil ****,si nitrii
dibse postutat, paiibiiier et: quieto aiihito toleref, _ sigfiiftcwt; id est si, non sigtrilicat aliqttid, nomcn
dortec driiririus RieaiKliis (qut ;iil HOSiri proxtaioy noti cst : sed nonien est. Quanquam igitur iiufiui
stctit a rege audivi, Veiiiurus est), venitft : et quod dical niliiJ esse aliqutd, sed sempcr uihii esse niliil
tunc de illo et de vobis omnibus qui propier eumdera cogaraur fateri : nerao lamen potest nemen nihil
doiiinuin Ricardum missi sunt, nosiro et fiatium. siguificailvuin esse diffUeri»Verum ocontKi: si hoc
noslrorum consilio dtspositum fuerit, beHigua f&-. _• ipsuin iiomen non significat nihil, sed aliquid, id
tieutiaet palienli beiiignitalc sustineai. quod significatur, vjdelur non posse esse aihiJ, sed
JEPISTOLA VHL magis aliquid. Si ergo qtiod significatur, non est
nihil, sed aliquid, qualiter verum eril uf signitice-
M> MJUJRITItm***. tur per hoc iiomen, scilicet, nihil? Quippe quod vcrc
2>e monaeho diulius moranle in euria. Et tle malo; nrliil dicitur, vere nihil est; et idcirco iton est ali-
an: atiquid sit.
quid. Quare si qttod significatur boc nomine, non
Frater ANSELMIIS, diclus abbas Becci, dilcclo fra- esl nihil, sed aliquid, quemadmodum conscquciiua
tri et filio suo MAURITIO salutem et Deitenedictio- videtur oslemlere : falso et incoogrue vocatur hoc
nem. '.'".'""'"' nomine. At econtra, Si secundura jtidicium omttiiiiii,
. -Erga fralrem itlum, de quo mihi, quod res esige- id quod lioraiiiatur nihil, verc nihil est el nequa-
bal, scripsisli quia pro libitu suae voluntalis, negle- quara. est aliquid : nsquamae videlur atiquid conse-
ielaclaustri cotiversatione,nioralur in curiaregis***; queniius, quam ut hoc ipsnm nomen nihil signilioet,
volo ul ila deinceps lu el caeteri fratres nostri qui id est rion*** signiCcei *w aliquid.. Quid igitur est,
tecum sunl, vos habealis. Si venerit ad vos, per- quiaboc nomen, videlicet tiihil, non sigpifioal niliH,
faiilto ut eum suscipiatis, fraterna; ei chariiatis ofB- ,U sed aliquid; el non signilical aliquid, sednibil? An
cium irapendatis. Ostendilc silri lanien es vestra forsitan non repugnant, significare niltil et aliquld?
parlc, vos vereri ***iie id displiceal mibi. Arguile Sed si non repugnant, aut invenienda res est aliqua,
illuM, debita lamen modestia, desua tanla leraeri- quae sit aliquid el nibil, quod non potest iulelligi :
late ei inobedieiitia. Nam neque nostra jussione aut aut isla vox diversa consideratione signiflcal nihil
yARl^E LECTIONES.
***Inebriel m*. inebrielur ***Vivere audeat ms. bibere audeal ***Collatq cum todem ms. et eum.ms.
S.Ebrulphi *** Ctirta Regia f»*«. ciiria ltegis *86 Videri mss. vcreri "*' Tameu, quod mss. ta en no*
men, quod *38 Nomeii uihil mss. iioinen uihili . *39ldera 11011 tiis. S. Ebr. id est non ***Siguilicarel mss.
signilieet
JOANNISPICARDI NOTiE.
ex liocepislplari lilulo Laiirenlii Prirafactii ad Jibruni exemplaria mariuscripta prosiant iu nostra Biblio-
bi S^rificliiiea se galliee vcisura, aiirio 1405. A tres tlieca. Quem vero Laurentius Priiufaciius ejusdem
excelle&t,rjlorieux et noble priiice Logs oncle dti rou Ltidovici fiorbotiii ctericus appeltavit grand cliam-
dh}Frdhce,d'i<tcde Bonriion, conlie cle Clermqni etde brier, hodie dicont grand chantbeltan, aut preinier
TorestZjteigneur de Beaujeu, gtdnd Clmiiibrier et chambellan.
premier pair de Frauce. Hujits auiera versionis duo
U»T .. ...MBr. !•» EPIST.x. H38
el aliquid. Conslat namquc quoniam ba;c vox, scili- A ficanl aliqnid, ct qttod significatur cst aliquid noit
cel nihil, quantum ad significalionem, ntillaienus sectindum rem, s:d secundum formam loqueudi.
difierl ab eo, quod dico, non aliquid. Nihil quoque Nihil cmm non aiiud signiiicai, quam non aliqttjd,
boc aperlius, qnari) q«od haec *" vox'344 scilicet aut absentiam eorum quse sunl aliqiiid : el maluni
tion aliquid, omnem rein pcnilus, et omne quod est no i esl aliud quam non bonum, ant absenlia boni,
aljquid, intelleclu rcmorcndum; nec omnino ullani ubi debet aut expcdil esse booum.^juod atitem non
reui, aut penilus quod aliquid srt poncndum, sua esl afiud, qitam absentia ejus quod esl aliquid, tfti
prolalione significat. Sed quouiam remolio alicujus qite non esl afiquid. Malirai igitur vere esl nMiil, et
leisignificari uulljtenus pOlQst, nisi cirin significa- nibil non est aliquid; lamen qiioflamniodo simi ati-
lione ejus ipsius cujus significalar rcmotio, nccesse quid : quia sic loquimur de his, qti.isi sint aliqurd,
esl ut inec vox quae csl *" non ahquid, deslruendo cum diciimis nihil, vel malum fecil: aul nihil, vct
id quod est aliqiiid, significet aliquid. Quouiam vero malum est qued fecit, sicul dicimus, aliquid vel bo-
auferendo omne quod esl aliquid, uttam significal iium -fecil, aul altquid vel bonum esl quod fetit.
csseniiam, quam audienlis intellectus quasi existen- EPISTOLA IX '«*'.
tem rclineal: idcirce nonaliquid vox, nullara rein, n ., AJ>MONACUOS BIJ^C^SCS.
aul quod sil alicuiid, significal, lgilur hscc vox non Dc vrospero sui in Angliam advenlu; quem et damhice
aliqttid bis diversis ra^ionibus ahquatenus sigttificat Evtii vult nuiuiari.
rcui et aliquid, ei nuljatenus sighiftcat rem aut ali- Domnis et fralribus dtlectissitnis inUeecensi coe-
qttid : signilical enini| uegando; ei nori signifieat, nobio Deo servieulibus frater AMSELMOS, servus et
coitsliluendo. Hac ralione nihil nomen, quod periratt censervus eorum, semper sancte vivere, ei smciuj
drane qiiod csl aliquid; et destrueudo non siguificat vilae prsetnium percipcre.
nihit, seJ aliquid; et constiluendo non signilicat Sciens et cerle scieiis dulcissimum mHii "veslram
uttyuid, sed nibil. Quapropler non esl necesse nihil dileciionem nuntiura mes» iricolumitatis el piospa-
esse aliquid, ideo quia nonien ejus signitical aliquid liialis loto affeclu desiderare, non polui eam dil.i-
quolibci modo; sed potius necesse esse nihil eSse tione aliqua faiigare. Ipsa ilaque die, qua domuus
uibil, quia nomen ejus significal aliquid lioc mOdo. Girardus hora, quae dicilur prima, a mc m.irc in-
tloe ilaque modo non repugnat malum nibil esse, et gresso discessil, diviua proteclio rae veslris oraiio-
mali niliil esse significativuin; si sic aliquid peri- nibus in Anglicara tcrrara prospera iiavig.titone ci
mendo siguifical, ut uullius ret sit consliluli\ura.Sed sine molesiia, quani raiilti navigantes pati solent,
cum bac raiioue mafum el nihil vere significent ali- „ ltora nona perduxil *" : et ad doniinura cl Palrciu
non ' nostrum
quid; ct tameri quotf Sre siguificalur cst malum, archiepiscopum Lanfrnncum vespere per-
vel nilril est tauien et atia ralioiie *"; qua siguifi- venire, el cum gaudio suscipi apud Vtll.iln ipsius',
cant aliquul, el quod significalur esl aliquid, sed nomine Liniingis «u, cOncessil. ln crasliira vero has
non vere aliqrtid, sed quasi aliquid. Muita qtiippe lilleras scripsi, quibus et praefjluni dcsidPriiim vc-
tHcuntur secundurii formani, qnae uon sunt sccundum Sirum adimpierem, ei sapcluni proposilum veslrum
rem; ut limere, secuiidutu formain vocis, diciirir ae- seraper fervere el ad melioia prolicere Conrnieiuo»
iivum, cum sit passivnm secundura rem. lta quoque rem**8. Precor igitur ut fraier, hortorttt paicr, nt
caecitas dicilur aliquid secundum formam loqtieiidi; sic asosludealis in paceet religione monadiica con-
cum non sit afiquid seeundum rem. Sicut cnira dc versari; quatenuS el vos cx vcslri sludii rctiibmioiie
afiquo dicimus quia habel visuin, et visus esl in eo; vateatis bealificari, el ego de' vestra bealilud"ne
iladicimus quia habul caccilalem, et cxcitas csl in quandoque congraiulari. Omriipolens Dominus sua
eo, cura baec non sit aJiquid, sed potius non aliquid: vos '" proteclione ab omni adversitate defendal, et
el banc habere, non sil habere aliquid; iir.o eo ca- suam vobis lnisericordiatn, per coiiliuiiani coipoiis
rere, quod esiaKquiifc Caeciias liamque non cslaliud el aniiuae prosperiiatem, ostendat. Maiidate rriatri ci
quam non visus, aul absetitia visus, ubi visus debet D douunxiioslrae Evac,quod de fiJJosuo primogenilo vo-
«sse. Non visus vero, vcl absenlia visus non raagis biscumaudireparidesiderioexspectat.cluloret quo
est aliquid, Hbi debet esse visus, quara tibi non dc- sicul stiisorationibusvobiscuniimpelraviimea vobis
bel esse. Quare caecitas non magis esl aliquid Jn tiinehtibuscuiri,prosperiuie:abi"re.';lla inipstret ut
oculo, quia ibi debet csse visus; quara non yisiis, oossini aii vos gauderiter cym.gautjfiotiedire^
vei atisenlia visus in lapide ***,ubi non debel esse. _ EPISTOLA X *s< ":
MuJta quoque alia siriiiliter dkutilur atiquid seciin- ADnoDULFta.
diiin formam Joquei.di, quae non sunl aliquid; quo- Lwlalur de Rddulfo adt religiotam vilam converso.
niam sicscilicel loquimur **"de illis, sicut de rcbus Fraler ANseLMos, dicius ubbas Beccensis, sno
existcntibus. lloc igitur raodo maluui ei nihil sigui- oJiin amico desideratissimo, nunc domno, et fraiii,
VARIJS LECTIONES. :..;:.,'..,:',."...',",'...
***Qtiamquodhcec ms. Ebr. qnoniam quidem ?*' Ul.liscc qua; est wss. ul feec vox.'.J|UfleCSt iW Afja'.'rjfr
tione tnss. alia railo »** Visus ui. in lapide mss. iiSus in Japide *.*•'Seilicel Ipquiiririr ,»w. S.VfcJi;. *v*Li-
sic loquitnur ***Collata cum eodem ms. «w Solenl (perduxil ;ms. solenl)'hora riona perduiit.
*" Stta nos.tns. sua
miiigia**»ms. Limingis '*' Comraoverem m». eammenereitt ',-W Ut bic tni. utaic
vos Cotlala cum eoiem nn.
 OPP. — EPISTOL^.
1159
-
1, . • S. ANSELMl
.-:..'.: CANTUAR.
...--•.- ARCUILP. . PARSIII. . HCO
> .
et .l\Iio.cliaiissiiiiov noyp Christi.(nili.li Roriyi^ro " 3, A GONtfiater ANSELMUS dictus abbas Ccccensis,, quod
pcr cpuleinptura lerreuarHin et falsarura divili.irum dilecio patri fidelis iilius.
adipisci ceelestes ei veras divitiasm. . Si velini scribere qiiain tn.ignum el quam gralitm
Glptiu itt cxcelsis Dep, qui ;» terra dkl homini- Stt mihi decusct duJcedo vesiran fainiliarilalis, quara
bui booani yolunlalera. (£i<<Vti, 1*),: ciyus evcelsa ex vestra promissioue rae confidohabere: quaniura-
dcxlera secundutn desiderium raeum muiavit vo- que eam, ctsi non liicrui accipere,- desiderem vcl
liintaleia dileeli et dqsiderati mei a vataiiale saBculi, (ideii voliuitaie, si aliter uequeo mereri,° iion aiiiit-
qnae milli in.fine prodest, el orauibus se amanlibHS lere^ forsitrin auf sublraWudiini eril aliquid, ul vi-
obesi; ad veiitalera, quae tiuJli uoqjiam obest, ot debor veritaii superaddere. Scd quod in epislota (25)
omnibus se quaerenlibus prodesl. fireviier libi Jo- **-*non.audeo sufflcienler coinniendaie , iii-scrinio
quor, dtdeissirae .cordi meo, lilleris, qnem super cordis curabo, Deo danle, fideliler $ervare. Per pnc-
oinnes liomines, Jesje .conscjentisiv yid?ie, el cui sentium latores fralres, sanctitaii vcslra', i:lcOgnovi.
inuitum loqtii ore ?d QS,plysquam alicui in lerra vi- (lileclores celsiludini vestra de scriptis nosiris railio
vcnli, desidero. Novi enim inalignam diaboli invi- qtiod jussistis. In qtta re iion lam aliciijus rae etili-
diani, quia de manibus suis, imo de bre suo le freij- Utti, qpam vestrai scio servirc vofuiitati. Qiiapropier
tteiis labcscit cvadere llndecettu* srini quia lc muU B ^i in jll.i legendo vos liustra lcnipus insunqisisse
tis raodis, scilicet, aut gravitale seryiiuiis Dei, poenitueril, quia quod putatis non iuvenietis **'.
quam elegl^ii, aiit dejecjalroiie senjsti.dj, ,illi Rer rton nijitenli, sed exigenti impulare debelis. Dequae-
amqj-em speculi, qiieiu rejiqui^ti '", tentabii dcfti- slipnjbus vero de quibus ine velle sciibere dixi, et
Dei contra revcreiuia vestra me inonuii, si "* dixero qiianiuni
pere. Qitarc, quouiara spero, per graiiatii
oiiiues 345 ejus a&luiias, quouiam in falsilate cl diciare iinpediar *«*, ab ullo, qui ineani non novit
imbecillilaie siint, si <:erla spcs uiDeo con absil, nte conversalioiieiii, credi non poterit *M. Si quando la-
liUi posse coustilere : ct. pru ceiio scjo nulliiin crin- xnm inde «ihi per Dei graliarii qtiod yoio eflfcere
Siliiira atlpraiseus desileiio tuo inagis quain me.iim licebit, TOStrae,si jiotero, priidentiae nolum erjt. Frau
IHiflfceic*", iran habebil aniiiia niea requiein in nie, ties pracdicti JacrjijgabiJiier de intetiori inonasierii
dotiec ***vjdeatur oeuli itiei dcsideraiuui nieuin, ci suicoiiqiiereiiies desimelioiie, pro.me obsccraruul
alloqualui' os raeura dileetissimura iiliiira ineuni, cl afieclu ui nosuis precibus palerni veslri consilii iu
itistruai cor nicuiii coulra diaboli jatcula novura coni- lribulatione sna relevcntur consolatione : sed, sicut
uiliUoiicm ***iiietun. Precor igilur oniiijpaleiilein jieslro cqtisilio iion. eget vcslra sapiehtia, ita nec
Detim qui ie ab anioie sajctil.iris vanilatis segrega- r preeibus benejolenlia. Si laiiien placel tit dieani
vil, et saitciissimaiii ma^flfii ejits q«f le. ad se /u- .qflid illis ad prX'S^nsexpedire, donee visitalione SII-
gientera sub sua lutela suscopil, ut le ab orani. per- periioe gralise in eoruni ccclesia per regulam abbatis
tufbalioue iHCcpii propositi cuslodi.in.l. Teque rpgo prajseiiiiamiiioiiacjiica restauretur rtligio,seniiain,
Her JUuin ciijiis gnaia iiispiianle hpc inc(^pisii, «e «siirao quia inelius esjt ut veslra licetilia interiiu
jte tcrreani ulke insidtee vel siiggestioues ininjjcj. Ad efi&anl, ubi secu^dura proposilutn suum yivani utj-
lioc euini ideni iniraicus le raolestare niltiur, ril de JUer, quam.ut ibi cogaiitur inanere, i\bi,. indigenlia
le victo gaudeai; sed Deus ad hoq i[li perniiuii, ut bpjiorutii coipoiis cl iiniraae trisles vivant inutil.ier,
Jiabeas «*' uiide libi viciori* corouaiii ipse trjbual; aut eadem indigeMtia iniolerabililer gnivati disccd.int
Nemp enim corpnabilur, dicenle Aposlolo, nisi /jtti inobedienter. Quodiri litulo opusciiloruni, no lioruni
leajtimtfcertsiverit (I.I Tipt. n,;5), Exspecia igjlur do- noraini nostro addidi iioinen abbalis, uon idenfeci
Iiec veniani; qnia, Deo danle, coiisolaiioiieni *»?ora- ui personam morislrarem honoratiorera, sed ut no-
giium quae libi niinc laolesta suiil suscijiios. Doiwnus itiiiiis extludereui jequivocationem.
cuslodial le ab onuii malo. Araeii. -.'... EPISIOLA XII.«".'.
EPIST0I-A XI '". . 40 HEt-i»A«DUII.
ADneeoNEjt. U Hortalur ut perseverel ei diaboli variis lenialionikus
quas describit, conslatiler resistat.
QequibttSdnm Antelnti opusculis airawhitpiscopore<-
. quhitit. Et amd npmu abbfitis in titutp aperunt Servjis servoruin Dei in Beccensi nioiiaSlerio com-
suornm prarfixerit ut cequivocqtionemexcludeict. nianenliuiii, fraier ANSELMUS fralri dileclo, fiiio de-
Domno el Patri cuin dileclione reverendo, el cuin siderato IIELINANDO, behe inceplae feliciler perfiocie.
reverentia diligendo Lugdunensi archiepiscopo llu- Beuedictus Deus, a quo omne daium m ojUimum,
VklVM LECTIONES.
**"Rudolplto ms. RodiilpJio ***Coelesles divitias ms coelestes et veras diviiias *'• Quara reliquisti ms.
S8SSufficeret tris. sullicere. *" Requierii douec ms. reqiiieiti in ine doncc "5S(onniiilio-
quein reliquisii
iieiii nis. coinrailitonem raciiiri **• Ut habeal nis. lithabeas ***Quia consolationera ms. qnia Deo daitic
consolationera '" Collata cum eodem ms. *"* Sed in epistola ms. sed quod iu epistola '" Quod nou pu-
iaiis iiivenielis m«. quod pulalis non invenielis '** Mesims. me nionuii, si *6*Irapediat nw. iinpediar.
"• NORpplest m». nonpoierit ••' Collata cum eodem m$. et cum Edilh. Collt. etColoh. hnrii i^75.
*•*Oitine bonuin datum nti. et Edit. pmne dalum
IOANMS, ¥icmm TSmM.
(25) Y. Episi.il, infra.
 1161 LIB. II EPIST. XII. H«4
et omne donum verfectum descendit (Jac. i, 17): A fusius scrtbcre, nisi Jex epislolae cogeret me brevi-
qitl averiit oculos tuos ne videant vanUatem:.(Psal. lalem non excedero. Jlreve igiiur et verrtm iimici
cxviii, 37), et erexit aiiimam tuain ad seque;;dami lui suscipe contra isla consilium. Qui pulat vplii-
veriiatem. Resiat igitiir, ml desiderate, ut sedrita,':: plale sicculari carere, et in exerciiio perseverare
solliciludine pcrl^irctes, qitia «mo mittens mqhum • virtutum nimis ausierwm *T*el impossiblle; niinquam
ad aratrum et respiciens rctro, nptus est regno cceto-' giislavit quantum sitnon servire sed imperare viliis
rum (Luc. ix, 6). Anliquiis enimhosfis tanlo enixhisi,: per amorem et spem ccefesiis regni, Jaudandum et
non cessabit mullimodrs te calliditalibus invadere, deleclabiie. Qui ptilal melitis sibi esse 346 '" ha-
qiianto te videl sludiosius velle Jaqueos ejus eva.dere. biiu cfericati relrgiose vivere "*, quairi sribire mo-
Sappenaroque redueet anie mentis oculos quamde- nachicae yilae pondus importabile : consideret per
lectabilia sinl ea in quibus solitos cs conversari: tOtum mundum quanta hilarilaie uirique sexui, omni
til conlinuo sobiiiferal quam difficilesil assriela volu-. aelati, el orani generi horainum sit pOndus illud can-
piale carerc, quam sil impossibile in quodam austero , tabile. Scial eliam qnia valde difUciliiis est inlcr
rigore et rigid;i austeritate foia aetate perseverare; saccularesper liberam vefiintatem, quarii inira clau-
quatenns M memoria assrietabdeleciaiionis plus hor- slrurir monachorum sub disciplina custodire vilae
reat animus sobrietatem VitaeSubliinioris. AliquandoiB saificUtatem. Non dico minc ^iirid propositiim vii.-e
sub specie discretioriis firigel se sahibrius tibi, qtiam inter omnes vilas alliorem gradum cOntiiigal lramili-
proposueris, consuleire, ut sciticet pravitatem dese- latis, quem allior seqtiilur exaltaiio; nisi qula nullus,
rens in cteiicafi proppsito refrgiose vivendo velisi utmelius vivat, monachi proposilum deserit, etomne
persistere **' nt tx per vilac correclioriertr aDtmam: genus honiinum ad monachieam vilain ut riiagis Deo
luam possis salvare, nec per iridisci-eiioiiem sobeaai- propinqnel concurrit. Qui peccatis addil peccata **•,
onus quod non possis porlare. Qrtdd si te ab Hitcn- quia peccatorum omniuin exspectat remissionem,
lione perfeclioris vilaeitullaierius averti posse cogno- amando peccatum, probat se non antare, el ideo non
verit, quasi lecum ire, approbando proposiliim, se mcreri peccalorum absolutibnem *7*.Qui differt in
simuiabii; sed juxfatter laqneo poriere multimodosi fnluram et forsitan non fuluram aelaiem, vitani
non cessabit. Aliqnando quidcm hinc oblala oppor- suam corrigere, certum bonum dimil(it pro dubio;
tunilate peccandi; iUinc slimularile tenlatione sUa- et conteninendo quod perdit, probat se non amare
sionem cafiidus addet hujusmodi. Tam bonnm est qtiod exspeciai, ct raerelnr nori actipere. Qui certus
quod decrevisti facere, ut quamlibet immensitalem i non est se lanlac esse constantiae, nt nullo modo
scelerum possit dcslruere. Inlerim ergo satisfacerc i flecli possit a bono proposilo, omnino celel bonam
voluntaii luae cur liaesilas; cum cito sive muita, sive11^ volunlatem, ut nonnisi cum in opns exit, appareat
paucapeccalatua sinl, pariter dolendo riOnmdubi- in publico. Qrii bonum, quod vult facere, ut niclius
tas? Aliquando vcro taliter conabiiur deeipere : bo-. . jial, differl: bonum est, si mclius certum cst. Quod
num qitidein esl quotf vis facere, sed non oppoilune, si metius bonum dubiiim est; ei perilcre n;iniis bo-
fil, nisi cum lepescpnle lascivia juvenili, qrie pondes[ num, niniis esl damnosum el irrccuperabile : con-
ijlius regularis censurae non tolerat, ipsa maturiias i silium esl, iit acceleret facere bonrim mintis, ne
aelatis religiosac gravitali sC conlemperal. Quod sii niinis exspectando mnjiis, rion facial majiis nec ini-
viderit le *" iia inibecillem, ut impediri possit lua, nus. Qui judicat levitalem, voio ieile m se Iigare
inteniio, si nwuiifeslelur, omnino conabitur ul his a, ad faciendtim quod bonuin esl, ut jam non sit iibcr
quibus retineri aut vi, anl amorc, aul aliqua pcr- ad non faciendum, judicet doctorem icvitatis illum,
stiasione possts, qualibel occasione publkelur. Pro- . quj dicit: Vovete et reddite (Btal. LXiv, 12). Nutla-
niillel eliara qwia si honum quod inlendis aliquaritu- tenus eniirt reprehendenuus est, qui quod bomiin
liun differre volueris, mullo fructnosiiis alquc utiKusi esl, vovil *'*; sed qui nort reddit quod vovit. Cer-
facere hbc poteris, et pluriraoruin salulc quos leciisii tuin quippe esl quia qui bene vovel, ipso voio Deo
atlrahes, el commodo pecnniae ir.onasterio profultiraeI n placet. Qui ergo aliquid boni vovit, nou poenileat
quam undiqite colliges- Qnid etiam?.quods" te levi- quia fecit unde Deo plnccai; sed fcslincl ieddcre
tate et inconsiderala acceleratione lenlabit arguere, ,' quod vovit, ut plus pfaccat. Haoc, lili cliarissime.
qpia tts jion solum promittendo, sed et pignus jpro- consilia, has consolationes iu praesenli maxime libi
millendo, indissolubili volo voluisli eonslringere: r.ecessaria }udicavi; hacc paterna soH:citu liuc ego
cum nihilominus et fortasse melius idipsuni tibera '_..'quem palrein cl consiliarium non nieii (lignilale,
posses voluntaie perficere. ? Ad haec omnia, charis- , sed tiia voiuniate elegisii, diclavi : htec interim re-
siinc, qnid respondendum sit, vellem aliquanto dif- minisci non desinas, donec quod, Deo inspirante, vo-
-\ -': : VARI^XECTIONES,"

***Vel persisterems et Edit. velis persislere u* Delendo rton mu et Edit: delcnda non -.W*- ¥idebit te
mi.it Edii. viderit te *" Quid eliam est qiiriit eiliam? qnod Edil.-Qtiid estquod "* Mtinus
mt.quid
aTisteruriinit. et EdlMtimis ausienim "* Rcligiose sibi vivefe i«t. et Edit. religiosevivore »*«.Peccata
addit peccalo nts. et. Edit. peccaiis addii peccain *"Rcmissioriera ms. elfirfii. absoluiioneirt '" Voto
velle se ligare ad mt, voto se ligare aa^,*'* Novil »'«. el Edit. vovit
r
PATBOL. CLVIIl. 37;
 um S. ANSEI.MI CANTliAR. ARCHIEP. OPP. PARS 111.— EPISTOLiE. iitt,
yisti, ipso adjuyantc, perficias. Vale, desiilerale corjli A Sibus (26) apudConfltieniium commaisentibjissafutem.
raeo, ei festina salisfacere de le desiderio meo, quod Miltile nostras litieras Benedicto moiiaclio de
utiqam facere placeat oranipolenli Deo! Amen. S. Pelro snpra Djvam , qui propler scholas moralrir
EPISTOLA XIII *".' apud Parisinm, el coiiyersaiur in mohasierioS. Ma-
: AD LANFRANCDH. glorii. Mando cnira illi et coristilo ul ad monasierium
Ail eum .mitiit Cislebertum, quem ut brevi renti(tat, sutnri redeal, a quo contia voluntaiem **'abbatfs
jirecalurr. .'..-., sui abest. Proinisit enim idem abbas ejns mihi, se
'
.Doiriirio el, Palri reverendo archiepiscopo LKK- illi misericordiam ct niansueludinem pro *** noslro
-FRANCO fraler ANSELMDS servus servornm Dei, Becci ainore, si redierit, exliibitiirura. Qiiod si facere vo-
conimanenliuin, cuni eisdem dotninis stiis, quod do- hierit, oranino illum, sicttt nionacliinn de nosiro mo-
niino fidcles servi, qnod reverendo palri reverenies ~ nasterio cbariiativa solliciludine benigne juvate ;
filii! qnatenus attt cqtio usque ad nostrum tiionasieriiim,
De domno Gisleberlo, ut eum vobis iriitlcremos, aiit rtavi usque Fraisnosam venire pessit. Quod dom-
vestrae salisfeciimis jussioni : quod autem tardins nus Rodulfus mandavit vobisde equo suo, et de mo-
quam jtissistis, verum esi qnod non esl facium negli- nacho S. Germarii facile : sed hoc a nie mattdattim
genlia; sed ob iiiulla, qtiae nunc eriarrare longum B esse dicere nolite, sed a donino Rodulfo. Valetc, et
est, impedinienla. Sed scitote quia si quis feceril ul ' sctiote qtiia, miseranle Deo, de segrinitline qnam
, ipse in Anglorum lerra remaneat, nimis grave et nuper Iiabui, bene convalesco, et tioc amico noslro
_ raajus, quara breviier dici possil, damniira in prae- domtio Ursioni *•« nolora facile. Epistolas nostras,
senii et iii fuluro, interies et exierius Ecclesiae no- quaS domniis Maurilins nobis mitterc debuil, adbuc
^trae, et tristitiam faciet. Quaprppter precamur et exspcciamiis. itcrum valcle'.
'
obsecramus, qnanlum, salva justilra, el vesirae san- EPISTOLA XV •«•.
cliialis revereutia, npbis licet, per pietatem et per ADFUI.CO.NEU.
ciiaritalem qiiam erga nos vesiram semper babere Exorat ut milUis
agatur ctim apoilata monacho, pce-
paternilalera cognovintus, ut si absque Dei voli.n- mlente. '"-.''
laiis obviaiione fieri posse viderilis, potius fratrihus Dominoet Palri revercndo abbati FBLCCWI frater
et ainicis (ieslderantibus ad certam suara satutemet ANSELMCS, oraliomum et serviirl fldefitatem.
aliorum hlilitatetti per vestram inslantiam reddiitur, Filius vester, qui a palerniiate veslra inordinate
qtiam quibuslibet alienis ad pericufuin sui damni et abicrat, pdSnitens ad omnem satisfaclionem, secmi-
iilorum ulililalem diibiam ingeralur. Breviter, quod dturi veslrnm judicium paralus, humiliier rediil. Qui
multum volumus ct expedire credimus, obsecramus; ^ rioii tain poSlulat ul illi poenara quam nierail reraii-
qriia sapientiae vestrse pauca verba sufficere non titiis, qriam ut Velulliintiin illtim inlra gregeiit, qnein
ignoramus. Quod si diviriam dispositionem noslrrc sua cutpa diiniserat, vestra misericorilia eehstilualis.
. sic resislere pelilioni yeslra cognoverit prudeiuia , Precor igitur ego sariciitatem veslram, ui non tani
IIi aliier fieri necesse *8*sil: quod mflif si praesens "COrtsidereidisuictio veslra quod ille fecil *" pec-
es£em veslra prudenlia de reipsa concedere aut fa- cando, qttam penset pietas vestra quod faeii liuniilt-
cere consulerel'*•?, yestrae comniitto polestati. ier poenitendo. Preeor etiahi atque eliarn fraircs S8S
' ab domijBOSnbsfros, alios filfos vestros, ul patcrni-
EPISTOLA XIV.',?V-.,
ADMONACH09 BECCENSES. tatis vestrse niis^ricdrdiam pro eo exorantesgaiidiuiu
se riionsirerit **• habere quia/raiercorum morluus
Vi tnohacliut; qm invilo abbate Parisiis propter
studiqin monasterio S. Mqglorii morabatur, ad fuerat, et revixit, perietat, et inventut esl (Luc. xv,
;suumihonaslmumred,edi,' 24). Qna vero mensura erga eumdem frairem jtidi
Fiaier ANSELMUS abbas fiecci fralribus Beceen- cium, sive misericordiam vestram ostendere debea-
VARLE LECTIONES. \
...'**•,*T*Cqllata cum eodem mt. . *80 Fieret nefcesse m*. fieri necesse. *»1
"•' Consideret m*. cOnstiferet
Cotlaia cyni eodeth mS. Exlra voliiiilatem ms..cohtra voluniaiem '** Misericordiam pro ms.
cordiain et maiisueiudinem pco *•' UrsiOtii ms. Doinno Ursioni •»• Collata cum eodem ms. ' m riiiseii-
Vestia
quod facii eic. ms. yeslra qnod ille facil peccando, quam pensot pietas veslra quod facil *•* Eiiara atque
etiam frater ms. eliam fratres .•'• Se monslrelis ms, sc motfstreiit
JOANNIS PICARDI NOTiE.
(tH) Beceenstous apua i,onpuenitum, cx nujtts vo D omnia atl illam pertinentia Beccensi monaslerio, sub
cabuli amphibologia, 1'atcor, iiifluxeral in animum libera potestale ei ordjnaiione abbatum praefati coe-
ut arbitrarer esse illud '
error, oppidum Germaniae riObif; Hnic doiialioni reverendus episcopus Pari-
Cisrhenanac dictum Confiuentem (ut Gregor. Tttro- siensis Goffridus de paioecia et beneficio (ul seraper
nens. lib. vui, Histor. Franc. cap. 13 repei.im ver- mos esl bouos bene aciis favere) cuni canonicis ec-
bum) quod illic Mosella fliiminis non iucctebris, clesiae Sanciae Mariae Parisiensis consensit. > Et
Rlienusque conlluanl. Nec huie, meae conjeclaiioni paulo post. < Anno 1081 fundala esl domusdeCon-
quid dbjectari possel videbam, riisi quod posteaof- fluentp sub dominio abbaiuin Pecci, arino 1083
fendi in parvo Beccens. Cbronic. nis. scilicel arino iranslatio monachorum Becci apud Confliieiiiiiira
1080. t lvfrcomes de Bellomonte super Isaram, et commoraniitim a veteri ecclesia (qiiae Capella dici-
Adelhaida uxor ejus, v.olenies B. Itouorinae de Con- tur) ad novam eccJesiam citni cprpere sanctae Hono-
fluenlioa mon&chis Deo deserviri, dederunt eam, et riiiac. » Conflueiuiuin igittir de quo nunc senno
U65 LIB. II. EPIST. XVIL UG6
iis, sicut scriplura est: Misericordiam et judicium 1L de me, et de similibus meis, qtiorum vita oliin est-sas-
canlabo libi, Domine *** (Ptal. c, 1), yeslrae po- culari conversatione detrita. De vobis eriim speran-
leslalisesl, et vestrae prudentiae: lantum ut super- dum est, cum adaliorum curam promoveraini, quod
exaltet misericordia judicium *•*.. dum elalios ad veslri simili|udinein inslrtiitis.justitia
XVI'" vestra perficiattir; de vobis vero limeudum est,
347EPIST0LA
ADGISLEBERTUll. cum lanto pondere gravamur, ne irijiistilia noslra
Cratulalur ad abbatiw Westmonasteriensis regimen ""occullo Dei judicio augcatur. Quanto igitur me-
assumplo. liusesl de ttia sanctilale in suscepio offlcio speran-
. Suodileclissimo, olimdivinadispositionefriio, nunc dum, tanto magis est el securius.de libi concessa
Dci gratia coabbati (27) GISLEBERTO fraier ANSELMUS,gralia gaudendum. Omnipotens Deus, qui le custo-
in hac viu diu sancle vivere cum prospcritale, in dem alionjm constiluit, ipse le soa gratia sic adju-
fatura feliciter cum aeternitate.: yet et cusiodiai, tit pro lua el illorum justilia aeler-
Etsi tarde, propler aegritudinem impedientem dile- nara libi beaiitiidinem relrlhuai.*
clo dilcctori. meo pro nova sibi divinitus data gratia .."., EPISTOLA XVIJ'':*•*.
srribo: jion famen tepide, qnaotiijn ad volunlatis tie- ADHLCONEU.
nevolenliara pertinet, dieo: GlOria inaltissimis Deo, * Mutandot este titulot duorum opuscttlorum, quortim
ei ta lerra gaudium hominibus ***botue voluntaitt unum Monologion, atlerum Prostogibn vult inscribi.
(Luc. ii, 14), qui jttdicium suuiri de te manifesta- Domino el Patri venerabili arcbiepi copo Lngdu-
vit, quod hactenus apud se occullum, licet semper nensi HUGONI Iratcr ANSELMUS, in pritsenli saeculo
de le, pro liitiiiatia aestitnalione, bona credereraus, sancte vivere, in fuluro beate.
servavit: In eo namqtte vitac proposilo, in qup le Pondus vestrse auclorilatis facit mc dare pondris
rustodiendo semper ejus gralia sapientta ••* erudi- meis nugis. Cum enim celsitudo veslra tanti pendat
vit, el in sanclilale niilrivit, patrem et doctorera opuscula noslra, ut ea pelere.ct lcgere digneltir;
pasloremqrie ammarum te consiituit. Mullo.enim npnnibil mihi, qnod tanlo viro placeat, esse vidclitr.
mefiiis de le sperandum est el-de similibns tuis, qno- " Quaprepter nullatenus apud vestram prudenliam me
riim rila esl in sancta conversalione nutrita ; quam ridendum existimo, si qualiler aplius lilulari de-
VARI^E;LECTIONES. •
*••Canlabo Domiuo ms. canlabo libi, Domine **'Misericordia judicio mt. misericordia jiidieium *•• Col-
lata cuin eodem mt. *•• Gandium el pax hominibusms. gaudium bominibus "^Gratia et
•»• sapientia mt.
gratia sipienlia Injustllia nostra mt. ne injuslilia noslra .*•*.Collata cum eodem mi.
JOANiNISPICARBI NOT>E.
esl Comopolis, a Lutelia Parisiorum distanssexmil- G peperit Gislertem, (de qiro impraesenliarnm) et. no-
libns ad occidentem ubi Isara et Sequana conflitnnl; mine. el agnoinine refereniem avnm. « Paler Guil-
unde ejusnoinen Conflant, (ors&nreclins Confluent. lielmns bunc in teiiera aelale (inquit Chrortic. Bec-
Habes ejnsdem appellatiOnis Vicum mille passibus a ceiis.) Deo nutrienduni sub disciplina regulari nb-
Lutelia contra orieritcm, sic nuncupalum ob Matro- tulit Beccensibus Palribus, el mulla de rebus
nam el Sequainamjitxiaconflnenies. suis teraporalis vil;e subsidia cum puero mini-
(27) dsleberio. Sic Gemmeliceitsis, et Chronic. stcavit. Quorum informaliis dottrina el "sanctae
Beccense ms. Tiithemitis, et Tritiiemium secutus conversalionis exemplis, sic criiii divirio profecit
Sixtns Senens. Gisleberlus legunl: at inbis. sotius auxilio. in divkiis et pbilosophicis instilutis, ut om-
vocalis E. melnlhesin advertis. Gisleberto aulem fuit nes artes (quas liberales vocant) ad ungiiem ad-
agnomen Crispini, et bujus qiiidem carisam in Cbro- discerel, et earum rivulos pluribus ipse praefecius in
riic. Beccens. hatic nacius stini, his enarralam ver- religione propinaret; cujus tanla fuit in activa et
bis : c Antequam Northmanni duce Wilhelmo An- speciilativa perfectio ut cinn Detis Lanfrancum
gliam debellarent, fttii in Neuslria (quae ntinc North- - Canluariensi Ecclesise in sumnio, ponii^calu pra'fl-
ttiannia voeaiur) vir egregius, nomine Gislebertus, ceret, cum Lanfrancus ad regimen Westmonaslerii
genere et nobilitale praeclarus, qui ab habiiudine Deo vocanle provideret, tantaque sanctil&tis gratia
capilloruro, priinus Crispini nomine dicitur insigni- (ut credimus) Deo et hominibus placuit ut liuniili-
tus. Nara ra suai primaeva ielate liabebat capilloscri. latem praecunclis sni lemporis pfxlalis et.speciafius
spos el rigidos, atque sursum ereclos, et, ul ita di- praelenderet, el sublimius prsedicaret. Ilic 52 annis
cam, rebursos,- ad modtira raniprum pjni, qui sera- D loco iringis profuit quara prxfuit, et In senectute
per lendunl sursura, qttare cognominalus est boua plenus dierum el sancliiate, patribus suis np-
Crispinus, quasi crispus pinns. Qiiam capiilorom positus hitjus vilae lerniinum clausil. > Sic de Gi-
rebursionem videmus adliuc in iis qui de ipsius . sleberlo filio monaclio el abbale Westmonasleriensi
fiislcberti gcnere descendunl. Unde et ipsi eodem - Chronicon Beccense; quein locuin hic esse apposi-
cognomine a caeteris Norlliraannorura flliis diriraun- tissitntim videbit qui non tantum epislolae argumen-
lur, i tum, sed el Anseirai verba legerit. Defuncii vero
Uicergo Gisleberlus cognomine Crispini notatus Gjsleberti annum 1117 numerat in Chronico Flo-
ex nxore sna Gemoret tres (ilios suscepil, Gisleber- renlius Wigorniensis, cujtis compttiaiio collala
tuin Crispinum de.Tegulariis, quod castri Guilhelrao cum nuinero annorum quibus praefuit Gislebertus
Nolho duce Norihmaiinorura fuit in Ebroicensi Iractu reddit insimul annum sitse electionis, scilicet 1084 :
condilum, vulgoque diclum Tillitres (vel Tultieres); Ej.us doclrinam saeciilareinel divinatn [omii. laudat]
Roberltira, qui ob virtutem inililarein, honoreriiqiie titraqite eriim exceltuisse dedit memoriae Guilelmus
sibi ab' imperatore detatum, tandcra veneno-ab in- libro vn llisior. ducum Norlfimannorum cap. 22,5.
vidis Gnecis.propinato inleriit; et Guilhelmura no- Ilerluini Beccensis inslilutoris Vila W^J., ms. Ciiro-
sKi Gislebertt palrera, ipii, ul ad epistol. lOsupra nico Beccensi, cujus itertim fti meitim tkVlla Lat.-
monuimus, uxorem duxii, noniHie Evara, qux franci ibidem ms., et apud GenmmUcea^ >upra,
 lir.7 S. ANSELMI CANTUAR. ARCI1IEP.0PP. PARSHI. — EPISTOLJE. 1168 -
lieant eadem opuscula, eonsidero-. Precor igiturlii i tiiriis qriifescere "rioiijrossil; et bctiediel^DiBa* fe
si libellos, .qn.os sanclitali vestrae *" jnssiis tnisi, drinis' stiis, qui iHhtiiiff sib absiiiltSsei a* teodiuth
recuperare poteritis, iilud (jHqiiin ipsis ijtulispo- aiiiiiiiri itioe,'quohttxiq dedit iriihi amoftjm salwls
silnm est, "scilicel de ralione fidei, velut siiper- luae. Sustine me, dtilris amice, eltotcra dileciofeiri '
abundans recidentes; illum qnem monoloquiuni lunm , si itnportiihtlS tilii ^ videor, "jpldnrius quatn
nominavi, tnonofogton vocetis: et allertim nori.allo- velis lecum loquor.-Amor enira atiiraa: luae cogit
quium, sed proslogion liiiiletis ; et secundum titu- anliriata meam^iie*paiimr «&m ptt.uis.iu^odews/;
1
lorum correctionem, finem praefatluncutac minOris eam, ctilus. aiiioreni setripxJi'httbet secura. &iscipe
jibeUi, quae de eisdem iitulis loquitur, emetuJelis. ei^^eftSVfssi^^,MiW%i^r^^it^ ?Kf6Buif15etii^-tM&i
Cur auiera hane mtilationem fiefi rogileri), expo- M, dfeta^aiofitftoii*¥a;^es,*ie^iissimfr; thses
tiere, si lantum fiat, nec adeo est necessarium, nec qiiod (ficit^ iariior cirrrr dolore, et drifor cetri-'amore,
liac epistolari brevilate, quairi proposui, congruiiiii. qui, quod Deus auferatlt te-l odisti^ileCtliiriamiHse
Quod si secundum lioslrarn petitioBem feccritis, Itoc "me* artiriiairi tuari)'; ([tlotiialri^ai ditigii itiiqhilatem,
veslrre palernilali volo relribuere: ut si Deus niihi oM}d^iimatn ^^XPtnU^i-ty.^ina^i^-^ik et
ea quaj desidero dederii scribere, aspeclui vestro ;jnn|t^i&i y$Si l'l §iJtijsWMoa^lti?spMspma' m <
riolini ea, ut puto non minus priorious plaiSiiiirii, I dilecte."tniqjuitds^Iji^^te^urit^^O^^ifaliii iiri-
siibtrabere. Fidelilatem veslrara, quain scinel coi di petits forrenlJs iriundanae fifiin», mt destderate. hti-
irtco commendavi, protegente Deo, Servai elserva- quitas eriiirt e?i efuenla bellOrum eonfusio. Iniquiihs
bit; nec dissimfliter de grali^i veslrac saiicliia^tis csnnuiulanx varittatk amiiilio: Iriiqriitas esl irisal»-
et bffis *•*^faisorttrti" l»ri^friiri'!ei felsafriirt;tliyitiaritiii
sperat sperabil.
'
'..',. ;EPiST6LA;xtiiL':.;'^''.:'*;r';;,i'.. ayidiiak. ^d-li^^ti^iii^^il^fiiiiti.^ii^mtiiittiiiii'''
ADMONACHOS BECqENSES,. '_}.}'}.}'} diii^eirilo retiriefe':"d^ilGlH>;"'(faDi ab lirisie%aHilft
Be prospera. tua in Angtiam navigaiione.'.'.' dieejfpfetitecpr elii&.JAriiiee liorarnum;^et: Bbefanyf'-'
Cliarissimis et desideratissVinis dominis suis, ser- Deiis, iie; peri.ratiat^^iirvum iuiimf TriiniiicriM: Dieis
vis Dei Becci coraraaneBtibus, servus eoiunv TnSter mihr, rfaief desitfefaie : $l6a'fi»tii:difigope^ hi'ei..;
ANSELUDS, de virlule in virtiilerti proficere, rit Dcriirt iflvoiutiimffairem irieOiriiWidclf^festfiio iii eis
deorum in Sion mereantur conspicere. crinvoWfcuineo, uta,ljuvem et cuslodiam eum. Va-,
Mox ut de mairi exiyi in Ajiglicam terrara die Do- aefumnosus dolor de abrumnesaejrr^r e fi^ojrqiji:4dte l
minica me iiaeQuadragesimae, hora lertia, dictavi bas Qttare, o homo, rion poiius dicis : Non isia diligo,
titleras ul veslram difeclionem de riostri itineris ,' seit Chrisfum' Detiiii meuiri;' e"i idcirco isla: fugidns
prosperitate laHificarem. Dei enim gratia favente ve- festino ad eum, nt ad)nver el custodiarab eo. Aa
slcis oralionibus,. omnia prospere et Iiortorifice ultra tu, aridltq Tiagof(j ruentis mttndi saper fralrem
**'
spem meam inihi et ii.s qui mecumsurit in terraelin tujiro, eOTitemii^ris;vocinUiri ^4® pf ^1^:
inari, postquam a vobis discessi, evencrunt. Precor cunis sub ipsam ruinam,, ^t liomttiiculus boinjwt-
ilaqiie ul sicui fecistis hactenuS, ita el deincepspere- culum, vermieulus vennieuluin sub lani con|uso
grinationem noslram orando adjuvelis: sedmiilto irta- poodere et pondefoisa-cpiifiisioiie aiqavctreC c?tsW|~
gis precorui reditum noslrum bene vivendalaetifieetis. dial- Re^ponde, tetter, qiiis adjitvabil **?el ciis|>
EPISTOLA XIX **K diet ie illnm ailjiivanlem et cusloiJienleni? Oeos,
ADGCIl.LEI.BOtt. qiieinmiriils«trideis scqtii xpittn ipsnm fr.itrein Iwiin
&weuli militi suadet dare nomen mititiai Chriiti. **. Chrlstuin vocaritem te^^ conteriiniS seqrii irijrace,
Suo in Deo desideralo, dilecio et ulinam deside- et in patria, et inter propinquos el amicos, ui hacfes
ranli dilecloriGuiLLELMOfraierAN.-ELMUsdictus abbas ^Midetn D«i, cohaeres a«l*m ejus (ftom. vm, 17)
Becci, periculosam et aerumnosam corileninere vani- possidcas regnum cOelorum; et per iot et lanias
tatem, el securam atqiie beaiam quserere verilatem. ilinerum dif&iles asperitales, per- raariiim iurbiries
Tanta, mi dilecie atqtte desideraie, dileclione tui j i et procellosas tempesiaies, in bellicosara cenfusfo-
animam meain omnipolens Dominus sua gfatia, non nemcurris ad fratrera irium, ut tideas eOiri; ui mul-
meis meritis, occupavil :. ut iriter (lesiderium salii- lam dicara, teneiitem regnum Graecorum : ei lu
tis luae el liuiorera periculi tui anguStata dirirnis pritas *4Vquia Deus plu§ atljuvel et custodiat illum
ac noelurnis sollicitudinibus eam pro '
te siiniulan- per te, quam sine te j aut teipsum propter illum,
•': "'". VARIj; LECTIONES.
s" Sanctilatis vestrae-jiissii )ns. sancfitali vestraB jussus ***Coltala ctm eodem ms. '*• Importunius
tibi nts. iiiipiirluinis libi *0<tConfusio. Iniquilas'est
"" insaiiabilis nts. confusio. liiiquilas *•« esl mundaflae va-
iiititlis anibiiib. liiiquilaS est insatiabilis Vocauie ClTfistoms, vocantfm Christuin Quia adjuvablt
tns. quis ailjnvabit *** Custodienlera Deiis.. frairem tuum : ws.-eustodieiileralDeus,.. fmrehr tuum?
, ,*9*Et ujpuias »«.et luputas ';.:.- '•"-'.'.'"
..'.- JOANNIS PICARDI NOT^l.
praeter haeC Jiomil. 47 in Cantica c.inticoruni, quas sem , lib. i. Disputalio curii quodam Judsro , et adr
apud Eyfgrbacerises exstare rtibnel. addititincula in vrersus Judaeos emissa, cujus Soltis meinitrtt Tfitbe-
i;riUwlil.'in Isalam pfbplieiam Iib. t, De casu dia- mius, qiiaraqiie servat ros. nostraj, Ilibliotheca;.
b»B^slib. i, De aiiinia, lib. t» ad caritofem Sagiea-
 rJM W^Y,-* ,..-,,, LIB, ILE^ST. XXf. f 170
» c_piafn(ffOpterseipsum^ irao tnullo injnris „hocjface-"j{ meum, nonTfwstfeittf majoVeni de le spem eimajtis
V," r^iUrilsciiur
*».'---' £tiim i?'"si5{*.,'T
'?"-('«.
£V,'"'V videi lt-"*"uTiiiniab"
f,-•.", tillo:
^J',-; -1-1]-.'.>-.;.*i:siiriiin
.;':-i-. 'desiiiefturif-tiimiiri. "Qtiod sl Deus- oorili ttio antc
f plus «tjariise. Se^lors;_iah jdjcis"*:Sf. iiicipio scqui : feditura meriiri irispifare dignareiuf,- "rtaeSl Dens
1
\'_t^\_mm''\tmo~'\ie ti^cd^Uin^/fatribus nostris', riie' absenfe sicul ine
l;ertim ei.tieruin.dqlenjlu ii el lugenutfm'de pfiriseiiie.^:Dqfliinusdifigat cof luuwi seciindora vo-
'•-Ji'!-'Wi'* j-'uy'^y, 'u*-> i^ oi.'^••('•-v •'•*.,* ->-efrore .,--••_ -
.uim^urii jfic^irium. ades^uae^seni^er ".dfeUcTu'(iV**'rliirtiateai Siiafti; et satijfitciat volunlaii meaede te
.i ' iuio ad ipsuin defeciurii currehjfo iotir atfectu :'*°» secundum iniseficordiam.suami:Araert.
-,~'•:
'y-Ji"_.ii'<-f;<-- -<• r,\.o^ J'I ..y.,.-..i.j..--)*.*>. ^''..-...7,
i.qri ^^rdj^wlum^^et''',»!" Drora nuurjuahi dfefi- EPISTOLA XX>".
iiciiieiri ei suuin auxiJi^m promiileniem iion au- '::''' ':'; ":M"';;'^: '::A6'llEHIUC0tr. "
«lenl prpDcere linieiido (tefectum^ Caudenl iJeft-
De Folceraldo Beccum tranimitlendo : \ut itfi tuB
«•ore nl deficiaiii, et; linietil pfollceff ne defJciant. Atiseimi regimirie degal velit. epiiiolam siailto-
'
f?iiMffiiiielif lOlum ''abiaiiiiltites mtiiiitum.- ."''"•
'"'^CreSle-,
J-:, ^|^''coitehiiiJD^y^t
«,-,,, r,» o;-.,a
0^.'U>')9ir. ;**•._* Q,.; ,)*'.'• f<v«"''»':'j'
auxitio Dei.et noii sCnlies defectom In serv.lio Domino et Palri reverendo abbati HESRICO ffater
:
* 'ANSfitMi^/liojus viiaediutufrtam^^prosperiiatem, et
j^irtft c6mia}tM't&un{ihWh^W, eFceHUS ^lto.^pro- futiifaefeierham -felieitaifeiii. /;
tir.ttpnte Spinlu SaiKto, floia. ip*e te <8ii«/net(Ptai, 1B' Li|lor pwseritiurii-fetulit rnilii vestfam" paratam
.' LIV^, *** filib suo,
»)l;j<e dififerastaiiiiiiii boiitiih trium; et comple ' essesanctitatem de doomo Folceraldo
R'5d^fc |eieni^ii|ltf| uf riosifara ifacere ^diiinlatem. Cui niiniio, quoniam
^imprii^fUiiido
, ppsl ciir«tura'l0^iiro IfieiiWj"^"cbneinri^siiriul, ii^e'liifeTas'"*46siras,'ftec sigillum vestriim certura
_quatejiiis \» me iriuni, et egole po.ssim v|rfere *•*, Hfteniniui tesiiinoriiuhi yideo, nOn omnirio sum
: riec crim reminiscof quia amicus araico
y%n_m,!<'_<^m,j .nv'.um g.<i,o--'<-if.>rt. .',';>>hi-<i.- ' ;cfediiius
J«c piideal le^rumpere yuicjya pfo.posilafevanitatis; trieypariespeterite,elsi rton sufgat, epquod amicus
"- quia Siondedecus, seif ftonbresttfkrisffe iir liberla-' it% pfbpiisr^importrirtilatem" tainen sUrgit, et dat illi
., icin(verilatis. Prideat'id .pcutii irithiis nfesaiifsrio quotquot habet necessarios (Luc. xi, 8) '*''*, nort siini
JJelvaceiisi, jjjifigeraj'' giii tule* arii"minqrisr «talis penilris incredulus.Si eiiini soiimolenti ahiici pigrilfa
a.IoIes('e!is**foeliiaf rts.tii^bfTfelifer/iHius, ^vaije iclives; vinciiur, medi» nociis tertipore, Importuhitate *";
e: nobiljssimus, el linmOderatus amiiioi saeculi; quaoto magis tot amicorum imporlunitas impetrabit
olftrt (;um Siririlitef, ut-.iiiO(loSirimi*iri;Aiiglia essem, a vestra'cbaritate. Si ergo Deus posnil ih crirde
liescio qua eiusa veniertSBeccuni, slatim fecessunis ' vestro,ul pfaefaium filium vesifuW, Ecclesiaenosllae
swbUasaricii Spifrilus^Fi^^ siib a6i»atum.ejris regiriiine penilus coiicedatls, iion
, ibi permansurtim, tonsufa slalim el liabilu nostro ^enimpeio*1^ riecexpedittil redidirus veniat, propter
sninpio, spopqndil, Se hunc; l$liOrem quam urtqnam iorigae vf« periculosam diffiMiatem ;: precrir' 1
per
invita sria fuisset afiirinans. Ne erubescas proDteri eamilemiriiporiuniiatem, qirateuus epistola Vestro
le paupereni Cliristi, quja luum erit regnuin foelo- sigillo signata iiidubilabilerii initii vieslrafti osltndat
rum. ^ llin^s facefe fe iriititem ianli regis , ^uia voluntalem. Poslqiiam vero cerli erimns, rioslrie
. rei'cfilIpseiriVomiii'j^fIcuio Ke tirdes ' sbjiiciiudinis eiil qiialiter illum hiibe.itrius.' '
" '
.^nigtji^s/ip^.i^p.^V.i^mcirofem.,^quara consiivuisti, '[;'.} EPISTOLA XXI ii\. ,'""'.'
yia.m incipere; ne forle in alia vila moreris coronani .-"..' ' , „ Al>FOLCERALBUH.
tealam,.perciper^. Moneo, consulfli,precor, obsecro, Quod ei non expedii venire Beccum ut redeat : nec
pr^cipio ut (|leciissim6, rit (fiirtiitas iltam Hieru'- debeat suscipi tine liilefis abbalit sui sigillo si-
ViJeni, qiiic iiuiic non.est yisio pacis, sed tribrilatio- 'gnaiis.
V pis, ibesauros ^onslanlinopoliianos et Babylonios Stio chafissimo iri Cbristo" *'• fratri, iit iearne
prtifiOtatis manibus diripiendbs: et iiicipe yiani ad Coiisanguinco FOLCE«ALDO ffater AssEtfeis salutem.
cflelestemfifierusa,lem,.(|U(Be#^^risio pfl«tVuti,|nve- Si domnus aKbas Henricus te nostrae Ecclesise
niQSlliesauro-, nonnisi jstos conlemneniibus susci- perpetini concedere pitralus est, aliter enim non
"
pjeodps.. invitus fliiio lorigarii epistolara, quta iex consulole venife.quia non expedit; nec facile est
abundaiiti.a eqrjis trinllrtm tfbi ioqrii ciipif os irieun'. rtionacbuni ire et redire tam longo itindre : debuisti
(Jraiiipolens Deus, qui de iltoquein sopradixi, quam inslare iit lioc mibi suis litteris et sigillo intimarel,
.sfuiifised iuipa|;t (Ies\il6ri0,' qulsi"minori spe quam siCui raindavi, ne pauperem liominem frustra coge-
nt pro
tc^ifesiderafc|mgand'c|reVfiicii ptiikquatrispefabat cor fes tarilo itiftere laborare. Non enim decet
~>: :<MP/ y^^: .Kitiiv* :,:fy~:\MlM LfiGTlONES^i -.'..:;..- y -.-';, .
::\y .:.'::": - •' ,
-.i.M?,5#'q)!suin:4mp,mmushoq/aieret irascUur enim si vult m». seipsum, IihmOmulto miriiis IIOCfacerei:
irasciiur eniiti sivitTel "*C^i* deficiuni rit*.fqtiaj semper deficiunt J*" toto effectu «i*.rtoto affecld **"
Possem videre ms. possim videre *•• Mitiofis adolesceris mt. minoris actatis adolescens **• ln periculo
=. iiiti.irfOiniiipiBriculfr' *lt Gollqianitmepdemmt. "VDomino Folceraldo m*>Domno Ftilqeraldo •,*" Ciint
tfec lllteras mt: quoniam tiee li.tleras *u Quouptot oecessarios. ms. quolquoi halwl; riecessarios "* Noclis
iiiipbrtituilatera m*. ttoclW lerapore iinpor.iimiiate *»ePeto diffiCHllalemms. pfelo,.ri.ecexpetlit ut redilurus
yeniat propier longae'viaepericillosam difficulialem 'XCoila.ta cttmeod,emri-f. . V8 Suo iiiClirislo m*..suo
':'•• iliarissiino in Cluislo .•.;-•>- -v- ,-;> '.t.: ,'.",.'.'.',... .}.:.:'.}'
1171 S. ANSELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS III. — EPISTOLJE. ilT*
solo yerbo talis homunculi lantam rem incipiam. ALEt sic singuli erunt perfecii reges, quia quod sih-
Monea igilur quaienus aut litleras cura sigillo domni guli volcnt, hoc erit; et omnes simul eum Deo unus
praefati abbalis,' sicul dixi, millas; aut omnino quod rex, et quasi unus homo, quia omnes unum votent,
fleri iiullaieniis potest, dimittas; et disposiiionem el quod volenl erit. llanc niercem ctaniat Deus de
vitae luae tolam divinaeniiseiicoidiae comniillas. coelo se habere venalera. Si quis quacrit, quo pre-
"f" tio ? respondelur iili: INon indiget lerreno prelio,
EPISTOLA XXII »»*.
ADHUGO.NEH. qui yult dare regnuiri in coeto; nec aliquis polest
Deo dare quod non liabeal, cnjus est tolura quid-
Suggerit ei monila quibut erudial tascularet qui iptum
adeunt. quid est. Nec tamen dat Deus tanlam rem sine omiii
Doinino el amico cliarissiino IICGONI inclttsofra- pretio, quia non dat illam non amanli. Nemo enira
ter ANSELUUS diclus abbas Ducci, a malis cxcludi, dal quod cliarum habet jlli cui charum nou esU
in bonis incJudi. Qiioniam ergn-Deus lua re non eget, nec dare de-
Duo viri tyici nuper ad me venerunt dicentes se bct lantara rem coiiteranenti araare illara; non quac-
a vestra dileclione raissos, quatenuS ex noslfa ex- rit nisi amorem, sine quo rton dare debei. Da ergo
aclione aliquid assumerertt, unde sead palrise ccelesiis amorein, el accipe regnum; ama, et habe. Deniqtie
'
349 araorem.qccenderent *". Per quos eliam, ut » quoniam regnare in eoclo *** non est aliud qtiam
referebant, postulaslis ul aliquid a ine breviier sic conglutinari cum Deo, et cum omitibris sanctis
scriplum accipereiis, unde saecularium mentes ho- angelis et bomiitibus per diteclionem in uitam vo-
ininum vqs adeuntium ad hujus saeculi conlemptum luntatem, ut omnes ulanlur simul una pptestate.
et aelerni regiii desiderium incilarelisJ Quod vos Aina Deuin plusquam teipsura, el jam incipis lenere
tanto melius per vos efficere pofesiis, quartto iiberitis quod sibi perfecte vis babere. Concorda cuin Deo
haurilis vitae dulcedinem cceleslis. Nam quod ego etcum horaiiiibus *", si tantuin a Deo ipsi non
quasi a longe inlueor, vos guslu sentitis; et quoJ discordent; et jam incipis cum Deo el cuui omni-
ego menle jejuna ore ruininq, vos cordis affeclu bus sanclis fegnare. Nam secundura quod lu con-
glulitis: quod eniin ego de sanctae vilse recliludiiie cordabis modo cum Deoelciim liorainibus, in iilo-
ulcunque inlelligo, vos operibus tractatis; el quod rum voJunlale concordabit Deus tuus ei omnes
ego utcunque loqui possum, vos faciendo gustatls. sancii tecuin in lua voltinlate. Si ergo vis esse rcx
Quaiilp ergo salur suavius quani jejunus eruclat; iri coelo, ama Deum el honiines sicut debes; et
tanto dulcius vestra commonilio quod persuadere iriereberis esse qiiod opias. Ilunc vero araorem *"
nitilur, inculcat. Sed quoriiam vestrac aliquid negare , non poteris Iiabere perfectum, nisi evacuaveris ***
' cor luum ab onini
neqileo volunlali, quamvis hoc quod a me pelilis, aliq airibre. Quippe sic esl de
iu lalitudine sacrae Scriptune multo nielius irive- corde hominis et de hoc amore, quoniodo de vase
niatis: tawen dicam aliquid secundum petilionem el oleo. Nam sicut vas quanlo magis aquara aul
vestram, ne me velul ejus conteinptoiein argiiatis. alium similem liquorem, tanio minus capii oleum.
Sicilaque aliquein illic lantuin, et qui altiora ca- Ita cor, inquantum occupatur alio amore, in tan-
pere non possit, ad beatiludiiiis aetemae dcsiderium lum excludil islum. Est el aliud, quia sicut felor
existimo posse invitari. Frater charissime, regnum est conlrarius odori, ei lenebne luci; sic omnis
coelorum clamal Deus se habere venale. Quod qui- aJius amor, huic ambri. Sicut igittir coniraria nun-
dem regnura coelorura tale esl, ut ejus beatiiudinem quam sirfiul iritegfe converiiunt; sic neciste amor
et gloriam nec oculus liominis morlalis possit vi- cum ullo alio amore in uno corde. Hinc est quod
dere, nec auris audire, nec cor cogiiare (/ Cor. qui cof suum implent dileclione Dei et proximi,
11, 9): ul laraen aliquo modo illud possis cogitare. nihil aliud votunt nisi quod vutt Deus, aut quod
Quisquis ibi regna meruerit, quidquid ipse volel, vull alius horao, lantum si nori sit contra Deum
hocerit in coelo et in lerra; quidquid vero nolel, *"..Hinc est quod iristant orationibus, el ccelestibus
non erit»" in ccelo nec in lerra. Tanta. enim erit I ) colloquiis, et cogitalioiitbus; quia dulce est illum
dilectio inler Deuni el eos qui ibi erunt, el ititer desiderare Deuna et loqui et audire et cogilare de
seip^os invicem, ut onnies se invicem diligant, sicrit illo quem mullum amanl'". ftinc.est qood gaudent
seipsos; sed omnes plus amenl Deum quam seipsos. cum gaudentibus, flent cum fienlibut (Rotn. xn, 15),
El propter boc nullus ibi volel, nisi quod Deus; ct miserentur miseris, donant indigenlibus, quia alios
quod unus volet, hoc volenl omnes; et quod unris boniines tanquam seipsos amanl. Hinc est quod
vel oinnes, hoc ipsum volet Deus. Quapropter quid- conlemnunl divilias, polestales, voluplales, et ho-
quid unusquisque volet, boc erit et de seipso el de norari aut laudari. Qui enini Itaec amat, saepe facit
oranibus aliis, et de lota crealura, et de ipso Deo. aliquld conlra Deura et contra ***proximuui. S:c
VARLE LECTIONES.
*'• Collata -eum eodetn nis. et Edit. et Col.1375. *•*Patris caeleslis.. aecederent tnt. et Edit. pa-
triae tmlestis.. ar.ceridereni *•»Nolel, non eril mt. volet, non erit *" Quoniam in coelo mt.*'*et Edti.
quoniam reguare in cceio **' Cum Deo *" et bominibus ms. cuin Deo et ciim bominihus Hurtc
*•' Circa Deum ms.etEdii,
verd airioram m*. et Edit. hunc amorein Evacueris ms. evaciiaveris
contra Deum *" Tum amanl ms. et Edit, mullum amant *'• Circa Deum et circa m*. et Ed. conlra Deum
el conlra . - . .
 1115. LIB. II, EPIST. XfclV. .", 117*
jniiu ex /ii* «/«ofra*prxceptis utiiversa lex pendet et. V raisii, ,diaboli«;a persuasioue deceplus exhorreal •
prophelte (tfaU/t. xxn, 40). Qui ergo vull habere sed dico qwiaggjjjariiviscoram Deo mendacii argua
iHum amorem perfeele, quo regnum ccelorom emi- ^gr;*? 8; noniWiainen nbbatis, 350 ut quod illc
tur, amel cofllempium, paupenatem, laborem, sub-> ^om|Pi, a^ eo violenter exigat. Quam rationem
lectionera, sicut sancti vifi faciunt, Sic enim q«i *Met nobis ^i ,vobis pariter servandam esse cegno-
•" tehumiliat, exaltabitur (f_,uc.xvtn, H). Brevitefa k tScilis.
Quap||[lier si praedictum clericum vultis ad
vobis haec, chajussime *", sicut postulastis, dixi^ '• tosreducerafmiiltite proeo: et, si voluerit, libe-
sed.in hbrum exposiiione prudenlia, veslra nuillo' rara habel potestatem a nobis recedendi; si autem
pkira proferre poleril qnam dixi. Si lainei» de noluerit, non a vestra discreiione calninniam paii
idenilttdine beatitudinis aeternae aliqiiid a me lalius debel nobiscum remanendi; nec iri nebis ulla debet
dictum sanciitas vestra legere voluent, Tn fineli- esse volunlas illum expellendi. Hoc ertim modo nie
beili mei, qiii Proslogium appellalur, ubi dc pleno erga vos fralernoaffectu uti,quod poscitis, exisiimo;
garidio Iraclavi, reperire boc polerit. Yalete, et slquoda vobis mihi ordinate fieri. pelerem,, vestrie
oraleprome. . .. fralernitali facere nonrenub.Ad caluinniam ve-
EPISTOLA XXIII **1, stram, qtiam diciiis, rationem excusationis iiosfrae
B exposuiraus; sed qnoniam inier oos et vos res liaec
Ut PETBCM.
- agilur, consilium vobis dare non andemiis. Q«o.
Quod clericus priusquqm stabitilatem iibert promitt- lamen nos utamur in fe simili cbnsiJlb **•, dicere
rit, non potcstinvliut db abbate delineri. Quodque non
in eomonatteriomaneredebelinquo priut peli- prohibemur. Nostrum utique semper est con-
tionem et volum-nionRchilecit. .. silium ul nullum anie illam sui deditionem, quam
Domno et Palri abbati reverendo PETROfrater per cucullae sponlaneam aeceptroncm facit; si ad '
AKSELWJS dietus abbas Becci, per praeseritis vitte aliud monasterium ire voluerit, inviltim teneainus
sanctitamm adipisci frtlurse feJiciialem. novilium: sed inqnanlum possumus, illum absol-
Fratrem me veslrae sanctitatis.,' «icut mandastis, vetites, noslnim siraul illi consiliuni, si poscil **\
et frjtcrnilalem lianc me velle servare sicut po- impendimus et auxiltum. Quod si bonam deserens.
scilis, conftleor. Qiiod qitia domino Ursioni clerico voluniatem monachusesse noluerit, a voio cujus se
***,qm apud vos petiiionem et votinn monachi fecit, debilorem fecit non absOlvimus, sed nullam illi vinv
ot nunc apnd nbsmanel,vnltis apparere; nihil uli- per iios.iiifereiiles,.ilJum Dei exaclioni, cui se debi-
qne "vobis imniis de illo faciemns, quaot a veslra torem fecit; diniittimus. Si autem pradictus elericus,
cltoritnle nobis fieri poslularemus. Scitble namqne nohiscnmmanserit, et res ejus, quas prius sicut.
quoniam apud nos priusquam apud vos pelilioHem C seipsum nobis dedil quarii apucLvos pelitionem el
et votnni monachi fecit. Si ergo per boc vos puta- volum raonaebi facerei, retinere volueritis, rtullam
tis Jusie illum posse revocare, quibus poslerius hanc a itobisniet calumniam susliiiebitis. Yalele.
peiilionem ei hoc votura, iniporlunilaie precauiium EPISTOLA XXIV. :
victusfeett; multojustius possumus nos iilum *" ': '• : ADIBAM.'
retinere, quibus hoc prius de longe ***veniens spon,- Itli magnat gratiat agitde beneficiis in te ac reli-'
lanea volifntate, non ulla veslra persuasione co,- - quas suigraliacotiaiis.': !
ai-tns, feeit iHe: quOrtiulto magis est debitor setvare . Doniinae.sijaedilectissimae, generis etmoruni no-
veiitalein iti priinaet libert promissiono quam in bilitate clarissimae comrtissae ID* fraier ANSELHVS
ejiisdem priniae pioraissionis violaiiorte. Nam st servus servorum Dei Becci coinraaneHlinin, cum
prxfuUe prtilionis el voti te.stes liaheiis el ejusdcm eisdem doiriinis suis, in flagrahli desiderio Dei us-
cuiifcssionein ; nos plus *•*habenras, quta volunla- qtte in finem raanere, de desideralo censpectu Det
letii ipsins lenciiuis cuin lcslibus et confes3ione, et sine fine gaudere.
priores suseepiiims ejus promissioiienv. Denique (iratias agere reverendae vestra celsitudini tota
veslram non laiel pnidentiara quia quanlo tempore 0 mente vellemus; sed uique dignas secundum ma-
noviiius in tticulumilate sui sponte petens raona-. gnitudinem benevoleutiae et beneficiomm, quae no-
clticam conversionem, in mOnasterio conversalur bis et inultis pro nobis inipenditis, non valeraus.
neie professionera, «ecundum regulam nostraiii lilum igitur propter quetu nobis, et quibuscunque
riiffertur propier slabili talis probalionem. Nec inte- polestis, lanta bona- fackis, oranras ut ipse vohis
fitii eum iilfiis cogere ***potest ad reraaneridum, secumlum lnultiiudiitera diviliamm stiarum relri-
sed liltent: ei cortcedflnr potestas ad discedenduin. buat, sieul opiaraus. Ex abundanli.i tamencharitaiis
Non dieo quo^l non peccet **?,si acceptam bonara Uorlamur ut benefaciendo non deficiatis, quatenus
vdlmitatem dcserat; el quod ssepius ore bene pro^ lempore suo indeficienter tnetalis. Domnus Ricardus
.... VARIyE LECTIONES. ."'.-.•.''
**f Sic qiii tris et Edit. sic enitn qtii ***Htec eharisstmi, tn*. el Ed. haec, charissime *** Cof-
htta cutn eodem ms. ***Quia clerico m*. qiiia Domino Ursione cleriijo *MNon illum mt. nos illam ; ***Et
Vmgem*.»"de tonge **"Confessionem nmt plus-m*. coufessionem : nos**» plus **• Nullus cogere mt. ulhis
co^ere "**• Non placel tn», non peecei •**•Arguartlur mt. argiiaiur Quoniam rationein m*. quam ra-
tioiiem Re fieri, consilio ms. re siiniH consilio **' Stmul si poscit m*. simul illi consiliura si
poscit '''."
im S. ANSELMI CANTUARiA»<JHiEP. OPP. PAR5 1H. — EPISTOLJI. Ii?6
mtor bujus cpistolae promlsit rtobis.^ad n<>s,si _A Possem, mi charissime. coninionece dttectibriem
Dcus illi concesserit, redjlurum &«|^ura deih-. _ tuam^^'exmuTlissaiiragScripturae diciis-ut rarindtint-
ccps permansurura. Precamur ipra|^evercnl|Mt ,-';el
' coiicupiscenliam ejus conteniriercs; si ea quae
vestram ut illum, secundum quod festra seTfjjfciW, tibi dicturns essera ipse nescires. Meinenio, cha-
dcniia, conforlelis; et iit omnibus in quibus vestfb rissiine, quia per vanitatem transiraus ad veirila-
opus babebit auxilio, propter Dei etijisfoum amo- .iem. Noli iimare vaiiitaiem, si vis oblinere verita-
rem adjuvetis. Dorainuta noslrum cimatetr) yirum' y^M^^^to "quia ifl Ai^iitMm terram:; jjnte medtam
vesirum, et fiJios vestrns, vos ipsa ex nbstra parie, lianc Qtiadragesiinam proficiscor, circa Penteco-
quia lideliorem nnnlium de nobis ad illos non ha- sten, Deo annuente, m^nasleriura nostrnra revcr-
bemus, sieut pro vestris fidelibus salutate. biirus. Si laraen Deus insp|ra,ret libi qtiod desidero
EPISTOLA XXV .***..' et quod tibi pxpeillrei, scis quia. temyer nocuil dif-
';" iri ctuMJEUfcu. ;;..:... ftrr}e^ parjqtity it«SC;?X^esfeptW* ie CiwnVgaudio
Vt st diligat Anselmum, veniat Beccsm, et sccculum suscipereni, sicut susceperunt olim, ine absenie,
fugiat. _ :-..-» simililer domnum Rpdulfuin filjuiri Lftnscelini.
Suoditecto, suo dilecloii, suo desideralo Gutt,- OranipolensDorairiffS ^raiveniat omnes voluntates
LELMO ***•'
frater AitSELirirsdictns abbas Beccf, non B et acliones tuas suo «onsiKo, et sabsequatur suo
ditigere niundura, nec ea qnae in raundo su|»t, ,sed auxilio, amice mi duleissiraer pordi roep^.
a Beo araari el Deum amare. v• ,
Quod prius dicam ift epistora mea dilecto dite- ,„.i} .T^M*t^i^y0:^y^'<-A--
.' ''ta^p<iii#$w:?i*W*^^
ctort meo, nisi quod maxime posfulat de diJeclione Eot hortalnr ut abtetile ccenobiarcha mahtinleger-
mea. Aiiima naraqtie dilecla animao meae miliendo rinie:et eissuce iri Anglia morw causas reddit.
lilteras dileettone ftagranles, et dilectionem fra- Dominiset fralribus cliarissirais, servls Dei Becci
grautes, peiil a me signa dilectionis, litteras con- co.nmanenlibus, fratef AssELiA^seVvtiseornm, Sera-
solationis. Quid aulera dulcius, quid jiicundius, quae per ad meliora cura bnriiililate proficcre, et nunquara
major consolalio dileclioni, quam dtleclio? Quid deficere. , ;'
igiiur scribam qiiod magis consoletur te dileclorem Beiie fecistis, qnia de rebus domrii Hrigonis defun -
meum ***,quain quia sjc le diligil anima jnea; ul cti, et de his quoceiga yb^jsunli riiilii mandastis; et
itisi le leneat, non consoletur de le cor rneura, nce qum gratia*»»Pei vos'et:vesira prOtegl intimastis,
salietur desideriura meun». Cum enira ianla dile- me semperhoc desiilpraniciri *" yalde laelificaslis.
etione, tanla postuhilionc rogas ut le diligam; uti- Qttpiiiaiii aiitera vW scio rioirdissi.iiiiiitef desWeraie
qne facis ut tc non solum voluntale dtTigam, sed et ^ nosse qtiateirea rae suiil, scitote quouiara ex quo a
jiecessilale desklerem: et ceite nihil consolatur ' vbbts, vesiris roe prqsequentibus orationibus, egres-
desiileranienv, nisi quod satiat desidefium, et iiihil sus sura, omnia riiihi"prospefe pef Dei misericordiam
magis lorquet quam dilaiio. Opiat dileclioma con- evenenint (1 Esdr. \iU,$5}, eibisqui mecuin sunl.
solari epistola dileetionis roe»; desiderat dileclio Ubtctmque vol cutido, vej morando sum; nori aliter
mea deJeclari praesenlia dileclionis tuac. Si. ergo quara in nosira re propria, Deo donante, sum.Quo-
non vis torquere anitnan» meam, salia **"quod tiim niam verorex cbarlam nostrara de rebus quas ha-
sludiose, lnm vebementer aceendisli, desideritim bcmus in Auglia, nonnis't praesenlibu» daiorilfus, qui
meuin. Quomodo eniin mibi dicis quia me diligis; noii oranes in euria Paschali adfuerunl, voluii confir-
et ut le diligam, aiiima dilecla niea, sinis torquerc raare : jussil tne lisqiie P6niecbstera ad curiara
praeeordia mea ? peniqne si eadem fervent dile- suam, ubi omnessinuiljamconvenerunt.exspecUre:
ctione inliina ttnt,* qtia et mea, necesse cst ui eo- qtta conllrmalione peracta, Deo yft6lris faveiite pre-
dem desidciio liqueliat aniina tua quo'et mea. Sed cibiis, ad desideranies et desideralbs raeos desidero
quoraodo vef possibile est ut lu velisme diligere remeare. Nolura est, dilecti mei -**1, dulcedini ve-
te, et lu tton similiter diligas me l Ne ergb sis crti-, n straequia rtligiq vestra munda et immaeulata apud
delts in animam tuam et raeara, veni et consolare Beum et Pairemest (Jac. 1, 27) desideritinl meum,
tuam et nieam. Sed eum exieris de eiviiate tuar et bona vita veslraest in hocsaeculogaudiura meuin.
esto Loih: ne respicias *** relro (Gen. xix,44). Si quid ergo de veslra charitale pro hac voluiilale
Oeulos liabe anle, ul diseas viam ad vcniendiiiii, • merui, tif laeeaui, bftne vivemti, prtinum, quodma-
itetiabeas eos retio, ut oblivisearh viara ad re- jus esi, precor, pbsbcrp ut bene; vivendo Ise.tiflcetis
deuiidum; quateniis cura Aposlolo okUtntearis ea absentes ev piiserites: coririeum, et de hono t^esti»
ques tetrp tutit, etexlendas le ad ea-qurnanlesunt impJoalis desidefiuni et gaudiura meum. Et pax Dei,
(Philip. iii, ify. Aperie dico, sic veni, ul simul qua) extuperat oniiiein.stnium, custodiul eorda vettra
conveisemur, si vis ut invicem nos consOleibur, ; el inlelligentias vestras (Pltilipp. iv, 7) : Ul magis
';.'" ;'• :VARLE'LECT10NES. yy- :<.:}'-:'-} "... [. •'
*>?'Collata cunt eodemms. .***.Guiljelrao int, Giiiltenco >*» DifeeiiOliem meam mt. dilectorem metim
«**.Sali8mtisalia *HNonrespicias m*; neirespicias ^7 Noyitdijffefre»»«,nocuitdifferre -**•Coltatacunt
eodejnriu. **•Et graiia mt. el qiiia graiia *50lfesideranfem*. dcsideraiiicrii *•' Dilccii mci ms. dilccii
niihi .
;!#*',.,„..,. ;"'}}}:: -l:; v'u:^iMi:^iWP}-^^^x -m
aeinagts (quod;gralia pet estis) sa///ciii silisservafe J i n&trumv^k&S&rfn $«&£ aii^SMM^ ei
unilatemspmlutin mncuio$ncis(I$pliet. iv\$$.pbm-^j ^|W iMSi^_W;{l|*»^mas
tium&ugonem <Je Gornaco (2?).*** diteefissimiiffii^jjjiwMei %l^»rii)stfas dbniinarii |varii, ef (ibra;-
^ .....; ,.,,...,. 4.. *.i.,.
-***De Gbrnago m*^de"Gorqaco , />"'"
::.::- :::;;::joANi«sMtei)iNOT^ife?.......
(28) Dontinum Hugonem de Gornago, a\h_i .emg|£ archiepiscripo, slWfuedefiinftaesi alia Dominica xvi.
itattosqne, Gofnaco, sic etenit» epistnhi 7Tih. iryet' Kalcnd. Febru.ir., et'Sie))utta, ul taleni personam
apud Gemm. lilt. viti, eap. 8 fiistor. dnnim Nprtb- decejnjt. Terlia ejus iipn, diu stipervix.i|,;:nara «late
mannornm, ct in diplofiiaie llerluini legilur in banc et jejniiua'.aJ^^Hu^m..ctepV%:.;irei}itiifteHv|Lpibi!i9"cb'rppria
«
seiiletiltaiu. Eidein iiioiiasterio dedil tliigo Gor - destitui. PO^t mbiieiri riniiri yirf sui/Wii|(i|mi Cri-
nacepsii rfeciiiain de Irihus mansionibiiS qiiijs iri spini oinni coriliiterilfJe "sfe iiiariCipaivil', Bctciijiie
Anglia; liabebat. i Ileftiriiqtie iri atta periodo :• tisque ad fliierii .vii«r,in Dei; sjswiiio pferseveravit.
«-Eidem ttioriasierio detllt Hngo de Gomaco dtmi- , Haecanle plufoe annos sacrunt Telaraeiiiacceperai a
ttiam moitanr vilfar, qiiae vocatur Koscii. Gifardi, :: pj-aedicio \YiJleItuo Bolhontagensi. Ciinniiie in dies
oitod:nOstcai.coocessit UXQF ejiiSj,eiJltus, > TesteS ;* ' JaiigUof crescerel, etfpsitf iw'oiT(liead eccle's:ariiber-
Aufridus iiionachiis, ftoditlfns filiuS.Toraldi,'Roge- gefeti,adte!Mtiv*isi*a:'&. !¥to«ita t mstit*tef-feek' in
fiiijs. Cyocfieffit, et alii pfures. Gorniicmn vfiro, de •_, ecclesiam dnci, jbiqne ,:a ltrto>,p«tveutu,-,visitala,
quo adprsesensestoppidura Norttiinanniaeet Bello- 9 aique, inuncta, anle ajiar^^ GruciBxi^j.ca^ier,!!.,ause
yacis fmitittmra, specun«iue.ex occideiite Bellova- nfOrientilKisChristiaiHs sotciu, esliiberi, persbliiiit
• com; quod adyertere nou oliosum duxi,
^noniarii est stinfei. Cumquecoiivetiiiisleewlereiielevala*hriiiio
ejusdem nomiitis castelliiin quarlo a Lttieiia laptde, signavit eos dicene i Deo vos couviueudoritfiliU Di-
ad prajlerfluentem Malronam, in conspectu Calensis liS.e.halenim lam teneye^os,, ajias^omneg Reperlssei.
Partftenonis.yy •: y<.:a<. yy;_ :<• ;,-:--.:}:; Dein domunl reducia, diini ad locuui seuerel, dixit:
. ... (%fyClwrissimds dominat, H malres twtlras domi- \fiteltif itiiM qwA Hgo^ii igrife* istii kttrtftts"1 itf
nqm Eiam, et dondnani Basiliam. Jion abs re tHarn. iecotesia. Sic tfienv ci seqiieHiera «octem..ti-an8ig'rt.
\m hasinaiTOrias Ansehmis appenat: utraque eteuinv i .Gtimj^irt a4esJtut^pr(^gu^?etvi.t^S>%t<:fr»gjes,
wateruo fait in Beccenses aniroo, Porro. Eya v na- ... Ul psalrais cl oratioiiibus, ei subveiiirent, quaiido
lione Franea, illnstrjs generc, JiU|is.U:yiro: Jribq" 6 bpus^ess«i. Iitt«r &flo"s,fi»it <_^Mi^i:' liiiitiiii^Kbdiit-
iltusifissirao Wiilelmb., (^gribmine Cfrsjiiiio, Neaslii f«s, &MiLaneetiat, qttre:im rog&Vit,iilv &_'poSiilliile
TopaTefis. et Nortbmatimci Yiricasshii viceebraiIt essei, post raortcra ifli appareus (lioeret, .qnid |«ve-.
coraiii.« Eva atueni, iriquit Chronicoii Becccttsc^ iii^set..At iHa spopondii, .si Deut i oncederet sibi;
ms., se conjugisapians njpribu? coepil Ecpfesiam sicqiieilefuricia. esi t^rtfa Doriiiiii&a'"itmitewvisrt.
Beccensehi prae Ointiibrisartiare, abbatem et inona- et huirio iradita et appesiia ad popttloie swom; Et
cbps qiiasi ex se genhds iotis visceribus araplecli * paticis inUMrposiiwdietos postqttam de&aiifa esl a,p-
niagna-deyiiiione venerari, vesies ei quiiictniqiie %; ;• par,«it mtmasho dprtnienl.i, quJM^mrf|ogaTCrat ut.
oraainentis pretiosa habcbat, m usus ecclesiae et slbi qnocf invcnisset feiiiiiitfdfet: Qirairi"c&m vidis-
fralrum experidTt,ipsainquc Doniliii niatrbra, et ejus IC;seirait-t-QtfidesT.domitiafQliemodo tetiibe»? Rei
Becfeiisem Kfclesram toio Cofde dilexii. DeftinelO - spoildil se sexagintaannos, pocniteniiae^aecepisse.
viro.ej>is Wilteliiib, totarii se ad Dei servHiiim COB-, Ad ho,c'cum,iUe obstiipiii^eljel^iiaesivitcay^y^ e;
verlit, vivcns in sancla vidriiute, jejnniis el oralio- ait: Qaifkpfvoscarieset* alia Jiujusriioiriyauaama-
nilms intenij, quantunv sexus vel aelas paliebalur, vi; ettrttramoitnirt inhis'drfectaiS,;ijiitrt^,Jl(feb taiti'
cafnera et saginam usqtie ad fincraVilac tiOrt gu^ longara fwenitentiam accepi. ltsi»liae:tresdoiiiiiiie-tri- :'
staiis, eteeinosynas raultas indigenlibus fociens. btis DoininiciS a saejulo tiiigrayppnl, et rina quidera
Post aliquot aiinos a Willeliw) Hojbotiiagensi ar- piiitia parte noetis, Wl (li.tiiniFS, tfefecfil alia media
chiepiscopo velala, in SHtijeilione^Peccensis caenobli nocie, dutii caiitaretttttrmaluitnae;' itktia iliane,
pefniansil osque Ad niorleiir; ei defiiiictSi scplilla dura caiuareiur priraa», ultiHuim spitiuuii cxltala-
esljuxta rirura suurii. i HiiCu.<qne<le.Eva iit «ar- vii.^.Hucusque Ch«i». B|aecense. .Cajlsrjiin, quam
ratioue de ejus viro Willeftiio, qui sttb extrera:c Willeliniis Crispiniis, ejusque uxor Eva , Cueiiilt iu
viifc dfes monaclialem induit cucullain Berci, et Beccenses beneuci, lixc diplomatis Heiluiniajii clau-
norluusibidenisepiHttlfaraobiiiiut juxia claiistrum, sufa' propalain dieil':'( Pltefiiio iMESriiyiitb' dedertmt
nbi ecclesia aeililicantfa erst. Pogt ttii&iti pSginaui per coiisenstimr cwnrilis Nertliatanuice Willclnt',»*
Clironicon subdil uarratioiiem de eiHlom Jiva, Ba r Cti^inus et uxor cjusfilium.iiiQitaKhjtiidufii.settuiii,
silia, el Aufiida, ejnsdera ncpte, qunni liic atlexatii, eo bencficiuiii qiiqd Osbernus lilius Yallmiis tcpebai
ut pareat iterttni unde Aiiselnius duas prioreS ap^ de doiiio eofuni, ccclesiairi, qtiae silia' est in biiirgo,
pellet maiires; sic efgb "ai*Xlhrdiiicon : «-Teiiipore qui vocaiur Blan^eium cum Omnibtis pertiwenlHUis.
saucli Ansetmi abhalis Becci, ires niatronie uobiles i^ adeam. > Tesics Aroulfus pre^bytei?, .ei.ltadulfus.
se (teileruni i» suhiectioneiu ejusdera loci., Uasina Dastin. EA rursus baud procui a ^de diplpmatis :
scilicei uxor Hugonis de Gbrnaco, et Auffrida ncpiis « Eideirt^^ irioiuisleribdedilWiiflleiiriiis'Crispfniiscle-
ip-iusBasitiae, elEva uxor Wiltelmi €rispini. Otwi Cimani molendinii et tolius dominifswi tjrtod hshfr-
tres (&»rasiraut Beoci viverenl, qnasi conJtxetHiul hat io JttaisniifuJbert,»Tesies-Pugnira&deMoriKiniai
sibi, ul de boc nvundo una posl aliara transveJiprc- -; Cilhberlus Dastin. Tertioque < Praedinlo raonaste-
tur, el tres domiriicas elegerunt, iit ((uilrits yiian) rio dedit WilleJjirasCrisptniis adluminar^ alturis in
iinirerii. Et priraa Auftrida Basiliaetiepli«, quae amis . hiirgo Pacei xx solhJoB;de TeJoneo, ^tV|iji iMtiga
eral seiaie, virgo autera corpore, ut.dicei»atur, et . .Es^repigiici dftfS«!ion¥0xx solidos in, eai))dfjii ceni^
Deo sacrala. Qttac cum proxiiuain raorlis cxspecia- et tfedecimaiiiL^Uii^mi^^^MiiM^^i^.^^M^
rcthoram, dixit prioribus Baldiieo et. ltogeiio, et ,vill.% el iiiiiini Iiospilein. Dedii quoqUe qitirtuor ti-»
afiisqUi ad exilunt illins couvenerant : Quando peti-' bras deiiar:oruiii pr.el.er supradicios xx splidos datos
losclaudo, viileliir jnilii doiiius ista plena altiiset att:iHiniiiaria Ml ^heifiera'ViflaiPiic^.^l%b%ni par-
nigiis personis. ftespondeiinil: DoMiina,cura alliatis iciri tpftarti l^ffibut iii bolendiiils ^isdeth^tlie,
pergeris ail DOaiiiiura; riec ivtnul o post expiravit lioc esl, sextain paileui raoleiidiiioruiri, et Hiedieta-
proiuiida itocte, Dominica Non. Jariuaf. Qua tera loiltfs:sil** perflrieiWts aH 'se11« 'eatttem yilla.
sepulta, coepit inQrmari Basilia domina ejiis> quae Dedit eliara de TeloitlO btrfgi Liriafolt ;^L solidos
euiii per aliquol dies gravi cotporis iiicoininodilate praefefsupfadi?ladoria.'Dedii de Tetonibo-BJanzei
itiole$tareiur, velala est a WLllelino Rol!io:iiagensi xLSOlidos.B^llf qtibque medictatom it%usi ^uoJ
 1179 S. ANSELMI CANTUARs ARGIHEP. OPP. PARS III. - EPISTOL^. 1130
nam Basiliam ex nostra parte, quam^.dulcius pote-. \ tum gaudium perfudil cor raeura, qu.iiiium dilalaia
stis, sitlutate; el eos, sicul voscUik||dccei. et BO- est spesmea de vobis, quaniuin prius ardcns, vehe-
stfatn sciiis; voluiiioteui, ser.vie»|||ei cxarsii desiderium iiicmn de vohis. Concu-
Hniio^raffe rapiiiius
conforiate. Si pltisquam dixi morain feccr^,^p pisciinl jara , dilectissimi mei, coiicupiscuiil octflt
raie; quia spero in Deo, non eril sine aliqua utwi-" "Inei vuftiis veslros, exleitduiU se brachia mea inam-
tale- , -ym. ' •" ;m ^plpxus
vestros. Aiihelal ad Oscula vestra os meum,
,.._,: EPisTOL^ xxviy^ .;: ^Besiderat eoDvcrsalionem veslram qnidquid reslat
A» R0BERTUM."„' dffvita inea, ut in pleno gaiidio fulurae vitae vobis-
Ulqiti,felitta'monasleriqsnp,absque causaet hwd ab- cum gaudt^ii anima ujea Hoc optanl, hoc orant dc
seMe discesterat ,eo;revehurur.;. , - vobis ardentia pro vobis iniiina mea, charissiini,
, Domiuo et frairi^dulcissinio KoitfiRf» AN<>ELMBS hoc jnm fidenluis sperant, ei ad lioc ardentins an-
salnlera el vitam cooseqni sempiiewiam. helanl, quia vos in Norlhroaniiiatu addttxit volunlas
Diclum esl mihi quia postqKam ivi jn Ai>gliarai Allissimi. Speipenim orando, el ero sperando in eo
libhiisiisiti monasietioveslro eonversari. Qiiod si «jtiisiia grjitia lajHum fccit, quia seciindum votum
factiim est hoiio animo et propter raiioniibUera eaa- itteuin peifitiei qdod.inceepiu Sed quoniam doriee
sam.utcunijiiepotesttolerari; si verb Miqho rari- IB,viileam qtiod opto; slimulat me desiderium meum^
core faeiuin est, sciloie ioe multum iniBiri, Nara inteiim ex cordit abunilantia loquitur os (Matth. xir,
etiamsihabelisaliquauv, causaHV qiise vohis recta 3^ meuin, Gttslale, atiianfissirai, quam tiiapit esl
videiur, ut a inoiiasierio vestro ves''alieriafetis-j vel Dominus (Psal. xxxm, 9); quod nequaquam scifo
propier anvorera iiosiiiim deceret vos. exspectare, poteslfs quatidiu dulcis esivobis mundris. Seilis, di-
donecinihi rem ipsain.^uae vos.offejidetet, inliraa- lectjssirai meii flui» myntus trqnsibilel concupiiceii-
retis; el deinde noslro-consilio cor vestiHiin, sicut liaejus (I Joan. ,n, 17); Deus autem permanehit
servuin Dc| derieret, pacareits.v preeor igltur «t si (/W. ci, 13|, eiomriis gloria *">ejus, Quiergo dili-
me.et corisilium meuiu diligiiis,,siciii ego vo» sem- gii inundum, sectatur vanilaiem, et consequetnr
per dMexi et diligo, ad nienasterium vestrura venia- iniserarii indigentiam; qui aulera, conteraplo mundo,
lis, et ibi eum afiis pacifica et benigria conveisaiione eligit Detini, sequilitr verilatem et inveniel beatam
Deo serviatis. Si aulera milii acquiesceie uuliieriiis Stifficieiiiiam'.Seil quid ctinctor "*•* aperte dicere
sei lole quia aniuiie yesirae lion expedit, ei nie con- desiderium cordis mei ? Dicam egO ': Persuadeat **•
trislalis. Quod si vobfs grave est plficila tenere quae Dens.Desiderati mei, nihillam bene potesfis, quoin
vobis cOramendavi, magis volo ut iila illiiiiiiutis monasiiese vitae propositum arripere; nusqram me-
qiiam quod aniinara aul faraam veslram Ledal facia- < G lius lioc potestis, quam cum illo qrii vobis in hoc
lis. Non dico ritodo verba inconvenientia, qriae dfi desiderat et polest, Deo danle, servire et consulere.
vohis pro hae oecasjqne tficuntiifiri;.A«iilia^. Valeat Utique non fallo, qnia amicus sum; cerle riec faJlorv
miiii dnlcis.charitas vestrii; el ;ne faciat. qtjod me quiaexpertus sura. Simus ergo menacbi siiriul, ser-
coirtristet, quiajueiinda est mihi bettigtiitas veslra. viamus Deo siraul, ut de iriyicem nunc cl in fuiuro
' EHST0L4 XXVUI "V gauileamus simul una caro, iinussanguis, wia anim:i,
ABBAVMONEH ET RAYNALDIJM rinus spirilus sinras. Denique acceSsislis, aceedendo
UONACH08. "' conflaslis, conflandit)
Vt Becci cuiitUam induant,qui e longinquo iltuc ve- succendistis, succendendo
nerani Ariselmi convitendi ergo, eos vehemenler eonsolidaslis animam meaiu cuin animabits vesiris.
' hortattir. ' • ; ,," Scindi potesl, secerni jam non poiest. TraJiere il-
[;-.:_
Suis dileciissirais el desideratissjinis consangui- lam ad sseculum yobiscum 352 non poicslis. Aut
neis HAYMONI et RAYNALDO frater ANSELHUS servus. ergo cuui itla inanebitis, aul illam scindeiis. Sed si
servorura Dei Beccicommaiienliiini, lota viflttte va- ilJi cohaereiis, non solinn consanguinei, sed et cou-
iiiiaieui conteninere, et loto affeclu ad vciilalem spiritiiales estis.. Si vero illam scindiiis, non con-
coniendere. i sanguinei, sed v«re sanguinei et carnales estis. Si
Cum atidivi, animae dtleclissimae animae meae, 'D ad hoe venistis, vw ipsi judicaie qtii et quales di-
quassicut se diligit, et de quibUs quod de se, desi- cendi eslis. Sed absil! cbaris.simi; sed averlat Deus,
deral awima mea» cura audivi vps de iara, longe dilectissirai, ne tam irisanabililer aniiiiain vos dili-
quaesivisse faciera raeara, exprira^e nequeo quan- gentera ***et erga vos innocenteni laedalis; ne tana
**' Colldtq curit eodem '}':: :"'" ^.. VAULE LECTIONES.
tris. ,***' Tfansit)it, et oriinis gloria mt. transibit ^et concupiscerilia ejus: Deua,
aijiem p^riiiliriehit et omiiis gtofta *"*iQu'idcimctet m'*;.qnid ctiirtctor ••-"Dicam ego persuadeat m«.
dfCani ego^: jiersuadeat t1" Aecedemlo suecendendo j*w..aeced(|iido sueceiidisiis, sueceudendo *•* Vos
diligenlera m*. ahiinara vos diligeiileiu ." ; ,
ifiiNNiS Dirtnm KfiTJ?
vocalur Blancart an praesens absolme, e t reliqiiain aperle galamque (licmit inseqneniia haec verba:
partem mediam post raortera Evae uxbris suae, ipsa « Hanc donatroiiein conlirniavit WiJlelinus rex Anglo-
volenie et consentiente.» . . } rum, cuiivessel coraes Noiilimaiinorum.t El quideui
Cieteruni Northiiiannorum con>iteni supra raemo- qnaiiiplures itltc rccenseriitir viri riobiles, at comifjs
ratum ajut)! pules quani WiHielraiim cognoniine iitiiio centeriii notHine. unicus Noi thinannorura tuix
Spurium. Nara in (liploniate Ileiiitin^ ivon seniel sic appellatiir coraes Norihnianriorura.
yocsftur, et qupd ille ipse sil qui Aftlos ^devuccrii,
 '
1181 LIB. II. EPIST. XXX. (ifa
iiitolerabiiilcr spem.de vobis bonam conAindaiis. 6j \LamicC, quanlalihet raundi gloi ia potiius fiierfs, qliis
quomodo inter prxcordia mea fervet amor inetis.f SiUnis, et tym$pti* fnictus, quod praciriium : el
Qoomodo laborat lolus eruraperc simul . affccius ej^iira, qiias sit'exspeclalio niundi gloriam calcan-
rceus! Qnomodo qtiacril se verbis exprimere; sed tiimi. Si dkis, non soli moriachi ad salutem per-
nulla verba sufliciuut! Quanta vult exproraere; sed veniunl, verum esl. Sed qui ceriius, qui ailtius illi
lempus el charla non capiunl! Dic tu; obone Jesu, s qui solum Deum conanttir amare; an illi qui anio
cordihus eorum, sine quo imlla vox valet auribns rein Dei et aiiiOrera sanculi siimil volunt coprilitre'
eorum; dic ilfis ul relinquant omiiia, el sequaiilttr Sed forsiian dicet aliqnis quia et in ordirie rtio:ia-
te. Promille illis quia, eiini vcneris', judicare, sede- ctiorura esl perieulum. 0 homo qHi hoc dicil, qnarc
Itunt tecuraet judicahuiilleciim. Nec separes a uie, rion considerat quiddicii! Q rationalis natura! aiiest
qnibus riietahlocarois cl spirilus affeclu junxisti; hoc rationabiJe consiliuni, ul quia ubique est peri-
sed aggrega eos illis quibus tibi servieniibiis me culuin, ibi eligas iiiaiiere Obf raajus estpericuhim?
servire jussisti. Domine, tu leslis es ititecius; et Denique si ille qui'soIum Deum nititur airiare ser-
IacrymiB qnae, me boc scribenie^fluunt, tesles sitnl vat proposilum usque in (iHein, ccrla esl satus, Si
exieriiis, si uiecum quod oplo fecerini qupmpdo vefo ilfequi mundura vult aniarte, rton descrji suum
gaudens erilcormeura : si atibi hocfecerint, quatn ' ' pfoposifum artte finera, ati!' iiutia, aut uSibia, aui
iiielhis illis scio, quul talibus expediat, qualiler ti- iriiftOresl saliis. Et cerle salis pfobat qiiia nullale-
mida et suspensa eril iiiciis raea? Si saeculum lenue- liiis, atitparum aliquod boiiuni diJigil,: qril illud uhi
riiti, quam doleos el Irislis erit aninia raea. Nunis certius et nielius cognoscit, nori elegil. Sed (lirunl
loqubr, sed immenso anrare cogdr. Amali et deside- multl: Gravius irasdlur Detts peccanti' mbiitChd
rati, vafete el manele. Manete, iliquam, etperriia- qriam alii, qufa de proposito altiori cadii, IIoc ve-
itete. Qttod utinam prtus audiam incoeptum qttaiu i ttin est, quandiu est in peccato. Sed ceriebeiiignius
veniain, el cum veuero, inveniam ! • et faraiHarius suscipit Deus irtonachiiin pbeniientcm,
EPlSTOLA XXIX *«• ! si ad suuni
. proposiluiii fediit, quam nori monacliuni
ADBENRICDU. qui ad idcm propositum non venli. Ptus namque
lil quanlociut ninndum retinquht ptacet Deo etiara post grave pecCalum.ciijiis propo- '
Domino, frairi amico HEMUCOfraler ANSELSTCS,silum est ct anlc posi, quo inajiis"habere rion pb-
abbas ***"Beeci,bbnae voluntatis perfeciionem *" et lesl, quam ille qni nec ante uec posC siiriile pecca-
' - '" ' tttin, vull proponere, qtio ni«iitis.in>n poiest. Si ergo
eflectura.
Beuedictus Deus iu donis stiis, etsahctutui omni- T el ffiikoceulibusel pceirilenlibus ineliiis esi ad vitam
btti operibus suis (Psat. cxt.iv, 17)-, qtii vcslrae dile- "*monacJricam venire, et retjire, quam absislere: quid
ctioni tantrim de nostro desiderio, propier qued ivi- morarfs? Siprius dehac viia lollcrts, damrttim est
'
stis, concesstlu< eiOcere : quem eranius ut qtiod irrecoperabile. Multa, charissime, de mbriacnicx
deest adhuc de voto nostro et de vesira meroede, vilae alliludiiie el cerlitudine, de qiiiete et jubundi-
digneior perflccre. De qua *** re coiisiliura nostrura taie dicere possem, si epislola nidchnii non excede-
pef fratres noslros marido. De gratia et dileclione ret: festiiiaergo ad lantum bonum, qnia nulJo bono
dttcis, dequa inilii scripsistis, muttura gaudeo; et efiicacius veuies ad sumrairai bonum. Plures vidi hoe
pro ca Dco et illi et vobis graiias ago. Quod etiara proraittenies et differentes, quos iia mbrs tullt ut
illi per litteras facere cogito, ctim nuwii veslri, skui nec hoc perficerent qno se impediebaht, nec hrtc in-
audivi conslitutiim esse, ad iflum redibiint. Et (|iio- cfpereni *Mquod pioitiiitebant. Quod valde limeo
tdam nescio si hoc necesse eril fleri anlequara re- dfcte; sed avertal Deus a te, cliarissime. Vtlle, et
deara; eunt priinum polerilis, iflandaie mihi prieno- flolitardaro. '•••\ :-.•.<•<-
men ejus, el nomina *** uxoris et fHibrtim fjus : :
EPISTOLA XXX *••."
sohira enhn noincn ejus teneo, qttia Viialis vocatuf. '
ADVfALCHELUO». _,
Sed qnuiiiant dulds milii veslra dileclio sip me sibi .
5 Quod niqnachum ad ttnipus daium non possit rpti-
stia probitaie congliilinavil, ut, idem de vobis, quod riefe iuvtio abbate qui euin 'rHpeiit^: EChiiercedit pro
de me, desideret cor toieum, tmde jani -spetn nia- Gitleberlo. • r : - '• -i- •
ei vesiris serthoifiwis noa - Domno et Patri revererafo episcopo Winloniensi
gnam concepi,. potest
niens loea quiescere, donec ipsum meum desiiterittih WALCHELUO *" fratei- ANSELHUS, oratioiiuin et <er>
de vohis salietur. Quamvis 'rgitur nulltis^eriho mHii viiii fidelilatem.
sulliciat, donecDtus quod oplo perfieiat, naiica Secundutii quod vesiram sctvi voltnvlalem, ltcu-
tanien, qiria non nescienti loqaor, pro hocipso ami- lus sinrt cuin donino abbale de monie Sanctie fri-
ca familiarilate commeraoro. Pensa igiiiir, dulcis nilatis. Concessionew a doinrio abbate Aahiert an-

... .... LECTIONES.

. . •VARIJE ^ .... -, g.. .. .. . . ...
***Coltata cum eodtm ms. et cum EdU. Goth. d Col. 1575 ***Ansclmns dictus Abbas Edil. An-
«ehmis Abbas,-. *" Voluntatis profeclionera ms. et Edii. volunlaiis perfeciionem • *'* Quod coucessit
IH*.et Edit. anpii ivislis concessit *" Et qua m«. el Edit. de qua *'* Et iiouiinis mt. et tfrfft. et.nomina
'•Neclioc *MCollata ctim eodeni ms. *" Gtialchelmo »M. reciHtt
iiicipercrii m*. ue hoc incipcrent . ....... * •
Waicbeliuo
 ,.,;I$3 S. ANSELMI CANTUA|. AMWEg. QPP, PARS III. — EPISTOL/E. l«8i
A SEi.no vcnerabih ahhaii Becqensi, sahitcm et aposlo-•
.j .';:5'«"p.r'^.i£i:..<i± •.':>«.:'!"*
?': .~j.,'!.-i3-iii''Wdf.'in!^'f.:i
;.>^^ Iicara bencdi,cliouem.
!te?$^#!r?M^ J$»*
'i£urimam'^
s«?vejStriiipr^cibus e.uflijdemfr|lrera.eoicnore, .cpn- : 'tisque repiuitf et^^a^^fer^^^^ro/o-
ccgsjis^^^t qiiaBdb^jajf.iie^^b^sg^py po(sl jpsiim 3«B tpm^jCXLVJn..,.. . .
a ^pr^re ^'^ • l'v^S^M:M^'^^.
ijiii ^miaisj^ r^yoc^i^^ipueTexiftisa- .;{>:.'.:• ^i?.'-;'
tjonie,£^^ 0
:.'',::-riCi';-.- VV+.?l,;-.rl.A' AHSBLMtl.M,,..,.?,,.'
J"«j||im Sflscepiss^.^ ($"'» l]l epitcqpo m^.ttul^a^cat^JmptrliiQri^tii.
ti.Uiibil coulra y,<)luniateniv£j>ii'aiiiaccelerare|.Quid Vj npn d(ffer"ai sedem aposlolicant visitqre', ii nd
"' earii
l^idemujm^eiit, yobis auljam scrjpsjt, aut/seri- miilireiguii ''BuWt^t^t^ikoriaiVfili^le^atw
'
coli gerat ex cetttu B. Pitri. - ;
p:urus esj» ojiini *f*iujwjm; 4e,ti^ ,. Uwuottrsepiscoptis, servu» servorura ISei,ANsemo'
.. ^i£^si>^r«.«»ta? tyer&i *i^ii j^jiQjero*; vefiefabiti el ditrielissiii»abbati, salutemiet aposio-
- KeaiwbeiieolctiiBnenK^ -.•r.:.v;.y jyyps:lm_r_:-s
fieligiortte ac scienii(ehisEt;pr3eiK)g«tivaw*eieittesy
fy&e!&^WV$ra^V-ifannIii,fa
;;/CRK*'^l^ )»P» 1J9«*Sis.qHHs*H*^*-^».f!fe$$.J>. '&$*$?. bjuid y '^-'^W^KklKtllft"""^''3'^"
''' ""-'v y^-y''-
''1'kK:^^u\i'kr>':v'R't,Kniiti':
•;:<..-M8A*WJW?W.,ve?ff?^ii??^l^iHW, ixponiiWM qWn WelttMimpWopnii et<f*i&
.^ -rM* et S!4(i4^;^^r:periM«*w«8t.:^ pp»!«/fli
,V: i,e&loJBt1er§^in.tlS^d valde^ave^.m.tW, se^er est tedit appsloliffl ppukgiim^rosu^^onasleripcoit-
„,-.,a^qw4_a|qup^
M^h^^W^'^^.'- '".«•' i-jSf' •'•'-•'
:.^',.%)?.^r,^V(f^jig>r ,Eec!vesiae ^calltQlicse)^stiirimo'
. y®lMW> itesWfeairtga^i*: mihi tsujjf. eVWlJ#ue. Si poiilificiilJRBAKO,fr^ter Aisk
fVSP«'WhuSipie^aJjfj^on nj^eor^uyijjs.eipdjirus; Dei Becci commaiiepiiu.ra; cum debiia siibjeeiioiie"
SJ^uleni aliquid precibus ah J,iijJi,o,,ej^orqueb,eiiam fidele servilium.'•~}}}\i,'.,}.',}""
ftuM.8P9»,'ie,iribuendun)i.sil,, iiuie,q yhlerh 3J53 i.m- . Gratias ojrety corde celsiiiidini veslfai, qnantiis
; po^turius, O^onjam igii^r nec ta^ere, ati(|eo, nec ro- possum, ago; quisi paryitaleni nieaiii dignala est sune
bejiigiijtajis episl^
ggani; ve|trafli priideuyaro.., jiuiMyiier i|iteri;o^are : diclione isetificare. Pro veslra et Romanae Ecciesioe
fctilia gnim^,sa^erq[plis.^it^ _. iribtilationje, ij,ua>(noslra e,t. omuium, yere' fidelium
$0runtl.ext,oreej^ esi, non cessarivus orare Deuin assit}ue,ftul ihitiget
:: ^JMAH^Ptik 8f£®h «l^i4!^^ ^J#P1^ yohjs 3§4r,ff}d$w^l(t} donec (qiiiat^t-p^catori
{ot$qjgttf^iCjjfu,-. 151, JEtcerti. suiriiis, Jiiairirtuin
JjJ^nec;]QJi^^nijg|uifjtten^^ij;i^ ,i^r^in.;fjinji|.'pro- ittlhis *i'| inoram y^eMiir,,f^gere; qufln'i^'f,»o^ re<-
, ;p^q'tyjra Jrjiier
po^.i;|ijq^iaa^H), Ja_ij^s.J y^epiui UtiQHet.Mrga-n neceatqruto, super t^riw^j^s^riim
^uJBib^ftjleritiioii:sjrtui^.ivpjud. fliulosJ^tra.neos, iPtat. WXWl^)';.i'^?K^^af^..:*^?Bf^-^'M"
^ ejf!appd/ijtpsiia^^ linquel:(Ptal. scsiu,, i^x^yppritn^f(f^^ntnrv-
&cU& repreligniienda aftu .$$,, ^De^jue, qu^qniqdovej v.tlebutyadMtus euw(kaMh, xyt, 18)... De^i.lectis-
JSH%ejJ5l ft\ite:-*iMt,:antyoBaifisf ^jefqgyiyt^filii, 6'uno nostro.episcopoBelyacensi, qufiine^jiiigentii»
qna sciviej polui.e^quisito ejusr,i!ijron%, ut oiius
i jsjie^t c^oJi|r|s, iia ^J^carq .l^p^^ns^ngjiiuei episcopale suscipm,el,,coegi.; ,sic inu^imode paciits
est; et si cujuslibel culpa in propinqiiu,ni transit,, regiSi^roncprunxiet.cleri -Belvaceusis, et tnuliorun»
propinqmor .esl. lilius pairrqHaiu fialer fralri. Si aliorura:ireligiosa,Gnqiianlum cognoscere poleram)
ergo vestrae pietati solubilis videlur haec quseslio, histantia^ cum,asse^isu Remensis archiepiseopi, niillo
prafatuhi GislebeMin, quia prope esl, doceat suam j) re*istcnte, utptsi hoc/facerem,Deum liraerem ofren-
^qii^ritsm,^:e^ei^^r.;J^u^''.eKl.^u^i^^.'^tM $us- dere, Nqvit sanqiitas yeslra qua,vqluulaie^>ost sus-
ceptain mandare responsioneiii. Valeie. . ,':- oeplura episcopaium olim eara peliit» qjtid fecii,
-^ C:/; qiiomodo rediit. Cur auiera nunc qupilrie yesirse se
yM':"';'\ E^BLA; tm;' "l:.;'
uiajestati repraeseufet, plenitis per ejusyocem quam
GREOORll PAPiEADA.VSEIfMUgU,.; ', j,. • per, lilleras nostras kinotescet. Scio naraque quo-
-Ejuip_veiba3<se-tlEoctetHameomnmndai^et^rpracipit niam ipseraendacium, et maxime iu bac re.corara
:?.i:.::u&ituiif$a^ vobis eisecratur, et sperat.oh puritatem conscieutia:
- JAJtf^j^ftsi«pi«optf«^.ieMt,«ft eervorumDoi, An- quia veritas in haOTCausasibi flqn.,,*d\'er)5^Plf. Ve-
'
; ^Atttfc LfiG"rTOISf:S. f

P^^hi pufcit ms. sVfmtat: - * Ifandciri scrihere velit vol)1s>"iiiil

jatti scrijpsit, aiit scripturus^^mir m.
aul est, omiii *" Coltata eum epdem ntt. •- o<w-
iaa8leiiijam-velit,vohis!Hitjamscripsit, scriplurus '
tuta cumeodem-ms. "s Eliarauum nobis mt. e*tkimsinobis "• .'"'..:.''/
'
 TiXj ;:};. "
M* -4-'iffl/akiEW«J'!«WW'!;i-3.r'ff'.,f>! :v,;:v -.;t »««•
ruiii^efipsius-serie pertraclala, nec veslra pruden- A descendilbenigiiilaie, qua; se mea; parwtati liiteris
lia «^OtcoflsHw iratigehii, «ee jusliiia precifius perpncfalum episcopumBclvaccnseni.missis.ei ver-
Opui^WtteblttSoIiim^igitnriioc iiunc iniimo, quod lds niiliii per illuin el,)|uosdanv.aIios rejalis, dignaia
si ad^wtrjnij^i venit(«iculi csiautvejvlufumcsl) est monstrare. Estemm nova res, nostrum mona-
noliiiiihifpefiitinm.wosck),; sciticel qniaiWmonnra'- sleritint! necadhuc.aHa,:amijqmtate, awl i>llius,apo»
iiimanv ideri¥ ephscoptis persecidionem'paiitur pro- 'I «'.olica.atictoritaie, iwit prjviicgio conllfimaAuiii';sed
ptef''jMiiidiii'\-VaHHi^i<W)\: ^riSmvper hsstonis vcstrfs: lemporilras.ek seetraj clesaieojliiejjtissiorii,di-
vesMS»sefvaferihitufohedieiriiam.' Nam; inlaniuin viuiius seri'aluiB.ifJl!epgftftlia^^
rjiisodi^ canOnra etpreshyhri ejusepiscopauis, donbf prottl^ vestfaa visum ;•feieBl^rejigiosae discro-
paucissitriTie^eeptisV-etqiiidamtaiei exante8eWTt;ct tiotti, se giudeal hbmiratiiTetiemtfiriitpfe
cxtrtrfiods, quoscuitque possiiiil et quihasciniqWe sira merita obtendimus; sed divinm wtuniali^et, ve-
m«f&vatotoi<acceniftiirt, irtinotv sdlnm ipsiim.^sed sir« pieiaii wmmitiimiBi No» eninti igwrtunv csse
et Wfos^irivirtoderate yeteSlentHr, et deteBiabHes puto::vesirae exceUealiaj ^iiAjpUiiW%je:piisc«»pI «qii
monsiratecorienitfr.^qBi w aliquod sotaiUira «rtpeii- tjntnnvgaathMit-raiMasleria paiwinapjeiale.iiitlriie
ttaiiitt^.trt^^ -' et episwvpali-aifa'CWidirfi,^qimni iaiiSterA qnad;ivi
die iterovmea&teeraiitritur, hitvevsum«fe amHes eo- g dominatione ei propria:volnnlate gnifare, ftuod ia-
gitalimaeormn in matumrinkabilabuitt et abtcon- inen-sob paterna .saaetitale rcvmudi .-arclii.pi-
dent;ipsLc_^cdneummerim^servabunt(Psai.tr:^. scopi noslri GuilleJmi (29') fiJelis dilectorts^osJri noiv
Canonici qiii(Mn»43ipreslvyieri hoc Hfifaciiwtt, quia timemufc.Servi ve«lri^coiMCWi)kt!dpi»iiiiimei lr»r-
eos n pravfceel^ei8dmil>B&> elii^ trea noslra; eongregalionis, <juiipro vcslfii paiernj-
repnflia eonvetsaiioie viihvpfohibe*ei'e*-tirH9s'eo- tale quoiidie ineeum jno» ecssani orare, desiderant
rxntii Sftetyio&sihi secundtHiiiplaciUim liiRredes eti- se.mecuworailoui ei.;:benedkiiioiii vestii» commen-
gitiit, a praebendaf urivfiaereuWafia siiCeessidrie;alqne :' dareWS;?:, J;- :*::: y<l':<r-:ti:iv_,<i ^'ii!.?!,:^ ;;;),- i,-,,;:;
a isaerofuiri brdiriuth »prbinbtloiie' cbnaiur afeef e> ->:.-.;<<:<.-n El4S3BLA'^XXl\5:.«llfiM'ft',ii":»^ * ,
LaW tWiaeircoi'^ -:,'!:.":.,;-W:I;/J:,,J
,i>i,iib./cpAJ«MS*r.ii--;u!t(>Sj»* :\<:v-!
::
iiiofditiaie factis ft&W^vnlt^fdvefie^-^ti^ropief fJiit TiriiefWepisiofu^t^^gravibuii Urinii^obtitaMi
* :.b',n <
emri Vestrfe"littefis vishemelriteT^^^ eumweoptatepiscopbmattsolvi., >.-:;;
tisVf^We^ri^esi^ftttto^ekiSrtmri;; ef ifVdmriirittrii Sno rcvcrondo domuio Chtistwiooiwn nitiveSsali
siip^lejt sefvns poSfulo.'^c^ie^^Hlnii^a^cionfais H<e-' pottflfioi CKBANO ffaler ANseimcs, <tuod suus.
slra Rtmierisi archlepfecopo, ^ei ^lits'vlcirits'iep"iSco^ - I)e iW\^e«si^episcope, quod soiitiO hrevtloj, s^f
pis, et clero civibusqiie fielvacl, bt eirifefemeptscb- C nwgno affeclu dico, et ut notnnt «sU^vcsifaepietali
parusf nobiOhns conTinendariscontfa triftldvofa"ma- desidero. Niltil proficit in episcopaiu, sedet ipsea
chiiiariteriia mutiiat, ut irf exsecritione if ahUaiomm sui ciBiodia impediiur, nec rebiisEcclesi»:prodest,
vestrorum tioritaln Bds advferSarios qiiarii afljllrores, neeiit fntrtro ego, aut altqitia eerum qui retn nove-
krri&lafcPr^ffiO' aBqiiitnigfWism' de^^estde 4ar- rniit, et wciiritram Deum eara considerare vohitrt,
gtfcfceplfetatisEcelesiae Beccensl postotafe; Sed Iflec aJiqriid melttts scd deierUis exspcctaittiKtsNon qitia
pr^mipW-nbri limiuftideihea bsce^dttterilentaftj; iri ejus innocetvii vita aUqtiaeulpa matai vohintat'»
quanlum de vesli^^revltJrthda' nfilii et' cliafis-iiiia sit; sed qnia non est talis qui iniitura OIHISpossii
-.I:iV> i-'i<-y\^:- ; .. VARI^ELECTKJi\ES;-r'W. •:.=•:•<::: y'v::^y: i_iiiim\-,>>-v,:
f;-.,
4" Nescioscilicet: qnia mt. nescio; Scilicet, quia *" Ut ettm ms. ei cunv W8Cowimendari ws. com-
Hiemlare . "ftCellata cum^od*m-««.-, ';.:.-• .--,••. !•-,.,..v:.-.- _ :•. .yA:_<;:Vy-y,::' :<
--•yyy- c ^ _::.,:.... JOANNIS PICARMNOTil. ,v
(89*)Artftiepiicopt ndslri Wittielriii. Jscilicet Ro- tradam {inier uxores Fiilconis ivwi reperio in Tra-
tboraagensis,,ad qnein est epist, 68. I. iit, cnjusque claltt coiniluiii Andegaveiisitirii' ifniSifc^rvat scri-
non seinel, CJironic. Becc. m. meminit. SttqcessU j[>plum Bibiiolheca Victoriana. IIis vero connubiis raale
auterii loanrit tcsle Willet. Gemrivet.'llb. Viir, cSp.' el perperam a Willelino conjiinctis, Uibaniis pap.t
S. Histor. dvic. Northmaii: (ad qaem tegi' nOnnulla lanto Doritlhi-futore iw etimest-acecnsurtil.riiuli»
Lanfranci epistola) vita fundo anno 1079. t Is, ut annis interdietiim vi* AiiseJmiis »lio^iiiit Urhan»
alibi inoaiiiinus, fuil nepos Uailibodi, ceu, ul lc- amicissimus, potueril reconci.liare; quod nolat Wil-
gttnt •y.icloiianoeSagiens. episcc^oi"-Tabiila?, "ms. lelirius-MatriiesberiertSis lib.'Vl)e gestis fegurri An-
Ratlifi.iridi eplseopi ne|ios, et monaciius S. Sveph irii glorum. Irao iton Tecoiic^Havll.Naiin Paseliali epi-
Gadouiensis,' tandemqde abbas posl "Lanfraiicum.; slol. 140» lib. m episialartnu, noslri Ansehni sui>
Illi auiera nuncupaio. Rolhoniagensi arcbiepiscopo fraem, ail.: « Rolhomage^isjs pijscopj teaqsam et
Cadoiiicnses siirrogaruui Giilebertura Coustaiiii- hiierdictuivi]'usiiiiadictiinlepfolatHiii lii» tJcJihefa-
nieuseni » ut nolavit Guillelmus Geiniiieliceiisis Hb. . tkrai eommissinuis. Quo.l enim indulseris, indulgeo,»
vn. llistor. Ductitn Norlhiiiaiinoruni, cap. 26, auno eic. Pbrro hunc esse clecii Witielini aiinura supe
. 1081,huhuilwrnoduraaputlLisseJionaiu Dinllis as-,. wEiusrecensiUiiii, et Antonii Deraacliaris, ui nostr;e
lanlibiis episcopis, «V Vttilklmo Nolho Atm^orum. tabukems. Rotlioiiia^ensium arcliiepiscoporiim con-
rege, leste Maubieo Paris in Hisloria maiorc; soJus firmaiH, exstatad ciinideni 80 jlvojiis C.ar.riolensis
ifie arcbiepiseopiisi quasijuibiJi faceret ttbhrae. tonan- cpistojlit, Ohiit fliirtoM,u> siicccssareGiiufridb Ceno-
tia poniilicioruiii anaihemalura fuliniua, inccstas manensi decano, cx earuindem labularuiii notaiione,
etBcil nupiias Pbilippo Francornm rcgi, et BertradaJ el Gnilletmi Gemnieticensis, cap; 14, tib. 8 suse
Ftilconis Recliini Anglorum comitis uxori, sicut iiiti- Ilistorue.
versi Franconim annaies recitant. Hanc tamen Rer-
 IIS7 c A\ci7l MrrilMTlUR ARr.HIPP. liPP PARmil — KPISTflt./F. MfM
tustinere, tanlam irialiliam irrnentem, tantas lnsi-i A Irem et Spiiiluin sanciuin cuut Fiiio csse incarna-
dias circumslanles cavere. Unde Valde timeo nc lirm; idco landiu mriratus sura respondere,quia vo-
abundaiHiori tristilia absorbeatnr, in qua cum nimio lebam pfenius de hac re foqiti. Sed quia, mullis me
dolore cOf ejris versstufjet in qria flulle alio vincuJo oceupationibtis impedieniibns, posiquam epislolam
quam sola vestra jussione ligatui'. Qnapropter ego vesliam silscepi "*, non mibi lictiit, inlerim inde
et alii secuiiduii) Deuin amici ejus corde cum ipso brevitcr respondeo; in fiititro vero, si Deus dare
prosierniinur a) vestigia vestnc niiserieordix-, ut ei opporlimilatera dignabitur, volunlatem haheo copio-
yiscera sna aperial, elde lanio malo et periculo, in sius indelraclare. Quod ergo dicit tres personas ires
quibus sine iiiitiiale esse se. sentil, clemcntcr eri- res, aut vult iitlelligi secuiidum tres reialiones, id
pial. Ne probibeal ngnitiri niitem de medio circum- est sccundum quod Deus dicitur Pater, et Filius, el a
venieniwm el irrueniirtiii lupormn et leomira fit- Paire et a Filio ^pracedens Spirilus; aut secun-
gere; riec puerum inuocenlem dc Chaldseorum for- dumid quod ***Dcus dicitnr. Sed si ipsas tres rela-
nace esire. Quod qtuititer mea? parvilali fleri posse tiones dicil tres res esse, superfltte hoc dieil. Nullus
congruenthis videatur, per eiiindem ipsiim exceflen • enira negat hoc raodo irc» personaS esse ires res.
l:a veslra poteril audire, si digtiatur. Eo onimmodo, Sic i.imen, ut diligenler inielligaiur, quoraodo ipsae
m^i ;alrt*r prudehliie veslra» vitlehjfur, nequaqiiani B ' telaiiones dicanltir res, et ciijusmodi res; et si ali-
gtoriiibitiir se malilta per falsilatcm pi-aevakisse; scd quidfaciunl eaedem relationes circa substantiajn,
iiinoeenlia gralufahiiur per liherlatein mcniis eva- qiiemadmoduiiv mulla accidenlia, an non. Quanivis
sisse. Mirari potest forsiiau vestra sapienlia cur viilealur iion inlelligere lioc raodo ires res, qnas di-
sJc wo mihimet contrariiis viieal existere, ul quem cil : ex eo quia subjungii trium personarura unara
episcopiim fleri coegi, episcopatura velini deserere. csse volunlaiera, auipqiesialcm. Nant ires ipsse per-
Scd faleor illi, etii conscieniiairi moam celare non sonoe non habenl volunlatem, aut polestalemsectin-
debeb, qnia mala quae paiilnr, prius sensi et prsedixi, dtini relirtiones, sed seeundum hoc quod nnaquxqiic
Cum ad episcopalum petereturjsetl illi in me scn- persona Deus esl ***.Quod si dicil irespersorias essc
lenliara iiicain obruerunt, qui illum petendo ciira ircs res, secnndiira quod unaquseqtie pefsona est
magna iiiiportiinitate concorditer iu me iiriierunt. Deris; auttres deos vultcopsiituere; aolnon intclli-
Tiuielwra eiiim in corde meo asserere Deuni inagis git quod dicil. Ad osiendendum quid seniiam de sen-
esse iit meo solo sensii et vdluutale, quara in mnllo- lenlia prarfala, isia interiiudileciioni vesirss:ifHcianl.
fuiri, se siritpliciier euui propier Denra petere oht- Qtiod aulcni peiilis inecuin conservari, anteqii.im
niaiiiium, unnnimilate. Ingerebat se etiam boc tneiili r Roraam proficiscamini, scitole qiiia quanluin ad di-
tue.-e, qttia saepe Deus magis operulur per vitiwti ^* Jeetionem honesiatisvestrae periitiet, Jibcntervelleni.
iiliitcraionini qiiaereiiliuin qux Dci sunt, qtiam per Sed inquaiitum HiteJligo, ei vobis parum esScl uiiJe
asluliariv liileraioriirtv qua;reiiliura qnse stla stuii **!}. propter mulias-occupaiiones raeas, et impedimeii-
Ecce iti censpeclu veslro esl," cur eam episcopum tum essct, vobis. Otnjjimo..namque.;persiins1 quia,
fieri concessi, etcur imnc mtitare desidereni quod nisi cum episcopo. raanserttis usque dum proftcisca-
ceacluV.concessi : et judicio veslro stihjacel, si pn- n.tiui, aul nihil aut parutn vos ipsejtiyabit ad hoe
niendnm, aut corrtgcnilum, aitt suscipiendttm. slt, quod faceie debeiis; ttec ego aliquid, quod valeal ad
quod facio ei qiiod feci. Patertiam veslram sanctita- . iter agendiim, vobis f.icere possuin.
lein oinniporeiis Detts diu nobis in integra prosperi- EPISTOLA XXXVI.
late conservet, Amen. Soli vestro eoitspeeini lianc , ADGISI.EBERTDH.
epislblam iiotara esse, si vobis placet, quidquid de Laudat vitai ab- abbate insututm rationem, Fralrtm,
illa vobis videaltir, desidero et flagito. quem in clauslrum reduxerat, ei dimittit.
Araico, fratri, doiitirio, Palri, dilecto dilectori re-
355 EPISTOLA XXXV.«•;.... vefendo abbali GISLEBERTO fraier AKSELHCS,perse-
JkDioANNEM.'
j) veranlem ialoriga vitit cttm prosperiiate sanctitatem,
(30)', De fa'sa et impia asserlione cujusdam qui tres et iudeficientem in aeiernitale felicitatem.
: personas in tSeo dicebal essetres ret. Si veRra scfiliere mutu» nostnn dilectionis affe-
Domino, el fratii dilecto JOANW, fraler ANSEL- cttim, tUrieo rie aul videar ab ignorantibns veriiii-
KBS semper ad meliora proficere. ; lcm excedere, atil necesse sil aliqttid verttali subira-
Ad litteras, qttas njihi dilectio veslra niisil, de illo here. Qui affeclus qiianuis el qiiara vcrus sit, cura
qui dicit iri Deo tres personas esse tres rcs; aut Pa- niullum cognoscerem, quanlosese oculoadoculum,
' VARLE LECTIONES.
;
w* Curii sic tw».cuf sic **1 Per vitam
quxrenlium qn» Dei suni, quam per aslutiam quserentinm quse
sua suril m». per vitairi illiteiatorura quajrenlium quae Beisunl, qnam per asliitiam lilleratoritm quse-
reiiliiim quae sua sunt *•' Collttla cumeodem ms. ***Episiolam suscepi ms. epislolam vesirain
*** Et lilio mti et a fllio . *" Securtdum id *** stiscepi
quOd mt. sccttridum quod Persona Deus tns. persona Dens esl
IGANNIS PICARDI NOTiE.
(30) V. Epist. 41 et 51 infra.
 ^ttsO LID. 11;EPISt. XXXIX \m
tecuload.osculiim, ainplcxii ad amplexum osiende-. A ter ANSELUUS dklns ahbas Becci, liujtis viiteprospe-
rfet rnuric mutiotnagisexpcrior, ctim abesse itliitn . ritatera el;fiilur?e,fe,licilalem.
•
Ifrecuperabiiiter, in qtio laiviii jiicundilate delecla- Respoiidens vestrx rcvcrenti.-e de re, uude per
ntfr,4ntueor. Sicut enitn ahundans nescit quid sit filiuin fuum Villelroum meam parvitatera digriatiir
iiidigentf, ul qtti deliciis afflnit, ignoral quiif silosn- consnlcr^, vellemexempla elauctorilales proponere:
rifeiHi;ita qtti ahiico fruitiir, non setilst languoreiii s:'d ejus feslinalione, el tqea occiipaiione, sicul 356
am'iria*carenlis. Qtioniam ergoi nec scribi siifficien- ipse lestis csi, im|ie,lientei vix inilii licel rei ipsius
tcr potest qnrd nobis invicem Sit, nec ignoraiui lo- vcritalcni- simpliciler cxponere. Niillius Catliolici
qiiOf: his interiiri omissis, onv vobiscum ut afiqnaitdo . ignoral .priidjntia quia sicul iJle qui bonum opus fa-
se facere
nostnya&m vittentes oeiilo ad oculuro, oscuJo ad ccre volens proliibetur, et posfe.a gaudet-
osctUuiri;amplexu ad ampJexum non cblitumarao- noti poiuisse qttod bcne voluit,. non esl lau.landiis
rthvrecolamus.De Itis aulem qtise de vitx suse eoti- non fccisse bontira quod proppsuerat. Ha ille qtii
versatioiiecbaritas vestra mihi dignata.cstexpoiterc, pravuin .opusagere disponens nqn pcrraiiiiiui et
gralias agtf Deo quia rtihil ibi videre possuin, quod postea liciatur se non essc conciipisceiuiae,su;e tra-
non sitlaudabrle. De fratre illo-,qnem in elaustinm ditiim, neqiiaquam jiidicandus esl crinicn egisse
reduxistis, qttod vultis donec-vohisant nobis alitef B quod voluerat. "Namctsi qnanditi est aliqnis in cri-
videainr, coiicedo : sed oceulia euts vestra discu- niinis voluntate, si in riitlla vitam terminat, de cri-
liens prudentia, prout jridicaveril, illi coosulat. De mine ]udican<hts sit; magna, tamen dislariiia est tn-
damno veslro, quod niandaslis, miror el condoleo. tef iJfum,qttem irasuperni judicis nsijue-.in repro-
Quod dignatur veslra chaiinis exctreare sef qttia bam aulionera deserit,,'et illum, quera gralia a prie-
noii potcsi raodo facere qtitfd vellet': gratias ago cipiiio servans opefis iit honairi vohinsatehi resiituil.
boiwcvoltinlair. Dc domno Liii- Miilmm igtliif est criinlnaiidiis ille qrit pariier illis
" "veslnc dignaiioni ,el
franco nihH raelius scivi, aut potui, qnam qttod in crimen conatar impingere, qnonira pravas voluiita-
Anglia feci el dixL Valete. . tcs.divina saplcntia fani iliverse voluit disponere.
EPIST0LA XXXVH »". Ille namqiie nbmine fabiriom nolandus est, qiiPaul
ADIDAil. iii actiim laliilur, atil in malitibsh friieiitione dese-
Quod debet niti ad profeclutn, qui cupil defeclttm ritiM-,noii iHc, qui nec in opusnialitias pfaicipiiatur,
vilare.
et a pcrversa intentioiie cfiiitur. Hic enim in lioc
Reverendse et charissiinae dominse suascomilissae
,servatus est, uiide gandendo graiias possil agere;
1D£ frater ANSELMDS, per bona leraporalia ad auerua
' itle.iri hoc desenus esl," unde dolendo veniara nc-
peiiiiigere. .-. , '','( C cesse siipetere. Dehoc ceftuiri est qiiii pro htijus-
Sicut verus araor, quem ^ccnndiim Deum erga rc- modi gaudio prasmium acciplei; illi nraltum e^t, si
vereutiam vestrara habeo, a stia iniegrilale riori po- dolore peccaii pcenain ClTugiei. Piura vellera
- lest deficere: jla nunquani ilebet a. salubri exhor- pro
scnbere, Md quia, sicut dixi, iriiiii non licel, isia
latione deficere. Quamvis igilur semper sperem pf u-
vel ad ieslimoiiiura eorurti 4", quai pnedictus ftlius
denliara vestrara undique sibi prospicere, ne caili-
'.vesterde noslfa viVa vOcevobis refereti licct inlcr-
dus hostis aliqua fraude violare vale.it bon.T»viUe '
crsa, sine reprcheiisiohe siiseipiie. Valelei
propositum; nequaquam tanjen, si yel lantuni stig-
EPISTOLA XXXIX>*.'''''
gero ul inslanlius faciaijs qhod bene Tacitis, jiuli-
candum est esse superfluuiii. Nullus eriitn gaudhnn - -- .• , ADLAMBERTlll.
bonae vilas qtiem jatn eonscendit, cusiodire sufflcil, llunc nobilem virttm ad vitam nionasticanf.l.oitnlttr.
qui semper ad atliorein proflcere ripn appelit. Sera- Diiecto et ricsideralo ifi Christo LAMB;afo fr.ier
por igilur necesse est ul riilatttr ad profeclum, qui ANSELHUS ahbas Beccensis, tolo eorde saJctiti hnjus
seropervglt vilare defectuin. Sic itaque se reveren- vattitaleiti coiiteninere, el ad ajlerrSm vcritiitera
tia vestra, imo Deus cor et os el aclis vestros sem- coiilendere.; '- •• ,
'
per ct Ubique cusiodiat, ut vila veslra niinqiiam, et D \ Tanla mihi charissinins fraleret filhts meus dom-
8
iiusquam in magnam, vel parvam culpam** decidat. nris Roiluliiis Belvacensis, Olirasocius Imis, ntinc ve-
De monaslerio vesiro, quod a ine petobalis, regi An- rus amicus etdesideralor
tuus, retuliide nobililale
gloruttt retuli; sed cerlc non laudavii ul facerem. el demorum m'tuorurii, qiii»generis nohilitatem
Argeniujn domni Ricafdi per pnesenliumK**latorem exofnat, fioneslatc, ut non parvo affectu Cogaliir cor
mitie nobis. Valele. meum te desideraitdo diiiger$, et tfiiigendo deside-
EPISTOLA XXXVIII *»». - rare. Qiiaprbpief quoniam animam iiiam aniitia mea
ADROBERTUM..
Peccare ttulueiis, el dhinilus impeditus, si poslea • nec minus vtilt, nec plus poiest dijigefe quam seip-
lKieluf%eiiotipeccasse,reiisn6hesl acsi crimen sam : non alitid potest desiderare de illa quara de
ipsum comisisscta Deo desertus. seipsa. Hoc igitur est de te desideiiirai menm ut
DorainoelPatii. abhatiTevefendo ROBEBTO, pa- mnndura relinoiieiido Chrislum senuaris. et ner lem-
VARIiE LECTIONES.
***Coltalacum eodem ms. ***In vcl parvain Ctilpam mt. in magna v.el parva culpa **' Per
magnam
prjesenlcm ms. per prjesentiuin ***Gollaia cum eoiem.nts. *91Tesiiinonia eorara nts. lesliinoiiitira eoiuui
***Collata cum eodeni'mt. ***El nioriiin ms. et demoiuin ..../, .,}:;:, f
 S#1 S. ANSELMICANTUAR. ARCfflEPi OPP> PAIIS III. -r- EP1ST0L.E. 119*
por.item humilitatera el pauperiaiem, exalfationeni A cujtts cerio et ajtcrnq coromodo duhia,vilia et, ttS^ffe;,
et divilias selertias consequaiis. Non tc detincal, mi iteria lua pfafppnis,'*»•commoda? Aut qita ratf^raP"
dfleeie^riee mrifeuiriititioeeaSibcarnaliscrqHia uti- |M?',esab eo exigere, ui ipse aeterna bovta animsesiia)"
"qnefribfi%1'coTislihimVrton expedfc boiium selertiutii poslponat temporalibus Gonis corporis tui; si*tu-ic-
pefileWMfMiM^^ na corporis tui praeponis bonis ariimae illjus? Vide
,HQolSdSi'St!$erri¥^fdltfl''tibij:''-4riod':«6nam vWeanl ergo^charissima domina,vii!ctforiiset prU('ens^iu- *
Oetfli meir irisp^rifrtf dignatiittiT' secundunr deside- licr, vide si uoc facis, quam 11011berie. regas amp-
rhim iheurii, eVad hoCei^eredigridheftisconsorlitnii rerii luum, quam non recle diligas diligCntera fe vi-
^rcorf^iJTru^^eriMntini iJilatati ; ihamplestas twos rum luum. Quid si illum cogis nt desiderat;:ebii|i-
ob^faim cmvlaiftiBi-aritt^^ ilittm tmimw sijsfjprp voluniale lua; ci ^cfl^fe
dilecie mr^parittirii cor^hkmn {PMi Uvi.8)> VaJe, tua vel illuis occiirrenic; aut alio casu, siejiilsolet;;
dulclssiiriev^aWfbi^aWditbil ef brevrssit viia irruente,illenonprosiliihi.ettu^ npceas ilii;^ttj^l st
hbmiriis, eiquiim inririita^srtiiiquieseqiiiiiituf bona noces animse Hllus, nocesaiiimae tttre. 0 qiiaiTlon.ejius,
vel^Jtl^iii^eSSilriief ttiemdrSte; v :"' - r -• rqyerenaa domina, quanto laudabilius bstendilis vos
" U *Ji»Wft;VJrtini ijtJSlrJunj^slnqii solura perrailtilis.sed
^HS^^^W^'-:^ V:=- . eiiani consuliiisei j(ivaii?,ui quodiiicoepit.DcomSpi-
••''.•:•.!..<'
,.-uf__V..:,^,**^&f&*p* :'-",) },):: ',':: -raflle.Jibe couettir pe»ficere, ipso
adjuvante : si iifi •
l}na,censentienle t'Vim« yoverat continentiam i-«sgd s"i ceftissinie
,,cym,..v%oip,n,adiits^ mim.'iUVT'...^^0t.'y^iriim^%iti8}
earit preeafur Anselmtfs ut tthnuaU credilis; qiiiaquanio forlius propter ahiofeni Dei et
ffttt,'r' proximi, hunvanuni .aiixniura dirailtilis, Uinto fami-
j^fi^^^p^o^el^EmES^io^ ANSEL- <Iiarius el securiu* vos divinie proiectioni commiiii-
iwsabbas Becci,, sa^tem^i,iid,ejes pratjorics:***..
lis. Conlidat ergo in Deo prudens vesira fortitudo,
.^..i^Va^piyiii,.';^^; s^.pi..«Dgn'pscam'.';Tis^r''.fAAipD'^quia. elfortisprudentia : et sicut, si. riioriuiis essel vir
,ehj&,pr($n|s:$u.pi .qui..^mDib^s^tam^iu.debet.iie- i.le, abscntiara ejns suOeirelis iiolcndo, sine ullo
,, ne velfe, ei?sa^^^
ejus el vcslro profictio; ila (lum Vivit, sponle illani
debef sl^agl^an} re,ye^eriiiani, seciindiuri 'quqd au- lolerate pro magnoejujsef. vestro prxraio. Conce-
di» e^p-^Iir^co^nmqneo, Auijiyijpiiarissimadorii.iua,
dilenllibefefaciiit qnod desiJerat, qiiatcnus357
qualiter;s{t, .jn)£ih vjruin yesif-bm^et: yos^ quoniam cuni illo participelis merjccdem. Si eiiira Deus curain
nobililas .veslrajion hoc paliiur pecuitari, scd loiigo
In re gbritde viduis qiise hoji propler illum surit viduse :
lalcque.fadl ptiblicari. qua primura graliasago _ ritttttb charius illalri fbvebit
D. 0» a quo est pmne bonura, qui eidera viro veslro quam pro suo araore fi-
debit sponle vidnara, Quod si conligerit (qnod fcfSi •
dedit tania consiaiilia teraporaleni gloriain contem-
ei taii non eiil) ut tefrenuni pefdatfs honorera, nolile
nere, yojjis conqessit tqt ijibuiationes pro iueiida
caslitate lam yiriljier sufferre: ila larnen ui ille in doiere, qitia in coeio fecipielis meliorem'. Et certe
a melioribvs et sapienliorifms mulliira contetn-
ipsojnundi couiemplii nonplusdiligat^eipsum qu:im qiiod
riftur,iion esttrririltiiiftdoleiiduto, si perdktir; PIus
yos, nec vobis afiquld iu hoc raiindo sit cbrius illo.
Ceiic amho in hoc Deo et bonis IiojnmibusainabiJes, aliquid vellem consulere, sediiOn audeo; orafe la-
ambo cstisliitidabilcs, utfque in fanla et iairi vera men non linieo: Omnipolens ct misericois Ddisiia
mutua vesira dilectioriu non inm corpora vcstra di- det libi mundi contenipium, sicut dedrl vrrO tno; ut
sis i\r6 luo sorbr et Domina in
ligcrc eiedendi estis qiiarii aiiimas. Coipora namque ii) edelesji regrio pir
vostr» Mffla cur», iiullo nratoo araoie polesiis a Deti.dilecta. 5-^~.
EPISTOLA XLl *»V
morle,i?inporali eripere; auiiuahtis vero vestris, si i' UL
araorem ATIF|LCOIVEM.
ipsiira vesiiuui regcrc sci.iis, vitam aeter- De Roscelino, qui Lnnfrancttm el Anse.lmum sermq
nara poiestis acquirerc. Quid.ergo est, feraina re- --tfniirt: dicebal in Deo etse- tres- ret, & veie dici
verenda, femina probalx caslitatis, quid est quod posse Ires cteos.
ie.eogii.jmpedire yii'un),iHum,;iic nerfecle quarat " Douvinoel ain'.co cliarissirao, reverendo episcopo
saliitein auiraae suae, quara non ,miii«s deligijs quam BetViicensi FULCONIfrater ANSEUIOSdiclus abbas
tuaiTi?Nullateivus euira vcl cpgilandura est ut hoc Berci, salutem.
facias propler. .yiteui carriis. deJectatiouetn, quam Audio (quodlamen absque dnbietaie credere non
lantura, postquaiu ipse a te diseessit, contempsisii: possuin) quia Roscelinus clericus dicit i%Dco trcs
ut ne virum allerura suscipeces, cnni biinc. habeie pcrsonas esse tres res ab inviccin sepaialas, sicut
non posses, nraltas passa sis iribulationes, mullas sunt tres angeli, ita iaraen ut una sit volunUiset
respueris persuasiones. Quod si detines anirivam polestas : atil Patrem et Spiriium sanctum essein-
ejusa sakuis sux Drofectu, propter gloriiinv et com- cftinatum, et tres deos vere posse dici si usus ad-
moda temporajia qaae amas, et qusepteper iUnm,spe- miilerel. In qua senlentia asserit veriefabilis me-
ras posse retinere ; qtioraodo diligis ajaitimm ilJam, morioe archiepiscopum Lanfrancuin fuisse, el mc
VARIiE LECflOSES.
r^Cotiata cwimodem ms. *9* Ei fldclem orationera ms*et Ddeles ofaliqnes. *»»Proporiis ms. pra;ponis
**TCotlata cuin eodem ms. - •"
 - ifi-tw
iim ,M«.."In. «EPisT. XLU
,tiB. im
..esse.. Qqapropler dintiim.est concilium (31) a venera- V miili deposco, QUBC,si. ralio nominis mei exegeril»
lolius convenlus audientia leganlur; skv auiem,
>jRK^|gP(31) Reraeusi archiepiscopo Rainaldo colligendum -in • ' -
.esse HI proximo. Quonianv. ergo puio Reverenliam BOn erit opus ui legaiitqr.*'". Valeie
,y(psirarnibi praesentem fotnram; volo ut instructa sit EPISTOLA XLIl *°*.
Att LANCRANCDH.
jquidt^pro, me respondere debeat, si ratio exegerit
Lanfrancura vita mul- Quod contra voluntatem cousiliumqite sui.pratlati in• .
a^cbiepiscopuro quidenv ejns, • dbbatemassumi consentitenusquarii debuerit: cum
|is reUgiosiset sapientibus yiris nola(32), quia de eo que nonihtraperit per obedientiam y: nutialemts sit ab
ivririquam aliquid tale sontiit, ab hoc criraine salis tpso benedicendus. ;•_:•;<. ^
excusalel absenlia et morsejus omnem de eo novam Frater ANSELMUS, quamvis-indignus, taiiienabbas
accrisatjjonem recusat. De rae aulem hanc veram monasterii Beccensis, fratri LANFRANCO, nionacho
omne&yBpniineshabere volo sententiara. Sic leneo ejusdem ccenobii, declinaiea inalo et facere bonitin.
ea quaricpnQlemur in Symbolo,. cura dicimus: Credo Ego frater Anselmus in Deum dileelor tuus, f.de.
in Deum Palrem omnipoteniem, creatorem cmli et . lis coosiiiarius luus, divina disposilione et tua
terrce. Et :Cttdoin mum Deum Patrem omnipoteniem electione abbas tuiis, tibi, frater Lanfrance, in no-
factorcm cceli et lerrce. Et: Quicunque, vultsalvut raine Domini nosiri Jesu Christi moneo, consulo ct
etse, ante otnnia opui ett ut teneai catholicam fidetn, ^ prsecipio ut plusquam bis aut ter inlente perlc-
et ea quse seqnunlur. Haec tria Clirislianae con- gas hanc fidelem. epistolam inearii, et inter cor
fessionis *»*principia, qux hic praeposui *•», sic it»- luura assisiens coram. dislricto judice, iu cujiis
quam, baec et corde credo etore confiteov ut certus conspectu semper es, perlractes verba et consiUnm
srm quia qiiicunque horuni aliquid negare voluerit, «veura. Quod si aliqno modo facliim fiieril ul alius
et nomiuaiim quicunque blaspheraiam, quam suprq illara, le iioH babeniei, atit legere notente,-legai,
posui rae audisse :t Roscelino dici, pro veritate asse- adjuro euiri per omnjpotenteni Deum ot non sublra-
ruerit, sivehomp, sive angelus, anaihema esl; et hal aniinse Ui33salubre consiliuui; sed hanc prac-
connrmando dicam, quandiii in hac persiiterii per- missam meam jtissionem tibi, aut audienti aui le-
linacia, anaihema sit, Orauino enim Chrislianus non genti aperiat, et ipsam episiolara totain tibi legendant
est. Quod. si baptizalus et inler Chrislianos est nu- exbibeat: quod si facere iioluerit, peccalum Wurit
trilust nuilo raodo audiendus esl; nec ulla ratio aut ab illo requirai Deus, ila ut nulla sit excusaiio in die
srii erroris est ab iflo exigenda, aut ttostrsc veritalis revelaiionis jusli judicii Dei. Anlcquatri donum
illijest exbibenda; si mox., ut ejus perfidia absque abbatiae ***acciperbs, dicebam tibi et aliis sccreie
duhietale innoluerit,. aut anathematizet. veneninn ( el publice, corde et ore, ine nolle ut acciperes.; uoiv ,
' appfobare, non consufere nuiiquam [me esse prse- I
quod proferendo evorauil, aut anaihemalizeiur ab
omnibus Calholicis,uisi resipheriu Insipientissimuni ceptiirum : et si sirie jussione mea acciperes, nun-
cnira et infruniium ', 0 est, propier rinumquemque quam te benediclionem abbalis ab ullo episcopo
mm iuteiligeniein quod supra firraam pelram soli- meo assensii esse acceptunim. El tame» nescio quo
"'
dissime fundatum est, in riutantitim questionum supeiiiO jtulicio ceiabaiur riiihi qriid sensurus eram,
revocare didjielalem. Fides enim nostra contra im- cum idem donum acciperes. Sed postquam faclum
pios ratione defendenda est; noa coulra eos qui. se est subilo se irtgessit cordi meo grave pondus re\,
Chrkiianrnominis honote gaudere falentur. Ab liis et ap&niii se terffbile ilitlicium Dei : Audiviet cori-
enhn juste exigendum est ut cautioneiiv in baplisinate turbatus esl venler, tneut, consideravi et~ expavi
faclam inconctisse teriearil; illis vero raiionabiliier, (tlabae. iri, 16). Gdnfritum est citr trieum in mcato
oslendendum est quam irrationabiliter nos coniem- mei, contrethuerunt otnma ossa tnfaXHeKisxm, 9).'
^nant. Nam Christianus per fidem debet ad in- Serisi rem deieslabflem esse cbraro Dco,"et coranv
itellcctum proficere, noiiper inlellectum ad fidetn omnibus illuminatis ab eo. Unde quoJ tristis dico,
a-fide rece-
[ accedese; aut si inlelligere non valet, tn primum, et pef te totiis nosterordofct-inaxime
/ dere. Sed cum ad inlellecium valet pertingere, de- dolens ei riibescens ego Pater liitis, et inaier toa
lectalur; cum vero nequitj quod capere non poiest, Ecclesia nostra, , facli sumus opprobjum vicinis
veneraiur. Has autem nostras litteras ad prxdiclum noslris, subsannalio et irrisio his qui in circnitu 1
concilium a vestra sanctiiate poitari; aut si forte noslro sum (Psitt. LiXvm, i): el oiivttibOsaudienti-
riOn iverilis, per aliquem de vestiis lilleraruin *** lnis-fiiclus esl exempliini dedecorantli et destrueridi
VARLE. LECTIONES. .
^
*'• Clirisliaria! religionis ms. ChristianiB confessionis *8» Proposni ms. prseposui "» Infimtiim ms.'
infronitum -*°l Fmidalum esl, quaislionum ms. fimdalum esl.in Tnttantium qUiEstionum *** Litteramm
ntt.fiiieratum »•* Sin aulem non erit opus ut leganlurms. sin? anlem; non efilopw ut ostendatiluf,
*•* Collaia cum eodem ms. ***Donum Abbatis mt. donuirt Abbafiae
f JOANNIS PICARDI Nom ,,.
(31) Conciliuma venerabili. Hujtis concilii rtirsus bults Rhemerisis archiep.iscppor. apud.Deraocnar.et
meminit Anselmus cap. 1, lib. De incarriatioiie Ver- in privileglo, quod ipse anno sui pontilicatiisieriio,
m\ Arcliiepiscopi eUam, ad quem exsial 13 Ivonis - coniulit Tbeodonco secundo ahbati Sancti Hnbefti
Garnotensis epistola, ubi (sicut in praefatioa. 1ibr. Ardennensis. f
Anselni. De incarnatioiie Verbi) vocatuf Raihaidus, (32) Archiepiscopitm qtiideth Lanfrancum vita ejnt
sedpuritis Raijioldum dixeris; sic enim fegi iu Ta- tnultis retia'osis itofo, etc. Nescio qua fronte hic «e*
PATBOL. CLVHI. 38
 Hm S. ANSELMI CANTIJAR. ARCIIIEP. OPP. PARS III. — EPISTOL&. 1196
Ecclesiitm Dei, cujus rei te fecisli principium ct prin- A abbaliam per rectiludinem, qui non inrrat per re-
jciptfra noslris lemporihus in hac palria. Sustiue nie gularcm elcctionem et per ohedientiam. NOH ie
sicgraviier loquenlem, fili, quia non me iinpellit excuses. Dices mihi : iVon inlravi per obedientiam,
furor ex odio, sed cogk me dolor ex amore. Desi- qitia non prohibaitti. Sufficit ad removendam recti-
•derat enira tristis frater subvenire perettnli fratri tudinem, quia non per obedieiiliam inlroisU. Verum
jSuo; festinat tremens pastof eraere de faucibus est quia non dixi, prohibeo, aul praxipio ne facias.
leonis ovem tremendi donvini sui. Prosequiliir do- Videbara enim inteiligenti suflicere quia iiicessanter
lens pater ut revocet in infernum properantem do- dicebam : Nonvult, non approbal cor ineum, noti
lendura filium suura. Redi ergo, redi ad cor; tuuin constilit, non pnecipit, nec pruccipiel os meuui. Si
i*" discute faclum, ei concule mentera luain; re- acceperis siue mea jussiotte ahbatiam, iiunquam
probasli consitium seiernum, e.i lenuisli conSiliitra hahehis ab archiepiscopo benediciioiicin. Non enim
repiobum. Nam Dominus teprobat 353 coiisitia dcbel monacbus exspectare oris iniperium, si lov-it
principum, consiliuinauiein Domini manel in wternum volmilalem abbatis sui, aul consiliuni. Si ergo uoii
(Ptai. xxxu, 10). Nbu enim le fecit *** abbatem instrasli per oslium, grave mihi esl dicere} seJ in
Chrislus veritas ••*•, sed Ina cupidiias, et eorum considera el inleflige, quera le nomiiiel vcrilat, ad
•
qui non percipiunl quas Dei sunt leraerilas. Me- B quid te venisse testetur.
menlo quia ^iii non ifitrat per ostium in ovile ovium, EPISTOLAXLni ***.
ted ascendil aliunde, ilte fttr ett et latro ; fur noti re- ADWANDBEOIS1L1DM.
nil nisi ut furelur, et nmctet, el perdat (Joan. x, 1): Affliclosin tribulatkne coiisolatur, Et quod nusqiam
fiJi rai, non uilrasii per osliura, quia uos instrasli consenseril ui Lanfrancus eorum abbas fitnt, ]
per ChriSlum. Non intrasti per Chrislum, - quia Domnis et fratribtts eharissimis, domno Gu.u/rrjM>,
non per verilalem. Non per veritatem, quianon priori monasierii S. Wandregisilii (33) et aliis mo-
per recliludiitem. Nou enini iiilral monachiis in nachis ejusdein raonasterii, qui cum eo suttt, fraler
VARI/E LECTIONES.
.**'.Ad cor; initm tns. ad COTtuuin *•' Tefacil ms. le feeit *•* Cbrislus vcrilaiisms. Christus vcritas
**' Collata cum eodent mt. ...
JOANNIS PICARDI NOTyE. - '.""'.
liulo (Rosccliiium) dico ausus sit Lanfrancum, virum hominem similem nobis hominem, in prrcdicla sen-
atioqiiin integerrimtim, ne leviuscule quidem su- lentia mininie retulissel. > Laufraricus aulem, ciiut
speclum haereseos, itno hsereseon hostera infeslissi- dical hisin locis Chrislum in eadem persona lionii-
itvum, lam gravis iiisinviilare erroris. Vemm, ecquid nera verum Deumque vertim ei qtioque soli liibuut
lioii audeal in Viros ..saticlissiinos, sicum ipso Deo liiinian:e naiurse assumplionem, mauifesie profiletur
giganttim niore bellare non dubiiei? Licet autem ft- C soliini Chrislurii fuisse iiicarnatum ; sed el ctitii di-
des el auclorilas Ansehni salis apud onmes Callio- cat in eadem persona veruin fuisse Deunv, ac se-
Kcos purgent niagislrum deobjeclb cfimine, grafior cniiduni diviniialem fuisse per ointtia aqimlem Pa-
laiiien . polenliorqiie fuerit purgatis ex ejusdein tri cl Spiritiii sanclo, non obscure docct niiuiine
verbis Lanfranci clicila, qtiam prseslabinms, pfius dici possc tres deos. Elenim cum iinineri ad signi-
posit;i Roscelini coiiclusione, quara sic Ansclinus ficandam rerum rauitiplicilalem fucrint iustiliili, ubi
referl. i Roscelinus clericus dicit in Deo Ires per- qtiid jam iiiiicirai repereris, otiosa prorsns crit mul-
sotias esse Ires res ab invicem separaias, sicul sunt liplicalio. At Chrislus a Latifranco secundmii divi-
trcsangeli, ita lamen ut uiia sil voluiilas el pote- liitaiem per oinnia sei|ualis Patri ct Spiriiu; sancio,
siiis, aul Patrem et Spiritum sanclum esse incar- hoc esl, prorsus idera credilur, et esl juxta symbo-
natiim, et tres deos vere dici posse, si usus adniiite- hiniAthaiiasii: Qualis Patcr lalis Filius, laiis t-piii-
i«t, iLanfrauci verbishisccadRainaldum Piclavicn- tns sanctos. Naiuram igitnr numero eaiiidein Ro-
sem scrihenlis polerii inipia Roscelini condusio dejici. sceliuus impiis ac inimtis distinxit calculis. Exlie-
iDominusJesusClirislus in eadempersona verusho- miifi) quoque ellaluin Lanfranci, dicenlis, sic llui-
iho, et verusDeus, secundum humanilatem quidera geniuim Palris in muiiifuiii vcnisse, ut laincn a '
esttrivit, siiivii, cseierasqiie lniinaiire iiaiurse iiifirnii- palerrio siiin iiiniqiiain discesserit, plarte demonslrat
uues assutnendo liomineiii prseler peccaiuin assura- iiiseperatam inseparabilemquedivinaruin naittrariini .
psil; secundura divinilatetu vero, qua Patfi ei Spi- connexioMcnv.Quod eiiira ah alio iiiraqitiuii separa- i
lilui sancto per oinnia iequalis est, nihil hoiuiu tur, quis inlirraaus dical separatttm? Uiinam supe-
Stislinuit. i Et pOsl pauca : t Unigenitus Patris iia rioruni: nostrorum diligeniia constiluissei ejusdem
iB niilnilum veoit ui lainen.a pateftio sinu nttnqiiam :Q Lanfranci commentariis, itt epist. D. Puttli recettsi-
discederel. i Eiposipauca : < Hoc loculionis modo tis a Pelro Chf isliavillaric Beccensi monacho, in in-
siiperius dictura est, quia homini assumplo a Filio diculo Bibliothecse Reccensis, aiino 1483 ul legi itt
Dei icltis el vulnera impelum passionis afferrent'. i Bibliolh. Becc. Hinc eiiira miilto plura proirtpsisse-
Tertioque : i Alioqui, si prsefatus doclor (D. Hila- inus lesiiritonia , quibus Uosceliuuni jure poslulaie-
rium. Pictaviensein inlclligit queinque purgal a nius stellionalus.
Gaiariismo Berengarium sacranientaritun congesio , < Ab hoc criinine satis excusanl, et absciuia, et
iu euuidem HUariuin) conlra oninium sanclorum niorS ejus. > Nou quaelibet tnors excusat, sed ea
Palrtim (lefinilionera, carnera insensibilem el doloris polissiinuni, qitain nuUus prjeterit hxreseos sinister
expcnem iutelligi voluisset, assiimpluiii a F-ilio Dei riinior, ul de Lanfrauco paulo ante Ansehnus lesli-
ficauis
(33) Sancii Wandregkili. Id coenobii sic ab ejus ob fonlem juxla scaliirienlem. Eversmn illud a
cenditore etiaraniini dicitur, vulgo S. Wandrile, de- Nortbmannis excilavii Ricardus II dnx Norlhiiiait.
cem circiiefa 4iiUbomago miUibus. Alias diciiur Gemmet. sup. cap. 22. Exsirttclum esl id caenobii
FpiiUnelht in Vita S; Andceni, vel Fonlonilfa aplid att ipsomei Waudregisilo, decinio a Rblhoinago
Geraraet. lib. vu. ducum Nortlmian. cap. 23, idque lapidc.
 1197 LIB. II, EPIST. XLIH. «?•-
ANSELMDS, post praseniem tribulalione, lempora- ,A fectum liabet (Jac. i,2). El alibi iQportet nos per mutr
lem eiseternam consolationem. tas tribulaliones iritroireinregnum Dei(Acl. xtv, 2t). .
Domnus Norilimannus peuit a me ex vestra parle, Et -..Fideli* Deus, qui uon palietur vos lenlari supra
til dilectioni veslrae aliquam s6riberem consola- quam ferre potestis; sed faciel eliain cum tentatione
lionem, et nostram ostenderem de Lanfranco tolun- proventuni, ut suslinere possitis (/. Gor. x, 13). Cmn
talem.De consolalione quidem iioc mihiscriberepro ergo ex tribulalione tot nobis bona veraciter pro-
lemporisbrevietale suCficit,quod S. Scriptura dicit: fnittanlur; nec frangi, nec desperare, nec a bono
Onine gaudium existiritate, frqires iitei, iurn m teniq- pfoposilo ullo modo deficere pro ulla iribulalione
iionet variat inciderilis : scienles quod probatip fidei debemus .: sed tanlo magis in proposilo bonae vo-
veslriv patientiam operatur, palientia autem opus per- limUtis secundimi similitudinem gfahi .*'• sinapis
. VARLE LECTIONES.
"" Multitudinem grani ms. sinvilitudinern grani
JOANNISPICARDINOTJS.
ficalusesl. Morsatilera ejus incidit in anniim CJvri- delibums oleo, et poutiriciisadfjriiaius esfinsigni-
sii 1089 sui pqitlificalus iindesigesiiHiumWillibelroi bus-. Si qHis ergp amium 1070 sni parte majore iri-
cognoiilenlo Rnil, Aiiglbrtini fegis fbflitirii, tCslihuS ceptuni (uipole perduciiim ad Sepienibrem qiio fuit
HenricoHttngitdoii. nrvViiJfctftlueOWeslirioriast. in cdnsecratu&Lanfrantus) dicalenm Obiisseaiinol089,
. FTor., Ilistor. Rogerjo„Hpned. iti Annat» et archie- _ alias 1090; Neubrigensislih. i Rerum Anglicaruin,
piscop. Caiiluariens. Tatibus ins. in nostra Bihlio- P cap. 2, opinauirLanfraricuin obiisse diem anno 1087.
Iheca, his verbis : t Anno "teftib Guiihetmi Riffi, Conlra aucior Meinorialis HistoriarUra, vir alioqui
regts Anglorum, Lanfrarictis CaTUiiafiensismeiropo- diligcmissfmiis, aririo 1096.
lis archicpiscopus defiincius, in basilica Sancbe Tri- Sed cum priora, qua) in connexo sunt, necessaria
niiaiis (qbara ipsemirifico opere conslruxcral) ante sinl, ftiint etiam, quiE cojjseqiiunlur, necessaria.
Criicifixiun sepultus est. Sedifaiiriisjiovcm, et vaca- VoIaierrbnO parcerp, fefet religip : Ait eni.ra, lib.iu
- vil setles anrtis qiiiivque. Gemma sacerdotum, el (los Coiiimeni. tit. db Galiia Narbbtierisi, sub flrieni,
Hioiiacliorum Lanfranciis GaiHuariorum arehiepi- Lanfraiicum Honorio tertfo papa egisse ludimagi-
scopus v Katend. Junii oliit in Aiiglia. > I)e isto strura. Posiea tamen, lib. XXIInotat Hbnbrio leriio
veiierabili Pntre iviiilta loqtiiinlur (qiue liilefis d.edtt successisse fniioceiilium ten.ium', id est anno 1216.
GilberuisGrispinus Hcrliitni Laiiffaiiciqive ebritein- Sed et inficiiis ibit Anselni. nosinim auilivfsse Laii-
poraueus,. el Beccehsls Mon.iclms)« in Gesiis sanetm francum; illnm tameti claruisse antio 1038 obseivat
memoriae Herluini abbaiis, aq Ansejmi cjiis sticces* lib. xiii eorunidem Cotumenl.
soris: cj in Gosiis -Norlinaiinoriiin. t Sic labuliC ras. Nunc bjslbfica dissehSiOne dijudicata, proseqiia-
de Lanfranco. mur qiiie restanl in Tabulis Canliiarieiisibus noiala
Porro scripiores nec convcqinril de mcnse .obiins,, de Lanfrartci obitti. « Multa, inqniunt, snper illuiit
nec de die. Nara Uoger. lloned. pr.iori partc' Anna- Caniuarii tnetro, seu prosa prompseruiit; tintlta
lium Florcm. , Wignrnicnsis in Chronic. riuhie- qiioqiie BeccensCs , qiiris ipse doc.iieral,, atiique
rani ix Kalctid. Jun., Matih. Weslntonasi. ixKaleud. Sophisbe de charismalibus illi divinitus datis, edi-
April., MaUh.Parkerusirt autiquis EcclesJBfitiiii: iv C defrint. > '
Jtin., Pctrtts Equilin. lib. vi, Catalog. eap. 47 v Non»
Jnl., Balcus ccni. 15 Script. Biitan. v Knlend. Jnli, ; ^rc/ii^is^opuSiete.;Tirf«supro,(*f:iW^
t Becceiisis attiem Anselmus siipradictam coni-
TabuiiC Canliiar. ei Cbron. Becc. nis. v Kalend. Ju- nairioiae sui jiibraoriam hefoico carniine volumini
nias, Si forsau quis me causificc,lHr scriipijtosiorcm iacfymabiiiter indiilit. t Hiicusqiie Viotoriantis co-
aul niorosiorem eplieinerestin, novjl sibt maxinie dexi elBecc. ms. Quibus, si plura quis desideret,
prospecfitni suisqtic scrupulis (si ttigerctiir aliquoi) adeal Malmesberieiisein, Gemrneticensein, Rogeriim
occurrisse me. E.v his ciiini, qiianquani dissentaneis Honcdeniira, MaiihaiiinvParis, Thofnam Walsingliii-
epfiemeridihus magis coiisentaneaiii polest colligere niim in hippodigmale Neustrice ad annuin 1()71.
sitppuiaiionem, scilicet iiicnseni Junrain Laiifranci .Florenten) Wigprtijensem m Chron. Vincentiiitvt
defuncli leslcra. Nec niinorcra anni diserepaiitiam Belvacensem' Speculi Histor. lib. xxv, cap. 58, 37,
habenl auctores, ex quibus supbriorcs verius scit- et43. .
tiunt el scribunl, horunique senlentiac sufiragaiur His coflectaneis fnnerariis adjunxi novissiraunt
'
unctionis,. scilicet antitts 1070, qucra lanu • illudquodi etsi Lanfrai:eo supeisliti conlrgeril, la^-
iempiis raeii quia sic fuii lectum ttl sola niors ejns detexerit,
Willelmus Malinesberieiisis lib. i Degest. pont.
Aitgl., Roger. Honed. iri cumdeni, Mati. Paris in idcifco hic lanlimi retexhnus; Becceiise vero Cliro-
llist. majore et narralio elcct. uuciique Laufranci nicum ms. suppedilavit in bific verha :
descripta inliminesuarum epislolaiiini. Caeteri, qui t Reverendissiino Putri WILUELMO , et' cuncia»
ejusmortem referunt, ad annmn 1090 m Wigor- congregationi Sancise Mariie lkcceiisis, fraler WVL-
niensis el Genrgius Lilius in-, Clironic. Anglorum D HELMiisabbas Cornieliensis veslrse pielittis alnuinus.
r.:giuii recensetit ejus ordirialioitcm anno 1071 siint < Kem, doiiiini et fraires charissimi, Biilli (ut n or>
el CiiHiuafieitses Tabuue, Lilioque in lioc con-cn- moitaliiini, nisi soli tnihi cognitaui, refero vobis dt-
lancse quod dicarit archiepiscopatiim vacasse aiinis vcnerabili Patfe Heituino, atque ejus priofe Lan-
1
quinque. Taudem in hoc oivmes couveaiunl, tieiupe fntno.quam ips^Lanfrancus proprio ore singtlla-
Laitfrailcum sedisse aiinis 'uiideviginli, lrcet, ut prae- riter inihi retuJit,. ct ut nerainJ dicerem, quoad hpse
mtmui, fu inutto verior sentenlia Malraesberiensis, viyerbt, peiwtus itiierdixil, CHJUSiriterdictuiri hacte-
qui I)acces<eiit Lanfianco''tibreswbat;.:^m/(^:i^)ii nus ciis.todieus, riunc la.iKfen)securiisenuntro, cum
gubernatic Ei clesia Cauitiaiieusis.iempas, el ces- jatn liienulla cobjbet iiiierdictio. llujus autem emin-
saiionis ^eivai, annos plns quatuof, cptraiuiierans, tiationis ipsam veritaiera, Deura videlieet;,: invoeo
reliquii aiuiura morlui Lanfranci et Anselnii in ejus lesiem queni scio meitdaeiloquorum omrtium essfe
locutn subiliti inchoalum aliqtiot inensibus, suuiit nerditniem : dicit enim Psalniiis : Perdet omnes, qui
prq excessit illo siginflcato iribus ejiisdeiiv yerhis - loquuntur mendacium (Psal. \ ,1). Hic igilur Lan-
qiialiior, etsi vere qms hur.c annura possit numerare> fr.iiicus tempore prsedicandi Heriuini PatriSj conver-
quia Anselmus, electus Majrtio tnense anni 1093 sionis graiia Beccuni huinillime stiicepil, suscepiutt»
3tiscepii'iegimen pridie Non* Deceiuh., cum satro strenuissime usque ad finem vil* graiia diviua ta
 1199 S. AN3ELMI CANTUAR. ARCHIEP. OPP. PARS III. — EPISTOLJE. 1200
ietvefc [liatth. xiii,31),quantornagis tribulalionem A Becccnses visurum, ranluiraque exierrilans bis ausa
adveisitate atferimur *". Confidile ergo qnia , e»t iangere servum vesirum. Sed cum viderel ine
anmieiile Deo, posl Iribulalionem l;ctiii;t consequc- iiilcniissinie medilanlem *u ut ad vos el quoscunque
inr. Si qiiis"autein ex vobis in hac Iribulniione de- pnsseiri, miilerein pro auxilio el siiccnrsn oralionum,
leceril, dicite : De nobis exiit, sed npn erat ex nobis exlcirita fttgil exlcrrilum. Sed illud tanlillum qnod
(J Joan. li, 19); qrtia non cral iiobisciun radieatus, hahcbam saporis, edendi et dormiendi, et viriura
De voliiriliiie aulem nostra hoc nieiis noslra dieit corjioris, avija noceudi acrelerando rapuit el secuni
ei liugua quia si olini yoluissem *'* ct prascepissenl lulil. Taula igilur ejtis hsec mancipin, fasii ium sci-
ut Lanfratvcus esscl Abbas vester, quod cerlc noii licelel iiisomniuin, el horum sociaut irabecitfiiiirera,
feci -. tam ciTiiielem sc snper vos ostcndir, ut jain quse cjus semper scqni solent lerra vcsligia. a ino.
ucc vcilepnsscm. Valeie. nonihimexpellerepossum. H.-ccidcirco niando vesirre
EPISTOLA XLIV *'». chnrilati quia sialum meae parviiaiis scmper Mibis
ABGISLIDF.RTLM. noiiira es?e volo, ct vos idipsum81* vclle non ignoro.
Qiiod ipse moleslissiina febre correplus fneril dttm- *»ciioie qiiia doiiec vos videam, semper me debiio-
Cadnmo liecciim rediret : quai t.amen di/fuqit,cutn rem ad.vos vcniendi cognoseo. Juvaie ergo me
de.peteiulp ttbeis oraiianum suecrirsu meditarelur. U vesiiis oraiionibus, ut seeiindum voium . meiim
Dorime et Pairi abbati rcveretido GISLEBERTO, possini solvere debitum meum. Valete nitnc e't
ejitsque saiutitali commissis doriiuis cl fralribus in scmper.
Cadomensi ceenobio coimiianentilms, fratcr AKSICL- EPISTOLA XLV *".
KIJS,qnod servus fidetls et frater. fADHEMtlCGU.
Postqiiani a veslfa dcsidcrala prcs?niia nupcr >i, Exorat pro monacho refuga, eui esl in votis redire ad
quain sciiis, abslraclus recessi : Reccura aute fesli- otite, el pecuniam muluatn solvere.
viialem S. Benedkti ob mulia impedimenia videi-e Domnis et amicis, et fralribus charissimis, domno
noii potui. Intra quod spalium cnm inullis curis et priori HENRICO,et aliis in Canluariensi coenobio,
doloribus corporeis aflectus essem in Francia insu- Chrisli Ecclesiae servis Dei commanenlibus, fraler
per febris sttbito irniil in me, ferociler comminans ANSELMBS, iu sancbe vitse prnposito scraper ad me-
me non amnlius vos, alirisqne dominos noslros liora profieere, cl nnnqnaii) deficcrc:
VARIJE LECTIONES.
"*Trifeulationumailerimns tns. Iribiilatiomiii)alversiMle aUerimur *" Venissem ms. yotnissem *l'Cot^~
lota eurii eodemms. ***Mcdianle ms. niedilantein "" El ad rpsrim ms. el vos id ipsmn *** Cvllata
cum eodem ms.
'" JOANSIS PtCARDl NOT.4E.
prolegeniH'servavii. EwH ttmc Beccns mdiiiciis.par- iC e.tndhla appariiil fifius Bafdrict (JeAuvervilla, nepos
vus , pauper foriuna, panperior religiouis itoriua. ehtsdcra ahbaiis. Cttjtts asivreiu in niillo lurbains,
Paierquidem praefattis Dei amore pollcbal, sed fra- aniiibililcr «lc cuin abbas affalur : Quid est iih?
Iriira uliliiim consolatione carebat. Venim , secun- quoinmlote bahes? Kl puer alacriler : Egn, Pater.
tlum quod scripliim esl: Facta cogitainm tuum in hcne habeo, quia per Dei miserieordiain et per inaut
Dontiuo, et ipse enutritt te (Psal. LIV, 23), cuni assi- iitterccssioneiiv, liberalus sunv ;ib omni torincnlo,
duis Dei cleinenliain ipse exsecrarel preeibus, qua- sed Deus misit me, ad le, ut dicam libi, quia si tihi
lenus sibi lalein virura dirigcret, ctrhis sohtlio fove- noi) pvospexeris, inagistrura Laiifraucnra iion babe-
reltir, consilio animarelur, adjuiorio sttsieniarettir, bis. Abbas arfiniratus : (jtiomodo, iru|iiit, lili? Puer
Lanfrancuni libemtitira arlium ertiditione peritum, ad bicc : Qttia vilara solilariam desideral, et de
merum probitaie miispicunm, ralione divina snf- monaslerio cgredi dcliberat. Nam morec frairuiti et
fiiittim, discrelonis viitirtcstibnixum ei direxil, qui vita noii sibi plaeenl : Yide ergo quid facias, qttia
sibi nd oinuia tttilis, ad ctineta, quse pie volebat, lihi noti expedit. Ilis diciis pnerdisp:iruil. Abhas at-
accoiHittodusfuil.Nam ipsiusbonitateatqueindtislria, lonilus in iis qti;e auilierai, reliqmim noclis vigiliis
(locuina alque eflieacia islud ccenobitim, nt ciinclis ct oralionibus insomne peregit. Sumnio aiiicni inaiic
noltira est, superua pieias sacrse religionis ordiue tnox nI ora loqiicndi sededit, Liiiiliiineiini ascivit,
infcrraavil, rauJtis honoribus, tcrris ct pnediis ani- S*'ciin)singnlariter sedere fecil. Cor abliaiis iiilimo
pliavit, plnribus ct :iHipersonis nobilibus atqtte bo- dolerecrueiabalur, vox inlra fauccs premitur, l;i-
neslis, ad landein et glorhmi notiHuis sui subliinavit. crymse tibcrriine erunipenlcs dolurcnt coidi.s npe-
Sed adreiTelaiionein, cujus oecasione ista pricliha- riunt. Lanlfanciis IKCCvidcns, in icrrara prostcr-
vi, perlingam. Cernens Lanfraricus fratrum inerliam nens se, cur ahbas sie ploral apcriri sibi suppiiciler
morura pravilatein, ordinis Iransgressioiveii), eonji- !D peecalur. Tandera abbas in ii;ec vcrba prorupit :
ciens eiiara aliqoossibi invidere, qui sibi meiiiebant lleu mihi, etti lale damniira rainaliir Deus J V» niilii?
eum prouefenduin fore, ignorabatqitid a^ret, qno qui ineiini coiisiiiiiii) perdidi, ineura auxiliuni aniisi,
seconferret, taedebnl eum convcrsritionis iuhonesfje, .iiikltoiies pcr tuagtras geraitiis Deuiu rogavi, tibet-
inhiabat ardeiitei' ad solitariav dulcediiiera viise. Sir vhuis lueryitiis divina; stipplicavi inisericordiie ul
niufata igiltir iiilirmitaie, Fiilcraiiniiin hortulaiiuiii tiifem praistiiret inilii virtira, eiijns consilio clauxi
voguvi|,iilei qwoiidieafferreradicesqiioruiiidiiiiicar- tio loeuin isttiin emendarera, ei tfuas cssenl Deo pla-.
djBoruui quos cthi asserebal afferre solulionis rerae- rila tuoiiacbnrura usibus inslauiiircni. El qiiando,
dium, Hoc autem faciebat, ul coi pns suum assuefaeeret fiater L;mfrance, huc te Detts adduxit, prcccs incse
tali ejdttbo, quasi dispotiebal vivere in ercrao. Cnni hurailitalis exaudiias credidi. Ego itt te onus meum
ergoj}aiiicoi'pus cianinviim pnepar.iiel ad Cugjitttuo- transferre cogifabam. Ego te totius oncris raei sar-
eiiinic ulapsionis, doiitino Jferluiiio aWiali ttilnl. de , cittani SHpporutumm sperabara. Nunc aulera (ne-
hac ve sttspicanli, dura in Jecto quiescercl, egregue scioqua de causa) lijnp dlscedere tne tlereliclp sa->
inaolis liugo.puer, qui nuperrimc obicrai, in vesle liigis, et ad dcserta pergere cupis. Lanfraiicus inlel-
UQI LIB. II, EPIST. XLVI. .; tityk
Moyses charissimus fraler noster, qui clauslrum .A vcrticem in circuitu pelJe servi vestri frattis Anselrni
sauciae conversationis vesirae sua juveniii levilate et indultinv, et os cjus os reeutn esse veslra sciat di-
aliena deceplus Iraude desemit, ulpoie filiiis Evoe lectk). Si qiiis ergo vestruin esi iti qwent nKqiiaiido
inatris noslrae, qttae in paradiso decepla paradisi sponle peccavi, primus iri iilo pro prjcdicta cuipa •
amcenitate caruit, superno prolegente respeclu; ncc peilem meam pereuliat, et os raenm a cibo prolii-
dissipavit subslantiam suam cum merelricibus, nec beat. Post ftanc vefo enlpam pelletit rtieam fratri:
"inedia coaelus pavit porcos exlrancos, nec deside- Moysi stadiosissinie commendo, sictit snnin diligit,
ravlt saturari siliquiis 5" quas porci mandticanl: ad.ciislodiendura; vohis auiem, not» adeo 818ad par-
sed nondura exhausla menlis salietate, qnatn de cendum. Nam si.ejus citlpa peflis raca JoBsaaut gra-.
spiriluati mensa veslra acceperat,- ad rioslrura mona- vius excussa fueril, ah illo' exigam; si quis ailteuv ei-
slerium, quasi ad nolum portum pbsl mullos mtin- peperceril, illi gratias agitin,' De fiiuurlo vcfo ejns,
danimafis discursus tandem applicuil. Qiii.quatnvis scilote quia aliam pellem non habco, quoniaiii s.ilus.
ob rentus sui conscieniiara severitalem jusiitke sibi ejus salus raea;'anima ejus, aniraa inca est. Quo-
timeat Apostolodicente: Nemp unquam carnem suam niani aulem quid de argenlo posUilat, estad facien-
odio habuit (Ephes. v, 29); lamen iittra gfegcm, in dum facile; nonerit, ul puio, apud misericonliam,
quolaelatusetnutriluscstomnimodo recolligi cupit. B veslram ad impclranduni diflicilc. De his oiiinibtis
El quoniain non sedignumvocarifiliura, aut fralrera anlequam incipial redire,. voluittiiteni veslram per
jam Judicat, sallem fieri se sicut unnm de mcrcena- litteras veslras desideramus audire.. Non qitia ipse
riis 359 vestris iantum inter vos esse mereatur, recitsel, si jubetis, eiiam ad tormenla properare}
desiderat: famulo quoque suo, queui ipse ad con- sed qiioniara cum hona spc, faelus.ad cosquosdcsi-
sensura et obsequitim sui dilecli atlraxit, lanlo magjs derat, optat remeare. Valeie,
quam carni siiie liinet, quanlo si ilie aliqua viudicta ) EPiSTOLA XLVl.'19.:-, .,,
puniatur justo judicio, ab anima sua exigeudum iLDGONDULFCM.
videt. De pecunia eliam alliena sub paclo reddiiionis Exorat proeodem, refuga, ...
accepla, quam incante per alienam fallaciam expen- Domino el Palri, amico verissirao.^ reverend»,
dit,ila sollicilus esl ut nisi per largilaiis vesltae episcopo GONDULFO, frnterJANSELMijs,iii httjus vifae
anxilium, et per liceniiam ul undccunque polcrit perseverare sanciitate, in fulur» permanere felicL-
se adjuvari poslutet, ab eo debilo contigcrit eum lale"». .-'*. * . ,
exoncrari, nunquam speret cor suura ex hac vere- Si yesirae benevolenii^.et.vestro^^m bqneficioriim»
cundia posse consolari. Sed quoniam ad tot et lan- retribtilionera iu graUarmu, acUqne esse. sciremus,
tas res preces suas considerat nec posse nec debere C utiqne niullas pelles oviura graliarfin^aetionibus
sullcere, me servum veslrum, quoniam nec ftdelio- inipiereraus.,Se,d qiioniam noa in voee^r^ocabHi,
rem vobisy ncc quem magis confidat a vobis aliquid nec in scriplura pulribili, sed in asterrise pJeniindine '
posse impeirare ad praesens babet, pro se rogat in- felicilalis niercedem vesiram novimns consistere:.
tercedere. Verumcum nolla nvajor sil iiitercessio, ideoque supersedemus per singula vestra benelicia,
quani pellis pro pelle, aniti);e pro anima posilio, gratias revnittere. Mutuara ~verq vesir»m^dileciio-
dicente Domino : M.ajgrein dileciioitem iiemohabet, neni, sicut in vobis manere iminulabileui:«ou. igno-
quam ul animat/i poiiat quis prp umicis tuis. (Joaa. ramus; ita in nobis eam servare inviolabjlera cura-
xv, 13). Domnum Moysen a pjania pedis usque ad mus. De fratre Moyse Cantuariensi juvene^ qui iiuiie
"
.;~ VARIyE LECTIONES.
."* SalnfafissUiijniims. saiiirarrsiliquis *w A deo mV; aileo *" Collata citm eodem ms..• *"ManerQ
rmlicitate nts. permanere roclieitate ' •"-'
JOANNiS PICAITBINOTJE.
ugens voluritalem suam deteciam, ct proposiliim 0 francusnec volens propaIarc\ nec oranina occnltare;.
cordissui, qnod occiilltnii puiabat, evidenier pro- indicavit illani coidam inonaclio noinine Guillielmo,,,
palalum , ahbalis pedihus illico advolviltir, el quali- quem. a puefo rttilrierat et docucrai, pliirinniinqno
tersibi innoluisseni lalialiiiiniliter sciscitaitir. Tunc amabat, prsecipieris-ne alicui (ficerel, qiiaiidhi in
ei abbas blanda voce visionem apertiit;.elquid sibi corpore vivcreL Quodiilleservavlliitsque ad ulliniarii.
divinitus per puerum revelattim sii ^icui supra ve- seiiectuletn. Po.st niortem vero Laiifraiieij:cuui jam;
texnirons, expficat. Laiifr.iticus obsuipefaclus, et iinlfa piohibitione rirgeretiir, scripsil rem.sicut an- .
Dei gtalianv in abbate vehementer ailmiralns.huini- dieral,et ahbati aCnionacbis Becci,proulsupradigres- ;
que prostratus, per confessimiem Pairi proiitius iiiiis,.dixit. ) Hucusque Guilhelrai epislotd, cujns
qiijdquhl in voluniale hubuerat, conlc compuoctus siiiiiiu.iiiuin biographus Beccensis in:e]usdeni Lan-
exposuit, pcenilenliaque nccepta e't absoluliorie iui- fraitci Vilam coniulerat, ex qna unicuiniHudjdqne?.
petfala, spopoiidit se tiunquam ab ipso discessurum, - supieniura referam, nempe, rjuod cuiri Caniuarien-:U
ejusque pnsceptis per omnia oblemperaturum. Abbas sis liasilica ab qvso Litnlfaueo primtinv-i>)(*lioai.T,'
ingenles omnipolcnli Deo gratias referens, quam ci- landemque ad uinbiliciiui perducta, a Guillielnio.
tius potuit, Lanfrancum priorem constitiiii, el qnid- GmboJiensi teriio posl ipsuui arcliiepiscopo foret
quid dilioni monasterii subjacebal inlus et exlerius, sacranda., pro niore univei si iniiuinalorum ciner.es
ipsius crirx coniinisit. Quos ita Unanimcs esse iri- elati ftiere, tnmque mbnachuS aiiqriis I»r«cidii ea-?..
iiiiil divina proleetio, ut niflla inlcr CQSmiqnanv sulirLatifiaivcipariictilam, ijuoe cuuctos blfaciei,rt«s>,7
fucrtt orta dissensionis occasio. Hanc visioncni Lan- friigranlissimo iifflavit odbfe.
 -_nX S. ANSF...MI fl/tNTITAn jtRPIflirp ftPP PAT.K III. — EPISTOLJE. 1201
esl in raortasterio nostro et vult in Anglhim ad stium A J perversitatis tmpelus circa illum repetlat, quam ut
moiiasierium redire, veslram precamur sanclitatem . aliena non laudabilis pertinacia laudabilem intenlirt-
tit et vos ei veniam delicli sui propter nostrum amo- nem benevolenlise vestrse reflectat. Valcat setitper
leni, sicut de vobis confidiraus, tribualis: et ut a dulcis mihi veslra dilectio.
doinno Henrico priore, et a tota congregatione be- EPISTOLA XLVIII"". •
riigne stiscipiatur, efficiatis. Epislolam M1, quam de AD GUALTERUM. ',
hac re pradiclo priori et congregationi misimus, Laicum reeenler conversum in spiritu lenitatis in-
placeal vestrae sanctitaii.legere; el secundum quod siruendwn tsse.
iii ijla posiulamus, antequara a nohis F. Moyses pro- Domno et fratri dulcissimo GOALTERO, frater Ait-
liciscatur, communera volunlatem vestrse beiiignila- SELMUS abbas Becci, safutem.
tis per lilleras vestro sigillo signatas mereamur acci- Domnus Rohertus de Briodua gralias magnas agft
pere. Valete. vobis pro benignitate quafn illi, supra quam *"
EPISTOLA XLVII *".' sperare unquam potuit, exhihelis et cura gratiaruin
AD GISLlBERfCH. actione lesirs vobvs est quia et ab ipso et ab aliis
De febrequa corruplut fuit etdequd sUptp in epist. iS, , propter eum muha molesta passi tesiis. tlrtdle egb
scribit. - **ctim amore gratias
ago ^ et cum gfatiarum acliono
Domino serytis, amico arr.ieus, dilecio diteclus, taudo, et Jaudando precor discrelionem vestram, ut
domno abbali GISLEBERTO, frater ANSELMUS, memor qttia calamus quassattis nou est conleren-
sempi-
ternnm gaudere. diis (Malth. xn,20; /soi. xtn, 3), 360 e' mtht
Si sane, si bene, si prospere ciincla stint erga sattt non egent medico, sed qui ritale habent (Luc, v,
domnum abbalem Gisleberlttni dilectum dilectorem 3i), in boc quod inccepil perseverbt. Sperandum
mcum, vere inde gaudet cor meuriv, quia cerle sic enim est quoniam qui per vestram loleranliani jam
cst desiderium meum. Si dilectionem et benefi- aliquaienus, misericordia Dei efficiente, profecit: st
cia, quae nobis.et noslris rebns impen.ditis, ajicnus in eo quod incoepistis, persevera*eritis; pCTeamderii
alienis impenderei, uiique *»» gratiarum magnam Dii misericordiam ad majora proficiet. Nairi hoci
actionem in scriptis et voce exhiJjerCmus ne defice- ipsura magnum signum est profectus ejus, quia iKi
ret. Sed quoniam boc iHe facit, de quo niinqiiam per qttem se profecisse cognoScit, m.ullum commen-
posstimus desperare, sufficere iSfediinus majofes dari per me araicum veslrum desiderat; nOn ut vi-
gtal'as ctiffl semper prompta vbTuntate, pra3Sertim liis-suisconsentialis, sed ut infirmitali ejus, ul ah
ctim hoe ipsum noS?ignoretvs, indesinenler in cordis iiiis paulalim sicut aeger levelur, condescendalis.
nrca servare. Scio qnia vestra jJilectio qoomodo se G Nonduri) eiiim audel pioiriiitere se mores suos, in
liahral stetus ribster, desiderat cog_l6sccr<5: qtti, quibus attierquamexpedialnutritusesi, inproximo
Deo prolegente, secundum modtim nostruni, else- peniius deserturuin; Sed cum volunlate etfdesiderio
cumhira lemporis hujus varretatem itt cunctis berie promitfit quoiies ceciderit, se Deo adjuvante, per
esset et prospere, nisi quia cnrii miper in Francia vestrum auxitium «t consiKum, et per vestras ora-
essem atiis **' quibusdam affectum iabofibus levis tiones surrecturum ?", et quandoque in bonis morl-
quxdani febris subito irruens plus nve lerruil quam bus constanter siaturum. Salutate doramos et fratre3
laesit. Sed cum videret menlem meam intentissime nostros vestra^ congregalionis monachos ex nostra
conversam iitad ainicos nostrospro auxilio miileretn parte : quos rogov^ut fidelis et aov&us, quatenus
oralionum, exlerrita bis lactum fugil exterriluin. splliciti sint sertiar. uniiatem spiritWin vinculo pacit
Unde aliquandiu post passus suin, cuirt edendi fasti- (Ephes. IV, 3), 8t lemplum votunl esse Spiritus sancli
(ilo, (iprmiendi difficuliaiem.et membrpntm majorem (I Cor. vi, 19), qui si.cul scindi non polest, ila in.
imbecilliialem. Dominos et fratres nostros dife^tis- discordia. habitare nori poiest. Valcle.
simos filios veslro^ qivanta pqssum devotione salulo; EPISTOLA XLIX»«».
de qnorura erga rae dulci dileciione re milii cognita, ni '.'**" GlKABDCri.
quolies recogito, exsulto. De Ricardq ferviente ve- (ll Beccensis quidam monachus ab eccksioe S. Vt-
slro, arjjvosiri Aiigliam secundura uissjonem veslrora . vtari regimine excusetur, ne tupi aijnum devorent et
secutus est, vellein veslram, si vobis non displice- leones ovem.
rel, heqignitalem rogare, quoniam quera Deus SUQ Domino el fatri reverendo Morinorum episcopo
judicio. ab impacio crimine excusavit, s.i ipse ab in- GIRARDO,fraler ANSELMOS diclas abbas Becci, quod
cepto fldeli servilio. non deficrt jam niliil est quod suus.
bome yestraj voluntati q^uamde eO incepisiis, debeat Multa propter necessitatem rei dicere expedirel:
obviare. Juslus eniiq est, et pliis decel tioiieslatis at prppter iviuJta raihi tion Iicet. Brevi igilur allo-
veslrae auctorilaterq, ut vestra constanlia cujuslibet quio et magno affectu vestram deprecor palernam
* • __'._.__.' _ _.
\AC\L-1_L,_.UVtuni-kJ.
*" Excrpiatur, efficialis
ms. *** Inipendilis, uliqiie. tris. episfo^am ms. susQipiatur, efficiatis.^^^Epistolam ;.»**Coftatq cttm epdem
impendi is, alieriiis alienis impeuderel; uiiqye **> Franci^, iiliis ms.
francia essem; aliis **» Cotlatacutn epdem mt. *** iris. *" llesurreciurum msr
Snpra qiia supra quam
,ijg|urr§9liiruiii ***Collala cutn eodem ms.
 \*m tte. n, EPIFT.LIL nm
pielatem, til et vos facialis', et domino "nostro Re- A riscognovi, lanliimque doluistis, recteel egodoluL
utensi anehiepiscopo ex vestnt et nosira parle per- . Sanateergo vutnus vestrutn ne doleal; sicut ynliis«
suadealis, quod ad prudentixe veslrse pertinel discre- sanare merim, necondoleal. Salvura enim est, quud
tionem; quaienus hie fraier noster diulius frustra perditum esse litiiuislis, et habemus, quod in iuib
non vexetur, nec ad ecclesiam S. .Vulniari, ejus oc- retiquislis. Salutale revereridum et dileclissiintini-
casione,- conteuienli consilio et ordinalione prive- riobis domnum abbatem Rodulfum, et dilecios ffa-
tur, Irapossibilile enim est eum amplius in eadem ires nostros Srbi commissos. Musicam, quam peliiis
eeclesia ob muka, qu* longum est narrare, in pace aCadortiensi priore, cui eam pra:slilimus, repele-
consislere; aut ad atiquara *•* utililalem vel cum ni- mus, et eara, quam cilius '"poleriiiius, voliis rait-
mio labore proficere. Quapropter ilerum iterurtique temus.
precor ne tanlum auclorilatis vestrae censurara at- EPISTOLA LI«"
lendaiis, ut aniraara proximi insanabililer veslro ri- ADBALDRICCM ET ALIOSMONACIIOS.
gore (fustra frangalis. Nolile, obsecro, amplius De diuturniore tui morain Anglia. De titaad S. Ni-:
agnum fugientem ad lupos reducere; nolite ovi ca- colaum oraiione, et de tua epistola conlra Rcsce-
- lulos leonura doinandos commiltere; noJile innoeen- linum.
tetn el reclaniantem in fornacem Chaldseortim a<_g Desideralis desideraloribus suis, domno 'priorl
nullius boni effeclum impellere. Permittite ut alius in BALDRICO et aliis, qui cum eo suiil, fralribns fratres
loco ejus constituatur, cujus mens paratior sit in- ANSELMUS, SUUSillorum : semper berie esse iulus et
teciora et exieriora bella circa pravos mores lole- extra.
rare: et qui tentef, quod ipse sese non posse proba- Nondum vobis" possum aliquid raandare de uiili-
vit, si quo modo, Deo auxiliante, possil ulililer eolja- tale nuslri itineris in Angliam, quantum perlinet ad
bit .ntibus coiicordare. Quod si vestra sententia ali- riostram Eccfesiam: Differt enim adbuc rex respon-
dere noslrse pciiljoni; quamvis ipse el alii principes
quid immulabiliter senserit, quad noji optamus,
prius in pradicta ecclesia pacem et bonam volunta- Anglia; mihi nimfs ullfa mensuram meam, amorem
tem aediOcare, et sic pacatum et benevolum inde- et honorem exhibeant. De incolumiiatc riiea lator
num pacis inler benerolos reyocare. Valete. r pra-seniium monachus domini abbalis Gisleberli,
melius quam epistela riostra docere vos polerit,
EPlStoLA L'***.'
,*» JOANNEM ET BOSONEM. quem volo ut valde benigne excipialis *'*. Rediiunt
nostrum ante Quadragesimamfnon spero fulurhm..
De quaterttionibut tais ab eo deperditit dolentem euiri
contolqlur. Etei se musicam missurum pollicelur. Mandate mibi lilleris de his qtloe-^fCa VQS;SUIII,e;i
Amicis amicus, dileclis dileclus, domno JO*HNIet- r quae scire me debere scitis. Miltw mii» oraiio em
doinno Bosowfrater ANSELMOS, ad S. Nicolaum quam feci, «t epistoRtm qtf^fi*conlr.t
hujus yiUe et futurae
iuviolabilem lselitiam." , dicta Roscelmi facerfi inohoavi i et ^qtias de aliis
*" epistolis
Quamvis deleclabiles et dukes sint sapientia et noslris 301 habettjoranus Mauritius,
dileclio, lamen in hujus vilse lubrico generanl dolo- qri-s non misit. Salutaie maires nostras, domitianv.
rera et amariiudinem aliquando: qus quanlo verio- Evara et doininara Basiliam. Valete.
reeet niajoressuut, tpilahoc faciunl rarius et tanlo EPISTOLA Lll»**.
gravitis. Rarius eqiiri sapienlipres faJluniur; sed ADERNTJLFUM.
cuathoe contin^t, magis lsedtmiur. Et qui verius JProfessionema tnonaclto faclam et servatam, rion esst
diligunt, raririP^uos diliguni, off.ndunl. Verum iiefum ab eo exigendam, eutri abbas benedicitur.
qiiando hoc accfdit, gravius se aflligunt. Quapropler Doraino etamico, abbali ***ERNOLFO,frater AN-
cum vos modicum quid incaute fecisse (si laraen SBLMUS, salutem praesentis vhaj et futura.
incaulum judicandum esi, quod de"'' qualernioni- Domnus Nicolaus fFatervester.dixitmihiex.ve-
bus nostris fecislis) vos tam graviler ferre manda- slra parle, ul vobis consiliuin noslrum mandarent
stis; uliquenon hoc ex consuetudine, nec ex riegJi- de eb; quia episcopus Bajocensis invilat vos ad be-
gcnlia descendisse, sed ex ea necessitate, quia non D nedictionetn, quaj vestne debetur elecliorti. Sed ego^,
esthomo qui non peccet, monstraslis. Unde vos pro-- quidquidindesentio, jam vestrsedixi pwesenS.dle-
batis pro certo in caulela prudentiores, el in dlle- , ciioni. Scimus enim quia semper proliteri ore et,
ciioneferventieres.Quodquanto veriusinlueor, tanto opcre exhibere debemus. majonbus noslris regula-
reclijn tesionem cordis veslri cor meum laedBrede- rem obedientiam. Quam scriplo repeteuv, quamliu
bere conOieor. Cum ergo mihi vulnns cordi vestro. eam non abnegasse cognoscimur, superfJuuui cei le '
iufixum ob dilectionem mei, quem timuislis vos of- est; ad quod "*siquis nosvull cogeffe^cum adab-.
fendisse, scripsislis^ non dissimile vulnuscordi mco balix prselationem promovemur, sine ulla ratione.
iuflixisiis. Quanlum enim vos dolore sludio raei amo fleri videlur. Cum enim professi sumus cojiversio-
VARl^E LECTIONES.
*»•Aut aliquam mt. aut ad aliquam *»° Collata cum eodem mt. *n Qttid de ms. de. »s*QiianJ
quod
tocius ms. quaui '"riitius . •»* Collala cum eodem ms. *** Exqipiatis ms. suscipiatis *8'rA|iis vestris
vtf. ailisnoslris Collala cum duobus mss. Vktorinis, '" Doiiiino.et Palri abbali mss Doinino et
aijiicq Ajvbaii *"Est,. quo'd mss. esl, adqnod
 '-'
120? ORDORERTJ**f 1308
neni raorum nostrorum, ac~obeiIienliam seeiindum \ De segritudiile pateraa. vesirne sanctitatis gravi-
9
fegtilatn S. Benedicli, uliqiie" promisimus obe- ter dojenles, pro saiuie veslra Deum orare non ces-
dienliam, non solum abbatibus, nec solura quandiu samus : quoniam xgritudinem vcstram tribulalio-
essemus subabbale, sed omnibus majoribtis nostris, nom nostram, et salutem vestram incolumilatem
ct quandiu viveremus. Eadem enim Regula docet ut noslram esse pulamus; nec solum nobis, sed et ma-
inonachus omni obedientia 8e subdat mnjori, et ut, tri Ecclesia., quantum nomen vestrum exlendi po-
adexeniplum Domiiti, obedientiara servemus usque lest, vitam veslram necessariam esse intelligimus.
«4 mortem (Philipp. 11, 8). Qui ergo monachicam Jussio vestra de conductu Longobardorum amodo,
semel scripsit el legit professionem, si nunquam Deo annuente, servabKur. Domnum Balduinum -
eam abnegavil, frustra aliquis ab eoaliara exigil. quem inAngliara miltimuspronecessiiatibus nostris,
Vale. qttas ipse vobis narrare polerit. secundum qtiod eas
EPISTOLA Ltll. cogtioscelis et paternae bemgnitati placebit. ul adiu-
ADLANFRANCUM ET OMNES DECCENSES MONACHOS. vetis, sicut mos vester est, supplicamus. Oranipo-
Lanfranco morbo laboranii condolei. tens Deus diu nobvs et Eceleshe suae vitam vestram
Domino et Palri reverendo archiepiscopo LAH- in salule et prosperitate, etiam in grala sibi sancli-
FBANCO frater ANSELMUS, el lota Beccensis ccenobii lale conservet. Amen,
consreuatio. ouod sui.
^ VARI-E LECTIONES.
•*' Confessionem mefum noslrarum,
utique mss. conversionem morum nostrorum'ad obedienliam se-
cundum reguluraS. Benedicli, utiqiie.
. ., -. . . .,.-.;..•. ' I .t <t • •; ., - . '

ORDO RERUN

. QVM iH floc TOMO CONTINENTDR.

S. AMELMiiS mNTUAMENSrS AMOtMPi- Sancti AnsehniepKaptiiumtriptex. , 141

.'•-.... .jf^fflopm . :',*v OPERUM PARS PRIMA. — DOGMATICA.
rnotEoonKiu. JH 9
PrOluquiuidi *~*r, '
13 DKDJ^lNITATISESSEfiTlAMONOLOGIUM. 141
aperril|^,;Ansfitof;JMSor».''.:. ; , 15 Praefatio. 141
CensuraOperumqusetn appendipe.editasiyjt. 39 CAP. I . — sit
Qnod quidd-iD optimum maximam et - et
• Viia " omnium
«uctore
_aric'll'ABtefcni ' ' : - •" E-dmero. 49 sumnium
— qusesunt. 144
Prologus.. .>;;•. .^® C_p.IL Beej^emre.... , 146
—
Lwm. PRIMCS. Acta SSAnselmiante eplscopatum49 — sit
CAP.III. (_uod qusdam natura perquam estquld-
—
CAP.I. S. Anselmiorttts, studia, discessusin Gallias, quiJ esi,etqus per.se esl, et est snmmumotnniem qu»
deliberalio— de.slatu.yiltBarnplectendo. 49. sunt,, , — . 147
CAP.II. Vita moftastica,priorainsadminislratus.Ado- Ci**.IV. De eademre. 148
lesrens in vita et in morte adjutus. .' 54 CAP.V. Ouod — jicni illa estpeitie el alia per illanv,
—
CAP.111. Benigoitas erga omnes. Libri nonnulli et ita illa sit ex ae, ei alta ex ilti. , 189
epistolffiscriptae. 60 CAP. V I. — "Qaod illa nonsit ulla javaate eansaducta ad
.CjkP.I^-^Oblabs di^inUff yisipnes».j-ou»}ilM« circa etsel nec umen sit jpe*at-il aut ex nip>; et q«omo-o
regimen puerpFum, •'•amor vilse cotuj-unia et disrrelio. iutelligi possit esse per se et ex se. ^ 1S0
'••-... gg CAP. V II. — Quoniodo alia omniasint per illam'et ex
Cxr. V. — Abbatis etecti benignitas erg«,hospit.s et ilta. - 185
domesticos.Iter in Angliant.Colloquiuu-cmoB.Laufranco —
CAP.VIII, Quomodqintelligendumsit qttodomniafe-
de cullu S. Elphegi. 7,0 cit ex nihilo. l!i£»
OP, VI. — Moniloruinsuawtas et eOlcaeiai_uracuia. C»P. IX. -r Qued eaqnae factasunt ex nihilo, nonnihil
76 erarilantequamfierenl,
•* . . quantum
: • ad
«..• rationem titcienlis.
LIBKB SBccitDCS. — 'Gestainorcliiepiscopalu,Cdttlttariensi. ,,.. If57
i1 • ' ' ' ; ' —
'.•:' \.r . : 19 CAP.X. Qaod illa ratio sit qoxdam rernm locutio,
Cu>.I. Arcbiepisccpiiusassumpius.Quies monasiica sicut fabw dieit priusapud se
— quodfacturusest. 158
ditala. Ali^uacum rege cfissensio. ' 79 CAP.Xf. —'QUodlamenmulta sit ia liae simililudine
Giv. H.:**Hariarumvirittuimexerritat-O. 8T fabri dissimilit-do. 159
C»r. 111.— -Egreiandem impeltala ab iralo rege ad- —
CIP. XII. Quodbaecsummseesseniia!locutiosH sum-
eiinili R'<trianifacililate, vatedieilsuis. 90 ma essenlia. 1£&
C\v. IV. — Discessusin Gallijininde Romatnet in Sam- CAP.XIII.— (Juodsicut omn(aper summam essenliam
nium. , ., • . .95 fact»sunl»iia—vlgeaotperipsam. JPM
CAP.V. — E-tta^iO in Campaniam.I\edilus in Calliam. CAP.XIV. Quodiltasil in bmnibns,el per btnniaet'
Variamiracula. ';>»?! .','' 101 omnfasiotexiUa, el per Ulamel in illa. 161
Ctv. VI. — Mq»WillieJniijsegisei Dovatuinsnccessore -•
CAP.XV. Quodpossilaut non possitde illa dici siib-
HenricodifficulfeiobiuvestU.uras.Itomaualegalio.ltediius slanlialiier. 161
intprdicltis. • 107 CAP.XVL-r-Quod idem sU itli esse jus'am. qaod est
CAV.V(L— ReconciliaJUocumregcBediiasin Angjiam. fssejuslitiam et : el endetn modode liis qt)aesimiliterde illa
IJorbus,obitus, mifacttla. .112. dici possunl; quodnihilliorum moustret qualisilla, vcl
Supplementuiivad Kadmeri libros De Vlta S. Auselmi. quaAtaX sli/tea quid sit: 164
118 CAP. V1X;J— Qupdita ^tsimplex, ut omnia,qu» de •
MiraculaS. Anselmi. • tl9- ejus essentiadicipossunt,UDiim.idemque. siut in illa.;et ni-
gaticti AnselmlVitabrevior. 123 liil de ea dici possitsubsl-Btialiter, nisi in eo quod quid
VilsBS. AnselmiSynopsi»chronologlca. 131 est. ***^
Caruien in latidemS. Anselmi. 133 r,\p. XVIII. •- Quod sit sine princihio et sine fine.
gj.ice.lionin obitumejusdem. 13.7
 1299 0U-E'Ix!||feTGMO'C(>_fTINESTUR. - 12*0
CAP.XIX.
' — Qaomodonil foit ante, aul ertt post illam, CAP.LIX.— Quod Pater et Filtns, et eorum Spiritus pa-
168 riter siat ia se iuvicem. - 205
—
. CAP..XX. Quodilla sil in omni loco et t-mpore. 16. CAP. L X. — Quodautlus e'rum alio indigeat ai meiuo-
V CAP.XXL—Quod ln nullosil loco aut lempo e. 171 raodum, vel inlelligentlum,vel amandum; quia siugulus
i CAP.XXIL— Qaomodogit io omui et in uullo loco et quisqueesl memoria, el inieltigeniia, et amof, et quid-
'
jtempore. 173 qoid necesse est inesse sunmiae essentiie. 206
CAP.XXHL—Quomodomeliusiulelligi possit esse.ubi- . CAP.LXI — Quodtamen non sinl tres, se_ unus, seu
que, quam in omni loco, 170 Pater, seu Filius, seu ulritisqueSptritos. 1' 2Qf
CIP, XXIV.— Quomodomelius inlelligi possit « esse CAP.LXII. — Quomodo ex bis tribus plures lilii nastt
semper» qnam tin omui tempore. » . .177 videaiitur. -' : "201
CAP.XXV.— Quod nullismulabilis sit accidenliiius.178 • CAP.LXIII. — Quomodonon sit ibinisi unns uiiius; hoc
CAP.XXVI.—Quomodoilla dicendasitesse subslaulia; est unum Verbnm, et es solo Paue. 20S
el qqod sit extra otnneoi substaaliam, et siugulariier sq, CAP.LXIV.— Quod hoc licet ine-pli<yibilesit,- tampii
quidqniilest. — 179 •creiJendninsiu .-..... . 210
CAP.XXVII. Qaodnoncontineaturin communiIracta- CAP.LXV.— Quc__o_odei_e___ilire verumdisputahiin
tu substaaliaram; et Umen sil subslanlia, et individuus sit. .211
spirilus. . .., 180 CAP. L XVI.-T Quod per rationaleni mentom n>axine
CAP.XXVIII.—Quog idem-spintus simpliciter sil : et accedatnr iid cugnosceiidiiin siimmamessentiam. 21_
creata illi comparata non siut. 181 CAPLXVil. — Quodmeas ii>saspeculum ejus, " ' •'•'et imngo
CAP.XXlX.— Quod ejusioculio idipsumsit qnod i| se, ejussil. . 215
et ipsi sit consubslantialis,cuni non siut duo, sed-uniis s|ii- CAP.LXVUt.— Quod rationalis creatura ad am_n_um
rilos. 182 illam facta sit. 215
—
CAP.XXX. Quod eadem loculio non conslet ex plu- CAP.< —
LXIX. Quodanima semperillaui amans,aliquan-
ribos verbis, sed sit unumVerbum. 183 do vere beata vivat. : 214
—
CAP!XXXI. Quod lpsum Verbom non sit similiiutl. —
CAP.LXX. Qubd illase amanti. seipsam retribuat ut
factorum, sed veritas essentia), factavero sint aliqua yeri- aterne beata sit. 21(5
tatis imitatio. Et qu(ena_uraermagis-iniet prae-Unliorei C»P.LXXL— Quod illam contemnens, aterne nllsera
quamalise. — ;..'''..' - 185 sil. •' • '. *;:. . 217
CAP.XXXII. QuodsnmmusSpirilusseipsumdicat coae- CAP.LXXII.— Quodomnis anima humanasil immorla-
teroo Yerbo. , 185 ]is. £i quod aul semper iiiisera aut aiiqiiaiido vere beata
—
CAP.XXXIII. Quod cor.subslantiali uno Verbo dical sit. ,', , ,,....;,....,. 21-
se, et quod faciL 186 CAP.LXXIIL— Quodnulla anima iujuste privetur sum-
CAP.XXXIV.— Quomodosuo Verbovideri possitdicere mo IIOHO ei quod oiuniiK)ad ipsuinsit niiendum. .218
creataram. 188 : CAP. LXMV. — Quod summa ess.nlia sil tperatida.
CAP.XXXV.— Quodquidquid faclnm est; io ejHsVer- ";. :' '-. • ' '- -': :.- 219
bo et scientia, slt vita et verilas. 189 CAP.LXXV.— Quod credendum sit in WYirri, boc est
CAP.XXXVI.— Quam incomprebensibili modo dicat, creden,lo tencienduminillam. 219
vel sciat fes a se factas. 189 : CAP#LX.WL:—Quodin, Eairem et Filtonu.et eorum
CAP.XXXVII.— QuotfquldqaidIpsp,est ad i-.realuram, Spiriiumparlter et in singiiios,etsiinui in treswedenium
hocsit et Veibum elos; neclaiueu ambo simul pluraliter. sit. *>.'• **- 220
19<l CAP.LXXV.IL—QUSB stt viva, quaemortua fldesi 220
Cu>.XXXVIII.— Quod dici nou possit quid duo sipt, . CAP.LXXVIH.— Quod tfes sumitjab«sseiiUaqnolam-
quamvisnecesse— sit esseduos. 191 modo.dici oossiu -...• W;|__»»X -i 221
CAP.XXXIX. Quodidem Verbum sit a summoSpiritu , CAP.LXXIX,—Quodfpsasit DeiiMttiimav«nmibu.
nascendo. 192 dominatar et omnia regit. •mm'- ; 2_2
CAP.XL. — Qoodverissimeille parens, illudveroproles. PHOSLCMMQN SEU_ALL0QL'IUiIi_aai>EH5Xl9TEN-
• - 193 TIA. , ...,.: :..::'::: -.<* _23
CAP.XLL — Quod ille verissime gignat, illudverissime —
pROflEinqii. Uuo arguraento.in boc opnsculointendit
gignalur. — 193 quia Deus.esi, et qU-ecnuqaede 0eo credimus.
CAP.XLII. Quodalterias verissimesilesse genitorem Srobare 'ilBcultanoperis. Auctorscribilsub.Tpersonacootemplantls
et Pau-em; alteriusgenilum Filium. et 193 Deum el quairealw iiilelligere quod credit. Huie oposculo
CAP.XLIIL —Retractaiio eommunionisamborum et bunclilulajn dederat; FidesqDaerensinteHeotom. Deiade
proprieuium singulorum. ,194 Proslogion, idest Alloquiumboc opus, nuncnpavit. 223
CAP. XLIV. — Quomodo alter alterias sit essentia. 195 CAP.I. — Excitatio mentis ad cuutemplandum Deum.
—
CAP.XLV. Quodaptius dici possil Filius essenliaPa- ' '-'' ; ' '"''
. ,-: -.' - .-. 225
tr% quam Pater essenlta Filii: el quod simiiiter sit FiliOs CAP.II. — Quodveresit, Deus, etsi iasipiens dixil in.
Batris virtus, et sapieutia. el siniilia. .*'. 197 corde suo : tion esl Deus. .........j- .'.'>v 227
CAP.XLVl. — Qpomodoqua?damex his qua. sic profe- CAP.III. — Quod DeUSnon possit cogilari nonesse. 228
runtof, aliter quoque possint intelligi. 198 CAP.IV.—Quomodo insipiens dixit, iu corde suo, quo.l
—
CAP.XLVJl. QuodFiliossilinielligentiaintelligentjaB cogiiari non potest. .;.. ,: ..-• 228
eiveritas veritalis. ' ,. .198 —
CAP.V. Quod Deus sil meliusest essequam
CAP.XLVIII.— Quodet quomodoFilinssii intelligentia non esse; et solus exislens quidquid per se.omnia latiat de nihilo.
velaapieotiii memorije, et memoria Psiris ei inep-briie. 22ft.
- : I9y ..CAP.VI. — QuomodoDeus sit sensibilis, cum non sit.
CAP.XLIX.— Quodsummus Spiritu.;se amet. 200 Con>us. . ::y,-V • 2?>
CAP.L. — Quolidem amor pariter procedaia Patre et —
GAP;VII. Quomodo sit omnipoteus, casp, multa uoiv
Filio. 200 possit.. * . 23ft
CAP-LI. — Quod uterque pari amore dijigat seet alte- CAP.VIII, — Quomodosit misericors etimp_ssibilis._3l
nwfefev _ 201 CAP. I X. — Quomoilototus justus, et sunuiiejustus par-
QJP,r,IL — Quod' sanclus sit iste amor quaatus est lpse. cat malis, el. quod juste misereatur nialis. --, 2?l.
summns Spirllus. 201 —
CAP.X. Quomodojaste puoi-l,'el juste parcat malis.
CAP. L IIl. — Quod idem amorsil jdipsum quodest.sum- • 251-
musSpiritus; el lamen ipse sit cum Paireet iilio unjis CAP.XI. — Quomodonnivers-! viaeDomini-miserie_r-
Spirllu». ..,—. 201 dia et veritas, el lamen justus Dominusin omnibus*vii.
CA?.'LIV. Qnod-totusprocedal a Palre, tolu-VaFilio; sui*. .••-' .. 253.
el tameuaoa sit ui-i unus aiuor. 202 CAP.XII. — Quod Deussil ipsa vita qqa vivit; et sic de-
CAP.LV.— Quod nnn «t.eorum Filius smor. 20- similibus. ..•'•- r.f; 23t
CAP. L VI. — Quod soltisPater el
sit genitor, iogenilas; CAP.XIII. —•Quomodo solnssit incircurascripluset a>ier-
solusFiiias genitus,solus aiuor uec genilus, nec iufceaiius. nus, cum alii spirilussinl incircumsiripli el ielerni. 234
203 CAP.XIV. — Quomodo-jetcur videlur, et, uou :videtiir
—
CAP.LVII. Qnodamor idemsicsit increatus et r.rea- Deus»quserentibus enm,. . • : 234
tor, sicut Pater el Filius:et tamen ipse cunt illis non tres, CAP.XV.— Quodmajorsitqaam cogilari possit. 235
ed unus iacrealus, et uhus creator. iit quod idem p^ssit CAP.XVI.—-Qaodbac .ilinaectissibili-iquiimihliabitat.
dici-JpiritusPalriseiFilii. 204 .,,"..-..,,-•,„ :• '.., .23S
(_u>..LV-llL_— Quodsicut Filius estessenlia velsapien- —
CAP.XVII. QuoiLin Dco sjL,barr>ioni3, odor, sapor,
tia Patrl-, eo seosu, quia liabet eamdem esseoliarn vel levitas, palihritudo, SMMfi.Ifatjtftao-ft. , : 1 2oG
sapjentiainqaam Paler, sic iilem Spiritus " "sit Patris et CAP.XViil. — QuodDeus sii"'vita, sapieBtia, selernila«,:
Filii esseulia et sapientia, et siinilia. 205 eloaine ve.un bonuu), 25tt
1211 OI-DO RElUJtt- 121?
CAP.XIX.-rQaod OOBsitin locoaat tcmpore, 'sed om- CAP.X. — Eadomprocessioprobalar cx Cbrisli insaf*
nU siol in illo. 237 flationein apostolos. 501
—
, CAP.XX. Quodsil ante et ottra omeia etiam teterna. CAP.XI. — F.ademprocessioarguitur ex verbisChristi:
237 Ule de nteoaccipiet. 504
: CAP. X XI. — Au hoc sit s-erolum sseculi, slve saecuh —
CAP.XII. Urjieniurad idem verbaalia CUristi:Nemo
saoculorum. 238 novitFiliitm nisi Vater, etc. 304
, CAP.XXII.— Quod solus sit quod est, et qui esl— CAP.XIII. — Spiriiiissanctus procedens a Filio nonest
QiDDia Deo indigent tit siol et ut bene siut. 238 aiit minor. 506
- CUP.XXIII: — Quodhoc bouumsit pariter Paler el Fi- posterior CAP.XIV.— Disparitasinter Filii ae SpiF.ilassanctipro-
lius, et Spirilus sancius; et taoc sit unum necessarinm cpssionernde Patre,. etsplendoris ac caloris processionom
quod est omne, et tolum, et solum bonum. 25. de sole. 507
CAP.XXIV.— Conjectatioquale et quantum sit hoc bo- CAP.XV.—QuodGrsect.uonrecledicani S. Spjritumpro?,
njnn. 2*9 cedere de Patre per Filiumperqiiemsonloinnia; sedip^e
fAP.XXV-.—Qnn»et quanta botiasintfruentibus eo. 240 procedal ex deilate, qniBuna est Palfis et Filii. 307
—
CAPXXVI. An boc sit gaudiun. plenum quod pro- —
CAPXVI. Quod S. Spiriii» oonproce<lata Palre per
mittii Dominus. 241 sicnt omniaa Paire per Verbumsunt lacta. 509
LIBEIl PBO INSIPIENTE AUCTOREGAUNILONE. Filum; CAPXVII.— Qiiudsicut lacus est de rivo el foole, ila
242 Spiritas sanctus procedat de Palre el Fllio. 510
S. ANSELMILIBEKAPOI.OGEIICUSCONTRAGAU- CAP.XVIII. — Pater et Filius suut uuurrvprincipium
KILONEM. 247 Spirltus sancli. 31L
• CAP.I. — Refellitur adversarii ratiocinalio; et ostei- CAP.XIX. — tnfringi.nr argomentam ductum ex eu
.
djtur id quo niajuscogitari non poiest, esse reipsa. 249 qiioi Cliristnsexpre-serit solamSpiritus saacti proces-
CAP.II. — Magis urgetar ratiocinalio prseposiia; et sionema Pafre. 312
id
ofteuilitur quo majus cogitari nequil, cogitari posse CAP. X X. — Ejusdem argumenli conflrmatio refuialur.
atque adeo etiam esse. 251 51*
. CAP.III. — AdiDstaatiamadversarii: quod sequeretur —
CAP.XXI. Proressio Spirilus sanctide Filio exprimi-
itjsulani tiellliamesse reipsa, qui* cogitaiur. . 252 lar, cum Spirilus sanclusdicitur Spirilus Filii. 315
CAP.IV. — Differentia inter posse cogilarl, el intelHgi —
CAP.XXII. Cur in Sjinbolo nonsil expressa proces-
nou,es-e. . .*.. 2ii3 sio Spirilus sancit a Fiiio: et cur a Lalinisfueril adjecta,
CAP.V. — Specialisdiscossiovariornm Mversarii dicto- Grsec.sinconsullis. 317
rum : acpfimumquod iliilioinlideliter reluleril ratiociua- —
CAP.XXIII. Summadoctrinsect probationumproces-
tioapm, quam refellemlamsuscepit. 284 sionis
' Spiritus sancti de Filio, 318
—
CAP.VI. Djscutiturdictumadversariiinnuni. 2, quse- —
CAP.XXIV. QuodSpiritus
" sanctusnon sit principa-1
libet falsasimililer possent iatetitg', atqite aMeorssent, 256 Ijler de Patre.— Sla
OP. VII. — Conira dieluin aliud adversarii ihidtm : CAP. X XV. Prncessio haecnultam intra Deum priori-
nempe qt|-d summuii) uiagnum agftiepossit- concipi non Utemiiidiicit nisi priginis. 320
esse; ac Deus ab insipienle coucipiiur. 257 —
CAP.XXVI Verftas processionisSpirilns sanclia Fi-
—
CAP.VIIJ. Comparatiopiclttra-num. 3 propositaeia- lio, ideo niaxime flrmatur;quia flde certasuot, ex quihus
min-tur,rEl und* conjrcique-t Suuimummagiriim, ' de quo necessario srquitur. 52L
adversar.us uum.4 qmesierat. 237 —
CAP.XXVII. Si S. Spiritns a Filio noo procederet,
CAP. I X. — Summum e t
maguumcBjfitari iotelligiposse: non essel cur Filias non procederet de S. Spiritii. 521
el-Oboratur ratio ooatra ii.siplenlemfarta. 258 —
CAP.XXVIII. Coaununia et propria Pairi, ac Filfo,
—
CAP.X. EirmJUsmionts pr_-d., et lib. rlSnsnla;260 et Spiiitui sancto. 322
LlfiER DEEIMMNlTATlSErBELNCAR.Ur.ONK —
CAP.XXIX. lo Deoper ea propria est personarutn
VfiRBI. ^W . 2u9 plnralilas; per communiavero, esseuliaeuoitas. 324
—
CAP..L Scribetidioccasio,et statns qtt-Ptonis. 261 DIALOGUSDE CASUDIABOLL 525
CAP.II.— Quodsaeraefldeiqu-eslioties,quasdispiiiamus, CAP.I. — Quodeliam ad angelos dicalur : QuiriItabts,
aulrimamur, nonquilibetdial-eiici, sed io Scriptaris sa- qttad tion accepiUi? el a Deo uousit oisi bonum et e<se :.
cri8 elperti suscipere humiliter debeat. 263 et oinne bouumsil esseulia, ei omnisessenlia bonnm.323
—
CAP.III. Quod,noffsunt trfS dii : et qoanqaam sint CAP.II. — Cur videatur diabolus ideo iion accepisse
tres.respersonales, una .amett esl res essenlralis. 208 per.evei-iuiliam,quia Deus non dedit. 528
—
CAP.IV. Tres personas esse incarnalas, Filio inc„r- CAP.m. — Quodideo Deus noo dedil, qola ille non
nalO|impossibiIeest: Filio lamen aiiq lius conveuil incir- accepit. — 32»
narj, quam—Patri et S|iiriuii sancio. 272 CAP.IV. Quomodoille p^ccavil.el volailsimllisesse
CAP.V. Cur Filius magis qual-i Pater aul S] iriius Dro. 33t,
sanclas, iocarnamssit. 276 CAPV. — Quodboiii angeli ante casum malorum pec-
CAP.VI. — Quomodoin Christonon sunt 'dose persoux, care poltVerunt. 534
sicntSunt dB-8oaliirae. 278 CAP.\ I. _ Quomodoboai coaflrmatistiot insuostattt.
CAP.VII. — Quod Pater, et Filios et Spiritus sanclus el maliin casu suo. 354
Bonsint Ires resseparatre, naluraliAdamet Abei proba- CAP.VII. — Quteslio nn voluoias, et ejus conversio
tnr exemplo. 279 ad quodooo debet, sii ipMimmalumquod malosfacit; et
CAP.VIII. — Orieinem personarumiu divinis alia fon- cuf non possil cationalis creatura per se de malo con-
lis, rivi et lacussiruilitudiiieexplical. 280 verti ad bonum,sicut potesi de bono ad tnalum. 555
>v£_-P.IX. — Quoduoa sit ct sittiplexsteroilas, cui puu- CAP.VIII. —Qq.a.stiopropositaresolvilur. Quod vplmi-
ctUTicomparat. 2*2 las, el ejus conversioDousit ipsum mabtm. 536
LE PROCESSIONE SPliUTUS SANCTI CONTIU —
CAP.IX. Quodinjusliliasil ipsummalum,et sil nifiil.
GB/ECOS. 285 337
Prologus. 285 —
CAP.X. Quomodo malomvideatur esse aliqaid. 537
—
CIP. I. Quodcommunisest Laluiis et Gr_ecisfldesde CAP,XI.— Quod malumet nihil non possintper nomen
.Trinitate. u 2S_ suura probari aliqutd esse, sed quasi aliquid. 53H
CAP.II. — QuomdHt)indivisibilisuuitas, et iusociabilis CAP.XII. —Quodangelus;1 se nonpo uit liaberevolun-
pluraiiiasin—Deo coiiveniant. _88 tatem primsm; et quoI multa dicuntur posse alieaa |io-
-
SAP.III. Quomodounitaiis Dei consequentiam re- lestate, et non posse aliena impolentia. 3it
«rirtgat relallo. 289 —
CAP.XIII. Quodaccepta sola voluntate bfalitadinis,
—
CAP.IV. CumFilius non sit de Spirttu saneto, ipse nec aliad posset velte, nec illamDOD velle; et quidquid
Spiritus ex—Filio procedit. 291 vellet noo essct— jusla vel injusia voluntas. 514
C,.p..»Y> Eviuciiur Spiritnm sanclum hoc, qnoi est, CAP.XIV. Quodsimiliier sil, si sola accepU est, vo-
babere a Patre, coutra quemdam episcopum Griecis fa- luntas reclitndinis; et id>irco ulramque voluntalemacce-
ventem. 293 pit simul itl— et jtisius, et ul beatus esset. 546'
CAP.VL— Spiritum sanctum.hisiesse a Patre babeal, CAPXV. Quodjiistitia sil aliqnid. 547
noi) posse intelhgi alium esse ab eo, »er missionems,'u CAP.XVI.—Quodiujuslilia nonsit nisi abseotiadebiue
processioaero. , 21)6 jastitia?. 349
CAP."VII.—Spirltas sancti processiode Palre im[>ori at —
CAP.XVII. Cur desertor angelus non possll redire
cjns proressioneti) de Filio. 2 '7 ad juslitiam. . .3i8^
4>P. VIII. — S.Spifiusproceditde Patre el Filio,qita CAP XVIII. — Quomodo tnahts angelus se fecit miii-
pr&cedil —de solovero Deo, qoi Palef est el Filius. 298 slum, el bonus Se jnstum : et qund nialussic debet Di-o
CAP.IX, MissioSpiritus in noihine Filii et a Filio gralias pro bonis,qu8eaccepil, et deseruil ; slcul bo^cs,
cuoCrmatprocessfonemejtis dc Filio. , 2D9 q- i servavit accepta. 35J
 «15 QU-E 1N HOC TOMO CONTLNEiSTUK 1214
CAP.X4X.— Quod roluntas, in quanlum est, bonum CAP.I — Quod homo a Deo fa"ctu« sit juslus, ut \0eo
tit, et nullaresmalumsiu 350 frueiido,beatus esset. 399
—
CAPXX. QoomodoDeusfacial malas et voluntales —
CAP.II. Quodhomonon morerelur si.uon peccaset.
ei acliones: et quomodoaccipiaiiturab eo. ; 551 .,.', .'.- . .'- .401
CAP.XXI.— Quod ntalas aogelus non potuit prsescire CAP.III. — in
Quodcum corpprc, quo vivit ha? vita, io
se casorumesse. 552 homo resurget. *: . 401
CAP.XXII.—Quod scivilse non debere vellehoc qupd . CAP.IV. — Quod de bumana nalura perflclei Deus
vnlemjopecc-Tit, et debere puniri si peccaret. - 555 quod inrcepit. - .402
—
CAP.XXIII. Qued non debuit scire quia si peccaret, CAP.V- -r Qaod quamvis hoc necesse sit fleri; tamea
puiiretnr. , 355 hoc non faciet cogente necessitate : et quse»it necessiias
CAP.XXIV.— Qaod etiam bonus angelus hocscire oon quaeaufert gfaiiain aut mimiit: etquse uecessitas augeat.
debttit. 556 .'.-'',: 102.
CAP.XXV.— Quodille etiamsihoc solodiciturjam non —
CAP.VI. Quodsatisfaciionemper quam salvaturho-
posse peccare,qoia iiuic _at>elhanc scieotiaai ex casu mo non possit fac.ereni.i Deus liomo. 403
diaboli,tamenilit sitad gloHim. 557 —
CAP.VII. Quodnecessesit eunidem ipsum esse per-
—
CAP.XXVI. Quid liorremus aodito oomine mali : et fectum Deuuvet perfectum bomioem. ,. . 40t
quid facit opera quaedicilur iiiju.lilia facere, cum ipsa et CAP.Vltt. — Quod ex genere Adae,et de virgine fe-
ntaltimnihil siL 558 mina Deum oporteal assumere bmninem. 405
CAP XXVTL— Uude venit matumin angelam, qui bo- —
CAP.IX. Quod' npcesse sitVerbum solum et ' homi-
nuseraL 559 . nem iu uriam conveuire personam. 407
—
CAP.XXVIII. Quodpotestasvolendi quod non debuit : —
CAP.X. Quod idem liomoooo ex debilo moriatur :.
bona fuil semper, et ipsnm "velle, boiium,quanlum ad elquomodo possil vel non possit peccare : el cur ille, vel
e-ige 360 aogelus de sua justitia laudaudos sit; cutn peccare orn
- CURDKUSHOKO. 539 I^ssint. 408
Pra-fatio. 539 CAP.XI. — Qaod moriatur ex sua pot^state : et quod :
I.iB-BPEtims. 561 DiortalitasDODperlineal ad puram bomfms Daturam.410
—
CAP.I. Quaesliode qua totom opns pendet. 561 CAP.XII. — Quod quamvis incointnodorumuostroram
<"AP. II. — Quouvodoaccipfeada situt ea quaedicenda parliceps sit, miser tamea nonsit. 412
saal. \ 562 — aliis
CAP.XIII. QuodCUm iuiirpailalibus nostris iguo-.
€AP.III. — Objectiones infldeliura,?et responsi-iies nutiam ' non babeat. .... 415
fidelium. 361 CAP. X IV. — Quomodo mors ejus prsevateat numero et
CAP.IV.— Quodb» re?pdflsionesvideantur Inlideljbus mSgaiiadini pecratorum omnUiib. 414
siitrt Deeessitale,etquasi qiia-dampicturse. 563 —
CAP.XV. Quotnododeleat mprs eademetiam peccata
—
C«p. V. Qood redemptio homioisnon pottiil fieri per eum periineaiium. . 415
afiain,quaroper Dsi personam. 363 —
CAP.XVI. Qualiler Deus de massa peccatrice assum-
—
CAP.VI. Quahter reprehendaut infldeles qrioddici- pstl boiiiiiieinsiae peccato; elde salvalioaeAdie et.Evae.
mus Denmmbrtesaa nos redemisse, et sic dilecltonem 416
suain erga nps ostendisse, el pro nobis ejtpugnare diabo- —
, CAP.XVII. Quomodo non necessiute, mprtuus esi,
ulni venisse.
—
'566 qiii non poluit—esse nisi quia erat inorimriis. ,119
CAP.VII. Quodnullam diabolns babebat justiliam CAP.XVIII. Quodin Deouon silliecessitasvel impos-
adversus homittem: et quare videalur babuisse, " ' et cur sibllitas; et qoid sit oecessttas cogens, et oecessitas; qon
Deus hoc — modobominem liberaverit. 567 c«etis. -: .._j-^.-.„: iu
CAP. V HL Qudmodo licel bumilis, quie dlcimus de CAP.XIX. — Qaomodo vila ClHmlotvatar Deo pro
Christo, DOO pertineant ad divimtaiem, lamen inconve- peccatis homiQum:
' etquomodo CfiMUS debuil et non
nieos videalurinfid-libus eadeillodici -£cahdumhdini- dcbnitpall. ,;. ; f;; , . 425
nem : ei uode illls videaturidem hotno ooo sponte mor- CAP.XX. —Qua r«iooe jJemorte ejus seqaatar liu-
Utusesse. 569 mana salvatio. 428
IX.
CAP. —Quodspoote mortaas sit; et quid sit, •facttts —
CAP.XXI. Quamnjagoa et ouam
est obediens usqae ad ffiortem; » et,« propter qbod Deus diaDei. ' justasitroisericor-
,'"..'150
illum e-altavil;»et,mon venii facerevolumatemmeam;» CAP.XXIL^QUM i-_possibiI-'llt diitsotup feconict-
et, c proprioFilio suo uou pepercit; » et, « nou ™ jHtmt ego Jiari. .' 430
voto, sed sicul ta vis.» .„ 370 —
CAP.XXUl. Quodiuhis qaaedt-ta sunt, refitas Ve-
—
CAP.X. llem de eisdcm; quomodoaliter recte '-
' • -"intet- teris et NoviTe<tameuti probjiiasit. . 431
ligt pos-iiiit. 375 LIBER DH CQ.NCEPTU WllCl-lALI ET 0RJ6INALI
-'-""'" ' ;131
CAP. X I. — Quid sit peccare,' et pro peccalo satisfa- PECCATO:
-cere. 17 576 Prologus. ...... 431
—
CAP.XII. Utrum sola misericordia, sine omai debitl CAP.L — Qaa. sit originalis, el qua peiSplialis.^ustiLia
'
deceat Denm dimiltere. 577 vel ' ,43.
--olaliooe, — peccata
CAP.Xill. QuodDihiiniioussit tolerandumin rerum
injustilia.
—
CAP.II. Qualiter liumananatnra corrupta' est. 431
ordine, quam ut creatura Crealori debitum honoremau- CAP.III. — Qood uou sil peccalum, uisi Uivoluntate
jferat,et noa solvat
— quod aufert. 578 ralionali. — 435 .
' ' XIY. Cajosmodibonor Dei sit pcena peccantis. • CAP.TV. Qaod nihil per se sil justum
"CAP. aut injusium,
379 nisiipsajustitia, vel ipjuslitia, et quod ""uiliil puuiatur
' nisi
—
CAP.XV. Si Deusvel ad modicumpalialur honoretr. volunlas. . . « 436
sdum violari. -580 —
CAP.V. Quodmalum, quod esl peccatum slve iuju-
,CAP. XVI.—Raliosor numerus angelorum,qui cecide- slttia, nihil sit. ; '438
fiint, restitneodus sit de bomioibus. 581 CAP.VI. - Quodcum puhit Deas pro peccato, npopu-
—
XVII. Quoda|ii aogeli pro illis non possintre- niat pro niliilo. 4i0
J^BrV - o82 —
CAP.VII. Quomodo semen homiiiis dicalur iinmun-
StjjtpflW —
CAP.XVIII. Ulrum plure» fuluri siat sancti homines, diiraet 'coucipil " in peccatis, quamvi-.iii
. .* . eo uon sil pecea--
qaamsinltu-li—aogeli. 582 loin. , 440
CAP. X IX. Quodbemonon possitsalvari sine peccati —
CAP.VIII. Quod in semine sompio do Virgiue ' nou
saii-ftciioae. 389 sit peccaium iieque necessiiasfulini peccati. 412
—
CAP.XX. Quod secttndum mensuram pcccali opor- CAP.IX. -^-Cur peccatumquo damuatur bumaaumge-
Icat esse satisl^ctiouem; nec eam honio per se facere nus, inagis imputetur Adae quatn Evie; cuin ille post • t
possit. ' 593 per lllam peccaverit. 4f2
—
CAP.XXI. Quanti pouderissil peccatum. 593 —
CAP.X. Cur graventuf peccato Adae,qui ej>? conscii
CAP.XXU.—Quam conlumeliam fecjt Deo homo, cum ooii fiieriitit. 413
' S- pcrmisila diabolo viuci; pro qua salisfaccre iton 598 po- CAP.XI. — Qaod pronagatiode Virgine non suhjaceat
Wfo---- — lot;i el merilis naluralls propagatiouis;et quud tie_ sint
(__p;'XXIII. Quidabstuiit Deo cum peccavii, quod cursus rerum. ';;'" 113
reddere iiequit. 59", —
CAP.XII. Quod mala Adienulla reptiiudinead illiini
—
CAP.XXIV. Qttodqaandiuhbmonon reddil Deo quod hominem traoseant. 416
4ebet,.nonpossil esse beatus: uee excusetur impoteoti.i. CAP.XIIL— Quod, eui nonessel D tjs, sgd porus
39« liemo, uecesse tamen esset ill^Si lalem esse, qiialls pri-
—
CAP.XXV. Quodex necessitaie per Chrisium?al>e- mus bomolactusest. 1*7
^ur homo. " 399 CAP-XIV. 'i^ Qlibd' proposit* r..!intii non refrageitw
l '.ND-s. ' t: 'ittiiiiuaSo Setiiii-e efta >
LiBen_EC 5'J9 quod scriptu» e boniiujm de
 "
iS15 '_* QRDO RERUM 4216
lniquilatibus conceptpm; ctlainsi de aliquibusproprio CAP.XIV. — Divisioejnsdemliberlatis. r,(\6
dictum si|. 418 DE rONCOnDIAPR.-ESCIENTI-EET Plt-EDESTI-
CAP.XV.-- Quomodo * massa peccalrix non sittota pec- NATIOKIS. 507
catrix. 448 Qu_!ST]o I. — De corieordia prccscier.liteDei cum li-
CAP.XVI. — Cur Joaones, el aiii qui similiter concepli bero arbitrio. 507
suot perfnip-Culum,oon sint per se liberi * peccato. 419 (Ju>.I. — Nonrepognat Dei prsescientlalibertati arhi^
CAP.JtVIL— Cor Deus inc-matus, cumde Adain pos- trii; quia Deus prsesritesse libere futurum, quod aliunde
set fncerc liominesoon deos siue peccato iot,"quod suf- non est ex necessitate ftiiurum. 507
fl-preni. 4t9 CAP.IL — Qoomodo necesse sit rem esse futnram
CAP.XVIII.^-Quod de Virgihe justa Deus conceplus qnaodo Deus praescileam esse futaram; etlamen volun-
sil, non necessitaie, quasi de peicatricebod posset, sed tatem Itberam manere : el de duplici necessitaie. 509
quia sicdeeeb-t. 451 CAP.IIL— Qaod libere futura non sint aecessaria nr-
—
CAP.X|X. QuomoJoisla ratio et aliera alibi data con- ccssitate prarcedenle,sed sjiqoenle. ,11
cordaiit et diffe.ant. 431 —
CAP.IV. Si praescienliaDei Dfcessitatemingerit re-
CAP.XX. — Qnod oatas de Virgine, pro origioalipec- bbs qua'- priescit; ipsi nihilfacilex
" libertale, sed Oflinia
calo halwerit originalemjusiiliam. 452 ex necessitale. 512
CAP.XXI.— Quare noiipotuit habere. personalem inju-- CAP.V. —Quodmulta in Scriptorisdicuntnroecessaria
stitiam. iti$ et iiiimoiabilla,per comparatibnem ad selermlatem; qtta.
CAP.XXII. —De quaotilate originaiis pecciti. 45- in tempore sunt libera, etpossenlBOnesse. 5131
CAP. X XIII. — Cur el qnomodopeccalum desccndalin ; CAP.VI. — T)e Iibertate ad ea qiisesunt salulis. Hic
infaotes. 454 qn.Trilurubi, et qua; sunt. 515:
CAP.XXIV.— Qnodpeccataparentnm post Adam iion —
CAP.Vfl. An Dei praescienlia sit a rebus : et an res
iu
comptitenlur —originalipeccato liiiorum. 43? siiit nb ejus scienii-. Et quoiiiodo malasint a Deo., 517
C-P. XXV. Quemodopeccata paremum noceant' ani- Qti_:sTio11.— Deconcordiaprcedestinalioniscumlilero
ntabos Qliorum. 43t) arliitrio. 519
CAP.XXVT.—Quomodotamen nullus pnrtet peccatum —
('AP.I. Itatio dubitaadi circa libertalis et procdesti-
patri», sert suum. 160 nalioois concordiam. 519
—
CAP.XXVII. Quidsit origiaale peccatum,et qiiod in —
CAP.II. Priedeslinationon solum bouorum est, se.l
omuibussil _>quale. 460 et malommpolesldici. 5-0
—
CAP.XXVIII. Cootraillos qui npn putant h-fantes de- CAP.I|I. — Praedeslinaliocumlibertate conciliatur eo-
bere damoari. 461 demmodoquo prseiscienlia. 5JO
CAP.XXIX.— Quomodoimpotentia habendi jusliliam QO_!STIO III. — De concgrdia gratite el libertarbitru.
excusel eos post liapii.mum. 462 C.AP. I. — Proponiturdillicoliasex Scriplurisrirca gra-
Deelaratiocoiu-darivin enmrtemlihrum. .t>3 liie el Iibertalisconcordiam. 521
DIALOUlSDliVERlTATE. 467 —
CAP.II. De liberlate arbilrii sine ana salulemnemo
Preioga». 467 merelur; el— de gratia sine qua oullussulvator bouio. 322
CAP.I.—Qaod veritas non ttabn-t priiicipiain, vel CAP.III. HectiludO,qua salutem consequimur,ooa-
finem. 4C8 nisi per gratiam obtioeiur. 533
CAP.II.— De veritate slgnilicationis,et deduabus ve- —
CAP.IV. Eadem rectitudo nonnisiper gratiam ceo-
ritttibus eounliationis. 409 servatar. 52i
De
-©-W.J_L— veritate opiirlonis. 471 —
CAP.V. ElucidaoturScripturae,qu-e soli gratiiB et
"«IMiW^-De verilate VcWnilatiS. 47i qusesoliliberiali salutem tribttere viiienttir. 525
CAP.V.— Deaciiouis aattiralis et non naluralis veri- CAP.Vl.--Quomodo OOD sit supervacaneum homines
tate, -', •.'.'"• i^V"'- :''' " 472 ad frilem,et ail ea qu* exigit, invilare. 526
—
CAP.VI. neftefi-OiimveritateVelquod falsifas,qu» CAP.VIL—Quod jnste arguanturqui iovitatireluctantur;
in
putatur esse— sensu, sit1ii4>t»iniow. ,, -. 473 quaiiivissequiinvitationemiiequeaat absquegralia. 529
CAF. V II. T)«iv.rltate_««sewtHl Verom. 473 CAP.VIII. — Qnodomoi3cul|>aet culpabilisimpoteotia
—
CAP.VIII. De diversis iuteljeciibus debere et iion in renatis per baptlsmumdeleautur. 530
(tebere,pptseeinon
' CAP. posse. .-" 473 —
CAP.IX. Curpecralo deleto,,effeclusejus remaoeat:
IX.—Quodointiis
- aclio signiOcet
": a"ut verum atit et cur bapii->li,atque martyres, tion statim incorruptibi-
tMim;:s M •"- ,477 les tianl. Kt
CAP.X. — De snmraa veritate. 478 CAP.JF.—Qnodsi qui nitenles non proficiunt ant deO-
CAP. X I. — De Terllatt? dillinilione. 479 cii,nl, lipcnpn ex irapossibilitate (iat. 553
—
. CAP.XII. Dejoslitiadiftiiiiiione. 4.0 CAP.XI. — Quoseusu in hominejuslo vet in;us:osil vo-
' Cjtp.XTII. —QuOduHasit \eritasin omnibusveris.481 luntasrecle vivendi. 334
-" —
CAP.XII. Quod ex voluntate recliladinis sul com-
' LIBEI. DE VOLUNTATE.
DE LIBEROARBITRIO.
487
489 modi procedat omoe meritumhominis,sive ad saluiem,
DIAI.OPUS
CAPDI.— Quodpcteslaspeccandi perlifteat ad liberla- sive ad damnalionem. '537
tem arbilriL 489 CAP.XIII. — Undeest tam vitiosaet lam prona ad ma-
CAP.fi. ^-(,TTodtamen angelus el homo peccaverunt lum voliintas. S38
per hsnc'pot-statpm, et per liherumarbitriiim: et quam- — et
CAP.XJV. 'Recapitnlatio, cooclusiooperis. 540
vis potaerint servire peccato, non tanieu eis potuit domi- DE AZYMOET FERMENTATO. 5«
narl pecCatum. , 491. CAP.1. — Salvasacramenti veriiate, izymmnaul fer-
CAP.IIL— Qaod-postqaamse ffeeerhatservos peccati, mcutaliimpaiiemassumi, 541.
ilberum habueruiu arbitriuqi : et quid.sil liberuiu arbi- —
CAP.II. A[itiusin azymoconficisacrameutnm,quam
triom. 492 iu fennentato. . 312
—
CAP.IVV Quomodopolestatembabeant servandire- CAP.lll. — Latinos in azymo conlicienles oon judai-
clf.udinemquatnnonhabenl. 493 zare.
—
, .«5*3
(|AP.V.—Quodnuia tenatio cogat invitumpeccare. 496 CAP.IV. Kelorqoetor io Graecbs argumeniatio^giia
i CAP.'VL—Qiiomodosit DOsirauiluntas polens eonira ' probaot — Laiinos io azymo- c ooflcieutes judaizare. 541
leiitatiohes,— licet videalurimpoiens. 498 CAP.V. LocaScrlplursequibus Grseci coulva Lati-
CAP.VII. Quomodovoluotasforlior sit quam letita- nos iu conlroversiade fermeotato abulelianlur,coogrue
lia, etlam cuioabilla vlncUur. 4!)9 exposita, ac 1° tractatur illud < Lilleraoccidit. » 513
—
LAP.VIII. Quodnec Deus. potest auferre voluatatis —
CAP.VI, Quomodopropheiajubeat sacriflcari d e fer-
re.ih-jdiiiem. • 501 meotato laoden.. 547
, CAP;IX. — Quodnihli sitH-ertus reeia-volUtitale.501 CAP.VII. — CoiinubiaLaliDofomde eadem cogoaiioue
CAP.X. —. Quomodo peccans sit servns peccati; et in cerlis gradibus di-silis,raalea Gra^cisre.robata. 548
qoudmiijfnsmiraculumlit, cutuDeus reddil rectiludioem DE SACRAMESTORUM DIV^RSITATE. . 5i7
jllaui
' dcser, uti, quam ciuntuortuoreddit vilaiti. 502 Waleraoni epistolaquaabeaioAnseloioscribendi argu-
—
CAP.XI. Quod.ista serVilus non anferat libertatem meniumpneboit. 547
arbitrii. r . 503 CAP.I. _ Querela; Waleranni de tanta divecsii»» ' itt
CAP.XII. — Cur, cum hqmo ooa habet recliludiiiem, sacranlenterumcelebfaliooe. 319
maglsdlcitur liber; quia, cum habet, non polest el au- CAP.li. — Cur aliqui fermentalum ' adhibeantin mjste-
forri: quam, cum eam liabet,servas; quia, ' cafli noa ha- rils. .,'".: ,"S*9
bei, non pbtest perse eaitvreCuperSre. 503 CAP. I II. — Cor uoicumet non mulliplex crociS sigoum
yo- super psnem et calicemtormelur a pierisque. 549
i*pifc xlIIr--i.QU()dpoie*Sia9-ei'iandI^i«;titadioem Cip. lV^— Car ealix velo seu pallaoperiatuf a prmd-
iiiiSuiis propter ipsim : ectitudinem,Sit pfttfecta difllmtio
BlNilaUsarbirii. ,, 503 pio. .539
 1§I7 QU_E1N IIOC TOMO C0iST_NENTUR. 12I&
• IfcSPOXSIOADWALEKA-iNIOlERELAS. 55t> po_pre, oblatns est ci unos, qui ,dfebeb»t ei decem miilia
. CAP.I. — V-rietateiit riluum cUm uoitate Tidei cobse-. tat^lita.»Et reitqna. - 617
rere. . . v ' —
HomiliaVL lii evaageliums-Ofindum Lncam:« Po»t-
«W-
—
CAP.II. Ad querelas de uu,i signi rrucis formalione. quam intpleti i-untdies purgaiioiiisfjiis secundum legem
555' Hoysi, tulerum illuni iu Jerus-letn, ttl sistcrent eu.niDo-
CAP.IIL—Deoperimeolocalirisiiitersacrifirandum.533 miiio, sicut scriptum est in iege liortiitvi-: Quia omiie
Oi ."ENDICULUH SACERDOTUM. 05.. masculiiiumadaperieus vtilvani,saiiclum Dominovocabi-
DENUPTIISCONSANGUINEOttUM. _ 5£7 tur. n.Et reliiiua. ,;. ; „ ,. A 621
CAP.I. — Quaesil ralio prohibiliouisconjngioramiuier Homilia Vii. — Iii evatigelium secundam Lucam :
saagaiae juhctoj. 557 < Ibiuii pnreiiles ejus per omties apoos Jerosalem, i» die
—
CAP.1L Jadaiea quaedamcoanubia curialercognalos -dletiiiii-Casrhae.Et cunifwtns esset^aimoruinduodecim,
permissa. .557 asr.endenlihiisiilis in Ilierosolymamsecundum corisuetu-
C^p. III.—Vado cotitrariiedlcti in lege gratiae. 558 diiiem diel fesii, ceBsummatisquedieiius cum r^dirent,
—
CAP.IV. Alia ejustjeinedicli ralio communispieris- renmnsit pner Jesqs in Jerusiilem: et uoo cognpvferunt
que Jurialcisinter cogn-tns connubiis, item vetilis. 558 paremes - ejns.» Et reliipia. fttt
C_p.V. — E-ponitur qua. slt iurpiludo detegi vetita,: HomiliaVllf. — io eva:igeIiumsecundumLu-aw:» Ea-
ad ralionis prpppsit_>Intelligeoliam. 539 awu. esrcutn bapti-iiretur omuis populus; ei Jfsu bapli-
—
CAP.VI. Cpndu-ilur catfoproposita et dprraraolur zalo ,et otioie, aperluiii est coeluni.» El reliqua. 630
vetila inter quosdam__bgain«Juuctoscoitnittoiaol>reve- ' HoiniliaIX. — ln evaiigelimn secunduuvLucam ::« ln-
renliam quamsibi lnvicem(fehenl. '860, IraviiJesns ia qaoddam cjsLelluui; et. mulier qosedan),
CAP.VII. Cur <a prohibiiioapud Chrlsliaiiosad ulle- Marllia nouiiiie, excepit illu»), » elc. « i -
— 6il
ur
ioresgradus prolendaf qnam apud.Judxos. . 560 .<Iloinilia X. — In evangeliam seciimitim Lucaai : « Cum
IMALOGUSDESKA-tHATlCQ. ,<., ijiirjirevJestHtin douium cujvi-damprincipis Pltari-gporunv
.^ATP.T. — Aii _K
KfamuBlicus sobstantla, anqualitas :" S-bbato utauducaro panem, e|. if«t-vOl«ervaba_t eum. *
- 561* Etreliqiia. ', •<-,,;-, ..-_<* . 6i9
prQpooiAturr3i<ooesiu.ulr-uii|ueparlem.
— . S6l —
CAP.II. Rationeaproposto redarguuutur. Uomilia XI. In evangeliomsecuodumLuc»m: tllutuo
—
. CAP.111. Baliones proposiue cputra redarguentem quid im fecil roenamniaguam, el vu.cavitmultos. Et •ujisit
Grmanlur. 562 servum suum lioracoeniedicereinviUlis utvenirent; quia
—
CAP.IV. Vilium sjilogismorumcap. 2-propositoram. jam parata sunt omnia.Et coeperual simui omues excu-
565 -sare. Priinus dixil ei. » El reliqua. ,651
—
CAP.V. Qaid ex "prsediciissyllogismisefficitegitime i HotnihaXII.— In evangelinn»secuodum Lucam: «Di-
valeat, io eorumauo docelar. 564 xit Jesu* discipnlissuis paraliolam baoc : Htnnoqtiidam,
CAP.VL — Alteram sopbfemadisculilor ex dictis. 564, . eral dives, qui habebat villicum; el hic diffaiMlns est
Cip. VII. ^ Iterum discutitur prius argumeauim cap. 9 apud illum.qnatiidissipassetbopa.ipsius.Et voeavit illutn,
proposiltim.— 565 el ait illi. » El reliqua. -55
CAPVIII. Examen argumentt cap. 5 proposili. . 5S7' HomiliaXIII. — Iitevangeliumsecuadtmil.iicm «Duai
CAP.IX, — An sit aliquisgrammalicusnon liomo. 568 iret Jesus iit Jerusalem, trao-ibat per inediain Spmariam
CAP.X. — Grammalicasao sit prima, an secuuda sub- et Galilieaiii.» Et reliqua. 660
slanlM. ,569 « lioniilia XIV.— In eviuigelium secuit-um Joamieni:
CAP- X I. — Homioem npn esse grammali-nm. 569 Erat quidamregulus cujus iilks ia_Tn_sLaUir(.apliarT
CAP.XII. — Homo4t grammaticas,qu»m varie signilt-- uaiitn, . etc. .' . "-•, . }S6i
eeut soa -ignificaia. 570 Homilia XV. — lo evangelium secaadunttJoanivMt:
—
CAP.XIII. De formali,sigoiflcalionevecis.grantmaii-' « Ego sitmpastor bootM.Boothipsslorauiiiiam-§aiHl- #uit
571 pro Ovihus suis. Mercenarius aulem.et qui
«««.__,
' CAPXXIV. — Grammalicomesse signiflcativuiggfamma- cujus nou sunt oves propriae,videllqpuui -We-l'paslor, venientem, et
tics, sive signilicarcscientiamgrammalicam. • ' 572' dkuiitil el
pves, fugii; el lupus rapUt0et disp*jtgil oves,
GAP.XV.— Exemplo albi doctriuaproposit»ejplicatiir. - Herceitarius au'em fugti, quia merceaarius ... est, et non
'';:•'''-''.' «74 perlitiel ad etiinde ovit)i)S.»:Elreltqua. ,„ . .670
—
CAP.XVI. Quomodogrammaticussit qtialitas. 574' —
llomilia XVL lo illud :« Decebal ettim eqm propier
CAP.XVII.—De Arislotilissensu in tractalu De cate- quem oinniaet per nuem omnia, » etc. 675
«orilV- . .* 575 SEHMO DKPASSIOM: DOMINI. ''»,. 675
CAPTXVHI. —Quod dialertici appelleot voces nomine K.XHORTAT10 A » CONIEMPTUM TEIWP©BALIUW
reram quarom SIIDIsignilicaiiva!. 576' ET DESiDEfttUM /KTEHNOKUM. ; 077
—
CAP.XIX. Utrum grammalirus.cnni designet fiaben- ADMONITIOM0HIE->T1. 6s5
tem qualilatem, spectel ad categoriami babere. 577 CAHMENDE CO.NTEMPTU-HiNDl. f , 687
—
CAP.XX. Quomodoex sigoiiiraUsvoci-albui oon ex- •AJ.IUD. . ,..< 70,1
surgal uoum. 579 LIBEKMEDITATIONUM*a: ORAT10NUH. 709
CAP.Xll.•'— Quodalbusoon signiflcet aliquid habens Profogos. •?_, 709
•Ibedinem; sSd „ii_t-xst signifirel habensalbed sem 580 Meditatioprima.— De hui_ana\ .contlitioiVis. dignitate
LIBERDEVOLDNTATEDEI. 511 elitiis«r1a. - .' :; 709
—
CAP.I. VoluntasDei qnaedicator. 581 , —
Medtatio H. De terrore j(Ulcii ad e_cilj»ad__- in se
—
CAP.II. VoluntasDei mulliplicilerdicitor. 5S2 ' limorem.. , _-,„ i:_t<_., , 722
CAP.III. — Qu-rumiamambiguiuiuii)e'ucidatio. 585 Medit-iioIII. -- Deploratio male amis se virginitatis,
C.AP. IV. — Alisedubitittionestolluninr. 583 • • - 7-5
—
CAP.V. De divina volunlate, efljcienle, approbaute, Mediiaiio IV. — Qunmodo peccator excitet' animani
coacedente, permillenle. 584 siianiaii corrigenda pencat... 729
01ERUM PARS SECUNDA. — ASCETICA ET MedilatioV.— Lnde vivat anima, et unde xivat caro :
PAR-ENETICA. - el de gloii» tx»n.Tatiiniie, el de infelicilaiemalaeanimap,
qoaudo,exrnnl de — enrpove 733
HOHlLI_BET EXHORTATI0NES. 5R5 MedilatioYL Ati robnranilum spiritum ne despere-
Homilii prima. In illod Ecelesiaslici: « In omnibusre- mus; quia si veram pueoileiiliamagimus, veram miseri-
quirm qussivi, et iii h__reditaleejus morabor; luuc pras- cordiamsiue dubio de-omnibus peccatts noslris iuvenie-
repit, et dixit mibiCreator omoium,et qui creavvtme rp- muj. i. . 758
quievit in taberoacuiomeo. s 585 MedltatioVII. —Nihil stahile in mundo, etc. 74L
—
HomiliaII. ln evaageliumsecundumMatlhaeum.«\,i- —
Meditalio VIII. Elevsde po-iiitenlisad Patrem. 715
dens lurbas Jesus ascemtit in montec;. Et cum sedissel, MeditalioIX.—De humjtnilateChrisli. .748
docebat discipulossiiosdicen_: Beati paoperes,» etc. 5-5 MeditatioX.-^-De Pas-idDfeCltrisii. 761
linmilia III. — Jn evangelium secundun) MattbjttiTn. Meditatip XI — De rclemptione hum.ina. 762
< Jus-it Jcsus diseipulnssnos ascendere in n-viculam, : et Medilalio XII. — De btiniaOilaleChristi. - 7*39
prwjyjdere eum trans fretum.» etc. 597 MedifaiioXIII.—DeChrwto. 773
—
HSbilia IV. In eraogclium secundum Maltlia-um: Meilitatio.XIV. 779
• Po&gjk» sex. assampsit Jesus P.trum, el Jacobum-el Meditatio XV.— De priPtwitortimlietieficiorumCbrkli
Joiooem fAirem cjus : et duxit illos in moi.temexcelsum memoria, de pricsentiuiii uxperietilia, el esspectaiione
f-orsum; et transligt_ratusest ante eos. » Etr.' (30J fuluroruu). - 785
iiomiiiaV. — In Evangeiiumsecundum Hatthxom : —
MeditaiioXVI. Sive medilationisXV pars secunda.
« Dixil DomiiiusJesusiliscipulissuisparabolainhanc: As- — De pra>sentil)iisbenelictisDci. , • - 792-
siifiUlum rst r^gnam Cdiorumliominiregi, qai vi.Iuitra- M-dilalio XVII.— Sive uieditalionis quiotie (kciniie
lioDLU) pt.ucre cum servis suls. Et cum coopissetraiiouem pars tertia. — De fateris beaebciisDei. - - - i^
 1219 , ' ORDOUERUM 1^1
MeditaiioXVIII. — Gratiarum actionespro beaefieiis crucis. 9H
divinaemisericordise;et petitio diviiti«djutorii. 798, ; Ofafto XLV.— AJ crtcam Domini.— Ele atto ad sau-
MeditntinXIX.— De duicedine diviaae majestatis, et ctam crucem. 942
dealiis muliK T 803 Oratio XLVL—AdsanctamVirginemM-iriam—Cumre-
—
MedilstioXX. Qtienmoniadeanseatia De.l. 809 cordationemeritoMiin ejusJem el malorumiioslrorutu.944
MeditatloXXI.—Excitaus animam ad" quwrendnm et —
Oratio XLVII. Adsanctam VirgiuemMariam. 9(5
invenieodvimDenm. " 814 Oratio XLVHI.—Ad saoctatn Virginem Mariam. 946
HEDtTATIOSUPER MISERERE. 821 OratioXLIX.— ..d eatndemDeiimtrem. 94d
ORATIONES. '-- 855 —
Oratio1,.' Adsancta11Virjrinem Mariam. Cumre- —
—
Oratio I. AdsanclamTrinitatem 855 cordalione peccalorum ad exciiandumtorpor'Q. 943
Oralio II. — Ad Deum Patrem per merita Fllii incar- Oratio LI. — Ad san:lam Virgiuem Mariam. — Cum
toti: 858 roeos ti.nore premitur. 9.K)
Orjtlo III. — Ad Deam. — Contra ires inimicos Hjuipec- Oratio LII. — Ad sanctam Virgioem Mtriam,—Cum
C-Xorem gravios muttoli-*infestant et, nisi misericordia mediuttioneeilaude merilorum ejtis. .952
Dgi eum tae"atur,sa;pl-s ad morlem vulneraut, scilicet . OratioLIII. — Ad siociain Virgiaem Mariam, et arl
_Hanis
' gloria, inyidia, siiperbia. , 865 .ancium Joaaoem evangelistam. 959
;0ratio IV.—»GaB»pecc.itor.de iniquitaliba. -nKmuUum OratioLIV..—Ad s inctaaj.Virgioem Mariara. 960
eft anxius easque coratuDeo, omni postposii»verecuodia OratioLV. —AdeaiidemianciajnyirgioemMariam.961
fexpaoHit. 808 Oratio.i.VI. — Ad sanctamVirgliiem Marim. 962
Ad —
Oralio V.'— Deum. Ad obtinendam -cordiscom- Oratio LVII. — Ad sanciatn VtrgiaemHariam. —-In
in oratlone. ' ' ,
pitticlionem— 871 Annuntijtioneejus. 963
Oratio VI. Ad Deum.— N6 peccaiU.rpro ttllopeecaio , Oratio LVltl. — Adsancum Virginem Mariani, In —
desperare debeat, quia pins est *t 'fliisericor- DominJrtj psi.na>jus. _, .:.•.(,.,;,:-i,-„y- ,., ;*,'.,. 865
nec
'" vall tnortem^eecaieri*, sed vitam. '>•
,,£•' < ;'J^(lB ^- Oratio LIX.—Aaisaaetam VirglqemHarlarn, ^->la eu-
—
Oratio VTT. AiJDeom,— Cumconfessiooe pepwo- TiflcaliQneeius,, . : ;c .,,,_,,,-:(, , ,.„ t ^.,. 961
'fam et htimilipeliliOoejgrsti». , i-^Sjt Qraiio LX. t— Ad,sanctain Virgloem Hariam. — ln
tfratio VHL—Ad Deartti 876 A-sumpttoneejes«'V,.-i . ."„ _,. , 9&$
Oratio IX. — Ad Deom. 876 OratioLXl. — Bnjlhmas ad sauct-m Vir^iaemMari.m
' Oratio X. — Ad Deam.—Pro vitiis et vir- et a,I amnessauctps. . ,..
resecandis, — ,,; 905
tatibiH oblinendis. 8J7 , Oratio LXII. Ad angelum cuslodem. g_7
OralioXI. — Ad Deum? '- 885 Oratio LXIII. — Ad sanctum Juaonem Baptistam. —
Oratid\t\, — AdDeuta. — Laus Dei, enm gratiarnm Camrecord.ilionepeccalorum. 969
actione devpta. 885 OraiioLXIV. — Adsanclum Petrum apostolum. Cum —
Oratio XIII. — Ad Deuuv.— Pro patre el matre. et lamentabilideploratioue peccatorum. 972
parenlihns — et amicis. 887 OratioLXV.—Adsaoclam Paulum apostolam.—Cuin
*;Oraiio XIV. Ad Spinium sanctum. 888 terrore judicii extremi et peccatorum. 975
— —
OratioXV. AdChristttm. Cum recordationebeoe- Oratio LXVI. — AdsanctumAndrseamapostblum. 983
fieiorumeius, el huinan-»miserix. 888 — OratioLXVIL — Ad saoclum Joanaem evaageiislam.
OratfoXVI. — AdChristum.— Pro gratia lacrymarom Pro timoredamdatiobis. .. • 935
bbtineiTdaex peccatorum recordatione. 891 Oratio LXVIIL —-Ad.eiui»1em —
apbsloium. Progemwia
':^ratio XVII.— AdChristum.— Cuinardeoti desiderio Deidilectioneet — proximi impetranda. .— 9S8
sol_tti-'€_rist_rn— Ad amandi. 891 Oratio LXIX. A(i sanclum Siephanum. Cum re-
'^OrtlipXVHI. —
("bri-tum. Quem unum esnrit tractalioaa cltajitalis, et obdormilionis ejusdeto.. 993
et'sftlt anlm*Christiana. 897 Oratio LXX. — Ad sanctum Laurenlium. 9.7
:Oratio XIX.— Ad Cltrislom.— Qnando dissolvi enpit Oraiiq LXXI.— AdsanctumMarlinum.— Pro bomioe "
el esse cum Cbri_to"secundum dicluin Aposioli. 899 ia abyssojie-catorum esislente. 999
: OratioXX.— AdChristum — Ad accendeodum in se Oratio.LXXII.— AdsanctumBenedictam. 1005
amorem Dei et Chri-ti deslderinmxi 902 Oratio LXXKI.— Ad sanctum Danstaoum.— Comre-
OratioX'XL—Ad Christum.•*-Oratioservi Dei de se cordationemlraculorumejus. 1007
liutnililefsenlienlis. 903 OratioLXXIV. — Adsauctam Hariam Magd-leaam.—
1 OraiioXXtt. — Ad Christum.—'Oratio
poenitentis dl- Cumretrartatione amorisad Chrislnm. 1010
vinutn
" att-ftmm humiliier postulanlis. 906 Oratio LXXV.—l'ra_Ialiad quemcunque sauclumec-
OralioXXIII.— Ad Cttristttm.— Pro ataicis. 9-6 clesiie suaepatroaum. 1012
—
OralioXXIV. AdCbristum. Pro inimicis. — 908 m PACKET COMCOHDIA. 1015
— —
Oratio XXV. AdiChristum. Cumsacerdosmulturn CAP. I . —OuomoJo cum proximopacein servare deb°
timet uftnfficioraaltiris, qund gerit, magis et uoeeat mus. 1015
et consiiiumde hae re capiat. 910 C_P, II. — De obedientia prselato exhibenda. 1017
-qttam proliciat;
Oraiia XXVL— quod AdCbrislutn.— Comsacerdosdiligen- CAP.III. — De munditiacordis Deo exhibeoda. 1019
ter contempla'urqoam misericorditer Redemptor noster TRACTAfUS ASCETICUS. 1021
nattiramnostrilimi unde nos fecit, pro nobissuscepit. 913 —
CAP.I. —De mooachidesiinalionevel fine. I0JI
Oratio XftVH. — Ad Cliristum. — Cum sacerdos CAP. I I. Decogitatipne. 10_5
corpus Chrlstlet sanguinem in manibus leuel, lenen- CAP. I II. — De concupiscentia caroisae spiritos. 1036
Sqiie du'clter ecordatur quos dolores iu cruce pro nobis CAP. IV. — Decastilate. 10_9
pasiusest. 917 CAP. V . — De spirituali scientia. 1033
'OratioXXVIII.— AdChristum.—Facieodaasacerdote ORA'lIOdicendaanle perceplionem eorporis et san-
Snla consecratiouenicorporis t hrisli. 919 guinis Domini. 1035
— a
Oralio XXIX. Facieuda sacetdote ante missam. Moaiium io saocti Anselmiversus. 1035
9-1 SAI.UTAT10 AD JESUMCHRISHM. 1035
OratioXXX.— Tro sacerdoleqtti habet celebrare. 9_5 HYHNI ET PSALTEKIUMDK_. MARIA. 1035
Oratio XXXI.—Pro sa.cerdotei-eleliraturo. 925 VERSUSDE LANFRANCO. |ul<)
Oratio XXXII.— Ad idem facienditm. ' 9-6 DE VERBISANSELMI. 10M
Oratio XXXIII. — Ad idemfacienduiK. 923 QU-EDAM DICTA UTILIA ex dictis S. Anselmi. 1051
Oraiio XXXIV.— AdChristum. — Ante perceplionem OPERUM PARS TERTIA. — EPISTOLARUM Ll-
corporis et.sanguinis Clirisli. 927 BRI QUATUOR.
OratinXXXV. Ad Cbrislum. — Aote perccplionetn
—
eornoris Christi. 937 Honilum. 1057
OratioXXXVI. — Ad Deam et ad omnes sauctos. 927 LIB-RPRIMDS, tpittolas conlinentqunt scripsil ' . 'Anselinus
Or-iio XXXVIL— Ad Deuro. 9-9 nondum abbas. - . 1.059
Oralio XXXVIil. — Ad Christara. 930 EPIST. I.— Ad Lanfrancum. — De in
ipsitts arrhiepisco-
' Oratio XXXIX..— Ad.
£Christum et omnes sanctns. pum electione gratulalur. Ll ei scy|Thuuiaiiiicedonatu »
931 aortceremittit. um
OralioXL.,— Rhvtbmus ad Deam etomnes sanijtos. :EPIST.II.—Ad Odpoemet Lanzonem Saoctioris — ' vii_-
931 normamt Laozonerogalus piaescribit. . 1003'
—
OratioXLL Ad cracem Domini. 955 EPIST. III. — Ad Kobetlum mooaclium. — Ejus precs
. OratioXLII. — Ailsanctamcrncem. 937 ei Anaslasiicommnnachi a micitiam requirit. 1007
—
OraiinXL1II. Adcrucem Doioini.—De sanctacru.'e —
EPIST.IV..— Ad Hondulptium. Eki infreqneoiins
et bettla Virainc, el bonolatrone. 939 scribat, non lamenobHvisciejus, ad queni essel Treqice.
— —
,' OraiipX_IY. Ad crucem Domiai. Laus sancue lius S'ribeadum. 1008
 -
toei QL'-E IN HOC T#0i. CO-.TlN-.XTUR- 1222
:*T.-- 'ir ':*,
EPIST.V. — AdHenricum. — Se Henricum impensius Mauritii Be^censiscura, el consulit fugamsVculi. 1108
«mareproptfrbouos morcs elreligio-am conversaliouem: KPIST. XXXVII. - Ad l''rotlelinaiii.— Paciscilur iutfr
et uuod amiciabsenlia per obedientiam sustiueuda est. luamcum ea meiilorum —
communioneiii. Ht,9
1(W9 EPIST.XXXVIII. Ad Giiilleltnmn. — De tilleri-
' EMST.»1. — Ad — Inslruit Hugonem ut Gaillelmi sibi additis gaudet, etimqueasseculi vanitate
Hngonem.
sui Itcet indi-Ciptinali
pr.-t-lali outis susliueat, uec al> eo "averlil. 1110
di.sceiat. 10'0 EPIST. XXXIX. — ' Ad Maaritium. — Se accepisse niu-
RPIST. — —
VII. Ad Gondulphnm. Gralias agit Gondul- nera transmissa. 1111
pho
1 prouter
v v benelicia ab eodem in Becceuses collala. EPIST.XL.—Ad Helgiilum.— Commeadatei Rogerii
1071 abbatisfratrem. III t
—
EPIST.VIII. Ad Herluioum.— Exhorlalio ad sseculi EPIST. X LI. — Ad Lanfranrum.—L-nfranci modestiaov
odiumaccendens. -• 1072 de mtinerutii tenniiate pr.Tdicat; et de mouachorum :ili-
Ensr. IX. — Ad Gerbertum abbate.n. — Graltilalur slinenlia suarn — sefileiitianiprofert. v lll_
abbali auod suo rogalu viduae attlicue succutrerit. EpiST.XLII. Ad Henricum.— T)o|et qnod vix scri-
1075 bentli vixqtie legendi et eranli ollum liabeit. 1115
— —
EPIST.X. Ad Rodulfum. Se nusquamdixisse quod EPIST.XI-1II.— Ad Herliiimtm, Goadnlfuut et Mauri-
non ampliusei suos lihros praslarcnt: imo ad omnia ei lium. — Uer.censes monaclios, in Ca.titiiarieosi Eccl?sia
praestandasincere se esse paralum. — ISfc- 1074 luni degunles, adbortalur ut"meliorasemper proticiint.
EKST. XI.—Ad eoBidem, Rodiiirum,«fj^ qnem 1115
a
praepositurieocgoiia fcoquenlinris l^ctioDig^retoratio- EPIST. X LIV. — Ad Hernoslum. — Acerritms oppres-
nisopere revocabaut, et qul se illis imparem jndicabat. sum delpiibttsad exciiat. 1115
- ^ patientiam
1075 - EPIST.XLV.— Ad Lambertarn et Fo'cer-ldum.— Na
• EPIST.Xlfc—-Ad Lanfranctim.— Gratias agit de mn- leihargicn iniiiiilisomr.ocorripiantur. 1116
iB-rtbtts. ?•'' '_ '-, - 1076 XLVI.— Ad folceraldiitii.'s— Semiro ejas vi-
.EWSTV XHL — Ad Girsrdum. -* SECTuliretinqneiidi p:i teaeri tiesidfino,sed detineri ex euquod in fran-
capidotnmonel.arlireLaufraiicum; aquo aecipiet quo aes «ipi-T. mililes iler ltb.iiiim nulli lacerent. 1116
alienimidissolvat. 1078 EptsTiXI.VIL—AdPetrum. —De bonestis gratul.itur
EPJST.XIV.,.—Ad:Gondaifttnr.— Testatur singalsreuv studiis, et ad puriorem vham liortatur. 1117
ia Geudulfamamoretu ut iam in eiiist. 4 7
et sapra. EPIST. XLVHI. — —
Ad Laufraucum. Expostulat de ho-
1079 noriiiea compellatione. 1118
EP.ST.XV. — Ad Henrioim.— Quod noa expediat in EPIST.XLIX. — Ad Heoricum.— Gratias agitproauro,
Italiam coutendere ad sororem jugu servitulis liberan- in quo latueo plus lattdalur dantis animus quant munus.
dam. . 1080 Et veniam pelit pro Osberno. 1119
EPIST.XVI. — Ad Avesgotum.— Caiisalur impedi- EPIST. L. — Ad Gondulluii).— Familiaris est epistola.
menta ob qnsecommeodalijuvenis studiorum cnram mo- . 1119
ueai. suscipere. 1082 — —
EPIST.LI. .AdManritiam. De acceptis Maariliilit-
, EPIST.XVII. — Ad Gnillelmnin et .Rogerium.— Saa- riset jiro-into illitisin Noillimanoiatn redilu. Poscit ut
rum oralionumcoiiimtiiiioneinpollicettir. 10.3 secitm deferatapbori.smoscumgln.ssis. 1120
—
Episr. XVIH. AdLatitlierlnmet Eolceradtimavoncu- EPIST.LII. — Ad i''ulc,Mi-m.^- Ul oblatam dignilalein
lo&suos. — Rogat se certiorem fieri de avuuculorumin- quani sine iniibedieulianon potesl recnsare. 11-t
coftimiute. iOSt EPIST.Ll:l— Ad tiiialteruin — Ut propter calum-
EFIST.XIX.— Ad Lanfrancnm.— Gralutatur Lanfranco nlam nou abjicial gregis commissicuram.
quod Beccumpotius quatu alio miserii ntspotem, el Gi- EprsTLlv. — Ad Hen icum. —IJt malevolorum Wt iovi-
rardi moramexcusat. 1084 diatn et calumnias sustiiieal.
EPIST.XX.— Ad Gondulfuin.— De tribus orationihus EPIST.LV. — Adpaiienier —
Mauntiutii. Gratulaiur quod aiidiat
11_>_»
ad Deiparam.'. » 1086 Ariiuifiini(iramiiialicuin. •'' 11_i
EPIST.XXI. — AdRod_'fum — Rodulfum obteslaiur —
EPIST.LVl. Ad -iiillelmum. — De comite exrpin-
describere notismuiirit Aiilipbonariiiin. municaip (itii sacris se immiscebat.De presbyieiisfilcufi-
• EPIST.XXII. — Latifraociatl Aiiselinuin.—Pretes 11)86 An- tiiienttbus, et de lapsis sacros nrdines lia-eniibas. 11^5
selmi et aliorum etfUiglal: et suuui ei oepoteut cpmmeu- Eptsr. I.VII. — AtlLanfrancum.— De l.anfriu_cooepote
dat. 1087 bona rescribil, nec non de Osbernp. EtmiUg.B. ~ Pauli
—
EPIST.XXIII. Lanfranci a<l Lanfrancum et Guidp- Epistolasi 1129
nem. — Lanfraoci arcliiepiscopiad nep ,tem ejusqtie so- EPIST.LVHI. — Ad Henricum.— Eicommendal Osber-
daiem, tum Recci agenles tirociiiiuin iiionachos. 1083 num. - ,1130
.
EPIST.XXIV.—-Ad Lanfrancutude uepote Becci sn- EPIST.LIX. — Atl Gondalfnm.I)e muiieribtts ab ipso
sceplo ad lirocinium, de quo episl. 19el 22 supra. Et ei missis gratias agit suo et Hugouisatque Basitiie nomine.
eommeodal Hauriiium c-pile laboraoien. 1088 1131
EPIST.XXV. — Ad Henricum. — Isti Maurilium roona- EPIST.LX. — Ad Mauriiium — Exigit abeo epistolas
ehum ex capite laborantemcommendat. 1089 et eum collaudat quod ab omaibus obique aniatur.
EPIST.XXVI.— Ad GoDdtillum.— Pro transmissismu- 1151
neriDusamicooon esse babeodas gratias : sollicilus est EPIST.LXI. — Durandi ad Ansulmnm.— I.aus melita-
adbuc de Hauritio mnaacho. 1089 tionum Anselmi, a qtiOexi^it II. Patili epistolas. 1 52
— —
EPIST.XXVII. Ad Herlaioum. Se in dies oratio- EPIST.LXIL — j_d Durantium. — Kespoatiet priece-
nem Deofundere noraine Herliiiii, l.cet suas moitilio- denti. 1153
nesvix legeret. El rogateum ut erga Mauriliumse tia- EPIST.LXIII. — Ad Lanfrancum.—Ut cxaminet etli-
trem exhiheat. 1089 tum a se Mooologiiiio. lloi
EPIST.XXVIII. — Ad Albert'nii. — Conver^ioiieuia EPIST.LXIV.— Ad Henricum. — Obedientiam el pa-
gaeculosnggeril: Mauritium ei cpmmendai,ul arte sun lientiam R,nsulit.
medica ipsnm euret. 1090 EPIST.LXV. —Ad Matiritiiim.— De Maurilii.esilr,;; An-
EPIST.XXIX.— Ad Lanzonem. — Laozaoemmonel ut glia reversione Beccum,et de Monologiicorrectione. 1158
a diabolitenlalioiiitiiiscavett. 1003 EPIST.LXVI—Ad l.anlrancum. — Gofdo-isBeccensis
EptST.XXX. — Ad Arniilluin. — Consulit non eligere neopliyli reditum in Noittimauniamcpntupiscit.
loctmtubi doceai, sed ubi magis doceamr. — Ad lipgeriutn. — PraeslPlaturveulu- 1157
110_ EPST. LXVIL
EPIST.XXXI.— Ad Laufraiicunv.— De Lanfranci ne- rum Rogerium. 1158
poiis sanclo proteclu,et de capitis dolore qno laborab.it. EPIST.LXVIII. — Ad Lanfrancum.— De nonoullis a
— 110- Lanlranco animadversis in Anselmiopusculp: qute ipse
EPIST.XXXII. Ad —
Henricum. Habet gratias pfo sancti AiigtisUiiilauctorilate propugnat. 1108
Haurilio monacbodiligeoter curato. 1)0. EPIST. LXIX. — Ad Gondulfum.— De ponliflciobooore
KFIST.XXXIII.— Ad Gondulfum.— Non esse seri- gratulalur. 1159
beodum amico, cujas memoria perpeluo sit iu corde. -f EPIST.LXX.— AdMaurilium.— Commonet nt abset;-
. EPIST.XXXIV.— Ad Mauritium.— Gralolatur Mauri- 1105. tiatn sui oalLentertoleret, quandiu Deus de illis sic dispo-
suerit. . ilHl
tio de boua valetudiue reslituta; poslulat regulam S. I-.PIST. — —
LXXI. Al Pattluin. T.a_laturde ejus prnve-
Dnnslani et libram BedasDe lemporibus. 1103 ctioiit;adabbaiiim U. Albaitiet qtialiter in ea se gerere
BMST.XXXV.— AdHauritium. — Quodnon scribat ot> detieat, pnescribit... ,*f llil
peouriam tabellariorum qut epistolas deferant; peiit EPIST.LXXII.— Ad llum"ridtim.—Oralut ejus instilu-
aphori-oin-cnm glossis. _I07 tioni vacel qiiisiias atl eiini epslolasdefert. 1U_
EPI.T.XXXVI.— Ad Alberttim.— Ilefert gratias de EriST.LXXIll.— A'l lUam.— Coiumendateaui a c(ja-
 *
&m ';'. ©JRDORERUM QU^ 1N I^ TOMO COSTIJIENTDR. mtfc
'
ritate in BeC-fhseset quoslibet. * 1143 nasterio suo absque CaaStjSi^ts» abseile
EPIST.LXXIV-— Ad Rainaldum. — Dehon evulgaudo revertalur. ' • jy VXwftii^+te:- disi^pKjir&lM - -.,\,:S»rfW59
' passinv^MonoT&io. 1144 EPIST.XXVIH.^T-Ad Hajmouem e<^Midutn mona-
> EPIST.LXXiC,-^Ad Gilbertum. — Se amici abseoliam chos. — Ul Becci jciiciillatn iB-iuaiii,;gtrf?WHigioqao
irg_rritis|fi!fte: ..."AdGualterum. — Gratias lUt iltdc veneraut Anselml-eoariseodiergo/ .osliewHtenler
£?i^^XXvJC'*i, refert, et" hortalur. 8^S-tt'9
dejifOtOMiie^uaestionissolutioue se evcusat. 1145 KPIST.XXIX.— Ad Henricunl. — Ut quan.__fy-"Uiufl-
'llps-. LXXyiL — Aa Adatam. — Ul ipsa milili veie- dum lelintitiat. * - ^"'Wfi^lt
rano iutliti* vacatiooemimpetrat a fiiiosuo. 1116 EPIST.XXX.— AtJ \VaIcheImum.— yuodv-IWiajcl&i
LIBERSECTOD-S. epistotasconlinens quat scripsit Ansel- ad leinpus datutu noti possii retinere m.itty abliate ;^tl
mus, cumabbas Beccensisageret. 1147 euin repetil. Et imerc^ii pro Gi4%i)eno. r t,w
—
, EPIST.L —rAdLaofrancum. De ejus in Becceuses EPIST.XXXI.— Grejffii papae jd Ans-Imnm — Kju.
eleemosyoagralias agil; et Beccensiscuenobiipeouriam precibus se et eccle_l_mcommeiidai, et ei' pisecipitnt
exponit, —s. 1147 jtisliliam faciat cuidamcotiversosuo. lt,S
. EWST. II. Ad Lanfrancum.,— Referunlur gratiae ob. EPIST.XXXII.— Urbaai II ad Aitselmiiin.— Ut epi-
iiberalitalem, etspeciaiim prPauro quod ad coulicieiidum scopo rerum ecclesiasticarum itnperilinri adsit. Ut noa
calicem mfeerat. 1149 differat se%m spostolicam visiiare, et a,i eam miuere
—
EPIST.111. Ad GonduUiim.—Illi qnantttmvis epi- quse Htdve-tus subdiaconus ejus legalus coilegerat, en
scopofamillarem amiciliaiitprotestatur; et.Uecceosi-mo- censu Ilafeslri. ,.. "• - il-t
nachosquod — in Angliammiltil, eicomtneiid.u. 1150 - EttST^SaXilL -^ Anselmi.ad Urbanum. — Expoeit
EPIST.IV. Ad Balduinum.—Conimendalissimps Bec- duram quam Belvacensisepiseopuset aietericis et a laleta
iu
censes uionaelios Aiigliam Uiviganles:.<_us curaeac rc- paliiur persecutionem.Et postulat sedis appslolira.privi-
{rimiuicomiuiu.il. v' - #t$fi legiuni prosuomouasterioeoDtraettisC-paleuvidomiiialio-
•—
EPIST.V. Ad llenricuu). ' «—IRSI eosdeS * Cecce*^^ ; nem. -.-.. > ' .-.iv •» 1184
commeadsL" t .. &r? »-.'- -4-|Hp ? EPIS-^.XXXHP; — AflUrbanum. — Timet ne episcopus
—
EMST.VL Aoselmiel Ricardi ad.Tiicardiim etJBr. lam gravllmsajrumttlsobrualur; eumquepptat episeppatt!
haidim. — De beaeficiis gratias agit , et lleccelps . absolvt. .. ,\ - . 1186
instautia in Augliaui uiiuit ejus providentite EPIST.XXXV,'-»-Ad Jpanae«t.-?s<: De falsi el impia as-
3'iosejus
ImitHl,..^,; . Uieardum 1182 sertiorie ci .usdam qui Ires per-oiia*fn Deo dicebat esse
..JtoiilP-W-tAv- etmonachps Be-caiise-.— tres res. H87
Ki'fljfeei$£s1oAngtiam ^elaii rel.ijjSo-«r*iv»aui)t ti-uii- . EPI-T.XXXVI.?—AdJGisleiwrtani— Laudlt vitas^tb
abl>aleinslilutae«tiooem. Tratreiii quem'ia clauslrum
J^^f^pi-^T-a Ma»fl|fc.f- -D&5mon*|io*nuiis redu_eral ei jrminit. . ," , H_»
EWST.':%£**>&, \i^W -4-m.^QMd d^teraiU ad
.jirofectumgWJjjgMlSP^^V^I^^-^^^ J&&
1 et diviu'ij«^^^^gg^!^^"l_?telur se^^P-iCca-S-,
—
Eww, X.—*^tl Rodulfum. L-Jia^ de^wttWad reBs/nou*Mac S{-Sllaea^tps()iii,comuiisi-set « Dco de-
religiosam vitamconverso. "T.:•''„, <y 1(58 ,-MrtH», S^;.' yy-, '. .. . ,:i-:. — •... 1189-
EPIST.XI. — Ad ilugonem De quibuadam Aoselmi, ...KpisiftXXX.X. -4,;-iAdB»nibertum. Hune ooM*i —
ab
opusculis arcliiepiscoporequisili*.Etquod uomen al>- virinnad vitatn niooastic_mhortatur. 1190
btffctintituio operum suorum pruelixerit t|t sequivocalio- EnsT. XL. — Ad Ermeugardanv.*_-Ipsa, eqnseatieote
ueme-Cluderet. , H159 viro, vov_ralcootiiieiitiam:,sed cumnirmooaicbus vellet
—
EPIST.XII. -r- Ad Helinandum. llortatur u( p rseve- fieri, ipsa non vult: uode eaul precalur Ansefaj-ttfutan-
ret et diabollvariis leutaiionibus quas describil, coustan- naat. '..-.191
terresislat. — 1160 EPIST. X LI. — Ad Fulconem. — De Roscelino. qoi.
EPIST. XIII. Ad Lanfrancum. — Ad eum mUtit Gisie- I.aiiirancumet Ausehnum secutn senlire dicebat in Deo
bertum, qitem ut brevi remittat precatur. — 1163 esse tres res, et vore dici tres
posse — deos. 4I9J
KPIST. XtV.— Ad mooacliosBeccenses. Ut niona- EPIST.XLIL—Ad LaiilYancum. Quod contra vploo-
rbus.qttiiiiViloabbaleParisiisproplersludia iu monasterio l.ilem cousiliumqiiesuipraslatitn abbatem assumieonsen-
'*9 S. MaglorjLmorabalur,ad suuminonasieriumredeat. 1105 lire nus juam debuerit : cumque non iotraverit per
EIIST.'mt:.— Ad Fulconem.— E. oral ul milius agalur obedienliam nullaleaussit —
ab ipso beaediceodus. . 1194
cumapostalamooachopveniteule. 1101 EPIST.XLHI. Ad WanJregisilium.— Affiietosin tri-
— —
EPIST.XVI. Ad Gislebertuni. Gralulalurad abba-, bulationc cousolatur. Et qnod nusquam, eooseoserit ut
liae Wesliuonasterieusisregitneu assump e. 1165 LsDfrancitseorum abbas Gerel. 1)96
—
EPIST.XVU5,—.Ad.Uugoaem. Mutaudosesse lilulpsj Episr. XLIV.— Ad Gisleberlum.— Qaod ipse mole-
duorum 0[iu_cUloriin), quorum unum Mooulogium, al.e- stissima febre correplus faeril, titimCadomoBeccum re-
. rumProsIpaioiif.tiltjB^ibL .•.,-* 1166 diret: iiuselaiueo diQiigit,cum de petendo ab eis oratio-
'"' _iSi^_.' PW^'^-®"^** Bet_-e$aig*^- fte l)ro' uumsuccursu meditarelur. •.i'ttt ».-, 1199
' •j^^^ainf^R^iralH&atfone. - 1107 EPIST.XLV. -71 Ad Iletiricum. — Exorat prtf*n_onactto
^j-i. XiX#--^ W GiiillelHtum.— Sseculi milHisuadet
* . . r6f,vg,t,cui est ia votis redire ad et
ovile, pecjri_r-tii iitu-
dare noinen iniHtiseCltristi. 1167 -* ,.;,-.. < ?I_*GO
KPVST. XX.— Ad Heoricnm. — De FoJceraldpBeccum maijji6Uefe.'.i Ee^|.^_fy,L— Ad — E-orat pro eodPtn
trsinsmitlendo:ul ibi sub Anselmiregimine degai, peiit rejipi.'^:.;;;.'-;,,.-.-.., . i3|pj_dul-iim. f . :- ,- -,,,,. J^Q_
cpislolamSigillu abbalis luuuilam. 1170 %i —
_ Ev;isiji».VIL ,-J^LGislebertutn. De reiMteqaa^-r-
KPIST. XXI. — AdFolceraldum.— Quodei non expe- reptusflffietdequa"supraio epist. 44 scribil. __ 1203
dil venireUeccumulredest,: nec d.beal suscipi sine lil- EPIS#.1||.\I1L — Ad Gualterum. ~- Laicuro recemer
leris abbalis sui sigilib.Kt^j&ftjiiftij*': * .,-» - ^,7° coiivejsOniiSS-^ifliak!oilati&inslrutndtnit es§e. 1504
EPIST.XXII. —-Jul BM^-m^^sS&^ril . ei moniia EPIST. Xl-lX. — Ad —
Gir-rtium. Ul Becceiisis qnid*ui
quilius eiiidiat si^-MOTraPP-iBii^v:'^-, 1171 mouachusab ecclesiie S. Ulmari regimiue excuseiur, ne
—
EPIST.XXIIIt Aif I^&-rl^*i|._pd clericus ^pcirts- lapiiignun\ devorenl et leooes ovem. 1204
qu.m stibil.tatem libercai®tniserit, tino polcst invitus. EPIST. L. — Ad JoannPinet Bosonem, — De quaieruio-
ali abhale detiueri. <Jtiot^o64n eo mouaslerio nianere' tiibussuis ab eo deperditi- dolentem enm con-olalur.Et
d. l>eliu quo prius petilioll.liMStvotam inniiachifec-it.1173 ei se musicamniissuruni pollicelur. 120.
KPIST. XXIV.— Ad ltlain,—llli magnas gralias agit EPIST.Ll. — Ad Baldrittnn el alios niPH-chos,— De
de Iteneiiciisiu se ae'reliqu6-'stiigrat!» collatis. 1174 diutuniiore sui mara in Anglia. Desua ad S. Nicnbum
— —
lipi-lf.XXV. Ad Guilleliiunn. Ul si diligal Ansel- oralione, et de sua epislola contra Rosrelinuin. 1206
tniii», veoiat Krccuin, et saeculitnfeftiglat. 1175 EPIST.LH. — Ad liri.ulfuin.— Professioneat*mina-
EPIST.XXVI.— Ad monachosBecceuses.^foshota- cho faciam et servatam, noa e_se iu-ruin ab eo exigen-
tur ut abscnle ccenobiarciiavivaot iiilegernt^p wd._e_Sj. dantt «um abbasbenedicitur. ,. .. 1206
suaein Atigliamora)causasrcdtlil. "^-^IP^-- a^«_dioi._ EPI.T. I III. — Ad Lanfranctimet oir.nes B»ccensesr_o-
EPIST.XXVII.—.Ad Robertuiu. — Ul qui ^l^^o^' — Laniiancouiorbo laborauti condolet. 1207
FINIS pM@-r1lfes|)^ll ^IJtNQU.^ESlMI OGTAVI.

'3r_.x typis MIGNE,m|Ffettt-Montrouge.